You are on page 1of 441

KURN'IN TRKE MEL

SUNU
Kurn' Arapa aslndan okuyup anlamak ve anladklarm Trke anlatmak zere yaptm bu almada eytn'r-racm'den; onun telkinlerinden, ayartmalarndan ve vesveselerinden Allah'a snyorum. Olmas gereken niteliklerle vemesek de, bilebildiimiz ve akl edebildiimiz tm vgleri lemlerin Rabbi, Rahmn ve Rahm Allah iin zglyor, zellikle de bu ciz, fakir ve hakir kula Kurn' Trke olarak okuyucuya sunma nimeti ve hizmetini bahettii iin O'na sonsuz vglerimi sunuyorum. Yce Rabbimizden, Peygamberi Muhammed As, yaknlarn ve arkadalarn destekleyip kollad gibi, bizlerle birlikte Allah'n dinine hizmet edenlerin tmn de korumasn, kollamasn ve desteklemesini niyaz ediyorum. Rabbimizin mesajlarn yaln olarak saptayp insanln nne koymaya gayret ettiim bu almada, Allah'n rzas dnda hibir ama gtmedim. Aczimiz ve idrakimizin snrl olmas nedeniyle phesiz eksiklerimiz olmutur. Ancak, Rabbim hittir ki bile bile hibir yanl yaplmamtr. Onun iin, Yce Rabbimizin beni affedeceini umuyorum. Burada sunulan meal, kadim Arap dili [lugat, grameri, edebiyat] ile birlikte Kurn'n btnl dikkate alnarak, ok hassas bir ekilde yaplm tahlillerin sonucudur. Sunduumuz anlamlarn kantlar, kaynaklar, gerekeleri Tebynu'l-Kurn adl almamzda mevcuttur. Ayrntl bilgi edinmek, kontrol etmek ve denetlemek isteyen okurlarmz, 11 cilt hlinde yaynlanm olan Tebynu'l-Kurn'dan veya internet sitelerimizden bunlar grebilirler. Meali sunmazdan nce, Kurn ile ilgili birka noktay aklamay yararl grerek, okurlarmza ksa ve z bilgiler sunmak istiyoruz.

KURN
Allah'tan, elisi Muhammed'e (a.s) vahyedilen kitabn zel ismi olan Kurn szcnn kk anlam, birikip dalmadr. Buradan hareketle harflerin birikerek szckleri, szcklerin cmleyi oluturmas ve bunun aktarlmas ii [okumak] de bu szckle ifade edilmitir. Buna gre Kurn szc de okunan anlamndadr. Biz ise, renilip retilen anlamn yeliyoruz. Kurn szc, Allahtan, elisi Muhammed Asa vahyedilen kitabn zel ismidir.

YET
yet szc, almet/gsterge demektir. Allah'n yetleri ifadesi, genel olarak, Allah'n varl ve birliinin almeti/gstergesi olan varlklar ve sistemler; Kurn yetleri de, insann doru yolu bulmasna almet/gsterge olan Allah'tan gelen cmleler demektir. Meal'de, Allah'n varl ve birliinin almeti/gstergesi anlamndaki yet szckleri, almet/gsterge, insann doru yolu bulmas iin almet/gsterge olan Allah'tan gelen cmleler anlamndaki yet szckleri sadece yet; her iki anlam ierenler ise yet/almet/gsterge eklinde verilmitir.

SRE
Szcn ilk anlamlar artk-birikinti, duvar-kenti evreleyen sur, menzile-evin odas, salon, mutfak gibi blmleri demektir. Kurn sresi denilince de, Kurn'n blmleri; inie gre blmler veya konu blmleri amalanr.

Para para, necm necm, blm blm inen yetler, Kurn'dan rendiimize gre ilk dnemlerden balayarak sayfa sayfa yazlm ve sreler hline getirilmitir. nk, Mekke dneminin ilk yllarnda inmi olan Resmi Mushaf'taki Ynus/38, Hd/13, Abese/13. yetlerde ve Medne dnemindeki Bakara/23; Tevbe/64, 86, 124, 127; Nr/1, Muhammed/20. yetlerde Kurn srelerinden ve Kurn sayfalarndan sz edilmektedir. Fakat sz edilen Kurn sayfalar ne bugn elimizdeki 605 sayfadr, ne de Kurn'da sz edilen sreler 114 adettir. nk bugn elimizdeki Kurn sayfalar, hattatlarn yazd sayfalardr. 114 adet olarak belirlenmi sreler ise sreden sz eden yetlerin indii zamandaki sre anlay ile deil, yllar sonra toplumun bir kesiminin gr, kavray ve anlay ile oluturulmu srelerdir. Nitekim elimizdeki kaynaklara gre, ilk sahabe tarafndan oluturulan Mushaflarda ve srelerdeki yet saylarnda farkllklar vardr. Mevcut Mushaflarda yer alan sreler de ne yazk ki, hem necmleri hem de konular bakmndan, Kurn'da konu edilen sre zelliini tamaktan uzaktr. Anlamay kolaylatrmas gereken blmler, ne yazk ki birok sre anlamay zorlatrm, hatta baz yerlerde imknszlatrmtr. Kanaatimize gre, Kurn'daki her necm [vahiy grubu] bir sayfa, her konu da bir sre idi. Gnl isterdi ki, her bir necmin ini sras belirlenmi olsun, sreler de Kurn'n ifade ettii sre anlayna uygun olsun.

SRE SMLER
Sreler, ilerindeki dikkat ekici bir szce veya genel ieriine gre; Bakara, Nis, Ysuf, Ynus vb. gibi isimlerle isimlendirilmitir, ki bu isimlendirmenin Allah ve Rasl ile herhangi bir ilikisi yoktur.

NECM
Necm, bir kerede inen yet grubu demektir. Necm, bir yetten ibaret olabilecei gibi, onlarca, hatta yzlerce yetten de olumu olabilir. Kurn bir defada topluca ve konulara ayrlm olarak deil, 23 seneye yakn bir zaman diliminde, toplumdaki olaylara, gelimelere ve problemlere gre necm necm inmitir. Bir konuya ait yetlerin hepsi bir arada deildir. Bu fakir kul tarafndan Allah'n izni ile anlam bilgisi ve teknik zellikler gerei necmler oluturulmu, ayrca Resmi Mushaf'taki hatal dzenlemeler, sralamalar dzeltilmi; birok paragrafn yetleri yeniden dzenlenmi ve bunlar hem dipnotta hem de necmin altnda gsterilmitir. Ancak bizim dzenlememiz da mutlak [son ve deimez] deildir. Ehl-i ilim tarafndan tm dnya Mslmanlarnn elbirliiyle son dzenleme ve sralamann yaplmas gerekir. Biz bu konuda ilk adm atm ve sorunu tm ehl-i insaf, ehl-i vicdan ve ehl-i imann dikkatine sunmu bulunuyoruz.

MEKK-MEDEN SRELER ve YETLER


Kurn, Raslullah'a Mekke'de inmeye balad ve hicretten sonra da Medne'de lmnden ksa bir sre ncesine kadar devam etti. Sre ve yetlerin Mekk ve Meden diye ayrlmas, indikleri mekanlar dikkate alnmakszn, sadece hicret gz nne alnarak yaplm olmasndandr. Sreler, Mekk ve Meden eklinde ikiye ayrlmasna ramen, baz srelerin tamamnn Mekk, baz srelerin ise tamamnn Meden olmad bilinmektedir. Yani, baz Mekk srelerin iinde Meden, baz Meden srelerin iinde de Mekk yetler bulunmaktadr. Bu almada bunlar da gsterilmitir.

Sre ve yetlerin kann Mekk, kann Meden veya kann kark olduu zerinde ne yazk ki gr birlii salanm deildir ve salanacaa da benzememektedir.

YET ETLER
Kurnn, Resmi Mushaf'a gre l-i mrn/7. yetinde (477. necm) belirtildii zere, Kurn yetleri muhkem ve mtebih yetler olarak gruplanmaktadr.

MUHKEM YETLER
Muhkem szc, hkm ieren demektir. Dolaysyla muhkem yetler, ierisinde insanlar kargaadan ve yanl i yapmaktan engelleyen ilkelerin bulunduu yetler anlamna gelir. Kurn'daki tabirle bu yetler, Kitab'n anasdr. Yani bu yetler, hayatta uygulanacak olan kurallar ierir. Kitab'n ini amac, bu yetlerdeki ilkeleri insanlara uygulatmaktr.

MTEBH YETLER
Tm dillerde e anlaml, seste szckler olduu gibi, szcklerin hakikat, mecz ve kinaye anlamlar da vardr. Bu szcklerle kurulan cmlelerde birden fazla anlam oluur. Birden fazla anlam ifade eden cmlelere ise mtebih cmle denir. Bu cmle, Kurn cmlesi ise, ona mtebih yet denir. Bu yetlerin, bir dil ve edebiyat uzman olmayan Peygamber'in azndan ortaya konulmas, Peygamber'in bunu yapacak uzmanla sahip olmay nedeniyle bu cmlelerin o'na ait olmadn gsterir. Ayrca Kurn szcklerinin ierdii bu birden ok anlamlar, Kurn'n alar boyu tazeliini korumasn salar. Al-i mrn/7'ye (477. necm) gre bu yetlerin tevlini [birka anlamdan hangisinin birinci plnda dikkate alnmas gerektiini] Allah'n ve konuyla ilgili uzmanlarn bildii-bilecei bildirilmektedir.

TEVL
Tevl szc, geriye dn eklindeki kk anlamndan deierek tedbir [arkalatrma], yani birinci, ikinci, nc eklinde ard ardna dizmek/sralamak, ncelik srasna koymak anlamlarnda kullanlmaktadr. Bu anlamlara gre, mtebih yetlerin tevli, o yetlerin birbirinden gzel, birbirine benzeyen ak-seik anlamlarnn arka arkaya sralanmas, bu anlamlarn ncelikli bir sraya tbi tutulmas demektir. Yoksa, mtebih yetlerin tevli, Kurn'da birtakm anlalmaz yetler bulunduu, bunlarn anlamn da sadece Allah ve rsihn denilen ehil kimselerin bildii manasna gelmez.

KURN'IN TERCMES ve MEAL


Tercme, bir metni bir dilden baka bir dile evirmektir. Ne var ki diller arasndaki kltr, gelenek farkllklar, zgn tasavvur ve tahayylden kaynaklanan farkllklar nedeniyle, nesnelerin, hareketlerin durumlar, sembol ve duygularn birebir evirisi mmkn olamamaktadr. Bu nedenle de evirilerde, zgn metnin zellikleri ve vurgular aktarlamayp, sadece anlam aktarmas [zihinsel ve duygusal mesajn iletilmesi] sz konusu olmaktadr. Bu durumda herhangi bir dildeki normal bir metnin birebir tercmesi [zgn metnin zelliklerini edeer olarak yanstmas] mmkn deildir. Durum byle olunca, iir, roman, yk gibi sanat eserlerinin birebir tercmesi olas deildir.

Asl Arapa ve en ileri derecede bir edebiyat mucizesi olan, birok yeti de mtebih bulunan Kurn'n, Arapa'dan baka bir dile birebir tercmesi [edeer ifadesi] kesinlikle mmkn deildir. yleyse Kurn'n sanatsal zellii, derin vurgular orijinalinde kalmak zere, benzeen anlamlardan birisi tercih edilerek hedef dile mesaj aktarm yaplmak durumundadr. te bu yntemle elde edilen anlam, meal olarak nitelendirilir. Mealler, mutlak doru [Allah'n muradnn aynyla ifadesi] olarak kabul edilemez. nk herhangi bir kiinin hazrlad meal, meal sahibinin Kurn'n zengin anlamlarndan birini, kendi tesbitleri dorultusunda n plna karmasdr. Bu karm, kiiden kiiye dirayet llerine gre deiir.

KURN'IN TERCME ve MEALNN ZORUNLULUU


Yce Rabbimiz, Kurn'dan nce gnderdii kitaplar, mesajn iletmek istedii muhatap toplumlarn diliyle gnderdii gibi, peygamberleri de yine mesajn iletmek istedii muhatap toplumlarn iinden semitir. nk Rabbimizin amac, mesajn muhataplar tarafndan iyice anlalmasn salamaktr: Ve Biz onlara, aka ortaya koysun diye, her peygamberi yalnz kendi toplumunun diliyle gnderdik. Artk Allah dilediini/dileyeni saptrr, dilediini/dileyeni de doru yola iletir. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (72/14, brhm/4; 318. necm) Nitekim dem, Nh, drs, brhm, Ms, s vd. peygamberlerin getirdikleri mesajlar hep kendi halklarnn dillerinde olmutur. Dolaysyla Kurn da, Arapa konuan bir topluma gnderildii iin Arapa olarak inmitir. Bu ilh snnete gre eer Kurn Trklere inseydi Trke, Rumlara inseydi Rumca, Franszlara inseydi Franszca olacakt. Zira toplumlarn mesaj anlayabilmeleri, aldklar mesajn kendi dillerinde olmasna, doru anlamalar da kendi dillerini iyi bilmelerine baldr. Kurn, Arapa olmasna ramen muhataplar Arapa'y iyi bilmiyorlarsa, mesaj iyi anlamalar mmkn olmaz. Kurn her ne kadar ilk olarak Arap toplumuna hitap etmi olsa da, Kurn'n muhatab tm insanlardr (bkz. Resmi Mushaf; Sd/87 (Necm;67); Nis/105 (Necm; 556), 174(Necm;571); Ynus/57(Necm;178); brhm/52(Necm; 323)). Peygamberimiz de tm insanln, farkl diller konuan tm halklarn peygamberidir (bkz. Resmi Mushaf; Enbiy/107(Necm;333); Arf/158(Necm;79), Sebe/28(Necm; 224), Enm/19(Necm;204), Furkn/1(Necm;96), Cuma/23(Necm;662)). Dnya zerinde yzlerce-binlerce farkl dil kullanan topluluklar yaamaktadr. Bu durumda insanlarn tmnn Arapa renmesi sz konusu olamayacana gre, Kurn'n dier dillere evrilmesi zorunludur. Bu zorunluluun yerine getirilmesi ve btn insanlarn Allah'n mesajn alabilmesinin salanmas, Mslmanlarn manev sorumluluudur. Bu sorumluluu yerine getirme konusunda kendini yetkin gren ilim adamlarnn en nemli grevi, Kurn'n dili olan Arapa'y ve eviri yapacaklar dili ok iyi bilmeleri, eviri srasnda anlam o dilde verilmemi tek bir szck bile brakmamalardr. nk yar Trke, yar Arapa, yar Farsa bir eviriden ne bir Trk, ne de bir bakas bir ey anlayabilir. Eksik ve yetersiz bir eviri ile Allah'n mesajnn gerei gibi aktarlabilmesi imknszdr. Kelime ve kavramlarn, bir baka dilin szckleriyle karlanmas da yetmez. Ayn zamanda Kurn szcklerinin de, indii dnemdeki saflyla anlalp bugne aktarlmas gerekir. Aksi hlde, mesajn da yeterli dzeyde anlalamamasna neden olur. O gnk ifadelerin maslahat [yarar] ve mefsedet, [zarar] dorultusunda modernize edilerek aktarlmasnda ise bir saknca yoktur. nk kelimeler deil, mesaj nemlidir. Dile ve eviriye verilen nem ile aksi davranlarn sonular, Kurn'da aklanmtr (bkz. Resmi Mushaf: Bakara/75; Nis/46; Mide/13, 41).

Netice olarak Kurn, btn szcklerin tam olarak anlalmasn salayacak ekilde baka dillere evrilmelidir. Yaplan eviride kapal, anlalmaz tek bir szck bile braklmamaldr. Eer elinizdeki bu eviride bir kapallk, anlalmazlk varsa, bu Kurn'dan deil, evirenin yetersizliindendir.

KURN MUCZE BR KTAPTIR


Kurn, fesahat [anlatmda aklk, dzgnlk ve amaca uygunluk], belaat [bir eydeki derin anlam ifade yetenei] ve icaz [az szle ok ey anlatma] bakmndan; tebih, hakikat, mecz, istiare, kinaye, haber-ina cmlesi: emir, nehy, istifham, temenni, nida, kasr, vasl-fasl, icaz, itnab, intak, tbak, mukabele, umum-husus, icmal-tafsil, musvat, zikir-hazf, cinas, seci, husn'l-ibtida, husn'l-intiha, iltifat vb. birok edeb sanat asndan esiz bir kitap, edeb bir aheserdir. Oysa Allah Elisi Muhammed Asn ne edeb bir gemii, ne de herhangi bir renimi vardr. Dolaysyla byle bir kitab kendisi yazm olamaz. Kurn, Araplarn en ileri olduu edebiyat alannda gereklemi bir mucizedir. Gerekten de Arap edebiyat, bizim edebiyatmz da dahil olmak zere tm dnya edebiyatna kaynak olmutur. Kurn tam anlamyla bir edeb mucizedir. Edeb alandaki yksek seviyesi dnyaca da kabul edilen bir toplum iinden bir kii km ve toplumdaki edebiyatlar bata olmak zere herkesi hayran brakan szler sylemeye balamtr. Toplumu tarafndan ok iyi tannan bu kiinin daha nce edebiyatla hi ilgilenmemi olmas, topluma tebli ettii yet ve srelerin, birbirilerine yardm etseler bile insanlarn meydana getiremeyecekleri lde olaanst olmas, muhataplar byk bir aknla drmtr. Normal hayatndaki konumalar ile yine o eski Mekkeli Muhammed olan bu kii, kendisine vahyolunduunu syleyerek okuduu Kurn ile bir mucize sergilemitir. Kurn, evvelki kitaplar ve elileri tasdik etmektedir. Oysa onu Eli yazm olsayd, mutlaka tutkularna uyar, gemi kitap ve elileri onaylamak yerine kendisini n plna kararak her eyi kendisine mal etmek isterdi. Kurn, ierisinde fizik, kimya, biyoloji, astronom, kozmoloji, eitim, psikoloji ve sosyoloji hakknda nice bilgiler bulunmas nedeniyle, ierii ve retisi bakmndan da esiz bir kitaptr. Oysa Peygamberimiz, Mekke'de yetimi, hayatnn her dnemi herkese bilinen, evresinde herhangi bir okul veya retici bulunmayan bir kimsedir. Dolaysyla, Kurn'daki bilgileri bilmesi bir yana, o konular dnmesi bile mmkn deildir. Kurn'n bu zelliinin kymete kadar devam edecei de Kurn'da, Onun hak olduu ortaya kncaya kadar, hem afakta [d dnyada], hem kendi bnyelerinde almetlerimizi/gstergelerimizi onlara gstereceiz. Rabbinin phesiz her eye tank olmu olmas da yetmedi mi? (61/41, Fusslet/53(Necm;249) eklinde bildirilir. Kurn, birok tarih hdise iermektedir. Allah'n Elisi Muhammed As. ise, byle konulardan haberi olmayan bir kiidir. Bu hdiseleri bilmesi de, yanlsz olarak uydurmas da imknszdr. Kurn, gemie ait olduu kadar gelecee ait bilgiler de vermektedir. Bu bilgilerin doruluklar zaman iinde tek tek ortaya kmtr. Bir insann kendiliinden, aynyla doru kan bu tr haberler verebilmesi mmkn deildir. Kurn, yapsal yn ile de birok mucize iermektedir. yle ki, geni hacmine, ieriine ramen hibir adan eliki ve tutarszlk bulunmamaktadr. Bu husus Nis/82(Necm;548)'de, Hl Kurn' gerei gibi dnmezler mi? Eer ki o, Allah'tan bakas tarafndan olsayd, kesinlikle onun iinde birok karklklar bulurlard ifadeleriyle yer almaktadr. Yetenekleri bu ie yetmeyecei herkese bilinen bir kimse tarafndan, byle bir kitabn yazlamayaca da ortadadr. Kurn zerinde dnen her insann saptayabilecei bu zellikler, Kurn'n Peygamberimizin eseri olmadn gsterir. Ynus/37-39(Necm;176)'deki, Ve bu Kurn, Allah'n astlar tarafndan uydurulan deildir. Lkin sadece iinde konu edilenlerin tasdiki ve o

kitabn/Tevrt'n ayrntl olarak aklanmasdr. Onda phe edilecek hibir ey yoktur. lemlerin Rabbindendir ifadesi de buna iaret ederek, Kurn'n Allah katndan vahiy ile indirilmi bir kitap olduunu bildirmektedir.

MUSHAF
Mushaf szc, iki kapak arasnda toplanan sayfalardan oluan kitap demektir. Aslnda her kitap bir mushaf olmasna ramen bu szcn Kurn iin kullanm yaygnlamtr. Tarih kaytlarna gre, Kurn'a, Raslullah hayatta iken vahyin inii devam ettii ve iki kapak arasnda toplanm tam bir kitap hline gelmedii iin Mushaf ad verilmemiti. Bu ad ona ancak, halife Osman zamannda kitaplatktan sonra verilmitir. Bu gnk Mushaflarn, halife Osman'n nshasndan oaltld kabul edilir.

MEVCUT MUSHAF'IN TERTB


Kurn yetleri tertil [dzgn dizim; cmlelerin, paragraflarn ve pasajlarn birbirine kartrlmamas yntemi] ile ve necm necm inmitir (bkz. Furkn/32(Necm;97)). Allah, Elisi'ne Kurn' tertil ile tebli etmesini emretmitir (bkz. Mzzemmil/4 (Necm;10)). Raslullah da bu emre uygun olarak necm necm yazdrm ve ezberletmitir. yetler o gn kt olmadndan deri, papirs, yass kemik, yass talar, tahta, tula/tablet vs. zerine yazlyordu. nceleri necmler hlinde ve tertilli bir ekilde bulunan yetler, sahabe tarafndan sreler hlinde sonradan dzenlenmitir. Mevcut Mushaf'ta, ne yazk ki kronoloji dikkate alnmam, tertile; dzgn, birbirine kartrlmadan dizime riyet edilmemi, birok necmin [paragrafn veya pasajn] cmleleri yerli yerinde tertip edilmemi ve ktiplerin yazm hatalar dzeltilmemitir. Biz bunlarn yzlercesini sergilemi bulunuyoruz. Bunu kimin, niin byle yaptnn aklanmasn tarihilere brakyoruz. Ama unu da belirtmek gerekir: Fusslet/26'da (bizim almamzda 245. necm), Ve Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: stn gelmeniz iin bu Kurn' dinlemeyin, onun iin de anlamsz eyler yapn; anlalmasn her trl yolla engelleyin dediler buyurularak bilgi verilmitir. Biz, herkesin o gnden bugne bilip durduu Mushaflardaki bu gramer kurallarna aykr yazm ve imla hatalarn (Zmer/10 ve 53 yetlerindeki fahi hatalar hari) sergilemeyi dnmedik. Tarih ve rivyet kitaplarnda yer alan bilgileri de nakletmek istemiyoruz. Biz, imdiye kadar kimsenin samimiyetle ve drste sylemedii ya da syleyemedii bir eyi; Kurn'daki paragraf, blm ve cmlelerin kartrldn; Kurn'n anlalmaz ve yanl anlalr bir yapya sokulduunu, mevcut Mushaf' analiz ederek, iman borcu olarak ortaya koyuyoruz. Mevcut Mushaf'n bu gnk dzeni, Kurn'n, Arabiyyen [en mkemmel anlatm ve gramer kurallarna eksiksiz uyum] ve mbin niteliine, tertil zelliine uymamaktadr. Paragraftaki iki cmle arasna yzlerce, binlerce cmlenin getirildii, bir cmlenin yet hlindeki elerinin onlarca cmle sonrasna tand grlmektedir. Mushaf'taki bu olumsuzluklar nedeniyle birok yet yanl anlalmakta, ya da anlalamamakta, birou da ekleme karma yapmadan [parantez amadan] anlalmaz konumda bulunmaktadr. Bylece Kurn, ilerliini, ekiciliini yitirmi; kme kme gnderilip de nne gelenleri devirdike deviren, toplumlar canlandrdka canlandran, canlandrdka da hak ile btl birbirinden ayran, zr veya uyar olarak t brakan bilgin ve bilgeleri yerlere kapandran, topluma can, k olan, ikna etmedik, lmeden kendisine inanmadk insan brakmayan Kurn, hayat kitab olmaktan karlm, mezarlk kitab, cami kitab ve efsaneler kitab konumuna sokulmutur. Bu yzden de artk kimse Kurn'a bakarak slm'a gelmez olmutur. Dinin de artk Kurn'dan anlalamaz olmas nedeniyle, dini anlatmak ve retmek iin mezhep imamlar, tarikat

eyhleri, cemaat liderleri tremitir. Bylece, slm dini yerine mezhepler-tarikatlar dinleri ortaya kmtr. Biz, bu almamzda imknlarmz lsnde bunlardan yzlercesini belirledik ve olmas gereken tarzda tertip ettik, dzenlemeye altk. Bu konunun birok maddesi, zaten asrlarca evvelki birok kitapta bulunmaktadr. Bunun sorumlular da, yukarda da bahsettiimiz gibi ilk tertibi yapanlar ve o gn sca scana mevcut kusurlar gidermeyenler ve daha sonra bunlar renmi olduklar hlde sessiz kalanlardr. Bu gerek karsnda mminlerin susmamalar, grmezden gelmemeleri, samimiyetle ve drste bu ie eilerek Mushaf'ta yeni bir dzenleme yapmalar bir iman borcudur. Zikrettiimiz kusur, mevcut Mushaf'a ynelik olup Kurn ile alakas yoktur. Kurn'n tamam bu Mushaf'n iindedir; vahiy olup da darda kalm tek bir yet yoktur. Mushaf'ta da vahyin dnda hibir ey yoktur.

N SIRASI
ni srasna gre okumak, Kurn'n daha iyi anlalmasn salar. Mesel, o gnk iktidarn grne gre dzenlendii iin Resm Mushaf diye bilinen Halife Osman tarafndan hazrlatlan Mushaf, sahabenin itihadyla oluturulmutur. Kurn ve slm hakknda yeterli birikimi olmayanlarn, Kurn' yeni tanyacak olanlarn ve cahiliye dnemindekine benzer bir kfr ve irk ortamnda bulunanlarn bu Mushaf'tan gerei gibi yararlanamama riski vardr. Resm Mushaf tabir edilen bugnk ekliyle Kurn' bandan itibaren ilk defa okumaya balayan bir kimsenin, ister Arapa aslndan okusun, isterse mealinden okusun, Mushaf'n hemen giri ksmnda bulunan Bakara/6-7 yetlerine geldiinde kafas karacak, Kurn'a ve slm'a kar olumsuz duygular hissedecektir. Okunan mealin yanl-kusurlu olmas durumunda ise, duyulan olumsuz tepki aktan aa bir dmanla dnebilecektir. tenlikle belirtmek gerekirse, toplumumuzda bu yetleri anlam insan saysnn ok az olduunu itiraf etmeliyiz. Bir de Kurn' ilk defa eline alan kimseler tarafndan okunduklar dnlrse, bu kimseler slm'a yaknlaacaklar yerde Kurn' anlamamalar veya yanl anlamalar sebebiyle slm kart olabileceklerdir. Mesela, phesiz u kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi kimseler; onlar uyarsan da, uyarmasan da onlar iin birdir; inanmazlar. Allah, onlarn kalpleri ve kulaklar zerine mhr vurmutur; onlarn gzlerinin zerinde perdeler vardr. Ve byk azap onlar iindir. (Resmi Mushaf: Bakara/6-7 ( 399. Necm)) yetlerini anlayabilmek iin Kurn'dan en az 5.000 yetin sindirilircesine renilmi olmas gerekir. nk bu yetler ilk inen yetlerden yaklak 10-15 yl sonra inmitir. Bakara sresi'ndeki bu yetleri o gn duyan ve okuyanlar, gerei gibi anlayabilecek bir alt yapya sahiptiler. Bu nedenle de onlar rahata anladlar. Ayn yetler bugn de alt yaps olanlar iin anlalabilir niteliktedir. Ama ya Kurn ile yeni tananlar ve alt yaps olmayanlar? Bylelerinin, Demek ki, baz kimselerin kalpleri ve kulaklar Allah tarafndan mhrlendiine ve uyarlmalar da kendilerine yarar salamadna gre, slm'n ne olduunu veya Allah'n ne istediini renmek iin bouna aba sarf etmenin de yarar yoktur diye dnmeleri ve Kurn' bir daha amamak zere terk etmeleri kuvvetle olas deil midir? Eitim ve retim, bir sistem ve yntem gerektirir. Bugn hazrlk snfnda ngilizce renmeye balayan bir renciye nasl hemen Shakespeare okutulmuyorsa, ilkokulda matematikle yeni tanan ocua nasl hemen sl veya kkl saylar deil de nce doal saylar retiliyorsa, Kurn renimine yeni balayan birine de, Peygamberimizin ancak 22. ylda ald vahiy bilgilerinin verilmemesi gerekir. Aksi takdirde, o yetlerin gerei gibi anlalabilecei konusunda iyimser olunmamaldr. Gemiteki saptamalar da dikkate alarak okuyucuya sunmaya altmz Mushaf dzenlemesi/sralamas, herkes tarafndan bu konudaki en cidd eser olarak bilinen Hattat

Kadrolu'nun Mushafdr. Yalnz u da iyi bilinmelidir: Meden necmler birbirine kartrlm, Medne'de 1. sre olarak gsterdiimiz Bakara sresi'nin nice yetleri Peygamberimizin vefatna yakn inmitir. Yani, birok Meden sreden sonra inmitir. zetle Meden srelerde, Mekk sreler kadar kronolojik zellik yoktur. Bunun sorumluluu, Mushaf' Allah'tan korkmadan bu ekilde dzenleyenlerindir. Sayn okurlarmz necmleri dikkate alarak okumaldrlar. nallah ileride Meden necmlerin de salkl bir kronolojik sralamas yaplabilir. Bu da mminler zerine savsaklamamalar gereken bir bortur.

ELNZDEK BU MEAL
Kurn, insanlarn anlayaca llerde ak, ayrntl olarak aklanm bir kitaptr. Kurn yetlerini, okur-yazar olmayan kimselerden tutun en ileri derecedeki bilginlere kadar herkes anlar. Bunun iin aracya [hocaya, eyhe] ihtiya olmad gibi, tefsire de ihtiya yoktur. nk Kurn'n bizzat kendisi yceler ycesi Rabbimiz tarafndan yaplm en gzel tefsirdir. Ayrca Kurn'da; ytn beyyintn, kitbn mbn, beyyeneh, mbeyyint, tibyn ve beyn gibi ayn kkten tretilmi kavramlarla Kurn yetlerinin apak olduu bildirilmi, Kurn'n kapal, mkil, anlalmaz olmad yzlerce kez vurgulanmtr. Yce Allah, kitabndaki mesajlarnn aka anlalabilmesini salamak iin her trl anlatm tekniini kullanm, bir anlatm arac olarak sivrisinek gibi en basit eyleri bile rnek vermekten ekinmemitir. Bylece ilh mesajlar, niversitedeki akademisyenden dadaki obana kadar herkes tarafndan anlalabilecek bir akla kavuturulmutur. Neticede de kleler ve kimi st dzey yneticiler Kurn' anlam ve hemen imana gelmi; Eb Cehl, Eb Leheb gibi niceleri de iyi anlam olmasna ramen iine gelmedii iin bile bile gerei rtmlerdir. Kurn'n asl bu olmasna ramen, bu gn Kurn', elimizdeki Mushaflardan ve onlarn evirilerinden, ilk dnemdeki gibi kolay ve rahat anlama imkn yoktur. Zira Kurn'n tertibi ve tertili, iniine gre yaplmam; necmler, paragraflar, blmler kartrlm, birtakm istinsah hatalar yaplm, Arap dilinde bir yandan gelimeler olurken, dier yandan da yozlamalar olmu ve ayrca din adna binlerce kitap yazlarak Kurn ile insan arasna engel konmutur. te bu engelleri aabilmemiz iin senelerce yetler ve yetlerin iindeki szckler zerinde duruldu. Bu alma sonucunda ortaya kan alma, Tebynu'l Kurn adyla tm insanlk ile paylald. Burada okuduunuz mealin nasl olutuu, neden o anlamn tercih edildii Tebynu'l Kurn'da ayrntl bir ekilde aklanmtr. O nedenle zellikle insanln elinde mevcut olan daha evvel yazlm tefsir ve mealler ile olan farkllarn gerekeleri hem ayrntl olarak verilmi hem de hepsi salam kaynaklar ile delillendirilmitir. Ksacas bu ksa meale ulaabilmek iin, on bir ciltte, on binlerce sayfalk bir alma yaplmtr.

MUSHAF'TAK BESMELELER
Mevcut Mushaflarda her srenin banda bulunan besmeleler Kurn'dan olmayp iki sre arasn belirtmek amacyla sonradan konulmutur. Kurn'da 2 tane besmele vardr. Biri Ftiha sresi diye adlandrlan yetlerin (14. necmde grlebilir) bandaki besmeledir. Dieri de Neml sresi'nde Sleymn peygamberin Sebe melikesine yazd mektubun (144. necmde grlebilir) bandaki besmeledir. Biz, necmleri numaralandrmak sretiyle necmleri birbirinden ayrdk.

YET NUMARALARI
lk nshalarda yet numaralar yoktu. Oysa mevcut Mushaflarda, bazen bir tek cmle, 1'den 10'a kadar 10 yet eklinde numaralanmakta; bazen de on cmle, bir paragraf, bir blm tek bir yet olarak gsterilmektedir. Bir metindeki cmlelerin numaralanarak okunuu, okurun dikkatini metinden saylara ynlendirip metnin anlalmasna engel olaca kaygs ile biz Mealimizde numaralar yet bana 1- eklinde koymayp okurlarmz orjinalini kolay bulsunlar ve baka Mealler ile mukayese yapabilsinler diye ayetlerin banda 2x.. eklinde st simge halinde koyduk. Her necmin altnda da, klasik kabuldeki Resmi Mushaf numarasn, ini srasndaki numarasn; bilinen sre adn ve yet numaralarn gsterdik. rnein, ini srasna gre 1., Resmi Mushaf'ta 96. sre olan Alak sresi'nin 1-5. yetlerinden oluan necm, (1/96, Alak/1-5) eklinde; Resmi Mushaf'ta 2. sre, ini srasna gre 87. sre olan Bakara sresi'nin 114-115. yetlerinden oluan necm, (87/2, Bakara/114-115) eklinde gsterilmitir. Taksimin nndeki rakam (87/?), ini srasn, yan izgiden sonraki rakam (?/2) ise Resmi Mushaf'taki sray gstermektedir.

DPNOTLAR
Yukarda da akladmz gibi Kurn, ak, apak, anlalmas kolaylatrlm, en gzel tefsir olarak indirilmi bir kitaptr. Kimsenin amasna, aklamasna, tefsir etmesine ihtiya duymamaktadr. Bu mealde biz, deinilen terimleri ve tarihi olaylar dipnotta sayn okuyucularmza bildirdik. Bizim dipnotlarmz, Kurn'n aklamasna ynelik olmayp arka pln okurlarmza bildirmeye yneliktir.

YALIN TRKE SUNUM


Bu almada, mmkn olduu lde her szce Trke karlk verilmesine gayret gsterilmitir. Esma-i Hsna [Allah'n en gzel isimleri] da dhil olmak zere, terimsel nitelii olmayan ve Trke'de de Trke diye kullanlan Arapa szckler gerek anlamlaryla sunulmutur. Bu nedenle baz szcklerin ifadesi uzun olmutur. Ama dorusu yle olmasyd. Bu, Esma-i Hsna aklamalarnda aka dikkat ekecektir. Bu almada, Arapa'dan Trke'ye gemi baz szckler, Trke'de kullanld ekliyle yazlmtr. rnein, rabb, hakk, cinn szckleri rab, hak, cin diye yazlmtr. Bu almada, metnin daha iyi anlalmas iin, zgn metindeki zamir hlindeki zne ve tmleler, ak isimlerle ifade edilmilerdir; yani, zamirlerin mercii ak olarak yazlmtr. rnein, zgn metindeki, O dedi ki ifadesi, bulunduu yerdeki anlam gerei Allah dedi ki diye yazlmtr.

KURN'IN ANLAILMASI-ANLAILMAMASI
Tm bunlardan sonra, kiinin Kurn' anlamas ve yararlanabilmesi iin Kurn'dan renilen yntemler unlardr: Kurn okuyan nce mutahhar [zihnen temizlenmi] olmaldr; yani beynindeki virslerden, mezhep, merep, tarikat tortularndan uzak olmaldr. Kendi eytanndan da uzak olmal; okuduu konulara objektif yaklamal; Allah adna okumal ve Allah'tan anlay, kavray istemelidir (biz buna, bilinli olarak euz besmele ekmek diyoruz).

Kurn yetlerinin tertili [iyi bir sralan] salanmal; Kurn necm necm okunmal; iki necm birbirine kartrlmamal; arka arkaya konmu iki necmin inii arasnda haftalar, aylar, hatta senelerin olduu, bunlarn birbiriyle balantl olmadklar bilinmelidir. Konu tek yetten deil, o konuyla ilgili yetlerin tamamndan imknlar lsnde ini srasna gre bir araya getirilerek Kurn'n btnl dikkate alnarak renilmelidir. Bu, doru anlalmasnn salamas olaca gibi, konunun btnyle bilinmesini de salayacaktr. rnein, slm'daki iddet [ei len ya da boanan kadnn evlenmeden geirmesi gereken sre] konusunu renmek isteyen bir kii, Kurn'daki bu konuya ait tm yetleri (450, 452, 514 ve 601. necmleri) birlikte okursa, konuyu iyiye renmi olur. Bir de, Kurn'daki konu ve hdiselerin arka plnlar; terim ve hkmlerin yresellii dikkate alnmaldr. Mesela: Kurn'da cennet ve cehennem, Arap corafyasna gre rneklenmi; cehennem o corafyadaki en ok sknt veren scak ve ate ile; cennet de Arap corafyasnda en ok zlenen ortamlar [yeillikler, sulak baheler, glgelikler, vs.] ile tasvir edilmitir. Elbise dnyann birok yerinde souktan koruyan bir nesne olmasna ramen, Sizi scaktan koruyacak elbiseler ve sizi kendi hmnzdan koruyan elbiseler kld (Nahl/81; 306. necm) diye ifade edilerek, scaktan koruma amal bir nesne olarak zikredilmitir. Demek oluyor ki, Kurn, souk iklimli, bol yal bir yrede yaayan bir topluma inseydi, cennet ve cehennemin tasviri farkl olacakt, elbise iin de sizi, souktan koruyacak ifadesi kullanlacakt. Yine Kurn'da aa ve hayvanlar da, Arabistan corafyasna gre rneklenmitir. Kurn'da Arabistan halkna ynelik olan, Devenin nasl yaratldna bakmyorlar m? ifadesi, Hindli iin, Filin nasl yaratldna bakmyorlar m? anlam ifade eder. Yine Kurn'n birok yetinde, Mekke ve Medne'nin siyas, ticar ve asker durumuna gnderme yaplmakta ve bunlara ait zel isimler ve riba, zhar, l, talk, nikah vs. gibi terimler, Eb Leheb, Zeyd gibi isimler, bedir, Uhud, Hendek, Huneyn, Tebk savalar, Hudeybiye antlamas yer almaktadr. Bunlarn ansiklopedik dzeyde bilinmesi, Kurn'n iyi anlalmasn salayacaktr. Biz bunlar dipnotlarla gstermeye altk. Bu ekilde okunan Kurn, insanlarn inanmasn salayacak, rde [en salam yola; doru yolu bulmaya, akll davranmaya, akl ve ruh bakmndan olgunlamaya, iyilikleri elde edebilecek olgunlukta olmaya] klavuzlayacaktr. nsanlar, furkn [iyiyi-kty, gzeli/irkini ayrt etme] bilincine ulatracak, zihinsel hastalklara ifa, skntlara, bunalmlara kurtulu reetesi, karanlklara k, hatta ferd ve toplumun ruhu/can olacaktr. Bylece ferd ve toplumlar, her alanda kokumuluktan kurtulacaklardr. Tm Kurn erlerini, insanl Kurn ile tantrmaya aryorum. Bu, bir iman ve vicdan borcudur. nanyorum ki, Kurn yaln olarak insanla sunulursa, akleden tm insanlar, akn akn, grup grup Allah'n dinine girecek ve slm dini, gerekte olduu gibi imrenilen bir din olarak tekrar kendini gsterecektir. Kurn' tanmak, tantmak dilek ve umutlarmla Hakk YILMAZ

RESM MUSHAF'A GRE SRE FHRST


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Sre ismi Alak Kalem Mzzemil Mddesir Ftiha Tebbet Tekvr Al Leyl Fecr Duh nirh Asr diyt Kevser Teksr Mn Kfirn Fil Felk Ns hls Necm, Abese Kadr ems Buruc Tn Kurey Kriah Kymet Humeze Mrselt Kaf Beled Trk Kamer Sd Shf.No 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 Sre smi Arf Cin Y-Sn Furkn Ftr Meryem T-H Vka uar Neml Kasas sr Ynus Hd Ysuf Hicr Enm Sfft Lokmn Sebe Zmer Mmin Fussilet r Zuhruf Duhn Csiye Ahkf Zriyt iye Kehf Nahl Nh brhm Enbiy Mmin Secde Tr Shf.No 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 Sre smi Shf.No Mlk Hkkah Meric Nebe Nzit nfitr nikk Rm Ankebt Mutaffifn Bakara Enfl l-i mrn Ahzb Mmtehine Nis Zilzl Hadd Muhammed Rad Rahmn nsn Talk Beyyine Har Nr Hac Mnfkn Mcdele Hucurt Tahrm Tebn Saff Cuma Feth Mide Tevbe Nasr ?-?

?-?

TEEKKR
Meal baslmazdan evvel teknik kontrollerin yaplmas, neri ve eletiride bulunulmas noktasnda Meali okuyarak gerekli katkda bulunan deerli kardelerim, muhterem Dr. smet Uma, Yasin Beyaz, Erturul zalp, Murat Tokgz, Ogan Timinci, Selim Vural, Hsamettin Tatlpnar, len Can Evin, Ziya Demircan, Dr. Mehmet Eli, Hakan Kayl, Zafer Yaln, Halil Ay, Sedat enermen, Naci Cepe ve isminin yazlmasn istemeyen dier kardelerime de ok teekkr ediyorum. Allah hepsinden raz olsun.

ALAK SRES
MEKKE DNEM

Necm: 11
Oluturan; insan embriyondan oluturan Rabbinin2 adna ren-ret!3 3-5 ren -ret! Senin Rabbin ise kendilerini stn biri sayan o kiilerden daha stn olandr. Senin Rabbin ki kalemle retti.4O, insana bilmediini retti. (1/96, Alak/1-5)
1-2

Necm: 25
Kesinlikle senin dndn gibi deil! Dn Rabbine olmasna ramen insan, kendisini yeterli grdnde, kesinlikle azar. 9,10Salt6 ettii [ml ynden ve zihinsel adan destek olduu; toplumu aydnlatmaya alt] zaman bir kulu engelleyen kiiyi grdn m? 11,12Hi dndn m, eer o salt eden kul, doru yol zerinde idiyse ya da takvy [Allah'n korumas altnda olmay]7 emrettiyse!... 13Hi dndn m, eer salt edeni engelleyen o kii, yalanlam ve yz evirmi ise!... 14Salta engel olan o kii, bilmedi mi, Allah'n kesinlikle grmekte olduunu? (1/96, Alak/6-14)
6-8

4 5 6

Yeryznde zgrlkler ortadan kaldrlarak insan onuru ayaklar altna alnp birtakm ilhlar, rabler oluturulduu, irk, hakszlk, yanl iler ve kargaa yaygnlat, doadaki denge bozulduu dnemlerde Allah, rahmeti gerei mdahale edip o toplumlara eli gnderip kitap indirir. Allah, rahmeti zerine bor kabul etmitir. te Mekke'de bu koullar altnda Muhammed eli seilip vahye muhatap olmutur. Rabb, terbiye edip eiten, yarattklarn belirli bir programa uygun olarak birtakm hedeflere gtren, gelimeyi programlayp yneten demektir. Bu szck, mutlak anlamda sadece Allah iin kullanlr. nsanlar iin, evin rabbi, iyerinin rabbi eklinde kullanlr. Bu ifadeye en yakn anlaml szck, Franszca'dan Trke'ye gemi olan patron szcdr. Bu szck, her ne kadar yakn anlam ifade etse de, sadece ticarete zg bir ifade olmas nedeniyle rabb kelimesinin birebir anlam saylmaz. Bu nedenle, rabb kelimesini bir iki szckle ifade imkn olmadndan Mealimizde szc Arapa haliyle brakmak zorunda kaldk. O nedenle okurlarmz, yukardaki tanm belleklerinde iyi tutmaldrlar. Bu emir, Peygamber'in ahsna ynelik olup bakasn ilgilendirmez. Bizim ren-ret! diye evirdiimiz ikra szc, Meal ve Tefsirlerde genellikle oku diye evrilir. Burada istenen, bir kitap ve yaznn okunmas deildir. Bu okumay insan kendi kendine de yapabilir. Szcn esas anlam, biriktir, birikimini de dat demektir. Bylece bununla kastedilen, renip retmektir. Bu, peygamberlik grevinin zdr. Eli'nin neyi renip-retecei daha sonra kendisine (8/87, Al/1-13; 20. necm) bildirilecektir. Biz bu nedenle szc ren-ret olarak karladk. yetteki kalemle reten ifadesiyle, Allah'n Elisi'ne, iaretle kendine gelen vahiyleri yazmas, yazdrmas; bu ekilde de koruma altna almas gerektii mesaj veriliyor. nsan, zenginletiine inandnda Allah ile boy lerek, yaptklarnn hesabn vermeyeceine inanarak tutlar; kendini Allah'n yerine geirir, sorumsuzlar. Salt szc asrlardr, z anlam dnda namaz olarak anlalp evrilegelmitir. Salt szcnn gerek anlam; destek olmak, yardm etmek, sorunlar srtlamak; sorunlarn zmn zerine almak, arka kmaktr. Kurn'da essalt szc, sorunlara mali ve zihni ynden destek olmak, problemlerin zmn srtlamak anlamnda zel isim olmutur. Buradaki sorunlar, sadece bireysel sorunlar deil, ayn zamanda eitim-retim, ekonomik ve siyasal sorunlar gibi toplumsal sorunlar da kapsamaktadr. Ksacas salt, sosyal devletin temeli ve simgesidir. Mealimizde zel isim olan es-Salt kelimesi, hem asl hem de Trkesi'yle yer almaktadr. Trke isim salt ile ilgili ayrntl bilgi Tebynu'lKurn'da verilmitir. nsann kendisini Allah'n korumas altna koyarak iyiliklere sarlmas, gnahlardan uzak durmas, dolaysyla hirette kendisine zarar ve ac verecek eylerden saknmas demek olan takv, Kurn'da ilk nce irkten kanmak ve hirete inanmak anlamnda ortaya konmu, daha sonra da imann yansmasn tayan tm amelleri iine alacak ekilde geniletilmi bir kavramdr. O nedenle biz takv'y, Allah'n korumas altna girmek, muttak'yi de Allah'n korumas altna giren kii olarak aktardk.

Necm: 3
Kesinlikle senin dndn gibi deil! Eer salt edene; ml ynden ve zihinsel adan destek olan; toplumu aydnlatmaya alan kimseye engel olan o kii, salt; ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay engellemesine son vermeyecek olursa, andolsun, peremden; yalanc, gnahkr peremden; sandan tutup srkleyeceiz. 17O zaman o, meclisini/rgtn arsn. 18Biz zebanileri; defedicileri, engelleyicileri aracaz. 19 Kesinlikle senin dndn gibi deil! Sen salt eden; ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay engelleyen o kiiye itaat etme. Sen Rabbine boyun eip teslim ol ve yaklatrl/Rabbin seni Kendine yaklatrsn. (1/96, Alak/15-19)
15,16

KALEM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 4
Nn/50.8 Kalem'i ve onlarn satr satr yazp sylediklerini/efsaneletirdiklerini kant gsteriyorum9 ki; 2Sen Rabbinin nimeti sayesinde, mecnun [gizli glerce desteklenen/deli bir kii] deilsin. 3,4Ve kesinlikle senin iin minnete bulamam ok mal var. Ve kesinlikle sen, ok byk bir ahlk zerindesin.10 (2/68, Kalem/1-4)
1

Necm: 5
Artk, yaknda hak dinden karak kendini atee atm olan hanginizmi greceksin, onlar da grecekler. phesiz Rabbindir, yolundan sapan en iyi bilen. Yine O'dur klavuzlanarak doru yola ermi olanlar en iyi bilen. O hlde hiret gnn yalanlayan o kiilere itaat etme! 9-16 Onlar arzu ettiler ki, sen onlara ya ekesin, onlar da hemen sana ya eksinler. ok yemin eden, aalk, alayc, gammaz; arkadan ekitiren, arabozucu, kovuculuk iin gezip duran, mal ve oullar var diye hayr engelleyen, saldrgan, gnaha batm, kaba/obur, sonra da ktlkle damgal u asalaklarn hibirine itaat etme. hireti yalanlayan o kii, yetlerimiz kendisine okunduu zaman: Daha ncekilerin masallar dedi. Yaknda Biz onun burnunu srteceiz.11 (2/68, Kalem/5-16)
5-8

Kurn'da birok srenin kesik, balantsz harfler ile balad grlr. eitli kimselerce bu harflerin mtebih, bir ifre, bir szcn ksaltlm ekli, baz szcklerin ilk harfi veya son harfi olduu gibi grler ileri srlr. Bize gre bu harfler, el [dikkat, gznz an] szc gibi bir uyar iaretidir ve telefon konumalarndaki alo! nlemi gibi dikkati, okunacak yetlere ekmektedir. Ayrca Kurn'n matematiksel yapsndaki olmazsa olmaz unsurlardan birisidir. Ayrca bu harfler, saysal bir deer de ifade ediyor olabilirler. Zira Kurn indii dnemde Araplar arasnda rakamlar henz icat edilmemiti, rakam yerine harfler kullanlmaktayd. Rakam yerine harf kullanlmas, Ebced hesab olarak bilinir. Biz kesik harflerin yannda saysal deerlerini de gsterdik. Saysal deerler ile neyin kastedilmi olabilecei noktasnda da henz bir kanaatimiz olumamtr. Ebced hesabnn, Kurn'n indii dnemlerde rakam yerine kullanlm olmasndan baka, herhangi bir nitelik ve zellii yoktur. Bu kesik harflerle ilgili henz doyurucu bir alma yaplmam olup mevcut eserlerde de eskilerin aktarmlarndan baka bir bilgi bulunmamaktadr. Bu meselenin tam aydnla kavumas da, dier birok mesele gibi drst, samim ve gnll Kurn erlerini beklemektedir. 9 Arapa'da, iddia edilen tezi somut kantlar ile glendirmek iin Kasem cmlesi diye bir cmle eidi kullanlr. Yani kasem cmlesi, ileri srlen tezlerin kantlarla ve gl bir ekilde ortaya konulmas iin kurulan cmledir. Kasem cmlesi iki blmden oluur: Birincisi, yemin edilen [kant, tank gsterilen] kasem blm; ikincisi ise sylenmek istenen asl tezin ileri srld kaseme cevap blmdr. Yemin blmnde, ikinci blmde ileri srlecek tezi desteklemek zere kiiler, olaylar veya nesneler kant gsterilir. Kaseme cevap blmnde ise, asl sylenmek istenen yarg belirtilir. Bu cmlelerin teknik yaplar da dier cmle yaplarndan farkldr. Bunlar, Tebynu'l-Kurn'da ayrntl olarak sunulmutur. Bu cmle eidi Kurn'da yzlerce kez kullanlr. Rabbimiz birok olaya, sisteme veya eye kasem etmekte ve bunlar belirttii yargya kant gstermektedir. 10 Paragraftan aka anlalyor ki, Muhammed, toplumda sayg duyulan, ahlkl, akl ve zeka ynnden salkl, temiz bir servet sahibi olmas nedeniyle peygamber seilmitir. 11 yetin lafz karl, Hortumunun zerine damga basacaz eklindedir. Bu, Araplarn bir kiiyi toplum nnde rencide etmesini ifade eden bir deyimdir. Biz bu deyimi, Trke'deki bir deyimle ifade ettik.

Necm: 612
phesiz Biz, o iftlik sahiplerine bel verdiimiz gibi onlara bel vereceiz: Hani onlar, sabah olunca kesinlikle iftliin rnlerini devireceklerine yemin etmilerdi. Bir istisna da yapmyorlard. Ama onlar uyurken Rabbin tarafndan bir tayfun iftliin zerinden dolaverdi. Sabaha, iftlik, biilmi/devirilmi gibi oluverdi. Sabahladklar vakit birbirlerine seslendiler: Haydi, devirecekseniz sabahleyin erkence gidin! dediler. Hemen yola koyuldular, aralarnda fsldayorlard: Sakn bugn aranza bir yoksul sokulmasn! 25-29 Sadece engelleme gcne sahip/iddete gleri yeten bir tavrla erkenden gittiler. Ama iftlii grdklerinde: Biz phesiz biz armz/ yanl yere gelmiiz; yok yok, biz yoksun braklmz; Allah bizi cezalandrm! dediler. En hayrl olanlar: Ben size Allah' noksanlklardan arndrmyor musunuz?13 dememi miydim? dedi. Onlar: Rabbimiz Seni tenzih ederiz, dorusu bizler yanl; kendi zararlarna i yapan, haksz davranan kimselermiiz! dediler. 30-32 Sonra dndler, birbirlerini knyorlard: Yazklar olsun bizlere! Bizler gerekten kendini firavun gibi gren azgnlarmz, umarz ki Rabbimiz bize onun yerine daha hayrlsn verir; gerekten biz btn midimizi Rabbimize eviriyoruz. 33 Dnyadaki azap ite byledir! Elbette hiret azab daha byktr, keke bilenlerden olsalard! (2/68, Kalem/17-33)
17-24

Necm: 7
phesiz ki Allah'n korumas altna girmi kiiler iin Rableri yannda nimetleri bol cennetler vardr. 35Ya artk, Mslmanlar gnahkrlar gibi yapar myz? (2/68, Kalem/34-35)
34

Necm: 8
Neyiniz var, nasl hkmediyorsunuz? 37,38Yoksa iinde, ders aldnz eyler: Siz bu lemde neyi seerseniz/beenirseniz o kesinlikle sizin olacak garantisi verilmi olan size ait bir
36

12

Rabbimiz konunun doru anlalmas, ibret alnmas ve gelecee k tutmas iin bkp usanmadan rnekler verir, kssalar nakleder. leride yzlerce rnekleme ve kssa greceiz. Bu kssa ve rneklemeler, Kurn'n indii dnemde yaayanlarn yakndan bildikleri, Nh, d, Semd, Lt, Ms kavmi/srloullar, Firavun'a ve onlarn kalntlar hakkndadr. Eitim ve retimde nemli role sahip olan kssalar, uyar konusunda da ok etkili olduu iin, Kurn'da birok kssaya ve rneklemeye yer verilmi, bu kssa ve rneklemeler birok kez tekrarlanmtr. Kurn'da yer alan kssa ve rneklemelerin slubundan aka anlalmaktadr ki, bunlar tarih bilgisi vermek amacyla deil, t amacyla anlatlmtr. Kurn'daki kssa ve rneklemeler, bizim tesbitlerimize gre, dn kendisine fayda verecei insanlara u yararlar salamaktadr: Eskiden de peygamberlerin gelip getii bilgisini vermek sretiyle peygamberlerin tredi olmadn gsterir. Gelmi gemi btn peygamberlerin grevlerinin teblide ve tte bulunmak'tan ibaret olduunu retir. Allah'n elilerine, gnderildikleri toplumun ileri gelenleri [mele] tarafndan daima kar kld bilgisini verir. Peygamberimizin tebliine kar kp o'nu engellemek isteyenlere, bu tavrlarnn bedelini nasl deyecekleri konusunda gemiten bazlarn kendilerinin de bildikleri rnekler vermek, onlarn k, yok olu nedenlerini aklamak sretiyle hatrlatma yapar, uyarda bulunur, gelecee k tutar. Peygamberimize ve o'nun yandalarna, kar karya bulunduklar durumun daha nceki peygamberler ve toplumlar arasnda meydana gelenlere benzediini, hatta byk lde ayn olduunu bildirmek sretiyle onlara gven telkin eder, ayrca Allah'n elilerinin daima galip geldiklerini bildirmek sretiyle onlara azim kazandrr ve onlarn maneviyatn kuvvetlendirir. Bugnn insanlar ise Ortadou dndaki ve Kurn'n indii dnemden sonra yok olan medeniyetleri, toplumlar; rnein Anadolu, Karya, Lidya, Likya, Firikya, Hitit, Urartu, yon, Helen, Smer, Asur, Bbil, Roma, Byk skender, Bizans hakknda da aratrmalar yapp onlarn dtkleri hata ve yanllara dmeden geleceklerini kurmaldrlar. 13 Tesbih, Allah', Kendisine yakmayan eylerden tenzih etmek/uzak tutmak, yani Allah' yceltmek, O'nun her trl kemal sfatlarla donanm olduunu kavramak ve bunu her vesile ile yksek sesle sylemek demektir.

yazl belge mi var? 39Ya da size kar kymet gnne kadar srecek, Siz her ne hkm verirseniz kesinlikle yle olacak diye zerimizde yeminler/taahhtler; stlenmeler mi var? 40 Sor bakalm hireti yalanlayan o kiilere, ilerinden byle bir eyi hangisi garanti etmektedir? 41Yoksa onlarn ortaklar m var? O hlde ortaklarn getirsinler, eer dorulardan iseler. 42 Gerein btn plaklyla ortaya konulup iin bymeye balad, iin ciddletii ve boyun eip teslim olmaya davet edildikleri gn artk gleri yetmez. 43Gzleri yere eilmi, kendilerini bir horluk, dknlk sarm bulunur. Oysa onlar, sa-salim iken de boyun eip teslim olmaya davet ediliyorlard. (2/68, Kalem/36-43)

Necm: 9
O hlde bu sz/Kurn' yalanlayanlar Bana brak! Biz onlar bilmedikleri yerden yakalayacaz. 45Ve Ben, onlara mhlet veririm; sre tanrm, nk Benim plnm zordur/salamdr. 46 Yoksa sen onlardan bir cret istiyorsun da bu yzden onlar ar bor altnda m eziliyorlar? 47 Yoksa grmedikleri, bilmedikleri eyler, gelecekte olacak olaylar yanlarnda da onu onlar m yazyorlar? 48 yleyse Rabbinin karar iin sabret, bunalan kii14 gibi olma. Hani o, bir kez ar bunaldnda Rabbine seslenmiti. 49Eer Rabbinden o'na bir iyilik ulamasayd, knanm bir durumda, bo bir yere atlacakt. 50Ancak, Rabbi o'nu seti, sonra da iyilerden biri yapt. 51 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, o d/Kurn' iittikleri zaman az daha seni baklaryla gerekten devirecekler; sana yiyeceklermi gibi bakacaklar ve O phesiz bir delidir/gizli glerin destekledii biridir diyecekler. 52 Hlbuki Kurn, btn lemler iin bir tten baka bir ey deildir. (2/68, Kalem/44-52)
44

14

Esas anlam habsetmek, ierde tutmak olan sabr, akln ve dinin gsterdii yolda sebat etmek, kararl olmak, gevememek; yani insann elinde olmadan bana gelen ve ona byk zntler veren musibetlere kar koymak, onlarn stesinden gelmek iin mcdele etmektir. Sabrn ne olduunu incelerken ne olmadn da belirlemek gerekir. yi bilinmelidir ki, haksz yere mahkmiyete boyun emek, miskinlie, uyuuklua ve aalanmaya raz olmak, zillete, haksz tecavzlere, insan onuruna glge drecek saldrlara katlanmak, bunlara kar sessiz ve pasif kalmak, dayanmak, diini skmak, sabretmek deildir. nk meru olmayan eylere kar sessiz kalmak, o davrana ortak olmak demektir. Aksine sabr, bu tarz ktlklerle mcdele etmek, bunlara kar kmak, bir hakk savunmak ve korumak iin aba gstermek, bu srete kararl olmaktr. Rabbimiz, Sabr l-i Imran/ 146da Nice peygamberler de vard ki kendileriyle beraber birok Allah erleri savatlar; Allah yolunda kendilerine isabet eden eylerden gevemediler, zaafa dmediler ve boyun emediler. Ve Allah, sabredenleri sever. eklinde beyan buyurmutur nsann kendi gc ve iradesiyle stesinden gelebilecei ktlklere katlanmas ya da karlayabilecei ihtiyalar temin etme konusunda geveklik gstermesi sabr deil, cizlik, tembellik ve korkaklktr. Tm peygamberlerin de ortak zellii olan sabrn, slm'da ok nemli bir yeri vardr. Bunu tek kelimeyle veya birka szckle ifadeye almak szcn anlamn yanstmamaktadr. O nedenle szc Arapa'dan Trke'ye geli ekliyle brakyoruz. Okurlarmz sabr szcnn anlamn iyi bilmelidirler. Sabr konusu, Tebynu'l-Kurn'da ayrntl olarak sunulmutur. Bizim bunalm diye evirdiimiz hut szcnn esas anlam, doyumsuzluun, tatminsizliin getirdii bunalm demektir. Balklarn doyma duygusu olmadndan balk, hut diye de ifade edilir. Burada Hut sahibi ifadesi ile kastedilen, Ynus ve Ms peygamberlerdir. Her iki peygamber de grevlerinin zorluu nedeniyle bunalma dmler ve grevden kamaya almlardr. Kurn'da (Resmi Mushaf: Sfft/139-149 ve Kehf/61) hut szc, her ikisine de izafe edilmitir. Ve Kurn'a (Resmi Mushaf: Sfft/139-148 ve Neml/10, Kasas/31) gre her ikisi de grevden kanmtr.

MZZEMML SRES
MEKKE DNEM

Necm: 10
Ey evine kapanan kii!15 Geceleyin ksa bir sre hari; gecenin yars veya bundan biraz eksilt ya da buna biraz ekle kalk grev yap. Kendine indirilmekte olan Kurn' da tebli ederken dzgnce dzene koy! 5phesiz Biz, senin zerine ok ar bir sz/Kurn' brakacaz. 6 Gecenin yeni oluum etkinlii, rahat rahat alabilme bakmndan daha gl, sz bakmndan daha etkilidir. 7phesiz gndzde senin iin uzun bir ura vardr. 16 8Rabbinin adn an ve tm benliinle O'na ynel! 9O, dounun ve batnn; tm ynlerin Rabbidir. O'ndan baka, tanr diye bir ey yoktur. Bu nedenle O'nu vekil17 et; tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak tan! 10Onlarn sylediklerine/ syleyeceklerine de sabret. Ve gzel bir ayrlla onlardan ayrl, 11Beni ve o nimet sahibi yalanlayclar babaa brak! Birazck sre tan onlara. (3/73, Mzzemmil/1-11)
1-4

Necm: 11
Kesinlikle Bizim yanmzda bukalar; ayaklarndan balayacamz demir halkalar ve cehennem var. 13Boazdan zor geen bir yiyecek, can yakc bir azap var. 14O gnde ki; yer ve dalar sarslr ve dalar eriyip akan bir kum ynna dnr. (3/73, Mzzemmil/12-14)
12

Necm: 12
phesiz Biz, Firavun'a bir eli gnderdiimiz gibi, size, stnze tank olan bir eli gnderdik. 16Ama Firavun, eliye isyan etti de Biz de onu korkun bir tutula tutuverdik. 17Buna ramen eer kfrederseniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz, ocuklar ak sal ihtiyarlara eviren o gnden nasl korunacaksnz? 18Gk bile o gnn iddeti ile paralanr. O'nun yerine getirmek iin verdii sz gereklemitir. 19phesiz ki yukarda anlatlanlar, Kurn bir t vericidir/ dndrcdr. Onun iin, dileyen Rabbine doru bir yol edinir. (3/73, Mzzemmil/15-19)
15

Necm: 13
Hi kukun olmasn, Rabbin senin gecenin te-ikisinden daha azn, yarsn, te-birini ayakta geirmekte olduunu biliyor. Seninle beraber olanlardan bir grup da yledir. Allah, geceyi de gndz de lye balar. Sizin bu ii kolaylkla yapamayacanz bildi de sizin iin bu grevi hafifletti. O hlde Kurn'dan kolay geleni renin-retin! Sizden hastalar olacan bildi. Bir
20

15

16

17

yetin orijinalindeki mzzemmil szcnn anlam, elbiseye veya herhangi bir eye brnen demektir. Deyim olarak szck; uykuya hazrlk, i giysileri, pijamalar giyip yataa yatmak, yorgan stne rtmek, kendi hlinde yaamak, kimsenin etlisine-stlsne karmamak demektir. Biz Mealde ikinci deyim anlamn tercih ettik. Bu grev, coraf ve kltrel koullar gerei, sosyal ve kltrel hizmetlerin gece yrtld bir topluma gredir. Arap corafyas dndaki mminler, dini hizmet vazifelerini gece-gndz demeden, bulunduklar corafyaya gre toplumlarndaki en uygun zamanlarda yapmaldr. Vekil, canl-cansz tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan demektir.

ksmnn yeryznde dolap Allah'n fazlndan bir eyler isteyeceklerini, dier bir ksmnn da Allah yolunda arpacaklarn bildi. O hlde ondan kolay geleni renin-retin! Salt' [mli ve zihinsel destek; toplumu aydnlatma kurumlarn] kurun/ayakta tutun, 18 zekat'19 verin! Gzel bir dnle Allah'a dn verin! z benlikleriniz iin nden gnderdiiniz iyiliin, Allah katnda hayrn daha ok, dln daha byk olarak bulacaksnz. Allah'tan af dileyin! Hi kukusuz Allah ok affedici, ok merhamet edicidir.20 (3/73, Mzzemmil/20)

18 19 20

Bkz. 121 nolu not. Bkz. 116 nolu not. Bu yet Medne dnemi yetlerindendir. ni zaman tam olarak bilinmiyor. Mushaf' tertip edenler bu yeti, ilk inen yetler arasnda tertip etmilerdir. Bu yette mminlerin grevlerinin Allah Elisi ile ayn olmad, mminlerin grevinin daha hafif olduu, ilh ilkelerin kullara yk olmayaca bildirilmektedir.

MDDESSR ve FTHA SRES


MEKKE DNEM

Necm: 14
Ey greve hazr kii!21 Kalk! Hemen, Fatiha 1-7Yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli Allah adna retiyorum, uyaryorum: Tm vgler, lemlerin 22 Rabbi,23 yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli olan, herkesin iyi ya da kt yapt tm edim ve eylemlerin karln grecei hiret gnnn sahibi, yneticisi Allah'adr. Yalnz Sana kulluk24 ederiz ve yalnz Senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu 4olan dosdoru yola ilet! diye uyar!25 3Ve hemen Rabbinin en byk olduunu iln et, 7 kiiliini lekeleme; temiz tut, aibeden hemen uzakla, pislii hemen uzaklatr, yaptn iyilii ok bularak baa kakma! Ve yalnz Rabbin iin sabret!26
1,2

21

10. necmde mzzemmil szc ile hitap edilmiken, burada y eyyhe'l-mddessir [ey d giysisine brnen] ifadesi kullanlmtr. Birok eserde mzzemmil ve mddessir szcklerine ayn anlam verilmitir. Oysa iki kelime arasnda ince bir anlam fark vardr. Bu ayrnt dikkate alnmazsa yetin mesaj gerei gibi anlalamaz. Mzzemmil szc, elbise, battaniye, ul-uval gibi gerelerle genel bir rtnmeyi ifade eder. Mddessir ise sadece ar-pazarda yani toplum iinde giyilebilen bir d elbiseyle rtnmeyi ifade eder. Mddessir szcnn asl mtedessir'dir. Desar, cppe, palto, pardes, kaftan gibi gmlein stne giyilen veya rtlen giyecek demektir. Bu yette, Kurn'daki edeb sanatlardan biri olan kinaye sanat kullanlm. D elbisesinin giyilmesi, kinaye olarak arya-pazara, ie-gce gitmek iin dar kma hazrlnn yaplm olmas anlamna gelir. Bu kinaye ile artk Muhammed'e peygamberlik niformasnn giydirildii ve toplumu uyarmak iin greve hazr olduu mesaj verilmektedir. yetin ak mesaj, Ey peygamberlik elbisesini giyinen! Ey peygamberlik niformasn giyinmi, tehizatn kuanm olan Muhammed! eklinde olmaktadr. 22 lemler, Allah'n yaratt, Allah'n imzasn tayan ve Allah' tanma gstergesi olan her eydir. 23 Bkz. 2 nolu not. 24 bdet szc, dilimize fonetik olarak Arapa orijinaliyle girmesine ramen kk anlam olan kulluk, klelik etme konusundaki insann tarz ve tavryla ilgili asl anlamn byk oranda kaybetmi ve sadece birtakm ritel, ayin ve davranlar iin kullanlan bir kavram hline dnmtr. A-be-de kk fiilinin mastar olan ibdet szc, kulluk yapmak, klelik etmek anlamna gelir. Bu anlamlar bir insann kaytsz artsz teslim olmasn, itaat etmesini, boyun emesini ifade eder. Din terim olarak ibdet ise; kulun sahibine/yaratanna kar, sahibi/yaratan tarafndan verilen grevleri kaytsz artsz kabullenip yerine getirmesidir. Her eyin yaratcs olan Allah, kullar iin belirledii davran ve yaam tarzn kullarna eitli ekillerde bildirmi ve en son olarak btn bu bildirileri Kurn'da toplamtr. Bu gerekler nda ibdet, Allah tarafndan bir talimatname [Kurn] ile kullara bildirilen grevlerin kullar tarafndan kaytsz artsz itaat edilerek ve teslimiyet gsterilerek [boyun eilerek] yerine getirilmesidir. yleyse ibdet, halk arasnda yaygnlat gibi sadece -be ameli yapmaktan ibaret deildir. bdet, Allah'n kulluk talimatnamesinde vermi olduu grevlerin tmn yapmak, hepsini uygulamaktr. 25 nzar, korkutarak, bilgilendirerek ve bilinlendirerek ekindirme demektir. Biz, bu szcn emir kalbn uyar diye aktaryoruz. Deerli okurlarmz uyar! ifadesinin, korkutarak, bilgilendirerek ve bilinlendirerek ekindir! manasnda olduunu unutmamaldrlar. 26 Buraya kadar grdmz yetlerde Rabbimizin Muhammed b. Abdullah' muhatap ald, o'nu peygamber yapt ve o'na Rabbi adna renip retmesini emrettii; o'nu eittii ve hizmete hazrlad; o'na niformasn giydirip tehizatn kuandrd, burada da Kalk, hemen Tm vgler, lemlerin Rabbi, yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli olan, iyi kt tm amellerin karlnn verilecei gnn hkmdar olan Allah'adr. Yalnz sana ibdet ederiz ve yalnz senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu olan dosdoru yola ilet! diye uyar ve Rabbinin en byk olduunu iln et! diyerek greve ard grlmektedir. Rabbimizin geen necmlerde sadece Peygamberimizi muhatap ald ve Peygamberimizin de kendisine verilen talimatlar henz tebli amacyla kimseye sylemedii zellikle hatrlanmaldr. Tarih kaytlarna gre Kalk, hemen Tm vgler, lemlerin Rabbi, yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli, iyi kt tm amellerin karlnn verilecei gnn hkmdar olann Allah'adr. Yalnz sana ibdet ederiz ve yalnz senden yardm isteriz. Bizi, zerlerine gazap dklmlerin ve aknla saplanmlarn yolunun dndaki, kendilerine nimet verdiklerinin yolu olan dosdoru yola ilet! diye uyar! Ve Rabbinin en byk olduunu iln et! emrini alan Peygamberimiz Safa tepesine km, insanlar evresine toplam ve topluma: Yaratt btn canllara nimet veren, yarattklarna ok merhametli Allah adna (retiyorum, uyaryorum)... diye al yapmtr. Grld zere Fatiha sresi olarak bilinen 7 yet, aslnda Mddessir sresi'nin 2. yetinin tmleci olup bamsz bir sre deildir. Bu ayetlerin bamsz bir sre yaplmas ve Mushaf'n bana yerletirilmesi, adnn da Ftiha [a, giri,

nk, o boruya flendiinde,27 ite o, o gn, ok zorlu, ok etin bir gndr. Yalnz o, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler iin hi de kolay deildir. (4/74, Mddessir/1-2+Fatiha/1-7+Mddessir/3-10)

8-10

Necm: 15
Tek olarak yarattm, kendisine hesapsz bir mal verdiim, hitler olarak oullar verdiim, kendisi iin alabildiine imknlar dediim kiiyi Benimle babaa brak! 15 Tm bunlardan sonra hrs ile Benim daha da arttrmam istiyor. 16Kesinlikle onun dnd gibi deil! phesiz o, Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize kar bir inat kesildi. 17Ben onu sarp bir yokua sardracam. 18-25phesiz o, dnd ve l koydu. Artk o mahvoldu. Nasl bir l koydu! Yine o mahvoldu. Nasl bir l koydu! Sonra bakt. Sonra yzn buruturdu, kalarn att. Sonra, arkasn dnd ve bbrlendi de: Bu, sylenti hlinde gelen bir byden baka bir ey deil. Bu, beer sznden baka bir ey deil dedi. 26-30 Ben, Kurn beer szdr diyen kimseyi yaknda Sekar'a yaslayacam. Bilir misin nedir Sekar? O, ortada tutmaz, yok da etmez. O, insan/deri iin olaanst levhalar yapandr/susayandr/uzaktan grnendir/bir gsterge olandr. Sekar'n zerinedir on dokuz. 31 Biz, cehennem yrnn da hep melekler yaptk. Saylarn da, kendilerine Kitap verilen kimseler iyice ve apak bilsinler, iman etmi olan kiilerin iman artsn, kendilerine Kitap verilmi olan kimseler ve iman sahipleri kukuya dmesin diye ve de kalplerinde hastalk olan kimseler ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi kimseler, Allah bununla neyi kastetti? desinler diye, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin bir snamadan baka ey yapmadk. te byle. Allah dilediini/dileyeni saptrr, dilediini/dileyeni de klavuzlar. Rabbinin ordularn da ancak Kendisi bilir. Bu, beer iin bir t verici ve dndrcden baka ey deildir.28 32-37 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Eli'nin durumunu, gitmekte olan cehaleti, balam olan toplumsal aydnlanmay kant gsteriyorum 29 ki Sekar, beer iin; sizden, ne
11-14

nsz] yaplmas, Kurn'n Peygamber tarafndan derlendii veya bu yetlerin vahiy olmayp Peygamber tarafndan yaplan bir bildirge olduu ve bu bildirgenin de Kurn'a nsz olarak konduu kanaatini dourmaktadr. 27 Borunun flenmesi ifadesi, eski devirlerde kullanlan, toplanmak veya tehlikeyi haber vermek iin kullanlan bir yntemdir. Bu boru, genellikle bykba hayvan boynuzundan yaplrd. Borunun ttrlmesi, bir itima borusunun veya sireninin alnacan dndrmekte ya da bir hakemin oyunu balatan ve bitiren ddnn ttrlmesini veya bir okulda dersin baladn ve bittiini bildiren zilin alnmasn artrmaktadr. Biz bunu alarm verilmesi olarak anlayabiliriz. Bu ifade, bu yetin dndaki yerlerde Sur'un flenmesi olarak yer alacaktr. 28 Bu yetler mtebih kabul edilmi ve doal olarak Tefsir ve Meallerde farkl yorumlar yaplmtr. Ayn nedenle gelecekte de farkl yorumlarn yaplaca muhtemeldir. yette geen beer, sekar, levvahatn szckleri, seste szcklerdir. Beer, sekar ve levvha szckleriyle srede birka kez cinas sanat yaplmtr. Sekar'n kk anlam, scakln beyne ac vermesidir. Sekar, tad bu anlamlardan dolay cehennemin zel isimlerinden biri olmutur. Ama paragrafta Rabbimiz, Bilir misin nedir Sekar? buyurarak toplumun bildii anlam kastetmediini, bununla baka bir ey anlattn gstermitir. Ki buna benzer rnekler oktur. Demek oluyor ki sekar szcne Rabbimiz burada (15. necmde) yeni bir anlam yklemitir: Sekar, zerine on dokuz konulmu, beer iin fevkalde levhalar yapan, srekli tutmayan, yok da etmeyen bir eydir. Ve Kurn'n beer sz olduunu ileri sren kstahlar sekarla yzleecekler ve sekar sayesinde Kurn'n beer sz olmadn kabulleneceklerdir. Beer szc, halk, insan demek olduu gibi, insann zerinde kl biten yz, kafa ve vcudunun st derisi anlamna da gelir. Seste bir szck olan levvahatn'n kk szc olan levh, tahta anlamnn yansra, imek akmas, parlamak, uzaktan grnme, yakp kavurma, deriyi siyahlatrma, susamlk anlamlarna da gelmektedir. Okurlarmz szcklerin bu anlamlarndan hareketle deiik anlamlar karp anlay seviyelerine gre birini kabullenebilirler. Pasajdaki, Resmi Mushaf'a gre 31. yetin ierik ve yapsal ynden bu pasaja ait olmad aktr. Mushaf' dzenleyen heyetin duyarszlndan burada tertip edildii kanaatindeyiz. Resmi Mushaf'taki l-i mrn/7 ve Bakara/26-27. yetler ile ayn konuyu ieren bu yetin gerek yerini kesin olarak henz tesbit edemedik. O nedenle burada bu yeti bamsz bir necm; 15. necm olarak sunmuduk. yetin n ve arkayla alakas yoktur. 29 Bu paragrafta, Kurn'n beer szc olmadna bir baka kant daha verilip sekar'n deerine deinilmektedir. yetlerdeki szcklerin hakikat manas, Hayr, hayr! Andolsun Ay'a, srtn dndnde geceye; aarp dnda

gemek/ilerlemek veya arkaya kalmak/geride kalmak isteyen kiiler iin, bir uyarc olarak, gerekten en byk eylerden biridir. (4/74, Mddessir/11-37)

Necm: 16
Her benliini bulmu kimse san yaran hari kazancnn karlnda bir rehindir. San yaran, bahelerdedirler. Sululardan soruur dururlar: 42Sizi Sekar'a srkleyen nedir? 43Sulular, Biz, saltlardan [mli ynden ve zihinsel adan destek verenlerden; toplumu aydnlatmaya alanlardan] deildik, 44miskini de yiyeceklendirmiyorduk; isiz gsze de kendi ekmeini kazanacak frsat ve imkn vermiyorduk. 45Ve biz boa uraanlarla beraber boa urardk. 46, 47Ve de biz, tartlmaz ve kar klmaz olan lm, kymet bize gelene kadar Din Gn'n yalanlyorduk dediler. 48Artk onlara yardmclarn, kayrclarn yardm, kayrmas yarar salamaz. 49 Peki, ne oluyor onlara da t verip dndren eyden yz eviriyorlar? 50,51Onlar, sanki saa-sola kaan; aslandan rkm yaban eekleri gibidirler. 52in aslnda ilerinden her kii, kendisine alp salm sayfalar verilsin istiyor. 53Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Aslnda onlar, hiretten korkmuyorlar. 54Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! O, bir t 55,56 verici/dndrcdr. yleyse dileyen onu dnr, t alr. Ve onlar, Allah'n diledii dnda, t alamazlar. O, sakndrmaya ehildir ve affetmeye ehildir. (4/74, Mddessir/38-56)
40,41 38,39

sabaha, kasem olsun ki o [sekar], beer iin; sizden, ne gemek/ilerlemek veya arkaya kalmak/geride kalmak isteyen kiiler iin bir uyarc olarak gerekten en byk eylerden biridir eklindedir. leriki srelerde grlecei zere, kamer [ay] szc, meczen Eli'yi, gece szc cehaleti; sabah szc de toplumsal aydnlanmay ifde etmektedir. O nedenle, burada dorudan doruya mecz anlamn Mealde gsterdik. Paragrafta aka, Eli Muhammed'in kapasitesi, Kurn'n topluma yapt etki; cehaleti ortadan kaldrmas, toplumsal aydnl getirmesi dikkate alndnda, Kurn'n beer sz olmad kesinlikle anlalr. Sekar da bunu bir baka adan isbatlamaktadr.

TEBBET SRES
MEKKE DNEM

Necm: 17
Eb Leheb'in30 iki gc yok oldu.31 2Kendisi de yok oldu. Mal ve kazand eyler kendisine yarar salamad. 3-5Yaknda o ve boynunda liften bir ip odun taycs olarak kars, alevli atee atlacaklar. (6/111, Tebbet/1-5)
1

30

Srede, Eb Leheb olarak zikredilen ahsn Kurey erafndan Abduluzza b. Abdulmuttalib b. Him; karsnn da mm Cemil [Avr] olduu herkes tarafndan tartmasz kabul edilmitir. Tarih kaytlar Eb Leheb'in son derece zengin, iri csseli, krmz suratl, abuk hiddetlenen birisi olduunu belirtmektedir. Hayatnn sonuna kadar hep slm'a kar savam, her zaman mriklerin banda veya yannda yer almtr. Bedir sava'na bizzat itirak etmemi olsa da, kendi yerine cretli bir asker gndermitir. Peygamberimiz Allah'tan gelen mesajlar insanlara ulatrmaya balaynca ilk kar koyan Eb Leheb olmutur. Ftiha'nn topluma kar okunmas esnasnda, Helk olas, bizi buraya bunun iin mi topladn? diyerek o'nu talam ve ayandan yaralamtr. Daha sonralar da Peygamberimiz, grevi gerei, pazar ve panayrlarda dolap hakk tebli ederken Eb Leheb de o'nu bir glge gibi takip ediyor; o'nu etkisiz hle getirebilmek iin her yolu deniyordu. Toplantlarn sabote ediyor, Bu benim yeenim mecnundur, o'na kulak asmayn diyerek herkesi etkilemeye alyordu. Bu szl tacizlerini bazen fiil saldrya kadar gtryordu. Yaptklar bunlarla da snrl deildi. Baz yerlerde de Eer kardeimin olunun dedikleri doru ise, oluk-ocuumu ve malm fidye olarak verip kendimi azaptan kurtarrm diye Peygamberimizle alay ediyordu. Eb Leheb, Peygamberimize olan dmanln szl ve fiil tacizlerle her platformda srdrrken kars da bo durmuyor, Peygamberimizin oturduu sokaa ve evinin etrafna dikenler sererek ve aleyhinde dedikodular yayarak kocasna destek veriyordu. Bu destei o kadar iten veriyordu ki, ok sevdii ve devaml boynunda tad gerdanln bile bu uurda, Peygamberimize yaplacak ktlklerin dl olarak harcad. Birok mfessir, 6. yette geen boynunda liften bir ip ifadesinin bu mehur gerdanl temsil ettiini dnmektedir. Byle bir engellemenin en yakn akrabalar tarafndan yaplmas Peygamberimizi ok zyordu. nk onlarn engellemeleri ve menfi propagandalar nedeniyle istedii baary gsteremiyordu. Amcasnn verdii zarar, bakalarnn verdiinden kat kat fazlayd. Baz kimseler, Kendi amcasnn bile inanmadna biz niin inanalm? diyordu. Leheb sresi olarak bilinen bu yetler, byle bir ortamda Peygamberimizi teselli etmek, desteklemek, o'na moral ve g vermek iin inmitir. Daha nce inmi olan yetlerde, herhangi bir isim verilmeden, mal, mlk, evre ve g sahibi olduklarndan dolay marp azan kimselerden bahsedilmi, hiret gnn de yalanlayan bu kiilerin Allah'a havale edilmesi gerektii, onlarn cezalarnn Allah tarafndan verilecei bildirilmiti. O srelerde sfatlar ve karakterleri ile zikr edilenler, bu srede Eb Leheb'in kiiliinde somutlatrlmtr. Kurn, zaman ve meknlar st evrensel bir mesaj olduu iin, bu mesajn sadece belli bir tarih aralna ve belli bir corafyaya ait olduunu dnmek yanltr. Allah, Kurn'da bir konu hakknda rnek verirken tarih, yer ve isim belirtmez. Ele ald kiileri, o kiilerin davranlar, sfatlar ve karakterleri zerinden tantr. Byle yaparak verdii rnein her zaman ve her yerde geerli olmasn salar. Srenin dier bir mesaj da, Peygamberimizin z amcas iin bile herhangi bir kayrmasnn sz konusu olmadna gre, krallk, klelik, zenginlik ve fakirlik gibi sosyal mevkilerin ya da seyyitlik ve eriflik gibi soy zelliklerinin insana hirette hibir ayrcalk kazandrmayacak olduudur. Bu yetler gelecee ynelik verdii bir haberle de ayr bir mucize sergilemektedir. Srede Eb Leheb ve karsnn iman etmeyecekleri ve cehennemlik olduklar bildirilmitir. Srenin iniinden sonra 15 sene daha yaayan Eb Leheb, gerekten de lnceye kadar iman etmemitir. Kurn'n inmeye devam ettii yllarda herkes tarafndan grlen bu mucize, Muhammed'in peygamberliinin de apak delillerinden biridir. 31 Tebbet kelimesinin szck anlam, kurudu, yok oldu, helk oldu demektir. yette geen iki el ifadesinin, cziyyet mecz- mrseli olarak anlalmas, yani iki elin zikri ile bizzat ellerin sahibinin kastedilmesi ikinci plndadr. ki el ifadesi, Eb Leheb'in iki gcn temsil etmektedir. Nitekim necm'in 3. cmlesi bu gleri onun mal ve kazand eyler olarak aklamaktadr. Eb Leheb'in varlkl bir kii olduu gz nnde tutulduunda, kazand eyler ile kastedilenin de evresi, kurduu tekilt, oullar, uaklar ve yetitirdii militanlar olduu akl yoluyla karlabilir. Biz Mealde mecz anlam tercih ettik.

TEKVR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 18
Gne katlanp drldnde, 2yldzlar bulandnda, 3dalar yrtldnde, 4karlar ve en iyi gelir kaynaklar32 ie yaramaz olduklarnda, 5canllar yaratl zelliklerini yitirdiklerinde,33 6 denizler kaynatldnda, 7insanlar inan ve amellerine gre gruplandnda,34 8,9inim inim inletilenlere,35 Hangi gnahtan dolay ldrld/hayat mahvedildii? sorulduunda, 10amel defterleri alp yaynlandnda, 11gk syrlp aldnda, 12cehennem kztrldnda 13,14ve cennet yaklatrldnda herkes ne hazrladn anlar. (7/81, Tekvr/1-14)
1

Necm: 19
Kurn' dinlememek iin saklananlarn, kaanlarn durumunu, gerei rtbas etmenincehaletin gidiini, aydnln- reitliin geliini36 kant gsteririm ki kukusuz bu, gl, Ar'n/en byk tahtn37 sahibi'nin yannda ok deer verilen, itaat edilen, gvenilen deerli bir eli szdr.38 22Arkadanz delirmi/ gizli gler tarafndan desteklenen biri deildir. 23Andolsun O, O'nu ak ufukta grd. 24O kimsenin grmedii, duymad, sezmedii, kendisine verilen vahiyler hakknda cimri de deildir. 25Bu, kendi dnce yetisinin rn olan sz de39 deildir.
15-21

32

yetin orijinalindeki szcklerin lafz anlam, on aylk gebe develer umursanmadnda eklindedir. On aylk gebe deve, iftlik, fabrika, maden oca, han, hamam vs. gibi o gnn insanlarnn karlarn ve sahip olduklar en iyi gelir kaynaklarn ifade eder. 33 yetteki orijinal ifadelerin lafz manas, vah hayvanlar bir araya toplandnda eklindedir. Burada bu ifade ile kymetin dehetiyle vahi hayvanlarn bile, koyun ve kuzu gibi bir arada toplanacaklar, dolaysyle bunlarn, kendi z benliklerini yitirecekleri bildiriliyor. 34 yetin orijinalindeki ifadenin lafz anlam, nefisler eletirildiinde eklindedir. Vka/7'ye (127. necm) gre buradaki eletirme, saclar, solcular ve ncler eklinde insanlarn kendi aralarndaki eletirmedir, birletirmedir, yani grup grup toplamadr. 35 yetteki ve iza'l-mevudeti silet ifadesi, genellikle diri diri topraa gmlen kza sorulduunda diye evrilir, ki bu, yetin mesajn daraltmaktr. fadenin gerek anlam, bask, eziyet sonucu imknlar kstlanan; eitim-retimden, i imknlarndan ve frsatlarndan mahrum edilen, bu nedenle de skntl, seviyesiz bir hayat srmek zorunda kalan, mr ah-vah ile inim inim inleyerek geen, kz, olan ve erikin herkes demektir. 36 yetin orijinalindeki ifadelerin hakikat manas, imdi o sinenlere, o akp akp yuvasna gidenlere, yneldii an geceye, nefeslendii an sabaha kasem ederim ki eklindedir. Biz mecz anlamlar verdik. 37 Ar, en byk, en yksek makam koltuu/taht demektir. Kurn'da 26 kez geer. Bunlardan drd Neml sresi'nde Sebe melikesinin taht, biri de Ysuf sresi'nde Ysuf peygamberin taht olmak zere kullar iin geerken, 21 tanesi mecz olarak Allah'n taht olarak geer. Burada arn, meczen Allah'a izafe edilmesi, Allah'n en yksek makam sahibi oluunun, O'ndan stn bir idarecinin bulunmaynn beyandr. 38 Eli sz, Eli'nin, eksiltmeden, artrmadan; kendisinden bir ey katmadan muhataplara tebli ettii, kendisini eli gnderen makama ait olan szdr. 39 yetin orijinalindeki ifade, bu, kovulmu eytann sz deildir eklindedir. eytan, szlk anlam olarak haktan uzak olan demektir. Kavram olarak ise, hakka ve akla aykr hareket eden her trl kii, g ve kurumun ortak ve karakteristik addr. eytann kimler veya neler olabilecei, zellikleri ve ayrt edici nitelikleri Kurn'da ayrnyl olarak mevcuttur. Kurn'a gre eytn; A) Haram yemeyi, haksz kazan elde etmeyi neren/emreden, B) Ktlk, hayszlk yapmamz ve Allah'a kar bilmediimiz eyleri sylememizi telkin eden, C) Bizi fakirlikle korkutan, D) Bizi kuruntulara dren, E) Allah'n yarattklarn deitirmeyi emreden, F) Kandrmak iin bize yaldzl szler fsldayan, G) Vesvese verip kkrtan, zihin bulandran, H) Yaptmz amellerimizle bizi martan, I) Bizi azdran, J) ki/uyuturucu ve kumarla insanlar arasna dmanlk ve kin sokmak isteyen, K) Bizi Allah' anmaktan ve O'na kulluk etmekten geri brakmak isteyen kii ve glerdir. Kovulmu eytan, inat eytan ifadeleri de Kuranda blis iin kullanlr. blis ise, insann dnme yetisidir. Kuranda blis, gze gzkmeyen, insann zihninde vesvese veren; ham dnceler reten, insanlara etfalarndan yanaan; etkiyle

Durum byleyken siz nereye gidiyorsunuz? 27,28Bu, lemler iin; sizden doru gitmek isteyenler iin tten baka bir ey deildir. 29lemlerin Rabbi olan Allah dilemeyince siz dileyemezsiniz. (7/81, Tekvr/15-29)

26

faaliyete geen, etkisiz alanlarda faaliyet gsteremeyen, canllardan sadece insanda bulunan, insana boyun emeyen, enerjiden yaratlm bir g, yeti olarak tanmlanr. Kuranda bu yeti kiiletirilerek kullanlr. Ayrntl bilgi Tebynl Kuranda grlebilir.

AL SRES
MEKKE DNEM

Necm: 20
Oluturup dzene koyan, lmlendirip sonra yol gsteren, otla karp sonra da onu kapkara bir sel at hline getiren Rabbinin yce adn temize kar.40 6-8 Bundan byle sende bilgi birikimi salayp onu bakalarna ulatrtacaz sonra da sen unutmayacaksn/ terk etmeyeceksin. Ancak Allah dilerse bakadr. Kukusuz ki O, a da bilir, gizliyi de. Ve sana En Kolay Olan/ seni en ok mutlu edecek olan eyleri kolaylatracaz. 9,10 Bundan dolay sen hemen t ver, eer t yarar salyorsa/ salayacaksa; saygs olan t alacaktr. 11En mutsuz olacak olan kii de ondan kanacaktr. 12O kii, en byk atee yaslanacaktr. 13Sonra onun iinde ne lecek ne de hayat bulacaktr. 14-17 Arnan, Rabbinin adn anp da salt eden; ml ynden ve zihinsel adan destek olan; toplumu aydnlatmaya alan kimse kesinlikle kendini kurtarmtr. Fakat siz u basit dnya hayatn tercih ediyorsunuz. Oysa hiret daha hayrl ve devaml kalcdr. 18,19 phesiz bu kurtulu reetesi, ilk sahifelerde; brhm ve Ms'nn sahifelerinde vard. (8/87, Al/1-19)
1-5

40

smin tesbihi/ismin temize karlmas: Bir ismi tesbih etmek [noksanlklardan uzak tutup yceltmek] demek, aslnda o ismin sahibini tesbih etmek demektir. nk ismin sahibinin ycelii ve kutsall, ismin ycelii ve arnml ile ifade edilir. Dolaysyla ismin tesbih edilmesinden maksat, kendisine yakmayan isim ve sfatlarn Rabbimizden uzak tutulmas ve adna srlm karalarn temizlenmesidir. Kurn'n indii dnemde Araplar arasnda; A) Meleklerin Allah'n kzlar olduu, B) zeyr'in ve s'nn Allah'n olu olduu, C) Baz melek ve putlarn Allah'a yaklatrc olduu, D) Cinler ile Allah arasnda bir nesep [soy ba] ilikisi bulunduu gibi yanl ve sama inanlar yaygnd. Bu nedenle; ismin tesbihi emri ile yaplmas gereken, bu tarz inanlar yanstan isim ve sfatlarn Rabbimizin isim ve sfatlar arasndan derhal kartlp atlmasdr.

LEYL SRES
MEKKE DNEM

Necm: 21
Kara cahillii, vahyin aydnln; bilgiyi ve genetik zellikleri kant gsteriyorum ki sizin emek ve gayretiniz kesinlikle dank ve para paradr.41 5-7 Bu nedenle kim maln/ kazancn verir, Allah'n korumas altna girer ve en gzeli dorularsa, Biz ona, o en kolay olan iin kolaylk salayacaz. 8-11 Kim de cimrilik ederse ve kendisini tm ihtiyalarn stnde grrse ve en gzeli yalanlarsa, Biz ona en zor olan iin kolaylk vereceiz. Aa yuvarlanp deiime, ykma uradnda/ldnde mal onu kurtaramayacaktr. 12 Doruya ve gzele klavuzlamak sadece Bizim zerimizedir. 13Sonras da ncesi de sadece Bizimdir. 14-16 te bu nedenle, yalanlayan, yz eviren, en ok mutsuz olacak olan kiiden bakasnn girmedii, alevlendike alevlenen bir atee kar Ben sizi uyardm. 17-21 Kimseden karlk beklemeden, sadece Yce Rabbinin rzasn umarak, arnmak iin maln veren oka Allah'n korumas altna girmi kii ondan uzak tutulacaktr. Ve yaknda o kii, kesinlikle honut olacaktr. (9/92, Leyl/1-21)
1-4

41

yetteki szcklerin hakikat manas, bryp rtt zaman geceye, parldad zaman gndze ve erkei, diiyi yaratan eye andolsun ki, sizin emek ve gayretiniz kesinlikle dank ve para paradr eklinde olup biz mecz anlamlarn erdik.

FECR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 22
Gerei rtbas etmenin, Allah'a ortak kabul etmenin, cahilliin paralann, on gece Peygamber'in bilgilendiriliini, Allah-kul ilikisini ve gerei rtbas etmenin, Allah'a ortak kabul etmenin, cahilliin gitmeye yz tutuunu kant gsteririm ki phesiz ki 14Rabbin gzetlemektedir.42 5te bunlarda, akl sahibi iin gl-ikna edici, inandrc bir anlatm vardr.43 (10/89, Fecr/1-4, 14, 5)
1-4

Necm: 23
d toplumuna, stunlarn sahibi rem'e ki, beldeler iinde bir benzeri oluturulmamt, vadilerde kayalar kesen Semd toplumuna, o kazklarn sahibi44 Firavun'a Rabbinin ne yaptn grmedin mi/dnmedin mi? Onlar ki, o lkelerde aztmlard. Dolaysyla da oralarda bozgunculuu oaltmlard. Onun iin de Rabbin zerlerine azap kams yadrd. (10/89, Fecr/6-13)
6-13

Necm: 24
nsana gelince, Rabbi onu her ne zaman snayp da kendisini stn klar ve nimetler verirse: Rabbim beni stn kld der. Ama her ne zaman da snayp rzkn daraltrsa: Rabbim beni aalad der. 17-20 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Dorusu siz, yetimi, stn-saygn bir ekilde yetitirmiyorsunuz. Yoksulun yiyecei zerine birbirinizi zendirmiyorsunuz. Oysa miras yamalarcasna yle bir yiyile yiyorsunuz ki! Mal yle bir sevile seviyorsunuz ki, ymacasna! 21-23 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Yer st ste sarsntlarla dmdz edildii zaman, Rabbinin hesaba ektii, gnderdii vahiyler tank olarak saf saf dizildii zaman, o gn cehennem de getirilmitir; o insann, o gn akl bana gelecektir, artk aklnn bana gelmesinin kendisine ne yarar var ki! 24 Der ki: Keke ben bu hiret hayatm iin hazrlk yapm olsaydm! 25,26 Artk o gn Allah'n ettii azab kimse edemez ve O'nun vurduu ba kimse vuramaz. (10/89, Fecr/15-26)
15-16

Necm: 25
Ey zihnindeki tm soru iaretlerini gidererek rahata kavumu kii! Dn Rabbine, sen Rabbinden O da senden honut olarak! Hemen gir kullarmn iine! Ve gir cennetime!
27-30

42

43

44

yetlerin szck anlam, u afa, on geceyi, ifti ve teki, geip gidecei srada u geceyi kant gsteririm ki phesiz Rabbin gzetlemektedir eklinde olup biz mecz anlamlarn tercih ettik. Resmi Mushaf'ta 14. srada olan phesiz ki Rabbin gzetlemektedir anlamndaki yet, kasem cmlesinin cevap blmdr. Teknik olarak ve anlam bilgisi asnda kasem cmlesinde bulunmas gerekirken, Mushaf tertip heyeti tarafndan alakasz bir yerde tertip edilmitir. yetin orijinal yapsnn anlam, te bunlarda, akl sahibi iin bir gl-ikna edici bir anlatm var m? eklindedir. Bu sorulara belaat ilminde istifhm- inkr denir. Bu soru, cmleye, Elbette vardr, aksi sylenemez anlam katar. O nedenle Mealde edeb anlam gsterdik. Kazklar sahibi ifadesi, klsik Arapa'da eski bir bedev terimidir. Deyimsel olarak, gl bir otorite yahut sarslmaz, yklmaz bir gten mecz olarak kullanlmaktayd. Bir bedev adrn ayakta tutan kazklarn says, o adrn byklne balyd. adrn bykl, her zaman adr sahibinin stat ve gcne gre deimekteydi. Bundan dolay gl bir kabile reisi iin ou zaman saysz direkler stnde duran adrn sahibi tanmlamas yaplrd.

(10/89, Fecr/27-30)

DUH ve NRH SRES


MEKKE DNEM

Necm: 26
Aydnlanmann balay ve Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddediin, Allah'a ortak kabul ediin, cehaletin toplumu sarml45 kanttr ki Rabbin seni terk etmeyecek ve sana darlmayacak. 4,5 Sonras senin iin ncesinden elbette daha hayrl olacak. Ve Rabbin sana verecek, sen de honut olacaksn. 6-8 O seni yetim olarak bulup barnaa kavuturmad m? Seni dosdoru yol dnda biri olarak bulup da dosdoru yola klavuzluk etmedi mi? Seni aile geindirme zorluu iinde bulup da zengin etmedi mi?9,10O hlde yetimi perian etme/ daha da ktletirme! steyeni/ soran azarlama. 11 Ve Rabbinin nimetini sz ve fiillerinle ortaya koy! nirah 1-4 Biz, senin iin, senin gsn amadk m? Senden ar ykn indirmedik mi? Ki o, senin belini atrdatmt. Senin ann da senin iin yceltmedik mi? 5,6 Demek ki zorluun yannda kesinlikle bir kolaylk var. Zorluun yannda bir kolaylk, kesinlikle var. 7 O hlde bo kalr kalmaz hemen yeni bir eye bala. 8Ve arzularn yalnzca Rabbine ynelt. (11/93, Duh/1-11+12/94, nirh/1-8)
1-3

45

yetin orijinalindeki szckler, u kuluk vakti ve karanl bsbtn bastrd zaman gece anlamndadr. Burada da mecz anlamlar tercih edilmitir.

ASR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 27
Yaadnz an insanlk hli kanttr ki iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan, hakk tavsiyeleen; birbirinin olmazsa olmaz sayan/ tleen ve sabr tavsiyeleenlerin; birbirinin olmazsa olmaz sayanlarn / tleenlerin dndaki tm insanlar, kesinlikle tam bir kayp, zarar, bunalm, ac iindedir. (13/103, Asr/1-3)
1-3

DYT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 28
Soluk solua koanlar, sonra ate saanlar, sonra sabahtan baskn yapanlar, derken orada tozu dumana katanlar, sonra bir topluluun en deerli kaynaklarna, varlklarna kadar dalanlar kanttr ki 6kesinlikle insan, Rabbine kar ok nankrdr, 7kendisi de buna kesinlikle tanktr. 8 phesiz o, mal sevgisinden dolay da kesinlikle ok katdr. 9-11 Peki, o vurguncu insanlar, kabirlerde olanlarn diriltilip da atld, gslerde olanlarn derlenip toparland zaman, hi phesiz o gn, Rablerinin kendilerine gerekten haber verici olduunu bilmezler mi? (14/100, diyt/1-11)
1-5

KEVSER SRES
MEKKE DNEM

Necm: 29
phesiz Biz sana bol nimet verdik. 2yleyse Rabbin iin salt et [ml ynden ve zihinsel adan destek ol; toplumu aydnlatmaya al] ve karlaacan zorluklar gsle! 3phesiz seni horlayan, sonu olmayann; yaptklar, ie yaramayann ta kendisidir! (15/108, Kevser/1-3)
1

TEKSR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 30
oaltma yar, mezarlara girinceye kadar sizi elendirip oyalad. Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Yaknda bileceksiniz. Yine; kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Yaknda bileceksiniz. 5,6 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Eer ki kesin bilgi ile bilirseniz lgnca yanan atei kesinlikle grrsnz. 7Bir sre sonra, onu, gzle grrcesine, gerek olarak kesinlikle greceksiniz. 8 Sonra, o gn siz, nimetten kesinlikle sorulacaksnz. (16/102, Teksr/1-8)
3,4 1,2

MN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 31
hirette herkesin iyi veya kt, yapt ilerin karln grmesini/ Allah'n sosyal dzeni belirleyen ilkelerini yalanlayan u kimseyi grdn m/ hi dndn m? 2,3te odur, yetimi itip kakan ve yoksulun yiyecei zerine tevik etmeyen kimse. 4-7 Artk, saltlarnda ilgisiz, duyarsz, gsteri olsun diye salt eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olan; toplumu aydnlatmaya alr gzken] ve basit bir eylerin bile bir ihtiyalya ulamasn engelleyen kiilerin vay haline! (17/107, Mn/1-7)
1

KFRN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 32
De ki: Ey kfirler; Allah'n ilhln, rabliini kabul etmeyen kiiler! 2Ben sizin taptklarnza tapmam/ ben sizin yaptnz kulluu yapmam. 3Siz de benim taptma tapc deilsiniz/ siz de benim yaptm kulluu46 yapmazsnz. 4Ve ben asla sizin taptklarnza tapacak deilim/ ben asla sizin yapm olduunuz kulluu yapc deilim. 5Siz de benim taptma tapacak deilsiniz/ siz de benim yapmakta olduum kulluu yapc deilsiniz. 6Sizin dininiz/inan ve yaam ilkeleriniz sadece sizin iin, benim dinim/inan ve yaam ilkelerim de sadece benim iindir. (18/109, Kfirn/1-6)
1

46

Bkz. 24 nolu not.

FL SRES
MEKKE DNEM

Necm: 33
Rabbin, filli orduya nasl etti grmedin mi/ hi dnmedin mi?47 Onlarn kt plnlarn boa karmad m? 3-5 Ve onlarn zerlerine, onlara pimi talar ile birlikte iri taneli yamur yadran bek bek bulutlar; boran gnderdi de onlar bir yenik bitki yapra gibi yapverdi. (19/105, Fil/1-5)
1,2

47

Fil Ashb, Kurn'a gre, kt plnlar sebebiyle Allah tarafndan helk edilmi bir topluluktur. Arap ve slm kaynaklarna gre Ashb- Fil, Habeistan'n Yemen valisi Ebrehe'nin komuta ettii, heybetini arttrmak iin nnde Habeistan'dan getirilmi bir filin yrtld orduya verilen isimdir. Tarih kaynaklarna gre VI. yzyln ortalarnda Habeistan'n Yemen valisi olan Ebrehe, Araplarn Kabe'ye olan sayglarn grm, din, siyas ve ekonomik amalarla Sana ehrinde el-Kulleys adnda gsterili bir kilise yaptrm ve yaynlad bir bildiri ile Araplar bu kiliseyi ziyarete armtr. Bu davet Araplar tarafndan kabul grmedii gibi, Ebrehe'nin kilisesi de bir Arap tarafndan hakaret maksadyla kirletilmitir. Buna ok fkelenen Ebrehe, Kabe'yi ykmak amacyla ordusuyla birlikte Mekke zerine yrmtr. Ordunun banda yryen fil dolaysyla bu olaya Fil Olay, olayn vuku bulduu seneye de Fil Senesi denmitir.

FELK SRES
MEKKE DNEM

Necm: 34
Oluturduu eylerin ktlnden ve kt zaman karanln ktlnden ve dmlere tkrp fleyenlerin/szlemelere uymayanlarn ktlnden ve kskand zaman kskanann ktlnden atlamalarn Rabbine;48 skntlar ortadan kaldran Allah'a snrm de! (20/113, Felk/1-5)
1-5

48

Bkz. 2 nolu not.

NS SRES
MEKKE DNEM

Necm: 35
Gzkmeyen varlklardan, bilinen varlklardan;49 hepsinden, insanlarn akllarnda ktlk fsldayan sinsi dmann kt fsltlarnn ktlnden, insanlarn ilhna, 50 insanlarn hkmdarna ve insanlarn Rabbine snrm de! (21/114, Ns/1-6)
1-6

49

Cin ve ins szckleri Kurn'da ilk kez burada getiinden bu szcklerle ilgili ksaca bilgi vermek istiyoruz: Cin, halk kltrnde insan gibi yiyip ien, reyen, inanan, bazen ehil insanlarca ii gibi altrlan, olaanst g ve bilgilere sahip, insanlar arpan, istediklerine zarar veren, erdirici, yksek deerler ilham eden gizli desteki g, grnmeyen yaratk olarak bilinmekte; bu nedenle de Kurn yanl anlalmaktadr. Cin szc, aslnda rtl varlk; insann be duyusuyla kavrayamad, alglamaya kapal, mevcudiyeti kesin olan varlk veya g demektir. Bu szcn kart anlamls ins [insan] de; be duyu ile hissedilebilen, bilinen, grnen, tandk, iliki kurulabilen, kaybolmayan, srekli ortada duran demektir. Aina olduumuz u szckler de cin szcnn trevlerindendir: Cennet [topra aa yapraklaryla saklanm yer], cinnet [akl, fikri saklanmak, delirmek], cenin (ana karnnda sakland iin bu ad almtr ), cnnet [savata kullanlan kalkan (kiiyi oktan mzraktan saklad iin bu ad verilmitir)]. Kurn'da cin szcnn; mikroorganizmalar, elektrik, mknats, n, radyasyon, ajan/casus, yabanc, kimlii belirsiz kimse anlamlarnda kullandn greceiz. Bir de Kurn'da ins ve cin szcklerinin beraber kullanldn grrz. Bu iki zt anlaml szck birlikte kullanldnda, szcklerin anlam farkllamakta, bakalamakta ve zenginlemektedir. Zt anlaml iki szckten, daha kapsaml bir anlam karmak her dilde var olan bir uygulamadr. rnein: Gece-gndz, ya-kuru, canl-cansz, kedi-kpek, sabah-akam, yer-gk, iyi-kt, ac-tatl, sa-sol, ileri-geri, aa-yukar, en-boy, ak-kara, iriliufakl, dnya-hiret gibi zt anlaml szcklerin beraber deyimsel kullanmnda, kalbn anlam, szcklerin zel anlamlarndan farkllamakta ve zenginlemektedir. Anlamlarnn birbirlerine zt olduunu grdmz ins ve cin szckleri, birlikte bir kalp hlinde kullanldklarnda, grdnzgrmediiniz, bildiiniz-bilmediiniz, tandnz-tanmadnz, yani herkes ve her ey anlamna gelmektedir. Bunun Kurn pek ok rnei bulunmaktadr. 50 Szlk anlam; rtnmek, gizlenmek, almak ve kulluk demek olan ilh szc, genelde ibdet edilen, tapnlan, ululanan nesnelerin ortak ad olmutur. lh szcnn ibdet edilen varlk anlamnda kullanlmasnn sebebi olarak; bu szce ihtiyalar gideren, ilenen amelin karln veren, huzur, rahatlk veren, ycelik, hkm altna alp koruyan, musibet annda koruyan anlamlarnn yklenmi olmas gsterilebilir. lh szc Kurn'da hem hak olsun btl olsun, ayrm yaplmakszn, insanlarn tapnd varlk anlamnda, hem de gerekten ibdete lyk olan hak mabut anlamnda kullanlmtr.

HLS SRES
MEKKE DNEM

Necm: 36
De ki: O Rabb, bir tek olan Allah'tr, 2Samed51 olan Allah'tr, dourulmamtr. 4Ve hibir ey O'na denk olmamtr.
1 3

dourmam ve

(22/112, hls/1-4)

51

Birok anlam olan samed szcnn, tek bir kelime ile evrilebilmesi mmkn deildir. Bu anlamlar yle sralanabilir: Btn ihtiyalar konusunda, kendisine ynelinen, bavurulan efendi, byk; iinde boluu olmayan, iine hibir ey konamayan, hibir eye muhta olmayan; btn her eyi bilen; halm; an ve erefi zirvede olan; her eyi yaratan; arzu edilen iler hususunda kendisine ynelinen, yalvarlan, skntl anlarda kendisinden yardm istenilen; dilediini yapan, istedii hkm veren, verdii hkm hususunda kendisine hesap soracak ve hkmn reddedecek hi kimse bulunmayan; yegne erefli zat; ani/zengin; kullar zerinde kahir, kendisinden yukarda hi kimse bulunmayan, aasndakilere sayg gsterme durumunda olmayan, btn ihtiyalar kendisine arz edilen; yemeyen, imeyen, doyuran ama doyurulmayan, yarattklar yok olduktan sonra baki kalan; ebed ve ezel olan; lmeyen, kendisine vris olunmayan; uyumayan ve uyarlmayan; hi kimsenin nitelii ile nitelenmeyen; ayb, eksii, kusuru bulunmayan; bana bel gelemeyen; niteliklerinde ve ilerinde en mkemmel olan; daima galip gelen, asla malp olmayan; yaratklarn, keyfiyetine muttali olamayaca, nasl bir ey olduunu bilemeyecei; gzlerin idrak edemeyecei; eksiklikleri ve fazlalklar bulunmayan. Bu ifadeleri matematikilerin ifadesiyle zetlersek, varl ile ilgili olarak hibir say sistemiyle doal saylardan sanal saylara kadar ilem yaplamayan mkemmel, kmil varlk. Bu kadar zengin anlam olan bu szcn, Kurn'da Allah iin kullanlmadan nce tarihte baka bir ilh iin kullanlmam olmas dikkate deer bir husustur.

NECM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 37
Gurup gurup inmi yetlerin her bir iniini kant gsteririm ki 2arkadanz sapmamtr, azmamtr. 3O, bo ireti arzusundan da konumuyor. 4Onun size syledikleri; inen o ayet guruplar, kendisine vahyedilen vahiyden baka bir ey deildir. 5Arkadanza o konutuklarn mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi, egemenlik kurmu52 olan retti. 6,7 Ve mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi olan ve egemenlik kurmu olan, en yksek ufukta idi. 8,9Sonra yaklat ve hemen sarkt. ki yay uzunluu 53 kadar, ya da daha yakn olmutu. 10 Hemen de kuluna, 14son kiraz aacnn yannda 15ki yannda oturmaya deer konaklama yeri vardr vahyettiini vahyetti.54 16O zaman kiraz aacn kaplayan kaplyordu. 11Gnl, grdn yalanlamad. 12Onun grd eyden kuku mu duyuyorsunuz?/Onun grd ey hakknda o'nunla mcdele mi ediyorsunuz? 13 Andolsun onu, baka bir inite daha grd. 17Gz amad ve azmad. 18Andolsun, Rabbinin almetlerinin/gstergelerinin en byn grd. (23/53, Necm/1-18)
1

Necm: 38
19,20

Buna ramen, hi dndnz m Lt ve Uzz'y, dier nc Ment'?55

52

Ayetin orijinalinde geen istiva ifadesi, meczen, egemenlik kurdu, kontrol altna ald demektir. yetlerde grlecei zere Ara istva etti ifadeleri, en byk, en yce makamda egemenlik kurdu, kontrol eline ald anlamndadr. Mtebih olan bu kavram, yette mecz olarak kullanlmtr. stiva szc, Resmi Mushaf'n Ynus/3, Rad/2, Furkn/59, Secde/4, T-H/5, Arf/54, Bakara/29. yetlerinde de yer alr. yetteki istiva eden ifadesi ile kastedilen de, Allahtr. nk istiva, Allah'n sfatlarndan olup melek veya kullarn sfat deildir. 53 yette geen yay boyu, o zamanlarda kullanlan ve o gnk insanlarn bildii bir uzunluk lsdr. O dnemlerde metre gibi kabul grm uluslararas ller henz icat edilmedii iin yresel ller kullanlmaktayd. Yay boyu da, o zamanlarda kullanlan rumh [mzrak], sevt [denek], arn, kula, boy, isbi [parmak], hatve [adm], ibr [kar], zira [kol], ok atm gibi bir l birimiydi. Bu l anlay o gnk Bat lkelerinde de geerliydi. Mesela, insan ayann uzunluunu temel alan feet, insan elinin baparmann trnak dibindeki geniliini temel alan inch gibi ller Bat'nn eski dnemlerdeki l birimleriydi. Dolaysyla Yce Allah mesajnda muhatap ald toplumun anlayabilecei bir l kullanmtr. 54 yetteki, mthi kuvvetleri olan, stn akl sahibi olan ve arta egemenlik kuran ifadeleriyle, Allah kastedilmektedir. Tabii szckler, hakikat anlamndan mecz anlama ekilmeli ve burada kastolunann, bizzat Allah deil O'nun tecellisi, kudretinin yansmas olduu bilinmelidir. Nitekim Allh'n, Ms peygamberin ilk vahiy al esnasnda da dada, aata bir ate olarak tecelli ettii Kurn'da yer almaktadr. yette geen vahiy szcnn vaz edili [ilk konu, tretili] anlam, gizlice bilgilendirmektir. Zamanla bu anlam erevesine uygun olarak, gizli konuma, iaret etme, emretme, ilham etme, ima etme, fsldama, mektup yazma, eli gnderme anlamlarnda da kullanlr olmutur. Vahy'in terim anlam ise, Allah'n arasz ve aracsz olarak emirlerini, hkmlerini gizlice ve sratlice peygamberlerine bildirmesidir. Vahiy szc ilka szc ile anlamda olarak kullanlr. Vahyin nasl gerekletiini bilemiyoruz, bilemeyeceiz de. Zira Allah, yoktan var etme ii gibi bu ii de, Kendi iinden biri; kimsenin yapmad, yapamayaca bir i olarak niteler. 55 Lt, Uzz ve Ment isimlerinin yaplar ve anlamlaryla ilgili geni aklamalar yapmak mmkn ise de biz, de diil birer szck olan bu isimler hakknda ansiklopedik dzeyde bilgi verip ayrntya girmeyeceiz. Bu isimlerin diil olmalarnn nedeni, Araplarn bunlar birer melek, melekleri de Allah'n kzlar olarak kabul etmelerinden ileri gelmektedir. Lt, Taif'te, kapsnda nbeti ve bakclar bulunan bir bina iindeki beyaz, ilenmi, st rtl bir kaya idi. Taif halk [Sakif kabilesi], Kabe'den sonra en stn tapnan Lt olduuna inanr ve onunla Kurey dndaki kabilelere kar vnrd. Uzz, Mekke ile Taif arasndaki Nahle denilen yerde, bir bina iinde bulunan bir aa idi. Ta olduu da sylenmektedir. Kurey kabilesinin sayg gsterdii bu nesnenin zeri rtl idi. Gnmzde Kabe'nin zerine rt rtlmesi, bize bu cahil gelenein devam ettiini dndrmektedir. Ment, Mekke ile Medne arasnda Mellel denen

Erkek sizin iin, dii Allah iin mi? 22te bu, bu ekilde olursa, eksik/ haksz bir bltrmedir. 23Bunlar, Allah, haklarnda bir kant indirmedii hlde sizin ve atalarnzn takt isimlerden baka eyler deildir. Andolsun, onlara, Rablerinden doru yolun klavuzluu geldii hlde onlar, sadece zanna, bir de nefislerinin holand eylere uyuyorlar. 24 Yoksa insan iin, her zleyip hayal ettii mi var? 25hiret de, dnya da Allah'ndr. 26Ve gklerde nice melekler56 var ki, Allah'n, diledii ve honut olduu kimse iin izin vermesinden sonraki durum dnda, yardmlar, kayrmalar57 hibir ie yaramaz. 27O hirete inanmayanlar, melekleri kesinlikle diilerin isimlendirilmesiyle isimlendiriyorlar. 28Oysaki onlarn bu konuda hibir bilgisi yoktur. Onlar yalnzca zanna uyuyorlar. Zan ise Haktan hibir ey kazandrmaz. (23/53, Necm/19-28)

21

Necm. 39
Bizim dmzden/ Kurn'dan geri duran ve ireti dnya hayatndan baka bir ey istemeyen kimseden hemen yz evir. 30Onlarn bilgiden ulaacaklar ey ite budur. Kukusuz senin Rabbin, yolundan sapm olan bakalarndan daha iyi bilendir, klavuzland doru yolda olan da bakalarndan daha iyi bilendir. (23/53, Necm/29-30)
29

Necm: 40
Gklerde ne var, yerde ne varsa; yaptklaryla ktlk sergileyenleri cezalandrmas, iyiletiren-gzelletiren kimseleri; baz kk srmeler dnda gnahn byklerinden ve irenliklerden ekinip kanan kimseleri de En gzel ile dllendirmesi iin Allah'ndr. Hi kukusuz, senin Rabbin balamas geni olandr. Sizi, hem topraktan oluturduu zaman, hem de annelerinizin karnnda ceninler hlinde bulunduunuz zaman, en iyi bilen O'dur. O hlde nefislerinizi temize karmayn. Allah'n korumas altna girmi kimseyi O daha iyi bilir.
31,32

bir yerde bulunuyordu. Bu bir kaya [heykel] idi. Huzaa, Evs ve Hazre kabileleri bu kaya-heykele sayg gsterir, hacca buradan balarlar ve nnde yamur dilerlerdi. Mrikler kutsal saydklar bu putlar adna yemin ederler, ocuklarna Abdullt [Lt'n kulu], Abduluzza [Uzz'nn kulu] ve Abdmenat [Ment'n kulu] gibi isimler takarlard. Bunlardan baka eitli kabilelerin kendilerine zg, kapclar ve bakclar olan birok putlar ve tapnaklar vard. Kabe'ye yaptklar gibi bunlara da kurban keserlerdi. yette zellikle bu putun adnn anlmas, Hicaz yresinde ok kimse tarafndan ortak tapnlan birer tanr olmalarndandr. 56 Melike ve bunun tekili olan melek, seste szcklerdir. Hem eli gndermek anlamna gelen ulk kknden, hem de kuvvet, ynetim gc anlamndaki melk kknden tremi olabilir. Eli gndermek anlamna gelen ulk kknden tremi melek, melaike szckleri, peygamberleri, vahiy yetlerini ifade ederler. Melk kknden gelen melek, melaike szckleri de doadaki madd ve enerjik tm gleri ifade eder. Tesbitlerimize gre Kurn'da geen bu szckler, her iki kkten de tremi ve tredii kkn anlamna gre farkl manalarda kullanlmtr. Yani melike szc, Kurn'da bazen birinci anlamda, bazen de ikinci anlamda kullanlmtr. Szcn Kurn'da hangi anlamda kullanld ise, yer ald pasajn sz akndan ayrt edilmektedir. Melek szc ile ilgili ayrntl aklama Tebynu'l-Kurn'da verilmitir. 57 efaat, szlkte bir eyi benzeri olan baka bir eye eklemek, onu desteklemek, bir eyi iftlemek ve esirgemektir. Szck zaman ierisinde yksek mevkide bulunan birinin dkn birine yardm etmesi, onu korumas, onun korunmasna araclk etmesi, onu yalnz brakmayp ona destek olmas anlamnda kullanlr olmutur. Szcn terim anlam ise, bir kimsenin balanmasn istemek, bir kimseden baka biri iin iyilik yapmasn, onun zararna olan davranlardan vazgemesini rica etmek, bakas hesabna yalvarmak, rica etmek, birinin nne dp iinin grlmesi iin dua ve niyazda bulunmak demektir. Ksaca efaat, arac olmak, yardm etmek ve nclk etmek anlamlarna gelir. efaat, hem dnya hem hirette sz konusudur. Dnyada, hem Allah'n, hem meleklerin, hem peygamberlerin, hem de insanlarn birbirine efaati olabilir. hirette efaat ise, sadece Allah'a aittir. Halk arasnda yaygn olarak, mmetinden gnahkr olanlarn gnahlarnn affedilmesi iin Peygamberimizin Allah katnda araclk edecei; gnahkrlara destek olup hatrn kullanarak gnahkrlarn kurtuluunu salayaca, tabir yerinde ise Allah nezdinde torpil yapaca eklinde anlalan efaat, Kurn'a terstir.

Peki, o yz eviren kiiyi grdn m/ hi dndn m? 34O, azck verdi ve inatla skca tuttu. 35Gemiin gelecein bilgisi onun yannda m da, o da onu gryor? 36Ya da bilgilenmedi mi Ms'nn sayfalarndakiler ile? 37Ve de, o ok vefal brhm'in sayfalarndakiler ile; 38Gerek u ki, hibir gnahkr bir baka gnahkrn gnahn ekmez. 39Gerek u ki, insan iin alp didindiinden baka ey yoktur. 40Ve onun alp didinmesi yaknda grlecektir. 41Sonra karl kendisine hi eksiksiz verilecektir. 42Hi kukusuz, son var yalnzca Rabbinedir. 43Hi kukusuz, gldren de O'dur, alatan da 44Hi kukusuz, ldren de O'dur, dirilten de 45,46Hi kukusuz, Allah yaratmay plna koyduu zaman iki ifti; erkei ve diiyi bir nutfeden/spermden oluturan da O'dur. 47Hi kukusuz, teki yaratl da sadece O'nun iidir. 48Hi kukusuz, zenginlik veren de O'dur, nimete boan da 49Hi kukusuz, irann/bilginin, bilincin Rabbi de O'dur. (23/53, Necm/31-49)

33

Necm: 41
Hi kukusuz, senin Rabbin daha nceden gelmi olan d' deiime, ykma uratt. Semd'u da. Bylece geriye bir ey brakmad. 52Daha nce de Nh'un toplumunu. phesiz onlar, evet onlar, Allah'n ortaklarnn olduunu kabullenerek, bakalarndan daha ok yanl yapan, daha azgn kimselerdi. 53Alt stne gelmi kentleri de yere O geirdi. 54Oray kaplayan kaplayverdi. 55Peki, Rabbinin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisinden kukuya dyorsun? 56 te Kurn'da aklananlar, ilk uyarclar gibi bir uyarcdr. 57 Yaklaacak olan; kymet, lm yaklat. 58Onu Allah'n astlarndan kaldracak/ buna engel olacak kimse yoktur. 59 Peki, imdi siz bu szden mi hayrete dyorsunuz? 60Ve glyorsunuz, alamyorsunuz. 61 Ve siz, akln gerei gibi kullanmayan kimselersiniz. 62 Haydiyin, boyun eip teslimiyet gsterin Allah'a ve kulluk58 edin! (23/53, Necm/50-62)
51 50

58

Bkz. 24 nolu not.

ABESE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 42
1,2

Eli, kendisine, o kr adam geldi diye yzn ekitti ve srt evirdi. Ne bilirsin, belki o da arnp temizlenecek, belki tlenir ve de t kendisine yararl
3,4

olur. Kendini her trl ihtiyacn stnde gren o kiiye gelince de; onun arnmamasndan sana 8-10 bir sorumluluk olmad hlde sen ona yneliveriyorsun. Amma! Bilgiyle, sevgiyle, saygyla rpererek koa koa sana gelen var ya; sense yapmakta olduun ii daha iyi sanarak, ondan rahatlkla uzaklayorsun. (24/80, Abese/1-10)
5-7

Necm: 43
Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Kurn, deerli sayfalar iinde, yceltilmi, tertemiz temizlenmi, saygn, iyi yazclarn ellerinde bir dndrcdr. Dileyen onu dnp t alr. (24/80, Abese/11-16)
11-16

Necm: 44
Onulmaz bir duruma dt o insan! Ne tuhafa kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri oldu o insan! 18 Allah, hangi eyden oluturdu kendisini? 19Bir spermden! Allah, oluturdu da lmlendirip-biimlendirdi, 20sonra, yaarken eli gndererek, kitap indirerek hak yolu kendisine kolaylatrd, 21sonra onu ldrd, kabre koydurdu, 22sonra diledii zaman diriltip ortaya kard. 23 Kesinlikle kendisinin dnd gibi deil! O insan, Allah'n kendisine emrettiini imdiye kadar hi yerine getirmedi. 24 Hadi, bakversin insan kendi yiyeceine! 25 Biz suyu dktke dktk. 26Sonra topra yardka yardk. 27-32 Bylece yeryznde, size ve hayvanlarnza geimlik olarak daneler/ hububat, zmler, yoncalar, zeytinler, hurmalar, gr imenli, sk aal baheler, meyve ve otlak bitirdik. 33-36 Sonra, iddetle arpann kard korkun ses geldii zaman; yle bir gn ki o, kii, kardeinden, annesinden, babasndan, einden, oullarndan kaar. 37 O gn onlardan her kii iin, kendisini bo brakmayacak bir ura vardr. 38,39 Yzler vardr o gn, prl prl; glen, mjdeleyen. 40,41 Ve yzler vardr o gn, zerlerinde toz-toprak; tozu-topra da bir is brmtr. 42te bunlar, evet bunlardr kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, din-iman tanmayp ktle batanlar. (24/80, Abese/17-42)
17

KADR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 45
phesiz Biz, deerli sayfalar iindeki Kurn' Kadr gecesinde indirdik. Kadr gecesi nedir; sana ne bildirdi/retti? 3 Kadr gecesi bin aydan daha hayrldr. 4,5 Haberci yetler,59 ilerindeki ruh; can katan, canl tutan gleriyle60 Rablerinin izniyle/ bilgisi gerei, o afak skene kadar/aydnla kavuuncaya kadar iner dururlar; her bir iten. Selm!61 (25/97, Kadr, 1-5)
2 1

59 60

Bkz. 56 nolu not. yette geen ruh szcnn esas anlam, candrr. Szck vcuh ifade eden, yani hakikat ve mecz olarak birok anlamda kullanlabilen bir szcktr. Ansiklopedik anlamda ruh, genel olarak varln madd olmayan boyutu ya da z olarak tarif edilmitir. Ruh szc, yukarda verdiimiz hem szlk hem de ansiklopedik anlamlara uygun olarak, manev benlik ve can kavramlar ile e anlaml kabul edilmitir. Geni anlamda canllk, duygu demek olan ve ayrca karakter anlamna da gelen ruh szc, meczen bir eyin zn, en nemli ve en can alc noktasn ifade eden bir anlam tamaktadr. Mesel pasif kimseler hakknda kullanlan ruhsuz sfat, szcn geni anlamna, meselenin btn ruhu buradadr eklindeki deyimlemi cmle de, mecz anlamna birer rnek tekil eder. Sonu olarak, yukardaki anlamlar etrafnda ruh ile ilgili yzlerce deyim retilmitir. Ruh szcnn geleneksel din terim anlam, ok genel bir ifadeyle bedensel varl yaratldktan sonra Allah tarafndan flenmek sretiyle insana kazandrlan canllk eklinde tanmlanmaktadr. Ruh szc Kurn'da ilh esinti, vahy/bilgi anlamnda kullanlmtr, geleneksel anlamdaki ruh ile alakas yoktur. Kurn'da bahsedilen ruh [ilh esinti, vahiy], sadece bilerek ve isteyerek bu ruha sahip olan ve onu hayatna geiren ferd ve toplumlara anlaml bir canllk veren, onlar kokumaktan koruyan bir eydir. 61 Buradaki selm ifadesi, cmle yaps gerei, yaasn, mutluluk, kurtulu, esenlik demektir.

EMS SRES
MEKKE DNEM

Necm: 46
Kurn' ve onun yayd sosyal aydnl, Kurn' izleyen Eli ve mminleri, Kurn ile aydnlanan toplumlar, Kurn ndan yoksun kalan toplumlar, bilginleri ve bilginleri ycelten bilgileri, kara cahilleri ve kara cahilleri bu hle getiren ilke ve anlaylar, benliini bulmu kimseleri ve benlik bulduran etmenleri62 ki O, ona taknlk yapma ve kendini koruma igdlerini/gnah ileme ve Allah'n korumas altnda olma yeteneklerini ilham etti kant gsteririm ki, benliini arndran gerekten kurtulmutur. Onu bilerek reddeden de kesinlikle zarara uramtr. 11 Semd azgnl sebebiyle yalanlad; 12hirette en mutsuz olacak olanlar/liderleri grevi kabul edip gittii zaman, 13Allah'n elisi onlara demiti ki: 14Allah'n devesine nem verin! ve Onun su imesini, yaamasn salayn!63 15,16 Fakat onlar, onu yalanladlar, bunun sonucundan korkmayarak da Allah'n devesini, inciklerini kesip ldrdler. Rableri de gnahlar dolaysyla onlar yerlebir ediverdi. (26/91, ems/1-15)
1-10

62

63

yetteki szcklerin hakikat manas yledir: Gne'e ve onun parltsna, onu izledii zaman Ay'a, ona parlaklk verdii zaman gndze, onu sarp rterken geceye, ge ve onu yapana, yeryzne ve onu yuvarlaka deyene, nefse ve onu dzenleyene; ki O, ona fcurunu ve takvsn ilham etti eklindedir. Biz Mealde mecz anlamlarn takdim ettik. Burada sosyal yardm ve destek kurumlar, Allah'n devesi; bu kurumlar yaatmak iin alma da devenin sulanmas olarak nitelenmitir. Devenin inciklerinin kesilmesi de, bu kurumlarn yaamas iin gerekli olan zekat; vergi, aidat vs. gibi gelir kaynaklarnn yok edilmesidir. Kurn gemi mmetlere ait hkmleri sembolik ifade ile verirken, kendi muhataplarna bu konu, salt, saltn ikamesi ve zekt vermek ifadeleriyle ilkeletirilmitir.

BURUC SRES
MEKKE DNEM

Necm: 47
Kurn yetlerini renmi iyi hesap bilenleri, lm ann, deiime, ykma uratlan toplumlarn kalntlarn ve bunlar gzlemleyenleri64 kant gsteririm ki, 12Rabbinin kskvrak yakalamas gerekten ok iddetlidir.13Kesinlikle ilk yaratan, sonra ldrp yeniden yaratan yalnzca O'dur. 14Ve O, ok balayandr, ok sevendir,15en byk tahtn65 sahibidir, ikram ok olandr, 16dilediini en ileri derecede yapandr.66 (27/85, Buruc/1-3, 12-16)
1-3

Necm: 48
O ordularn; Firavun ve Semd'un haberi sana geldi mi? Elbetteki geldi! Uhdud'un/iddetli tututurulmu atein ashb ldrld: 6Hani onlar, onun zerine oturmular 7ve inananlara yaptklarna tank idiler. 8,9Mminleri cezalandrmalarnn sebebi de, onlarn yalnz ok gl, vgye lyk, gklerin ve yerin hkmranl Kendisinin olan ve her eye tank olan Allah'a inanmalarndan baka bir ey deildi. (27/85, Buruc/17-18, 4-9)
4,5 17,18

Necm: 49
phesiz ki inanan erkek ve kadnlar atelerde ikence edip sonra da tevbe etmeyenler iin cehennem azab vardr, yangn azab da onlar iindir. 11Kesinlikle inanan ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar iin altndan rmaklar akan cennetler vardr. te bu, byk kurtulutur. 19 Fakat o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler hl bir yalanlama iindedirler. 20Oysa Allah onlar arkalarndan kuatcdr. 21,22Aksine o, korunmu levhada erefli bir Kurn'dr. (27/85, Buruc/10-11, 19-22)
10

64

65 66

yetteki szcklerin hakikat anlamlarna gre yet grubunun anlam, Burlar sahibi gkyzne, sz verilmi o gne, hitlik edene ve hitlik edilene kasem olsun ki, Rabbinin kskvrak yakalamas gerekten ok iddetlidir eklindedir. Biz Meali, mecz anlama gre takdim ettik. Bkz. 37 nolu not. Bu srenin Resmi Mushaf'taki yet dizimi, teknik ve anlam bilgisi asndan hataldr. Biz gramer ve anlam bilgisi kurallar erevesinde farkl tertip ile verdik.

TN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 50
Ege blgesi halkn, Akdeniz blgesi halkn, Orta dou halkn ve Arabistan halkn; dnyann her yerindeki insanlar67 kant gsteririm ki, 4-6gerekten Biz, insan en gzel biimde oluturduk, sonra iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar hari nk onlar iin kesintisiz bir dl var onu alaklarn en alana dndrdk. 7 yleyse, bundan sonra dini/ kymet gnn sana ne yalanlatyor? 8 Allah, hkimlerin en hkimi deil midir? (28/95, Tn/1-8)
1-3

67

yetteki szcklerin hakikat anlamlar, ncire, zeytine, Bereketli Da'a ve bu Gvenli Belde'ye kasem olsun ki eklinde olup biz mecz anlamlarn takdim ettik. Srede konu edilen blgeler, Kurn'n indii dnemde ilk muhatap olan Araplarn aina olduu blgeler olup, kast ise, dnyann her yerindeki insanlardr.

KUREY SRES
MEKKE DNEM

Necm: 51
Kurey'in gvenlii esenlii; k ve yaz seferlerinde gvenlik esenlikleri iin 3,4yleyse kendilerini alktan kurtararak beslemi olan ve her korkudan onlar gvene kavuturmu olan, bu Beyt'in Rabbine68 kulluk69 etsinler. (29/106, Kurey/1-4)
1,2

68

Bu Ev ifadesi ile kastedilen, Beytullah [Allah'n evi], yani Kabedir. Kurn'da Allah oras iin, evim ifadesini kullanmtr. Allah'n evi ifadesi, Allah'tan bakasna ait olmayan ev demek olup orann kamu mlk olduu anlamna gelir. Bu da, orada sosyal meseleler grlecek, kamusal ihtiyalara zmler retilecek, topluma ait, eitim, retim yasama, yrtme gibi konularda kararlar alnacak demektir. Bu Ev'in Rabbi: 2 numaral notta akladmz gibi rabb szc, terbiye edip eiten, yarattklarn belirli bir programa uygun olarak birtakm hedeflere gtren, programlayp yneten demektir. Bu Ev'in Rabbi denilerek Rabbin eve izafe edilmesi, Kabe'nin yaplnn ve ilevlerinin tmnn Allah tarafndan programlanp uygulandn gstermektedir. Gerekten de o ev, Allah adna yeryznde yaplm ilk evdir, oras bereketlidir, orada bolluk vardr. Kureyliler, Kabe'ye hac ve umre iin gelen binlerce insana verilen hizmetleri kendi aralarnda paylamlard. Her sllenin belirli bir grevi vard. Kabe'nin bekilii, bakcl, haclara su datm, haclara yardm, haclara para toplama, yemek yedirme, haclarn mahkemelemesi gibi birok i Kurey tarafndan yaplmaktayd. Bu kutsal turizm, Kureylilere tarifi zor bir stnlk ve saygnln yannda, bol kazan da salyordu. Ne var ki, Kureylilerin Mekke'de srdkleri bu sefa, onlarn kendi gayretlerinin deil, Allah'n Kabe ile ilgili plnlarnn bir sonucuydu. Nitekim Allah'n Kabe ile ilgili bu pln gnmzde de yrmekte ve kutsal turizm bugn Suud Arabistan devletini ihya etmektedir. 69 Bkz. 24 nolu not.

KRAH SRES
MEKKE DNEM

Necm: 52
Kriah!70 2 Nedir o kriah? 3 Kriah'n ne olduunu sana ne bildirdi? 4 O gn, insanlar, darmadan kelebekler gibi olurlar. 5Dalar da atlm renkli yn gibi olur. 6 Ve hemen kimin tartlar ar basarsa, 7ite o, honutluk veren bir yaay iindedir. 8Tartlar hafif gelen kimse ise, 9ite onun anas uurumdur/derin bir ukurdur. 10Onun ne olduunu sana ne bildirdi? 11 Kzgn bir ate! (30/101, Kriah/1-11)
1

70

Kriah szc, ok iddetle vuran, ok iddetle yklenen eyler, insanlara ok yaatan cidd felketler anlamndadr. nsanlar, gklerin atlamas, gne ve ayn sndrlmesi, yldzlarn bulandrlmas, dalarn yrtlmesi, denizlerin kaynatlmas, ksaca her eyin herc-mer olmas sonucunda oka girerek ne yaptklarn bilmez hlde serserice dolaacaklardr. Evrendeki tm varlklar kontrolsz bir ekilde birbirlerine arpacaklar ve birbirlerinin felketlerini oluturacaklardr. O gn kimse iin dn veya ka imkn bulunmayacaktr. te bu yzden kymet, en byk felketin kaplar almas anlamnda el-Kriah olarak isimlendirilmitir.

KIYMET SRES
MEKKE DNEM

Necm: 53
Hayr, kymet gnne kant gsteriyorum! 2Hayr, ok knayan o nefse de kant gsteriyorum! 3 O insan kendisinin kemiklerini asla bir araya toplamayacamz m sanyor? 4Evet, Biz onun parmak ularn/ tm organlarn dzenlemeye gc yetenleriz! 5 Aslnda o insan, nn; kalan mrn din-iman tanmayp ktle batmakla geirmek istiyor: 6Soruyor: Kymet gn ne zamanm? 7-10 te, gz imek gibi akt, ay tutulduu ve gne ve ay bir araya getirildii zaman, ite o gn insan, Ka nereye/kaacak yer neresi? der. 11 Kesinlikle onun dnd gibi deil! Snak diye bir ey yoktur. 12O gn varp durmak sadece Rabbinedir/ o gn varlp durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur. 13 O gn, o insan, nden yollad eyler ve geriye brakt eyler ile haberdar edilir. 14,15 Aslnda insan, tm mazeretlerini koysa da bile/tm perdelerini koysa da bile kendi aleyhine iyi bir gzetmendir: 16Onu abuklatrman iin dilini ona hareket ettirme! 17Kukusuz yaptklarnn-yapmadklarnn birletirilmesi ve toplanmas yalnzca Bizim zerimizedir. 18O hlde Biz yaptklarn-yapmadklarn topladmz zaman sen onun toplanmasn izle! 19Sonra, yaptklarnn-yapmadklarnn beyan; kantlaryla ortaya konmas da sadece Bizim zerimizedir. 71 20,21 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! in aslnda siz, dnyay seviyorsunuz ve hireti brakyorsunuz. 22 Yzler var ki, o gn apaydnlktr; 23Rablerine nazar edicidirler; Rabblerinden nimet beklemektedirler. 24 Ve yzler de var ki, o gn asktrlar; 25zannederler ki kendilerine Belkran yaplyor. 26-30 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Kprck kemiklerine dayand, are bulan kimdir! denildii ve can ekien kii bunun o ayrlk an olduunu anlad ve bacak bacaa dolat zaman; ite o gn srlp gtrlmek, sadece Rabbinedir. 31 Fakat o, ne onaylad, ne destekledi. 32Fakat o, yalanlad ve geri durdu. 33Sonra da gerine gerine yaknlarna gitti. 34,35 Ykm ok yakn sana, hem de ok yakn! Yine, ykm ok yakn sana, hem de ok yakn! 36 Yoksa o insan babo braklacan m sanr? 37O, ayarlanm meniden bir nutfe deil miydi? 38Sonra bir embriyon idi de sonra onu oluturmu, sonra da dzene koymutur; 39ki ondan da iki ei; erkek ve diiyi var etmitir. 40 Peki, btn bunlar yapan, lleri diriltmeye g yetiren deil midir? (31/75, Kymet/1-40)
1

71

Burada vefat an anlatlmaktadr. Vefat, tastamam verme, eksiltmeden yerine getirme demektir. Vefat, Allah'n insanlara, lecekleri andan hemen nce yaataca, herkese yaptklarn ve yapmas gerekirken telediklerini eksiksizfazlasz gsterecei, haber verecei bir sretir. Baka bir ifade ile vefat, Rabbimizin, insann hayatndaki tm kaytlar en ince ayrnts ile tpk bir yazar-kasann Z raporu gibi, lm anndan ksa bir sre nce eksiksiz-fazlasz ortaya koymasdr. Bu ortaya konu ise, insann yapsna yaratltan yerletirilmi olan koruyucular, bellekler, eliler, hafza hcreleri ile salanmaktadr. Rabbimiz meselenin nemine binaen lme, ldrme demeyip lm, lm ncesinin o esrarengiz olaylarnn adyla vermektedir. Vefat ile ilgili ayrntl bilgi Tebyinl Kuranda verilmitir.

HMEZE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 54
Arkadan ekitirenlerin, ka-gz hareketleriyle alay edenlerin hepsinin vay hline! O ki, mal toplayp ve malnn gerekten kendisini sonsuzlatrdn sanarak onu tekrar tekrar sayandr. 4 Kesinlikle onun dnd gibi deil! Kesinlikle o, Hutame'ye frlatlp atlacaktr. 5 Hutame'nin ne olduunu sana ne bildirdi? 6,7 O, Allah'n, gnllerin zerine trmanp kan, tututurulmu bir ateidir. 8,9 O, uzatlm direkler iinde, onlarn zerine kilitlenmitir/kapatlmtr. (32/104, Hmeze/1-9)
2,3 1

MRSELT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 55
Kme kme gnderilip de nne gelenleri devirdike deviren, toplumlar canlandrdka canlandran, canlandrdka da hakk btl ayran, zr veya uyar olarak t brakan Kurn yetleri kanttr ki kesinlikle tehdit olunduunuz, korkutulduunuz ey, kesinlikle meydana gelecektir.72 8 Hani o yldzlar silindii/imha edildii/uzaklatrld zaman, 9gk araland zaman, 10 dalar savrulduu zaman, 11-13tanklk edecek eliler, tanklk iin bekletildikleri Ayrt etme gn tanklk vakti belirlendii zaman, 14Ayrt etme gnnn ne olduunu sana ne bildirdi! 15 o gn, yalanlayanlarn vay hline! 16 Biz, ncekileri deiime, ykma uratmadk m? 17 Sonra geridekileri de onlarn arkasna takarz. 18Biz, sululara, ite byle yaparz. 19O gn yalanlayanlarn vay hline! 20 Biz sizi deersiz bir sudan oluturmadk m? 21,22 Sonra onu belli bir lye/vakte kadar salam bir yerin iinde tuttuk. 23Demek ki Bizim gcmz yetti. Ne gzel g yetirenleriz Biz. 24O gn, yalanlayanlarn vay hline! 25,26 Yeryzn dirilere ve llere bir toplanma-tutulma yeri yapmadk m? 27 Orada sapasalam yksek dalar oluturduk ve size tatl sular iirdik. 28O gn, yalanlayanlarn vay hline! 29 Kendisini yalanlamakta olduunuz o eye doru gidin! 30,31O kol-atal sahibi, glgelendirmeyen ve alevden korumayan bir glgeye doru gidin! 32 Gerekten o, saray gibi kvlcmlar atar/yadrr; 33sanki kvlcmlar sar erkek develer gibidir. 34O gn, yalanlayanlarn vay hline! 35 Bu, onlarn konumayacaklar gndr. 36Kendilerine izin de verilmez ki, zr dilesinler. 37O gn, yalanlayanlarn vay hline! 38 Bu, sizi ve ncekileri topladmz Ayrma Gn'dr. 39Haydi, bir sinsi plnnz varsa hemen Bana bu sinsi pln uygulayn! 40O gn, yalanlayanlarn vay hline! 41,42 Kukusuz Allah'n korumas altna girmi kimseler glgeler, pnarlar ve canlarnn ektii meyveler iindedirler. 43lemi olduunuz eylere karlk afiyetle yiyin, iin! 44te Biz gzel davrananlar byle karlklandrrz. 45O gn, yalanlayanlarn vay hline! 46 Yiyin, yararlann biraz, phesiz siz sulularsnz. 47O gn, yalanlayanlarn vay hline! 48 Onlara, Allah'a ortak komaktan uzak durun denildii zaman, ortak komaktan uzak durmazlar. 49 O gn, yalanlayanlarn vay hline! 50 Artk Kurn'dan sonra hangi sze inanacaklar? (33/77, Mrselt/1-50)
1-7

72

yetlerdeki szcklerin hakikat manalar, Urf hlinde [yn yn, bek bek, kme kme] gnderilmilere, dolaysyla da bkp devirenlere canlandrdka canlandranlara da dolaysyla ayrdka ayranlara ve gerek zr, gerek uyar olmak zere bir t brakanlara kasem olsun ki, kesinlikle tehdit olunduunuz ey elbette meydana gelecektir eklindedir. Biz Mealde mecz anlamlaryla sunduk.

KF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 56
Kaf/100.73 ok erefli/an yce Kurn kanttr ki 22kesinlikle sen bundan duyarszlk, bilgisizlik iinde idin. imdi senden perdeni kaldrdk. Artk bugn gzn keskindir; Kuran sayesinde kurmay birisi oldun.74 2,3 Ama onlar, kendilerine ilerinden uyarc geldiine ardlar da kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, Bu, alacak bir eydir! ldmz ve bir toprak olduumuz vakit mi? Bu, uzak bir dntr dediler. 4 Biz, yerin onlardan neyi eksilttiini elbette bilmiizdir. Yanmzda da ok iyi kaydedip koruyan bir kitap vardr. 5 Aksine, gerek kendilerine geldii zaman onu yalanladlar, onun iin onlar karmakark bir i iindedirler. 6 Peki, onlar stlerindeki ge bakmadlar m ki, onu Biz hi yar olmadan nasl bina etmiiz ve sslemiiz! 7,8Ve Biz, Allah'a ynelen her kula gnl gzn amak ve ona t olarak yeri yayp dedik ve ona sabit dalar braktk. Orada grn i ac-gz alc her iftten bitkiler bitirdik, 9-11Biz, gkten bereketli bir su indirdik. Onunla baheler ve biilecek taneler, kullara rzk olmak zere tomurcuklar birbiri zerine dizilmi byk ve yksek hurma aalar bitirdik. Ve Biz, onunla l bir beldeyi canlandrdk. te dirili byledir. 12 Onlardan nce Nh'un toplumu, Ashb- Ress ve Semd yalanlamt. 13,14d, Firavun ve Lt'un kardeleri, Ashb- Eyke75 ve Tubba toplumu da. Bunlarn hepsi peygamberleri yalanladlar da Benim azabm hak oldu. 15 Peki, Biz, ilk oluturmada cizlik mi gsterdik? Hayr, ama onlar yeni bir oluturulutan kuku iindedirler. 16 Ve andolsun insan Biz oluturduk. Nefsinin kendisine neler fsldadn da biliriz. Ve Biz ona ah damarndan daha yaknz. 17,18Onun sandan ve solundan (her yanndan) yerleik iki tesbiti onun her iini tesbit edip dururken, insan hibir sz sylemez ki yannda hazr gzetleyen bulunmasn. 19 lmn sarholuu gerekten gerek ile gelmitir de: Ey insan! te bu, senin kap durduun eydir. 20 Ve Sr da flenmitir.76 te bu, korkutulan gndr. 21Ve herkes, kendisiyle beraber bir src ve bir hit bulunarak geldi. 23 Ve onun yat olan arkada/blis dedi ki: te yanmdaki hazr. 24,25Haydi, blis ve tank; ikiniz, tm inat, kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden, hayr alabildiine engelleyen, kendine hakszlk eden ve pheci olan o kiileri atn cehenneme! 26O ki Allah ile birlikte baka bir ilh edinmiti. Haydi, ikiniz birlikte, onu iddetli azaba atn! 27 Onun yat olan arkada/blis dedi ki: Rabbimiz! Ben onu azdrmadm. Fakat kendisi uzak bir sapklk iindeydi.
1

73 74 75 76

Bkz. 8 nolu not. Resmi Mushaf'taki 22. yet kasem cmlesi olmasna ramen, Kurn'n tertil ve Arabiyyen zelliklerine aykr olarak bulunmas gereken yerde tertip edilmemitir. Biz yeti olmas gereken yere koyarak mealendirdik. Bkz. 87 nolu not. Bkz. 43 nolu not.

Allah dedi ki: Benim huzurumda ekimeyin! Ben size daha nce tehdit gndermitim. Benim huzurumda Sz77 deitirilmez. Ve Ben kullara asla yanl i yapan; yaptklar iyi amelleri noksanlatran, hakszlk eden biri deilim. 30 Biz, o gn, cehenneme, Doldun mu? deriz. O da, Daha var m? der. 31 Cennet de, Allah'n korumas altna girmi kiilere uzak olmayp yaklatrlmtr. 32-35 te bu, oka ynelen ve oka koruyan Rahmn'dan; yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan grlmedii, duyulmad; sezilmedii yerlerde bile saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperen ve gnlden bal olan herkes iin sz verilendir. Selm ile oraya girin. te bu sonsuzluk gndr. Orada onlara ne isterlerse vardr. Katmzda daha fazlas da vardr. 36 Biz onlardan nce kendilerinden daha etin gce sahip nice nesilleri deiime, ykma urattk. yle ki onlar beldeleri delik-deik ediyorlard. Hi kap kurtulacak yer var m? 37 phesiz ki bunda akl, anlay, vicdan olan veya kendisi tank olarak kulak veren kimse iin elbette t vardr. 38 Ve kesinlikle Biz gkleri, yeri ve ikisi arasnda olanlar alt evrede oluturduk. Ve Bize hibir yorgunluk dokunmad. 39,40 O nedenle, sen onlarn sylediklerine kar sabret. Ve gnein domasndan nce ve batmasndan nce ve geceden bir blmde; her frsatta Rabbinin vgs ile birlikte arndr. Ve boyun eip teslim olularn/ikna olularn arkalarnda; inkrcya iman ettirdikten sonra da O'nu arndr. 41 Ve sen bir seslenenin yakn bir yerden seslenecei gne kulak ver; 42o gn, o ary gerek olarak duyarlar. te bu k, dirili gndr. 43 Gerekten Biz, evet Biz, hayat veririz ve ldrrz. Dn de yalnzca Biz'edir. 44 O gn yer onlardan abuk yarlr. te bu, sadece Bize kolay bir toplamadr. 45 Biz, onlarn sylediklerini daha iyi biliriz. Ve sen, onlarn zerinde zorlayc deilsin. O hlde sen, Benim tehdidimden korkan kimselere Kurn ile t ver. (34/50, Kf/1-45)
29

28

77

Burada konu edilen Sz, Sd/84- 85 ve Secde/5'te konu edilen cehennemin ins ve cin [herkes] tarafndan doldurulmasna ynelik, Rabbimiz tarafndan alnm bir ilke karardr. Rabbimizin bu karar Kurn'da bazen el-kavl, bazen de kelimet Rabbik eklinde geer.

BELED SRES
MEKKE DNEM

Necm: 57
Dndnz gibi deil; bu kentte yaayan insanlarn tmn, ilk insandan bu yana remi gelmi insanlarn tmn kant gsteririm ki Biz, insan gerekten bir sknt iinde oluturduk. Sen de bu insanlardan birisin; sen de sknt iinde olacaksn.78 (35/90, Beled/1-4)
1-4

Necm: 58
O, kendisine kar kimse asla g yetiremez mi sanyor; Ben, yn yn mal heder ettim diyor! 7O, kimsenin kendisini asla grmediini mi sanyor? 8,9 Biz ona iki gz, bir dil ve iki dudak vermedik mi? 10 Ve Biz ona belirgin iki yolu gsterdik. 11 Fakat o, o sarp yokua saldrmad. 12 Ve o sarp yokuun ne olduunu sana ne bildirdi? 13 Kleyi zgrletirmektir 14,15veya salgn bir ktlk gnnde yaknda bulunan bir yetime 16 veya topraklara dm; srnen yoksula, isize yemek yedirmektir. 17Sonra da iman edip de sabr tavsiyeleenlerden ve merhameti tavsiyeleenlerden olmaktr. 18 te bunlar, mutluluk, yksek mertebe sahipleridir. 19 yetlerimizi rtbas edenler de uursuzluk-omluk yrannn ta kendileridir. 20zerlerinde kaplar smsk kapatlm bir ate vardr. (35/90, Beled/5-20)
6 5

78

yetteki szcklerin hakikat anlamlar ile kasem cmlesinin anlam yledir: Hayr! Bu beldeye yemin ederim ki ki sen de bu beldeye girmektesin ve babaya ve doana (yemin ederim) ki Biz insan gerekten bir sknt iinde yarattk (Beled/1-4). Biz Mealde, szcklerin mecz anlamn verdik.

TRIK SRES
MEKKE DNEM

Necm: 59
Bilginler ve Trk; delip geen Kurn yetleri grubu tanktr ki, kesinlikle her benliini tamamlam varln zerinde birtakm koruyucular vardr. 79 5 Onun iin insan neden oluturulmu olduuna bir baksn; 6,7omurga ile gs kemikleri arasndan kan, atc bir sudan; strojen ve testosterondan balanarak oluturuldu. 8,9 phe yok ki o Yaratc, btn srlarn meydana karld gn, onun geri dndrlmesine g yetirendir. 10Artk onun iin ne herhangi bir g vardr, ne de herhangi bir yardmc. 11-14 ldkten sonra dirileceine inanan bilginler, cahil, inansz kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin durumu kanttr ki kukusuz o, ayrc bir karardr. Ve o bir aka deildir.80 15 phesiz onlar, olduka tuzak kuruyorlar. 16Ben de onlar cezalandrrm.81 17 Bu yzden sen kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere mhlet ver, onlara azck zaman tan. (36/86, Trk/1-17)
1-4

79

yetteki szcklerin hakikat anlam, Sem'ya ve Trk'a kasem olsun ki, ve Trk'n ne olduunu sana ne bildirdi? (O) delip geen necmdir. Hibir nefis yoktur ki, zerinde birtakm koruyucular bulunmasn [kesinlikle her insann zerinde birtakm koruyucular vardr] eklinde olup biz Mealde mecz anlamlarn verdik. yette konu edilen koruyucular, insan bnyesindeki baklk sistemi, endokrin sistemi ve beyindeki dikkat fonksiyonu gibi zihinsel fonksiyonlardr. 80 yetteki szcklerin hakikat manalar, Dn sahibi semya, yarlp atlayan arza kasem olsun ki, kukusuz o, ayrc bir karardr. Ve o bir aka deildir eklindedir. Mealde ise mecz anlamlar verilmitir. 81 Allah kimseye tuzak kurmaz. Burada belaat ilminde mkele sanat denilen bu ifade tarz, dier dillerde de mevcuttur. Makele sanat, iki zt eyden birinin, dierinin adyla adlandrlmas veya birinin syledii sz, dierinin, ilk syleyenin kulland manaya zt olarak kullanmas olarak tanmlanr. Mesel, Arapa'da kullanlan, Bize sakn bir chillik etmeyin, biz de size chillik ederiz! eklindeki tehdit ifadesinde, ikinci olarak zikredilen chillik szc aslnda size ceza veririz, size ktlk ederiz anlamna gelir. Trke'de de benzer ifadeler vardr. Mesel, Sen beni zersen ben de seni zerim ifadesindeki ikinci zme szc, aslnda cezalandrmak anlamndadr. rneklerde de grld gibi, yaplan fiil [su] ile bu fiile verilecek karlk [ceza] bu tarz ifadelerde ayn szckle ifade edilmitir. Kurn'da bu slbun kullanmna rnek olacak birok yet vardr: r/40; Har/19; l-i mrn/54; Secde/14; Nis/142; Neml/50; TH/126; Csiye/34; Bakara/14-15, 194; Tevbe/79; Rad/42; Neml/50; brhm/46; Enfl/30. Buna gre, Allah'n tuzak kurduu bildirilen yette, aslnda tuzak kuranlarn Allah tarafndan cezalandrlaca, bu yetteki uyaryla onlarn tuzaklarna kar mminlere tedbir aldrlaca ve Allah'n aldrtaca tedbir sayesinde de mriklerin tm hilelerinin boa kaca ifade edilmi olmaktadr. Nitekim aynen byle olmu ve mriklerin nlemeye alt aydnlk giderek yaylmtr.

KAMER SRES
MEKKE DNEM

Necm: 60
O saat/kymetin kopu an yaklatrld. Ve her ey aa karld. 82 2 Onlar ise bir almet/gsterge grseler hemen yz eviriyorlar ve Devam edip giden bir bydr diyorlar. 3-5 Kurn'da kendilerine verilen her emir, kararlatrlm, en stn seviyede yeterli, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu bir kanun, dstur ve ilke olduu hlde onlar yalanladlar ve tutkularna uydular. phesiz onlara vazgeirecek haberler de gelmiti. Buna ramen uyarlar yarar salamyor. 6-8 O hlde onlardan geri dur. O gnde arc'nn, bilinmedik/ yadrganan bir eye ard o gnde gzleri dkn dkn, o davetiye hzlca koarak kabirlerinden karlar. Sanki onlar darmadan ekirgeler gibidirler. O, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, Bu, zor bir gndr derler. 9 Onlardan nce Nh'un toplumu da yalanlamt. yle ki kulumuzu yalanladlar ve O, gizli glerce desteklenen/deli birisidir dediler. Ve o alkonulmutu; her trl faaliyetine engel olunmutu. 10 Bunun zerine Nh Rabbine yalvard: Ben gerekten yenik drldm, bana yardm et! 11 Biz de hemen sel gibi boalan bir su ile gn kaplarn averdik. 12 Yeri de kaynaklar hlinde fkrttk; derken sular ayarlanm bir i zerine birbirine kavutu. 13,14 Nh'u da, iyilikbilmezlik edilen kiiye bir dl olmak zere, korumamz/ gzetimimiz altnda akp giden levhalar; tahtalar ve ivileri/urganlar olan filika/ kk gemi zerinde tadk. 15 Ve andolsun Biz, bunu bir yet olarak braktk. O hlde var m ibret alp dnen? 16 Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm? 17 Andolsun Biz, Kurn' dnme/t iin kolaylatrdk/hazrladk. O hlde var m ibret alp dnen? 18 d da yalanlad. Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm? 19,20 phesiz Biz onlarn stne, uursuz, uzun bir gnde dondurucu/uultulu, insanlar koparp atan bir rzgr gnderdik; sanki onlar kknden sklm hurma ktkleri gibiydiler. 21 Peki, Benim azabm ve uyarlarm naslm? 22 Andolsun Biz Kurn' dnme/ t iin kolaylatrdk/ hazrladk. O hlde var m ibret alp dnen? 23 Semd da o uyarlar yalanlad: 24,25Bizden bir tek insana m, o'na m uyacaz? yle yaparsak kesinlikle bir sapklk ve lgnlk iinde oluruz, t; Kitap, aramzdan o'na m brakld? Hayr, aksine o, ok yalanc, kstahtr dediler. 26 Yarn onlar, ok yalancnn, kstahn kim olduunu bileceklerdir. 27,28phesiz Biz onlara, kendilerine grev olmak zere sosyal destek kurumlar kurmalarn 83 ve onlar ayakta tutmalarn emredeceiz.
1

82 83

yetteki szcklerin hakikat anlamlar, Ay yarld/ay yarlacak eklindedir. Biz mecz anlamn gsterdik. yetin orijinalindaki nk szcnn hakikat anlam, en verimli andaki dii devedir. Burada bununla sosyal destek kurumlar kastedilmitir. Kurn'daki salt kavramnn zdeidir. Onun taksim edilen suyu ile de sosyal destek kurumlarn ayakta tutan zekt ve infak kurumlar kastedilmektedir. yetteki inciklerini keserek ldrverdi ifadesi ile de, vermeleri gereken zekt; aidat, vergiyi vermeyerek ve infak yapmayarak kurumlar yaatmadklar bildirilmektedir. Biz de Mealde mecz anlamn sunduk.

Onun iin sen onlar gzetle ve sabret. Ve onlara bu kurumlar ayakta tutacak zekt; vergi ve harcamada bulunma grevlerinin, kendi aralarnda pay edilmi olduunu haber ver; herkesin kamuya ne miktarda katkda bulunaca da belirlenmitir. 29 Bunun zerine arkadalarna/ idarecilerine seslendiler. O da alacan alp sosyal kurumlar ayakta tutan gelir kaynaklarn kurutarak sistemi kertiverdi. 30 Peki, azabm ve uyarlar naslm? 31 phesiz Biz onlarn zerine korkun tek bir ses gnderdik; alcnn toplad al-rp gibi oluverdiler. 32 Andolsun Biz Kurn' dnme/t iin kolaylatrdk/hazrladk. O hlde var m ibret alp dnen? 33 Lt'un toplumu, uyarlar yalanlad.34,35Biz onlarn zerine ufak ta yadran bir frtna gnderdik. Lt'un ailesi bundan ayr tutuldu. Onlar katmzdan bir nimet olarak seher vaktinde kurtardk; Biz kendisine verilen nimetlerin karln deyen kimseyi byle mkftlandrrz. 36 Andolsun Lt, onlar Bizim yakalamamza kar uyarmt. Fakat onlar uyarlar kuku ile karladlar 37ve andolsun o'nun konuklarndan cinsel ynden yararlanmaya kalktlar. Biz de onlarn gzlerini krletiriverdik/kabilelerini silip sprverdik: 38Haydi azabm ve uyarlarm tadn! 39 Ve andolsun sabah erkenden, onlar kararl bir azap bastrverdi: Haydi azabm ve uyarlarm tadn! 40 Andolsun Biz Kurn' dnme/ t iin kolaylatrdk/ hazrladk. O hlde var m ibret alp dnen? 41 phesiz Firavun ailesine de uyarclar gelmiti. 42Onlar btn yetlerimizi yalanladlar. Biz de onlar ok kuvvetli ve kudretli birinin yakalayyla yakalayverdik. 43 Sizin kfirleriniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleriniz, onlardan hayrl m? Yoksa yaztlarda sizin iin kurtulacaklarna dair Allah tarafndan verilmi bir senet veya ferman m var? 44Yoksa onlar, Biz birbirine yardm eden/ intikam alabilen bir topluluuz mu diyorlar? 45 Yaknda o topluluk bozguna urayacak ve arkalarn dnerek kaacaklardr. 46 Aslnda onlara vaat edilen, o saattir. O saat cidden daha feci ve daha acdr. 47 Kesinlikle sulular sapklk ve lgnlk iindedirler. 48 O gn yzleri zere atete srklenirler: Cehennemin beyinleri kaynatan scann dokunuunu tadn! (37/54, Kamer/1-48)

Necm: 61
phesiz ki, Biz her eyi; evet her eyi bir l, ayar ile oluturduk. Ve buyruumuz, ancak gz krpmas gibi bir tekdir; anlk bir eydir. 51 Ve andolsun Biz, sizin benzerlerinizi deiime, ykma urattk. O hlde var m bir dnen? 52 Ve onlarn iledikleri her ey, yaztlarda kayt altndadr. 53Kn, byn, hepsi satr satr yazlmtr. 54 Hi phesiz Allah'n korumas altna girmi kimseler cennetlerdedir, rmaklardadr/ aydnlklardadr. 55ok gl sahip, yneticinin huzurundaki doruluk oturma yerlerinde; doru kimselere mahsus olan, yalan sylenmesi mmkn olmayan, yok olma ihtimali bulunmayan sabit makamlardadrlar. (37/54, Kamer/49-55)
50 49

SD SRES
MEKKE DNEM

Necm: 62
Sd/90.84 t/eref sahibi Kurn kanttr ki, 3onlardan nce nice kuaklar deiime, ykma urattk Biz. Onlar da artlar. Ama artk kurtulu vakti deildi. 2Aksine o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler bir gurur ve blnme iindedirler.85 4,5 Ve ilerinden kendilerine bir uyarc geldiine atlar da o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, Bu bir sihirbazdr, ok ok yalan syleyen birisidir. O bunca ilh, bir tek ilh m yapm? Bu gerekten ok alacak bir ey! dediler. 6-8 Ve ilerinden ileri gelenler yrdler: lhlarnz zerinde direnin ve sznzden, kararnzdan dnmeyin. Bu, gerekten, sizden beklenen bir eydir! Biz bunu son/baka bir dinde iitmedik, bu ancak bir uydurmadr. t/ Kitap aramzdan o'nun zerine mi indirildi? Aksine onlar Benim dmden/ Kurn'dan yetersiz bilgi iindeler, aksine onlar henz azabm tatmadlar. 9-11 Yoksa ok gl ve ok ba yapan Rabbinin rahmet hazineleri onlarn yannda mdr? Ya da btn o gklerin, yerin ve aralarnda olanlarn mlk onlarn mdr? yleyse, burada, eitli gruplardan olumu, bozguna uram bir ordu olan onlar, her yolu deneyerek ykselsinler, ellerinden gelen her eyi denesinler! 12,13 Onlardan nce Nh'un toplumu, d, kazklar sahibi86 Firavun, Semd, Lt'un toplumu ve Eyke ashb87 da yalanladlar. te onlar, ayr ayr ba eken gruplardr. 14 Onlarn hepsi, sadece elileri yalanladlar. Bu sebeple azabm hak oldu. 15Ve bunlar, gz ap kapayacak kadar bile gecikmesi olmayan bir lktan bakasn beklemiyorlar. 16 Ve dediler ki: Rabbimiz! Hesap gnnden nce bizim azaptan paymz acele ver bize! (38/38, Sd/1-16)
1

Necm: 63
Sen onlarn dediklerine sabret ve glerin sahibi kulumuz Dvd'u hatrla. phesiz o, Rabbine oka dnendi. 18 Gerekten Biz, dalara boyun edirdik/yapsal olarak insanlarn yararna kullanlacak biimde yarattk. Her zaman kendisiyle birlikte Allah' noksanlklardan arndrrlard. 19Kular da toplu olarak o'na boyun edirmitik/Dvd'un ve insanlarn yararlanaca biimde yaratmtk. Hepsi o'na dnc idi. 20Biz o'nun mlkn de pekitirdik. Ve o'na yasay ve hakk btldan ayran sz syleme imknn verdik. 21 Ve sana u davaclarn haberi geldi mi? Hani onlar mihraba/Dvd'un zel evine kp varmlard. 22,23 Dvd'un yanna girdiklerinde o, onlardan korkuvermiti. Ona, Korkma! Biz, iki davacyz. Kimimiz, kimimize hakszlk etti. imdi sen aramzda hak ile hkm ver, hakszlk etme ve bizi doru yolun ortasna ynelt dediler. Birisi de dedi ki: te bu benim kardeim. Onun doksan dokuz koyunu var, benim ise bir tek koyunum var. Byle iken, Onu da bana ver dedi ve konumada bana stn geldi/tartmada beni yendi.
17

84 85 86 87

Bkz. 8 nolu not. Teknik zellik gerei, yetlerin sralan, Mealde 1, 3, 2 eklinde tertip edilerek sunulmutur. Bkz. 44 nolu not. Ashb- Eyke, Kzldeniz sahillerindeki Medyen kentinde yaayan toplumdur. Eyke, aalk, aalar birbirine sarmadola olmu bir orman demektir. Bu toplum, iklimi son derece gzel, verimli bir araz zerinde yayorlard.

Dvd dedi ki: Dorusu senin bir koyununu kendi koyunlarna katmak istemesiyle o sana hakszlk etmitir. Gerekten de ortaklarn, bir toplulukta yaayanlarn ou kesinlikle birbirlerine hakszlk ediyorlar. Ancak iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler hakszlk etmezler. Ama onlar da ne kadar azdr! Ve Dvd, Bizim kendisini birtakm skntlarla imtihan ederek ar-duru hle getirdiimize/olgunlatrdmza kesin kanaat getirdi ve anlad. Hemen Rabbinden balanma diledi, ortak komaktan uzak olarak yere kapand ve dnd. 25 Biz de o'nun iin bunu baladk/Biz de o'nu baladk. te byle! phesiz yanmzda o'nun iin bir yaknlk ve gzel bir dn yeri vardr. 26 Ey Dvd! Gerekten Biz/biz seni bu yerde eski yneticinin yerine ynetici yaptk. O hlde insanlar arasnda hak araclyla, hakszlk ve kargaay engelleyip adaleti sala. Keyfe, arzuya uyma. O takdirde seni Allah'n yolundan saptrr. Kesinlikle Allah yolundan sapanlar; hesap gnn umursamadklarndan kendileri iin ok iddetli bir azap vardr. 30 Dvd'a Sleymn' da bahettik. O ne gzel kuldu! phesiz O, Rabbine oka dnendi. 31 Hani kendisine akamst iyi cins ve rahvan atlar sunulmutu; 32Ben, mal, servet, kar sevgisini, Rabbimin anlmasndan dolay sevdim. Sonunda onlar perdenin arkasna girdiler. 33Geri getirin onlar bana! dedi. Hemen onlarn bacaklarn, boyunlarn svazlamaya balad. 34,35 Andolsun ki Biz Sleymn' da eitli badirelerden, skntlardan geirerek saflatrmtk/ olgunlatrmtk. Ve tahtnn zerine bir ceset brakmtk. Sonra o, dnd; Ey Rabbim! Beni koru/bana madd ve manev pislik bulatrma ve bana, benden sonra hi kimseye yaramayan bir mlk hibe et/ bala! phesiz ki Sen, bol bol hibe edensin/ balayansn dedi. 36-38 Bunun zerine Biz de, o'nun emriyle istedii yere yumuack akp giden rzgr, eytnlar; tm dalg ve yap ustalarn ve zincirlere balanm olan dierlerini o'nun emrine verdik. -39te bu, Bizim hesaba gelmez ihsanmzdr. Artk sen dilersen bakalarna ver veya vermeyip tut.40 phesiz ki o'nun iin yanmzda bir yaknlk ve gzel bir dn yeri vardr. 41 Kulumuz Eyyb'u da hatrla! Bir zaman o, Rabbine seslenmiti: eytn bana ac ve dert, tasa sknt dokundurdu. 42Hemen, hzlca, yaya olarak oradan uzakla! te ykanlacak bir yer, souk iecek! 43 Ve Biz o'na, ailesini ve onlarla birlikte olanlarn bir mislini daha tarafmzdan bir rahmet ve kavrama yetenei olanlar iin bir ibret olarak bahettik. 44Ve eline bir tutam ot mesabesinde ki sermayeni/baharatlk iin nane, fesleen demeti al, onunla hemen, rzk aramak iin sefere k ve kararsz olma, dorudan sapma, gnah ileme. Gerekten Biz o'nu sabrl biri olarak bulduk. O, ne gzel kuldu! phesiz o, Rabbine oka dnendir. 45 G ve ngr sahibi kullarmz brhm'i, shk' ve Ya'kb'u da hatrla! 46 phesiz Biz onlar Yurt Dncesi/ zgr vatan hasreti saflyla saflatrdk, ar-duru hle getirdik. 47Ve phesiz onlar, yanmzda seilmi en hayrl kimselerdendir. 48sml'i, Elyas'y, Zlkifl'i de an. Hepsi de hayrl kimselerdendir. (38/38, Sd/17-26, 30-48)

24

Necm: 64
Ve Biz gkyzn, yeryzn ve aralarnda olanlar bouna oluturmadk. Bu, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiilerin zanndr. Cehennem ateinden dolay u kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kiilerin vay hline! 28 Yoksa, iman eden ve de sliht ileyenleri Biz, yeryzndeki o bozguncular gibi mi yaparz? Yoksa Allah'n korumas altna girmi o kimseleri din-iman tanmayp ktle batanlar gibi mi yaparz?
27

Bu, temiz akl sahipleri onun yetlerini dnsnler ve t alsnlar diye sana indirdiimiz bereketli bir kitaptr.88 49-52 te bu, bir ttr/ ereftir/ hatrlatmadr. phesiz ki Allah'n korumas altna giren kimseler iin gzel bir dn yeri; ilerinde yaslanarak birok meyve ve iecekler istedikleri ve de yanlarnda hepsi de ayn yata, gzleri karlarndakinden bakasn grmeyen hizmetilerin bulunduu, kaplar kendilerine alm olan Adn cennetleri vardr. 53 te bu, hesap gn iin size vaat edilendir. 54Hi phesiz ki ite bu, Bizim rzkmzdr; ona hi tkenmek yoktur. 55,56 te! phesiz azgnlar iin de en kt dn yeri; kendisine yaslandklar cehennem vardr. O ne kt yataktr! 57te o kaynar su ve irindir. Artk onu tadp dursunlar! 58 Ve onun eklinden ifter ifter dierleri vardr. 59te bunlar da sizinle birlikte atlrcasna giren bir gruptur. Onlara bir rahat yok. phesiz onlar cehenneme sallandlar. 60 Derler ki: Hayr, asl size merhaba; selam sabah yok. Cehennemi nmze siz getirdiniz. O ne kt bir duraktr! 61 Derler ki: Rabbimiz! Bizim nmze bunu kim getirdiyse onun ateteki azabn kat kat arttr! 62 Ve yine derler ki: Kendilerini ktlerden saydmz birtakm adamlar niye gremiyoruz? 63 Biz onlar alaya almtk/aalamtk. Yoksa gzler onlardan kayd m? 64 phesiz ki bu, ate ehlinin birbiriyle tartmas/ davalamas gerektir. (38/38, Sd/27-29, 49-64)

29

Necm: 65
De ki: Ben ancak bir uyarcym. Ve O, bir tek ve kahredici, gklerin, yerin ve ikisi arasnda olan eylerin Rabbi, ok gl, ok balayc olan Allah'tan baka tanr yoktur. 67 De ki: O; Kuran, ok byk, nemli bir haberdir. 68Siz ondan yz eviriyorsunuz. 69Onlar birbirleriyle tartrken, benim en stn eylerin doldurulduu; Kurn'a89 dair bir bilgim yok idi. 70 Ancak ben, evet ben apak bir uyarc olduum iin bana vahyediliyor. (38/38, Sd/65-70)
65,66

88

Resmi Mushaf'taki 27-29. yetlerden oluan paragraf, anlam btnl gerei 48. yet ile 49. yetler arasnda tertip edildi. 89 yetteki mele szcnn esas anlam, dolu olan [depo] demektir. Zaman ierisinde reisler/bakanlar, bir toplumun ileri gelenleri, toplumun erdemlileri iin de meczen kullanlmtr. Bu kiilere mele denilmesi, onlarn bilgi, deneyim ve anlayla dolu olmalar sebebiyledir. Eski mfessirler, mele szcnn reisler, ileri gelenler [konsey] eklindeki mecz anlamndan yola karak yetteki el-melei'l-al tamlamasndaki al [yce] sfatndan dolay yce konsey olarak deerlendirmilerdir. Ancak, bu yce konseyin ne olduu hakknda ortada salam bir kant bulunmadndan, bunlarn gklerdeki melekler, kerrbiyn/mukarrebn [Allah'a en yakn olan melekler] olduklarna dair mesnetsiz birtakm grler ileri srmlerdir. Ama i bununla kalmam, Allah'n baucundaki meleklerin [yce konseyin] muhabbetlerini dinlemek zere eytnlar da gklere karlm ve orada yldzlarla bombardmana tutulmulardr. Bize gre ise, szlk anlam yce dolu, yce depo demek olan mele-i al ile kastedilen, vahiydir, Kurn yetleridir. nk Kurn, herkesin ihtiyacn karlayaca herey ile dopdoludur; herkesin ihtiya duyduu/duyaca bilgiler, eksiksiz olarak Kurn'da depo edilmitir. Kurn'n iindekiler vr-zvr eyler olmayp, en deerli, en yce eylerdir. Zaten 69. yetin n ve arkas iyi anlaldnda, mele-i al ifadesi ile Kurnn kasdedildii anlalr. Zira, 70. yette vahyedildii bildirilen ve 68. yette de kfirlerin yz evirdikleri ey Kurn'dr. imdiye kadar tahlilini yaptmz srelerde hep grdmz ve aadaki yetlerde de greceimiz gibi, mrikler daima Kurn' tartma konusu yapmlardr. Ayrntl bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir. Mele-i ala ifadesi, Sfft/8'de de yer alm ve orada da yce depo anlamnda ve Kurn'n bir nitelii olarak zikredilmitir.

Necm: 66
Hani Rabbin bir zaman evrendeki glere,90 phesiz Ben amurdan bir beer oluturucuyum. Onu dzgnletirip bilgili hle getirdiim 91 zaman derhal ona boyun eip teslim olun demiti. 73,74 Bunun zerine blis/ dnce yetisi92 hari evrendeki glerin tm hep birlikte boyun eip teslimiyet gsterdiler, blis byklk taslad ve grmezden gelenlerden oldu. 75 Allah, Ey blis! O benim iki elimle/kudretimle oluturduuma boyun eip teslim olmana ne engel oldu? Byklendin mi? Yoksa yksek derecelerde bulunanlardan m oldun? dedi. 76 blis dedi ki: Ben ondan hayrlym. Beni enerjiden oluturdun, onu ise maddeden93 oluturdun. 77,78 Allah, Hemen k oradan, artk sen kesinlikle kovulmusun, / katilin, aslsz sz ve dnce retenin, karanla ta atann tekisin, Elbette hayrdan uzak tutmam da karlk gnne kadar senin zerindedir dedi. 79 blis, Rabbim! O hlde tekrar diriltilecekleri gne kadar bana sre ver dedi. 80,81 Allah, Haydi, sen belirli bir vakte kadar sre verilenlerdensin dedi. 82,83 blis, yle ise en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan; mutlak galip oluuna yemin ederim ki ben onlarn hepsini; ilerinden artlm kullarn hari kesinlikle azdracam dedi. 84 Allah dedi ki: Gerek budur. Ben de u gerei sylyorum: 85Andolsun ki cehennemi kesinlikle senden ve onlarn sana uyanlarndan; hepinizden dolduracam. (38/38, Sd/71-85)
71,72

Necm. 67
De ki: Ben Kurn'a kar sizden bir cret istemiyorum. Ben ykmllk getirenlerden/ kendiliinden bir eyler uyduranlardan, klfet getirenlerden, baa i karanlardan da deilim. 87 Kurn, btn lemler iin bir ttr ancak. 88Ve onun mthi haberini bir zaman sonra kesinlikle bileceksiniz. (38/38, Sd/86-88)
86

90 91

92 93

Bkz. 56 nolu not. Rhun frlmesi/flenmesi ifadesi, Allah'n insan bilgilendirmesi, ona vahiy gndermesi, az bir bilgi vermesi; bilgi koklatmas anlamna gelmektedir. Burada, Hicr/29 ve Secde/9'da yaratlm insann bilgilenme; ilk vahyi alma; ilk eli gnderme aamas konu edilmektedir. Ayrntl bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir. Bkz. 39 nolu not. Toprak maddeyi, ate enerjiyi temsil eder. Ayrntl bilgi Tebynu'l-Kurn'da verilmitir.

ARF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 68
Elif/1, Lm/30, Mm/40, Sd/90.94 2 O, kendisiyle uyarman ve inananlara t/ hatrlatma iin sana indirilen; iine iletilen Kitaptr. Onun iin, ondan, gsnde hibir sknt olmasn. 3Rabbinizden size indirilene uyun ve O'nun astlarndan, yol gsteren, yardm eden ve koruyan szde yaknlara uymayn. Ne kadar az t alyorsunuz/hatrlyorsunuz! 4 Ve Biz nice kentleri deiime, ykma urattk. Azabmz onlar gece uyurlarken yahut gndz dinlenirlerken onlara gelivermiti. 5Azabmz onlara geldiinde de, Biz gerekten irk koarak kendilerine yazk eden kimselermiiz! demelerinden baka yalvarlar olmamt. 6 Andolsun, kendilerine eli gnderilmi olanlar da sorguya ekeceiz, andolsun, gnderilen elileri de sorguya ekeceiz. 7 Ve andolsun, onlara, bir bilgi ile anlatacaz; nk Biz uzakta olanlar deildik. 8 Ve tart, o gn haktr. Kimin terazileri/tartlar ar basarsa, ite onlar kurtulanlardr. 9 Ve kimin terazileri/ tartlar hafif kalrsa, ite onlar yetlerimize kar zlimlik etmelerinden dolay kendilerini ziyana sokan kimselerdir. 10 Ve hi kukusuz Biz, sizi yeryznde yerletirdik ve orada size geimlikler saladk; kendinize verilen nimetlerin karln ne kadar da az dyorsunuz! (39/7, Arf/1-10)
1

Necm: 69
Ve hi kukusuz Biz, sizi oluturduk, sonra sizi biimlendirdik, sonra da evrendeki glere,95 dem'e/bilgilenmi, vahiy alm insana96 boyun eip teslim olun dedik; blis/dnce yetisi97 hari onlar hemen boyun eip teslim oldular; o, boyun eip teslim olanlardan olmad. 12 Allah, Sana emrettiim zaman, seni boyun eip teslimiyet gstermekten ne alkoydu? dedi. blis, Ben, ondan hayrlym; beni ateten/enerjiden oluturdun, onu da amurdan/maddeden oluturdun dedi. 13 Allah, yleyse oradan hemen alal, senin iin orada byklk taslamak olmaz, hemen k, sen kesinlikle aalklardansn dedi. 14 blis, Yeniden diriltilecekleri gne kadar bana sre ver dedi. 15 Allah, Sen sre verilmilerdensin dedi. 16,17 blis, yleyse, beni azgnla itmene karlk, andolsun ki ben, onlar iin Senin dosdoru yoluna oturacam, sonra yine andolsun ki onlarn nlerinden, arkalarndan, salarndan, sollarndan onlara sokulacam ve Sen, oklarn kendilerine verilen nimetlerin karln deyenler bulmayacaksn dedi. 18 Allah, Haydi, sen, yerilmi ve itilmi olarak oradan k. Onlardan sana kim uyarsa, andolsun ki sizin hepinizden cehennemi dolduracam 19Ve, Ey dem/bilgilenmi, vahiy alm insan! Sen ve ein cennete yerlein, dilediiniz yerden de yiyin ve girift, ekimenin kayna olan
11

94 95 96

97

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 56 nolu not. yetin orjinalinde geen dem kelimesinin, Resmi Mushaf: Sd/72, Hcr/29, Secde/9, Bakara/31. yetlerden aka anlaldna gre, bilgilendirilmi, ilk vahiy alan insan, ilk eliyi temsil ettii anlalr. dem'e gelen vahiyler, bu necmde ve Bakara/37-39'da (403 nolu necm) aka belirtilmitir. Bkz. 39 nolu not.

u eye yaklamayn; maln-mlkn, parann-pulun98 tutkunu olmayn, yoksa yanl; kendine zararl i yapanlardan olursunuz dedi. 20 Derken blis, onlarn kendilerinden gizli kalan irkinliklerini kendilerine gstermek iin onlara vesvese verdi. Ve Rabbiniz, baka bir sebepten dolay deil, srf ikinizin de birer melek/iradesiz g olmanz ya da sonsuz olarak kalclardan/gelimeyen, deimeyen birer varlk olmanz iin sizi girift, ekimenin kayna olan u eyden; maldan-mlkten, paradan-puldan men etti/ bunlar size yasaklad dedi. 21Ve Elbette ben, size t verenlerdenim diye onlara yemin etti/ kantlar ileri srd. 22Bylece onlar aldatarak aala drd. Onlar girift, ekimenin kayna olan eyin; maln-mlkn, parann-pulun tadna varnca, hrslar, doyumsuzluklar devreye girdi ve mal-mlk, para-pul istifiliine baladlar. Rableri onlara seslendi: Ben, size mal-mlk, para-pul tutkunu olmay yasaklamadm m ve size, Bu eytn, kesinlikle sizin iin apak dmandr demedim mi? 23 Onlar/her ikisi, Ey Rabbimiz! Biz kendimize hakszlk ettik ve eer bizi balamazsan ve bize rahmetinle ilem yapmazsan kesinlikle zarara urayacaklardan oluruz! dediler. 24 Allah, Birbirinize dman olarak alaln, sizin iin yeryznde bir sreye kadar kalmak ve yararlanmak vardr dedi. 25 Allah, Orada yaayacaksnz, orada leceksiniz ve oradan karlacaksnz dedi.99 (39/7, Arf/11-25)

Necm: 70
Ey demoullar! Size irkinliklerinizi rtecek giysi, sslenecek elbise indirdik. Ve Allah'n korumas altna girme elbisesi; o, daha hayrldr. te bu, dnp t alrlar diye Allah'n yetlerindendir. 27 Ey demoullar! eytn, ana-babanz, kendi irkinliklerini kendilerine gstermek iin elbiselerini soyarak cennetten kard gibi, sakn sizi de fitneye drmesin; sizi hak dinden dndrmesin! nk o ve kabilesi, sizin onlar gremeyeceiniz yerden sizi grrler. Biz, eytnlar, inanmayanlar iin veller/yol gsteren, yardm eden kimseler yaptk. 28 Ve onlar bir irenlik yaptklar zaman, Babalarmz bu yolda bulduk, bunu bize Allah emretti derler. De ki: Allah irenlii emretmez. Allah'a kar bilmediiniz eyleri mi sylyorsunuz? 29 De ki: Rabbim hakkaniyeti emretti. Her mescidin100 yannda; toplum iinde yznz; tm benliinizi O'na dorultun ve dini yalnz Kendisine has klarak Rabbinize yalvarn. lkin sizi yaratt gibi O'na dneceksiniz.
26

98

Pasajda geen ecer [girift, ekimenin kayna] ve varak'l-cennet [cennet yapraklar] ifadeleri; mal, ve para demektir. Ayrntlar iin bkz. Tebynu'l-Kurn. Kssay anlatan yetlerdeki ifadeler ve szcklerin gerek manalar gstermektedir ki, Allah insann mal tutkusundan uzak olmasn istedii iin dem ve eini mal dkn olmaktan menetmekte, blis de dem ve eini mal ile aldatmaktadr. Grld gibi, yetteki ifadeler tam anlamyla hayatn gereklerini yanstmaktadr. dem ve einin, nimetlerin tadna varnca onlarn esiri olmalar ve tutkuyla balandklar bu nimetlerden ayrlmamak iin onlara smsk sarlmalar, bugn de karlalabilecek manzaralardr. reti dnya hayatnn sslerinden bir tanesini bile darda brakmadan hepsine sahip olan veya olmak isteyen, faydaland ssleri deta zerine yaptrp tam anlamyla bir ss istifisi hline gelen insanlar hi de az deildir. O hlde, Rabbimizin szleri kesinlikle bir masal gibi alglanmamal ve bilinmelidir ki, kendisine ilham edilmi fcuru, blis'in etkisiyle da vurmas eklinde ortaya kan irkin insan davranlar, dem ve eine kadar dayanmaktadr. 99 Pasajn anlatm, temsili anlatm olup, Rabbimiz insann madd ve manev yapsn ve zaaflarn tiyatro sahnesi gibi canlandrarak anlatmtr. Kesinlikle bu olay gemite yaanmamtr. Bu olay her insann ahsnda cereyan edip gitmektedir. 100 Mescid; secede, yescd fiilinin mimli mastar [mekn ismi] olup, secde edilen/ettirtilen yer demektir ki bunun, bugn klnan namazlardaki secde yeri ile alkas yoktur. Bu; aykr dnen, aykr hareket eden kimselerin ikna edildikleri,

Bir grubu doru yola iletti, bir gruba da sapklk hak oldu; onlar, eytnlar, Allah'n astlarndan, yol gsteren, yardm eden ve koruyan yaknlar edindiler ve kendilerinin de kesinlikle klavuzlanan doru yolda olduklarn sanyorlar. 31 Ey demoullar! Her mescidin yannda; toplum iinde sslerinizi aln, yiyin-iin fakat savurganlk etmeyin; kesinlikle Allah, savurganlar sevmez. 32 De ki: Allah'n, kullar iin kard znetleri ve tertemiz rzklar kim haram etmi? De ki: Bunlar, ireti dnya hayatnda inananlar iindir kymet gnnde yalnz onlar iin olmak zere. te bylece Biz, yetleri bilen bir toplulua ayrntl olarak aklyoruz. 33 De ki: Rabbim, sadece irenlikleri; onun ak ve gizli olann, gnahlar, haksz yere bakaldrmay, haklarnda hibir delil indirmedii eyleri Allah'a ortak komanz ve Allah hakknda bilmediiniz eyleri sylemenizi haram etmitir. 34 Ve her nderli toplum iin bir sre sonu vardr. Onun iin sre sonlar geldiinde, ne bir an erteleyebilirler, ne de ne alabilirler. 35 Ey demoullar! Size, aranzdan, yetlerimi anlatan eliler geldiinde, kim Allah'n korumas altna girer ve iyiletirirse, ite onlara kayg yoktur ve onlar zlmeyecekler de. 36 yetlerimizi yalanlayanlar ve onlara kar byklk taslayanlar ise, ite onlar atein yrandr. Onlar orada srekli kalacaklardr. 37yleyse, Allah'a kar yalan uyduran veya yetlerini yalanlayandan daha yanl; kendi zararna i yapan kim olabilir? te onlara Kitap'tan paylar eriecektir; sonunda elilerimiz, canlarn almak zere onlara gelince, Allah'n astlarndan yakardklarnz nerede? derler. Onlar, Yakardklarmz bizden sapp ayrldlar derler ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiiler olduklarna, bizzat kendileri tanklk ederler. 38 Allah, Sizden nce gemi tandnz-tanmadnz ate iindeki nderli toplumlarn iine girin! der. Her toplum girdike kardeini dlayp gzden karr. Sonunda hepsi oraya toplandnda, sonrakiler ncekiler hakknda, Rabbimiz! te unlar bizi saptrd. Onlara ateten kat kat azap ver derler. Allah, Herkese kat kattr, fakat siz bilmiyorsunuz der. 39 ncekiler de sonrakilere, Sizin bize kar fazlalnz yoktur. O hlde yaptklarnzdan dolay azab tadn derler. (39/7, Arf/26-39)

30

Necm: 71
yetlerimizi yalanlayan ve onlara kar byklenen u kimselere, ite onlara gn kaplar almayacak ve deve/halat ine deliinden gemedike onlar cennete girmeyeceklerdir. Biz sulular ite byle cezalandrrz. 41Onlar iin cehennemden yataklar, stlerinden de rtler vardr. Ve Biz, zlimleri ite byle cezalandrrz. 42,43 man edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; ki Biz hi kimseye kapasitesinin stnde bir ey yklemeyiz ite onlar cennet yranlardr ve onlar, orada sonsuz olarak kalclardr. Ve gslerinde kinden, hntan, kskanlktan, hileden, hainlikten, garazdan ne varsa karp atarz. Onlarn altlarndan rmaklar akar. Onlar, Bize bunun iin klavuzluk eden Allah'a sonsuz vgler olsun. Eer Allah bize klavuzluk etmeseydi biz klavuzlandmz doru yola eriemezdik. phesiz Rabbimizin peygamberleri bize gerek ile gelmitir derler. Ve onlara seslenilir: te size cennet! Yapm olduklarnzla buna vris; son sahip oldunuz. 44,45 Ve cennet ashb ate ashbna, Biz, Rabbimizin bize vaat ettiini gerek bulduk. Peki, siz Rabbinizin size vaat ettiini gerek buldunuz mu? diye seslendiler. Onlar, Evet dediler. Aralarnda bir duyurucu, phesiz ki Allah'n dlamasnn/ rahmetinden yoksun brakmasnn,
40

geree boyun edirildikleri, onlarn da teslim olup geree boyun edikleri yer; ksaca eitim-retim, ikna alan demektir.

Allah'n yolundan geri evirip yolun eri-brsn isteyen ve hireti bilerek reddeden zlimlerin; yanl; kendi zararlarna i yapanlarn stne olacan duyurdu. 50,51 Ve atein ashb, cennetin ashbna, Biraz su veya Allah'n sizi rzklandrd eylerden bize aktarn diye seslendiler. Onlar da, Allah, dinlerini alaya ve elenceye alan, basit, ireti dnya hayatna aldanan kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere ikisini de gerekten yasaklamtr! dediler. Bu gnle karlaacaklarn umursamadklar, yetlerimizi/ almetlerimizi/ gstergelerimizi bile bile inkr ettikleri gibi, Biz de bugn onlar umursamayacaz/ cezalandracaz. 46Aralarnda da bir perde vardr. Ve Kurn blmleri zerinde bilgisi olan kimseler,101 onlarn hepsini almetlerinden tanrlar. Ve Kurn bilgisine sahip kimseler, cenneti umup da henz girmemi olan cennet ashbna seslenirler: Selm olsun size! 47 Gzleri ate ashbna evrilince, Rabbimiz! Bizi bu hainlerle birlikte bulundurma derler. 48,49 Kurn blmleri bilgisine sahip kimseler, almetlerinden tandklar kimselere seslenip, Topluluunuz ve byklendiiniz eyler size yarar salamad, Allah'n, rahmetine ki bu rahmet, Allah'n Girin cennete, size kayg yoktur, zlmeyeceksiniz de diye verdii szdr erdirmeyeceine yemin ettikleriniz, unlar m? derler. 102 (39/7, Arf/40-45,50,51,46-49)

Necm: 72
Hi kukusuz onlara, inananlar iin bir klavuz ve rahmet olarak, tam bir bilgiyle ayrntl olarak akladmz bir Kitap getirmitik. 53 Onun ilk plna kmasndan baka ne bekliyorlar? Onun ilk plna kaca gn geldiinde, nceleri onu umursamayanlar, Rabbimizin elileri gerekten bize gerei getirmiti. Acaba bizim iin araclk edecek araclar var m? Veya geri gnderilip de yaptklarmzdan bakasn yapabilir miyiz? diyecekler. Kukusuz kendilerini kayba uratmlard. Uydurduklar eyler de kendilerinden ayrlmtr. 54 phesiz ki sizin Rabbiniz, gkleri ve yeri alt evrede oluturan, sonra en byk taht zerinde egemenlik kuran,103 gndz, durmadan kovalayan gece ile bryen ve gne, ay ve yldzlar emrine boyun emi olarak yaratan Allah'tr. yi biliniz ki oluturma ve sistemler kurup yrtme sadece O'na zgdr. lemlerin104 Rabbi olan Allah, ne cmerttir! (39/7, Arf/52-54)
52

Necm: 73
Rabbinize alala alala ve gizlice/ aka gstererek dua edin; namaz kln. Kesinlikle O, snr aanlar sevmez. 56Ve dzeltildikten sonra yeryznde bozgunculuk yapmayn. O'na, rpererek ve rahmetini umarak dua edin. Kesinlikle Allah'n rahmeti, iyiletirenleregzelletirenlere ok yakndr.105
55

101 Ashb- arf, bu dnyada az seviyede de olsa, Kurn hakknda bilgi sahibi olan, Kurn necmlerini bilen kimselerdir. Bu kimseler, sahip olduklar Kurn bilgisiyle kimin cennetlik, kimin cehennemlik olduunu bilebilirler. Bize gre, Kurn'dan en az 10 necm renmi olan insanlar, bakaca bir sosyal bilgiye, tahsile gerek kalmadan, kiilerin yaam tarzlarna bakarak cennetlikler ile cehennemlikleri ayrt edebilirler. 102 Teknik kurallar ve anlam bilgisi gerei 46-49. yetler, Resmi Mushaf'taki 50-51. yetlerin devamnda tertip edilmitir. 103 Bkz. 37 ve 52 nolu notlar. 104 Bkz. 22 nolu not. 105 Namaz szc, Hinde'den Farsa'ya, Farsa'dan da Seluklular dneminde Trke'ye gemitir. Farsa'daki ilk anlam, ate nnde saygyla eilmektir. Sanskrite, sayg sunmak anlamna gelen namaste kelimesinin Farsa'ya gemi ekli olmas muhtemeldir. Bu kelime de, selam vermek anlamna gelen nam kelimesinden tremi olmaldr. Hem nam [selam] ve hem de namaste [sayg sunmak] gnmz Hind kltrnde de grlebilecei zere eilerek yaplan bir

(39/7, Arf/55-56)

Necm: 74
Ve O, hatrlarsnz/ tlenirsiniz diye, rahmetinin nnde rzgrlar mjdeciler/ datclar/ yayclar olmak zere gnderir. O rzgrlar, yamur ykl bulutlar yklenince, onu kurak bir beldeye gnderir, sonra onunla suyu indiririz. Bylece onunla rnn hepsinden kartrz. te Biz, lleri de byle karacaz. 58Ve gzel beldenin bitkisi, Rabbinin izniyle/ bilgisiyle kar; kt olandan ise yararsz bitkiden baka bir ey kmaz. te Biz, kendisine verilen nimetlerin karln deyen bir toplum iin yetleri byle trl trl, tekrar tekrar aklarz. (39/7, Arf/57-58)
57

Necm: 75
Andolsun ki Biz, Nh'u toplumuna eli gnderdik de o, Ey toplumum! Allah'a kulluk edin, sizin iin O'ndan baka bir ilh yoktur. Cidden ben, zararnza olan stnze gelecek byk bir gnn azabndan korkuyorum dedi. 60 Toplumunun ileri gelenleri, Biz seni apak bir sapklk iinde gryoruz dediler. 61-63 Nh dedi ki: Ey toplumum! Bende herhangi bir sapklk yoktur. Velkin ben lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir eliyim. Size Rabbimin gnderdii gerekleri tebli ediyorum, size t veriyorum ve Allah tarafndan, sizin bilmediiniz eyleri biliyorum. Allah'n korumas altna girmeniz ve rahmete ulaabilmeniz iin, iinizden sizi uyaracak bir kiiye, bir t/kitap gelmesine atnz m? 64 Bunun zerine o'nu yalanladlar, Biz de Nh'u ve o'nunla beraber gemide bulunanlar kurtardk, yetlerimizi yalanlayanlar da boduk! Gerekten onlar, kr bir topluluk idiler. 65 Andolsun ki d'a da kardeleri Hd'u eli gnderdik. O, Ey toplumum! Allah'a kulluk edin, sizin iin O'ndan baka bir ilh yoktur. Hl Allah'n korumas altna girmez misiniz? dedi. 66 Toplumundan, ileri gelen kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, Biz seni akl hafiflii/chillik iinde gryoruz ve gerekten seni yalanclardan sanyoruz dediler. 67-69 Hd, Ey toplumum! Bende akl hafiflii/ chillik yok, velkin ben lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir eliyim. Size Rabbimin gnderilerini tebli ediyorum ve ben sizin iin gvenilir bir tym. Sizi uyarmas iin iinizden bir adam zerine Rabbinizden, size bir t/kitap gelmesine atnz m? Dnn ki O sizi, Nh toplumundan sonra, halfeler, sonradan gelen nesiller yapt ve oluturuluta boy-pos itibariyle sizi arttrd. Kurtulmanz iin Allah'n nimetlerini hatrlayn dedi. 70 Onlar dediler ki: Demek sen Allah'a; bakasn kartrmadan kulluk edelim ve atalarmzn kulluk ettiklerini brakalm diye mi bize geldin? Eer dorulardan isen, bizi tehdit ettiin eyi bize getir!
59

fiildir. Namaz szcnn Farsa'daki bu eilerek sayg ile dua etmek anlam, Arapa ve Kurn'da ed-duau bi't-tezarru [alala alala/srekli alalarak yakarma] eklinde ifade edilir. yetin orijinalindeki ezarruan ifadesi, d-r-a kknden tremi tefeul babndan bir szcktr. Kk szcn anlam, zillet ve t tevazu gstermektir Tazarruan szc, kalp ve cmledeki hal elii itibariyle zillet stne zillet, zillet stne zillet [alala, alala, alala alala] demektir. yetten de aka anlalaca zere bu ibdetin kurallatrlacak bir ekli yoktur. Mmin, Rabbine kar zilletini gnlne gre yapar. Namazda; rekat, kbleye dnme, abdest alma, rtnme, belirli yet ve dualar okuma vs. gibi herhangi bir koul yoktur. Bunlar sonradan ihdas edilmi eylerdir. Ksacas namaz, kalp ve kalbn birlikte Allah'a niyazdr. yetin orjinalinde yine vav balacyla cmlede ikinci hal konumunda bulunan hufyeten szc, h-f-v kknden tremi olup ezdd'dandr. Yani, iki zt anlam da ieren bir szck olup aka gstererek, parl parl parlatarak ve gizleyerek demektir. Bu durumda yetten her iki mana da anlalmal ve her iki hal ile de bu grev yaplmaldr.

Hd dedi ki: Artk size Rabbinizden bir azap ve bir hm inmitir. Haklarnda Allah'n hibir delil indirmedii, sadece sizin ve atalarnzn takt isimler hakknda m benimle tartyorsunuz? Bekleyin yleyse, phesiz ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim! 72 Bunun zerine Hd'u ve o'nunla beraber olan kimseleri tarafmzdan bir rahmetle kurtardk ve yetlerimizi yalanlayan ve iman etmemi olan kimselerin kkn kestik. 73 Andolsun ki Biz, Semd'a da kardeleri Slih'i eli olarak gnderdik. O dedi ki: Ey toplumum! Allah'a kulluk edin, sizin iin O'ndan baka bir ilh yoktur. Size Rabbinizden ak bir kant geldi. te u, Allah'n devesi/sosyal yardm ve destek ilkesi, sizin iin bir yettir; brakn onu Allah'n yeryznde yesin, sakn ona ktlkle dokunmayn, yoksa sizi ackl bir azap yakalayverir. 74Ve dnn ki d'dan sonra sizi halfeler yapt. Ve yeryznde sizi yerletirdi: Onun dzlklerinden saraylar yapyorsunuz, dalarn evler hlinde yontuyorsunuz. yleyse Allah'n nimetlerini hatrlayn ve yeryznde kargaa karanlar olarak taknlk yapmayn. 75 Toplumundan byklk taslayan ileri gelenler, ilerinden zayf grnen inanm kimselere dediler ki: Siz, Slih'in, gerekten Rabbi tarafndan gnderilmi bir eli olduunu biliyor musunuz? Onlar, Kesinlikle biz o'nunla gnderilene inanyoruz! dediler. 76 Byklk taslayan o kimseler, Biz, sizin inandnz kesinlikle bilerek reddeden kimseleriz! dediler. 77Hemencecik de o sosyal yardm ve destek kurumlarn ayakta tutan gelir kaynaklarn kuruttular106 ve byklenerek Rablerinin buyruundan dar ktlar ve Ey Slih! Eer gerekten gnderilen elilerden isen, bizi tehdit ettiini getir bize! dediler. 78 Bunun zerine hemen onlar, iddetli sarsnt yakalad da yurtlarnda diz st ke kaldlar. 79 Slih, o zaman onlara srt evirdi ve Ey toplumum! Andolsun ki ben size Rabbimin gnderilerini tebli ettim ve size t verdim, fakat siz t verenleri sevmiyorsunuz dedi. *** 80,81 Andolsun ki Biz Lt'u da eli olarak gnderdik. Hani o, toplumuna demiti ki: Siz, sizden nce lemlerden hi birinin yapmad irenlii mi yapyorsunuz? Gerekten ve kesinlikle siz, cinsellikte kadnlardan aa olan erkeklere ehvetle gidiyorsunuz. Aslnda siz snr aan bir toplumsunuz. 82 Ve toplumunun cevab yalnzca, Onlar kentinizden karn, nk onlar, fazla temizlenen insanlarm! demek oldu. 83 Bunun zerine Biz de o'nu ve ailesini kurtardk, yalnz karsn kurtarmadk; o, geride kalanlardan; dnce bakmndan gnhkar toplumla beraber olanlardan idi. 84Ve zerlerine bir yamur yadrdk. Bak bakalm gnahkrlarn sonu nasl oldu! *** 85-87 Andolsun ki Biz, Medyen'e de kardeleri uayb' eli gnderdik. Dedi ki: Ey toplumum! Allah'a kulluk edin, sizin iin O'ndan baka bir ilh yoktur. Size Rabbinizden ak bir delil geldi: Artk ly ve tarty tam yapn, insanlarn eyasn eksik vermeyin, dzeltildikten sonra yeryznde bozgunculuk yapmayn; eer inanan kimseler iseniz, bu sizin iin daha hayrldr! Tehdit ederek, inananlar Allah yolundan alkoyarak ve o yolun eriliini arayarak her yolun banda oturmayn. Dnn ki siz az idiniz de O sizi oaltt. Ve bozguncularn sonunun nasl olduuna bir bakn! Ve eer iinizden bir grup benimle gnderilene inanm, bir grup da inanmamsa, o takdirde Allah aramzda hkmedinceye kadar sabredin. Ve O, hkm verenlerin en hayrlsdr. 88,89 Toplumundan byklk taslayan ileri gelenler dediler ki: Ey uayb! Ya seni ve seninle beraber inananlar kentimizden kesinlikle karrz, ya da bizim dinimize/ yaam tarzmza dnersiniz! uayb, dedi ki: stemesek de mi! Allah bizi ondan kurtardktan sonra tekrar sizin dininize/yaam tarznza dnersek, kesinlikle Allah'a kar yalan uydurmu oluruz. Rabbimiz

71

106

Bkz. 63 ve 83 nolu notlar.

Allah'n dilemesi dnda ona geri dnmemiz bizim iin olacak ey deildir. Rabbimiz bilgisi ile her eyi kuatmtr. Biz sadece Allah'a gvenip dayandk. Ey Rabbimiz! Bizimle toplumumuz arasnda hak ile hkmet. nk Sen hkmedenlerin en hayrlssn! 90 Ve o'nun toplumundan, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan ileri gelenler dediler ki: Eer uayb'a uyarsanz o takdirde siz kesinlikle ziyana urayanlardan olursunuz. 91,92 Bunun zerine o mthi sarsnt onlar yakalayverdi, yurtlarnda diz st ke kaldlar. uayb' yalanlayanlar, sanki orada hi oturmam/zenginlik srmemi gibi oldular. uayb' yalanlayanlar var ya, ite ziyana urayanlar, kendileri oldular. 93 Bunun zerine uayb, onlara srt evirdi ve: Ey toplumum! Ben size Rabbimin gnderilerini tebli ettim ve size t verdim, durum byleyken kfirler toplumuna; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden bir topluma nasl tasalanaym? dedi. (39/7, Arf/59-93)

Necm: 76
Biz hangi kente bir peygamber gnderdiysek, onun halkn kesinlikle yalvarp yakarsnlar diye yoksulluk ve darlkla yakaladk. Sonra ktln yerini iyilie deitirdik; sonunda oaldlar ve Atalarmza da byle darlk ve sevin dokunmutu dediler. Bunun zerine onlar hemen, onlar hi farknda deillerken anszn yakalayverdik. 96 Ve eer o kentlerin halk inansalard ve Allah'n korumas altna girselerdi, elbette zerlerine gkten ve yerden olan bolluklar aardk. Velkin onlar yalanladlar. Biz de onlar yapp durmakta olduklarna karlk yakalayverdik. 97-99 Acaba o kentlerin halk, geceleyin uyurlarken kendilerine azabmzn gelmesinden gvende oldular m? Yoksa o kentlerin halk, kuluk vakti anlamsz ilerle urarlarken onlara azabmzn geleceinden gvende oldular m? yleyse Allah'n ince plnndan gvende oldular m? Ziyana uram topluluktan bakas Allah'n ince plnndan kendini gvende grmez. 100 Ve nceki sahiplerinden sonra yeryzne vris; son sahip olanlara klavuz olmad m, etki yapmadm: Eer Biz dilersek onlar da gnahlarndan dolay cezalandrrdk. Biz onlarn kalplerinin zerine damga vururuz/mhrleriz de onlar iitmezler. 101,102 te o kentler ki, sana onlarn nemli haberlerinden bir ksmn anlatyoruz. Andolsun ki peygamberleri onlara apak deliller ile gelmilerdi. Fakat nceden yalanladklar eylere iman etmemi idiler. te kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin kalplerinin zerine Allah byle damga basar/ mhrler. Onlarn ounda, szde durma ilkesini bulmadk. Gerek u ki, onlarn ounu yoldan km kimseler bulduk. (39/7, Arf/94-102)
94,95

Necm: 77
Sonra o elilerin/ o toplumlarn arkasndan Ms'y almetlerimizle/ gstergelerimizle Firavun'a ve ileri gelenlerine gnderdik de onlar, almetlere/ gstergelere hakszlk ettiler. Hele bir bak, o bozguncularn kbetleri nasl oldu! 104,105 Ve Ms, Ey Firavun! Ben kesinlikle lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir eliyim. Allah hakknda haktan bakasn sylememek bana bir ykmllktr. Gerekten ben size Rabbinizden apak bir delil ile geldim. Bu nedenle srloullar'n gnder benimle dedi. 106 Firavun, Eer bir almet/gsterge ile geldiysen, getir hemen onu, tabii eer doru kimselerden isen dedi.
103

Bunun zerine Ms, bilgi birikimini107 ortaya att, o da birdenbire apak bir silip spren108 kesiliverdi. Gcn de syrp aa koydu; artk gc, izleyenler iin mkemmel, tam kusursuzca idi.109 109-112 Firavun'un toplumundan ileri gelenler, Kesinlikle bu ok bilgili byleyici, etkin bir 110 bilgindir. O, sizi yurdunuzdan karmak istiyor dediler. Firavun, O hlde siz ne emredersiniz? dedi. Onlar: Onu ve kardeini alkoy, ehirlere de toplayclar gnder. Btn ok bilgili, byleyici, etkin bilginleri sana getirsinler dediler. 113,114 Ve o ok bilgili, byleyici, etkin bilginler Firavun'a geldiler: Eer galip gelen/ yenen biz olursak, gerekten bizim iin byk bir dl olacak/ olacak m? dediler. Firavun, Evet dedi, siz kesinlikle yaknlatrlmlardan olacaksnz da. 115 ok bilgili, byleyici, etkin bilginler: Ey Ms! Sen mi tezini ortaya koyacaksn, yoksa tez ortaya atanlar biz mi olalm? dediler. 116 Ms: Siz tezinizi ortaya atn dedi. Onlar atnca da insanlarn gzlerini bylediler ve onlar korkuttular. Ve byk bir etkin hner gsterdiler.

107,108

107

Klasik kaynaklara gre asa szcnn tam karl, birikim, sk tutulandr. Bu anlamyla da tam tamna Kurn szcnn de karldr. Bunun bastona isim olmas da, sadece el ve parmaklarn zerinde toplanmas sebebiyle deil, zerine dayanmak, yaprak silkelemek, silh, kazma olarak kullanmak vs. gibi birok yararn da toplanmas sebebiyledir. Bu szck Ms'ya izafe edildiinde, Ms'nn birikimi, Ms'nn sk/kuvvetle tuttuu anlamna gelir, ki bu da, yetlerden anlalaca zere Ms'ya yaplan vahiyleri ve Ms'nn deneysel bilgi birikimini ifade eder. Ms'nn asasnn ne olduu aka beyan edilmektedir. Bakara/63, 93; Arf/145, 171; Meryem/12'den de kuvvetle tutulacak eyin kitap/ilh vahiyler olduu aka anlalr. Ayrca 181. necm'de grlecei zere Ynus sresi'nde Rabbimiz, Nihyet etkili sz syleyen bilginler gelince, Ms onlara, Ne atacaksanz atn! dedi. Onlar ortaya atnca da Ms, Sizin getirdiiniz ey bir gz boyama, aldatmacadr. phesiz, Allah onun bo ve aslszln ortaya karacaktr. phe yok k, Allah kargaaclarn iini dzeltmez. Ve Allah, gnahkrlarn houna gitmese de, hakk, Kendi kelimeleriyle ortaya koyup gerekletirir dedi eklinde aklamada bulunarak, sihirbazlarn sopayla deil, Allah'n kelimeleri ile malup edildiini aka bildirir. Asa szc, Kurn'da 6 kez geer. Bunlardan T-H/18'deki asa, oban asas, yani bildiimiz bastondur. Rabbimiz Ms'ya bu asay ilk vahiy annda braktrmtr. Dierleri ise, Ms'nn vahiy ve deneysel olarak renmi olduu bilgi birikimidir. Ms'nn Firavun'a kar, sudan gemek, ta kalpli srloullar'n adam etmek iin kulland asa, Ms'nn bilgi birikimidir [kendisine vahyedilenler ve o zamana kadar rendikleri ve edindii deneyimlerdir]. 108 Sban szc, su ve kan akmas anlamndaki seab szcnden gelir. Vadide sel yataklarnn kvrm kvrm olmas, sevgilinin uzun salarnn kvrm kvrm olmas, airlerin gznde bu szckle ifade edilir. Bu szcn oulu da sban eklindedir. Sban szc, tekil olarak da uzun, gl, fare avlayan ylan anlamnda kullanlr. Demek oluyor ki sban szcnn esas anlam, selin, nne gelen her eyi iine alp srklemesi demektir. Fareleri avlayp yutan ylana da bu ismin verilmesi, ylann ekil, uzunluk ve kvrml itibariyle dereye benzemesi ve nne kan fareyi yutmasndandr. Ms'nn birikiminin buna benzetilmesi de ilh vahyin, her trl beer pln ve desiseleri/btl yok edip yutmasndandr. 109 Yed-i Beyza: Genellikle el diye evrilen yed szc, meczen kuvvet, zenginlik, iktidar, saltanat, nimet, yay, elle yaplan ilerin tm anlamnda kullanlr. Burada konu edilen g, dier yetlerde; Resmi Mushaf: Neml/12, Kasas/32'de cebindeki/koynundaki g olarak nitelenmektedir, ki bu g de, Hrn'dur. Beyza szc, Trke'de kullandmz beyaz szc ile ayn kkn trevlerindendir. Bu szckle ilgili de temel lgat kitaplarnda u bilgiler verilmektedir: Bu szcn asl yumurta demektir. Beyaz szc de yumurta rengi demektir. Bu szcn beyzae kalb, ar beyazl, parlakl ifade eder. Gnee, beyaz yzl lekesiz bayana, zerinde hi bitki olmayan topraa, kamer aylarn 14-15. geceki grnmlerine beyza denir. Yed-i Beyza tamlamas, isbatlanm, kant demektir. Bu aklamalara gre bu szck bembeyaz anlamna gelir, ki bu, mkemmellik ve kusursuzluun meczi ifadesidir. yetlerde konu edilen gn, grenlere kar bembeyaz [kusursuz, mkemmel] oluu da Hrn'un ifade ve hitabet yeteneinin mkemmelliidir. yetlerden anlaldna gre Ms peygamberin ifade yetenei, branice'yi iyi bilemeyii yahut dilindeki bir problem nedeniyle zayf idi. Ms'nn bu kusuru, kendisine kardei Hrn'un vezir, sekreter, szc olarak verilmesiyle giderilmitir. Bu husus T-H sresi'ndeki pasajda aka grlmektedir. 110 Sihir, bir eyi, gz boyayarak, el abukluu yaparak veya baka taktiklerle gereinden baka bir ekilde gstermek demek olup mutlaka gz boyama anlamnda deildir. yi bir anlatm, konferans da Bizi byledi, hayran brakt eklinde ifade edilir. O nedenle biz, sihirbaz szcn byleyici, etkin bir bilgin olarak karladk.

Biz de Ms'ya, Sen de birikimini ortaya atver diye vahyettik. Bir de ne grsnler, onlarn uydurup dzdkleri eyleri sratle yakalayp yutuyor. 118Bylece hak yerini buldu ve Firavun ve ileri gelenlerin btn yaptklar boa gitti, ie yaramad. 119 Firavun ve ileri gelenler, artk orada malup oldular ve kk dm bir toplum olarak geri dndler. 120-122 ok bilgili, byleyici, etkin bilginler ise boyun eip teslim olmu kimseler hlinde brakldlar. lemlerin Rabbine; Ms'nn ve Hrn'un Rabbine iman ettik dediler. 123-126 Firavun dedi ki: Ben size izin vermeden nce ona iman m ettiniz? phesiz bu, halkn ehirden karmak iin, ehirde kurduunuz gizli bir tuzaktr. Yaknda bileceksiniz. Kesinlikle ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama keseceim, sonra da hepinizi kesinlikle asacam. ok bilgili, byleyici, etkin bilginler de dediler ki: Hi phesiz biz sadece Rabbimize dnenleriz. Senin bizi, yakalayp cezalandrman da srf Rabbimizin yetleri gelince onlara iman etmemizden dolaydr. Ey Rabbimiz! Bize ok ok sabr ver de gevemeyelim, zaafa dmeyelim, boyun emeyelim. Canmz da Mslmanlar olarak al! 127 Firavun toplumundan ileri gelenler de, Seni ve senin ilhlarn/ seni ilh edinmeyi terk etsinler de yeryznde kargaa karsnlar diye mi Ms'y ve toplumunu serbest brakacaksn? dediler. Firavun dedi ki: Onlarn oullarn ldreceiz, kzlarn sa brakacaz ve biz onlar zerinde ezici bir gce sahip kimseleriz. 128 Ms, toplumuna dedi ki: Allah'n yardmn isteyin ve sabredin. phesiz ki yeryz Allah'ndr. Kullarndan dilediini ona miras yapar. Mutlu son da Allah'n korumas altna giren kimseler iindir. 129 Ms'nn toplumu dediler ki: Sen bize gelmeden nce de eziyet grdk, sen geldikten sonra da. Ms dedi ki: Umulur ki, Rabbiniz dmanlarnz deiime, ykma uratacak ve sizi yeryznde onlarn yerine geirecektir. Bylece de sizin nasl davranacanza bakacaktr. 130 Ve andolsun ki Biz, Firavun sllesini, dnp t alsnlar diye senelerle kuraklklarla/ senelerce ktlk ve rn noksanl ile yakaladk. 131Sonra kendilerine iyilik geldii zaman, te bu bize aittir dediler. Eer kendilerine bir ktlk gelirse, Ms ile yanndakilerin uursuzluu olarak kabul ederler. yi bilin ki, onlarn uursuzluu Allah katndadr. Fakat onlarn ou bilmezler. 132 Ve Firavun'un toplumu, Sen bizi kendisiyle bylemek iin her ne almet/ gsterge getirsen de, biz sana inananlar deiliz dediler. 133 Biz de belirli aralklarla yetler olmak zere zerlerine tufan, ekirgeleri, haereleri, kurbaalar ve kan gnderdik. Yine byklk tasladlar ve bir sulular toplumu oldular. 134 Ve ne zaman ki, bu azap zerlerine kt: Ey Ms! Sana olan ahdi/ verdii sz nedeniyle bizim iin Rabbine dua et, eer sen bizden bu cezay kaldrrsan sana kesinlikle iman edeceiz. Ve kesinlikle srloullar'n seninle birlikte gndereceiz dediler. 135 Ne zaman ki, ulaacaklar belli bir sreye kadar onlardan cezay kaldrdk, derhal szlerinden cayveriyorlar. 136 Biz de, phesiz yetlerimizi yalanladklar ve onlardan gfil olmalar nedeniyle onlar cezalandrp adaleti saladk. Ve onlar bol suda/ nehirde 111 boduk. 137O zaafa uratla gelmi/

117

111

yetin orijinalinde yer alan yemm, bahr/ok su demektir. Leys bu szc, derinlii ve kylar bilinemeyen deniz olarak tarif etmitir. Ama Kurn'da T-H/39. yette, Ms'nn annesine bebei yemm'e brakmas vahyedilip ve Ms'nn iinde bulunduu sandn yemm'de sahile vurmas aka bildirildiine gre bu iddia doru olamaz. Zira Ms Nil nehrine brakld ve sandk nehrin kenarna yanat. Bu szcn Sryanice'den Arapalatrldna da inanlr. Ayrca Kitab- Mukaddes'teki bu szcn branice'den ngilizce'ye baz evirilerde red sea [kzl deniz], baz evirilerde reed sea [saz/kam denizi] olarak evrilmesi ok dndrcdr. Bu szck, Arf/136, T-H/39 (iki kez); 78, 97; Kasas/7, 40 ve Zriyt/40'ta geer.

gszletirilmi olan toplumu da bereketlendirdiimiz yerin her tarafna miras yaptk. Ve bylece Rabbinin, srloullar'na olan o pek gzel sz,112 sabretmeleri nedeniyle yerine geldi. Biz de Firavun ile toplumunun yapageldikleri sn eserlerini ve ykseltmekte olduklar eyleri yerlebir ettik. (39/7, Arf/103-137)

Necm: 78
Ve srloullar'n bol sudan/ nehirden113 geirdik. Derken kendilerine ait putlara tapmakta olan bir topluma rastladlar. Dediler ki: Ey Ms! Onlarn nasl ki tanrlar varsa, sen de bizim iin bir tanr belirle! Ms dedi ki: Siz gerekten chillik eden bir toplumsunuz. u grdnz halkn iinde bulunduklar din, yok olmaya mahkmdur ve btn yapmakta olduklar da btldr. 140 Ms dedi ki: O sizi lemlere fazlalkl klmken, ben size Allah'tan baka ilh m arayaym! 141 Hani bir zaman Biz, size azabn ktsn yapan; oullarnz ldren, kzlarnz sa brakan Firavun ailesinin elinden de sizi kurtarmtk. Bunda da sizin iin Rabbiniz tarafndan byk snav vardr. 142 Ve Ms ile otuz geceye szletik ve sreyi bir on gece ile tamamladk. Bylece Rabbinin tayin ettii vakit tam krk geceye tamamland. Ve Ms, kardei Hrn'a, Toplumum iinde benim yerime ge, slah et ve bozguncularn yoluna uyma! dedi. 143 Ne zaman ki, Ms, belirlediimiz vakitte geldi ve Rabbi o'na sz syledi. Ms, Ey Rabbim! Gster bana Kendini de bakaym Sana! dedi. Rabbi o'na dedi ki: Beni sen asla gremezsin, velkin u daa bak, eer o yerinde durabilirse, sen de Beni greceksin. Daha sonra Rabbi daa tecelli edince onu parampara ediverdi, Ms da baygn olarak yere yld. Aylp kendine gelince de, Seni tenzih ederim, Sana dndm; tevbe ettim ve ben inananlarn ilkiyim dedi. 144 Allah dedi ki: Ey Ms! Mesajlarmla ve kelmmla seni insanlar zerine setim. imdi sana verdiimi al ve kendisine verilen nimetlerin karln deyenlerden ol! 145 Ve Biz o'nun iin o levhalarda her eyden, bir nasihat ve her ey iin bir ayrnt yazdk. Haydi, bunlar kuvvetle al,114 toplumuna da en gzel ekilde almalarn emret. Yaknda size o hak yoldan kanlarn yurdunu gstereceim. 146Yeryznde, btn yetleri grseler de onlara iman etmeyen, dorunun yolunu grseler de o yolu tutup gitmeyen, eer sapkln yolunu grrlerse onu yol edinen haksz yere byklk taslayan u kimseleri, yetlerimizden uzak tutacam. Bu, onlarn yetlerimizi yalanlamalar ve onlardan gafil; duyarsz, ilgisiz olan kimseler
138,139

Ms'nn ailesinin ve Firavun'un yaad yerler dikkate alndnda, Ms pasajlarnda geen bahr ve yemm kelimelerini, bol su/nehir olarak evirmek gerekir. Bu yetlere bakld zaman Firavun'un, kesinlikle bebek Ms'nn brakld suda boulduu, denizde/Kzldeniz'de boulmad anlalmaktadr. 112 yette konu edilen gzel sz, Resmi Mushaf: Kasas/5-6, Mide/21 ve Duhn/25-28'de grlebilir. 113 Bahr, ister tatl ister tuzlu olsun ok su demektir. Bu szck, kara paras szcnn kartdr. Bu szcn asl yarmaktr. Su, kara parasn yard iin bu isimle isimlenmitir. Eski Arap iirlerinde de Frat nehri bahr szcyle yer almaktadr. Byk, tuzlu sulara [denizlere] bahr denmesi yaygndr. (Lisn, bhr mad.; Tc, bhr mad.) Yine Ms'nn ailesinin ve Firavun'un yaad kent dikkate alndnda buradaki bahr szcyle de Nil nehrinin kastedildii anlalr. Bahr szc, Ms ile ilgili yetlerde: Resmi Mushaf: Bakara/50, Arf/138, Ynus/90, T-H/77, uar/63 ve Duhn/24'te geer. 114 Bu pasajda, Ms'nn asa'snn ne olduu aka beyan edilmektedir. Hatrlanaca zere 85. notta bastona asa denilmesinin, onun zerinde parmaklarn toplanmas, skca tutulmas sebebiyle olduu aklanmt. Burada sk tutulan eylerin neler olduu uzun uzun anlatlmtr. Ayrca, Resmi Mushaf: Bakara/63, 93; Arf/145, 171; Meryem/12'den de kuvvetle tutulacak eyin kitap/ilh vahiyler olduu aka anlalr.

olularndandr. 147yetlerimizi ve hiretteki karlamay yalanlayanlarn amelleri boa gitmitir. Onlar kendi yaptklarndan baka bir ey ile mi cezalandrlrlar? 148 Ms'nn toplumu, Ms'dan sonra, kendi toplumunun ss taklarn bir araya getirerek aldatc, tuzaa drc sesi115 olan, aslnda hi ie yaramayan bir ilh edindiler; byk bir sermaye oluturarak ona tapndlar. Onun kendilerine bir sz sylemezliini ve bir yol gstermezliini grmediler mi? Onu edindiler ve zlimlerden oldular. 149 Ne zaman ki, gzlerinin nne geldi ve saptm olduklarn grdler, Eer Rabbimiz bize merhamet etmez ve bizi balamazsa, kesinlikle biz byk zarara urayanlardan olacaz dediler. 150 Ve Ms, fkeli ve zntl olarak toplumuna dndnde, Bana arkamdan ne kt bir halef/ nesil oldunuz! Rabbinizin emrini abuklatrdnz m? dedi. Ve levhalar brakt ve kardei Hrn'u kendine ekerek bandan tuttu. Hrn: Ey anamn olu! nan ki, bu toplum beni gsz drd, az daha beni ldreceklerdi. Onun iin bana dmanlar sevindirecek bir ey yapma. Ve beni bu zlimler toplumu ile bir tutma dedi. 151 Ms dedi ki: Rabbim! Beni ve kardeimi bala! Bizi rahmetinin iine al. Ve Sen merhametlilerin en merhametlisisin. 152 phesiz o altna tapanlara Rablerinden bir gazap, dnya hayatnda bir aalk eriecektir. te Biz, uydurmaclar byle cezalandrrz da. -153Ktlkleri ileyip de sonra arkasndan dnen o kimseler ve iman edenler iin de hi phe yok ki, Rabbin bundan sonra yine de affedici ve merhamet edicidir.154 fkesi Ms'y rahat braknca da levhalar ald. Onlardaki yazda da, ancak Rablerinden korkan kimseler iin bir klavuzluk ve rahmet vard. 155 Ve Ms, belirlediimiz vakit iin toplumuna yetmi adam seti. Ne zaman ki, bunlar o sarsnt yakalad, ite o zaman Ms, Rabbim! dedi, Dileseydin bunlar da, beni de daha nce deiime/ ykma uratrdn. imdi bizi, iimizdeki o akl ermezlerin yaptklar yznden deiime/ ykma m uratacaksn? O, Senin, saflamamz iin atelere atmandan baka bir ey deildir. Sen bu saflatrma ilerinle dilediini sapklkta brakr, dilediine de klavuzluk edersin. Sen bizim yardmcmz, klavuzluk eden yaknmzsn. Artk bizi bala, merhamet et, Sen balayanlarn en hayrlssn. Ve bize hem bu dnyada bir iyilik yaz, hem de hirette. Biz gerekten de Sana dndk. (39/7, Arf/138-155)

Necm: 79
Allah diyor ki: Benim azabm var; onu dilediime dokundururum, rahmetim de var; o ise her eyi kuatmtr. Onu da zellikle Allah'n korumas altna girenlere, zektn; 116 vergisini verenlere ve yetlerimize inananlara; kendilerine iyiyi emreden ve onlar ktlklerden alkoyan, temiz ve ho eyleri kendilerine serbestletiren, kirli, pis ve kt eyleri de zerlerine yasaklayan, srtlarndan ar ykleri, zerlerindeki balar ve zincirleri indiren, yanlarndaki Tevrt ve ncl'de yazlm bulacaklar Anakentli/ Mekkeli Peygamber, o Eli'ye uyan kimselere yazacam. O hlde,
156,157

115

116

yetin orijinalindeki szcklerin hakikat manas, Bir buza; brts [ekici, aldatc sesi] olan bir ceset edinmilerdi eklindedir. Biz Mealde, mecz anlamlarn verdik. Burada konu edilen husus, srloullar'nn altnn cazibesine kaplarak altn ilh edinmeleridir. Bunu T-H ve Bakara srelerinde de greceiz. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn. Mzzemmil/20'de (13. necm) gemi olsa da ini srasna gre Kurn'da, zekt szc ilk defa burada gemektedir. O nedenle zekt ile ilgili ksaca bilgi vermek istiyoruz: Zekt szc, temizlik, reme, oalma, bolluk ve vg anlamna gelir. Kurn'da bu szcn fiili bu anlamlarn hepsinde kullanlmtr. ez Zekt olarak kullanlan kalb, maln temizleniine; mal iindeki sail, mahrum ve tm kamu haklarnn karlp verilmesine isim olmutur. Biz buna ksaca, vergi diyoruz. Yalnz bu vergi, sradan bir vergi olmayp, slm erevede belirlenen, verilen ve harcanan bir vergidir. Kurn'a gre verginin verilme zaman kazan andr. Miktar ve oran Kurn'da belirtilmeyip kamu otoritesine braklmtr. Kamu otoritesi denk bte yapabilmek iin gerekli oran belirler.

O'na iman eden, O'na kuvvetle sayg gsteren, O'na yardmc olan ve O'nun ile birlikte indirilen nru izleyen kimseler var ya, ite onlar, kurtulua erenlerin ta kendileridir. 158 De ki: Ey insanlar! phesiz ben, gklerin ve yerin mlk Kendisinin olan, Kendisinden baka hibir ilh bulunmayan, hem dirilten hem ldren Allah'n, size, hepinize gnderdii eliyim. O hlde klavuzlandnz doru yolu bulmanz iin Allah'a ve O'nun szlerine iman eden, mm; Anakentli; Mekkeli Peygamber olan Elisi'ne iman edin ve o'na uyun. 159 Ms'nn toplumundan da hakk gsteren ve hak ile adaleti uygulayan bir liderleri olan bir topluluk vardr. (39/7, Arf/155-159)

Necm: 80
Ve Biz onlar on iki torun liderleri olan oymak toplulua ayrdk. Ve toplumu kendisinden su istedii zaman Ms'ya, Birikimini, o ta kalpli toplumuna117 uygula118 diye vahyettik. Hemen o ta kalpli toplumdan on iki toplum/ belde halk119 oluuverdi. Halkn her biri su alaca yeri iyice rendi. Ve bulutu da zerlerine glge yaptk. Onlara kudret helvas ve bal/ bldrcn indirdik; size rzk olarak ihsan ettiimiz nimetlerin temizinden yiyiniz! Onlar Bize hakszlk yapmadlar, kendi kendilerine hakszlk ediyorlard. 161 Ve bir zaman onlara, u kente yerlein ve oradan dilediiniz eyleri yiyin ve Hitta [gnahlarmz bala]! deyin ve teslim olmu olarak kapdan girin. Biz sularnz balayacaz, iyilere arttracaz denilmiti. 162 Sonra onlarn iinden bir ksm yanl; kendi zararlarna i yapanlar, sz, kendilerine sylenenden baka sze deitirdiler. Biz de yanl; kendi zararlarna i yaptklarndan dolay zerlerine gkten bir ceza gnderiverdik. (39/7, Arf/160- 162)
160

117

Yukardaki yetlerde, asa'nn, Ms'nn birikimi olduunu renmitik. Burada Ms'nn birikimini kullanaca, vuraca ta ifadesini ele alalm. Bilindii gibi ta, sertliin/katln semboldr. Rabbimiz srloullar'nn kalplerinin talar gibi, hatta daha da kat olduunu bildirmitir. O nedenle burada ta ifadesiyle, de ta kalpli srloullar kastedilmitir. Bu husus, Resmi Mushaf: Bakara/74'te grlebilir. 118 Darb szcnn hakikat manas, bir eyin zerinde bir ey oluturmak demektir. Bu asl anlamdan hareketle, bu szck, vurmak, arpmak, yarmak, sktrmak, yola gitmek, kalp at, nabz vuruu, rnek vermek vs. gibi yzlerce anlamda kullanlr. Biz bunu Tebyn'de Sd sresi kapsamnda Eyyb peygamber ile ilgili blmn tahlilinde ayrntl olarak verdik. Bu szcn buradaki anlam, gerek anlam olan bir ey zerinde bir ey oluturmadr. 119 Bu yetteki ayn szc hakknda kadim latlarda, grme, gz, gne, pnar, yamur, mal, altn, insan, hayat, toplum, belde halk gibi yzden ok anlam verilmitir. Bu yetlerdeki ayn szc nedense hep pnar anlamyla evrilegelmitir. Halbuki Ms pasajndaki ayn szcklerinin toplum, belde halk anlam tercih edilmeliydi. Zira Rabbimiz byle anlalmas gerektiine, yetin bandaki, Ve Biz onlar on iki torun liderleri olan oymak toplulua ayrdk ifadesiyle iaret buyurmutur. Bunu Mide; 12'de de grmekteyiz. srloullar'nn on iki guruba/topluma ayrl ve her birinin bana bir kaymakam dikilii Kitab- Mukaddes; Saylar: 1. Bab: 1-16. cmlede de yer alr. Bu demektir ki, Kurn, Kitab- Mukaddes'in bu blmn tasdik etmektedir. Bu yetlerde konu edilen, Birikimini ta kalpli toplumuna vur ifadesi zerinde de durulmas gerekir. yetlerdeki, Ve kavmi kendisinden su istedii zaman, Halkn her biri su alaca yeri iyice rendi, hani bir zamanlar Ms, kavmi iin su istemiti de ifadelerinden aka anlaldna gre Ms'nn kavmi su sknts ekmi, su yznden aralarnda problemler olumutur. Bu dnemde de Rabbimiz Ms'ya birikimini/deneyimini kullanmasn vahyetmitir. Su skntsnn nelere mlocan Ms daha evvel Msr'dan kap Medyen'e giderken Medyen suyunun banda yaamt. Bu konuda tecrbesi vard. Bu konu Resmi Mushaf: Kasas/23-25'de (150. necm) ayrntl olarak aklanmtr. Demek oluyor ki Ms, bu kadar halkn bir arada yaamasnn sorunlara yol aaca gerekesiyle srloullar'n on iki yere, on iki toplum hlinde datmtr. Ve susuzluk problemini byle zmtr. Bilindii gibi yerleim alanlar hep su balarna, rmak kenarlarna kurulur.

Necm: 81
Ve onlara, o deniz kysndaki kentten de sor. O srada onlar kullua, iyiden iyiye dnmeye zglenmi gnde snr ayorlard. Kullua, iyiden iyiye dnmeye zglenmi gnde ar bunalyorlard, dier gnlerde ise ok mutluydular. 120 te hak yoldan kmalar nedeniyle Biz onlar byle bellandryoruz. (39/7, Arf/163)
163

Necm: 82
Ve hani onlarn ilerinden bir mmet; nderli toplum, Allah'n deiime/ ykma urataca ya da etin bir azapla azap edecei bir topluma ne diye t veriyorsunuz? dedii vakit, o uyarda bulunanlar da dediler ki: Rabbinize kar mazeret olsun, bunlar da Allah'n korumas altna girsinler diye. 165,166 Ne zaman ki onlar kendisiyle hatrlatma yaplan eyleri umursamadlar, Biz o ktlkten sakndranlar kurtardk, o zlimleri de hak yoldan kmalarndan dolay iddetli/ fakir dren bir azapla yakaladk. Ne zaman ki onlar kendisiyle yasaklandklar eyler konusunda byklendiler, Biz de onlara, Aalk maymunlar olun! dedik. 167 Ve o vakit Rabbin, kymet gnne kadar zerlerine, kesinlikle kendilerini en kt azaba uratacak kimseler gndereceini iln etti. phe yok ki, Rabbin cezay abucak verendir. Ve kesinlikle O, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 168 Ve onlar yeryznde birok nderli toplumlara ayrdk. Onlardan bir ksm dzgn kimselerdi, bir ksm da bundan aa idi. Ve Biz, onlar dnsnler diye iyiliklerle ve ktlklerle snama yaptk. 169 Derken onlardan sonra bir nesil gelip onlarn yerlerine geti. Kitab'a miras oldular. Onlar bu dnyann deersiz kazanmlarn alrlar, Bize ileride mafiret olunur/ sularmz balanr diyorlard. Kendilerine ona benzer deersiz bir mal gelirse, onu da alyorlard. Allah'a kar haktan bakasn sylemeyeceklerine dair kendilerinden o kitabn teminat alnmad m? Hlbuki onda olan okuyup renmilerdi. hiret yurdu, Allah'n korumas altna girmi kimseler iin daha hayrldr. Hl akl etmeyecek misiniz? 170 Ve Kitab'a smsk sarlanlara ve salt ikame edenlere121 [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumunu oluturanlara-ayakta tutanlara] gelince, Biz o dzeltenlerin/iyiletirenlerin dln yitirmeyiz. 171 Hani bir zamanlar, o da glgelik/emsiye gibi iken, onlar da, da zerlerine yklacak diye inanmlarken Biz, onlarn st'n/en sekinlerini o daa ekmitik/ ykseltmitik: 122 Allah'n
164

120

yetin orijinalindeki hut, hitan szc, klasik anlayta balk olarak alglanr. Bala, doyma duygusu olmadndan ar doyup atlamasndan dolay hut denilmitir. Burada hut ile kastedilen, doyumsuzluun getirdii bunalmdr. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn. 121 Kurn'daki, salt'n ikmesi ile ilgili emir ve haber cmlesi niteliindeki ifadeler, genellikle namaz doru kln, namazlarn dosdoru klarlar eklinde evirilegelmitir. Bizim, szcklerin anlamlar zerinden yaptmz tahlil ise bu evirilerin, ifadenin anlamn yanstmas bakmndan yetersiz kaldn, hatta yanl olduunu gstermektedir. Q-v-m harflerinden oluan iqm szc, oturmak fiilinin kart olan qym szcnn ifl babndan mastardr ve lgatlerde bu kalbn anlam; ayaa kaldrmak, dikmek, ayakta tutmak olarak belirtilmitir. Buna gre iqmi's-salt tamlamasnn anlam da; zihn ve ml ynlerden yaplan yardm ve destekle sorunlarn stlenilerek giderilmesi ilerinin gerekletirilmesi ve bunun srdrlmesi, yani ayakta tutulmas, iin kurumlatrlmas demektir. Bunu somutlatrarak ifade etmek gerekirse saltn iqmesi; A) Zihn yn ile, eitim ve retimin yaplmas iin okullar, halk evleri, halk eitim merkezleri almas ve bunlarn ayakta tutulmas, B) Ml yn ile, i alanlar almas, Emekli Sand, Bakur, SSK gibi sosyal gvenlik sistemlerinin tekil edilmesi, yoksul ve yetimlerin desteklenerek bekr ve dullarn evlendirilmesi de dhil sorunlarnn srtlanmas, dertlerine deva olunmas iin kurumlar oluturulmas ve bunlarn yaatlarak ayakta tutulmas demektir. Bu konu Tebynu'l-Kurn'da ayrntl olarak sunulmutur.

korumas altnda olmanz iin size verdiimizi kuvvetle tutun ve iindekini hatrnzdan karmayn! (39/7, Arf/164-171)

Necm. 83
Hlbuki senin Rabbin, kymet gn, Biz, bunlardan bilgisizdik demeyesiniz yahut Bundan nce atalarmz ortak komu, biz onlardan sonra gelen kuaklarz, btl ileyenlerin iledikleri nedeniyle bizi mi deiime/ ykma uratacaksn? demeyesiniz diye, demoullar'nn sulbnden onlarn soylarn alr ve onlar kendi nefislerine tank eder; Ben sizin Rabbiniz deil miyim? Derler ki: Elbette Rabbimizsin, tanklk ediyoruz. 174 Ve ite Biz, dnsnler diye yetleri byle ayrntl olarak aklyoruz. (39/7, Arf/172-174)
172,173

Necm. 84
Kendisine yetlerimizi verdiimiz, sonra da onlardan syrlp kan, derken eytnn peine takt, bylece de azgnlardan oluveren o kiinin cidd haberini onlara anlat. 176 Ve eer Biz, dileseydik onu o yetlerle yceltirdik, ama o alakla sapland kald ve tutkusuna uydu. Artk onun durumu, stne varsan da dilini sarktp soluyan, kendi hline braksan da dilini sarktp soluyan kpein durumuna benzer. te bu, yetlerimizi yalanlayan toplumun durumudur. O nedenle sen iyice dnsnler diye bu kssay iyice anlat. 177 yetlerimizi yalanlayp, srf kendilerine hakszlk eden o toplumun durumu ne ktdr! 178 Allah kime yol gsterirse, ite o klavuzland doru yolu bulandr. Kimi de saptrrsa, ite onlar zarara urayanlarn ta kendileridir. (39/7, Arf/175-178)
175

Necm: 85
Ve andolsun ki tandklarnzdan-tanmadklarnzdan birounu cehennem iin yarattk; onlarn kalpleri vardr, onlarla anlamazlar. Gzleri vardr, onlarla grmezler. Kulaklar vardr, onlarla iitmezler. te onlar drt ayakl hayvanlar gibidirler. Hatta daha da sapktrlar. te onlar duyarszlarn ta kendileridir. 180 Ve en gzel isimler Allah'ndr. yleyse O'nu onlarla arn. O'nun isimlerinde erilie sapanlar da terk edin. Onlar yapmakta olduklarnn karln yaknda grecekler. 181 Yine Bizim oluturduklarmzdan hakka klavuzluk eden ve onunla adaleti uygulayan bir mmet vardr. 182 Ve yetlerimizi yalanlayanlar, bilemeyecekleri ynden derece derece, yava yava deiime/ ykma yaklatracaz. 183 Ben onlara sre de tanrm. Kesinlikle Benim plnm pek etindir. 184 Ve onlar arkadalarnda hibir deliliin/ cinlenmiliin bulunmadn dnmediler mi? O, ancak apak bir uyarcdr. 185 Ve onlar gklerin ve yerin mlkiyeti ve ynetimine, Allah'n oluturmu olduu herhangi bir eye ve ecellerinin gerekten yaklam olmas ihtimaline hi bakmadlar m? Artk bundan sonra baka hangi sze inanacaklar? 186 Allah, kimi saptrrsa, artk ona yol gsterecek bir kimse de yoktur. Ve O, bunlar taknlklar iinde akn bir durumda brakr.
179

122

Bkz. 333. nolu not.

(39/7, Arf/179-186)

Necm: 86
Sana, Satten; kymetin kopu anndan soruyorlar: Ne zaman gelip atacak? De ki: Onun bilgisi yalnzca Rabbimin katndadr. Onun vaktini Kendisinden bakas aklayamaz. Onun vaktini bilmek, gklerde ve yerde ar basmtr/ bilinemez olmutur. O size anszn gelir. Sanki sen onu ok iyi biliyormusun gibi onu sana soruyorlar. De ki: Onun bilgisi Allah katndadr. Fakat insanlarn ou bilmezler. 188 De ki: Ben kendim iin Allah'n dilediinden baka ne bir yarar elde etmeye, ne de bir zarar nlemeye yetkin deilim. Ben eer grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilseydim, elbette ben hayrdan oaltmak isterdim. Ve bana hibir ktlk bulamamtr. Ben ancak bir uyarc ve iman eden bir topluma mjdeleyenim. (39/7, Arf/187-188)
187

Necm. 87
O, sizi bir candan oluturan ve ondan da, kendisine snsn diye eini yapandr. Ne zaman ki o, onu rtp brd, o zaman o hafif bir yk yklendi. Ve bununla gidip geldi. Ne zamanki hanm arlat, hemen o ikisi Rablerine dua ettiler: Eer bize salkl bir ocuk verirsen, andolsun ki kesinlikle karln deyenlerden olacaz. 190 Ne zaman ki o ikisine salkl bir ocuk verdi, o ikisine verdii ey hakknda O'nun iin ortaklar edindiler. Onlarn ortak kotuu eylerden Allah arnktr, ycedir. 191 Hibir ey oluturmayan ve kendileri oluturulmu olan eyleri mi e kouyorlar? 192 Hlbuki bunlar, tapnanlar iin yardma g yetiremezler. Kendi nefislerine de yardm edemezler. 193Eer siz onlar doru yola arsanz, size uymazlar. Onlar arsanz da armayp susmu olsanz da size kar hi fark etmez. 194 Allah'n astlarndan yakardnz kimseler, tpk sizin gibi kullardr. Eer doru iseniz haydi onlar arn da size karlk versinler. 195Onlarn kendileriyle yryecek ayaklar, tutacak elleri, grecek gzleri veya iitecek kulaklar m var? De ki: arn ortaklarnz, sonra bana tuzak kurun ve bana zaman da tanmayn. 196 phesiz ki benim velm [yol gsterenim, yardm edenim, koruyanm], o kitab indiren Allah'tr. Ve O, dzgn kimselere vel [yol gsteren yardm eden, koruyan] olur. 197Sizin O'nun astlarndan yakardnz kimseler ise, size yardma g yetiremezler, kendi nefislerine de yardm edemezler. 198 Siz onlar doru yola arsanz da duymazlar. Ve onlar sana bakar grrsn, hlbuki onlar grmezler. (39/7, Arf/189-198)
189

Necm: 88
Sen afv/ maln fazlasn al, urf [rf, Kurn yetleri bei] ile emret ve chillerden de mesafeli dur. 200 Eer sana eytndan bir vesvese gelirse de hemen Allah'a sn. Kesinlikle O, en iyi iiten, en iyi bilendir. 201,202 Kendi kardeleri onlar sapkla srkledii ve brakmad hlde phesiz Allah'n korumas altna giren u kimseler, kendilerine eytndan bir vesvese, karanlk kuruntu, srnama gibi bir tufan ilitii zaman, hatrlarlar/d nrler. Sonra bir de bakarsn ki onlar grp bilmilerdir!
199

Onlara bir yet getirmediin zaman da, Kendin onu uyduruverseydin ya! derler. De ki: Ben ancak Rabbimden bana ne vahyolunuyorsa ona uyuyorum. te bu Kurn, Rabbinizden gelen kalp gzn aacak beyanlardr, iman eden bir toplum iin bir klavuz ve bir rahmettir. 204 Ve esirgenmeniz iin Kurn renilip-retildii zaman, hemen ona kulak verin ve susun. 205 Ve her zaman kendi iinden, korkarak ve alala alala, yksek olmayan bir sesle Rabbini an ve umursamazlardan olma! 206 phe yok ki Rabbini iyi tanyan kiiler, Allah'a kulluk etmekten byklenmezler, O'nu her trl noksanlklardan arndrrlar ve yalnzca O'na boyun eip teslim olurlar. (39/7, Arf/199-206)

203

CN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 89123
De ki: Bana vahyedildi ki, phesiz yabanclardan bir grup Kurn dinleyip de: phesiz biz, rde klavuzluk eden hayret verici bir Kurn dinledik. Bundan dolay, biz ona iman ettik ve Rabbimize hibir eyi asla ortak komayacaz. 3Gerek u ki, Rabbimizin an ok ycedir. O, bir dii arkada ve de bir ocuk edinmemitir. 4 Ve hi phesiz bizim akl ermez, Allah zerine sama sapan eyler sylyormu. 5 Dorusu biz, bildik-bilmedik her kiinin Allah'a kar asla yalan sylemeyeceine inanyorduk. 6 Gerekten de insten; ok iyi tandmz kimselerden baz kimseler, cinden; tanmadmz yabanc kimselerden baz kiilere snrlar idi. Bylece de, o yabanc kimseler, onlarn azgnlklarn, ahmaklklarn artrrlard. 7 Gerekten de onlar sizin inandnz gibi, Allah'n asla kimseyi peygamber gndermeyeceine/ diriltmeyeceine inanmlard. 8 Ve gerekten biz ge dokunduk da onu kuvvetli bekiler ve parlak alevlerle doldurulmu bulduk. 9Ve hi phesiz ki biz gkten duyum almak iin oturulan yerlere oturur idik. Peki, imdi her kim duyum almak iin urasa, kendine, gzetleyen parlak bir alev buluyor. 10Biz de, yeryzndekilere ktlk m istendi, yoksa Rableri onlara bir doruluk mu diledi bilmiyoruz. 124 11 phesiz bizler; bizlerden bir ksm slihlerdendir, bizden bazlar da bunun aasndandr. Biz, eit eit yollarda idik. 12 Ve kesinlikle, Allah' yeryznde asla ciz brakamayacamz, kamakla da O'nu asla ciz brakamayacamz iyice anladk. 13Ve biz o klavuzu/ Kurn' dinlediimizde ona iman ettik. Onun iin kim Rabbine inanrsa, o hakknn eksik verilmesinden ve hakszla uramaktan/ aptal yerine konmaktan, kendisine ar yk yklenilmesinden korkmaz. 14 Ve gerekten bizim durumumuz ise; Mslmanlar bizdendir, yanl; kendi zararlarna i yapanlar da bizdendir. Ama kimler Mslman olduysa, ite onlar doruya, gzele, iyiye, geree gitmeyi arayanlardr. 15Ama inan konusunda yanl; kendi zararlarna i yapanlara gelince, onlar da cehennem iin odun olmulardr demilerdir. (40/72, Cin/1-15)
1-15

123

124

Allah Alisi Mekke'de kendisine verilen mesajlar tebli ederken bu durumu renen Yesribliler [Medneliler], bir heyet gndererek Mekke'de gizlice Allah Elisi ile buluurlar ve kendisinden Kurn dinlerler. Srenin giriinde bu buluma ve bunun sonular bildirilir. Bu olay, Mslmanlarn tarihinde nemli bir nokta olan Akabe grmesidir. yette konu edilen cin'den bir grubun halk kltrndeki folklorik cin anlayyla alakas yoktur. Cin szc ile ilgili geni aklama daha evvel 49. notta yaplmtr. Bu yetlerdeki ifadeden anlaldna gre, geldikleri yerde insanlar eitme, rde erdirme faaliyeti gsterdiini iddia eden gizli bir rgt vardr. Kurn dinleyerek gerekleri grm ve imana gelmi olan yabanclar, z eletiri yaparak Kurn ile tanmadan nceki durumlarn ve bu gizli rgtn sama-sapan telkinlerini ve kendilerini oyalayp aldattklarn dile getirmektedirler. nk konumac olan cin, daha nce mneccimlik yaptklarn, umutlarn yldzlardan alacaklar bilgilere baladklarn, bu amala srekli rasathanelere oturup beklediklerini, ama gklerin yldzlarla ve meteorlarla dolu olduunu, bunlara bakarak istedikleri bilgileri elde edemediklerini, sonu olarak da hi kimse iin yarnn ne getireceini renemediklerini ifade etmektedir. Bu paragrafta deifre edilen bilgiler, Dvd ve Sleymn peygambere kadar dayandrlan gizli rgt, aklanan bilgiler de onlarn tekris/inisiye/erginletirme/iykaf trenleridir.

Necm: 90
Ve eer onlar gerekten o yol zere dosdoru gitselerdi, elbette onlara, kendilerini saf hle getirmek iin bol bir su verirdik. Kim Rabbinin anlmasndan/ Rabbinin dnden; Kurn'dan yz evirirse, O da onu gittike ykselen bir azaba sokar. 18 Ve phesiz ki mescitler125 kukusuz Allah iindir. O nedenle Allah ile birlikte herhangi kimseye yalvarmayn. 19 Ve u bir gerek ki Allah'n kulu/ Peygamber O'na ararak ayakland/ harekete getii zaman o yabanclardan bir grup o'nun evresinde neredeyse kenetlenecekler. 20 De ki: Ben kesinlikle Rabbime dua ederim ve hibir eyi de O'na ortak komam. 21 De ki: phesiz ben, sizi bir zarara ve iyilie, ktle, gzele, doruya gtrmeye g yetiremem. 22,23 De ki: Gerek u ki Allah'tan beni, Allah'tan tebliler ve O'nun elilii grevleri dnda hibir kimse hibir zaman kurtaramaz. Ben O'nun astlarndan bir snak da hibir zaman bulamam. Artk kim Allah'a ve O'nun Elisi'ne kar karsa, onun iin cehennem atei vardr. Onlar orada sonsuz olarak kalcdrlar. 24 Sonunda tehdit edildikleri eyi grdkleri zaman, kimin yardmc ynnden en zayf ve sayca da daha az olduunu hemen bileceklerdir. 25-28 De ki: O tehdit olunduunuz ey yakn m, yoksa Rabbim onun iin uzun bir sre mi tanyacak ben bilmiyorum. Rabbim, btn grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilendir. Ve de elilerden seip honut olduu kii hari, gstermediine, duyurmadna, sezdirmediine, gemie, gelecee hibir kimseyi bilgi sahibi yapmaz. nk O, Rablerinin gnderdiklerini gerei gibi tebli ettiklerini bilsin diye onun her tarafndan gzetleyiciler salar. O, onlarn yannda olan her eyi kuatmtr, her eyi de says ile saymtr. (40/72, Cin/16-28)
16,17

125

Bkz. 100 nolu not.

Y-SN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 91
Y/10, Sn/60.126 2-6 Babalar uyarlmam, bu yzden de kendileri duyarsz bir toplumu kendisiyle uyarasn diye en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin indirdii yasalar ieren/ bozulmas engellenmi Kurn kanttr ki sen, o elilerdensin, hi phesiz sen dosdoru bir yol zerinesin. 7 Andolsun, onlarn ou zerine Sz127 hak olmutur. Artk onlar inanmazlar. 8 phesiz ki Biz, onlarn boyunlarnn iinde demir halkalar geirdik. yle ki onlar enelerine kadardr. Bylece onlar burunlar yukar kaldrlm olanlardr. 9Ve Biz, onlarn nlerinden bir set, arkalarndan bir set oluturduk. Bylece Biz, kendilerini sarmzdr. Artk onlar grmezler. 10Ve onlar uyarmsn yahut uyarmamsn onlara gre birdir, onlar inanmazlar. 11 phesiz sen o t, hatrlatma olan Kurn'a uyan ve grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen yerlerde bile Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kimseyi uyarrsn. Sen hemen onu bir balanma ve ok erefli bir dl ile mjdele. 12 phesiz ki lleri ancak Biz diriltiriz Biz. Onlarn nceden yapp gnderdiklerini ve eserlerini de yazarz. Zaten Biz her eyi bir apak nderde/ Kurn'da sayp tesbit etmiizdir. 13 Sen duyarsz topluma, o kentin ashbn rnek ver. Hani oraya eliler gelmiti. 14 Hani Biz onlara iki eli gndermitik de onlar ikisini de yalanlamlard. Biz de nc ile glendirmitik de onlar: phesiz ki biz size elileriz dediler. 15 Onlar da: Siz ancak bizim gibi bir beersiniz. Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], hibir ey indirmedi de. Siz sadece yalan sylyorsunuz dediler. 16,17 Eliler dediler ki: Rabbimiz biliyor ki biz gerekten size gnderilmi elileriz. Bize den de sadece apak teblidir. 18 O kentin halk dediler ki: phesiz biz sizin yznzden uursuzlua uradk. Eer vazgemezseniz, andolsun ki sizi talayarak ldrrz ve kesinlikle bizden size ok ackl bir azap dokunur. 19 Eliler: Sizin uursuzluunuz sizinle beraberdir. Size t verildi diye mi? Aslnda siz snr tanmayan bir toplumsunuz dediler. 20-25 O srada o kentin en uzak yerinden bir adam koarak geldi. Dedi ki: Ey toplumum! Uyun elilere! Uyun sizden hibir cret istemeyen o kiilere ki, onlar klavuzlanan doru yolu bulmulardr. Bana ne oluyor da kulluk etmeyecekmiim O beni yoktan yaratana? Siz de sadece O'na dndrleceksiniz. Ben, hi O'nun astlarndan ilhlar edinir miyim? Eer Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden], Kendisinden bana bir zarar dileyecek olsa, ilhlarn yardm, torpili benden yana hibir yarar salamaz ve o ilhlar beni kurtaramazlar. phesiz ki ben, ilhlar edindiim takdirde apak bir sapklk iindeyim. phesiz ki ben, Rabbinize iman ettim. Haydi, kulak verin bana! 26,27 Denildi ki: Haydi gir cennete! O da dedi ki: Ne olurdu! Toplumum, Rabbimin beni baladn ve beni onurlandrlanlardan yaptn bir bilselerdi. 28,29 Ve Biz arkasndan onun toplumunun zerine hibir ordu indirmedik, indirecekler de deildik. Sadece bir lk! Bir de bakmsn ki, onlar hemen snvermilerdir.
1

126 127

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 77 nolu not.

Yazklar olsun o kullara ki, kendilerine gelen her bir eli ile kesinlikle alay ederlerdi. Kendilerinden nce nice kuaklar deiime, ykma urattmz ve bunlarn kendilerine dnmeyeceklerini grmediler mi? Onlarn hepsi de toplanp sadece Bizim huzurumuzda hazr bulundurulacaklardr. 33 Ve l toprak, duyarsz topluma bir delildir. Biz ona hayat verdik ve ondan taneler kardk da ondan yeyip duruyorlar. 34,35 Ve Biz onun rnnden ve kendi elleriyle yaptklarndan yesinler diye orada hurmalklardan, zm balarndan baheler yaptk. lerinde pnarlardan sular fkrttk. Hl kendilerine verilen nimetlerin karln demeyecekler mi? 36 Yerin bitkilerinden, kendi nefislerinden ve daha bilemeyecekleri eylerden iftleri, onun hepsini oluturan her trl noksanlktan arnktr. 37 Gece de, duyarsz topluma bir delildir. Biz geceden gndz syrrz da onlar hemen karanla dalverirler. 38 Kendi yolunda kendisi iin kararlatrlm olan iin akp giden gne de duyarsz toplum iin bir delildir. te bu, ok gl ve her eyi bilen Allah'n ayarlamasdr. 39 Bizim kendisi iin, eski kuru bir hurma dal gibi dnnceye dek menziller; konaklar ayarladmz Ay da, o duyarszlam toplum iin bir delildir. 40 Gnein aya eriip atmas uygun olmaz. Gece de gndz ne geici deildir. Hepsi de bir yrngede yzerler. 41,42 Bizim, phesiz onlarn soyunu dopdolu bir gemide tamamz ve phesiz kendileri iin onun gibi binecekleri eyleri oluturmamz da duyarsz toplum iin bir delildir. 43,44 Ve Biz dilersek Bizden bir rahmet ve bir zamana kadar yararlanma; sre tannmas dnda onlar suda boarz da o zaman onlarn lna hi yetien olmaz. Onlar kurtarlamazlar da. 45,46 Ve onlara: Rahmet olunmanz iin, gemite yaptnz ve gelecekte yapacanz ilerde/ gemi ve gelecek kusurlarnzdan/ gemi toplumlarn bana gelenlerin sizin banza gelmemesi iin, hirette banza gelecek felaketlere kar, Allah'n korumas altna girin denildii zaman ve kendilerine Rablerinin yetlerinden herhangi bir yet geldiinde, onlar sadece ondan yz evirenler oldular. 47 Onlara: Allah'n sizi rzklandrd eylerden harcamada bulunun denildii zaman da kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi o kiiler, u iman etmi kiiler iin: Allah'n dileyince doyurabilecei kimseyi biz mi doyuracaz? Siz, ancak apak bir sapklk iindesiniz dediler. 48 Bir de duyarsz toplum: Eer dorulardan iseniz bu sz verilen tehdit ne zaman? diyorlar. 49,50 Onlar sadece birbiriyle ekiip dururlarken, kendilerini yakalayverecek bir tek lkla kar karya kalacaklardr. te o zaman bir vasiyette bile bulunamazlar. Ailelerine, yaknlarna da dnemezler. 51 Ve Sr'a flenmitir.128 Bir de bakmsn ki onlar kabirlerinden Rablerine doru akn ediyorlar. 52 Onlar: Eyvah bamza gelenlere! Yatp uyuduumuz yerden bizi kim kaldrd/uyandrd? Bu, Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] vaat ettii eydir. Gnderilen eliler de doru sylediler. derler. 53 Sadece bir tek lk olmutur. Bir de bakmsn ki hepsi huzurumuzda hazr ola geirilmilerdir. 54Artk bugn kii herhangi bir ekilde hakszla uramaz. Ve sadece yapm olduklarnz ile karlklandrlrsnz. (41/36, Y-Sn/1-54)
31,32

30

128

Bkz. 27 nolu not.

Necm: 92
Gerekten cennetin ashb bugn gnl enlii srerek bir ura iindedirler. Kendileri ve kendilerine sunulan refakat eler, glgeler iinde koltuklar zerine kurulmulardr. 57 Yalnzca onlara, orada meyveler vardr. steyecekleri her ey de onlarndr. 58 Sz olarak onlara engin merhamet sahibi Rabbden selm vardr. 59 Ve ey gnahkrlar! Bugn siz hadi ayrln! 60-62 Ben; Ey demoullar! eytana kulluk etmeyin, kesinlikle o size apak bir dmandr ve Bana kulluk edin, ite bu dosdoru yoldur ve andolsun ki eytan sizden birok kuaklar saptrd diye size ahit vermedim mi? Hl akln kullananlar deil miydiniz? 63te bu, sizin vaat olunmu olduunuz cehennemdir. 64 Bilerek reddettiiniz/ inanmadnz eyler nedeniyle hadi bugn yaslann ona! 65Bugn Biz, onlarn azlarnn zerine mhr vururuz; Bize elleri konuur, ayaklar da kazandklar eylere hitlik eder. (41/36, Y-Sn/55-65)
56 55

Necm: 93
Eer Biz dileseydik, gzlerini zerinden silme kr yapardk da yola dklrlerdi. Artk nereden grecekler ki? 67 Ve eer dileseydik, olduklar yerde klklarn deitirirdik de ileri gitmeye ve geri dnp gelmeye g yetiremezlerdi. 68 Ve Biz kime uzun mr verirsek, oluturuluta onu tersine eviririz/ tepesi st dikeriz. Buna ramen hl akllanmayacaklar m? (41/36, Y-Sn/66-68)
66

Necm: 94
Ve Biz o'na iir retmedik. Bu o'nun iin yaramaz da. O, sadece diri olanlar uyarmak ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin zerine Sz'n129 hak olmas iin bir t ve apak bir Kurn'dr. (41/36, Y-Sn/69-70)
69,70

Necm: 95
Ve onlar grmediler mi ki, Biz phesiz onlar iin kudretimizin meydana getirdiklerinden birtakm hayvanlar oluturduk da onlar, onlara sahip bulunuyorlar. 72 Ve onlar, kendileri iin aa tutulan varlklar yaptk. Bu yzden binekleri onlardandr. Onlardan yiyip duruyorlar da. 73 Ve onlarda daha birok menfaatler ve iecekler var. Hl kendilerine verilen nimetlerin karln demeyip nankrlk m edecekler? 74 Bir de onlar, kendileri yardm olunmalar iin Allah'n astlarndan ilhlar/ tanrlar edindiler. 75 Onlar, onlara yardma g yetiremezler. Hlbuki ilh edinenler, szde ilhlar iin hazr askerlerdir. 76 O hlde onlarn sz seni zmesin. phesiz ki Biz, onlarn gizlediklerini ve aa vurduklarn da biliyoruz.
71

129

Bkz. 77 nolu not.

Ve o kii, kendisini bir nutfeden/ bir damla sudan oluturduumuzu grmedi mi de imdi o apak bir dmandr. 78 Ve kendi oluturuluunu dikkate almayarak Bize bir rnekleme yapt: Dedi ki: Kim diriltecekmi o kemikleri? Onlar rm iken! 79,80 De ki: Onlar ilk defa oluturan onlar diriltecektir. Ve O, her oluturmay ok iyi bilendir. O, size o yemyeil aatan bir ate/oksijen yapandr. imdi de siz oksijenden yakp duruyorsunuz. 81 Gkleri ve yeri oluturan, onlar gibilerini de oluturmaya g yetiren deil midir? Evet, elbette g yetirendir! Ve O, ok ok mkemmel oluturandr, ok iyi bilendir. 82 phesiz ki O, bir eyi dilediinde, O'nun buyruu/ii o eye Ol! demektir; o da hemen oluverir. 83 O hlde her eyin mlkiyet ve ynetimi Kendi elinde olan Allah, her trl noksanlklardan arnktr. Siz de yalnz O'na dndrleceksiniz. (41/36, Y-Sn/71-83)

77

FURKN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 96
lemlere uyarc olsun diye kuluna Furkn' 130 indiren ne cmerttir/ ne bol bol nimet verendir! 2Furkn' indiren, gklerin ve yerin hkmranl Kendisinin olan, hi ocuk edinmeyen, hkmranlkta orta olmayan ve her eyi oluturup sonra da onlar bir lye gre ayarlama yapandr. 3 Kfirler ise, O'nun astlarndan, bir ey oluturamayan, kendileri oluturmu olan, kendileri iin zarar ve yarara gc olmayan, lme, hayata ve lmden sonra tekrar canlandrmaya gleri yetmeyen ilhlar edindiler. 4 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kimseler, Bu Kurn, o'nun/ Muhammed'in uydurduu yalandan baka bir ey deildir. Ona baka bir topluluk da bunun iin yardm etmitir dediler. Bylece onlar kesinlikle hakszlk ettiler ve aslsz bir iddia getirdiler. 5 Ve O Kurn, yazl duruma getirilmi ncekilerin masallardr; imdi de o, sabah-akam/ srekli kendisine okunmaktadr dediler. 6 De ki: Onu, gklerdeki ve yerdeki srr bilen indirmitir. phesiz O, balayandr, merhamet edendir. 7,8 Ve inkr etmi olanlar: Bu ne biim eli ki, yemek yiyor, sokaklarda yryor? Ona, bir melek indirilseydi ya! Bylece O'nunla beraber bir uyarc olur! Yahut kendisine bir hazine braklsayd veya kendisinden yiyecei bir bahe olsayd ya! dediler. Bu irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar: Siz, yalnzca bylenmi bir kiiye uyuyorsunuz da dediler. 9 Senin iin nasl rnekler getirdiklerine bir bak! Artk onlar sapmlardr, hibir yola da g yetiremezler. 10 yle cmerttir ki O, dilerse sana hazineden, onlarn dedii baheden daha hayrlsn; altndan rmaklar akan cennetleri verir, senin iin saraylar da yapar. 11 Aslnda onlar kymeti yalanladlar. Biz ise kymeti yalanlayanlara lgn alevi hazrladk. 12 O lgn alev onlar uzak bir yerden grnce, onun fkelenmesini ve uultusunu iittiler. 13 Ve elleri boyunlarna balanm olarak cehennemden dar bir yere atldklar zaman, orackta lm isterler. 14Bugn bir lm deil birok lm isteyin! 15 De ki: Karlk ve gidilecek bir yer olarak bu mu daha iyidir yoksa Allah'n korumas altna girmi kiilere sz verilen sonsuzluk cenneti mi? 16Onlar iin orada temelli olmak zere diledikleri her ey vardr. Bu, Rabbinin yerine getirilmesini stne ald bir vaattir. 17 Ve o gn Rabbin, onlar ve onlarn Allah'n astlarndan taptklar eyleri toplar da, Siz mi saptrdnz u kullarm, yoksa kendileri mi o yolu kaybettiler? der. 18 O sahte ilhlar dediler ki: Tm noksanlklardan arndrrz Seni. Senin astlarndan yardm eden, yol, gsteren ve koruyan yaknlar edinmek bize yaramaz. Ama Sen onlar ve atalarn ylesine nimetlendirdin ki, t'/ Kitab' terk ettiler ve deiime/ ykma uramaya giden bir topluluk oldular.
1

130

Bu yette Kurn'n furkn zellii n plna karlmtr. Mrselt sresi'nde de akladmz gibi, Kurn'n isimlerinden biri olan furkn, iki eyi birbirinden ayrmak anlamndaki fark kknden tremi olup frika szc ile ayn anlama gelir. Yaygn kullanmna bakldnda, fark szcnn trevleri olan tefrik, firak, firkat, frka, tefrika, ferik szcklerinin somut eyler [mahsusat] iin; frikt, frk ve furkn szcklerinin ise soyut eyler [makult] iin kullanld grlr. Resmi Mushaf: Bakara/53 ve Enbiy/48 yetlerinde Ms peygambere verildii sylenen furkn, soyut eyler olan hak ile btl, iman ile kfr, gzel ile irkini, iyi ile kty birbirinden ayrd iin Kurn'a da isim olarak verilmitir.

te taptklarnz sizi sylediklerinizde yalanladlar. Artk geri evirmeye ve bir yardma g yetiremezsiniz. Ve sizden kim irk koarak yanl; kendi zararna i yaparsa, Biz ona byk bir azab tattracaz. 20 Biz, senden evvel de sadece, kesinlikle yemek yiyen, arlarda yryen elilerden gnderdik. Ve Biz sizin bir ksmnz bir ksmnz iin saflatrmak iin sknt malzemesi yaptk. Sabrediyor musunuz! Ve senin Rabbin ok iyi grendir. (42/25, Furkn,1-20)

19

Necm: 97
Bize kavumay ummayanlar da, Bizim zerimize melekler/ doal gler indirilmeliydi ya da Rabbimizi grmeli deil miydik? dediler. Andolsun ki onlar kendi ilerinde byklklerine inandlar ve byk bir azgnlk yapmak sretiyle azgnlatka azgnlatlar. 22 Melekleri grecekleri gn; ite o gn, gnahkrlara hibir mjde; sevinli haber yoktur. Ve o kavumay ummayanlar Yasak edilmitir, yasak! derler. 23 Ve Biz, Bize kavumay ummayanlarn amelden her yaptklarnn nne getik de onu salm toz zerreleri durumuna getiriverdik. 24 Cennet ashb o gn kalacak yer asndan ok iyi, dinlenecek yer bakmndan da daha gzeldir. 25 Ve o gn gkyz bulutlar ile yarlr ve melekler [n, radyasyon ve meteorlar] ard arkasna indirilir. 26 te o gn gerek hkmranlk, Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] zgdr. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin ise o, pek etin bir gn olmutur. 27-29 Ve o gn, irk komak sretiyle yanl; kendi zararna i yapan o kimse ellerini srarak; Eyvah, keke eli ile beraber bir yol tutsaydm! Eyvah, keke falancay iz brakan bir nder edinmeseydim. Hi phesiz bana geldikten sonra, beni t'ten/Kitap'tan o saptrd. Ve eytan, insan iin bir rezil edenmi! der. 30 Eli de: Ey Rabbim! Hi phesiz benim toplumum u Kurn' mehcur/ terk edilmi bir ey edindiler dedi. 31 Ve ite byle, Biz her peygamber iin gnahkrlardan bir dman klmzdr. Ve yol gsteren ve yardmc olarak Rabbin yeter. 32 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: Kurn o'na bir defada topluca indirilmeli deil miydi? de dediler. Biz, onu senin kalbine iyice yerletirelim diye byle para para indirdik. Ve Biz, onu tane tane/ birbirine kartrmadan vahyettik. 33 Onlarn sana getirdikleri her bir sorunda Biz kesinlikle sana hakk ve en gzel aklamay getirmiizdir. 34 O yzleri st cehenneme toplanacak olanlar; ite onlar, yerce en kt, yolca da en sapk olanlardr. (42/25, Furkn/21-34)
21

Necm: 98
Ve andolsun ki Ms'ya Kitab' verdik, kardei Hrn'u da o'nunla birlikte yardmc, desteki verdik. 36 Sonra da, Haydi yetlerimizi yalanlayan o topluma gidin! dedik. Sonunda da onlar paralayp yok ettik.
35

Biz Nh toplumunu da elileri yalanladklarnda suda boduk ve kendilerini insanlar iin bir almet/gsterge yaptk. Ve Biz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin ok ac veren bir azab hazrladk. 38 d', Semd'u, Ress ashbn ve bunlar arasnda daha birok kuaklar da. 39 Ve Biz onlarn hepsine rnekler verdik ve hepsini krdk geirdik. 40 Ve andolsun bunlar, bel ve fenalk yamuruna tutulmu olan beldeye gittiler. Peki, onu da grmyorlar myd? Tam tersi, bunlar ldkten sonra dirilmeyi ummamaktaydlar. (42/25, Furkn/35-40)

37

Necm. 99
Seni grdkleri zaman da, Bu mu Allah'n eli olarak gnderdii? yet tanrlarmza inanmakta direnmeseydik, gerekten de bizi neredeyse tanrlarmzdan saptracakt diye seni alaya almaktan baka bir ey yapmyorlar. Ve onlar, yaknda azab grdkleri zaman, kimin yolca daha sapk olduunu bilecekler! 43 Kt duygularn, tutkularn kendine tanr edinen kiiyi grdn m/hi dndn m? Peki, onun zerine sen mi vekil oluyorsun? 44 Yoksa sen, onlarn ounun gerekten vahye kulak vereceini yahut akllarn kullanacaklarn m sanyorsun? Onlar ancak hayvanlar gibidir. Aslnda yol bakmndan daha sapktrlar/akndrlar/aadrlar. (42/25, Furkn/41-44)
41,42

Necm: 100
Rabbinin o glgeyi nasl uzatm olduuna bakmadn m? Dileseydi onu elbet hareketsiz de yapard. Sonra Biz gnei, ona delil yaptk. Sonra da onu kolay bir ekile Kendimize doru ektik. 47 Ve O, sizin iin geceyi elbise, uykuyu da rahatlk yapandr. Ve O, gndz yayl yapandr. 48,49 Ve O, rzgrlar rahmetinin nnde mjdeci olarak gnderendir. Ve Biz l bir beldeye can verelim, oluturduumuz nice hayvanlara ve insanlara su salayalm diye gkten tertemiz bir su indirdik. (42/25, Furkn/45-49)
45,46

Necm: 101
Ve andolsun Biz, t almalar iin her eyi, eit eit ekillerde anlattk, ama insanlarn ou sadece iyilikbilmezlikte dayattlar. 51 yet dileseydik Biz elbette her kente bir uyarc gnderirdik. 52 yleyse kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere itaat etme ve Furkn ile onlara kar olanca gcnle byk bir cihat yap, ura ver! 53 Ve O, iki denizi salverendir; u su, tatl ve susuzluu giderici, u da tuzlu ve acdr. Ve O, aralarna bir engel ve yasak koyandr. 54 Ve O, sudan, bir beer oluturup sonra ona bir soy ve evlilik sebebiyle akrabalk oluturandr. Ve senin Rabbin her eye g yetirendir. 55 Onlar da Allah'n astlarndan kendisine yarar salamayan ve zarar vermeyen eylere tapyorlar. Ve o kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kii, Rabbinin aleyhine arka kandr/kullarn saptrmak iin alandr. 56 Ve Biz seni ancak mjdeleyici ve uyarc olmak zere gnderdik. 57 De ki: Ben, buna karlk sizden herhangi bir cret istemiyorum. Sadece ve sadece Rabbine doru bir yol tutmay dileyen kimseler istiyorum.
50

Ve sen, lmeyen daima diri olana gvenip dayan ve O'nun vgs ile birlikte tm noksanlklardan arndr. Kullarnn gnahlarndan haberdar olarak O lmeyen, daima diri olan yeter. 59 O daima diri olan, gkleri, yeryzn ve ikisinin arasndakileri alt evrede oluturan, sonra en byk taht zerinde egemenlik kurandr,131 yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir. Haydi, sen bunu ok iyi bilene sor. 60 Ve onlara Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] boyun eip teslimiyet gsterin! dendii zaman, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah da neymi? Senin bize emrettiin ey iin mi boyun eip teslimiyet gstereceiz? dediler. Ve bu boyun eip teslimiyet gsterme emri, onlarn nefretlerini artrd. (42/25, Furkn/50-60)

58

Necm: 102
Gkte burlar yapan, onlarn iinde bir kandil ve aydnlatc bir ay oluturan Zat ne cmerttir! 62 Ve O, t almay veya kendisine verilen nimetlerin karln demeyi dileyen kimseler iin gece ile gndz birbiri ardnca getirendir. 63 Ve Rahmn'n; yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n kullar yle kimselerdir ki onlar, yeryznde alakgnlllkle yrrler ve cahil kimseler kendilerine lf att zaman Selm! derler. 64 Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] kullar, Rablerine teslimiyet gstererek ve kulluk grevlerini yerine getirerek gecelerler. 65,66 Ve Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] kullar, Rabbimiz! Cehennem azabn bizden sav! Dorusu onun azab daim bir deiim ve ykma uramaktr. Oras cidden ne kt bir karargh, ne kt bir ikametghtr! derler. 67 Ve Rahmn'n kullar, harcadklarnda savurganlk etmezler, sklk da etmezler ve bu ikisi arasnda bir denge olmutur. 68-71 Ve ite Rahmn'n kullar, Allah ile beraber baka bir ilha yalvarmazlar. Allah'n haram ettii can ldrmezler. Ancak hak ile ldrrler. Zina da etmezler. Ve kim bunlar yaparsa, gnahla karlar. Kymet gn azab kat kat olur ve orada, alaltlarak srekli olarak kalr. Ancak tevbe eden, iman eden ve slihi ileyenler bunun dndadr. te Allah, onlarn ktlklerini iyiliklere evirir. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhametlidir. Ve her kim tevbe eder ve slihi ilerse, kesinlikle o, tevbesi kabul edilmi olarak Allah'a dner. 72 Ve Rahmn'n kullar, yalan yere tanklk etmezler, bo bir eye rastladklar zaman saygn bir ekilde geerler. 73 Ve Rahmn'n kullar, kendilerine Rablerinin almetleri/ gstergeleri hatrlatldnda ise, onlar zerine sarca ve krce davranmazlar. 74 Ve Rahmn'n kullar, Rabbimiz! Bize elerimizden ve bizden sonraki kuaklarmzdan gz aydnl olacak kimseler hibe et/ bala. Ve bizi Allah'n korumas altna girmi kiilere nder kl! derler. 75,76 te Rahmn'n kullar, sabretmelerine karlk cennetin en yksek makamlarnda, orada sonsuz olarak kalacaklar olarak dllendirilecekler, orada hrmet ve selmla karlanacaklardr. Oras ne gzel bir karargh ve ne gzel bir ikametghtr!
61

131

Bkz. 37, 52 nolu notlar.

De ki: Yakarnz olmasa, Rabbim size deer verir mi ki de siz, kesinkes yakarmadnz, yalanladnz? Artk yakarmama, yalanlama sizin ayrlmaznz olacaktr; kendinizi bu durumdan kurtaramayacaksnz. (42/25, Furkn/61-77)

77

FTIR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 103
Tm vgler, gkleri ve yeri yoktan yaratan, haberci yetleri ikier, er, drder anlaml/ doal gleri ikier, er, drder iddet biriminde132 eliler yapan Allah'a zgdr. O, oluturmada diledii eyleri artrr. phesiz ki Allah her eye gc yetendir. 2Allah, insanlara rahmetten neyi aarsa, artk onu tutacak biri olamaz. Her neyi de tutarsa, onu da, ondan sonra salacak biri olamaz. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (43/35, Ftr/1-2)
1

Necm: 104
Ey insanlar! Size gkten ve yerden rzk veren Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn. Allah'tan baka bir oluturucu mu var? O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Buna ramen nasl dndrlyorsunuz?! 4 Ve eer onlar seni yalanlyorlarsa, kesinlikle senden nce de eliler yalanlanmt. Ve iler yalnzca Allah'a dndrlr. 5 Ey insanlar! Hi phesiz, Allah'n yapmak iin verdii sz gerektir. Onun iin bu basit dnya yaam sizi aldatmasn. Ve sakn o aldatc, sizi, Allah ile aldatmasn. 6phesiz o eytan, sizin iin dmandr. Onun iin siz de onu dman edinin. phesiz eytan kendi taraftarlarn alevli atein ashbndan olmalar iin arr. 7 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; onlar iin iddetli bir azap vardr. man etmi ve dzeltmeye ynelik ileri yapm kiiler; onlar iin bir balanma ve byk bir dl vardr. 8Onun iin, kt ameli kendisine ssl gsterilen sonra da onu gzel gren kii mi? phe yok ki Allah dilediini/dileyeni artr, dilediine/dileyene de klavuzluk
3

132

MELEKLER: Yukarda belirttiimiz gibi, melek szcnn anlam tredii kke gre deimektedir. Melike ve bunun tekili olan melek szckleri, ulk veya melk kknden tremilerdir. Buna gre, melike szc, bazen eli, bazen de ynetim gc anlamna gelir. Szcn nerede hangi anlamda kullanld ise, yer ald pasajn sz akndan anlalmaktadr. KER, ER, DRDER KANATLI: Cahiliye Araplar arasnda yaygn olan inana gre Allah'n kzlar ve yardmclar olan melekler kanatl yaratklardr ve rzgr, yamur, deprem gibi doa olaylar da onlarn eseridir. Bu cahil inanlar, ksmen rivyetlere de girmi ve Peygamberimizin Cebrl'in kanatlarnn 600 olduunu bildirdii iddia edilmitir. Ayrca bu tr abartlar, srfl'in her biri doudan batya uzanan tam 12.000 tane kanad olduu, Allah'n Arn da bu kanatlarla tad gibi fantezilerle de sslenmitir. zellikle Kabu'l-Ahbar rivyetlerinde meleklerin kanatlar milyonlar amaktadr. Biz, kanat szcnn burada gten kinaye olarak kullanldn dnyoruz. yle ki: Bu kanatlar bir bakma fizik biliminde bir g birimi olarak kullanlan HP [beygir gc] ifadesi gibidir. Meleklerdeki kanat okluu, onlarn glerinin fazlaln ifade etmektedir. Buna gre, meleklerin kanatlar; A) Melek szc ynetim gc anlamnda kabul edildii takdirde, meleklerin kanatlar da yamur, rzgr, sel gibi doa olaylarnn g; B) Melek szc haber verici anlamnda kabul edildii takdirde ise, Kurn yetlerinin mtebih anlamlarnn insanlar zerinde yaratt etkiler olarak anlalmaldr. Bu aklamalardan sonra konumuz olan yetlerin takdiri, szcklerin deiik anlamlarna gre iki trl yaplabilir: A) Hamd, gkleri ve yeri yoktan yaratan, gnderdii yetleri ikier, er, drder anlaml eliler klan Allah'a zgdr. O, yaratmada diledii eyleri artrr. phesiz ki Allah her eye gc yetendir. B) Hamd, gkleri ve yeri yarp paralayacak olan, doal gleri deiik iddette eliler klan Allah'a zgdr. O, yaratmada diledii eyleri artrr. phesiz ki Allah her eye gc yetendir. Meleklerin bu yette ikier, er ve drder kanatl eli olular hakkndaki tevlimiz, indirilmi eliler olan Kurn yetlerinin mtebih olanlarnn birden ok anlam ifade ettiklerinin bildirildii ynndedir. Bu anlam tercih etmemizin sebebi, 2. yette geen rahmet ve hakm kelimlerinden elde ettiimiz ipucudur. yetin son ksmndaki, Allah artrr ifadesiyle, Allah'n gcnn snrszl, her istedii eyi yarataca ve yaratmasnn sreklilii ifade edilmektedir.

eder. Onun iin cann onlara kar hasretlerle/ zntlerle sklp gitmesin. phesiz Allah, onlarn yapmakta olduklarn ok iyi bilir. 9 Ve Allah, rzgrlar gnderendir. Sonra onlar da bir bulutu harekete geirip yukarlara kaldrr. Derken Biz, o bulutu lm bir beldeye srp gndermiizdir. Bylece yeryzne lmnden sonra onunla hayat veririz. te byledir lm rm insanlara hayat vermek. 10 Her kim stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan; mutlak galip olmak istiyorsa, bilsin ki en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan; mutlak galip olmak tamamyla yalnzca Allah'ndr. Ho kelimeler yalnzca O'na ykselir. Ve dzgn i onu ykseltir. Ktlklerin plnlarn yapan u kiiler; onlar iddetli azap kendileri iin olanlardr. Onlarn plnlar ise; o, darmadan olur. 11 Ve Allah sizi bir topraktan, sonra nutfeden oluturdu. Sonra sizi iftler yapt. Dii ancak O'nun bilgisi ile hamile olur ve brakr [dourur/drr]. Kendisine mr verilenin de mrnden yaad ve mrnden eksilen kesinlikle bir kitapta yazldr. phe yok ki bu, Allah'a ok kolaydr. 12 ki deniz de eit olmuyor; u tatldr, hararet keser ve ierken kayar; u da tuzludur, yakar kavurur. Her birinden de taze bir et yersiniz ve giyeceiniz bir ss karrsnz. O'nun armaanlarndan hakknz olan arayasnz ve kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye onda suyu yara yara giden gemileri de grrsn. 13,14 Allah, geceyi gndze sokuyor, gndz de geceye sokuyor. Gnei ve ay insanln yararlanaca yap ve ileyite yaratmtr. Hepsi ad konmu bir mddet iin akp gidiyor. te bu, mlk Kendisinin olan sizin Rabbinizdir. O'nun astlarndan yakardnz kimseler bir hurma ekirdeinin zarna bile sahip olamazlar. Onlar arrsanz, onlar arnz iitmezler; iitseler bile size cevap veremezler, Kymet gn de ortak kotuunuzu kabul etmezler. Sana her eyden haberdar olan Allah gibi kimse haber veremez. 15 Ey insanlar! Allah'a muhta olanlar sizlersiniz. Allah ise; O, zengin ve vgye lyk olandr. 16,17 Eer O dilerse sizi yok eder ve yepyeni bir oluturmay/halk getirir. Bu, Allah'a hi g de deildir. (43/35, Ftr/3-17)

Necm: 105
Ve gnhkar bir kimse, bakasnn gnahn ekmez. Eer ok gnah olan/ok zengin olan bir kimse, gnahn ektirmek iin birini arsa da ondan hibir gnah alnp bakasna ektirtilmeyecek. Bir akrabas olsa bile phesiz sen ancak Rablerine kar ssz yerlerde saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan ve salt ikame edenleri [ml ynden ve destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutanlar] uyarrsn. Her kim arnrsa ancak kendisi iin arnr. Dn de yalnzca Allah'adr. 19-21 Kr ile gren, karanlklar ile aydnlk ve glge ile scaklk eit olmaz. 22 ller ve diriler de eit olmaz. phesiz Allah, her dilediine/dileyene iittirir. Sen ise kabirlerdeki kiilere iittiren biri deilsin. 23Sen sadece bir uyarcsn. 24 phesiz Biz, seni hak ile bir mjdeci, bir uyarc olarak gnderdik/eli yaptk. Her mmetin de iinde bir uyarc kesinlikle gelip gemitir. 25Ve onlar seni yalanlyorlarsa, hi phesiz onlardan nceki kiiler de yalanlamlard; eliler onlara apak delillerle, sahifelerle ve aydnlatc kitaplarla gelmilerdi. 26Sonra Ben, kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kiileri tutup yakaladm. imdi Beni tanmamak/tantmamaya yeltenmek nasl oldu? 27 Grmedin mi/ hi dnmedin mi, gerekten Allah gkten bir su indirdi? Biz onunla renkleri baka baka meyveler/ rnler karverdik. Dalardan da yollar var; beyazl, krmzl eitli renklerde/ renklerin deiik tonlarnda. Ve kapkara topraklar/ yollar da var.
18

nsanlardan, dier canl varlklardan ve davarlardan da byle trl trl renkte olanlar vardr. Kullar arasnda Allah'tan ancak bilginler saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperirler. Hi phesiz Allah ok gldr, ok balaycdr. 29,30 Hi phesiz Allah'n kitabn okuyan, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan ve ayakta tutan] ve kendilerini rzklandrdmz eylerden gizli ve ak olarak veren u kimseler, Allah, dllerini kendilerine tastamam versin ve armaanlarndan kendilerine artrsn diye, kesinlikle batma ihtimali/ olasl olmayan bir ticareti umarlar. Hi phesiz O, ok balayc ve karlk vericidir. 31 Ve Bizim, Kitap'tan sana, sadece iinde konu edilenleri dorulayc olarak vahyettiimiz ey, hakkn ta kendisidir. phe yok ki, Allah, kullarn hakkyla bilen ve hakkyla grendir. (43/35, Ftr/18-31)

28

Necm: 106
Sonra Biz, Kitab' kullarmzdan, szp setiklerimize miras braktk. imdi de onlardan bazlar kendilerine hakszlk eden, bazlar orta yolu tutan/ikili oynayan, bazlar da Allah'n izniyle/ bilgisiyle hayrlarda nde gidenlerdir. te bu, byk armaann; Adn cennetlerinin ta kendisidir. Onlar oraya gireceklerdir. Orada altn bileziklerle ve incilerle ssleneceklerdir. Oradaki elbiseleri ipektir. 34,35Onlar orada, Tm vgler, bizden o znty gideren ve bizi armaanlarndan, kendisinde bize yorgunluk gelmeyen, kendisinde bizim iin usan olmayan, durulacak bu yurda girdiren Allah'a zgdr. Gerekten Rabbimiz ok balayc ve ok karlk vericidir derler. 36 Ve u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kiiler, cehennem atei kendileri iin olanlardr. Onlar hakknda hkm verilmez ki lsnler. Kendilerinden, cehennem ateinin biraz da hafifletilmez. te Biz, kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden her ar kimseyi byle cezalandrrz. 37Ve onlar, orada feryat ederler: Rabbimiz! Bizleri kar, yapm olduklarmzdan baka dzgn amel yapalm. Sizi, dnecek olann dnecei kadar mrlendirmedik mi? Size uyarc da gelmiti. O hlde tadn! Artk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin bir yardmc da yoktur. 38 Kesinlikle, Allah gklerin ve yerin grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini bilendir. Hi phesiz O, gslerin iindekini ok iyi bilendir. 39 O, sizi yeryznde halifeler yapandr. Artk kim kfrederse; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse, kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmesi kendi zararnadr. Ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeleri, Rablerinin katnda kendilerine sadece buzu artrr. Ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmeleri kendilerine sadece zarar artrr. (43/35, Ftr/32-39)
32,33

Necm: 107
De ki: Allah'n astlarndan yakarp durduunuz ortak kotuunuz kimseleri hi dndnz m? Gsterin bana, yeryznden neyi oluturmular? Ya da onlar iin gklerde bir ortaklk m var? Ya da Biz kendilerine bir kitap vermiiz de onlar, ondan bir delil zerinde midirler? Tam tersi, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, birbirlerine, aldatmadan baka bir vaatte bulunmuyorlar.
40

Hi phesiz gkleri ve yeryzn yokoluvermekten, Allah tutuyor. Andolsun ki eer gkler ve yeryz yokoluverirlerse, onlar O'ndan sonra kimse tutamaz. Gerekten O, ok yumuak davranan, ok balayandr. 42,43 Ve onlar, var gleriyle Allah'a yemin etmilerdi ki, kendilerine uyarc bir peygamber gelirse, kesinlikle nderli toplumlarn her birinden daha doru yolda olacaklard. Buna ramen ne zaman ki kendilerine bir uyarc geldi, bu, yeryznde bir kibirlenme ve ktlk dzeni ynnden onlarn sadece nefretlerini artrd. Hlbuki kt dzen ancak kendi dzenbazn epeevre kuatr. O hlde ncekilerin kanunundan/ onlara uygulanandan baka ne gzetiyorlar? Onun iin sen, Allah'n uygulamasnda asla bir deime bulamazsn. Sen, Allah'n uygulamasnda asla bir bakalama da bulamazsn. 44 Ve yeryznde gezip de bir bakmadlar m, kendilerinden ncekilerin sonu nasl olmu? Hlbuki onlar, kuvvete kendilerinden daha etin idiler. Gklerde ve yeryznde Allah' ciz brakan hibir ey yoktur. Kesinlikle O, en iyi bilendir, en gl olandr. 45 Ve eer Allah, kazanmakta olduklar eyler dolaysyla insanlar sorgulayp cezalandracak olsayd, yeryznde kk-byk hibir canly brakmazd. Velkin onlar, ad konmu bir sreye kadar ertelemektedir. Sonunda sre sonlar geldii zaman da artk phesiz Allah, Kendi kullarn en iyi grendir. (43/35, Ftr/40-45)

41

MERYEM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 108
Kf/20, H/5, Y/10, Ayn/70, Sd/90.133 2 Rabbinin, kulu Zekeriyy'ya olan rahmetini anmas! 3 Bir zamanlar o, Rabbine gizli olarak seslenmiti. 4-6Demiti ki: Rabbim! phesiz benim kemiim zayflayp gevedi ve bam aarm sayla alev gibi tututu. Sana dua etmekle de Rabbim, mutsuz olmadm. Ve gerekten ben, arkamdan, yaknlarmdan/amcaoullarmdan endiedeyim. Karm da ksrdr. Onun iin katndan bana, bana da miras olacak, Yakb ailesine de miras olacak bir vel [yardmc, koruyucu yakn kimse] bala. Rabbim, onu rzan kazanan/herkesin honut olaca biri kl! 7Ey Zekeriyy! phesiz biz sana bir delikanly o'nun ismi Yahy'dr-mjdeliyoruz. Bundan nce o'na hibir ada yapmadk. 8 Zekeriyy: Rabbim! Karm ksr, ben de son derece kocamken benim nasl bir delikanlm olabilir? dedi. 9 Allah dedi ki: yledir! Rabbin buyurdu ki, o, Bana kolaydr. Bundan nce de Ben seni, sen hibir ey deilken oluturmutum. 10 Zekeriyy, Rabbim! Bana bir almet ver dedi. Allah, Senin almetin, sapasalam olduun hlde, gece insanlarla konumamandr buyurdu. 11 Zekeriyy, bunun zerine mihraptan; zel makamndan toplumunun karsna kp onlara, daima/her zaman Allah' tm noksanlklardan arndrmalarn iaret etti. 12-15Ey Yahy! Kitab' kuvvetle al! O henz ocuk iken o'na yasa, tarafmzdan sevecenlik ve temizlik verdik ve o, Allah'n korumas altna oka girmi biriydi. Ve anne-babasna ok iyi davranand. Ve o bir zorba ve itaatsiz biri olmad. Ve dourulduu gn ve lecei gn ve yeniden diri olarak kaldrlaca gn o'na selm olsun! (44/19, Meryem/1-15)
1

Necm: 109
Kitap'ta Meryem'i de an! Hani o, ailesinden/yaknlarndan ayrlarak dou tarafnda bir yere kap gitmiti. 17 Sonra ailesiyle/yaknlaryla kendisi arasna bir perde edinmiti de Biz ona ruhumuzu/ilh mesajmz134 gnderdik, sonra ruhumuzu/mesajlarmz getiren eli, Meryem'e mkemmel bir beer rnek verdi. 18 Meryem: Ben senden Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] snrm. Eer sen Allah'n korumas altna girmi birisi/tak isen... dedi. 19 Eli/Zekeriyy: Ben sadece, sana tertemiz bir delikanl balamam/balamak iin, Rabbinin elisiyim dedi. 20 Meryem: Benim nasl delikanlm olabilir? Bana hibir beer dokunmamtr. Ben bir yasa tanmaz/iffetsiz biri de deilim dedi. 21 Eli: yledir! Rabbin buyurdu ki: Babasz ocuk vermek, Bana pek kolaydr. Hem Biz, onu nezdimizden insanlara bir almet/gsterge ve rahmet yapacaz. Ve o gerekletirilmi bir i oldu.
16

133 134

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 60 nolu not.

Sonunda Meryem/delikanlya gebe kald. Sonra da O'nunla uzak bir yere kat gitti. Sonra doum sancs onu bir hurma dalna tutunup dayanmaya zorlad. Keke bundan nce lseydim ve bsbtn unutulan biri olsaydm! dedi. 24-26 Sonra ona; Meryeme aasndaki kii; Zekeriyya seslendi: Sakn zlme, Rabbin alt tarafnda bir su ark aktt. Hurma daln kendine doru silkele, zerine olgunlam taze hurmalar dsn. Sonra ye-i, gzn aydn olsun. Sonra eer beerden birini grrsen, Ben Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] bir oru adadm, onun iin bugn hibir kimseyle konumayacam de. 27-28 Sonra Meryem, ocuunu yklenerek toplumuna getirdi. Toplumu dediler ki: Ey Meryem! Dorusu sen grlmemi bir ey yaptn. Ey Hrn'un kz kardei! Senin baban kt bir kii deildi, annen de yasa tanmaz/iffetsiz bir kadn deildi. 29 Bunun zerine Meryem ona; doum annda aasnda bulunan kiiye; Zekeriyyaya iaret etti, ondan gelimeleri aklamasn istedi. Zekeriyya, Meryemin zina etmeden ocuu dourduuna kefil olup ocuun mabedde yetitirilmesini istedi. Onlar, Biz, yksek mevkide olan kiiler, henz ergenlik ana gelmemi birine nasl sz syleriz/yksek mevkide olan kiiler henz ergenlik ana gelmemi birine nasl sz syler? dediler. 34 te bu, hak sze gre, hakknda ihtilf edip durduklar, 30phesiz ben Allah'n kuluyum. O bana kitab verdi ve beni bir peygamber yapt. 31Beni, ben nerede olursam olaym mbarek kld. Hayatta bulunduum mddete bana salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay] ve zekt/vergiyi ykmllk olarak ulatrd. 32Ve beni, anneme iyi davranan bir kimse yapt. Ve beni bir zorba, mutsuz biri yapmad. 33Ve dourulduum gn, leceim gn ve diri olarak yeniden diriltileceim gn, selm benim zerimedir. 36Ve phesiz Allah benim Rabbimdir, sizin de Rabbinizdir. O hlde O'na kulluk edin, ite bu, dosdoru yoldur 34diyen Meryem olu s'dr.135 (44/19, Meryem/16-34, 36)
23

22

Necm: 110
Allah iin ocuk edinmek diye bir ey yoktur. O, bundan arnktr. O, bir eye hkmederse, ona sadece Ol der, o da oluverir. 37 Sonra da kendi aralarndan kan tutarsz gruplar, ihtilfa dtler. te o byk gnn tanklndan, durumasndan o kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kiilerin vay haline! 38 Bize gelecekleri gn, neler iitecekler, neler grecekler! Fakat irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, bugn apak bir sapklk iindedirler. 39 Ve sen onlar, kendileri bilgisizlik, duyarszlk iindeyken ve inanmyorlarken emrin yerine getirilecei o byk pimanlk gnyle uyar!
35

135

Resmi Mushaf'ta s ile ilgili pasajlardaki yetler, gaflet veya ihanetten teknik ve anlam bilgisi asndan hatal olarak tertip edilmitir. Bu tertip sonucu s, insan/beer olmaktan karlm; beikte konuturulmu, gklere ykseltilmi ve sonrada gkten yere inecei inanc oluturulmutur. Btn bunlar, pasajdaki cmlelerin yerini deitirmek ve oluturulan kraat farkllklarn esas alma sretiyle yaplmtr. yetin orijinalinde Meryemin iaret ettii kimse zamir olarak; ona eklinde yer aldndan, genellikle o zamiri ile kastedilenin Meryemin kucandaki bebek olduu kabul edilir. Bize gre ise o zamiri, o toplantda bulunan ve Meryemin durumunu adan zye bilen, Meryem doururken onu ynlendiren, 24-26. ayetlerde konu edilen aadaki kii olan Zekeriyye peygambere re gnderilmi olmaldr. Ayrca l-i Imrn/37deki Ve Zekeriyyay ona (Meryeme) kefil etti beyan ile ifade edilen de budur. Ayrca sunduumuz meal, mehd szcnn mhd; nkellim szcnn ykellim eklindeki kraaatinden ve 30. yetin banda fa-i takbiyye olmayndan hareketle, s'nn szlerini ieren yetler, 34. yetteki Meryem olu s ifadesinin sfat olarak deerlendirilmesi ile elde edilmitir. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.

phesiz Biz, yeryzne ve onun zerindeki kimselere vris olacaz/onlar gidecek Biz kalacaz. Ve onlar yalnzca Bize dndrleceklerdir. (44/19, Meryem/35, 37-40)

40

Necm: 111
Kitap'ta brhm'i de an/hatrlat. phesiz ki o, z-sz doru biri idi, peygamberdi. Bir zaman o, babasna: Babacm! itmeyen, grmeyen ve sana hibir yarar olmayan eylere niin kulluk ediyorsun? Babacm! phesiz sana gelmeyen bir bilgi bana geldi. O hlde bana uy da, sana dosdoru bir yolu gstereyim. Babacm! eytana kulluk etme. phesiz eytan Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] si oldu. Babacm! phesiz ben, sana Rahmn'dan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan] bir azap dokunur da eytan iin bir yol gsteren, koruyan, yardm eden bir yakn olursun diye korkuyorum demiti. 46 Babas: Ey brhm! Sen benim ilhlarmdan yz m eviriyorsun? Eer vazgemezsen, andolsun seni talayarak ldrrm. Haydi, uzun bir mddet bana uzak ol/defol! dedi. 47,48 brhm: Selm sana olsun, senin iin Rabbimden balanma dileyeceim. phesiz O, bana ok armaan verendir. Ve ben, sizden ve Allah'n astlarndan kulluk ettiiniz eylerden ekilip ayrlyorum. Ve Rabbime dua edeceim. Rabbime yalvarmda mutsuz olmayacam umuyorum dedi. 49 Sonra brhm, toplumundan ve onlarn Allah'n astlarndan kulluk ettikleri eylerden uzaklanca, Biz o'na shk' ve Yakb'u ihsan ettik. Hepsini de peygamber yaptk. 50 Ve Biz onlara rahmetimizden armaanlarda bulunduk. Ve onlar iin yce bir doruluk dili yaptk. (44/19, Meryem/41-50)
42-45 41

Necm: 112
Ve Kitap'ta Ms'y da an/hatrlat. phesiz o artlarak saflatrlm idi. Ve bir eli, bir peygamber idi. 52 Biz o'na en uurlu Tr'un yan tarafndan seslendik ve o'nu zel bir konumada bulunmak zere yaklatrdk. 53Ve rahmetimizden o'na, kardei Hrn'u bir peygamber olarak ihsan eyledik. 54 Ve Kitap'ta sml'i an/hatrlat. phesiz o, vaadine sadk idi, bir eliydi, bir peygamberdi. 55 Ve o ailesine/evresine salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay] ve zekt/vergiyi emrederdi. Ve o Rabbinin katnda honutlua ermiti. 56 Ve Kitap'ta dris'i an/hatrlat. phesiz O, z-sz doru biriydi, bir peygamberdi. 57Ve Biz O'nu yce bir mekna ykselttik. 58 te bunlar, dem'in soyundan, Nh ile beraber tadklarmzdan, brhm ve srl'in soyundan, klavuzluk ettiimiz ve setiimiz peygamberlerden Allah'n kendilerine nimetler verdii kimselerdir. Onlar kendilerine Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] yetleri okunduu zaman alayarak ve boyun eip teslimiyet gstererek yere kapanrlard. (44/19, Meryem/51-58)
51

Necm: 113
Sonra onlarn ardndan kt bir nesil geldi ki, salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmaya almay] kaybettiler/hayatlarndan karp attlar. Ve ehvetlerine uydular. Bundan dolay tevbe eden ve iman eden ve slihi ileyenler hari onlar azgnlklarnn cezasyla karlaacaklardr. te tevbe eden, iman eden ve slihi ileyenler cennete;
59-61

Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] kullarna grmedikleri hlde vaat ettii Adn cennetlerine girecekler ve hibir ekilde hakszla uratlmayacaklardr. phesiz O'nun vaadi kesinlikle yerini bulacaktr. 62 Onlar orada bo bir sz iitmezler. Ancak Selm [salk, esenlik, mutluluk]! iitirler. Orada onlar iin her zaman rzklar da vardr. 63 te bu, kullarmzdan Allah'n korumas altna girmi kiilere miras olarak/zahmetsizce ve son sahipleri olmak zere vereceimiz cennettir. (44/19, Meryem/59-63)

Necm: 114
Biz Kurn yetleri,136 yalnzca Rabbinin emri ile ineriz. Btn gemi ve gelecek eyler ve bunlarn arasndakiler yalnzca O'nundur. Ve senin Rabbin unutmu deildir. 65O, gklerin, yerin ve aralarndakilerin Rabbidir. yleyse, O'na kulluk et ve O'na kulluk etmekte sabret. Hi sen O'nun ismiyle isimlenen birini bilir misin? (44/19, Meryem/64-65)
64

Necm: 115
Ve o insan: Ben ldm zaman, ileride gerekten diri olarak karlacak mym? diyor. Ve o insan, daha nce o hibir ey deilken, gerekten Bizim kendisini oluturduumuzu dnmez mi? 68 Bunun iin, Rabbine andolsun ki Biz onlar ve eytanlar kesinlikle toplayacaz. Sonra onlar dizleri zerine km hlde cehennemin d kenarnda/toplanma alannda kesinlikle hazr bulunduracaz. 69 Sonra her gruptan, Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] kar kafa tutmada daha iddetli davrananlar her kimselerse, onlar kesinlikle ayracaz. 70 Sonra elbette ki Biz, oraya atlmaya kimlerin daha lyk olduunu daha iyi biliriz. 71 Ve Rabbinin zerine alm olduu kesinlemi bir hkm olarak, iinizden cehennemin d kenarna/toplanma yerine uramayacak hi kimse yoktur. 72 Sonra Biz, Allah'n korumas altna girmi kiileri kurtarrz. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da cehennemin d kenarnda/toplanma alannda dizleri zerine km hlde brakrz. (44/19, Meryem/66-72)
67 66

Necm: 116
Ve yetlerimiz kendilerine apak okunduu zaman, o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler, iman etmi olan kiilere, Bu iki zmreden [mmin ve Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden] hangisi makam mevki bakmndan daha iyi, dp kalkt kimseler/rgtler bakmndan daha gzeldir? dediler. 74 Hlbuki Biz, onlardan nce, mal ve gsterie daha gzel nice kuaklar/asrlar halkn deiime/ykma urattk. 75 De ki: Kim sapklk iinde olursa, Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], ona uzattka uzatr/sre tanr. Sonunda kendilerine vaat edileni [azab veya kymetin kopuunu] grdkleri vakit, artk onlar kimin makamca-mevkice daha erli ve askerce [desteke, kuvvete] daha zayf olduunu bilecektir.
73

136

Bkz. 204 nolu. not.

Ve Allah, klavuzlandklar doru yola girenlere klavuzu artrr. Ve kalc olan dzeltmeye ynelik iler, Rabbinin katnda sevap bakmndan daha hayrldr, sonu bakmndan da daha iyidir. (44/19, Meryem/73-76)

76

Necm: 117
Peki, almetlerimizi/ gstergelerimizi, Allah'n ilhln ve rabliini kabullenmeyen ve Elbette mal ve ocuk verilecektir diyen kimseyi grdn m/hi dndn m? 78-80 O inkrc kii, bilmeyecei, aklnn ermeyecei konulara bilgi sahibi oldu; ya da Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] katndan bir sz m ald? Kesinlikle onun dnd gibi deil! Biz onun syledii eyleri yazarz ve onun iin, azaptan uzattka uzatrz. Ve o syledii eylere Biz miras olacaz/son sz ve uygulama Bizimdir ve o, Bize tek bana gelecektir. 81 Ve onlar, kendileri iin bir g, an, eref olsun diye Allah'n astlarndan ilhlar edindiler. 82 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! O edindikleri ilhlar, onlarn kulluklarn kabul etmeyecekler ve aleyhlerine dnp kar olacaklardr. 83 Grmedin mi/hi dnmedin mi? phesiz Biz eytanlar, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler zerine gnderdik. Onlar kkrttka kkrtyorlar. (44/19, Meryem/77-83)
77

Necm: 118
yleyse onlarn zarar iin acele etme. phesiz Biz, onlar iin saydka sayyoruz. O gn Allah'n korumas altna girmi kiileri, Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] binekli heyetler hlinde toplayacaz. 86 Sulular da susam olarak cehenneme sreceiz. 87 Onlar, Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] katndan bir garanti sz alm olan kimse hari ki bu hi kimseye verilmemitir, yardma-destee sahip olamayacaklardr. 88 Ve onlar, Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] ocuk edindi dediler. 89 Andolsun ki siz ok irkin bir ey sylediniz. 90,91 Az kalsn bundan; Rahmn'a ocuk isnat ettiler diye; gkler atlayacak, yer yarlacak ve dalar paralanp dalacakt. 92 Hlbuki Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] iin ocuk edinmek yaramaz. 93Gklerde ve yerde bulunan btn herkes, Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a], yalnzca kul olarak gelecektir. 94 Andolsun ki Rahmn, onlarn hepsini kuatmtr ve kendilerini bir bir saymtr. 95Hepsi de kymet gn Rahmn'a tek balarna gelirler. 98 Ve Biz onlardan nce nice nesilleri deiime/ykma urattk. Onlardan herhangi bir kimse hissediyor musun? Yahut onlara ait hafif bir ses duyuyor musun?137 96 phesiz u iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], onlar iin sevgi var edecektir. 97 te phesiz Biz bu Kurn', kendisiyle Allah'n korumas altna girmi kiileri mjdeleyesin, inat eden toplumu da uyarasn diye senin lisann zere kolaylatrdk. (44/19, Meryem/84-95, 98, 96-97)
85 84

137

Anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'taki 98. yet 95. yetin arkasnda tertip edilmitir.

T-H SRES
MEKKE DNEM

Necm: 119
T/9, H/5.138 2-4 Biz, Kurn' sana skntya desin/mutsuz olasn diye deil, ancak saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kimse iin bir t olmak zere, yeryzn ve yce gkleri oluturandan bir indirilile indirdik. 5 Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], en byk taht zerine egemenlik kurmutur.139 6Gklerde olan eyler, yeryznde olan eyler, bu ikisinin arasnda olan eyler ve nemli topran altnda bulunan eyler yalnzca Rahmn'ndr. 7 Sen sesini ykseltirsen, Rahmn phesiz gizliyi ve gizlinin gizlisini bilir. 8Allah, kendisinden baka hibir ilh olmayandr. En gzel isimler sadece O'nundur. (45/20, T-H/1-8)
1

Necm: 120140
Ms ile ilgili bilgiler kesinlikle sana ulat. Hani o bir ate grmt de ehline [ailesine, yaknlarna]: Kesinlikle ben bir ate grdm. Ondan size bir kor paras getirmem yahut ate zerinde bir klavuz bulmam iin siz bekleyin! demiti. 11 Sonra onun yanna geldiinde seslenildi: Ms! 12Ben, senin Rabbin olan Benim. Hemen yaknlarn ve mallarn burada brak,141 phesiz sen temizlenmi vadide, Tuva'dasn/iki kere temizlenmi bir vadidesin. 13Ve Ben seni setim; O hlde vahyedilecek olan eye; 14Hi phesiz ki Ben, Allah'n ta kendisiyim. lh diye bir ey yoktur Benden baka. O hlde Bana kulluk et ve Beni anmak iin salt ikame et [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar olutur-ayakta tut]. 15phesiz ki o saat/kymet gelecektir. Onu Ben herkes emeinin karln alsn diye neredeyse gizleyeceim. 16O nedenle kymete inanmayan ve kendi bo ireti arzusuna uyan kimse seni, kymete iman etmekten alkoymasn; sonra deiime/ykma urarsn 14 uyarsna kulak ver.142 17 Ve sa elindeki nedir ey Ms? 18 Ms: O, benim asamdr, ona dayanrm, onunla koyunlarma yaprak silkelerim ve onda benim iin baka yararlar da var dedi. 19 Allah: Ey Ms! Onu brak/obanl brakp yerleik hayata ge! 24Firavun'a git, phesiz o azd dedi.143
10 9

138 139 140

141 142

143

Bkz. 8 nolu not. yetteki szcklerin hakikat anlamlar, Rahmn, Ar zerine istiva etmitir [egemenlik kurmutur] eklindedir. Biz Mealde, mecz anlam gsterdik. Szcklerin ayrntl aklamas iin 34 ve 47 numaral notlara da baklabilir. Dier srelerde ayrntl olarak aklanm olan Ms olgusu, T-H/9-99'da (120. necm), ksa deinilerle zet hlinde verilmitir. Bu sredeki anlatmn hemen bir rpda oluverdii zannedilmemelidir. Burada nakledilen olaylar, bir kronoloji de takip etmez. yetin orijinalindeki szckler lafzen, iki naln kar eklindedir. Ancak bundan kast, yaknlarn ve mallarn burada brak demektir. Bu nedenle biz Mealde, deyimin ifade ettii anlam verdik. Bu paragrafta, peygamberlii dneminde Ms'ya verilen grevler zetlenmitir. Paragraftaki, Ve Ben seni setim; O hlde vahyedilecek olan eye kulak ver. Hi phesiz ki Ben, Allah'n ta kendisiyim. lh diye bir ey yoktur Benden baka. O hlde Bana kulluk et ve Beni anmak iin salt ikame et. phesiz ki o saat [kymet] gelecektir. Onu Ben herkes emeinin karln alsn diye neredeyse gizleyeceim ifadeleri, yetteki vahyedilecek ey ifadesinin almdr. Resmi Mushaf'taki Ms pasajnn giriinde yetlerin tertibi hataldr. O nedenle 24. yet, 19. yetin devam olarak tertip edilmitir. Aadaki paragraf da, 20, 25-36, 21-23 srasyla dzenlenmitir.

*** 20 O da onu hemen brakt/ yerleik hayata geti, bir de ne grrsn! Artk sa elindeki; kendisine vahyedilen Kitap, koan bir candr; sosyal hayatn kaynadr.144 25 Ms: Rabbim! 33Seni tm noksanlklardan ok arndrmamz 34ve Seni ok ok anmamz iin 25gsm a, 26iimi bana kolaylatr. 27Dilimden de dm z 28ki szm iyi anlasnlar. 29 Ve ehlimden; 30kardeim Hrn'u 29benim iin bir vezir kl, 31o'nunla arkam kuvvetlendir. 32 imde o'nu bana ortak et. 35phe yok ki Sen bizi grp duruyorsun 20dedi. 36 Allah: Ey Ms! stediin sana verildi. dedi. 21 Allah: 23Sana en byk almetlerimizden/gstergelerimizden gstermemiz iin 21tut onu, korkma!145 Biz onu ilk durumuna evireceiz. 22Dier bir almet; gsterge olmak zere de gcn/kanadna ekle, irkinlik olmadan hi kusursuz, mkemmelce kacaksn dedi. 146 *** 37 Ve andolsun Biz, sana dier bir defa daha iyilik yapmtk: 38Hani bir vakit vahyolunan eyleri annene vahyetmitik, 39Ms'y sandk iine koy da bol suya/nehre brak, sonra da bol su/nehir147 o'nu sahile atsn. Onu Bana dman olan ve o'na dman olan birisi alsn. Ve Ben tarafmdan senin zerine bir muhabbet braktm ve Benim gzetimim altnda yetitirilmen iin, 40 hani kz kardein yryordu da Sizi o'nun bakmn stlenecek birine gtreyim mi?' diyordu. Bylece gz aydn olsun ve kederlenmesin diye seni annene geri dndrdk. Ve sen, bir can ldrmtn de seni gamdan kurtarmtk. Ve Biz seni potada eritip saflatrdka saflatrdk/seni olgunlatrdk. Bir de yllarca Medyen halk iinde kaldn. Sonra bir kader zerine geldin, ey Ms!

144

Hayye szc de, Ms pasajn doru anlamadaki kilit szcklerden biridir. Bu nedenle bu szckle ilgili ayrntlar vermek istiyoruz: Hayat szcnden gelen hayye, bir kere yaam demektir. Araplar bu szc birok rneiyle kullanrlar: Uzun mrl olmasndan dolay ylana hayye denir. Gz keskin olana O, hayye'den daha iyi grr derler. Hain-sinsi olana, O hayye'den daha zalim derler. evresine, toplumuna yararl olanlara, onlar koruyanlara, O, blgenin yeryznn hayye'si denir. Kadn-erkek uzun yaayana O hayye'nin teki derler. Kii akl, zeka ve dehada zirvede olduu zaman O, vadinin hayye'sidir denir. Hayye, tebih olarak Byk Ay yldz kmesinin kizleri ile Alkaid [l snk yldz] arasndaki yldzlara denir. (Lisn, hayye mad.; Tc, hayye mad.) Tahiyye/selamlama [Allah sana mr versin] szc de ayn kktendir. Ksacas bu szn anlam, hayat ve canllktr. Aslnda hayye, ylan deil ylann uzun mrl oluunu nitelemektedir. Burada hayyetn tesa [koup duran tesa] denilmitir. Bunun Trke'deki tam karl, yedi canl deyimi olup bu da, defalarca lm tehlikesiyle karlamasna ramen her seferinde sa kurtulmak demektir. Bu szck; birok hastalktan, bela ve felaketten kurtulan kiiler iin kullanld gibi, kedi ve ylan iin de kullanlr. Bu yetteki hayye szcn anlamak iin, Ms'nn sa elindekinin Allah tarafndan bir baka nitelemesini daha dikkate almak gerekir. Ms'nn sa elindeki, Neml/10 ve Kasas/31'de, sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir diye nitelenmitir. Yani, Ms'nn sa elindeki ey, hareket ettiren grnmez bir varla benzemektedir. Peki bu hareket salayan grnmez varlk nedir? Bu insanlarn ve hayvanlarn candr/ruhudur. Bu ifade de, vahyin ruh niteliidir. Kurn'n bir ad ruh olduu gibi, Ms'nn sa elindekinin [Kitabnn] ad da ruh'tur. Nitekim uar/193'te, Onunla [apak kitapla], uyarclardan olasn diye apak bir Arapa lisan ile senin kalbine Gvenilir Can/ilh mesajlar-gvenilir bilgi indi. Ve phesiz o [gvenilir can/gvenilir bilgi], kesinlikle ncekilerin kitaplarnda da vard buyurularak, gemi kitaplarn da ruh/can zellikli olduunu bildirmitir. 145 27. yetteki hayye szc, ylan olarak anlalnca, 21. yetteki korkma szc de doal olarak ylandan korkma olarak anlalacaktr. Halbuki burada konu edilen korku, bu srenin 45-46. yetleri ile uar-10-15, Neml/10 ve Kasas/30'da konu edilen Ms'nn grevden korkmasdr, kamasdr. 22. yetetteki tahrc [kacak] filinin znesi el deil, sendir. Burada kastedilen de, Ms'nn, kendisine yedek g olarak verilen Hrn'u devreye sokup o'nun sayesinde ifadeleri kusursuzca, lekesizce, eksiksiz olarak tebli edecek olmasdr. 20-23. yetlerde Ms'ya verilen iki yetten bahsedilmektedir. Bu yetlerden ilki, oban asasnn yerine verilen vahiy [kitap/Tevrt]; ikincisi de gerektii zaman gcne g katacak olan yedek gtr/Hrn'dur. Aadaki yetlerde Ms'nn ifade yeteneinin yeterli olmadn, meramn iyi anlatmas iin kardei Hrn'u kendisine yardmc istediini ve bu isteinin Ms'ya verildiini greceiz. Asa [kitap] ve yed-i beyza [kusursuz g] ile ilgili Arf sresi'ndeki Ms ile ilgili pasajlarda tafsilat verilmitir. 20-23. yetlerde Ms'ya verildii zikredilen iki almet/gsterge, Furkn sresi'nde de zet olarak yle verilmitir: Ve andolsun ki Ms'ya Kitab' verdik, kardei Hrn'u da o'nunla birlikte vezir kldk. Sonra da, Haydi yetlerimizi yalanlayan o kavme gidin! dedik. Sonunda da paralayp yok ettik. (Furkn/35-36) 146 Bu paragrafn yetleri de Resmi Mushaf'tan farkl olarak, 20, 25-36, 21-23 dzeninde tertip edilmitir. 147 Bkz. 111 nolu not.

Ve Ben, seni Kendim iin yetitirdim. *** 42 Sen ve kardein almetlerim/ gstergelerim ile gidin ve Beni anmakta geveklik etmeyin. 43 Her ikiniz gidin Firavun'a. phesiz o azd. 44Sonra ona t almas ve saygyla, sevgiyle, bilgiyle rpermesi iin yumuak sz syleyin. 45 Ms ile Hrn: Rabbimiz! Onun bizim aleyhimize ar gitmesinden veya azgnlndan korkarz dediler. 46 Allah: Korkmaynz, phesiz Ben ikinizle beraberim, iitirim ve grrm. 47Hemen ona gidin de ona; phesiz biz Rabbinin iki elisiyiz. Artk srloullar'n bizimle gnder ve onlara azap etme; kesinlikle biz sana Rabbinden bir almet/gsterge ile geldik. Selm klavuza uyanlaradr. 48phesiz biz; kesinlikle bize, kesinlikle azabn yalanlayana ve srt evirene olduu vahyedildi deyiniz. 46dedi *** 49 Firavun: yleyse sizin Rabbiniz kimdir ey Ms? dedi. 50 Ms: Bizim Rabbimiz her eye varlk ve zelliklerini veren, sonra yol gsterendir dedi. 51 Firavun: yleyse ilk asrlarn durumu nedir? dedi. 52 Ms: Onlarn bilgisi Rabbimin katnda bir kitaptadr. Rabbim yanl yapmaz ve unutmaz/terk etmez. 53O, yeryzn sizin iin bir dek yapan, oradan sizin iin yollar aan ve gkten bir su indirendir 52dedi. te Biz, o su ile trl trl bitkilerden iftler kardk. 54Yiyiniz ve hayvanlarnz otlatnz. phesiz akl sahipleri iin bunda nice almetler/gstergeler vardr! 55 Biz sizi yeryznden oluturduk, sizi ona dndreceiz ve sizi bir kere daha ondan karacaz. 56 Ve andolsun ki Biz, Firavun'a almetlerimizi/gstergelerimizi; hepsini gsterdik de o yalanlad ve dayatt. 57,58 Firavun: Ey Ms! Sen etkili bilginle bizi topraklarmzdan karmak iin mi geldin bize? O hlde biz de senin etkili bilgin gibi bir etkili bilgi ile sana geleceiz. 148 imdi bizimle senin aranda bir buluma zaman/yeri belirle ki; bizim ve senin kar kmayacamz dz ve geni bir yer olsun dedi. 59 Ms: Sizinle buluma zaman, tren, enlik gn ve insanlarn toplanaca kuluk vaktidir dedi. *** 60 Bunun zerine Firavun srt evirdi de dzenlerini-planlarn toplad, sonra geldi. 61 Ms onlara dedi ki: Yazklar olsun size! Allah'a yalan uydurmayn. Sonra bir azap ile kknz keser. Gerekten, uyduran zarar etmitir. 62 Bunun zerine etkili bilginler aralarnda ilerini tarttlar ve 63,64Bu ikisi kesinlikle etkili bilginlerdir; etkili bilgileriyle sizi topraklarnzdan karmak ve de en iyi rnek yolumuzu yok etmek istiyorlar. Onun iin btn tuzaklarnz bir araya getirin, sonra sralar hlinde gelin. Bugn stn gelen kesinlikle zafer kazanmtr dedikleri eklindeki fsldamalarn gizli tuttular. 65 Etkili bilginler: Ey Ms! Ya sen ortaya koyacaksn veyahut ilk ortaya koyan kiiler biz olalm dediler. 66 Ms: Tam tersi, siz ortaya koyun dedi. Bir de ne grrsn! Onlarn birikimleri, eski inanlar ve tezleri/er-pleri/eften pften bilgileri,149 yaptklar sihirden/hnerli gsterimden tr gznde byd.67Bu yzden Ms, iinde bir korku hissetti.

41

148 149

Bkz. 110 nolu not. yetin orijinalindeki szcklerin hakikat anlamlar, Onlarn ipleri ve denekleri eklindedir. Yukarda, syyhim szcnn tekili olan asa szcnn birikim demek olduunu ifade etmitik. yetin orijinalindeki hbal szc de, habl szcnn ouludur. Habl szcnn esas anlam ise, mutlak ip olmayp balanlan iptir. Ayrca bu szck, verilen sz-szleme anlamna da gelir. Nitekim Kurn'da (Resmi Mushaf: l-i mrn/103) hablullah [Allah'n ipi] ifadesiyle, insanlar Allah'a balayan Kurn kastedilir. Burada konu edilen, onlarn birkimlerinin, eski inanlarnn,

Biz: Korkma, phesiz sen; en stn olan sensin: Sen sahibi olduun birikimi ortaya koy; o, onlarn yapp rettiklerini yutsun dursun. phesiz onlarn yaptklar ancak bir gz boyaycs hilesidir. Gz boyayp etkileyen kii ise, her nereye giderse gitsin zafer kazanamaz, baarl olamaz dedik. *** 70 Sonunda btn etkili bilginler, Ms ile Hrn'un Rabbine iman ettik demek sretiyle boyunlarn uzatp teslim olmu durumda brakldlar. 71 Firavun: Ben size izin vermezden nce mi o'na iman ettiniz? phesiz o, size etkili bilgi reten bynzdr. Andolsun ki ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama/arka arkaya keseceim ve kesinlikle sizi hurma dallarna asacam. Ve hangimizin azap bakmndan daha iddetli ve daha kalc olduunu kesinlikle bileceksiniz dedi. 72,73 Etkili bilginler: Bize gelen bu ak kantlar ve bizi yoktan yaratana kar asla seni stn tutmayz. Ne hkm vereceksen hadi ver! Sen, ancak bu ireti dnya hayatna hkmedersin. phesiz biz, hatalarmza ve bizi etkili bilgiden zorladn eye kar, bizi balasn diye Rabbimize iman ettik. Ve Allah daha hayrl ve daha kalcdr dediler. *** 77 Ve andolsun, Ms'ya Yetiilmekten korkmayarak ve saygyla, sevgiyle rpermeden/ Firavuna minnet duymadan kullarm geceleyin yrt de kendileri iin bol suda/nehirde kuru bir yol a! diye vahyettik. 78 Firavun ordularyla hemen onlar takip etti de bol sudan/nehirden kendilerini kaplayan ey kaplayverdi. 79 Ve Firavun toplumunu saptrd ve doru yolu gstermedi.150 *** 83 Seni toplumundan daha abuklatran nedir ey Ms? 84 Ms: Onlar, benim izim-retim zerinde olanlardr. Ben de Sen honut olasn diye Sana acele ettim Rabbim dedi. 85 Allah: phesiz ite, Biz senden sonra toplumunu imtihan ettik. Samir de onlar saptrd dedi. 86 Bunun zerine Ms fkeli ve zgn olarak hemen toplumuna geri dnd; Ey toplumum! Rabbiniz size gzel bir vaat ile sz vermedi mi? imdi size bu uzun mu geldi, yoksa Rabbinizden size bir gazap inmesini mi arzu ettiniz de bana olan vaadinizden cayverdiniz? dedi. 87 Onlar dediler ki: Biz sana verdiimiz szden kendiliimizden caymadk. Fakat biz o toplumun znetlerinden birtakm arlklar yklenmitik. Sonra onlar frlatp attk. Sonra da ite bylece Samir kafamza soktu. 88 Samir onlara bir aldatan, tuzaa dren cesedi/altn151 kard da srloullar: te bu, sizin ilhnzdr ve de Ms'nn ilhdr. Ama Ms onu terk ediverdi dediler. 89Peki, onlar

68,69

bilgilerinin, tezlerinin ve tutunduklar eylerin deersizlidir. Bu szckleri, Trke'deki er-p, ipsiz-sapsz, eftenpften deyimleri gibi de anlamak mmkndr. 150 Bu yetlerde, Ms'nn kavmini geceleri altrarak, yakalanma korkusu olmadan Nil nehrinde kuru yollar almasnn vahyedilmesi, sonra da onlar izleyen Firavun'un ordusyla birlikte o nehirde boulmasnn safhalar nakledilmektedir. yette dikkat edilmesi gereken nokta, bol suda alacak yolun, gece yry sayesinde yaplacadr. Bu ifade, insanlar geceleri altrmak sretiyle, kimseye sezdirmeden, gze batmadan bu iin yava yava halledilmesi anlamna gelmektedir. Kurn'daki ifadelere gre bu olaylar, birka dakika veya saatte deil, uzun bir srete gereklemitir.. Ms Peygamber Msr'a dnnde Firavun mlkndeki toplumu ierisinde yllarca gven iinde faaliyet gstermitir. yetteki, hayet de, bu yaptklarnn Firavun'a hainlik olduunu dnmemesi ynnde bir ihtardr. Nitekim uar/18-19'daki, O [Firavun]: Biz seni ocukken iimizde terbiye etmedik mi? Hayatndan birok yllar iimizde kalmadn m? Sonunda o yaptn ii de yaptn. Sen inkrclardan/nankrlerden birisin de... dedi eklindeki ifadelerden, Firavun'un Ms'y nankrlk ve hainlikle suladn grmekteyiz. 151 Bkz. 115 nolu not.

grmyorlar myd ki, altn kendilerine hibir szle karlk veremiyor; onlara bir zarara ve bir yarara g yetiremiyordu! 90 Ve andolsun ki Hrn daha nce onlara: Ey toplumum! phesiz siz bununla imtihana ekildiniz/dinden kp kendinizi atee attnz. Ve phesiz sizin Rabbiniz Rahmn'dr [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tr]. Gelin bana uyun ve emrime uyun demiti. 91Hrn'un toplumu: Ms bize dnp gelinceye kadar, biz ona tapmaktan asla vazgemeyeceiz dediler. 92,93 Ms: Ey Hrn! Bunlarn sapkla dtn grdn vakit, seni benim yolumu takip etmekten engelleyen ne oldu? Yoksa benim emrime kar m geldin? dedi. 94 Hrn: Ey anamn olu! Sakalm ve bam tutma. phesiz ben senin srloullar arasnda ayrlk kardn ve benim szme bakmadn demenden korktum dedi. 95 Sonra da Ms: Ey Samir! Senin bu yaptn nedir? dedi. 96 Samir: Ben onlarn anlamadklar bir eyi anladm da elinin eserinden bir avu almtm, sonra da onu frlatp attm. Ve bunu, bana bylece nefsim ho gsterdi dedi. 97,98 Ms: Haydi git. Artk senin iin hayat boyunca Benimle temas yok diye sylemen var. Hem senin iin asla kar kamayacan bir buluma gn daha var. Bir de kulluk edip durduun ilhna bak dedi. Elbette Biz onu yakacaz, sonra da kesinlikle onu bol suda kknden ykacaz. Sizin ilhnz, ancak Kendisinden baka hibir ilh bulunmayan Allah'tr. phesiz ki O bilgi ynnden her eyi kuatmtr. *** 99 Biz, sana gemi olan eylerin nemli haberlerinden bir ksmn bylece anlatyoruz. phe yok ki, sana katmzdan bir t/hatrlatma [Kurn] verdik. 101-102Kim Bizim verdiimiz t'ten [Kitap'tan/Kurn'dan] yz evirirse, phesiz o, kymet gn; Sr'a flendii gn, srekli iinde kalacaklar bir yk yklenecektir. Ve kymet gn onlar iin bu ne fena bir yktr! Biz sulular o gn, gzleri gvermi olarak toplayacaz. 103Aralarnda fsldaacaklar: Siz dnyada sadece on gn kaldnz. 104Biz aralarnda ne konuacaklarn daha iyi biliriz. Yolca en stn olan Siz ancak bir gn kaldnz diyecektir. (45/20, T-H/9-104)

Necm: 121
Gerek u ki, her kim Rabbine sulu olarak varrsa, phesiz ki ona cehennem vardr. Orada lmez ve dirilmez. 75,76 Ve kim Rabbine bir mmin olarak dzeltmeye ynelik iler yapm olduu hlde varrsa, ite onlar; en yksek dereceler, altlarndan rmaklar akan Adn cennetleri kendilerinin olacak olanlardr. Onlar, orada sonsuz olarak kalacaklardr. Ve ite bu, arnan kimselerin karldr. 80 Ey srloullar! Sizleri dmannzdan kurtardk ve dan sa yannda size sz verdik/dan sa yann size buluma yeri olarak belirledik. zerinize de kudret helvas ve bldrcn/bal indirdik. 81Sizi rzklandrdmz eylerin temizlerinden yiyin ve bunda ar gitmeyin, sonra zerinize gazabm iner. Kimin zerine de gazabm inerse, kesinlikle o iner [der, mahvolur]. 82Ve phe yok ki Ben, tevbe eden, iman edip slihi ileyen, sonra da klavuzland doru yolu bulan kimse iin ok balaycym.152 (45/20, T-H/74-76, 80-82)
74

152

Bu pasaj da, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip edilmitir. Tertip ekli pasajn altnda gsterilmitir. Ayrntl aklamalar, Tebyn'de ilgili pasajn tahlilinde grlebilir.

Necm: 122
Sana dalardan soruyorlar, de ki: Rabbim onlar savurduka savuracaktr. Bylece onlar dmdz bo bir hlde brakacak. Orada bir ukur ve bir tmsek grmeyeceksin. 108 O gn, hibir erilii olmayan o davetiye uyarlar ve Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] iin sesler kslmtr. Artk sadece hafif bir ses duyacaksn. 109 O gn, Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] kendisine izin verdii ve szce honut olduu kimseler hari, yardm-destek, yarar salamaz. 110 Allah, yardm grmeyenlerin nlerindeki ve arkalarndaki eyleri bilir. Onlar ise O'nu bilgice kuatamazlar. 111 Ve kiiler, diri ve btn yarattklarn gzetip duran Allah iin ba emitir. Bir irke bulaarak yanl; kendi zararlarna i tayan kimseler gerekten zarara uramtr. 112 Ve her kim iman eden biri olarak dzeltmeye ynelik ilerden yaparsa, artk o, bir hakszlktan ve hakknn yenileceinden korkmaz. (45/20, T-H/105-112)
105-107

Necm: 123
Ve ite bylece Biz Allah'n korumas altna girsinler yahut onlara yeni bir t olutursun diye onu Arapa bir Kurn olarak indirdik. Onda tehditlerden tekrar tekrar aklama yaptk. 114 te hak olan, biricik hkmdar olan Allah ne ycedir! Onun vahyi sana tamamlanmadan evvel, okumay/retmeyi acele etme ve Rabbim, bana bilgiyi artr! de. (45/20, T-H/113-114)
113

Necm: 124
Ve andolsun Biz, bundan nce dem'den sz aldk da o aklndan kard, yapmad ve Biz, onda bir kararllk bulmadk. 116 Ve Biz bir zaman doa glerine,153 dem iin boyun eip teslimiyet gsterin! dedik de blis/dnce yetisi154 hari hepsi boyun eip teslimiyet gsterdiler, o dayatt. 117-119 Sonra da Biz, Ey dem! phesiz blis sana ve eine dmandr. Sakn sizi cennetten karmasn, sonra bedbaht olursun, kesinlikle senin ackmaman ve plak kalmaman cennettedir. Ve sen orada susamazsn ve gnein scanda kalmazsn dedik. 120 Sonunda eytan ona vesvese verdi. Dedi ki: Ey dem! Sana sonsuzluun aac ve eskimez/kmez mlk/saltanat iin rehberlik edeyim mi? 121 Bunun zerine ikisi de mal-mlk, altn tutkunu oldular.155 Hemen irkinlikleri kendilerine alp grnverdi. Ve kendi zararlarna, cennet yaprandan rtp istifilie baladlar. dem, Rabbine asi oldu da ard/azd. 122 Sonra Rabbi, onu seti de tevbesini kabul etti ve ona doru yolu gsterdi. 123 Allah, o ikisine: Birbirinize dman olmak zere hepiniz oradan alaln. Artk Benden size bir klavuz geldii zaman, kim Benim klavuzuma uyarsa, ite o, sapkla dmez ve mutsuz olmaz dedi. (45/20, T-H/115-123)
115

153 154 155

Bkz. 56 nolu not. Bkz. 39 nolu not. Bkz. 98 nolu not.

Necm: 125
Kim Benim anlmamdan/ Benim dmden mesafeli durursa, hi phesiz onun iin zor, skc bir geim/ yaam vardr. Kymet gn de onu kr olarak kymet gn toplant alanna toplarz. O der ki: Rabbim ben gren biri olduum hlde beni neden kr olarak bu yere kardn? Allah der ki: Bu byledir, yetlerimiz sana geldi de sen onlar terk etmitin; bu gn de ayn ekilde sen terk ediliyorsun/cezalandrlyorsun. 127 Ve ite Biz, snrlar aanlar ve Rabbinin yetlerine inanmayanlar byle cezalandrrz. Ve hiretin azab kesinlikle daha iddetli ve daha sreklidir. 128 Meskenlerinde gezip durduklar u kendilerinden nce yok ettiimiz bunca nesiller, onlar iin klavuz olmad m? phesiz ki bunda akl sahibi olanlar iin nice deliller vardr. 129 Ve eer Rabbinden bir Sz156 ve ad konmu bir sre sonu olmasayd, kesinlikle kanlmaz olurdu. (45/20, T-H/124-129)
124-126

Necm: 126
Artk onlarn sylediklerine sabret, honutlua erebilmen iin gnein douundan nce de batndan nce de Rabbinin vgs ile birlikte Allah' tant/noksanlklardan uzak olduunu ret! Gecenin baz saatleriyle gndzn iki ucunda da Allah' tant/noksanlklardan uzak olduunu ret! 131 Ve kendilerini imtihan etmek iin, basit dnya hayatnn ss olarak, onlardan kimi iftleri kendileriyle yararlandrdmz mal, mlk, evlat ve saltanata sakn gzlerini dikme/rabetle bakma. Ve Rabbinin rzk daha iyi ve daha sreklidir. 132 Ve ehline salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay] emret, kendin de ona sabrla devam et. Biz senden bir rzk istemiyoruz. Seni Biz rzklandryoruz. Akbet, Allah'n korumas altnda olma iindir. (45/20, T-H/130-132)
130

Necm: 127
Ve inkr edenler: Eliliini iddia eden bu kii, Rabbinden bize bir almet/gsterge getirse ya! dediler. Onlara ilk sahifelerde olan apak deliller gelmedi mi? Ve eer Biz, onlar bundan nce bir azap ile deiime/ykma uratsaydk, kesinlikle Ey Rabbimiz! Bize bir peygamber gnderseydin de, alak ve rezil olmadan nce Senin yetlerine uysaydk! diyeceklerdi. 135 De ki: Herkes beklemektedir. Siz de bekleyiniz. phesiz dz yolun sahiplerinin kimler olduunu ve kimlerin klavuzland doru yolu bulduunu yaknda; Vaka 1-7olacak o vaka olduu zaman ki o vakann oluu iin yalan syleyen yoktur. O vaka, alaltcdr, ykselticidir yeryz iddetle sarsldka sarsld ve dalar ufalandka ufalanp da toza dumana dnverdii zaman ve sizler e snf olduunuz zaman 135bileceksiniz. (45/20, T-H/133-135+46/56, Vka/1-7)
133,134

156

Bkz.200 nolu not.

VKIA SRES
MEKKE DNEM

Necm: 128
te san ashb, san ashb nedir? Ve solun ashb, solun ashb nedir? 10 ne geenler de, ne geenlerdir. 11 te ne geenler, yaklatrlanlardr. 12 te ne geenler, Naim cennetlerindedirler. 13,14 Birou evvelkilerdendir, ok az da sonrakilerdendir. 24Onlar, yaptklarna karlk olarak, 15mcevherlerle ilenmi tahtlar zerindedirler. 16Karlkl onlarn zerinde yaslanrlar. 17,23 evrelerinde, kaynandan doldurulmu testiler, ibrikler, kadehler ki ondan ne balar artlr, ne de akllar giderilir beendiklerinden meyveler, canlarnn ektiinden ku eti ile; hi bytlmeyen ocuklar, sakl inciler gibi iri gzller dolarlar. 25Orada bo sz, samalama ve gnaha sokan eyleri iitmezler. 26Sadece sz olarak: Selm [salk, esenlik, mutluluk], selm [salk, esenlik, mutluluk]! 27-34 Ve san yaran, nedir o san yaran! Onlar, dikensiz kirazlar, meyve dizili muzlar/akasyalar, uzam glgeler, fkran su, kesilmeyen; tkenmeyen ve yasaklanmayan birok meyveler ve ykseltilmi dekler iindedirler. 35 phesiz Biz, kiraz, muzu, glgeleri, fkran suyu yle bir yaratla yarattk. 36-38Ki onlar, san ashb iin albenili ve hepsi bir ayarda hi dokunulmamlar yaptk. 39,40 Bir cemaat, ou ncekilerdendir. Bir cemaat da sonrakilerdendir. 41 Ve solun ashb, nedir o solun ashb? 42-48 Onlar ilerine ileyen bir ate ve kaynar su iindedirler, serin olmayan, sevimli olmayan kapkara dumandan bir glge iindedirler. phesiz solun ashb bundan nce varlk iinde zevk ve elenceye dalanlar idiler. Ve byk gnah; Allah'a ortak kabul etme zerine srar ediyorlard. Ve Biz lp, toprak ve kemik yn olduktan sonra m, biz gerekten kaldrlacaz? nceki atalarmz da m? diyorlard. (46/56, Vka/8-48)
9 8

Necm: 129
De ki: phesiz ncekiler ve sonrakiler malm bir gnn belli vaktinde/randevu yerine kesinlikle toplanacaklardr. 51Sonra phesiz siz, ey sapklar, yalanlayclar! 52Kesinlikle zakkumdan bir aatan yiyeceksiniz 53de karnlarnz onunla dolduracaksnz. 54Sonra da onun stne kaynar su ieceksiniz. 55Hem de susuzluk illetine tutulmu develerin iii gibi ieceksiniz. 56te bu, din gnnde onlarn ziyafetleridir. 57 Biz, sizi oluturduk; dorulamanz gerekmez mi? 58Peki dkp durduunuz eyi [meniyi, yumurtay] hi dndnz m? 59Siz mi oluturuyorsunuz onu, Biz mi oluturucularz? 60,61 lm aranzda Biz ayarladk Biz. Ve Biz, sizi benzerlerinizle deitirmemiz ve sizi bilmediiniz bir eyde ina etmemiz zerine, nne geilenler/engellenebilenler deiliz. 62 Ve andolsun, ilk yaratl bildiniz, rendiniz. Peki, dnp t almanz gerekmez mi? 63 Peki, ekip durduunuz eyi hi dndnz m? 64 Siz mi bitiriyorsunuz onu, yoksa Biz mi bitirenleriz? 65-67 Dileseydik Biz, kesinlikle onu kuru bir p yapardk da siz, phesiz biz bor altna girmi kimseleriz! Daha dorusu, biz her eyi elinden alnm yoksun braklm kimseler imiiz! diyerek aar kalrdnz: 68Peki, iip durduunuz suyu hi dndnz m? 69 Siz mi buluttan indirdiniz onu, yoksa Biz mi indirenleriz?
49,50

Dileseydik onu tuzlu yapardk. O hlde karln demeniz gerekmez mi? Peki, yakp durduunuz o atei/oksijeni hi dndnz m? 72 Siz mi atein/oksijenin aacn ina ettiniz, yoksa Biz mi ina edenleriz? 73 Biz atei/oksijeni bir ibret/hatrlatma ve l yolcularna bir yarar yaptk. 74 yleyse byk Rabbinin adn arndr/noksanlklardan uzak tut/O'nun noksanlklardan uzak olduunu ret! (46/56, Vka/49-74)
71

70

Necm: 130
Artk hayr. Necmleri/her indirilmede gelen yetlerin yerlerini/zamanlarn; iniini kant gsteririm ki 76ve eer bilirseniz bu byk bir kant gsterimidir, 77hi kukusuz o, erefli Kurn'dr. 78Saklanm/korunmu bir kitaptadr. 79Ona zihinsel olarak temizlenmilerden bakas temas edemez. 80O, lemlerin Rabbinden indirilmedir. 81 Peki, imdi siz bu Sz'/Kurn' m kmsyorsunuz? 82 Ve geiminizi yalanlayarak m temin ediyorsunuz/verilen rzklara yalanlayarak m karlk veriyorsunuz? (46/56, Vka/75-82)
75

Necm: 131
Ancak can boaza gelip dayand zaman, siz de o zaman, onun karsnda bekliyorsunuz, Biz ise ona sizden daha yaknz. Velkin siz grmezsiniz. 86,87 Peki, mademki cezalandrlmayacakmsnz, eer dorulardan iseniz boaza gelmi, kmakta olan can geri evirmeniz gerekmez mi? 88,89 Amma eer o, yaklatrlanlardan ise, artk rahatlk, gzel kokulu rzk ve bol nimetlerin cenneti vardr. 90,91 Ve eer o, san ashbndan ise; artk sana san ashbndan selm! 92-94 Ve ama yalanlayc solun ashbndan ise; ite kaynar sudan bir ziyafet! Ve cehenneme atlma! 95 phesiz ite Bizim bu naklettiklerimiz, kesin bilginin, gerein ta kendisidir. 96 yle ise byk Rabbinin adn arndr/O'nun noksanlklardan uzak olduunu ret! (46/56, Vka/83-96)
83-85

UAR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 132
T/9, Sn/60, Mm/40.157 2 Bunlar, apak/aklayc kitabn yetleridir. 3 Onlar; Hcr 91Kurn' sihir, iir, esatir (mitolojik sylentiler), uydurulmu sz gibi birtakm paralar, kt szler kabul eden kimseler, 3iman edenler olmuyorlar diye sen kendini ykma uratacaksn! 4 Eer Biz dilersek, Hcr 90o yemincilere158 indirdiimiz ey gibi 4onlara gkten bir almet [gsterge; n, radyasyon ve meteorlar, tayfun, sel] indiririz de onlarn boyunlar, ona boyun eenler oluverirdi. 5Ve kendilerine Rahmn'dan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan] yeni bir t geldi mi, kesinlikle ondan yz eviren kimseler oldular. 6Sonra da, kesinlikle yalanladlar. te alay edip durduklar eyin haberleri yaknda onlara gelecektir. Hcr 92,93 te, andolsun Rabbine ki, Biz, kesinlikle onlarn hepsini yaptklar eylerden hesaba ekeceiz. 7 Ve onlar yeryzne bakmadlar m? Biz orada her gzel eten nicelerini bitirdik. 8phesiz ki bunda kesinlikle almet/gsterge vardr; ama onlarn ou iman edenler olmadlar. 9Ve phe yok ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. (47/26, uar/1-6+54/15, Hicr/90-93)+uar/7-9)
1

Necm: 13310
Bir vakit de Rabbin, Ms'ya: Git o yanl; kendi zararlarna i yapan topluma; 11Firavun toplumuna, hl Allah'n korumas altna girmeyecekler mi? diye nida etmiti. 12 Ms: Rabbim! phesiz ben, beni yalanlamalarndan korkarm. 13Gsm de daralr, dilim konumaz, onun iin Hrn'a da elilik ver. 14Hem onlara ait benim zerimde bir su var. Ondan dolay beni ldrmelerinden korkarm dedi. 15 Allah: Kesinlikle senin dndn gibi deil! Haydi, ikiniz 16,17 almetlerimizle/gstergelerimizle gidin. phesiz ki, Biz sizinle beraberiz, iitenleriz. Haydi, ikiniz Firavun'a gidin de Biz kesinlikle, srloullar'n bizimle beraber gnderesin diye lemlerin Rabbinin elisiyiz deyin dedi. 18 Firavun: Biz seni ocukken iimizde terbiye etmedik mi? Hayatndan birok yllar iimizde kalmadn m? 19Sonunda o yaptn ii de yaptn. Sen nankrlerden birisin de... dedi. 20-22 Ms: Ben, o ii aknlardan olduum zaman yaptm. Sizden korkunca da hemen sizden katm. Sonra Rabbim bana yasalar-ilkeler bahetti ve beni elilerden biri yapt. O bama kaktn nimet de srloullar'n kendine kle edinmi olmandr dedi. 23 Firavun: lemlerin Rabbi dediin de nedir ki? dedi.

157

Bkz. 8 nolu not.

158 Buradaki yeminciler, 6 numaral necmdeki (2/68, Kalem/17-33) yemincilerdir. Resmi Mushaf: Hcr/90-93. yetleri, teknik ve anlam olarak, bulunduklar yer ile alakal deildirler. Bu yetlerin bulunmas gereken yerin, uar sresi'nin giri paragraf olduu, uzun aratrmalarmz sonucunda cizne tarafmzdan tesbit edilmitir. Dolaysyla bu yetleri uar sresi'nin ilk paragraf iinde deerlendirdik.

Ms: Eer yakinen bilmi olsanz, O, gklerin, yerin ve ikisi arasnda bulunan eylerin Rabbidir. 25 Firavun, yan banda bulunanlara itmiyor musunuz? dedi. 26 Ms: O, sizin Rabbiniz ve daha nceki atalarnzn da Rabbidir dedi. 27 Firavun: Size gnderilen bu eliniz kesinlikle gizli glerce desteklenen/delinin biridir dedi. 28 Ms: yet aklnz kullansanz, O, dounun, batnn ve ikisinin arasnda bulunanlarn Rabbidir dedi. 29 Firavun: Benden baka ilh edinirsen, andolsun ki seni zindana kapatlmlardan yaparm dedi. 30 Ms: Sana apak bir ey getirmi olsam da m? dedi. 31 Firavun: Haydi hemen getir onu, eer dorulardan isen dedi. 32 Bunun zerine Ms, birikimini159 ortaya koyuverdi; bir de bakmsn ki Ms'nn birikimi, apak bir silip sprendir.160 33 Gcn de ekti kard; bir de bakmsn ki o g, izleyenlere ok mkemmel, hi kusursuzdur.161 34,35 Firavun, yan bandaki ileri gelenlere: phesiz bu, kesinlikle ok bilgili bir etkin bilgin! Sizi etkin bilgisiyle topraklarnzdan karmak istiyor. imdi ne buyurursunuz? dedi. 36,37 leri gelenler dediler ki: Onu ve kardeini alkoy, ehirlere de toplayclar gnder. Btn byk ve ok etkin bilginleri sana getirsinler. 38 Bylece, etkin bilginler belli bir gnn tayin edilen vaktinde bir araya getirildi. 39 nsanlara da, Siz toplanyor musunuz? denildi. 40Bizim etkin bilginlere uymamz iin, kendilerinin galip gelen kimseler olmalar gerekir! 41 Etkin bilginler geldiklerinde Firavun'a: yet biz stn gelirsek, kesinlikle bize bir cret var m? dediler. 42 Firavun: Evet, o takdirde siz, hi phe yok ki, yaknlardan olacaksnz dedi. 43 Ms onlara, Ortaya koyun ne koyacaksanz! dedi. 44 Bunun zerine onlar, birikimlerini, eski inan ve tezlerini/er-plerini; eften pften bilgilerini162 ortaya koydular ve Firavun'un gc hakk iin phesiz elbette bizler galip olanlarz dediler. 45 Sonra Ms birikimini ortaya koydu; bir de ne grsnler, onlarn uydurduklarn yutuyor da yutuyor! 46-48 Sonra etkin bilginler boyun eip teslimiyet gsterenler olarak brakldlar: Biz, lemlerin Rabbine; Ms ve Hrn'un Rabbine iman ettik dediler. 49 Firavun dedi ki: Ben size izin vermeden O'na iman m ettiniz? phesiz ki o, elbette size sihri reten bynzdr! Peki, yaknda bileceksiniz! Andolsun, ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama/ardarda kestireceim ve kesinlikle hepinizi astracam! 50,51 Etkin bilginler: Zarar yok, phesiz biz Rabbimize dnenleriz. Biz mminlerin ilkleri olduumuzdan dolay, Rabbimizin bize mafiret edeceini; sularmz balayacan umuyoruz dediler. 63 Sonra Ms'ya: Vur birikimini o bol suya/nehire! diye vahyettik. Sonra o bol su/nehir yarld/barajlar yapld da, her bir para baraj, ulular ulusu bir da gibi oluverdi.163

24

159 160 161 162

Bkz. 107 nolu not. Bkz. 108 nolu not. Bkz. 109 nolu not. Bkz. 149 nolu not.

Ve Biz, Ms'ya: Kullarm geceleyin yola kar, phesiz siz takip edilenlersiniz diye vahyettik. 53-56 Derken Firavun da ehirlere toplayclar gnderdi: phesiz bunlar, saylar azar azar, blk prk bir topluluktur. Ve onlar bizim iin elbette fkelidirler. Biz ise, elbette hazrlkl, tedbirli bekleyen bir cemaatiz. 60Sonra Firavun ve adamlar gne doarken onlarn ardna dtler. 61 ki topluluk birbirini grnce, Ms'nn ashb phesiz biz, kesinlikle kstrldk dediler. 62 Ms: Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! phesiz Rabbim benimledir, bana yol gsterecektir dedi. 64 tekilerini de oraya yaklatrdk. 65,66 Ve Ms ve beraberindekilerin hepsini kurtardk, sonra da tekileri suda boduk. 57-59 Sonunda Biz, Firavun ve toplumunu bahelerden, pnarlardan, hazinelerden ve erefli makamdan kardk. te byle! Ve sonra onlara srloullar'n miras/son sahip yaptk. 67 phesiz bunda kesinlikle bir almet/gsterge vardr. Ama oklar iman etmi deillerdi. 68Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn olann, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.164 (47/26, uar/10-51, 63, 52-56, 60-66, 57-59, 67-68)

52

Necm: 134
Ve onlara brhm'in haberini oku! Hani o, babasna ve toplumuna Siz neye kulluk165 ediyorsunuz? demiti. 71 Onlar: Birtakm putlara kulluk ediyoruz. Onlara kulluk etmeye devam edeceiz dediler. 72-74 brhm: Yalvarp yakardnzda onlar sizi iitiyorlar m veya size yarar salyorlar m yahut zarar veriyorlar m? dedi. Onlar, Tam tersi, biz babalarmz byle yapar bulduk dediler. 75, 76 brhm: Peki, siz ve en eski babalarnzn nelere tapm olduunuzu hi dndnz 77 m? te onlar benim dmanmdr; ancak lemlerin Rabbi ayr. 78-82O, beni oluturandr. Ve bana doru yolu O gsterir. Ve O, beni yedirenin, iirenin ta kendisidir. Hastalandm zaman O bana ifa verir. Ve O, beni ldrecek, sonra beni diriltecektir. Ve O, din gn, kusurumu balayacan umduumdur. 83Rabbim! Bana hkm ver ve beni iyilere kat! 84Ve beni, sonra gelecekler iin dorulukla anlanlardan kl! 85Ve beni nimeti bol cennetin miraslarndan kl! 86Ve babam da bala, phesiz o sapklardan oldu. 87-91Ve yeniden diriltilen gn; mal ve oullarn salam bir kalple/gerek imanla gelenlerden bakasna yarar salamad ve cennetin Allah'n korumas altna girenlere yaklatrld, azgnlar iin de cehennemin alp gsterildii gn beni rezil etme! dedi. (47/26, uar/69-91)
70 69

Necm: 135
Ve onlara: Allah'n astlarndan taptnz eyler nerede? Size yardm ediyorlar m veya kendilerine yardmlar dokunuyor mu? denilmitir.
92,93

163

Burada; Ms'ya nehir zerinde, ileride yklarak Firavun ve askerlerini boacak barajlar kurmasnn vahyedildii aklanmaktadr. Bu yetlerde Ms'ya, bilgi birikimini kullanarak Nil nehri zerinde barajlar kurmasnn vahyedildii, sonra da suyun dalar gibi paralara ayrld; yani yksek barajlarn yapld aklanmaktadr. Bilinen en eski baraj, .. 2900-2750 yllar arasnda Nil nehri zerinde kurulmu 15 m. yksekliindeki Sadd el-Kafara denilen barajdr. Kurn'n ak ifadesine gre baraj, birden oktur. Barajn yklmas ve Firavun'un boulma sahneleri de Resmi Mushaf: Duhn/23-24, Kasas/40, Zriyt/40'da yer almaktadr. 164 Resmi Mushaf'taki 52-67. yetlerin bulunduu pasajda sorun vardr. Biz pasajn yetlerini, 63, 52-56, 60-66, 57-59, 67 eklinde tertip ettik. 165 Bkz. 21 nolu not.

Sonra da putlar ve azgnlar ve blisin/dnce yetisinin askerleri; iyiden iyiye dnmeden hareket edenler toptan cehennemin iine frlatlmlardr. 96-102 Onlar, onun iinde birbirleriyle ekiirlerken dediler ki: Vallahi biz, gerekten apak bir sapklk iinde idik. nk biz sizi, lemlerin Rabbi ile bir seviyede tutuyorduk. Ve bizi yalnzca o gnahkrlar saptrd. Artk bizim iin yardmclardan, torpilcilerden hibir kimse ve candan bir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn yoktur. Ah keke bizim iin bir geri dn olsayd da biz de mminlerden olsaydk! 103 phesiz bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman edenler deillerdi. 104 Ve phe yok ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. (47/26, uar/92-104)

94,95

Necm: 136
Nh toplumu gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad. Bir zamanlar kardeleri Nh onlara demiti ki: Siz Allah'n korumas altna girmez misiniz? phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk, Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. Ve buna karlk ben sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretim ancak lemlerin Rabbi zerinedir. Artk, Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin! 111 Onlar: Sana ok dk kimseler uyarken, biz sana inanr myz? dediler. 112-115 Nh dedi ki: Onlarn yaptklarna dair bir bilgim yoktur. Onlarn hesab ancak Rabbime aittir. Eer dnrseniz! Ve ben iman edenleri kovucu deilim. Ben ancak apak bir uyarcym. 116 Onlar dediler ki: Ey Nh! Eer vazgemezsen, iyi bil ki, kesinlikle sen talanarak ldrlenlerden olacaksn! 117,118 Nh: Rabbim! Toplumum beni yalanlad. Artk benim aramla onlarn arasnda sen hkmet. Ve beni ve mminlerden benimle beraber olan kimseleri kurtar! dedi. 119,120 Bunun zerine Biz de o'nu ve beraberindekileri, o dolu geminin iinde kurtardk. Sonra da arkalarndan arta kalanlar suda boduk. 121 phesiz ki bunda kesinlikle bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler deillerdi. 122Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. (47/26, uar/105-122)
106-110 105

Necm: 137
d, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad. Hani kardeleri Hd onlara demiti ki: Siz Allah'n korumas altna girmez misiniz? phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. Ve buna karlk ben sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretim lemlerin Rabbi zerinedir. Her yksek tepeye, almet bir bina kurarak m eleniyorsunuz? Sonsuzlamanz iin/sanki sonsuzlaacakmsnz gibi sanayi reten yerler [fabrikalar/kaleler] mi edinirsiniz? Yakaladnz vakit de zorbaca m yakaladnz? Artk Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. Size o bildiiniz eyleri verenin [davarlar, oullar, balar, baheler, pnarlar verenin] korumas altna girin. phesiz ki ben, sizin hakknzda byk bir gnn azabndan korkuyorum. 136-138 Onlar dediler ki: Sen, t versen de yahut t verenlerden olmasan da bizim iin deimez. Bu, sadece ncekilerin hayat tarzlardr. Ve biz azaba uratlacaklar deiliz. 139 Bunun zerine o'nu yalanladlar da Biz kendilerini deiime/ykma urattk. phesiz ki bunda kesinlikle mutlak bir almet/gsterge vardr, ama onlarn ou iman ediciler deillerdi.
124-135 123

Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. (47/26, uar/123-140)

140

Necm: 138
Semd, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad. Hani kardeleri Slih, onlara demiti ki: Allah'n korumas altna girmez misiniz? phesiz ki ben, sizin iin gvenilir bir eliyim. Artk Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. Ben sizden hibir cret istemiyorum da. Benim cretim ancak lemlerin Rabbi zerinedir. Siz burada; bahelerde, pnarlarda ve ekinlerin, salkmlar sarkm hurmalklarn arasnda gven iinde braklacak msnz? Ve siz, dalardan ustaca evler yontuyorsunuz. Artk Allah'n korumas altna girin ve benim dediklerimi yapn. Ve yeryznde bozgunculuk yapp slah etmeyen o ar giden kimselerin emrine uymayn. 153,154 Onlar dediler ki: Sen, kesinlikle bylenmilerdensin! Sen de ancak bizim gibi bir beersin. Eer doru syleyenlerden isen, haydi bize bir almet/gsterge getir. 155,156 Slih: te bu Destek Kurumu'dur, onun yaamas iin desteklenmesi gerekir; kazancnzn bir blm onun iin ayrlmaldr. Onu ayakta tutun. Yoksa sizi byk bir gnn azab yakalayverir dedi. 157 Buna ramen onlar Destek Kurumu'nu, gelir kaynaklarn kurutarak yok ettiler de piman olanlar olarak sabahladlar.166 158 Bunun zerine onlar azap yakalayverdi. Dorusu bunda, byk bir ders vardr, ama onlarn ou iman etmediler. 159 Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhametlinin ta kendisidir. (47/26, uar/141-159)
142-152 141

Necm: 139
Lt'un toplumu, gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad. Hani kardeleri Lt onlara demiti ki: Siz Allah'n korumas altna girmez misiniz? phesiz ki, ben sizin iin gvenilir bir eliyim. Gelin artk, Allah'n korumas altna girin ve benim dediklerimi yapn. Ve buna karlk ben sizden herhangi bir cret istemiyorum. Benim ecrim ancak lemlerin Rabbi zerinedir. Rabbinizin sizler iin oluturduu eleri brakarak lemler iinden erkeklere mi gidiyorsunuz? in asl siz snr aan bir toplumsunuz. 167 Onlar: Ey Lt! Vazgemezsen, kesinlikle karlanlardan olacaksn dediler. 168 Lt: phesiz ben, sizin iiniz iin buz edenlerdenim dedi. 169 Rabbim! Beni ve ailemi onlarn yapageldiklerinden kurtar! 170-172 Bunun zerine Biz de o'nu ve ailesinin geride kalanlarn iindeki zavall kar hari tamamn kurtardk, sonra da geridekilerin hepsini deiime/ykma urattk. 173Ve zerlerine yle bir yamur yadrdk ki! Bak ite uyarlanlarn yamuru ne ktdr! 174 phesiz ki bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler deillerdi. 175 Ve phesiz ki Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir.
161-166 160

166

Paragraftaki 155-157. yetlerin lfz manas, O [Slih]: te bu dii devedir; onun bir su ime hakk vardr, belli bir gnn ime hakk da sizindir, ona bir ktlkle ilimeyin, yoksa sizi byk bir gnn azab yakalayverir dedi. Buna ramen onlar deveyi inciklerini kesip ldrdler de piman olanlar olarak sabahladlar eklindedir. Burada, salt ve zekt, sembolik ifadeler ile yer almtr. 66 numaral nota da baklmaldr.

(47/26, uar/160-175)

Necm: 140
Eyke Ashb,167 gnderilmileri [elileri, mesajlar] yalanlad. 177-184 Hani uayb onlara demiti ki: Siz Allah'n korumas altna girmeyecek misiniz? phesiz ki, ben sizin iin gvenilir bir eliyim. Bu nedenle Allah'n korumas altna girin ve benim dediklerimi yapn. Buna karlk ben sizden herhangi bir cret istemiyorum. Benim cretim yalnz lemlerin Rabbi zerinedir. lei tam ln ve hak yiyenlerden olmayn. Ve doru terazi ile tartn. Halkn eyalarn deerinden drmeyin ve yeryznde bozgunculuk yaparak karklk karmayn. Ve, sizi ve sizden nceki nesilleri oluturan o Zat'n korumas altna girin. 185-187 Onlar: Sen, kesinlikle bylenmilerden birisin. Sen de bizim gibi bir beerden baka bir ey deilsin. Biz senin kesinlikle yalanclardan biri olduundan eminiz. yet dorulardan isen, stmze gkten bir para drver! dediler. 188 uayb: Rabbim, yaptklarnz en iyi bilendir dedi. 189 Bunun zerine o'nu yalanladlar da kendilerini o glge gnnn azab yakalayverdi. phesiz o byk bir gnn azab idi. 190 phesiz bunda bir almet/gsterge vardr. Ama onlarn ou iman ediciler deillerdi. 191 Ve phesiz Rabbin, kesinlikle en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, engin merhametli olann ta kendisidir. (47/26, uar/176-191)
176

Necm: 141
Ve phesiz ki bu apak kitap, kesinlikle lemlerin Rabbinin indirmesidir. 193-195O apak kitapla, uyarclardan olasn diye apak bir Arapa lisan ile senin kalbine Gvenilir Can [ilhi mesajlar, gvenilir bilgi] indi. 196Ve phesiz Gvenilir Can [gvenilir bilgi], kesinlikle ncekilerin kitaplarnda da vard. 197 Ve srloullar bilginlerinin kendi kitaplarnda gvenilir bilginin varln bilmesi, onlar iin bir almet/gsterge olmad m? 198,199 Ve Biz apak kitab yabanclardan/Arapa bilmeyenlerden birine indirseydik de, bunu o, onlara okusayd, onlar, buna iman ediciler deillerdi. 200,201 Bylece onu gnahkrlarn kalplerine soktuk. Onlar ackl azab grnceye kadar ona iman etmezler. (47/26, uar/192-201)
192

Necm: 142
te bu onlara, kendileri farknda olmadan, anszn geliverecektir. Sonra da onlar, Biz sre tannanlardan myz? diyeceklerdir. 204 Onlar, Bizim azabmz olduka abuklatrmak m istiyorlar? 205-207 Grdn m/hi dndn m, onlara senelerce kazan salatsak, sonra kendilerine vaat edilen gelip atverse, o kazandklar eylerin kendilerine hibir yarar olmayacaktr. 208 Ve Biz, sadece kendileri iin uyarclar olan kenti deiime/ykma urattk. 209 t! Ve Biz, hakszlk edenler deiliz. 210 Ve apak, aklayc kitab eytanlar senin kalbine sokmad. 211 Bu onlara yaramaz, onlar g yetiremezler de.
203 202

167

Bkz. 87 nolu not.

phesiz onlar duyumdan/vahiyden kesinlikle uzak tutulmulardr. O hlde sakn Allah ile beraber baka ilha yalvarma, sonra azaplandrlmlardan olursun. 214 Ve en yakn oyman uyar. 215Ve mminlerden sana uyan kimselere kanadn indir. 216yet sana isyan ederlerse, phesiz ben sizin yaptklarnzdan kesinlikle uzam de. 217-219Ve sen kalktn/elilik grevini yapmak iin ortaya ktn ve boyun eip teslimiyet gsterenler arasnda dolatn zaman seni gren en stn, en gl, en erefli, yenilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, engin merhamet sahibine sonucu havale et. 220phesiz ki O, en iyi iiten, en iyi bilendir. 221 eytanlarn kime inip durduunu/kimlerin kafasna bir eyler soktuunu size haber vereyim 222 mi? eytanlar, tm iftirac gnahkrlara iner dururlar/onlarn kafasna bir eyler sokarlar. 223 Onlar, duyum brakrlar, hlbuki onlarn ou yalancdr. Neml 6phesiz bu Kurn ise sana, yasalar koyan ve en iyi bilen Allah tarafndan senin iine iletilmektedir.168 224 Ve u airler, phesiz onlara azgn sapklar uyar. 225,226 Onlarn her vadide akn akn dolatklarn ve gerekten yapmadklar eyleri sylediklerini grmedin mi/hi dnmedin mi? 227Ancak iman edenler ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, Allah' ok ok ananlar ve hakszla uratldklarnda kendilerini savunanlar mstesna. Hakszlk edenler, hangi dnme dndrleceklerini yaknda bileceklerdir. (47/26, uar/202-223+48/27, Neml/6+uar/224-227)
213

212

168

Resmi Mushaf'taki Neml/6. yeti, aidiyeti gerei bu pasajda 223. yet ile 224. yetin arasnda tertip edilmitir.

NEML SRES
MEKKE DNEM

Necm: 143
T/9, Sn/60. Bunlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren ve hirete de kesin olarak inanan kiilerin ta kendileri olan mminler iin doru yol rehberi ve mjdeci olmak zere Kurn'n ve apak/aklayc bir kitabn yetleridir. (48/27, Neml/1-3)
1-3

Necm: 144
phesiz Biz hirete inanmayan u kimselerin ilerini kendilerine ssl gsterdik de onlar arp kalmlardr. 5 te bunlar, azabn kts kendileri iin olan kimselerdir ve bunlar, hirette en ok ziyana urayacaklarn ta kendileridir.169 7 Hani Ms, yaknlarna: phesiz ben bir ate grdm, ondan size bir haber getireceim yahut snmanz iin bir kor ate getireceim demiti. 8-12 Sonra oraya geldii zaman seslenilmiti: Atein iindeki ve yan bandaki kii bolluklu klnmtr! Ve lemlerin Rabbi olan Allah, eksikliklerden arnktr! Ey Ms! phesiz Ben, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah'm! Ve birikimini ortaya koy! Onu sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir grverince, dnp arkasna bakmadan kat. -Ey Ms korkma! phesiz ki Ben; Benim yanmda eliler korkmaz. Ancak, kim yanl; kendi zararlarna i yapar, sonra ktln ardnda iyilie evirirse, phesiz Ben, ok balaycym, ok merhamet sahibiyim. Ve koynundaki gcn devreye sok, dokuz170 yet [almet/gsterge] iinde Firavun'a ve onun toplumuna hi kusursuz, mkemmel kacaksn. phesiz onlar yoldan km bir toplum olmulardr. 13 Sonra da yetlerimiz/almetlerimiz/gstergelerimiz onlara parlak bir ekilde gelince, Bu apak bir gz boyama, insan kandrmadr dediler. 14 Ve onlarn kendileri bunlara tam bir kanaat getirdii hlde, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapmalar ve kibirlerinden tr onlar bile bile inkr ettiler. imdi bozguncularn sonunun nice olduuna bir bak!***15Ve andolsun ki Biz Dvd'a ve Sleymn'a bilgi verdik. O ikisi de: Bizi mmin kullarnn birouna fazlalkl klan Allah'a sonsuz vgler olsun! dediler. 16 Ve Sleymn Dvd'a vris oldu. Ve Sleymn: Ey insanlar! Bize kularn mant [seslerinden, davranlarndan anlam karma] retildi ve bize her eyden verildi dedi. Dorusu bu apak bir armaandr. 17 Ve yerli ve yabanclardan ve kulardan oluturulmu ordular Sleymn iin bir araya getirildi. Sonra onlar dzenli olarak sevk edilirler.
4

169 170

6. yet, uar/224 yeti olarak verildi. Buradaki dokuz saysn iki ekilde anlamak mmkndr. A) Bu say okluktan kinayedir. Zira srloullar'na dokuzdan daha ok yet/almet gsterilmitir. B) Burada kastedilen Tevrt'taki on emirin dokuz yette yazl olmasdr. Yahudi Tevrt'nda, iki ayr emir cmlesi olarak zikredilen, Karmda baka ilhlarn olmayacak ifadesi ile Kendin iin oyma put yapmayacaksn ifadelerini, Samiri Tevrt' tek emir cmlesinde toplamtr. Bylece, Komunun evine tamah etmeyeceksin de dahil, emirlerin says, Yahudi nshasnda on, Samiri nshasnda ise dokuzdur.

Sonunda Karnca Vadisi'ne geldikleri zaman, bir karnca: Ey karncalar! Evlerinize girin, Sleymn ve ordular bilinsizce sizi krp geirmesin! dedi. 19 Sonra da Sleymn, dii karncann sznden/kararndan dolay glerek tebessm etti. Ve Rabbim! Bana, anne-babama ltfettiin nimetinin karln dememi, honut olacan slihi ilememi gnlme getir ve rahmetinle beni slih kullarnn iine kat dedi. 20,21 Ve Sleymn kular gzden geirdi de sonra, Hdhd' niin gremiyorum? Yoksa kayplardan m oldu? Onu kesinlikle etin bir azap ile azaplandracam yahut onu boazlayacam yahut da bana apak bir delil/g getirecek dedi.171 22-26 Derken, ok beklemeden Hdhd geldi de, Ben, senin bilmediin bir eyi rendim. 172 Sebe'den sana ok doru ve nemli bir haber getirdim. phesiz ki, Sebelilere hkmdarlk eden, kendisine her eyden verilmi ve ok byk bir tahta sahip olan bir kadn buldum. Onu ve toplumunu, Allah'n astlarndan gnee boyun eip teslimiyet gsterirler/taparlar buldum. eytan da gklerde ve yerde gizleneni aa karan, gizlediinizi ve akladnz bilen Allah'a boyun eip teslimiyet gstermesinler/kulluk etmesinler diye kendilerine yaptklarn ssl gstermi de

18

171

yetten anlaldna gre Sleymn'n (a.s) ordusu ins, cin ve kulardan olumutur: A) ns grubu, Sleymn'n milletinden olan ve ordunun sava grubunu meydana getiren askerlerdir. B) Angaryaclar da denilen Cin grubu, yabanclardan olumu olup, ordunun levazm ve donatm ilerini gren, lojistik destek salayan askerlerdir. Bu grubu mensup kiiler, Sebe/13'te anlatld zere, kaleler ve yksek salam binalar yapmakta, aac, demiri, bakr ilemektedirler. Bunlar, Dvd (a.s) dneminden beri lkede bulunan, komu lkelerden getirilmi zanaatkrlardr. Sleymn'n fethettii yerlere salam bir alt yap, sanat ve kltr gtrmesinde byk paylar olan bu kiiler, i bilir ve sanat zellikte olmalarna karlk, Sleymn hakknda kt plnlar yaptklar iin Kurn'da baz yetlerde eytanlar olarak nitelenmilerdir. Bu konuyla ilgili ayrntlar iin bkz. Tebynu'l-Kurn. C) Kular grubu ise, iletiim ve yol gzerghnda askerin su ihtiyacn temin iin kullanlan kulardan ve onlarn bakclarndan mteekkildir. Sleymn'n kulardan oluan ordusu ite budur. Yoksa Sleymn dadaki kular toplayp onlar asker olarak kullanmamtr. Kurn'da Sleymn'n (a.s) da bir peygamber olduu ve vahiy ald bildirilmi, fakat o'na vahyedilenlerin neler olduuna dair bir bilgi verilmemitir. Kitab- Mukaddes'teki, Sleymn'n Meselleri adl blmn Sleymn'a vahyedildiini kabul etmek bir Mslman iin sz konusu deildir. Sleymn ile ilgili bilgiler, bu sreden baka Resmi Mushaf'taki Sd, Enbiy, Sebe ve Bakara srelerinde de yer almaktadr. yetteki Karnca Vdisi, karncalarn bol olduu bir vdi olmayp zel bir isimdir. mm Zebid'ye gre, Karnca Vdisi, Jirben ile Askaln arasnda bir blgenin addr. Sz konusu vdide yaayan halkn yaam biimlerindeki benzerlikten dolay karncaya benzetildii, bundan dolay da bu isimle adlandrld anlalmaktadr. Bugn dnyann deiik blgelerinde hem Neml/Karnca Vdisi halk gibi yaamlarndaki bir zellii isim olarak tayan birok kavim yaamakta, hem de ku, haere, aa, kaya isimleriyle adlandrlm deiik kavimler, kabile ve oymaklar bulunmaktadr. Burada hdhd ile malum ku deil, o kuun bakcs kastedilmitir. Nitekim doan, ahin, kartal gibi ku cinslerinin isimleri de bugnk toplumlarda insan ismi olarak kullanlmakta, baz ku cinslerinin isimleri ise sembollemektedir. Mesel sar kanaryalar denilince lkemizde sar renkli kanarya kular deil, bir futbol takm anlalmaktadr. Her toplumda rastlanan bu tr isimlendirmeler; mecz, mtebih anlatmlardr. Dolaysyla, burada zikredilen hdhd'n, ordunun su ihtiyacn gidermekle, ordunun gzerghndaki su kaynaklarn aratrmakla grevli kiinin mstear ad olmas ve bu ismi de, hdhdden [avukuu] yararlanmas sebebiyle alm olmas mmkndr. Nitekim bir kimseye yapt ie uygun ad koyma, lkap takma gelenei gnmz toplumlarnda da hl srmektedir. rnek olarak, ordularda ordunun su ihtiyacn gidermekle grevli memurlara saka (asl sakk olup su getirip gtren, su ileriyle uraan kimse demektir) ad verilir. Bu isim, aslnda bir ku cinsinin ismidir ve o kua bu ismin verilme sebebi de gagas ile evreye su sratmasdr. Dier taraftan, 22-26. yetlerdeki konumalarndan hdhd'n; iradeli, akll, hatta din bilgisi kuvvetli biri olduu anlalmaktadr. Bir de, Sleymn'n Hdhd' cezalandrmak istemesi dikkate alnnca, hdhd'n bir ku olmayp bir insan olduu kanaati kesinlemektedir. 172 Sebe, Gney Arabistan'da halk ticaretle tannm bir lke idi. Baehri de, imdiki Kuzey Yemen'in merkezi Sana'nn kuzey-dousunda, takriben 55 mil mesafede olan Marib kenti idi. Main krallnn yklndan sonra, M.. yaklak 1100 yllarnda g kazand ve 1000 yl Arabistan'da hkm srd. Daha sonra, M.. 115 ylnda onlarn yerini Himyerler ald. Bunlar da Arabistan'da Yemen ve Hadramut'u, Afrika'da Habeitan' idare etmi olan Gney Arabistan'n mehur baka bir milleti idi. Sebeliler bir taraftan Afrika kylar, Hindistan, Uzak Dou ve Arabistan'n i ksmlarnn dhil olduu yerlerde cereyan eden tm ticar faaliyetleri, dier taraftan da Msr, Sriye, Yunanistan ve Roma'ya ynelik ticareti ellerinde tutuyorlard. Eski alarda servet ve refahlar ile mehur olmalar bundand. Hatta yle ki, Yunan tarihilerine gre, o devirde dnyann en zengin kimseleri bunlard. Ticaret ve al-veriin yannda, ulatklar bu refahn baka bir nedeni de lkelerinin birok yerinde barajlar ina etmi ve sulama maksadyla yamur sularn toplam olmalaryd. Bu tesislerle lkeyi gerek bir baheye evirmilerdi. Yunan tarihileri, Sebeliler lkesinin olaanst yeilliklerine dair ayrntl bilgileri bize kadar ulatrmlardr. (Ansiklopediler)

onlar doru yoldan alkoymu. Bunun iin de onlar klavuzlanan doru yolu bulamyorlar. Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr, byk arn sahibidir dedi. 27,28 Sleymn dedi ki: Doru mu syledin, yoksa yalanclardan msn, bakacaz. u mektubumu gtr, onu kendilerine brak, sonra onlardan biraz geri ekil de bak, neye dnecekler. 29-31 Sleymn'n mektubunu alan Sebe melikesi: Ey ileri gelenler! phesiz ki bana kesinlikle ok saygn/erefli bir mektup brakld. phesiz ki o mektup, Sleymn'dandr ve Bana kar byklk taslamayn, teslimiyet gstererek/Mslman olarak bana gelin! diye yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden, engin merhamet sahibi Allah adnadr dedi. 32 Melike dedi ki: Ey ileri gelenler! Bu iimde bana fetva verin. Siz bana tank olmadan hibir ii kestirip atmam. 33 leri gelenler dediler ki: Biz, kuvvet sahibiyiz ve savamay ok iyi bilen kimseleriz, buyruk ise senindir; artk ne emredeceini dn! 34,35 Melike: Hi phesiz ki krallar bir memlekete girdikleri zaman hemen oray bozarlar ve halknn ulularn aalarlar. Onlar da byle yapacaklardr. Ben onlara bir hediye gndereyim de bakalm eliler ne ile dnecekler! dedi. 36,37 Eli Sleymn'a gelince Sleymn, Siz bana mal ile yardm m etmek istiyorsunuz? te, Allah'n bana verdii, size verdiinden daha iyidir. Tersine siz, hediyenizle bbrlenirsiniz. Onlara geri dn; iyi bilsinler ki, kendilerine asla kar koyamayacaklar ordularla gelir, onlar, kesinlikle hor ve aalanm olarak karrz! dedi. 38 Sleymn dedi ki: leri gelenler! Onlar teslim olanlar olarak bana gelmeden nce, hanginiz onun tahtn bana getirir? 39 Cinlerden bir ifrit, Sen makamndan173 kalkmadan nce ben onu sana getiririm. Ve hi phesiz ben onun zerine gl ve gvenilirim dedi. 40 Kitap'tan yannda bilgi olan kimse: Ben onu sana bakn kendine dnmeden nce getiririm174 dedi. Sonra Sleymn Melike'nin tahtn yannda durur bir hlde grnce: Bu, kendime verilen nimetlerin karln deyecek miyim, yoksa iyilikbilmezlik mi edeceim diye beni bellandrmak iin Rabbimin fazlndandr. Ve kim kendisine verilen nimetlerin karln derse hi phesiz kendisi iin karln der. Kim de iyilikbilmezlik ederse, hi phesiz ki Rabbim ok zengin ve kerm'dir. 41 Sleymn dedi ki: Onun iin tahtn belirsizletirin [ona sradan bir kii muamelesi yapn], bakalm o, klavuzlanan yolu bulanlardan m yoksa klavuzlanan doru yolu bulmayanlardan m olacak [Mslmanlnda samimi mi deil mi grelim]! 42 Melike geldii zaman, Senin tahtn byle mi? dendi. Melike: Sanki bu, odur. Ve bize ondan nce bilgi verilmi ve biz Mslmanlar olmu idik. 43 Ve onu, Allah'n astlarndan tapt eyler alkoymutu. phesiz ki o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumundand. 44 Ona, kke gir! denildi. Sonra o, onu grnce derin bir su sand ve eteini ekti. Sleymn; Bu billurdan yaplm, effaf bir zemindir dedi. Melike, Rabbim! Ben gerekten

173

174

Burada cinlerden bir ifritin, Sen makamndan kalkmadan eklindeki ifadesi, sen iktidar koltuundan kalkmadan, yani sen iktidarda iken, sen iktidardan dmeden, senin iktidarn dneminde demektir. frit szc, akranlarn ezip geen, onlar zelil klan kt adam demektir (Lisnu'l-Arab, c. 6, s. 326-331, afr mad.). srl lkesindeki yabanclardan olan bu kiinin (Tebynu'l-Kurn; c. 2, s. 392-397) yetteki, Ve hi phesiz ben onun zerine gl ve gvenilirim ifadesi, onu tayabilirim, hibir eyi krp dkmeden olduu gibi getirebilirim; alp kamam, ihanet etmem anlamndadr. Kitaptan bilgisi olan kiinin yette nakledilen, kable enyertedde ileyke tarfuke eklindeki ifadesi, Meal ve Tefsirlerde olduu gibi gzn ap kapamadan demek olmayp senin bakn kendine dnmeden nce demektir. Yani, Sen bu ii kafandan silmeden nce; sen imdi aklna Sebe melikesi ve lkesini taktn, baka bir ey dnmyorsun ve gzn hibir ey grmyor; baka bir konuyla ilgilenmiyorsun, kendine dnp bakmyorsun ya, ite ben bunu sen kendine bakmadan, yani bunu kafandan silmeden, gndemden drmeden sana getiririm demektir.

kendime hakszlk etmitim. Sleymn ile beraber, lemlerin Rabbi olan Allah'a teslim oldum dedi. (48/27, Neml/4, 5,7-44)

Necm: 145
Andolsun ki Allah'a kulluk edin diye Semd'a da kardeleri Slih'i eli gnderdik. Hemen birbirleriyle ekien iki gurup oluverdiler. 46 Slih dedi ki: Ey toplumum! yilikten nce niin ktl abuklatrmak istiyorsunuz? Merhamet olunmanz iin Allah'tan balanma dileseniz ne olur! 47 Onlar, Senin sebebinle ve seninle beraber olan kiiler sebebiyle bamza uursuzluk geldi/seni ve beraberindekileri uursuzluk belirtisi sayyoruz dediler. Slih, Uursuzluunuz Allah katndadr. Daha dorusu siz, kendini atee atan/imtihana ekilen bir topluluksunuz dedi. 48 Ve o ehirde yeryznde bozgunculuk yapan, iyiletirme yapmayan, Dokuz kiilik bir grup 49 vard. Allah'a yeminleerek, Gece o'na ve ailesine baskn yapacaz, sonra da velsine/haklarn koruyacak yaknlarna, Biz, o ailenin yok ediliine hit olmadk/olay srasnda orada deildik ve biz kesinlikle doru olanlarz diyeceiz dediler. 50Ve onlar, byle bir tuzak kurdular, phesiz Biz de onlarn farknda olmad bir ceza ile cezalandrdk. 51 te bak! Onlarn tuzaklarnn kbeti nice oldu, phesiz Biz onlar ve toplumlarn toptan yerle bir ettik. 52te, onlarn, irk komak sretiyle iledikleri yanllar yznden atlar kp pssz kalm evleri. Hi phesiz ki bunda, bilen bir toplum iin bir almet/gsterge vardr. 53 man eden ve Allah'n korumas altna girmi olan kiileri de kurtardk.*** 54,55Lt'u da eli olarak toplumuna gnderdik. Hani o, toplumuna, Gz gre gre hl o arl/hayszl yapacak msnz? ehvet ynnden kadnlardan aa olan erkeklere yaklaacak msnz? Aslnda siz cahillikte devam edegelen bir toplumsunuz! demiti. 56 Sonra da toplumunun cevab sadece, Lt ailesini memleketinizden karn; baksanza onlar temiz kalmak isteyen insanlarm! demeleri oldu. 57 Bunun zerine o'nu ve geride kalmasn ayarladmz kars dndaki yaknlarn kurtardk. 58 Ve onlarn zerlerine yle bir yamur yadrdk ki! Ne kt idi uyarlanlarn yamuru! (48/27, Neml/45-58)
45

Necm: 146
De ki: Tm vgler, Allah'a mahsustur. Esenlik, gvenlik de seip ar-duru hle getirdii kullarnadr. Allah m hayrldr, yoksa onlarn ortak kotuu eyler mi? 60 Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da gkleri ve yeryzn oluturan, gkten sizin iin su indiren mi? Sonra da Biz onunla, bir aacn bile bitirmenizin sz konusu olmad gzel gzel baheler bitirmiizdir. Allah'la beraber baka bir ilh m var! Aksine onlar irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna ite devam eden bir toplumdur. 61 Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da yeryzn barnak yapan, aralarnda nehirler oluturan, onun iin sabit dalar koyan ve iki deniz arasna engel koyan m? Allah ile beraber bir ilh m var? Tam tersi onlarn ou bilmiyorlar. 62 Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da kendine yalvard zaman bunalma karlk veren ve ktl gideren, sizi yeryznn halifeleri yapan m? Allah'n yannda baka bir ilh m var? ok az dnyorsunuz! 63 Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da karann ve denizin karanlklar iinde size klavuz olan, rahmetinin nnde rzgrlar mjdeci olarak gnderen mi? Allah ile beraber bir ilh m var? Allah onlarn kotuklar ortaklardan ok ycedir.
59

Onlarn ortak kotuu eyler mi hayrldr ya da nce oluturmay balatan, sonra onu iade edecek olan ve sizi hem gkten, hem yerden rzklandran m? Allah ile beraber baka bir ilh m var? De ki: Eer doru kimseler iseniz, kesin delilinizi getiriniz! 65 De ki: Gaybi; gklerde ve yerde grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei Allah'tan baka kimse bilmez. Ve onlar, ne zaman diriltileceklerinin bilincine varmazlar. 66 Aslnda onlarn hiret hakknda bilgileri ardarda gelmektedir. Fakat onlar bundan bir phe iindedirler. Daha dorusu onlar bundan krdrler. 67,68 u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler de, Biz ve atalarmz toprak olduktan sonra m gerekten biz mi dirilip kartlacaz. Andolsun, bu azap ve dirilme tehdidi, bize ve daha nce atalarmza tehdit olarak sz verilmiti. Bu, ancak gemilerin uydurma masallarndan baka bir ey deildir dediler. 69 De ki: Yeryznde gezip dolan da sulularn sonlarnn nasl olduuna bir bakn! 70 Sen onlara kar hzne de kaplma ve onlarn kurmakta olduklar tuzaklardan dolay da sknt iinde olma! 71 Ve onlar, Eer doru kimseler iseniz, bu tehdit olarak sylenen sz/azap ne zaman? diyorlar. 72 De ki: Belki de abuklatrmakta olduunuzun bir ksm size yetimitir bile. 73 Ve hi phesiz, senin Rabbin, insanlara kar byk armaan sahibidir, velkin onlarn ou sahip olduklarnn karln demiyorlar. 74Ve phesiz ki, senin Rabbin, onlarn gslerinin gizli tutmakta olduklarn ve aa vurduklarn kesin olarak bilmektedir. 75 Ve gkte ve yerde gizli olan hibir ey yoktur ki, apak bir kitapta olmasn. (48/27, Neml/59-75)

64

Necm: 147
Hi phesiz ki, bu Kurn srloullar'na, hakknda ayrla dtkleri eylerin birounu aktarp anlatmaktadr. 77 Ve hi phesiz gerekten Kurn, kesinlikle mminler iin bir klavuz ve bir rahmettir. 78 phesiz ki senin Rabbin, onlarn arasnda Kendi hkmn gerekletirir. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, ok iyi bilendir. 79 yleyse sen, Allah'a iin sonucunu havale et, phesiz ki sen apak olan hak zerindesin. 80 phesiz ki sen, llere dinletemezsin ve arkasn dnp katklar zaman sarlara da ary iittiremezsin. 81 Sen krleri dtkleri sapklktan ekip doru yolu gsterici de deilsin; sen ancak, yetlerimize iman edenlere ki onlar teslim olanlardr dinletebilirsin. (48/27, Neml/76-81)
76

Necm: 148
Ve Sz175 zerlerine vaki olduu/gerekletii zaman onlar iin, insanlarn yetlerimize gerektii gibi inanmadklarn onlara syleyen/anlatan, topraktan/maddeden yaplm hareket eden, konuan bir varlk176 kardk.
82

175 176

Bkz. 77 nolu not. DBBETN MNE'L-ARZ: Debb kknden tremi olan dabbeh, hafif hafif yryen, kprdayan, debelenen, gzle takip edilemeyecek kadar yava hareket eden veya hareketi gzle izlenemeyen eydir. Dabbeh szc Kurn'da, irili-ufakl tm canllar iin kullanlmaktadr. Bu yetteki dabbeh szc, dier kullanmlarndan farkl olarak tamlama eklinde dabbet'l-arz olarak gemekte, ki bu, yer canls demektir. Dolaysyla bu yetin de, dabbeh szcnn farkl bir tamlama iinde kullanld Neml/82. yeti gibi bamsz olarak ele alnmas gerekir. Dabbeh, maherde ortaya

Ve her nderli topluluktan yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi yalan sayanlardan bir grup topladmz gn, artk onlar tutuklanp datlrlar. 84 Ve geldikleri zaman, Allah der ki: Siz Benim yetlerimi/ almetlerimi/ gstergelerimi, bilgi bakmndan onu kavramadnz hlde yalanladnz m? Ya da ne yapyordunuz? 85 Ve irk koarak, inanmayarak yanl yapmalarna karlk, Sz177 kendi aleyhlerine gereklemi bulunmaktadr, artk onlar konumazlar. (48/27, Neml/82-85)

83

Necm: 149
Onlar grmediler mi ki, dinlensinler diye geceyi yarattk, gndz de grdrc, aydnlk yarattk. phesiz ki bunda iman eden bir toplum iin kesinlikle almetler/gstergeler vardr. 87 Ve Sr'a flendii178 gn, artk Allah'n diledikleri hari olmak zere gklerde ve yerde kimler varsa hepsi dehete kaplrlar. Ve hepsi deerlerini yitirmi olarak O'na gelirler. 88 Ve sen dalar grrsn; sen onlar donuk, durgun sanrsn. Oysa onlar her eyi sapasalam yapan Allah'n yapm olarak bulutun yrmesi gibi yrmektedirler. phesiz ki O, yaptklarnza tamamyla haberdardr: 89 Kim bir iyilik-gzellik getirirse, onun iin getirdiinden daha hayrls/getirdiinden dolay bir hayr vardr. Ve onlar o gn korkudan gvende olanlardr. 90 Ve kim ktlkle gelirse, artk yzleri atete srtlr. Siz yaptnz amellerden bakasyla m karl greceksiniz? 91-93 Sen, Ben ancak her eyin sahibi olan ve buray dokunulmaz klan Mekke'nin Rabbine 179 kulluk etmekle emrolundum. Ve ben Mslman olmamla ve Kurn' okuyup izlememle emrolundum. Artk kim klavuzlanan doru yola derse, yalnz kendisi iin klavuzlanan doru yola dm olur; kim de saparsa hemen Ben sadece uyarclardanm. Ve, btn vgler Allah'a mahsustur. O, yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini size gsterecek de siz onlar tanyacaksnz de. Ve Rabbin, yaptklarnzdan habersiz deildir. (48/27, Neml/86-93)
86

177 178 179

karlacak yeryz maddelerinden mamul bir eit yayn arac olup kendisine yklenmi olan insanlarn Allah'n yetlerine gerektii gibi inanmadklar duyurusunu anons edecektir. Ayrntl bilgi iin bkz. Tebyn. Bkz. 77 nolu not. Bkz. 27 nolu not. Bkz. 68 nolu not.

KASAS SRES
MEKKE DNEM

Necm: 150
T/9, Sn/60, Mm/40.180 2 Bunlar, apak/aklayc kitabn yetleridir. 3 Biz, iman edecek bir toplum iin Ms ve Firavun'un nemli haberlerinden bir ksmn sana hak ile okuyoruz/takip ettiriyoruz. 4 phesiz ki Firavun, yeryznde yceldi ve idaresi altndaki insanlar grup grup yapt; onlardan bir grubu gszletirmek istiyor; bunlarn oullarn boazlyor, kzlarn da sa brakyordu. phesiz ki o, bozgunculardan idi. 5 Biz ise istiyoruz ki, yeryznde gsz drlenlere armaan verelim, onlar nderler yapalm ve onlar miraslar yapalm. 6Ve onlar yeryznde salamca yerletirelim, Firavun, Haman ve bu ikisinin askerlerine, onlardan ekinmekte olduklar eyleri gsterelim. 7 Ve Biz Ms'nn anasna vahyettik: Onu emzir. Eer o'nun iin korkarsan o'nu nehre brakver, korkma ve zlme. phesiz Biz o'nu sana dndreceiz ve kendisini elilerden biri yapacaz. 8 Sonra da Firavun ailesi o'nu, kendileri iin bir dman ve znt olmak zere buluntu olarak ald. phesiz Firavun, Haman ve bu ikisinin askerleri hata edenler idiler. 9 Ve Firavun'un kars: Benim ve senin iin gz aydnl! Onu ldrmeyin, belki bize bir yarar dokunur, ya da o'nu evlat ediniriz dedi. Ve onlar, iin farknda olmuyorlar. 10 Ms'nn anasnn yrei bombo sabahlad. Eer Biz, inananlardan olmas iin onun kalbini pekitirmemi olsaydk, neredeyse o'nu aa vuracakt. 11Ve Ms'nn annesi Ms'nn kz kardeine, Onun izini takip et dedi. O da hemen, onlar farkna varmazken uzaktan o'nu gzetledi. 12 Ve Biz daha nce, o'na stanalarn haram ettik. Bunun zerine Ms'nn kz kardei, Size, o'nun bakmn sizin adnza stlenecek ve o'na t verip eitecek bir aile gstereyim mi? dedi. 13 Bylelikle Biz o'nu, gz aydn olsun, gam ekmesin ve Allah'n verdii szn gerek olduunu bilsin diye annesine geri verdik. Velkin onlarn pek ou bilmezler. 14 Ve Ms yiitlik ana girip oturaklanca, Biz o'na yasa ve bilgi verdik. Ve Biz gzel davrananlar ite byle karlklandrrz. 15 Ve Ms, ehir halknn habersiz olduu bir anda ehre girdi. Sonra orada, biri kendi tarafndan, dieri dman tarafndan, birbirlerini ldrmeye alan iki adam buldu. Sonra kendi taraf olan, dmana kar Ms'dan yardm diledi. Ms da tekine hemen bir yumruk indirdi, o da hemen lverdi. Ms, Bu, eytann iindendir, phesiz o, saptrc, apak bir dmandr dedi. 16 Ms, Rabbim! phesiz kendime hakszlk ettim. Artk beni bala! dedi de Allah o'nu balad. phesiz O, ok balaycnn, ok merhamet edicinin ta kendisidir. 17 Ms, Rabbim! Bana nimet olarak verdiin eylere andolsun ki artk hibir zaman sululara arka olmayacam dedi. 18 Sonra da Ms, ehirde korku iinde, etraf kontrol ederek sabahlad. Bir de ne grsn, dn kendisinden yardm isteyen kimse, feryat ederek o'ndan yardm istiyor. Ms ona: phesiz sen, apak bir azgnsn! dedi. 19 Ms, ikisinin de dman olan adam yakalamak isteyince, o adam; Ey Ms! Dn bir kiiyi ldrdn gibi beni de mi ldrmek istiyorsun? Sen sadece yeryznde bir zorba olmak istiyorsun ve sen dzelticilerden olmak istemiyorsun dedi.
1

180

Bkz. 8 nolu not.

Ve ehrin br ucundan bir adam koarak geldi. Dedi ki: Ey Ms! leri gelenler seni ldrmek iin senin hakknda grme yapyorlar. Derhal k! phesiz ki ben t verenlerdenim. 21 Sonra da Ms korka korka, kontrol ederek oradan kt. Rabbim! Beni irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar toplumundan kurtar! dedi. 22 Ve Ms Medyen'e doru yneldiinde, Rabbimin bana yolun dorusunu gstereceini umarm dedi. 23 Ve Ms, Medyen suyuna varnca, orada hayvanlarn sulayan insanlardan bir nderli topluluk buldu. Ve Ms, hayvan sulayanlar kadar gl olmayan, hayvanlarn geri eken iki kadn buldu. Dedi ki: Hliniz nedir? Dediler ki: obanlar sulayp ekilmeden biz sulamayz; babamz da ok yal bir ihtiyardr. 24 Bunun zerine Ms, ikisi iin hayvanlar sulad. Sonra glgeye ekildi de Rabbim! phesiz ki ben, iyilikten bana indirdiin eye muhtacm dedi. 25 Derken, o iki kadndan biri utana utana yryerek Ms'ya geldi. Dedi ki: phesiz babam, bizim yerimize sulamann cretini karlamak iin seni aryor. Ms, kzn babasna geldi ve kssalar ona anlatt. Kzn babas; Korkma, o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm toplumdan kurtuldun dedi. 26 Onun iki kzndan biri; Babacm! Onu cretle tut. phesiz cretle tutulan kimselerin en iyisi, gl ve gvenilir olandr dedi. 27 Kzlarn babas dedi ki: Sekiz yl bana almana karlk u iki kzmdan birini sana nikhlamak istiyorum. Eer on yla tamamlarsan artk o kendinden; sana arlk vermek de istemem. nallah beni slihlerden bulacaksn. 28 Ms, Bu, seninle benim aramdadr; bu iki sreden hangisinin sonunu gerekletirirsem demek ki, bana kar dmanlk/sorumluluk yok. Ve sylediklerimize Allah vekildir [koruyarak, destekleyerek uygulayandr] dedi. 29 Artk Ms sreyi doldurup ailesiyle/yaknlaryla yola knca, da tarafndan bir ate hissetti. Ailesine, Benim size bir haber getirmem iin siz bekleyin; ben bir ate hissettim. Yahut snrsnz diye o ateten bir para getiririm dedi. 30-32 Sonra oraya vardnda o bereketli toprak parasndaki vdinin sa tarafndan, bir aatan seslenildi: Ey Ms! Hi phesiz ki Ben, lemlerin Rabbi Allah'n ta kendisiyim! Ve birikimini ortaya at! Birikimini sanki grnmeyen bir varlk gibi, hareket ettirir grnce de dnp arkasna bakmadan kat. Ey Ms! Beri gel, korkma. Kesinlikle sen emniyette olanlardansn. Koynundaki gcn devreye sok, kusursuz, mkemmelce kacaksn.181 Korkudan kanadn kendine ek. te bu ikisi Firavun ve onun adamlarna kar Rabbin tarafndan iki kesin delildir. phesiz ki onlar, yoldan kan bir toplum olmulardr. 33,34 Ms dedi ki: Rabbim! phesiz ben onlardan bir kii ldrdm, imdi onlarn beni ldrmelerinden korkuyorum. Kardeim Hrn'u da benimle gnder; o, dil bakmndan benden daha iyi, gzel ve etkilidir. O nedenle o'nu da beni dorulayan bir yardmc olarak benimle birlikte gnder. phesiz ben, beni yalanlamalarndan korkuyorum. 35 Allah dedi ki: Seni kardeinle destekleyeceiz ve ikiniz iin bir g, iktidar oluturacaz. Sonra da onlar almetlerimiz/gstergelerimiz sebebiyle size eriemeyecekler. Siz ikiniz ve ikinizi izleyenler stn olanlarsnz.*** 36 Ms onlara apak almetlerimiz/gstergelerimiz ile gelince, Bu, sadece uydurulmu bir etkili bilgilerdir. Ve biz nceki babalarmzdan bunu iitmemitik dediler.

20

181

Bkz. 109 nolu not.

Ms da dedi ki: Benim Rabbim, kendi katndan kimin doru yol klavuzu ile geldiini ve yurdun sonunun kim iin daha iyi olacan daha iyi bilendir. phesiz ki irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, kurtulua eremezler. 38 Firavun da, Ey ileri gelenler! Sizin iin benden baka bir ilh bilmedim. Ey Haman, benim iin amur zerine hemen ate yak; tula imal et de Ms'nn ilh hakknda bilgilenmem iin bana bir kule yap. Ve phe yok ki o'nun yalanclardan biri olduuna kesinlikle inanyorum dedi. 39 Firavun, kendisi ve askerleri, yeryznde haksz yere byklk tasladlar ve gerekten Bize dndrlmeyeceklerine inandlar. 40 Biz de onu ve askerlerini yakalayp o bol suda/nehirde frlatp atverdik. imdi, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn sonunun nasl olduuna bir bak! 41 Ve onlar, atee aran nderler yaptk. Kymet gn onlar yardm grmeyecekler de. 42 Ve bu dnyada arkalarna dlanma, Allah'n rahmetinden yoksun olma taktk. Onlar, kymet gnnde de ktlenmi/uzaklatrlm kimselerdendirler. 43 Ve andolsun ki Biz, ilk nesilleri deiime/ykma urattktan sonra Ms'ya, t alrlar diye, insanlar iin apak deliller, klavuz ve rahmet olarak Kitab'/Tevrt' verdik. 44 Ve Ms'ya o emri gerekletirdiimiz srada sen bat ynnde deildin. Hazr bulunanlardan, grenlerden de deildin. 45 Ama Biz nice nesiller var ettik de, onlarn mrleri uzadka uzad. Sen onlara yetlerimizi okuyarak, Medyen halk arasnda bulunanlardan da deildin; Fakat Biz eli gnderenleriz. 46,47 Ve Biz, seslendiimiz zaman, Tr'un yannda da deildin. Tersine senden nce kendilerine uyarc/peygamber gelmeyen bir toplumu uyarman iin ve kendi ellerinin yaptklarndan dolay balarna bir fenalk geldiinde hemen, Rabbimiz! Ne olurdu bize bir peygamber gnderseydin de, yetlerine uysak ve mminlerden olsak diyemesinler, onlar t alsnlar diye Rabbinden bir rahmet olarak orada geenleri sana bildirdik, seni eli olarak gnderdik. 48 te onlara tarafmzdan o hak gelince de, Msya verilen eyler; almetler; gstergeler gibi ona da verilmeli deil miydi? dediler. Daha evvel Msya verileni rtbas edip reddetmemiler miydi? Birbirine srt veren; destekleyen iki sihir; etkili bilgi dediler. Ve phesiz biz hepsini kabul etmeyeceiz dediler. 49 De ki: Eer doru kimseler iseniz, hemen Allah katndan bana ve Ms'ya inen kitaplardan daha ok doruya klavuz olan bir kitap getirin de ben de ona uyaym! 50 Buna ramen eer sana cevap vermezlerse, bil ki onlar, yalnzca heveslerine uymaktadrlar. Allah'tan bir yol gsterici olmakszn kendi hevesine uyandan daha sapk [akn, aa] kim olabilir? Kesinlikle Allah irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan topluma yol gstermez. 51 Ve andolsun Biz, Sz' [vahyi/Kurn'] t alrlar diye birbiri ardnca yolladk. 52 Szden [vahiyden/Kurn'dan] nce kendilerine Kitap verdiimiz kimseler; onlar, Sz'e [vahye/Kurn'a] de inanrlar. 53 Ve onlara o Sz [vahy/Kurn] okunduu zaman onlar, Biz, ona inandk. phesiz o, Rabbimizden gelen gerektir. Kesinlikle biz, ondan nce mslman olanlardk dediler. 54 te onlar; sabrettikleri iin onlarn dlleri iki kere verilecektir. Ve onlar ktl iyilikle savarlar ve kendilerini rzklandrdmz eylerden harcamada bulunurlar. 55 Ve onlar, bo sz iittikleri zaman, ondan yz evirirler ve Bizim ilerimiz yalnzca bizim iin, sizin ileriniz de yalnzca sizin iindir. Size selm olsun! Biz cahilleri aramyoruz derler. 56 Kesinlikle sen sevdiini klavuzlanan doru yola iletemezsin; ama Allah dilediine doru yolu gsterir ve O, klavuzlanan doru yolu kabullenecek olanlar daha iyi bilir.

37

Ve onlar; Biz seninle beraber doru yol klavuzuna uyarsak, yurdumuzdan atlrz dediler. Biz onlar, Kendi katmzdan bir rzk olarak, her eyin semerelerinin toplanp kendisine getirildii, gvenli, dokunulmaz bir yere/Mekke'ye182 yerletirmedik mi? Fakat onlarn ou bilmezler. 58 Ve Biz, geimleriyle marm nice kenti deiime/ykma uratmzdr. te, onlarn yerleri! Kendilerinden sonra pek az oturulmu olan meskenleri. Ve Biz, vrislerin ta kendisiyiz. 59 Rabbin, kendilerine yetlerimizi okuyan bir peygamberi ana kente gndermedike, memleketleri deiime/ykma uratc deildir. Zaten Biz, halk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler olmayan memleketleri deiime/ykma uratc deiliz. (49/28, Kasas/1-59)

57

Necm: 151
Ve size verilen eyler, basit dnya hayatnn kazanm ve onun ssdr. Allah katnda olanlar ise, daha hayrl ve daha kalcdr. Hl akl etmeyecek misiniz? 61 u hlde, Bizim kendisine gzel bir sz verile sz verip de ona kavuan kimse, basit dnya hayatnn kazanmn kazandrdmz ve sonra kymet gnnde huzurumuza getirilenlerden/huzurumuzda hazrolda tutulanlardan olan kimse gibi midir? 62 Ve o gn Allah onlara seslenir de der ki: Yanl olarak inanm olduunuz Benim ortaklar hani nerede? 63 Haklarnda Sz gerekleen kimseler; Rabbimiz! te bunlar bizim azdrdmz kimselerdir. Biz nasl azmsak, ite bunlar da ylece biz azdrdk. Biz, Sana kar uzak olduk. Onlar sadece bizlere tapmyorlard derler. 64 Ve Ortaklarnz arn! denir, onlar da arrlar. Sonra da onlar kendilerine cevap vermezler ve azab grrler. Ne olurdu onlar, klavuzlanan doru yolu kabullenmi olsalard! 65 Ve o gn Allah, onlara seslenir de; Gnderilen elilere ne cevap verdiniz? der. 66 te, o gn onlara btn nemli haberler kapkaranlk olmutur; artk onlar birbirlerine de soramazlar. 67 Fakat tevbe etmi, iman etmi ve dzeltici iler yapm kimseye gelince; o, kurtulua erenlerden olmay umabilir. (49/28, Kasas/60-67)
60

Necm: 152
Ve senin Rabbin, diledii eyi oluturur ve onlar iin hayrl olan eyleri seer, onlar iin ise seim hakk yoktur. Allah, onlarn ortak kotuklarndan arnktr ve yceler ycesidir. 69 Ve senin Rabbin, onlarn, sinelerinde gizledikleri eyleri ve aa vurduklar eyleri bilir. 70 Ve O, Kendisinden baka ilh183 diye bir ey olmayan Allah'tr. lkinde ve sonuncuda tm vgler O'nundur, hkm yalnzca O'nundur. Ve ancak O'na dndrleceksiniz. (49/28, Kasas/68-70)
68

Necm: 153
De ki: Hi dndnz m, eer Allah zerinizde geceyi ta kymet gnne kadar aralksz devam ettirse, Allah'tan baka size k getirecek ilh kimdir? Hl kulak vermeyecek misiniz?
71

182 183

Bkz. 68 nolu not. Bkz. 50 nolu not.

De ki: Hi dndnz m, eer Allah zerinizde gndz ta kymet gnne kadar aralksz devam ettirse, Allah'tan baka, istirahat edeceiniz geceyi size getirecek ilh kimdir? Hl grmeyecek misiniz? 73 Ve Allah'n rahmetindendir ki O, geceyi ve gndz; gecede dinlenesiniz ve gndzn, O'nun karlksz, fazladan verdiklerinden arayasnz ve kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye yapt. 74 Ve o gn Allah, onlara seslenip der ki: Yanl olarak inandnz Benim ortaklar hani, nerede? 75 Ve Biz her nderli toplumdan bir hit ekip kardk da, Haydi, kesin delilinizi getirin! dedik. Artk bildiler ki, hakikat Allah'a aittir ve uydurageldikleri eyler kendilerinden ayrlp kaybolmutur. (49/28, Kasas/71-75)

72

Necm: 154
phesiz Karun, Ms'nn toplumundan idi de, onlara kar azgnlk etmiti. Biz ona yle hazineler vermitik ki, phesiz onun anahtarlar gl kuvvetli bir toplulua ar gelirdi. Bir zaman toplumu ona demiti ki: marma! phesiz ki Allah marklar sevmez. Ve Allah'n sana verdiinde hiret yurdunu iste. Dnyadan da nasibini unutma! Allah'n sana ihsan ettii gibi, sen de ihsanda bulun. Ve yeryznde bozgunculuu isteme. phesiz ki Allah, bozguncular sevmez. 78 Karun, Bu servet, bana ancak kendimdeki bilgi sayesinde verildi dedi. Bilmez miydi ki Allah, kendinden nceki nesillerden, ondan daha gl, ondan daha ok taraftar, birikimi olan kimseleri kesinlikle deiime/ykma uratmt. Ve bu gnahkrlar, dierlerinin gnahlarndan sorumlu tutulmaz. 79 Derken Karun, ss, grkem iinde toplumunun karsna kt. Dnya hayatn isteyen kimseler, Keke Karun'a verilen gibi bizim de olsayd! phesiz ki o Karun, ok byk bir nasip sahibidir dediler. 80 Ve kendilerine bilgi verilmi olan kimseler ise, Yazklar olsun size! man eden ve slihi ileyen kimseler iin Allah'n verecei dl daha hayrldr. Ona da ancak sabredenler kavuabilir dediler. 81 Sonunda Biz onu ve evini yere geirdik. Artk Allah'n astlarndan kendisine yardm edecek bir taraftar da olmad ve o, kendini savunup kurtarabilecek kimselerden de deildi. 82 Ve daha dn onun yerinde olmay isteyenler, Demek ki Allah kullarndan dilediine rzk geniletiyor ve daraltyor. yet Allah bize armaan vermi olmasayd, bizi de yerin dibine geirirdi. Ve demek ki kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler kendilerini kurtaramyorlar diyerek sabahladlar. (49/28, Kasas/76-82)
76,77

Necm: 155
te hiret yurdu! Biz onu yeryznde bbrlenmeyi ve bozgunculuu arzulamayan kimseler iin hazrlarz. Ve kbet, Allah'n korumas altna girmi kiiler iindir. 84 Kim bir iyilik getirirse, ona ondan daha hayrls/ ona ondan dolay bir hayr vardr. Ve kim bir ktlk getirirse; ite o ktlkleri ileyenler, ancak yaptklar eyler ile karlklandrlrlar. (49/28, Kasas/83-84)
83

Necm: 156
phesiz ki Kurn' sana farz klan Allah, elbette seni dnlecek yere dndrecektir. De ki: Benim Rabbim, kimin doru yol klavuzu ile geldiini ve kimin apak bir sapklk iinde olduunu daha iyi bilendir. 86 Ve sen Kitab'n sana vahyedileceini/indirileceini ummuyordun. O, ancak Rabbinden bir rahmet olarak verildi. yleyse sakn kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere arka kma/ yardmc olma. 87 Ve ortak koanlar sana indirildikten sonra, sakn seni Allah'n yetlerinden alkoymasnlar. Ve Rabbine davet et. Ve asla ortak koanlardan olma! 88 Ve Allah ile beraber baka bir tanrya yalvarma. O'ndan baka hibir ilh yoktur. O'nun Zatndan baka her ey yok olacaktr. Yasa-ilke, yalnzca O'nundur. Siz de ancak O'na dndrleceksiniz. sra1Kulunu, bir gece, yetlerimizden/ almetlerimizden/ gstergelerimizden gsterelim diye, Mescid-i Haram'dan bir kenarn mbarek kldmz Mescid-i Aksa'ya184 yrten Zat, her trl noksan sfatlardan arnktr. phesiz O, en iyi iitenin, en iyi grenin ta kendisidir. (49/28, Kasas/85-88+50/17, sr/1)
85

184

Burada ilk vahyin inii; Raslllahn peygamber yapl ve ilk vahyin indii yer konu edilmektedir. ekil ve yer itibariyle daha evvel de Necm suresinin giri blmnde bilgi verilmiti. lk slm tarihilerinden Vkd'nin Kitb'l-Meaz ve elEzrk'nin Ahbru'l-Mekke adl kitaplarndaki bilgilere gre, Mekke'de Mescid-i Haram'dan baka deiik yerlerde mescitler vardr. Hatta baz evler Mekkeliler tarafndan mescit olarak kullanlmaktadr. Bu mescitlerden biri de Mekke'ye 9 mil mesafedeki Cirane Vdisi'nin yukarsnda olmasndan dolay Mescid-i Aksa [en uzak mescit] denilen mescittir. Bu mescidi Kurey'ten biri yaptrmtr. Bu bilgiler nda, yetteki, bir kenarn mbarek kldmz ifadesinden, Mescid-i Aksa'nn, haram/mbarek blgenin dnda, kenarnda bir yerde olduu anlalmaktadr. yleyse, Mescid-i Aksa, Kuds'te deil, Mekke'deki haram/mbarek yerin kenarndadr ve Kurn'dan yaplan bu tesbit, ilk dnem tarih ve corafya bilimcisi Vkd'in kitabndaki ile ayndr. Bu konuyla ilgili bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.

SR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 157
Ms'ya da Kitap verdik ve Benim astlarmdan vekil [tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan bir kii/ kurum] tanmaynz diye Kitab', srloullar Nh'la beraber gemiye tayarak kurtardmz kimselerin soyundan olanlar iin bir klavuz yaptk. phesiz Nh, kredici; kendisine verilen nimetlerin karln oka deyen bir kuldu. 4 Ve Biz srloullar'na Kitap'ta/ yazgda unu gerekletirdik: Kesinlikle siz, yeryznde iki defa kargaa karacaksnz/ bozguna urayacaksnz ve kesinlikle byk bir ykselile ykseleceksiniz. 5te o ikisinden birincisinin zaman gelince, zerinize gl kuvvetli kullarmz gnderdik de onlar, evlerin aralarna girip aratrdlar. Ve o, yerine getirilmesi gereken bir vaat idi. 6 Sonra sizi tekrar gl kullarn zerine galip kldk ve size mallarla ve oullarla yardm ettik. Ve sizi ie yarayanlar asndan daha ok ey sahibi yaptk. 7Eer iyilik ettiyseniz, kendinize iyilik etmisinizdir ve eer ktlk ettiyseniz o da onun kendisi iindir. Artk dier bozguna urama zaman gelince de size ktlk yapmalar, ilk kez girdikleri gibi yine mescide/Beyt'l-Makdis'e girmeleri, ele geirdikleri yerleri ykp bozmalar iin zerinize gl kullarmz tekrar gndereceiz. 8Umulur ki Rabbiniz size merhamet eder. Ve eer siz dndyseniz Biz de dndk. Ve Biz cehennemi, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin kuatc bir zindan yaptk. (50/17, sr/2-8)
2,3

Necm: 158
phesiz ki bu Kurn, insanlar en doru ve en salam eye; rde klavuzlar ve dzeltmeye ynelik iler yapan mminlere kendileri iin kesinlikle ve kesinlikle byk bir ecir olduunu ve hirete inanmayan kiiler iin Bizim can yakc bir azap hazrladmz mjdeler. (50/17, sr/9-10)
9,10

Necm: 159
Ve insan, hayr davet eder gibi ktl davet eder. Ve insan ok acelecidir. Ve Biz, geceyi ve gndz iki almet/gsterge yaptk. Sonra Rabbinizden bir armaanlar aramanz, yllarn saysn ve hesabn bilmeniz iin gecenin almetini/gstergesini silip, bir grdrc aydnlk olarak gndzn almetini/gstergesini getirdik. Ve Biz, her eyi ayrntl olarak akladk da akladk. 13,14 Ve her insann kendi yaptklarnn karlklarn, ayrlmayacak ekilde boynuna doladk. Ve Biz, kymet gn alm bulaca kitab onun iin karrz: Oku kendi kitabn! Bugn kendi zatn, kendine kar hesap sorucu olarak sana o yeter! 15 Kim, klavuzlanan doru yolu bulursa, srf kendi iyilii iin klavuzlanan doru yolu bulmutur. Kim de saparsa, ancak kendi aleyhine sapm olur. Ve hibir yk tayc bakasnn ykn ekmez. Ve Biz, bir peygamber gndermedike, azap ediciler olmadk. 16 Ve Biz, bir lkeyi deiime/ykma uratmak istediimiz zaman, onun varlk ve g sahibi nde gelenlerine, hak yolda olmalarn, hak yolda nderlik yapmalarn emrederiz de onlar, bunun
12 11

aksine, orada hak yoldan karlar. Artk orann zerine Sz185 hak olur da Biz oray kknden darmadan ederiz. 17 Ve Biz Nh'tan sonraki nesillerden nicelerini deiime/ ykma urattk. Ve kullarnn gnahlarn hakkyla haberdar olan ve en iyi gren olarak Rabbin yeter. 18 Her kim arabuk geen dnyay isterse, istediimiz kimseye, dilediimiz eyi abuklatrrz. Sonra onun iin cehennemi hazrlarz, knanm ve kovulmu olarak oraya girer. 19 Kim de hireti isterse ve mmin olarak hirete yarar bir aba ile hiret iin alrsa, ite ylelerinin almalarnn karl verilir. 20Hepsine; dnyay isteyenlere ve hireti isteyenlere Rabbinin ihsanndan veririz. Rabbinin ihsan kstlanm deildir. 21 Onlarn bir ksmn bir ksm zerine fazlalkl yaptmza bir bak! Elbette hiret, dereceler bakmndan daha byktr, fazlalk bakmndan da daha byktr. 22 Allah ile birlikte baka bir ilh edinme/ tanma! Yoksa knanm ve yalnz bana braklm olarak oturup kalrsn. (50/17, sr/11-22)

Necm: 160
Ve senin Rabbin kesin olarak, Kendisinden bakasna kul olmamanz, anne ve babay iyiletirmeyi- gzelletirmeyi karar altna ald. Onlardan biri veya her ikisi senin yannda ihtiyarla ererse, sakn onlara f deme, onlar azarlama; onlara ok duyarl davran. Ve ikisine de onurlu, tatl ve gzel sz syle. Ve merhametinden dolay onlar iin alak gnlllk kanatlarn indir. Ve de ki: Rabbim! Onlarn beni kkten eitip grgl biri olarak yetitirdikleri gibi, onlara rahmet et. 25 Sizin Rabbiniz iinizdekileri ok iyi bilir. Eer slihler olursanz elbette O tam anlamyla dnenleri balaycdr. 26,27 Yaknlk sahibine; yurtlarndan karlan fakirlere, yoksula ve yolda kalma da hakkn ver. Ve yersiz/ ktle harcama yapma. phesiz yersiz/ ktle harcama yapanlar, eytanlarn kardeleridir. eytan ise Rabbine kar ok nankrdr. 28 Ve eer Rabbinden umduun bir rahmeti arayarak, akraba, yoksul ve yolda kalma yardm etmeyeceksen, o vakit de kendilerine yumuak ve tatl/onlarn arna gitmeyecek bir sz syle. 29 Ve elini boynuna balanm yapma/cimri olma, onu bsbtn de sama/savurganlk yapma. Aksi hlde knanm ve yaptna piman olur kalrsn. 30 Gerekten senin Rabbin, kullarndan diledii iin rzk geniletir ve daraltr. phesiz ki O, kullarndan gerekten haberdardr, hakkyla grendir. 31 Ve yoksulluk kaygsyla ocuklarnz ldrmeyin. Onlar ve sizi Biz rzklandrrz/besleriz. Onlar ldrmek gerekten byk bir gnahtr. 32 Zinaya da yaklamayn/ zinaya yol aacak yollardan uzak olun. phesiz ki o, irenliktir ve kt bir yoldur. 33 Ve hak ile olmadka, Allah'n haram kld bir kimseyi ldrmeyin. Ve kim hakszlk edilerek ldrlrse, Biz onun yaknlarna bir yetki vermiizdir. O da ldrmede ar gitmesin. phesiz ldrlen/haklarn koruyacak yaknlar yardm olunmutur. 34 Ergenlik ana erinceye kadar yetimin malna da en gzel bir ekilde olmas dnda yaklamayn. Ahdi/ verilmi sznz de yerine getirin. phesiz verilen szde sorumluluk vardr. 35 ltnz zaman tam ln ve dosdoru terazi ile tartn. Bu, hem daha hayrldr ve sonu/uygulama olarak daha gzeldir. 36 Ve hi bilmediin bir eyin ardna dme! phesiz kulak, gz, gnl, bunlarn her biri ondan sorumludurlar.
23,24

185

Bkz. 77 nolu not.

Ve yeryznde kibir ve azametle yrme! phesiz ki sen asla yeri yaramazsn ve boyca dalara eriemezsin. 38 Kt olan btn bunlar, Rabbinin katnda holanlmayan eylerdir. 39 te yukarda belirlenen bu ilkeler/ emirler, Rabbinin sana vahyettii yanl ileri ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkelerden bazlardr. Allah'la beraber baka bir ilh186 edinme. Aksi hlde knanm ve kovulmu olarak cehenneme braklrsn. (50/17, sr/23-39)

37

Necm: 161
Biz, bu Kurn'da, onlarn akllarn balarna almalar iin trl ekillerde evirip evirdik/farkl farkl ekillerde aklama yaptk. Ve bu aklamalar, ancak onlarn nefretini artrmtr. 45 Kurn renip- rettiin zaman seninle hirete inanmayanlar arasnda grnmez/ gizli bir perde yaptk. 46 Ve onlarn kalpleri zerine, onu kavrayp anlamalarn engelleyen kabuklar, kulaklarna da bir arlk yaptk. Ve sen Kurn'da sadece Rabbini bir ve tek olarak andn zaman, nefretle kaar vaziyette gerisin geriye giderler. 47 Biz, onlarn seni dinlediklerinde ne iin dinlediklerini, gizli konumalarnda da o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin, Siz, bylenmi bir adamdan bakasna uymuyorsunuz dediklerini ok iyi biliriz. 48Senin iin nasl rnekler verdiklerine bir bak! Bylece sapkla dtler! Artk bir yola da gleri yetmez.187 (50/17, sr/41, 45-48)
41

Necm: 162
De ki: Eer dedikleri gibi Allah ile birlikte birtakm ilhlar olsayd, o zaman o ilhlar en byk tahtn188 sahibine; Allah'a bir yol ararlard. 40 Rabbiniz, oullar size zel olarak verdi de Kendisi meleklerden diiler mi edindi? phesiz ki siz ok byk bir sz sylyorsunuz. 43 Allah, onlarn dediklerinden byk bir ycelikle arnk ve pek ycedir. 44 Tm gkler/ uzay, yeryz ve bunlarn iinde bulunanlar, Allah' noksan sfatlardan arndrrlar. O'nun vgs ile birlikte noksan sfatlardan arndrmayan hibir ey yoktur. Fakat siz, onlarn Allah' noksan sfatlardan arndrmalarn iyi kavramyorsunuz. phesiz ki O, yumuak davranandr, ok balayandr. (50/17, sr/42, 40, 43-44)
42

Necm: 163
Ve onlar dediler ki: Biz, bir kemik yn olduumuz ve ufalanp toz olduumuz vakit mi, gerekten biz, yeni bir oluturulula diriltilecek miyiz? 50-52 De ki: ster ta olun, ister demir. Veyahut gnlnzde byyen baka bir yaratk olun. Sonra onlar; Bizi kim geri dndrecek? diyecekler. De ki: Sizi ilk defa yoktan yaratm olan. Bunun zerine sana balarn sallayacaklar ve Ne zamandr bu? diyecekler. De ki: ok yakn
49

186 187 188

Bkz. 50 nolu not. Anlam btnl iin 45-48. yetler, 41. yetin devam; 40. yet de 42. yetin devam olarak tertip edilmitir. Bkz. 37 nolu not.

olmas umulur! Sizi araca/diriltileceiniz gn, O'nu verek O'nun arsna uyacaksnz ve sadece pek az kaldnz zannedeceksiniz. (50/17, sr/49-52)

Necm: 164
Kullarma syle de en gzel olan sylesinler. phesiz eytan aralarna kargaa sokar. phesiz eytan, insan iin apak bir dmandr. 54 Sizin Rabbiniz sizi daha iyi bilendir. Dilerse tevbeniz sebebiyle size merhamet eder veyahut dilerse azap eder. Seni de onlarn zerine, vekil [bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan biri] olarak gndermedik. 55 Ve Rabbin gklerde ve yerde olan kimseleri en iyi bilendir. Ve andolsun ki Biz, peygamberlerin kimini kiminin zerine fazlalkl kldk. Biz, Dvd'a da Zebr'u verdik. 56 De ki: Allah'n astlarndan, ilh olduunu iddia ettiiniz eyleri arn. Greceksiniz ki onlar, sizden sknty kaldrmaya ve deitirmeye g yetiremezler. 57 te ilh olduunu iddia ettiiniz eyler, hangisi Rablerine daha yakn olmak iin vesile arayarak yalvaran ve O'nun merhametini uman ve O'nun azabndan korkan kimselerdir. Gerekten senin Rabbinin azab korkuntur. 58 Ve hibir ehir yoktur ki, kymet gnnden nce Biz onu deiime/ykma uratmayalm yahut iddetli bir azap ile azaplandrmayalm. Bu, Kitap'ta satrlatrlmtr. 59 Ve Bizi, almetleri/gstergeleri gndermekten ancak ncekilerin onlar yalanlam olmalar alkoydu. Ve Semd'a, ak, gzle grlebilir biimde sosyal destek kurumlar kurmalar grevini189 vermitik de onun sebep olmasyla haksz davranmlard. Ve Biz, o almetleri/gstergeleri ancak korkutmak iin gndeririz. 60 Ve hani Biz sana, phesiz Rabbin insanlar kuatmtr demitik. Ve sana aka gsterdiimiz o grnty ve Kurn'da uzak durulmasn istediimiz altn, mal-mlk tutkunluunu190 da, yalnz insanlara bir imtihan iin yapmzdr. Ve Biz onlar korkutuyoruz, fakat bu, onlara sadece byk bir azgnl arttryor. (50/17, sr/53-60)
53

Necm: 165
Ve hani Biz bir vakit doadaki glere; 191 dem'e; bilgilendirilmi insana boyun eip teslimiyet gsterin demitik de blis'ten; dnce yetisinden192 baka hepsi boyun eip teslimiyet gstermilerdi. O, Ben bir amur olarak; madde olarak oluturduun kimseye mi boyun eip teslimiyet gstereceim? demiti. 62 blis dedi ki: u benden stn tuttuun u kiiyi grdn m? Yemin ederim ki, eer beni kymet gnne kadar ertelersen, pek az dnda onun soyunu kendi buyruum altna alacam.
61

189 190

Bkz. 121 nolu not. Peygamberimize gsterilen bu grnt, 1) Resmi Mushaf'a gre sr/1. yetinde konu edilen gecede, Peygamberimizin ilk vahiy annda son sidre aacnda grd ve ayrntlar Necm sresi'nde anlatlan grntdr. 2) Peygamberimizin, Mekke'ye giriini grd grntdr, ki bu Fetih/27'de yer alr. uras unutulmamaldr ki, burada sz edilen grntler, ryada grlen grntler deil, uyank iken grlen grntlerdir. Lnetli aa, uzak durulmas, dlanmas gereken aa anlamnda olup bu ifade ile altn, mal kastedilmitir. nk Sd sresi'nde sylediimiz gibi (bkz. Tebynu'l-Kuran; c. 2, s. 444) lnet szc, kovmak, iyilik ve faydadan mahrum brakmak, aile veya sllenin bir ferdinin dlanmas demektir. dem'e, yaklalmamas emredilen (Arf/19, 69. necm) ecer [aa] de, altn, mal, mlk anlamna gelmektedir. (Bkz. Tebynu'l-Kuran; c. 2, s. 534) Nitekim Kurn'da (Resmi Mushaf: Enfl/28, Tebn/15, Zmer/49), bunun insanlar iin bir fitne olduu ifade edilmi ve ondan uzak durulmas emredilmi, mptels olunmamas istenmitir. 191 Bkz. 56 nolu not. 192 Bkz. 39 nolu not.

Allah dedi ki: Git! Sonra onlardan kim sana uyarsa, bilin ki, phesiz ki, cezanz yeterli bir ceza olarak cehennemdir. Onlardan gcn yetirdiklerini sesinle sars. Ve atllarnla ve yayalarnla onlarn zerine yaygara kopar! Mallarda ve ocuklarda onlara ortak ol! 193 Ve onlara vaatlerde bulun. Ve eytan, onlara aldatmadan baka bir ey vaat etmez. phesiz ki, Benim kullarm, senin iin onlar aleyhine hibir g yoktur. Tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Rabbin yeter. 66 Sizin Rabbiniz, Kendi armaanlarndan hak ettiklerinizi arayasnz diye, sizin iin denizde gemileri yrten Zat'tr. phesiz ki O, size ok merhametlidir. 67 Ve denizde size bir zarar dokunduunda, o yalvardnz kiiler kaybolup giderler, O, kaybolmaz. Sonra O, sizi karaya kararak kurtarnca, yz dnersiniz. Ve insan, ok iyilik bilmeyen biridir! 68 O'nun sizi kara tarafndan yerin dibine geirmesinden yahut zerinize bir kasrga gndermesinden gvende misiniz? Sonra kendinize varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan birini de bulamazsnz. 69 Ya da sizi tekrar denize dndrp de zerinize kasrgalar gndermesinden ve bylece ettiiniz iyilikbilmezlik sebebiyle sizi bomasndan gvende misiniz? Sonra bu yaptmza kar, Bizim aleyhimize size yardm edecek bir koruyucu bulamazsnz. 70 Ve andolsun ki Biz, insanolunu an ve eref sahibi yaptk ve karada, denizde tatlara ykledik ve temiz-ho yiyeceklerden onlar rzklandrdk. Ve onlar oluturduklarmzn biroundan olduka fazlalkl kldk. 71 O gn Biz, btn insanlar nderleriyle aracaz. Ki o gn, kimin kitab sa eline verilirse, ite onlar kendi kitaplarn okuyacaklar ve onlar kandil fitili/ekirdein iplikii kadar bir hakszla uratlmayacaklar. 72 Her kim de bu dnyada kr ise ite o, hirette de krdr. Ve yolca daha akndr. (50/17, sr/61-72)

63-65

Necm: 166
Az kalsn onlar seni, sana vahyettiimizden uzaklatrarak ondan bakasn Bize dayandrarak syleyesin diye sana yanl yaptrp seni atete yakacaklard. te o takdirde seni halil/ iz brakan bir nder edinirlerdi. 74 Ve eer Biz, seni salamlatrmam olsaydk, gerekten onlara birazck meylediverecektin. 75 O durumda sana hayatn iki katn ve lmn iki katn tattrrdk. Sonra Bize kar kendine hibir yardmc da bulamazdn. 76,77 Ve yaknda seni bu yerden/ yurdundan karmak iin kesinlikle rahatsz edecekler. O takdirde senden nce elilerimizden gnderdiimiz kiiler hakkndaki yasamza/uygulamamza gre onlar da senin ardndan pek az kalacaklardr. Bizim uygulamamzda herhangi bir deime gremezsin. 78 Gnein batmasndan/ kaybolmasndan gecenin kararmasna kadar salt ikame et [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay kurumlatr ve ayakta tut] ve sabah renip-retilmesini sala.194 nk sabah renip-retilmesi grlecek eydir.
73

193

blis'in mallarda ve ocuklarda insanlara ortak olmas iin hibir aba gstermesine gerek yoktur. Kiiler, blis'e hizmet ederek, mallarn blis'in amac dorultusunda harcayarak, ocuklarn rde erdirmeyip cahil brakarak onu kendilerine, mallarna ve ocuklarna ortak ederler. Doru yolda eitilmemi bir ocuun babas artk yar yarya blis'tir ve bu ocuun blis'in amac dorultusunda bir fsk, bir zlim veya bir mrik olmas kanlmazdr. Bu hususlar, Resmi Mushaf: Nis/118-119, Mide/103, Sd/82-83, Enm/136, Bakara/268, sr/31'de grlebilir. 194 Bunlar, salt [zihn ve ml destek] vakitlerini belirleyen ilk yetlerdir. Her ne kadar Mekk bir sre iinde bulunuyor iseler de, bu yetler Medne dnemine aittir. Yukarda da vurguladmz gibi, saltn [zihn ve ml destein] amac, kiiyi zihn ve ml ynlerden destekleyerek kendisine ve topluma yararl bir insan hline getirmektir. zellikle saltn zihn

Ve geceden de. Ayrca, sana zg bir fazlalk olarak sen, salt geceleri uyanp uygula! Rabbinin, seni gzel bir makama ulatraca umulur. 80 Ve de ki: Rabbim! Beni, doruluk giriiyle girdir ve doruluk kyla kar. Ve bana katndan yardmc bir kuvvet ver. 81 Ve de ki: Hak geldi, btl yok oldu. phesiz btl yok olup gider. (50/17, sr/73-81)

79

Necm: 167
Ve Biz Kurn'dan, inananlar iin ifa ve rahmet olan eyleri indiriyoruz. Ve bu, sadece irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ykmn artryor. 83 Ve Biz insana nimet verdiimiz zaman, yz evirip uzaklar. Ona fenalk dokununca da mitsizlie der. 84 De ki: Herkes bulunduu hl zerine i yapar. Bu durumda Rabbin, yol olarak kimin en doru olduunu daha iyi bilendir. 85 Ve sana vahiyden195 soruyorlar. De ki: Vahy, Rabbimin iindendir. Size ise az bilgiden baka bir ey verilmemitir. 86 Ve andolsun ki dilersek sana vahyettiimizi ortadan kaldrrz; sonra Bize kar, kendine varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan birini bulamazsn. 87 Rabbinden bir rahmet olarak Biz bunu yapmadk. Gerekten O'nun senin zerindeki armaanlar ok byktr. 88 De ki: Andolsun ki bugnn, yarnn tm insanlar, bu Kurn'n bir benzerini getirmek zere bir araya gelseler, birbirlerine yardmc da olsalar, onun benzerini kesinlikle getiremezler. 89 Ve andolsun ki Biz bu Kurn'da insanlar iin her rnekten evirip evirmiizdir. Yine de insanlarn ou gerei rtmekten bakasndan kandlar/ inkrda srarc oldular. 90-93 Ve Bizim iin yerden bir pnar fkrtmadka sana asla inanmayacaz. Yahut senin hurmalardan, zmlerden oluan bir bahen olmal. Onlarn aralarnda arl arl rmaklar aktmalsn. Yahut iddia ettiin gibi g paralar hlinde zerimize drmelisin yahut Allah' ve melekleri karmza getirmelisin. Yahut senin altn sslemeli bir evin olmal yahut ge ykselmelisin. Ancak, senin ykseliine, renip reteceimiz bir kitab bize indirmene kadar asla inanmayz dediler. Sen de ki: Rabbim noksanlklardan arnktr. Ben, beer bir eliden baka bir ey miyim ki! 94 Ve insanlara yol gsterimi/Kurn gelince, kendilerinin iman etmelerine, sadece Allah bir beeri mi eli gnderdi? demeleri engel olur. 95 De ki: Eer yeryznde huzur iinde yryp duran melekler olsayd, elbette Biz onlara gkten eli olarak bir melek indirirdik.
82

195

yn, insann rde ermesini saladndan, Rabbimiz, bu ok nemli amac gerekletirmenin yolu olan eitim ve retime ne kadar nem verdiini, dman saldrs altnda iken bile saltn zihn ynnn terk edilmemesi gerektii talimat ile gstermitir. Yukardaki yetlerde konu edilen, saltn zihn yndr. te bu sebeple, belirli vakitlerde saltn ikme edilmesi istenerek, insann manev beslenmesinin sreklilii salanmtr. Saltn, mminler iin gnn belli vakitlerinde yerine getirilecek bir grev olmas, ncelikle, insan uurunda Allah inancnn devamlln gerekletirme gayesine yneliktir. Dolaysyla, salt ikme etmek [zihn ve ml destek oluturup ayakta tutmak] insan iin ok nemli bir dev mahiyetindedir. Bu neminden dolay da gnn belli vakitlerinde [sabah, akam ve gece] bu devin yerine getirilmesi istenmektedir. Salt ikme etmeyi emreden Allah, bunlarn hangi vakitlerde ikme edileceini sr/78-79 ve Hd/114'te aka bildirmitir. Dikkat edilirse, Hd/114 ile sr/78-79'daki ifadeler ayn olup bu yetler saltn vakitlerini belirtmektedir. Ancak bu vakitler, Kurn'n genel slbuna uygun olarak deiik slp ve zde szcklerle ifade edilmitir. Dikkat edilmesi gereken nokta, bu farkl szcklerin hepsinin de ayn anlam tayor olmasdr. Binaenaleyh, bu vakitleme o gnn Arabistan'nn coraf ve sosyal koullar erevesinde ngrlm olup bize gre, farkl corafya ve sosyal ortamlarda salt iin en uygun zamanlar belirlenebilir. Bkz. 54 nolu not.

De ki: Benimle sizin aranzda hit olarak Allah yeter. phesiz O, kullarna, her eyin i yzn, gizli taraflarn iyi bilendir, en iyi grendir. 97,98 Ve Allah kime klavuz olursa, ite o doru yolu bulmu olandr. Kimi de saptrrsa, artk bunlar iin Allah'n astlarndan hibir yardmc, koruyucu, yol gsterici yakn kimse bulamazsn. Ve Biz, onlar kymet gn kr, dilsiz ve sar olduklar hlde, yzleri st toplayacaz. Onlarn varacaklar yer cehennemdir. Ne zaman ki cehennem dindi, onlara atei arttrrz. te bu, onlarn, yetlerimizi/ almetlerimizi/ gstergelerimizi rtbas etmi olmalar ve Bizler, bir yn kemik ve ufalanm toz olduumuz zaman m, biz yeni bir oluturulula kesinlikle diriltilmi mi olacaz? demi olmalar nedeniyle onlarn cezasdr. 99 Onlar, gkleri ve yeri oluturan Allah'n, kendilerinin ayn olan insanlar oluturmaya da g yetiren olduunu ve onlar iin phe edilmeyen bir sre sonu belirlemi olduunu da grmediler mi? te bu irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, gerei rtmeden baka eyden kandlar/ hep gerekleri rtmeye yneldiler. 100 De ki: Eer siz, Rabbimin rahmet hazinelerine sahip olsaydnz, harcanr tkenir endiesiyle kesinlikle elinizde tutar; kimseye bir ey vermezdiniz. Ve insan ok cimridir. (50/17, sr/82-100)

96

Necm: 168
Ve andolsun Biz, Ms'ya apak dokuz; birok yet [almet/gsterge]196 verdik ite srloullar'na soruver. Hani Ms, kendilerine geldi de Firavun o'na, Ey Ms! Ben senin bylenmi olduunu kesinlikle biliyorum demiti. 102 Ms dedi ki: Sen kesinlikle bildin ki, yetleri, birer ibret olmak zere, ancak gklerin ve yerin Rabbi indirdi. Ve ben de senin ykma uramlna kesinlikle inanyorum. 103 Bunun zerine Firavun, Ms'y ve srloullar'n Msr'dan srmek istedi de Biz, onu ve beraberindekilerin hepsini suda boduk. 104 Ve ondan sonra Biz srloullar'na, Bu topraklara siz yerlein! Sonra hirete dair verilen sz geldii vakit, sizi toplayp bir araya getireceiz dedik. (50/17, sr/101-104)
101

Necm: 169
Ve Biz Kurn' sadece hak ile indirdik, o da sadece hak ile indi. Ve Biz seni yalnzca mjdeci ve uyarc olarak eli yaptk. 106 Ve Kurn', Biz onu insanlara ar ar renip retesin diye para para ayrdk ve Biz onu indirdike indirdik! 107,108 De ki: Siz Kurn'a ister inann, ister inanmayn; u daha nce kendilerine bilgi verilenler; Kurn onlara okunduunda onlar, boyun eip teslimiyet gstererek eneleri st kapanrlar. Ve Rabbimiz her trl kusurdan arnktr. Rabbimizin vaadi kesinlikle gerekleecektir derler. 109 Ve onlar, alayarak eneleri st kapanrlar. Ve Kurn, onlarn sayglarn, alak gnlln artrr. 110 De ki: Allah diye arn veyahut Rahmn diye arn. Hangi eyle arrsanz arn en gzel isimler O'nundur. Salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olman; toplumu aydnlatmaya alman] aka yapma, gizli de yapma. Ve bu ikisi arasnda bir yol ara.
105

196

Bkz. 170 nolu not.

Ve de ki: Tm vgler, hibir ocuk edinmeyen, sahiplikte ve ynetimde kendisinin herhangi bir orta bulunmayan, dknlkten dolay yardmcs olmayan Allah'a zgdr. Ve Allah' ululadka ulula! (50/17, sr/105-111)

111

YNUS SRES
MEKKE DNEM

Necm: 170
Elif/1, Lm/30, R/200.197 te bunlar, o yasalar ieren kitabn yetleridir. 2 nsanlar uyar ve inananlara Rableri nezdinde kesinlikle kademe sdk [ho geliler, mutlu yaamlar]198 olduunu mjdele diye kendilerinden, olgun bir adama vahyediimiz onlara tuhaf m geldi? Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, Hi phesiz bu eli/ bu kitap, kesinlikle apak byleyici szler syleyen bir bilgindir/gz boyayan etkili bilgilerdir dediler. (51/10, Ynus/1-2)
1

Necm: 171
phesiz sizin Rabbiniz, gkleri ve yeri alt evrede oluturan, sonra en byk taht zerinde egemenlik kuran,199 ii ynetip duran Allah'tr. Dnyada yardm edecek, destek olacak kii ancak O'nun izninden/ bilgisinden sonra yardm edebilir. te Bu, Rabbiniz Allah'tr. O hlde O'na kulluk ediniz! Hl dnp ibret almaz msnz? 4 Hepinizin dn sadece O'nadr. Allah, bunu hak olarak vaat etmitir. phesiz O, halk ilk batan oluturur, sonra iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseleri nasipleri/ haklar olan paylar ile karlk vermek iin geri dndrr. u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi olan u kimseler, kfrleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmeleri nedeniyle, kaynar sudan bir iki ve ackl azap kendileri iin olanlardr. 5 O, gnei bir aydnlk, ay' bir k yapan ve senelerin saysn ve hesabn bilesiniz diye, aya menziller ayarlayandr. Allah bunu ancak gerek ile oluturmutur. O, bilecek olan bir toplum iin yetleri ayrntl olarak aklar. 6 phesiz gece ile gndzn birbiri ardnca gelmesinde ve Allah'n gklerde ve yerde oluturduu eylerde, Allah'n korumas altna giren bir toplum iin nice almetler/gstergeler vardr. (51/10, Ynus/3-6)
3

Necm: 172
Bize kavumay ummayan, dnya hayatna raz olan, onunla tatmin bulan u kimseler ve kendileri Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize duyarsz, ilgisiz olan kimseler; ite bunlar, kendi elleriyle ettikleri yznden varacaklar yer ate olanlardr. 9 Hi phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan u kimseler; imanlarndan dolay Rableri kendilerine klavuz olur. Bol nimetli cennetlerinde onlarn altlarndan rmaklar akar durur. 10 Onlarn oradaki dualar, Allah'm! Sen her trl eksiklikten arnksn!dr. Ve onlarn oradaki selmlamalar, Selmdr [salk, esenlik, mutluluktur]! Dualarnn sonu da, lemlerin Rabbi Allah'a sonsuz vgler olsun!dur. (51/10, Ynus/7-10)
7,8

197 198

199

Bkz. 8 nolu not. Kadem [ayak] ve sdk [doruluk] szcklerinden meydana gelen kademe sdk tamlamas, doruluk aya demektir ve insanlarn yaptklar amellerin karlnn hayrl, uurlu olmas anlamna gelir. Bu tamlama ile yette, inananlarn yaptklar amellerin karlklarn eksiksiz, hatta fazlasyla alacaklar ifade edilmitir. Bkz. 37 ve 52 nolu notlar.

Necm: 173
Ve eer Allah, insanlara, onlarn hayr arabuk istedikleri gibi, ktl alelacele verseydi, onlara, kesinlikle kendi srelerinin sonunu gerekletirirdi. Fakat Biz, Bize kavumay ummayanlar azgnlklar iinde bocalayanlar olarak terk ederiz. 12 Ve insana sknt dokunduu zaman, yan yatarken, otururken, dikilirken Bize kesinlikle yalvarr. Kendisinden skntsn gideriverdik mi de sanki kendisine dokunan o sknt iin Bize hi yalvarmam gibi aldrmadan geip gider. Snr aanlara yaptklar eyler ite byle sslenmitir. 13 Ve andolsun ki sizden nceki kuaklar, irk koarak, kfrederek yanl yaptklar zaman deiime/ ykma urattk. Ve onlarn elileri ak belgeler ile gelmilerdi. Zaten onlar inanacak deillerdi. te gnahkrlar topluluunu Biz byle cezalandrrz. 14 Sonra nasl amel edeceinize bakalm diye onlarn sonrasndan sizi yeryznde onlarn yerine getirdik. 15 Ve yetlerimiz onlara aka okunduunda, Bize kavumay ummayanlar: Bundan baka bir Kurn getir yahut bunu deitir! dediler. De ki: Onu kendimin ngrmesiyle deitirmem benim iin sz konusu olamaz. Ben, sadece bana vahyolunana uyuyorum. Rabbime isyan edersem, kesinlikle byk bir gnn azabndan korkarm. 16 De ki: Allah dileseydi, ben Kurn' size okumazdm ve Allah, Kurn' size bildirmemi olurdu. Ben de Kurn'dan nce kesinlikle iinizde bir mr kalmtm. Hl aklnz kullanmayacak msnz? 17 yleyse Allah'n aleyhine bir yalan uyduran veya O'nun yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini yalanlayan kiiden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Hi phesiz bu gnahkrlar kurtulua eremezler. 18 Onlar, Allah'n astlarndan, kendilerine zarar vermeyen ve kendilerine yarar salamayan eylere tapyorlar ve Bunlar Allah katnda bizim yardmclarmz/ destekilerimizdir diyorlar. De ki: Siz Allah'a gklerde ve yerde Kendisinin bilmedii bir eyi mi haber veriyorsunuz? Allah, onlarn ortak kotuklar eylerin hepsinden arnktr ve ok ycedir. 19 Ve insanlar, sadece bir tek mmet idiler, sonra ihtilfa dtler ve eer Rabbinden bir 200 Sz gememi olsa idi, ihtilf edip durduklar eyler hakknda aralarnda hkm kesinlikle gerekletirilmiti. 20 Ve onlar, Ona Rabbinden bir almet/ gsterge indirilseydi ya! diyorlar. Grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilmek kesinlikle Allah'a aittir. Hadi bekleyin. phesiz ben sizinle birlikte bekleyenlerdenim deyiver! 21 Ve insanlara dokunan bir skntdan sonra kendilerine bir rahmet tattrdmz zaman, yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda onlarn bir pln vardr. De ki: Pln bakmndan Allah daha abuktur. phesiz ki elilerimiz plnladnz eyleri yazp duruyorlar. (51/10, Ynus/11-21)
11

Necm: 174
Allah, size karada ve denizde yolculuk ettirendir. Gemilerde bulunduunuzda gemiler iindekileri tatl bir rzgrla gtrr. Yolcular neelendiklerinde, iddetli bir frtna gelip atar, dalgalar her yerden gelir. Ve onlar, epeevre kuatldklarn anlaynca, dini Allah iin arndranlar olarak O'na yalvarrlar: Bizi bundan kurtarrsan, hi kukusuz, karln deyenlerden oluruz.
22

200

RABBMZDEN GEEN SZ: yette konu edilen sz, Rabbimizin cezalar, ad konmu sreye erteleme ilkesidir. Yce Allah, bu ilkesinden ve bu ilkeyi bozmayacandan Resmi Mushaf: r/14, Hd/110, Ftr/45, Fusslet/45 ve TH/129'da da bahsetmitir.

Sonra ne zaman ki Biz onlar oradan kurtardk, kurtulur kurtulmaz yeryznde haksz yere taknlklar yaparlar. Ey insanlar, taknlnz u basit dnya hayatnn kazanm olarak srf kendi zararnzadr. Sonra dnnz sadece Bizedir. Sonra Biz, yapm olduklarnz size haber vereceiz. (51/10, Ynus/22-23)

23

Necm: 175
Dnya hayatnn rnei, Bizim gkten indirdiimiz su gibidir. Ki gkten indirdiimiz suyla insanlarn ve hayvanlarn yedii bitkiler birbirine karmtr. Sonunda yeryz sslerini taknp sslendii, sahipleri de kendilerinin, ona gc yetenler olduklarna inandklar bir srada, geceleyin veya gndz vakti, ona emrimiz gelivermitir de anszn, sanki dn orada hibir enlik yokmu gibi, onu, ta kknden biivermitir. Biz, yetlerimizi dnecek bir toplum iin ite byle ayrntl olarak aklarz. 25 Ve Allah, selmet [esenlik, gvenlik, mutluluk] yurduna aryor ve O, diledii/dileyen kimseye klavuz olur. 26 Gzellik yapan kiiler iin daha gzeli ve fazlas vardr. Yzlerine kara bulamaz, aalk, aalanma da. te bunlar, cennet ashbdrlar. Onlar, orada sonsuz olarak kalcdrlar. 27Ktlk kazanm olan kimseler de, ktln cezas, bir benzeri iledir. Ve onlar bir aalk kaplar. Onlar iin Allah'tan, hibir koruyucu yoktur. Sanki onlarn yzleri karanlk gecelerden bir paraya brnm gibidir. te onlar atein ashbdrlar. Onlar orada sonsuza dek kalacaklardr. 28,29 Ve hepsini toplayacamz, sonra da o ortak koanlar iin Yerlerinize! Siz ve ortaklarnz! diyeceimiz gn, artk kesinlikle aralarn iyice aacaz ve onlarn ortaklar, Siz sadece bize tapmyordunuz ki! imdi bizim aramzda ve sizin aranzda hit olarak Allah yeter. Biz sizin kulluunuzdan kesinlikle bilgisizdik/ duyarszdk diyecekler. 30 Onlar, ite burada/o zaman herkes ne gnderdiyse onun imtihann verecek. Ve kesinlikle gerek mevllar olan Allah'a dndrlecekler. ftira edip uydurduklar eyler de kesinlikle kendilerinden uzaklap kaybolacaklar. 31,32 De ki: Sizi gkten ve yeryznden kim rzklandryor? Ya da kulaklara ve gzlere kim sahip oluyor, bunlarn sahibi kim? Ve lden diriyi, diriden ly kim karyor? Ve ileri kim dzenliyor? Hemen Allah diyecekler. O zaman de ki: O hlde hl Allah'n korumas altna girmeyecek misiniz? yleyse ite O, sizin gerek Rabbiniz Allah'tr. Artk, gerekten sonra sapklktan baka ne olabilir! O hlde nasl da evriliyorsunuz? 33 Hak yoldan kan kiilere Rabbinin kelimesi201 gereklemitir: phesiz onlar imana gelmezler. 34 De ki: Ortaklarnzdan, nce oluturup, sonra da onu evirip yeniden iade edecek/ diriltecek kimdir? De ki: Allah nce olutur, sonra da onu iade eder. O hlde nasl dndrlyorsunuz? 35 De ki: Ortaklarnzdan doru yolu gsterecek olan kimdir? De ki: Allah, hak olan doru yola klavuzluk eder. O hlde kim doru yola klavuz olur? O hlde doru yola klavuz olan m kendisine uyulmaya daha lyktr, yoksa kendisine yol gsterilmeyince onu bulamayan m? O hlde size ne oluyor? Nasl hkmediyorsunuz? 36 Ve onlarn ou, ancak bir zanna uyarlar. phesiz ki zan, haktan hibir ey kazandrmaz. phesiz Allah, onlarn yaptklarn ok iyi bilir. (51/10, Ynus/24-36)
24

201

Bkz. 77 nolu not.

Necm: 176
Ve bu Kurn, Allah'n astlar tarafndan uydurulan deildir. Lkin sadece iinde konu edilenlerin dorulanmas ve Tevrt'n ayrntl olarak aklanmasdr. Onda phe edilecek hibir ey yoktur. lemlerin Rabbindendir. 38 Yahut Onu kendisi uydurdu diyorlar. De ki: yleyse siz benzeri bir sre meydana getirin, Allah'n astlarndan arabileceklerinizi de arn. Eer doru kimseler iseniz. 39 Tam tersine, onlar bilgisini kavrayamadklar ve ilk olarak ortaya kmas kendilerine henz gelmemi olan bir eyi yalanladlar. Bunlardan nceki kiiler, byle yalanlamlard. te bak irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn kbeti nasl olmutur. 40 Onlardan Kurn'a inanacaklar da var, inanmayacaklar da var. Ve senin Rabbin kargaa karanlar en iyi bilendir. 41 Ve eer seni yalanladlarsa hemen de ki: Benim amelim bana, sizin ameliniz de size aittir. Benim yaptklarmdan siz uzaksnz, ben de sizin yaptklarnzdan uzam. 42 Ve onlardan sana kulak veren kimseler vardr. Onlar akln altrmazlarken sarlara, sen mi dinleteceksin? 43 Onlardan sana bakanlar da var. Fakat sen, krlere, onlar grmeyenler olsalar da sen mi klavuz olacaksn? 44 phesiz ki Allah, insanlara hibir ekil ve yolla hakszlk etmez. Velkin insanlar kendi kendilerine yanllar; kendi zararlarna iler yaparak hakszlk ediyorlar. 45 Ve insanlar, Allah'n, onlar toplayaca gnde, sanki onlar sadece gndzden bir saat kalmlar gibi, aralarnda tanrlar. Allah'a kavumay yalanlayan kiiler, klavuzlanan doru yoldan gidenler olmadklarndan kesinlikle ziyana uramlardr. 46 Ve Biz onlara vaat ettiimizin bir ksmn sana gstersek de yahut seni vefat ettirsek; gemite yaptklarn, yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlatrsak da, sonunda onlarn dn yalnzca Bize olacak. Sonra Allah onlarn ne yapacaklarna hittir. 47 Ve her nderli toplum iin eli olacaktr. O elileri geldiinde de aralarnda adalet gerekletirilmitir. Ve onlar, hakszla uratlmazlar. 48 Ve onlar; Eer dorular iseniz bu vaat ne zamandr? diyorlar. 49 De ki: Ben, Allah'n dilediinin dnda kendim iin bir zarar ve bir yarara g yetiremem. Her nderli toplum iin bir sre sonu vardr. Onlarn srelerinin sonu gelince artk ne bir an erteleyebilirler, ne ne alabilirler. 50 De ki: Hi dndnz m? O'nun azab size geceleyin uykuda veya gndzn gelecek olsa! Sulular bundan neyi acele isterler? 51 Bu azap meydana geldikten sonra m ona iman edeceksiniz, yoksa imdi mi? Hlbuki siz onu acele olsun istiyordunuz. 52 Sonra o irk koarak, inkr ederek yanl; kendi zararlarna i yapanlara, Tadn u sonsuzluun azabn! denilecek. Kazanm olduunuz eylerden bakas ile mi cezalandrlacaksnz? 53 Ve O azap gerek mi? diye senden haber almak istiyorlar. De ki: Evet. Rabbime andolsun ki o, kesinlikle bir gerektir. Ve siz, ciz brakanlar deilsiniz. 54 Ve eer ki, irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapm olan herkes yeryznde ne varsa kendisinin olsa onu feda ederdi/ kurtulmalk verirdi. Ve onlar, azab grnce pimanlk duyard. Ve aralarnda adalet kesinlikle gerekleecektir. Ve onlar, hakszla uramazlar. (51/10, Ynus/37-54)
37

Necm: 177
Haberiniz olsun! phesiz gklerde ve yerde olan eyler Allah iindir. Haberiniz olsun! phesiz Allah'n vaadi gerektir. Velkin onlarn ou bilmiyorlar. 56 Allah, hayat verir ve ldrr. Ve siz, yalnzca O'na dndrleceksiniz. (51/10, Ynus/55-56)
55

Necm: 178
Ey insanlar! Size Rabbinizden bir t, gslerdekine ifa, inananlara bir klavuz ve bir rahmet gelmitir. 58 De ki: Bunlar, Allah'n ihsanyla ve rahmetiyledir. te yalnzca bunlarla sevinsinler. Bu, onlarn toplayp durduklarndan daha hayrldr. 59 De ki: Grdnz m/ hi dndnz m? Allah, sizin iin nice rzklar indirdi de siz onlardan bir ksmn haram ve hell yaptnz. De ki: Allah m izin verdi size, yoksa siz Allah adna yalan m uyduruyorsunuz? 60 Ve Allah'a, yalan iftira atanlarn, kymet gnne dair grleri, inanlar nedir? phesiz Allah, insanlara ltfedendir velkin onlarn ou karln demiyorlar. 61 Ve sen, hangi ii yaparsan yap, Kurn'dan onun hakknda ne okursan oku ve siz ne ite alrsanz aln, unutmayn ki, siz ona dalp gitmiken, Biz, sizin zerinizde hitiz. Yerde ve gkte zerre arlnca hibir ey Rabbinizden uzak kalmaz. Ve bundan k ve daha by ancak apak bir kitaptadr. (51/10, Ynus/57-61)
57

Necm: 179
An gznz! Allah'n yaknlarna, yardmclarna ki onlar inanan ve Allah'n korumas altna girmi kimselerdir kesinlikle kayg yoktur. Onlar zlmeyecekler de. 64 Onlara dnya hayatnda ve hiret hayatnda mjde vardr. Allah'n szleri iin deiiklik diye bir ey yoktur. te bu, en byk kurtuluun ta kendisidir. 65 Ve onlarn sz seni zmesin. Kesinlikle hkimiyet, an ve eref btnyle Allah'a aittir. O, en iyi iiten, en iyi bilendir. 66 Gznz an! Gklerde olan kimseler ve yeryznde olan kimseler kesinlikle Allah'ndr. Ve Allah'n astlarndan istekte bulunan kimseler, e tuttuklarna tbi olmuyorlar. Onlar sadece zanna uyuyorlar ve onlar sadece yalan sylyorlar. 67 Allah, iinde dinlenesiniz diye sizin iin geceyi, gresiniz diye de gndz var edendir. phesiz bunda kulak verecek bir toplum iin almetler/gstergeler vardr. (51/10, Ynus/62-67)
62,63

Necm: 180
Dediler ki: Allah, ocuk edindi. O, bundan arnktr. O, zengindir/ hibir eye muhta deildir. Gklerde ve yerde olan eyler O'nundur. Buna dair yannzda hibir delil yoktur. Allah'a kar bilmeyeceiniz bir eyi mi sylyorsunuz? 69 De ki: u, Allah'a yalan uyduran kimseler kesinlikle kurtulamazlar. 70 O eyler, dnyada bir kazanmdr. Sonra dnleri yalnzca Bizedir. Daha sonra da kfrettikleri; bilerek reddedip kabul etmedikleri eyler nedeniyle kendilerine o etin azab tattracaz. (51/10, Ynus/68-70)
68

Necm: 181
Bir de onlara Nh'un nemli haberlerini oku: Hani o toplumuna: Ey toplumum! Eer benim makamm; grevli oluum, size kar km ve Allah'n yetleriyle t veriim size ar geliyorsa, unu bilin ki, ben, iin sonucunu yalnzca Allah'a brakmmdr. Artk siz ve ortaklarnz her ne yapacaksanz toplanp btn gcnzle karar veriniz. Sonra bu iiniz size dert olmasn. Sonra bana gerekletirin, bana sre de tanmayn. Sonra da eer yz evirirseniz; zaten ben sizden bir cret istemedim! Benim cretim sadece Allah'n zerinedir. Ve ben Mslmanlardan olmakla emrolundum demiti. 73 Buna ramen yine de o'nu yalanladlar. Biz de o'nu ve gemide kendisiyle beraber olanlar kurtardk. Ve onlar gidenlerin yerine getirdik. yetlerimizi [almetlerimizi/ gstergelerimizi] yalanlayanlar da suda boduk. O uyarlanlarn kbetinin nasl olduuna bir bakver. 74 Sonra onun ardndan kendi toplumlarna eliler gnderdik de onlar, onlara apak belgeler getirdiler. Ama daha nce onu yalanlamalar nedeniyle inanmadlar. te Biz, snr aanlarn kalplerini byle damgalarz/mhrleriz. *** 75 Sonra bunlarn arkasndan Ms ve Hrn'u yetlerimizle/ almetlerimizle/ gstergelerimizle Firavun'a ve ileri gelenlerine gnderdik. Fakat onlar byklendiler ve gnahkr bir toplum oldular. 76 Kendilerine tarafmzdan gerek gelince, Hi phesiz bu, kesinlikle apak bir sihirdir dediler. 77 Ms dedi ki: Siz hak iin, o, size gelince, Bu, bir byl szdr? m diyorsunuz? Hlbuki byl sz syleyenler, umduklarna eremezler. 78 Onlar: Sen atalarmz zerinde bulduumuz eyden bizi eviresin ve yeryznde saltanat ikinizin olsun diye mi bize geldin? Biz ikinize de inanmayz dediler. 79 Ve Firavun, Bana en bilgili, etkili sz syleyen bilginlerin tmn getirin! dedi. 80 Sonunda etkili sz syleyen bilginler gelince, Ms onlara, Ne atacaksanz atn! dedi. 81,82 Onlar ortaya atnca da Ms, Sizin getirdiiniz ey bir gz boyama/ aldatmacadr. phesiz, Allah onun bo ve aslszln ortaya karacaktr. phe yok ki, Allah kargaaclarn iini dzeltmez. Ve Allah, gnahkrlarn houna gitmese de, hakk, Kendi kelimeleriyle ortaya koyup gerekletirir dedi. 83 Sonra Firavun ve adamlarnn kendilerini atee ataca korkusundan dolay Ms'ya kendi toplumundan bir soydan baka kimse iman etmedi. Ve phesiz Firavun yeryznde ok stn idi ve o kesinlikle snr aanlardand. 84 Ve Ms, Ey toplumum! Siz Allah'a iman ettinizse, sadece O'na teslim olan Mslmanlardan oldunuzsa, artk sadece O'na sonucu brakn! dedi. 85,86 Onlar da, Biz Allah'a iin sonucunu braktk. Ey Rabbimiz! Bizi o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan toplum iin atelere srkleme ve bizi rahmetinle kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler toplumundan kurtar! dediler. 87 Ve Biz Ms ile kardeine, Toplumunuz iin Msr'da birtakm okullar hazrlayn ve okullarnz kble/hedef kln ve salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun] ve mminlere mjde verin! diye vahyettik. 88 Ve Ms: Rabbimiz! phesiz Sen Firavun'a ve ileri gelenlerine basit dnya hayatnda znet ve mallar verdin. Rabbimiz! Senin yolundan saptrsnlar diye Rabbimiz! Onlarn mallarn sil-spr ve kalplerine sknt dr. nk onlar o ackl azab grmedike iman etmeyecekler dedi. 89 Allah Her ikinizin de duas kesinlikle kabul olundu. yleyse ikiniz doru yolda devam edin. Ve bilmeyen kiilerin yolunu sakn izlemeyin! dedi.
71,72

Ve srloullar'n bol sudan/nehirden geirdik. Ama Firavun ve askerleri azgnlk ve dmanlkla onlar hemen izledi. Sonunda boulma ona yetiince, Gerekten, srloullar'nn inand Tanr'dan baka tanr olmadna ben de inandm, ben de teslim olanlardanm dedi. imdi mi? Hlbuki daha nce isyan etmitin ve de bozgunculardan olmutun. Artk Biz senden sonra geleceklere ibret olasn diye, bugn seni zrhnla birlikte kurtaracaz. Ve phesiz insanlardan birou kesinlikle Bizim yetlerimize/ almetlerimize/ gstergelerimize kar duyarsz/ilgisizdirler. 93 Ve andolsun srloullar'n ok gzel bir yurda yerletirdik ve onlar ho nimetlerden rzklandrdk da kendilerine bilgi gelene kadar ihtilfa dmediler. phesiz Rabbin, o anlamazla dtkleri konularda kymet gn aralarnda gerekletirecektir. (51/10, Ynus/71-93)

90-92

Necm: 182
Artk, sana indirdiimiz eylerin bir ksmna dair kesin, yeterli bilgin yok idiyse, hemen senden nce kitap renip reten kimselere sor! Andolsun ki sana Rabbinden hak gelmitir. O hlde sakn phe edenlerden olma! Sakn Allah'n yetlerini yalanlayanlardan da olma, sonra zarara/kayba urayp ac ekenlerden olursun. (51/10, Ynus/94-95)
94,95

Necm: 183
phesiz, u, aleyhlerinde Rabbinin Kelime'si202 hak olmu olan kimseler, kendilerine btn almetler/gstergeler hep birden gelse, yine de o ackl azab grnceye kadar iman etmezler. 98 Ne olurdu, iman edip de imanlar kendilerine yarar salam bir kent olsayd ya? Ancak Ynus'un toplumu ayrdr. Onlar iman ettikleri vakit, basit dnya yaamnda o rezillik azabn zerlerinden kaldrdk ve onlar bir sreye kadar yararlandrdk. 99 Oysa Rabbin dileseydi, elbette yeryzndekilerin hepsi topluca inanrd. Artk, inanan kimseler olmalar iin, insanlar sen mi zorlayacaksn? 100 Allah'n izni/ bilgisi olmakszn, hi kimse iin iman etme yoktur. Ve Allah, kirlilii/azab akln kullanmayanlarn zerine brakr. 101 De ki: Gklerde ve yerde ne var bir bakn! Ve iman etmeyecek bir toplulua apak yetler/almetler/ gstergeler ve uyarmalar bir ey salamaz/ uyarmalar ne salar? 102 Artk onlar, sadece kendilerinden nce gelmi gemi olanlarn uradklar gnlerin aynsn m bekliyorlar? De ki: Bekleyin, ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim. 103 Sonra Biz, elilerimizi ve iman edenleri kurtarrz. te byle! Mminleri kurtarmak zerimize den bir grevdir. 104-106 De ki: Ey insanlar! Eer benim dinimin ne olduunu kesin ve tam olarak bilmiyorduysanz, iyi bilin ki, Allah'n astlarndan sizin taptklarnza ben tapmam. Velkin sizin cannz alacak olana/Allah'a taparm. Ve ben mminlerden olmamla ve Tm benliini ortak komaktan, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten Hakk'a dnen biri olarak Din'e dndr ve sakn ortak koanlardan olma! Ve Allah'n astlarndan sana yarar salamayan, zarar da dokunmayacak olan eylere yalvarma! Buna ramen eer yaparsan, o zaman hi phesiz sen irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerden olursun diye emrolundum. 107 Ve eer Allah, sana bir zarar dokunduracak olursa, onu O'ndan baka giderecek biri yoktur. Ve eer sana bir hayr dilerse, o zaman da O'nun verdiklerini geri evirecek biri yoktur. O, armaanlarn kullarndan dilediine isabet ettirir. Ve Allah, ok yarlgayc, ok merhametlidir.
96,97

202

Bkz. 77 nolu not.

De ki: Ey insanlar! Rabbinizden, elbette, size hak gelmitir. Artk klavuzlanan doru yola giren, ancak kendisi iin girmitir ve gerekten, sapan da, kendi zararna sapmtr. Ve ben, sizin zerinize sizi ayakta tutan; sizden sorumlu biri deilim. 109 Ve sen, sana vahyolunan eye uy! Ve Allah hkmn verinceye kadar sabret. Ve Allah, hkm verenlerin en hayrlsdr. (51/10, Ynus/96-109)

108

HD SRES
MEKKE DNEM

Necm: 184
Elif/1, Lm/30, R/200.203 Bu Kurn, Allah'tan bakasna kulluk etmeyin; sadece Allah'a kulluk edin diye, yetleri, irk koarak yaplan yanl; kendi zararlarna ii ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler iertilmi/bozulmas engellenmi, bir de en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, her eyin i yzn/gizli taraflarn da iyi bilen tarafndan ayrntl olarak aklanm bir kitaptr: phesiz ben sizin iin O'nun tarafndan bir uyarc ve bir mjdeciyim. Ve Rabbinizden balanma isteyin, sonra O'na tevbe edin ki, sizi ad konmu bir sre sonuna kadar gzelce yararlandrsn. Ve her fazilet sahibine armaanlarn versin. Ve eer yz evirirseniz, ben sizin aleyhinize olan byk bir gnn azabndan korkarm. Dnnz yalnzca Allah'adr. Ve O her eye gc yetendir.204 (52/11, Hd/1-4)
1-4

Necm: 185
Haberiniz olsun! phesiz onlar, Eli'den/ vahiyden gizlenmek iin gslerini drp bkerler. Haberiniz olsun! Onlar rtlerine brnrlerken, gizledikleri eyleri, aa vurduklar eyleri Allah biliyor. phesiz Allah, gslerdekileri en iyi bilendir. 6 Ve yeryznde hibir kk-byk canl yoktur ki, rzk Allah'a ait olmasn. Allah, onun yerleik yerini de geici bulunduu yeri205 de bilir. Hepsi apak bir kitaptadr. 7 Ve Allah, hanginizin daha gzel amel ileyeceini imtihan etmek iin gkleri ve yeri alt evrede oluturandr. Evren, nce su hlinde idi; O'nun taht206 su zerindeydi; Allah o evrede de egemendi, plnlayp ynetendi.207 Ve eer onlara, Gerekten siz ldkten sonra diriltileceksiniz
5

203 204

Bkz. 8 nolu not. Burada dikkat edilmesi gereken nemli noktalardan biri, 2-4. yetlerdeki, phesiz ben sizin iin O'nun tarafndan bir uyarc ve bir mjdeciyim. Ve Rabbinize balanma isteyin, sonra ona tevbe edin ki, sizi ad konmu bir sreye kadar gzelce yararlandrsn. Ve her fazilet sahibine ltfunu versin. Ve eer yz evirirseniz, ben sizin aleyhinize olan byk bir gnn azabndan korkarm. Dnnz yalnzca Allah'adr. Ve O her eye gc yetendir ifadesinin Kurn tarafndan syleniyor olmasdr. Sz konusu ifade, edebiyatta bir anlatm teknii olarak kullanlan intak [konuma yetisi olmayan bir eyi konuturmak, dile getirmek] sanat ile Kurn'a sylettirilmitir. fade, bu husus dikkate alnmadan anlalmaya alld takdirde, o szlerin Peygamberimize ait olduu gibi bir yanl anlamaya sebep olmaktadr. Edebiyatta sk kullanlan bir sanat eidi olan intak, Kurn'da baka yetlerde (Resmi Mushaf: Meryem/64, Zriyt/50-51, Sfft/164166) de yaplmtr. 205 yetteki el-mstekarr yerleik yer, el-mstevda da geici yer demektir. Allah'n, her canlnn yerleik ve geici yerlerini bilmesi demek, canllarn emanet edildikleri ve sonradan mekn tuttuklar yerlerin Allah tarafndan biliniyor olmasdr. Bu yerler ne kadar deiirse deisin, Allah'n bilmesi bakmndan herhangi bir durum deiiklii oluturmaz. Mesel: Bir kimse belli bir adreste ikamet ederken, baz sebeplerle baka ehirlere, baka lkelere gidebilir; nereye giderse gitsin, Allah o insann nerede olduunu bilir; bir kimsenin her gn yatt yer ile lecei yer ayn olmayabilir; ancak Allah her ikisini de bilir. Bir sperm hcresi babann vcudunda yaratlr, sonradan yeri deierek annenin yumurta hcresine girer. Allah bu hcrenin de ne zaman, nerede olduunu tam olarak bilir. Bir bakteri belli bir yerde oluur, sonra da deiik yollarla baka canllarn vcutlarna girer ve orada faaliyet gsterir. Allah o bakterinin de nerede ve hangi faaliyette bulunduunu bilir. Konumuz olan yet, yukarda saydklarmzn dnda bir baka anlam daha iermektedir. O da, insann kendisine ait bilgilerle beraber dirili gnne kadar emanet olarak, yok olmadan durduu yerin Allah tarafndan biliniyor olmasdr. Bu konu Tebyn'de ayrntl olarak sunulmutur. 206 Bkz. 37 nolu not. 207 yetteki ifadelerin lafz karl, Ar da su stndeydi eklindedir. Ar ve istiva szckleriyle ilgili 34 ve 43. notta bilgi verilmiti.

dersen, o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi olan o kiiler de kesinlikle sana, Bu apak bir sihirden/sihirbazdan baka bir ey deildir diyecekler. 8 Ve eer Biz bunlardan azab belli bir nderli toplum oluana kadar erteleyecek olursak, o zaman da, Onu engelleyen nedir ki? diyecekler. Haberiniz olsun! O azap, onlara geldii gn kendilerinden geri evrilecek deildir. Ve o alay ettikleri ey kendilerini kuatmtr. 9-11 Ve eer, sabreden ve dzeltmeye ynelik ileri yapan kiilerin ite bunlar, balanma ve byk dl kendileri iin olanlardr dndaki insanlara, tarafmzdan bir rahmet tattrp sonra da onu kendisinden ekip alsak, kukusuz o umutsuzdur, ok nankrdr. Ve eer, kendisine dokunan mutsuzluktan sonra, ona mutluluu tattrsak, elbette, Ktlkler benden gitti der. Ve kukusuz o, marktr, bbrlenen biridir. (52/11, Hd/5-11)

Necm: 186
imdi sen, Ona bir hazine indirilse ya da beraberinde bir melek gelse ya! diyorlar diye sana vahyolunan vahyin bir ksmn terk edecek oluyorsun ve bundan dolay gsn daralr. Sen yalnzca bir uyarcsn. Allah ise her eyi belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr. 13 Aslnda onlar, Onu kendisi uydurdu diyorlar. De ki: yleyse, eer dorulardan iseniz, uydurma olarak da olsa, benzeri on sre getirin, Allah'n astlarndan gcnzn yettii kiileri de arn. 14 Yok, eer bunun zerine onlar, size cevap vermedilerse, artk bilin ki, Kurn ancak Allah'n bilgisiyle indirilmitir. Ve O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Artk siz Mslman oluyor musunuz? 35 Ya da Onu uydurdu diyorlar. De ki: Eer onu ben uydurdum ise vebali benim zerimedir. Bense sizin ilediiniz sulardan uzam.208 (52/11, Hd/12-14, 35)
12

Necm: 187
Her kim basit dnya hayatn ve ssn isterse, yaptklarnn karln, ona hi eksiltmeden, burada tastamam veririz. Onlar orada hibir zarara uratlmazlar. 16 te onlar, kendileri iin, hirette ateten baka bir ey olmayanlardr. Yapp rettikleri de orada boa gitmitir. Yaptklar eyler de kaybolup gitmeye mahkmdur. 17 Artk dnyay isteyenler, hi Rabbinden ak bir belge zere olan ve kendisini Rabbinden bir hitin takip ettii ve de nnde bir nder ve rahmet olarak Ms'nn kitab bulunan kimse gibi midir? te byle olanlar, Kurn'a inanrlar. Hangi kart gruptan olursa olsun kim Kurn' rtbas ederse, ona vaat edilen yer atetir. te btn bunlardan dolay sen de Kurn'dan phe iinde olma. Kesinlikle o, Rabbinden bir hakktr/gerektir. Fakat insanlarn ou iman etmiyorlar. 18,19 Ve bir yalan Allah'a iftira edenden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Bunlar Rablerine arz olunacaklar, hitler de te bunlar Rablerine kar yalan syleyenlerdir diyecekler. Haberiniz olsun! Allah'n dlamas/ rahmetinden mahrum brakmas, Allah yolundan dndrmeye alan ve o yolu eri-br yapmak isteyen ve hirete de inanmayanlarn ta kendileri olan bu yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin zerinedir. 20 te onlar, yeryznde ciz brakanlar deillerdir. Kendilerinin Allah'n astlarndan koruyan, yol gsteren, yardm eden yaknlar yoktur. Onlar iin azap kat kat artrlr. Onlar vahyi iitmeye tahamml edemiyorlard ve de grmyorlard. 21te onlar kendilerine zarar vermi olan
15

208

Resmi Mushaf'taki 35. yet, teknik ve anlam bilgisi gerei burada tertip edilmitr.

kimselerdir. O uydurduklar eyler de kendilerinden uzaklap kaybolmulardr. 22phe yok, kesinlikle bunlar hirette de en ok zarara/kayba urayp ac ekecek olanlarn ta kendileridir. 23 phesiz iman edenler, dzeltmeye ynelik ileri yapanlar ve Rablerine derin sayg ve alakgnlllk ile balananlar, ite bunlar da cennet ashbdrlar. Onlar orada sonsuz olarak kalrlar. 24 Bu iki grubun rnei, kr ve sar ile gren ve iiten gibidir. Bunlar rnek olarak hi eit olurlar m? Hl dnmeyecek misiniz/t almayacak msnz? (52/11, Hd/15-24)

Necm: 188
Ve andolsun ki Nh'u da toplumuna eli olarak gnderdik: Gerekten ben sizin iin apak bir uyarcym. Allah'tan bakasna kulluk etmeyiniz! Ben, sizin hakknzda ac bir gnn azabndan korkarm. 27 Buna karlk, toplumunun kfirlerinin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olanlarnn ileri gelenleri: Biz seni sadece bizim gibi sradan bir insan olarak gryoruz. Sana s grl aa tabakalarmzdan/ ayak takmmzdan bakasnn uyduunu grmyoruz. Sizin bizim aleyhimize bir fazlalnz da grmyoruz. Tam tersine biz, sizi yalanclar sanyoruz dediler. 28-31 Nh, Ey toplumum! Hi dndnz m, ben Rabbimden apak bir delil zere isem ve O, bana Kendi tarafndan bir rahmet bahetmi de bu size sakl tutulmusa?! Biz, siz ondan holanmadnz hlde sizi ona zorlar myz? 29Ve Ey toplumum! Ben sizden herhangi bir mal istemiyorum. Benim cretim ancak Allah'a aittir. Ve ben iman edenleri kovacak deilim. Onlar elbette Rablerine kavuacaklar. Velkin ben sizi cahillik eden bir toplum olarak gryorum. 30Ve Ey toplumum! Ben onlar kovarsam, Allah'a kar bana kim yardm edecek? Peki, siz hi dnmez misiniz? 31Ve ben size, Allah'n hazineleri benim yanmdadr demiyorum. Ve ben grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilmem. Ben size Ben bir meleim de demiyorum. O sizin kendinize gre, hor grdkleriniz hakknda, Allah onlara hibir hayr vermez de demiyorum. Allah, onlarn ilerindekini, en iyi bilendir. te asl o zaman ben kesinlikle yanl; kendi zararlarna i yapanlardan olurum 28dedi. 32 Onlar dediler ki: Ey Nh! Bizimle didiip durdun da mcdelemizi oalttn. Haydi artk dorulardan isen, bizi tehdit ettiin u azab bize getir! 33,34 Nh: Onu size ancak dilerse Allah getirir. Ve siz O'nu ciz brakanlar deilsiniz. Ben size t vermek istemi olsam da, eer Allah sizi azdrmay murat ediyorsa, benim dm size bir yarar salamaz. O, sizin Rabbinizdir ve yalnzca O'na dndrleceksiniz dedi. 36,37 Ve Nh'a vahyolundu: Kesinlikle toplumundan iman etmi olanlardan baka artk kimse iman etmeyecektir. Onun iin onlarn yaptklar eylere zlme. Ve Bizim gzetimimiz altnda ve vahyimize gre gemiyi yap. irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler hakknda da Bana hitapta bulunma. Kesinlikle onlar, suda kesin boulacaklardr. 38,39 Ve o, gemiyi yapyordu, toplumundan baz ileri gelenler, o'na her urayta o'nunla alay ediyorlard. Nh dedi ki: Bizimle alay ediyorsunuz, biz de sizinle tpk bizimle alay ettiiniz gibi alay edeceiz. Artk o aalatc azabn kime geleceini ve o srekli azabn kimin stne ineceini ileride bileceksiniz. 40 Sonunda emrimiz geldii ve i kzt zaman209 Biz dedik ki: Her cinsten birer ifti ve aleyhlerinde hkm verilmi olanlarn dnda aileni ve iman etmi olanlar onun iine ykle. Zaten o'nunla birlikte ok azndan bakas iman etmemiti.
25,26

209

Bu yette geen frn/tandr kaynad zaman tabiri, azabn yaklatn belirten temsil bir ifade olup, Araplarn savan kzma an iin kullandklar, Frn/tandr snd/kzd tabiri ile byk benzerlik arz etmektedir.

Ve Nh dedi ki: erisine binin, onun ak da duruu da Allah adnadr. Kesinlikle Rabbim gerekten ok balayc, ok merhametlidir. 42 Ve gemi onlarla, dalar gibi dalgalar iinde akp gidiyordu. Ve Nh ayr bir yere ekilmi olan oluna seslendi: Yavrucuum! Bizimle beraber bin, kfirlerle; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler ile beraber olma! 43 Nh'un olu dedi ki: Ben, kendimi sudan koruyacak bir daa snacam. Nh, Bugn Allah'n merhamet ettiinden bakasn, Allah'n bu emrinden koruyacak kimse yoktur dedi. Ve dalga aralarna girdi. O da suda boulanlardan oluverdi. 44 Ve Ey yeryz suyunu yut! Ey gkyz sen de tut! denildi. Sular da ekildi. Emir de yerine gelmi oldu. Gemi de Cudi zerine oturdu. Ve o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan topluma, Uzak olun [kahrolun, tarihten silinin]! denildi. 45 Ve Nh Rabbine seslenip de dedi ki: Rabbim! Olum benim ehlimdendi. Senin vaadin de elbette haktr. Ve Sen, hkimlerin en hkimisin. 46 Allah: Ey Nh! phesiz o senin ehlinden deildir. phesiz o, slih olmayan bir itir/o, slih olmayan bir i ilemitir. Hakknda bilgin olmayan bir eyi Benden isteme! phesiz Ben, seni, cahillerden olmaktan sakndrrm dedi. 47 Nh, Ey Rabbim! Ben hakknda bilgim olmayan bir eyi istemi olmaktan dolay sana snrm. Ve eer Sen beni balamazsan, bana merhamet etmezsen ben zarara/kayba urayp ac ekenlerden olurum dedi. 48 Denildi ki: Ey Nh! Bizden bir selm ve seninle birlikte olanlardan gelecek mmetlere bir selm ve bolluklarla gemiden in. Ve ilerde kendilerini birok nimetten yararlandracamz, sonra da bu yzden kendilerine tarafmzdan ackl bir azap dokunacak nice mmetler vardr. 49 te Nh ile ilgili anlatlanlar, sana vahyettiimiz grlmeyenin, duyulmayann, sezilmeyenin haberlerindendir. Bunlar sen ve toplumun bundan nce bilmiyordunuz. u hlde sabret. phesiz kbet, Allah'n korumas altna girmi olan kiilerindir. (52/11, Hd/25-34, 36-49)

41

Necm: 189
d'a da kardeleri Hd'u eli gnderdik. O, dedi ki: Ey toplumum! Allah'a kulluk edin. Sizin iin O'ndan baka ilh yok. Siz uydurmaclardan baka bir ey deilsiniz. Ey toplumum! Buna karlk ben sizden bir cret istemiyorum. Benim ecrim ancak beni yoktan yaratan zerinedir. Hl akllanmayacak msnz? Ey toplumum! Rabbinizden balanma isteyin, sonra O'na tevbe edin ki, zerinize gkten bol bol gndersin ve sizi kuvvetinize kuvvet katarak oaltsn. Ve gnahkrlar olarak srt evirmeyin. 53-57 Onlar dediler ki: Ey Hd! Bize bir ak kant ile gelmedin. Ve biz, senin sznle ilhlarmz terk edecek deiliz. Biz, sana inananlar da deiliz. Ancak Tanrlarmzdan bazs seni fena arpm diyebiliriz. Hd dedi ki: phesiz ben Allah' hit tutuyorum, siz de hit olun ki, ben, Allah'n astlarndan O'na ortak kotuunuz eylerden uzam. Hadi yleyse hepiniz bana tuzak kurun, sonra beni hi bekletmeyin. phesiz ben gerekten, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allah'a iin sonucunu havale ettim. Onun, pereminden yakalayp denetlemedii hibir iriliufakl hareket eden canl yoktur. phesiz ki benim Rabbim dosdoru bir yol zerinedir. Buna ramen yine de srt evirirseniz, ben size ne ile gnderilmi isem, ite onu tebli ettim. Ve benim Rabbim, baka bir toplumu sizin yerinize getirir. Ve siz O'na hibir ekil ve yolla zarar veremezsiniz. Hi phesiz Rabbim, her eyi koruyup gzetendir. 58 Ve ne zaman ki emrimiz geldi, Hd'u ve o'nunla birlikte iman etmi olan kiileri tarafmzdan bir rahmet ile kurtardk, Biz onlar ok ar bir azaptan da kurtardk. 59,60 Ve ite bu, Rablerinin yetlerine kafa tutan, O'nun elilerine isyan eden ve her inat zorbann emrine uyan d toplumudur. Bu dnyada ve kymet gn arkalarna dlanma takld.
50-52

Haberiniz olsun! d toplumu, Rablerine inanmadlar. Haberiniz olsun! Hd'un toplumu olan d toplumuna kahrolmak/tarihten silinmek verildi. (52/11, Hd/50-60)

Necm: 190
Semd'a da kardeleri Slih'i eli gnderdik. O, dedi ki: Ey halkm! Allah'a kulluk edin. Sizin iin O'ndan baka ilh yok. O, sizi yeryznden oluturan ve size orada mr geirtendir. Artk O'ndan balanma isteyin. Sonra O'na tevbe edin. phesiz Rabbim ok yakndr, yakarlara cevap verendir. Dediler ki: Ey Slih! Sen, bundan nce, aramzda, aranan/mit beslenen bir kiiydin. imdi kalkm, atalarmzn kulluk ettiklerine kulluk etmemizi mi yasaklyorsun? Ve hi phesiz biz, bizi ardn ey hakknda kafalar kartran bir kuku iindeyiz. 63,64 Slih dedi ki: Ey toplumum! Eer ben Rabbimden apak bir delil zerinde isem ve O bana Kendinden bir rahmet vermise Bu durum karsnda O'na asi olursam beni Allah'tan kim korur? O zaman sizin de bana zarardan baka katknz olmaz. Ve ey toplumum! te size almet/gsterge olarak salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma] grevi. Artk onu brakn, Allah'n yeryznde uygulansn. Ve ona ktlk dokundurmayn; sonra sizi yakn bir azap yakalayverir. 65 Derken onlar, yaam kaynaklarn kurutarak ldrdler. Bunun zerine Slih dedi ki: Yurdunuzda gn daha yararlann. te bu, yalanlanmayacak bir vaattir. 66 Artk ne zaman ki emrimiz geldi, Slih'i ve o'nunla birlikte iman etmi olan kiileri tarafmzdan bir rahmetle kurtardk. O gnn perianlndan da kurtardk. Hi phesiz ki senin Rabbin, o gl, mutlak stn olandr. 67 Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseleri korkun bir grlt yakalayverdi de yurtlarnda diz st kp kaldlar. 68 Sanki orada hi zengince yaamamlard. Haberiniz olsun! Hi phesiz Semd toplumu gerekten Rablerine inanmadlar. Haberiniz olsun! Semd iin uzaklk verildi. (52/11, Hd/61-68)
61,62

Necm: 191
Ve andolsun ki brhm'e de elilerimiz mjde ile geldiler, Selm! dediler. O, Selm! dedi, sonra da altn vermeye210 gecikmedi. 70 Sonra da onlarn ona uzanmadn grnce, onlar yadrgad ve iinde onlara kar bir korku uyand. Onlar: Korkma, phesiz biz Lt'un toplumuna gnderildik dediler. 71 Ve brhm'in kars ayaklanmt, glverdi. Sonra o'na shk', shk'n arkasndan da Yakb'u mjdeledik.
69

210

barenin lafz manas, saf hle getirilmi buzay getirmeye eklindedir. brhm'in (a.s) misafirlerine sunduu buza, bu yette hanz szcyle, Zriyt/26'da ise semn szcyle nitelenmitir. Gelenekiler bu iki nitelemeyi srasyla kzartlm ve semiz olarak aktarmlar; bylece de, koskoca buzann kzartlamayacan ve ayn buzay niteleyen kzartlm ile ancak canl bir hayvan iin kullanlan semiz kelimesi arasndaki elikiyi dikkate almayarak bariz bir hataya dmlerdir. Buzann sfat olarak zikredilen bu szcklerin, yukarda belirttiimiz anlamlar birletirildiinde, buradaki buzann saf hlde bulunan ve g veren bir buza olduu anlamna ulalmaktadr. Bundan dolay, biz bu buzann Arf sresi'ndeki aldatc sesi olan ceset buza gibi, altn olduu kanaatindeyiz. Buna gre, brhm, mjdeci elilere mjdelik olarak altn vermitir. Burada olayn tamam aklanmamtr. Olayn biraz daha ayrnts Hicr/51-58'de anlatlr. brhm mjdelii, mjdeyi aldktan sonra vermi olmaldr.

brhm'in kars dedi ki: Vay be! Ben mi douracam! Ben kocas ie yaramaz bir zavallym, bahtsz, mutsuz bir kadnm. u kocam da yal bir adam! phesiz bu, ok tuhaf bir ey! 73 Eliler: Sen Allah'n iinden dolay m ayorsun? Allah'n rahmeti ve bolluklar zerinizdedir. Ey ev halk! phesiz ki O, vlmeye lyk olan, cmertlii bol olandr dediler. 74 Sonra brhm'den korku iyice geip gidince ve kendisine mjde gelince, Bizimle Lt toplumu hakknda mcdeleye balad. 75 phesiz brhm, ok yumuak huylu, ok ah-vah eden/yufka yrekli/ynelen biriydi. 76Ey brhm! Bundan vazge. phesiz Rabbinin emri kesin olarak geldi ve hi phesiz onlar; onlara geri evrilmesi mmkn olmayan bir azap gelecektir. 77 Ve ne zaman ki elilerimiz Lt'a geldiler, bunlar yznden o zld, bunlar hakknda elikolu baland kald ve Bu, mthi bir gndr! dedi. 78 Ve o'nun toplumu hzlca o'na geldiler. Onlar daha nce de irkinlikler yaparlard. Lt: Ey toplumum! te bunlar kzlarm.211 Onlar sizin iin daha temizdirler. Gelin Allah'n korumas altna girin, beni misafirlerim ile ilgili olarak rezil-rsva etmeyin. Sizden hi akl banda bir adam yok mu? dedi. 79 Onlar: Hi phesiz sen, senin kzlarnda bizim iin herhangi bir hak olmadn bildin. Ve phesiz ki sen bizim ne istediimizi kesinlikle biliyorsun dediler. 80 Lt: Keke size kar bir gcm olsayd, ya da ulalmaz bir blgeye/gl bir topluma snabilseydim! dedi. 81 Misafir eliler: Ey Lt! phesiz ki, biz Rabbinin elileriyiz. Onlar sana asla dokunamayacaklar. Sen, gecenin bir parasnda ailenle birlikte hemen yola k. Ve iinizden hi kimse geri bakmasn [burada olanlar, eskileri dnmesin], ein baka. phesiz onlara isabet eden ona da isabet edecektir. phesiz vaat edilenin zaman, sabah vaktidir. Sabah vakti yakn deil mi? dediler. 82,83 Sonunda emrimiz gelince, orann stn altna getirdik. Ve zerlerine, istif edilmi pimi amurdan Rabbinin katnda iaretlenmi talar yadrdk. Ve bunlar, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlardan uzak deildir. (52/11, Hd/69-83)

72

Necm: 192
Medyen'e de kardeleri uayb' eli gnderdik. uayb: Ey toplumum! Allah'a kulluk edin. Sizin iin O'ndan baka ilh yoktur. lei ve teraziyi eksik tutmayn. phesiz ben sizi hayr ile gryorum. Ve ben kuatacak bir gnn azabndan sizin iin korkuyorum. Ve ey toplumum! lerken ve tartarken adaleti yerine getirin. nsanlarn eyalarn eksiltmeyin ve yeryznde kargaaclar olarak fenalk etmeyin. Eer mmin iseniz, Allah'n brakt/hellinden size ihsan ettii kr, sizin iin daha hayrldr. Ve ben sizin zerinize bir koruyucu deilim dedi. 87 Onlar dediler ki: Ey uayb! Atalarmzn taptklarn veya mallarmzda dilediimizi yapmay terk etmeyi sana senin saltn m [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay ieren dinin mi] emrediyor? phesiz sen yumuak huylusun ve akl banda bir adamsn.
84-86

211

78. yette geen kzlarm ve 79. yette geen senin kzlarn ifadeleri, Lt'un (a.s) kendi kzlar anlamnda deil, toplumun kadnlar anlamnda alnmaldr. nk Lt'un kendi sulbnden olan kzlarnn sayca kavmin btn erkekleri ile denklemesi mmkn deildir. Byle bir denklemeden ise, kzlarm ifadesi ile, kavmin btn kadnlarnn kastedilmesi hlinde sz edilebilir. Lt, kavminin btn kadnlarn kendi kzlar olarak gryor olmal ki, yette bu ekilde bir ifade kullanlmtr. Ayn ekilde, kavmin erkeklerinin Lt'a verdikleri, sen, senin kzlarnda bizim iin herhangi bir hak olmadn bildin cevabnn da, senin kzlarna, yani kadnlara ihtiyacmz yok, onlara cinsel arzu duymuyor, meyletmiyoruz, onlar istemiyor ve sevmiyoruz, onlarda gzmz yok eklinde anlalmas gerekir.

uayb: Ey toplumum! Hi dndnz m? yet ben, Rabbimden bir delil zerinde bulunuyorsam ve yet O, bana Kendi katndan gzel bir rzk ihsan etmise!? Ve Ben, size kar kmakla sizi menettiim eylere kendim dmek istemiyorum. Ben, sadece gcmn yettii kadar slah etmeyi istiyorum. Baarya ulaabilmem de ancak Allah iledir. Ben, yalnzca O'na iin sonucunu havale ettim ve ancak O'na ynelirim. Ve ey toplumum! Bana kar gelmeniz sakn sizi, Nh toplumunun veya Hd toplumunun veya Slih toplumunun balarna gelen musibetler gibi bir musibete uratmasn. Ve Lt toplumu sizden pek uzak deildir. Ve Rabbinizden balanma dileyin, sonra O'na tevbe edin. phesiz ki, benim Rabbim ok merhametlidir, ok sevendir dedi. 91 uayb'n toplumu dediler ki: Ey uayb! Biz senin sylediklerinin ounu iyice anlamyoruz. Seni iimizde ok zayf olarak gryoruz. Eer senin akrabalarn/ taraftarlarn olmasayd kesinlikle seni taa tutar ldrrdk. Ve senin bize kar hibir stn gcn/galip gelecek durumun yoktur. 92,93 uayb: Ey toplumum! Benim akrabalarm/taraftarlarm size kar Allah'tan daha m gl/deerli? Ve Allah' arkanza atlm bir ey edindiniz. phesiz ki, Rabbim btn yaptklarnz epeevre kuatcdr. Ve ey toplumum! Var gcnzle yapacanz ne varsa yapn! phesiz ben yapanm. Perian edecek azabn kime geleceini ve yalancnn kim olduunu yaknda bileceksiniz. Gzetleyiniz, phesiz ben sizinle beraber gzetleyiciyim dedi. 94 Ve ne zaman ki, emrimiz geldi, uayb' ve o'nunla birlikte inanm olan kiileri, tarafmzdan bir rahmet ile kurtardk. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kiileri korkun bir grlt yakalad da yurtlarnda kp kaldlar. 95Sanki onlar orada hi yaamadlar. Haberiniz olsun! Semd toplumu nasl uzaklat ise Medyen'e de yle kahrolmak/tarihten silinmek vardr. (52/11, Hd/84-95)

88-90

Necm: 193
Andolsun ki Biz Ms'y da yetlerimizle ve apak bir belge ile Firavun ve ileri gelenlerine eli yaptk. Ama onlar Firavun'un emrine uydular. Hlbuki Firavun'un emri akl altran/doruya ulatran deildir. 98 Firavun kymet gn, toplumunun nne der. Artk Firavun, toplumunu atee gtrmtr. O varlan yer de ne kt bir yerdir! 99 Ve bu dnyada ve kymet gnnde dlanarak izlendiler. Verilen bu vergi ne kt vergidir! (52/11, Hd/96-99)
96,97

Necm: 194
te gemie ynelik bu anlatm, kentlerin cidd haberlerinden, nemli bilgilerindendir. Biz, onu sana anlatyoruz; onlardan ayakta olan ve biilmi ekin olan da vardr. 101 Ve onlara Biz hakszlk etmedik; fakat onlar kendilerine hakszlk ettiler, yanl; kendi zararlarna i yaptlar. Onun iin Rabbinin emri geldiinde, Allah'n astlarndan taptklar tanrlar, onlara hibir ey salamad ve onlara ziyandan baka bir ey arttrmadlar. 102 Ve Rabbin, halk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler olan kentleri yakaladnda, O'nun yakalay ite byledir. phesiz O'nun yakalamas pek ackldr, ok etindir! 103 phesiz hiret azabndan korkan kimseler iin bunda kesinlikle bir almet/ gsterge vardr. O, insanlarn kendisi iin topland bir gndr ve kesinlikle grlecek bir gndr. 104 Ve Biz onu sadece belli bir sreye kadar erteliyoruz.
100

O gn geldiinde Allah'n izni olmadan hi kimse konumaz. te o gn insanlardan bir ksm bedbaht ve bir ksm da mutludur. 106,107 te u bedbaht olanlar cehennem atei iindedirler. Onlara orada i ekme ve hkrma vardr. Gkler ve yer durduka212 onlar da o atete srekli kalacaklardr. Ancak Rabbinin diledii mstesna. phesiz Rabbin dilediini en st seviyede yapandr. 108 Ve u mutlu olanlara gelince, onlar da gkler ve yer durduka ard arkas kesilmeyen bir ikram olarak cennetin iinde srekli olmak zere kalacaklardr. Ancak Rabbinin diledii mstesnadr. 109 O hlde sakn unlarn kulluk ettikleri eylerden phe iinde olma! Onlarn atalar daha nce nasl kulluk ediyor idiyse bunlar da yle kulluk ediyorlar. phesiz Biz de kendilerine nasiplerini kesinlikle eksiksiz deriz. 110 Ve andolsun ki Biz Ms'ya Kitab' verdik de onda ihtilfa dld. Eer Rabbinden daha nce verilmi bir Sz213 olmasa idi, elbette bu dnyada hemen cezalandrlrlard. Ve onlar phesiz, Kurn'dan kukulu bir phe iindedirler. 111 Ve phesiz hepsi yle kimselerdir ki, onlarn yaptklarnn karln Rabbin kendilerine tam deyecektir. phesiz O, onlarn yaptklar eylere hakkyla bilgi sahibidir. 112 te bundan dolay emrolunduun gibi dosdoru ol! Beraberindeki tevbe edenler de doru olsunlar. Ve ar gitmeyin! Kesinlikle Allah, btn yaptklarnz hakkyla grendir. 113 Ve Allah'n orta olduunu kabul ederek yanl, kendi zararlarna i yapan kimselere meyletmeyin, sonra size ate dokunuverir. Ve sizin iin Allah'n astlarndan yardm eden, yol gsteren, koruyan yaknlar yoktur. Sonra yardm gremezsiniz. 114 Ve gndzn iki tarafnda ve gecenin yakn saatlerinde salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay olutur-ayakta tut], nk iyilikler ktlkleri giderir. Bu, ibret alanlara bir ttr. 115 Ve sabret! nk phesiz Allah iyilik-gzellik retenlerin ecirlerini yitirmez. 116 te sizden nceki devirlerden bakyye [sz, eser, erdem] sahipleri; akll insanlar, Kitap Ehli, yeryznde bozgunculuktan vazgeirmeye alsalard! Fakat onlarn iinden kurtardmz pek az kimse bunu yapt. Allah'n orta olduunu kabullenerek, Allah'n ilahln ve rabliini bilerek reddederek yanl; kendi zararlarna i yapan o kiiler ise, martldklar refahn ardna dtler ve sulular oldular. 117 Ve senin Rabbin, halklar dzeltici iken, o memleketleri haksz yere deiime/ ykma uratacak deildir. 118,119 Eer Rabbin dileseydi, insanlar elbette tek bir nderli topluluk yapard. Oysa Rabbinin rahmet ettii kiiler hari onlar anlamazl srdrmektedirler. Onlar ite bunun iin oluturdu. Ve Rabbinin, Andolsun, cehennemi bildiiniz-bilmediiniz, tandnz-tanmadnz insanlardan; onlarn tmnden dolduracam Sz' tamamlanmtr. 120 Ve elilerin haberlerinden kalbini yattracak olanlardan hepsini sana kssa olarak anlatyoruz. Ve bunda sana bir hakikat, mminlere de bir t ve hatrlatma gelmitir. 121,122 Ve inanmayan o kiilere de ki: Elinizden geleni geri koymayn! phesiz biz yapanlarz. Bekleyin! phesiz biz bekleyenleriz.

105

212

yetlerde geen gkler ve yer durduka ifadesi, cennetteki ikramlarn ve cehennemdeki azaplarn srekliliini belirtmektedir. Zira klsik Arapa'da, gkler ve yer durduka ve gece-gndz pepee geldike tabirleri, sonu gelmeyen sre [ebed] anlamnda kullanlr. Yoksa hirette, aadaki yetlerden de anlalaca zere, ne gkler vardr ne de yer; dalar yklp yer dmdz edilecek, gk de baka bir ekle dntrlecektir: Resmi Mushaf: Kehf/47, Nebe/18-20, TH/105-107, Neml/88, Tr/9-10, Meric/8-9, Kriah/5, Vka/1-6, brhm/48. Yine yetlerdeki, Ancak Rabbinin diledii mstesna ifadesi, birilerinin bu kural dnda tutulacan deil, her eyin Allah'n iradesi ile olacana, tm yetkilerin Allah'ta olduuna dair bir vurgudur. 213 Bkz. 200 nolu not.

Ve gklerin ve yerin grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei sadece Allah'a aittir. Ve tm i/olu yalnzca O'na dndrlr. O hlde O'na kulluk et, O'na sonucu havale et. Ve Rabbin, sizin yapmakta olduklarnzdan habersiz, bunlara duyarsz deildir. (52/11, Hd/100-123)

123

YSUF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 195
Elif/1, Lm/30, R/200.214 te bu, o apak/aklayc kitabn yetleridir. 2 phesiz ki, Biz onu akledersiniz diye Arapa bir Kurn olarak indirdik. 3 Sana bu Kurn' vahyetmekle Biz, sana kssalarn en gzelini215 anlatyoruz. Hlbuki sen, bundan nce, kesinlikle bu konu hakknda duyarsz/ bilgisizlerdendin. 4 Hani bir zaman Ysuf, babasna: Babacm! phesiz ben onbir yldz, gne ve ay' grdm; onlar bana boyun eip teslimiyet gsterirlerken grdm216 demiti. 5,6 Babas: Yavrucuum! Grdn kardelerine anlatma. Sonra sana bir tuzak kurarlar. phesiz eytan insan iin apak bir dmandr. Ve ite byle, Rabbin seni seecek ve sana olaylarn/szlerin ilk anlamlarnn ne olduuna dair bilgiler retecek. Bundan nceki iki atana; brhm'e ve shk'a tamamlad gibi, nimetini sana ve Yakb soyuna tamamlayacaktr. phesiz ki, Rabbin ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr dedi. 7Andolsun ki Ysuf ve kardelerinde soranlar/isteyenler iin nice almetler/gstergeler vardr. 8,9 Hani Ysuf'un kardeleri bir zaman: Ysuf ve kardei babamza bizden daha sevgili, biz ise gl ve tutkun bir grubuz. phesiz, babamz kesinlikle ok ak kmaz bir yoldadr. Ysuf'u ldrn ya da bir yere atn ki, babanz hepten size kalsn, sonra da siz slih bir toplum olursunuz demilerdi. 10 Onlardan bir szc, Ysuf'u ldrmeyin, o'nu o kuyunun dibine brakn da oradan geen kafilenin biri o'nu bulup alsn. Eer yapacaksanz byle yapn dedi. 11,12 Onlar dediler ki: Ey babamz! Sen bize Ysuf iin neden gvenmiyorsun? Hlbuki biz kesinlikle o'nun iyiliini istiyoruz. Yarn o'nu bizimle beraber gnder de bol bol yesin, oynasn. Ve phesiz biz o'nu kesinlikle koruyucularz. 13 Babalar dedi ki: Onu gtrmeniz beni zer ve siz o'na kar duyarsz/ ilgisiz iken o'nu kurt yemesinden korkarm.
1

214 215

Bkz. 8 nolu not. Dier kssalarn, ksa ve uzun anlatmlarla birden ok srede yer almasna karlk, Ysuf kssas sadece bu srede anlatlmaktadr. Kssa, slup ve ierik olarak esiz bir zellik ve gzellie sahiptir. Nitekim bu husus 3. yette, Biz sana kssalarn en gzelini aktaryoruz ifadesi ile de belirtilmitir. Tevhit, sabr, adalet, hogr, balama, yakn evre ilikileri, iktisat, siyaset; kalenin ierden fethi konularnda insanla eskimeyen ilkelerin konulduu ve peygamber de olsa her insann hata yapabilecei hususunun vurguland bu kssa ile Peygamberimize, Ysuf (a.s) gibi sabrl olmas, korkmadan-ylmadan grevini srdrmesi, iin sonunun Ysuf'un kibetindeki gibi hayr olaca mesaj verilmi, ayn zamanda, Kureylilere de Peygamberimizle girdikleri mcdeleyi eninde-sonunda kaybedecekleri, direnmelerinin anlamsz olduu ihtar yaplmtr. 216 Ysuf kssas, Ysuf'un grd bir grnty babasna anlatt bu yetle balamaktadr. Onbir yldzn, gne ve ayn kendisine secde ettii [teslim olup emrine girdii] eklindeki bu grnt, uykuda grlen bir rya olmayp Ysuf'un uyankken grd bir grntdr. Bu husus, yette raeyt [grdm] fiilinin iki defa kullanlmasyla vurgulanmtr. Yani Ysuf, grdklerini uykuda deil de uyankken grdn, Babacm! phesiz ben, onbir yldz, gne ve ay grdm; onlar bana secde ederken [boyun eerken] grdm diyerek stne basa basa bildirmitir. Uykuda iken grlen ve Trke'de rya szcyle ifade edilen grntler ise Kurn'da fi'l-menmi [uykuda] ifadesi kullanlarak sz konusu edilmitir. Kurn'da uykuda grld zellikle belirtilen ryalardan biri brhm peygambere, bir dieri de Peygamberimize aittir (bkz. Sfft/102; 210. necm, Enfl/43-44; 471. necm). Ysuf'un uyankken grdklerine benzer grntler, Ysuf'un zindan arkadalar ve lkenin kral tarafndan da grlecektir. Yani, kssann devamnda yer alan, iki imal etmek, ba stnde ekmek tamak ve tanan ekmekleri kularn yemesi ve yedi clz inein yedi semiz inei yemesi ve yedi yeil baakla yedi kuru baak grntleri de rya olarak deil, gerek grntler olarak karmza gelecektir. Aslnda bu grntler, gelecekle ilgili grntlerdir. Gelecee ait bu tr bir grnt Peygamberimiz iin de sz konusu olmutur (bkz. Fetih/27; 670. necm).

Ysuf'un kardeleri dediler ki: Andolsun ki biz byle gl kuvvetli bir topluluk iken o'nu kurt yerse, o zaman phesiz biz kesinlikle zarara/kayba urayp ac ekenlerden olmu oluruz. 15 Sonunda Ysuf'un kardeleri, Ysuf'u gtrdler ve hepbirlikte o kuyunun dibine brakmaya karar verdiler. Biz de Ysuf'a vahyettik: Andolsun ki sen onlara ilerde onlar hi farknda deilken bu ilerini haber vereceksin. 16 Ve akam vakti, alayarak babalarna geldiler. 17 Onlar dediler ki: Ey babamz! phesiz biz yar yaparak gittik. Ysuf'u da eyamzn yanna brakmtk. Bir de baktk ki, o'nu kurt yiyivermi. Ve biz doru kimseler olsak da sen bize inanmazsn. 18 Bir de gmleinin zerinde yalandan bir kan getirdiler. Babalar dedi ki: Tam tersine, nefisleriniz aldatp size bir i yaptrtm. Artk gzel bir sabr! Bu anlattklarnza karlk yardmna snlacak olan ancak Allah'tr. *** 19 Ve bir yolcu kafilesi geldi de sucularn gnderdiler. O da kovasn kuyuya sald, Mjde hey, mjde! te bir olan! dedi. Ve o'nu bir ticaret mal olarak gizleyip korudular. Allah ise onlarn ne yapacaklarn biliyordu. 20 Ve o'nu dk bir fiyata; birka gm paraya sattlar. Onlar, Ysuf'un satlmasnda azla yetinenlerden idiler. 21 Ve o'nu satn alan Msrl kii, karsna: Bunun yerini erefli tut. Bize yararl olabilir ya da o'nu evlat ediniriz dedi. Ve Biz, Ysuf'u bylece yeryznde yerletirdik ve kendisine olaylarn/ szlerin ilk anlamlarnn ne olduuna dair bilgileri retelim diye Ve Allah, emrinde galiptir. Fakat insanlarn ou bilmezler. 22 Ve Ysuf, tam erginlik ana gelince, kendisine bilgi ve hkm verdik. Ve ite Biz, gzelletirenlere byle karlk veririz. *** 23 Ve evinde bulunduu hanm, o'nun nefsinden murat alp yararlanmak istedi, kaplar kilitledi ve Haydi beri gel! dedi. Ysuf: Allah'a snrm! Kesinlikle kocan, benim efendim/ Rabbim; Allah, benim mevkiimi gzel yapt. phesiz irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar iflah olmazlar dedi. 24 Ve andolsun o hanm, o'na niyeti kurmutu. Eer Ysuf Rabbinin ak kantn grmese idi, o kadna niyeti kurmutu. Ondan fuhu ve fenal uzak tutalm diye byledir. phesiz o, Bizim artlm kullarmzdand. 25 Ve ikisi de kapya kotular. Hanm, o'nun gmleini arkadan yrtt. Ve kapnn yannda o hanmn efendisiyle kar karya geldiler. O hanm; Senin ehline ktlk yapmak isteyen kiinin cezas, zindana atlmaktan veya ackl bir azaptan baka ne olabilir? dedi. 26,27 Ysuf: O, benden, kendimden yararlanmak istedi dedi. Ve o hanmn yaknlarndan bir hit hitlik etti: Eer Ysuf'un gmlei nden yrtlm ise hanm doru sylemitir, Ysuf da yalanclardandr. Ve eer Ysuf'un gmlei arkadan yrtlm ise hanm yalan sylemitir, Ysuf da dorulardandr. 28,29 Artk ne zaman ki Ysuf'un efendisi, Ysuf'un gmleinin arkadan yrtlm olduunu grd, phesiz bu, siz kadnlarn fendinizdendir. Gerekten de sizin fendiniz ok byktr. Ysuf! Sen bundan vazge. Kadn! Sen de gnahn iin balanma dile. phesiz sen hata edenlerden oldun dedi. *** 30 ehirde kadnlar da, Aziz'in kars, delikanlsnn nefsinden murat almak istermi. Kesinlikle sevgi onun yreine ilemi. phesiz biz, kesinlikle onu apak bir sapklk iinde gryoruz dediler. 31 Sonra Aziz'in kars, onlarn gizliden gizliye dedikodu yaydklarn iitince, onlara eli gnderdi ve onlara yastk/meyve; ahane bir sofra hazrlad. Ve onlardan her birine bir bak verdi.

14

Ve k karlarna! dedi. Ve imdi onlar Ysuf'u grr grmez o'nu gzlerinde ok byttler ve ellerini kestiler. Ve H! Allah iin, bu bir beer deil, ancak ok erefli bir melektir./H bu satn alnm bir kle deil ancak ok erefli bir prenstir dediler. 32 Aziz'in kars: te, bu grdnz, beni hakknda knadnzdr. Andolsun ki ben bunun nefsinden yararlanmak istedim de, o namuslu davrand. Yine andolsun ki kendisine emrettiimi yapmazsa, kesinlikle zindana atlacak ve kesinlikle itibarszla urayanlardan olacaktr dedi. 33 Ysuf: Rabbim! Zindan bana, bunlarn beni davet ettikleri eyden daha sevimlidir. Eer Sen, bunlarn tuzaklarn benden dndrmezsen, ben onlarn tuzana derim ve cahil kimselerden olurum dedi. 34 Bunun zerine Rabbi, o'na cevap verdi de ondan onlarn tuzaklarn dndrd. phesiz O, evet O, hakkiyle iitenin, hakkiyle bilenin ta kendisidir. 35 Sonra bu kadar delili grdkten sonra bir sre iin o'nu zindana atmalar aa kt. *** 36 Ve zindana o'nunla birlikte iki delikanl girdi. Onlardan birisi: phesiz ben, kendimi arap skarken grdm dedi. teki de: phesiz ben bamn stnde ekmek tadm, kularn da ondan yediini grdm. Bize bunun tevlini haber ver. phesiz biz seni iyilik/gzellik retenlerden gryoruz dedi. 37-41 Ysuf: Size yiyecek olarak verilecek bir yemek gelmeden nce onun tevlini size bildiririm. Bu, Rabbimin bana rettii eylerdendir. phesiz ben, Allah'a inanmayan bir toplumun ki onlar hireti bilerek reddedenlerin; inanmayanlarn ta kendileridir dinini, yaam tarzn terk ettim. Ve atalarm brhm, shk ve Yakb'un dinine, yaam ilkesine uydum. Bizim, Allah'a hibir eyi ortak tutmamz olmaz. Bu, Allah'n bize ve insanlara bir armaandr. Velkin insanlarn ou kendilerine verilen nimetlerin karln demiyorlar. Ey benim zindan arkadalarm! Ayr ayr birok rabbler mi daha hayrl, yoksa her eye hkim ve galip olan bir tek Allah m? Sizin, O'nun astlarndan o taptklarnz, sizin ve atalarnzn uydurduu birtakm isimlerden baka bir ey deildir. Bunlara tapmanz konusuna Allah hibir delil indirmi deildir. Hkm ancak Allah'a aittir: O, size, Kendisinden bakasna tapmamanz emretti. te bu dosdoru/koruyan dindir. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar. Ey benim zindan arkadalarm! Biriniz efendisine yine arap sunacak. Dieri de aslacak da kular onu bandan yiyecekler. te hakknda fetva istediiniz i gerekleti dedi. 42 Ve Ysuf o iki kiiden, kurtulacan kesin olarak bildii kiiye, Efendi/hkmdar edindiin kiinin yannda beni an! dedi. Sonra benlii ona hatrlatmay terk ettirdi. Bylece Ysuf, be-on sene zindanda kald. *** 43 Ve hkmdar dedi ki: phesiz ben yedi clz inein yedi semiz inei yediini ve yedi yeil baakla yedi kuru baak gryorum. Ey ileri gelenler! Siz grnt/ vizyon tabir ediyorsanz beni bu grnt hakknda ikna edip aydnlatn. 44 leri gelenler dediler ki: Karmakark grntlerdir. Biz ise byle karmakark grntlerin tevlini bilenler deiliz. 45 Ve o ikiden kurtulmu olan kii i iten getikten sonra anarak dedi ki: Ben size o grntnn kesin olarak neyi ifade ettiini haber veririm, hemen beni gnderin. *** 46Ysuf! Ey doru szl! Bize, insanlara bilgilenerek dnmem ve onlarn renmesi iin Yedi semiz inei, yedi clz inek yiyor. Ve yedi yeil baakla dier yedi kuru baak hakknda ikna edici bilgi ver. 47-49 Ysuf dedi ki: Yedi sene det zere ziraat edeceksini; her trl gda rnn reteceksiniz, sonra da rettiiniz rnleri yiyeceiniz miktar hari, baanda braknz; stoklaynz. Sonra onun arkasndan yedi kurak sene gelecek. Bu kurak seneler nceki biriktirdiklerinizin biraz saklayacanzdan bakasn yiyecek. Sonra da onun arkasndan bir sene

gelecek ki, insanlar onda yamura kavuacak ve onda skp saacaklar; zeytin ya, zm suyu, pekmez gibi gdaya da kavuacaklar; hayat normale dnecek. *** 50 Ve o hkmdar, Onu bana getirin! dedi. Sonra ne zaman ki eli Ysuf'a geldi, Ysuf ona dedi ki: Efendine geri dn de ona sor bakalm, o ellerini kesen kadnlarn zoru ne imi? Hi phe yok ki, Rabbim, onlarn oyunlarn ok iyi bilir. 51 Hkmdar: Ysuf'un nefsinden murat almaya kalktnz zaman durum ne idi? dedi. Kadnlar: H, Allah iin, biz o'nun aleyhinde hibir fenalk bilmedik dediler. Aziz'in kars da: imdi hak ve hakikat olduu gibi ortaya kt. Onun nefsinden ben murat almak istedim. O ise eksiz phesiz dorulardandr. 52te bu, Ysuf'un, ssz bir yerde benim o'na hainlik etmediimi ve kesinlikle Allah'n hainlerin hilesine klavuz olmadn bilmesi iindir. 53Ve ben nefsimi temize karmyorum. phesiz ki nefis, iddetle ktl emredendir. Ancak Rabbimin esirgedii kimse mstesnadr. phesiz ki, Rabbim ok balayc ve ok merhametlidir dedi. 54 Ve hkmdar, Onu bana getirin, onu kendim iin atayaym dedi. Sonra o'nunla konuunca da, phesiz sen bugn yanmzda gerekten nemli bir mevki shibisin, gvenilir birisin dedi. 55 Ysuf dedi ki: Beni yeryznn hazineleri zerine grevlendir. phesiz ben, iyi koruyan, ok iyi bilenim. 56Ve ite Biz bylece Ysuf iin o yerde iktidar; lke ynetimi verdik. Neresinde isterse orada konaklard. Biz rahmetimizi dilediimize nasip ederiz. Ve iyilik edenlerin dln kaybetmeyiz. 57Ve iman eden ve Allah'n korumas altna girmi kiiler iin elbette hiret dl daha hayrldr. *** 58 Ysuf'un kardeleri geldiler de o'nun yanna girdiler. O, onlar hemen tand, onlar ise o'nu tanyamayan kimselerdi. 59,60 Ne zaman ki onlarn tehizatlarn hazrlad, Babanzdan olan kardeinizi bana getirin. Gryorsunuz ya, ben lei tam lyorum ve ben konuk arlayanlarn en iyisiyim. Siz eer onu bana getirmezseniz, bir daha size hi tahl yok, yanma da yaklamayn! dedi. 61 Onlar: Onu babasndan istemeye alacaz ve phesiz biz kesinlikle yapanlarz dediler. 62 Ve Ysuf memurlarna: Ailelerinin yanna dnnce farkna varmalar iin ve yine gelmeleri iin sermayelerini yklerinin iine koyuverin! dedi. *** 63 Bylece, babalarna dndkleri vakit, Ey babamz! Bizden tahl men edildi; bize zahire verilmeyecek. Onun iin bu kere kardeimizi bizimle gnder ki, tahl alabilelim. Ve biz onu kesinlikle koruyacaz dediler. 64 Babalar dedi ki: Ben onu size emanet eder miyim? Bundan nce kardeini; Ysuf'u emanet ettiimde olan gibi olmas baka! te Allah en hayrl koruyandr. Ve O, merhamet edenlerin en merhametlisidir. 65 Ve yklerini atklar zaman sermayelerini kendilerine geri verilmi olarak buldular. Dediler ki: Ey babamz! Daha ne isteriz? te, sermayelerimiz bize iade edilmi. Bununla ailemize zahire alr getiririz, kardeimizi de koruruz, stelik bir deve yk daha fazla zahire alrz. Bu aldmz, ok kolay/pek az bir tahldr. 66 Babalar dedi ki: Etrafnz kuatlmadka/hepiniz aresiz kalmadka, onu bana kesinlikle getireceinize dair Allah'tan bir stlenme vermedike, onu kesinlikle sizin ile birlikte gndermem. Onlar, babalarna teminatlarn verince, babalar, Bu sylediklerimize Allah, belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr dedi. 67 Ve dedi ki: Ey yavrularm! Bir kapdan girmeyin, ayr ayr kaplardan girin. Ben, Allah'tan hibir eyi sizden gideremem. Hkm yalnzca Allah'ndr. Ben, sadece O'na sonucu braktm. Artk sonucu brakanlar da sadece O'na sonucu brakmaldrlar. ***

Ve ne zaman ki ehre vardlar, o zaman babalarnn kendilerine emrettii ekilde girdiler. Bu, onlar hakknda Allah'tan hibir eyi nleyemezdi, bu sadece Yakb'un iinden geirdii bir istein gereklemesi oldu. Ve phesiz o, o'na rettiimiz iin bilgi sahibiydi. Velkin insanlarn ou bilmezler. 69 Ve Ysuf'un yanna girdikleri vakit, Ysuf, kardeini yanna ald: phesiz ben, senin kardeinin ta kendisiyim! te bundan dolay onlarn yapm olduklarna zlme! 70 Sonra Ysuf onlara nemli eyalarn, malzemelerini hazrlaynca, su kabn kardeinin yknn iine koydu. Sonra bir mezzin; nleyici seslendi: Hey kervan! phesiz siz kesinlikle hrszsnz! 71 Kafile onlara dnerek, Ne kaybettiniz? dediler. 72 Grevliler dediler ki: Hkmdarn su kabn kaybettik ve onu getirene bir yk zahire var. Ben de buna kefilim. 73 Kafile: Allah'a yemin ederiz ki kati srette, siz de bildiniz ki, biz yeryznde/ burada kargaa karmak iin gelmedik. Biz hrszlar da deiliz dediler. 74 Grevliler: Eer yalanclar iseniz, hrszlk edenin cezas nedir? dediler. 75 Kafile dediler ki: Onun cezas, kimin yknde karsa, ite kendisi, onun cezasdr/o, alkonur, bedelini kendisi der. Biz yanl; kendi zararlarna i yapanlara ite byle ceza veririz. 76 Bunun zerine Ysuf, kardeinin kabndan nce onlarn kaplarn aramaya balad. Sonra su kabn kardeinin kabnn iinden kard. te Ysuf'a Biz byle bir oyun rettik. 217 Melikin dininde/lkenin yasalarnda, kardeini alkoymasna imkn yoktu. Ancak Allah dilerse o baka. Biz dilediimiz kiileri derecelerle ykseltiriz. Ve her bilgi sahibinin stnde bir daha iyi bilen vardr. 77 Kafile dedi ki: Eer o almsa, andolsun daha nce bunun kardei de almt. O vakit Ysuf bunu kendi iine att ve onlara bunu hi belli etmedi, Siz ok fena bir mevkidesiniz, nitelediiniz eyi Allah en iyi bilendir dedi. 78 Onlar dediler ki: Ey Aziz! phesiz ki, bunun ok yal bir babas var. Onun iin onun yerine bizim birimizi al. phesiz biz seni iyilik edenlerden gryoruz. 79 Ysuf dedi ki: Eyamz yannda bulduumuzdan bakasn yakalamaktan/ alkoymaktan Allah'a snrz. phesiz biz yle yaparsak kesinlikle yanl; kendi zararlarna i yapanlar oluruz. 80-82 Artk ne zaman ki o'ndan mit kestiler, o zaman fsldaarak bir yana ekildiler. Bykleri dedi ki: Babanzn sizden Allah adna ahit aldn ve daha nce Ysuf konusunda ar gittiinizi bilmiyor musunuz? Babam bana izin verinceye veya Allah hakkmda bir hkm verinceye kadar ben artk buradan ayrlmam. Ve Allah, hkm verenlerin en hayrlsdr. Siz dnn de babanza deyin ki: Ey babamz! phesiz olun hrszlk yapt/ hrszlkla suland. Biz de ancak bildiimize hitlik ettik. Ve biz grlmeyenin, duyulmayann, sezilmeyenin bekileri deiliz. Hem iinde bulunduumuz kente ve ilerinde geldiimiz kervana sor. Ve phesiz ki, biz kesinlikle doru kimseleriz. *** 83 Babalar dedi ki: Aksine, nefisleriniz sizi aldatp bir ie srklemi. Artk gzel bir sabr! Umarm ki Allah n [Ysuf'u, kk kardeini ve byk kardeini] birden bana getirir. phesiz O, en iyi bilenin, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri koyann ta kendisidir. 84 Ve Yakb, onlardan yz evirdi. Ve Vah Ysuf'la olan hasretim vah! dedi. Ve zntden iki gz bembeyaz oldu [sararp soldu, derbederleti]. Artk Yakb, yutkunduka yutkunan; derdini iinde tutan biri idi.

68

217

76. yetteki, Melikin dininde [lkenin yasalarnda], kardeini alkoymasna imkn yoktu ifadesi, kaynaklarn bazlarnda, kraln hrszlkla ilgili kanunu, kiinin dvlmesi ve aldnn iki mislini demeye mecbur tutulmas eklinde; bazlarnda ise onlar o zamanlar, her hrsz, hrszl sebebiyle kle sayyorlard eklinde aklanmtr.

Dediler ki: Allah'a yemin olsun ki sen Ysuf'u anp duruyorsun. Sonunda eriyip gideceksin yahut deiime/ykma urayanlardan olacaksn. 86,87 Yakb dedi ki: Ben, iimi doldurup taan zlemimi, kederimi Allah'a ikyet ediyorum. Ve ben Allah tarafndan sizin bilmediiniz eyleri biliyorum. Ey oullarm! Gidin de Ysuf'u ve kardeini aratrn. Allah'n verecei ferahlktan mit kesmeyin, kesinlikle kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumundan bakas Allah'n verecei ferahlktan mit kesmez. *** 88 Sonra Ysuf'un huzuruna girince, dediler ki: Ey Aziz! Bize ve ehlimize sknt dokundu. Ve biz az bir sermaye ile geldik. Sen bize yine lek ver. Ve bize sadaka da ver. phesiz Allah sadaka verenlere karlklar verir. 89 Ysuf dedi ki: Siz cahiller iken Ysuf'a ve kardeine neler yaptnz biliyor musunuz? 90 Ysuf'un kardeleri: Yoksa sen, sahiden Ysuf musun? dediler. Ysuf: Ben Ysuf'um, bu da kardeim. Kesinlikle, Allah bizi nimetlendirdi. phesiz kim Allah'n korumas altna girer ve sabrederse, artk hi phesiz Allah, iyi-gzel iler yapanlarn dln kaybetmez dedi. 91 Onlar dediler ki: Allah'a yemin olsun, Allah seni gerekten bize stn yapt. Ve biz gerekten hatallar idik. 92,93 Ysuf dedi ki: Bugn size bir ayplama ve azarlama yoktur. Allah sizi balasn. O, merhamet edenlerin en merhametlisidir. u gmleimi gtrn de babamn yzne koyun, o, ayplanan/ dalga geilen hastalktan kurtulmu hle gelir/derbederlikten kurtulur. Ve btn ailenizi bana getirin. *** 94 Ve ne zaman ki, kafile ayrld, babalar dedi ki: Eer bana bunak demezseniz, phesiz ben Ysuf'un kokusunu buluyorum. 95 Dediler ki: Vallahi phesiz sen hl o eski aknlndasn. 96 Fakat ne zaman ki, gerekten mjdeci geldi, gmlei Yakb'un yzne koydu, hemen ayplanan/ dalga geilen hastalktan kurtulmu hle geldi. Ben size demedim mi, ben Allah'tan sizin bilmediklerinizi bilirim dedi. 97 Dediler ki: Ey babamz! Bizim iin gnahlarmza balama dile. phesiz biz hatallar idik. 98 Yakb dedi ki: Sizin iin Rabbimden ilerde balanma dileyeceim. phesiz O ok balaycnn, ok merhamet edicinin ta kendisidir. *** 99 Ne zaman ki onlar Ysuf'un yanna girdiler, ite o zaman Ysuf anasn ve babasn kucaklad, barna bast, yanna ald ve Allah'n dilemesiyle gven iinde Msr'a girin! dedi. 100 Ve anasyla babasn yksek bir taht zerine ykseltti. Ve hepsi boyun eip teslimiyet gstererek o'nun iin yere kapandlar. Ve Ysuf: Babacm! te bu durum, o grdmn tevlidir. Gerekten Rabbim onu hak kld. eytan benimle kardelerimin arasn bozduktan sonra, beni zindandan karmakla ve sizi lden getirmekle Rabbim bana hakikaten ihsan buyurdu. phesiz Rabbim diledii eye armaan vericidir. phesiz O, en iyi bilen, hkm koyann ta kendisidir. 101Rabbim! Sen bana hkmdarlk verdin ve bana olacaklarn/ szlerin ilk anlamlarnn ne olaca bilgisinden rettin. Gkleri ve yeri yoktan var eden! Sen benim dnya ve hirette yardm edenim, koruyanmsn, benim canm Mslman olarak al ve beni slihler arasna kat! 102 te bu, sana vahyettiimiz grmediinin, duymadnn, bilmediinin haberlerindendir. Yoksa onlar yapacaklarna karar verip kt pln yaparlarken sen onlarn yannda deildin. 103 Sen iddetle arzulasan da, insanlarn ou iman ediciler deildir. 104 Ve sen buna karlk onlardan herhangi bir cret istemiyorsun. Kurn, lemlere sadece bir ttr.

85

Ve gklerde ve yerde nice almetler/gstergeler var, onlar ondan yz eviren kimseler olarak zerlerinden gelir geerler. 106Onlarn ou, ortak komadan Allah'a iman etmezler. 107 Yoksa bunlar Allah'n azabndan hepsini saracak bir felaket gelmesinden veya farknda deillerken anszn kendilerine saatin/kymetin kopu annn gelmesinden gven iinde midirler? 108 De ki: te bu, benim yolumdur; akln, bilginin, saduyunun gerei olarak Allah'a davet ediyorum. Ben ve bana uyanlar Ve Allah arnktr. Ve ben ortak koanlardan deilim. 109 Ve Biz senden nce de yalnzca, kentlerin kendi halkndan, kendilerine vahyettiimiz birtakm olgun kiileri eli olarak gnderdik. imdi o yerlerde yle bir gezip dolamadlar m? Ki kendilerinden nce gelip geenlerin kbetlerinin nasl olduuna bir baksalar! Elbette hiret yurdu Allah'n korumas altna giren kiiler iin daha hayrldr. Hl aklnz kullanmayacak msnz? 110 Sonunda eliler mit kesecek hle gelince ve kendilerinin yalanlandklar kanaatine varnca, kendilerine yardmmz geldi. Sonra da dilediklerimiz kurtarld. Ve sulular topluluundan Bizim azabmz geri evrilemez. 111 Andolsun ki Ysuf, babas, kardeleri kssalarnda kavrama yetenei olanlar iin bir ibret vardr. Kurn, uydurulan bir sz deildir. Ancak sadece, iinde konu edilenlerin dorulamas, inananlar iin her eyin ayrntl aklamas, bir yol gsterme ve rahmettir. (53/12, Ysuf/1-111)

105

HCR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 196
Elif/1, Lm/20, R/200.218 Bunlar, Kitab'n ve apak/aklayc bir Kurn'n yetleridir. 2 Zaman zaman kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler, Keke Mslman olsaydk! temennisinde bulunacaklar. 12 Bylece Biz Kurn', sulularn kalplerine sokarz.219 3 Brak onlar yesinler, yararlansnlar ve bo umut onlar oyalasn. Ama onlar yaknda bileceklerdir. 4 Ve Biz hibir memleketi bilinen bir kitab olmakszn deiime/ ykma uratmadk. 5 Hibir mmet, sre sonunun nne geemez ve geciktiremezler. 6,7 Ve onlar; Ey kendisine t/Kurn indirilen kii! phesiz sen gizli glerce desteklenen/deli birisin. Eer dorulardan isen, bize melekler ile gelmeliydin dediler. 8 Biz o doal gleri, ancak hak ile indiririz. O vakit de onlar sre tannanlardan olmazlar. 9 Hi kukusuz Biz, o t'/ Kurn' Biz indirdik, Biz. Ve kesinlikle Biz, onun iin koruyucularz.220 10 Ve andolsun ki Biz, senden nce gemi topluluklara da eliler gnderdik. 11 Ve onlara herhangi bir eli gelmeye grsn, kesinlikle onunla alay ederlerdi. 13 Onlar indirilen kitaba/gnderilen eliye inanmazlar, oysa ki evvelkiler ile ilgili yasamz/uygulamamz gemitir, size bildirilmitir. 14,15 Ve Biz, onlarn zerlerine gkyznden bir kap asak da onlar oradan yukar ykselseler bile, kesinlikle Gzlerimiz dndrld/bulandrld. Aslnda biz bylenmi bir topluluuz diyeceklerdir. (54/15, Hicr/1-15)
1

Necm: 197
Andolsun, Biz, gkte birtakm burlar oluturduk ve bakanlar iin onu ssledik. Ve uzay, az da olsa vahye kulak veren, kendilerini alev stunu takip edenler/roketlerle uzaya gidenler hari tm dnce yetilerinden koruduk.221
17,18 16

218 Bkz. 8 nolu not. 219 Resmi Mushaf'taki 12. yet, burada tertip edilmitir. 220yetten aka anlald zere Kurann korunmasn Rabbimiz zerine almtr, koruyacaktr, bozdurtmayacaktr. Ne var ki, Rabbimiz Kuran, mdahale etmek isteyenlerin ellerini, ayaklarn krarak, gzlerini kr ederek, . canlarn alarak ya da Kuran ifreli elik kasalara saklayarak korumaz. Rabbimizin, Kuran korumas, u ekilde gereklemektedir: Lafz, nazm ve ierii itibariyle bir mucize olan Kurn, Arabiyyen [en mkemmel ifadeler ve dilbilgisi kurallarna uygun] olarak indirilmitir. Bu sebeple herhangi bir eksiltme, arttrma veya deitirme olsa deyim yerindeyse hemen srtvermektedir: A) Mslmanlar, daha balangta Kurn'n kitaplamasn gerekletirmiler; yle ki en eski yazma nshalar ile bugnk basklar ayndr. B) lk gnden itibaren pek ok insan, lafzlarndaki armonik zellik nedeniyle Kurn' kolayca ezberlemi; bylece tarihin her dneminde binlerce hafz mevcut olmu, bundan dolay da Kurn'n tahrif edilme veya nshalarnn kaybolma riski hi domamtr. C) nmeye balamasyla birlikte Kurn'n eitim ve retimi de balamtr. Dier dinlerdekinin aksine ruhban snfnn olmad slm'da, eitim ve retim, kyl-kentli herkese ynelik olmu; ok saydaki nshasyla Kurn her Mslman'n evine girmi, herkes tarafndan okunup renilmitir. Bylece yaygn bir retim salanm, kt niyetli kiilerin tahrif abalar sonusuz kalmtr. D) Kurn'n inmeye balad Mild 610 yl, dier dinlerin ortaya k zamanlarna nisbetle tarihin aydnlk bir dnemi olup olaylar kayda geirilmeye balanmtr. Nitekim baz tarihiler, Ms ve s'nn (a.s) yaadn kabul etmezken, Peygamberimiz hakknda hibir tereddt yoktur. Dolaysyla Peygamberimizin tek mucizesi olan Kurn da, tereddde yer vermeyen kaytlarla gnmze gelmitir. E) slm, Ms ve s (a.s) zamanndaki gibi madur, mazlum, zavall, garip aznlklar arasnda deil, zengin, hkim, zgr kentlerde domu ve yneten gl toplumlarn dini olmutur.

Yeryzn de yaydk ve oraya sabit kazklar/dalar yerletirdik. Ve yeryznde llm her eyden bitkiler bitirdik. 20 Ve yeryznde sizin iin ve sizin rzklandrmadnz kimseler iin geim yollarn yaptk/ Ve yeryznde sizin iin birtakm geim yollar ve sizin rzklandrmadnz kimseler yaptk. 21 Ve her eyin hazineleri yalnz Bizim yanmzdadr. Ve Biz, onu ancak belli bir l ile indiririz. 22 Ve Biz, rzgrlar alayclar olarak gnderdik de gkten bir su indirip sizi onunla suladk. Suyu hazinelerde tutanlar/ biriktirenler de siz deilsiniz. 23 Ve yalnzca Biz, elbette diriltiriz ve Biz ldrrz! Ve Biz, son sahip olacaklarz. 24 Ve andolsun ki Biz, sizlerden ne gemek isteyenleri bilmiizdir ve andolsun ki Biz, geri kalmak isteyenleri de bilmiizdir. 25 Ve phesiz senin Rabbin, onlar toplayacak olann ta kendisidir. phesiz O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, en iyi bilendir. (54/15, Hicr/16-25)

19

Necm: 198
Ve andolsun ki Biz, insan; grnen, bilinen varlklar nlayan kilden, ilenebilen amurdan/hlden hle giren bir maddeden oluturduk. Ve cnn; grnmez varlklar222 da daha nce, en ince delikten bile geebilen yakc bir esintinin ateinden/engel tanmayan enerjiden oluturmutuk. (54/15, Hicr/26-27)
26,27

Necm: 199
Ve bir zamanlar Rabbin evrendeki glere, Ben, kuru balktan, ekil verilmi/ilenebilen bir amurdan bir beer oluturacam. Ben, ona biim verdiimde ve onu bilgilendirdiimde,223 siz hemen onun iin teslimiyet gsterenler olarak yere kapann demiti. 30,31 Bunun zerine blis/dnce yetisi hari, meleklerin/evrendeki glerin hepsi topluca boyun eip teslimiyet gsterdiler. O, boyun eip teslimiyet gsterenler ile beraber olmaya kar kp yapmad. 32 Allah dedi ki: Ey blis! Ne oluyor sana da, boyun eip teslimiyet gsterenlerle olmuyorsun? 33 blis cevap olarak; Kuru balktan, ekil verilmi/ilenebilen bir amurdan oluturduun bir beere boyun eip teslimiyet gstermem iin oluturulmadm dedi. 34,35 Allah, yle ise oradan k! Sen, artk kesinlikle kovulmu, mahvolmu birisin ve kesinlikle Din gnne kadar dlanma sadece senin zerindedir dedi. 36 blis, Rabbim! yle ise onlarn yeniden dirilecekleri gne kadar beni karnda tut/bana sre tan! dedi. 37,38 Allah, yleyse sen kesinlikle bilinen vaktin gnne kadar karda tutulanlardansn/ sre tannanlardansn dedi. 39,40 blis dedi ki: Rabbim! Sen beni, insanlar azdrmam iin yarattn nedenle kesinlikle ben de yeryznde, her eyi onlara ssleyeceim ve artlm kullarn hari onlarn hepsini kesinlikle azdracam!
28,29

221

222 223

yetteki ifadelerin lafz anlam, Ve g talanan btn eytanlardan koruduk. Ancak kulak hrszl eden eytan hari, onu apak bir alev stunu takip eder eklindedir. Biz Mealde yetlerin tevlli anlamlarn gsterdik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebynu'l-Kurn. Bkz. 49 nolu not. Bkz. 91 nolu not.

Allah dedi ki: te bu Benim zerime aldm dosdoru bir yoldur. Sana uyan azgnlardan baka, kullarmn zerinde hibir zorlayc gcn yoktur. phesiz ki onlarn hepsine vaat edilen yer de cehennemdir. Onun iin yedi kap vardr. O kaplarn her biri iin onlardan bir para ayrlmtr.224 (54/15, Hicr/28-44)

41-44

Necm: 200
phesiz ki Allah'n korumas altna giren kiiler, cennetlerde ve pnarlardadr: Selmetle gven iinde oraya girin! 47 Ve Biz Allah'n korumas altna girmi kiilerin gslerindeki kinleri karp attk. Onlar kardeler hlinde yz yze sedirlere otururlar. 48 Cennette kendilerine hibir yorgunluk dokunmaz. Onlar oradan karlacak da deildirler. (54/15, Hicr/45-48)
45,46

Necm: 201
Kullarma, hi phesiz Benim ok balayc ve pek merhamet edicinin ta kendisi olduumu, Benim azabmn da, ok ackl bir azabn ta kendisi olduunu nemle haber ver! 51 Ve kullarma, brhm'in misafirlerinden haber ver.225 52 Hani brhm'in misafirleri, brhm'in yanna girdiler de, Selm! demilerdi. brhm, phesiz biz sizden korkanlarz demiti. 53 brhm'in misafirleri, Korkma! phesiz biz sana bilgin bir oul mjdeliyoruz dediler. 54 brhm dedi ki: Bana ihtiyarlk gelmiken mi beni mjdeliyorsunuz? Peki neye dayanarak beni mjdeliyorsunuz? 55 brhm'in misafirleri, Seni gerekle mjdeliyoruz. midini kesenlerden olma! dediler. 56 brhm dedi ki: Rabbimin rahmetinden, sapklardan baka kim mit keser? 57 brhm, Ey gnderilmi eliler! iniz nedir? dedi. 58-60 Eliler: phesiz biz sulu bir topluma gnderildik. Ancak Lt ailesi mstesnadr. phesiz Biz, Lt'un kars hari onlarn hepsini kesinlikle kurtaracaz. Biz ayarladk. phesiz o, kesinlikle geride kalanlardan/ gz arkada olanlardandr. 61,62 Sonra eliler, Lt'un ailesine gelince, Lt; Dorusu siz allmadk, kimlii belli olmayan bir toplumsunuz dedi. 63-65 Eliler dediler ki: Tam tersine biz sana onlarn kuku duyup durduu eyi getirdik. Ve sana gerei getirdik ve biz elbette doru olanlarz. Hemen gecenin bir blmnde aileni yola kar, sen de arkalarndan izle. Ve sizden hi kimse oyalanmasn/ geride braklanlar dnmesin, emrolunduunuz yere doru gein gidin. 66 Ve Biz, Lt'a emri gerekletirdik: phesiz sabaha karken unlarn arkalar kesilmi olacaktr. 67 Ve ehir halk, sevinerek geldiler. 68,69 Lt, phesiz bunlar benim misafirlerimdir, o nedenle beni rsva etmeyin ve Allah'n korumas altna girin ve beni aalamayn! dedi. 70 Onlar, Biz seni lemlerden; evreyle ilikilerden alkoymam mydk? dediler. 71 Lt, te bunlar, benim kzlarm!226 Eer yapclarsanz... dedi. 72Sen mrnde bunlar gibi ehvet lgnl iinde bocalayp duran rezilleri hi grmedin.
49,50

224 225 226

Ayn konu Sd/71-85'de (66. necmde) de gemitir. Ayn konuya Hd/69-83'de (191. necmde) de deinilmitir. Bkz. 211 nolu not.

Gne doarken o korkun lk onlar yakalayverdi. Bylece Biz, onlarn stn alt yaptk ve zerlerine balktan piirilmi talar yadrdk. 75 phesiz bunda, izden, imzadan anlayanlar; dnen keskin anlayllar iin kesinlikle almetler/gstergeler vardr. 76 Ve phesiz Lt toplumunun bulunduu ehir harabesi, kesinlikle bir yol zerinde durmaktadr. 77 phesiz ki, bunda iman edenler iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr. 78,79 Eyke ashb227 da kesinlikle irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerdi de Biz kendilerinden intikam aldk/yakalayp cezalandrmak sretiyle adaleti yerine getirdik. kisi de; Eyke ve Lt toplumu ak bir yol zerindedir. 80 Andolsun ki Hicr ashb da elileri yalanladlar. 81 Ve Biz, onlara yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi vermitik de onlar, onlardan yz eviriyorlard. 82Ve onlar, dalardan emniyetli emniyetli evler yontuyorlard. 83,84 Derken onlar da sabahleyin korkun bir lk yakalayverdi. Bylece kazanmakta olduklar eyler, kendilerinden hibir eyi savmad. (54/15, Hicr/49-84)
74

73

Necm: 202
Ve Biz gkleri, yeryzn ve aralarndaki eyleri ancak hak/gerek ile oluturduk ve elbette ki, o kymet, kesinlikle kopacaktr. imdi sen aldr etme ve gzel muamele et. 86 phesiz Rabbin hakkyla oluturandr ve iyi bilendir. 87 Andolsun ki Biz sana katmerli katmerli nice nimetleri ve byk Kurn' verdik. 88,89 Sakn onlardan baz kimselere verip de kendilerini onunla yararlandrdmz eylere; mal ve servete heveslenip gzlerini dikme. Onlar hakknda zlme de... Sen kanatlarn mminler iin indir. Ve: phesiz ben, apak bir uyarcnn ta kendisiyim de.228 94-96 imdi sen emrolunmakta olduun eyleri aka bildir ve ortak koanlardan mesafelen. phesiz ki Biz, Allah ile birlikte bakasn ilh edinen u alay eden kimselere kar sana yeteriz. Artk onlar yaknda bileceklerdir. 97 Andolsun, Biz biliyoruz ki, kesinlikle onlarn sylediklerine senin gsn daralyor. 98,99 O hlde sana yakn/kesin bilgi gelmesi iin Rabbinin vgs ile birlikte noksan sfatlardan arndr, boyun eip teslimiyet gsterenlerden ol ve Rabbine kulluk et!229 (54/15, Hicr/85-89, 94-99)
85

227 228 229

Bkz. 87 nolu not. Resmi Mushaf: Hicr/90-93. yetleri, uar/3-6. yetleri ile beraber tertip edildiinden burada yer verilmemitir. Bkz. 24 nolu not.

ENM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 203
Tm vgler, gkleri ve yeri oluturan, karanlklar ve aydnl var eden Allah'a mahsustur. Sonra da Allahn ilhln ve Rabliini kabul etmeyen u kiiler, bir eyleri Rabblerine eit / denk tutuyorlar. 2 O, sizi bir balktan oluturmu olandr. Sonra sre sonunuu gerekletirmitir. Ve ad belirlenmi sre sonu, O'nun katndadr. Sonra siz hl kukulanp duruyorsunuz. 3 Ve O, gklerdeki ve yerdeki Allah'tr. O, gizlinizi ve anz bilir. Kazandnz eyleri de bilir. (55/6, Enm/1-3)
1

Necm: 204230
Onlarsa Rablerinin yetlerinden bir yet gelmeye grsn, kesinlikle ondan mesafelenip uzak durmulardr. 5 Sonra da onlar, kendilerine hak gelince onu kesinlikle yalanladlar. Artk alaya aldklar eylerin nemli haberleri yaknda kendilerine gelecektir. 6 Grmediler mi ki Biz, onlardan nce yeryznde size vermediimiz btn imknlar kendilerine verdiimiz, gkyzn zerlerine bereketlerle gnderip altlarnda rmaklar akttmz nice nesilleri deiime/ykma urattk. Biz onlar, gnahlar sebebiyle deiime/ykma urattk ve onlarn sonrasndan baka bir nesil oluturduk. 7 Ve Biz, eer ki sana papirste/ktta yazl bir kitap indirmi olsak, onlar da ona elleriyle dokunsalard, kesinlikle o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler Bu, apak sihirden baka bir ey deildir derlerdi. 8 Ve onlar, Bu Peygamber'e bir melek indirilseydi ya! dediler. Eer Biz, bir melek indirmi olsaydk, i, kesinlikle bitirilmi olurdu. Sonra da kendilerine gz bile atrlmazd. 9 Eer Biz, Peygamber'i bir melek yapsaydk, yine de o'nu bir adam eklinde yapardk ve onlar yine dtkleri kukuya derlerdi. 10 Ve hi kukusuz senden nce de eliler ile alay edildi. Sonra da onlardan alay eden kiileri alay ettikleri ey kuatverdi. 11 De ki: Yeryznde dolan, sonra da yalanlayanlarn sonu nasl olmu bakn! 12 De ki: Gklerde ve yerde olanlar kim iindir? De ki: Allah iindir. Allah, rahmeti Kendi zt zerine yazmtr. Sizi kesinlikle, kendisinde asla phe olmayan kymet gnne toplayacaktr. Kendi kendilerini zarara sokan kimseler, ite onlar iman etmezler. 13 Ve gecede, gndzde barnan her ey O'nundur. O, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 14 De ki: Gkleri ve yeri yoktan var eden, besleyen, fakat Kendisi beslenmeyen Allah'tan baka yardm eden, koruyan, yol gsteren bir yakn m edineyim? De ki: Ben slm kiilerin ilki olmakla emrolundum. Ve sen sakn Allah'a ortak koanlardan olma! 15 De ki: Ben kesinlikle, eer Rabbime isyan edersem, byk bir gnn azabndan korkarm. 16 Kim ki ortak komaktan/isyan etmekten dndrlrse, kukusuz Allah o gn, ona rahmet etmitir. Ve ite bu, apak kurtulutur.
4

230

Enm sresi (ki 165 yettir), o gne kadar inen ilkelerin zeti konumundadr. Tebyn'de de belirttiimiz gibi, bu yetlerin tek bir defada topluca indii de nakledildiinden tek necm hlinde sunduk.

Ve eer Allah, sana bir zarar dokundurursa, onu Kendisinden baka aacak yoktur. Ve eer O, sana bir hayr dokundursa da kukusuz O, her eye gc yetendir. 18 Ve O, kullarnn stnde/daha stn olarak, isyn eden kimseleri kahredendir. Ve O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn/gizli taraflarn da iyi bilendir. 19 De ki: Tanklk bakmndan hangi ey daha byktr? De ki: Benimle sizin aranzda Allah tanktr. Ve sizi ve ulaan herkesi kendisiyle uyaraym diye bana bu Kurn vahyolundu. Allah'la beraber gerekten baka ilhlar olduuna siz gerekten tanklk eder misiniz? De ki: Ben etmem. De ki: O, ancak ve ancak bir tek ilhtr ve kesinlikle ben, sizin ortak tuttuunuz eylerden uzam. 20 Kendilerine Kitap verdiimiz u kimseler, Peygamber'i, kendi oullarn bildikleri gibi bilirler. Kendi nefislerini kayba uratan u kimseler, ite onlar iman etmezler. 21 Ve Allah'a kar yalan uydurandan veya yetlerini yalanlayandan daha yanl davranan; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Hi phe yok ki irk koarak yanl davranan; kendi zararlarna i yapan bu kimseler kurtulua eremezler. 22 Ve o gn hepsini toplayacaz. Sonra Biz, ortak koan kimselere: Hani nerede o geree aykr olarak inandnz ortaklarnz? diyeceiz. 23Sonra, onlarn atelere atlmalar, Rabbimiz, Allah'a kasem olsun ki Biz ortak koanlardan deildik demekten baka bir ey deildi. 24 Bak, kendi aleyhlerine nasl yalan sylediler! O uydurduklar eyler de kendilerinden ayrlp kayboldu. 25 Onlardan sana kulak verenler vardr; oysa Biz, onu kavrayp anlamalarna; kalpleri zerine kat kat rtler ve kulaklarnda bir arlk oluturduk. Onlar, btn almetleri/gstergeleri grseler de ona inanmazlar. yle ki, o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, sana geldiklerinde, seninle tartmaya girerek Bu, ncekilerin uydurma masallarndan baka bir ey deildir derler. 26 Ve onlar, ondan men ederler ve kendileri ondan uzak dururlar. Ve onlar bilinsizce, yalnzca kendilerini deiime/ykma uramaya srklyorlar. 27 Ve onlarn, atein zerinde durdurulduklar zaman, Ah, ne olurdu dnyaya dndrlseydik, Rabbimizin yetlerini yalanlamasaydk ve mminlerden olsaydk! deyiverdiklerini bir grsen! 28 Aksine, iin asl daha nce gizleyip durduklar aa kt. Geri evrilselerdi yine yasaklandklar eye kesinlikle dnmlerdi. Evet onlar gerekten yalancdrlar. 29 Ve onlar, u bizim ireti dnya hayatmzdan baka bir hayat yoktur, biz diriltilecek de deiliz demilerdi. 30 Ve Rablerinin huzurunda durdurulduklar zaman onlar bir grsen! Rableri: Bu, bir gerek deil miymi? der. Onlar: Rabbimize yemin ederiz ki gerektir derler. Rableri: yleyse kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olmanz nedeniyle azab tadn! der. 31 Allah'a kavumay yalanlayanlar, kesinlikle kayba/zarara urayp ac ekmilerdir. Kymet an anszn gelince, onlar, gnahlarn srtlarna yklenmi olarak diyecekler ki: Dnyada yaptmz kusurlardan dolay yazklar olsun bize! Dikkat edin yklenip durduklar/gnahlar ne ktdr! 32 Ve basit dnya hayat, sadece elence ve oyundur. Son yurt/hiret yurdu ise, Allah'n korumas altna girenler iin kesinlikle daha hayrldr. Hl aklnz kullanmaz msnz? 33 Biz onlarn sylediklerinin seni kesinlikle zdn elbette biliyoruz. Ama onlar aslnda seni yalanlamyorlar; ama irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler Allah'n yetlerini bile bile reddediyorlar. 34 Ve elbette ki senden nce de eliler yalanlanmt da kendilerine yardmmz gelinceye kadar yalanlanmaya ve eziyet olunmaya sabretmilerdi. Ve Allah'n szlerini deitirecek hibir kimse yoktur. Hi phesiz ki, sana, elilerin haberlerinden bir ksm gelmitir de.

17

Ve eer onlarn yz evirmesi sana ar geldiyse, haydi gcn yetiyorsa yerin iinde bir delik, ya da gkte bir merdiven ara da onlara bir almet/gsterge getir! Allah dileseydi, kesinlikle onlar doru yol klavuzu zerinde toplard. O hlde sakn cahillerden olma! 36 Ancak dinleyenler karlk verir. lleri; onlar da Allah diriltir. Sonra yalnzca O'na dndrlrler. 37 Ve onlar dediler ki: Ona Rabbinden bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi? De ki: phesiz ki, Allah bir almet/gsterge indirmeye g yetirendir, fakat onlarn ou bilmezler. 38 Ve yeryznde hibir irili-ufakl kprdayan canl ve iki kanadyla uan hibir ku yoktur ki, sizin gibi nderli topluluklar olmasn. Biz Kitapta hibir eyi noksan/yetersiz brakmadk. Sonra onlar Rablerine toplanacaklardr. 39 yetlerimizi yalanlayan u kimseler de karanlklar iindeki sar ve dilsizlerdir. Her kim dilerse Allah onu artr, kim de dilerse onu doru yol zerine brakr. 40 De ki: Kendinizi hi dndnz m, Allah'n azab size gelse veya kymet vakti gelse, Allah'tan bakasna m yalvarrsnz? Eer doru kimselerseniz. 41 Aslnda yalnzca Allah'a yalvarrsnz da O, dilerse ardnz eyi kaldrr ve siz ortak kotuunuz eyleri aznza almazsnz. 42 Ve andolsun, senden nceki nderli toplumlara eliler gnderdik de onlar yalvarsnlar diye dayanlmaz zorluk; yoksulluk ve skntlarla eviriverdik. 43 Onlara, zorlu azabmz geldii zaman yalvarmalar gerekmez miydi? Ama onlarn kalpleri katlat ve eytan onlara yapmakta olduklar eyleri ekici gsterdi. 44 Derken kendilerine hatrlatlan terk ettiklerinde, onlarn zerlerine her eyin kaplarn atk. yle ki, kendilerine verilen eylerle sevince kaplp marnca, onlar apansz yakalayverdik. Artk onlar, umutlar suya denler oldular. 45 Bylece irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapan topluluun kk kesildi. Ve tm vgler, lemlerin Rabbi Allah'adr. 46 De ki: Hi dndnz m, eer Allah sizin iitmenizi ve grmenizi alr ve kalplerinizi mhrlerse, onlar size Allah'tan baka getirebilecek ilh kimdir? Bak, Biz yetleri nasl aklyoruz. Sonra da onlar srt evirip engelliyorlar? 47 De ki: Kendinizi hi dndnz m, Allah'n azab size anszn veya aka gelirse, irk koarak yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar toplumundan bakas m deiime/ykma uratlm olur? 48 Ve Biz gnderilen elileri, ancak mjdeciler ve uyarclar olmak zere gndeririz: Artk kim iman eder ve dzeltirse, artk onlara hi korku yoktur. Onlar mahzun olmayacaklar da. 49 yetlerimizi yalanlayanlara da, yapmakta olduklar hak yoldan klar yznden azap dokunacaktr. 50 De ki: Ben size Allah'n hazineleri benim yanmdadr demiyorum. Grlmeyeni, duyulmayan, gemii, gelecei de bilmem ben. Size Ben bir meleim de demiyorum. Ben yalnzca bana vahyedilene uyuyorum. De ki: Kr ile gren eit olur mu? Hl dnmyor musunuz? 51 Ve Rablerinin huzurunda toplanlacaklarndan korkanlar, Allah'n korumas altna girmeleri iin sana vahyedilenle uyar. Onlarn, O'nun astlarndan yardm eden, yol gsteren, koruyan bir yakn kimseleri ve destekileri, kayrclar yoktur. 52 Ve Allah'n rzasn dileyerek sabah-akam; srekli Rablerine dua eden kimseleri kovma! Onlarn hesabndan sana hibir sorumluluk yoktur, senin hesabndan da onlara hibir ey yoktur. Ki onlar kovarsan yanl; kendi zararlarna i yapanlardan olursun! 53 Ve Biz, Allah, aramzdan bunlara m iyilikte bulundu?! desinler diye, onlardan bazsn bazs ile byle atelere srkledik, imtihan ettik. Allah, kendilerine verilen nimetlerin karln deyenleri daha iyi bilen deil midir?

35

Ve yetlerimize inanan kimseler sana geldikleri zaman hemen: Selm olsun size! Rabbiniz rahmeti Kendi zerine yazd. phesiz sizden her kim bilmeyerek bir ktlk ileyip de sonra arkasndan tevbe eder ve dzeltirse; phesiz ki Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir de! 55 Ve Biz yetleri ite byle ayrntl olarak aklyoruz. Ve sulularn yolu ortaya konsun/sana belli olsun diye. 56 De ki: phesiz ki ben, sizin, Allah'n astlarndan yalvardklarnza kulluk etmekten yasaklandm. De ki: Ben, sizin bo ireti arzularnza uymam. Eer uyarsam saptm olurum ve ben, klavuzlandm doru yola erenlerden olmam olurum. 57 De ki: Ben, Rabbimden apak bir delil zerindeyim. Siz ise o delili yalanladnz. O abuk gelmesini istediiniz ey benim yanmda deildir, hkm ancak Allah'a aittir, gerei O anlatr/gerekletirir ve O, ayrt edenlerin en hayrlsdr. 58 De ki: Sizin abuk gelmesini istediiniz ey benim yanmda olsayd, benimle sizin aranzdaki i kesinlikle gereklemi gitmiti. Ve Allah, yanl; kendi zararlarna i yapanlar en iyi bilendir. 59 Grnmezin, duyulmazn, gemiin, gelecein anahtarlar da yalnzca O'nun katndadr. O'ndan baka hi kimse onlar bilmez. Karada ve denizde olanlar da bilir O. O bilmeksizin bir yaprak dahi dmez. Yerin karanlklarndaki bir tane, ya ve kuru hibir ey yoktur ki apak bir kitapta bulunmasn. 60 Ve O, sizi geceleyin vefat231 ettiren; gemite yaptklarnz, yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlattran, gndzn elde ettiiniz eyleri bilen, sonra ad konmu sre sonunun gereklemesi iin sizi kaldrandr. Sonra dnnz yalnzca O'nadr. Sonra O, yaptklarnz size haber verecektir. 61 Ve Allah, kullar zerinde hkmranl srdrr ve O, sizin zerinize koruyucular gnderir. Sonra da sizden birinize lm geldii vakit elilerimiz, hi eksik-fazla yapmadan, onu vefat ettirirler; onlara gemite yaptklarn, yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlatrlar. 62 Sonra kendi gerek Mevllar Allah'a dndrlrler. Dikkatli olun, hkm ancak O'nundur ve O, hesap grenlerin en sratlisidir. 63 De ki: Siz, bizi bundan kurtarrsa kesinlikle karln deyenlerden olacaz diye gizli ve yakararak O'na yalvarp dururken, karann ve denizin karanlklarndan sizi kim kurtarr? 64 De ki: Sizi ondan ve her skntdan Allah kurtarr. Sonra da siz ortak koarsnz. 114Ve O, size Kurn' ayrntl/hak-btl ayrlm olarak indirdii hlde, Allah'tan baka bir hakem mi arayaym? Ve kendilerine Kitap verdiimiz u kiiler, Kurn'n phesiz Rabbinden hak ile indirilmi olduunu bilirler. O hlde sen onlarn bu kitabn Allah tarafndan indirildiini bildikleri hususunda sakn phecilerden olma. 65 De ki: O, stnzden ve ayaklarnzn altndan azap gndermeye yahut sizi ayrlk gruplara ayrp kiminizin kiminize hncn tattrmaya gc yetendir. Bak, onlar iyice anlasnlar diye yetlerimizi nasl evirip eviriyoruz/inceden inceye aklyoruz. 66 Senin toplumun ise, azap/ Kurn/ yetlerin iyice aklanmas, hak olmasna ramen onu yalanlad. De ki: Ben sizin zerinize, ileri belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan biri deilim. 67Her nemli haberin kararlatrlm bir zaman vardr, siz de yaknda bileceksiniz. 104Kesinlikle size Rabbinizden gznz aacak, doru yolu bulduracak bilgiler geldi. Artk kim hakk grrse yarar kendisine, kim de krlk ederse zarar kendisinedir. Ben sizin zerinize bir beki deilim!232 68 Ve yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda boa uraanlar grdn zaman, onlar ondan baka sze dalncaya kadar hemen onlardan uzak dur. Ve eer eytan bunu sana terk

54

231 232

Bkz. 71 nolu not. Resmi Mushaf'taki 114. yeti, 64. yetin devam; 104. yeti de 67. yetin devam olarak tertip ettik.

ettirse de, hatrladktan sonra o irk koarak yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar topluluu ile beraber oturma. 69 Allah'n korumas altna girmi olan kiilere de o irk koarak yanl davrananlarn; kendi zararlarna i yapanlarn hesabndan bir ey yoktur. Fakat Allah'n korumas altna girmeleri iin bir hatrlatma! 70 Ve dinlerini oyun ve elence edinmi/ oyun ve elenceyi kendilerine din edinmi, dnya hayat kendilerini aldatm olan kimseleri brak ve Kurn ile hatrlat/t ver: Bir kii, kendi elinin retip kazandyla deiim ve ykma derse, onun iin Allah'n astlarndan bir yardm eden, yol, gsteren koruyan bir yakn kimse ve desteki, kayrc sz konusu olmaz. Suuna kar her trl bedeli demeyi istese de ondan alnmaz. te bunlar, kazandklar ile deiime/ykma urayan kimselerdir. yilikbilmezlik ettiklerinden tr onlar iin kaynar sudan bir iecek ve can yakc bir azap vardr. 71,72 De ki: Allah'n astlarndan bize yarar salamayan ve zarar vermeyen eylere mi yakaralm? Ve Allah bizi doru yola ilettikten sonra, kendisinin Bize gel! diye doruya ve gzele aran arkadalar varken eytanlarn kendisini ayartp yeryznde akn dolar hle getirdii kimseler gibi gerisin geri mi dndrlelim? De ki: phesiz Allah'n doru yolu, gerek doru yolun ta kendisidir. Ve biz lemlerin Rabbine teslim olmakla ve salt; ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturunuz-ayakta tutunuz ve O'nun korumas altna giriniz diye emrolunduk. Ve Allah, sadece Kendisine toplanacamz kimsedir. 73 Ve O, gkleri ve yeri hak ile oluturandr. Ve O, Ol! dedii gn hemen olur. O'nun sz haktr. Sr'a flendii gn de mlk ancak O'nundur. O, gizliyi ve a bilendir. O, en iyi yasa koyandr, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn/gizli taraflarn da iyi bilendir. *** 74 Ve hani brhm, babas Azer'e, Sen putlar tanrlar m ediniyorsun? phesiz ben seni ve toplumunu apak bir sapklk iinde gryorum demiti. 75 Ve Biz, kant elde etmesi ve kesin inananlardan olmas iin brhm'e gklerin ve yerin mlkiyeti ve ynetimini bylece gsteriyorduk. 76 Bu nedenle brhm, zerine gece bastrnca, bir yldz grd, Bu, benim rabbimdir dedi. Sonra yldz batnca, Ben batanlar sevmem dedi. 77 Sonra ay' doarken grnce de, Bu, benim rabbimdir dedi. O da batnca, Andolsun ki Rabbim bana doru yolu gstermeseydi, kesinlikle ben sapknlar toplumundan olurum dedi. 78,79 Sonra gnei doarken grnce de, Bu benim rabbimdir, bu daha byk! dedi. Sonra o da batnca, Ey toplumum! phesiz ben sizin ortak kotuunuz eylerden uzam. Kesinlikle ben hanif; btl inanlardan dnm biri olarak yzm, gkleri ve yeri yoktan var edene/yok edecek olana evirdim ve ben ortak koanlardan deilim dedi. 80-81 Ve toplumu o'nunla tartt. brhm; Bana doru yolu gstermiken Allah hakknda benimle mi tartyorsunuz? O'na ortak kotuklarnzdan hi korkmuyorum. Ancak Rabbimin diledii ey hari. Rabbim bilgice her eyi kuatmtr. Hl dnmez misiniz? Ve Allah, haklarnda hibir g-kuvvet indirmedii hlde, siz O'na ortak komaktan korkmuyorken, ben sizin ortak kotuunuz eylerden nasl korkarm? Bu durumda eer biliyorsanz, bu iki topluluktan hangisi gvende olmaya daha layktr? dedi. 82 u iman edenler ve imanlarna yanl; kendi zararlarna olan i giydirmeyenler/ ortak koma inanc kartrmayanlar, ite onlar, gven kendilerinin olanlardr. Klavuzlandklar doru yolu bulanlar da onlardr. 83 Ve ite bunlar, toplumuna kar brhm'e verdiimiz kantmzdr. Biz dilediimizi derecelerle ykseltiriz. phesiz senin Rabbin en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr, ok iyi bilendir.

Ve Biz o'na shk' ve Yakb'u da baladk. Hepsine doru yolu gsterdik. Daha nce de Nh'a ve o'nun soyundan Dvd'a, Sleymn'a, Eyyb'a, Ysuf'a, Ms'ya ve Hrn'a da doru yolu gstermitik. Ve Biz gzellik-iyilik retenlere byle karlk veririz. 85 Zekeriyy, Yahy, s ve lys'a da doru yolu gsterdik. Hepsi slihlerdendir. 86 sml, Elyes, Ynus ve Lt'a da doru yolu gsterdik. Hepsini de Biz lemlere fazlalkl kldk. 87 Ve bunlarn babalarndan, soylarndan ve kardelerinden de fazlalkl kldk. Ve onlar setik, doru yola klavuzladk. 88 te bu, Allah'n klavuzluudur. O, onunla kullarndan dilediine klavuzluk eder. Ve eer onlar ortak kosalard, kesinlikle yapm olduklar eyler boa gitmiti. 89 te onlar, kendilerine kitap, hkm ve peygamberlik verdiimiz kimselerdir. imdi bunlar, ona inanmayacak olurlarsa, Biz kesinlikle bunu rtmeyecek/ buna inanacak bir toplumu, bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan yapmzdr. 90 te bunlar, Allah'n klavuz olduu kimselerdir. Artk sen de onlarn klavuzuna/vahye uy. De ki: Ben ona karlk sizden bir cret istemiyorum. O, sadece lemlere bir ttr. 91 Ve onlar, Allah, hibir beere bir ey gndermemitir demekle, Allah' hakkyla takdir edemediler/gerei gibi tanyamadlar. De ki: Ms'nn insanlara aydnlk ve klavuz olmak zere getirdii, sizin para para yaz malzemeleri yaptnz, bir ksmn belli ettiiniz, birounu gizlediiniz; siz ve babalarnzn, sayesinde bilmediiniz birok eyleri rendiiniz Kitab' kim indirdi? Sen, de ki: Allah! Sonra onlar bo uralarnda oynar hlde brak. 92 te bu da Bizim Anakent'i ve yan bandaki kiileri uyarman iin indirdiimiz, sadece iinde konu edilenleri dorulayc, bolluk dolu bir Kitaptr. hirete inananlar ona da inanrlar ve onlar saltlarna [ml ynden ve ve zihinsel adan destek olma: toplumu aydnlatma kurumlarna] da koruyucudurlar. 93 Ve Allah'a kar yalan uydurandan yahut kendisine hibir ey vahyolunmad hlde Bana vahyolundu diyenden ve Allah'n indirdii gibi ben de indireceim diyenden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseleri lmn iddetleri iindeyken, grevli gler de onlara ellerini uzatm, Canlarnz karn. Bugn, Allah'a kar gerek d eyler sylediinizden ve O'nun yetlerine kar bbrlenmenizden dolay alaltc bir azapla cezalandrlacaksnz derlerken bir grsen! 94 Ve andolsun ki siz, sizi ilk defa oluturduumuz zamanki gibi yapayalnz/ teker teker Bize geldiniz ve size verdiimiz eyleri arkanzda braktnz. Ve iinizde kendilerinin ortaklar olduuna inandnz szde destekilerinizi sizinle beraber grmyoruz. Andolsun aranzda kesilme/kopukluk olmu ve yanl inandnz eyler kaybolmutur. 95 phesiz ki Allah, taneyi ve ekirdei yarp karandr: lden diriyi karr, diriden de ly karr. te Allah! Nasl da dndrlyorsunuz? 96 Tan yerini yarp karandr. Geceyi dinlenme zaman, gne ve ay' hesap ile yapmtr. Bu, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, ok iyi bilenin belirlemesidir, ayarlamasdr. 97 Ve Allah, kara ve denizin karanlklarnda kendisiyle klavuzlandnz doru yolu bulasnz diye yldzlar sizin iin tantandr. phesiz Biz, bilen bir toplum iin yetleri ayrntl olarak akladk. 98 Ve O, sizi bir tek benlikten ina edendir. Sonra da bir karar yeri ve emanet yeri... 233 Biz kesinlikle yetleri, iyi anlayan bir toplum iin ayrntl olarak akladk. 99 Ve Allah, gkten suyu indirendir. Bylece Biz onunla her eyin bitkilerini kardk. Ondan da birbirine benzeyen ve birbirine benzemeyen birbiri zerine binmi taneler; hurmann

84

233

Bkz. 205 nolu not.

tomurcuundan sarkan salkmlar, zmden balar, zeytini ve nar karyoruz. Bunlar meyvelendikleri zaman meyvelerine ve olgunlamasna bakn! te bunlarda kesinlikle inanan bir toplum iin almetler/gstergeler vardr. 100 Ve onlar, grnmez g ve varlklar Allah'a ortaklar kldlar. Hlbuki onlar O oluturmutur. Bilgileri olmadan da oullar, kzlar uydurdular. O'nun an onlarn niteledii eylerden arnk ve ycedir. 101O, gkleri ve yeri yoktan var edendir. O'nun sahibesi/ei olmad hlde, nasl olur da O'nun ocuu olur? Ve O, her eyi oluturmutur. Ve O, her eyi en iyi bilendir. 102 te Rabbiniz Allah! O'ndan baka ilh yoktur. Her eyin oluturucusudur. yleyse, O'na kulluk edin. O, herey zerine belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr. 103 Gzler O'na eriemez, O ise gzlere eriir; O, ok armaan sahibidir, her eyden haberlidir. 105 te bylece Biz, sana, Sen ders grmsn/ bunlar bir yerlerden okuyup renmisin desinler ve aa koyalm diye yetleri evirip eviriyoruz/geni geni aklyoruz. 106,107 Sen Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Rabbinden sana vahyedilene uy. Ortak koanlardan da yz evir. Ve eer Allah dileseydi, onlar ortak komazlard. Biz, seni onlar zerine bir beki yapmadk, sen onlar zerine ileri belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan biri de deilsin! 108 Ve onlarn Allah'n astlarndan yalvardklar kimselere svmeyin ki, onlar da bilgisizce, ar giderek Allah'a svmesinler. Biz, her nderli topluma yaptklar ii ite byle ssledik. Sonra da onlarn dn Rablerinedir. Sonra O, onlara ne yaptklarn haber verir. 109 Ve ortak koanlar, kendilerine bir almet/gsterge gelirse, ona kesinlikle iman edeceklerine dair en ar yeminleriyle Allah'a yemin ettiler. De ki: Almetler/ gstergeler ancak Allah katndadr. Onlara almetler/ gstergeler geldiinde de iman etmeyeceklerini anlamyor musunuz? 110 Ve Biz, onlarn kalplerini ve gzlerini ilkin iman etmedikleri durumdaki gibi ters eviririz. Ve Biz de onlar taknlklar ierisinde kr ve akn olarak brakrz. 111 Ve eer Biz, phesiz onlara birtakm gler indirseydik, onlara ller sz syleseydi ve her eyi karlarna toplasaydk, Allah'n dilemesi dnda yine inanmayacaklard. Velkin onlarn ou cahillik ediyorlar. 112,113 Bylece Biz, her peygamber iin gizli-ak eytanlarn dman yaptk: Ki dnya malna aldanmaktan dolay, hirete inanmayan kimselerin kalpleri ona kansn, ondan honut olsun ve yapmakta olduklarn yapsnlar diye bunlarn bazs bazsna szn sslsn gizlice telkinde bulunur/fsldar. Ve yet Rabbin dileseydi onu yapmazlard. yleyse onlar ve uydurduklar eyleri brak! 115 Ve Rabbinin sz hem doruluka, hem de adalete tamamlanmtr. O'nun szlerini deitirebilecek biri yoktur. O, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 116 Ve eer yeryzndekilerin ounluuna uyarsan seni Allah yolundan saptrrlar. nk onlar sadece zanna uyuyorlar ve sadece samalyorlar. 117 phesiz ki senin Rabbin, Kendi yolundan kimlerin saptn en iyi bilenin ta kendisidir. Ve O, klavuzlandklar doru yolda olanlar daha iyi bilendir. 124 Ve onlara bir yet geldii zaman, Allah'n elilerine verilen gibi bize de verilmedike asla inanmayacaz dediler. Allah elilik grevini nereye vereceini daha iyi bilir. Su ileyenlere, evirdikleri hilelerinden dolay Allah katnda bir aalk ve etin bir azap dokunacaktr. 125 Ve sonra, Allah, kimi doru yola iletmek isterse, slm iin onun gsn aar. Kimi de saptrmak isterse gsn yle skar ki, o, ge ykseliyormu gibi olur. te byle, Allah, pislii [zarar, azap veren eyleri] iman etmeyenlerin zerine brakr/atar. *** 119 Ve size ne oluyor da, Kendisi size, mecbur kalmanzn dnda haram olan eyleri genie aklam olduu hlde Allah'n ad anlanlardan yemiyorsunuz? Ve phesiz biroklar bilmeden

keyiflerine uyarak saptryorlar. phesiz ki, senin Rabbin, snr aanlar ok iyi bilenin ta kendisidir. 120 Gnahn an ve gizlisini terk edin! phesiz gnah kazanan kimseler, kazanm olduklar eyler sebebiyle cezalandrlacaklardr. 121 Ve zerine Allah'n ad anlmayan eylerden yemeyin. Ve phesiz o, tam bir yoldan ktr. Ve phesiz eytanlar kendi yakn kimselerine sizinle mcdele etmeleri iin gizlice telkinde bulunurlar. Ve eer onlara boyun eerseniz phesiz siz ortak koan kimseler oldunuz demektir. 122 l iken kendisini dirilttiimiz ve insanlar iinde yrmesi iin kendisine bir nr verdiimiz kimsenin durumu, karanlklarda kalp oradan bir k bulamayann durumu gibi midir? te, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere yapmakta olduklar byle ssl ve ekici gsterilmitir. 123 Ve Biz bylece, her kentte ileri gelenleri, orada hileler evirsinler diye orann sulular yaptk. Hlbuki bunlar, ktl yalnzca kendilerine yapyorlar da farkna varmyorlar. 126 Ve ite bu, dosdoru olarak Rabbinin yoludur. Kesinlikle Biz, hatrlayp t alan bir topluluk iin yetleri geni bir ekilde akladk. 127 lemi olduklar eyler nedeniyle Rableri katndaki huzur, gvenlik ve esenlik yurdu yalnzca onlarndr. Ve Rableri, onlarn yardmcs, yol gstericisi, koruyucusudur. 128 Ve Allah, onlarn hepsini toplad gn: Ey gizli dman topluluu! Kesinlikle bu insanlardan oalttnz!... nsanlardan onlarn yaknlar da, Rabbimiz! Biz birbirimizden kazan saladk. Sonunda biz, bizim iin vakitlendirdiin sremizin sonuna ulatk derler. Allah, Ate, sizin duranzdr. Orada, Allah'n dilemesi hari, sonsuz olarak kalacaksnz der. phesiz Rabbin en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, en iyi bilendir. 129 Ve ite Biz bylece, kazandklar gnahlardan dolay yanl; kendi zararlarna i yapanlarn bir ksmn, dier bir ksmna yaknlatrrz. 130 Ey gizli, ikar, gelecein, bugnn insan topluluu! Size yetlerimi anlatan ve bugnnze kavuacanz hususunda sizi uyaran kendinizden eliler gelmedi mi? Onlar, Kendi aleyhimize hitiz dediler. Basit dnya yaam onlar aldatt ve onlar kendilerinin kesinlikle kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin ta kendisi olduklarna hitlik ettiler. 131 te bu; Rabbinin, halk ilgisiz, bilgisiz iken, lkeleri haksz yere deitiren/ykma uratan biri olmaydr. 132 Ve hepsi iin yaptklarna gre dereceler vardr. Ve senin Rabbin onlarn yaptklarndan gafil/duyarsz deildir. 133 Ve senin Rabbin, ok zengindir/hibir eye muhta deildir, merhamet sahibidir. Sizi, baka toplumlarn soyundan getirdii gibi, dilerse, sizi de yok eder ve sizden sonra yerinize dilediini getirir. 134 phesiz sizin vaat olunduunuz eyler kesinlikle gelecektir. Ve siz, bunu engelleyecek birileri deilsiniz. 135 De ki: Ey toplumum! Gcnz yettiince yapacanz yapn, phesiz ben de yapyorum. Yaknda Yurt'un sonunun kim iin olduunu bileceksiniz. phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar kurtulua eremezler. *** 136 Ve onlar, Allah'n yaratt ekinlerden ve hayvanlardan Allah'a bir pay ayrdlar da kendi sapk inanlarna gre, Bu, Allah iin; u da ortaklarmz iindir dediler. te, ortaklar iin olan pay Allah'a ulamaz, Allah iin olan ey ortaklarna ular. Verdikleri hkm ne ktdr! 138 Ve onlar, yanl inanlar sebebiyle, Bunlar, dokunulmaz hayvanlar ve ekinlerdir. Bunlar bizim dilediimizden bakas yiyemez. Bunlar srtlar yasaklanm hayvanlardr dediler. Ve bir

ksm hayvanlar Allah'a yalan uydurarak zerlerine O'nun adn anmazlar. Allah, onlar iftira ettikleri eyler sebebiyle cezalandracaktr. 139 Ve onlar, Bu hayvanlarn karnlarndakiler sadece erkeklerimize ait olup kadnlarmza haramdr. Eer l olursa o zaman onlar onda ortaklardr dediler. Allah, onlarn nitelemelerini onlara ceza olarak verecektir. phesiz O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, ok iyi bilendir. 137 Ve onlarn ortaklar, kendilerini mahvetsinler ve dinlerini kartrp bozsunlar diye ortak koanlarn ouna, yk, utan nedeni ve ilhlara kurban edilmesi gerekeleriyle, ocuklarn ldrmeyi gzel gsterdi. Ve Allah dileseydi bunu yapmazlard. O hlde onlar ve onlarn uydurduklar eyleri brak! 140 Bilgisizlik yznden beyinsizce ocuklarn ldrenler ve Allah'n kendilerine verdii rzk, Allah'a iftira ederek haram klanlar kesinlikle zarara uradlar. Onlar, kesinlikle sapmlardr ve onlar klavuzlandklar doru yola ermi kimseler deillerdir. 141 Ve Allah, asmal ve asmasz baheleri, hurmalar, rnleri eit eit ekinleri, zeytinleri ve narlar, birbirine benzer ve benzemez biimde ina edendir. Meyve verince meyvesinden yiyin, hasat gn de onun hakkn verin ve savurganlk yapmayn. phesiz Allah, savurganlk yapanlar sevmez. 142 Ve O, hayvanlardan yk tayanlar, dek yaplanlar ina edendir. Allah'n sizi rzklandrd eylerden yiyin. eytann admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr. 143 Sekiz e: Koyundan iki, keiden de iki. De ki: Allah, iki erkei mi haram kld yoksa iki diiyi mi, ya da iki diinin rahimlerinin sarp brdn; yavrular m? Eer dorular iseniz bana ilme dayanarak haber verin. 144 Ve deveden iki, srdan da iki De ki: Allah, iki erkei mi haram kld yoksa iki diiyi mi, ya da iki diinin yavrularn m? Yoksa Allahn size byle bir ykmllk ulatrdnda Onun yannda mydnz? Byle hibir bilgiye dayanmadan, insanlar saptrmak iin, Allah'a kar yalan uyduran kimseden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? phesiz Allah, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler topluluuna klavuz olmaz. 145 De ki: Bana vahyolunanda, onlar yiyen iin, le veya aktlm kan yahut domuzun eti ki phesiz domuzun eti kirlidir, rahatszlk vericidir yahut Allah'tan bakas adna kesilmi bir hak yol dna k gsterimi olan hari, haram edilmi bir ey bulamyorum. Artk kim aresiz kalrsa, taknlk yapmamak ve zaruret snrn amamak zere bunlardan yiyebilir. te phesiz senin Rabbin ok balayandr, ok merhamet edendir. 118 Artk, eer Allah'n yetlerine iman edenler iseniz, zerine Allah'n ad anlanlardan 234 yiyin. 146 Ve Biz Yahudilere btn trnakl hayvanlar haram kldk. Srtlarnda yahut barsaklarnda tanan, ya da kemie karan yalar dnda, sr ve koyunun yalarn da onlara haram ettik. Bu, saldrganlklar yznden Bizim onlar cezalandrmzdr. Ve Biz, elbette dorularz. 147 Artk eer seni yalanladlarsa, hemen de ki: Rabbiniz geni rahmet sahibidir. Ve O'nun azab sulular toplumundan geri evrilmez. 148 Allah'a ortak koan kimseler diyecekler ki: Allah dileseydi biz ortak komazdk, atalarmz da ortak komazlard, hibir eyi de haram klmazdk. Onlardan nce yalanlayanlar da azabmz tadncaya kadar ite byleydi. De ki: Yannzda bize karabileceiniz bir bilgi mi var? Siz, sadece zanna uyuyorsunuz ve siz sadece samalyorsunuz. ***

234

Bu pasajn yetlerini de teknik ve semantik gerekelerle Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.

De ki: te, en kesin ve stn delil, Allah'ndr. O nedenle eer Allah dileseydi, elbette hepinize klavuz olurdu. 150 De ki: Haydi, Allah bunu kesinlikle haram etti diye tanklk edecek hitlerinizi getirin. Buna ramen eer onlar hitlik ederlerse de sen onlarla beraber hitlik etme. yetlerimi yalanlayan ve hirete inanmayan kimselerin bo ireti arzularna da uyma. Ve onlar, Rablerine denk tutmaktadrlar. 151 De ki: Geliniz, Rabbinizin size neleri tabulatrdn; dokunulmaz kldn okuyaym: Kendisine hibir eyi ortak komamanz, ana babaya iyilik yapmanz- gzel davranmanz, fakirlik endiesiyle / fakirletiriliriz korkusuyla ocuklarnz ldrmemenizi, - Sizi ve onlar Biz rzklandryoruz.ktlklerin ana ve gizlisine yaklamamanz, haksz yere, Allah'n haram kld nefsi ldrmemenizi, -te bunlar, aklnz kullanasnz diye Onun size ykmllk olarak ulatrdklardr.152 Yetimin malna da yaklamamanz, -Yalnz erginlik ana eriinceye kadar en gzel biimde yaklaabilir ve uygun ekilde harcayabilirsiniz.ly, tarty hakkaniyetle tastamam yapmanz, -Biz kimseyi gcnn yettiinden bakas ile; kapasitesi dndaki bir eyle ykml tutmayz.sylediiniz zaman da, yaknnz da olsa adil olmanz ve Allah'a verdiiniz sz tastamam tutmanz. -te bunlar t alp dnesiniz diye Allahn size ykmllk olarak ulatrdklardr.-153Ve phesiz ki, bu, dosdoru olarak Benim yolumdur. Hemen ona uyun. Ve baka yollara uymayn da sizi Onun yolundan ayrmasn. te bunlar, Allahn korumas altna girersiniz diye Allahn size ykmllk olarak ulatrdklardr. 154 Sonra Biz, Rablerine kavuacaklarna inansnlar diye iyilik-gzellik retenlere tamam olarak, her eyi genie aklamak ve klavuz ve rahmet olmak zere Ms'ya Kitab' verdik. 155-157 Ve Kurn, Kitap, sadece bizden nceki iki toplulua; Yahudi ve Hristiyanlara indirildi; biz ise, o kitaplar okuyamyor ve dillerini anlayamyorduk veya Eer bize kitap indirilseydi, biz onlardan daha ok doru yolda olurduk demeyesiniz diye Bizim indirdiimiz bereketli bir kitaptr. O nedenle, rahmet olunmanz iin ona uyun ve Allah'n korumas altna girin. te size de Rabbinizden ak delil, klavuz ve rahmet gelmitir. yleyse Allah'n yetlerini yalanlayp onlardan yz evirenden daha yanl, kendi zararlarna i yapan kim olabilir? yetlerimizden yz evirenleri, yz evirmeleri sebebiyle azabn ktsyle cezalandracaz. 158 Meleklerin gelmesinden yahut Rabbinin gelmesinden, ya da Rabbinin baz almetlerinin/ gstergelerinin gelmesinden baka bir ey mi bekliyorlar? Rabbinin almetlerinden/ gstergelerinden bazs geldii gn, daha nce iman etmemi yahut imannda bir hayr kazanmam kimseye, artk inanmas bir yarar salamaz. De ki: Bekleyiniz; phesiz biz de bekleyicileriz. 159 phesiz dinlerini para para edip grup grup olan u kimseler; sen hibir ekil ve davrana onlardan deilsin. phesiz onlarn ii Allah'adr. Sonra Allah, onlara yapmakta olduklar eyleri haber verecektir. 160 Kim iyilik getirirse, artk ona getirdiinin on misli vardr. Kim de ktlk getirirse, artk o, sadece onun misliyle cezalandrlr ve onlar hakszla uratlmazlar. 161 De ki: phesiz Rabbim, beni doru yola klavuzlad; dimdik ayakta duran bir dine, irkten, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten dnm olan brhm'in dinine, yaam tarzna. brhm, ortak koanlardan olmamt. 162,163 De ki: Benim saltm [ml ynden ve destek olmam; toplumu aydnlatmak iin almam], kulluum, hayatm ve lmm sadece Kendisinin orta olmayan lemlerin Rabbi Allah iindir. Ve ben byle emrolundum, ben Mslmanlarn da ilkiyim. 164,165 De ki: Allah her eyin Rabbi iken, ben Allah'tan baka Rabb mi arayaym? Her kiinin kazand yalnz kendisine aittir. Ykn tayan kimse, bir bakasnn ykn tamaz. Sonra

149

sadece Rabbinizedir dnnz. Bylece Allah, ayrla dtnz eyi size haber verecektir. Ve O, sizi yeryznde gidenlerin yerine getirilenler yapan, verdikleriyle sizi snamak iin, kiminizi kiminizin zerine derecelerle ykseltendir. phesiz Rabbin, kovuturmas abuk olandr ve phesiz O, ok balayandr, ok merhamet edendir. (55/6, Enm/4-165)

SFFT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 205
O saflar hlinde dizilen/dizen, sonra da haykrp srkleyen, haykrp srkledikten sonra da t okuyan Kurn yetleri kanttr ki sizin lhnz kesinlikle Bir Tek'tir. O, gklerin, yerin ve aralarndakilerin Rabbidir. Doularn da Rabbidir. (56/37, Sfft/1-5)
1-5

Necm: 206
Gerekten Biz en alt semay bir ssle; yldzlarla ssledik. 7-10Kurn'dan, az da olsa yararlanan ve roketle uzaya kanlar hari srekli gayret iinde olan, herkese dlanan ve Kurn'a kulak vermeyen tm dnce yetilerinden koruduk; bunlar uzayda ie yaramaz, faaliyet gsteremez.235 (56/37, Sfft/6-10]
6

Necm: 207
imdi onlara sor: Oluturulua kendileri mi daha etin, yoksa Bizim oluturduumuz kimseler mi? phesiz Biz onlar cvk-yapkan bir amurdan oluturduk. 12 Aslnda sen hayret ettin, onlar ise eleniyorlar. 13Kendilerine t verildii zaman t kabul etmiyorlar. 14Ve bir yet grdkleri zaman elenceye alyorlar. 15-17 Ve onlar: Bu apak byden baka bir ey deildir. ldmz ve toprak, kemik olduumuz zaman m, gerekten mi biz tekrar dirilecekmiiz? nceki atalarmz da m? diyorlar. 18 De ki: Evet, siz de ok aalanm olarak diriltileceksiniz... (56/37, Sfft/11-18)
11

Necm: 208
Artk o zorlu bir haykrtan ibarettir. Bir de bakmsn ki, onlar karda duruverirler. Ve Eyvah bizlere! te bu, Din Gn'dr! derler. 21te bu, sizin yalanlamakta olduunuz Ayrma Gn'dr! 22,23 Toplayn o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, elerini ve Allah'n astlarndan tapm olduklar eyleri. Sonra da onlar cehennemin yoluna klavuzlayn. 24,25Ve durdurun onlar, phesiz onlar sorguya ekilecekler: Ne oldu sizlere de yardmlamyorsunuz? 26 Aksine, bugn onlar teslim olmulardr. 27 Ve onlarn bazs bazsna dnm/ yzyze gelmi, soruuyorlar/ birbirlerini sorumlu tutuyorlar.
19,20

235 yetin lafz anlam, Gerekten Biz en alt semay znetlerle/yldzlarla ssledik. Ve mele-i aldan bir krnt kapan ve kendisini ihab- sakp takip edenler hari, srekli azap iinde olan, kovulmak iin her taraftan talanan ve mele-i alya hi kulak vermeyen eytan- maridin tmnden koruduk. Ve asi inat eytann tmnden koruduk eklindedir. Bunun benzeri bir pasaj da Hicr/16-18'de (197. necm'de) gemiti. yetteki mele-i al ifadesinin, Kurn olduunu, 89 nolu notta aklamtk.

Onlar: phesiz siz bize sa elden/hak yoldan/iyi konumdan/gten-kuvvetten gelir dururdunuz derler. 29-32 Dierleri derler ki: Tam tersine, siz mminler olmamtnz. Bizim size kar bir gcmz de yoktu. Tam tersi siz azm bir toplumdunuz. Onun iin zerimize Rabbimizin Sz' 236 hak oldu. phesiz biz tadclarz. Sonra biz, sizi kkrttk. nk biz kkrtclar idik. 33 u hlde phesiz onlar, o gn azapta ortaktrlar. 34 phesiz Biz, gnahkrlara byle yaparz. 35,36 phesiz onlar, kendilerine: Allah'tan baka ilh diye bir ey yoktur denildii zaman byklk taslyorlar ve phesiz biz, gizli glerce desteklenen/ deli bir air iin ilhlarmz brakr myz? diyorlar. 37 Tam tersi o, hak ile geldi ve btn peygamberleri dorulad. *** 38,39 phesiz siz, o ac azab tadacaksnz ve sadece yaptnz amellerinizle cezalandrlacaksnz. 40 Allah'n artlm kullar bunun dndadr. 41-49 te Allah'n artlm kullar, kendileri iin belli bir rzk/meyveler olanlardr. Bol nimet cennetlerinde karlkl olarak tahtlar zerinde ikram grenlerdir. enlere lezzet veren, pnardan doldurulmu, kendisinde zararl bir yn olmayan, sarholuk da vermeyen bembeyaz bir kadehle onlarn etrafnda dolalr. Yanlarnda da gzlerini kendilerine dikmi iri gzller vardr. Korunmu yumurta gibidir onlar. 50 Sonra da bazs bazsna dnp birbirlerine sorarlar. 51-53 Onlardan bir szc der ki: phesiz benim Sen gerekten, kesinlikle dorulayanlardan msn? ldmz ve toprak, kemik olduumuz zaman m, gerekten mi biz karlk greceiz? diyen bir yatm/yakn arkadam vard. 54 Dedi ki: Siz onu tanyan, bilen biri misiniz? 55 Derken kendisi onu tand da onu cehennemin ta ortasnda grd. 56-59 Dedi ki: Allah'a yemin ederim ki dorusu sen az daha beni deiime/ykma uratacaktn. Rabbimin nimeti olmasayd, kesinlikle ben de bu hazr bulundurulanlardan olacaktm. Peki, naslm bak! Biz ilk lmmzden baka bir daha lmeyecek miymiiz; bir daha diriltilmeyecekmi miyiz? Biz, azaba uratlmayacak mymz? 60 phesiz ite bu, byk kurtuluun ta kendisidir. 61 Artk alanlar, sadece byk kurtulu gibisi iin alsnlar. (56/37, Sfft/19- 61)

28

Necm: 209
kram olarak bu mu daha hayrl yahut zakkum aac m? phesiz Biz onu irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin bir snav arac yaptk. 64,65phesiz o zakkum aac, cehennemin dibinde kan bir aatr. Tomurcuklar boynuzlu ylanlarn balar gibidir. 66 te, kesinlikle onlar, ondan yiyecekler de karnlarn bundan dolduracaklardr. 67Sonra phesiz onlar iin, bunun zerine kaynar su karm bir iecek vardr. 68Sonra da phesiz dnecekleri yer, kesinlikle cehennemdir. (56/37, Sfft/62-68)
63 62

236

Bkz. 77 nolu not.

Necm: 210
phesiz onlar, atalarn sapk kimseler olarak buldular. imdi de kendileri onlarn izleri zerinde koturuyorlar. 71 Ve andolsun ki onlardan ncekilerin ou sapkt. 72 Andolsun Biz onlarn ilerinde uyarclar da gnderdik. 73,74 imdi bir bak, Allah'n artlm kullar dndaki o uyarlanlarn sonu nasl oldu? 75 Ve andolsun ki Nh, Bize seslenip dua etmiti. te Biz ne gzel cevap verenleriz! 76Biz de o'nu ve ailesini, yaknlarn, inananlarn o byk skntdan kurtardk. 77Ve o'nun neslini baki kalanlarn ta kendisi yaptk. 78 Ve Biz sonradan gelenler iinde on'un hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek alnacak] bir sz braktk. 79lemler iinde Nh'a selm olsun! 80 phesiz Biz, iyilik yapanlara ite byle karlk veririz. 81 phesiz Nh, Bizim mmin kullarmzdand. 82 Sonra dierlerini suda boduk. *** 83 Hi kukusuz brhm de Nh'un grubundand. 84 Hani o Rabbine selim bir kalple gelmiti. 88-89 nk brhm, yldzlara yle bir bak bakt ki! Sonra da phesiz ben sanclym/fikir sancs ekiyorum dedi. 85-87 Hani o, babasna ve toplumuna: Siz neye kulluk ediyorsunuz? Allah'n astlarndan birtakm uydurma ilhlar m istiyorsunuz? Peki, lemlerin Rabbi hakknda kanaatiniz nedir? demiti.237 90 Bunun zerine babas ve toplumu, brhm'den arkalarn dnerek geri durdular/o'nunla ilikiyi kestiler. 91,92 Sonra da o, onlarn ilhlarna sokulup Yemez misiniz/ nasiplenmez misiniz? Neyiniz var ki, konumuyorsunuz? dedi. 93Hemen sa eliyle/ yemini nedeniyle bir vurula sokuldu. 94 Bir sre sonra, brhm'in halk koarak brhm'le yz yze geldiler. 95,96 brhm: Elinizle yonttuunuz eylere mi tapyorsunuz? Oysaki sizi ve yaptnz eyleri Allah oluturmutur dedi. 97 Onlar: unun iin bir duvar yapn/ ambargo uygulayn da bunu lgnca yanan atein/ar skntnn iine atn! dediler. 98 Onlar, brhm'e tuzak kurmak istediler de Biz onlar aalklar klverdik. 99,100 Ve brhm: Kukusuz ben Rabbime gideceim, O, bana yol gsterecek: Rabbim! Bana slihlerden birini ltfet! demiti. 101 Bunun zerine Biz, brhm'e yumuak huylu bir delikanly mjdeledik. 102 Sonra ne zaman ki o mjdelenen ocuk kendisiyle birlikte koacak duruma/o'nunla birlikte i tutacak aa geldi, o zaman brhm: Oulcuum! phesiz ben, uykumda; phesiz kendimi seni perian, madur ediyor gryorum. Bak bakalm sen ne dnrsn? dedi. Olu: Babacm! Sen emrolunacan eyleri yap! nallah beni, sen yokken bama gelecek tm skntlara, maduriyetlere sabredenlerden bulacaksn dedi. 103-105 Sonra ne zaman ki ikisi de slmlatlar ve brhm, o'nu aln zere yatrd [yzst brakt, madur etti] ve Biz o'na, Ey brhm! Sen o ryay kesinlikle onayladn diye
70 69

237

Teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei 88-89. yetleri, Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.

seslendik238 phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri ite o'nun gibi karlklandrrz/dllendiririz. 106 phesiz oulu yzst brakma ii, kesinlikle apak ypratarak snamadr. 107 Ve Biz brhm'e, perian, madur edecei ok byk bu ey karlnda/sebebiyle bedel/bahi verdik. 108 Ve sonradan gelenler iinde o'nun hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek alnacak] bir sz braktk. 109 Selm olsun brhm'e! 110 te Biz iyilik-gzellik retenleri o'nun gibi dllendiririz. 111 phesiz o, Bizim inanan kullarmzdandr. 112 Ve Biz o'na slihlerden bir peygamber olarak shk' mjdeledik. 113 brhm'e ve shk'a bereketler verdik. Her ikisinin neslinden de iyilik-gzellik reten ile aka kendi nefsine hakszlk eden vardr. *** 114,115 Ve andolsun ki Biz, Ms ile Hrn'a da nimetler verdik. Ve o ikisini ve toplumlarn o byk skntdan kurtardk. 116 Ve Biz, onlara yardm ettik de onlar galip gelenlerin ta kendileri oldular. 117 Ve Biz, kendilerine o apak gsteren Kitab' verdik. 118 Ve kendilerini dosdoru yola klavuzladk. 119 Ve sonrakiler iinde o ikisine braktk. 120 Selm olsun, Ms ve Hrn'a! 121 phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri byle dllendiririz. 122 phesiz o ikisi Bizim mmin kullarmzdandr. *** 123 phesiz lys da kesinlikle gnderilen elilerdendir. 124-127 Hani o, toplumuna: Siz Allah'n korumas altna girmez misiniz? Oluturucularn en gzeli, sizin Rabbiniz ve daha nceki atalarnzn Rabbi Allah' brakp da Baal'e mi yalvaryorsunuz? demiti de, onlar o'nu yalanlamlard. Bu yzden onlar kesinlikle hazr bulundurulacaklardr. 128 Ancak Allah'n artlm kullar mstesna. 129 Ve sonradan gelenler iinde o'nun hakknda devaml kalacak [hayrla anlacak, rnek alnacak] bir sz braktk. 130Selm olsun tm lys gibi olanlara! 131 phesiz Biz, iyilik-gzellik retenleri byle dllendiririz. 132 phesiz o, Bizim mmin kullarmzdandr. *** 133 phesiz Lt da gnderilen elilerdendir. 134-136 Hani Biz, o'nu ve geride kalp batanlar iinde kalan bahtsz kadn hari ehlinin tamamn kurtarmtk. Sonra dierlerini deiime/ykma uratmtk. 137,138 Ve siz elbette sabahleyin ve geceleyin onlarn zerine urayp duruyorsunuz. Hl akletmiyor musunuz? *** 139 Elbette Ynus da gnderilen elilerdendir.

238 Burada konu edilen olaylar, brhm ve sml'in deiik hayat safhalar olup bunlar birbiri ardna hemen yaanm eyler deildir. Buradaki slmlamalar, Bakara/124-132'de (420 nolu necm) konu edilen olaylardr. Konunun tafsilat iin bkz. Tebynu'l-Kurn.

Hani o, dolu bir gemiye doru kaak bir kle gibi kamt. Sonra o, ok ile kura ekiti, sonra da kant iptal edilenlerden/tezi rtlenlerden oldu. 142 Sonra o'nu agzllk-bunalm yutmutu. O ise piman olmutu. 143,144 Sonra eer, phesiz o, Allah' noksan sfatlardan arndranlardan olmasayd, kesinlikle diriltilecekleri gne kadar bunalmn iinde kalacakt. 145 Sonra Biz, o fikir sancs ekerken o'nu sahile attk, o'nu bunalmdan kurtardk. 146Onun zerine geni yaprakllardan bir aa bitirdik. 147Ve o'nu, yzbin hatta daha ok kiiye eli olarak gnderdik. 148 Sonunda inandlar, bunun zerine Biz de onlar bir sreye kadar yararlandrdk. (56/37, Sfft/69-148)
141

140

Necm: 211
imdi sor onlara: Kz ocuklar Rabbinin, olan ocuklar onlarn m? Yoksa Biz melekleri dii oluturmuuz, onlar da hitler miymi? 151,152 Gznz an! Onlar, phesiz uydurduklar iftiralarndan dolay Kesinlikle Allah dourdu diyorlar. Ve hi phesiz onlar, kesinlikle yalancdrlar. 153 Allah, kzlar oullara tercih mi etmi? 154 Size ne oluyor? Nasl hkm veriyorsunuz? 155 Hl dnmyor musunuz? 156 Yoksa sizin iin ak bir g m/kant m var? 157 O hlde, eer doru kimseler iseniz getirin kitabnz. 158 Ve onlar, Allah ile gizli gler arasnda bir hsmlk ba kurdular. Oysa andolsun, gizli gler kendilerinin kesinlikle hazr edilenler/maherde toplananlar olduklarn bilirler. 159 Allah, onlarn niteledii eylerden arnktr. 160 Ancak Allah'n artlm kullar Allah' byle ortak kabul ile nitelemezler. 161-163 Artk siz ve taptklarnz, kendiliinden cehenneme saldran kimseden bakasn, Allah'a kar atee atamazsnz; ortak komaya bulatramazsnz. (56/37, Sfft/149-163)
150 149

Necm: 212
Ve Bizden her birimizin kesinlikle belli bir makam vardr. Ve biz kesinlikle saf saf dizilenlerin/ dizenlerin ta kendisiyiz. Biz, Allah' noksanlklardan arndranlarn da ta kendisiyiz.239 (56/37, Sfft/164-166) 167-169 Necm. 213 Ve onlar kesinlikle diyorlard ki: phesiz eer yanmzda ncekilerden bir t/kitap olsayd, elbette biz de Allah'n artlm kullar olurduk. 170 imdi de o t/ kitab rtbas ettiler. Artk yaknda bileceklerdir. 171-173 Ve andolsun ki gnderilen kullarmz/ elilerimiz hakknda bizim szmz gemitir: phesiz onlar, kesinlikle galip olanlarn ta kendisidir. phesiz Bizim ordularmz kesinlikle galip gelenlerin ta kendisidir. 174,175 Artk sen, bir sreye kadar onlardan yz evir. Ve onlar gzetle. Onlar da yaknda greceklerdir. 176 Ya imdi onlar, Bizim azabmz abuk gelsin mi istiyorlar? 177Fakat azabmz, onlarn sahasna indii zaman da uyarlanlarn sabah ne ktdr!
164-166

239

Bkz. 204 nolu not.

Yine sen, bir zamana kadar onlardan yz evir ve onlar gzetle! Onlar da yaknda greceklerdir. 180 G, kuvvet, yenilmezlik, an ve erefin Rabbi olan senin Rabbin, onlarn niteledii eylerden arnktr. 181 Ve selm, gnderilen elileredir! 182 Tm vgler de lemlerin Rabbi Allah'adr. (56/37, Sfft/167-182)

178,179

LOKMN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 214
Elif/1, Lm/30, Mm/40.240 2-5 te bunlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren, hirete de kesin olarak inananlarn ta kendileri olan gzellik-iyilik retenler ki ite bunlar, Rableri tarafndan bir doru yol zeredirler. Ve onlar, kurtulua erecek olanlarn ta kendileridir iin bir doru yol klavuzu ve rahmet olmak zere yasalar ieren o kitabn yetleridir. (57/31, Lokmn/1-5)
1

Necm: 215
nsanlardan kimi de vardr ki, bilgisizce Allah yolundan saptrmak ve onu elence edinmek iin laf elencesi satn alr. te onlar, kendileri iin aalayc bir azap olanlardr. 7 Ve ona yetlerimiz okunduu zaman sanki kulaklarnda bir arlk varm da onlar iitmemi gibi, byklk taslayarak srt evirir. te ona, ok ac verecek bir azab mjdele. 8,9 phesiz u iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olan kiiler, iinde sonsuz olarak kalc olduklar hlde, kendileri iin nimet cennetleri olanlardr. Bu, Allah'n gerek bir vaadidir. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (57/31, Lokmn/6-9)
6

Necm: 216
Allah, gkleri dayanak olmadan oluturmutur, bunu grmektesiniz. Yeryznde de, size sofra hazrlasn diye sarslmaz dalar brakt ve oralarda irili-ufakl her canldan tretip yayverdi. Ve Biz gkten su indirdik, bylelikle orada her deerli iftten bitki bitirdik. 11 te bu, Allah'n oluturmasdr. Haydi, gsterin Bana! O'nun astlarndan olan kimseler ne oluturmutur? Aslnda o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, apak bir sapklk iindedirler. (57/31, Lokmn/10-11)
10

Necm: 217
Andolsun ki Biz, Lokman'a Allah'a, kendine verilen nimetlerin karln de! diye, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler verdik. Kim kendisine verilen nimetlerin karln derse kendisi iin der. Kim de iyilikbilmezlik ederse, phesiz ki Allah, hibir eye muhta deildir, daima vgye en lyk olandr. 13 Ve hani bir zaman Lokmn oluna t vererek, Yavrucuum! Allah'a ortak koma, hi phesiz ki Allah'a ortak komak, kesinlikle byk bir yanl davrantr; kendi zararlarna i yapmaktr. 16Ey oulcuum! phesiz ortak komak; ilenen ktlk bir hardal tanesi arlnda olup da bir kayann iinde yahut gklerde ya da yerin iinde olsa, Allah onu getirecektir. phesiz Allah, en latif, hakkyla haberdar olandr. 17Yavrucuum! Salt ikame et [ml ynden ve zihinsel
12

240

Bkz. 8 nolu not.

adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar olutur-ayakta tut], iyilii emret, ktlkten sakndr. Sana isabet edene de sabret. phesiz bunlar, ilerin kesin olanlarndandr. 18Ve insanlara avurdunu iirme, suratn asma ve yeryznde bbrlenerek yrme. phesiz ki Allah, btn vnen ve kuruntu edenleri sevmez. 19Ve yrynde mutedil ol, sesinden ks. phesiz seslerin en anlalmaz kesinlikle eeklerin sesidir 13demiti. 14 Ve Biz insana, anas ve babasn ykmllk olarak ulatrdk: Anas onu zayflk stne zayflkla tad. Onun stten ayrlmas da iki yl iindedir. Bana, anana ve babana karlk de! Dn, ancak Banadr. 15 Ve eer ki ana-baba bilmediin bir eyi Bana ortak koman zerinde seni zorlarlarsa, onlara itaat etme. Ve dnyada onlarla iyi gein ve Bana ynelen kimselerin yolunu tut. Sonra dnnz ancak Banadr. Sonra da Ben, size yapmakta olduunuz eyleri haber vereceim.241 (57/31, Lokmn/12-13, 16-19, 14-15)

Necm. 218
Allah'n, gklerde ve yeryznde ne varsa hepsini sizin iin boyun edirdiini/ sizin yararlanacanz yap ve sistemde yarattn grmediniz mi? Ve Allah, ite ve akta olmak zere nimetlerini zerinize yaymtr. nsanlardan kimi de var ki, bilgisiz, klavuzsuz ve aydnlatc bir kitab olmadan Allah hakknda tartyor. 21 Ve onlara: Allah'n indirdiine tbi olun! dendii zaman: Aksine, biz atalarmz zerinde bulduumuz eye uyarz dediler. Ya eytan onlar cehennemin azabna aryor idiyse! (57/31, Lokmn/20-21)
20

Necm. 219
Ve her kim iyilik-gzellik reterek kendini Allah'a teslim ederse, ite o, gerekten en salam kulpa yapmtr. Btn ilerin kbeti yalnzca Allah'a aittir. 23 Kim de kfrederse; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk onun kfr; bilerek reddetmesi seni zmesin. Onlarn dn yalnzca Bizedir. O zaman Biz onlara yaptklar eyleri haber vereceiz. Gerekten Allah, kalplerin zn ok iyi bilendir. 24 Biz onlar biraz yararlandrrz. Sonra kendilerini youn bir azaba doru zorlarz. 25 Yine andolsun ki onlara: Gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sorsan, kesin Allah diyeceklerdir. De ki: Allah'a sonsuz vgler olsun! Aslnda onlarn ou bilmezler. 26 Gklerde ve yerde olan eyler sadece Allah'ndr. phesiz Allah, zengindir/ hibir eye muhta deildir, daima vlmeye lyktr. 27 Ve eer, phesiz yeryznde aatan ne varsa kalem olsa, deniz de arkasndan yedi deniz katlarak onun mrekkebi olsa, Allah'n szleri tkenmezdi. phe yok ki Allah en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr. 28 Sizin oluturulmanz ve lmden sonra diriltilmeniz ancak bir tek kiininki gibidir. phesiz Allah en iyi iiten, en iyi grendir. 29 Grmedin mi/ hi dnmedin mi ki Allah geceyi gndze sokuyor, gndz geceye sokuyor. Gne ve ay emrine boyun edirmitir/ insanlarn yararna olacak yap ve ileyite yaratmtr. Hepsi ad belirlenmi bir sre sonuna akp gidiyor. Ve phesiz Allah, yaptklarnza hakkyla haberdardr.
22

241

Bu paragrafta da, teknik nedenler ve anlam bilgisi nedeniyle yetleri Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.

Bu da undandr ki, phesiz Allah hakkn ta kendisidir. Ve onlarn, Allah'n astlarndan yakardklar kesinlikle kaybolup gitmitir. Ve phesiz ki Allah, en ycenin, en byn ta kendisidir. 31 Almetlerini/ gstergelerini size gstermek iin, phesiz, Allah'n nimetiyle geminin denizde kayp gittiini grmedin mi/ hi dnmedin mi? phesiz bunda, tm ok sabreden ve kendisine verilen nimetlerin karln oka deyen iin almetler/ gstergeler vardr. 32 Ve glgeler gibi bir dalga onlar brdnde, O'nun iin dini arndrarak Allah'a yalvarrlar. Ama ne zaman ki karaya kararak kurtard, onlardan bir ksm orta yolu tutar [iman ile Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetme arasnda bir yol tutar, ikili oynar]. Ve bizim yetlerimizi ancak, tam hain ve tam nankr olan kimseler bile bile inkr eder. 33 Ey insanlar! Rabbinizin korumas altna girin. Ve babann ocuuna hibir yarar salamad, ocuun da babasna hibir eyle yarar salamad gnden rperin. phesiz Allah'n vaadi gerektir. O hlde basit dnya yaam sizi aldatmasn. Ve sakn o ok aldatc sizi Allah ile aldatmasn. 34 phesiz ki Allah, kymetin kopu zamannn bilgisi yannda olandr. Ve yamuru O yadrr, rahimlerde olan eyleri O bilir. Ve kimse yarn ne kazanacan bilmez. Kimse hangi yerde leceini de bilmez. phesiz ki Allah, en iyi bilendir, en iyi haberi olandr. (57/31, Lokmn/22-34)

30

SEBE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 220
Tm vgler, gklerde olan eyler, yerde olan eyler Kendisine ait olan Allah iindir. hirette de tm vgler yalnzca O'nun iindir. Ve O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir. 2 Allah, yere gireni ve ondan kan, gkten ineni ve onda ykseleni bilir. Ve O, engin merhamet sahibidir, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr. (58/34, Sebe/1-2)
1

Necm: 221
Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler: Bize o kymetin kopu an gelmeyecektir dediler. De ki: Evet, gelecektir. Grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei bilen Rabbime andolsun ki iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan o kimselere ki ite onlar kendileri iin bir balanma ve hatr saylr bir rzk olanlardr karlklarn vermek iin size kesinlikle gelecektir. O'ndan gklerde ve yerde zerre arl bir ey kamaz. Bundan daha kk ve daha byk ne varsa, hepsi kesinlikle ak bir kitaptadr. 5 Ve u, almetlerimi/gstergelerimi saklamaya uraanlar; ite onlar, elem verici kt azaptan bir azap kendileri iin olanlardr. 6 Kendilerine bilgi verilmi olan kimseler de gryorlar ki Rabbinden sana indirilen ey, hakkn ta kendisidir. Ve o indirilen ey/Kurn, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, vlen, vgye lyk bulunann yoluna klavuz oluyor. 7,8 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler yle dediler: Siz ryp, didik didik paralandnz vakit, kesinlikle yeni bir oluturulu iinde bulunacaksnz diye, size haber veren bir kiiyi size gsterelim mi? O, bir yalan Allah'a uydurdu mu, yoksa kendisinde bir delilik mi var? Tam tersi, hirete inanmayan kimseler, azap ve uzak bir sapklk iindedirler. 9 Peki onlar, gkten ve yerden nlerinde ve arkalarnda olan eylere bir bakmazlar m? Biz dilesek kendilerini yere geiririz. Yahut gkten zerlerine paralar drrz. phesiz bunda ynelen/ hakka gnl veren her kul iin bir almet/gsterge vardr. (58/34, Sebe/3-9)
3,4

Necm: 222
Ve andolsun ki Biz Dvd'a tarafmzdan bir fazlalk ve kular verdik; Ey dalar! Onunla beraber dnn! Ve o'nun iin demiri yumuattk: Bol bol zrhlar yap ve biimlemede llendir. Siz de slihi ileyin. Kesinlikle Ben yaptklarnz en iyi grenim. 12 Sleymn iin de, sabah gidii bir ay, akam dn bir ay olan rzgr boyun edirdik; ve Biz erimi bakr madenini o'na sel gibi akttk. Ve eli altnda Rabbinin izniyle/ bilgisiyle i grmekte olan yabanc kiileri boyun edirdik. Ve onlardan kim Bizim emrimizden kp-sapacak olsa, ona lgn atein azabndan tattrdk. 13 Onlar, Sleymn'a zel kararghlar, heykeller/ resimler ve havuzlar gibi anaklar ve sbit kazanlardan her ne isterse yaparlar. Ey Dvd ailesi! Nimetlerin karln demek iin aln! Ama kullarm iinde, verilen nimetlerin karln deyen de ok azdr! 14 Ne zaman ki Biz o'nun lmn gerekletirdik; o'nun lmne, onlara deneini yiyen yeryz canlsndan baka hibir ey dellet etmedi. Onun ldn anlamalarna, onlara sadece
10,11

deneini yiyen yer canls/kurt sebep oldu. Ne zaman ki yz st yere dt, ortaya kt ki: O yabanclar Sleymn'n bilmedikleri lmn bilmi olsalard, o alaltc azap; hasret, gurbet esaret, ar iler, zincire vurulmuluk iinde kalmazlard.242 (58/34, Sebe/10-14)

Necm: 223
Andolsun ki Sebe toplumu iin yurt tuttuklar yerde bir almet/gsterge vard: Sadan ve soldan iki bahe! Rabbinizin rzkndan yiyin ve O'nun iin nimetlerin karln deyin! Ne gzel bir belde ve ok balayc bir Rabb! 16 Fakat onlar yz evirdiler; nimetlerin karln demediler. Biz de zerlerine barajlarn selini salverdik ve iki bahelerini onlara buruk yemili, lgnlk ve iinde biraz da sidir aac bulunan iki baheye evirdik. 17 Bu, onlarn kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olmalar nedeniyle Bizim onlar cezalandrmamzdr. Ve Biz sadece ok nankr olanlar cezalandrrz. 18 Ve Biz onlarla o bereket verdiimiz memleketler arasnda, srt srta ehirler meydana getirmitik. Ve onlara da muntazam gidi geli dzenledik: Buralarda gecelerce ve gndzlerce emniyet iinde gidin gelin! 19 Sonra da onlar: Rabbimiz! Seferlerimizin arasn uzaklatr! dediler ve nefislerine yanl; kendi zararlarna iler yaparak hakszlk ettiler. imdi de Biz onlar efsaneler yaptk ve tamamen didik didik dattk. phesiz ki bunda tm kendisine verilen nimetlerin karln oka deyen sabreden iin elbette almetler/gstergeler vardr. 20 Ve andolsun ki blis/dnce yetisi243 onlar hakkndaki zannn tasdik etti de mminlerden ibaret bir kesimden bakas blis'e uydular. 21 Hlbuki blis iin onlar zerinde hibir kudret yoktu. Fakat Biz hirete iman olan, onun hakknda yeterli bilgisi olmayandan ayrt edecektik, bildirecektik. Ve senin Rabbin her eyi iyice koruyandr. (58/34, Sebe/15-21)
15

242

Bu yetlerde, kreden kullara rnek olarak gsterilen Sleymn (a.s) ve o'na verilen nimetler konu edilmektedir. yetlerden anlaldna gre, Sleymn'a verilen nimetler arasnda, yelkenli gemilerde ve yel deirmenlerini altrmakta rzgrdan yararlanmak, erittii bakrdan ara-gereler yapmak, uzak yerlere abucak gidip gelmek, yabanc-hnerli iilerden zanaat, ustalk, istihkm ve mimarlk hususunda yararlanmak gibi iler vardr. Bir nceki pasajda, babas Dvd'un (a.s) demiri iledii; bu pasajda ise olu Sleymn'n bakrdan yararland zikredilmektedir. Bu iki peygamber-hkmdarn demir ve bakr gibi metalleri ileme yeteneiyle donatlm olmas, onlara verilen iktidar nimetinin bykln gstermektedir. yetteki, Biz erimi bakr madenini o'na sel gibi akttk sznn, Sleymn'n yaad blgede bakr madeni olmadn; bu madeni gemilerle uzaklardan, zellikle de Kbrs'tan getirttiini ifade ediyor olmas mmkndr. Zaten Kbrs szc de bakr anlamndan gelmektedir. 12. yetin sonunda, Ve onlardan kim Bizim emrimizden kp-sapacak olsa, ona lgn atein azabndan tattrdk ifadesi, 14. yetin sonundan da anlalaca zere Sleymn'n onlar zerindeki mutlak hkmranln, yabanclarn o'nun iin kerhen altklarn ifade etmektedir. Sleymn'n cinleri hakknda 171 nolu notta ksa bilgi verilmitir. Sleymn (a.s) hakknda yalan ve iftira kampanyalar dzenleyen, iktidarn devirip o'ndan kurtulmak iin ellerinden geleni yapan eytn nitelikli cinler, hnerli ama zoraki alan zanaatkrlardr. Sleymn, bu durumun bilincinde olarak onlardan zoraki de olsa yararlanmay sonuna kadar srdrmtr. 243 Bu yetlerde, blis'in hibir zorlama gc olmad hlde Sebe toplumunun blis'e uyarak azdklar, mardklar ve bunun sonucunda da cezalandrldklar bildirilmektedir. yette, daha evvel temsili anlatmlarla verilen baz mesajlara (Resmi Mushaf: Arf/16-17, 69. necm); sr/62, 165. necm); Hicr/39-40, 199. necm) gnderme yaplmaktadr. Bu yetlerde blisin, az bir grubu hari insanlarn tamamn azdrp kredici olmamalarn temin edecei nakledilmitir. Sebe halknn kbeti, eytnn bu ilevine ok gzel bir rnektir. nk onlar kretmeyip nankrlk etmi ve bu hliyle de eytn dorular bir duruma dmtr.

Necm: 224
De ki: Allah'n astlarndan yanl inandnz kimselere yakarn. Onlar, gklerde ve yeryznde zerre arlna malik olmazlar. Onlar iin bu ikisinde [gkler ve yeryznde] herhangi bir ortaklk yoktur. O'nun iin onlardan bir yardmc da yoktur. 23 O'nun nezdinde yardm, destek, iltimas,244 sadece O'nun izin verdii kimseye yarar olur. Sonunda kalplerinden dehet giderildii zaman: Rabbiniz ne dedi? derler. Onlar: Hakk derler. Ve O, ok ycedir, ok byktr. 24 De ki: Sizi gklerden ve yerden kim rzklandrr? De ki: Allah! Ve phesiz ya biz, ya da siz kesinlikle bir klavuzlanan doru yol zerindeyiz veya ak bir sapklk iindeyiz. 25 De ki: Siz bizim yaptmz gnahlardan sorumlu tutulmazsnz. Biz de sizin yapp durduklarnzdan sorumlu olmayz. 26 De ki: Rabbimiz aramz bir araya getirecek, sonra da hak hkm ile aramz ayracaktr. Ve O, hayr kaplarn aandr, hkm verendir, ok iyi bilendir. 27 De ki: O'na ortaklar diye taktrdklarnz bana gsterin bakaym! Kesinlikle sizin dndnz gibi deil Hayr! Tam tersi O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr. 28 Ve Biz, seni ancak btn insanlara mjdeleyici ve uyarc olarak gnderdik, velkin insanlarn ou bilmiyorlar. 29 Ve onlar, Eer siz dorulardan iseniz bu vaat ettiiniz ne zaman? derler. 30 De ki: Size gnn belirlenmi bir zaman vardr ki ondan ne bir saat geri kalabilirsiniz, ne de ileri geebilirsiniz. 31 Ve u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, Biz kesin olarak, bu Kurn'a inanmayz, ondan ncekine de... dediler. Sen irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseleri Rableri huzurunda tutuklanm, sz bazsnn bazsna geri evirdiini bir grsen! Zaafa uratlan kimseler, byklk taslayan kimselere, Eer sizler olmasaydnz, kesinlikle bizler mmin kimseler olurduk diyecekler. 32 Byklk taslayan kimseler, zayf drlen kimselere: Size klavuz geldikten sonra, sizi ondan biz mi evirdik? Tam tersi, siz kendiniz sulular oldunuz derler. 33 O zayf drlen kimseler de o byklk taslayan kimselere: Tam tersi gecenin ve gndzn tuza! Siz bize Allah'a inanmamamz ve O'na birtakm eler edinmenizi emrediyordunuz derler. Bunlar azab grdkleri zaman pimanlklarn gizleyeceklerdir. Biz de o kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimselerin boyunlarna demir halkalar geirmiizdir. Onlar sadece yapm olduklarnn karln gryorlar. 34 Ve Biz herhangi bir memlekete uyarc gnderdikse, kesinlikle orann varlk ve g sahibi mark nde gelenleri: Biz, sizin kendisiyle gnderildiiniz eyleri/ mesajlar bilerek reddedenleriz / inanmayanlarz dediler. 35 Ve yine dediler ki: Biz malca ve evlata daha ouz ve biz azaba urayacaklardan deiliz. 36 De ki: phesiz benim Rabbim diledii kimseye rzkn geniletir ve llendirir. Fakat insanlarn ou bilmezler. 37 Ve sizi huzurumuza yaklatracak olan, mallarnz ve evlatlarnz deildir. Ancak kim iman eder ve dzeltmeye ynelik ileri yaparsa, ite onlar; kendileri iin yaptklarna kar kat kat karlk olanlardr. Ve onlar, yksek kklerinde gven iindedirler. 38 Ve yetlerimiz/almetlerimiz/gstergelerimiz hakknda ciz brakmak iin yaran u kimseler, azap iinde hazr edilenlerdir.
22

244

Bkz. 57. no lu not.

De ki: phesiz benim Rabbim kullarndan diledii kimse iin rzkn geniletir ve onun iin llendirir. Ve siz her ne eyden harcamada bulunursanz hemen O, arkasn getirir. Ve O, rzk verenlerin en hayrlsdr. 40 Ve o gn Allah, onlar hep birlikte toplayacak, sonra meleklere: unlar m size tapyorlard? diyecektir. 41 Onlar: Seni tenzih ederiz. Onlara kar bizim koruyucu, yol gsterici yaknmz Sensin. Tam tersi onlar gizli glere tapyorlard. ou onlara inananlard dediler. 42 Artk bu gn baznz baznza yarar ve zarara malik olmaz. Ve Biz, ortak koma inancna batm o kiilere: Tadn bakalm o kendisini yalanlayp durduunuz atein azabn! deriz. (58/34, Sebe/22-42)

39

Necm: 225
Ve kendilerine ak deliller hlinde yetlerimiz okunduu zaman onlar: Bu, baka deil, sadece sizi atalarnzn tapt tanrlardan men etmek isteyen bir adamdr dediler. Ve: Kurn, uydurulmu bir iftiradan baka bir ey deildir dediler. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler kendilerine hak geldii zaman: phesiz bu apak bir sihirden baka bir ey deildir dediler. 44 Ve Biz onlara yle ders grecekleri kitaplardan vermedik. Kendilerine senden nce bir uyarc gndermedik de. 45 Onlardan nceki kimseler de yalanlamlard. Hem bunlar, onlara verdiklerimizin ondabirine/binde-birine bile erememilerdi. Buna ramen elilerimi yalanladlar. Peki, Beni tanmama/ tantmamaya yelteni nasl oldu? 46 De ki: Ben size sadece bir tek; Allah iin ikier ikier, er er ve teker teker kalkmanz, sonra da arkadanz Muhammed'de delilikten bir ey olmadn, o'nun, sadece iddetli bir azabn nnde sizi sakndracak bir uyarc olduunu dnmenizi tlyorum. 47 De ki: Benim sizden istediim cret; ite o sizin iindir; sizin Allah'a yaklamanzdr. Benim ecrim ancak Allah'a aittir. Ve O, her eye hittir. 48 De ki: phesiz benim Rabbim, hakk yerli yerine koyar. O, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gelecei, gemii en iyi bilendir. 49 De ki: Kurn/Kurn'n ierdii gerekler geldi. Ve btl balatamaz ve geri getiremez; artk hibir ey yapamaz. 50 De ki: Eer ben sapmsam, artk yalnzca kendi zararma saparm. Ve eer klavuzlandm doru yolu bulmusam, bilinmeli ki Rabbimin bana vahiy vermesiyledir. phesiz O, En yi iten'dir, ok Yakn Olandr. (58/34, Sebe/43-50)
43

Necm: 226
Ve sen onlar korkuya kapldklar zaman bir grsen; artk kamak yoktur. Ve yakn bir yerden yakalanmlardr. 52 Ve onlar: O'na iman ettik dediler. Fakat onlar iin uzak bir yerden el sunmak/ulaabilmek nerede? 53 Hlbuki daha nce dnyada O'nu kesin olarak bilerek reddetmilerdi/ O'na inanmamlard. Uzak bir yerden boa atp tutuyorlard. 54 Artk tpk bundan nce benzerlerine yapld gibi, kendileriyle arzularnn arasna set ekilmitir. phesiz onlar endie veren bir phe iinde idiler. (58/34, Sebe/51-54)
51

ZMER SRES
MEKKE DNEM

Necm: 227
Bu kitabn indirilmesi, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan; mutlak galip, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah'tandr. 2 phesiz ki, Biz bu kitab sana gerekle indirdik. yleyse Din'i sadece O'nun iin arndrarak Allah'a kulluk et. 3 Dikkatli olun, halis din sadece Allah'a aittir. O'nun astlarndan birtakm yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinenler: Allah'n astlarndan edindiimiz yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar, bizi Allah'a daha fazla yaklatrsn diye biz onlara tapyoruz. phesiz kendilerinin ayrla/anlamazla dp durduklar eylerde, onlarn arasnda Allah hkm verecektir. phesiz Allah, yalanc ve ok nankrn ta kendisi olan kiilere klavuzluk etmez. 4 Eer Allah bir ocuk edinmek isteseydi, kesinlikle oluturacandan, dileyeceini seecekti. O, bundan arnktr. O, bir tek, kahredici Allah'tr. 5 Bir tek, kahredici Allah, gkleri ve yeri hak ile oluturdu, geceyi gndzn stne bryor, gndz de gecenin stne bryor. Gnei ve ay' yararnza olan yap ve ileyite yaratarak hizmetinize sunmutur. Hepsi de ad konmu bir sre sonuna akp gitmektedir. yi bilin ki O, ok gl ve ok balaycdr. 6 O, sizi tek bir nefisten oluturdu, sonra ondan eini yapt ve sizin iin hayvanlardan sekiz e indirdi. Sizi annelerinizin karnlarnda karanlk iinde, oluturlutan sonra bir oluturulula oluturuyor. te bu, sahiplik, ynetim yalnz Kendisinin olan Rabbiniz Allah'tr. O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. yleyse, nasl oluyor da evriliyorsunuz? 7 Eer kfredecek; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedecek/ iyilikbilmezlik edecek olursanz, biliniz ki, phesiz Allah size hibir ihtiyac olmayandr ve O, kullar iin, kfre; Kendisinin ilhlnn ve rabliinin bilerek reddedilmesine/ nankrle rza gstermez. Ve eer kendinize verilen nimetlerin karln derseniz, sizin iin ona raz olur. Hi bir tayc, bir bakasnn ykn ekmez. Sonra dnnz yalnzca Rabbinizedir. Bylece yapm olduklarnz size haber verecektir. phesiz O, sinelerin znde sakl olan iyi bilendir. (59/39, Zmer/1-7)
1

Necm: 228
nsana bir sknt dokunduu zaman, btn gnln O'na vererek Rabbine yakarr. Sonra kendisine tarafndan bir nimet ltfettii zaman da nceden O'na yakard hli unutur da Allah'n yolundan saptrmak iin O'na ortaklar oluturur. De ki: Kfrnle; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddediinle biraz yararlan! phesiz sen atein ashbndansn. 9 Ya da gece saatlerinde kalkan, boyun eip teslimiyet gstererek, dikelerek, ahretten ekinerek daima saygda duran ve Rabbinin rahmetini uman o kimse, yle yapmayan gibi midir? De ki: Hi bilen kimseler ve bilmeyen kimseler eit olur mu? Kesinlikle sadece temiz akl sahibi olanlar t alrlar/gerei gibi dnrler. 10 De ki: Ey iman etmi olan kullar!245 Rabbinizin korumas altna girin. Bu dnyada iyilikgzellik yapanlara bir gzellik vardr. phesiz Allah'n yeryz genitir. Ancak sabredenler, dllerini hesapsz tastamam alacaklardr.
8

245

Zmer/10 ve 53. yetin yazl ve okunuunda kopyalama hatas yaplmtr. Kullar diye evirdiimiz szck, Mushaf'taki yazma gre kullarm eklindedir. Mushaf'taki bu katip hatas, asrlardan beri grmezden gelinmitir.

De ki: Ben, kesinlikle dini yalnzca Kendisine zg klarak Allah'a kulluk etmekle emrolundum. Ve bana Mslmanlarn ilki olmam iin emir verildi. 13 De ki: phesiz Rabbime kar gelirsem byk gnn azabndan korkarm. 14-16 De ki, Dinimi yalnz Kendisine arndrarak Allah'a kulluk ediyorum. Buna ramen siz, O'nun astlarndan dilediinize kulluk yapnz. De ki: phesiz asl kaybedenler, kymet gnnde kendilerini ve ailelerini ve yaknlarn kayba uratanlardr. Dikkatli olun! te bu, apak bir kaybn ta kendisidir. Onlarn stlerinden ateten tabakalar, altlarndan da tabakalar vardr. te Allah, kullarn bununla korkutuyor: Ey kullarm! Benim korumam altna girin. 17,18 Ve tauta246 kulluk etmekten kanan ve Allah'a ynelen kimseler, kendileri iin mjde olanlardr. Haydi, mjdele, sz dinleyip de en gzeline uyan kullarm! te onlar, Allah'n kendilerine doru yol klavuzu verdii kimselerdir. Ve ite onlar, kavrama yetenei/temiz akl sahibi olanlarn ta kendileridir. 19 Peki, zerine azap kelimesi hak olmu kimse de mi? Artk ateteki o kimseyi sen mi kurtaracaksn? 20 Lkin Rablerinin korumas altna girmi olan o kiiler, kendileri iin Allah'n vaadi olarak altlarndan rmaklar akan, kat kat kkler olanlardr. Allah vaadinden caymaz. 21 Sen, phesiz Allah'n gkten bir su indirip de onu bir yoluyla yeryzndeki pnarlara koyduunu, sonra onunla renkleri deiik bir ekin kardn, sonra onun olgunlap da senin onu sararm grdn, sonra da onu bir pe evirdiini grmedin mi/ hi dnmedin mi? phesiz, bunda kavrama yetenei olanlar; temiz akl sahipleri iin kesinlikle bir t/ hatrlatma vardr. 22 Peki, Allah kimin gsn slm'a aarsa, o zaman o, Rabbinden bir k zerinde olmaz m? yleyse Allah' anmaya kar kalpleri katlam olanlara yazklar olsun! te onlar, apak bir sapklk iindedirler. 23 Allah, szn en gzelini benzeen anlaml olarak, ikierli247 bir kitap hlinde indirmitir. Ondan, Rablerine saygs olanlarn tyleri rperir. 248 Sonra derileri ve kalpleri Allah'n anlmasna kar yumuar. te bu, Allah'n rehberidir. Allah, onunla dilediini klavuzlar. Her kimi de Allah artrsa, artk ona doru yolu gsteren biri yoktur. 24 Peki, kymet gn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara: Kazanm olduunuzun karln tadn! denilmiken, kendini azabn ktlnden korumaya alan kimse mi daha hayrldr, yoksa kymet gn gven iinde gelecek kii mi? 249 25,26 Onlardan nceki kimseler yalanladlar da kendilerine dnemedikleri ynden azap geliverdi. Sonra da Allah, onlara basit dnya hayatnda rsval tattrd. hiret azab ise elbette daha byktr. Keke bilir olsalard! 27,28 Ve andolsun ki Biz, dnp t alsnlar diye przsz Arapa bir okuma olarak; Allah'n korumas altna girsinler diye bu Kurn'da insanlar iin her trlsnden rnek verdik. 29 Allah, ekiip duran birtakm ortaklar olan bir adam ile yalnz bir kiiye bal selmet iinde olan bir adam rnek verdi. Bu ikisinin hli hi eit olur mu? Tm vgler Allah'ndr. Aksine olarak onlarn ou bilmezler. 30 phesiz sen kesinlikle leceksin, phesiz onlar da kesinlikle leceklerdir. 31 Sonra phesiz siz kymet gnnde Rabbinizin huzurunda tartacaksnz.

11,12

246 247

248 249

nsanlar Muhammed'e kul yapan, slm inanlaryla elien bu kusurun mutlaka giderilmesi gerekir (meselenin ayrntlar iin bkz. Tebyn). Tt, azgn, sapk, ktlk ve sapklk nderi, zorba, eytn, put, puthane, khin, sihirbaz, Allah'n hkmlerine srt eviren kii ve kurulu anlamlarna gelir. Mesn szc, ikierli, katmerli demektir. Kurn'n mesn [ikierlilik ve katmerlilik] zelliini ksaca yle aklamak mmkndr: A) Kartlk Metodu: Kurn'da, Zmer/22-23'de de grld zere pozitif ve negatif olgular daima bir arada kartlk metoduyla verilmektedir. Ebrr-fccr, iyiler-ktler, yer-gk, ins-cin, hak-btl, cennet-cehennem, uyarmjde gibi... B) letilen mesajn mutlaka ikinci bir vurgusunun bulunmas. yetteki derileri rperir ifadesi, Trke'deki tyleri rperir ifadesinin karldr. yetin yklemi hazfedilmitir. Fusslet/40'n yol gsterimi ile Meale yklem konulmutur.

yleyse Allah'a kar yalan syleyen ve doru kendisine geldii zaman onu yalanlayandan daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? O kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin cehennemde bir snak yok mu!? 33 Ve doruyu getiren ve onu tasdik eden kii; ite onlar, Allah'n korumas altna girmi olan kiilerin ta kendileridir. 34,35 Onlar iin Rableri nezdinde diledikleri eyler vardr. te bu, Allah'n, onlarn nceden yaptklarnn en ktsn rtmesi, ilemekte bulunduklarnn en gzeline, ecirlerini karlk olarak vermesi iin iyilik-gzellik retenlerin karldr. 36 Allah, kuluna kfi deil midir? Onlar ise seni, O'nun astlarndan kimseler ile korkutuyorlar. Ve Allah kimi artrsa, artk ona klavuz olan biri yoktur. 37 Kime de Allah klavuz olursa, artk onu da artan biri yoktur. Allah, ok gl, suluyu yakalayp, cezalandrarak adalet salayan deil midir? 38 Ve sen, gerekten onlara: O gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sormu olsan, kesinlikle Allah! diyeceklerdir. De ki: yleyse Allah'n astlarndan ardklarnz hi dndnz m? Eer Allah, bana bir zarar vermek istediyse, onlar O'nun zararn giderebilen kimseler midirler? Yahut bana bir rahmet dilediyse, onlar O'nun rahmetini engelleyebilen kimseler midirler? De ki: Allah, bana yeter. Sonucu brakanlar, yalnzca O'na sonucu braksnlar. 39,40 De ki: Ey toplumum! Siz bulunduunuz yer zere aln. phesiz ben de alan biriyim. Artk kendisini rsva edecek azabn kime geleceini ve kalc bir azabn kimin zerine yerleeceini yaknda bileceksiniz. 41 phesiz Biz bu kitab sana, insanlar iin hak ile indirdik. O hlde kim klavuzland doru yolu bulduysa artk kendi lehinedir. Kim de saptysa artk o, srf kendi aleyhine olarak sapar. Ve sen onlarn zerine onlar ayakta tutan bir sorumlu deilsin. 42 Allah, o nefisleri, lmeleri srasnda, onlara gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlatrr. lmeyenleri de uyuduklarnda; artk haklarnda lm gerekletirdiklerini alkoyar, dierlerini de ad konmu bir sre sonuna kadar salverir. phesiz bunda dnen bir toplum iin nice almetler/gstergeler vardr. 43 Yoksa onlar, Allah'n astlarndan birtakm desteki, yardmc, torpilciler mi edindiler? De ki: Onlar hibir eye g yetiremez ve akl erdiremezse de mi byle yapacaksnz? 44 De ki: Btn yardm, destek, kayrma Allah'ndr. Gklerin ve yerin mlk yalnzca O'nundur. Sonra yalnzca O'na dndrlrsnz. 45 Ve Allah, bir tek olarak anld zaman hirete inanmayan kiilerin yrekleri burkulur da, O'nun astlarndan olan kimseler anld zaman derhal yzleri glverir. 46 De ki: Ey gklerin ve yerin yoktan yaratcs/paralaycs, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei ve varlklarn akl ve duyularla gzlenenlerini bilen Allah'm! Kullarn arasnda, ekiip durduklar o eyler hakknda Sen hkm vereceksin. 47 Ve eer btn yeryzndekiler ve onunla birlikte bir o kadar da irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kiilerin olsayd, kymet gn azabn ktlnden kurtulmak iin onu kesinlikle kurtulmalk verirlerdi. Ve onlarn hi hesaba katmadklar eyler, Allah tarafndan onlar iin meydana karlr. 48 Ve kazandklarnn ktlkleri onlar iin meydana km ve kendisiyle alay edip durduklar eyler, kendilerini epeevre sarmtr. 49 te, insana bir sknt dokunuverince Bize yalvarr, sonra kendisine tarafmzdan bir nimet bahettiimiz zaman da: O, bana bir bilgi zerine verildi der. Aslnda verilen nimetler, bir imtihan aracdr. Velkin onlarn ou bilmezler. 50 Gerekten O bana bir bilgi zerine verildi szn, bunlardan nceki kimseler de syledi de o kazandklar eyler, kendilerine yarar salamad.

32

Sonunda kazandklar eylerin ktlkleri, kendilerine isabet etti. unlardan irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm olan o kimseler; onlarn da kazandklar eylerin ktlkleri kendilerine isabet edecektir. Ve onlar ciz brakanlar deildir. 52 Hl, phesiz Allah'n, rzk dilediine yaydn ve llendirdiini bilmediler mi? phesiz bunda iman edecek bir toplum iin kesinlikle nice almetler/gstergeler vardr. 53 De ki: Ey nefislerine kar snr am olan kullar! 250 Allah'n rahmetinden mit kesmeyin. phesiz Allah, gnahlar tmden balar. phesiz O, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 54 Ve size azap gelmeden nce Rabbinize ynelin ve O'na teslim olun. Sonra yardm edilmezsiniz. 55-58 Ve anszn azap gelmeden, kiinin, Allah'n yannda, yaptm lszlklerden dolay yazk bana! Dorusu ben alay edenlerdendim demesinden yahut Allah, bana doru yolu gsterseydi, her hlde ben Allah'n korumas altna girmi kimselerden olurdum demesinden veya azab grd zaman, Bana bir geri dn olsayd da ben de o iyilik-gzellik retenlerden olsaydm demesinden nce Rabbinizden size indirilenin en gzelini izleyin. 59 Tam tersi, sana yetlerim geldi de sen onlar hemen yalanladn, byklk tasladn ve kfirlerden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden oldun. 60 Ve o kymet gn, Allah'a kar yalan syleyen kiileri yzleri kararm olarak greceksin. -Kibirlenenler iin cehennemde yer yok mu?61 Allah'n korumas altna girmi olan kiileri de Allah baarlar sebebiyle/korunaklarnda kurtarr. Onlara fenalk dokunmaz ve onlar zlmezler de. 62 Allah, her eyin oluturucusudur. O, her eyin belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr. 63 Btn gklerin ve yerin anahtarlar yalnzca O'nundur. Allah'n yetlerini rtbas eden kimseler; ite onlar, zarara urayanlarn ta kendileridir. 64 De ki: Buna ramen siz, bana Allah'tan bakasna kulluk etmemi mi emrediyorsunuz, ey cahiller! 65,66 Ve andolsun ki sana ve senden ncekilere yle vahyedildi: Andolsun ki eer ortak koarsan amelin kesinlikle boa gidecek ve kesinlikle kaybedenlerden olacaksn. Onun iin, tam aksine, yalnz Allah'a kulluk et ve sahip olduu nimetlerin karln deyenlerden ol. 67 Ve onlar Allah' hakkyla takdir etmediler/deerlendirme yapamadlar. Ve yeryz, kymet gn O'nun avucundadr. Gkler de O'nun kudretiyle drlmtr. O, onlarn ortak kotuklarndan arnk ve ok ycedir. 68 Ve sra flenmitir251 de Allah'n diledii hari, gklerde kim var, yerde kim varsa arplp yklvermitir. Sonra ona baka bir daha flenmitir de onlar kalkmlar karda bakp duruyorlar. 69 Ve yeryz Rabbinin nruyla aydnlanm, kitap konulmu, peygamberler ve tanklar getirilmi ve aralarnda hak ile karar verilmitir. Ve onlara hakszlk edilmez. 70 Ve Allah, ne amel yaptysa herkese karln kesinlikle tam olarak deyecek. Ve Allah, onlarn yaptklarn en iyi ekilde bilendir. 71 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olanlar, kesinlikle blk blk cehenneme sevk olunacak. Sonunda oraya vardklarnda kaplar alacak. Ve onun bekileri onlara: inizden size Rabbinizin yetlerini okuyan, bu gnnzle karlaacanza dair sizi uyaran eliler gelmedi mi? diyecekler. Onlar: Evet geldi diyecekler. Velkin kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden zerine azap kelimesi hak oldu.

51

250 251

Bkz. 245 nolu not. Bkz. 27 nolu not.

72Srekli olarak iinde kalmak zere girin cehennemin kaplarndan denildi. Byklk taslayanlarn yeri ne ktdr! 73 Rablerine kar Allah'n korumas altna girmi olan kiiler de kesinlikle cennete blk blk sevk edilecek. Sonunda oraya vardklar, kaplar ald ve bekileri onlara: Selm sizlere, tertemiz geldiniz! dedii zaman Sonsuz olarak iinde kalmak zere haydi girin oraya! denilecek. 74 Onlar da: Bize vaadini doru karan ve bizi bu arza vris yapan ve cennette bizi istediimiz yerde konup grten o Allah'a sonsuz vgler olsun dediler. te, alanlarn dl ne gzeldir! 75 Ve sen, evrendeki tm gleri252 en byk tahtn253 bir kenarndan dolaanlar254 olarak, Rablerinin vgsyle birlikte Allah' noksan sfatlardan arndrdklarn grrsn. Ve onlarn aralarnda dl, ceza hak ile gerekletirilmitir. Ve lemlerin Rabbi Allah'a sonsuz vgler olsun denilmektedir. (59/39, Zmer/8-75)

252 253 254

Bkz. 56 nolu not. Bkz. 37 nolu not. Bu yette, cennet ehline Allah'n tecellisi olarak Allah'n azamet ve kibriyasnn gsterilecei bildirilmektedir. Gsterilecei bildirilen bu ilh tecelli, ok sanatsal bir benzetme ile ifade edilmitir: Allah iktidar tahtnda oturmakta, tm gler ise O'nu arndrarak ve vgleyerek etrafnda dolamaktadr. Burada konu edilen melekler, Bakara/30-34'den oluan pasajda geen meleklere benzemektedir. Allah'n yaratt tm gler, sistemler cennette de Allah' tesbih ve takdis etmektedirler.

MMN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 229
1H/8, Mm/40.255 2,3 Bu kitabn indirilii, ok Gl, En yi Bilen, gnah balayan, tevbeyi kabul eden, azab ok etin olan, bol nimet; ikram sahibi Allah tarafndandr. O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Dn yalnzca O'nadr. 4 Allah'n yetleri hakknda sadece, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler tartr. O hlde onlarn beldeler iinde dnp dolamalar seni aldatmasn. 5 Onlardan nce Nh toplumu ve onlardan sonraki birtakm kart grup yalanlad. Her mmet, kendi elilerini yakalamak iin giriimde bulundu; onunla hakk btlla iptal etmek iin mcdele ettiler. Ben de onlar yakalayverdim. te, azabm nasl oldu? 6 Ve ite bylece kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler zerine Rabbinin phesiz onlar atein ashbdr sz hak oldu. (60/40, Mmin/1-6)

Necm: 230
En byk taht256 tayan, bir de en byk tahtn d kenarndan olan kimseler,257 Rablerinin vgsyle birlikte Kendisini noksan sfatlardan arndrrlar ve O'na inanrlar. man etmi kimseler iin balanma dilerler: Rabbimiz! Sen rahmet ve bilgice her eyi kuattn. Onun iin tevbe eden ve Senin yoluna uyan kimseleri bala ve onlar cehennemin azabndan koru! Rabbimiz! Onlar ve onlarn atalarndan, zevcelerinden ve soylarndan slih olan kimseleri kendilerine vaat ettiin Adn cennetlerine girdir. phesiz Sen en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan ve en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta kendisisin. Onlar ktlklerden de koru. Ve Sen her kimi ktlklerden korursan, artk o gn elbette ona rahmet etmisindir. te bu, byk kurtuluun ta kendisidir. (60/40, Mmin/7-9)
7-9

Necm: 231
phesiz kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimselere seslenilir: Elbette Allah'n buzu, kendinize buzunuzdan daha byktr. Zira siz imana davet olunurdunuz da kfrederdiniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeder dururdunuz. 11 Kfirler dediler ki: Rabbimiz! Sen, bizi iki kere ldrdn, iki kere dirilttin. Artk gnahlarmz itiraf ettik. imdi ka bir yol var m? 12 te bu, u sebeptendir: Siz, bir ve tek olarak Allah'a davet edildiiniz zaman kfrettiniz; inanmadnz. O'na ortak koulunca da inandnz. Artk hkm, o ok yce ve ok byk Allah'ndr. (60/40, Mmin/10-12)
10

255 256 257

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 37 nolu not. Ar tayanlar'dan kast, Allah ile ilgili bilgileri tayanlardr. Bunlar, Allah'n varlna, birliine, ilhlna ve rabliine gsterge olan tm varlklar ve Ar'n sahibi tarafndan grevlendirilmek sretiyle Allah bilgisini, tevhidi bir yerden bir yere gtrenler, Allah' tantp reten peygamberlerdir.

Necm: 232
Allah, size almetlerini/gstergelerini gsteren, sizin iin gkten bir rzk indirendir. Ve ancak gnlden ynelenler t alrlar. 14 yleyse, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler holanmasa da dini sadece Kendisine ait klarak Allah'a dua edin. 15 O, dereceleri ykseltendir, en byk tahtn/en yksek mevkiin sahibidir: O, buluma gn hakknda uyarmak iin Kendi emrinden/ Kendi iinden olan vahyi kullarndan dilediine brakr. 16 O buluma gn, onlar, meydana karlar. Kendilerinden hibir ey Allah'a kar gizli kalmaz. Bugn mlk kimindir?, Sadece tek ve kahredici olan Allah'ndr! 17 Bugn her kii kazandnn karln alacaktr. Bugn hakszlk diye bir ey yoktur. phesiz Allah, hesab ok abuk grendir. 18 Yaklaan gn hakknda da onlar uyar. O zaman kalpler yutkunarak; dehetten rpererek grtlaklara dayanmtr. irk komak suretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan kimse iin ne scak bir dost vardr, ne de itaat edilecek bir desteki, yardmc, iltimas... 19 Allah, gzlerin hainliini ve gslerin gizlediini bilir. 20 Ve Allah hakk gerekletirir. Onlarn O'nun astlarndan yalvardklar kimseler hibir eyi gerekletiremezler. phesiz Allah, en iyi iitenin, en iyi grenin ta kendisidir. (60/40, Mmin/13-20)
13

Necm: 233
Onlar yeryznde gezmediler mi ki kendilerinden nceki kiilerin sonlar nasl olmu grsnler. Onlar, yeryznde kuvvete ve eserce kendilerinden daha etin idiler. Yine de Allah onlar gnahlar sebebiyle alverdi. Ve kendileri iin Allah'tan koruyan biri olmad. 22 te bu, u sebepledir: Kendilerine elileri apak delillerle geliyorlard da onlar kfrettiler; inanmadlar. Bunun zerine Allah da kendilerini alverdi. phesiz O, gldr, cezalandrmas ok etindir. (60/40, Mmin/21-22)
21

Necm: 234
Andolsun Ms'y Firavun'a, Hmn'a ve Karun'a yetlerimizle ve ak bir delil ile eli olarak gnderdik de onlar: Bu bir sihirbaz, byk bir yalancdr dediler. 25 Bylece Ms, katmzdan kendilerine bir hak ile geldii zaman onlar: Ms ile birlikte iman etmi kiilerin oullarn ldrn; kadnlarn ise sa brakn dediler. Kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin dzeni, boa kmakta olandan bakas da deildir. 26 Ve Firavun: Brakn beni, ldreyim Ms'y, o da Rabbini arsn. phesiz ben o'nun, sizin dininizi deitirmesinden veyahut yeryznde kargaa karmasndan korkuyorum dedi. 27 Ms da: phesiz ben hesap gnne inanmayan her kibirliden, benim Rabbim ve sizin Rabbiniz'e snrm dedi. 28,29 Ve Firavun ailesinden imann saklayan bir babayiit adam: Bir adam, Rabbim Allah dedii iin ldrecek misiniz? Hlbuki o, kesinlikle size Rabbinizden delillerle gelmitir. Ve eer o, bir yalanc ise bir bakarsn ki o'nun yalan kendi aleyhine oluvermitir. Ve eer doru ise size yapt tehditlerin bir ksm size isabet eder. phesiz Allah, ar giden bir yalanc kiiye klavuz olmaz. Ey toplumum! Yeryznde aa km olarak bugn ynetim sizindir. Peki, eer gelecek olursa Allah'n hmndan bizi kim yardm edip kurtarr? dedi. Firavun: Ben size grmden bakasn gstermiyorum ve ben sadece size reitliin/akll olmann yoluna klavuzluk ediyorum dedi.
23,24

Yine o iman etmi olan kimse: Ey toplumum! phesiz ben, sizin hakknzda Ahzb'n gn benzerinden; Nh toplumunun, d'n, Semd'un ve daha sonrakilerin maceralarnn benzerinden korkuyorum. Ve Allah, kullar iin bir hakszlk, yanllk istemez. Ey toplumum! phesiz ben, size gelecek o arma-barma/ kama gnnden; arkanza dnp kaacanz gnden korkuyorum. Sizin iin Allah'tan koruyan biri yoktur. Her kimi de Allah artrsa, artk onun iin bir yol gsterici yoktur. Ve andolsun ki, bundan nce size Ysuf delillerle gelmiti. O zaman da o'nun size getirdii eylerde phe edip durmutunuz. Sonunda o ldnde de, Bundan sonra Allah, asla eli gndermez dediniz. Allah, u kendilerine gelmi bir g olmakszn, Allah'n yetleri/almetleri/gstergeleri hakknda mcdele eden, ar giden, pheci olan kiileri ite byle artr. Bu durum, Allah katnda ve iman edenler yannda buz olarak byktr. te Allah, her bbrlenen zorbann kalbi zerine damga basar dedi. 36,37 Ve Firavun: Ey Hmn! Sebeplere; gklerin sebeplerine ulamam iin bana bir kule yap da Ms'nn ilhnn ne olduunu anlayaym. Ve phesiz ben o'nun yalanc olduu kansndaym dedi. te bylece Firavun'a amelinin ktl ssl gsterildi ve yoldan karld. Ve Firavun dzeni, yalnzca kayba/ zarara uratp ac ekme iindedir. 38-44 Yine iman etmi olan o kimse: Ey toplumum! Bana uyun ki size akll olmann yoluna klavuzluk edeyim. Ey toplumum! Bu baya hayat ancak geici bir kazanmdr. hiret ise kesinlikle durulacak yurdun ta kendisidir. Her kim bir ktlk yaparsa, ona ancak yaptnn bir misli ile ceza verilir. Ve erkek veya kadn, her kim mmin olarak dzeltmeye ynelik i ilerse, artk onlar, orada hesapszca rzklanmak zere cennete girerler. Yine: Ey toplumum! Bana ne oluyor ki, siz beni atee davet ediyorken ben sizi kurtulua davet ediyorum! Siz, beni, Allah'a inanmamaya ve benim iin hi bilgi olmayan eyleri O'na ortak komaya davet ediyorsunuz. Ben ise sizi o ok gl ve ok balayc olan Allah'a davet ediyorum. Hi inkr edilemez ki, gerekten sizin beni kendisine davet ettiiniz ey, dnya ve hirette kendisine bir ar olmayan eydir. Ve phesiz dnmz Allah'adr. Ve phesiz snr aanlar, cehennem ashbnn ta kendileridir. Artk siz benim, sizin iin sylediklerimi yaknda hatrlayacaksnz. Ve ben iimi Allah'a havale ediyorum. phesiz Allah, kullarn en iyi grendir dedi. 45,46 Sonra Allah o mmini onlarn kurduklar tuzaklarn ktlklerinden korudu. Firavun'un yaknlarn ise, azabn kts; ate kuatt. Onlar srekli olarak atee arz olunurlar. Kymet kopaca gn ise: Firavun'un yaknlarn azabn en iddetlisine sokun! (60/40, Mmin/23-46)

30-35

Necm: 235
Ve onlar, ate iinde birbirleriyle tartrlarken, zayf olanlar, byklk taslayanlara: phesiz bizler size uyan kimseler idik. imdi siz bizden, ateten bir blm savabiliyor musunuz? derler. 48 Byklk taslayanlar: phesiz hep onun iindeyiz. phesiz Allah, kullar arasnda hkmn vermitir dediler. 49 Ve ate iindeki kimseler, cehennem bekilerine: Rabbinize dua edin de bir gn olsun bizden azaptan biraz hafifletsin dediler. 50 Bekiler: Size elileriniz ak kantlar getirmediler miydi? diye sorarlar. Onlar: Evet, getirmilerdi derler. Bekiler: yle ise kendiniz yakarn derler. Kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin yakarmas sadece aknlktadr/ boa kmtr. (60/40, Mmin/47-50)
47

Necm: 236
phesiz Biz, elilerimize ve iman etmi kiilere u basit dnya yaamnda ve hitlerin kalkt/hitlik edecekleri gnde kesinlikle yardm ederiz. 52 O gn irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapan kimselere zr dilemeleri yarar salamaz. Ve onlara dlanarak mahrum braklma vardr, yurdun en kts de onlar iindir. 53,54 Ve andolsun ki Biz, temiz akl sahiplerine bir yol gsterici ve bir hatrlatma olmak zere Ms'ya yol gsterme verdik ve srloullar'na o kitab miras braktk. 55 O hlde sabret. phesiz Allah'n vaadi haktr. Gnahn iin affedilme iste, srekli olarak Rabbinin vgsyle birlikte Kendisini tm noksanlklardan arndr. 56 phesiz kendilerine gelmi kesin bir delil olmakszn, Allah'n yetleri/almetleri/gstergeleri hakknda mcdele edenler; onlarn gslerinde ancak yetiemeyecekleri bir kibir vardr. Sen hemen Allah'a sn. phesiz O, en iyi iiten ve en iyi grendir. 57 Elbette gklerin ve yerin oluturulmas, insanlarn oluturulmasndan daha byktr. Ama insanlarn ou bilmiyorlar. 58 Ve kr ile gren eit olmaz. man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olanlar ve ktlk yapanlar da eit deildir. Ne kadar da az dnyorsunuz! 59 phesiz o kymet kopu an, elbette gelecektir. Onda hi phe yoktur. Fakat insanlarn ou inanmyorlar. 60 Ve sizin Rabbiniz: Bana yalvarn, dua edin ki size karlk vereyim. phesiz Bana kulluk etmekten byklenen kimseler yaknda horlanm olarak cehenneme gireceklerdir dedi. 61 Allah, iinde dinlenesiniz diye geceyi, gz ac bir aydnlk olarak da gndz sizin iin ayarlayandr. phesiz Allah insanlara kar bir armaan sahibidir. Velkin insanlarn ou verilen nimetlerin karln demezler. 62 te, her eyin oluturucusu Rabbiniz Allah budur. O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. O hlde nasl oluyor da dndrlyorsunuz! 63 te Allah'n yetlerini bile bile inkr eden kimseler byle evriliyorlar. 64 Allah, sizin iin yeryzn bir karargh, g de bir bina yapan, size ekil veren, ki ekillerinizi ne de gzel vermitir ve sizi temiz eylerden rzklandrandr. te O, Rabbiniz Allah'tr. te, lemlerin Rabbi olan Allah ne cmerttir! 65 O, diridir, O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Bu nedenle, dini sadece O'nun iin arndranlardan olarak O'na dua edin. Tm vgler yalnz lemlerin Rabbi Allah'adr. 66 De ki: Bana Rabbimden apak deliller geldii zaman, phesiz ben, sizin Allah' brakp o taptklarnza kulluk yapmaktan kesinlikle men edildim ve ben lemlerin Rabbine teslim olmamla emrolundum. 67O, sonra gl kuvvetli bir aa erimeniz, sonra da ihtiyarlar olmanz, ad konmu bir sreye ermeniz ve de aklnz kullanmanz iin sizi bir topraktan, sonra bir nutfeden, sonra bir embriyodan oluturandr. Sonra O, sizi zayf, ufak-tefek bir ocuk olarak karr. Sizden kimi de, daha nce vefat258 ettiriliyor; gemite yaptklarnz ve yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlatlyor. 68O, yaatr ve ldrr. Artk O, bir emir gerekletirince artk ona sadece Ol! der de o, hemen olur. (60/40, Mmin/51-68)
51

Necm: 237
Allah'n yetleri zerinde tartanlar grmedin mi/hi dnmedin mi? Nasl da dndrlyorlar? Kitab ve elilerimize gnderdiklerimizi yalanlayanlar elbette ileride,
69-76

258

Bkz. 71 nolu not.

boyunlarnda halkalar ve zincirler olarak kaynar suya srlp, sonra atete yaklrlarken bileceklerdir. Sonra onlara: Allah'n astlarndan ortaklar kotuunuz eyler nerededir? denir. Onlar: Bizden kaybolup gittiler; aslnda biz zaten nceleri hibir eye yakarmyorduk derler. te Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri byle saptrr: te bu, yeryznde haksz yere marmanz ve bbrlenmenizden trdr. Orada srekli kalmak zere cehennem kaplarna girin! te, byklenenlerin dura ne de ktdr! (60/40, Mmin/69-76)

Necm: 238
Artk sen sabret, phesiz Allah'n vaadi haktr. Artk onlara yapp durduumuz tehdidin bir ksmn sana gstersek de veya seni vefat ettirsek; gemite yaptklarn ve yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrsak da onlar, yalnzca Bize dndrleceklerdir. 78 Ve andolsun ki Biz senin nnden nice eliler gnderdik. Onlardan kimini sana anlattk, onlardan kimini de anlatmadk. Hibir eli, Allah'n izni/ bilgisi olmakszn bir almet/ gsterge getiremez. Artk Allah'n emri gelince de hak ile gerekletirilir. Btlclar, ite burada kayba, zarara urayp ac ektiler. (60/40, Mmin/77-78)
77

Necm: 239
Allah, onlardan bir ksmna binesiniz diye sizin iin hayvanlar yaratan, ayarlayandr. Onlarn bir ksmndan da yiyorsunuz. Ve sizin iin onlarda daha nice menfaatler vardr. Ve Allah onlarn zerinde gnllerinizdeki bir arzuya erersiniz diye hayvanlar yaratandr, ayarlayandr. Ve siz, onlar zerinde ve gemiler zerinde tanrsnz. 81 Ve Allah size almetlerini/ gstergelerini gsteriyor. Peki, imdi Allah'n almetlerinin/ gstergelerinin hangisini tannmaz hle getirirsiniz? (60/40, Mmin/79-81)
79,80

Necm: 240
Daha yeryznde gezip de kendilerinden ncekilerin sonu nasl olmu bir bakmazlar m? Onlar kendilerinden hem daha ok, hem de kuvvete ve yeryzndeki eserlerinin salaml bakmndan daha etin idiler. yle iken o kazandklar eyler, kendilerine yarar salamad. 83 Ne zaman ki elileri onlara ak delillerle geldi, kendilerinde bulunan bilgiden dolay marklk etmilerdi. Hlbuki o, alay ettikleri ey onlar kuatmt. 84 Sonra da ne zaman hmmz grdler: Allah'n birliine inandk ve O'na ortak kotuumuz eyleri kabul etmedik dediler. 85 Ama hmmz grdkleri zamanki imanlar kendilerine yarar salayacak deildi. Allah'n, kullar hakkndaki srp giden tutumu... te kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler burada kaybettiler, zarara uradlar. (60/40, Mmin/82-85)
82

FUSSILET SRES
MEKKE DNEM

Necm: 241
H/8, Mm/40.259 2-4 Arapa bir Kurn, mjdeleyici ve uyarc olarak, bilen bir toplum iin yetleri ayrntl olarak aklanm/ blm blm ayrlm, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden, engin merhamet sahibi Allah'tan indirilmi bir kitap! Buna ramen onlarn ou yz evirmilerdir. Artk onlar kulak vermezler. 5 Ve onlar: Bizi kendisine ardn eye kar kalplerimiz bir rt/zrh iindedir, kulaklarmzda bir arlk, bizimle senin aranda da bir perde vardr. Artk sen, yapabileceini yap, biz de gerekten yapyoruz dediler. 6,7 De ki: Ben sadece sizin gibi bir beerim. Bana, Sizin ilhnzn bir tek ilh olduu vahyediliyor. O nedenle O'na dosdoru ynelin ve O'ndan balanma dileyin. Ve zekt/vergiyi vermeyen ve hireti bilerek reddeden o kimselerin/ inanmayanlarn ta kendileri olan ortak koanlarn vay haline! 8phesiz ki, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, kendileri iin bitmez tkenmez/baa kaklmaz ecir olanlardr. (61/41, Fusslet/1-8)
1

Necm: 242
De ki: Siz yeryzn iki evrede oluturan gerekten rtp duracak msnz/ inanmayacak msnz? Bir de O'na eler kouyorsunuz! O, lemlerin Rabbidir. 10 Ve O, yeryznn iinde sabit dalar yerletirdi. Orada bereketler meydana getirdi. Orada aratrp isteyenler iin eit olarak/ayrm yaplmadan rzklar drt evrede ayarlad. 11 Sonra duman hlinde bulunan ge yerleti/ egemenlik kurdu 260 da ona ve yeryzne, steyerek veya istemeyerek gelin! dedi. kisi de, Biz isteyerek geldik dediler. 12 Bylece Allah, onlar iki evrede yedi gk olmak zere gerekletirdi ve her gn kendi iini iine ykledi. Biz en yakn g kandillerle ve korumayla ssledik. te bu, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, ok iyi bilenin ayarlamasdr. (61/41, Fusslet/9-12)
9

Necm: 243
Buna ramen onlar, yine yz evirirlerse hemen de ki: Ben sizi d ve Semd'un yldrmnn benzeri bir yldrma kar uyardm. 14 Hani onlara, Allah'tan bakasna kulluk etmeyin! diye nlerinden-arkalarndan [her yanlarndan] eliler gelmiti. Onlar: Eer Rabbimiz isteseydi, kesinlikle melekler indirirdi. Bu yzden biz kendisiyle gnderilmi olduunuz eyleri kesinlikle bilerek reddedenleriz/ inanmayanlarz dediler. 15 d'a gelince de onlar, yeryznde haksz yere byklk tasladlar ve: G bakmndan bizden daha etin kim vardr? dediler. Onlar phesiz kendilerini oluturan Allah'n g olarak
13

259 260

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 52 nolu not.

kendilerinden daha etin olduunu grmediler mi? Ve onlar Bizim yetlerimizi bile bile inkr ediyorlard. 16 Bu yzden Biz de onlara bu en basit dnya hayatnda rezillik azabn tattrmak iin o uursuz gnlerde dondurucu bir kasrga gnderdik. hiret azab ise elbette daha ok rezil edicidir. Onlara yardm da edilmez. 17 Semd'a gelince; ite, Biz onlara doru yolu gsterdik. Fakat onlar krl doru yol zerine sevip tercih ettiler. Bunun zerine kazandklar eyler sebebiyle alaltc azabn yldrm onlar yakalayverdi. 18 Ve Biz iman etmi kimseleri ve Allah'n korumas altna girmi olan kimseleri kurtardk. (61/41, Fusslet/13-18)

Necm: 244
Ve Allah'n dmanlarnn bir araya getirilip toplandklar gn, artk onlar, atee datlrlar. Sonunda oraya geldiklerinde, onlarn iitme, grme duyular ve derileri yaptklar eyler ile ilgili kendi aleyhlerinde hitlik ederler. 21-23 Ve onlar kendi derilerine, Niye aleyhimize hitlik ettiniz? dediler. Onlar dediler ki. Her eyi konuturan Allah, bizi konuturdu ve sizi ilk defa O oluturdu ve O'na dndrlmektesiniz. Siz, iitme, grme duyularnz ve derileriniz aleyhinize hitlik eder diye gizlenmiyordunuz. Velkin yapmakta olduklarnzdan birounu Allah'n bilmeyeceine inandnz. te sizin bu inancnz; Rabbiniz hakknda beslediiniz inancnz, sizi bir ykma uratt, bylelikle zarara, kayba urayp ac ekenlerden oldunuz. 24 imdi eer onlar direterek ortak koma inancn, yalanlamay srdrrlerse, artk onlar iin konaklama yeri atetir. Ve eer zr bildirmeye alsalar, onlar, zr kabul edilecek kimseler deildirler. 25 Ve Biz onlara birtakm yadalarn/blislerini kabuk gibi zerlerine kaplattk, onlar da, nlerinde ve arkalarnda [tm evrelerinde] olanlar kendilerine ssl gsterdiler. Gelmi gemi herkesten, kendilerinden nce gelip-gemi mmetlerde yrrlkte olan Sz261 onlarn zerine hak oldu. phesiz onlar, zarara/kayba urayp ac eken kimseler idiler. (61/41, Fusslet/19-25)
20 19

Necm: 245
Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler: stn gelmeniz iin bu Kurn' dinlemeyin, onun iinde anlamsz eyler yapn/ anlalmasn her trl yolla engelleyin dediler.262 27 Artk Biz, kesinlikle, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedetmi kimselere iddetli bir azap tattracaz. Ve kesinlikle onlara yaptklar amellerin en ktsn karlk olarak vereceiz. 28 te bu, Allah'n dmanlarnn cezasdr; atetir. yetlerimizi bile bile inkr eden kimseler olduklarna ceza olarak, onlar iin orada sonsuzluk yurdu vardr.
26

261 262

Bkz. 77 nolu not. Burada Mekke mriklerinin yapmak istedikleri, insanlarn dikkatinin Kurn'dan baka alanlara kaydrlmas, dinleyenlerin dikkatinin datlmas, fark ettirtilmeyerek ieriinin anlalmasnn engellenmesidir. Bu pln, Kurn'n, Mushaf'taki tertilinin bozulmas, rivyetlerle gerek anlamnn saptrlmas, parantezlerle kiisel grlere malzeme yaplmas, anlamadan okunup bunun sevap saylmas, herkes tarafndan anlalamayaca iddias, abdestsiz okunamayaca fetvas, sosyal ve siyasal ieriinin saklanmas, dinin tek kayna olduunun kabul edilmemesi gibi anlaylarla srp gelmektedir.

Ve o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiiler: Rabbimiz! Bildiimiz-bilmediimiz herkesten bizi doru yoldan saptranlar bize gster. Onlar en aadakilerden olsunlar diye biz onlar ayaklarmzn altnda tutalm dediler. (61/41, Fusslet/26-29)

29

Necm: 246
phesiz, Rabbimiz Allah'tr deyip sonra dosdoru olanlar; onlarn zerine, haberci yetler srekli iner; Korkmayn, zlmeyin. Size vaat edilen cennetle sevinin. Biz, dnya hayatnda ve hirette sizin yol gsterenleriniz, yardmclarnz, koruyanlarnzz. Cennette, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olan, engin merhamet sahibinden bir ikram olarak sizin iin nefislerinizin arzulad her ey var. Orada istediiniz eyler de sizin iindir. 33,34 Ve Allah'a arp/ yakarp slihi ileyen ve Ben, Mslmanlardanm diyen kimseden daha gzel szl kim vardr? Ve gzellikle irkinlik/ iyilikle ktlk bir olmaz. Ktl en gzel eyle sav. O zaman, seninle arasnda dmanlk bulunan kimse, sanki smscak bir yakn'dr. 35 Bu olgun davrana ancak sabredenler kavuturulur, buna ancak byk bir pay sahibi olan kavuturulur. 36 Ve eer eytandan gelen kt bir dnce seni drtecek olursa hemen Allah'a sn. phesiz ki O, en iyi duyann ve en ok bilenin ta kendisidir. (61/41, Fusslet/30-36)
30-32

Necm: 247
Ve gece, gndz, gne ve ay O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. Gnee ve aya boyun eip teslimiyet gstermeyin. Ve eer sadece Allah'a kulluk yapyorsanz, onlar oluturmu olan Allah'a boyun eip teslimiyet gsterin. 38 Buna ramen onlar eer byklk taslarlarsa bilsinler ki, Rabbini iyi tanyan kiiler her zaman O'nun iin Allah' noksan sfatlardan arndrrlar ve onlar hi usanmazlar. 39 phesiz senin yeryzn boynu bkk grp de Bizim onun zerine suyu indirdiimiz zaman, onun titremesi ve kabarmas da O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz ki ona hayat veren, kesinlikle lleri de diriltir. phesiz O, her eye gc yetendir. 40 phesiz almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda doruluktan ayrlp inkra sapan kimseler Bize gizli kalmazlar. O hlde atee atlacak olan kii mi daha hayrldr, yoksa kymet gn gven iinde gelecek kii mi? stediinizi yapn. phesiz ki Allah, yaptnz eyleri en iyi grendir. (61/41, Fusslet/37-40)
37

Necm: 248
phesiz t/Kurn kendilerine geldiinde onu bilerek reddeden kimseler... Ve phesiz o t/Kitap, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan, vlen, vgye lyk bulunan tarafndan indirilmedir. nnden ve ardndan/ hibir tarafndan kendisine btln gelmedii ok erefli bir kitaptr. 43 Senin iin senden nceki elilere sylenenden baka bir ey sylenmiyor. phesiz senin Rabbin kesinlikle balama sahibidir ve ac veren bir azabn sahibidir. 44 Ve eer Biz o d/Kurn' yabanc dilde bir okuma yapsaydk, elbette onlar: yetleri ayrntl olarak verilmeli deil miydi? Yabanc dil mi, Arapa m! diyeceklerdi. De ki: O, iman eden kimseler iin bir klavuz ve bir ifadr. nanmayanlara gelince, onlarn kulaklarnda bir arlk vardr. Ve o t/ Kurn, onlar zerine bir krlktr. Onlara ok uzak bir mekndan seslenilmektedir.
41,42

Ve andolsun ki Biz Ms'ya Kitab' vermitik de onda anlamazla dld. Eer Rabbin tarafndan gemi Sz263 olmasayd kesinlikle aralarnda gerekletirilmiti. Ve phesiz onlar, bundan [Kurn'dan] kesinlikle pheci bir yetersiz bilgi iindedirler. (61/41, Fusslet/41-45)

45

Necm: 249
Her kim slihi ilerse artk kendi iin yapm olur. Kim de bir ktlk yaparsa, artk kendi aleyhinedir. Ve senin Rabbin kullara hi mi hi hakszlk eden biri deildir. 47 O saatin bilgisi sadece Allah'a braklr. Onun bilgisi dnda hibir meyve kabuundan kmaz, hibir dii gebe kalmaz ve dourmaz, dk yapmaz. Ve Allah, onlara: Benim ortaklarm nerede? diye seslendii gn, onlar: Bizden hibir hit olmadn Sana arz ederiz derler. 48 nceden tapmakta olduklar eyler de kendilerinden uzaklap kayboldu. Onlar kendileri iin kaacak bir yer olmadn da iyice anladlar. 49 nsan, hayr istemekten usanmaz, kendisine bir ktlk dokununca da hemen, zgndr, mitsizdir. 50 Ve eer kendisine dokunan skntdan sonra, kendisine tarafmzdan bir rahmet tattrsak, hi kukusuz Bu benim hakkmdr. Ve kymetin kopu annn geleceini sanmyorum. Ve eer Rabbime dndrlrsem, O'nun katnda hi phesiz, benim iin en gzeli vardr der. Bu nedenle kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, yaptklarn kesin bildireceiz ve onlara, kesinlikle kaba bir cezadan tattracaz. 51 Ve Biz insana nimet verdiimiz zaman o yz evirir, yan izer. Kendisine bir ktlk dokunduu zaman da geni geni dua sahibidir; yalvarr da yalvarr. 52 De ki: Hi dndnz m? Eer Kurn, Allah katndan olup da sonra siz bu gerei rtbas etmiseniz Kendisi uzak bir ayrln iinde bulunan kimseden daha sapk kim olabilir? 53 Onun hak olduu ortaya kncaya kadar, hem d dnyada, hem kendi bnyelerinde264 almetlerimizi/ gstergelerimizi onlara gstereceiz. Rabbinin phesiz her eye tank olmu olmas da yetmedi mi? 54 Gznz an! phesiz onlar Rablerine kavumaktan bir phe iindedirler. Gznz an! phesiz Allah, her eyi kuatandr. (61/41, Fusslet/46-54)
46

263 264

Bkz. 200 nolu not. Gnmz itibariyle, Kurn'da ortaya konan enfs ve fk mucizelerden bir ksm unlardr: Enfs mucizeler: Her insanda koruyucu hcrelerin varl, eler hlinde yaratlma, meninin bir karm olduu, cinsiyetin belirlenmesi, rahim duvarnda asl olma, bir inemlik et paras olma, kemiklerin oluumu ve etle kaplanmas, karanlkta yaratlma... fk mucizeler: Evrenin srekli genilemesi, yokluktan yaratlma, evrenin gaz aamas, evrendeki mkemmel yrngeler, gnein akp gitmesi, gne ve ayn fark, ayn yrngesi, gn ve yerin tabakalar, gn korunmuluu, gn geri evirdikleri, gn direksiz ykselii, dnyann geoit [devekuu yumurtasna benzeyen, tam kre olmayan, kutuplardan bask, kremsi] ekli, dnyann ve uzayn aplar, dndke kutuplarn basklamas, dnyann dn, alayc rzgrlar, yamurdaki l, suyun evrimi, kazk eklindeki dalar, petroln oluumu, solunum ve fotosentez, ge ykselmenin zorluu, bitkilerdeki erkeklik ve diilik... Saydmz bu biyolojik, fiziksel ve kevn olgular, Kurn'n indii dnemde bilinmeyen eylerdir. Bu nedenledir ki, bilimin yeni kefettii sistemlerin Kurn'da yer almas, Kurn'n Allah'tan geldiine ak ve kesin bir kanttr.

R SRES
MEKKE DNEM

Necm: 250
H/8, Mm/40, Ayn/70, Sn/60, Kf/100.265 3 En stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah, sana ve senden ncekilere ite byle vahyeder. 4 Gklerde ve yerde olan eyler sadece O'nundur. O, ok ycedir, ok byktr. 5 Gkler stlerinden neredeyse atlayacaklar. Tm gler ise Rablerinin vgsyle birlikte noksan sfatlardan arndryorlar ve yeryznde bulunan kimseler iin balanma diliyorlar. Gznz an! phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 6 Ve O'nun astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinen kimseler; Allah onlarn zerinde yaptklarn kayda almaktadr. Ve sen onlarn zerinde canl-cansz tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan biri deilsin. 7 te bylece Biz, kentlerin anasn ve onun kysndaki kiileri uyarasn ve kendisinde hi phe olmayan toplanma gn ile uyarasn diye sana Arapa bir Kurn vahyettik. Bir grup cennettedir, bir grup da cehennemdedir. 8 Ve eer Allah dileseydi kesinlikle onlar bir tek nderli toplum yapard. Fakat O, dileyeni rahmetinin iine girdirir. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da, kendileri iin bir koruyucu, yol gsterici yakn ve bir yardmc olmayanlardr. 9 Yoksa O'nun astlarndan birtakm yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar m kabulleniyorlar? te Allah, yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknn ta kendisidir. Ve O, lleri diriltir ve O, her eye gc yetendir. 11te O, gklerin ve yerin yoktan yaratcsdr/paralaycsdr. O sizin iin kendinizden eler ve hayvanlardan iftler yaratmtr. O, sizi bu dzenin ierisinde retip oaltyor. O'nun benzeri hibir ey yoktur. Ve O, en iyi iitendir, en iyi grendir. 12Gklerin ve yeryznn kilitleri yalnzca O'nundur. O, diledii kimse iin rzk geniletir ve ayarlar. phesiz ki O, her eyi en iyi bilendir. 13 Allah, dinden Nuh'a ykmllk olarak ulatrd eyi, sana vahyettiimizi, brahim'e, Msya ve sa'ya ykmllk olarak ulatrdmz eyi yaam yolu yapt: Dini hayata geirin, ayakta tutun ve onda ayrla dmeyin. Senin kendilerini davet ettiin ey, ortak koan kimselere ar geldi. Allah, dilediini kendine seer ve kalpten yneleni de o davet edilene klavuzlar. 14 Ve onlar, ancak kendilerine bilgi geldikten sonra, aralarndaki taknlk yznden ayrla dtler. Eer Rabbin tarafndan ad konmu bir sre sonuna kadar sz gememi olsayd aralarnda kesinlikle gerekletirilirdi. Ve phesiz kendilerinden sonra Kitab'a vris klnan kiiler, Kurn'dan kesinlikle kararszla gtren bir kuku iindedirler. 15,10 te bunun iin sen, davet et ve sana emredildii gibi dosdoru ol. Onlarn bo ireti arzularna uyma ve de ki: Ben, Allah'n kitaptan indirdiine inandm ve ben, aranzda adaleti gerekletirme grevi ile emrolundum. Allah, bizim Rabbimizdir sizin de Rabbinizdir. Bizim yaptklarmz yalnzca bize, sizin yaptklarnz da yalnzca size aittir. Sizinle bizim aramzda hibir delile yer yoktur. Allah, bizi bir araya toplayacaktr. Dn de yalnz O'nadr. Ve hakknda ihtilfa dtnz herhangi bir ey; artk onun hkm Allah'a aittir. te bu, benim Rabbim Allah'tr. Ben, yalnz O'na iin sonucunu havale ettim ve ben, yalnz O'na yneliyorum.266
1,2

265 266

Bkz. 8 nolu not. Resmi Mushaf'taki 10. yeti, teknik ve anlam bilgisi gerei 15. yetten sonra tertip ettik.

(62/42, r/1-9, 11-15, 10)

Necm: 251
Ve kendisine karlk verildikten sonra Allah hakknda tartanlar; onlarn kantlar Rableri katnda iptal edilmitir. Ve onlarn zerinde bir gazap vardr, etin azap da onlar iindir. 17 Allah, bu kitab ve teraziyi/ ly hakla indiren Zat'tr. Ve sana ne bildirir ki, belki de o kymetin kopu zaman ok yakndr! 18 Ona inanmayan kimseler kymetin abuk gelmesini istiyorlar. nananlar ise ondan korkuyla titrerler ve onun gerek olduunu bilirler. yi bilin ki kymetin kopu zaman hakknda tartanlar kesinlikle geri dn olmayan bir sapklk iindedirler. 19 Allah kullarna ok armaan verendir. Dilediini/ dileyeni rzklandrr. Ve O, her eye gc yetendir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr. 20 Her kim hiret ekinini isterse, Biz onun ekininde, onun iin arttrrz. Ve her kim dnya tarlasn isterse ona da ondan veririz. Ve onun iin hirette hibir nasip yoktur. (62/42, r/16-20)
16

Necm: 252
Yoksa onlarn, Allah'n dinde izin vermedii eyi kendileri iin meru klm ortaklar m vardr? Eer Fasl Sz267 olmasayd, aralarnda kesinlikle ileri bitirilmiti. Ve phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar; kendileri iin ac bir azap olanlardr. 22 Kendilerine vaki olduunda kazandklar eylerden dolay irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimselerin rktklerini grrsn. man etmi, dzeltmeye ynelik ileri yapm kimseler de cennetlerin bahelerindedirler. Rablerinin yannda onlar iin istedikleri eyler vardr. te bu, byk armaann ta kendisidir. 23 te bu, Allah'n, iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan kullarna mjdeledii eydir. De ki: Ben bu tebliime kar sizden yaknlkta sevgiden baka hibir cret istemiyorum. Ve her kim bir iyilik-gzellik yaparsa, Biz onun iin onda iyilii-gzellii artrrz. phesiz ki Allah ok balaycdr, karln verendir. 24 Ya da onlar, Allah'a kar yalan uydurdu mu diyorlar? te eer Allah dilerse senin de kalbini mhrler; btl yok eder ve szleriyle hakk gerekletirir. phesiz ki O, gslerde bulunan eyleri ok iyi bilendir. (62/42, r/21-24)
21

Necm: 253
Ve O, kullarnn tevbesini kabul eder, ktlklerden affeder ve sizin ilemekte olduunuz eyleri bilir. 26 Ve O, iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapanlara karlk verir ve onlara armaanlarndan daha fazlasn verir. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler ise, iddetli bir azap onlar iindir. 27 Ve eer Allah rzk kullarna yaysayd/ deseydi [bol bol verseydi], kesinlikle yeryznde azgnlk ederlerdi. Velkin Allah dilediini belli bir lye gre indiriyor. phesiz ki O, kullarndan en ok haberi olandr, en iyi grendir. 28 Ve O, insanlar mitlerini kestikten sonra yamuru indiren ve rahmetini yayandr. Ve O, vlmeye lyk olandr, yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr.
25

267

Bkz. 200 nolu not.

Ve gklerin, yeryznn oluturulmas ve gklerde ve yerde her dbbehden/canldan tretip yaymas, O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. Ve O, diledii zaman onlarn hepsini toplamaya gc yetendir. 30 Ve size musibetten isabet eden eyler, ite kendi ellerinizle kazandklarnz yzndendir. O da ounu affediyor. 31 Ve siz yeryznde ciz brakclar deilsiniz. Ve sizin, Allah'n astlarndan, bir yaknnz yoktur, yardmcnz da yoktur. 32-35 Denizde dalar gibi akp gidenler de O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. Eer O dilerse rzgr durdurur da giden gemiler denizin srtnda duruverirler. phesiz bunda tm ok sabreden ve kendisine verilen nimetlerin karln ok ok deyen kimseler iin nice almetler/ gstergeler vardr. Yahut Allah, onlarn kazandklar eyler sebebiyle o gemileri deiime/ ykma uratr. Birounu da balar. Ve yetlerimiz/ almetlerimiz/ gstergelerimiz hakknda mcdele edenler kendileri iin kaacak bir yer olmadn bilirler. 36-39 te, verilen herhangi bir ey basit dnya hayatnn kazanmdr. Sadece dnya hayatnn geici bir menfaatidir. Allah katnda bulunanlar [nimetler, dller] ise; iman etmi ve sadece Rablerine iin sonucunu havale eden kimseler iin, gnahn byklerinden ve hayszlktan kanan ve fkelendikleri zaman balayan kimseler iin, Rablerinin arsna cevap veren, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], ileri de kendi aralarnda grme, danma olan, kendilerini rzklandrdmz eylerden harcamada bulunan kimseler iin ve kendilerine bir hakszlk ve saldr isabet ettii zaman birbirleriyle yardmlaan/ intikam alan kimseler iin daha hayrl ve daha kalcdr. (62/42, r/25-39)

29

Necm: 254
Ve bir ktln cezas, onun gibi bir ktlktr. Ama kim affeder ve dzeltirse, artk onun creti Allah'a aittir. phesiz ki O, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar sevmez. 41 Kim de hakszla uradktan sonra hakkn alrsa, ite onlarn aleyhine bir yol yoktur. 42 Yol ancak, insanlara hakszlk eden ve yeryznde haksz yere taknlk eden kimseler aleyhinedir. te onlar, kendileri iin ac bir azap olanlardr. 43 Her kim de sabreder ve kusuru balarsa, phesiz ite bu, kesinlikle ilerin azmindendir. 44 Ve Allah her kimi saptrrsa artk bundan sonra onun iin hibir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn yoktur. Ve sen, azab grdklerinde irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn: Geri dn yerine bir yol var mdr? dediklerini grrsn. 45 Ve sen, onlar aalktan dolay balar ne eilmi, gz ucuyla gizli gizli etrafa bakarlarken atee sunulduklarn greceksin. man etmi kimseler de: phesiz zarara urayanlar, kendilerini ve ailelerini, yaknlarn kymet gn zarara uratm olan kimselerdir dediler. Gznz an! phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar devaml bir azap ierisindedirler. 46 Onlar iin Allah'n astlarndan kendilerine yardm edecek hibir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn yoktur. Allah kimi de saptrrsa, artk onun iin herhangi bir yol yoktur. 47 Allah'tan, kendileri iin dn yeri olmayan geri evrilemeyecek gn gelmeden nce, Rabbinizin arlarna karlk veriniz. O gn, sizin iin snacak bir yer yoktur, sizin iin tanmayacak hle getirmek/ tannmamak da yoktur. 48 Buna ramen eer onlar yz evirirlerse bilsinler ki, Biz, seni onlarn zerine bir beki olarak gndermedik. Sana den sadece teblidir. Ve Biz, phesiz insana tarafmzdan bir rahmet
40

tattrdmz zaman ona sevindi; eer elleriyle yaptklar yznden kendilerine bir ktlk isabet ederse de, o zaman grrsn ki phesiz o insan ok nankrdr. (62/42, r/40-48)

Necm: 255
Gklerin ve yeryznn hkmranl yalnz Allah'ndr. O, dilediini oluturur, dilediine kz ocuk baheder, dilediine de erkek ocuk baheder. Yahut Allah onlar erkek ve kz olmak zere eletirir. Dilediini de ksr yapar. phesiz O, en iyi bilendir, ok gl olandr. 51 Ve bir beer iin, bir vahiy268 ile veya perde arkasndan yahut bir eli gnderip de izniyle/ bilgisiyle dilediini vahyetmesi dnda Allah'n kendisine sz sylemesi olmaz. phesiz O, ok yce ve ycelticidir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr. 52,53 te bylece Biz, sana da Kendi emrimizden/Kendi iimizden olan ruhu/ Kurn' vahyettik. Sen, kitap nedir, iman nedir bilmezdin. Fakat Biz onu, kullarmzdan dilediimizi kendisiyle klavuzladmz bir nr/k yaptk. Hi kukusuz sen de dosdoru bir yola; gklerde ve yerde bulunanlar Kendisi iin olan Allah'n yoluna klavuzluk etmektesin. Gznz an, btn iler yalnz Allah'a dner. (62/42, r/49-53)
49,50

268

Bkz. 54 nolu not.

ZUHRUF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 256
H/8, Mm/40.2692,3Apak/aklayan kitap kanttr ki Biz onu aklnz kullanasnz diye Arapa bir okuma yaptk. 4 Ve phesiz Kurn, Bizim nezdimizdeki ana kitapta gerekten ok ycedir ve yasalar iermektedir, salamdr/ bozulmas engellenmitir. 5 Peki, Biz, siz snr aan bir toplum oldunuz diye o t'/ Kurn' size gndermekten vaz m geelim? 60 Ve eer Biz, dileseydik, sizden, yeryznde yerinize geecek melekler yapardk.270 6-8 Ve Biz ncekilere de nice peygamberler gndermitik. Onlar, kendilerine gelen her peygamberi kesinlikle alaya alyorlard da Biz, kuvvete onlardan daha gl olanlar deiime/ ykma uratverdik. ncekilerin rnei de geti. (63/43, Zuhruf/1-5, 60, 6-8)
1

Necm: 257
Ve hi kukusuz eer sen onlara: Gkleri ve yeri kim oluturdu? diye sorsan, kesinlikle: Onlar en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olan, ok iyi bilen oluturdu diyeceklerdir. 10 O Allah ki, yeryzn sizin iin bir beik yapt. Orada klavuzlandnz doru yolda gidesiniz diye birtakm yollar da yapt. 11 Ve O Allah ki, suyu gkten belli bir l ile indirdi. Sonra Biz, onunla l bir beldeyi canlandrdk. te siz, byle karlacaksnz. 12-14 Ve O, btn eleri oluturdu ve siz onlarn srtna binip zerlerine yerleirsiniz. Sonra onun zerine yerletiiniz zaman, Rabbinizin nimetini anarak: Bunlar bizim hizmetimize veren/ bunlar yararlanacamz zelliklerde yaratan Allah eksikliklerden arnktr. Yoksa bizim bunlara gcmz yetmezdi. phesiz biz de yalnzca Rabbimize dneceiz diyesiniz diye sizin iin gemilerden ve hayvanlardan bineceiniz eyleri var etti. 15 Ve onlar, O'nun iin Kendi kullarndan bir para kabllendiler. phesiz u insan kesinlikle apak bir nankrdr. 16 Yoksa O, oluturduklarndan kzlar edindi de oullar size mi seti? 17 Onlardan biri, Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] yaktrd/ kz ile mjdelendii zaman yz simsiyah kesilir. Ve o, yutkunup duran biridir. 18 Ve yoksa onlar, mcevherler ierisinde yetitirilip de mcdelede apak olmayan m tercih ediyorlar? 19 Onlar Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] kullarnn ta kendisi olan melekleri de dii saydlar. Onlar, onlarn oluturuluuna tank m oldular? Onlarn tanklklar yazlacak ve onlar sorguya ekileceklerdir. 20 Ve onlar: Eer Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] dileseydi, biz onlara tapmazdk dediler. Onlarn buna dair hibir bilgileri yoktur. Onlar sadece uyduruyorlar. 21 Yoksa Biz kendilerine bundan nce bir kitap verdik de imdi onlar, ona m tutunuyorlar?
9

269 270

Bkz. 8 nolu not. Resmi Mushaf'taki 60. yeti, burada tertip ettik.

Aksine, onlar: phesiz biz babalarmz bu nderli toplum zerinde bulduk, biz de onlarn izleri zerinde klavuzlandmz doruya erdirilmi kimseleriz dediler. (63/43, Zuhruf/9-22)

22

Necm: 258
Ve ite byle Biz, senden nce de hangi kente bir uyarc gndermisek, kesinlikle orann mark varlkl kimseleri: phesiz biz, babalarmz bir nderli toplum zerinde bulduk. Biz de kesinlikle onlarn izlerine uyanlarz demilerdi. 24 Gnderilen uyarc; Eer size babalarnz zerinde bulduunuz eyden daha dorusunu getirmisem de mi? dedi. Onlar: phesiz biz, sizin kendisiyle gnderildiiniz eyi bilerek reddedenleriz/ inanmayanlarz dediler. 25 Bunun zerine Biz de onlar yakaladk, cezalandrmak sretiyle adaleti saladk. Hadi, yalanlayanlarn sonu nasl oldu bir bak! 26,27Ve hani bir zamanlar brhm babasna ve toplumuna: phesiz ben sizin taptnz eylerden uzam. Beni yoktan yaratan ayr. phesiz ki artk O, beni doru yola iletecektir dedi.28brhm bu sz, onlarn dnmesi iin ardndan gelecek olanlara devaml kalacak bir sz yapt. 29 Tam tersi, Ben bunlar da babalarn da kendilerine hak/gerek ve aklayc bir eli gelinceye kadar kazanlandrdm. 30 Ve hak/ gerek kendilerine geldii zaman onlar: Bu, bir bydr ve phesiz biz onu bilerek reddedenleriz/ inanmayanlarz dediler. 31 Yine onlar: Bu Kurn, u iki ehirden bir byk adama indirilmeli deil miydi? dediler. 32 Rabbinin rahmetini onlar m paylatryorlar? u basit dnya hayatnda, onlarn geimliklerini aralarnda Biz paylatrdk Biz. Birbirlerine ilerini grdrsnler diye Biz, onlarn bir ksmn bir ksmnn zerine derecelerle ykselttik. Ve Rabbinin rahmeti onlarn biriktirdikleri eylerden daha hayrldr. 33-35 Ve eer insanlar, bir tek nderli, gerei bilerek reddeden toplum olmayacak olsalard, Biz, Rahmn' [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'] bilerek reddeden / inanmayan kimselerin evlerine gmten tavanlar ve zerine kacaklar merdivenler, onlarn evleri iin kaplar, zerine yaslanacaklar koltuklar ve altndan ss eyalar yapardk. Bunlarn hepsi basit dnya hayatnn kazanmndan baka bir ey deildir. hiret ise Rabbinin katnda, Allah'n korumas altna girmi olan kiiler iindir. 36,37 Ve her kim Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] dnden, anlmasndan krleirse Biz ona bir eytan musallat ederiz de artk o, onun iin akrandr/ yandatr; ve phesiz ki yandalar/ akranlar, krleenleri Yol'dan karrlar. Onlar da kendilerinin klavuzlandklar doru yolda olduklarn sanrlar. 38 Sonunda Bize gelince: Keke seninle benim aramda dou ile bat arasndaki kadar bir uzaklk olsayd der. yleyse bu ne kt bir akrandr/ yandatr! 39 Ve bugn pimanlk duymanz size hibir yarar salamayacak. Siz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yaptnz zaman kesinlikle azapta ortaklarsnz. (63/43, Zuhruf/23-39)
23

Necm: 259
O hlde sarlara sen mi iittireceksin? Yahut krlere ve apak bir sapklk iinde bulunanlara sen mi klavuzluk edeceksin? 41 Artk eer Biz, seni alp gtrsek bile phesiz Biz, onlar cezalandrarak adaleti salarz. 42 Yahut da onlara vaat ettiimiz azab sana gsteririz. nk Biz, onlarn aleyhlerine g yetirenleriz.
40

yleyse sen, sana vahyedilene sarl. phesiz ki sen dosdoru bir yol zerindesin. Ve phesiz sana vahyedilen [Kurn], senin iin de, toplumun iin de gerekten bir ttr/an-ereftir siz ondan sorgulanacaksnz. 61,62 Ve phesiz sana vahyedilen [Kurn], o kymetin kopuu iin kesinlikle bir bilgidir: Sakn kymetin kopuu hakknda pheye dmeyin ve bana uyun. Bu, doru yoldur. Ve sakn eytan sizi alkoymasn. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr. 271 45 Ve sen, elilerimizden senden nce gnderdiimiz kiilere sor, Biz Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] astlarndan kulluk edilecek ilhlar tanm myz? (63/43, Zuhruf/40-44, 61-62, 45)
44

43

Necm: 260
Ve hi kukusuz Biz, Ms'y yetlerimizle/ almetlerimizle/ gstergelerimizle Firavun'a ve onun ileri gelenlerine eli gnderdik de o: Gerekten ben lemlerin Rabbinin elisiyim demiti. 47 Sonra da Ms yetlerimizi/ almetlerimizi/ gstergelerimizi onlara getirince, onlar hemen yetlere glverdiler. 48 Ve Bizim onlara gsterdiimiz her bir almet/ gsterge bir nceki almetten/ gstergeden kesinlikle daha byktr. Ve onlar dnerler diye Biz onlar azapla yakaladk. 49 Onlar da: Ey byc! Sende olan ahdi/ sana verdii sz hrmetine, bizim iin Rabbine dua et. phesiz biz kesinlikle klavuzlandmz doru yola gireceiz dediler. 50 Fakat ne zaman ki azab kendilerinden kaldrdk, o zaman onlar szlerinden dnverirler. 51-53 Ve Firavun, toplumunun iinde seslendi: Ey toplumum! Msr hkmdarl ve altmdan akp giden u rmaklar benim deil mi? Hl grmyor musunuz? Yahut ben, u zavallnn ta kendisi olan; nerede ise meramn anlatamayan kiiden daha hayrl deil miyim? Hem o'nun zerine altn bilezikler atlmal veya kendisiyle beraber smsk saflar hlinde melekler gelmeli deil miydi? dedi. 54 Firavun kendi toplumunu etkisizletirdi de onlar da ona itaat ettiler. phesiz onlar, hak yoldan km kimseler toplumu idiler. 55,56 Sonunda onlar Bizi gazaplandrdklar zaman onlar cezalandrarak adaleti saladk. Sonra da onlar topluca suda boduk. Sonra da onlar sonradan gelecekler iin selef ve rnek yaptk. *** 57 Meryem olu s bir rnek olarak anlatlnca da, senin toplumun, ondan mesafelenip giderler. 58 Ve senin toplumun: Bizim ilhlarmz m daha hayrldr, yoksa o mu Muhammed mi/ s m? dediler. Bu rnei srf seninle tartmak iin ortaya attlar. Aslnda onlar, ar dmanlk eden bir toplumdur. 59 s, sadece Bizim kendisine nimet verdiimiz ve kendisini srloullar'na rnek yaptmz bir kuldur. 63,64 s apak delillerle geldii zaman dedi ki: Ben size hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri getirdim ve hakknda ihtilfa dtnz eylerin bir ksmn size aklayaym diye geldim. O hlde Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. phesiz ki Allah; O, benim Rabbimdir ve sizin Rabbinizdir. yle ise O'na kulluk edin. te bu, doru bir yoldur. 65 Fakat gruplar, s hakknda kendi aralarnda anlamazla dtler. Artk ac bir gnn azabndan dolay, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn vay hline!
46

271

Resmi Mushaf'taki 61-62. yetleri bu paragrafta tertip ettik.

Onlar kendileri farkna varmadan, anszn, kymet annn kendilerine gelmesinden baka bir ey mi bekliyorlar? 67 O gn Allah'n korumas altna girmi kiiler hari tm nderler/ birbirinin izinden gidenler, birbirlerine dmandrlar. (63/43, Zuhruf/46-59, 63-67)

66

Necm: 261
68-70Ey yetlerimize iman etmi ve Mslmanlar olmu olan kullarm! Bugn size korku yoktur ve siz zlmeyeceksiniz. Siz ve eleriniz arlanm olanlar olarak girin cennete! 71-73 Allah'n korumas altna girmi kiilerin evrelerinde altn tepsiler, kadehler dolatrlr. Orada nefislerin arzu duyaca, gzlerin zevklenecei her ey vardr. Ve siz, orada srekli kalacaksnz. Ve ite bu, yapagelmi olduunuz eyler sebebiyle, kendisine son sahip edildiiniz cennettir. Orada sizin iin birok meyveler vardr. Onlardan yiyeceksiniz. 74-76 phesiz ki gnahkrlar cehennem azabnda sreklidirler. Kendilerinden hafifletilmeyecektir. Onlar, orada da mitsizlerdir. Ve Biz, onlara hakszlk etmedik, fakat onlar, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin ta kendileri idiler. 77 Ve onlar seslenirler: Ey Mlik! Rabbin bizim iimizi bitirsin. Mlik: phesiz siz, byle kalacaksnz dedi. (63/43, Zuhruf/68-77)

Necm: 262
Andolsun ki Biz size hakk getirdik. Velkin sizin ounuz hakk irkin gryorsunuz. Yoksa onlar ii salama m almlar/garantiye mi balamlar? te Biz, phesiz salamclarz. 80 Yoksa onlar, phesiz Bizim, onlarn srlarn ve fsltlarn iitmediimizi mi sanyorlar? Evet! itiriz, yanlarnda bulunan elilerimiz de yazyorlar. 81 De ki: Eer Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah] iin bir ocuk olsayd, o takdirde kulluk edenlerin ilki ben olurdum. 82 Gklerin ve yerin Rabbi, en byk tahtn272 Rabbi onlarn niteledikleri eylerden arnktr. 83 Sen hemen brak onlar, kendilerine sz verilen gnlerine kavuuncaya kadar boa urasnlar ve oynayadursunlar. 84 Ve O, gkteki ilh olandr ve yeryznde ilh olandr. Ve O, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr, ok iyi bilendir. 85 Ve gklerin, yeryznn ve her ikisi arasndakilerin mlk sadece Kendisine ait olan Allah ne cmerttir. Kymet annn bilgisi de yalnzca O'nun yanndadr. Ve siz sadece O'na dndrleceksiniz. 86 Ve onlarn, O'nun astlarndan yalvarp durduklar kimseler yardma, destee, iltimasa mlik olamazlar. Ancak hakka hit olan Zat bunun dndadr. Onlar da biliyorlar. 87 Yine andolsun ki, onlara kendilerini kimin oluturduunu sorsan, kesinlikle: Allah derler. O hlde nasl evriliyorlar! 88 Ve onun, Ey Rabbim! Bunlar phesiz imana gelmez bir toplumdur demesi kanttr ki... 89 Artk sen onlardan vazge ve Selm! de. Artk onlar yaknda bileceklerdir. (63/43, Zuhruf/78-89)
79 78

272

Bkz.37 nolu not.

DUHN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 263
H/8. Mm/40.273 2-7 Apak/aklayan Kitab'a yemin olsun ki phesiz Biz, Kendi katmzdan bir i olarak, onu, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler ile dolu/ salam, her iin/ oluun kendisinde ayrt edildii, her eyin bol bol verildii, kazancn bol olduu bir gecede indirdik. phesiz Biz uyarclarz. phesiz Biz, Rabbinden, gklerin, yeryznn ve ikisi arasndakilerin Rabbinden eer kesin inanan kimseler iseniz bir rahmet olarak eli gnderenleriz. phesiz O, en iyi duyann, en iyi grenin ta kendisidir. 8 Ondan baka ilh diye bir ey yoktur. O, yaatr ve ldrr, sizin Rabbinizdir, sizden nceki atalarnzn da Rabbidir. 9Tersine onlar, yetersiz bilgi iinde oynayp duruyorlar. (64/44, Duhn/1-9)
1

Necm: 264
imdi sen, gn, apak bir ktlk getirecei gn gzetle. O ktlk insanlar sarp sarmalar. Bu, elem verici bir azaptr.274 12 Rabbimiz! Bizden azab kaldr. phesiz biz artk kesinlikle inananlarz. 23,14 Nerede onlarda t almak? Hlbuki kendilerine aklayc bir eli gelmiti. Sonra ondan yz evirdiler ve retilmi bir deli/ gizli glerce desteklenen biri! dediler. 15 phesiz Biz azab birazck kaldrrz, siz kesinlikle dnenlersiniz. 16 En byk bir yakalayla yakalayacamz gn, phesiz Biz, suluyu yakalayp ceza vererek adaleti salayanlarz. (64/44, Duhn/10-16)
10,11

Necm: 265
Ve andolsun ki Biz onlardan nce Firavun toplumunu imtihan ettik. Ve onlara ok saygn bir eli gelmiti: Allah'n kullarn bana geri verin. phesiz ben sizin iin gnderilmi gvenilir bir eliyim. Allah'a kar stnlk taslamayn. phesiz ki ben size apak bir g getiriyorum. Ve phesiz ben, beni talayarak ldrmenizden benim Rabbime, sizin Rabbinize sndm. Ve eer siz bana inanmazsanz hemen yanmdan uzaklan. 22 Sonra da Ms: phesiz ki bunlar, sulu bir toplumdur diyerek Rabbine yalvard. 23,24Hadi kullarm geceleyin yrt. phesiz siz izlenen kimselersiniz, tedbirli olun. Bol suyu/ nehiri ok hzl brak. phesiz onlar suda boulmu bir ordudur. 25-27 Onlar, bahelerden, pnarlardan, ekinlerden, saygn makamlardan ve iinde safalar srdkleri nice nimetlerden nicelerini braktlar. 28 te byle! Biz onlar baka baka toplumlara miras braktk. 29 te, gk ve yeryz onlarn zerine alamad. Onlar, sre tannanlar da olmad.
17-21

273 274

Bkz. 8 nolu not. Siyer ve Meaz kitaplarna gre, bisetin ilk yllarnda Mekke cidd bir ktlk dnemi geirmitir. Ktln had safhaya vard gnlerde Eb Sfyn Raslullah'n yanna gelmi ve akrabalk hatrn ortaya koyarak o'ndan ktlk belasn kaldrmas iin Allah'a dua etmesini istemi; Allah'n o bely zerlerinden kaldrmas hlinde Peygamberimize iman edecekleri vaadinde bulunmutur. Ne var ki, Allah onlardan ktl kaldrm, fakat mrikler szlerinde durmayarak irklerine devam etmilerdir.

Andolsun ki Biz srloullar'n o horlayc azaptan, Firavun'dan kurtardk. phesiz o, snr aanlardan, stnlk taslayanlardan biriydi. 32 Andolsun ki Biz srloullar'n bilerek lemler zerine sekin klmtk. 33 Biz onlara iinde apak bir bel bulunan almetlerden/ gstergelerden de vermitik. 34-36 phesiz Mekkeli ortak koanlar diyorlar ki: Bizim sadece ilk lmmz var. Biz, tekrar diriltilecek deiliz. Eer siz doru kimselerseniz, sznzn eri iseniz haydi atalarmz bize getirin. 37 Onlar m daha hayrldr, yoksa Tubba toplumu ve onlardan nceki kimseler mi? Biz, onlar deiime/ ykma urattk. phesiz onlar, gnahkrlar idiler. (64/44, Duhn/17-37)

30,31

Necm: 266
Ve Biz gkleri, yeryzn ve ikisi arasndakileri oyun oynayanlar olarak oluturmadk. Biz, o ikisini sadece hak/ gerek ile oluturduk. Fakat onlarn ou bilmiyorlar. 40 phesiz ki, Ayrma Gn onlarn hepsinin buluma yeridir/ kararlatrlm buluma vaktidir. 41,42 O gn Allah'n merhamet ettii kimseler hari, hibir yaknn yakna hibir ekilde yarar olmaz. Onlar yardm da olunmazlar. phesiz ki Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. 43-46 phesiz zakkum aac, ar gnahkrlarn yiyeceidir. O, erimi maden gibidir, kzgn bir svnn kaynamas gibi karnlarda kaynar. 47,48Tutun unu da lgnca yanan atein ortasna srkleyin. Sonra onun bann stne kaynar su azabndan dkn. 49,50Tat bakalm! phesiz sen, ok gl ve ok stn biri idin! phesiz ite bu, sizin kendisine kuku duyup durduunuz eydir. (64/44, Duhn/38-50)
39 38

Necm: 267
phesiz ki Allah'n korumas altna girmi kiiler, Rabbinden bir armaan olarak gvenli bir makamdadrlar; bahelerde ve pnarlardadrlar. Onlar, karlkl oturarak ince ipekten ve parlak atlastan elbiseler giyerler. te byle! Biz, onlar iri siyah gzllerle/ en ideal tiplerle eletirdik. Onlar, orada gven iinde her eit meyveyi isteyebilirler. Onlar orada ilk lmden baka bir lm tatmazlar. Ve Allah onlar cehennem azabndan korumutur. te bu, byk kurtuluun ta kendisidir. 58 te, Biz Kurn' onlar t alsnlar diye senin dilinle kolaylatrdk. 59 Artk sen gzetle. phesiz onlar gzetleyenlerdirler. (64/44, Duhn/51-59)
51-57

CSYE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 268
H/8, Mm/40.275 2 Bu Kitab'n indirilmesi, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapan Allah'tandr. 3-5 phesiz gklerde ve yeryznde mminler iin almetler/gstergeler vardr. Ve sizin oluturuluunuzda ve tretip yayd kk-byk tm canllarda da kesin bilgiyle inanan bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr. Ve gece ile gndzn birbiri ardnca geliinde ve Allah'n gkten bir rzktan indirip de onunla yeryzn lmnden sonra dirilttii eyde ve rzgrlar evirip evirmesinde akln altran bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr. 6 te bunlar, Bizim sana hak ile okumakta olduumuz Allah'n yetleridir. Sana onlar hakkyla okuyoruz. Artk onlar, Allah'tan ve O'nun yetlerinden sonra, hangi sze/ hangi olguya inanacaklar? (65/45, Csiye/1-6)
1

Necm: 269
ok yalanc, ok gnahkr kiilerin hepsinin vay haline! O, Allah'n kendisine okunan yetlerini iitir, sonra da sanki kibrinden onu hi iitmemi gibi yine bildiini okur. Artk sen ona, can yakc bir azab mjdele! 9,10 Ve o, yetlerimizden bir ey rendii zaman, onu alaya alyor. te onlar iin horlayc bir azap; telerinde cehennem vardr. Kazandklar eyler ve Allah'n astlarndan edindikleri koruyucu, yol gsterici yaknlar, kendilerine hibir ekilde yararl olmaz. Ve onlar iin byk bir azap vardr. 11 Bu uyarlar, bir yol gsterimidir. Rablerinin yetlerini bilerek reddeden kimseler de, onlar iin en pisinden ackl bir azap vardr. (65/45, Csiye/7-11)
8 7

Necm: 270
Allah, ii olarak iinde gemilerin seyretmesi, sizin de O'nun armaanlarndan rzk aramanz ve kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin denizi emrinize veren/ yararlanacanz yap ve zelliklerde yaratan Zat'tr. 13Ve O, gklerde ve yeryznde bulunan her eyi Kendinden sizin hizmetinize vermitir. phesiz bunda dnen bir topluluk iin almetler/ gstergeler vardr. (65/45, Csiye/12-13)
12

Necm: 271
man etmi kiilere syle: Allah'n her toplumu, kazandklaryla cezalandrmas iin, Allah'n ciddi boyutta cezalandraca gnleri ummayan; hirete inanmayan kimseleri balasnlar, kendileri cezalandrmaya kalkmasnlar, Allah'a braksnlar. Her kim slihi ilerse ite kendi lehinedir. Kim de ktlk yaparsa ite kendi aleyhinedir. Sonra Rabbinize dndrleceksiniz. (65/45, Csiye/14-15)
14,15

275

Bkz. 8 nolu not.

Necm: 272
Ve andolsun ki Biz, srloullar'na kitap, hkm; yasa ve peygamberlik verdik. Ve onlar temiz ho olanlardan rzklandrdk. Ve onlar lemler zerine fazlalkl kldk. 17 Ve onlara Allah'n Kendine zg ilerine dair apak deliller verdik. Sonra onlar, yalnzca, kendilerine bilgi geldikten sonra aralarndaki ekememezlik yznden ayrla dtler. phesiz Rabbin, ayrla dtkleri eylerde kymet gn aralarnda karar verecektir. 18 Sonra da seni Allah'n Kendine zg ilerinden apak bir yol haritas/ toplu yaam ilkeleri sahibi yaptk. Artk sen, ona uy, bilmeyen kimselerin bo-ireti arzularna uyma. (65/45, Csiye/16-18)
16

Necm: 273
phesiz onlar, Allah karsnda sana hibir ekilde yarar salayamazlar. Ve phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn bazs bazsnn yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlardrlar, Allah ise Kendisinin korumas altna girmi kiilerin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr. 20 Kurn, insanlar iin kalb idrakler, kesin inanan toplum iin bir yol gsterme ve rahmettir. 21 Yoksa ktlkleri ileyen o kimseler, kendilerini, hayatlarnda ve lmlerinde, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler gibi yapacamz m zannettiler? Ne kt hkm veriyorlar! 22 Ve Allah, gkleri ve yeryzn gerek ile ve de her kiiyi yapt ile karlklandrmak iin oluturdu. Ve onlar hakszla uratlmazlar. 23 Peki sen, kendi bo-ireti arzusunu ilh edinen ve Allah'n bir bilgi zere kendisini saptrd, kula ve kalbini mhrledii ve gz stne bir perde ektii kimseyi grdn m/ hi dndn m? Artk Allah'tan sonra ona kim doru yol klavuzluu yapacaktr? Yine de t alp dnmyor musunuz? 24 Yine onlar, Hayat, ancak bu dnya hayatmzdan ibarettir. lrz ve yaarz. Bizi ancak geen uzun zaman deiime/ ykma uratr dediler. Hlbuki onlarn buna dair hibir bilgileri yoktur. Onlar, sadece zan yrtyorlar. 25 Kendilerine yetlerimiz apak okunduu zaman da, Eer doru kimseler iseniz atalarmz getirin demekten baka delilleri yoktu. (65/45, Csiye/19-25)
19

Necm. 274
De ki: Allah, sizi diriltir. Sonra sizi O ldrr, sonra da kendisinde phe olmayan kymet gnnde bir araya toplayacaktr. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar. Gklerin ve yeryznn mlk de sadece Allah'ndr. Kymet annn gelecei gn; ite o gn, btla sapanlar zarara urayacaklardr. 28,29 Ve her nderli toplumu, diz km grrsn. Her nderli toplum, kendi kitabna arlr: Bugn, yapm olduunuz amellerin karl size verilecektir. te bu, yznze kar hakk konuan kitabnzdr. phesiz Biz, sizin yaptklarnz yazdryorduk. 30 man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler de, artk Rableri onlar rahmeti iine koyacaktr. te bu, apak kurtuluun ta kendisidir. 31,32 u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere gelince de, Peki size yetlerim okunmad m da siz byklk tasladnz ve gnah ileyen bir toplum oldunuz? Ve Allah'n sz kesinlikle gerektir; ve kymet anna gelince, onda kuku yoktur denildiinde,
26,27

Kymet annn ne olduunu bilmiyoruz, yalnzca biz, sadece zannediyoruz, kesin bir bilgi edinmi deiliz dediniz. 33 Ve iledikleri eylerin ktlkleri kendilerine belli oldu ve onlar, kendisiyle alaya aldklar eyler kuatverdi. 34,35 Ve denilmitir ki: Bugn Biz sizi, sizin bu gnnze kavumay unuttuunuz gibi unuturuz/ terk ederiz/ cezalandrrz. Yeriniz de atetir. Sizin iin yardmclardan herhangi biri de yoktur. te bunlar, sizin Allah'n yetlerini alaya almanz ve basit dnya yaamnn sizi aldatmas sebebiyledir. Artk bugn onlar, ateten karlmaz ve zr dilemeleri de kabul edilmez/ Allah' honut etmeleri de istenmez. 36 Artk, tm vgler, gklerin Rabbi, yeryznn Rabbi ve lemlerin Rabbi Allah'a mahsustur. 37 Gklerde ve yeryznde de byklk ve hkimiyet yalnzca O'nundur. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr. (65/45, Csiye/26-37)

AHKF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 275
H/8, Mm/40.276 2 Bu kitabn indirilii, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah'tandr. 3 Biz gkleri, yeryzn ve ikisi arasndakileri ancak hak ile ve ad konmu bir sre sonu ile oluturduk. u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler ise uyarldklar eylerden/ uyarlmaktan yz evirenlerdir. 4 De ki: Allah'n astlarndan yakardnz eyleri grdnz m/ hi dndnz m? Onlar, yeryznden neyi oluturmular, bana gsterin. Yoksa onlarn gklerde bir ortaklklar m var? Eer siz doru kimseler iseniz bana Kurn'dan nce bir kitap veya bilgiden bir kalnt getirin. 5 Ve Allah'n astlarndan kymet gnne kadar kendisine hibir cevap veremeyecek olan kimselere dua eden kimseden daha sapk kim olabilir? stelik taplan kimseler, o kimselerin yalvarlarndan habersizler de. 6 nsanlar bir araya topland zaman da taptklar kimseler kendilerine dmanlar oldular. Ve onlarn kendilerine tapmalarn kabul etmeyenler idiler. 7 Ve Bizim yetlerimiz kendilerine apak okunduu zaman kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, kendilerine gelen hak iin: Bu apak bir bydr dediler. 8 Ya da onlar, Kurn', Muhammed uydurdu diyorlar. De ki: Eer onu ben uydurmusam bana Allah'tan olacak eye g yetiremezsiniz; beni Allah gibi cezalandramazsnz. O, sizin neyin iine atldnz daha iyi bilir. Sizinle benim aramda tank olarak O yeter. Ve O, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 9 De ki: Ben elilerden ilk ortaya kan biri deilim. Ve ben, bana ve size ne yaplacan bilmiyorum. Ben sadece bana vahyedilene tbi oluyorum. Ve ben sadece apak bir uyarcym. 10 De ki: Hi dndnz m? Eer Kurn, Allah tarafndan ise ve siz de onu bilerek reddetmiseniz, bununla birlikte srloullar'ndan bir hit de onun bir benzeri zerine tank olup da inanmsa, siz de byklk tasladysanz phesiz ki, Allah irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar topluluuna klavuzluk etmez. 11 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler, iman etmi kiiler iin: Eer bir hayr, kar olsayd, onlar, ona bizim nmze geemezlerdi; nce biz mmin olur kar biz alrdk dediler. Bununla klavuzlandklar doru yola girmeyince de: Bu eski bir uydurmadr diyeceklerdir. 12 Kurn'dan nce de bir nder ve rahmet olarak Ms'nn kitab vard. te bu Kurn da, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseleri uyarmak, iyilik-gzellik retenleri mjdelemek iin Arap lisan zerine/ en mkemmel ifade diliyle dorulayan bir kitaptr. (66/46, Ahkf/1-12)
1

Necm: 276
phesiz ite u: Rabbimiz Allah'tr deyip, sonra da dosdoru olan kiiler zerine hibir korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir.
13

276

Bkz. 8 nolu not.

te onlar cennet ashbdrlar. lemekte olduklarna karlk orada sonsuz olarak kalacaklardr. 15 Ve Biz insana, ana ve babasna iyiletirmeyi-gzelletirmeyi ykmllk olarak ulatrdk. Anas onu zahmetle tad ve zahmetle brakt/ dourdu. Ve onun tanmas ve ayrlmas otuz aydr. Sonunda insan, olgunluk ana ulat ve krk seneye geldiinde: Rabbim! Bana ve anamababama ihsan ettiin nimetlerine karlk dememi ve Senin honut olacan slihi ilememi sala. Benim iin soyumun iinde dzeltmeler yap/s lih kimseler ver. phesiz ben Sana yneldim. Ve ben phesiz mslmanlardanm dedi. 16 te bilgelemi, bilinlenmi bu kimseler, vaat olunup durduklar doru bir vaat olarak ve kendileri hakszla uratlmadan, Allah'n onlara amellerini tam olarak demesi iin kendilerinden, yaptklarnn en gzelini kabul edeceimiz ve cennet ashb iinde ktlklerden koruyacamz kimselerdir. 17 Ve anasna-babasna: f size! Siz beni, benden nce nice nesiller gelip gemi iken karlmakla/ ldkten sonra dirilmekle mi tehdit ediyorsunuz? diyen kimse Ve anas-babas, Allah'a yalvararak: Yazk sana! Gel iman et, phesiz ki, Allah'n vaadi gerektir der. Sonra da o: Bu Kurn, ncekilerin masallarndan baka bir ey deildir der. 18 te anas-babas ile inan atmas olan, hirete inanmayan ocuklar, kendilerinden nce gelip gemi olan bilinen-bilinmeyen tm kesimden277 nderli toplumlar ierisinde aleyhlerinde Sz278 hak olmu kimselerdir. phesiz onlar, gerekten kayba/ zarara urayp ac eken kimseler idiler. 19 Ve herkes iin iledikleri eylerden, birtakm dereceler vardr. Ve onlar hakszla uratlmadan, Allah'n onlara amellerini tam olarak demesi iindir. 20 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kiiler ate zerinde yaylacaklar gn: Siz ireti dnya hayatnzda btn gzel eylerinizi giderdiniz, onlar ile yararlandnz, artk yeryznde haksz yere byklk taslamanz ve hak yoldan kclk edip durduunuzdan dolay bu gn alaltc bir azap ile karlk greceksiniz! (66/46, Ahkf/13-20)

14

Necm: 277
d'n kardei Hd'u da an! Hani o, Ahkf'ta toplumunu uyarmt. Kesinlikle o'nun nnde ve ardnda [her yannda], Allah'tan bakasna kulluk etmeyin. phesiz ben sizin iin byk bir gnn azabndan korkuyorum diyen uyarclar gemiti. 22 Onlar: Sen bizi ilhlarmzdan evirmek iin mi geldin? Eer dorulardan isen, hadi o bizi tehdit edip durduun azab hemen getir dediler. 23 d'n kardei; Hd: phesiz o azabn ne zaman geleceine dair bilgi Allah katndadr. Ben ise size benimle gnderileni tebli ediyorum. Velkin ben sizi cahillik edip duran bir toplum olarak gryorum dedi. 24,25 Sonunda onu, vadilerine doru gelen geni bir bulut hlinde grdklerinde: Ha ite! Bu, bize yamur getirecek bir bulut! dediler, Hayr, aksine o, abuklatrmaya altnz eyin ta kendisi; Rabbinin emriyle her eyi yerle bir eden, iinde ackl bir azap olan rzgr... Sonunda o hle geldiler ki, konutlarndan baka hibir ey grnmyordu. Biz, gnahkrlar topluluunu ite byle cezalandrrz. 26 Ve andolsun ki Biz, sizi gl klmadmz eylerde onlar gl klmtk; size vermediimiz imknlar onlara vermitik. Onlara da kulaklar, gzler ve duygular vermitik. Buna ramen kulaklar, gzleri ve duygular onlara hibir yarar salamad/ kendilerinden hibir eyi
21

277 278

Bkz. 49 nolu not. Bkz. 77 nolu not.

uzaklatramad. nk onlar, Allah'n yetlerini bile bile inkr ediyorlard. Alay etmekte olduklar ey de onlar sarp kuatverdi. 27,28 Kesinlikle, Biz kendi komularnz olan memleketleri deiime/ ykma urattk. yetleri, onlar dnsnler diye tekrar tekrar akladk. yleyse Allah'n astlarndan gya O'na yaknla vesile edindikleri dzme tanrlar, onlarn azabn savmaya yardm etmeli deil miydi? Tersine o dzme tanrlar kendilerinden ayrlp kayboldular. Bu, onlarn yalanlardr/ uydurmakta olduklar eydir. (66/46, Ahkf/21-28)

Necm: 278
Hani Biz gizli ajanlardan Kurn' dinlemek isteyen bir grubu sana yneltmitik. Onlar, Kurn'a hazr olduklar zaman, Susun! dediler. Sonra Kurn' dinleyince de birer uyarc olarak toplumlarna dndler. 30-32 Onlar: Ey toplumumuz! phesiz biz Ms'dan sonra indirilen ve sadece iinde konu edilenleri tasdik eden, hakka ve dosdoru yola klavuz olan bir kitap dinledik. Ey toplumumuz! Allah'n davetisine karlk verin ve O'na iman edin ki, Allah gnahlarnz balasn ve sizi ac bir azaptan kurtarsn. Her kim Allah'n davetisine karlk vermezsee, bilsin ki, yeryznde Allah' ciz brakacak deildir. Onun iin Allah'n astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn kimseler de yoktur. te onlar, apak bir sapklk ierisindedirler dediler. (66/46, Ahkf/29-32)
29

Necm: 279
Onlar, phesiz gkleri ve yeryzn oluturan ve onlar oluturmakla yorulmam olan Allah'n lleri diriltmeye de g yetiren olduunu grmediler mi/ dnemediler mi? Evet phesiz ki, O, her eye gc yetendir. 34 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimselerin ate zerine yaylacaklar gn: Bu, gerek deil miymi? Onlar da: Evet; gerekmi. Rabbimize andolsun! dediler. Allah: O hlde bilerek reddedip durduunuzdan/ inanmadnzdan dolay imdi tadn azab! dedi. (66/46, Ahkf/33-34)
33

Necm: 280
Artk elilerden azim sahiplerinin sabrettikleri gibi sen de sabret! Onlar iin aceleci olma. Sanki onlar kendilerine vaat edilen eyi grdkleri gn dnyada sadece gndzn bir saati kadar kalm gibidirler. Bu, bir teblidir. Artk hak yoldan kanlar topluluundan bakas deiime/ykma uratlr m? (66/46, Ahkf/35)
35

ZRYT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 281
O tozuttuka tozutanlar, arkasndan arl tayanlar, sonra kolaylkla akanlar, sonra da bir emri paylatranlar279 kanttr ki phesiz tehdit olunduunuz o ey, kesinlikle dorudur. phesiz yaplanlarn karlklarn verilmesi de kesinlikle gerekleecektir. 7-9 Gzel yollara sahip bilginler280 kanttr ki phesiz siz kesinlikle deiik karar iindesiniz. Deiik karardan evrilen kii, evrilir. (67/51, Zriyt/1-9)
1-6

Necm: 282
Mahvoldu bir sarholuk ve bilinsizlik iindeki Din Gn ne zaman? diyen o ar yalanclar! 13,14 O gn, atete/cehennemde akllar balarna getirilir: Tadn kendi atete eriyiinizi! te bu, sizin kendisini acele istediiniz eydir! 15-19 phesiz Allah'n korumas altna girmi kiiler, Rablerinin kendilerine verdii eyleri alm olarak bahelerde ve pnarlardadrlar. phesiz onlar, bundan nce iyilik-gzellik retenler idiler. Onlar geceleyin pek az uyurlard. Onlar, seherlerde balanma dilerlerdi ve onlarn mallarnda isteyen ve isteyemeyen iin bir hak vard. 20-22 Ve hi tereddtsz, kesin inanacaklar iin, yeryznde ve kendi iinizde nice almetler/gstergeler. Ve sizin rzknz/ sizin rzk vereniniz, sizin vaat olunduunuz eyler gktedir. Hl grmyor musunuz? 23 yleyse gk ve yeryznn Rabbine kasem olsun ki size edilen o vaat, kesinlikle, tpk sizin konumanz gibi gerektir. (67/51, Zriyt,10-23)
10-12

Necm: 283
24

brhm'in saygnlatrlm misafirlerinin haberi sana geldi mi?

279

Sre, kasem cmlesi ile balamtr. 6 yetten oluan pasajda, pepee getirilen birtakm olgulara kasem edilmi, bylece bu olgular referans gsterilerek vaat olunanlarn [yeniden yaradl, dirilme, hair ve hesap grme tehdidinin] doruluu kantlanmtr. Buna gre, kesinlikle kymet kopacak, herkes ettiini bulacak ve amellerinin karln alacaktr. Pasajda arka arkaya gelen ifadelerin Allah'n evrendeki yetlerini mi, yoksa Kurn yetlerini mi niteledii konusundaki kanaatimiz, her ikisinin de kast edilmi olabilecei ynndedir. Bu nedenle, sz konusu ifadeler iki adan da deerlendirilmelidir: 1) NTELEYC FADELERN EVRENDEK OLAYLARLA LKS: Rabbimiz, suyun tabiattaki dngsne dikkat ekmektedir. Deniz, gl, akarsu ve en bynden en kne kadar tm su birikintilerinden s nedeniyle kalkan buharlar ve karalardaki toprak paracklar rzgrlar vastasyla srklenip milyonlarca tonluk yk [yamur bulutu] hline getirilmekte, sonra da deiik yerlere paylatrlarak yeryzne indirtilmektedir. Yamur olarak yeryzne inen bu suyla da l toprak yeniden canlandrlmaktadr. Bu dngnn l tabiata salad yeniden canlanma olgusu, len insanlarn da yeniden dirilmelerinin mmkn olduunu gsteren en byk kantlardandr (Rm/46-50, Fusslet/39, Ftr/9, Bakara/164, Arf/57, Hicr/22-23). 2) NTELEYC FADELERN KURN YETLERYLE LKS: Pasajdaki niteleyici szcklerle Kurn yetlerinin kast edilmi olmas da mmkndr. Buna gre, yetteki tozutanlar ve onun arkasndan gelen niteleyici ifadelerden kast, Kurn yetleridir. nk Kurn yetleri, nne ne gelirse hepsini bertaraf etmekte, nnde hibir btl fikir ve eylem barnamamakta, ierdii mesajlar gyet ar szlerden olumakta; elden ele, dilden dile, gnlden gnle ya gibi akarak herkesin her iini grmekte ve problemlerini zmektedir. Kurn'n bir ad da rh olup l mesabesindeki kfirlere ve toplumlara hayat vermektedir. Kurn, bu srede de olduu gibi, sre balarnda birok kez mecz ifadeler ile tantlmtr: Mrselt/1-7 (55. necm), Sfft/15 (205. Necm), Nzit/1-3, 26 (369. necm). 280 Sema szc, meczen bilginleri ifade eder.

Hani onlar, brhm'in zerine girmilerdi de Selm! demilerdi. brhm: Selm, allmadk, kimlii belli olmayan topluluk! dedi. 26 brhm, sonra ehline gitti de altn281 ile geldi. 27Sonra altn onlara yaklatrd: Nasiplenmez misiniz? dedi. 28 Sonra onlardan ekindi. Onlar: Korkma! dediler ve o'nu ok bilgili bir oul ile mjdelediler. 29 Bunun zerine kars bararak ne geldi de elini yzne vurarak: Bir bahtsz, bir ksr! dedi. 30 Misafirler: Rabbin ite byle buyurdu. phesiz Rabbin, hakszlk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler koyandr. En iyi bilenin ta kendisidir dediler. 31 Bunun zerine brhm, Sizin nemli iiniz nedir ey eliler? dedi. 32-34 Eliler: phesiz biz, Rabbinin katndan, ar gidenler iin iaretlenmi, amurdan piirilmi sert talar zerlerine yadrmamz iin gnahkr bir topluma gnderildik dediler. 35 Bunun zerine Biz mminlerden orada bulunan kimseleri kardk. 36Fakat Biz orada Mslmanlardan bir evden bakasn bulmadk. 37Ve Biz orada ac bir azaptan korkan kimseler iin bir almet/gsterge braktk. 38,39 Ms'da da almetler/gstergeler vardr. Bir zaman Biz, o'nu apak bir delille Firavun'a gnderdik de Firavun, ordusu, tm g kaynaklar ile birlikte yz evirdi. Ve Bu, bir sihirbazdr, hatta gizli glerce desteklenen/ deli birisidir dedi. 40 Sonra da Biz, onu ve ordularn yakalayverdik de onlar bol suda/nehirde frlatp atverdik. O ise ayplanan/ knayan biridir. 41,42 d'da da almetler/ gstergeler vardr. Bir zaman Biz onlarn zerine, urad her eyi brakmayan, sadece onu kl gibi yapan, sonsuz brakan bir rzgr gnderdik. 43,44 Semd'da da almetler/ gstergeler vardr. Bir zaman onlara: Belirli bir sreye kadar yararlann! denmiti. Sonra onlar Rablerinin emrinden ktlar da kendilerini, bakp dururlarken yldrm yakalayverdi. 45 Artk onlar, kendilerini toparlayacak herhangi bir gce sahip olmadlar. Yardm grenler de olmadlar. 46 Daha nce de Nh toplumunu deiime/ ykma uratmtk. phesiz onlar, hak yoldan kanlar toplumu idiler. (67/51, Zriyt/24-46)

25

Necm: 284
47 48

Ve sema; Biz onu kudretle/ salamca bina ettik. Hi phesiz Biz, genileticileriz. Ve yeryz; onu Biz dedik. te, ne gzel deyenleriz! 49 Ve Biz, siz iyice dnrsnz/ t alrsnz diye her eyden iki e oluturduk. (67/51, Zriyt/47-49)

Necm: 285
yleyse Allah'a kan, Allah'a kan!!! phesiz ki ben, sizin iin O'ndan apak bir uyarcym. 51 Ve Allah ile beraber baka bir tanr oluturmayn. phesiz ben, sizin iin O'ndan apak bir uyarcym.282
50

281 282

yetteki semin kelimesi, lafzen g veren buza demektir. Bu ise, 210 nolu notta belirttiimiz gibi altn ifade etmektedir. Bkz. 204 nolu not.

(67/51, Zriyt/50-51)

Necm: 286
te byle, onlardan ncekilere herhangi bir eli gelince, onun hakknda da kesinlikle onlar: Bir sihirbazdr! veya Bir gizli glerce desteklenen/ deli birisidir! dediler. 53 Onlar, bunu birbirlerine ykmllk olarak ulatrdlar m? Tersine onlar, azgn bir toplumdur. 54,55 Artk sen onlardan yz evir. Artk sen knanacak deilsin. Ve sen t ver/hatrlat. nk phesiz t/ hatrlatmak, mminlere yarar salar. (67/51, Zriyt/52-55)
52

Necm: 287
Ben, bilmediiniz ve bildiiniz, gelmi gemi herkesi yalnzca, Bana kulluk etsinler diye oluturdum. Ben, onlardan herhangi bir rzk istemiyorum. Ben, onlarn Beni yedirmelerini de istemiyorum. 58 phesiz Allah, ok rzk verenin ta kendisidir, ok etin kuvvetin sahibidir. 59 Artk phesiz, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapan kimseler iin arkadalarnn pay gibi bir pay vardr. Artk acele etmesinler. 60 Artk kendilerine vaat edilen gnlerinden dolay vay kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiilere! (67/51, Zriyt/56-60)
56,57

YE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 288
Kuatan'n haberi sana geldi mi? Kiiler var ki, o gn alm, yorulmu olmasna ramen eilmi, aala dmtr, 4,5 onlar kzm bir atee yaslanrlar, kzgn bir kaynaktan sulanrlar. 6,7 Onlar iin g vermeyen ve al gidermeyen kuru bir dikenden baka yiyecek yoktur. 8-16 Kiiler de var ki, o gn nimetler iindedirler, almalar iin honutturlar, yksek bir cennettedirler, orada bo bir sz iitmezler. Orada akan bir kaynak vardr; orada ykseltilmi divanlar, konulmu kadehler, dizilmi yastklar, yaylm hallar vardr. (68/88, iye/1-16)
2,3 1

Necm: 289
Peki yeniden dirilmeye inanmayanlar, develere/ yamur ykl bulutlara bakmyorlar m, onlar nasl oluturulmu? 18 Ve gkyzne bakmyorlar m, o nasl ykseltilmi? 19 Ve dalara bakmyorlar m, onlar nasl dikilmi? 20 Ve yeryzne bakmyorlar m, o nasl yaylm? (68/88, iye/17-20)
17

Necm: 290
Haydi, t ver/ hatrlat, phesiz sen, sadece bir tsn/hatrlatcsn. Sen, onlarn zerinde bir zorba deilsin. (68/88, iye/21-22)
21,22

Necm: 291
Ancak/ Gznz an, kim yz evirir ve kfrederse;nAllah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse artk Allah, ona en byk azap ile azap edecek. 25 phesiz onlarn dnleri yalnzca Biz'edir. 26 Sonra, phesiz onlarn hesab da yalnzca Bizim zerimizedir. (68/88, iye/23-26)
23,24

KEHF SRES
MEKKE DNEM

Necm: 292
Tm vgler, katndan iddetli azaba kar uyarmak, dzeltmeye ynelik iler yapan mminlere, phesiz kendileri iin, iinde srekli kalclar olarak gzel bir dl bulunduunu mjdelemek ve Allah ocuk edindi diyenleri uyarmak iin, kuluna, gzetici olarak, kendisi iin hibir prz oluturmad Kitab' indiren Allah iindir. 5 Kendilerinin ve atalarnn Allah'n ocuk edinmiliine dair hibir bilgileri yoktur. Azlarndan kan sz ne kadar byk! Onlar, sadece yalan sylyorlar. 6 Sonra da sen onlar bu Kurn'a inanmazlarsa, onlarn yaptklarndan dolay, zntden neredeyse kendini harap edeceksin! (69/18, Kehf/1-6)
1-4

Necm: 293
phesiz Biz yeryzndeki, ona ss olan eyleri insanlarn hangisinin daha gzel amel edeceini snamamz iin yaptk. 8 Ve phesiz Biz, yeryznde olanlar kupkuru bir toprak yapacaz. 32 Ve onlara, iki adam rnek ver: Biz bunlardan birine her trl zmlerden iki ba verdik ve iki ban etrafn hurmalarla donattk. Aralarnda da bir ekinlik yaptk. 33 Her iki bahe de, hibir eyi eksik brakmakszn, rnlerini verdiler. Aralarnda da rmak yardk/akttk. 34 Bu iki ban sahibi iin ayrca baka gelir de vard. Bundan dolay bu adam arkadana konuarak: Ben, malca senden daha ok, insan says bakmndan da senden daha glym dedi. 35,36 Ve bu adam, kendine hakszlk ederek bana girdi: Ben, bunun hi yok olacan sanmyorum. Ben Saat'in kopacan da zannetmiyorum. Var sayalm ki Rabbime geri gtrldm, kesinlikle orada bundan daha iyi bir sonu bulurum dedi. 37-41 Arkada konuarak ona, Seni topraktan, sonra bir damla sudan oluturan, daha sonra da seni olgun insan hline getirene mi inanmyorsun? Fakat ben; O, benim Rabbim Allah'tr. Ve ben Rabbime kimseyi ortak komam. Kendi bana girdiin zaman: Maallah, l kuvvete illa billh [Allah ne isterse o olur. Allah'tan baka hibir g yoktur] deseydin ya! Sen her ne kadar beni, malca ve evlata kendinden az gryorsan da, belki Rabbim bana, senin bandan daha hayrlsn verir. Seninkinin stne de gkten felaketler gnderir de senin ba, kaygan bir toprak hline geliverir. Yahut bann suyu yerin dibine ekilir de bir daha onu aramaya g yetiremezsin dedi. 42,43 Ve o iki ba sahibi kii, serveti ile kuatma altna alnd/ bitirildi. Bunun zerine banda yapt harcamalara kar ellerini ovuturmaya balad. Bahe, ardaklar zerine yklm kalmt, o da Ah ne olaydm! Rabbime hibir eyi ortak komasaydm diyordu. O kii iin Allah'n astlarndan yardm edecek bir topluluk olmad. Ve kendisi de alacak/kendi kendine yardm edecek biri deildi. 44 te burada egemenlik/yardmclk, koruyuculuk, yol gstericilik ancak hak olan Allah'a aittir. O, dllendirme bakmndan en iyi ve kovuturma ynnden de en iyi olandr. 45 Ve sen, onlara basit dnya hayatnn misalini ver: O basit dnya hayat, gkten indirdiimiz bir su gibidir ki, bu su sebebiyle yeryznn bitkileri birbirine karm, sonra da rzgrn savurup durduu bir p krnts oluvermitir. Ve Allah, her eye gcn kabul ettirendir. 46 Mal ve oullar, basit dnya hayatnn ssdr. Kalc dzeltmeye ynelik iler ise, Rabbinin katnda, sevapa daha hayrldr, mit balama ynnden de daha hayrldr.
7

Ve Bizim dalar yrttmz gn; ve sen yeryzn rlplak/ dmdz greceksin. Ve Biz onlar bir araya topladk. Bylece onlardan hibir kimseyi brakmadk. 48 Ve onlar, saf hlinde Rabbine yaylmlardr: phesiz sizi ilk nce oluturduumuz gibi Bize geldiniz. Aslnda siz, sizin iin buluma zaman gerekletirmeyeceimize btlca inanyordunuz. 49 Ve Kitap/ amel defteri konulmutur. Sulularn ondan korktuunu greceksin. Ve Eyvah bize! Bu nasl kitapm ki, byk-kk hibir ey brakmadan hepsini saym derler. Ve onlar, yaptklarn hazr bulurlar. Ve senin Rabbin hi kimseye hakszlk etmez. 27 Ve sen Rabbinin kitabndan sana vahyolunan oku/ izle! Rabbinin szlerini deitirecek kimse yoktur. Ve sen O'nun astlarndan bir snak bulamazsn. 28 Ve kendini, srekli olarak Rablerinin rzasn isteyerek Rablerine yalvaran kiiler ile beraber sabreden biri kl. Basit dnya hayatnn ssn isteyerek onlardan gzlerini de ayrma. Ve de sen, Bizim anlmamzdan kalbini ilgisiz/ duyarsz kldmz, bo-ireti arzusuna uymu ve de ii arlk olan kimseye uyma. 29 Ve de ki: O gerek, Rabbinizdendir. O nedenle dileyen iman etsin, dileyen bilerek reddetsin / inanmasn. phesiz Biz, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar iin duvarlar, epeevre onlar iine alm bir ate hazrladk. Ve eer yamur yasn isterlerse, erimi maden gibi yzleri halayan bir su yadrlr. O, ne kt bir iecektir! Dayanma/ snma yeri olarak da ne kadar ktdr! 30 phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; phe yok ki Biz, ii gzel yapanlarn karln kaybetmeyiz. 31 te onlar, altlarndan rmaklar akan Adn cennetleri kendilerinin olanlardr. Onlar, orada koltuklarna yaslanm olarak altndan bileziklerle sslenecekler, ince ve kaln ipekliden yeil elbiseler giyecekler. O ne gzel karlktr! Ve ne gzel kalma yeri!283 (69/18, Kehf/7-8, 32-49, 27-31)

47

Necm: 294
Yoksa sen, Byk Maara ve Rakim/Yazt Ashb'nn alacak almetlerimizden/ gstergelerimizden olduklarn m sandn? 10 O yiitler, Byk Maara'ya snnca: Rabbimiz! Bize katndan bir rahmet ver ve bizim iin u iimizden akl gelimilii hazrla dediler. 11 Bunun zerine Biz, onlarn kulaklar zerine o byk maarada nice yllar vurduk. 12 Sonra da iki grubun hangisinin, onlarn bekledikleri sreyi daha iyi hesapladn bildirelim diye Rakim/Yazt Ashb'n gnderdik. 13,16 Biz sana Kehf ve Rakim Ashblarnn nemli haberlerini gerek olarak kssalatracaz. phesiz onlar, Rablerine iman etmi birka gen yiitler idi. Biz de onlara klavuzluu arttrdk: Mademki siz, onlardan ve Allah'tan baka taptklar eylerden ayrldnz, o hlde o byk maaraya snn ki, Rabbiniz size rahmetinden yayversin ve iinizden size rast getirip yararl olan hazrlasn.
2849

283 284

Resmi Mushaf'ta 18. srada bulunan Kehf sresi'nin bu yetlerini, farkl tertip ettik. Kehf ve Rakim ashb kssalar hiret hayatnn kesin isbat iin bir bilimsel deneydir. Pasaj okumaya balamadan nce dikkat edilmesi gereken bir dier nokta da, kssada sadece Ashb- Kehf'ten deil, Ashb- Kehf ile beraber Ashb- Rakim'den de bahsedilmi olmasdr. Bu nedenle, pasajdaki zamirlerin bir blm Ashb- Kehf'e, bir blm de Ashb- Rakim'e racidir. yetlerin metninden aka anlald zere, srenin bu blmnde, Kurn'n indii dnemde henz gereklememi olup asrlarca sonra gerekleecek olan bir duruma; insanlarn yok olmad, zaman gelince sada-solda dank olarak bulunan hcrelerin emaneten durduklar yerlerden alnp birletirilecei gereine ve hiretin kesin varln bilimsel olarak ortaya koyacak kii ve olaylara deinilmitir. Konunun tafsilat iin bkz. Tebyn.

Ve Biz onlar ayaklanp da: Bizim Rabbimiz, gklerin ve yerin Rabbidir. Biz, O'nun astlarna ilh olarak yalvarmayz, yoksa kesinlikle sama-sapan konumu oluruz. unlar, Allah'n astlarndan ilhlar edinen bizim toplumumuzdur. Edindikleri ilhlara dair ak bir delil getirselerdi ya! Allah'a kar yalan uydurandan daha yanl davranan; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? dediklerinde onlarn kalplerini salamlatrdk. 17 Ve sen, doduu zaman, gnei, onlarn o byk maaralarndan sa yana yneldiini, batt zaman da onlar sol yandan keser-geer greceksin. Kendileri de ondan geni bir boluktadrlar. Bu, Allah'n almetlerinden/gstergelerindendir. Allah kime klavuzluk ettiyse artk o, klavuzlanan doru yolu bulmutur. Allah kimi arttysa da, artk sen ona yol gsteren bir Yakn Kimseyi asla bulamazsn. 18 Ve sen Ashb- Rakim'i grseydin uyank sanrdn. Hlbuki onlar uykudadrlar. Ve Biz onlar sa yana ve sol yana eviririz. Kpekleri de girite n ayaklarn ileri doru uzatmt. Eer sen onlarn durumunu iyice bilseydin, kesinlikle, kaarak onlardan uzaklardn ve onlardan rpertiyle dolardn. 19,20 Ve bylece kendi aralarnda soruturma yapsnlar diye yazt ashbn gnderdik. Onlardan bir szc: Ne kadar durup kaldnz? dedi. Dierleri: Bir gn ya da gnn bir paras kadar kaldk dediler. Yazt ashbndan dierleri: Ne kadar durduunuzu, Rabbiniz daha iyi bilir. imdi siz birinizi, bu gm paranzla ehre gnderin de baksn, hangi yiyecek daha temiz ise, ondan size yiyecek getirsin. Ve ok nazik davransn ve sizi kimseye sezdirmesin. phesiz ehir halk, sizin zerinize galip gelirlerse sizi talayarak ldrrler veya sizi kendi dinlerine/yaam tarzlarna dndrrler. O zaman da siz, sonsuz olarak asla kurtulua eremezsiniz. 21 Bylece, Allah'n vaadinin hak olduunu ve kymet gnnde hi phe olmadn bilmeleri iin, onlar zerine haberdar yaptk. Hani onlar aralarnda ilerini tartyorlard. Dediler ki: stlerine basit bir bina yapn. Rableri onlar daha iyi bilir. Onlarn ileri zerine galip olanlar: zerlerine kesinlikle bir mescit [ikna yerleri/hiretin varln isbat edecek okullar] yapacaz dediler. 22-25Onlar, kiidir, drdncleri kpekleridir diyecekler, Onlar, ssz alan talamak olarak [isabetsiz, dayanaksz, kafadan atma olarak], Be kiidir, altnclar kpekleridir diyecekler, Onlar, yedi kiidir; sekizincisi kpekleridir ve onlar, Onlar, onlarn o byk maaralarnda yz yl kaldlar derler. Ve dokuza arttrdlar. De ki: Onlarn saylarn Rabbim daha iyi bilir. Onlar ancak pek az kimse bilir. Bu sebeple onlar hakknda ortada olan eyden bakas ile bir mnakaaya girime ve bunlar hakknda onlardan kimseye de bir ey sorma! Ve hibir ey iin, Allah'n dilemesi dnda, phesiz ben yarn onu yapacam deme. Ve terk ettiin vakit Allah' an ve Umarm Rabbim beni, doruya bundan daha yakn olana eritirir de! 26 De ki: Allah, yazt ashbnn ne kadar kaldklarn en iyi bilendir. Gklerin ve yerin grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei yalnzca O'nun iindir. O, ne gzel grr, O ne gzel iitir! Onlar iin, O'nun astlarndan bir yardm eden, yol gsteren, koruyan bir yakn kii yoktur. Allah, Kendi hkmranlna kimseyi ortak etmez. (69/18, Kehf/9-13, 16, 14-26)

14,15

Necm: 295
Ve hani Biz doal glere, dem'e boyun eip teslimiyet gsterin demitik de blis/ dnce yetisi dnda hepsi boyun eip teslimiyet gsterdi. blis, grnmez varlklardand/ enerjidendi. Sonra da kendi Rabbinin emrine ters dt. imdi siz, Benim astlarmdan onu ve onun soyunu yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar m ediniyorsunuz? Hem de onlar sizin dmannzken. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin ne kt bir deitirmedir bu! 51 Ben onlar, gklerin ve yeryznn oluturuluuna ve kendilerinin oluturuuna hit tutmadm ve Ben hibir zaman saptranlar yardmc edinmi deilim.
50

Ve o gn Allah: Yanl olarak inandnz Benim ortaklarm hadi arn der. Sonra onlar da onlar ardlar da onlar kendilerine cevap vermediler. Ve Biz, onlarn arasna ateten bir engel koymuuzdur. 53 Ve gnahkrlar atei grmler de artk kendilerinin ona deceklerine kesin inanmlardr. Ondan kap snacak bir yer de bulamadlar. 54 Ve phesiz Biz, bu Kurn'da insanlar iin her rnekten geni geni akladk. nsan ise, tartma ynnden her eyden daha ok olandr. 55 Ve kendilerine doru yol [kitap, eli] geldii zaman, insanlarn iman etmelerine ve Rablerinden gnahlarnn balanmasn istemelerine sadece evvelkiler ile ilgili uygulamalarn kendilerine gelmesi ya da nlerine azabn gelmesi konusu engel oldu. 56 Ve Biz, elileri ancak mjdeciler ve uyarclar olarak gndeririz. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler de hakk, btlla iptal etmek/ortadan kaldrmak iin mcdele ediyorlar. Ve onlar, yetlerimizi ve korkutulduklar eyleri alaya aldlar. 57 Ve Rabbinin yetleriyle t verilip/hatrlatma yaplp da onlardan mesafelenip uzaklaan ve iki elinin nden gnderdiklerini/ yaptklarn unutan [terk eden, dikkate almayan] kimseden daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? phesiz Biz onlarn kalpleri zerine, Kurn' iyice anlamalarna engel perdeler, kulaklarna da arlk oluturduk. Sen onlar doru yola arsan da, onlar bu durumda asla klavuzlandklar doru yola girmezler. 58 Bununla beraber senin rahmet sahibi Rabbin ok balaycdr. Eer senin rahmet sahibi Rabbin, iledikleri gnahlar yznden onlar hemen yakalayacak olsayd, onlara azab kesinlikle acele verirdi. Aksine onlara vaat edilen bir zaman vardr. Onlar, O'nun astlarndan bir snak asla bulamazlar. 59 Ve ite, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yaptklar zaman deiime/ ykma urattmz kentler! Biz onlarn deiime/ ykma uramalar iin de belirli bir zaman tayin etmitik. (69/18, Kehf/50-59)

52

Necm: 296
Ve bir vakit Ms, delikanlsna: Ben iki bilgin kiinin topland yere varncaya kadar durmayacam yahut senelerce gideceim demiti. 61 Bunun zerine iki bilgin kiinin topland yere vardklarnda ikisi de bunalmlarn/skntlarn285 terk etti. O zaman bunalm/sknt, bilgin kimse yardmyla yok olup gitti. 62 Bu ekilde getikleri zaman Ms, delikanlsna: Getir kuluk yemeimizi, gerekten biz bu yolculuumuzda yorulduk dedi. 63 Delikanl: Grdn m/ hi dndn m? O Kaya'ya sndmz vakit dorusu ben bunalmdan/ skntdan kurtuldum, onu sylememi de kesinlikle bencilliim engelledi. Bunalm/ sknt, alacak bir ekilde bilgin insanda kaybolup gitti dedi. 64 Ms, te bu, aradmzd! dedi. Hemen izlerini takip ederek gerisin geri dndler. 65 Derken kullarmzdan bir kul buldular ki, Biz ona katmzdan bir rahmet vermi ve tarafmzdan bir bilgi retmitik. 66 Ms ona: Doru yol konusundaki sana retilenden bana da retmen iin sana tbi olabilir miyim? dedi.
60

285

yette geen hut szc ile ilgili 14 nolu notta bilgi vermi, hut'un bunalm/sknty ifade ettiini belirtmitik. Ms'nn bunalm, kendisine Firavun'u ldrerek srloullar'n Msr'dan karma grevi verildii zaman bunu nasl baaraca konusundaki endieleridir. Ms bu kssada bunu nasl baaracan ve Allah'a sava aanlarn ldrlmesi gerektiini; dolaysyla da Firavun'u neden ldreceini renecektir.

lim ve rahmete mazhar kul: phesiz sen benimle beraber sabretmeye takat yetiremezsin. Ve kavrayamadn bilgiye nasl sabredeceksin! dedi. 69 Ms: nallah beni sabreden biri bulacaksn ve senin hibir iine kar gelmem dedi. 70 lim ve rahmete mazhar kul: O hlde eer bana uyacaksan, bana hibir ey hakknda soru sorma, ta ki ben sana t olarak ondan sz ancaya kadar. 71 Bunun zerine ikisi yrdler; sonunda gemiye bindiklerinde lim ve rahmete mazhar kul gemide kusurlar oluturdu. Ms: indekileri boman iin mi onu yrttn/kusurlar oluturdun? Kesinlikle sen, alacak bir ey yaptn! dedi. 72 lim ve rahmete mazhar kul: Ben, phesiz sen benimle beraber olmaya sabredemezsin demedim mi? dedi. 73 Ms: Unuttuum eyle beni cezalandrma ve iimden dolay bana glk karma! dedi. 74 Yine gittiler. Sonunda bir delikanlya rast geldiler; lim ve rahmete mazhar kul onu ldrverdi. Ms: Bir nefis karl olmakszn tertemiz bir nefsi mi ldrdn? Kesinlikle ok anlalmaz bir ey yaptn! dedi. 75 lim ve rahmete mazhar kul: Ben sana Kesinlikle sen benimle birlikte asla sabredemezsin demedim mi? dedi. 76 Ms: Eer bundan sonra sana bir ey sorarsam, artk benimle arkadalk etme! Kesinlikle kovarsan darlmam dedi. 77 Bunun zerine yine gittiler. Sonunda bir ky halkna varnca onlardan yemek istediler. Bunun zerine onlar da, kendilerini misafir etmekten kandlar. Derken orada yklmak zere olan bir duvar buldular. lim ve rahmete mazhar kul, onu dorultuverdi. Ms: steseydin bunun karlnda kesinlikle bir cret alrdn dedi. 78-82 lim ve rahmete mazhar kul: te bu, aramzn ayrlmasdr. imdi sana o, zerine sabretmeye g yetiremediin eylerin birinci anlamlarn haber vereyim: Gemi olayna gelince; o, denizde alan birtakm miskinlerindi. te o nedenle ben onu kusurlu hle getirmek istedim. telerinde de btn gemileri gasp edip alan bir kral vard. Delikanlya da gelince; onun anne-babas mmin kimselerdi. te o nedenle biz, onun, annebabasn azdrmasndan ve kfre; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye srklemesinden korktuk. Sonra da Rableri onun yerine kendilerine temizlike daha hayrl ve merhamet bakmndan daha yaknn versin istedik. Duvara da gelince; o, ehirdeki iki yetim olannd ve onun altnda onlar iin bir define vard. Babalar da iyi bir zat idi. te onun iin, Rabbinden bir rahmet olmak zere Rabbin onlarn erginlik ana ermelerini, definelerini karmalarn diledi. Ve ben onu [duvar dorultma iini] kendi grmle yapmadm. te senin, zerine sabretmeye takat getiremediin eylerin ilk plndaki anlam! (69/18, Kehf/60-82)

67,68

Necm: 297
Ve sana iki a sahibinden287 soruyorlar. De ki: Size ondan, bir hatrlatma/t okuyacam:
28683

286

Bu pasajda ileri lde edeb sanatlar kullanlarak Raslullah Muhammed farkl bir anlatmda tantlmtr. Burada konu edilen olaylar, bu yetler indii zaman henz yaanmamt. Zihinlerindeki mitolojik Zlkarneyn'i soranlara, tarih bir Zlkarneyn anlatm ile cevap verilmitir. Bu pasaj, bu ynyle de mucizedir. Konuyu Tebyn'de ayrntl olarak irdeledik. Pasajn meali lafzen yledir: Ve sana Zlkarneyn'den soruyorlar. De ki: Size ondan, bir hatrlatma/t okuyacam: phesiz Biz onun [Zlkarneyn] iin yeryznde iktidar saladk ve ona her eyden bir sebep verdik. Sonra o, bir sebebe tbi oldu. Nihyet o, gnein batt yere vard zaman, onu [gnei], kara bir balkta batyor buldu. Bir de bunun yannda bir kavim buldu. Biz dedik ki: Ey Zlkarneyn! Onlar ya cezalandrrsn veya onlarn hakknda iyi-gzel davranrsn. O dedi ki: Kim zalimlik ederse kesinlikle ona azap edeceiz; Sonra Rabbine geri dndrlecek, sonra O da

84

phesiz Biz iki a sahibi iin yeryznde iktidar saladk ve ona her eyden bir sebep

verdik. Sonra o, bir sebebe tbi oldu. Sonunda o, vahyin batt yere vard zaman, vahyi, kara bir balkta batyor buldu [orada ilhi ilkeler hayattan karlmt]. Bir de bunun yannda bir toplum buldu. Biz dedik ki: Ey Zlkarneyn! Onlar ya cezalandrrsn veya onlarn hakknda iyi-gzel davranrsn. 87,88 O dedi ki: Kim irk koarak yanl; kendi zararlarna i yaparsa kesinlikle ona azap edeceiz; Sonra Rabbine geri dndrlecek, sonra O da onu grlmemi bir azapla azaplandrr. Amma her kim de iman eder ve slihi ilerse artk buna da en gzel karlk vardr. Ve Biz onun iin emrimizden kolay olan syleyeceiz.288 89 Sonra iki a sahibi, bir sebebe uydu. 90 Sonunda, vahyin doduu yere vard. Vahyi bir toplum zerine douyor buldu. yle ki Biz onlar iin, vahiy olmayan bilgilerle bir siper yapmtk. 91 te byle! Ve Biz onun yannda olan eyleri bilgi ynnden kuatmtk.289 92 Sonra iki a sahibi, bir sebebe uydu. 93 Sonunda iki szleme arasna ulatnda iki toplumun [Medne ve Mekke toplumlarnn] astlarndan, hemen hemen hi sz anlamayan bir toplum [Hayber Yahudilerini] buldu. 94 Sz anlamaz toplum [Hayber Yahudileri] dediler ki: Ey iki an sahibi! phesiz aknclar290 ve komutan [Muhammed ve ordusu] bu topraklarda bozguncudur [ziraattan
86 85

onu grlmemi bir azapla azaplandrr. Amma her kim de iman eder ve slihi ilerse artk buna da en gzel karlk vardr. Ve Biz onun iin emrimizden kolay olan syleyeceiz. Sonra o [Zlkarneyn], bir sebebe uydu. Nihyet, gnein doduu yere vard. Onu [gnei] bir toplum zerine douyor buldu. yle ki Biz onlar iin, onun [gnein] astndan bir siper klmtk. te byle! Ve Biz onun yannda olan eyleri ilimce kuatmtk. Sonra o [Zlkarneyn], bir sebebe uydu. Nihyet iki sed arasna ulatnda iki kavmin astlarndan, hemen hemen hi sz anlamayan bir kavim buldu. Onlar [sz anlamaz kavim] dediler ki: Ey Zlkarneyn! phesiz Yecuc ve Mecuc bu topraklarda bozgunculardr. Onun iin, bizimle onlar arasnda bir sed klman zere [artyla] sana bir vergi versek olur mu? O [Zlkarneyn] dedi ki: Rabbimin beni iinde bulundurduu imknlar daha hayrldr. Haydin siz bana kuvvetle yardm edin de sizinle onlarn arasnda ok salam bir sed klaym. Bana, demir ktleleri getirin/ince zeknzla hazrladnz teklif metinlerini bana getirin. Nihyet iki tepe/hedef eitletii zaman: frn! dedi. Nihyet onu [demiri] bir ate hline getirince, Getirin bana zerine su boaltaym dedi. Artk onlar [o sz anlamaz kavim], onu [salamca yaplan szlemeyi] amaya g yetiremediler, onu delmeye de g yetiremediler. O [Zlkarneyn] dedi ki: Bu [salamca yaplan szleme] Rabbimden bir rahmettir. Artk Rabbimin vaadi geldii vakit de onu dmdz yapacaktr. Rabbimin vaadi de haktr. Meal'de de tevlli anlamlar direkt olarak verdik. 287 Muhammed'in (a.s) iki a sahibi olmasn, iki ekilde izah etmek mmkndr: A) Mekke'den Medne'ye g edii takvim balangc yaplm olmasndandr. O nedenle hayatnn bir blm, hicretten ncedir bir blm de hicretten sonradr. Tpk milattan nce, milattan sonra denilii gibi. B) Gnein [vahyin] doduu yer olan Mekke ile pasajdaki ifadeye gre gnein batt yer olan Medne'nin sahibi. 288 Burada, Muhammed'in Medne'de devlet bakan oluu ve yerli hakla yapt szleme [Medne Vesikas] konu edilmektedir. 289 Bu paragrafta, Muhammed'in kendisine vahyedilen kente [Mekke'ye-Hudeybiye'ye] gidii ve orada yapt anlama konu edilmektedir. 290 Yecc ve mecc szcklerinin Arapa olmad ifade edilmitir. Kurn'daki Arapa olmayan kelimelerin tesbiti hakknda yaplan almalardan, bu szcklerin de, harut ve marut szckleri gibi yabanc [Yunanca] olduu, sonradan Arapalatrldklar anlalmaktadr. Dikkat eken bir dier nokta da, bu szcklerin yakp ykma, atp sama szcklerini artran kelimelerle Arapalam olmalardr. Gerek Kitab- Mukaddes ve ncl'deki, gerekse Kurn'daki anlatma gre yecc ve mecc'un ortak zellii aknclk ve istilaclktr. Dolaysyla, bu iki szcn artrd g, bir ordunun gcdr. Bu durumda yecc ordu komutan, mecc de onun askerleridir. Bu aklamalardan hareketle, Hayber'i istila eden komutann [Muhammed'in] ve askerlerinin [sahabenin] de Hayberliler iin yecc ve mecc olduunu syleyebiliriz. 94. yette, szcklerin hakikat anlamlarna gre, laf anlamaz, kanun-nizam dinlemez toplum'dan, sanki nc ahslardan bahseder gibi Zlkarneyn'e, Ey Zlkarneyn! phesiz yecc ve mecc bu topraklarda bozgunculardr eklinde hitap edildii grlmektedir. zerinde yeterince tefekkr edilmedii iin yette nakledilen bu konuma yanl deerlendirilmektedir. Hlbuki sz edilen laf anlamaz, kanun-nizam dinlemez toplum, Zlkarneyn'e dorudan Sen ve ordun, bu topraklarda bozguncularsnz demeyip nazik ve diplomatik bir slupla Ey Zlkarneyn! phesiz yecc ve mecc bu topraklarda bozgunculardr eklinde kinayeli bir lisnla seslenmektedirler.

anlamyorlar, araziye yazk ediyorlar]. Onun iin, bizimle onlar arasnda bir vesika yapman artyla sana bir vergi versek olur mu? 95 ki a sahibi dedi ki: Rabbimin beni iinde bulundurduu imknlar daha hayrldr. Haydin siz bana kuvvetle yardm edin de sizinle onlarn arasnda ok salam bir szleme/ vesika yapaym. Bana, ince zeknzla hazrladnz teklif metinlerini getirin. 96 Sonunda hedef eitletii zaman: Hazrlayn szlemeyi! dedi. Sonunda szleme hazrlannca, Getirin ben de imzalayaym dedi. 97 Artk sz anlamaz o toplum, salamca yaplan szlemeyi amaya g yetiremediler, onu delmeye de g yetiremediler.291 98 ki a sahibi dedi ki: Salamca yaplan bu szleme Rabbimden bir rahmettir. Artk Rabbimin vaadi geldii vakit de onu dmdz yapacaktr. Rabbimin vaadi de haktr. (69/18, Kehf/83-98)

Necm: 298
Ve Biz, kymet gn ortak koan kimseleri dalgalar hlinde birbirlerine girer hlde brakvermiizdir. Sr'a da flenmitir. Bylece ortak koan kimselerin hepsini bir araya toplayvermiizdir. 100,101 Ve Biz, cehennemi o gn, Beni hatrlatan almetlerimden/ gstergelerimden gzleri bir rt iinde olan ve vahye kulak vermeye gleri olmayan kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin genilettike genilettik. 102 Peki, o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, Benim astlarmdan birtakm yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edineceklerini mi sandlar? phesiz Biz cehennemi, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere bir konuk ziyafeti (!) olarak hazrladk. 103 De ki: Ameller bakmndan en ok zarara urayanlar haber verelim mi? 104Onlar, yapay olarak, gzellik rettiklerini sanrken, dnyadaki almalar da boa gitmi olan kimselerdir. 105 te onlar, Rablerinin yetlerini ve O'na ulamay bilerek reddetmi/ inanmam kimselerdi de bu yzden yaptklar btn amelleri boa gitti. Artk kymet gn onlar iin hibir l tutturmayz/ hi bir deer vermeyiz. 106 te, kfrleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddemeleri, Benim yetlerimi ve elilerimi alaya almalar sebebiyle, onlarn cezalar cehennemdir. 107,108 phesiz iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm u kimseler, ilerinde srekli kalmak zere Firdevs baheleri onlar iin ikram olunmutur. Onlar, oradan hi ayrlmak istemezler. 109 De ki: Rabbimin szleri iin, deniz mrekkep olsa Rabbimin szleri bitmeden nce deniz tkenirdi, hatta bir o kadarn daha getirsek bile. 110 De ki: Ben ancak sizin gibi bir beerim. Bana ilhnzn ancak bir ilh olduu vahyolunuyor. Onun iin her kim Rabbine kavumay umuyorsa slih ameli ilesin ve Rabbine kullukta, hi kimseyi ortak etmesin. (69/18, Kehf/99-110)
99

291

Burada Hayber szlemesinin hazrlanmas ve ieriine deinilmitir. Ayrntl bilgi iin tarih kitaparna ve Tebynu'lKurn'a baklabilir.

NAHL SRES MEKKE DNEM Necm: 299


,1Allah'n emri kesinlikle gelecek. Artk onu acele edip istemeyiniz. Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden arnktr ve ycedir. 2 Allah, kullarndan dilediine, haberci yetleri/ vahyi, Kendisine zg bir i olarak ruh/ can ile birlikte: phesiz Benden baka ilh yok, o hlde Benim korumam altna girin diye uyarn diye indirir. 3 Allah, gkleri ve yeryzn hak ile oluturdu. O, onlarn ortak kotuklar eylerden ycedir. 4 Allah, insan bir nutfeden oluturdu. Bir de bakarsn ki, o apak bir dmandr. 5 Hayvanlar O oluturmutur. Onlarda sizi stacak eyler ve birok yararlar vardr. Siz, onlardan bir ksmn da yersiniz. 6 Ve hayvanlarda, akam vakti getirdiinizde ve sabahleyin saldnzda sizin iin bir gzellik vardr. 7 Ve hayvanlar, ancak cannzn bir paras tkenerek/ ok yorularak ulaabileceiniz bir memlekete yklerinizi tarlar. phesiz sizin Rabbiniz, kesinlikle ok efkatlidir, ok merhametlidir. 8 Ve Allah, kendilerine binesiniz, hem de znet olsun diye, atlar, katrlar ve eekleri oluturdu. Bilmediiniz eyleri de O oluturuyor. 9 Yolun dorusu yalnzca Allah'a bortur. Yolun erisi de vardr. Ve eer Allah dileseydi, sizi topluca doru yola klavuzlard. 10,11 O, sizin iin gkten bir su indirdi. ecekleriniz ondandr. Hayvanlar otlattnz aalarbitkiler de ondandr. Allah, su ile sizin iin ekin, zeytin, hurmalklar, zmler ve tm meyvelerden bitiriyor. phesiz bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin kesinlikle birer almet/gsterge vardr. 12 Ve Allah, geceyi, gndz, gnei ve ay sizin emrinize verdi/sizin yararlanacanz zelliklerde yaratt. Btn yldzlar da O'nun emrine boyun emilerdir. phesiz ki bunda akln kullanan bir toplum iin almetler/gstergeler vardr. 13 Yeryznde sizin iin renklerini deiik olarak yaratt eyleri de sizin hizmetinize sunmutur. phesiz bunda t alan bir toplum iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr. 14 Ve O, denizden taze et yiyesiniz ve ondan takndnz ss eyasn karasnz diye armaanlarndan rzk aramanz iin ve kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin denizi sizin emrinize verendir. Gemilerin denizde suyu yararak gittiklerini gryorsun. 15,16 Ve Allah size sofra olmas iin yeryznn iinde sabit-salam dalar, rmaklar ve siz klavuzlandnz doru yolu bulasnz diye yollar ve daha nice lametler brakt. Ve Onlar yldzlarla/ Kurn yetleri bekleriyle yollarn bulurlar. 17 yleyse yaratan/ Allah, yaratamayan szde ilhlar gibi olur mu? Hl dnmeyecek misiniz? 18 Ve eer Allah'n nimetlerini sayacak olsanz, onlar sayamazsnz. phesiz ki Allah kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 19 Ve Allah, gizlediinizi ve akladnz bilir. (70/16, Nahl/1-19)

Necm: 300
Ve onlarn Allah'n astlarndan yakardklar eyler herhangi bir ey oluturamazlar, kendileri oluturulmulardr, llerdir, diri deildirler. Ne zaman dirileceklerini de tam bilemezler.
20,21

Sizin ilhnz tek bir ilhtr. Artk hirete inanmayan u kimseler; onlarn kalpleri, tantmamaya almaktadr ve onlar, kendilerinin byk olduuna inanan kimselerdir. 23 Allah'n, onlarn gizlediklerini ve aa vurduklarn bildiine hi phe yoktur. phesiz Allah, kendilerinin byk olduuna inananlar sevmez. 24,25 Ve onlara: Rabbiniz ne indirdi? denildii zaman, onlar, kymet gn, kendi gnahlarn tam olarak yklenmek ve bilgisizlikleri yznden saptrmakta olduklar kimselerin gnahlarndan bir ksmn da yklenmeleri iin, ncekilerin efsaneleri dediler. Dikkat edin, yklendikleri ey ne ktdr! 26 phesiz onlardan nceki kimseler tuzak kurdular da Allah, onlarn duvarlarna temellerinden vurdu. Sonra da at tepelerinden zerlerine kt. Ve onlara azap akledemedikleri bir ynden geldi. 27 Sonra kymet gn Allah, onlar rezil-rsva edecek ve Hani urunda dmanlk ettiiniz ortaklarm nerede? diyecektir. Kendilerine bilgi verilmi olan kimseler: phesiz ki bugn rezillik-rsvalk ve ktlk, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler zerinedir diyecekler. (70/16, Nahl/20-27)

22

Necm: 301
Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, kendilerine hakszlk etmi kimseler olarak, meleklerin, gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrdklar kimselerdir. Artk teslimiyeti koyarlar: Biz, hibir ktlkten yapmyorduk. Tam tersi, phesiz Allah, sizin yapmakta olduklarnz ok iyi bilendir. 29O hlde iinde srekli kalanlar olarak cehennemin kaplarna girin! denir. te, byklk taslayanlarn yeri ne ktdr! 30-32 Ve Allah'n korumas altna girmi kimselere: Rabbiniz ne indirdi? denilince onlar: Hayr derler. Bu dnyada gzelletirenlere-iyiletirenlere iyilik-gzellik vardr. hiret yurdu ise kesinlikle daha hayrldr. Ve Allah'n korumas altna girmi kimselerin yurdu; Adn cennetleri ne gzeldir! Onlar, oraya girecekler. Onun altndan rmaklar akar. Orada, onlar iin diledikleri eyler vardr. Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri ite byle karlklandrr. Allah'n korumas altna girmi kiiler o kimselerdir ki, melekler onlar ho ve rahat ettirerek onlara gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrrlar. Selm size, yapm olduunuz ilerin karl olarak girin cennete! derler. (70/16, Nahl/28-32)
28

Necm: 302
Onlar kendilerine, doal glerin gelmesinden veya Rabbinin emrinin gelmesinden baka bir ey mi bekliyorlar! Kendilerinden ncekiler de byle yapmlard. Ve Allah onlara hakszlk etmedi, fakat onlar irk koarak kendilerine hakszlk etmilerdi, yanl; kendi zararlarna i yapmlard. Bunun iin, sonunda yaptklarnn cezas kendilerine isabet etti. Alay edip durduklar ey de kendilerini kuatt. 35 Ve Allah'a ortak koan u kimseler: Allah dileseydi biz ve atalarmz Kendisinin astlarndan hibir eye tapmazdk ve O'nun astlarndan hibir eyden haram klmazdk dediler. Kendilerinden nceki kimseler byle yaptlar. te eliler zerine, ancak ak-seik bir tebliden baka ne olur?
33,34

Ve andolsun ki Biz her mmete, Allah'a kulluk edin ve tauttan292 saknn diye bir eli gnderdik. Artk Allah, bu mmetlerden bir ksmna doru yolu gsterdi, bir ksmna da sapklk hak olmutur. imdi yeryznde bir gezip dolan da bakn yalanlayanlarn sonu nasl olmu? 37 Sen, onlarn doru yolda olmalar iin hrs gstersen de, artk Allah, saptrd kimseyi doru yola klavuzlamaz. Onlar iin yardmclardan da kimse yoktur. 38,39 Ve kfirler, Allah, len kimseyi diriltmez diye en kuvvetli yeminleriyle Allah'a yemin ettiler. Hayr, Allah lleri, zerine ald gerek bir vaat olarak, onlarn, hakknda anlamazla dtkleri eyi onlara aa koymak ve gerekleri rtbas eden kimselerin, yalanclarn ta kendisi olduklarn bildirmek iin diriltecektir. 40 Biz bir eyi dilediimiz zaman, Bizim ona szmz sadece Ol! dememizdir. O da hemen oluverir. (70/16, Nahl/33-40)

36

Necm: 303
Ve hakszla uradklarndan sonra Allah yolunda hicret eden kiiler, kesinlikle Biz onlar, sabretmi ve sadece Rablerine iin sonucunu havale eden u kimseleri bu dnyada gzel bir ekilde yerletireceiz. tekinin/hiretin creti ise daha byktr. Keke bilselerdi! 43,44 Ve Biz, senden nce de, sadece kendilerine vahyettiimiz olgun insanlar ak kantlarla ve yazl belgelerle eli olarak gnderdik. Eer bilmiyorsanz, haydiyin Tevrt ve ncl'i bilen bilginlere sorun. Biz sana da o d/Kurn', kendilerine indirilmi olan ortaya koyman iin, onlarn da iyiden iyiye dnmeleri iin indirdik. 45-47 Peki sinsice ktlkleri plnlayanlar, Allah'n kendilerini yere batrmayacandan yahut bilemeyecekleri bir yerden azabn gelmeyeceinden yahut onlar dolap dururlarken Allah'n, kendilerini yakalayvermesinden, stelik onlar, ciz brakanlar da deillerdir yahut da kendilerini azar azar/korku iinde yakalamasndan emin mi oldular? te, phesiz sizin Rabbiniz, kesinlikle ok efkatlidir, ok merhametlidir. 48 Onlar, glgeleri Allah'a boyun eerek, klenlerin ta kendisi olarak sadan sola dnen, Allah'n oluturduu birtakm eyleri grmediler mi/bunlar hi mi dnmediler? 49,50 Ve gklerde ve yeryznde bulunan canllar ve doal gler, kibirlenmeden Allah'a boyun eerler. Kendilerinin stndeki Rablerinden korkarlar ve emrolunduklar eyleri yaparlar. (70/16, Nahl/41-50)
41,42

Necm: 304
Ve Allah, buyurdu: ki ilh edinmeyin. O, ancak tek bir ilhtr. O hlde yalnz Benden korkun/yalnz Bana kulluk edin. 52 Gklerde ve yeryznde olan eyler de yalnz O'nundur. Din de daima O'nundur. Byle iken, siz Allah'tan bakasna m kendinizi koruma altna aldrtyorsunuz? 53 Ve iyilik olarak sahip olduunuz ne varsa, ite Allah'tandr. Sonra size bir zarar dokunduunda, hemen yalnz O'na snrsnz. 54,55 Sonra, zarar sizden giderince, sizden bir grup, kfretmek; kendilerine verdiklerimizi rtbas etmek/verdiklerimize iyilikbilmezlik etmek iin Rablerine ortak koarlar. Hadi imdi yararlann! Fakat yaknda bileceksiniz. 56 Ve ortak koanlar, kendilerine rzk olarak verdiimiz eylerden bilmedikleri eylere pay ayryorlar. Allah'a andolsun ki siz uydurageldiiniz bu eylerden kesinlikle sorgulanacaksnz.
51

292

Bkz. 246 nolu not.

Ve onlar, Allah'a kzlar isnat ediyorlar. Allah, bundan arnktr. Kendileri iin de itahlandklar olan ocuklar vardr. 58 Ve onlardan biri kz doum haberi ile mjdelendii zaman ii fkeyle dolarak yz kapkara kesilir. 59 Kendisine verilen haberin ktl dolaysyla toplumundan gizlenir; aalk ve horlua ramen kz yannda m tutsun yoksa topraa m gmsn! Dikkat edin, onlarn verdikleri hkm/treleri ne ktdr! 62 Ve beenmediklerini Allah iin ayrrlar. Ve dilleri, en gzelin kendilerine ait olduunu, yalan yere syler durur. Hi phesiz onlar iin ancak ate vardr ve onlar, nden itileceklerdir. 60 hirete iman etmeyen kimseler iin ktln ayns vardr. En yce rnek ise, Allah'ndr. O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 61 Ve eer Allah, yanl ileri nedeniyle insanlar sorgulayp cezalandracak olsayd, yeryznn stnde irili-ufakl tm canllardan hibir ey brakmazd. Velkin onlar ad konulmu bir sreye kadar erteler. Artk onlarn srelerinin sonu gelince de ne bir saat ertelenebilirler, ne de ne alnabilirler. 63 Allah'a yemin olsun ki Biz kesinlikle senden nce birtakm mmetlere eliler gnderdik de eytan onlara amellerini bezeyip ssl gsterdi. te o eytan, bu gn onlarn koruyucu, yol gsterici yakndr. Ve onlar iin ac bir azap vardr. 64 Ve Biz, sana Kurn' srf hakknda anlamazla dtkleri eyleri onlar iin aa koyasn diye ve iman edecek bir topluma bir klavuz, bir rahmet olarak indirdik. (70/16, Nahl/51-59, 62, 60-61, 63-64)

57

Necm: 305
Ve Allah gkten bir su indirdi de onunla yeryzn lmnden sonra diriltti. phesiz ki bunda dinleyen bir toplum iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr. 66 phesiz sizin iin kei, koyun, deve srda da size bir ibret vardr. Biz, size onlarn karnndaki dk ile kan arasndaki eylerden, ienlerin boazndan kolaylkla geen halis st iiriyoruz. 67 Ve hurma aalarnn meyvelerinden ve zmlerden ki, siz ondan iki ve gzel rzk edinirsiniz size iiririz. phesiz bunda akln kullanan bir toplum iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr. 68,69 Ve Rabbin bal arsna dalarda, aalarda ve yapacaklar ardaklarda evler/ yuvalar edinmesini, sonra Meyvelerin hepsinden ye de, Rabbinin kolaylatrd yollara gir diye vahyetti. Onlarn karnlarndan renkleri eitli bir iecek kar ki, onda insanlar iin ifa vardr. phesiz ki bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin, kesinlikle bir almet/gsterge vardr. 70 Ve sizi Allah oluturdu, sonra da sizi vefat 293 ettirecektir; size gemite yaptklarnz ve yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlattracaktr. inizden kimi de, bilgiden sonra herhangi bir ey bilmesin diye, mrn en kt zamanna ulatrlr. phesiz ki Allah ok bilgili ve ok kudretlidir. 71 Ve Allah rzk konusunda kiminizi kiminize fazlalkl klmtr. Kendilerine fazlalk verilenler, kendi rzklarn; yiyip ieceklerini, servetlerini, szlemeler gerei himayelerinde bulundurduklar kimselere,294 hepsi rzkta eit olmak zere vermezler. O hlde bunlar Allah'n nimetini bilerek rtbas m ediyorlar?
65

293 294

Bkz. 71 nolu not. Allah baz kiileri mal, evlat, mr ve akl bakmndan fazlalkl klmtr. Malca fazlal sahip olanlar, sahip olduklarndan ellerinin altndakilere, iilerine, memurlarna, alanlarna eit vermezler; baz gerekelerle farkl farkl verirler.

Ve Allah, sizin iin kendinizden eler yapt, o elerinizden de oullar ve torunlar verdi. Sizi ho, gzel, yararl eylerden de rzklandrd. imdi onlar, btla inanyorlar ve Allah'n nimetini rtbas m ediyorlar? 73 Ve onlar, Allah'n astlarndan, gklerden ve yeryznden kendileri iin rzk olarak herhangi bir eye mlik olmayan ve g yetiremeyen eylere tapyorlar. 74 Artk Allah iin rnekler vurmayn. phesiz Allah bilir, siz bilmezsiniz. 75 Allah, hibir eye gc yetmeyen, bakasnn mal olmu bir kle ile Bizim kendisine gzel bir rzk verip de ondan gizli ve ak olarak harcayan bir kimseyi rnek verdi: Bunlar eit olurlar m? Btn vgler Allah'a mahsustur. Tersine insanlarn ou bilmezler. 76 Allah iki adam da rnekletirdi: Bunlardan biri dilsizdir, hibir eye gc yetmez; koruyucusuna bir yktr. Onu nereye gnderse bir hayr getiremez. imdi, bu adamla, adaletle emreden ve doru yolda bulunan adam eit olur mu? (70/16, Nahl/65-76)

72

Necm: 306
Ve gklerin ve yerin grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni sadece Allah'a aittir. Kymetin koparlmas da yalnzca gz ap kapama gibidir veya o, daha yakndr. phesiz Allah her eye g yetirendir. 78 Ve Allah, sizi annelerinizin karnndan hibir ey bilmezken kard ve sahip olduunuz nimetlerin karln deyesiniz diye iitme, grme duyularn ve gnller verdi. 79 Gk boluunda, bir emre boyun edirilmi olan kulara/bulutlara bakmadlar m? Onlar Allah'tan bakas tutmuyor. Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki almetler/gstergeler vardr. 80 Ve Allah, size evlerinizden bir huzur ve dinlenme yapt. Ve hayvanlarn derilerinden yolculuk ve konaklama gnlerinizde evler ve ynlerinden, yapalarndan ve kllarndan bir sreye kadar deme eyas ve kazan salatt. 81 Ve Allah, oluturduklarndan sizin iin glgeler yapt ve sizin iin dalardan barnaklar yapt. Sizi scaktan-souktan koruyacak elbiseler ve sizi kendi hmnzdan koruyan elbiseler var etti. te bylece Allah, Mslman olasnz diye zerinize nimetini tamamlamaktadr. 82 Buna ramen eer yz evirirlerse, artk sana den sadece apak bir teblidir. 83 Onlar, Allah'n nimetini bilirler, sonra onu tannmaz hle getirirler. Onlarn ou kfirlerdir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerdir. (70/16, Nahl/77-83)
77

Necm: 307
Ve her mmetten bir hit getireceimiz gn, artk kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere izin verilmez. Onlardan zr dilemeleri de istenmez.
84

Onlardan hi birini kendisiyle ayn seviyede tutmaz, onlarla paylamazlar. Rabbimiz burada u mesaj veriyor: Siz bile alanlarnz [kle, ii, memur] kendinize ortak [erik] kabul etmiyor; efendi ile kle, ii ile patron arasndaki ayrm kabul ediyorken, Allah ile yaratklar arasnda fark olmas gerektiini neden kabul etmiyorsunuz? Allah, kullarn Kendisine hi ortak [erik] kabul eder mi?! Allah'n nimetlerini kullarna farkl llerde vermesi ve bundan dolay da bazlarnn bazlarndan fazlalkl olmas, sosyal dzenin yrmesi iindir: Hayattaki ast-st ilikisi, toplumsal yaama konulan ve insanlarn birbirleriyle eitli sosyal ilikiler kurmasn salayan, bylece insanlarn bu iliki kurma biimleriyle snandklar ilah bir yasadr. Burada konu edilen derecelerle ykseltme, keramet, stnlk, saygnlk bakmndan deil, ekonomik g, akl, zek, anlay, bilgi-bilgisizlik bakmndan oluan farkllklardr. Herkesin ekonomik g, zek ve anlay bakmndan eit olduu bir toplumda insanlarn birbirlerine i grdrmeleri demek olan istihdam ve i retme mmkn olmaz; istihdam ve i retme'nin olmad ortamlarda ise hayat durur. Bu konu ile ilgili olarak bkz. Resmi Mushaf: Zuhruf/32 (258. necm), Rm/28 (379. necm).

Ve o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler, azab grdkleri zaman, artk onlardan hafifletilmez ve onlara sre verilmez. 86 Ve ortak koan o kimseler, ortak kotuklar eyleri grdkleri zaman: Rabbimiz! te bunlar, Senin astlarndan bizim kendilerine yakardmz ortaklarmz olan kimselerdir dediler. Kotuklar ortaklar da hemen onlara, phesiz siz kesinlikle yalanclarsnz diye sz attlar. 87Ve onlar, o gn, Allah'a teslim oldular. Uydurmu olduklar eyler de kendilerinden uzaklap gitti. 88 Kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve Allah yolundan eviren u kimseler, Biz yaptklar bozgunculuk nedeniyle onlara azap stne azap artrdk. 89 Ve Biz o gn, her mmet iinde, kendilerinden kendi aleyhlerine bir hit gndereceiz. Seni de onlarn zerine hit getireceiz. Biz bu kitab da, her eyi aklayan ve Mslmanlara bir klavuz, bir rahmet ve bir mjde olarak sana indirdik. (70/16, Nahl/84-89)

85

Necm: 308
phesiz Allah, adaleti, iyiletirmeyi-gzelletirmeyi ve yaknlara vermeyi emreder; hayszlktan, ktlkten ve azgnlktan nehyeder. O, dnp t alrsnz diye size t verir. 91 Ve szleme yaptnzda Allah'n ahdini/Allah'a verdiiniz szleri yerine getirin. Yeminlerinizi/ szlemelerinizi salama aldktan ve Allah' kendinize kesin olarak kefil kldktan sonra da onlar bozmayn. phesiz ki Allah, ilediiniz eyleri bilir. 92 Bir mmet, dier bir mmetten daha oktur diye, yeminlerinizi aranzda aldatma arac edinerek, ipliini salamca eirdikten sonra, onu skp bozan kadn 295 gibi de olmayn. phesiz Allah, sizi bununla snyor. Hakknda anlamazla dtnz eyleri kymet gn size kesinlikle aklayacaktr. 93 Ve Allah dileseydi elbette hepinizi tek bir mmet yapard. Fakat Allah dilediini saptrr ve dilediine de doru yolu klavuzlar/ dileyeni saptrr, dileyene klavuzluk eder. Ve phesiz ki siz, btn yaptklarnzdan sorulacaksnz/sorumlu tutulacaksnz. 94 Ve yeminlerinizi aranzda aldatma ve bozgunculua/ kargaaya ara edinmeyin. Sonra ayak salam bastktan sonra kayverir ve Allah yolundan saptnz iin, ktl tadarsnz. Byk azap da sizin iindir. 95 Ve Allah'n ahdini/ Allah'a verilen szleri az bir bedel karlnda satmayn. Eer bilirseniz kesinlikle Allah katndaki; o, sizin iin daha hayrldr. 96 Sizin yannzdaki tkenir, Allah'n katndaki ise kalcdr. Ve Biz kesinlikle sabredenlere ecirlerini, yaptklarnn daha gzeli olarak karlk vereceiz. 97 Erkek-dii, mmin olarak kim iyi amel ilerse kesinlikle onu gzel bir hayat ile yaatrz. Ve kesinlikle onlarn cretlerini, yapm olduklar amellerin daha gzeliyle dllendireceiz. 98 yleyse Kurn renip rettiin zaman Racim eytandan; [aklnza hemen geliveren, iyiden iyiye dnme sonucu olmayan, sizi mahvedecek mesnetsiz dnceler reten yetiden] Allaha sn. 99,100 phesiz ki iman etmi ve Rablerine iin sonucunu havale eden kimseler zerinde eytan- Racim'in hibir zorlayc gc yoktur. Onun zorlayc gc, ancak kendisini, yardmc, yol
90

295

yette, szlemelerini bozan kimseler, ynn eirip salam bir ekilde bktkten sonra onu tekrar zen bir kadnn durumuna benzetilmektedir. Bir kadnn kendi eirip bkt yn tekrar zmeye kalkmas, ahitlerini bozanlar karakterize etmek iin yaplan bir tasvirdir. Arap rfne gre yaplan bu benzetmenin belirli bir kadn iaret ettii nakillerde yer alsa bile, ayette karakterize edilen kiiliin, ahitlerini bozan tm erkek ve kadnlar kapsad aktr.

gsterici, koruyucu yakn edinenler ve Allah'a ortak koanlarn ta kendileri olan kimseler zerinedir. (70/16, Nahl/90-100)

Necm: 309
Ve Biz bir yet yerine baka bir yet getirdiimiz zaman Allah ne indirdiini daha iyi bilen olmasna ramen onlar, Sen, ancak bir uydurucusun dediler. in dorusu onlarn ou bilmiyorlar. 102 De ki: man etmi kimseleri glendirip kkletirmek/tutundurmak iin ve Mslmanlara bir mjde ve klavuz olmak zere, senin Rabbinden ona, Allah'n birok can katan yeti hak ile inmitir. 103 Ve kesinlikle Biz biliyoruz ki, onlar Sadece, o'na bir beer retiyor diyorlar. Peygamber'e retiyor zannnda bulunduklar kimsenin dili yabancdr. Kurn ise apak bir Arapa'dr. 104 phesiz Allah'n yetlerine inanmayan kimseler; Allah onlara klavuz olmaz ve onlar iin pek ac bir azap vardr. 105 Yalan, yalnzca Allah'n yetlerine inanmayan kimseler uydurur. Ve ite onlar, yalanclarn ta kendileridir. 106 Her kim imanndan sonra kfreder; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeder, kalbi iman ile yatm hlde iken, baskyla zorlanan hari olmak zere ve de kfre; inanmamaya gsn aarsa, artk kendilerinin zerine Allah'tan bir gazap vardr. Bunlar iin byk bir azap da vardr. 107 Bu, onlarn dnya hayatn hirete gre daha sevimli bulmalarndan ve phesiz Allah'n da kfirler toplumuna; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden bir toplulua doru yolu gstermemesi nedeniyledir. 108 Onlar, Allah'n, kalplerini, kulaklarn ve gzlerini damgalad/mhrledii kimselerdir. lgisiz, bilgisiz, duyarsz olanlar, onlarn ta kendileridir. 109 phesiz, onlar hirette ziyana urayanlarn ta kendileridir. (70/16, Nahl/101-109)
101

Necm: 310
Sonra phesiz senin Rabbin, eziyet edildikten sonra hicret eden, sonra aba harcayan ve sabreden kimseler iindir. phesiz senin Rabbin bundan sonra kesinlikle ok balaycdr, ok merhametlidir. 111 O gn, herkes kendi nefsi iin uraarak gelecek ve herkes yapt eyleri tastamam alacak. Ve onlar hakszla uratlmayacak. (70/16, Nahl/110-111)
110

Necm: 311
Ve Allah bir kenti296 misal olarak verdi: Bu kent, gvenli, huzurlu idi ve oraya her bir yerden rzk bol bol gelirdi. Ne var ki, onlar Allah'n nimetlerine kar iyilikbilmezlik ettiler. Allah da onlara, yapp rettikleri eyler yznden alk ve korku elbisesini/felketini tattrverdi.
112

296

Burada konu edilen kent, 58/34, Sebe/5-21'de (223. necm) konu edilen Sebe olmaldr.

Ve andolsun ki, onlara ilerinden bir eli gelmiti de onu yalanladlar. Bunun zerine, onlar irk koarak yanl, kendi zararlarna i yaparlarken azap onlar yakalayverdi. (70/16, Nahl/112-113)

113

Necm: 312
Artk Allah'n size rzk olarak verdii eylerden helal ve temiz olarak yiyin. Allah'n nimetine karln deyin; eer sadece O'na kulluk edecekseniz. 115 Allah, size ancak lei, kan, domuzun etini ve Allah'tan bakas adna kesilenleri haram kld. Artk her kim saldrmadan ve ar gitmeden zorlanrsa, bilsin ki, phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 116 Ve kendi dillerinizin yalan nitelemesi ile Allah'a yalan uydurmak iin, u helaldir, u haramdr demeyin. phesiz Allah'a yalan uyduran kimseler iflah olmazlar. 117 Onlarn dnyalklar pek az bir kazanmdr. Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr. 118 Biz sana anlattklarmz [le, kan, domuzun etini], daha nce Yahudilere de haram klmtk. Ve Biz onlara hakszlk etmedik. Ama onlar irk koarak kendilerine hakszlk ediyorlard. (70/16, Nahl/114-118)
114

Necm: 313
Sonra phesiz senin Rabbin, bir cahillikle gnah ileyen, sonra bunun ardndan tevbe eden ve dzelten kimseler iindir. phesiz ki senin Rabbin, bundan sonra kesinlikle ok balayan ve ok merhamet edendir. 120,121 phesiz brhm itenlikle Allah'a boyun een, ortak koma inancndan dnm, Allah'n nimetlerine karlk deyen bal bana bir mmet idi. Ve o, ortak koanlardan olmad. Ve Allah, o'nu seti ve dosdoru yola klavuzlad. 122 Ve Biz brhm'e dnyada iyilik-gzellik verdik. Ve phesiz O, hirette de kesinlikle slihlerdendir. 123 Sonra sana: Kfrden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten, ortak komakdan dnm bir kii olan ve ortak koanlardan olmayan brhm'in dinine/yaam tarzna tbi ol diye vahyettik. (70/16, Nahl/119-123)
119

Necm: 314
Sebt; Dnp tanma gn,297 ancak, Sebt/dnp tanma gn konusunda anlamazla den kimseler zerine klnd. Ve phesiz senin Rabbin onlarn iinde anlamazla dp durduklar eyler hakknda kymet gn aralarnda kesinlikle hkm verecektir. (70/16, Nahl/124)
124

Necm: 315
Rabbinin yoluna, hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkelerle ve gzel tle ar! Ve onlarla en gzel ekilde mcdele et. phesiz Rabbin
125

297

Halk arasnda cumartesi gn olarak bilinen sebt gn, insanlarn gnlk yaamlar ile ilgili [dnyev] ilerini bir tarafa brakp bunlar hi dnmeden, sadece Tanr'nn szlerini dinledikleri ve bunlar derin derin dnmeye vakit ayrdklar, dolaysyla hem bedenlerini hem de ruhlarn dinlendirdikleri gndr.

Kendi yolundan sapanlar en iyi bilendir ve O, klavuzlandklar doru yolda olanlar da en iyi bilendir. (70/16, Nahl/125)

Necm: 316
Ve eer ceza verecek olursanz da, sizin cezalandrldnzn misli ile ceza verin. Ve eer sabrederseniz, elbette o, sabredenler iin daha hayrldr. 127 Sen sabrl ol! Senin sabretmen de ancak Allah iledir. Onlar iin zlme! Onlarn kurduklar tuzaklardan skntya dme! 128 phesiz ki Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiiler ve kendilerini iyiletirengzelletiren kiilerin ta kendisi olanlar ile birliktedir. (70/16, Nahl/126-128)
126

NH SRES
MEKKE DNEM

Necm: 317
phesiz Biz, kendilerine ok ackl bir azap gelmezden nce, toplumunu uyar diye Nh'u toplumuna eli gnderdik. 2-4 Nh, dedi ki: Ey toplumum! phesiz ben, sizin iin apak bir uyarcym. Allah'a kulluk edin, O'nun korumas altna girin ve bana itaat edin ki, gnahlarnzdan sizi yarlgasn ve sizi ad konmu bir srenin sonuna kadar ertelesin. phesiz Allah'n ayarlad/belirledii srenin sonu, gelince ertelenmez. Eer bilseydiniz. 5-12 Nh dedi ki: Rabbim! phesiz ben, toplumumu gece-gndz/srekli olarak davet ettim. Fakat benim armam, onlarn sadece kamalarn artrd. Ve phesiz ben, onlar, Senin onlar balaman iin her davet ettiimde, onlar parmaklarn kulaklarna tkadlar, elbiselerine brndler, srar ettiler, kibirlendike de kibirlendiler. Sonra phesiz ben onlar yksek sesle ardm. Sonra phesiz onlar iin ilan ettim. Onlar iin gizli gizli de syledim. Sonra dedim ki: Rabbinizin sizi balamasn isteyin. Kesinlikle O, ok balaycdr. zerinize gkten bol yamur yadrsn. Size mallar ve oullar ile yardmda bulunsun, sizin iin baheler klsn, rmaklar klsn. 13Size ne oluyor ki, Allah iin ar davran ummuyorsunuz? 14Oysa O, sizi gerekten tavr tavr/ aama aama oluturmutur. 15,16Allah'n yedi g tabakalar hlinde nasl oluturduunu ve ay' onlarn iinde bir k yaptn, gnei de bir lamba yaptn grmediniz mi? 17Ve Allah, sizi yeryznden bir bitki olarak bitirdi. 18Sonra sizi oraya geri evirecek ve sizi bir kla karacaktr. 19,20Ve Allah sizin iin yeryzn, yeryznden geni geni yollarda gidesiniz diye bir yayg klmtr. 21-24 Nh: Rabbim! phesiz toplumum bana isyan etti. Mal ve evlad kendisine zarardan baka bir ey vermeyen kimseye uydular. Ve onlar byk tuzaklar kurdular. Ve Sakn ilhlarnz brakmayn. Ve sakn Vedd, Suv, Yags, Yek ve Nesr'i298 brakmayn dediler. Kesinlikle biroklarn da saptrdlar. Sen de o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara sadece sapkl arttr dedi. 26-28 Ve Nh dedi ki: Bu yerde dolaan kfirlerden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden bir tek kii brakma. phesiz ki Sen onlar brakrsan, kullarn yoldan karrlar ve sadece din-iman tanmayp ktle batan ve kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden ocuklar doururlar. Rabbim! Benim iin, anam-babam iin, mmin olarak evime giren kiiler iin ve mmin erkekler ve mmin kadnlar iin mafiret et/bala hepimizi! irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara da sadece yok oluu arttr. 25 Onlar, hatalarndan dolay suda bouldular, sonra da atee sokuldular. Sonra da kendileri iin Allah'n astlarndan yardmclar bulamadlar. 299 (71/71, Nh/1-24, 26-28, 25)
1

298 299

Burada isimleri bildirilen putlar, Nh'un toplumunun szde ilhlaryd. Raslullah dneminde Arabistan corafyasnda da bu isimle anlan putlar vard. Teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'taki 25. yeti, 28. yetin sonunda tertip ettik.

BRHM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 318
Elif/1, Lm/30, R/200.300 Bu Bizim, insanlar Rablerinin izni/ bilgisi ile karanlklardan aydnla; en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, vlen, vgye lyk bulunann; gklerde olan eyler, yeryznde olan eyler Kendisinin olan Allah'n yoluna karman iin sana indirdiimiz bir kitaptr. Ve dnya hayatn hirete tercih eden, Allah'n yolundan eviren ve onun eriliini isteyen kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimselerin, iddetli bir azaptan dolay vay haline! te bunlar, ok uzak bir sapklk iindedirler. 4 Ve Biz onlara, aka ortaya koysun diye, her peygamberi yalnz kendi toplumunun diliyle gnderdik. Artk Allah dilediini/ dileyeni saptrr, dilediini/ dileyeni de doru yola iletir. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 5 Ve andolsun ki Ms'y, Toplumunu karanlklardan aydnla kar, onlara Allah'n gnleri ile t ver diye yetlerimizle eli gnderdik. phe yok ki bunda ok sabreden ve kendisine verilen nimetlerin karln ok ok deyen herkes iin nice almetler/gstergeler vardr. 6,7 Ve hani Ms toplumuna demiti ki: Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn; hani O, sizi ikencenin ktsne arptran, oullarnz boazlayan ve kadnlarnz sa brakan Firavun ailesinden kurtard. Ve ite bunda Rabbinizden size ok byk ypranarak bir snav vermek vardr. Ve hani Rabbiniz ilan etmiti: Andolsun ki sahip olduunuz nimetlerin karln derseniz, elbette size artrrm ve eer iyilikbilmezlik ederseniz hi phesiz azabm ok etindir. 8 Yine Ms dedi ki: Eer kfreferseniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz/ iyilikbilmezlik ederseniz; siz ve yeryzndeki kimseler, topluca hepiniz iyi biliniz ki Allah kesinlikle ok zengin, hibir eye muhta olmayandr, vlen, vgye lyk bulunandr. 9 Sizden ncekilerin; Nh toplumunun, d, Semd ve onlardan sonra gelenlerin haberleri size gelmedi mi? Onlar Allah'tan bakas bilmez. Elileri onlara apak kantlarla geldi de onlar, ellerini, elilerin azlarna gtrdler. Ve: Biz sizin kendisiyle gnderildiiniz eyi bilerek reddettik/ inanmadk ve phesiz biz, bizi ardnz ey hakknda yetersiz bilgi ve endie iindeyiz dediler. 10 Elileri dedi ki: Gkleri ve yeri yoktan yaratan, sizi gnahlarnz balamak iin aran ve belirlenmi bir sre sonuna kadar sizi erteleyen Allah hakknda yetersiz bilgi mi var? Onlar: Siz sadece bizim gibi bir beersiniz, bizi babalarmzn taptklarndan alkoymak istiyorsunuz. O hlde bize apak bir delil getirin! dediler. 11,12 Elileri onlara dediler ki: Biz, ancak sizin gibi bir beeriz. Velkin Allah, kullarndan dilediini nimetlendirir. Ve Allah'n izni/ bilgisi olmadka bizim iin size bir delil getirmemiz olacak ey deildir. Onun iin de inananlar sadece Allah'a iin sonucunu havale etsinler. Ve bize yollarmz gstermiken, neden biz Allah'a sonucu brakmayalm! Ve elbette biz, bize yaptnz eziyetlere sabredeceiz. Sonucu brakanlar da yalnz Allah'a sonucu braksnlar. 13,14 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, elilerine: Ya sizi kesinlikle yurdumuzdan karacaz, ya da kesinlikle bizim dinimize/ yaam tarzmza dneceksiniz! dediler. Rableri de elilerine: Biz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar kesinlikle deiime/ ykma uratacaz ve onlardan sonra sizi kesinlikle o yere yerletireceiz. Bu, makammdan ve tehdidimden korkan iindir diye vahyetti.
1-3

300

Bkz. 8 nolu not.

Eliler, fetih istediler. Tm inat zorba da kayba, zarara urayp ac ekti. Ardndan cehennem vardr. Ve kendisine irinli sudan iirilecektir. rinli suyu yudum yudum iecek, yutamayacak. Ve her yandan kendisine lm gelecek, fakat o hi lmeyecek. Arkasndan da ok kaba bir azap gelecektir. 18 Kfirlerin; Rablerini bilerek reddeden/ inanmayan kimselerin durumu, onlarn yaptklar tpk frtnal bir gnde rzgrn iddetle savurduu bir kl gibidir. Kazandklarndan hibir eyi elde tutamazlar. te bu, uzak sapkln ta kendisidir. 19,20 Gkleri ve yeryzn Allah'n gerek ile oluturduunu grmedin mi/ hi dnmedin mi? O dilerse sizi giderir ve yepyeni bir halk/ oluturulu getirir. Bu, Allah'a gre zor deildir. (72/14, brhm/ 1-20)

15-17

Necm: 319
Onlar, toplu olarak Allah iin ortaya ktlar. Sonra da zayf olan kiiler, byklk taslayan kiilere: phesiz bizler, sizlere uyan kimseler idik. Peki, imdi siz, Allah'n azabndan bir eyi bizden savar msnz? dediler. O byklk taslayanlar: Allah, bize klavuz olsayd biz kesinlikle size klavuz olurduk. Bizler szlansak ya da sabretsek bizim iin birdir. Bizim iin kaacak herhangi bir yer yoktur dediler 22 Ve i bitince eytan [blis/dnce yetisi] onlara, phesiz ki Allah size gerek vaadi vaat etti, ben de size vaat ettim, hemen de caydm. Zaten benim size kar zorlayc bir gcm yoktu. Ancak ben sizi ardm siz de bana karlk verdiniz. O nedenle beni knamayn, kendi kendinizi knayn! Ben sizi kurtaramam, siz de benim kurtarcm deilsiniz! phesiz ben, nceden beni Allah'a ortak komanz da kabul etmemitim dedi. phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar, kendileri iin ac bir azap olanlardr! 23man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar da, Rablerinin izniyle/ bilgisiyle iinde srekli kalmak zere altndan rmaklar akan cennetlere girdirilirler. Oradaki selmlama karlamalar, Selmdr. (72/14, brhm/21-23)
21

Necm: 320
Grmedin mi; hi dnmedin mi, Allah nasl bir rnek verdi? Gzel bir sz, kk, sabit, dal-buda gkte olan, Rabbinin izniyle/ bilgisiyle her an rn veren gzel bir aa gibidir. Ve onlar t alsnlar diye Allah, insanlara byle rnekler verir. 26 Kt bir sz'n durumu da, yerden koparlm, sabit kalma imkn olmayan kt bir aaca benzer. 27 Allah, iman edenleri, basit dnya yaamnda ve hirette sabit bir sze/imana sabitler. Allah, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da saptrr. Ve Allah, diledii eyi yapar. 28,29 Allah'n nimetlerini iyilikbilmezlie deitiren ve toplumlarn deiime/ykma urama yurduna/cehenneme sokanlar grmedin mi? Onlar, cehenneme girecekler. O ne kt bir kararghtr! 30 Ve nankrler, O'nun yolundan saptrmak iin Allah'a eler oluturdular. De ki: Yararlannz, artk, phesiz dnnz ateedir. (72/14, brhm/24-30)
24,25

Necm: 321
man eden kullarma syle: Salt ikame etsinler [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar olutursunlar-ayakta tutsunlar] ve al-veri ve dostluun olmad bir gnn gelmesinden nce, kendilerini rzklandrdmz eylerden ak ve gizli olarak harcamada bulunsunlar.
31

Allah, gkleri ve yeri oluturan, gkten su indirip de onunla size rzk olarak eitli meyveler karandr. Ve Allah, emri gereince denizde yzp gitmeleri iin gemileri emrinize verdi/ sizin yararlanacanz zelliklerde yaratt, rmaklar da emrinize verdi. Srekli olarak dn hlinde olan gnei ve ay da emrinize verdi/ onlar da yararlanacanz zelliklerde yaratt. Geceyi ve gndz de sizin emrinize verdi. Ve O, Kendisinden istediiniz her eyden size verdi. Allah'n nimetini saymak isterseniz de sayamazsnz! phesiz insan kesinlikle ok yanl; kendi zararna i yapan, ok iyilikbilmez biridir. 35-41 Ve hani bir zaman brhm: Rabbim! Bu ehri gvenli kl! Beni ve oullarm putlara tapmamzdan uzak tut! Rabbim! phesiz putlar insanlardan birounu saptrdlar. imdi kim bana uyarsa, artk o, phesiz bendendir; kim bana kar gelirse Artk Sen phesiz ok balayan ve ok merhamet edensin. Rabbimiz! phesiz ben ocuklarmdan bir blmn salt ikame etmeleri [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturmalar-ayakta tutmalar] iin, Senin dokunulmazlam Ev'inin yannda, ekinsiz bir vadiye yerletirdim. Rabbimiz! Verdiin nimetlerin karln demeleri iin artk Sen de insanlardan bir ksmnn gnllerini onlara meylettir. Ve onlar baz meyvelerden rzklandr. Rabbimiz! phesiz Sen bizim gizlediimiz eyleri ve aa vurduumuz eyleri bilirsin. Ve yerde ve gkte, hibir ey Allah'a gizli kalmaz. htiyarlk hlimde bana sml'i ve shk' ltfeden Allah'a sonsuz vgler olsun. phesiz ki Rabbim duam ok iyi iitendir. Rabbim! Beni salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan] biri kl! Soyumdan da. Rabbimiz! Duam da kabul et! Rabbimiz! Hesabn kurulduu gnde benim iin, anam-babam iin ve mminler iin balamada bulun! demiti. (72/14, brhm/31- 41)

32-34

Necm: 322
Sakn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlarn yaptklarndan Allah'n duyarsz/bilgisiz olduunu sanma! Ancak O, onlar, balarn dikerek koacaklar, gzlerin da frlayaca bir gn iin erteliyor. Onlarn baklar kendilerine dnmez ve onlarn gnlleri bombotur. 44,45 Ve sen insanlar, azabn gelecei gn ile uyar. Artk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, Ey Rabbimiz! Bizi yakn bir sreye kadar ertele de senin davetine uyalm ve elilere tbi olalm. derler. Daha nce siz, sizin iin bitiin/tkeniin/yok oluun olmadna dair yemin etmemi miydiniz? Hem siz, irk koarak kendilerine hakszlk edenlerin yurtlarnda oturdunuz. Onlara nasl yaptmz size apak belli olmutu. Ve size rnekler de vermitik. 46 Ve gerekten onlar, tuzaklarn kurdular. Onlarn tuzaklar, Allah katndadr. Tuzaklar, dalar yerinden oynatacak olsa bile 47 O hlde sakn Allah'n, elilerine olan vaadinden cayacan sanma! phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, suluyu yakalayp cezalandrarak adaleti salama ilkesi sahibidir. 48-51 O gn, Allah'n, her nefsi kazand ile karlklandrmas iin, yeryz bir baka yeryzyle deitirilecek, gkler de. Ve onlar, Bir ve gcne kar durulmaz olan Allah iin ortaya kacaklardr. O gn, sulular zincire vurulmu olarak grrsn. Onlarn gmlekleri katrandandr, yzlerini de ate kaplayacaktr. phesiz Allah, hesab ok abuk grendir. (72/14, brhm/42-51)
42,43

Necm: 323
te sana indirilen bu Kitap, kendisiyle uyarlsnlar, Allah'n ancak bir tek ilh olduunu bilsinler ve temiz akl sahipleri; kavrama yetenei olanlar t alsnlar diye insanlara bir duyurudur. (72/14, brhm/52)
52

ENBY SRES
MEKKE DNEM

Necm: 324
nsanlar iin hesaplar yaklat. Onlar ise aldrmazlk iinde, mesafeli duran kimselerdir. Rablerinden kendilerine gelen her yeni d/hatrlatmay ancak oyun yaparak ve kalpleri elenerek dinlerler. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, aralarnda u fslty gizlediler: Bu, sizin gibi bir insandan baka bir ey midir? Artk grp dururken byye mi gidiyorsunuz? 4 De ki: Benim Rabbim gkte ve yerde her sz bilir. Ve O, en iyi iiten, en iyi bilendir. 5 Aksine onlar: Bunlar, karmakark dlerdir; yok yok onu kendisi uydurdu; yok yok o bir airdir. Hadi yleyse ncekilerin gnderildii gibi bize bir almet/gsterge getirsin dediler. 6 Onlardan nce yok ettiimiz hibir memleket iman etmemiti. imdi bunlar m iman edecekler? 7 Ve Biz, senden nce de ancak kendilerine vahyettiimiz olgun kimseleri gnderdik/eli yaptk. Haydi, siz bilmiyorsanz t/Kitap Ehli olanlara/vahiy bilgisi olanlara soruverin. 8 Ve Biz o elileri yemek yemez birer ceset yapmadk. Onlar srekli kalclar/ lmsz de deillerdi. 9 Sonra Biz onlara, verdiimiz o sz yerine getirdik. Bylece onlar ve dilediimiz kimseleri kurtardk. Ar gidenleri de deiime/ykma urattk. 10 Hi kukusuz Biz size, dnz/an erefiniz iinde olan bir kitap indirdik. Buna ramen hl akllanmayacak msnz? 11 Biz, irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan nice kentleri de krp geirdik. Onlardan sonra da baka toplumlar var ettik. 12 yle ki onlar azabmzn iddetini hissettikleri zaman ondan hzla uzaklap kayorlard. 13 Hzla uzaklap kamayn, sorgulanmanz iin, iinde marp azdnz eylere ve evlerinize dnn. 14 Onlar: Yazklar olsun bizlere! phesiz biz gerekten yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar imiiz dediler. 15 te onlarn bu arlar, onlar biilmi bir ekin ve snm ocak/kl hline getirinceye kadar son bulmad. (73/21, Enbiy/1-15)
2,3 1

Necm: 325
Ve Biz g, yeryzn ve aralarndaki eyleri, oyun oynayanlar olarak oluturmadk. Eer Biz, bir elence edinmek isteseydik, elbette onu Kendi katmzdan edinirdik, eer Biz, yapanlar olsaydk. 18 Tam tersi Biz, hakk btln bana arparz da onun beynini paralar. Bir de bakarsn btl yok olup gitmitir. Ve Allah'a yaktrdnz niteliklerden dolay size yazklar olsun! 19,20 Gklerde ve yeryznde olan kimseler de yalnzca O'nundur. O'nun katnda olan kimseler de O'nun kulluundan byklenmezler ve usanmazlar, gece-gndz ara vermeyerek Kendisini noksan sfatlardan arndrrlar. 21 Yoksa onlar, yeryznden birtakm ilhlar edindiler de onlar, kendilerini mi canlandracaklar/ diriltecekler?
17 16

Eer yer ile gkte Allah'tan baka ilhlar olsayd, bunlarn ikisi de kesinlikle kargaa iinde olurdu/dzenleri bozulurdu. O hlde en byk tahtn301 Rabbi olan Allah, onlarn nitelemekte olduklar eylerden arnktr. 23 Arn Rabbi Allah, yaptndan sorumlu olmaz, onlar ise sorumlu olacaklardr. 24 Yoksa onlar, O'nun astlarndan birtakm ilhlar m edindiler? De ki: Kesin delilinizi getirin. te u, benimle beraber olanlarn ddr ve benden ncekilerin ddr. Tam tersi, onlarn ou gerei bilmezler. Artk onlar, yz evirenlerdirler. (73/21, Enbiy/16-24)

22

Necm: 326
Ve Biz senden nce hibir eli gndermedik ki ona: Gerek u ki, Benden baka ilh diye bir ey yoktur. Onun iin Bana kulluk edin diye vahyetmi olmayalm. 26-28 Ve onlar: Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], ocuk edindi dediler. Rahmn, bundan arnktr. Aksine onlar armaanlar verilmi kullardr. Onlar, O'nun sznn nne geemezler; onlar, yalnz O'nun emriyle i yaparlar. O, Rahmn'n ocuklar saydklar eylerin nlerinde olan ve arkalarnda olan bilir. Ve onlar, O'nun honut olduu kimselerden bakasna yardmda/destekte bulunmazlar. Bununla birlikte onlar O'na duyduklar derin sayg ve sevgiden dolay ondan uzaklama korkusundan tir tir titrerler. 29 Ve onlardan her kim: Ben, phesiz O'nun astlarndan bir ilhm derse, artk Biz onu cehennemle cezalandrrz. te irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar Biz byle cezalandrrz. (73/21, Enbiy/25-29)
25

Necm: 327
Ve u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler, gkler ve yer bitiik bir hlde idi de Bizim o ikisini ayrdmz ve hayat olan her eyi sudan oluturduumuzu grmediler mi? Buna ramen hl inanmyorlar m? 31 Ve Biz, yeryznn iinde, size sofra olsun diye salam kazklar yaptk. Ve orada klavuzlandklar yollarn bulsunlar diye bol bol yollar oluturduk. 32 Ve Biz, gkyzn korunmu bir tavan yaptk. Onlar ise, gkyznn yetlerinden yz evirenlerdirler. 33 Ve O, geceyi, gndz, gnei ve ay' oluturandr. Hepsi bir yrngede yzmektedir. 34 Biz, senden nce de hibir beer iin sonsuzluk tanmadk. Peki, sen ldn de onlar srekli kalanlar mdrlar? 35 Her kimlii olan varlk lm tadcdr. Ve eritip saflatrmak zere, sizi Biz, er ve hayr ile snarz. Ve siz, yalnz Bize dndrleceksiniz. (73/21, Enbiy/30-35)
30

Necm: 328
Ve u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kiiler, seni grdkleri zaman, sadece, seni alaya alyorlar; lhlarnz anp duran bu mudur? Hlbuki onlar Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] anlmasn, dn, Kitab, Kurn' bilerek reddedenlerin ta kendileridir.
36

301

Bkz. 37 nolu not.

nsan, ok aceleci zellikle oluturulmutur. Size yaknda almetlerimi gstereceim. imdi siz Benden acele istemeyin. 38 Ve inkr eden kiiler, Eer dorular iseniz, bu vaat ne zamandr? diyorlar. 39 u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler atei yzlerinden ve srtlarndan men edemeyecekleri ve kesinlikle yardm da olunmayacaklar zaman bir bilseler! 40 Aslnda bu azap, onlara anszn gelecek de kendilerini artacaktr. Artk onu geri evirmeye gleri yetmeyecek ve onlara sre tannmayacak. 41 Ve hi kukusuz senden nce birok eliyle alay edildi de ilerinden alay edenleri, o alay ettikleri ey kuatverdi. 42 De ki: Geceleyin ve gndzn sizi Rahmn'dan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan] kim koruyabilir? Aslnda onlar, Rablerinin anlmasndan, dnden yz evirenlerdir. 43 Yoksa onlar iin, Bizim astlarmzdan, onlara engel olan birtakm tanrlar m var? O szde tanrlar kendilerine yardma g yetiremezler. Onlar tarafmzdan desteklenmezler de. 44 Aslnda Biz, o kfirleri ve atalarn kendilerine mr uzun gelinceye dek yararlandrdk. Peki, imdi Bizim yeryzne gelip onu etrafndan eksilttiimizi grmyorlar m? O hlde stn gelen onlar mdr? 45 De ki: Ben sizi ancak vahiyle uyaryorum. Uyarldklar zaman sarlar arya kulak vermezler. 46 Ve phesiz, Rabbinin azabndan bir esinti onlara dokunursa, kesinlikle Eyvah bizlere! phesiz biz yanl; kendi zararlarna i yapanlarmz diyeceklerdir. 47 Biz kymet gn iin hak edilen pay terazileri koyarz; hibir kimse, hibir ekilde hakszla uratlmaz. O ey bir hardal tanesi arlnca da olsa, onu getiririz. Ve hesap grenler olarak Biz yeteriz. (73/21, Enbiy/36-47)

37

Necm: 329
Ve andolsun ki Ms ve Hrn'a Furkn' ve grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen ssz yerde Rablerine saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan, kymetin kopmasndan ileri titreyen, Allah'n korumas altna girmi kiiler iin bir ve d verdik. 50 te bu Kurn da Bizim indirdiimiz mbarek bir ttr. imdi siz bunu tantmayan, tannmasn engelleyen kimseler misiniz? 51 Ve andolsun ki Biz, daha nce brhm'e rdn vermitik. Ve Biz o'nu bilenler idik. 52 Hani brhm, babasna ve toplumuna: Israrla kendisine tapnp durduunuz heykeller nedir? demiti. 53 Onlar: Biz atalarmz bunlara tapanlar olarak bulduk dediler. 54 brhm: Andolsun ki sizler ve atalarnz apak bir sapklk iindesiniz dedi. 55 Onlar: Sen bize hakk m getirdin, yoksa sen oyun oynayanlardan msn? dediler. 56,57 brhm dedi ki: Tam tersi, Rabbiniz gklerin ve yerin Rabbidir ki, onlar O, yoktan yaratmtr. Ben de buna hitlik edenlerdenim. Allah'a yemin ederim ki siz arkanz dnp gittikten sonra, ben putlarnza kesinlikle bir tuzak kuracam. 58 Sonra da brhm, ona mracaat etsinler diye kendilerine ait bykleri dnda bunlar para para etti. 59 Toplumu, Bizim tanrlarmza bunu kim yapt? phesiz o, kesinlikle yanl, kendi zararlarna i yapanlardandr dediler. 60 Bazlar, Onlar anp duran bir gen duyduk. Onun iin brhm deniliyor dediler. 61 Onlar, O hlde o'na tank olmalar iin brhm'i insanlarn gzleri nne getirin dediler. 62 Onlar, Ey brhm! Bunu tanrlarmza sen mi yaptn? dediler.
48,49

brhm: Aksine, onu u bykleri yapt. Konuabiliyorlarsa haydi kendilerine sorun dedi. Bunun zerine kendi vicdanlarna dndler de: phesiz siz, yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendisisiniz dediler. 65 Sonra onlar yine kendi kafalarna dndler: Andolsun ki bunlarn konumayacan bilirdin dediler. 66,67 brhm: O hlde, Allah'n astlarndan size hibir ekilde fayda vermeyen ve size zarar vermeyen eylere mi tapyorsunuz? Size de, Allah'n astlarndan taptklarnza da yazklar olsun! Siz hl akllanmayacak msnz? dedi. 68 Toplumu: Eer yapanlarsanz, unu yandrn [atee verin, skntya sokun] ve tanrlarnza yardm edin dediler. 69 Biz: Ey ate! brhm'e kar souk ve gvenli ol dedik. 70 Ve ona bir dzen kurmak istediler de Biz kendilerini daha fazla zarara/kayba urayp ac eken kimseler yaptk. 71 brhm'i de, Lt'u da, lemler iin, iinde bolluklar bulunan topraklara kurtardk. 72 Ve Biz o'na shk', ilave olarak da Yakb'u baladk. Ve hepsini iyi kimseler yaptk. 73 Ve Biz onlar, Bizim emrimizle klavuzluk yapan nderler yaptk. Ve Biz onlara hayrlar ilemeyi, salt ikame etmeyi [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturma-ayakta tutmay], zekt/vergiyi vermeyi vahyettik. Ve onlar, sadece Bize kulluk yapanlar idiler. 74 Ve Lt; Biz o'na bir hkm, bir bilgi verdik. Onu irkin iler ileyen kentten kurtardk. phesiz onlar, kt bir toplumdular, hak yoldan km kimselerdiler. 75 Ve Biz Lt'u rahmetimizin iine girdirdik. phesiz o, slihlerdendir. 76 Ve Nh'u; hani o daha nce nida etmiti de Biz de o'na cevap vermitik. Sonra da Biz kendisini ve ailesini, yaknlarn, inananlarn byk skntdan kurtardk. 77 Ve yetlerimizi yalanlayan toplumuna kar o'na yardm ettik. phesiz onlar kt bir toplumdular da Biz onlar topluca suda boduk. 78 Dvd ve Sleymn' da; hani onlar, toplumun koyunlarnn, iinde geceleyin yayld ekin hakknda hkm veriyorlard. Biz de, toplumun yasalarnn ne olduunu biliyorduk. 79 Sonra da Biz, onu Sleymn'a hemen iyice kavrattk. Ve hepsine yasa ve bilgi verdik. Dvd'la beraber Allah' noksan sfatlardan arndrsnlar diye, dalar ve kular buyruk altna aldk/onlar insanlarn yararlanaca ller iinde yarattk. Ve Biz yapanlarz. 80 Ve Biz, sizin ktlnzden sizi korumak iin, sizin iin zrh yapmn o'na rettik. Artk siz kendinize verilen nimetlerin karln deyenler misiniz? 81 Ve Sleymn'a, iinde bolluklar oluturduumuz topraa doru o'nun emriyle akp giden kasrga hlindeki rzgr boyun edirdik. Ve Biz her eyi bilenleriz. 82 Ve eytanlardan, kendisi iin dalglk eden ve bundan daha dk i yapan eytanlar da boyun edirdik. Ve Biz onlar iin koruyucular idik 83,84 Ve Eyyb; hani o: phesiz bana zarar dokundu. Sen merhametlilerin en merhametlisisin diye Rabbine nida etmiti de Biz, o'nun iin karlk vermitik. Sonra o'ndan zararl olan eyleri kaldrdk. Ve katmzdan bir rahmet ve kulluk edenlere bir t olmak zere, kendisine ailesini, yaknlarn ve kaybettikleriyle bir mislini daha verdik. 85 Ve sml, drs ve Zlkifl, hepsi sabreden kimselerdendi. 86 Onlar da rahmetimizin iine girdirdik. phesiz onlar slih kiilerden idiler. 87 Ve Znnn'u [kl sahibini, Ninoval'y], hani fkelenerek gitmiti de kendisini skntya sokmayacamz sanmt. Sonra da karanlklar iinde, Senden baka ilh diye bir ey yoktur! Seni tenzih ederim. phesiz ben yanl; kendi zararlarna i yapanlardan oldum! diye seslenmiti. 88 Sonra da Biz, o'na cevap verdik ve o'nu, gamdan/zntden kurtardk. Ve ite, inananlar Biz byle kurtarrz.
64

63

Ve Zekeriyy; hani o, Rabbine: Rabbim! Beni tek bama brakma, Sen varislerin en hayrlssn diye seslenmiti de Biz, o'nun iin karlk vermitik. Ve kendisine Yahy'y ihsan ettik. Ve o'nun iin eini dzelttik/doum yapmaya elverili hle getirdik. phesiz onlar hayrlarda yaryorlar, umarak ve korkarak Bize yalvaryorlard. Ve Bize kar derin sayg duyuyorlard. 91 Ve o, rzn titizlikle koruyan kadn; ite Biz, onu gvenli bilgimizle bilgilendirdik. Ve kendisini ve olunu lemler iin bir almet/gsterge yaptk. 92 phesiz bu, bir tek mmet olarak sizin mmetinizdir. Ben de sizin Rabbinizim. O hlde Bana kulluk edin. 93 Hlbuki ortak koanlar, ilerini aralarnda parampara ettiler. Hepsi yalnzca Bize dnclerdir. 94 yleyse kim inanm olarak dzeltmeye ynelik iler yaparsa onun emei iin iyilikbilmezlik edilmeyecektir. Biz, hi phesiz onu yazanlarz da. 95 Ve deiime/ ykma urattmz bir kent zerine yasak konmutur: phesiz bunlar, dnmeyecekler! 96 Hatta aknclar ve komutan302 ald zaman, onlar, yksek tepeden akn edip karlar. 97 Ve gerek vaat yaklat zaman kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiilerin gzleri dnverir: Eyvah bizlere! Kesinlikle biz bundan bilgisizlik/duyarszlk iindeydik. Aslnda biz yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler idik. (73/21, Enbiy/48-97)

89,90

Necm: 330
Kesinlikle siz ve Allah'n astlarndan taptklarnz, cehennemin odunusunuz/ yaktsnz; siz oraya gireceksiniz. 99,100 Eer Allah'n astlarndan tapnlan eyler ilh olsalard, oraya girmezlerdi. Ve hepsi orada temelli kalacaktr. Orada onlarn bir inlemeleri vardr. Bunlar orada bir ey iitemezler de. (73/21, Enbiy/98-100)
98

Necm: 331
phesiz tarafmzdan kendilerine En Gzel hazrlanan kimseler; ite onlar, cehennemden uzaklatrlmlardr. Onlar, cehennemin uultusunu duymazlar. Onlar, nefislerinin istedii eyler iinde srekli kalcdrlar. 103 O en byk korku onlar zmez ve kendilerine haberciler: te bu, size sz verilmi olan gnnzdr diye akllarna getirirler. (73/21, Enbiy/101-103)
101,102

Necm: 332
Biz, g, kitaplarn drld gibi drdmz zaman, oluturmaya ilk baladmz gibi katmzdan verilmi bir sz olarak onu yeniden var edeceiz. phesiz Biz yapanlarz. (73/21, Enbiy/104)
104

Necm: 333
Ve andolsun ki Biz, t'ten/Tevrt'tan sonra, Zebr'da da phesiz yeryzne ancak Benim slih kullarm miras olacak diye yazdk.
105

302

Bkz. 290 nolu not.

phesiz Kurn'da, kulluk eden toplum iin kesinlikle bir iletilen mesaj vardr. Biz, seni de ancak, lemler iin bir rahmet olarak/ rahmet iin gnderdik. 108 De ki: Bana lhnz ancak tek bir ilhtr diye vahyolunuyor. imdi siz Mslmanlar msnz? 109-111 Buna ramen eer yz evirirlerse: Size dosdoru/ eit/tarafsz olarak akladm ve tehdit olunduunuz ey yakn m, uzak m bilmiyorum. phesiz Allah, szden aa vurulan bilir, gizlediiniz eyleri de bilir. Ve Belki bu gecikme sizi denemek ve bir sreye kadar yararlandrmak iindir ben bilmiyorum de. 112 De ki: Rabbim! Aramzda gerekle hkmet ve Bizim Rabbimiz, o yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tr, sizin nitelemeleriniz zerine yardm istenendir. (73/21, Enbiy/105-112)
107

106

MMNN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 334
Kesinlikle, inananlar durumlarn korudular/ zafer kazandlar. Onlar, saltlarnda [ml ynden ve zihinsel adan destek olmalarnda; toplumu aydnlatmaya almalarnda] gsterisiz/ samimi olan kimselerdir. 3 Ve onlar, bo eylerden yz eviren kimselerdir, 4 Ve onlar, zekt ileyen/vergiyi veren kimselerdir, 5-7 Ve onlar, iffetlerini koruyan kimselerdir, eleri veya szlemelerinin sahip olduklar303 ayr, nk bundan dolay knanamazlar, oysa bunun tesine gitmek isteyenler, ite onlar, snrlar aanlarn ta kendileridir. 8 Ve onlar, emanetlerine ve antlamalarna riyet eden kimselerdir. 9 Ve onlar, saltlarn [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn] koruyan kimselerdir. 10,11 te onlar, iinde temelli kalacaklar Firdevs cennetine son sahip olan son sahiplerin ta kendileridir. (74/23, Mminn/1-11)
2 1

Necm: 335
Ve andolsun ki Biz, insan seilmi bir amurdan oluturduk. Sonra onu ok dayankl bir kararghta bir nutfe yaptk. Sonra o nutfeyi bir embriyon oluturduk. Sonra o embriyoyu bir et paras oluturduk. Sonra o bir et parasn kemikler olarak oluturdukk. Sonunda o kemiklere de bir et giydirdik. Sonra onu bir baka oluumda yeniden kurduk. te, oluturanlarn en gzeli Allah
12-16

303

yetlerde geen m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ifadesi, genelde cariyeler olarak anlalagelmitir. Cariyelerle ilgili say snrlamas olmad gibi onlarla nikh da gerekmedii anlay hkim olmutur. O hlde m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ifadesiyle kimlerin kast edildiinin tahlil edilmesi gerekir: slm geldiinde dnyann her tarafnda olduu gibi Arabistan corafyasnda da klelik messesesi mevcut olup satn alma, miras kalma, karma, harp esirlerinin kleletirilmesi gibi yollarla devam ediyordu. slm, scak sava dnda esir almay ve savata alnan esirlerin kleletirilmesini yasaklad (Enfl/62 ve Muhammed/4) ve bylece de, klelik messesini tedric bir metotla tamamen yasaklad. 19. yzylda ngiltere bata olmak zere dier devletler de klelii yasaklayarak bu messeseyi ortadan kaldrdlar. Ne yazk ki, bir slm devleti olan Osmanl Devleti, zenci kle ticaretini 1857'de, beyaz kle ticaretini ise ancak 1909'da yasaklamtr. Geni aklama iin bkz. Tebynu'l-Kurn; c. 2, s. 167. Klelik messesesinin devam ettii srete, yerel ve uluslar aras treler gerei kadn ve erkek kleler belirli koullar, szlemeler erevesinde koruyucu ailelerin himayelerine verilirler, bu hami aileler onlarn i gcnden yararlanr ve onlar himaye ederlerdi. Kleler din ve vicdan zgrlne sahip olmalarna ramen, ekonomik ve siyas adan zgr deillerdi. Miras ve gasp yoluyla kle edinme ortadan kalktktan sonra harp esirlerinden deiime tbi tutulmayan, fidye verilmeyen ve ailesinden himaye edecek kimsesi bulunmayan hanmlar yine belirli koullar erevesinde birilerinin himayesine verilirdi. Bazen de kleliin kalkmad komu bir lkeden hediye olarak kleler gnderilirdi. Pasajdaki m meleket eymanhm [szlemelerinin sahip olduklar] ile, bu artlar erevesinde himaye altnda olan kadnlar kast edilmitir. Bunlarla cinsel ilikiye girebilmek iin mutlaka yaknlarndan izin alnmas ve rfe gre mehirlerinin verilmesi sretiyle nikhlanmalar arttr (Nis/24). slm, nikhsz cinsel ilikiyi tasvip etmez; nikhsz gnll ilikiyi zina, nikhsz ve gnlsz ilikiyi ise tecavz sayar. yette bu kadnlarn, veya ifadesiyle ikinci bir grup saylmas, gemilerindeki bilinmez noktalar ve o gnn rfnde mehir asndan asl hemehrileriyle eit olmamalarndan kaynaklanmaktadr. Nikhn temeli bir olmasna ramen, detayda farkllk sz konusudur. Bu tr hanmlara somut rnek olarak u isimler verilebilir: Peygamberimizin elerinden Safiye bir sava esiridir; Mariye de kendisine hediyedir. Peygamberimiz her ikisi ile de nikhlanmtr. Ayrca bu iki kadn Kurn'da [Tahrm ve Ahzb srelerinde] Raslullah'n eleri olarak nitelenmitir. Bugn klelik messesi kaldrlm, trelerin yerini yerel ve evrensel hukuk almtr. Bugn bu kavramn, toplama kamplarndaki, snma evlerindeki ve esirgeme kurumlarndaki kadnlar olarak ele alnmas gerekir.

ne cmerttir! Sonra phesiz sizler, bunlarn ardndan kesinlikle leceksiniz. Sonra phesiz siz, kymet gnnde diriltileceksiniz. (74/23, Mminn/12-16)

Necm: 336
Ve andolsun ki Biz, sizin stnzde yedi yol oluturduk. Ve Biz, oluturmaya kar bilgisiz, ilgisiz, duyarsz deiliz. 18 Ve Biz gkten bir lde su indirdik de onu yeryznde durgunlatrdk. Ve phesiz Biz, onu gidermeye de kesinlikle g yetirenleriz. 19 Sonra da Biz, onun sayesinde sizin iin hurmadan ve zmden baheler meydana getirdik. Bunlarda sizin iin birok meyveler vardr ve siz onlardan yersiniz. 20 Ve Tr- Sin'dan kan, ya bitiren, yiyenlere katk olan bir aa meydana getirdik. 21,22 Drt bacakl, iki trnakl gevi getiren ve ot yiyen hayvanlarda da sizin iin kesinlikle bir ibret vardr. Onlarn karnlarndaki eylerden size iiririz. Onlarda sizin iin birtakm yararlar daha vardr. Ve siz, onlardan yersiniz, onlarn zerinde ve gemilerin zerinde tanrsnz/yklenirsiniz. (74/23, Mminn/17-22)
17

Necm: 337
Andolsun ki Biz, Nh'u toplumuna eli gnderdik de o, Ey toplumum! Allah'a kulluk edin. Sizin iin O'ndan baka ilh yoktur. Hl Allah'n korumas altna girmeyecek misiniz? dedi. 24,25 Bunun zerine, toplumundan kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden ileri gelenler, Bu, sizin gibi bir beerden baka bir ey deildir. Size fazlalk salamak istiyor. Eer Allah isteseydi, kesinlikle melekleri indirirdi. Biz evvelki atalarmzda bunu duymadk. Bu, yalnzca kendisinde delilik bulunan bir adamdr. yle ise, bir sreye kadar o'nu umutla bekleyin dediler. 26 Nh: Rabbim! Beni yalanlamalarna kar bana yardm et! dedi. 27-29 Bunun zerine Biz o'na: Bizim gzetimimiz ve vahyimiz ile gemiyi yap. Sonra Bizim emrimiz gelip de tandr kaynaynca, her cinsten eler hlinde iki tane ve bir de onlardan, daha nce kendisi aleyhinde Sz304 gemi olanlarn dndaki aileni, yaknlarn, inananlarn gemiye sok. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm olanlar konusunda Bana bavurma. phesiz onlar boulmulardr; kesin olarak suda boulup leceklerdir. Sonra sen ve beraberindeki kiiler gemiye yerletiinde de: Tm vgler, bizi irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar topluluundan kurtaran Allah iindir de! Ve: Rabbim! Beni bolluk olan bir yere indir/bana bolca ikramda bulun. Sen, indirenlerin/ikramda bulunanlarn en iyisisin de diye vahyettik. 30 phesiz bunda kesinlikle birtakm almetler/gstergeler vardr. Ve Biz, kesinlikle snayanlarz. 31 Sonra, Biz onlarn ardndan baka bir nesil var ettik. 32 Sonra da onlarn iinde, Allah'a kulluk edin, sizin iin O'ndan baka bir ilh yoktur. Hl Allah'n korumas altna girmeyecek misiniz? diye uyaran, kendilerinden bir eli gnderdik. 33-38 Ve elinin toplumundan, kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi, hirete ulamay yalanlam ve u basit dnya yaamnda kendilerine refah verdiimiz kodaman kiiler: Bu, sadece sizin gibi bir beerdir, sizin yediiniz eylerden yiyor, sizin itiiniz eylerden iiyor. Ve eer, kendiniz gibi bir beere itaat ederseniz, phesiz o zaman siz, kesinlikle ziyan edenlersiniz. Size, gerekten siz ldnz, toprak ve kemik olduunuzda, mutlak srette sizin karlacanz m vaat ediyor? Tehdit olunduunuz ey, hi olmayacak bir eydir! Sadece basit
23

304

Bkz. 77 nolu not.

dnya hayatmz! Biz, lrz, yaarz. Ve biz, diriltilecekler deiliz. Eli, sadece Allah hakknda yalan uyduran bir adamdr ve biz o'na inanmyoruz dediler. 39 Eli: Rabbim, beni yalanlamalarna kar bana yardm et! dedi. 40 Allah: ok az bir zaman sonra onlar kesinlikle piman olacaklar! dedi. 41 Sonra da lk onlar hak ile yakalayverdi. Bylece kendilerini sprnt yaptk. Artk uzaklk, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar topluluunadr. 42 Sonra Biz onlarn ardndan baka nesiller var ettik. 43 Hibir nderli toplum, kendi ecelini ne alamaz, erteleyemez de. 44 Sonra Biz birbiri ardndan elilerimizi gnderdik. Her ne zaman bir mmete elileri geldi, onlar bu eliyi yalanladlar da Biz onlarn bir ksmn bir ksmna izlettirdik ve onlar ykler yaptk. Artk iman etmeyen toplum iin uzaklk; can cehenneme! 45,46 Sonra da Ms ve kardei Hrn'u yetlerimizle/ almetlerimizle/ gstergelerimizle ve apak bir g ile Firavun'a ve ileri gelenlerine gnderdik/eli yaptk. Bunun zerine kendilerinin byklne inandlar ve ululuk taslayan bir toplum oldular. 47 Sonra da: Bu ikisinin toplumlar bize kulluk ederken biz, bizim benzerimiz olan bu iki beere inanacak myz? dediler. 48 Bylece ikisini yalanladlar da onlar, deiime/ ykma urayanlardan oldular. 49 Ve andolsun Biz, Ms'ya onlar klavuzlandklar doru yola girsinler diye o kitab verdik. 50 Ve Biz, Meryem'in olunu ve s'nn annesini bir almet/ gsterge yaptk ve ikisini, yerlemeye uygun, suyu olan bir tepeye yerletirdik. 51 Ey eliler! Temiz, ho, yararl eylerden yiyin ve slihi ileyin. phesiz Ben sizin yaptklarnz ok iyi bilenim. 52 Ve ite bu, bir tek mmet olarak sizin mmetinizdir. Ben de sizin Rabbinizim. O hlde Benim korumam altna girin. 53 Sonra insanlar kendi aralarndaki ilerini para para bldler. Her grup, kendinde bulunan ile sevinip bbrlenmektedir. 54 Sen, imdi onlar bir zamana kadar sapknlklar ile babaa brak! 55,56 Onlar, kendilerini hayrlarda koturalm diye, kendilerine maldan ve oullardan bir eyler vermekte olduumuzu mu sanyorlar? Tam tersi, iin farkna varamyorlar. (74/23, Mminn/23-56)

Necm: 338
phesiz Rablerine duyduklar derin hayranlk ve sayg sonucu O'ndan uzaklama korkusundan tir tir titreyen u kimseler, Rablerinin yetlerine inanan kimseler, Rablerine ortak tanmayan kimseler, phesiz kendileri, Rablerine dnecekler diye verdiklerini kalpleri rpererek veren kimseler; ite onlar, iyiliklerde yaranlardr ve iyilikler iin nde gidenlerdir. (74/23, Mminn/57-61)
57-61

Necm: 339
Ve Biz hi kimseyi, gcnn yettiinden bakas ile; kapasitesi dndaki bir eyle ykml tutmayz. Nezdimizde de hakk konuan bir kitap vardr ve onlar, hakszla uratlmazlar. 63 Tam tersi, onlarn kalpleri bu hususta rt iindedir. Ve onlarn bundan aa birtakm kt ileri vardr ki, onlar kt ileri yapar dururlar. 64 Sonunda, onlarn konfor iinde olanlarn azapla yakaladmzda hemen feryad basverirler.
62

Bugn feryat etmeyin! phesiz siz, Bizden yardm gremezsiniz. phesiz yetlerimiz size okunurdu da, buna kar siz kibirlenerek ve geceleyin hezeyanlar savurarak arkanz dnp gidiyordunuz. (74/23, Mminn/62-67)

65-67

Necm: 340
Onlar, Kurn' hi dnmediler mi? Yoksa kendilerine, daha nce gemiteki atalarna gelmeyen bir ey mi geldi? 69 Ya da onlar, elilerini tanmadlar m da kendilerine gelen eli iin tantmamaya yeltenen kimselerdir? 70 Yoksa Onda bir delilik var m diyorlar? Aksine elileri, kendilerine hakk getirmitir. Onlarn ou da hak iin holanmayan kimselerdir. 71 Ve eer hak onlarn tutkularna uysayd; kesinlikle gkler, yeryz ve bunlarda bulunan kimseler bozulup giderdi. Aslnda, Biz onlarn ann/tlerini getirdik; sonra da onlar, kendi anlarndan/tlerinden yz evirenlerdir. 72 Yoksa sen onlardan bir vergi mi istiyorsun? te, Rabbinin vergisi daha hayrldr. Ve Rabbin, rzk verenlerin en hayrlsdr. 73,74 Ve phesiz sen, kesinlikle onlar dosdoru bir yola aryorsun. hirete inanmayan u kimseler ise, bu yoldan kesinlikle sapanlardr. 75 Ve eer onlara acyp da iinde bulunduklar sknty giderseydik, kesinlikle iyice krleerek azgnlklarnda bsbtn direnirlerdi. 76 Ve andolsun, Biz onlar azap ile yakaladk; buna ramen Rablerine boyun emediler ve Allah'a kar zeliller olduklarn hi gstermediler. 77 Ta ki zerlerine, azab ok iddetli bir kap atmz zaman, bir de bakarsn ki onlar orada mitsiz kalmlardr! 78 Ve Allah, sizin iin duymay, gzleri ve kalpleri ina edendir. Kendinize verilen nimetlerin karln ne de az dyorsunuz! 79 Ve Allah, sizi yeryznde yaratp tretendir. Ve sadece O'na toplanacaksnz. 80 Ve Allah, diriltir ve ldrr. Gece ile gndzn birbirini takip etmesi de yalnzca O'nun iindir. Hl aklnz kullanmyor musunuz? (74/23, Mminn/68-80)
68

Necm: 341
Aslnda onlar, ncekilerin sylediklerinin benzerini sylediler. Onlar: Biz, lp de bir toprak ve kemikler olunca m, kesinlikle diriltileceiz? Andolsun ki biz ve atalarmz bundan nce bununla korkutulmutuk. Bu, evvelkilerin masallarndan baka bir ey deildir! dediler. 84 De ki: Eer biliyorsanz, bu yeryz ve onun iindeki kimseler kime aittir? 85 Onlar: Allah'a aittir diyecekler. yle ise siz dnp tanmaz msnz? de. 86 De ki: Yedi gklerin Rabbi ve ok byk tahtn305 Rabbi kimdir? 87 Onlar, Allah'ndr/Allah'tr diyecekler. Sen: yleyse Allah'n korumas altna girmeyecek misiniz? de. 88 De ki: Eer biliyorsanz; her eyin mlkiyeti ve ynetimi Kendisinin elinde olan ve Kendisi her eyi koruyup kollayan; fakat Kendisi korunmayan kimdir? 89 Onlar, Allah'ndr/Allah'tr diyecekler. Sen: yle ise nasl bylenirsiniz? de.
82,83 81

305

Bkz. 37 nolu not.

90

Aslnda Biz onlara hakk getirdik, onlar ise kesinlikle yalancdrlar. (74/23, Mminn/81-90)

Necm: 342
Allah, ocuk diye bir ey edinmemitir; O'nunla beraber hibir ilh da yoktur. Aksi takdirde her ilh kesinlikle kendi oluturduu eyle birlikte gider ve kesinlikle dierleri zerine stn olurdu. Grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni ve a bilen Allah, onlarn niteledikleri eylerden arnktr. O, onlarn ortak kotuklar eylerden de ok ycedir. (74/23, Mminn/91-92)
91,92

Necm: 343
De ki: Rabbim! Onlarn tehdit olunduklar eyleri bana kesinlikle gstereceksen, Rabbim! Bu durumda beni, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler topluluu iinde tutma. 95 Ve phesiz Biz, onlara vaat ettiimiz eyleri sana gstermeye elbette ki g yetirenleriz. 96 Sen, ktl en gzel bir eyle sav. Biz onlarn yaktrmakta olduklar eyleri ok iyi biliriz. 97,98 Ve de ki: Rabbim! eytanlarn kkrtmalarndan sana snrm! Ve Rabbim! Onlarn yanmda bulunmalarndan da sana snrm. (74/23, Mminn/93-98)
93,94

Necm: 344
Sonunda onlardan birine lm geldiinde, Rabbim, terk ettiim eylerde slihi ilemem iin beni geri dndr dedi. Kesinlikle onun dnd gibi deil! Bu, phesiz onun syledii bir szdr. Onlarn tekrar diriltilecekleri gne kadar onlarn arkalarnda bir engel vardr. 101Artk Sr'a flendii306 zaman, ite o gn aralarnda soy-sop ilikisi yoktur, kimse kimseden bir ey isteyemez de. 102 Bylece kimlerin tartlar ar basarsa, ite onlar asl kurtulua erenlerdir. 103 Kimlerin de tartlar hafif gelirse, artk bunlar da kendilerine yazk etmilerdir; cehennemde srekli kalcdrlar. 104 Orada onlar, dileri srtr hlde iken ate yzlerini yalar. 105 Benim yetlerim size okunmad m? Siz de onlar yalanlyor muydunuz? 106,107 Dediler ki: Rabbimiz! Azgnlmz bizi yendi ve biz, bir sapklar topluluu olduk. Rabbimiz! Bizi buradan kar. Eer bir daha aynsn yaparsak ite o zaman gerekten biz yanl; kendi zararlarna i yapanlarz. 108 Allah dedi ki: Sinin oraya! Bana konumayn da. 109phesiz Benim kullarmdan bir grup: Rabbimiz! Biz iman ettik; artk bizi bala, bize merhamet et, Sen merhametlilerin en iyisisin diyorlard. 110te siz onlar alaya aldnz; sonunda da onlar, size Benim anlmam, dm unutturdu/terk ettirdi. Ve siz onlara glyordunuz. 111phesiz ki bugn Ben, sabretmelerine karlk, onlar dllendirdim; onlar, kazanl kanlarn ta kendileridir. 112 Allah: Yeryznde yl says olarak ka yl kaldnz? dedi. 113 Onlar: Bir gn veya gnn bir ksm kadar kaldk. Haydi, sayanlara sor dediler. 114 Allah: Siz sadece pek az bir sre kaldnz; keke siz bilmi olsaydnz! dedi. (74/23, Mminn/99-114)
99,100

306

Bkz. 27 nolu not.

Necm: 345
Peki siz, Bizim sizi sadece bo yere oluturduumuzu ve phesiz sizin yalnzca Bize dndrlmeyeceinizi mi sandnz? 116 te gerek sahip, ynetici Allah, yceler ycesidir. O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. O, saygn, en byk ynetim makamnn307 Rabbidir. 117 Her kim, hibir delili olmad hlde, Allah ile birlikte dier bir ilha yakarrsa, bilsin ki o kimsenin hesab ancak Rabbinin nezdindedir. phesiz kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olanlar, durumlarn koruyamazlar, zafer kazanamazlar. (74/23, Mminn/115-117)
115

Necm: 346
118

Ve de ki: Rabbim! Bala ve merhamet et! Ve Sen merhametlilerin en hayrlssn. (74/23, Mminn/118)

307

Bkz. 37 nolu not.

SECDE SRES
MEKKE DNEM

Necm. 347
Elif/1, Lm/30, Mm/40.308 2 Kendisinde phe olmayan bu kitabn indirilii, lemlerin Rabbindendir. 3 Yoksa onlar, Onu kendisi uydurdu mu diyorlar. Tam tersi Kurn, klavuzlandklar doru yola ularlar diye, senden evvel kendilerine bir uyarc gelmemi olan toplumu uyarasn diye Rabbinden gelen gerektir. (75/32, Secde/1-3)
1

Necm: 348
Allah, gkleri, yeri ve ikisi arasndakileri alt evrede oluturan ve de en byk taht zerinde egemenlik kurandr.309 O'nun astlarndan size bir yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn ve bir desteki, iltimas yoktur. Hl dnp ibret almayacak msnz? 5 Allah, gkten yere, sistemleri dzenler, sonra da sistemler, ls, sizin saydklarnzdan bin yl olan bir gnde Allah'a ykselir; geri dner, sistem ker, bozulur. 6 te Allah, alglanabilenleri ve alglanamayanlar, gemii, gelecei bilendir; en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, engin merhamet sahibidir. 7 Ki O, oluturduu her eyi en gzel yapan ve insan oluturmaya bir amurdan balayandr. 8 Sonra onun soyunu bir zden, basbaya bir sudan yapmtr. 9Sonra onu dzeltip bir biime soktu ve onu bilgilendirdi.310 Sizin iin de kulak, gzler ve gnller var etti. Sahip olduunuz nimetlerin karln ne de az dyorsunuz? (75/32, Secde/4-9)
4

Necm: 349
Ve onlar: Biz, yeryznn iinde kaybolduumuzda m, gerekten biz mi yeni bir oluturuluta olacaz? dediler. Aslnda onlar, Rablerine kavumay; O'nun huzuruna varmay bilerek reddeden /inanmayan kimselerdir. 11 De ki: Size lmle grevlendirilmi grevli g, sizi vefat 311 ettirecek; size gemite yaptklarnz ve yapmanz gerekirken yapmadklarnz bir bir hatrlattracak, sonra Rabbinize dndrleceksiniz. 12 Sulular, Rablerinin huzurunda balar ne eilmi olarak: Ey Rabbimiz! Grdk ve dinledik, imdi bizi geri evir de slih bir amel ileyelim, biz artk kesin bir ekilde inanyoruz derlerken bir grsen! 13 Ve eer Biz, dileseydik her kiiye doru yolu verirdik. Velkin Benden: Btn bilinen, bilinmeyen, gemiten, gelecekten312 herkesten cehennemi elbette tamamen dolduracam sz hak olmutur.
10

308 309 310 311 312

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 37, 52 nolu notlar. Bkz. 91 nolu not. Bkz. 71 nolu not. Bkz. 49 nolu not.

14yleyse bu gnnzle karlamay unuttuunuzdan/ terk ettiinizden dolay tadn azab! Hi phesiz ki Biz cezalandrdk sizi. Ve yapm olduunuza karlk sonsuzluk azabn tadn! (75/32, Secde/10-14)

Necm: 350
Gerekten Bizim yetlerimize ancak, kendilerine t verildii zaman boyun eip teslimiyet gstererek yerlere kapanan ve Rablerinin vgsyle birlikte noksan sfatlardan arndran ve byklk taslamayan kimseler inanrlar. 16 Onlarn yanlar, yan gelip yattklar yerlerden uzaklar; onlar keyfetmezler, onlar korku ve mit iinde Rablerine dua ederler ve kendilerine verdiimiz rzklardan balarlar. (75/32, Secde/15-16)
15

Necm: 351
te, kii, kendisi iin, yaptklarna karlk gzler aydnl olacak eylerden gizlenmi olan eyleri bilmiyor! 18 Peki, inanm kimse, yoldan kan kimse gibi midir? Bunlar, ayn olmazlar. 19 man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimselere gelince; artk yaptklarna karlk, bir arlanma olarak, barnak baheleri yalnzca onlar iindir. 20,21 Ve yoldan kanlara gelince, onlarn varaca yer de Ate'tir. Her kmak istediklerinde oraya yeniden evrilecekler ve onlara, Yalanlayp durduunuz Ate'in azabn tadn denilecektir. Hi kukusuz, dnerler diye onlara, byk cezann biraz hafifinden, en yakn cezadan da tattracaz. 22 Ve Rabbinin yetleriyle kendisi tlendirilen, sonra onlardan yz eviren kimseden daha yanl; kendi zararna i i yapan kimdir? phesiz Biz, gnahkrlar yakalayp cezalandrarak adaleti salayanlarz. (75/32, Secde/17-22)
17

Necm: 352
Ve andolsun ki Biz, vaktiyle Ms'ya o kitab verdik. imdi sen ona kavumaktan kuku iinde olma. Ve Biz, onu srloullar iin bir klavuz yaptk. 24 Ve onlardan, sabrettikleri zaman, Bizim emrimizle klavuzluk eden nderler yaptk. Ve onlar, Bizim yetlerimize/almetlerimize/gstergelerimize kesin bir ekilde inanyorlard. 25 phesiz senin Rabbin; Allah, onlarn anlamazla dtkleri eyler hakknda kymet gn aralarnda hkmedecektir. (75/32, Secde/23-25)
23

Necm: 353
Yurtlarnda gezip dolamakta olduklar kendilerinden nceki nice kuaklar deiime/ykma uratm olmamz da, onlara klavuz olmad m? phesiz bunda nice almetler/gstergeler vardr. Hl kulak vermeyecekler mi?
26

Ya da, Bizim kr-kurak yere suyu salverip de onunla hayvanlarn ve kendilerinin yedii bir ekin karmamz da m grmediler? Hl grmezler mi? 28 Bir de onlar, Ne zaman o yarg, eer doru kimseler iseniz? diyorlar. 29 De ki: Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, o yarg gn iman etmeleri yarar salamaz ve onlara sre tannmaz. 30 Artk sen onlardan mesfelen ve gzetle. phesiz onlar gzetleyenlerdir.(75/32, Secde/2630)

27

TR SRES
MEKKE DNEM

Necm: 354
Tr'un kaldrl, yaylm ince deri zerine satrlatrlm Allah'n indirdii tm kitaplar, Allah'n mamur evi; Kabe'yi, Fil ashb'na yktrmay, d ve Semd toplumlarnn deiime/ ykma uratllar, Nh toplumunun suya bodurulmas, Firavun ve yaknlarnn suda boulmas, Sebe halknn sel felaketiyle cezalandrlmas, Semd lkesi gibi nice memleketlerin kuraklkla, gllerinin, nehirlerinin kurutulup her yannn llemesi ile cezalandrlmas kanttr ki phesiz Rabbinin azab, kesinlikle vuku bulacaktr, ona engel olacak yoktur.313 9,10 O gn gk, sarsldka sarslr, dalar da yrdke yrr. 11,12 yleyse, o gn bo ura iinde oynayp duran yalanlayclarn vay haline! 13-16 O gn yalanlayclar, cehennem ateine itildike itilirler. te bu, yalanlayp durduunuz atetir! Peki, bu da m bir sihir? Yoksa siz grmyor musunuz? Yaslann oraya! ster sabredin ister sabretmeyin, artk sizin iin birdir. Siz, sadece yaptklarnzn karln alacaksnz! (76/52, Tr/1-16)
1-8

Necm: 355
phesiz Allah'n korumas altna girmi kiiler, Rablerinin kendilerine verdii ile sra sra dizilmi koltuklara yaslanarak, zevk sef srerek cennetlerdedirler, nimetler iindedirler. Ve Rableri onlar cehennem azabndan korumutur. Biz onlar iri gzllerle eletirdik de. Yaptklarnza karlk afiyetle yiyin, iin! 21 Ve iman eden, soylar da iman ile kendilerine uyan kimseler; ite Biz, onlarn soylarn da kendilerine kattk. Kendilerinin amellerinden bir ey eksiltmedik. Herkes kendi kazandyla rehindir. 22 Onlara canlarnn istedii meyvelar ve etlerden bol bol sergiledik. 23 Orada, kendisinde bo sz, samalama ve gnaha sokma olmayan bir kadehi kaprlar. 24 Ve kendilerine ait birtakm delikanllar onlarn etrafnda dnerler; sanki onlar sedefleri iine gizlenmi inci gibidirler. 25-28 Birbirlerinin yzne dnp soruyorlar: Gerekte biz daha nce ailemiz iinde korkanlardan idik. Allah bizi kayrd ve bizi ie ileyen azaptan korudu. phesiz biz daha nce, O'na yalvaryor idik. phesiz O, iyilik yapann, acyann ta kendisidir. 29 Hadi sen t ver! Artk sen Rabbinin nimeti sayesinde khin ve gizli glerce desteklenen/deli birisi deilsin. 30 Yahut onlar: Bir irdir, zamann felaketlerine arplmasn gzetliyoruz mu diyorlar? 31 Sen de ki: Bekleyin, ite ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim. 32 Onlarn akllar m bunu emrediyor yoksa onlar azgn bir topluluk mudur? 33,34 Yahut vahyedilenleri, Kendi uydurup syledi mi diyorlar? Aslnda onlar inanmyorlar. Peki, onun gibi bir sz onlar getirsinler, eer doru kimseler iseler. 35 Yoksa onlar, hibir eysiz mi oluturuldular? Yoksa kendileri mi oluturuculardr?
17-20

313

yetin lafz karl, Tr, yaylm ince deri [parmen] zerine satrlatrlm kitap, mamur ev, ykseltilmi tavan, doldurulmu/tututurulmu deniz kanttr ki, phesiz Rabbinin azab, kesinlikle vuku bulacaktr, ona engel olacak yoktur eklindedir.

Yoksa gkleri ve yeryzn kendileri mi oluturdular? Aslnda, onlar kesin bilgi sahibi deildirler. 37 Yoksa Rabbinin hazineleri onlarn yannda mdr? Yahut kendileri egemenlik srenler midirler? 38 Yoksa kendileri iin dinleyecekleri bir merdivenleri mi var? yleyse dinleyenleri, ak bir delil getirsin. 39 Ya da kzlar O'na, oullar size mi? 40 Yoksa sen kendilerinden bir cret istiyorsun da, bu yzden onlar, bortan dolay ar bir yk altna m girdiler? 41 Yoksa grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen, gemi, gelecek kendilerinin yanndadr da onlar m yazyorlar? 42 Yoksa bir sinsi pln m yapmak istiyorlar? Fakat kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin kendileri sinsi plna denlerdir. 43 Yoksa onlar iin Allah'tan baka bir ilh m var? Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden arnktr. 44 Ve gkten dmekte olan bir para grseler, st ste ylm bulutlardr derler. 45 Artk onlar, baygn dp yklacaklar gnlerine kavuuncaya kadar brak. 46 O gn sinsi plnlar, kendilerine hibir ekilde yarar salamaz ve onlar yardm olunmazlar. 47 Evet, phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselere, bundan aa bir azap var, ama onlarn ou bilmiyor. 48,49 Ve sen Rabbinin hkm iin sabret. Artk phesiz sen Bizim gzlerimizin nndesin. Kalktn zamanda, gecenin bir ksmnda ve yldzlarn batnda Rabbinin vgs ile birlikte Kendisini noksan sfatlardan arndr. Hadi O'nu tm noksan sfatlardan arndr! (76/52, Tr/17-49)

36

MLK SRES
MEKKE DNEM

Necm: 356
Hkmranlk elinde bulunan Allah, ne cmerttir! Ve O, her eye g yetirendir. O, hanginizin amelce daha iyi-gzel olduunu snamak iin lm ve hayat oluturdu. O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr. 3,4 O, yedi g, birbiri zerine uyumlu olarak oluturandr. Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] oluturmasnda bir atlaklk-uygunsuzluk grmezsin. Haydi, gzn dndr, bir bozukluk gryor musun? Sonra gzn iki kere daha dndr. Gzn, ciz olarak ve ok bitkin olduu hlde sana dnecektir. 5 Ve andolsun ki Biz, en yakn g kandillerle ssledik ve onlar, khinlere palavra malzemesi [meteorlarn yeryzne dmesiyle, insanlarn uzaydaki varlklar tanmalaryla eytanlarn; khinlerin, falclarn sahtekrlklarnn ortaya kmasna malzeme] yaptk. Ve onlar iin alevli ate azabn hazrladk. (77/67, Mlk/1-5)
2 1

Necm: 357
Kfirler; Rablerini bilerek reddedenler /inanmayanlar iin de cehennem azab vardr. Ve o, ne kt dn yeridir! 7 Oraya atldklarnda, o kaynarken, onun korkun sesini iitirler. 8 O, az daha fkeden atlayacak. Her ne zaman oraya bir topluluk atlsa, onun bekileri onlara sorar: Size bir uyarc gelmedi mi? 9 Onlar derler ki: Evet, bize uyarc geldi de biz yalanladk ve Allah hibir ey indirmedi, siz ancak byk bir sapklk iindesiniz dedik. 10 Ve onlar derler ki: Eer biz dinlemi olsaydk yahut akletmi olsaydk u lgn atein ashb iinde olmazdk. 11 Bylece gnahlarn itiraf ettiler. Artk, un-ufak, toz-duman olmak, lgn ate ashb iindir. (77/67, Mlk/6-11)
6

Necm: 358
phesiz ki grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen ssz yerde Rablerine saygyla, sevgiyle bilgiyle rperti duyanlar; balanma ve byk bir dl, onlar iindir. 13 Ve sznz ister gizleyin, ister onu aa vurun; phesiz ki Allah, gslerin zn en iyi bilendir. 14 Oluturan bilmez mi/ O, oluturduunu bilmez mi? Ve O, oka lutfeden, gizlileri bilendir, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir. 15 Allah, size yeryzn boyun eer yapandr. Haydi onun omuzlarnda; tepelerinde/iinize yarar yerlerinde yryn ve Allah'n rzkndan yiyin. Ve dirili, ancak O'nadr. (77/67, Mlk/12-15)
12

Necm: 359
Gkte314 olan/yceler ycesi olan Allah'n sizi yere batrmasndan gvende misiniz? Bir de bakarsn ki alkalanvermitir. 17 Ya da siz, gkte olan Zat'n zerinize ta yadran bir kasrga gndermeyeceinden gvende misiniz? Artk uyarmn nasl olduunu yaknda bileceksiniz. 18 Ve andolsun, onlardan ncekiler de yalanladlar. Peki, Beni tanmamak/ tantmamaya yeltenmek nasl oldu? 19 Ve onlar, stlerindeki sra sra sralanm ve drlm uan eylere gz atmyorlar m? Onlar Rahmn'dan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan] bakas tutmuyor. phesiz O, her eyi en iyi grendir. 20 Rahmn'n yaratt btn canllara, dnyada oka merhamet eden Allah'n astlarndan size yardm edecek u askerleriniz kimlerdir? Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, sadece bir aldan ierisindedirler. 21 Veya Allah, rzkn kesiverse, size rzk verecek o kimse kimdir? Aslnda onlar azgnlk ve nefrette direnip durmaktadrlar. 22 imdi yz st kapanarak yryen mi daha doru gider, yoksa dosdoru yolda dmdz yryen mi? 23 De ki: O, sizi ina eden, size kulak, gzler ve gnller oluturandr. Sahip olduunuz nimetlerin karln ne de az dyorsunuz? 24 De ki: O, sizi yeryznde datp yayandr ve siz O'na toplanp gtrleceksiniz. 25 Bir de onlar: Eer doru kimselerden iseniz bu tehdit ne zaman? diyorlar. 26 De ki: Kesinlikle bu tehdidin bilgisi, Allah'n yanndadr. Ben ise yalnzca apak bir uyarcym. 27 Artk onlar, onu yaknlam grnce, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin yzleri ktleti. Ve: te bu, arp durduunuz eydir! dendi. 28 De ki: Hi dndnz m? Eer Allah beni ve benimle beraber olanlar deiime/ykma uratsa yahut bize merhamet etse, peki, kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden bu kimseleri ackl bir azaptan kim koruyacak? 29 De ki: O, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir. Biz, O'na inandk ve sadece O'na sonucu havale ettik. Artk kimin apak bir sapklk iinde olduunu yaknda bileceksiniz. 30 De ki: Hi dndnz m? Eer suyunuz yerin dibine ektiriliverse, size kim bir pnar suyu getirebilir? (77/67, Mlk/16-30)
16

314

Bu ifadedeki sem szc ile, evrenin/tm varlk leminin tesi, en st nokta kastedilmitir (sema szc iin bkz. Tebynu'l-Kurn; c. 1, s. 526-527). Zira insan, tabiat gerei Allah' dnrken gkyzne bakar. Nitekim dua edilirken eller havaya doru kaldrlr. Kii, skntya dtnde yzn semya evirerek Allah'a yalvarr. rfte de, olaan d olaylar iin gkten dt tabiri kullanlr. Allah'tan gelen kitaplara semav kitaplar denilir. Demek oluyor ki, insan ne zaman Allah' dnecek olsa, doasndan gelen bir gdyle yere deil, ge bakmaktadr.

HKKA SRES
MEKKE DNEM

Necm: 360
Gerekleecek olan! 2Gerekleecek olan nedir? 3Gerekleecek olan nedir, sana ne bildirdi? 13-17 Sr'a bir tek fleme flendii,315 yeryz ve dalar yerlerinden kaldrlp bir arpla birbirine arplarak darmadan olduu zaman, ite o gn, o olay olmutur. Ve gk yarlmtr, artk o, o gn dayanakszdr. Tm gler, semann evresindedirler. O gn Rabbinin byk tahtn;316 varln birliini, yceliini, en yksek makamn sahibi olduunu, yok edilen eski varlklarn yerine yaratlan, daha iyi, daha mkemmel yeni varlklar yanstrlar. 18 O gn siz genie yaylrsnz, sizden hibir gizli eyiniz gizli kalmayacak. 19-24 te kitab sandan verilen kiiye gelince; ite o, Aln, okuyun kitabm. phesiz ben, hesabma kavuacama inanyordum/ kesinlikle biliyordum der. Artk o, meyveleri sarkm yksek bir cennette honut bir yaamdadr. Gemi gnlerde yaptnz ilerden tr afiyetle yiyin, iin! 25-29 Ve kitab solundan verilen kimseye gelince; ite o: Keke kitabm bana verilmeseydi, hesabmn ne olduunu da bilmeseydim. Ne olurdu o i bitmi olsayd. Malm bana hi yarar salamad. Gcm/otoritem de benden yok olup gitti der. 30-37Onu yakalayn sonra da balayn. Sonra cehenneme yaslayn onu. Sonra da onu yetmi arn zincir ierisinde cehenneme sokun! phesiz o, ok byk Allah'a inanmyordu. Miskinin yiyecei zerine tevik de etmiyordu. Bu sebeple bugn burada onun iin hibir samimi dost yoktur. Sadece hata edenlerin yiyecei olan bir irinden baka yiyecek de yok. (78/69, Hkka/1-3, 13-37)
1

Necm: 361
Semd ve d, felaket kapsn iddetli alan, ok edeni yalanladlar. Sonra, Semd'a gelince; onlar korkun bir sesle deiime/ykma uratldlar. 6 d'a gelince; onlar grltl ve azgn bir frtna ile deiime/ykma uratlverdiler. 7 Allah, o frtnay zerlerine yedi gece sekiz gndz pepee musallat etmiti. yle ki, o toplumu, frtnann iinde, ii bo hurma ktkleri gibi yere serilmi hlde grrsn. 8 Bak imdi grebilir misin onlara ait herhangi bir kalnt? 9 Firavun, ondan ncekiler ve alt stne getirilenler, o hata ile geldiler. 10 Sonra da onlar Rablerinin elisine kar geldiler de Rableri, onlar pek iddetli bir yakalayla yakalayverdi. 11,12 phesiz Biz, onu size bir ibret yapalm ve belleyici kulaklar bellesin diye sular kabarnca sizi gemide Biz tadk.317 (78/69, Hkka/4-12)
5 4

315 316 317

Bkz. 27 nolu not. Bkz. 37 nolu not. Bu pasaj (4-12. yetleri), gerekleecek olann daha iyi anlalmas iin, ana pasajn sonunda tertip ettik.

Necm: 362
Artk grdklerinize ve grmediklerinize kasem olsun ki phesiz Kurn, erefli bir Eli szdr. Ve o, bir air sz deildir. Siz ne az inanyorsunuz! Bir khin sz de deildir. Siz ne az dnyorsunuz/tleniyorsunuz! Kurn, lemlerin Rabbinden indirilmedir. 44-47 Eer Eli/Muhammed, baz szleri Bizim szlerimiz olarak ortaya srseydi, kesinlikle O'ndan tm gcn alrdk. Sonra O'ndan can damarn kesinlikle keserdik. Artk sizden hi biriniz O'na siper de olamazdnz. 48 Ve phesiz Kurn, Allah'n korumas altna girmi kiiler iin bir ttr. 49 Ve Biz kesinlikle sizden yalanlayanlarn varln biliyoruz. 50 Ve phesiz Kurn, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin bir hasrettir. 51 Ve phesiz Kurn, kesin bilginin gereidir. 52 O hlde, ok byk Rabbinin ismini temize kar! (78/69, Hkka/38-52)
38-43

MERC SRES
MEKKE DNEM

Necm: 363
Bir isteyen, ykselme zamanlar sahibi Allah'tan, kendisini savacak kimsenin olmad; engellenemeyen, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere zg, olacak azab istedi. 4 Haberci yetler ve vahiy, miktar elli bin yl olan bir gn iinde O'na ykselir/ yeryznden ekilir. 5 O hlde sen, gzel bir sabr ile sabret. 6,7 phesiz Biz, olacak azab ok yakn grrken, onlar onu ok uzak gryorlar. 8-10 O gn gk erimi bir maden gibi olur. Dalar da atlm renkli yn gibi olur. Ve bir scak; yakn dost bir scak; yakn dosta sormaz. 11-14 Birbirlerine gsterilmi olduklar hlde sulu, o gnn azabndan kurtulmak iin oullarn, eini ve kardeini, kendisini barndran, iinde yetitii tm ailesini ve yeryznde bulunanlarn hepsini fidye/kurtulmalk versin sonra da kendini kurtarabilsin ister. 15-18 Kesinlikle o sulunun dnd gibi deil! O, srtn dnen ve yz evireni, toplayp da kasada yan aran, kavurup soyan, alevlenen bir atetir. (79/70, Meric/1-18)
1-3

Necm: 364
phesiz insan dayanksz ve huysuz oluturulmutur; kendisine ktlk dokundu mu szlanr. Kendisine hayr dokundu mu/ kendisi varlkl klndnda da kk bir yardm bile engeller. 22 Ancak saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olmay; toplumu aydnlatmay ilkeletirmiler] bunun dndadr. 23 Saltlar ki saltlarn [ml ynden ve zihinsel adan destek olmalarn; toplumu aydnlatmay] srdrenlerdir. 24,25 Ve saltlar, kendi mallarnda, isteyen ve istemekten utanan yoksullar iin belli bir hak olan kimselerdir. 26 Ve saltlar, ceza gnn tasdik ederler. 27 Ve saltlar, Rablerinin azabndan korkanlardr. 28 phesiz Rablerinin azabndan gvende olunmaz. 29-31 Ve saltlar, rzlarn koruyanlardr. Ancak eleri ve szlemelerinin sahip olduklar318 haritir. nk onlara yaklatklarnda knanmazlar. Artk tesini isteyenler; ite onlar snr aanlarn ta kendileridir. 32 Ve saltlar, emanetlerine ve ahitlerine riyet ederler. 33 Ve saltlar, hitliklerini yerine getirirler. 34 Ve saltlar, saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma ilkeleri] zerine korumacdrlar. 35 te bu saltlar, cennetlerde arlanrlar. (79/70, Meric/19-35)
19-21

318

Bkz. 303 nolu not.

Necm: 365
imdi kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere ne oluyor da, her yandan, grup grup boyunlarn uzatarak sana doru kouyorlar? 38 Onlardan her biri, bir nimet cennetine girdirileceini mi umuyor? 39 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Biz, onlar bildikleri eyden oluturduk. 40,41 Artk hayr. Doularn ve batlarn Rabbine kasem ederim ki Biz, onlarn yerine kendilerinden daha hayrl olanlar getirmeye kesinlikle g yetirenleriz. Ve Biz, nne geilenler deiliz. 42 Sen onlar hemen brak da, vaat edilen gnlerine kavuuncaya dek boa urasnlar ve oynayadursunlar. 43 O gn onlar, kabirlerinden frlaya frlaya karlar. Sanki dikili bir eye kouyorlar gibi. 44 Gzleri horluktan aa dm ve kendileri aala brnm bir hlde. te bu, onlarn tehdit edilegeldikleri gndr! (79/70, Meric/36-44)
36,37

NEBE SRES
MEKKE DNEM

Necm: 366
Hangi eyden; kendilerinin, hakknda ayr ayr inanca sahip olduklar byk, nemli o haberden mi soruuyorlar? 4 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlar, yaknda bilecekler. 5 Yine, kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlar, yaknda bilecekler. 6,7 Biz yeryzn bir beik, dalar da birer direk yapmadk m? 8 Ve Biz, sizi ift ift oluturduk. 9 Ve Biz, sizin uykunuzu bir dinlenme yaptk. 10 Ve Biz, geceyi bir elbise yaptk. 11 Ve Biz, gndz bir geim zaman yaptk. 12 Ve sizin stnze yedi salam bina ettik. 13 Ve k saan bir kandil yaptk. (80/78, Nebe/1-13)
1-3

Necm: 367
Ve Biz, sktrlm bulutlardan, kendisiyle taneler, otlar, sarma-dola balar ve baheler karalm diye arl arl bir su indirdik. 17 Kukusuz Ayrma gn kararlatrlm bir buluma vakti olmutur. 18 O gn Sr'a flenir;319 siz de hemen blkler hlinde gelirsiniz. 19 Gkyz de alp kap kap oluvermitir. 20 Dalar da yrtlp serap oluvermitir. 21,22 Kukusuz cehennem, azgnlar iin son varlacak yer olarak, gzetleme/pusu yeri olmutur. 23 Orada darlk/ktlk iinde kalacaklardr. 24 Orada bir serinlik ve iecek bir ey tatmazlar. 25,26 Ancak yaptklarna uygun bir ceza olarak bir kaynar su ve irin tadarlar. 27 phesiz onlar, hesab ummazlard. 28 Ve yetlerimizi/almetlerimizi/gstergelerimizi yalanladka yalanladlar. 29 Oysa Biz her eyi yazarak saydk, dktk. 30 Haydi tadn! Bundan byle size azaptan baka bir ey artrmayacaz. 31-37 Kesinlikle Allah'n korumas altna girmi kiiler iin, Rabbinden; gklerin, yerin ve bu ikisi arasndakilerin Rabbinden; Rahmn'dan [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'tan] bir karlk ve yeterli bir ba olarak korunaklar/ kurtulu meknlar; sulak balarbaheler, zmler, hepsi bir seviyede tomurcuklar; iek baheleri, dolu dolu su kaplar vardr. Onlar, orada bo bir sz ve yalan duymazlar. Onlar, O'nun huzurunda sz sylemeye g yetiremezler. (80/78, Nebe/14-37)
14-16

319

Bkz. 27 nolu not.

Necm: 368
ndirilmi yetler ve vahiy, tank olarak saf saf dikildikleri gn, Rahmn'n [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'n] izin verdikleri dnda hi kimse konuamaz. Ve o izin verilen, doruyu syler: te bu, hak gndr. Artk dileyen Rabbine bir snak edinir. phesiz Biz sizi yakn bir azap ile uyardk. O gn, kii iki gcnn/mal ve evresinin ne takdim ettiine bakar/yaptklaryla yz yze gelir ve kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kii: Ah ne olayd, ben bir toprak olsaydm der. (80/78, Nebe/38-40)
38-40

NZT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 369
Evrendeki ekim kuvveti, evrendeki itme kuvveti, yldzlar; galaksiler; gne, ay ve bunlarn kendi eksenlerinde ve bal olduu yldz evresindeki yrngelerde yzmesi, bu sayede gece, gndz ve dier yaam koullarnn, medcezirin, gece-gndzn, mevsimlerin olumas, tm canl trlerinin ve bitkilerin yaam koullarnn ayarlanmas kanttr ki Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin srekli sknt, bunalm ve vicdan azab vesilesi olan, mminlere hem kolay, hem de kolaylatran, onlara mjdeler veren, onlarn mutlu olmalarn salayan, elden ele, dilden dile, gnlden gnle dolap duran, hep ne geen, nemseten ve kiisel ve sosyal tm ileri ayarlayan, her ie ait emirlerinin, yasaklarnn olmas; ilkeler koyan Kurn yetleri kanttr ki,320 26 phesiz bunda; o gn, kiinin iki gcnn/mal ve evresinin ne takdim ettiine bakp/yaptklaryla yz yze gelip ve kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiinin, Ah ne olayd, ben bir toprak olsaydm demesinde, saygyla, sevgiyle bilgiyle rperti duyacak kimseler iin bir ibret vardr.321 (81/79, Nzit/1-5, 26)
1-5

Necm: 370
Onlar, Biz tekrar eski hlimize mi dndrlecekmiiz? Biz, rm kemikler olduktan sonra m diyorlar. 12 Dediler ki: yleyse bu ok zararl bir dntr. 27-33 Oluturulua siz mi daha etinsiniz yoksa gk m? G, Allah yapt; boyunu ykseltti, sonra da onu dzene koydu, gecesini karartt ve n parlakln kartt. Ve ondan sonra, sizin ve hayvanlarnz iin bir yararlanma olmak zere yeryzn dedi/ yeryznden suyunu ve otlan kard, dalar da demirledi/salam bir ekilde yerletirdi. 6 O gn, sarsan sarsacak. 7 Onu ikinci bir sarsnt izleyecek. 8 Yrekler o gn titreyerek arpar. 9 Onlarn gzleri saygldr. 13 te o, bir tek haykrtr. 14 Bir de bakmsn onlar meydandadr. 34 Artk o en byk felaket geldii vakit, 35 O gn, insan ne yaptn iyice anlayacak. 36 Gren kimseler iin cehennem apak gsterilecek. 37-39 Artk her azm ve dnya hayatn tercih etmi kimseye gelince, ite phesiz cahm/cehennem, varlacak yerin ta kendisidir. 40,41 Rabbinin makamndan korkan ve kendini bo-ireti arzudan meneden kimseye gelince; artk, hi phesiz cennet, barnan ta kendisidir.
10,11

320 321

yetin lafz anlam, O, suya batrrcasna/batrarak skp ekenler; o, zorlamadan yumuaklkla ekenler ve o, yzdke yzp gidenler; derken ne getike geip de bir i evirenler kanttr ki eklindedir. Biz Meal mecz anlamn verdik. Resmi Mushaf'taki Nzit sresi yetleri, teknik nedenler ve anlam bilgisi gerei farkl tertip ettik.

(81/79, Nzit/10-12, 27-33, 6-9, 13-14, 34-41)

Necm: 371
Sana o kymetin kopu zamanndan soruyorlar; onun demir atmas ne zaman? Onun anlmasndan sende ne var ki? 44 Onun sonucu sadece senin Rabbine aittir. 45 Sen, ancak kymetin kopu zamanna, saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kiilerin uyarcssn. 46 Sonra onlar onu grecekleri gn, dnyada bir akam veya kuluundan baka durmam gibidirler. (81/79, Nzit/42-46)
43 42

Necm: 372
Ms'nn haberi sana geldi mi? Hani, Rabbi ona mukaddes Tuv vadisinde/iki kez temizlenmi vadide seslenmiti: Firavun'a git! phesiz o azd. 18,19 Sonra de ki: Arnmaya var msn? Ve de seni Rabbine klavuzlayaym da O'na saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyasn! 20 Sonra da Ms, Firavun'a o en byk almeti/gstergeyi gsterdi. 21-24 Sonra da Firavun, yalanlad ve kar geldi. Sonra abucak arka dnd. Sonra toplayp seslendi de: Ben, sizin en yce Rabbinizim! dedi. 35 Allah da, dnya ve hiret azabyla yakalayverdi. (81/79, Nzit/15-25)
16,17 15

NFTR ve NKK SRELER


MEKKE DNEM

Necm: 373
Gk atlad zaman, yldzlar dklp dald zaman, denizler yarlp aktld zaman, kabirler altst edildii zaman; kii, nnden gnderdii ve geri brakt eyleri renmitir. (82/82, nfitr/1-5)
1-5

Necm: 374
Ey insan! stn kerem sahibi olan, seni oluturan, sonra da sana bir dzen iinde biim veren, sonra da seni dengeleyen, diledii bir srette seni tertip eden Rabbine kar seni aldatan ey nedir? 9-12 Kesinlikle sizin dndnz gibi deil! Aslnda siz, phesiz zerinizde, yaptnz eyleri ezberleyen, saygn yazclar olmasna ramen, Din'i yalanlyorsunuz. 13 phesiz ki ebrar/iyi adamlar, elbette bol nimet, mutluluk cennetinin iindedirler. 14-16 Din-iman tanmayp ktle batm olanlar da kesinlikle cehennemdedirler. Din Gn ondan kaybolmamak zere oraya yaslanacaklardr. 17 Din Gn'nn ne olduunu sana ne bildirdi? 18Sonra bir kere daha, Din Gn'nn ne olduunu sana ne bildirdi? 19Din Gn, kimse kimseye efendilik yapamaz. Ve o gn; nikak 1-5gk yarld, Rabbine kulak verdii ve gerekletirildii zaman; yeryz de dmdz olduu, iinde ne varsa att, boald ve Rabbine kulak verdii ve gerekletirildii zaman 19buyruk, Allah'a aittir. 6 Ey insan! phesiz sen Rabbine doru kotuka koan birisin. Sonunda da O'na kavuacaksn. 7-9 Artk, kitab sa eline verilen kiiye gelince; o, kolay bir hesapla hesaba ekilecek ve o, sevinli olarak yaknlarna dnecektir. 10-14 Kitab kendisine arkasndan verilen kiiye gelince de o, lm aracak ve alevli atee girecektir. phesiz o, yaknlar iinde sevinli idi. phesiz o, asla dnmeyeceine kani idi. 15 Hayr, phesiz Rabbi onu ok iyi grendi. 16-19 O hlde, o afak, gece ve iinde barndrd eyler derlendii zaman o ay kanttr ki, siz kesinlikle hlden hle biniyorsunuz [srekli deieceksiniz, asla yok olup gitmeyeceksiniz]. 20,21 O hlde onlara ne oluyor? man etmiyorlar ve kendilerine Kurn okunduu vakit boyun eip teslimiyet gstermiyorlar/ikna olmuyorlar? 22 Aksine kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler yalanlyorlar. 23 Hlbuki Allah, ilerinde sakladklarn en iyi bilendir. 24 Artk sen onlara elem verici bir azab mjdele. 25 Ancak iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler bunun dndadr, onlar iin tkenmez bir cret/dl vardr. (82/82, nfitr/6-19+83/84, nikk/1-25)
6-8

RM SRES
MEKKE DNEM

Necm: 375
Elif/1, Lm/30, Mm/40.322 2-6 Rmlar/ Bizansllar, yeryznn en alak/ ukur yerinde yenildiler. Onlar, bu yenilgilerinin ardndan da birka yl iinde galip geleceklerdir. Bundan nce ve sonra emir Allah'ndr. Ve o gn mminler, Allah'n yardmyla sevineceklerdir. Allah, Kendisinin bir vaadi olarak dilediine yardm eder, galip klar. Allah, vaadinden dnmez. Ama insanlarn ou bilmezler. O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, engin merhamet sahibidir. 7 nsanlarn ou, basit dnya yaamndan grneni bilirler. Ve onlar, hireti nemsemeyenlerin ta kendileridirler. (84/30, Rm/1-7)
1

Necm: 376
Kendi ilerinde hi dnmediler mi ki, Allah gklerde, yerde ve bu ikisi arasnda bulunan her eyi ancak hak ile ve belirlenmi bir sre iin oluturmutur? Ve phesiz insanlardan ou, Rablerine kavumay kesinlikle bilerek reddedenlerdir/ inanmayanlardr. 9 Onlar, yeryznde gezip de kendilerinden ncekilerin kbetlerinin nasl olduuna bakmadlar m? Onlar, kendilerinden daha gl idiler; yeryzn kazp altst etmiler, onu bunlarn imar ettiklerinden daha ok imar etmilerdi. Elileri de onlara nice ak delilleri getirmilerdi. O hlde Allah onlara hakszlk edecek deildi, fakat onlar irk koarak kendilerine hakszlk etmekteydiler. 10 Sonra Allah'n yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini yalanladklar iin, ktlk eden o kimselerin kbetleri, en kt oldu. Onlar alay da ediyorlard. (84/30, Rm/8-10)
8

Necm: 377
Allah, oluturmay ilkin yapar, sonra onu iade eder. Sonra da O'na dndrlrsnz. Kyametin kopu annda da sulular, midi keserler. 13 Onlar iin ortak kotuklarndan, efaat; yardm, kayrma yapacaklar da bulunmaz. Ve onlar, ortaklarn reddettiler/ kabul etmeyenler oldular. 14Ve Saat'in dikildii gnde de, ite o gn onlar ayrlrlar. 15 imdi iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimselere gelince; artk onlar, bir bahe iinde neelendirilirler. 16 Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden, yetlerimizi ve hiret bulumasn yalanlayan u kimselere de gelince, ite onlar azap iinde hazr bulundurulurlar. 17,18 O hlde, yapmanz gereken, akama erdiinizde, sabaha erdiinizde, gece srasnda, leye erdiinizde; her zaman Allah'n tm noksan sfatlardan arndrlmasdr! Gklerde ve yerde de tm vgler sadece O'na aittir. 19 O, lden diriyi karr, diriden de ly karr ve yeryzne lmnden sonra hayat verir. Sizler de ite yle karlacaksnz.
11,12

322

Bkz. 8 nolu not.

(84/30, Rm/11-19)

Necm: 378
O'nun, sizi bir topraktan oluturmas da Kendisinin almetlerinden/ gstergelerindendir. Sonra da siz, imdi, dalp-yaylan bir beersiniz. 21 Yine O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir ki, sizin iin nefislerinizden kendilerine snrsnz diye eler oluturmu, aranza bir sevgi ve merhamet koymutur. phesiz ki bunda iyiden iyiye dnecek bir toplum iin nice almetler/ gstergeler vardr. 22 Yine gklerin ve yerin oluturuluu, dillerinizin ve renklerinizin deiiklii O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz bunda bilginler iin nice almetler/ gstergeler vardr. 23 Yine gecede ve gndzde uyumanz ve armaanlarndan rzk aramanz O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. phesiz bunda kulak verecek bir toplum iin nice almetler/ gstergeler vardr. 24 Yine O'nun yetlerindendir ki, size hem korku ve hem de umut vermek iin imei gsteriyor. Ve gkten bir su indiriyor da onunla yeryzne lmnden sonra hayat veriyor. phesiz ki bunda akln kullanacak bir toplum iin nice almetler/ gstergeler vardr. 25 Gn ve yeryznn Kendi emriyle durmas yine O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. Sonra sizi yeryznden bir tek arla ard zaman bir de bakarsnz ki siz karlyorsunuz. 46 Size rahmetinden tattrsn, emriyle gemiler akp gitsin ve sahip olduunuz nimetlerin karln dersiniz diye armaanlarndan rzk aramanz iin rzgrlar mjdeciler olarak gndermesi de O'nun almetlerinden/ gstergelerindendir. 26 Gklerde ve yerde kim varsa hepsi de O'nundur. Hepsi de O'na sayg duyanlardr. 27 Ve O, oluturmay balatan, sonra onu evirip yeniden yapandr. Ve bu O'na ok kolaydr. Ve gklerde ve yerde en yce rnek O'nundur. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr.323 (84/30, Rm/20-25-46, 26-27)
20

Necm: 379
Allah, size kendinizden bir rnek veriyor: Hi size rzk olarak verdiimiz eylerde yasa ile size teslim edilen kiilerden324 ortaklarnz bulunur da onlarla siz eit olur ve kendinize ekindiiniz/ deer verdiiniz gibi onlarla da karlkl ekinir misiniz/ birbirinize ayn deeri verir misiniz, eit olur musunuz? te Biz, akln kullanan bir toplum iin yetleri byle aklarz. 29 Tam tersi, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapm kimseler, bilgisizce bo-ireti arzularna uydular. Peki, Allah'n arttn kim yola getirebilir? Onlar iin yardmclardan da yoktur. (84/30, Rm/28-29)
28

323 324

Resmi Mushaf'ta 46. srada yer alan bu yeti, aidiyeti gerei burada tertip ettik. Bkz. 303 nolu not.

Necm: 380
O hlde sen yzn, eski inanlarn terk eden biri olarak dine, insanlar zerine ilk olarak yoktan yaratm olduu Allah'n ftratna dorult. Allah'n oluturuunda deiiklik sz konusu deildir. Dosdoru/ ayakta tutan din, budur. Fakat insanlarn ou bilmiyorlar. 31,32 Kalben O'na ynelenler olarak, Allah'n korumas altna girin, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun-ayakta tutun], ortak koanlardan; dinlerini para para blm, ayrlk gruplara ayrlm kimselerden de olmayn. Her ayrlk grup kendi yanlarndaki eylerle bbrlenmektedir. (84/30, Rm/30-32)
30

Necm: 381
nsanlara bir sknt dokununca da, Rablerine ynelerek O'na yalvarrlar. Sonra, onlara Kendinden bir rahmet tattrnca, bir de bakarsn ki, ilerinden bir grup, kendilerine verdiimiz nimetlere iyilikbilmezlik etmek iin Rablerinin ortaklar olduunu kabul ederler. Haydi, yararlann bakalm! Yaknda bileceksiniz. 35 Yoksa Biz, onlara bir delil indirmiiz de o delil, onlarn Allah'a ortak kotuklar eyleri mi sylyor? 36 Biz insanlara bir rahmet tattrdmz zaman da, onunla marrlar. Ellerinin nceden yapt eyler sebebiyle kendilerine bir ktlk isabet ederse, hemen onlar umutsuzlua derler. 37 Onlar, phesiz Allah'n diledii kimseye rzk serdiini ve llendirdiini de mi grmediler? phesiz bunda iman edecek bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr. 38 yleyse, yaknlk sahibine; yurtlarndan karlan fakirlere, miskine ve yolcuya hakkn ver. Bu, Allah'n rzasn dileyenler iin daha hayrldr. Ve bunlar durumunu koruyan, zafer kazanan kimselerin ta kendileridir. 39 Ve insanlarn mallar iinde artsnlar diye ribadan verdikleriniz, Allah yannda artmaz. Allah'n rzasn dileyerek zekttan/ vergilerinizden verdikleriniz te o kimseler, kat kat arttranlarn ta kendileridir. (84/30, Rm/33-39)
33,34

Necm: 382
Allah, sizi oluturan, sonra size rzk veren, sonra sizi ldren ve sizi diriltendir. Hi sizin ortak kotuklarnzdan, bunlardan birini yapacak kimse var m? Allah, onlarn ortak kotuklarndan arnk ve ok ycedir. 41 nsanlar dnerler diye; kendilerinin elleriyle kazandklar eyler yznden, yaptklarnn bir ksmn onlara tattrmak iin karada ve denizde kargaa ortaya kt. 42 De ki: Yeryznde gezin de bundan ncekilerin kbeti nasl olmu bir bakn. Onlarn ou ortak koanlar idiler. 43-45 yleyse, Allah'tan, geri evrilmesi olmayan bir gn gelmeden nce yzn dosdoru/koruyan dine evir. O gn onlar, Allah'n, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere armaanlarndan karlk vermesi iin blk blk ayrlrlar. phesiz O, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri sevmez. Kim kfrederse; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk bu reddi/ inanmay kendi aleyhinedir. Kim de slihi ilerse, artk onlar da kendileri iin dek/ rahat bir yer hazrlam olurlar. 48 Allah, rzgrlar gnderendir. Sonra rzgrlar, bir bulutu savururlar. Sonra Allah, onu gkyznde nasl dilerse yle yayar ve onu para para yapar. Sonra da sen, onun derinliklerinde
40

yamur kar grrsn. te Allah, onu kullarndan diledii kimselere isabet ettirdii vakit, onlar mjdelenirler, mutlu olurlar. 49 Hlbuki onlar, nceden; daha nce zerlerine indirilmeden evvel kesinlikle mit kesenlerdirler. 50 yleyse Allah'n rahmetinin eserlerine bir bak; yeryzn lmnden sonra nasl diriltiyor? phe yok ki O, kesinlikle lleri diriltir ve O, her eye gc yetendir. 51 Ve andolsun ki Biz, bir rzgr gndersek de ekini sararm grseler, kesinlikle onun arkasndan kfretmeye; Bizim ilhlmz ve rabliimizi bilerek reddetmeye balarlar. 52 Bu nedenle sen llere iittiremezsin. O daveti, arkalarn dnm giderlerken sarlara da dinletemezsin. 53 Sen krleri de sapklklarndan doru yola gtremezsin. Sen ancak yetlerimizi, iman edeceklere duyurursun; artk onlar Mslmanlardr. 54 Allah, sizi gsz olarak oluturandr. Sonra gszln arkasndan kuvvet getirdi. Sonra kuvvetin arkasndan gszlk ve ihtiyarlk getirdi. O, dilediini oluturur. Ve O, en iyi bilendir, en iyi g yetirendir. (84/30, Rm/40-45, 48-54)

Necm: 383
Ve kymetin kopaca gn gnahkarlar bir saatten fazla durmadklarna yemin ederler. Onlar ite byle dndrlyorlard. 56 Kendilerine bilgi ve iman verilen kimseler de diyecekler ki: Andolsun ki Allah'n yazsnda, dirilme gnne kadar kaldnz. te bu, lmden sonra dirilme gndr. Fakat siz bunu bilmiyordunuz. 57 Artk o gn irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara mazeretleri yarar salamaz. Onlar, balanmazlar da. (84/30, Rm/55-57)
55

Necm: 384
Ve andolsun ki Biz, insanlar iin bu Kurn'da tm rneklerden kesinlikle rnekler getirdik. Ve andolsun ki sen, onlara bir yet de getirsen o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler: Siz, sadece, btl eyleri ortaya koyanlarsnz diyeceklerdir. 59 te, bilmeyen kimselerin kalpleri zerine Allah byle damga vurur. 47 Ve andolsun ki Biz, senden nce birtakm elileri toplumlarna gnderdik de, onlar onlara, apak delilleri getirdiler. Sonra Biz, gnah ileyen kimseleri yakalayp cezalandrarak adaleti saladk. Mminlere yardm da, Bizim zerimize bir hak idi.325 60 imdi sen sabrl ol. phesiz Allah'n vaadi haktr. Sakn kesin inanmam kimseler, seni hafifletirmesinler. (84/30, Rm/58-59, 47, 60)
58

325

Resmi Mushaf'taki 47. yeti, aidiyeti gerei burada tertip ettik.

ANKEBT SRES
MEKKE DNEM

Necm: 385
1Elif/1, Lm/30, Mm/40.326 2,3 nsanlar, denenmeden, man ettik demeleriyle braklvereceklerini mi sandlar? Ve andolsun ki Biz, onlardan ncekileri de saflatrlmalar iin atelere/ skntlara sokmutuk. Artk elbette Allah, doru kimseleri bildirecektir ve elbette yalanclar da kesinlikle bildirecektir. 4-6 Yoksa ktlk yapanlar, Bizi ne geebileceklerini/ Bizden kaabileceklerini mi sanyorlar? lke olarak benimsedikleri ey, ne ktdr! Kim Allah'a kavumay umuyorsa, hi phesiz ki Allah'n belirledii zaman kesinlikle gelicidir. Ve O, en iyi duyandr, en iyi bilendir. Ve kim gayret gsterirse, ancak kendisi iin gayret gsterir. phesiz Allah, kesinlikle lemlerden zengindir. 7 Ve inanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler, onlarn ktlklerini, elbette rteceiz ve kesinlikle onlara yaptklarnn daha gzeli ile karlk vereceiz. 8 Ve Biz, insana, ana-babasna iyi davranmasn ykmllk olarak ulatrdk. Eer o ikisi, seni, hakknda bilgin olmayan bir eyi Bana ortak koman iin zora koarlarsa, artk o ikisine itaat etme. Dnnz ancak Banadr. O zaman, size yapm olduklarnz haber vereceim. 9 man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseleri de, kesinlikle onlar slih kiiler iine katacaz. 10 nsanlardan kimi de vardr ki, Allah'a inandk der, sonra da Allah urunda eziyet olunduu zaman, insanlarn verdii sknty Allah'n azab gibi tutar. Ve eer Rabbinden bir yardm gelecek olsa, kesinlikle, phesiz biz sizinle beraber idik diyeceklerdir. Hlbuki Allah, onlarn gslerindekileri en iyi bilen deil midir? 11 Ve Allah, elbette iman etmi kiileri bilir/ bildirir, elbette ikiyzlleri de bilir/ bildirir. (85/29, Ankebt/1-11)

Necm: 386
Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler, mminlere: Bizim yolumuza uyun, kesinlikle sizin hatalarnz/ gnahlarnz biz yklenelim dediler. Oysa onlarn hatalarndan, ne olursa olsun hibir eyi onlar tayc deillerdir. Onlar, kesinlikle yalancdrlar. 13 Onlar, elbette kendi yklerini ve kendi ykleriyle birlikte nice ykleri de tayacaklar. Ve uydurup durduklar eylerden kymet gn kesinlikle sorgulanacaklardr. 18 Ve eer siz yalanlarsanz bilin ki, sizden nceki birtakm mmetler de yalanlamt. Eli'ye den de apak tebliden baka bir ey deildir.327 (85/29, Ankebt/12-13, 18)
12

Necm: 387
Onlar, Allah'n oluturmay nasl balattn, sonra da bunu tekrarladn da m grmediler? phesiz bu, Allah'a gre ok kolaydr. 20-22 De ki: Yeryznde gezip dolan da, O'nun oluturmaya nasl baladna bir bakn. Sonra Allah, son yapy ina edecektir. phesiz Allah, her eye g yetirendir. O, diledii kimseye azap eder, diledii kimseye de rahmet eder. Ve siz yalnzca O'na dndrleceksiniz. Ve siz
19

326 327

Bkz. 8 nolu not. Resmi Mushaf'taki 14-17. yetleri, 23-24. yetler arasnda tertip ettik.

yeryznde ve gkte ciz brakanlar deilsiniz. Ve sizin iin Allah'n astlarndan bir koruyucu, yol gsterici yakn ve yardmc yoktur. 23 Ve Allah'n yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini ve O'na kavumay bilerek reddeden/ inanmayan kimseler, ite onlar Benim rahmetimden mitlerini kesmilerdir ve onlar, kendileri iin ackl bir azap olanlardr. (85/29, Ankebt/19-23)

Necm: 388
Ve andolsun ki Biz, Nh'u kendi toplumuna eli gnderdik de, ilerinde elli yl skntsz nice uzun skntl seneler kald. Sonunda, onlar irk koarak yanl; kendi zararlarna ilerini srdrrken tufan kendilerini yakalayverdi. 15B ylece Biz, o'nu ve gemi halkn kurtardk ve gemiyi/ cezay/ kurtuluu lemlere bir almet/gsterge yaptk. 16,17 brhm'i de eli gnderdik/kurtardk. Hani o, toplumuna: Allah'a kulluk edin ve O'nun korumas altna girin. Eer bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr. phesiz siz Allah'n astlarndan birtakm putlara tapyorsunuz ve yalan uyduruyorsunuz. Haberiniz olsun ki sizin Allah'n astlarndan mabut diye o taptklarnz, sizin iin bir rzk vermeye g yetiremezler. Onun iin rzk Allah yannda arayn ve O'na kulluk edin ve O'na sahip olduunuz nimetlerin karln deyin. Yalnzca O'na dndrleceksiniz demiti. 24 Sonra brhm'in toplumunun cevab, yalnzca: Onu ldrn veya yandrn/ ileri derecede skntya sokun demeleri oldu. Sonra da Allah o'nu ateten/ skntdan kurtard. phesiz bunda, iman edecek bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr. 25 Ve brhm dedi ki: Siz, srf aranzdaki dnya hayatnda sevgi iin Allah'n astlarndan birtakm putlar edindiniz. Sonra kymet gn, kiminiz kiminizi tanmayacak, kiminiz kiminizi dlayp gzden karacaktr. Varacanz yer de cehennemdir. Ve sizin iin yardmclardan da yoktur. 26 Bunun zerine o'na Lt inand. Ve brhm dedi ki: Ben Rabbime hicret ediciyim. phesiz O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapann ta kendisidir. 27 Ve Biz o'na shk' ve Yakb'u baladk. Ve soyu iinde peygamberlik ve Kitap verdik. Ve Biz o'na dnyada cretini verdik. phesiz o, hirette de slihlerdendir. 28,29 Lt'u da gnderdik. Hani o toplumuna: phesiz siz, kesinlikle lemlerden sizden nce gemi olanlarn yapmad bir hayszl yapyorsunuz! Siz phesiz, kesinlikle erkeklere gidecek, yol kesecek ve toplantlarnzda edepsizlik yapacak msnz? demiti. Bunun zerine toplumunun cevab, sadece, Doru syleyenlerden isen Allah'n azabn bize getir! demeleri oldu. 30 Lt: Rabbim! u bozguncular toplumuna kar bana yardm et! dedi. 31 Ve elilerimiz brhm'e mjdeyi getirdiklerinde: Biz bu kentin halkn ykma uratacaz dediler. phesiz orann halk irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler idiler. 32 brhm: phesiz orada Lt var! dedi. Onlar: Biz orada kimlerin bulunduunu ok iyi biliyoruz. Onu ve geride kalanlardan biri olan kars dndaki ailesini elbette kurtaracaz dediler. 33,34 Elilerimiz Lt'a geldiklerinde de o, onlar hakknda tasaland. Ve onlar sebebiyle eli-kolu baland kald. Ve eliler: Korkma, tasalanma! phesiz biz, seni ve geride kalanlardan olan karn hari yaknlarn kurtaracaz. phesiz biz, bu kent halknn zerine, hak yoldan kclk yapp durmalar nedeniyle semadan bir azap indirteceiz dediler. 35 Ve andolsun ki Biz, akln kullanacak bir toplum iin oradan apak bir almet/ gsterge braktk.
14

Medyen'e de kardeleri uayb' gnderdik. Sonra uayb, Ey toplumum! Allah'a kulluk edin, hiret gnn mit edin, yeryznde bozguncular olarak karklk karmayn! dedi. 37 Bunun zerine o'nu yalanladlar, sonra da kendilerini bir sarsnt yakalayverdi ve yurtlarnda diz st kekaldlar. 38 d ve Semd toplumlarn deiime/ ykma urattk. Onlarn deiime/ ykma uramalar, onlarn yurtlarndan size kesinlikle besbelli olmutur. Ve eytan onlara, yaptklarn ssledi de onlar yoldan alkoydu. Hlbuki onlar grp anlayan kimselerdi. 39 Karun'u, Firavun'u ve Hmn' da ykma urattk. Andolsun ki Ms onlara apak deliller ile gelmiti de onlar yeryznde byklk taslamlard. Hlbuki onlar, geiciler deillerdi. 40 te hepsini gnahlar sebebiyle yakaladk: Onlardan kiminin zerine talar savuran rzgrlar gnderdik, onlardan kimini korkun bir ses yakalad, onlardan kimini yerin dibine geirdik, onlardan kimini de suda boduk. Ve Allah onlara hakszlk etmiyordu velkin onlar irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlard. (85/29, Ankebt/14-17, 24-40)

36

Necm: 389
Allah'n astlarndan yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn edinenlerin durumu, ev edinen dii rmcein durumu gibidir. phesiz evlerin en r de kesinlikle dii rmcek evidir. Keke onlar, bilselerdi. 42 phesiz Allah, onlarn, Kendisinin astlarndan hangi eye yalvardklarn bilir. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/ salam yapandr. 43 Ve Biz, bu rnekleri insanlara veriyoruz. Onlara da bilginlerden bakas akl erdiremez. 44 Allah, gkleri ve yeri hak ile oluturdu. phesiz bunda, iman edenler iin kesinlikle bir almet/ gsterge vardr. (85/29, Ankebt/41-44)
41

Necm: 390
Sen, sana kitaptan vahyedileni oku/ izle ve salt ikame et [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumu olutur-ayakta tut]. Kesinlikle salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumu], arlktan, ktlkten alkoyar. Ve Allah'n anlmas, elbette daha byktr. Ve Allah, yapp rettiiniz eyleri bilir. 46 Kendilerinden, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar hari, Kitap Ehli ile ancak en gzel bir yolla mcdele ediniz ve: Biz, bize indirilene ve size indirilene inandk. Bizim ilhmz ve sizin ilhnz birdir. Biz, sadece Allah iin islamlatran kimseleriz deyiniz. (85/29, Ankebt/45-46)
45

Necm: 391
Ve ite bylece Biz, sana Kitab' indirdik de kendilerine Kitap verdiklerimiz Kurn'a inanyorlar. Ve ehli kitabn dndakilerden/ Araplardan da ona inananlar vardr. Ve Bizim yetlerimizi ancak, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek rtbas eden kimseler bile bile reddeder. 48 Ve sen bundan evvel herhangi bir kitaptan okumuyordun; sen Kurn' kendiliinden yazmyorsun. Eer byle olsayd, btla inananlar kesinlikle kuku duyacaklard. 49 Tam tersi Kurn, kendilerine bilgi verilenlerin sinelerinde apak yetlerdir. Bizim yetlerimizi de ancak yanl; kendi zararlarna i yapanlar bile bile reddederler.
47

Ve onlar, Ona Rabbinden almetler/ gstergeler indirilmeli deil miydi? dediler. De ki: Almetler/ gstergeler ancak Allah'n katndadr. Ben ise ancak apak bir uyarcym. 51 Kendilerine okunan Kitab' phesiz Bizim sana indirmi olmamz onlara yetmedi mi? Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki bir rahmet ve bir t vardr. 52 De ki: Benimle sizin aranzda hit olarak Allah yeter. O, gklerde ve yerde olan eyleri bilir. Btla inanan ve Allah' bilerek reddeden/ inanmayan kimseler, ite onlar, zarara/ kayba urayp ac ekenlerin ta kendileridir. (85/29, Ankebt/47-52)

50

Necm: 392
Ve senden azab arabuk istiyorlar. Eer belirlenmi/ ad konmu bir sre sonu olmasayd, azap onlara elbette gelmiti. Ve o azap, hi farknda olmadklar bir srada kendilerine anszn elbette gelecektir. 54,55 Senden azab arabuk istiyorlar. phesiz cehennem de kesinlikle, kendilerini stlerinden ve ayaklarnn altndan brd gnde kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri kuatcdr. Ve O, Yapm olduklarnz tadn! der. (85/29, Ankebt/53-55)
53

Necm: 393
56

Ey iman etmi kullarm! phesiz Benim yeryzm genitir. O hlde yalnz Bana kulluk

edin. Her kimlii olan varlk lm tadcdr. Sonra da yalnzca Bize dndrleceksiniz. Ve iman etmi, dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler, elbette Biz onlar, iinde srekli kalacaklar cennette, altlarndan rmaklar akan kklere yerletireceiz. alanlarn, sabretmi olan ve sadece Rablerine iin sonucunu havale etmi olan kiilerin dl ne gzeldir! (85/29, Ankebt/56-59)
58,59 57

Necm: 394
Kendi rzkn tayamayan nice kk-byk canl da vardr ki onlar da, sizi de Allah rzklandrr. Ve O, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 61 Yine andolsun ki onlara sorsan: Gkleri ve yeri kim oluturt, gnei ve ay' kim kontrol altna ald/ kullarn yararlanaca yap ve zellikte kim yaratt? Kesinlikle, Allah diyeceklerdir. O hlde nasl evriliyorlar? 62 Allah, kullarndan dilediine rzk geniletir ve onun iin ayarlar. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. 63 Ve andolsun, eer onlara sorsan: Kim gkten suyu indirip de onunla yeryzn lmnden sonra diriltti? Kesinlikle, Allah diyeceklerdir. De ki: Tm vgler, Allah'a zgdr. Tersine onlarn ou akllarn kullanmazlar. 64 Ve bu ireti dnya yaam, sadece bir elence ve oyundur. phesiz son yurt ise kesinlikle hayatn ta kendisidir. Keke onlar, bilmi olsalard. 65,66 te onlar, gemiye bindiklerinde, dini yalnz Allah'a zg klarak O'na yalvarrlar. Sonra ne zaman ki onlar karaya karp kurtard, bir de bakarsn ki onlar, kendilerine verdiklerimize iyilikbilmezlik etmek ve kazanl kmak iin Allah'n ortaklar olduunu kabul ediyorlar. Artk onlar, yaknda bilecekler. (85/29, Ankebt/60-66)
60

Necm. 395
Yoksa kylarnda insanlarn zorla kaplp gtrlmesine ramen Mekke'yi, gvenli, dokunulmaz yaptmz da grmediler mi? Hl btla m inanyorlar ve Allah'n nimetine iyilikbilmezlik mi ediyorlar? 68 Ve Allah'a kar yalan uyduran yahut kendisine geldiinde, hakk yalanlayandan daha yanl; kendi zararlarna i yapan kim olabilir? Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin cehennemde bir yer mi yok! 69 Ve Biz, Bizim urumuzda gayret gsterenleri, elbette Kendi yollarmza klavuzlayacaz. Ve phesiz Allah, iyilik-gzellik retenlerle beraberdir. (85/29, Ankebt/67-69)
67

MUTAFFFN SRES
MEKKE DNEM

Necm: 396
Yazklar olsun, insanlardan kendilerine bir ey aldklar zaman tam len, kendileri ltkleri veya tarttklar zaman eksik len hilebazlara! 4-6 Onlar, byk bir gn iin; insanlarn lemlerin Rabbi iin ayakta dikilecekleri gn iin tekrar diriltileceklerini bilmiyorlar m? 7-13 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! phesiz, din-iman tanmayp ktle batanlarn kayd, kesinlikle, Siccin'dedir. Ve Siccinin ne olduunu sana ne bildirdi? -O, rakamlanm/ yazlm bir kayttr! O gn, yalanlayanlarn; karlk gnn yalanlayanlarn vay haline! Ve karlk gnn, kendisine yetlerimiz okunduu zaman, Eskilerin masallar demi olan tm snrlar aan gnahkrlardan bakas yalanlamaz. 14 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Onlarn kazandklar, kalpleri zerine pas olmutur. 15 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! phesiz onlar, o gn Rablerinden kesinlikle perdelenmilerdir. 16 Sonra onlar, hi phesiz cehenneme girecekler. 17 Sonra da: te bu, kendisini yalanlayp durduunuz eydir denilir. 18-21 Kesinlikle onlarn dnd gibi deil! Ebrarn/iyi adamlarn kayd, kesinlikle Illyyin'dedir. Illyyin'in ne olduunu sana ne bildirdi? Yaklatrlmlarn tank olduu rakamlanm/ yazlm bir kayttr! 22-28 phesiz ki Ebrar/iyi adamlar, elbette, Naim'in iindedirler, tahtlar zerinde beklenti iindedirler. Yzlerinde nimetin aydnln grrsn. Onlar, mhrl saf bir ikiden sulanrlar. Ki onun mhr/ neticesi misktir. Karm Tesnim'dendir. Yaklatrlmlarn iecekleri bir pnardandr. Artk yaranlar, ite bunda yarmaldrlar. (86/83, Mutaffifn/1-28)
1-3

Necm: 397
phesiz su ileyen o kimseler, inanan kimselerden bir ksmna/ elilere glyorlard. Onlara uradklar zaman da birbirlerine ka-gz iareti yapyorlard. 31Kendi yaknlarna dndkleri zaman da zevklenenler olarak dnyorlard. 32Ve mminlerin bir ksmn/elileri grdkleri zaman; phesiz ite bunlar, kesinlikle sapklardr diyorlard. 33 Hlbuki mminlerin bir ksm/ eliler, bu su ileyenlerin zerine beki olarak gnderilmemilerdi/ eli yaplmamlard. 328 34-36 te bugn de inanm kimseler, koltuklar zerinde Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden bu kimseler ileyip durduklarnn cezasn buldular m? diye bakarak, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere glecek. (86/83, Mutaffifn/29-36)
30 29

328

33. yet, Mealci ve Tefsirciler tarafndan, Oysa onlar mminler zerine beki olarak gnderilmemilerdi eklinde anlalmtr. Bu anlam, yetin teknik yapsna uymaz. Ayrca, Resmi Mushaf: Nis/80; sr/54; r/48; Enm/104, 107; Hd/86; Arf/60-61, Y-Sn/47; Mlk/9, 29 ve Zuhruf/47'nin yol gsterimi ile, beki olarak gnderilmeyen/eli yaplmayan, sapklkla itham edilen ve almalarna glnen mminlerin bir ksm olan kiiler, yani Allah'n elileridir.

BAKARA SRES
MEDNE DNEM

Necm: 398329
Elif/1, Lm/30, Mm/40.330 2-4 te bu kitap; kendisinde hi kuku yoktur, ssz yerlerde iman eden, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan], kendilerini rzklandrdmz eylerden Allah yolunda harcama yapan, sana indirilene ve senden nce indirilene iman eden Allah'n korumas altna girmi kiiler ki bunlar, hirete de kesinlikle inanrlar iin bir klavuzdur. 5 te bunlar, Rablerinden bir klavuz zerindedirler. Yine ite bunlar, kurtulanlarn, kazanl kanlarn ta kendileridir. (87/2, Bakara/1-5)
1

Necm: 399
phesiz u kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi u kimseler; onlar uyarsan da, uyarmasan da onlar iin birdir: onlar inanmazlar. 7 Allah, onlarn kalpleri ve kulaklar zerine mhr vurmutur; onlarn gzlerinin zerinde perdeler vardr. Ve byk azap onlar iindir. 8,9 nsanlardan bir ksm da, inanan kiiler olmamalarna ramen Allah'a ve hiret gnne inandk derler. Allah' ve inanm kimseleri aldatmaya alrlar. Hlbuki onlar, sadece kendilerini aldatrlar da bilincine ermezler. 10 Onlarn kalplerinde hastalk vardr da Allah, onlara hastal artrd. Yalan sylemekte olduklarndan dolay da onlar iin ac bir azap vardr. 11 Onlara, Yeryznde kargaa karmayn denildiinde de, Biz ancak dzelten kiileriz derler. 12 Dikkatli olun! phesiz onlar, kargaa/karklk karanlarn ta kendileridir, fakat bilincine ermiyorlar. 13 Ve onlara, nsanlarn inand gibi inann denilince, Biz, o akl ermezlerin inand gibi mi inanacaz! derler. Dikkatli olun! phesiz onlar, akl ermezlerin ta kendileridir. Velkin bilmiyorlar. 14 Onlar, inanm kimselere rastladklar zaman da, nandk dediler. Kt niyetli elebalaryla babaa kaldklarnda ise, phesiz biz sizinle beraberiz, biz sadece alay edenleriz dediler. 15 Allah, onlarla alay eder ve tuyanlar iinde serserice dolamalarna sre tanr/izin verir. 16 te onlar, doru yol karlnda sapkl satn alan kimselerdir de onlarn ticaretleri kr etmedi ve onlar klavuzlandklar doru yolu bulan kimseler olmadlar. 17 Onlarn durumu, bir ate yakmak isteyen kimsenin durumu gibidir. Ate, ate yakan kimsenin kenarn aydnlatnca, Allah, onlarn nrlarn giderdi ve onlar karanlklar iinde grmez olarak brakt. -18Sardrlar, dilsizdirler, krdrler! Artk onlar dnmezler.6

329

330

Kurn'n bundan sonraki yetleri, Medne'de indii kabul edilen yetlerdir. Allah Elisi, Mekke'den Medne'ye g etmi ve Medneliler kendisini devlet bakan yapmlardr. Raslullah'n buradaki hedef kitlesi, birinci plnda mnfklar ile Medne ve evresinde yaayan Yahudilerdir. Bundan sonraki yetlerde genellikle bu mnfklar ve Yahudilere ynelik tebliler ile slm devletinin temel ilkeleri yer alacaktr. Bkz. 8 nolu not.

Yahut onlarn durumu; iinde karanlklar, gk grlts ve imek olan, gkten boanan bir yamur gibidir. Onlar, lm korkusuyla yldrmlardan parmaklarn kulaklarna tkyorlar. Oysa Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenleri epeevre kuatandr. 20 O imek nerdeyse gzlerini kapverecek. imek nlerini aydnlatt m aydnln iinde yrrler, karanlk zerlerine kt m de dikilip kalrlar. Allah dilemi olsayd iitmelerini de, grmelerini de giderirdi. phesiz Allah, her eye en ok g yetirendir. (87/2, Bakara/6-20)

19

Necm: 400
Ey insanlar! Allah'n korumas altna giresiniz diye, sizi ve sizden ncekileri oluturan, yeryzn sizin iin bir dek, g de bir bina yapan, gkten su indirip de onunla sizin iin rzk olarak rnlerden karan Rabbinize kulluk edin. Artk siz de, bile bile Allah'a ortaklar komayn. 23 Ve eer kulumuza indirdiimizden kuku iinde iseniz, haydi onun mislinden bir sre siz getirin, Allah'n astlarndan tm tanklarnz da arn. Eer doru kimseler iseniz. 24 Sonra, eer bunu yapmadysanz ve asla yapamayacaksnz; yleyse kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iin hazrlanm, yakt insanlar ve talar olan ateten korunun. (87/2, Bakara/21-24)
21,22

Necm: 401
nanm ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere de, phesiz kendileri iin altlarndan rmaklar akan cennetlerin olduunu mjdele. Onlar, oradaki herhangi bir meyveden her rzklandrllarnda, Bu, bizim daha nce rzklandmz eydir derler. Ve onlara onun benzeenleri verildi. Orada ok temiz eler de yalnzca onlarndr. Ve onlar, orada srekli kalanlardr. (87/2, Bakara/25)
25

Necm: 402
phesiz Allah, bir sivrisinei, hatta daha daha kk olan bir eyi rnek vermekten ekinmez. te iman eden kimseler bilirler ki, phesiz o hakktr, Rablerindendir. Kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler de artk, Allah byle bir rnek ile ne demek istedi? derler. Allah, verdii rneklerle biroklarn artr, onunla biroklarn klavuzlar. Allah, onunla sadece, sz verip antlatktan sonra Allah'a verdikleri sz bozan, Allah'n birletirmesini emrettii eyi; iman-amel ayrlmazln bozan ve yeryznde bozgunculuk yapan hak yoldan km kimseleri artr. te bunlar, zarara urayanlarn ta kendileridir. 28 Siz, nasl kfredersiniz; Allah'n ilhln, rabliini nasl bilerek reddedersiniz? Oysa siz, ller idiniz de sizlere O hayat verdi. Sonra O, sizleri ldrecek, sonra canlandracaktr. Sonra da Kendisine dndrleceksiniz. 29 O, yeryznde ne varsa hepsini sizin iin oluturandr. Sonra da O, semaya egemenlik 331 kurdu; onlar yedi gk olarak dzenledi. O, her eyi en iyi bilendir. (87/2, Bakara/26-29)
26,27

331

Bkz. 52 nolu not.

Necm: 403
Ve bir zaman Rabbin, doadaki glere, phesiz Ben, yeryznde bir halfe getiren Zatm demiti. Doadaki gler, Orada bozgunculuk yapan, kan dken birisini mi yapacaksn? Oysa biz, Senin vgnle birlikte tm noksanlklardan arndryoruz ve Senin tertemiz; her trl ktlk ve eksiklikten uzak olduunu haykryoruz demilerdi. Senin Rabbin, Ben sizin bilmediiniz eyleri ok iyi bilirim demiti. 31 Ve senin Rabbin, dem'e o isimlerin tmn retti. Sonra hepsini doadaki glere sundu ve Hadi, haber verin Bana unlarn isimlerini, eer doru kimseler iseniz dedi. 32 Doadaki gler, dediler ki: Sen her trl noksanlktan arnksn! Senin, bize retmi olduunun dnda bizim iin bilgi diye bir ey yoktur. phesiz Sen, en iyi bilenin, en iyi yasa koyann ta kendisisin. 33 Senin Rabbin dedi ki: Ey dem! Haber ver onlara, onlarn adlarn. Sonra da dem onlara, onlarn adlarn haber verince, senin Rabbin, Dememi miydim Ben size! phesiz Ben, gklerin ve yerin grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini, gemii, gelecei bilirim. Ve Ben, sizin aa vurduklarnz ve sakladklarnz bilirim dedi. 34 Ve hani Biz, doadaki glere, dem'e boyun eip teslimiyet gsterin demitik de blis/dnce yetisi dnda doadaki gler hemen boyun eip teslimiyet gstermiti. blis yan izdi, byklendi. Ve o, her eyi bilerek reddedenlerden idi. 35 Ve Biz, Ey dem! Sen ve ein cennette iskn ediniz/buray yurt tutunuz, ikiniz de ondan dilediiniz yerde bol bol nasiplenin ve u girift eye yaklamayn; mal/altn-gm tutkunu olmayn, yoksa kendi benliine hakszlk edenlerden olursunuz dedik. 36 Bunun zerine eytn; blis/dnce yetisi onlar oradan kaydrd, iinde bulunduklar ortamdan kard. Ve Biz, Birbirinize dman olarak inin, orada belirli bir vakte kadar sizin iin bir karar yeri ve bir yararlanma vardr dedik. 37-39 Sonra da dem, Rabbinden birtakm kelimeler ald/kendine vahyedildi; Biz dedik ki: Hepiniz oradan inin. Artk size Benim tarafmdan bir klavuz geldiinde, kim klavuzuma uyarsa, onlar iin hibir korku yoktur; onlar mahzun da olmayacaklardr. Ve kfretmi; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi ve yetlerimizi yalanlam kimseler; ite onlar, atein ashbdr. Onlar, orada temelli kalcdrlar.332 Sonra da Allah, onun tevbesini kabul etti. Kesinlikle O, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhametli olann ta kendisidir. (87/2, Bakara/30-39)
30

Necm: 404
Ey srloullar! Size nimet olarak verdiim nimetimi hatrlayn, Benim ahdime/Bana verdiiniz sze vefa gsterin ki, Ben de sizin ahdinize vefa gstereyim. Ve sadece Benden korkun/ sadece Bana ibdet edin. 41Sizinle beraber olan Tevrt' dorulayc olarak indirdiim Kurn'a iman edin, O'nun hak kitap olduunu bilerek reddedenlerin ilki siz olmayn. Benim yetlerimi ok az bir bedelle satmayn. Ve sadece Benim korumam altna giriniz. 42Ve siz bile bile hakk btla kartrmaynz, hakk gizlemeyiniz. 43Salt ikame ediniz [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturunuz-ayakta tutunuz], zekt/vergiyi veriniz, Allah' birleyenler ile birlikte siz de Allah' birleyiniz. 44 Siz, insanlara birr'i/iyi adam olmay buyuracaksnz da kendinizi umursamayacak msnz? Oysaki Kitab' okuyup duruyorsunuz. Hl akletmeyecek misiniz? 45,46 Bir de sabretmekle, saltla [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma ile] yardm isteyin. phesiz salt ve sabrla yardm isteme, saygl olanlardan;
40

332

Bkz. 96 nolu not.

gerekten Rablerine kavuacaklarna ve gerekten kendilerinin O'na dnc olduklarna inanan kimselerden bakasna ok ar gelir. *** 47 Ey srloullar! Size verdiim nimeti ve phesiz Benim sizi lemlere fazlalkl kldm hatrlayn. 48 Ve hibir kimsenin baka bir kimseye herhangi bir ey iin karlk demedii, hibir kimseden yardmn, adam kayrmann kabul edilmedii, kimseden fidyenin/kurtulmaln alnmad ve hibir kimsenin yardm olunmad gne kar Allah'n korumas altna girin. 49 Ve hani Biz, bir zaman sizi, sizi azabn en ktsne arptran, oullarnz boazlayan, kadnlarnz sa brakan Firavun'un yaknlarndan kurtarmtk. Ve bunda size Rabbiniz tarafndan byk bir bela vard. *** 50 Hani bir zamanlar da Biz, bol suyu/nehiri sizin iin yarp da sizi kurtarm, siz bakp dururken Firavun'un yaknlarn da suda bomutuk. *** 51 Ve hani Biz Ms'ya krk geceyi vaat vermi, sonra da siz, kendi benliinize hakszlk ederek, o'nun arkasndan altn ilh edinmitiniz. 52 Sonra Biz, sahip olduunuz nimetlerin karln dersiniz diye bundan sonra sizi affetmitik. 53 Ve hani Biz, klavuzlandnz doru yolu bulursunuz diye, Ms'ya, o kitab ve Furkn' vermitik. 54 Hani bir zamanlar Ms toplumuna, Ey toplumum! phesiz siz altna tapmakla kendi kendinize hakszlk ettiniz. Gelin hemen Yaratcnza tevbe edin de benliklerinizi deitirin. Bylesi, Yaratcnz nezdinde sizin iin hayrldr demiti. Sonra da Yaratcnz tevbenizi kabul etti. phesiz Yaratcnz, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, engin merhamet sahibinin ta kendisidir. *** 55 Hani bir zamanlar da siz, Ey Ms! Biz, Allah' aka grmedike sana asla inanmayacaz demitiniz de bunun zerine siz bakp dururken sizi yldrm arpvermiti. 56 Sonra Biz, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye sizi lmnzn ardndan dirilttik/zilletten kurtarp onurlu duruma getirdik. 57 Ve stnze o bulutu glge yaptk ve zerinize kudret helvas ve bldrcn/bal indirdik. Ve size verdiimiz rzklarn ho olanlarndan yiyin. Onlar, Bize kar hakszlk etmediler, lkin onlar irk komak sretiyle kendi benliklerine hakszlk ediyorlard. *** 58 Ve hani bir zamanlar Biz, u kente girin de onun nimetlerinden dilediiniz ekilde bol bol yiyin. O kapdan da boyun eip teslimiyet gstererek; onlara teb/uyruk olarak, taknlk, yanl; kendi zararlarna i yapmadan girin ve Htta [bizi bala]! deyin. Ki size, hatalarnz balayverelim, iyilik-gzellik yapanlara nimetlerimizi daha da arttracaz demi idik. 59 Bunun zerine o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler, sz, kendilerine sylenildiinden baka bir ekle deitirdiler. Biz de yapm olduklar hak yoldan k karlnda o irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimselerin stne gkten bir azap indirdik. *** 60 Ve hani bir zamanlar Ms, toplumu iin su istemiti de, Biz, Birikimini ta kalpli toplumuna uygula! demitik. Bunun zerine o ta kalpli toplumdan on iki toplum-belde halk ayrmt. Oluan her beldenin halk, kendi su alaca yeri kesinlikle rendi. Allah'n rzkndan yiyin, iin ve bozgunculuk yaparak yeryznde taknlk yapmayn. ***

Ve hani bir zamanlar siz, Ey Ms! Biz, tek yemee asla dayanamayz, artk bizim iin Rabbine dua et de bize yerin yetitirdii eylerden; sebzesinden, acurundan, sarmsandan, mercimeinden ve soanndan karsn demitiniz. Ms da size, O, stn olan daha aa olanla deitirmek mi istiyorsunuz? Bir kasabaya/ Msr'a inin, o vakit istediiniz eyler sizin olacaktr demiti. Ve zerlerine aalk ve meskenet damgaland ve sonunda Allah'tan bir gazaba uradlar. te bu, kfretmi; Allah'n yetlerini bilerek reddetmi olmalar ve peygamberleri haksz yere ldrm olmalar nedeniyledir. te bu, isyan etmeleri ve ar gitmeleri nedeniyledir. (87/2, Bakara/40-61)

61

Necm: 405
Hani bir zamanlar Biz, sizden, Allah'n korumas altna girmeniz iin verdiimiz eyi kuvvetle tutun ve iindekileri hatrnzdan karmayn! diye salam bir sz almtk ve sizin stnz; sekininiz Ms'y Tr'a/daa ykseltmitik/karmtk.333 64 Bir de siz, bundan sonra yz evirdiniz. te eer zerinizde Allah'n armaan ve rahmeti olmasa idi kesinlikle siz zarara urayanlardan olmutunuz. 65 Ve siz iinizden sebtte/dnme gnnde snrlar aan kimseleri de elbette bilirsiniz. te bundan dolay onlara, Sefil maymunlar olun! dedik. 66 Sonra da aalk maymunluu, adalarna ve sonrakilere mthi bir ders ve Allah'n korumas altna girmi kiiler iin bir nasihat/t yaptk. *** 67 Ve hani Ms toplumuna, phesiz ki Allah, size bir sr boazlamanz emrediyor demiti. Onlar, Sen, bizi alaya m alyorsun? dediler. Ms, Ben, chillerden biri olmaktan Allah'a snrm dedi. 68 Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, o sr her ne ise onu bizim iin aa koysun dediler. Ms, Rabbim diyor ki: phesiz o sr, pek yal deil, pek krpe de deil, ikisi aras dintir. Haydi, emrolunduunuz eyi yapnz dedi. 69 Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, onun rengi ne ise onu bizim iin aa koysun dediler. Ms, phesiz Rabbim diyor ki: phesiz o sr, rengi bakanlara nee saan, sapsar bir inektir dedi. 70 Onlar, Bizim iin Rabbine dua et, o, nedir; bizim iin aa koysun, phesiz ki o sr, bize mtebih geldi ve biz phesiz Allah dilerse kesinlikle klavuzlandmz doru yolu bulmularz dediler. 71 Ms, phesiz Rabbim diyor ki: O sr, zelil olmayan/ifte koulmayan, arazi srmeyen, ekin sulamayan, salma gezen ve hi alacas olmayan bir srdr. Onlar, te tam imdi gerei getirdin dediler. Sonunda onu boazladlar. Ama neredeyse yapmayacaklard.334 *** 72 Ve hani siz335 bir kiiyi ldrmtnz de onun hakknda birbirinizle atmtnz. Hlbuki Allah, saklam olduunuzu karandr.
63

333

334

335

Buradaki olaylar, Arf/138-155 ve T-H/80-98'de (120 nolu necm'de) konu edilen olaylardr. yetin orijinalindeki fevk szc, hem alt szcnn kart olan st edatdr, hem de eref ve fazilet asndan bakasnn stne kma anlamndaki fke fiilinin mastardr. Ayrca fevk szc, genelde manev stnl ifade iin kullanlr. Bkz. Resmi Mushaf: Zuhruf/32, Bakara/212, l-i mrn/55, Enm/18 ve Arf/127. Burada srloullar ast, Ms ise st'tr. Bu pasajda, mtebih ifadelerin nasl tevl edildii bizzat Allah tarafndan gsterilmitir. yetlerde geen sr szc ile altnn kastedildii anlalmaktadtr. Dolaysyla burada srn zoraki de olsa boazlan, srloullar'nn istemeyerek de olsa altna tapmaktan vazgetiklerini ifade etmektedir. Liderin yaptklar daima toplumuna mal edilir. Zira lider, yaptn toplumu adna yapar. Semd kavminde de nkay inciklerinden bir kii kesmi (salt grevini uygulamadan kaldrm) olmasna ramen, baz yetlerde oul olarak topluma mal edilmitir.

Sonra Biz, ldrlen kiiden gelecek sknt sebebiyle Ms'y yola karn dedik. Allah, lleri ite byle diriltir, bitmi tkenmilere yol gsterir ve akll davranasnz diye size lametlerini/gstergelerini gsterir. 74 Sonra da kalpleriniz katlat; ite onlar, ta gibidir, hatta daha katdr. Ve phesiz talardan yleleri vardr ki, onlardan rmaklar fkrr, yleleri vardr ki yarlr da ondan su kar, yleleri vardr ki Allah'n saygyla, sevgiyle, bilgiyle rpertisinden derler. Allah yaptklarnzdan habersiz, duyarsz deildir. (87/2, Bakara/63-74)

73

Necm: 406
Peki siz, onlarn size inanacaklarn m umuyorsunuz? Oysaki onlardan bir zmre, Allah'n kelmna kulak verirler, sonra, onu iyice anladktan sonra, bile bile onu deitirip bozarlar. 76 Ve onlar, iman etmi kimselere rastladklarnda, nandk derler, birbirleriyle babaa kaldklar zaman da, Allah'n sizin aleyhinizde hkm verdii eyleri Rabbinizin nezdinde aleyhinize delil olarak kullansnlar diye mi onlara sylyorsunuz? Hl akllanmayacak msnz? dediler. 77 Onlar, phesiz Allah'n, kendilerinin sr olarak sakladklar eyleri ve aa vurduklar eyleri bildiini bilmiyorlar m? 78 Bunlardan bir ksm da, kuruntu dnda Kitab' bilmeyen, okuma-yazma bilmeyen/analarndan doduklar gibi kalm kimselerdir. Bunlar, sadece zannediyorlar. (87/2, Bakara/75-78)
75

Necm: 407
phesiz u, iman etmi kiiler, Yahdilemi kiiler, Nasrniler ve Sabiler/doal dindarlar; her kim Allah'a ve hiret gnne iman eder ve slihi ilerse, artk Rableri katnda bunlar iin ecirleri vardr. Bunlara bir korku yoktur. Bunlar mahzun da olmayacaklar.336 (87/2, Bakara/62)
62

Necm: 408
Artk yazklar olsun o kimselere ki, kendi elleriyle kitap yazarlar da sonra biraz paraya satmak iin, Bu, Allah katndandr derler. Artk o elleriyle yazdklar yznden onlara yazklar olsun! O kazandklar eyler yznden kendilerine yazklar olsun! 80 Ve onlar dediler ki: Sayl birka gn dnda ate bize asla dokunmayacaktr. De ki: Allah'tan garanti ieren bir sz m aldnz? Allah, verdii sze asla ters dmez. Yoksa siz, Allah'a kar bilmediiniz eyleri mi sylyorsunuz? 81 Evet, kim bir ktlk kazandysa ve hatas kendisini kuattysa, ite bunlar ate ashbdr. Onlar, orada srekli kalcdrlar. 82 man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler de; ite onlar, cennet ashbdr. Onlar, orada srekli kalcdrlar. (87/2, Bakara/79-82)
79

336

Resmi Mushaf'ta bamsz necm olan 62. yeti, anlam bilgisi gerei srloullar'yla ilgili pasajdan sonra tertip ettik.

Necm: 409
Ve hani Biz, srloullar'nn kesin szn almtk: Allah'tan bakasna kulluk etmeyeceksiniz, ana-babaya, yaknl olanlara, yetimlere, miskinlere de iyilik yapacaksnz, insanlara gzellii syleyiniz, salt ikame ediniz [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturunuz-ayakta tutunuz] ve zekt/vergiyi veriniz. Sonra ok aznz mstesn olmak zere yz evirdiniz. Ve siz yz eviren kimselersiniz. 84,85 Ve hani Biz, sizin kesin sznz almtk: Kanlarnz dkmeyeceksiniz, kendilerinizi yurtlarnzdan karmayacaksnz. Sonra siz, tanklk ederek ikrar verdiniz. Sonra, siz, ite o kimselersiniz; kendi kendinizi ldryorsunuz ve sizden bir grubu yurtlarndan karyorsunuz. Onlarn aleyhinde gnah ve dmanlkta yardmlayorsunuz. Eer onlar size esir olarak gelirlerse de onlar iin fidye/kurtarmalk almaya alrsnz. Hlbuki o; onlarn karlmalar, size harmlatrlmtr. Peki, siz Kitab'n bir blmne inanp da bir blmne inanmyor musunuz? u hlde iinizden byle yapanlarn alaca karlk dnya hayatnda bir rsvlktan baka nedir? Kymet gn de azabn en iddetlisine uratlrlar. Allah, yaptklarnzdan bilgisiz, duyarsz deildir. 86 te onlar, hiret karlnda basit dnya yaamn satn alm kimselerdir. Artk bunlardan azap hafifletilmez, onlar yardm da olunmazlar. 87 Ve andolsun ki Ms'ya Kitab' verdik. Ve o'ndan sonra birbiri ard sra eliler gnderdik. Meryem olu s'ya da ak ak deliller verdik ve kendisini Allah'n vahyi ile glendirdik. Peki siz, bir elinin size, nefislerinizin holanmad bir ey getirdii her seferinde byklk tasladnz m?! Sonra da bir ksmn yalanladnz, bir ksmn da ldryorsunuz. (87/2, Bakara/83-87)
83

Necm: 410
Ve onlar, Bizim kalplerimiz klfldr/hibir ey ilemez dediler. Aksine; Allah, gerei bilerek reddetmelerinden dolay onlar dlam/ rahmetinden mahrum brakmtr. Bundan dolay pek az iman eder! 89 Onlara Allah katndan kendileri ile birlikte olan dorulayan bir kitap; Kuran gelince de ki bunlar daha nceleri kfirlere; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere kar zafer kazanmak istemilerdi de o tandklar kendilerine gelmiti onu kendileri rttler. Artk Allah'n dlamas/ rahmetinden mahrum brakmas, Allah'n ilhln ve rabliini rtenler zerinedir. 90 Onlarn, kendilerini karlnda sattklar ey; Allah'n kullarndan dilediine Kendi armaanlarndan indirmesini kskanarak, Allah'n indirdii eyleri; Kuran bilerek reddetmeleri ne irkindir! te bu yzden gazap stne gazaba uradlar. Kltc azap da yalnzca gerekleri bilerek reddedenler iindir. 91 Ve onlara, Allah'n indirdiine iman edin denildii zaman; onlar, Biz, kendimize indirilene iman ederiz dediler. Ve onlar, Allah'n indirdii, kendilerinin beraberindeki olan eyi dorulayan bir hak olmasna ramen, kendilerine indirilenlerden tesini bilerek reddedip atyorlar. De ki: Peki eer mminler idiyseniz, niin daha nce Allah'n peygamberlerini ldryorsunuz? (87/2, Bakara/88-91)
88

Necm: 411
Ve andolsun ki Ms size ak-seik kantlarla gelmiti. Sonra siz, kendi benliinize hakszlk eden kimseler olarak arkasndan, altn ilhlatrdnz. 93 Ve hani Biz sizden, Size verdiimiz Kitab' kuvvetlice aln ve dinleyin diye salam sz alm ve sizin stnnz/ sekininiz Ms'y Tr'a ykseltmitik/ karmtk. Demilerdi ki:
92

Dinledik ve isyan ettik/iyice sarldk. Ve gerei bilerek reddetmeleri yznden altnn ilhl kalplerine iirilmiti. De ki: Eer inananlar iseniz, inancnzn size emrettii ey ne irkindir! 337 94 De ki: Allah yannda son yurt bakalarnn deil de yalnzca sizin iin ise, eer dorulardan iseniz haydi hemen lm temenni ediniz. 95 Hlbuki elleriyle iledikleri yznden lm sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise kendi benliklerine hakszlk eden o kimseleri ok iyi bilendir. 96 Ve sen, kesinlikle onlar, insanlarn yaamaya en hrsls, Allah'n orta olduunu kabul etmi olan kimselerden de daha hrsl bulacaksn. Onlarn her biri bin sene mrlendirilmeyi arzular; oysa mrlenmek/ ok uzun yaamak kendisini azaptan uzaklatrc deildir. Allah, onlarn yapmakta olduklar eyleri ok iyi grcdr. 97 De ki: Kim Cibrl'e/Kurn'a dmansa, bilsin ki phesiz Allah Cibrl'i/Kurn', Kendisinin bilgisi gerei, iki eli arasndakileri/ iindekileri dorulayc, inananlar iin bir yol gsterme ve mjde olarak, senin kalbine indirmitir. 98 Kim ki Allah'a, meleklerine, elilerine, Cibrl'e/Kurn'a, Mkl'e/Eli Muhammed'e338 dman olursa, bilsin ki phesiz Allah da kfirlere; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenlere dmandr. (87/2, Bakara/92-98)

Necm: 412
Ve andolsun ki Biz, sana ak ak yetler indirdik. Bunlar da hak yoldan kanlardan bakas bilerek reddedip grmezlikten gelmez. 100 Hak yoldan kanlar, ne zaman bir ahit zerine antlama yapsalar, onlardan bir grup onu atvermedi mi? Aslnda onlarn ou iman etmiyorlar. 101 Ve ne zaman Allah tarafndan onlara, yanlarndaki kitab tasdik edici bir eli geldi, daha nce kendilerine Kitap verilen kimselerden bir grup, sanki bilmezlermi gibi Allah'n kitabn srtlarnn arkasna attlar. 102 Ve kendilerine Kitap verilenler, Sleymn mlkne dair eytnlarn okuyup durduklar eylere uydular. Hlbuki kfretmemiti; Sleymn Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmemiti, ama o eytanlar kfretmiti; bilerek reddetmilerdi; insanlara sihri ve Bbil'de iki peygambere/ iki krala; Hrt ve Mrt'a indirileni retiyorlard. Hlbuki Hrt ve Mrt, Biz saflamanz iin bir ateten malzemeyiz, sakn kfretme; gerei bilerek reddetme! demedike hi kimseye hibir ey retmezlerdi. Sonra herkes, o ikisinden erkekle einin arasn aan eyleri reniyorlard. Ne var ki onlar onunla Allah'n bilgisi olmadan hi kimseye zarar veremezler. Herkes, kendilerine zarar vereni, yarar vermeyeni reniyorlard. Andolsun ki onu satn alann hirette hibir nasibi olmayacan da kesinlikle biliyorlard. Ve o, benliklerini karlnda sattklar o ey, ne irkin bir eydi! Keke biliyor olsalard! 103 Ve onlar eer inansalard ve Allah'n korumas altna girselerdi, kesinlikle Allah'tan bir dl, daha iyi olacakt. Keke biliyor olsalard! (87/2, Bakara/99-103)
99

337 338

Bkz. 329 nolu not. Allah'n onarmas, tamir etmesi anlamnda olan Cibrl [Cebrl], Kurn yetlerinin bir niteliidir. Halk anlayndaki gibi, Allah'tan elilere vahiy getiren bir melek yoktur. Allah vahyi, aracsz olarak elilerinin beynine yerletirir. Cibrl/Cebrl indiren deil, inendir. Aksi yndeki eviri ve yorumlar yanl olup Kurn ile eliir. branice'den Arapa'ya geen ve koruyan, gzeten byk ef demek olan Mkl'de, Raslullah'n (Tevbe/128'deki tantlan) zellikleridir. Ksaca Kurn'da konu edilen Mkl/Mkl, Raslullah Muhammeddir. Tafsilat iin bkz. Tebyn.

Necm: 413
Ey iman etmi kimseler! Rin [sen bizim obanmzsn/sen bizi gt biz seni gdelim] demeyin, Unzurn [bizi gzet] deyin ve kulak verin. ok ackl azap da yalnz kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iindir. 105 Kitap Ehlinden, kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler ve ortak koanlar, Rabbinizden size bir hayr indirilmesini istemezler. Allah ise, rahmetini diledii kimseye mahsus klar. Ve Allah, ok byk armaan sahibidir. (87/2, Bakara/104-105)
104

Necm: 414
Biz, bir yetten/almetten/gstergeden her neyi kaldrr veya sylettirmezsek, ondan daha iyisini yahut benzerini getiririz. Sen, Allah'n phesiz her eye en iyi g yetiren olduunu bilmedin mi? 107 Gklerin ve yerin egemenliinin phesiz yalnz Allah'a ait olduunu ve sizin iin Allah'n astlarndan bir yakn ve bir yardmc olmadn bilmedin mi? (87/2, Bakara/106-107)
106

Necm: 415
Yoksa siz Elimizi, bundan nce Ms'nn sorguland gibi, sorguya ekmek mi istiyorsunuz? Ve her kim iman, kfrle deitirirse, artk o, dz yolun ortasn kaybetmi olur. 109 Kitap Ehlinden birou, gerek kendileri iin ortaya konduu hlde, benliklerindeki kskanlktan dolay sizi imannzdan sonra kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler olmaya evirmek isterler. Buna ramen siz, Allah'n emri gelinceye kadar af ile, hogryle davrann. phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir. 110 Ve siz, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun-ayakta tutun] ve zekt/vergiyi verin! Kendiniz iin nceden her ne iyilik yaparsanz, Allah katnda onu bulursunuz. phesiz Allah, yaptklarnz en iyi grendir. (87/2, Bakara/108-110)
108

Necm: 416
Bir de inananlar Yahdiletirmek, Hristiyanlatrmak isteyenler, Yahdi ve Hristiyanlardan bakas asla cennete giremeyecek dediler. Bu, onlarn kendi kuruntulardr. De ki: Eer doru kimseler iseniz, delilinizi getirin. 112 Hayr, aksine kim iyiletiren-gzelletiren biri olarak kendisini Allah iin islmlatrrsa, ite onun, Rabbi katnda dl vardr. Onlara hibir korku da yoktur ve onlar zlmezler de. 113 Ve Yahdiler, Hristiyanlar, bir ey zerinde deillerdir/ onlarn kayda deer bir yanlar yoktur dediler. Hristiyanlar da, Yahdiler, bir ey zerinde deillerdir/ onlarn kayda deer bir yanlar yoktur dediler. Oysa onlar, kitab okuyorlar. Bilmeyen kimseler de onlarn sz gibisini dediler. Artk iinde anlamazlk edip durduklar eylerde, kymet gn aralarnda Allah hkm verecektir. (87/2, Bakara/111-113)
111

Necm: 417
Ve Allah'n tantld-retildii okullarn, ilerinde Allah'n ad anlmasn diye engelleyen ve onlarn ykm iin uraan kiiden daha kendi benliine hakszlk eden kim
114

olabilir?!.. Bylelerinin, Allah'n tantld-retildii o okullara girmeleri ancak korka korka olacaktr. Onlar iin dnyada bir rezillik vardr. Bunlar iin hirette de byk bir azap vardr. 115 Ve dou-bat [her yn] yalnzca Allah'ndr. yleyse her nereye ynelirseniz, artk oras Allah'n yzdr. phesiz Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, en iyi bilendir. (87/2, Bakara/114-115)

Necm: 418
Bir de onlar, Allah ocuk edindi dediler. O, onlarn yaktrdklar tm noksanlklardan arnktr. Aksine gklerde ve yeryznde ne varsa yalnzca O'nundur. Hepsi O'nun iin srekli saygda duranlardr. 117 Gklerin ve yerin yoktan var edicisidir. Ve O, bir iin olmasna karar verdii zaman, artk ona yalnzca Ol! der, o da hemen oluverir. 118 Ve bilmeyen kimseler, Allah bizimle konumal yahut bize de bir almet/ gsterge gelmeli deil miydi! dediler. Bunlardan ncekiler de tpk byle, bunlarn dedikleri gibi demilerdi. Onlarn kalpleri benzemi. Biz kesinlikle, kesin bilgi ile bilgilenmek isteyen toplum iin yetleri apak ortaya koyduk. 119 phesiz Biz, seni gerek ile mjdeci ve uyarc olarak gnderdik. Sen, cehennem ashbndan sorumlu da tutulmazsn. 120 Ve sen onlarn dinlerine/yaam tarzlarna uymadka Yahdiler ve Nasara/ Hristiyanlar senden asla honut olmazlar. De ki: phesiz Allah'n klavuzluu, klavuzluun ta kendisidir. Ve eer bilgiden sana ulaan eyden sonra bunlarn bo ve ireti arzularna uyarsan, senin iin Allah katndan herhangi bir yakn olmaz, herhangi bir yardmc da olmaz. 121 Kendilerine kitab verdiimiz kimseler onu, okumasnn-izlemesinin hakkn vererek okurlar-izlerler. te onlar, ona iman ederler. Her kim de Kitab bilerek reddederse, ite onlar zarara urayanlarn ta kendileridir. (87/2, Bakara/116-121)
116

Necm: 419
Ey srloullar! Sizlere ihsan ettiim nimetimi ve phesiz sizi lemlere fazlalkl kldm hatrlayn! 123 Kimsenin kimse yerine bir ey demeyecei, kimseden kurtulmalk kabul edilmeyecei, yardmn, iltimasn hi kimseye yarar salamayaca ve sulularn yardm olunmad gne kar Allah'n korumas altna girin. (87/2, Bakara/122-123)
122

Necm: 420
Ve hani Rabbi brhm'i, birtakm kelimeler ile snam, o da onlar tam olarak yerine getirmiti. Rabbi, Ben, seni insanlara nder yapanm demiti. brhm, Soyumdan da nderler yap! dedi. Rabbi, Benim ahdim/ tutulmak zere verdiim sz, kendi benliine hakszlk eden kimselere ulamaz! dedi. 125 Ve Biz, bir zaman bu Beyt'i/ilk yaplan okulu, insanlar iin bir sevap kazanma/ dn yeri ve bir gven yeri yapmtk. Siz de brhm'in grev yapt yerden bir salt yeri [ml ynden ve zihinsel adan destein; toplumun aydnlatlmasnn gerekletirilecei bir yer] edinin. Ve Biz, brhm ile sml'e, Beytimi, dolaanlar, ibdete kapananlar ve boyun eip teslimiyet gsterenler, Allah' birleyenler iin tertemiz tutun diye ahit almtk. 126 Ve bir zaman brhm, Rabbim! Burasn gvenli bir belde kl, halkn; onlardan Allah'a ve son gne inananlar meyvelerle rzklandr demiti. Allah dedi ki: Kfiri; ilhlm, rabliimi
124

bilerek reddeden kimseyi dahi ok az kazanlandrrm, sonra da onu atein azabna srklerim. Ve ne kt varlacak yerdir! 127-129 Ve hani brhm ve sml Beyt'ten temelleri ykseltirler: Rabbimiz! Bizden kabul buyur, phesiz Sen en iyi iitenin, en iyi bilenin ta kendisisin. Rabbimiz! Bizim ikimizi Senin iin salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine girmesini salayan] biri kl. Soyumuzdan da Senin iin salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine girmesini salayan] bir nderli toplum getir. Ve bize kulluk yntemlerini gster, tevbemizi de kabul et. phesiz Sen sutan dnleri oka kabul edenin ve ok merhametli olann ta kendisisin. Rabbimiz! Bir de onlara ilerinden bir peygamber gnder ki onlara Senin yetlerini okusun, onlara kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri retsin, onlar arndrsn. Hi phesiz Sen, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, en iyi yasa koyann, bozulmay iyi engelleyenin; salam yapann ta kendisisin. 130 Ve brhm'in dininden/yaam tarzndan, kendini aklszlatran kimseden baka kim yz evirir? Ve Biz o'nu dnyada semitik. Hi phesiz o, hirette de iyilerden biridir. 131 Rabbi o'na, Salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran] biri ol! dedii zaman brhm, Ben lemlerin Rabbi iin salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine girmesini salayan] biri oldum dedi. 132 brhm de mslim olmay, kendi oullarna ve Ya'kb'a, Ey oullarm! phesiz ki bu dini size Allah seti. Onun iin yalnzca Salamlatran [esenlik, mutluluk kazandran, insanlarn slm dinine girmesini salayan] kiiler olarak ln! diye vasiyet etti. (87/2, Bakara/124-132)

Necm: 421
nsanlardan akl ermeyenler, Bunlar, mevcut hedeften/stratejiden eviren nedir? diyecekler. De ki: Dou ve bat [tm ynler] yalnz Allah'ndr. O, diledii/ dileyen kimseyi dosdoru yola klavuzlar. 143 Ve ite byle Biz, siz, insanlar zerine hitler olasnz, Eli de sizin zerinize hit olsun diye sizi hayrl bir nderli toplum yaptk. zerinde olduun bu hedefi/stratejiyi belirlememiz de yalnzca, Eliye uyan kimseleri, iki kesi zerinde geri dneceklerden ayralm/ bildirelim diyedir. Tesbit ettiimiz bu hedef/strateji, elbette, Allah'n klavuzluk ettii kimselerin dndakilere ok byktr. Ve Allah, imannz kaybedecek deildir. Hi phesiz Allah, btn insanlara ok efkatlidir, ok merhametlidir. 144 Biz, senin Bizden ne beklemekte olduunu kesinlikle gryoruz. Artk seni honut olacan bir hedefe/stratejiye evireceiz. Haydi, yzn Mescid-i Harm'a/dokunulmaz eitimretim kurumuna evir; akln fikrin hep eitim-retimde olsun. Siz de, nerede olursanz olun, yznz onun tarafna evirin! Kendilerine Kitap verilmi olan kimseler de kesinlikle, phesiz onun, Rabbinden gelen bir gerek olduunu bilirler. Ve Allah, onlarn yapp durduklarndan habersiz, bilgisiz deildir. 145 Ve andolsun ki sen, o Kitap verilmi olan kimselere, btn yetleri de getirsen, yine de senin hedefine/stratejine uymazlar. Sen de onlarn hedefine/stratejisine uyan biri deilsin. Zaten onlar da birbirlerinin hedeflerine/stratejilerine tbi deiller. Yine andolsun ki sana gelen bunca bilgiden sonra, sen onlarn bo-ireti arzularna uyacak olursan, o zaman hi phesiz sen, kendi benliine hakszlk eden kimselerden olursun. 146 Kendilerine Kitap verdiimiz u kimseler, Peygamber'i kendi oullarn tandklar gibi tanrlar. phesiz onlardan bir kesim de bilip durmalarna ramen, kesinlikle hakk gizliyorlar. 147 Hak, Rabbindendir. O hlde, pheye denlerden olma sakn!
142

Ve herkes iin bir yn vardr; o, ona ynelendir. O nedenle hep hayrlara koun, yarn/ hayrlar ne getirin. Her nerede olsanz Allah, tmnz bir araya getirir. phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir. 149 Ve her nereden karsan hemen yzn Mescid-i Harm/ dokunulmaz eitim-retim kurumu tarafna evir. phesiz bu, Rabbinden gelen bir haktr. Ve Allah, yaptklarnza ilgisiz, bilgisiz deildir. 150,151 Ve her nereden karsan hemen yzn Mescid-i Haram/ dokunulmaz eitim-retim kurumu tarafna evir. Ve siz, her nerede olsanz, insanlardan, onlardan irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan kimseler hari sizin aleyhinizde bir delil olmamas iin, Benim size, iinizden, size yetlerimizi okuyan, sizi arndran, size kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri reten ve size bilmediiniz eyleri reten bir eli gndermem gibi, size olan nimetimi tamamlamam iin ve doru yolu bulabilmeniz iin hemen yznz onun tarafna evirin. Artk onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duymayn, Bana saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyun. 152 yleyse Beni ann ki, Ben de sizi anaym. Ve Bana, verdiim nimetlerin karln deyin, Bana iyilikbilmezlik etmeyin/ verdiim nimetleri grmemezlikten gelmeyin. (87/2, Bakara/142-152)

148

Necm: 422339
Ve hac/programl ilhiyat eitimi ve umre'yi/seminer, sempozyum gibi ksa sreli eitimleri Allah iin tamamlayn. Buna ramen, eer siz alkonursanz/ engellenirseniz, o zaman ilhiyat eitimi grenlere kolaynza gelen eylerle destek olun! Bununla beraber bu ilhiyat eitimi grenlere hediye; vereceiniz destek, yerine varncaya kadar balarnz tra etmeyin. 340
196

339 Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. 340 Hacc pasajnn iyi anlailmas iin pasajda geen baz noktalar: Bilinen aylar Geleneksel aklamalarda, ayetteki bilinen aylar ifadesi hakknda; evval, Zlkade ve Zlhicce aylardr, evval, Zlkade ve Zlhicce'nin ilk on gndr. tarznda farkl anlaylar ortaya konmutur. Bu anlaylar, bir bakma Kuran inmeden nceki anlayn devamdr. Uzun yllardan beri de hacc, maalesef sadece zilhicce aynda uygulanmaktadr. Rabbimiz, Bakara/ 197. ayetten (422. necm)ak olarak anlald gibi, hacc iin aylar (en az ay) kapsayan bir sre ngrmtr. Bu demektir ki, Mslmanlar bir Hacc organize komitesi veya Hacc emiri oluturacaklar, bu kurum Hacc dnemlerini belirleyerek ilan edip herkese bildirecek, herkes de ilan edilen dnemlerde gidip Komiteye veya Emire teslim olacaktr. Hedy Hedy, hacc yapanlarn yiyeceini karlamak iin Kabeye sevk edilen (hediye olarak gnderilen) canl hayvan demektir. Kurann indii ada Arabistan corafyasnda en uygunu canl hayvandr. hram Hem Bakara/ 196. Ayetinin (422. necm) ifadelerinden, hem de Maide; 1,2, 95, 96. Ayetlerinden (672 ve 690. No.lu necmler) anlaldna gre; hacc yapan kimse, ban tra etmeyecek, refesten (kt, irkin sz, cinsel iliki), kk su-byk su ilemek, kavga-dmanlk gibi davranlardan uzak duracak ve de avlanmayacaktr. te bu hkmler literatre ihram (yasaklama) adyla girmitir. Ama ihram ayn zamanda ekilsel olarak da bir anlam kazanm, dikisiz, kefen benzeri bir giysinin de ad olmutur. Bunun sebebi; hacca niyet etmi, gelip hacc emirine teslim olmu, brahim eitim alan kiilerin; i, mevki, sosyal snf, rk, cinsiyet, mal, mlk, oluk ocuk gibi varlklarn, ksaca bundan nceki hayatlarn; mal ve evlatlarn geride brakp brahim peygamber gibi Ben Rabbime; Rabbime hizmete gidiyorum demeyi sembolize eder. Arafat ve el Mearil Haram (mzdelife) Rabbimiz Bakara/ 198. Ayette (422. necm); hacc grevini yerine getiren mminlere Artk Arafattan ayrlp akn ettiinizde, Mear-i Haramda hemen Allah ann buyurmaktadr. Bu emri uygulayabilmek iin de, Arafat ile Mear-i Haram ifadelerini iyi anlamak gerekmektedir. Arafat

Artk iinizden hasta olana veya bandan traa bir rahatszl bulunana oru veya sadaka yahut da ibdetten bir fidye/ karlk! Artk emin olduunuz zaman da her kim umrede/ksa sreli eitimde hacca; programl ilhiyat eitimine kadar kazan saladysa, artk hediyeden; eitime destekten kolayna geleni! Fakat kim bulamazsa artk gn hacda; programl ilhiyat eitimi sresi iinde, yedi de dndnzde oru tutmas! Bu, tam ondur. Bu hkm, ailesi Mescid-i Harm'da; dokunulmaz ilhiyat eitim merkezinde hazr olmayanlar iindir. Allah'n korumas altna girin ve phesiz Allah'n cezasnn ok iddetli olduunu bilin. 197 Hac/programl ilhiyat eitimi, bilinen aylardr. Artk her kim o aylarda hacc; programl ilhiyat eitimini, balayp kendisine farz ederse/mutlaka yapacam derse, artk hac; programl ilhiyat eitimi sresince kadna yaklamak, irkin sz sylemek, gnah ilemek ve kavga etmek yoktur. Siz hayrdan ne ilerseniz de Allah onu bilir. Ve azk edinin. phesiz ki azklarn en hayrls Allah'n korumas altna girmedir. Ve ey kavrama yetenekleri olanlar! Benim korumam altna girin! 198 Rabbinizden bir armaan istemenizde hibir saknca yoktur. Artk Arafat'tan; eitim birimlerinden ayrlp akn ettiinizde, Mear-i Harm'da; dokunulmaz bilinlenme merkezinde hemen Allah' ann. Ve O'nu, O'nun size gsterdii gibi ann. Ve siz bundan nce gerekten sapklardan idiniz. 200-203 Sonra da Allah'a kar grevlerinizi gerekletirdiinizde, tpk babalarnz andnz gibi, hatta daha kuvvetli bir anla Allah' ann. Ve Allah' sayl gnlerde ann. Artk kim iki gn iinde acele ederse ona gnah yoktur. Kim de ertelerse ona da gnah yoktur. Bu, Allah'n korumas altna girmi kimseler iindir. Allah'n korumas altna girin ve phesiz kendinizin O'na toplanacanz bilin. 199Sonra da insanlarn akp geldii yerden siz de akp gelin ve Allah'tan

Arafat szc bilgi, irfan anlamndaki arf szcnn trevlerindendir. Bilindii gibi Arafat, Mekke civarnda bir blgenin ad olarak mehurlamtr. Aslnda Kurada Arafat, retmen ve rencilerin bulunduklar yerler; eitim retim merkezleridir. hacc dneminde, Mekke civarnda sabit veya seyyar olarak oluturulan ve oluturulacak olan tm eitimretim merkezlerini kapsar. Mear-i Haram Ayetteki Mear-i Haram ifadesi el Mearil Harami diye marife (belirtili) olarak gelmitir, sanki zel isim hkmndedir. Anlam, dokunulmaz, bilgilenilen-bilinlenilen yer demektir. Buras, Arafat blgesi ile Mina blgesi arasndaki blgenin addr (bazlar bir blmnn ad olabilir demilerdir). Rabbimizin Artk Arafattan ayrlp akn ettiinizde, Mear-i Haramda hemen Allah ann emrinin gerei; Mekke civarnda oluturulmu olan okullardaki mminlerin, belirlenmi sayl gnlerde akn akn MEAR- HARAMa gelmeleri ve orada topluca Allah Anma merasimi yapmalardr. Allahn zikri Zikrullah = Allah'n anlmas, halk arasnda uyguland ekliyle elde tespih, dil ile "Allah, Allah " demek deildir. Zikrullah = Allah'n anlmas; Allah'n, biz kullar zerindeki haklarn ve bize sunduu nimetleri dnmek, O'na kar sorumluluklarmz yerine getirip getirmediimizi ikide bir kontrol etmek, verdii grevleri eksiksiz yerine getirmek, nimetlerine kar kredip (karlk deyip) nankrlk etmemek ve daima bu bilin ierisinde olmaktr. Sayl gnler Rabbimiz Bakara/ 203. ayette(422. necm) Ve Allah sayl gnlerde ann. diye buyurmaktadr. Rabbimizin burada konu ettii sayl gnler ifadesi hem oul hem de nekredir (belirtisizdir). Dolaysyla, bu gnlerin hangi gnler olaca, yine Hacc Organize Komitesi tarafndan, Hacc Emirii tarafndan belirlenecektir. Barae (ltimatom); sonu bildirgesi Bilindii zere Raslllah, hicri 10. ylda bizzat kendisinin de katlm ile hacc yapm ve onun katlmas sebebiyle bu hacca Hacc- ekber (En byk hacc) ad verilmitir. Nakillere gre bu hacca, saylar yz on drt bin civarnda Mslman katlmtr. Bu haccn sonu bildirgesini ise bizzat Rabbimiz, Tevbe suresinin ilk on dokuz ayetini (695. Nolu necm) indirerek yapmtr. Hacc konusu ile ilgili daha ayrntl bilgi TebyinlKuranda verilmitir.

balanma isteyin. phesiz Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir. te insanlardan bazs, Ey Rabbimiz! Bize dnyada ver! diyen kimselerdir. Onun iin de hirette hak edilmi bir pay yoktur. 201 Yine onlardan, Rabbimiz! Bize dnyada bir gzellik-iyilik ve hirette de bir gzellikiyilik ver ve bizi atein azabndan koru! diyenler vardr. 202 te onlar, kendileri iin kazandklarndan hak edilmi bir pay olanlardr. Ve Allah, hesab ok abuk grendir. 204 nsanlardan kimi de vardr ki, onun basit dnya yaam hakkndaki sz senin houna gider ve o, kalbindekine Allah' hit tutar. Ve o, dmanl en yaman olandr. 205 O, dnp gitti mi/yetkilendi mi de yeryznde bozgunculuk karmak, ekini/kltr/kadnlar ve nesli deiime/ykma uratmak iin alr. Allah ise bozgunculuu sevmez. 206 Ona, Allah'n korumas altna gir! dendii zaman da byklk, g, kendisini gnah ilemeye srkler. te ylesine cehennem yeter. O, ne kt bir dektir! 207 nsanlardan kimi de vardr ki, Allah'n rzasna ermek iin kendini satar [Allah yolunda maln-mlkn harcar, cann ortaya koyar]. Ve Allah, kullarna ok efkatlidir. 158 phesiz Saf ve Merve Allah'n almetlerinden birkadr. Onun iin her kim Beyt'i/lhiyat eitim merkezi olan Kabe'yi kasdedip Beyt'e gider veya umre/ksa sreli eitim yaptrlrsa, buralarda dolamasnda kendisine bir saknca yoktur. Her kim de gnlnden koparak bir hayr ilerse, phesiz Allah karlk verendir, en iyi bilendir. 341 (87/2, Bakara/196-198, 200-203, 199, 201-202, 204-207, 158)

Necm: 423
Yoksa siz Ya'kb'a lm hli gelip att zaman, oullarna, Benden sonra neye kulluk edeceksiniz? dedii zaman, onlarn; Biz, bir tek ilh olarak senin ilhna ve atalarn brhm, sml ve shk'n ilhna kulluk edeceiz. Ve biz, sadece O'nun iin islmlatranlarz dediklerine tanklar m idiniz?! 134 Onlar, gelip geen bir nderli toplumdur. Onlarn kazandklar kendilerinedir, sizin kazandklarnz da kendinizedir. Siz, onlarn yaptklarndan sorumlu olmazsnz. 135 Ve onlar, Yahdi veya Hristiyan olunuz ki klavuzlandnz doru yolu bulasnz dediler. Sen de ki: Tam tersi, kfrden, Allah'a ortak komaktan dnen biri olarak Allah'n ortaklarnn olacan kabul etmemi olan brhm'in dinine/yaam tarzna! 136 Deyin ki: Biz Allah'a, bize indirilene, brhm'e ve sml'e ve shk'a ve Ya'kb'a ve torunlarna indirilene, Ms'ya ve s'ya verilene ve peygamberlere Rablerinden verilene iman ettik; onlardan hi birini dierinden ayrmayz ve biz ancak O'nun iin islmlatranlarz [salamlatran/ esenlik-mutluluk kazandran birileriyiz]. 137 Artk, eer mminleri Yahdiletirmek, Hristiyanlatrmak isteyenler, sizin iman ettiiniz gibi iman ederlerse, artk kesinlikle klavuzlandklar doru yolu buldular. Yok eer yz evirirlerse, onlar sadece paralanmlk iindedirler. te onlara kar sana Allah yeter. Ve O, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 138 Allah'n dinine! Din ortaya koymak konusunda Allah'tan daha gzel olan kimdir? Ve biz, sadece O'na kulluk edenleriz. 139,140 De ki: Allah, sizin Rabbiniz ve bizim Rabbimiz olmasna ramen, O'nun hakknda m bizimle ekiiyorsunuz? Bir de bizim amellerimiz yalnzca bize, sizin amelleriniz de yalnzca sizedir. Ve biz sadece O'nun iin Kendisini tm noksanlklardan arndran kimseleriz. Yoksa siz, phesiz brhm, sml, shk, Yakb ve torunlar da hep Yahdi veya Hristiyan idiler mi
133

341

Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.

diyorsunuz? De ki: Siz mi daha iyi bilirsiniz, yoksa Allah m? Kendi yanndaki, Allah'tan gelen bir hitlii saklayandan kendisine daha hakszlk eden kim olabilir? Allah, yaptklarnza bilgisiz, duyarsz da deildir. 141 Onlar, gelip geen bir nderli toplumdurlar. Onlarn kendi kazandklar kendilerinedir, sizin kazandklarnz da kendinizedir. Siz, onlarn yaptklarndan sorumlu olmazsnz. (87/2, Bakara/133-141)

Necm: 424
Ey iman etmi kimseler! Sabretmekle ve saltla [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma ile] yardm isteyin. phesiz Allah, sabredenlerle beraberdir. 154 Ve Allah yolunda ldrlenlere, ller demeyin. Aslnda onlar diridirler. Fakat siz bilincine ermiyorsunuz. 155,156 Ve de kesinlikle Biz, korkudan, alktan bir eylerle ve mallardan, canlardan ve rnlerden eksiltme ile sizi zayf dreceiz/ imtihan edeceiz. Kendilerine bir musibet geldii zaman, Biz phesiz Allah'a aidiz ve yalnz O'na dneceiz diyen u sabredenlere de mjdele! 157 te onlar; Rablerinden, birtakm destekler ve rahmet kendilerinedir. te onlar, klavuzlandklar doru yolu bulanlarn da ta kendisidir. (87/2, Bakara/153-157)
153

Necm: 425
phesiz indirdiimiz ak delilleri ve doru yol klavuzunu, Biz, kitapta insanlara apak gsterdikten sonra gizleyen kimseler; ite onlar; onlar Allah ve dlayanlar, dlayp gzden karr. Ancak gnahtan dn yapan ve dzeltenler ve ak delilleri ve doru yol klavuzunu aka ortaya koyanlar bakadr. te onlar, Ben onlarn tevbelerini kabul ederim. Ve Ben tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat veren, oka merhamet edenim. (87/2, Bakara/159-160)
159,160

Necm: 426
Kfredip; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedip de bu hl zerine len u kimseler; ite onlar; Allah'n, doal glerin/vahiylerin, insanlarn hepsinin dlamas onlaradr. Onlar dlanta temelli kalcdrlar. Onlardan azap hafifletilmez ve onlara baklmayacaktr da. 163 Ve sizin ilhnz, bir tek ilhtr. O'ndan baka ilh diye bir bir ey yoktur. O, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir, engin merhamet sahibidir. 164 phesiz ki gklerin ve yerin oluturuluunda, gece ve gndzn birbiri ardnca geliinde, insanlara yarayan eylerle denizde akp giden gemide, Allah'n semadan bir su indirip de onunla yeryzn lmnden sonra diriltmesinde, yeryznde her deprenen canllardan yaymasnda, rzgrlar evirip evirmesinde, gk ile yeryz arasnda emre hazr olan bulutta, phesiz akllarn altran bir toplum iin elbette almetler/gstergeler vardr. 165,166 nsanlardan kimi de Allah'n astlarndan birtakm eler tutan kimselerdir. Onlar, Allah' sever gibi seviyorlar. Oysa iman etmi kimseler, Allah'a sevgi ynnden daha kuvvetlidir. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapan o kimseler, azab grecekleri zaman; kendilerine uyulan kimseler, azab grerek kendilerine uyanlardan kap uzaklatklar ve azab grdkleri ve kendileriyle balar kesildii zaman, btn kuvvetin Allah'a ait olduunu ve Allah'n azabnn gerekten ok iddetli bulunduunu keke grselerdi.
161,162

Onlara uyanlar da, Ah, bizim iin dnyaya bir dn olsayd da onlarn bizden uzaklatklar gibi biz de onlardan uzaklasaydk! derler. te bylece Allah onlara btn amellerini, zerlerine ylm pimanlk ve zntler hlinde gsterecektir. Onlar bu ateten kanlar da deillerdir. (87/2, Bakara/161-167)

167

Necm: 427
Ey insanlar! Yeryzndeki hell ve temiz, ho, yararl eylerden yiyin ve eytnn admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr. 169 O, size yalnzca ktl, arl; irkinlii-hayszl ve Allah zerine bilmediiniz eyleri sylemenizi emreder. 170 Ve onlara, Allah'n indirdiine uyun dendii vakit, Aksine biz, atalarmz neyin zerinde bulduysak ona uyarz dediler. Atalar bir eye akl erdirmez ve klavuzlandklar doru yolu bulmaz idiyseler de mi? (87/2, Bakara/168-170)
168

Necm: 428
Ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiilerin hli, sadece bir arma veya barmadan bakasn iitmeyen eylere oban haykr/ karga haykr yapan kimsenin hli gibidir; sardrlar, dilsizdirler, krdrler. Bu yzden onlar akl da etmezler. 259 Veya kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kiilerin hli, evlerinin atlar km bir kente urayan kimse gibidir: O kimse, Bunu, bu lmnden sonra Allah nasl diriltecek?! diyerek inanszln ortaya koydu. Bunun zerine Allah onu yz sene ldrd, sonra diriltti. Allah, Ne kadar kaldn? dedi. O, Bir gn yahut bir gnn bir ksm kaldm dedi. Allah, Tam tersi, sen yz sene kaldn, yle iken bak yiyeceine-ieceine henz bozulmam, eeine de bak. Ve seni insanlar iin bir yet klalm diye O kemiklere de bak, onlar nasl yksekletiriyoruz. Sonra onlara nasl et giydiriyoruz? dedi. Bylece ona aka belli olunca, phesiz Allah'n her eye g yetiren olduunu daha iyi biliyorum dedi. (87/2, Bakara/171, 259)
171

Necm: 429
Ey iman etmi kiiler! Eer siz yalnzca O'na kulluk ediyorsanz, sizi rzklandrdmz eylerin ho, temiz ve yararl olanlarndan yiyin ve verdii nimetlerin karln Allah'a deyin. 173 O size, sadece l hayvan, kan, domuzun etini ve Allah'tan bakas adna kesilen hayvanlar harm kld. Sonra kim bunlardan yemeye mecbur kalrsa, bakasnn hakkna tecavz etmemek ve zaruret lsn gememek zere ona bir gnah yoktur. phesiz Allah ok balaycdr, ok merhametlidir. (87/2, Bakara/172-173)
172

Necm: 430
phesiz Allah'n kitaptan indirdii bir eyi gizleyen ve gizledii eyi ok az bir bedelle satanlar; ite onlar, karnlarna ateten baka bir ey yemezler. Ve kymet gn Allah, onlara konumaz ve kendilerini temize karmaz ve onlara ac veren bir azap vardr. 175 te onlar, doru yol karl sapkl, balanma karl azap satn alan kimselerdir. Bunlar, atee kar ne kadar da dayankldrlar!
174

te bu, phesiz Allah'n Kitab' hak ile indirmesi sebebi iledir. Ve phesiz Kitap hakknda anlamazla den u kimseler kesinlikle ok uzak bir paralanma iindedirler. (87/2, Bakara/174-176)

176

Necm: 431
Yzlerinizi dou ve bat ynne evirmeniz iyi adamlk deildir. Ama iyi adamlar, Allah'a, hiret Gn'ne/Son Gn'e, meleklere, Kitab'a, peygamberlere inanan; maln akrabalara, yetimlere, miskinlere, yolcuya ve dilenenlere ve zgrl olmayanlara, Allah'a/mala/vermeye sevgisi olmasna ramen veren ve salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], zekt/vergiyi veren kimselerdir. Ve de szletiklerinde, szlerini tastamam yerine getiren, sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreden kimselerdir. te onlar, z-sz doru olanlardr. Ve ite onlar, Allah'n korumas altna girmi kiilerin ta kendileridir. (87/2, Bakara/177)
177

Necm: 432
Ey iman etmi kiiler! lml olaylarda ksas; dil karlk size farz klnd. Hre hr, kleye kle, kadna kadn Ama her kim, lenin kardei tarafndan bir ey karl balanrsa, o zaman rfe uymal, ona gzellikle demelidir. Bu, Rabbiniz tarafndan bir hafifletme ve bir rahmettir. Artk kim snrlar aarsa, artk ac veren azap onun iindir. 179 Ey kavrama yetenekleri olanlar! Allah'n korumas altna girersiniz diye bu dil karlk ilkesinde sizin iin hayat vardr. (87/2, Bakara/178-179)
178

Necm: 433
Sizden birinize lm hazr olduu vakit, eer bir hayr/mal braktysa, Allah'n korumas altna girmi kiiler zerine bir hak olarak, babas-anas ve en yakn akrabas iin, rfe uygun; herkese kabul gren bir ekilde vasiyet etmek zorunlu grev klnd. 181 Artk her kim, bunu duyduktan sonra onu deitirirse, onun gnah ancak onu deitirenlerin zerinedir. phesiz Allah en iyi iitendir, en iyi bilendir. 182 Artk her kim vasiyet edenin, bir hata ilemesinden veya bir gnaha girmesinden korkar da onlarn arasn dzeltirse, ona hibir gnah yoktur. phesiz Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir. (87/2, Bakara/180-182)
180

Necm: 434
Ey iman etmi kimseler! Oru tutmak,342 Allah'n korumas altna giresiniz diye, sizden ncekilere, sayl gnlerde, o nedenle sizden her kim hasta olursa veyahut iftilik, ticaret, askerlik, eitim- retim gibi gidi gelili; hareketli bir i zere olursa dier gnlerden saysncadr. Oruca gcn kaybetmi olanlar/gc yetenler zerine ise bir yoksulun yiyecei, kurtulmalk olarak bortur. Kim de gnll hayr-iyilik yaparsa bu kendisi iin ok hayrldr/yararldr. Ve eer
183,184

342

Oru, yemeyi, imeyi, konumay ve cinsel ilikiyi brakmak demektir. Konumama maddesi dikkate alnmadan tutulan oru, slm dininde, insan takvya/Allah'n korumas altna ulatrmak iin ngrlen oru deildir. Zorunlu ii olanlar ve hastalar oru tutmak zorunda deildir; ama tutanlar doru drst tutmaldrlar.

bilirseniz oru tutmanz sizin iin hayrldr/yararldr eklinde farz klnd gibi, size de farz klnd. 185 Ramazn ay ki, Kurn, bir klavuz olarak ve furkndan, yol gstermeden ak seik aklamalar olarak kendisinde indirilmitir. Bu nedenle sizden her kim bu aya hit olursa hemen onda oru tutsun. Kim de hasta veya iftilik, ticaret, askerlik, eitim- retim gibi gidi gelili; hareketli bir i zerinde ise dier gnlerden saysncadr. Allah, size kolaylk diler, size zorluk dilemez. Bu kolaylk, Allah'n korumas altna girmeniz ve sayy tamamlamanz, size yol gsterdiinden dolay Allah' byklemeniz ve Allah'n verdii nimetlerin karln deyesiniz diyedir. 187 Oru tutma gecesinde kadnlarnza cinsellikle ilgili szler, cinsel iliki, size hell klnd. Onlar, sizin iin bir giysidir, siz de onlar iin bir giysisiniz. Allah, sizin kendinize hinlik ettiinizi bildi de tevbenizi kabul etti ve sizi balad. Artk kadnlarnza yaklan ve Allah'n sizler iin yazd eylerden arayn. Ve fecrden, beyaz iplik siyah iplikten iyiden iyiye sizin iin aa kncaya kadar yiyin-iin. Ve geceye kadar orucu tamamlayn. Ve siz ilhiyat eitim merkezlerinde programl ibdet hlinde iken onlara yaklamayn. Bunlar, Allah'n snrlardr, artk Allah'n snrlarna yaklamayn. Allah, Kendisinin korumas altna girsinler diye yetlerini insanlara ite byle aka ortaya koyar. 186 Ve kullarm sana Benden sorduklar zaman, biliniz ki phesiz Ben ok yaknmdr. Bana yakarnca, yakarann yakarna cevap veririm. O hlde rte ermeleri iin, onlar da Bana karlk versinler ve Bana inansnlar.343 (87/2, Bakara/183-185, 187, 186)

Necm: 435
Aranzda mallarnz da btl sebeplerle yemeyin. nsanlarn mallarndan bir ksmn, bilerek ve gnah ile yemek iin hkimlere aktarmayn. (87/2, Bakara/188)
188

Necm: 436
Sana hilallerden soruyorlar. De ki: Onlar, insanlar ve hac/programl ilhiyat eitim dnemleri iin zaman lleridir. Evlerinize arka taraflarndan girmeniz/dinde Allah'n ilkelerinden baka ilkeler benimsemeniz, iyi adamlk deildir. Ama iyi adamlk, Allah'n korumas altna girmektir. yleyse, evlerinize kaplarndan girin; dini, din sahibi Allah'n izdii erevede yaayn. Ve baarya erenlerden, kurtulanlardan olmanz iin Allah'n korumas altna girin. (87/2, Bakara/189)
189

Necm: 437
Ve sizinle savaan kimselerle Allah yolunda savan; ln, ldrn. Ve snr amayn. phesiz Allah, snr aanlar sevmez. 191 Ve onlar nerede yakalarsanz ldrn, kardklar yerden siz de onlar karn. Ve insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye srklemek, ldrmeden daha iddetlidir. Mescid-i Harm; dokunulmaz ilhiyat eitim merkezi yannda onlar, orada sizinle savamadka da onlarla savamayn. Buna ramen onlar, sizinle
190

343

Bu pasajda da yetleri, anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik.

savarlarsa, hemen onlar ldrn. kfirlerin; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddedenlerin cezas ite byledir. 192 Bununla beraber, eer vazgeerlerse, biliniz ki phesiz Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 193 Ve de insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye srklemek faaliyeti kalmayp din yalnz Allah'n oluncaya kadar onlarla savan. Artk eer vazgeerlerse, dmanlk, kendi benliklerine hakszlk edenlerden bakasna yoktur. 194 Dokunulmazlk ay, harm aya karlktr. Ve btn dokunulmazlklar/ balayc hkmler, birbirine karlktr. O hlde kim size saldrdysa, siz de ona yapt saldrnn aynyla saldrn. Ve Allah'n korumas altna girin. Ve bilin ki Allah, Kendi korumas altna girmi kiiler ile beraberdir. 195 Ve Allah yolunda malnz harcayn, kendinizi ellerinizle tehlikeye brakmayn ve iyiletirin-gzelletirin. phesiz Allah, iyiletirenleri-gzelletirenleri sever. (87/2, Bakara/190-195)

Necm: 438
Ey iman etmi kiiler! Hepiniz, topluca slm'a-bara-gvenlie-salamla girin ve eytann admlarn izlemeyin. phesiz o, sizin iin apak bir dmandr. 209 Buna ramen, eer siz apak deliller geldikten sonra yine kayarsanz, artk bilin ki phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (87/2, Bakara/208-209)
208

Necm: 439
Onlar, sadece Allah'n buluttan glgeler iinde gelmesini, doal glerin [n, radyasyon ve meteorlarn] gelmesini ve iin bitirilivermesini mi bekliyorlar? Hlbuki btn iler, yalnzca Allah'a dndrlyor. 211 srloullar'na, Bizim, onlara ak almetten/ gstergeden ka tane verdiimizi sor. Allah'n nimetini her kim kendisine geldikten sonra deitirirse, artk phesiz Allah azab ok iddetli olandr. 212 Basit dnya hayat, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiiler iin ssl gsterildi. Onlar, iman edenlerle eleniyorlar. Hlbuki Allah'n korumas altna girmi kiiler, kymet gn onlarn stndedir. Allah, diledii kimseye hesapsz rzk verir. (87/2, Bakara/210-212)
210

Necm: 440
nsanlar tek bir nderli toplum idi de Allah mjdeciler ve uyarclar olmak zere peygamberler gnderdi ve anlamazlk ettikleri konularda insanlar arasnda hkmetsinler diye onlarn beraberinde hak ile kitap indirdi. Ve srf o Kitap verilenler, kendilerine bunca deliller geldikten sonra aralarndaki azgnlk yznden anlamazla dtler. Bunun zerine Allah, Kendi bilgisi gerei, iman edenlere, onlarn hakknda anlamazla dtkleri hakka klavuz oldu. Ve Allah, diledii kimseyi/dileyen kimseyi dosdoru yola klavuzlar. (87/2, Bakara/213)
213

Necm: 441
Yoksa siz, kendinizden nce gelip geenlerin hli size gelmeden cennete gireceinizi mi sandnz? Onlara yoksulluklar, skntlar dokundu ve sarsldlar; hatta eli ve beraberinde iman
214

edenler, Allah'n yardm ne zaman? derlerdi. Dikkat edin! Gerekten Allah'n yardm pek yakndr. (87/2, Bakara/214)

Necm: 442
Onlar, sana neyi Allah yolunda harcayacaklarn soruyorlar. De ki: Hayrdan/maldan; zamandan, bilgiden verdiiniz eyler, ana-baba, en yaknlar, yetimler, miskinler ve yolda kalmlar iindir. Ve hayrdan ne ilerseniz, artk phesiz Allah, onu en iyi bilendir. 216 Ve sava sizin iin ho olmayan bir ey olmasna ramen, size zorunlu grev olarak verildi. Olabilir ki siz, sizin iin hayrl olan bir eyden holanmazsnz. Yine olabilir ki, siz, sizin iin kt, zararl olan bir eyi seversiniz. Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz. (87/2, Bakara/215-216)
215

Necm. 443
Sana dokunulmaz olan aydan ve o dokunulmaz olan ayda savamaktan soruyorlar. De ki: Onda savamak, byk sutur. Ve Allah yolundan alkoymak, O'nu ve Mescid-i Harm'/ilhyat eitim merkezini bilerek reddetmek/ grmezlikten gelmek ve Mescid-i Harm'n halkn; orada eitim-retim yapanlar ve ksa sreli eitime katlanlar oradan karmak, Allah yannda daha byktr. Ve insanlar dinden karmak; ortak komaya, Allah'n ilhln ve rabliini rtmeye srklemek, ldrmekten daha byktr. Onlar, eer g yetirirlerse, sizi dininizden dndrmek iin sizinle savamaktan hibir zaman geri durmazlar. Sizden de her kim dininden dner ve kfir; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden biri olarak can verirse, artk onlarn btn amelleri, dnyada ve hirette boa gitmitir. Ve ite onlar, atein ashbdr. Onlar orada srekli kalanlardr. 218 phesiz ki iman eden kimseler, yurtlarndan baka yurtlara gen kimseler ve Allah yolunda gayret gsteren kimseler, Allah'n rahmetini umarlar. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. (87/2, Bakara/217-218)
217

Necm. 444
Sana akl kartran/rten eylerden ve ans oyunlarndan soruyorlar. De ki: Bu ikisinde byk bir gnah, bir de insanlar iin baz menfaatler vardr. Fakat dnya ve hirette gnahlar, menfaatlerinden daha byktr. Yine sana neyi Allah yolunda harcayacaklarn soruyorlar. De ki: htiyatan fazlasn harcayn. Allah, iyiden iyiye dnrsnz diye yetlerini ite byle sizin iin ortaya koyuyor. Sana yetimlerden de soruyorlar. De ki: Onlar iin, iyiletirme, en iyisidir. Eer onlara karrsanz, artk onlar sizin kardelerinizdir. Allah, bozguncuyla iyiletiriciyi birbirinden ayrt eder. Eer Allah dileseydi, sizi zora koard. phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (87/2, Bakara/219-220)
219,220

Necm: 445
Ve ortak koan kadnlar, iman edinceye kadar nikhlamayn. man etmi, kfirlerin himayesindeki bir kle kadn, sizin ok hounuza gitmi olsa da ortak koan bir kadndan daha hayrldr. Ortak koan erkekleri de iman edinceye kadar nikhlamayn; iman etmi bir erkek kle, sizin ok hounuza gitmi olsa da ortak koan bir erkekten daha hayrldr. Ortak koanlar atee
221

arrlar, Allah ise Kendi bilgisi ile cennete ve balanmaya arr. O, t alp dnrler diye insanlara yetlerini ortaya koyar. (87/2, Bakara/221)

Necm: 446
Sana kadnlarn ayba hlinden de soruyorlar. De ki: O, bir eziyettir. Onun iin ayba hlinde kadnlardan ekilin ve temizleninceye kadar onlarla cinsel ilikide bulunmayn. Artk iyice temizlendikleri zaman da Allah'n emrettii yerden onlara varn. phesiz Allah, hatadan iyice dnenleri sever ve ok temizlenenleri sever. (87/2, Bakara/222)
222

Necm: 447
Kadnlarnz, sizin iin bir tarladr/kltrdr. yleyse tarlanza/kltrnze dilediiniz gibi varn. Kendiniz iin de nceden gnderin ve Allah'n korumas altna girin. phesiz O'na kavuacanz da bilin. Ve mminlere mjdele! (87/2, Bakara/223)
223

Necm: 448
Ve iyilerden olmanza, Allah'n korumas altna girmenize, insanlar arasn dzeltmenize, Allah', yeminleriniz iin engel yapmayn; Yapardm ya Allah'a yemin ettim, artk yeminimi bozamam demeyin. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 225 Allah, sizleri yeminlerinizdeki bo szlerden sorumlu tutmaz; ama bilinli yaplm eylemleriniz nedeniyle sorumlu tutar. Allah, ok balaycdr, ok yumuak davranandr. (87/2, Bakara/224-225)
224

Necm: 449344
Kadnlarndan l edenler/onlara yaklamamaya yemin edenler iin, drt ay beklemek vardr. Sonra eer dnerlerse, artk phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 227 Eer boamaya karar vermilerse de, phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. (87/2, Bakara/226-227)
226

Necm: 450
Boanm kadnlar da, kendi kendilerine det dnemi sresi beklerler. Eer Allah'a ve hiret gnne inanyorlarsa Allah'n rahimlerinde oluturduunu gizlemeleri, kendilerine hell olmaz. Ve onlarn kocalar, barmak isterlerse o sre iersinde onlar geri almaya daha ok hak sahibidirler. Ve onlarn zararlarna olanlar gibi, rfe uygun/herkese kabul gren bir ekilde kendi
228

344

Kocann, yemin, adak veya arta balayarak, belirli veya belirsiz bir sre kendisini eiyle cinsel ilikiden menetmesi anlamnda bir terim olan l, evlilik akdinin sona ermesine yol aabilen bir yemin trdr. Elerine kzan erkekler bu yolla kadna eziyet ederlerdi. slm'dan nce Hicaz yresi Araplar tarafndan bir boama yntemi olarak da uygulanan l, genellikle uzun vadeli veya sresiz olmas nedeniyle, kadn bask altna almak, ona sknt ve zarar vermek iin kullanlmaktayd. nk karsna l yapan erkek kocalk grevini yapmaz, l sresinin sonuna kadar evlilik akdi devam ettii iin kadn boanm da saylmaz, bunalm iinde gnlerini geirirdi. Kurn bu zulme son vererek, l'y drt ay ile snrlad. Koca bu sre iinde ya kefret vererek eine dnecek, ya da drt aylk sre dolunca evlilik sona erecektir. slm dini, aile hukukuyla ilgili bu ve benzeri birok hususta yeni ilkeler ve kkl zmler getirmi, erkein ailedeki mutlak hkimiyetini ortadan kaldrmtr.

yararlarna olanlar da vardr. Erkekler iin de, onlarn zerinde bir derece vardr. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 229 Boamak iki defadr. Bundan sonras ya rfe uygun/herkese kabul gren bir ekil ile tutmak veya iyiletirmekle salmaktr. Onlara verdiklerinizden bir ey almanz da sizin iin hell olmaz. Ancak ikisinin de Allah'n snrlarn yapamamaktan korkmalar bakadr. Artk eer siz kamu grevlileri, bunlarn, Allah'n snrlarn yapamayacaklarndan korkarsanz, kadnn fidye/ayrlma bedeli vermesinde ikisine de vebal yoktur. te bunlar, Allah'n snrlardr. Artk bunlar amayn. Her kim de Allah'n snrlarn aarsa, artk ite onlar, kendi benliklerine hakszlk edenlerin ta kendisidir. 230 Eer o, kadn boarsa, artk bundan sonra o kadn, ondan baka bir koca ile nikhlanmadka ona hell olmaz. Sonra eer ikinci koca onu boarsa, Allah'n snrlarn yapabileceklerini zannettilerse, birbirlerine dnmelerinde her ikisine de vebal yoktur. Allah'n, bilip duran bir toplum iin ortaya koyduu snrlar, ite bunlardr. 231 Kadnlar boadnz zaman iddetlerini de bitirdiklerinde, artk onlar ya marf ile tutun veya marf ile saln, haklarna tecavz iin zararlarna olarak onlar tutmayn. Her kim bunu yaparsa kendi benliine hakszlk etmi olur. Allah'n yetlerini oyuncak da edinmeyin, Allah'n zerinizdeki nimetini, size kendisiyle t vermek zere indirdii kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri hatrlayp dnn. Hem de Allah'n korumas altna girin ve phesiz Allah'n her eyi en iyi bilen olduunu bilin. 232 Ve siz kadnlar boayp da onlar, srelerinin sonuna geldikleri zaman, eleriyle aralarnda rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekil ile rzalatklar zaman, kendilerini kocalaryla nikhlanacaklar diye sktrp engellemeyin. te bu, sizden Allah'a ve hiret gnne iman eden kimselerin kendisi ile tleneceidir. te bu, sizin iin daha uygun ve daha nezihtir. Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz. (87/2, Bakara/228-232)

Necm: 451
Anneler, ocuklarn, emzirmenin tamamlanmasn isteyenler iin tam iki yl emzirirler. ocuk kendisine ait olan babaya da emzirenlerin yiyecekleri ve giyecekleri rfe uygun/ herkese kabul gren ekilde bir bortur. Kii sadece gcne; kapasitesine gre ykml olur. Ve ocuu sebebiyle bir anne, ocuu sebebiyle bir baba da zarara sokulmasn. Vrise de bunun ayns bortur. Eer ana ve baba birbirleriyle istire edip, kendi rzalaryla ocuu stten ayrmak isterlerse kendilerine bir vebal yoktur. Eer ocuklarnz emzirtmek isterseniz, vereceinizi rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekil ile teslim ettiiniz zaman, bunda da size bir vebal yoktur. Ve Allah'n korumas altna girin ve phesiz Allah'n yaptklarnz ok iyi gren olduunu bilin. (87/2, Bakara/233)
233

Necm: 452
inizden gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrlanlar; lenler ve geride eler brakan kimselerin hanmlar da, kendiliklerinden drt ay ve on gn beklerler. Sonra sreleri sona erdii zaman, artk kendileri hakknda rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekil ile yaptklarnda sizin [bunu yapanlar ve bunu izleyenler] iin bir vebal yoktur. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr. 235 Ve bu kadnlara evlenme isteinizi st kapal biimde tlatmanzda veya iinizde tutmanzda size bir gnah yoktur. Allah, phesiz sizin onlar anacanz bilir. Fakat rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde bir sz sylemekten baka bir ekilde kendileriyle gizlice
234

szlemeyin. Farz olan sre sona erinceye kadar da nikh akdine kesin karar vermeyin. Bilin ki phesiz Allah iinizdekini bilir. yle ise O'ndan saknn. Yine bilin ki phesiz Allah kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, ok yumuak davranandr. 236 Eer kadnlar, kendilerine dokunmadan veya onlara bir mehir345 ayarlamadan/belirlemeden boarsanz size bir vebal yoktur. Ve onlar kazanlandrn. Geni olan hline gre, eli dar olan da hline gredir. rfe uygun/herkese kabul gren bir ekle gre kazan, iyilik-gzellik retenler zerine bir bortur. 237 Ve eer onlar, kendilerine dokunmadan nce boar ve mehri de kesmi bulunursanz, o zaman bor, o kestiiniz miktarn yarsdr. Ancak kadnlar veya nikh akdini elinde bulunduran kimse/velisi balarsa baka. Ve balamanz, Allah'n korumas altna girmeye daha yakndr. Aranzdaki fazlal da unutmayn. phesiz Allah, yaptklarnz en iyi grendir. (87/2, Bakara/234-237)

Necm: 453
Saltlar [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn] ve en hayrl salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olmann; toplumu aydnlatmann en yararl olan; haftalk toplant gn saltn] 346 elbirlii ile koruyun. Ve Allah iin srekli saygda durarak kalkn; ie koyulun; eitim-retim ve sosyal yardm kurumunu iletin. Ama eer korkulu bir ortamda bulunuyorsanz, o zaman yaya veya binekli olarak giderken; hareket hlinde koruyun, yerine getirin. Sonra da gvene erdiinizde bilmediiniz eyleri size rettii gibi Allah' hemen ann. (87/2, Bakara/238-239)
238,239

Necm: 454
Ve sizden eler brakarak lecek olanlar, eleri iin senesine kadar evlerinden karlmakszn kendilerine yetecek bir mal vasiyet ederler. Artk onlar, karlarsa, rfe uygun/herkese kabul gren bir ekil ile kendilerinin yaptklarnda sizin iin bir vebal yoktur. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyandr, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 241 Boanm kadnlar iin de Allah'n korumas altna girmi kiiler zerine bir grev olmak zere, rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde bir yararlanma/nafaka alma vardr. 242 te Allah, akllarnz ersin diye yetlerini size byle aa koyar. (87/2, Bakara/240-242)
240

Necm: 455
Kendileri binlerce kii iken lm korkusuyla yurtlarndan kan, sonra da Allah'n kendilerine ln/cannz ksn! deyip, sonra da kendilerine bir hayat verdii kimseleri grmedin mi/hi dnmedin mi? phesiz Allah, insanlara kar bir armaan sahibidir. Velkin insanlarn pek ou kendilerine verilen nimetlerin karln demiyorlar.
243

345

346

Kurn'a gre mehir; kadnn geim sigortasdr. Bu kural, kadnn zayflndan deil, onun sosyal ve kltrel ynden nemine binaen korunmas gerektiindendir. Dul kalmas durumunda iddet sresince geinebilecei bir mal ya da parann kadna verilmesi, onun geimini salamak iin uramasna, yuvasndan uzaklap skntlara katlanmasna gerek brakmayacaktr. Bylece kadn, taciz, tecavz ve sarkntya uramak riskinden uzak olacaktr. Ksacas Allah, kadn onurlandrmak, korumak ve maduriyetini engellemek iin ona mehir verilmesini emretmitir. Konunun ayrntlar iin bkz. Tebyn. Bu yetle, es-saltu'l-vusta olarak zikredilen salt, Cuma/toplant gn yaplan salttr. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.

Ve Allah yolunda savan. phesiz Allah'n en iyi iiten ve en iyi bilen olduunu da bilin. Kimdir o kii ki Allah'a gzel bir dn versin de Allah da ona birok katlarn katlayversin. Allah darlk da verir, genilik de verir. Ve yalnz O'na dndrleceksiniz. 246 srloullar'nn Ms'dan sonra ileri gelenlerini grmedin mi/hi dnmedin mi? Hani onlar, kendi peygamberlerinden birine, Bize bir hkmdar gnder de Allah yolunda savaalm demilerdi. Peygamber, Size sava farz klnrsa, acaba yapmamazlk eder misiniz? dedi. srloullar'nn ileri gelenleri, Bize ne oldu da yurtlarmzdan ve ocuklarmzdan karlmken Allah yolunda savamayalm? dediler. Sonra da sava kendilerine grev olarak verilince de onlardan pek az hari, yz evirdiler. Ve Allah, o kendi benliklerine hakszlk edenleri en iyi bilendir. 247 Peygamberleri de onlara, phesiz Allah, size hkmdar olarak Tlt'u gnderdi demiti. srloullar, O, bizim zerimize nasl hkmdar olur, oysa hkmdar olmaya biz ondan daha ok hak sahibiyiz, ona maldan bir genilik, bir bolluk da verilmemitir dediler. Peygamberleri, Onu sizin banza Allah semi ve onu bilgi ve vcut bakmndan fazlalkl klmtr dedi. Allah da, mlkn diledii kimseye verir. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir. 248 Peygamberleri de, phesiz onun hkmdarlnn almeti/gstergesi, size, gl varlklarn tad, iinde Rabbinizden kalbi teskin eden gven ve yatma duygusu/moral, Ms ve Hrn ailelerinin braktklarndan bir gl varlklarn tad, kalnt bulunan o tabutun gelmesi olacaktr. Eer iman etmi kimseler iseniz, phesiz bunda sizin iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr dedi. 249 Sonra Tlt, ordu ile ayrlnca dedi ki: phesiz Allah sizi kesinlikle bir nehirle imtihan edecek. Artk kim ondan ierse, benden deildir. Kim de, ancak eliyle bir avu alan baka onu tatmaz ise, ite o bendendir. Sonra da ilerinden pek az hari, ondan itiler. Tlt ve beraberindeki iman eden kimseler nehri getiklerinde srloullar, Bizim bugn, Clt ile ordusuna kar duracak gcmz yok dediler. Allah'a kavuacaklarna kesinlikle inananlar, Nice az topluluklar, Allah'n izniyle nice ok topluluklara glip gelmilerdir. Allah, sabredenlerle beraberdir dediler. 250 Ve onlar, Clt ve ordusu iin ortaya ktklar zaman, Rabbimiz! Bize ok ok sabr ver de gevemeyelim, zaafa dmeyelim, boyun emeyelim, ayaklarmz sbit tut ve kfirler toplumuna; senin ilhln, rabliini bilerek reddedenler topluluuna kar bize yardm et! dediler. 251 Sonra da, Allah'n izniyle/ bilgisiyle Clt ve ordusunu bozguna urattlar. Dvd da Clt'u ldrd ve Allah, kendisine hkmdarlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri verdi. Ona diledii eylerden de retti. Eer Allahn, insanlarn bir ksmn dier bir ksmyla savmas olmasayd, yeryz kesinlikle bozulur giderdi. Fakat Allah, lemler zerinde byk bir armaan sahibidir. 252 te bunlar, Allah'n yetleridir. Biz, onlar sana hak ile okuyoruz. phesiz sen de kesinlikle gnderilenlerdensin. 253 te eliler; Biz onlarn bazsn bazs zerine fazlalkl kldk. Onlardan bir ksm Allah'n tek tarafl olarak sz syledii ve bazsnn derecelerini fazlalkl kld kimselerdir. Ve Meryem olu s'ya ak kantlar verdik ve o'nu Allah'n vahyi ile glendirdik. Ve eer Allah dileseydi onlarn ardndan gelenler, ak mesajlar kendilerine ulatktan sonra birbirlerini ldrmezlerdi. Velkin ayrla dtler de onlardan bazs iman etti, bazs kfretti; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetti. Ve eer Allah dileseydi birbirlerini ldrmezlerdi. Velkin, Allah dilediini yapar. (87/2, Bakara/243-253)
245

244

Necm: 456
Ey iman etmi kimseler! Kendisinde hibir al-veriin, hibir dostluun ve hibir yardmn, iltimasn bulunmad bir gn gelmeden nce, size verdiimiz rzklardan harcamada bulunun. Ve kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddedenler, kendi benliklerine hakszlk edenlerin ta kendileridir. (87/2, Bakara/254)
254

Necm: 457
Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr, her zaman diridir, her eyi ayakta tutan, koruyan, diri ve btn kinatn idaresini bizzat yrtendir. Kendisini uyuklama ve uyku yakalamaz. Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca O'nun iindir. Kendisinin izni/ bilgisi olmadan yannda yardm, kayrma yapacak olan kimmi? O, onlarn nlerinde ve arkalarnda olan eyleri bilir. Onlar ise, O'nun dilediinden baka bilgisinden hibir eyi kavrayamazlar. O'nun krss, gkleri ve yeryzn kucaklamtr. Onlarn ikisinin de korunmas O'na zor gelmez. Ve O, ok ycedir, ycelticidir, sonsuz byktr. (87/2, Bakara/255)
255

Necm: 458
Dinde zorlamak/tiksindirmek yoktur; iman, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten; iyi ktden, gzel irkinden, doruluk sapklktan kesinlikle iyice ayrlmtr. O hlde kim tta347 kfreder; onu tanmaz Allah'a inanrsa, kopmak bilmeyen sapasalam bir kulpa yapmtr. Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 257 Allah, inananlarn yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr; onlar karanlklardan aydnla karr. Kfirlere; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere gelince; onlarn yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar tttur ki kendilerini aydnlktan karanlklara karr. Bunlar, cehennem ashbdr. Onlar, orada srekli kalcdrlar. (87/2, Bakara/256-257)
256

Necm: 459
Allah, kendisine hkmdarlk verdi diye, Rabbi hakknda brhm'le tartan kimseyi grmedin mi/hi dnmedin mi? Hani brhm, Benim Rabbim dirilten ve ldrendir demiti. O, Ben diriltir ve ldrrm demiti. brhm, yleyse, phesiz Allah, gnei doudan getiriyor, haydi sen onu batdan getir! deyince o kfir; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kii arp kald. Ve Allah kendi benliklerine hakszlk edenler toplumuna doru yolu gstermez. (87/2, Bakara/258)
258

Necm: 460
Bir zamanlar brhm de, Ey Rabbim! lleri nasl dirilttiini bana gster! demiti. Allah, nanmadn m ki? dedi. brhm, nandm, fakat kalbim tm soru iaretlerini gidererek rahata kavusun diye dedi. Allah, Hemen kulardan drdn tut da onlar kendine altr. Sonra her dan zerine onlardan bir para brak. Sonra da kular ar, koa koa sana gelecekler. Ve bil
260

347

Bkz. 246 nolu not.

ki, Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr dedi. (87/2, Bakara/260)

Necm: 461
Mallarn Allah yolunda harcayan kimselerin rnei, yedi baak bitiren ve her baanda yz adet tane bulunan tane rnei gibidir. Allah dilediine katlar. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir. 262 Allah yolunda mallarn balayan, sonra verdiklerinin arkasndan baa kakmayan ve incitmeyen u kimselerin mkftlar Rablerinin yanndadr. Onlar zerine hibir korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir. 263 rfe uygun/herkese kabul gren bir ekildeki sz ve balamak, kendisini incitme, baa kakma izleyen bir sadakadan daha hayrldr. Allah zengindir/hibir eye muhta deildir, yumuak davranandr. 264 Ey iman etmi kimseler! Allah'a ve son gne inanmad hlde maln insanlara gsteri iin balayan kimse gibi, sadakalarnz baa kakarak ve eziyet ederek boa karmayn. te onun durumu, zerinde biraz toprak bulunup da zerine bir sanak isbet ettii zaman, saanan cascavlak olarak brakt kayann durumu gibidir. Onlar, kazandklarndan hibir ey elde edemezler. Ve Allah, kfirler toplumuna; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenler topluluuna klavuzluk etmez. 265 Allah'n rzasn kazanmak ve kendilerini salamlatrmak iin harcamada bulunanlarn durumu da kendisine bol yamur isbet edip de rnn iki kat veren, verimli topraklardaki bir bahenin durumuna benzer. Byle bir baheye bol yamur dmese de bir isinti Allah, yapmakta olduklarnz en iyi grendir. 266 Hi biriniz ister mi ki kendisinin hurmalk ve zmlklerden bir bahesi olsun, altnda rmaklar aksn, iinde her trl rn bulunsun da, kendi zerine de ihtiyarlk km ve zayf soyu olsun. Derken ona ateli bir bora isbet ediversin de o bahe yanversin. te Allah, iyiden iyiye dnrsnz diye yetlerini size bylece aa koyuyor. 267 Ey iman etmi kimseler! Kazandklarnzdan, sizin iin yerden kardklarmzn temizlerinden Allah yolunda harcayn. Kendinizin gz yummadan alcs olamayacanz pis eyleri vermeye yeltenmeyin. Ve phesiz Allah'n ok zengin/hibir eye muhta olmayan, vlen/vgye lyk bulunan olduunu bilin. 268 eytn, sizi fakirlikle korkutur ve size irkinlii-hayszl emreder. Allah ise, size Kendisinden balama ve bol ihsan vaat eder. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti sonsuz geni olandr, en iyi bilendir. 269 Allah, dilediine hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler verir. Ve kime hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler verilirse, gerekten ona pek ok hayr verilmitir. Kavrama yetenekleri olanlardan bakas da iyice dnmez. 270 Nafaka cinsinden neyi harcamada bulunduysanz veya adak trnden ne adadysanz phesiz Allah onu bilir. Ve kendi benliklerine hakszlk eden kimseler iin herhangi bir yardmc yoktur. 271 Sadakalar aka verirseniz, artk o, ne iyi olur; eer onlar gizlerseniz, fakirlere verirseniz de artk bu, sizin iin daha hayrldr ve gnahlarnzdan bir ksmn kapattrr. Ve Allah, ilemi olduunuz eylere haberdardr. 272 Onlar doru yola getirmek senin boynuna bor deildir, ancak Allah diledii kimseyi doru yola getirir. Ve hayrdan harcamada bulunduunuz eyler srf kendiniz iindir. Ve siz
261

yalnzca Allah rzasn gzetmenin dnda harcamada bulunmazsnz. Ve hayrdan ne harcamada bulunursanz, o, size tastamam denecektir. Ve siz, hakszla uratlmayacaksnz. 273 Allah yolunda harcamanz, yeryznde gezip dolamaya g yetiremeyen kendilerini Allah yoluna adam olan fakirler iin olsun. Utangalklarndan, bilmeyenler, onlar zengin sanrlar. Sen onlar iaretlerinden tanrsn. Yzszlk ederek insanlardan istemezler. Ve siz, hayrdan neyi harcarsanz, biliniz ki, phesiz Allah, onu ok iyi bilendir. 274 Mallarn her zaman, gizlice ve aka Allah yolunda harcayan kimseler; ite onlarn, Rableri nezdinde dlleri vardr. Ve onlara herhangi bir korku yoktur, onlar zlmezler de. (87/2, Bakara/261-274)

Necm: 462
O ribay [emeksiz, risksiz, alp abalamadan kolayca elde edilen kazanlar] 348 yiyen u kiiler, eytnn bir dokunuuyla arpt kiinin kalkndan baka trl kalkamazlar. Bu, phesiz onlarn, Al-veri, riba gibidir demeleriyledir. Oysa ki Allah, al-verii hell, bu ribay harm klmtr. Kendisine Rabbinden bir t gelip de yaptndan vazgeenin gemii kendisine, ii Allah'adr. Ve kim ki yeniden dnerse, ite onlar atein dostlardr. Onlar orada srekli kalacaklardr. 276 Allah, ribay yok eder, sadakalar da artrr. Allah, tm ar nankr ve gnahkr kimseleri sevmez. 277 phesiz iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan-ayakta tutan] ve zekt/vergiyi veren kiilerin Rableri katnda mkftlar vardr. Ve onlar zerine hibir korku yoktur, onlar zlmezler de. 278 Ey iman etmi kimseler! Eer mminler iseniz, Allah'n korumas altna girin ve ribadan kalan brakn. 279 Artk byle yapmazsanz, o zaman Allah ve Elisi'nden size sava olduunu/ bozuma uratacanz; perian edileceinizi bilin. Eer tevbe ederseniz, artk sermayeleriniz sizindir. Hakszlk etmezsiniz, hakszla da uramazsnz. 280 Eer borlu, darlk iindeyse, kolaylna kadar sre tannmaldr! Eer biliyorsanz, sadaka olarak vermeniz, sizin iin daha hayrldr. 281 Ve kendisinde Allah'a dndrleceiniz gne kar Allah'n korumas altna girin. Sonra da herkes kazancn tastamam alr. Ve onlar hakszla uratlmazlar. (87/2, Bakara/275-281)
275

Necm: 463
Ey iman etmi kimseler! Ad konmu bir sreye borla borlatnz zaman onu hemen yazn. Aranzda bir ktip de adaletle yazsn. Ve o ktip, Allah'n, kendisine rettii gibi yazmaktan kanmasn da yazsn. Hak kendi zerinde olan kii de syleyip yazdrsn ve Rabbi olan Allah'n korumas altna girsin ve haktan bir ey eksiltmesin. yet hak kendi aleyhine olan kii/borlu bir akl ermez veya zayf biri veya bizzat syleyip yazdrmaya g yetiremeyen biri ise, yetkilendirilmi yakn adaletle syleyip yazdrsn. Erkeklerinizden iki de hit yapn. yet iki erkek hit olmazsa, o zaman raz olacanz hitlerden bir erkekle iki kadn bunlardan birisi
282

348

Riba kelimesi; artma, oalma, ime demektir. Riba, Trke'deki faiz anlamna geldii gibi, bir hukuk terimi olarak, dei-tokutaki karlksz fazlalk anlamnda kullanlmaktadr. Yani riba, sadece parasal ilemlerdeki fazlalklar deil, mal takas ilemlerindeki fazlalklar da kapsar. Allah'n yasaklad er-riba, herhangi bir masraf veya hizmet karl olmadan alnan, yani deyenin kazancna risksiz bir ekilde ortak olmak anlamna gelen ribadr. Baka bir deyile Allah, karlksz ve risksiz olan fazlay yasaklamtr. Riba ile ilgili ayrntl bilgi iin bkz. Tebynu'l-Kurn.

yanlrsa-arrsa, br hatrlatsn diye olsun. hitler de arldklarnda kanmasnlar. Siz, kk veya byk, onu vdesine kadar yazmaktan enmeyin. Bu, Allah nezdinde daha hakkaniyetlidir, hitlik iin daha salam ve pheye dmemenize daha elverilidir. Aranzda hemen devredeceiniz bir ticaret haritir; o zaman bunu yazmamanzda sizin iin bir saknca yoktur. Alm-satm yaptnz vakit yine hitlendirin. Yazan ve hitlik eden bir zarar grmesin. Eer onlara zarar verirseniz, phesiz o, size dokunacak bir hak yoldan k olur. Allah'n korumas altna girin. Allah, size retiyor ve Allah, her eyi en iyi bilendir. 283 Ve eer siz, bir yolculuk zere olur da bir ktip de bulamazsanz, o vakit alnm bir rehin! Yok, eer birbirinize gveniyorsanz, kendisine gvenilen adam zerindeki emaneti desin. Ve Rabbi olan Allah'n korumas altna girsin. hitlii de gizlemeyin. Onu kim gizlerse, artk phesiz onun kalbi gnahkrdr. Ve Allah, yaptklarnz ok iyi bilendir. 284 Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler Allah'ndr. Siz iinizdekileri aa vursanz da gizli tutsanz da Allah onunla sizi hesaba eker. Sonra diledii kimseyi balar, diledii kimseyi de azaplandrr. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. (87/2, Bakara/282-284)

Necm: 464
Eli, kendi Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mminler de. Hepsi Allah'a, doal glerine/haberci yetlerine, kitaplarna ve elilerine iman ettiler: Biz Allah'n elileri arasnda ayrm yapmayz. Ve Biz duyduk ve itaat ettik. Rabbimiz! Balaman dileriz, dn ancak Sanadr. Ey Rabbimiz! Eer terk ettiysek ya da yanldysak bizi tutup sorguya ekme! Ey Rabbimiz! Bize bizden ncekilere yklediin gibi ar sorumluluk/skntya sokacak eyler ykleme! Ey Rabbimiz! Bize gcmzn yetmeyecei yk de ykleme! Ve affet bizi, bala bizi, merhamet et bize! Sen bizim yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknmzsn. Ve de kfirler toplumuna; Senin ilhln, rabliini bilerek reddeden toplumlara kar yardm et bize dediler. Allah, hi kimseye gcnn yeteceinden baka; kapasitesi dnda yk yklemez. Herkesin kazand kendi yararna ve kendi yapt zararnadr. (87/2, Bakara/285-286)
285,286

ENFL SRES
MEDNE DNEM

Necm: 465
Sana, savan bahilerinden soruyorlar. De ki: Enfl/sava bahileri Allah ve Elisi/ kamu iindir. Onun iin siz, mminler iseniz, Allah'n korumas altna girin, birbirinizle aranz dzeltin ve de Allah'a ve Elisi'ne itaat edin. 2-4 Hi phesiz mminler ancak, Allah anld zaman yrekleri rperen, O'nun yetleri kendilerine okunduu zaman, iman asndan g kazanan ve yalnzca Rablerine sonucu havale eden, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan, ayakta tutan] ve Bizim kendilerine rzk olarak verdiimiz eylerden Allah yolunda harcayan kimselerdir. te bunlar, gerekten inananlarn ta kendisidir. Onlara Rableri katnda dereceler, balama ve saygn bir rzk vardr. (88/8, Enfl/1-4)
1

Necm: 466349
Ve onlar, gerek aa konduktan sonra, sanki gz gre gre Rabbinin seni, gerek ile evinden kard gibi, ki phesiz mminlerden bir kesim de kesinlikle holanmyorlard kendileri lme srkleniyorlarmasna, gerek hakknda seninle tartyorlard. 7,8 Ve hani Allah, size, iki tifeden birinin kesinlikle sizin olacan vaat ediyordu. Siz ise an ve erefi olmayan eyin/apulun kendinizin olmasn istiyordunuz. Allah da, kelimeleriyle hakk yerine oturtmak ve sulularn houna gitmese de gerei ortaya karmak ve btl yok etmek iin
5,6

349

Burada konu edilecek sava ve sava esanasndaki olaylar, Bedir sava'yla ilgilidir. Medne'nin gney-batsnda, Medne'ye 120, Kzldeniz'e ise 20 km. mesafede bulunan Bedir, baharat yolu konak yerlerinden biridir. Mekke mrikleri, Medne'ye yerleen Raslullah ve arkadalarnn tekrar geleceklerinden korktuklar iin zaman zaman baz eteler yollayp onlara zarar vermekteydiler. Ayrca Medne'de, Raslullah ve mminlerin Medne'ye geliinden rahatszlk duyan bir kesim; bunlarn banda da o gnlerde ta giyip kral olmak zere olan, Raslullah'n geliiyle unutulan Abdullah b. bey b. Sell vard. Zira Medne halk, Abdullah b. bey b. Sell yerine Raslullah' devlet bakan yapmlard. Halkn bu tercihi ve akrabalarndan birounun Mslman olmas nedeniyle Abdullah b. bey b. Sell, Mslmanlara katlmann kendisi ve arkadalar iin daha uygun olacana karar vererek grnrde Mslman oldular. Bylece Medne'de mnfklk hareketi balad. Mekke ynetimindeki kinci mrikler, Medne'deki dostlar Abdullah b. Sell ile ibirlii yaparak Raslullah ve arkadalarn Medne'den karmay, hatta onlar yok etmeyi plnladlar ve Abdullah b. bey b. Sell'e u mektubu yazdlar: Siz bizimkileri barndrdnz. Siz ya Muhammed'i ldrr veya yurdunuzdan karrsnz; yahut da biz topluca zerinize saldrr, erkeklerinizi ldrp kadnlarnz esir alrz. Bu mektuptan sonra Mekke mrikleri ile Medne mnfklar ibirlii yaptlar. Buna gre Raslullah ve mminler ldrlecek veya Medne'den srleceklerdi. Raslullah ve mminler bu pln rendiler ve kar tedbir almaya baladlar. te bu dnemde Allah mminler iin yeni strateji belirliyor; fitne, hakszlk ve yeryznde kargaann ortadan kalkmas iin gerektiinde savamalar [lmeleri ve ldrmeleri] gerektiini bildiriyordu. Artk mminler, dinlerini, canlarn ve yurtlarn korumak iin savamak zorundaydlar. Bu esnada Mekkeli mrikler Mslmanlar tehdit ediyor, Medne yaknlarna kadar gnderdikleri apulcu birlikler yoluyla onlara zararlar veriyorlard. Son olarak da Mekke mriklerinin ortaklyla oluturulan ve Eb Sfyn tarafndan idare edilen bir ticaret kervann Sriye'ye gnderdiler; amalar bundan elde edilen kr ile sava hazrl yapmak ve Mslmanlara son darbeyi indirmekti. Bunu haber alan Raslullah (s.a), durumu ashbyla istiare etti. Szkonusu ervann Mekke'ye ulamasna engel olunmas kararlatrlp 83' Muhcirlerden, 61'i Evs'den, geri kalanlar da Hazrec'den olmak zere toplam 305 kiilik bir ordu hazrland. 3 atlar ve 70 develeri vard.

kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin arkasn kesmek; hak dini gelitirmek istiyordu. 9 Hani siz, Rabbinizden yardm diliyordunuz da Rabbiniz, phesiz Ben, ite ardarda bin haberci yetle size yardm ediyorum diye karlk vermiti. 10 Bunu da Allah, srf size bir mjde olsun ve bununla kalpleriniz yatsn diye yapmt. Ve yardm ancak Allah katndandr. phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 11 Hani Rabbiniz, yine Kendi katndan bir gven olarak bir uyku sardryordu. Sizi kendisiyle temizlemek, kt niyetli kiinin pisliini/zararn sizden gidermek, yreklerinize kuvvet vermek ve ayaklarnz salam durdurmak iin gkten zerinize bir su indiriyordu. 12 Ve hani, Rabbin doal gleri programlyordu: phesiz Ben, sizinle beraberim, haydin inanm kimselere sebat verin. Ben, kfirlerin; Kendimin ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kimselerin yreine korku salacam, hemen boyunlarn stne vurun, onlardan tm parmak ularna/eklemlerine de! 13 te kfirlerin bu cezalandrl, Allah'a ve Elisi'ne kar gelmeleri nedeniyledir. Ve kim Allah'a ve Elisi'ne kar gelirse, bilsin ki Allah, azab ok etin olandr. 14 te artk, bunu tadn. phesiz ki hirette kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin atein azab da vardr. (88/8, Enfl/5-14)

Necm: 467
Ey iman etmi kimseler! Toplu olarak kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler ile karlatnz zaman, hemen onlara arkalarnz dnmeyin. 16 Ve byle bir gnde her kim onlara, tekrar dnp arpmak iin geri ekilmek veya dier bir safta yeniden mevzilenmek hlleri hari arkasn dnerse, kesinlikle Allah'tan bir gazaba uram olur ve onun varaca yer cehennemdir. Oras da ne kt bir dn yeridir. 17 Artk, onlar siz ldrmediniz, lkin onlar Allah ldrd. Attn zaman da sen atmadn, lkin Allah att. Ve mminleri bundan gzel bir bela ile bellandrmak/gzelce snamak iindi. phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 18 te! phesiz Allah, kfirlerin; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin tuzan zayflatandr. 19 Fetih istiyorsanz, ite size fetih gelmitir. Ve eer son verirseniz, bu da sizin iin daha iyidir. Yok eer dnerseniz, Biz de dneriz. Her ne kadar toplumunuz ok olsa da size hibir ekilde, hibir zaman yarar salamayacak. Ve phesiz Allah, mminlerle beraberdir. (88/8, Enfl/15-19)
15

Necm: 468
Ey iman etmi kimseler! Allah'a ve Elisi'ne itaat edin. itip dururken ondan yz evirmeyin! 21Vahye kulak asmadklar hlde ittik/vahye kulak verdik diyenler gibi de olmayn! 22 phesiz yeryznde dolaan canllarn Allah katnda en kts, akln kullanmayan u sarlardr, dilsizlerdir. 23 Ve eer Allah, onlarda hayr olduunu bilseydi kesinlikle onlara iittirirdi. Ve eer iittirseydi yine de onlar, geri duranlarn ta kendisi olarak srt dnerlerdi.
20

Ey iman etmi kimseler! Eli sizi, size hayat verecek eylere ard zaman, Allah'a ve Eli'ye karlk verin. Ve bilin ki Allah, kii ile kalbi arasna girer. Ve siz, kesinkes O'nun huzurunda toplanacaksnz. 25 Ve sadece sizden kendi benliklerine hakszlk edenlere isbet etmeyen toplumsal atelerden korunun ve hi phesiz Allah'n, azab etin olan olduunu bilin. 26 Ve hatrlayn; hani sizler sayca azdnz, yeryznde zayf braklmtnz, insanlarn sizi kapp yakalamasndan korkuyordunuz da Allah, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye barndrmt, sizi yardmyla glendirmiti ve size temiz-ho eylerden rzklar vermiti. 27,28 Ey iman etmi kimseler! Allah'a ve Eli'ye ihnet etmeyin. Bile bile kendi emanetlerinize de ihnet etmeyin. phesiz mallarnzn ve evlatlarnzn, kesinlikle imtihan arac; sizi dinden karacak birer varlk olduunu ve kesinlikle de Allah katnda ok byk ecir olduunu bilin. 29 Ey iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girerseniz, O, size hakk btldan ayrdedecek bir anlay verir ve sizden ktlklerinizi rter ve sizi balar. Allah ok byk armaan sahibidir. (88/8, Enfl/20-29)

24

Necm: 469
Ve hani bir zaman, u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler, seni tutup balamak veya ldrmek veya srp karmak iin sana tuzak kuruyorlard. Ve onlar tuzak kurarken Allah da cezalandryordu. Ve Allah, cezalandranlarn en hayrlsdr. 31 Onlara yetlerimiz okunduu zaman da, ittik, dilersek bunun gibisini biz de syleriz, bu, gemi toplumlarn efsanelerinden baka bir ey deildir demilerdi. 32 Bir vakit de onlar, Ey Allah'm! Eer bu, Senin katndan gelmi bir hakkn/gerein ta kendisi ise, hi durma stmze gkten talar yadr veya bize ok ac veren bir azap ver demilerdi. 33 Hlbuki sen ilerinde iken Allah onlara azap edecek deildi. Balanma diledikleri srece de Allah onlara azap edici deildir. (88/8, Enfl/30-33)
30

Necm: 470
Ve onlarn, kendileri Mescid-i Harm'n/dokunulmaz klnm ilhiyat eitimi merkezinin ayakta tutan mtevellileri/vakf yneticileri olmadklar hlde ondan menedip dururlarken Allah'n kendilerine azap etmemesi iin neleri var? Onun ayakta tutan mtevellileri/vakf yneticileri sadece Allah'n korumas altna girmi kimselerdir. Velkin onlarn ou bilmiyorlar. 35 Ve onlarn Beyt'in/Kabe'nin yanndaki destek vermeleri, sadece, slk almak ve el rpmaktr, bir gsteritir. yleyse kfrettiinizden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olduunuzdan dolay bu azab tadnz! 36,37 phesiz, mallarn Allah yolundan alkoymak iin harcayan, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini rtm olan o kiiler; yine onu sarf edeceklerdir. Sonra onlara, bir pimanlk olacak, sonra da onlar, Allah'n, murdar temizden ayrt etmesi iin ve bir de murdar ksmn birbiri zerine bindirip hepsini bir araya getirmesi, sonra da topunu birden cehenneme koymas iin yenileceklerdir. Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kiiler cehenneme toplanacaklar. te bunlar, kayba, zarara urayp ac eken o kimselerin iinde kalanlarn ta kendileridir. 38 Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere de ki: Eer bu ie son verirlerse daha nce yaptklar balanacak. Yine de dnerlerse, kesinlikle nceki nderli toplumlara uygulanan kurallar devam etmi olur.
34

(88/8, Enfl/34-38)

Necm: 471
Ve insanlar dinden karma faaliyeti kalmayp din tamamyla Allah'n oluncaya kadar onlarla savan. Artk vazgeerlerse bilinsin ki, phesiz Allah, onlarn yaptklarn en iyi grendir. 40 Ve eer onlar geri dururlarsa, artk siz, phesiz Allah'n yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnz olduunu bilin. O, ne gzel yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn, ne gzel yardmcdr! 41 Yine, biliniz ki eer siz Allah'a, hak ile btln ayrld o gn; iki ordunun kar karya geldii Bedir gn, kulumuza indirdiimiz yetlere iman etmi iseniz, herhangi bir eyden ganimet olarak elinize geirttiimiz eyler; artk onlarn bete-biri, Allah, Eli, yaknl olanlar; yurtlarndan karlan fakirler, yetimler, miskinler ve yolda kalmlar iindir. Ve Allah, her eye g yetirendir. 42 Hani siz, vdinin yakn bir yamacnda idiniz, onlar da uzak yamacnda idiler. Kervan da sizden daha aada idi. yet onlarla szlemi olsaydnz da, buluma yerinde kesinlikle anlamazlk karrdnz. Fakat olmas gereken ii Allah'n gerekletirmesi iin; deiime/ykma urayan apak bir delil grdkten sonra ykma urasn, sa kalanlar da yine apak bir delilden sonra yaasn diye... phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 43 Hani o vakitler Allah sana uykunda onlar az gsteriyordu. Eer Allah, onlar sana ok gsterseydi kesinlikle korkmutunuz ve sava konusunda anlamazla dmtnz. Fakat Allah gvenlik salad. phesiz O, gnllerde olan en iyi bilendir. 44 Ve hani olmas gereken bir eyi gerekletirmek iin, onlarla karlatnz vakit onlar sizin gznze az gsteriyordu. Sizi de onlarn gzlerinde azaltyordu. Ve btn iler yalnzca Allah'a dndrlr. (88/8, Enfl/39-44)
39

Necm: 472
Ey iman etmi kimseler! Baarmanz/zafer kazanmanz iin, bir topluluk ile karlatnz zaman sebat edin ve Allah' oka ann. 46 Yine Allah'a ve O'nun Elisi'ne itaat edin, birbirinizle ekimeyin. Sonra korkuya kaplrsnz ve gcnz-cannz gider. Ve sabredin. phesiz Allah, sabredenlerle beraberdir. 47 alm satarak ve insanlara gsteri yaparak yurtlarndan kan ve Allah yoluna engel koyan kimseler gibi de olmayn. Ve Allah, onlarn yaptklarn epeevre kuatandr. (88/8, Enfl/45-47)
45

Necm: 473
Hani o mnfklar ve kalplerinde hastalk bulunan kimseler, u adamlar dinleri aldatt dedikleri srada, o kt niyetli komutan, onlara amellerini ekici gstermi ve onlara, Bugn sizi insanlardan bozguna uratacak kimse yoktur ve ben de sizin yardmcnzm demiti. Sonra da, ne zaman ki iki topluluk birbirini grr oldu, o, iki topuu stnde geri dnd ve: phesiz ben sizden uzam. phesiz ben, sizin grmediinizi grmekteyim, phesiz ben, Allah'tan korkmaktaym dedi. Ve Allah, sonulandrmas/ cezalandrmas pek iddetli olandr. Ve her kim Allah'a iin sonucunu havale ederse bilsin ki phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 50,51 Ve sen, grevli glerin, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin yzlerine ve srtlarna vurarak, Tadn bakalm kzgn atein azabn! te bu, sizin kendi
48,49

ellerinizle meydana getirdiiniz eyler sebebiyledir. Ve phesiz Allah, kullara hibir ekilde hakszlk eden biri deildir diye onlar gemite yaptklarn ve yapmalar gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrrken bir grseydin. 52 Tpk Firavun'un yaknlar ve onlardan ncekilerin gidii gibi onlar da Allah'n yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini tanmadlar da Allah, kendilerini gnahlar yznden yakalayverdi. phesiz ki Allah, ok gldr, cezas/ sonulandrmas ok iddetli olandr. 53 Bu, phesiz bir toplum, kendinde olan deitirinceye kadar, Allah'n, o topluma nimet olarak baladn deitirici olmay ve phesiz Allah'n en iyi iiten, en iyi bilen olmas nedeniyledir. 54 Tpk Firavun'un yaknlar ve onlardan ncekilerin gidii gibi, onlar da Rablerinin yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini yalanladlar. Biz, onlar gnahlar yznden deiime/ykma urattk; Firavun'un yaknlarn suda boduk. Hepsi de kendi benliklerine hakszlk eden kimseler idiler. 55,56 phesiz, Allah katnda canllarn en kts, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedip de iman etmeyen kimseler; kendileriyle antlama yaptn hlde her defasnda antlamalarn bozan kimselerdir. Onlar Allah'n korumas altna girmezler. (88/8, Enfl/48-56)

Necm: 474
Artk onlar harpte; bozuma uratma iinde yakalarsan, ibret almalar iin onlarla birlikte arkalarndaki kiileri dat. 58 Eer bir toplumdan; hinlik yapmasndan korkarsan, ayn ekilde antlamay bozduunu kendilerine bildir. phesiz Allah, hin kimseleri sevmez. 59 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler, kendilerinin ne getiklerini de sanmasnlar. phesiz onlar ciz brakamazlar. (88/8, Enfl/57-59)
57

Necm: 475
Ve siz de gcnzn yettii kadar onlara kar her eitten kuvvet biriktirin ve sava atlar hazrlayn ki onlarla, Allah'a dman olanlar, kendi dmanlarnz ve Allah'n bilip de sizin bilmediiniz, bunlardan aa daha bakalarn korkutasnz. Ve Allah yolunda her ne harcarsanz o size eksiksiz denir ve siz hakszla uratlmazsnz. 61 Ve eer onlar bar iin yanarlarsa, sen de bara yana! Ve Allah'a iin sonucunu havale et. phesiz Allah, en iyi iitenin, en iyi bilenin ta kendisidir. 62,63 Ve eer onlar, sana hile yapmak isterlerse, bil ki phesiz sana Allah yeter. O, seni Kendi yardmyla ve mminlerle glendirendir ve mminlerin gnllerini kaynatrandr. Sen yeryznde ne varsa hepsini topluca harcasaydn yine de onlarn gnllerini kaynatramazdn. Ama Allah, aralarn kaynatrd. phesiz O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 64 Ey Peygamber! Sana ve mminlerden sana uyan kimselere Allah yeter! 65 Ey Peygamber! Mminleri savaa tevik et. Eer sizden sabreden yirmi kii olursa ikiyze glip gelirler. Ve eer sizden yz olursa, phesiz bunlar, anlaysz bir toplum olduklarndan dolay, kfirlerden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiilerden bin kiiyi yenerler.
350 60

350

Kurn indii dnemin en mkemmel sava aralar olan atlar, bugn, hava filololar, uak gemileri, ktalar aras fzeler, nkleer silhlar vs. olarak anlamak gerekir.

imdi Allah, sizden hafifletti ve sizde phesiz bir zaaf olduunu bildi. O hlde sizden sabreden yz kii olursa ikiyz yenerler. Ve sizden bin olursa Allah'n izniyle/ bilgisiyle ikibini yenerler. Ve Allah sabredenlerle beraberdir. 67 Yeryznde ar basmadka; savata kesin ve tam stnlk salamadka, kendisi iin esirler oluturmas hibir peygambere uygun deildir. Siz, dnya geniliini istersiniz, Allah da hireti ister. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 68 Eer Allah'tan bir yaz olmasa idi, kesinlikle aldnz eylerden dolay size byk bir azap dokunurdu. 69 Artk elde ettiiniz ganimetten hell ve ho olarak yiyin ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. 70 Ey Nebi! Esirlerden elinizde olan kimselere de ki: Eer Allah sizin kalplerinizde bir hayr bilirse, sizden alnandan daha hayrlsn size verir ve gnahlarnz balar. Ve Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 71 Ve eer sana hyanet etmek isterlerse iyi bilsinler ki bundan nce onlar, Allah'a hinlik ettiler de Allah, mminlere onlardan fazla imkn verdi. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (88/8, Enfl/60-71)

66

Necm: 476
Kukusuz iman etmi, yurtlarndan g etmi, Allah yolunda mallaryla, canlaryla savaan ve barndrp yardm eden u kimseler; evet ite bunlar, bazs bazsnn yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn olanlardr. nanan ve hicret etmeyen kimselere gelince, hicret edene kadar, onlara yaknlk sz konusu deildir. Ve din urunda yardm isterlerse, aranzda antlama bulunan bir halk zararna olmakszn, onlara yardm etmeniz gerekir. Ve Allah, yaptklarnz ok iyi grendir. 73 Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler de, birbirlerinin yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlardr. Eer siz de onu yapmazsanz; mminler olarak birbirinizin velsi [yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar] olmazsanz, yeryznde byk bir kargaa ve insanlar dinden dndrme ileri ortaya kar. 74 Ve iman eden, hicret eden ve Allah yolunda var gcyle gayret eden o kimseler ile barndran ve yardm eden kimseler; ite bunlar, gerek mminlerin ta kendileridir. Bunlar iin bir balanma ve saygn bir rzk vardr. 75 Ve bundan sonra, inanan ve yurtlarndan g eden ve var gcyle gayret eden kimseler; artk onlar da sizdendirler. Akraba olanlar da, Allah'n kitabna gre, birbirlerine daha yakndrlar. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. (88/8, Enfl/72-75)
72

L- MRN SRES
MEDNE DNEM

Necm: 477
Elif/1, Lm/30, Mm/40.351 2 Allah, Kendisinden baka tanr diye bir ey olmayandr, her zaman diridir, kayym'dur [her eyi ayakta tutandr, koruyandr]. 3,4 Allah, sana, sadece iinde konu edilenleri dorulayc olarak bu kitab hak ile indirdi. O, daha nce insanlara doru yol klavuzu olarak Tevrt' ve ncl'i de indirmiti. Furkn' da O indirdi. phesiz kfirler; Allah'n yetlerini bilerek reddeden u kimseler, etin bir azap kendileri iin olanlardr. Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, sulular yakalayp cezalandrmak sretiyle adaleti salayandr. 5 phesiz Allah, yeryznde ve gkte hibir ey Kendisine gizli kalmayandr. 6 O, sizi, rahimlerde diledii gibi ekillendirendir. Kendisinden baka ilh diye bir ey yoktur. O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 7-9 Allah, sana bu kitab indirendir. Bu kitaptan bir ksm yasa ieren yetlerdir ki bunlar, kitabn anasdr. Dierleri de benzeen anlamllardr. Amma, durum bu iken, kalplerinde kaypaklk/tutarszlk olan kimseler, insanlar dinden karmak, ortak komaya srklemek ve onun anlamlarndan en uygununun tesbitine yeltenmek iin hemen ondan benzeen anlaml olanlarnn peine derler. Hlbuki onun anlamlarndan en uygun olannn tesbitini ancak Allah ve Biz buna inandk, hepsi Rabbimiz katndandr. Rabbimiz! Bize klavuzluk ettikten sonra kalplerimizi evirme! Bize Kendi nezdinden rahmet ltfet! phesiz Sen, bol bol ltfedenin ta kendisisin. Rabbimiz! phesiz Sen, insanlar, kendisinde hibir phe olmayan gn iin toplayansn. phesiz Allah, verdii szden dnmez diyen o bilgide uzman olanlar bilirler. Ve sadece kavrama yetenekleri olanlar t alrlar. (89/3, l-i mrn/1-9)
1

Necm: 478
phesiz kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; onlarn mallar ve evlatlar, ayn Firavun'un yaknlarnn ve onlardan ncekilerinki gibi Allah'tan hibir eyi savamaz. Ve onlar Ate'in yaktdrlar. Firavun'un yaknlar ve onlardan ncekiler, yetlerimizi yalanladlar da Allah, onlar gnahlar yznden yakalayverdi. Ve Allah, cezas/yakalamas ok etin olandr. 12 Kfirlere; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere: Siz, yaknda yenilgiye urayacak ve cehenneme toplanacaksnz de. Ve o, ne kt bir dektir! (89/3, l-i mrn/10-12)
10,11

Necm: 479
Karlaan iki birlikte sizin iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr; birliin biri, Allah yolunda savayordu; dieri de kfirdi; Allah'n ilhln ve rabliini en/inanmayand. Onlar, gz
13

351

Bkz. 8 nolu not.

gryle kendilerinin iki misli gryorlard. Ve Allah, dilediini yardmyla glendirir. phesiz bunda basiret sahipleri; saduyulu kimseler iin kesinlikle bir ibret vardr. (89/3, l-i mrn/13)

Necm: 480
Kadnlara, oullara, kantar kantar ylm altn ve gme, salma gzel atlara, etinden ve stnden yararlanlan hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu ar istek, insanlara ssl/ekici klnd. Bunlar, basit dnya hayatnn kazanmdr. Ve Allah, varlacak gzel yer Kendi katnda olandr. 15-17 De ki: Size bundan daha hayrl olan bildireyim mi? Allah'n korumas altna girmi; Rabbimiz! phesiz biz inandk, artk bizim sularmz bala ve bizi Ate'in azabndan koru! diyen, sabreden; diren gsteren, doru olan, srekli saygda duran, Allah yolunda harcamada bulunan ve seherlerde balanma dileyen kiiler iin Rablerinin katnda, iinde temelli kalacaklar, altndan rmaklar akan cennetler, tertemiz eler ve Allah'tan honutluk vardr. Ve Allah, kullar en iyi grendir. (89/3, l-i mrn/14-17)
14

Necm: 481
Allah, doadaki gler/haberci yetler ve hakkaniyeti ayakta tutan bilgi sahipleri, phesiz Allah'tan baka ilh diye bir eyin olmadna tanklk etti. O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandan, en iyi yasa koyandan baka ilh diye bir ey yoktur. 19 phesiz Allah nezdinde din, slm'dr. Kendisine Kitap verilen kimseler de, ancak, kendilerine o bilgi geldikten sonra aralarndaki kskanlktan dolay ayrla dtler. Kim de Allah'n yetlerini rtbas ederse; artk phesiz Allah, hesab abuklatrandr. 20 Buna ramen eer seninle tartrlarsa de ki: Ben tm benliimi Allah iin slmlatrdm/ben Mslman oldum. Bana uyanlar da Mslman oldular. Kitap verilenlere ve Anakentliler'e: Siz de salamlatrdnz m/slm' kabul ettiniz mi? de. Eer salamlatrrlarsa/slm'a girerlerse, artk klavuzlandklar doru yola ermilerdir. Ve eer srt evirirlerse sana den sadece mesaj iletmektir. Ve Allah, kullarn en iyi grendir. 21 phesiz Allah'n yetlerini rtbas eden, haksz yere peygamberleri ldren ve insanlardan hakkaniyeti emreden kimseleri ldren kiiler; sen hemen bunlar ackl bir azapla mjdele! 22 te bunlar, dnyada ve hirette amelleri boa gitmi kimselerdir. Onlar iin yardmclardan da bir ey yoktur. 23 Kendilerine Kitap'tan bir nasip verilmi olan u kimseleri grmedin mi/hi dnmedin mi? Onlar, aralarnda hkm vermek iin Allah'n kitabna arlyorlar, sonra onlardan bir ksm, mesafelenerek geri duruyorlar. 24,25 Bu, onlarn, Ate bize sayl birka gn dnda asla dokunmayacaktr demeleri nedeniyledir. Onlarn uydurmu olduklar eyler de dinlerinde kendilerini aldatmaktadr. Peki, kendisinde hi phe olmayan o gnde onlar bir araya topladmz ve hi kimseye hakszlk edilmeden herkese kazandklar eyler tamamen dendii zaman nasl olacaktr? (89/3, l-i mrn/18-25)
18

Necm: 482
De ki: Ey hkmranln hkmran Allah'm! Sen hkmranl dilediin kimseye verirsin, dilediin kimseden de hkmranl eker alrsn, dilediin kimseyi gl yaparsn, dilediin kimseyi de alak, rezil edersin. Hayr Senin elindedir. phesiz Sen, her eye g
26,27

yetirensin! Sen, geceyi gndzn iine sokarsn, gndz gecenin iine sokarsn; Sen, lden diri karrsn, diriden l karrsn. Sen, dilediine de hesapsz rzk verirsin. (89/3, l-i mrn/26-27)

Necm: 483
Mminler, kendilerinden seviyesiz, kfirleri; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseleri yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmesinler/ynetici yapmasnlar, yaamlarn onlarn ellerine teslim etmesinler. Artk onu her kim yaparsa, Allah'tan hibir eyi yoktur. Ancak onlardan bir korunma yapmanz bakadr. Allah sizi Kendisinden sakndryor. Ve olu/var yalnzca Allah'adr. 29 De ki: Gslerinizdeki eyleri gizleseniz de, aa vursanz da Allah onu bilir. Ve Allah, gklerde olan eyleri ve yerde olan eyleri bilir. Ve Allah, her eye gc yetendir. 30 O gn her kii, hayrdan iledii eyleri, ktlkten iledii eyleri hazrlanm bulur. Kendisi ile yapt ktlkler arasnda phesiz ok uzak bir mesafe bulunmasn ister. Allah, sizi Kendisinden sakndryor. phesiz Allah, kullarna ok efkatlidir. 31 De ki: Eer siz Allah' seviyorsanz o zaman bana uyun ki, Allah sizi sevsin ve gnahlarnz sizin iin balasn. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 32 De ki: Allah'a ve Eli'ye itaat edin! Artk yz evirirlerse, biliniz ki, phesiz Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseleri sevmez. (89/3, l-i mrn/28-32)
28

Necm: 484352
phesiz Allah, dem'i, Nh'u, brhm ailesini ve mrn ailesini birbirinin soyundan olmak zere lemler zerine sekin kld. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 35 Hani bir zaman mrn'n kars: Rabbim! Kesinlikle ben, karnmdakini tam hr olarak senin iin adadm. Sen de benden kabul et, phesiz Sen en iyi iitensin, en iyi bilensin demiti. 36 Onu dourunca da: Rabbim, phesiz ben, onu kz dourdum; - Hlbuki Allah onun dourduu eyi daha iyi bilir- erkek, kz gibi deildir. Ve phesiz ona Meryem adn verdim. Ve phesiz ben, onu ve soyunu eytan- racimden; kovulmu/ katil, aslsz sz ve dnce reten, karanla ta atan eytandan sana sndrrm dedi. 37 Bunun zerine Rabbi Meryem'i gzel bir kabul ile kabul etti. Ve onu gzel bir bitki olarak bitirdi ve ona; Meryeme, say gayri meru ekilde dourmayp Allahn iradesi erevesinde babasz douruuna Zekeriyyy kefil kld. Zekeriyy ne zaman onun zerine/zel odaya girse, onun yannda bir rzk bulurdu. Zekeriyy, Ey Meryem! Bu sana nereden? dedi. Meryem de: O, Allah katndandr dedi. phesiz Allah, dilediini hesapsz rzklandrr. *** 38Orada Zekeriyy, Rabbine yakard: Rabbim! Bana katndan temiz bir nesil ver. phesiz Sen, duay en iyi iitensin dedi. 39 Sonra Zekeriyy, zel krsde dikilmi salt ederken [eitim-retim yaptrrken] haberci yetler ona: phesiz Allah sana, Allah'tan bir kelimeyi dorulayc, efendi/ bir nder, iffetli bir peygamber olarak, slihlerden Yahy'y mjdeliyor diye seslendiler. 40 Zekeriyy: Rabbim! Bana ihtiyarlk gelip atmken, karm da ksr iken benim iin bir delikanl nasl olabilir? dedi. Allah: yledir, Allah dilediini yapar dedi.
33,34

352

Hristiyanln yanl inanlarnn deifre edildii bu pasaj, Necran'dan Medne'ye gelip Raslullah ile tartan bir heyet hakknda inmitir.

Zekeriyy: Rabbim! Benim iin bir almet/gsterge gster dedi. Allah: Senin almetin/ gstergen, iaretle hari, insanlara gn, konumamandr. Ve Rabbini ok an, her zaman noksan sfatlardan arndr dedi. 42,43 Ve hani haberci yetler. Ey Meryem! phesiz Allah seni seti, seni tertemiz biri yapt ve seni lemlerin kadnlarna seti. Ey Meryem! Rabbine saygl ol, O'na boyun eip teslimiyet gster ve Allah' birleyen erkeklerle beraber sen de Allah' birle! demilerdi. 44 te bu, alglama imknnn olmad, gemiin nemli haberlerinden sana vahyettiklerimizdir. Ve Meryem'e hangisi kefil olacana kalemlerini atarlarken sen yanlarnda deildin. Onlar tartrlarken de sen yanlarnda deildin.45-46Hani bir zaman haberci yetler: Ey Meryem! Allah seni, Kendisinden bir kelimeyle mjdeliyor. Onun ad, Meryem olu s Mesih'tir. Dnya ve hirette saygndr. Ve O, yaklatrlanlardan ve slihlerdendir. Yksek mevkide bulunarak ve yetikin biri olarak insanlarla konuacaktr da. 48Ve Allah, O'na kitab, hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri ve Tevrt ile ncl'i retecek. 49-51 Ve o'nu srloullar'na; u bir gerek ki, ben size Rabbinizden bir almet /gsterge getirdim/ gsterge ile geldim; phesiz ben, sizin iin, amurdan; kilden; seramikten ku ekli gibi bir ey; buhurdan (ttslk) tasarlarm. Sonra onun iine flerim; aerosol olutururum da Allah'n izniyle hastalk yapan eyler ku oluverir/uar gider. Ben, kr ve abra iyiletirir, sosyal lleri Allah'n izniyle diriltirim. Yiyeceklerinizi ve evlerinizde zahire yapacaklarnz; biriktirip sonra yiyeceklerinizi size haber veririm. -Eer inananlarsanz bunda sizin iin kesinlikle bir almet/gsterge vardr.- Tevrt'tan sadece ncl'de yer alanlar dorulaycym. Size yasaklanm olanlarn bir ksmn serbest edeceim. Rabbinizden bir almet/gsterge de getirdim size. Artk Allah'n korumas altna girin ve bana itaat edin. phesiz Allah, benim Rabbimdir ve sizin Rabbinizdir. Onun iin O'na kulluk edin! te bu, doru yoldur diye bir eli yapacak demilerdi. 47 Meryem: Rabbim! Bana bir beer dokunmamken benim iin ocuk nasl olur? dedi. Allah: yledir! Allah diledii eyi oluturur; O, bir ie karar verdii zaman onun iin Ol! der, o da hemen olur dedi.353 52,53 Sonra s, onlardan kfr: Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi sezince: Allah yolunda benim yardmclarm kimlerdir? dedi. Havariler: Allah'n yardmclar biziz, biz Allah'a

41

353 Bu pasaj, teknik ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Burada sa peygamberin israiloullarna gnderilii ve gnderili nedenleri aklanyor. Musa ve Harun peygamberler, hem israiloullarna vahyi, tevhidi retmek hem de israiloullarn Msrdaki esaretten kurtarmak iin gnderilmilerdi. Buradaki pasajda sa peygamberin vahyi tebli etmesiyle birlikte israiloullarn salgn halde kuatm olan hastalklardan kurtarmak, onlara kar nceden nlem almak ve onlara rahat bir geim salatmak iin; koruyucu hekimlik, gz hekimlii, cilt hekimlii ve salkl gda tketimi ve konserve, turu, pekmez, salamura yapm, arpa, buday, kuru bakliyat stoklamas ve bunlarn nem ve haereden korunmasnn retilmesi gibi grevlerle gnderildii zet olarak aklanmaktadr. Bizim "phesiz ben, sizin iin, amurdan; kilden; seramikten ku ekli gibi bir ey; "buhurdan (ttslk") tasarlarm" diye evirdiimiz ayetteki "tasarlarm" fiilinin tmleci ayetin orijinalinde yer almam bu paragrafn sz ak iinde okurun takdirine braklmtr. Ayette "ku figr", " ku maketi" yaparm denilmeyip "ku ekli, ku figr, ku maketi gibi bir ey" yaparm denilmektedir. Ki burada sann ku eklinde kilden buhurdanlk yapp, ierisine koyduu baharata fleyerek, kan duman ve koku ile gz hastal vs.ye neden olan sivrisinek, karasinek gibi bcekleri evreden uzaklatrd aklanmaktadr. Bu gn mevcut olan seramik buhurdanlarn ounun ku eklinde olduu aikardr. Yine ayette "feyekn (oluverir)" fiilinin znesi de yer almam bu da sz akndan anlalmaya braklmtr. Ayetlerin lafzi manalarndan anlalan bu gerekler yakn zamanda deifre edilen Essenilere ait Kumran yaztlaryla da teyit edilmektedir. Anlalan o ki, sa doduu toplumdan ayrlm, esensiler arasnda tp ve gda retim ve korunmasna ynelik eitim alm ve olgunluk anda israiloullarna peygamber olarak gnderilmitir. (KUMRAN YAZITLARI: Cilt Hastalnn Tehisi:[4Q266, bl. 6 i (4Q272 1, 273 4 ii, 269 7), 4Q266, bl. 6], Hasat Toplama ve Har le lgili Kurallar :[4Q271, bl. 2 (4Q269, bl. 8 i-ii; 270, 3 iii)], Savan Kitab: [4Q285, 8. bl.], Savan Kitab: (11Q14), Tapnak Parmeni: [(11QT=11Q19-21, 4Q365a, 4Q524), XLVI, XLVIII, XLIX], Tohorot (Saflklar): (4Q274 3 i-ii), Hasat Toplama: [(4Q284a) Blm 1]l Deniz Parmenleri Kumran Yaztlar Geza VERMES ev. Nurfer ELEBOLU)

iman ettik, bizim phesiz mslimler olduumuza tank ol. Rabbimiz! Biz, senin indirdiine iman ettik, eliye de uyduk. Artk bizi hitlerle beraber yaz dediler. 54 Ve inanmayanlar kt pln yaptlar, Allah da onlarn kt plnlarn boa kard. Ve Allah, kt plnlar boa karanlarn en hayrlsdr. 55-57 Hani Allah: Ey s! phesiz ki Ben seni gemite yaptklarn ve yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrcym/ldrcym, seni Kendime ykselticiyim ve seni kfirlerden; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddeden kimselerden temizleyiciyim. Ve de sana uyan kimseleri, kymete kadar kfirlerin; Benim ilhlm, rabliimi bilerek reddeden o kiilerin stnde tutucuyum. Sonra dnnz yalnzca Bana'dr. Sonra da ayrla dtnz eylerde aranzda hkmedeceim. Kfirlere; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddeden u kimselere gelince de, onlara dnyada ve hirette iddetli bir azapla azap edeceim. Onlar iin yardmclardan bir ey de olmayacaktr. man eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere gelince de, Allah, onlarn dllerini tastamam deyecektir. Ve Allah, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar sevmez demiti. 58 te bu, Biz bunu sana, yetlerden ve yasalar ieren hatrlatmalardan/ tlerden/ Kurn'dan okuyoruz. 59 phesiz Allah katnda s'nn durumu, dem'in/her insann durumu gibidir; O, onu topraktan oluturdu, sonra ona Ol! dedi, o da hemen oldu. 60 Bu gerek, senin Rabbindendir, yleyse phecilerden olma. 61Sana bilgiden geldikten sonra artk kim bu konuda seninle tartrsa hemen: Gelin, oullarmz ve oullarnz, kadnlarmz ve kadnlarnz, kendimizi ve kendinizi aralm, sonra da birbirimizi dlayp gzden karalm da Allah'n dlayp gzden karmasn yalanclar zerine klalm de. 62 phesiz bu, kesinlikle gerek kssann ta kendisidir. Allah'tan baka hibir tanr da yoktur. Ve phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta kendisidir. 63 Artk yz evirirlerse, bilinsin ki Allah, bozguncular en iyi bilendir. (89/3, l-i mrn/33-46, 48-51, 47, 52-63)

Necm: 485
De ki: Ey Kitap Ehli! Sizinle bizim aramzda ortak olan bir sze; Allah'tan bakasna kulluk etmeyelim, O'na hibir eyi e tutmayalm ve Allah'n astlarndan bazmz bazmz rabler edinmeyelim ilkesine geliniz. Buna ramen eer Kitap Ehli, yz evirirlerse, artk phesiz bizim mslimler olduumuza hit olun deyin. 65 Ey Kitap Ehli! Tevrt ve ncl kendisinden sonra indirildii hlde brhm hakknda niin tartyorsunuz? Hl aklnz kullanmayacak msnz? 66 te siz bunlarsnz. Biraz bilginiz olan ey hakknda tarttnz, peki, hi bilginiz olmayan ey hakknda niin tartyorsunuz? Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz. 67 brhm, Yahudi ve Nasrani/ Hristiyan deildi. Ama o, hakka dnm bir mslimdi/slmlatran kiiydi. O, ortak koanlardan da deildi. 68 phesiz, insanlarn brhm'e en yakn olanlar, elbette o'na uyanlar, bu Peygamber ve u iman eden kimselerdir. Allah, mminlerin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakndr. *** 69 Kitap Ehlinden bir taife sizi saptrmak istedi. Hlbuki onlar, sadece kendilerini saptryorlar, farkna da varmyorlar. 70 Ey Kitap Ehli! Sizler tank olup dururken, niin Allah'n yetlerini bilerek reddedip duruyorsunuz? 71 Ey Kitap Ehli! Sizler bilip dururken, niin hakk btla kartryor ve gerei gizliyorsunuz?
64

Kitap Ehlinden bir grup da, mminlerin dnmeleri iin, ndirilene gnn balangcnda inann, sonunda da bilerek reddedin /inanmayn. Ve size verilenin benzerinin bir kimseye verilmi olduuna yahut Rabbinizin nezdinde sizin aleyhinize deliller getirecekleri hususunda kendi dininize uyanlardan bakasna inanmayn dediler. De ki: phesiz klavuzluk, Allah'n klavuzluudur. De ki: phesiz ltuf, Allah'n elindedir, onu dilediine verir. Ve Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir. Rahmetini dilediine zelletirir. Ve Allah, byk ltuf sahibidir. 75 Ve Kitap Ehlinden ylesi vardr ki, eer onlara yklerle emanet teslim etsen onu sana geri der. Onlardan yleleri de vardr ki ona bir tek altn para emanet etsen, zerine dikilmeden onu sana geri vermez. Bu, onlarn: mmilerin/Anakentlilerin bizim aleyhimize yol bulmalar mmkn deildir demelerinden dolaydr. Onlar, bilip durduklar hlde, Allah hakknda yalan da sylerler. 76 Hayr, kim O'nun ahdine/ O'na verdii sze vefal olursa ve Allah'n korumas altna girerse, bilsin ki phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri sever. 77 phesiz Allah'n ahdini/Allah'a verdikleri szleri ve yeminlerini az bir paraya satan u kimseler; ite onlar, hirette kendilerine hibir pay olmayanlardr. Ve Allah kymet gn onlarla konumayacak, onlara bakmayacak ve onlar temize karmayacaktr. ok ackl azap da onlar iindir. 78 Ve Kitap Ehlinden, baz sz ve ilkeleri, kitaptan olmamasna ramen, siz onu kitaptan sanasnz diye, dillerini kitaba doru eip bken aklsz, serseri bir gurup vardr. O, Allah katndan olmad hlde, Bu, Allah katndandr derler. Kendileri bilip dururken, Allah'a kar yalan da sylerler. (89/3, l-i mrn/64-78)

72-74

Necm: 486
Allah'n lml kimselerden, kendisine kitap, yasama-yrtme ve peygamberlik verdii hibir kimse iin, insanlara: Allah'n astlarndan olan bana, kul/kle olun demek yakmaz. Fakat: rettiiniz ve ders aldnz/okuduunuz kitap gereince Rabbe itenlikli kullar olunuz demesi yarar. 80 Ve Allah size, doal gleri ve peygamberleri Rabler edinmenizi emretmez. Siz Mslman olduktan sonra, size kfr; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi emreder mi?! (89/3, l-i mrn/79-80)
79

Necm: 487
Ve hani Allah, peygamberlerden: Andolsun ki size kitaptan ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkelerden verdim, sonra yannzda bulunan dorulayc bir eli geldiinde ona kesinlikle inanacak ve ona yardm edeceksiniz! salam szn almt. Allah, Bunu ikrar edip de kabul ettiniz mi? Ve bu hususta ar ahdimi zerinize aldnz m/verdiniz sz kesinlikle yerine getirecek misiniz? dedi. Onlar: krar ettik dediler. Allah: yleyse hit olun, Ben de sizinle beraber hit olanlardanm dedi. 82 Artk bundan sonra her kim dnerse, artk ite onlar hak yoldan kanlarn ta kendileridir (89/3, l-i mrn/81-82)
81

Necm: 488
Peki onlar, gklerde ve yerde olan herkes, ister istemez O'nun iin slmlam iken ve kendileri de sadece O'na dndrleceklerken Allah'n dininden bakasn m aryorlar?
83

De ki: Biz, Allah'a, bize indirilen Kurn'a, brhm'e, sml'e, shk'a, Yakb'a ve torunlara indirilene, Ms'ya, s'ya ve peygamberlere Rablerinden verilenlere inandk. Onlardan hi biri arasnda ayrm yapmayz. Ve biz, yalnz O'nun iin slmlaanlarz. 85 Ve kim slm'dan baka bir din ararsa, o takdirde hibir zaman ondan kabul edilmeyecektir. Ve slm'dan baka din arayan kimse, hirette zarar edenlerden olacaktr. 86 manlarndan ve phesiz elinin hak olduuna tank olduktan ve kendilerine ak deliller geldikten sonra, kfreden; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden bir topluma Allah nasl klavuzluk eder? Ve Allah, irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlar toplumuna klavuzluk etmez. (89/3, l-i mrn/83-86)

84

Necm: 489
te onlarn cezalar, Allah'n, doal glerin/haberci yetlerin, insanlarn hepsinin dlayp gzden karmas, srekli iinde kalmak zere phesiz onlarn zerlerindedir. Kendilerinden bu azap hafifletilmez ve kendilerine sre tannmaz. 89 Ancak bundan sonra bilinlenerek hatalarndan dnen ve dzeltenler baka. Artk, phesiz Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir. 90 phesiz imanlarnn arkasndan, kfreden; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden, sonra da kfr; gerei rtme iini artrm olan u kimseler; onlarn hatalardan dnleri asla kabul olunmayacaktr. Ve ite onlar sapklarn ta kendileridir. 91 phesiz ki kfretmi; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi ve bu durumda olduklar hlde de len u kiilerin hi birinden, yeryz dolusu altn onu fidye/kurtulmalk verseler bile asla kabul edilmeyecektir. te onlar, dayanlmaz azap kendileri iin olanlardr. Onlar iin yardmclardan da yoktur. (89/3, l-i mrn/87-91)
87,88

Necm: 490
Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcamadka asla iyi adamlk mertebesine eremezsiniz. Ve siz, her neyi balarsanz kesinlikle Allah, onu en iyi bilendir. (89/3, l-i mrn/92)
92

Necm: 491
Tevrt indirilmeden nce, srl'in/Yakb'un kendisine haram kld dnda, yiyeceklerin hepsi srloullar iin helal idi. De ki: Eer doru kimseler iseniz, hemen Tevrt' getirip de onu okuyun. Artk kim bundan sonra Allah'a kar yalan uydurursa, artk ite onlar yanl, kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir. 95 De ki: Allah doru sylemitir. yle ise ortak komaktan, Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmekten vaz geen biri olarak brhm'in dinine uyun. Ve o, ortak koanlardan deildi. (89/3, l-i mrn/93-95)
93,94

Necm: 492
phesiz, insanlar iin bereketli ve lemlere yol gsterme olarak konulan ilk ev, Mekke'dekidir. Onda apak almetler/gstergeler; brhm'in grev yapt yer [eitilip, yetitirilip ortak komaya kar ayakland yer] vardr. Ve oraya kim girerse gvende olmutur. Ve yoluna gc yeten herkesin Beyt'i/ilhiyat eitim merkezini kastetmesi, ilhiyat eitimi iin oraya gitmesi
96,97

Allah'n insanlar zerinde bir hakkdr. Kim de gerei rtbas ederse, bilsin ki, phesiz Allah btn lemlerden zengindir. (89/3, l-i mrn/96-97)

Necm: 493
De ki: Ey Kitap Ehli! Allah, yaptklarnza tank iken, niin Allah'n yetlerini rtp duruyorsunuz? 99 De ki: Ey Kitap Ehli! Siz tank olduunuz hlde niin Allah'n yolunu eri gstermeye yeltenerek inanan kimseleri Allah'n yolundan eviriyorsunuz? Allah yaptklarnza duyarsz deildir. (89/3, l-i mrn/98-99)
98

Necm: 494
Ey iman etmi kimseler! Kendilerine Kitap verilenlerden herhangi bir zmreye itaat ederseniz, imannzdan sonra sizi, kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler olarak dndrrler. 101 Size Allah'n yetleri okunup dururken ve O'nun Elisi de aranzda iken nasl olur da kfredersiniz; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddedip durursunuz? Kim de Allah'a smsk balanrsa, kesinlikle o, dosdoru klavuzlanmtr. 102 Ey iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girmi kiiler olmanz iin nasl koruma altna alnmanz gerekiyorsa kendinizi yle Allah'n korumas altna aln ve ancak mslimler olarak can verin. 103 Ve hep birlikte Allah'n ipine skca sarln/Allah'n ipi ile korunun, ayrlmayn ve Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn: Hani siz, birbirinize dmanlar idiniz de, Allah, kalpleriniz arasnda lfet oluturdu. Sonra da siz, O'nun nimeti sayesinde kardeler olmutunuz. Siz, bir ate ukurunun tam kenarnda idiniz de oradan sizi O kurtarmt. te Allah, klavuzlandnz doru yolu bulasnz diye almetlerini/ gstergelerini sizin iin byle ortaya koyar. 104 Ve iinizden hayra aran, herkese kabul gren iyi eyleri emreden, vahiy ve ortak akl ile ktl-irkinlii kabul edilen eyleri engelleyen bir nderli toplum bulunsun. Ve ite onlar, kurtulua erenlerin ta kendileridir. 105-107 Kendilerine apak deliller geldikten sonra paralanan ve ayrla den kimseler gibi de olmayn. te bunlar, birtakm yzlerin beyazlat, birtakm yzlerin siyahlat gnde byk bir azap kendileri iin olanlardr. Artk yzleri kararan kimselere: Siz inandktan sonra yeniden kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri mi oldunuz? yleyse, kfretmenizden; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmenizden dolay tadn cezay! Yzleri aaran kimseler de, biliniz ki, Allah'n rahmeti iindedirler. Onlar orada srekli kalanlardr. 108 Bunlar, Allah'n yetleridir. Biz, sana gerek olarak okuyoruz. Allah lemlere hibir hakszl, yanl yapmay istemez. 109 Ve gklerde ve yeryznde olan eyler Allah'ndr. Ve btn iler yalnzca Allah'a dndrlr. 110 Siz, insanlar iin karlm en hayrl mmetsiniz. Herkese iyi kabul edilen eyleri emreder, vahiy ve ortak akl ile ktl, irkinlii kabul edilen eyleri engeller ve Allah'a inanrsnz. Kitap Ehli de inansayd kendileri iin elbette daha hayrl olurdu. Onlarn bazlar mmindirler, pek ou da yoldan km kimsedirler. 111 Onlar size eziyetten baka bir zarar veremezler. Eer sizinle savarlarsa, size arkalarn dnp kaarlar. Sonra onlar, yardm olunmazlar.
100

Onlar nerede bulunurlarsa bulunsunlar, zerlerine alaklk damgas vurulmutur. Ve Allah'n szlemesine ve insanlarn szlemesine bal kalanlar hari onlar Allah'n hmna uradlar ve zerlerine de miskinlik vurulmutur. Bu, onlarn Allah'n yetlerini rtbas etmi olmalar ve haksz yere peygamberleri ldrmeleri sebebiyledir. Bu, isyan etmi ve snr da am olmalar nedeniyledir. 113,114 Hepsi bir deildirler. Kitap Ehli iinde doruluk zere bulunan bir nderli topluluk vardr ki onlar, gecenin saatlerinde boyun eip teslimiyet gstererek Allah'n yetlerini okurlar. Allah'a ve hiret gnne inanrlar, herkese iyi kabul edilen eyleri emrederler, herkese ktl kabul edilen eylerden vazgeirmeye alrlar, hayrlarda da birbirleriyle yarrlar. Ve ite onlar, iyi insanlardandrlar. 115 Ve onlar hayrdan ne ilerlerse asla saklanmayacaktr/ karlksz braklmayacaklardr. Ve Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri en iyi bilendir. 116 Kfirlerin; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden u kimselerin mallar ve ocuklar, Allah'n katnda, onlara asla bir fayda vermeyecektir. Ve ite onlar, ate ashbdrlar. Onlar orada srekli kalcdrlar. 117 Onlarn bu basit dnya hayatnda harcadklarnn durumu, irk komak sretiyle kendilerine hakszlk eden bir toplumun ekinlerine isabet edip de onlar deiime/ykma uratan, iinde kavurucu souu olan rzgrn durumu gibidir. Ve Allah, onlara hakszlk etmedi. Fakat onlar, irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlar. 118 Ey iman etmi kimseler! Kendi seviyenizde olmayanlardan srda/sk arkada edinmeyin. Onlar, size fenalk etmekten geri kalmazlar. Onlar, skntya dmenizi istediler. Kesinlikle kinleri azlarndan da vurmutur. Gslerinde gizledikleri eyler de daha byktr. Eer siz, aklnz kullanacaksanz, Biz, sizin iin yetleri/almetleri/gstergeleri kesinlikle aa koymuuzdur. 119 te siz yle kimselersiniz ki onlar seversiniz, oysa onlar sizi sevmezler, siz kitabn hepsine inanrsnz, onlarsa sizinle bulutuklar zaman nandk derler, babaa kaldklar zaman da size olan kinlerinden dolay parmaklarnn ularn srrlar. De ki: Kininizle ln/ geberin! phesiz ki Allah, gslerin zn/gnlleri en iyi bilendir. 120 Size bir iyilik dokunsa fenalarna gider ve eer size bir ktlk isabet etse onunla sevinirler. Ve eer sabreder ve Allah'n korumas altna girerseniz, onlarn hileleri size hibir ekilde zarar vermez. phesiz Allah onlar kendi yaptklar eylerle kuatmtr. (89/3, l-i mrn/100-120)

112

Necm: 495354
Ve hani sen, sabah erkenden mminleri sava mevzilerine yerletirmek iin ehlinden ayrlmtn. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 122O zaman sizden iki grup, Allah kendilerinin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn olmasna ramen bozulmaya yz tutmutu. Artk inananlar, yalnzca Allah'a iin sonucunu havale etsinler! 123-127 Ve andolsun, sizler gsz iken, Allah, kendinize verilen nimetlerin karln dersiniz diye size Bedir'de yardm etti: Hani sen inananlara, Rabbinizin, indirilen/ hull ettirilen bin haberci yetle size yardm etmesi size yetmez mi? diyordun. Eer sabreder ve Allah'n korumas altna girerseniz, evet sizi Rabbiniz destekler. Ve eer onlar, anszn zerinize gelseler, Rabbiniz size iaretlenmi /eiten/ gnderilmi be bin haberci yetle yardm eder. Ve Allah, bu yardm size srf bir mjde olsun ve kalpleriniz bununla yatsn diye yapt. Ve bu yardm, srf Allah,
121

354 Burada (121-122, 140-144, 155-157, 165-168. yetler,) Uhud sava'nn nedenleri ve sonular ile ilgili ksa bilgiler verilir. Konuya dair ansiklopedik dzeyde bilgi yararl olur.

kfirlerden; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan kimselerden bir ksmnn kkn kessin yahut onlar perian etsin de kaybeden kimseler olarak dnp gitsinler diye, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan ve en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah katndandr. yleyse Allah'n korumas altna girin. 128 Bu iten sana hibir ey yoktur. Allah, ya onlarn tevbesini kabul eder yahut onlara azap eder. Artk, phesiz onlar yanl; kendi zararlarna i yapanlardr. 129 Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler Allah'ndr. O, dilediini balar, dilediine azap eder. Ve Allah, ok balayan, ok merhamet edendir. (89/3, l-i mrn/121-129)

Necm: 496
Ey iman etmi kimseler! Kat kat artrlm olarak ribay [emeksiz, hizmetsiz, risksiz kazanc] yemeyin. Kurtulua ermeniz iin Allah'n korumas altna girin. 131Kfirler; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimseler iin hazrlanm olan ateten de saknn. 132Merhamet olunmanz iin Allah'a ve Eli'ye itaat edin. 133-135 Ve Rabbinizden balanmaya, bollukta ve darlkta Allah yolunda harcama yapan, fkelerini yutan, insanlar affeden, irkin bir hayszlk iledikleri ya da kendi kendilerine hakszlk ettikleri zaman, Allah' hatrlayp hemen gnahlarndan dolay balanma isteyen, Allah'tan baka gnahlar balayan kimdir? yaptklar kt eylerde bile bile srar etmeyen, Allah'n korumas altna girmi kiiler iin hazrlanm eni gklerle yer kadar olan cennete kouun. Ve Allah, iyilik, gzellik retenleri sever. 136 te bunlarn karl, Rablerinden balanma ve iinde sonsuza dek kalacaklar altndan rmaklar akan cennetlerdir. Yapp edenlerin karl/dl ne gzeldir! 137 Kesinlikle sizden nce uygulamalar gelip geti. Hadi, yeryznde gezin de yalanlayclarn kbetinin nasl olduunu bir grn. 138 Bu emirler, insanlar iin bir aklama ve Allah'n korumas altna girmi kiiler iin bir yol gsterme ve bir ttr. 139 Ve gevemeyin, zlmeyin! Ve eer inananlar iseniz, en stn olan sizsiniz. 140,141 Eer size bir yara demise, o topluma da benzeri bir yara dokunmutu. Ve ite o gnler; Biz onlar, Allah'n sizden iman eden kimseleri bilmesi ve sizden hitler edinmesi, Allah'n iman eden kimseleri arndrmas, kfirleri; Kendisinin ilhln, rabliini bilerek reddedenleri de mahvetmesi iin insanlar arasnda dndrr dururuz. Ve Allah, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar sevmez. 142 Yoksa Allah, iinizden aba harcayanlar bildirmeden, sabredenleri de bildirmeden cennete gireceinizi mi sandnz? 143 Andolsun ki siz lmle karlamadan nce onu arzuluyordunuz. te bakp duruyorken onu gerekten grdnz. 144 Ve Muhammed, ancak bir elidir. Kesinlikle o'ndan nce eliler gelip gemitir. imdi eer o lr veya ldrlrse gerisin geriye mi dneceksiniz? Kim ki de geri dnerse, bilsin ki Allah'a hibir ekilde zarar veremez. Ve Allah, sahip olduu nimetlerin karln deyenleri karlklandracaktr. 145 Ve herkes sadece Allah'n bilgisiyle vakitlendirilmi bir yazg olarak lr. Ve kim dnya karln dilerse, kendisine ondan veririz. Kim de hiret karln isterse ona da ondan veririz. Ve Biz, sahip olduu nimetlerin karln deyenleri karlklandracaz. 146 Nice peygamberler de vard ki kendileriyle beraber birok Allah erleri savatlar; Allah yolunda kendilerine isabet eden eylerden gevemediler, zaafa dmediler ve boyun emediler. Ve Allah, sabredenleri sever.
130

Onlarn szleri de sadece: Rabbimiz! Bizim gnahlarmz ve ilerimizdeki arlklarmz bala ve ayaklarmz sabitle, kfirler; Senin ilhln, rabliini bilerek reddedenler toplumuna kar bize yardm et! idi. 148 Bu yzden Allah, onlara dnya karln ve hiret karlnn gzelliini verdi. Ve Allah, gzelletirenleri-iyiletirenleri sever. 149 Ey iman etmi kimseler! Eer siz kfirlere; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimselere uyarsanz, onlar sizi topuklarnz stnde gerisin geriye evirirler de siz kaybedenlerden oluverirsiniz. 150 Aslnda Allah, sizin yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnzdr. Ve O, yardm edenlerin en hayrlsdr. 151 Biz, Allah'n, hakknda hibir delil indirmedii eyleri O'na ortak komalarndan dolay, kfirlerin; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kimselerin kalplerine korku salacaz. Onlarn varacaklar yer Ate'tir. irk koarak yanl, kendi zararlarna i yapanlarn barna da ne ktdr! 152 Ve siz, Allah'n bilgisi ile dmanlarnz dorarken Allah, size olan vaadini doru olarak gerekletirdi. Allah, size sevdiiniz eyleri gsterdikten sonra zaafa dtnz, o i hakknda ekitiniz ve isyan ettiniz. Sizden kimi dnyay istiyordu, kiminiz de hireti istiyordu. Sonra Allah sizi, denemek iin onlardan geri evirdi ve kesinlikle sizi balad. Ve Allah, mminlere kar ok armaan sahibidir. 153 Ve hani siz yukar kayordunuz hi kimseye bakmyordunuz. Eli de tenizden sizi aryordu. Bundan dolay Allah, elinizden gidene ve kendinize isabet edene zlmeyesiniz diye size keder stne keder ile karlk verdi. Allah, yaptklarnza haberdardr. 154 Sonra Allah, o kederin ardndan zerinize bir gven, sizden bir grubu rtp bryen bir uyku indirdi. Bir grup da nefislerinin sevdasna dt; Allah'a kar gerek d cahiliyet zann olarak, zan retiyorlard. Onlar, Bu iten bize bir ey var m? diyorlard. De ki: Btn i Allah'a aittir. Onlar, sana aklamayacaklar eyleri ilerinde saklyorlard. Onlar, Bize bu iten bir ey olsayd burada ldrlmezdik diyorlard. De ki: Eer siz, evlerinizde olsaydnz bile, zerlerine ldrlme yazlm olanlar kesinlikle yan gelip yatacaklar [ldrlecekleri] yerlere kp gidecekti. Ve o, Allah'n gslerinizdekini snamas ve kalplerinizdekini temizlemesi iindir. Ve Allah, gslerinizdekini ok iyi bilendir. 155 phesiz iki toplumun karlat gn, sizden yz evirip giden kimseler, eytan onlarn kazandklar eylerin acsyla ayaklarn kaydrmak istedi. Yine de Allah, onlar kesinlikle affetti. phesiz Allah, ok balayandr, ok yumuak davranandr. 156 Ey iman etmi kiiler! Allah'n ilhln, rabliini tanmayan ve yeryznde dolaan yahut gazaya kan kardeleri iin Yanmzda olsalard lmezlerdi, ldrlmezlerdi diyen u kiiler gibi olmayn. Kesinlikle Allah, bunu, onlarn kalplerinde bir yara yapacaktr. Ve Allah, hayat verir ve ldrr. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir. 157 Eer Allah yolunda ldrlr veya lrseniz de, Allah'tan bir balanma ve rahmet, kesinlikle onlarn topladklarndan daha hayrldr. 158Andolsun, lseniz veya ldrlseniz de kesinlikle Allah'a toplanacaksnz. 159 te sen, srf Allah'n rahmeti sebebiyle onlara kar yumuak davrandn. Eer kaba, kat yrekli olsaydn, onlar senin etrafndan dalp giderlerdi. Artk onlar bala, onlar iin balanma dile. lerde onlara da dan, bir kere de azmettin mi, artk Allah'a iin sonucunu havale et. phesiz Allah, iin sonucunu Kendisine havale edenleri sever. 160 Allah size yardm ederse, sizi yenecek hi kimse yoktur. Eer sizi yardmsz brakrsa, artk ondan sonra size kim yardm edebilir? yleyse mminler sadece Allah'a, iin sonucunu havale etsinler.

147

Ve hibir peygamber iin, hyanet olur ey deildir. Ve kim ihanette bulunursa kymet gn hainlik ettii ey ile gelir. Sonra da herkese kazandnn karl tastamam denir. Ve onlar, hakszla uramazlar. 162 Peki, Allah'n rzasna uyan kimse, Allah'n hmna urayan ve varaca yer cehennem olan kimse gibi midir? O, ne kt dn yeridir! 163 Onlar, Allah nezdinde derece derecedirler. Allah, onlarn yaptklarn en iyi grendir. 164 Andolsun ki Allah, mminlere kendilerinden, onlara Kendi yetlerini okuyan, onlar arndran ve onlara kitap ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri reten bir peygamber gndermekle byk bir iyilikte bulunmutur. Oysa onlar, daha nce apak bir sapklk iinde idiler. 165 ki katn isabet ettirdiiniz bir musibet, kendinize isabet edince mi, Bu hezimet nereden!? dediniz. De ki: Banza gelen bu hezimet, kendi nezdinizdendir. phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir. 166-168 ki topluluun karlat gnde size dokunan eyler de Allah'n izniyledir/ bilgisiyledir. Ve mminleri bilsin ve mnfklk yapan kimseleri kendileri oturup dururken kardeleri iin: Eer bize itaat etselerdi ldrlmezlerdi diyen kimseleri bilsin diyedir. Ve onlara: Geliniz, Allah yolunda savanz veya savunma yapnz denilmiti. Onlar: Biz, sava bilseydik kesinlikle size uyardk dediler. Onlar o gn, imandan ok Allah'n ilhln, rabliini rmeye yakndlar. Onlar, kalplerinde olmayan eyleri azlaryla sylyorlar. Allah, gizledikleri eyleri daha iyi bilendir. De ki: Eer doru kimseler iseniz, haydi kendinizden lm uzaklatrnz. 169-171 Allah yolunda ldrlenleri de sakn ller sanma. Tam tersi onlar diridirler, Allah'n armaanlarndan verdii eylerle sevinli olarak Rableri katnda rzklanmaktadrlar. Arkalarndan kendilerine henz ulamayan kimselere, kendileri iin hibir korku olmayacan ve zlmeyeceklerini mjdelemek isterler. Onlar, Allah'tan bir nimeti, armaan ve Allah'n phesiz, mminlerin ecrini kaybetmeyeceini mjdelemek isterler. 172,173 Kendilerine yara dokunduktan sonra Allah ve Eli'nin davetine katlan kimseler; insanlar kendilerine: phesiz insanlar size kar birlik oldular, onlardan rperin dediklerinde, bunun, kendilerini inan ynnden artrd ve: Allah bize yeter. O, ne gzel tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayandr! diyen kimseler; onlardan iyiletiren, gzelletiren ve Allah'n korumas altna girmi kimselere byk bir dl vardr. 174 Sonra da onlar, kendilerine hibir ktlk dokunmadan Allah'n nimeti ve armaanyla geri dndler ve Allah'n rzasna uydular. Ve Allah, ok byk ltfun sahibidir. 175 phesiz ki o eytan/kt niyetli insan, kendi yaknlarn korkutur. Onlardan korkmayn, eer mmin iseniz Benden korkun. 176 Kfrde Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmekte yaran u kiiler de seni zmesin. Onlar, Allah'a hibir ekilde asla zarar vermezler. Allah onlara hirette herhangi bir pay vermemeyi istiyor. Ve onlar iin ok byk bir azap vardr. (89/3, l-i mrn/130-176)

161

Necm: 497
phesiz iman karlnda kfr; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmeyi satn alan kimseler, Allah'a hibir ekilde asla zarar vermezler. Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr. 178 Allah'n ilhln rabliini tanmayan u kimseler, phesiz Bizim kendilerine sre tanymzn, kendileri iin hayrl olduunu sanmasnlar. phesiz Biz, onlara daha ok gnaha girsinler diye sre tanyoruz. Ve onlar iin alaltc bir azap vardr.
177

Allah, murdar olan temiz olandan ayrt edinceye kadar mminleri, sizin kendisi zerinde bulunduunuz ey zerinde brakacak deildir. Allah sizleri grlmeyen, duyulmayan, sezilmeyen, gemi, gelecek zerine bilgilenen biri yapacak da deildir. Velkin Allah, elilerinden dilediini seer. yleyse Allah'a ve Elisi'ne iman edin. Ve eer iman eder ve Allah'n korumas altna girerseniz, ite o zaman sizin iin ok byk bir karlk vardr. 180 Ve Allah'n, kendilerine fazlndan verdii nimetlere kar cimrilik edenler, bunun kendileri iin hayrl olduunu sanmasnlar. Tam tersi o kendileri iin zarardr. Cimrilik ettikleri ey, kymet gnnde boyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras yalnzca Allah'a aittir. Ve Allah, yaptklarnza bilgi sahibidir. (89/3, l-i mrn/177-180)

179

Necm: 498
Allah, phesiz Allah fakirdir, biz zenginiz diyen kimselerin szn kesinlikle duydu. Onlarn syledikleri eyleri ve peygamberleri haksz yere ldrmelerini yazacaz. Ve Biz: Tadn o yakcnn azabn! Bu, kendi ellerinizin nden gnderdiklerinin karldr diyeceiz. Ve phesiz Allah, kullara asla hakszlk eden biri deildir. 183Allah fakir, biz zenginiz diyenler, Atein yiyecei bir kurban bize getirmedike hibir eliye iman etmeyeceimize dair Allah, bize kesinlikle ahitte bulundu diye samalayan kimselerdir. De ki: Kesinlikle benden nce, size kimi eliler ak belgelerle ve sizin dediiniz eyle geldiler de, peki, eer doru kimseler iseniz onlar niin ldrdnz? 184 Eer imdi seni yalanladlarsa, bil ki senden nce ak deliller, sayfalar ve aydnlatc kitap ile gelen eliler de yalanlanmt. (89/3, l-i mrn/181-184)
181,182

Necm: 499
Her benlii olan varlk, lm tadcdr. Ve phesiz kymet gn ecirleriniz size eksiksiz verilecektir. Kim ateten uzaklatrlp cennete girdirilirse bilsin ki o, gerekten kurtulua ermitir. Ve basit dnya hayat, aldatc bir yararlanmadan baka bir ey deildir. 186 Hi kukusuz siz, mallarnz ve canlarnz konusunda ypranacaksnz/imtihan olunacaksnz. Sizden nce kendilerine Kitap verilen kimselerden ve ortak koan kimselerden birok eza; can sk, sinir bozucu eyler de iiteceksiniz. Eer sabreder ve Allah'n korumas altna girerseniz, phesiz ite bu azmi gerektiren ilerdendir. (89/3, l-i mrn/185-186)
185

Necm: 500
Ve hani Allah, kendilerine Kitap verilen kimselerden salam szn almt: Kitab kesinlikle insanlarn nne apak koyacaksnz, onu gizlemeyeceksiniz. Onlar ise bunu srtlarnn tesine attlar ve onu az bir bedel karl sattlar. te, satn aldklar eyler ne ktdr! (89/3, l-i mrn/187)
187

Necm: 501
O yaptklar eylerle sevinen ve yapmadklar eylerle de vlmek isteyenleri sakn hesaba katma! Onlarn azaptan kurtulacak bir yerde olacaklarn da sanma! Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr. 189 Gklerin ve yeryznn ynetimi Allah'ndr. Ve Allah her eye en iyi g yetirendir. (89/3, l-i mrn/188-189)
188

Necm: 502
Gklerin ve yeryznn oluturuluunda, gecenin ve gndzn ardarda geliinde, elbette, ayaktayken, otururken ve yanlar zerine yatarken Allah' anan; gklerin ve yerin oluturuluu zerinde: Rabbimiz! Sen, bunu bo yere oluturmadn, Sen, tm noksanlklardan arnksn. Artk bizi Ate'in azabndan koru! Rabbimiz! phesiz Sen, kimi o atee girdirirsen artk onu kesinlikle rezil etmisindir. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin yardmclardan da hi kimse yoktur. Rabbimiz! phesiz ki biz, Rabbinize inann! diye aran bir nidacy duyduk ve hemen inandk. Rabbimiz! Artk bizim gnahlarmz bala, ktlklerimizi rt ve bizi iyi adamlar ile birlikte, gemite yaptklarmz ve yapmamz gerekirken yapmadklarmz bir bir hatrlattr/ldr. Rabbimiz! Ve bize, elilerin zerine vaat ettiin eyleri ver, kymet gn bizi rezil etme. phesiz Sen, verdiin szden dnmezsin diye iyiden iyiye dnen kavrama yetenekleri olanlar iin nice almetler/gstergeler vardr. 195 Bunun zerine Rableri onlara karlk verdi: phesiz Ben, sizden erkek olsun, kadn olsun ki hepiniz aynsnzdr alann amelini kaybetmem. O nedenle, g edenler, yurtlarndan karlanlar, Benim yolumda eziyet edilenler, savaanlar ve ldrlenler; elbette onlardan ktlklerini rteceim ve Allah katndan bir sevap olarak, onlar altndan rmaklar akan cennetlere koyacam. Ve Allah, sevabn gzeli Kendi katnda olandr. (89/3, l-i mrn/190-195)
190-194

Necm: 503
Kfirlerin; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddetmi olan u kiilerin beldelerde dolamalar, ok az bir kazanm, sakn seni aldatmasn. Sonra onlarn varacaklar yer cehennemdir ve o, ne kt bir yataktr! 198 Ama, Rablerinin korumas altna girmi kiilere gelince, onlar iin, Allah katndan bir yolcu ikram olarak, altlarndan rmaklar akan, iinde temelli kalacaklar cennetler vardr. Ve Allah katndaki, iyi adamlar iin daha iyidir. 199 phesiz ki Kitap Ehlinden, Allah'a inananlar, size indirilene ve kendilerine indirilene Allah'a samimiyetle sayg duyanlar olarak inananlar da vardr. Onlar, Allah'n yetlerini az bir deere deimezler. te onlar, cretleri Rableri katnda olanlardr. phesiz Allah, hesab abuk grendir. 200 Ey iman etmi kimseler! Kurtulmanz, baar kazanmanz iin sabredin ve birbirinizin sabrl olmasn salayn, birbirinize balann ve Allah'n korumas altna girin. (89/3, l-i mrn/196-200)
196,197

AHZB SRES
MEDNE DNEM

Necm: 504
Ey Peygamber! Allah'n korumas altna gir, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere ve mnfklara da itaat etme. phesiz Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. 2 Ve Rabbinden sana vahyedilen eylere uy. phesiz Allah, sizin ne yapp durduunuza oka bilgi sahibidir. 3 Ve Allah'a iin sonucunu havale et, tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Allah yeter. (90/33, Ahzb/1-3)
1

Necm: 505
Allah, bir er kiinin gs boluu iinde iki kalp yapmad; insan hem mmin hem kfir olmaz, mutlaka bundan biridir. Ve Zharda bulunduunuz;355 kendilerini annelerinize benzeterek yemin konusu yaptnz elerinizi de sizin anneleriniz olarak kabul etmedi. Evltlklarnz da sizin z ocuklarnz saymad. Bu, sizin aznzla sylemenizdir. Allah ise hakk syler. Ve Yol'a klavuzlar. 5 Evltlklar kendi babalarna nisbet ederek arn; bu, Allah katnda daha hakkaniyetlidir. Artk, eer babalarn bilmiyorsanz artk onlar, dinde sizin kardeleriniz ve szlemeyle yaknlk kurduklarnzdr. Kalplerinizin kast gstererek yaptklar; bilinli, planl- programl yaptnz eyler dnda hata olarak yaptklarnzda ise, sizin iin bir vebal yoktur. Ve Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. (90/33, Ahzb/4-5)
4

Necm: 506
Peygamber, mminlere kendi nefislerinden daha yakn, Peygamber'in eleri, mminlerin analardr. Ve akrabalar, Allah'n yazgsnda hepsi ayn derecededir, koruyucu, yaknlarnza herkese kabul gren davran yapmanz dnda mminlerden ve muhacirlerden daha nceliklidirler. Bu, Kitap'ta yazlmtr. (90/33, Ahzb/6)
6

Necm: 507
Ve hani Biz, doru kimselere doruluklarndan sormak iin peygamberlerden; Nh'tan, brhm'den, Ms'dan ve Meryem olu s'dan kesin szlerini almtk. Senden de kesin sz aldk. Biz, onlardan ar bir kesin sz aldk. Ve Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin ac verecek bir azab hazrlad. (90/33, Ahzb/7-8)
7,8

355

Bu yetle, Arap chil rfndeki bir uygulama [zhar] ortadan kaldrlmaktadr. Arap rfne gre bir erkek, karsnn herhangi bir davranna kzd zaman, ona, Sen bana anamn srt gibisin derdi. Bunun zerine aralarndaki aile balar kopmasa bile hell kabul edilmezdi. Ancak tam anlamyla boanm da saylmad iin kadn, baka bir yol seemez, ileye mahkum olurdu. Buna Mcdele/1-4'de (641. necm) deinilmitir.

Necm: 508356
Ey iman etmi kimseler! Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn. Hani size ordular gelmiti de Biz, onlarn zerlerine bir rzgr ve sizin grmediiniz ordular gndermitik. Ve Allah, ilemi olduklarnz ok iyi grendir. 10 Hani onlar, st tarafnzdan ve sizden daha aadan size gelmilerdi. Ve hani gzler kaymt, yrekler grtlaklara ulamt. Ve siz Allah hakknda zan yaptka zan yapyordunuz. 11 te burada mminler ypratlmak sretiyle imtihan edilmi ve ok iddetli bir sarsnt ile sarslmlard. 12 Ve o vakit mnfklar ve kalplerinde bir hastalk bulunanlar: Allah ve Elisi bize bir aldantan baka bir vaat yapmam diyorlard. 13 Ve hani bunlardan bir grup: Ey Yesrib/Medne halk! Sizin iin duracak yer yok, hemen dnn diyorlard. Onlardan bir ksm da, Evlerimiz gerekten savunmaszdr diyerek Peygamber'den izin istiyorlard. Hlbuki evleri savunmasz deildi. Onlar, sadece kamak istiyorlard. 14 Eer onlarn zerine, evlerinin her bir bucandan girilseydi, sonra da sosyal yangn karmalar istenilseydi, kesinlikle bunu yerine getirirlerdi. Buna fazla da beklemezlerdi. 15 Ve hi kukusuz onlar, bundan nce, arkalarn dnp kamayacaklarna Allah'a yeminle kesin sz vermilerdi. Ve Allah'n ahdi/Allah'a kar verilen szler sorumluluk getirir. 16 De ki: Eer lmekten veya ldrmekten kayorsanz, kamak hibir zaman size yarar salamaz. Ve o zaman sadece, ok az bir ey kazandrlrsnz. 17 De ki: Eer Allah, size bir ktlk dilediyse veya size bir rahmet dilediyse, sizi Allah'tan kim korur? Hem onlar kendilerine Allah'n astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn bulamazlar, bir yardmc da. 18,19 phesiz Allah, sizden o engelleyenleri, savsaklayanlar ve sizi kskanarak, kardelerine: Bize gelin! diyenleri biliyor. Ve onlar, skntya ancak, pek az geliyorlar. Derken o korku gelince, sen onlar, lmden baygnlk sarm kimse gibi gzleri dnerek sana bakyorlarken grdn. Sonra o korku gidince, iyilie kskanlk ederek size keskin keskin diller syrdlar. te bunlar iman etmediler de Allah amellerini boa kard. Ve bu, Allah zerine ok kolaydr. 20 Onlar, birleik dman birliklerini gitmedi sanyorlard. Eer dman birlikleri gelecek olursa, lde bedevi Araplar iinde yer alp sizin haberlerinizden sormay isterler. Ve eer onlar iinizde olsalard ancak pek az savarlard. 21 Andolsun ki Allah Elisi'nde, sizin; Allah' ve son gn uman ve Allah' oka anan kimseler iin gzel bir rnek vardr. 22 Mminler, birleik dman birliklerini grdkleri zaman da: te bu, Allah'n ve Elisi'nin bize vaat ettii eydir. Allah ve Elisi doru syledi dediler. Bu, onlara sadece iman ve gvenlik salamada art salad. 23,24 Mminlerden yle kimseler vardr ki, Allah'a, imanlar gerei yapmalar gereken eylere sadakat gsterdiler. te onlardan kimisi adan gerekletiren/ cann veren kimsedir, kimi de bekleyen kimsedir. Onlar, Allah'n doru kimseleri doruluklar sebebiyle dllendirecei, dilerse mnfklara da azap edecei veya tevbe nasip edecei iin, zgrce davranp davranlarnda deiiklik yapmadlar. phesiz Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir.
9

356

Bu yetler, H. 5. ylda meydana gelen Hendek sava'na deinmektedir. Bedir savanda olduu gibi bu savata da Allah ak mucizeler yaratmtr. Bu pasajda, Hendek ve Ben Kurayza savalarnn baz sahnelerine deinilmitir. Hem pasaj doru anlamak, hem de olayn ayrntlarn renmek asndan Hendek sava ile ilgili ansiklopedik bilgi sahibi olunmas ok iyi olur. Ahzb, hizipler [kart gruplar, partiler] demek olup bununla, Mslmanlarla savamak iin birleen Mekke, Gatafan, Ben Kurayza ve dier Arap kabileleri (birleik mrik gruplar) kastedilmitir.

Ve Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiileri herhangi bir hayra ulamadan kinleriyle geri evirdi. Ve Allah, mminlere savata kfi geldi. Ve Allah ok gldr, mutlak stn olandr. 26,27 Hem de Allah, Kitap Ehlinden kfirlerle yardmlaanlar kalelerinden indirdi. Ve kalplerine korku sald: Siz onlarn bir ksmn katlediyordunuz, bir ksmn da esir alyordunuz. Ve Allah, onlarn arazilerine, yurtlarna, mallarna ve henz ayak basmadnz bir yere sizi son sahip yapt. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. (90/33, Ahzb/9-27)

25

Necm: 509
Ey Peygamber! Elerine syle: Eer siz basit dnya hayatn ve onun ssl ekiciliini istiyorsanz, gelin size boanma bedeli deyeyim ve gzel bir salma tarzyla sizi salvereyim. Eer siz Allah', Elisi'ni ve son yurdu istiyorsanz, artk hi phesiz Allah, sizden iyiletirenlergzelletirenler iin ok byk bir ecir hazrlamtr. 30,31 Ey Peygamber'in kadnlar! Sizden kim ak, bir irkin utanmazlkta bulunursa, suun cezas iki kat olarak artrlr. Bu da Allah'a gre pek kolaydr. Sizden kim de Allah'a ve Elisi'ne srekli saygda bulunursa ve slihi ilerse, ona da ecrini iki kere veririz. Ve Biz ona stn bir rzk da hazrlamzdr. 32-34 Ey Peygamber'in kadnlar! Siz kadnlardan herhangi biri deilsiniz; eer Allah'n korumas altna giriyorsanz, artk sz ekicilikle sylemeyin ki sonra kalbinde hastalk bulunan kimse tamah eder. Sz rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde syleyin. Evlerinizde vakarl olun, ilk cahiliyet gsterii hlinde gsteri yapmayn, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun-ayakta tutun], zekt/vergiyi verin, Allah'a ve Elisi'ne itaat edin. Ey ehli beyt! Gerekten Allah, sizden kiri gidermek ve sizi temizlemek ister. Ve evlerinizde okunmakta olan Allah'n yetlerini ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri hatrlayn. Hi phesiz Allah, ok ltfedicidir, gizliyi bilendir, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir. (90/33, Ahzb/28-34)
28,29

Necm: 510
phe yok ki slm dinine giren erkekler ve slm dinine giren kadnlar, mmin erkekler ve mmin kadnlar, saygda duran erkekler ve saygda duran kadnlar, doru erkekler ve doru kadnlar, sabreden erkekler ve sabreden kadnlar, huulu erkekler ve huulu kadnlar, sadaka veren erkekler ve sadaka veren kadnlar, oru tutan erkekler ve oru tutan kadnlar, rzlarn muhafaza eden erkekler ve rzlarn muhafaza eden kadnlar, Allah' ok anan erkekler ve Allah' ok anan kadnlar; Allah, onlar iin bir balanma ve ok byk bir dl hazrlamtr. (90/33, Ahzb/35)
35

Necm: 511
Ve Allah ve Elisi bir ite hkm verdiklerinde, hibir mmin erkek ve mmin kadn iin kendi ilerinde serbestlik yoktur. Ve kim Allah'a ve Elisi'ne isyan ederse o, ak bir sapklkla sapmtr. 37 Hani sen, Allah'n kendisine nimet verdii ve senin de kendisine nimet verdiin kiiye: Eini yannda tut ve Allah'n korumas altna gir! diyordun da insanlardan ekinerek Allah'n aa vuraca eyi kendi iinde sakl tutuyordun. Oysa Allah, Kendisine saygyla, sevgiyle,
36

bilgiyle rperti duymana ok daha lykt. Artk Zeyd,357 Zeyneb'ten ilikisini kesince, Biz Zeyneb'i seninle evlendirdik. Ki bylelikle evlatlklarnn kendilerinden ilikilerini kestikleri zaman, evlatlklardan ayrlan kadnla evlenme konusunda mminler zerine bir glk olmasn. Allah'n emri yerine getirilmitir. 38,39 Allah'n kendisine farz kld eyde Peygamber zerine, daha nce gelip geen kimselerde; Allah'n verdii elilik grevini tebli eden, O'na saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan ve Allah'tan baka kimseye saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duymayan kimselerle ilgili Allah'n uygulamas olarak bir glk yoktur. Allah'n emri, ayarlanm, belirlenmi bir kaderdir. Hesap grc olarak Allah yeter. 40 Muhammed, sizin er kiilerinizden hi birinin babas deildir. Ancak O, Allah'n elisi ve peygamberlerin sonuncusudur.358 Ve Allah, her eyi en iyi bilendir. (90/33, Ahzb/36-40)

Necm: 512
Ey iman eden kiiler! Allah' annz, oka anmak olmak zere ann. Ve O'nu her zaman noksan sfatlardan arndrn. 43,44 O, sizleri karanlklardan aydnla karmak iin size destek verendir. O'nun doadaki gleri/ indirdii haberci yetleri destek verirler. Ve O, mminlere ok merhametlidir. O'na kavuacaklar gn onlarn selmlamalar, Selmdr. Allah, da onlar iin saygn bir dl hazrlamtr. (90/33, Ahzb/41-44)
41,42

Necm: 513
Ey Peygamber! phesiz Biz, seni, bir hit, bir mjdeci, bir uyarc, Kendi izniyle/ bilgisiyle Allah'a bir daveti ve k saan bir kandil olarak gnderdik/eli yaptk. Sen de inananlara, phesiz kendileri iin Allah'tan byk bir armaan olduunu mjdele. Kfirlere; Allah'n ilhln, rabliini bilerek reddeden kimselere ve mnfklara itaat etme, onlarn verdii
45-48

357

358

Zeyd, Kelb kabilesindendir. ocuk yata kabile savalarnda esir alnp Ukaz pazarnda kle olarak satld. Hatice'nin yeenlerinden Hkim b. Hizm Zeyd'i satn alp Mekke'ye getirdi ve halasna hediye etti. Raslullah Hatice ile evlendiinde Zeyd'i einin hizmetinde buldu. yi davranlarndan ve hlinden holand iin onu einden istedi. Bylece bu ansl ocuk bir ka yl sonra kendisine peygamberlik verilecek olan bu mkemmel insann hizmetine girdi. Zeyd o srada 15 yandayd. Sonralar babas ve amcas onun Mekke'de olduunu rendiklerinde, Muhammed'e geldiler ve fidye karl oullarn geri almak istediler. Muhammed, ocua soracam; sizinle mi gidecek, yoksa benimle mi kalacak, buna kendisi karar verecek. Eer benimle kalmay tercih ederse, ben benimle kalmay seen birini geri gndermem dedi. Onlar da, buna raz oldular. Zeyd Raslullah'n yannda kalmay tercih etti. Muhammed hemen Zeyd'i azat etti ve Kabe'de bir grup Kureyli nnde, hit olun, u andan itibaren Zeyd benim olumdur. Ben ona vrisim, o da bana vristir diye ilan edip Zeydi evlat edindi. Bundan sonra o, Zeyd b. Muhammed diye arlmaya baland. Tm bunlar Muhammed'e peygamberlik gelmeden nce olmutu. Daha sonra Muhammed elilik ile grevlendirilince o'na inanan ilk drt kiiden biri oldu. Zeyd o sralarda 30 yandayd ve 15 yl boyunca Raslullah'a hizmet etmiti. H. 4. ylda Raslullah onu halasnn kz Zeyneb'le evlendirdi. Kurn' koruyarak, korutarak bundan sonra yeni bir kitap indirmeyecektir. Yeni bir kitap indirilmeyeceine gre, yeni bir eli de gnderilmeyecektir demektir.

Allah, Muahammed'i (a.s) son peygamber yapm ve bylece eli gnderme uygulamasna son vermitir. Ancak elinin grevi olan, uyar, mjdeleme, t verme, marfu emretme, mnkerden nehyetme grevlerini, Bakara/143 (421. necm), l-i mrn/104, 110 (494. necm) ve Hacc/78'den (638. necm ) aka anlalaca zere bu mmete vermitir.

eziyetleri brak, nemseme. Ve sen, Allah'a iin sonucunu havale et. Ve tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak Allah yeter. (90/33, Ahzb/45-48)

Necm: 514
Ey iman etmi kimseler! Mmin kadnlar nikh edip, sonra onlara dokunmadan boadnz zaman, artk sizin iin zerlerinde sayacanz bir bekleme sresi yoktur. Derhal onlar kazanlandrn ve onlar gzel bir ekilde salverin. (90/33, Ahzb/49)
49

Necm: 515
Ey Peygamber! phesiz Biz, mehirlerini359 verdiin elerini, Allah'n ganimet olarak sana verdiklerinden, szleme ile malik olduunu/sava esirlerinden himayene verilmi bayanlar, amcann, halann, daynn ve teyzenin kzlarndan seninle birlikte hicret etmi olanlar ve kendisini Peygamber'e hibe eden Peygamber'in de nikhlamak istedii Mslman kadn mminlerin seviyesinden aa olmak zere ve sadece sana zg olarak sana helal kldk. Biz kendi eleri ve szlemelerinin malik olduklar eyler 360 konusunda senin dndaki mminlere neyi farz kldmz kesinlikle bildik, daha nce akladk. Bu durum; sana zg olarak getirilen ok elilik ve dier zel maddeler, senin iin bir glk olmasn diyedir. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 51 Onlardan dilediini geri brakr, dilediini de yanna alabilirsin. Ayrldklarndan, istek duyduklarna dnmende artk senin iin bir saknca yoktur. Onlarn gzlerinin aydnlanp hzne kaplmamalarna ve kendilerine verdiinle hepsinin honut olmalarna en yakn olan budur. Allah, kalplerinizde olan bilmektedir. Allah, her eyi bilendir, ok yumuak davranandr. 52 Bundan sonra kadnlar ve bunlar baka kadnlar ile deitirmek gzellikleri houna gitse bile sana helal olmaz. Ancak yemininin malik olduu/harp esiri olup da senin himayene verilen baka; onu nikhlayabilirsin. Allah, her eyi gzetleyip denetleyendir. (90/33, Ahzb/50-52)
50

Necm: 516
Ey iman eden kimseler! Peygamber'in evlerine sadece vaktine bakmaksznyemee izin verilince girin. Ama arldnz vakit hemen girin. Artk yemei yediinizde de hemen daln. Sz iin de beklemeyin. phesiz bu hliniz, Peygamber'e eziyet veriyor sonra da O, sizden ekiniyor. Allah ise haktan/gerekten ekinmez. Onun hanmlarndan bir kazanm istediiniz zaman da perde arkasndan/odalarna girmeden isteyin. Byle yapmanz, sizin kalpleriniz ve onlarn kalpleri iin daha temizdir. Ve sizin Allah'n Elisi'ne eziyet etmeniz ve kendisinden sonra hanmlarn da, sonsuza dek nikh etmeniz olacak bir ey deildir. Bu, Allah katnda ok byktr. 54 Siz bir eyi aa vursanz yahut onu gizleseniz biliniz ki, phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. 55 Peygamber elerinin zerine, babalar, oullar, kardeleri, erkek kardelerinin oullar, kz kardelerinin oullar, kadnlar ve szlemelerinin sahip olduu kimseler361 hakknda bir gnah
63

359 360 361

Bkz. 345 nolu not. Bkz. 303 nolu not. Bkz. 303 nolu not.

yoktur. Ve siz/Peygamber'in eleri, Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, her eye en iyi tanktr. 56 phesiz Allah ve doadaki gleri/indirdii Kurn yetleri Peygamber'i destekliyorlar/yardm ediyorlar/arka kyorlar. Ey iman etmi kimseler! Siz de Peygamber'e destek olun/O'na yardm edin/arka kn ve O'nun gvenliini tam bir gvenlikle salayn! 57 phesiz Allah'a ve Elisi'ne eziyet verenler; Allah onlar dnyada ve hirette dlamtr. Ve onlara aalayc bir azap hazrlamtr. 58 Mmin erkeklere ve mmin kadnlara yapmadklar bir ey sebebiyle eziyet eden kimseler de kesinlikle, artk bir iftira ve apak bir vebal yklenmilerdir. (90/33, Ahzb/53-58)

Necm: 517
Ey Peygamber! Elerine, kzlarna ve mminlerin kadnlarna syle, zerlerine d giysilerinden rtsnler. Tannp da eziyet edilmemeleri iin, bu daha uygundur. Allah ok balayandr ve ok merhamet edendir. (90/33, Ahzb/59)
59

Necm: 518
Andolsun ki eer o mnfklar ve kalplerinde bir hastalk olan u kimseler ve Medne'de ortal kartranlar, bu yaptklarndan vaz gemezlerse, kesinlikle seni onlara, onlar dlanarak musallat ederiz. Sonra onlar, seninle orada az bir zamandan fazla komu kalamazlar; Allah'n nceki geen kimseler hakkndaki uygulamas olarak nerede bulunurlarsa yakalanrlar ve acmadan, kyasya ldrlrler. Ve sen Allah'n yasas/uygulamas iin asla bir deiiklik bulmayacaksn! (90/33, Ahzb/60-62)
60-62

Necm: 519
nsanlar sana kymetin kopu vaktinden soruyorlar. De ki: Onun bilgisi, Allah'n; mnfk erkekleri, mnfk kadnlar, ortak koan erkekleri, ortak koan kadnlar azap etmesi; ve Allah'n, mmin erkeklerin ve mmin kadnlarn tevbelerini kabul etmesi iin ancak Allah'n nezdindedir. Ne bilirsin belki kymetin kopu vakti yaknda olur. Ve Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir.362 (90/33, Ahzb/63, 73)
63,73

Necm: 520
Kesinlikle Allah, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri dlayp gzden karm ve iinde sonsuz olarak kalmalar iin, onlara lgn bir ate hazrlamtr. Onlar orada, bir koruyucu yakn ve yardmc bulamazlar. Yzleri ate iinde evrilip evrildii gn, Ah keke Allah'a itaat etseydik, eliye itaat etseydik! diyecekler. 67,68 Ve dediler ki: Ey Rabbimiz! phesiz biz efendilerimize ve byklerimize itaat ettik de bizi onlar yoldan saptrdlar. Ey Rabbimiz! Onlara azaptan iki kat ver ve kendilerini tam anlamyla dla/rahmetinden mahrum brak. (90/33, Ahzb/64-68)
64-66

362

Resmi Mushaf'taki 73. yeti, teknik ve anlam bilgisi gerei 63. yet ile birletirdik. Ayrntlar iin bkz. Tebyn.

Necm: 521
Ey iman etmi kiiler! Sizler Ms'ya eziyet eden kimseler gibi olmayn. te, Allah Ms'y, eziyet edenlerin sylediklerinden temize kard. Ve o, Allah katnda mevki sahibi/deerli biri idi. 70,71 Ey iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girin ve salam belgeli sz syleyin. Ki Allah, ilerinizi lehinize dzeltsin, gnahlarnz da balasn. Her kim Allah'a ve Elisi'ne itaat ederse, artk o, gerekten ok byk bir zafer ile kurtulmu olur. (90/33, Ahzb/69-71)
69

Necm: 522
phesiz Biz, emaneti [btnl, kusursuzluu, mkemmellii] gklerin, yerin ve dalarn zerine yaydk, yaygnlatrdk da, onlar, onu tamaya yanamadlar, btnln, kusursuzluun, mkemmelliin alp gtrlmesinden korktular. Ve onu insan tad [onu ald gtrd, ona ihanet etti]. phesiz insan, ok yanl davranan; kendi zararlarna i yapan ve ok cahildir. (90/33, Ahzb/72)
72

MMTEHNE SRES
MEDNE DNEM

Necm: 523
Ey iman etmi kimseler! Eer Benim yolumda aba harcamak ve Benim rzam kazanmak iin ktnzsa, size haktan gelen eyleri bilerek reddetdikleri /inanmadklar hlde, onlara sevgi ulatrarak/onlara sevgiyi gizleyerek Bana dman olanlar ve kendinizin dmann yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin/onlar ynetici yapmayn. Onlar, Rabbiniz Allah'a inandnzdan dolay Eli'yi ve sizi yurdunuzdan karyorlar. Oysa Ben, sizin gizlediiniz eyleri ve aa vurduunuz eyleri en iyi bilenim. Ve sizden kim bunu yaparsa artk o, kesinlikle yolun ta ortasndan sapmtr. 2 Eer onlar sizi ele geirirlerse, sizin iin dman olacaklardr, ellerini ve dillerini ktlkle size uzatacaklardr. Ve onlar, Keke kfretseniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz/ inanmasanz diye arzu etmektedirler. 3 Kymet gn akrabalarnz ve ocuklarnz size asla yarar salamazlar. Allah aranz ayrr. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir. (91/60, Mmtehine/1-3)
1

Necm: 524
brhm'de ve o'nunla beraber bulunanlarda brhm'in babas iin, Senin iin kesinlikle balanma dileyeceim. Ve Allah'tan olan hibir eye gcm yetmez demesi hari kesinlikle sizin iin gzel bir rnek vardr. Hani brhm ve brhm ile beraber olanlar, toplumlarna, Biz, sizden ve sizin Allah'n astlarndan taptklarnzdan uzaz. Biz, sizi silip attk. Ve siz, bir tek olarak Allah'a inanncaya kadar sizinle bizim aramzda sonsuza dek bir dmanlk ve buz belirmitir. Rabbimiz! Yalnz Sana dayandk, Sana yneldik. Ve dn ancak Sanadr. Rabbimiz! Bizi, kfirler; Senin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin bir atee atlma/imtihan arac yapma! Bizi bala! Rabbimiz! phesiz Sen, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olann, en iyi yasa yapann, en salam yapann ta kendisisin! demilerdi. 6 Andolsun, onlarda sizin iin; Allah' ve hiret gnn uman kimseler iin gzel bir rnek vardr. Kim yz evirirse bilsin ki phesiz Allah, zenginin, vgye layk olann ta kendisidir. (91/60, Mmtehine/4-6)
4,5

Necm: 525
Belki Allah, sizlerle onlardan kendilerine kar dmanlk beslemekte olduunuz kimseler arasnda bir sevgi oluturur. Allah, en iyi g yetirendir. Ve Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 8 Allah, sizi, din hakknda sizinle savamayan ve sizi yurtlarnzdan karmayan kimselere iyilik etmekten, onlara hakkaniyetle davranmaktan men etmez. phesiz ki Allah, hakkaniyetle davrananlar sever. 9 Allah, ancak sizi, sizinle din hakknda savaan, sizi yurtlarnzdan karan ve karlmanz iin yardmlaan kimseleri velletirmenizi [koruyucu, gzetici, ynetici yapmanz] yasaklar. Kim onlar velletirirse, ite onlar, yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir. (91/60, Mmtehine/7-9)
7

Necm: 526
Ey iman etmi kimseler! Mmin kadnlar gmenler olarak size geldii zaman, hemen onlar sorgulayn. Allah onlarn imanlarn daha iyi bilir. Artk, eer siz de onlarn inanm kadnlar olduunu renirseniz, artk onlar kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere geri dndrmeyin. G eden mmin kadnlar, onlara helal deildir. Onlar da bunlara helal olmazlar. nanmam eski kocalarna sarfettiklerini verin. Mehirlerini 363 kendilerine verdiiniz zaman onlarla evlenmenizde size bir gnah yoktur. Kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kadnlar nikhnzda tutmayn, sarfettiinizi/ dediiniz mehiri geri isteyin. Onlar da sarfettiklerini/ size harcadklarn geri istesinler. te bu, Allah'n hkmdr. Ki aranzda O hkmeder, Allah, ok bilendir, ok iyi yasa koyandr. 11 Eer elerinizden biri, sizden, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere kaar da siz de misillemede bulunursanz, eleri gitmi olanlara, harcadklar kadar verin. Ve siz, kendisine inandnz Allah'n korumas altna girin. (91/60, Mmtehine/10-11)
10

Necm: 527
Ey Peygamber! nanm kadnlar sana, Allah'a hibir eyi ortak komamalar, hrszlk etmemeleri, zina etmemeleri, ocuklarn ldrmemeleri, elleri ile ayaklar arasnda bir iftira uydurup getirmemeleri, herkese kabul gren/vahye uygun hususlarda sana isyan etmemeleri zerine ballk yemini ederek gelirlerse, hemen onlarn ballk yeminlerini al ve onlar iin Allah'tan balanma dile. phesiz Allah, ok balayan, ok merhamet edendir. (91/60, Mmtehine/12)
12

Necm: 528
Ey iman etmi kimseler! Allah'n gazap ettii toplumu velletirmeyin [ynetici, gzetici yapmayn]. Kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin mezarlk halkndan mit kestii gibi, kesinlikle onlar, hiretten mit kesmilerdir. (91/60, Mmtehine/13)
13

363

Bkz. 345 nolu not.

NS ve ZLZAL SRELER
MEDNE DNEM

Necm: 529
Ey insanlar! Sizi tek bir nefisten oluturan, ondan eini oluturan ve her ikisinden birok erkek ve kadn tretip yayan Rabbinizin korumas altna girin. Ve kendisiyle birbirinizle dilekletiiniz Allah'n ve akrabaln korumas altna girin. phesiz Allah, sizin zerinizde gzeticidir. 2 Ve yetimlerinize mallarn verin. Temizi pise deimeyin. Onlarn mallarn kendi mallarnza katarak yemeyin. Bunu yapmak kesinlikle byk bir sutur. 3 Ve eer ki yetimleriniz konusunda hakkaniyetsizlikten korktuysanz; o takdirde yetimlerin kadnlarndan/ yetimlere bakmak zorunda kalm kadnlardan, sizin iin ho olanlarndan ikier ikier, er er, drder drder nikhlayn. yet o takdirde de adaleti gzetemeyeceinizden korktuysanz, bir tanesini ya da yasalar erevesinde himayenizde bulunan kadn 364 nikhlayn. Bu, hakszla sapmamanz iin en uygunudur. 4 Ve yetimlerin kadnlarna mehirlerini365 seve seve veriniz. Artk kendileri alacaklarndan bir ksmn size ho ederlerse/ikramda bulunurlarsa da onu afiyetle, ekinmeden yiyiniz. 5 Ve Allah'n, ayakta kalmanz iin size vermi olduu mallarnz bu akl ermezlere/ henz reit olmam yetimlere vermeyiniz. Ve onlar o mallarda rzklandrn ve onlar giyindirin. Ve onlara rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen sz syleyin. 6 Ve bu yetimlerinizi nikha ulancaya kadar sk bir eitim vererek olgunlatrnz. Sonra da eer kendilerinde rt/erginlik ana ulamlk hissederseniz, mallarn kendilerine hemen teslim ediniz. Onlar byyecekler diye onlarn mallarn sap savurup yemeyin de. Ve kim zengin ise artk o iffetli davransn. Kim de fakir ise artk o da rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde yesin. Sonra da yetimlerin mallarn kendilerine teslim ettiiniz zaman onlar zerine hit tutunuz. Hesap sorucu olarak da Allah yeter. 7 Ana-baba ve akrabalarn lp de geride braktklar eylerde erkek yetimlere bir pay vardr. Ana-baba ve akrabalarn lp de geriye braktklarndan az olsa da ok olsa da farz klnm bir nasip olarak kz yetimlere de bir pay vardr. 8 Miras bllmesine yaknlar, yetimler ve miskinler hazr bulunduu zaman da onlar ondan rzklandrn ve onlara rfe uygun/ herkese iyi olduu kabul edilen sz syleyin. 9 Ve kendileri arkalarnda zayf soy braktklar takdirde endie edecek olanlar, rpersinler! Ve de Allah'n korumas altna girsinler ve belgelenmi sz sylesinler. 10 Kesinlikle, yetimlerin mallarn haksz yere yiyen kimseler, kesinlikle karnlarnn iinde ate yerler. Ve yaknda atei alevli cehenneme yaslanacaklardr. (92/4, Nis/1-10)
1

Necm: 530
Ve Biz, anne, baba ve akrabalarn braktklar herey iin miraslar belirledik. Yeminlerinizin balad kimseler; szl, senetli, yasal borlu olduunuz kimseler ve vasiyetle hak sahibi klnm kimseler onlarn nasiplerini de hemen verin. phesiz Allah, her eye en iyi hittir. 11 Allah, size evlatlarnz hakknda Allah'tan bir taksim olarak ykmllk ulatrr: Erkek iin, iki kadn pay kadardr. Eer hepsi kadn olmak zere ikiden fazla iseler, o zaman geride
33

364 365

Bkz. 303 nolu not. Bkz. 242 nolu not.

braklm eylerin te-ikisidir. Ve eer bir tek kadn ise o zaman ona yarsdr. Eer len, ana ve baba ile birlikte ocuklar da brakmsa ana-babann her birine altda-bir; yet lenin ocuu yok da, miras olarak ana ve babas kalmsa, o zaman anas iin te-birdir. Eer lenin kardeleri varsa anas iin altda-birdir. Bu paylar, lenin yapt vasiyet ve borlardan sonradr. Babalarnz ve ocuklarnz; hangisinin size yarar bakmndan daha yakn olduunu, siz bilemezsiniz. phesiz Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. 176 Senden kelle/birinci derecede mirass olmayan kiiler hakknda fetva istiyorlar. Deki: Allah, size fetva verecektir. ocuu olmayan, kz kardei bulunan bir kii lrse, brakt eyin yars kz kardeinindir. Ve olan karde, kz kardein ocuu yoksa ona miras olur. Eer ocuksuz olan kardee miras olan kz kardeler, iki kii iseler ocuksuz len olan kardein braktnn te-ikisi onlarndr. Eer ocuksuz len kiinin kardeleri erkek ve kadn kardeler iseler, o zaman erkek iin iki kadnn pay vardr. Allah, sapmayasnz diye aa koyuyor ve Allah, her eyi en iyi bilendir. 12 Eer hanmlarnzn ocuklar yoksa braktklarnn yars sizindir. yet bir ocuklar varsa o zaman yapm olduu vasiyet ve bortan sonra mirasn drtte-biri sizindir. Eer siz ocuk brakmadan lrseniz, geriye braktnzn drtte-biri hanmlarnzndr. yet ocuklarnz varsa o zaman braktnzn, yapm olduunuz vasiyet ve bortan sonra sekizde-biri hanmlarnzndr. Eer len bir erkek veya kadn, birinci dereceden mirass; ei, ocuu ve ana-babas olmadan miras brakyor ve kendisinin bir erkek veya kz kardei bulunuyorsa, bunlardan her birine, yapm olduu vasiyet ve bortan sonra, zarara uratlmadan altda-biridir. Eer mevcut olan kardeler bundan daha ok iseler, bu takdirde kardeler, te-birde ortaktrlar. Bunlar, Allah tarafndan bir ulatrlm ykmllktr. Ve Allah, en iyi bilen ve ok yumuak davranandr.366 (92/4, Nis/33, 11, 176, 12)

Necm: 531
Ey iman etmi kiiler! Mallarnz kendi rzanzla yaptnz ticaret ekli hari olmak zere aranzda haksz yolla yemeyin, kendinizi ldrmeyin. phesiz Allah, size ok merhametlidir. 30 Ve kim, dmanlk ve irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i olarak bu yasaklar ilerse, yaknda Biz, onu atee sokarz. Ve onu atee atmak, Allah'a ok kolaydr. 31 Eer siz, yasaklandnz eylerin byklerinden saknrsanz, ktlklerinizi sizden rteriz. Ve sizi saygn giri yerine girdiririz. 32 Ve Allah'n baznza, dierlerinizden fazla verdii eyleri temenni etmeyin. Erkeklere kazandklarndan bir pay vardr. Kadnlara da kazandklarndan bir pay vardr. Ve Allah'n fazlndan isteyin. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. 13 te bunlar, Allah'n snrlardr. Kim Allah'a ve Elisi'ne itat ederse Allah onu, iinde srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere girdirir. te bu da, ok byk kurtulutur. 14 Ve kim Allah'a ve O'nun Elisi'ne kar gelir ve O'nun snrlarn aarsa, Allah onu, iinde srekli kalmak zere cehenneme girdirir. Ve alaltc azap onun iindir. (92/4, Nis/29-32, 13-14)
29

366

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz. Tebyn.

Necm: 532
Kadnlarnzdan arla gidenlere/ cinsel sapklk edenlere, kendinizden onlarn aleyhine hemen drt hit getirin; yet onlar hitlik ederlerse, artk o kadnlar, lm onlara gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrncaya ya da Allah onlara bir yol klncaya kadar evlerde tutun. 16 Sizlerden cinsel sapklk eden iki er kii, hemen her ikisine de eziyet edin. Eer tevbe ederler de dzeltirlerse artk onlardan mesafeli durun. phesiz Allah, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verendir, ok merhamet edendir. (92/4, Nis/15-16)
15

Necm: 533
Allah'n zerine ald tevbe, ancak cehalet nedeniyle ktlk yapanlarn, sonra hemencecik tevbe edenlerinkidir. te bunlar, Allah'n tevbelerini kabul ettikleridir. Allah, en iyi bilendir, en iyi hkm koyandr. 18 Ve tevbe, ktlkleri yapp edip de onlardan birine lm atnca: Ben, imdi gerekten tevbe ettim diyenler ve de kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olarak lenler iin deildir. te bunlar, Bizim, kendileri iin ac bir azap hazrladklarmzdr. (92/4, Nis/17-18)
17

Necm: 534
Ey iman etmi kiiler! Kadnlara zorla miras olmanz/ mallarndan istifade etmek amacyla onlarn sizden ayrlmasn engellemeniz size helal olmaz. Ve onlara verdiinizin bir ksmn gtrmeniz iin, ak bir fahie [irkin bir hayszlk/zina] getirmedikleri srece onlar sktrmaynz. Ve onlarla rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen yollarla ilikide bulununuz. Ve eer kendilerinden holanmadnzsa, siz bir eyden holanmasanz da Allah, sizin holanmadnz eyde birok hayr oluturacak olabilir. 20 Ve eer bir ein yerine bir e deitirmek istediyseniz, onlardan birine yklerle vermi de bulunsanz, artk ondan bir ey geri almaynz. Onu bir iftira ve ak bir gnah olarak alr msnz? 21 Ve birbirinizle kaynap babaa kalmken ve onlar sizden kuvvetli bir sz almken verdiinizi nasl alrsnz? 22 Ve kadnlardan babalarnzn nikhladklarn nikhlamayn. Ancak geen gemitir. phesiz bu, irkin bir hayszlktr ve fke duyulan bir irenliktir. Ne kt bir yoldu o! 23,24 Size, anneleriniz, kzlarnz, kz kardeleriniz, teyzeleriniz, halalarnz, erkek kardeinizin kzlar, kz kardeinizin kzlar, sizi emzirmi olan anneleriniz, stten kz kardeleriniz, kadnlarnzn anneleri, birleme yaptnz kadnlarnzn eski kocalarndan doup evinizde bulunan vey kzlarnz birleme yapmadysanz size bir saknca yoktur, kendi sulbnzden olan oullarnzn hanmlar ve iki kz kardein arasn birletirmeniz eski yaplp geenler hari, yeminlerinizin sahip olduklar hari, muhsan/nikhl kadnlar da haram klnd. Allah ok affedici, ok merhametlidir. Bunlar, Allah'n zerinize yazddr. Bunlarn dnda, iffetlerinizi koruyup fuhuta bulunmamak zere mallarnzla, muhsnlaacak/evlenecek kadn aramanz size helal klnd. yleyse onlardan ne ile yararlandysanz, zorunlu bir grev olarak mehirlerini deyiniz. Zorunlu demenizden sonra, rzalatnz eyde size bir sorumluluk yoktur. phesiz Allah, en iyi bilen ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeler koyandr. 25 Ve sizden her kim hr mmin kadnlar nikh edecek bir zenginlie gc yetmiyorsa, ona da, yasal erevede himayenize verilen, mmin gen kzlarnzdan/hizmetilerinizden nikhlamak
19

var. Ve Allah, sizin imannz daha iyi bilir. Sizin baznz, baznzdandr. O hlde fuhuta bulunmayan, gizli dost edinmeyen sahiplenilmi kadnlar olmak zere yaknlarnn izniyle/ bilgileri ile yasal erevede himayenize verilen kadnlar 367 nikhlayn ve rfe uygun/herkese kabul gren bir ekilde mehirlerini368 verin. Sahiplenildiklerinde fahie ilerlerse, o zaman onlara hr kadnlara verilen azabn yars verilir. te bu sizden gnah ilemekten rperen kimseleredir. Ve eer sabrederseniz sizin iin daha hayrldr. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 26 Allah, sizin iin aa koymak, sizi, sizden ncekilerin uygulamalarna klavuzlamak ve hatalardan dnnz kabul etmek istiyor. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 27 Ve Allah, sizin tevbenizi kabul etmek istiyor. ehvetlerine uyan kimseler de, sizin doru yoldan byk bir meyil ile eilmenizi istiyorlar. 28 Allah, sizden hafifletmek istiyor. Ve phesiz insan ok zayf oluturulmutur. (92/4, Nis/19-28)

Necm: 535
Allah'n, baz eyleri bazsna fazla klmas ve erkeklerin mallarndan harcamalar nedeniyle erkekler, kadnlar zerine iyi koruyup iyi gzeticidirler. Hl byle olunca, slih kadnlar, Allah'a itaat edicidirler; Allah'n koyduu kurala uyanlardr, Allah'n koruduu ey nedeniyle henz gelmedii hlde balarna gelebilecek felaketler iin koruyucudurlar. Dik kafallk yaparak kendisini taciz ve tecavz riskine atmasndan korktuunuz kadnlara da, t verin ve yan gelip yattklar yerlerde; kendi lkeniz snrlar ierisinde g ettirin ve de bask yapn. Bunun zerine size saygl davranrlarsa, artk onlar aleyhine baka bir yol aramayn. Allah, ok ycedir, ok byktr. 35 Ve eer kar-kocann arasnn almasndan korktuysanz, o zaman bir hakem erkein yaknlarndan, bir hakem de kadnn yaknlarndan kendilerine gnderin. Bu kar-koca gerekten barmak isterlerse, Allah kar-kocann arasnda geim verir. phesiz Allah, ok iyi bilendir, her eyin i yzn, gizli taraflarn da iyi bilendir. 128-130 Ve eer bir kadn, kocasnn hlinden; diklenmesinden veyahut kendisinden uzaklamasndan korkarsa, artk aralarnda bir bar yapmalarnda, onlara bir gnah yoktur. Ve bar hayrldr. Ve nefisler kskanla hazr klnmtr. Eer iyiletirir-gzelletirirseniz ve Allah'n korumas altna girerseniz, artk phesiz Allah, yapm olduunuz eylere haberdardr. Ve kadnlarnz arasnda adaletli davranmaya ne kadar urasanz da asla g yetiremezsiniz. yleyse birisine tamamen kaplp da dierini askya alnm gibi brakmayn. Ve eer dzeltirseniz ve Allah'n korumas altna girerseniz artk phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. Eer onlardan kar-koca ayrlrlarsa, Allah, hepsini geni armaanlarndan zenginletirir. Ve Allah, ilmi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr.369 (92/4, Nis/34-35, 128-130)
34

Necm: 536
Ve Allah'a kulluk edin ve O'na hibir eyi ortak komayn. Ve de anaya-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, akraba olan komulara, uzaktan komulara, yannda bulunan
36-38

367 368 369

Bkz. 303 nolu not. Bkz. 345 nolu not. Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.

arkadaa, yolda kalanlara, yasalar erevesinde himayenize verilmi kimselere370 iyilik edin. phesiz Allah, kibirlenen ve vnen; cimrilik eden, insanlara cimrilii emreden ve Allah'n kendilerine armaanlarndan verdiklerini gizleyen kimseleri ve Allah'a ve hiret gnne iman etmedikleri hlde mallarn, insanlara gsteri yapmak iin harcayan kimseleri sevmez. Ve Biz, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere alaltc bir azab hazrladk. Ve eytan kimin iin akran/yakn arkada olursa, o ne kt bir arkadatr! 39 Bir de bunlar, Allah'a ve hiret gnne iman etselerdi ve Allah'n kendilerini rzklandrd eylerden Allah yolunda harcasalard, zarar m grrlerdi? Ve Allah, onlar ok iyi bilendir. 40 phesiz Allah, zerre kadar hakszlk etmez. Ve eer iyilik ise onu kat kat artrr. Ve Kendi katndan byk bir ecir verir. 41 Her mmetten bir tank getirdiimiz ve seni de ite onlarn zerine bir tank olarak getirdiimiz zaman bak nasl? 42 nkr eden ve Eli'ye isyan eden kimseler, o gn topraa karp gitmeyi isterler. Allah'tan hibir sz gizleyemezler de. (92/4, Nis/36-42)

Necm: 537
Ey iman etmi kiiler! Sarho iken ne sylediinizi bilinceye kadar, cnb 371 iken de yolcu olanlar bu hkmn dndadr ykandrlncaya kadar, salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarna] yaklamayn/ toplum iine kmayn. Eer hasta iseniz veya yolculukta bulunursanz veyahut biriniz tuvaletten geldiyse veya kadnlarla temaslatysa, su da bulamamsanz o zaman, hemen tertemiz bir topraa ynelin. Sonra da yzlerinizi ve ellerinizi el ile silin. phesiz Allah ok affedicidir, ok balaycdr. (92/4, Nis/43)
43

Necm: 538
Kendilerine Kitap'tan bir nasip verilmi olan kimseleri grmyor musun? Onlar, sapkl satn alyorlar ve sizin hak yoldan sapmanz istiyorlar. 45 Ve Allah, sizin dmanlarnz daha iyi bilir. Ve yol gsterici, koruyucu yakn olarak, Allah yeter. Yardmc olarak da Allah yeter. 46 Yahudilemilerden bir ksm kelimelerin yerlerini/ z anlamlarn deitirirler, dillerini eerek-bkerek ve dine saldrarak Peygamber'e kar, ittik ve kar geldik/iyice sarldk, Dinle, dinlemez olas, raina [gdelim, bizim obanmz] derler. Eer onlar, ittik, itaat ettik, dinle ve bizi gzet deselerdi phesiz kendileri iin daha hayrl ve daha salam/doru olacakt; fakat bile bile gerei kabul etmemeleri sebebiyle Allah, onlar dlayp gzden karmtr. Artk pek az inanrlar. (92/4, Nis/44-46)
44

370 371

Bkz. 303 nolu not. Cnb szc, uzak olan/kopuk anlamna gelir. Nis/43 ve Mide 6 yetleri nda deerlendirildiinde bu szcn, ehvetin kabarmas, nefsin uyanmas sebebiyle hayattan kopuk olan, dengesini yitirmi, saduyulu davranamayan demek olduu anlalr. Zira bu hldeki insan; hayattan, dnyadan kopuk olur, saduyusunu yitirir. Buradan anlalan odur ki cnplk; meninin gelmesi ile ykanma arasndaki hl deil, ehvetin kabarmas ile meninin inmesi arasndaki gergin hldir.

Necm: 539
Ey Kitap verilmi kimseler! Biz, birtakm yzleri silip de enselerine evirmeden yahut Sebt halkn dlayp gzden kardmz gibi onlar dlamadan nce yannzda bulunan dorulamak zere indirdiimiz bu kitaba iman edin. Ve Allah'n emri yerine gelecektir. 48 phesiz Allah, Kendisine ortak kabul edilmesini asla balamaz. Bunun altndaki gnahlar diledii kimseler iin balar. Kim Allah'a ortak tanrsa, phesiz pek byk bir gnah ilemi olur. (92/4, Nis/47-48)
372 47

Necm: 540
Kendilerini temize karanlar grmyor musun? Tam tersi Allah, diledii kimseyi temize karr. Onlara kl kadar hakszlk edilmez. 50 Bak Allah'n aleyhine nasl yalan uyduruyorlar. Apak bir gnah olarak bu yeter. 51 Kendilerine Kitap'tan bir nasip verilmi olan u kimseleri grmyor musun?! Onlar, puta ve 373 tauta inanyorlar. Ve Allah'a inanmayan kimseler iin, Bunlar, mminlerden daha doru bir yoldadr diyorlar. 52 te onlar, Allah'n dlad kimselerdir. Allah kimi dlayp gzden karrsa, artk ona asla bir yardmc bulamazsn. 53 Yoksa onlar iin dnya ynetiminden bir pay m vardr. Eer yle olsayd, insanlara bir hurma ekirdeinin oyuunu bile vermezlerdi. 54 Yoksa onlar insanlar, Allah'n onlara armaan olarak verdii ey iin kskanyorlar m? Bakn, phesiz Biz, brhm soyuna da kitap ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri vermitik. Hem de onlara byk bir hkmranlk verdik. 55 te Yahudilerden bir ksm ona iman etti. Bir ksm da ondan yz evirdi. Ve lgn alevli ate olarak cehennem yeter. (92/4, Nis/49-55)
49

Necm: 541
phesiz ki yetlerimize inanmam u kiileri Biz, yaknda atee atacaz. Derileri pitike, azab tatsnlar diye, derilerini baka deriler ile deitireceiz. phesiz Allah, ok gldr, en iyi yasa koyandr. 57 Ve iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, iinde sonsuz olarak kalmak zere, altlarndan rmaklar akan cennetlere koyacaz. Onlara orada tertemiz [kin gtmeyen, kskanlk duymayan] eler vardr. Ve onlar, koyu bir glgelie girdireceiz. (92/4, Nis/56-57)
56

Necm: 542
phesiz Allah, size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adaletle hkmetmenizi emrediyor. phesiz Allah, bununla size ne gzel t veriyor. phesiz Allah, en iyi iiten, en iyi grendir. 59 Ey iman etmi kimseler! Allah'a itaat edin, Eli'ye ve sizden olan emir sahiplerine/ anayneticiye itaat edin. Sonra, eer herhangi bir eyde anlamazla derseniz; Allah'a ve hiret
58

372 373

Yahudilerden tefekkr gn nedeniyle imtihana ekilen toplum, Arf sresi'nde konu edilmitir. Bkz. 246 nolu not.

gnne inanan kimseler iseniz, onu Allah ve Eli'ye havale edin. Bu, daha iyidir ve en uygun zm bulmak bakmndan daha gzeldir. (92/4, Nis/58-59)

Necm: 543
Kesin olarak, inanmamakla emrolunduklar tutu374 aralarnda hakem yapmak isteyerek kendilerinin, sana indirilene ve senden nce indirilene inandklarn ileri sren u kiileri grmedin mi/hi dnmedin mi? eytan da onlar uzak/geri dnlmez bir sapklkla sapttrmak istiyor. 61 Ve onlara: Allah'n indirdiine ve Eli'ye gelin! denince, o mnfklarn senden uzaklatka uzaklatklarn grrsn. 62 Elleriyle yaptklar yznden kendilerine bir musibet isabet ettii zaman bak nasl oldu! 63 Sonra, Biz, sadece iyilik etmek ve uzlatrmak istedik diye Allah'a yemin ederek sana geldiler. te onlar, Allah'n, kalplerindekini bildii kimselerdir; artk sen, onlardan mesafelen ve onlara t ver. Ve onlara, kendileri hakknda, derinden etkileyecek gzel sz syle! (92/4, Nis/60-63)
60

Necm: 544
Ve Biz, her eliyi sadece, Allah'n izniyle/ bilgisi ile itaat olunsun diye gnderdik. Ve eer onlar irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ettikleri zaman sana gelseler de Allah'tan balanmalarn isteselerdi, sen de onlar iin balanma isteseydin, kesinlikle Allah' tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat veren, ok merhamet eden olarak bulurlard. 65 Artk, hayr! Rabbine andolsun ki onlar aralarnda kan ekimeli ilerde seni hakem yapp sonra da senin verdiin hkme kar ilerinde hibir sknt duymadka ve tam bir gvenlikle gvenlik salamadka iman etmi olamazlar. 66 Eer Biz, onlara: Kendinizi ldrn veya yurtlarnzdan kn diye yazm olsaydk, ilerinden pek az hari, bunu yapmazlard. Ve eer onlar, tlendikleri eyleri yapsalard, elbette kendileri iin daha hayrl ve sebat etmede daha kuvvetli olurdu. 67,68Ve o zaman kesinlikle kendilerine nezdimizden ok byk bir dl verirdik. Ve onlar kesinlikle doru yola klavuzlardk. 69 Kim de Allah'a ve Eli'ye itaat ederse artk onlar, Allah'n, peygamberlerden, dosdoru kimselerden, ehitlerden ve slihlerden kendilerine nimet verdii kiilerle beraberdir. Ve bunlar arkada olarak ne gzeldir! 70Bu, Allah'tan bir armaandr. En iyi bilen olarak Allah yeter. (92/4, Nis/64-70)
64

Necm: 545
Ey iman etmi kiiler! nleminizi aln, sonra da onlara kar ya kk birlikler hlinde sefere kn veya topluca sefere kn. 72 phesiz sizden bir ksm da kesinlikle ar davranr. Sonra size bir musibet isabet edince: Kesinlikle Allah bana lutfetti de onlarla beraber tank olarak bulunmadm der. 73 Ve eer size Allah'tan bir armaan isabet ederse, kesinlikle, sanki sizinle kendisi arasnda hi sevgi yokmu gibi, phesiz: Ah ne olurdu, onlarla beraber olaydm da ok byk baarya erseydim! diyecektir. 74 O hlde basit dnya hayatn, hiret karlnda satacak kimseler, Allah yolunda savasnlar. Her kim, Allah yolunda savar da ldrlr veya galip gelirse, artk Biz, ona ok byk bir dl vereceiz.
71

374

Bkz. 246 nolu not.

Size ne oluyor da, Allah yolunda ve Ey Rabbimiz! Bizleri bu halk kendi benliklerine hakszlk eden kimseler olan memleketten kar, nezdinden bize bir koruyucu, yol gsterici yakn, nezdinden iyi bir yardmc kl diyen zayf drlm erkekler, kadnlar ve ocuklar urunda savamyorsunuz? 76 man etmi kimseler, Allah yolunda savarlar. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kiiler de tut yolunda savarlar. O hlde siz eytann yaknlar, yardmclar ile savan. phesiz eytann tuza ok zayftr. (92/4, Nis/71-76)

75

Necm: 546
Kendilerine, Elinizi ekin, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/vergiyi verin denilenleri grmedin mi/ hi dnmedin mi? Sonra sava zerlerine yazldnda, onlardan bir grup, Allah'a duyduklar saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti gibi yahut daha iddetli olarak insanlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyarlar. Ve Rabbimiz, ne diye sava zerimize yazdn, bizi yakn bir zamana ertelemeli deil miydin? dediler. De ki: Dnyann kazanm, ok azdr. hiret ise Allah'n korumas altna girmi kiiler iin daha hayrldr ve siz bir hurma ekirdeindeki ipince bir iplik kadar bile hakszla uratlmayacaksnz. Her nerede olursanz olun lm size yetiir, son derece salam kaleler iinde bulunsanz bile. Ve onlara bir iyilik isabet ederse, Bu Allah'tandr derler, bir ktle urarlarsa, Bu sendendir derler. De ki: Hepsi Allah'tandr. Bunlara ramen bu topluma ne oluyor ki, neredeyse hepten sz anlamayacaklar? (92/4, Nis/77-78)
77,78

Necm: 547
Sana iyilikten-gzellikten isabet eden eyler, ite Allah'tandr. Sana ktlkten isabet eden eyler de senin kendindendir. Ve Biz seni insanlara bir eli olarak gnderdik. yi bir tank olarak da Allah yeter. 80 Kim, Eli'ye itaat ederse, artk o, Allah'a itaat etmi olur. Kim de yz evirirse, artk Biz, seni o yz evirenlere koruyucu/beki olarak gndermedik. 81 Ve onlar sana, Ba stne! derler. Fakat senin yanndan ktklarnda, ilerinden birtakm, geceleyin, senin dediinden bakasn kurarlar. Ama Allah, onlarn geceleyin kurduklarn yazyor. Artk sen, onlardan mesafelen. Ve Allah'a iin sonucunu havale et. Tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Allah yeter. (92/4, Nis/79-81)
79

Necm: 548
Onlar hl, Kurn' gerei gibi dnmezler mi? Eer ki o, Allah'tan bakas tarafndan olsayd, kesinlikle onun iinde birok karklklar bulurlard. 83 Ve kendilerine gvenden veya korkudan bir emir geldiinde onu hemen yayverirler. Hlbuki onu Eli'ye ve kendilerinden olan yetkili kimselere gtrselerdi, onlardan sonu karmaya gc yeten kimseler, onu bilirlerdi. Ve eer Allah'n zerinizdeki armaanlar ve rahmeti olmasayd, pek aznz hari kesinlikle eytana uymutunuz. (92/4, Nis/82-83)
82

Necm: 549
Artk Allah yolunda sava! Sen ancak kendinden sorumlusun. Mminleri de tevik et. Umulur ki Allah, kfirlerin; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin basksn krar. Ve Allah, bask kurma ynnden daha etindir, caydrmada da daha etindir. (92/4, Nis/84)
84

Necm: 550
Kim hayr ve iyiliklere arac olmakla yardmc olursa, bundan kendisine bir pay vardr. Kim de ktle delil olmak ve yardm etmekle veya ktlk rn amakla yardmda bulunursa, ondan kendisine bir gnah pay vardr. Allah her eye g yetirendir. 86 Siz bir selm ile selmlatnz zaman da, hemen ondan daha gzeliyle selm verin veya verilen selm aynyla iade edin. phesiz Allah, her eyin hesbn en iyi yapandr. (92/4, Nis/85-86)
85

Necm: 551
Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr. O, kesinlikle sizi, kendisinde phe olmayan kymet gnnde toplayacaktr. Ve Allah'tan daha doru szl kimdir? 88 Peki, Allah onlar kazandklar gnah yznden terslerine dndrd hlde, siz, ne oluyor da mnfklar hakknda iki gruba ayrlyorsunuz? Allah'n saptrd kimselere klavuzluk etmek mi istiyorsunuz? Ve Allah, kimi saptrrsa, artk sen onun iin asla bir yol bulamazsn. 89,90 Mnfklar, kendileri Allah'n ilhlna ve rabliine inanmadklar gibi, sizin de inanmamanz, bylece onlarla eit olmanz arzu ettiler. Onun iin, onlar Allah yolunda yurtlarndan g edinceye kadar onlardan yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin. Eer bundan yz evirirlerse, sizinle aralarnda anlama olan bir topluma snan kimseler yahut sizinle ve kendi toplumlaryla savamaktan gsleri daralarak size gelenler hari onlar yakalayn ve bulduunuz yerde ldrn; onlardan bir yakn ve bir yardmc edinmeyin. Sonra, eer Allah dileseydi onlar size musallat ederdi de onlar sizinle savarlard. Artk eer onlar sizden mesafelenip de sizinle savamaz ve size bar teklif ederlerse, Allah sizin iin onlar aleyhine bir yol tanmamtr. 91 Sizden gvende olmak ve kendi toplumlarndan gvende olmak isteyen dierlerini bulacaksnz. Bunlar, ne zaman dinsizlie, ortak komaya geri dndrrlerse, onun iine ba aa dalarlar/ hemen atlrlar. yleyse bunlar, eer sizden uzak durmazlarsa ve size bar teklif etmezlerse ve glerini ekmezlerse hemen kendilerini bulduunuz yerde yakalayn ve ldrn. Ve ite bunlar, onlarn aleyhinde size tandmz apak bir yetkidir. (92/4, Nis/87-91)
87

Necm: 552
Ve hata dnda bir mminin, dier bir mmini ldrmesi sz konusu deildir. Ve kim bir mmini, kastsz/kaza ile ldrrse, mmin bir kleyi zgrle kavuturmal ve lenin ailesine/varislerine teslim edilecek bir diyet vermelidir. Ancak lnn ailesinin balamas mstesnadr. Eer ldrlen, mmin olmakla beraber size dman bir toplumdan ise, o zaman ldrenin, mmin bir kleyi zgr brakmas gerekir. Eer ldrlen sizinle aralarnda antlama olan bir toplumdan ise ldrenin, lenin ailesine diyet vermesi ve mmin bir kleyi zgrlne kavuturmas gerekir. Bunlara gc yetmeyenin de Allah tarafndan tevbesinin kabul iin arka arkaya iki ay oru tutmas gerekir. Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
92

Ve kim bir mmini kasten [bile bile, isteyerek] ldrrse, ite onun cezas, iinde srekli kalmak zere cehennemdir. Ve Allah, ona gazap etmi, onu dlam, rahmetinden mahrum brakm ve onun iin ok byk bir azap hazrlamtr. (92/4, Nis/92-93)

93

Necm: 553
Ey iman etmi kimseler! Allah yolunda sefere ktnz zaman, hemen iyice aratrn. Ve size selm veren kimseye, dnya hayatnn menfaatini gzeterek, Sen mmin deilsin demeyin. Artk Allah nezdinde ok ganimetler vardr. nce siz de yle idiniz de Allah, size ltufta bulundu. Onun iin iyice aratrn. phesiz Allah, yaptklarnza haberdardr. 95,96 Mminlerden zr sahibi olmakszn oturanlarla Allah yolunda mallaryla, canlaryla aba harcayanlar eit olamazlar. Allah, mallaryla, canlaryla aba harcayanlar, derece itibariyle oturanlara fazlalkl kld. Ve Allah, onlarn hepsine en gzeli vaat etmitir. Ve Allah, gayret gsterenlere, oturanlarn zerine byk bir ecir; Kendi katndan dereceler, bir balama ve merhamet fazlalatrmtr. Ve Allah, ok balayc, ok merhamet edicidir. (92/4, Nis/94-96)
94

Necm: 554
Kesinlikle grevli glerin, kendilerine hakszlk ederlerken, gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrdklar u kimselerin durumuna gelince; grevli gler, Ne ite idiniz? derler. Onlar: Biz, yeryznde gszletirilmi kimselerdik derler. Grevli gler: Allah'n yeryz geni deil miydi, siz, orada hicret etseydiniz ya? derler. Artk, erkeklerden, kadnlardan ve ocuklardan ge g yetiremeyen, klavuzlandklar doru yolu bulamayan kimseler hari ite bunlarn varacaklar yer cehennemdir. Ve o ne kt gidi yeridir! 99 te onlar, Allah'n bu kimseleri affetmesi umulur. Allah, ok affedici, ok balaycdr. 100 Kim de Allah yolunda yurdundan g ederse, yeryznde barnacak ok yer ve genilik bulur. Kim Allah'a ve Elisi'ne katlmak zere evinden kar, sonra kendisine lm gelirse, o kiinin ecri/dl phesiz Allah'a dmtr. Allah ok balaycdr, ok merhamet edendir. (92/4, Nis/97-100)
97,98

Necm: 555
Ve yeryznde sefere ktnz zaman, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin size bir ktlk yapacandan korkarsanz salttan [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma almanzdan] ksaltmanzda [eitimi-retimi ksa kesmenizde] sizin iin bir saknca yoktur. phesiz kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, sizin iin apak dmandrlar. 102 Ve sen seferde olanlarn iinde bulunup da onlar iin eitim-retim verdiin zaman ilerinden bir ksm seninle beraber dikilsinler/eitime katlsnlar. Silhlarn da yanlarna alsnlar. Bunlar, yeterli bilgi alp ikna olduklarnda arka tarafnza gesinler. Sonra eitim-retim almam dier bir ksm gelsin seninle beraber eitim-retim yapsnlar ve tedbirlerini ve silhlarn alsnlar. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, silhlarnzdan ve eyanzdan habersiz durumda olsanz da size ani bir baskn yapsnlar isterler. Eer size yamurdan bir eziyet eriir veya hasta olursanz, silhlarnz brakmanzda sizin iin bir saknca yoktur. Tedbirinizi de aln. phesiz Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere alaltc bir azap hazrlamtr. 103 Sonra eitim-retimi tamamlaynca, artk Allah' ayakta, oturarak, yan yatmken ann. Sknet bulduunuzda/ gvene erdiinizde, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan
101

destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun]. Hi phesiz salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma grevi], eskiden beri mminler zerine vakti belirlenmi bir yazgdr. 104 Ve o dman toplumu takip etmede geveklik gstermeyin. Eer siz ac ekiyor idiyseniz, artk phesiz onlar da sizin ac ektiiniz gibi ac ekiyorlar. Ve siz, Allah'tan onlarn mit edemeyecekleri eyleri umuyorsunuz. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. (92/4, Nis/101-104)

Necm: 556
phesiz Biz, Allah'n sana gsterdii gibi insanlar arasnda hkmedesin diye Kitab' hak olarak indirdik. Sen de hainler iin savunucu olma! 106Ve Allah'tan balanma dile. phesiz, Allah ok balaycdr, ok merhamet edendir. 107Kendilerine hainlik edenleri de savunma. phesiz Allah, ar derecede hainlik eden gnahkrlar sevmez. (92/4, Nis/105-107)
105

Necm: 557
Onlar, insanlardan gizlemek isterler de Allah'tan gizlemek istemezler. Hlbuki Allah, sz olarak/ karar olarak Kendisinin raz olmad eyleri onlar gece plnlarlarken kendileriyle beraberdir. Ve Allah, onlarn yaptklarn kuatcdr. 109 Haydi, siz basit dnya yaamnda onlar savundunuz. Peki, kymet gnnde Allah'a kar onlar kim savunacaktr? Yahut kim onlara ilerini bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olacaktr? 110 Kim bir ktlk iler yahut kendi kendine hakszlk eder, sonra da Allah'tan balanma dilerse, Allah' ok balayc ve ok merhametli bulur. 111 Kim de bir gnah kazanrsa, kendi aleyhine kazanm olur. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. 112 Kim de bir hata veya bir gnah kazanr da sonra onu bir susuzun zerine atarsa, o zaman kesinlikle bir iftira ve apak bir gnah yklenmi olur. (92/4, Nis/108-112)
108

Necm: 558
Ve eer senin zerinde Allah'n armaanlar ve merhameti olmasayd, kesinlikle onlardan bir aklsz, beyinsiz kesim seni saptrmaya almt. Hlbuki onlar, kendilerinden bakasn saptrmazlar ve sana hibir zarar veremezler. Allah, sana Kitab' ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri indirmi ve sana bilmediin eyleri retmitir. Allah'n senin zerindeki armaan ok byktr. (92/4, Nis/113)
113

Necm: 559
Bir sadakay yahut rfe uygun/herkese kabul gren eyleri veyahut da insanlar arasn dzeltmeyi emreden kiininki hari, onlarn fsldamalarndan ounda hayr diye bir ey yoktur. Kim bunlar Allah'n rzasn gzeterek yaparsa, Biz, yaknda ona ok byk bir dl vereceiz. 115 Ve kim kendisine doru yol apak ortaya ktktan sonra Eli'ye kar kar ve mminlerin yolundan bakasn izlerse, Biz, onu dnd eye dndrrz ve onu cehenneme sokarz. O da ne kt bir gidi yeridir!
114

Hi phesiz, Allah, Kendisine ortak kabul edenleri balamaz. Bunun aasnda kalanlar ise, onlardan dilediini balar. Kim, Allah'a ortak kabul ederse elbette o uzak bir sapklkla sapmtr. 117 Onlar, Allah'n astlarndan, yalnzca diilere yakarrlar. Ve onlar ancak inat eytana yakarrlar. 118,119 Allah blis'i dlad. Ve blis, Elbette Senin kullarndan belirli bir pay alacam, onlar kesinlikle saptracam, onlar bo kuruntulara sokacam ve onlara emredeceim de etindenstnden yararlanlan hayvanlarn kulaklarn yaracaklar, onlara emredeceim de Allah'n oluturuunu/llendirdiini bozacaklar375 dedi. Ve her kim Allah'n astndan eytan yol gsterici, koruyucu yakn edinirse, o zaman phesiz o, apak bir ziyan ile ziyana urar. 120 blis, onlara vaatte bulunur ve onlar kuruntulandrr. Oysa eytan onlara aldatmadan baka bir ey vaat etmez. 121 te bunlar, varacaklar yer cehennem olanlardr. Onlar oradan kaacak bir yer de bulamazlar. 122 Ve iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler de; Biz onlar, Allah'n gerek bir vaadi olmak zere, iinde sonsuz kalclar olarak, altlarndan rmaklar akan cennetlere sokacaz. Ve szce Allah'tan daha doru kim olabilir? 123 Bu i, sizin kuruntularnzla ve Kitap Ehlinin kuruntularyla deildir. Kim ktlk yaparsa onunla cezalandrlr. Ve o kendisi iin Allah'n astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn ve iyi bir yardmc bulamaz. 124 Ve erkekten veya kadndan, kim mmin olarak dzeltmeye ynelik iler yaparsa, artk ite onlar, cennete girerler. Ve hurma ekirdeinin srtndaki ukur kadar hakszla uratlmazlar. 125 Ve din bakmndan, iyiletiren-gzelletiren biri olarak, kendisini Allah iin slmlatrandan ve hanif; eski inanlarndan dnen biri olarak, brhm'in dinine uyan kimseden daha iyi-gzel kim olabilir? Ve Allah, brhm'i r aan-iz brakan; imam-nder edindi. 126 Ve gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler, yalnzca Allah'ndr. Ve Allah, her eyi iyice kuatcdr. (92/4, Nis/114-126)

116

Necm: 560
Senden o kadnlar [yetimlere bakmakla ykml kadnlar] hakknda fetva istiyorlar. De ki: Onlar hakknda fetvay Allah ve kendilerine farz klnm olan vermediiniz ve kendilerini nikhlamaya rabet etmediiniz kadnlarn yetimleri hakkndaki ve ezilmek istenen ocuklar hakknda ve yetimler iin hakkaniyeti ayakta tutmanz hakknda, Kitap'ta/Kurn'da size okunanlar verir. Ve hayrdan ne ilerseniz, biliniz ki, phesiz Allah, onu en iyi bilendir. (92/4, Nis/127)
127

Necm: 561
Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allah'ndr. Andolsun Biz, sizden nce kendilerine Kitap verilen kimselere ve size Allah'n korumas altna girmenizi ykmllk olarak ulatrdk. Eer kfrederseniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederseniz/
131

375

Bu ifadeler, genellikle hayvanlar burmak, insanlar idi etmek vs. eklinde anlalmtr. Ama burada konu edilen bozma'nn, varlklarn genleriyle oynamak, insanlarn yararlanmas iin yaratlm ay, gne, ta, toprak vs. gibi varlklar kutsallatrarak ilhlatrmak, srtlarna binilsin, etleri yenilsin diye yaratlan hayvanlar haramlatrmak, Bahire, Sibe, Vasle ve Ham gibi hayvanlar kutsallatrmak, meru cinsel snrn dna karak homoseksellik ve lezbiyenlik yapmak, mzeretsiz hitan/snnet yapmak, ksacas doay, doadaki dengeyi bozmak eklinde geni manada anlalmas daha uygun olur.

inanmazsanz da, biliniz ki, gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allah'ndr. Allah, hibir eye muhta olmayandr, her trl vgye ziyadesiyle layk olandr. 132 Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca Allah'ndr. Tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak da Allah yeter. 133 Eer Allah, dilerse sizi giderir ey insanlar! Ve bakalarn getirir. Ve Allah, buna en iyi g yetirendir. 134 Kim, dnya sevabn istiyor idiyse; bilsin ki dnya ve hiret sevab yalnzca Allah katndadr. Ve Allah, ok iyi iiten ve ok iyi grendir. (92/4, Nis/131-134)

Necm: 562
Ey iman etmi kimseler! Kendiniz, ana-babanz ve yakn akrabanz aleyhine de olsa, Allah iin tanklk eden kimseler olarak hakkaniyeti tmden ayakta tutanlar/ gzetenler olun. ster zengin olsun, ister fakir olsun, bilin ki Allah, ikisine de daha yakndr. Artk adaleti yerine getirebilmek iin bo-ireti arzunuza uymayn. Eer eip bkerseniz veya geri durursanz, biliniz ki phesiz Allah yaptklarnzdan haberdardr. 136 Ey iman etmi kiiler! Allah'a, Elisi'ne, Elisi'ne indirdii Kitab'a ve daha nce indirdii kitaba iman edin. Ve kim Allah', meleklerini, kitaplarn, elilerini ve son gn bilerek reddederse/ inanmazsa, kesinlikle o ok uzak bir sapkla sapmtr. (92/4, Nis/135-136)
135

Necm: 563
phesiz iman edip sonra kfreden; bilerek reddeden /inanmayan, sonra iman edip tekrar kfreden; bilerek reddeden /inanmayan, sonra da Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedilerini artrm u kimseler; Allah onlar balayacak ve onlar bir yola klavuzlayacak deildir. 138,139 Mminlerin astlarndan, kfre; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye sapanlar yol gsterici, koruyucu yakn edinen u mnfklara, phesiz, ok ackl bir azabn kendileri iin olduunu mjdele! Onlarn yannda an ve eref mi aryorlar? Oysa an ve erefin tm Allah'ndr. (92/4, Nis/137-139)
137

Necm: 564
Ve Allah, size Kurn'da: Allah'n yetlerinin bilerek reddedildiini ve onlarla alay edildiini iittiiniz zaman, baka bir sze dalmadklar srece onlarla beraber oturmayn. Aksi hlde siz de onlar gibi olursunuz diye indirdi. phesiz Allah, sizi gzetleyip duran kimselerin/mnfklarn ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin hepsini cehennemde toplayandr. Artk Allah tarafndan size bir zafer olursa onlar: Biz, sizinle beraber deil miydik? derler. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler iin bir pay olunca da: Size stnlk salamadk m, sizi mminlerden korumadk m? derler. Artk Allah, kymet gnnde aranzda hkmn verecektir. Allah, mminlerin aleyhine kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere asla bir yol vermeyecektir. 142,143 phesiz ki mnfklar, Allah' aldatmaya alrlar. Hlbuki O, onlarn aldatcsdr. Ve onlar, salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu aydnlatmaya] kalktklar/toplum iine ktklar zaman, ikisi arasnda gidip gelen kararszlar olarak, tembel
140,141

tembel kalkarlar, mminlerle ve kfirlerle olmazlar, insanlara gsteri yaparlar. Ve Allah' ancak, pek az olarak anarlar. Ve Allah, kimi saptrrsa, sen artk ona bir yol bulamazsn. (92/4, Nis/140-143)

Necm: 565
Ey iman etmi kimseler! Kendinizden seviyece dk olan, kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin/ynetici yapmayn. Kendi aleyhinizde Allah'a apak bir kant vermek mi istiyorsunuz? 145,146 phesiz ki mnfklar tevbe edenler, dzeltenler, Allah'a skca sarlanlar ve dinlerini Allah iin artan kimseler mstesna; artk bunlar, mminlerle beraberdirler ve Allah, mminlere byk bir ecir verecektir , Ate'ten, en aa tabakadadrlar. Sen de onlara bir yardm edici bulamazsn. 147 Eer kendinize verilen nimetlerin karln dediyseniz ve iman etmiseniz Allah, size azab ne yapacak? Allah, yaplanlarn karln verendir ve en iyi bilendir. (92/4, Nis/144-147)
144

Necm: 566
Allah, hakszla urayanlarn dnda, kt szn aka sylenmesini sevmez. Ve Allah, en iyi iiten, en iyi bilendir. 149 Eer bir hayr aa vurur yahut onu gizlerseniz yahut da bir ktl affederseniz, biliniz ki phesiz Allah, ok balaycdr, en iyi g yetirendir. 150,151 Allah'a ve elilerine inanmayarak kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden, Biz, bir ksmna inanrz, bir ksmna inanmayz diyerek Allah ve Elisi'nin arasn ayrmay isteyen ve bylece imanla kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetme arasnda bir yol tutmaya alan kimseler; ite onlar, kfirlerin; gerek Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin ta kendileridir. Ve Biz, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere alaltc bir azap hazrlamzdr. 152 Allah'a ve elilerine inananlar ve onlar arasnda ayrm yapmayan kimseler; ite onlar, Allah'n pek yaknda dllerini verecei kimselerdir. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhamet edendir. (92/4, Nis/148-152)
148

Necm: 567
Kitap Ehli, senden, kendilerine gkten bir kitap indirmeni istiyorlar. Ve kesinlikle onlar Ms'dan bundan daha byn istemilerdi de: Allah' bize aka gster demilerdi. Sonra da hakszlklar sebebiyle onlar yldrm arpt. Sonra da kendilerine ak deliller geldii hlde altn ilh edinmilerdi. Sonra Biz onlar bundan dolay da affettik. Ve Biz, Ms'ya apak bir kant verdik. 154-158 Ve sz vermeleri ile birlikte stlerini/ en deerlilerini/Ms'y Tr'a ykselttik. 376 Ve onlara: O kapdan boyun eip teslimiyet gstererek girin dedik. Yine onlara: Tefekkr/kulluk gnnde snrlar amayn dedik. Sonra da onlarn kendi szlerini bozmalar, Allah'n yetlerine inanmamalar, peygamberleri haksz yere ldrmeleri ve: Kalplerimiz rtldr/ snnetsizdir demeleri aksine Allah, kfretmeleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddetmeleri nedeniyle kalplerine damga vurmutur. Onlarn az dnda, inanmazlar ve Allah'n ilhlna ve
153

376

Bkz. 333 nolu not.

rabliine inanmamalar ve Meryem'in aleyhinde byk bhtanlar sylemeleri; Biz, Allah'n Rasl Meryem olu Mesih s'y gerekten ldrdk demeleri nedeniyle onlardan salam bir sz aldk. Oysa O'nu ldrmediler ve O'nu asmadlar. Ama onlar iin, s, benzetildi. Gerekten O'nun hakknda anlamazla denler, kesin bir yetersiz bilgi iindedirler. Onlarn zanna uymaktan baka buna ilikin hibir bilgileri yoktur. Onu kesin olarak ldrmediler. Aksine Allah O'nu, Kendine ykseltti/ derecesini artrd. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (92/4, Nis/153-158)

Necm: 568
Sonra da Yahudileen kimselerden olan haksz davranlar, onlarn birok kimseleri Allah yolundan alkoymalar, yasaklandklar hlde riba almalar [emeksiz, hizmetsiz, risksiz kazan salamalar] ve insanlarn mallarn haksz yere yemeleri sebebiyle kendilerine hell klnm temiz eyleri haram kldk. Ve Yahudileenlerden kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olanlara can yakc bir azap hazrladk. 162 Fakat bu Yahudileenlerden bilgide derinlemi olanlar ve iman edenler, sana indirilene ve senden nce indirilenlere iman ederler. Onlar, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta tutan], vergiyi veren, Allah'a ve hiret gnne iman edenlerdir. te onlar, Bizim byk bir dl vereceklerimizdir. (92/4, Nis/160-162)
160,161

Necm: 569
-165phesiz Biz, Nh'a ve O'ndan sonraki peygamberlere vahyettiimiz gibi, sana da vahyettik. brhm'e, sml'e, shk'a, Yakb'a, torunlarna, s'ya, Eyyb'a, Ynus'a, Hrn'a ve Sleymn'a, daha nce kendilerini sana anlattmz elilere, kendilerini sana anlatmadmz elilere, elilerden sonra insanlarn Allah'a kar bir delilleri olmasn diye, mjdeciler ve uyarclar olarak vahyetmitik. Dvd'a da Zebur'u verdik. Ve Allah, Ms'ya sz syledike syledi. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 166 Fakat Allah, sana indirdiine ki onu Kendi bilgisiyle indirmitir hitlik eder. Tm yetler de hitlik ederler. hit olarak da Allah yeter. 159 Andolsun, Kitap Ehlinden, lmeden nce sana indirilene/Kurn'a inanmayacak kimse yoktur. Kymet gn de, sana indirilen/Kurn, onlarn aleyhine iyi bir hit olacaktr.377 (92/4, Nis/163-166, 159)
163

Necm: 570
phesiz kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi ve Allah yolundan alkoyan u kimseler, kesinlikle uzak bir sapkla dmlerdir. 168,169 phesiz kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapan u kimseler; Allah, onlar balayacak deildir. Onlar iinde temelli ve sonsuza dek kalacaklar cehennem yolundan baka bir yola da klavuzlayacak deildir. Ve bu, Allah'a ok kolaydr. (92/4, Nis/167-169)
167

377

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.

Necm: 571
Ey insanlar! phesiz Eli, size, Rabbinizden hakk getirdi. yleyse kendi yararnza olarak hakka inann. Eer inanmazsanz, bilin ki gklerde ve yeryznde olan eyler Allah'ndr. Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. 174 Ey insanlar! Kesinlikle Rabbinizden size apak bir kant geldi. Ve Biz size apak/aklayan bir k indirdik. 175 Artk Allah'a inanan ve apak a smsk sarlan kimseler; Allah, onlar, Kendisinden bir rahmete ve fazladan bir armaan olarak bol nimete sokacak ve dosdoru yol olarak Kendisine klavuzlayacaktr.378 (92/4, Nis/170, 174-175)
170

Necm: 572
Ey Kitap Ehli! Dininizde arla gitmeyin. Ve Allah hakknda gerek d bir ey sylemeyin. Meryem olu s Mesih, sadece Allah'n elisi ve Meryem'e ilka ettii/ulatrd kelimesi ve Kendisinden bir ruhtur, vahiy aracl ile domu biridir. Artk Allah'a ve elilerine inann. Ve tr demeyin. Son verin, sizin iin daha iyi olur. Allah, ancak bir tek ilhtr. O, Kendisi iin bir ocuk olmasndan arnmtr. Gklerde olan eyler ve yeryznde olan eyler yalnzca O'nundur. Tm varlklar belirli bir programa gre ayarlayan ve bu program koruyarak, destekleyerek uygulayan olarak Allah yeter. 172 Mesih ve yaknlatrlm melekler [s'ya inananlarn s'ya yardm ettiine inandklar gler], Allah'n bir kulu olmaktan asla ekinmezler. Ve kim O'na kulluk etmekten ekinir ve byklk taslarsa bilsin ki O, onlarn hepsini yaknda; Zilzal 1-3yeryz, kendi sarsntsyla sarsld, yeryz, arlklarn kard ve insann, Bu yeryzne ne oluyor! dedii zaman 172Kendisine toplar. Zilzal 4-6te o gn yeryz, phesiz Rabbinin kendisine vahyetmesi sebebiyle tm haberlerini bir bir syler. O gn insanlar, amelleri gsterilsin/amellerini grsnler diye blk blk ortaya kacaklar. Zilzal 7,8 Artk her kim, zerre miktar bir hayr ilerse onu grecek, her kim de zerre miktar bir er ilerse onu grecektir. 173 Artk inanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler; Allah, onlarn dllerini tam verecek ve armaanlarndan onlara fazlalklar da balayacaktr; kulluktan ekinip byklk taslayan kimseler de; onlara ok ackl bir azapla azap edecektir. Onlar, kendileri iin Allah'n astlarndan bir koruyucu, yol gsterici yakn ve bir iyi yardmc bulamazlar.379 (92/4, Nis/171-172+(93/99, Zilzl/1-8;),173)
171

378 379

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz. Tebyn. Bu pasajn yetlerini, teknik ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrca Resmi Mushaf'taki Zilzl sresi'ni de, 172. yetin durum zarf olarak verdik. Ayrntlar iin bkz. Tebyn.

HADD SRES
MEDNE DNEM

Necm: 573
Gklerde ve yeryznde bulunan eyler, Allah' her trl noksanlktan arndrdlar. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 2 Gklerin ve yeryznn ynetimi sadece O'nundur. O, diriltir ve ldrr. O, her eye en iyi g yetirendir. 3 O, lktir, Sondur, Aktadr, tedir ve O, her eyi en iyi bilendir. 4 O, gkleri ve yeri alt evrede oluturan sonra en byk taht zerinde egemenlik kuran, yeryzne gireni, ondan kan, gkten ineni, ona kan bilendir. Ve nerede olursanz olun O, sizinle beraberdir. Ve Allah yaptklarnz en iyi grendir. 5 Gklerin ve yeryznn ynetimi yalnzca O'nundur. Ve btn iler yalnzca Allah'a dndrlr. 6 O, geceyi gndzn iine sokar, gndz de gecenin iine sokar. O, gslerin zn en iyi bilendir. (94/57, Hadd/1-6)
1

Necm: 574
Allah'a ve Elisi'ne inann. Sizi, kendisine sonradan sahip yapt eylerden harcayn. Artk sizden, inanan ve harcayan kimseler; kendileri iin ok byk karlk vardr. 8 Size ne oldu da, Eli sizi Rabbinize inanmanz iin davet ettii hlde Allah'a inanmyorsunuz? Oysa O, eer siz inananlar iseniz sizden inanacanza kesin sz almt. 9 Allah, sizi karanlklardan aydnla karmak iin kuluna apak yetleri indirendir. Ve phesiz Allah, size ok efkatli, ok merhametlidir. (94/57, Hadd/7-9)
7

Necm: 575
Gklerin ve yerin son sahiplii Allah'n olmasna ramen neden siz Allah yolunda harcamyorsunuz? Sizden, fetihten nce harcayan ve savaan kimse eit olmaz. Onlar, derece bakmndan, sonradan Allah yolunda harcayan ve savaan kimselerden daha byktr. Bununla beraber Allah hepsine de en gzeli vaat etmitir. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr. 11 Kimdir o, Allah'a gzel bir dn verecek olan kii ki Allah da onun iin kat kat artrsn! Onun iin erefli bir dl de vardr. (94/57, Hadd/10-11)
10

Necm: 576
O gn, inanan erkekleri ve inanan kadnlar, ellerinin arasnda ve salarnda klar olduu hlde koar greceksin. Bugn mjdeniz, altlarndan rmaklar akan, ilerinde sonsuza dek kalacanz cennetlerdir. te bu, ok byk kurtuluun ta kendisidir! 13 O gn mnfk erkekler ve mnfk kadnlar, o iman eden kimselere: Bize bakn da sizin nzdan alalm? derler. Denildi ki: Arkanza dnn de k arayn! Sonra da aralarna iinde rahmet, dnda da kendi ynnden azap olan kapl bir sur ekilir.
12

Onlara: Biz, sizinle beraber deil miydik? diye seslenirler. Mminler: Evet ama, siz kendi canlarnz atee attnz, gzlediniz, kukuya dtnz ve kuruntular sizi aldatt. Sonunda Allah'n emri gelip att. O, ok aldatan da sizi, Allah ile aldatt. Bugn artk sizden kurtulmalk alnmaz, kfirlerden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden de. Sizin varacanz yer atetir. O, size yaraandr. O, ne kt bir dn yeridir! (94/57, Hadd/12-15)

14,15

Necm: 577
nananlar iin hl vakti gelmedi mi ki kalpleri Allah' anmak ve haktan gelen iin rpersin de, daha nce kendilerine Kitap verilmi, sonra zerlerinden uzun zaman gemi, dolaysyla kalpleri katlam kimseler gibi olmasnlar. Onlarn ou da yoldan kmtr. 17 Allah'n, yeryzn, lmnden sonra dirilttiini biliniz. Belki aklnz kullanrsnz diye Biz, sizin iin yetleri aka ortaya koyduk. 18 phesiz sadaka veren erkekler, sadaka veren kadnlar ve Allah'a gzel bir dn verenler; kendilerine kat kat artrlacaktr. Onlar iin ok erefli bir dl de vardr. 19 Allah'a ve Elisi'ne inanan kimseler; ite onlar, Rableri nezdinde dosdoru kimselerin ve ehitlerin ta kendileridir. Onlar iin karlklar ve klar vardr. nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler de, onlar cehennemin ashbdrlar. 20 Bilin ki ireti dnya yaam, ancak bir oyun, tutkulu bir oyalama, bir ss, kendi aranzda bir vn, mal ve ocuklar konusunda bir oaltma yardr. Bir yamur rnei gibi; onun bitirdii ekin ekicilerin houna gitmitir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsn ki sapsar kesilmi, sonra o, bir er-p oluvermitir. hirette ise iddetli bir azap; Allah'tan bir balama ve bir honutluk vardr. Dnyadaki ireti yaam, aldan malndan, malzemesinden baka bir ey deildir. 21 Rabbinizden bir balanmaya, Allah'a ve elilerine inananlar iin hazrlanm, genilii gkle yerin genilii gibi olan cennete yar yapnz. te bu, Allah'n, dilediine verdii armaandr. Onu dilediine verir. Ve Allah, byk armaan sahibidir. 22-24 Yeryznde ve kendilerinin iinde musibetten isabet eden eyler, elinizden kana zlmeyesiniz ve Allah'n size verdii eylerle marmayasnz diye Bizim onu yaratmamzdan nce, kesinlikle bir kitaptadr. phesiz bu, Allah'a gre ok kolaydr. Ve Allah, cimrilik eden ve insanlara da cimrilii emreden kendini beenip bbrlenen kimseleri sevmez. Kim yz evirirse de, biliniz ki phesiz Allah, ok zengin, hibir eye muhta olmayann, vlen, vgye lyk bulunann ta kendisidir. (94/57, Hadd/16-24)
16

Necm: 578
Andolsun ki Biz, elilerimizi ak delillerle gnderdik ve insanlarn hakkaniyeti ayakta tutmalar ve Allah'n, dinine ve elilerine, kimse kendilerini grmedii ve tanmad yerlerde yardm edenleri belirlemesi iin beraberlerinde kitab ve ly indirdik. Biz, kendisinde byk bir kuvvet ve insanlar iin yararlar bulunan demiri de indirdik. phesiz Allah, ok kuvvetlidir, mutlak stndr. 26 Ve andolsun Nh'u ve brhm'i eli gnderdik, peygamberlii ve kitab bu ikisinin soylar iinde devam ettirdik. Sonra da onlardan bir ksm doru yolu bulan, onlardan birou da hak yoldan km kimselerdir. 27 Sonra, bunlarn izinden ardarda elilerimizi gnderdik. Meryem olu s'y da arkalarndan gnderdik; kendisine ncl'i verdik ve o'na uyan kimselerin kalplerine bir efkat ve merhamet koyduk. Uydurduklar ruhbanlk; onu, onlarn zerine Biz yazmadk. Sadece Allah rzasn
25

kazanmak iin ortaya kardlar. Sonra da buna gerei gibi riyet etmediler. Sonra da Biz, onlardan iman eden kimselere karlklarn verdik. Onlardan pek ou da hak yoldan km olanlardr. (94/57, Hadd/25-27)

Necm: 579
Ey iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girin, O'nun Elisi'ne inann ki Kitap Ehli, Allah'n armaanlarndan hibir ey elde edemeyeceklerini ve phesiz armaanlarn Allah'n elinde olduunu, onu dilediine verdiini bilsinler diyeAllah size rahmetinden iki pay versin, sizin iin nda yryeceiniz bir k yapsn ve sizi balasn. Allah, ok balayan, ok merhamet edendir. Ve Allah, byk armaan sahibidir. (94/57, Hadd/28-29)
28,29

MUHAMMED SRES
MEDNE DNEM

Necm: 580
nkr eden ve Allah'n yolundan alkoyan kimseler; Allah, onlarn ilerini saptrtt. Ve iman eden, dzeltmeye ynelik iler yapan ve Rableri tarafndan bir gerek olarak Muhammed'e indirilene inanan kimseler; Allah, onlarn ktlklerini rtt ve durumlarn dzeltti. 3 Allah'n byle yapmas, phesiz kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden/inanmayan kimselerin btla uymalar, phesiz iman eden kimselerin de Rablerinden gelen geree uymalar sebebiyledir. te Allah insanlara, onlarn rneklerini byle verir. (95/47, Muhammed/1-3)
2 1

Necm: 581
Artk Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayan kimselerle karlatnz/ savatnz zaman, hemen boyunlar vuru /lmne savan. Sonra onlara stn geldiiniz zaman, hemen ba sk balayn/salam kararlar aln. Sonra harp; bozum yapma ii arlklarn atp sava bitince de onlar ya karlksz olarak, ya da kurtulmalk karl salverin. te! Eer Allah dileseydi elbette onlar cezalandrp adaleti salard. Fakat byle olmas, sizi birbirinizle denemek iindir. Allah yolunda ldrlen/ldren/savaan kimselere gelince; artk Allah, onlarn amellerini asla boa karmaz. Allah onlar klavuzlayacak, durumlarn dzeltecek ve onlar, kendilerine tantt cennete girdirecektir. (95/47, Muhammed/4-6)
4-6

Necm: 582
Ey iman etmi kimseler! Eer siz, Allah'a yardm ederseniz, O da size yardm eder ve ayaklarnz sabit tutar. 8nkr eden kiiler ise, artk ykm onlara! Ve Allah, onlarn ilerini saptrtmtr. 9Bu, phesiz onlarn, Allah'n indirdiklerini beenmediklerinden dolaydr. Artk Allah da onlarn amellerini boa karmtr. 10 Peki onlar, yeryznde yolculuk etmediler mi? Bylece kendilerinden ncekilerin kbeti nasl olmu bir grsnler. Allah, onlar yerle bir etti. Bu kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere de onlarn benzerleri vardr. 13 Ve kuvvete, seni karan kentten daha iddetli nice kentler; onlar deiime/ykma urattk. yle ki kendileri iin yardmc diye bir ey olmad. 12 phesiz Allah, iman edip slih amellerde bulunan kimseleri, altndan rmaklar akan cennetlere girdirir. nkr eden kimseler ise, kazanlanrlar ve etinden, stnden yararlanlan hayvanlarn yemesi gibi yerler, Ate de onlar iin bir konaklama yeridir. 11 te mminlerin bahtiyarl, kfirlerin perianl, phesiz Allah'n iman eden kimselerin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn olmas, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden /inanmayanlar iin yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn diye bir eyin olmamasndandr.380 (95/47, Muhammed/7-10, 13, 12, 11)
7

380

Bkz. 353 nolu not.

Necm: 583
Peki, Rabbi tarafndan apak bir delil zerinde bulunan kimse, iinin ktl kendisine ssl gsterilen ve bo-ireti arzularna uyan kimseler gibi; Ate'te sonsuz olarak kalacak olan ve kaynar su iirilip de barsaklar parampara olan kimseler gibi midir? Allah'n korumas altna girmi kiilere vaat edilen cennetin rnei: Orada bozulmayan temiz sudan rmaklar, tad deimeyen stten rmaklar, ienlere lezzet veren araptan rmaklar ve szme baldan rmaklar vardr. Onlar iin cennette her eit meyve ve Rablerinden bir balanma vardr. (95/47, Muhammed/14-15)
14,15

Necm: 584
Onlardan sana kulak verenler de vardr. yle ki onlar, senin yanndan ktklar zaman, kendilerine bilgi verilen kimselere: O, demin ne dedi? dediler. te onlar, Allah'n kalplerini damgalad ve kendi bo-ireti arzularna uyan kimselerdir. 17 Ve klavuzlandklar doru yola girmi kimseler; Allah, onlara doru yollarn pekitirmi ve onlara Allah'n korumas altna girmeyi vermitir. 18 Artk onlar, kymetin kopu annn kendilerine anszn gelmesinden bakasn m gzlyorlar? te, phesiz o kymetin almetleri gelmitir. Artk o, kendilerine geldii zaman, kendilerinin t almas, onlar iin ne ifade eder ki! 19 yleyse, phesiz Allah'tan baka ilh diye bir eyin olmadn bil! Kendi gnahn iin, mmin erkekler ve mmin kadnlar iin balanma dile. Ve Allah, sizin gezip dolatnz yeri ve durduunuz yeri bilir. (95/47, Muhammed/16-19)
16

Necm: 585
man eden kimseler: Keke bir sre indirilse derler. Ama yasalarla donatlm bir sre indirildii ve ierisinde sava anld zaman, kalplerinde hastalk olanlarn, lm korkusuyla baygnlk geiren bir kimsenin bak gibi sana baktn grrsn. Artk itaat ve rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen sz onlara daha yakndr. Sonra i kesinleince artk Allah'a sadakat gsterselerdi, kesinlikle kendileri iin daha hayrl olurdu. 22 Peki siz, ynetimi ele geirirseniz, yeryznde kargaa karmay ve akrabalk balarnz parampara etmeyi mi umdunuz? 23 te onlar, Allah'n kendilerini dlad, sonra kulaklarn sar, gzlerini kr ettii kimselerdir. 24 Peki onlar, Kurn' dnmyorlar m? Yoksa kalpleri zerinde kilitleri mi var? 25 phesiz doru yol kendilerine aka belli olduktan sonra gerisin geri kfre; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye dnen kimseler, eytan onlara ho gstermi ve onlar uzun emellere drmtr. 26 Bu, onlarn, Allah'n indirdiini beenmeyen kimselere: Baz ilerde biz, size itaat edeceiz demeleri sebebiyledir. Oysa Allah, onlarn gizlediklerini biliyor. 27 Peki, grevli gler onlarn yzlerine ve arkalarna vurarak onlara gemite yaptklarn ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrrken nasl olacak! 28 Bu, onlarn Allah' gazaplandran eylere uymalar ve O'nun rzasn beenmemelerinden dolaydr. Artk Allah, onlarn amellerini boa karmtr. 29 Yoksa kalplerinde hastalk olan kimseler, Allah'n, kendilerinin kinlerini asla ortaya karmayacan m sandlar?
20,21

Eer Biz dileseydik, kesinlikle onlar sana gsterirdik de. Sonra da sen onlar nianlarndan tanrdn. Yine de sen, onlar szlerinin slubundan kesinlikle tanrsn. Allah ise ilerinizi bilir. 31 Ve kesinlikle Biz, iinizden aba gsterenleri ve sabredenleri bildirmemiz/ ortaya karmamz iin sizi yprandracaz/ denemeye tbi tutacaz. Haberlerinizi de yprandracaz/denemeye tbi tutacaz. 32 phesiz ki Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayan, Allah'n yolundan alkoyan ve kendilerine doru yol aka belli olduktan sonra Eli'ye kar gelen u kiiler; onlar, Allah'a hibir ekilde zarar veremezler. Ve Allah, onlarn ilerini boa karacaktr. (95/47, Muhammed/20-32)

30

Necm: 586
Ey iman etmi kimseler! Allah'a itaat edin, Eli'ye itaat edin ve amellerinizi boa karmayn. 34 phesiz ki, kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden /inanmayan, Allah'n yolundan saptran, sonra da kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri olarak len kimseler, artk asla Allah onlara mafiret etmeyecektir/ onlar balamayacaktr. 35 yleyse gevemeyin ve siz stn iken bara armayn. Allah da sizinle beraberdir. Ve Allah, sizin amellerinizi asla eksiltmeyecektir. 36 phesiz u dnyadaki basit hayat, ancak bir oyun ve elencedir. Eer iman eder ve Allah'n korumas altna girerseniz, Allah size dllerinizi verir, sizden mallarnz da istemez. 37 Eer Allah, sizden mallarnz isteyip de sizi zorlasayd cimrilik ederdiniz. Sizin kinlerinizi de karrd. 38 te sizler, Allah yolunda harcamaya arlan kimselersiniz. yleyken sizden kimileri cimrilik ediyor. Ve kim cimrilik ederse, artk kendi benliinden cimrilik ediyordur. Ve Allah zengindir, siz ise fakirlersiniz. Eer siz, yz evirirseniz, Allah yerinize sizden baka bir toplum getirir. Sonra onlar, sizin benzerleriniz olmazlar. (95/47, Muhammed/33-38)
33

RAD SRES
MEDNE DNEM

Necm: 587
Elif/1, Lm/30, Mm/40, R/200.381 te bunlar, Kitab'n yetleridir. Sana Rabbinden indirilen ey haktr/gerektir. Lkin insanlarn ou inanmyorlar. 2-4 Allah, gkleri grdnz ekilde, direkler olmadan ykselten, sonra en byk taht zerinde egemenlik kuran,382 gnee ve aya boyun ediren/varlklarn yararlanaca zelliklerde yaratan Zat'tr. Hepsi ad konmu bir sre sonuna akp gidiyor. O, ii ynetir, Rabbinize kavuacanz gne kani olursunuz diye yetleri ayrntl olarak aklar. Ve O, arz uzatan, orada sabit dalar ve rmaklar oluturandr. Ve O, orada btn meyvelerden iki e yapt. O, geceyi gndzn zerine rtyor. phesiz bunda iyiden iyiye dnen bir toplum iin almetler/ gstergeler vardr. Ve O, yeryznde bir tek su ile sulanan birbirine komu ktalar, zmlerden baheler, ekinler, atall ve atalsz hurmalklar oluturandr. Ve Biz, meyvelerinde, kokularnda, tatlarnda onlarn bazsn bazs zerine fazlalkl klyoruz. phesiz akln kullanan bir toplum iin bunda birtakm almetler/ gstergeler vardr. (96/13, Rad/1-4)
1

Necm: 588
Ve eer sen ayorsan, asl artc olan, onlarn: Biz toprak olunca m, biz gerekten yeni bir oluturuluta myz? szleridir. te bunlar, Rablerine inanmam kimselerdir. Ve ite bunlar, boyunlarnda demir halkalar bulunanlardr. Ve ite bunlar, Ate'in yrandrlar, onlar orada srekli kalcdrlar. 6 Ve onlar senden, iyilikten nce ktl abuklatrman isterler. Hlbuki onlardan nce onlara iz brakan cezalar gelip gemitir. Ve gerekten senin Rabbin, yanl ilerine karlk insanlar iin cidden balama sahibidir. Ve kesinlikle senin Rabbin, azab/ kovuturmas cidden ok etin olandr. 7Ve kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden /inanmayan u kimseler: Rabbinden o'na bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi? diyorlar. Sen ancak bir uyarcsn. Ve her toplum iin bir yol gsteren vardr. (96/13, Rad/5-7)
5

Necm: 589
Allah, Her diinin neyi tadn ve rahimler neyi eksiltir ve neyi artrr bilir. Ve her ey, O'nun katnda bir l iledir. 9 Allah, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei ve akta olan bilendir, pek byktr, yceler ycesidir. 10 Sizden, sz gizleyen kimse ve onu aa vuran kimse, gece gizlenenle gndz aa kan kimse eittir. 11 Her kii iin, iki elinin arasndan ve arkasndan Allah'n iinden olarak, onu gzetip koruyan izleyiciler vardr. Gerekte, bir halk, kendi benliklerinde olan deitirmedike, Allah hibir eyi deitirmez. Ve Allah, bir toplulua ktlk istedi mi, artk onun geri evrilmesi sz konusu deildir. Onlar iin O'nun astlarndan bir yardm eden, koruyan, yol gsteren bir yakn da yoktur.
8

381 382

Bkz. 8 nolu not. Bkz. 37 ve 52 nolu notlar.

O, size korku ve mit iinde imei gsteren ve o yamur ykl bulutlar ortaya karandr. Gk grlts, O'nun vgsyle birlikte, doal gler de O'nun korkusundan dolay O'nu noksan sfatlardan arndrrlar. Ve O, yldrmlar gnderir de onunla dilediini arpar. Onlar ise Allah hakknda mcdele edip duruyorlar. Oysa Allah, arpmas pek etin olandr. 14 Gerein daveti yalnzca O'nadr. Ortak koanlarn, O'nun astlarndan yalvarp durduklar kimseler; onlar, kendilerine hibir eyle cevap veremezler. Onlar, ancak azna gelmemesine ramen azna su gelsin diye iki avucunu aan gibidir. Ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin duas sadece bir sapklk iindedir. 15 Ve yerde ve gklerde olan kimseler ve glgeleri, ister istemez her zaman yalnzca Allah'a boyun eip teslimiyet gsterirler. (96/13, Rad/8-15)
13

12

Necm: 590
De ki: Gklerin ve yerin Rabbi kimdir? De ki: Allah'tr. De ki: Allah'n astlarndan o kendi kendilerine yarar salamaya ve zarar vermeye gc olmayanlar yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar m ediniyorsunuz? De ki: Hi kr ile gren bir olur mu? Ya da karanlklarla aydnlk bir olur mu? Ya da Allah'a, O'nun gibi oluturan birtakm ortaklar buldular da, bu oluturma kendilerince birbirine benzer mi grnd? De ki: Allah, her eyin oluturucusudur. Ve O, birdir, her eye stn ve kahredicidir. 17 Allah, gkten bir su indirdi de vadiler, kendi lsnde sel olup aktlar. Sonra da sel, suyun yzne kan bir kpk yklendi. Bir znet eyas veya bir yarar salamak iin, atete erittiklerinin zerinde de benzeri bir kpk vardr. Allah, hak ve btl byle rnekler. Sonra kpk atlr gider, insanlara yarar olan ise yerde kalr. te Allah, rnekleri byle verir. 18 Rablerine uyanlar iin en gzel vardr. O'na uymayanlar ise, yeryznde bulunan ne varsa hepsi ve onunla birlikte bir misli daha kendilerinin olsa, onu kurtulu fidyesi olarak verirlerdi. te onlar, hesabn kts kendileri iin olanlardr. Varacaklar yer de cehennemdir. Oras da ne fena yataktr! 19-24 Peki, phesiz Rabbinden sana indirilenin gerek olduunu bilen kimse, kr olan kimse gibi midir? phesiz ancak kavrama yetenekleri olan kiiler; Allah'a verdii szleri yerine getiren ve antlamay bozmayan, Allah'n birletirilmesini istedii eyi; iman ve ameli birletiren, Rablerine saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan ve hesabn ktlnden korkan kiiler, Rablerinin rzasn kazanmak arzusuyla sabretmi, salt ikame etmi [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturmu, ayakta tutmu], kendilerine verdiimiz rzklardan gizli ve ak Allah yolunda harcam ve irkinlikleri gzelliklerle ortadan kaldran kiiler t alp dnrler. te onlar, bu yurdun kbeti; adn cennetleri kendilerinin olanlardr. Onlar, atalarndan, elerinden ve soylarndan slih olanlar Adn cennetlerine gireceklerdir. Grevli gler/ haberci yetler de her kapdan yanlarna girerler: Sabretmi olduunuz eylere karlk size selm olsun! Bu yurdun sonu ne gzeldir! 25 Allah'a yeminle kesin sz verdikten sonra bozan ve Allah'n birletirilmesini emrettii eyleri; iman ve ameli kesen/ birbirinden ayran ve yeryznde kargaa karan kimseler; ite onlar, dlanma kendileri iin olanlardr. Yurdun kts de onlar iindir. 26 Ve Allah, diledii kimseye rzk geniletir de llendirir de. Onlar ise basit dnya hayat ile ferahladlar. Oysa basit dnya hayat, hirette sadece bir kazanmdr. 27-29,31 Yine o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan o kimseler: Ona Rabbinden bir almet/gsterge indirilmeli deil miydi, eer kendisiyle dalarn yrtld, yerin
16

paraland veya llerin konuturulduu bir Kurn olsayd diyorlar. De ki: phesiz Allah, dilediini artr ve gnlden balanan kimseleri; inanan ve kalpleri Allah' anmakla zihnindeki tm soru iaretlerini gidererek rahata kavumu kiileri Kendisine klavuzlar. Gznz an! Kalpler, yalnz ve yalnz Allah' anmakla; zihnindeki tm soru iaretlerini gidermekle rahata kavuur. man etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimseler; tuba; gzellikler, mjdeler ve gzel dn yeri sadece onlar iindir. Aslnda emrin tm Allah'ndr. man edenler hl anlamadlar m ki eer Allah dilemi olsayd, kesinlikle insanlarn tmne klavuzluk ederdi. nkr eden kimseler, Allah'n vaadi gelinceye kadar, yaptklar dolaysyla ya balarna etin bir bela atacak veya yurtlarnn yaknna inecek. phesiz Allah, verdii szden dnmez/miadn armaz.383 (96/13, Rad/16-29, 31)

Necm: 591
te byle, seni, onlar Rahmn'a [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah'a] inanmazlarken, sana vahyettiklerimizi onlara okuyasn diye, kendilerinden nce nice nderli toplumlar gelip gemi olan bir nderli toplum iinde eli yaptk. De ki: Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], benim Rabbimdir, O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Ben, yalnzca O'na iin sonucunu havale ettim, dnm de yalnzca O'nadr. 32 Andolsun ki senden nceki elilerle de alay edildi. Ve Ben, kfirlere; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddeden /inanmayan kiilere sre verdim. Sonra da onlar yakalayverdim, haydin bakalm Benim azabm naslm! 38 Andolsun ki Biz senden nce de peygamberler gnderdik. Onlara da eler ve nesil [olankz ocuklar] verdik. Hi bir peygamber iin Allah'n izni/ bilgisi olmadan herhangi bir almet/ gsterge getirmek de yoktur. Her sre sonu iin bir yaz vardr. 39 Allah, dilediini imha eder, dilediini de yerinde brakr. Kitabn anas da yalnzca O'nun katndadr.384 (96/13, Rad/30, 32, 38-39)
30

Necm: 592
Peki, o, kazand eyler ile birlikte her bir kiinin zerinde dikilen/grp gzeten kimdir? Onlar ise Allah'a ortaklar edindiler. De ki: Onlar isimlendirin! Yoksa siz, O'na yeryznde bilmedii bir ey mi ya da szden ak olan m haber vereceksiniz? Aslnda kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiilere plnlar gzel gsterildi de Yol'dan saptrldlar. Allah, kimi saptrrsa, artk onun iin yol gsteren kimse yoktur. 34 Onlar iin u basit dnya hayatnda bir azap vardr. hiret azab ise kesinlikle daha ezicidir. Onlar Allah'tan koruyacak biri de yoktur. (96/13, Rad/33-34)
33

Necm: 593
Allah'n korumas altna girmi kiilere sz verilen cennetin rnei yledir: Onun altndan rmaklar akar, nasiplikleri; meyveleri, renkleri, tatlar ve glgeleri sreklidir. te bu, Allah'n korumas altna girmi kiilerin kbetidir. Kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerin kbeti de Ate'tir.
35

383 384

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn. Bkz. 353 nolu not.

(96/13, Rad/35)

Necm: 594
Ve kendilerine Kitap verdiimiz kimseler, sana indirilen ile sevinirler. Kart grup oluturanlardan, onlarn bir ksmn tannmaz hle getiren kiiler de vardr. De ki: Ben, ancak Allah'a kulluk etmekle ve O'na ortak kabul etmemekle emrolundum. Ben yalnzca O'na davet ediyorum, dnm de yalnz O'nadr. 37 Ve Biz, bylece Kurn' Arapa; mkemmel bir yasa olarak indirdik. Ve eer sana gelen bilgiden sonra onlarn bo-ireti arzularna uyarsan, Allah'tan sana bir yardmc, yol gsterici yakn ve bir koruyucu yoktur. 40 Ve onlara vaat ettiimizin bir blmn sana gstersek yahut sana gemite yaptklarn ve yapman gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrsak, phesiz yine de sana den sadece tebli etmektir. Bize den de hesap grmektir.385 (96/13, Rad/36-37, 40)
36

Necm: 595
Ve onlar, phesiz Bizim yeryzne geldiimizi, onu etrafndan noksanlatrdmz grmediler mi? Allah hkmeder. O'nun hkmn engelleyecek hibir kimse yoktur. Ve O, hesab ok hzl grendir. 42 Onlardan nceki kimseler de hileler yapmlard. Fakat btn hileleri bozup cezalandrmak Allah'a aittir. O, her kiinin ne kazandn bilir. Bu yurdun kbetinin kim iin olduunu, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler de yaknda bilecekler. 43 Ve kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler: Sen eli deilsin diyorlar. De ki: Benimle sizin aranzda en iyi tank olarak Allah ve yannda Kitab'n bilgisi bulunan kii yeter. (96/13, Rad/41-43)
41

385

Bkz. 353 nolu not.

RAHMN SRES
MEDNE DNEM

Necm: 596
Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], Kurn' retti, insan oluturdu, ona hayr ve erri, iyiyi, kty ayrmay retti. 5 Gne ve ay bir hesap ile akp gitmektedir. 6 Gvdesiz bitkiler ve aalar da boyun eip teslimiyet gstermektedirler. 7-9Ve semay da oluturdu, onu ykseltti ve terazide/lde/dengede taknlk etmeyesiniz diye teraziyi/ly/dengeyi koydu. ly hakkaniyetle dikin/ayakta tutun, teraziye/lye/dengeye zarar vermeyin. (97/55, Rahmn/1-9)
1-4

Necm: 597
Ey cin ve ins386 topluluklar! Eer gklerin ve yerin kenarlarndan ap gemeye g yetirebilirseniz, hemen an, ancak stn bir g olmadan aamazsnz. 34 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 31 Ey iki grup! Yaknda sizin hesabnza bakacaz. 32 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 35 kinizin de zerine ateten alev ve duman gnderilir de siz yardmlanamazsnz. 35 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 10-12Ve kendisinde, meyvelar ve salkml hurma aalar, yaprakl taneler ve ho kokulu bitkiler olan yeryzn oluturdu, onu orann yaratklar iin alaltt. 13 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 14,15 O, grnen, bilinen varlklar pimi amur gibi kuru balktan/deiken bir maddeden oluturdu. Grnmez varlklar, gleri de atein dumanszndan/enerjiden oluturdu. 16 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 17 Rahmn [yaratt btn canllara dnyada oka merhamet eden Allah], iki dounun Rabbi ve iki batnn Rabbidir. 18 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 19 ki denizi birbirine kavumak zere salverdi. 20Aralarnda bir engel vardr, birbirlerine geip karmyorlar. 21 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 22 kisinden inci ve mercan kar. 23 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 24 Denizde koca dalar gibi ykseltilen gemiler de O'nundur.
33

386

Bkz. 49 nolu not.

Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 26,27 Yeryznn zerindeki her kii gelip geicidir. Ve o celal ve ikram sahibi Rabbinin bizzat Kendisi baki kalr. 28 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 29 Gklerde ve yerde bulunan kimseler, O'ndan istekte bulunurlar. O, her an bir itedir. 30 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 37 Sonra da gk yarlp zeytinya gibi bir gl olduu zaman... 38 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 39 Artk ite o gn, bildik-bilmedik, gelmi-gelecek hi kimse, bir bakasnn gnahndan sorumlu tutulmaz. 40 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 41 Sulular, nianlarndan tannr da alnlarndan ve ayaklarndan tutuluverirler. 42 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 43 te bu, sulularn yalanlad cehennemdir. 44Onlar, onunla kaynar su arasnda dolar dururlar. 45 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 46 Ve Rabbinin makamndan korkan kimseler iin iki cennet vardr. 47 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 48 kisinin de dallar vardr. 49 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 50 kisinde de akp giden iki pnar vardr. 51 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 52 kisinde de her meyvedan ift ift vardr. 53 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 54 Astarlar kaln ipekten/atlastan yataklara yaslanm kimseler olarak, iki cennetin de devirmesi yakndr. 55 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 56 Oralarda, daha nce bildik, bilmedik, gemi, gelecek hi kimse tarafndan dokunulmam; el ve gz dememi, baklarn dikenler vardr. 57 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 58 Sanki onlar ykut ve mercandrlar. 59 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 60 yililetirmenin-gzelletirmenin karl, iyiletirme-gzelletirmeden baka olabilir mi? 61 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz?

25

Bu ikisinin astndan iki cennet daha vardr. Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 64 Bunlar yemyeildirler. 65 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 66 kisinde durmakszn coan iki pnar vardr. 67 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 68 kisinde de meyve, hurma ve nar vardr. 69 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 70 O meyvelerin ilerinde iyilikler-gzellikler vardr. 71 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 72 adrlara kapanm parlak gzller vardr. 73 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 74 Bunlardan nce onlara bildik-bilinmedik hi kimse dokunmamtr. 75 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 76 Yeil yastklara ve Abkari sergilere; hrikulde gzel ilemeli deklere yaslananlar olarak 77 Peki siz ikiniz, Rabbinizin g yetirdiklerinin; esiz gcnn, esiz nimetlerinin hangisini yalanlyorsunuz? 78 Azamet ve byklk sahibi, emir ve yasak koyma hakkna sahip, saygnlatrma sahibi Rabbinin ad, ne cmerttir!387 (97/55, Rahmn/33-34, 31-32, 35-36, 10-30, 37-78)
63

62

387

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.

NSN SRES
MEDNE DNEM

Necm: 598
nsan zerine, henz kendisi anlabilecek bir ey deilken, dehrden/milyarca yldan bir sre geti mi? Elbette ki geti! 2,3 phesiz Biz, insan kark bir nutfeden oluturduk. Onu ypratacaz/ykmllkler vereceiz. Bu nedenle onu ok iyi iitici, ok iyi grc yaptk; iyiyi kty ayracak bilgileri yollayarak bilgilendirdik. phesiz Biz, ona yolu gsterdik, ister kendisine verilen nimetlerin karln deyen biri olsun, ister nankr. 4 phesiz Biz, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin zincirler, tasmalar ve alevli bir ate hazrladk. 5-22 phesiz, iyi adamlar, kfur katlm bir tastan ierler, fkrtldka fkrtlacak bir pnardan ki ondan, verdikleri szleri yerine getiren, ktl yaylan bir gnden korkan ve Biz sizi, ancak Allah rzas iin doyuruyoruz ve sizden bir karlk ve teekkr beklemiyoruz; evet, biz ask suratl ve atk kal bir gnde Rabbimizden korkarz diyerek Allah sevgisi iin/sevmesine ramen yiyecei, yoksula ve ksze ve tutsaa veren Allah'n kullar ierler. Allah da, bu yzden onlar, o gnn ktlnden korur; onlara aydnlk ve sevin rastlayacak, sabretmelerine karlk onlara cenneti ve ipekleri verecek; orada tahtlara kurulmu olarak kalacaklar; orada bir gne de, dondurucu bir souk da grmeyecekler ve bahenin glgeleri onlarn zerlerine sarkacak ve alaltldka alaltlacak. Ve aralarnda gm bir kap ve billr kseler dolatrlacak, -kendilerinin ayarlad billrlar gmtendir-. Ve orada onlar, karm zencefil olan bir tastan sulanrlar, orada Selsebil denilen bir pnardan... Ve aralarnda bymez, yalanmaz ocuklar dolar; onlar grdnde, salm birer inci sanacaksn! Oray grdnde, mutluluk ve byk bir mlk ve ynetim greceksin; zerlerinde ince, yeil ipekli, parlak atlastan giysiler olacak; gm bileziklerle sslenmi olacaklar; Rableri onlara tertemiz bir iecek iirecek. phesiz ki bu, sizin iin karlktr. almalarnz da karlk denecek niteliktedir. (98/76, nsn/1-22)
1

Necm: 599
phesiz Biz, evet Biz, Kurn' sana indirdike indirdik. O hlde Rabbinin hkm iin sabret. Onlardan gnahkra yahut hatta ok nankre itaat etme ve daima/her zaman Rabbinin ismini an. Gecenin bir blmnde de O'na boyun eip teslimiyet gster. Ve O'nu uzun gecede her trl noksanlktan arndr. 27Sen eli deilsin diyenler, arabuk geen dnyay seviyorlar ve ar bir gn arkalarna atyorlar. 28 Biz, onlar Biz oluturduk. Bedenlerini Biz salam yaptk. Dilediimizde de benzerleriyle deitirdike deitiririz. 29 phesiz bu, bir ttr. Artk dileyen kii Rabbine doru yol edinir. 30,31 Ve siz, Allah dilemedike dileyemezsiniz. phesiz Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr, dilediini rahmetine sokar. irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlara da, ackl bir azap hazrlamtr. (98/76, nsn/23-31)
24-26 23

TALK SRES
MEDNE DNEM

Necm: 600
Ey Peygamber! Kadnlar boadnz zaman onlar iddetleri 388 iin boayn ve iddeti sayn. Ve Rabbiniz Allah'n korumas altna girin. Apak bir arlk, iffetsizlik yapmalar hli dnda, onlar evlerinden karmayn, kendileri de kmasnlar. Bunlar, Allah'n snrlardr. Artk kim Allah'n snrlarn aarsa, kesinlikle kendine hakszlk etmi olur. Bilmezsin, olur ki Allah, bundan sonra bir i ortaya karverir. 2,3 Artk srelerinin sonuna vardklarnda onlar rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde tutun yahut rfe uygun/herkese kabul gren bir ekilde onlardan ayrln. Ve sizden adalet sahibi iki kiiyi hit tutun. hitlii de Allah iin ayakta tutun. te bu, Allah'a ve son gne inanan kimseye tlenendir. Ve kim Allah'n korumas altna girerse, Allah ona bir k yolu salar ve onu hesaba katmad bir ynden rzklandrr. Kim de Allah'a iin sonucunu havale ederse, O ona yeter. phesiz Allah, Kendi emrini yerine getirip gerekletirendir. Allah, kesinlikle her ey iin bir l koymutur, belirlemitir. (99/65, Talk/1-3)
1

Necm: 601
Ve kadnlarnzdan aybandan kesilenler ve ay hli olmayanlar; eer phe ederseniz, onlarn bekleme sresi aydr. Gebe olanlarn da bekleme sresi, yklerini brakmalar; doum yapmalar veya dk yapmalardr. Kim Allah'n korumas altna girerse, Allah ona iinde bir kolaylk salar. (99/65, Talk/4)
4

Necm: 602
te bu, Allah'n size indirdii buyruudur. Kim de Allah'n korumas altna girerse, Allah onun ktlklerini rter ve onun iin dl bytr. 6 O kadnlar, gcnz lsnde oturduunuz yerin bir blmnde oturtun ve onlar sktrmak iin onlarla birbirinizin zararna olacak herhangi bir ey yapmayn. yet gebe iseler, yklerini brakncaya kadar onlara harcama yapn/nafaka verin. Sonra sizin iin emzirirlerse, onlara cretlerini verin ve aranzda rfe uygun/ herkese kabul gren bir ekilde mavere yapn. Ve eer glk ekerseniz, artk creti babaya ait olmak zere, baka bir kadn emzirecektir. 7 Geni imknlar olanlar, geni imknlarna gre harcasnlar/ nafaka versinler. Rzk kstl tutulan da, artk Allah'n kendisine verdiinden versin. Allah, hibir kiiye ona verdiinden bakasyla ykmllk koymaz. Allah, bir gln ardndan bir kolaylk salayacaktr. (99/65, Talk/5-7)
5

Necm: 603
Kentlerden niceleri var ki Rablerinin ve O'nun elilerinin emrine bakaldrd da Biz, onlar etin bir hesaba ektik ve onlara grlmemi, duyulmam bir azapla azap ettik.
8

388

Bkz. 450, 452, 514 ve 601 nolu necmler.

Bylece onlar, ilerinin vebalini tattlar. lerinin sonucu da tam bir zarara/ kayba urayarak ac ekmek olmutur. 10,11 Allah, onlara iddetli bir azap hazrlamtr. O hlde, ey kavrama yetenekleri olan iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girin. Kesinlikle Allah, iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm kimseleri, karanlklardan aydnla karmak iin, size bir t, size Allah'n ak ak yetlerini/ almetlerini/ gstergelerini okuyan bir eli indirdi. Ve her kim, Allah'a inanr ve slihi ilerse, Allah onu, altlarndan rmaklar akan, iinde sonsuza dek kalacaklar cennetlere girdirir. Allah, onun iin rzk gzelletirmitir. 12 Allah, yedi g ve yerden de onlar kadarn oluturandr. Allah'n her eye kdir olduunu ve Allah'n bilgisinin, her eyi kuattn bilesiniz diye buyruk gkler ve yer arasnda iner durur. (99/65, Talk/8-12)

BEYYNE SRES
MEDNE DNEM

Necm: 604
Kitap Ehlinden ve ortak koanlardan kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler, kendilerine ak delil; iinde tertemiz/sapasalam yazglar bulunan, tertemiz sayfalar okuyan, Allah tarafndan gnderilmi bir eli gelinceye kadar serbest braklmadlar, gzden karlmadlar. 4 Ve o, Kitap verilen kiiler, ancak kendilerine ak kant geldikten sonra ayrla dtler. 5 Oysa ki onlara sadece, dini yalnz Allah iin arndran kiiler hlinde sadece Allah'a kulluk etmeleri, salt ikame etmeleri [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturmalar, ayakta tutmalar], zekt/vergiyi vermeleri emredilmiti. Ve ite bu, doru/eksiksiz/anmaz dindir. 6 phesiz Kitap Ehlinden ve mriklerden kfretmi olan u kiiler, iinde srekli kalanlar olarak cehennemin atei iindedirler. te onlar, yaratlanlarn en erlilerinin ta kendileridir. 7 phesiz inanan ve sliht ileyen kimseler, yaratlanlarn en hayrllarnn ta kendileridir. 8 Onlarn, Rableri katndaki dlleri, iinde srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan Adn cennetleridir. Allah, onlardan raz olmu, onlar da O'ndan raz olmulardr. te bu mkfat, Rabbine bilgiyle, sevgiyle, saygyla rperti duyan kimseler iindir. (100/98, Beyyine/1-8)
1-3

HAR SRES
MEDNE DNEM

Necm: 605
Gklerde ve yeryznde olan eyler, Allah' her trl noksanlktan arndrdlar. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 2 Allah, Kitap Ehlinden Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayan kimseleri, toplanmann ilki iin yurtlarndan karandr. Siz, onlarn kacaklarn sanmamtnz. Onlar da, phesiz kalelerinin, kendilerini Allah'tan koruyacana kesinkes inanyorlard da Allah'n azab, onlara hesaba katmadklar yerden geliverdi. Ve Allah, onlarn yreklerine, evlerini kendi elleriyle ve mminlerin elleriyle harap edilecei korkusunu drd. Ey saduyu sahipleri! Artk ibret aln! 3 Ve eer Allah, onlarn hakknda srgn yazmam olsayd, kesinlikle, onlar dnyada azaplandrrd. hirette de onlar iin Ate'in azab vardr. 4 te dnyada srgn, hirette ate cezas, onlarn Allah'a ve Elisi'ne kar kp srt dnmeleri nedeniyledir. Ve kim Allah'a kar kp srt dnerse, bilsin ki, phesiz Allah, azab/kovuturmas pek etin olandr. 5 Hurma aalarndan herhangi bir ey kesmeniz veya onlar kkleri zerinde brakmanz hep Allah'n izniyle/ bilgisiyle ve O'nun, hak yoldan kan kimseleri rezil-rsva etmesi iindir. (101/59, Har/1-5)
3891

Necm: 606
Ve Allah'n, onlardan Elisi'ne verdii fey'ler [savamadan zahmetsizce elde edilen gelirler]; siz, o gelirler iin at oynatmadnz, deve de srmediniz; hi zahmet ekmediniz. Fakat Allah, elilerini, diledii kimselerin zerine musallat eder. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. 7,8 Allah'n, o kent halkndan, Elisi'ne verdii fey'ler [savamadan zahmetsizce elde edilen gelirler], iinizden yalnz zenginler arasnda devlet; gcn getirdii refah olmasn diye Allah'a, Eli'ye, yaknlk sahiplerine; g eden fakirlere ki onlar, Allah'n armaan ve rzasn ararken yurtlarndan ve mallarndan karlmlardr, Allah'a ve Elisi'ne yardm ederler. te onlar, dorularn ta kendileridir, yetimlere, miskinlere, yolcuya aittir. Eli, size ne verdiyse onu hemen aln. Sizi neden alkoyduysa ondan geri durun. Allah'n korumas altna da girin. phesiz Allah, kovuturmas/azab ok etin olandr. 9 Onlardan nce o yurda ve imana yerleen kimseler de, kendilerine g edenleri severler ve onlara verilenlerden tr gslerinde bir ihtiya duymazlar. Kendilerinin ihtiyalar olsa dahi, onlar kendilerine tercih ederler. Kim de nefsinin cimriliinden korunursa, ite onlar, baarya erenlerin ta kendileridir. 10 Ve Peygamber dnemindeki inananlardan sonra gelen kimseler, Rabbimiz! Bizi ve iman ile bizi ne gemi kardelerimizi bala, kalplerimizde iman etmi kimseler iin kin oluturma! Rabbimiz! phesiz Sen ok efkat ve merhamet gsteren, ok esirgeyen, kolaylk salayansn, engin merhamet sahibisin! derler. (101/59, Har/6-10)
6

389

Bu pasajda, mminlerle yaptklar antlamalara ihanet eden, Mekkeli mrikler ve yerli mnfklar ile ibirlii yapan Yahudi kabilelerinin Medne'den srgn edilileri konu edilmektedir. Pasaj okurken bu tarihi arka pln dikkate alnmal ve ansiklopedik dzeyde de olsa bu olaya ait bilgi sahibi olunmaldr.

Necm: 607
Kitap Ehlinden Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayan kardelerine: Andolsun, eer siz yurdunuzdan karlrsanz, kesinlikle biz de sizinle beraber karz, sizin aleyhinizde kimseye sonsuza dek itaat etmeyiz. Eer sizinle savalrsa, kesinlikle size yardm ederiz demekte olan, mnfklaan kimseleri grmedin mi/hi dnmedin mi? Ve Allah, hitlik eder ki phesiz onlar kesinlikle yalanclardr. 12 Andolsun eer onlar karlrlarsa, onlarla beraber kmazlar. Yine andolsun eer onlarla savalrsa, onlara yardm etmezler; andolsun eer yardm etseler bile kesinlikle arkalarn dnp kaarlar. Sonra da kendilerine yardm olunmaz. 13 Kesinlikle siz, onlarn kalplerinde korku ynnden, Allah'tan daha etinsiniz. Onlarn, Allah'tan ok sizden korkmalar, phesiz bunlarn iyi anlamayan bir toplum olmasndandr. 14-16 Onlar, toplu olarak sizinle savaamazlar, ancak, mstahkem ehirlerde yahut duvarlarn ardndan savarlar. Kendi aralarndaki ekimeleri, kendilerinden az nce, ilerinin gnahn tatm olan, hirette de kendileri iin ac bir azap bulunan kimselerin durumu gibi pek etindir. Sen onlar toplu sanrsn, oysa onlarn kalpleri, tpk, hani insana Kfret; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddet deyip de kfredince; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedince de Kesinlikle ben, senden uzam; phesiz ben, lemlerin Rabbi olan Allah'tan korkarm diyen o eytann rneinde olduu gibi darmadanktr. Byledir, nk onlar, akln kullanmayan bir topluluktur. 17 Sonunda ikisinin de kbeti, ikisinin de, iinde srekli kalanlar olarak Ate'in iinde olmaktr. Ve ite bu, irk koarak, kfrederek yanl, kendi zararlarna i yapanlarn cezasdr. (101/59, Har/11-17)
11

Necm: 608
Ey inanm olan kiiler! Allah'n korumas altna girin; her kii yarn iin ne hazrladna bir baksn. Ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, ilediklerinize haberdardr. Ve Allah' umursamayan kimseler gibi olmayn: Bylece Allah, onlara kendilerini umursatmaz. te onlar, yoldan km kimselerin ta kendileridir. 20 Ate'in ashb ve cennetin ashb eit olmaz. Cennet ashb kurtulanlarn ta kendileridir. 21 Eer Biz, bu Kurn' bir daa/ok iri csseli bir ykml varla indirseydik, Allah'a olan saygyla, sevgiyle ve bilgiyle rpertiden onu samimiyetle sayg duyar, ba eer ve para para olmu grrdn. Ve Biz, bu rnekleri iyiden iyiye dnrler diye insanlara veriyoruz. (101/59, Har/18-21)
18,19

Necm: 609
O, kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Allah'tr. Grlmeyeni ve grleni bilendir. O, yaratt btn canllara dnyada oka merhamet edendir, engin merhamet sahibidir. 23 O, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayan Allah'tr. O, btn kinatn hkmdr, tertemiz, her trl ktlk ve eksiklikten uzak, her trl kusurdan uzak; sapasalam, gven veren, gzetici, koruyucu, dorulayc ve gvenilir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, dilediini zorla yaptran, ulalmaz, azametli, ihtiyalar gideren, ileri dzelten, derman veren, byklk ve ululukta tek olan; her eyde ve her hdisede bykln gsterendir. Allah, onlarn ortak kotuklar eylerden arnktr. 24 O, oluturan, kusursuz yaratan, her eye ekil ve sret veren Allah'tr. En gzel isimler O'nun iindir. Gklerde ve yeryznde olanlar O'nu noksan sfatlardan arndrrlar. Ve O, en stn,
22

en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (101/59, Har/22-24)

NR SRES
MEDNE DNEM

Necm: 610
ndirdiimiz ve para para ayrdmz bir sre! t alasnz diye onda apak yetler de indirdik. 2 Zina eden kadn ve zina eden erkek, hemen her birini yz kam ile kamlayn, Allah'a ve hiret gnne inanyorsanz, Allah dininde sizi, onlara acma duygusu tutmasn! Ve mminlerden bir grup onlarn cezalandrlmasna tank olsun. 4 Ve evli, hr kadnlara zina isnadnda bulunup, sonra drt tank getiremeyen kimseler; hemen bunlar seksen kam ile kamlayn ve onlarn tankln mrleri boyu kabul etmeyin. Ve onlar, yoldan kmlarn ta kendileridir. 6,7 Elerine zina isnadnda bulunup da kendilerinden baka hitleri olmayanlar; onlarn her birinin hitlii, kendisinin doru syleyenlerden olduuna dair drt defa, beincide de, eer yalan syleyenlerden ise, Allah'n dlayp gzden karmasnn kendi zerine olmasna Allah' hit tutmasdr. 8,9 Kadnn, kocasnn yalan syleyenlerden olduuna dair drt defa, beincide de, eer kocas doru syleyenlerden ise, Allah'n gazabnn kendi zerine olmasna Allah' hit tutmas, kendisinden cezay savar. 5 Ancak iftira attktan sonra tevbe eden; iftiracln itiraf ve bir daha yapmayacana sz veren ve dzelten kimseler haritir. Artk, phesiz Allah, ok balayandr, ok merhametlidir. 10 Ya Allah'n size armaanlar ve rahmeti olmasayd!... Ve phesiz Allah, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat veren, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan olmasayd 3 Zina eden erkek, zina eden veya ortak koan bir kadndan bakas ile evlenmiyor; zina eden bir kadnla da ancak zina eden veya ortak koan erkek evleniyor. Ve bu; byle bir evlilik kural, mminlere haram klnmt.390 (102/24, Nr/1-2, 4, 6-9, 5, 10, 3)
1

Necm: 611391
phesiz bu ar iftiray getirenler, sizden bir gruptur. Bunu kendiniz iin bir ktlk saymayn; tersine o, sizin iin bir iyiliktir. Onlardan, her bir kiiye, gnahtan kazand vardr. Onlardan gnahn byn syleyen kimse iin de ok byk bir azap vardr. 12 Bunu duyduunuz zaman, erkek ve kadn mminler, bu iftiray iittiklerinde kendilerine hayr olduunu zannetmeleri ve Bu, apak bir iftiradr demeleri gerekmez miydi? 13 Bu iddiay ortaya atanlarn, buna dair drt hit getirmeleri gerekmez miydi? Madem ki hitler getirmediler, yle ise onlar, Allah nezdinde yalanclarn ta kendisidirler. 14 Eer dnyada ve hirette Allah'n armaan ve merhameti olmasayd, iine dtnz eylerde kesinlikle size byk bir azap isabet ederdi.
11

390 391

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz. Tebyn. fk hdisesi, mnfklarn Raslullah' ve mminleri ypratmak, slm toplumunu paralamak, bata Eb Bekr olmak zere Raslullah ile yakn arkadalarnn arasn amak, Muhcirler ile Ensr' birbirine drmek amacyla Raslullah'n aile mahremiyetini hedef alarak, blge ve kabile taassubunu kullanmak sretiyle bavurduklar bir menf propaganda ve karalama hareketidir. Bu hareket baarl olmu, iki Mslman grubu birbirlerine kar klca sarlacak hle getirmitir. Olaylar Raslullah'n mdahalesi ile nlenmitir. Konunun ayrntlar iin bkz. Tebyn.

Hani siz bu iftiray, birbirinizin dilinden alyor ve kendisi hakknda bilgi sahibi olmadnz bu uydurma haberi azlarnzla sylyorsunuz ve bunun nemsiz olduunu sanyorsunuz. Hlbuki bu, Allah katnda ok byktr. 16 Ve onu duyduunuz zaman, Bunu konuup durmamz bize yakmaz. Sbhaneke! Allah'm sen arnksn, bu, ok byk bir iftiradr... deseydiniz ya! 17 Eer siz inanm kimseler iseniz, onun bir benzerini sonsuz olarak bir kez daha tekrarlamamanz Allah size tler. 18 Ve Allah, yetlerini sizin iin aa koyuyor ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. (102/24, Nr/11-18)

15

Necm: 612
phesiz, inanan kimseler iinde arln, iffetsizliin yaylmasn seven kimseler, dnyada ve hirette ac veren bir azap onlar iindir. Ve Allah bilir, siz bilmezsiniz. 20 Ve sizin stnze Allah'n armaan ve merhameti ve phesiz Allah, ok efkatli ve ok merhametli olmasayd!... 21 Ey iman etmi kimseler! eytann admlarn izlemeyin. Ve kim eytann admlarn izlerse, unu bilsin ki o, arlklar, iffetsizlikleri ve tm irkinlikleri emreder. Ve eer stnzde Allah'n armaan ve merhameti olmasayd, sizden hibir kimse sonsuza dek temize kmazd. Fakat Allah, dilediini temize karr. Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 23 phesiz hr, evli, hibir eyden haberi olmayan mmin kadnlara zina isnat eden kimseler, dnya ve hirette dlanmlardr. Ve onlar iin ok byk bir azap vardr. 24 O gn onlarn dilleri, elleri ve ayaklar, yapm olduklar ilere kendi aleyhlerinde hitlik edecektir. 25 O gn Allah, onlara gerek karlklarn tastamam verecektir. Onlar da Allah'n, apak hakkn ta kendisi olduunu bileceklerdir. 26 Kt kadnlar kt erkekler, kt erkekler de kt kadnlar iindir; temiz kadnlar temiz erkekler, temiz erkekler de temiz kadnlar iindir/ pis szler, irkin iler pis kimselere yakr. yigzel sz ve iler de, iyi-gzel kimselere yakr. te onlar, iftiraclarn sylediklerinden ok uzak olanlardr. Kendileri iin balanma ve saygn bir rzk vardr. 22 Ve sizden fazlalk ve genilik sahibi kimseler akrabaya, miskinlere, Allah yolunda g edenlere vermemeye yemin etmesinler; balasnlar, ho grsnler. Allah'n sizi balamasn sevmez misiniz? Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir.392 (102/24, Nr/19-21, 23-26, 22)
19

Necm: 613
Ey iman etmi kimseler! Kendi evinizden baka evlere, geldiinizi fark ettirip ev halkna selm vermedike girmeyin. Bu, dnp tlenmeniz iin, sizin iin daha iyidir. 28 Sonra da orada kimseyi bulamazsanz, artk size izin verilinceye kadar oraya girmeyin. Ve eer size, Geri dnn! denilirse, hemen dnn; bu, sizin iin daha arndrcdr. Ve Allah, yaptnz eyleri en iyi bilendir. 29 inde size ait herhangi bir deerli ey bulunan, oturulmayan evlere girmenizde zerinize bir saknca yoktur. Ve Allah, sizin aa vurduunuz eyleri ve gizlediiniz eyleri bilir. (102/24, Nr/27-29)
27

392

Bkz. 353 nolu not.

Necm: 614
Mmin erkeklere, baklarndan bir blmn ksmalarn ve rzlarn korumalarn syle. Bu, onlar iin daha arndrcdr. Kukusuz Allah, onlarn yapp rettiklerine derin bilgi sahibidir. 31 Mmin kadnlara da, baklarndan bir blmn ksmalarn ve rzlarn korumalarn syle. Znetlerini de akta olanlar hari belli etmesinler. rtlerini de gs yrtmalarnn zerine sarktsnlar. Ve sslerini, kocalar, babalar, kocalarnn babalar, oullar, kocalarnn oullar, erkek kardeleri, erkek kardelerinin oullar, kz kardelerinin oullar, kadnlar, yeminlerinin sahip olduklar,393 kadna ihtiya duymaz olmu erkeklerden kendilerinin hizmetinde bulunanlar ve kadnlarn savunmasz yerlerini [dbr ve cinsel organlarn] henz anlayacak yaa gelmemi ocuklar dndakiler iin belli etmesinler. Sslerinden gizlemi olduklarnn bilinmesi iin ayaklarn vurmasnlar. Ve ey mminler! Baarya ermeniz iin hepiniz topluca hatnzdan Allah'a dn yapn! (102/24, Nr/30-31)
30

Necm: 615
Ve sizden ei olmayanlar, erkek klelerinizden ve kadn klelerinizden iyi olanlar evlendirin. Eer bunlar, fakir iseler, Allah Kendi fazlndan onlar zenginletirir. phesiz ki Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, en iyi bilendir. 3 Ve evlenmeye imkn bulamayanlar; Allah, Kendi fazlndan kendilerini varlkl klncaya kadar iffetlerini korusunlar. Yasalar erevesinde himayenize verilmi olanlardan zgrlk yazmas/ szlemesi yapmak isteyenlerle, eer kendilerinde bir iyilik gryorsanz, hemen yazma/szleme yapn. Allah'n size vermi olduu Allah'n malndan siz de onlara verin. Ve basit dnya hayatnn geici menfaatlerini elde edeceksiniz diye, bamszlamak, evlenmek isteyen genlerinizi taknla/ ba kaldrmaya zorlamayn, onlar kesinlikle zgrlklerine kavuturun. Kim onlar buna zorlarsa, bilinmelidir ki hi phesiz Allah, onlarn zorlanmalarndan sonra ok balayc ve merhametlidir. 34 Ve andolsun ki Biz, size ak ak bildiren yetler, sizden nce geen kiilerden rnekler ve Allah'n korumas altna girmi kiiler iin tler indirdik. (102/24, Nr/32-34)
32

Necm: 616
Allah, gkleri ve yeryzn; evreni aydnlatan tek zattr, bakasnn aydnlatmas mmkn deildir. O'nun nrunun; Kurann rnei, iinde kandil bulunan bir kandil yuvas gibidir; o kandil, bir cam iindedir; o cam, sanki inciye benzer bir yldz gibidir ki, douya, batya nisbet edilemeyen; dnyann her yerinde var olan bereketli bir zeytin aacndandr. O aacn ya, neredeyse kendisine ate dokunmasa bile k verir. Nr stne nrdur. Allah, dileyen kimseyi nruna klavuzluk eder. Allah, insanlar iin rnekler verir ve Allah, her eyi en iyi bilendir. (102/24, Nr/35)
35

Necm: 617
Allah'n, ykseltilmesine, iersinde Kendi isminin anlmasna izin verdii evlerde, devaml olarak Kendisini arndran yle er kiiler vardr ki, ticaret ve al-veri onlar, Allah' anmaktan, salt ikame etmekten [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma
36-38

393

Bkz. 303 nolu not.

kurumlar oluturmaktan, ayakta tutmaktan] ve zekt/vergilerini vermekten alkoymaz. Onlar, Allah, kendilerine iledikleri amellerin en gzeli ile karlk versin ve kendilerine armaanlarndan artrsn diye kalplerin ve gzlerin ters dnd bir gnden korkarlar. Ve Allah, diledii kiileri hesapsz rzklandrr. 39,40 Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler; onlarn amelleri, ssz llerdeki serap gibidir ki susayan onu su zanneder, ona vardnda da orada herhangi bir ey bulamaz. Yannda Allah' bulmutur. Sonra da Allah ise onun hesabn tastamam demitir. Allah, hesab ok abuk grr. Yahut ok derin, engin bir denizdeki youn karanlklar gibidir; onu dalga stne dalga kaplamakta; stnde de bulut vardr. Birbiri stne karanlklar... Kime, elini karp uzatsa, nerdeyse onu dahi gremez. Ve Allah, kime nr vermemise, artk o kimse iin nrdan herhangi bir ey yoktur. (102/24, Nr/36-40)

Necm: 618
Gklerde ve yeryznde bulunanlarn, dizi dizi uanlarn [kularn, arlarn, bulutlarn, boranlarn] Allah' her trl noksanlktan arndrdklarn grmedin mi/hi dnmedin mi? Hepsi kendi arndrmasn ve desteini/doaya yapaca katky kesinlikle bilmektedir. Allah da, onlarn ilemekte olduklarn en iyi bilendir. 42 Gklerin ve yeryznn hkmranl yalnzca Allah'a aittir. Dn de ancak Allah'adr. 43 phesiz Allah'n, bulutlar srklediini, sonra onlar bir araya getirdiini, sonra da stste ydn grmedin mi/ hi dnmedin mi? te gryorsun ki bunlarn arasndan yamuru karyor. Ve O, gkten, iinde dolu bulunan da gibi bulutlar indirir de onu dilediine isabet ettirir, dilediinden de onu uzak tutar. imein parlts nerdeyse gzleri alr! 44 Allah, geceyi ve gndz evirir durur. phesiz saduyu sahipleri iin kesinlikle bir ibret vardr. 45 Ve Allah, her canly sudan oluturdu. te bunlardan kimi karn zerinde yrmekte, kimileri iki ayak zerinde yrmekte, kimi de drt ayak zerinde yrmektedir. Allah, dilediini oluturur. Hi phesiz Allah, her eye en iyi g yetirendir. 46 Andolsun ki Biz, aka ortaya koyan yetler indirdik. Ve Allah, dileyen kimseyi dosdoru yola iletir. (102/24, Nr/41-46)
41

Necm: 619
Ve onlar, Allah'a ve Eli'ye inandk ve itaat ettik diyorlar. Sonra da onlardan bir grup, arkasndan geri duruyorlar ve bunlar, mminler deildir. 48 Ve aralarnda hkmetmesi iin Allah'a ve Elisi'ne arldklar zaman, bakarsn ki, onlardan bir grup mesafelenmiler. 49Ama eer hak kendi lehlerine ise, o'na, gnlden bal kimseler olarak gelirler. 50 Peki, onlarn kalplerinde bir hastalk m var? Yoksa pheye mi dtler? Yoksa Allah ve Elisi'nin kendilerine hakszlk edeceinden mi korkuyorlar? Tam tersine onlar, yanl davrananlarn; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir! 51 Aralarnda hkm vermesi iin Allah'a ve Elisi'ne davet edildiklerinde mminlerin sz ancak ittik ve itaat ettik demeleri oldu. te bunlar, kurtulua erenlerin ta kendileridir. 52 Ve kim Allah'a ve Elisi'ne itaat eder, Allah'a sayg, sevgi ve bilgiyle rperti duyar ve O'nun korumas altna girerse, ite onlar baarya ulaanlarn ta kendileridir.
47

Ve o mnfklar, sen hakikaten kendilerine emrettiin takdirde kesinlikle savaa kacaklarna dair, en ar yeminleri ile Allah'a yemin ettiler. De ki: Yemin etmeyin. taat, rfe uygun/herkese iyi olduu kabul edilen ekildir! phesiz Allah, yaptklarnza haberdardr. 54 De ki: Allah'a itaat edin, Eli'ye de itaat edin. Artk, eer yz evirirseniz unu bilin ki o'nun zerine olan, sadece kendisinin yklendiidir. Sizin zerinize de, size yklenendir. Eer Eli'ye itaat ederseniz, klavuzlandnz doru yola girersiniz. Eli'nin zerine olan da, sadece apak mesaj iletmektir. (102/24, Nr/47-54)

53

Necm: 620
Ve Allah, sizlerden iman etmi ve dzeltmeye ynelik iler yapm olan kimselere, kendilerinden ncekileri bakalarnn yerine getirdii gibi, yeryznde onlar da bakalarnn yerine geireceini, onlar iin beenip setii dini onlar iin kesinlikle tutunduracan ve korkularndan sonra, onlar kesinlikle gvene deitireceini vaat etti. Onlar Bana kulluk ederler, Bana hibir eyi ortak komazlar. Bundan sonra da kim kfrederse; Benim ilhlm ve rabliimi bilerek reddederse /inanmazsa, artk ite onlar, yoldan kanlarn ta kendileridir. 56 Ve rahmet olunmanz iin salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/vergiyi verin ve o Eli'ye itaat edin. 57 Sakn, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi u kimselerin, yeryznde ciz brakacaklarn sanma/sakn sanmasnlar! Onlarn da varaca yer Ate'tir. Kesinlikle de o, ne kt bir var yeridir! (102/24, Nr/55-57)
55

Necm: 621
Ey iman etmi kimseler! Yasalar erevesinde himayenizde bulunanlar 394 ve sizden erginlik yana gelmemi olanlarnz durumda; sabah eitim-retiminden nce, le vaktinde elbisenizi kardnzda, gece eitim-retiminden sonra izin istesinler. Bunlar, sizin iin ak ve korumasz zamandr. Bunlar dnda ne size ne de onlara bir gnah yoktur. Aranzda dolarlar, baznz baznz zerindedir. Allah, yetleri size ite byle aa koyuyor. Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 59 Ve sizden olan ocuklar, ergenlik ana geldikleri zaman, artk kendilerinden nceki kiiler; aabeyleri, ablalar izin istedikleri gibi izin istesinler. Allah, Kendi yetlerini size ite byle aa koyar ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 60 Ve nikh midi kalmayan yalanm kadnlar, artk znetlerini da vurmadan d elbiselerini karmalarnda kendilerine bir saknca yoktur. Ve iffetli olmalar kendileri iin daha hayrldr. Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 61 mya su yoktur; topala su yoktur; hastaya su yoktur; sizin iin de kendi evlerinizden veya babalarnzn evlerinden veya annelerinizin evlerinden veya erkek kardelerinizin evlerinden veya kz kardelerinizin evlerinden veya amcalarnzn evlerinden veya halalarnzn evlerinden veya daylarnzn evlerinden veya teyzelerinizin evlerinden veya anahtarlarna malik olduunuz yerlerden yahut dostunuzun evlerinden yemenizde bir saknca yoktur. Toplu hlde veya ayr ayr yemenizde de bir saknca yoktur. Artk evlere girdiiniz zaman Allah tarafndan bereketli ve gzel bir yaama dilei olarak kendinize gvenlik oluturun. te Allah, aklnz kullanasnz diye size yetlerini byle ortaya koyar.
58

394

Bkz. 303 nolu not.

(102/24, Nr/58-61)

Necm: 622
Mminler ancak, Allah'a ve Elisi'ne inanm, Eli ile birlikte sosyal bir ile megul iken o'ndan izin istemedike ekip gitmeyen kimselerdir. phesiz senden izin isteyen u kimseler; ite onlar, Allah'a ve Elisi'ne iman etmi kimselerdir. yle ise, baz ileri iin senden izin istediklerinde, sen de onlardan dilediine izin ver, onlar iin Allah'tan balanma dile. phesiz Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 63 Aranzda Eli'yi armay, baznzn baznz ar gibi yapmayn. Saklanarak svp gidenleri Allah kesinlikle bilmektedir. Bu sebeple, O'nun emrine aykr davrananlar, kendilerine bir sosyal yangnn isabet etmesinden veya kendilerine ok ackl bir azabn isabet etmesinden saknsnlar. 64 Gznz an! phesiz gklerde ve yeryznde olan eyler Allah'ndr. O, sizin ne zerinde olduunuzu kesinlikle bilir. Kendisine dndrlecekleri gnde de, yapm olduklarn hemen kendilerine haber verecektir. Ve Allah, her eyi en iyi bilendir. (102/24, Nr/62-64)
62

HAC SRES
MEDNE DNEM

Necm: 623
Ey insanlar! Rabbinizin korumas altna girin, phesiz kyametin kopu annn sarsnts ok byk bir eydir. Onu greceiniz gn, her emzikli kadn emzirdiinden vaz geer. Ve her hamile kadn tadn brakr. Ve sen, insanlar sarho olmadklar hlde sarho grrsn. Velkin Allah'n azab ok iddetlidir. 3,4 nsanlardan bazlar da Allah hakknda bilgisizce tartyor ve her azl eytan izliyor. Azl eytan hakknda: phesiz kim eytan yol gsterici, gzetici bir yakn yaparsa artk o, kesinlikle eytan kendine velletireni saptrr ve onu cehennemin azabna klavuzlar diye yazld. 5 Ey insanlar! Eer ldkten sonra dirilmekten kukuda iseniz, bilin ki ne olduunuzu size ortaya koymak iin, phesiz Biz, sizi topraktan, sonra nutfeden, sonra bir embriyondan, sonra yaps belli belirsiz bir et parasndan oluturmuuzdur. Ve Biz, dilediimizi belli bir sreye kadar rahimlerde tutarz. Sonra sizi bir ocuk olarak, sonra da olgunluk ana erimeniz iin kartrz. Bununla beraber kiminiz gemite yaptklar ve yapmas gerekirken yapmadklarn bir bir hatrlattrlr/ldrlr. Kiminiz de nceki bilgisinden sonra, hibir ey bilmemek zere, mrnn en rezil zamanna ulatrlr. Bir de yeryzn grrsn ki snmtr; sonra Biz, onun zerine su indirdiimiz zaman harekete geer, kabarr ve her gzel iftten bitkiler bitirir. 6 te bu, phesiz ki Allah'n hak olmas, phesiz sadece O'nun, lleri diriltmesi ve phesiz sadece O'nun her eye en iyi g yetiren olmas nedeniyledir. 7 Kymet ise phesiz gelicidir. Kesinlikle onda phe yoktur. Ve phesiz ki Allah, kabirlerde olan kimseleri diriltecektir. (103/22, Hac/1-7)
1,2

Necm: 624
nsanlardan bazlar da Allah hakknda bilgisizce; klavuz olmadan, aydnlatc bir kitap olmadan tartrlar. 9Onun belini eip bkmesi/alm satmas, Allah yolundan saptrmak iindir. Bu dnyada ona bir rsvalk vardr. Ve Biz, kymet gnnde ona yakc cehennemin azabn tattracaz. 10 te bu, kendi iki elinin ne kard eyler ve phesiz Allah'n, iyi kulluk edenlere hakszlk eden biri olmay sebebiyledir. 11-13 nsanlardan kimi de Allah'a belirsiz bir taraf zerinde/ kararsz, net izgisiz bir ekilde kulluk eder. O nedenle eer kendisine bir iyilik gelirse, onunla zihnindeki tm soru iaretlerini gidererek rahata kavumu olur. Ve eer kendisine bir sosyal yangn/ sknt gelirse yz st dnverir. O, dnyay da hireti de kaybetti. te bu, apak kaybn ta kendisidir. O, Allah'n astlarndan kendine zarar ve menfaat veremeyecek eylere yalvarr. te bu, ok uzak sapkln ta kendisidir. O, zarar yararndan daha yakn olana yalvaryor. Yalvard o ey ne kt yardmc, koruyucu ve ne kt yoldatr. 14 phesiz Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar altndan rmaklar akan cennetlere girdirir. phesiz Allah, diledii eyleri yapar. 15 Kim, Allah'n, kendisine dnyada ve hirette yardm etmeyeceini sanyor idiyse, hemen samimiyetle Biz'e ynelsin, bir de Allah'n astlarndan kendine zarar ve menfaat veremeyecek o
8

eyler ile ilikisini kessin. Sonra da baksn bakalm bu pln, kendisini fkelendiren eyi/kafasndaki taknty giderecek mi?395 16 Ve ite Biz, Kurn' bylece apak yetler hlinde indirdik. Ve phesiz Allah, diledii kimselere/dileyen kimselere klavuzluk eder. (103/22, Hac/8-16)

Necm: 625
phesiz o iman etmi kimseler, Yahudi olmu kimseler, Sabiler/doal dindarlar, Hristiyanlar, Mecusiler ve e komu olanlar; phesiz Allah, kymet gn bunlarn arasn ayracaktr. phesiz Allah, her eye en iyi tanktr. (103/22, Hac/17)
17

Necm: 626
Gklerde ve yeryznde olan kimselerin, gne, ay, yldzlar, dalar, aalar, kprdayan canllar ve insanlarn ounun Allah'a boyun eip teslimiyet gsterdiklerini grmedin mi/ hi dnmedin mi? Birou da zerlerine azap hak olmu olanlardr. Ve Allah, kimi hor klarsa artk onun iin bir ycelten yoktur. phesiz Allah, dilediini iler. (103/22, Hac/18)
18

Necm: 627
u ikisi; mmin ile kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kii, Rableri hakknda tartmaya girmi iki hasmdr. Artk kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kimseler, kendileri iin ateten elbiseler biilmitir. Balarnn stnden kaynar su dklr. Bununla karnlarndaki eyler ve derileri eritilir. Ve onlar iin demirden topuzlar vardr. Gamdan dolay, oradan ne zaman kmak isteseler, oraya geri evrilirler ve: Yakc azab tadn! 23 phesiz Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar, altndan rmaklar akan cennetlere girdirecek. Onlar, orada altndan bilezikler ve inciler ile sslenirler. Oradaki elbiseleri de ipektir. 24Ve onlar szden, gzel/ ho olana klavuzlanmlardr. Hem de vlmeye layk olan Allah'n yoluna klavuzlanmlardr. (103/22, Hac/19-24)
19-22

Necm: 628
phesiz kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden, Allah'n yolundan, insanlar orada ibdete kapanan veya dardan gelen eit olmak zere iin klnan Mescid-i Haram'dan [dokunulmazl olan ilhiyat okulundan] alkoyan kimseler ve orada hakszlkla yanl yola sapmak isteyen kimse; Biz, ona pek ackl bir azaptan tattrrz. 26-29 Ve hani Biz bir zamanlar, Sakn Bana hibir eyi ortak koma; dolaanlar, orada hakszla ba kaldranlar, Allah' birleyenler, boyun eip teslimiyet gsterenler iin evimi tertemiz et, kendilerine ait birtakm menfaatlere tank olmalar ve Allah'n kendilerine rzk olarak verdii hayvanlar zerinde, belli gnlerde O'nun adn anmalar iin insanlar arasnda ilhiyat eitimretimi verileceini duyur. Yryerek veya yorgun dm binekler stnde her derin vadiyi
25

395

yetin lafz evirisi, Kim, Allah'n, kendisine dnyada ve hirette yardm etmeyeceini sanyor idiyse, hemen semaya bir sebep uzatsn, sonra, kessin. Sonra da baksn bakalm bu pln, kendisini fkelendiren eyi [kafasndaki taknty] giderecek mi? eklindedir. Kurn yetleri dikkate alndnda, semaya ynelme'nin, Allah'n rahmetini beklemek olduu ve Allah'n gklerden iyilik yadrd anlalr. Konunun ayrntl incelemesi iin bkz. Tebyn.

aarak sana gelsinler! Sonra kirlerini giderip temizlensinler. Adaklarn yerine getirsinler. Eski evde/zgr evde/Kabe'de dolasnlar diye, o evin/Kabe'nin yerini, brhm iin hazrlamtk. Siz de onlardan yiyin ve zorluk eken fakiri doyurun. 30,31 te byle! Ve kim, Allah'n dokunulmaz kldklarna sayg gsterirse, artk bu, kendisi iin Rabbinin katnda hayrdr. Size bildirilegelenden baka btn hayvanlar size helal klnmtr. O hlde Allah'a ynelmiler olarak, O'na ortak kabul edenler olmayarak o putlardan olan kirlilikten kann, yalan szden de kann. Allah'a kim ortak koarsa artk o kimse, gkten dp de kularn kapt veya rzgrn kendisini ssz bir yere srkledii ey gibidir. (103/22, Hac/25-31)

Necm: 629
Bykba hayvanlar da; Biz, onlar sizin iin Allah'n varlnn iaretlerinden yaptk. Sizin iin onlarda hayr vardr. O nedenle n ayaklarnn biri bal hlde keserken/ saf hlindelerken zerlerine Allah'n adn ann. Sonra yanlar yere yasland vakit de onlardan yiyin, ihtiyacn gizleyene ve isteyene de yedirin. Bylece Biz, onlar kendinize verilen nimetlerin karln deyesiniz diye size boyun edirdik. 32,33 te byle! Her kim Allah'n varlna iaret olan eylere sayg gsterirse, ki phesiz bu sayg gsterme, kalplerin Allah'n korumas altna girmesindendir sizin iin onlarda belli bir sreye kadar birtakm yararlar vardr. Sonra, bunlarn var yeri; Beyt-i Atik'e/eski eve/zgr eve/Kabe'yedir.396 (103/22, Hac/36, 32-33)
36

Necm: 630
Ve Biz, her nderli toplum iin, Allah'n kendilerine hayvanlarn kusursuzlarndan rzk olarak verdikleri zerine O'nun adn ansnlar diye bir kulluk gsteri yeri/ kulluk biimi yaptk. te, sizin ilhnz, bir tek ilhtr. O nedenle, yalnz O'nun iin Mslman olun. Allah anld vakit kalpleri titreyen, kendilerine isabet edene sabreden, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarn oluturan, ayakta tutan] ve kendilerini rzklandrdmz eylerden Allah yolunda harcayan, Allah'a itenlikle boyun een o kimselere mjdele. 37 Onlarn etleri ve kanlar kesinlikle Allah'a ulamayacaktr. Ancak, O'na, sizden Allah'n korumas altna girme ular. Size klavuzluk ettii zere Allah' bykleyesiniz diye, o bykba hayvanlar, size ite byle boyun edirdi [hi deimeden, gelimeden size boyun eecek zelliklerde yaratt]. Ve iyilik, gzellik retenleri mjdele. 38 phesiz Allah, inanan kimseleri savunur. phesiz Allah, ar hin ve son derece nankrlerin hibirini sevmez. (103/22, Hac/34-35, 37-38)
34,35

Necm: 631
Kendilerine sava alan kimselere, kendileri hakszla uramalar; onlar, baka deil srf Rabbimiz Allah'tr dedikleri iin haksz yere yurtlarndan karlmalar nedeniyle savamalarna izin verildi.
39-41

396

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz. Tebyn.

Ve phesiz ki Allah, onlar zafere ulatrmaya en iyi gc yetendir. Eer Allah, bir ksm insanlar dier bir ksm ile defedip nlemeseydi, mutlak srette, ilerinde Allah'n ismi bol bol anlan manastrlar, kiliseler, havralar ve mescitler yerle bir edilirdi. Allah, Kendisine yardm edenlere kendilerini yurtlandrp glendirirsek salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta tutan], zekt/vergilerini veren, rfe uygun/herkese kabul gren iyi eyleri emreden ve vahiy ve ortak akl ile ktl, irkinlii kabul edilen eylerden alkoyan kimselere kesinlikle yardm eder. Hi phesiz Allah, ok gldr, mutlak galiptir. lerin sonucu da sadece Allah'a ittir. (103/22, Hac/39-41)

Necm: 632
Ve eer onlar, seni yalanlyorlarsa bil ki onlardan nce Nh'un toplumu, d, Semd, brhm'in toplumu, Lt'un toplumu, Medyen ashb da yalanlamlard. Ms da yalanland da Ben, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselere bir sre verdim. Sonra da onlar yakalayverdim. Peki, Beni tanmamak naslm! 45 Sonra nice kentler de vard ki irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yaparlarken Biz, onlar deiime/ ykma urattk. Artk damlar km, duvarlar zerine yklmtr; nice terk edilmi kuyularla bombo kalm yksek saraylar! 46 Peki onlar, yeryznde dolamadlar m ki kendilerinin, akl edecekleri kalpleri ve iitecekleri kulaklar olsun. te, phe yok ki, gzler kr olmaz, fakat gslerin iindeki kalpler kr olur. 47 Ve senden azab abuklatrman istiyorlar. Hlbuki Allah, sznden asla caymayacaktr. Ve phesiz Rabbinin katnda bir gn, sizin sayacaklarnzdan bin sene gibidir. 48 Ve irk komak sretiyle yanl; kendi zararlarna i yapp duran nice kentler; Ben, kendilerine sre tandm, sonunda onlar yakalayverdim. Dn, sadece Bana'dr. 49,50 De ki: Ey insanlar! Ben, sizin iin sadece apak/ aklayan anlatan bir uyarcym. Artk, iman etmi olanlar ve dzeltmeye ynelik iler yapanlar; balanma ve hatr saylr rzk sadece onlar iindir. 51 cizletirme yar yaparak yetlerimiz hakknda koan kimseler; ite onlar, cehennemin yrndr. (103/22, Hac/42-51)
42-44

Necm: 633
Ve Biz, senden nce hibir eli ve hibir peygamber gndermedik ki o bir ey arzulad zaman, eytan onun arzusuna bir eyler atm olmasn. Bunun zerine Allah, eytann/blis'in att eyleri giderir. Sonra da Allah, eytann braktn, kalplerinde hastalk bulunan ve kalpleri kaskat olan kimseler iin dinden karmak iin, phesiz irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar da kesinlikle uzak bir ayrlk iindedirler, kendilerine bilgi verilmi olan kimseler, Kurn'n phesiz Rabbinden gelen bir gerek olduunu bilsinler de ona iman etsinler, sonra da kalpleri ona sayg duysun diye yetlerini glendirir, korur. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasalar koyan, glendirendir. Ve phesiz Allah, iman eden kimseleri dosdoru yola klavuzlayandr. (103/22, Hac/52-54)
52-54

Necm: 634
Kfretmi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kiiler de, kendilerine anszn kymetin kopu an veya ksr [yararsz, verimsiz] bir gnn azab gelinceye kadar, Kurn'dan kuku duymaya devam edeceklerdir. 56 O gn hkmranlk Allah'ndr. Aralarnda O, hkm verir. Artk iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimseler, nimet cennetlerindedirler. 57 Ve Kfreden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler; artk ite bunlar, alaltc azap kendileri iin olanlardr. 58,59 Ve Allah yolunda hicret eden, sonra ldrlm veya lm olanlar; kesinlikle Allah, onlar gzel bir rzkla rzklandracaktr. Ve phesiz Allah, kesinlikle rzk verenlerin en hayrlsnn ta kendisidir. Kesinlikle onlar honut olacaklar bir yere girdirecektir. Ve phesiz Allah, kesinlikle ok iyi bilendir, ok yumuak davranandr. 60 te byle! Ve kim kendisine yaplan cezaya ayn ile karlk verirse, sonra yine kendisine hakszlk yaplrsa, kesinlikle Allah, ona yardm eder. phesiz Allah, kesinlikle ok af edicidir, ok balaycdr. 61 te bu, phesiz Allah'n, geceyi gndzn iine sokmas, gndz de gecenin iine sokmas sebebiyledir. phesiz Allah, ok iyi iitendir, ok iyi grendir. 62 te bu, phesiz Allah'n, hakkn ta kendisi olmas ve ortak koanlarn O'nun astndan yaptklar eylerin btln ta kendisi olmas ve phesiz Allah'n yceler ycesi olmas, en byn Kendisi olmas nedeniyledir. (103/22, Hac/55-62)
55

Necm: 635
phesiz Allah'n, gkten su indirip de yeryznn yemyeil oluverdiini grmedin mi/hi dnmedin mi? phesiz Allah, ok armaan verendir, en iyi haberi olandr. 64 Gklerde ve yeryznde olan eyler, yalnzca O'nundur. Ve phesiz Allah, muhta olmayandr, vlmeye en ok layk olandr. 65 Sen, Allah'n yeryzndekileri size boyun edirdiini [hep sizin yararlanacanz llerde yarattn] ve Kendisinin emriyle denizlerde akp giden gemileri grmedin mi/hi dnmedin mi? G de Kendi izni/ bilgisi olmakszn yere dmekten O tutuyor. phesiz Allah, insanlara ok efkatlidir, ok merhametlidir. 66 Ve O, size hayat vermi olan, sonra ldrecek olan, sonra da diriltecek olandr. phesiz insan, kesinlikle ok nankrdr. (103/22, Hac/63-66)
63

Necm: 636
Biz, her nderli toplum iin bir kulluk yolu tayin ettik. Onlar, ona gre kulluk yapsnlar. O hlde bu ite seninle hibir zaman ekimesinler. Sen de Rabbine ar. phesiz sen, dosdoru bir klavuz zeresin. 68,69 Ve eer seninle tartrlarsa, hemen de ki: Allah, yapmakta olduunuz eyleri, en iyi bilendir. Allah, ayrla dtnz eyler ile ilgili kymet gn aranzda hkm verecektir. 70 Gkte ve yeryznde olan eyleri Allah'n kesinlikle bildiini bilmez misin? phesiz bu, bir kitaptadr. phesiz bu, Allah'a ok kolaydr. 71 Ve onlar, Allah'n, haklarnda hibir delil indirmedii ve kendilerinde de onlara dair bilgiler bulunmayan Allah'n astlarndan bir eylere tapyorlar. Ve irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin hibir yardmc yoktur.
67

Ve kendilerine yetlerimiz apak olarak okunduu zaman, Allah'n ilhln ve kfretmi; rabliini bilerek reddetmi olan o kimselerin yzlerinde, vahiy ve ortak kabul ile ktl, irkinlii kabul edilen eyleri tanrsn. Neredeyse, kendilerine yetlerimizi okuyan kimselere saldracaklar. De ki: Peki, size ondan daha kt olann haber vereyim mi? Ate! Allah Ate'i kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere vaat etti. O, ne kt bir dn yeridir! (103/22, Hac/67-72)

72

Necm: 637
Ey insanlar! Bir rnek verilmektedir, imdi ona kulak verin: Sizin Allah'n astlarndan u yakardklarnz bir araya gelseler bile, bir sinei asla oluturamazlar. Ve sinek onlardan bir ey kapsa onu kurtaramazlar. steyen ve istenen gszdr. 74 Allah' gerei gibi deerlendirip bilemediler. phesiz ki Allah ok kuvvetlidir, her eye stndr. 75,76 Allah, haberci yetlerden eliler seer, insanlardan da eliler seer. phesiz Allah, en iyi iiten, en iyi grendir, ellerinin arasnda olan ve arkalarnda olan bilir. Ve iler, yalnzca Allah'a dndrlr. (103/22, Hac/73-76)
73

Necm: 638
Ey iman etmi kimseler! Zafer kazanmanz, durumunuzu korumanz iin, Allah' birleyin, boyun eip teslimiyet gsterin, Rabbinize kulluk edin, iyilik yapn ve Allah urunda gerektii gibi gayret gsterin. O, sizi seti ve dinde; babanz brhm'in dininde/yaam tarznda sizin iin bir zorluk oluturmad. O, daha nce ve ite Kurn'da, Eli'nin size hit olmas, sizin de insanlara hit olmanz iin, sizi Mslmanlar olarak isimledi. yleyse, salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/verginizi verin ve Allah'a sarln. O, sizin mevlnz; yol gsteren, yardm eden, koruyan yaknnzdr. O, ne gzel mevl ve ne gzel yardmcdr! (103/22, Hac/77-78)
77,78

MNFIKN SRES
MEDNE DNEM

Necm: 639
Mnfklar sana geldikleri zaman: Biz, gerekten tanklk ederiz ki, phesiz sen, Allah'n elisisin dediler. Allah da bilir ki phesiz sen O'nun elisisin. Ve Allah tanklk eder ki phesiz mnfklar, kesinlikle yalanclardr. 2 Onlar, yeminlerini bir kalkan edinip Allah'n yolundan alkoydular. phesiz onlar, yaptklar eyler kt olan kimselerdir. 3 Bu, onlarn iman etmeleri, sonra iman etmemeleri nedeniyledir. Bylece kalplerinin zerine damga vurulmutur, artk onlar iyice kavrayamazlar. 4 Onlar grdn zaman da csseli yaplar sanki onlar, dayandrlm/yar giydirilmi ahap ktkler gibidirler beenini kazanmaktadr. Syledikleri zaman da kulak verirsin. Her feryad kendileri aleyhinde sanrlar. Onlar dmandrlar, bu yzden onlardan kanp saknn. Allah onlar kahretti; nasl da evriliyorlar! 5,6 Ve onlara: Gelin Allah'n Elisi sizin iin balanma dilesin denildii zaman, balarn yana evirdiler. Sen, onlarn byklk taslayanlar olarak yz evirmekte olduklarn da grrsn. Senin onlar iin balanma dilemen ile dilememen, onlar iin birdir. Allah, onlara kesin olarak mafiret etmeyecektir; onlar balamayacaktr. phesiz Allah, hak yolundan km bir topluma klavuzluk etmez. 7 Onlar: Allah'n Elisi yannda bulunanlara hibir harcamada, ml destekte bulunmayn, sonunda dalp gitsinler derler. Oysa gklerin ve yeryznn hazineleri Allah'ndr. Ancak mnfklar iyice kavramyorlar. 8 Diyorlar ki: Andolsun, Medne'ye bir dnecek olursak, gc ve onuru ok olan, dkn ve zayf olan elbette oradan srp karacaktr. Oysa g, onur ve stnlk Allah'n, O'nun Elisi'nin ve mminlerindir. Ancak mnfklar bilmiyorlar. (104/63, Mnfkn/1-8)
1

Necm: 640
Ey iman etmi kimseler! Mallarnz ve ocuklarnz sizi Allah' anmaktan alkoymasn. Byle bir eyi kim yaparsa, artk ite onlar, zarara, kayba urayp ac ekenlerin ta kendileridir. 10 Ve sizden birinize lm gelip de, Rabbim! Beni yakn bir sre sonuna kadar geciktirsen, ben de bylece sadaka versem ve slihlerden olsam demezden nce, size rzk olarak verdiklerimizden harcamada bulunun. 11 Allah, kendi sresinin sonu gelmi bulunan hibir kimseyi asla ertelemez de. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr. (104/63, Mnfkn/9-11)
9

MCDELE SRES
MEDNE DNEM

Necm: 641
Kocas hakknda seninle tartan ve Allah'a ikyette bulunan kadnn szn Allah kesinlikle iitmitir. Allah, ikinizin konumasn da iitir. phesiz Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir. 2 Sizden, kadnlarnza Zhar397 yapan kimseler; zhar yaplan kadnlar, kendilerinin analar deildir. Onlarn analar, ancak kendilerini douran kadnlardr. Ve phesiz onlar, szden irkin olan ve yalan sylyorlar. Ve phesiz Allah, ok affedici, ok balaycdr. 3 Ve kadnlarna zhar yapp sonra da sylediklerinden dnenlerin, birbiriyle temastan/ilikiden nce bir kleyi hrriyete kavuturmalar gerekir. te siz, bununla tleniyorsunuz. Allah, yaptklarnzdan ok iyi haberi olandr. 4 Artk, kim ki bu imkn bulamazsa, cinsel birleme yapmalarndan nce, hemen aralksz olarak iki ay oru tutmaldr. Artk kim ki g yetiremedi, altm miskini doyurmaldr. Bu, Allah'a ve Elisi'ne inanmanz iindir. Ve bunlar, Allah'n snrlardr. Kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin de ok ackl bir azap vardr. (105/58, Mcdele/1-4)
1

Necm: 642
phesiz Allah'a ve Elisi'ne snr amaya kalkan kimseler, kendilerinden ncekilerin alaltld gibi alaltlmlardr. Hlbuki kesinlikle Biz, apak yetler indirmiizdir. Ve kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin kk drc bir azap vardr. 6 Artk Allah, onlarn hepsini diriltecei gn yaptklar eyleri kendilerine haber verecektir. Allah onlarn yaptklar eyleri bir bir saymtr, onlar ise unutmulardr. Ve Allah, her eye en iyi hittir. (105/58, Mcdele/5-6)
5

Necm: 643
Gklerde olan eyleri ve yeryznde olan eyleri, Allah'n bildiini grmedin mi/hi dnmedin mi? kiinin gizli konutuu yerde O, kesinlikle drdncleridir. Bete de O, kesinlikle altnclardr. Bunlardan az veya ok olsunlar ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar O, kesinlikle onlarla beraberdir. Sonra kymet gn onlara yaptklar eyleri haber verecektir. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. 8 Fsldamaktan yasaklandktan sonra yine o yasaklanan yapmaya kalkanlar ve gnah, dmanlk ve Eli'ye kar gelmek hususunda fsldaanlar grmedin mi? Onlar, sana geldikleri zaman seni, Allah'n selmlamad ile selmlyorlar. Kendi ilerinden de: Bu sylediklerimiz yznden Allah'n bize azap etmesi gerekmez miydi? derler. Cehennem onlara yeter. Oraya yaslanacaklardr. Ne kt dn yeridir! 9 Ey iman etmi kimseler! Fsldatnz zaman gnah, dmanl ve Eli'ye kar gelmeyi fsldamayn. yi adam olmay ve Allah'n korumas altna girmeyi fsldan. Kendisine toplanacanz Allah'n korumas altna girin.
7

397

Bkz. 355 nolu not.

phesiz bu fsldamalar, iman eden kimseleri zmek iin eytandandr. Oysa eytan, Allah'n izni/ bilgisi olmadka, mminlere hibir zarar veremez. Ve yleyse mminler, yalnzca Allah'a iin sonucunu havale etsinler. 11 Ey iman etmi kimseler! Size: Meclislerde yer an/bakalarna da katlm hakk tanyn denilince hemen yer averin ki Allah da yer asn/size genilik versin. Ve size: Kendinizi olduunuzdan daha byk gsterin denilince de kendinizi olduunuzdan daha byk gsterin. 398 Bylece Allah, sizden inanm olan kimseleri ve kendilerine bilgi verilenleri derecelerle ykseltsin. Ve Allah, yaptklarnza iyice haberi olandr. 12 Ey iman etmi kiiler! Eli ile fsldaacanz [babaa konuacanz, zel hizmet alacanz] zaman, bu fsldamanzdan nce hemen bir sadaka veriniz. Bu, sizin iin daha hayrl ve daha temizdir. Byle olmasna ramen eer bir ey bulamazsanz, artk phesiz Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir. 13 Babaa konumanzdan nce sadakalar vermekten korktunuz mu? te, yapmadnz. Ve Allah, sizin bilinle hatadan dnnz kabul etti. Artk salt ikame edin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturun, ayakta tutun], zekt/verginizi verin, Allah'a ve Elisi'ne itaat edin. Ve Allah, yaptklarnza en ok haberi olandr. (105/58, Mcdele/7-13)

10

Necm: 644
Allah'n kendilerine gazap ettii bir topluluu yardmc, koruyucu; ynetici yapanlar grmedin mi/hi dnmedin mi? Onlar ne sizdendirler, ne de onlardan. Ve onlar bilerek yalan yere yemin ediyorlar. 15 Allah, onlara ok etin bir azap hazrlamtr. phesiz onlar, yapm olduklar ok kt olanlardr! 16 Yeminlerini kalkan edindiler de Allah'n yolundan evirdiler. Artk onlar iin kk drc bir azap vardr. 17 Onlarn mallar ve evlatlar, kendilerine, Allah'a kar hibir ekilde asla yarar olmaz. Onlar, Ate'in ashbdrlar. Onlar, orada srekli kalanlardr. 18 Artk Allah, onlarn hepsini tekrar dirilttii gn, size yemin ettikleri gibi O'na da yemin edecekler ve kendilerinin bir ey zerinde bulunduklarn sanacaklardr. Gznz an! phesiz onlar, yalanclarn ta kendileridir. 19 eytan, onlar istil etmiti de onlara Allah' anmay terk ettirmiti. Onlar, eytann grubudur. Gznz an! eytann grubu kesinlikle kaybedenlerin ta kendisidir. (105/58, Mcdele/14-19)
14

Necm: 645
Allah'a ve Elisi'ne snr amaya uraanlar; onlar, en aalk kiiler arasndadrlar. Allah: Elbette, Ben ve elilerim galip geleceiz diye yazmtr. phesiz Allah, her eye gc yetendir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr. (105/58, Mcdele/20-21)
21 20

398

Buradaki, kendilerini olduklarndan daha byk gstermelerinin istenmesi, sava vs. gibi olaand durumlarda hasmlara korku verebilmek iin uygulanacak bir stratejidir. Yoksa bulunduklar yerden kalkp gitmek deildir.

Necm: 646
Allah'a ve hiret gnne inanan bir topluluu, Allah'a ve Elisi'ne snr amaya uraanlarla karlkl sevgi ba kurmu hlde bulamazsn. Bunlar, onlarn ister babalar olsun, ister ocuklar olsun, ister kardeleri olsun, ister akrabalar olsun. Onlar, Allah'n, kalplerine iman yazd ve kendilerini Kendisinden olan vahiy ile destekledii kimselerdir. Ve Allah onlar, srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere koyacaktr. Allah, onlardan honut olmutur, onlar da O'ndan honut olmulardr. te bunlar, Allah'n taraftarlardr. Gznz an! Allah'n taraftarlar, baarya ulaanlarn ta kendileridir. (105/58, Mcdele/22)
22

HUCURT SRES
MEDNE DNEM

Necm: 647
Ey iman etmi kimseler! Allah'n ve Elisi'nin iki eli arasnda ne gemeyin/ dinde kendi grlerinizi ne karmayn. Ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah en iyi iitendir, en iyi bilendir. 2 Ey iman etmi kimseler! Seslerinizi Peygamber'in sesinin stne ykseltmeyin. Birbirinize yksek sesle bardnz gibi, Peygamber'e yksek sesle barmayn; yoksa siz bilincinde olmadan, saygszlkta ileri gidersiniz de amelleriniz boa gidiverir. 3 phesiz Allah Elisi'nin huzurunda seslerini ksan kimseler; ite onlar, Allah'n, kalplerini Kendisinin korumas altna girmesi iin imtihan ettii kimselerdir. Onlara balanmlk, korunmuluk ve byk bir dl vardr. 4 phesiz sana odalarn arka tarafndan seslenen kimseler; onlarn ou akll davranmyorlar. 6 Ve eer onlar, sen yanlarna kncaya kadar sabretselerdi, elbette kendileri iin daha iyi olurdu. Ve Allah, kullarnn gnahlarn ok bilerek reddeden, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 6 Ey iman etmi kimseler! Eer hak yoldan kmn biri size bir haber getirirse hemen aratrn/tesbit edin. Yoksa bilmeden bir toplulua satarsnz/zarar getirirsiniz de yaptnza piman olan kimseler olursunuz. 7,8 Ve phesiz iinizde Allah'n Elisi'nin varln bilin. yet o, birok ilerde size uysayd, kesinlikle skntya derdiniz. Fakat Allah, Kendisinin bir ltuf ve nimeti olarak, size iman sevdirdi ve onu kalplerinize znet yapt. Kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi, hak yoldan kmay ve isyan da size irkin gsterdi. te bunlar, rde/akl erginliine sahip kimselerin ta kendileridir. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr, en ok salam yapandr. 9 Ve eer mminlerden iki grup birbirleriyle savatrlrlarsa, hemen onlarn arasn dzeltin. yet biri tekinin zerine saldrrsa, Allah'n buyruuna dnnceye kadar saldran tarafla savan. Sonra da eer dnerse aralarnda adaletle bar yapn ve hakkaniyetle davrann. phesiz ki Allah, hakkaniyetle davrananlar sever. 10 Mminler ancak kardetirler. yleyse rahmete ermeniz iin kardelerinizin arasn dzeltin ve Allah'n korumas altna girin. 11 Ey iman etmi kimseler! Bir topluluk bir topluluu alaya almasn. Olabilir ki alay ettikleri topluluk kendilerinden hayrldr. Kadnlar da baka kadnlar alaya almasn. Belki de alay ettikleri kadnlar, kendilerinden hayrldr. Kendinizi de frlatp atmayn; ayplamayn, kk drmeyin; birbirlerinizi lakaplar ile frlatp atmayn; kk drmeyin, kmsemeyin. mandan sonra hak yoldan k ile adlanmak ne kt eydir! Ve kim hatadan dnmezse, ite onlar yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir. 12 Ey iman etmi kimseler! Zannn biroundan saknn. phesiz zannn bir ksm gnahtr. Birbirinizin kusurunu aratrmayn. Bir blmnz bir blmnzn gybetini yapmasn/ onun yokluunda ileri-geri konumasn. Sizden biriniz lm kardeinin etini yemeyi sever mi? te, bunu irkin buldunuz. Ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verendir, ok merhamet sahibidir. (106/49, Hucurt/1-12)
1

Necm: 648
Ey insanlar! Biz sizi, bir erkek ile bir diiden oluturduk, birbirinizle tanasnz diye sizi uluslar ve oymaklar yaptk. phesiz ki, Allah katnda en deerliniz, en ok Allah'n korumas altna girmi olannzdr. Gerekten Allah, en iyi bilendir, en ok haber alandr. (106/49, Hucurt/13)
13

Necm: 649
Bedevi Araplar, nandk! dediler. De ki: Siz nanmadnz, ama Eslemna [salamlatrdk/kendimizi salama aldk]! deyin; iman henz kalplerinize girmedi. Ve eer Allah'a ve Elisi'ne itaat ederseniz, O, yaptklarnzdan hibir eyi size eksiltmez. Gerekten Allah, ok balaycdr, ok merhametlidir! 15 Mminler ancak, Allah'a ve O'nun Elisi'ne iman eden sonra da pheye dmeyen ve mallar ve canlar ile Allah yolunda aba harcayan kimseledir. te bunlar sadklarn ta kendisidir. 16 De ki: Siz, dininizi Allah'a m retiyorsunuz? Oysa Allah, gklerde olanlar da, yerde olanlar da bilir. Ve Allah, her eyi ok iyi bilir. 17 Onlar, slm'a girdikleri iin senden minnet duyman bekliyorlar. De ki: slm'a girmeniz zerine benden minnet beklemeyin. Tam tersi, eer doru kimseler iseniz, sizi imana erdirdii iin, siz Allah'a minnet duygusu besleyin. 18 phesiz Allah, gklerin ve yeryznn grlmeyenini, duyulmayann, sezilmeyenini bilir. Ve Allah, yapm olduunuz eyleri ok iyi grendir. (106/49, Hucurt/14-18)
14

TAHRM SRES
MEDNE DNEM

Necm: 650
Ey Peygamber! Elerinin rzalarn arayarak Allah'n hell kld eyi niin sen kendine haramlatryorsun? Ve Allah, ok balayan, ok merhamet edendir. 2 Allah, kefaretini deyerek yeminlerinizi zmeyi kesinlikle size mer klmtr. Ve Allah, sizin mevlanz; yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnzdr. Ve O, en iyi bilen, en iyi yasa koyandr. 3 Bir de hani Peygamber, elerinden bazlarna bir sz/ olay srlatrmt. Sonra elerinden biri bunu haber yapnca ve Allah, Peygamber'e bunu aa vurunca, Peygamber bir olayn ksmn belirlemi, bir ksmndan mesafelenmiti/ vazgemiti. Sonunda o ee, bunu kendisi haber verince o e: Bunu sana kim haber verdi? dedi. Peygamber, Bana iyi bilen, iyi haber alan haber verdi demiti. 4 Ey Peygamber'in iki ei, hatalarnzdan Allah'a dnerseniz sizin iin iyi olur. nk kesinlikle ikinizin kalpleri kayd; inanlarnz bozuldu, sapkla dtnz. Yok eer Peygamber'e kar dayanmaya girerseniz hi kukusuz bizzat Allah, o'na mevladr; yardmcdr, destekidir, koruyucudur, yol gstericidir. Cibrl/Kurn ve iman edenlerin slihleri de. Ve bunlardan sonra inecek yetler de o'na arka karlar. 5 Eer o sizi boarsa, Rabbinin, kendisine sizden daha hayrl, mslime, mmine, srekli sayg duyan, tevbe eden, oru tutan/seyahat eden dul ve bakire eler vermesi umulur. (107/66, Tahrm/1-5)
1

Necm: 651
Ey iman etmi kimseler! Kendinizi ve yaknlarnz, yakt insanlar ve talar olacak bir Ate'ten koruyun. Atein zerinde, Allah'a kar gelmeyen, kendilerine emredilenleri yapan etin ve kaba grevli gler vardr. Ey kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler! Bugn zr dilemeyin. Siz ancak ilediklerinizin cezasn ekeceksiniz! 8 Ey iman etmi kimseler! Saf, katksz/ samimi bir hatadan dn ile Allah'a dnn. Umulur ki Rabbiniz, Peygamber'i ve o'nunla birlikte iman edenleri utandrmayaca, klarnn nlerinde ve salarnda koaca, Rabbimiz! Imz tamamla, bizi bala, nk Sen her eye g yetirensin diyecekleri gnde sizin ktlklerinizi rter ve sizi, ilerinden rmaklar akan cennetlere sokar. (107/66, Tahrm/6-8)
6,7

Necm: 652
Ey Peygamber! Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere ve mnfklara kar gayretli ol, onlara kar sert davran. Onlarn varaca yer de cehennemdir. Ve o, ne kt dn yeridir. (107/66, Tahrm/9)
9

Necm: 653
Allah, kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere, Nh'un kars ile Lt'un karsn rnek verdi. Bu ikisi, kullarmzdan iki slih kulun nikh altnda idiler. Sonra
10

onlara hainlik ettiler. kisinin kocas da, peygamber olmalarna ramen Allah'tan hibir eyi onlardan savamad. Ve, Girenlerle birlikte siz ikiniz de atee girin! denildi. 11 Allah, inanan kimselere de Firavun'un karsn rnek gsterdi. Hani o, Rabbim! Bana nezdinde cennetin iinde bir ev yap, beni Firavun'dan ve onun iinden kurtar. Ve beni u irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumundan kurtar! demiti. 12 Ve Allah, rzn bir kale gibi koruyan mrn kz Meryem'i de rnek verdi. te Biz onu vahyimizle az da olsa bilgilendirdik.399 O da Rabbinin kelimelerini ve kitaplarn dorulayp uygulad ve srekli saygda duranlardan oldu. (107/66, Tahrm/10-12)

399

Bkz. 91 nolu not.

TEBN SRES
MEDNE DNEM

Necm: 654
Gklerde ve yeryznde olan eyler, Allah' her trl noksanlktan arndrr. Mlk yalnzca O'nundur, tm vgler de sadece O'nadr. Ve O, her eye en iyi g yetirendir. 2 O, sizi oluturandr. Artk, kiminiz kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biridir, kiminiz mmindir. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir. 3 Allah gkleri ve yeri hak ile oluturdu ve sizi biimlendirdi. Biimlerinizi de ne gzel yapt! Ve dn yalnzca O'nadr. 4 O, gklerde ve yeryzndeki eyleri bilir, gizlediiniz ve aa vurduunuz eyleri de bilir. Allah, gslerin zn de en iyi bilendir. (108/64, Tebn/1-4)
1

Necm: 655
nceden kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin haberi size gelmedi mi? te onlar, ilerinin vebalini tattlar. Onlar iin ac bir azap da vardr. 6 Bu cezalandrma, kendilerine elileri ak deliller ile geldiinde: Bir beer mi bize yol gsterecek? deyip de kfretmeleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeye almalar ve srt evirmeleri nedeniyledir. Allah, muhta olmadn gsterdi. Allah zengindir, vlmeye en iyi lyk olandr. (108/64, Tebn/5-6)
5

Necm: 656
u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, kesinlikle diriltilmeyeceklerine yanla inandlar. De ki: Aksine, Rabbime kasem olsun ki kesinlikle diriltileceksiniz, sonra kesinlikle yapm olduunuz eyler size haber verilecektir. Ve bu, Allah'a gre ok kolaydr. 8 yleyse, Allah'a, Elisi'ne ve Bizim indirdiimiz a/Kurn'a inann. Ve Allah, yaptklarnza haberdardr. 9 Toplanma gn iin sizi toplayaca gn; ite o gn, karlkl aldatma/aldanma gn; kimin kimi aldattnn ortaya kt gndr kim Allah'a inanr ve slihi ilerse Allah, onun ktlklerini rter ve onu, iinde sonsuza dek kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetlere sokar. te bu, byk kurtulutur. 10 nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler; ite onlar, iinde srekli kalanlar olarak Ate'in ashbdrlar. O, ne kt dn yeridir! 11 sabet eden her musibet, sadece Allah'n bilgisi erevesinde isabet eder. Kim Allah'a inanrsa, Allah, onun kalbini klavuzlar. Ve Allah her eyi en iyi bilendir. 12 Ve Allah'a itaat edin, Eli'ye de itaat edin. Artk yz evirirseniz bilin ki Elimize den apak bir teblidir. 13 Allah, Kendisinden baka ilh diye bir ey olmayandr. Artk mminler, sadece Allah'a iin sonucunu havale etsinler. (108/64, Tebn/7-13)
7

Necm: 657
Ey iman etmi kimseler! phesiz elerinizden ve ocuklarnzdan size dman olanlar da vardr. O nedenle, onlardan saknn. Ve eer affeder, kusurlarn balarna kakmaz, ho grr ve balarsanz, bilin ki phesiz Allah, ok balayan ok merhamet edendir. 15 Kesinlikle mallarnz ve ocuklarnz, sizi atee atabilecek imtihan aracdr. Allah ise, byk dl Kendi katnda olandr. 16 O nedenle gcnz yettiince Allah'n korumas altna girin, dinleyin ve itaat edin. Ve mallarnzdan, kendinizin iyiliine olarak balayn. Kim de benliinin agzllnden korunursa ite onlar, baarya ulaanlarn ta kendileridir. 17,18 Eer Allah'a gzel bir dn verirseniz, O, onu sizin iin kat kat artrr ve sizi balar. Ve Allah, en iyi karlk deyen, ok yumuak davranan, grleni ve grlmeyeni bilendir, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. (108/64, Tebn/14-18)
14

SAFF SRES
MEDNE DNEM

Necm: 658
Gklerde ve yeryzndeki eyler, Allah' noksan sfatlardan arndrdlar. Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 2,3 Ey iman etmi kimseler! Yapmayacanz eyleri niin sylyorsunuz? Yapmayacanz eyleri sylemeniz, Allah katnda cezay gerektiren byk bir su/ gnah olarak belirlendi. 4 phesiz Allah, Kendi yolunda kenetlenmi bir duvar gibi saf saf olarak savaan kimseleri sever. (109/61, Saff/1-4)
1

Necm: 659
Ve hani Ms, toplumuna: Ey toplumum! phesiz benim, sizin iin Allah'tan gnderilmi bir eli olduumu bildiiniz hlde, niin bana eziyet ediyorsunuz? demiti. Ne zaman ki onlar erilip saptlar Allah da onlarn kalplerini eriltip saptrd. Ve Allah, hak yoldan km bir topluma klavuzluk etmez. 6 Ve hani Meryem olu s: Ey srloullar! phesiz ben, Tevrt'tan iki elimin arasndakileri dorulayan ve benden sonra gelecek, ad, Ahmed/vgye bakalarndan daha layk bir eliyi mjdeleyen, Allah'n bir elisiyim demiti. Sonra s, onlara apak delillerle gelince Bu, apak bir bydr dediler. (109/61, Saff/5-6)
5

Necm: 660
Ve slm'a davet olunduu hlde Allah zerine yalan uydurandan daha yanl; kendi zararlarna i yapan kimdir? Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumuna klavuzluk etmez. 8 Onlar, azlaryla Allah'n n/ gnderdii dini sndrmek iin irade kullanyorlar. Hlbuki kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler ho grmese de Allah, n/ dinini tamamlayandr. 9 Allah, ortak koanlar ho grmese de Elisi'ni, hak dini btn dinlerin zerine karmas iin doru yol klavuzu ve hak dinle gnderendir. (109/61, Saff/7-9)
7

Necm: 661
Ey iman etmi kimseler! Size, sizi can yakc bir cezadan kurtaracak, kazanl bir ticaret gstereyim mi? Allah'a ve O'nun eElisi'ne inanacaksnz; Allah yolunda canlarnzla, mallarnzla aba harcayacaksnz. te bu, eer bilirseniz, sizin iin daha iyidir: Sizin gnahlarnz balar ve sizi altlarndan rmaklar akan cennetlere ve Adn cennetlerindeki ho meskenlere girdirir. te bu, byk kurtulutur. Ve sizin seveceiniz baka bir ey daha: Allah'tan yardm ve yakn bir fetih Ve inananlara mjde ver. 14 Ey iman etmi kiiler! Allah'n yardmclar olun; nitekim Meryem olu s, havarilere: Allah'a benim yardmclarm kimdir? demiti. Havariler: Allah'n yardmclar biziz dediler.
10-13

Sonra srloullar'ndan bir zmre inand, bir zmre inanmad. Sonra da Biz, inanm kimseleri, dmanlarna kar glendirdik de onlar stn geldiler. (109/61, Saff/10-14)

CUMA SRES
MEDNE DNEM

Necm: 662
Gklerde ve yeryznde olan eyler, btn evrenin hkmdar, tertemiz, her trl ktlk ve eksiklikten uzak olan, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olan, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapan Allah' noksan sfatlardan arndrrlar. 2,3 O, Anakentliler/Mekkeliler iinde, kendilerinden olan ve Anakentlilere ve henz onlara katlmam olan onlardan bakalarna Allah'n yetlerini okuyan, onlar arndran, onlara kitab ve hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri reten bir eli gnderendir. Onlar, nceden apak bir sapklk iinde olsalar da. Ve O, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 4 Eli gndermek, Allah'n diledii kiilere verdii armaandr. Ve Allah, byk armaan sahibidir. (110/62, Cuma/1-4)
1

Necm: 663
Kendilerine Tevrt ykletilip de sonra onu tamayan kimselerin durumu, kitaplar tayan eein durumu gibidir. Allah'n yetlerini yalanlayan toplumun rnei ne ktdr! Ve Allah, irk koarak yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumuna doru yolu gstermez. 6 De ki: Ey Yahudilemi kimseler! Eer insanlar arasnda yalnz kendinizin, Allah'n yaknlar/ yardmclar olduuna inanyorsanz, eer doru kimseler iseniz hemen lm isteyin. 7 Oysa onlar, ellerinin nden gnderdii eyler/ iledikleri sular yznden, lm asla istemezler. Ve Allah, yanl; kendi zararlarna i yapanlar ok iyi bilendir. 8 De ki: phesiz sizin kendisinden katnz lm, kesinlikle size kavuacaktr. Sonra grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei ve alglanabilen her eyi bilene dndrleceksiniz. O, size yapm olduunuz eyleri haber verecektir. (110/62, Cuma/5-8)
5

Necm: 664
Ey iman etmi kiiler! Toplant gn salt iin [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma iin] seslenildii zaman, Allah'n anlmasna hemen koun, al-verii brakn. Eer bilirseniz, ite bu, sizin iin daha hayrldr. 10 Sonra da salt [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma] gerekletirildiinde, hemen yeryznde daln ve Allah'n armaanlarndan arayn. Ve zafer kazanmanz, durumunuzu korumanz iin Allah' ok ann. (110/62, Cuma/9-10)
9

Necm: 665
Ve onlar, bir ticaret ve elence grdkleri zaman ona gittiler ve seni ayakta braktlar. De ki: Allah'n yannda bulunan eyler, elenceden ve ticaretten hayrldr. Ve Allah, rzk verenlerin en hayrlsdr. (110/62, Cuma/11)
11

FETH SRES
MEDNE DNEM

Necm: 666
phesiz Biz, Allah, senin gnahlarndan gemi ve gelecek olanlar balasn, sana olan nimetini tamamlasn, seni dosdoru yola klavuzlasn ve Allah, sana ok gl bir zaferle yardm etsin diye, sana apak bir fethi atk.400 4 O, kendi imanlar ile birlikte, imanca fazlalasnlar diye mminlerin kalplerine kalbi teskin eden gven ve yatma duygusu/moral indirendir. Gklerin ve yerin ordular da yalnzca Allah'ndr. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. (111/48, Fetih/1-4)
1-3

Necm: 667
Gklerin ve yeryznn ordular da Allah'ndr. Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 8,9,5,6 phesiz Biz, Allah'a ve Elisi'ne iman etmeniz, O'na yardm etmeniz, O'na sayg gstermeniz ve her zaman O'nu her trl noksanlktan arndrmanz iin;
7

400

Burada Hudeybiye Bar Antlamas ve Rdvan Bitati'nden bahsedilmektedir. Hicretin zerinden 6 yl gemi ve bu sre ierisinde kimse z yurdu ve akrabalar ile temas kuramamt. Muhcirlerde hasret ve gurbet duygular kabarm, Ensr'da da Kabe'ye kar zlem olumutu. Bu nedenle Raslullah, Mekke'ye gitmek isteyenlerin hazrlanmasn istedi. Zilkde'nin ilk Pazartesi gn [13 Mart 628] 1.400 kii ile Mekke'ye doru hareket edildi. Amacn bar olduunu gstermek iin yanlarna, yolcu klc denilen kltan baka silah almadlar. Durumu renen Mekkeli mrikler, ne pahasna olursa olsun Raslullah' Mekke'ye sokmama karar aldlar ve o'nun Mekke'ye daha fazla yaklamasna engel olmak iin de Hlid b. Veld komutasnda 200 atldan oluan bir birlik gnderdiler. Bu arada Raslullah ile mminler Mekke yaknlarndaki Hudeybiye mevkiine gelmilerdi. Raslullah, amalarn bildirmek, Mekke mriklerinin tutumunu renmek iin Mekke'ye, savamak niyetinde olmayp yalnzca Kabe'yi ziyaret iin geldiklerini ve umre yapp dneceklerini bildiren bir eli gnderdi. Buna ramen mrikler devesine vurup eliyi yere drerek ldrmek istediler. Mekkeli olmayan baz kimseler araya girip eliyi kurtardlar. Eli geri dnerek durumu Raslullah'a anlatt. Mekkeli mrikler, Mslmanlarn Mekke'ye girmesini kendileri iin byk onursuzluk sayyor ve Araplarn gznden deceklerini dnyorlard. Mekke'de hl hatr saylan ve etkin birok akrabas bulunan Osman'n eli olarak gnderilmesi nerisi zerine Raslullah Osman' Kurey'e gnderdi. Osman, nce Raslullah'n mesajn iletti ve, Biz muharebeye gelmedik, yalnzca umre yapmak iin geldik dedi. Kureyliler Osman'a, stersen Kabe'yi tavaf et; ancak hepinizin Mekke'ye girmesine ve Kabe'yi tavaf etmesine izin veremeyiz dediler. Reddetmesi zerine de Osman' Mekke'de alkoyup gz hapsinde tuttular. Mslmanlar arasnda, Osman'n ldrld ayiasnn kmas zerine Raslullah, mminleri biata davet etti. Btn mminler, lm pahasna da olsa savatan kamamak zere o'na biat ettiler. Bu konu, srenin 10, 18 ve 19. yetlerinde yer almaktadr. Bu yetlerden hareketle bu biata, Biatu'r-Rdvn [razlk biat] ve biat esnasnda altnda durulan aaca da eceretu'r-Rdvn [razlk aac] ad verilmitir. Sonra, Osman ile ilgili lm haberinin aslsz olduu anlald. Bu arada karlkl eliler gidip geliyor, bir uzlama yolu aranyordu. Mrikler Mslmanlar Mekke'ye sokmamaya kararl gzkyorlard. Raslullah ise, Biz savamak iin gelmedik. Amacmz Kabe'yi ziyarettir, umre yapmaktr. Kureyliler savalarda zayf dmlerdir. Dilerlerse onlarla bir anlama yapmak isterim. Kabul ederlerse ne l, aksi takdirde lnceye kadar onlarla savarm diyerek bar neriyordu. Mekkeli mrikler, Allah Rasl'nn kararll yznden sava gze alamayarak; Osman' ve Mekke'deki bir ksm Mslman serbest braktlar. Arkasndan, Suheyl b. Amr'n bakanlnda bir heyeti anlama yapmak zere Raslullah'a gnderdiler. Burada Hudeybiye Andlamas yapld. Buna gre; 1) Mslmanlarla mrikler 10 yl savamayacaklar. 2) Mslmanlar bu yl Kabe'yi ziyaretten vazgeerek geri dnecekler, ancak gelecek yl umre yapacaklar, mriklerin boaltaca Mekke'de gn kalacaklar ve yanlarnda yolcu kllarndan baka silh tamayacaklar. 3) Mekke'den birisi Mslman olarak Medne'ye snd zaman iade edilecek; fakat Medne'den Mekke'ye snanlar iade edilmeyecek. 4) Arap kabileleri istedikleri tarafla anlama yapmakta serbest olacaklar. artlarnn, grnte Mslmanlarn aleyhine olmas sebebiyle Mslmanlar byk bir hayal krklna uradlar ve Raslullah'a, Sen Allah'n Rasl deil misin? Davamz hak dava deil mi? Bu zilleti neden kabul ediyoruz? diye serzenite bulundular. Hudeybiye'de 19 gn kalndktan sonra Medne'ye doru yola kld. Yolda, bu sre indi.

mmin erkekler ve mmin kadnlar, iinde srekli kalanlar olarak, altlarndan rmaklar akan cennetlere girdirmesi ve onlarn ktlklerini rtmesi iin ite bu, Allah katnda byk bir kurtulutur; ve Allah hakknda kt zanda bulunan o mnfk erkekler ve mnfk kadnlar, Allah'a ortak koan erkekleri ve ortak koan kadnlar azaplandrmas iin ktlk onlarn zerine olmutur. Allah onlara gazap etmi, onlar dlam; rahmetinden mahrum brakm ve kendileri iin cehennemi hazrlamtr. Oras ne kt bir yerdir!; seni, hit, mjdeleyici ve uyarc olmak zere eli yaptk.401 (111/48, Fetih/7-9, 5-6)

Necm: 668
phesiz sana ballk yemini eden u kimseler, gerekte Allah'a ballk yemini etmektedirler. Allah'n gc; nimetleri, yardmlar onlarn glerinin; yardmlarnn, hizmetlerinin zerindedir. O nedenle kim sznden dnerse, artk sadece kendisi aleyhine olmak zere dnmtr. Kim de Allah'a verdii sze vefa gsterirse, Allah ona hemen byk bir dl verecektir. 11 Bedevi Araplardan geri braklm; sizinle gelmemi olanlar, sana yaknda, Mallarmz ve ailelerimiz bizi megul etti/alkoydu. Hadi Allah'tan bizim balanmamz dile diyeceklerdir. Onlar, kalplerinde olmayan dilleriyle sylerler. De ki: Allah, size bir zarar dilediyse veya bir yarar dilediyse O'na kar kimin bir eye gc yetebilir? Tam tersi Allah, yaptklarnzdan haberdardr. 12 Aslnda siz, Eli ve mminlerin, ailelerine/yaknlarna sonsuza dek geri dnmeyeceklerini sanmtnz. Bu sizin gnllerinize de gzel grnd. Ve siz, kt zanda bulundunuz ve deiime/ykma uram bir toplum oldunuz. 13 Ve kim Allah'a ve Elisi'ne iman etmezse, bilsin ki phesiz Biz, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler iin lgn bir atei hazrlamzdr. 14 Ve gklerin ve yeryznn hkmranl Allah'ndr. O, dilediini balar dilediini azaplandrr. Ve Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 15 Siz, ganimetleri almak iin gittiinizde o geri kalanlar: Brakn bizi de sizi izleyelim diyeceklerdir. Onlar, Allah'n szn deitirmek isterler. De ki: Siz, asla bizimle gelemeyeceksiniz. Allah, daha nce byle buyurmutur. Sonra onlar: Tam tersi, siz, bizi kskanyorsunuz diyeceklerdir. Tam tersi onlar, pek az ey dnda anlamazlar. 16 Bedevi Araplardan, geri braklm olanlara de ki: Siz, yaknda ok kuvvetli bir topluma kar arlacaksnz, onlarla savarsnz veya onlar Mslman olurlar. Artk, eer itaat ederseniz, Allah size gzel bir dl verir. Ama nceden yan izdiiniz gibi yine yan izecek olursanz sizi ackl bir azap ile azaplandrr. 17 Kr iin bir vebal yoktur, topal iin de bir vebal yoktur, hasta iin de bir vebal yoktur. Bununla beraber kim Allah'a ve Elisi'ne itat ederse, Allah onu, altndan rmaklar akan cennetlere girdirir. Kim de yan izerse, onu ackl bir azap ile azaplandrr. (111/48, Fetih/10-17)
10

Necm: 669
Andolsun o aacn altnda sana ballk yemini ederlerken Allah, mminlerden raz olmutur. te kalplerinde olan bilmi, onlara kalbi teskin eden, gven ve yatma duygusu/ moral
18,19

401

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklamalar iin bkz. Tebyn.

indirmi ve onlar pek yakn bir fetih ve alacaklar birok ganimetler ile dllendirmitir. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 20,21 Ve Allah size, alacanz birok ganimetleri ve sizin g yetiremediiniz, ama Allah'n sizin iin kuatt baka eyleri, siz yararlanasnz ve mminlere bir almet olsun, Allah sizi dosdoru yola klavuzlasn diye vaat etmitir. te Allah, bunu size hemen vermi ve insanlarn ellerini sizden ekmitir. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. 22,23 Ve eer kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler, sizinle savasalard kesinlikle Allah'n teden beri gelen kanunu/ uygulamas olarak arkalarna dnp kaarlard. Allah'n kanununda asla bir deiiklik bulamazsn. Sonra bir yol gsteren, koruyan yakn ve yardmc da bulamazlard. 24,25 Ve Allah, sizi onlara kar muzaffer kldktan sonra Mekke'nin vadisinde; Hudeybiye'de, Allah'n diledii kimseyi rahmetine girdirmesi iin, onlarn ellerini sizden, sizin ellerinizi de onlardan ekendir. Ve Allah, yaptklarnz en iyi grendir. Onlar, Allah'n ilhln ve rabliini kabul etmeyen ve sizi Mescid-i Haram'dan ve ayarlanm hedylerin/ hac yapanlara gnderilen yiyeceklerin yerlerine ulamasn engelleyen kimselerdir. Eer kendilerini henz tanmadnz, bilmeyerek ezmek sretiyle kendilerinden sorumluluunuz olacak mmin erkekler, mmin kadnlar olmasayd, eer onlar, birbirinden ayrlm olsalard kesinlikle onlardan Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayan kimseleri ackl bir azapla azaplandrrdk. 26 Hani kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseler, cahiliye kalnts gurur ve soy asabiyetini, tutuculuu kendi kalplerinde alevlendirip kkrttklar zaman, hemen Allah, Elisi'nin ve mminlerin zerine kalbi teskin eden gven ve yatma duygusunu/ morali indirmi ve o mminlerin takv/Allah'n korumas altna girme szne ilzam etmiti/sadk kalmalarn salamt. Zaten onlar, buna lyk ve ehil idiler. Allah, her eyi en iyi bilendir. (111/48, Fetih/18-26)

Necm: 670
Andolsun ki Allah, Elisi'ne o grnty; Siz, Allah dilerse kesinlikle, gven iinde balarnz tra etmi ve ksaltm kiiler olarak, korkmadan Mescid-i Haram'a gireceksiniz vizyonunu hak ile doru kard. yleyse Allah, sizin bilmediinizi bilir. Sonra da size bundan ast/yakn bir fetih kld. 28 Allah, hak dini btn dinlere stn klmak iin, Elisi'ni doru yol klavuzu Kurn ve hak din ile gnderendir. hit olarak da Allah yeter. (111/48, Fetih/27-28)
27

Necm: 671
Muhammed, Allah'n elisidir./Allahn elisi Muhammed ve onunla beraber olan kimseler de, Allah'n, kendileriyle dmanlar fkelendirmesi iin kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere kar etin, kendi aralarnda merhametlidirler. Sen onlar, Allah'n fazlndan ve bir honutluk isteyerek Allah'n birliini retenler, boyun eip teslimiyet gsterenler olarak grrsn. Onlarn Allah'a teslimiyetlerinden nianlar, tm varlklarnda/ her taraflarnda belli olur. Bu, onlarn Tevrt'taki rnekleridir. Onlarn ncl'deki rnekleri de, filizini yarp karm, sonra onu kuvvetlendirerek kalnlam, sonra da gvdesi zerine dikilmi bir ekin gibidir. Bu, ziraatlarn da houna gider. Allah, onlardan iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere balama ve byk bir dl sz vermitir. (111/48, Fetih/29)
29

MDE SRES
MEDNE DNEM

Necm: 672
Ey iman etmi kimseler! Szlemeleri yerine getirin. Siz, dokunulmaz iken [hac/yksek ilhyat eitimini srdrrken] avlanmay helal grmeksizin, size okunacaklar hari, drt bacakl, iki trnakl, gevi getiren ve ot yiyen hayvanlarn kusursuzlar/gerdanlkszlar size helal klnd. phesiz Allah, dilediini hkmeder; diledii yasay koyar. 2 Ey iman etmi kimseler! Allah'n almetlerine, haram aya, hedye/hac yapanlara yiyecek yollamaya, hediye etmeye, gerdanlklarna [hac yapanlarn/orada yksek ilhyat eitimi iin bulunanlarn yemesi iin gnderilen hayvanlara konulan iaretlerine] ve Rablerinden ltuf ve rza bekleyerek Beyt'l-Haram'a/hac grevi yapmak isteyenlere saygszlk etmeyin. Dokunulmazlnz kalktnda/hac greviniz bittiinde de avlann. Sizi Mescid-i Haram'dan evirdiklerinden dolay bir topluma kar olan kininiz, sizi saldrya da sevk etmesin. Ve iyi adamlk ve Allah'n korumas altna girme zerinde yardmlan, gnah ve dmanlk zerinde yardmlamayn. Ve Allah'n korumas altna girin. Hi phesiz Allah, azab/kovuturmas ok etin olandr. 3 Size le, kan, domuzun eti, Allah'tan bakasnn ad anlarak kesilen, boulmu, vurulmu, yukardan dm, boynuzlanm, yrtc hayvanlarn yiyip de canl iken kesmedikleriniz, dikili talar zerine boazlananlar ve fal oklaryla ksmet aramanz haram klnd. Bunlarn hepsi doru yoldan kmaktr. Bugn u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler, sizin dininizden mitsizlie dmlerdir. yleyse onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duymayn. Bana saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyun. Bugn dininizi sizin iin kemale erdirdim, size nimetimi tamamladm. Size din olarak da slm'a raz oldum. Artk kim son derece alk iinde, gnaha istekle ynelmeden zorda kalrsa, bilsin ki phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. (112/5, Mide/1-3)
1

Necm: 673
Sana, kendilerine neyin helal klndn soruyorlar. De ki: Size iyi ve temiz eyler ve Allah'n size rettiinden reterek yetitirdiiniz avc hayvanlarn avlar helal klnd. Artk onlarn sizin iin tuttuklarndan yiyin ve zerine Allah'n adn ann ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, hesab pek abuk grendir. 5 Bugn size iyi ve temiz eyler helal klnd. Kitap verilenlerin yemei size helal, sizin de yemeiniz onlara helaldir. Mminlerden zgr kadnlar ile sizden nce kendilerine Kitap verilenlerden zgr kadnlar da, nikhlayarak koruma altna alnm biri yapmak, zina etmemek ve gizlice dostlar edinmemek artyla kendilerine mehirlerini402 dediiniz durumlarda size helal klnd. Kim iman tanmayp kfrederse; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk kesinlikle onun yapt boa gitmitir ve o, hirette kayba/zarara urayp ac eken kimselerdendir. (112/5, Mide/4,5)
4

Necm: 674
Ey iman etmi kiiler! Salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlarna] doru kalktnz/toplum iine ktnz zaman, hemen yzlerinizi ve
6

402

Bkz. 345 nolu not.

dirseklere kadar ellerinizi ykayn. Balarnz ve iki topua kadar ayaklarnz el ile silin. Ve eer cnp/ar ehvet nedeniyle aklnz banda olmayacak durumda iseniz temizlik stne temizlik yapn [cinsel ilikiye girin, orgazm olun ve ykann]. Ve eer hasta iseniz yahut yolculukta iseniz yahut sizden birisi tuvaletten gelmise yahut kadnlarla temaslatysanz/cinsel ilikiye girdiyseniz, sonra da su bulamamsanz, hemen temiz bir topraa ynelin. Sonra da temiz topraktan yzlerinizi ve ellerinizi el ile silin. Allah, size herhangi bir glk karmak istemez, fakat sizi temizlemek ve kendinize verilen nimetlerin karln demeniz iin zerinizdeki nimetini tamamlamak ister. 7 Ve Allah'n, zerinizdeki nimetini ve ittik, itaat ettik dediinizde sizden ald, Kendisiyle szletiiniz, kesin szlemesini hatrlayn. Ve Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, gslerin iindekini ok iyi bilendir. 8 Ey iman etmi kiiler! Allah iin, hakkaniyeti ayakta tutan tanklar olunuz. Ve bir topluma olan kininiz, sizi adaletsizlik yapmaya srklemesin. Adaletli olun, adaletli olmak, Allah'n korumas altna girmeye daha yakndr. Allah'n korumas altna girin. phesiz Allah, yaptklarnza haberdardr. 9 Allah, iman eden ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere vaat etmitir: Balanma ve byk dl yalnzca onlaradr. 10 nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler de; ite onlar, cehennemin ashbdr. 11 Ey iman etmi kimseler! Allah'n sizin zerinizde olan nimetini hatrlayn. Hani bir topluluk size el uzatmaya yeltenmiti de, Allah onlarn ellerini sizden ekmiti. Ve Allah'n korumas altna girin. Artk mminler de yalnzca Allah'a iin sonunu havale etsinler. (112/5, Mide/6-11)

Necm: 675
Ve andolsun ki Allah, srloullar'nn salam szn almt. Ve Biz, kendilerinden on iki mfetti/bakan gndermitik. Ve Allah demiti ki: Ben, kesinlikle sizinle beraberim. Salt ikame eder [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutar], zekt/verginizi verir, elilerime iman eder, onlar destekler ve Allah'a gzelce dn verirseniz, andolsun ki sizden ktlklerinizi rteceim ve sizi altndan rmaklar akan cennetlere girdireceim. te sizden her kim de, bundan sonra kfrederse; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddederse, artk kesinlikle yolun dorusunu kaybetmi olur. 13 Sonra da szlerini bozmalar sebebiyle onlar dladk ve kalplerine katlk koyduk. Onlar kelimeyi/ szc yerlerinden/ z anlamlarndan deitirirler. tlendiklerinin nemli bir blmn de terk ettiler. lerinden pek az hari, onlardan daima bir hainlik grrsn. Yine de sen, onlar affet ve aldr etme. phesiz Allah, iyilik-gzellik retenleri sever. 14Biz, Nasarayz/Hristiyanz diyenlerden de salam szlerini almtk. Onlar da kendilerine hatrlatlan eylerin ounu terk ediverdiler. Biz de onlarn arasna, kymete kadar srecek kin ve dmanlk yerletirdik. Allah, yaknda yapp retmi olduklarn onlara haber verecektir. (112/5, Mide/12-14)
12

Necm: 676
Ey Kitap Ehli! Kesinlikle, Kitap'tan gizlemi olduunuz eylerin ounu aa koyan, oundan da vazgeen Bizim Elimiz size geldi. Kesinlikle size, Allah'tan bir k ve apak bir Kitap geldi. Allah, o Kitabla kendi rzasna uyanlar selmet yollarna klavuzlar. Onlar Kendi bilgisi ile karanlklardan aydnla karr ve onlar dosdoru yola klavuzlar. 17 Andolsun ki phesiz Allah, Meryem olu Mesih'in ta kendisidir diyen kimseler kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler olmulardr. De ki: Peki, Allah, Meryem olu Mesih'i, anasn ve btn yeryzndeki kimseleri deiime/ ykma uratmak istese, O'na kar
15,16

kim bir ey yapabilir. Gklerin, yeryznn ve ikisi arasndakilerin mlkiyeti de sadece Allah'a aittir. O, dilediini oluturandr. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. 18 Ve Yahudiler, Hristiyanlar, Biz, Allah'n oullaryz ve O'nun sevgilileriyiz dediler. De ki: Madem yle niin gnahlarnz sebebiyle Allah size azap ediyor? Tam tersi, siz, O'nun oluturduklarndan birer beersiniz. O diledii kiiyi balar, dilediine azap eder. Gklerin, yerin ve ikisi arasnda bulunan her eyin sahiplii, ynetimi de Allah'ndr. Dn de yalnzca O'nadr. 19 Ey Kitap Ehli! Elilerin arasnn kesildii bir srada, Bize bir mjdeleyici ve uyarc gelmedi demeyiniz diye, size tebyn yapan/ aka ortaya koyan Elimiz geldi. te kesinlikle mjdeleyici ve uyarc size geldi. Allah, her eye en ok gc yetendir. 20,21 Ve hani Ms, toplumuna: Ey toplumum! Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn. Hani Allah, iinizden peygamberler gnderdi. Sizi de hkmdarlar kld. Ve lemlerden hibir kimseye vermediini size verdi. Ey toplumum! Allah'n size yazd temizlenmi topraa girin, geriye dnmeyin, yoksa kayba urayanlar olarak dnersiniz dedi. 22 Onlar, Ey Ms! phesiz orada zorba bir toplum var. Onlar oradan kmadka da biz oraya asla girmeyiz. yet onlar, oradan karlarsa, phesiz biz de artk girenleriz dediler. 23 Korkanlardan ve Allah'n kendilerine nimet verdii iki adam dedi ki: Onlarn zerlerine kapdan girin. te, oradan girerseniz phesiz siz, galip olanlarsnz. Eer inanyorsanz da artk yalnzca Allah'a iin sonucunu havale edin. 24 Ms'nn toplumu: Ey Ms! phesiz biz, onlar orada olduu srece biz oraya asla girmeyiz. Artk sen ve Rabbin gidin de savan. phesiz biz, burada oturanlarz dediler. 25 Ms: Rabbim! Ben, kendimle kardeimden bakasna sz geiremiyorum. Artk bizimle bu hak yoldan kmlar toplumunun arasn ayr dedi. 26 Allah dedi ki: Artk temizlenmi topraklar onlara krk sene haram klnmtr. Yeryznde akn akn dolaacaklar. O nedenle sen, hak yoldan km o toplum iin tasalanma! (112/5, Mide/15-26)

Necm: 677
Onlara iki demolunun haberini de hakkyla oku. Hani her ikisi birer kurban sunmulard da birinden kabul edilmi, dierinden kabul edilmemiti. O: Seni kesinlikle ldreceim dedi. Dieri: Allah, yalnz Kendisinin korumas altna girmi kiilerden kabul eder. Sen, beni ldrmek iin elini bana uzatsan da, ben, elimi, seni ldrmek iin uzatacak deilim [ben, elimi seni etkisiz klmak iin uzatrm]. phesiz ben, lemlerin Rabb'i Allah'tan korkarm. phesiz ben, isterim ki sen, beni ldrmen nedeniyle oluacak gnah ve kendi gnahn yklenip de Ate'in ashbndan olasn! irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlarn da cezas budur! dedi. 30 Bunun zerine kurban kabul edilmeyenin egosu kendisine, kardeini ldrmeyi kolay gsterdi, sonra da onu ldrd. Kendisi de zarara urayanlardan oluverdi. 31 Sonra Allah, hemen ona kardeinin cesedini nasl gmmekte olduunu gstermek iin topra eeleyen bir karga gnderdi. O, Yazklar olsun bana, ben, u karga gibi olmaklmla ciz mi oldum da kardeimin cesedini gmyorum. dedi. Sonra da piman olanlardan oldu. 32 te bunun iin Biz, srloullar'na: phesiz her kim bir zat veya yeryznde bozgunculuk karl olmadan bir zat ldrrse artk btn insanlar ldrm gibi olur. Kim de bir zatn yaamasna sebep olursa, btn insanlar yaatm gibi olur eklinde farz kldk. Ve kesinlikle onlara elilerimiz ak deliller ile geldiler. Sonra da phesiz onlarn birou, kesinlikle yeryznde ar davranan kimselerdir. (112/5, Mide/27-32)
27-29

Necm: 678
Allah'a ve Elisi'ne kar savaan; bozum yapmaya teebbs etmi olan ve yeryznde kargaa karmaya alanlarn siz onlar zerine gl olmazdan/onlar yakalayp denetim altna almazdan nce hatalarndan dnenler hari karl, ancak ldrlmeleri veya aslmalar yahut ayak ve ellerinin aprazlama/ arka arkaya kesilmesi, ya da bulunduklar yerden srgn edilmeleridir. Bu, onlar iin dnyada bir aalktr. hirette de onlar iin byk bir azap vardr. Artk iyi bilin ki Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir. (112/5, Mide/33-34)
33,34

Necm: 679
Ey iman etmi olan kiiler! Kurtulmanz, zafer kazanmanz iin, Allah'n korumas altna girin, O'na, yaklatracak/ ulatracak eyleri arayn ve O'nun yolunda gayret gsterin. 36 phesiz, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan u kimseler; btn yeryzndekiler ve onunla birlikte bir o kadar daha, kymet gnnn azabndan kurtulmalk vermek iin kendilerinin olsa, onlardan kabul edilmez. Ve onlar iin can yakc bir azap vardr. 37 Onlar, Ate'ten kmak isterler. Ama oradan kanlar deillerdir. Ve onlar iin devaml bir azap vardr. (112/5, Mide/35-37)
35

Necm: 680
Hrsz erkek ve hrsz kadn; bunlarn yaptklarna karlk, Allah'tan bir engelleyici uygulama olarak hemen ikisinin de gcn/glerini kesin. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 39 Sonra kim yapt hakszlktan sonra tevbe eder ve dzeltirse, bilsin ki phesiz Allah, onun tevbesini kabul eder. phesiz Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 40Gklerin ve yerin sahipliinin, ynetiminin Allah'a ait olduunu bilmedin mi? O, dilediine azap eder, dilediini de balar? Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. (112/5, Mide/38-40)
38

Necm: 681
Ey Eli! Kalpleri iman etmedii hlde azlaryla nandk diyen kimseler ve Yahudilemilerden, durmadan yalana kulak veren ve sana gelmeyen kimseler iin dinleyen/ casusluk eden, kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedi iinde kouan u kimseler seni zmesin. Onlar, kelimeyi yerlerinden kaydrp deitirirler. Eer size u verilirse hemen aln, o verilmezse saknn! derler. Allah, bir kimseyi dinden kma ateine drmek isterse, sen Allah'a kar, onun lehine hibir ey yapamazsn. Onlar, Allah'n kalplerini temizlemek istemedii kimselerdir. Onlar iin dnyada rezillik vardr ve hirette onlara ok byk bir azap vardr. 42 Yalana ok kulak verenler, haram ok yiyenler; artk onlar, eer sana gelirlerse, aralarnda hkmet ya da onlara mesafeli dur. Ve eer onlara mesafeli durursan, artk sana hibir zaman zarar veremezler. Ve eer hkmedersen, o zaman aralarnda hakkaniyetle hkmet. phesiz Allah, hakkaniyetle davrananlar sever. 43 inde Allah'n hkm bulunan Tevrt yanlarnda iken seni nasl hakem yapyorlar da ondan sonra da geri duruyorlar? Onlar, inanan kimseler deillerdir. 44 inde doru yol rehberi ve k bulunan Tevrt', phesiz Biz indirdik. Mslmanlam kiiler olan peygamberler onunla Yahudilere hkmederler, kendilerini Allah'a adam kiiler ve
41

hahamlar da, Allah'n kitabndan kendilerinden korumalar istenilen ve kendilerinin de zerine tanklk ettikleri eylerle hkmederler. nsanlara sayg duyup rpermeyin, Bana sayg duyup rperin. Benim yetlerimi de az bir paraya satmayn. Ve kim Allah'n indirdiiyle hkmetmezse, ite onlar kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin ta kendileridir. 45 Ve Biz, Tevrt'ta onlara, zata zat, gze gz, buruna burun, kulaa kulak, die di yazdk. Yaralara ksas vardr. Bununla beraber kim ksas hakkn balarsa, bu kendisi iin kefaret olur. Ve kim Allah'n indirdiiyle hkmetmezse, ite onlar yanl; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir. 46 Ve Biz o peygamberlerin izleri zerine, yanlarndaki Tevrt'tan iinde konu edilenleri dorulayc olarak Meryem olu s'nn gelmesini saladk. Ve o'na Tevrt'tan iinde konu edilenleri dorulamak, Allah'n korumas altna girmi kiilere yol gsterme ve t olmak zere iinde yol gsterme olan ncl'i verdik. 47 ncl ehli de Allah'n onda indirdikleriyle hkmetsinler. Kim, Allah'n indirdii ile hkmetmezse, artk ite onlar, hak yoldan kanlarn ta kendileridir. 48 Sana da Tevrt'n bir blmnden kendisinin iinde konu edilenleri dorulayan ve onlar kollayp koruyan olarak hak ile Kitab'/Kurn' indirdik. yleyse onlarn aralarnda Allah'n indirdii ile hkmet. Sana gelen haktan saparak onlarn arzu ve heveslerine uyma. Ve Biz, sizden hepiniz iin bir yol haritas/ toplu yaam ilkeleri ve yol belirledik. Ve eer Allah dileseydi sizi tek bir nderli toplum yapard, fakat size verdiklerinde sizi ypratmak/ denemek iin byle yapmad. yleyse iyiliklere yarn. Hepinizin dn yalnzca Allah'adr. Sonra O, kendisi hakknda anlamazla dtnz eyleri size haber verecektir. 49 Sen, yine aralarnda Allah'n indirdiiyle hkmet, onlarn tutkularna uyma. Allah'n sana indirdiinin bir ksmndan seni davandan vazgeirerek atee atmalarndan sakn. Artk srt evirirlerse, artk bil ki phesiz Allah, bir ksm gnahlar sebebiyle/ gnahlarnn acsyla onlar musibete uratmak istiyor. Ve phesiz insanlardan pek ou kesinlikle hak yoldan kan kimselerdir. 50 Yoksa cahiliyye hkmn m aryorlar? Kesinlikle bilen bir toplum iin, hkm ynnden Allah'tan daha gzel kim olabilir? (112/5, Mide/41-50)

Necm: 682
Ey iman etmi kimseler! Yahudileri ve Nasara'y/Hristiyanlar yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin. Onlar birbirlerinin koruyucu, yol gsterici yakndrlar. Sizden kim onlar mtevelli [koruyucu, gzetici, ynetici] yaparsa, artk o, phesiz onlardandr. phesiz Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar topluluunu klavuzlamaz. (112/5, Mide/51)
51

Necm: 683
Bundan sonra kalplerinde hastalk bulunan kimselerin: Bize bir felaket gelmesinden rperiyoruz diyerek, onlarn iinde koutuklarn greceksin. Artk umulur ki Allah, bir fetih veya katndan bir emir getirir de ilerinde gizlediklerine piman olan kimseler olurlar. 53 Ve iman etmi kiiler: Kesinlikle, sizinle beraber olduklarna dair, Allah'a btn gleriyle yemin edenler bunlar m? derler. Onlarn amelleri boa gitmitir ve onlar kaybedenler olmulardr. (112/5, Mide/52-53)
52

Necm: 684
Ey iman etmi kimseler! Sizden kim dininden dnerse, bilsin ki Allah yaknda mminlere kar yumuak, kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselere kar da onurlu ve iddetli bir toplum getirir ki Allah, onlar sever, onlar da O'nu severler; onlar, Allah yolunda aba harcarlar ve hibir knaycnn knamasndan korkmazlar. Bu, Allah'n dilediine verdii bir armaandr. Allah, bilgisi ve rahmeti geni ve snrsz olandr, ok iyi bilendir. 55 Sizin yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknnz, sadece Allah'tr, O'nun Elisi'dir, bir de Allah' birleyerek salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan, ayakta tutan], zekt/vergiyi veren iman etmi kimselerdir. 56 Allah', O'nun Elisi'ni ve iman edenleri kendine yardmc, yol gsterici, koruyucu yakn kabul edenler bilsinler ki, kesinlikle Allah'n taraftarlar, galip olanlarn ta kendileridir. (112/5, Mide/54-56)
54

Necm: 685
Ey iman etmi kimseler! Sizden nce kendilerine Kitap verilmi olanlardan ve kfirlerden; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenlerden, dininizi alay ve elence edinen kimseleri yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar edinmeyin. Eer mminler iseniz de Allah'n korumas altna girin. 58 Ve siz, onlar salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu aydnlatmaya] ardnz zaman, onlar, onu alay ve elence edinirler. Bu, onlarn, akllarn kullanmayan bir toplum olmalarndandr. 59 De ki: Ey Kitap Ehli! Bizim, sadece Allah'a, bize indirilene ve daha nce indirilene inanmamz ve phesiz sizin ounuzun hak yoldan km kimse olmas yznden mi bizden holanmyorsunuz? 60 De ki: Allah katnda cezaya arptrlma bakmndan bunlardan daha ktsn size haber vereyim mi? Allah, kimleri dlam ve gazabna uratmsa; kimlerden maymunlar, domuzlar ve eytana tapanlar yapmsa, ite bunlar, meknca ktdr ve yolun dorusundan daha ok kaybolmulardr. 61 Onlar, size geldikleri zaman da, man ettik dediler. Hlbuki kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedi ile girdiler ve onlar kesinlikle kfrle kmlardr. Ve Allah, onlarn gizlemi olduklarn en iyi bilendir. 62 Onlardan pek ounun, gnah ilemede, dmanlkta ve haram yemede yartklarn grrsn. Bu yaptklar eyler ne kadar da ktdr! 63 Kendilerini Allah'a adam kiilerin ve din bilginlerinin onlar, gnah sylemekten ve haram yemekten men etmeleri gerekmez miydi? Yapp rettikleri eyler ne ktdr! 64 Ve Yahudiler, Allah'n eli skdr dediler. Syledikleri eyler nedeniyle kendi elleri baland ve onlar dland. Tam tersi Allah'n iki eli aktr; diledii gibi harcar. Ve andolsun ki Rabbinden sana indirilen, onlarn ounda azgnlk ve kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetme asndan art yapar. Ve Biz, o Yahudilerin aralarna kymete kadar dmanlk ve kin attk. Ne zaman sava/ bozum yapmak iin bir ate yakmlarsa, Allah onu sndrmtr. Ve onlar, yeryznde bozgunculua koarlar. Oysa Allah, bozguncular sevmez. 65 Ve eer Kitap Ehli iman etmi ve Allah'n korumas altna girmi olsalard, kesinlikle onlarn ktlklerini rter ve kesinlikle nimeti bol olan cennetlere koyardk. 66 Ve hi kukusuz eer onlar Tevrt', ncl'i ve kendilerine Rablerinden indirilen Kurn' ayakta tutsalard, elbette stlerinden ve ayaklarnn altndan [her ynden] besleneceklerdi. Onlardan bir ksm orta yol tutan; bazsna inanp bazsna inanmayan, inanmad hlde inanm gzken nderli bir toplumdur. Ve onlardan ounun yapmakta olduklar ne ktdr!
57

(112/5, Mide/57-66)

Necm: 686
Ey Rasl! Rabbinden sana indirileni tebli et. Ve eer bunu yapmazsan, o zaman O'nun verdii elilik grevini yerine getirmemi olursun. Allah da seni insanlardan koruyacaktr. phesiz Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumuna klavuzluk etmez. 68 De ki: Ey Kitap Ehli! Tevrt', ncl'i ve Rabbinizden size indirilen kurallar hayata geirmedike hibir ey zerinde deilsiniz. phesiz ki Rabbinden sana indirilenler, onlarn ounda azgnl ve kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi artryor. yleyse kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumu iin zlme! (112/5, Mide/67-68)
67

Necm: 687
phesiz u iman etmi kiiler, Yahudilemi kiiler, Sabiler/doal dindarlar ve Nasraniler; kim Allah'a ve hiret gnne iman eder ve slihi ilerse, artk onlar iin bir korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaklardr. (112/5, Mide/69)
69

Necm: 688
Andolsun ki Biz, srloullar'nn szlemesini aldk ve kendilerine eliler gnderdik; ne zaman ki onlara eli, nefislerinin holanmad bir eyi getirdi, bir ksmn yalanladlar, bir ksmn da ldryorlar. Ve onlar, bir sosyal yangn olmayacan sandlar da krletiler ve sarlatlar. Sonra Allah, onlarn tevbesini kabul etti. Sonra yine onlardan ou krleti, sarlat. Ve Allah, onlarn yaptklar eyleri en iyi grendir. (112/5, Mide/70-71)
70,71

Necm: 689
Andolsun, Allah, Meryem olu Mesih'in kendisidir diyen kimseler kesinlikle kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olmulardr. Hlbuki Mesih, Ey srloullar! Benim Rabbim ve sizin Rabbiniz Allah'a kulluk edin. phesiz kim Allah'a ortak koarsa kesinlikle Allah ona cenneti haram eder, onun barna da Ate'tir. Ve irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar iin yardmclardan kimse yoktur demiti. 73 Andolsun, Allah n ncsdr diyen kimseler kesinlikle kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olmulardr. Oysa tek ilh'tan baka ilh yoktur. Eer sylediklerinden vazgemezlerse, kesinlikle onlardan kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi olan kimselere ac veren bir azap dokunacaktr. 74 Hl onlar, Allah'a hatalardan dn yapmaz ve O'ndan af dilemezler mi? Allah ok balayandr, ok merhamet edendir. 75 Meryem'in olu Mesih, sadece bir elidir. Ondan nce de eliler gelip gemitir. Anas da dosdoru bir kadndr. Her ikisi de yemek yerlerdi. Bak, onlara yetleri nasl aa koyuyoruz. Sonra yine bak, onlar nasl dndrlyorlar! 76 De ki: Allah'n astlarndan sizin iin zarar vermeye ve yarar salamaya gc yetmeyen eylere mi kulluk ediyorsunuz? Oysa Allah, ok iyi iitendir, ok iyi bilendir.
72

De ki: Ey Kitap Ehli! Dininizde hakkn dnda arla gitmeyin. Daha evvel sapm, biroklarn saptrm ve hak yolun ortasndan sapm bir toplumun tutkularna da uymayn. 78 srloullar'ndan u kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kimseler, Dvd ve Meryem'in olu s diliyle dlanmlardr. Bu, onlarn isyan etmeleri ve ar gitmeleri sebebiyledir. 79 Onlar, yaptklar ktlklerde birbirlerine engel olmuyorlard. Elbette, yapp durduklar ey ne kt idi! 80 Onlardan birounu, kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiileri; kollayc, gzetici, ynetici yaptklarn grrsn. Benliklerinin kendilerinin nne getirdii ey; Allah'n kendilerine gazap etmesi ne kadar ktdr! Onlar, azap iinde de srekli kalcdrlar. 81 Ve eer onlar, Allah'a, Peygamber'e ve O'na indirilene inanm olsalard, onlar koruyucu, yol gsterici yaknlar edinmezlerdi. Velkin onlardan birou yoldan km kimselerdir. 82 Sen, kesinlikle iman eden kiilere kar dmanlk ynnden insanlarn en iddetlisi olarak, o Yahudileri ve o ortak koan kimseleri bulursun. Ve kesinlikle iman eden kimselere sevgi bakmndan en yakn olarak da, phesiz biz, Nasraniyiz/Hristiyanlarz diyen kimseleri bulursun. Bu, kendi ilerinde keiler ve rahipler olduundan ve onlar byklk taslamadklarndan dolaydr. 83,84 Ve onlar, Eli'ye indirilen Kurn dinledikleri zaman, onun hak olduunu rendiklerinden dolay gzlerinin yala dolduunu grrsn. Onlar: Rabbimiz! Biz iman ettik, bizi hitler ile birlikte yaz! ve Biz, Rabb'imizin bizi slihler toplumu ile birlikte girdirmesini umarken, Allah'a ve haktan bize gelen eylere neden inanmayalm! derler. 85,86 Allah da, onlarn byle demeleri nedeniyle, onlar, iinde srekli kalanlar olarak, altlarndan rmaklar akan cennetler ile dllendirmitir. Ve ite bu, iyilik-gzellik retenlerin karldr. nkr eden ve yetlerimizi yalanlayan kimseler; ite onlar, cehennemin ashbdr. (112/5, Mide/72-86)

77

Necm: 690
Ey iman eden kimseler! Allah'n size helal kld temiz-nefis-gzel eyleri haram saymayn. Ve ar gitmeyin. phesiz Allah, ar gidenleri sevmez. 88 Ve Allah'n size verdii rzklardan helal ve temiz olarak yiyin ve siz, inandnz Allah'n korumas altna girin. 89 Allah, sizi, kastsz olarak yaptnz/az alkanl yeminlerinizden sorumlu tutmaz. Fakat kastl yaptnz/szlemeler oluturduunuz yeminlerinizden sizi sorumlu tutar; onun kefareti, ehlinize yedirdiinizin en hayrlsndan/en iyisinden on miskini yedirmek veya giydirmektir. Veyahut da bir kleyi zgrletirmektir. Verecek bir ey bulamayan kimse iin de gn oru tutmaktr. Bu, bozduunuz zaman yeminlerinizin kefaretidir. Ve yeminlerinizi koruyun. te Allah, karln dersiniz diye yetlerini sizin iin byle aa koyar. 90 Ey iman etmi kiiler! Hamr [iki/herhangi bir yolla akl rtmek], kumar; her trl kolay kazan amal ans oyunu, kulluk edilen nesneleri, kiileri temsil eden iaretler; emboller ve fal oklar; tm kehanet ara ve gereleri ancak eytan iinden zarar veren eylerdir. yleyse durumunuzu korumanz, kurtulmanz iin bu eytan iinden kann. 91 Gerekten eytan, hamr ve kumarda sizin aranza dmanlk ve kin sokmak ve sizi, Allah'n anlmasndan, dnden ve salttan [ml ynden ve zihinsel adan destek olmakdan; toplumu aydnlatmaktan] alkoymak ister. yleyse sona erdirmi kiiler/vazgemi kiiler misiniz? 92 Ve Allah'a itaat edin, Eli'ye itaat edin ve saknp tedbirli olun. Artk eer uzak durursanz, biliniz ki, Elimize den sadece apak teblidir. 93 nanan ve dzeltmeye ynelik iler yapan kimselere, Allah'n korumas altna girdikleri, inandklar, dzeltmeye ynelik iler yaptklar, sonra Allah'n korumas altna girdikleri,
87

inandklar ve sonra Allah'n korumas altna girdikleri ve iyilik-gzellik rettikleri zaman, tatm olduklarndan dolay bir sorumluluk yoktur. Ve Allah, iyilik-gzellik retenleri sever. 94 Ey iman etmi kimseler! Kesinlikle Allah, ssz yerlerde kimin Kendisinden korktuunu bildirmek iin sizi bir eyle; ellerinizin ve mzraklarnzn eriecei bir avla snar. yleyse kim bundan sonra snr aarsa artk ackl azap onun iindir. 95 Ey iman etmi kimseler! Siz, dokunulmaz iken/ hac grevini srdrrken av hayvan ldrmeyin. inizden kim kasten onu ldrrse, yapt iin vebalini tatmas iin, Kabe'ye ulaacak bir hedy/ yiyecek olarak hediye edilen hayvan olmak zere ldrd hayvann benzeri ona ceza olacak, buna iinizden iki adaletli kii hkmeder yahut kefaret olarak miskinleri doyurmak yahut onun dengi oru tutmaktr. Allah gemii affetmitir. Fakat kim de tekrarlarsa, Allah yakalayp cezalandrarak adaleti salar. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, suluyu yakalayp cezalandrarak adaleti salama ilkesi sahibidir. 96 Su av ve onun yenilmesi, size ve yolculara yarar olmak zere size helal klnd. Kara av ise, siz hac grevi srdrr olduunuz mddete size haram edilmitir. Ve Kendisine toplanacanz Allah'n korumas altna girin. 97 Allah, Kabe'yi; o Beyt-i Haram', haram ay, hac yapanlara yiyecek olarak hayvan hediye etmeyi ve gerdanlklar/hac yapanlarn yemesi iin gnderilen hayvanlara konulan iaretleri insanlar iin bir ayaa kalk; silkini, kendilerini kurtar yapt. Bu, Allah'n gklerde ve yerde olan her eyi bildiini ve Allah'n her eyi hakkyla bilici olduunu sizin de bilmeniz iindir. 98 phesiz Allah'n cezasnn ok iddetli olduunu ve phesiz Allah'n ok balayc, ok merhametli olduunu bilin. 99 Eli'ye den sadece teblidir. Ve Allah, aa vurduunuz eyleri ve gizlediiniz eyleri bilir. 100 De ki: Her ne kadar pisliin [ktnn, ktln, kt eylerin] okluu hounuza gitse de, pis olan eyle temiz olan ey bir olmaz. yleyse, ey kavrama yetenekleri olanlar! Kurtulmanz iin Allah'n korumas altna girin. 101 Ey iman etmi kimseler! Akland zaman hounuza gitmeyecek olan eylerden sormayn/ istemeyin. Eer onlardan Kurn indirilirken sorarsanz/ isterseniz de size aklanr. Allah, onlardan gemitir, onlar balamtr. Ve Allah, ok balayan ve ok yumuak davranandr. 102 phesiz sizden nce gelen bir toplum bunlar sormutu/istemiti, sonra da onlar Allah'n ilhln ve rabliini kabul etmeyen kimseler oldular. (112/5, Mide/87-102)

Necm: 691
Allah, bahre'den sibe'den vasle'den ve hm'dan403 hi birini ngrmemitir. Ancak kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler, Allah'a kar yalan dzp uyduruyorlar. Ve onlarn pek ou akl erdirmez.
103

403

103. yetteki, Allah bahre'den, sibe'den, vasle'den ve hm'dan hi birini klmamtr. Ancak inkr eden kimseler, Allah'a kar yalan dzp uyduruyorlar. Ve onlarn pek ou akl erdirmez ifadesiyle, chiliye Araplarnn baz din inanlar reddedilmektedir. Chiliye Araplarnn hayvanlar ile ilgili birok btl inanlar bulunuyordu: yle ki: BAHRE: Araplar, dii deve be kez dourduu zaman, ona binmeyi ve srtna yk yklemeyi haram sayarlar; ynlerini de kesmezlerdi Beinci yavrusu erkek olursa kurban ederler, dii olursa kulaklarn yararlard. Bu onun adandn gsterirdi. SBE: lerinden biri hastalandnda, ya da bir eyi kaybolduunda veya ac bir durum ba gsterdiinde bir deveyi salvermeyi adarlard. Hasta iyiletiinde veya kayp olan ey bulunduunda yahut ackl durumdan kurtulduklarnda deveyi azat eder; ona yk vurmazlar, srtna binmezler ve onu kesmezlerdi. Onu babo salverirlerdi. VASLE: Koyun, biri erkek biri dii olmak zere ikiz dourduunda erkeini boazlamazlar, Kz kardei ona ulat derlerdi. Bu tr koyunlara da vasle derlerdi. HM: Bir erkek devenin sulbnden on tane deve dnyaya geldiinde ya da bu deve, yavrusunun

Ve onlara: Allah'n indirdiine ve Eli'ye gelin dendii zaman: Atalarmz zerinde bulduumuz ey bize yeter dediler. Atalar bir ey bilmeyen ve klavuzlanan doru yolu bulmayan kimseler olsa da m? (112/5, Mide/103-104)

104

Necm: 692
Ey iman eden kimseler! Herkes kendinden sorumludur. Siz, klavuzlandnz doru yola girdiiniz zaman, sapan kimseler size zarar veremezler. Hepinizin dn Allah'adr. Sonra da O, yapm olduunuz eyleri size haber verecektir. (112/5, Mide/105)
105

Necm: 693
Ey iman etmi kiiler! inizden birine lm hazr olduu zaman, vasiyet srasnda aranzdaki hitlik, kendi iinizden adalet sahibi iki kiidir. Yahut yeryznde yolculua km iseniz, sonra da lmn musibeti size gelip atmsa, sizden olmayan iki kiidir. Eer pheye derseniz, salttan [ml ynden ve zihinsel adan destek olmadan; toplumu aydnlatman] sonra onlar bekletirsiniz. Sonra da onlar, Akraba bile olsa, yemini bir kar karl satmayacaz, Allah'n hitliini gizlemeyeceiz. Aksi hlde gnahkrlardan oluruz diye Allah'a yemin ettirirsiniz. 107 Sonra da eer o iki hitin bir gnah iledikleri anlalrsa, lene daha yakn olan hak sahiplerinden dier iki kii onlarn yerine geerler de: Bizim hitliimiz, o nceki iki kiinin hitliinden daha dorudur ve biz kimsenin hakkna tecavz etmedik. Aksi hlde biz, yanl davrananlardan; kendi zararlarna i yapanlardan olurduk diye Allah'a yemin ederler. 108 te byle bir yemin, hitliklerini usulne gre yapmalar yahut yeminlerinden sonra yeminlerinin kabul edilmemesinden korkmalar iin en yakn/en iyi yoldur. Allah'n korumas altna girin ve kulak verin. Ve Allah, hak yoldan kanlar topluluuna klavuzluk etmez. (112/5, Mide/106-108)
106

Necm: 694
Allah, elileri toplayaca gn yle diyecek: Size verilen cevap nedir? Onlar: Bizim hibir bilgimiz yoktur; phesiz ki Sen, grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei en iyi bilenin ta kendisisin dediler. 110 Hani Allah demiti ki: Ey Meryem olu s! Senin zerinde ve annenin zerinde olan nimetimi hatrla! Hani Ben, seni Allah'n vahyi ile glendirmitim. Yksek mevkide olan biri olarak ve yetikin biri olarak insanlara konuuyordun. Hani sana Kitab, hakszlk, bozgunculuk ve kargaay engellemek iin konulmu kanun, dstur ve ilkeleri, Tevrt' ve ncl'i retmitim. Hani Benim iznimle/ bilgimle amurdan; kilden (seramikten) ku ekli gibi bir ey (Buhurdan) yapyordun. Sonra da onun iine flyordun; aerosol oluturuyordun, onlar da (hastalk yayan; alayan haereler) Benim iznimle ku oluveriyordu/abucak gidiyorlard. Anadan doma kr olan ve alaca hastalna yakalanm kimseyi iznimle/ bilgimle iyiletiriyordun. Yine Benim iznimle/ bilgimle sosyal lleri karyordun/ canlandryordun. Ve hani srloullar'na apak kantlarla gelip de onlardan Allah'n ilhlna ve rabliine inanmayanlarn: Bu, ancak apak bir sihirdir dedikleri zaman seni onlardan korumutum.
109

yavrusunu grdnde (yani, dede olduunda), ona yk vurmazlar ve onun srtna binmez, Kendini korudu [himaye etti] derlerdi.

Ve hani havarilere: Bana ve Elime inann diye vahyetmitim. Onlar, nandk! ve Bizim gerekten Mslmanlar olduumuza tank ol demilerdi. 112 Hani havariler: Ey Meryem olu s! Rabbin bize gkten bir sofra indirebilir mi? demilerdi. s: Eer iman edenler iseniz Allah'n korumas altna girin demiti. 113 Havriler: Biz istiyoruz ki ondan yiyelim, kalplerimiz iyice yatsn, senin bize doru sylediini bilelim ve biz de buna tanklardan olalm dediler. 114 Meryem olu s: Allah'm, Rabbmiz! Bizim zerimize, bizim iin, ncekilerimiz ve sonrakilerimiz iin bir bayram ve Senden bir almet/gsterge olarak gkten bir sofra indir. Ve bizi rzklandr. Ve Sen, rzk verenlerin en hayrlssn! dedi. 115 Allah dedi ki: phesiz Ben, onun size indiricisiyim. Artk bundan sonra sizden kim inanmazsa, Ben onu lemlerden hi kimseye yapmayacam bir azapla azaplandracam. 116-118 Ve hani Allah demiti ki: Ey Meryem olu s! Sen mi insanlara: Beni ve annemi, Allah'n astlarndan iki tanr edinin dedin? s: Sen arnksn, benim iin gerek olmayan bir eyi sylemem bana yakmaz. Eer ben onu demi olsam, Sen, bunu kesinlikle bilmitin. Sen, benim iimde/zmde olan bilirsin, ben ise Senin zatnda olan bilmem. phesiz Sen; grlmeyeni, duyulmayan, sezilmeyeni, gemii, gelecei en iyi bilenin ta kendisisin! Ben, onlara sadece, Senin bana emrettiklerini; Benim ve sizin Rabbiniz olan Allah'a kulluk edin dedim. Ve ben, ilerinde olduum mddete onlar zerine tanktm. Ne zaman ki Sen, beni vefat ettirdin; gemite yaptklarm ve yapmam gerekirken yapmadklarm bir bir hatrlattrdn/ beni ldrdn, Sen, onlar gzetleyenin ta kendisi oldun. Ve phesiz Sen, her eye en iyi tank olansn. Eer onlara azap edersen, phesiz onlar, senin kullarndr ve eer onlar balarsan, phesiz Sen, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/ mutlak galip olann, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapann ta kendisisin dedi. 119 Allah dedi ki: Bu, doru kimselere doruluklarnn yarar salad gndr. Onlar iin, iinde sonsuz kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetler vardr. Allah, onlardan raz olmu, onlar da O'ndan raz olmulardr. te bu, en byk kurtulutur. 120 Gklerin, yeryznn ve bunlarn iinde bulunan eyin sahiplii, ynetimi yalnzca Allah'ndr. Ve O, her eye en iyi g yetirendir. (112/5, Mide/109-120)

111

TEVBE SRES
MEDNE DNEM

Necm: 695
Allah'tan ve Elisi'nden ahitletiiniz ortak koanlara bir ltmatom, kesin uyar: Artk yeryznde drt ay daha rahat dolan. Ve kesinlikle kendinizin, Allah' ciz brakan olmadn ve kesinlikle Allah'n, kfirleri; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri rezil-rsva eden olduunu bilin. 3,4 Ve en byk hac gn,404 ortak koanlardan antlama yaptnz, size hibir eksiklik yapmam ve sizin aleyhinize hibir kimseyle yardmlamam kimseler hari, phesiz Allah'n ve O'nun Elisi'nin ortak koan kimselerden iliiksiz olduuna dair Allah'tan ve Elisi'nden insanlara bir bildiri: Artk eer hatadan dnerseniz, bu sizin iin hayrldr. Ve eer srt evirirseniz o zaman phesiz kendinizin, Allah' cizletiren olmadn biliniz. Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden u kiilere de ackl bir azab mjdele! Artk siz de mddetlerine kadar kendilerine verdiiniz szlerinizi tamamlayn. phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri sever. 5 u dokunulmaz klnm aylar/hac aylar kt zaman da o ortak koanlar nerede bulursanz ldrn, onlar yakalayn, hapsedin ve her gzetleme yerinde onlar iin oturun. Artk, eer tevbe ederlerse, salt ikame ederlerse [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlarsa] ve zekt/vergilerini verirlerse artk onlarn yollarn serbest brakn. phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 6 Eer ortak koanlardan herhangi biri aman dilerse, Allah'n kelmn dinlemesi iin ona aman ver. Sonra onu gvenli yerine ulatr. Bu, phesiz onlarn bilmeyen bir toplum olmalar nedeniyledir. 7 Mescid-i Haram yannda antlama yaptklarnz hari, o ortak koan kimseler iin Allah katnda ve Elisi katnda herhangi bir antlama nasl olabilir? Artk onlar size kar doru durduka siz de onlara kar doru olun. phesiz Allah, Kendisinin korumas altna girmi kiileri sever. 8-10 Nasl olabilir ki? Ve eer onlar, size stnlk salarlarsa, sizin hakknzda bir yemin ve antlama gzetmezler. Azlaryla sizi honut etmeye alrlar, kalpleri ise dayatr. Ve onlarn ou hak yoldan km kimselerdir: Onlar, Allah'n yetlerini ok az bir bedelle sattlar da Allah'n yolundan alkoydular. phesiz onlar, yapm olduklar kt olanlardr. Onlar, herhangi bir mmin hakknda yemin ve antlama gzetmezler. Ve ite bunlar, snr aanlarn ta kendileridir. 11 Bundan sonra eer tevbe ederlerse, salt ikame ederlerse [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlarsa] ve zekt/vergilerini verirlerse, artk onlar dinde kardelerinizdirler. Ve Biz yetleri, bilen bir toplum iin ayrntl olarak aklyoruz. 12 Ve eer verdikleri szden sonra yeminlerini bozar ve dininize dil uzatrlarsa, vazgemeleri iin o, kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetme ncleriyle hemen savan. phesiz onlar iin szlemeler diye bir ey yoktur. 13 Yeminlerini bozan, Eli'yi yurdundan karmaya azmeden ve stelik ilk nce size kar savaa kendileri balayan bir toplumla savamaz msnz? Yoksa onlara saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti mi duyuyorsunuz? Artk, eer mmin iseniz, Allah, Kendisine saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duymaya daha layk olandr.
1,2

404

En byk hac, Peygamber'in de katlp bizzat ynettii hacdr.

Onlarla savan ki, Allah, sizin ellerinizle onlar cezalandrsn ve onlar rezil-rsva etsin. Sizi de, onlara kar muzaffer klsn ve mmin bir toplumun gslerine ifa versin, gslerinin kinini gidersin. Allah, dilediinin tevbesini de kabul eder. Ve Allah, ok iyi bilendir, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 16 Sizden aba harcayanlar, Allah'n Elisi'nden ve inananlarn astlarndan srda/ can dostu edinmeyenleri Allah ortaya karmadan braklacanz m sandnz? Ve Allah, yaptklarnzdan ok iyi haberi olandr. 17 Ortak koanlar, kendilerinin kfrne; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedilerine kendileri hit olup dururlarken Allah'n mescitlerini imar etmeleri sz konusu olamaz. te onlar, ileri boa gitmi kimselerdir. Ve onlar, Ate iinde srekli kalacaklardr. 18 Allah'n mescitlerini, ancak Allah'a ve hiret gnne inanan, salt ikame eden [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturan-ayakta tutan], zekt/vergisini veren ve sadece Allah'a saygyla, sevgiyle, bilgiyle rperti duyan kimseler aar ve yaatrlar. Artk ite onlarn, klavuzlandklar doru yol zere olan kimselerden olmalar beklenir. 19 Siz, hac yapann sularnn tedarik edilmesini ve Mescid-i Haram'n imar edilmesini, Allah'a ve hiret gnne iman eden ve Allah yolunda aba gsteren kimse gibi mi yapyorsunuz? Bunlar, Allah katnda eit olamazlar. Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl; kendi zararlarna i yapanlar toplumuna klavuzluk etmez. (113/9, Tevbe/1-19)

14,15

Necm: 696
Ey iman eden kimseler! Ortak koan bu kimseler sadece bir pisliktirler. Artk bu yllarndan sonra Mescid-i Haram'a yaklamasnlar. Eer yoksulluktan/onlarn uzaklamasyla kazan kaybna uramaktan korktuysanz da Allah sizi dilediinde armaanlar ile yaknda zenginletirecektir. phesiz Allah en iyi bilen, en iyi yasa koyandr. 29 Kendilerine Kitap verilenlerden, Allah'a ve hiret gnne inanmayan, Allah'n ve Elisi'nin haram kldn haram tanmayan ve hak dini din edinmeyen kimseler ile, alalm olduklar hlde cizye verene kadar savan. 31 Onlar, Allah'n astlarndan bilginlerini, rahiplerini ve Meryem olu s'y kendilerine rabler edindiler. Oysa onlar sadece bir tek olan ilha kulluk etmekle emrolunmulard. Allah'tan baka ilh diye bir ey yoktur. O, ortak koanlarn ortak kotuu eylerden de arnktr. 32 Onlar, Allah'n nrunu azlaryla sndrmek istiyorlar. Hlbuki Allah, sadece, kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseler ho grmeseler de Kendi nrunu tamamlamaya dayatyor. 20 man eden, hicret eden ve mallaryla, canlaryla Allah yolunda aba gsterenler, Allah katnda derece bakmndan daha byktr. te bunlar, kurtulanlarn ta kendileridir. 21,22 Onlarn Rabbi, onlar Kendi katndan bir rahmet, bir rza ve iinde sonsuz olarak kalmak zere, iinde tkenmez nimetler bulunan kendilerine ait cennetlerle mjdeler. phesiz Allah, katnda ok byk dl olandr.405 (113/9, Tevbe/28-29, 31, 32, 20-22)
28

Necm: 697
Ey iman etmi kimseler! Eer babalarnz ve kardeleriniz imana karlk kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeyi seviyorlarsa, onlar yardmc, yol gsterici, koruyucu
23

405

Bu pasaj, teknik gerekeler ve anlam bilgisi gerei Resmi Mushaf'tan farkl tertip ettik. Ayrntl aklama iin bkz. Tebyn.

yaknlar edinmeyiniz. Sizden her kim de onlar yardmc, yol gsterici, koruyucu yaknlar kabul ederse, artk ite onlar, yanl davrananlarn; kendi zararlarna i yapanlarn ta kendileridir. 25 Andolsun ki Allah, birok yerde ve Huneyn Gn406 size yardm etti. Hani okluunuz size gven vermiti de onun size bir yarar olmam ve yeryz btn geniliine ramen size dar gelmiti. Sonra da arkanz dnp kamtnz. 26 Sonra Allah, Elisi'nin zerine ve mminlerin zerine kalbi teskin eden gven ve yatma duygularn/ morallerini ilerinde oluturdu ve sizin grmediiniz ordular indirdi. Kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimseleri de azaba uratt. Ve ite bu, kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimselerin cezasdr. 27 Sonra, btn bu olup bitenlerin arkasndan Allah, diledii kimseye dn nasip eder. Ve Allah, ok balaycdr, ok merhamet edicidir. (113/9, Tevbe/23, 25-27)

Necm: 698
Ve Yahudiler; Uzeyr Allah'n oludur dediler. Hristiyanlar da, Mesih Allah'n oludur dediler. Bu, onlarn azlaryla geveledikleri szler olup, gya bununla, daha nce yaayan kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kimselerin szlerini taklit ediyorlar. Allah, onlarla savamtr. Nasl da dndrlyorlar! 33 Allah, ortak koanlar holanmasa da, kendisini, Din'in; hepsinin zerine karmas iin Elisi'ni, doru yol klavuzu ve hak din ile gnderendir. (113/9, Tevbe/30, 33)
30

Necm: 699
Ey iman etmi kiiler! phesiz, hahamlardan, rahiplerden birou kesinlikle insanlarn mallarn haksz yere yerler ve Allah yolundan saptrrlar. Ve altn ve gm yp da onlar Allah yolunda harcamayan kimseler, hemen onlara ackl bir azab mjdele! 35 O gn, biriktirdikleri altn ve gmlerin st cehennem ateinde kzdrlacak da bunlarla alnlar, yanlar ve srtlar dalanacak: te bu kendi cannz iin saklayp biriktirdiiniz eydir. Haydi, imdi tadn u biriktirmi olduunuz eyleri! (113/9, Tevbe/34-35)
34

Necm: 700
De ki: Eer babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, eleriniz, akrabalarnz, kabileniz, elde ettiiniz mallar, durgunlua uramasndan rperdiiniz ticaret, holandnz meskenler, size Allah'tan, O'nun Elisi'nden ve O'nun yolunda aba harcamaktan daha sevimli ise, artk Allah, emrini getirinceye kadar bekleyiniz. Ve Allah, hak yoldan kmlar toplumuna klavuzluk etmez. (113/9, Tevbe/24)
24

Necm: 701
phesiz Allah katnda; gkleri ve yeri oluturduu gnk Allah'n yazsnda aylarn says, ay olarak on ikidir. Bunlardan drd dokunulmaz klnmtr. te bu koruyan dindir. Bu nedenle dokunulmaz aylarda kendinize hakszlk etmeyiniz. Ve sizinle toptan savaan ortak koanlarla siz
36

406

Huneyn, Mekke ile Tif arasnda, Tihame blgesinde geni bir vdidir. Mekke'nin fethinden sonra Mslmanlarla Havazin mrikleri burada savamt.

de toptan savan. Ve phesiz Allah'n, Kendisinin korumas altna girmi kiiler ile beraber olduunu bilin. 37 O Nesi,407 ancak kfre; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedite fazlalktr ki, onunla kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kimseler artlr; Allah'n haram kldnn saysna uydursunlar da Allah'n haram kldn hell klsnlar diye, onu bir yl hell, bir yl haram sayarlar. Kendilerine amellerin ktl sslenip gzel gsterildi. Ve Allah, kfirler; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenler toplumuna klavuzluk etmez. (113/9, Tevbe/36-37)

Necm: 702408
Ey iman etmi kiiler! Ne oldu ki size, Allah yolunda savaa kn denildii zaman yere arlap kaldnz/aklp kaldnz. hiretten cayp basit dnya hayatna m raz oldunuz? Ama hrettekine gre, bu basit dnya hayatnn kazanm pek azdr. 39 Eer savaa kmazsanz, Allah sizi ackl bir azap ile azaplandrr ve yerinize baka bir toplumu getirir ve siz O'na zarar diye bir ey veremezsiniz. Ve Allah, her eye en iyi g yetirendir. 40 Eer siz, Eli'ye yardm etmezseniz, bilin ki Allah O'na kesinlikle yardm etmitir. Hani o kfirler; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmi kiiler, o'nu ikinin ikincisi olarak karmlard. Hani ikisi maarada idiler. Hani O, arkadana zlme, phesiz Allah bizimle beraberdir diyordu. Bunun zerine Allah, O'nun zerine kalbi teskin eden gven ve yatma duygularn/morallerini ilerine koymu, O'nu sizin grmediiniz askerlerle glendirmi ve kfirlerin; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden kiilerin szn en alak yapmt. Allah'n kelimesi de en ycenin ta kendisidir. Ve Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, en iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 41 Hafif tehizatla ve arlkl olarak savaa kn ve mallarnzla, canlarnzla Allah yolunda gayret gsterin. Eer bilirseniz bu sizin iin daha hayrldr. (113/9, Tevbe/38-41)
38

Necm: 703
Eer sefer, yakn bir kazan ve sradan bir sefer olsayd, onlar kesinlikle seni izlerlerdi. Fakat o yaplmas zor olan i kendilerine uzak geldi. Bununla beraber, Bizim de gcmz yetseydi, kesinlikle sizinle beraber elbette kardk diye Allah'a yemin edecekler kendilerini ykma uratyorlar ve Allah biliyor ki onlar, kesinlikle yalanc kimselerdir. 43 Allah, seni affetti. Doru kimseler, sana iyice belli oluncaya ve sen yalanclar bilinceye kadar, niin onlara izin verdin? 44 Allah'a ve hiret gnne inanan kimseler, mallaryla ve canlaryla aba harcamaya senden izin istemezler. Ve Allah, o Kendi korumas altna girmi kimseleri en iyi bilendir. 45 Senden izin isteyenler, sadece Allah'a ve hiret gnne inanmayan ve kalpleri pheye dp de phelerinin iinde bocalayp duran kiilerdir.
42

407

Erteleme, geciktirme demek olan nes, Araplarn haram aylara riyet etmekten kanmalarn, yozlatrma abalarn ifade eder. 408 Bu yetlerde mminlere sitem edilmekte, mnfklarn ve keyif dkn kimselerin davranlar knanmakta ve Mslmanlara; herhangi bir zr beyn etmeden ar ve hafif olarak her artta Allah yolunda mallar ve canlaryla aba harcamalar etmeleri emredilmektedir. Bu pasajda konu edilen Tebk seferi, (Tebk, Medne ile am arasnda, suyu ve hurmalklar bol olan bir yerin addr) hicr 9. ylda, am'da toplanan 40.000 kiilik Bizans ordusuna kar arpmak zere Medne'den am'a doru dzenlenen asker bir harekettir. Konunun iyi anlalmas iin Tebk seferi ile ilgili ansiklopedik dzeyde bilgi sahibi olunmas gerekir.

Ve eer k isteselerdi, kesinlikle k iin birtakm hazrlk yaparlard. Fakat Allah, onlarn gnderilmelerini ho grmedi de onlar yoldan alkoydu. Ve Oturun oturanlarla beraber! denildi. 47 Eer sizin iinizde km olsalard, sadece bozgunculuu artracaklard ve kesinlikle aranza sosyal yangn sokmak iin koacaklard. inizde onlara kulak verecekler de vard. Ve Allah, o yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar ok iyi bilendir. 48 Andolsun ki onlar, bundan nce de insanlar dinden karmak istediler ve sana trl iler evirdiler. Sonunda hak geldi ve onlar istemedikleri hlde Allah'n emri aa kt. 49 Onlardan baz kimseler, Bana izin ver, beni sosyal yangna drme/bam belaya sokma! derler. Gznz an! Onlar sosyal yangnn iine dtler. Cehennem de kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden o kimseleri epeevre kuatcdr. 50 Eer sana bir iyilik dokunursa fenalarna gider. Eer sana bir musibet dokunursa, Biz kesinlikle tedbirimizi nceden almtk derler. Ve onlar, sevinenler olarak yan izip giderler. 51 De ki: Hibir zaman bize Allah'n bizim iin yazdndan bakas dokunmaz. O, bizim mevlamzdr. Onun iin mminler, yalnzca Allah'a iin sonucunu havale etsinler. 52 De ki: Siz, bize iki gzelliin birinden bakasn m gzetirsiniz? Biz ise size, Allah'n Kendi katndan veya bizim elimizle bir azap indirmesini gzetiyoruz. Haydi, siz gzetedurun, phesiz biz de sizinle beraber gzetenleriz. 53 De ki: steyerek veya istemeyerek Allah yolunda harcama yapn; sizden hibir zaman kabul edilmeyecektir. phesiz siz, hak yoldan kanlarn toplumu oldunuz. 54 Ve onlarn yaptklar harcamalarn kendilerinden kabul olunmasna, sadece, onlarn kfretmesi; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmeleri, O'nun Elisi'nin gerek eli oluunu bilerek reddetmeleri ve salta [ml ynden ve zihinsel adan destek olmaya; toplumu aydnlatmaya] sadece tembel tembel gitmeleri, Allah yolunda harcamalarn da ancak istemeyerek yapmalar engel oldu. 55 yleyse onlarn mallar ve evlatlar seni imrendirmesin. Ancak Allah, bunlarla, onlar basit dnya yaamnda cezalandrmak, onlar kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri iken canlarn karmak istiyor. 56 Sizden olmadklar hlde, phesiz kendilerinin kesinlikle sizden olduuna dair Allah'a yemin de ederler. Velkin onlar, korkup duran bir topluluktur. 57 Eer onlar, snacak bir yer veya barnacak maaralar veyahut girilecek bir delik bulsalard, kesinlikle balarn dikerek o tarafa doru ynelirlerdi. 58 Onlardan bazlar da, sadakalar hakknda sana dil uzatan kimselerdir. Ki, o sadakalardan kendilerine verilmise honut olurlar, verilmemise hemen fkeleniverirler. 59 Ve keke onlar, Allah ve Elisi'nin kendilerine verdiine raz olsalard. Ve Bize Allah yeter. Allah, yaknda bize armaanlar verecektir, Elisi de. phesiz biz, sadece Allah'a rabet edenleriz deselerdi. 60 Kesinlikle, Allah tarafndan bir taksim/zorunlu grev olarak sadakalar/ kamunun gelirleri ancak fakirler, miskinler/ yoksullar, isizler, o i zerine alan grevliler/ kamu grevlileri, kalpleri slm'a sndrlacaklar, zgrl olmayan kleler, ar bor altndakiler, Allah yolundakiler [askerler, renci ve retmenler], yolda kalmlar iindir. Allah, her eyi en iyi bilendir ve en iyi yasa koyandr. 61 Yine onlardan bazlar, Peygamber'i inciten ve O, kendisine sylenen her eyi dinleyip tasdik eden biridir! diyen kimselerdir. De ki: Sizin iin bir hayr kuladr; Allah'a inanr, mminlere inanr ve sizden iman edenlere de bir rahmettir. Ve Allah'n Elisi'ni inciten kimseler, ackl bir azap kendileri iin olanlardr. 62 Sizi honut etmek iin, sizin iin Allah'a yemin ederler. Bunlar, eer mmin iseler Allah' ve Elisi'ni raz etmeleri daha dorudur.

46

phesiz kim Allah ve Elisi'yle boy lmeye kalkarsa, phesiz onun iin iinde sonsuza dek kalanlar olarak cehennem atei olduunu bilmediler mi? te bu, en byk rsvalktr. (113/9, Tevbe/42-63)

63

Necm: 704
Mnfklar, kalplerindeki eyleri kendilerine haber verecek bir srenin zerlerine indirilmesinden ekinirler. De ki: Siz alay edin! phesiz Allah, sizin ekindiiniz eyi ortaya karandr. 65 Ve eer onlara sorsaydn, kesinlikle, Biz, sadece dalmtk, oyun oynuyorduk diyecekler. De ki: Allah, yetleri ve Elisi ile mi alay ediyordunuz? 66 zr dilemeyin, siz man ettik dedikten sonra kesinlikle kfrettiniz; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddettiniz. Sizden bir ksmn affetsek bile, phesiz kendileri gnah ileyen kimseler olduklar iin azaplandracaz. (113/9, Tevbe/64-66)
64

Necm: 705
Mnfk erkekler ve mnfk kadnlar birbirlerindendir; ktl emreder, iyilikten sakndrrlar ve ellerini sk tutarlar/ cimrilik ederler. Allah' terk ederler de, Allah da onlar terk ediverir. Gerekten de mnfklar, hak yoldan km kimselerin ta kendileridir. 68 Allah, mnfk erkek ve mnfk kadnlara ve kfirlere; Kendisinin ilhln ve rabliini bilerek reddedenlere/ inanmayanlara, iinde temelli kalanlar olarak cehennem ateini vaat etmitir. O, onlara yeter. Ve Allah, onlar dlayp rahmetinden mahrum brakmtr! Ve onlara kalc bir azap vardr. 69 Siz de tpk kendinizden nceki, sizden daha gl-kuvvetli, mal ve evlata sizden daha varlkl ve de paylarna den kadar yararlanan kimseler gibisiniz. te siz de, sizden ncekiler paylarna den kadaryla nasl yararlanmak istedilerse siz de onlar gibi paynza den kadaryla yararlanmak istediniz. Siz de dalanlar gibi daldnz. te bunlarn, dnyada ve hirette amelleri boa gitti ve ite bunlar, kayba/zarara urayp ac eken kimselerin ta kendileridir. 70 Onlara, kendilerinden nceki kiilerin; Nh'un toplumunun, d'n, Semd'un, brhm'in toplumunun, Medyen ashb'nn ve alt-st olmu kentlerin haberi gelmedi mi? Onlara elileri ak delillerle gelmilerdi. Ve sonra Allah, onlara hakszlk eden biri deildi. Velkin onlar, irk komak sretiyle kendilerine hakszlk ediyorlard. (113/9, Tevbe/67-70)
67

Necm: 706
nanan erkekler ve inanan kadnlar; bunlarn bazs bazlarnn koruyucu, yol gsterici yaknlardrlar. Bunlar herkese kabul gren iyi eyleri emrederler, tm kt eylerden vazgeirirler, salt ikame ederler [ml ynden ve zihinsel adan destek olma; toplumu aydnlatma kurumlar oluturur, ayakta tutarlar], zekt/vergiyi verirler, Allah'a ve O'nun Elisi'ne itaat ederler. te bunlar, Allah onlara rahmet edecektir. phesiz Allah, en stn, en gl, en erefli, malp edilmesi mmkn olmayan/mutlak galip olandr, iyi yasa koyan, bozulmay iyi engelleyen/salam yapandr. 72 Allah, mmin erkeklere ve mmin kadnlara, iinde srekli kalanlar olarak altlarndan rmaklar akan cennetler ve Adn cennetlerinde ho meskenler vaat etti. Allah'n rzas ise daha byktr. te bu, ok byk kurtuluun ta kendisidir. (113/9, Tevbe/71-72)
71

Necm: 707
Ey Peygamber! nkrclar ve mnfklar ile aba gster. Ve onlara kar sert ol. Onlarn barnma yerleri de cehennemdir. Ve o, ne kt bir olu yeridir! 74 Onlar, sylemediklerine, Allah'a yemin ederler. Hlbuki onlar, kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetme szn kesinlikle sylediler. slmlamalarndan sonra da kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri oldular. Ve ulaamadklar, sahip olamadklar eyleri ok istediler. Onlar sadece, Allah'n ve Elisi'nin mminleri Allah'n armaanlarndan zenginletirmi olmasndan kinlendiler. Artk, eer hatalarndan dnerlerse kendileri iin hayrl olur. Eer geri dururlarsa da Allah, onlar dnyada ve hirette ok ackl bir azap ile azaplandracaktr. Yeryznde onlar iin bir koruyucu, yol gsterici yakn ve iyi bir yardmc da yoktur. 75 Ve onlardan bazlar, Eer Allah armaanlarndan bize verirse, kesinlikle bata bulunacaz ve kesinlikle iyilerden olacaz diye Allah'a sz veren kimselerdir. 76 Sonra, ne zaman ki Allah, onlara armaanlarndan verir, onda cimrilik ederler ve yz evirerek geri dururlar. 77 Sonunda Allah'a vaat ettikleri eylerde szlerini tutmadklar ve yalan syledikleri iin, O da Kendisiyle karlaacaklar gne kadar kalplerinde srp gidecek bir mnfklk yerletirerek onlar cezalandrd. 78,79 phesiz onlar; mminlerden, sadakalardan kendi gnlleriyle bata bulunanlara ve glerinin yettiinden fazlasn bulamayanlara dil uzatan, sonra da onlarla alay eden kimseler, Allah'n, onlarn srlarn ve fsltlarn bilip durduunu ve phesiz Allah'n btn bilinmeyenlerin ok iyi bilicisi olduunu bilmediler mi? Allah, onlar maskaraya evirmitir. Ve onlar iin ok ackl bir azap vardr. 80 Onlar iin ister balanma dile, ister dileme. Onlar iin yetmi kere balanma dilesen de yine Allah, onlar balamayacaktr. Bu, onlarn Allah' ve Rasl'n kabul etmemeleri nedeniyledir. Allah, hak yoldan kmlar toplumuna klavuzluk etmez. (113/9, Tevbe/73-80)
73

Necm: 708
O geri braklanlar/savaa katlmayanlar, Allah'n Elisi'ne kart olarak oturmalaryla ferahladlar ve mallaryla, canlaryla Allah yolunda aba harcamaktan holanmadlar, bir de Bu scakta savaa kmayn dediler. De ki: Cehennem atei daha scaktr. Keke iyice kavrayp anlayabilselerdi. 82 Artk kazandklar gnahn cezas olarak, ok az glsnler, ok ok alasnlar. (113/9, Tevbe/81-82)
81

Necm: 709
Eer Allah seni onlardan bir taifenin yanna dndrr de onlar kmak iin senden izin isterlerse, de ki: Artk siz, hibir zaman benimle beraber asla kmayacaksnz. Ve hibir zaman benimle birlikte dmanla savamayacaksnz. phesiz siz, ilkinde oturup kalmaktan holanyordunuz. Artk geride kalanlarla beraber oturup kaln! 84 Ve onlardan len biri iin destek olma, onun kabrinin zerine dikilme. phesiz onlar, kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden, O'nun Elisi'nin gerek eli olduunu bilerek reddedenlerdir. Ve onlar, hak yoldan km olarak lmlerdir.
83

Onlarn mallar ve evlatlar da seni imrendirmesin. Allah, ancak onlar dnyada bunlarla cezalandrmay ve onlar kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri iken canlarnn glkle kmasn istiyor. (113/9, Tevbe/83-85)

85

Necm: 710
Ve Allah'a iman edin ve Elisi ile birlikte aba harcayn diye bir sre indirildii zaman, onlardan g [mal, mlk, evlat] sahibi olanlar senden izin istediler ve Brak bizi oturanlarla beraber olalm dediler. Geri kalanlarla birlikte olmay setiler. Onlarn kalpleri de damgaland/ mhrlendi. Artk onlar iyice kavrayp anlamazlar. 88 Fakat Eli ve O'nunla beraber olan inanm kimseler mallaryla, canlaryla aba harcadlar. Ve ite onlar, btn hayrlar kendilerinin olanlardr. Ve ite onlar, durumu bozulmayan, kazanl kanlarn ta kendileridir. 89 Allah, onlar iin, iinde srekli kalanlar olarak, altndan rmaklar akan cennetler hazrlad. te bu, o ok byk kurtulutur. (113/9, Tevbe/86-89)
86,87

Necm: 711
Bedevi Araplardan zr beyan edenler, kendilerine izin verilmesi iin geldiler. Allah'a ve Elisi'ne yalan syleyenler de oturup kaldlar. Bunlardan Kfirlere; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden biri olan kimselere, yaknda ok ackl bir azap dokunacaktr. 91,92 Allah ve Elisi iin samimi olduklar takdirde, zayflara, hastalara ve de harcamada bulunacak bir ey bulamayan kimselere, bir de kendilerini bindiresin diye sana geldiklerinde, Sizi zerine bindirecek bir ey bulamyorum dediin zaman, Allah yolunda harcayacaklar bir ey bulamadklarndan dolay zlp gzlerinden ya dke dke geri dnp giden kimselere bir gnah yoktur. yilik-gzellik retenler aleyhine bir yol yoktur. Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir. 93 Yol, ancak zengin olduklar hlde senden izin isteyen o kimselerin aleyhinedir. Bunlar, geride kalanlarla birlikte olmaya raz oldular. Allah da onlarn kalpleri zerine damga/mhr bast. Bundan dolay onlar bilmezler. 94 Kendilerine dndnz zaman size zr beyan edecekler. De ki: zr beyan etmeyin. Size kesinlikle inanmayz. Allah bize, sizin haberlerinizden nemli haberler verdi. Bundan sonra da Allah ve Elisi iinizi grecektir. Daha sonra da grnmeyeni ve grneni bilen Allah'a dndrleceksiniz. Sonra da O, size yapm olduklarnz haber verecektir. 95 Kendilerine dndnz zaman, onlardan mesafelenmeniz iin, size Allah'a yemin edecekler. Siz de onlardan hemen mesafelenin. phesiz onlar kirlidir, pislenmitir. Kazandklarnn cezas olarak varacaklar yer de cehennemdir. 96 Kendilerinden raz olasnz diye size yemin ederler. Artk eer siz, onlardan raz olursanz da, bilin ki Allah phesiz hak yoldan km o kimseler toplumundan raz olmaz. 97 Bedevi Araplar, Allah'n ilhlna ve rabliine inanmama ve mnfklk bakmndan daha etin; Allah'n, Elisi'ne indirdiklerinin snrlarn bilmemeye/ renmemeye daha yatkndrlar. Allah da, en iyi bilen, en iyi ilke koyandr. 98 Bedevi Araplardan kimi de var ki, kamu yararna harcadn zorla denmi bor sayar ve size belalar gelmesini bekler. O irkin bela kendi zerlerine! Ve Allah, en iyi iitendir, en iyi bilendir.
90

Yine bedevi Araplardan kimi de vardr ki onlar, Allah'a ve hiret gnne inanr 409 ve harcadn Allah katnda yaknlklar ve Eli'nin destekleri sayar. Gznz an! phesiz bu, onlar iin bir yaknlktr. Allah, onlar yaknda rahmetine girdirecektir. phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. (113/9, Tevbe/90-99)

99

Necm: 712
Muhacir ve Ensar'dan ilk nce ne geenler ve iyiletirme-gzelletirme ile onlar izleyen kimseler; Allah onlardan raz oldu, onlar da O'ndan raz oldular. Ve Allah onlara, ilerinde temelli kalclar olarak altlarndan rmaklar akan cennetler hazrlad. te bu, byk bir kurtulutur. 101 Ve yannzda bedevi Araplardan mnfklar var. Medne halkndan da mnfkla iyice alm olanlar var. Onlar sen bilmezsin. Biz biliriz onlar. ki kez azap edeceiz onlara, sonra da ok byk bir azaba dndrleceklerdir. 102 Dierleri de gnahlarn itiraf ettiler. Slih bir amelle dier kty kartrdlar. Olur ki Allah, onlarn tevbelerini kabul eder. phesiz Allah, kullarnn gnahlarn ok rten, onlar cezalandrmayan ve ba bol olandr, engin merhamet sahibidir. 103 Onlarn mallarndan sadaka al ki, sadaka ile kendilerini temizlersin ve arndrrsn. Bir de onlara destek ol. phesiz senin destein onlar iin bir huzurdur. Allah en iyi iitendir, en iyi bilendir. 104 Onlar Allah'n, kullarndan tevbeyi kabul ettiini, sadakalar aldn ve Allah'n tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhamet edenin ta kendisi olduunu bilmediler mi? 105 Ve de ki: Elinizden geleni yapn! Artk Allah, Elisi ve mminler ilerinizi grecektir. Ve siz, grnmeyeni ve grneni bilen Allah'a dndrleceksiniz. Sonra O, ilemi olduklarnz size haber verecektir. 106 Ve dierleri, Allah'n emrine braklm olanlardr. O, ya kendilerini azaplandrr ya da tevbelerini kabul eder. Ve Allah en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr. (113/9, Tevbe/100-106)
100

Necm: 713
Ve zarar vermek, kfr; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddetmek, Mslmanlarn arasna ayrlk sokmak ve daha nce Allah ve Elisi'ne kar sava am; bozum yapmaya teebbs etmi olanlara gzclk etmek iin mescit yapan u kimseler, Biz, en gzelden baka bir ey istemedik diye yemin de ederler. Allah da tanklk eder ki phesiz bunlar, kesinlikle yalanclardr. 108 Sen, o mescidin iinde sonsuza dek dikilme/grev yapma! lk gnnde Allah'n korumas altna girme zerine kurulan mescit, elbette iinde grev yapmana daha layktr. Onun iinde arnmay seven er kiiler vardr. Allah da arnan kimseleri sever. 109 Peki, temelini Allah'n korumas altna girme ve honutluk zerine kurmu olan kimse mi hayrldr, yoksa temelini yklmak zere olan bir uurumun kenarna kurup da onunla birlikte cehennemin ateine yuvarlanan m? Ve Allah, irk koarak, kfrederek yanl davrananlar; kendi zararlarna i yapanlar toplumuna klavuz olmaz. 110 Onlarn kalpleri para para olmadka, o kurduklar temelleri, kalplerinde bir kuku olarak kalp kaybolmayacaktr. Ve Allah, en iyi bilendir, en iyi yasa koyandr.
107

409

(113/9, Tevbe/107-110)

Necm: 714
phesiz Allah, tevbe eden, kulluk eden, vgde bulunan, seyahat eden, Allah' birleyen, boyun eip teslimiyet gsteren, herkese kabul gren iyi eyleri emreden, kt olan her eyden vazgeiren, Allah'n hududunu koruyan inananlardan, canlarn ve mallarn phesiz cenneti onlara verme karlnda satn almtr: Onlar, Allah yolunda savarlar; sonra ldrrler ve ldrlrler. Bu, Allah'n Tevrt, ncl ve Kurn'daki gerek bir vaadidir Ve szn, Allah'tan daha ok tutan kim vardr? yleyse, yaptnz al-verile sevinin. Ve ite bu, byk kurtuluun ta kendisidir. Ve mminlere mjde ver! (113/9, Tevbe/111-112)
111,112

Necm: 715
Kendilerine, cehennem ashb olduklar iyice belli olduktan sonra Peygamber'e ve iman etmi kiilere, akraba bile olsalar, ortak koanlar iin balanma dilemek yoktur. brhm'in babas iin balanma dilemesi de yalnzca ona vermi olduu bir szden dolay idi. Sonra onun, Allah iin bir dman olduu kendisine aka belli olunca ondan uzaklat. phesiz brhm, ok ili, ok halim birisi idi. 115 Allah, bir topluma doru yolu gsterdikten sonra, Kendisinin korumas altna girdirecek eyleri kendilerine ortaya koymadka onlar saptrmaz. phesiz Allah, her eyi en iyi bilendir. 116 Hi phesiz Allah, gklerin ve yeryznn mlk yalnzca Kendisinin olandr. O, diriltir ve ldrr. Sizin iin O'nun astlarndan bir yol gsterici, koruyucu yakn ve bir yardmc yoktur. (113/9, Tevbe/113-116)
113,114

Necm: 716
Andolsun ki Allah, Peygamber'e ve en zor saatinde O'na uyan Muhacirlere ve Ensar'a, kendilerinden bir ksmnn kalpleri az kalsn kayacak gibi olmuken, tevbe nasip etti. Sonra da onlarn tevbelerini kabul etti. phesiz O, onlara ok efkatlidir, ok merhametlidir. 118 Geri braklanlardan o kiinin de tevbelerini kabul etti. yle ki, yeryz btn geniliine ramen onlara dar gelmeye balamt, benlikleri de kendilerini skntya sokmutu. Allah'tan kurtuluun, ancak Allah'a snmakta olduuna da iyice inanmlard. Sonra Allah, onlara dnmeleri iin tevbe nasip etti de tevbelerini kabul etti. phesiz ki Allah, tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verenin, ok merhametli olann ta kendisidir. 119 Ey iman etmi kimseler! Allah'n korumas altna girin ve doru kimselerle birlikte olun. (113/9, Tevbe/117-119)
117

Necm: 717
Medne halk ve bedevi Araplardan civardakiler iin, Allah'n Elisi'nden geri kalmalar ve Onun canndan evvel kendi canlarn dnmeleri olacak ey deildir. te bu, Allah yolunda isabet eden her susuzluk, her yorgunluk ve her alk, kfirleri; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddedenleri fkelendirecek olmas, ayak bastklar her yer ve dmana kar elde ettikleri her baar karlnda kendilerine kesinlikle slih bir amel yazlm olmas, yaptklar kk ve byk her harcama ve getikleri her vadi karlnda, kesinlikle kendileri iin, yaptklar iin daha gzeliyle Allah'n kendilerini dllendirmesi yazlm olmas sebebiyledir. phesiz Allah, iyilik-gzellik retenlerin dln kaybetmez.
120,121

Mminlerin, nlem almalar iin, hepsinin birden topyekn ayrlmalar/ seferber olmalar da olmazd. yleyse, dinde derin bilgi elde etmeleri, toplumlar kendilerine dndkleri zaman onlar uyarmalar iin onlarn her kesiminden bir grubun ayrlmamas gerekmez miydi? (113/9, Tevbe/120-122)

122

Necm: 718
Ey iman etmi kimseler! nkrclardan tehlike oluturan kiiler ile savan ve sizde bir sertlik bulsunlar. Ve phesiz Allah'n, Kendi korumas altna girmi kimseler ile birlikte olduunu biliniz. (113/9, Tevbe/123)
123

Necm: 719
Ve bir sre indirildii zaman, ilerinden bir kimse, O indirilmi sre hanginizi iman asndan glendirdi? der. Fakat iman etmi kimselere gelince, o inen sre, onlar iman asndan ziyadeletirmitir; glendirmitir ve onlar srekli olarak mjdelenip duruyorlar. 125 Kalplerinde bir hastalk olanlara gelince de; onlarn da pisliklerinin iine pislik ilave etmitir. Ve onlar, kfir; Allah'n ilhln ve rabliini bilerek reddeden birileri olarak lmlerdir. 126 Onlar, her yl bir veya iki kere phesiz kendilerinin ac olaylar ile denendiklerini grmyorlar m? Sonra da tevbe etmiyor ve t almyorlar. 127 Bir sre indirildiinde, bazs bazsna bakar: Sizi bir kimse gryor mu? Sonra srt evirir giderler. Gerekten onlar, iyice anlayp kavramayan bir topluluk olmalar dolaysyla, Allah onlarn kalplerini evirmitir. (113/9, Tevbe/124-127)
124

Necm: 720
Andolsun, iinizden size, skntya uramanz kendisine ar gelen, size dkn, sadece inananlara ok efkatli, kolaylk salayan, ok merhametli bir eli gelmitir. (113/9, Tevbe/128)
128

Necm: 721
Buna ramen eer uzaklarlarsa hemen de ki: Bana Allah yeter. O'ndan baka ilh diye bir ey yoktur. Ben, sadece O'na iin sonucunu havale ettim O, ok byk tahtn Rabbidir. (113/9, Tevbe/129)
129

NASR SRES
MEDNE DNEM

Necm: 722
Allah'n yardm ve fetih geldii ve sen, insanlarn, blk blk, Allah'n dinine girdiklerini grdn zaman, 3hemen Rabbinin vgsyle birlikte her trl noksanlktan Kendisini arndr ve O'ndan balanma dile. phesiz O, ezelden beri tevbeleri oka kabul eden, ok tevbe frsat verendir. (114/110, Nasr/1-3) Allah, dorusunu ve Kendi muradn en iyi bilendir. Kusursuzluk da sadece Allah'a mahsustur.
1,2

FHRST
(Saylar Necm numarasn gsterir) A d toplumu, Hd peygamber 189. Adalet 308. Adil karlk: Ksas 432. Af, dmanl nler 195, 496, 484, 102, 253, 246, 525, 657. Ahde vefa 308. hiret halleri 367. hiret ile uyar 383. hiret inanc caydrcdr 171. hirete inanmayanlara uyarlar 392. hirete yolculuk 367. hirette durum 368. Ahlak-grg kurallar 614, 621, 643. hiret haliyle uyar 298. hiret ile ekindirme-zendirme 244, 288. hiret sahneleri ile uyarlar 56, 208, 235, 319. hirete ait bilgiler 122. hireti inkr nedeni 588. hirette fidye kabul edilmez 176, 228, 489, 576, 590, 679. hirette zr dilemenin yarar olmaz 651. hiretteki snf 128. hiretten pimanlk sahneleri 231. Aile hukuku ile ilgili bilgiler 602. Aile hukuku; evlilik-miras 534. Aile hukukundan la 449. Aile ii olabileceklere gemiten rnekler 653. Akl kullanmaya ar 351, 355, 357, 400. Akll davranmaya ar 175. Akll kimselerin davran 350. Akll olmaya ar 480, 53, 590. Akl sahiplerine vg 502. Akl sahiplerine verilen karlk 502. Akllarn kullanmayanlara uyarlar 180. Akln kullanmaya gstergeler 587. Akraba haklar 529. Akraba haklarna riyet 529. Akrabaln ncelii 506. Aldanmamaa ar 386. Allah her canly sudan yaratmtr 618. Allah her zaman kullarn gzetler 22. Allah iin harcama 574, 575. Allah ile aldatma 104, 219, 408, 485. Allah ile ilgili gzlem yapmaya ar 153. Allah kendinize lazm olan mal istemez 586. Allah kimseyi zorlamaz 590. Allah kontrolsz brakmaz 507.

Allah-Kurn-bilginler ilikisi 477. Allah mazlumlarn yardmcsdr 634. Allah ve elileri mutlaka galip geleceklerdir 645. Allah ve Eli'nin ald karara itiraz edilmez 511. Allah ve Elisi'ne kar haddi amak 642. Allah ve Kurn ilikisi 263, 268, 275. Allah yolunda harcama ile ilgili bilgiler 442. Allah yolunda harcamaya ar 321, 575. Allah yolunda len ve ldrlenlerin durumu 634. Allah yolunda lenler lm deildirler 424, 496. Allah'a fakirlik isnat eden sapklar 498. Allah'a itaatin karl 544. Allah'a dn vermek 455, 575, 577, 657, 675. Allah'a ve hiret gnne inananlar, Allah dmanlar ile aralarnda sevgi ba kuramazlar 646. Allah'a yardmc olmak 661, 582. Allah'a, Kurn'a ar 156. Allah' tantarak uyar, gzlem yapmaya ar 233. Allah'n anmak ve arndrmak 512. Allah'n evrendeki inkr edilemeyen gstergeleri 597. Allah'n evrene mdahalesinin amac 40. Allah'n evreni kontrol 197. Allah'n gazap ettikleri ynetici yapanlarn hli 644. Allah'n haklarna riyet 529. Allah'n insanlar gzden karmamas 604. Allah'n mescitlerinin imar 695. Allah'n mminlere verdii gvence 620. Allah'n nitelikleri 103, 171, 185, 36, 609. Allah'n saptrdna klavuz bulunmaz 592. Allah'n tanklar 587. Allah'n tantm 634. Allah'n tantm 662. Allah'n tevbeleri kabul edeceinin ilan 712. Allah'n toplumlara mdahalesi 119. Allah'n verecei nimetlerin elence ve ticaretten daha hayrl olduu 665. Allah'n yaknlar 179. Allah'n yardm edip etmeyecei denenebilir 624. Allah'n yardm ve fetih 722. Allah'n yardm; ibretlik olaylar 479. Allah'n yardmnn somut rnei 469, 697. Allah'tan baka veli olmamal 68. Allah'tan kalamaz 47. Allah'tan kurtulmak imknszdr 196. Allah' sevmenin iareti eliyi izlemektir 483. Allahn gstergeleri 629. Allah'n inkr edilemez gstergeleri 247. Allahn kullarna ilgisi 604. Allahn kuatclnn somut rnei 473. Allahn mdahalesi 255.

Allahn mminlere savata yardm 495, 508. Allahn mminlere yardm 479. Allahn nitelikleri 177, 220. Allah'n rzas ve yardm 669. Allah'n tantm 203, 216, 239, 253, 257, 457, 573, 609, 654, 477. Allahn vaadi ve ars 303. Allah'n yardm 666. Allah ne gzel mevladr 638. Altn ve gm saklayanlar 699. Amellerin karl 175. Amelsiz imann olmayaca 590. Anaya-babaya sayg 160, 385, 217, 276. Anlamazlklar Kurn ile zmlenmeli 542. Antlamay bozan mriklere kesin uyar 695. Arkeolojik aratrmalar 223, 388. Ashb- kehf 294. Ashb- rakim 294. Asilere mhlet 322. Askerlikten muaf olanlar 668. Atalar dini 218, 210, 181, 428. Aybal dnemde cinsel iliki 447. Aybandan kesilenlerin, ayba olmayanlarn ve gebe kadnlarn iddeti 601. Azgn inkrclara uyar ve tehdit 3. B Bamsz yurt sahibi olmadan gerek kulluk yaplamaz 393. Balama 566, 498. Banazlktan kurtulmaya ar, 210. Banazlara uyar 211. Bakaldranlar tehdit 603. Bakasnn evine izinsiz ve selamsz girilmez 613. Bedevilerin iddetli kfr 711. Bedir sava 466. Bekrlar ve dullar kamu evlendirmeli 615. Bilgi inanmay salar 481. Bilgi ve birikimin gerei 296. Bilginlere danmak gerek 548. Bilginleri-bilgelerin tavr 230. Bilginlerin tankl 59. Bir tartma rnei 459. Bitkiler de gne de Allah'a boyun eer 597. Bitmeyen k-kaybolmayan klavuz 616. Borlama ilkeleri 463. Bo sorulara uyarlar 258. Boanan kadnlarn korunmas 454. Boanan kadnlarn nafakas 602. Boanan kadnlarn iskan 602. Boanma 600. Boanma-iddet 450, 452. Boanma kolay olmal 535.

Bozguncu mnfklara tehdit 708. Bu mmetin grevi 494. Bunalm amann yollar 296. Buza (altn) 403, 411, 567, 78 190, 120, 283. Bykba hayvanlarn Allah'n almetlerinden oluu 629. C- Cehennemde ikence aralar 360, 129, 131, 209, 266. Cehennemden kandrma 261. Cennet iin yar 577. Cennet ile zendirme 267. Cennet ucuz deil 441. Cennet ve cehennemden sahne rnekleri 71. Cennet ve cehennemin durumu 583. Cennete ar 583. Cennete zendirme 261. Cennetin bedeli 661, 714. Cennetin bir rnekleme oluu 593. Cennetin rneklendirilmesi 583, 593. Cennetlikler ile cehennemlikler bir olmazlar 608. Cezalandrmay hak edenler 605. Cinsel sapklk 532. Cuma gn salt 664. Cnplk 537. ekindirme-zendirme ile uyar 282, 301. evresel ilikiler 525. evreye dikkat 538. oaltma yar dnyay cehenneme evirir 30. ounlua uyulmaz 203. ok elilik konusu 529. D Danma 253, 496. Dedikoduculara ceza 612. Demirin indirilmesi 578. Denizler ve suyun dnm 597. Devlet adaml 63. Din kardelii ve kfirler 476. Din uyduranlar 691. Dinde arla gitmeme 572. Dinin tamamlanmas 672. Dirilie kant 460. Dirilmeye rnekler 577. Doadaki denge bozukluu Allah'n uyarsdr 388. Dorularn imrenilecek durumu 246. Doruya klavuzluk eliye deil Kurn'a aittir 89, 90, 150. Duada arac koymak 228, 232, 236, 604. Dul kadnlarla evlenmek 452. Dul ve bekarlarn evlendirilmesi 615. Duyarsz kimselere sitem 44. Duyulan haberleri iyice aratrmak 647.

Dnya geici hiret ebedidir 204, 234, 253, 258, 293, 393, 590. Dnya hayat bitkiye benzer 175. Dnyann oyun elence oluu 577. Dnyann rnei 175. Drstle ar 658. Dman ierde olabilir uyars 657. Dmanlardan ynetici yaplmaz 525, 528. Dnce yetisinin insan hayatndaki yeri 199. Dncesizlere tehdit 237. Dnme yetisi-uzay ilikisi 206. Dnmeye ar 151,187, 209, 218,325, 360, 378, 379, 382, 389, 402,488, 548. Dnmeye ar basit hayat 293. Dnmeye ar: iki arkada rnei 293. E Eb Leheb ve kars 17. Eitimin nemi 701. Ehl-i Kitaba uyarlar 681, 481, 540, 543. Ehl-i Kitaba elinin takdimi 674. Ehl-i Kitaba sesleni 572. Ehl-i Kitaba yaplan ar 539. Ehl-i Kitabn yalanlarnn yzlerine vurulmas 491. Ehl-i Kitap hakknda bilgiler 481. Ehl-i Kitap ile ilgili bilgiler ve sitemler 685. Ehl-i Kitaptan hainler 500. Eli aracl ile uyar 105, 107, 322, 328. Eli gndermenin-kitap indirmenin nedeni 440. Eli Kurn ilikisi 65, 67. Eli Muhammed'in farkl bir tantm 297. Eli Muhammed'in nitelikleri 720. Eli sadece vahye uyar 203, 88, 173, 275. Eli toplum iin bir nimettir 662. Eli tm zamanlara gnderilmitir 662. Eli uyarcdr 632. Eli cret alamaz 67, 101, 181, 188, 136, 137, 251, 136-140, 195, 9, 101, 67, 355, 181, 225, 91, 186, 189. Eli ve kitap gndermenin nedeni 578. Eliler arasnda ayrm yaplmamas 566. Eliler de hesap verecek 68. Eliler kendiliklerinden bir gsterge koyamazlar 591. Elilerin grevi 20, 333, 588, 290, 362, 513, 686, 504. Elilerle hep alay edilmitir 591. Eli'nin aile ii sorunlar 650. Eli'nin bilgilendirilmesi 63. Eli'nin eitimi 126. Eli'nin gnderilme nedeni 667. Eli'nin grevi tebli etmektir 594. Eli'nin kazanc toplumun slahdr 101, 225, 252. Eli'nin tankl hiretten bir sahne ile uyar 694. Eli'nin Tevrt ve ncl'de yer almas 79.

Eli'nin mmilii 79. Eli'ye ok elilik ayrcal 515. Eli'ye destek 238. Eli'ye destek vermek, gvenliini salamak 516. Eli'ye emirler 556. Eli'ye evlilik konusunda tannan ayrcalk 515. Eli'ye Kurn ile ilgili tler 599. Eli'ye t 414, 547, 558, 259, 315, 343, 384, 501, 584, 588, 636, 650, 652, 681, 703, 721. Eli'ye saygl olmaya ar 622. Eli'ye son grev 722. Eli'ye teselli 118, 132,186, 632, 9, 29. Eli'ye teselli, Ehl-i Kitaba sitem 412. Eli'ye uyar 57, 713, 166, 182, 591, 594, 88. Eli'ye verilen gvence 26. Eli'ye yaplan itirazlar ve verilen cevaplar 97,. Emzirme 451. En deerli insan kendini Allah'a en iyi teslim edendir 648. En kk iyilik-en kk ktlk bile karlksz kalmaz 536, 572. Esarettekiler zgrletirilmeli 615. Esas znet 480. Esirlere muamele 581. Evlatlk konusu 505. Evlatlk Zeyd'in evlendirilmesi 511. Evlilik hukuku 534. Evren ile ilgili tefekkr 502. Evrende l-denge 596. Evreni yneten Allah'tr 587. Evrenin dengesi ile ilgili uyarlar 522. Evrenin dengesini, gvenliini korumak 522. Evrensel aklama 40, 623, 251, 253, 304, 597. Evrensel ar 287, 291. Evrensel ilkeler 217, 308. Evrensel ilkeler 316. Evrensel mesaj 201, 202, 249. Evrensel uyar 16, 125. F Fakirleri-garipleri sahiplenme 136, 188, 205. Farkl dine mensup olanlar 407, 625, 687. Fey taksimi 606, Fsldamak 643. Fidye iin esir alnmaz 475. Fikir ve inan zgrl 458. Fil olay 33. G Gaybi yalnzca Allah bilir 86. Gayret gstermeye ar 310. Geimsizliklerde hakem atanmas 535. Gemi ile uyar 655, 659, 201, 23, 41, 66, 60, 62, 68, 75, 194, 337. Gemiin zeti 204. Gemiteki felaket haberleri ile uyar, 6, 33.

Gemiten ders almaya ar 361. Gemiten ibret almak 98, 352. Gemiten ibret sahneleri ile uyar 329, 188, 234, 243, 222, 265, 277. Gemiten ibretli rnekler 181, 272, 578, 283, 388. Gemiten Ms rnei ile uyar 372. Gelecee ynelik bilgiler 363. Gelecekten haber: Bizans yenilecek 375. Genel aklama 104, 106, 110, 121, 129, 236, 345, 358, 377, 393, 486, 497, 499, 490, 492, 510, 544, 557, 566,559, 561, 570, 582, 625, 637, 645, 648, 671, 687, 79, 85, 90, 219, 550, 612, 620, 720. Genel bilgiler 589, 634. Genel direktifler 536. Genel tler 167. Genel uyar 131, 262, 359, 363, 577. Genel uyar ve dnmeye ar 228. Geree ar 186, genel ilkeler 187. Gerei kabule ar 250. Gerein tanklar 281. Gerek iman sahipleri 649. Gerek inanma 649. Gerek kazan 155. Gerek mminler 668. Gerek mminlerin durumu 706. Gerek mminlerin nitelii 465. Gerek tanr Allah'tr 152. Gereksiz davranlardan kanma 436. Grevi ehline verme 542. Grg kurallar 613, 647. Grne aldanmama 503. Gstergelere kar gelenin durumu 84. Gsteriilere dikkat 31. Gzlem yapmaya aratrmaya ar 582, 100, 129, 132, 218, 270, 284, 289, 305, 306, 320, 327, 352, 376, 381, 387, 394, 59, 595, 618, 626, 635, 643, 95, 240, 242. Gzlem yapmaya-dnmeye ar 149, 340. Gzlemle uyar 72, 74. H Hacca ar 492. Hacca engel olanlar tehdit 628. Haccn anlam 628. Hacda dikkat edilecek eylemler 672. Hacda hedef 690. Hacda yenilecek etler 672. Hacda yiyecekler 672. Haddi aanlar tehdit 642. Haham ve rahiplerin sapkl 699. Hak dinde sentez olmaz 32. Haksz kazanca kar uyar 462. Haksz kazan yememe 496, 531. Haktan baka yol yoktur 487.

Haram: dokunulmazlatrlm aylarda sava 443. Harcamann deerli olan 575. Helal etler 673. Hendek sava 508. Hep Allah'n dedii olur 195, 204, 213, 236, 277, 328, 582, 645. Her insan gzeten grevliler vardr 589. Her ey ll yaratlmtr 61. Her toplumun bir eceli vardr 176. Her varln doaya bir katks vardr 618. Her varlk Allah' arndrr 618. Herkes lecek ve Allah'a dndrlecektir 663. Herkes lecek yaptklarnn karln eksiksiz alacak 499. Herkesin kazanc ya lehine ya da aleyhinedir 557. Hristiyanlarn durumu 689. Hristiyanlarn sofra istei 694. Hrszla kar tedbir 680. Hicr toplumu 201. Hicret 554. Hicret edenleri durumu 696. Hibir g Allah'a kar koyduramaz 478. Himayedeki kadnlarla nikhsz iliki kurulmaz 534. Hd'un tevhid mcdelesi 137. Hudeybiye ve Mekke'nin fethi 666. I- blise kar uyarlar 295. blisin insana etkisi ve etki yollar 69. blisten korunma yollar 88. brhm peygamber 191. brhm ve Ms'nn kitaplarnn ierii 40. brhm'in dini, 485. brhm'in misafirleri 201. brhm'in rneklii 524. brhm'in tevhid mcdelesi 134. brhm'in toplumu irkten kurtarma abas 111. bret tablosu; Sebe toplumu, ki-kumar 444, 690. ddet 514, 601. fk olay 611. ftira atmak 557. kiyzller sadece kendilerini aldatrlar 564. kiyzllere kar uyarlar 619. kiyzllere kesin uyar 381. kiyzller ve mminler ile ilgili bilgiler 688,. lh davete kimse engel olamaz 17. liklere ileyen ate ile uyar 54. lk su; stifilik 69. lkel anlaylardan kadnn kmsenmesi 257, 304. lkel yasalarn kaldrlmas 641. lkelliin Allah'a ikyeti 641. man amel ilikisi 385, man erleri ve inkrclar 617.

man ve kfrn sonular 276. mkan sahipleri evrelerindeki ihtiyallara yardm etmelidirler, onlar ho grmelidirler 612. nanalar ile eker 48. nanan cennete, inanmayan cehenneme 627. nanan ve slihat ileyenlerin sonu 624. nananlar hirette saltanat srecekler 597. nananlar kesinlikle dllendirilir 331, 355. nananlara mjdeler 401. nananlara uyarlar 407. nananlarn nitelikleri 334. nancn getirisi 334. nan dzeltmeye ar 95. nan zgrl 203, 458, 183, 654, 293, 227, 247, 598, 299, 308, 349, 681, 159, 251, 187, 590. nanszlar vurguncu olur 28. nanszlarn ynetici yaplmamas 523. nanlacak tek ilke 488. nanlara en etin dman 689. nsanla uyar 12. nanmann yararlar 579. nanmann ve inkrn karlklar 172. nfak maln en iyisinden yaplmaldr 461, 490. nfak ve kr konusunda rnek insan: brhm 321. nfaka tevik 461. nkrclar ile ilgili bilgilendirme 418. nkrclar kesin cezalandrlacaktr 354. nkrclara bildiri 656. nkrclara tehdit 269, 279, 365, 439, 632. nkrclara uyar; kurtulu yolu 58. nkrclara uyarlar 478. nkrclara kesin uyar 366. nkrclara verilen cevaplar 96, 99. nkrclar tehdit 470. nkrclar tehditle uyar 207. nkrclarn kbeti 520. nkrclarn kbeti ile uyar 254. nkrclarn durumu ve uyarlar 428,60, 302, 324, 341. nkrclarn itirazlar ve onlara verilen cevaplar 163. nkrclarn kanlmaz kbetleri 226. nkrclarn Kurn ile ilgili talepleri 590. nkrclarn kurana kar tavr ve onlara yaplan uyarlar 309, 349, 353, 370. nkrclarn siyaseti ve onlara yaplan uyar 245, 252, 264, 273. nkrclarn yanlglar ve onlara verilen cevaplar 300. nkrclarn yanlglar ve onlara yaplan uyarlar 221, 225. nkrclarn yanl dncelerine cevaplar 116, 127. nkrdan dnmeye ar 489. nsan davrann etkileyen faktrler 21. nsan karakteri 24, 173. nsan nankrdr, vefaszdr 174.

nsan ldrme 552. nsan ldrmekle ilgili iki demolu kssas 677. nsan skntlar iinde yaratlmtr 57. nsan tipleri 215, 364. nsan tipleri ve uyarlar 624. nsana verilen ilk ykmllk 403. nsan aldatan unsurlar 480, 53. nsann enerjik boyutu 199. nsann fizksel ve zihinsel yaps ile ilgili bilgilendirme 66, 69. nsann ve toplumlarn tahlili 159, nsann yaratl sreci 623. nsann yeryz egemenliinin temsili anlatm 403. nsann yok olmayacann isbat 53. nsann zaaf noktalarnn temsili anlatm 69, 165. nsann zaaflarna kar uyar 124. nsanlar bir sinei bile yaratamazlar 637. nsanlar deimezse Allah deitirmez 589. nsanlara genel uyarlar 183. nsanlara sunulmu nimetler 336. nsanlardan beklenenler 183. nsanlarn aldanma nedeni 144. nsanlarn Allah'tan bilgi alma yollar 255. nsanlarn zaaflar; tutarszlklar 87. nsanlarla alay etmemek 647. nsanla ak bildiri 61, 64. nsanla genel ar 70. nsanln felaketi ile uyar 113. nsan rabbini kendinden tanyabilir 83. s da kuldur, s-Meryem ile ilgili gerekler 484. s n ncsdr diyenler 689. s peygamberin kendisinden sonra gelecek eliyi haber vermesi 659. s'nn misyonu 484. s'y Allah sayanlar 674. s'nn doumu 109. slm dinini yaamak kolaydr 638. srloullar'na arlar 404. srloullar ile ilgili gemiin hatrlatlmas 675. srloullar'na uyarlar 419. srloullar'na verilen ykmllkler ve onlara yaplan uyarlar 409. srloullar'ndan akll davrananlarn vlmesi 688. srloullar'ndan zel bir grup; kazanmadklar zaman bunalanlar 81. srloullar'ndan sz aln 405. srloullar'nn gemii ile uyar 157. stiare 253, 496. yi adam olmak 490. yi adamlar'n hiretteki durumlar 598. yi insan olmann lleri 431. yi kiiler iyilik retirler 612. yiler daima kazanr 200. yiler her zaman az olur 63, 203.

yilerin dllendirilmesi 7. yilie engel klnmamal 448. yiliin karl, iyilik 597. yiliklerin-ktlklerin sonu 344. yiye ktye rnek, arac olmann sonucu 550. zlenmesi gereken yol 380. K Kabul edilecek tevbe 533. Kadn erkek kullukta eittir 559. Kadn-erkek ecirde eittir 510. Kadnn yeri 447, 535. Kadnlar kskantr 536. Kadnlara sayg, deer vermek 535. Kadir gecesi 45. Kafadan atanlar 624. Kfirin ameli 318. Kfirler baba karde de olsalar veli edinilmez 697. Kfirler iin istifar 715. Kfirlere balanma yoktur 586. Kfirlere frsat verilir 49. Kfirlere tehdit 595. Kfirlere uyarlar 660, 93. Kamu hizmetlerinin yrmesi iin vergi arttr 643. Kamu gelirlerinin harcanaca yerler 703. Kamudan hizmet alanlara hizmet bedeli 643. Kart gruplar 627. Kastsz yeminler sakncasz 690. Katmerli inkrclarn hli 399. Katmerli kfirlere tehdit 563. Kaybedenler-kazananlar a tarihi rnekler 144. Kazanl ticaret teklifi 661. Kendi den alamaz 339. Kevser 29. Kble 421. Kskanmama 531. Kymet bilgisi 371. Kymet gnnde akraba ve ocuklarn yardm olmayaca 523. Kymet gnnden pimanlk sahneleri 231. Kymet her eyi retir 373. Kymet ile uyar 266, 274, 623. Kymet kesindir 354, 332. Kymet sahneleri ile uyar 18, 52, 55. Kymet vaktinin gizli tutulmasnn nedeni 519. Kymetin deheti 623. Kymetin isbat iin bilimsel deney 294. Kymetin kopuu 122. Kimse Allah'a kar koyamaz 595. Kin yznden haktan sapmama 674. Kirli, gergin olarak topluma klmaz 537.

Kiisel sorumluluk 692. Kiisel ve toplumsal ilkeler 160. Kitap Ehlinden cezay hak edenler-kurtulanlar 568. Kitap Ehline ar 676. Kitap Ehline arlar 485. Kitap Ehline dair bilgiler 567. Kitap Ehlinin kfirlerinin durumu 607. Kitap Ehline uyarlar 485, 493. Kitap Ehlinin dmanl 538. Kitap indirmenin amac 574. Kitap, yaanmas iin indirilir 556. Kontrolsz, yersiz, ktye harcama 160. Korkutma-mitlendirme 541. Kt bir rnekle uyar 84. Kt kiilerden ktlk doar 612. Kt szden kanma 566. Ktlerin ktl Allah'tan deildir 50. Ktle iyilikle karlk vermek 150, 246, 343, 566, 590. Kul-kle edinilemez 486. Kulluk biimleri 630. Kulluk yapmaya ar 73. Kulluktan kaanlar hesap vermekten kaamazlar 572. Kurn-Allah ilikisi 184. Kurn Allah'n cmertliinin eseridir 96. Kurn-Eli ilikisi 195. Kurn engel tanmaz 55. Kurn gemiten rnekler ve tler ile doludur 615. Kurn gerein ta kendisidir 571. Kurn ile ilgili dnmeye ar 548. Kurn ile ilgili dnmeye, aratrma yapmaya ar 362. Kurn kolay anlalr 60. Kurn konuuyor: ntak 285, 114, 212. Kurn koruma altndadr 49. Kurn Muhammed'in eliliinin kantdr 91. Kurn reddedilemeyen bir kanttr 571. Kurn Ruh'tur 45. Kurn ve Eli'nin ilevi 147. Kurn ve inanszlar 161. Kurn ve insanlar 178. Kurn ve ilevi 94. Kurn ve Mekkeli mrikler 176. Kurn yeterlidir 391. Kurn'a ar 158. Kurn'da iki eit yet olduu 477. Kurn'dan baka klavuz olmamal 68. Kurn'dan kalmaz 132, 196. Kurn'dan yararlanabilme 130, 123. Kurn'dan yz dnmenin sonucu 125. Kurn'n Allah kelam olduunun kantlanmas 19, 37.

Kurn'n ayrntl oluu 101. Kurn'n etkisi 141, 46, 89. Kurn'n indirili amac 119. Kurn'n kayna 347. Kurn'n kime klavuz olduu 143. Kurn'n nitelikleri 184, 167. Kurn'n zellii 114, 170. Kurn'n tatm 43, 45, 59, 62. Kurn'n ycelii 608. Kurn'a sarlmann sonucu 571. Kurn'n etkisi 169. Kurn'n rol 369. Kurn ve aklszlarn durumu 318. Kurn' gizlice dinleyenler 278. Kurn'n gc 205. Kurn'n ilevi 323. Kurn'n nitelikleri 214. Kurn'n tantm 229, 241, 248, 256. Kurtulu Kurn'a topluca sarlmaktadr 494. Kurtulu Kurn'n klavuzluu iledir 398. Kurtulua ar 164. Kurtulua rnekler 210. Kfre irke balanma yok 570. Kfr sevenleri sevmek felaket getirir 700. L Lt peygamber ve toplumu 191. Lt'un tevhid mcdelesi 139. M Madde ve enerjiden yaratlan varlklar Allah' tantrlar 597. Maher sahneleri ile uyar 55, 92. Makbul tevbe 533. Mal ve evlat Allah'a kar insan koruyamaz 644. Mal ve evlat Allah' anmamaya engel olmamal 640. lmeden evvel yatrm yapmak gerekir 640. Mal ve evlat imtihan aracdr 657. Masum kadnlara iftira atanlarn cezalandrlmas 612. Mazerete frsat verilmez 83. Medne halk ve civardakilere sitem 717. Medne Yahudilerinin knanmas 663. Medne'deki Yahudilerin tantm 410. Mehir 452. Mekke kfirlerine uyar; ka yok 115. Mekkeli inkrclara uyarlar 142. Mekkeli Muhammed eli yaplyor 1. Mekkelilere uyarlar 91. Merhamet kuca hep aktr 346. Meryem olgusu 109. Meryem'in doumu 484. Mescid-i aksa 156.

Miras hukuku 530. Muhacir-Ensar ilikisi 606. Muhammed de Kurn' sonradan rendi 56. Muhammed tm insanla elidir 622, 204, 79, 333, 96, 221. Muhammed'in eitilmesi 5, 10, 14, 39, 42. Muhammed'in eli seili nedeni 4. Muhammedin eliliinin kant, Kurn'dr 91. Muhkem-mtebih yetler 477. Ms-bilgin kul kssas 296. Ms-Firavun olgular 133, 77. Ms-sml-idris hatrlatmas 112. Ms srloullar olgular 78, 80. Ms olgular; detayl 120. Ms rnei 181. Ms peygamber-Msr halk 193. Ms'nn peygamberlie hazrlan 150. Ms'ya verilen dokuz yet 168. Mminlere zel mesaj, onurlandrma 25. Mminlere uyar 13. Muhacir ve Ensar'n nde gidenleri 712. Mhlete aldanmamaldr 632. Mmin-mnfk fark 710, 719. Mminler toplum iinde klk kyafetlerine dikkat etmelidirler 614. Mminler tm insanla tank olmakla ykmldr 638. Mminlerden bir ksmnn knanmas 665. Mminlere ar 579. Mminlere emirler 532, 549, 551, 638, 718, 471, 516, 664, 696. Mminlere grevler; anma-arndrma 512. Mminlere mesaj 700. Mminlere tler 424, 503, 562, 564, 586, 640, 647, 651, 657, 672, 684, 690. Mminlere nemli grevler 475. Mminlere neriler 271. Mminlere sitem 415, 551, 611, 702. Mminlere uyarlar 494, 496, 416, 438, 456, 468, 472, 483, 517, 521, 608, 679, 682, 697, 699. Mminleri bilgilendirme 413. Mminleri cennete ar 661. Mminleri zendirme-mnfklar korkutma 667. Mminlerin bahtiyarlnn, kfirlerin perianlnn nedeni 582. Mminlerin apul peinde olamayaca 605. Mminlerin nitelii 464. Mminler Allah'a teslim olurlar 619. Mnfk mant 643. Mnfklar cehennemliktir 652. Mnfklar hep yalan sylerler 639. Mnfklar ile ilgili bilgiler 639, 668. Mnfklar ile ilgili Eli'ye emirler 707. Mnfklara kar cihat 707. Mnfklara kar gayretli olma 652.

Mnfklara kar nlemler 705. Mnfklara lmlerinde destek vermeme 713, 709. Mnfklarn balanmasn dilemek ie yaramaz 707. Mnfklarn genel politikalar 639. Mnfklarn hilesi 701. Mnfklarn savaa kar tavrlar 703. Mnfklarn saygszl 703. Mnfklarn tedirginlii 704. Mnfklarsn d grnne aldanmamal 639. Mrikler tm dnyay fidye vermeyi isterler 590. Mriklere azar 8, 28. Mriklere kar elinin taknmas gereken tavr 213. Mriklere tehdit 307, 592, 330. Mriklere uyar 241. Mriklerin tutumlarna kar Eli'ye moral 292. Mriklerle evlenilmez 445. N Namaz 73. Nankrlere ceza 311. Nankrlere kar Eli'ye t 101. Nankrlere uyar, nankrln sonu 223. Neden eli gnderilir 2. Nefsi artma 20, 21, 24, 46, 370, 461, 605, 713. Neyin infak edilecei 444. Nimetlerin karln demeye ar 321. Nh kavmi ile uyar 317. Nh rnei 181. Nh peygamber-Muhammed peygamber benzerlii 188. Nh'un tevhit mcdelesi, 136. O Organlarn tankl 612. Ortak koanlara uyarlar 117, 118. Ortak noktada; tevhide buluma 485. Ortak payda tevhid 485. Ortal kartran ikiyzllere tehditler 518. Oru 434. devler ve amac 574. dl ve cezann nedeni 580. ll yaratma 61. ldrmeye izin yok, lm hak edenler 678. rnek kullar 102. rneklenen kadnlar 653. rtlemeyen gerekler 257. vgnn gerekleri 292. vgye layk kimseler 338. vgye layk mminler 646. P Peygamber'in kadnlarna sitemler 509.

R Rahat, rabbi unutturur 146, 185, 707, 174, 304, 219, 381, 394, 165, 228. Rahmn sfatnn insandaki tecellisi 586, 598. Rahmnn insan rahmetiyle yaratmas 598. Rahmnn rahmetinin yansmas 596. Rahmet kuca ve kbetler ile uyar 576. Rdvan biat 669. Riskli iler erkeklere aittir 535. Ruhbanlk 578. Ruhbanlk yoktur 578. Rvet 435. S Sabredenlerin sonu 590. Saduyulu olmaya ar 146. Sahtekrlara tehdit 430. Salt ihmal edilmez 555. Salta katlm artlar 537. Salta katlmann artlar 674. Saltn korunmas 453. Saltn yok edilmesinin sonucu 113. Slih peygamberin tevhid mcdelesi 138. Sapk inkrclara uyarlar 117. Sapklara uyarlar 498. Saptmann ve balanmann nedeni 580. Sava 437. Savata ama 465. Sava alacak kimseler 696. Sava hukuku 581. Sava ilkeleri 467, 474. Sava izni 631. Sava ortamnda aile hukuku 526. Savaa kma 545. Savaa hazrlk 702. Savan akllca yaplmas 455. Savata dikkat 553. Savata gevememe ve stn iken bar yapmama 586. Savatan kaanlara sitem 702. Saysz nimetler 299. Sebe toplumu 223. Sebt gn 314. Sekar 15. Semd toplumu da kaybetti 145. Semd toplumu Slih peygamber 190. Sr [altn] 405. Skntlarn nedeni 585. Snav geneldir 76. Son glen iyi gler 397. Son pimanlk fayda vermez 519. Sorumlu tutulmayanlar 711.

Sorumluluun kiisellii 40, 464, 203, 44, 419, 321, 219, 159, 227, 40. Sosyal grevler 390. Sosyal-siyasal hedef 421. Szlemelere uymak 672. eytana kar uyarlar 427. eytana uymama 612. eytann etkiledii kimseler 623. eytann insana ortakl 165. mark alayc kimselere uyar 54. mark Karun'un sonu ile uyar 154. irk koanlara balanma yok 539. irk koanlara bir hiret sahnesi ile uyar 135. irk su stndeki kpe benzer 590, irke geit yok 260, irke kar uyar 87, 227, 268, 275, 426, irkin mahiyeti 696, ayb peygamber-Medyen halk 192, ayb peygamberin tevhid mcdelesi 140. T Tacize, sarkntla kar nlem 517. Taklitilere kar uyarlar 427. Tanklktaki duyarllk 562. Tarihi bir hatrlatma 420, 168. Tatl dille davet 10, 120, 164, 315, 390, 409, 529, 566. Tehdit-mjde 425. Tek snlacak, Allah'tr 34, 35. Temiz gdalar yemek serbesttir 690. Temiz gdalarn yenilmesi 429. Terbiyeli, saygl konuma 647. Tevbe kaps aktr 716. Tevbeye ar 229, 313. Tevhid-irk konusunda iyi dnmeye ar 38. Tevhidden taviz verilmedi 326. Ticaret ve al-veri Allah' anmaktan al koymamal 617. Toplum iine kma kurallar 537. Topluma uyarlar 224. Toplum ile ilgili bilgiler 594. Toplum yaam kurallar 516. Topluma kurtulu-mutluluk reetesi 27. Toplumda kimseyi rahatsz etmemek 614. Tuzaa dmemeye ar 494. Tm insanlar eittir 648. Tm insanla sesleni 571. U- Uhud'da Bedir'de Allah'n yardm 495. Uyarc bir hiret sahnesi 148. Uyarnn amac insanlar kurtarmaktr 14. Uyarsz olmaz 82. Uyulacak din brhm'in dini 491. ltimatom 374, 395, 396. stn g ile evrendeki dier gezegen, yldzlara gidebilme 597.

V Vahiy Allah'a zg bir itir, vahiyde arac yoktur 167, 232, 255, 263, 299. Vahyin birlii 40. Vahyin ilk geldii yer 156. Vahyin ilk gelii ve geli yeri 37. Vahyin inkr edilemeyii 569. Vahyin korunmuluu 633. Varlklarn yaratl 198. Vasiyet 433, 693. Vefat; lmezden evvel gemiin eksiksiz hatrlanmas 53. Velyet 483, 565, 644, 682. Velyet hukuku 523, 528. Vizyonun gereklemesi 670.Y Yabanclarn Kurn'dan etkilenmeleri 89. Yahudi ve Hristiyanlara uyarlar 698. Yahudi ve Hristiyanlar ynetici yapmama onlara velyet vermeme 682. Yahudi ve Hristiyanlarn taklit inanlar 698. Yahudilere eletiriler 408. Yahudilere sitem 423. Yahudilere kesin uyar 411. Yahudilerin ilk srgn 605. Yahudilerin Ms'ya saygszlklar 676. Yahy'nn doumu 108. Yakn evrede bulunanlarn durumu 712. Yaknlarla iliki konusunda rnek: brhm 524. Yalanlayclara uyar, 11, 15. Yanl al-veri 497. Yanl anlaylara reddiye 342. Yaratan ve yarat nedeni 356. Yaratl evreleri 335. Yaratlla ilgili gzlem yapmaya ar 348. Yaratltan ciz varlklara bel balanmaz 590. Yaratltan hayr bekleyenin durumu 589. Yasa koyma sadece Allah'a zgdr 650. Yasa koymadan cezalandrma olmaz 83, 142, 150, 159, 203, 228, 576. Yeni kblenin hayata geirilmesi 422. Yeni stratejinin uygulanmas 422. Yeniden dirili iin gzlem yapmaya ar 56. Yeniden yaratma daha kolaydr 56, 95, 163, 219, 236, 370. Yenilecek-yenilmeyecek nimetler 312, 429. Yeryznn insan kontrolne verilmesi 403. Yeryznn klmesi 328, 595. Yeil aatan oksijen karl 95. Yetim ocuklarn mirasta eitlii 529. Yetim hakk 560. Yetim haklar ile ilgili evrensel duyurular 529. Yetim hukuku 529. Yetim kadnlarn himayeye alnmas 529. Yetim mal yemenin sonucu 529.

Yetimleri korumann nemi 529. Yetki Allaha aittir 482. Ynetici kendinizden olmal 542. Yneticiye itaat 542. Yurttalk ba 527. Ysuf kssas 195. Z Zalimleri tehdit 417. Zandan, gybetten kanmak 647. Zaruret durumunda, yasak yiyeceklerden yemek 672. Zayf imanllar 546. Zayf imanllara sitemler 585. Zekeriyy 484, 484. Zerre karar bile amelin karl alnacak 572. Zhar 505, 64. Zihinsel deiim olmadan toplum deimez 473, 589. Zina iftiras ve cezas 610. Zina-zina iftirasnn hukuku 610. Zina, zinann cezas 610. Zoraki iman 240, 181, 183, 533, 204, 428. Zorbalk ahirate inanmamadan kaynaklanr 31. Zlkarneyn 297.

You might also like