CEZA HUKUKU

Ceza hukuku, zel hukuk- kamu hukuku ayrm ierisinde kamu hukuku alt balnda yer alan bir hukuk daldr. Toplum dzenini salamaya ynelik kurallar btndr. Ceza hukukunda meyyide fizikidir. Yani Ceza Kanunu asndan temel meyyide hrriyeti kstlayc ceza biimindedir.

CEZA HUKUKUNUN AMALARI

1) Islah edici olmak. 2) Toplumsal dzeni salamak. 3) Bu sebepledir ki ceza hukukunun amalar arasnda almak yoktur. 4) Ceza hukukunun en temel amac su ileyen kimseleri yeniden topluma kazandrabilmektir. 5) Bu anlamda ceza hukukunda ksas yasaktr. Yani rnein bir kimse bakasnn kolunu krdnda, kran kiinin de kolu ceza olarak krlmaz.

CEZA HUKUKUNUN KONULARI

1) Sular 2) Cezalar 3) Emniyet tedbirleri: Bazen ortada su vardr, ceza vardr ama cezay tatbik etmek mmkn olmayabilir. te bu durumda emniyet tedbirleri devreye girer. YRLK (bugnk durum) 2005 ylnda yrrlkten kaldrlan 765 Sayl Ceza Kanunumuzun kayna talyadr. Sz konusu bu ceza kanunumuz 1926 ylnda yrrle giren bir kanunun idi. Ancak Yeni Ceza Kanunumuz 2004 ylnda Resmi Gazetede yaymlanp, 2005 ylnda yrrle girmitir.

CEZA NORMU
Su ve cezaya ilikin kurallar birok kanunda vardr. Su ve ceza ile alakal dzenlemeler sadece ceza kanunundaki kurallardan ibaret deildir. Bu balamda ceza normu, her bir dzenlemedeki su ve cezaya ait kurallara denir.

1.CEZA NORMUNUN ZELLKLER

1) Emredici Olmak. 2) Ancak Devlet Tarafndan Konulmak 3) Deerlendirici Olmak. Hibir ceza normu bir eyi deerlendirmeksizin onun yaplmasn veya yaplmamasn emredemez.

2.CEZA NORMUNUN UNSURLARI

1) Kural 2) Meyyide

3.CEZA NORMUNUN ETLER

1) Tam-Asl Ceza Normlar: Hem kural hem meyyideyi ieren cezai normlara denir 2) Eksik Ceza Normu: Kural var meyyide yok, ya da tersi. 3) Ak Ceza Normu: Kesinlikle meyyide var. Fakat bu meyyideye kimlerin tabi olacana dair dzenlemeler bir i hukuk kural ile baka bir kuruma braklmtr. 4) Tamamlayc, Tanmlayc: Ne kural, ne meyyide var. Bunlar dier ceza normlarnn kapsamn izmek, onlarn uygulanmasnda yol gsterici olan hkmlerdir. rn: Kanunu bilmemek mazeret saylmaz
Crm rn: Su ikidir. Kabahat

**Kabahat deyiminden; kanunun, karlnda idar yaptrm uygulanmasn ngrd hakszlk anlalr. (KK m. 2) **Kabahatler, kanunda aka hkm bulunmayan hallerde, hem kasten hem de taksirle ilenebilir. NOT: YCK CRM KABAHAT AYRIMINI BENMSEMEMTR.

CEZA HUKUKUNA HKM OLAN LKELER

1) HUKUK-DEVLET LKES: Kurallar koyanlara ve bu kural kimin iin konulmusa onlara, kanunlar eit ekilde uygulanr. 2) HMANZM LKES: Sular iin ngrlm cezalarn insan onuruna yakr biimde dzenlenmesi gerekir. 3) KANUNLK LKES (SULARIN VE CEZALARIN KANUNL LKES): Bir suun muhakkak kanunda yer almas lazm. 3.1. Maddi / ze ilikin kanunilik ilkesi: Hareket noktas bir fiilin toplumsal ynden tehlikeli olup olmaddr. 3.2. ekli / biimsel kanunilik ilkesi: Hareket noktas fiilin kanunda su olarak dzenlenip dzenlenilmediidir. Maddi kanunilik ilkesinde Hareketin toplumsal ynden tehlikeli olup olmad noktasndan hareket edilir. Biimsel kanunilik ilkesinde Bir hareketin kanunda su olarak dzenlenmi olup olmad noktasndan hareket edilir. 3.2.1.ekli Kanuniliin Alt lkeleri 3.2.1.1.Kanunun Tekelcilii lkesi: Monopol piyasa gibi, su, ceza ve emniyet tedbiri ancak kanun ile getirilebilir. Ancak, hangi fiillerin kabahat oluturduu, kanunda aka tanmlanabilecei gibi; kanunun kapsam ve koullar bakmndan belirledii ereve hkmn ierii, idarenin genel ve dzenleyici ilemleriyle de doldurulabilir (KK. m. 4). Ne var ki Kabahat karl olan yaptrmlarn tr, sresi ve miktar, ancak kanunla belirlenebilir (KK. m. 4). rf ve adet ceza hukukunda su ve ceza retiminde kaynak olmaz. 3.2.1.2. Kanunun Akl lkesi:

Ceza hukukunda kyas (analoji- benzetme-tebih) yasaktr. 4) CEZA KANUNUN ZAMAN BAKIMINDAN YRRL: Gemie yrmezlik ilkesi. Su ve cezalar gemie yrmez. Aslnda bu ilkeye yrrlk tesi uygulanmazlk ilkesi de denilmektedir. 5) STSNA LEHTE KANUNLK LKES: I. Evvelki kanun yeni kanun dneminde ilenilen sular iin hibir zaman ve hibir ekilde geerli olamaz. Eer geerli olsa idi yeni kanun yapmann anlam kalmazd. II. Sonradan yrrle giren kanun hkmleri evvelki kanun dneminde ilenmi olan sular asndan su ileyen kiinin daha lehine hkmler iermekte ise gemie yrr. III Ancak sonradan yrrle giren kanun hkmleri evvelki kanun dneminde ilenmi olan sular asndan su ileyen kiinin daha aleyhine hkmler iermekte ise hibir zaman ve hibir ekilde gemie yrmez. IV.Lehte kanunilik ilkesinin tatbikinde, evvelki kanun ile sonradan yrrle giren kanun bir btn olarak karlatrlp lehe olannn tespit edilmesi sureti ile uygulanr. Yani her iki kanunun lehe olan hkmlerini ayr ayr saptayarak ayn olaya tatbik etmek mmkn deildir. nk bir olaya ayn anda iki kanun hkmleri birlikte uygulanamaz. V. Bu ilke sadece kanunlar iin geerlidir. Yani Anayasa Mahkemesinin bir kanun hkmn iptal etmesi ile ya da Yargtayn itihad birletirme kar vererek daha lehe bir durum ortaya ksa bile yine de bunlar iin gemie ynelik sonu dourma sz konusu deildir. VI. Lehte kanunilik ilkesi emniyet tedbirleri iin de geerli deildir. Yani emniyet tedbirleri asndan sonradan yrrle giren kanun hkmleri uygulanr. VII.Sreli kanunlar asndan lehte kanunilik ilkesi geerli deildir. VIII.Hapis cezasnn ertelenmesi, koullu salverilme ve tekerrrle ilgili olanlar hari; infaz rejimine ilikin hkmler, derhal uygulanr (TCK. m. 7). IX.Trk Ceza Kanununun zaman bakmndan uygulamaya ilikin hkmleri kabahatler bakmndan da uygulanr (KK. m. 5). X.Ancak, kabahatler karlnda ngrlen idar yaptrmlara ilikin kararlarn yerine getirilmesi bakmndan derhal uygulama kural geerlidir (KK. m. 5). 6) T.C.KNIN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI (MLKLK YERSELLK LKES): TCK hkmlerinin uygulanlmasnda Trkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik sahas dikkate alnr. Yani Trkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik sahas ierisinde ilenilen sularn faili, vatanda olsun ya da yabanc olsun fark etmeksizin TCK hkmleri uygulanr. Eer su saylan fiilin bir ksm Trkiyede bir ksm Trkiye dnda gereklemi ise, ya da tersi bir durum sz konusu ise, ya da su saylan fiil Trkiye dnda ilenmi olmasna ramen netice Trkiyede gereklemi ise, imdiye kadar ifade edilenlerin tm iin geerli olmak zere TCK hkmleri uygulanr. Ya da daha ak bir ifade ile su Trkiyede ilenmi saylr. ster Mlkilik ilkesi olsun ister ahsilik ilkesi olsun, faile ceza verilirken failin iledii su sebebi ile yabanc lkedeki gzalt sreleri ile hapiste geirdii sreler, Trkiyede alaca cezadan dlr. Yine failin yabanc lkede ilemi olduu su sebebi ile Trkiyede yarglanlmas sonrasnda alaca ceza, suu iledii lkede iledii su iin ngrlen cezadan kural olarak daha fazla olamaz. 7) T.C.KNUN AHIS BAKIMINDAN UYGULANMASI ( AHSLK LKES) Benim vatandama nerede su ilerse ilesin benim ceza kanunumun hkmleri uygulanr.

Tenfiz = Yabanc mahkemeden verilen kararlarn Trk mahkemelerince tannm ise Trkiyede tekrar ceza verilmez. Mlkilik ve ahsilik ilkelerinin istisnalar Yasama Dokunulmazl Cumhurbakannn Dokunulmazl Diplomatik Dokunulmazlk Eliler, Konsoloslar Yabanc Askerler, Yabanc Devlet Bakanlar

Grevleriyle lgili olmak kaydyla

8) SULARIN VE CEZALARIN AHSL: Her koyun kendi bacandan aslr. 9) EVRENSELLK LKES: Hi kimsenin iledii su yanna kr kalmaz. Eninde sonunda cezalandrlr. rnein; Deniz korsanl, terr sular, rvet, insanla kar sular, soykrm, paralarda sahtecilik, kymetli damgalarda sahtecilik, uyuturucu madde sular v.b. 10) ADALET VE KANUN NNDE ETLK LKES 11)KUSURSUZ SU VE CEZA OLMAZ LKES. Ceza Hukukunda iradesiz su olmaz ilkesi geerlidir ve bu ilkenin istisnas da yoktur.

SULULARIN ADES
Sulularn iadesinden sz edilebilmesi iin: koulun varlndan sz edebiliriz 1. Su yabanc lkede ilenmi olmaldr. 2. adesi istenen kii kural olarak yabanc lke vatanda olmaldr. 3. adesi istenen kimse hakknda ya bir ceza kovuturmas ya da mahkmiyet hkm olmaldr. KMLER ADE EDLMEZ? 1) Vatanda iade edilmez. Ancak 2004 ylnda anayasada yaplan deiikliin yeni Ceza Kanunu tarafndan da benimsenmesi sonucu, vatanda Uluslar aras Ceza Divannn taraf olmann gerekleri balamnda artk iade edilebilecektir. Vatanda olmayanlardan kimler iade edilmez? 1) Siyasi sulular iade edilmez 2) Askeri sulular iade edilmez **Siyasi sua veya askeri sua bal su ileyenler iade edilmez (YCK bu ifadeye yer vermemitir) Not: YCK ile birlikte yukarda saylanlara ek olarak iade edilemeyenler *Dnce sular *Trk kanunlarna gre su olarak kabul edilmeyen fiillerin failleri *Zamanamna uram sularn failleri *Affa uram olan sularn failler de iade edilmez. *Ancak vatanda, uluslar aras Ceza Divannn taraf olmann gerekleri balamnda artk iade edilebilecektir. Eer iadesi istenen kiinin, dini inanlar siyasi dnceleri veya ideolojisi sebebi ile iade edilecei lkede kt muameleye maruz kalacana dair KUVVETL PHE varsa iadesi istenen kimselerin iade edilmeyeceini belirtmitir. KMLER ADE EDLR?

*Adi sulular (gasp-rvet, hrszlk, irtikp v.b) iade edilir. Bir kimsenin iledii suun iade kapsamnda bir su olup olmadna kiinin bulunduu yer Ar Ceza Mahkemesi karar verir. Bu kararn neticesi eer iadeye ilikin ise Bakanlar Kurulu iade edip etmemekte serbesttir. lk derece mahkemesi sfat ile verilen kararlardan sadece iade ile ilgili karara kar temyiz yolu aktr. Sulularn adesine Dair Avrupa Szlemesi (1957de Pariste imzalana, Trkiyenin de 1960 Ylnda imza koyduu) *adede htisas lkesi: Bir sulu hangi sutan yarglanmak zere aide edildiyse ancak o sutan yarglanr. Ancak: Yeni Ceza Kanununda ayn kural zellik Kural ad altnda yer almtr. Birincisi , iade eden devlet dier sularda da yarglanmaya muvafakat ederse kincisi , eer iade edilip Trkiyedeki yarglamas bittiyse Trkiyeyi de terk edebilecek halde, buna ramen 45gn iinde lkeyi terk etmediyse dierlerinden de yarglanabilir. Bunlar iade kapsamndadr saylmaz *Devlet Bakannn veya ailesinin hayatna kast, suikast *Terr Sulular, *tedhiilik *nsanla kar sular *siyasi su

Sulularn iadesine dair Avrupa Szlemesinde mali sulularn iade kapsam dnda braklabileceine dair hkm 1999 ylnda szlemeden karlmtr. Yani mali sulularn iade kapsam dnda braklmas sz konusu deildir.

SU NEDR ve SU ETLER
1) HAREKETN EKLNE GRE SULAR a) Serbest Hareketli Sular: Herhangi bir hareketi yapmak suun olumas iin yeterli ise. Adam yaralama (messir, fiil) illa bir insan bakla yaralamak gerekmez. Yaralama nasl olursa olsun. b) Bal Hareketli Sular: Ancak kanunun belirttii ekle gre hareket yaplrsa su olur. Dolandrclk, irtikp. c) crai Hareketli Su: Ancak aktif bir tavr gerekletirmek sureti ile su ilenilebiliyorsa. Messir fiil. Irza geme, adam yaralama d) hmali Su: Pasif, hareketsiz grevi yapmama 2) HAREKETN SAYISINA GRE SULAR a) Tek Hareketli Sular: Tek hareket yeterli hakaret, iftira b) Birden Fazla Hareketli Sular ya da ok hareketli sular: Tek hareket suun olumas iin yetmez. zel evrakta sahtekrlk, dolandrclk, yama. rn: zel evrakta sahtekrlk suu (sahte evrak dzenleyeceksin ve onu kullanacaksn) c) Alternatif / Seimlik Hareketli Sular: Su iin kanunun tanmlad hareketlerden herhangi birinden olumas. Suun meydana gelmesi iin yeterli. rn: Gveni ktye kullanma suu, Resmi evrakta sahtekrlk suu 3) HAREKETN SRESNE GRE SULAR a) Kesintisiz Sular: Su tekil edilmesi iin belli bir sre devam etmesi gerekiyorsa. rn: Mtemadi Su, Hrriyeti Tahdit (kstlama) kstlamann belli bir sre devam etmesi lazm.

 Kesintisiz fiille ilenebilen kabahatlerde, bu nedenle idar yaptrm karar verilinceye kadar fiil tek saylr (KK. m. 15/2) b) Kesik kesik Sular: Ayn harekete ynelik, birden fazla su. rn: Mteselsil su = Bir kimse sevdii bir arkadana tokat atyor, 3 saat sonra bir tokat daha tek su olur. 4) HAREKETN NETCEYE BTK OLUP OLMAMASINA GRE SULAR a) Maddi Su: Su saylan fiil ile neticeyi zaman mekn bakmndan bir birinden ayrmak mmkn ise. rn adam ldrme b) ekli Su: Su saylan fiil ile neticeyi zaman mekn bakmndan birbirinden ayrmak mmkn deilse. rn. Hakaret, iftira 5) SONUCUN ZARAR MI TEHLKE M OLDUUNA GRE SULAR a) Zarar Suu: Eer suun gerekleebilmi saylmas iin bir zararn ortaya kmas gerekiyorsa adam ldrme, messir fiil. b) Tehlike Suu: Suun gerekleebilmi saylmas iin tehlike dahi yeterliyse. Gemi batmas tehlikesi yaratmak, yangn tehlikesi yaratmak 6) SULAR N NGRLEN CEZANIN AIRLIINA GRE SU AYRIMI
Crmler iin cezalar, kabahat cezalardan oktur. Crmden bahsetmek iin kast gerekir Kabahatler hem kast ile hem taksir ile ilenir. ster crm, ister kabahat olsun iradi bir hareket olacak. Bakasnn malna zarar vermek crm. Ama sara nbeti olan kii bir cam krarsa bu iradi bir hareket rn deildir. Ne crm ne kabahattir. Bir kimsenin kusmas su deil, ne crm ne kabahat olmaz.

SULA ALAKALI BAZI KAVRAMLAR

1) SUUN FAL (Bu kavram yeni Ceza Kanununa gre suun maddi unsuru ierisinde deerlendirilmektedir) Suun faili kimdir? Suu ileyendir Suun faili kimler olabilir? Ancak gerek kiiler olabilir. Tzel kiiler suun faili olamaz. Suun maduru ile sutan zarar gren ayn anlama gelemez. Not: YCK tzel kiilerin de bazen ilenilen su nedeni ile rnein adli para cezasna, faaliyetten men cezasna ya da tzel kiiler hakknda msadere tedbirinin uygulanmasna dair hkmlere yer vermitir. 2) SUUN MADURU (Bu kavram yeni Ceza Kanununa gre suun maddi unsuru ierisinde deerlendirilmektedir) Sutan zarar gren kiidir. Suun faili ile maduru birleebilir mi? rn: Snav kazanamadk. Yine kazanamadm diye kendini bir kimse yumrukluyorsa, hkime gidip ellerimi cezalandr derse beyhude Ceza Hukukunda. Fail ile madur kesinlikle birlemez. Ama fail ile maduru birlemi gibi grnd durumlar baka bir sua vcut verebilir. rn: Askere gitmemek iin parman kesilmesi. Burada madur Milli Savunma Bakanl. Not: Aslnda btn sularn pasif maduru devlettir. Yani btn sular aslnda devlete kar ilenmitir. Ancak suun maduru ile sutan zarar gren farkldr. Bu balamda devlet sutan

zarar grendir. Yoksa gerek ve teknik anlamda madur deildir. u halde suun maduru ancak gerek kiiler olabilir. Tzel kiiler ile devlet suun maduru deil, suun zarar grenidir. 3) SUUN HUKUK KONUSU: ( Bu kavram yeni Ceza Kanununa gre suun maddi unsuru ierisinde deerlendirilmektedir) Sulu tarafndan ihlal edilen hukuki varlk veya menfaattir. 4) SUUN MADD KONUSU: ( Bu kavra yeni Ceza Kanununa gre suun maddi unsuru ierisinde deerlendirilmektedir) Suun zerinden ilendii vasta veya ey. Her suun hem maddi konusu, hem de hukuki konusu vardr.

rn: Hrszlk suunun hukuki konusu nedir? Zilyetlik. hlal edilen hukuki menfaatiniz zilyetliiniz. Maddi konu ise; Ne alnmsa o 5) NARTLAR: Suun ilenilmesinden nce suun failde bulunmas gereken artlar. rn: Bir kimsenin ocuk drme suunun faili olabilmesi iin kadn olmas ve hamile olmas gerekir. 6) CEZALANDIRILABLME ARTLARI: Suun ilenilmesinden sonra, failin cezalandrlabilmesi iin gereken artlardr. rn: Dilencilik 7)TPKLK: Su olduu iddia edilen hareketin, kanundaki su kalbna oturmas. rn: Hrszlk Nas zrar

SUUN UNSURLARI
1) MADD UNSUR 2) MANEV UNSUR

MADD UNSUR:
Failin yapt hareketin d dnyada meydana getirdii deiiklik, yani fiil. Caza H. Asndan fiilsiz su olmaz. Fiil Hareket Netice lliyet Ba Hareket: Failin belli bir hedefe ynelmi bilinli ve ceza hukuku asndan nem tayan davran. Hareket 2 ekilde gerekleebilir; a) icrai hareket b) ihmali hareket crai = Bir ey yaparak birine kurun skmak birinin maln almak. hmali = hmal bir hareket midir? Hareketsizlik de ceza hukuku asnda bir harekettir.. aa) Srf hmali Su:

bb) hmal Suretiyle cra: Bir kimsenin kanunen ykml olduu halde o ii yapmamas ile suun meydana gelmesi. rn: Biri bayan, biri erkek deniz kenarnda eleniyor. Biri boulurken, siz yetkiliye haber vermezseniz bu srf ihmal. Adam lrse siz sadece ihmalden sorumlusunuz. rn: Cankurtarann sevgilisiyle konuurken birinin boulduunu grmesi, o kimsenin lmne kaytsz kalmas ihmal suretiyle icrai bir davranta bulunmaktr. Cankurtaran adamn en azndan taksirle lmne sebebiyet vermekten sorumluu sz konusudur. rn: Annenin emzirmeyerek ocuunu ldrmesi ihmal suretiyle icra. Netice: Her hareketin bir neticesi vardr. Neticesiz su olmaz. lliyet / Nedensellik Ba: Su tekil eden hareketle neticeyi birbirine balayan hukuki ba. Nedensellik ba yoksa sorumluluk ba yoktur. Nedensellik Bann Kesilmesi: a) Birinin kendisinin kusuruyla Baklanan adamn, bilerek, kendi kusuruyla hastaneye gitmemesi, illiyet ba kesildi. Fail sadece yaralanmadan sorumlu, lmden deil. b) 3. Kiini Kusuru ile rn: Baklanan kii hastaneye giderken, araba arpt ld. Fail sadece yaralanmadan sorumlu lmden deil.

MANEV UNSUR:
Faildeki kusurluluk iradesidir. radesiz su olmaz.

KUSUR ETLER
Kast ve taksir olarak ikiye ayrlr

1.KAST:
Bir hareketin kast olarak deerlendirilmesi iin 2 unsuru birlikte tamas lazm. Bunlar; bilme ve isteme unsurlardr. 1.1.KAST ETLER 1.1.1. Genel / zel Kas (Objektif / Sbjektif) Genel Kast: Kanundaki hareketin ve neticenin bilinmesi ve istenmesi yeterli ise genel kast sz konusudur. Bunun yannda suun oluabilmesi iin zel bir saikle hareket etmek gerekiyorsa zel kast sz konusudur. (YCKnun su teorisinde zel kast kavramnn benimsenmedii belirtilmitir.) rn: Adam ldrme genel kast. Hrszlk suun olumas iin mal almak yeterli mi? Faydalanmak kastnn olmas lazm. 1.1.2. Direkt / Dorudan / Muayyen - Gayri Muayyen/Dolayl/Muhtemel/ Olas kast *Eer kastn hedefi belliyse dorudan, eer kastn hedefi belli deilse, dolayl kast sz konusudur. *Daha ak bir ifade ile fail ngrd neticenin gereklemesi asndan olursa olsun dncesi ile hareket ederek bir suun gereklemesine sebebiyet vermektedir. *Belirtilmelidir ki ister dorudan ister dolayl kast olsun netice mutlaka istenilmi olmaldr. *Ne var ki dolayl kastta netice dorudan deil dolayl olarak istenilmektedir.

rn: Benim Ahmeti ldrmek iin ate etmem dorudan, kafeteryaya bomba koymam gayri muayyen kasta vcut verir. Not: YCK dolayl kast kavramna ilk kez yer vermitir. 1.1.3. Ani (Basit) Kast / Dnce-taammt Kast (taammt) Uzunca dnmeden, anlk dnceyle suun ilenilmesi, ani kast; planlayarak su ilemeye karar verilmesi ise tasarlama kastdr. 1.1.4. Zarar kast Tehlike kast: Zarar kast ile ilenilebilen tehlike sular olabilecei gibi tehlike kast ile ilenilen zarar sular da olabilir. 1.1.5.Balang kast Sonradan meydana gelen kast KAST - HATA LKS Hata : radenin oluu srecinde meydana gelen yanlglara hata denir. Sapma: radenin fiile dnt srada, rnein kurun sekmesinden v.b yanlglara sapma denir. HATA K EKLDE GEREKLER A) HUKUK HATA Kanunu bilmemek mazeret saylmaz. Hukuki hatay, Ceza Kanunu kabul etmez. Ancak YCK, saknamayaca bir hata sebebi ile kanunu bilmedii iin meru sanarak suu ileyen kiiye ceza verilmeyeceini dzenlemektedir (TCK. m. 30/4). B)FL HATA *Bazen eylemin kendisi zerinde olabilir. rn: portacnn satt eofmanlarn gerek adidas olduu zannederek satmas dolandrclk suunu oluturmaz. * Eylemin konusunda hata olabilir. Eer konu mutlak olarak elverisiz ise ilenemez su sz konusu olur. Eer konunun nisb elverisizlii sz konusu ise sua teebbs gereklemi olur * Hata eylem ile sonu arasdaki nedensellik banda olabilir. * Hata sua hedef olan kiide olabilir. Hedefte hata halinde her zaman failin lehine olan durum uygulanr. Ancak bu kural arlatrc sebebin ate edilen kiinin sfatndan kaynaklanan haller iin geerlidir. * Hata hukuka uygunluk sebeplerinde de olabilir. Eer bu hata esasl ise fail hatasndan istifade eder. * Bazen hata kusurun trn de etkileyebilir.

failin ilemek istedii suta hafifletici sebepler varsa iledii suta olmasa dahi varm gibi istifade eder. NOT: YCK hata sapma ayrmna ilikin dzenlemelere ayr ayr yer vermemi, bunun yerine sadece hataya ilikin hkmleri dzenlemekle yetinmitir. Ancak bu durum elbette ki sapma messesesinin artk olmad anlamna gelmez. nk Trk Ceza Kanunun gerekesinde de ifade edildii zere, sapma ile ilgili problemler fikri itima hkmlerine gre zlecektir. Ayrca ister hata olsun ister sapma olsun, ancak kastl sular iin geerlidir.

2.TAKSR
Dnde havaya alan atete, yanllkla adam lmesi. Tedbirsizlik, kaytszlk, ihmal, dikkatsizlik nedeniyle suun ilenilmesine sebep olmak - iradi bir hareket olacak - illiyet ba olacak - sonu kanundaki taksir hallerinden birine uyacak Taksirde irade sadece fiile ynelik, kastta hem fiile hem sonuca yneliktir. rn: Trafik kurallarnn hepsi taksirli sutur. Herkes bilerek gaza basar ama sonu istenilmez. rn: Avcym, tfei ocuk ald kendini ldrd Taksir rn: Eczac, zehirli ilalar akta brakt, ii gelip iti ld Taksir NOT: *Yeni Ceza Kanununa gre taksir, dikkat ve zen ykmllne aykrlk dolays ile bir suun ilenilmesine sebebiyet vermektir. *Taksirle ilenilen sutan dolay verilecek ceza failin kusuruna gre belirlenir. *Birden fazla kiinin taksirle iledii sularda, herkes kendi kusurundan dolay sorumlu olur. Yani her failin cezas kusuruna gre belirlenir. Yine her failin kusurluluu dier kimselerin kusurluluundan bamsz olarak deerlendirilir. CEZA KANUNUNDA NELER TAKSR OLARAK SAYILMITIR 1) Tedbirsizlik 2) Dikkatsizlik 3) Meslek / Sanatta Acemilik, Tecrbesizlik 4) Nizamat ve Talimatlara Aykr Hareket rn: Doktor makas hastann karnnda unuttu taksir. rn: Tra yaparken adam kestin taksir rn: Krmz kta getin, birine arptn taksir Ocak 2003 Deiiklii (Bu deiiklik ile Bilinli taksirde T.C.K ya eklenildi). YCK da da yer almtr. Bilinli Taksir:

Bir kimse zel maharetine gvenerek bir suun ilenmesine sebep vermesi, yani ngrd neticenin gereklemesine kaytsz kalmas halinde bilinli taksirden sz edilir. Ancak dolayl kast ile kartrmamak asndan, ister bilinsiz taksir olsun ister bilinli taksir olsun netice kesinlikle istenilmemi olmas gerekir. KUSUR YETENE=SNAD YETENE snat Yetenei: Bir fiilin, o fiili ileyen faile yklenebilmesi iin failde bulunmas gereken zelliklerin tm SNAT YETENEN ETKLEYEN FAKTRLER 1) Ya a. 0 12 ceza ehliyeti yok. kusur yetenei yok b. c. 12 15 15 18 bunlarn temyiz kudreti olup olmadna baklr. ayrt etme gc varsa indirilir, yoksa ceza verilmez.

2) Sarlk ve Dilsizlik Krlerde indirim olmaz. Anlama kabiliyeti vardr. a. 0 15 arasndakilerin ceza ehliyeti yok. b. 15 18 Bunlarn temyiz kudreti olup olmadna baklr. c. 18 21 . ayrt etme gc varsa indirilir, yoksa ceza verilmez.

snat yetenei ile irade ile hareket edebilme ayn ey mi? Hayr rn: 20 yanda T. Kudreti var. Uyurgezer mayosuyla kzlarn bulunduu bara 3 te giriyor. Su tekil etmemesi iradesi ile hareket edememesindendir. rn: Sara hastas irade d. Fiili iledii srada onbe yan doldurmam ocuk hakknda Kabahatler Kanunu kapsamnda ngrlen idar para cezas uygulanamaz.(KK. m.11/1) 3) Akl Hastal Suun ilenilmesi srasndaki ya daha nceki akl hastaldr. 2e ayrlr. a) Tam akl hast: Deli, temyiz K. Yok cezaszlk sebebidir. b) Ksmi akl hast: radesini ciddi ekilde etkileyen bir akl hastal varsa ceza indirim sebebi 4) Sarholuk: Cezai sorum. ortadan kaldrmas iin gayri ihtiyar olmas lazm Aslnda zgr Hareket: Eer bir hareket sebebinde zgrse, irade ortadan kalkm olsa bile sorumluluk tamdr. rn: Ahmetin arabasyla 40 saatlik yola dne gidiyorsunuz. Ahmet arabay kimseye vermiyor. Kaza oldu. Ahmet hari herkes ld. Uyumu. Tam sorumluluk. Akl hastal nedeniyle, iledii fiilin hukuk anlam ve sonularn alglayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranlarn ynlendirme yetenei nemli derecede azalm olan

kii hakknda Kabahatler Kanunu kapsamnda ngrlen idar para cezas uygulanmaz.(KK. m. 11/2) Not: imdiye kadar anlatlanlar kusur yeteneini etkileyen temel faktrlerdir. Bunlarn dnda zaruret hali, cebir, iddet, tehdit gibi kusurluluu etkileyen baka faktrler de vardr.

SUU YA DA KUSURLULUU KALDIRAN SUBJEKTF SEBEPLER

1) Kaza ya da Tesadf: Meslei gerei bilmesi, renmesi mmkn olmayan bir durumda suun ilenilmesi halinde, su ileyenin knanmas dahi mmkn olmayacak ekilde sua sebebiyet verilmise buna kaza denir. Suun cezasn ortadan kaldrr. rn: arabasyla giderken, ocuk nne atlad ve ona arpt. Bunun ofrlkle ilgisi yok. 2) Mcbir Sebep: Failin iradesinin doal glerce etki altna alnmasyla sua sebebiyet verilmesi. Fail hareket ettirilir. rn: Osman yksek katl binalarn son katnda tamir yaparken ar rzgar onu savurup, atyor, dnce Dileri Bakannn arabasna arpyor. rade yok. Suu ortadan kaldrr. 3) Maddi Cebir: rade bizzat insani gler tarafndan etki altna alnyor. 4) Hata 5) Sapma

CEZA SORUMLULUU KALDIRAN YA DA AZALTAN SEBEPLER (Hukuka Uygunluk Nedenleri)

**Bir nedenin hukuka uygunluk nedeni mi, yoksa kusurluluu kaldran bir neden mi, olduunun tespiti nem tar. Su teorisi asndan her iki kavramn anlam da sonular da farkldr. yle ki; eylem hukuka uygun ise tm hukuk dallar iin hukuka uygundur. rnein meru mdafaa halinde adam ldrme var ise lenin yaknlar sanktan tazminatta isteyemezler. Oysa kusurluluu kaldran haller var ise, sann eylemi su (hakszlk) vasfn korur sadece ceza hukuku asndan ceza verilemez. rnein zaruret halinde kald iin bir evin kapsn krp iine giren ve bu ekilde kendisini kovalayan yrtc hayvanlarn elinden kurtulan kii eylemi, konut dokunulmazln ihlal ve zarar verme sularndan ceza almaz ancak krd kapnn bedelini demek zorunda kalr *Normalde ilenildiinde su saylp cezalandrlan bir fillin hukuka uygunluk sebeplerinden birinin varl halinde cezalandrlmasn nleyen sebeplere hukuka uygunluk sebepleri denir *Hukuka uygunluk sebepleri ll olmak kayd ile kiilere koruma salar. *Kt niyetli bir ekilde kendini hukuka uygunluk sebepleri iine sokan bundan yararlanamaz. *Hukuka uygunluk sebeplerinin tmnn kanunda yazl olmas gerekmez. Yani hukuka uygunluk sebeplerinde snrl sayda olma ilkesi geerli deildir. *Hukuka uygunluk sebepleri objektif bir etkiye sahiptir. *Hukuka uygunluk sebepleri nc kii lehine de mmkndr.

*tirak halinde ilenilen sularda, asl failin hareketi hukuka uygun ise, kural olarak dier eriklerin hareketi de hukuka uygundur. *Trk Ceza Kanununun hukuka uygunluk nedenleri ile kusurluluu ortadan kaldran nedenlere ilikin hkmleri, kabahatler bakmndan da uygulanr (KK. m. 12) Cebir iddet ve korkutma, hata, haksz tahrik; bunlar bir hukuka uygunluk sebebi olmann tesinde ceza sorumluluunu azaltan, bazlar bazen de kaldrabilen nedenlerdir.

CEZA KANUNUNDA SAYILAN HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLER

1) Kanun emrini icra (grevini yerine getirmesi) 2) Yetkili merciin emrini icra 3) Meru mdafaa hakk (savunma) 4) Zaruret hali ztrar hali (zorda kalma) 5) Hakkn kullanlmas (YCK ile eklenildi) 6)lginin rzas (YCK ile eklenildi) 1) KANUN EMRN CRA: Her bir memurun grevinin mutad (olaan) gereklerini yerine getirmesiyle nedeni ile sorumlu olmamas hali. a) Bir kanun emri olacak b) Emri yerine getirmekle mkellef memur olacak c) Memur bu makam meru ekilde igal edecek. rn: trafik polisinin trafii dzenlemesi. rn: Haciz memurunun grevini yapmas 2) YETKL MERCN EMRN CRA: - yetkili merciin emri olacak - emir balayc olacak - emir alan ve veren arasndaki iliki kamu hukuku ilikisi olacak. Emri alan, ald emri 2 adan incelemek zorunda a) ekli ya da biimsel adan b) Maddi adan ierik asndan ekli adan: Bana bu emri veren, yetkili mi, emir balayc m, emir usul uygun verilmi mi? Maddi adan: Ald emrin ierii = Bana ne emrediliyor? Konusu ne? Konusu hukuka aykr ama su deil. Hukuka aykr olan her ey su deildir. Su olan her ey mutlaka hukuka aykrdr. aa: Emir hukuka aykr ama su deilse grevi yerine getirmeyecek, amirine bildirecek. Eer amiri yazl bir ekilde emri yinelerse, emri yerine getirecek. Sorumluluk amirin. bb: Emir hem hukuka aykr, hem de su memur emri yazl olarak yinelerse bile emir yerine getirilmeyecek. Not: Emrin konusunun hukuka aykrlnn denetlenmesinin kanunen engellenildii hallerde, dorudan emri veren sorumlu olur. 3) MERU MDAFAANIN ARTLARI I) Birine ynelmi saldr olacak II) Saldr haksz olmaldr, su tekil etmesi gerekemez III) Saldry o an defetmek zorunda olacaksn

IV) Savunma ve saldr ayn anda olacak V) Savunma ve saldr arasnda orant olmal - Bize saldran kiinin cezalandrma yeteneinin olup olmadna bakmayz. ocuk, deli diye dnmeden kar saldrya geebiliriz - Osmann bana 1 milyar borcu var. Ben icraya verip haciz iin eve gidiyorum. Osmanda mutlu bir gnmde sen nasl hacze geldin diye saldrya geebilir ama bu meru mdafaa olmaz. Hukuki bir durum var. smail dayak yemi, ertesi gn adamlarn alp gelmi. Meru mdafaa deil.

- Orant = ocuk tala saldrrken, sen tabancayla saldramazsn. - Meru mdafaaya kar meru mdafaa olmaz Eer mala kar yaplan saldr hrriyeti kstlyorsa meru mdafaa mmkndr.

*Saldrnn nefse ya da rza ynelik olmas gerekmez. Saldrnn bir hakka ynelik olmas yeterlidir. (CK) *Meru savunmada snr heyecan, panik, korku sebebi ile alm ise snr aan kiiye yine de ceza verilmez.(CK) *Ancak btn hukuka uygunluk sebeplerinde snr ayet kastl olarak alm ise alan ksmn kastl halinden sorumlu olmak sz konusudur. *Eer hukuka uygunluk sebeplerinde snr taksirli olarak alm ise ve alan ksmn taksirli haline de kanunda yer verilmi ise alan ksmn sadece taksirli halinden sorumluluk sz konusu olur. Taksirle alan ksmdan dolay da ceza indirilerek verilir. Not:YCK mala kar meru mdafaa olabileceini aka kabul etmitir. 4) ZARURET HAL: -Ar ve muhakkak bir tehlike olacak. - Tehlike nefse veya rza ynelik olacak ( artk saldrnn bir hakka ynelik olmas da zaruret halinin uygulanlmas iin yeterlidir. CK) - Tehlikeye bilerek sebebiyet verilmemi olacak - baka trl korunma imknn olmayacak - orantlk - tehlikeye gs germe ykmll olmayacak. (TCK da yok. CKda var) rn: Gemi batt, tahta sadece bir kiiyi tutabilir. Hukuk birini suya atar. Burada ar bir tehlike var. rn: Kpekten kaarken, birinin evine girilmesi su deil. Not: Bu kanunun eitli su tanmlar ile balantl olarak da ayrca zorunluluk hali hkmlerine yer verilmitir ve o hkmlerde zorunluluk hali ceza sorumluluunu bsbtn ortadan kaldran bir neden olarak deil yerine gre ceza sorumluluunu azaltan bir neden olarak dzenlenmitir. Genel hkmlerde ise sadece ceza sorumluluunu bir btn olarak ortadan kaldran neden eklinde dzenlenmitir. Bu bakmdan zorunluluk hali yeni ceza kanunu sisteminde baz hallerde kusurluluu azaltan neden baz hallerde ise kusurluluu ortadan kaldran bir neden olarak dzenlenmitir. Meru Mdafaa / Zaruret Hali Farklar

MM Saldrana kar savunma yaplr ZH - Olayla hi alakas olmayan 3. kiiye zarar verilir MM Haksz saldr olacak ZH Tehlike olacak MM Su yoktur, tazminat da yok ZH Su yok, tazminat var 5) HAKKIN KULLANILMASI 6) LGLNN RIZASI

Dier Hukuka Uygunluk Nedenleri

*Devletin msaade ettii sportif faaliyetler *Piyango faaliyetleri *Yasama sorumsuzluu *Eletirme hakk *Haber verme hakk *Dileke hakk

SUUN CEZASINI AZALTAN K GENEL SEBEP 1.TAHRK

Bir kimsenin grd bir olayn kendisinde yaratt gazap, iddet ya da elemin etkisi ile iradesinin zaafa uramas sonucu su ilemesi hali. YCK ar haksz tahrik basit haksz tahrik ayrmn terk etmitir. Sadece haksz tahrik olarak dzenleme yapmakla yetinmitir. Suun maduruna ynelik bir hareketin kendisini tahrik ettii sebebi ile su ilediini iddia eden haksz tahrik sebebi ile indirimden istifade edemez. Hasz tahrik ancak haksz fiiller sonucu olabilir. Haksz tahrike kar haksz tahrik olmaz. Haksz tahrik ile meru savunma ayn olayda sz konusu olamaz. Haksz tahrik ile taammt kastnn bir arada bulunmas mmkndr. nk meru mdafaa suu ortadan kaldrd iin indirim sebebi olan haksz tahrikin dikkate alnmas mmkn deildir. Tahrik ne kadar ar olursa olsun, cezay ya da sorumluluu ortadan kaldran bir sebep olmayp sadece cezada indirimi gerektiren kanuni bir sebeptir. Takdiri Hafifletici Nedenler: Hkim suun ileniini sulunun kiiliini, karakterini gz nne alarak ayrca cezay indirebilir. Adam gemite hi su ilememi. Verilecek cezay sulunun kiiliine uydurmak amac gdlr. Hkim Cezay tayin ederken takdiri hafifletici sebepleri en son dikkate alr.

KUSURSUZ-OBJEKTF SORUMLULUK HALLER ARTLARI 1) iradi bir hareket olacak 2) nedensellik ba olacak 3) hareket ile netice kanundaki objektif sorumluluk hallerine uyacak.

OBJEKTF SORUMLULUK HALLER

1) Neticesi sebebiyle arlaan sular 2) Basn-yayn yoluyla ilenen sular
KASTI AAN ADAM LDRME: Bir kimse messir fiil (yaralama) kastyla hareket ediyor, ama bu hareketin sonucunda adam lyor. Bir yumrukla yaralamak isterken, adam dp kafasn arpyor, adam lyor. Burada bir objektif sorumluk hali var YCK Kast aan su kavramn terk etmi bunun yerine neticesi sebebi ile arlaan su kavramn ne karmtr. Bunun iinde bir kimsenin istemedii netice asndan en azndan taksirle hareket etmi olmas gerekir. Mterek Sebepli Adam ldrme: Bu durum bir objektif sorumluluk hali deildir. Bu halde kii, baka birini ldrmek kast ile hareket eder. Ancak sizin hareketinizden nce madurda mevcut olan ama sizin bilmediiniz bir sebeple sizin hareketinizin birlemesi neticesinde lmn gereklemesi

1)

NETCES SEBEB LE AIRLAAN SU ftira sutur. ftira ettiiniz kii ayn zamanda tutuklanyor. Siz hem iftiradan, hem o kiinin tutuklanmasndan sorumlusunuz. rn: Limann klarn krarsan, arpan geminin zararndan da sorumlusun. Yeni Ceza Kanunu neticesi sebebi ile arlaan su kavramna daha bir arlk vermitir. Ancak bunun sebebi kusursuz su ve ceza olmaz kuraln gerekletirmektir. Zaten kast aan su kalbna yer verilmeyiinin sebebi de kusursuz su ve ceza olmaz ilkesinin bir gerei idi. u halde bir kimsenin kastetmedii neticeden, neticesi sebebi ile alakal su kapsamnda sorumlu tutulabilmesi iin kastetmedii neticeye ynelik olarak en azndan kusurlu sorumluluunu gerektiren bir hal olmas gerekir. Ayrca kastedilmeyen neticenin gereklemesine sebebiyet veren eylemin adam yaralamann basit haline vcut veren bir yaralama olmas gerekir. Aksi halde meydan gelen suun taksirli halinde sorumluluk sz konusu olur. 2) BASIN-YAYIN YOLUYLA LENEN SULAR: Basn suu ile basn yayn yolu ile ilenen su ifadelerini kartrmamak gerekir. Basn suu sadece basn yayn aralar ile ilenilebilen bir sutur. rnein grlmekte olan bir dava ile alakal yargy etkilemek zere yayn yapmak. Ancak basn yayn yolu ile ilene su herkes tarafndan da ilenilebilen, basn yayn yolu ile ilenildiinde ise daha ok cezay gerektiren sular ifade eder. rnein hakaret.

TEEBBS
Su yolu: dnce, Hazrlk hareketler, icra hareketleri, tamamlanma, son bulma aamalarndan oluur. Dnce (darya vurulmad srece su deil), hazrlk (ama belli deil, su deil) icra, tamamlanma, son bulma. Teebbs tamamlanm sutan, tamamlanma an ile ayrlr. Son bulma an deil. rnein, birini ldrmek iin tetie bastn, isabet etti ama adam lmedi su tamamland. sabet etti ve adam ld. Artk asl su gereklemitir.

TEEBBS KYE AYRILMAKTA D Eksik Teebbs: Tam teebbse gre ceza daha azdr. Tam Teebbs: cezas tamamlanm sua gre azdr. Eksik Teebbs: Bir kimse suun icras iin harekete balyor ama elinde olmayan sebeplerle icra hareketlerini tamamlayamyor Tam Teebbs: Bir kimse suun icras iin tm hareketleri tamamlyor ama sonu meydana gelmiyor Eksik Teebbs RNEN; eve hrsz girdi ama polis yakalad. Soygunu tamamlayamad. ki sutan ceza alr 1) meskene tecavz 2) eksik teebbs Tam Teebbs: RNEN Sayguna ate ettim. sabet etti ama lmedi. Bu tam teebbs. lrse adam ldrmeden bahsederiz teebbsten deil. Bu bir tamamlanm sutur. GNLL VAZGEME ***Vazgeme, gnll vazgeme ve etkin pimanlk olarak ikiye ayrlr. Gnll vazgeme su tamamlanncaya kadar ki vazgemeyi ifade eder. Etkin pimanlk ise, su tamamlandktan sonraki vazgemedir. Etkin pimanlk hali zel hkmler ksmnda dzenlenmitir. Etkin pimanlk su tamamlandktan sonra belli sularda cezay kaldran, belli sularda indirim yaplmasn gerektiren ahsi sebep olarak kabul edilmitir. ***Gnll vazgeme, failin istek ve iradesi ile gereklemelidir. Yeni bir risk doduu haldeki vazgeme gnll vazgeme olarak deerlendirilemeyecektir. Buradaki ama, failin hukuki zemine iradesi ile dnmesini dllendirmedir. Genel olarak suun icras tamamlanncaya, neticenin ayrca bir unsur oluturduu sularda ise netice gerekleinceye kadar gnll vazgeme mmkndr. rn: Saygun sevmedii kz arkadann yzme bilmediini bilerek, onu denize atyor. Ama son anda kurtaryor. rn: smail maliye bakanlnda ayc. Eski kz arkada uzman. Zehirli ay veriyor ama sonradan kurtarmaya alyor. Maddi Unsur Teebbsn Unsurlar Manevi Unsur lenemez su (objektif konularla ilgili): a) Eer su ilenmesinde vastalar elverisizse. rn: silahn inesi krk, teebbs yok b) Maddi konusu yoksa: c) Vasta imkansz ise Mefruz su: Bir kimsenin su olmayan bir eyi su zannetmesi. Manevi Unsur: Kast Taksirli sulara teebbs olmaz ve Kabahatlere teebbs olmaz. **Anayasal dzeni ykmaya teebbs suuna da teebbs olmaz. **Adil Yarglanmay etkilemeye

teebbs suuna da teebbs olmaz. nk bu sularn teebbs hali zaten bamsz bir su olarak kanunda tanmlanmtr. YCK nn crm kabahat ayrm terk ettiine dikkat edilmelidir Crmlere teebbs olur ekli sulara tam teebbs mmkn m? (hareketle netice birbirine bitiikse hakaret) Hayr. Maddi sulara olur. Not: YCK eksik teebbs tam teebbs ayrmn terk etmitir. Eksik teebbs tam teebbs kaldrld iin etkin pimanlk (ihtiyari ile vazgeme) teebbsn her aamasnda artk mmkndr. YCKna gre teebbste ceza verilirken meydana gelen zarar ile tehlikeliliin arl dikkate alnmaktadr. Teebbs cezai sorumluluun alann genileten bir messesedir. Kabahate teebbs kural olarak cezalandrlmaz (KK. m.13)

TRAK
*tirakten sz edebilmek iin sua itirak iradesi olmaldr. nk iradesiz su olmaz. *Yani itirakten sz edebilmek itirakilerin kural olarak daha ncesinde su ilemeye dair bir anlama yapm olmalar gerekmez. *Belirtilmelidir ki ayn suun gereklemesine sebebiyet veren tesadf birlemelerde de itirakten sz edemeyiz. *Bir suun ilenilmesi iin bulunmas gereken zorunlu filler asndan da itirakten sz edilemez. Yani zorunlu itirak teknik anlam ile itirak deildir. *tirakten sz edebilmek iin itirakilerin su ilemeye ynelik olumlu katklarnn olmas gerekir. *Ancak olumsuz bir durum tek bana bir sua itirak olarak deerlendirilemez. Ne var ki olumsuz bir hareket itirak iin yeterlidir. *tirak iin itirak saylan fiil ile gerekleen netice arasnda illiyet ba da olmaldr. *tirakten sz edebilmek iin tipiklik unsuru da gereklemelidir. Yani meydana gelen netice kanunda belirtilmi itirak kalplarndan birine oturmaldr. *Eer asl failin hareketi hukuka uygun ise itirakinin hareketi de hukuka uygundur. Yani bu halde de teknik anlam ile itirak yoktur. *Eer bir kimse ceza ehliyeti olmayan bir ocuu ya da bir akl hastasn ya da bir hayvan ya da gerekte olmad halde sanki varm gibi bir hukuka uyguluk sebebinin varlndan sz ederek bakalarn su ilemek halinde de itirakten sz edilemez. Yani bu hallerin tmnde kullanc konumundaki kii gerekte sorumlu olur. *CK asli feri itirak ayrmndan vazgemitir. Bu anlamda itirakte faillerin cezai sorumluluu tespit edilirken, gerekletirilen fiil zerindeki hkimiyet asl lt olarak gz nnde bulundurulacaktr. *Ayrca belirtilmelidir ki, CKna gre taksirli sulara itirak olmaz. tirak de cezai sorumluluun alann genileten bir messesedir. *Ayrca Yeni Ceza Kanunumuz zorunlu feri itirake ilikin bir dzenlemeye de yer vermemitir. *Sua itirak etmi saylmak iin, suun icrasndan evvel olsun ya da suun icras srasnda olsun, asl failin katkda bulunann hareketinden haberdar olmas gerekmez. Ancak

byle bir durumda, suun ilenilmesine katk salayan mterek fail olarak deil, yardm eden olarak sua itirak etmi saylr. *Sua itirakten sz edebilmek iin, kasten ve hukuka aykr olarak ilenmi bir fiilin bulunmas gerekir. Yine itirakte, sua itirak eden herkes sair itirakilerin cezalandrlmasn nleyen kiisel nedenler gz nnde bulundurulmakszn kendi kusurlu fiili dikkate alnarak sua itirak kapsamn da sorumlu tutulur ve buna gre cezalandrlr. (TCK son paragrafta aklanan durumu ballk kural olarak dzenlemitir m. 40) *Mahsus sulara ancak mahsus suu ileyebilecek vasflara sahip kiiler mterek fail olarak katlabilir. Bu vasflar tamayanlar zg suun ilenilmesine katkda bulunmularsa ya azmettiren ya da yardm eden olarak sorumlu olurlar TCK. m. 40/2. *Bir sua itirakten dolay sorumlu tutulabilmek iin sz konusu suun en azndan teebbs derecesinde bir su olmas gerekir TCK. m. 40/3. *tirak halinde ilenilen sularda, gnll vazgememmkndr. Ancak gnll vazgeme halinde sadece gnll vazgeen sorumluluktan kurtulabilir. Ne var ki gnll olarak vazgeilen ksma kadarki fiillerin baka bir sua vcut vermesi halinde elbette ki gnll olarak vazgeen iin sorumluluk sz konusu olacaktr. Kabahatlere de itirak mmkndr (KK. m.14). DKKAT 5237 Sayl Ceza Kanunu 765 Sayl Yasadan ayrlarak bu yasadaki 463.madde (Faili belli olmayan adam ldrme) hkmn kaldrmtr. Bu balamda 10 kii bir kimseyi ldrmek iin ate etmi fakat madura tek bir kurun isabet ederek madur lmtr. Bu rnekte itirak kapsamnda mterek fail olarak herkes adam ldrmeden sorumlu tutulacaktr.

TRAK TRLER
1) ve vasta salamak. Bir kiinin vasta salama saylmas iin asl failin hareketten nce olmas lazm. 2) fiili dorudan doruya beraber ileyenler b) Mzaharet ve muavenette bulunmak. Feri Manevi tirak: a) Tevik = su ilemeye tevik b) Takviye = suu ileme kararn takviye c) Talimat vermek d) Vaad = muzaharet ve muavenette bulunma vaadi. TRAKTE SIRAYET (ETK) (Arlatrc/hafifletici nedenlerden dolay etki) a) ahsa bal hafifletici nedenler. Dier ortaklara sirayet etmez b) ahsa bal arlatrc nedenler. tirakten nce ve itirak annda bilinmek kayd ile sirayet eder. c) Fiile bal hafifletici nedenler. Bilinsin bilinmesin itirakiler yararlanr. d) Fiile bal arlatrc nedenler. Fiilin ilenildii srada bilinmek kayd ile sirayet eder.

YCKna gre itirak e ayrlmaktadr.

Bunlar: 1.Faillik (mterek Faillik) 2.Azmettiren ve (Azmettirmeden sorumlu tutabilmek iin en azndan icrai hareketlere balanlm olmas gereklidir. 3.Yardm eden olarak dzenlenmitir.

MTESELSL SU(ZNCRLEME SU)

- Ayn suu ilemek amacyla hareket etmek gerekir. - Kanunun ayn hkmn ihlal etmek gerekir - Birden fazla hareket ile ihlal etmek gerekir - hlaller arasnda makul zaman aral olacak. (makul) - Sonuta tek su vardr, fakat ceza arlatrlr rn: rak, ustann kasasndan 20 gn boyunca, her gn para almas Bu tek (mteselsil) sutur. Ama failin cezas arlatrlr. Biri her gn gazetede sizi negatif yazyor. *Kanunun ayn hkmn ihlal etmi olmaktan kast, ayn maddesini ihlal etmi olmak anlamna gelmez. *Ayn madur zerinde ancak bir kez icra edebilecek sularda teselsliyet olmaz. *Su ileme karar ayn olsa da eer failler farkl ise mteselsil su hkmleri uygulanmaz; *Ancak eer bir fil ile birden fazla kiiye kar ayn su ilenilmi ise zincirleme su hkmleri uygulanr. (CKnn yenilii). Aslnda bu hal tipik bir zincirleme su deildir Fikri itiman ikinci fkras olarak dzenlenmesi daha uygun olabilirdi. *Kasten ldrme, kasten yaralama, ikence, cinsel saldr, ocuklarn cinsel istismar ve yama sularnda mteselsil su hkmleri uygulanmaz. Ancak 30.06.2005 deiiklii ile cinsel saldr, ocuklarn cinsel istismar sular bu kapsamdaki sular arasndan karlmtr. Yani artk cinsel saldr suu ile ocuklarn cinsel istismar sular dier artlarn da varl halinde mteselsil suun gereklemesine vcut verebilecektir. *Ayn sua vcut veren hareketlerdeki okluk mteselsil suun gerekletii anlamna gelmez. *Taksirli sularda teselsl olmaz. *Maduru belli bir kii olmayan sularda da Mteselsil su hkmleri uygulanr. * Kabahatler asndan mteselsil hkmleri geerli deildir. Yani her bir fiil ayr ayr cezalandrlr. (KK. m.1) NEML BR NOKTADA ZNCRLEME SULARININ BR KISMI TEEBBS AAMASINDA KALSA DA YNE ZNCRLEME SU HKMLERNN UYGULANABLECENN UNUTULMAMASI.

TMA
Sularn itimann istisnalar a-Bileik Su (madde 42) b-Zincirleme su (madde 43-fkra l, 3) c-fikri itima (madde 43, fkra 2-3, 44)

FKR TMA
- Tek kast - Tek fiil - Kanunun birden fazla hkm ihlal edilecek ( birden fazla suun ilenilmesi YCK) - Tek sonu meydana gelecek - hlallerden en arnn cezas verilir. rn: bir babann 15 yandan kk kznn rzna gemesi. Ya da bir kimseyi yaralamak iin atlan yumruun ayn zamanda o kiinin gzndeki gzl de krm olmas *Kabahatler asndan da fikri itima hkmleri geerlidir (KK. m.15) *Bir kimse bir fiil ile hem kabahat, hem de su ilemi ise yine fikri itima hkmleri kapsamnda sadece sutan cezalandrlr **Ancak, sutan dolay yaptrm uygulanamayan hallerde kabahat dolaysyla yaptrm uygulanr (KK. m.15/3). tiyadi Sulu: Bir suun kastl halini bir yl ierisinde ve farkl zamanlarda farkl kastlarla birden fazla ileyen kii. Mevsuf Su: Kendisinde arlatrc neden bulunan sulardr. Babay ldrme, Devlet memurunu ldrme gibi Mahsus Su: Belirli zelliklere, sahip olanlar ancak suu ileyebiliyorlarsa. rn: zimmet Mesafe Suu: Hareket bir yerde, sonu baka yerde gerekleiyorsa. gnderme Mesafeli su: Su saylan fili ile netice yine farkl yerlerde gereklemektedir. Ancak burada hareket ile netice arasnda zaman aral vardr. Muhtelit (karma) Su: Kanunun su tanmnda yer alan eylem zorunlu olarak baka (daha basit bir eylemi) bir eylemi de ieriyorsa. Mterakki = (Geitli Su): Kanunun su tanmnda yer alan daha ar eylemi ilemek iin, daha hafif eylemden gemek mecbur ise blnmesi mmkn. Adam ldrme = yaralamay da iine alr. Yaralamada kalmsa yaralamadan ceza verilir. Daha hafif cezay alr. Mrekkep Su (Bileik Su): Bir su dier suun unsuru veya arlatrc nedeni ise. Bu tr sularda itima hkmleri uygulanmaz. Mtemadi Su: Belli bir sre devam etmek gerekiyorsa. Hrriyeti tehdit (kstlama) Balantl Su: Bir su ilemek iin baka bir su ilemek veya ilenilmi bir suu gizlemek iin baka bir su ilemek ya da ilenilen sutan hsl olan delilleri gizlemek iin, yakalanmamak iin baka bir su ilemek halleri birbirinin unsuru deilse balantl su sz konusudur.

TEKERRR
Suun cezasn arlatran TEK genel sebeptir. (artk deil YCK)

TEKERRRN ARTLARI
*lk suun cezasnn ekilmi olmas (asl ceza) ya da yasal bir sebepten dm olmas lazm; Artk ilk suun Cezasnn ekilmi olmasna gerek yoktur. ilk suun cezasnn kesinlemi olmas yeterlidir. (YCK) Asl ceza ekilecek ya da zel af veya zaman amndan decek (genel afta tekerrr olmaz, tm neticeleriyle su ortadan kalkar) *Belli bir srede ikinci bir suun ilenmesi: Yani ilk suun cezasnn ekilmesinden itibaren 5 yldan fazla hapis cezalar iin 5 yl iinde; 5 yl ve daha az hapis cezalarnda ya da **adli para cezalarnda ise 3 yl iinde yeni bir su ilenilmesi halinde tekerrr hkmleri uygulanabilecektir. (CK). Dikkat edilirse tekerrr hkmlerinin uygulanabilmesi iin mahkm olunan cezann infaz edilmi olmas gerekmemekle beraber, tekerrr hkmlerinin uygulanabilmesi iin sz konusu olan 3 ve 5 yllk sreler, cezann infazndan sonra ilemeye balayacaktr. DKKAT YEN CEZA KANUNUNA GRE, U HALLERDE TEKERRR HKMLER UYGULANMAYACAKTIR a) nfaz sresinin zerinden be yl veya yllk sreler gemi ise, b) lk su kastl ikinci su taksirli bir su ise, c) lk su taksirli ikinci su kastl bir su ise, d) Tekerrre esas alnacak su srf askeri bir su ise, e) Kasten ldrme, kasten yaralama, yama, dolandrclk, uyuturucu veya uyarca madde imal ve ticareti, para ve kymetli damgalarda sahtecilik sular hari olmak zere yabanc lkelerde verilen hkmler, f) Tekerrre esas alnacak suu iledii srada 18 yan doldurmam kiiler hakknda verilen cezalar, tekerrre esas olmazlar. g) Genel af h)Disiplin hapsine dair mahkmiyet hkmleri tekerrre esas olmaz (CMK. m. 2/3-h)

TEKERRRN ETLER
1) Genel (Mutlak) / zel (Mukayyet) Tekerrr: Tekerrr Hkmlerin uygulamas iin ilenen sularn cinsinin ayn olmas gerekmiyorsa mutlak tekerrr; gerekiyorsa zel tekerrr (mukayyet). Bizde kural olarak mutlak tekerrr geerli. 2) Tekerrrn Tekerrr: lenilen sularn cinsleri ayn olacak.( Yeni Ceza Kanunu tekerrrn tekerrrne yer vermemitir) 3) Gerek / Mefruz Tekerrr Ayrm: Tekerrr uygulamas iin kesinlemi bir mahkmiyet hkm ya da ekilmi olmas gereken bir ceza sz konusu ise gerek, gerekmiyorsa mefruz. 4) Sreli / Sresiz Tekerrr Ayrm: Tekerrr hkmleri cezann ekilmesinden belli bir sre gemesi dahilinde sz konusu ise sreli, her zaman sz konusu ise sresiz. Bizde sreli tekerrr benimsenmi. 5) Milli / Milletler Aras Tekerrr: Eer tekerrr hkmleri uyg. se lke mah. Kararlar dikkate alnyorsa milli; lke d mah. Kararlar da dikkate alnyorsa milletler aras tekerrr sz konusudur. Bizde tekerrr benimsenmitir.

*Ancak; *kasten ldrme, *kasten yaralama, *yama, *dolandrclk, *uyuturucu madde ile alakal sular *parada ve kymetli damgalarda sahtecilik sularnda Milletleraras tekerrr esas alnr (CK) NOT YCK Tekerrr cezay arlatran sebep olmaktan karmtr. Tekerrr hkmlerinin uygulanabilmesi iin ekilmesi art olan bir cezaya gerek yoktur. Bir kimsenin 18 yandan evvel iledii sular ile 18 yandan sonraki yalarda iledii sular tekerrrde bir birlerine esas olamaz. Tekerrr cezay arlatran bir sebep olmaktan karlp bir infaz rejmi haline getirildii iin, bir kimsenin iledii ikinci su iin hapis cezas ile adli para cezas seenek yaptrmlar olarak ngrlm ise hkim adli para cezasn tercih edemeyecektir. Tekerrr hkmleri *itiyadi sulu, *suu meslek edinen ve *rgt mensubu kiiler iin de tatbik edilir. MKERRR OLMANIN SONULARI a) Verilen cezada bir art yaplmaz, b) Sua konu ceza, hapis cezas ve adli para cezas olarak seimlik ekilde ngrlm ise hapis cezas uygulanr, c) Hkml hakknda mkerrerlere zg infaz rejimi uygulanr, d) Hkml hakknda denetimli serbestlik hkmleri uygulanr. Mkerrir hakknda tm bu dzenlemelerin uygulanabilmesi iin, karar veren mahkemece sann bu durumu tespit edilir ve kararda sank hakknda mkerrerlere zg infaz rejiminin ve cezasnn infazndan sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanaca belirtilir (m.58/7).

TECL (ERTELEME)
*Hkmlyle belli sre tannarak bu sre ierisinde su ilemezse hi ilememi saylmas hali. lerse hem eski hem yeni suun cezasnn verilmesi. (Eski CKya gre) *Ancak YCK asndan tecil koullu af olmaktan karlmtr. Yani deneme sresi ierisinde su ilenilmemi olmas halinde hi su ilememi saylmama diye bir ey sz konusu olmayacak, anacak deneme sresi ierisinde cezas ertelenen kimse, ayet hkimin kendisine ykledii ykmllklere uymamakta srar etmemi ise ya da kastl bir su ilememi ise bu durum, sadece ertelenen cezann infaz edilmi olmas sonucunu douracaktr. *Yani YCK asndan tecil sresinde su ilenilmemi olunmas halinde cezas ertelenen kiinin cezas sadece infaz edilmi saylacaktr. Bunun dnda mahkmiyetin dier sonularnn geerlilii devam edecektir.

ERTELEMENN ARTLARI:
1) Bir kimsenin ertelemeden faydalanabilmesi iin daha nce adliye mahkemelerince para cezasndan bakasna arptrlmam olmas gerekir. (Daha nce kastl bir sutan dolay sresi aydan fazla hapis cezasna mahkm olmam olanlar Yeni Ceza Kanuna gre tecilden yararlanabilecektir). Yeni dzenlemede bu cezann infaz edilmi olmas art yoktur. Kiinin byle bir cezay almas yeterlidir. Yeni dzenlemede erteleme bir infaz rejimi

olarak kabul edildiinden kiinin ald nceki ceza ertelenmi olsa bile aydan fazla sreli ise ikinci cezann ertelenmesine engel tekil edecektir. Peki daha nceki ceza para cezasna evrilmise! Bu engel deil. Bunlarda tecilden yararlanr. 2)Hkmlnn yarglama srecinde gsterdii pimanlk dolays ile su ilemeyecei konusunda mahkemeyi olumlu bir ekilde etkilemeli. Erteleme kural olarak blnemez Biri 8 ay hrriyeti balayc cezaya arptrlrsa, 4n erteledik 4 almaz denemez hepsi ertelenir. Dier mahkmiyetlerin ertelenmemesi ne anlam gelir. rn: 5 yldan fazla hrr. ba . ceza aldysa, memur olunamaz. Ek cezalar ertelenedebilir, ertelenemeyedebilir. Erteleme kiisel cezalarn denmesi artna balanabilir mi? Evet. Erteleme emniyet tedbirlerinde olamaz. rn: Akl hastal dolaysyla tedavi grdrlmesi, ufak yata olduu iin slah evine gnderilmesi. ERTELENMES MMKN OLMAYAN CEZALAR - Devletin Alaca Tazminat, para cezalar - Emniyet tedbirleri ertelenemez - Bulundurulmas yasak olan eylerin msaderesine ilikin karar ertelemez. Eroin, kaak silah ertelenemez. - Yarglama giderlerinin tahsili de ertelenilemez ERTELEMENN SONULARI Eer bir kimse bir kabahatten hkm giymise, o tarihten itibaren 1 yl iinde yeni bir crm ilerse, erteleme der. lemezse hi su ilememi saylr.(Eski CKya gre) Crmlerden dolay hkmden sonra 5 yl iinde yeni bir su ilerse erteleme der. lemezse hi su ilememi saylr.(Eski CKya gre) Not: Bu sreler YCKda 1-3 eklinde dzenlenilmitir Yeni Ceza kanuna gre sadece hapis cezalar ertelenebilir. Adli para cezalar (Gerek hapis cezasyla birlikte ve gerek yalnz olarak adl para cezasna mahkmiyet durumunda, adl para cezasnn ertelenmesi mmkn deildir) ve emniyet tedbirleri ve disiplin hapsine ilikin mahkmiyet hkmleri (CMK. m.2/3-h) ertelenemez. Yeni Ceza kanuna gre sresi iki yla kadar olan hapis cezalarnn ertelenilmesi mmkndr. Ancak taksirli sularda sre ne kadar fazla olursa olsun erteleme mmkndr. Yalnz bu son ifade bilinli taksiri kapsamaz. YCKna gre daha nce sadece kastl bir sutan dolay aydan fazla hapis cezasna mahkm olmak tecilden istifade etmeye engeldir. YCKna gre daha nce taksir sonucu ilenilen bir filden dolay hkm giymi olmak tecilden istifade edebilmeye engel deildir. Bilinli ya da bilinsiz taksir arasnda bu anlamda fark yoktur. YCKna gre tecil koullu af olmaktan karlmtr. Yani eskiden olduu gibi tecil sresi ierisinde su ilenilmemi olmas halinde hi su ilememi saylmak artk sz konusu deildir.

Buna gre tecil sonucu sadece infaz edilmi saylan ceza dier artlar da varsa tekerrrde dikkate alnabilecei gibi yeniden ertelemeden istifade etmede de engel olabilecektir. YCKna gre deneme sresi ierisinde kastl bir su ilenilmemi olmas veya hkimin uyarlarna ramen hkimin tecilden istifade edene ykledii ykmllklere aykr hareket etmemekte srar edilmemi olunmas halinde, sadece ceza infaz edilmi saylacaktr. Yani tecil edilen ceza tekerrr hkmleri balamnda dikkate alnabilecei gibi, yeniden su ilenilmesi halinde tekrar tecilden istifade etmekte de engel olabilecektir.
ADL TEVBH (YARGISAL KINAMA) Hkim, su ileyen kimseye ceza vermeksizin onu durumada uyararak, knayarak salvermesi - lenen suun cezas 3 ay hapsi gememelidir. - Olayda takdir-i hafifletici nedenler bulunmas - Daha nce herhangi bir crmden veya 3 aydan fazla hafif hapsi gerektiren bir kabahatten hkm giymemi olmas -arldnda mahkemeye gelip, adli tevbih iradesini de saygyla karlamaldr. YCKda bu messeseye yer verilmemitir.

ARTLI SALIVERME
Cezasn ekmekte olan hkmly ceza sresi dolmadan serbest brakmak

ARTLARI
1) Hkml mahkm olduu cezann belli bir ksmn ekmi olmal Arlatrlm mebbet hapis cezasna mahkm olanlar cezalarnn 30 yln Mebbet hapis cezasna mahkm olanlar cezalarnn 24 yln Sreli hapis cezalarndan biri ile mahkm olanlar ise cezalarnn 2/3n infaz kurumlarnda geirmi olmalar gerekir. 2) Hkmlnn iyi hal gstermesi Kim karar verir (artl salvermeye) . Hkm hangi mahkeme vermi ise.

DKKAT!
Not: Devletin gvenliine, ya da anayasal dzene veya milli savunmaya kar su ilemi olmas sebebi ile arlatrlm mebbet hapis cezasna arptrlanlar hakknda artl salverme hkmleri uygulanmaz (CGTHK. m. 107/16) Sulu iin tekerrrn tekerrr hali sz konusu ise artl salverme hkmleri uygulanmaz(CGTHK. m. 108/3) Cezalar kolaylatrlm hapse evrilenler iin artl salverme hkmleri tatbik edilmez. Yani cezalar zel infaz rejimine gre ektirilmesine karar verilenler hakknda da artl salverme hkmleri uygulanmaz(CGTHK. m. 110/5) Haklarnda dnm uygulanlanlar iin, yani rnein hapis cezas para cezasna evrilenler iin de artl salverme hkmleri uygulanmaz(CGTHK. m.106/9) TMK kapsamndaki sularda tekerrr hali sz konusu ise artl salverme hkmleri tatbik edilememekteydi. Ancak artk byle bir kstlama sz konusu deildir. Mahkm olduu adli para cezasn demedii iin adli para cezas hapis cezasna evrilenler de artl salverilme hkmlerinden istifade edemez. Disiplin hapsine dair mahkmiyetler iin artl salverme hkmleri geerli deildir (CMK. m. 2/3-h).
MEMNU HAKLARIN ADES (Yasak Haklarn Geri Verilmesi)

1) Srekli mahrumiyetlerin yeniden iadesi iin sz konusudur. Yani kamu hizmetlerine girmekten srekli mahkmiyetler ve dierlerinde iletilir. - Sreli mahkmiyetlerde mmkn deil. Zaten sre bitince hakkn geri gelir. Dier ehliyetsizlik: 5 yldan fazla ceza alanlar knca vasi olamazlar. Ancak mr boyu yasaklklar iin sz konusudur. 2) Talep: Birinin istemesi lazm. 3) Asl cezann ya ekilmi olmas ya da yasal (zel af-zaman am)sebepten dm olmas gerekir. Ceza sona ermeden bu yola bavurulmaz. Bu artlar olsa bile hemen ilemez. Eer ceza ekilecekse, bu tarihten itibaren 3 yl beklememiz gerekiyor. (zel afla ortadan kalkmsa yine 3 yl) Eer ceza zaman am ile ortadan kalkmsa bu tarihten itibaren bekleme sresi 5 yldr. Asl ceza + 3 yl = zel af. Asl ceza + 5 yl = zaman am Bu srelerin mkerrir / tekerrr halinde su ileyenler iin 2 kattr. 4) yi Hal art: Pimanlk gstergesi 5) Yarglama masraflarnn denmesi (ertelenmesi yasak) 6) Eer hkm olunmusa ahsi haklarn denmesi gerek. Tazminat demen itenmise dersin. (ahsi haklarn denmesine ilikin hkm) bakalarna ceza verme biimindeyse. Not: Yeni Ceza Kanununda bu messeseye yer verilmemitir. nk Yeni Ceza Kanunumuz asndan bir kimsenin bir haktan mr boyu mahrumiyetini gerektiren bir meyyide sz konusu deildir. Bu anlamda memnu haklarn iadesine sadece mr boyu mahrumiyeti gerektiren haklar konu olabileceinden ve Yeni Ceza Kanunumuz da bu tr mahrumiyetlere yer vermediinden artk bu messese zaten konusuz kalmtr. Yani Yeni Ceza Kanunu asndan bir kimsenin iledii bir su sebebi ile mahrum kalaca hak iin mahrumiyet sresi, mahkm olduu sunun cezasnn infaz edilmesine kadar ya da ayet ceza infaz edilememi ise mahkm olduu suun cezasnn ceza zamanam sresi doluncaya kadar devam eder CEZALAR - Kanunsuz su ve ceza olmaz - Herkese eit ekilde ceza hukuku hkmleri uygulanr. - Sularn ve cezalarn ahsilii - Hrriyeti balayc cezalar ancak yargsal bir kararla ceza verilir. dari kararla verilemez. EMNYET TEDBR / CEZALAR Ceza: nemli olan kusurluluktur. E.T: Tehlikelilik (ileride tehlike oluturmamas iin kusurlu olduu iin deil) Ceza: Ceza madden hrriyeti kstlayarak yerine getirilir E.T: Tedavi ve yeniden hayat kazandrma amac ile tatbik edilir. Ceza: Teebbs ya da ilenilmi sua ihtiya vardr. Et: Suun ilenmesine gerek yok Ceza: Af ile ortadan kaldrlabilir. E.T: Af sz konusu kural olarak olmaz Cezalar CRM KABAHAT - idam - hafif hapis - ar hapis - hafif para cezas - hapis - belli meslek ve sanatn tatil edilmesi - ar para cezas - kamu hizmeti srekli mahrumiyet 2001 Anayasa deiiklileri ile idam yalnzca: Sava Yakn Sava Terr sular ile snrlanm idi. Ancak 8 Austos 2002 de karlan kanunla idam sadece SAVA halinde sz konusudur. dam versen temyize tabidir. stemesen de temyiz edilir. nfaz iin meclisin karar gerekir sonra infaz gerekleir. A) Ar Hapis Cezas

a) Mebbed(mr boyu) b) Muvakkad(sreli-geici) 1 yldan 24 yla kadar B) Hapis Cezas: 7 gnden 20 yla kadar Hcre hapsi yoktur C) Hafif Hapis: 1 gnden 2 yla kadar D) Para Cezalar: - Devletin urad zararlardr. - Tekerrr yznden de arttrlamazlar - Ya kkl nedeniyle indirilemezler - demedikleri takdirde hrriyeti balayc cezaya evrilir. Ancak 15 yandaki kk ocuklarn cezas istisna dierleri iin bu ceza 3 yl aamaz.(banka hortumcusu en fazla 3 yl yatar.) - Tahsil edilmeleri ..K ya gre deil A.A. T.U.H.K ya gre yaplr. - Ertelenmeleri yasaktr yani tecil edilemezler Belli Bir Meslek ve Sanatn Tatili: 3 gnden az, 2 yldan fazla olamaz. Devletin gzetiminde yaplan serbest meslke erbaplarna verilir. Doktor, avukat gibi.

YCKDA SU N NGRLEN YAPTIRIMLAR: Cezalar Ve Gvenlik Tedbirleri Olarak kiye Ayrlr

1.CEZALAR
1.1.HAPS CEZALARI

1.1.1.Mebbet hapis Cezalar: a)Arlatrlm mebbet hapis. dam cezas yerine getirilen bir cezadr. b)Mebbet hapis 1.1.2. Muvakkat ( Sreli) hapis Cezalar: a)Sreli hapis cezas b)Ksa sreli hapis cezas Sresi bir yldan az olan cezalara ksa sreli hapis cezas denir. Ksa sreli hapis cezalarnn adli para cezasna evrilmesi mmkndr. evrilme halinde mahkmiyet evrilen ceza olarak sicile geer. Daha nce hapis cezasndan dolay mahkm olmam olanlar iin 30 gn ya da daha az sreli hapis cezalarnn adli para cezasna ya da sair tedbirlerden birine evrilmesi zorunludur. 18 yan gemeyenler ile 65 yan geenler iin 1 yl veya daha az sreli hapis cezas almam olmak halinde de ayn durum geerlidir. Eer bir su iin hapis cezas ile adli para cezas seenek olarak ngrlmse ve bu cezalardan hapis cezas tercih edilmise, artk adli para cezasna evrilemez. Taksirli sularda sre ne kadar fazla olursa olsun para evrilme mmkndr. Ancak bu durum bilinli taksir hali geerli deildir. Sreli hapis cezasn gerektiren bir sutan dolay belirlenen sonu ceza, otuz yldan fazla olamaz (TCK. m. 61/7).

Adli para cezas:

*Be gnden az yediyzotuz gnden fazla olamayan cezalar iin sz konusudur. *Hkim suu ileyen kiinin ierisinde bulunduu artlar tespit ederek her gn karl iin 20. YTLden az, 100 YTLden fazla olmamak kayd denecek para cezasnn miktarn tespit eder. *Daha sonra da tespit edilen miktar ile evrilecek cezann gn says arplmak sureti ile denecek para cezas tespit edilir. *Kesinlemelerinden itibaren denmesi iin mahkma 1 yl sre verilebilir. *Ya da taksitlendirilebilirler. *Ancak taksit sresi iki yldan fazla olamaz *Taksit miktar da drtten az olamaz. *Yine de denilmez ise hrriyeti balayc cezaya evrilirler. *Adli para cezas yerine hapis cezas gemez. **Bu nedenle adli para cezas hapis cezasna deil, hapse (hrriyete balayc cezaya ) evrilir. *Disiplin hapsine dair mahkmiyet hkmleri adli para cezasna evrilemez. (CMK. m. 2/3-h) *Bu artk disiplin hapsidir. artl tahliye hkmleri uygulanmaz. Hkml para cezas yerine hapis yattnda da o hala para cezasn infaz eden bir kii durumundadr. Bu nedenledir ki paray dediinde hapisten kabilir ve yeniden bir su ilediinde nceki cezas para cezas kabul edilerek ilem grr. *nemli olan dier bir noktada, adli para cezasnn denmemesi halinde hkmlnn yataca miktar adli para cezasn hesaplanmasnda dikkate alnan gn miktar olacaktr.

2.GVENLK TEDBRLER
*Kasten ilenmi bir sutan mahkmiyetin kanuni neticesi olarak uygulanabilir. *Dolaysyla hapis cezas zorunluluu getirildiinden, adli para cezalarna hkmedilmesi halinde bu tedbirler uygulanamayacaktr, *Yine kasten denildiinden dolay taksirli sular bakmndan da gvenlik tedbirleri uygulanmayacaktr. *Ceza ertelenilmi ya da mahkm koullu salverme hkmleri kapsamnda serbest braklm ise yine emniyet tedbiri olarak ngrlen mahrumiyetin kanuni neticeleri devam eder. *Ancak ksa sreli hapis cezas ertelenmi olanlar ile fiili iledii srada 18 yan doldurmam olanlar iin, ilenilen suun kanuni neticesi olarak (kamu hizmetlerine girmekten, semen olmaktan, milletvekili olmaktan, belediye bakan olmaktan mahrumiyet cezalar gibi) emniyet tedbirine hkmedilmez. *Yani ksa sreli hapis cezasnn ertelenmi veya fiili iledii srada l8 yan doldurmam olan kimseler hakknda l. fkradaki (a) Srekli, sreli veya geici bir kamu grevinin stlenilmesinden; bu kapsamda, Trkiye Byk Millet Meclisi yeliinden veya Devlet, il, belediye, ky veya bunlarn denetim ve gzetimi altnda bulunan kurum ve kurulularca verilen, atamaya veya seime tbi btn memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten, b) Seme ve seilme ehliyetinden ve dier siyas haklar kullanmaktan, c) Velayet hakkndan; vesayet veya kayymla ait bir hizmette bulunmaktan, d) Vakf, dernek, sendika, irket, kooperatif ve siyas parti tzel kiiliklerinin yneticisi veya denetisi olmaktan, e) Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluunun iznine tbi bir meslek veya sanat, kendi sorumluluu altnda serbest meslek erbab veya tacir olarak icra etmekten) gvenlik tedbirlerine hkmedilmeyecektir. Burada emredici bir hkm bulunmaktadr. A-Yani bir yla kadar olan

hapis cezalar ertelenmi ise, o kii hakknda gvenlik tedbirlerine hkmedilmeyecektir. BGvenlik tedbirleri 18 yandan kkler hakknda uygulanamayacaktr. *Su ileyen iin ngrlen mahrumiyetler, mahrumiyeti gerektiren mahkmiyetin infazna kadar devam eder. *Yeni dzenlemede gvenlik tedbirleri belirli sreler iin ngrlm olduundan, bu srelerin dolmasyla ya da belirtilen artlarn gereklemesiyle tedbirler kendiliinden kalkacaktr. *Yani kiinin yasakllk hali srekli deildir. Ceza devlet eliyle kiiye ktlk yapmak deildir. Kii cezasn bihakkn ekmise artk toplumla barm demektir. *Cezalandrlmakla gdlen ama, iledii sutan dolay etkin pimanlk duymasn salayp tekrar topluma kazandrlmas olduuna gre, sua bal hak yoksunluklarnn da belli bir sre ile snrlandrlmas gerekmitir. *Yeni sistemde kiinin cezadan kamasnn nne geilmeye allmtr. Kii bir an nce cezasn ekmeli ki, yoksun olduu (rnein velayet hakk gibi) haklar tekrar kullanabilsin. Bu nedenle cezann infaz tamamlannca madde metninde yer alan hak yoksunluklar da sona erecektir (m. 53/2). *Dikkat ve zen ykmllne aykr hareket etmi olmak gibi bir fiil sonucu kii taksirli bir sutan mahkm olursa, 3 aydan az yldan fazla olmamak kayd ile icra ettii meslek ve sanat icra etmekten men edilmeye ya da src belgesinin geri alnmasna kara verilebilir. *YCK asli - feri ceza ayrmn kaldrmtr. *Yeni Ceza Kanunumuza gre; msadere, kazan msaderesi ve sadece yabanclar iin yurt dna karlma eklinde uygulanabilecek emniyet tedbirleri vardr. *** Kabahatler karlnda uygulanacak olan idar yaptrmlar, idar para cezas ve idar tedbirlerden ibarettir (KK. m16).

FERT VE DEVLET ARASINDA CEZA HUKUKU LKSN SONA ERDREN HALLER 1) LM

*Eer su ileyen kii hakknda henz kamu davas almadan lrse len kii hakknda takipsizlik karar verilir. ayet kii dava aldktan sonra lrse dava der. *Bir kimsenin lm o kii hakknda hukuk davas almasna engel deildir *tirak halinde ilenilmi olan sularda eriklerden birinin lm dier erikler iin de davann dmesini gerektirmez. *Bir kimsenin lm lmden kesinleen yarglama giderlerinin denmesine engel deildir. Msadere ve yarglama giderine ilikin olup, lmden nce kesinlemi bulunan hkmlerde infaz kabiliyeti bulunmaktadr. Bunlar nasl infaz olunacak? Terekeyi reddetmeyen miraslardan tahsil edilecektir.

2) AF
*ster zel af olsun ister genel af olsun, bu yetki Trkiye Byk Millet Meclisine aittir. * Yine ister zel af olsun ister genel af olsun, af kanunu ancak TBMM ye tam saysnn 3/5inin oyunun olumlu oyu ile gerekleebilir. (2001 Anayasa deiiklii) *2001 Anayasa deiikliklerinden sonra artk terr sularnn da aff mmkndr. *Ancak Anayasann 169. maddesine gre orman sularnn aff mmkn deildir. *Aff genel af- zel af olarak tasnifi affedilenlerin saysna gre deil, affn dourduu sonulara gredir.

*Bu anlamda kamu davasn ve hkmll btn neticeleri ile ortadan kaldran affa genel af denir. *Ancak sadece cezay azaltan, deitiren, ortadan kaldran ya da adli para cezasna eviren affa ise zel af denir. *Bir sula alakal zel af karlm olmas, o su sebebi ile sz konusu olan emniyet tedbiri balamndaki mahrumiyetlerin de hukuki sonularn dourmaya devam etmesine mani deildir. Ayrca zel af sadece hapis cezalar iin karlabilir. *ster genel af olsun ister zel af olsun, hukuk davas almasna engel deildir. *Genel af yarglama giderlerin dahi denmesine engel olduu halde, zel af engel deildir. *ster genel af olsun ister zel af olsun, af kanunu karlncaya kadar denen para cezalarnn iadesini gerektirmez. *Genel affa uram bir su tekerrrde dikkate alnmayaca gibi, tecilde de tecilden yararlanmaya mani deildir. Ancak zel af halinde bu sylenenlerin tersi geerlidir. *Ayrca ve aka belirtilmedii mddete af disiplin cezalarn kapsamaz. *Cumhurbakan da yrtme ile ilgili yetkileri kapsamnda ve sadece yallk, sakatlk ve srekli hastalk sebeplerinden birine istinaden af yetkisini kullanabilir. Ancak Cumhurbakannn sz konusu bu af yetkisi zel af olarak sonu dourur. YCKna gre zel af sadece hapis cezalar iin geerlidir.

3) ZAMAN AIMI
Zaman am dava zaman am ve ceza zamanam olarak ikiye ayrlr

3.1.DAVA ZAMANAIMI:
Belirli bir sre getikten sonra Dava atn, yargladn, ceza verdin. Ceza verme hakkn ortadan dava ama hakkn biterse kalkarsa ceza zaman am *Zamanamn hkim resen dikkate alnr. *Zamanamndan feragat mmkn deildir. *Btn sular ve cezalar iin zamanam vardr. *Ancak yurtdnda ilenmi olmak ya da mahkm olmu olmak kayd ile mebbet hapis cezalar ile 10 yldan fazla hapsi gerektiren hapis cezalar zamanamna uramaz. *Bir suun ceza kanununa gre zamanamna uram olmas, sz konusu bu su sebebi ile tazmini lazm gelen zararlarn da Borlar Kanunu asndan zamanamna urad anlamna gelmez. *Zamanam sresi tespit edilirken su iin kanunda belirtilmi cezann st snrna itibar edilir. *Eer bir su iin hapis cezas ile adli para cezas seenek olarak ngrlm ise hapis cezasna itibar olunur. *Zamanamnn balamas; tamamlanm sularda suun ilenildii gnden itibaren. teebbs halinde kalan sularda son icra hareketinin yapld gnden itibaren. mtemadi sularda kesintinin gerekletii gnden itibaren, zincirleme sularda son suun gerekletii gnden itibaren, ocuklara kar nfuz sahibi kiilerin yani veli ya da vasinin iledii sularda ocuu 18 yan bitirdii gnden itibaren dava zamanam ilemeye balar.

*Ceza zamanam ise hkmn kesinletii ya da infazn her hangi bir ekilde kesintiye urad gnden itibaren ilemeye balar. Ayrca cezaya bal ve hkmde belirtilen hak yoksunluklar da en fazla ceza zamanam sresi doluncaya kadar devam eder. Zamanamnn durmas: durdurucu sebep gerekleinceye kadar ileyen zamanam yanmaz sz konusu sebep ortadan kalknca kald yerden devam eder. Zamanamnn Kesilmesi: Zamanamn kesen sebep ortaya kncaya kadar ileyen srenin yanmas ve srenin 0dan balamas durumu sz konusudur. Dava Zamanamn kesen sebepler YCKna gre ise dava zamanamn kesen sebepler: a. phelinin savc tarafndan ifadesinin alnmas b. phelinin savc tarafndan sorguya ekilmesi c. Sann savc tarafndan ifadesinin alnmas d. Sann savc tarafndan sorguya ekilmesi e. Sank ya da phelinin tutuklanlmas f. Sank ya da pheli hakknda iddianame dzenlenilmesi Not: Yrrlkten kaldrlan 765 sayl Ceza Kanununda dava zamanamn kesen sebepler olarak saylan; yakalama mzekkeresi (tutana), zorla getirme (celbname) 5237 sayl Yani Ceza Kanununda dava zamanamn kesen sebep olarak ye almamtr. *Dava zamanamn kesen sebepler dolays ile zamanam sresi en ok asl srenin yarsnn eklenilmesi ile elde edilecek sre kadar olabilir. *tirak halinde ilenilen sularda eriklerden biri iin zamanamn kesen bir sebep, hakknda hibir ilem yaplmam dier erikler iinde zamanamn keser. *Ancak bu iki ifade sadece dava zamanamnn kesilmesi iin geerli olup ceza zamanamnn kesilmesi iin geerli deildir. *Yani ceza zamanamnn kesilmesi hallerinde maksimum sre ngrlmedii gibi, ceza zamanamnn kesilmesi ahsidir. *Cezaya bal hak yoksunluklar en ok ceza zamanam sresi doluncaya kadar devam edebilir. Memnu haklarn iadesine yer verilmemesinin sebebi de zaten CKnn bu yndeki bir dzenlemesidir. B) Dava Zamanamn Durduran Sebepler 1) zin 2) Karar 3) Bekletici mesele 4) Kanunen hakknda kaak olduuna karar verilen kii hakknda bu karar kaldrlncaya kadar (CK ile eklenildi) 5) Uzlatrma sresince de zamanam durur

3.2.CEZA ZAMANAIMI
- Cezann infaz edilmeye balanlmas - Cezann infaz iin mahkmun yakalanmas

- Cezann infaz iin yetkili makamlarn yapt tebligatlar - ceza verilmi, zamanam ilerken mahkm olduu su cinsinden baka bir su ilenilirse ceza zamanam kesilmi olur. (CKna gre st snr iki yldan fazla hapsi gerektiren kastl bir suun ilenilmesi) - Ayn fiilden dolay tekrar yarglamay gerektiren hallerde, mahkemece bu husustaki talebin kabul edildii tarihten itibaren fiile ilikin zamanam sresi yeni batan ilemeye balar (TCK. m.66/5). Cezann bir ksm infaz edildikten sonra mahkm kam ise, Ceza zamanam sresi asl mahkmiyet sresine gre deil, infaz edilen ksmn mahsup edilmesinden sonra geri kalan sreye gre hesap edilir. Bir suun cezasnn zamanamna uram olmas o suun faili asndan suun hi ilenilmemi olduu anlaman gelmez. Suun cezasnn ceza zamanamnn dolmu olmas sadece bir infaz engeldir. Bunun dnda rnein tekerrr hkmlerinin tatbikinde, hakeza erteleme hkmlerinin tatbikinde zamanamna uram ceza dikkate alnr.

4) KYET
*Aslnda btn sular Devlete kar ilenilmi oluu iin toplumsal dzeni salamakla ykml devlet, savcs aracl ile btn sularn takibini resen yapar. *Ancak yle baz sular vardr ki bu tr sularda sutan zarar gren ikyet hakkn kullanmad mddete devletin savcs kendiliinden harekete gemez. ikyetten sz edebilmek iin ikyete tabi bir suun da bulunmas gerekir. * ikyet hakk ahsa sk skya bal haklardan olup sutan zarar grene aittir. ikyet yazl, ya da yazya geirilmek zere szl olarak yaplr. *ikyet savcya, hkime, mahkemeye ya da bu makamlara iletilmek zere kolluk makamlarna, valilie, kaymakamla, bucak mdrlne, yurt dnda da konsolosluklara yaplabilir. *ikyet hakk fiilin ve failin renilmesinden itibaren 6 ay ierisinde kullanlmaldr. *Bu 6 aylk sre zamanam sresi olmayp hak drc sredir. Yani hkim tarafndan resen dikkate alnr. *Belirtmeliyiz ki ikyet hakknn kullanlmas iin hem fiilin hem de failin renilmesi gerekmez. Fiilin renilmesi yeterlidir. Filin ve failin renilmesi srenin balamas asndan nem arz eder. *ikyete konu su zamanamna uramam olmak kayd ile fiil ile fail ne zaman renilmi ise ikyet sresi de o zaman balar. *Kullanlan ikyet hakknn geri alnmas mmkndr. Ancak geri almann geerli olabilmesi iin ikyet edilen kiinin de muvafakati gerekir. *ikyet geri alnrken ikyete konu su sebebi ile tazmini lazm gelen zararlara ynelik tazminat davas ama hakkndan da feragat edildii aklanlmam ise, ikyetin geri alnmas sz konusu bu tazminat haklarndan da vazgeildii anlamna gelmez. *Hkm kesinleinceye kadar ikyetin geri alnmas mmkndr. Hkmn kesinlemesinden sonra ikyetin geri alnm olmas verilen cezann infazna mni deildir. *Eer ikyet hakk olanlar birden fazla ise bulardan birinin ikyet hakkn kullanm olmas dierlerinin de kulland, hakeza tmnn ikyet hakkn kullanm olmas halinde ilerinden birinin ikyetini geri almas hepsinin ikyetini geri ald anlamna gelmez. *Fakat ikyet edilebileceklerin birden fazla olmas halinde bir kiinin ikyet edilmesi dahi herkesin ikyet edildii, ayn ekilde herkesin ikyet edilmi olmas halinde bir kii hakknda ikyetin geri alnmas herkes hakknda ikayetin geri alnd anlamna gelir.

*Uzlama kapsamndaki sularda, taraflar anlarlar ise savc dava amaz, ayet dava alm ise hkim davann drlmesine karar verir (CK) *tirak halinde ilenilen sularda taraflardan birinin ikyet sresini geirmi olmas dierlerinin de geirmi olmas sonucunu dourmaz (CK)

5) NDEME
*Uzlama kapsamndaki sular ndemeye konu olamaz. *Disiplin hapsine ilikin mahkmiyet hkmleri ndmeye konu olamaz (CMK. m. 2/3h). *Adli para cezalar ndemeye konu olabilir. *Hapis cezalarnda ise st snr ay amayan hapis cezalar ndemeye konu olabilir. *ndemeye uyulmas halinde savc kamu davas amaz. Dava alm ise yine ndemeye uyulmas halinde hkim davann drlmesine karar verir.

6) UZLAMA
*Cumhuriyet savcs, yaplan soruturmann durumuna gre, kanunun uzlama yaplabilmesi olanan verdii hllerde, faili Kanunun ngrd usullere gre davet ederek sutan dolay sorumluluunu kabul edip etmediini sorar. *Fail, suu ve fiilinden domu olan madd ve manev zararn tmn veya bunun byk bir ksmn demeyi veya zararlar gidermeyi kabullendiinde durum, madura veya varsa vekiline veya kanun temsilcisine bildirilir. *Madur, verilmi olan zararn tmyle veya byk bir ksm itibaryla giderildiinde zgr iradesi ile uzlaacan bildirirse, ***soruturma srdrlmez. *Cumhuriyet Savcs, fail ile madur arasnda uzlama ilemlerini idare etmek, taraflar bir araya getirerek bir sonuca ulamalarn salamak zere, fail ve madurun bir avukat zerinde anlaamadklar takdirde, bir veya birden fazla avukatn uzlatrc olarak grevlendirilmesini barodan ister. *Uzlatrc, bavurunun yapld tarihten itibaren en ge otuz gn iinde uzlamay sonulandrr. Cumhuriyet savcs bir defaya mahsus olmak zere bu sreyi otuz gn daha uzatabilir. **Uzlatrma sresince zamanam durur. *Uzlama mzakereleri gizli olarak yrtlr. Uzlatrma srasnda ileri srlen bilgi, belge ve aklamalar taraflarca izin verilmedike daha sonra aklanamaz. *Uzlatrmann baarsz olmas nedeniyle daha sonra dava almas halinde uzlatrma srasnda failin baz olaylar veya suu ikrar etmi olmas davada aleyhine delil olarak kullanlmaz. *Uzlatrc, yapt ilemleri ve uzlamay salayc mdahalelerini belirten bir raporu on gn iinde ilgili Cumhuriyet savcsna sunar. *Zarar, uzlamaya uygun olarak giderildiinde ve uzlatrma ileminin giderleri, fail tarafndan dendiinde, kovuturmaya yer olmadna karar verilir. *Kamu davasnn almas halinde, uzlamaya tbi bir su sz konusu ise, uzlatrma ilemleri ayn usule gre, mahkeme tarafndan da yaplr. Uzlamann gereklemesi halinde davann *dmesine karar verilir.

*Aralarnda itirak ilikisi olsun veya olmasn birden ok kii tarafndan ilenen sularda, ancak uzlaan kii uzlamadan yararlanr.

DAVA ARTLARI
1) ikyet 2) zin 3) Mracaat 4) Talep (takibi talebe bal sularda Adalet Bakannn talebi) 5) Evlenme DKKAT Devletin birliini ve lke btnln bozmak, dmanla ibirlii yapmak, *Devlete kar savaa tahrik, temel milli yararlara kar hareket yabanc Devlet aleyhine asker toplamak, askeri tesisleri tahrip, dman devlete maddi ve mali yardm, halk askerlikten soutma, askeri itaatsizlie tevik, Savata yalan haber yayma, seferberlikle ilgili grevin ihmali, Dmandan unvan ve benzeri payeleri kabul etme, askeri yasak blgeler girme, *Anayasay ihlal, *Cumhurbakanna suikast ve fiili saldr, *yasama organna ve hkmete kar su, hkmete kar silahl isyan, silahl rgt, su iin anlama, askeri komutanlklarn gasp, yabanc hizmetine asker yazma ve yazlma, sava zamannda enirler uymama, *siyasal veya askeri ya da uluslar aras casusluk, devletle alakal yasaklanan bilgi ve belgeleri aklama.

imdiye kadar saylan sularn bir kimse tarafndan yabanc lkede ilenmesi halinde Trkiyede failin bulunmas halinde resen takibat yaplr. Yukarda saylan sularn tm iin geerli olmak zere, bu sulardan birisinden mahkum olunmu olunmas, yada beraat edilmi olunmas halinde Adalet Bakannn talebi zerine ancak Trkiyede yarglama yaplr. *kence, *evrenin kasten kirletilmesi, *uyuturucu madde sular, *parada ve kymetli damgalarda sahtecilik sular, *fuhu, *rvet, *Deniz yolu, demiryolu, ve havayolu ulam aralarnn karlmas veya alkonulmas veya bunlara zarar verilmesi sular sebebi ile Trkiyede yarglama yaplabilmesi iin Adalet Bakannn talebi gerekir. Ancak bu sular sebebi ile Trkiyede yarglama yaplabilmesi iin bu sular sonucunda yabanc lkede mahkumiyet yada beraat karar verilmemi olmas gerekir. Soykrm, insanla kar sular, gmen kaakl, insan ticareti bu sular sebebi ile ise eer suu ileyen iledii su sebebi ile mahkm olmam ya da beraat etmemi ise hakknda resen takibat yaplr, eer tersi bir duru varsa Adalet Bakannn talebi zerine yeniden yarglama yaplabilir.

MUHAKEME ARTLARI
1) Sann hazr bulunmas 2) Akl hastas olmamas 3) Bekletici meselenin zm

4) Muvakkat (geici) yasama dokunulmazl (yarglamaya engeldir dava amaya engel deil) 5) ndeme 6)lm

CEZANIN VERL
Cezalar: - Kanunda akca belirtilmemise ne arttrlr, ne azaltlr - Arttrma ve eksiltme bir nceki arttrlm ya da eksiltilmi ceza zerinden yaplr. Temel ceza zerinden deil. - Arttrlrken / ya da eksiltilirken o ceza iin kanunda ngrlen snrlar alamaz sonra; *Hkim suun ileni biimini, suta kullanlan aralar, suun ilenildii zaman ve yeri, suun konusunun nem ve deerini, zarar ve tehlikeliliin arln, failin gtt ama ve saikin amacn dikkate alarak suun kanuni tanmndaki cezasnn alt ve st snr arasnda temel cezay tespit eder. *Sonara temel ceza zerinden dolayl kast varsa dorudan kasta gre indirim, bilinli taksir varsa bilinsiz taksire nazaran arttrm yapar. *Cezada nce arttrm, sonra indirim yaplr. *Daha sonra sras ile teebbs, itirak, zincirleme su, haksz tahrik, ya kkl, akl hastal, cezada indirimi mucip ahsi haller dikkate alnr. *En son Takdir-i hafifletici sebepler de dikkate alnarak cezann miktar belirlenir. *Tekerrr (cezay arlatran en son sebep idi). YCK da artk deildir

ADL SCL
Hakknda Trk mahkemeleri veya yabanc lke mahkemeleri tarafndan kesinlemi ve Trk Hukukuna gre tannan mahkmiyet karar bulunan Trk vatandalar ile Trkiye'de su ilemi olan yabanclarn kaytlar da dahil tm adl sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamna aktarlmasn takiben, Adalet Bakanl Adl Sicil ve statistik Genel Mdrlndeki Merkez Adl Sicilde tutulur. Adl sicil ve ariv bilgileri gizlidir. Bu bilgiler, grevlilerce aklanamaz ve bu Kanun hkmlerine gre verilen kii, kurum ve kurulularca verili amac dnda kullanlamaz.

ADL SCLE KAYDEDLECEK BLGLER Trk mahkemeleri tarafndan vatanda veya yabanc hakknda verilmi ve kesinlemi mahkmiyet hkmleri adl sicile kaydedilir. Bu balamda; a) Hapis cezalar ile ilgili olarak; 1. Hapis cezasna mahkmiyet karar, 2. Koullu salverilme karar, 3. Koullu salverilmede denetim sresinin uzatlmasna ilikin karar, 4. Koullu salverilme kararnn geri alnmasna dair karar, 5. Hapis cezasnn infaznn tamamland hususu,

b) Hapis cezasnn ertelenmesi halinde; 1. Denetim sresi, 2. Denetim sresinin ykmllklere uygun veya iyi halli olarak geirilmesi dolaysyla cezann infaz edilmi sayld hususu, 3. Ertelenen hapis cezasnn infaz kurumunda ektirilmesine ilikin karar, c) Adl para cezas ile ilgili olarak; 1. Adl para cezasna ilikin mahkmiyet hkm, 2. Adl para cezasnn denmek suretiyle infaz edildii hususu, 3. Adl para cezasnn tazyik hapsi suretiyle ksmen veya tamamen infaz edildii hususu, 4. Adl para cezasnn tazyik hapsinden sonra kalan ksmnn denmek suretiyle infaz edildii hususu, d) Ksa sreli hapis cezasna seenek yaptrma mahkmiyet halinde; 1. Ksa sreli hapis cezasna seenek yaptrm olarak, adl para cezasna mahkmiyet veya gvenlik tedbiri uygulanmas hkm, 2. Ksa sreli hapis cezasna seenek yaptrm olarak hkmedilen adl para cezasnn veya gvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolaysyla hapis cezasnn infazna ilikin karar, 3. Ksa sreli hapis cezasna seenek yaptrm olarak hkmedilen gvenlik tedbirinin deitirilmesine ilikin karar, e) Belli haklar kullanmaktan yoksun braklma ile ilgili olarak; 1. Kasten ilenen bir su nedeniyle hapis cezasna mahkmiyetin kanun sonucu olarak yoksun kalnan haklara cezann ertelenmesi dolaysyla getirilen istisnaya ilikin karar, 2. Mahkmiyet hkmyle balantl olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanlmasnn veya belli bir meslek veya sanatn icrasnn yasaklanmasna ya da src belgesinin geri alnmasna ilikin karar, f) Trk vatanda hakknda yabanc mahkemeden verilmi ve kesinlemi olan mahkmiyet kararnn Trk hukuku bakmndan dourduu hak yoksunluklarna ilikin olarak Cumhuriyet savcsnn istemi zerine mahkemece verilen karar, g) Ceza mahkmiyetini btn sonularyla ortadan kaldran ikyetten vazgeme veya etkin pimanlk dolaysyla verilen karar, h) Ceza zamanamnn dolduunun tespitine ilikin karar, i) Genel veya zel affa ilikin kanun; zel affa ilikin Cumhurbakanl karar, j) Asker Ceza Kanununa gre verilmi mahkmiyet kararlarndaki fer cezalar, Adl sicile kaydedilir. (2) Kanun yararna bozma veya yarglamann yenilenmesi sonucunda verilen mahkmiyet hkm ya da eski hkmde deiiklik yapan tm hkm ve kararlar asndan da birinci fkra hkmleri uygulanr. (3) Kanun gerei olarak gerek kimlii sakl tutulan kiilerin adl sicil ve ariv kaytlarna ilikin usul ve esaslar ynetmelikle dzenlenir. !!ADL SCLE KAYDEDLMEYECEK BLGLER!! Trk mahkemeleri tarafndan verilmi olsa bile; a) Disiplin sularna ve srf asker sulara ilikin mahkmiyet hkmleri,

b) Disiplin veya tazyik hapsine ilikin kararlar, dar para cezasna ilikin kararlar, Adl sicile kaydedilmez. ADL SCL BLGLERNN SLNMES Adl sicildeki bilgiler; a) Cezann veya gvenlik tedbirinin infaznn tamamlanmas, b) Ceza mahkmiyetini btn sonularyla ortadan kaldran ikyetten vazgeme veya etkin pimanlk, c) Ceza zamanamnn dolmas, d) Genel af, Halinde Adl Sicil ve statistik Genel Mdrlnce silinerek, ariv kaydna alnr. -Ariv bilgileri, ilgilinin lm zerine ve her halde kaydn girildii tarihten itibaren seksen yln gemesiyle tamamen silinir. - Fiilin kanunla su olmaktan karlmas halinde, bu sutan mahkmiyete ilikin adl sicil ve ariv kaytlar, talep aranmakszn tamamen silinir. -Kanun yararna bozma veya yarglamann yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmad kararnn kesinlemesi halinde, nceki mahkmiyet kararna ilikin adl sicil ve ariv kayd tamamen silinir. -Anayasann 76 nc maddesi ile zel kanun hkmleri sakldr.

CEZA ZEL
A) AHISLARA KARI SULAR
1) Adam ldrme: Cenin iin adam ldrme suu olmaz. Kastl, taksirli, kast aarak, mterek sebeple, intihara tevik (erefini kurtarmak iin = anneler gayri meru ocuunu ldrrse, cezas daha azdr) yoluyla adam ldrlebilir. 2) Messir Fiil: Yaralama; Taksirli veya kastl olabilir. 3) Hakaret / Svme: ikyete baldrlar, her tzel kii deil, kamuya yararl dernekler madur olabilir, dierleri olamaz. Hakaret: Maddei mahsusa tayin ederek yaparsa - Hakaret (ispat hakk var) (somut) Maddei mahsusa tayin yapmazsa svme (ispat hakk yok) (soyut) Sen fahiesin = svme Temel ile Fadime siz akam ne yapyordunuz? Hakaret Sen urda hrszlk yaptn = hakaret Sen hrszsn = svme Hakaret ve Svmeyi Su Olmaktan karan Durumlar - Basn-yayn yoluyla kullanlan haber verme - Adli makamlar nnde kullanlan savunma dokunulmazl - Karlkl hakaretlerde hkim taraflardan biri veya her ikisi iin cezaszlk karar verebilir. - iddete kar hakaret (dvmsn, o da sana hakaret etmi)

Not:

*YCK hakaret svme ayrmn benimsememitir. Hakaret suu bal altndaki dzenlemelerle yetinmitir. *YCK uluslararas sular bal altnda; soykrm, insan ticareti, Gmen kaakl sularna yer vermitir.

B) MAL ALEYHNE SULAR

1) Hrszlk 2) Nas Izrar 3) Yama 4) Dolandrclk 5) Emniyeti suiistimal 6) Adam kaldrma ( YCK bu su mala kar ilenilen sular arasnda saylmamtr) 7) Karlksz yararlanma Hrszlk :Kablo TVden usulsz yararlanma hrszlk olmaz. Kullandka azalmaz. Elektrik hrszlktr. Kullandka azalr. Hrszlk suuna tam teebbs olmaz Hrszlk sonras tasarruf Deiiklikleri suu baka sua dntrmez. Nas Izrar: Zarar verme kastyla birinin mal tahrip etmek. Taksirli hali yoktur. Yama: Mrekkep bir sutur. Cebir ve iddetle bakasnn maln almaya almak. Birini keye sktrp zorla maln almak. Dolandrclk: Hile ile rza var. Kim bakasnn iyi niyetinden yararlanma hakk olmayan bir eyi kendisine ya da bakasna vermeye onu ikna ederse. En ufak bir iddet olursa dolandrclk baka sua dnr. Devleti dolandrmakta dolandrclktr. Emniyeti Suistimal: Su ileme kast sonradan oluur. Seimlik hareketli su. nce emaneti alyorsun sonra satyor ya da bozuyorsun. Tam tasarruf yetkisine sahip olmal. Yama ve Korkutarak Faydalanma: K.Fde seim hakk var. (bana 10 milyar getirmezsen, baban vuracam) Zaman aral da var. Adam Kaldrma: Bir kimseyi fidye karl karma. Karlksz Yararlanma Suu: Not: Mala kar sulardan yama dndaki sular ayn at altnda yaayan kardeler, haklarnda ayrlk karar verilmemi kar koca, usul-fru birbirlerine kar ilerlerse haklarnda cezaya hkmolunmaz. Ancak yama suu dndaki sular haklarnda ayrlk karar verilmi kar koca, farkl at altnda yaayan kardeler ve ayn at altnda yaayan hala, day, amca, teyze, yeen birbirlerine kar ilerse ikayet zerine haklarnda ceza kovuturmas yaplarak cezaya hkmolunur.

C) ADLYE ALEYHNE LENEN SULAR

( YCKda Tanklk Bilirkiilik Tercmanlk gibi Kanunen infaz gereken ilerden kanmak gibi bu sular bu balk altnda dzenlenmemitir. Bunlar CMK kapsamnda disiplin hapsini gerektiren fiillerdir) ekli 1) Su Tasnii maddi ekli Su Tasnii: Su olmadn bildii halde bir kimse, muhatab belli olmakszn ve yetkili makamlar harekete geirecek ekilde su uydurmas Maddi Su Tasnii:Bir de o suun ilendiine dair delil uydurmak ekli ftira :Su ilemediini bildiiniz (kimseye) halde, su uydurmak Maddi ftira = Delil uydurursan rn: Bana tecavz edildi (ekli su tasnii) Bana tecavz edildi ite sperm izleri (maddi su tasnii) rn: Bana u adam tecavz etti (ekli iftira) Benim i amarm adamn cebinde (maddi iftira) 3) hkak Hak: Hukuken korunan yarar olacak, hkmete bavurma imkan olacak. Bu hakkn illegal yollardan alacaksn rn. Ben smailin arabasn aldm. smail benim garajmn kapsn alarak arabasn alp gtryor. Sutur. Devlete haber vermen gerekirdi. 4) Yalan yere yemin. 5) Yalan yere ahitlik 6) Su delillerini saklamak 7)Su delillerini yok etmek. Not: YCK ihkak- hak diye bir sua yer vermemitir. 2) ftira ekli maddi

4) DEVLET DARESNE KARI LENLEN SULAR (YCK kamu Gvenliine kar sular ifadesini tercih etmitir)
4.1. Zimmet 4.2.rtikap 4.2.1.Cebren irtikap 4.2.2.kna sureti ile irtikap 4.2.3.Bakalarnn hatasndan yararlanarak irtikap 4.3. Rvet 4.4.Grevi ktye kullanma GREV HMAL: Bir kimse kastl olarak yapmak zorunda olduu ii yapmyorsa. Hata ile grevini yapamazsa ihmal olmaz, pasif niteliklidir. rn: Hakimin birisinin elinde 1000 dosya var. Hi okumuyor yan gelip yatyor. Bu grevi ihmaldir. (**Yeni Ceza Kanunu bamsz bir ekilde bu sula alakal bir madde iermemektedir. Bu su grevi ktye kullanma ile alakal madde ierisinde dzenlenmitir)

GREV SUSTMAL: Aktif niteliklidir. Memurun kanunun kendisine tand yetkilerin snrn aarak yetkiler kullanmas. rn: Mfettilik snavn kazananlar ilan eden memurun kazanamayan kz arkadan da kazanm gibi ilan etmesi.

CEZA MUHAKEMES HUKUKUKU

CMKda yrrle giren bir norm, failin lehine ya da aleyhine olsun, yrrle girdikten sonraki olaylarn tmne uygulanr.Buna derhal uygulamalk ilkesi denir. CMKda kyas mmkndr. (cezada mmkn deildir) CMKda da ceza hukukundaki gibi rf ve adetler kaynak olmaz CMKta da C.H olduu gibi mlkilik ilkesi ve ahsilik ilkesi geerlidir. (istisnalar hari)

CEZA MUHAKEMES KANUNUNA HAKM OLAN LKELER

1) Hakimin olaya kendisi zeyim diyemez. Cezai uyumazl zmesi iin onun nne gidilmesi lazm. 2) phenin sank lehin yorumlanmas. Masumiyet Karinesi: Sulu olduu ispat edilinceye kadar herkes masumdur. 3) Mecburilik ilkesi *Ceza Muhakemesi Kanuna gre kamu davas amak savcnn grevidir. Bu anlamda yeni Ceza Muhakemesi Kanunumuz ahsi dava yoluna da yer vermemitir. *Kamu davas amakla grevli olan savc kamu davasnn almas iin yeterli delillere ulam ise dava amak mecburiyetindedir. *Yeterli delilleri toplam olmasna ramen savc dava amazsa: 3.1.idari denetim aa. Basavcya itiraz. Duruma gre basavc savcya dava a emri verebilir. bb. Valiye bildirmek. Vali savcya dava a emri veremez. Zaten yeni CMK bu yolu kabul etmemitir. cc. Adalet Bakanna bildirmek. Adalet Bakan savcya zaten dava ama emri hibir zaman veremezdi. Sadece savcya dava a emri verebilmekteydi. kald ki yeni CMK bu yolu da kaldrmtr. 3.2.yargsal denetim *Savc yeterli delil toplam olmasana ramen dava amazsa dava amayan savcnn mensup olduu ar ceza mahkemesine en yakn ar ceza mahkemesi bakanna 15 gn ierisinde itiraz edilir. Duruma gre ar ceza mahkemesi, savcya dava a emri verebilir. Bu

emir savcy balaycdr. Eer yaplan itiraz reddederse bu durum savcnn dava amamakta doru karar verdii anlamna gelir. Ancak eer savc yeterli delil toplam olmasna ramen takdir yetkisini kullanarak aa. Cezann ortadan kaldrlmasn gerektiren ahs sebep olarak etkin pimanlk hkmlerinin uygulanmasn gerektiren koullarn

bb. Ya da ahs cezaszlk sebebinin varl halinde Cumhuriyet savcs kamu davasn amayabilir. Savcnn takdir yetkisini kullanarak dava amad bu iki halde yargsal denetim yolu iletilemez. 4) Evvelden ihbar ilkesi. Sana, hangi sutan dolay yarglanacan bildireceksin ki savunmaya hazrlansn. 5) Tasarruf edilmezlik ilkesi a) Savc asndan, *Kamu davasn aan savc at davay geri alamaz. *Ancak eer savc am olduu kamu davas sebebi ile pimanlk duymakta ise, hakknda dava at kiinin beraatini ister. nk savc davann ahs itibari ile taraf olmayp makam itibari ile tarafdr. *Bu sebeple savc, hakknda dava aaca kiinin aleyhine olan delilleri toplamak mecburiyetinde olduu kadar lehine olan delilleri de toplamak mecburiyetindedir. b) Taraflar asndan, *Davann taraflar haklarnda srdrlmekte olan yarglama faaliyetini, yani kamu davasn kendi aralarnda anlaarak sona erdiremezler. Baka bir ifade ile taraflarn davann sona erdirilmesine ynelik suu ilediklerini kabul etmi olmalar mutlaka da hakimi balayc nitelikte deildir. 6) elime ilkesi ve yetkilerde denge ilkesi 7) Dorudan doruyalk ilkesi 8) Delil serbestisi ilkesi a)Ceza muhakemesinde delillerin ileri srlmesi asndan zaman snrlamas yoktur. b)Caza muhakemesinde delilleri ileri srebilme asndan kii snrlamas da yoktur. yani herkes delil ileri srebilir. c)Ceza muhakemesinde kesin delil, kesin karine kavramlar da geerli deildir. d)Ceza muhakemesinde delil serbestisi ilkesi hakimdir. Yani her ey her eyle spatlanabilir kural geerlidir. Ancak;

aa. Sann ya da phelinin zgr iradesine yada baka kiilerin zgr iradesine dayanmayacak ekilde delil elde etmek yasaktr. Ayn dorultudaki hkm 2001 anayasa deiiklikleri ile anayasaya da girmitir. bb. ayet san ya da baka kimselerin zgr iradesine dayanmayacak ekilde delil elde edilmi ise, velev ki bulara sonradan rza gsterilmi olsun, bu tr delillere gre hkm verilemez. cc. durumann usulne gre yaplmadn iddia eden bu durumu ancak duruma tutana ile spat edebilir. dd. Hakimin reddini iddia eden bu iddiasn ispatla ykmldr ( spat klfeti yasann istisnas). bu anlamda hakimin reddini iddia eden yemini delil olarak kullanamaz. 9)Ceza muhakemesinde spat klfeti yoktur. 10)Yargcn resen aratrma yetkisi vardr. 11)Davasz yarglama olmaz ilkesi 12) Muhakemesiz ceza olmaz ilkesi (ndeme ve uzlama hali hari) MUHAKEME FAALYET Yarglama Makam Yarglk Makam Sank ddia Makam Savunma Makam

Mahkeme Toplumsal Bireysel Makam (kamusal-savc) ( (mdafi)

pheli

Mdahil ve vekili

YARGI
Hakimler savclar yksek kurulu atar. Kurul 7 kiiden oluur. Olaan (tabi) Yarg: Suun ilenilmesinden nce kurulan mahkemenin yargcdr. (bizim sistem) Yarg, bamsz olmaldr. Yasama organ hakime soru soramaz, telkinde bulunamaz. Yrtme ve yargya evreye (medyaya) kar da bamszdr. YARGICIN REDD 1) Yargcn davaya bakmasnn yasak (Memnu) olduu haller nedeni ile reddi - sutan kendisi zarar grmse - kars, kocas ise zarar gren ise - tanklk, bilirkiilik, katiplik, avukatlk, savclk yapmsa. (Daha nce ayn davada) - davaya bakt kimselerle 3. dereceye kadar kan veya 2. derece (evlilik hsmlar) sihri hsmlk varsa

bir davann soruturma aamasnda grev yapm olan yarg kovuturma aamasnda grev alamaz. -lk derece mahkemesinde bir dava ile ilgili karar veren yarg (hsas rey beyan etmek) ayn davann kanun yollarndan birine dair incelemesinde grev alamaz. -Bir dava iin Muhakemenin iadesi yolunun kabul edilmesi halinde, ilk yarglamaya katlan yarg,yeniden yarglanlmas kabul edilen yarglamaya katlamaz. 2) Hakimin Davaya Bakmakta Tarafszln pheye dren Haller Sonucu Reddi 3) Hakimin ekinmesi (istinkaf) Hakim kendiliinden tarafsz olamayacam diye ekilmek isteyebilir. Hakimin duruma esnasnda reddedilmi olmas srf bu sebeple durumann kesilmesini gerektirmez. Ancak ret konusunda bir karar verilmezden de taraflarn iddia ve savunmalarnn dinlenilmesine geilmez. Hakimin reddi talebinin kabulne dair kararlar kesindir.Ancak hakimin reddi isteminin geri evrilmesine ilikin karara kar itiraz yoluna gidilebilir. Hakimin reddi talebi , reddedilen hakimin mensubu olduu mahkemeye yaplr. Ancak reddedilen hakimin reddi konusundaki karara katlamamas sebebi ile karar verilemeyecek bir durum ortaya karsa , ret konusundaki karar bir st derece mahkeme verir. Mahkemenin heyet halinde reddi mmkn deildir. Hakimin davaya bakmasnn yasak olduu haller sonucu reddedilmesi yarglamann her aamasnda mmkndr. Ancak hakimin tarafszln pheye dren sebepler dolays ile reddi , ilk derece mahkemelerinde sann sorgusu balayncaya kadar yaplmaldr. Fakat hakimin davaya bakmakta tarafszln pheye drecek hal sonradan ortaya kmsa duruma bitinceye kadar da hakimin reddi istenebilir. Fakat bu sre en fazla 7 gndr. Hakimin reddi talebi zamannda yaplmam ise ret konusunda yeterli delil gsterilmemi ise , hakimin reddi durumay uzatmak amac ile yaplm ise ret talebinin geri evrilmesine karar verilir. Hakimin reddini isteyen bunu ispat etmekle ykmldr. Ancak yemin delil olmaz. Hakimin reddi gibi, bilirkiilerin, zabt katiplerinin de reddi mmkndr. Ancak savcnn reddi diye bir ey sz konusu deildir.

GREV MADDE TBAR LE YETK

*Mahkemelerin kurulmas kaldrlmas grev ve yetkilerinin belirlenmesi kanun ile olur. *Mahkemelerin grevlerinin tespitinde arlatrc ve hafifletici sebepler dikkate alnmakszn kanunda yer alan suun cezasnn *st snrna baklr. *Sulh Ceza mahkemeleri; *iki yl dahil iki yla kadar hapis cezalar ile bunlara bal adli para cezalarna, srf adli para cezasna ve emniyet tedbirine dair cezai uyumazlklarla alakal davalara bakar.

*Ar Ceza Mahkemesi ise, arlatrlm mebbet, mebbet hapis cezalar ile *10 yldan fazla hapsi gerektiren sularla alakal davalara bakar. Asliye Ceza mahkemesi ise bunlarn dnda kalan sularla lakal davalara bakar. *Blge Adliye Mahkemeleri, Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun **olumlu gr alnarak Adalet Bakanlnca kurulur. *Blge Adliye Mahkemelerini *yarg evresinin belirlenmesine, *deitirilmesine, veya bu mahkemelerin **kaldrlmasna Adalet Bakanlnn nerisi zerine Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu kara verir. *Yarg kollar arasndaki yetki ilikisidir. Her st mahkeme bir yarg koludur. dari, askeri, adli hepsi ayr bir yarg koludur. *Kamu dzenine ilikindir ve kesindir. *Yarglamann her aamada ileri srlebilir. *Madde itibari ile yetkisizlii mahkeme dahi kendiliinden dikkate alabilir. *Madde itibari ile yetkisiz mahkemenin yapt iler kural olarak geersizdir. Ancak yenilenilmesi mmkn olmayan ileri madde itibari ile yetkisiz mahkeme yapabilir ( Son cmle CMKnn yeniliidir) *Madde itibari ile yetkisizlik karar veren mahkeme, dava dosyasnn yetkili mahkemeye gnderilmesine karar verir. Ancak bu kural ayn yarg kolu ierisindeki mahkemeler iin geerlidir. *Madde itibari ile aralarnda olumlu veya olumsuz grev uyumazl kabilir. *ster olumlu ister olumsuz grev uyumazl olsun, bu konuda karar veren mahkemelerden biri mutlaka gerektende grevli mahkeme olmaldr, ve verilen kararlar kesin olmaldr. *ster olumlu ister olumsuz grev uyumazl olsun, bu problemi ortak (mterek) yksek grevli mahkeme zer. *Eer olumlu grev uyumazl km ise, gerekte grevli olmayan mahkemenin kararn bozar. *ayet olumsuz grev uyumazl km ise bu durumda, gerekte grevli olan mahkemenin kararn bozar. *Mahkemelerin grevsizlik kararlarna kar itiraz mmkndr. (CMKnn yenilii) *Alt derece mahkeme, kendisine alan davann kendi grev alanna girmedii gerekesi ile her zaman grevsizlik karar verebilirken, ayn artlarda st derece mahkemesi grevsizlik kararn ancak iddianame kabul edilinceye kadar yapabilir. *ok nemlidir ki, yukardaki kural, Devlet Gvenlik Mahkemelerinin grevine giren ilere bakacak olan Ar Ceza Mahkemeleri iin geerli deildir. Yani bu tr ar ceza mahkemeleri her zaman grevsizlik karar verebilir. *Aralarnda balant olan davalar birletirilebilir. Fakat biletirme her zaman st derece mahkemesinde olur. Birletirme halinde st derece mahkemesinin yarglama usul uygulanr. *Davalarn ayrlmas halinde, ayrlan davalara da ayn mahkemede baklr.

YER TBAR LE YETK

*Yer itibari ile yetki de kesindir. Yani taraflar anlaarak yetkili mahkemeyi deitiremez. *Yer itibari ile yetkisizlik iddias her zaman ileri srlemez. lk derece mahkemelerinde sorgudan, blge adliye mahkemelerinde inceleme balamazdan evvel ileri srlebilir. *Ancak yer itibari ile verilen yetkisizlik yada yetkililik kararlarna kar itiraz edilebilir. Bu aamalardan sonra yetkisizlik iddias davann taraflarnca ileri srlemeyecei gibi, mahkeme de bu hususu resen dikkate alamaz.

*Yer itibari ile yetkisiz mahkeme gecikmesinde saknca olan ileri yapabilir. *Yer itibari ile yetkinin istisnalar vardr. 1.Hukuki ya da fiili nedenlerle davann nakli. Bu durumda nakil ancak ayn derecedeki bir mahkemeye yaplabilir. Nakli isteme yetkisi davann taraflarna aittir. Nakle yksek grevli mahkeme karar verir. 2.Kamu gvenlii sebebi ile davann nakli. Bu halde davann naklini isteme yetkisi Adalet Bakanndr. Nakil kararn ise Yargtay verir. SOMUT YETK KURALLARI 1.Temel kural su nerede ilenilmi ise yetkili mahkeme de o yer mahkemesidir. Ancak suun ilenildii yer belli deilse sann ya da phelinin yakaland yer, yakalanamamsa yerleim yeri mahkemesi, bu halde de yetkili mahkeme tespit edilememi ise Trkiyede en son sakin olduu yer mahkemesi, bu ekilde dahi yetkili mahkeme tespit edilemezse muhakeme hukukuna ilikin ilk ilemin yapld yer mahkemesi yetkilidir. 2.Eer su yurt dnda ilenip de Trkiyede kovuturulabilen bir su ise; Trkiyenin suun ilenildii yerde yarglama yetkisi olamad iin, sann veya phelinin yakaland yer mahkemesi, yakalanamam ise ikametgahnn bulunduu yer mahkemesi, Trkiyede ikametgah yoksa en son adresinin bulunduu yer mahkemesi yetkilidir. Ancak buradaki yetki kurallar kesinlik arz etmez. Yani Cumhuriyet savcsnn phelinin, sann istemi zerine Yargtay suun ilenildii yer daha yakn yer mahkemesine yetki verebilir. Tm bulara ramen yetkili mahkeme yine de tespit edilemezse, Adalet Bakann talebi Yargtay Cumhuriyet Basavcsnn bavurusu zerine yetkili mahkeme Yargtay tarafndan belirlenir. ZEL YETK KURALLARI *Teebbs halinde kalm sularda son icra hareketinin yapld yer mahkemesi yetkilidir. *Mtemadi (kesintisiz) sularda kesintinin gerekletii yer mahkemesi yetkilidir. *Mteselsil (zincirleme) sularda son suun ilenildii yer mahkemesi yetkilidir. *Su lkede yaymlanan bir basl eserle ilenilmi ise: -Su lkede yaymlanan basl bir eserle ilenilmi ise asl yetki eserin yaym merkezi olan yer mahkemesine aittir. -Eer eser birden fazla yerde datlm ise, suta eserin fakl yerdeki bir basksnda meydana gelmi ise o yer mahkemesi de yetkilidir. -Soruturmas ve kovuturmas ikyete bal hakaret suunda; -Madurun yerleim yer mahkemesi de yetkilidir. -ayet eser kiinin oturduu yerde datlmsa o yer mahkemesi de yetkilidir. -Madur suun ilenildii yer dnda tutuklu ya da hkml ise ve eser o yerlerde de datlyorsa, o yer mahkemesi de yetkilidir. -Grsel veya iitsel yaynlar iin de ayn kurallar geerlidir. Ancak grsel ve iitsel yaylar dolays ile davann yerleim yerinde yada oturduu yerde de alabilmesi iin sz konusu bu yerlerde hakaret ieren szn iitilmi yada grlm olmas gerekir.

*Yabanc lkede bulunup da diplomatik baklktan istifade eden Trk kamu grevlilerinin hem ahsi olarak hem de grevleri ile alakal ilemi olduklar sulardan dolay yarglanlmalarnda Ankara Mahkemeleri yetkilidir. *Su Trk Bayran tama yetkisine sahip olan bir gemide veya gemi Trkiye dnda iken ilenilmi ise, suun ilenilmesinden sonra geminin urad ilk yer yada balama liman mahkemesi yetkilidir. Ayn kural hava ve demir yolu tatlar iin de geerlidir. *lke ierisindeki deniz hava ve demir yolu tatlarnda yada bu tatlarla ilenilen sularda, bu tatlarn ulat ilk yer mahkemesi de yetkilidir. *evreyi kirletme suu yabanc bayrak tayan bir gemi tarafndan Trk kara sular dnda ilenmi ise, suun ilenildii yere en yakn yer yada suun ilenilmesinden sonra geminin urad ilk Trk limannn bulunduu yer mahkemesi yetkilidir.

AHIS TBAR LE YETK

Yarglanacak kimsenin sfatna gre belirlenen yetki. ( AY. m. 148)

SAVCI
Savclk rgtleri yarg yannda deil mahkeme yannda rgtlenmitir. Bu sebeple sulh ceza mahkemelerinin yannda ayr bir savclk rgt yoktur. Sulh ceza mahkemelerinde savc durumaya katlmaz (CMK. m188/2). Ancak sulh ceza mahkemelerinin savclk bir ii olursa yannda sayldklar asliye ceza mahkemesi savcs bu ii yrtr. *ocuk mahkemelerinde yaplan durumalarda Cumhuriyet savcs bulunmaz. (KK. m. 25) *Soruturma evresinde Cumhuriyet savclar da bilirkii dinlenilmesine karar verebilir.

PHEL
Soruturma evresinde su phesi altnda bulunan kii.

SANIK
Kovuturmann balamasndan itibaren hkmn kesinlemesine kadar su phesi altnda bulunan kii. - gerek kii olmal - belli olmal - gaiplik sankla engel deil, yarglamaya engeldir. - akl hastal yarglamaya engeldir. Sankla deil - sann mdafiden yararlanma hakk vardr. - tzel kiiler sank olmaz. - kimlii ile ilgili konularda susma hakk yoktur.

MDAF
Soruturma evresinde, ifade almada *en ok avukat hazr bulunabilir. Daha sonraki aamalar iin mdafi says bakmndan herhangi bir snrlama yoktur. - avukatlar arasnda seilir. - toplumsal savunma mekandr BARONUN ZORUNLU MDAF TAYN ETMES GEREKEN HALLER - 18 ya kklere

- Akl hastalar - Sar ve dilsizlere - Kendini savunamayacak ekilde mall olanlara - Biri kendine mdafi atayamayacak durumdaysa. -st snr be yldan fazla hapis cezalarna dair soruturma ve kovuturmalarda (CMK m.150/3). -Tutuklanan pheli yada sann mdafisi yoksa. (CMK. m. 101/3) -pheli yada sann gzlem altna alnmas halinde mdafisi yoksa baro tarafndan kendisine mdafi atanr (CMK. m. 74/2).

AHS DAVACI
(bireysel iddia makam) Davasn geri almas mmkndr. Alrsa dava sona erer. CMK ahsi dava yoluna ilikin bir dzenleme iermemektedir. Daha nceden ahsi dava am olanlarn davalar sonulanncaya kadar ahsi dava olarak devam edecektir.

MDAHL
*Madur malen sorumlu olanlar ile sutan zarar gren gerek yada tzel kiiler kovuturma evresinin her aamasnda davaya katlabilir. *Ancak kanun yolu aamasnda davaya katlma istenilemez. *Sulh ceza mahkemelerindeki katlmalarda savcnn grne mracaat edilmez. *Davaya katlma davay durdurmaz. *Katlmadan evvel verilmi olan karalar katlana bildirilmez. *Katlann kanun yolarna bavurma hakk vardr. *Katlann vazgemesi yada lmesi halinde katlma hkmsz kalr. Ancak katlann miraslar katlann haklarn devam ettirmek zere davay devam ettirebilirler. SRELER *Sre gn olarak tayin edilmi ise ise, ilk gn hesaba katlmaz. *Hafta olarak tayin edildi ise bir dahaki haftaki ayn gne eden gn sre sona erer *Ay olarak tayin edildi ise bir dahaki aydaki o gne tekabl eden gn, ayet o ayda ayn gn yoksa o ayn son gn (31 Ocak-28 ubat) (Borlar Hukuku le ayn) *leden sonra tatil olan gnlerde (Arefe) sre o gn biter *Srenin sona ermesi adli tatile rastlarsa (1 Austos - 5 Eyll)adli tatilin bitiminden itibaren sre 3 gn daha uzam saylr. DKKAT 1- rgt faaliyeti erevesinde ilenen *uyuturucu veya *uyarc madde imal ve ticareti suu, 2- *Haksz ekonomik kar salamak amacyla kurulmu bir *rgtn faaliyeti erevesinde *cebir ve *tehdit uygulanarak ilenen sular, 3- Devletin birliini ve lke btnln bozmak, dmanla ibirlii yapmak, *Devletekar savaa tahrik, yabanc Devlet aleyhine asker toplamak, askeri tesisleri tahrip, dman devlete maddi ve mali yardm, *Anayasay ihlal, *Cumhurbakanna suikast ve fiili saldr, *yasama organna ve hkmete kar su, hkmete kar silahl isyan, silahl rgt, su iin anlama, askeri komutanlklarn gasp, yabanc hizmetine

asker yazma ve yazlma, sava zamannda enirler uymama, *siyasal veya askeri yada uluslar aras casusluk, devletle alakal yasaklanan bilgi ve belgeleri aklama. ****imdiye kadar madde halinde saylan bu sular iin geerli ortak ifadeler u ekildedir: a- Bu sularla alakal davalar, Adalet Bakanlnn teklifi zerine Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunca yarg evresi birden ok ili kapsayacak ekilde belirlenecek illerde grevlendirilecek ar ceza mahkemelerinde grlr. b- Bu sular ileyenler sfat ve memuriyetleri ne olursa olsun bu Kanunla grevlendirilmi ar ceza mahkemelerinde yarglanr. c- ***Bu sular acele ilerden saylr ve bunlarla ilgili davalara adl tatilde de baklr. d- Ayrca; Tatil sresince *blge adliye mahkemeleri ile *Yargtay, yalnz tutuklu hkmlere ilikin veya Mehud Sularn Muhakeme Usul Kanunu gereince grlen ilerin incelemelerini yapar. e- ***Bu sular grev srasnda veya grevden dolay ilenmi olsa bile Cumhuriyet savclarnca dorudan soruturma yaplr. Demek ki Memurlarn Yarglanmas Usul Hakkndaki Kanun hkmleri kapsamnda soruturma veya kovuturma iin amirin iznine gerek yoktur. f***Bu tr sular iin gzalt sresi 48 saat olarak (Yani iki kat) uygulanr. Ayn durum tutuklama iin de geerlidir.

ESK HALE GETRME

*Eer bir kimse sreye kusuru olmakszn sreye uyamazsa eski hale getirme yolunu iletir. *Kanun yoluna bavuru hakk kendisine bildirilmemi ise kii kusursuz saylr. *Eski hale getirme yolunu iletmi olmak, kararn yerine getirilmesini tehir etmez. Ancak hakimin aksine bir kara vermesi mmkndr. *Eski hale getirme talebinin kabulne ilikin kararlar kesindir. Eski hale getirme talebinin reddine dair karalara kar ise itiraz yolu aktr. * Sreye uyamamasna neden engelin ortadan kalkmasndan itibaren ( 7 gn ierisinde) sresi ierisinde hangi mahkemeye mracaat edecek idi ise o mahkemeye mracaat eder.