YERALTI OCAKLARINDA TAHKMAT YNERGES

(Tzk madde 42: Btn yeralt ilerinde, ta, toprak, kmr, cevher vb. maddelerin kayma ve dmelerini nlemek zere, uygun ve yeterli tahkimat yaplr. Bu srada, yklma ve dme tehlikesi bulunan askdaki btn maddeler drlr veya tahkimatla dmeleri nlenir. Tavanlarda ve yanlarda boluklar varsa, bunlar skca doldurulur ve sktrlr. Tahkimatn onarm, deitirilmesi, ileri alnmas ve sklmesi srasnda, para dmelerini nleyecek zel nlemler alnr. Bu tahkimat fenni nezaretilerin, iin zelliine gre belirleyecei teknik esaslar kapsayan ynergeye uygun olarak yaplacaktr. Tzk madde 48: Her ocakta bu tzn 42. maddesine gre hazrlanacak ynerge, mhendis ve nezaretilerin rapor defterinde bulundurulur.)

A-GENEL 1- Yeraltnda ak tutulmas gereken yerlere, tavan kendini tayacak kadar salam olmadka, kesitlerine ve artlarna uygun tahkimat yaplmas zorunludur. 2- Aa, Demir, Beton gibi malzemelerle veya bunlarn birleimleriyle yaplacak tahkimatn zellikleri ve ekli ; a) Alacak yerin ak tutulaca sre, b) Jeolojik yap, c) Malzeme nakliyat, d) Nakliyat niteleri, e) Ayak ve dier ekipmanlarn boyutlar, f) Alacak yollarn alma metodu, kullanlacak makina cinsi, dikkate alnarak fenni nezareti, yardmclar ve ocak teknik elemanlarnca belirlenir. Belirlenen tahkimat ekli fenni nezaret rapor defterine yazlarak daimi nezaretilere bildirilir. 3- zel Durumlarda belirlenecek olan tahkimat ekli veya tahkimat eklinde yaplacak deiiklikler fenni nezareti veya yardmclar tarafndan belirlenerek daimi nezaretilere bildirilir. 4- Ocak idaresi ocan alan yerlerinde kolaylkla kullanlmak zere yeterli miktarda tahkimat malzemesi bulundurur. Daimi nezaretiler herhangi bir acil durumda kullanlmak zere yeteri miktarda tahkimat malzemesini uygun yerlerde bulundururlar. 5- Her ksmda iin idaresi kendilerine braklm teknik elemanlar, ekip efleri, kaz, hazrlk veya tahkimat usta ve iileri altklar yerin tahkimatnn kurallara uygun olarak yaplmasndan, tahkimatn kontrolnden, gerekiyorsa derhal tamirinin yaplmasndan sorumludurlar. 6- Ocakta btn alanlar tahkimatlarda grdkleri eksiklikleri, bozukluklar en ksa srede amirlerine bildireceklerdir.

tahkimat ynergesi

7- Tahkimatla ilgili usta veya nezareti tahkimat veya tamir tarama sresince altklar yerdeki iilerin salk ve gvenliinden ve iyerinin gvenliinden sorumludurlar. 8- Tahkimat bakmndan tehlikeli grlen bir yere girmek veya burada almak yasaktr. Bu eksiklik veya tehlikenin giderilmesi maksadyla, lzumlu gvenlik tedbirleri almak kouluyla, nezareti veya ustann kontrolnde tamir veya takviye tahkimat yaplabilir. 9- Byle durumlarda kaz, hazrlk ve tamir tarama ustalar, nezaretileri tarafndan tarif edilen tahkimat eklini yeterli grmedikleri taktirde o ksmn bir st amirine durumu bildirebilir. 10- lgili nezaretiler veya tahkimat iinde alanlar lzumlu grdkleri taktirde kararlatran tahkimatn daha takviyeli olarak yapabilirler. Ancak fenni nezaretinin izni olmadan belirlenen tahkimat eklinden en ufak bir azaltma yapamazlar. 11- Bacalarda veya ayaklarda jeolojik yapdaki deiiklikler nedeniyle ar basn oluursa ocak daimi nezaretileri belirlenen tahkimat eklinin dnda bir tahkimat eklini hemen uygulayarak gerekli nlemleri alr ve durumu fenni nezaretiye bildirirler. 12- Herhangi bir gk durumunda, gk ama ileri daimi nezareti ve tecrbeli ustalar tarafndan yerin durumuna gre, yeterli tahkimat malzemesiyle gerekli tahkimat salam bir ekilde yapldktan sonra gerekli salk ve gvenlik nlemleri alnarak alr. Bu iler o andaki sorumlu ocak amiri tarafnda atanan kiilerin nezaretinde yaplr. 13- Tahkimatn sklmesi (Tzk Mad.43)
(Madde 43: Tahkimatn sklmesi, gvenlik kurallarna uygun yntemlerle, uygun ara ve gere kullanlarak, nezaretinin grevlendirdii bir ustann sorumluluu altnda, gvenli bir uzaklkta ve yerde yaplr.)

ab-

Tahkimatn sklmesi skm ilerinde deneyimli usta ve teknik elemanlar tarafndan yaplr. Tahkimatn skm ilerinde gerekli olan ara ve gerelerle tm salk ve gvenlik nlemleri alnarak, uzaktan skm gerekletirilir.

14- Uzun sre allmam yerlerde almaya balardan nce tahkimat kontrol edilerek emniyet rapor defterine yazlacak, yol boyunca yaplacak olan tamir ve taramalar tamamlanarak ileriye gidilecektir. B-BACALARDA TAHKMAT 1- Bacalarda uygulanacak olan tahkimat ekli ve uygulama esaslar fenni nezareti veya yardmclar tarafndan belirlenerek fenni nezaret rapor defterine yazlarak, bu ilerle ilgili daimi nezaretilere bildirilir. 2- Bacalarda yaplan tahkimatta iki ba arasndaki mesafe 2 m yi geemez. Bu mesafenin ne olacana ocakta deien artlar dikkate alnarak daimi nezaretiler tarafndan uygulanarak, daha sonra fenni nezaretiye bildirilir. 3- Bacalarda tahkimat malzemesi olarak aa kullanlacaksa kasa tahkimat yaplr. 4- Yaplan tahkimatn zeri ve yanlar tavandan ta dmelerini nlemek, tahkimatn bozulmasn nlemek ve tahkimatn dzenli yk almasn salamak iin yeterince kama veya hasr tellerle emniyet altna alnr. Hasr teller birbirine balanacak veya

tahkimat ynergesi

birbirinin zerine oturacak ekilde denir. Kamalar en az iki ba birbirine balayacak ekilde ve 10 cm dar taacak ekilde olacaktr. 5- Yaplan tahkimatn boyunduruk ve yan direkleri tavana ve yan duvarlara takozlarla iyice sklanr. 6- Bayukarlarda fralar sklatrlr, takviye tahkimat yaplr. Gerekirse ba aralklar drlr. Ayrca tahkimatn tavana ve yan duvarlara, daha iyi sktrlmas salanr. 7- Tahkimat direklerinin konaca yerler kaymalar nlemek ve salam zemine oturtmak iin bir miktar kazlacaktr. Taban yumuak olan zeminlerde direklerin altlarna aa, beton veya demirden zel yaplm plakalar konarak tahkimatn tabana gmlmesi nlenir. 8- Bacalarda yaplan tahkimatlar birbirlerine, fralar ile irtibatlanr. Aa tahkimatta fra malzemesi olarak yuvarlak aa veya kama kullanlr. Demir tahkimatta ise kullanlan tahkimat malzemesine uygun olarak aa veya zel demir fralar kullanlr. 9- Her artta trapez kesitte yan direklere ve boyunduruklara vurulan fralar 2den toplam 6 dan az, dairesel kesitlerde ise toplam 6dan az fra vurulamaz. Fra says galeri kesitine gre dzenlenebilir. Bu durum fenni nezareti veya yardmclar tarafndan belirlenerek, daimi nezaretilere bildirilir. 10- Eimli bacalarda kullanlan direkler tavantabana dik dorultudan 50 meyil yukar doru eik olarak vurulur. 11- Tavann bozuk ve akc olduu baca ama ilerinde tahkimat ekli ve kullanlacak malzeme, fenni nezareti ve ocak daimi nezaretileri tarafndan belirlenerek uygulama yaplr. 12- Yeni alacak yollarn balama yerlerindeki tahkimat, kilit tahkimatyla takviye edilerek yeni bacaya yle balanacaktr. Eer demir bal bir bacadan giri yaplyorsa sklen direklerin boyunduruklar bu kilit tahkimatyla irtibatlandrlacaktr. 13- Demir balar iki veya daha fazla parann uc uca balanmas suretiyle (rijit-esnekiz ba) yaplacaksa paralar birbirine zel hazrlanm pabularla ve sadece belirlenen kesitteki ve zellikteki cvatalarla veya zel balant kamalar kullanlarak balanacaktr. 14- Demir bala yaplan tahkimatla paralar birbirlerinin iine geen paralar halinde ise (Esnek Kayc-TH ba) biri dierinin iine en az 30 cm gemi olacak ve her balantda iki kelepe olacak, kelepelerin cvatalar belirlenen kuvvetle zel tork anahtar ile sklacaktr. 15- Yan direk ve boyunduruk arasnda mmkn olduunca boluk kalmayacak ekilde olacaktr. Eer boluk kalrsa bu boluk uygun malzemelerle doldurularak kelepelerin cvatalar sklacaktr. 16- Eimi yksek olan ba yukarlarda insan ve malzeme yolu ayrlr. Ve arn akc ise, arna kapak yaplarak ona gre ilerleme yaplr. 17- Tavann bozuk olduu, basncn yksek olduu yerlerde ba aralklar sklatrlarak, gerekiyorsa takviye tahkimat yaplr. Aa tahkimatta kilit sarma, poligon veya orta direk takviyesi, demir balarda orta direk, kilit sarma tahkimat takviyesi yaplr. 18- Meyilli yollarda tahkimat ekli, iyerinin artlarna uygun olarak fenni nezareti ve daimi nezaretiler tarafndan fenni esaslara uygun olarak belirlenip tahkimat rapor defterine yazlp uygulanr.

tahkimat ynergesi

19- Baca eimi 550 yi geiyorsa buralarda kelebe tahkimat kullanlmas zorunludur. Ba aralklar arazinin salam veya rk oluu dikkate alnarak fenni nezareti veya sorumlu nezareti tarafndan tayin edilir. 20- Bacada boyunduruk olarak profil, elik sarma veya aa ve yan direk olarak hidrolik direk kullanlacaksa uygun takviye tahkimat yaplacaktr. C-AYAKLARDA TAHKMAT I-GENEL 1- Her ayak iki ayr yolla irtibatl bulunur. 2- Ayaklarda hibir surette kr ksm oluturulamaz. 3- Ayaklarda yryen ilt tahkimat dnda baka bir tahkimat tr kullanlyorsa fenni nezareti veya yardmclar tarafndan tahkimat ekli ve uygulama aamalar belirlenir ve tahkimat defterine yazlr, ynergelerle, daimi nezaretilere duyurulur. 4- Ayak arkalarnda gmeye terkedilmi yerlere girmek yasaktr. Ancak ayak arkalarnn oturmad durumlarda nezareti veya ustalarn kontrol altnda tahkimat aralarndan ayak arkasna doru delik delinebilir. 5- Damar yaps itibariyle katl ayak eklinde alan ayaklarda tavan ayan arkasnn oturma sresi ve taban ayak arnnda oluacak basnlarn dengelenmesi asndan ayaklarn arnlar arasnda uygun mesafe oluturulur. II-YRYEN TAHKMATLI (LD) AYAKLARDA ALIMA 1- Bir ildin hareketi, yanndaki (bir stteki) komu ild zerindeki kumanda sistemi vastasyla ile yaplacaktr. 2- ild operatr (src) harekete geirecei ildin hareket alann gzetleyecek, tehlikeli durumlarn grlmesi halinde gerekli tedbirleri alarak ildi hareket ettirecektir. 3- ild harekete geirilmise tehlike arz eden yakn evresinden personel gemeyecektir. 4- Tavann iyi tutulabilmesi, desteklenebilmesi iin ild nitelerine yeterli basn uygulanacaktr. 5- ildin kumanda tablosundaki altrma sembolleri sklmeyecek ve hasara uratlmayacaktr. Btn hortum balantlar kumanda tablosundaki ekillere uygun olacaktr. Bu ekillerin belirttii hareketler o kumanda valfi tarafndan gerekletirilecektir. 6- ild hortumlarnn ezilmemesine ve ar derecede gerilmemi olmasna dikkat edilecektir. 7- ild hortumlarnn dzgn bir ekilde sarlmalarna dikkat edilecektir. 8- Hasara uram olan hidrolik hortumlar ve hortum balant elemanlar derhal deitirilecektir. 9- Hidrolik hortum ve balantlarnn bu konuda deneyimli olan iiler tarafndan deitirilmeleri salanacak, dier iilerin skp takmasna kesinlikle izin verilmeyecektir.

tahkimat ynergesi

10- iltlerde bulunan aydnlatma lambalarnn, yanar halde bulunmasna dikkat edilecektir. 11- Ayak ierisinde haberleme alc-verici konuma cihazlaryla yaplacaktr. 12- Ayak ii konveyrnde hareket ikaz donanm ile yaplacak, durdurma ve kapama donanmlar mutlaka bulunacak ve alr halde olacaktr. 13- Yaya yolunda pasa, ince kmr ve dier malzemelerin bulunmasna izin verilmeyecek, ayet varsa derhal kaldrlacaktr. 14- Ayak ierisindeki yaya yolunun genilii geie uygun olacaktr. 15- Ayak arnnda personel alacak ise kaz ve nakliyat niteleri tamamen durdurulacaktr. 16- Ayak iinde konveyr, kesici ykleyici makinelerin almas ve ilt ekimi srasnda, yrme yolu haricinde kablo kanalnda, konveyr iinde veya arndaki ksmda yrmek ve bulunmak yasaktr. 17- ildlerde hidrolik bakm ve onarm almalar yaplmas srasnda tamir edilecek blm mutlaka basnsz hale getirilecektir. 18- Pano retimi bitince veya baka sebeple ilt tahkimatl ayaklarda yaplacak skmn ekli, ilgili kiilerin katlaca bir toplant ile belirlenip plan hazrlanr. 19- Sklen ve tanan nitelerin, mekanik aralar ile tanmas srasnda gerekli nlemler alnr. 20- ildlerin kullanlmas bu konuda eitim alm kiiler tarafndan yaplacaktr. 21- ki ild arasndaki aklk tavandan ta-kmr dmesine olanak vermeyecek ekilde olacaktr. Zorunluluk hallerinde ildler arasnda oluan boluk uygun ekilde tahkim edilecektir. 22- Kesici ykleyici makinede arn tarafnda yaplacak bakm ve onarm almalarnda alanlarn gvenliklerini salamak amacyla tahkimatla ilgili gerekli btn nlemler alnr. III-TAMBURLU KESC YKLEYC MAKNA LE ALIMA Yryen tahkimatl ayaklarda kaz ilemini yapan makine ile ilgili tedbirler: 1- ift tamburlu kesici-ykleyici makine, eitim grm ve yeterlilik belgesi alm iki kii tarafndan kullanlacaktr. 2- Operatr tamburlu kesici ykleyici makinenin almasna engel bir durumu olmadna, tamburlu kesici ve zincirli konveyrn alma alan iinde personel bulunmadna emin olduktan ve gerekli gvenlik tedbirlerini alarak makineyi altracaktr. 3- Makine alrken su fisketelerinin faal durumda olmasna dikkat edilecektir. 4- Tehlike halinde makineyi acil olarak durduracak sistemler faal halde olacaktr. 5- Tamburlu kesici operatrleri kesim gzergahn dikkatli takip edeceklerdir. 6- retim srasnda ayak ii konveyr ar yklendii zaman (ar yk sinyali devreye girince) makinenin kesme ilemi durdurulacak, ses kesilince tekrar retime devam edilecektir.

tahkimat ynergesi

7- Tamburlu kesici makine ile alma srasnda, konveyrnn arna itilmesi makineden 12-15 ild geriden yaplacaktr. (Arn ve tavann akc olduu durumlarda yeterli mesafeden itme ilemi yaplr) 8- Kablonun hareket ettii kanal temiz tutulacak ve kablo serbeste hareket edecektir. 9- Meyilli ayaklarda kaburga (enerji kablosu ve su hortumu) kaymasna kar nlem alnr. 10- retim sonunda tamburlu kesici emniyetli bir ekilde braklp, btn elektrik balants devreden karlp, kavramalar ayrlacaktr. TAMR VE BAKIM ANINDA; 1- Kesici tamburlar serbest halde dndrlebilecek mesafede tabana indirilecek, fakat kesici ular yere demeyecektir. 2- Makinenin elektrii hem makine hem de yolvericiler zerinden kesilecektir. 3- Kesici ular deitirilirken tamburlarn kavramalar boa alnacaktr. 4- Makine bakmlar mmkn olduu kadar ayan yksek ve salam olduu ksmlarda yaplacaktr. 5- Makine zerinde ilem yaplrken ayak konveyrnn sivici ekilecektir. 6- U yuvalar kontrol edilecek, eksiklikler ilgili kiiye bildirilecektir. 7- retim srasnda uygun zamanlarda, vardiya ba ve sonunda ular kontrol edilecek ve krk ular deitirilecektir. 8- Tamburlar zerinde bulunan su fisketeleri makinenin bakm esnasnda temizlenip, tkanklklar giderilecektir. 9- Makine bakmnda ya gstergelerinden makinenin ya kontrol edilecek, eer eksikse tamamlanacaktr. III-HDROLK DREK VE ELK SARMA TAHKMATLI AYAKLAR 1- Hidrolik direkli ayaklarda sarmalar en fazla 100 cm. aralklarla arna dik olarak konulur. 2- Hidrolik direk vurulurken salam zemine oturtulacaktr. 3- Hidrolik direkler tavan tana dik olacak ekilde vurulacak, direk ba sarmaya dik olarak oturtulmu olacaktr. 4- Direk valflerinin bozuk olup olmad kontrol edilecek, bozuk olanlar yenileri ile deitirilecektir. 5- Arzal direk kesinlikle kullanlmayacaktr. Byle durumlarda arzal direkler dar karlarak, yeni ve test edilmi olan direklerle deitirilecektir. 6- Hidrolik direk, yke verilmeden nce hidrolik tabanca kullanan kii sarmay tutana uyarda bulunacak ve emin olduktan sonra emniyetli ekilde hidrolik verecektir. 7- elik sarmalar birbirlerine pimler ve kamalarla balantl olacaktr. (zel balant elemanlar ile)

tahkimat ynergesi

8- Direk vurulan sarma zerleri boalmsa; boluk uygun tahkimat malzemesi ile doldurulacak, bilahare tahkimat yaplacaktr. 9- elik sarmay tutan kii ellerini sarma ile tavan arasnda bulundurmayacaktr. 10- Hidrolik direk skm, emniyetli bir ekilde yaplacaktr. 11- Hidrolik direklerin ykten boalmalarna kar emniyete alnacaklardr. 12- Hidrolik direk ve elik sarma tahkimatnn yaplmas ve sklmesi srasnda usta ve deneyimli iiler i ve iyeri emniyetinden sorumludurlar. 13- Metal zerine hidrolik direk vurulmas zorunluluunda direk ile metal arasna uygun aa malzeme konularak kayma riski nlenecektir. 14- elik sarmalar kullanclar tarafndan kullanm ncesinde kontrol edilecektir.

tahkimat ynergesi