UTTA DANELLA _ Bir Kadn MLLYET YAYIN LTD. T.

YAYINLARI Rooman Dizisi: 34 Yayn hakk (Copyright) : Franz Schneekluth Yayn Ltd. U. Kapak resmi: Etem alkan Birinci Bask: Ocak 1914= Bu kitap zaydn Matbaasnda dizilip baslmtr. UTTA DANELLA _ Bir Kadn Trkesi: Nail MUTLUGL STANBUL iasnii f!o. : Millijetf BRNC BLM GECE YARISINI BR GEE... v3 GECENN bu saatnda normal insanlar uyurlar. Dorusunu sylemek gerekirse, o saatta ben hi bir zaman uyumazdm. imdi bu gece yarsnda ise ok yalnzm. Kendi kendimle ve btn dnyayla yapayalnz, btn mrmle ve beni bekleyen yakn gelecekle yalnz. Bu gece leceim. Elverir ki yeteri kadar hapm olsun! Hi bir ey baarsz bir intihardan daha acnacak durumlar yaratmaz. Herkes bunu sadece numaradan bir lm oyunu sanr. Ama bu yarg, benim iin yanl olacaktr. Ben kimseye, hatta kadere bile antaj yapmak istemiyorum. Gerekten, lmek arzusundaym. BR KADIN nsan elbette ki, artk yaamak istei kalmaynca, gitmekte lanet olas zgrlkten yararlanabil-meli. te bu zgrl, kendime her zaman tandm. ster, konukluu houma gitmeyen bir ar, isterse bana arlk veren bir anlama, sevmekten kesildiim bir adam olsun, artk kalmak isteim olmad zaman her vakit gittim. Ve imdi dnyadan yok olmak zgrln veriyorum kendime. stemiyorum artk. Duyuyor musun beni, ey hayat?! Bu akam senden ayrlmak zgrln veriyorum kendime. Ne de olsa, son defa bir pot krmak istemezdim. u son zamanlarda ktye gitmi yle ok ey var ki. Yalnz hi olmazsa bu baarya ulasn! Tabi, arivden km bir fotorafla, gazetelerde birka satr olacak. phesiz, en iyi fotorafm seerler. Birka kii benim iin zlecek. ou da diyecek ki: Zaten, sfr tketmiti. Affedilmez hatalarla mrn yitirmiti. Hem de pek gen deildi artk! Zamann akna kaplah ok oldu. Kim tanyor onu bugn? Hem, pekl kabul etmeli ki, hi bir vakit byk bir baarya ulamad... Gerekte hakszlk bu. Ama i iten getikten sonra neye yarar?. Onlar her zaman hakszdlar zaten. Bir zamanlar afilerin basndaydm. Uluslararas dzeyde deil belki, itiraf ediyorum bunu. Yurt dndaki tek galam, Birleik Amerika'da, ancak yle byle bir baar oldu. Fakat burada, memlekette, ok uzun zaman bata giden grubun iinde oldum. imdi aada, aama srasnn en altndaym. Bu akam, salon yarya kadar bile dolu deildi. Devirler deiti... Herkes iin ve aramzdan her birisi 8 BR KADIN iin de bu byledir. Yldzlar deiir, adlar deiir ve seyirci topluluu da deiir. Keke Jack gelmi olsayd hi olmazsa! u sa-atta, onunla herhangi bir kahveye oturmu olur, birlikte bir kadeh ier ve sohbet ederdik. Beni avu-turdu. Belki oktan birka damla gz ya dkm ya da kadehimi duvara frlatm olurdum ve o derdi ki: lgnlk etmekten vazge. Meslek byledir ite; ykselileri ve dleriyle... Aama srasnn en stnde iki yl, yl kalp da birdenbire ortadan Verlag K. G. Milliyet

kaybolanlar yok deildir. Ne istiyorsun sen? te on be yldr iin iindesin ve her zaman geer aka oldun. Greceksin, bir gn gelecek yeniden yukar kacaksn. nl dnemlerini yaadktan sonra birdenbire hepten unutulmu ve birdenbire, ba dndrc bir geri-dn yaayp yeniden ykselen birka ad sayard. Bu da tabi, grlm eydir, iyi biliyorum. Ama yine de ona inanmayacaktm. Sadece skneti ve iyimserlii bana rahatlk verecekti, her zamanki gibi. Elbette ki bu gecenin baarsz bir beraberlik olacan nceden biliyordu. Bu nedenle yerinden bile kprdamad. Baarszln o kadar byk olacan bildii iindir ki, kendisi de i ac hi bir sz bulamayacakt. Evet, bittim ben. Bunu benim kadar o da biliyor. Telefon bile etmedi. Aslnda niin etsin? Kendi topluluu birka yeni numarayla zenginleti, bu ona yararl olabilir. Benimle ne de olsa, ok zaman oyaland. Bugnn isteiyle, artk yalnzca genlii ilBR KADIN gilendiriyor. Ve Jack'n evresinde genler eksik deil. Kaygsz ve imdilik sinirleri daha salam genler. Bununla birlikte benim sahip olduklarm kadar salam deil. Ve hi kukusuz, benim kadar uzun sre dayanamayacaklar. Her halde imdilik, yani yirmi yanda olduklar srece, ne de olsa daha salam sinirleri olacak. nsann bu alanda ne kadar salam sinirlere ihtiyac olduunu da Tanr bilir. There's no business like showbusiness ('). Tanrm! Dnyann en g iidir bu, nk acmak nedir bilmez. ocukken, yani daha o vakitler, bundan ne kadar nefret ettiimi, bununla birlikte vazgemeyi ve stelik hi bir zaman baaramadm da dndke... Samalk! Btn zorluklara karn, beni her vakit oyaladn, akas, almadan mutlu olamayacam bilirdim. Yine samalk! Ama bu gerek, benim yaradlmn temelidir. Oldum olas elimelerle dolu bir insandm, yine de yleyim. Her zaman bende bulunmayan elde etmek istedim. Elimde olan da artk istemezdim. almadan yaayamazdm. Bunun her zaman bilincinde oldum. Mzii iitir iitmez ban kaldran iyi eitilmi bir sirk at gibi, maneje dnmekten hi bir vakit geri kalmadm. Bununla birlikte, bu akam salonu bo grnce, geriye dnebilmek iin her eyi verirdim. Yine (1) There's no business like showbusiness: Rev ii gibi baka bir i hi yoktur. zellikle Amerikallarn kulland: bir deyim. 10 BR KADIN de dayandm, fakat iimde bir ey ld, varlm tkendi. Bir daha asla! Aslnda bilmem gerekirdi. Jack'n yazl, anlamayla salad bu yeni topluluk iyiydi ve lme gre smarlama yaplm birka numara da ok gzeldi. stne de benim eski hits (')lerim... Seyirciler, vahler gibi alkladlar, suvare holarna gitti. Ama ben, yalnzca bo koltuklar grdm. Ertesi ya da daha ertesi gnn gazetelerindeki makaleleri dndm yalnz. Hayr! nsan kendi durumunu kabul etmesini bilmeli. Ve bitince de, perde! Bu akam, bu meslee yenileceim. Hem tiksinilen, hem de taplan bu meslee... Hayr, sama deil. Her eye karn, hayatmn son perdesi iin elverili bir evredeyim. Bu evde her ey zevkli, pahal ve deerlidir: Mobilyalar, tablolar, hallar. Ve ben de kendimi evreye uydurmu bulunuyorum: zene bezene yaplm bir makyaj; yakas dik, cam gbei yeil ipek kadifeden ok gzel bir elbise. Yeil her zaman benim rengim olmutur. Ona gelince, ok fkelenecek. Gerekte, hl anahtarm olduunu biliyor mu acaba? Elbette, bu tr bir ayrnty bilmemezlik edemez. Tabiatyla, onu benden geri istemeyecek kadar kurallara dikkat ederdi; onu kt sepetine atacam dnm olmaldr. Tatsz bir biimde: (1) Hits: En ok beenilen ve tutulan arklar iin ^sylenen bir deyim,

11 I BR KADIN ite, al anahtarlar. Pekl, al ite anahtarlar! diye konumam, her halde ikimize de ocuka gelirdi. Hayr, bizim tarzmz deil bu. Onun olmad gibi benim de deil. Elbette ki pek ok konuda ortak noktamz yok, ama biz ne yapmackla ne de duygusalla dkyoruz ii. Birbirimizden iyilikle ayrldk. Sanki ikinci derecede nemli bir imi gibi; bundan sz etmedik bile. Ne ekime ne bir ayrlk sahnesi, ne melankolik bir bakma ne de boynu eik bir glmseme, ne znt verici bir bayalkla mutluluk dilekleri ve ne de iyi dost kalmak zere kanlmaz bir sz veri olmad. Anahtarlara gelince, onlar dnmedim bile. Aslnda onlar da pek az kullandm. Sonunda braktm ya da beni brakan erkekler iin duyduum sevgiyi hi bir zaman arkadalk ilikisi biiminde uzatmadm. Bir duygu ya yledir ya da byle nk. Sandor konusuna gelince, onu sevdiimi bile syleyemem. O da aslnda beni sevmedi. Hayat onunla bir sre iin ekicilikten yoksun deildi. Fakat yannda kalm hesaplyd. mrmde ilk kez buna zorunluydum. Bu akamki bo salondan hemen hemen daha beter bir durumdur bu. Ve bu iki olay elbette ki birbirine baldr. stediim kendisi deil, yalnzca parasyd. Parasna ihtiyacm vard. nk artk kendi kendime kazanamyordum. steklerimi yerine getirmeye yetecek kadar hi deilse. Bu duruma nasl geldim, hayret! phe uyandran bir yaay biimine karn, ok para sahibi ve kibar lemde son derece itibar olan bir erkekti o. 12 Stt V.ALJN Ben de onun yannda nnn son dnemecinden belli bir bykl kaybetmeksizin dnm ve ayrca, lm byk nlnn fiziini andrr grntde gzel bedenli bir kadndm. Ak... Ak an, gerekten sevdiim insan dndm zaman... Yoo, hayr! imdi dnlecek ey deil bu. Hayr, daha deil. Belki en son dakikada... Daha ok lm dnme zaman imdi... Bunun iin de imeliyim. Bu evde hi bir ey eksik deil. Dnyann en soylu araplar, en gzel barlara lyk, en iyi eitlerle yan yana durur. lm haplaryla alnmak iin en elverili olan hangisidir acaba? Dorusu yazk olacak. nk arap yaayanlar ve klar iindir. Daha iyisi viski ieyim; durumun zelliine daha iyi uyar. Ama viskiyi hi bir zaman sevmedim. phesiz, ampanyay da seebilirdim pekl. Bundan hemen hemen drt yl kadar nce, bu eve ilk geliim nedeniyle itim ampanyay. Ya sonra?.. Hayr. Kendimi koyvermemeliyim. Yoksa tam tas tara toplamadan nce yine onu dndm sanacak ite. Peki ama, ona kar bu kin de neden? Yoo, hayr. Ona kin duymuyorum. Kendisini sevemedim sadece. Ama kin falan duymuyorum. Srf u dakikay dramlatrmak amacyla, kendi kendimi u srada yanltmalarla oyalamak bouna. Birbirimizin yannda yaadk. Birbirimizi karlkl aldattk. Her ne kadar dramla doluysa da bu szlerim ve durumumuz iin pek fazla tumturakl 13 lilti K.A1JJN da olsa, ou kez birbirimizi karlkl kzdrdmz da oldu. Szgelii geen yl, doum gnmde, yldnm hediyesi olarak, ylda bana hediye ettii nc bilezik olan zmrt bir biilezikle kageldii zaman kzamadm artk. Just bored... That's all. (') Aklmdan geeni pek iyi tahmin etti. nk ben hi bir zaman dncelerini saklamak iin aba harcayan kadnlardan olmadm. Yeni bir vizonu mu tercih ederdin? ki tane vizonun olduu iin. dndm ki... Sesinden alay szyordu. Bileziklerim de az deil. Ve aralarndan ikisi de, yldnm hediyesi olarak senin sayende elime geti, Sevgilim. yi bilirsin; vizon. Noelde verilir.

Akas, gsterdiin inanlmaz fantezi okluu ile bylenmekten asla geri kalmayacam. Bouna aba... Henz birbirimizle yatabildiimiz gnlerin birinde ona, hi rastlanmadk llerde pek baya bir k olduunu itiraf etmitim... Bir erkek byle bir hakareti unutmaz, nk taa iine iler. Belki de, bir erkei hi bir zaman alkoymasn bilmeyiim yzndendir btn kayplarm. Onlarn kusurlarn yzlerine vurmaktan ok holanyordum. Ey, erkek cinsiyle dp kalkmaya karar veren sen! Sen, kzcazm! ekin ve dikkatli ol! Her zaman, sevime yeteneklerinde benzersiz ve ahane (1) Canm skld. Hepsi bu kadar. 14 BlR KADIN klar olduklarna inandr onlar. Yalan syle! Bir di skcs gibi yalan syle! Yalan sylemek iin btn kaynaklarn, baklarn, szlerini, i ekilerini ve inleyilerini kullan. Onlar hi duraklamadan inanacaklardr sana. Ve seveceklerdir seni! Greceksin, nasl seveceklerdir hem! te bu felsefeyi, on alt yanda olduum ve ne gerekten ne de yalancktan, henz akla inlememi olduum bir zamanda bana Marja retti. Hakk vard. Aslnda her sylediinde haklyd Marja. Onu herkesten abuk anladm. Bununla birlikte hi bir vakit -ya da zaman zaman- tlerini uygulamadm. Marja! Gecenin bu saatmda seni dnyorum. Dnya dondurucu souundan ve boluundan biraz kaybediyor. Eer bu akam burada, yaramda olsaydn, beni gzelce tokatlardn, deil mi? Birok kez yaptn bunu. Ben de her seferinde hak ediyordum. Ama, bir anne gibi beni okamay, benimle ilgilenmeyi, bana gzel yemecikler hazrlamay da biliyordun. Tanrm! Ne kadar gzel yemek yapardn sen! En iyi restoranlarda bile, sende yediim kadar gzel yemekleri hi bir zaman yemedim. Kk anneciim! Bebekken beni avutmak iin, oyalamak iin, tka basa ekerlemeler yedirirdin. imdi kimse, artk beni avutmak gereini duymuyor. Ben de onun iin birka hapla bu ii halledeceim. Tanrsn beni, deil mi? yi bilirsin ki, ufak artklarla yetinemem ben. Yava yava ve merhametsiz bir biimde tepe-taklak yuvarlanma kukusu iinde yaayamam. 15 BR KADIN Sen, hi bir zaman benim kadar ie yaramaz duruma gelmedin. Bizim iin yaadn. Ve bana da sahiptin hep! O MON PAPA.... (') Marja da toplulua dahil bir elemand. Ama sahneye kmyordu. Babacm bunun iin onu pek yal buluyordu. Bununla birlikte o ada, kesinlikle daha o kadar yal da saylmazd. Bugn beni grseydin ne derdin, Babacm ? Hl ne lde gen ve canl olduunu, ispatlamay Marja pekl bilirdi. Turnedeyken, getiimiz hemen hemen btn ehirlerde bir k bulurdu. Kukusuz bu, kelimenin tam anlamnda her zaman belirli bir sevgili olmazd. Ama ne olursa olsun, evresinde her vakit dnp dolaan ve kendisini ona verebilecei bir erkek bulunurdu. Topluluktaki br erkeklerse, o gnk dostu zerine ona taklrlard, bu da dettendi. Ve her seferinde sanki byk bir ak yayormu gibi o da kendini esrarla kuatrd. Bir seferinde, sevgilisi bir yangn sndrme eri olmutu ve o, bu baarsndan tr zellikle gurur duydu. Sahneye ktmz zaman Marja kuliste, bir kolunda anneciimin deiecei elbise, elinde pudra kutular, boya kalemleri ve nlnn cebinde de bir makyaj kutusu olduu halde ayakta durur, teklifsizce davranndan aslnda pek holanmayan, ni(1) Babacm. 16 BR KADIN formal kahramanna hafife yaslanrd. Ama adam da onunla gurur duyard. nk ne de olsa Marja vaktiyle byk bir artist olmu ve bunu da kendisine ispat etmek iin epeyce uramt.

Ne olursa olsun, kesin olan bir ey vard: Marja iin akn gizli kapakls yoktu. Bu konuda yetkili uzman olarak konumaya yetenekli bir kimsenin kesinlikle hayli pratik grgs bulunmalyd! Keke birisini paasndan kendisine balasa ve onunla evlenebilseydi! diye, babacm iini ekerdi. yle iyi bir kalbi var ve yle de iyi yemek piiriyor ki!.. Yoo, hayr Jose, hayr! Onsuz ne hale gelirdik? Eer o ortadan ekiliverseydi ben bsbtn kendimi kapp koyverirdim. Anneciim byle tepki gsterirdi. Anneme baklrsa, Marja btn rolleri bir arada oynard: Oda hizmetisi, temsildeki hizmeti kadn, srda, v.b. Hayatn her zel durumunda ona yardm eder, makyajn yapar, giydirir ve soyar, danstan sonra ayaklarna masaj uygular ve sonunda da, benimle uraan yine o olurdu. Marja'dan vazgeilemezdi, Babacm pekl bunu kabul etmeliydi. Gelecek konaklama yerine doru yola ktmz zaman, sevgilisi geride kalr; Marja da biraz alard. Ama ehre gelir gelmez, her eyi dzene koymak, her eyi yeniden toparlamak gerekirdi. O da sevgiliyi hemen unuturdu. Eline geen ilk frsatta da yeni bir erkek aratrmak zere evreyi yoklard. Yangn sndrme erini -bunu hl ok anms17 BR KADIN yorum- iki ay sreyle yannda alkoydu, nk mukavelemiz uzatld. Uzun boylu, gl kuvvetli bir delikanlyd ve benim de gittike daha ok houma gidiyordu. O ada, on iki yalarnda olmalydm. Marja soydan Rustu. yi bir klasik dans okuluna devam etmiti. Dansn ilk ana bilgilerini de bana o belletmiti. Daha sonra, Morawa'dan ders aldm zaman, Marja da ou zaman yanmda bulunur ve her eyi eletirici bir gzle incelerdi. Bu olay Berlin'de geiyordu. Topluluk, Jardin d'Hiver'de (') sahneye kmt ve ben daha sonra, tekiler Amerika'da bir turne yaptklar srada Berlin'de alt ay kaldm. Ne olursa olsun, dzenli bir biimde renimime devam etmem gerektiini, tekrarlard Babacm. Yoksa asla kendimi gsteremeyecektim. Evet, Morawa benim iin ok urat, fakat ben dans iin yaratlm deildim. Bunu da ilk ortaya karan Marja oldu. u yaptn figr iyi. Ama hi bir zaman byk bir dansz olamayacaksn, nk pek fazla kasntlsn. Dans ise disiplin, yine disiplin ve her zaman disiplin ister. Ortadan bsbtn ekiliverecek kadar da uysal olmasn bilmeli. nsan kendisini parampara etmeli ve sonra da btnyle yepyeni bir duruma getirmeli. Btnyle yepyeni bir duruma getirmek mi? Evet! Pek yle kolayca parampara edilecek cinsten deildim, hatta Morawa tarafndan bile... Ne de, (1) K Bahesi anlamna gelen, Berlin'in nl mzikhol. 18 BR KADIN bana Paris'te dersler vermi olan Rahip Fortune tarafndan. Mizzi!.. Bak, o byk bir dansz haline gelebilirdi. Bir prima ballerina olurdu. Ellerine bakman yeter. Kiinin, dansta kendini koyuvermeye eilimli olup olmad hemen ellerinden anlalr. Mizzi'ye yle yazk oldu ki... nk imdi mr boyunca sekmeye ve zplamaya mahkm, zavallck. Mizzi, anneciimdi. renimini Viyana Operasnn bale topluluunda yapt, kukusuz gerekten bir prima ballerina domutu... Ama on sekiz yandayken babacma k olmu ve kendisini dansa verecek yerde, ona vermiti. Ne dedim? k m olmu? Hayr! Bu deyim, anam-babam olan bu iki varln karlamalarna uygun dmyor. Sonradan rendiime gre, bir yanarda pskrmesinden, denizlerin daa kmasndan, ok derin anlaml bir atlamadan sz etmek daha iyi olacak. Elbette ki Mizzicik ynnden deil. Ama Babacm!.. O Mon Papa!.. Ben de bu arky syledim. Hem, onu sylemeye benden ok kimin hakk olurdu? Babacm, dnlebilecek en gzel erkekti. Bir efsaneden, bir dten karlm erkek! Siyah salar kmr gibi simsiyah gzbebekleri, uzun boyu ve uysallyle trnaklarnn ucuna kadar mzik dolu olup yolunun zerine dikilecek btn engelleri silip sprecek yaradltayd.

Kk burjuva bir evrede domu, incecik, terbiyeli, bakire ve tatl kck Viyanal bir kzcaz, nasl dayanabilirdi ki? -Aziz Madam, binlerce teekkrler... Madam la Baron... Buyurunuz?-Onunla tant zaman ite byle konuuyordu, diBR KADIN ye anlatmt babacm. Eklem yerleri, ince, yaps sklgan ve bale topluluuna devam ettii iin hi de mark olmayan bu kzcazm. nk okul bu konuda ok titiz, altrmalar ok sert, yaplacak almalar ar derecede ok, yntem disiplinli, yine de disiplinli ve her zaman disiplinliydi. ocuk kendini parampara ediyor, sonra btnyle yepyeni bir duruma getiriyordu! nsanda bir yldz dansz olma tutkusu bulununca, nelere katlanr. A-ma Mizzi gibi kck bir ey, babacm gibi frtna bir delikanlya nasl dayanacakt? Arjantinli ateliliini, gnl al ve ekiciliini, ona kur yapmak iin kendini ayaklarnn altna sermi olmasn nasl olur da umursamazd? nk babacn yapt buydu. Her ey hi de kolay olmamt. Sonunda da kck Mizzi'yi batan karmt. nk o ancak nemsiz durumlarda daha ileri gitmezdi. Mizzi'yse, onu btnyle ve mrnn sonuna kadar istiyordu. Sonunda elde etti de. Babam Arjantinliydi ve anmsayabildii kada-ryle hep keman almt. nce byk bir kahvehanede, sonra bir dans orkestrasnda. Daha sonra aklna dhice bir dnce geldi: Mzik renimini daha da ok ilerletmek istedi ve gidip Viyana'da bir maestro buldu. Belki de bir virtz olma zlemine kaptryordu kendini. Ama harp sonras yllar, sanatlar iin ok skyd. Bir maestro retimini ok pahal detiyordu. Bylece, babacm yeniden bir kahvehanede almak zorunda kald, insan onun kadar gzel alnca pek hazindi bu son. nk algs elindeyken bir byc haline geliyordu, herkes de 20 BR KADIN bunu byle sylyordu. Ancak daha sonra nl Jose de Santander olunca, bu olay gazetelerde okunabildi. Anneciimle tant srada kendi orkestrasn kurmaktayd. Balangta topluluk dokuz mzisyenden olutu. Fakat angajmanlar kolayca gelmiyordu. Bununla birlikte orkestra iyiydi, gnden gne daha da iyileiyordu. Babacm her zanan prova konusunda tutucuydu. Hatta benim zamanmda btn dnyada tannan, byk varyete salonlar ve byk temsil veren tiyatrolarca yllar ncesinden tutulmu Jose de Santander'in nl Tango Orkestras nm elli kii olduu zamanlarda bile... Orkestrasnn, en ufak bir mzisyeni bile katmerli bir bilgindi. Kemanlar nl Arjantin tangolarna balaynca, dinleyiciler kendilerini tam anlamyla oturduklar yerlerden havalanm hissederlerdi. Hem de bugn teenagers'lerin ('), mikrofonda bir alama sesi duyar duymaz kendilerini ortaya attklar biimde de deil... Hayr, mzik anlatmnda, o zamanlar baka bir tutku vard: Bu gereki, vah, derin, ateli bir mzikti... znde aka ilikin bir mzik. Ve her eyin stnde de babacm vard: Orkestrasna kar ayakta, beyaz framn iinde bir k prltsyla yanar gibi, arada bir de solo almak iin krmz frakla kard... Ve nasl alard!.. Kemanyla birleirlerdi sanki. Ya yakc gzleriyle gzel esmer yz, alnna dklen siyah salar... Onu yeniden gryorum, yeniden dinliyorum, (1) Teenagers: zellikle Amerikallarn, amzda ortaya attklar ve 1319 yalar arasndaki genlere verilen ad. 21 BR KADIN bu akam. imdi burada, bu evde... Sonralar bir daha hi bir zaman duymadm o esiz nlay hl kulaklarmda. Kusursuzlua kadar ileri giden bir sesti bu. Younlam bir sanatt. Ve halkn zerindeki etkisi de kesindi. zellikle kadnlar ona lgnca tutkundular. Mektup yazyorlar, iek, telefon numaralar ve ofrlerini gnderiyorlard. Kimi kez de... Eh, tabi olur o kadar... Ama ok sayglyd. Sanmam ki anneciimi pek sk aldatm olsun. nk onu gerekten seviyordu. Uzun kirpiklerinin ardndaki ceylan gzleriyle, Opera Balesinin tpt Mizzi'ciine tapyordu. Bu durum, ayn zamanda Mizzi'nin hi bir zaman

bir vrima ballerina olamaynn, ama birlikte btn dnyay dolat byleyici Jose de Santander'in kars oluunun da nedenidir; Valse de VEmpereur' (') oynayacak yerde tangoyla rumbay ve bir de dayanlmaz flamengo renmiti. Genellikle, anneciimin orkestra eliindeki programnda iki, bazen de numara bulunurdu. spanyol ve Gney Amerika danslarn mkemmel yapard. Maria Cadero takma adn almt. Koyu kestane rengi uzun salar omuzlarnn evresinde uu-urdu, kastanyet alard. Fakat en iyi numaras yine de, siyah dantel volanlarla ssl ve buduna kadar yrtmal krmz uzun bir ropla dans ettii tangoydu. Vcudunu geriye eip bkt zaman, salar yeri sprrd. Parampara olmutu o ve yeniden yaratlmt. Ama imdiki hali, hi de uradu(1) mparator Valsi: Viyana'da domu, Avusturyal nl vals kompozitr Johann II Strauss'un eseri. 22 BR KADIN una benzemiyordu. Jose de Santander'in kars Maria Cadero, Santander topluluunun yldz, Mizzi! yi amma, kimdi ki bu Mizzicik?.. Siyah volanlaryle yandan geni yrtmal, krmz, uzun rop, dncemde belirli bir an olarak kald. Onun, iinde dans ediini grdm sonuncu roptu bu. Berlin'de, Scala'da, sava srasnda, byk temsilli bir revde iki aylk bir angajman. Scala az bir sre sonra yklmt. Benim de o devirde, bir rumba ve ksa bir spanyol trksyle, halkn karsna kmama izin verilmiti. Anneciimin yeteneine gre, benim zplaylarm, hayli gsterisiz saylrd. Ama arkda baarlydm. Tekniimdeki boluklar mikrofonla, birka ses titretmesiyle, biraz tremolo ve biraz hoppalkla rtlyordu... Bu davran insanlarn houna gidiyordu. Sahneye ilk kez ktm zaman on be yandaydm. Marja'nm yorumu: Sende bu i daha uzun vakit alacak. Gneyli deilsin, ufak bir ey eksik... oldu. Affetmisin, ben yar Gneyliyim. Babacm, Arjantinli. Marja'nn bir budala olduunu dnmekte hakszsn, Kumrum. Zevzek insanlardan deildir o. Kendisine hikyeler uydurulabilecek bir muhabir de deildir. Babacnn babas Arjantinliydi, tamam. Ama annesi Neuklln'liydi ve onun da babas Polonya'dan gelmeydi... te buna soy ktne degin aratrma derler. imdiki zamann modas bu. Anneciine gelince, o Viyanaldr. Onun annesi de 23 BR KADIN Slovenyal. Hem ne sanyorsun? Anneciinin ana tarafndan dedesi, kukusuz doruca bir ingene arabasndan kmtr. Kzm olmakla beraber, glmekten kendimi alamadm. Yeter! Samalyorsun. Babacmn babas ve anneciimin annesi... in iinden nasl karz ki? Her eyi birbirine kartryorsun. Benim sylemek istediim de bu. Her ey karm, her ey karmakark. Ve sen, ite bu karmlarn rnsn. Korkun bir karm. Bundan ne kacan kestirmek imknsz. Babacm soydan Arjantinli, ite bu kadar. Anlaman o kadar zor ki? Henz bir kadn deilsin, bir gen kz bile deilsin. Daha ok aptal ve olduka saygsz, kck bir smklden baka bir ey deilsin. Btn bunlardan neyin kaca nasl bilinebilir? Gzel bulmuyor musun beni? Ban sert bir hareketle sallad. Hi de deil. Pek fazla zayfsn. Ne gsn ne de kn var. Ve yzn de daha iyi deil. Gzelle-ebilirsin, doru bu, imknsz deil. Ama imdilik, hayr. Ne zaman, Marja? Ne zaman? Kim bilir? Gelecek yl m? Ya da ertesi yl m? Belki de ancak be yl iinde. Ya da yarndan itibaren. Belki de sevmeye balayacan zaman. Oh, daha imdiden sk sk seviyorum. Ben, gerek sevgiden sz ediyorum. e kadar saymay bile bilmeyen yeteneksiz, ahmak bir tenorun karsnda az ak kalmaktan deil. 24 BIP. KADIN

O devirde, uydurma iki ak arksyla programda iki kez grnen italyan'a, Tino'ya ktm. Hemen hemen babacm kadar gzeldi. Ona da yle, btn kadnlar kur yapyorlard. Bana gelince, bana bakmyordu bile. Bir tenor mu? diye ok souk bir sesle sordum. Hangi tenordan sz etmek istiyorsun? Canm szgelii ve genel anlamda konuuyorum. Bir ey sylemi olmak iin. Ne yani? Pekl bir hokkabaz da diyebilirdim. Yreim yaralanm bir durumda sustum. Mar-ja'nn her vakit her eyden haberi vard. Bir nceki turne srasnda artc derecede evik, ince ve uzun boylu gzel bir ocuk olan bir hokkabz sevmitim. Gzleriyle ve glmsemesiyle olduu kadar fincan tabaklar, halkalar ve toplaryla da hokkabazlk etme ustalna sahipti. Programda bizden hemen nce kard. Ben de kulisten ona bakardm. Tenora gre, o bana biraz daha ilgi gsterir, kimi kez sahneden soluk solua karken yanam okar ya da vestiyerde karlatmz zaman u ya da bu eyay, bir topu szgelii, bir halkay, hatta bir seferinde yannda getirdii kk bir kediyi ellerime brakrd. ki defa da, yanmdan geerken beni pt. Hafif ve acele, ona gre hi bir anlam olmayan, birka ufak pck... Benim iinse, tam tersine; her trl duygularla doluydu onlar. Turne sona erdii ve yollarmz ayrld vakit de -o Stokholm'a gidiyordu ve biz... Ah, tam olarak nereye olduunu bilmiyorum imdi-, tpk vaktiyle Marja'mn yapt gibi aladm. Gnler ve gecelerce glmseyiini, he25 BR KADIN diyelerini ve havada dalp giden o iki pc dledim. Demek ki, insan gerekten sevince gzelleiyor? Evet, Kumrum; ak kadnlar gzelletirir. Ahmaklk bu, Marja. O halde, btn kadnlarn gzel olmas gerekir. nk hi olmazsa bir kez gerekten sevmilerdir. Ahmak olan sensin, yavrucuum. Kadnlarn hepsi de hayatlarnda hi olmazsa bir kez, gerekten sevmemilerdir. Sevmek iin, srt st uzanmak ve... yetmez! Ayn anda, bir ksrk nbetine kapld, bir pastil emmek ve bir tane de benim azma sokmak iin bu andan yararland. nlnn cebinde her zaman pastil tard. Hayr, byle deil. Nerede kalmtm? dedi. Bense, nutkunun arkasn renmeye susam bir durumda: Srt st yatmak yetmez diyordun, diye hatrlattm ona. Evet, ey... Hi de sylemek istediim deildi bu. Demek istiyordum ki; bir kadn, bir erkekle beraber giderse, anlyorsun ya... Bu kesinlikle gerek ak deildir. Bu hi bir ey anlamna gelmez. Ama bir erkek, bir kadn pt zaman, bu ak demek deil midir? inde bydm evre dnlnce, bu alandaki saflm gerekten aknlk vericiydi. Babacm bu duruma pek zen gstermiti. Anneciimle Marja da yle. Her zaman ok dikkatle korundum. Orkestramzda bulunan kimselerden hi birisi bana ok yaklamamt. Hepsi benim iin bir bakma am26 BR KADIN caydlar. Belki de aralarndan birounu ocukluumdan beri tandm iin byleydi. nk ne eriir erimez babacm, adamlarm her zaman elinde iyi tutmann yollarn buldu. Aslnda onu seviyorlard. Babam, onlarn hayatlarn yaanlr hale getiriyordu. Yetkili kiilii kabul edilmi olup aralarnda en iyisi oydu. tekiler de bunu biliyorlard. Ayn zamanda hepsinin dostu, hepsinin tasasn paylaan bir arkadat. Hal ve artlar ne olursa olsun, kadn hikyeleri, aile kavgalar, para sknts, hastalk ya da baka herhangi bir zorluk iinde bulunan birini yz st brakamazd. Onlar iin babacm her vakit hazr ve nazrd. Onlar da her zaman onunla birlikteydi. Bunun iindir ki hepsini tanyordum. Hepsinin gznde, ben bir ocuk, kck bir kzdan baka bir ey deildim. eflerinin kz! ! Bu efendilerin dnda, baka ne trde insanlar tanyabilirdim? Artistler... Sk sk, her ay ya da mukavelenin uzatlmas halinde her iki ayda bir deien makinistler. Her zaman deiik kimseler, deiik yzler. Elbette ki, sonunda dzenli olarak bir arada bulunuyorduk. Btn bu kimseler, normal burjuvalarn sandndan ok daha fazla gelenekiydiler. Evli kimseler olarak, meru bir

eleri vard ve aralarnda byyen sevimli, kck bir kz ocuu onlar iin tabuydu. Baka kimseyi tanmazdm. Ne erkek ne de kz, ne snf arkadam, ne komum, ne de kavalyem vard. Hokkabazn pcklerini uzun uzun dndm ve onlarn beni gzelletirmeye elverili cinsten olamayaca sonucuna vardm. 27 BR KADIN Ama eer insan gerekten plr ve sevilirse, gzel olur mu? Evet, kumrum. -Marja iini ekti.- Fakat yalnz bu sevgi devam ettii srece... Neden, gzellik yine de kalmaz m? Marja tasal tasal ban sallad. Hayr, kalmaz. Ama ben, her zaman gzel kalmak istiyorum! Gerekten de, kendimi aynada saatlarca seyrediyordum. Ve her yerde aynalar vard. Ruj ve dzgn srmesini de imdiden biliyordum. Marja, makyajn srlarn bana retmiti. Genellikle yzm i renklerle bolca boyadm zaman kendimi gzel buluyordum. Anneciimin-kiler gibi koyu kestane rengindeki salarm her zaman uzun ve omuzlarmn stnde dank brakyordum. Ular hafif hafif kvrlyordu. Dokununca da, ipek gibi tatl ve yumuaktlar. Gzlerim de siyah, anneciiminkilerden daha siyah, hemen hemen babammkiler kadar koyuydu. Ama ok zayf kollarm ve hemen hi belli olmayan gsm bana ok znt veriyordu. Yine de bir gn, gzel olmak iin, gerekten sevmeli. Ve gzelliimin kaybolmamas iin de sevmekten hi bir zaman geri kalmamalym. Ak ok dnyordum. Tabi ki kendimi, hayatm ve ileride ne olacam da. Sahnelerde bir meslek edinmek, beni pek o kadar ilgilendirmiyordu. Bu konuda hi bir zentim yoktu. nk aslnda -ocukluumu mutsuz eden de budur- srdmz yaama biimini sevmiyordum. Her zaman br ocuklara imreniyordum. Dnyada en ok arzuladm 28 BR KADIN ey, belli bir yerde, bir kentte ve kendimi evimde hissedeceim bir yerde oturmakt. Gerek bir evimizin olaca yer. Byle srp giden otel odalar; deil. Okula gitmeyi de isterdim. Btn ocuklar gibi bir ocuk olmay yani! YESTERDAY (')... Masamn nnde oturmu, gecenin ortasnda tek bama viskiyle sigara iiyorum. nme haplar yaydm. Toplam otu be taneydi. Vaktim var, gece hayli uzun. Ve yarn, bir baka gn balayacak, sonra bir baka gece... Ancak o zaman Frau Winter buraya gelecek, beni bulacak. Zavall kadn! Kendisi adna zgnm. Tatsz bir hikye. Aslnda pek de o kadar zgn deilim, nk beni hi bir zaman sevmedi. Hatta kimi de irret bir kadn gibi davrand. O halde cesedimi yine de o bulacak. Aradan geen iki gn, rmem iin yeterli bir zaman sresi deildi. Hi olmazsa bunu umuyorum. rendirici bir grne sahip olmak, benim iin son derece ac olurdu. Otelde kalmadm, nk orada pek abuk bulunabilirim. Yarn sabah, oda hizmetisi kadn yukar km olacaktr. Ya da, hi bir telefona karlk vermediimi fark edince arm olacaktr. Bir ba(1) Son yllarn nl bir Bat mzii parasnn ad. 29 BR KADIN kas telefon ederse ne olacak peki? mknsz bir ey de deil bu. Jack arada bir, temsilin nasl getiini renmek iin telefon eder. Beni pek erken bulurlarsa, diriltmeye alacaklar, bunun iin de midemi ykatacaklardr. Daha da neler? Byle durumlarda neler yaplmaz ki?.. Acnacak bir son... Doktorun, zerime dikilmi alayc bakn grmemek iin, her eyi hesaplyorum. Hayr, byle olmayacak. Uzun zaman dnmediysem bile, yine de en ufak ayrntlar inceden inceye tarttm. u son zamanlarda sk sk intihar dndm olmutu. Ama bu akam bo koltuklarn nnde, yalnz tek bir mlakat... Bu yetmiyormu gibi, Heide... Bylece birdenbire vaktin gelmi olduunu anladm! Taksiyle otele dnerken, bundan daha iyi bir frsat, bir daha hi bir zaman bulamayacam dndm. nceki gn otelin holnde, iki bayla birlikte, bir

rastlant sonucu Sandor'la karlamtm. Bana doru geldi, her zamanki gibi zarif bir biimde selmlad... Seni grmekten kvan duydum. Naslsn? ok iyi bir grnn var, dedi. Allm iltifatlard. Hemen bu akam New York'a gitmek zere uaa biniyorum. Yoksa, birlikte yemek yiyebilirdik. Ama dner dnmez buluuruz yine. Mnih'te uzun sre mi kalyorsun? Evet, her halde... Ama daha bilmiyorum. Yeni bir plak iin konuma halindeyiz. Yalan elbette ve o da kesinlikle bunu biliyor. Konserinde burada olamayacam iin zgnm. Haa, sras gelmiken gidip krklerini alma30 BR KADIN lsn. Kasmdayz, yaknda ihtiyacn olacak. Peki, bir ara giderim. u srada, Bayan Winter burada deil. Hastalanan kz kardeine bakmak iin, dn Karlsruhe'ye gitti. Ama pazartesiye, en ge salya dnecek. Eer hl Mnih'te olursan... Kesinlikle. Mantolar almaya gitmeden nce ona telefon ederim. Dndn iin ok naziksin. Souk alman istemem, yavrucuum. Sevimli bir glmseme, el pme... Haydi! Baarn iin en iyi dileklerimle. Ve yaknda da grmek zere! Tam otele gelirken dnyordum bunu. Dikkate deer bir yldzlar topluluu. Sonra bir saniye anahtarlar aradm; valizimin dibindeydiler. Haplara gelince, onlar aramama gerek kalmad, hepsini zenle sarp bir kenara koymutum. Makyajm sildim. Sonra fondteni, k bir rop, merdiven... Kapc bir zarf uzatyor. Mektubu bakmadan antama sokuturuyorum. Taksi... Dk parkna, ltfen! Hi hareket etmeksizin arkadaki koltua yerlemitim. ok sakindim. Gerekten rahatlamtm. O halde, bu gece olacak... Aslnda, suvare, bir kapan bilanosunun btn grnmn veriyordu. Yar yarya dolu bir salon. teki yars bo. ler acs bir etkisi olur. Ve yeni bir plak doldurma mukavelesinin artlarn tartmak iin de ortada hi kimse yok. stelik Heide... iek getirerek, konserden son31 BR KADIN ra beni grmeye gelen Heide! Ziyaretini bir alay gibi hissettim. O ise, hayr. O hi bir zaman kt olmad. Orada bulunuu, gemii uyandrd yalnzca. Bu da beni tam anlamyla mahvetti. ... love was such an easy game to play, now I need a place to hide away oh, I believe in yesterday... (') Bu gece burada, bu evde saklanyorum. Btn dnyann baklar nnde gizleniyorum. Hi bir zaman... Beni bir daha hi bir zaman bulamayacaksnz! Bitti, biliyorum bunu. insan ne zaman sfr tkettiini, ne vakit avcunu ap kendini koyuvermesi gerektiini bilmeli. Dk park, Mnih'in en k zel villalarnn bulunduu mahallelerden biridir. Ve Sandor'un evi de, mahallenin en zarif yaplarndan biri. Yeni bir yap deildir. Fakat yaanlan a sonu hoppa trde bir villa. Binek merdivenli, stunlarla ssl giri kaps ve tavanlar yksek ok geni odalar; ok romantik, ufak, vah bahesiyle... Kr ressam gibi bir bahvan tarafndan bile bile vah durumda braklm. Sandor bu mahallede, kibar insanlar arasnda yaamaya pek tutkuludur. Yksek sosyeteyle de ah-, baplk etmede olduu gibi... Ya da hi olmazsa, im(1) Daha nce sz edilen Yesterday arksnn devam: Ak ylesine kolayca oynanacak bir oyundu ki, imdi ben kap saklanacak bir yer aryorum Oh, dne inanyorum. 32 BR KADIN di yksek sosyete denilen takmla...

Para hemen hemen her eyi satn almaya imkn verir. Sosyete, czdan iyice dolu olan bir kimsenin kaynaklar hakknda mnasebetsiz sorular sormaz. Yeter ki paras olsun ve onu, bakalarn elendirmek iin kullansn. Mnih'in yksek tabakas, gerek ya da sahte konsoloslar, ekonomi ve endstri alannn ileri gelenleri, gnl elendirici yakkl delikanllar, sinema ya da elence partilerinin yldzlar, yine yle bir yn aristokrat buradan eksik olmaz. Ahbaplklarn semede hi de g beenir deillerdir. Btn bu insanlar, Sandor'un arlarn zellikle kabul ederler. Sandor'sa, yalnz cmert bir ev sahibi deil, ayn zamanda eli ak bir dosttur. Bir kimse skntya dt zaman, ona durumunu dzeltmesi iin yardm eder ya da hemen bir senet der. Bundan daha olaan bir ey yokmu gibi, byk bir ilgisizlikle hem. nsanlar onun esiz Macar sevimliliinden, zamanmzda ne yazk ki gitgide kaybolmaya balayan, . grg kurallarndan sz ederlerdi. dn para verir, iler aktarr, evli bayanlar per, kimi de houna giderse, herhangi biriyle yatar; bazen bir filmin btn bir blmne para yatrr ve karlamalar kolaylatrr. Mnih'te o kadar ok insan tanr ki! Baka yerlerde de aslnda. Balangta, byle bir ithalt-ihracat iiyle bu kadar ok paray nasl kazanabildiini kendi kendime hayretle sormutum. Brosunu, sekreterini, drt i arkadan tanrm. Ama bylesine bir serveti btn bu artlar ve personelle gerekletirmediini abucak anladm. 33 BR KAuIN Belki de onun dnd kadar budala deilim. u son yllarda ok ey grdm, duydum. Ak bir elle kulland ve vergi dairesinin antenlerinden naslsa kap kurtulan bu parann geldii yeri artk bilir gibiyim: Silh kaakl yapyor. Bu ise, her zaman iin krl bir pazar, kukusuz imdiye kadar olduundan ok daha fazla kazan getiren bir pazar olarak kalyor. nsanlar birbirlerini ldrmeyi ylesine seviyorlar ki... Sandor pekl bilir ki, bu akam hatta zellikle onun vinde intihar etsem bile, kendisinin bu olayla bir ilgisi yoktur. Budala deildir nk. Bununla birlikte, kararma da bsbtn yabanc deildir. Bu kadar uzun sre onun srtndan geindiim iin utanyorum. Onun parasyle... Ona kar hi bir sevgi duymadan ve ne tip bir insan olduunu iyice bile bile... Balangta, bunun bir gei dneminden baka bir ey olmadna kendimi inandrmaya altm. Gidiatn iinde yerimi yine alacama, hayatm yeniden kendi kendime kazanacama... artc bir baaryla ortaya kacak yeni bir plak, yeni bir film, yeni bir rolle... Oldum olas dlediim mzikal bir komedide szgelii. Ben ki, ark sylemeyi ve dans etmeyi bildiim iin, mzikal bir komedide oynamay ne kadar dilemitim. Oysa, umutsuz ve orta kara? bir aktrisim imdi. K8S ME KATE.. (') Her zaman dlediim rol. (1) p Beni Kate. nl Amerikan bestecisi Cole Por-ter'in mzikal oyunu. 34 BR KADIN Bu d gerekletirmeyi denemek iin Jack ok aba harcad. Ama bu memlekette mzikal komedi, az bulunur bir metadr. Tutmaz derler. Amerika'da bana ihtiyalar yok elbette. ok daha iyisi var ellerinde. nsan bylece yalanyor. Artk yllar deil aylar, haftalar, gnleri sayyor. Ve genler yetiiyor. Onlar da ark sylemesini, dans etmesini, oynamasn biliyorlar. Aralarndan ou benim kadar iyi deil, ama onlar gen, asl olan da bu. Asl olan! Bir de, slubun gelimesi. Elli yllarnda, yani byk baarlarmn anda, bambaka ark sylenirdi. imdiye... Brme etkisi brakyor bende. Ya da cyak cyak bir barma. Krk yalarnda yeniden devreye girip beat (') mziine atlmam her halde gln olurdu. Bugn grlt yapyorlar, evet. Ama mzik deil bu. Aslnda ben dinleyicimi kaybettim. Bunu da bu akam pekl grdm. yice belliydi. stelik yllar var ki bunun farkndaym. Son filmimi alt, son plam da iki yl nce yaptm. Peki ama, neyle yaanr bu durumda?

te bu evde, Sandor'un yannda kalmamn nedeni! Ve de niin parasna ihtiyacmn olduu... Neden utandm... Niin bu duruma son vermek istediim... Hepsi ortada. Kendimi vmek istemiyorum, neysem oyum. Elbette bir sr kusurum var. Havai ve akn oldum, ok ktlk yaptm. Hi bir zaman hesapl i gren (1) Beatles topluluunun galat mzik tr. 35 BR KADIN birisi olmadm. zellikle bir erkek sz konusu olduu zaman... Ve bundan kurtulamadm, istemeye istemeye buna boyun emek zorunda kaldm, en sonunda da Sandor gibi bir herifle stelik... Bu yzden, gitgide kendi kendimden tiksinmeye baladm. yle bir tiksinme ki, buna katlanmaya devam etmektense, lmeyi seiyorum. Yalanmaktan, dmekten, yoksulluk iinde yok olmaktan iyidir. Evet, mutsuzum. Kimse bunun farkna varmam olsa bile uzun zamandr mutsuzum. Oh! Meslein gereklerini biliyorum! The show must go on... (') Onun iin de glyor ve nee sayorum. Takm-bir canllk maskesi geiriyorum suratma. Herkes de buna kanyor. zenle hazrlanmtr nk. Ruhumun iini bilen ve her zaman bilmi olan tek kiiyse, Jack'dr. Jack, hi bir vakit Sandor'a dayanamad. Bununla birlikte, kendi meslei onu btn tiplere uymaya ve hogrr grnmeye altrd. Kukusuz bu bana kar olan sevgisinden trdr. Arkadaz. Ve sadece yldz bir sanatyla emprezaryosu biiminde deil... Yldz sanat!.. Ne gln. oktandr yldz bir sanat deilim. Dorusunu sylemek gerekirse, hi bir zaman da olmadm. Birka yl sreyle belli bir nden yararlandm, o kadar. Fakat Jack, her zaman yldz bir sanatymm gibi davranr bana. Vaktiyle hep: (1) Rev devam etmeli. 36 BlR KADIN Bu memlekette ark syleme yetenei olan tek yldz sanatsn, derdi. Felket olan eyse, bu memlekette arknn gememesidir. Eer deerli bir arkc dinleme ihtiyac duyulursa, bunun Fransa'dan gelmesi gerekir. Evir caz sz konusu ise -bunda da aym ekilde yetenekliydim,- Amerika'dan getirtilmi olmas gerektir. Ve eer beat sz konusu ise - ite o konuda btnyle yeteneksizim,- bunun da ngiltere'den getirtilmi olmas gerekir. Yaadm lkede insanlarn zevki budur ite. Niin byle olduklarn bilmiyorum, ama gerek budur. Her zaman da byle olmutur. Bu durumda insan aresiz hep ayn arklar ve olabildiince en duygulularn, ucuzlarn sylemek zorunda kalr. Sonra da derler ki: Evet, burada daha iyisini yapacak yetenekte sanat yok. Ortaya koyduklar eyler ot gibi cansz, insan doru drst bir ark dinlemek istiyorsa, gidip Juliette Greco'yu ya da Edith Piaf' bulmal. Ve iyi caz iin de... v.b. Hi bir gerek sanatnn kurtulamad bir ksr dngdr bu. Jack bile iinden kmay baaramad. Btn bu yllar sresince, birka iyi numara sundum. ok iyi birka numara. Ama bir tanesi bile gerekten baar olmad. Baarl numaralar, aslnda benim dzeyimin stnde kalyordu. Andy benim iin dikkate deer iki ark bestelemiti. O ada Andy, Jack ve ben bunlar yznden cokuluyduk. 37 BR KADIN Birisinin ad, Des larmes dans la nuit ('), ikincisi- .. ninki Midnight-blues (2)'du. Ve her ikisi de, az ok beenilen, epeyce tutulan arklardan oldu. Daha fazlas deil. Plaklar olduka iyi satld. Ama onlar da ar derecede deil. Ben byk baarlara yalnz duygusal melodilerle, o allm otla ulatm ancak! Des larmes dans la nuit, sonradan Amerika'da, Lost in the rain (3) adyla byk bir hit haline geldi. Ayrlmzdan birok yl sonra Andy yurdundan da gitti. Bu numarayla ok baar kazand. arky Scheila Anderson sylyordu. Jack'm dncesine gre, benim sylemem daha iyiymi.

Jack gereki ve sert bir iadamdr. Ama bu onun mzikte ok doru bir igdye sahip olmasna engel deildir. Elbette ki btn anlayna karn, byk baarl arklar ona da kklerden ok daha fazla gelir salarlar. u halde eer para czdann dolduruyorsa, kr getiren ot gibi arklar ve ada cyaklamalar seecektir. nceki gn Londra'dan telefon etti. Pekl, gelmeye alacam, dedi. Jack yanmda bulunmadan hi bir zaman suare vermedim. Bugn ilk kez oldu. Ayn zamanda sonuncu kez. Beni brakp gittii iin kesinlikle zlecektir. zlmesi de gerek. Piman olmas gerek. Olacak tabi. (1) Geceleyin gz yalar. (2) Gece yars arklar. (3) Yamurda kendini kaybetmi. 38 BR KADIN This time is the last time... (') Th, Allah kahretsin. Neredeyse u masann nnde alamaya balayacam. Oysa hepimiz lme mahkmuz. Gnn o kadar nemi var m? nemli olan, artk bir ey ifade etmedii zaman, hayat bitirmeyi bilmektir. rmekte olan bir kalntnn nnde buruup kalmak. Hayr. Bunu yapamayacam. Sonunda, imdiki zamann artk bir baarszlk olduu ve gelecek diye bir eyin de var olmad bilinince... Okey! Kapy kendi stne kapamann zaman gelmi demektir. Tam srasnda sylemeliyim: Her ne kadar Beatles topluluunun malysa da, sevdiim bir numaradr... Yesterday! Bana btnyle uyar. Gerekten beni anlatyor sanr insan. Ama pekl ve kim olursa olsun, ayn ekilde bakalarna da uyabilir. Kimse gerein yaand anlardan ve hayatn' akp gemekte oluundan kur'' tulamaz. Ne var ki, bakalar buna her halde benim kadar nem vermiyorlar. Ben ki Yesterday'in bir plan ne kadar doldurmak isterdim. Bu arky, hi bir zaman sevmekten geri kalmadm. Ama Jack ayn dncede deildi. Her eye karn, Beatleslar taklit edemeyeceim kansndayd. Kesinlikle hakk vard. Geri, kimi arkclar, kendilerini byle bir deneyden yoksun klmadlar. Szgelii Frank Sinatra. Onun tarafndan sylenince, bu ark aslnda olduundan ok da daha gzel. Onda her ey kusursuzdur aslnda. Tam (1) Bu, son kezdir. 39 I BR KADIN da benim zevkime gre... Yesterday! l. Her ey sylendi. Kederin de sras deil/. Genlere katlma zaman geldi mi, insan bir izgi eker. Bir viski daha, Madam? Son bir sigara? Bel- . ki de biraz mzik! Grltl, coturucu bir ey... Bak hele... Pikabn zerinde de benim bir plam varm. Des larmes dans la nuit. Olacak ey deil valla. Byle bir onura lyk olmak iin ne yaptm ki? Acaba bunu yeni metresi niyetine mi koymutu? Lorena Rocca! Tanyor musun onu? Yoo, hi de yle deil. Sen ok gensin, yavrucuum. arklaryla nl devrini yaad o. Dinle biraz... Ya da buna benzer bir eyler syler. Hayr, sras deil, pla deitirelim. Liirltye, ok grltye ihtiyacm var. ite... Bu kez, hem zrlyor hem de uluyor. an sembol bu. nsanln imaj. Beslensinler bununla. Bense, hayr. Hi bir ey, beni daha fazla dinlemek zorunda brakamaz. Dn mzik vard. Dn ak vard. Andy Amerika'da evlendi. Grne gre aile hayatnda mutluydu. Kars bir sre sonra, bir uak kazasnda ld. Bundan iki yl nce, ona bir kabul treninde rastladm. Son derece terbiyeli ve pek mesafeliydi. Ne olursa olsun, son plam iin beni co-kuyle kutlad. Gzel bir numara, Lorena. Onu sk sk dinledim. Hznl bir ark. Glmsyordu, fakat onun gzleri de hznlyd.

40 BR KADIN Evet, ok hznl, dedim. O yzden de yarn bir baardan baka bir ey olmad. Her eye karn bir baar, baarlarmn sonuncusu. Hi olmazsa adma yakr bir tr baar. L'amour est mort... ('). Metin pek zentisiz, ama ok ustalkla dzenlenmi. Bunu benim iin, Jack'n bulduu gen Bender yazmt. L'amour est mort... Andy'yle ben, elimizde birer bardak viskiyle kar karya duruyorduk. Ve birdenbire kendi kendimizin gerek kiiliini grdk. Tek bir kelime sylenmedi. imden diyordum ki: Seni her zaman seveceim. Sen ve ben kavram, hayatmda deer tam tek eydir. Bir sz sylesene... Sen de ayn ekilde dndn syle. Gemii unuttuunu syle bana. Beni sevdiini syle... Ama o sustu. Ve ben dncesinin asln renemedim. Sonra Sandor benimle tantrmak istedii biriyle geldi. Andy ayrld. Daha sonra onu aramaya gittimse de bulamadm. Yine kendi kendime dedim ki: sterse o beni bulur. Benim burada olduumu biliyor. Ama aramad. O akam niin susmutum ? Btn bunlar dnmek imdi neye yarar ? lmn karsnda ucuz yalanlara, duygululua yer vermemelidir. lmn karsnda... Sinirlendiriyorsun beni, Lorena. sene yine bir bardak. Ne kadar ok alkol (1) Ak ld... 41 BR KADIN alrsan, haplarn etkisi o kadar abuk ve o kadarda kesin olacaktr. Mmkn olduunca abuk bitsin her ey. Sen de Andy! lmm renince yklacaksn, biliyorum. Tpk Jack gibi. Ama hepiniz beni yzst braktnz. Ve sen de, Heide! Sen de sulusun! Bu akam gelmemi olsaydn, belki... Ama hepsinin stne, bir de baarszlma tank olman... Acaba temsil houna gitti mi? Ve sana sevin verdi mi?.. Evet. Seni mutlu ettiini sanyorum. Ne samalk diyeceksin belki. Ama sen ve hayat... Benim iin artk ne derece ilgisiz olduunuzu bilseydiniz. Vurua gelince, dn bile deildi. nceki gnd o!. 42 KNC BLM HEIDE... H DE DEMED O. O ARIIN ve sessiz, her zamanki kadar gzel, " kendine gre sakin ve tatl. Elbette ki erkeklerin ba" n dndrecek bir kadm deil. Fakat bir erkein sevebilecei ve yannda her zaman alkoyabilecei bir kadn. Yannda da bir erkek vard zaten. Heide'ye yakr sklgan bir glmsemeyle: Kocam, dedi. Seni tanmasn ok istiyor-*dum. Evlendiini bilmiyordum. Sesi en ufak bir sitem yanstmyordu. Oysa, o zaman yazmtm sana! Yaa, yle mi? Doru, imdi ammsyorum. O -zamandan bu yana epey oldu desene. 43 BR KADIN ... Bir meslekta... Ne kadar da uygun! yi bir insan, zararsz, ok sakin ve cidd. Ama onun gznde hi ilgin deilim. Byle durumlarda hep sylenilen szleri syledi: Karm bana daha nce sizden ok sz etti. Aman, yarabbi! diye abucacktan bardm ve kendim de glmdeki uygunsuzluu fark ettim. Kim bilir neler syledin, Heide?

Yalnz iyi eyler anlatt... diye belirtti. O halde yine yalan sylemi. Benim zerime anlatabilecekleri arasnda iyi olan ey, hemen hemen hi yok. Kaygsz bir bakla bakt, Heide de iyilik dolu ifadesiyle o melek yzn taknd. Tpk nceleri olduu gibi, tiksinti verici tatll ve cmertliiyse, beni incitti. Hakkmda iyi hi bir ey syleyemez, zellikle o sylemez. Bununla birlikte oyununu oynamtr. Biliyorum, eminim bundan. yleyse siz de doktorsunuz, diye sze baladm yeniden. Mthi bir ey bu. Ortaklaa bir muayenehane aabilirsiniz. Bouna gevezelik, ama baka ne denir ki? Her ikisi de burada, bu topluluk genlerinin, hi kukusuz gecenin tatszln unutmak iin ene ald ve bouna grlt ettii, bu plak duvarl yerde, bu szde artistler fuayesinde, akn durumdaydlar. Heide sevimli bir biimde glmseyerek: O, dedi. Akl hastalklar doktorudur. Yaa! Adam biraz da eletirici bir gzle szy#dum. stelik bir deli doktoru. Kim bilir, belki de grnd44 S.F. JK.AJJX1N kadar zararsz deildi? Bernd, bana dolu bir bardakla, yaklm bir sigara uzatt. Jack'm ne olursa olsun geleceini umduum iin, hep kapya bakyor, aptalca bir kararla, son anda salarm kzla boyattm iin durmadan alnmdaki peremleri ekitiriyordum. Beni yal gsteriyordu bu renk. Iklarn uzanda, yalanc uzun kirpiklerim ve grnm gzkapaklarmn zerindeki yeilimsi youn boya katyla zararsz bir grnm varsa da, yakndan bakldnda pek irkin olmalydm. Heide, benden yalnzca bir ya kk olduu halde, son derece doal, gen ve sevimliydi. Yar yarya bo bir salonda ark sylediimi grmenin onu elendirmi olmas gerekirdi. Aslnda bundan da pek emin deilim. Sinirlerim bozuk olduu iin her eyden kukulanyorum belki. nk hi de kt huylu deildir o. Sadece biraz acma duymutur sanrm. Hah, mrmde bir bu eksikti: Heide'nin acmas! Bernd, gitarn gvenilir bir yere koymay becermiti; seslendi: Haydi! Yemek zaman geldi. Alktan lyorum. ok gzel biftek yaplan bir arap biliyorum S'chwabing'de. (') Ben gitmiyorum, dedim hemen. Elbette ki geleceksin. Neden gelmiyormu-sun? Sonra tasarlarm zerine, muhtemel yeni bir plak zerine bana birka sama soru soran bir muhabir geldi. Programa alnm olduum halde neden (1) Schwabing: Mnih'in nl elence mahallesi. 45 BR KADIN televizyon revsnde kmamm? Somurtkan bir durumda: Film ekimi yaplrken boazm aryordu, dedim. Ayrlmak zere veda etmeden nce, Heide sordu: Herhangi bir zamanda bizi ziyarete gelmeyecek misin, Lore? Birlikte birka saat geirmek pek ho olurdu. Birbirimize syleyecek o kadar ok ey var ki! Birbirimize syleyecek o kadar ok ey mi? Hayr, Heide. Artk hi bir zaman. Yine de glmsyorum. Seve seve. Ne zaman serbest kalabilirsem... Lore... Hayatmda beni Lore diye ilk kez kim armt? Kimdi bu, Lore?. Ben, on dokuz yanda, gen, gneten yanm ve mutlu bir kz! Heide de benim arkadamd. Oldum olas edindiim tek ve biricik arkadam. Birlikte geldiimizi grnce, babas: te, Heidelore! derdi. Her zaman birlikte... Tam bir anlamayd. Kz arkadam vard. Hayatma yeni bir ey, esiz, olaanst, harika bir ey girmiti. Onu o kadar ok seviyordum ki! ^Gidecekleri srada eildim; yava sesle, fsldar gibi sordum: Mutlu musun? Dnceli bir bak frlatt:

Evet, dedi. Sustu. Onunla gerekten mutlu musun? Evet, onunla mutluyum. Ve iimle. Ve ocuumla. 46 JK S.ADJU.N ocuun da var m? Evet, kk bir olan. Aslnda gelip bizi grmeni bu kadar istememin nedeni bu. imdi on yanda. ok iyi... Mutlu oluun, demek istiyorum. Ve sonunda o rktm, kanlmaz cmlenin sras geldi; Heide konutu: Bunu sana syleyebilmekten memnunum. Sanrm ki mutluluum, iini rahat ettirecektir! Ne diyebilirdim ki? Hi... Onun mutlu olduunu bilmek, gerekten benim iimi rahat ettirir mi, bilemiyorum. Aslnda umursamamam gerekirdi. Vaktiyle ona yapm olduum ktln tasasn hl kim ekiyordu? Yine ben... Vicdanmn bana sitemde bulunduunu ve onu mutlu bilmenin, pimanlk aclarm yattracan m sanyordu? Niin mutlu olacakt? Ben deildim madem!. Sonunda kocasyle birlikte gitti. Salarm arkaya attm ve bardm: Siz nden yryn, ocuklar. Yetiirim nasl olsa, Salt, stm deimek iin otele urayacak kadar bir zamanm vard. Bernd beni oraya gtrmeye hazr olduunu syledi. Ama bir taksiye binmeyi tercih ediyordum. iekleri orada brakp uzaklatm. Bir taksiye atladm. Btn bu yolculuk sresinde de tasarladm eyi hemen o gece yapmay kararlatrdm. Heide bunu gazeteden rendiinde yorum yerine geecek, iyilik dolu, zc birka sz bulacaktr pekl. lmm ona mutluluunun benim zerimde 47 BR KADIN yapt etkiyi yapacaktr kukusuz. Yani ilgisiz brakacak. Yine de, ondan nefret ediyorum, nk bu akam beni bo bir salonun karsnda grd. Onun iin ne byk baar! Ve bana ahmak olmadm gstermek iin, ne kadar da kt bir zaman seerek geldi. stelik: Mutluyum. Bu, iini rahatlattracak-tr... diye ekleme yzszlnde bulunarak... Szde doktor. Ama insan tabiatn yle kt tanyor ki! Ona kin besliyorum... . 48 NC BLM MIDNIGHT - BLUES... SANDOR \J CNS en iyisi, en pahal olan, stereofonik hi-fi salon radyosu sesini kesti... Bir viski daha, bir sigara daha, ve sonra biraz grlt patrt daha. Hayr... leri daha abuk yrtmeli. Hayatmn son saatlarnda dayanamadn bir mzii niin dinleyecekmiim? Eksiklerim ne olursa olsun, hi olmazsa hep bir mzik duyarlm olmutur. Bakalarnn her zaman kesinlikle sylediklerine gre de sesim belli bir gce, yumuakla ve mzikal nitelie sahiptir. Paul eskiden, hatta bir opera kantatrisi olabilmem iin gereken her eye sahip olduumu kabul ederdi. Ve geliimimi bu ynden salamak iin de 49 BR KADIN ok ey yapacakt. Aslnda, Figaro'nun Dn'n-deki Cherubin'in iki aryasn da bana sylemiti. Yazk! Keke deneseydim. Ama eninde sonunda, kan-tatrisler de yalanyorlar ve onlar iin de hayata bir izgi ekmenin zaman geliyor. Bize olduundan biraz daha ge yalnz. Plaklmda daha hl Midnight-Blues duruyor muydu acaba? Evet... Plaklarm dolabn sa yannda, hepsi de zene bezene dizilmi. Bayan Winter'in eseri olsa gerek. Bu evde btn eyalar kendilerine uygun yerlerde bulunurlar. O halde Lorena Rocca'-mn plaklar da neden yerinde olmasn? Bana kar duyduu sevgisizlik, dzen sevgisine Hi dokunmaz. Midnight-Blues. Beni brakp

gittiinden beri. Ne kald ki bende? Gecenin uzayp gitmesi bitmiyor, Gece beni esir tutuyor... Ne kadar tuhaf, tte tam bu szleri hayatmn mutluluk iinde yzdm bir dneminde sylyorum. O kadar ok sevdiim Andy'yle mutluluk, mesleimde mutluluk. Baarlarm gsm kabartyordu. Plak iinde, yerimi koruyordum. Ve radyoda her gn en azndan iki ya da Lorena-Rocca dinleniyordu. arklarm seven genlerden mektuplar gelirdi. Bir Lorena-Rocca kulb vard. Ylda en azndan bir de film. Eletiricinin biri yle yazmt: Memleketimizde, kendi tarznda esiz bir kadn tantyorlar bize. Hemen hemen vah bir gzellikle balak kibar, zarif, yapmacksz, ateli bir yaradl. O, ne Zarah Leander'in tumturakl havasna, ne de Marika Rkk'50 BR KADIN n ba dndrc ekiciliine sahip deil. O, btnyle yeni ve esiz bir ey. Kendisi ve bizler iin, bu kadar ok yetenekten yararlanmasn bilecek bir sahneye koyucunun ortaya kmasn dilemeliyiz. Bu az bulunan inciyi, ne yazk ki. pek seyrek buluyorlard. Sz konusu olan nc film btn filmlerimin en pahalya mal olan ve en ktsyd. Be para etmezdi. Yapm rk, sahneye koyu acnacak durumda, oyun arkadam orta deerdeydi. Btn bu deersizlikler ortasnda tek yldz ben oldum. Hi olmazsa mevcut artlarda en iyisiydim. lk kez barol oynuyordum. Bereket versin, sonralar daha iyi oyun arkadalar ve daha iyi sahneye koyucular buldum. Gerekten de, eletiricinin, karlatrma ls olarak tam tamna Zarah Leander'le Marika Rk-k' ileri srm olmas ok tuhaft. O ada, her iki yldz sanat da, halkn ve eletiricilerin gznde byktler. Ve sinema, dn olduu gibi bugn de, daha hl yerini koruyordu. Blues tarzndaki arknn insann iine saplanan ritmi ayn zamanda bouk, her trl duygusallktan uzak ve diksiyonu net sesim, her yeni notadan nce kendime zg bir yntemle duraksamam, baarmn srryd. Zaman duraklyor, bre gece yarsnda duruyor, Yarn hi' yok artk, Gece beni esir tutuyor. Sessizlik iinde dinliyor, ve bu numaray daha da seviyorum. Babacmn dncesini renmek isterdim. 51 BR KADIN Bu arky hi duymam olmas yazk. Giritii her ite, babacm, bilincini son haddine gtrrd. Ona gre, sanatta aama yoktu. ster klasik, isterse elence mzii olsun, her ey kusursuz hazrlanmal ve sunulmalyd. Beeni vecizelerinden biri yle ifade edilebilirdi: Halk iin en iyi olan ey, ancak iyi demektir.' Ve imdi ben de ayn dnteyim. nsan ayrm yapamaz. Szgelii! Tube ('), o a mziinin ve hatta btn sanatn ifadesidir. Eer sanat kt ya da stnkr yaphvermigse, genellikle sonuna kadar yle gider. Bugnn folklor arklarn alalm. nsanln byk bir ksm iin folklor bugn mzikle tek ilikidir. Mzik zevkinin oluumunda ackl etkileri olabilir. Karlnda hele iyi bir ekilde gerekletirilmise, yenilie ve nkteye sahipse, o vakit gerek anlamnda, zevklere seslenecektir. Bu sav, aslnda sanat kavramnn btn trlerine; edebiyat, resim, heykel, sinema ve tiyatroya da kesinlikle uygulanabilir. Ayrca, sanat konusunda daha baka gerekler de var: Szgelii, telli alglarn dans mziinde can ekimesi gibi. Bakr alglar bulunuyor ama, bir sredir onlar da pek az. Uygulamada her ey vurma alglara evriliyor: Kontrbas, bateri, elektrogitar... Aslnda hepsi amplifikatrle glendiriliyor. Sonu, grlt. Ama mzik deil. Her halde, en fazla yararlanan alan ak alandr. Telli alglar olmadan, fltler ve okayc perdeci) Son yllarda ok tutulan ve tplerle alman mzik tr.

52 BR KADIN siyle aatan yapl alglar olmadan, ak nasl telkin etmeli? Onlar bir gn yeniden grecek miyiz ? Yine moda haline gelecekler mi? oklar buna inanyorlar, hem de ok ksa bir srede. Bakalar ise onlar bir daha hi bir vakit gremeyeceimizi ileri sryorlar. Tekniin yzylnda aktan yoksun, erotizmden yoksun, sanattan yoksun bir yzylda yayoruz. Baz kimseler ancak bu yeni tr romantizm zerine ant iiyorlar, tekilerse, aktan aa alay ediyor ve yaplan tantma yaynlarn sama reklam sayyorlar. nk romantizm lm, iyiden iyiye lmtr. Ne olursa olsun kesin olan bir ey var: O da, imdiki mzik trnde insann gerekten bir nee kayna bulamamas. Kle evresinde toplandklar zentiye ramen hatta kendi kendilerinin btn savlarna ramen ve genler bile bulamyorlar. Ama bulmu gibi grnyorlar. Dnp dolap bize atmalarnn anlam nedir. Anlalmam, honut edilmemi, smrlm, ksacas son derece mutsuz olmalarnn anlam nedir? Her halde, onlara varl gm bir tepsi zerinde sunmalydk! yi amma, biz yle bulmadk ki. Bu konuda iyi dnlrse, gm bir tepsiden daha souk ve yapmackl ey de yoktur. Bu gece btn bu sorunlara bir zm yolu bulamayacam naslsa. Ama nasl olsa vz geliyor artk. Aslnda u birka eyrek saat iinde beni bekleyen son, en iyisi ite. Plam bir kez daha dinlemeliyim. Yalnz ken53 BR KADIN dim iin. Bu arky ok gzel buluyorum, kendi syleyi tarzm da. ...Gece beni esir tutuyor... Bunu ok nceleri sylemi olmam dorusu- ok tuhaf. Eer onu bir de tam lm gecemde dinleyeceimi bana nceden haber vermi olsalard... DRDNC BLM ARTST OCUU... KKKEN LJ AHA o vakitler beni turneye gtrrlerdi. O ada, babacm daha nl deildi. Angajmanlar ereti ve sonu olarak da, hayat orta halliydi. Ucuz han odalaryla bir yn znt birbirini tamamlard. Ama ben, elbette bu glklerin hi birini bilmiyordum. Daha sonralar anneciim, ok gzel ve sevimli bir bebek olduum iin benden ayrlmak istemediini bana anlatmakla yetindi. Barp szlanmadan vestiyerde yatar kalrdm. Sonralar yrmeye baladmda bana gz kulak olmak iin hep birisi bulunurdu. Herkesin taparcasna sevdii ok tatl ve -tpt bir kz ocuuydum. Bir artist ocuu... BR KADIN irinliim ve tatllm uzun sre devam etmedi. Bydke zaman zaman dik kafal oluyordum. Beni yanlarnda alkoymak iin artk tartmadlar. Viyana'ya, bykannemle bykbabamn yanma gnderdiler. nk sonunda nasl olsa okula gidecektim. Aa yukar altyla dokuz ya arasnda olduum o yllar, gerei sylemek gerekirse benim iin mutluluk yllar oldu. Bykannemle bykbabam kzlarnn evlenmesinden kukusuz byk bir sevin duymamlard. Annem, Viyana Operasnda, prima ballerina olarak kalsayd, bundan elbette byk bir gurur duymu olacaklard. Her ne kadar bu lem onlarn yaay biimine dar kafalarna btnyle yabanc da olsa... Bykbabam ciltilikle urayordu. Ama bu byk sanat, makinelemenin ilerleyiinden beri, tehlikeli durumdayd. Bundan baka, on beinci mahallede ufak bir kt dkknlar vard. Mizzi'nin o yabancyla; uzak bir memleketten gelmi, urada burada keman gcrdatan, bir eit yabanyle evlenmesi, kendileri iin ar bir darbe oldu. imdi de onlar, bir ocuun ykn zerlerine almaya zorluyorlard. Sessiz sedasz ve saygl bir kadn olan bykannem iin, kesinlikle ar bir yk oldum. nk iimden canllk tayordu. Elbette ki beni pek seviyorlard; ama ne olursa olsun, yine de bir yktm.

Okuldan holanyor ve s^ve seve gidiyordum. renmek iin de kolaylklarm vard. abuk kavryordum. Sonralar dzenli bir ekilde gidip gelmek imknszlamca bundan byk znt duydum. 56 BR KADIN Bykannemin lmnden sonra, toplulukla birlikte yeniden turnelere baladm zaman, dersleri yine de izlemeye devam ettim. Getiimiz her yerde okula kouyordum. Her lkede okul deitirmekten baka bir ey yapmadm. Ve sonucu elbette ki acnacak halde oldu. renimimde zamanla gitgide byyen ve doldurulmas imknszlaan boluklar vard. teki ocuklarn gznde bir sre grlebilen ve bir yl ya da birka hafta sonra, yine bir sre grlmek zere birdenbire bir byyle ortadan kaybo-luveren bir masal yarat idim. Bununla birlikte baar, ok gemeden babacmn abalarn en iyi ekilde tamamlad ve ceplerimize pacra bol bol akt. Bunun iindir ki benim iin bir bayan retmen tutma imkn da bulunabildi. Yolculuklarda bizimle beraber geliyor ve bana dzenli bir ekilde ders veriyordu. Her ne kadar souk, ihtiyatl ve duygularn az aklar bir yaradltay-sa da onu btn kalbimle, hemen hemen tutkuyla seviyordum. Kendisine hi bir ekilde uygun dmeyen bu garip ii neden semi olduunu hi bir zaman renemedim. Aslnda o da yeniden orta halli sakin bir hayata kavumak iin, bizden ayrlmakta gecikmedi. Toplulukla kalmaktansa onun arkasndan gitmek iin ok ey verirdim. nk ben de onun setii gibi bir hayatn zlemini ekiyordum: Deimeyen bir ev ve deimeyen bir evre. Sonra alt ay sreyle aralksz okula gittiim, ayrca Morawa'nin yetitirme kurslarn izlediim bir Berlin devresi oldu. Bundan baka artk bir daha hi bir yerde, hi bir zaman okul yz grmedim. Btn 57 BR KADIN rencilere bu yzden imrenirdim. Zaman zaman srdrdmz hayattan iddetle nefret ederdim. Niin babam da herkes gibi normal bir meslek seemiyordu? Niin bakalar gibi yaayamyorduk? Bir gn bu soruyu Marja'ya sordum. Bana karlk verdi: Anlamyorum seni, kumrucuum. Bylesine ilgin bir hayatn varken... Her zaman yeni kentler, yeni lkeler... Damarlarnda artist kan var, orta halli bir kz gibi yaayamazsn ki. Bu nl artist kan deyimini kafasndan skp atmak imknszd. En sevdii tanmlardan biriydi nk. Ve bu kara kan trn, kendi kendisine de mal ediyordu aslnda. Gemi zamann Rusyasmda babas arkc ve annesi de danszd. Marja dans insann dnyada dans etmeyi gerekten renebilecei tek yer olan SaintPetersburg'ta renmiti. Kendi snfnn en iyisiydi. Daha on yedi yandayken, solo yldz olarak dans ediyordu. Yirmi iki yama gelince sava, sonra da ihtill patlamt. O devirde gerek bir prens vard ve omnla" birlikte, adamn kendisini brakp gittii Berlin'e kat. Yalnz kalnca gen ve yoksul bir mzisyenle evlendi. leri ters gitti. Bunun zerine yeniden, ilk dans etmeye balad Viyana'ya gitti. Bir Prima ballerina olarak deil, fakat bale grubu arasnda. Bacan krd gne kadar oynad. Bir dme srasnda ortaya kan ok kt bir krk; parlak meslek hayatnn ve besledii btn umutlarn sonu oldu. Artist kan! Artist hayat! Kendi kendime, daha 58 BR KADIN o zamanlar, iin bir de ekici yan olduunu kabul ediyordum dorusu. Mizzi'cik bale grubuna girdii zaman, Marja daha nceden figran kzlarn arasna atlmt. Sonraki aama bir gece kulb oldu. Eer babamla annem elinden tutmam olsalard, bana ne gelirdi, Tanr bilir artk. Ama, Marja'nn, byk erdemini de kabul etmek gerekir: Hi bir zaman kimseyi kskanmam, hi bir vakit kinci ya da baya olmamt. Anneciimi sekin bir bayan olarak sayyor ve kendisinin gerekletiremedii baary onun iin can ve

yrekten diliyordu. Aln yazs neyse, o olur. Hayat dediin de ite ona gre akp gider byle. Nievo. (') Marja, babama kar besledii btn hayranla ramen, annemin onunla evlenmekle iyi etmediini dnrd. nk bu olay onun bir prima ballerina olmasn engellemiti. Anlalmas ok kolay, diyordu. Onun gibi bir erkek, o derece ahane bir sanat!.. Annen, etkisi altnda kalm olmal! O kadar genti ki. Hem ondan nce, baka erkek de tanmamt. Ak konusunda en ufak bir dncesi yoktu. Evet, ona lgnca tutulmu olmalyd. Her eye karn yazk oldu, ok yazk. O vakit dayanamazdm! Anneciim yine de mutlu, diye kar gelirdim. Aslnda hi bir zaman bir prima ballerina olmayacakt belki de. Tpk senin gibi. (1) Rusada, Hi ite, gerisi bo anlamna gelen bir deyim. 59 BR KADIN Olabilir, evet, insan hi bir zaman gelecei tam bilemez. Bunun iin az ok ans da olmal. Hatta byk lde bir ans. Yalnzca yetenek ve alma deil. Evet, hakkn var. Onunla mutlu, onu seviyor. lerin tehlikede olduu da sylenemez! Evet, dorusu ok rahattk. Hi bir zaman angajmandan yoksun kalmyorduk. Kendimize lks otel odalar tutabiliyor, benim iin de dans ve ark dersleri aldatabiliyorduk. Birok mzik aletini almay ve zellikle yabanc diller rendim. Hem de artc bir kolaylkla. Okula gitmek konusundaki isteimin iddetini kimse anlayamyordu. Bu konuda yalnz bir kez konutum -on drt ya da on be yalarnda olmalydm-ve babacmn aknlktan az ak kald. Ama neden? dedi sonunda. Okuma yazmay ve hesap yapmay biliyorsun. Franszca, ngilizce, talyanca ve spanyolca konuuyorsun. Ve hatta, Marja'yla biraz da Rusa. Bulunduun yerde daha yksek bir okul biliyor musun? Benimleyken geleceinden gvenli olmalsn. Senin kiiliinden heyecan verici bir numara yaratacam greceksin... Bu heyecan verici numarann neden ibaret olduu, daha herkes iin bir bilmeceydi. Hi danszlk yeteneim yoktu. Aradan geen zaman iinde herkes bunu anlamt. Ama babam en sonunda sesimi ortaya kard ve bu onu byk en sonunaa sram j bir sevince bodu. Elinin arEmdarzaten bir dansz vard... renmi olduum btn yabanc dillerde ark sylyor ve kendi kendime gitarla ya da piyanoyla elik ediyordum. Hatta nefret ettiim akordeonu bile 60 BR KADIN renmeye zorladlar beni. Babacma gre, btn bunlar ok yava gidiyordu. Yeni yetmeliim onun sabrszlna gre ok uzun zaman alyordu. On be yamda beni halkn karsna kard. Anneciim de buna iddetle kar kt. Ona gre erkendi daha. Henz iyi bir ey yapmasn bilmiyordum. Pekl herkes gryor ki o daha ok gen. Bu da halk heyecanlandrr. Kendisi de bundan kendine gre bir gven ve grg kazanacaktr. diyordu babam. lk ieklerimi, Paris'teki Olympia'da ('), vestiyerde aldm. Tam on alt yama basmtm. Sava yllaryd. Gen bir Alman temeni, beni akam yemeine davet etmek iin bukete sevimli bir mektup ilitirmiti. Bu hareket iimi gururla doldurdu. phesiz, babacm ary kabul etmeme izin vermedi. Bu trl gezmeler iin daha ok gensin. O delikanlya ben karlk veririm, dedi. Babacm ona kesin ekilde nezaket dolu bir mektup yazd. Ama yine de ben fkeden geberiyor-dum. Ak hi bir zaman renmemem iin en iyi areyi buldular, diyordum. Marja benimle alay etti. Vakti gelince pekl o da olacak, hi merak etme. Ama imdi erken. Daha ok safsn. Kendine bir euk yaptrtacaksn. Hem de savan ortasnda! Biraz daha bekle...

Beklemek iin pek o kadar uzun zamanm olma(1) Paris'in nl mzikhol. 61 BR KADIN di. Aradan bir yl geer gemez, bizim orkestradan olmayan, sadece o srada temsil verdiimiz Varietes mzikhol orkestrasmdaki bir trompeti tarafndan batan karlyordum. Yine bir kez de Berlin'deki Scala'da byle oldu. Yklmadan nce Scala'daki son temsilimizde. Trompeti, aa yukar otuz be yalarnda, sarn, uzun boylu ve iri yapl gzel bir adamd. Turnenin ilk iki haftasnda, karlkl olarak birbirimize durmadan kur yaptk. Programda iki lied'im vard. Sahnede bulunduum srada orkestrann bulunduu ukur yerden bana baktn pekl biliyordum. Bizim numaramz srasnda br mzisyenlerin ou kp giderdi. nk soluk alacak ancak birka saniyeleri vard. Yalnzca o yerinden ayrlmam ve sessiz sessiz beni dinlerdi. Ben de onun iin ark sylerdim. Ak arklar tabi. Her ne kadar oras bana yasak edilmise de, zaman zaman kantinde buluuyorduk. Ya da koridorlarn birinde kayboluyorduk. Tiyatro denen bu labirentin iinde o kadar ok geit ve ke bucak vard ki! Beni pt nce. Azmdan ve boynumdan... Ama gsm, okamak iin eli korsajmm altna kaynca byk bir korkuya kapldm, kollarndan kendimi kurtardm ve katm. Ertesi gece yatamda, hl vcudumun zerinde okayn duyuyordum. Pek gzel bir eydi. Duygularmdan rperdim. Neredeyse, kendimi bsbtn kaybediyordum. Ertesi gn artk kamadm. Gerisini renmeyi yle istiyordum ki. Bir gn daha geti. Sonra daha da gizli bir ke bulduk. Biraz zorlayarak elbisemi 62 BR KADIN kartt ve memelerimi pt. Ben akn durumda hem korkuyor, hem de ok kvan duyuyordum. Her eye karn, bu serven imdilik daha ileri gtrlmemeliydi. nk yer ve zaman sorunu bizim iin zlebilir gibi deildi. Ancak aralarda karlaabiliyorduk. Geri kalan zamanda onun almas gerekti. Temsilden sonra grnmeden svmaya da hi yetkili deildim. Bununla birlikte bir gn sabah sabah tiyatroda karlatk. Babacm, katlmam sz konusu olan bir numaray prova ediyordu. Ama ite o gn, babam benimle ilgilenecek vakti olmadn bildirdi. Eve dn, Lorena! Daha bir sre iim var, dedi. Ev! Bu, Marja'nn her vakit yapt gibi, yemeklerimizi kendi odasnda hazrlad, yakn bir .pansiyondu. Ben de bu ite seve seve ona yardm ediyordum, oyalyordu beni. Ona sahnenin arkasnda rastladm. Provan yok mu? dedi. Hayr. Peki, nereye gidiyorsun? Eve! Sevgiyle glmsedi. Bense plerini ve okaylarn pek arzuluyordum. Elimden tuttu ve ekip gtrd. Ben de en ufak bir ekilde direnmedim. Onun iin, tiyatronun gizli kapakl yan yoktu. Sahnenin altndan, elbiselerin bulunduu yerlerden ve prova salonlarndan getik. Her yer botu, le saatiydi. Dnp dolamaya devam etti. Geitler tozluydu. Sordum: Nereye gitmek istiyorsun? 63 BF. KADIN Gel! Sonunda rahata bir sigara iip birka szck konumak iin frsattan yararlanacaz. Ama ok ge kalmaya hakkm yok benim. Tasalanma, eve vaktinde dneceksin. Gerekte, rahata birka szck konumadmz gibi, bir sigara da imedik, yani hemen deil. Lo bir geitin sonunda yz st braklm, toz iinde ve bacaklar eri bir divan bulunan, darack bir oda vard.

Belli ki buraya ilk kez gelmiyordu. nk yolu ok iyi biliyordu. Ama o anda, elbette ki bu aklma gelmedi. Kendimi savunacak vakit bile bulamadm. Her ey ok abuk oldu. Zaten pek az vaktimiz vard. pmeler, hzla ekilip alan korsaj... Btn hepsini, daha nceden biliyordum. Buna karn, istekten biimi deimi, tannmayan yz beni korkuttu ve onu itmeye altm, ama o eteklerimi iyice kaldrmt... Ve olan oklu. Biraz ac duydum. Korkulu bakm, tyleri km minderin zerindeki ufak kan lekesini dehetle seyretti. Hayal krklm anlatmak mmkn deildi. Demek, huydu ak? Ne irenlik! Hayr, bu olamazd. Bana mendilini uzatt ve ayaa kalkt. Bense ancak, pantolonunun dmeleri zenle iliklenip, o iren ey gzmn nnden kaybolduktan sonra yeniden rahat solumaya baladm. Bir sigara yakt. Oysa ben orada divana oturmu, hkrmamak iin kendimi zor tutuyordum. Pekl, kz! Byle surat asma canm! Gerek64 BR KADIN ten ilk kez miydi? Hayret! nanlr gibi deil. pmelere karlk veri tarznla... Bu konuda ok yetenekli olduunu bilesin! Gerisini renmek iin ok vaktin var naslsa. Haydi, al bir sigara! Kendimi tutmak, sinirleri yatm bir tavr taknmak iin iddetli bir aba harcadm, ama tuzaa drlm olmaktan ok fkeliydim. Bakire olduumu yeni fark etmiti. Ne utan! Hafife titreyen bir ele bir sigara aldm, kendimi ok mutsuz hissediyordum. Ne irenlik! Maldido! Ne irenlik! Bir daha hi bir zaman yeniden balamayacam! Eer babacm bunu renirse, seni para para eder... Sonunda glkle syleyebildiim ilk szlerdi bunlar. Niin renecekmi ? Genellikle, bunlar insann babasna anlataca eyler deildir. - Yanma oturdu ve yanama hafif bir pck kondurdu . -Gerekten pek fazla zevk duymadn, deil mi? Ama evime gel bir de. nmzde geni bir zaman olduunda. O vakit bunun ne demek olduunu sana gerekten gstereceim. Kabul m? Yapamam. Niye? ok yaknda oturuyorum. Bir gn leden sonra, geerken. Temsil olmad bir leden sonra. Yalnzm. Karm gndzleri bir terzide alyor. stelik bir de kars vard! Bu ihtimali dnmemitim bile. Hi gezmeye gitmez misin? diye devam etti. Ya da alveri yapmaya? Berbere, filan. Ne bile65 jj )BR KADIN yim canm? Seni her zaman gzetiyorlar m? Kimi kez leden sonra sinemaya gittiim olurdu. zellikle Marja'yla. Arada bir de tek bama. Ama cidd bir ekilde: Sanmam ki yalnz kalabileyim, diye karlk verdim. nk artk onu grmek istemiyordum. Evliydi ve imdi hi houma gitmiyordu. Btn bunlar da ok irkin eylerdi. Bahse girerim ki holanacaksn bundan. Ama daha ok vaktimiz olmal. imdi git, bylesi daha iyi. Ben biraz daha beklerim burada. Yolunu bulabilecek misin? Bamla 'evet' diye iaret ettim. Kma eliyle vurdu ve ktm. Hayr, gerekten de ak byle dnmemitim. Bir insan mutluluu byle bir davranta nasl bulabilir? Anlalr gibi deildi. stelik de kadnlar gzelletiriyormu! Yok canm. Hepsi benim iin bu bir bilmece olarak kalyordu. Annemle babamdan nce pansiyona dndm. Marja'mn, srrm hemen ortaya karacana inandm iin, ona ok yakn durmaktan kanyordum. Fakat beni

duydu ve tencerelerinin evresinde urat odasna ard. Gittii her yere, elektrik ocan da birlikte gtrrd. Gel buraya, kumrum? Salay alkala! Yannda ayakta, suratma bakmayaca umuduyla salay alkaladm. O da hi bir ey anlamad. Byk fke sesleri kara kara, o sabah patron olan o aptal kadnla yapt tartmay anlatt. Kesinlikle hi bir nseziye sahip deildi. 66 BR KADIN Sonra babam ve annem de geldiler. Onlar da yle hi bir eyin farkna varmadlar. Hepimiz masann evresine oturmutuk. Her biri istedii kadar yzm inceleyebilirdi. Yine de hi bir ey ayrt etmediler. Bunu anlamak bana biraz gven verdi. Biraz da bu serven iimi gururla doldurdu. Burnu amtm. Byk bir kii, bir kadndm artk. Karmda-kier ylesine kendi havalarndaydlar ki, durumun farkna bile varmadlar. Akam, sahnede ok itenlikle ark syledim. Babacm da sonunda u yorumu yapt: Bu akam ok iyiydin, Lorena. Yava yava oluyor. Beni ok mutlu ettin. Sylenilende ne de olsa bir gerek vard: Kadn olunca insanda bir eyin deimesi! ki gn sonra, Marja elbiseleri hazrlamak iin evde oturmak zorunda kalnca, sinemaya gitme izni aldm ve doruca onun yanma gittim. Btn bir film sresini onunla geirdim. lk deneme devresine balayabilmek iin yeterli bir zamand. Ama yine de, o ite hoa giden hi bir ey bulmadm. aramba, cumartesi ve pazar gnleri leden sonra, bir matine temsili veriyorduk. Tabi ki, teki gnlerde, her zaman grnmeden svamazdm. Yine de birka kez onu ziyaret etmeyi baardm. Bu gibi durumlarda insan zr bulmak iin byk yetenek gsterir. k mydm? Her ne kadar o ada kendi kendimi buna inandrmaya abaladysam da, gerek deildi. Ama ne olursa olsun, gitgide daha i gckla-yc bir hal alyordu. Ve hi de balangta olduu kadar iren deildi! rlplak olmaktan ve bana 67 BR KADIN gzel olduumun, vcudumun biimli oluunun sylenmesini iitmekten holanyordum. Ayn ekilde, biraz da erkek anatomisinin karsnda sregelen aknlk duygusuna karn, erkek plaklna da alyordum. Sonra kars birka gn izin alp evde kald. Onu daha sonra grdm vakit, u g soruyu sordum ona: Karnla... Onunla da ak yaptn m? Kabaca karlk verdi: ster istemez. Yoksa, kukulanmaya balayacakt. Bunun da gerei yok dorusu. Bu beni ar derecede tiksindirdi ve ziyaretlerimi kesmeyi kararlatrdm. Ama yine de oraya gittim. Sylediim gibi, bombardmandan ve tiyatronun yklmasndan nce, Scala'daki sonuncu angajmanmzn bitiine kadar. Ayrlk annda zgn olacam dnyordum. Ama hi bir znt duymadm. Bu ii bitirmi olmaktan deta ferahlamtm bile. Zamanla, bu ufak serven yznden kendimi nemli bir kii gibi grmeye de baladm. Dncelerim, her eyi gzelletirmenin yolunu buldu ve bir sre sonra, aka gerekten rastladma inanacak hale bile geldim. BENC BLM SANDOR... KADEH ELDE. ANDOR'UN atafatl villasnn resm blmn meydana getiren birbirine bitiik drt odasn ar ar dolayorum. Ortadaki usuz bucaksz salon, pintice bir tutumluluk ama zenle seilmi koltuklarn yannda nl bir antikac dkknndan gelen deerli eyayla denmi. Holde gzel tablolar var. Sa kede nefis bir ar gibi ekici grnen bar. Holn sa duvarnda, nnde arkalksz kanepesiyle mine kesi. Rahat bir yer aslnda. Ve her ziyaretinin, daha ieri girer girmez, okuma yazma bilmeyen bir kimsenin evinde olmadn hemen fark etmesi iin duvara yerletirilmi etajerde birka kitap. Holn vahe

69 - ?* BR KADIN ynndeki kubbeli dar koridor; bembeyaz mobilyalarla deli olup duvarlar ak yeil ve hafif mor renklerle kapl yemek odasna kyor. Hepsi de insan byleyen cinsten. Holn solunda, ngilizlerden esinlenmi, ok lo, duvarlarnda birka ta basmas, Afrika'dan gelme av silhlar, mein byk koltuklarla, budvar adn verdii oda bulunuyor. Grmelerinde sz alan bir kimse zel maliknesinde arlanmak onuruna sahip olduu zaman ve bir de genel i tartmalarna ayrd kedir bu. Kadnlara girme hakk vermedii, yalnzca erkekler arasndaki nl suarelerini de orada verir. Kabul etmek gerektir ki byk bir yenilik ortaya koymakszn, bu evle inceden inceye uralm ve her kesi zevkle yerletirilmitir. Dikkate deer bir sahne koyucusu olan Sandor, iyice bilir ki, insanlara beklediklerini sunarken, onlar hayal krklna uratma tehlikesi pek azdr. Oyuncu Sandor sahneye koyucudan daha stndr. Sanrm ki iyi bir yargda bulunmak iin gereken her eye sahibim. O herhangi bir kadndan daha ok parltl ve daha ok gzbacdr. Ka kez bunun arm tan olmadm m? Seyircilerinin isteklerine ve bekledikleri her eye uygun, btn rolleri nasl da bir rahatlkla oynar: Hi bir eyin, onu kolay kolay rk tahtaya bastramayaca kesindir. nsanlarla olaylara cretle meydan okuyan pervasz bir servencidir. Artistlerin ve gazetecilerin dostu, her trl dnceye, modern sanatlara kar uyank ve moda haline geldiinden beri - hafife 70 BR KADIN sosyalizme boyanmtr. Gazeteciler ona yaltaklanr, kendisinden bol bol sz etmekten holanrlar. Binicilik izmelerini ekmi ya da raketi rahata koltuunun altnda gen bir sporcudur. Ata binmeyi de tenis oynamasn da kusursuz bir ekilde bilir. Ve en sonunda da duygulu bir insandr. Elbette ki, kadnlarn da sevgilisi olduunu unutmadan... Btn rollere uyma yetenei, aslnda kendini gsterme hrsdr. Ona gre sahne, her zaman onun oynad yerdedir ve o, ayn zamanda kendi kendisinin ba oyuncusudur. Bundan mutludur. Kadnlar olduu kadar erkekleri de etkiler. Kadnlarn yanndaki baars aslnda olduka artcdr. nk fiziiyle, ilk bakta soluunuzu kesecek hi bir zellii yoktur. Orta boylu, incedir ve davranlarna zarafet veren lyle rahatl bedenine kabul ettirme yetenei vardr. Yz olduka iyi izilmitir. Fakat soyluluu anlatan yz izgilerindeki zellikten yoksundur: Burun ok ufak, az ok dktr; kk byna gelince, ona hi bir zaman tahamml edemedim. Aslnda gzlerinden baka bir eyi yoktur. Allmam uzunlukta kirpiklerle koyu, parlak ve byk, ahane gzleri. Eer ona roln oynamak, hal ve artlara uygun olann oynamak frsat verilirse, her seferinde galiptir. nk o vakit, ona dayanlamaz artk. Denedim bunu. Ve her ey de byle balad aslnda. insanlarn ona kar tepkilerini gzlemeyi her zaman sevdim. Erkeklerin ou onu ciddye almakla beraber, szn gerek anlamnda onu bir yeni zengin ve kadnlarn yannda da biraz yaban sayyor71 BP. KADIN lar. Ama bunun hi nemi yok. ou kez daha anlayl olan kadnlar bile, onun yannda oyuna geliyorlar. Hem de yalnzca kendilerine baktrmaktan holanan ve mesleklerinde kolayca ilerlemek iin onun dostluuna gvenen ufak yldz adaylarndan sz etmiyorum. Hayr, pekl uyank, yetenekli, o belirli dzeydeki kadnlar bile... Szgelii, bunlardan birisini tanrm. Mnih sosyetesinde pek gzde bir yeri vardr. Gzeldir, evlidir, hem de iyi bir evlilii ve ok gzel iki ocuu vardr. ok zengindir. Kendine gveni tamdr, rahattr, her zaman ok zarif giyimlidir ve Sandor'a ldrr. Bir trl anlayamam bunu. nk k olarak,

onu daha da yoksul bulurum. Elbette ki onun, kendisinde kabul etmek istemedii bir* eydir bu. Ben ortaya kmadan nce, bu kadn onun metresiydi. Sonra ilikilerinde bir ara oldu - kukusuz benim yzmden. - Ve sonra, yeniden baladlar. Kadn onsuz yaayamyor nk. Btn sorun bu. Evde bulunmadm bildii zamanlar buraya gelir. Ve tabi, benden pek nefret eder. Bir kez habersizce eve geldiimde, onlar anszn yakaladm. iddetli bir souk algnlndan tr turnemi yarda brakmak zorunda kalmtm. Ne de olsa ok sinirli bir durumdaydm. ok kt bir turneydi nk. Kendimi feci bir duruma drmemek iin gsteriyi brakmak zorunda kalm, stelik beni arabuk iyiletirmek iin kesinlikle bir klinie tkmakta direnen Jack'la de kavga etmitim. Uursuz turneni yalnz bana srdrebilirsin. Ben, bktm usandm. Ne de olsa, uluorta yerlerde sahneye kacak duruma dmedim daha! 72 HIK KADN Ve bir taksiye atladm, en yakn havaalanna gittim. Oradan Mnih'e giden ilk uaa bindim ve Riem'den Pare du Duc'e soluk solua geldim. Artk kendimi yalnzca yataa atmak ve sonra da bol bol alamaktan baka bir ey dnmyordum. Bayan Winter, beni umursamaz bir suratla karlad ve ne pahasna olursa olsun kap dar etmek istediini hemen belli etti. l! dedim ona. Eer ziyaret eden olursa, bir ey sylemeyin. Hastaym ve yatmak iin doruca odama kyorum. Zemin katnda sregelen sessizlik ve Bayan Winter'in gzlerindeki alayc prlt, ziyaretin yatak odalar katnda olduunu kolayca anlatt bana. Btn bu arada portmantoya asl vizonu, pek iyi bildiim o kocaman vizonu da fark etmitim. Merdiveni trmanrken, onlar sust yakalamak iin doruca onun yatak odasna gitmeye karar vermitim. Ama byle bir ey yapmadm elbet. En ufak bir kskanlk duymu olsam, belki yine de yapardm. Ama gerekten, hi bir eyle ilgili deildim. Buysa, hepsinden ktyd. Sadece, kadnn davran zihnimi kartryor ve beni artyordu. San-dor'da ne buluyordu acaba? Kocas Sandor'dan ok daha ekici gibi geliyordu bana. Deiiklik olsun diye ya da kendisine herhangi bir ekilde yaama tad vermek iin her ne pahasna olursa olsun bir a ihtiyac var idiyse, dnyann en bencil ve en baya adam olan Sandor'la ne ii olabilirdi?.. Banyoyu suyla doldurup girdim. O srada ipek 73 BR KADIN robdambrma sarlm olduu halde Sandor ka geldi. Nereden geliyorsun ki? diye hayretle sordu. Dorudan doruya havaalanndan, diye ksk bir sesle karlk verdim: Gribe yakalanyorum, yatacam. lgilenme benimle! Bir aklama yapmaya hazrlandn fark ettim ve hemen szn kestim: Oof! Shut up (') Kiminle birlikte olduunu pekl biliyorum ve vz geliyor bana. iyi elenceler ve iyi geceler! ark etti ve kp gitti. Hi kukusuz Bayann da gitmesi gecikmeyecekti. Geliim, zevkini berbat etmi olsa gerekti. Bense, ok scak bir banyo yaptm, uyumak iin iki hap yuttum ve artk ne olursa olsun hi bir eyi umursamadm. Ertesi sabah Sandor, Roma'ya gitmek iin uaa binmiti. Her eye karn kabul etmek gerekirdi ki, San-dcr bana balyd. Buna ak demek istemiyorum. nk deyim, eer Sandor'a uygulanrsa, yersiz gibi geliyor bana. Akn ne demek olduunda en ufak bir dncesi olmayan adamdr nk. Sz aramzda: Kim biliyor onu? Ben mi belki... Ama bildiysem bile, her halde unuttum. Evet... u halde herhangi bir ekilde, beni yine de seviyordu. Yannda olmam seviyordu - ssleyici bir kadnm ben - ve kendini bana adanm duyuyordu. Belki de etkisine kendini kaptrmayan az rastlanr kiilerden olduum iin. (1) Shut up: Kes sesini. 74

JtSJri S.AD1JN Midnight - Blues biteli ok oldu. l, onun yerine Des Larmes dans la nuit'yi koyalm. Gaml, biraz bouk ve tam yerinde birdenbire ok sert olan ok belirli sesim... Kimse yamurdaki gz yalarm gremez. yi bir herif yine de. Hl, imdi bile. Ona sitem etmek iin hi bir neden yok. Bu eve ilk ziyaretimi hi unutmam: Bir ocak gecesiydi, bir balodan sonra. Kasm aymdaydk. Demek hemen hemen drt yl olmu. Zaman abuk geiyor. rktc bir ey dorusu. O zaman otuz dokuz yandaydm. Ve imdi... Otuz dokuz dnemini hi amam gibiyim. Bir karnaval balosu deil, fakat ok k, dansl bir suare, bir tr siyah beyazl balo, bir yardmseverlik iiydi. Payetlerle ssl, ahane bir rop giymitim, ama mthi sklyordum. Jack beni, bir film prodktryle birlikte, bir locaya yerletirmeyi becermiti. nk ne pahasna olursa olsun, beni bir kez daha sinemada ykseltmek istiyordu. Fakat benim gibi bir kadn iin o filmlerin devri bitmiti. O sra, gzleri dosdoru nlerine dikili, sersem bakl kzlarla, homoseksel olanlarn sokaklar dolat budalaca hikyeleri film diye gsteriyorlard, zaman zaman da birbirlerini szerek burunlarn kartrmakla yetinmedikleri vakit, ahmaka bir ey yapyorlar, bu da rol oluyordu. Almanya'da artk yalnz bu tr film eviriyorlar. Baka yerlerde de baka ey yaplyor. Ama ben, uluslararas bir yldz deilim, baka yerlerde bana nasl olsa ihtiya yok. Pekl, brakalm bunu. Bilinen eyler bunlar. 75 BR KADIN Sudan bir bahaneyle Jack, balo angaryasndan syrld. Btn kalbiyle nefret ettii bu trl kabul trenlerine, yalnz bana konumak istedii kimselerle buluup, naps (') itii, dumana boulmu bir meyhaneyi ok daha fazla tercih eder. Prodktre gelince, Jack onu temsiller konusunda nceden kztrmt. O kadar ki, adam babasn mensubu ve onun ekingen gen karsyla birlikte gelmiti. Kimi kez bak bana evriliyordu, bunun anlamn sezmekte hi glk ekmiyordum: Gryorsun ya? Duyuyorsun ya? Ayaklarm pen en gzel kzlar. En gzelleri ve en genleri bunlar. En genleri, anlyorsun ya? Seni ne yapmam istiyorsun yani? Ho grnmek iin aba bile harcamadm. Ho grnmekle hi bir ey elde edemeyeceimi bilecek kadar olduka uzun bir zamandan beri evreyi tanyordum. Son filmim iki yl ncesinde kalm ve bir baarszlk olmutu. Benim yzmden deil, senaryo ktyd aslnda. Ama bu baarszln nedeni ne olursa olsun, sinemann profesyonelleri iin, kap dar edilmek demekti. Seyirci yeni kiilikler ister... Bu gerei biliyordum. Dnya kadar eskiydi belki. Ve pek seyrek olarak, asl geree uyard. Ama insanlarn kafasna ne olursa olsun, kendi dncenizi sokmaya abalamayn. Onlar solucanlardan daha ilkeldirler nk. Bunu bildiim iin prodktrden daha kibirli ve daha ok hor grr bir durumda oyunu seyrediyor(1) .aps: zellikle Almanlarn itii, sert alkoll bir iki. 76 t; M.AJJ11M dum. Bu ite stattm dorusu. Sarn ve narin, gen bir arkc sahnede grnd. Mikrofonda sesini denedi, ama kimse onunla ilgilenmedi. ok ho bu kk, deil mi? dedi prodktr. sve'ten geliyor. On sekiz yanda! ok ho gerekten, diye onayladm. Sonra mzik yeniden balad ve basn mensubu, yerinden kalkmadan nce hafife kprdand. Dans etmek ister misiniz, Bayan? Glmseyerek: Hayr, diye karlk verdim. Otursanza. Ya da gidip karnzla dans edin.

Adamcaz oktan yoklamtm ve bu bendeki her trl istei yok etmiti. Hi mzik duygusu yoktu bu niteliiyle, byle bir kusurun, gerektiinde hi belli olmakszn geebilecei modern danslarda bile fark ediliyordu. Kararszlk iinde bana bakt. Karsysa, biraz an an etti. Prodktr de kukulu bir tavrla kalarn att. Bu kadn uysal biri deil, Rocca!.. demek istiyordu her halde. Nezaketle nasl svabileceimi dnrken, Sabine Lutz anszn, peinde bir fraklyla kageldi. Sabine neeyle lk att: Pekl, dostlar! Bu gzel suare hakknda ne dnyorsunuz bakalm? Kuruluun son haddi. Kendimi ln ortasnda bir deve gibi hissediyorum. Azm kumla dolu! -Sonra bana dorul eildi.-lgiden hi de yoksun olmayan ve seninle tanmak iin yanp tutuan bir erkek getiriyorum. Seni gecenin en gzel kadn olarak kabul ediyor. Bence, biraz abartlm bir ey bu. Ve bunu suratma sy77 151.1: KAUllN lemesi de, tam bir saygszlk. Ne dersin? Evet, saygszln son haddi. Kim bilir belki de seni batan karmaya almak iin bir oyundur. Sabine, kendisine btn kalpleri kazandran ve ok yakan tasasz glyle bir kahkaha att. Hakkn var belki. Ne olursa olsun, onu sana brakyorum. imdilik, sahibim var. Sabine'in meslei muhteem bir biimde ykseliyordu: Son filmimi evirirken daha henz nemsiz rollerdeydi. imdiyse, televizyon onu bir yldz sanat olarak kutluyordu. Bu yzden ona kzam-yordum. Ne kt, ne de entrikac olmayan, ak kalpli ve gerekten yetenekli, irin bir kzd. Bu alanda az bulunur bir elemand. Birlikte geldii adam bana tantrd. Bense adamn, elimi pn canm sklarak izledim. Adn iitince, yle sradan birisi olmadn hemen anlamtm. Bu isme gazete stunlarnda, sosyetenin bir tr barometresi olan kibar leminin dedikodularnda sk sk rastlyordum. nsan sosyetenin kodamanlar arasnda bulunmasa bile, kimlerin bulunduunu zaman zaman kesinlikle grmelidir. Hi bir sz sylemeksizin elimi pt. Locada bulunan tekileri de hafif bir ba hareketiyle selmlad. Sonra biraz mzmz bir tavrla sz bana yneltti: Bir eyrek saat iin sizi karabilir miyim, Bayan? Bu bir soru deil, dpedz istekti. evrem ylesine tatszd ki, arkasndan gitmek iin duraklamadm bile. nce dans etmek istediini 78 BK KADIN sanyordum. Ama o beni biraz kenar bir yerde, kendisine ayrlm bir kesi bulunan ufak bir bara gtrd. Bir tr genel karargh. Sonradan rendim ki her zaman ve her yerde, ona ayrlm ufak bir ke bulunuyordu. Hesapszca dkp sat bahilerin sonucuydu bu. Her zaman karl olan bir harcama. Ne imek istediimi sordu. Ne olursa olsun, diye karlk verdim. Masann zerine hemen bir ie ampanya geldi. imden bunu pek baya buldum. Baz kimselerin baz konularda en ufak grgs ve zevki yoktur. Kiiliim, biimim, elbisem zerine birok iltifatta bulundu. ark sylemi olsaydm, bu suva-renin daha bir parlaklk kazanacan ne srd. Bam salladm, glmsedim. Ben de ayn biimde bo ve anlamsz szler ettim ve tpk daha nce olduu gibi, fena halde sklmaya devam ettim. Pek elenir gibi grnmyorsunuz? dedi. Evet, yle! Ya siz? dedim. u ana kadar, ben de. nsan elenmek istedii zaman, gerekten elenebilecei ekilde kendisim hazrlamal. Ak gibidir bu da. Evet, bu dncesi, hi de yle budalaca deildi. Kr etmek iin, para yatrmaldr... dedi. Kime sylyordu acaba? Bu gerek, btn -le-rde geerlidir aslnda. Evet, dedim. Her alanda bu byledir.

Hayatta gnlk iler dnda aktan daha nemli ne vardr? 79 BR KADIN Ne lde artc olursa olsun, beni yarm saat oyalamaya bol bol yeten sohbet konular ortaya atmtk. Gerekten ok rahat ve ok sevimli bir adamd. Ayrca, her ikimiz iin de en uygun bir zamanda hayatma girmiti. O srada ortalktan ekileli epey oluyordu. Ne ak, ne i, ne baar... ki kadeh ampanya itim, bir ncsn reddettim. Mersi, bu kadar yeter. Baka ey arzu eder misiniz? Hayr, neyi tercih edebileceimi gerekten syleyemezdim. Her eyden bkm olduum iin deil, aslnda hi bir zaman byle olmadm. Daha ok, sahnede olsun, hayatta olsun, her eyden bkm kadn roln cynammdr. Ya, bir ufak gece yars supesine ne dersiniz, Bayan? Evet, bu gerekten houma gidecekti. Btn gece hi bir ey yememitim nk. Ama burada iyi hi bir ey bulamayacaz. Burada olmas art m? Meer ki kk grubunuza bal olasnz! Hayr, ama hemen hemen sabahn biri oldu. Mnih bu saatta daha hl uygun bir eylerin bulunabilecei lks bir bakent deil. Bana gvenmek ister misiniz, Bayan? Souk bir bfe ya da scak bir eyler?.. Biftek, szgelii?.. Bir fondu ('), bir pili zgara tercih ettiiniz tak(1) Fondu: Gve kabnda eritilmi peynir ya da kzgn yada herkesin atal ile piirdii kuba sr eti. 80 BR KADIN dirde... -Biraz dnd.- Durun hele, daha baka ne ikram edilebiliir? Bir Stroganoff (')? Her halde yannda bir stakoz da bulunmal... Btn bunlar, gecenin ortasnda bana biraz ar gibi geliyor. Bir souk bfe yeter. Sanrm, iyi bir yardmcnz vardr? yi tahmin ettiniz, Bayan. Peki byle bir yetenekle khyaln yapan mkemmel hanm kimdir? Bayan Winter adnda bir\. Beni yllardr korur ve artk hi bir davranm onu artamaz. Baka bir syleyile; meru bir ein tam tersi olmal. u srada var olmayan ya da hi olmazsa burada bulunmayan bir e belki!.. Meru elere kar belirli bir tiksintim vard. Yani, epey yklce bir deney edinmeye vaktim olmutu. Ne birisi ne teki, diye karlk verdi. Bayan Winter elerin en iyisinden ok daha iyidir. Kklemi bekrlmn btn sorumluluunu tayan da odur. Hi evlenmemi bir erkek, ne olursa olsun bana sayg verir. Bu onun ne istediini bildiini ve zgrle tam deerini verdiini ispatlar. lk kez candan, hi olmazsa tam yerinde glmseyerek : Bunun iin btn erkeklere bir Bayan Winter dileyebiliriz, deil mi? dedim. Demek ki teklifimi kabul ediyorsunuz, Bayan. Gece yars supesinde, evet, hem de seve seve. (1) Tavada piirilmi bir tr soanl biftek. 81 m BR KADIN Ayrca, bir kadeh ampanyayla birlikte... Ve?.. Ne demek, ve?.. Sesinizin tonundan, cmlenizin arkas olabileceini dndm. Evet, belki de, cmlem yle devam edebilirdi: Kabul ediyorum, u artla ki, supe ve ampanyadan sonra gece, allm tarzda ve istemeye istemeye, zoraki uzamasn. Evet, Baym. Doru dndnz. te benim iin zntl bir durum. Ama ne olursa olsun, isteklerinize boyun eeceim. Hafife zerime eildi. Gerekten ahane, iri gzlerini yzme dikti. ... Bu gece boyunca... Ve, varlnzla onur vereceiniz btn teki geceler boyunca da... Hi kukusuz, byk kaamaklar yapmakszn iliki kendiliinden kuruluyordu byle. Oyun bilinir, oyunun kurallar bilinirse, her eye karn, ekici ve

yenidir bu serven. Evet, bir yenilik olarak ne kadar uzun srerse, o kadar iyidir. Ama bir gn oyun ilemez duruma gelirse, o zaman da hayat en iyi biimde bitirmesini bilmelidir. Benim gibi bir kimse, bu artlar altnda yaamasn durdurabilir, szgelii. Akla hi bir uyarl yok elbette. Aslnda ak, sama bir kuruntudan ibaret. Her zaman gen kalan ve mrleri boyunca aka inanan insanlar vardr. ok abuk erginleen ve tkenen kimseler de vardr, benim gibi. Artk bunlara, ak dlemekten baka bir ey kalmaz. En byk samalk da buradadr. nsann inanmad bir eyi dlemesi. Ama 82 BIP. KADIN ben onu bir kez yaadm hayatmda. O byk ak;. O da sendin, Andreas. Sensin. Sen hl buradasn. Her zaman. Once and forever ('). Yine sylediim bir arknnn bal. Once and forever and then ne-ver again ). Fakat Andy'yi dnmek istemiyorum. Hatta lm annda bile. Gece daha o kadar ok uzun ki... Belki de biraz daha sonra dnrm. iten gemi olacak o zaman. O zaman seni dnmek, dlemek zevkini kendime verebilirim. nk artk hi bir zaman sensiz uyanmayacamdan emin olacam. Sulu olan, elbette ki benim. nnde dikildiim holn byk aynas grntm bana geri gnderiyor. Herkes kendi hayatndan sorumludur. Bununla birlikte bu i iradeye deil, yalnzca insann karakterine baldr. Ben, kt yaplydm. Her zaman her eye bol bol sahip olmak istedim ve her zaman, istediklerimin ancak yarsn elde ettim. Ama keza, hi bir eyi de hi bir vakit tam yapmadm. te sonucu: Meslek, orta derecede; aklar, orta derecede ve btn bir hayat orta derecede. Hi bir zaman tatmin olmadm, nk her eyi istiyordum. Ve tatmin olmadm iin de, elimde olann yarsndan bile yararlanamyordum. phesiz, herkes byk ak, byk baary, isteklerinin byk lde tatminini bekler. Ama insanlarn o(1) Bir zamanlar ve her zaman iin. (2) Bir zamanlar ve her zaman iin ve sonra yine hi bir zaman. 83 BP. KADIN u, elde ettikleriyle kendilerini kandrrlar, onunla da yetinirler. Arada bir, her eyi elde eder gibi olduum zamanlarda bile, baka her eyler gerekirdi benim iin. lgnlk ite. Hi kimse o kadar ok eyi ayn anda yaayamaz. Szgelii, Berthold'un yannda kal-saydm, hayatn paylasaydm, eer ona kendimi altrsaydm, eer ocuklarm olsayd... Btn bunlar bir araya gelince, btnyle bir her ey kmayacak myd ortaya acaba? phesiz, evet. Onu, Berthold'u yani, her ne pahasna olursa olsun elde etmek istedim ve kendisini seven, ona batan sona uygun den kzn elinden aldm. Elde eder etmez de, daha fazlasna sahip olmak istedim. Bylece hayatna dzensizlii ve utanc getirdim. Oysa o bana ocukluumun hayalini verebilirdi: Gvenli ve grltsz patrtsz bir aile oca, drtbag mamur bir mr... Beni sahne klarnn serveninden ekip karmalyd. Tam tersine, sadece sahne klarna kavumak iin katm. Ama bunlar artk, babacmla anneciimi aydnlatm olan, baarnn parlak projektrleri deildi. Hayr, ufak cimrice bir kt yalnzca. Lorena! Bak kendine! Beeniyor musun halini? Evet. Bedenen belki... Hatta eletirici gzlerle de baksam, grntm hl beeniyorum. Yzm erkenden sararp solan cinsten deildir. Hi kukusuz imdi, yirmi yandayken olduum kadar gzel deilim elbet. Ama aynann nnde soyunursam, siluetim her zaman ayn derecede gnlm okar. Her zaman idmanl bir artist bedenine sahibimdir. 84 BR KADIN Ya saylar? Yamn saylar?.. Sinirlerim zerine bask yapan bir etkileri vardr. zerime kaya gibi kerler. Ktye yorulan bir d gibi btn sokak kelerinde yazldrlar. Yarndan itibaren artk say da kalmayacak. Yllar, yaanm olanlar gibi yaanmam olanlar da, ayn kaygszlk iinde kaybolacaklar. lm bana kalbimin

ezel genliini; gen bir kzken, ocuklukta yaanm zaman yeniden yakalamaya altm zamandaki eski genlii geri verecek. Tiyatro vestiyerlerindeki ocukluk yllar, kk bir Lore olduum, ksa etekli, salar srtnda karmakark olmu, genliin saf dnyasnda kay-gusuz bir Lore olduum zamanki genlii. Heide'ni kz arkada, Lore. Acaba gerekten yle bir Lore oldum mu? 85 ALTINCI BLM LM DANSI... DABACIIM ve anneciim, yani Jose de San-tander'le Maria Cadero, savan sonunu gremediler. Berlin'de, bir snakta ldler. O sra, tiyatrolar kaplarn kapamlard. Mnih'e inmitik. Ufak bir pansiyonda, yarnn ne olacan bilmeksizin, epey mutsuz ve amasz yayorduk. Savan bitmesi bekleniyordu. Btn herkes, artk yalnz bunu bekliyordu. nsanln durumu buydu. Orkestramz dalm, mzisyenler tede beride bulabildikleri evlerde ya da dostlarna ve ailelerine kavutuklar yerlerde yayorlard. Babacm iin dayanlmaz bir durumdu bu. Vaktini, kendisine 87 BR KADIN bal elemanlarn durumunu grmek iin, memleketi dolamakla geirirdi. nk biliyordu ki, kendisi olmadan ve topluluktan biraz uzak kalnca, onlar srgnler gibi mutsuz olacaklard. O da ne pahasna olursa olsun, onlarla ilikisini koparmak istemiyordu. Dalm bile olsalar, birleiklik duygusunu korumalydlar. Babacm onlarn salndan ve rahatlndan kaygya derdi. Hepsinin yeteri kadar para ve ihtiya sahibi olmasn dzenlerdi. Kostmlerimizin, aksesuvarlarmzm byk bir blmyle alglar Berlin'de kalmt. 1944 gznde, annemle babam btn malzememizi toplamak ve evimize getirmek zere bakente gittiler. Orkestrann birinci viyolonselcisi ve babamn en iyi dostu Enrico da onlarla gitti. Ne yazk ki, o da ykntlarn altnda gml kalm, fakat lmemiti. Mnih'e dnd zaman bitkin durumdayd. Pansiyonun ufak odasnda Marja'nn yanma oturup saatlarca alad, alad... Bense, hayr! Alamadm. Ta kesilmitim. Marja alad tabi. Tam bir aknlk iinde Almanca ve Rusa dualar etti. Onlar diriltmeleri iin cennetteki btn azizlere yalvard. Bir sre kendini bu garip hallerine kaptrdktan sonra akl bana geldi, kendini toparlad. lk i olarak, Enrico' yu yeniden kendine getirmeye alt. Bu ilk merhale alnca, bu kez bana dnd. Hi alamayan, hayat akna brakan, tek sz etmeden bir hareket yapmadan, ta kesilmi ve yaban gibi duran bana. Ne oluyor, yahu? Nedir bu duruun? Sonunda bir ktk gibi devrileceksin galiba. 88 BR KADIN Rahat brak beni! diye karlk verdim. Sonra birdenbire yerimden kalktm ve arkamdan kapy arpp ktm. Bombardmanlardan delik deik olmu Mnih sokaklarn geliigzel dolatm. Beni akam yemeine davet eden ve evinden pek uzak olmayan bir yerdeki noktaya dikilmi bir subayla tantm... O devirde, Mnih'te henz birka iyi restoran kalmt ve gedikli mterileri de, kendilerine gsterilen zenden yararlanyorlard. Onlara gerekten zen gsteriliyor, hatta arap bile ikram ediliyordu. kinci m Scala'nn trompetisinden sonra. bu subay oldu. O iten hl ok az zevk alyordum, ama beni oyalyordu. Sehwabing'de bo bir apartman dairesi vard. nk karsyla ocuklar krlk bir yere snmlard. Balangta onu, leden sonralar gidip grmekle yetiniyordum. Daha sonra btn bir gece ortalardan yok oluum dikkati ekti ve Marja btn gcyle, iki yanam tokatlad. Kk orospu! diye bard. Lanet olas kk orospu! imdi kafandaki tek ey, artk bu, deil mi?

Tanlyordu. Kafamdaki btn yeri kaplayan grntler, Jose de Santander'le Maria Cadero'nun lmyd. Onlar mahzende iki bklm kvrlm gryordum. Sonra bir bomba ya da obs dyordu... zerlerine yklan ev ve altnda onlar parampara. Bulama haline gelmi, ince izgili, tatl yzyle Maria Cadero! Yumuak vcudu artk biim-siz ve kanl bir yndan baka bir ey deil. Uzun,, 89 BR KADIN siyah salarysa, yapkan ve kana bulanm... Eer olanlar gerekten byle gemi idiyse, lyd dorusu. Ama belki de sadece bacaklar ya da yalnzca vcudunun bir ksm ezilmitir. Ve yaamaya devam ediyordur. Yaamaya! O zaman, hayat artk ar ar ve korkun bir can ekimeden baka bir ey deildi... Sonra da kararm yz, molozla dolu az toz toprakla yapm gzleriyle, baran Jose de San-tander. Soluu kesilinceye kadar baryordu belki. te kafam tka basa dolduran grntler. Bu yabanc subay, acele ve anlamsz bir sevime sresince, birka dakika iin de olsa onlar bana unutturan tek kiiydi. nsan eer isterse, buna ak diyebilir. Bana gelince, bu beraberlii nasl adlandracam bilemezdim. Marja sonunda: Mnih'ten ayrlmamz gerek, diye konutu. Bombalarn bize ayrcalk tanmad gerekti. Enrico! Buradan gitmeli! diyordu Marja. Kzcazdan sorumluyuz imdi. Onu korumalyz. Evet, onu nce bombalardan, sonra da iyi insan Marja'mn eriemedii darda geen gecelerden. Aslnda herkes ehirden ayrlmak istiyordu. Herkes artk aklk yerlerde yaamak isteindeydi. Fakat krlk yerler azna kadar doluydu. En ufak bir iftlik en ufak bir kulbecik bile tklm tklm doluydu. Akrabalar, dostlar, tandklar da yle. En sonunda da mlteciler, zorla yurtlarndan karlanlar. Bunun iin gecelerimizi pansiyonun mahzenin90 BR KADIN de, srtmz duvara dayal, yere oturmu durumda geirmeye devam ettik. Marja dua ediyor, Enrico, solgun yzyle kendi zerine ylyor ve ben, sramz gelince nasl paralanacamz dnyordum. Ya da dostum subayn mahzeninde, ayn sknetle bekliyordum. niformal olduu iin korkusunu yenmek zorundayd. Ama beyaz yz onu ele veriyordu. Herkes korkuyordu. Nbeti olduu zaman geceyi klada geirmek zorundayd. Bir kez, alarm verildii srada evinde yalnzdm. Mahzene inmeye cesaret edemiyordum, insanlar bana tuhaf tuhaf bakyorlard. Yaknlarna, yeenimdir! diye tantmt. Ama ben on sekiz yandaydm ve o da krk bir. Ne de olsa, insanlar bu yalana inanmadlar. nk hi bir ekilde bir yeene benzemiyordum. Btn alarm sresince yatan zerinde korkudan barmamak iin kolumu sra sra oturdum, bekledim. Ertesi gn Marja'ya sordum: Peki yleyse, buradan ne zaman gideceiz? Oturduumuz evin st katlar yklmt. Frn gibi ak pencereler tahtalarla korunuyordu. Kimi kez elektrii ya da suyu kesiyorlard. Yahut her ikisini birden. Marja'ysa, Havva Anamzla iyi ilikilerini srdrmeye devam ediyor, onunla bildii btn dillerde, ama zellikle Rusa konuuyordu. Tulpano'yu yolumuza karan kesinlikle Hazre-ti Havva Anamzd. 91 YEDNC BLM TULPANO... S ULPANO bir palyaoydu. Ne Grock ya da Charlie Rivel kadar nl deil. Ama hemen hemen o ayarda. Uluslararas yetenekte bir palyaoydu. Ona ara sra urada burada rastlardk. Bizimle ayn programda yer alyordu. Onu tanrdm ve o da beni tanrd. Tulpano'yla aramda, dorudan doruya ve iten gelen, ok kiisel bir iliki vard.

ilk karlamamz daha henz ok kkken, drt ya da belki be yanda olduum bir devreye rastlar. O hl anmsyordu. Bense, hayr. Sanrm durmadan byk krmz burnunu mncklar ve kaln bir beyaz krem tabakasyla kapl yzn okarmm. Bunu o anlatrd. Dermiim ki: Seni pek 93 ' BP. KADIN seviyorum. Seni pek seviyorum. Bana gelince, Tulpano hakkndaki ilk anm, Londra'daki bir turneye kadar gider. Palladium mzikholnde bir dizi temsil veriyorduk. Aa yukar dokuz yandaydm. Bykannemin lmnden ve babamla annemin yanma dnmden biraz sonra. Kuliste ayakta, Tulpano'nun numarasn seyrederdim. Sahnede bir masayla bir iskemle bulunur, Tulpano bol ve dalgalanan mantosuna sarlm olduu halde elinde bir buket iekle gelirdi. Sevecenlik dolu hareketlerle her eyi hazrlar, masayla iskemleyi yerlerine, iekleri bir vazoya koyar... Ama ilk iekler nedense birdenbire yere der. Onlar toplar, dikkatle inceler, ar ar ve ihtiyatla sallar, yeniden vazoya koyard. Sonra gidip ald tabaklarla fincanlar yine ayn masann zerine koyar. Bu arada, durmadan kapya koup kulak kabartr. Masaya dner, dinler, bekler. Beyz yz bir dolunay andrr. Krmz dudaklar byk bir glmseyile aktr. Fincann, sonra taban yerini biraz deitirir. Beinci kez iskemleyi iter. Kapya dner, kulan kabartr. Ortalkta hi bir ey gzkmemektedir. Hayr, henz hi bir ey... Ama kz biraz sonra gelecektir. Tulpano'nun btn davran mimikleri, zntl bir bekleyii belli eder. Sonunda kz gelir. Bir balerin etekliiyle, gnl ekici, peri gibi bir kzdr. Ayaklarnn ucunda szlr. Palyao mthi bir mutlulua kaplmtr: nk kz yanndadr, gelmitir. Sevgilisinin evresinde zplar, ona iekleri uzatr. Fakat her naslsa iekler birdenbire solmutur. Artk elinde yalnz 94 DR KADIN plak saplar vardr. aresizlikle dnendii iin gen kz kahkahayla gler, onunla alay eder. O vakit kza ikram etmek iin bir fincan almak ister eline. Fakat masann stnde yalnz fincan krklar kalmtr. skemleyi eker; nce iskemle, sonra masa parampara dalr. Kz iin o kadar zene bezene hazrlad her ey parmaklarnn arasnda dalp gitmektedir. Ve kz glmeye, gittike de daha hzl dnmeye devam eder. O, krklar toplad, iskemleyi onarmaya abalad srada kz bacan onun bandan arr. O ise, yine dnr: Sevgilisi iin ne yapabilir diye. Ne verebilir baka? Dokunduu her ey, yerine varmadan krlmaktadr. Derken, aklna bir dnce gelir. Elini byk mantosunun iine sokup bir eyi eker, bu srada mimiklerini kullanr. Daha kuvvetli eker ve o eyi yerinden koparr... En sonunda elindedir: Kalbi! Kocaman krmz, ikin bir yrek! Kzn nnde diz ker ve taparcasna, sevgiyle dolu bir bakla gzlerini kza dikmi durumda, kalbini sevgilisinin ayaklarna brakr. Kz, bu deerli eye ayayla ufak ufak dokunarak elenir, onu teye beriye yuvarlar ve anszn stne basar. Kalp, patlar. Artk demenin stnde ackl, ufack bir krmz leke kalmtr yalnzca. Sonra kz kendi ayaklarnn ucunda dne dne sahneyi dolar, palyaonun byk krmz burnuna vurur, son bir frdndyle kp gider. Evet, kz gitmi ve o yalnz kalmtr. Bir zamanlar bedeninde tad ufak krmz lekeye doru eilir, onu yerden kaldrr ve mantosu95 BR KADIN nun iinde saklamaya alr. Ama o hep der, demenin zerinde titrer durur ve sonunda bir atlan iinde ortadan kaybolur. Yere oturmu palyao alar. Sahnenin ortasnda tek bana, alar. Kulisin arkasnda, yere oturmu kck bir kz da alar... alar! te, o bendim. Beni kucana aldn, locasna gtrdn hl anmsarm. Okar, avutur, ikolatalar verirdi bana. Ama biliyordum ki onun da gzleri yalarla

doluydu. Daha sonra babacmla anneciime: Bu akam, benim en iyi seyircim bu yavrucak oldu, dedi. Fakat artk bu numaray grmemeli. ok duygulu bir kk bu. Zavall yavrucak! Yine de sk sk numarasn seyrettim. Ona alm, alamay brakmtm. Ama her seferinde gzlerim yine de nemlenirdi. Evet, her seferinde bu bana keder verir ve o da bunu fark ederdi. Bunun zerine hemen beni alp gtrr, a.vuturdu. Bir seferinde ok iyi anmsyorum, ona dedim ki: Krlm iskemlene ve solmu ieklerine karn, ben seninle kalacam. Umurumda deil. Yine de seninle kalacam. plak demenin stnde mi, yavrucuk? plak demenin stnde, Tulpano. Seni pek seviyorum. Beni yerden kaldrdn ve sevecenlikle gsne bastrdn, iki yanamdan ptn de anmsyorum. Anneciim o srada gelip beni ald ve hi bir 96 ElP. KADIN zaman unutmadm u szleri syledi: Okulda ve kilisede bize rettikleri hep uydurma, Maria. Daha doarken, Hazreti dem'in kiiliinde ilenmi gnaha sahip olduumuz iin cehennemlik olduumuzu sylemilerdi bize. Bu lanet, neden ileri geliyor, bilir misin? ocuklarn ergin hale gelmelerinden! dem'le Havva da, balangta ocuklar gibiydiler. Cennetten kovulduklar zaman da u ekilde lanetlendiler: Bundan sonra, ergin olacaksnz. Sizden sonra dnyaya gelen btn Adem-oullar da ayn kurala uyacak. Ar ve saf, dnyaya gelip gnn birinde ergin olacaklardr. Ve ite o gn de cehenneme girilerini belli edecektir! Anneciim sonra glmsedi, elimden tuttu ve beni ekip gtrd. Daha sonra sava srasnda, Tulpano'ya Hamburg'da, Hanse tij/atrosunda rastladk. Hasta olduu ve yeteneinin bundan ok zarar grd syleniyordu. Fakat bu dnem zerine hi bir anm yok. Okula gidiyordum, geceyi tiyatroda geiriim pek seyrekti. ubat aynn ak ve dondurucu bir gnnde, Marja ehirde Tulpano'ya rastlam. Denilebilir ki hi umulmadk bir rastlantyla kar karya gelmiler. Marja onu alp pansiyona getirmi. Akam st, dostum olan subaydan ayrlp eve dnnce, onu orada buldum. Gentim ve her halde gzeldim. Odaya girdiim zaman, Marja sesinde belirli bir gurur edasyla konutu: ite geldi! birden masann evresine oturmulard. Marja, Tulpano ve Enrico; bana sevimli sevimli ba97 1 BR KADIN kyorlard. Tulpano hi bir ey sylemeksizin ban nne emekle yetindi. Onu, beyaz sal ve ufak tefek adamcaz hemen tanmadm, sonra anszn iri mavi gzleri ve anlaml elleri anlarm uyandrd: Tulpano! diye bardm. Yavrucuum benim! Tandn m en sonunda? Elbette ya! Burnun nerede, Tulpano? Hem neden glmsemiyorsun hi? O vakit, hi makyajsz az, pek bilinen o koca glmsemeyle burutu; boynuna sarldm ve onu ptm. Mnih'ten ayrlmamza Tulpano yardm etti. Kendisi Chiemsee gl zerinde, Gstadt'ta, opera arkcs olan bir arkadann evinde oturuyordu. Daha sonra rendik ki, Tulpano ayn zamanda arkcla da balamt. Hatta mzik renimini bile hayli ilerletmi bulunuyordu. Aslnda gzel bir tenor sesine sahipti. Ama 14 savanda sesini kaybedince palyao olmutu. Ne yazk ki, daha sonraki yllarda artk sahnede grnmez oldu. nk

kalp hastasyd ve ok sakin bir hayat srmesi gerekiyordu. Para skntsna dmeyecek kadar tasarruf akas vard. Ayn zamanda tek banayd. Bunun iin gln kenarnda, o arkadan evinde yaamay sevinle kabul etmiti. arkcnn evi, aslnda tklm tklm doluydu. Kendisinden baka bir de kars iki kzlar, Tulpano ve korumak zorunda kaldklar baka birka mlteci vard. 98 Bir. KADIN Tulpano, birka kilometre uzaktaki bir baka kyde, gln kenarnda, bize snacak bir yer salad. Naziler tarafndan gzaltna alnm bir yazara ait bir ev. imdi o konutta yazarn karsyla yal bir teyze, st katta da Mnih'li yal bir ift ve iki ocuuyla birlikte Silezya'dan iltica etmi bir kadn kalyordu. Siyasal bakmdan kukulu bir kimseye ait bir ev sz konusu olduu iin, ev sahipleri ne olursa olsun, kendilerine yeni kiraclar verilmesini beklemekteydiler, bundan tr yazarn kars, Tulpano' nun uzun uzun yreklendirmelerinden sonra, bizi kabul etmeye hazr olduunu syledi. Bize birinci katta, iinde gereksenen pek az ey bulunan iki ufak oda verdiler. Ama hi olmazsa artk tepemize bombalar dmyordu, alarm ddkleri iitilmiyordu, geceler sessizliini yeniden bulmutu ve insan pencereden sarknca, karla rtl krlar seyredebiliyordu. Her eyin stnde de grltsz bir evre grnts. Balangta buras ok houma gitmiti, sonra sessizlii epeyce tekdze buldum, sonunda da altm. Ayrca subay mdan da kurtulmutum ve buna hi piman deildim. u son alt ay, olanlar ssz bir adada yaamm gibi geliyordu bana. Genlerin kolayca unuttuunu ve znty yendiini sylerler. Ama benim iin, byle olmad. Annemle babamn yokluuna, artk hi bir zaman gelmeyecekleri dncesine dayanmakta gitgide daha ok zorluk ekiyordum. l biimlerini hayalimde canlandrdka uykusuz gecelerim artyor, uzuyordu. 99 BR KADIN Ne mutlu ki, Marja benimleydi. Ve ne mutlu Marja'ya ki, ben yanndaydm. Enrico'yla bana, her ikimize birden sahipti. Onu, o zavall kadn, epey tedirgin ediyorduk. Yalnz bizi beslemek ve bize bakmakla kalmyor, ayn zamanda moralimizi de desteklemesi gerekiyordu. Ben daha henz beyinsiz bir kz ocuuydum. Hatta zaman zaman pek de aklszdm. Enrico'ysa, iki gn iinde; topran altnda, cesetlerin arasnda kald o iki gn iinde yal bir adam haline gelivermiti. Elleri durmakszn titriyordu. Artk hi bir zaman alg alma yeteneine sahip olamayacakt. Vaktinin ounu bir koltua ylm, donuk gzleri dosdoru karsna, bolua dikilmi olduu halde geiriyordu. Herhangi bir aba harcamas iin, Marja'nm onu iddetle azarlamas gerekirdi. iyi olduu gnlerde konuuyordu. Gemiini, yolculuklarmz, baarlarmz, repertuvarmzm en iyi paralarn, unu nasl oynadmz, bunu nasl uyarladmz anlatrd. ehirlerden, tiyatrolardan, i arkadalarndan sz eder, bakalarnn numaralarm, yeteneklerini ve kusurlarn anmsar ve hemen hemen hepsi zerine aklna ufak bir yk gelirdi. nk bellek gc bozulmakszn alyordu. Kimi de vakti olunca, kendini keyifli hissedince, Marja kendi anlarn Enrico'nunkilere kattrrd. O vakit ok sk, saatlarca srebilen tartmalara, sonra da kavgalara giriirlerdi. Tpk eskiden olduu gibi. Btn bunlar belki de ben farkna varmakszn o devirde yaanp bitti. Hayatmn en gzel dev10 BR KADIN ri oktan gemiin iindeydi. Durumun olaanst bir yan yoktu. Hemen hemen artk herkes anlarla yayordu. Sava, bir mutluluk devresine son noktay koymu gibiydi. Bununla birlikte, btnyle savan etkisinde kalm adalarmzn pek oundan daha iyi bir biimde iin iinden syrlyorduk. Kaybettii ya da brakmak zorunda kald eyler iin kim ac ekmiyordu ki? Bir ev, bir apartman

dairesi, mobilyalar; zarif, gzel porselen takmlar, bykannenin eski duvar saati, kitaplar, allm yatak? Bizler hi bir ey kaybetmemitik. nk kendimize zg hi bir eye; szgelii ne bir yataa, ne bir bfeye, ne tek bir kitaba, ne de Saks porseleninden bir takma hi bir zaman sahip olamamtk ki... Her zaman yabanc yataklarda yattk. Aile Oca szcnden de hi haberimiz yoktu. Bu yzden, geenlere pek fazla alamann olana yoktu. Ancak byleyici bir dnyann kaybna alayabilirdik. Ama bir artistin z, bu byleyici evreni kendi iinde tamak deil midir? O, ne kay-bedilebilir, ondan ne ayrlnabilir ne de kurtuluna-bilir. Mukavelesiz kalmak herkesin bana gelebilir. O vakit de insan kuliste yaamay seer. Sahnenin varln hakl gsteren de pekl budur. 101 SEKZNC BLM Itf KIR HAYATI... DUNUN gibi bir hayat benim iin yepyeni bir eydi. Btn mrlerini byle geiren kimselerin var olabileceini hi bir zaman akhma getirmemitim. Baka ocuklarn ou, krlardaki ilk akhava denemelerini tatillerde yaparlar. Benim iin bu, kesinlikle bilinmeyen bir eydi: Ky, ayrlar, ormanlar, gl, her zaman ayn kiiler, onlarn ufak sorunlar, sknet, gnn dengeli dzeni... Btn bunlara, sava pek az deiiklik getirmiti. Bizim iin, sknet bakalarna olduundan daha youndu. Onlarn uratklar bir ileri vard. Bizimse yoktu. Dorusunu sylemek gerekirse benim, Marja'nm buyruuyla altrmalarma ve a103 BR KADIN lmama devam etmem gerekiyordu. Konutumuzun darl karssnda, hi de kolay olmuyordu bu i. Neyse ki, Bavarya. stilindeki bu evin sahanl, alma salonu grevini pek gzel yerine getiriyordu. Her trl eyadan yoksun, engin boyutlar ve yksek bir tavan vard. Merdivenin trabzan, danstaki kvraklk ve srkleme altrmalarma ve birinci duru, ikinci, nc, drdnc, beinci duru iin bana dayanak vazifesi gryordu... Marja, alma oturumlarnda hazr bulunuyor, vurgulu algdaki tempoyu o tutuyordu. Piyanomuz yoktu. Sol bacan yedekte gibi srkleniyor, Lore-na. Dikkat etsene! Titiz bir retmendi. Eletirici bakndan, hi bir ayrnt kamazd. ki srayta sahanl batan baa aardm ve bam dizimde, uyluklar yere gelecek kadar bacaklarm aarak yere derdim. ki kk mlteci, kvrak davranlarm azlar ak seyrederlerdi. Balangta kukuyla dolu anneleri, sonunda bize alt; gitgide kendine daha yaklalr duruma geldi ve dilsizliinden kurtuldu. Kimsenin Marja'ya uzun sre dayanamayaca gerekti. Tersine, n tarafa bakan iki byk odadaki yal ift, daha da ekingendi. ok kibar insanlard ya da hi olmazsa kendilerini byle gsteriyorlard. imdi emekli olan adam, Mnih'te yksek rtbeli bir memuriyette bulunmutu. Aslnda ok nazikti ve provalarmda hazr bulunmaktan ekinmiyordu. Ama karlnda, einin hi houna gitmiyordu bu durum. Kadn, aralarnda en yumua ayak 104 BR KADIN takm artistler falan tarzndaki ac szlerini bize iittirmek iin hi bir frsat karmyordu. Sonunda, birinci katn sahanlndaki zplamalarn hemen durmasn srarla isteyip, ev sahibine ikyette bulundu. Tabi, ev sahibi kadnn uraacak baka ileri vard. ok kendi halinde, sessiz, elden ayaktan dm bir kimseydi. Onunla ancak birka sz konuulabilirdi. Marja bile ok basit birka cmle alveriinin tesine gemeyi hi bir zaman baaramad. Sras gelmiken syleyeyim: Ev sahibimiz olan kadnn ad Lindhofer'di. Sonradan rendiimize gre, yazar olan kocasnn byk bir n vard. Fakat ortadan kaybolduu yldan bu yana, kadn onun ne olduunu bilmiyordu.

Yksek rtbeli memurun ei benim grlt etmediim, evin sessizliini bozmadan hareket edebilecek yetenekte, meslekten bir dansz olduum ve eer insan kendisine ait olan yerde oturursa, benim almalarmdan rahatsz olamayaca karln ald. Marja'nn yorumu yle oldu: Kadnn sanat duyarl var. nk kocas da bir sanat, air de, ondan. Damarlarnda sanat kan m var? diye alay ettim, ite yine baladk! an derslerinde daha byk glklerle karlayorduk. nk sesimi duymamak imknszd. Gerekte olduka gr bir sesim vard ve babamn nerilerine uygun olarak, ona btn grln vermeye almtm. Mikrofon, l. Fakat gerektiinde, mikrofon105 BR KADIN suz da ark sylemek yetenein olmaldr, demeye alkt. lkbahar gelir gelmez, ark sylemek iin ormanlara, tarlalara katm. Ama Marja oktan yeni bir yer bulmutu. Gerekte, bu krlk yerde geen saf ve temiz hayatn sadece bir dnem olduunu belirtmeye alan Marja, mesleimdeki asl aamann daha sonra balayacana inanmakta direniyordu. Marja zamanla, ky halknn hepsini tanmt, herkesle de iyi geiniyordu. Bu blgede insanlar dar kafal deildi. zellikle artistlerin dnyasn iyi tanyorlard. nk savatan ok daha nce, ok sayda ressam ve yazar, gl kenarnda bulunan kasabalara yerlemiler, birok sanat da orada yazlk birer ev yaptrm, bazs ise, hatta yallk gnlerini geirmekteydiler. Bavyeral'nn dzensiz, yaama biimi, bu ebed gebelere pek uygun geliyordu. Buna karlk, mlteciler iin iler pek o kadar basit deildi; onlar sevmiyorlard. Bunlar hemen frlatlp atlan, kksz, kahrolas zavall ehirliler, yabanclard! Marja'nm pek akllca bir baka girikenlii daha oldu: Dzenli bir biimde kiliseye gidip gelmeye balad. Bu da onu papaza ve iyi kalpli toplulua kars daha cana yakn bir duruma getirdi. Aslnda da davrannda iki yzllkten eser yoktu. Kiliseye gitmeyi her vakit sevmiti. Kukusuz, ortodoks di-nindendi. Ama zamanla, Katolikliin kurallarna almt ve btn program en ufak bir yanl yapmakszn izleyebiliyordu. Ayn zamanda durum elverdike beni de arkasnda srklemeye balad. Ben, ka106 BR KADIN tiksz bir Katoliktim. Annemle babam, beni herkes gibi vaftiz ettirmekte ve vaftizi pekitirme duasn yaptrmakta direnmilerdi. Ufak kilisede oturmay, iin iinden pek de kt kmayan ilkokul retmeninin ald orgu dinlemeyi severdim. Bu retmen, Marja'nn pek beendii bir insand. ok sevimli, ok neeli, altm yalarnda, kars da hogrrlk ve nezaketle dolu, ufak tefek bir adamd. Ama en nemli zellikleri, bir piyanolarnn oluuydu! Epeyce ksa bir srenin sonunda, haftada kez retmenin evine gelip piyano egzersizleri yapmak, almak ve ark sylemek iznini elde ettim. Hatta her ne kadar repertuvarm kendisine yaban-cysa da, retmen arada bir kendisi de bana elik ediyordu. Partisyonlarmz eksikti. Buna karlk, bazen biraz ak Fransz arklaryla doldurulmu bir teyp bandna ve bazen de elle kopya edilmi, spanyol ve Gney Amerika folkloru bulunan nota defterlerine sahiptik. Sonra zorunlu alma ii kt. Ne de olsa gentim ve alma yeteneim, gcm vard. Tiyatroya mensup kimselerin ounu fabrikalara gndermilerdi. Ama burada, fabrika yoktu. zellikle, Nazi devleti bile, Marja'y kart olduu bir giriime zorlamay baaramad. Daha Mnih'teyken, bir kanszlk ve sinir yorgunluu belgesi vermeyi kabul eden birini buluncaya kadar, doktordan doktora srklemiti beni. Ben de bylece, almaya zorlanmadan, yiyecek kartlarna sahip olmutum. 107 BR KADIN Buradaysa, kimse benim durumumla cidd bir ekilde ilgilenmedi. Hi kukusuz, Nazizme kuvvetle eilimi olan memurlar tarafndan igal edilmi, grev halinde

daha birka resm daire pekl vard. Fakat memurlarn hepsi daha imdiden ihtiyata la geri ekilmiler, seslerini karmyorlard. Kimse ok gsterili bir ekilde kendini ortaya atmaya almyordu. nk sz verilmi bir zafere olan umut^ lar gnden gne azalyordu. retmen de ayn ekilde, herhangi bir kamu grevinde bulunuyordu. Bir gn, yannda altma tanklk eden bir kt imzalatt bana. Sonra da beni btnyle zgr braktlar. Bu uzak doa kesinde, savala ilgili pek az yank ve pek az belirti vard. Birka gazete makalesi, radyoda birka yorum, hepsi buydu. Balangta, papazn bana galenli bir radyo hediye ettii gne kadar, herhangi bir haber kaynamz bile yoktu. Zaman zaman er alannda lm bir ouldan, bir kocadan ya da bir kardeten sz edildii duyuluyor, ama bu bizi ilgilendirmiyordu. Bize gre, sava sona ermiti. Artk sevilen biri iin kayglana-, cak nedenimiz yoktu. Sonunda ilkbahar geldi. Gz kamatrc parlakln ortala l l yayd. Bir yapran arkasndan tekisi, bir iein ardndan bir bakas patlad. Doann uyanna byle ok yakndan ilk kez tank oluyordum. Bu grnm karsnda iddetli bir heyecan duydum. Gl sessiz ve krtkan olmay brakt. Mavi, yeil, gm gibi parlak prltlarla gerekten yaamaya koyuldu, canland, soluk aldv 108 BR KADIN Orada yzebilmek iin btn yaz kyde geirmeyi kuvvetle istiyordum. Karlarn erimesinden sonra komu kyde, Tul-pano'yu daha sk ziyarete gitmek benim iin mmkn oldu. retmenin ya da karsnn bisikletini dn alyor, pedallar kuvvetle eviriyordum. Daha nce bisiklete hi binmemitim, ama btn beden idmanlarna alk vcudum, bu yeni spora ok abuk kendini uydurdu ve bisiklet sporunda usta olmakta gecikmedim. Yolda kvrntlar yapa yapa, direksiyon tutmadan gidebiliyordum. Bunun da hi bir tehlikesi olmuyordu, nk otomobil yoktu. arkcnn evine gitmeyi pek seviyordum. Oradaki hava her zaman hareketli ve neeliydi. Uzun boylu, gl kuvvetli elli yalarnda bir adam olan ev sahibi, gr salar ve ie ileyen bak, hayat ve scaklk dolu ses perdesi, insandan insana geen glyle gerek bir dram oyuncusuna benziyordu. Mkemmel hikye anlatma yetenei vard. Daha ilk bakta, beni kendine pek yakn buldu. Kars resim yapyordu. Her zaman baka bir yerdeymie benzeyen renksiz bir kadnd. Akl eriilmez alanlarda dolanyordu. Sevimli ve sessiz yaradlta olup evresinde ve evinde geenlerle hepten ilgisizdi. Evse, insanlarla tklm tklm doluydu. En bata, arkcnn, birisi Mnih'ten, tekisi Kolonya'dan snm iki kz geliyordu. Kocalar silh altna alnmt. Biri, Amerikallarn elinde tutsakt. Kars bundan tr huzur duyuyordu. tekine gelince, kendisinden artk bir haber alnmayal ok uzun zaman gemiti. 109 Bir: kadn Her ikisi de gen ve gzel, hayat dolu, anneleri gibi biraz dalgn, babalar gibi soylu ve hareketli olan bu kadnlar; glmeyi seviyor ve ok konuuyorlard, hem de her ikisi birden, ayn zamanda konuuyorlard. ocuklar da grltcydler. Engellenmeksizin, lgn bir oyun dknydler. Ayrca, grltye katlan baka ocuklar ve baka mlteciler de vard. Ama bu evde herkes yaknndaki insana nezaketle dayanyor, bunda da hi bir glk ekmiyordu. Hepsinin en sakini, en sessizi, Tulpano'ydu. Dudaklarnda ince bir glmsemeyle bir kede oturur, evresini saran her eyi gzlemlerdi. Bana yle geliyordu ki, uzak bir kede ona hznl ve yalnz bir ihtiyarlk ayracak yerde, kendisini btn bu gen insanlarn ortasna yerletirmi olan aln yazsna minnettard. O yzden de grltye sabrla dayanyordu. Btn bu insanlar, zaman zaman birbirlerinde-ki kendini dinleyii, ve skn iinde kendine dn ok iyi anlyorlard. Bahede, herhangi bir kimse tarafndan rahatsz edilmeden insann tek bana snmak hakknn olduu ve ruh kesi ad verilen ufak, ssz bir ke vard. Bu deyimi ilk iittiimde, hangi anlama geldiini hayretle sormutum.

Bilgi bilgi karlk verdiler: Anlam udur ki, insan orada yalnz ve yalnzca kendi kendisiyle, ruhuyla megul olabilir! Bahenin bu kesinde tam bir rahatla, gvene eriilebilirdi. Brosuna ekildii zaman da ev sahibini, kendisi istemedike rahatsz etmeye kim110 BP. KADIN senin hakk yoktu. Ayn ekilde, resim yapt zamanlar, ev sahibesi de rahatsz edilemezdi. Bir dolu insann yerletii bu evde, herkes can istedii zaman yalnz kalabilirdi. arkcnn ad, Paul'du. Son mukavelesi onu, Koenigsberg'e gtrmt ve 1944'te tiyatro kapanmak zorunda kalnca, Chiemsee glnn kenarndaki maliknesine ekilmiti. Gerei sylemek gerekirse, bu ev onun kendi mal deildi. Kendisi gibi ressam olan babasndan karsna miras kalmt. Bu efendi, mrn Bavye-ra'nn bu kesinde geirmiti. Sonradan bana, salnda byk bir ne kavutuunu anlattlar. Evin btn duvarlarnda tablolar bulunuyordu. Onlar pek beeniyordum. Paul mukaveleyle, Koenigsberg'de sekiz yl kalm, daha ilk gnden itibaren de, kars oraya birlikte gitmeyi reddetmiti. Adam, bu karardan honut kaldn sylemekten kanmyordu. Tatiller srasnda buluan ve bu uzaklk sayesinde yok olmaktan kurtulan bu beraberlikte biraz olaanst bir ift tekil ediyorlard. Her biri cannn istediini yapmakta tekini zgr brakyordu. Paul, bu konuda yle derdi: Dayanlabilir olan kar-koca hayatnn tek ekli budur. Hi olmazsa bana gre... En ksa zamanda benim an retmenim oldu. Aslnda ok iyi bir pedagogtu. Ona ok ey borluyum. Bana hepsini o retti. Solunuma ilikin almalardan, gamlardan ve arpejlerden balatt her eyi. Sonra Schubert, Brahms, Mozart'dan Zied'ler sylememe izin verdi. Daha eski numaralarmdaki 111 EF. KADIN paralara benzer eyleri syleyecek olursam, kudur-muasma kzgnlklara kaplyordu. Bylece, tamamlayc bir eitim grdm. Ve bu benim iin pek g olmad. Paul beni bir opera kantatrisi yapmak isterdi; bunun iin olduka yetenekli buluyordu. Ne yazk ki, onun dncesine gre mzik kltrm kesinlikle hiti. Sanatn z zerine en ufak dncem yoktu. Yanlmyordu da. O ada topu topu bir tek opera temsilinde ancak bulunmutum. Eer bir yanl yaparsam, benim yerime arky o sylerdi. Madensel ve scak, bariton bir sesi vard... Onu saatlarca dinleyebilirdim. Bir konser verdii zaman iki kz, Tulpano, ocuklar ve isteyen herkes brosuna girmeye izinliydi. Yalnzca kars hi gelmiyordu. nk mzii sevmiyordu. Hava dzelir dzelmez, resim yapmak iin gln kenarnda rasgele bir yere giderdi. Gl, kar yakadaki dalar, buradan ok gzel bir grn olan Frauenchiemsee adas ve bu aday gsteren tam bir dzine tablo, btn eve serpitirilmiti. Kadn gldeki kayklarn, herhangi bir aacn, bir alln, bir ayrn resmini yapard. Her zaman ayn eyleri, ayn kvanla yapmaktan usanmazd. Kendini sanatna verebildii zaman, btnyle mutlu bir insand. Ona gre, sava olmamt sanki. Paul'n dersleri srasnda, kimsenin broya girme hakk yoktu. Ben almalarm ve arklarm yapmakla zorunluydum. Bu arada, solunum ve sesin tarz, Ued'lerin ve operann edebiyat hakknda -bana uzun nutuklar ekerdi. Maysta Amerikahla112 BR KADIN rn, Almanya'nn fethini ve kurtuluunu tamamlaylarndan az bir sre sonra, o da beni batan karma iini tamamlad. Hl ok iyi durumdayd ve cokunluunu insana bulatrabiliyordu. Aslnda bu sonucu doal buluyordum. nk ne ekilde olursa olsun, bana verdii dersler iin bir denti almas gerekirdi.

Erkeklerle olan deneylerim iinde en iyisi bu oldu. nk syledii gibi, kadn ruhunun nerede bulunduunu bana gerekten o gsterdi. Bugnk baz dergilerin byk ayrntsyla anlatmaktan kanmadklar eyi ilk duyuuma kadar, hi bir ey bilmiyormuum. Tam anlamnda kendimden getim. Bu marifetinden tr pek gururluydu. Ve hemen, daha nce benimle gnl elendirmi olan btn o sersemlerin ne biim eyler olduklarn renmek istodi. Pek acnacak nitelikte olan iki denememin ayrntl bir raporunu verdim ona. O da, erkek bedeniyle kadmmkinin karlkl ileyileri zerine, an dersleri kadar kesin bir ders verdi. Ve bana hi bir zaman - iitiyor musun, Musette? Hi bir zaman, diye st ste tekrar ederek - aptallk ya da bencilliinden tr duygularm okama yeteneinden yoksun bir erkekle yatmamaya yemin ettirdi. O budalalara ihtiyacn yok senin, Musette! O kadar gzel ve yle atelisin ki, hi ekinmeden, bir erkekten en fazla eyi isteyebilirsin. Nasl davran-lacam bilmeyene, nasl yapldn gster! Ve eer beceriksizliinde direnirse, kap dar et onu! Oynam olduu Rigoletto'daki rollere gre, s-rasyle beni Musette ya da 'Gilda diye arrd. Ken113 BR KADIN diini Marcel ya da Rigoletto'nun kendisi, yani k ya da baba olarak duyusuna gre, kk adlarm da deiirdi. Dersin bu blm, mzik salonunun divan zerinde olurdu. Daha nce de sylediim gibi, sevimelerimiz srasnda hi rahatsz edilmedik. ark sylemediimiz zaman, acaba Paul'n kzlar ya da Tulpano, kapnn ardnda ne yaptmzdan kukulanyorlar m diye, kendi kendime ou kez sorardm. Ama hi bir zaman, hi kimse, bununla ilgili en ufak imada bulunmad. Karsna gelince, kesinlikle farknda deildi. Bilmi olsayd bile, hi umursamazd. Marja da bilmiyordu. Sonunda ondan bir eyi gizlemeyi baarmtm ve bu da bana derin bir sevin veriyordu. Her bakmdan mutlu bir devre oldu bu. Kaybettiim ve yeniden yakalamak istediim genliimin tadn bol bol karyordum. Savan sonunda, Amerikallar blgeden tipleriyle getikleri zaman da hi bir ey deimedi. Sonu olarak, kylerin durumunda birka deiiklik oldu yalnz. Yeni belediye bakanlar, yeni retmenler, yiyecek belgelerini datan yeni kiiler geldi. Ve btn bunlar, aa yukar farkna varlmadan oldu. Yiyecek pek fazla bir eyimiz yoktu. Ama Marja, her gl halledebilen bir Marja'yd. Kasaba papazyla dostluu, baka, kimselerle de tanmasn salam ve bunun ona pek ok yarar dokunmutu. Ky halk arasnda Marja'yla boy lecek yetenekte kimse yoktu. Her vakit bir eyler toparlamay ba-aryordu. Kaynayan tencerenin karsnda muhay114 BP. KADIN yii^nin de snn yoktu. Hemen hemen hi alk ek. Ve sonunda, o gne kadar sahio olmadm ta nmadgun bir eyi elde ettim: Bir kz arkada"' Hsde, hayatma girdi. 115 DOKUZUNCU BLM YAZ... l EDYEY ne zaman dnsem, kendiliinden yaz da dnrm. Onunla bir yaz ortasnda tantm. Gnn her saatnda, o yaz birlikte geirdik. Ve ona ihanet ettiim zaman, hl yazd. imdi, kasmdayz. Terasa ve baheye kan geni caml kapya varyorum, uzun perdeleri ekiyor ve gzlerimi kasm ay bahesini dolduran karanla dikiyorum. Aalar ve allklar plak, imenliin ortasndaki yuvarlak eme bo ve sessiz. Sandor, yazn bir parti verdii zaman bahe, masalar ve sandalyelerle bir kabul treni salonu haline getirilir; insanlar ene alarak ordan oraya do117 BR KADIN

lard. Maliknenin ardna kadar ak pencereleriyle kaplarndan, imenliklere ve onlar evreleyen iki yan aalkl yollara olduu gibi emelere de i bir k vurur. Geride yasemin fundalarnn kesi karanlkla korunmu durumda kalr. nk tabia-tyle, dallara ufak ampuller aslmaz, bu ok baya kaard. Geen yaz beni pen ve yatyla Akdeniz'deki gezi tasarlarndan sz eden Jolly'yle birlikte yasemin destelerinin yanndaydm. Yannda olmam istiyordu. nk beni seviyordu. nk ben onun iin oldum elas dledii kadndm. Bir tiyatro sahnesindeki gibi, Sandor'un misafirlerinin kmldadklar terastan gzlerimi ayrmak-szm glmsedim ve elimi yanana koydum. Geleceksin, deil mi? diye Jolly srar etti. Yok canm, dedim. Sabrsz bir edayla: -Her halde onun yznden reddetmiyorsun? diye sordu. Ve ban eve evirdi. Sandor kap eiinde yeni grnm, birisiyle ene alarak terasta birka adm atmt. Hayr, onun yznden deil, dedim. Neden yleyse? -sBudalaca sorular sormasna. Davranlarm zerine hi bir vakit aklama yapmam. Bunun zerine, beni imrendirmek iin yolculuunu anlatmaya balad. Urayacamz limanlarn, gidip gezeceimiz yerlerin adlarn syledi. Hemen hemen hepsini biliyordum. Fransa'nn gney sahili, Sorrento koyu, Kapri, Sicilya, Adriya118 BlR KADIN tik denizi... Hepsini de daha nce grmtm. Portekiz kylarnda denize girdim. Tenerif'e, o srada kibarlar arasnda ok moda olduu iin, sk sk Sylt'e gittim. Gen yllarm sresince, yazlar hep bu biimde geirirdim. Ama Jolly'nin yanandayken, vcudunu vcudumda, tatl ve yakc dudaklarn dudaklarmda hissederken, nedense Chiemsee gln dndm. Akdeniz'de, onun yatmdaki geziye, Chiemsee glndeki bir kay ok daha fazla tercih edeceimi hayal ettim. Sazlardan siperlerin arkasna saklanm ufak adalardan birine ya da tekine doru sakin bir gezinti... Yahut gln tam ortasnda, dalgacklarn sallad kayn stnde, gnee bylece uzanrdm. Bazen de dalar, yzerdim. Heide krek ekerdi, zaman zaman da kukulu sesi bana kadar gelirdi: Daha devam edecek misin? Haydi gel artk. Vakit geti, souk alacaksn, su bugn pek scak deil. Gelecekteki bayan doktor konuuyordu! Hayr! diye barrdm. Herrenchiemsee'ye kadar yzeceim, oraya kolayca varacam greceksin. Gerekten de oraya vardm. Kk krek vu-nlaryle kay yava yava srerdi. Bense, dzenli ve sakin hareketlerle, geriden yzerdim. Soluk allarm bir kez olsun bozulmazd. Adada, ayam karaya bastmda bir havluyla vcudumu outurur, sonra snmak iin birka saniye komam emrederdi. nk tenim ta gibi souk olurdu. Birka defa srar, sonra da sylenirdim: 119 BR KADIN Amaan, sen de! Ve kendimi imenlerin zerine atar, vcudumu gnein okayna brakrdm. Bir kez daha yeniden yaamay istediim buydu. Bunun iin de, sahibiyle birlikte Jolly'nin o ahane yatm hi zlmeden feda ederdim. 'Ama, imdi byle gemii ve Heide'yi neden dnyorum?' diye kendi kendime hayretle sylendim. Onu isteye isteye dncemden uzaklatrm olduum bunca yldan beri... Beni yeniden perek: Geleceksin, Lorena! Biliyorum, diye szn bitirdi. pmesine karlk verdim. Jolly'nin p ok hotu. pmesini biliyordu. Her halde tesini de bilirdi. Bi-ka yaz haftas boyunca, tutkulu gen bir emrimde tutmak dncesi, dorusu ok ekiciydi.

Bununla birlikte arsn reddettim. Elbette ki Sandor'dan tr deil. nk Sandor hikyesi sonuna geliyordu. Ancak birka saatlik bir sorundu. Ertesi gn ya da en ge daha ertesi gn, Dkler parkndaki evden kesin olarak ayrlacaktm. ok uzun bir zamandan beri, byle bir ann geleceini hissediyordum; tabi kendisi de. Belki de benim karar vermemi bekliyordu. Jack bana, lca ve kaplca ehirlerinde bir yaz turnesi yaptrmay dnmt. Cidd mi konuuyorsun? Kendimi bir kaplca ehrinden tekine mi srkleyeceim? ntihar tercih ederim; dedim. Dinle biraz, Lorena! Buaun kadar doal bir ey 120 BR KADIN yoktur. En nl kiilerin bile zaman zaman yapt bir eydir bu; diye karlk verdi. Kimlerin yaptn ok iyi biliyorum. Kendilerini yitirmi olanlar! Her ne pahasna olursa olsun, biraz para kazanma yolunu bulmak zorunda olan, dnn yldz sanatlar! insann posasnn ktn herkesin gzleri nne sermek iin, bundan daha ak baka bir yntem yoktur. Ve bunu benim kadar iyi bilmediini bana syleme. Sustu, nk gerekten biliyordu. Eer turne yapmazsam, eer Sandor'u brakrsam, artk ne bir evim, ne de param pulum olacakt. Tabi, daha bir sre dayanmak iin arada srada bir mcevher satma imknm vard. Ve en bata da yaz, Jolly'nin yatnda geirebilirdim. Btn bunlar reddetmemse, korkaklktand. nk genken hi dnlmeyen eyi, Ya sonra?. yi dnyordum... Evet. Sonra yaz bitecekti. Deniz gezintisi de... Belki Jolly'ye biraz k olacaktm. Belki plerine, beni kollarnda skmasna alacaktm. Ya sonra?.. , Aslnda artk hi bir ey bana dokunmamal ac vermemeliydi, hi bir ey. Balangc olmayan yerde, sonun da olmayacandan emindir insan. Anlar... Onlardan bende yeteri kadar, yettiinden de fazlas var, yenilerine ise ihtiyacm yoktu. Sadece saylar artm olacak ve yaz sonunda Jolly de tkenmi olacakt. Bunu nceden biliyordum. Anlardan bkm usanmtm. Geleceim kapanmt. Ama bu, gemiler koleksiyonu yapmak iin neden deildi. 121 BR KADIN Hayr, Jolly-Boy, dedim. O kadar ok gzel kzlar var. Yol stnde kendine bir tane bulacaksn, en iyi are bu. Gezintine ille de birini alp gtrmek istiyorsan, serbestsin. Ama beni deil. stediim sensin, bakasn istemiyorum. Yalnz o an iin istedii bendim ve zellikle reddediim onu kkrtyordu. Bunu ok iyi biliyordum. Ruhr blgesinin en byk servetlerinden birine sahip olmas gereken bir babayla, yirmi yedi yanda, her eyi kadifeden ve ipekliden bir gen olan Jolly, btn ehirde n salm bir playboydur. mrnde hi almamtr, her halde ileride de pek fazla almas gerekmeyecektir. Neden kendini yorsun ki? Para hazr, byk erkek kardei fabrikay ekip evirir. Balca ii kendisini elendirmek olan ve dnyann her tarafnda bir bohem hayat srdren kk kardeini byle grmekten belki de honuttur. Jolly'nin kadn hikyeleri, kibar alemindeki sohbetlerin repertuvarmda yer alr ve mahall sosyete haberlerini canlandrr. Dorusunu sylemek gerekirse, kmek zere bir kadn olan, dnn bir yldz sanats olan ben, onun tarafndan seilmi olmaktan onur duymalydm aslnda. Ama, bu kadar yeterdi. Teklifini kabul etmem sz konusu deildi. Hayr! Ensesindeki hafif kvrck, ipek gibi salarnda parmaklarm yava yava kayd. Birka hafta iin turneye gidiyorum. Ama, bu pek o kadar nemli deil. Sen de yle. Pek o kadar nemli deilsin. Son bir kez onu ptm ve eve doru geri dn122 BR KADIN dm. Sandor beni bekliyordu. Ne o? Byk apknla yeniden flrte mi balanyor?

Evet. Sana verecei nesi var? Yatnda bir gezinti. Btn tebriklerimle. Teekkr ederim. Travemn'de ya da Baden-Baden'de kr yapanlarn zevkinden daha elenceli olacaktr her halde? Hi kukusuz. Ve onu orada olduu yerde braktm. Ne kaba herifti! Tanrm. imdilerde genellikle bu durumda oluyordu. Ondan ayrlmamn zaman gelmi de gemiti bile. ok fazla bekledim imdiye kadar, Maldito! kp gittim. Ve ite yeniden bu evdeyim. Kasm aynn pis bir gecesinde. Yapmak istediim ey iin ideal bir ortam. Yazn lmek ok zor olmal. Perdeyi brakyorum, topuklarmn zerinde ark ediyorum, btn hol bir bakla kucaklyorum ve kararsz duruyorum. Plaklar dinledim. Daha nce iki ve sigara itim... Yetti de artt bile. Haplarn saati geldi. Daha ne bekliyorum acaba? 123 ONUNCU BLM SAVA BTT ZAMAN... DZM N, hayat pek az deimiti. Yine bizim iin, bu sava hi bir zaman tam belirli bir gerek olmam, pek o kadar dokunmamt. Ayn ekilde, Nazi rejimi de bizi pek az tedirgin etti. Artisttik, bir dereceye kadar zgrlkten yararlanyorduk. Yaptmz eyin politikayla hi bir ilgisi yoktu. Artist hayat, her zaman iin uluslararas bir olay olmutur. Bu nedenle, artistler politik durumlardan pek seyrek kayglanr, ou zaman da hemen hi etkilenmezler. Onlarn yurdu sahnedir, tiyatrodur. Yaantlar numaralaryla doludur; dostlar meslektalardr. Tiyatronun, vestiyerlerin ve kulislerin dnda, yle 125 BR KADIN byle farkna vardklar, gerek olmayan bir dnya vardr onlar iin. Oyuncunun yaants bambakadr. D dnyann ve olaylarn daha ok etkisi altndadr. Savan izdii snrlarn bizim iin geerli olmad gereini de bunlara ekleyin. Alman ktalarnn saldrd btn memleketlerde oynamtk - Paris, Brksel, Kopenhag, Roma. - Bizim iin, bu ehirler bir turne programndaki duraklar temsil ediyorlard. Bize elbiseler, ek yiyecek paylar, makyaj malzemesi verdiler. Sava olsun olmasn, halkn kendi llerine gre elenceye ihtiyac vard. Bunu Naziler de pekl anladlar. Bylece, szgelii byk Scala revsnn dekorlar, mutluluk gnlerini andran bir ihtiama ve Duisberg'in kars tarafndan yaratlm elbiselerle gerek bir lks ve harcamaya kavutu. Sras gelmiken syleyeyim: stm bam pek kalmamt. Gerekte hi bir zaman kendime zg diyebileceim bol elbiselere sahip olmamtm. Tiyatro giyimleri her zaman en nemlisi olmutu. ok iyi bir terzi olan Paul'un kzlarndan biri; kendisi, kz kardei ve ocuklar iin de yapm olduu, memleketin ulusal giyimi olan bir Dirndl (') biti bana. Kuma evde bulunmutu. Her halde Paul'un kars, vaktiyle ona uygun bir fiyatla verilmi olan bu kumatan metrelerce satn alm olmalyd. yle grnyor ki, ocuklar iin dnm, sonra da satn ald eyi btnyle unutmutu. Byle bir kadnd o. (1) Dirndl: Bavyera'da ve Avusturya'da ilemeli bluz ve eteklikten ibaret bir yerel giyim. 126 BR KADIN Bu frsattan, Paul'un kz sevinle zplad. Kumatan iki ayr eit vard. ki ayr elbise oldu. Birisi, kk pembe ieklerle mavi; tekisi de kk mavi ieklerle pembe. Benimki ikinciden oldu. zerine derin dekoltenin evresine beyaz bir erit ve mavi bir nlk geirdik. Bylece sslenmi olarak ok gzel olduumda herkes oybirliine vard. Hemen hemen btn yaz, evreyi koup dolaarak bu kyafetle geirdim. imdi daha ok yerliye benziyordum. Uzun boylu ince yapl, sert adaleliydim ve Bavyera Dirndl bana pek yakyordu.

Yzme gelince.. En ufak bir makyaj izi olmakszn, eskisi gibiydi. Marja halkn karsna yeniden kacam gn iin makyaj kutusunu zene bezene bir kenara ayrmt. O kesin tavryla, krlk yerde insann makyaj yapmaya ihtiyac yoktur, diye kestirip att. Gne kzmaya balar balamaz, ben de hzla bronzlamaya baladm. Derim, genliin o ipek gibi parlak yumuaklna sahipti. Kaln ve siyah kirpiklerim pekl rimelsiz olabiliyordu. Ayn ekilde, berberin yardmna da ihtiyac yoktu. nk ampuanlarm kendim yapyordum. Uzun salarm yalnzca bir kurdele tutuyordu. Kyn btn insanlaryle iyi anlayordum. Uslu ve dzenli bir hayat srdryordum, rahatlamtm. Papazla retmen, hatrm sayyorlard. Tabi, ufak tefek flrtlerim de vard: Bir tccarla, kasapla - ok nemliydi bu, iftlikte alan ok sevimli bir delikanlyla... Ama btn bunlar ok zararsz kalyordu. Kibar bir gen kzdm. Paul'un divan stndeki sevimelerimden kimsenin haberi yoktu. 127 W BR KADIN Savan bitiminden az bir sre sonra yazar, bulunduu toplama kampndan dnd. Her eye ramen yaamt. Rengi soluk, zayf ve dnceliydi. lk zamanlar kimseyle konumad. Kars mutluluktan dolup tayor, ona yeni domu bir bebek gibi zenle bakyordu. Nazi rejiminin kurban olarak baz ayrcalklara, zellikle daha rvi bir yiyecek payna hakk oldu. Mlteci kadn bir sre sonra ocukla-ryl'e birlikte evden ayrld. Bizerinse, kalmamza izin verildi. Ayrca, daha da geni yer verdiler bize. Ben de bana zg ufak bir odaya sahip oldum. Daha nce de sylediim gibi, pek ok mlteci, gln yaknndaki kylere yerlemiti. Ve durmadan bakalar geliyordu. Gnn birinde Dou Prusya' dan bir aile kageldi: Bir erkek, bir kadn ve bir kzdan ibarettiler. Onlarla yalnz gz ainalm oldu. Kyn biraz dnda, bir iftlikte oturuyorlard. nce erkek dikkatimi ekti. Bunda da alacak bir ey yoktu. nk FriedrichWilhelm Barkenow' un yalnz kendisi gmlecek eydi. zellikle atndan tr. Son derece kibar davranlar olan, iinde bulunduu zc durumda bile stnln koruyabilen ince ve zarif bir adamd. Ama zellikle, atndan tr ilginti. Yurdun boaltlmasnda bulunmu, efendisi kadar ince uzun, sinirli, zarif, ve sahibinin, karsyle kzndan daha ok sevdii al bir ksrak! Adamn tek ii, atla uramakt. Btn evrede, hatta kyn iinde bile atla dolamay ok doal buluyordu. Kaybedilmi bir savala geirilen yoksulluk devresine almt. Onda hi bir eyi deitirmiyordu yaad durumlar. 128 BR KADIN Bay Barkenow, atn yiyeceini salamakta byk bir girikenlik gsteriyordu. Yulaf, kepek, pancar ve yazn da ayrd yiyecekleri. Bu yzden, kyllerle yakn dostluklar kuruyordu. Hayvanna uygun bir yiyecek karlnda karsn ve ocuunu hi duraklamadan atar gibi gelmiti bana. Kars ise, resim yapmad zamanlar, Paul'n-knn benzeriydi. Ancak fark edilebilen sessiz ve ekingen bir kadnd. Kznn ad, Heide'ydi! Adelheid Barkenow. e nce babay tanmakla baladm. Ormanda dolard. Ben de cierlerimin btn gcyle ark sylerdim. Bir gn bana doru geldi, karmda durdu, bastonuyla selm verdi ve sonra nezaket kurallarna uygun bir biimde zr diledi. Umarm ki sizi heyecanlandrmadm... 01, hayr! Hi de deil, diye karglk verdim. Ve ben de umann ki, haykrlarmla atnz rktmedim. Cidd? bir tavrla: Elina'nm kula mzie ok yatkndr, diye karlad. Bunun zerine ona glerek baktm. ok ilgin dorusu. Beni dinlerken yanl adm atmad m? demek istiyordum. Aslnda atlar severdim. Varietes tiyatrosunda Lipizza safkanlar zerinde sk sk numaralar yapm nl birka at cambaz vard: Franz Aickerl, Mser-Jose...

Programda bir binicilik numaramz olduu zaman hep hayran kalr, meslektalarma bu yzden eker getirmeyi hi ihmal etmezdim. O gnden sonra, Herr Barkenow'Ia kyde kar129 BR KADIN latrnzda dururdu ve birka saniye konuurduk. Bir seferinde de kzyla birlikteydi ve mevsim yazd. O zamana kadar, kz yalnzca uzaktan grmtm. Sar salar, biraz sklgan hali ve gze arpan narinliiyle houma gidiyordu. yice yabanc biri olarak, Heide bu memlekette kendini ok yalnz hissediyordu. Bunu babas sylemiti bana. Mademki hemen hemen ayn yataydk, birbirimizi daha sk grmeliydik. Her ikimiz iin de iyi olurdu bu. Sarn Heide'yi szdm ve biraz vnerek konutum ! Yapacak pek ok iim var. Ama belki birlikte gidip yzebilirdik. Eer istiyorsan tabi... Her zamanki umursamazlmla, birden ona sen demitim. Yarn sabah gelebilirsin. ahane, kk ve tenha bir yer buldum. nsan orada hi rahatsz edilmiyor, hatta mayosuz da yzlebilir. Gzlerini aknlkla falta gibi at, ama Bay Barkenow glmeye balad. stelik bunun, yzmenin en gzel biimi olduunu, kendisinin de vaktiyle bunu sk sk yapm olduunu syledi. Sanrm, bundan baka Zoppot'dan ve Baltk denizinin birka plaj ehrinden de sz etti. Ayrldmz vakit, ertesi sabah Heide'nin gelip beni evden almasn kararlatrmtk. Randevusuna bal olarak sevimli sevimli geldi. Marja onu inceden inceye szd elbette ve bana lyk olduunu syledi. Biz de kap gittik. Gerekten doruydu. Gln kysnda, sk aalklarn arasna saklanm imenli, ufak bir kge 130 BR KADIN . bulmutum, orada rlplak yzyordum. Vcudumun her yeri ayn ekilde yanmt. Soyunduum zaman, Heide utanp gzlerini evirdi. Mayosu yoktu, klotu ve kombinezonuyla suya dald. Sonra, amarlarn gnete kurutmak iin keten elbisesini giydi. Hoppala! Bu kadar i karmasana! dedim. Buraya gerekten kimse gelmez. Hem gelse bile, bu bir su deil ki. Vcudumu seviyordum. Ve onu bakalarnn bakglarma sunmaktan holanyordum. Paul onun gzelliini ve uyumluluunu yeteri kadar vmt! Ben de ayn dncedeydim. Heide'nin de ayn biimde plak yzmeye karar vermesi iin, aradan iki hafta gemesi gerekti. Bunu da ancak, kombinezonu ve klotunu zorla alarak baardm. O vakit titreye titreye dalmaya karar verdi. allklarn arkasnda bizi kimsenin gzetlemediine emin olmak iin gzlerini kydan ayrmakszn. Yzmeden sonra imenlerin zerine uzannca, utanga bir ekilde vcuduna dolad havluyu durmakszn bir ucundan ekmekle elendi. Heide'nin ok beyaz, narin bir teni vard, gne arpmasna uramakta gecikmedi. Bunun iindir ki derisi gnee ve ak havaya ahmeaya kadar onu glgede ahkordum. Zamanla, hi bir ekilde benim kadar ar zgrle varmamakla beraber, biraz serbest davranmaya alt. Hi kukusuz, bana hayrand. Onun dn-yasyfe benimkinin arasnda ok derin bir uurum vard. Ama tiyatro hayatndan konumam seve seve dinlerdi. Pek parlak olmayan iki ak deneyimi bile 131 BR KADIN ondan saklamadm. Bu onu aknla srkledi. Bununla birlikte, Paul'le olan ilikimden hi sz etmedim. Neyin sylenebilecei ve neyin gizlenmesi gerektiini, zellikle konuulan kimsenin kiiliine gre davranmak konusunda her zaman zel bir yeteneim oldu. Heide, ksa bir sre sonra, Paul'n hareketli evini tand. Ona da dn bir bisiklet saladk. Ben derslerimle urarken o bahede, Tulpano ve tekilerle uslu uslu otururdu. Evden salk ve yaama zevki saa saa kardm. Mzik tarihi ve uyum bilimi konusundaki boluklarm biraz doldurmu, Paul'le ak da yapmtm. Btn bunlar

genellikle iki saat alyorrdu, ama tekilerin canlar sklmyordu. Hafif bir kahve ya da tatsz bir bira iiyor, Paul'n kzlar tarafndan batan savma yaplm, yasz birka galeta yiyorlard. Heide ocuklarla oynuyordu; onlar seviyor ve onlarla dost olmay igdsyle beceriyordu. Tulpano, armut aacnn altndaki tahta kanepesinde hayale dalyordu. Yalandka daha da buruuk bir hale geliyordu. Artk ok ihtiyar, ufack tefecik bir adamcazd. Ama bana baktka, gzleriyle ilenmekte devam ediyordu. Bazen de sesinde bir phe nkte-siye sorard: Pekl yavrucuum, her ey yolunda gitti mi mgn? Glerdim, onu pmek iin eilirdim. Paul'e sor! Beni izleyen Paul, byk bir ciddiyetle karlk "verirdi: Her ikimiz de iyi altk... 132 BR KADIN Ve sanyorum ki, Tulpano bu szlerin iki ynl anlamn kavrard. Ama anlayan sadece oydu. Heide kesinlikle deil. O pek fazla saf, ii ok tertemizdi. Daha ocukluk snrn amam ve hi bir erkek de ona sokulmamt. te bu srada babamla annemi gitgide unuttum. Zihnimden kaybolup gittiler ve onlarla birlikte, duygularma asknt olan o korkun grntler de. Kaygusuz bir yaant sryordum. Bir sre sonra insanlarn byk ehirlerde srndklerini, alktan ldklerini anlattklar zaman, bu bende tpk imdiki ocuklarda olduu gibi, bir efsane etkisi brakt. Benim sava ertesi devrem hayatmn en gzel devresi oldu nk. Bazen Marja'nn, Heide'ye kar kskanlk nbeti tutard. almalsn. Bu kzla her zaman urada burada koup durman doru deil. Ne buluyorsun onda? Gmbrtyle : Onu pek seviyorum, diye barrdm. Hem alyorum ya? Karglnda Marja bana hi bir sitemde bulunamazd. Sert baklarnn altnda, sahanlktaki beden eitimi provalarn srdryordum. Kpr, uyluklar yere gelecek biimde bacaklar ama, sramalar, birinci duru, ikincisi, ncs, drdncs... ark repertuvarm genilemeye balyordu: Ued\evf operet havalar ve hatta birka opera aryas. Son gnlerde, radyodan sk sk iitilen ve her sefe133 BR KADIN rinde daha ok houma giden Amerikan arklarna heveslenmitim. Yabanc dilleri bir para konuuyordum. Hi olmazsa turnelerimiz srasnda ana izgilerini renmitim. Tabi, gramer bilgilerim noksand. Ama iyi bir syleyi tarzm vard ve Amerikan nakaratlar da Ingilizcemi yetkinletirmede yardmc oldu. Buna kar, Heide nemli bir sorunun okul sorununun zntsn ekiyordu. Benden bir ya kk olduu halde, renimini bitirmemiti. Baka bir deyimle, bakalorya vermemiti. Sanrm ki bakalorya ad verilen bu kurulutan hayatmda ilk kez bu vesileyle sz edildiini duydum. Bunun, Heide'nin gznde ok byk nemi var gibiydi. Babas da durmadan bundan sz ediyordu. Ama sen ok zekisin, dedim ona. nk akas, o benden ok fazla kltrlyd. Niin ille de okula devam etmek istiyorsun? renimimi srdrmek istiyorum. Peki ama, niin? Gerek bir mesleim olmasn isterdim. Doktor olmak istiyorum. Nee? Bu bana rknt veriyordu, kabul etmeliyim. Bu meslek iin Heide'nin tartlmaz bir yetenei vard. Ksa zamanda bunu fark ettim. Hele aramzdan biri ac eksin, szgelii Enrico ve romatizmalar... Kendisine kimi kez ba dnmesi veren ast-myla Marja... Heide memnunlukla koup geliyordu. Yalnzca hastasyla uramak iin, geri kalan her eyi yz st brakrd. Hi bir vakit uzun boylu sknt ekmezdi: Acy dindirmek iin her zaman, 134 BR KADIN

herhangi bir are bulurdu. Bacandan yaralanm olan babasnn atn bile iyiletirdi. Ayn ekilde, btn blgenin tek doktoru olan doktorumuz ortada bulunmad zaman da kydeki insanlarn ou ona ba vururdu. Doktorun kendisi bile, yeteneklerini kabul ediyor ve kimi kez hastalarn yoklamaya giderken onu da alp gtryor, hatta zararsz olaylara onu yalnz gnderiyordu. Tabi ki, Heidelerin evinde kendi evimde gibiydim. O da bizde yleydi. Bununla birlikte iftliin yldz, herkes tarafndan hayranlkla sevilen ve pohpohlanan Elina oluyordu. Bay Barkenow iftlik kira-csye ek iyi anlayordu. Saatarca tarm biliminden tartabilirlerdi. nk Barkenov/ Dou Prusya' da byk bir araziden gelmeydi. Sanyorum ki, derebeylik dzeninden gelen bu adam, evredeki yerlilerle hi bir glk karmadan anlaan tek mlteci oldu yine de. K uzun srd ve tekdze geti. Pek fazla kar ve karanlk, dondurucu bir s derecesi... Bisikletle dolamak imknszd. O yzden, Paul'e olan ziyaretlerimi seyrekletirmek zorunda kaldm. Saa sola sallanan eski bir otobs, kyler arasndaki ulam pekl salyordu, ama ona da gvenilemezdi. Arada bir onu da karrdm aslmda. O saman geceyi Paul'n evinde geirmek zorunda kalr, mzik salonunun allm divannda yatardm. Paul gecenin ortasnda yanma gelir ve birlikte ak yapardk. Szde, sitem dolu bir tavrla: Ya karn! diye kar koymaya abalardm. Hi duraklamadan: 135 BR KADIN O uyuyor! diye karlk verirdi. Pek uyuan bir ift meydana getiriyor ve ikimiz de bu sevimelerden holanyorduk. Ak ? Bunun akla hi ilgisi yoktu. Akn ne olduunu daha hl bilmiyordum, Paul, tutkuyla gsm okaya okaya yle diyordu: Sen aka^pek fazla ihtiyac olan bir kadnsn. Bilir misin, Musette? Bu konuda hi bir istei olmayan kadnlar vardr. Onlar iin ak yapmak daha ok bir angaryadr. Bu kadnlarn, bacaklarm amadan nce gzlerini kapamalar ve tkrklerini yutmalar gereklidir. - Bazen ak sak deyimleri vard. -Ama sen, ak olmadan yaayamazdn belki de. Ah, Musette! On yl sonra, gerekten ergin olduun zaman, seni kollarmn arasna almay isterdim. Seni ssvecek erkekleri imdiden kskanyorum. Bir erkein senin yannda, gereklerin anlamn btnyle kaybediini dnmekte zorluk ekmiyorum. Daima en iyi eyleri elde etmeni dilerim. Gerekten ihtiyacn olanlar. Erkeklerden oul olarak sz etmesini her zaman normal buldum. Gerei sylemek gerekirse, ikili bir hayat yayordum. Paul ile, bir kadn yaants. Heide'yle, bir gen kz hayat. Ve ikisini birbirinden ayrmay ok iyi baaryordum. Sonra yeni bir duygu tandm. ON BRNC BLM 136 KISKANLIK... O 'AMANA KADAR bunun ne olduunu hi bilmemitim. Ondan sonra da hayatmda bu duyguya pek fazla yer verdiimi sanmyorum. Ah, evet! Belki de... Jack konusunda... Belki de her saman kskantm. Szgeliii onu, kendileri iin alt kimselerden kskanyorum. Hi deilse u son zamanlarda. nk tekiler, imdi onun gznde benden ok daha nemliler. Andy'yle yaadm srece de kskanlktan ge-beriyordum. Hi bir nedeni olmamakla beraber. Hi deilse kadnlar konusunda byleydi. Ama hayatnda ok nemli baka eyler de vard. Oysa, onun iin benim dmda hi bir ey gerekten var olmamaly137 BIP. KADIN di. Tpk benim iin yalnz o var olduu gibi.

Heide'yie ite ilk kez bu duyguyu ortaya kardm: Benim dmda, bir kiinin hayatnda hi bir ey va? olmamalyd. Szgelii, o lanet olas okulu kskanyordum. E-vet, en bata onu. Nitekim, k ortasnda, gerekten okula dnd. Bunun iin, Traunstein'a kadar gitmesi gerekti. Bu da, o dnemin artlar altnda gerek bir gllk gsterisiydi. Heide, gn domadan, karanlkta kalkyordu. Sabahleyin her zaman iin ge kalkan benim iin, mesleimizin artlar gz nne alnnca, olmayacak bir ey gibi geliyordu bu. Sonra da otobs durana kadar hatr saylr bir mesafeyi yaya gitmesi gerekirdi. Daha sonra otobsteki yolculuk, ders saatlar ve dn yolculuu... Evine geldii zaman karanlk oktan basard. stelik yaplacak devleri vard. Gecenin bir blmn ou kez onlarla geirirdi. nk byk aklar vard ve buradaki ders program, o zamana kadar izlediinden ayrlyordu. Renkliliini kaybetti, ayn zamanda zayflad. Annesi durmadan, kzn salk durumu zerine alayp szlanyordu. O vakit: alacak bir ey deil. Onun yerinde kim olsa dayanamaz! diye karlk veriyordum. nsan bu kadar mkemmel durumda olduktan sonra, hl okula gitmek kadar ahmaka ne vardr ki! Okula gitmeyi srdrmek iin her eyi verebileceim bir a btnyle unutmutum. Bu a pek 138 BR KADIN eski de deildi. Ya da, artk bunu dnmek istemiyordum. Heide'yi benden kapp gtren bu okuldan nefret ediyordum. Dncesinde ilk yeri alan bu okuldan. Ksacas, onu yrtc bir ekilde kskanyordum. Barkenow diyordu ki: Sen anlayamazsn, Lore. Eer bu kadar isti^ yorsa, niin renimini srdrmesin? renimini neyle srdrecek? Bir servete mal olur bu! aresi bulunur pekl, diyerek sz ksa keserdi. Barkenow aslnda ertesi gnden tasalanacak adam deildi. Mesleinden tr olacak, onun iin, yalnz imdiki ann deeri vard. Fakat ben, onun kaygsz baklarnn altnda kznn sararp solabi-Isceini grmekle ileden kyordum. Krlar atla dolamaktan, gevezelik etmekten ve karsyle kzma i vermekten baka hi bir ey dnmeyen bir adamd. Ama daha sonralar, zahmetine dedii zaman, ok alkanlk gsterebileceini de tantlad. Ve endstriye yneldi. Elli yllarnn banda, Renanya'da nemli bir grev elde etti. Birka yl sonra, i kurumunu deitirdi, az sonra da byk bir i yneticisi oldu. Bazen, adn gazete stunlarnda bulurdum. nk sonraki yllarda Barkenowlarla her trl ilikiyi kesmitim. Bereket versin, benim iin yeni bir oyalanma yolu ortaya kt. Evinde oturduumuz yazar Bay Lindhofer, zamanla geirdii oktan kurtulmu, kendini toplam139 r BIK KADIN ti. Gitgide evresindeki kimselere ilgi dolu bir bakla bakmaya balad. Merkezini benim igai ettiini bir evre! Bununla birlikte, daha henz almaktan, yani yaz yazmaktan uzakt. Toplama kampnda edinilmi grgler pek korkuntu. Anlarnn sakinlemesini beklemek gerekiyordu. Kendi kendisiyle ve d dnyayla ilikilerini normal hale getirmesi gerekiyordu. Marja'ysa yle konuuyordu: Bu durum, alklktan baka bir ey deil. alma! Ondan daha iyi ve daha kkl bir il yoktur. Buna karlk, Bayan Lindhofer, bir sredir bir broda alyordu. Yazarn, zarar ve ziyan yerine byk bir tazminat alaca gn phesiz gelecekti, ama daha beklemek gerekiyordu. Ve birka odalarna karlk aldklar kira bir yana, yaamak iin hi bi* eyleri ve kesinlikle byk bir yedekleri de yoktu.

Buna karn bizim paraya degin tasalardan haberimiz yoktu. Babacm ok para kazanrd ve hi bir zaman da har vurup harman savurmamt. Bereket versin, hesabm da Mnih'e aktarmt. Bylece, ondan yararlanabiliyorduk. Enrieo'nun da tasarruflar vard. Hi. bir zaman aile sahibi olmam ya da savruk bir hayat srmemiti. htij^alarmz da bir dereceye kadar llyd. Btn bu gibi konular bana bsbtn yabancyd. Marja bu ayrntlar denetimi altnda bulunduruyor ve bunu ok iyi beceriyordu. Belki de hi bir zaman hesap yapmasn renemeyimn nedeni budur. Babacm saken, bana pek as bir cep harl 140 BIK KADIN verirdi. Bir dondurma yemek, bir sinemaya gidecek kadar olurdu. Ama btn ihtiyalarm, nasl olsa yerine getirilirdi. Bu konuda sonradan da hi bir ey deimedi. ster istemez, parann deeri durmadan dyordu. Ama bunun getirecei sonular hakknda en ufak bir fikrim yoktu. Kentlerde hkm sren ve gndelik hayatn pahallm ykselten karaborsa, risim iin y,nina varlamaz bir eydi. Yiyecek belgelerinin tand hak o kadar ok azd ki, aile btesi bundan tr yk altna girmiyordu. Marja'nn kyllerden ya da baka bir yerden satn aldklar da hi bir vakit akln snrlarn amyordu. Szgelii kyde, sava srasnda dul kalm ve bir Amerikalnn metresi olan gen ve gzel bir kadn vard ki, durumu balangta, evrenin edepli insanlarnn kalarn attrm; sonra da buna allmt. Gerekte, Amerikan askerleri ok nazik davranyorlar ve herkes tarafndan sayg gryorla di. Sevimli ve hoga giden bir alverile, bize hayat getirmiyorlard. Gen. dul, bu ekilde, kutu peynirinden, oraplardan tutun da, sigaralara kadar, hep Amerikalsnn araclyla elde ettii her eyden gerek br pazar dzenledi ve ileri geliti. Marja, g durumda bulunduu bir srada, ona yardmda bulunmutu. nk geni bir hayat deneyi olan bu ei bulunmaz ve saduyuyla dolu kadn, ocuk yapmaktan nasl sakmlabileceini iyi biliyordu! Ona kar iyilik birliini gstermek iin, dul da ona zel fiyatlar balyordu. Sigaraya ihtiyacmz yoktu, nk iimizde 141 Bl". KADIN kimse, imiyordu. Marja'mn en ok ihtiyac olan ey, rayd; Enrico'ysa, kahveden vazgeemezdi, nk ransiyonu dkt, ve her mze arada srada gereken ey, organizmay dzelten gzel bir yiyecekti. Kasapla megul olan bendim. evresinde hissettirmeden dolanrdm. Kans dkknda olmad zaman yadan parlayan yanaklarna bir pck kondu-rurdum. Buna karlk, verdiinin tartsnda pek cimri davranmazd. Ayn zamanda, savan bitmesinden epey nce kendini gsteren ar bir bbrek hastalyle, btn o karklk srasnda yatakta kalan, baehrimizin eski. gauieiter'i (') de vard. Bu adam da ayn ekilce, hayat normale dner dnmez kendini karaborsann gerek bir ampiyonu olarak gsterdi. Evinde her ey bulunuyordu. nsanlar ta Rosenheim ve Trauns-tein'dan gelip onu gryorlard. Nazi devrinde bile, hi bir zaman, hi kimseyi tedirgin etmemiti. Kyller- onu ok seviyorlar ve arada bir onar gizli ve kanunsuzca ldrlm, btn bir domuz, hatta srlar veriyorlard. Enrico onunla dostluk kurmutu. Birlikte satran oynuyorlar, bu da bize alverilerimizde daha ucuz bir fiyat salyordu. Hi bir saman medik. nk kurtuluundan sonra bizim yazar, kok kmr hakkndan, nemli miktarda yararland. Marja'mn kurnazca safl gayesinde, herkesle gayet iyi anlayorduk. O gnleri dnnce, hayatmda bu Rus kadnndan baka hi kimseye daha ok kran duyma(1) Nazi devrinde niomal eyalet yneticisi. 142 BR KADIN dm anlarm. ocukluuma ve erginliime gz kulak oldu, genellikle insann kendi a annesinden rendii ve ancak annemin yapabileceinden ok daha iyi bir

ekilde her eyi o bana retti. Marja'mn eitimi, disiplin ve alma duygusuna dayanyordu, bana kibarca davranlar da o gsterdi. Hep vcut ve zihin rahatlm gz nne ald ve bana ok byk bir sevgi verdi. u anda beni, yar yarya boalm viski iemle, izmaritlerle taan sigara tablas ve masann zerine salm otuz be hapla grseydi, kim bilir ne yapard! Ne yapardn, biliyorum. Bana iyi bir tokat patlatrdn. Sonra da kaldrp silkeerdin. Korkaklma dayanamazdn. Sana hi bir vakit cesaretini kaybettirmemi olan kendi z hayatn belirleyen btn glkleri hatrlatrdn bana. Ama gryorsun ya, Marja! Bizim devrimiz sava ve sava sonras zamanndan ok daha insafsz. Bu devrin samal ite burada: Tam bir bolluk ve rahatlk dneminde, insan yalnz zavall ve yz st braklm kalyor. Btn bunlar yeni anlam bulunuyorum. Szgelii, sfrdan balamann ne derece kolay olduunu! Herkesin ne zaman sfrdan baladm. Ne zaman yap yaplabileceini ve savalabileceini, ve ilerlemelerin bellenebileceim, en ufak bir baarnn sizi mutlulukla ne, vakit doldurduunu, insann kendi z abasyle kazanlm biraz paray eliyle ne zaman ileyebileceini, ilk alklar ne zaman duyduunu, iyi bir eletiriyi ne vakit okuduunu, yeni bir mukaveleyi ne zaman imzaladn. 143 bi; kadn Sen bugnn halatn tanmadn, Marja. nsann iinde boulduu bu balta girmemi orman. Doygunluun, durgunluun, materyalizmin ormann. n-sanlarm hepsi gebe, tulum gibi dolu. Artk her neden olursa olsun neelenmeyi, glmeyi, alamay, ellerini rpmay bilmiyorlar. Yzleri donuk, bo. Onlar artk yalnzca bitimsiz ynlar, cansz canavarlardan ibaret. Refahn Calibanlar ('). Bu talihsiz yzyln son eyreinin byk rnei : Yn-yaratk! Senin gibi, babacmla anneciim gibi, Paul gibi, Tuipano gibi insanlara yer yok. Hatta artk benim iin de. Oysa ben ertesi kuaktanm. Ama bireycilerin devri kapand, hatta artistlerin arasnda bile. Aslnda artk artist de yok. Bu, byk dzenbazlarn, prodktrlerin, kartrclarn devri. Bugn sanat rn diye sattklar ey, rperme verir sana. zmleme amacyle, gzel olmak isteyen eyi ykyorlar, artk hi bir ey kal-inayincaya kadar parampara ediyorlar. Ak bile yok ettiler. Karlnda, evresinde bara bara :".vr]ldki?.r irendiriei irkinlikte ve korkuluk yarattlar... Ve adn seks koydular. aa btnyle uygun dsen bir gudubet! Artk alamyorum, Marja. Artk sevemiyorlar.. Sevecek kimseni yok. Bu artlar altnda yaamaya niin devam edeyim? Baarszla uram bir sanat olduum iin (1) Caliban: Shakespeare'in Frtna adl piyesindeki ger-eksiz kii. Daha stn bir gce boyun emek zorunda olan :aba kuvveti dssletii':n canavar bir cicc. 144 BR KADIN deil. Byle bir saatta ak yreklilik art. mkn-nnu biliyorum ve pekl baardm da biliyorum. Hem daha iyisini de yapabileceimi. Ama artk kimse beni dinlemek ve grmek istemiyor. evremdeki 'ava o kadar deiti ki, artk soluk alamyorum. T?-yc bir dnyadan ne umulabilir, Marja? Ama, Marja leli yedi yl oldu. Kolay ve saygdeer bir lm. Kalbi arpmaktan durdu sadece. Ve vaktinde ld... Gzden dmde hazr bulunmamalyd. ld gn tam tamna anmsyorum: Kt. Ayn akgam bir galan vard. Byk bir suare, basn ve sinema balosu. Programda bana birka numara ayrmlard. te o srada, bu gibi vesilelerle dana hl bana ba vuruyorlard! Ondan nceki gnler ok hareketli gemiti. Provalar, konferanslar, her zamanki gibi son andaki deiiklikler. ki gn nce, Marja bir baygnlk geirmiti. Ben de evden ayrlmamasn rica ederek, hemen doktoru getirttim. Ama o, sonun geldiini biliyordu kesinlikie. Pek rahat bir halde: Bitti bu, dedi. Ne nemi var ki, Nievo?

Ve kendisine yardmc olmas iin Hazreti Meryem'e dua etti. Eon yatapmn baucumda cturmug, alyordum. Sus! diye azarlad beni. inildemeyi brak! Bu akam alyorsun. Ne durumda olacaksn? ptal ediyorum. Hayr. Sz konusu deil. Sesi oktan zayflam, fakat her zamanki buyruk edasndan hi bir ey kaybetmemiti. 145 BR KADIN ptal etmedim, nk o daha nce ld. Ve ben sahneye ktm: The slioxo must go on... Sanyorum ki zellikle o geca iyi ark syledim. Belki beni duymutur da. stemiyordum ki, br dnyaya geer gemez bana kar fkelenecek bir nedeni olsun. Aslnda daha dnyadayken bana kar iki kez ek, hem de pek ok krlmt. Birincisi Berthold'la evlendiim zaman. kincisi de, Andy'den ayrldm zaman. Andy'ye, bir gn demiti ki: Onunla oluundan ok mutluyum, Andreas.. Yeteneini ona tam anamiyie duyurdun. Neydim ki, Marja? Ve hl da neyim ki? Onu sen biliyordun, besbelli. Bense, hayr. Aln biriyim ben. Andy'nin gidiinden sonra yeniden evlendiim zaman syledii buydu. Alksn ve alk bir kadn olarak kalacaksn. Bugn len benim, Marja. Seninle yeniden karlaacam bir dnya, bir cennet, cehennem ya da herhangi baka bir yer var m, yok mu, bilmiyorum. Ama seni yeniden grmekten biraz korkarm belki. Bana attn son amarlar pek iyi anmsyorum. Birisi, Lindhofer yzndendi, tekisi de, Amerikal iin. Elinden Berthold'um alarak Heide'ye ihanet ettiim zaman, Marja beni tokatlamad. Beni nefretle karlad. nsan birisini hor grnce, ona tokat atmak zahmetine katlanmaz artk. Srtn evirir sadece. Acaba u illar yutmaya balamann zaman m? Nasl yapmal ki? Hepsini birden mi almal, yok146 BR KADIN sa teker teker mi? Bulant duymaya baladm zaman ne olacak? intihar hi de kolay deil. Birisi bir kez bana, insann bir tp uyku ils yutunca boulduunu syledi. nk ilknce felce urayan soluk borusuymu - ya da cierler, bilmem artk - Acaba doru mu diye kendi kendime soruyorum. Biraz daha beklemeyi tercih ediyorum. Belki de gemii biraz daha dnmek zevkini balayabilirim kendime. Mutlu olduum devreyi. ylesine budalaca mutlu. Kendi mutluluumdan ylesine bilinsiz ve ylesine gentim. Dediim gibi, yalnz bir tek tasam vard! leide'nin o lanet olas okulu! Onu sert bir ekilde eletirdiim bir gn, yasar szm kesti, Budalaca szler syleme, Lorena! Kafasz deilsin oysa. Sen de, vcudunu altryorsun. O niin beynini altrmasn? Mademki bir beyni var! Hiddetle karlk verdim: Ya ben? Benim beynim yok mu sanki? Olacaa boyun emi, o kaygsz haliyle glmsedi. Var elbst. Hatta senin pek iyi dzenlenmi ufak bir kafac:m bile var. Ne yazk ki onu daha iyi doldurmamlar. Kendine gre, 'eksikliklerime ve yalnzca zihnim-dekiicre deil, baka konulara da are bulmaya abalad - ve bu, uyuukluk devresinden sonra ilk etkinlii oldu. Topluluktan ok uzak bir hayat srdryordu. Balangta onu zaman saman ancak grebiliyorduk. Kars ona bir bebek gibi bakyordu. ok oku147 BR KADIN yor, as dar kyordu, karsnda tartacak hi kimse yoktu. Bir gn - bu ne zaman oldu, bilmiyorum artk, -beni fark etti. Birinci kata kt ve almalarmda hazr bulundu. Bu beni hi de tedirgin etmiyordu.

ocukluumdan beri seyirciye almtm. Birdenbire, mzikle birlikte almamn ok dana iyi olacan syledi. Ve bana bir elektrofonla bir yn eski plak getirdi. Caz, Fndk Ktran'dan paralar; Karmewa.cn ve Verdi'yle Puccini'nin operalarndan aryalar. Mzie uyarak dans etmesini rendim. Belirli bir sre sonunda, bana tler verdi. Btn paralar benimle birlikte alyordu, sezgileri hi de fena deildi. 14 - 18 sava sonrasnn deyimli danslarn lgnca sevdiini ileri sryordu. Beni, Mary Wig-man ya da Harald Kreutzberg trnde dans ederken grmek isterdi. Btn bunlar ayrmtlaryle, ok belirli bir biimde anlatt. tlerini izlemeye kendimi zorluyordum. Bu bana deiiklik veriyordu. Ayrca, bir erkein benimle ilgilenmesini hep sevmiimdir. Kars hi bir vakit almamza kar kmad. Onun, sonunda bir eyle ilgilenmesini grmekten mutlu oluyordu belki de. Ve birinci katta, imknlarn ok ksntl olduunu pekl biliyordu: Yalnz deildik. Buna karlk, yksek rtbeli memurun kars fkesini karmak iin nce utanmazca sefihlik ten, sonra da ayak takmndan sz etti. Lindhofer: Eer burada hounuza gitmeyen bir ey varsa Bayan, siz gidebilirsiniz, karln vermekle yetindi. 148 3m KADIN Bunun zerine, Mnih'in eski aile topluluunun kaplar, almamz sresince kapal kald. Eminim ki mutsuz ei, alma toplantlarmzda bulunmay isterdi. Tek arkada olan bu hrn kadnla pek zgn bir hayat sryordu zavallck. Acnacak durumdayd. Lindhofer'in ok gelimi bir mzik duygusu vard. Bundan baka, mzikle vcudun hareketlerini uyumlatrmay igdsyle biliyordu. Dans kafasnda nasl tasarladn anlatt. Merdiven sahanlndaki uygulamalarmz sonunda belli bir biim kazandlar. Marja'yla Enrico, bu gr paylayorlard. nk kimi kez onlar da alma toplantlarmzda bulunuyorlard. Marja, geer tek dans eklinin klasik olduunu belirlemekte direniyor, Lindhofer'se yle karglk veriyordu: phesiz, haklsnz, Maria Petrovna - Onu hep 3;/Io arrd. - Ama Lorena iin deil. ansta ili- t kin her ifadenin kendin-e zg przsz ve soylu bir biimi vardr. Dansta, klasik balede olabilir. Ama, ben nasl Krizde yeteneksizsem, ayn ekilde, Lorena da klasik bale yapamaz. Onun durumunda yapabilmek ; duymak ve ifade etmekten daha az sz konusudur. Aslnda beden yaps bakmndan da bunun iin yaratlm deil o. ok gl, ok modern, ok tutkuludur. Bale yalnzca safla ya da de ayrlmtr. spanyol dansysa, baka eydir. Bu ona btnyle uygun geliyor. Ategle dolu ii. Lorena, Karmen'i cisimlegtirir, Giselle'i deil. Ama ok iyi bir aktristir, vcuduyla byk eyler ifade etmesini 149 BR KADIN bilir. Ama bunun somut olmas gerektir. Marja bu sylevi saygyla dinlerdi. Sanat alannda bilgisi olan bir kimseyle karlamak onu hep duygulandrrd. Bundan baka, benim dans iin yaratlmam olduumu, birka yl nce ortaya karan da kendisi deil miydi? Hi olmazsa, kendi kafasnda tasarlad dans iin! Sonra yazar, benim kafa yapmla da urama t grevini zerine ald. Beni eitilmemi buluyordu ve tek are olarak okumay nerdi. Zengin kitaplndan, sk sk bir eser ekip veriyordu. Onu okuduktan sonra, dncemi ifade etmem gerekiyordu. Kimileri houma gidiyor, bazlarysa canm skyordu. Ama ok bo vaktim vard. K geceleri bitmek tkenmek bilmiyordu; Heide devlerini yapyor, elenceler eksiliyordu. Daha sonra, zemin kata inip kitaplar kendi kendime seme iznini elde ettim. Bu da aslnda beni is-teklendiren her eyi okuma hakkm olduu anlamna . gelmiyordu. Bu onun iin vcudumun yararna zihnimle megul olma bahanesini yaratt. Etajerlerin nnde kararsz halde, bir kitap alr, sayfalarna gz atar, bir

yenisini ekmek iin onu yerine kordum. Sonra eit-menimo noru soran gzlerle bakardm. Bir seferinde beni arkamdan kavrad ve iki elini gsme koydu. armtm tabi. Yine de pek fazla deil. Deneyden yoksun deildim. Baklaryle duygularnn gizli anlamm kavrayal ok olmutu. Ksacas epey saf olan dokunmalarn hi bir zaman arla gtrmedi. plak kollarm, gsm, kalalarm hafife oksayp geerdi. Hepsi o ka150 BR KADIN dar. Bunda da bir saknca grmyordum. likimiz bu donuk eve bir tutku kokusu getiriyordu, ben de bu yakc havay seviyordum. Ama bu durum, mays aynda, Marja'dan yediim tokadn nedeni oldu. Bahede gne banyosu yapmak iznini almtm. Btn vcudum biteviye yanm olduu ve mayolara da pek nem vermediim iin, bikinimin st ksmn otlarn zerine koymu, plak gsm gnee sunmutum. Lindhofer arada bir gelir, yanma diz ker ve memelerime ince bir pck kondururdu. Bir seferinde tam o an, Marja'nm sesi birinci kattan grledi. Merdiven sahanlna ayak basar basmaz da eli havada utu. Tek bir szck sylemeden. Sahneyi grm olduunu anladm. ok fkeli bir biimde: Buna kar ne yapabilirim, ben? diye haykrdm. Asl o... Hi bir erkek kkrtlmadan bunu yapmaz. Bana masal uydurma! Bu evde oturuyoruz ve bu adam batan karman ho grmeyeceim. Onda batan karlacak ne var ki? diye saygszlkla karlk verdim. Artk bir eyi kalmam. kinci bir tokat bu szckleri karlad. Bylelikle, daha sonraki gnlerde sutyenimi karmamak zorunda kaldm. Hi olmazsa, bahedeyken. Yoksa hi bir gey deimedi... Savan sonunu izleyen ikinci yaz, bir ncekine benzedi. Bu benim iin yine tam bir kaygszlk ve zgrlk devresi oldu. Marja elbette vakit vakit benim iin bir ie girimenin kanlmaz duruma geldiini, baka bir deyimle, almaya koyulmam rereir.151 I BR KADIN tiini bildiriyordu. 'Gazeteleri inceliyor, sonunda bu sapa blgede, mesleime yeniden balayamayaca-n ve Mnih'e dnmemiz gerektiini sylyordu. A-ma Mnih'teki yaama zorluklar zerine duyduumuz eylere kar duraklamakta haklydk. Bir kez, beni ufak bir tiyatro topluluunun konaklad Traunstein'a alp gtrd. Ama, daha oraya varr varmaz geri dndk: ona ciddiyetten yoksun grnd. O srada ykseklerde gzm yoktu. Yaantm, olduu haliyle houma gidiyordu. Ve bana Heide'yi geri getirecek yaz tatilinin balamasn sabrszlkla bekliyordum. Gerei sylemek gerekirse, tatil Heide'nin uramalarnda bir duraklama dnemi bile olmuyordu, zellikle Latincedski eksiklerini karlamak iin yetime kurslarn izlemek zorundayd. Balangta bu krslar ona neren, Traunstein'deki okulunun bir retmeni oldu, sonra daha uygun bir are ortaya kt. Kymzn ilkokul retmeni, komu kydeki meslektalarndan birini tanyordu. Ki onun da bir olu vard. Tutsaklktan geri dneli pek az olan delikanl Alman ordusunun eski temeni - ailesinin yannda yayordu. Savata yaralanm olup daha dinlenmeye ihtiyac vard. 1943'te cepheye gittii zaman pedagoji olgunluk snavn yeni gemiti. Heide'nin derslerini zerine ald. ok gemeden, Heide'nin de onun derslerine pek zel, byk bir aba gsterdiini fark ettim. retmeni zerine vglerle dolu sylevler ekiyordu: O ylesine zeki, ylesine anlaylyd ki, yardmnn deeri llemezdi. 152 BR KADIN Ayrca, onunla almak, bal bana bir zevkti. Bu cokunca hayranlk kulama su kard.

Bir seferinde dayanamayp sordum: Beden bakmndan nasl bir insan, Heide? Oo! ok iyi... Nasl ok iyi? Bu tanmn hi bir anlam yok. Sanrm, arada bir gzlerini ona doru kaldryor ve sonra yeniden kitaplarna bakmakla yetiniyor-sun. Hayr! Onu hatta ok dikkat ve hayranlkla seyretmiti. En ufak ayrntlarna varncaya kadar tarif edebilirdi. Salar sar, gzleri mavi ve iri. - ok mu iri? - Hayr, yeterince ite. Hayr, hayr... Epeyce iri! Ayrca ok gzel elleri vard ve kendisi de ok sevimliydi. Hele, hele, dedim. Sevimli demek?.. te en iyisi bu! Ona gnl verdin, desene? Kpkrmz oldu ve bu doruyu iddetle reddetti. Benim kukulu kulama gre biraz fazla iddetle! Ad Berthold'du, Berthold Kronacker. Garip bir ad... dedim. Neden? Ben bu ad ok gzel buluyorum. Evet evet. yle olmal. Anlalyor ki, Bert-hold'la ilgili her ey senin gzne ok gzel grnyor. Gidip bu baya bir gz atacam. Gerekten de, bir kurs knda, szmona Heide'yi almak iin bisikletime bindim. Ama Berthold Kronacker'le karlamak iin daha ok uzun sre geti. Sonunda, bir gn retmen, rencisini bahe kapsna kadar geirdi ve ben de onu uzun uzun inceleme imknn buldum. Heide'nin tanm, geree tpatp uyuyordu. 153 BR KADIN Sarn, mavi gzl, gururlu bir davran. Ayrca, konumayan ve ok dnp ll davranan kimselere benziyordu. Kz gsnden yakalayan ya da eline geirdiini divana atanlardan deildi. ze-ikle kendi rencisini... Demek ki, ortada ekinecek bir ey yoktu! Yine de sonraki gnlerde onu batan karmam, hi olmazsa ilk azda kolay olmad. Atei yakar yakmaz gsz bir biimde alev almt. te o devre, Marja'nm beni tokatlamak zahmetine bile katlanmad, beni hor grd bir devre oldu. Marja'ya gre, bir erkei, onu seven bir kzn elinden almak, bayaln son haddiydi. Ve Heide de Berthold'u seviyordu. zellikle, bunu bakalarndan daha iyi yapma konusunda yetenekli olduunu tantlamaya kalknca dayanamadm. ... Ve, bu akam, Heide'yi yeniden grdm. Onu yllarca dnmemitim. Dnmek de istemiyordum. Ama biraz sonra leceim iin kendime bu lks balayabilirim artk. Berthold'un, Heide'yi elimden almamas iin bunu yapmtm. nk kskanyordum: Heide bana aitti. Oysa bugn, biraz nce, Heide bana dedi ki: Mutluyum! Bunu bilesin istiyorum! Sanrm ki bu senin zntn biraz olsun datacaktr... Cehenneme kadar... Evet, her eyi elde etti. renimini bitirdi ve doktor oldu, evlendi, bir de ocuu var... Bu artlar altnda mutlu olmak g deil. Oysa, elinden Berthold'u almam olsaydm, btn bunlar elde edemeyecekti. Ufak bir tara retmeninin kars olacakt... O zaman bu derece mutlu 154 BR KADIN olur muydu? Mutlu olduunu bana bildirerek ne yapmak istiyor! Gnl ycelii gibi bir oyun mu oynuyor? Yoksa nispet mi veriyor? Her ikisi de umrum-da deil. Gidip bir daha Sandor'un plaklm karlarsam. Belki o srada en ok beendiim arkm orada bulabilirim. Ne de olsa o plak bana aittir. Krklerimi aramaya gelmedim, ama buradan kp gitmem mmkn olsa, plam da alp gtrrdm. Adam sen de! imdi artk hi birine ihtiyacm yok. te urada!.. Smoke gets in your eyes... 155 ON KNC BLM SMOKE GETS IN YOUR EYES... TE O VAKlT Amerikallar meydana kardm. Ya da daha akas, bir Amerikal beni bulup kard. Gln ta ortasnda! Gln ortasnda, k-rekli bir kaykla

gezintileri her zaman severdim. Kayn dibinde, kendimi gnee sermeyi de severdim. Fendimi geliigzel brakp, avaz avaz ark sylerdim. Bir seferinde, kaykta yalnzdm. Motorlu bir sandal yanmda durdu. Uzun boylu, sarn, l l glmseyili birisi: Hey! Bebek! diye seslendi. Hey! Dede! diye cevab yaptrdm. Bu, houna gitti. 157 BR KADIN Pek az giyiniktim. Bakyle pervaszca tepeden trnaa szd beni. Sonra bu incelemenin sonucu olarak: ' Why, you're a damned pretty girl! (') .Bure, I am, (2) diye, ayn edayla karlk verdim. Ve bir sre, karlkl bu ekilde nkteli konutuk. Amerikallar, gln br kysndaki restorana el koymulard. Chiemsee glnde gezilere oradan kyorlard. Ama henz bir teki bile, bizim bulunduumuz blgeye kadar ilerleme servenine atlmamt. Nereden geldiimi renmek istedi. Ben d'3 belirsiz bir omuz iaretiyle, kymz gsterdim. Sonra randevu istedi. Ya da hemen sandalna atlayabileceimi bildirdi. Ama o srada bir baka sonny-boy (3) ayn yne doru yol alrken, acele bir see you later la C) dalgalar yard ve gzden kayboldu. Ertesi gn bu karlamadan Paul'e sz ettim. Bu onu olaanst bir fkeye kaptrd. Btn teki alk kzlar gibi, Amerikallarla fingirdemeni yasaklyorum. Sen onlara gre ok fazla iyisin! Saflk taslayp: (1) Vay canna! Yiitesine gzel bir kzsnz! (2) Elbette yleyim. (3) Yavrucak. (4) Sonra grrz. 158 BR KADIN Ama beni yz st brakrsan, ne duruma derim? diye karlk verdim. Seni yz st brakmyorum. Birlikte alp gtreceim seni. Evet, belirli bir sreden beri, Paul ar bir alkanlkla hazrlanyordu! Ky hayatndan bkmt. Arada da bir Mnih'e gidip birok tiyatro mdryle de grt ve hi olmazsa gelecek k iin birka mukavele imzalamay baard. O da tpk Marja gibi, daha sk almann vakti geldiini sylyordu. Ama tpk Marja gibi, beni hangi ynde deerlendireceini o da bilmiyordu. Dans etmek, ark sylemek, yoksa tiyatroda oynamak m? Kendisi operaya dnebilirdi, ya ben? Bir sredir Mnih'te ok gzel bir kabare almt. Paul de durmadan, bir suarede bulunmak zere beni kendisiyle birlikte gitmeye aryordu. Belki de orada ilk admlarm atmak frsatn bulacaktm. Gerekte, sanatn bu tr ustalklar iin ok gen ve ok grgszdm. Bunu o da biliyordu. Ayn zamanda, Alman tiyatrosunun sekin topluluunun Mnih'e yerletiini ve i aradn da biliyordu. Mnih'in en iyi tiyatro salonlar bu nl kiileri angaje etmek imknna sahiptiler. Kimse, meslee yeni balayan bir kk kza kar pek o kadar ilgi gstermeyecekti. Bylece, btn bu tasanlar hep ayn sonuca varyordu: Bununla birlikte acelen yok, diyordu. Gensin ve ok vaktin var. Ben, kendime salam bir yer yaptmda senin iin de bir are bulacaz. 159 ill iti fil BR. KADIN Evet. Ben de byle olmasn istiyordum. Amerikalm beni unutmamt. Birka gn sonra, bu kez Heide'yie yzdm kk koyun nnde dolat. Heide hemen allklarn arkasna saklanarak: Bizden ne istiyor bu adam? diye sordu. Bundan bir sre nce, glde sandalla dolarken yanma yaklaan delikanl olmal. Biliyorsun, sana. anlatmtm ya?

Kolumu kaldrdm ve: Hey diye bardm. Vazge, dedi Heide fkeyle. Buraya gelecek. Karaya aj'ak bile basamaz! Ama bast. Sandaln grlkle karaya ekti- w yz byk bir glmsemeyle parldarken yere atlad. Bu kez, kendisiyle ilgili daha l: sey rendim: Ad Bili'di. Daha nce beni bulmak-iin, birok defa buraya gelmiti. Kesinlikle bir geziye kmalydk. Kz arkadam da bizimle gelebilirdi. Elbette ya... Bo vaktini geirmek zere yzmek ve sandalla gezmek iin Chiemsee glne gelmi ve imdi Bad Reichenhall garnizonunda kalan arkada, kz arkadamla arkadalk edebilirdi. Bu tekliften pek holanmtm. Eiraz deiiklik olurdu sonunda. Ama Heide yle souk durdu ki, davran terbiyesizlikti nerdeyse. O gider gitmez de, beni sitemlere bodu. Szn kestim: Budala olma! Bir Amerikalyla niin tanma-yacakmm? Onlar naziktir. Ve belki de bize, ufak tefek eyler bile verirler. orap, szgelii! 160 BR KADIN Hayr! Hi bir zaman!. Hi olmazsa benim iin bu byledir, diye iddetle kar koydu. Yaa! Yaa! O a ky retmeninin yznden, ha? Gittike gerginleen bir havada ilk kez kavga ettik. nk ona kar duyduum kskanlkta direniyordum. Birka gn sonra, Bili kk koyda ve bu kez yannda karayaz, bodur biri olan arkadayle yeniden grnd. Yalnzdm, en ufak bir duraklama gstermeden, ertesi akam dansa gitme arm kabul ettim. Elbette, kz arkadamla. Gelip bizi nereden alacaklarn sordular. Marja'y dndm ve byk ihtiyatla, onlara kyn giriinde randevu verdim. Heide'yi birlikte gelmeye kandrmak kolay bir i olmad. iddetle kar koyuyordu. Seninki de ne gzel arkadalkm! diye fkeyle homurdandm. Onlarn ikisiyle birlikte gitmeme beni brakmaman gerekir. Ne ktlk var bun*-da? Dans etmeye gidiyoruz, baka bir ey deil ki. Annesiyle babasnn ne diyeceklerini soruyordu kendi kendine. Ben de ona: Akam Paul, Tulpano ve benimle geireceini bildirmesini tlyordum. Ben de Marja'ya ayn eyleri syleyecektim. Ama ben hi yalan sylemem, dedi Heide ciddiyetle. l. yleyse, annen ve babana, benim sevimli iki Amerikalyla tantm ve onlarn bizi dansa ardklarn syle. Hem sonra baban da subay. Amerikallar pek sevdiini sylemiti. ansmzdan tr kendi kendimizi kutlamamz gerektiini syledi! 161 BR KADIN nk Ruslarn yerine Amerikallarn igaline uramak daha dorudur, deil mi? Evet, doru, syledi bunu, diye kabul etmek zorunda kald. Buna karlk, kznn Amerikallarla gece gezmelerine kmasn kabul edeceinden kukuluydu. O halde yalnz kalmamam iin benimle birlikte geldiini syle. Arkadalk sevgisi budur. Bamza ne gelebilir ki? Ge dnmeyeceiz, greceksin. Sonunda kabul etti, ama istemeye istemeye. Bana gelince, ertesi akam byk bir heyecanla, bizi bekleyen kocaman Amerikan arabasna trmandm. Bu otomobilin gelip beni evin nnden almay zc bir eydi dorusu. En gzel elbisemi giymitim Heide de ayn ekilde sslenmiti. Tabi, biraz kibirli davranyor, ama bu durum, fazla gze arpmyordu. nk kavalyesi henz yannda deildi. Onu Bad Reichen-haU'den alacaktk. Bylece, yolculuun ilk amacnn Bad Reichen-hall olduunu aknlkla anladm. nk normal olarak, sadece gln teki kysndaki restorana gideceimizi sanyordum. Yine de otomobil yolundaki arabann byk hz beni sarho etti ve bundan hi art dncesiz, byk zevk duydum. Balangta her ey ok iyi geti. Heide bile en ufak bir aksaklk bulamad. Bad Reichenhall'de geni ve eski bir yapyd geldiimiz yer. Bir tr subay lokantas

olan bu villada akam yemeine arlydk. Aralarnda pek zarif kadn arkadalaryla 162 BR KADIN baka subaylar da vard. Hepsi de bize kar ok terbiyeli davranyorlard. Bizim kavalyelerimiz de byk bir incelikle hareket ettiler. Yemek de pek lezzetliydi. Yllardr bizim iin bilinmeyen yiyeceklerin, szgelii ananas ve yemein sonunda da tatl olarak ikram edilen dondurmal kremann tadn karmak frsatn bulduk. Kahveden sonra yolculuk, Berschtesgaden'e kadar srdrld. Ortalk oktan kararmt. Fakat hl bu dalk yerin yaz gecesi, belirli lkln koruyordu. Heide, beni iddetle drterek gerei hatrlatt: Gidemeyiz oraya... ok fazla uzak! Aman sen de. Hi uzak deil. stelik arabayla... Daha nce Berchtesgarden'e gittin mi? Hayr! Ben de gitmedim. O halde ok ilgi ekici bir ey. Hem sonra, bizim istediimiz dans etmek deil mi? Gerekten de Berchtesgarden'de dans ettik. Soluumuz kesilinceye dek hem. Ve gzlerimizin nne serilen manzara karsnda aknlkla mutluluk arasnda kaldm. Kibar lemde olagelen eyler hakknda daha nce hi bir dncem yoktu ve Berchtesgarden'de bu tr kibar lemin bir merkezi haline gelmiti, hi olmazsa Amerikan topluluunun evresinde! Dedikleri gibi bir Recreation Center kurmulard. Bunu, Heide bana dinlenme merkezi olarak evirdi. Hemen hemen btn otellere el koymulard; ama en heyecan vericisi; Hit-ler'in, misafirlerini oturtmak iin yaptrd, kentin giriinde bulunan byk modern otel, Berchtes-gadener Hof tarafndan sunuluyordu. Bu derece gz kamatrc bir manzara, beni akna evirmiti. 163 BR KADIN Bu benim iin bir uyan oldu. Krlarmzda ne kadar da kyllemitik! nk o sralar, hayatmz hep eski gidiini srdryordu. Oysa, sava bir yldan fazla oluyordu. nsanlar yeniden glmeye, dans etmeye, mzik dinlemeye balamlard. Zengin elbiseli gzel bayanlar, erkeklerin zerine titredikleri yaratklard. Gzlerimi krptran zellikle kadnlar oldu. Otel onlarla doluydu, ou da, en iyi sosyetedendi. Alman kadnlar yani! Kavalyelerimiz, bunlarn arasnda gerek bir kontesin ve birok aristokratn bulunduunu bize bildirmekten geri kalmadlar. Benim grme gre, bunlarn hepsi gen ve olgun kadnlard. Amerikan subaylarnn metresleri, kadn arkadalar ve onlarla herhangi bir biimde ilikisi olan kimselerdi. Hepsi de pek k giyinmi, sa tuvaleti ve makyaj yapmlard. stedikleri her eyi yiyip iebiliyorlard. Btn hareketleri, bu byk lksn ortasnda kendilerini z evrelerinde hissettiklerini belirtiyordu... Szn ksas, onlar fethedenleri fethetmilerdi. Basit ve modas gemi elbiselerimiz iinde Heide'yle benim, burada pek baya duracamz abucak anladm. Birok kadn tuvalet giymiti. Derin bir istek yreimi szlatt. Yarabbim! Ky denilen bu izbede nasl bir hayat srmm! Ne frsatlar kam! Elence konusunda otel, dnlebilecek her eyi sunuyordu: Tiyatro temsilleri, varyeteler, her eit ikisiyle bar ve orkestrayla byk bir dans salonu. Bill'le John btn bu ihtiaml hayat fark edi164 BR KADIN lir bir gururla bize gsterdiler, sonra da alp dans etmeye gtrdler. Salon doluydu, herkes birbirine kar iyi davranyordu. Ne ok sarho ne de ok grltc kimseler vard. Uygar bir topluluktu bu. Amerikallar da bayanlara kar yle bir davran incelii iindeydiler ki!.. Onlar masadan ayrldklar zaman ayaa kalkyorlar, geri geldiklerinde yeniden kalkyorlard. Yanak yanaa, ama drstlkle dans ediyorlard; ben de bu alkanl pek ho buluyordum. Bill'le sk sk dans ettik. yi oynuyordu. Benim ustalm da hayranlkla fark etti. alacak bir ey yoktu bunda. Ona meslekten bir dansz, artist olduumu ve sava yznden kyde yaadm itiraf ettim.

Hayatmda ilk kez viski itim, tabi bu yeni ikiyi ok beendim. Ama bu gecenin en heyecanl yan orkestra oldu. Amerikallarn dedikleri gibi, tam Band. Klasik bileimde gerek bir orkestra. Ki mkemmeldi dorusu. Hi deilse bu noktada yetkiliydim. Tamamen bu mzikle iimi doldurdum. Gzlerimi orkestradan, burada dedikleri gibi Bandleader' den, yani orkestra efinden, hemen hemen hi ay-ramyordum. Soluk benizli, elmack kemikleri kk ve bak ie ileyen gen bir adamd. Dans edenlerin kalabaln fark etmiyordu insan. Hep telere, bolua bakar gibi oluyordu. Arada bir hareketsiz ve hi bir eye yaramazm gibi duruyor, sonra kendini piyanoya atp birka akort alyor, daha sonra baka bir aleti, szgelii tatl ve melankolik bir ifadeyle kusursuz ald bir klarneti kavryor ve an165 %k BR KADIN szn yay kemann tellerinde kaydryordu. ylesine bylenmitim ki, benim iin insanlar btnyle yok oldu. Bu adam gerekten keman alyordu! Hem de nasl alma! Ulu Tanrm! Hemen hemen babacm kadar iyiydi. stelik, bir sre solo olarak da bir tango ald... Neredeyse soluum kesiliyordu. akn bir durumda: Ne kadar gzel alyor! diye mrldandm. Bili beni alp gtrmeye alarak: What did you say? (') diye sordu, nk podyumun dibinde, gzlerim yukar evrili, bylenmi gibiydim. He plays so good... (2) Oh, Andrew? Sure, he plays rather well. (2) Sylendiine gre, otelde almaya balayal uzun zaman olmamt. Daha nceki Ba,nd pek baarl deildi. Ama, Andrew kusursuzdu. Suare boyunca iki kez, siyah kehribar sal, dekoltesi cmerte alm, payetlerle prl prl parldayan uzun robuyla, ince yapl, ufak tefek bir kadn arkc, mzisyenlerin nnde kaln ve tok sesiyle birka ark syledi. Belirsiz syleyii, gfteyi kavramama imkn vermedi. Sonunda en ok sevdiim arky da dinledim: Smoke gets in your eyes... Bu arky radyoda sk sk duymutum. Melodisini ezbere biliyordum. Ama szleri hep anlalmaz kalmt. O gece de yle. Bill'in aklamasn (1) Ne dedin? (2) yle gzel alyor ki. (3) Andrew! Evet. Olduka iyi alar. 166 BR KADIN istiyordum. Ama o da gfteyi tam olarak bilmiyordu. Bu arky ne olursa olsun, ben de yorumlama-lydm. Ne pahasna olursa olsun. Partisyonu nereden elde edebileceimi bilseydim hig olmazsa. Farkna varmakszn birka viski daha yuvarladm. Bill'le yanak yanaa dans ettim,. Gittike daha sklaan sarlmasn hissediyordum, fakat hi etkisi yoktu. Yukarda, podyumun zerindeki mzik, sanatlar, arkc kadn... Pistten dndmde Heide kulama: Gitmeli, diye fsldad. Dalgn bir durumda. Evet, dedim. Az sonra gideriz. Benim yaadm byy duymaktan uzakt. Kavalyesi houna gitmiyor ve btn bu hava zerine kyordu. Bir yabancyla yanak yanaa dans etmeyi de sevmiyordu. Viski acyd, dn yolculuundan korkuyordu! Gece yarsna doru, gitmekten sz etmeye baladm. Kavalyelerimiz bir saniye duraklamadlar. Park yerine varrken Heide'ye: Gryorsun ya! dedim. Kuruntularn ne kadar sama. Parti ok hotu, ocuklar drst. Bunu artk anlam olmak gerek. Aksini dnebilir misin? Hayr, o da olacaklara inanmazd. imdilik yalnz bir tek dncesi vard: Evine dnmek.

Dn dzeni, edebe aykr baz tehlikelerle bozuldu. nce, arka oturma yerinde Heide, John'un saldrlarna kar kendini savunmak zorunda kald. F-r, sonra umutsuz szltlar iitince, sk sk 167 BR KADIN arkama dnmek zorunda kaldm. John onu pmek istiyor ve deli gibi skyordu. Akl banda bir dad edasyla ve serte: Now, John! Be a good boy, (') dedim. Brakn onu! Anlad ve sersem sersem mrldand. Direksiyonda Bili, elinde olmadan byk altndan gld. st ak bir arabayla gidiyorduk. Gkte yldzlar ldyor; ate gibi yanan yanaklarm rzgr kamlyordu. Kendi kendime, ondan daha iyi ark sylerdim, dedim. Bunu baarmalydm! Orkestrann ortasnda ark sylemek... Evet, istediim ite buydu! Bu Amerikan arklarn renmek iin partisyonlarn elime geirmek kanlmaz bir eydi. Paul buna kesinlikle kar kard, ama ne nemi var? Berchtesgarden'den, Bad ReinchenhaH'e giden yolun virajlar beni yattrd; hzl gidilemiyordu, yice mutluydum. Ama iin arkas geldi... Bad Reichenhall'a ulaacak yerde, kk bir kye doru saptk. Sonradan orann Gmain olduunu rendim. Bili, tam Bavyera stilinde byk bir sayfiye evinin nnde durdu. Bak hele! dedim. What's that? Where are we going? (2) Let's have a drink, (3) diye karlk verdi Bill. (1) Hele hele, John! Efendi bir insan ol! (2) Bu da nesi? Nereye gidiyoruz? (3) Haydi bir iki ielim. 168 BR KADIN Ben itiraz ettim. Epey imitik ve eve dnmenin zaman gelmi de gemiti bile. Bu onun, arabadan inmesini engellemedi. John' un da ayn ekilde. Bunun zerine, Heide'yle ikimiz, pelerinden gitmekten baka are bulamadk. Evin nnde bir fener yanyordu; park yerinde de araba vard. Ve birinci katn pencerelerinde k! eri girer girmez anladm. Gecenin resm blm sadece bir balangt. Servenin st yan bu duvarlarn arasnda geiyordu. Ev, Amerikallar iin hemen hemen bir rande-vueviydi. Btn birinci katta yatak odalar dzenlenmiti. Byk oturma salonundaki masann stnde, bardaklar, ieler ve sigaralar darmadan duruyordu. Kedeki divann zerinde bir ift, ateli bir ekilde seviiyordu; onlar daha Berchtesgarden' de fark etmitim. br otomobillerdekiler baka odalarda olmalydlar. Bili, hazrlama oyunlaryla ok vakit kaybetmek niyetinde deildi. Bir ie viski kavrad ve emredici bir tonla: Come on, Baby! (') diyerek kolumdan ekti. Olacaklar kavramak amacyla, beni pmesine ses karmadm ve isteye isteye arkasndan yrdm. Ama yanlmak imknszd. Odann ortasnda glmseyerek -zellikle alayc bir glmseyi- ceketinin dmelerini zdn grnce kar ktm. Oh, no!.. (!) (1) Gel haydi, Bebeim. (2) Yoo, hayr... 169 BR KADIN Dont be silly! (') Sonra yatan kenarna oturarak ayakkablarnn balarn zmeye koyuldu. Kendimi btnye uyank ve iradeli hissediyordum. Bu ekilde mi?.. Hayr, Bill'ciim. Olmaz benimle ! Amerikan dilindeki sz hazinem, gecenin bu ikinci blm zerine dncemi anlatmada yetersizdi. Onun iin yalnz Almanca konutum. Sonra da ok kesin bir ciddiyetle: Not me! (2) diye bildirdim ve odadan ayrldm. Heide'yi kurtarmak iin oturma salonuna tam vaktinde gelmiim. tekiler ortadan kaybolmutu. Heide, John'la tek banayd. Kz divann zerine atm, hemen

hemen btn vcuduyla ona abanm-t, John. Heide btn gcyle, hkra hkra alayarak rpmyordu. John'un stne saldrdm, birka iddetli yumruk patlattm ve divandan ektim. Brak onu! diye bardm. She is not for you. And not that way! (3) Yar sarho durumda, John bu sahneden bir ey anlamyordu; aknlktan krpan gzlerini zerime dikmekle yetiniyordu. Heide alaya alaya kalkt, ben sert bir ekilde ona seslendim: Kes alamay. Buradan kmann aresini bulmal ! (1) Budalalk etme! (2) Olmaz bana. (3) O sana gre deil. Hem byle olmaz. 170 BR KADIN Ortadan kaybolmutun, dedi. Ah, Lore! Ne yapacaz ? Tabi ki kaacaz. Bu delikanllara kendimi soukluk yerine yedireceimi sanmyorsundur inallah! Kesinlikle hayr. Hi deilse onlarla olmaz. Bunu da onlara gstereceim. Kendimi kavgac bir durumda hissediyordum. Bili geldi. O biraz daha nazikti. Ama John!.. Biraz baka trl davransayd, belki... Drive us hone! (') diye emrettim ona. Hemen, imdi! Bili kstah bir tavr ald. Hayr, bizi geri gtrmeyecekti. Biz de onun iin yaya gidecektik... Alayc bir glmsemeyle: Yaya m ? dedi. Chiemsee glne kadar m ? Hayr, Chiemsee'ye kadar deil, Bill! Bad Reichenhall'e kadar. Elbette bir otel buluruz. Ya da Kzl Ha. Yahut polisi... Kafam salam alyordu. Ayn salamlkla bu evden ayrlmaya kararlydm. Heide alamasn kesmiti. Onu elinden tuttum ve birlikte, oturma salonundan ayrldk. Darda, koridorda, bir kzn gldn iittim, bu fkemi iki kat artrd. Hayr, olmaz bu ekilde! Bylesi hi bir zaman... Ak m? Evet... Paul'la olduu gibi niin olmasn? Ama bir yemek ya da birka kadeh viski karlnda yurttalk haklarn elde ettiklerini sanan bu yabanclarla?.. Ne budalaymm. Her halde ky hayat beni aresiz bir biimde budala-latrmt. (1) Eve gtr bizi. 171 BR KADIN Evin nnde ve gecenin orta yerinde Bili gelip bizi skntmzdan kurtard. Bu blge bizim iin btnyle yabancyd. Delikanlnn fkeli bir grn olduu halde, bana vz geliyordu. Tek szck sylemeden direksiyona yerleti, biz de kendimizi arabaya kaydrdk, kasrga gibi hareket etti. Ba dndrc bir hzla yola girdi. ok korktuk. Ama kr, yollar botu ve fke de onun akln bana getirmiti. Yolculuk sresince hi konuulmad. Heide'nin. evinde pencereler hl klyd. Arabadan karken kzcaz: ' Onlara ne syleyeceim? diye mrldand. Gerei. Mademki hi bir ey olmad. Kendimi yazarn evinin nnde braktrdm. nmeden nce, Bill'e: Good night! (') dedim. Ve bir centilmen gibi davranna teekkr ettim. Bana arm gibi bakt, sonra kahkahayla gld: Good night, Baby... After all you're swell. (2) Marja beni odamda bekliyordu. Gelir gelmez ayaa kalkt ve her zamanki gibi, tek sz bile etmeden beni iddetle tokatlad. Gzel! dedim. Bir bakma hak ettim bunu. Ama bir bakma da hi etmedim. Sonra soyunurken her eyi anlattm ona. Za(1) yi geceler. (2) yi geceler, Bebeim... Ne de olsa epey kibarsn.. 172 BR KADIN man zaman ban sallamakla yetinip sessizce dinledi. Yatama uzanm, Band'd&n sz etmeyi srdryordum. Neyi aldklarn, nasl aldklarn... Ve o Andrew'yu...

Gerekten iyi alyor, biliyor musun? Yay hareketi belirli, ili ve hafif. Bill'in sylediine gre Amerikal deil, bir Alman'm. Onu yeniden dinlemeyi ylesine isterim ki! Oraya bir daha gitmeyeceksin! Onlarla birlikte ark syleyebilsem! Byle bir orkestrayla demek istiyorum. Daha pek gensin. Sz konusu deil. Uyu imdi. zerime doru eildi ve beni pt. Karanlkta yalnz bama, o melankoli dolu melodiyi mrldandm. Smoke gets in your eyes... Yz st braklm bir kadn sz konusu olmalyd. Aladn itiraf etmek istemiyor ve bunun iindir ki gzlerini yakan dumandan sz ediyor. Hi olmazsa, tam metni nerede elime geireceimi bilebilseydim. Daha sonra, bu arky repertuvarma kattm. Andy onu benim iin ok sade, ok duygulandrc, ok kiisel bir trde baka bir ses perdesine uydurdu. Hatta sonlar, artk unutulduu zaman bile, onu yorumlamay her zaman sevdim. Bir nokta bana tuhaf geliyor. Her zaman ackl ya da melankolik arklara bir zaaf duydum. Hafif tra-la-lar beni hi ilgilendirmedi. Bir kez Andy'ye: Acaba mariz bir kii miyim? diye sordum. Benimle alay etti. 173 Bir. KADIN Hayr, tam tersine. Bu, tam anlamnda sanat olduunu doruluyor. nk her katksz sanat anlat kaynan dramdan, trajediden, zlemden alr. Bylece hi bir gerek yazar, iine hzn tad kartrmadan iyi bir komedi yazma yeteneine sahip deildir. Szgelii, mzii al: Mozart niin byle bir deha? Grnr hafiflie, armoninin parlaklna kargn, insan onda derin bir zlem, sonsuz geceyi, lm duyar. Onu kendi kuann bestecilerinden ayrt eden budur. Sana anlatmak istediim eyi aklamak iin Mozart en iyi rnektir. Beethoven ya da Brahms iin mesele yok; trajedi apaktr. Mozart' sa, dalgn dinleyiciyi yanltabilir. Ama gerekten dinleyen kii, glmseyiin gerisindeki gz yalarn abuk seer... Andy! Sen ki dans mzii aldn, bir Band ynettin. Elendirici havalar yaratan mzik besteledin, katksz sanata girmeyen btn her eyi yaptn... Bununla birlikte, batan aa sanatkrsn. En ufak titreimine kadar mzii canlandryorsun... Bu yeni dnyaya beni sen gtrdn. Dinleme sanatn bana ilk reten Paul oldu. Ya da daha dorusu, babacmn orkestrasndan baka eyi dinleme sanatn. nk benim iin o sralar mzik bilgisi babamla snrlanmt. Andy! Yalnz o! Bana btn geri kalan verdi. Beni konserlere; Mnih'e yerletiimiz zaman imkn lsnde hemen btn konserlere gtrd. Onu u anda yine yanma oturmu, sanki mzie katlmak istermi gibi, gs hafife ne eik gryorum... Mzie ylesine kendini verirdi ki, bak orkestra efine dikilir ve sonra kendinden ge174 BF. KADIN erdi. O vakit bana, kulaklaryla olduu kadar gzleriyle de dinliyormu gibi geliyordu. Byle anlarda, onun iin artk yokmuum dncesine kaplyor ve varlm ona anmsatmak iin elimi incelikle onunkinin zerine koyuyordum. Bana hi bakmakszn ve bir hareket de yapmadan elimi skyordu. Hi olmazsa bu kadarck onunla birletiimi hissediyordum. Kimi kez onu byle benden ayr brakan gcyle mzii de kskanyordum. Andy, ne kadar sevdim seni! Ve daha hl ne kadar seviyorum. Hi bir zaman da sevmekten geri durmayacam! Btn ufak hikyelerim, servenlerim, hava cvadan baka ey deil. Seninle karlamadan nce ak bekliyormuum. Ve senden sonra da... Onu bir daha bulamadm. Tam leceim srada sonuna kadar byle bal oluuma seviniyorum. Bir defadan fazla sevmek yetenei olmayan insanlar snfndan olduuma memnunum. Bunu bana daha nce sylemi olsalard, kahkahayla glerdim. Seni ite o gece, Bercltesgarden'de ilk kez grdm. Mzisyenlerinin ortasnda -on iki kiiydiniz-dikilmi, yzn daha sonra altm o yksekten bakan

gururla doluydu. Kendi evrenden kap kurtulmaya altn zamanlarda takndn o skntl grn iindeydin. ylesine abuk yararlanabilir bir yaradln vard ki, o zrhl kalbn dnda, ayrca kendini koruyacak bir kabuun yok. Bana her zaman, daha ok benim seni korumam gerekiyor gibi gelmitir. Baka insanlardan, olaylardan ve ktlkten. istediine, olman gerektiine ulaamadn. Ha175 Bin KADIN yatma dram bu ite. Mzik renimleri. Yahudi bir anne. Her ikinizi birden korkaklyla yz st brakm bir baba, paraszlk, renime ara verme. Annen bir toplama kampnda. Ve sen, korkuyla kamp arasnda alkalanr durumda... Sonra zorunlu almalar... Ordu ve kiiliindeki uyumazlk... Ruhunun derinliklerinde ebediyen yaral! Anneni ylesine severdin ki! C'ndan sz ettiin zamanlar yzndeki ifadeyi hi unutamam... Yzn solar, gzlerin bo delikler gibi cansz bakar ve alamamak iin harcadn abadan azn buruurdu. Seni korumak, sana yardm etmek, seni sevmek, btn gcm ve btn enerjimi sana geirmek istiyordum. Yaptm da bunu! Ka kez tantladm. Ar bollukta elimde bulunan btn her eyi, yaama sevincini, enerjiyi ve cesareti... Vaktiyle tabi... Sevgili Andy! Bugn benim sana ihtiyacm olacakt! Bugn ben her eyi kaybetmi durumdaym. Artk bir hiten baka bir ey deilim. Benden geriye hi bir ey kalmad. Sen ki bana mzii hediye ettin. Karlnda ne verebildim? Sen byk mzik iin yaratlmtn. Ama yalnz, yoksul ve yz st braklm durumdaydn. Amerikallar coturmaya yarad mziin. Senin iin gelecek yoktu. nk yeniden balama imkn yoktu. Dene! demitim sana. Yapamam. Artk otuz be yandaym. Bir daha sfrdan balamak imknsz. Ben hep kt bir 176 1 BR KADIN mzisyen olarak kalacam... Hakl olduunu biliyordum. Bu alanda deer lleri ok kesin, yasalarsa, ok acmaszdr. te o akam, Berchtesgarden'de seni ilk kez grdmde dikkatle gzlemledim. Ve tabi, dinledim. Szgelii, klarnetini. Btn nefesli alglar iinde klarnet en ok sevdimdir. Gsterisiz, zentisizdir. Gz kamatrc bir gam sunmaz, ama onu senin gibi, o yumuaklk ve o dolulukla kullanmasn bilince... Ah! Bunu anlatmak iin hangi terimi kullanmal, onu bile bilmiyorum. Mziin szcklerle anlatlmas hemen hemen imknszdr. O, ya duyulur ya duyulmaz. Ve ikinci halde, en uzun anlatlar bile bir eye yaramaz. Klarnet bir yandan glme, ark syleme, zplama yeteneine, te yandan da derin bir keder, i paralayc bir ikyet, yrek ezici bir zlemi ifade yeteneine sahiptir... Sen, Andy! Klarnet almasn biliyordun! Ve sonunda o gece, kemanda karar kldn. Tanmyorduk, kim olduunu bilmiyordum. Keman alarken, seni ilk bakta sevdiimi sylemem biraz tuhaf olacak ama, gerek bu. Bununla birlikte, her ey bir bakma byle balad. aln dinledim. Sras gelmiken syleyeyim: Berchtesgadener Hof oteline iki kez daha geldim. Bili benim ilk davranm balad. Bir hafta sonra, motorlu sandal kk koyumuzun nnde dolat. Elbette, artk Heide'yi birlikte alp gtrmek sz konusu deildi. Berchtesgarden'e beni neyin ektiini de anlamad. 177 BR KADIN Bunu ona anlatamazdm. Bunun Bill'le hi bir ilgisi yoktu.

Oraya yalnz mzik iin gidiyordum. Btn gece yanak yanaa dans ediyorduk. Bu kez, saptrmad dn yolunda beni pt, ben de onu ptm ve her ey iyi geti. Bili benim tekiler gibi kolay olmadm anlamt. kinci akam, orkestra Smoke gets in your eyes' almad. Ama Bill'in, beni Berchtesgarden'e sonuncu gtr olan ncsnde, gecenin balangcndan itibaren benim arkm iittim. Ve iyice emin olmak iin gidip Bandleader'i bulmas konusunda, Bill'e yalvardm... Biraz arm durumda dileimi yerine getirdi. Ve sen onu aldn, Andy! Benim iin! arkc kadn yoktu. Yalnz, algyla alman bir para oldu bu. Ayn ekilde, bu sana da, beni ilk kez grme frsatn verdi. Bili, dans etmek istediimi sanyordu. Ama podyumun altna gelince gzlerimi, kendi mzik evrenine yerlemi ve yzn daha imdiden pek iyi tandm soluk benizli adama kaldryordum. Beni fark etti... ok ksa ama, kaamak bir bak... Ve sonra kemann aldn, Andy! Melodiyi aldn. Soluum kesilmi, donup kalm durumda, gzlerimi senden hi ayramyordum artk. Bili sabrszland. Bir eit dayanlmaz hayranln etkisi altnda olduumu anlad. 178 BF. KADIN Keman sustuu vakit, bana yeniden baktn. Ben de sana doru glmseyerek, iki parmam dudaklarma koydum. Bunun zerine, hafife eildin. Ve bitti. Sonra seni yeniden grmek iin, aradan hemen hemen yl geti. Beni yine de tandn sen! 179 ON NC BLM HANET... D LL' bir daha hi grmedim. Ya yeri deitirildii ya da benden daha kolay yaklalabilir bir kz bulduu iin. Bylece, ne Berchtesgadener Hof oteline gelmek, ne de o mzii dinlemek frsatn bulabildim. Ama bu benim, uzun sre onu dnmeme engel olmad. Sonraki devre, en tekdze dnemlerden biri oldu. Heide iin orta retimin son yl balyordu. Bu demekti ki, ok almas ve bana zaman ayrmamas gerekecekti. Yine de onunla olabildiince sk buluuyordum. Bazen otobsnden alyor ya da evine dnmesini bekliyordum. 181 !i BR KADIN zel derslerine gelince, ok seyreklemiti. nk Berthold, btn k Mnih'te geiriyordu. O da niversite renimine yeniden balamt. Heide'nin dedii gibi, tezini vermek istiyordu. Ne demektir bu? diye sordum. Doktorasn elde etmek istiyor. Bitirdiini sanyordum? Snavn geti, hemen nmzdeki yldan itibaren retmenlik yapabilecek. Bylece, elinde yalnzca tezini vermeye yeter bir zaman paras kalyor. Eski profesryle almakta. Bunlar, beni ok derece sinirlendiren, olduka tumturakl bir havayla anlatyordu. Berthold'la ilgili her eye kar gsterdii bu ilgi beni kskanlktan ldrtyordu. Ne de olsa, gitmesi iyi oldu, dedim. Hi olmazsa, seni durmadan tedirgin edecek bir ey ortadan kalkt. Beni tedirgin etmiyordu. Evet biliyorum. Onun iin almaktan vazgemek, kendini ldrmekten daha byk bir ac. Bu konuda meydan okuyu tarzn da dayanlr gibi deil. Karlk vermeden, bana sakin bir ekilde bakt. nk bu ihtarlarm seyrek deildi ve onu artk etkilemiyordu. Onu pp pmediini, dokunup dokunmadn, okayp okamadm renmek iin sorduum bin bir sama soruyu cevapsz

brakyordu. Onu heyecanlandrmak iin elimden gelen her eyi yapyordum, ama sonu deimiyordu. Budalaca szleri brak. Bu onun tarz deildir! 182 BR KADIN Bak hele! O da ne demek? Erkek deil mi yoksa? Erkeklerin hepsi birbirine benzer. Hayr. Evet. Bahse girerim ki yledir. O da yle... Gerekte sadece bakmalardan, sevgi dolu sohbetlerden, elin biraz daha belirli sklmasndan baka aralarnda bir ey gememiti. Ama bunu ancak daha sonra, onun azndan rendim. Bylesinin en tutkulu bir kucaklamadan daha etkili olabilecei de dorudur. Bakaloryasnn sonularm ald gn ilk kez onu pt. Baar kazanm olmaktan mutlu ve rahatlam, iyi haberi ona bildirmek iin komutu. Gizli ve iyilik dolu bir akt bu. Kimsenin bilmediini sanyordu, Heide. Ama herkesin, yani kan lkh ailelerin ve zellikle benim haberimiz vard. Artk rencisi olmad iin, Heide ve hi bir pcn dokunmad dudaklar Berthold'un olmutu. Heide bulutlarda uuyor, mutluluk iinde yzyordu. renimi, birden btn nemini kaybetmiti. Benim iin de baka eyler... Bu durum, dayanabileceimden ok fazlayd nk. Sakn onunla evlenmek istediini syleme! dedim bir gn. Kzard ve sustu. Berthold, gelecek retim yl iin Berchtesgarden'de bir retmenlik elde etmiti. Tezi de baskdayd... Ama, bir kadna ihtiyac olan bir erkekti. Birbirleri iin yaratlmlard ama, ben de vardm... Ve onunla tanr tanmaz, durumun farkna vardm! stelik Heide bana gvendi, ayn ekilde, ona da ben... 183 BR KADIN Ben, bir kadndm. Oysa Heide hl tecrbesiz, saf bir kz ocuuydu. Her eye karn, Berthold'u batan karmak benim iin kolay olmad: Hemen hemen btn bir yaz gerekti buna. Beni ilk pmesi eyll banda, kapal ve bulutlu bir gnde, kk koyumuzda oldu. Yine yalnz bama yzmeye gitmitim. Heide de alveri yapmak iin, annesiyle birlikte Prien'e gitmiti. O gn ok uaklara evik bir yzle almtm. Su souktu. Gzlerim kar kyya, tepelere dikilmi, lgnca bir istekle yzdm. Su, zerimde her zaman byleyici bir etki brakmtr. Ayn duyguyu daha sonra ancak ark sylerken yaamimdr. Kendini uzaklara kapp koyuverme, btnyle sonsuzlua brakma duygusu. Belki de Andy'ye olan akmda da bu vard. Biraz yorgun, bam sulara yaslanm, limanma geri dndm. Birisi beni imenlerin stnde bekliyordu, uzaktan Berthold'u tandm. Sudan kacak yerde, bitkin bir durumdaym gibi boylu boyunca, kynn akllarna uzandm. Bedenimin byk blm suyun iindeydi. Berthold bana doru geldi. Neyin var? Gcm kalmad, diye mrldandm. l gibiyim. ok uzaa gidiyorsun, akllca bir ey deil bu. Bir gn, hi geri gelmeyeceim. Gzlerim kapal, vcudum suyun okamasnda, salarm dank, bir su perisi gibi suyun yznde dalgalanyordum. Byle bir manzarann etkisini 184 BR KADIN bilirdim. mdadma gelir miydin? diye ekledim. Tabi, dedi akn bir glle. Ama rastlantyla orada bulunursam... u halde hep yaknlarda olmalsn! Evet, beni boulmaya brakmazsn tabi. Meer ki byle bir zm eklini tercih edesin? Budalaca szler syleme ve abuk sudan k! Souk alacaksn. Evet, bugn su buz gibi. Ama kalkamyorum. Haydi canm, oyun oynama! Kaldr ve st beni! Hayr! dedi sertlikle.

yleyse ben de burada yatar kalrm. Eer kurnaz olsayd, bana Cann isterse! diye bir karlk verir ve srtn dner giderdi. Bunun yerine elini uzatt, onu tuttum ve kendimi mmkn olduu kadar arlatrdm. Beni kaldracak yerde, o dengesini kaybetti. Ayakkablar nasl olsa suyun iindeydi. Anszn zerime eildi. Islak kollarmla onu boynundan tuttum... Ve beni pt... Baka trl olamazd. Bunun byle olacan haftalardr hissediyordum. Zorla bu durumu yaratmtm. plerim Heide'ninkilerden deiikti. Bunun zerine, Heide'yi beklemedi. te o gn, kk koydan ayrlrken, o gzel, byk gvenini kaybetmiti. Bana gelince, numaramdan ok memnun, mrl-dayan bir dii kedi gibi imenlerin zerinde oturup kaldm. Komunun stn son damlasna kadar byk yudumlarla imi bir dii kedi! Gerekten sylemek zorundaym ki, o srada 185 BR KADIN Berthold'a cidden ktm. Onun iin ldryor, ona sahip olmak istiyordum. Haftalardan beri, gzlerimin nnde Heide'yle oynad bu ufak saf, kumru yavrusu oyunu, beni iyiden iyiye azdrmt. Onun tam bir erkek olup olmadn renmek istiyordum. Eer deilse, Heide'yi elimden almaya hi bir hakk yoktu. Eer erkek idiyse, ona kendim sahip olmak istiyordum... Buna yalnzlm da ekleniyordu. O srada Paul, beni gittike daha ok yalnz brakyordu. Bir resital turnesi hazrlamak iin Berlin'deydi. Para reformundan, demir perde meselelerinden nceydi bu olay. Douya doru bir inceleme gezisi de, tasarlar arasndayd. Buraya ancak yazn, birka hafta iin dnyordu. u halde bana zaman zaman vcudumun zerinde dolaacak bir erkek eli gerekliydi. Geriye Lind-hafer kalyordu sadece. Ama o mzmz okama da oktandr ilgimi ekmez olmutu. Elbette ki hayatmda piman olduum pek ok harekette bulundum. Ama en ok piman olduum, Berthold olaydr. Heide'yi. ar derecede seviyordum, kimsenin ona ktlk etmesine dayanmazdm. Peki, ben nasl, ktlk ettim ona. Herkesi -ailesini, Heide'yi, kendimi- bunun ak okluuna inandrmaya altm. Heide tek sz sylemeden aklamam kabul etti. Ne bir sahne, ne bir kavga. Evet, ok alad, ama bana hi gstermedi. Ona gre bu, kaderin bir darbesiydi. Benim tarafmdan yaplm bir bayalk deil! Berthold, gerei ona kendisi syledi. Bilincinde olduu bir yalanla yaayabilecek adam deildi. 186 BR KADIN lk pmeyle kalmadk. Onu izleyen gnler, uzun sredir gemlenmi bir tutkuyu aa vurdular. Birka hafta sonra da onun metresi oldum. Heide'de imrenmi olduum o ey, o gizli, sakl ak bende yoktu. Bunun iin yaratlmamtm dorusu. lk pmemizden sonra Berthold, Heide'yi pmeyi brakt. Sonra da ona her eyi itiraf etti. Bunun zerine Heide, Tbingen'de, kendini bsbtn doktorluk renimine verdi. Ondan sonra da onu bir daha hi grmedim. Sadece bu akam... Her ey ok abuk oldu. Birden kendimi Berch-tesgarden'deki bir retmenin kars olarak buldum. Hayatm boyunca sregelmi samalklarn en samas, en lgmcas bu oldu. Hi kimse ne olduunu anlamamt. Ben de ayn ekilde... Marja'mn znts o derece bykt ki, soluu kesiliyordu. Evlenmek mi? Neden olmasn? Onu seviyorum. Ve kastanyet ala ala kyden kye srnp dolamaya en ufak bir isteim yok. Ben her zaman yaln bir burjuva hayat srdrmeyi istedim. Paul bu konumam dinlerken kahkahayla gld. Sen ha? Bir burjuva hayat? Evet, btnyle... Seviyorum onu. Sitem edecek bir eyin var m? Uzun bir gecikmeden sonra, yle bitirdi: Ona acyorum. O da beni seviyor. 187

BR KADIN Bu takdirde, ona daha ok acyorum. Tulpano kasmda ld. Pek ok aladm. Paul' kzlar evden kayboldular. Birisi kocasn yeniden bulmutu, teki daha sonra bir Amerikalyla evlendi. Paul'n kars resim yapmaya devam ediyordu. Enrico hasta olduu iin Marja ona bakyor, benimle ancak birka szck konuuyordu. Aramz ayran duvar gittike kalmlayor ve yaradlm da bunun acsn ekiyordu. Heide gitmiti. Pek tabi, annesiyle babasndan kalyordum. Bylece, kendimi birdenbire bsbtn tek bama buldum. Berthold'la yalnz bama. Eyllde Berchtesgarden lisesine balad, ubatta da evlendik. Derin bir mutluluk duyuyordu. Meslei houna gidiyor ve beni de seviyordu. Sevgi dolu, yumuak, hatta tutkulu bir koca olarak kendini gsterdi. Ben de e rolm mmkn olan en iyi ekilde oynamaya kendimi zorluyordum. Artk hi dans etmiyordum, beden eitimimi brakmtm, arada srada biraz ark sylemekle yetiniyordum. Berchtesgarden yaknnda eski bir konutta, iki odack tutmutuk. Her sabah, ona kahvaltsn hazrlamak iin erkenden kalkyordum, sonra o liseye gidiyordu. leyin dndnde yemek hazrd. yi yemek piiriyordum, Marja iyi bir retici olmutu. evremizdeki insanlar beni pek seviyorlard. Onlar iin ben yeni retmenin eiydim. Gen, gzel, sevimli, ok doaldm. Adm Lore Kronacker'di. Bu onlara btnyle normal geliyordu. Bu kk ad, Heide'nin miras olarak Berthold kabullenmiti. Kimse beni baka trl armyordu. Ev ilerini yap188 BR KADIN yor, camlar siliyor, kocamn gmleklerini ve oraplarn ykyor, alverii ve yemei yapyordum. Geceleyin kocamn kollar arasnda uyuyordum. Normal ve gerek bir burjuva hayatyd. Belirli bir sre iin ok houma gitti. Ergin olduum duygusu vard iimde. Bu rol benim iin yeniydi. Marja hayatma hkmettii srece, bir kz ocuu olarak kalmtm. 189 ON DRDNC BLM NEMESIS... (') D ORU OLMAK mthi zor. Neyin iyi ve neyin kt olduuna karar vermek ok zor bir ey. insan bakalarna kendini baka trl gsterebilir. Ayn ekilde, insan kendi kendisine de baka trl gelebilir... Bu terslie hi bir zaman dmedim. Vaktiyle kt hareket etmi olduum apak. Tek zrm, Berthold'u gerekten sevdiimi sanmamdr. Aslnda, ergindi o. Kararnda zgrd. Ama dnya, dnya olal beri, her erkek bir kadndan tekine ve her (1) NEMESS: Eski Yunanda intikam ve bltrc adalet tanras. 191 BR KADIN kadn da zaman zaman bir erkekten tekine gidebilir. Oysa bundan daha baya bir ey yoktur ite. te bunlar dnerek, bilincimin pimanlk aclarn yattrmaya abalyordum. Eer Heide'yi o derece sevmi olsayd, ona bal kalr ve onunla evlenirdi. O halde... Aslnda, Heide de renimini yrtmeyi tercih ediyordu. Aramzda ondan hi sz etmedik. Heide'den demek istiyorum. Fakat Heide'yi dnmenin kocama ar geldiini hissedecek kadar onu tani3'ordum. Sapma kadar drstt nk. Kimse de, bana kar olan derin sevgisinden phe edemezdi. te yeniden, gecenin kaplad baheye gzle^ rim dikili, terasa kan balkon kapsnn nndeyim. Hi bir ey grlmyor. nk sis var. Kaln bir kasm sisi allklar saryor, bu da dnyadan e-kilmiliimi daha ok artryor. Tanrm, nasl da yalnzm ! Yeryznde benim kadar yalnz kiiler var mdr? Ben ki bir para sevginin, dostluun, scak bir ilginin, elimde bir elin, yannda bir vcudun zlemini her zaman ok iddetle ekmiimdir. Tanrm, imdi o korkun boluun iine dyorum ite. nsan bir duygusunu anlatmay bir zlemi itiraf etmeyi deneyince niin bu kadar ahmaklar?

Bunu devir, yani duyguyu, sevgiyi ve sanat hesaba katmayan bu teknik a istiyor. Anlamak iin pek kafaszm. Geree inanmak da istemiyorum. Hesap makinelerinin yannda bir insan ya da mzii niin sevemeyelim? inde gzel duygular yaatmak niin utanlacak bir ey haline geldi? Ak, mutluluu, zlemi, 192 1J.K KADIN arkyla sylemek niin su olsun? Niin mzik, melodiden yoksun? Niin kemanlar susuyor ve niin yalnz davulcularn vah vurularndan baka bir ey iitilmiyor? Niin seks jimnastii dnda ak zerine yazlm bir kitap okuyamayaym artk? Niin imdi aktan, gzellikten, saygdan, gnl okamadan sz edenlerle alay ediliyor? Keke biri bu sorulara karlk verebilseydi. lyorum ve bu soru iaretlerini de kendimle birlikte gtryorum. Biliyorum ki bo ve souk dnyalarnda erkekler mutluluu bulmadlar. Ceplerinin parayla dolu olmasna, konutlarnn konfor iinde yzmesine karn, yoksulluktan lyorlar. Aklarn, hl parayla, rahatlkla, zgrlkle bo yere doldurmaya alsnlar. Artk hi bir zaman, hi bir eyi baaramayacaklardr. Sandor imdiki halde gen bir adamn ahlkn bozmakla urayor. Bunda pek yeteneklidir, batan karcnn ta kendisidir. Kurban olan kii, u srada ok geerli olan bir sosyoloji rencisi. yi bir aileden gen bir adam. Ailesiyle kavga etti, bamsz yaamaktan tr ok gururlu. Geen k, Sandor iin almaya balad: Cemiyetle ekonomi arasndaki ilikiler zerine bilmem ne tr inceleme ve aratrmalar yapacak. Sandor, o Mefisto tr glmsemesiyle bana aklad: ok zeki, bu gen ve ok yararl. Onu kendime balayacam. imdi de olancla m yneliyorsun ? diye sordum ona. nk Niels -seilenin ad bu- ok gzel. Fakat bu tr dnceler, Sandor'u btnyle et193 BR. KADIN kisiz brakr. Nitekim rahata glmsedi. Beni iyi tanrsn Lorena, deil mi? thalt-ihraeat ileri iin bir sosyologa niin ihtiyacn olsun, anlayamyorum. nk zekiyim. Bugn, hepimizin sosyoloji bilgisine ihtiyac var, moda bu. Bu ise, bana yeni bir evre ayor. Ayrca, babas mesleinde kodaman. Dnyann her yannda ilikileri var. Hem de stn ilikiler! Babasyla bozutuunu sanyordum? Dzelecek. Niels biraz geim sknts ekince ve kendine biraz dnyalk edinince, paraya ve babasnn ilikilerine tam deerini vermeye balayacaktr. Babalkla barmasna ihtiyac yok. Aslnda bu pek houma gitmezdi benim. Yalnz onu, iyi yola srmeyi baarmalym, anlyor musun? O vakit bana yararl olabilecektir. Birok yabanc dil konuuyor, rahatl ve iyi davranlar var. Bir ya da iki yla kadar, onu nereye olursa olsun yollayabilirim. Evet, silh almak ya da satmak iin, diye karlk vermeliydim. Fakat sustum. Bu konuda, her zaman tabuya sayg gsterdim. Sandor'un hangi anda tehlikeli olabileceini tam olarak bilirim. Desene, bu mkemmel gvde ve zellikle iyi yapl bu zengin kafayla, her halde o da seni beklemi olmal bugne dek. Zavall Niels'cik?.. Ona sunduum gibi krl bir ii hi bir zaman bulamayacaktr. Bir ya da iki yla kadar, o da bunu anlar. Niels arada srada bize geliyordu. Toplumun kanlmaz alkantlarndan sz ediyordu bana. Bir seferinde: 194. BR KADIN Toplum, insanlardan kurulu, dedim. nsanlarsa, deitirilemez. Zorunlu deil bu. Eer toplum gelimise, insanlarn da kendilerini ona uydurmalar gerekir. Kii, tek olarak gz nne alnmaz. Kii her zaman iinde

yaad topluma kendini uydurur. Buna elbette zorunludur. nk o topluluun btnleyici parasdr. Bugn her zamankinden daha ok. Baka bir syleyile, sizin toplumunuzda artk insanlar yok, fakat yalnzca topluluu btnleyici paralar m var? Adnn nemi yok. Kabul etmiyorum. O cemiyette yaamak istemezdim, Niels. Pekl, sonunda yaamak zorunda kalacaksnz. Hayr, zorunda deilim. Hi kukusuz, topluluu btnleyici paralar, zehir yutmuyorlardr. Fakat, bunu yapan tek kigi ben olmadm iin, demek ne de olsa insanlar kalmtr geride. Ve belki de bu yeni tr insanlar, yarn ya da br gn, ama sonunda kesinlikle hap yutacaklardr. Onlardan esirgenen eyi; sevgiyi, scak ilgiyi, korunmay, zgrl, mutluluu ve tek kii iin hayat hakkn isteye isteye. Belki de... Bilmiyorum ve bunu grebilmek iin artk burada olmayacam. Dnyaya bizden sonra gelecek bu yeni kiilerin de pimanlk acs, dehet ve korkuyu duyup duymayacaklarn kendi kendime soruyorum. Bir bilinleri var mdr acaba? Acaba yine Tanr'yi arayacaklar m? Ya da ar195 BR KADIN tk Tanr'ya ihtiyalar kalmayacak m?? nk onlarn tanrlar makinedir. Ve bu makine hi durmadan iler. Eer artk ilemezse, yerine bir bakasn koyarlar. Ne ahane dnya! Sonunda, sonunda... Salam bir dnya dersiniz?.. Niels'e de durmadan sylediim buydu. Bir saniye fke dolu bir bakla bakt bana. nk benden byle sorular beklemiyordu. k ve zene bezene sslenmi, elimde bir kokteylle karsna oturmutum. Ona u soruyu sordum: Daha hl Tanr'ya ihtiyacnz var m? Karlk vermesi uzun srmedi. Zekidir bizim yerli sosyologumuz nk. Onun iin diyalektiin gizlisi yoktur. Bana uzun uzun Tanr'nn modern sosyetedeki yerinden sz etti. Kesinlikle, btn anlattklar doruydu sanrm. Yine de doru drst dinlemedim. Tek inandm Tanr'nn gerek oluu ve insanlar unutmaydr. O bana da her eyi verdi ve imdi... Yaptm ktlkler iin beni cezalandryor. En ok da ihanetim iin. Bundan yirmi iki yl nce, Heide'yle Berthold'u mutsuz kldm. Ve Andy' yi de... Hayr, Andy baka trlyd. Onu sevdim ben. Baarszlktan her ikimiz de suluyuz. Gecenin sonundan nce byk kusurlara ayrlan cezalarn lsn reneceim belki. 196 ON BENC BLM EVLENME... LJERTHOLD ile evlenmem haberine kar tepki, oybirliiyle olumsuz oldu. Ancak bu beni daha dik kafal hale getirdi. Berthold ise, ailesinin geirdii sarsnt dnda pek fazla zlmedi. Bu temiz yrekli ky retmeni ift iin Heide, tek oullarna hi kukusuz mutluluu getirecek ideal eti. yi kalpli, cidd, gzel, nazik ve bakire... Onu evlerine gidip geldiinden beri incelemeye vakitleri olmutu. Berthold'un duygular onlarca biliniyordu, gelecei kabul etmilerdi. Sonra birdenbire, Heide perdeden kayboluyor ve ben, btn yeri alyordum. Ben de ayn ekilde gentim ve gzeldim. Bu konuda bama hi bir ey 197 BR KADIN kakamazlard. Ama benim deiik bir yrme, konuma ve glme tarzm vard. stelik yabancydm,, bir tr sirk kz! Sakin ve rahat Berthold bakalamt. ini birdenbire durmadan yenilenen, bir alev kaplamt. ok abuk metresi oldum ve bunun tek sorumlusu da ben deildim. Bu ekim banda, kendi ailesinin evinde ola-geldi. Bir pazar gnyd. Annesiyle babas, En-dorf da evli olan kzlarna gitmilerdi. Berthold onlarla birlikte

gitmemek iin alacan ileri srmt. O srada Berchtesgarden'de ders vermeye balamt. Ama hafta sonlarn evinde geirmeye geliyordu. leden sonras iin bulumak zere szlemi-tik. Tam o srada yamur balad. Bisikletlerimizle evine dndk. Oraya henz hi gitmemitim. Heide' yi almaya geldiim zaman hep darda dururdum. Okul zemin katnda, oturduklar daire ise, st kattayd. Kahve yapt. Ayn zamanda annesinin hazrlad bir de pasta vard. Ama kahveyi iecek zaman bile bulamadk. Divann zerinde yan yana otururken ptk. pmesini biliyordum. Paul daha birka yl nce bunu bana sylemiti. Yeteneklerim bununla da bitmiyordu... Birden Berthold bouk bir sesle: Dar ksak sanrm daha iyi olur, dedi. Neden? dedim. Aman, yarabbim, Lore... Bir ple, dudaklarn kapatp susturdum. 198 BR KADIN Anlamyorsun, dedi. Bam geriye attm ve kulan hafife srver-dim. Sandndan daha iyi anlyorum. Ve dar kmak istemiyorum. Otuz bir yanda ve artk ocuk deildi. Bir Par-sifal'den (') daha mkemmeldi. Birka saniye sonra kendimi yatanda bulduum zaman bunun abucak farkna vardm. ok baarl bir deney oldu. Birbirimizden daha ok honut olabilirdik. Fakat bununla yetindik. Bylece, evlenmenin mmkn olduu kadar abuk olmasnda kendisi direndi. Ben de karg deildim. nk, baka nerede buluabilirdik? Annesiyle babas ok seyrek olarak,, evde bulunmuyorlard. Bizim ev-deyg'3, hi sz konusu olamazd. Yaz sona ermiti. Arada srada, onu Berchtesgarden'de grmeye gittim. Oday ona kiralayan kadna beni nianls olarak tantrmak zorunda kald. Kasmdan itibaren, herkes evlenmek istediimizi biliyordu. Sen, rezil bir kk orospusun! dedi bana Marja. Yllar yl, seni namuslu bir kimse haline getirmek iin btn abalarm kullandm. Sense, arkadann m elinden alyorsun. Elinden almak m? Ne demek bu? Berthold artk bir ocuk deil. Beni seviyorsa... Masal anlatma! Onu kendin iin istiyordun, deil mi?. Ama zellikle onun olmasn diye! Evet, (1) nl Alman bestecisi Richard Wagner'in, ayn ad tayan operasndaki kurtarc valyenin ad. 199 BR KADIN kk bir orospudan baka bir ey deilsin, ite bu kadar. kisi birbirlerini seviyorlarsa, elden ne gelir? Gerekten sevimli bir ocuk, dedi Enrico. Sen bir budalasn Enrico ve her. zaman da bir budala olarak kalacaksn. Sevmek mi? Bunu duyduum zaman tiksiniyorum. Bu kz sevmek nedir bilmiyor bile. Onu elde etmek istiyor, ite hepsi bu. Ya teki... Btn erkekler byle salaktr. Hem, alman ne olacak? ki yzl bir tavrla: almam m? Hangi almam? dedim. Meslein! ark sylemek istediini sanyordum. Artk ark sylemek istemiyorum. Normal bir hayat srmek istiyorum. Oldum olas bunu diliyorum hem. Pekl biliyorsun. Alayc bir ekilde iini ekti. Berchtesgarden'de retmen kars! Bakalm ne kadar srecek bu! Her zaman! diye tumturakl bir edayla haykrdm. Yalnz bama ne yapaym istiyorsun? Artk Mnih'te yaanlamayacan sen kendin sylyorsun. Angajman arayan bir yn artist olduunu da. Babacmla anneciim ldler, tek bama ne yapmam istiyorsun? Bir barda ya da Amerikallarn yannda ark sylemek mi?

Hakk var, diye Enrico araya girdi. Zaman deiti. Evlenme, onun iin en iyi zm yoludur. Ya arkadan, Heide? diye sordu Marja. Szde o derece sevdiin insan? Heide gitti, renimini yrtyor. Bu onun her 200 BR KADIN zaman yapmak istedii eydi aslnda. Bunu da pekl biliyorsun. Heide'nin ailesine bir daha hi gitmedim. Annesine rastladm zaman, yalnzca ksa ve souk bir selm veriyordum, o kadar. Babas ise, bu durumu paylamyordu. Karlatmzda Elina'y durduruyor, eskiden olduu gibi gevezelik ediyordu. Heide' den sz ediyordu bana. Ayn zamanda, burada daha fazla kalmayacan da ima ediyordu. Bu evrede, pek yaknda btn bir mal deime, her halde bir para reformu olacak, artk bundan kanlamaz. O vakit yntemleri deitirmek gerek. Ya sen? Gerekten, Berthold Kronacker'le evlenmek istiyor musun, Lore? Evet. Kim syledi size? Bunun zerine konuuluyor, bilmen gerek. In-sanlar merakldr. Ya siz, bana kzmyor musunuz? 'Gerekten arm bir durumda: Niin? dedi. Heide'den tr. Cidd yznden belli belirsiz bir kibir ifadesi geti. Hayr, yavrum, dedi. Onun, Heide iin ideal bir koca olacan sanmyorum. Yeni yetmeliin verdii bir duygudur bu. ok gzel, ok romantik elbette, bundan utanmann ya da bunu unutmak iin her eyi gze almann gerei yok. Dnyorum da... - Bir genlik aknn tablosu izledi bunu. Sonra szn srdrd: - Yllar var ki, Heide doktor olmaya abalyor ve bu meslek de ona btnyle uygun dyor. Zaman deiti. amzda bir ka201 BR KADIN k dnm elinde iyi bir meslei olmas gerekli. Ben modern bir insanm, Lore. Heide, artk karmn ya da annemin yaam olduklar bir yaamay umamaz. Tp her trl buhrana dayanr. yi tanrm onu, Hei-de'yi. Grne gre narin bir iek samlabilir, ama direnci vardr ve dayanacaktr. Diplomasn elde edip ok para kazanacaktr. Eer Almanya'daki yaama artlar gnmzde olduu kadar kt giderse, belki ileride yurdundan da kabilecektir. Avustralya, Gney Amerika neresi olursa artk, kim bilir? Ama btn artlarda kendini zorla kabul ettirmeyi bilecektir. Bunu o, Traunstein'daki okulla dorulad. Benim iin nemli olan bu. in ne derece zor olduunu biliyordum. Eer yar yolda yz st braksayd... Ama brakmad. Kzm deerli bir gen kzdr. Vazgemi olsa ne olurdu? Ph! Hi kukusuz o ufak retmenle evlenirdi. Karm isterdi bunu. Evet, Kronacker sevimli bir ocuk. Eski bir subay hem. Hemen anlalyor. - Bana doru usun, pheci bir baktan sonra: - Onunla aranzda iler nasl gidecek, grmeyi pek isterdim dorusu. Birbirimizi seviyoruz. phesiz. Ama bu yeterli deil. Neyse, selmlar Lore. Gitmeliyim artk. Elina sabrszlanyor. nanmazlk ve phecilik... Gittiim her yerde yalnz bununla karlayordum. Normal bir evlilik hayat srme konusunda yeteneim olduuna hi kimsenin inanmamas iin acaba ne gibi bir eksikliim vard ki? Heide'nin annesiyle babas, 1948 yl banda Chiemsee'den ayrldlar. ncelikle, Elina iin Heide' 202 BR KADIN nin bir ahr bulduu Tbingen'e gittiler. Ahr hepsinden nemliydi nk. Barkenowlari bir daha hi grmedim. Tulpano'yla tanmas iin bir gn Berthold'u alp Paul'un evine gtrdm. Tulpano o sralar ok zayft. On gn sonra da ld. Paul'un evde olmayacan umuyordum. Ama rastlant bu ya, evdeydi ite. Bana sorarsan, pek zavall bir ey, dedi.

Ama beni seviyor! diye karlk verdim. yleyse, iki defa acnacak bir durumu var, dedi. Daha sonra da bir ey daha ekledi: an dersleri sresince sana rettiim btn her ey iin ok zgnm. Ama sanrm ki, onlara yine de ihtiyacn olacak. Acaba ne zaman ve nerede olacan kendi kendime soruyorum. diye saldrgan bir biimde karln yaptrdm. Byk altndan gld. Belki ocuklarna ninniler sylemek iin, Ya-:zk! Yazk m? Evet, imdi artk seninle ak yapamamam, yazk ! Aalamayla dolu ve kamlayc olmasn istediim bir glle: Hele, hele! dedim. Uzun bir sre boyunca benden pekl vazgeebildin! Geen yldan bu yana, yolculuklarn boyunca bana bal kaldn ileri sremezsin. 203 BR KADIN Hayr, elbette ki deil. Ben bir hadm deilim: nk. Ya ben o halde, ben neyim? Sen, sen bir kadnsn, bu baka bir ey. Evet, hi olmazsa orijinal bir karlk. Belki sen bana bal kalmsndr, ha? u son gnlere kadar, evet! Paul kahkahayla gld. Gryorsun ya, hi bir kuruntuya kaplmyorum. Her halde frsat gememitir eline. l, evlen bakalm. Siz kzlar, hepiniz birbirinize benzersiniz. Parmanzda nian yz olmadka, sizlerden bir ey elde edilmez. Daha sonra, yeniden konuacaz bunu. Kiminle konuacaz, seninle mi? Hayr, ille de deil. Fakat ben bir bencil de deildim, Musette. Bunu sana en iyi ekilde dorul a-dm. ocuk yapmamaya dikkat et! Niin? Yoksa ok mu ge oldu? Daha imdiden mi? Hayr. Bu konuda iin rahat olsun. Marja bana epey t verdi. u Marja, aptal deil. Skrsan, ben de bir adres verebilirim sana. Teekkr ederim. Bir ey deil... ok kzgn ve biraz da krgndm. Bir umutsuzluk buhran iindeydim. Fakat Paul yaama sanatn ok iyi biliyordu. Karsna ne karsa onu alyordu. Ben olmadm zaman bir bakas olacakt. Hepsi bu kadar ite. Vaktiyle akta balln deerine inanyordum.. 204 BIP. KADIN Sonu ne olursa olsun. Bylece, balangta Berthold' un da etkisiyle, kar kocalk hayatmz, beklenilen her eye karn tam bir baaryla srd. Bir lise retmeninin karydm. Maazalarda bana saygyla muamele ediyorlard. Kiiliim iimi gururla dolduruyordu. Elik rolm iyi oynamaya kendimi zorladm. Aslnda mutluydum, Berthold beni seviyordu, en ufak isteimi yerine getiriyordu. evremizin ho grc baklar altnda birbirine k bir ift mutluluunu blgenin her tarafnda dolatrdk. Kimi kez gidip onu okuldan knda alyordum, meslektalar apkalarn kaldrp bana g-lmsyorlard. Bazlar ufak tefek iltifata bile cesaret ettiler. zellikle ilkbaharda, pantolon giymeyi brakp ok biimli bacaklarm gnein lk okayna sunduum zaman... Byk snflarn rencileri de bana selm veriyorlard. Zamanla, kimilerini ad-laryle tamdm. Bakmdan kzardklarn grmek beni elendiriyordu. Aslnda her ey beni elendiriyordu. Kentte yeni retmenin pek gzel bir ei olduu syleniyor, bu da teki kadnlarn sempatisini pek seyrek grmeme mal oluyordu. Ama benim iin bunun da nemi pek azd. Berthold'un ok ii vard. Lise ar derecede doluydu, retmen kadrosu da azd. Ama o iini seviyor ve rencileri de onu seviyorlard. Birtakm

entrikalara ya da kavgalara karn, meslektalaryle iyi anlayordu. Bu konuda Berthold'un iyi bir huyu vard: Ya hi bir eyi fark etmiyor ya da gzn hi krpmadan kendini gle atyor ve rahata dncesini sylyordu. 205 ffl^P BR KADIN Eve dzeltmeler ya da hazrlamalar gibi ileri getirdii zaman, hi grlt etmemeye alyordum. Kendi kendime okuyor, ona bir fincan kahve yapyordum. Kahveyi kendisine gtrdm zaman, beni yannda alkoyuyordu. Madd varlm hep yannda duymak isterdi. Vcudum, onun iin her gn yenilenen doast bir varl temsil ediyordu. Defterleri sa eliyle dzeltir; sol koluyla beni kendine bastrrd. Ben de sayfalan evirirdim. Bir retmen iin tuhaf bir davran belki. Ama Berthold beni ok seviyordu. Her gece kollarnda uyurdum. ki odal ufak evimiz, Marja'ya borlu olduum niteliklerle, dzen ve temizlik ynnden kusursuzdu. Yemekleri hazrlamak iin, kendisiyle iyice anlatm, eiisine yaklam, olduka sert yaradll bir kadn olan ev sahibesinin mutfan kullanma hakkm vard. Onun btn ufak tefek hikyelerine dikkatle kulak kabartmam yetiyordu. Birka kuaktan beri Berchtesgarden asll, herkesi tanr ve ehirdeki en ufak dedikodular bilirdi. Ayn ekilde onun gzel tlerini de dinler ve saman zaman bunlar uygulama aresini bulurdum. Kocas abanosuydu, evin arka tarafnda kk bir atelyesi vard. Evimizi yerletirmek iin eksik olan eyleri onun aracyle salayabildik. Ama ev sahibimizden grdmz en byk yarar, erkek kardeiydi. Bu adam, Nonnbrunn'de bir lokanta ynetiyordu. Ayn zamanda bir de taksisi vard. Onun araclyla, karaborsaya ba vurmadan, hemen hemen her istediimizi elde edebiliyorduk. phesiz, gelirimiz istedii fiyat dememize imkn vermiyor206 BR KADIN du. Ama ben glmseyiimle, gz krpmalarmla, vakit vakit masnn altndan diz hareketlerimle ii tamamlyordum. Bylece, her vakit tereyalnz, aymz ve kahvemiz oluyordu. Kimi kez de bir ie arap ya da naps, hatta bir ift orap yahut bir metre kuma bile. Bazen de onun evinde bir yemek yiyorduk. O vakit birer byk bardak birayla, aprdata aprdata obur gibi yemek yiyiimizi grmekten mutlu, gelip masamza otururdu. yle akamlarda, sonradan Berthold bana arada bir tatl sitemlerde bulunurdu. Ona bu ekilde bakmamaiydm. Neden? Bu onun houna gidiyor. u halde bundan ok ey kazanrz. Sen yle bulmuyor musun? Zavall adam, onu heyecanlandrmak iin her eyi yapyorsun ama. Haydi canm, onu kandracak kadm daha domamtr. Tabi, benimle yatmak houna gider. A-ma senin retmen kimliin, onu saygya zorluyor. Hem sonra, ninecii de onu yakndan gzetiyor. Sen de, pekl fark etmisindir. B'erthold yzn buruturdu. Yine de byle konumamalydn? Niin konumayacakmgm ? Gerek bu. Onunla aramda bir ey yok. Kma bir tokat, ya da gsm hafiften bir okama, hepsi bu... Karlnda, tekilerden yar yarya az dyorus. te, bugn de u Nescafe kutusunu hediye etti! Bir pedagog edasyla: Bu gibi artlar altnda... diye balad, ama szn yarda kestim: 207 BR KADIN Hi yorulma. Kendime dikkat etme yeteneim var. Dar kafal ve n yarglarla dolu kk burjuva rol oynama... Bu, her saman iin bitim konumasyd. En ufak kar gelilerini ksa kesmek iin kullandm ifade! Oysa, sulamamn asl yoktu. Dar kafal ve n yarglarla dolu kk bir burjuva deildi nk. yi deerlendirilirse, saf ve temiz bir akla birbirini seven gen ift yaants hotu. Ama ister istemez, canmn sklaca bir gn gelecekti.

alma ; ok, fceden eitimi yok, an dersleri yok... Gnde bir saatlik ev ii, btn bunlarn yerine geemezdi. Evimizde almalarm srdrebileceim ne sahanlk r.e de mzik odas gibi bir yer vard. Piyanomuz da yoktu ve yksek sesle ark sylemeye cesaret edemiyordum. Geriye kala kala bir radyo kalyordu. Bert-hold yokken, radyo durmadan alyordu. Hi olmazsa mzik dinleme frsatn buluyordum. ilkbaharn banda, toprak kurur kurumaz, ormann ortasnda bir imenlik buldum ve birka jimnastik hareketi yaptm. Hemen, btn k sren uzun tembelliimin karln dedim. Ama bir atlama srasnda, birden srt st dtm. ylesine sert ve kt bir d oldu ki, uzun sre imenlerin zerinde, iddetli bir acyla soluum kesilmi durumda serili kaldm. Acsn da gnlerce ektim. almalarma, olduka uzun bir sre sonra yeniden baladm zaman, adamakll dikkatliydim. Beni dzenli almaya zorlamakla Marja'nm nasl da hakk varm! Ama, neye yarard ki? Artk hi bir zaman yeniden dans etmeye balamayacaktm. Belki ark 208 BlF. KADIN sylemeye de. Bunun zerine vaktiyle olduu gibi, yine ormanda gark sylemeye koyuldum. Solunum altrmalarma, gamlar ve arpejlere, Paul'un bana retmi olduu her eye yeniden baladm. Bir ey olaca iin deil, sadece kendimi elendirmek iin diyordum. Marja'ya dzenli bir ekilde yazyordum. Ondan, sk sk gelip bizi ziyaret etmesini istemitim. Ama hi bir zaman gelmedi. Mektuplarmn karlklar da ayn ekilde seyrekleiyordu. ou zaman da Enrico tarafndan imzalanm oluyorlard. Alt ksmna, Marja'dan en iyi anlar, diye ekliyordu. Marja beni hl affetmemiti. Berthold'un annesi bir kez bizi grmeye geldi. Bana, oluna, iki odamzn her kesine ve her yana aratrc ve kuku dolu baklarla bakt. Ama hi kusur bulmad. Havalar dselmeye balar balamaz, Berthold kendine yeni bir tutku daha bulmutu: Daclk. Hava deiimlerinde ona hl aclara mal olan budundaki yaraya karn, bunun sonucu olan hafif kala kklna karn, brnden daha az kasl bacann gszlne karn, yeniden trmanmakta kesinlikle direniyordu. Bylece, bu alkanln, ilk genliinin tutkusu olduunu rendim. Ama bu zevki paylamakta zorluk ekiyordum. Ufak yaya gezintiler, neyse; ama beni Watzmann'a kadar srkledii bir gn, fkemi ondan gizlemedim. Ayaklarm kan iindeydi. Ben ki, onlara her zaman zene bezene bakardm! Bu, ilk ve son kezdir, diye bildirdim. Bylece, pazar gn ya sadece gidip ormanda 209 BR KADIN dolayor ya da Amerikallarn btn otellere el koyduktan sonra yerletikleri Knigsee glne varmak iin kk trene biniyorduk. Yerli halk, gln ekilmi ufak bir ksdyle yetinmek zorundayd. Berchtesgarden ehri, o da hemen hemen btn otelleri igal eden Amerikallarla kaynayordu. Berchtesgardener Hof oteli igalcinin en zarif kcnutu olarak kalyordu. Giri kapsnn nnden getiim zaman, ieriye merakl bir bakla bakmak frsatn karmyordum. Acaba eski mzisyenleri, hl alyorlar myd?.. Ya Bili? Nerede olabilirdi imdi? Her halde evlenmi... Ya da babasyle anasnn yanma dnm olmalyd. Oynam olduum mert ve erdemli rol unutmadan, bu hikyeyi Berthold'a anlatmtm. Bu da aslnda Heicie'nin adn kullandm seyrek vesilelerden biri oldu. Heide... Balangta onu sk sk dnyordum. Sonra gittike daha az dnr oldum. Ks arkadam kaybetmitim ve bir daha hi bir zaman bir bakasn bulamayacaktm. teki kadnlarla ilikilerim kstlyd. Bir kez, retmen bayanlar arasndaki bir aya arldm, fakat kabule deer notunu alamadm!

Yine de gen bir Berlin'i kadnla, bozgundan sonra buraya snm, sava dulu ve Berthold'un snfnn en iyi rencilerinden biri elan uyank zekl, on iki yandaki bir ocuun annesi terzi iradnla tantm. Hayatn kazanmak iin eski elbiseleri ve kullanlm amarlar biiyor, kesiyor, yamyordu. 210 BIF. KADIN im tuvaletler, yeni roplar ve yeni ayakkablarn hayaliyle titrerken, ona gsterisiz elbiselerimi diktiriyordum. Wanda'ya - gen terzi kadnn adyd bu, - ev rahibimizin erkek kardeinin bana hediye ettii bir para kuma da gtrdm. Biimin seilmesi bir yn aksilik kard nmze. Zavall kzcaz umutsuzluun eiine kadar gtrdkten sonra, en sonunda vaktiyle yapld gibi beli ince, etei ayak bileklerine kadar uzun ve klo olarak yaylm, yeni tr bir etekte karar kldm. Zevkimden tr ok gururluydum, kendimi zellikle k buldum. Bunun zerine, aym kumatan bana bir de kolsus bluz biti. Nonnbrunn'deki lokantacm, domuz derisinden, ek uzun mantar topuklu bir ift ayakkab bulasya kadar tahrik etmeyi de baardm. Gryorsun ya, btn Berehtesgarden'in en k kadnym, dedim Berthold'a. Bana nazik bir ekilde; eskiden beri bunun farknda olduu karln verdi. Haziran ay, hi bir eyi olmayan bizler iin nemli bir sonucu olmakszn, para reformunu getirdi. Bunun sonucu olarak, Berthold'un maa belirli bir biimde artt ve. - en byk lks olarak - okul tatilinin banda kendimize bir Mnih yolculuu ikram ettik, 1948 yaznda Mnih... O devirde kent, iler acs bir 3'iknt alem, kl renginde ve ta ta stnde kal-mam bir harabeden baka bir ey deildi. Ama benim iin, btn srprizleri ve elenceler aayyla hl byk kentti. Kendisi gibi, Mnih'in bir lisesinde retmen olan ve hemen hemen bir dii hin211 BP. KADIN di kadar budala bulduum gen bir kadnla evli bulunan, Berthold'un arkadann evinde, Schwabing' te kalyorduk. Kocas beni pek byleyici bulduu gibi, ben de hemen ona sempatik grnmeye altm! Dorusu ok beenilen bir kimse olabilmek iin her eyi yaptm: Yeni robum, kocamn da izin verdii hafif bir makyaj! Mnihli meslekta, hayranln gstermek iin ellerini rpt. Karsysa, aka burnundan soluyordu. Daha nceden bildiim kentin sokaklarn arnladk. Gemiin iyi lokantalarndan birkann adn anmsadm ve oralarda k bir topluluk arasnda yemek yemek iin Abanp tututum. Bu kadarna hakkmz yok! dedi Berthold. Aman, pekl yaparz, canm. Paramz var, banka hesabna dokunmak zorunda kalmayacamz kendin syledin bana... Evet ama... Yine ne de olsa... Hayr, hayr, hayr, diye kestim. nemli olan, insann hayatta olduka yaamasdr. Sava bitti, ama yarn br gn ne olacan kimse bilmez. Ruslarn sras gelince, her eyin sonu olacaktr!... Evet, daha imdiden bu ihtimalin sz ediliyordu. Berlin'in blnmesi olmu bitmiti bile. Ve sava tehditleri yeniden ortada dolayordu. Bylece, Mnih haftamz boyunca k lokantalarda kendimize kez iyi yemekler smarlan-tk. stelik fiyatlar bana bir dereceye kadar dk de grnd. nk para reformunun zerinden ancak birka hafta gemiti ve insanlar yeni parala-ryle tedbirlerini iki kat artryorard. te yandan, lokantalarda mteriler sen derec-3 saygyla kar212 BR KADIN lanyor, bu da ok houma gidiyordu. ki kez tiyatroya ve bir kez de konsere gittik. Ayrca, Alman Mzesini byk bir zevkle ziyaret ettik. Ksacas, bu birka gnn tadm hi bir ey dnmeden kardm. Mnih'te yaamak isterdim, dedim bir gn Berthold'a: mkn yok, diye karlk verdi. Neden? Kendini buraya atandrabilirsin. Hayr, istemiyordu. Berchtesgarden, ayn zamanda ii, houna gidiyor, sevgili dalarnn yaknnda olmak iin can atyordu ve kentte yaamaya karg hi bir istei yoktu. arm bir ekilde:

Demek ki evimizden holanmyorsun? diye sordu. Yoo, holanyorum! Ama daha nce krlk yerlerde uzun sre yaadm. Yeniden kente gelmek isterdim. Sonunda, ileride Mnih'e daha sk geleceimiz zerine bana sz verdi. Ama bir daha Schwabing'teki arkadalarnda oturmayacaz, deil mi? Oteli tercih ediyorum. Bunun da btemizin stnde olduunu syleme sakn! O zaman ufak bir otelde... Neden? ok nazik kiiler onlar. Oturma odasnda, bir divan zerinde yatmay sevmiyorum. Sanyorum ki Mnih'te geen o hafta, iimde kendi z param kendim kazanma isteini uyandrd! ki hafta da Berthold'un ailesinde kaldk. Bu 213 B.P. KADIN hi de elendirici olmad. Bisikletle krlarda dolamalarma,, yzme ve krek ekme seanslarma yeniden baladm, rlplak yzdm iin Berthold sk sk kzd. Ve bo zamanm, Marja'nm sevgisini yeniden kazanmak iin abalamaya adadm. Bu da benim iin o derece zor olmad. nk beni pek seviyor ve yokluumu duyuyordu. Mutlu musun? diye sordu. Elbette. Yalnz, Mnih'e atanmasn istemesi iin Berthold'u kandrmay deneyeceim. Bu pek o kadar kolay olmamal... Hayr, kolay. Yeter ki bunu gerekten istesin. Yani, gerekten senin istemen artyle, demek istiyorsun. Tamam. Ve ben de yeniden almaya koyulacam. Ne almas ark syleyecein. . Uzun uzun beni seyretti. Sana izin vereceini mi sanyorsun? Eer ben istersem... Berthold'a, sevgisine, sabrna, iyiliine ok gvenim vard. Ders yl yeniden balad. Berchtesgarden'i, iki ufak odamz, her gnk yaanty, can skntsn, nemli bir ile uramann eksikliini yeniden buldum... Ve iimde byk bir heyecann doduunu duydum!. Ekimde, sokakta Andy'yle karlatm. Onu hemen tandm. Olduum yerde donup kalm, gzlerimle onu izledim. O ise, dalgn bak bolua di214 ElP. KADIN kilmi olarak nmden geti. Acaba hl Berchtesgardener Hof otelinde alyor muydu ? Belki de bir arkcya ihtiyac olabilirdi. Akam Berthold'a: Bir piyano isterdim, dedim. Bir piyano mu? En ufak kelerine kadar mobilyayla, retmenin alma masas, kitaplar, baka masalar, iskemleler, divan, kap kaak dolabyla tklm tklm dolu olan kk konutumuzun her yanma gz gezdirdi. Biliyorum, yer yok, dedim. Ama yaknda belki daha byk bir apartman katmz olur. Burada rahat deil miyiz? Sen her zaman elde ettiinle gnln ho edersin, deil mi? Sesim sinirliliimi aa vuruyordu. Gerekten, nasl bir tartma konusu bulacam biimiyorum. Ne kadar kt yaadmz dndke... diye ekledim. phesiz sava sresi ve sonras artlarna gre hayatmz mkemmeldi. Ama ben, sava kat bir gerek olarak pek az hissetmitim. Elbette babacmla anneciimi elimden almt, ama bu daha ok bir kaza, bir trafik ya da uak kazas eklindeydi. Yine de kasm banda kapal, kt haval bir gn, evde canmdan bktracak kadar iim sklyordu. Bilmem hangi kii iin, Lisede bilmem ne treni vard ve btn leden sonra Berthold dnmedi. Akam hl gelmemiti. Radyoyu sonuna kadar atm, masayla sandalyeler arasnda grltszce dans etmeye baladm. Ayaklarm duvarda, bir kpr hareketi yaptm ve 215

BR KADIN actr bir ekilde divana arptm. Azmdan yksek sesle bir Maldito! kt. Bu, babacmn en ok sevdii kfrd. Ve yere oturup babacm dne dne ac ac alamaya baladm. lmemi olsayd, bana bir kafes gibi gelen bu duvarlarn arasnda yaamaya mahkm olmayacaktm; silik bir tara retmeninin kars olmayacaktm. Tiyatrolara kacak, ark syleyecek, dans edecektim. Maldito! Evet, Maldito... Mutlu musun? diye sormutu, Marja. Elbette. Bana gereken her eyim var... karlm verdim. Doru mu, deil miydi bu ? Maldito! Hayr, doru deildi. Bayan Blasinger'in mutfanda saatlarca tencerelerle tahta kaklar kartrmaktan, rencilerinin snav yazlarn dzeltirken kocam seyretmekten ve pazar gn, onunla kiliseye gitmek ya da ormanda gezinmekten bkm usanmtm. Bitmez tkenmez bir k geliyordu. Istlmam yatak odas yine kutup gibi buz kesecekti. Aslnda insann btn gecelerini kocasnn yannda geirmesi sonunda btn ilgisini kaybetmesine yol ayordu. Bir yerlerde hayat akp gidiyordu. Bense bu sre iinde, bu ssz yerde sararp soluyordum. Yalanacak, irkinleecek, katlaacak ve arpk bacakl, imanlk hastas bir moruk haline gelecektim. Bir .gn, Berthold'un meslektalarnn karlar gibi ya da Mnih'teki kadn gibi dar kafal olacaktm. "Gzel roplar, krkleri, lks otelleri ve binlerce erkein sevgisini tanmadan... 216 BR KADIN Ve artk hi bir zaman bir tiyatro sahnesine kmadan... Yere oturmu, durmadan bu cmleyi yksek sesle tekrarlyordum. Sonra yeniden biraz daha gz ya dktm, sonunda kendi kendimle alay ettim. Ayak baparmaklarm ova ova yksek sesle: Artist kan kaynamaya balyor... Marja bundan ok kvan duyar, diye sylendim. Sonra kalktm, gidip makyaj kutumu aldm. Btn klar yanm halde aynann nne dikili, bu ince ie koyuldum. Sslenip gzelletim, omuzlarm atm ve kendimi yeil bir sofra rtsne sardm. Sonra aynann nne oturup btn repertuvarm, gemite ve bugn bildiim btn arklar syledim. Gerekte de, Berthold'la kar-kocalk hayatmn can ekimesinin hareket noktas oldu bu. Ayn zamanda, Andy'ye olan akmla pek uzaktan bir ilgisi vard. 217 ON ALTINCI BLM DANS ETMEK... W^n G ERE SYLEMEK gerekirse, btn abalarma karn, onu yalnz bir tek defa grmtm. Bir seferinde ondan haber sormay baardm. Pek sk yaptm gibi, Berchtesgardener Hof otelinin nnden geerken oldu bu. Kapnn nnde birka Amerikal bekliyordu. Aralarndan biri, akac bir tavrla sz att. Hemen durdum. Bir orkestra efi! dedim. Andrew... Soyadn bilmiyorum. Hep alyor mu burada? 'ngilizceyi pek iyi beceriyordum. Kltrmn kusursuzluu iin abalayan Berthold, benim eksiklerime drt elle sarlmt. Tarih, edebiyat, Almanca ve ngilizce olmak zere bana her eyi retti. Be219 BlP. KADIN reket versin, Heide gibi, Latinceye ihtiyacm yoktu. Hayr, Amerikallar onu tanmyorlard. Andrew? Never heard of Mm (') Sonra bana arda bulunmak istediler, onlara alyansm gsterdim. Ne yazk! diye glerek bartlar. Daha sonra, Andy'nin kendisinden rendim ki, angajman 1947 yl banda sona ermiti. Amerikallar deiiklii seviyorlard.

Pek ok mutsuz olduu Mnih'te bir sre yaadktan sonra, yeniden Berchtesgarden'e gelmi yine. Marie-Ann' bulmu... Ondan nefret ediyordum, onu lgnca kskanyordum, Andy'nin hayatnda oynad rol, benim grme gre pek nemliydi. Berchtesgarden'in kenar mahallelerinde, Sch-nau'da, Marie-Ann, o ve ocuklarn oday igal ettikleri alak tavanl, eski bir iftlik evinde oturuyorlard. Fakat henz btn bu ayrntlardan haberim yoktu. Onun hakknda bir tek soru sormakla yetinmitim: ki buuk yl nce, benim iin Smoke gets in your eyes' alm olan o dalgn bakl adam nerede bulunuyordu? Niin ona bu derece sevgi adyordum? Buna karlk vermek gt. Oysa, Berthold vcuta, Andy'den ok daha iyiydi. Sarn, uzun boylu, saygdeer ve yalnz Heide'yle benim deil, kadnlarn houna giden tipin ta kendisiydi. Andy daha ufak tefekti. Yksek topuklar giydiim zaman, onu birka santimetre geiyordum. Salar kestane rengi, gzleri koyu mavi, yz soluk ve ifadesiz... Kimi kez kiilii bile yoktu. Gerekte o (1) Andrew mi? Onu hi duymadk, 220 B3.P. KADIN ancak cidd bir ekilde ald zaman var oluyordu. Sevimli yanlarn gstermek, bir sohbeti canlandrmak iin hi bir aba harcamyor, bundan tr de bazen nezaketsiz gibi grnyordu. Gerekte, pek az deimiti. Bundan iki yl nce, o ar srasnda kendisiyle konutuum zaman, bana tpk eskisi gibi grnd. Belki de fazladan biirka krk, akaklarnda aarm birka telin. Bunun dnda yine o derece iine kapal, o derece narin ve dayanksz gibi geliyordu. ite o akam frsat karmakla ne kadar aptallk ettim! Bununla birlikte tanyorum onu... San-dor'la yaadm biliyordu. Hi bir zaman: Bana geri gel... Seni seviyorum, demeye kalkmayacakt. Bunu ona ben sylemeliydim... Bu benim iin pek kolay olacakt: Yarn grebilir miydik? Sana syleyeceklerim var, Andy! demem yeterdi. Hayr, bizim akmz bir oyun, geici bir gnl tutkunluu ya da bir heves olmaktan uzakt. Ve aslnda her eyi her zaman kark eden de bu oldu. Yine de onu anlyordum, o da beni anlyordu. Her eye karn, iimizdeki btn tutkuyla, sorunlara dokunmadan geiyorduk. Birbirimize ktlk ettik. Karlkl birbirimizi incittik, her eyi yktk. Sonunda birbirimizin karsna oturup dkntlerin nnde alamaktan baka bir ey kalmad geride. Bundan iki yl nce o akam, eer ona: Andy, seninle konumak isterdim! demi olsaydm, eski oyun yeniden balamaz myd acaba? Her halde iyi bildiim bir ey var: Beni hl 221 BR KADIN seviyor. Her zaman da sevecektir. Tpk benim gibi. nsann sonuna kadar inand eyler vardr hayatta. te yle... Ady'nin yannda olsam da olmasam da, nemi yok artk. Onu yle iyi tanyorum ki... Deiecek insan deildir. Szgelii, hayatnn krkl, genliim etkilemi ve bir daha ondan hi ayrlmam o felket. Kiiliini belirlemitir. Hi bir zaman iyilemeyecek yaralar vardr, insan ruhunu katlatran. Annesinin Yahudi - Rus karm kan da ona her zaman egemen olmu, bylece yaradl hayatn akndan uzak kalmtr. Onun iin deiemez. Annesi, Moskova'da domutu. Ama o, Rusya' da hi yaamad. Biraz Rusa konuuyordu ve pak ahane bir biimde balalayka alyordu. Onu ilk dinlediimde, bir ocuk gibi alamaya baladm. Gney Amerika mziiyle oyalanm ocukluuma karn, Slav mziine hep zel bir yaknlk duydum. Sonra da onun araclyle, .bu mzii anlamasn ve sevmesini rendim. Repertuvarmda hatta birka Rus arks bile vard. Bana onlarn tam okunuunu retti. Ne yazk ki o ada bunlar geerli deildi. Komnistlerden tr moda deildi. Bugnse durum deiti, Rusya sayg grr duruma geldi. Komnistler ii ileri gtrdler. Bense, eskiden beri Ruslar severdim. Onun annesi de tam Rus, kendisiyse yar Rustu. Ayn sebeple Yahudileri de severim.

Anala yakr tipte bir kadn deildim. Hi bir zaman da ocuk sahibi olmak istemedim. Her zaman, kendimi bu konudan kanacak ekilde hazr222 BR KADIN ladm. nsann, yaratlmad bir rol oynamak iin kendisini zorlamamas gerektiine inanrm. Btn kadnlar ana olmak iin yaratlmamtr, bunu vaktinde anlamak yeter. Andy. Evet, o da ocuk istemiyordu. Byle bir dnyada ve yaadmz gibi bir ada... Hayr! diyor ve yzn hemen acl bir ifade alyordu. imdi bir ocuu var. Amerika'da evlendii kadn, onun dnya ve a konusunda dndyle ilgilenmiyordu. Acaba ocuunu seviyor mu? Evet, kesinlikle yledir. Fakat hi bir zaman, onun iin ok byk bir ey yapamayacaktr. Belki benden olsayd... Hayr, bu da hi bir eyi deitirmezdi. Pek az olan analk igdm de An-dy'ye verdim. Her zaman onu korumak, ona dikkat etmek iin yannda olduum duygusu vard iimde. Bir atk taksana canm, Andy! Bugn hava souk. Ne olursun, ye bunu. Azna daha hemen hemen hi bir ey atmadn. Geceleyin hareketsiz, neredeyse lm gibi yanmda uzanrd. Soluk aln ancak duyardm. Hem sonra dlerim vard... ok defa korkulu dler... Onun inlediini, soluduunu duyardm. Arada srada uykusunda alard. O vakit, onu kollarma alr, stn rterdim, bir ocuk gibi bana sarlrd. Ancak onu sttktan, rahatlna kavuturduktan sonra uyurdum. Andy, bunu unutmu olamazsn. Onu mays ayndan nce bir daha grmedim. lecek gibi skldm korkun bir ktan sonrayd 223 BP KADIN ancak. Berthold'la ekimelerimiz oldu. Zaman zaman az kalsn pencereden atlayacaktm. Hayat, ylesine dayanlmaz hale gelmiti. Vaktimi vitrinleri incelemekle geirdiim Mnih'e iki kez gittim. Yava yava eya sergileri canlanyordu. Berthold'un verdii btn paray harcadm. Frsattan yararlanarak bir de acenteye gittim. Bana ne istediimi sordular. ark sylemek... dedim. Ama yavrucuum, bugn herkes ark sylyor ! Bilinmeyen, ama yine de nl, Bayan Falandm. Olmad tabi. Sonra radyoya gittim, fakat giri soru belgesindeki karmakark sorular karsnda cesaretim krld. Berthold bir eylerin farknda deildi. Hayatndan ve iinden ok honuttu. Benim srp giden tedirginliim, dar grl gzlerinden btnyle kayordu. Oysa, benden on ya daha bykt! 1949'un ilkbaharnda turistler yeniden Berch-tesgarden'i doldurdular, hayat hzla normal eklini ald. ounun bir arabas vard. Maazalarda insan istedii her eyi elde edebiliyordu. Lokantalarda yemekler vesikasz veriliyordu. Sinema yeniden faaliyete geti, tiyatrolar yeniden kaplarn atlar. Plaklar yapld. Ben de eski yeni btn adlar ok abuk renmeyi baardm. Terzi kadn Wandayla birilikte sk sk sinemaya gidiyordum. Maysta, Berthold'un yldnmnden az nce, bir akam aka syledim: 224 BR KADIN Bu vesileyle dar gideceiz. Sevimli bir ekilde glmeye balad. Nereye gitmek istiyorsun ki? Willy'yle karsn akam yemeine arabiliriz diye dnyordum... Neden olmasn? Ama burada deil. Dar kyoruz. Willy, arkadalk kurduu meslektalarndan biriydi. Aa yukar onun yandayd ve kimyayla biyoloji retiyordu. Onu pek seviyordum, kars da sevimliydi, iki ocuklaryle ocuun ailesinin yannda oturuyorlard. Arada srada birlikte gezmeye gidiyorduk. Geen martta, Willy'nin yldnm iin bize arda da bulunmulard. O sralar, bir sreden beri Amerikallarn brakt, henz hi gitmediim ok iyi bir lokanta vard. te orada, Berthold yldnm gn olan o gnde, Andy'yi orada yeniden grdm.

Lokantann sokaa tam byk bir teras vard. Yemek srasnda bir orkestra alyor, sonra btn gece dans ediliyordu. Ne yazk ki terasta be masa bulamadk. Bizi lokantann salonuna yerletirdiler. Saat sekize doru orkestra almaya baladnda daha yemei bitirmemitik. Fakat ben yerimden podyumu ok iyi gryordum. lk bakta onu tandm. Alelade mzii bile ok iyi alyorlard. Gzlerim podyuma dikili: Haydi, dans edelim! diye bardm. Onun burada aldn imdiye kadar niin renmemitim? 225 BR KADIN Elbette, diye steledi Willy. Haydi, dans edelim. Aman, yahu! Dans etmeyeli ne kadar ok oldu. Dans sever misiniz, Lore? Heyecann titrettii bir sesle: Oh! Baylrm dansa! diye karlk verdim. Her de arm bir biimde baktlar. Berthold son lokmasn yutar yutmaz, ona yalvardm. Haydi, gel! Ama kimse dans etmiyor ki! Ziyan yok! Birinin balamas gerek tabi. Yine de ilk paray geirdi. Sabrszlktan kay-nyordum. Arkadan, kolay bir ey olan bir ngiliz valsi alnd. Berthold fena dans etmiyordu, ama dilediim kadar da iyi deil. Kaskatyd, mzik vcuduna girmiyordu. Bir sre pistte yalnz kaldk. Bu onu hafife tedirgin ediyordu. Derken, Willy karsyle ve sonra da bir nc ift bize katld. Berthold gevedi. Onu belirsiz bir ekilde podyuma ynelttim ve gzlerimi mzisyenlere doru kaldrdm. Bir keman, bir piyano, bir kontrbas, bir davul, bir trompet, iki saksafon ve... Bir de klarnet vard. Ama imdilik onu kimse almyordu. Daha ok, modas gemi bir orkestra bileimiydi. Fakat, iyi mzik alyorlard. Mzisyenlerin karsnda podyuma tnemi adamn, tpk vaktiyle olduu gibi mteri kalabalnn stnden dalgn bir bak vard. Bu beni biraz hayal krklna uratt. Masamza dnerken: 226 BR KADIN Mkemmel! dedim. Burada olmaktan ne kadar mutluyum! Hepsi birden glmeye baladlar, Berthold sonunu getirdi: Ne de ocuk gibisin! Willy, Berthold'tan daha iyi dans ediyordu. Daha ksa boylu, ama daha uysald ve mzik duyusu da vard. ok gzel dans ediyorsunuz, Lore, dedi. Bylesine kusursuz bir ei hi bir zaman bulmadm! Yalnz bu szckler bile Willy'yi sevmeme yeterdi. Srtmn kaslarn parmaklarnn altnda oynattm, vcudum hafife onunkine dedi. Mersi. Ama bunu karnzn nnde sylemeyin. Neden? Yoo, Evi yle deildir. Haydi canm, bu derece saf olmayn, Willy. Btn kadnlar birbirlerine benzer. Bunu bana sylemekle yetinin ve durmadan da tekrarlayabilirsiniz. Komplimanlara baylrm. Willy sarln hafife belirledi, aln pembeleti. Tedbirli bir biimde kendisini bir pedagog yerine koymaya alt: Bunu sylememeliydiniz. Her komplimanda biraz yalan pay vardr! Ziyan yok ve nemli de deil. Fakat sizin, komplimannza aldatc bir sz katacanz aklma gelmezdi. ndirilmi kirpiklerimin arasndan ona baktm, bir saniye dansn ahengini kaybetti. Flrt ona btnyle yabancyd. Yine de ok ustalkla bir rumba yaptk ve sonunda, orkestra efinin dikkatini ektik. 227 B.R KADIN

Sonra, Berthold'un smarlad ve blgenin zellii olan Sdlzhurger Nocker'i yutmam gerekti. Daha sonra da iki meslekta arasndaki bitmek tkenmek bilmeyen, meslee dein bir tartmaya katlanmak zorunda kaldm. Ama bir an geldi, sandalyemde kmldanarak anszn: Berthold! dedim. Peki, hemen. Bir tango alyordu. Bunda da yeteneksizdi. 0-na klavuzluk etmeyi denedim, ama tek bama dans etmeyi tercih ederdim. Daha sk dansa gitmeliyiz. Sana retirim... dedim. Niin? yi dans etmiyor muyum? Yoo, affet! Sz ver bana... Sonra bir vals, gerek bir Viyana valsi geldi. Ayn zamanda kemanla birden. nsanlarn ou vals konusunda korkusuzca piste kmaya cesaret edemiyorlard. Willy'yle ben, bir baka iftle pisti paylayorduk. ok kr, Willy iyi vals yapyordu. Son derece uyumluydu vcudum. Dudaklarm aralanmt. Geni etekliim, vcudumun evresinde fr dnyordu. Cennetteydim. Biraz Johann Strauss, sonra Uamour est-arrive en pleine nuit, comme un miracle (') paras, arkasndan bir film melodisi ve yeniden Strauss. Kemanc ne doru eilmi, durmuyor; sihirli kemann bir tutkun gibi alyordu... Anszn bunu kavradm ve baknn zerimize ivilendiini hisset(1) Ak bir mucize gibi, geceleyin geldi. 228 BR KADIN tim. Yz canlanmt, st duda ne doru hafife gerilmi, kendinden geiyordu... Bir daha ve bir daha ald. Sonunda durdurduu zaman, Willy'nin aln ter iindeydi. Podyumun hemen yanmdaydk. Elimi kaldrdm. Mersi! dedim. ahane aldnz! Willy beni kolumdan ekti. Kemanc hafif bir glmseyile eildi. ok tatl bir glmseme. Evi sitemli bir edayla kocasna bakp: Aman, Yarabbi! Nasl terliyorsun! dedi. Bana bak ise dostluktan btnyle uzaklamt. irin davranmaya altm. Ona bu derece iyi dans etmeyi siz mi rettiniz, Evi? arap kadehimi bir solukta boalttm ve sonra bo kadehi Berthold'a uzattm. Ne ahane bir gece, deil mi? Gzel bir yldnm... Berthold glmsedi ve elini elimin zerine koydu. Gzel, gzleri parldayan, yanaklar al al, hayat ve canllk dolu, yaama sevinciyle dolu olduumu biliyordum. Baarm ite o gece elde ettim! Mzik yeniden balad zaman, tepeden trnaa kadar rperdim: Smoke gets in your eyes..'di. Demek, beni tanmt, sihirli kemanl adam. Hemen hemen yl sonra. enem elimde, podyumu seyrediyordum. 229 BR KADIN Hayr... Yalnz onu. When your heart's on fire, you must realize smoke gets in your eyes. (') Bu, balang oldu. (1) Kalbiniz ate alnca, bilmelisiniz ki duman gznze kaar. 230 ON YEDNC BLM SS... SSLE BOULMU BR KASIM gecesi bu. Vaktiyle maysta olurdu. imdi, iimde ve evremde her ey karanlk. Biraz sarhoum. Konser, cokunluk, gerginlik, hayal krkl, bo mide, viski... Bir sarholuk balangc bu. ok ho. Haplar almann vakti geliyor. nk lmden birka saniye nce yine seni dnmek istemiyorum, Andy. ok uzun zaman geti. O esiz mays gecesi ve sonra aradan geen hemen hemen on yl... On yllk ak, iddetli atmalar, kskanlk, kavgalar. Ne samalk! lgndm, Andy; seninle kavga edebildim.

Marie-Ann'dan ayrlmak istemiyordun. Hatta 231 BR KADIN ben, Berthold'u ya st braktktan sonra bile. Due caddesinde, Schwabing'te ufak bir odada yayordum, eday kiraya veren kadna des diyordun. Seni pek seviyordu, bize kar hep nazik davrand. Bizim ak hikyemiz onun iin en iyi filmden ok daha heyecan vericiydi. Sabahleyin, kahvalt tepsisini getirirdi; kapy vurur, barrd: Vakit geldi! Yataktan kalkar, elinden tepsiyi alrdm. Sen, gzlerini kapal tutar ve sorardn: Gndz oldu mu? Gpegndz. Gece hep sregitsin istiyorum. Ben istemiyorum. Kalkmam m gerek? Kahvaltdan sonra. yleyse, kahvalt etmiyorum. Kendi tasarlarmdan sz ederek, kk bir ocuk gibi seni beslerdim. Kafam bunlarla doluydu! Meteliksizdim, sen de yle. Bir sre Schwabing'teki bir gece kulbnde aldn. Sonra mzisyenlerinden ikisi senden ayrld. Daha ilgin teklifler almlard. zellikle trompet alan ok iyiydi. lk plak denemelerimizi Schwabing'te, bir meyhane mutfann arkasnda yaptk. Sonunda yerli halk bizi ve biz de onlar tandk. O devirde Schwabing, Bohemya zgrln kaybetmemi, ticaret o blgeye yerlememiti. Egon'la tantk. Bir mzisyen deildi o, kitap yazyordu. Ve bir gn, bize Jack' getirdi. Jack, Berlin'den geliyor, ie yeni balyordu, ama ileri hzla geliiyor gibiydi. O vakitler Gitta, Vladimir ve Benton ile urayordu. Artk hi kimse 232 BK KADIN Gitta ile Vladimir'i tanmaz tabi. Ama Benton, sinema sayesinde yaayabildi ve ok para yapt. Jack, ta gibi sert, drt ke bir kafa, gr ve siyah kalar, ie ileyen bir bakla gln bir grnmdeydi. Tek sz s_ylemeden bizi dinledi. urada yaptn fena deil, dedi bana. Son notadaki vibrato'yu brak! Kusursuz, sert, tizi alkoy ve birdenbire koyuver onu. Da Capo iin perde daha stten deitirmeli, daha ok etkiler. Yeniden bala. Yeniden baladk. Bir kez, iki kez... Babacmla yaptm provalarn yararn renmitim. Daha st perdeden! diye emrediyordu, Jack. Gereken her ey var sende. Ufak bir aba, yeter. O ada olaanst bir sesim vard. Her eyi rahatlkla elde edebilirdim. Bir plak yapmeviyle ilk mukavelemizi Jack imzalad. Ve bir gn bildirdi: Haydi, yola kalm, ocuklar. Geiselgasteig'a gidiyoruz. Seni Bavaria'ya tantryorum. Beni mi? Evet, seni. Onlarn ahrlarnda daha senin gibi safkanlar yok. Dn bir senaryo okudum. Sana gre bir rol, biilmi kaftan. Elbette ki birinci rol deil, ama mkemmel bir numara. Ve dayanlmaz bir ark! Eer bunu elde edersek, tanndn demektir! Daha imdiden senin hakknda iki rportajcyla grtm. Vcuduna, biimini iyice gsteren mavimtrak yeil pantolonunu geir. Bugn ok souk. Masal anlatma, oraya arabayla gidiyorsun. s233 BR KADIN tne bir manto atabilirsin, Deneme filmleri ok baarl oldu. Kendimi bulmutum. aknln son derecesine varan prodktr: Hem, dans etmesini de biliyor! diye belirtti.

Her eyi yapmasn bilir. Daha da fazlasn! diye karlk verdi Jack. Bu kadn bir volkandr. Kendinizi iyi tutun ocuklar. Gelecek yl, onu altn parayla veriyorum. Ve kapacaklar! Hay Allah kahretsin, lmek istemiyorum. Hl yapabileceim eyleri dndke! Gemite olduu gibi yine ark syleyebilirim. Pekl dans da eder, oynarm. Hepsine ta kartrm. Yeter ki bana imkn versinler. Ah, Maldito!. Bardak duvarda knlyor ve viski, Sandor'un st yaldzl divann slatyor. Kuruyunca, kimse bir ey grmeyecek. Hem grse bile, nemi yok artk. Beni istediiniz duruma sokabilirsiniz. Hatta aktan, Andy'den, paradan da vazgeebilirim. Ama mesleim olmadan yaayamam. Eer ark sylemeye brakmazsanz... Susmu bir arkc kadn, lm bir insandr. Ben de imdiden ldm. O halde biraz su... u komprimeleri yutmann zaman! Jack, beni yz st braktn. Andy, sen de beni yz st braktn. Ama, bundan piman olacaksnz. Ak ld... doru deil bu ve bunu biliyorsun. Beni her zaman seveceksin. Delmeyi hi bir zaman baaramadm salyangoz kabuunun iine ekilmi, durumda. 234 BR KADIN Gn aydnln geri eviriyordun. Kollarmn arasnda uzanm, sessiz, yatkn, tam korunmu olarak kalmak istiyordun. Sen ve ben, yapayalnz... Dardaki lem bizden uzakt. Benim iin, gne artk hi domayacak. Benim iin, gece sonsuz. Sisin iinde boulacam. Bir daha kmamak zere siste yok olacam. Sen bir k insansn, demitin bana bir kez. Tersine, ben bir gece insanym. Biz birbirimiz iin yaratlmamz. imdi, Andy! Gecenin sisi beni sarp sarmalad zaman, sana uygun olabilecek miyim sonunda? 235 ON SEKZNC BLM SO WHAT... ('} DALANGITA, hi bir ey olmad. Bu yzden deli oluyordum. Vakit ve para artrmak isteiyle, Berthold sk sk benimle gelip dans etmeyi dnmyordu. Zaten akas, ben de onun, benimle gelmesini istemiyordum. Bir seferinde Wanda'yla nianlsn alp gtrmeyi baardm. Ama gece ok hayal krc oldu. Gen adam pek kaba saba, donuk ve skc biriydi. Dans etmiyor, imiyor, her eyi eletiriyordu. Sonunda orta halli bir hann tahta sralarn daha ok beendiini aklad. Kendi kendime, Wanda'mn onda ne (1) Ne oldu yani? 237 E.F. KADIN bulabileceini sordum. Kadn gzeldi nk. Kesinlikle, nianlsna da balyd. Onunla evlenmek istiyordu. Sylemek gerek ki o devirde, erkekler az bulunur birer matahtlar ve kadnlar g beenir-lik yapmyorlard. Gece boyu terasta oturmamza karn, podyumu bir kez olsun gremedim. Toptan bir baarszlk oldu. En lgnca zm yollarn gz nne getirmeye baladm. Gidip olduu gibi orkestray bulmak ve onlara, arkc bir kadna ihtiyalar olup olmadm sormak... Fakat imknszd. Berthold Kro-nacker'in kars, akamlar bir dans orkestrasnda podyuma kma zgrlne sahip deildi. Bu otelin nnden durmadan gelip getim. Tabi arada srada prova yapmalar ve yeni numaralar biime sokmalar gerekirdi. Kim bilir belki sonunda onlar rastlantyla yakalamay baaracaktm? Sonunda bir gn cesaretimi topladm ve le yemei saatnda lokantaya girdim. Geen bir garsona, orkestrann nerede ve hangi saatta prova yaptn sordum. Orkestra m? Evet, akamlan burada alan. Bilmiyordu. Her halde messesede deildi. Sabah leye kadar kahvalt veriliyor, leden sonra da mteriler uyumak iin sessizlik istiyorlard. Ama bence piyanoyu, kontrbas, davulu, durmadan uraya buraya gtrp getiremezlerdi. Provalarn burada olmas gerekirdi.

Schnau'da, Andy'nin oturduu evin yannda, piyanolarnn bulunduu bir zahire ambarnda prova 238 BR KADIN yaptklarn daha sonra rendim. Davul takmna gelince, onu arada srada eski arabalaryle tayorlard. Prova yapan, el altrmasna alan ancak drt mzisyen vard: Andy, piyanist, trompetist ve bir de saksafoncu. Kemandan baka, Andy piyano, klarnet ve gitar da alyordu. Ayn ekilde, piyanistleri mkemmel bir gitaristti. Zahire ambarmdaki provalarda hazr bulunma hakkna sahip olduum zaman, gerek bir zevk oldu benim iin. Andy orada btn gnlerini, ou zaman yalms geiriyordu. Yalnz dans mzii deil, Chopin'den, Schumann'dan da alyor, zellikle beste yapyordu. O srada bir senfoni zerinde almaktayd. Ah, Andy! Temmuz banda, Berthold'u kandrmay baardm ve bir pazar akam dans etmeye gittik. Salon doluydu. Yukarda podyumun zerinde, mzisyenin beni grm olmasna imkn yoktu. Ne olursa olsun, Smoke gets in your eyes parasn almad. Kendi kendime sitemde bulundum. Sadece kemann tutkuyla alyor diye bu derece ruhsuz bir m-zikinin arkasndan komak, ne alka bir davrant. Peki, ne istiyordun yleyse, Lore Kronacketr? Sevimli bir ocukla evlisin ve hayalin oldum olas hep bir burjuva hayat srmek deil miydi? Hayr, Lorena. Sen byle yaayamazsn. Yaayamam, evet. Ve istemiyorum da. Bir gn, demiryolu kprsnn stnde trom-petiste rastladm. Ar ar, gmlei aralanm, aznn kenarnda sigarasyie bana doru geliyordu. Gzel bir ocuktu. Matmazel? *w 239 BP. KADIN h, zr dilerim. Yukarda; oteds alan or-restraya dahil dsil misiniz? Evet... Beni dikkatle inceleye inceleye glmsedi. Ben de ona glmsedim. ok gzel alyorsunuz. Oh! Evet! diye anszn bard. imdi sizi tandm. ok ateli dans eden kadn... Eksikliinizi duyurdunuz bize, Bayan. Pistte o kadar gzel bir manzaraya pek az rastlanr! Ama iyi dans eden bir kavalyem yok. Anlyorsunuz ya!... Geen gn sizinle beraber olan delikanl? Evli o. Evet, talihsizlik! Yazk ki almak zorundaym, yoksa sizi pek memnunlukla davet ederdim. Burada daha uzun sre kalyor musunuz? Btn yaz, her halde eyll ortasna kadar. Yerimiz ok iyi. Ya sonra? Glmeye balad. Sonra m. Gzel yavru? Kim bilebilir? Angajmanlar aalarda tnemiyor, bilirsiniz... Belki Mnih'i deneyeceiz. Flouma giderdi... yle mi? Evet, belki... Sizi zen nedir, sylesenize canm? zerimdeki Dirndl'im ve at kuyruu samla hi de saygdeer bir grnm yoktu ve bir retmen eine benzemiyordum. Trompetistin bak, hafif alayc bir ekilde beni szd. 240 BR KADIN . ? Evet, ne istiyorsun, yavrucuk? Yavrucuk... Gevek bir biimde kprnn korkuluuna yaslandm. -Sizinle bir ya da iki numara zerinde almak isterdim. Ne?... <:Sar msnz?

Sesimin tonu ve sorduum soru tam yerindeydi. Birbirimizi hemen anladk. Meslekten misin, yoksa? Evet, ama biraz alkanlm kaybettim. Ve yeniden tam sizin gibi genlere ihtiyacm var. Olur ey deil... Ne yapmasn bilirsin? ark sylemesini. Herkes byle der. Belki... Ama ben, gerekten biliyorum. Adn ne? Lorena. Lorena, ne? Lorena Kronaeker... Olacak ey deildi. Aklma estii gibi syledim. Ksaca Lorena. Vaktiyle ok genken, babacm halka beni byle tantrd. Nerede ark syledin? Ph! yle ok oldu ki! ** Pek o kadar eski olamaz... Amerikallara m altn? Hayr, daha nceydi... Dur bakalm biraz... Doruldu ve beni tepeden trnaa kadar szd. Ama artk kendime gvenim yerindeydi. 241 BR KADIN Anlatsana btn her eyi, dedi ve beni garn bfesine gtrd. Babacmla anneciimin serveninden, orkestradan, baarlarmzdan ve ilk numaralarmdan balayarak her eyi anlattm. Ne Berthold'dan, ne de u srada temsil ettiim kiilikten tek szck sylemeden... Ve gerekten yine ie balamakta direniyor musun? Duraklamadan karlk verdim. Evet. Ama u srada pek o kadar kolay deil. Anlyorum. Bunun iindir ki sizinle almak isterdim. Aksi halde hi bir i alanm yok. Tabi. Burada ne yapyorsun? Berchtesgarden'de oturuyorum. eyde... Bir aile yannda. Ama isterdim ki... Sessizlik. Aydnlk bir yaz gn. Kocam hl lisedeydi. Okul tatili bir hafta sonra balayacakt. Daha imdiden hayranlkla gezintilerinden, birlikte dolamalarmzdan, Chiemsee gln ziyaretten, yzmekten, krek ekmekten, gnete uyumaktan sz ediyordu. Ve ben, ona ihanet etmekle meguldm. Silkindim birden. Hi olmazsa, sizinle birka paray almak isterdim, kendimi anlamak iin. Bakalm daha hl formumda mym diye. Belki de benimle alay edersiniz ! Olabilir. Beni bouna oyalyorsan, abuk anlalr. Pekl, ok istiyorsan, gelip kendini dinletebilirsin. Bundan Andreas'ye sz edeceim. Bu arada afiler, bana onun adn retmiti Andreas Ellwin. 242 BR KADIN Anszm iime korku girdi. Ne sanyorsunuz ki?... diyecek oldum. Nasl istersen, Lorena, diye karlk verdi. u akamlarn birinde messeseye bir ura. Saat se-Idzde balyoruz. Daha nce de akam yemeini yiyoruz. Yediyi krk be gee en iyi saattir. O saatta neredesiniz? Bizi bulmakta zorluk ekmezsin. Resepsiyona sor. Eve dnerken, oraya gitmekte kararlydm. Ne lgnlk! Oysa, insann yapmamas gereken eyler vardr. Berthold'la evli olunca hi yaplmayacak eyErtesi gn ark sylemek iin ormana katm. Biraz paslanmtm ve solunum idmanlaryle balamam gerekti. Neyi semeli? Bestesini ve gftesini ok iyi bildiim trkyle balamaya karar verdim. Ve sonra kendi kendime, bunun delilik olduunu syledim. Unut bunlar, Lorena. Dnme artk bunlar, Lore Kronacker. Sonraki gnler, hayatmn hi kukusuz, en heyecanl gnleri oldu. Yemei yaktm, orbaya eker koydum ve sonunda elime kaynar su dktm. Sesinde azck kukuyla, sordu Berthold: Ne oluyor? Pek dalgnsn, diye belirtti. Bilmem. Belki de lodos havadan. Hayr, hi de deil. Hava ok gzel.

Somurtkan bir tavrla: Peki yleyse, baka eydendir. diye sz bitirdim. Bana dikkatle bakt; ne dndn biliyor-243 BR KADIN dum. Bir bebek? Son zamanda ylesine arzuluyordu ki! Ama bu konuda pek seyrek konuurdu. Hepsine de olumsuz karlklar veriyordum: imdi sras deil. Zaman yle kark ki. Ruslar... Ruslar bize bir ey yapmazlar, kendi ileri balarndan am, Berthold, Ruslar ve sava srasnda tanm olduu Rusya'y severdi. Genel davrann tersine, onlara kar ok anlayl ve hogrl davranrd. Dnya tarihi en ok sevdii konuydu. Eer Sovyetler Birlii sava kazanm olsayd bunun, srf yem i dzenin baars olaca dncesindeydi. Muhafazakr ve Katolik eitimine, nc Reich, yani Hitler rejiminin boyunduruu altnda gemi genliine karn, Berthold aslnda bir sosyalistti. Daha iyi bir insanl, daha ahlkl bir dnyay dlyordu. Buna varmak iinse, deiik yollar neriyordu. Bir doktrinci deildi. Ve ona gre, Rusya'yla ilgili zm yollar, pek kt deildi. Nazi rejimi yerletii zaman on alt yandayd, nsamn bir yarg tayabilecei ve ayrm yapabilecei yat bu. Bununla birlikte, gemi yllardaki yoksulluun derin etkisini her zaman duyabilecek kadar da genti. Ar Katolik ve dolambal ilerden habersiz b;r insan olan babas, hi bir zaman nazi olmamt. Kylerinde ok sade, hemen hemen ad bir biimde yaamlar ve olagelen eylerden hi biri kat prensiplerini deitirememiti. Bu adan baklnca, oullarnn evliliinin onlar pek sevindirmemi olduunu anlamak kolaydr. 244 BR KADIN Btn genliime ramen bunu ok iyi anlyordum. nk onlara pek fazla yaklaamyordum. Onlara gre yaratlmamtm. Gemiim; kendilerine kug-kulu grnyordu. Bereket versin, ben de Katolik-tim. Bu da durumun olumsuzluunu bir para kurtaryordu. Aslnda btn din kurallarn yerine getirerek evlenmitik... Ancak, daha sonraki boanma, ok daha ar olmutu. Zorunlu alma, ordu, sava... Uzun genlik yllarm elinden almt onun. Eer yaralanmam olsayd, hi bir zaman renimini bitiremeyecekti. Kalamn krlm olmasndan tr kendimi kutlamalym, dedi bir gn. Yoksa, hl niversitede olacaktm. "' Bu durum, lisede ona karn di bilenmesine ve hatta, aralarnda phesiz eski Nazilerin ya da gizli Nazilerin bulunduu retim yeleri arasnda gerek dmanlklara sebep oluyordu. Berthold dncelerini aka sylemekten ekinmezdi. Savatan sz etmesini sevdii iin deil' de, Almanya'nn gemiini belirtmek iin kanaatlerini aklyordu. Hakszlktan, kan dkckten nefret ediyor, yrtc hayvanlara dnm insanlar ona dehet veriyordu. Bunlar ok grmt ve sava sonras izlenimleri de tiksintisini tamamlamt. Bir akam birlikte bir elenceye katlmtk. Orada meslektalarndan birisiyle iddetli bir tartmaya girdi. Ya Ruslar? Onlar insanlara ikence edip ldrmediler mi? Onlarn da toplama kamplar, hapishaneleri, kendi gizli polisleri yok mu? Sanrm bi245 BR KADIN zimkilerin onlardan renecek daha ok eyleri vardr! Ve btn bunlarn Rusya'da daha hl var olduu bir gerektir. Bana masal anlatamazsnz, dostum. Ben bulundum, Rusya'da. Kendi hakszlm bakalarnn hakszlyla doruluyamam, diye karlk verdi, Berthold. Sadece baka uluslar da kan dkyorlar diye, dklen btn kandan tr kendi ulusumu susuz sayamam. Byle bilgin edasyla pek seyrek konuur ve ancak sinirlendii vakit etkili bir hal alrd. Fakat ne sylerse, inanarak sylerdi. Evet Berthold gerekten sevilmeye, saylmaya lyk bir insand. Eer yannda kalm olsaydm, belki eninde sonunda mutlu ve rahat bir hayatm olurdu.

Ama hayr. lm saatmda bu kadar duygusal olmam gereksiz. Kendimi hayallerle avutmam ve kendimi aldatmam da yararsz. Onunla kalamazdm. Hi kimse kendisine kart olanla yaayamaz. Benim tek zrm de bu. Balangta nasl farkna varabilirdim? ok gentim ve insan gen olunca dnmeyi bilmez. Berthold'la evlenirken ne yaptm bilmiyordum. Marja?.. Evet, o bu sonucu ok iyi biliyordu. Paul de yle. Bense, daha sonra renecektim. Berthoid her eye ramen beni bsbtn unutamad. imdi nerededir, bilmiyorum. Umarm ki kendine lyk bir kadnla evlenmi, ocuklar olmutur. Meslei ona zaten hep mutluluk verirdi. Belki de bu arada lise ynetmeni derecesine ykselmi246 BR KADIN tir. Evet, lyktr buna. Hi olmazsa bir defack, ne olduunu dnebilir, tasarlanabilirdim. Ama bunu yapmadm. Onunla kar kocalk hayatmz ksa bir serven, kyl yeni yetmeliimin doal bir sonucu ve bitim noktasnn alndan baka bir ey olmad. Gerekten yaamaya baladm zaman, gemiin zerine kaln bir izgi ektim. Daha ak konumak gerekirse, pimanlklarn birikiminden kurtulmak iin 55u. olay bilincimden karp attm denilebilir. Hayatm artk baka bir dnyada srp gitti. Btn her eyin bir sonuca varmas iin u sonuncu gece gerekliydi. Heide'yi bu akam yeniden grm tuhaf bir rastlant! Tam da bu gece?.. Onun iin de yle... Hi tasaanmamtm. Bana her eye ramen, iki defa yazm olmasna kargn, hep karlksz kalm mektuplar. Birka gn sonra lmm gazetelerden rendikleri zaman, onlar iin yeniden var olacam. Biraz nce bana yle davranm olan Heide'nin dnda... Akl hastalklar doktoru olan kocasyla birlikte eve dnerken acaba neler anlatt, kendi kendime soruyorum bunu. imdi tanyorsun ite. Houna gitti mi? Pek o kadar deil, isterik, ar derece sinirleri gergin bir kadn! Konserinin durumuyla, alacak bir ey deil... Sinirlenmek iin nedenleri olduunu pekl anlamalydn. Evet. Byle bir baarszlktan sonra, elbette.. Mutsuz olmal. 247 BR KADIN Byle bir meslekle, normal bir sonu bu. Bir gn gelir, her eyin sonu olur. Bunu biliyor kesinlikle. Lore'yi tanyorsam eer, glgede kalmak ona ok zor gelecektir. yle... Baka bir konuma biimi de yle olabilir: Houna gidiyor mu? Hayr, pek deil. Bence de gzellii stnde deildi. Ama vaktiyle ok gzeldi. Yaland imdi. ok da ar derecede sinirli! Her zaman da byleydi. Ayrca, ok kendini beenmi. Her eyin her zaman evresinde dnmesini istiyor sanrm. arklar da genellikle orta halliydi, deil mi? Evet, ok orta. Sonra herkes sabah kahvaltsn yapacak. Heide ve kocas, Berthold ve kars, Jack, Andy, u ve bu, Sandor sonra... Ve gazetelere gz gezdirirken, Lo-rena Rocca'mn kendini ldrdn renecekler. Haplar! Bundan daha baya bir ey olamaz. Gndz hizmetisi cesedi sabahleyin buldu. Onun iin byk bir sarsnt... Muhabirimiz olay yerindeydi ... Aman, cehennem olsun btn bunlar! lmek istemiyorum. Hem sonra, kim bilebilir? Gazeteler belki de ok ll olacaklardr. Dndmden de fazla. ki satrlk bir haber. Ya da hi bir ey. Resimli bir dergide bir hayat hikyesi... O da pek belli deil! Lorena Rocca! Tanyor musun onu? Evet, bir filmini anmsyorum, hey Yarabbi,

248 BR KADIN ad neydi?.. Haa, evet, Ay I Yznden... Mkemmel bir filmdi. Hareket ve cesaret dolu. Ve her eye karn airane. Acaba bunun ay uularyla bir ilgisi var m ? Haydi canm! O sralar ,daha kimse Apollo' daz sz etmiyordu. Hayr, bu ok romantik, biraz lgnca bir hikyeydi. Evliliinde pek ac bir haya! krklna uradktan sonra, kesin olarak ak yz evirdi. Ve iiyle uraan bir kadn oldu. Bileinin gcyle, uluslararas ne sahip bir ura haline dntrd, aileden kalma meslek kurumunu kendisi ynetti, inanlmaz bir ey ama, gerek. Bir toplantdan tekine, dnyay dolayor, para kazanyor, bir dinlenme srasnda gen bir adam yoluna kncaya kadar hep ayn ekilde souk ve yanma yaklalmaz biimde davranyor. Sinir sisteminin sknete ihtiyac vardr. Krlarn ortasnda, ok byk bir konutta yalnzdr. Bir akam gen bir adam, lavtasyla birlikte alayann yaknna oturur ve ay ven arksn syler. Belki de rasgele bir hippiydi. Ve kadn ona k olur... Evet, gzel bir film. Evet, ona gerekten k oldum. yi oynanm bir rold. Ama gereklikle pek ilgisi yoktu. ocuu, hayatn deitirmeye zorluyor ve ona kendi dev kurumumda bir i teklif ediyorum. Bouna. Tam tersine, o bana ark sylemeyi retiyor. Otlarn zerine oturmu, lavtasn dinliyor ve mrldanyorum: Ay'n yznden bu. Seni ilk grdm srada ortaya kt... ok mutluyum, dnyann st tarafn unutmuum. Bir gn, ocuk beni yz st brakyor, uzaklara gidiyor. nk bir tr hippiydi... Ama ne zgnm ne de hayal krklna u249 BR KADIN radm, yalnzca bakalatm. Broma dnyor, btn servis eflerini artyor ve sabrla raporlar dinliyorum. Sonra ayn akam onlar evimin terasnda, ay nda, tartmay srdrmeye brakyorum. Son sahne teras gsteriyor. Ay yava yava yaz krlarn aydnlatyor. Sonunda btn perdeyi kaplayan gmten byk bir ay kalyor yalnzca. Renkli, byk ekranda gsterilen, ok mzikli bir filmdi-. Hi olmazsa o aa gre dokunakl birka ak sahnesiyle irin bir dram. Bu filmde pek elendim. Benim en byk baarlarmdan birisi oldu. Andy, melodiyi ve akompan-yman bestelemiti. Bunlar sonradan aylarca en sevilen arklar olarak sylendiler. Srekli olarak radyolarda almyordu. Btn ekim srasnda, senaryoyu yazanla flrt ettim, daha sonra onunla evlendim ve perdede m canlandran gen adamla bol bol flrt ettim. Andy'nin benim iin mziini besteledii son film oldu bu. Az bir sre sonra ayrldk. Hayatmn ikinci byk dnemecim belirledi bu. Balangta inanmak istemiyordum. Ac ekmeyi kendime yasaklyordum. Her eyin bir sonu vard. yle ya, tam on yl... Bu kadar yeterdi. Filmdeki gen k Marcel'le ilikiyi srdryordum. Yirmi be yandayd, ben de otuz iki. Kendimden gen klar bulmak iin uygun bir ya saylrd. Ama sevgimiz ksa sreli oldu. Marcel sevimli bir ocuktu, iki film daha evirdi ve unutuldu. Bu da yle... ok eski bir serven! 250 BR KADIN 1959'da, mesleimin doruundaydm. Pek ok para kazanyor ve pek ok da harcyordum. Erkeklerin sayg gsterileriyle doluydum. Nereye gitsem, akla kai'glanan bir kadn etkisi brakyordum. Bir bakma, doru. Hayatla dolup tayor, yaama sevinci sayor, iimi seviyordum. Ve btn bu devre baaryla doluydu. Her konuda baar! Meslek, para, Andy'nin ak... Hayat bana bir ocuk oyunu gibi geliyordu. Aa yukar on yldr Andy'yle yayordum. Onunla evlenmedik. Ne gerei vard ki ?.. Her ikimiz de zgr ve bamsz olup, ufak tefek burjuva irkinliklerine btnyle yabancydk. Ama, meslek konusunda, Andy benim aamama ayak uyduramamt. Ben ondan daha nlydm. Onun belli bal ura beste yapmakt. Filmlerimin ve arklarmn mziini yaratyordu. Biraz glgemde yayor, ama bu onu tedirgin etmiyordu. Hi bir zaman zentili olmad.

Yine de bana dayanmak her zaman kolay deildi, nsan ne de olsa baardan maryor. O yzden, sk sk kavga ediyorduk... Onunla olur olmaz her ey iin kavga ediyordum. Sama ve yersiz nedenler. Her zaman kskan, budalaca kskan oluyordum. nk beni aldatmyordu ve bunu da biliyordum. Oysa ben onu aldatyordum ve o bunu biliyordu... Sonra ayrldk ve ksa sre sonra, Amerika'ya gitti. Yava yava gzden dm o tarihten balar... Kar kocalk hayatn ikinci kez denemem, an-251 BR KADIN cak bir yl srd. Ve o devre iinde beni yava yava geri plana iten yeni bir tr ortaya kt. Oysa, dostlarm, klarm, hayranlarm vard. Bu akam, tek bamaym. Nereye gittiler, kim bilir... Dostlar! Aslnda anlam nedir ki bu szcn? Durmadan dostlarndan sz eden kimselerden nefret ederim. nsann bir dostu, bir , bir kz arkada vardr. oulu kullanmaya balar balamaz, buna kukulu bir ey karr. Gerekte, insann yalnzca tandklar vardr. Evet onlar vardr. Ama bugn iin vardr, yarn ortadan kaybolurlar. Bununsa hi nemi yoktur. Ya dostluk?.. Kz arkada?.. Ya k?.. Benim tek sevdiim kii, Andy'ydi. Kz arkadam, Heide. Dostumsa Jack! Bu gece zihnimi ve kalbimi igal eden, yalnzca bu insandr. Ayn ekilde Berthold, kocam! Ama onu saymamam gerekir. O bir yanllk, piman olduum bir lgnlkt. kinci kocamsa... Gln. Yz izgilerini bile anmsamyorum. Zamannda ok aranlan, kendini beenmi, kibirli, souk bir senaryo yazar. Andy'yi unutamadm iin onunla evlendim. Bununla birlikte, o da hayatmdan kp gidecekti. Mesele karmadan, acsz, tartmasz ve fkelenmeden boandk. Sonra resimli dergilere hikyeler yazd. ok para kazanmaya devam etti. Daha sonra nedendir bilmiyorum, Lbnan'a gitti ve orada Renanya asll, zengin, ok zengin bir dulla evlendi. Bu yapt en akllca eydi. Yllardan beri 252 BR KADIN ondan haber almadm, dergilerde de adn hi grmedim. Artk hi yazmyor olmal. Her halde karsnn hesabndan yayordur. Bylece, en ufak nemi olmayan, hatta hi anlamadm bir sr k birbirini izledi. Tek dinlenme liman olarak Jack kald. Arkadan, her eye ramen, ortak yaantmzda belirli bir rol oynayan Sandor kageldi. Ona kars sevgi duyduum iin deil, hayatmda birisi olmas gerektii iin katlanyordum. Baar beni kstryordu. Yorulmu, her eyden bkp usanmtm. Daha akas, faturalarm deyecek birine ihtiyacm vard... Kendime kar niin sahtekrlk edeceim?.. Sandor, son are... Hayr, sondan bir nceki. Sonuncusu da, u nmde duran komprimeler. Pekl, yazgm kabullendim. Szlanacak da deilim. ok hzl yaadm. Kazantan byk paym oldu. Ama hepsini yedim. 80 what! 253 ON DOKUZUNCU BLM AK DENEN EY TE BUDUR. V E BR dten baka ey deildir... Btn nameleriyle ve btn ritmleriyle ak ka kereler sylemedim mi? Andy'yle yamaklarnn nnde, o zahire ambarnda yorumladm ilk gark da yine buydu. Kararszlktan kurtulamyordum. Gitsem mi, gitmesem mi? gnn sonunda, tasarm olduu gibi brakmaya kesinlikle kararlydm. Drdnc gn, yalnz bama aratrmalarma yeniden baladm. Onlarla bir numara denemekle eninde sonunda ne kaybederdim? Tatilden bir gn nce evde yalnzdm ve frt255

BR KADIN na kopmak zereydi. alayann ynnde biraz serinlik arama niyetiyle evin cehennem gibi scandan katm. Ve birdenbire, kendimi nl lokantann nnde buldum. Bu arada, korkutucu kocaman bulutlar kentin zerine ylm ve gezmeye km insanlar tel iinde sokaklardan kap gitmilerdi. Anszn bir imek parlad. Arkasndan iddetli bir gk grlts. Ve ilk damlalar ar derecede snm topraa dtler. eri girdim. Kabahatli bir kk kz gibi ekingen ve korkak bir durumda, resepsiyondan Andreas Ellwin'i sordum. Kapc beni tepeden trnaa kadar szdkten sonra, bir kap gsterdi. Ufak, lo odada, bir masann evresinde oturmu, birka siluet ayrt ediliyor ve sigara iiliyordu. Birisi konutu. Daha Andreas' grmyordum. Kapnn eiinde ekingenlikle: Bonjur! dedim. Trompeti glmeye balad. Bak hele, ite geldi! Hey! Sizlere sz ettiim arkc Bayan bu. Biraz daha yakndan grelim. Kendimi bir kaz kadar alk ve taknacam tavrda kararsz hissediyordum. Sonunda rahat davran setim. Hello, Baylar! Tam yamur yamaya balad srada geiyordum... Ve szm yarda kald. iddetli bir gk grlts avizeleri sarsalad. Korkuyorsun deil mi, yavrucuk? dedi birisi. Biraz. Sizi rahatsz etmiyorum ya? Andreas Ellwin bir kede yalnzd. Bir bloknota bir eyler yazarak sigara iiyordu. Notalar, 256 BR KADIN notalar... Her yerde ve her zaman, beste yapyordu. Bana en ufak ilgi gstermedi. Bakn hele! ok da minyon, deil mi? dedi trompet alan. Hepsi merakl, elenir bir tavr ve baklarla beni inceden inceye szdler. Sen gerekten, Jose de Santander'in kz msn? dedi biri. Evet, diye karlk verdim. Baban yaman bir adamcazd. Onun topluluunu tandm. Hey gidi gnler, hey, almasn bilirlerdi, ne adamdlar... Birdenbire boazm dmlendi. Son gnlerin gerginlii, kukularm, gizli dileklerim, belki de bir sredir havada dolaan frtna... Ve ite her eyin stne, birisinin babacmdan sz etmesi... Bam salladm. Tek szck eklemek mmkn deildi. Gzlerim yalarla dolmutu. aran ve skntya den adam: Haydi, kzcazm! Gel bakalm, diye yeniden sze balad. Sana babandan sz etmemeliydim. zgnm, af edersin, dedi. Ayaa kalkt, gelip elimden tuttu ve beni yanna oturttu. Birisi de bir sigarayla byk bir bardak bira uzatt. Haydi i, aldrma! nsann kulaklarn sar eden bir gk grl-tsyie duvarlar sarsld. Andreas! diye seslendi trompet alan. Sana sz ettiim kz bu. Andreas bana bir bakt. Evet, tanyorum onu... -Yalnz ona zg bir s257 BR KADIN aldkla bana glmsedi.- Smoke gets in your eyes, onun zelliklerinden biri gibi. Ayaa kalkt ve gelip nmde eildi. Andreas Ellwin... dedi. Yzne baktm. Her ey sylenmiti: Onu seviyordum. Sizin iin ne yapabilirim? Kekelemeye baladm. Eer kabilse... Bilmem ki... Ama, belki... Evet?.. Topluluunuzu seviyorum. ok iyi aldnz sanyorum. Ve siz... Fevkalde bir kemancsnz. Bundan anlarm, bilmeniz gerekir: Babam... Gerekten, Jose de Santander'in kz msnz? Evet... Bana inanmyor musunuz? Neden inanmayacakmm ? Babanzn aln hi duymadm. Ama byk bir ad vard, ilk admlarnz onunla m attnz? Evet.

Bununla birlikte daha pek gensiniz. On be yanda baladm. Ama pek uzun sre deil elbette. Herkes gibi biz de durmak zorunda kaldk. Sonra an dersleri aldm. Fakat imdi... Evet? imdiki durumda ark sylemek iin hi bir imknm yok. Sadece, sizinle birka para almay yle isterdim ki. Glmsedi ve ben kendi cretimden kzardm. Bir sre nce alnz dinlerken aklma gelen bir dnceydi bu... dedim. Berchtesgadener Hof oteline sk sk geldiniz ve Amerikallarla grtnz, deil mi? Oraya yalnz defa gittim. lk seferinde rast258 BR KADIN lantyla ve son iki seferinde de, yalnzca sizi dinlemek iin. O sustu, baka birisi sylendi: Amerikallarn arkasndan kogan bir kz etkisi brakmyor! fkeli bakmla onu sersemlettim. Bu lokantaya gidip gelen kadnlarn hepsi ok namuslu mudur? Hem insan kimi isterse onunla kabilir, deil mi? Bu konuda yasa yoktur... Glmeye baladlar. Amerikalnn ad, BiFdi, diye devam ettim. Onunla o srada oturduum Chiemsee glnn kysnda tantm ve bana her zaman bir centilmen gibi davrand! Tartmay ortaya atm olan piyanist kalkt ve gelip nmde eildi. zr dilerim, Bayan. Sizi incitmek niyetinde deildim. Ben de o zaman gldm ve herkes ayn eyi yapt. Sonra Andreas bard: abuk, ocuklar! Vakit geldi. -Ve bana dnp ekledi:- Ya siz, ne yapacaksnz? En ufak bir dncem yok, dedim. Fred -trompet alan- bir are ileri srd: Onun bir deneme yapmas gerek. Belki de gerekten yeteneklidir... Bir sabah zahire ambarna gelebilir. Ne olursa olsun, irin bir kz. Eer ark sylemeyi bilmiyorsa, belki baka eyler yapmasn bilir! Andreas, hi bir zaman bu trl gevezeliklerin etkisinde kalmazd. Szckleri duymad bile. Schnau'yu biliyor musun? diye sordu Fred. 259 BR KADIN Evet. yleyse, bak... Bir kt parasnn zerine, zahire ambarn bulmak iin izlenecek yolun krokisini izdi. Corafyayla ilgili bu aklamaya Andreas btnyle yabanc kald. Anladn m? Bulurum pekl. Ne zaman? Yarn leden sonra... Deil mi, Andreas? Demek patron oydu! Susuuna ve sknetine karn, kendini saydrmay biliyordu. Olur. Yarn drde doru, sizin iin uygun mu? Ertesi gn, okulun son ders gnyd. Berthold evde olacakt. Ona nasl anlatmal?.. Sabahleyin mmkn olamaz myd? dedim. Peki, saat on bire doru belki... Ne dersin, Andreas? Andreas dpedz bir ba sallamasyla kabuln bildirdi. Sonra hepsi kp gittiler. Fred'in kdn elimde sktm ve dar ktm. Bardaktan boanrcasma yamur yayordu, eve kadar lgn gibi kotum. Yarabbim! Ya souk alr-saydm? Ya yarn sesim kslrsayd?.. Fakat ertesi gn sesim tam yerindeydi. Yalnz piyanist bana elik ediyordu. tekiler evremizi sarp oturmu, hi ses karmadan dinlediler. Her zaman leye kadar uyuyan davulcu Fritz'den baka, hepsi gelmilerdi.

Deneme ok baarl oldu. Bitirirken, Smoke gets in your eyes' syledim. Szlerini bana bir kt parasna yazmlard, besteyi de ezberden biliyordum. provann sonunda her ey kusursuzdu. 260 BR KADIN Zahire ambar scak ve ok lotu. Fakat mzik en ufak kelere kadar titreim yapyordu. Sesim o mzii tutkuyla, ehvetle, sanatla doldurdu. Bir sre sonra Fred: Baksana, Andreas! dedi. Onu birlikte alp gtrrsek, iyi numaralar eviririz gibime geliyor. Biraz daha alrsa, iyi bir kiilii olacak, dedi piyanist de. Andreas Ellwin rahata: Onu yanmza alr ve iyi altrrsak, ksa srede parlar, diye konutu. imenlere uzanmak iin hepimiz darya ktk. Erkekler birer sigara yaktlar, nk zahire ambarnda sigara imek yasakt. Ben, boylu boyunca yere uzanm, hareketsiz, mutlu ve bitkindim. Bu scak havada, zahire ambarnda kendimi epey zorlamtm. Ama sonutan memnun olabilirdim. Babacm yaasayd, o da durumdan honut olurdu, biliyordum bunu. Ve Paul de, Marja da. Anszn her n birden evremde hissettim. Berthold'a gelince, onu btnyle unutmutum. Peki, nerede oturuyorsunuz, Bayan de Santan-der ? Beni hayallerimden ekip karan, Andreas'nin sesiydi. Bir saniye duraklamadan: Burada, Berchtesgarden'de. Teyzemin yannda, dedim. Kocama ihanet ediyordum... Beni seven ve bana adn vermi olan erkee. Ve ayn ekilde, sana da, Andy! Sana yalan sylyordum... 261 BR KADIN Ama o anda, bunu dnmedim bile. Eer Mar-ja'yla oturmu olsaydm, eninde sonunda olacakt bu. Otobste, aklllmdan ve baarmdan tr pek gururlu, hl glmsyordum. Beni, Bayan de Santander diye armlard... Bu, zerimde tuhaf bir etki yapyordu. Yarabbim, benim gerekte, Lore Kronacker olduumu, bilselerdi... Bir lise retmeninin ei olduumu bilseler... Ne bir karar ne de randevu almtk, ama istediim zaman lokantaya gidebilirdim. Eve dndmde Berthold gelmiti. Bir alveri hikyesi icat ettim. Wanda'yla ilgili bir eyler ve daha aklma ne gelirse uydurdum. Okul tatili her zamanki gibi geti. Bir hafta Mnih'te, iki hafta Chiemsee glnde, sonra Berch-tesgarden'e dn. Chiemsee glnde ans bana yardm etti: Paul'a rastladm. an derslerine yeniden balamas iin ona yalvardm, boynuna sarldm, gldm ve aladm. Beni sorguya ekti. Benim de birisiyle konumam gerekti, yoksa patlayacaktm. Yaa! dedi sadece. Bunu bekliyordum. Ya kocan ? Ph, arada srada ark sylemem onun cann skmamal. Yapacak hi iim yok! O halde, bundan ona niin sz etmiyorsun? Dur biraz. nce bu iin nasl yryeceini grmeli. Gerekten benimle birlikte alabilirler mi ve bunu isterler mi? Anlamam usun srmeyecek, nk 15 eylle doru Mnih'e gidiyorlar... Akl ho.'as tavryla: 262 BR KADIN Musette! diye bard Paul. Gizli tasarlarn nedir? Ne yaptm biliyor musun? Evet. Neden sordun? Ya 15 eyllden sonra ne yapacaksn? Dndn m hi? Hayr, en ufak bir ey dnmemitim. Bundan Marja'ya da sz etmedim. Aslnda birbirimize syleyecek pek fazla bir eyimiz yoktu. Berthold'la evlenmemi kabul etmiti, fakat anlamyordu. Bu yzden de benden uzak duruyordu. O da bana deimi, yalanm, katlam, yanma yaklalmaz biri olmu gibi geliyordu. Gemiteki denge ve neesini ancak daha sonra, yeniden gelip benimle oturduu zaman buldu. Ayn ekilde, genliini de. Sanki o da, Berthold olayn hayatndan silip karm gibiydi. Andy'yi ok seviyordu. Daha bandan, ikisi de ok iyi anlatlar. Her halde bu durumda, ortak yaradlnn da etkisi vard. Biz ikimiz kavga ederken, hep onun

yann tutuyordu ve onunla, benmi-imgibi urat. Ama onda, her eyden ok tuttuu, Balalayka yorumuydu. Zorlu bir provadan dndm bir akam anmsarm: imi seviyordum, akat arada bir beni de yldz sanat kaprisleri tutuyordu. Ksacas, o akam pek fkeli durumdaydm. Sokaktan -Mnih'te oturuyorduk,- Balalayka'nn yurt zlemiyle dolu namelerini iittim. Ve Andy'yle Marja'y, yar karanla gmlm buldum. Masann zerinde iki mum vard. Semaver yava yava czrdyor, Andy ona elik ederek Rus havalar m263 BR KADIN rldanyor ve arada srada, Marja'nn sesi onunkiyle birleiyordu. ieri giriim kasrga etkisi yapt. Odada her ey sakin ve kaygszken birden toparlandlar. Sizi rahatsz m ediyorum? dedim. Her ikisi de bu kibirli ses tonunu pekl bilir ve benim huysuzluklarma kar da her zaman byk bir anlay gsterirlerdi. Andy ayakkablarm kard, Marja bana yumuack bir robdambr getirdi ve akaklarm oa-lad. Haydi, Kumrum! uraya uzan. Kapa gzlerini ve hi bir ey dnmemeye al. Sonra bize her eyi anlatrsn! Evet, anlatmay severdim, yaradlmn bir zelliiydi bu. Denemelerimden, zorluklarmdan, kukularmdan, baarlarmdan, parlak zaferlerimden sz etmeyi severdim, ikisi de beni usulca dinler ve her zaman yerinde bir karlk bulurlard... u son yllardaysa, beni dinlemek ve bana cevap vermek iin artk hi kimse ortaya kmad... Bir sre sonra, kendimi gevemi ve yatm hissettim. Ayaklarm Andy'nin dizlerinde dinleniyordu. ay iyice scak ve Marja'nn elleri sihirliydi. Her ikinizi de pek seviyorum! diye anszn fikrimi bildirdim. almay srdrn, Andy! Andy ve Marja'yla hayat ne gzeldi. Ama Marja ld, Andy de beni yz st brakt. Bir kede yapayalnz, yannda sevilen bir kii olmadan lmek zorunda kalmak ne korkun ey, Tanrm! Haydi! te yine kendim iin, yalnzlm, hayatm ve lmm iin alamaya balyorum... 264 BR KADIN Ve hepsi yararsz. Neredeyse gece bitecek. Daha ok Andy'yi dn. Seni ilk kez kollarna alp pn. Epey zaman kaybetmitik. nk sen, Andy! Ak ciddye alyordun. O vakte kadar hayatnda onun iin yalnz iki kiinin deeri olmutu: Annesi ve Marie-Ann. Akmz da onun iin ayn ekilde nemli bir olay olmutu. Ama onun kadar kolay incinen, onun kadar duygulu bir insan, aktan korkmakta haklyd da. Mukaveleleri, karnaval elenceleri iin yeniden Mnih'e dnlerine kadar, birka hafta uzatld. Dzenli bir biimde Schnau otobsne binip iki ynl hayatm srdrmeye baladm sralar, daha yaz ortasyd. Okul tatili boyunca, Berthold'un bulunmad zamanlarda oyunlar icat etmek zorunda kaldm. ok kr ki, Willy de uzun da gezintilerine tutuldu ve sk sk, ikisi birlikte birka gnlk servenlere gitmeye baladlar. O zaman btn gn Schnau'daki zahire ambarnda geiriyordum. zellikle Andreas ve piyanist Albert. Beni hzl bir tempoyla altrdlar. Kendim almadm zamanlar, onlarn provalarn dinlerdim. Andreas yalnz kendisi iin ald vakit de zahire ambarnda kalrdm. Ona, benim orada bulunuumun kendisini rahatsz edip etmediini sormutum. Karlk vermeden nce beni dikkatle uzun uzun inceledi. Hayr, diye szn tamamlad sonunda. Sanmyorum. Piyano ve gitar alm dinlemeyi de severdi. 265

BR KADIN Zaman zaman t verirdi. Bir gn dedi ki: Sen, mzii cisimletiriyorsun... Berthold evde kald zamanlar kaamyordum. Byle durumlarda da yalanlar uydurmam gerekiyordu. Okullarn alndan sonra daha sk tekrarland bu yalanlar. nk le yemeini hazrlamam ve biraz ev ii yapmam gerekliydi elbette. Ayrca, leden sonra Berthold ou zaman evdeydi. Bu da hi bir eyi yoluna koymuyordu. Bylece, durmadan yalan sylemesini rendim. Bu beni yoruyordu. Alkn deildim nk. O yzden kt yalan sylyordum. Marja'ya ok az yalan sylemek frsatm oldu, nk hep gerei bulup karrd. Andreas ile de ayn ey oldu. Bir kez yalnz olduumuz srada bana: Bizden bir ey sakladn ve bunun ne olduunu pek merak ediyorum, dedi. Nasl yani? Vakit vakit sinirlisin, buraya ruhsal gerginlik iinde geliyorsun. Ya da eteklerin tutumu gibi kap gidiyorsun. Teyzenin haberi yoktur belki de? Maldito! diye dudaklarmn arasndan mrldandm. Ne dedin? Ha-hayr, teyzeme hi bir ey sylemedim tabi. Hemen ey aklna gelirdi... ok eski kafaldr, bilsen... Ama btn gerei ona aklamama pek az kald. O srada henz aramzda bir ey yoktu. Ne hareketler ne de szcklerle hi bir ey anlatlm de266 BR KADIN ildi. nk ona olan bu balanma duygusunu, orkestrasyla ilikilerimin balangcndan beri iimde duymutum. inde bulunduum ikili hayattan ok bu durum beni sinirlendiriyordu. Ona abucak almtm. Solgun ve gururlu yz; ince, insann iine ileyen sesi, ark sylediim srada zerime dikilen baklar ve herhangi bir eyin, houna gitmedii zamanlarda o hafif ba sallamas... Ben ki, babacmn grltl provalarna alktm. Andreas ise, bam sessizce sallamakla yetiniyor ve ben hemen arky durduruyordum. Gzel deil mi? O vakit, ar bal bir tonla u cmlenin, u notann, u namenin nasl olmas gerektiini bana anlatyordu. Kimi kez ona aksini sylyordum. Ama ou zaman da onun hakl olduunu kabul etmek zorundaydm. Bereket versin, abuk anlyordum. Hafif bir ba iaretiyle beendiini gsteresiye kadar tekrar ve tekrar balyordum. Yalnzca o ba iareti yeterliydi. Ama bazen bu da iimi rahatlatmaya yetmiyordu. yi mi? Gnl alr gibi glmsyordu: Evet, iyiydi, Lorena. O vakit ok memnun, gururlu ve mutluydum. Olduka ksa bir zaman iinde yalnz yaamadn rendim. Oturduu evi biliyordum. Ama henz oraya gitmemitim. Zahire ambar ya da ayr dzeyini hi gememitim. Beni durumdan ilk haberdar eden Fred oldu. nk ona birka soru sormutum. Marie-Ann! Alabildiine iyi bir kadn. Madon267 BR KADIN na yzl, bir baron kars. Evli deiller mi? Hayr. Ve gnn birinde onunla evleneceini de sanmyorum. Bir baron kars nk. Onu kendi izgisinde bulmuyor mu? diye fkeyle sordum. Fred glmeye balad. Demek istediim bu deil. Kadnn bir mzisyenle evleneceini sanmyorum. Kocas subayd, hem de yksek rtbeli sanrm. Savata m ld?

Tam yle deil. Sylendiine gre, Hitler kuruna dizdirmi. Ama bundan hi sz etmez. Ayn ekilde, Andreas da konumaz. Hitler'e kar myd? Tabi. 20 temmuz suikastna katld, bilirsin pekl? Evet, biliyordum. O devirde, iki ocuu olduu halde, kadn da hapsedilmiti. Fred'in bana syleyebildii her ey bu kadard. Nerede tanmlard, birbirlerini ok seviyorlar myd, ne kadar zamandr birlikte yayorlard ve niin evlenmiyorlard?.. Merakm bu yzden artt. tekiler de ayn ekilde, Marie-Ann'm evine ok seyrek gidiyorlard. Aslnda kadnn kendisi orkestraya ok yabanc kalyor ve Andreas de aralarnda bir yaknlk salamyordu. Btn bu sorular bana neden soruyorsun? dedi Fred. Yoksa... vurgun musun ona? Ben mi? Samalyorsun. Andreas'nn yapt bana vz gelir. 268 BR KADIN Yine de tuhaf bir biimde bakt. Pek inanm hali yoktu. Fred birok defa beni pmt. tekiler de yle, bana biraz biraz kur yapmaya abalyorlard. Ama ben, sadece bir pce karlk veriyor, sonra glp aka ediyordum. Btn bunlarn nemi yoktu. Andreas'yse, bana hi dokunmad. Zahire ambarna girdiimde, ou zaman piyanonun bandayd. Yavaa omzuna vuruyordum. te geldim! Ban yar eviriyor ve glmsyordu. Azd bu kadar. Hi bir zaman kendine zg bir szck, hi bir zaman hayatm konusunda bir soru, hi bir zaman kendi hayat hakknda bir bilgi alp vermiyordu. ite bunun iindir ki: Bizden ne saklyorsun? diye sorduu gn ok ardm. Yine yalanlara dalmak yararszd. Omuzlarm silktim ve bir ey sylemedim. O da bana soru sormay brakt. Aslnda, onun iin btnyle nemsizdim. Ve bu da akt. O zaman, eldeki imknlarla onu kkrtmaya altm. Kadnca batan karmalar... Gzlerinin nnde tekilerle flrt ederek eleniyordum. Ama hi bir ey, Andreas'yi uzak leminden ekip karam-yordu. Kimi kez, kadnn ocuklar zahire ambarna geliyorlard. By yedi, ikincisi be yandayd. Andreas'yi sever grnen ok terbiyeli iki ocuk. Eer Fred bana daha nce baz eyleri sylememi 269 Bir. kad?; olsayd; onun, iki ocuun babas olduunu dnrdm. Andy diye aryorlard ve ben de hayalimde onu Andy diye aryordum. Bu ad ona pek yakyordu. Kulaa hog gelen, kiiye uygun den, yumuak ve tatl bir ses dzeni vard. Onu sk sk dnyordum. Gittike daha sk... Sonunda artk yalnz onu dnr oldum! Aylar geti, Andy hayatmn ayrlmaz bir paras haline geldi. Onsuz bir hayat bana dnlemez gibi geliyordu. Byk akn lt bu muydu acaba? Ona esiz bir veda mektubu yazabilirdim. nk eer lyorsam, bu biraz da aktan tr. Once and forever... (') Burada her ey ne kadar sakin. Sisli bir gece, bo bir ev... Haydi canm, biraz daha imeliyim ve bir baka plak daha dinlemeliyim. Sonra bir bardak su almak iin mutfaa gideceim. Haplar abuk erir. Sonra yine iki alp uyuyacam. Uyumak... Hayal kura kura... Lorena! Kaderin hakknda alamak iin ok ge. Ama hi nemli deil. Bakalar da lyor nk. Herkes bir gn yok oluyor. Bir kez lnce zamann, ne olursa olsun akp giden bu insafsz zamann klesi olmaktan kurtuluyoruz. lm beklemekten, kaderin esiri olmaktan kyoruz. Cehennem nasl var olurdu ? Cehennemi tanmak iin domu ve yaam olmak yetmez mi? Yaanan zaman cehennemdir...

l, haplar suyun iinde! Hi bir eyin farkn(1) Bir kez ve sonsuzlua kadar. 270 BF. KADIN da olmamak iin, btnyle sarho olmadan nce imeyeceim. Biraz viski... Ph! lm haplarnn her halde bundan daha kt tad olamaz. Bir plak daha! Andy'nin o kadar ok sevdii ve pek sk ald o para neydi... Beethoven'in Appassionato,''s. Onu yle gzel alyordu ki. Ama San-dor'un plak koleksiyonunda bu yok. Tchaikowsky'nin Patetik'i, Altnc Senfonisi... te u anlara uygun decek eyler. Plak bittii zaman, felket ikisini ieceim. 271 YRMNC BLM BR OYUN... DR KEZNDE piyano ald srada -Beethoven, Schubert ya da Chopin, pek nemi yok,- parmaklarm yavaa ensesine koydum. Kmldamad, okaymn sihirli kudretini duyup duymadnn bile farkna varamadm. Son akort bitince, ellerini klavyenin zerinde srkleyip brakt ve ben sklarak parmaklarm ektim. Bakt yzme. Tek sz sylemeden. Afedersin, dedim kzararak. Biimli bir ensen var, Andy. Glmsedi. Her zaman donuk duran yzne canllk ve k veren glmseyiini seviyordum. Bu garip iltifat iin teekkrler, dedi. 273 BR KADIN Ekim sonuna kadar, en ili dl konumamz bu oldu! Her ne kadar uzun sreden beri aramzda bir akm kurulmu ve o da taunun farkmdaysa da. Kn, zahire ambarnda allamazd. Ne yapacamz dnyordum. Prova yapmak iin beni aracak myd? Birlikte yaad o kadn, benimle tanmay ister miydi? Ne de olsa, onun da bir altnc duyusu, yakn tehlike duyusu, olabilirdi pekl. Buysa, Marie-Ann' yanl tanmakt. Aslnda hi bir zaman merakl ve kskan olmamt. Daha sonra da onu alkoymaya bile abalamad, istedii yere gitmekte zgr brakt. Oysa, kadndan kopup ayrlmaktan znt duydu. k olduu iin deil -sonradan anlatt bana- ama orada bir rahatlk, bir koruma duygusu, bir yuva bulduu iin zlmt. Kadn ve ocuklar onun ailesi haline gelmiti. Marie-Ann'la souk ve i skc bir kasm gn tantm. Andy benimle otobs durana kadar birlikte gelmek istemi, bense istememitim. Komaya baladm. Otobs gzlerimin nnden kat. Bir sonraki, ancak bir saat sonra geiyordu. Andy yaklat. Paltosu kolundayd. aret etti bana. Yamur bardaktan boamrcasma yayordu. Th! dedim. Ge kalacam. O kadar m acelen var? Hem de nasl! Berthold beni evde bekliyordu ve ge dndm zamanlar, bana tuhaf bir ekilde bakmaya balamt. Arada srada da kukulu sorular yneltiyordu. Srp giden yalanlardan usan-mtm. Akas, bir retmenin kars olmaktan usanmtm. Eer Andy'nin topluluu k Mnih' 274 BR KADIN te geirirse, benim de... Gel! dedi Andy. Sokakta bekleyemezsin. Bylece, madonna yzl baron karsn ilk kez grdm. te, Lorena... Glmsedi. Ne kadar da gzeldi! Uzun boylu ve narin, ince izgili bir yz, yumuak bir bak, siyah ve dz salar, koyu renkli gzler. Sizden, ok sz edildiini duydum. Sanrm ok gzel bir sesiniz varm! dedi. imdeki kskanlk daha grr grmez dodu. Gerekte, her zaman byleydim... Bize ay ikram etti, biraz konutu, ustalkla kandm akll birka soru sordu. Andy'yse az konutu. nceleyici baknn arln zerimde duyuyordum.

Biraz sonra, benimle birlikte otobse kadar geldi. Hareket srasnda onu yanandan ptm. Beni yamurdan koruduun iin teekkr ederim. Eviniz de ok sevimli. Yarn gelemeyeceim, dedim. Ya Pazar? Pazar gn de olmaz, Pazartesi belki... Bu kadna k myd yoksa?.. Maldito!.. Yalanlarla dolu hayatm o akam sona erdi. Berthold alyordu. Girdiimi duyunca bana soru dolu bir bakla bakt. Bu kadar ge ve byle bir havada nereden geliyorsun acaba? Alveri yapmaya gittim... Ben saattir buradaym... Alveri iin bi-:ras uzun bir zaman gibi geliyor! Gevezelik ettim... 275 B.E KADIN Alk bir ekilde bir masal anlatmaya baladm. Sonra bir cmlenin tam ortasnda duruverdim. Akam yemeinden sonra, Berthold yeniden defterlerini ve ben de ceketine bir dme dikmek iin diki takmm aldm! Anszn ban kaldrd, uzun uzun bana bakt. Rahatsz olmu durumda: Ne var? diye sordum. Evde olmadn zaman neler yaptn pek renmek isterdim, Lore, dedi. Ama ben... Sert bir sesle: Hem artk, beni alka yalanlarnla aldatmaya kalkma! diye ekledi. neyle ceketi brakp beceriksizce: Ne yapmam istiyorsun? diye sylendim. Bak hep zerime dikilmi durumda sustu. Pekl, dedim. Bir yerdeyim ve bir eyler yapyorum... Nedir yleyse? Bundan sana sz etmeye cesaret edemedim. nk beni knayacandan emindim... Ama iyi biliyorsun ki ok fazla bo vaktim var ve ou zaman da canm sklyor... Bundan baka, ben her zaman almaya altm. Ne almas? Kendi eski almam! Ne de olsa ev ii, alveri yapmak ve yemek piirmekle yetinemem ben. Hangi almadan sz ediyorsun? Daha nce renmi olduumdan tabi. Yani, dans m? Evet, dans etmek ve ark sylemek. Anlama276 BR KADIN lydn, Bert. Ben bunlardan vazgeemem? Yaa!.. yaa! Peki, syler misin bana, o eyini... alman diyelim, nerede yapyorsun? Bylece, her eyi anlattm. Sonunda fevkalde rahatlamtm. Tam Marie-Ann'la tantm o gnde btn bunlarn oluu, garip bir rastlantyd. Kar-kocalmzn bitmesine varan btn bir dizi konumalarn ilki oldu bu. Ama hi bir vakit kavga olmad. Berthold'la kavga edilmez nk. Belki tartlabilir. Buysa, daha beterdi. Bununla birlikte, o akam iin Marie-Ann, bir kurtarma etkeni oldu. Berthold, kadndan sz edildiini duymutu. Kocas gerekten Hitler tarafndan kuruna dizilmiti ve kendisi de ancak savan sonunda toplama kampndan kmt. Sonradan Andy bana annesini, Marie-Ann'n o kampta tanm olduunu ve son nefesini verirken Marie'nin, kadncaza yardm ettiini anlatt. te ilikilerinin balangc ve srr! Marie-Ann, annesinin son pcn gelip Andy'ye ulatrmt... O akam da ayn ekilde, sevgi dolu ve anlayl, benim btn kantlarm olduu gibi kabul eden bir kocann, Berthod'un kollar arasnda rahata uyudum. Tek znts, kendisine olan yabanclm ortaya karmak olmutu. Bylece, ben bu

donuk mzisyene kendimi ar bir akla balyordum. Hem de dnyann en iyi kocasna malik olma ansna sahipken! Utan iindeydim, ama sonunda iin bu kadar kolay anlalmasndan yle bir rahatladm ki, durumun bsbtn kurtulduunu bile sandm. Yaradlmn tipik ynyd bu. Yalnzca yaanlan an dnrdm. 277 BR KADIN Ertesi pazartesi, sra Andy'nindi! Dzenli bir soruturma oldu! Sanki birbirlerine parolay vermiler gibi... leden sonra son derece sakin geldim. nk her eye ramen, Berthold'un iznini elde etmitim. tekiler de oradayd. Birka parann provasn yaptk. Sonra salt algyla, benim karmadan dinlediim bir prova daha yapid. Hi acelem yoktu. Bu kez son otobse kalabilirdim. Topluluk dalnca Andy: Seninle otobs durana kadar geliyorum, dedi. Ve yolda, beni hoyrata sorguya ekti: Niin durmadan yalan sylyorsun? Yalan sylemeyi sevmem, diye karlk verdim. Bunu ok rahatsz edici bulurum. Acaba ne biliyordu? Teyzen yok ve sen evlisin, dedi birden. Evet, her eyi biliyordu. Bunu kim syledi? dedim. Piyanist Albert'ti syleyen. Kz arkada, lise retmeni olduu iin Berthold'u tanyordu. Bundan Andy'ye sz etmiti, ama tekilerin haberi yoktu. Andy bana sitem etmekten kand. Ama bu ufak sahtekrln, hi houna gitmediini fark ettim. Kocan, dzenli olarak buraya geldiini ve burada ne yaptn biliyor mu? Ona kesinlikle karlk verebileceim bir soruydu bu. Evet, dedim. Lorena! Hayr, seni temin ederim ki haberi var. Ba278 BR KADIN langta yoktu. Ama imdi biliyor. Hem de kar koymuyor. Andy sustu. Bir sre sonra: Garip bir durum, dedi. Evli olabilecein hi aklma gelmemiti. Bizimle ufak bir komedya oynadndan kukulanyordum. Ama bunu deil pekl... Kocan gerekten retmen mi ? Evet. Hem de ok nazik, ok drst bir adamdr. Onu sevip sevmediimi sormad. Hi bir zaman bu tr sorular sormazd. u son zamanlarda, halkn nne kmaktan sk sk sz ettin. Bir angajman aramak iin Mnih'e gitmekten de. Ve Mnih'e bizimle beraber gelmekten... Ama konser konusunda, bu tasary nasl gerekletireceini hi dndn m? Evet, bilmiyorum. Kocan izin verecek mi? Omuzlarm silktim. Hayr sanmyorum. O halde? Otobs durana gelmitik. Bana bakt ben de ona uzun uzun baktm. Sonra dnyann en doal eyiymi gibi, sakin bir ekilde bildirdim: znine aldrmayacam, hepsi bu. Andy cidd konutuumu hemen anlad. Anla beni, Andy, dedim. Evlendiim zaman ilersini dnemedim. Gentim. te neredeyse iki yl oluyor. Artk bu durumu srdremem. Burada yaayamam artk. Hele almadan, hi... Ya kocan? 279 BR KADIN

Heide'nin ans birdenbire yreime dt. Hei-de'yi, sevdii adamdan ayrmtm. Berthold onunla mutlu olurdu. Heide onu byle yz st brakmazd. Bense, her eyi yapmaya kesinlikle kararlydm. Bunu gerekten dnyordum. Ama bu kez kesindi artk. Biraz erken, biraz ge, fakat bir gn kocam ne olursa olsun, brakacaktm. Otobs geliyordu. iyi bir ey yapmadm biliyorum, diye ekledim. Ama elimde deil, burada kalamam. Gitmeliyim ! imdiye kadar belki bir oyun sz konusuydu. imdiyse oyunun kurallar birdenbire deimiti. Gerek kendini zorla kabul ettiriyordu. YRM BRNC BLM GEREK... D. 280 * E YILDIR sahneyi ayaklarmn altnda, halk, gzlerimin nnde hissetmemitim. Birdenbire bana ac veren bir zlem duydum. lk genliimin evresini yeniden bulmalydm. Sanyorum ki Berthold bunu benden nce anlad. Bir gn, birdenbire dedi ki: Haklsn. Marja bana nceden bu durumun olacan sylemiti. Marja m? Evet, evlenmemizden nce bana demiti ki: Yanlyorsunuz, Bay Kronacker. Sizin iin olduu kadar onun iin de bir yanlg iindesiniz. Lorena'nm kannda artistlik var... 281 l i BR KADIi; Glmsedim. yledir, Damarlarmda artist kan... Hakk varm, diye Berthold aka konutu. Belki de... Gerekten, hem seninle olmay, hem de ark sylemeyi isterdim. Kabil deil bu. Niin? Mnih'e atanman isteyemez misin? Ya sonra? Sonra ne yapacaksn? Kegke bunu kendim bilmi olsaydm! imdi onlara taklan adla, Jungsl&rla. (genlerle) yani, ark sylemek istiyordum. Sonra bir plak yapmeviyle mukavele yapmaya allrd. Ama btn bunlarn nereye varaca konusunda pek bir ey dnemiyordum. Diyelim ki her ey yolunda gitti ve Jungsl&v ocakta angajmanlarn elde ettiler. Onlarla birlikte sahneye kmama izin verir miydin? yle arada srada? Daha ben kendim bile bu konuda yetenekli olup olmadm bilmiyorum. Baarmak iin gereken her eye sahip miyim bakalm... Aslnda her eye yeniden balamam gerekir. Ne demek, sana izin vermek? Yasaklayanlara, aslnda. Demek istiyorum ki... Acaba bu hareketim, bir retmen einin ar ballyla badaabilir mi? Glmekten kendini alamad. Bildiim kadaryle seni hi bir zaman u ar ballkla pek bunaltmadm, deil mi? Bunun ne olduunu bile bilmiyorum. Ya sen? Ben de glmeye baladm. Sanrm ki ben de bilmiyorum. 282 BR KADIN Bir baka sefer, bana cidd cidd sordu: Dediin gibi, bu Jungsl&rn, senin hayatndaki asl anlam ne? Hepsi meslekta, dostturlar. Baka bir ey deil. Andy ok cidd bir adam. Ar bal ve sessiz. Benimle hi bir vakit kiisel ya da zel sorunlardan konumad. Zaten Baron'un karsn seviyor ve, onunla yayor! tekiler de... Ph! Matrak adamlar hepsi. Salt glmeyi ve akalamay seviyoruz. Onlar bu meslekte fazla cidd olunamayacan biliyorlar. Babamla annemin durumunu dnsene. Son derece normal bir kar kocalk hayat srdrdler! Anneciim, hi bir zaman babamdan baka bir erkee bakmad. Ya baban?

Oh! Babam pek ekiciydi ve gzel kadnlar beenirdi. Fakat yalnzca annemi sevdi. Berthold, ailem zerine en ufak ayrntlar bilirdi. Her zaman ocukluumdan pek seve seve sz ederdim. Kesin olan bir ey var ama! Her ikisinin de meslei aynyd. Bu bir ayrcalktr. Her vakit turnede olmayacam biliyorsun! Berthold'a gre, bu bambaka bir lemdi. Hayal bile edemedii bilinmez bir dnya. Ve ben, saygdeer bir lise retmeninin ei olan bana, bir orkestrann eliinde ark sylemek, pek tabi geliyordu. Ayplanacak yan yoktu ki bunun. Her eye ramen, Berthold'a kar ak yrekli deildim. nk, aramzda henz bir ey gemese bile, Andy hayatmn nemli bir paras haline gelmiti. 283 BR KADIN Onu grmeden geirdiim bir gn, bana bitmez tkenmez geliyordu. Onsuz iki gnse, kederlere dryordu. Ve onu Marie-Ann'm yannda grdke, kskanlktan hasta oluyordum. K abuk geldi ve zahire ambarnda prova yapmak imkanszlat. Evde ise, hi sz konusu deildi. nk teki kiraclar kabul etmezlerdi. Bu yzden arada srada ve yalnz belirli saatlarda, oturma odasnda ark sylemekle yetindim. Kimi kez Marie-Ann da bizi dinliyor ve diyordu ki: Bu iten pek fazla bir ey anlamyorum... Bu beni hi mi hi ilgilendirmiyor, gibisinden bir edayla! Sonra bir seferinde ekledi: Sanrm, iyi ark sylyor, Andreas!... - Ve bana: - Sizin de Mnih'e gitmek niyetiniz var m? En doru karl verdim: Evet. Ya kocanz? Kabul etti. Dnceli bir yzle bana bakt. Kendisi ynnden ok yce gnlllk dorusu! Evet, onun ynnden ok yce gnlllkt. nk Berthold beni seviyor ve kaybetmekte olduunu biliyordu. yl sonra, boanmamzn hemen ertesinde dedi ki: Daha o vakit anlamtm ki seni alkoyamazdm. nsanlar kendilerine zg yasalarla yaarlar. 284 BR KADIN Eer onlar zorlamaya kalklrsa, insanolu mutsuz klnr. Bu serven, benim en nemli yanlgm oldu benden daha byktm, bunu bilmeliydim. Noel haftasnda Mnih'e gittim ve ylba gecesi, yllar sonra yeniden sahneye ktm. Seyircilerimi buldum ve ark syledim... 285 YRM KNC BLM MNH 1950... T [KILMI, fakat canl ehir. Felketten sa kalan herkes, ister Berlin'de, ister baka yerde olsun, Mnih'e geldiler. plyor, gllyordu. Paramz yoktu. Hi bir eye karlk deil, srf yaamak mutluluu iin almaya hazrdk. Gentik ve daha hl glmesini biliyorduk. Mutlu olmak iin ne lkse, ne mcevherlere, ne krklere, ne otomobillere, ne de uyuturucu maddelere ihtiyacmz vard. Yayorduk, seviyorduk, programsz ve engelsiz, ta-busuz ve parasz, zgrdk. Yirmi ylda ne deiiklik! Bugn her ey; nee ve zevk bile, elence bile tecimselletirilmi. Ve kimse artk glmesini bilmiyor. Para czdanlar tka ba287 BlP. KADIN sa banknotla dolu olduu halde, herkesin can sklyor !

Biz artistler, sanki eteklerimiz tutumu gibi blgeyi dolayorduk. Angajmanlar baka angajmanlar izliyor, kulisler yle... Dekorlar, mzik, ritm deiiyordu. Ama hep mutlu bir canllk srp gidiyor, hareket, dnceler, tasarlar, amatayla anszn her ynden kendini duyuruyordu. O ada hayatn tadn nasl da kardm! Ne bkkn ne de marktm. Hi kendini beenmiliim yoktu. phesiz, gzel roplar istiyordum. Ama satn alman en ufak yeni bir ey byk bir olay gibi kutlanyordu. Seyircinin karsna kmak iin bunlar pek gerekliydi. renci kzlarndan biri, piyanist Alnert'in metresi olan bir opera ses sanatsnn yardm kaynaklarndan yararlanmaya baladmz gne kadar, bu konu bizi tasalandrd. imdi altm yalarnda olan kadn, o sra ok gen, deta bizim kadar gen karakterli kalmt. Parlak baarl yllarnn atafatl roplarn giymeyi seviyor, garip sa tuvaletleri deniyor ve sanki sahneye kacakm gibi makyaj yapyordu. Hi bir zaman bizim genliimizi kskanmad. Herkesin a kendine, derdi. nsan ona bir kez sahip olur. Bundan da en yksek derecede yararlanmak kiinin kendine kalmtr. Ben de bunu yaptm. Arada srada bana bir ders verirdi. Parasz elbette. Ve Andy isiz olduu zaman, onu koro pro-vacs olarak kullanrd. cretsiz, fakat bir fincan iyi kahve, akllca birka t karlnda. zellikle 288 BtP. KADIN gzel bir piyanoda alabilmenin zevki bykt. nk paras yoktu. Schwabing'teki evi bombalardan korunmutu. Dolaplar azna kadar tuvaletlerle doluydu. Fakat biriktirdii paralar, enflasyon ve para reformundan tr yok olmutu. Bunun iin de an dersi veriyordu. ok rencisi vard. Ne yazk ki ou zaman onlarn da paras yoktu. Bir saatlik ders iin istedii yirmi marklar pek seyrek alrd. Onu Isolde diye arrdk. nk bunun tuttuu en iyi rolndeki bir ad olduunu tekrarlamaktan geri kalmazd. Kimi kez bizim iin cenaze arksn sylerdi. Sesi elbette ki gcnden kaybetmiti. Fakat ne de olsa onu dinlemek bir zevkti. Eer yaasaydm, yirmi yl sonra onun kadar olacaktm. Kar koymak zorunda kald btn glklere ve zellikle paraj/la ilgili glklere karn, cretini ve enerjisini hi bir zaman kaybetmedi. Yaama zevkiyle ldyor; mzik, rencileri bir opera bir lied karsnda heyecanlanmasn biliyordu. ou kez kirasn bile demeye yetecek kadar parasnn bulunmad olurdu. O vakit ekmecelerimizde ve ceplerimizdeki paralar kazyor, karlnda gardrobundan bir ya da birka paraya hak kazanyorduk. Ufak bir para karlnda onlar deitirip kullanlr duruma getirmeyi kabul eden bir terzi kadn bulmutum. Bylece, bir ylba gecesi, Andy'nin topluluunun btn karnaval sresince angaje edildii bir gece kulbnde yeniden almalarma baladm. Bu yar bir fiyasko oldu. lk iki numaram baar elde 289 BR KADIN ettii halde, hemen sonra topluluk neredeyse bir isteri lgnlna kapld. Kimse beni dinlemek istemiyor, yalnzca dans etmeyi dnyordu. Bana gelince, zgndm. O akam evde yapayalnz, Eerthold'u dnmekten kendimi alamadm. Ve gece yars, yeni yln giriini kutlamak iin kadehler tokuturulunca, mutfaa yakn dar ufak bir oda olan locamda, yalnz bama aladm. tekiler salonda alyorlard, beni avutacak kimse yoktu. Daha sonra, gece kulbnn patronu olan kadn yine ark sylemem iin gelip beni buldu. Kendimden utanyorum, diye hkrdm, kendimden utanyorum. ok mu itin? Hayr. Kendimden utanyorum... l, senin iin gereken, nce biraz ampanya... Niin kendinden utanyorsun? yle iyi bir kocam vard ki, ben onu yz st braktm. O halde, iki yol var: Ya onun yanna dnersin ya da o, baka bir kzla kendisini avutur. nan bana, bu gibi eyler ok abuk halledilir.

Ad Franzi'ydi ve Viyanalyd. O geceden itibaren ve hatta kulbndeki ilk deneme devremizden sonra, hemen dost olduk. Ne zaman olursa olsun, gidip onu bulabiliyordum, her zaman bana yardm etmeye hazrd. Eer hl yayorsa, bu akam, gidip ona snabilirdim... Ama nasl renmeli? Durumum pek tuhaf dorusu. Bu akam, yllar yl en ufak bir ekilde dnmediim insanlar yine yanmda gryorum. Btnyle unutulmuluun ii290 EP. KADIN ne gml sandm hayatmn baz olaylar aklma geliyor. yi dnnce, aslnda sandmdan daha ok dost edindiimi anlyorum. Bugnse, artk hi kimsem yok. O ada, piyasada kadn vard: Her de benden yal ve opera ses sanatsydlar. Gece kulbnn patronu ve Andy'nin ard gibi, kapcm des. Des, yaln bir kadnd. Yalnz yayordu. Kc-cas oktan beri lm ve olunu da savata kaybetmiti. Bana ana gibi davrandn sylemek belki gereksiz olur, ama dorudur. Durumuma, iime, srdm yaantya karn... Bir kabare arkcsy-dim... Schwabing'te her ey olaand. Parasz ve ou kez angajmansz bir kabare arkcs oldum. Evimde oturan bir de m vard. Kadn, Andy'yi severdi; ikimize yemek piirir ve kiram deyemediim zaman - birok kez oldu bu, hogrl davranrd. Kolunu geni bir ekilde kaldrp havada daireler izerek: Ph! derdi. Ziyan yok. En nemlisi, cesareti kaybetmemektir. Zamanlar skntl, deil mi? Bir gn nl olduunuz zaman, emeklerinizi harcadnz balangc dnerek gleceksiniz. nl bir duruma geldiim vakit, balang devremi artk hi dnmedim. Kapcm desi de yle... Oysa, arada srada onu pekl ziyaret edebilir, ayn zamanda bir hediye de verebilirdim. Her halde ara sra sinemaya gider ve beni perdede tanrd. Yarn, erkenden ona gideceim... Aa yoo, yarn 291 j, [, BR KADIN lm olacam. ok zgnm, Des! Ama o da lm olmaldr. lm ve oktan topraa verilmi. Ve her zamanki kadar yalnz. Yalnz. Yz st braklm. Unutulmu... Mezarnda alayacak kadar kimsesiz. Tamam, ite ben de alamaya balyorum yine. Bilmem kanc oldu bu gece! Haydi Lorena! Brak artk. Kendin iin alamakta ge kaldn. Yaadn srece, daha neler yapabileceini dnmek de ok geg. Gece yars ald; mzik sustu. Beni bekleyen u bulank sulu ikiyi imenin zaman. Geldi geti bile! Vedann sras imdi. Hayata veda! Andy'ye veda! Haydi git! Aslnda ok bekledin! O ylba gecesi gz yalar iinde balad. Sonra kahkahalarla srd. Hafif kahvalt saatmda mzisyenler bir ara verdiler. Sana ne oluyor? diye sordu Fred. Aldrma, diye Albert beni avuttu. arkc bir kadn iin kt bir gndr bu. nsanlar yalnz imek ve dans etmek istiyorlar. Yarn daha iyi olur. Kendimden utanyorum, diye alamay srdrdm. Andy bir ey sylemiyor; buz gibi bir bakla beni seyrediyordu. Pekl, o halde neeli Paskalyalar, diye Fred glerek seslendi ve beni pt. Dikkat et, Bebek! Alamaya yalnz bir kez izin vardr, daha fazla deil. Glmsemek, her zaman glmsemek. The show must go on... 292 BR KADIN Andy ilgisiz, souk sesiyle: Eer istiyorsa, evine dnebilir, diye sylendi. Hemen gz yalarm kuruladim.

Neden? O kadar ok mu kt? Hayr. Aksine ok daha iyi syledin! Sabr! diye, Albert acyan bir tavrla araya girdi. Bu onun ilk gecesi. Aslnda yreklidir. Ama bunun gibi bir mteri topluluuyla! Servis yapan bir kadn byk bardaklarla bira getirdi, beni imeye zorladlar, mutsuzdum. yleyse ne iim vard orada? O zamana kadar, her ey yalnzca bir oyun gibiydi. Birdenbire iler ciddleiyordu: arkadalarydk. Ben, arkc kadn, ancak kazan getirmek artyle onlar iin deerliydim. Eer varlm cretleri artrrsa, beni alkoyarlard. Aksi halde, kaytsz artsz kap dar edilirdim. Sonunda kabul ettim ve iimden de baarmaya yemin ettim, yle bir baar ki, insanlar yalnz benim iin, beni dinlemek iin geleceklerdi. Teklifleri, mukaveleleri, angajmanlar ben elde edecektim. Peki, imdi tamam, diye bildirdim. Bu akam daha ka ark sylemeliyim? Bu akam iin bitti, diye -karlk verdi Andy. Evine dn ve yat! Ona kt bir bakla baktm ve o anda ondan nefret ettim. Ama uzun srmedi. ef oydu, emir veriyordu ve ben, bir budala gibi davranmtm. Ama imdi anlyordum. Beni artk hi sust yakalayamayacaklard : Ona da yle... Nasl yetenekli olduumu gsterecektim! Bana: iyi yllar! bile dememiti... 293 BR KADIN Peki, gidiyorum, selm sizlere! dedim. Araln 31. gecesi! Byle tek bana, gidiecek deil ya! diye Albert araya girdi. Burada, neden bizimle biraz daha kalmyor? Bizimle mi? Nerede kalacak? alyoruz, biz. Buz gibi sesi, buz gibi bak... Andy biraz fazla ien kimselerden, hele kadnlardan nefret ederdi! Okey! Ben gidiyorum. Hepinize iyi yllar. Sana da, Andy! Ve iyi anslar! dedim. Bana,elini bile uzatmadan: Mersi, diye karlk verdi. Ama bir ay sonra, Schwabing'te herkes beni tanyordu ve gerekten, beni dinlemek iin geliyorlard. Balangta, repertuvarm on paradan ibaretti. Sonra on drt oldu. Gecede iki kez sahneye k, sonradan oldu. Karnaval sresince, sabah saat drde kadar ak kalyorduk, insanlar ge geliyorlard. Ortalkta hava her zaman ok hareketliydi. Fakat her seferinde yenilenen bir zevkle ben podyuma kar kmaz sustuklarn gryordum. Gerekten beni dinliyorlard! Bir gn, bir gen adam, zerinde birka satr yazl bir kt uzatt bana. Bir metindi. Beceriksiz bir tavrla: Sizce bir eye benziyor mu acaba? dedi. E-er biri bunu besteleseydi... arknn szleri uydu! Gece dmanndr, Yalnzsan eer, nk kimse seni bulamayacaktr. 294 BR KADIN Karanlln iinde. Gk bombo, Tek bir yldz arlamyor, Eer biri gelirse, Ancak geip gidecektir. Yalnz ben, buradaym, Buradaym ben... Beni gryor musun? Bu tam heyecan verici bir ey oldu. Mzik aranjman, szckleri tam anlamyla hece hece syletiyordu. Melodi biraz monotondu. Ben zellikle sesimi daha gr

karyordum. Fritz, baterisine bir lgn gibi vuruyor, trompet umutsuzluktan hrldyordu. Her seferinde, halk ahane bir tepki gstermeye balad. Birok mteri, kabareye yalnz bu ark iin geliyordu. Alklar, barmalar, armalarla istiyorlard beni. Ve bsn, geirdiim her eyi unutuyordum. zellikle Berthold'u... Birdenbire varlmdan ve dncelerimden, onunla sanki iki yl deil de iki ay yaamm gibi, kayboluverdi. Balangta bir ya da iki kez, gelip beni dinlemesi iin ona yazdm. Hatta ona, La nuit...nin gftesini yolladm. Ama gelmedi. Bir y sonra, Jack'n sayesinde ve bu arkyla ilk plam doldurdum. Onsuz bunu baaramazdm. Plak iyi satld, bize para getirdi. Tabi, Andy'ye de. nk melodiyi o bestelemiti. Doatan airi bir daha hi grmedim. Yazk! nk yetenei varidi, kendine iyi bir servet edinebilirdi. Bu ark bu gecenin havasna iyi uyuyor, asln295 BR KADIN da. Senin ilk baarn, Lorena, gzel bir lm arks.' olurdu. Ne yazk ki, plak bulunmuyor. Ve ark da unutuldu. Bundan yirmi yl nce... Nasl olabilir bu? Yirmi yl, bir kuak. Yirmi yl, insanlar iin hemen hemen btn bir hayat. Ve dnya iin, bir pire sray. 296 YtRMt NC BLM ANDY... "ER EY, DNYANIN en doal yasalaryle olup geti. O sanki beni, dnlemesi gerektii yumuack bir yataktan ve iyice donatlm bir sofradan ekip koparm gibi bir tr sorumluluk duygusu gstermeye balad. Ama tek sorumlu benim. Ben baladm, ben gidip onu buldum, onunla almak ve Berthold'tan ayrlmak isteyen bendim. Mnih'teki angajmanmzn sonunda, Berthold' un yanna dnmemi nerdi. Demek ki benden kurtulmak istiyorsun? Hi merak etme, bamn aresine bakmasn bilirim, /dedim. 297 BR KADIN Neyle geineceksin? Grrz pekl, diye ar bir rahatlkla karlk verdim. Daha o vakit ok para kazanm, ama hepsini de harcamtm. Beni imrendiren her eyi satn almtm. Baarmak istiyorum! dedim. Bu dpedz bir cmle deil, btn bir programd. Hsr eye karn, hi olmazsa birka hafta Berch-tesgarden'de dinlenmem gerektii kansndayd. Aralksz iki ay, her akam gn aarmcaya kadar, bir gn izin almakszn, durup dinlenmeden almtk. Ama ben, gen ve salklydm. Bundan baka, baary, okantlar, nazik davranlar tanmtm ve Mnih'ten hi ayrlmak istemiyordum. phesiz, erkekler tarafndan gelen nazik davranlara seviniyordum. Ama Andy beni yakndan gzetiyordu. Hem kvr zvr eyler iin pek o kadar bo zamanm da yoktu. leye kadar uyuyordum. Sik sk da, leden sonra prova yapmamz gerekiyordu. Repertuvarm azken, sonradan yirmi paraya ykseldi. Yalnz iki kez, bir leden sonra randevusu kabul edebildim. Ve bir kez de, kabare kapanr kapanmaz, gecenin geri kalan blmnde bir adamla katm. Bu vesileyle, Andy'nin fkesini rendim. le vakti, gelip beni kaldm mobilyal odada buldu. Daha yataktaydm. Nereye gittin? Ben... ey... 298 BR KADIN Aklna ne eserse, onu yapmana katlanacak deilim. Bizimle altn srece bu ilk ve son olsun.

Barmyor, sakin bir tavrla konuuyordu. A-ma ok kzgnd. Gzlerinde dondurucu bir parlt vard. Neredeydin yleyse? Seni ilgilendiriyor mu? Evet. Bir saniye durakladktan sonra akladm: zel bir sorun deil. Bir partiydi. kili bir parti mi? Hayr, birok kiiydik. Balangta evet, yleydi. Ama daha sonra, ge' ce gerekten ikili sona erdi. Buna ramen, sonuna kadar gitmedim. Birka pme, nemsiz birka ufak okay. nme ilk kana kendimi vermem 1 nk. Evini kiralayan kadn, bana sabahleyin dndn syledi ama! Yalandan fkelenmi grnerek: Ne yalan! diye byk altndan gldm. Demek beni ona ispiyon ettirmedesin? Ne sanyorsun? Kk bir kz mym ben? Aslnda ok memnundum. Kskanyordu! Soru sormama gerek kalmad. ok ge dndn iin seni uyandrmamam konusunda bana yalvard. Hepsi bu. Saat altda dnmsn! iyi ya ite, memnun olacan bir ey! Eer bir adamla yatm olsaydm, bu kadar erken dner miy--dim sanyorsun? Bu noktay dnmemiti. Bir sessizlik oldu. Bak yumuad. 299 BR KADIN Bana ne kadar iyi baktn Berthold'a yazacam. Sanrm ki, benim tarafmdan yaplmas gereken ufak bir yardm bu. Bu kez, kahkahayla gldm: Budala olma! Eer Berthold'u aldatmak istersem, yaparm bunu. Sen beni gzetsen de gzetme-sen de. Onu aslnda almamla aldatyorum, baka-laryle yatarak deil. Ve eer o ii de yapsaydm, kimseye hesap vermezdim. Bu trl konumandan nefret ediyorum. Biliyorum. Sen koyu bir ilkecisin. Doruydu. Bir ermi hayat sryordu. Hi bir zaman meslektalarnn zel hikayeleriyle uramyordu. Yine de, aralarndan hi biri, bana ok yaklamaya cesaret edemezdi. Bu konuda tek szck sylenmedii halde, bir tr tabu olduumu anlyordum. 'Gryorsun ya, erginim artk... Benim yamda insan, dilediini yapabilir. Hi de yle deil. Eer bu durum bir daha olursa, pilini prtn toplayp gidebilirsin, anlald m? Sen acmasz bir zorbasn ve senden nefret ediyorum. Ama mademki beni uyandrdn; git imdi, pek sevdiin ev sahibini bul ve bize kahve yapmasn syle! Hayr. Gitmem gerek. Yok canm! Kesinlikle, daha bir ey yiyip i-memisindir. Ahlk zerine bktrc tlerini bir kenara brakp kahvaltm paylaman gerekir. Baylrm kahvaltya! Hem. bu kez, kahvede cimrilik etmemesini, Bayan Huber'e sylemeyi unutma! 300 BR KADIN * Saat ondu. Beni sust yakalamak iin erkenden kalkmt. Yataktan ktm. Sam bam biraz dzelttim ve yeniden yataa girdim. Bayan Huber, her sabah olduu gibi, kahvalt tepsisini yatama getirdi. Andy'ye gelince, hi bir ey sylemeden kahvesini yudumlad. Martta Andy, Marie-Ann' ziyarete gitti. Az daha bu beni kskanlktan deli edecekti. Berthold'la yeniden birleip, iyi bir e olarak normal bir hayat srmeyi cidd cidd dnmeye baladm. Ya da kim olursa olsun, hemen bir k bulmay! Yahut hi olmazsa, yalnzca mesleimle uramay.

Ama insan bir meslei bu kadar abuk geliti-remez. Gidip radyoya ba vurdum. Beni dinlemek zere aracaklarna sz verdiler. Uradm bir acentada ise, pek souk bir biimde: arkc kadnlar m? Onlar imdi ortalkta sryle, diye karlk ' verildi. Akam; topluluu, Schwabing'te iyi ve ucuza yemek yenen bir meyhanede bulmutum. Orada ayn zamanda dostlara rastlyor ve tasarlar hazrlyorduk. Bir akam, hep birlikte tarttmz srada, Andy habersizce kageldi. Az ve z konuur, pek ekingen bir tutumu vard. Evet, Baron'un kars iyiydi... Evde yeni hi bir ey yoktu... Gelecek yaz iin kesin bir angajman da yoktu, ama dnlecek bol zaman vard. Bunlardan baka... Alldndan daha erken bir saatta ayrldk. ocuklarn hepsi birden beni eve gtrmeye kalktklar halde, bu kez Andy kararl bir davranla beni 301 mr. kadn t kolumdan tuttu ve ekti gtrd. Tek bana! Darda hava lkt. lkbaharn erken balad hissediliyordu. Gkte de soluk, byk bir ay! O ada, Schwabing'in sokaklar, ykntlar ve duvar paralar altnda sessiz ve sakindi. Kocanla konutum, dedi anszn, Andy. Yaa! -Olduum yerde arp kaldm.- Ama niin? Andy bir randevu istemek zere Berthold'a yazmt. Ne syledin ona? Ne yaptn ve k nasl geirdiini. Sana dikkat ettiimi ve seninde ok uslu davrandn syledim ona. Delisin sen! Bu delilik, son kerte hem! Bunu pekl ona borlu olduumuzu sanyorum. Gerekte, ii sen zerine almalydn. Yine de efendice davrand. im allak bullak olmu, sustum. Her eye ramen hl onun yanna dnebilirsin, Lorena. Ama acele etmen gerek. Daha uzun sre beklemeyecek. Bir karar vermek zorundasn. Umutsuzluun kysnda gzlerim yala dolu: Ama istemiyorum! diye bardm. stemiyo* rum, Andy! Kocan sevmiyor musun? Elbette seviyorum. yleyse ona dnmemek neden? stemiyorum. Orada, o trl bir hayata dayanamam. Burada kalmak istiyorum. Sizlerle. Seninle Andy! imden gelen bir atlla, iki kolumu boynuna 302 BR KADIN doladm ve yanam yanana dayadm. Neden benden kurtulmaya alyorsun? Hi bir tepki gstermedi. Ne de bir szck kt azndan. Sonra yava yava gevedi ve beni gsnde skt, ilk kez. Senden kurtulmaya almyorum, hi de deil, diye mrldand. yle ki.. Ne? Ak durumlardan yanaym. Senden kurtulmaya almak yle dursun, gerek yerinin nerede olduunu bilmek istiyorum. nnde byk bir gelecek olduuna inancm var. Ama yol etin, biliyorsun bunu. Ve insan bir eyi yarm yapmamal. Hem kocana haber vermeli ve onunla ak konumalsn. Benim de istediim bu... diye fsldadm. nk en sonunda duymak istediim szleri iitmitim: Senin gerek yerinin nerede olduunu bilmek istiyorum... yi dn, nk bir daha geri dnmeyeceksin. Kocan ok sempatik bir adam. Onunla hayat daha kolay olurdu. Yzm ona doru yaklam: Hayr! diye direndim. Artk geri gidemem, Andy. Beni itti ve dikkatle inceledi. Ruhumun en gizli yerine kadar beni inceden inceye yoklad. Sonra pt, ilk k<5z. Onu geirirken, kapnn nnde biraz daha oyalandk ve ben bir ey sylemi olmak iin: Gerekten, kyor musun? dedim. Duraklad.

303 Br. KADIN Ev sahibin... Ve sonra arkamdan geri geldi. Baka trl olamazd. Onunla aramda, gnler boyu yle bir gerilim birikmi, aklanmayan yle ok itiraflar olmutu ki, btn tedbirimize karn, sonucun nne geilemezdi! Berchtesgarden'de geen birka ayrlk gn -zerinde de bende olan etkiyi yaratmt, bunun iindir ki olmas gerektiinden daha erken bir tarihte geri dnmt. Bylece, Andy'nin gizli yzn tandm: Sevecen, tutkulu, okayc Andy'yi- Ve bylesine ak gc olan bir erkei hi bir zaman tanmadm. O gece ayn zamanda baka ey daha rendim: O zamana kadar, akn ne olduunu bilmediimi. Ah, Andy!.. Niin, niin... O benim iin her eydi: ortam, arkadam, m. Beni anlyor, bana yardm ediyor, beni destekliyordu. marklklarma, huysuzluklarma, kskanlma ve sonunda sadakatszlma bile dayand. Ama, o beni aldatmad. tekiler, aramzdaki durumdan tr en ufak bir aknlk gstermediler. Bunu oktan beri beklediklerini ileri srdler. Ve sonunda, onunla konumaya karar verdiim zaman, Berthold da bana ayn eyi syledi. O da ayn ekilde, bunu bekliyordu. nk Andy'yle grrken, onun beni sevdiini anlamt. Bununla birlikte, her ne pahasna olursa olsun, senin yanma dnmemi istiyordu Berthold, dedim. Hayr, onun btn istedii, tek bana, tam zgrlkle karar vermendi. ok iyi bir ocuk, Lore: 304 EP. KADIN Bakasnn karsn elinden alacak cinsten deil. Aslnda benim elimden alaca bir ey yoktu. nk sen gitmitin. Onun yznden; deil mi, Lore? Hayr. Katiyen deil. Bunun, onunla hi bir ilgisi yok. imdi onunla kalmak niyetinde misin? Evet. yle sanyorum. Emin misin? Eminim, elbette. Geriye Marie-Ann kalyordu. likileri bambaka trdendi. Bunun iindir ki, ondan kopmakta zorluk ekti. Ve ben, ayn sabr, ayn anlay, ayn ruh yksekliinde yeteneksiz olduumu bir daha tantladm. Marie-Ann'n yznden ona korkun dakikalar yaattm. Bununla birlikte aralarndaki ilikinin olmadn, kadnla yatmadn ok iyi biliyordum. Andy'yi yeteri kadar tanyordum nk. Ama onunla megul olmasn, ocuklarla ilgilenmesini, gidip onlar ziyaret etmesini istemiyordum. Kimi kez utandrc eyler yaptm. Sonunda bana srt evirdi ve gitti. Marja bir kez bu sahnelere tank oldu. Seni tokatlamaktan beni ne alkoyuyor bilmiyorum, diye sert bir ekilde konutu. Her zaman olduun gibi terbiyesiz ve bencil, ok kt huylu, o kk kz olarak kaldn. Katlasya hkrdm ve af dileyerek Andy'nin zerine atldm. Ortak hayatmzn ilk yl verimsiz oldu. kincisi de ondan aa kalmad. Sonra ben sivrildim. Andy bir sre, bir barda ald. Topluluu o 305 BR KADIN vakit drt mzisyene inmiti. Benim iin arklar yazyor, baka orkestralar iin beste ve aranjmanlar yapyordu. Yine benim sayemde, sinema lemine girdi. Birok filmin mziini yazd. Hatta sinema iin bir orkestra bile ynetti. O sralar her ikimiz de ok para kazanyorduk. Yldz sanat oldum. Uluslararas bir yldz deil ama, yine de bir yldz sanat. Kendimden ve iimden honuttum. Andy'yse, deil. O daha baka eyler istiyordu.

Baar kazanan bir klasik bale yazd ve bu, yksek mzik dnyasnda onun tek srprizi oldu. Mutluydu. Sonra bir senfoniye giriti... Hi bir zaman alnmad. Jack, iin btn ticar ynn zerine almt. Derken, n kazanmak, hafiften bama vurdu. Erkekler, para, baarlar ve her ey elimin ucun-daym gibi geliyordu artk... Dnya bana aitti... ok yakn zamanlara kadar bu byleydi. O devirde nl aktr, gzel ocuk, byleyici erkek, son derece bencil bir adam ve akta btnyle yeteneksiz partnerlerimden biriyle Andy'yi aldattm. Bu meslekte kkrtc durumlar hi eksik deildir. Partnerlerimin bana gerekten k olmalarna can atyordum. nk ben daha iyi oynuyordum ve onlardan stndm. O vakit, sonradan evlendiim o senaryo yazarnn sras geldi. brlerine, Andy'ye ve zellikle kendime, btnyle bamsz olduumu tantlamak iin. 306 T BR KADIN Bunun zerine Andy gitti. ok uzaklara. Amerika'ya. Onu kaybetmitim. Kendi kusurumdan tr. Ak ld... dnd bu. Dn... dn... Hepsi dnd. 307 YRM DRDNC BLM YARIN.... lARIN HEPS gemi olacak. Gece yars oldu, mzik sustu. Bu fasl sondur, Lorena. Benim iin, yarn yok mu artk? Daha henz ayaa kalkabilir, bulank bir karmla dolu barda bulak ukuruna atar, mantomu alr, klar sndrr ve bu evden ayrlabilirim. Kimse buraya geldiimi bilmeyecektir. Kimse ne yapmak istediimi renmeyecektir. Gemii dnmek ve bilanoyu karmak iin ok iyi bir sahnelemeydi bu. imdi gelecei kurmaya balayabilirim. Kendimi hi de iinden klmaz bir durumda bulmuyorum. Daha satabileceim mcevherlere, 309 BR KADIN krklere sahibim. Bir daire kiralayabilirim, birok ey yapabilirim... Evet, ya sonra? insann hayatn kazanma imknlar her zaman vardr. Herhangi bir i bulmakta da glk ekmem. Evet, ama hangi ii? Dkn bir yldz sanat iin, benim gibi bir kadn iin... Bu durumda, insann tfeine daha nceden omuz deitirtmesi ve yeni bir hayata btnyle deiik bir hayata balamas iin hazrlkl olmas gerekirdi. Niin olamasn hem? stemek artyla, her ey mmkn olur. Bense, artk istemiyorum... Benim tek dileim tiyatrolar, halk, mzik... Bundan vazgeemem. Gln belki. Her eye ramen, insan yaama gcne sahiptir. Ama hayr, yapamam ve istemiyorum. Salt, bu hakszl kabul etmek istemediim iin. nceki kadar yeteneim var. Hatta geni deneyimle, imdi daha iyisini yapabilirim. Fakat bugn, yalnzca genlik geerli. Niin vazgeecekmiim, genlerin yararna?.. Kadnn zgr klnmas, haklarn eitlii, devrimizin ona sunduu imknlar konusunda durmadan, dinlenmeden palavra skmak neye yarar? Elbette ki benden sonra da hayat akp gidecek. Ama daha uzun zaman gen ve gzel kalmak, snrsz anslardan yararlanmak... Ne yalan! Genlik hazretleri tahta kurulmu! Aslnda kimse uzun sre yerinde kalmaz. nBR KADIN k genlik de, kendine zg yasalar bnyesinde tamaktadr.

Eer bu evden ill suyu imeden ayrlrsam, hemen yarn, buna piman olacam. Szgelii, yarn sabah gazetelerde, bu akamki konserin eletirilerini okumam gerekecek! Bana ayn eyi, yani lm davetiyesini yeniden karmak decek ve ikinci bir kez bu akamn boucu skntlarn yeniden yaayacam. Hayr. Lorena, sen bir alaksn! Korkuyorsun! Neden? Eer bardam imdi boaltrsam, her ey abucak bitmi olacak. i, canm! Bitir bu ii! Dnmeyi brak. mrnce ve bu gece boyunca yeteri kadar dndn, i, imdi! Allaha smarladk, Andy! Arada srada dn beni. Evet, itim. Bardak bombo! Ne berbat, ne ac ve mide bulandrc bir eymi! Dncelerim kadar ac. Ve imdi, rk balyor. Ne yapabilirim? ok koyu bir fincan kahve mi? Bir doktor armak m? Birisi gelinceye kadar koup imdat armak m? Barmak... Gcm yetinceye kadar. Hayr. Susacaksn. Btn bir gelecek iin. Susmak! Ve sonra divana uzanacak, bekleyeceksin. iim bulanyor... 310 311 BR KADIN Sakin ol ve bekle! Rahat ol ve korkma! Gklerdeki Tanrmz... Affet beni, Tanrm. Ve beni anla! Kendimi kt hissediyorum... Bam berbat! Hem neden baklarm bu kadar rkek? Dudaklarn ucunda yzm bumburuuk. stedin bunu. Ve dnecek vaktin vard. O halde, honut deil misin? Biraz burnumu pudralayacam ve ruj sreceim. Ayn ekilde salarm da taramalym. Sonra gidip uzanacak ve bekleyeceim. Nasl yalnzm! Gecenin ve sisin iinde yapyalnz. Dn umudu olmakszn yalnz! Sa elimde ruj tp titriyor. Titreyen elim sanki bana ait deil. Oh, hayr! Hayr! Tp elimden kayyor ve divann zerine dyor. antam da dyor arkasndan. Ve her ey dyor. Haydi! Biraz daha cesaret! Rahat olmalsn. Diz k, Lorena! Den eyleri topla ve glmse. ldn zaman, bakalarna korkudan burugmu bir yz gstermemelisin. Aslnda, hareketinin tek sorumlusu olduunu belirtecek bir belge brakman gerekirdi. Tanrm! Bsbtn unuttum. Belki de bir katil arayacaklardr. Bam dnyor. Hayr, daha gryorsun. imdi masaya oturacak, bir kalem alacak ve yazacaksn. 312 BR KADIN Evet, hemen yapacam... nce antan topla... Bu da nedir ki? Mektuplar!.. Yaa, evet! kp gittiim srada kapcnn elime tututurduu mektuplar! Prospektsler! Bak hele, zel ulakla bir mektup! Garip... zel ulakla bana kim mektup yazabilir ki ? Ama artk hi bir eyin acelesi yok. Oda gzlerimin nnde sallanmaya balad. Hayr, bana yle geliyor. Bu kadar abuk olamaz. Evet, Jack'n el yazs. Bana zel ulakla bir mektup yazm. ngiltere' den. Ne nazik bir davran. Hi olmazsa o bana yazd. Norringham Castle. Nerede ki acaba? Sanyorum ki ondan hi bir zaman mektup almamtm. Yalnz telgraflar yahut telefonlar gelirdi.

Bir veda mektubu mu acaba ? Hey gidi eski dost Jack, hey! Teekkr ederim. Artk okuyamam bunu. Gzlerimin nnde gri glgeler oynayor. Bununla birlikte, polis gelip cesedimi bulduu zaman, mektubunu bulup aacaklar onu. Her halde benim daha nce okumam iyi olacak. Beni yz st braktn anlamalarm istemem. Sen her zaman dostum oldun. Ne kadar da ar mektubun, Jack! Hem de serti nsan bir tahta paras sanr. Bir mektubu amak 313 BR KADIN bu kadar zor mu yarabbi! ...Umarm ki konserinde bulunamadm iin bana kzmamsmdr. Telefon ettim, sylendiine gre iyi satlyormu. Kzma ve zlme! Sana her zaman syledim, bu o kadar nemli deil. Yeter ki mektubum, konserden nce sana ulasn... Yazk, Jack! Sonra geldi. Ama bu hi bir eyi deitirmez. Her eye karn yazm olman ok ince bir hareket. Teekkr ederim. ...pek o kadar nemli deil... Hakkn var, artk hi bir ey nemli deil. Yarabbim, nasl kt hissediyorum kendimi. Boazm dmleniyor ve her ey gzlerimin nnde bulanklayor. Artk zorla okuyabiliyorum: ...Benim burada olduumu renince arm olacaksn. Souk ve yamur altnda! Ama yle sakinim! yle ho ki! minede gzel bir ate, elimde viski. Yanmda kim var, tahmin et... Andy! Ona Londra'da rastladm. Sana sevgilerini yolluyor... Teekkr ederim, Andy. Senin tarafndan gelen bir veda szcyle gp gitmekten honutum. ...Bu uzak yere, almak iin ekildik. Mthi bir tasar, Lorena! Andy, mzikal bir komedi yazd. Kendisine dikkate deer ve ok deiik bir libretto sunan gen bir ocuk buldu. Ya mzik! Hayran olacaksn, biliyorum bunu. Yllar var ki byle bir mzik yaplmad! Andy bu dzeye daha hi ulamad. Ya arklar, hepsi senin iin... Andy omzumun stnden okuyor... 314 BR KADIN Benim iin arklar! Mersi, mersi Andy! Mektup ellerimden dp dizlerimin zerine kayyor. Yoklaya yoklaya onu aryorum. Bir trl bulamyorum. Nerede bu mektup? Nerede? Onu sonuna kadar okumalym. Andy benim iin arklar yazm. ...Ate gibi bir rol. Andy onu senin iin yazd, sana ok iyi uyar. Hayatnn rol olacak bu. Bunu yalnz senin iin yazdn sylyor. Bununla mesleine yeniden balyorsun, inan bana. Hem imdiye kadar daha hi aldanmadm. lk temsili, Londra'da vereceiz. Sonradan Almanya'da ok daha iyi tutar. Byle bir rol hi bir zaman oynamadn, Lorena... Doru. te bu rol ilk kez oynuyorum. nsan bir kez lr. Ve provasz. Sahneye koymakszn. Btnyle hazrlksz. Bylesini herkes becerebilir. Yine de korkun ey. lmek korkun. Sis imdi oday kaplad. Bam atlyor. Solumakta zorluk ekiyorum. Demek ki Andy, benim iin bir piyes yazdn! Mzikal bir komedi! nk bunun, benim hayalim olduunu biliyordun! Benim iin, Andy! Ama ben onu, o gzel rol hi oynamayacam. Btn o gzel arklar syleyemeyeceim. Harekete gemekte neden bu kadar ge kaldn, Andy? 315 B.F. KADIN Sana o kadar ihtiyacm olduu zaman, neredeydin? imdi artk ok ge. Hemen hemen bitti. Bitti mi? Hayr! lmek istemiyorum. mdat! Yarabbi, imdat! Andy, kurtar beni! Jack, acyn! Neredesiniz hepiniz? Baryorum. Btn gcmle uluyorum. Kimseler duymuyor? Kimse...

Oysa, barmak mmkn deil. Dudaklarmdan tek bir szck bile kmyor. O halde kimse gelmeyecek. Zaten kim gelebilirdi ki?.. Kim? Sen mi? Sen kimsin? Ah, evet! Sen, Heide!.. Heide, beni kurtaracaksn, deil mi? Telefon rehberi... Nerede o?.. Haa, evet, burada, u etajerin stnde... Artk okuyamyorum. Yok canm, Lorena! Yapabilirsin. Biraz aba gster! stersen yaparsn. Ad ne? Adnn ne olduunu bile bilmiyorum... Bununla birlikte, bana kartvizitini vermiti. ok iyi anmsyorum. Ah, nerede o? antam nerede? Onu da bulmak mmkn deil... Ortadan kayboldu... Btn oda kayboluyor. Ve ben... Neredeyim? Tam olarak bilemiyorum. 316 BR KADIN Bir tarlann ortasnda. Geceleyin bir tarlann ortasnda. Hava souk... Sisten baka bir ey yok. Daha imdiden lym. Andy! mdat! Heide! anta yere dt, uzakta deildir, bir yere kaym olmal. Maldito! Haydi, Lorena! Cesaret! Ah! Sonunda... Adelheid Kluge-Barkenow. Gryorsun ya, yeter ki isteyesin... Kartn zerinde telefon numaras bile var. Doru, oluyla tanmam istiyordu. On yanda. .. Aklm daha btnyle yerinde. Pekl, imdi, telefon... Hl canlym. Sandor'un odas ve telefon darda. Oraya srkleniyorum... Geldim... Peki, dikkat! Numara?.. Numara... Numara... Okuyorum ite... Maldito! Haydi bakalm, sakin ol biraz. Telefon ahizesi... Nerede o? Dm olamaz, imknsz bu. Ah, ite... Evet, numara... Numara!!! Bir ey duyuyorum: Zil... Kimse yok. Uyuyorlar. Telefon bolukta nlyor. Sessizlik. Boluk. Karanlk. 317 BR KADIN Heide! Beni duymuyor musun ki? Heide, dinle beni! Yalvarrm ac bana. Uykudan uyan! Heide! Allo? Heide! Heide! Buras, Doktor Kluge. Kim konuuyor? Heide! mdat! Kim konuuyor? Benim, Heide... Ben, Lorena... Evet, en sonunda onun sesi: Lore! Sen misin? Ne oluyor? Heide!.. ey, ben... Ben il itim. lmek zereyim. lmek istemiyorum! Andy, geri dnd. Bir rol var... Heide! Ben... stemiyorum... ben... Lore! Dinle beni! Neredesin? abuk! Nerede olduunu syle bana!.. Ben...

Hangi haplar aldn Lore? Ben... Lore, neredesin? Evet, evet... Heide... Ben... Nerede olduunu syle bana? Otelde mi? Burada... Sandor'un evinde... Sandor'un evi... Hangi adres, Lore? abuk, neresi olduunu syle! Lore! Sandor'un evi nerede? Ben... BR KADIN Lore, dinliyor musun beni? Seni bulacam Peki yleyse, geliyorum! Bir szck syle. Bir szck, Lore! Ne olursun. Nerede olabilir ki?.. Sandor'un evi? mdat Polisi! Yldrm Servisi. Nerede... phesiz, u Macardr... Sessizlik. Karanlk. Gece. Heide! Beni... kurtaracak... O... Son BTT 318 1830 dVlfX UTTA DANELLA _ Bir Kadn www.kitapsevenler.com Merhabalar Buraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinaden Grme zrller in Hazrlanmtr Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek Deildir Bu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini Tutmayacandan Kitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi Olduunda Aada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide Dnmem Bu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal Kullanlamaz Bilgi Paylatka oalr Yaar Mutlu Not: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. - Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynna geilmitir. T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl Ankara Bu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarak Ltfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar Silmeyin Tarayan Yaar Mutlu web sitesi www.yasarmutlu.com www.kitapsevenler.com e-posta yasarmutlu@kitapsevenler.com yasarmutlu@yasarmutlu.com

mutlukitap@hotmail.com kitapsevenler@gmail.com UTTA DANELLA _ Bir Kadn