FETAL XAN Sovyet devri Azerbaycan filmlerinden Dede Korkut, Nesimi, Katr Memmed ve Fet[Feth] Ali Han seyrettim.

Dede Korkut ve Nesimi de ideolojik bir ynlendirme grmedim. Katr Memmedde Azerbaycan igal eden Kzl Ordunun ibirlikisi bir karakter anlatlyor. Ruslarn 1920 Nisannda Ankarann tasvibiyle devirdii Memmed Emin Resulzade hkmetinin subaylar filmde, Cumhuriyet dnemi Trk rtbe iaretleri tayorlar.. Yani iren olarak resmedilen 23 aylk Msavat dnemi baz sembollerle Trkiye ile zdeletirilmi.. Katr sorduklarm farkl rivayetler naklettiler. Kimisi filmdeki gibi Rus ibirlikisi dedi. Kimisi filmin kurgusundan farkl eyler anlatt. 1958 ylnda ekilmi filmde 18nci asr ikinci yars Azerbaycannda Hanlklar aras mcadele konu ediliyor. Rusyadan kudretli komumuz olarak takdir ve hrmetle bahsediliyor. Ad verilmeden Osmanl ve ran iin Azerbaycan zerinde fena emeller besleyen hari devletler deniyor. Filmin kurgusunda olaylar arlk ibirlikisi Hann bak asndan anlatlyor. Rusya ile ibirliinden kananlar vahid Azerbaycan emeline kar durmu olmakla itham ediliyorlar. arlk, Azerbaycann koruyucu melei olarak tavsif edilmi. Filmin final sahnesi Derbendi ibirliki Han yardm ile igal eden Rus kuvvetlerine dier mill unsurlarn ellerindeki silahlar brakp secde etmeleri ile son buluyor. deolojik kurgusu bir yana braklrsa siyah beyaz filmin mziinin kaliteli olduunu not etmeliyim. Fikrimizce, ar devri dahil Rusluun yceltilmesini esas alan bu tarz filmler tadklar ideolojik mesajlara ramen muhatap kitlelerde kendi tarihlerine bir merak uyandrm olmaldr. Yaratlan bu merak duygusu, orta vadede sebep olduu ideolojik kirletmenin verdii zarardan daha fazla Azerbaycan ruhuna hizmet etmi olsa gerektir.