Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

11.Hafta Orta a Siyasal Dncesi: Aziz Augustine

Evet, geen hafta Orta an sosyo-ekonomik, siyasal ve hukuksal yapsna ilikin bir sunum yapmtk. Orada belirttiimiz bir husus, .S. Beinci Yzylda Roma mparatorluunun yklmasndan On Altnc Yzyla dein gl bir merkezi siyasi yapnn Avrupa corafyasnda olmadyd. Sekler siyasi yaplanmann brakt bu boluu Avrupada Katolik Kilisesinin doldurduunu ifade etmitik. Bu hafta, yaklak Beinci Yzyldan On nc Yzyla kadar Kilisenin dogmasna damgasn vuracak olan Hippolu din adam Aziz Augustinein fikirlerini ele alacaz. mparator Konstantin, .S. 311 ylnda Hristiyanl kabul etmi ve Roma mparatorluunun Hristiyanla kar tarafszln ilan etmi; .S. 378de de mparator Theodisius Iin fermanyla Hristiyanlk Romann resmi dini haline getirilmitir. Bylece o zamana dein gayr resmi olarak var olan Kilise resmen toplumsal hayata girmitir (Ullmann, 1970: 20). ok farkl kavimleri iinde barndran Roma mparatorluunu bir arada tutmas iin manevi bir imento olarak grlen Hristiyanlk dini Romann ykln engelleyememitir. Hatta baz Romal devlet adamlar ve dnrler, Roma mparatorluunun yklndaki neden olarak Hristiyanlk dinine geilmesini gstermilerdir. Bunlardan Volasianusa gre, Roma, Hristiyanla dnmeyip kendi pagan inanlarn muhafaza etmi olsayd problemlerin hibiri olmayacakt; Hristiyanlk bu dnya hayatn nemsizletirip teki dnyay

ycelttii, dnyevi baar, an ve erefleri deil ama mtevazl ve Tanrnn manevi dllerini ycelttii lde Roma mparatorluunun savaln, mcadeleciini zayflatm ve kne yol amtr. Aziz Augustine ise sz konusu fikirlere kar kar ve Romann ykln Hristiyanla balayanlara tam aksi istikamette bir

Sayfa 1

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

argmanla cevap verir. Ona gre eer Roma mparatorluu o gne dein ayakta kalabilmise bu Hristiyanl kabul eden Romaya Tanrnn ltf sayesinde mmkn olmutur. Augustine Roma mparatorluunun ykl srecinde Kuzey Afrikada, bugnk Cezayir snrlar iinde olan Hippo kentinde 354 ylnda domutur. Augustine ilk eitimini burada klasik Latincede alm; sonrasnda 383te Romaya giderek eitimine devam etmitir. Bu ehirde retorik profesr olan Augustine, daha nceleri bir Maniheist iken Latince eviriler araclyla neoplatonik felsefe almaya balam, 386 ylnda da cokulu bir Hristiyanla dnme deneyimi yaamtr (Coleman, 1994: 48). Sonraki yllarda Kuzey Afrikaya geri dnp bir manastr kurarak burann rahipliine gelen Augustine, ncil zerine bilgisini derinletirmitir. Tanr Kenti adl kitabn yazmaya balamas bu dnemde, Kiliseye kar artan pagan saldrlar srasnda olmu, Vandallarn Romann Afrika kentlerini ve kr kesimini yamalad dnemde, 430 ylnda lmtr (Coleman, 2001: 53). Aziz Augustine, Volasianusa kar karak, verdii cevaplarla onun

Hristiyanla dair dncelerini rtmeyi hedefler. Ona gre, Roma mparatorluu zaten Hristiyanlk dinini kabul etmeden ok daha nce k srecine girmitir. Ona gre Romallar zaten yozlamtr ve gnahlar nedeniyle cezalandrlmay hak etmilerdir; sa Mesihin merhameti ve sevgisi olmasayd, Romann yamalanmas ok daha kt olacakt; Roma Hristiyanl kabul etmeden nce de ok sayda felakete maruz kalmt, demek ki bana gelen felaketlerin sebebi Hristiyanlk olamazd (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 131). Esasen Beinci Yzyla kadar varln srdrebilmi ise bu Hristiyanl resmen kabul eden Romaya Tanrnn ltf sayesinde olmutur. Romann yklmasnn nedeni onun Tanr sevgisi yerine zsevgi, kibir zerine temellenmi olmasnda yatmaktadr.

Sayfa 2

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

Bu noktada Augustinein Tanrya ilikin grlerine deinmek yerinde olacaktr, nk onun Tanr anlay irade ve insan doas ile ilgili dncelerinin ekillenmesinde nemli bir rol oynar. Tanr, Augustinee gre bir tam varlktr, dier varlklar ise kendi kendilerine yetemedikleri iin varln sadece bir parasdrlar ve ksmen gerektirler. Tanr hibir zaman tam anlamyla insanlar tarafndan bilinemeyecek olsa da tek bilinebilir olandr. Onun kendini aa vurma ekli ise doa ve ncildir. Evrenin kendi iinde bir dzeni ve istikrar yoktur, Tanr gzetmezse evren bir anda hilie dnebilir (Aaoullar ve Kker, 1998: 125). Augustine iin ktlk, hakiki iyiliin yokluudur; iyiliin ne olduunun kendisi araclyla daha iyi kavranabilecei bir eydir ve ona gre en yksek yaam biimi manastr yaamdr. nsann iyi kt olmak arasndaki iradesi Tanr olmadan tecelli edemez; zira insan Tanr olmadan ancak ktl ister, kt olabilir; ancak Tanrnn ltf ile kendini kurtarabilir. Tanr insann yreine iyilik sevgisi koyduktan sonra insan iradesini kullanabilir. Augustine iin Tanr sevgisi kilit bir noktada bulunur ve iki ehir dncesinde de nemli rol oynar. Evet, Aziz Augustinee gre iki tr sevgi vardr: Tanr sevgisi (love of God) ve z-sevgi (self-love). Bunlardan ilki doru olan sevgi trdr. nsanlar, sevgilerini, kendileri de dhil olmak zere dnyevi, gelip geici eyler zerine deil Tanrya yneltmelidirler. Bu Tanrnn buna ihtiya duymasndan dolay deildir. Ama insann ihtiya duymasndan dolaydr. ncilde belirtildii gibi insanlar cennette huzur iinde yaamakta iken yasak meyveyi yiyerek Tanrnn emirlerine kar gelmi ve dnyada ile ekmek zere cennetten kovulmulardr. Dolaysyla Tanrnn bana mazhar olabilmek iin insanlar kendilerini Tanrya adamaldrlar. Augustinus cennet bahesi dncesini siyasal dncesinin de temeline koyar. Ona gre Antik Yunan ve Romann kiisel baarlar, an ve erefleri ycelten dnyevi yaklamlarnn

Sayfa 3

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

insann, Tanrnn inayetini kazanmasna bir faydas yoktur. Bu kibirdir, kskanlktr, kendini beenmiliktir. Bu olsa olsa kiiler ve toplumlar arasnda rekabete ve atmaya yol aacaktr.

Siyasi Dncesi
Aziz Augustinein siyasete ilikin fikirlerini Tanr ehri (De civitate dei) adl eserinde buluruz. Bu eser, 22 ciltten oluan hacimli bir eser olmann yan sra Hristiyan siyaset grn ilk ayrntl aklama teebbsdr (Arnhart, 2008:103). Daha sonra da greceimiz gibi iradeye yapt vurgu ile Hristiyanl ve siyasal dnceyi uzlatrmaya alan bir dnce gelitirmeye alr. Burada Augustine Tanr ehri ile dnyevi ehir arasnda ikili bir ayrm yapar ve birincisinin tevazusu ile ikincisinin gururu arasndaki ztlklar ifade eder. Her iki kenti iki sevgi, ak oluturmutur; fakat bunlardan Tanr ehri, Tanr akyla, nefsin kmsenmesine, dnyevi ehir ise nefis akyla Tanrnn kmsenmesine ramen oluturulmutur. Tanr ehrinde yneticiler gerek dllerini cennetle ereflendirilmede bulurken, dnyevi ehirde yneticiler ynetme erefi iin ynetirler (Arnhart, 2008:105). Buna uygun bir ekilde, sembolik olarak Kudsn Tanr ehrine, Babil ve Romann da dnyevi ehre 1 karlk geldii sylenebilir. Roma Devleti ayn zamanda Augustine iin btn dnya devletlerinin sembolik kuruluunu ifade eder. Tanr ehri, doru sevgi, ak yani Tanr sevgisi, ak zerine ykselen bir topluluktur. Bu aslnda bir devlet deildir. Bu, tm inananlar iine alan Hristiyan toplumudur. Dnyada inananlarn sufi bir tarzda tek vcut olmalardr. Tanrnn krallnn gereklemesi bu dnyada deil fakat cennette olacaktr. Hristiyanlar,
Grdmz gibi, Dnya devletinin ilk kurucusu, bir karde katlidir; nk kskanln ar basmas nedeniyle Kabil, Ebedi Devletin bir yurtta olan kardeini, bu dnyada kutsal yolculua karak, vahice ldrd Bunun gibi Roma da, Roma tarihinin gsterdii gibi, Remus kardei Rolmulus tarafndan katledildiinde kurulmutu (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 135).
1

Sayfa 4

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

cennete girene kadar mkemmel olmayan dnyevi siyasetle birlikte yaamak zorundadrlar (Arnhart, 2008:120). Her ne kadar ilerleyen dnemlerde Kilise temsilcileri Aziz Augustinein Tanr ehri ile Katolik Kilisesini kast ettii doktrinini yaymlarsa da, aslnda Augustinein aklndaki tanrsal ehir iman edenlerin

oluturduu topluluktur. Bunun karsnda Tanr sevgisiyle deil ama z-sevgiyle hareket eden, dnyevi eylere tamah edenlerin oluturduu insan topluluu olan dnyevi ehir vardr. Dolaysyla kinattaki byk sava asl olarak Kilise ve devlet arasnda deil, yaama biimleri arasnda vuku bulmaktadr. Tanr ehri ile dnyevi ehir arasndaki bu ayrma paralel olarak Augustine, insanlar da ikiye ayrr: insanlara uyup yaayanlar ve Tanrya uyup yaayanlar. nsanlar bu iki ehir arasnda seim yapabilecekleri gibi, kendi ilerinde de iyi ile kty ayrt edebilirler. yi ve kt arasndaki atma her bireyin iindeki atmalarla balantldr ve bunun yansmasdr (Ebenstein, 2001:88). Bu ise bizi daha sonra bahsi geecek olan zgr iradeye ve bireysellemeye gtrecektir.

Aziz Augustinein Devlet Anlay

Augustinein devlete dair fikirleri onun doaya ve insan doasna ilikin grlerinden etkilenmitir. Hristiyanln D ve Kurtulu retileri bu noktada nem kazanr. Augustinee gre doal evren var olabilmek iin doast bir nedene ihtiya duyar, bu nedenle de evren kendi terimleriyle tam olarak anlalabilir deildir. Ona gre doa, mevcut durumunda mkemmel deildir; ancak doast bir dzen iaret ettiinde, iman araclyla grebildiimizde doa gvenli bir rehbere dnr (Arnhart, 2008:107). Deiken doa, ancak deimeyen bir yaratcya gnderme yaparak anlalabilir. Bu ise Augustinei ktmser bir siyaset anlayna gtrr.

Sayfa 5

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

Dnyevi normlarca yol gsterilen siyasi yaam Augustinee gre bozulmaya mahkmdur. Bununla birlikte, daha nce de deindiimiz zere, o insanlarn iledikleri ilk gnah neticesinde cennetten dnyaya ile ekmek zere kovulduklarna

inanmaktadr. Nitekim tm insanlar, Ademin Tanr ile olan mkemmel birlikteliini bozan kibir gnahnn izlerini tarlar (Arnhart, 2008:104). Bu anlamda insanlar

gnahkr, gvenilmez varlklardr. Onlar bu dnyada srekli birbirinin kuyusunu kazar. Artk onlar kontrol etmesi gereken bir kuruma ihtiya vardr. nsann Cennetten kovulmayla siyasal bir dzen zorunlu hale gelmitir denilebilir. Bu noktada zorunlu bir ktlk olarak siyasi faaliyet ve devlet kurumu ortaya kmaktadr. Dolaysyla Augustinede devlet, hem insan gnahtan koruyucu, hem de insann gnahnn bir cezas haline gelmitir (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 130). ieronun devlet tanmn (gerek bir devlet, doruluk sevgisi ve toplum karlarnn bir araya getirdii bireyler topluluudur) ele alarak bu tanmn doru olup olmadn soran Augustinein cevab tanmn doru olmad ynndedir. nk ona gre gerek devlet sadece sa Mesih sevgisinin bir araya getirmesiyle oluabilir (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 132). Augustine, herhangi bir baka sevgi trn, devletin kurulmas iin bir temel olarak grmez. Ona gre Tanr devleti ile dnyevi devlet birbirine karttr ve birbirini dlar. Fakat bununla birlikte yeryznde var olan hibir toplumda bu iki devletin saf haline rastlanamaz, bu iki devlet i ie gemi durumdadr (Aaoullar ve Kker, 1998: 129). ki devlet anlaynn sonucu olarak Augustine, hibir zaman Tanr devletinin Hristiyan Kilisesi olduunu sylememi olmasna ramen, Kilisenin dnyevi kurumlar kontrol altna almasn salayacak ekilde Tanr devletinin Kilise olduuna dair bir yorum sonralar hakim olacaktr. Bu yorum, dnyevi siyasal kurumlar, Tanr

Sayfa 6

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

Devleti retisiyle Hristiyanlk ilahiyat erevesine yerletirmi, sekler siyasal kurumlarn meruluunu ortadan kaldrarak onlar Hristiyan Kilisesinin taleplerine tabi klmtr. Kibirinin kurban olarak cennetten kovulan insanlarn bir arada var olabilmeleri, kaosun nlenebilmesi ancak devlet sayesinde mmkndr. Bu erevede Aziz Augustinein dncesinde devlet, antiklerin dncesindeki gibi insanlarn erdemli klnmasna ve bylelikle mutlulua ulaabilmelerine hizmet eden bir okul olmayp, onlarn nefislerine yenik derek birbirlerine zulm etmelerini engellemenin bir aracdr. Hkmdarn grevi bu dnyada dzeni tesis etmektir. Bu sayede Tanr ehrinin mensuplar, iman edenler vicdanlarna uygun bir ekilde yaayp, Tanrya doru olan yolculuklarn gerekletirebilsinler. Hkmdarn otoritesi Tanrdan gelmektedir ve ona kar gelinemez. Sivil itaatsizlik mmkn deildir. Eer hkmdar Tanrnn emirlerine aykr emirler verirse sadece bu durumda, isyan etmeden, sivil itaatsizlikte bulunup, hkmdarn verecei cezaya katlanlmaldr. Belirtmek gerekir ki, Augustinein Tanr ehri, Hristiyan Kilisesinin

rehberliinde dnyada kurulabilecek bir devlet olarak grlmemitir. Augustine, Tanr ehrinin ebedi huzurunun sadece cennette gerekleebileceini belirtmi, dnyada ise Hristiyanlarn sadece dnyevi kente boyun emelerini istemitir. Arnhart, Tanr ehri grnn bir eit idealizm olduunu syleyerek, Augustinein idealizm ve gereklii birletirdiini belirtir.

Sayfa 7

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

Metodu
Aziz Augustinei antik dnrlerden ayran bir baka zellii de onun insann sahip olduu temel zelliin akl sahibi olmas deil de irade sahibi olmas olduunu dnmesidir. Augustine, sadece ilahi kaynaktan ilham alan vicdann akla gerek anlamda yol gsterebileceini belirtir. Ona gre insan, iyinin ve ktnn peinde koma kararn kendi hr iradesiyle verir. nsan mutlulua akl sayesinde rendii/anlad erdemi hayatnda uygulayarak ulaamaz; insan, mutlulua ancak Tanrnn emirlerine iradesi sayesinde itaat ederek, bir baka ifadeyle, iman ederek ulaabilir. Emirlerin ne olduunu anlamak iin akl gemisine binip uzaklara yelken amaya gerek yoktur. htiya duyulan tm bilgi ncilde mevcuttur; ncil bilginin ve hakikatin kaynadr. Aziz Augustine bu hususu yle belirtir: Tanr ve ruh. Bilmeyi istediim tek ey bu. Baka hibir eyi kesinlikle hibir eyi bilmek istemiyorum (Cassirer, 1984: 89). Aziz Augustine ve izleyenlerine gre geree ve iyiye ulamak iin aritmetikten geometriye, geometriden gk bilimine, mantktan retorie uzanan yolu bilmek gerekmez. Platonun kavramsallatrmasyla hem idealar leminin hem de bu iinde yaadmz nesneler leminin bilgisini kendisinde birletirmi, yani cennet ve dnyann bilgisine sahip olan sann vahyini izlemek iyiye, gzele erimek iin yeterlidir (Cassier, 1984: 88). her kim iradesini Tanrya yneltirse daha byk eref elde eder. Fakat her kim de zel kazan veya tamah peine dmeyi seerse Tanrdan uzaklar (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 133). Bu dnn ar basmasyladr ki, yaklak .S. Beinci Yzyldan On nc Yzyla kadar Hristiyan dnyasnda akl imann yedeine koulmu, felsefe tahtn teolojiye, filozof da teologa terk etmitir. Bu yeni dnemde devletin antik dnyada oynad rol, yeni bir kurum stlenmektedir: Kilise. Devlet artk sadece

Sayfa 8

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

istikrar ortamn salamakla ykmldr. nsanlar mutlulua ynlendirecek veya bu dnyada ektikleri aclara metanetli bir ekilde katlanmalarn salayacak olan Kilisedir. Bu erevede mutlulua, iyiye ulamann iman etmeye bal olduunu dnen Aziz Augustine, adaletin de ancak Hristiyanl semi bir devlette sz konusu olabileceine inanmtr. Bu erevede de adalete ilahi bir anlam kazandrm, adaleti Tanrnn iradesi ile uygunluk olarak nitelendirmitir. Adalet ortadan kalktktan sonra, krallklar byk soygunculardan baka nedir? diyerek bu grlerini destekler. Bu ekilde toplumsal kurumlarn ilahi iradeye gre yeniden ekillendirilmesi ile adaletin tecelli edecei dncesi bir tr akn adalet anlay anlamna gelmektedir. Bu ayn zamanda klasik devlet kuramna olan yaklamnn Hristiyanlamas olarak ele alnabilir.

Tarih Anlay
Aziz Augustinein kendinden nce gelenlerden bir baka yn de onun dorusal tarih anlaydr. Daha nceki dnemlerde tarihin dngsel olduu dnlmekteydi. Buna gre tarihsel olaylar bir dzenlilik iinde birbirini takip ederdi. Bu fikrin bir yansmasn Platon ve Aristoteles gibi dnrlerin rejimler dngs fikrinde bulabiliriz. Buna gre erdemli bir kral ortaya kp bir toplulua kanunlar vererek dzen ve adaleti tesis eder. Daha sonra gelen krallarn yozlamasyla krallk rejiminden tiranla geilir. Tiranlarn zulm karsnda bilge bir aznlk idareyi ele alacaktr. Bu bir aristokrasidir. Ancak bu ynetimin de zaman ierisinde yozlamasyla bir aznln kendi kar dorultusunda ynetimde olduu oligari doacaktr. Bu rejimin adaletsizlii karsnda isyan eden geni halk ynlar ncelikle herkesin karna olan adil bir rejim tesis edeceklerdir. Ancak zamanla bu

Sayfa 9

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

rejimin de yozlamas sz konusu olup baa dnlecektir. Tarih bu ekilde dngsel olarak srp gidecektir. Aziz Augustine, tarihin bu ekilde gelitii fikrinde deildir. Augustine, tarihin, bir eye ynelik bir dorultuda insanl hareket ettiren bir amaca sahip olduu mefhumunu gelitirir (Tannenbaum Schultz, 2008: 136). nsanlk tarihi, siyasal

atma ve uyumsuzluun olmad Cennet Bahesinden, zorunlu ktlk olarak devlete ihtiya duyulan atma ve huzursuzluk ortamna gemitir. Fakat Augustinee gre nihai bir noktaya doru gitmektedir insanlk: Tanrnn

hkmdarlna. Hristiyan inancna paralel olarak Aziz Augustine dnyann bir balangcnn ve bir de sonunun olduuna inanmaktadr. Ona gre tarihin nihai amac, insan dnyasnn nihai ykm, Tanr devletinin zaferi ve sa Son Yarglama iin dnyaya dnmesidir (Tannenbaum ve Schultz, 2008: 136). Tanr devleti ile Roma gibi dnya devletleri arasndaki mcadele btn tarihi kapsar. Gerek devlet olan Tanr devleti, dnya devletleri zerinde muzaffer olduu zaman nihai zlme meydana gelir.

Hogrszl
Aziz Augustine dinde zora bavurulabileceine inanr: Zulmn hak dine kar yaplmasnn yanl ancak hak dinin sapknlar doru yola getirmek iin zulme bavurmasnn doru olduunu syleyen Aziz Augustine, hkmdar sapknlar cezalandrmaya davet eder. Aziz Augustine bu fikrini esas olarak Luka ncili 14:23e referansla merulatrmaktayd. Burada, bir evin efendisi verecek olduu ziyafete misafirleri davet etmesi iin hizmetkrn grevlendirir. Hizmetkr ald her kapdan, konutuu her kiiden bir bahane dinler. Kimisi yeni evlendiini ve bu yzden yemee gelemeyeceini, kimisi bir ift kz aldn ve onlarla ilgilenmesi gerektiini

Sayfa 10

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

bahane ederek daveti geri evirir. Hizmetkr durumu efendisine anlattnda, efendinin cevab yollara ve tarlalara git ve onlar zorla getir ki, evim dolu olsun eklinde olur. Aziz Augustinein bu ifadeyi yorumlamas, Tanrnn insanlarn gerekirse zora bavurularak doru yola getirilmesine cevaz verdii ve hatta bunu buyurduu eklindedir. Aziz Augustinein bu yorumu, Paris piskoposu tarafndan XIV. Louis Fransasnda Hugenotlara kar kullanlmak zere yeniden canlandrlacaktr.

Sonu
Augustinein nemi, antik felsefenin kavramlaryla Hristiyanl felsefi olarak temellendirme giriimini en sistematik biimde ortaya koyan dnr olmasnn yan sra, grlerinin yzyllarca Katolik Kilisesinin resmi retisi haline gelmesinden kaynaklanr (Aaoullar ve Kker, 1998: 120-121). Augustine, Romann yklndan Aquinal Thomasa kadar, Katolik Kilisesinin resmi dogmas olacak sistemli bir din, tarih ve siyaset felsefesi gelitirmitir. Hristiyanln kabul edilmesinin, pagan inanlar karsnda Roma mparatorluunu ykma gtren unsur olduu

dncesine iddetle kar karak, teoloji dzeyinde Hristiyanl pagan dinler karsnda temellendirmeye almtr. Augustine, akln deil iradenin vurguland, akln bulduu erdemin deil iradenin izledii imann ne kartld, dnyevi baar peinde komann z-sevgi ve kibir ile zdeletirilip knand, tevazu ve teslimiyeti vurgulayan Tanr sevgisinin yceltildii, insanlarn bu dnyada kiisel ve toplumsal zaferler elde etmek iin deil ile ekmek iin bulunduu dncesini gelitirmitir. Bu dnceleri ayn zamanda, antik dnyann insan ve akl merkez alan dnya grnn yerine Tanr-merkezli bir dnya grn getii anlamna gelmektedir.
Sayfa 11

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

kili devlet dncesi, hibir zaman Tanr devleti ile Kiliseyi ayn ey olarak grmedii gibi, dnyevi devleti de Roma mparatorluu veya devletle ayn ey olarak ele almaz. Bu devletlerden hibiri var olan toplumlarda saf bir halde bulunmaz, her iki devlet ekli birbiri iine gemi durumdadr. Grleri, Kilisenin ynetimde etkisinin artmas ve sz sahibi olmas ynnde yorumlanp kullanlm olsa da Augustinein byle bir amac olduu veya Kiliseyi devlete stn klma dncesi tad yorumu olduka zorlama bir yorum olacaktr. Kilisenin manevi stnln kabul etmi olduu sylenebilir fakat Augustine Kiliseyi btn ruhban snfn ve vaftiz edilmi btn Hristiyanlar iine alan byk bir cemaat olarak kavramtr. Augustinede grdmz, insana, topluma ve siyasete ilikin bu karamsar bak asnn yaklak olarak On nc Yzyla dein devam ettiini syleyebiliriz. XVII. Yzyl Fransasnda olduu gibi zaman zaman Aziz Augustinein dnceleri yeniden su yzne kabilse de, Aquinal teolog Aziz Thomasn yeni dnceleriyle Hristiyan dnce dnyasndaki hegemonyasn yitirmitir. Aziz Thomas,

Aristotelesin felsefesini, Hristiyan dnn ve ieronun doal hukuk geleneini harmanlamtr. Ancak Aquinal Thomasn dncelerini tartmadan nce

nmzdeki hafta ortaa slam felsefesini inceleyeceiz. Takip eden hafta da Aquinal Thomasn fikirlerini inceleyeceiz. Haftaya grmek zere hoakaln

Sayfa 12

www.acikders.org.tr

Siyasal Dnce Tarihi I

Aziz Augustine

Kaynaka
Aaoullar, Mehmet Ali, Levent Kker. (1998). mparatorluktan Tanr Devletine. Ankara: mge Kitabevi. Arnhart, Larry (1998). Platodan Rawlsa Siyasi Dnce Tarihi. (ev. A. K. Bayram). Ankara: Adres Yaynlar. Cassier, Ernst. (1984). Devlet Efsanesi. (ev. N. Arat). stanbul: Remzi Kitabevi. Coleman, Janet. (1994). Augustine, St, Hippo Piskoposu. inde Blackwellin Siyasal Dnce Ansiklopedisi. Haz. David Miller. Ankara: mit Yaynclk. s. 48-53. Coleman, Janet. (2001). St Augustinus: Roma mparatorluunun Sonlarnda Hristiyan Siyasal Dncesi. iinde Siyasal Dncenin Temelleri. Der. Brian Redhead. stanbul: Alfa. s. 53-75. Ebenstein, William. (2001). Siyasi Felsefenin Byk Dnrleri, (ev. . zel). stanbul: ule Yaynlar. Tannenbaum, Donald, David Schultz. Siyasi Dnce Tarihi: Filozoflar ve Fikirleri. (ev. Fatih Demir). Ankara: Adres Yaynlar. Ullmann, Walter. (1970). A History of Political Thought: The Middle Ages. Harmondsworth: Penguin Books.

Ek Okumalar
Jeauneau, Edouard. (2003). Ortaa Felsefesi. stanbul: letiim Yaynlar. enel, Alaaddin. (1996). Siyasal Dnceler Tarihi. Ankara: Bilim. Tunay, Mete. (2010). Batda Siyasal Dnceler Tarihi 1 (Seilmi Yazlar Eski ve Orta alar). stanbul: stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar.

Sayfa 13

www.acikders.org.tr