letim Hatlar

1


SMITH ABAI KULLANIMINA YNELK UYGULAMALAR
Yldz Teknik niversitesi, Elektronik ve Haberleme Mhendislii Blm
Yrd. Do. Dr. Salih DEMREL
1. Karakteristik empedans 1uu olan kaypsz bir hattn sonu bir yk empedans ile
sonlandrlmtr. Ykteki yansma katsays = u.S6u +]u.21S olduuna gre yk
empedansnn deeri nedir?

ZM:

ncelikle yansma katsaysnn modl ve faz hesaplanr:
|| = u.S6u
2
+ u.21S
2
u.6

k
= orcton _
u.21S
u.S6u
] = 21
0

= u.621
o

Abak zerinde aadaki ilemler yaplarak empedansn normalize deeri bulunur:

a) Gerilim yansma katsays lei kullanlarak pergel 0.6 deerine kadar alr.
letim Hatlar

2

b) Aban ortas merkez alnarak ayarlanan pergel ile bir ember izilir. || = u.6;

c) Aban d evresinde bulunan faz as leinde 21
o
yi iaretlenerek ekilde
gsterildii gibi aban merkezi ile bu noktay birletirecek ekilde bir doru izilir.

d) izilmi olan ember ile dorunun kesitii yer empedansn normalize deerini gsterir.

e) Bu kesime noktasndan geen dairenin deeri, empedansn reel ksmn, yay ise
sanal ksmn verir:
Bu noktann okunmasyla
z
L
= 2.7 + j 1.8 ()
elde edilir. Empedansn gerek deeri ise
Z
A
= Z
0
z
L
= 27u + j18u ()
olarak bulunur.


0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
2
.
7
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+1.8
-1.8
+5.0
-5.0
0.0

z
L
=2.7+j1.8

L
=0.6<21
o

letim Hatlar

3

2. Karakteristik empedans Su olan kaypsz bir hat 8u ]4uluk bir empedans ile
sonlandrlmtr.
Geri dn kaybn dB cinsinden, hattn gerilim duran dalga orann ve ykteki yansma
katsaysn hesaplaynz.




ZM:
z
L
=
Z
L
Z
o
=
8u j4u
Su
= 1.6 ju.8
stenen byklkleri abak zerinden zmek iin ncelikle ykn normalize deerinin abak
zerinde iaretlenmesi gerekir. Hesaplanan z
L
deeri, abaa iaretlendikten sonra sras ile
aadaki ilemler yaplr:

a) Aban merkezinden z
L
noktasna kadar pergel alr ve bir ember izilir.
b) Pergelin ayar bozulmadan gerilim yansma katsays leinden (aban altnda
bulunan) yansma katsaysnn modl llr. || = u.S6;

0
.
2
0
.
5
1
.
0
1
.
6
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+0.8
-0.8
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

z
L
=1.6-j0.8

L
=0.36<-36
o

lek
letim Hatlar

4

c) Yine pergelin ayar bozulmadan duran dalga oran leinden duran dalga oran
llr: S = 2.2. Bu deer, izilmi olan embere r > 1 ekseninde teet olan emberin deeri
okunarak da bulunabilir.

d) Yine pergel ayar bozulmadan geri dn kayb (RI in JB) leinden RI = 8.7 JB
olarak okunur.

e) Aban d evresindeki yansma katsays as leinden yansma katsaysnn as

k
= S6
o
olarak bulunur.



























letim Hatlar

5

3. Karakteristik empedans Z
0
= 7S olan bir koaksiyel iletim hattnn uzunluu, 2 cm olup
hattn sonu Z
L
= S7.S + j7S luk bir yk empedans ile sonlandrlmtr. Hattn bal
dielektrik sabiti 2.56 ve hatta uygulanan iaretin frekans 3 GHz ise hattn giriinden grlen
empedans ve hattaki VSWR (DDO)n hesaplaynz.

ZM:
Yk empedansnn normalize deeri, abak zerinde iaretlenir:
z
L
=
Z
L
Z
0
=
S7.S + j7S
7S
= u.S + j1
a) DDO emberi izilir ve bu embere r > 1 ekseninde teet olan emberin deeri okunur:
S = 4.S ;


b) Yk empedans ile aban merkezini birletirecek ekilde bir doru izilir ve aban d
evresindeki DKD (Dalgaboyu kaynaa doru) leini kesen yerdeki deeri referans olarak
kaydedilir: u.1SS z ;

c) Hattn girii, yk empedansndan 2 cm uzakta olduundan ve referans noktasn yk
noktasnda aldmzdan bu noktadan retece doru (DKD) 2 cm ilerlemek gerekir. Ancak
abakta leklendirme, dalga boyu cinsinden olduundan hattn elektriksel boyunun
hesaplanmas gerekir.
0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

z
L
=0.5+j
z
in
=0.25-j0.28
0.135
0.45
4.3
letim Hatlar

6


Koaksiyel hatta dalgaboyu:

z =
u
p

=
S.1u
8
S 1u
9
. 2.S6
= 6.S cm

Hattn elektriksel boyu:
=
2
6.2S
= u.S2z
olarak bulunur. Bu deer, referans konumundaki deere eklenerek aban d evresinde
DKD leine iaretlenir(u.1SSz + u.S2z = u.4SSz) . Aban evresi, yarm dalgaboyu
uzunluunda olduundan iaretlenmesi gereken deer, yarmdalga boyunu aan bir noktaya
denk gelirse; yarm dalgaboyunun tam katlarndaki deerler kartldktan sonra kalan deer,
lek zerinde iaretlenir.

d) aretlenen bu nokta ile aban merkezini birletiren bir doru izilir. Bu doru ile daha
nce izilmi olan emberin kesime noktasndaki deer, hattn bandaki normalize
empedans deerini verir:

z
In
= u.2S ju.28
Giri empedans:
Z
In
= Z
0
z
In
= 18.7S j21
olarak bulunur.






letim Hatlar

7

4. Karakteristik empedans 50 olan kaypsz bir iletim hatt, bilinmeyen bir yk empedans
ile sonlandrlm olup hattn gerilim duran dalga oran 3 olarak llmtr. Birbirini takip
eden iki minimum aras 20 cm olup ilk minimum yke 5 cm uzaklktadr.

a) Yansma katsaysn,
b) Yk empedansn Z
L
,
c) Giri empedansnn, Z
L
ye eit olacak ekilde hattn sonuna eklenecek bir hattn
edeer uzunluunu ve sonlandrma direncini hesaplaynz.








letim Hatlar

8

ZM:

a) z = 2 u.2 = u.4 m
=
2n
z
=
2n
u.4
= Sn iaum
gerilim duran dalga oranndan yansma katsaysnn modl hesaplanr:

|| =
S 1
S + 1
=
S 1
S +1
= u.S

Yansma katsaysnn as (
k
):

k
= 2z
m
i
n = 2 Sn u.uS n = u.S n iau
Yansma katsays:
= ||c
]
k
= u.S c
-]0.5n
_____
-]
= ]u.S
b) Hesaplanan bu yansma katsays kullanlarak yk empedans aadaki gibi
hesaplanr:
Z
L
= Z
0
1 +
1
= Su _
1 ju.S
1 + ju.S
] = Su(u.6 ju.8) = Su j4u
c) R
m
ve
m
nin hesaplanmas;
R
I
+ jX
I
= R
0
R
m
+ jR
0
tan
m
R
0
+jR
m
tan
m

Su ]4u = Su
R
m
+ jSutan
m
Su + ]R
m
tan
m

z
m

+
m
=
z
2

R
m
=
R
0
S
=
Su
S
= 16.7

m
=
z
2
z
m

= u.2 u.uS = u.1S m

Ayn problem Smith aba kullanlarak zlrse:
letim Hatlar

9

ncelikle abak zerinde BB0 (vSWR) = S (S = S) emberi izilir. Bunun iin VSWR lei
kullanlarak pergel 3 noktasna kadar alr ve abak zerinde bir ember izilir.

Yansma katsaysnn modln hesaplamak iin pergelin ayar bozulmadan pergel, yansma
katsays leinin balang noktasna yerletirilerek lei kestii yerdeki deeri okunur;

|| = u.S
Yk empedansn bulabilmek iin yansma katsaysnn asnn bilinmesi gerekir.
Bunun iin:
VSWR emberinin reel eksenin < 1 olan blmn kestii yer iaretlenir. Bu nokta, gerilim
minimumunu verir.

lk gerilim minimumuna olan uzaklk bilindiine gre bu deer, dalgaboyu cinsinden

z
m

z
=
u.uS
u.4
= u.12S
ifade edilip bu kadar(0.125 z) yke doru ilerlenerek VSWR emberini kestii yer iaretlenir.
Bu nokta, normalize yk empedansnn deerini verir.
0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

=-90
o
VSWR=3
letim Hatlar

10

Z
L
= u.6 ju.8
Yk empedansnn gerek deeri ise:
Z
L
= Su(u.6 ju.8) = Su j4u
olarak hesaplanr.
aretlenmi nokta ile merkezle birletirilerek aban dna doru bir doru izilir. Bu
dorunun yansma katsays as leini kestii yerdeki deeri, yansma katsaysnn
asn verir.

k
= 9u
Bylece yansma katsays = u.S 9u = ju.S
olarak abak zerinden bulunur.














letim Hatlar

11

5. 2 m uzunluunda, sonu ksa devre edilmi kaypl bir hattn giri empedans
Z
In
= 4S +j22S olup hattn karakteristik empedans 7S dur.

a) Hattn ve [ sabitlerini,
b) Ksa devre empedans Z
L
= 67.S j4S olan bir yk ile deitirilirse hattn bandan
grlen empedans deerini hesaplaynz.






ZM:

a) Ksa devre yk, empedans olarak Smith abann en sol ucunda gsterilir. P
oc

ncelikle hattn bandan grlen empedans deeri, abak zerinde iaretlenir (1).
Z
II
=
4S +j22S
7S
= u.6 +jS

Aban merkezinden (1) noktasn keserek aban dna kan bir doru izilir. 0 dairesi ile
bu dorunun kesitii yere (1) noktas denilebilir.
Eer soruda verilen hat kaypsz olsayd; hattn giriinden grlen empedansn reel ksm, 0
emberi zerinde olurdu. (1) noktasnda iaretlediimiz hattn bandan grlen empedans
deeri, hattn kaypl olmasndan dolay 0 dan farkl bir deer almaktadr. Aban merkezine
O noktas dersek O1 dorusu ile O1 dorusunun uzunluklarnn oranndan zayflama sabiti
bulunur.
01

01

= u.89 = c
-2


=
1
2
ln(1u.89) =
1
4
ln(1.124) = u.u29 Npm

Faz sabitini bulmak iin ksa devre noktasndan (2) (empedans aba iin aban en solu) 1
noktasna kadar olan yayn uzunluundan faydalanlr. Ksa devre noktasndan hattn
giriine, retece doru ilerlendiinden DKD leinden aradaki mesafe = u.2uz olarak
okunur.
letim Hatlar

12

z
, = u.2 :c 2[ =
4n
z
, = u.8n
[ = _
2[ = u.8n
2
_ =
u.8n
4
= u.2n iaum

b) Z
L
= 67.S j4S empedans ile sonlandrldnda hattn giriinden grlen empedans
deerini bulmak iin ncelikle bu empedans deerini abak zerine iaretlemek gerekir (3).

z
L
=
Z
L
Z
0
= u.9 ju6

(3) noktas ile merkezi birletirecek ekilde aban dna doru bir doru izilir ve bu
dorunun 0 dairesini kestii yer iaretlenir (3) (DKD lei u.S64z okunmal).
(3) noktasna ait VSWR emberi izilir. (3) noktasndan hattn uzunluu kadar (u.2z ) retece
doru ilerleyerek elde edilecek referans noktas iaretlenir (4).

u.S64 + u.2 = u.S64 veya aban evresi u.S dalga boyu olduundan bu deer kartlarak
u.u64 referans noktas elde edilir (4). aretlenen bu noktay merkez ile birletiren bir doru
izilir. Bu dorunun izilmi olan VSWR emberini kestii yer iaretlenir (4). Eer hat,
kaypsz olsayd; hattn giriinden grlecek normalize empedans deeri, bu noktada okunan
deer olurdu. Ancak zayflama sabiti ele alndnda elde edilen giri empedansnn abak
zerindeki yeri (4) olsun(abakta kendiniz ). Bu noktay bulmak iin:

04

04
"
= c
-2
= u.89
oranndan faydalanlarak 04
"
dorusunun uzunluu bulunur ve aban merkezinden (4)
dorultusunda llerek iaretlendiinde (4) noktas elde edilir.
Bu nokta okunduunda hattn giri empedansnn normalize deeri elde edilir:
Z
I
= u.64 + ju.27
Gerek deer ise:
Z
I
= 7S(u.64 + ju.27) = 48 +j2u.S
olarak bulunur.
letim Hatlar

13














0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

z
in
=0.64+j0.27
z
L
=0.9-j0.6
z
in
=0.6+j3
z
L
=0
0.2
0.2
1
1
2
3
3
4
4
4
letim Hatlar

14

6. Karakteristik empedans 7S olan bir hat, 12S + ]Su luk bir yk empedans ile
sonlandrlmtr. Hatta 3 GHz frekansnda empedans uygunluunun salanmas iin gerekli
olan ksa devre hat parasnn uzunluunu ve hat zerinde yerletirilmesi gereken yerin
yke olan uzakln J hesaplaynz. Hatta uygulanan iaretin frekansnn _100MHz
salnmas durumunda, hatta oluacak maksimum duran dalga orann hesaplaynz.

ZM:

ncelikle normalize empedans bulunarak abak zerinde iaretlenir (1) ve buradan da abak
kullanlarak normalize admitans bulunur:
z
A
=
Z
A
Z
0
=
12S + jSu
7S
= 1.67 + ju.67

Abak zerinden admitans bulmak iin (1) noktasndan aban dna doru aban
merkezinden geecek ekilde bir doru izilir. Yke ait VSWR emberini izilerek, izilmi
olan doru ile simetrik kesitii nokta iaretlenerek okunur (2). Bu nokta, normalize admitans
verir. Bu ilem yerine analitik olarak da admitans hesaplanabilir:

y
A
=
1
z
A
= u.S16 ]u.2u7

abaktan ayn deer (2) noktasndan okunur.

Tek yan hat paras ile empedans uygunlatrmada eklenecek olan yan hat paras, ister
ksa devre ister ak devre olsun; edeer admitansa katks sadece sanal olur. Bu nedenle,
hat parasnn eklenecei nokta, yle seilmelidir ki; bu noktadaki admitansn reel
ksm, 1 deerinde olsun (***1 deerini almas demek empedansn hatta uygunlatrlm
olmas demektir***). Bu nedenle VSWR emberinin, g = 1 reel emberini kestii nokta bize
y
A

deerini verir (3). Burada iki kesim noktas, iki zm vardr, biz bir zm alyoruz:
y
A

= 1 + ju.7S
yan hattn admitansna ]b dersek yan hat parasnn eklendii yerde:
1 = y
A

+ jb
eitliini yazabiliriz. y
A

nn reel ksm 1 olduundan yan hat parasnn admitans y

A

nn
sanal ksmnn negatif deerlisi olur:
]b = ]u.7S
letim Hatlar

15

Bu deer, abak zerinde iaretlenir (4) . imdi J ve uzunluklar bulunacak olursa, bunun
iin 3 GHzdeki dalgaboyunun hesaplanmas gerekir:

z =
c

=
S. 1u
10
S. 1u
9
= 1u cm
Yk admitansndan hat parasnn eklendii yere kadar olan mesafe, J uzunluunu verir. Bu
nedenle abak zerinde y
A
admitans noktas referans alnyor ise retece doru y
A

noktasna
kadar olan mesafeden J uzunluu dalga boyu cinsinden okunur. Bu aralk, ekil zerinde
krmz oklar ile gsterilmitir.
J = (u.u44 + u.1S4)z = u.198z = 1.98 cm
Eklenen yan hat parasnn uzunluu hesaplanrken hattn bandan grlen empedans
bilindiine gre buradan admitans abanda ksadevre noktasna kadar yke doru
ilerlenirse aradaki mesafe, dalga boyu cinsinden belirlenir. Bu mesafe, ekil zerinde mavi
oklar ile belirtilmitir.

= (u.SS9 u.2S)z = u.149z = 1.49 cm
imdi frekansn _1uuNBz salnmas durumunda hesaplanan duran dalga orannn
deiimine bakalm. Bu durumda; f
1
= 29uuNBz, f
2
= S1uuNBz iin hattaki empedans
uygunluu salanan noktada greceimiz edeer admitans deerlerini hesaplayarak
buradan abak zerinden S deerini bulalm.

Yk admitansmz deimeyeceinden sadece retece doru 1.49 cm ilerlediimizde y
A

deeri deiecektir. Yeni deere y
A
"
diyelim. f
1
ve f
2
frekanslar iin dalgaboylar hesaplanrsa
her iki frekans deeri iin abak zerinde ilerlememiz gereken mesafeyi dalgaboyu cinsinden
ifade edebiliriz.

z
1
=
c
f
=
S.1u
10
2.9.1u
9
= 1u.S4 cm
z
2
=
c
f
=
S.1u
10
S.1.1u
9
= 9.67cm

1
=
1.49
1u.S4
= u.144z
1
J
1
=
1.98
1u.S4
= u.191z
1


letim Hatlar

16

2
=
1.49
9.67
= u.1S4z
2
J
2
=
1.98
9.67
= u.2uSz
2



Abak zerinde iaretlendiinde retece doru ilerliyerek gelinen noktalar, merkez ile
birletirilerek admitans deerleri okunur ve bu deerlerin toplanmasyla edeer admitans
deeri bulunarak abak zerinde iaretlenir ve duran dalga oranlar abaktan bulunur.

y
A
0.191x
1
DKD(0.456+0.191)x
1
=0.647x
1
0.147x
1
--------------------------------------- y
A1

= u.9S + ju.7S
y
sc
144x
1
DKD(0.25+0.144)x
1
=0.394x
1
------------------------------ b
1
= ju.74
y
c1
= y
A1

+ b
1
= u.9S + ju.7S ju.74 = u9S + ju.u1 abakta (S)noktas
Bu deer abak zerinde iaretlenerek S leinden duran dalga oran okunursa
S
1
= 1.u8
olarak bulunur.
y
A
0.205x
2
DKD(0.456+0.205)x
2
=0.671x
2
0.171x
2
--------------------------------------- y
A2

= 1.18 + ju.8
y
sc
154x
2
DKD(0.25+0.154)x
2
=0.404x
2
------------------------------ b
2
= ju.69
Bu deer abak zerinde iaretlenerek S leinden duran dalga oran okunursa
S
1
= 1.2
olarak bulunur.
letim Hatlar

17














0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

d
b
1
b
2
l
l
1
d
2 d
1
l
2
1
2
g=1
4
3
letim Hatlar

18

7. Aadaki ekilde verilen kaypsz iletim hattnn giriinden grlen empedans deerini
hesaplaynz. Empedans uygunlatrma iin kullanacanz bir ak devre yan hat parasnn
hat zerindeki yerini ve uzunluunu hesaplaynz. ekilde Z
A3
empedansnn scaklkla
_%10 deitii biliniyorsa bu ykn alma koullarna bal olarak empedans uygunluu
salanm hatta oluturaca duran dalga orannn maksimum deerini hesaplaynz.



ZM:
Dalga boyu kaynaa doru (DKD) veya (WTG orijinal abak iin);
y
oc
= u
x2DKD
------ y
oc

= u
Z
A1
=
4u + j8u
Su
= u.8 +j1.6
0.25x
----y
A1

y
c

= y
A1
+y
oc

= y
A1

y
c

0.1x DKD
-------y
c
"
=u.8 +j1.6
0.25x+0.1x=0.35x DKD
------------------ = u.2uS + ju.14
Abakta (1) noktasndan 0.35 z ilerlenerek (2) noktas bulunur.
Z
A2
x4 DKD
-------y
A2
"
= Z
A2
Z
0
= (u.uS ju.u1)Su = 2.S ju.S
letim Hatlar

19

y
A3
=
1
Su
Su = 1

y
c
= y
c
"
+y
A2
"
+ y
A3


= u.2uS + ]u.14 +2.S ]u.S +1 = S.7uS ]u.S6 obokto(S)

Z
c
= u.288 + ju.uS abakta(4)
Z
c
= Su(u.288 + ju.uS) = 14.4 +j1.S

tek yan hatl empedans uygunlatrma devresi iin abak zerinden edeer yk admitansna
ait VSWR emberinin 1 emberini kestii yerler iaretlenerek iki mevcut zmden biri:

y
c
"
= 1 ]1.4 obokto(S)
dir. Bu durumda eklenecek yan hattn giriinden grlmesi gereken admitans:
]b
1
= j1.4 abakta (6)
olur. Abaktan (3) noktasndan (5) noktasna kadar retece doru alnan mesafe d uzakln
verir:
J = (u.S26 u.2SS)z = u.u71z
Abakta (6) noktasndan admitans iin ak devre noktasna kadar yke doru alnan mesafe
ise uzunluunu verir:
= u.1S1z
Z
A3
empedansnn scaklkla deiimi, e deerini deitireceinden Duran Dalga Oran da
deiecektir. Bu deiimi belirlemek iin ncelikle yeni edeer admitans bulmak gerekir.
Empedansn +%1u deiimi iin:

y
c1
= y
c
"
+y
A2
"
+ y
A3
+ u.1y
A3

y
c1
= u.2uS + ]u.14 + 2.S ]u.S + 1 + u.1 = S.8uS ]u.S6

Bu deer, abak zerinde iaretlenerek d kadar retece doru ilerlenir ve yan hattn kt
noktada edeer admitans y
s1
hesaplanr:
y
c1
0.071x
-----y
c1

= u.99 j1.4S
letim Hatlar

20

y
s1
= y
c1

+ ]b
s
= u.99 j1.4S +j1.4 = u.99 ju.uS

Hesaplanan bu deer, abak zerinde iaretlenerek duran dalga oran okunur:
S
1
= 1.uS
Benzer ilemler, empedansn %1u deiimi iinde tekrarlanr bu deer abak zerinde
iaretlenerek J kadar retece doru ilerlenir ve yan hattn kt noktada edeer admitans
y
s2
hesaplanr. Hesaplanan bu deer, abak zerinde iaretlenerek duran dalga oran okunur.
S
1
= 1.uS








0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

VSWR=5.0
VSWR=2.8
d=(0.335-0.2583)
=0.076
WTG
(0.173+0.35)
0.023
l=0.132
1
2
3 4
5
6
letim Hatlar

21

8. Aadaki ekilde verilen iletim hatt, 50 luk bir karakteristik empedansa sahiptir. Hattn
E ksmnda duran dalga orannn 1 olmas iin
1
ve
2
yan hat uzunluklarn hesaplaynz.
Yukarda beliritilen koullar salayan baka
1
ve
2
deerleri var mdr? Var ise bu deerleri
hesaplaynz. letim hattnn tm ksmlarnda duran dalga orann hesaplaynz. (
0
= z2)



ZM:

z
A1
=
Z
A1
Z
0
= 1
y
A1
= 1
z
A2
=
Z
A2
Z
0
= 1 + ju.S
y
A2
=
1
1 + ju.S
= u.8 ju.4
y
B1
= 1

y
B2
= y
A2
= u.8 ju.4
y
B
= y
B1
+ y
B2
= 1.8 ]u.4 (abakta iaretle (1) ve 0.15 z DKDa doru ilerle)
(0276{buIunduu noktu]+0.15)x
--------------------------y
c

= u.62 ]u.SS (2)

letim Hatlar

22

0.25 z DYD (Dalgaboyu Yke Doru) kaydrlm 1 emberini abak zerinde iziniz.(Yeil
ember)
1. zm:
y
c1
= u.62 ju.48 (abakta kaydrlm 1 emberi ile Rccl(y
c
)emberinin kesitii iki
noktadan biri (3))
jb
1
= y
c1
y
c

= u.62 ju.48 u.62 + ju.SS = ju.1S (4) (birinci yan hattn giriinden grlen
admitans deeri, abak zerinde iaretle ve admitans iin ksa devre noktasna kadar yke
doru olan mesafe
1
i verir.)

1
= (u.476 u.2S)z = u.226z
y
d1
= 1 + ju.79S (abak zerinde y
c1
noktasndan 0.25 z retece ilerlediinizde ulatnz
nokta (3), 1 emberi zerinde olmal.)
jb
2
= y
0
y
d1

= 1 1 ju.79S = ju.79S (5) (ikinci yan hattn giriinden grlen admitans

deeri, abak zerinde iaretle ve admitans iin ak devre noktasna kadar yke doru olan
mesafe
2
yi verir.)

2
= u.S94z
2.zm
y
c2
= u.62 +ju.48 (abakta kaydrlm 1 emberi ile Rccl(y
c
) emberinin kesitii dier
nokta)
jb
1
= y
c2
y
c
= u.62 + ju.48 u.62 + ju.SS = ju.81 (birinci yan hattn giriinden grlen
admitans deeri, abak zerinde iaretle ve admitans iin ksa devre noktasna kadar yke
doru olan mesafe
1
i verir.)

1
= (u.2S u.1u8)z = u.SS8z
y
d2
= 1 ju.79S (abak zerinde y
c2
noktasndan 0.25 z retece ilerlediinizde ulatnz
nokta, 1 emberi zerinde olmal.)
jb
2
= y
0
y
d2
= 1 1 +ju.79S = ju.79S (ikinci yan hattn giriinden grlen admitans
deeri, abak zerinde iaretle ve admitans iin ak devre noktasna kadar yke doru olan
mesafe
2
yi verir.)

2
= u.1u7z
letim Hatlar

23



















0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+0.7
-0.7
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

VSWR=2.2
VSWR=1.9
y
B
0.15 l
1
l
2
y'
C
4
5
3
letim Hatlar

24

9. Tamamen rezistif bir yk empedans gsteren bir ince monopol antenin besleme noktas;
bal dielektrik sabiti 2.56, karakteristik empedans 1uu olan kaypsz bir iletim hatt ile
beslenmektedir. 2 GHzde yk ile iletim hatt arasnda empedans uygunluunun salanmas
iin;

a) letkenler aras hava ile dolu olan kaypsz bir koaksiyel hat kullanarak eyrek dalgaboyu
empedans uygunlatrc tasarlaynz (hattn uzunluunu ve iletkenlerinin aplarnn orann).

b) Sonu ksa devre, hava dielektrikli paralel bir tek yan hat empedans uygunlatrc
tasarlaynz.
NOT: Uzunluklar metre cinsinden bulunacaktr.

ZM:

a)
z
s
=
u
p

=
c

=
S.1u
10
2.1u
9
= 1S cm
J =
z
s
4
=
1S
4
= S.7S cm
eyrek dalgaboyu empedans uygunlatrma devrelerinde:

Z

= Z
A
Z
0
= 1uu.Su = S4.77
Koaksiyel hatlarda karakteristik empedans:

Z
s
=

2

r
ln _
b
o
]
letim Hatlar

25

eitlii ile bulunur. Her iki karakteristik empedans eitliinden iletkenlerin aplarnn oran
hesaplanr:

S4.77 =
12un
2n1
ln _
b
o
]
u.91S = ln _
b
o
]
b
o
= c
0.913
= 2.49

b)
z
A
=
Z
A
Z
0
=
Su
1uu
= u.S
y
A
=
1uu
Su
= S.S

Abakta yk admitansnn VSWR emberinin, 1 emberini kestii yerler iaretlenerek
okunursa:

y
1
= 1 j1.S
y
2
= 1 +j1.S
y
1
zm yaplrsa abak zerinde y
A
dan retece doru dnerek y
1
e kadar olan mesafeden
d uzunluu hesaplanr:

letim Hatlar

26

u
1
= (u.S29 u.2S)z = u.u79z
z =
u
p

=
c

=
S.1u
8
2.S6. 2. 1u
9
= u.u9S8m
u
1
= u.u9S8 u.u79 = u.uu74 m
Eklenecek olan yan hattn giriinden grlmesi gereken admitans deeri, iki hattn
karakteristik empedansnn farkll dikkate alnarak hesaplanmaldr:

jb
1
= j1.S
jb
1
= jb
1
Z

Z
0
= ju.712
Abak zerinde b deeri iaretlenip ksa devre noktasndan yke doru kat edilen mesafeden
uzunluu hesaplanr.
= (u.u98 + u.2S) z

= u.S48z

= u.S48 u.1S = u.uS22 m

0
.
2
0
.
5
1
.
0
2
.
0
5
.
0
+0.2
-0.2
+0.5
-0.5
+0.7
-0.7
+1.0
-1.0
+2.0
-2.0
+5.0
-5.0
0.0

z
L
=30
VSWR=3.4
d
l
2
1
3
4
letim Hatlar

27

10. ekilde verilen R
0
= Su olan bir hava iletim hattyla, bir sinyal jeneratrnden 64 ve
2S luk iki ayr yke eit g aktarlmas istenmektedir.
a) Empedans uygunluu iin (z4) uzunluundaki hatlarn karakteristik direnlerini,
b) Uydurma hatlarndaki DDOlar bulunuz.

ZM:
a) ki yke de eit g gidebilmesi iin:
R

1
= R

2
= 2R
0
= 1uu
olmaldr. (z4) uzunluundaki hattn giri empedans (Z
`
L
= R
L
olmas hali iin srf rezistiftir):
R

=
R
0
2
R
L

dir. Burada R
0
, sz konusu hattn karakteristik direncidir. O halde:
R
0
1
=
_
R

1
R
L
1
=

1u
2
64 = 8u
R
0
2
=
_
R

2
R
L
2
=

1u
2
2S = Su
b) Uygunluk koullar altnda ana hatta duran dalga mevcut deildir. Uygunluk salayacak
hatlarda ise DDO:
letim Hatlar

28

1
=
R
L
1
R
0
1
R
L
1
+ R
0
1
=
64 8u
64 +8u
= u,11
ve
(0)
1
=
1 + |
1
|
1 |
1
|
=
1 + u,11
1 u,11
= 1,2S
dir. Benzer ekilde ikinci hat iin (0)
2
= 1,99 olarak bulunur.