KURAN LMHAL (Pratik Bilgilerle Kuran-Tefsir Rehberi) Derleyen:mer Faruk KARATA mam-hatip 0544 237 18 83 theimam37@hotmail.

com

FHRST: ------------1. SURELER BLGS 2. KURAN KAVRAMLARI 3. KURANIN KK HARFLER 4. KURAN LMLER 5. TEFSRDE YANILGI SEBEPLER VE BUNLARDAN KORUNMA YOLLARI 6. KURANDA EMR VE YASAKLAR 7. HZ.PEYGAMBER DEVR KRONOLOJS 8. RESULULLAHIN TEFSR METODLARI 9. KURANDA YEMNLER 10. KURAN CORAFYASI 11. KURANDA ZAMANLA LGL KAVRAMLAR 12. KURANDA BAHS GEEN NSAN VE TOPLULUKLAR 13. TEFSR ETLER 14. KURAN OKUMA BMLER 15. KURANIN SM VE SIFATLARI 16. KURANI NASIL OKUMALIYIZ? 17. KURANI FARKLI TEFSR ETMENN SEBEPLER 18. VAHY KATPLER 19. KURANIN NZUL SREC 20. KURANIN ANAKONULARI 21. KURANIN MESELLER 22. KURANDA BTK VE HAYVAN SMLER 23.KURAN EVRENSELLNN UNSURLARI

SURELER BLGS FATHA SURES Sure Hakknda Bilgi Bu sure, Mddesir suresinden sonra Mekke'de inmitir. 7 ayetten olumaktadr. Tam olarak inen ilk suredir. Resmi sralamada birinci, nzul sras itibaryla beinci sredir. Kur'an'n ilk sresi olduu iin a yapan, aan manasna "Ftiha" denilmitir. Halk arasnda yaygn olarak "El-Hamdlillah" suresi olarak da bilinir. Bu sureye "ana kitap" manasnda "mm'l-Kitp", "dinin esaslarn ihtiva eden" manasnda "el-Ess" isimleri verildii gibi, ana hatlaryla slm' anlatt iin "elVfiye" ve "el-Seb'u'l-Mesn", birok srr tad iin "el-Kenz" gibi isimler de verilmitir. Peygamberimiz "Ftiha'y okumayann namaz olmaz" buyurmutur. Bundan dolay be vakit namazn her rek'atnda bu sreyi okumak vciptir. Namaz klan her Mslman, bu sureyi gnde krk kere okumaktadr. Manas itibariyle Ftiha, en byk dua ve mncttr. Kur'an'n ihtiva ettii esaslar ana hatlaryla Ftiha'da vardr. Ftiha'da, vgye ve ibadete lyk tek Allah'n varl, O'nun hakimiyeti, kulluun yalnz Allah'a yaplaca, yardmn yalnzca Allah'tan geldii, doru yola varmann da doru yoldan sapmann da Allah'n iradesine dayand, hayr ve erri yaratann Allah olduu hususlar ifade edilmitir. Ayrca bu surede Allah'n "rabb", "rahman" ve "rahim" gibi yce sfatlarndan da bahsedilmektedir. Rab; terbiye eden, besleyip byten, istedii ekle sokan, kullarna "yap, yapma!" diye tekliflerde bulunan, bazen sevindiren, bazen korkutan ve yava yava yetitirip kemle erdiren demektir. Rahmn, bu surede Allh'n ikinci sfat olup pek merhametli, sonsuz ve umm rahmet sahibi demektir. Baka bir deyile Rahmn; her varla yaradlnn gerektirdii gayeye gre bir takm kabiliyetler veren, ahsnn ve trnn yaamas iin gereken her eyi hepsine birden, bunlarn isteyip istemediine, alp almadna, manl veya mansz olduuna bakmayarak vermi olan ezel, geni, sonsuz rahmet sahibi demektir. Rahm; ok merhamet edici demektir. Bu da, Allah'n nc sfatdr. Allah'n Rahm sfatn tamasnn anlam udur: Akl ve iradeye, iyiyi ktden seme kudretine sahip olarak yaratm olduu insanlara Allah, rahman sfatnn gerektirdiinden fazla olarak, almalarnn karl art nimetler verir. Allah'n bu nimetlerine kavumak iin her eyden evvel, insann iradesini kullanarak almas, Allah'n gsterdii yoldan yrmesi gerekir. Allah isterse onun bir amelini bin bir mkfat ile de karlar. Bu rahm sfatnn gereidir. "Mliki yevmi'd-dn" (Din Gn'nn Sahibi), Yce Allah'n surede geen dier sfatdr. Bu sfat gereince Allah, insann yapt her iyi ve kt iin karln mutlaka ahirette verir. Ftiha'da Allh'n yce sfatlar bylece belirtildikten sonra, bu sfatlara sahip Allah'a kar kulun tutum ve davranlarnn nasl olmas gerektii ifade edilir. Kul, yalnzca bu yce sfatlara sahip Allah'a ibadet etmeli ve ona snmal, ondan kendisini hidayete erdirmesini dilemelidir. BAKARA SURES Sure Hakknda Bilgi Bakara, inek demektir. Sure bu adn, 67-71. ayetlerde bahsedilen "bakara" kelimesinden alr. Bu ayetler, bir sr boazlamalar emredilen Yahudilerin bu emir karsndaki tutumlarn konu almaktadr. inde Ayet'l-krsi bulunduu iin sure "Suret'l-Krsi" diye de anlr. Bakara, Hicretten sonra Medine dneminde ilk nazil olan suredir. Ancak surenin 281. ayeti Veda Haccnda Mekke'de inmitir. 286 ayetten oluan sure, Kur'an'n en uzun suresidir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 2., nzul tarihine gre ise 92. suredir. Ayet'l-krsi ve Amenerrasul gibi

baz blmlerinden dolay bu surenin nemi ve fazileti hakknda birok hadis nakledilmitir. Bu hadislerin bazlarnda Peygamberimiz, Bakara suresini renmenin bereket, terk etmenin ise pimanlk ve ziyan olduunu (1) bildirmi ve "Evlerinizi kabirlere evirmeyiniz (Kur'an okuyunuz). phesiz, iinde Bakara suresi okunan evden eytan kaar" (2) buyurmutur. Kur'an'n en uzun suresi olan Bakara, bir bakma Kur'an'n ayrntl zeti durumundadr. Kur'an'n 1/12'sini Bakara suresi oluturur. Surenin temel konular Bu surede; iman, ibadet, ahlak ve muamelatla ilgili pek ok hkm bulunmaktadr. Surenin temel konular u ekilde zetlenebilir: Kur'an'n esizlii, Yce Allah'a inanp ona kulluk etmenin nemi ve lzumu, Mmin, kafir ve mnafklarn zellikleri, Hz. Adem'in yaratl, meleklerin ve blis'in Hz. Adem'in yaratlna tepkileri, srailoullarnn ibret dolu hikayeleri, man esaslar, Ehl-i Kitab'n ve mriklerin durumu, Dinin ve peygamberlerin kayna, Hz. Peygambere balln nemi, Cihadn fazileti, Emir ve nehiy konular, Hukuki hkmler: ksas, vasiyet, oru, namaz, hac, umre, iki, kumar, sadaka, yemin, evlenme, boanma, emzirme, nafaka, faiz, al veri ve bor alp verme ile ilgili hkmler. Surenin temel mesajlar Kur'an' kendine rehber edinen, gayba, ahirete ve dier ilah kitaplara inanan, namaz klan, Allah yolunda harcamada bulunan mttaki mminlerdir ki onlar kurtulmutur. nkarc kafirlerin geree kulaklar tkanmtr. Onlar asla hakikati grmez ve anlamazlar. Onlara byk azap vardr. nanmad halde inanm gibi grnen, mminleri aldatmaya ve alaya almaya alan, bozguncu, anlaysz ve doru yoldan sapm kimseler mnafktrlar. Bunlar da gerei duymayan, sylemeyen, grmeyen aknlardr. Onlara da ac bir azap vardr. Mnafklarn tatl ve gzel szlerine aldanlmamaldr. Kur'an, Allah kelam en byk mucizedir; onun bir suresinin benzerini dahi meydana getirmek mmkn deildir. Kur'an' sadece sapknlar kabule yanamaz Yce Allah, ibret almalar ve anlamalar iin Kur'an'da insanlara birok misaller verir; gerektiinde sivrisinei bile rnek gsterir. Hz. Adem'in yaratl, o ve einin cennetten karlp yeryzne gnderilmeleri insann evrendeki yeri ve misyonu asndan dndrcdr. Kendilerine pek ok nimetler verilmi olan srailoullar sk sk Allah'a ve peygamberlerine isyan etmi bir topluluktur. syanlar yznden Allah onlar cezalandrmtr. Onlarn durumlarndan ibret almak gerekir. Allah'a ve ahiret gnne inanmayan kafirler uzun yaamak isterler. mrlerinin uzatlmas onlar azaptan kurtarmaz. Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail ve Mikail'e dman olan kafirlerin Allah da dmandr. Mslmanlar, Hz. Peygamber'e kar nazik, saygl ve edepli olmaldrlar. Ehl-i kitap ve mrikler, Mslmanlarn iyiliini istemezler. Buna kar dikkatli olmak, iman ve ibadetten ayrlmamak gerekir. Allah'n mescitlerinde ibadet edilmesini engelleyen ve bunlarn harap olmasna alanlar zalimdirler; bunlara frsat verilmemelidir. Allah, Hristiyanlarn ve mriklerin iddia ettikleri gibi ocuk edinmemitir. Zira evrendeki her ey onundur. O, dilediini yapma gcne sahiptir.

nkarclarn tutumlar tarih boyunca hep ayn olmutur; onlar birbirlerine benzerler. Peygamber sadece bir uyarcdr. O, cehennemlik inkrclardan sorumlu deildir. Yahudi ve Hristiyanlar, kendilerine uymadklar mddete Mslmanlardan honut olmazlar. Ahirette kimse kimseye yardm edemeyecek, orada hibir mazeret ve fidye kabul edilmeyecektir. Hz. brahim ve olu Hz. smail'in ina ettii Kabe, Yce Allah tarafndan inananlara sevap kazanlacak bir toplant ve gven yeri klnmtr; Mslmanlarn deimez kblesi de Kabe'dir. Allah katnda gerek din slam'dr. Hz. brahim ve onun soyundan gelen smail, shak ve Yakup da birer Mslman'dr. Onlar, Yahudilerin ve Hristiyanlarn iddia ettikleri gibi Yahudi veya Hristiyan deildirler. Ehl-i kitap, Hz, Muhammed'in gerek peygamber olduunu ok iyi bilir, fakat bazlar bunu bile bile gizler. Mminler, sabrederek ve namaz klarak Allah'tan yardm istemelidirler. Allah yolunda ldrlenler l deil, ehittir. Yce Allah, inananlar zaman zaman korku, alk, lm, mal ve rn kayb gibi bir takm ac ve felaketlerle imtihan eder. Mminler bunun bilincinde olarak sabretmelidirler. Sabredenler ilah rahmet ve mafireti kazanacaklardr. Allah'n buyruklarn kimsenin gizleme yetkisi yoktur. kar ve benzeri herhangi bir nedenle bunu yapanlar ebediyen lanetlenmitir. Onlar, hafiflemeyen srekli azap iinde kalacaklardr. Evrenin yaratlnda, bir takm tabiat olaylarnda akln kullananlar iin Yce Allah'n varln ve birliini gsteren deliller vardr, Allah'a ortak komaktan, ondan baka dostlar edinmekten kanmak gerekir. Hayati tehlike hari, le, kan, domuz eti ve Allah'tan bakas adna kesilen hayvanlarn etini yemek haramdr. Kii, helal ve temiz eyleri yemeli, eytann yolundan uzak durmaldr. slam'a uymayan batl gelenek ve grenekler kesinlikle terk edilmelidir. Allah'a, ahirete, meleklere, Kur'an'a ve peygambere inanmak, sevdii malndan ihtiya sahiplerine vermek, namaz klmak, zekat vermek, antlamaya sadk kalmak ve her zaman sabrl olmak, mminin zellikleridir. Doru yolda bulunmann ve muttaki olmann gerekleri bunlardr. Bu zellikleri tayan ve doru yol zere olan muttakilerin ahiretteki yurdu cennettir. Ksas farzdr. Meru vasiyete uymak gerekir. Ramazan aynda oru tutmak Allah'n emridir. Hrszlk, gasp, kumar gibi meru olmayan yollardan para kazanarak bakasnn hakkn zerine geirmek ve rvet haramdr. Hoa gitmese de, sava farzdr. Savatan kanarak lmden kurtulmak mmkn deildir. Mslmanlar, kendileriyle savaanlara kar savamal, onlara misliyle mukabele etmeli ve sava iin gerekli harcamalar yaparak savaa en iyi ekilde hazr olmaldrlar. mkan olanlar iin hac grevi farzdr. Mmin, hem dnya ve hem de ahiret gzelliini istemelidir. ki ve kumar haramdr. Allah rzas iin yoksullara sadaka verilmeli, yetimlerin haklar korunmaldr. Bir Mslmann bir mrikle evlenmesi caiz deildir. Adet halindeki bir kadnla cinsel ilikide bulunmak haramdr. Geliigzel, sk sk yemin etmekten saknlmaldr. yi ve gzel bir ii yapmamak iin yemin edilmemelidir. Edilen yemin bozulmal ve kefareti verilmelidir. Boama, ksa sreli ayrla karar verme, ocuun emzirilmesi ve erkein nafaka ykmll belirli kurallara baldr. Bu kurallara titizlikle uyulmaldr. Her ne artta olursa olsun namaz terk edilmemeli, mutlaka klnmaldr. Allah, gnderdii elilerinin her birine bir takm meziyetler ve mucizeler vermitir. O, Hz. sa'ya da mucizeler vermi ve onu Ruhu'l-kuds'le desteklemitir.

Dinde zorlama yoktur, kimse Mslman olmaya zorlanamaz. Allah yolunda mallarn harcayanlara Allah kat kat fazlasn verir. Allah'n ltfu genitir. O her eyi bilir. Yaplan iyiliin, gsteri iin deil, Allah rzas iin yaplmas ve baa kaklmamas gerekir. Hayr amacyla yaplan harcamalarda gzel ve iyi eyler verilmelidir. ffetinden dolay isteyemeyen yoksullara dikkat edilmeli, zellikle onlara yardm edilmelidir. Yardm, haysiyet krc olmamak artyla, gizli olduu kadar aktan da yaplabilir. Faizin her trls haram klnmtr. Tefecilik yapanlar Allah'a ve Elisine sava am saylrlar ve iddetle cezalandrlmay hak ederler. Alacakl borluya kolaylk gstermelidir. Gerektiinde alacandan vazgemelidir. Byle davrananlar Allah karln verir. Borlarn kayda geirilmesi ve delillendirilmesi gerekir. Sonu olarak, her ey Allah'a aittir. O, gizli ak her eyi bilir ve bir gn herkes hesaba ekilecektir. Allah, kimseyi gcnn stnde bir davranla ykml tutmaz; herkes iyi ya da kt ne yaparsa kendisi iin yapm olur. Dipnotlar 1. Mslim, Salt'l-msfirn, 42; Tirmizi, Fedil'-Kur'an, 4. 2. Mslim, Salt'l-msafirn, 29; Tirmizi, Fedail'l-Kur'an, 2. L- MRN SURES Sure Hakknda Bilgi Kur'an- Kerim'in yedi uzun suresinden (es-seb'u't-tval) birisi olan bu sure, adn 33. ayetinde geen ve "mran ailesi" anlamna gelen lafzdan almtr. l-i mrn (mran ailesi), Hz. Meryem'in babasnn mensup olduu ailenin addr. Bu sureye "Eman" (gven), "Kenz" (hazine), "Ma'niyye" (faydal), "Mcadele", "stifar" ve "Tayyibe" (temiz, iyi, gzel) suresi de denilir. Bakara suresi ile beraber ikisine Peygamberimiz tarafndan "Zehravan" (iki gl; parlak, nurlu iki sure) ad da verilmitir.1 Hz. Peygamber, Bakara ve l-i mrn surelerini iyi bilip de gereiyle amel edenlere, bu surelerin kyamette efaati olacan belirtmitir.2 200 ayetten oluan sure Medine'de, Enfl suresinden sonra nazil olmutur. Mushaftaki resmi sras itibaryla 3., ini tarihine gre ise 94. suredir. Surenin temel konular Allah'n sfatlar, Kur'an'n zellikleri, Hz. Meryem, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. sa ve Hz. brahim'in kssalarndan kesitler, Ehl-i kitabn durumu; kendi kitaplarna, Peygamberimize ve Mslmanlara kar olan olumsuz tutumlar, Mslmanlarn, mnafklarn ve mriklerin Uhud Sava'ndaki tutum ve davranlar, Mslmanlarn Ehl-i kitaba kar tutumlar, Peygamberlik; Allah'n btn elilerinin hak olduu ve bunlara imann gereklilii, Allah rzas iin her trl skntya katlanmann gerei ve nemi; sabretmenin Mslmanlara kazandraca hususlar. Surenin temel mesajlar Yaratp yneten, her eyi bilen sadece tek ilah olan Allah'tr. Allah Kur'an', Tevrat' ve ncil'i ve tasdik edici olarak indirmitir. Allah, dnyada kafirlere kar mminleri destekleyecektir. nkrclarn tutunduklar eyler onlara ahirette yarar salamayacaktr. Dnya hayat geicidir; inananlar, cazibesi ho grnse de, dnyaya aldanmamaldrlar. Allah katnda din slam'dr. Allah'n ayetlerini inkar eden, elilerine dmanlkta bulunan ve onun kitabndan yz evirenlerin btn ileri boa gider.

Her eyin hakimi Allah'tr. O dilediini yceltir, dilediini alaltr. O her eye kadirdir, gizli ak her eyi bilir. Mminler, mminleri brakp kafirleri dost edinmemeli, ilikilerinde dikkatli ve akll olmaldrlar. Ahirette herkes, iyi kt btn yaptklarn bulacaktr. Allah' seven, ona ve Elisine itaat etmelidir. Ehl-i Kitab'n Hz. Meryem, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. sa ve Hz. brahim hakkndaki anlaylar ve bu mbarek ahslara ykledikleri sfatlar batldr. Ehl-i Kitap iinde drst kimseler bulunduu gibi, karlar iin szlerinden cayanlar da vardr. Onlardan bir grup, Allah'a yalan isnad etmilerdir. Ayrca onlarn iinde Allah'a ve ahiret gnne inanan, ibadet eden iyi kimseler de vardr. yiler iyiliklerinin, ktler de ktlklerinin karln greceklerdir. Btn peygamberler, ayn kaynaktan gelen ve birbirlerini destekleyen elilerdir. Bu bakmdan hepsine inanlmas gerekir. slam'dan baka bir din, Allah katnda geerli deildir. nkarc toplumlara ebedi lanet ve azap vardr. nkarclar, dnya dolusu altn fidye olarak verseler de onlardan bu kabul edilmeyecektir. Hayr ve yardm olarak, kii sevdii deerli eylerden infakta bulunmaldr. badet maksadyla yaplan ilk mabed, gvenli ehir Mekke'de bulunan Kabe'dir. mkn olanlarn oraya hacc etmesi Allah'n bir hakk olup, farzdr. Mslmanlar, Ehl-i Kitab'n telkinlerine kanmamaldrlar. Onlar, Mslmanlar hak yoldan saptrmaya, eziyet vermeye alrlar. Mminler, Allah'tan hakkyla korkmal, Kur'an'a sarlmal, ayrla dmemelidirler. Mslmanlar, insanlar iindeki en hayrl topluluktur. Mminler, kendilerinden bakalarn dost edinmemelidirler. nk inanmayanlar, hep mminlerin aleyhine alr, ikiyzl davranrlar. Dier toplumlar gibi Mslmanlar da zaman zaman skntl anlar yaayabilirler. Bu, onlar iin bir imtihandr. Bu gibi durumlarda Allah'a gvenip, sabredilmeli ve ondan yardm istenmelidir. Yce Allah, skntl anlarda mminlere yardm elini uzatr. Nitekim Bedir ve Uhud savalarnda mminlere yardm etmitir. Mminler sabrl olmal, dmanlara kar hazrlkl bulunmal ve sadece Allah'tan korkmaldrlar. Baarya ancak byle ulalr. Faiz, haramdr. Allah iin harcamada bulunmak, fkeyi yenmek, affetmek, tevbe ve istifarda bulunmak, takvann gereklerindendir. Byle davrananlar ilah baa ve ebed cennetlere kavuurlar. lm, Allah'n izniyledir. Mslmanlar lmden korkmamal, lm korkusuyla cihattan kanmamaldrlar. Sava, bir imtihandr. lm gelecek olunca, sadece savata deil, insan evinde bulup yakalar. Zira herkesin dn Allah'adr. Allah yolunda her trl skntya katlananlar, cihad edenler, ehit olanlar, cenneti kazanacaklardr. Mminler, Peygamber'in yapt gibi, birbirine kar yumuak davranmal, ilerini istiare ile yrtmeli, karar verince de Allah'a gvenip, ondan yardm dilemelidirler. Zira Allah'n yardm ettiini kimse yenemez; onun terk ettiine de kimse bir fayda salayamaz. Peygamberler, en drst rnek insanlardr. Allah, elilerini gndermekle insanlara byk bir ltufta bulunmutur. Zira hak yoluna aran elilerini gndermeseydi insanlar aknlk iinde kalrlard. Allah izin vermedike inkarclar mminlere zarar veremez; onlardan korkulmamaldr. Allah'a ve peygamberlerine inanan kii cimrilikten kanmal ve Allah yolunda infakta bulunmaldr. Her can lm tadacak ve dnyada iken yaptnn karln eksiksiz grecektir. Ehl-i kitap, Allah'n kendilerine indirdii ayetleri gizleyip, karlarna alet etmilerdir. Fakat onlarn bu yaptklar cezasz kalmayacaktr.

Dipnotlar 1.Mslim, Salt'l-msfirn, 42. 2.Mslim, Salt'l-msfirn, 42; Tirmizi, Fedil'l-Kur'an, 4. NSA SURES Sure Hakknda Bilgi Baz blmlerinde kadn haklarndan da bahsedildii iin sure Nisa adn almtr. Nisa, kadn demektir. Medine dneminde Ahzab suresinden sonra nazil olmutur. 176 ayettir. Resmi mushaf tertibinde Kur'an- Kerim'in 4. suresidir. ni srasna gre ise 98. suredir. Bu sure, Kur'an- Kerim'in yedi uzun suresinden (es-seb'u't-tval) birisidir. Yedi uzun surenin dier alts Bakara, l-i mran, Mide, En'am, A'raf, Yunus (veya Kehf) sureleridir. Hz. Aye'den nakledildiine gre Peygamberimiz, aralarnda Nisa suresinin de bulunduu yedi uzun sure hakknda yle buyurmutur: "Kur'an'n yedi uzun suresini, kim renip bellerse, o kii lim saylr".1 Surenin temel konular Yetim ve kadn haklar, Miras hkmleri, Evlilik hukuku, badet hkmleri, Uyulmas gereken toplumsal kurallar, Yahudilerin ve Hristiyanlarn yanl inanlar, Yahudilerin ve mnafklarn gerek yzleri, Allah'a ve resulne itaatin zorunluluu, Cihadn nemi, man edip slih amel (iyi iler) ileminin lzumu. Surenin temel mesajlar Allah'tan korkulmal ve akrabalk balar koparlmamaldr. Yetim mal yemekten kesinlikle saknlmaldr. Drde kadar evlilik yaplabilir. Ancak adalet prensibi itibaryla esas olan tek eliliktir. Miras, adaletli bir ekilde paylatrlmaldr. Zinadan kesinlikle uzak durulmal; zina eden kadn ve erkek cezalandrlmaldr. Allah, tvbe edenlerin tvbesini kabul eder. Ancak bilerek gnahta srar edenlerin tvbelerini kabul etmez. Kadnlara kar iyi davranlmaldr. Bakalarnn malna, canna ve namusuna zarar vermekten kanlmaldr. Kskanlk yaplmamaldr. Ana-babaya ve dier insanlara iyi davranlmaldr. Allah'a ve ahiret gnne inanp yararl iler yapanlarn ecrini Allah mutlaka verir. Ayetlerini inkr edenleri ise cezalandrr. Emanetler ehline verilmeli ve insanlar arasnda adaletle hkmedilmelidir. Dmana kar hazrlkl olup gerekli tedbirler alnmaldr. Allah yolunda mcadele etmekten ekinilmemelidir. ahitlik grevinden kanlmamal ancak yalan yere ahitlik yaplmamaldr. Allah, insanlarn btn ilerini bilir. Btn peygamberlerin hak olduuna inanlmaldr. Allah katnda hi kimse imtiyazl deildir. Kim bir ktlk ilerse karln grr. Dipnotlar 1. Msned. VI, 73, 82. MDE SURES

Sure Hakknda Bilgi "Mide" sofra demektir. 112 ve 114. yetlerde, Hz. sa zamannda, gkten indirilmesi istenen bir sofradan bahsedildii iin sreye bu isim verilmitir. Bu sureye "Ukud", "Munkize" ve "Mba'sire" isimleri de verilmitir. nc ayetin dnda surenin btn Medine'de, hicr altnc ylda, Fetih suresinden sonra inmitir. Surenin 3. ayeti, Ved Haccnda, Mekke'de Araft'ta nzil olmutur. 120 ayetten oluan sure, resmi mushaf tertibinde Kur'an- Kerim'in 5. suresidir. ni srasna gre ise 110. suredir. Surenin temel konular Ahde ballk ve yardmlama, Hayvanlarla ilgili hkmler (yenilmesi haram olan hayvanlar, avlanmann hkmleri), Ehli Kitap'la ilikiler (Ehli Kitab'n kestiklerinin yenilmesi ve kadnlaryla evlenmenin caiz oluu gibi), Ehli Kitab'n baz inan ve davranlarnn yanll, Baz ibadetlerin esaslar (abdest, gusl ve teyemmm), Mnafklarn durumu, badetin ve cihadn lzumu, Hrszln cezas, Adalet ilkesi, Yemin keffareti ile ilgili hkmler, ki ve kumarn yasak oluu, Baz batl inan ve adetler, ahitlikle ilgili hkmler, Hz. Musa'nn ve Hz. dem'in iki olunun kssalaryla Hz. sa'nn mucizeleri gibi baz konular. Bu surede arlkl olarak Ehli Kitab'n inan ve davranlarnn eletirisi yaplmaktadr. Surenin temel mesajlar Meru btn anlamalara uyulmaldr. Allah'a ibadet engellenmemelidir. yi ve gzel konularda yardmlama olmaldr. Hayatn tehlikede olduu durumlar hari, Allah'n haram kld yiyecek ve ieceklerden uzak durulmaldr. Allah'a kar gelmekten saknlmaldr. Allah'n raz olduu din sadece slam'dr. Ehli Kitab'n yiyeceklerini yemek ve kadnlaryla evlenmek caizdir. Dmana kar bile adalet ilkesinden taviz verilmemelidir. nanp salih amel ileyenler mkafatlandrlacak, inkar edip kt amellerde bulunanlar ise cezalandrlacaktr. Allah'a ve insanlara verilen sze bal kalnmaldr (ahde vefa). Hi kimse Allah katnda ayrcalkl deildir. Bir insan ldren btn insanlar ldrm, bir insann hayatn kurtaran da btn insanlar kurtarm gibidir. Bozgunculuk yapmak, fitne ve fesat karmak byk bir sutur. nananlar Allah'tan korkmal ve emirlerine itaat etmelidir. Kimseden korkmadan, Allah'n indirdikleriyle amel edilmelidir. Allah'n insanlar imtihan ettii bilinmeli ve hayr ilerine koulmaldr. Ehli kitaba kar uyank olunmal ve onlara sr verecek kadar dost olunmamaldr. ki, kumar ve fal eytan iidir. Bunlardan uzak durulmaldr. Allah'a ve Elisine itaat edilmelidir. Her trl haramdan uzak durulmaldr. Gereksiz yere ok soru sormak doru deildir. Gereksiz sorular insann bana, stesinden gelemeyecei sorunlar aar.

Hurafelerden kanlmaldr. Allah'a kar her trl irkten uzak durulmaldr. EN'M SURES Sure Hakknda Bilgi En'm; koyun, kei, deve, sr ve manda cinslerini ifade eden bir kelimedir. Surenin baz ayetlerinde Araplarn, kurban edilen hayvanlarla ilgili birtakm gelenekleri knand iin sureye En'm suresi denmitir. Bu sureye "delil, kant suresi" anlamnda "Suret'l-Hucce" de denilir. En'm sresi, 165 yettir. 91, 92, 93 ve 151, 152, 153. ayetler Medine'de, dierleri Mekke'de inmitir. Mushaftaki resmi sralamas itibaryla 6. suredir. ni srasna gre ise 55. suredir. Surenin temel konular Tek Allah inanc (tevhid), Batl inanlar, Temel ahlak ilkeleri, Peygamberlik, Hz. brahim'in tevhid mcadelesi, Kur'an'n gereklii, Ahiret hayatnn gereklii. Surenin temel mesajlar Allah'n varl, birlii, ycelii ve kudreti bilinmeli ve sadece ona hamdedilmelidir. nsan, evresindeki varlklar gzlemleyip Allah'n varln, birliini ve kudretini daima hatrlamaldr. Mminler, inkarclarn sz ve davranlarna kar metanetli olmaldrlar. Peygamberler insandrlar; onlarn beer st zellikleri yoktur. Onlar dier insanlardan ayrt eden zellik, Allah'n elisi olmalardr. Yardm sadece Allah'tan beklenmelidir; Mminlerin Allah'tan baka gerek dost ve yardmcs yoktur. Allah, her eyi en iyi bilendir. nsanlarn yaptklarn da ok iyi bilir. Allah adna din konusunda yalan uyduranlar zalimdirler. htilaflarn zmnde hakem, onun kitab Kur'an'dr. Gizli-ak btn gnahlardan kanlmaldr. Hayati bir tehlike olmadka, dinen murdar saylan et (le), kan, domuz eti ve Allah adna kesilmeyen hayvan eti yenilmemelidir. Ahiret hayat gerektir; ahirette inkarc cin ve insan topluluklar amellerinin karln greceklerdir. Anne-babaya iyi davranlmaldr. lde ve tartda hile yaplmamal, yalan sylemekten kanlmal ve verilen sz (Allah'a ve insanlara) yerine getirilmelidir. Fakirlik korkusuyla ocuklarn can tehlikeye atlmamaldr. Fuhu ve zinann her trlsnden uzak durulmaldr. lm anndaki imann faydas yoktur. Dinde ayrlk tehlikelidir. Ktlk yapan bir misliyle, iyilik yapan ise on misliyle karlk grr. Mslmanlar Hz. Muhammed'in yolundan ayrlmamaldrlar. nsanlar, imtihan gayesiyle farkl niteliklerde yaratlmlardr. nsanlar bu gerei bilip sahip olduklar stn niteliklerle vnmemelidirler. Dnyada darlk ve sknt ekenler de bunun bir imtihan olduunu bilip Allah'n takdirine rza gstermelidirler. A'RAF SURES Sure Hakknda Bilgi

A'raf, "yksek yerler" anlamna gelir. 46. ve 48. ayetlerde, cennet ile cehennem arasndaki yksek bir tepeden ve burada bulunan insanlardan sz edildii iin sureye bu ad verilmitir. Bu sureye, ierdii baz konulardan hareketle "Misak Suresi" ve "Mikat Suresi" de denilmitir. ("Misak" szleme, "Mikat" tayin edilen vakit demektir). Bu sure ayrca, ilk ayetindeki harflerden hareketle, "Elif-lam-mim-sd Suresi" diye de bilinir. Mekke'de, Sd suresinden sonra inmitir. 206 ayettir. 163-170. yetlerinin Medine'de indii rivayeti de vardr. Mushafta resmi sra itibaryla 7. suredir. ni srasna gre ise 39. suredir. Surenin sonunda tilavet secdesi vardr. Surenin temel konular Kur'an'a ve Hz. Peygamber'e tabi olmann nemi, Hz. Adem, Hz. Nuh, Hz. Hud, Hz. Salih, Hz. Lut, Hz. uayb ve Hz. Musa'nn kssalarndan ibret verici blmler, Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Allah'a ortak koanlarn batl inanlar ve davranlar, nkrclarn kt sonlar, Mminlerin ve kfirlerin ahiretteki durumlar. Surenin temel mesajlar Kur'an, Allah kelamdr; ona uymak gerekir. Allah' tanmayan nice topluluklar gemite helak edilmitir. Her toplumun belli bir sresi vardr; mrn dolduran toplumlar tarih sahnesinden silinip giderler. eytann hilelerine kar uyank olunmaldr. Cami ve mescidlere gzel ve temiz elbiselerle gidilmelidir. sraftan kanmak artyla, Allah'n verdii nimetlerden yararlanlmaldr. Gizli ak, her trl kt sz ve davrantan kanlmaldr. nkar edip kt amellerde bulunanlar ve insanlar Allah yolundan alkoyanlar cehennemde azap greceklerdir. Orada hi kimseden yardm gremeyeceklerdir. Allah'a verdii nimetler iin bolca kredilmelidir. Gemi topluluklarn akbetlerinden ibret alnmaldr. Apak delillere ramen inkarda devam edenler, hayvanlardan da aa dereceye sahiptirler. nk onlar, insana verilen stn zelliklerden yararlanamamaktadrlar. Allah, inkarclara bu dnyada belli bir sreye kadar mhlet vermektedir. Fakat onlarn hesabn mutlaka grecektir. Allah'a gzel isimleriyle dua edilmelidir. Gayb, peygamberler dahil, Allah'tan baka hi kimse bilemez. Mmin balayc olmal; iyilii emretmeli, ktlkten sakndrmaldr. Mmin uyank olmal, cahillere ve inkarclara kanmamaldr. eytan bir tahrik karsnda Allah'a snmaldr. Kur'an, yol gsterici bir rahmettir. Kur'an okunduu zaman susup, gzelce onu dinlemek gerekir. Yce Allah' daima zikretmeli, sadece ona snmal, ona kulluk etmeli ve ondan yardm istenmelidir. ENFL SURES Sure Hakknda Bilgi Enfl, sava ganimeti anlamndaki nefel'in ouludur. slm dinini savunmak iin yaplan savalarda elde edilen sevaba ek olarak alnan ganimet malna da "nefl" denilmitir. Surenin birinci ayetinde savatan elde edilen ganimetlerin Allah ve Resulne (yani devlete) ait olduu ifade edildii iin sureye bu ad verilmitir. Sure Bedir Sava srasnda gelmeye balad ve Bedir de dahil olmak zere savala ilgili bir ksm hkmler tad iin Bedir ismiyle de anlmtr. Enfl suresi75 ayettir. 30-36. ayetler Mekke'de, dierleri Medine'de, Bedir

Sava'ndan sonra inmitir. Mushafta resmi sra itibaryla 8. suredir. ni (nzul) srasna gre ise 93. suredir. Surenin temel konular Bedir Sava ve bu savan sonular, Savalarda elde edilen ganimetlerle ilgili hkmler, Allah yolunda fedakrln ve savan nemi. Surenin temel mesajlar Ganimetler hakknda hkm vermek Allah'a ve Resulne aittir; onlara itaat edilmelidir. Savalarda elde edilen ganimetlerin bete biri devletin, kalan savaa katlanlarn hakkdr. Allah'n ad anlnca rpermek, Kur'an ayetlerini dinleyince etkilenmek, Allah'a tevekkl edip ona gvenmek, namaz dzenli olarak klmak ve Allah yolunda harcamada bulunmak, gerek mminliin ltleridir. Gerekten ona inanp ona gvenen ve tevekkl edenlere Allah, Bedir Savanda olduu gibi yardm elini uzatr. Taktik gerei geri ekilme hareketleri dnda, savatan kamak haramdr. Allah'a ve Resulne itaat edilmeli, hibir bahane ileri srmeden onlarn arlarna derhal cevap verilmelidir. Fitne ve bozgunculuktan kanlmaldr. Emanetlere hyanet edilmemelidir. Mal ve ocuklarn birer imtihan vesilesi olduu unutulmamaldr. nkarclar, ne yaparlarsa yapsnlar, sonunda hsrana urarlar. Bundan dolay inkrclara kar ylgnlk gsterilmemelidir. Allah katnda canllarn en kts, inkarclardr. Onlara gvenilmez. Mminler, savata ve barta birlik ve beraberlik iinde olmaldrlar. Mminler, sava iin gerekli donanma ve eitime sahip olmal, sava durumlarna hazrlksz yakalanmamaldrlar. Sabreden mminler mutlaka baarya ulaacaklardr. slm'da esas olan, sava deil bartr. Dman bar isterse, Mslmanlar daima bar tercih etmelidirler. Sava zaferle sonulanana kadar ganimet peine dlmemelidir. Kafirler birbirlerinin dostu ve yardmcs olduklar iin mminler de birbirlerinin dostu ve yardmcs olmaldrlar. Byle yapmazlarsa aralarnda fitne ve fesat kar. Bir kavim, kendini deitirinceye kadar Allah o kavmi deitirmez. nsanlarn balarna gelen felaket, onlarn daha nce yaptklarnn bir sonucudur. TEVBE SURES Sure Hakknda Bilgi Bu sure adn 104. ayetten alr. Bu ayet tevbeyle ilgili olduu iin sureye bu isim verilmitir. Surenin dier mehur ismi "Bere"dir. Bere, aklanmak, ykmllkten kurtulmak, azade olmak gibi anlamlara gelir. Bere, surenin ilk kelimesidir. Srenin bundan baka Mukake, Mbasra, Merride, Muhziye, Kadime, Musra, Hafira, Mnekkile, Mdemdime, Azab gibi pek ok ismi vardr. Sure 129 yettir. 128 ve 129. ayetler Mekke'de, dierleri hicretin dokuzuncu ylnda Medine'de, Hadid suresinden sonra inmitir. Mushafta resmi sra itibaryla 9. suredir. ni sras itibaryla 113. suredir. Bu surenin banda besmele yer almamaktadr. Surenin besmelesiz oluunun nedeni konusunda mfessirler iki gr ileri srmektedirler. Bir gre gre surenin besmelesiz oluunun nedeni, bu surenin Enfl suresi'nin devam olarak grlmesidir. Dier gre gre ise sure mriklere bir ihtar ve onlara Yce Allah'tan bir kesin uyar olduu iin besmelesiz balamaktadr. Allah'n Rahman ve Rahim sfatlarnn zikredilerek mriklere hitap edilmesinin uygun olmad ileri srlmtr. nk besmele, gven ve rahmet ifade eden bir terimdir. Hicretin dokuzuncu ylnda Hz. Ebu Bekir, hac emri olarak

tayin edilmi ve Mslmanlar hacca gnderilmiti. Bu sure inince Reslullah (s. a.) Allah'n emirlerini hacdaki insanlara tebli etmesi iin Hz. Ali'yi grevlendirdi. Hz. Ali hac kafilesine ulatnda Hz. Ebu Bekir, "Amir olarak m geldin, yoksa memur olarak m?" diye sordu. Hz. Ali, sadece sureyi Mekke'de haclara tebli ile memur olduunu bildirdi. Hz. Ali bayramn birinci gn Akabe Cemresi yannda ayaa kalkarak kendisinin Peygamber tarafndan gnderilmi bir eli olduunu bildirdi ve bir hutbe okudu, sonra da bu surenin bandan 30 veya 40 ayet okuyarak yle dedi: Drt eyi teblie memurum: Bu yldan sonra Kbe'ye hibir mrik yaklamayacak, Hi kimse plak olarak Kbe'yi ziyaret etmeyecek, Mminden bakas cennete girmeyecek, Mrik kabileler tarafndan bozulmam antlamalar, antlama sresinin sonuna kadar yrrlkte kalacak. Surenin temel konular Anlamay bozan dmanla savamak, Allah yolunda mal ve canla cihad etmek, savatan kamamak, slam dmanlaryla dost olmamak, Allah ve Peygamberini en ok sevmek ve onlara itaat etmek, Mrikleri Mescid-i Haram'a sokmamak, Mnafklara kar dikkatli olmak ve onlarn i yzlerini renmek, Zekat ve sadaka vermek, Dinden taviz vermemek, Bir Allah'a inanp, ona ibadet etmek ve yalnz ondan korkmak, Doru olmak, Kur'an' ve Peygamberi sevmek. Surenin temel mesajlar Anlamalara uymayan inkrclarla savalr; anlamalara sadk kalanlara ise anlama sonuna kadar dokunulmaz. Mminler savatan kamamaldrlar. zrsz olarak savatan kamak mnafklk iaretedir. Korkak toplumlar yok olmaya mahkumdurlar. Allah yolunda mcadele edenler byk ecirlere nail olacaklardr. slam dman olanlarla, en yakn akraba bile olsalar, dost olunmamaldr. Allah ve peygamber sevgisi her eyden stn olmaldr. Allah en byk yardmcdr; Yce Allah, kafirlere kar mminlere yardm eder. Allah'a irk komak, ona evlat isnat etmek kfrdr. Kafirler, ne kadar urarlarsa urasnlar, slm'a zarar veremeyeceklerdir. Allah, slam' muzaffer klacaktr. Allah'n haram kldn helal saymak kfrdr. Mnafklara kar mminler uyank olmaldrlar. Mnafklar birbirlerine destek olurlar; mnafklarn bu ibirliine kar Mminler de birbirlerine destek olmaldrlar. Hz. Muhammed, inanan kimseler iin bir rahmettir. Allah'n verdii maldan zekat ve sadaka verilmelidir. Zekt ve sadakadan kanmak mnafklk iaretidir. Gnlden verilen sadaka, az da olsa, en makbul olandr. Hayr ve hasenat Allah rzas iin yaplmaldr. Tevbe eden, ibadet eden, hamd eden, Allah yolunda cihad eden, namaz klan, iyilii emredip ktlkten sakndran ve Allah'n belirledii snrn dna kmayan kiiler Allah'n mjdesine nail olacaklardr. Allah'tan mit kesilmemeli, ilenen gnahlar iin gnlden tevbe edip ona snlmaldr. Mminler Allah'tan korkmal, doru kiilerle beraber olmaldrlar. Mminler zorluklardan ylmamal, Allah'n yardmna gvenmelidirler. Kur'an, inananlarn imann glendirir; mnafklarn ruhlarn karartr.

YUNUS SURES Sure Hakknda Bilgi inde Yunus Peygamberden ve kavminden bahsedildii iin sure bu ad almtr. Mekke'de, sr suresinden sonra inmitir. 109 ayettir. 40, 94 ve 96. ayetlerinin Medine'de indii rivayet edilmektedir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 10. suredir. ni sras itibaryla ise 51. suredir. Sure, Mekke halknn Hz. Muhammed'in yetim ve yoksul olmasn ileri srerek peygamberliine itiraz etmeleri zerine inmitir.1 Surenin temel konular Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Tek bir Allah'a inanmann ve ona kulluk etmenin gerei, irkin anlamszl, nsann karakter yaps, Hz. Muhammed'in peygamberlii, Kur'an'n ilahi kelam oluu, yilerin ve ktlerin ahiretteki durumlar, Hz. Nuh, Hz. Musa, Hz. Harun ve Hz. Yunus'un kssalarndan kesitler. Surenin temel mesajlar Hz. Muhammed, bir uyarc ve mjdeci olarak gnderilmi hak peygamberdir. Evrendeki varlklar Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleridir. Akl sahibi insan bunlardan ders karmaldr. nanp yararl i yapanlar cennetle dllendirilecek; inkar edip kt amel ileyenler ise cehennemle cezalandrlacaktr. nsan, yaps itibaryla nankr bir varlktr; ba sknca Allah'a snr, sknts ortadan kalknca hibir ey olmam gibi davranr. Bundan kanmak gerekir. Gemi toplumlarn balarndan geen olaylardan ibret alnmaldr. Allah adna yalan syleyen ve onun ayetlerini yalanlayp arptanlardan daha zalimi yoktur. Dnya hayat ksa ve geicidir. Asl olan ahiret hayatdr. nsan, bu hayat kazanmak iin almaldr. yilik ve ktlk karln mutlaka bulur. Kur'an- Kerim peygamber sz deil, Allah kelamdr. Kur'an, Allah'tan bir t ve ifadr. Mminler iin yol gsterici bir rahmettir. nanp inanmamakta herkes serbesttir. Ancak herkes tercihinin sonucuna katlanacaktr. Allah, ktleri annda cezalandrmaz, onlara mhlet verir. Bu ise onlarn taknlklarn artrr. Allah adna hkm verip onun helal kldklarn haram saymak Allah'a iftiradr. Allah, bunun hesabn ahirette soracaktr. Hibir ey Allah'n bilgisi dnda deildir. Allah, insanlarn yaptklarn en iyi ekilde bilmektedir. Takva sahibi mminler iin korku yoktur. Onlar, dnya ve ahirette mutlu olacaklardr. Allah'a insani zellikler yklenemez. O, asla ocuk edinmez. By Allah'n iradesini ve kanunlarn etkilemez. Bycler iflah olmazlar. Gerek Mslman Allah'a gvenir ve namazlarn terk etmez. lm anndaki imann faydas yoktur. Allah'n kitabndan asla phe edilmemelidir. Allah'n verecei hayr veya erri kimse engelleyemez. Dipnotlar 1. Elmal Hamdi Yazr, Hak Dini Kur'an Dili, IV/2662. HUD SURES Sure Hakknda Bilgi

inde Hud Peygamberden ve kavminden bahsedildii iin sure bu ad almtr. Ayn zamanda Semd kavminin peygamberi Slih ile Medyen halknn peygamberi u'ayb'den de sz eden sre, Ynus Sresinden sonra inmitir. Bir bakma Yunus suresinin devam niteliindedir. 123 ayetten oluan surenin 12, 17 ve 114. ayetleri Medine'de, dier ayetleri Mekke'de inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 11., ni srasna gre ise 52. suredir. Hz. Muhammed'in Cuma gnleri Hud suresinin okunmasn tavsiye ettii rivayeti vardr. Baka bir rivayete gre ise Hz. Muhammed, Hud suresi hakknda yle buyurmutur: "Beni, Hud, Vka, Mrselt, Nebe ve Tekvir sureleri ihtiyarlatt."1 Surenin temel konular Yce Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleri, Kur'an'n ilahi kelam oluu, Hz. Muhammed'in peygamberlii, Ahiret hayat, Hz. Hd, Hz. Nuh, Hz. Salih, Hz. brahim, Hz. Lt, Hz. uayb ve Hz. Musa (a. s.) gibi peygamberlerin kssalarndan kesitler. Bir takm ahlk ilkeleri. Surenin temel mesajlar Kur'an, Allah tarafndan indirilmi esiz bir kitaptr. Hz. Muhammed insanlara gnderilmi bir uyarc ve mjdecidir. nsan, her eyin yaratcs olan Yce Allah'a inanmal ve sadece ona kulluk etmelidir. nsan, gnahlar iin tevbe etmelidir. nsan, bu dnyaya imtihan edilmek iin gnderilmitir. nkarclar, Allah'n gazabndan emin olamayacaklardr. nsann tabiatnda nankrlk vardr; bir nimete kavuunca sevinir, fakat kretmeyi bilmez. Nimet elinden alnnca da umutsuzlua kaplr. nsan, bu davranlardan kurtulmaldr. Allah'n iradesinin gereklemesine hi kimse engel olamaz. Peygamberler, karlk beklemeden grevlerinin yapan elilerdir. Genler ve yoksullar yenilie aktrlar. Zenginler ve yallar ise yeniliklere kar karlar. Peygamberlerin kssalarnda bu durum aka grlmektedir. Peygamberlerin ortak mesaj; tek bir Allah'a inanmak ve ona kulluk etmek, gnahlardan uzak durmak, bozgunculuk karmamak, bata l ve tart olmak zere btn ilerde doru ve drst olmaktr. Yce Allah, herkese yaptnn karln tam olarak verecektir. Kii, hayatn her alannda doru olmaldr. Yce Allah'n belirledii snrlarn dna klmamaldr. Mmin, Allah'a inanmayanlara gvenip dost olmamaldr. Namazlar dzenli olarak vaktinde klnmaldr. nk namaz ktlkleri giderir. Mmin, sabrl olmaldr. Alimlerin topluma kar sorumluluklar vardr. Toplumu iyilie ynlendirip, ktlkten sakndrmak onlarn grevidir. Menfaat endiesiyle limler bu grevlerini ihmal etmemelidirler. Herkes hak ettiini bulur. Allah hi kimseye zulmetmez. Gemi topluluklarn yaadklarndan ibret alnmaldr. Dipnotlar 1. Tirmizi, Tefsir, 57. YUSUF SURES Sure Hakknda Bilgi Hz. Yusuf'un kssas detayl olarak anlatld iin sure bu ad almtr. Yusuf isminin kk branice "Yosef"dir. branicede bu isim "Allah artrsn" anlamna gelmektedir. Yusuf suresi, 111 ayettir. 1, 2 ve 3. ayetler Medine'de, dierleri Mekke'de, Hud suresinden sonra inmitir.

Batan sona bir kssay anlatan tek suredir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 12., ini srasna gre ise 53. suredir. Surenin ini nedeniyle ilgili farkl rivayetler vardr. Bir rivayete gre, Yahudi bilginlerinin srailoullarnn Msr'a girme nedeniyle ilgili sorusu zerine bu sure inmitir. Surenin temel konular Bu surede, Hz. Yusuf'un ibret dolu hikyesi ayrntl olarak anlatlmakta ve ayrca birtakm mesajlar verilmektedir. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim'de anlatlan kssalardan ibret alnmaldr. Baz ryalar haber nitelii tar. Grlen ryalar herkese anlatlmamaldr. Ehil olan kiiler rya yorumlayabilir. ocuklara kar sevgide ll olunmal, ocuklar arasnda ayrm yaplmamaldr. Kssada belirtildii gibi ocuklar arasnda ayrm yapmak kskanla yol aabilir. Yce Allah, slih kullarn ktlklerden korur. Zorluklar karsnda kii sabretmeli ve metanetini yitirmemelidir. yilie kar ihanet etmek zalimliktir. Hkm vermede ve ahitlikte kii adil olmaldr. Kii, insanlar arasnda gvenirliini korumaldr. Bakalarnn kusurlar aa vurulmamaldr. Zulme urama korkusuyla kii hak yoldan ayrlmamaldr. Allah, haksz yere zulme urayanlar kurtarr ve dllendirir. Allah'tan bakasndan yardm bekleyenler hsrana urarlar. Toplumun batl inanlarna, batl gelenek ve greneklerine uymaktan kanlmaldr. Hakszlklar karsnda kii ylmamal ve hakkn aramaldr. Kii kusurlarn gizlememeli, itiraf edip af dilemelidir. Kusurlarn itiraf edip af dileyenlere kar af yolu tercih edilmelidir. Susuz kimselere iftira atmak byk bir zulmdr. Nefsin kt arzularna uymaktan kanlmaldr. darecilik grevi ehil ve drst olanlara verilmelidir. Kii, makam ne olursa olsun, Hz. Yusuf'un yapt gibi anne ve babasna gereken ilgi ve saygy gstermelidir. nsan, sahip olduu stnlkler karsnda marmamal ve kendisine verilen nimetler iin Hz. Yusuf gibi kretmeli ve onun u duasn yapmaldr: "Rabbim, Sen bana mlkten (bir pay ve onu ynetme imkann) verdin, szlerin yorumundan (bir bilgi) rettin. Gklerin ve yerin Yaratcs, dnyada ve ahirette benim velim Sensin. Mslman olarak benim hayatma son ver ve beni salihlerin arasna kat." Gemi toplumlarn ve insanlarn hayat hikayelerinden ders alnmaldr. Kii, hakk tebli grevini her nerede olursa olsun yerine getirmelidir. RA'D SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 13. ayette Allah' tesbih ettii bildirilen ve "gk grlts" anlamna gelen "ra'd" kelimesinden alm ve sahabe dneminden itibaren sadece bu adla anlmtr. Ra'd suresi, 43 ayettir. Surenin Mekke'de mi, Medine'de mi indii hakknda ihtilaf vardr. Mushaf'taki tertibe gre srenin Mekke'de inmi olan ve hurf-u mukattaa ile balayan surelerin arasna yerletirilmi olmas, slbunun Mekke'de inen surelere benzemesi, muhtevasnda tevhid ilkeleri, mriklerin knanmas ve yerilmesi gibi konularn yer almas sebebiyle Mekke'de inmi olduu rivayeti tercih edilmitir; 31-32. yetlerinin Mekke'de, dierlerinin ise Medine'de indiini syleyenler olduu gibi surenin tamamnn Medine dneminde indiini syleyenler de

vardr.1 Mushaf'taki sralamada 13., ini srasna gre ise 87. suredir. Sure, iinde secde ayeti bulunan surelerden biridir. Surenin temel konular Evrendeki dzen, Allah'n varl, birlii, ilmi ve kudretinin akl delillerle ispat, Allah'n ibadete lyk tek ilah oluu, Peygamberlik ve peygamberlerin zellikleri; evlenme, ocuk sahibi olma gibi baz nitelikleri, Kur'n- Kerm'in ilahi kelam oluu, Kur'an'n zellikleri, ldkten sonra dirilme, hesap verme, cennet ve cehennem, Mminlerin zellikleri, Mriklerin ortaya att pheler ve bunlara verilen cevaplar, Ehl-i kitabn Kur'an karsndaki tutumu, Baz ahlk konular. Surenin temel mesajlar Kur'an' Kerim, Allah tarafndan indirilmi ilahi bir kitaptr. Evrendeki btn olaylar Allah'n kontrol altnda cereyan etmektedir. Allah insana eitli nimetler vermitir. O, yeryzn insann yaayabilecei ekilde dzenlemitir. nsan bunun kymetini bilmeli ve Allah'a kulluk etmelidir. nkarclarn "Biz toprak olduumuz zaman yeniden mi yaratlacaz?" demeleri ve tekrar dirilmeyi inkar etmeleri alacak bir eydir. Allah onlar daha nce nasl yarattysa tekrar diriltmeye de gc yetecektir. nsanlarn bunu anlamamalar aklszlktr. Allah'n azabnn hemen gelmesini isteyen inkarclar gemi mmetlerin bana gelenlerden ibret almaldrlar. Onlar da ayn eyi sylemilerdi, fakat Allah onlar kskvrak yakalayan bir azapla cezalandrmt. nkarclarn inanmak iin mucize istemeleri ii yokua srmektir. Hz. Peygamber onlar inandrmak zorunda deildir. Her diinin neye gebe kalacan, rahimlerin neyi eksik, neyi ziyade edeceini Allah bilir. Onun katnda her ey l iledir. O, grleni de grlmeyeni de bilir; ok byktr, ycedir. Bir toplum kendindeki zellikleri deitirinceye kadar, Allah o toplumu deitirmez. Allah bir topluma ktlk diledi mi, artk onun iin geri evrilme diye bir ey yoktur. Onlarn Allah'tan baka yardmclar da yoktur. Gk grlts Allah' hamd ile tesbih eder. Melekler de onun heybetinden dolay tesbih ederler. Gklerde ve yerde bulunanlar da onlarn glgeleri de sabah akam ister istemez sadece Allah'a secde ederler. El ap yalvarmaya lyk olan ancak Allah'tr. Allah'tan bakasndan yardm isteyenlerin durumu, azna gelsin diye suya doru iki avucunu aan kimse gibidir. Halbuki suyu azna gtrmedike su onun azna girecek deildir. Krle gren bir olmaz, aydnlkla karanlk da bir olmaz. Allah'n kitabnn hak olduunu ancak akl sahipleri anlar. Batla dalan inkarclarn inanlar bir kpk gibidir, kpk yok olup gider. nkarclar, eer yeryznde olanlarn tm ile bunun yannda bir misli daha kendilerinin olsa, kyamet gn kurtulmak iin onu mutlaka feda ederler, fakat bu onlar cehennem azabndan kurtarmaz. Allah'n ahdini yerine getirenler ve verdikleri sz bozmayanlar kurtulmutur. Onlar, Allah'n gzetilmesini emrettii eyleri gzeten, Rablerinden saknan ve kt hesaptan korkan kimselerdir. Yine onlar, Rablerinin rzasn isteyerek sabreden, namaz dosdoru klan, kendilerine Allah'n verdii rzklardan gizli ve ak olarak Allah yolunda harcayan ve ktl iyilikle savan kimselerdir. Onlar, Adn cennetlerine salihlerden olan yaknlaryla birlikte gireceklerdir.

Allah'a verdikleri sz bozanlar, Allah'n riayet edilmesini emrettii eyleri terk edenler ve yeryznde fesat karanlar kt akbetle karlaacaktr. Allah, dilediine rzk bollatrr veya daraltr. Kalpler ancak Allah' anmakla huzur bulur. Allah dileseydi btn insanlar hidayete erdirirdi. Allah'n vaadi gelinceye kadar inkr edenlere, yaptklarndan dolay ya anszn byk bir bela gelmeye devam edecek veya o bela evlerinin yaknna inecektir. Zira Allah, vaadinden asla dnmez. Takv sahiplerine vadolunan cennetin zellii udur: Onun zemininden rmaklar akar. Yemileri ve glgesi sreklidir. Bu, ktlklerden saknanlarn mutlu sonudur. Kfirlerin sonu ise atetir. Peygamberler, peygamberlik grevi dnda, insani zellikler gsterirler. Onlar evlenirler, oluk ocuk sahibi olurlar. Allah vahiyden dilediini siler, dilediini de sabit brakr. Btn kitaplarn asl onun yanndadr. Dnya Allah tarafndan kenarlarndan eksiltilmektedir. Bu kyametin bir iaretidir. Allah inkarclarn tuzaklarn boa karr. Dipnotlar 1. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu: III/247 BRAHM SURES Sure Hakknda Bilgi Hz. brahim'in kssasnn bir blmn ihtiva ettii iin bu sureye, "brahim Suresi" denmitir. brahim isminin kkeni branicedir. branicede bu isim "Milletlerin Babas" anlamna gelir. Kur'an- Kerim'deki "Milleti brahim" ifadesi "brahim" isminin anlamna iaret etmektedir. Nh sresinden sonra inen sure, 52 ayetten olumaktadr. 28 ve 29. ayetler Medine'de, dierleri Mekke'de inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 14. sure olan brahim suresi, ini srasna gre Osman Mushaf'nda 72, bn Abbas Mushaf'nda ise 69. suredir. Surenin temel konular Bu sure, genel olarak, Hz.brahim'in Mekke'deki hayatndan, Araplarla ve smail (as) ile ilikilerinden bahseder. Bilindii gibi brahim ve smail, Kbe'yi bina etmi, hidayet etmesi iin Allah'a dua etmilerdi. brahim (as), Rabbine dua ederek kendisini ve ocuklarn putlara tapmaktan uzak tutmasn, Mekke'ye yerletirdii hanm ve olu smail'i eitli mahsullerle rzklandrmasn ve kendisinin ve zrriyetinin namaz klanlardan olmasn istemitir. Bunun dnda aadaki konulara da surede temas edilmitir: slm'n Allah'a, peygamberlere, ldkten sonra dirilmeye ve hesaba ekilmeye imanla ilgili iman esaslar, Allah'n varl, birlii ve kudretiyle ilgili deliller, Kuran- Kerim'in indirilmesindeki ama, Peygamberlerin zellikleri, gnderili amalar ve grevleri, nsanlara verilen nimetler, Kfrn ve imann hkm, nkarclarn karlaacaklar durumlar, nsanlara gnderilen mesajlarn nitelikleri, Baz peygamberlerin kssalarndan zetler, nsanlarn peygamberlere kar tutumlar ve bu tutumlarndan dolay balarna gelenler, Helak edilen kavimler, Hesap gnnde eytanla ona tabi olanlar arasnda yaanacak olanlar, Cehennem tasvirleri, man ve kfrle ilgili benzetmeler, Azabn kyamet gnne kadar geciktirilmesinin hikmeti.

Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, Allah tarafndan gnderilmi bir kitaptr. Allah, insanlara anlasnlar diye kendi dillerini konuan peygamberler gndermitir. Gklerde ve yerde olan her ey Allah'ndr. Ahireti brakp dnyay tercih eden, hak yoldan insanlar alkoyan ve yeryznde bozgunculuk karan inkarclar iin iddetli azap vardr. Btn peygamberler insanlar tek bir Allah'a inanmaya ve gzel iler yapmaya davet etmilerdir. Peygamberler insandr. Onlar da dier insanlarn niteliklerine sahiptirler. Kur'an, insanlarn onlar insanst varlklar olarak alglamalarn nlemek iin bu surede de peygamberlerin bu zelliklerine vurgu yapmtr. Zalimler ne kadar urasalar da hakikat her zaman galip gelmitir. Yce Allah kredenlere fazlasyla verir, nankrleri ise cezalandrr. Mminler Allah'a gvenmeli, Allah yolunda balarna geleceklere sabretmelidirler. nkarclarn ileri eninde sonunda boa kar. Gzel sz, kk salam, dallar ge uzanm meyveli bir aa gibidir. Kt sz ise kksz bir aaca benzer. Bundan dolay insanlar gzel sz sylemelidirler. nkarc liderler, toplumlar felakete srklerler. Mmin, namazlarn klmal ve Allah yolunda harcamalarda bulunmaldr. Mminler Allah'a sk sk dua etmelidirler. Bu konuda Hz. brahim'in dualar rnek alnmaldr. HCR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 80. ayetteki Hicr kelimesinden almtr. Hicr, Semud kavminin yaad yerin addr. Hicr, Medine ile am arasnda bir vadidir. Hicr suresi 99 ayettir. Sure Mekke'de, Yusuf suresinden sonra inmitir. Surenin 87. ayetinin Medine'de indii rivayeti de vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 15., ini srasna gre ise 54. suredir. Surenin temel konular Hz. Nuh'dan balayarak peygamberlerin sonuncusu olan Hz. Muhammed (s.a.)'e kadar peygamberleri ve peygamberlerin getirdii mucizeleri yalanlayan mrik ve kfirlerle yaplan mnakaalar, Yer ve gklerin yaratlmas, insann yaratl, a yapan rzgrlarn durumu, hayat ve lm, hair (maher yerinde toplanma) ve amel defterlerinin datlmas gibi konular, Varlklarn yaratl hikmeti olan Allah'a kulluk, adalet ilkesinin yerine getirilmesi gibi temel konular, Kur'an'n nitelikleri, blisin ve meleklerin Hz. Adem'in yaratl karsndaki tutumlar, blisin insanlarn ak bir dman olduu, Cennetliklerin ve cehennemliklerin durumlarnn tasviri, Hz. brahim ve Hz. Lut'un hayatndan kesitler, Lut kavminin bozuk ahlk yaps ve bu bozuk ahlk yapsndan dolay helak edilii, Eyke halknn bana gelenler, Hicr halknn yaad felaketlerin tasviri, Hz. Muhammed'e grevi konusunda Allah'n tleri ve uyarlar. zet olarak Hicr suresi; tevhidin delilleri, kyamet halleri, mutlu ve mutsuzlarn sfatlar, baz peygamberlerin kssalar, Allah'n peygamberi Hz. Muhammed (s.a.)'e ltuflar konularn ihtiva etmektedir. Surenin temel mesajlar nkarclarn bu dnyadaki yaantlarna gpta edilmemelidir. nk bu yaantnn sonu felakettir.

Her toplumun bir sresi vardr. Kur'an, Hz. Muhammed'in sz deil, Allah kelamdr. pheciler ve inkarclar zihinsel durumlarndan dolay Kur'an'a inanmakta sknt ekerler. Her eyin yaratcs ve hakimi Allah'tr. Onun gcn aan hibir ey yoktur. Onun gcnden asla phe edilmemelidir. Allah'n rahmetinden ve yardmndan mit kesilmemelidir. Kibirlenmek eytani bir zelliktir ve insan felakete gtrr. nsan, eytani drt ve duygulara kaplmamaldr. eytan Allah'a gerekten inananlara zarar veremez. Allah'n merhameti genitir, fakat zalimler iin gazab da iddetlidir. Allah murad etmedike hi kimse hidayete eremez. Peygamberler dahi baz yaknlarn hidayete erdirememilerdir. nsanlar gemi topluluklarn balarna gelenlerden ibret almaldrlar. Lut kavmi, Eyke halk ve Hicr halk bu konuda rnek topluluklardr. Dipnotlar Vehbe ez-Zheyli, et-Tefsir'l-Mnir, Risale Yaynlar, 7/235. NAHL SURES Sure Hakknda Bilgi Sure ismini, 68. ayette geen "Nahl" kelimesinden almaktadr. Nahl, bal ars demektir. Surenin ismi, Allah'n yaratc kudretinin bir arda nasl tecelli ettiine iaret etmektedir. Bu sureye "Niam suresi" de denmektedir. Hemen btn kaynaklara gre, bu sure Hz. Peygamber'in Medine'ye hicretinden birka ay nce Mekke'de, Kehf suresinden sonra inmitir. Baz mfessirler surenin son ayetinin Medine dnemine ait olduunu sylemilerdir. Nahl suresi 128 ayettir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 16, ini srasna gre ise 70. suredir. Surenin temel konular Bu sure temel olarak, Allah'n varlnn (uluhiyet), birliinin (vahdaniyet) ve kudretinin delilleri, ldkten sonra dirilme, maher yerinde toplanma ve amel defterlerinin datlmas konularn iermektedir. Bunlardan baka aadaki konulara da surede deinilmektedir: Tabiattaki baz varlklarn zellikleri ve bunlar zerinde dnlmesi, Allah'n verdii nimetler ve bu nimetler karsnda insanlarn tutumlar, Ahiret hayatnn tasviri, Peygamberlerin zellikleri ve grevleri, Ahlka dair baz meseleler, eytann insanlar zerindeki etkisi. Surenin temel mesajlar Her eyi yaratan Allah'tr ve onun yaratmas sreklidir. Bal ars da dahil btn hayvanlar Allah insanlar iin yaratmtr. nsan bunu bilmeli ve Allah'a kretmelidir. nsan, Allah'a ortak komamaldr. Allah, her eyi bilmektedir. Allah, bal ars da dahil btn canllarn yaamlarn dzenlemektedir. nkarclarn ahiretteki durumlar ok kt olacaktr. Kur'an'n bir ltuf olduuna inanan ve hayr ileyenler muttakidirler. Bunlar hem dnyada ham ahirette mutlu olacaklardr. Her millete bir eli gnderilmitir. Yce Allah, kendi yolunda zorluklara katlananlara hem dnyada ham ahirette karln verecektir. Peygamberler olaanst varlklar deil, birer insandrlar.

Kt tuzaklar kuran, fitne ve fesat karanlar ummadklar bir anda Allah'n gazabyla karlaabilirler. Evrendeki her ey Allah'a boyun emitir; her ey ona secde etmektedir. Sknt annda Allah'a yalvarp, skntdan kurtulunca onu unutmak nankrlktr. nsan daima Allah' hatrlamal ve ona kretmelidir. Kz ocuk da erkek ocuk da Allah'n ltfudur. Erkekleri stn grp kzlar hakir grmek doru deildir. Allah'n hidayet vermediine hi kimse hidayet veremez. Allah, ktleri annda cezalandrmaz, onlara mhlet verir. Byle davranmasayd yeryznde insan kalmazd. Sabr ve tevekkl, mminin zellikleridir. Mmin, sadece Allah'tan korkmaldr. Allah'a ocuk isnat etmek kfrdr. Allah, kimi insanlar genken ldrr kimi insanlar da bunak yalla eritirir. Gayb sadece Allah bilir. Dinde zorlama yoktur; kiiye den grev gzelce uyarmaktr. nsan adaletli olmal, ihsanda bulunmal, yaknlarn gzetmeli, ahdine bal olmal, yeminini bozmamal, irkin ilerden, ktlklerden ve zorbalklardan uzak durmaldr. Bunlardan uzak durmak, mminin zelliklerindendir. Allah, insanlar imtihan iin farkl farkl yaratmtr. Kadn ve erkek, inanan ve salih amel ileyen herkes yaptklarnn karln grecektir. eytan, inananlara zarar veremez. Ar zorlama durumlarnda dilden inkar etmenin sorumluluu yoktur. Allah, hak yolunda ikence gren, savaan, g ettirilen ve bunlar karsnda sabredenlerin yanndadr. Allah'n helal kld nimetlerden yararlanlmaldr, ancak le, domuz eti ve Allah'tan bakas adna kesilen hayvan etlerinden kanlmaldr. Bunlar haramdr. Hayati tehlikenin sz konusu olduu durumlarda bunlardan az miktarda yenilebilir. nk slam'da esas olan, hayatta kalmaktr. Allah adna yalan ve yanl hkm vermek sapklktr. Allah, cahillikleri dolaysyla hata ileyip sonra tevbe edenleri balar. Dmana misliyle karlk verilmelidir. SR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, "gece yrmek" anlamna gelen ve birinci ayette geen "isr" kelimesinden alr. Hz. Peygamber'in Mi'rac mucizesinin Mekke'den Kuds'e kadar olan ksm bu surede anlatldndan, sure "sr" adn almtr. Bu sureye "Sphn" ve "Beni sril" suresi de denir. nk bu sure, fesat karmalar sebebiyle srailoullar'nn yeryznde iki defa srgn edilmelerinden de sz etmektedir. Mekke'de, Kasas suresinden sonra inmitir. 26, 32, 33, 57 ve 73-80. ayetlerinin Medine'de indii rivayeti vardr. Sure 111 ayettir. Mushafta resmi sras itibaryla 17., ini srasna gre ise 50. suredir. Surenin fazileti hakknda Ahmed, Tirmiz, Nese ve bakalar Hz. Aie'den yle dediini rivayet etmektedirler: "Peygamber (a.s.) her gece Beni srail ile Zmer surelerini okurdu." Buhar ve bni Merdveyh de bni Mes'ud'un, Ben srail -yani bu sure ile Kehf, Meryem, T-H ve Enbiy sureleri hakknda yle dediini rivayet etmektedir: "Bu sureler ilk nazil olmu eski surelerdendir ve bunlar benim eskiden beri bildiim sureler arasndadr." Yani bu sureler hepsi de erken dnemlerde Mekke'de inmi olmas ve eitli kssalar ihtiva etmesi gibi ortak zelliklere sahiptirler. 1 Surenin temel konular

Surenin balca konusu, peygamberlerin ve resullerin sonuncusunun bandan geen sr mucizesidir. Sure deinilen dier konular ise unlardr: srailoullarnn ftrat. Allah'a kar tutum ve davranlar; isyan edip fitne karmalar dolaysyla iki defa srgne gnderilmeleri, Yce Allah'n varlna, birliine ve kudretine dair deliller, Baz temel ahlk ilkeleri, Mriklerin batl inanlar, Kur'an'n esizlii ve zellikleri, Hz.Muhammed'in peygamberlii, Hz. Musa'nn kssasndan kesitler ve onun mucizeleri, Mucizelerin amac ve hikmeti, Hz. Adem kssasndan kesitler, Baz emir ve yasaklar; tler, nananlarn ve inkrclarn bu ve teki dnyadaki durumlar, nsann baz psikolojik zellikleri; insann ftratna dair tespitler, Namaz klmann ve duann nemi. Surenin temel mesajlar Hz. Muhammed'in yaad mira olay gerektir. srailoullar isyanlar sebebiyle cezalandrlmtr; ayn davran gsteren topluluklar benzer cezalarla karlaacaktr. Kibir, insann bana felaket getiren bir zelliktir. srailoullar kibirleri yznden felaketlere maruz kalmlardr. Kur'an, mminler iin ifa ve rahmettir. nkrc zalimler iin ise felakettir. Kur'an esiz bir kitaptr; btn insanlar ve cinler bir araya gelseler onun bir benzerini oluturamazlar. Kur'an, insanlar okusunlar ve anlasnlar diye indirilmitir. Hak karsnda batl eninde sonunda etkisiz kalacaktr. nsan nankrdr; insana bir nimet verildiinde srt evirir ve yan izer; bir er dokunduu zaman da umutsuzlua kaplr. Herkes ftratna gre davranr; davranlarda ftrat belirleyicidir. Ruh hakknda bilgi Allah'a aittir. Ruhla ilgili meselelerle uramak beyhudedir. nat inkarclar mucizeler bile ikna edemez. Peygamber, insanst bir varlk deildir. Hidayet Allah'n izniyle gerekleir. Allah'n hibir eye ihtiyac yoktur. O ocuk edinmez ve edinmemitir. nsann her yapt i kaydedilmektedir. Allah, susuz yere cezalandrmaz. nderlerin iyi seilmesine dikkat edilmelidir. nk herkes tabi olduu nderin nderliinde Allah katna kacaktr. Kii, hakknda yeterli bilgiye sahip olmad eyin ardna dmemelidir; nk kulak, gz ve kalp, bunlarn hepsi ondan sorumludur. Mmin Allah'a ibadet etmeli, ana babay iyi davranmal, akrabaya, yoksula, yolcuya yardmc olmaldr. sraftan kanmal, cimri de olmamaldr. Fakirlik korkusuyla ocuunu yetitirmekten saknmamaldr. Zinadan uzak durmal, kimsenin cann kastetmemeli, yetim mal yememeli, verdii szde durmaldr. l ve tartda hile yapmamaldr. Alak gnll olmal ve kibirlenmemelidir. Konuurken yumuak olmal, incitici sz sylemekten kanmaldr. Allah'n verdii nimetlere kretmeli, namazlarn zamannda klmaldr. Bunlar, mmin iin temel davran kurallardr. Dipnotlar Vehbe Zuheyli, et-Tefsru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 8/7-8.

KEHF SURES Sure Hakknda Bilgi Sure bu ad, iinde sz konusu edilen ve "maara arkadalar" anlamna gelen "Ashb- Kehf" den almtr. Ashab- Kehf, bir maarada yllarca uyuduktan sonra tekrar uyanan bir topluluktur. Putperest imparatorun basksndan bir maaraya snan bu topluluk, orada yllarca uyku hlinde kalmtr. Ashab- Kehf'in hikyesi, ldkten sonra tekrar dirilie rnek olarak anlatlmtr. Kehf sresi 110 ayettir. Mekke'de nzil olmutur. 28, 83, 101. ayetlerinin Medine'de nzil olduuna ilikin rivayet vardr. Mushafta resmi sras itibaryla 18, ini srasna gre ise 69. suredir. Bu sure "elhamdlillah" ibaresiyle balayan be sureden biridir. Bu ekilde balayan sureler: Fatiha, En'am, Kehf, Sebe ve Ftr sureleridir. Bu balang, insann Yce Allah'a kulluunu, onun Allah'n nimet ve ltuflarn kabul ediini, Yce Allah'n an ve erefinin vlmesini, onun azamet, celal ve kemalinin itiraf edilmesini hissettirmektedir.1 Bera b. Azib'in bildirdiine gre sahabeden seyd b. Hudayr, Kehf suresini okurken, evinde bulunan at rkm ve deprenmee balamt. Bunun zerine seyd: "Ya Rab! Sen afetten koru" diye dua etti. Bunun zerine onu duman veya bulut gibi bir ey kaplad. Sonra seyd, bu olay Hz. Peygamber (s.a.)'e anlatt. Resulullah: "Oku ey seyd. nk o bulut gibi grnen ey Sekine'dir; Kur'an dinlemek iin yahut onu tebcil iin inmitir" buyurdu. Surenin temel konular Yce Allah'n varl, birlii ve ycelii, nkrclarn olumsuz davranlarna kar Hz. Peygamber'e tler, Ashab- Kehf, Hzr ve Zlkarneyn kssalar, Mminlerin ve inkrclarn dnya ve ahiretteki durumlar. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, insanlar uyarmak iin, Allah katndan indirilmi dosdoru bir kitaptr. Allah ocuk edinmez. Mriklerin ve Hristiyanlarn bu konudaki inanlar batldr. nkarclarn davranlar konusunda znt duyulmamaldr. nsanlar imtihan edilmektedir. Dnya kimseye kalmayacaktr. Herkes, davrannn karln grecektir. Aznlk hlindeki Mslmanlar, basklara boyun emeyip, gerekli tedbirleri almal ve imanlarnda sebat etmelidirler. Allah onlara yardm edecektir. Kesin bilgiye dayanmayan sylentilere itibar edilmemelidir. Gaybla ilgili konularda Yce Allah'n verdii bilgiyle yetinilmelidir. Bir i yapmaya niyetlenen kii "nallah" demelidir. Hibir ey hakknda: "Ben bunu yarn mutlaka yapacam" dememelidir. Kii, dostlarn iyi semeli; ihlasl mminlerle oturup kalkmal, Allah yolundan alkoyan mark zenginleri dost edinmemelidir. Allah katnda deer ifade eden ey, slih ameldir. Allah'n szleri deitirilemez. Allah'tan baka snlacak kimse yoktur. nanmak ve inanmamak tercih iidir. Ancak inkr eden zalimlere ahirette ok ac bir azap hazrlanmtr. nanp iyi iler yapanlar ise huzur bulacaklardr. Ahirette herkes yaptnn karl grr; kimseye hakszlk edilmez. nsan tartmaya dkndr. Allah maran inkarclara belli bir sre tanr. O sre dolunca da, gemiteki inkrclar gibi cezalarn bulurlar. lmin sonu yoktur, her bilenin zerinde bir baka bilen vardr. Her olayda birok hikmet vardr. Kt grnen bir ey, aslnda iyi olabilir; bu bakmdan baa gelenlere kar sabrl olmaldr. Verilen szde durulmaldr. Hata yapnca hemen zr dilenmelidir.

ocuklara iyi bir gelecek hazrlanmaldr. Ktle kar iyilik yaplmaldr. Yaplan iyiliklerden karlk beklenmemelidir. Allah'n verdii nimetlerden infakta bulunulmaldr. Allah'n ilmi sonsuzdur. Peygamberlerin ortak mesajnn z udur: Allah birdir. Ahirete inanp, Allah'a kavumay uman kimse, ona hi bir ortak komadan ibadet etmeli ve salih amel ilemelidir. Dipnotlar Vehbe Zuheyli, et-Tesfru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 8/175. Buhari, Menkb, 25; Fedil'l-Kur'an, 11; Tirmizi, Fedil'l-Kur'an, 6. MERYEM SURES Sure Hakknda Bilgi Konusu Hz. Meryem olduu iin sureye Meryem suresi ad verilmitir. Mekke'de, Mslmanlarn Habeistan'a hicret etmelerinden nce, Ftr suresinden sonra inmitir. Baz tefsircilere gre 58. ayet, bazlarna gre de 71. ayet Medine'de nzil olmutur. Sure 98 ayettir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 19, ini srasna gre ise 44. suredir. Muhammed b. shk'n Sire'sinde belirttiine gre, Ca'fer b. Eb Tlib (r.a.) bu surenin ba taraflarn Nec'ye ve onun arkadalarna okumutur. Sure iinde tilavet secdesi bulunan surelerden biridir. Surenin temel konular Bu surede, Hz. Meryem'in mucizevi bir ekilde hamile kalmas, Hz. sa'y babasz olarak dnyaya getirmesi, bu olayn Yahudiler arasndaki yanklar, Hz. sa'nn beikte konumas gibi olaand olaylar anlatlmaktadr. Bunun dnda, Hz. Zekeriya, Hz. brahim ve Hz. Musa gibi baz peygamberlerin kssalarna da temas edilerek bir takm t ve uyarlarda bulunulmaktadr. Surenin temel mesajlar Yce Allah'n kudretinin snr yoktur. Dilerse yal bir erkekle, ksr sanlan bir kadn ve hatta Hz. Meryem gibi hi evlenmemi bir bakireyi bile ocuk sahibi yapabilir. Allah'tan asla mit kesilmemelidir. Dua ederken bara ara deil, alak sesle ve edeple Allah'a yalvarmaldr, Ana babaya iyilik edilmelidir. Allah, ocuk edinmez; Hz. sa, Hristiyanlarn inand gibi Allah'n olu deildir. O, bir insan ve peygamberdir. Hz. Meryem, Yce Allah'n dilemesiyle, onu babasz olarak dnyaya getirmitir. Hz. sa hakknda bunun dnda inanlara sahip olmak kfrdr. Btn peygamberler insanlar tek bir Allah'a imana etmeye, namaz klmaya ve zekat vermeye davet etmilerdir. Peygamberler, szlerinde duran, drst ve sekin kullardr. Namaz terk edilmemelidir. ehev arzulardan kanlmaldr. Tevbe edip inanan ve iyi iler yapan takva sahibi kimseler cennetle dllendirileceklerdir. Balangta yoktan var eden Allah, insan tekrar dirilmeye gc yetendir. nkarclarn dnyadaki konumlar geicidir. Onlarn sahip olduklar her ey dnyada kalacak, Yce Allah'n huzuruna tek balarna kacaklardr. Onlara mhlet verilmektedir. Onlar, ahirette gerei anlayacaklardr. Allah katnda deerli olan ey, slih amel, yani kalc ve srekli olan yararl ilerdir. nanp yararl iler yapan kimseler iin Yce Allah, gnllerde bir sevgi yaratr. Kur'an, uyarc ve mjdeci bir kitaptr. Allah'a kar gelen gemi toplumlarn balarna gelenlerden ibret almak gerekir. T-H SURES Sure Hakknda Bilgi

smini, surenin bandaki "t-h" harflerinden (huruf-u mukattaa) almtr. Bu sureye "elKelm" suresi de denilir. T-H suresi 135 ayettir. Meryem suresinden sonra ve Hz. mer Mslman olmadan nce Mekke'de inmitir. 130-131. yetlerinin Medine'de indiine dair rivayet vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 20., ini tarihine gre ise 45. suredir. Bir nceki Meryem suresinde Hz. Zekeriyya, Hz. Yahya, Hz. sa, Hz. brahim ve Hz. Musa gibi on peygamberin kssas anlatlmt. Bu surede de ad geen peygamberlerin kssalar daha ayrntl anlatlmtr. Rivayetlere gre Hz. mer'in Mslman oluuyla bu surenin bir ilgisi bulunmaktadr. ok iyi bilinen sahih bir hadise gre Hz. mer, Peygamber'i (s.a) ldrmek iin yola ktnda bir adama rastlad. Adam ona: "Sen her eyden nce kzkardeinin ve enitenin Mslman olduunu bilmelisin" dedi. Bunu duyan mer (r.a) doruca kz kardeinin evine gitti. Orada kardei Fatma ve enitesi Said ibn Zeyd'i Habbab b. Eret'den bir kt parasnda yazl olan bir eyler renir buldu. Fatma onun geldiini grnce kt parasn hemen bir yere saklad, fakat Hz. mer (r.a) okunanlar duymutu, bu yzden sorular sormaya balad. Daha sonra enitesini dvd ve kocasn korumaya alan kz kardeini de yaralad. Sonunda her ikisi de "Evet Mslman olduk, ne yaparsan yap" diye itiraf ettiler. Hz. mer kz kardeinin bandan akan kandan etkilendii iin "okuduunuz eyi bana gsterin." dedi. Kz kardei ondan kd yrtmayacana dair yemin ald ve "Temizlenmeden ona dokunamazsn" dedi. Bunun zerine mer (r.a) ykand. Bu surenin yazl olduu kd okumaya baladnda "Ne mkemmel bir ey!" diye barmaktan kendini alamad. Bunu duyan Habbab, onun ayak seslerini duyduunda gizlendii yerden karak: "Allah'a andolsun, Allah sana Peygamberinin davetini teblie hizmet ettirecek. nk dn Peygamber'in (s.a): 'Rabbim, ya Ebul Hakem b. Hiam (Ebu Cehil), ya da mer b. Hattab ile slm' destekle' diye dua ettiini duydum. Ey mer Allah'a dn, Allah'a dn!" dedi. Bu szler o denli ikna edici idi ki mer (r.a) Habbab'la birlikte, slm' kabul etmek zere Peygamber'in (s.a) yanna gitti. 1 Hz. mer'in bu sure vesilesiyle Mslman oluu, slm tarihinin nemli bir olaydr. Surenin temel konular Bu surede, dier Mekk surelerde olduu gibi tevhid, nbvvet ve ldkten sonra dirili gibi slm dininin esaslar zerinde durulmaktadr. Surenin ba taraflarnda Yce Allah'n egemenlik, azamet, kudret ve ilmi etkileyici bir ekilde anlatlmtr. Hz. mer'in slm'a giriinde surenin bu ayetleri etkili olmutur. Surede ele alnan dier konular unlardr: Kur'an- Kerim'in nitelikleri, Hz. Musa kssasndan geni bir blm; ona verilen mucizeler, Baz peygamberlerin kssalarndan ibret verici blmler, srailoullarnn tutum ve davranlar, zaman zaman isyan edip hak yoldan ayrlmalar, Kur'an- Kerim kssalarnn amac ve faydalar, Namaz klmann gerei, Kyamet ve ahiret hlinin tasviri, Hz. Muhammed'in mriklerle ilikileri. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, insanlar iin bir t ve uyardr. nsanlar onun t ve uyarlarndan yararlanrlarsa her iki dnyada mutlu olacaklardr. Kainattaki her ey Allah'ndr. O, gizli ak her eyi bilir. Bundan dolay insanlar davranlarnda dikkatli olmaldrlar. Allah, peygamberlere bir takm mucizeler vermitir. Fakat inkrda inat edenler zerinde bu mucizelerin etkisi olmamtr. nk iman, kalbe dayanan bir olaydr. Allah, sabreden mminlere yardm elini uzatr ve onlar selamete ulatrr. nkrclar ise helk eder. lm anndaki imann geerlilii yoktur. Tebli, gzel ve yumuak szle yaplmaldr. (Hz. Musa'nn Firavun'a yapt gibi)

Byclk batl bir itir. Byclerin sonu felakettir. nanc korumak iin her skntya katlanlmal, asla taviz verilmemelidir. Allah'a verilen szde durulmal, hell rzklardan yiyip kretmeli, taknlk yapmamaldr. Bunlar mminin zelliklerindendir. Tebli ve irat grevleri srdrlmelidir. Toplumdaki bozgunculara asla frsat verilmemeli, onlarn insanlar kandrp saptrmalarna engel olunmaldr. Kur'an'dan yz eviren, ahirette srekli azap grecektir. Hesap gnnde kimse kimseye yardmc olamayacaktr. Kii, bu dnyada iman ederek ve slih amel ileyerek ahiret iin gerekli hazrl yapmaldr. eytan, insann dmandr; onun kandrc telkinlerine aldanlmamaldr. eytana uyan kimse, sahip olduu nimetleri kaybeder ve hsrana urar. Allah yoluna giren kii sapmaz ve skntya dmez. Gemiteki inkarc toplumlarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. Yce Allah'n inkrclar helak etmemesi, onun vaadi ve hikmeti gereidir. Verilen mhlet dolunca onlarn hesab grlecektir. Gnn belirli saatlerinde Yce Allah' vp tesbih etmek, namaz klmak insan huzura ve ilahi rzaya kavuturur. Bakalarnn sahip olduu zenginlie tamah edilmemelidir. Mmin, namazlarn klmal, aile fertlerine de namaz emretmelidir. Dipnotlar 1. Mevdudi, Tefhmu'l-Kur'an, nsan Yaynlar, 3/217. ENBY SURES Sure Hakknda Bilgi Enbiya, "Peygamberler" demektir. Bu sureye, eitli ayetlerinde pek ok peygamberden sz edildii iin "Enbiya" suresi denmitir. Surede, Hz. brahim'den balayarak Hz. shak, Hz. Yakub, Hz. Lt, Hz. Nuh, Hz. Davud, Hz. Sleyman, Hz. Eyyb, Hz. smail, Hz. dris, Hz. Zlkifl, Hz. Znnn, Hz. Yunus, Hz. Zekeriyya, Hz. sa ve Hz. Muhammed'in kssalar anlatlmaktadr. Enbiy suresi 112 ayettir. Mekke'de, brahim suresinden sonra nzil olmutur. Mushaftaki resmi sras itibaryla 21. suredir. ni sras itibaryla ise Osman Mushaf'nda 73, bn Abbas mushafnda 70. suredir. Surenin temel konular Surede, peygamberlerin babas olarak nitelendirilen Hz. brahim'in uzun ve ayrntl kssasndan balayarak Hz. shak, Hz. Yakub, Hz. Lt, Hz. Nuh, Hz. Davud, Hz. Sleyman, Hz. Eyyb, Hz. smail, Hz. dris, Hz. Zlkifl, Hz. Znnn, Hz. Yunus, Hz. Zekeriyya, Hz. sa ve peygamberlerin sonuncusu Hz. Muhammed Mustafa'nn maruz kaldklar ile ve skntlar, bunlara nasl sabrettikleri ve insanln mutluluu iin Allah yolunda nasl fedakrlk gsterdikleri zl bir ekilde anlatmaktadr. Surede bundan baka, dier Mekk surelerde olduu gibi, tevhid, nbvvet (peygamberlik) ve ahiret inanc zerinde durulmakta, baz tler verilmektedir. Ayrca evrenin oluu hakknda da bilgiler verilmektedir. Surenin temel mesajlar nkarclar tarih boyunca hakk tebli eden peygamberlere kar gelmiler, fakat baarl olamamlardr. Peygamberler onlarn yaptklarna kar sabrla mcadele vermilerdir. Gnmzdeki inkrclar da, eer onlara kar sabrla mcadele edilirse baarsz olacaklardr. Hak mutlaka galip gelecektir. Yce Allah, evreni bir amala yaratmtr; bunda birok hikmetler vardr. nsan bu ama ve hikmetler zerinde dnmeli ve yaantsn buna gre dzenlemelidir. Allah birdir; eer baka tanrlar olsayd, kainatn dzeni bozulur, her ey mahvolurdu.

Balangtan beri btn peygamberlere, tek Allah'a inanlmas ve sadece ona ibadet edilmesi vahyedilmitir. Allah, ocuk edinmemitir ve edinmeyecektir. Hristiyanlarn ve mriklerin Allah'a ocuk isnat eden inanlar kfrdr. Melekler, Allah'n raz olduklar dndakilere efaat etmezler. Evren belli bir dzene gre yaratlmtr. Yaratln temel maddesi sudur. O, her eyi sudan yaratmtr. Balangta gkler ve yer bitiik hlde iken, Allah onlar birbirinden ayrmtr. Dnya, gne ve ay belli bir yrngede dnn devam ettirmektedir. Hayat geicidir; insanlar bu dnyaya imtihan iin getirilmilerdir. Sonunda herkes Yce Allah'a dnecektir. Allah'n bildirdii gerekleri kalbi mhrlermi olanlar kavrayamaz. Kyamette adalet terazileri kurulacak, hi kimseye hakszlk edilmeyecek, iyiliin ve ktln en k bile deerlendirilecektir. Gemi peygamberlerin yaayndan, onlarn Allah'a olan ballklarndan ibret almak gerekir. Allah'tan korkup azabndan saknmal, onun yolunda mcadele edilmeli, skntlar karsnda sabrl olup Allah'a snmal, ondan mit kesilmemeli ve onun ltuf ve ihsanna gvenilmelidir. Kur'an'dan t alnmal ve dinde ayrla dlmemelidir. HACC SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, baz ayetlerinde haccn hkmlerinden bahsedildii iin bu ismi almtr. 25. ayet ve devamnda Kbe tavaf (hacc) ve bununla ilgili baz ritellere (e'ir) deinilmektedir. Hacc suresi 78 ayettir. Surenin Mekke'de mi, Medine'de mi indii hakknda ihtilf olmakla beraber Mekke'de indii gr ar basar. Mfessirlerin ounluuna gre 19. ayetten itibaren 6 ayet Medine'de, dierleri Mekke'de nzil olmutur. Meden ayetlerle ilgili rivyetler kesin deildir. Mushaftaki resmi sralamada 22., ini srasna gre 88. suredir. Surenin temel konular Kyamet tasvirleri, Tevhid inancnn tutarll ve Allah'a ortak komann mantkszl, Hac ibadeti, Mminlerin baz zellikleri, Allah'n insanlara olan ltuf ve ihsanlar, nkarclarn kt akbeti, nananlara verilecek mkfatlar. Surenin temel mesajlar Kyamet, insanlarn korkudan kendilerinden geecekleri, gebelerin ocuklarn drecekleri lde dehet verici ve gereklemesi phesiz olan bir olaydr. Allah hakknda geliigzel konumak, insanlar doru yoldan saptrmaya almak zalimliktir. Byle yapanlar hem dnyada, hem de ahirette iddetli bir ekilde cezalandrlacaklardr. Allah insan eitli aamalardan geirerek yaratmtr. nsan eitli aamalardan geirerek yaratp yaatan, l topra dirilten Allah, elbette lleri de diriltmeye gc yetendir. nsan, byle yce bir kudrete sahip Allah'a, hibir ey ortak komadan, itenlikle teslim olup ibadet etmelidir. Yce Allah, kyamette insanlar arasnda hesap grp hkm verecek, inanp iyi iler yapanlar, nimet dolu cennetlerle dllendirecek, Allah hakknda tartan nankr inkarclar ise ar bir azap ile cezalandracaktr. Hac ibadeti farzdr; Mescid-i Haram (Kabe), Allah'n emriyle Hz. brahim tarafndan yaplp, Mslmanlar iin Allah'a ibadet yeri klnmtr.

Allah'n yasaklarna sayg gsterilmeli ve yalandan uzak durulmal, sadece Yce Allah'a ibadet edilmelidir. Allah anld zaman kalpleri rperen, balarna gelene sabreden, namaz klan ve Hak yolunda harcamada bulunan, hayr ileyen, Allah yolunda mcadele eden kimseler hakiki mminlerdir. Byle davranan mminler kurtulua ereceklerdir. Kii, Allah'n helal kld nimetlerden rzkn temin etmelidir. Allah adna kesilen kurbanlarda esas olan takvadr. Gsteri iin kesilen kurbanlar faydaszdr. Yce Allah, inananlarn yardmcsdr; dinine yardm edene yardm eder. Mminler, kendilerine saldrlr yahut zulme urarlarsa, buna kar koymaldrlar. G ve yetki sahibi olduklarnda Allah'n buyruklarndan dar kmamaldrlar. Peygamberlerin davranlar rnek alnarak, inkarclarn olumsuz tutumlarna kar znt duyulmamaldr. nkrclar sonunda hak ettiklerine kavuacaklardr. Sabreden mminler de selamete ulaacaklardr. G ve hakimiyet Allah'ndr. Hibir varlk Allah'n gcn snrlayamaz ve onunla ba edemez. Allah, mminleri sekin klm, onlara dinde kolaylk salamtr. M'MNN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen ve "inananlar" anlamna gelen "Mu'minun" kelimesinden alr. lk ayetlerinde kurtulua eren mminlerin ibadetlerinden, ahlki yaaylarndan ve nil olacaklar uhrev nimetlerden bahsedildii iin sure "el-M'minn" adn almtr. Hz. mer'in bildirdiine gre, Hz. Peygamber'e vahiy geldii zaman, yznn etrafnda ar uultusuna benzer sesler iitilirdi. Bir gn yine kendisine vahiy geldi. Bir sre sonra vahiy halinden syrld. Kbleye dnp ellerini kaldrd ve yle dua etti: "Allah'm, bize olan hayrn bollatr, azaltma. Bizi ykselt, alaltma. Bize ihsan et, mahrum eyleme. Bizi stn kl, bakalarn bize stn klma. Bizi memnun et ve bizden raz ol". Daha sonra Hz. Peygamber: "Bana on ayet indirildi. Kim, onlarn gereini yaparsa, cennete girer" buyurdu ve ardndan "Kad eflaha'l-mminun" dan balayarak on ayeti okudu.1 Banda mminlerin zafere ulaacaklar, sonunda da ktlerin cezaya arptrlacaklar anlatlan sure, mriklere son ihtar olup slm'n parlak geleceinin mjdesidir. Sure 118 ayettir. Mekke'de, Enbiya suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sralamada 23., ini srasna gre ise 74. suredir. Surenin temel konular Kurtulua eren mminlerin zellikleri, Yce Allah'a inanp ibadet etmenin lzumu, Peygamberlere kar tavr alan inkarclarn ortak zellikleri, Yce Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Allah'n insanlara olan ltuflar, nkarclarn ahiretteki durumlar, Dnya hayatna ilikin uyarlar. Surenin temel mesajlar Mmin, namazlarn huu ile klmal, bo szlerden yz evirmeli, zekatn vermeli, zinadan uzak durup namusunu korumal, emaneti ve ahdini gzetip yerine getirmelidir. Bunlar yapanlar baarya ulaacak ve Firdevs'e (cennet) vris olup orada ebedi kalacaklardr. Yce Allah, insan eitli aamalardan geirerek yaratmtr. Her eyi yaratan ve canllara rzkn veren Allah'tr. Sonunda her ey ona dnecektir. Allah, insanlara pek ok peygamber gndermi, fakat inkarclar hep ayn tavr gstererek onlar yalanlamlardr. Allah da onlar helak etmitir. Peygamberleri inkar eden ve hak yoldan uzak kalan gemiteki inkarclarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr.

Yce Allah, insanlara gzel eylerden yiyip yararl iler yapmalarn, sadece kendisinden korkmalarn tlemektedir. Gerek mminler; Allah'tan korkan, onun ayetlerine inanan, ona hibir eyi ortak komayan, sadece Allah rzas iin harcamada bulunan, hayrda yarp ne geen kimselerdir. Allah, kimseye gcnn stnde bir ey yklememitir. Herkesin yapt tespit edilmektedir ve kimseye hakszlk edilmeyecektir. Hz. Muhammed, insanlara hakk ve adaleti getirmi, onlar doru yola armtr. Gnmzde Hz. Muhammed'in bu mesaj daha ok nem kazanmaktadr. Mminler sabrl olmal, ktle karlk iyilik yapmal, eytann vesvesesinden ve azgnlarn bana gelecek ilahi azaptan Allah'a snmaldrlar. lm geldikten sonra pimanla dp, dnyaya geri dnmeyi ve iyi iler yapmay istemenin hibir yarar olmaz. Bu bakmdan bu dnya hayatn iyi deerlendirmek gerekir. Kyamet gnnde herkes kendi derdine decektir; kimsenin kimseye o gn yarar dokunmayacaktr. Yce Allah, kendisine inanp merhamet dileyenleri mkafatlandracak, mmin kullaryla alay eden inkarclar ise cezalandracaktr. Dipnotlar Elmall, Hak Dini Kur'an Dili, Eser Neriyat, 5/3426. NUR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, Allah'n nurunu tasvir eden u ayetten almtr: "Allah, gklerin ve yerin nrudur. O'nun nrunun temsili, iinde lamba bulunan bir kandillik gibidir. O lamba kristal bir fanus iindedir; o fanus da sanki inciye benzer bir yldz gibidir ki, douya da, batya da nisbet edilemeyen mbarek bir aatan, yani zeytinden (kan yadan) tututurulur. Onun ya, neredeyse, kendisine ate demese dahi k verir. (Bu,) nr stne nrdur. Allah diledii kimseyi nruna eritirir. Allah insanlara (ite byle) temsiller getirir. Allah her eyi bilir." (35. ayet) Sure 64 ayettir. Surenin tamam Medine'de, Beyyine suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sralamada 24., ini tarihine gre ise 102. suredir. Harise b. Mudarrib bu surenin nemi hakknda yle demitir: "Hz. mer bize Nisa, Ahzab ve Nur surelerini mutlaka renin, diye yazl emir gnderdi." 1 Surenin temel konular Zina ve zina ile ilgili hkmler; had-i kazf (zina iftiras cezas) ve mlane hkmleri, Aile ve toplum ilikileri, Baz ahlk kurallar, rtnme (tesettr), Mmin, kafir ve mnafklarn durumu, Allah'n varl, birlii ve kudreti, Allah'a ve Peygamberine itaatin gerei. Surenin temel mesajlar Zina, aileyi ve toplumu bozan bir davrantr. Zina eden erkek ve kadna bedeni ceza uygulanr. ftetli bir mmin, zina eden bir kimseyle evlenmemelidir. Zina iftirasnda bulunmak byk bir sutur. Namuslu mslman kadnlara iftira edenler, dnya ve ahirette lanetlenmitir. Allah onlara hak ettikleri cezay verecektir. Namuslu kadnlar zina ile sulayp, bu iddialarn drt ahitle ispat edemeyenlere bedeni ceza uygulanr. Zina iftirasnda bulunanlarn hibir konuda ahitlikleri kabul edilmez. Eini zina ile sulayp bunu drt ahitle ispat edemeyen erkek, einin inkar etmesi durumunda hakim huzurunda eiyle lanetleir. Bu lanetlemeden sonra eler boanm olurlar.

Sulu olduu kesinlemedike, herkese susuz muamelesi yaplmaldr. Fitnecilere kar dikkatli olunmal, yaplan dedikodulara hemen inanlmamaldr. Mslmanlar, kesinlikle dedikodudan uzak durmaldrlar. Zira Mminler arasnda kt sz ve davranlarn yaylmasn isteyenlere dnya ve ahirette ac bir azap vardr. Mminler, eytana uymamaldrlar. nk eytan edepsizlii ve ktl emreder. Mminler, krgnlk nedeniyle birbirlerine yardm kesmemeli, hogrl olmaldrlar. Byle davranmakla Allah'n rzas ve aff kazanlm olunur. Bakasnn evine girmek iin nce izin alnmaldr. Evde kimse yoksa veya girilmesine izin verilmiyorsa srarc olunmamal, geri dnlmelidir. Hizmetiler ve evin kk ocuklar dahil, ev hayatnda gizlilik esastr. ocuklar, izin almadan zellikle sabahlar, leleri ve geceleri hibir erkek veya kadnn zel odasna giremezler. Anne babann yatak odalarna izin almadan kesinlikle girilmemelidir. Mslmanlar harama gz dikmemeli, namuslarn korumaldrlar. Kadnlar tesettre dikkat etmeli, erkeklerin dikkatini zerlerine ekecek davranlarda bulunmamaldrlar. Hizmetileri ve evlenmelerinin haram olduu yaknlarnn dnda kimseye kar ss eyalarn da takmamaldrlar. Evlenme ana gelen Mslmanlar evlenmelidirler. Evlenme imkan olmayanlar, bu imkana kavuuncaya kadar namuslarn korumaldrlar. Evlenecek aa gelen fakat evlenme imkan bulamayanlara yardmc olunmaldr. Fuhula ilgili her tr i ve davrantan uzak durulmaldr. Allah, gklerin ve yerin nurudur. Allah, iyi davranta bulunanlar, yaptklarndan daha fazlasyla dllendirecektir. nkarcln sonu hsrandr. nkarclarn durumlar, aldatc seraba benzer, hibir ie yaramaz. Allah bir kimseye nur vermeyince, o kimsenin ktan ve aydnlktan nasibi yoktur. Gklerde ve yerde bulunan her ey Allah' zikreder eder. Her ey Allah'ndr ve dn de onadr. Yce Allah, kimin ne yaptn ok iyi bilmektedir; ahirette de hesap soracaktr. Allah'n yaratt varlklardan ibret alnmal ve doru yol zere olunmaldr. Mnafklar, karc kimselerdir. Onlara gvenilmez. Bunlar, ilerine gelince ilahi hkmleri kabul eder, karlarna dokununca hemen uzaklarlar. Hz. Peygamber bir uyarcdr. Ona itaat eden ve onun yolunu takip eden doru yolu bulur. man edip salih amel ileyenler, yeryznde egemen olacaklardr. lahi rahmete kavumann yolu, namaz gerei gibi klmak, zekat vermek ve Hz. Peygambere itaat etmekten geer. nkarclar, yeryznde hakk asla yenemezler ve aciz brakamazlar. nananlar, eninde sonunda stn geleceklerdir. Hz. Peygambere gereken sayg gsterilmelidir. Mslmanlarn bir arada yemek yiyerek karlkl ilikileri gelitirmeleri iyidir. ok yakn akrabalar ve samimi dostlar birbirlerinin evlerinde yemek yiyebilirler. Dipnotlar 1. Vehbe Zuheyli, et-Tesfru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 9/367-368. FURKN SURES Sure Hakknda Bilgi Adn, ilk ayetinde geen "furkan" kelimesinden alr. "Furkan", hakk btldan ayran demektir ve Kur'an- Kerim'in isimlerindendir. Sure 77 ayettir. Mekke dneminin ortalarnda ve Ysin Sresinden sonra nzil olmutur. Ancak 68-70. ayetlerinin Medine'de indii rivyet edilir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 25., ini srasna gre ise 42. suredir. Surenin temel konular Allah'n varl, birlii ve kudretiyle ilgili akli deliller,

Hz. Muhammed'in peygamberliinin ispat, Kur'an'n ilahi kelam oluu, Hz. Nuh, Ad, Semud kavmi, Ashab'r-Ress, Lt kavmi gibi kavimlerin Allah'n elilerini yalanlamalar sebebiyle balarna gelen felaketler, Ahiretin gereklii; inananlarn ve inkar edenlerin ahiretteki durumlar, Mminlerin baz zellikleri. Btn bunlar toparlayacak olursak, surede; Mekke'li mriklerin Kur'an'a ve Hz. Muhammed'in (s.a) peygamberliine ynelttikleri itirazlar ele alnmakta ve bunlara uygun cevaplar verilmektedir. Surenin sonunda, Mminun Suresi'nin banda olduu gibi, mminlerin ahlkmanev stnlkleri tasvir edilmektedir. Surenin temel mesajlar Kur'an Allah kelamdr, o bir insan sz deildir. Allah, onu para para indirmitir. Her ey Allah'ndr. Allah'n ei ve orta yoktur. Yaratan, yarattklarna l ve dzen veren odur. Kinat ve nice hikmet dolu tabiat olaylarn yneten, yarattklarna rzk veren Allah'tan bakasn tanr edinmek zalimliktir. Yce Allah, kinat alt zaman diliminde yaratmtr. Gkyznde burlar, gnei ve ay, gece ile gndz yaratan ve btn kinat yneten de odur. Daha nceki peygamberler gibi, Hz. Muhammed de bir insandr. O, bir uyarc ve mjdecidir. nkarclar, hakk iitmeyen, dnmeyen ve bu nitelikleriyle hayvanlardan aa olan varlklardr. Ahireti inkar edenler iddetli bir azapla karlaacaklardr. nananlar ise ebedi cennetle dllendirileceklerdir. Allah'n Elisi gerek dost ve onun yolu doru yoldur. nsanlar onu dost edinmeli ve onun yolunu takip etmelidirler. Gemiteki inkarc topluluklarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. unlar, mminlerin dikkat etmeleri gereken hususlardr: Alak gnlllk, cahillere uymamak, gecelerin bir blmn ibadetle geirmek, cehennem azabndan Allah'a snmak, harcamalarda orta bir yol tutup israfa ve cimrilie kamamak, irkten uzak durmak ve sadece Allah'a yalvarmak; haksz yere kimsenin canna kymamak, zinadan kanmak; Allah'n ayetlerine kar duyarl olup, grmezlikten ve duymazlktan gelmemek; Allah'tan hayrl e ve ocuklar istemek. Bu hususlara dikkat eden mminler, sabretmelerine karlk en yce cennetlerle dllendirilip orada srekli olarak kalacaklardr. Dua ve ibadet, insana deer kazandrr. badeti ve duas olmayan kiinin Allah katnda hibir deeri yoktur. UAR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 224. ayetinde geen ve "airler" anlamna gelen "uar" kelimesinden almtr. Mrikler, Kur'an'n bir air tarafndan meydana getirilmi olduunu iddia ediyorlard. Bu surede, Hz. Peygamber'in retisi ile daha nceki peygamberlerin retilerinin zde birletii ve Kur'an'n bir air eseri olmad ispat edilerek, bu iddia rtlmekte ve reddedilmektedir. Sure 227 ayettir. Mekke'de, Vk'a suresinden sonra inmitir. 224, 225, 226, 227. ayetler (drt yet), Medine'de inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 26., ini srasna gre ise 47. suredir. Surenin temel konular Allah'n varl, birlii ve kudreti, Peygamberlikle ilgili konular, Kur'an'n ilah kelam oluu, nkarclarn peygamberlere kar tutumlar, Kyamet ve yeniden dirilme,

nkarclarn ve inananlarn ahiret hayatndaki durumlar, Hakk yalanlayanlara ders olmas iin baz peygamberlerin kavimleriyle olan ilikileri: Hz. Musa'nn kssas; Firavun ve kendi kavmiyle Allah'n birlii hakkndaki tartmalar. Hz. brahim'in (a.s.) babas ve putperest kavmiyle olan mcadelesi; Hz. brahim'in (a.s.) putlara tapmay reddetmesi ve Allah'n birliini ispat etmesi. Hz. Nuh, Hud, Salih, Lt, uayb peygamberlerin inkarc ve ahlaksz kavimleriyle mcadeleleri. Surenin temel mesajlar nkarclarn olumsuz tutumlar sebebiyle zntye ve ylgnla dmemek gerekir. nk hidayet Allah'tandr. nsann evresini gzlemlemesi, hatta sadece bitkilere bakp bunlar zerinde dnmesi bile onu Yaratc Allah'n varlna gtrr. Kafirler ne kadar inkar etseler de, alay ettikleri ey balarna gelecektir. Allah, mminlere her zaman yardm eder; dmanlarna kar onlar stn klar. Bunun en ak rnei, Hz. Musa'nn gl ordulara sahip Firavun'a stn gelmesidir. Dini gzel ve etkili bir slupla tebli etmek gerekir. Hakk savunanlarn karsnda batl tutunamaz. Allah yolunda hibir fedakarlktan kanlmamal, basklara boyun eilmemeli ve Allah'a gvenilmelidir. Sadece Allah'a dua edilmeli ve hibir ey arac yaplmamaldr. Bilgisizce, eskilerin batl gelenek ve greneklerini srdrmek yanltr. Peygamberlerin dualar, zellikle Hz. brahim'in duas rnek alnmaldr. Allah'tan mal-mlk deil, ilim ve hikmet vermesi, salihler arasna katmas, hayrla anlmay nasip etmesi, cennetine koymas istenmeli ve yaknlarn da aff iin dua edilmelidir. Son pimanlk fayda vermez. Bu dnyada ahiret iin gerekli hazrlk yaplmaldr. nk tekrar geriye dn mmkn deildir. Homoseksellik, felakete gtren cinsel bir sapknlktr. Lut kavmi bu yzden helk olmutur. l ve tartda hile yaplmamal, kskanlktan ve bozgunculuktan uzak durulmaldr. Bu kt hasletler toplumun yok olmasna sebep olur. Nitekim Eyke halk bu yzden helak olmutur. Kur'an- Kerim, Yce Allah tarafndan Cebrail aracl ile Peygamberimize Arapa olarak indirilmitir. Ondaki gerekler, nceki ilahi kitaplarda da mevcuttur. Allah, her topluma bir eli gndermitir. nsan, yakn evresinden balayarak irat grevini yerine getirmelidir. Hakszlk ve ktlk karsnda sessiz kalnmamadr. eytan, sadece gnahkar yalanclara telkinde bulunup onlar tesir altnda brakr. Mminlere zarar veremez. NEML SURES Sure Hakknda Bilgi "Neml" karnca demektir. inde, Hz. Sleyman'n ordusuna yol veren karncalardan da bahsedildii iin sure bu ad almtr. Sureye "Sleyman suresi" de denilir. Bu sure 93 ayettir. Mekke'de, uar suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 27., ini srasna gre ise 48. suredir. Sure, iinde tilavet secdesi bulunan surelerden biridir. Surenin temel konular Bu surede, Mekke'de inen (Mekk) dier sureler gibi, Allah'n birlii, peygamberlik, ldkten sonra dirilme, kyamet ve Kur'an- Kerim'in Allah katndan indirilmi yce bir kitap olduu ispat edilmektedir. Bundan baka surede u konulara deinilmektedir: Hz. Musa, Davud, Sleyman, Salih ve Lt aleyhisselmn kssalarndan ibret verici blmler, nsana verilen nimetler, nkarclarn ve mminlerin ahirette karlaacaklar durumlar.

Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, Yce Allah tarafndan Hz. Muhammed'e indirilmitir. Kur'an- Kerim, insanlara rahmet, yol gsterici ve mjdeci bir kitaptr. Namaz klmak, zekat vermek ve ahirete kesin olarak inanmak mminlerin temel zellikleridir. Baka bir ifadeyle mminler, namaz klan, zekt veren ve ahirete inanan kimselerdir. Kfr, kiiye davranlarn ho gsterir. Ancak kfirler ahirette hsrana urayacaklardr. nanmak istemeyenlere mucizeler de fayda vermez. Nitekim Allah, Hz. Musa'ya dokuz mucize vermi, inkrclar yine de kibirleri sebebiyle inanmamakta direnmilerdir. lim bir nimettir; bunun krn yerine getirmek gerekir. Kendisine stn nimetler verilen kii marmamaldr. Allah, Hz. Sleyman'a kularn ve karncalarn dilini retmi; cinlerden, insanlardan ve kulardan ordu vermitir. Hz. Sleyman bunlar karsnda marmam, daima kulluunu hatrlamtr. Allah, gizli ve ak her eyi bilir. Her eyi bilen Yce Allah' daima anmal ve ona ibadet edilmelidir. Her duyulan habere inanlmamal, doruluu aratrlmaldr. Ynetim ilerinde istiareye nem verilmeli, lke karlarna uygun aklc kararlar almaya allmaldr. Savatan nce bar yollar aranmal, milletin menfaatleri gz nnde bulundurulmaldr. Allah'n verdii nimetlere kredilmelidir; kretmemek nankrlktr. Salih peygamberin kavmi gibi gemi topluluklarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. Homoseksellik, toplumu felakete gtren cinsel bir sapknlktr. Lut kavmi bu kt alkanlk yznden helak edilmitir. Gkleri ve yeri yaratan, yamurlar yadrp aalar ve bitkiler yetitiren, dnyay yaanacak yer yapan, rmaklar, dalar var eden, darda kalmn duasna karlk onun skntsn gideren, karanlkta yol gsterici yldzlar yaratan, dinlenmek iin geceyi karanlk, almak iin gndz aydnlk klan, rzgarlar yamurun mjdecisi olarak gnderen, ilk defa yaratan ve yarattklarn ldrp yeniden yaratacak olan, gkten ve yerden rzklar ihsan eden, gizli ve ak her eyi bilen sadece Yce Allah'tr. Allah'n dnda hibir varln bunlar yapmaya gc yetmez. Bundan dolay sadece Yce Allah'a iman ve ibadet etmek gerekir. Kii Allah'a tevekkl edip, ona gvenmelidir. Kii hakk tebli ederken karlat zorluklara direnmeli, mitsizlie kaplmamaldr. Kyametin deheti inanmayanlara korku verecektir. nananlar ise kyamet korkusundan emin olacaklardr. Ahirette herkes yaptnn karln grecektir. Mslmanlar Hz. Muhammed'in yolunu takip etmelidirler. KASAS SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 25. ayette geen "kasas" kelimesinden almtr. "Kasas", "olaylar, hikyeler" anlamlarna gelmektedir. Doumundan peygamberliine kadar Hz. Musa'nn kssas ak ve geni bir ekilde anlatld iin bu sureye "Kasas Suresi" ad verilmitir. Kasas suresi 88 ayettir. Mekke'de, Neml suresinden sonra inmitir. Ancak, 85. ayetin hicret esnasnda Mekke ile Medine arasnda, 52-55. ayetlerin ise Medine'de indii rivayeti de bulunmaktadr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 28., ini srasna gre ise 49. suredir. Kasas Suresi, Allah'n birlii, peygamberlik ve ldkten sonra dirilme gibi inan konularna nem veren surelerdendir. Bu sure izledii yol ve varaca hedef bakmndan Neml ve uar sreleri ile ayndr. Ayn zamanda, ini sebepleri bakmndan da birbirlerine uygundurlar. Bu sure, kendinden nce gelen iki surede ksaca anlatlan konular aklar veya tamamlar.1 Surenin temel konular

Bu surede, arlkl olarak Hz. Musa'nn kssas anlatlarak gerekli t ve uyarlarda bulunulmakta; Bir Allah'a inanmann gerei, dnyann geicilii ve asl hayatn ahiret hayat olduu bildirilmekte, Ayrca ahirette inkrclarn ac sonlarndan bahsedilmektedir. Surenin temel mesajlar Allah, zulme urayanlara yardm eder ve onlar zalimlerin yerine miras klar. Allah'n plann kimse deitiremez. Allah isterse, Firavun rneinde olduu gibi, bir zalimin zulmne son verecek kiiyi mutlaka karr. Allah yolunda fedakarlktan kanlmamaldr; yerine gre insan evladn bile bu yolda feda edebilmelidir. Dmana belli etmeden, gerei bildirmeden, onu zararsz hale getirecek tedbirler alnmaldr. Allah'n vaadi gerektir, mutlaka gerekleir. Yce Allah iyi kiileri ilim ve hikmetle dllendirir. Kavga edenleri adaletle yattrmak gerekir. Bunun yerine, herhangi bir nedenle, taraflardan birine haksz yere yardmc olmak doru deildir. Kii hatasn anlamal, bir gnah ileyince derhal tevbe etmelidir. Birine bir tuzak hazrland renilirse, o kiiye tedbir almas iin haber verilmelidir. aresiz insanlara yardmc olunmaldr. Kii, hizmetinde altrd insanlara eziyet etmemeli, onlara adaletle davranmaldr. Teblide gzel ve etkili konumaya nem verilmelidir. Hitabeti gzel insanlardan bu konuda yararlanlmaldr. Heva ve heves, insanlar hakk kabul etmekten alkoymaktadr. Bu konuda kii dikkatli olmaldr. Ktl iyilikle savmak, Allah yolunda harcamada bulunmak, bo szlere itibar etmemek ve kendini bilmez cahillerle arkada olmamak, mmin kiinin zelliklerindendir. Hidayet Allah'tandr; Allah dilemedike, Peygamber bile sevdiklerini hidayete erdiremez. Kii, sahip olduu nimetlerle marp taknlkta bulunmamaldr. Yce Allah, refah iinde marp azm pek ok kiiyi ve toplumu helak etmitir. Zenginlii ile dillere destan olan Karun bunun rneklerinden biridir. Allah, bir uyarc gndermeden hibir toplumu cezalandrmamtr. Dnya nimetleri geicidir. Kii, Allah'n rzasn kazanmaya vesile olacak davranlarda bulunmaldr. nk Allah'n raz olduu ameller hayrl ve kalcdr. Tabi olduklar nderler ve taptklar putlar ahirette inkarclar yalnz brakacaktr. O gn onlara hi kimse yardmc olmayacaktr. man edip yararl iler yapanlar kurtulacaktr. Allah, gizli ve ak her eyi bilir. Kii, ahiret iin hazrlanmal, ancak dnya nimetlerinden de yararlanmay ihmal etmemelidir. Evrendeki dzeni salayan Allah'tr. Gecelerin sresini kyamete kadar srdrmeyi dilese, kimse bunu engelleyemez. Allah, iyilik yapan daha gzeliyle dllendirir; ktlk yapana ise, sadece yaptnn karl kadar ceza verir. nkarclardan yana olunmamaldr. Sadece Yce Allah'a ibadet ve duada bulunulmaldr. Allah'tan baka her ey fanidir ve herkes ona dnecektir. Dipnotlar 1. Muhammed Ali sabuni, Savfet't-Tefasir, Ensar Neriyat, 4/405-406. ANKEBT SURES Sure Hakknda Bilgi "Ankebut", rmcek anlamna gelmektedir. 41. ayetinde inkrclarn ileri rmcek ana benzetildii iin sure bu ismi almtr. Sure 69 ayettir. Mekke'de, Rum suresinden sonra

inmitir. Ancak 1-11. yetlerin Medine'de indii rivayet edilmitir. Mushafta 29., ini srasna gre ise 85 suredir. Surenin temel konular Bu sure, Allah'n birlii, peygamberlik, ldkten sonra dirilme ve hesap gibi temel inan konularn iler. Dolaysyla bu surenin arlk noktasn iman, imtihan ve sabr konular oluturur. zellikle peygamberlerin kssalar anlatlrken, fitne ve imtihan konusu uzun ve genie bu surede ele alnmtr. nk Mslmanlar Mekke'de ok byk zulm ve skntlarla karlamlardr. Bu erevede surenin temel konularn aadaki sralamak mmkndr: Dnya hayatnn bir imtihan oluu, Glklere kar sabrn gereklilii, Ana babaya iyilik etmenin gereklilii, Allah'n varlna, birliine inanp sadece ona gvenmenin gereklilii, nkarc ve iki yzllerin inananlara kar tutumlar, Baz peygamberlerin kssalarndan ibret verici blmler, Peygamberin ve Kur'an'n doruluuna inanmann nemi, Kafir ve mnafklarn akbetleri, nanp cihad eden ve salih amel ileyenlerin kazanacaklar mkafatlar. Surenin temel mesajlar Yce Allah, insanlarn gerekten inanp inanmadklarn ortaya karmak iin onlar bir takm snavlara tabi tutmaktadr. Bylece kimin gerek mmin ve kimin mnafk olduu anlalmaktadr. Zira iman zayf ikiyzl kiiler, balarna bir sknt ve ikence gelince, bunu azap ve uursuzluk olarak deerlendirip imandan dnmeye kalkrlar. Mslmanlar zafere ulanca da onlardan olduklarn sylerler. Allah, iman edenlerin hatalarn balar ve rter. Ana babaya iyilik edilmelidir. Ancak, Allah'a ve buyruklarna isyan konusunda onlara itaat edilmez. Hayat ne kadar uzun olsa da sonsuz deildir. Kavminin iinde dokuz yz elli sene yaayan Hz. Nuh bunun rneidir. nkarclar, mminleri hak yoldan dndrmek iin her yolu denerler. Bazen zora bavururlar, bazen de "Sizin gnahnz da bizim boynumuza olsun" deyip, onlar kandrmaya alrlar. Onlar kyamette hem kendi gnahlarndan ve hem de bakalarn saptrmann gnahlarndan tr hesaba ekileceklerdir. Mminler bu konuda dikkatli olmaldrlar. nk ahirette hibir mazeret geerli olmayacaktr. Hz. Nuh, Hz. ibrahim, Hz. Lut, Hz. uayb ve Hz. Musa'nn hak yolunda verdikleri mcadeleler mminler iin rnek olmaldr. Mminler, bu peygamberlerin mcadelelerini rnek alp metanetlerini kaybetmemelidirler. Gemiteki inkarc topluluklarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. nsan, evresini inceleyerek Allah'n yaratma kudretini anlamaldr. Allah'tan baka gvenilecek dost ve yardmc yoktur. Homoseksellik, toplumu felakete gtren bir ahlakszlktr. Lut kavmi bu yzden helak olmutur. Allah dilemedike, kii en yaknn bile hidayete erdiremez. Nitekim Hz. Lut'un kars iman etmemitir. Allah'tan bakasn dost ve koruyucu edinenlerin durumu, kendi rd ana gvenen rmcein haline benzer. rmcek a en zayf ve en rk yuvadr. nsan, bu rnekten ibret alp Allah'a inanmal, onu gerek dost bilip yalnz ona dayanp gvenmelidir. Gklerin ve yerin yaratlnda bir dzen vardr. Bu dzenden ibret alnmaldr. Mmin, Kur'an' okumal ve namazn klmaldr. Namaz, insan hayaszlktan ve ktlkten korur. Kld namaz kiiyi ktlkten ve edepsizlikten alkoymuyorsa, onun namaz gerek anlamyla namaz saylmaz.

Allah' anmak, ibadetlerin en bydr. Kii, daima Allah' anmaldr. Zalim ve azgn olmayan ehli kitaba gzellikle gerei anlatmak gerekir. Bu gerek, tevhittir. Kur'an, en byk mucizedir. nanmak iin baka mucizeye ihtiya yoktur. Kur'an, inananlar iin bir hidayet kaynadr. Peygamberin grevi, insanlar uyarmaktr. Mminler bu konuda peygamberleri rnek almal ve zorlayc olmamaldrlar. Mminler, iinde bulunduklar olumsuz artlar kulluk grevini brakmaya bahane grmemelidirler. Hicret dahil btn mcadele yollarna bavurmaldrlar. Herkes lecek ve Allah'a dnecektir. nanp iyi iler yapanlarn, ylgnla dmeyip Allah'a gvenenlerin yeri cennettir. Allah, inkarclara belli bir sreye kadar mhlet vermektedir. Bu, onlar iin bir tuzaktr. nsanlarn ve dier btn canllarn rzkn veren Allah'tr. Allah, kimine az kimine ok verir. Az verilenler isyan etmemeli, ok verilenler de marp azmamaldr. Bu dnya hayatnn geici olduu daima aklda tutulmaldr. Allah'a kar nankrlkten uzak durulmaldr. Zira nankrleri Allah cezalandracaktr. Allah adna yalan uydurup onun szlerini kendi arzusu dorultusunda arptmak gnahtr. RUM SURES Sure Hakknda Bilgi lk ayetlerinde, ranllarla yaplan savata yenilgiye urayan Rumlarn (Bizansllar) tekrar galip gelecekleri anlatldndan sureye bu ad verilmitir. Sure 60 ayettir. 17. ayet hari, surenin tamam Mekke'de, nikak suresinden sonra inmitir. Mushaf'taki sralamada 30., ini srasna gre ise 84. suredir Rum suresi, ok nemli bir gayb olayn haber vererek balar. Bu olay, Bizansllarla ranllar arasnda meydana gelecek savata Bizansllarn galip gelmesi olaydr. Olay, Kur'an- Kerim'in haber verdii gibi meydana gelmi ve bylece haber gereklemitir. Bu olay, Hz. Muhammed'in getirdii vahyin doruluunu gsteren en ak delillerden ve Kur'an'n en byk mucizelerindendir. Surenin temel konular Allah'n mminlere yardm etmesi, nkrclarn balarna gelenler ve ahiretteki durumlar, Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Sadece Allah'a inanp ibadet etmenin lzumu, Ahiretin gerek oluu, Darlkta da bollukta da Allah'a balanmann ve hak yolda sebat etmenin gerei. Surenin temel mesajlar Ehli kitap, Allah katnda mriklerden daha stndr. Ehli kitap olan Rumlarn (Bizansllar) bu yzden mrik olan Perslere galip gelecei haber verilmitir. Kur'an- Kerim'in'in Rumlarn galip geleceini haber vermesi, onun mucize bir kitap olduunun bir delilidir. Yce Allah, dilediine yardm eder ve onun yardm ettikleri de mutlaka galip gelir. Yce Allah, peygamberlerini yalanlayan, ayetlerini inkar edip alaya alan inkarclar daha dnyada iken cezalandrmtr. Kii, evresine dikkatle bakp dnmeli, gezip grd yerlerde gemi toplumlarn balarna gelenlerden ibret almaldr. nsanlar yaratan Allah, onlar ldkten sonra da diriltecektir. Kyamet kopunca sulular, umutsuzluk iinde susacaklar, onlara efaat eden de kmayacaktr. Onlar azaba urayacak, inanp iyi iler yapanlar ise cennetle dllendirecektir. Gece ve gndz, daima Allah' tespih etmek gerekir. nk her eyi yaratan, ldrp dirilten ve canllara rzk veren Allah vlmeye layk olandr. Onun ei ve orta yoktur. Onun yarattklarn ona ortak klmak aklszlktr.

nsan ftratna en uygun din, tevhid dinidir. Allah insan bu zellikte yaratmtr. Bu yzden insan ftratna dnmeli; Allah'a ynelip ondan korkmal, namaz klmal ve ona ortak koanlardan olmamaldr. Baa bir sknt geldiinde Allah' hatrlayp ona snmak, sknt ortadan kalknca onu unutmak nankrlktr. Bu, mriklerin zelliidir. Bir iyilik dokunduunda sevinmek, bir ktlk dokunduunda ise zlp mitsizlie dmek doru deildir. Allah nimeti dilediine verir. Allah'n verdiine raz olmak gerekir. Mmin, akrabaya, yoksula ve yolcuya yardm etmelidir. Maln artmas iin alnan faiz maln bereketini giderir; fakat Allah iin zekat ve sadaka vermek, mal kat kat artrr. nsanlarn aklszca davranlar yznden dnyann dzeni bozulmaktadr. nsanlarn balarna gelen felaketlerin ou kendilerinden kaynaklanmaktadr. Yce Allah, onlar balarna gelen bu felaketlerle uyarmaktadr. Allah'a ortak koanlarn sonu felakettir. Rzgarlar, Allah'n varlnn iaretlerindendir. Allah, rzgarlarla bulutlar hareket ettirir, bulutlardan yamur karr, yamurla da topra canlandrr. Bu, Yce Allah'n lleri tekrar nasl dirilteceinin de bir misalidir. Ancak kalbi hakikate kapal olanlar bunu anlayamazlar. Kyamet gn sulular, dnya hayatnn ne kadar ksa olduunu anlayacaklar ve pimanlk duyacaklardr. Fakat bu pimanlk fayda vermeyecektir. Yce Allah, Kur'an- Kerim'de, insanlarn hakikati kavrayp anlamalar iin her eit misale yer vermitir. Buna ramen inanmamakta direnenler iin yaplacak bir ey yoktur. Onlarn inanszlklar karsnda sabrl olunmal, olumsuz davranlar mminleri zntye, ylgnla, geveklie ve telaa sevk etmemelidir. Allah'n hidayet vermediine hi kimse hidayet veremez. Dinde ayrla dp hakikatin kendisinde olduunu iddia etmek yanlgdr. LOKMAN SURES Sure Hakknda Bilgi Adn, Allah'n Lokman'a verdii hikmetten sz eden 12. ayetten almtr. Sure 34 ayettir. Mekke dneminin ortalarnda, Sfft suresinden sonra inmitir. 27, 28 ve 29. ayetlerin Medine'de nzil olduu rivayeti de vardr. Mushaftaki resmi sralamada 31., ini tarihine gre ise 57. suredir. Surenin nzul sebebi olarak Als, Kureylilerin Hz. Lokman ile ilgili soru sormalarn gstermitir. Surenin temel konular Kur'an'n temel nitelikleri (hidayet rehberi ve rahmet olmas), yi kimselerin zellikleri ve kendilerine verilecek mkafatlar, nkarclarn tutumlar, Yce Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Yce Allah'n baz sfatlar, kr, Ana babaya iyilik, Hz. Lokman'n ahlka ilikin baz tleri. Surenin temel mesajlar Kur'an, hikmet dolu bir kitaptr. Kur'an, inananlar iin bir hidayet rehberi ve rahmettir. Namaz klmak, zekat vermek ve ahirete kesin olarak inanp yararl iler yapmak mminin zelliklerindendir. Bu zelliklere sahip olanlar doru yol zeredirler. Bu kimseler iin nimet dolu cennetler hazrlanmtr.

Gerek bilgiye sahip olmakszn inkar eden ve insanlar doru yoldan evirmeye alan hsran iindedir. Gkleri, yeri ve her eit canly yaratan Allah'tr. Ondan baka yaratc yoktur. Evrende buna ilikin pek ok delil vardr. Kii, evresini incelediinde bunlar grebilir. kretmek, mminin zelliidir. nsan, verdii nimetler iin Allah'a kretmelidir. Allah'a kreden, bunu kendi iyiliine yapm olur; nankrlk eden de, kendi aleyhine bir i yapm olur; nk Allah'n hi kimsenin krne ihtiyac yoktur. Allah'a ortak koulmamaldr; ona ortak komak byk bir zulm ve hakszlktr. Kii, anne ve babasna iyi davranmaldr. nce Allah'a, sonra onlara kretmelidir. Ancak, Allah'n buyruklarna aykr bir emirde bulunurlarsa, bu emre itaat edilmez. Yce Allah, yaplan en kk iyiliklerin bile karln verir. O, her eyi ok iyi bilmektedir. Mmin, namaz klmal, iyilii emredip ktlkten nehyetmeli ve bu yolda bana geleceklere sabretmelidir. nsanlar kmsenmemeli, kibirden uzak durulmaldr. Allah, kendini beenip vnenleri sevmez. nsan, yrmesine ve konumasna da dikkat etmeli, arlktan kanmaldr; yrynde tabi olduu gibi, konuurken de tabi olmal ve yksek sesle konumamaldr. nsan, evresine bakarak Allah'n verdii nimetleri daima hatrlamal ve Allah'a kar kulluk grevlerini yerine getirmelidir. Sadece ba sknca Allah' hatrlamak, sknts geince de onu unutmak nankrlktr. Dine aykr den batl gelenek ve greneklere asla itibar edilmemelidir. Kendini Allah'a teslim eden ve gzel davranlarda bulunan kimse, salam bir yola girmi demektir. Gklerde ve yerde olanlarn hepsi Allah'ndr. Allah'n ilmi sonsuzdur. Yeryznde bulunan aalar kalem, denizler de mrekkep olsa, hatta bu denizlere daha pek oklar da ilave edilse ve Allah'n kelimeleri yazlmak istense, yine de onun bilgisini yazmak mmkn olmaz. Allah'a gre, gelmi gemi btn insanlarn yaratlmas ve ldkten sonra diriltilmesi, bir tek insann yaratlp diriltilmesi gibidir. Her eyi yaratan, yneten ve kendisine boyun ediren odur. Gecenin ve gndzn birbirini takip etmesinde; ayn ve gnein hareketlerinde belli bir l vardr. Kii, Allah'tan korkmal, herkesin kendinden sorumlu olduu kyametten saknmal ve dnya hayatna aldanmamaldr. Kyametin ne zaman kopacan Allah bilir. Zira her eyi mahiyeti ve tm incelikleriyle bilen sadece Yce Allah'tr. nsan ise, yarn ne kazanacan ve nerede leceini bilmez. SECDE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, Kur'an- Kerim'in ayetlerini dinledikleri zaman Allah'a secde eden ve onu tesbih eden mminlerin bu vasflarn ihtiva etmesi sebebiyle "Secde suresi" olarak adlandrlmtr. Bundan baka bir secde suresi daha vardr. O da Fussilet suresidir. ki secde suresini birbirinden ayrmak iin bu sureye "Medaci" ve "Lokman Secdesi", Fussilet suresine de "Hmim Secdesi" denmitir. Sure 30 ayettir. Mekke'de, M'minn suresinden sonra inmitir. 18, 19 ve 20. ayetlerin Medine'de nzil olduu da rivayet edilmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 32., ini tarihi bakmndan ise 75. suredir. Cbir'den rivayet edildiine gre Peygamberimiz, Secde ile Tebarake (Mlk) surelerini okumadan uyumazd.1 Surenin temel konular Kur'an- Kerim'in ilah kelam oluu ve Hz. Muhammed'in peygamberliinin hak oluu, Allah'a ve ahiret gnne inanmann gerei, Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleri,

nsann yaratl, Mminlerin baz zellikleri, Hz. Musa'ya kitap verilmesi, Mminlerle inkr edenlerin ahiretteki durumlar. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, insanlara doru yolu gstermek iin Yce Allah tarafndan Hz. Muhammed'e indirilmi gerek Allah kelamdr. Gkleri ve yeri yaratp yneten, gizli ak her eyi grp bilen Yce Allah'tr. Allah, her eyi en gzel ekilde yaratmtr. Allah, insan en gzel ekilde yaratp biimlendirmi ve kendi ruhundan flemitir. nsan, yaratlndaki bu hikmeti bilmeli ve ftratna gre yaamaldr; kendisini gnahlarla kirletmemelidir. nsan yaratan Allah, onu ldkten sonra diriltmeye de muktedirdir. nkarclar kyamette Yce Allah'n huzurunda gerei anlayacaklar; dnyaya tekrar dnmeyi ve inanp iyi iler yapmay dileyecekler, fakat onlarn bu istei kabul edilmeyecektir. Ahireti yalanlamalarndan dolay ebed azapla cezalandrlacaklardr. Allah'n ayetlerine gerekten inananlar Allah'a saygl olurlar; onu verek tesbih ederler, geceleyin kalkp ibadet ederler. Byklk taslamazlar, Allah yolunda harcamada bulunurlar. Bunlar, mminlerin zellikleridir. Mmin ile fsk bir deildir. nanp yararl iler yapanlar cennetle dllendirileceklerdir. Fasklarn barna ise cehennemdir. Allah, inkarclara baz uyarc belalar gnderir. nkrclar bunlardan ders alp hakka teslim olmaldrlar. Allah'n buyruunu iittikten sonra bundan yz evirenden daha zalim kimse yoktur. Allah, srailoullarna hidayet rehberi olmas iin Hz. Musa'ya kitap vermitir. Kur'an da bir hidayet rehberidir. nsan, gemi toplumlarn balarna gelenlerden ve evrede olup bitenlerden ibret alp iman etmeli ve hayatn dzene sokmaldr. Zaman getikten sonra iman etmenin bir yarar olmayacaktr. man etmemekte direnen ve fenalktan vazgemeyenler iin Allah'n belirledii gn beklemekten baka are yoktur. Herkes takip ettii yolun sonunu o gn grecektir. Dipnotlar 1. Tirmiz, Fedil'l-Kur'an, 9; Darim, Fedail'l-Kur'an, 19. AHZB SURES Sure Hakknda Bilgi Ahzab, "hizb"in ouludur. Hizb, gurup, parti, blk, topluluk gibi anlamlara gelir. Kur'an'n drtte birine ve her gn okunmas alkanlk hline gelen dua demetine de hizip denir. Mslmanlara kar savamak zere toplanp, Medine'yi kuatmaya gelen ve Hendek (dier adyla Ahzab) Sava'na sebep olan dman kuvvetlerine "ahzab" denilmi; surenin bir blmnde bu savatan bahsedildii iin de sureye "Ahzb suresi" ad verilmitir. Sure 73 ayettir. Medine'de, l-i mrn suresinden sonra nzil olmutur. Mushaftaki resmi sralamada 33., ini srasna gre ise 97. suredir. Surenin temel konular Allah'a itaat etmenin nemi, Zhar (karsn annesine benzetip ondan uzak durma), Evlat edinme gelenei, Hendek Sava ve mminlerin ve mnafklarn bu savataki davranlar, Allah'n mminlere yardm, Hz. Peygamber'in aile hayat ve hanmlaryla ilgili hkmler;

Tesettr, Aile ilikilerindeki grg kurallar, Allah' zikir ve tesbih, Peygamberimize salat ve selam etmenin lzumu, nsann sorumluluu. Surenin temel mesajlar Allah'a inanp, ona gvenmek ve itaat etmek gerekir. Mslman kii, Kur'an'a uymal, kfirlere ve mnafklara boyun ememelidir. Cahiliye adeti olan zhar (karsn annesine benzetip ondan uzak durmak) ve evlat edinme gelenekleri slam'a aykrdr. Mslmanlar, Hz. Peygamber'i canlarndan stn tutmaldrlar. Hz. Muhammed'e zg baz aile hukuku hkmleri vardr. Hz. Muhammed'in eleri dier mmin kadnlardan farkl bir statye sahiptirler. Onlar, Peygamber eine yarar bir sorumluluk tarlar, dier kadnlardan iki kat daha fazla sorumludurlar. taat, ibadet ve arbal davranlaryla sekin hanmlardr. Mminler, akrabalk balarna nem vermelidirler. Btn peygamberler ayn ilahi buyruklar insanlara iletmekle sorumludurlar. Onlardan bu konuda sz alnmtr. Mminler, Hendek Savanda olduu gibi bir takm skntlarla zaman zaman imtihan edilirler. Allah'a iman ve gveni tam olanlar bu imtihanlardan baaryla karlar. Mnafklar, bu gibi durumlarda kendilerini belli ederler. Allah'n elisi Hz. Muhammed, inananlar iin en gzel rnektir. O, ahit, mjdeleyen, uyaran, hakka aran, aydnlatan bir peygamberdir. O, peygamberlerin sonuncusudur. Allah ve melekleri ona salat ederler. Mminler de ona salt ve selamda bulunmaldrlar. Allah'a verilen sz sorumluluu gerektirir. Ayn durum insanlara verilen sz iin de geerlidir. lmden kamak mmkn deildir. Savatan kaarak lmden kurtulunmaz. lm, her yerde insana ular. Allah'n kul iin takdir ettii iyilii veya musibeti hibir ey engelleyemez. Allah'tan baka snlacak yoktur. Allah'a gnlden inanp ona teslim olan, ibadet eden, doru, sabrl ve Allah'a boyun eip alak gnll olan, sadaka veren, oru tutan, namuslarn koruyan, Allah' ok anan erkek ve kadnlar iin Yce Allah, mafiret ve byk bir dl hazrlamtr. Mminler, Allah'n ve Resul'nn verdii hkmlere kesinlikle uymak zorundadrlar; nk onlara kar gelen, sapkla dm olur. Allah, sadakat gsterenleri dllendirecektir. Allah'a ve Resulne dil uzatanlar lanetlenmitir. nananlar haksz yere incitenler de sorumludur. Melekler, mminler iin balanma ve selamet dilerler. Allah, mminlere kar ok merhametlidir. Mmin erkekler, elerine boanma konusunda eziyet etmemelidirler. Bakasnn zel mekanna girilirken izin alnmaldr. Allah, gizli ak her eyi bilmektedir. Mmin kadnlarn tesettre uymalar gerekir. Mslman bir toplum iinde bozgunculuk yapp karklk karanlar etkisiz hale getirilmelidirler. Kyametin vaktini sadece Allah bilir. Kafirler Allah'n rahmetine nail olamazlar. Onlar iin elim bir azap vardr. Son pimanlk onlara fayda vermeyecektir. nsanlar yoldan karan nderlere tabi olanlar, ahiret gnnde onlar lanet edecekler ve azaplarnn iki kat artrlmasn isteyeceklerdir.

Mminler, Allah'tan korkup doruluk zere olmaldrlar. Doruluk onlarn ilerini kolaylatracaktr. nsan, hibir varln kabul etmedii emaneti (Allah'n kitabn) yklenerek byk bir sorumluluk stlenmitir. Allah, bu emanetin gereini yerine getirenleri dllendirecek, emanetin gereini yerine getirmekten kanan mrik ve mnafklar ise cezalandracaktr. SEBE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 15. ayette geen "Sebe" kelimesinden almtr. Sebe, Yemen'de bir blge veya kabile ismidir. Sure 54 ayettir. Mekke dneminin ikinci yarsnda, Lokman suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 34., ini tarihine gre ise 58. suredir. Kur'n'da hamd ile balayan be sureden biridir. Dierleri Fatiha, En'am, Kehf ve Ftr sureleridir. Surenin temel konular Allah'n ycelii ve ilminin kuatcl, nkrclarn batl inanlar ve ahiretteki durumlar, Allah'n verdii nimetlere kredenlerle nankrlk edenlerin durumlar, Hz. Davud, Hz. Sleyman ve Sebe kssalar, Hz. Muhammed'in peygamberliinin ve ona indirilen Kur'an'n hak oluu, Hakkn batla stn gelecei ve i iten getikten sonra iman etmenin geersiz olduu. Surenin temel mesajlar Btn kainatn sahibi olan Allah'a hamdedilmelidir. O, gizli ak her eyi bilir, hibir ey ondan gizli kalmaz. Yce Allah, inanp iyi iler yapanlar dllendirecek, inkarclar ise cezalandracaktr. Kii, evresini gzlemleyerek ibret almaldr. evresindeki olaylara bakp ibret almayan ve ldkten sonra dirilmeyi kabul etmeyen inkrclar byk bir sapknlk iindedirler ve bu yzden cezalandrlacaklardr. nsan, verdii nimetler iin Allah'a kretmeli, nankr olmamaldr. krn iyi amellerle sslemelidir. Kendilerine mlkn yannda olaanst zellikler verilen Hz. Davud ve Hz. Sleyman' bu konuda rnek almaldr. Allah, verdii nimetlere nankrlk eden toplumlar daha dnyada iken cezalandrr. Cinler gayb bilmez; gayb bilen sadece Allah'tr. Dolaysyla gayb renmek iin cinlerin araclna bavurulmamal; medyumluk gibi kehanet mesleklerinden uzak durulmaldr. eytann insan zerinde zorlayc gc yoktur; herkes yaptndan kendisi sorumludur. Dolaysyla kt ilerde eytan bahane etmek bir yanlgdr. Mriklerin Allah'a ortak kotuklar eyler herhangi bir gce sahip deildirler; bu eylerin efaati olmalar da imkanszdr. nkrclar bu gerei ahirette anlayacaklar ve ate atlacaklardr. Herkes kendi amelinden sorumludur. Hi kimse bir bakasnn iledii gnahtan sorumlu tutulmaz. Hz. Muhammed btn insanlara mjdeci ve uyarc olarak gnderilmitir. nkarclara bildirilen azap, vaktinden nce veya sonra deil, Allah'n belirledii zamanda gerekleecektir. O gn inkrclar birbirlerini sulayacaklardr. Tbi olanlar nderlerini kendilerini artmakla sularken, nderler de bunu inkar edip sulamay kabul etmeyeceklerdir. Fakat sonunda hibiri cehennem azabndan kurtulamayacaktr. Hakikate ve kurulu dzenin deimesine ilk nce zenginler kar kmaktadr. Tarih boyunca bu hep byle olmutur. Nitekim peygamberlere de hep ilk nce zenginler kar kmlardr. Mal ve evlat okluu bir meziyet deildir. Mal ve ocuklar Allah katnda kiiye bir imtiyaz kazandrmaz; insana Allah katnda deer kazandran ey salih ameldir. Allah, rzk dilediine verir; kimine az, kimine bol ihsan eder. Kii, kendisine verilenler iin Allah'a kretmelidir.

Allah'n ayetlerini yalanlayan ve etkisiz klmaya alanlar hsrana urayacaklardr. Allah, kendi yolunda harcamada bulunanlara harcadklarndan daha iyisini verir. Hakkn karsnda batl tutunamaz, hak gelince batl yok olur; batl her zaman yol olmaya mahkumdur. mkan varken inanmayanlarn vakit getikten sonra iman etmeye almalar, inandk demeleri hibir yarar salamayacaktr. FTIR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "Ftr" kelimesinden alr. Fatr, Allah'n sfatlarndan olup "ilk olarak yaratan" anlamna gelir. Bu sure "Melike suresi" diye de anlr. Ftr, hamd ile balayan be sureden biridir. 45 ayettir. Mekke'de, Furkn Sresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 35., ini tarihine gre ise 42. suredir. Ftr'n hemen hemen tamam, Allah'n esiz yaratcln ve yeniden diriltici gcn ve ayn zamanda iradesini peygamberleri araclyla izhar etmesini konu almaktadr. Surenin temel konular Tevhidin nemi, Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller, Mriklerin inanlar, Allah' inkr edenlerin karlaacaklar durumlar, nsann yaratlndaki hikmetler, Tabiatla ilgili baz yasalar, Cennet ve cehennem tasvirleri. Surenin temel mesajlar Allah'tan baka ilah yoktur. Hz. Muhammed, insanlar iin bir mjdeci ve uyarcdr. Hz. Muhammed'e indirilen Kur'an, nceki kitaplar tasdik eder. Allah, sonsuz yaratma gcne sahiptir. O, istediini istedii ekilde yaratr ve rzk verir. Evrende ileyen ilah bir yasa vardr. Tabiat olaylar bu yasalar erevesinde cereyan eder. Tatl ve tuzlu sularn birbirine karmamas, ayn ve gnein hareketleri buna rnektir. nsan, bunlardan ibret alp Allah'a inanmaldr. Allah'n yasalarnda deime olmaz. Allah'n takdir ettiine hi kimse engel olamaz. Melekleri, putlar veya dier bir takm varlklar tanr edinmek kfrdr. Onlara tapnmann yarar yoktur. Kyamette de bir yararlar olmayacak ve kendileriyle ilgili inanlar reddedeceklerdir. nsanlar genellikle peygamberleri yalanlamlardr. Dnya hayatna aldanmamak gerekir. Allah'n vaadi mutlaka gerekleecektir. eytan insann dmandr. eytana kar uyank olmak gerekir. nkarclar iin iddetli bir azap vardr. Kt ileri kendilerine ssl gsterilen inkarclar iin zlmemek gerekir. Gemite de byle olmu, onlar cezalarn bulmutur. Allah onlarn yaptklarn ok iyi bilmektedir. Grenle grmeyen, karanlkla aydnlk, glge ile scaklk, diri ile l nasl bir olmazsa, inananla inanmayan da bir olmaz. Allah, her ikisinin hak ettiini mutlaka verecektir. Ancak Allah'tan korkan ve namaz klanlar t kabul eder. Allah'tan gerei gibi korkanlar alimlerdir. Rzgar ve bulutlarla yamur yadrp l topra dirilten Allah, lleri de diriltecektir. Herkes Allah'a muhtatr, fakat o hibir eye muhta deildir. Herkes kendi yaptndan sorumludur. Kimse kimsenin gnahn ekmez, ekemez.

Kur'an' okuyanlar, namazlarn klanlar ve Allah yolunda harcamada bulunanlar iin byk kazan vardr. Allah onlar nimet dolu cennetlere koyacaktr. nkrc nankrleri ise, azabnn hafiflemeyecei, lmn de bulunmad cehenneme atacak; onlarn oradaki pimanlk yakarlar da fayda etmeyecektir. Allah'a verilen szde durmak gerekir. Kibirden ve ktlklerden uzaklalmaldr. Gemite niceleri, inkra ve ktlklere bulatklar iin Allah'n gazabna uramlardr. Bunlardan ibret almak gerekir. Allah, ktle sapan toplumu yok edip onun yerine baka bir toplumu var eder. Allah, insanlar yaptklar yznden hemen cezalandrmaz; onlara tevbe etmeleri iin frsat tanr. Zira byle yapmayp derhal cezalandrsayd, yeryznde hibir canl kalmazd. YSN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure ismini, iki harften ibaret olan ilk ayetten almtr. Bu sureye "Kalb'l-Kur'an" (Kur'an'n kalbi), "el-Azme" (Byk, yce sure), "el-Mumme (dnya ve ahiret hayrn yaygnlatran), "el-Mdfi'a" (dnya ve ahiret skntlarn, korku ve ktlkleri uzaklatran), "el-Kadye" (istek ve ihtiyalar yerine getiren) isimleri de verilmitir. "Y-sn", huruf- mukatta'adandr. Bunlarn gerek anlamn Allah bilir. Ancak "Ysn"in Arap dilinin Tayy kabilesi lehesinde ("ya enis"in ksaltlm olarak) "ey insan!" anlamna geldii ve bununla Hz. Peygamber'e hitap edilmi olduu genellikle kabul edilir.1 Ysn suresi 83 ayettir. Mekke'de, Cin suresinden sonra inmitir. 45. ayetinin Medine'de indiine dair rivayet vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 36., ini tarihine gre ise 41. suredir. Ysn suresi Kur'n'n kalbi kabul edilmi ve Mslmanlar arasnda ayr bir zellik kazanmtr. Bu surenin faziletiyle ilgili birok hadis nakledilmitir. Bunlarn bazlarnda Peygamberimiz (s.a.), Ysn okuyann ok sevap kazanacan, mafiret olunacan, sabahleyin bu sureyi okuyana kolaylk verileceini, gece okuyann balanm olarak sabahlayacan bildirmitir. Baka bir hadislerinde de yle buyurmutur: "Ysn, Kur'an'n kalbidir. Sadece Allah' ve ahiret yurdunu isteyerek onu okuyan kimseyi Allah mafiret eder. lmlerinize Yasin okuyunuz."2 Bilginlerden bazlar da, bu tr hadislerin nda, herhangi bir zor i iin Ysn okunursa, Allah'n o ii kolaylatracan; lnn banda okunursa, zerine mafiret ve rahmet ineceini, lmekte olan kimsenin ruhunun alnmasn kolaylatracan sylemilerdir. Fazileti hakkndaki bu hadislerden dolay Ysn, hastalara, can ekime halinde bulunanlara okunur. Belirtmek gerekir ki, Kur'an veya herhangi bir suresinin faziletleri ile ilgili aklamalar deerlendirirken, bu konudaki temel ilkenin gz nnde tutulmas gerekir; bu ilke udur: Kur'an okumaktaki asl maksat, bir takm maddi sonular beklemek veya manevi tasarruflarda bulunmay ummak deil, onu anlamak ve gereini yapmaktr. Surenin temel konular Bu surede, Peygamberimizin gerek bir peygamber olduu ve Kur'an'n Yce Allah tarafndan indirildii bildirilmekte, bu gerekleri kabul etmeyen inkarclar iddetle knanmaktadr. Peygamberimizi ve mminleri teselli etmek ve bir ibret olmak zere, bir davet (imana ar) yks de anlatlmaktadr. Ayrca, Yce Allah'n kudretine iaret etmek ve bunu delillendirmek amacyla, gklerdeki ve yerdeki varlklara ve olaylara dikkat ekilmekte, Cenab- Hakk'n yegne ilah ve kinatn hkmran olduu ve ldkten sonra dirilmenin kanlmaz bir gerek olduu belirtilmektedir. Surenin temel mesajlar Hz. Muhammed, dosdoru bir yol zerinde bulunan ve insanlar uyarmak zere gnderilen gerek Allah elisidir. Kur'an, Allah tarafndan indirilmi ilah bir kitaptr. O bir iir deildir; dirileri, akl sahiplerini uyarmak zere gnderilmi apak bir kitaptr.

Kur'an'a Allah korkusu tayan iyi niyetli kimseler uyar. Onlar iin Allah'tan mafiret ve mkfat vardr. karlarna dkn kibirli kimseler ise inkr ederler ve bu yzden onlar azab hak etmilerdir. nkarda inat edenlerin Allah basiretlerini balar. Bu kiilere uyar fayda vermez. Allah, lleri diriltecek ve hesaplarn soracaktr. Allah iyi ve kt btn yaplanlar tespit etmektedir. Gemite, kendilerine eliler gnderilen fakat bunlara kar kp inkarda direnen ve bu yzden korkun bir lkla helak edilen ehir halk nemli bir ibret rneidir. Allah, bir toplumu cezalandrmak isterse, gkten ordu indirmesine gerek yoktur. Bir lk, bir deprem, bir felaket, onlarn iini bitirmeye yeter. Bundan ders alnmaldr. nsanlarn, kupkuru topraktan nice bitki ve meyvelerin bitmesinden, yerden kan sulardan, ift ift yaratlan canllardan, gece ve gndzden, gne ve aydan, suyun kaldrma kuvvetiyle gemilerin denizlerde yzmesinden ibret alp Allah'a ve ldkten sonra dirilmeye inanmalar gerekir. Bunlardan ibret alp inanmayanlarn davranlar aklszcadr. Ay ve gne iin Allah tarafndan bir yrnge tayin edilmitir. Bu ikisi kendi yrngelerinde dner durur. Allah, yarattklarna rahmetle muamele etmektedir. nkarclar, inat ve cimri kimselerdir. Kendi hallerine bakmayp, inananlar aknlkla sulamakta ve balarna gelecek azabn bir an nce gelmesini istemektedirler. rnek verilen ehir halk gibi, korkun bir lk onlarn iini bitirmeye yeterlidir. Sura flendikten sonra, herkes dirilip Yce Allah'n huzuruna getirilince, inkarclar dnyada yaptklarndan tr byk bir pimanlk duyacaklardr. O gn azlar mhrlenecek ve vcudun dier organlar yaptklarn bir bir anlatacaktr. Mminler, nimet dolu cennetlere, inkarclar ise cehenneme atlacak ve kimseye zerre kadar zulmedilmeyecektir. Allah dileseydi, inkarclar daha dnyada iken cezalandrrd; onlar insan klndan karp perian ederdi. nsanlar, aralarndaki yal kimselere bakp insann nasl geriye, ocukluk andaki konumuna doru bir seyir takip ettiini incelemeli ve bundan ders almaldrlar. Dipnotlar Abdurrahman etin, "Yasin Suresi", slam'da nan, badet ve Gnlk Yaay Ansiklopedisi, V/477. Ebu Davud, Cenaiz, 24; ibn Mace, Cenaiz, 4. Abdurrahman etin, "Yasin Suresi", slam'da nan, badet ve Gnlk Yaay Ansiklopedisi, V/477. SAFFAT SURES Sure Hakknda Bilgi Adn, ilk ayetinde geen "safft" kelimesinden almtr. Safft, "sra sra duranlar" anlamna gelmektedir. Saf tutmu meleklere iaret eden ve kinattaki glerden sz eden bu sure, Mekke dnenimin ortalarnda, En'm suresinden sonra inmitir. Sure 182 ayettir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 37., ini tarihine gre ise 56. suredir. lk ayette, saf tutmu meleklere, bulutlar sevk ve idare eden gce, zikri yapan dile yahut insana yemin edilerek Allah'n bir olduu gerei ortaya konmutur. Surenin temel konular Yce Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleri, nkarc mriklerin batl inanlar, ahiretteki ackl durumlar, Mminlerin kavuacaklar saysz nimetler, nsann yaratl evreleri, Gemi toplumlara gnderilen baz peygamberlerin kssalar,

Cennet ve cehennem tasvirleri, Hz. Nuh, Hz. brahim, Hz. shak, Hz. Musa, Hz. lyas, Hz. Lut ve Hz. Yunus'n kssalarndan ibretlik blmler. Surenin temel mesajlar Gklerin, yerin ve bunlar arasnda bulunanlarn rabbi tek Allah'tr. Yce Allah, gkyzn yldzlarla sslemi ve eytanlardan koruma altna almtr. (Bu mesajla, Allah'la cinler arasnda bir yaknlk olduuna inanan Chiliyye halknn hurafeleri reddedilmek istenmitir). amurdan yaratlan insan kompleks bir yapya sahiptir. nsan, kendi yapsn incelemeli ve Allah'n kudretini anlamaldr. nsanlar ve btn kainat yaratan Allah, elbette lleri diriltecektir. Buna inanmayan ve alaya alan inkrclar ahirette gerei anlayacaklardr. Kendileri, liderleri ve taptklar eyler cehenneme doldurulacak, hibir yardm gremeyeceklerdir. Orada birbirlerini sulayacaklar ve sonunda azab hak ettiklerini itiraf edeceklerdir. Bir Allah'a ve Hz. Peygamber'e inanmay reddeden bu inkrclar, yaptklarnn karl olarak ac bir azaba arptrlacaklardr. Orada kendilerine ac zakkum aac yedirilecek ve kaynar sular iirilecektir. nanmamakta srar eden inkarclar iin mucizeler fayda vermez. Allah, iyi kullarn cennetlerle dllendirilecektir. nsan, kendisine iyi arkada semeli, haktan saptracak, doru yoldan uzaklatracak kimselerle asla dostluk etmemelidir. Allah, Hz. Peygamberden nce de peygamberler gndermitir. Fakat insanlarn ou inanmam ve bu yzden helak edilmilerdir. nsanlar hak yola aranlar arasnda Hz. Nuh, Hz. brahim, Hz. shak, Hz. Musa, Hz. lyas, Hz. Lut ve Hz. Yunus da vardr. Bu sekin kiiler, ahiretteki mkfatlarnn yannda, dnyada da hayr ile anlmaktadr. nsan, akln kullanarak hakikati bulmaldr. Bu konuda Hz. brahim rnek bir ahsiyettir. Hz. brahim, putlara tapmann anlamszln ve onlarn acizliini aklla ispat ederek, toplumuna gerei gstermitir. Onlar ise onu atee atp yakmak istemiler, ama Yce Allah onu kurtarm ve inkrclar emellerine muvaffak olamamlardr. Hz. brahim rneinde olduu gibi Allah, kendisine inananlara yardm elini uzatr. nsan, Allah'a gvenmeli ve ona tam bir teslimiyetle teslim olmaldr. Bu konuda Hz. brahim rnek alnmaldr. Hz. ibrahim, Allah'a verdii sz tutarak, Allah iin biricik olunu kurban etmek istemi, Hz. brahim'in olu da Allah ve Elisinin buyruklarna teslim olup kurban olmay kabul etmi ve bylece ok byk fedakrlk ve gl iman rnekleri vermilerdir. Yce Allah onlarn bu samimi tutumlarna ltfuyla karlk vererek, kurbanlk bir ko gndermi ve kendilerinden raz olmutur. Allah'a evlat isnat etmek kfrdr. Allah'a evlat isnat eden mrikler ve Hristiyanlar byk bir yanlg iindedirler. Melekler, Allah'n buyruunda, her birinin belli makam olan varlklardr. Yce Allah, Elilerini mutlaka baarya ulatrmtr. Galip gelenler hep inananlar olmutur. SAD SURES Sure Hakknda Bilgi Sad harfiyle balad iin sure bu ad almtr. Surenin Arap alfabesinden bir harfle balamasn, Araplara meydan okumak ve Kur'an'n icazn ispat etmek olduunu ileri srenler vardr. Bu sureye Hz. Davud'un kssasna daha ok yer verildii iin "Davud Suresi" de denilir. Sad suresi 88 ayettir. Kamer suresinden sonra Mekke'de inmitir. Mushaftaki resmi srasna ve ini tarihine gre 38. suredir. Sad suresi iinde tilavet secdesi bulunan surelerden biridir. Surenin temel konular Hz. Davut, Hz. Sleyman ve Hz. Eyyup kssalarndan ibretlik blmler, Mminlerle ilgili teselli ve tler,

Mminlerin ve kafirlerin ahiretteki durumlar, Cennet ve cehennem tasvirleri, blisin cennetten kovulu kssas, Bozgunculara kar mminlerin tavrlar. Surenin temel mesajlar Allah'tan baka ilah yoktur; o btn kainatn Rabb'idir. Kur'an, t alanlar iin t veren bir kitaptr. Onu iyi okuyup ayetleri zerinde dnmek ve t almak lazmdr. O, btn lemlere bir ttr ve ondaki btn bilgiler de gerektir. nkarclarn iman etmemelerinin sebebi gurur ve kibirdir. Kur'an'n Hz. Muhammed'e indirilmesini Mekkeli mrikler hazmedememilerdir. Oysa mlkn sahibi Allah'tr. O, dilediini peygamber yapar. Gemite nice inkarc nesiller ayn inad gstermi, bu yzden helak edilmilerdir. Onlarn son feryatlar fayda etmemitir. Nuh, Ad, Firavun, Lut kavimleri ve Eykeliler de peygamberlerini yalanladklar iin ayn akbete uramlardr. Allah'n dinini kmseyen inkrclar eninde sonunda bozguna urayp helak olacaklardr. Btn bunlara ramen inkrclarn tutumlar alacak eydir. Hz. Davud, ibadete dkn, gl bir hkmdar, hikmet sahibi bir bilge, gzel sese ve gzel konuma yeteneine sahip olan bir Allah resuldr. Kendisiyle birlikte tesbih etsinler diye Allah, dalar ve toplanp gelen kular onun emrine vermitir. Bununla birlikte Hz. Davud, bir beer olarak hata yapabilmitir. Ancak hatasn anladnda piman olup tvbe ve istifar etmitir. Mminler bu konuda Hz. Davud'u rnek almaldrlar. Gnah ilediklerinde piman olup tvbe etmelidirler. Sahip olunan gce gvenilmemeli, insanlar arasnda daima adaletle muamele edilmelidir. Kainatta hibir ey bo yere yaratlmamtr. nsann yaratlnn da bir amac vardr. O da Allah'a inanmak ve yararl iler yapmaktr. Herkes yaptndan sorumlu olacaktr. nanp iyi iler yapanlarla, bozgunculuk yapanlar bir tutulmayacaktr. nsan, sahip olduu stn zenginlik ve stn zelliklerle marmaldr. Bu konuda Hz. Sleyman' rnek almaldr. Yce Allah, Hz. Sleyman' da babas gibi gl bir hkmdar yapm; rzgrlar ve cinleri onun emrine vermitir. Fakat o, bunlarla marmam, Allah sevgisini her eyin stnde tutmutur. Mmin, belalar ve hastalklar karsnda sabrl olmaldr. Bu konuda da kendisini Hz. Eyyub'u rnek almaldr. Hz. Eyyub, oluk ocuunu kaybetmi ve uzun sre hastalk ile imtihan edilmitir. Fakat o, sabr sayesinde ncekinden daha geni nimetlere nail olmutur. Hz. brahim, shak, Yakup, smail, Elyesa ve Zlkifl peygamberler de Allah'a kar gelmekten saknan, rnek alnacak iyi ve sekin ahsiyetlerdir. Bunlardan ibret alp Allah'a kar gelmekten saknan kimseler iin nimet dolu cennetler vardr. Buna karlk asiler iin ise azap dolu cehennem vardr; onlar cehennemde birbirlerini sularlar ve faydasz bir pimanla srklenirler. Yce Allah'n her emri yerine getirilmelidir. Onun buyruklarna kar gelenler, gururlanp byklk taslayanlar, ilahi lanete urarlar ve ellerindeki nimetleri kaybederler. Gurur ve kibir eytani zelliklerdir. Bu zellikleri nedeniyle eytan Allah'a asi olmutur. Mminler zerinde bir etkisi olmamakla birlikte eytan, her frsatta insan azdrp yoldan karmaya alr. eytana uyup onun izinden gidenler ise cehennemlik olurlar. Bundan dolay, her eye ramen eytann kandrmalarna kar uyank olunmaldr. Peygamberler rnek alnarak, hak yolunda hizmette bir menfaat beklenmemelidir. ZMER SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 71 ve 73. ayetlerinde geen "zmer" kelimesinden almtr. "Zmer", zmreler, gruplar anlamna gelmektedir. Bu sureye "Guraf" da denilir. "Kk" manasna gelen bu kelime,

surenin 20. ayetinde gemektedir. Sure 75 ayettir. Mekke dneminin ortalarnda, Sebe suresinden sonra inmitir. Allah'n rahmetinden mit kesilmemesi gerektiini belirten 53. ayetten itibaren veya yedi ayetin Medine dneminde indii yolunda rivayetler vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 39., ini tarihine gre ise 59. suredir. Hz. Aye'den gelen bir rivayette, Peygamberimiz'in, sra ve Zmer surelerini okumadan uyumad bildirilmitir.1 Surenin temel konular Bu surede, Mekki dier sureler gibi Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller konu edilmektedir. Bunun yannda, insann karakteri ve sorumluluu, Allah'a ortak komann anlamszl, Bir Allah'a inanp kulluk etmenin nemi, Allah'n rahmetinden mit kesilmemesi gerektii, Mminlerin ve inkrclarn ahiretteki durumlar anlatlmaktadr. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim, Hz. Muhammed'e indirilmi Allah kelamdr. Din, sadece Allah'a mahsustur. Bundan dolay ibadet sadece ona yaplmaldr. Allah'a ortak komak kfrdr. Allah, yalanc ve inkarc kimseyi doru yola iletmez. Allah, ocuk edinmemitir. Mriklerin ve Hristiyanlarn bu yndeki inanlar batldr. Gklerin ve yerin yaratlnda bir dzen vardr. nk Yce Allah, gkleri ve yeri bir lye gre hikmetle yaratmtr. Gece ile gndz dzenleyen, gnein ve ayn hareketlerini denetim altna alan Allah'tr. nsanlar ve hayvanlar yaratan da O'dur. nsan, ana rahminde aama aama olumutur. Her eyi yaratn Allah, tek bir ilahtr. Allah, her eyi bilir. Allah, hibir eye muhta deildir, fakat kendisine kredilmesinden honut olur. Hi kimse bir bakasnn gnahndan sorumlu deildir. Dolaysyla Hristiyanlarn asli gnah inanc batldr. nsan nankr bir varlktr. Ba sknca Allah'a yalvarr; bir nimete eriince de bunu kendi baars olarak deerlendirip doru yoldan sapar. Bilenlerle bilmeyenler elbette bir olmaz. Akl sahipleri gerei kavrarlar. Allah'tan korkulmal, slih amel ilenmeli ve bu yolda azimli ve sabrl olunmaldr. Sabredenler, hesapsz dllendirilecektir. Allah'tan bakasna kulluk edenler, hem kendilerini ve hem de ailelerini zarara sokmu olurlar ve cehenneme giderler. Dnya hayat gelip geicidir. Dnya hayat, nce byyp yeeren, sonra sararp kuruyan rnler gibidir. slam' kabul eden kimseler doru ve aydnlk yoldadrlar. Allah' anmaya kar yrei katlam kimseler sapkla dm, kendilerine yazk etmi kimselerdir. Kur'an, hidayet rehberidir. nsanlarn inanmas iin Allah onda her trl rnei vermitir. Ona inananlar doru yolu bulur, inanmayanlar ise saptr. Allah'tan korkanlar, Kur'an' iitince duygulanr, rperir ve Allah'a ynelirler. Gemiteki inkarc toplumlar, hi ummadklar bir anda, daha dnyada iken cezalandrlmlardr. Ahiretteki azab ise daha byktr. nsanlar bu toplumlarn yaadklarndan ibret alp doru yola girmelidirler. Allah'a ortak koan kiinin durumu, aralar bozuk efendileri olan bir kleye benzer. Bu kle hangisinin emrine uyacan, ne yapacan bilemez, arr kalr. Birok tanrs olan mrik de hangi tanry memnun edeceini bilemediinden mutsuz olur. Oysa tek bir Allah'a inanan ve kulluk eden mmin mutlu ve huzurlu olur. Herkes mutlaka lecek ve tuttuu yolun sonunu grecektir.

Allah'a kar yalan uyduran ve kendisine gelen gerei yalanlayan kiiden daha zalim kimse yoktur. Allah kuluna yeter. Kul sadece ondan korkmaldr. Allah'n arttn kimse doru yola getiremez; doru yola getirdiini de artamaz. Allah'a ortak koulan varlklar hibir ey yapamazlar, Allah'n verecei yarar da zarar da engelleyemezler; kimseye efaat edemezler. Yaatan da ldren de Allah'tr. Sadece ona inanlp gvenilmelidir. Her eyin yaratcs olan Yce Allah, kullar arasnda hkmn verecek, hakl ile haksz ortaya karacaktr. Allah'n azabndan kap kurtulmak mmkn deildir. nkrclar, yeryzndeki her eyi ve hatta bir misli fazlasn dahi fidye olarak verseler, yine azaptan kurtulamayacaklardr. Allah, rzk kimine az kimine bol verir. Mminler, bunun ilahi hikmet gerei olduunu bilip ona gre davranmaldrlar. Allah'n rahmetinden mit kesilmemelidir; nk Allah btn gnahlar balar. Ancak, vakit gemeden piman olup doru yola girmek gerekir. nkarclar felakete srkleyen kibirleridir. Kyamette Yce Allah, herkese adaletle hkmeder; orada kimseye hakszlk edilmez. Herkes, yaptnn karln grr. Bylece, insanlar arasnda hak ile hkm verilmi ve ilahi adalet gereklemi olacaktr. Dipnotlar 1. Tirmizi, Deavat, 82. M'MN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure bu ad, Firavun ailesinden olan mmin bir kiiden bahsedildii iin almtr. Allh'n gnhlar balayc sfatndan bahseden 3. ayetteki "gfir" kelimesinden hareketle bu sureye "Gafir" de denir. "Tavl" da bu sureye verilen adlardan biridir. Sure 85 ayettir. Mekke'de, Zmer suresinden sonra inmitir. 56 ve 57. ayetlerin Medine'de indii rivayeti vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 40., ini tarihine gre ise 60. suredir. M'min suresi, "H-Mm" diye balayan yedi surenin ilkidir. Bu surenin de dahil olduu "Ha-Him"le balayan yedi sureye "Havamim" (Hamim'ler) denir. Bu surelerin okunmasn tevik eden baz hadisler ve sahabe szleri nakledilmitir. Hadislerden birinin anlam yledir: "Kim, sabaha ulatnda "Hamim elM'min" suresini bandan "ileyhi'l-masir"e (nc ayetin sonuna) kadar ve Ayet'l-krsi'yi okursa, o kimse bu ikisiyle akama kadar korunur. Kim bunlar akama erdiinde okursa, sabaha kadar muhafaza edilir"1 Surenin temel konular M'min suresinde arlkl olarak "Allah'n yetlerini tartmaya kalkanlardan, bu ayetlere kar mcadele verenlerden sz edilmekte; genellikle Mekke putperestlerinin aristokrat tabakasndan oluan bu kesimin karakteri, genel tutumlar ve amalaryla grecekleri cezalar zerinde durulmaktadr. Sure, Allah'n rahmetinin ve ilmnin genilii, kudretinin snrszl; lh hakikatleri yalanlamaya kalkanlarn cezalar ve pimanlklar, Uhrev yarglamann adaletli oluu gibi konulara dair aklamalarla balar. Hz. Musa ile Firavun ve onu izleyenler arasnda geen mcadeleye deinilirken Hz. Musa'nn dinine gizlice inanm bir mminin inkarclara ynelttii anlaml ve yararl uyarlara yer verilir. Allah'tan baka ilh bulunmad ve ondan bakas iin yaplan ibadetlerin geersiz olduu, Allah'a kretmekten yz evirenlerin bu yanltan dnmelerini salamak zere onlara ilh nimetlerin hatrlatlmas, ldkten sonra tekrar dirilmenin mmkn olduunun kantlanmas ve bu konuda insanlarn uyarlmas, Allah Tel'nn Resul'n destekleyeceine dair vaadi surenin balca konularndandr. Sure, ellerinde frsat varken gerei grp Peygamber'in getirdii ak seik gerekleri kabul edecekleri yerde, kendi temelsiz bilgilerine gvenerek, kibre kaplp inkr yolunu seenlerin

ilh ceza ile yz yze geldiklerinde inanmalarnn artk kendilerine fayda vermeyecei uyarsnda bulunan aklamalarla son bulmaktadr.2 Surenin temel mesajlar Allah'n ayetleri hakknda mcadele eden inkarclarn dnyadaki yaaylarna aldanmamak gerekir. Zira Allah onlar cezasz brakacak deildir. Nitekim gemiteki inkrc kavimleri Allah cezalandrmtr. Onlarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. Melekler, mminler iin dua ederler; Allah yolunda olan mminlerin korunmas ve adn cennetlerine konulmas iin Allah'a yalvarrlar. Ahirette inkarclar piman olacak ve cehennemden karlmak iin yalvaracaklar. Birbirlerini sulayacaklar ve af dileyecekler. Fakat Allah'a ortak kotuklar hatrlatlarak istekleri reddedilecektir. Zira Allah irki asla balamaz. Yalnzca Allah'a ibadet ve dua edilmelidir. Yce Allah, Kendisine dua edenin duasn kabul buyurur. Ona dua ve ibadete tenezzl etmeyenler, aalk olarak cehenneme atlacaklardr. Rzk veren Allah'tr. Ondan hibir ey gizli deildir. Kyamet mutlaka gerekleecektir; kyameti akldan karmamak gerekir; o gn zalimlerin dostu ve efaatisi olmayacaktr ve Yce Allah, adaletle hkm verecektir. Allah, kafirlerin tuzan boa karr. Allah'n ihsan ettii nimetlere kar nankrlk edilmemeli, onun azabndan saknlmaldr. Dnya hayat geicidir, asl ebedi hayat ahirettir. Orada, ktlk yapanlar cezasn bulacak, inanp iyi iler yapanlar ise nimet dolu cennetlere konulacaktr. Allah, dnya ve ahirette inananlara yardm eder. Gkleri ve yeri yaratan Allah, insanlar da yeniden diriltecektir. Geceyi ve gndz insan yaamna gre dzenleyen Allah'n her eyi yaratmaya gc yeter; diledii her ey hemen oluverir. Allah'n vaadi gerektir; vaadini grmek iin sabrl olmak gerekir. Peygamberler Allah'n izni olmadan hibir mucize gsteremezler. Dipnotlar Tirmizi, Fedil'l-Kur'an, 2; Darimi, Fedil'l-Kur'an, 14. Hayreddin Karaman vd, Kur'an Yolu, DB yaynlar, IV/555-556. FUSSLET SURES Sure Hakknda Bilgi 3. ayette geen "Fussilet" kelimesinden dolay bu ismi almtr. Fussilet kelimesi, bir eyi aklamak, iki eyi birbirinden ayrmak, detaylandrmak gibi anlamlara gelen "fassale" fiilinin mehuldr. Sz konusu ayette Fussilet suresinin anlam, "dnen ve bilen bir topluluk iin, ayetleri okunsun ve anlalsn diye Arapa olarak ayrntl bir ekilde aklanan" demektir. Bu sureye ayrca Secde, H-Mm ve Mesbih gibi isimler de verilmitir. 54 ayetten oluan sure, Mekke'de, M'min suresinden sonra inmitir inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 41., ini srasna gre ise 61. suredir. Surenin temel konular Kur'an- Kerim'in Allah tarafndan indirilmesi. Evrenin yaratlmas. d ve Semud Kavimlerinin durumlar. nanmayanlarn dnya ve ahiretteki durumlar. Kur'an- Kerim'in mdafaas. nsann baz yaratl zellikleri. Surenin temel mesajlar nsanlara mjdeleyici ve uyarc olan Kur'an- Kerim Yce Allah tarafndan indirilmi, ayetleri etrafl bir ekilde aklanmtr. Bu yle bir kitaptr ki, Arapa indirilmesi insanlarn Allah'n mesajn anlamalarn kolaylatrmtr.

Peygamber efendimiz de bir insandr. Onun grevi Allah'tan ald mesaj insanlara ulatrmaktr. Bu mesaj reddedenler, kalplerini ve idraklerini hakikate kapatmlardr. Dalar, insanlarn rzklarn Allah yaratmtr. Balangta bir duman halinde olan gkyzn yaratm, sonra o gkyzn gzel bir ekilde dzenlemitir. Hem gkyz hem de yeryz, yce Allah'a "isteyerek" itaat etmitir. Yce Allah, d ve Semud kavimlerine peygamberler gndermi, fakat onlar bu peygamberleri yalanlamlardr. Allah insanlara kendi ilerinden, kendilerinden bir fark olmayan, onlarn yakndan bilip tandklar kimseleri peygamber olarak gndermektedir. Allah, her kavme bu ekilde kendi ilerinden birisini gndermi, hibir kavme eli olarak melek gndermemitir. Hibir toplum sahip olduu maddi g ve medeniyetle vnerek doru yoldan ayrlmamaldr. Sahip olduklar maddi g nedeniyle kendilerini mstani zanneden toplumlar k srecine girerler ve zelil olurlar. Allah'n ayetlerini inkr edenler, kyamette perian olurlar. Kulaklar, gzleri ve derileri de dahil olmak zere tm uzuvlar kendi aleyhlerine ahitlik eder. Allah her eyden haberdardr. Onun insann yaptklarndan haberdar olmadn zannetmek ve bundan gafil olmak byk bir hsrandr. nsan arkadalarn semede ok dikkatli olmaldr. nk kt arkadalk ortam, insanlarn birbirlerini kt yolda desteklemeleri ve yaplan yanllklar grememelerine yol amaktadr. nkar edenler Allah'n dmandr ve onlar Cehennem'de ebedi kalacaklardr. nsan doru yoldan saptran sadece Cinler ve eytanlar deildir; kendi hemcinsleri de insanolunun sapknlnda byk bir pay sahibidir. Allah'a inanan ve doru yolda ilerleyen insanlarn zerine melekler inerler ve onlara yardmc olurlar. yi insanlarn dostlar meleklerdir. Allah'a inanmak, Mslman olmak ve iyi iler yapmak en byk erdemdir. yilik ile ktlk bir deildir. Kt bir tavrla karlaan bir Mslman, iyilik ile karlk vermeye gayret etmelidir. Kt tavrlarn iyilikle karlanmas, muhatabn dostluuna ve sevgisine yol aacaktr. Ktln zerine ktlkle gidilmez. nsann aklna zaman zaman kt dnceler gelebilir. Bunlar eytan'dan bilerek derhal Allah'a snmak gerekir. Allah mutlak ilim sahibidir. Klli ve cz'i olan her eyi bilir. Hibir ey onun bilgisi dna kamaz. nsan hayr ve zararn Allah'tan geldiine, O'nun dilemesi ve izniyle gerekletiine inanmaldr. R SURES Sure Hakknda Bilgi Adn, 38. ayette geen "r" kelimesinden almtr. r kelimesi, mavere etmek, danmak anlamlarna gelir. 53 ayetten oluan sure, Mekke'de, Fussilet suresinden sonra inmitir. Surenin 23. ayetten 27. ayete kadar olan ksmnn Medine'de indii sylenmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 42., ini tarihi bakmndan ise 62. suredir. Surenin temel konular Allah'n ycelii ve peygamberin hak oluu, nan farkllklar, Dinlerin ayn kaynaktan gelii, Kyamet ve ahiret inanc, Peygambere imann gereklilii, Allah'n takdiri ve insann ona boyun emesi, Allah'n mutlak gc ve kudreti, Sabretmek ve affetmek,

Hidayet ve sapknlk, Vahyin eitleri. Surenin temel mesajlar Gklerde ve yerde olan her eyin sahibi olan Allah, kullarna kar ok merhametli ve affedicidir. Hz. Muhammed Allah tarafndan gnderilmi hak peygamberdir. Hz. Peygamber'in ilk muhatab Mekke'de yaayanlar ile civar beldelerde oturanlardr. Bu ekilde btn insanlk onun muhatab olmutur. nsanlar ve tm varlklar yaratan Allah olduu gibi, insanolu da dahil tm canllarn rzkn Allah vermektedir. Allah dilediine diledii kadar rzk vermektedir. Rzklarn verilmesi de belli bir lye gre olmaktadr. nsanolu kendine verilen rzktan dolay kretmeli ve Allah'tan midini kesmemelidir. Tm peygamberlerin getirdii mesajn temel nitelii ayndr. z ve temelleri ayn olan Allah'n mesajn her devirde reddedenler olduu gibi, Hz. Peygamber'i reddedenler de olmutur. nsanlarn farkl inanlara sahip olmalar Allah'n izni ve dilemesiyledir. Allah tm insanlar bir inan izgisinde toplamaya muktedir olduu halde, onlarn farkl inanlara sahip olmalarna izin vermitir. Allah inananlar mkafatlandracak ve inanmayanlar da cezalandracaktr. nsanlar dinde olmayan eyleri dinde varm gibi grme ve gsterme gafletinde bulunmamal, Allah'n indirdii ile yetinerek, dine onda olmayan eyleri sokmamaldr. ok merhametli olan yce Allah iyilik yapan, iyi yolda olan insanlarn tevbelerini kabul edecek ve onlar iyiliklerinden dolay mkafatlandracaktr. nsann bana gelen kt sonularn bir ksm yine insann kendi eseridir. Bu konularda bakasn sulamamaldr. nsan, yapt hatalar nedeniyle ktlklere neden olduunda yce Allah bazen o sonular insan iin dzeltmektedir. nsann teknoloji olarak yapt yenilikler, icad ve keifler, bir bakma Allah'n izni ve ilmi erevesinde gereklemektedir. Bylece Allah, insanln bilimsel geliimine bizzat yn vermektedir. Dnya hayat ile ahiret karlatrldnda, ahiret hayatnn ebedi olduu ortaya kmaktadr. Ahiret hayatnn sonsuzluuna inananlar, gnahlardan uzak dururlar, hayaszlk yapmazlar, namaz klarlar ve kendilerine verilen rzklardan harcarlar. Mslmanlar, toplumu ilgilendiren ilerde birbirlerine danrlar (r). Bir zulme ve hakszla uradklarnda yardmlarlar. Mslmanlara ktlkle karlk veren toplulua aynsyla karlk verilmelidir. Zulme urayan bir kimsenin hakkn aramas doaldr. nemli olan mtecaviz olann veya hakszlk yapann cezalandrlmas esnasnda yeni bir hakszla yol amamak ve ar gitmemektir. Affetmek ve sabretmek, insan insan yapan en deerli davranlardandr. Kii zulme sabredebildii gibi, affetmesini de bilmelidir. Peygamberin grevi tebli etmektir; insanlarn dini kabul edip etmemelerinden peygamber sorumlu deildir. Allah dilediini doru yola iletir, dilediini saptrr. nsanlara ocuk veren, ocuklar kz veya erkek eklinde takdir eden Allah'tr. Diledii kimseyi de ksr brakmaktadr. Yce Allah bu konularda tam bir irade ve g sahibidir. Allah peygamber olarak setii bir insanla ya vahiy yoluyla, ya perde arkasndan veya bir meleini eli olarak gndererek konuur. Peygamberlerin de dnya hayatnda yce Allah' gzle grerek vahiy alma durumlar yoktur. Peygamberimiz, peygamberlik ncesinde okuma yazma bilmezdi. Herhangi bir kitab okumam, baka din ve kltrlerin etkisi altnda kalmamtr. ZUHRUF SURES

Sure Hakknda Bilgi Zuhruf kelimesi, "sslenmek" anlamna gelen "zahrefe" fiilinden tremitir. "Mcevher" anlamna gelmektedir. Tabiatn gzellii iin "yeryznn ss" eklinde mecazi anlamda da kullanlmaktadr. Bu surede bahsedilen, nimet ile inkr arasndaki ilikinin gzler nne serilmesidir. 35. ayette "zuhruf" kelimesi getii iin bu ismi almtr. 89 ayetten oluan Zuhruf suresi Mekke'de, r'dan sonra inmitir. 54. ayetinin Medine'de indii rivayet edilir. Mushafta 43., ini srasna gre ise 63. suredir. Surenin temel konular Kur'an'n gnderilmesi, Allah'n insanlara snrsz nimetler vermesi, Allah'n eksik sfatlardan ve yaktrmalardan uzak (mnezzeh) olmas, Kadnn ve kz ocuklarn mrik toplum iindeki konumu, Bilgi ve iman btnl, Tahkiki imann stnl, Nimet ve rzklarn verilmesi, Nimet ile inkar arasndaki iliki, Cehennem azabnn ebedilii. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim anlalmas iin Arapa olarak gnderilmitir. Kur'an, Levh-i Mahfuz ad verilen ana kitapta kaytl bulunmaktadr. Yeryzndeki tm nimetleri Allah insan iin yaratmtr. nsanolunun da bu nimetlere karlk kretmesi gerekir. Allah her trl noksan sfatlardan uzaktr. Din konusunda salam bir delile (vahye) dayanmadan konumak, Allah, melekler vb. konularda temelsiz fikirler ileri srmek yanltr. Din doru bilgi zerine dayanr. Bu doru bilgi de ancak Allah'n peygamberleri araclyla vahyettii bilgidir. Dinde aslolan tahkiki (aratrmaya dayal) bilgi ve imandr. nsanlar kendilerinden nceki dini bilgi birikimini aratrmal, doruyu yanltan ayrt edebilmelidir. Bir bilginin veya inan konusu bir hususun gemite var olmas, onun mutlak doru olduu anlamna gelmemektedir. nsanlar yeni bir eyle karlatklarnda, geleneksel mirasa aykr bulduklar takdirde onu kabul etmekte zorlanmaktadrlar. Bu noktada salam bilgiye dayal olann alnmas gerekmektedir. nsanlar mevki ve mal bakmndan eit deildir. nsanlar arasnda bu konularda eitsizliin olmas Allah'n dilemesi ve hikmeti gereidir. Sosyal hayatn kural ve gerei budur. nsanolu nimete sahip olmay gven kayna grd iin, Allah'a ve ahiret gnne inanmayabilir. Bu noktada nimetler kiiyi doru yoldan eldirici bir rol oynamaktadr. Dier taraftan doas gerei insan, kendilerine maddi nimet verilenlerin doru yolda olduklarn zannetme zaafna sahiptir. Halbuki gerek nimet ahirette olduu iin, dnya ss aldatc bir nitelik kazandrmaktadr. Kimin doru yolda olduu, kimin doru inanca sahip bulunduu kiilerin mal ve servetleri ile deil, salam ve salkl bir temele (vahye) dayanp dayanmadna baklarak anlalabilir. Mrikler Allah'n varln kabul etmekteydiler. Fakat Allah'a evlat isnad etmek gibi bir takm yanl inanlar nedeniyle doru yoldan ayrlmlardr. Mriklerin gerek Allah hakkndaki, gerekse Hz. sa ve Hz. Musa gibi byk peygamberler hakkndaki bilgilerinin yanl olduu, bu yanl inanlarndan dnmemekte srarc olduklar anlalmaktadr. DUHAN SURES Sure Hakknda Bilgi "Duhan" kelimesi duman anlamna gelmektedir. Surenin 10. ayetinde kyametle ilgili olarak "duman"dan bahsedilmesi nedeniyle sure bu ismi almtr. 59 ayetten oluan sure Mekke'de,

Zuhruf suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 44., ini srasna gre ise 64. suredir. Surenin temel konular Kadir gecesi, Kyamet ve alametleri, Allah'n gazab, Hz. Musa kssas ve tler, Ahirette inananlarn ve inanmayanlarn durumlar. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim mbarek bir gecede indirilmitir. Kadir gecesi slam inancnda ok nemlidir. Yce Allah bu gecede her ii bir hikmet ierisinde ortaya koymakta, kendi katndan gnderdii elileri vastasyla insanlarn istek ve dualarna cevap vermektedir. Yce Allah her zaman olduu gibi, belki ondan da fazla bu gecede kendisine ynelenlere rahmet etmektedir. Alemde bulunan her varln yaratcs, sahibi ve yok edicisi Allah'tr. Ayn zamanda tm insanln rabbidir. Bu hususlarda asla pheye dmemek gerekmektedir. Gkyz, bir gn, duman haline gelecek veya gkyzn bir duman kaplayacaktr. Bu duman tm insanl kaplayacak, yani bir topluma deil tm insanlara ynelik bir azap olacaktr. Duman halini almas, insanolunun solumas ve yaamn devam ettirmesi iin nemli olan gkyznn, bu fonksiyonlarn yitirecei anlamna gelmektedir. Gn duman haline gelmesi azabyla karlaacak olan insanlar, Allah'a dua edecekler ve Allah, bu azab kaldracaktr. Fakat insanlar ksa bir sre sonra yine eski durumlarna dneceklerdir. Bunun ardndan byk ve iddetli gnn gelecei sylenmektedir ki, bu gnn kyamet olaca anlalmaktadr. Gkyznn duman halini alarak fonksiyonunu kaybetmesinin kyamet alametlerinden biri olduu anlalmaktadr. Allah, Hz. Musa'y Firavun'a gndermi, Musa da ona Allah'n birliini ve ona uyulmas gerektiini tebli etmitir. Hz. Musa, Allah'tan ald emirle, kendisine inananlarla birlikte Msr'dan ayrlm, onlar takip eden Firavun ve askerleri suda boularak can vermilerdir. Bu ve benzeri olaylar, Allah'n g ve kudretini gsterdii gibi, maddi gcn inan karsnda tutunamadn ve yeryznn aslnda inananlar iin yaratldn gstermektedir. Fakat, nemli olan, mslmanlarn yeryznn kendileri iin yaratlm olduunun farkna varmalardr. Zuhruf suresine baklrsa, orada grlecektir ki, maddi g ve servet, insan mstani klmyor. Maddi g ve servetin insan ebedi yapmad, bunlarn sadece bir imtihan olduu bu surede ok ak bir ekilde ifade edilmektedir. Alemde grlen her bir varln yaratl ilahi bir hikmete dayanmaktadr. Bu ilahi hikmetleri arayp bulmak insanolunun grevlerinden biridir. Kyamet gn tm insanlar yarglanrlar. O gn hi kimsenin kimseye bir faydas olmayacaktr. Tek sz sahibi Allah'tr. Yce Allah diledii kullarn affedecektir. Gnahkar insanlar, iledikleri bu gnahlarn karl olarak Cehennem'de zakkumla yakc bir azaba urayacaklardr. nanan ve iyi iler yapan insanlar, gven ierisinde, eitli nimetler ile dllendirileceklerdir. lm, kendine has tarifi olmayan bir acy ifade etmektedir. nananlar lm acsn sadece bir kez, o da dnyadan ayrlrken tadacaklardr. nanmayanlar ise bu acy, ahirette defalarca tatmak zorunda kalacaklardr. CSYE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 28. ayette geen "Csiye" kelimesinden almtr. "Csiye" kelimesi diz kmek veya melmek anlamlarna gelmektedir. Diz kmek, kyametin dehetinden g ve kuvvetini kaybetmeyi ya da o gn aresizlik ve Allah'a mutlak boyun emeyi ifade etmektedir. Bu sureye

eriat veya Dehr suresi de denilmitir. Casiye suresi 37 ayettir. Mekke'de, Duhn Sresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 45., ini srasna gre ise 65. suredir. Surenin temel konular Allah'n varlnn delilleri, Ayetlerin inkar edilmesi, Alemin insanlar iin yaratlm olmas, Dinde ihtilafa dmek, nsanlar saptrann da hidayet verenin de Allah olmas, Ahiretin varl. Surenin temel mesajlar Yerlerde ve gklerde, yeryznde canl ve cansz tm varlklarda, Allah'n varlna, gcne ve ilmine delalet eden ayetler bulunmaktadr. Gece ve gndzn pe pee gelii, mevsimlerin deimesi, rzgarlarda ve daha bir ok tabiat olaynda Allah'n sfatlarna dair iaretler bulmak mmkndr. Evrende grnen her ey kevni ayetleri oluturmaktadr. Bununla beraber Allah'n indirdii bir takm ayetleri vardr ki, insanolu kevni ayetleri nasl yalanlayamyor, inkar edemiyorsa, Allah'n indirdii Kur'an ayetlerini de inkar etmemesi, inanmas gerekmektedir. nanmayanlarn dini naslar karsndaki tutumlarndan birisi alay etmek olmutur. Allah'n ayetleriyle alay etmek, onlarn inanmadklarnn bir gstergesidir. Allah evreni insan iin yaratm ve insann emrine vermitir. Tm varlklar, bir bakma insana boyun edirilmitir. nsanolu bu nitelii sayesinde varlklara hkmedebilmekte, eyay ekillendirebilmekte ve medeniyetler gelitirebilmektedir. Allah diledii toplumu ne karr, onlara rzk ve stnlk verir. Fakat eer bir topluluk bunun kymetini bilmez, zellikle de dini konularda ihtilaflara derlerse, tpk Yahudilerde olduu gibi, o topluluklar stnlklerini kaybederler. Yeryznde farkl inanlar ve dinler vardr. Mslmanlar kendi dinlerine uymal ve dier din mensuplarna sayg duymaldr. Nefsinin talepleri peinde koan, sadece haz ve zevk iin yaayan, hatta yaam bunlardan ibaret sayan insanlar, nefislerini tanrlatran insanlardr. Allah, bu gibi insanlarn halini bildiinden ve bu insanlarn hallerinde srarc olmalarndan dolay, nefislerine tapnmalarn doruymu gibi gstererek saptrr. Bundan sonra da o kiiye kimse hidayet veremez. Hayat sadece bu dnyadan ibaret deildir. Zaman yaratan da Allah'tr. nsan zamanla yalanr ve lr. Fakat insan ldren zaman deil, yce Yaratcdr. Kyamette insanlar mmetler halinde harolunurlar. nsanlar, hesap gnnn dehetinden ayakta duramaz ve yere kerler. AHKAF SURES Sure Hakknda Bilgi Ahkaf kelimesi "kum yn" anlamna gelmektedir. Bu kelime ile kum tepelerinin kastedildii anlalmaktadr. Ahkaf'n d kavminin yerleim blgesinin ad olduu sylenmekle beraber, 21. ayette getii gibi, Hud aleyhisselamn kum tepesi zerine karak kavmini uyarmasndan bahsediliyor da olabilir. Toplam 35 ayetten oluan sure, Mekke'de, Csiye suresinden sonra inmitir. 10, 11 ve 35. ayetlerinin Medine'de indii rivayeti bulunmaktadr. Ahkaf suresi, mushaftaki resmi sras itibaryla 46., ini srasna gre ise 66. suredir. Surenin temel konular Allah'n yaratmas, Putperestlik, Mriklerin peygamberimize kar tutumlar, Peygamberlik kurumu, Anne ve babaya iyilik,

d kssas ve alnacak dersler, Cinlerin peygamberimize iman etmeleri. Surenin temel mesajlar Yaratma Allah'a mahsustur. Yeryzndeki her eyi o yaratmtr. Bu nedenle mriklerin putlara inanmalar ve onlar yaratc glere sahip olarak alglamalar yanltr. Allah, putperestlii en byk sapknlk olarak nitelendirmektedir. Mrikler, Kur'an- Kerim'in peygamberimizin kendi eseri olduunu ileri srmlerdir. Bugn Batl msterikler ve inanmayanlar da ayn iddiay ileri srmektedirler. Peygamberlik kurumu ilk insan olan Hz. dem'den beri devam etmekteydi. Bu nedenle peygamberimizin gnderiliine kadar binlerce yl ierisinde bir tecrbe olumutur. Mrikler de aslnda Allah'n zaman zaman peygamberler gnderdiini biliyorlard. Hud aleyhisselam d kavmine gnderilmitir. Hud, kavmini uyarm, Allah'tan bakasna kulluk etmemelerini istemitir. Hud'u yalanlayan d kavmi, zerlerine gnderilen bir bulut ile yok edilmilerdir. Mrikler, gerek Ad kavmi rneinden gerekse Hicaz blgesinde bulunan baka rneklerden ibret almalar gerekirken, putperestlie devam etmilerdir. Peygamberimize nceleri ekonomik ve sosyal seviyeleri dk kimselerin iman etmesi ve ilk mminlerin kleler ile zayf insanlar arasndan km olmas mrikleri artmtr. nk onlara gre, maddi g ve servet ile hakl olmak arasnda doru bir orant bulunmaktayd. Halbuki, Zuhruf suresinde aka belirtildii gibi, sosyal stat, maddi g ve servet ile inanta hakl olmak arasnda dorusal bir iliki bulunmamaktadr. nsann anne ve babasna iyi davranmas gerekmektedir. nk anne ve babas onun dnyaya getirilmesi ve yetitirilmesi noktasnda bir ok glkle karlamlardr. Bir insann olgunluk yana geldiinde, anne ve babasna iyi davranmaya devam etmesi ve onlar hakknda daima hayr duada bulunmas gerekmektedir. Anne ve babaya isyan eden, onlarn hak yola davetlerine icabet etmeyerek yz eviren ocuklar hakknda azabn sabit olduu aktr. Cinler de insanlar gibi akl ve sorumluluk sahibi varlklardr. Cinler daha nce Hz. Musa'y dinlemiler ve onlardan bir grup Hz. Musa'ya iman etmitir. Onlardan bir grup, Peygamberimize gelmi, Kur'an' dinlemi ve iman etmitir. Bu grup, iman ettikten sonra dier cinlerin yanna dnerek onlar da haberdar etmitir. MUHAMMED SURES Sure Hakknda Bilgi Bu sure, ikinci ayetinde geen Peygamberimizin adna atfen "Muhammed Suresi" olarak isimlendirilmitir. Bu sureye, Mminlerin savamalarna izin veren ayetler yer ald iin "Ktal Suresi" de denmektedir. 38 ayetten oluan sure Medine'de inmitir. Yalnz 13. ayeti hicret esnasnda yolda nzil olmutur. Mushaftaki resmi sras itibaryla 47., nzul srasna gre ise 99. suredir. Surenin temel konular nsanlarn slam' tercih etmeleri, Cihad, ehitlik, Hak ile batl arasndaki mcadelenin nihai sonucu, Cennet ve Cehennem tasvirleri, Peygamberin mminler iin duas, lm. Surenin temel mesajlar Gayr- Mslim bir kimsenin Mslman olmas, gemi gnahlarnn affedilmesine sebep olur. Kafirler ile sava Mslmanlara farz klnmtr. Sava esnasnda dman ya ldrlr ya da esir alnr. Sava bittikten sonra bu esirler fidye karl veya karlksz serbest braklr. Surenin 4. ayetinde esirlerin serbest braklmasnn istenmesi, klelik sisteminin sona

erdirilmesine yol amaktadr. nk kleliin balangc sava esirliidir. Savata esir edilenlerin satlmas ile klelik sistemi ortaya kmtr. Cihad Allah'n emridir. Mslmanlar gerektiinde Allah yolunda savatan kamazlar. Savatan kaanlar, sava durumu ortaya ktnda korku dolu gzlerle bakanlar, kalplerinde hastalk bulunan mnafklardr. Allah yolunda ldrlen mminler ehittirler ve yce Allah onlarn amellerini zayi etmeyeceini sylemektedir. ehitlerin Cennet'e sokulaca aka vaat edilmektedir. Allah'a inanmamann doal bir sonucu, hazc ve eyyamc bir felsefenin gelimesidir. Bu durum, inanmayan insanlarn dnyaya balanmalarna ve tamamen dnya zevkleri iin yaamalarna sebep olmaktadr. nananlar cennetlerde eitli nimetler ierisinde yaayacaklar gibi, inanmayanlar da atete yanacak ve kaynar su imek gibi bir takm cezalara arptrlacaklardr. Peygamberimiz erkek ve kadn tm mminler iin dua etmitir. nananlarn hem kendileri iin hem de tm mminlerin aff iin dua etmeleri slam'n gzelliklerinden biridir. nsan bir iin bana getirilerek yetki sahibi klndnda, dzeni bozmamal, insanlar arasndaki iyi ilikileri ve akrabalk ilikilerini zedelememelidir. Yetki sahipleri, insanlar birbirine drmemeli, toplumu bir arada tutmann yollarn aramaldrlar. lm, melekler araclyla olur. Melekler kafirlerin canlarn alrken, yzlerine ve srtlarna vururlar. Bylece can kmasnn doal azabnn yan sra, bir de meleklerin verdii azab tatmak zorunda kalrlar. nanan ve iyi iler yapanlarn durumu ise tam tersidir. Mnafk olan insanlar, yzlerinden, hal ve hareketlerinden tannabilirler. Savaa girmeden nce bar aramak esastr. Ancak sava baladktan sonra, stn bir durumdayken bar teklifinde bulunmamak veya dmann bar teklifine aldr etmemek gerekir. Mslmanlar kendilerine gvenmelidir. Cihada gitmek kadar, cihad iin maddi fedakarlkta bulunmak da nemlidir. FETH SURES Sure Hakknda Bilgi Mekke'nin fethinden bahsettii iin "Fetih Suresi" olarak isimlendirilmitir. 29 ayetten oluan surenin indii yer hakknda farkl grler vardr. Vahid'nin el-Misver ibn Mahrame ve Mervn ibnu'l-Hakem'den rivayetine gre Fetih suresinin tamam, Mekke-Medine arasnda ve Hudeybiye anlamas hakknda nazil olmutur. Mekke'den Medine'ye dnerken inmesine ramen, Medine'de indii kabul edilmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 48., nzul srasna gre ise 109. suredir. Surenin temel konular Fetih ve iyi amellerin gnahlar yok etmesi, Gklerin ve yerin ordular, Mslmanlarn peygamberin yannda yer almalar, Hudeybiye anlamas, Mnafklar ve sava dnemlerindeki tavrlar, Cihad ile ilgili baz kurallar, Snnetullah, Mslmanlarn Tevrat ve ncil'deki tasvirleri. Surenin temel mesajlar slam'a gre, iyilikler ktlkleri giderir, siler. Yaplan iyilikler ktlklere karlk gelerek, onlarn silinmesine sebep olur. Bu temel felsefeye gre, bir lkenin Allah yolunda fethedilmesi, hem ynetici, hem ordu komutan hem de askerler asndan byk bir zafer olduu kadar, gnahlarnn affna da sebep olmaktadr. Mekke'nin Mslmanlar tarafndan fethedilmesi ok byk ve nemli bir olaydr. Bu fethin banda olan peygamberimiz de yce Allah'n bir ltfu olarak, fethe mazhar olmu, bu ekilde

gemiteki gnahlar affedildii gibi, bir insan olarak gelecekte ilemesi muhtemel gnahlar da affedilmitir. Mslmanlar savaa ktklar zaman melekler onlara yardm ederler. Melekler Allah'n ordusudur. Yeryznde onun iin savaan Mslmanlar ise Allah'n yeryzndeki ordusudur. Peygamberimiz ahit, mjdeleyici ve uyarcdr. Doru yolda birlik olan Mslmanlarn en byk yardmcs Allah'tr. Allah, Mslmanlarn ittifakla gerekletirdikleri ileri onaylamakta, onlarn birlikte rettikleri fikirlere destek vermekte, bir arada ayn hedef dorultusunda alan mminlerin baarsn salamaktadr. Sava durumu ortaya ktnda, savatan geri kalacak veya kaacak insanlar daima olacaktr. Bunlar mnafklardr. Savaa gitmeyi lm sayarlar; ailelerinden, ocuklarndan ve maddi varlklarndan kopamazlar. Dnya hayatndan vaz geemezler. Savaa gidip de ehit olan mslmanlar, "gitmeselerdi lmezlerdi" diyerek eletirirler. Hlbuki lmden kurtulu yoktur. Bedeni sakatlk veya hastalk gibi geerli bir mazereti olan kimselerin savaa kmamalar normaldir. Ancak mazeretsiz savaa katlmayan insanlarn yeri cehennemdir. Snnetullah denilen "Allah'n kanunlar" asla deimez. Allah tarafndan ve O'nun izniyle gsterilen ryalar haktr. Mslmanlar kendi aralarnda merhametli, kafirlere kar ise etindirler. nan ve ibadetlerinin eseri yzlerinden okunmaktadr. nananlarn Tevrat'taki vasflar bu ekildedir. ncil'de de inananlar ekine benzetilmilerdir. HUCURAT SURES Sure Hakknda Bilgi Sure ismini, 4. ayette geen "hucurat" kelimesinden almaktadr. "Odalar" anlamna gelen hucurat kelimesi, sz konusu ayette, peygamberimizin Mescid-i Nebi'deki evi olarak kulland odalara iaret etmektedir. 18 ayetten oluan sure, Medine'de, Mcdele suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 48., nzul srasna gre ise 105. suredir. Surenin temel konular Peygamber ile konuma/diyalog adab, Haber ve rivayetlerin doruluunun aratrlmas, Mslmanlar arasnda kabilecek sava durumu, slam kardelii, Alayclk, Kt zandan uzak durmak, nsanln milletler halinde yaratl, Allah'a dinini retmeye kalkanlar, Mslman olmalarn baa kakanlar. Surenin temel mesajlar Mslmanlar, Peygamberimize saygl olmaldrlar. Ona sayg gstermek; onun hakknda daima iyi ve temiz dncelere sahip olmak, bizler iin rnek bir insan olduunu kabul etmek, ondan bahsederken sayg lleri ierisinde bulunmaktr. nsanlar en bata Allah'n erefli resulune, sonrasnda da birbirlerine kar yksek sesle konumamal, orta bir ses tonuyla hitap etmelidirler. Yksek sesle ve ftursuzca konumak, iyi amellerin kaybolmasna sebep olmaktadr. Zorunlu olmadka bakalarna uzaktan bararak seslenmemek gerekir. zellikle nemli mevkiler igal eden kimseler veya itibar sahipleri huzurunda davran ve konuma adabna daha ok riayet edilmelidir. Mslmanlar dini nitelikli olsun veya olmasn, kendilerine ulaan bilgi veya haberlerin doruluunu kontrol etmelidirler. Bilinmelidir ki, haberin doruluu, haberi getirenin gvenilirliiyle doru orantldr. slami ilimler ierisinde hadis ilmi bu temel ilke zerine bina

edilmi, Hz. Peygamber'den gelen haberler, o haberi getirenlerin (ravilerin) dikkatli ve titiz almalarla incelenmesiyle shhat asndan bir sonuca balanmtr. Mslmanlarn birbirleriyle savamalar, birbirlerine silah dorultmalar, slam'n temel ilkeleri asndan doru deildir. Fakat her din mensuplar arasnda olduu gibi, Mslmanlar arasnda da, tarihin belli dnemlerinde savalarn ortaya kt bir vakadr. Byle bir durumda aslolan, savaan taraflarn bundan vaz gemeleri ve meselelerin bar ve diyalog yoluyla zmlenmesidir. Eer taraflardan birisi bar yolunu tercih etmez ve savata srar ederse, dier mslmanlarn o toplumu zor kullanarak bara mecbur etmelerinden baka bir yol kalmamaktadr. Mslmanlar kardetirler; bu ilkeden hareketle, erkek olsun kadn olsun, hibir Mslman dierini alaya almamal, uygun olmayan lakaplar takarak kmsememelidir. Mslmanlarn birbirlerine kmseyici ve alaltc lakaplar takmalar byk gnahlar arasnda saylmaktadr. Kt zandan (su-i zan) uzak durulmaldr. Kt zanda bulunmak, birbirlerinin an aramak, arkadan ekitirmek "lm bir Mslmann etini yemek kadar" tiksindirici ve byk bir gnahtr. nsanolunun ilk yaratl, kar ve koca olmak zere iki eten (Adem ve Havva) olmutur. Aileler, kabileler, soylar, milletler ve rklar eklindeki ayrlmalar, Allah'n hikmeti gerei, sonradan ortaya kmtr. Bunun hikmeti, tm bu tabii insan kmelerinin birbirlerini tanmalarn kolaylatrmak iindir. Yani, Aileler aile kimliklerini, kabileler kabile kimliklerini, milletler milli kimliklerini, rklar da rk kimliklerini koruyarak, farkl isimler altnda birbirlerini tanyacaklardr. nsann kendi elinde olmakszn, yce Allah'n bir hikmete dayanarak yaratt bu kimlik unsurlar, dnyevi veya uhrevi bir avantaj salamamaktadr. Hem dnyada hem de ahirette deerlendirmeler iman ve amellere gre (takva) yaplacaktr. slam dncesine gre, iman, zgr iradeyle olduunda bir deer ifade etmektedir. Fakat toplumsal mensubiyetin bir gerei olarak Mslman grnmenin Allah katnda bir deeri yoktur. Mslman olmak Allah'n bir ltfudur, mslman olarak Resulullah'a ha a bir ey ltfettiini sananlar byk bir yanl ierisindedirler. KAF SURES Sure Hakknda Bilgi "Kaf" harfiyle balad iin bu ismi almtr. 45 ayetten oluan sure, Mrselt suresinden sonra ve Beled'den nce Mekke'de nazil olmutur. Allah'n gkleri ve yeri alt gnde yaratt, yorulduu iin de yedinci gn dinlendii eklindeki Yahudi inancn reddeden 38. ayetin Medine'de indiine dair bir rivayet vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 50, ini srasna gre ise 34. suredir. Surenin temel konular nsann ldkten sonra yeniden yaratl, Allah'n ilmine ve gcne delalet eden kevni deliller, Dirili ile bitkilerin canlan arasndaki benzerlik, Gemi mmetler ve peygamberleri, nsann tm davranlarnn kontrol altnda olmas, Kyametten ibret verici sahneler, Farz olan gnlk namazlar. Surenin temel mesajlar Peygamberimiz gnderildiinde kafirler hem bir insann seilerek gnderilmesine, hem de peygamberimizin ldkten sonra yeniden dirilmeye dair haberine inanmamlardr. nk onlara gre bir insann deil, melek veya benzeri bir varln peygamber olarak gnderilmesi daha makul idi. Dier taraftan, ldkten sonra dirilmeye inanmyorlar ve bu nedenle yaptklar fiillerden dolay hesaba ekileceklerini kabul etmiyorlard.

nsan ve tm mevcudat yaratan Allah, bu yaratmayla ilgili en ince ayrntlar dahi bildii iin, ikinci defa yaratmaya da kadirdir. nsanlarn dirilii, bir bitki tohumunun yeri yarp ortaya k gibi olacaktr. Varlklar alemi, Allah'n varlnn, ilminin ve gcnn gstergeleriyle doludur. Gkyznn mkemmel bir ekilde bina edilmi olmas, yeryznn bitki eitleriyle donatlmas ve dalarn dikilmesi, yamurlarla bitkilerin yetitirilmesi gibi bir ok konu Allah'n kudretine iaret etmektedir. nkarclarn Hz. Muhammed'i yalanladklar gibi, gemi mmetler de peygamberlerini yalanlamlard. Bu yalanlamalar nedeniyle Allah'n azabn hak etmilerdi. Allah insana ok yakndr. Hatta ah damarndan bile yakndr. O, insanlarn sadece konutuklarn deil, kalplerinden geenleri, yani dncelerini dahi bilmektedir. nsann iki yannda iki melek vardr. Bu melekler insann syledii her sz derhal kaydederler. Kyamet kopacak ve insanlar tekrar diriltileceklerdir. Yeniden dirilen insann yannda, biri onu tutup getiren, dieri de ahitlik edecek olan iki kii (melek) bulunacaktr. Yeniden dirilen insan, dnyada kendisine varl haber verilen gaybi hakikatleri ve varlklar apak grmeye balayacaktr. Sonunda, kafirler, mrikler, phe edenler, putperestler atee atlacaklardr. Takva sahipleri ise Cennete konulacaklardr. Cennetteki yaam ebedidir. Gnein douundan nce (sabah namaz), gnein batndan nce (gndz namaz) ve gne battktan sonra (gece namaz) namaz klnmas gerekmektedir. Bilindii gibi namazn be vakit olarak farz klnmas, peygamberliin onuncu ylnda Mi'rac'ta gereklemitir. Mi'rac'tan nce mslmanlarn vakti farz olarak eda ettikleri anlalmaktadr. ZRYAT SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayette geen "Zriyat" kelimesinden almtr. Zriyat kelimesi "topra tozu etrafa savuran rzgarlar" anlamna gelmektedir. Baz mehur tefsir ve hadis kaynaklarnda "Ve'z-Zriyt suresi" diye de anlr 60 ayetten oluan sure, Ahkaf suresinden sonra, Giye suresinden nce Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 51., ini srasna gre 67. suredir. Surenin temel konular Kyametin mutlak oluu, Mslmanlarn Cennete gitme sebepleri, brahim kssasndan kesitler, Gemi mmetlerden ibretler, Peygamberimize atlan iftiralar, Cinlerin ve insanlarn yaratl gayesi. Surenin temel mesajlar Surede, rzgarlar, yamur bulutlar, akarsular ve Allah'n taksimatn yeryznde gerekletiren melekler zerine yemin edilmektedir. Bu varlklar insann yapmaya ve yaratmaya g yetiremeyecei, ancak Allah'n yaratabilecei varlklardr. Yce Allah bu varlklar zerine yemin ederek, kyametin mutlaka kopacan, hesap gnnn geleceini haber vermektedir. Azab inkar edenler ahirette atee atlacaklardr. man edenler ve gzel davrananlar Cennete konulacaklar ve orada trl nimetler iinde olacaklardr. Onlarn Cennete girmelerinin sebebi, geceleri az uyuyup genellikle namaz klmalar, seher vakitlerinde tvbe istifar etmeleri, ihtiya sahiplerine mallarndan vermeleridir. Bir grup melek, insan eklinde Hz. brahim'in evine gelmilerdi. brahim nce onlarn melek olduklarn anlamam, misafir zannetmi ve onlara ikramda bulunmutur. Daha sonra melekler kendi kimliklerini aklamlar ve brahim'i bir erkek evlatla mjdelemilerdir.

Hz. brahim'in ei yal olduu halde bir ocuk dourmas, yce Allah'n hikmetlerindendir. nk Allah her eye kadirdir. Bir insann ocuk sahibi olmas ya da olmamas Allah'n dilemesiyledir. nkarclar peygamberimizi delilikle veya byclkle sulamlardr. nsanlarn ve cinlerin yaratl sebebi Allah'a ibadet/kulluk etmeleridir. Yce Allah sadece bu sebeple insanlar yaratmtr. O halde insanlar, bu yaratl amacna uygun hareket etmelidirler. Rzk veren Allah'tr. Mslmanlarn, insanolunu diledii gibi yaratann Allah olduuna inandklar gibi, rzk verenin de o olduuna inanmalar gerekmektedir. TR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen "Tr" kelimesinden almtr. Tr, Hz. Musa'nn on emri almak zere kt dan addr. Yce Allah, surenin ilk ayetinde Tr Da zerine yemin ederek balamaktadr. 49 ayetten oluan sure, Secde sresinden sonra, Mlk sresinden nce, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 52., ini srasna gre ise 76. suredir. Surenin temel konular Kyamet hadisesi, Cehennem azab ve cennet nimetleri, Cennete gidecek olanlar, Cennettekilerin kendi aralarndaki konumalar, Kur'an'n kafirlere meydan okumas, Erkek kz ayrmnn geersizlii, Kafirlerin yrttkleri mantn eletirisi. Surenin temel mesajlar Kyamet vakti geldiinde gkyz sallanp alkalanmaya balar ve dalar yklp toz olur. Kyameti ve ahireti yalanlayanlar, o gn gerei anlarlar. Fakat i iten gemitir. Yalanladklar cehenneme atlrlar. O gn hibir ey onlara fayda vermez; kimseden yardm gremezler. nananlar cennetlerde eitli nimetler ierisinde olurlar. Huriler ve glmanlar, cennet nimetleri arasnda yer almaktadr. Meyveler, etler, trl iecekler cennet nimetlerindendir. Orada sarho olmak yoktur. Cennete giren mminler, eer kendi soylarndan gelen ocuklar ve torunlar ile eleri de inanan ve cennetlik olan kimseler iseler, cennette beraber olacaklardr. Bu ayetler, dnyada geni veya dar aile eklinde yaayan, hatta en geni anlamda akrabalk balaryla bal olan insanlarn, iman etmek ve gzel amellerde bulunmak kaydyla, ahirette de birlikte ebedi yaam sreceklerini aka belirtmektedir. Cennete giren insanlarn, birbirleriyle dnya hayat hakknda konuacaklar, dnyadaki gemileriyle ilgili deerlendirmelerde bulunacaklar anlalmaktadr. Kafirler peygamberimizi air olmakla sulamlard. Bunun sebebi, Kur'an- Kerim'in iir olmamakla beraber, iir slubuyla ve akc bir edebi aheser olarak gelmesiydi. Yce Allah, Kur'an' beer kelam olarak niteleyenlere meydan okuyarak, onun benzerini getirmeye davet etmekte, meydan okumaktadr. Hz. Peygamberin grevi insanlar uyarmak ve t vermektir. nsanlar onun tlerine uyarak kurtulua ulaabilirler. Bu surede, kafirlerin peygamberimizi yalanlarken ileri srdkleri grler ve dayandklar deliller u ekilde eletirilmektedir: Kafirler akllarn altrmadan, hissiyatlaryla bunu reddetmektedirler. Gkleri ve yeri kim yaratabilir? Onlar, rablerinin hazinelerine sahip olmadklar gibi, gklere uzanp bilgi edinebilme imkanlarna sahip deillerdir. Peygamber onlardan bir cret istemedii halde inanmaya yanamyorlar. nsan, Allah'n hkmne sabretmelidir.

nsan, sabah uyand zaman Allah'a hamdetmeli; gecenin bir ksmnda ve yldzlarn batndan sonra da onu tesbih etmelidir. NECM SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, "Necm" kelimesiyle balad iin bu ismi almtr. Necm, yldz demektir. 62 ayetten oluan sure, hls suresinden sonra, Abese suresinden nce Mekke'de nazil olmutur. 32. ayetin Medine'de indii rivayet edilmitir. Necm Suresi, Mushaftaki sralamada 53., ini srasna gre ise 23. sredir. inde secde ayeti bulunan surelerden biridir. Surenin temel konular Kur'an- Kerim ve peygamberimizin szlerinin kayna, Peygamberimizin Cebrail'i grmesi ve Mirac tecrbesi, Sidretl Mnteha ve Cennet, Akl ve kalp btnl, Dinin temeli, Meleklerin efaati, Zanna dayanarak bilgi retmenin yanll, Byk ve kk gnahlar, Sorumluluk ve suun bireysellii, nsann altnn karln grecei. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim'in kayna vahiydir. Onu vahiy melei Cebrail peygamberimize indirmitir. Bu nedenle, Kur'an' peygamberimizin kendiliinden uydurduu sz olarak nitelendiren inkarclar byk bir yanlg iindedirler. Peygamberimizin dini tebli mahiyetindeki szleri, kendi nefsinden uydurduu szler deildir. Peygamberimizin dini aklamak ve tebli etmek mahiyetindeki szleri, dolayl veya dolaysz olarak vahye dayanmaktadr. Peygamberimiz Cebrail ile birka kez karlam, ondan vahiy almtr. Bunlarn dnda da Cebrail ile Peygamberimizin irtibat bulunmaktadr. Bunlardan biri de, Mirac'da Peygamberimizle Cebrail'in birlikte ge ykselmeleridir. Peygamberimiz Cebrail'i Mirac'da asli eklinde grmtr. Peygamberimiz Cebrail'i ve Allah'n ayetlerinden bir ok eyi grm, grdklerinden asla pheye dmemitir. Peygamberimizin gzleriyle grdklerinden kalbinin pheye dmedii ayetlerde belirtilmektedir. Buradan anlalmaktadr ki, kesin ve tartmasz iman, insann grdnden pheye dmemesi, btn benliiyle nihai hakikati idrak etmesidir. Necm Suresi'nin bu ayetlerinden Cennet'in u anda yaratlm olduu ve Sidretl Mnteha ad verilen bir aacn yaknlarnda bulunduu anlalmaktadr. "Sidretl Mnteha", "son noktadaki aa" anlamna gelmektedir. Eer ayetleri zahiri anlamlaryla alacak olursak, evrenin ya da maddi alemin bitip, evren tesi alemin balad bir snr vardr ve bu snrda Sidretl Mnteha ad verilen bir aa bulunmaktadr. Sidretl Mnteha kavram, bize alemin snrsz olmadn ifade etmektedir. Hz. Muhammed, bir mucize eseri, gklere ykselmi, evrenin son noktasna kadar gitmi ve bu yolculuu srasnda saysz varlklar grmtr. Din, zan veya ilmi bilgi ile kurulmaz; vahye dayanmaldr. Melekler, Allah'n izin verdii kimseler hakknda efaat edebilirler. Meleklerin cinsiyetleri yoktur. nsan, her arzu ettii eye sahip olamaz. Gnahlar byk ve kk olmak zere iki ksma ayrlabilir. Mslmanlar byk gnahlardan mutlak surette uzak durmaldrlar. nk byk gnah ileyen kimselerin ahiretteki durumu zor

olacaktr. Kk gnahlardan da kanmak gerekmektedir. Fakat, kk gnahlarn durumu byk gnahlar gibi deildir. Allah, byk gnah ilenmedii takdirde, kk gnahlar affedebileceini sylemektedir. Sorumluluk bireyseldir. Her insan kendi yaptnn hesabn verecektir. Dolaysyla insan, sadece kendi alp kazand kadar karlk beklemelidir. KAMER SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen "Kamer" kelimesinden almtr. "Kamer", ay demektir. Ayn yarlndan bahsettii iin sure bu ismi almtr. 55 ayetten oluan sure, Tark suresinden sonra, Sd suresinden nce, Mekke'de nazil olmutur. Mushaftaki sralamada 54., ini srasna gre 37, suredir. Surenin temel konular Kyamet ve kyamet olay olarak ayn ikiye ayrlmas, Hair, Kafirlerin mucizelere inanmamas, Nuh kssas ve Tufan, d ve Semud kssalar, deve mucizesi, Lut kssas, Firavun kavminin hikayesi. Surenin temel mesajlar Surenin ilk ayetleri "kyametin yaklamas ve ayn yarlmasndan" bahsetmektedir. Rivayetlerle beraber dnldnde burada bahsedilen ayn yarlmas olay, peygamberimizin Mekkelilere gsterdii, "a'kul Kamer" adyla mehur olan, ayn ikiye ayrlmas mucizesini ifade etmektedir. Fakat baz alimlere gre, bu ayette anlatlmak istenen, kyametin yaklamasyla beraber, ayn ikiye yarlmasdr. nc ayette, "onlar bir mucize grdklerinde yz evirmektedirler" ve "mrikler, bu eskiden beri devam edegelen bir bydr, diyorlar" denildiini dikkate alrsak, burada geen ayn yarlmasnn Mekke'de peygamberimiz tarafndan gsterilen bir mucize olduu fikri g kazanmaktadr. Baz alimler, her iki gr cem ederek, ayn peygamberimizin mucizesi olarak ikiye ayrldn, kyamet kopmadan nce de ikinci kez yarlacan sylemilerdir. Peygamberler gnderildiinde, inanmayanlar eitli mucizeler istemilerdir. Peygamberlerin mucizeler gstermelerine ramen onlar inanmamakta srar etmilerdir. Peygamberimizin de bata Kur'an- Kerim olmak zere bir takm mucizeleri olmakla beraber, kafirler peygamberimizi reddetmilerdir. Kavmi Nuh aleyhisselam yalanlaynca, Yce Allah bir taraftan yamurlar yadrarak, dier taraftan yeryz sularn tarmak suretiyle inkarclar suya gark etmitir. Bylece Allah, Hz. Nuh'u ve ona inananlar kurtarm, Nuh'un gemisini bir ibret olmak zere brakmtr. d kavmi kendilerine peygamber olarak gnderilen Hz. Hud'u inkar etmilerdir. Yce Allah onlar souk ve iddetli bir rzgar gndererek helak etmitir. Semud kavmine Hz. Salih gnderilmi; Hz. Salih bir mucize olarak kayalarn ierisinden deve kartmtr. Semud kavmi bu deveyi ldrm, Yce Allah da korkun bir ses dalgas gndererek onlar helak etmitir. Gemite bir ok peygamber, kavimleri tarafndan reddedilmi, bunun sonucunda da yok edilmilerdir. Bu kavimlerin balarna gelenlerden ibret alnmaldr. ldkten sonra insanlar mutlaka diriltileceklerdir. Yalanlayan inkarclar bu olaya akn bir ekilde ahit olacaklardr. O gnn ok etin bir azap gn olduunu anlayacaklardr. Kur'an, t alnmas iin kolaylatrlm bir kitaptr; Allah Kur'an' dnp t alnsn diye kolaylatrmtr.

nkarclar, kibirleri yznden peygamberleri yalanlamlardr. Onlar, yalanc ve marn kim olduunu bileceklerdir. phesiz sulular sapklk ve lgnlk iindedirler. Allah, her eyi bir lye gre yaratmtr. nsann yapt her ey amel defterlerinde yazldr. RAHMAN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk yetinde geen "Rahman" kelimesinden almtr. Rahman, Allah'n isimlerinden biridir. Besmele-i erif'te yer alr. Acyan, merhamet eden, mfik gibi anlamlara gelmektedir. Sure, "Ars'l-Kur'an" diye de anlr. 78 ayetten oluan Rahman suresi, Ra'd suresinden sonra Mekke'de inmitir. Tamamnn Mekk olduu veya bir ksmnn Mekke'de bir ksmnn ise Medine'de indii grleri de vardr. Mushaftaki sralamada 55., ini srasna gre ise 97. suredir. Surenin temel konular nsann baz yaratl zellikleri, Dnyann insan iin yaratlm olmas, Allah'n ilim ve kudretine delalet eden kevni ayetler, Cinlerin ve insanlarn sorumluluklar, Cennetler ve cennet nimetleri. Surenin temel mesajlar nsanolu dier canllardan farkl olarak konuabilme yeteneine sahip yaratlmtr. Gne ve ayn yaratlmas bir l ile olmutur. Bunlarn varlklarn devam ettirmelerinde ve hareketlerinde bir aksama olmamasnda, Yce Allah'n ilmi ile koyduu bu ller etkilidir. Hem gkteki yldzlar hem de yerdeki aalar Allah'a boyun emiler, onun koyduu ilmi yasalara uymulardr. Gn bina edicisi de Allah'tr. Allah g bir denge ierisinde ina etmitir. nsanolunun bu llere riayet etmesi ve ldeki dengeyi bozacak eylerden kanmas gerekmektedir. nsanolunun, Allah'n koyduu bu denge ve ly bozabilecek potansiyelde yaratld anlalmaktadr. Denizlerde tatl ve tuzlu sular birbirine kavuur, fakat birbirine karmazlar. Onlarn aralarnda bir engel vardr. Bu engeli Allah koymutur. lde ve tartda adaletli davranmak gerekir. Yeryz her eit canlnn yaamas iin uygun bir zemindir. nsanolu bu zemini bozmamaldr. nsanlar topraktan (balktan), cinler ise saf ateten yaratlmlardr. Cinler de insanlar gibi sorumlu varlklardr ve bu dnyada yaamaktadrlar. Kyamette cinler de insanlar gibi hesaba ekileceklerdir. nsanolunun kendi elleriyle ve ilmi birikimiyle yaptn dnd gemilerin gerek sahibi Allah'tr. nk insanolu bu gemileri Allah'n kendisine bahettii ilim ve malzeme ile yapmtr. nsanlar ve cinler dnya ve gklerde yaamak durumundadrlar. Allah'n yardm olmakszn dnyann ve gklerin snrlarn aamazlar. Bir gn Allah'n huzuruna karlaca iin korkan insana iki cennet vardr. Her iki cennet de eitli bitkilerle sslenmitir. Birbirine benzer meyveler bulunmaktadr. Daha nce hi el srlmemi eler vardr. Bu iki cennetin yan sra iki cennet daha vardr. Onlarn da hakim rengi koyu yeildir. Her ikisinde de fkran iki kaynak bulunmaktadr. Hurmalar ve trl meyveler ve eler vardr. Yer yznde bulunan her canl yok olacaktr. Allah, her an yaratma halindedir. yiliin karl iyilikten baka bir ey deildir.

Rabb'imizin zerimizdeki nimeti sonsuzdur, hibirini inkar edemeyiz. VKIA SURES Sure Hakknda Bilgi Adn ilk ayetinde geen "Vka" kelimesinden almtr. Hadise, olay gibi anlamlara da gelen bu kelime, Kur'an'da kyamet anlamnda kullanlmtr. 96 ayetten oluan sure, T-h sresinden sonra, Mekke'de nazil olmutur. Sadece 81-82. ayetlerinin Medine'de indii rivayet edilmitir. Mushaftaki sralamada 56., ini srasna gre 46. suredir. Surenin temel konular Kyamet hadisesi, Amel defterlerinin verilmesi, Cennet nimetleri, Cehennem azab, nsan yaratann Allah olduuna dair eitli deliller, Kur'an- Kerim'in temel nitelikleri, lm annda yaananlar. Surenin temel mesajlar Kyamet mutlaka gerekleecektir. Onu kimse yalanlayamaz. Kyametin kopu annda yaanacaklardan bazlar surede u ekilde verilmektedir: Yer iddetle sarslacak, dalar paralanacak, toz haline gelecektir. nsanlar hesap gn grup halindedir: Saclar (amel defterleri sa taraflarndan verilecek olanlar), Solcular (amel defterleri sol taraflarndan verilecek olanlar) ve ncler. ncler Allah'a yakn, Naim cennetlerinde olup, bu kimselerin bir ou nceki mmetlerden, bir ksm ise sonrakilerdendir. Saclar trl nimetlerin bulunduu cennetler ierisindedirler. Solcular ise ate ve kaynar su gibi bir ok azabn bulunduu cehennemdedirler. Bu azabn sebebi, yeniden dirilmeyi inkar etmeleridir. nsan, kendisinden ayrlan meniyi bile yaratmaktan acizdir. lk yaratl hakknda insanolunun bilgisi vardr. Buradan hareketle, ikinci defa yeniden yaratlacan da kolayca takdir edebilecek durumdadr. Fakat, inkarclar bu gerei deerlendirememektedirler. nsanlarn ektii ekinleri byten, suyu ve suyun tadn gzelletiren, atei yaratan Allah'tan bakas deildir. nsan bunlara bakp ibret almaldr. lm takdir eden Allah'tr. Kur'an- Kerim "korunmu bir kitapta" bulunmaktadr. Hibir varln, hibir ekilde zarar veremedii bu korunmu kitabn gklerde bulunan bir kitap veya Levh-i Mahfuz olduu sylenmitir. Kur'an- Kerim'in asl bu kitapta yer almaktadr. "Ona temiz olanlardan bakas dokunamaz" ayetinde geen "o" zamiriyle kastedilenin, Kur'an- Kerim mi yoksa Levh-i Mahfuz mu olduu konusunda ihtilaf vardr. Bazlarna gre burada kastedilen Kur'an deil, Kur'an'n aslnn yer ald o korunmu kitaptr. Temiz kimselerden kast da meleklerdir. Buna gre, Kur'an'n aslnn yer ald korunmu kitaba sadece melekler dokunabilmekte ve kimse onu bozma veya deitirme g ve imkanna sahip olamamaktadr. Ya da Kur'an Levh-i Mahfuz'dan alnp peygamberimize gelene kadar, temiz bir yaratla sahip olan meleklerden bakas ona dokunamamakta, hibir ekilde Kur'an' bozamamaktadr. Baz alimler ise bu ayetlerin, Kur'an'a dokunabilmek iin abdestli olmay gerektirdii grndedir. lm gelip attnda geri dn olamaz. Eer len kii inanl ve iyi bir insan ise, lm onun iin bir rahatlama, bir nimet ve Cennete kavumadr. Eer len kii inansz ve kt bir kimse ise, kaynar su ve cehenneme atlmayla cezalandrlacaktr. Burada, inansz ve kt insanlarn, lm anndan itibaren azaba urayacaklar sz konusu edilmektedir. HADD SURES Sure Hakknda Bilgi

Sure adn, 25 ayetinde geen "hadid" kelimesinden almtr. "Hadid" kelimesi demir anlamna gelmektedir. Hadid suresi, "sebbeha" ve "ysebbihu" kelimeleriyle balayan ve "Msebbihat" olarak tanmlanan surelerin ilkidir. Dier Msebbihat sureleri Har, Saff, Cuma ve Tegbn'dr. 29 ayetten oluan Hadid Suresi, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 57., ini srasna gre 112. suredir. Surenin temel konular Allah'n baz sfatlar, Allah'a ve peygamberine iman, Allah rzas iin harcamak (infak), Cimrilik, Mminlerin ve mnafklarn ahiretteki durumlar, Dnya hayatnn baz olumsuz zellikleri, Kader, Ruhbanlk. Surenin temel mesajlar Allah, dirilten ve ldrendir. Evrendeki her ey O'nundur ve tm evreni o idare etmektedir. Grnen ve grnmeyen her eyin ardnda o vardr. O ilktir, sondur, zhirdir, btndr. O, her eyi bilendir. Allah, yeri ve gkleri alt zaman diliminde yaratmtr. Allah'a ve peygambere iman etmek gerekmektedir. Sade Allah'a iman etmek insanlar kurtarmamaktadr. Allah'a inanld gibi, Allah'n gnderdii eliye de iman etmek arttr. nsanlar Allah'n kendilerine verdii nimetlerden sarf etmek durumundadrlar. Aileye, yaknlara, akrabaya, ihtiyac olanlara ve bunlarn dnda gerekli olan yerlere dengeli bir ekilde harcamak gerekmektedir. Bu harcamalar yaplmad takdirde, cimrilik denilen kt sfatlar ortaya km olmaktadr. Cimri insanlar, bakalarn da cimrilie davet ederler. nfak (sahip olunan maddi varlktan gerektii ekilde harcamak) Allah'n emridir. nfakn en gzel yerlerinden biri savaa kacak ordu iin harcamaktr. Allah rzas iin harcamak, bir bakma Allah'a bor vermek gibidir. Bu ekilde sarf edenlere, Allah, ahirette karln bol bol verecektir. Mminler ahirette huzur ve rahat iinde olacaklar, buna karlk mnafklar karanlklar iinde kalm gibi azapta kalacaklardr. Mnafklarla mminler arasnda bir diyalog yaanacak, mnafklar mminlerden yardm isteyecekler, fakat bir yardmc bulamayacaklardr. Sadaka verme konusunda erkek ve kadn arasnda bir ayrm yoktur. Bu konuda herkes kendi yapt iyiliklerin karln alacaktr. Dnya bir oyun ve elence olarak tarif edilmitir. Dnyann oyun ve elence olarak nitelendirilmesi, dnya hayatnn hafife alnmas deil, geiciliine dikkat ekmek iindir. Elence ve oyun, ho vakit geirmek, dinlenmek gibi bir takm amalarla yaplr. nsan elenir, dinlenir ve sonra oyun biter, iinin bana dner. nsan, dnyaya tamamen dalp, onu kalc zannederse, oyuna ve elenceye dalp kalan ve asl iini ihmal eden kii gibi zararl kacaktr. Dnya hayatnn aldatc ve oyalayc nitelikleri arasnda; insanlarn aralarnda vnmeleri, sahip olduklaryla yetinmeyip daha fazlasn elde etmeye almalar bulunmaktadr. nsanlar bu konularda dikkatli olmal, dnyann gerek sahibinin Allah olduunu dnmeli ve infaktan ayrlmamaldrlar. nsanolunun bana gelen herhangi bir ktlk, muhakkak ki nceden bir kitapta yazlmtr. nsan bunun kaderi olduunu bilmeli, kader inancn kaybetmemelidir. Sahip olunan eyler kaybedildiinde zlmek ya da yeni eyler elde edildiinde marmak doru deildir.

Yce Allah demiri gkten indirdiini, demirde insanlar iin birok faydalar bulunduunu ifade etmektedir. Burada, demir sembol altnda, teknik ve teknolojik ilerlemelerin nemi ve gerei anlatlmaktadr. Ruhbanl, Hristiyanlar Allah'n rzasn kazanmak niyetiyle icad etmilerdir. Aslnda ruhbanlk kurumu Allah'n dorudan bir emri deildir. Fakat bu kuruma daha sonralar kendileri ihanet etmiler, bu kurumu bozmular ve istismar vastas haline getirmilerdir. Bylece, kendilerinin icad olan ve hayrl olduklarna inanarak kurduklar ruhbanl bozmalar nedeniyle Allah'n fkesini ekmilerdir. MCADELE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 1. ayetindeki bir fiilden almtr. Surenin 1. ayetinde, bir kadnn, kocasnn zihar (cahiliyede bir boama eidi) yaparak kendisini boayan kocasnn davranlarnn yanl olduu hususunda, peygamberimizle tartmasndan bahsedilmektedir. "Tartma", "mcadele etme" anlamlarna gelen "tcdilu" fiilinin mastar olan "mcadele" kelimesi, bu surenin ad olmutur. 22 ayetten oluan Mcadele suresi, Medine'de inmitir. 7. ayetinin Mekke'de indiine dair bir rivayet vardr. Mushaftaki sralamada 58., ini srasna gre 104. suredir. Surenin temel konular Cahiliye dneminden kalma adetler, Gizli kapakl iler evirmek, Toplulua katlma ve ayrlma adab, Dostluk ilkeleri. Surenin temel mesajlar Allah her eyi iitendir. Hibir konuma ona gizli kalmaz. Kadnlar dini veya farkl konularda bilgi sahibi olmak, hukuki meselelerde haklarn aramak gibi bir takm nedenlerle toplulua katlabilirler, buna bir engel yoktur. Kii aklna yatmayan hususlarda gerei aratrmal, tatminkar bir cevap alana kadar bu aratrmasn srdrmelidir. Mantksal veya gelenee dayal olarak verilen hkm veya kararlarn her zaman doru olduu sylenemez. Kiiler, geleneksel uygulamalarn doru veya yanl olabilecei ihtimalinden hareketle, doruyu aratrmaldrlar. Zihar yapmak, erkein karsn, "sen bana annemin srt gibisin" diyerek, yani hanm annesine benzeterek boamasdr. Bu, cahiliye dneminde kullanlan irkin bir boama yntemidir. Ayetlerin ak ifadelerine gre, bu tip boamalar doru ve geerli deildir. Hatta, bu gibi zulme yol aan uygulamalarda, uygulamay yapan erkek iin, kle azad etmek, iki ay oru tutmak, altm fakiri doyurmak gibi cezalara sz konusudur. nsanlar gizli konumalara, rtl bir takm davranlara meyillidirler. Gizli konumak, fsldamak, birileri hakknda gizli kapakl planlar yapmak dinimizce ahlakszlk olarak grlmtr. Hatta, gizli konumalar eytandan bilinmitir. Bu gibi gizli konumalar eer hayrl olmayacaksa, bunlardan iddetle kanmak gerekmektedir. man edenler ba baa gizlice konutuklar zaman, gnah, dmanlk ve peygambere isyan deil; iyilik ve takvay konumal ve huzuruna toplanacaklar Allah'a kar gelmekten saknmaldrlar. Bir topluma girerken selam verilmesi gerekir. Selamlama Allah'n emrettii, eklini Peygamberimizin belirledii selamlamadr. Mnafklar ise Peygamberimizin yanna geldiklerinde farkl ekilde selam vermekteydiler. Toplulua girerken veya bir kimseyle karlaldnda, snnete uygun selam vermek daha dorudur. Bir toplulua girildiinde topluluk adabna uygun davranlmal, yeni gelenlere yer almal, yeri ve zaman geldiinde kalklmaldr.

Gizli bir ey konuma durumunda kalan bir kimse, konumadan nce sadaka vermelidir. nk sadaka ktlkleri giderici ve affa sebeptir. Allah'a inanmayan kt yaradll insanlar dost edinmemek gerekir. Mal ve evlat insana ahirette fayda vermez; fayda verecek olan iman ve salih ameldir. Allah'a inanmayanlar eytann etkisi altndadrlar; onlar eytann yoldadrlar. HAR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 2. ayetteki "har" kelimesinden almtr. Surenin balang ksmnda Beni Nadir Yahudilerinin srgn ediliinden bahsedilmekte ve srgn anlamnda "har" kelimesi kullanlmaktadr. Bu kelimeye istinaden sureye Har suresi ad verilmitir. "Ben Nadr suresi" diye de anlmtr. "Tesbih" ifadesiyle balad iin "Msebbiht" diye bilinen surelerin ikincisidir. 24 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 59., ini srasna gre 95. suredir. Surenin temel konular Yahudilerin srgn edilmeleri, Ganimetin taksimi, Ensarn baz zellikleri, Sonraki mslmanlarn nceki Mslmanlar hakkndaki szleri, Kafirlerin aralarndaki danklk ve kalplerindeki korku, Allah'n baz sfatlar. Surenin temel mesajlar Allah Yahudilere, iledikleri ktlkler nedeniyle srgn cezas vermitir. Yani onlarn cezalandrlmalar bu ekildedir. Ganimetler Allah, peygamber, yaknlar, yetimler, yoksullar ve yolda kalmlar iindir. Mal ve maddi servet, sadece belirli kii, aile veya snflar arasnda dolamamal, tm insanlar arasnda adaletle paylatrlmaldr. Adaletli datm salanmaldr. Mslman, bakalarnn daha varlkl olmasndan dolay zlmemeli, haset etmemelidir. Baka Mslmanlarn zenginlii, onu sevindirmelidir. Mslmanlarn en hayrllar, ilk nesli oluturan ve sahabe denilen Muhacir ve Ensardr. Dini konularda, ilk olanlarn sonradan gelenlere gre ncelik ve faziletleri vardr. Bu faziletin sebebi, en ar ileleri ekmeleri, bizzat Peygambere arkada ve yolda olmalar, Peygambere yardm etmeleri ve sahip kmalar, kendilerini Allah ve elisi yolunda feda etmeleridir. Ayrca onlar, vahye dorudan muhatap olan, vahy bilgiye sahip ve onun aktarcs bir nesildir. Bu ve benzeri nedenlerle, sahabiler en hayrl nesildir. Sonradan gelen bizlerin, onlar hakknda iyi eyler dnmek, onlar aalamamak ve insafszca eletirmemek gibi grevleri vardr. Onlar daima rahmet ve minnetle anmak, haklarnda olumlu dnmek, hayrla yad etmek sonraki mslmanlarn grevidir. Kafirler birlik iinde bir grnt arz etseler de aslnda aralarnda ciddi ihtilaf noktalar vardr. Birbirlerine yalan sylerler ve birbirlerine gvenmezler. Kurduklar birliktelikler, oluturduklar kurumlar, yaptklar antlamalar ve oluumlar, dardan gzel grnse de bir gn dalmaya mahkumdur. Kafirlerin gerekte Mslmanlarn karsna kma cesaretleri yoktur. Allah'tan daha ok Mslmanlardan korkarlar. Bu nedenle, Mslmanlara kar daima ifte standart uygularlar, siyasi ve politik manevra ve hilelerle galip gelmeye alrlar. Mminler Allah'tan korkmal ve yarna ne hazrladna bakmaldr. nk Allah, yaplanlardan haberdardr. Allah'tan baka ilah yoktur. O, grlmeyeni ve grleni bilendir. O, esirgeyendir, balayandr. O, mlkn sahibidir, eksiklikten mnezzehtir, selamet verendir, emniyete kavuturandr, gzetip koruyandr, stndr, istediini zorla yaptran, byklkte ei olmayandr. Allah,

mriklerin ortak kotuklar eylerden mnezzehtir. O, yaratan, var eden, ekil veren Allah'tr. En gzel isimler onundur. Gklerde ve yerde olanlar onun nn yceltmektedirler. O, galiptir, hikmet sahibidir. MMTAHNE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, 10. ayetinden almtr. 10. ayetinde, Mekke'den Medine'ye hicret eden Mslman kadnlarn, gerekten inanp inanmadklarn anlamak maksadyla imtihan edilmelerini isteyen ".onlar imtihan edin.." emri bulunmaktadr. Bu ayette geen imtihan kelimesine istinaden, sureye, "imtihan edilen kadnlar" anlamnda "Mmtahine" ad verilmitir. Bu sureye "mtihan" ve "Meveddet" suresi de denilmitir. 13. ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 60., ini srasna gre 111. suredir. Surenin temel konular Mslmanlarn inkarclarla ilikileri, Hz. brahim'in rneklii, Mmin kadnlarn imtihan edilmeleri, Evlilikte din ayrl, Peygambere biat artlar. Surenin temel mesajlar Bu surede Mslmanlar ile inkarclar arasndaki baz ilikiler dzenlenmektedir. Burada inkarclar ile kastedilenler Mekkeli mriklerdir. Mslmanlarn karsnda yer alan inkarclar iki grup halinde dnlmtr: Mslmanlara zarar vermeyen, Mslmanlar aleyhinde dmanla i birlii yapmayan inkarclar ve Mslmanlara cephe alm, onlara her tr zarar veren inkarclar. Mslmanlarn, birinci grupta yer alan inkarclar ile diyaloga girmelerinde herhangi bir saknca grlmemitir. nk onlarn ilk Mslmanlara eziyet vermek ve onlar memleketlerinden (Mekke'den) srmek gibi bir durumlar olmamtr. Fakat ikinci grupta yer alan inkarclar, Mslmanlara trl ikenceler yapmlar ve sonunda onlar Mekke'den kartmlardr. Bu ikinci gruptaki inkarc mriklerle iliki kurmak yasaklanmtr, onlar ve tm mriklerden kz alp onlara kz vermek haram klnmtr. Mmin bir kadnn bir kafirle (mrik ile) evlenmesi caiz deildir. Mslman erkekler de kafir (mrik) kadnlar ile evlenemezler. Hudeybiye anlamasna gre, Mekke'den Medine'ye kaan Mslmanlar mriklere iade edilecekti. Birok Mslman bu anlamadan sonra Mekke'ye iade edilmitir. Fakat Mmtahine suresi, Mslman bir kadnla mrik bir erkein evlenemeyeceini esasa balad iin, hicret eden Mslman kadnlarn iade kapsamnda olmadn bildirmitir. Bylece Mslman kadnlar geri verilmemitir. Mekke'den kaan Mslman kadnlarn gerekten inanp inanmadklarnn snanmas gerekiyordu. Bu nedenle, surenin 10. ayetinde bu kadnlarn imtihana tabi tutulmalar emredilmitir. Hz. brahim ve ona inananlar Mslmanlar iin bir rnektir. nk onlar kafirler ile ilikilerini kesmiler ve Allah'a snmlardr. Mminler kafirlerle ilikileri konusunda yle dua etmelidirler: "Rabbimiz! Bizi, inkar edenler iin deneme konusu klma, bizi bala! Ey Rabbimiz! Yegne galip ve hikmet sahibi, ancak sensin." Bir Mslmann, Mslman olmayan yakn iin Allah'tan mafiret dilemesi doru deildir. Mslman bir kadnn irk komamas, hrszlk ve zina gibi gnahlar ilememesi, ocuklarn ldrmemesi, asl astar olmayan iftiralar retmemesi, iyi bir insan olma yolunda peygamberi rnek almas, onun Mslman olduunun kantdr. Kyamet gn yaknlar ve ocuklar fayda vermezler.

SAFF SURES Sure Hakknda Bilgi Bu sure adn, 4. ayette geen ve saf tutmak anlamna gelen "Saf" kelimesinden almtr. 4. ayetinde mminlerin saf saf durup Allh yolunda savatklarn anlatt iin sureye "Saf" ad verilmi. Bu sureye, "sa" ve "Havariyyun" suresi de denilir. Saf suresi, "Sebbeha" kelimesi ile balayan "Masebbihat" surelerinden biridir. 14. ayetten oluan sure, Medine'de Tebn suresinden sonra inmitir. Mushaftaki sralamada 61., ini srasna gre 108. suredir. Surenin temel konular Gc nisbetinde vaatte bulunmak, Cihad, nsanlarn inkar sebepleri, Hz. Musa'nn kavmiyle ilikileri, Hz. sa'nn peygamberimizi mjdelemesi, slam'a kar sava yntemi olarak propaganda, Hz. sa'nn Yahudilere gnderilmi bir peygamber olduu. Surenin temel mesajlar Gklerde ve yerdekilerin hepsi Allah' tesbih eder. O, stndr, hikmet sahibidir. nsan, yapmaya g yetirebilecei, stesinden geleceine inand eyi vaad etmelidir. Bir kimsenin yapamayaca bir ey hakknda "yaparm" veya "yapacam" diye sz vermesi gnahtr. Kiinin yapmayaca eyleri sylemesi, Allah katnda byk bir nefretle karlanr. Allah yolunda savamak zere saf tutmak, yce Allah'n en sevdii amellerdendir. Hz. sa, kendinden sonra gelecek ve ismi Ahmed olacak bir peygamberi Yahudilere mjdelemi, haber vermitir. nsanlarn dini bir gerei inkar etmeleri, bilgisizlikten ok baka nedenlere dayanmaktadr. Birok kimse aslnda gerei bildii veya dndnde anlad halde, inanmaya yanamamaktadr. - Kafirlerin Mslmanlara kar en nemli taktii, propagandadr. Onlar mslmanlarn gcn krmak iin bu yntemi kullanmaktadrlar. Gnmzde de medya, Mslman dnyas aleyhine kullanlan gl bir sava arac halini alm bulunmaktadr. Yahudilere Hz. Musa'dan sonraki dnemde bir ok peygamber gelmitir. Yahudiler bu peygamberlerin bir ksmn yalanlamlardr. Hz. sa da Yahudilere gnderilmi son peygamberdir. Yahudiler onu da reddetmiler ve ldrmeye kalkmlardr. Hz. sa peygamberimizi mjdelemi, kendisinden sonra gelecek peygamberin slam peygamberi olaca haberini vermitir. Allah'a kar yalan uydurandan daha zalim kimse yoktur. Allah, zalimler topluluunu doru yola erdirmez. Kafirler istemeseler de Allah nurunu tamamlayacaktr. Allah'a ve Reslne inanmak, mal ve canla Allah yolunda cihad etmek, kiiyi kurtulua gtrecek karl bir ticarettir. Bu gibi kiilerin gnahlarn Allah balar, zemininden rmaklar akan cennetlere, Adn cennetlerindeki gzel meskenlere koyar. CUMA SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, 9. ayetinde Cuma namaznn farz oluunu bildirdii iin bu isimle anlmtr. 11 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. "Sebbeha" kelimesiyle balayan "Msebbihat" surelerinden biridir. Mushaftaki sralamada 62., nzul srasna gre ise 96. suredir. Surenin temel konular Peygamberin insanlara Kitab ve Hikmeti retmesi, Bilgi sahibi olmann, o bilgiye gre davranmay gerektirmesi,

Cuma namaznn farz oluu, Namaz ve ticaret. Surenin temel mesajlar Gklerde ve yerdekilerin hepsi Allah' tesbih eder. O, stndr, hikmet sahibidir. Peygamberimiz insanlara Kitab retmektedir. Kitap, Kur'an- Kerim'dir. Kur'an, Allah'n szlerini ve anlamn vahyettii yazl kitaptr. Bunun yan sra peygamberimiz insanlara Hikmeti retmektedir. Hikmet, ncelikle, Allah'n vahyine uygun dnce ve davranlar btnn ifade etmektedir. Vahye, Yani Kur'an'a en uygun davran modeli, phesiz ki, vahyi alan ve hazmeden, aklayan Hz. Peygamberdir. Bu nedenle hikmet kavram, Hz. Peygamberin snnetini de ifade etmektedir. Allah'n peygamber gndermesi, Allah'n insanlara bir ltfudur. Allah, peygamber gndererek insanlara olan sevgisini gstermitir. Allah, zalimler topluluunu doru yola iletmez. Yahudiler, Tevrat ellerinde olup onu okuduklar halde, amel etmedikleri iin, kitap ykl merkebe benzetilmilerdir. Sadece okumak ve bilgilenmek bir anlam ifade etmemektedir. Ayn zamanda o bilginin gerektirdii ekilde davranmak, bilgiyle amel etmek gerekmektedir. Yahudilerin seilmilik iddialar, sadece kendilerinin Allah'n dostlar olduunuzu iddia etmeleri aslszdr. Allah, bu konuda samimi olup olmadklarn gstermeleri iin onlardan lm temenni etmelerini istemektedir. Bununla onlarn dnyaya olan dknlklerini ortaya koymak istemektedir. Cuma namaz Mslmanlara farz klnmtr. Cuma namaz camide ve cemaatle klnabilir. Cuma saatinde ticaret braklr. nk ibadet ticaretten hayrldr. Ticari kazan ne kadar byk olsa da, Cuma namaz ticaret iin terk edilemez. Cuma namaz bittikten sonra insanlar rzk iin ilerine dnebilirler. Kurtulu iin Allah'a bolca zikredilmelidir. Peygamberimiz bir Cuma namazn kldrrken, ticaret kervannn geldiini haber alan baz Mslmanlar, namaz brakarak kervan karlamaya komulardr. Onlarn bu tutumu Allah tarafndan knanmtr. MNAFKUN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, mnafklardan bahsettii iin "mnafikun" ismini almtr. lk yetinde geen ve "mnafklar" anlamna gelen "mnfkn" kelimesi sureye ad olmutur. 11 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 63., nzul srasna gre ise 103. suredir. Surenin temel konular Mnafklarn nemli bir zellii: ikiyzllk, Mnafklk ve gurur, Mnafkln gayesi, Mnafklarn nem verdii davranlar, Mnafklarn yanlglar, lm ve son pimanlk. Surenin temel mesajlar Kur'an- Kerim'de ele alnan mnafklar, gerekte inanmadklar halde, bir takm nedenlerle inanm grnen, bu ekilde kendilerini gizlemeye alan kimselerdir. Aslnda peygamberimize inanmam olduklar halde, inanm gibi grnmektedirler. Dtan Mslman grnen bu kimseler, mslmanlarn birliini bozmaya ve onlar zayflatmaya almaktadrlar. Mnafklk iki yzllktr. Ortamn ve artlarn deimesiyle, mnafklarn tutum ve davranlar da deimektedir. Mnafklar bulunduklar ortama gre davranrlar. Bu, onlarn ikiyzl, yani ii ve d baka olmalarndan kaynaklanmaktadr. Mnafklk, dnce, inan ve davranlar arasndaki ztl ifade etmektedir. Mnafklar, genellikle, iinde bulunduklar

ortamn rengini alrlar. Fakat, sz konusu ortama kar kalplerindeki fke ve dmanlk devam etmektedir. Mnafklarn gerei kabul etmemelerinin en nemli sebebi gururdur. Gerei kabul ettikleri takdirde, konumlarn kaybedeceklerinden korkarlar. Mnafklar d grne nem verirler; kendilerine nemli biri grnts verirler. Kur'an bunu u ekilde ifade eder: "Onlar grdn zaman kalplar houna gider, konuurlarsa szlerini dinlersin. Onlar sanki duvara dayanm ktkler gibidir. Her grlty kendi aleyhlerine sanrlar. Dman onlardr. Onlardan sakn. Allah onlarn canlarn alsn! Nasl bu hale geliyorlar?" Gayeleri, dnyalk bir menfaat temin etmek veya mslmanlarn birliini bozmaktr. Mnafklar iin zlmek, yersiz ve faydaszdr. nk Allah yle buyurmaktadr: "Onlara mafiret dilesen de, dilemesen de birdir. Allah onlar kesinlikle balamayacaktr. nk Allah, yoldan km topluluu doru yola iletmez." nkar edenler ve mnafklar, inkar ettikleri gerei lm annda greceklerdir. Mallar ve evlatlar onlar aldatt iin inanmamlardr. Halbuki dnya hayat geicidir. lm gelmeden nce Allah yolunda bolca harcamada bulunmak gerekir. Allah, eceli geldiinde hi kimsenin lmn ertelemez. TEGABUN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure ismini, 9. ayette geen "tegabun" kelimesinden almtr. Tegabun aldanma, gaflete dme anlamna gelmektedir. Ayette kyametten bahsedilirken, insanlarn o gn aldanm olduklarn fark edecekleri iin kyamete "tegabun gn", yani "aldandnn ve gaflete dtnn farkna varma gn" denilmektedir. "Ysebbihu" kelimesiyle balad iin Msebbihat surelerinden biridir. 18 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mekke'de indiini syleyen alimler de olmutur. Mushaftaki sralamada 64., nzul srasna gre ise 107. suredir. Surenin temel konular Din ayrlklar, Ahirete iman, Hesaba iman, Kitaba iman, Kadere iman, Allah'n inananlar affetmesi, nkarclarn durumlar, Aile ii din ayrlklar, Mal ve evladn imtihan vesilesi olmas, Mal ve paradan sarf etmek (infak). Surenin temel mesajlar Gklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah' tesbih eder. Mlk O'nundur, hamd O'nadr. O her eye kadirdir. Grlmeyeni ve grleni bilendir. stndr, hikmet sahibidir. Tm insanlar Allah yaratmtr. Yaratc tek olmakla beraber, dinler ayr ayrdr. Bunu dileyen de yine yce Allah'tr. O halde, din ayrlklarn doal kabul etmek gerekmektedir. Herkesin ayn dine mensup olmas imkanszdr. Allah yeri, gkleri ve insan yerli yerince yaratmtr. Allah, insan gzel ekilde yaratmtr. Allah, gklerde ve yerde olanlar bilir. nsanlarn gizlediklerini ve aa vurduklarn da bilir. Allah kalplerde olan bilendir. nceki mmetlerden inkar edenler cezalandrlmtr. Bunlardan ibret almak gerekir. Allah, hibir eye muhta deildir. Kyamet ve dirilme mutlaka gerekleecektir.

Allah'n izni olmakszn hibir musibet isabet etmez. Kim Allah'a inanrsa, Allah onun kalbini doruya gtrr. Allah her eyi bilendir. "Allah'n izni olmadan hibir musibet gelmez" ayeti kadere iman ifade etmektedir. Allah'a ve elisine itaat etmek gerekir. Allah'tan baka hibir ilh yoktur. Mminler yalnz Allah'a dayanp gvenmelidirler. nanan ve iyi iler yapan insanlarn gnahlar Allah tarafndan affedilecektir. Kalbinde iman olmad halde len bir kimse cehenneme girecektir. Bu ayetlerden anlalmaktadr ki, insanlarn amelleri ne olursa olsun, ncelikle iman gerekmektedir. nsan kurtaracak olan imandr. Aile ierisinde farkl inanca sahip olup, ailenin dier fertlerine zarar verenler, zr diledikleri takdirde, affolunmaldr. Mal ve ocuklar bir imtihandr. Allah bunlarla insanlar imtihan eder. Kiinin sahip olduu maddi varlklardan infak etmesi, sanki Allah'a dn vermesi gibidir. Allah, ahirette bu kimselere kat kat mkafat verecektir. TALAK SURES Sure Hakknda Bilgi "Talak" boama, boanma anlamlarna gelmektedir. Boanmayla ilgili kurallardan bahsedildii iin sure bu ismi almtr. Nis suresiyle konu ilgisi itibaryla "Ksa Nis Suresi" anlamnda "Suret'n-Nisi'l-Kusr" da denilmitir. 12 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 65., nzul srasna gre ise 100. suredir. Surenin temel konular Boanma, ddet (boanan kadnn yeni evlilik yapabilmesi iin beklemesi gereken sre), Nafaka (boanan kadnn Skna mddetince geiminin salanmas), Skna (boanan kadnn kocasnn evinde bir sre oturma hakk), Boanmada ahitlik, Emzirme, Yer ve gklerin yaratlmas. Surenin temel mesajlar Kadnn boanmas, iddeti iinde olabilir. ddet ile kastedilen, kadnn adet grmedii, temiz olduu dnemdir. Buna gre, bir erkek hanmn adet halindeyken boayamaz. Boamak iin adetinin bitip, temizlik dneminin balamas gerekmektedir. Boanm kadn, ddet miktar ( kez adet grp, temizlenme sresi) kendisini boayan erkein evinde oturma (skna) hakkna ve bu sre zarfnda kendisini boayan erkek tarafndan doyurulma (nafaka) hakkna sahiptir. Nafakann ls, erkein ekonomik/maddi gc ile orantldr. Boanan kadn ddet beklemeden bir bakasyla evlenemez. ddet sonunda hamile olmad anlalrsa, nafaka ve skna hakk biter ve kadn bir baka erkekle evlenebilir. Kadnn hamile olmas durumunda, nafaka ve skna sresi douma kadar srer. Doumdan sonra erkek, ocuun emzirilme cretini, eer anne emziriyorsa anneye, eer bakas emzirecekse ona verir. slam'a gre eler en ok kez boanabilirler. lk iki boanmaya ric' talak (elerin geri dnnn mmkn olduu boanma) denir. nc kez boanmadan sonra geri dn zorlatrlmtr. Bu nedenle nc boanmaya bin talak (elerin birbirinden kesin olarak uzaklatklar boanma) denir. Yukardaki artlardan nafaka ve sknann, ric' talak iin geerli olduu ortaya kmaktadr. Bin talakta sadece ddet artlar uygulanr. Erkek, boad kadnn skna ve nafaka hakkn engelleyemez. Evinden kmas iin kadna bask yapamaz.

Nafaka, erkein imkan lsndedir. "Allah'n erkee rzk olarak verdii" eyden, uygun olandr. Bu kurallar Allah tarafndan konulmutur. Bunlarn almas veya ihlal edilmesi, Allah'n koyduu kurallarn ihlal edilmesi demektir. Allah, gemiteki pek ok inkarc toplumu etin bir hesaba ekmi ve onlar grlmemi azaba arptrmtr. man edip salih amel ileyenleri, Allah altlarndan rmaklar akan, iinde ebedi kalacaklar cennetlere sokar. "Allah, yedi kat g ve yerden bir o kadarn yaratandr." ayeti, evrende dnyamz gibi, baka dnyalarn olduuna iaret etmektedir. TAHRM SURES Sure Hakknda Bilgi "Tahrim" kelimesi, "haram klmak" anlamna gelmektedir. Sure, Hz. Peygamber'in baz gdalar kendine yasaklamasndan bahsettii iin bu ad almtr. Bu sureye "Mteharrim" de denilmitir. 12 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 66., nzul srasna gre ise 106. suredir. Surenin temel konular Aile ilikileri, Hz. Nuh ve Lut'un aileleri, Helaller ve haramlarn kayna, Sr tutmak, Vahyin kapsam, Cehennemin nitelii, Kadnlarn salih kocalarna kar tutumu. Surenin temel mesajlar nsanlar memnun etmek iin, Allah'n helal kld bir eyi, kiinin kendi nefsine haram klmas dinen caiz deildir. Meru olmayan iler zerine yaplan yeminler bozulmaldr. Aile iinde eler arasnda baz zel srlar sz konusu olabilir. Bu srlar, sr olarak kalmal, aile bireyleri arasnda bile olsa ifa edilmemelidir. Allah, peygamberimize, Kur'an dnda da bir takm bilgiler gndermektedir. Allah ile peygamberi arasnda, Kur'an'n vahyi dnda, hayatnn her alannda irtibatn kurulmas sz konusudur. Helal ve haramlarn kayna sadece Allah'tr. Cehennemin yaktlarndan ikisinin, insan bedeni ve talar olduu anlalmaktadr. Kafirlere ve mnafklara kar mcadele edilmelidir. Onlarn varaca yer cehennemdir. Kadnlar salih olan kocalarna ihanet etmemelidirler. Hz. Nuh'un ve Hz. Lut'un eleri onlara, iman etmeyerek ihanet etmilerdir. nkarc Firavun'un ei ise Firavun'a ramen Allah'a iman etmitir. Bu rnekler, hidayetin gnlden hidayeti isteyene Allah'n dilemesiyle olduunu gstermektedir. Hz. Meryem, Allah'a teslim olmu iffetli bir kadndr. Hz. Meryem ve Firavun'un kars iman edenlere rnek olarak gsterilmi, Hz. Nuh ve Hz. Lut'un karlar ise inkar edenlere rnek olarak gsterilmitir. MLK SURES Sure Hakknda Bilgi "Mlk" kelimesi, Arapa'da "iktidar" anlamna gelir. Sure, ilk ayette geen "mlk" kelimesinden dolay, Mlk suresi adn almtr. Sure, Kur'n- Kerm'le ilgili kaynaklarda yaygn olarak bu isimle anlmaktadr. "Tebreke" kelimesiyle balad iin, Tebreke suresi

diye de isimlendirilmitir. Ayrca sure, kendisini okuyanlar kabir azabndan koruduu ynndeki bir rivayete dayal olarak "Vkiye, Mnciye, Mni'a ve Mcdile" isimleriyle de anlmtr. Mushafn bu sureyle balayan ve 29. czn meydana getiren 11 surenin yer ald ksm "Tebreke cz" diye anlr. Mlk Suresi 30 ayettir. Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 67., nzul srasna gre ise 77. suredir. Surenin temel konular lm ve hayatn anlam, Allah'n varlnn kozmolojik delilleri, Yldzlar ve eytanlar, Allah'n bilgisi, Rzk meselesi, Kyamet. Surenin temel mesajlar Mutlak hkmranlk elinde olan Allah, yceler ycesidir ve onun her eye gc yeter. Allah'n varlna ve birliine ilikin yerde, gklerde ve insann kendi bedeninde eitli deliller vardr. nsan bunlara bakp ibret almal, Allah'a inanp ona kretmelidir. nsann yaratl gayelerinden birisi, insanlarn nasl davranacann ortaya kartlmas, iyilerle ktlerin ayrlmasdr. Allah kat kat yedi gk yaratmtr. Bunlar arasnda bir ahenksizlik, yaratllarnda bir eksiklik ve aksaklk bulmak mmkn deildir. Yldzlar kandillere benzetilmitir. Allah her eyi bilmektedir. Hibir ey ondan gizli kalamaz. Allah, insann aklndan geenleri dahi bilmektedir. nsanolunun rzkn veren Allah'tr. Dilerse bu rzk kesmeye muktedirdir. Kyamet mutlak surette kopacaktr. Onun vaktini sadece Allah bilmektedir. Allah' inkar edenler iin cehennem azab vardr. Onlar, orada dnyadaki davranlarnn kt olduunun farkna varacaklar, fakat bu fayda vermeyecektir. Onlara orada hi kimse yardmc olamayacaktr. Allah'n azabndan korkan, inanan ve salih amel ileyenler iin hem balanma hem de byk mkfat vardr. "Gkte olann, sizi yere batrvermeyeceinden emin misiniz? O zaman yer sarsldka sarslr." ayeti depremlere iaret etmektedir. KALEM SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "kalem" kelimesinden alm olup yaygn olarak bu adla anlmaktadr. Tefsirlerde "Nn" adyla da anlr. Buhr ise srenin adn "Nn ve'1-kalem" olarak belirtmitir. 52 ayetten oluan Kalem suresi, Mekke'de inen ilk surelerdendir. Mushaftaki sralamada 68., nzul srasna gre ise 2. suredir. Surenin temel konular Mriklerin iftiralarna cevap, Peygamberimizin ahlak, Mriklerin vasflar, Mal ve servete gvenmek, Gnahtan sonra doru yola gelmek, Kin ve fkenin yz ifadelerine yansmas, Yunus peygamberin durumu. Surenin temel mesajlar Yce Allah kaleme yemin etmektedir.

Mrikler peygamberimizi delilikle sulamlard. Allah, bunu reddetmekte ve asl akln altramayanlarn mrikler olduunu belirtmektedir. Peygamberimiz stn bir yaratla, ahlaki zelliklere sahiptir. Peygamberimizin bu stn kiiliinin, yaratltan geldii anlalmaktadr. Mrikler, yalan yere yemin etmekten ekinmezler, alayc ve aalaycdrlar, kusur ararlar, laf gtrp getirirler, iyilii engeller ve gnaha dalarlar, mtecavizdirler, kaba ve haindirler. Bunlar, Kur'an'da bildirilen kt sfatlardr. nsan sahibi olduu mal ve servete gvenmemeli, onlarn kendisini Allah'tan gelecek bir azaptan korumayacan bilmelidir. nsan, bir i yapmaya niyetlenecei zaman inallah demeli ve daima Allah' anmaldr. Sahip olduklarnn Allah'n ikram ve emaneti olduunu bilmelidir. Byle davranmad zaman Allah'n musibetlerine urayabilir. Allah, 17-30. ayetlerde bahe sahiplerinin durumunu buna rnek verir. Din, vahiy zerine bina olmutur. Din konusunda vahye dayanmayan sylemlerin bir deeri yoktur. Dnyada secde etmeyen (namaz klmayan) insanlar, ahirette secdeye (namaza) davet edilirler. Fakat, o gnn dehetinden diz kp kalmlardr, secde edemezler. Secde (namaz) dnyadayken yaplrsa bir deer ifade etmektedir. Allah, inkarclara mhlet vermektedir. Gaybn bilgisi ancak ve sadece Allah katndadr. Onu dilediine verir. Kur'an, insanlar iin bir ttr. Onun tlerini dikkate almak gerekir. HKKA SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, "hkka" kelimesiyle balad iin bu ad almtr. Hkka kelimesi, hak ve gerek olan eyler anlamna gelmektedir. Burada hkka kelimesiyle kyametin kastedildii sylenmitir. Ayrca sure, 12. ayette geen "Viye" ve 36. yette geen "Silsile" adlaryla da anlmtr. 52. ayetten oluan Hkka Suresi Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 69., nzul srasna gre ise 78. suredir. Surenin temel konular Kyametin gerekleecek olmas, Kyamet manzaralar, Ad ve Semud gibi nceki milletlerin balarna gelen felaketler, nsanlarn hesaba ekilileri, Amel defterleri, Yoksullarn doyurulmas, Kur'an'n baz nitelikleri. Surenin temel mesajlar Kyamet mutlaka gerekleecektir. Kyametin inkar edilmesi, cehennemde yanmaya neden olacaktr. Gemite baz kavimler kendilerine gelen elileri yalanladklar iin eitli ekillerde yok edilmilerdir. Baz milletler yer sarsnts ile, bazlar ses dalgasyla, bazlar iddetli rzgarlarla, baz milletler suya gark edilerek helak edilmilerdir. Kyamet sra flenmesi suretiyle kopacaktr. Dalar birbirine arparak tuz gibi ufalanacak, gk yarlacak ve kmeye yz tutacaktr. Sekiz melek Allah'n Ar'n tamaktadr. Bundan sonra hesaplarn grlmesi balayacak, amel defterleri sa taraflarndan verilenler kurtulua erecek, sol taraflarndan verilenler ise cehenneme gireceklerdir. Dnyada sahip olunan mal ve servetin hesap gnnde bir deeri olmayacaktr. O gn sadece iyi ameller ie yarayacaktr.

man etmek ve yoksullar doyurmak ok nemli grlmtr. Kendisi tok olduu ve maddi durumu da iyi bulunduu halde, yoksullar doyurmayanlar, ahirette azaba urayacaklardr. Kur'an- Kerim Allah tarafndan gnderilmi bir kitaptr. Onu, ok erefli bir eli olan Cebrail peygamberimize getirmitir. Peygamberimiz bir air deildir; Kur'an da iir deildir. Peygamberimizin Kur'an'a mdahalede bulunma hakk, yetkisi ve imkan yoktur. Kur'an, Allah tarafndan korunmu bir kitaptr. MERC SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, nc ayette geen "meric" kelimesinden almtr. "arece" kknden gelen bu kelime, "ykselme noktalar, ykselme basamaklar" gibi anlamlara gelmektedir. Baz tefsirlerde ve hadis kaynaklarnda srenin ilk kelimeleri olan "Seele siln" adyla da anlmakta ayrca "Vki"' eklinde de zikredilmektedir. Meric Suresi 44 ayettir. Mekke'de inmitir. 24. yetinin Medine'de indiine dair rivayet genel kabul grmemitir. Mushaf'taki sralamada 70, nzul srasna gre ise 79. suredir. Surenin temel konular Kyamet manzaralar, kinci dirilite kafirlerin hali, Ahiret hayat: cennet ve cehennem tasvirleri, Mal biriktirmek, nsann baz yaratl zellikleri, Azaptan kurtulu iin yaplmas gerekenler. Surenin temel mesajlar Kendisine bir yn ve mekan biilemeyecek olan yce Allah'n huzuruna ulamak iin, meleklerin yol alrken kat ettikleri bir takm duraklar, basamaklar veya noktalar sz konusudur. Melekler ve Ruh (Cebrail) Allah'n huzuruna, yeryz llerine gre ellibin ylda kabilmektedirler. Bu sre, mesafenin ne kadar uzak olduunu gstermektedir. Bu, ayn zamanda evrenin snrlarnn llemeyecek kadar uzak bir noktada olduuna da iaret etmektedir. Kyamette gkyz erimi maden gibi olacak, dalar atlm yn gibi ufalanacaktr. Dnyada ok nemli olan dostluklar bitecek, kimse kimsenin yzne bakmayacak, herkes kendi derdiyle megul olacaktr. Dnyada gvenilen aile fertleri, mal ve servet kyamette bir ie yaramayacaktr. Servetin toplanp ylmas zemmedilmektedir. Servetin mutlaka insanlarn yararna kullanlmas gerekmektedir. nkarcnn olumsuz zellikleri; servet ve mal biriktiricilii, hrsl oluu, bana bir ktlk geldiinde alayp szlanmas, pintiliidir. Bu zellikleri tayan inkarcnn varaca yer cehennemdir. Mminler ise namaz klarlar, mallarndan isteyenlere ve ihtiyac olanlara harcarlar, hesap gnne inanrlar, Allah'n azabndan emin olmazlar, mahrem yerlerini korur, bakalarna gstermezler, emanetlere ihanet etmezler, szlerini tutarlar, ahitliklerini doru yaparlar. Bunlarn varaca yer cennetlerdir. NUH SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, Hz. Nuh'un adndan almtr. Hz. Nuh'un peygamber olarak gnderilii ve inkarclara kar verdii mcadele anlatld iin sureye bu ad verilmitir. Buhr'de "Sret inn erseln" adyla gemektedir. 28 ayetten oluan Nuh suresi, Mekke'de inmitir. Hem mushaftaki sralamaya hem de nzul srasna gre 71. suredir.

Surenin temel konular Nuh kssas, Millete tvbe etmek ve sonular, Milletin nderlerinin milleti kandrmas. Surenin temel mesajlar Nuh aleyhisselam, milletine gnderilmi ve onlar Allah'a ve kendi eliliine imana davet etmitir. Milletinin onu inkar etmesi zerine Allah'a yalvarmtr. Onu dinlememesi ve onunla alay etmesi zerine yce Allah da Hz. Nuh'un milletini suya gark etmitir. Allah'a snp ondan af ve mafiret dilemek, sadece ona kulluk edip kretmek, nimetin bollamasna ve Allah'n yardmnn ulamasna vesile olur. Yce Allah, insan bir takm safhalardan geirerek biimlendirmitir. Mal ve evlat gibi sahip olduklar imkanlarla marp azanlar, hem dnyada hem ahirette zarara urarlar. Kafirlere kar ok dikkatli olmak gerekir. nk onlar, masum insanlar artr ve yoldan karrlar. Bir topluluk hep birden Allah'a tvbe eder ve toptan iyi bir yola girerse, yce Allah da o toplulua rahmetini indirir, onlar eitli nimetleriyle yaatr. Toplumun fikir nderleri ve siyasi liderleri, halk kandrp yanl yola sevk edebilirler. eitli nedenlerle halkn doru yola girmesine engel olup, eski sapknlk zere kalmasn salamaya alrlar. Halkn bu gibi durumlara kar uyank bulunmas, nderlerinin her dediinin doru olduuna inanmayp, gerei aratrmas gerekmektedir. Bata anne baba olmak zere, btn mminler iin hayr duada bulunmal, zalimlere frsat vermemesi iin Allah'a niyaz edilmelidir. CN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen ve "cinler" anlamna gelen "cinn" kelimesinden almtr. Sure ilk kelimeleri olan "Kul hiye ileyye" veya ksaca "Kul hiye" isimleriyle de anlmtr. 28 ayetten oluan Cin suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 72., nzul srasna gre ise 40. suredir Nzul sebebi: Abdullah b. Abbas'tan nakledilen rivayete gre bir gn Hz. Peygamber ashabndan birka kiiyle birlikte Ukaz panayrna doru giderken Nahle denilen yerde ashabna sabah namazn kldrmt. Onun namazda okuduu yetleri iiten cinler bu yetlerin tesirini derinden hissedip hayranlk duymular, bu olay kendi topluluklarna da anlatmlar ve Kur'an'a inandklarn, artk Rablerine hibir eyi ortak komayacaklarn aklamlardr. te bu olay zerine Cin sresi nmitir. Surenin temel konular Cinlerin varl, Cinlerin Kur'an'a ve peygamberimize iman etmeleri, Cinlerin itikadi durumu, Cinlerle insanlar arasndaki iliki, Cinlerin uzaya almalar, Allah'n gayb dilediine bildirmesi. Surenin temel mesajlar Cinler vardr. Cinlerin varlna iman etmek gerekmektedir. Cinlerin varln reddetmek, Kur'an' reddetmek anlamna gelmektedir. Cinler de sorumlu varlklardr. Onlarn da insanlar gibi iman eden ve etmeyenleri vardr. lerinde mminler olduu gibi, inanmayanlar ve mrikler de bulunmaktadr. Cinler arasnda onlar kt yola sevk edenlerin bulunduu, bu noktada insanlarla ayn zelliklere sahip olduklar anlalmaktadr. Cinlerin bir ksm peygamberimize iman ederek Mslman olmulardr.

Cinler de insanlar gibi fiillerinden sorumlu tutulan varlklar olup, ahirette hesaba ekileceklerdir. Bu hesap sonucunda bir ksm cennete bir ksm cehenneme girecektir. Peygamberimiz Kur'an okuduu zaman cinler onun etrafna p dinlemekteydiler. Bu gstermektedir ki, Kur'an okunduunda cinlerin orada hazr bulunup dinliyor olma ihtimalleri vardr. Baz insanlar ile cinler arasnda irtibat kurulduu anlalmaktadr. Bu insanlarn durumu, gnmzde "cinci" tabir edilen kimselerin durumunu hatrlatmaktadr. Cinler, kendilerinden yardm bekleyen bu tip insanlarn sapknlklarn arttrmaktan baka bir i yapmamaktadrlar. Baz cinler uzaya alarak, gayba dair bir takm haberleri edinmeye almakta, ancak bundan engellenmektedirler. Muhtemelen uzayda yer alan yldzlarn ate topu halinde bu cinlerin zerlerine atlarak onlar yok etmeleri sz konusu olabilir. Bu nedenle, cinler gaybn bilgisine sahip olamamaktadrlar. Kyamet vaktini peygamber dahil, Allah'tan baka hi kimse bilemez. Allah btn grlmeyenleri bilir. O, srlarna kimseyi muttali klmaz. Ancak, diledii peygamber bunun dndadr. Allah, peygamberleri arasndan raz olduu kimselere bu gaybn bilgisini vermektedir. Bu adan bakldnda, baz peygamberlere gayba dair bir takm bilgilerin verildii anlalmaktadr. Hz. Muhammed, insanlara bir fayda veya zarar verme gcne sahip deildir. Onun grevi, ancak Allah katndan olan, onun gnderdiklerini teblidir. MZZEMML SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "mzzemmil" kelimesinden almtr. Mzzemmil, "rtnp brnen" anlamna gelmektedir. 20 ayetten oluan Mzemmil suresi, Mekke'de inmitir. 20. ayetinin Medine'de indiine dair bir rivayet de vardr. Mushaftaki sralamada 73., nzul srasna gre ise 3. suredir. Surenin temel konular Gece ibadeti, badet ve tefekkr konularnda gece ile gndz arasndaki fark, Kur'an'n vahiy keyfiyeti, nanmayanlarn eletirileri karsnda taknlmas gereken tavr, Kyametten baz sahneler. Surenin temel mesajlar Peygamberimize, daha peygamberliinin balarndayken, gecenin bir ksmn, uyumadan, ibadetle geirmesi emrolunmutur. Peygamberimiz de bu emir dorultusunda, btn hayat boyunca, gecenin bir ksmnda ibadet etmitir. Yce Allah peygamberimize Kur'an'n vahyedileceini, bunun ar bir sz olduunu ifade etmekte ve gece ibadetine devam etmesini istemektedir. Buradan anlalmaktadr ki, gece ibadetleri, peygamberimiz iin manevi bir eitim olmakta, bu eitim de onun vahyi almaya hazrlanmasn salamaktayd. Dier insanlarn da gece ibadetleri ve tefekkrde bulunmalar, onlar ruhen ve aklen eitecektir. Gndz, insan iin bir geim ve meguliyet vaktidir. Bu nedenle insanlar gndz tefekkr konusunda titiz olamamakta, gnn getirdii meguliyetler sebebiyle tefekkr alemine dalamamaktadr. Gece ise, el ayak ekilip, gnlk megaleler bir tarafa brakld iin, hem ibadet hem de tefekkr asndan ok msait bir ortam sunmaktadr. Mslmanlar, inanmayan insanlarla karlatklarnda, onlarla tartmaya girmekten kanmal, bu mmkn olmuyorsa, gzel bir slup ierisinde tartmasn srdrmelidirler. nsanlar sosyal ve ekonomik durumlar asndan eitli konum ve grevlerde bulunmakta, her birinin meguliyeti durumuna gre deimektedir. Bu nedenle, gerek namaz ierisinde, gerekse namaz dnda Kur'an okurken, kolay bilinen ksmlarn tercih edilmesine izin verilmitir.

Mmin namazn klmal, zektn vermelidir. Kendisi iin dnyada iken hazrlk yapmaldr. Ayrca Allah'tan mafiret dilemelidir; Allah ok balayc, ok esirgeyicidir. Allah, dounun da batnn da Rabbidir. O'ndan baka ilh yoktur. Yalnz onun himayesine snlmaldr. Kafirlerin ve mnafklarn davranlarna kar sabredilmelidir. Kyamet mutlaka gerekleyecektir. O gn yeryz ve dalar sarslacak; dalar knt ile akp giden kum ynna dnecektir. Gkyz bile o gnn dehetiyle yarlacaktr. O gn, ocuklar ak sal ihtiyarlara dntrecek pek dehetli bir gndr. MDDESSR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen "mddessir" kelimesinden almtr. "Mddessir" kelimesi, "Mzzemmil" kelimesinde olduu gibi, rtnp brnen anlamlarna gelmektedir. Bu surenin nceki sureyle bakmdan ilikisi vardr: 1- Her iki sure de Peygamber'e bir nida ile balamak gibi ortak bir zellie sahiptir. 2- Her iki surenin de ba taraflar ayn olay hakknda inmitir. Mddessir suresi, Mzzemmil suresinin akabinde inmitir. 3- Bundan nceki sure gece namaz (teheccd) klmak emri ile balamtr. Bu da davetiyi ruhen vasifesine hazrlamak iindir. Bu sure ise bakasn uyarmay emir ile balamaktadr. Bu da davetini kendisinin dndakilere anlatp ifade etmesi demektir. 56 ayetten oluan Mddessir suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 74., nzul srasna gre ise 4. suredir. Surenin temel konularr Peygambere gelen ilk emirler, nanmayanlarn doru dnememeleri, Kyamet tasvirleri, Cehennem tasvirleri, Cehennemin 19 melek bekisi, Kafirlerin sfatlar. Surenin temel mesajlar Yce Allah'n Peygamberimize ilk emirleri; Allah' byk tanmas, elbisesini temiz tutmas, kt eyleri terk etmesi, yapt iyilikleri baa kakmamas, sabrl olmas, kafirleri kendi hallerine brakmas ve insanlar uyarmasdr. Bu emirler, mminler iin de geerlidir. Mal ve evlat sahibi olmak, kiiyi Allah'tan korumayaca gibi, insann doru dava zerinde olduunun bir kant da deildir. Her nefis, kazandna karlk bir rehindir. nkarclar ve inanmayanlar, aslnda bir ok defalar Allah'tan gelen mesajn doru olup olamayaca, Allah'n bir peygamber gnderip gndermeyecei gibi bir ok hususu dnmekte, iin iinden kamamakta ve sonunda kibirlerinden dolay reddetmektedirler. Bu durum, onlarn akllarn iyi kullanmadklarn, doru sonulara ulaacak doru dnme melekelerine sahip olmadklarn gstermektedir. Namaz klmamak, yoksulu doyurmamak, batla dalmak, ahiret gnn yalanlamak cehenneme gitmenin gerekelerindendir. Cehennem ile grevli ondokuz melek vardr. Ondokuz rakamnn Kur'an'da zikredilmesinin sebebi, mminlerin imann arttrmak, inanmayanlar da imtihan iindir. Ondokuz rakamnn Kur'an'n ifresi olmak gibi bir zellii bulunmamaktadr. Kur'an apak bir kitaptr, hidayet rehberi, ifa kayna, t almak isteyenler iin ttr. Kafirler, aslandan rkp kaan yaban eeklerine benzetilmektedir. KIYME SURES Sure Hakknda Bilgi

Sure adn, birinci ayetinde geen "kyame" kelimesinden almtr. Yce Allah ilk ayette, kyamet zerine yemin etmektedir. Bu sure, "L uksim" adyla da anlmaktadr 40 ayetten oluan Kyme suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 75., nzul srasna gre ise 31. suredir. Surenin temel konularr Nefs-i levvme, nsann ikinci kez yaratl, Kyamet sahneleri, nsann amel defterini okumas, Kyamette Allah'n grlmesi, nsann yaratl sreci, nsann ba bo olmamas. Surenin temel mesajlar Surede Allah, kyamet gnne ve nefsi levvameye yemin ederek, insanlarn parmak ularn bile tekrar bir araya getirebileceini belirtmekte ve bylece yeniden dirilie inkar edenlere cevap vermektedir. nkar edenler, kyametin dehetli olaylar karsnda kaacak yer arayacaklar, fakat bulamayacaklardr. nsan srekli olgunlaan bir varlktr. Kemale doru yrmektedir. Bu yry esnasnda kat ettii bir takm mertebeler vardr. Bu mertebelerden birini, kiinin "levvme" sfatnn ar bast makam oluturmaktadr. "Levvme" kelimesi "kendini knayan" anlamna gelmektedir. Bu mertebede bulunan insann yapt hatalara bakarak, srekli kendini knad, kendinden memnun olmad, fakat kendini de aamad ifade edilmitir. Konuya baka bir adan bakldnda, "kendini knayan kii", kendini srekli eletiren ve bu nedenle baary yakalayamayan kimsenin durumunu anlatmaktadr. Kiinin kendini eletirmesi, tvbe etmesi ve doruya ynelmesi bakmndan gereklidir. Fakat, ayette "kendini knayan nefis" kavramyla anlatlmak istenen, eletiride ar giden, bu eletiriler sonucunda aalk kompleksine kaplan, bu bakmdan yeni eyler baaramayan kiinin zelliklerini anlatmaktadr. Bunun yan sra, "kendini knayan nefis" kavram, olumlu anlamda hatalarn grebilen ve ondan dnmesini bilen, yce Allah karsnda kendini kk grme erdemine ulam kiilii kastediyor olmas da mmkndr. Gne ve ayn bir araya getirilmesi, yani evrenin ilk haline dntrlmesi, kyametin kopu sahnelerinden biri olarak anlatlmaktadr. Gnele ayn bir araya gelmeleri, kyametin kopuu esnasndaki olaylardan birini anlatmakta ise de, gnele ayn, yrngeleri deierek birbirlerine yaklamalar, gezegenimizin tehdit altna girecek olmas, kyametin alametlerinden biri olarak da grlebilir. Hesap gnnde, insana amel defteri verilecek, insan defterini okumak iin aceleyle dilini hareket ettirmeye alacaktr. Fakat, yce Allah, insan uyarmakta ve dilini depretirmesine gerek olmadn, kitabnn kendisine kolayca okutulacan bildirmektedir. Bu surenin16-19. ayetlerinin peygamberimizle alakal olduu sylenmitir. Bu yoruma gre, peygamberimiz kendisine Kur'an geldiinde onu unutmamak iin aceleyle tekrar etmeye almaktayd. Bunun zerine bu ayetler inerek, Kur'an' ncelikle dinlemesi gerektii, Kur'an'n onun hafzasna yazlaca ve gerektiinde anlamlarnn aklanaca yorumu yaplmtr. Fakat, siyak sibak ilikisi ierisinde baklacak olursa, ayetlerin kyamet gnnde insann amel defterini okuma abasyla ilgili olduu da sylenebilir. Ahirette "bir takm yzlerin rablerine bakacak" olduklarndan bahsedilmektedir. Ayette geen "nzra" kelimesi bakmak veya beklemek, ummak gibi anlamlara gelmektedir. Baz Mutezili alimler, nzra kelimesinin ummak, beklemek anlamlarndan hareketle, ayete "onlar rablerinin ikramn, affn, lutfunu beklerler" anlamn vermekte ve bu ayetin ahirette Allah'n grlmesine delil olamayacan sylemektedirler. Ehl-i snnet ulemas ise ilk anlam tercih ederek ahirette

Allah'n mminler tarafndan grleceini sylemilerdir. Ehl-i Snnet'in verdii bu ikinci anlamn daha gereki olduu grlmektedir. nsan ldnde sadece imandan sorguya ekilmeyecek, ayn zamanda namaz gibi ibadetleri de kendisine sorulacaktr. nsan, babo braklm bir varlk deildir; onun sorumluluklar ve grevleri vardr. Allah'a inanmak ve salih amel ilemek onun temel grevidir. nsan, bir sreten geirilerek yaratlmtr. NSAN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, ilk ayette geen "insan" kelimesinden dolay bu isimle anlmaktadr. Surede insann yaratl hakknda bilgiler verilmektedir. Dehr Suresi, Emc suresi gibi isimler de verilmitir. 31 ayetten oluan surenin Medine'de veya Mekke'de indiine dair rivayetler vardr. Fakat ierii gz rne alndnda, Mekke'de inmi olma ihtimali daha yksektir. Mushaftaki sralamada 76., nzul srasna gre ise 90. suredir. Surenin temel konularr nsann yaratl ve ncesi, nsann yolunu seme iradesi, Amellerin karl, yi insanlarn sfatlar, Cennet nimetleri, Allah'n iradesi. Surenin temel mesajlar nsan henz yaratlmadan nce, miktar aklanmayan bir zaman dilimi gemitir. Yani, insan henz dnyaya gelmeden, dnya yaratlm, insansz olarak bir mddet var olagelmi, sonra insan var edilmitir. nsan katk bir nutfeden, spermden yaratlmtr. nsan imtihan etmek iin kendisine be duyu verilmitir. nsana doru yol da eri yol da gsterilmitir. Bundan sonra inanmak veya inkar etmek insana aittir. nsan, yolunu seme iradesine sahip bir varlktr. yi insanlar verdikleri szleri yerine getirirler, hesap gnnden korkarlar, yetimi, yoksulu ve esiri kendi nefislerine tercih ederler. Gerektiinde kendileri yemez, onlara ikram ederler. Allah iyi insanlar hesap gnnde korur. Onlara mutluluk ve ferahlk verir. Onlar cennetine alr. Cennetlikler ne scak ne de souk grrler. eitli meyvelerden yerler. Bunlarn yan sra, bir ok nimetlerden sonsuza kadar yer ve ierler. Allah Kur'an' gndermek suretiyle insana doru yolu gstermitir. nsanolu Kur'an'a uyup uymamakta zgrdr. Bununla beraber, insann tercihi ile yce Allah'n tercihinin rtmesi, muvafk dmesi gerekmektedir. nsanolu zgr irade sahibi olmakla beraber, Allah'n iradesi dnda bir ey yapma gcne sahip deildir. Baka bir deyile, insan sonsuz bir irade zgrlne sahip deildir. Davranlarnda olduu gibi, iradesini sevk ve idare etmede de Allah'n iradesine boyun emi durumdadr. MRSELT SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayette geen "Mrselt" kelimesinden almtr. Mrselt kelimesi, "gnderilenler" anlamna gelmektedir. Burada "gnderilenler" ile kastn, alemin idaresiyle vazifeli melekler, kitaplar, peygamberler olduu sylenmitir. Dorusu, Mrselt kelimesiyle kastedilenin peygamberler olduudur. Baz tefsirlerde ve Buhr'de sure bandaki vav harfi ile birlikte "Ve'1-Mrselt" eklinde isimlendirilmitir. Ayrca "Ve'1-Mrselti urfen" adyla da

anlmaktadr. 50 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 77., nzul srasna gre ise 33. suredir. Surenin temel konularr Kyametin kopu sahneleri, Hesap gnnn ayrm gn olmas, nsann yaratl, Hesap gnnn baz sahneleri, Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin baz delilleri. Surenin temel mesajlar Kyamet mutlaka gerekleecektir. Kyamette yldzlarn snecek, gk kubbe yarlacak, dalar un ufak olup savrulacaktr. Kur'an, hesap gnne ayn zamanda "fasl gn" yani "ayrm gn" adn vermektedir. Ayrm gn denmesinin sebebi, hak ile batln, hakl ile hakszn, iyi ile ktnn ve cennetliklerle cehennemliklerin birbirinden ayrlaca gn oluundandr. Yce Allah, buyruunu tutmayan topluluklar helak etmitir. Allah insan meni'den yaratmtr. nsann var edili aamalarndan birinde meni yer almaktadr. Meni, insann yaratlnn zn oluturan spermleri barndrd ve insan, kendisinin meniden yaratldn bildii halde, meniyi tiksindirici bulur. Burada insanolunun ilgin bir ynne iaret edilmektedir. nsan yle tezatlar iinde ve yle anlalmaz bir varlk ki, kendi yaratld maddeyi irkin ve tiksindirici bulabilmekte, te yandan kendisinin evrenin en mkemmel varl olduuna inanmaktadr. Hakir grd meniden yaratlm olduu, insana hatrlatlarak acizlii de gzler nne serilmektedir. Ahirette inkarclar azgn cehenneme atlacaklardr. zr dilemek iin kendilerine izin verilmeyecektir. Mttakiler, dnyadaki gzel davranlarna karlk, nimet dolu cennetlerle dllendirileceklerdir. Kur'an, inanlacak en doru szdr. Kur'an ile yola gelmeyeni yola getirecek baka bir ey yoktur. NEBE SURES Sure Hakknda Bilgi "Nebe" kelimesi haber anlamna gelmektedir. Surenin ikinci ayetinde geen bu kelimeden dolay Nebe Suresi adn almtr. Bu surede kastedilen haber, kyametin ne zaman kopacann haberidir. Baz kaynaklarda, "Amme ye-teseln" adyla da anlmtr. Bunlarn dnda "Amme, Tesl, Mu'srat" adlaryla da anlmaktadr. Mushafn bu sureyle balayan ve son czn (30. cz) meydana getiren 37 surenin yer ald ksm "Amme cz" diye de bilinir. 40 ayetten oluan Nebe suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 78., nzul srasna gre ise 80. suredir. Surenin temel konularr nsana verilen nimetler, Yeryznn yaratl, Kyametin baz sahneleri, nkarclarn maruz kalaca azaplar, Cennet nimetleri, Cebrail (Ruh) ve meleklerin saf tutuu. Surenin temel mesajlar nkarclar ne kadar inkar ederlerse etsinler, kyamet mutlaka kopacak ve insanolu yaptklarnn hesabn verecektir. Kyamete ve hesaba ekilmeye iman, imann artlarndandr.

nkarclar, gklere, yere, dalara, yaratklarn ift olmas gereine, uyku olayna, gnee, yamur ykl bulutlara, sulara, meyvelere vs. dikkatle baksalar, bunlar bir yaratann olduunu anlarlar. Allah yeryzn bir beie, dalar da kaza benzetmektedir. Beik, bilindii gibi, sabit olmayan, belli ller iinde salnr; onu yklmaktan ve yer deitirmekten koruyan ey, ayaklardr. Bu ayetlerde, dnyann dzeninin bozulmamas iin dalarn sabitleme vazifesi yapt ifade edilmektedir. Sur'a frld zaman, insanlar kabirlerinden kacak ve blk blk Allah'n huzuruna geleceklerdir. Bu ayetlerden, insanlarn ikinci kez yaratldklarnda, gkyznde bir takm kaplarn oluaca, buradan meleklerin ini klarnn grlecei anlalabilir. Ayrca insanlarn bu kaplardan alnp gtrlecei de dnlebilir. nkar edenler cehennemde susuzluk azab ekecekler, mminler ise altndan rmaklar akan nimet dolu cennetlerle dllendirileceklerdir. Hesap gnnde Ruh (Cebrail) ve dier tm melekler dizi dizi Allah'n huzurunda duracaklar ve hesaba ekilite onlar da hazr olacaktr. NZT SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetindeki "nzit" kelimesinden almaktadr. Nzit, "kklemek", "kknden skp kartmak" anlamlarna gelen "ne-ze-a" fiilinden treyen bir kelimedir. Nzit, skp karanlar demektir. Bununla, insann ruhunu kabzeden meleklerin kastedildii ifade edilmitir. Sure bu adn dnda, "es-Shire" ve "et-Tmme" adlaryla da anlmaktadr. 46 ayetten oluan Nzit suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 79., nzul srasna gre ise 81. suredir. Surenin temel konularr nsann ruhunun kabzedilii, Sur'a frlmesi, Kyamet sahneleri, nsann ikinci kez yaratl, Musa ve Firavun kssas, Evrenin yaratl. Surenin temel mesajlar "Nzit", yani "skp karanlar" ile kastedilenin lm melekleri olduu ve bununla insanolunun ruhunun kabzediliinin anlatld sylenmektedir. Bu kelimeyle, insann lmnn, ruhunun knn, bir aacn kknden sklmesi kadar zorluk verici olduu anlatlmak istenmi olabilir. Bu surede Sur'a iki defa frlten bahsedilmektedir. Birinci fre "rcife", ikinci fre "rdife" denilmektedir. lk frte tm insanlarn lecei, ikinci frte kyametin (harin) gerekleecei tefsir edilmitir. Allah Musa aleyhisselama Tuva Vadisi'nde hitap etmi, onu Firavun'a uyar iin gndermitir. Musa Firavun'a gitmi, ona Allah'n mucizelerini gstermi, fakat Firavun inkar etmitir. nkar etmekle de kalmam, "Ben sizin rabbinizim" deme kstahlnda bulunmutur. Bunun zerine Allah Firavun'u helak etmi ve onu ibret olarak gelecek nesillere brakmtr. Gkyzn bina eden, aydnlk ve karanl yaratan Allah'tr. Bunlar yaratan yce Allah'n, elbette ki insanolunu ikinci kez yaratmaya gc yeter. Bu, Allah iin ok kolaydr. Kyamet mutlaka kopacaktr. nsan kyameti grnce, yaad dnya hayat ona bir akam veya kuluk vakti kadar ksa gelecektir. Kyamete inanmak her insan iin farzdr. Kyametin ne zaman kopacan Allah'tan baka kimsenin bilemeyeceine, hatta peygamberimizin dahi bilemeyeceine iman etmek Allah'n emridir.

ABESE SURES Sure Hakknda Bilgi Adn, ilk ayetindeki "abese" kelimesinden almaktadr. Abese, yzn ekitmek, buruturmak, surat asmak, bir eyden holanmadn yz ifadeleriyle bu ekilde belirtmek anlamna gelmektedir. Peygamberimizin, kendisiyle konumaya gelen bir mya srtn dnmesi nedeniyle, ikaz edilmesini anlatan bir suredir. Rivayete gre bir gn Hz. Peygamber mriklerin ileri gelenlerinden bir gruba dini tebli ederken yanlarna mminlerden olup gzleri grmeyen Abdullah ibn mmi Mektm gelmi ve Hz. Peygamber'e yaklaarak Kur'an yetlerinden bir ksmn kendisine tekrarlamasn veya aklamasn istemiti. Etkisi azalaca iin konumasnn kesilmesinden rahatsz olan Hz. Peygamber, Abdullah'a ilgi gstermemi, bunun zerine bu surenin Resulullah' (s .a.) uyaran ilk on ayeti inmitir 42 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 80., nzul srasna gre ise 24. suredir. Surenin temel konularr nsanlara kar davran ilkeleri, Kafirlerdeki kibir, mstanilik ve nankrlk, nsann yeryz serveni, Hesap gnnde yaknlarn bir fayda vermemesi. Surenin temel mesajlar Peygamberimiz bir gn Mekke'nin ileri gelen, zengin ve itibarl kiilerine slam' anlatmaktadr. Tam o srada oraya, m olan ve Mekke'nin asillerinden olmad anlalan Abdullah b. mm Mektum gelir. bn mm Mektum'un amac slam hakknda bilgi almaktr. Fakat bn mm Mektum'un gelii, Mekke'nin asillerine dini tebli etmekle megul olan Hz. Peygamber'in konsantrasyonunu bozmu, dorusu peygamberimiz bundan pek holanmamtr. Honutsuzluunu da yzn ekitip, bn mm Mektum'a srtn dnerek gstermiti. Byle yapmakla, sanki bn mm Mektum'a, "imdi nereden ktn" der gibi bir tavr taknm olmaktadr. te bu tavr, alemlere rahmet olarak gnderilen, stn ahlaki yaratla sahip olan, rnek insan Hz. Peygamber'in peygamberliine yakmam, yce Allah da onu bu davranndan dolay ikaz etmitir. Bundan anlalan udur: nsanlar d grnleri ve sahip olduklar imkanlarla deil, iman ve ihlasyla, erdemiyle deerlendirmek gerekir. Mal mlk sahibi nice kiiler vardr ki, Allah katnda deersizdir: buna karlk sade bir hayat sren, temiz kalpli nice yoksul vardr ki, Allah katnda deerlidir. Kur'an, t almak isteyenler iin en deerli hazinedir. Bir damla meniden yaratlan insan, kendi haline bakmaz da, kendisini yaratan ve nice nimetler baheden Allah'a nankrlk eder. Dinin amac ahlaki olgunlua ermi insan ortaya kartmaktr. Bizim dnyaya gnderili ve iman ve ibadetle mkellef tutulu gayelerimizden en nemlisi, ahlakl varlklar haline gelmemizin salanmasdr. nsanolu toplumsal bir varlktr. Allah onu bu ekilde yaratmtr. Ekonomik gc ve sosyal stats ne olursa olsun, bakasna muhtatr. Trke'deki "insan insann klne muhta" deyii ne kadar manidardr. Allah insan yaratm, bir nutfe haline getirmi, can vermi, dnya hayatn tattrmtr. Sonra insan ldrr ve nitekim onu hesap iin yeniden diriltir. nsann yeryzndeki serveninin zeti aslnda bundan ibarettir. Kyamet gn insanlar hesaba ekilecei zaman, hi kimse birbirine yardm edemez. TEKVR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayetinden alr. "Tekvr" kelimesi, surenin birinci ayetinde geen ve "drd, durup sard" anlamlarna gelen "kevvera" fiilinin mastardr. Sure, gnein drlmesinden (tekvir) bahsettii iin bu isimle anlmtr. Baz kaynaklarda "Kvviret" ismiyle de

anlmaktadr. Abdullah b. mer'den nakledildiine gre Peygamberimiz yle buyurmutur: "Sanki gzleriyle gryormu gibi kyamet gnn grmek isteyen kii, Tekvir, nikak, ve infitar surelerini okusun." (Tirmizi, Tefsiru'l-Kur'an, 74) 29 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 81., nzul srasna gre ise 7. suredir. Surenin temel konularr Kyametin dehet verici baz sahneleri, Kur'an'n Allah kelam oluunun ispat. Surenin temel mesajlar Kyametin kopu annda yaanacak bir takm byk yok olular u ekilde anlatlmaktadr: Gne katlanp drlecek, yldzlar kararp dklecek, dalar un ufak olacak ve yerlerinden oynayacak, gebe develerin doumuyla ilgilenilmeyecek (Araplar iin deve ok nemli bir hayvandr. Hatta deveye "l gemisi" demilerdir. Doumu, yani oalmas onlar iin byk bir nimettir. Bu nedenle Araplar, hamile develerinin doumunu drt gzle beklerler), vahi hayvanlar bir araya getirilecek, nefisler iftletirilecek, ruhlar tekrar bedenlere kavuacak, denizler kaynayacaktr. Kyamet gnnde amel defterleri alacak, herkesin hesab grlecektir. Mekkeli mrikler tarafndan diri diri gmlen kz ocuklarnn hangi gnahla ldrldkleri o gn sorulacaktr. Kur'an, Allah tarafndan indirilmi bir kitaptr. Hibir insann Kur'an'a mdahalesi olmamtr. Bu durum, bundan sonra da Kur'an'a bir mdahale olamayacan ifade etmektedir. Kur'an, doru yolu arayan herkese bir ttr. Kulun iradesi Allah'n iradesine baldr. Allah dilemedike kul hibir ey dileyemez. NFTAR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayetteki "infitar" kelimesinden alr. nfitr, yarlmak demektir. Gn yarlmasndan (infitar) bahsettii iin bu isimle anlmtr. Sure, baz kaynaklarda "nfetarat" ve "Mnfatra" isimleriyle de anlr. Bu sure ile nceki Tekvir suresi kyamet gn ve o gnde olacak korku verici byk hadiselerle ilgilidir. Peygamberimiz, gzyle gryormuasna kyameti anlamak isteyen kiinin Tekvir, nfitar ve nikak surelerini okumasn sylemitir. 19 ayetten oluan nfitar suresi, Mekke'de inmitir. Hem mushaftaki sralamada hem nzul srasna gre 82. suredir. Surenin temel konularr Kyamet sahneleri, nsann ikinci kez yaratl, nsann aldanml, nsann pimanl, nsann amellerini yazan Kiramen Katibin melekleri. Surenin temel mesajlar Kyametin kopuu annda yaanacak olaylardan bazlar u ekilde anlatlmaktadr: Gkyz yarlacak, yldzlar dklecek, denizler birbirine karacaktr. nsanolu ikinci kez tekrar yaratlacaktr. ller kabirlerinden dar kacaktr. kinci kez yaratlan insanlar arasndan inkarc olanlar, hesap vermek zere yeniden yaratlmay inkar edenler, o gn byk bir yanlg iinde olduklarn idrak edecekler, piman olacaklardr. nsanolu aldandn o gn net bir ekilde anlayacaktr. nsann aldanml ve pimanl inanan ve inanmayan herkesi kapsayacak nitelikte olabilir. Nitekim inkar edenler, dnyadayken inanmadklarna piman olacaklar, yanldklarn anlayacaklar; inananlar ise dnya hayatndayken daha ok ibadet ve iyilik yapmadklar iin piman olacaklar ve dnya hayatnn aldatcl karsnda ibadetlerinden taviz verdiklerinin uuruna vararak yanldklarn anlayacaklardr.

Her insann zerinde, Kiramen Katibin denilen melekler bulunmaktadr. Bu melekler insann yapt her ameli yazmaktadrlar. Bu nedenle insanlar, srekli izlendiklerinin, amellerinin kayda geirildiinin farknda olarak yaamaldrlar. yiler muhakkak cennete, ktler de cehenneme giderler. Kafirler cehennemden asla ayrlmazlar. MUTAFFFN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayetteki "Mutaffifn" kelimesinden alr. "Mutaffifin", l ve tartda hile yapanlar anlamna gelmektedir. Birinci ayette geen Mutaffifin kelimesinden dolay bu ismi almtr. 36 ayetten oluan sure, Ankebt suresinden sonra, Mekke'de nmitir; Mekke dneminde inen son suredir. Medine'de ilk inen sure olduuna ve bir ksmnn Mekke'de bir ksmnn ise Medine'de indiine dir rivayetler de vardr. Mushaftaki sralamada 83., nzul srasna gre ise 86. suredir. Surenin temel konularr Ticarette drstlk ve ticaret ahlak, Siccin ve illiyyun, Mriklerin Kur'an'a "esatirul evvelin" demeleri, Gnahlarn kalpleri ldrmesi, drak yanlmas. Surenin temel mesajlar slam, ahlak dinidir; byle olmas nedeniyledir ki, hayatn her alannda ahlak ilkelerine uygun davranma esasn getirmitir. Bu surenin ana temas da, ticaret ahlakdr. Ticaret, gnah ilemeye ok msait bir alandr. Al verilerde satclarn trl hilelere bavurduklar her zaman grlebilmektedir. Hatta gnmzde, modern market ve maazalarda bile trl aldatmacalar sz konusu olmakta, tketiciler bunlarn farkna bile varamamaktadrlar. Kur'an bu gibi gayr ahlaki ticari ilikileri iddetle yasaklamakta, alm satm esnasnda hakszlk ve aldatmaca yapan insanlarn ahirette cehenneme gireceklerini aka sylemektedir. Bu surede iki kavram gemektedir. Bunlardan birisi Siccin, dieri lliyyun kavramlardr. Kur'an'n ifadesine gre, her ikisi de insanlarn amellerinin yazl olduu kitaplardr. Siccin, kt amellerin, ktlerin amellerinin kaytl olduu bir kitaptr. lliyyun ise, iyilerin amellerinin kaytl olduu kitaptr. Mrikler, Kur'an' esatirul evvelin (ncekilerin masallar) diye alaya almlar, kendilerince eletirmilerdir. nk Kur'an'da Araplarn nceden bildikleri ve evvelki mmetlere ait kssalar anlatlmaktadr. Bu kssalarn byk bir blmnde, gemi peygamberlerin balarndan geen olaanst olaylar anlatlmaktadr. Bu olaylar, Arap mantna gre, ki o mantk gnmzde pozitivist akl diye adlandrlmaktadr, bu anlatlanlar hikaye ve masaldr. Hakikat ancak gzle grlebilenlerdir. nsan tecrbesine dayal olmayan anlatlarn gereklemesi, yaanm olmas imkan dahilinde deildir. te bu ekilde dnen mrik Araplar, gnmz modernist insann pozitivist aklna benzer bir tavr ortaya koymakta ve Kur'an' hafife almaktayd. Kur'an, bu akl yrtmeye ve bu pozitivist akma bir eit reddiyede bulunmaktadr. Kur'an, gnahlarn kalpleri ldrmesinden bahsetmektedir. Bunun anlam, gnahlar ilenmeye devam ettike, insan iin meru bir hal almakta, normal olann gnahkar yaam olduu kanaati olumaktadr. Bunun sonucunda doru dnme yetenei ortadan kalkmaktadr. Kur'an'n ifadesine gre inanmayanlar inananlar hakknda, "bunlar yanl yola girmi sapklardr" deerlendirmesinde bulunmaktadrlar. nsanolu iin en aldatc olan ey, akl yanlmas, idrak sekmesidir. Bu yle bir hal almaktadr ki, kii kendisini ve kendisi gibi olanlar doru ve hakl grmekte, bakalarnn yanld ve saptt fikrine kaplmaktadr. Bakalarnn sapknlkla sulamaktadr, fakat gerekte sapkn olann kendisi olduunu fark edememektedir. Bu duruma dmemek iin, insanlarn Kur'an'n rehberliinde hareket etmeleri gerekmektedir.

NKAK SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn birinci ayetinden alr. "nikak" kelimesi, yarlmak anlamna gelmektedir. Surenin balangcnda gn yarlmasndan bahsedildii iin bu isimle anlmtr. Bu sure ile nceki Tekvir ve nfitar sureleri kyamet gn ve o gnde olacak korku verici byk hadiselerle ilgilidir. Peygamberimiz, gzyle gryormuasna kyameti anlamak isteyen kiinin Tekvir, nfitar ve nikak surelerini okumasn sylemitir. 25 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. inde secde bulunan surelerden biridir. Mushaftaki sralamada 84., nzul srasna gre ise 83. suredir. Surenin temel konularr Kyamet sahneleri, Hesap gnnde amel defterlerinin verilmesi, Ceza ve mkafat. Surenin temel mesajlar Bu surede kyametin kopuu annda grlecek baz olaylar u ekilde anlatlmaktadr: Gk yarlacak, yer yarlp dmdz olacak, yeryz iindeki eyler (madenler vs) dar atlacak (yani yerin alt stne gelecek). Hesap gnnde cennetliklerin amel defterleri sadan verilecek, cehennemliklerin amel defterleri de soldan verilecektir. Amel defterleri sadan verilenlerin hesab kolay olacak, soldan verilenlerin ise zor olacaktr. Bu kimseler lm dileyecekler, fakat bu mmkn olmayacaktr. Kur'an' yalanlayanlar ac bir azap grecek, inanp yararl iler yapanlar ise cennet nimetleriyle dllendirilecektir. BURUC SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "buruc" kelimesinden almaktadr. "Buruc", burlar anlamna gelmektedir. 22 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 85, nzul srasna gre ise 27. suredir. Surenin temel konular Burlar, Uhdud ashab, Firavun'un ve Semud kavminin akbeti, Levh-i Mahfuz. Surenin temel mesajlar Sureye adn veren "Buruc" kelimesi, burlar anlamna gelmektedir. Burlarla gkteki yldzlarn (gezegenlerin) kastedildii aktr. Uhdud Ashab gemite yaam bir topluluktur. Bunlar peygamberlerine iman ettikleri iin inanmayanlarn eitli azabna uramlardr. nkarclarn iman eden Uhdud Ashabna reva grdkleri azaplardan biri, onlar iinde ate yanan bir ukura atp, sonra da karlarna geip soukkanllkla bu manzaray seyretmeleridir. Allah, inananlara bu ikenceleri reva grenlerin cehenneme atlacaklarn haber vermektedir. man edip salih ameller ileyenlere ise, zemininden rmaklar akan cennetler vardr. Allah, ok balayan ve ok sevendir. O, diledii eyleri mutlaka yapandr. Kur'an, Levh-i Mahfuz (korunmu Levha) iinde korunmu bir kitaptr. TRIK SURES Sure Hakknda Bilgi

Adn ilk ayette geen "Trk" kelimesinden almaktadr. "Trk" kelimesi, geceleyin gelen, iddetlice vuran, kap alan demektir. Burada bir yldzn ad olarak zikredilmektedir. 17 ayetten oluan Trk suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 86., nzul srasna gre ise 36. suredir. Surenin temel konular Trk yldz, Her insann zerinde bulunan koruyucu melekler, nsann yaratl, ldkten sonra dirilmeye iman, Kafirlerin srekli Allah'n gzetimi altnda olmalar. Surenin temel mesajlar Bu surede yce Allah ncelikle Trk yldz zerine yemin etmektedir. Kur'an'a bakldnda, Allah'n, insann yapmasna ve ortaya koymasna imkan bulunmayan varlklar zerine yemin ettii grlmektedir. Trk yldz, gece doan ve karanl aydnlatan bir yldz olarak anlmaktadr. Allah, her insann zerinde onu koruyan, amellerini yazan melekler yaratmtr. Baka ayetler dikkate alnarak dnldnde, insann zerinde bulunan ve onun amellerini yazan melekler ile insan koruyan melekler birbirinden ayr olabilir. Yani insann amellerini yazmak ve onu korumak tek melein ii deildir. Bu ilerin her biriyle vazifeli ayr melekler bulunmaktadr. nsan bunun uurunda olmal, hayatnn her annda meleklerle beraber olduunu yakinen hissetmelidir. Baka ayetlerde de belirtildii gibi, bu surede de insann atlan bir sudan yaratld ifade edilmektedir. Deiik ayetlerde, insann yaratlyla ilgili deiik maddelerden bahsedilmektedir. Bunlar insann ilk yaratl maddelerini ifade etmekten ok, onun yaratl aamalarn anlatmaktadr. nsan bir damla sudan yaratan Allah, elbette onu ldkten sonra diriltme de gcne sahiptir. Kafirler de Mslmanlar gibi Allah'n melekleri tarafndan izlenmekte, yaptklar her amel yazlmaktadr. Gizlenenlerin ortaya dkld kyamet gnnde insan iin ne bir g ne de bir yardmc vardr. Kur'an, hak ile btl ayran bir szdr. O, asla bir bo sz veya aka deildir. Yce Allah, kafirlerin tuzaklarn boa karr. A'L SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetteki "A'l" kelimesinden almtr. "A'l", "yce" anlamna gelmektedir. Allah'n yceliini ifade etmektedir. Sure, "Sebbih" adlaryla da anlmaktadr. 19 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 87., nzul srasna gre ise 8. suredir. Surenin temel konular Allah'n adnn tesbih edilmesi, Allah'n alemi yaratndaki dzen, Peygamberimizin hafzasnn gc, Tesbih ve namaz ile temizlenme, lk kutsal kitaplar. Surenin temel mesajlar Yce Allah, adnn yceltilerek tesbih edilmesini istemektedir. Burada iki anlamn ortaya kt sylenebilir. Birincisi, Allah'n adn anarken daima yce bir varlktan bahsedildiinin farknda olunmas ve ondan yce sfatlaryla beraber bahsedilmesidir (Yce Allah gibi). kincisi, Allah'n isimlerinin zikredilerek tesbih edilmesi ve onun bu ekilde yceltilmesidir.

Allah'n alemi yaratnda geliigzellik olmayp, tam bir dzen sz konusudur. Allah yaratan ve yaratmay dzenli yapandr. Yaratmay bir plana/lye gre yapm, alemde dzeni salamtr. Allah, peygamberimize bir eyin okunacan ve peygamberimizin asla unutmayacan ifade etmektedir. Buradaki okumann, Kur'an'n vahyi olduu sylenmitir. Bununla beraber, peygamberimizin hafzasnn gcnn de tam olduu ve bu gcn Allah tarafndan saland anlalmaktadr. Yce Allah, temizlenenin, arnann kurtulua erdiini sylemektedir. Burada ifade edildiine gre, bu arnma tesbih/zikir ve namazla olmaktadr. Vakit namazlar ve nafile namazlar klarak, Allah'n adn tesbih ederek, kii arnmakta ve insan olmann zirvelerine yolculuk etmektedir. Allah, a da gizleneni de bilir. Kur'an bir ttr. Allah'tan korkan bu tten yararlanacaktr. En byk atee girecek olan kt kimse ise tten, yani Kur'an'dan kanr. O kimse, atete ne lr ne de yaar. Ahiret yurdu daha hayrl ve daha devamldr. Geici dnya hayatn tercih etmek aklszlktr. Bu tler nceki kitaplarda, Hz. brahim ve Musa'ya verilen Sahifelerde (Suhuf) de gemektedir. GYE SURES Sure Hakknda Bilgi Adn ilk ayette geen "Giye" kelimesinden almaktadr. "Giye", rten, bryen anlamlarna gelmektedir. Giye, kyametin isimlerinden olup onun rktcln ve insanlar kuatacak felket oluunu ifade eder. Bu kelimenin yer ald ayetin "(Reslm!) Deheti her eyi kaplayan kyametin haberi sana geldi mi?" eklinde ifade edilmesi ise, nemine dikkat ekme ve korkutma iindir. Sure, "Hel etke" adyla da anlmaktadr. 26. ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 88., nzul srasna gre ise 68. suredir. Surenin temel konular Cennet ve cehennem tasvirleri, Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleri; varlklarn yaratllarndan hareketle Allah'a ulamak. Surenin temel mesajlar nanmayanlar hesap gnnde balar nlerine dm bir halde cehenneme atlrlar. Kaynar su ierler. Al gidermeyen dikenli bir tr yiyecek yerler. Kyamet gnnde bir takm yzler vardr ki, mutludurlar; dnyadaki abalarndan honut olmulardr, yce bir cennettedirler. Orada bo bir sz iitmezler. Bunlar da mminlerdir. nsan, devenin nasl yaratldna, gn nasl ykseltildiine, dalarn nasl dikildiine, yeryznn nasl yayldna bakmal; gerek canl gerekse cansz varlklarn yaratllarn inceleyerek, Allah'n varlna inanmaldr. Peygamberin grevlerinden biri t vermektir. Surede bu durum yle ifade edilir: "O halde (Reslm), t ver. nk sen ancak t vericisin. Onlarn zerinde bir zorba deilsin. Ancak yz evirip inkar edene gelince, ite ylesini Allah en byk azap ile cezalandrr. phesiz onlarn dn sadece bizedir. Sonra onlarn sorguya ekilmesi de sadece bize aittir." Bu ayetten anlalyor ki, mmin, Peygamberi rnek alarak, evresindekilere t vermeli, onlar zerinde zorlayc olmamaldr. FECR SURES Sure Hakknda Bilgi Fecr, tan yerinin aarmas ve afak manasna gelmektedir. lk ayette fecre yemin edildii iin sure bu ad almtr. 30 ayetten oluan Fecr suresi, Mekke'de inmitir. Mushaf'taki sralamada 89., nzul srasna gre ise 10. suredir. Surenin temel konular

nemli zamanlar, Gemi mmetler ve kssalar, nsann madde ile imtihan, Nankrlk, nsann hesap gnndeki pimanl, Nefs-i mutmainne. Surenin temel mesajlar Yce Allah fecir vaktine yemin ettiine gre, bu zaman dilimi ibadet iin nemlidir. Fecir vakti, gnein douundan nce, tan yerinin aarmasn ifade etmektedir. Bu zamanda yaplacak ibadetler ve zikirler son derece nemlidir. Bunun yan sra, yce Allah on geceye yemin etmektedir ki, burada kast edilen on gecenin haccn ifa edildii gecelerin de yer ald on gece olduu sylenmitir. Yce Allah, yoldan km, azgn ve inkarc Ad ve Semud gibi nice kavimleri, Firavun gibi nice zalimleri daha dnyada iken cezalandrmtr. Bunlardan ibret alnmaldr. Yce Allah, hem mal ve servet vererek hem de aksine bunlar elinden almak suretiyle insan imtihan edebilmektedir. nsanolunun zellii odur ki, eline mal getiinde sevinmekte, rabbinin ikramna sevinmekte, fakat yoksula ve fakire o maldan vermemekte, cimri davranmaktadr. Allah insana verdii mal ve servetten kstladnda ise, Allah'a isyan etmektedir. Burada, insanolunun tatmin olmayan, isyankar ve nankr ruh yaps gzler nne serilmektedir. Yce Allah, ahirette her eyin hesabn soracaktr. Yetime ikram etmeyen, yoksulu gzetmeyen, haram helal demeden miras yiyen, mala ar biimde dkn olan bunlarn hesabn verecektir. yi davranlarda bulunmayan inkarclar o gn piman olacaklar, fakat bir fayda gremeyeceklerdir. Yce Allah bu surenin sonunda nefs-i mutmainne'den bahsetmektedir. Nefs-i mutmainne kavramnn anlam "tatmin olmu nefis" demektir. Bununla kastedilen, sahip olduu maddi imkanlar ile doyuma ulam insan deil; ister zengin ister fakir olsun, ister salkl ister hasta olsun, her ne ekilde ve durumda olursa olsun, insann rabbinden ve onun takdirlerinden raz olmas, onun takdir ettii hayr ve er her ne varsa hepsine kar tatminkar duygu ve davranlar gelitirmi olmasdr. Bu durumdaki insan cennete girecektir. BELED SURES Sure Hakknda Bilgi Adn ilk ayette geen "beled" kelimesinden almaktadr. Beled, ehir anlamna gelmektedir. Bununla Mekke'nin kastedildii sylenmitir. Sure, "L uksim" adyla da anlmaktadr 20 ayetten oluan Beled suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 90., nzul srasna gre ise 35. suredir. Surenin temel konular Mekke'nin nemi, nsann kibir ve gsterie kaplmas, Allah yolunda infak, Sabr ve tavsiyenin nemi, Babaln nemi. Surenin temel mesajlar Yce Allah bu surenin ilk ayetinde Mekke zerine yemin etmektedir. Bu yemin, Mekke'nin dier ehirler arasndaki nemini ve kymetini gstermektedir. slam'da, Mekke, Medine ve Kuds kutsal ehirler olarak kabul edilmi, bunlarn dndaki ehirlere bir kutsiyet atfedilmemitir.

Yce Allah, baba ve ocuk zerine yemin etmektedir. Bu yemin, baba olmann nemini ve ocuklarn babaya iyilik etmedeki itikadi arka plan anlatmaktadr. Baz ayetlerde anneden bahsedildii gibi, burada da babalk ve babaln deerinden bahsedilmi olmaktadr. Allah insan, yz yze gelecei nice zorluklara kar direnebilecek bir varlk olarak yaratmtr. nsann kimsenin kendisine kar g yetiremeyeceini sanmas, kibre kaplp servetiyle ve yapt harcamalarla vnmesi yanltr. Onu hesaba ekecek Allah'n olduunu bilmesi gerekmektedir. Bu surede almas gereken sarp bir yokutan bahsedilmektedir. Burada sarp yoku ifadesi bir benzetmedir. Bununla kle azad etmek, akrabay ve yetimi doyurmak, yoksula vermek eklinde ortaya kan maddi fedakarlklar kastedilmektedir. nsann malndan fedakarlkta bulunmas, bakalarna hibir karlk beklemeden vermesi nefse zor geldii iin, bunu baaranlar sarp yokuu km gibi olmaktadrlar. Sarp yokuu trmanp bunu baaranlar, ayrca iman edip birbirlerine sabr tavsiye edenler ve birbirlerine acmay tleyenler, ite bunlar, amel defterleri sadan verilecek olanlardr. Yukarda belirtilenleri yapmayan ve Allah'n ayetlerini inkar edenler ise amel defterleri soldan verilecek olanlardr. Cezalar, kaplar zerlerine smsk kapatlm bir atetir. EMS SURES Sure Hakknda Bilgi "ems" kelimesi gne anlamna gelmektedir. Surenin ilk ayetinde gne zerine yemin edildii iin sure bu ismi almtr. 15 ayetten oluan ems Suresi, Mekke'de inmitir. lk Mekk surelerdendir. Mushaftaki sralamada 91., nzul srasna gre ise 26. suredir. Surenin temel konular Yce Allah'n yaratt varlklar zerine yemin etmesi, nsann baz ahlaki zellikleri, Semud kssas. Surenin temel mesajlar Yce Allah gnee, kuluk vaktine, aya ve benzeri varlklar zerine yemin ederek balamaktadr. Kur'an- Kerim'de dikkat eken nokta udur ki, yce Allah daima insann yapamayaca, sadece kendisinin yaratt varlklar zerine yemin etmektedir. nsan yaratan, phesiz ki Allah'tr. Bu surede insann yaratlndan bahsedilmekte ve onun hem iyiliinin hem de ktllnn kendisine ilham olunduu dile getirilmektedir. Bu durum, insann bir takm iyi ve kt ahlak vasflarn yaratltan getirdii gereini ortaya koymaktadr. Bu ayetlerde geen iyiliin ve ktln ilham edilmesi ile nefs arzu ve isteklerin insan ynlendirici zellii olduuna dikkat ekilmektedir. Bununla birlikte, nefsini ktlklerden arndrann kurtulua ermi, onu ktlklere gmenin de ziyan etmi olduu dile getirilmektedir. Ancak ayetlerden, insann iyilii veya ktl tercih etme hakk ve yeteneinin olduu da anlalmaktadr. Peygamberlerine isyan edin toplumlar helak edilir. Gemite Semud kavmi de peygamberlerini yalanlamlard. Allah Semud kavmine gnahlar sebebiyle byk bir felket gndermi ve hepsini helk etmitir. LEYL SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, "gece" anlamna gelen "leyl"e yeminle balad iin bu ismi almtr. Gece, karanl ile dnyay kuatan, gnei, gndz, yeri ve eyay perdeleyen bir eydir. Bu zellii ve fonksiyonu ile gece insan hayatnda nemli bir yere sahip bulunmaktadr. Bu yzden sure, geceye yeminle balar. 21 ayetten oluan Leyl suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 92., nzul srasna gre ise 9. suredir. Surenin temel konular

Fedakarlk ve yardmlama, Mutlulut ve mutsuzluk yollar, Cimriliin knanmas, Hidayete ulatrmann Allah'n iradesine bal olmas, Maldan sarf etmenin gnahlar temizlemesi. Surenin temel mesajlar Bu sure, karanl ile mahlkt rttnde geceye; aydnl ve ile varlklar aydnlattnda gndze ve iki cinsi yani erkek ve diiyi vcda getiren Yce Yaratc'ya yeminle balar. Mahlktn ilerinin muhtelif ve yollarnn ayr olduuna yemin eder. Dier yemin surelerinde olduu gibi Allah, bu surede de kendi yarattklar zerine yemin etmektedir. Sure, mutluluk ve mutsuzluk yollarn aklar; kurtulu isteyenler iin ona giden yolu izer ve iyilerle ktlerin, cennet ehli ile cehennem ehlinin niteliklerini belirtir: "Kim verir ve saknrsa, en gzeli de tasdik ederse, biz de onu en kolaya hazrlar ve bunda baarl klarz. Kim cimrilik edip vermez, kendini zengin sayp hakka boyun emez ve en gzeli de yalanlarsa biz de onu en zora yneltiriz" der. Daha sonra sure, baz kiilerin, biriktirmi olduklar mallarna ve ydklar servetlerine aldandklarna dikkat eker. Oysa bu mal ve servetleri kyamette onlara hi fayda vermez. Sure, Mekkelileri, yani Allah'n yetlerini ve Peygamberini (s.a.v.) yalanlayanlar onun azap ve intikamndan sakndrr. Onlar, ar derecedeki kzgn ve scak atee kar uyarr. Bu atee ancak bedbaht ve Allah'n hidayetinden yz eviren kfirin gireceini belirtir. Sre, nefsini artmak ve onu Allah'n azabndan korumak iin maln hayr yollarnda harcayan slih mminleri ver. Mal ve servet sahibi olanlarn mallarndan bir ksmn bakalarna vermesi dinin bir gereidir. Muhtalara, akrabaya, yetimlere, ailesine harcayan kimsenin dnyas da ahireti de kolay olacaktr. Maldan sarf etmek insann gnahlarn temizlemektedir. Bu temizliin iki ekilde olduu dnlebilir. Birisi, maldan sarf etmenin kiinin gnahlarn temizlemesi; dieri ise, farknda olmadan mala karm haramlarn gnahndan kurtulmadr. DUH SURES Sure Hakknda Bilgi "Duha" kuluk vakti anlamna gelmektedir. Surenin ilk ayetinde kuluk vakti zerine yemin edildiinden sure, Duh suresi adn almtr. 11 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Rivayete gre Fecr sresinin iniinden sonra bir sre vahiy kesilmi, mrikler bu olay kullanarak Hz, Peygamber'e "Herhalde Rabb'in sana darld ve seni terk etti" demilerdi. Bu szlerden dolay Hz. Peygamber'in duyduu znt zerine bu sure inmitir. Duh suresi, mushaftaki sralamada 93., nzul srasna gre ise 11. ayettir. Surenin temel konular Allah'n peygamberini asla yalnz ve yardmsz brakmayaca, Peygamberimizin sonunda zafere ulaaca, Peygamberimizin yetim oluu, Hz. Muhammed'in Peygamber olmadan nceki durumu, Peygamberimizin fakir iken zengin oluu. Surenin temel mesajlar Peygamberimize gelen ilk vahiylerden sonra bir fetret devri yaanmtr. Fetret devri, bir sre iin vahiylerin gelmemesidir. Bu sre zarfnda peygamberimiz zlm ve Allah'n kendisine vahyetmeme sebebini dnmeye balamtr. Bu ayetlerde Allah, Peygamberini asla terk etmediini, terk etmeyeceini ifade etmektedir. Bu ekilde Peygamberimiz teselli edilmi olmaktadr, Allah Resul'unu asla yalnz ve yardmsz brakmaz. Bu surede, peygamberimizin nceleri bir takm skntlar ekmesine ramen, sonunda zafere ulaaca belirtilmektedir.

Peygamberimiz, peygamberlik ile vazifelendirilmeden nce, Nur Da'na kar, orada Hira Maaras'nda tefekkr ve tezekkre dalard. Bu durum yllarca devam etmitir. Onun bu ekilde inzivaya ekilii ve derin dncelere dal, bir aray ierisinde olduunu gstermektedir. Fakat insanolu akl ile doru dini bulma veya o dini ortaya koyma yeteneine sahip deildir. Bu nedenle Peygamberimiz, bir takm akl yrtmeler ile putperest Araplarn yanl inan zerinde olduklarn anlam ve bir aray iine girmiti. Bu ayetler, Peygamberimizin, peygamber olmadan nce bir aray iinde olduunu, dini gerekleri sadece Allah'n ortaya koyabileceini, insann kendi aklna dayanarak dini gereklere ulaamayacan ifade etmektedir. Peygamberimiz ekonomik bakmdan fakir iken, Hz. Hatice ile evlenerek zengin olmutu. Surede bu duruma iaret edilmekte ve Peygamberimizi fakirlikten zenginlie karann Allah olduu anlatlmaktadr. Sre, Yce Allah'n Peygamberimize tavsiyesi ile sona ermektedir. Peygambere, yetime efkat gstermesini, muhtaca acmasn ve dkn yoksulun gz yan silmesini tavsiye etmektedir; "Yetime gelince, sakn onu ezme. Yoksula gelince, sakn onu azarlama. Rabbinin nimetine gelince, onu minnet ve kranla an." Peygambere uymakla grevli olan Mslman kii, ona tavsiye edilenleri yerine getirmeye almaldr. NRAH SURES Sure Hakknda Bilgi "nirh" almak, genilemek, sevinmek manalarna gelir. Hz. Peygamber'in gsnn alp sevin, huzur ve gvene kavuturulmasn anlattndan bu ad almtr. Ayrca "erh" ve "Elem nerah" adlaryla da anlmaktadr. 8 ayetten oluan nirah suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 94., nzul srasna gre ise 12. suredir. Surenin temel konular Peygamberimizin gsnn almas, Peygamberimizin yknn hafifletilmesi, Peygamberimizin annn yceltilmesi, Her glkle beraber bir kolayln bulunmas, nsann srekli almas gerektii. Surenin temel mesajlar Surede peygamberimizin gsnn yarlmasndan/almasndan bahsedilmektedir. Bu olay slam alimleri tarafndan iki farkl ekilde anlalmtr. Birincisi, gsn almasnn, kalbinin alnarak iindeki kirin temizlenmesi eklinde olmutur. kinci yoruma gre ise, peygamberimizin gsnn almas, onun manevi olarak rahatlatlmas, doru ve salam inanca kavuturulmas, yani slam'a ulatrlmasdr. Peygamberimizin yknn hafifletilmesi, bir nceki sureyle birlikte dnldnde, Hz. Hatice ile evlendirilmesi suretiyle geim yknden kurtarlmas olabilir. Mslman olsun veya olmasn, her insann bana bir takm skntlar gelebilir, insanlar ev veya i hayatyla ilgili bir takm problemler yaayabilirler. Fakat btn bunlar hayatn gerekleri olup, bu skntlardan kurtulmak hususunda birok k yollarnn da bulunduu hatrlanmaldr. nsanolu srekli alma ve gayret halinde bulunma durumundadr. Atalet ad da verilen tembelliin, insann varlk esasna aykr olduu bu surede aklanmaktadr. Sure, Hz. Peygamber'e, peygamberlik grevini tebli edip bitirdikten sonra, kendisini Allah'a ibadete verme grevini hatrlatarak sona erer. Kendisini Allah iin ibadete vermesi, Allah'n ona ltfettii o yce nimetlere karlk kretmesi iindir. Mmin de Peygambere uymal ve verdii nimetlere kretmek iin Allah'a ibadet etmelidir.

TN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, ilk ayetinde "tin" e yemin edildii iin bu ismi almtr. "Tin" kelimesinin bir da ismi veya incir meyvesi anlamlarna geldii sylenmektedir. Sure, "Ve't-tn" ismiyle de anlmaktadr. 8 ayetten oluan Tin suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 95., nzul srasna gre ise 28. suredir. Surenin temel konular nsann en gzel biimde yaratlmas, Gzel yaratlan insann aa bir mertebeye atlmas ve atlma nedenleri, man ve amelin kurtulu iin gerekli olmas. Surenin temel mesajlar Sure, Yce Allah'n insan deerli kldna, onu esiz ve en gzel bir ekilde yarattna dir mukaddes ve erefli yerlere yeminle balar. Bu yerler, ilerinde Yce Allah'n, peygamberlerine vahiy indirmekle stn kld Tr Da ve emin belde olan Mekke-i Mkerreme'dir. nsan en gzel biimde yaratlmtr. nsann gzel yaratlmas, mahlukat arasnda bedeni ve ruhi bakmdan sahip olduu gzelliklerin btn iin sz konusudur. Burada gzellikten kast, grntdeki gzellik olmaktan ok, yce Allah'n hikmetine uygun, mnasip ve mtenasip bir ekilde yaratlm olmasdr. nsann aaya atlm olmas, onun aslnda daha yce bir yaam ekline layk olmas gerektiinden kaynaklanmaktadr. nsann dnyaya getirili maksad, aa yaam biiminden stn yaam biimine gemesidir. Bunun iin gerekli olan ise iman ve amel btnldr. nsan, Rabbinin nimetine kretmelidir. kretmedii takdirde cehennemin en alt tabakalarna gnderilecektir. ALAK SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ikinci ayette geen ve "aslp tutunan" anlamna gelen "alak" kelimesinden almtr. Sure, "oku" anlamna gelen ilk kelimesinden dolay "kra"' adyla da anlmaktadr. 19 ayetten oluan Alak suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 96., nzul srasna gre ise 1. suredir. Batan be ayeti Hz. Peygamber'e gelen ilk vahiy olduundan ilk inen sure kabul edilir. Geri kalan 14 ayetinin ise sonralar Eb Cehil hakknda indii rivayet edilmitir. Baz mfessirler ise ilk inen surenin Mddesir, bazlar da Fatiha olduunu ileri srmlerdir. Buhr ve Mslim'de Hz. ie'ye isnat edilen rivayete gre Hz. Peygamber, inzivaya ekilmeyi det edindii Hira maarasnda iken Ramazan aynn 27. gecesi (Pazar-Pazartesi) tan yerinin aarmaya balamasndan az nce ufukta nurdan bir ekil grm; o zamana kadar hi karlamad bu nuran varln (Cebrail) kendisine seslendiini duymutur. Hz. Peygamber olay yle anlatr: "Melek bana okumam emretti. Kendisine okuma bilmediimi syledim. Beni kollarnn arasna alp kuvvetle skt; sonra 'Oku!' dedi. Ben yine, 'Okuma bilmem' dedim. Beni tekrar kollarnn arasna ald, kuvvetle skt ve 'Oku!' diye tekrar etti. Ben yine 'Okuma bilmem' dedim. nc defa kollarnn arasna alp daha kuvvetlice sktktan sonra brakt ve yle dedi: 'Yaratan rabbinin adyla oku; O, insan alaktan (aslp tutunan zigottan) yaratt. Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir. O, kalemle (yazmay) retendir. nsana bilmediklerini retmitir."1 Surenin temel konular "Oku"mak, Allah'n isminin tesbih edilmesi, nsann "alak"tan yaratlmas, Kendini beenmilik ve nankrlk. Surenin temel mesajlar

Bu sure, Yce Allah'n, ebed mucize olan bu Kur'n' deerli Peygamberine indirmek suretiyle ona ltufta bulunduunu belirtir. Sure, g ve servetine gvenerek insann taknlk yaptndan ve Allah'n emirlerine isyan ettiinden bahseder. Oysa insann yapmas gereken, nimetlere nankrlk etmek deil, ltfuna kar Rabbine kretmektir. Sure, insann, yaptklarnn karln almak iin Rabbine dneceini hatrlatr. Sure, putlara yardm etmek iin Hz. Peygamber'i tehdit eden ve onu namazdan alkoymaya alan Eb Cehil'i knar ve lanetler. Sapknlk ve taknlna devam ettii takdirde en iddetli azapla cezalandrlacan belirtir. Sure, okuma ve renmeye davet ile balayp namaz ve ibadetle sona erer. Bylece ilim-amel ilikisini ortaya koyar. Kur'an'n ilk inen ayetleri olan bu surede, Allah'n isminin anlmas istenmektedir. Bu emir, Allah'n adnn tesbih edilmesinin nemini vurgulamaktadr. nsan "alak" ad verilen bir maddeden yaratlmtr. Kur'an'n birok yerinde olduu gibi, burada da insann yaratlndan bahsedilmektedir. Yine baka yerlerdekine paralel olarak, insann yaratlndaki ilk maddeden deil, yaratln ana karnndaki ilk merhalesinden bahsedilmektedir. Alak, kan phts anlamna geldii gibi, bolukta durmak anlamna da gelmektedir. Bu ayetlerde, ana karnndaki insann ncelikle bir kan phts grntsnde, rahim duvarna asl duruu, embriyo hali anlatlmaktadr. nsan dier canllardan ayran nitelii, renme istei ve kendini gelitirmesidir. nsan, kainat, Kur'an' ve Resulullah' okumaldr. nsan, bu ekilde birey olarak gelitii gibi, toplum olarak da medeniyetler kurabilmektedir. Dipnotlar 1. Hayrettin Karaman, vd, Kur'an Yolu, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, V/595. KADR SURES Sure Hakknda Bilgi Kadir gecesinden bahsettii iin bu isimle anlmtr. "nn enzeln" adyla da anlmaktadr. 5 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 97., nzul srasna gre ise 25. suredir. Surenin temel konular Kur'an'n kadir gecesinde indirilmesi, Kadir gecesinin nemi. Surenin temel mesajlar Yce Allah Kur'an'n Kadir gecesinde indirildiini bildirmektedir. Kur'an'n Kadir gecesinde bir defada dnya semana indirildii, oradan peyderpey peygamberimize vahyolunduu yorumu yaplmtr. Bir baka yoruma gre ise Kur'an'n ilk inen ayetlerinin Kadir gecesinde indirildii eklindedir. Kadir gecesinin hangi gece olduu kesin olarak bilinmemesine ramen, bu gecenin bin aydan hayrl olduu, meleklerin yeryzne indii ve gnein douuna kadar, insanlarn isteklerini ve taleplerini zdkleri sz konusu edilmektedir. Bu nedenle inananlarn Kadir gecesini ibadetle ihya etmeleri ok nemlidir. Kadir Gecesi Ramazan'n son on gnnde aranmaldr. BEYYNE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen ve "ak delil, kesin belge" anlamna gelen "beyyine" kelimesinden almtr. "Kayyime, Beriyye, nfkk" gibi isimlerle de anlmaktadr. Ayrca Hz. Peygamber'in bu sureyi "Lem Yeknillezne kefer" eklinde and da rivayet edilmitir.1 8 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 98. nzul srasna gre ise 101. suredir.

Surenin temel konular Ehl-i Kitap'n apak deliller karsnda pheye dmesi, Ehl-i Kitap'a gemite emredilen baz hususlar, Ehl-i Kitap'n iman etmelerinin gerekli oluu. Surenin temel mesajlar Ehl-i Kitap peygamberimizin gnderilii ve vahiylerin gelii karsnda tereddt etmeden iman etmek durumunda olduu halde, pheye dm ve sonuta peygamberimizi reddetmitir. Oysa daha nce kendilerine kitap verilen bu insanlarn, peygamberlik ve vahiy kurumu hakknda bilgileri vard. Bu bilgileri onlar doru yola sevk etmeleri beklenirken, onlar phe iinde kalmlar ve peygamberimize iman etmemilerdir. Gemite Yahudi ve Hristiyanlara da namaz, zekat gibi ibadetlerin emrolunduu anlalmaktadr. Buna ramen onlar bu ibadetlerini zayi etmilerdir. Ehl-i Kitap'n bu ibadetleri yeniden ihya etmeleri, bunun iin de ncelikle peygamberimize iman etmeleri gerekmektedir. Ehl-i Kitab'n kfirleri ile mrikler, cehennem ateinde ebed kalacaklardr. nsanlarn hayrls ve yce makamlar sahibi mminler ise altlarndan rmaklar akan Adn cennetlerinde ebed kalacaklardr. Rabb'leri onlardan raz, onlar da Rabb'lerinden razdr. Tm bunlar Rabb'lerinden korkanlar iindir. Dipnotlar 1. Hayrettin Karaman, vd, Kur'an Yolu, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, V/609 ZLZL SURES Sure Hakknda Bilgi Sure, yeryznn kyamette iddetle sarslacandan bahsettii iin "deprem" anlamna gelen bu ismi almtr. "Zelzele" adyla da anlmaktadr. 8 ayetten oluan Zilzl suresi, Medine'de inmitir. Ancak slp bakmndan Mekke' de inen surelere benzer. Zira bu surede, kyamet gn olacak olan sknt ve dehet verici haller anlatlr. Mushaftaki sralamada 99., nzul srasna gre ise 91. suredir. Surenin temel konular Kyametin kopuuyla ilgili baz sahneler, Hesap gn, Amellerin karl. Surenin temel mesajlar Kyamet koparken yeryz iddetle sarslacaktr. O gn btn yksek kk ve saraylar yerle bir olacak. Btn oturmu byk dalar yklacak. Yerin, iindeki lleri dar karmas, altn ve gm gibi kymetli hazneleri dar atmas ve her insana, "Falan gn yle yaptn, falan gn byle yaptn" diyerek, zerinde yaptklarn haber vermesi gibi insann dehete kaplaca enteresan ve garip olaylar meydana gelecek. Btn bunlar, o dehetli gnde olacak olan hayret verici eylerdir. Kyametin kopuunu haber veren bu sarsntlarn balamas karsnda insanolu, byk bir aknlk geirerek, "bu yeryzne ne oluyor" diyecek. nsanlar kyametin kopuundan sonra hesap vermek zere yeniden diriltilecekler, her insan dnyada hangi ameli ilediini bir bir grecektir. Yapt iyilik veya ktln karln almayan hibir insan kalmayacaktr. Zerre kadar iyilik de, zerre kadar ktlk de o gn karln bulacaktr. DYT SURES Sure Hakknda Bilgi "diyt" koan atlar demektir. lk ayette koan atlar zerine yemin edildii iin bu ismi almtr. 11. ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 100., nzul srasna gre ise 14. suredir.

Surenin temel konular nsanolunun mala dknl, Kyamet gnnde ortaya kacak olan skntl haller, nsann Rabb'ine kar nankr olmas. Surenin temel mesajlar Sure, Allah yolunda cihat edenlerin dmanlar zerine hzla giden atlarndan bahseder. Hzla koup saldrrken, bu atlardan iddetli bir ses iitilir. Trnaklaryla talara vurduklar zaman, onlardan ate uuur. Tozu dumana katarlar. Sure, gazilerin atlarnn Allah katndaki eref ve stnlklerini gstermek iin, insann, Allah'n ona verdii nimetlere nankrlk ettiine, onun ltuf ve bol ihsanlarn inkr ettiine dir bu atlara yeminle balar. nsan, bu nankrln ve nimet bilmezliini hal ve sz diliyle ilan etmektedir. Ayn zamanda sure, insann tabiatndan ve onun mal ok sevdiinden bahseder. nsanolunun yerilen sfatlarndan birisi, Rabb'inin verdii nimetlere kar kretmemesidir. Surede, insann bu zellii yerilmekte ve bundan kurtulmas tlenmektedir. Dier taraftan, insanolunun mal sevgisi, mal ve servete kar ar tutkusu onu kt yola sevk etmektedir. nsann bu dnyada her ne i yaparsa yapsn, bir gn mutlaka diriltileceini ve hesaba ekileceini gz nnde bulundurmas gerekmektedir. KRA SURES Sure Hakknda Bilgi "Kria" kelimesi, kap alan anlamna gelmektedir. Burada mecazi anlamda kyametin yakn olduu ifade edilmektedir. 11 ayetten oluan Kria suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 101., nzul srasna gre ise 30. suredir. Surenin temel konular Kyametin yakn olmas, Hesap gnnde insanlarn pervanelere benzetilmesi, Amellerin tartlmas. Surenin temel mesajlar Bu sure, kyamet ve onun dehetli hallerinden, hiret ve onun skntl durumlarndan, orada meydana gelecek olan byk olaylar ve korkulu hallerden bahseder. O gn insanlar kabirlerinden kacak, teye beriye uuan kelebekler gibi dalacaklardr. nsanlar, ar derecedeki korku ve aknlklarndan dolay dzensiz bir ekilde teye beriye kouturacaklardr. Sure, dalarn yklp savrulacandan ve yer zerinde salam bir ekilde yerlemi iken havada uuan dalm yn haline geleceinden bahseder. nsann durumuyla dalarn durumu birlikte anlatlarak kyametin dehetine dikkat ekilmek istenmitir. Kria kelimesi "kapy alan" anlamna gelmektedir. Bu surede "Kria" kelimesi kyametin zel ismi olarak kullanlmtr ve kyametin ne kadar yakn olduu anlatlmak istenmektedir. Hesap gnnde diriltilecek olan insanlarn atein etrafndaki pervanelere benzetildii grlmektedir. Pervaneler, atein etrafnda dnerler ve birden atee derek orada yanarlar; insanolunun ahiretteki durumu da bu olaya benzetilmitir. Hesap gnnde ameller tartlacak, iyi amelleri ar gelenler kurtulacak. yilikleri tartda hafif tutanlar ise cehenneme atlacaklardr. TEKSR SURES Sure Hakknda Bilgi "Teksr" kelimesi, okluk yar ve oklukla vnmek demektir. lk ayette geen bu kelimeden dolay sure bu ismi almtr. Cahiliye Araplar, mal, evlt ve akrabalarnn okluunu bir gurur ve eref sebebi sayarlar, hatta bu hususta, yaayanlarla yetinmeyip kabilelerinin stnln gemileriyle de ispat etmek iin kabirlere gider, lm akrabalarnn okluuyla vnrlerdi.

Surede onlarn bu tutumu eletirilmekte ve gerek stnln ahirette ortaya kaca belirtilmektedir. Sure, "Elhkm" ve "Makbre" isimleriyle de bilinmektedir. 8 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 102., nzul srasna gre ise 16. suredir. Surenin temel konular nsanlarn, hayatn aldatc ynleriyle megul olmalar, dnya malna dknlkleri, Ahiret hayatndaki durumlar. Surenin temel mesajlar nsanlar genellikle saysal stnl hakl olmak, doru yolda bulunmak konularnda ikna edici bir delil gibi alglamaktadrlar. Halbuki bir ok kimsenin bir gr etrafnda toplanmasnn o gr hakl klmayaca gibi, niteliksiz okluun bir anlam ifade etmeyecei de bu surede anlatlmaktadr. Bu sureden anlaldna gre; Nicelik ve nicel okluk bir anlam ifade etmez. llerle vnmek gnahtr. Kii, mal ve nfus okluuyla vnmeyi brakp, iyi amellere nem vermelidir. mana ve iyi amellere nem vermeyip de saysal okluklaryla vnenler, kyamet gnnde bunun ne kadar bo olduunu anlayacaklardr. ASR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen ve "zaman, a, ikindi vakti" gibi anlamlara gelen "asr" kelimesinden almtr. "Asr" bir zaman dilimidir. Surede asra yemin edildii iin bu isimle anlmaktadr. 3. ayetten oluan Asr suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 103., nzul srasna gre ise 13. suredir. Surenin temel konular nsann ziyanda olduu, man ve amelin kurtulu iin art olmas, Hakkn ve sabrn tavsiye edilmesi. Surenin temel mesajlar Yce Allah, asra yani iinde insan mrnn sona erdii zamana ve bu zamanda bulunan eitli eylere, Allah'n kudretini ve hikmetini gsteren ibretlere yemin ederek, drt zellii tayanlarn dnda btn insanlarn ziyanda ve hsranda olduunu belirtmitir. Bu drt zellik; iman, iyi amel, hakk tavsiye ve sabra sarlmaktr. Bu drt ey, faziletin esaslar ve dinin temelidir. Surede insann ziyan ierisinde olduu aklanmaktadr. Zamann ve sahip olduu imknlar deerlendirememesi, insanolunun en byk eksikliklerinden birisidir. Bu eksiklik, hesap gnnde pimanla sebep olacak, insan yapamadklarndan dolay hsranda olduunu anlayacaktr. nsann kurtulmas iin iman ile birlikte amel de gereklidir. Sadece iman insann kurtuluu iin yetmemektedir. Ayn zamanda ibadetler ve iyi amellerle de bu imann desteklenmesi gerekmektedir. nsanlarn birbirlerine hakk tavsiye etmeleri gerekmektedir. Bu ayn zamanda iyilii emir ve ktlkten sakndrma prensibini de ifade etmektedir. Sabr da insann dnyada karlaaca zorluklar yenebilmesi iin gereklidir. HMEZE SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "hmeze" kelimesinden almtr. "Hmeze" kelimesi, birini ekitirmek, gammazlamak gibi anlamlara gelmektedir. ekitiren ve gammazlayanlar knand iin sure bu isimle anlmtr. bnu'l-Mnzirin bn shak'tan rivayetine gre meyye ibn Halef, Hz. Peygamber'i grdnde onu diliyle ekitirip yzne aka alay edermi.

Bunun zerine Allah Teal bu sureyi indirmitir. Hmeze suresi, ahlak konular esas alan surelerden biridir. 9 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 104., nzul srasna gre ise 32. suredir. Surenin temel konular nsanlar arkadan ekitirmek, nsanlarla elenmek ve alay etmek, Mal ve servete dknlk. Surenin temel mesajlar nsanlar arkalarndan ekitirmek, onlarla yz yze veya gyabnda alay etmek, slam'n tenkit ettii gayr ahlaki davranlardandr. Surede, Mal ve serveti yaamn merkezine koymak ve bunlar iin yaamak, insan helake srkleyen eylerdendir. Bu nedenle insan, mal ve servetin dnya hayatnn geici nimetlerinde olduunu bilmeli ve aldanmamaldr. Surede, insanlar arkalarndan ekitiren, onlarla yz yze veya gyabnda alay eden, mal biriktiren ve malnn okluu ile vnp ondan infakta bulunmayan kimselerin hutame denilen atele cezalandrlacaklar belirtilmektedir. FL SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci yette geen "fl" kelimesinden almtr. Kbe'yi ykmaya gelen ve fillerden oluan Yemen ordusunun helak ediliini anlatt iin bu isimle anlmtr. 5 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 105., ini srasna gre ise 19. suredir. Surenin temel konular Surede Fil ordusu kssas anlatlmaktadr. Kbe'yi ykmak isteyen Yemen valisi Habeistanl komutan Ebrehe'nin fillerle Mekke'ye hcumunu ve sonuta ordusuyla birlikte yok olup gitmesini konu almtr. Surenin temel mesajlar Fil vakas peygamberimizin doduu sene cereyan etmitir. Yemen valisi Ebrehe, fillerden kurduu ordusuyla Mekke zerine yrm, Kabe'yi yerle bir etmek istemitir. Mekkeliler ehirlerini koruyabilecek gte deildir. Nitekim Ebrehe karsnda bir direni de gsterememilerdir. Fakat yce Allah olaya mdahale etmi, sr sr kular Ebrehe ordusu zerine gndermitir. Kular, kzgn talar Ebrehe ordusunun zerine atm, Ebrehe'nin ordusu bu ekilde helak edilmitir. Surenin ifadesiyle, fillerden kurulu bu dev ordu, yenmi ekin tarlas haline getirilmitir. Bu sure, kibirli ve azgn bir topluluun plann Allah'n nasl boa kardn gstermektedir. Kbe'yi ykmak istedikleri zaman Allah onlarn tuzaklarn balarna evirmi, evini onlarn tasallut ve taknlklarndan korumutur. Daha nce de Allah, Firavun ve ordusunun plann ayn ekilde boa karmtr. Fil vakas, Hz. Muhammed'in doum yl olan mild 570 senesinde meydana gelmitir. Bu, peygamber olmadan nce onun peygamberliinin doruluuna iaret eden en byk harikulade hdiselerdendir. KUREY SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, birinci ayette geen "Kurey" kelimesinden almtr. Kurey, Hz. Peygamber'in mensup olduu, slm'n tebliine ilk muhatap olan ve Kur'an'da ad geen bir kabilenin addr. zel olarak Kurey'ten bahsettii iin sure bu ismi almtr. 4 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 106., nzul srasna gre ise 29. suredir. Surenin temel konular

Surede, Kurey'e Cahiliye dneminde verilen ticar imtiyazlardan, emniyet, istikrar, zenginlik vb. nimetlerden bahsedilmektedir. Surenin temel mesajlar Baz alimler bu sure ile bir nceki Fil suresi arasnda bir iliki kurmulardr. Fil suresinde, Mekke'nin ve dolaysyla Kurey'in dmanlardan korunduu anlatlmaktadr. Bir bakma Mekke ve iinde yaayanlar hep birlikte saldrdan kurtarlmlar ve hayatlarna devam etmilerdir. Bundan sonradr ki, Kurey, ticari faaliyetlerine devam etmi, yaz ve k gven ierisinde bulunmutur. Bylece, Fil suresinde ifade edilen koruma olaynn, bu surede yaz ve k ticaret yolculuklar yapmalarnn anlatlmasyla birbirini tamamlamaktadr. Surede Mekkelilerin iki eyden korunduklar sylenmektedir. Bunlardan birisi alk, dieri korkudur. Mekkelilerin alk ve korkudan korunmu olmalar, gven iinde bulunmalar, ticaretlerini gvenle yapabilmeleri sayesinde olmutur. Yce Allah Mekke ahalisine bunu hatrlatarak, kendisine ibadet edilmesini istemektedir. Mekke nemli bir ehirdir. Bu ehrin en byk kabilesi ise Kurey'tir. Kurey kabilesi yaz ve k yaptklar ticari seyahatler ile zengin olmular, Kbe'nin Mekke'de bulunmasndan dolay da dini ve ticari bir ekim merkezi durumuna gelmilerdir. Bunlarn hepsi Allah'n ltfu ve inayeti ile olmaktadr. Yce Allah, bu nimetlerini hatrlatarak, Kurey kabilesinin kendisine kulluk etmelerini istemektedir. MN SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, son ayetinde geen "mn" kelimesinden almtr. Mn kelimesi, zekat vermek, birine maddi yardmda bulunmak gibi anlamlara gelmektedir. Sure, "Eraeyte", "Era-eytellez", "Dn", "Tekzb", "Yetm" adlaryla da anlmaktadr. 7 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 107, nzul srasna gre ise 17. suredir. Surenin temel konular Yetim ve yoksula sahip kmak, Namaz gsteri iin klmamak. Surenin temel mesajlar Surede iki tip insandan sz edildii ortaya kmaktadr. Bunlar; 1. Allah'n nimetini inkr eden nankrler, hesap ve ceza gnn yalan sayan kfirler. 2. Yapt amelle Allah'n rzasn kastetmeyen, aksine gsteri iin amel edip namaz klan mnafklar. Surede, bunlardan birinci grubun kt sfatlarndan bazlar anlatlr. Bunlar yetimi hor grrler. Hayr yapmazlar. Yoksulun ve fakirin hakkn, bakalarna hatrlatmak eklinde dahi iyilikte bulunmazlar. Onlar ne Rabb'lerine ibadet ederek gzel amel ilerler, ne de insanlara iyilik ederler. kinci grup, namazlarndan gaflet iinde olanlardr. Bunlar namazlar vaktinde klmazlar. Manasn bilerek deil, eklen namaz klarlar, amellerini gsteri iin yaparlar. Sure bu iki grubu da azap ve helak ile tehdit eder. Bu yaptklarnn, hayret edilecek ve yadrganacak bir ey olduunu gsteren bir slupla, bunun byk bir irkinlik olduunu bildirerek onlar iddetli bir ekilde knar. Yetim ve yoksula sahip kmak, onlarn karnn doyurmak, giydirmek ve onlara velilik etmek, dinimizce son derece nemlidir ve byk bir ibadettir. Bu nedenle yetim ve yoksula sahip kanlar vlm, sahip kmayp onlar ezenler ise yerilmitir. Hesap gnnde, yetim ve yoksula sahip kmayanlardan intikam alnaca anlalmaktadr. Bu ayetlerde, namaz gsteri iin klanlar knanmaktadr. bni Abbas'n yorumuna gre bu ayette namaz klanlar ile kastedilenler, mnafklardr. Onlar eklen namaz klmakta, iin hakikatine vakf olamamaktadrlar. Ayrca baz limler, namaz gerei gibi klmayanlardan kastn, namazlar vaktinde eda etmeyen, vaktini karan kimseler olduunu sylemilerdir. Bu durum da, baz insanlarn namaza nem vermediini aka gstermektedir. Demek ki, namaz

veya dier ibadetlerde, srf Allah rzas gzetilmeli, gsterie asla kalmamaldr. eklen yaplan ibadetlerin kiiyi kurtaramayacan bu sureden anlamaktayz. Dier taraftan u da ortaya kmaktadr ki, bir taraftan ibadet edip, dier taraftan yetim ve yoksulu itip kakmak mmkn deildir. Biri sevap, dieri gnah bu iki fiilin bir kiide bulunmasnn imknsz olaca anlalmaktadr. Eer bir kimse ibadetlerini yerine getiriyor, ama dier taraftan yetim ve yoksula sahip kmyorsa, bu kimsenin nifak ierisinde olduu, ibadetin hakkn vermedii anlalabilir. Zira ibadeti hakkyla yerine getiren kii, ahlak olgunlua da sahip demektir. KEVSER SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen "kevser" kelimesinden almtr. Kevser, ok nimet demektir; ayrca cennette bir havuzun da addr. Peygambere "kevser"in verildiinden bahsettii iin Kevser suresi diye anlmtr. Sure, "nn a'tayn" ve "Nahr" adlaryla da anlr 3 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 108., ini srasna gre ise 15. suredir. Surenin temel konular Peygambere Kevser'in verilmesi, Kurban kesmek ve namaz klmak, Peygamberimize "nesli/soyu kesik" diye hakaret edilmesi. Surenin temel mesajlar Kevser'in cennette bir nehir olduu, cennetliklerin o nehirden iecekleri ve bir daha susamayacaklar nakledilmitir. Bu rivayetlere gre Kevser, Nehr-i Kevser adyla bilinmektedir. Halk arasnda Kevser Havuzu adyla da anlr. Yine baz rivayetlerde, peygamberimize verilen Havuz'dan bahsedilir. Baz limler bu havuzun, Kevser suresinde geen Kevser Havuzu olduu grndedirler. Kevser isminin, bu ekilde zel anlamda kullanlm olmas ihtimalinin yan sra, kelime anlamndan hareketle, "peygamberimize ok ey verildii" gereinden bahsettii de sylenebilir. Baka bir ifadeyle, yce Allah Hz. Muhammed'e peygamberlik vermi, onu elisi olarak grevlendirilmitir. Bal bana bu grev bile, hibir insana nasip olmayacak kadar byk bir nimet ve ltuftur. Bu nimetin karsnda, dnya nimetlerinin hibir deeri olamaz. te ayet ile anlatlmak istenen ana tema bu olsa gerektir. Ayrca Peygamberimizin soyunu devam ettiren kz Hz. Fatma da Kevser olarak yorumlanmtr. Nahr, kurbanlk hayvan anlamna geldii gibi, "venhar" emri de hayvan boazla/kurban kes anlamna gelmektedir. Fakat ayetteki kurban emri, kurban bayramnda kesilen kurbana delalet edip etmedii kesin ve ak olmadndan, kurban kesmenin farz deil, vacip veya snnet olduuna hkmedilmitir. Ayn ayette "namaz kl" emrinin "kurban kes" emrinden sonra zikredilmesi, buradaki namaz emrinin bayram namaz olabilecei ihtimali zerinde durulmasna yol amtr. Kurban emrinde olduu gibi, namaz emrinde de bayram namaznn kastedilip edilmedii kapal olduu iin, bayram namaz klmann farz deil, vacip veya snnet olduuna hkmedilmitir. Surenin son ayetinde "peygamberimize ebter, yani soyu kesik" eklinde hakaret eden kiinin, asl kendi soyunun kesik olduu ifade edilmektedir. Rivayetlere gre bir mrik peygamberimize hitap ederken veya onun adn anarken, hakaret kastyla "ebter", yani "nesli kesik" derdi. Surenin son ayeti bu kiiyi lanetlemektedir. Bununla beraber, manevi anlamda, peygamberimizin davasnn son bulmayaca ve kyamete kadar ayakta kalaca yorumu da yaplmtr. KFRN SURES Sure Hakknda Bilgi

Sure adn, ilk ayetinde geen ve "nkrclar" anlamna gelen "kfirun" kelimesinden almtr. Kfirlere hitap ettii iin bu ismi almtr. Sure, "Kul y eyyhe'l-kfirn", "Mukake", "hls", "badet", "Dn" adlaryla da anlmaktadr. Ayrca hls sresiyle birlikte bu iki sureye "hlsayn (iki hls)" ad verilmitir.1 Mfessirler bu surenin faziletiyle ilgili olarak, Hz. Peygamber'in, "Kul hvellahu ehad Kur'an'n te birine denktir, Kul y eyyhel-kfirn ise drtte birine denktir" buyurduunu; Sahbe'den birine, "Uyumak zere yatana yattnda Kul y eyyuhel-kfrn sresini oku; bunu okursan irk inancna sapmaktan korunursun" dediini naklederler.2 6 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 109., nzul srasna gre ise 18. suredir. Surenin temel konular Surede, Hz. Peygamber'in inkrclarla irk ve sapknlkta birleemeyecei ifade edilmekte ve slm dininin irkten uzak tutulmas hedeflenmektedir. Surenin temel mesajlar Peygamberimizin bu sureyi sabah namazlarnda ska okuduu rivayet edilmitir. Gece yatarken okunduu takdirde irkten uzak kalnaca nakledilmitir. Surede her ne kadar ilk anda Mekkeli mrikler muhatap alnmakta ise de, genel anlamda tm inanmayanlarn muhatap olaca aktr. Bu hitap, sadece Peygamberimizin dnemiyle kaytl olmayp, gnmze kadar her asr iine almaktadr. Mrikler peygamberimize putlara ibadet etmesini teklif etmiler, buna karlk kendilerinin de Allah'a ibadet edeceklerini sylemilerdi. Bu teklifin arkasnda sinsi bir oyun olduu ok akt. Bir peygamberin ve bir mminin bir anlk dahi olsa Allah'tan bakasna ibadet etmesi mmkn deildir. Bu nedenle, bu surede mriklerin teklifleri reddedilirken, "siz benim ibadet ettiime ibadet etmezsiniz" demek suretiyle, mriklerin hile ve oyunlarn da ortaya koymu olmaktadr. Mslmanlar kyamete kadar bu gibi tekliflerle karlaabiliriler. Bu teklif tamamen bir tapnma eklinde olmayp, bir kltrn, bir medeniyetin, bir ibadetin veya bir ritelin, ekil deitirmi tarzda da olsa tesiri eklinde olabilmektedir. Mslmanlarn bu gibi durumlar karsnda dikkatli olmalar gerekmektedir. Dipnotlar Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kfi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu: V/671. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu:V/671. NASR SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk yetinde geen ve "yardm, zafer" anlamna gelen "nasr" kelimesinden almtr. Allah'n Peygamberimize yardmndan bahsettii iin bu ismi almtr. Hz. Peygamber'in vefatna ima olarak deerlendirildii iin "Tevd (veda)" adyla da anlmaktadr; ayrca "za ce" ve "Fetih" adlar da vardr.1 3 ayetten oluan sure, Mekke'nin fethedilmesinden sonra, Mekke topraklarnda inmitir. Bununla beraber, Medine dneminde indii gz nnde bulundurularak Medine'de indii kabul edilmektedir. Mushaftaki sralamada 110., nzul srasna gre ise 114. suredir. Surenin temel konular Allah'n yardm ve Mekke'nin fethi. Surenin temel mesajlar Nasr suresi, Kur'an'n drtte birine denk bir sure olarak tavsif edilmitir. Peygamberimizin veda hacc srasnda, terik gnlerinin ortasnda inmitir. Bu sure indii zaman, peygamberimiz artk son zamanlarn yaadn hissetmi, devesine binerek mehur veda hutbesini irad etmitir.

Alimler, bu sure ile Peygamberimize artk ecelinin yaklatnn haber verildiini sylemilerdir. Surede geen fetih, Mekke'nin fethi veya daha geni anlamda slam'n zaferi olarak yorumlanabilir. Her ikisini de ayn anlamda dnmek mmkndr. Bu sure ile peygamberimizin risalet grevinin de sona ermek zere olduu hissettirilmi olmaktadr. Dipnotlar 1. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu:V/677. TEBBET SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetindeki "tebbe" kelimesinden almtr. "Tebbe" kurumak anlamna gelir. Ebu Leheb hakknda, "onun elleri kurusun" eklinde beddua edildii iin, bu ismi almtr. Sureye Mesed suresi ad da verilmitir. Sure, Ebu Leheb hakknda inmitir. Zira o, eziyet etmek kastyla Reslullah'n yoluna gizlice diken koymu, bu ite kendisine kars da yardm etmiti. 5 ayetten oluan Tebbet suresi, Mekke'de inmitir. Mushaftaki sralamada 111., nzul srasna gre ise 6. suredir. Surenin temel konular Ebu Leheb ve karsna lanet edilmesi. Surenin temel mesajlar Rivayete gre, peygamberimiz risalet grevini aldktan sonra, Kureylileri bir alana toplam ve onlar slam'a davet etmitir. Bu ilk tebli karsnda orada bulunanlardan Ebu Leheb Peygamberimize, "ellerin kurusun, bizi bunun iin mi topladn" diye hakaret etmitir. Tebbet suresi, bu olay zerine Ebu Leheb hakknda nazil olmutur. Ebu Leheb, Peygamberimizin amcalarndan biriydi. Mrikler arasnda Peygamberimize en ok eziyet eden de o olmutur. Bu surede geen "iki elin kurumas"ndan kast, Ebu Leheb'in amellerinin yok olmas, kendisinin de helak edilmesidir ki, sonuta bu gereklemitir. Bu sure gstermektedir ki, Ebu Leheb veya onun gibi olanlar, Peygamberimize ve onun getirdii mesaja kar kanlar, sonuta helak olacaklar ve amelleri de boa kacaktr. Rivayetlere gre, Ebu Leheb peygamberimizi kastederek, "eer onun syledikleri doru karsa, kyamette malm ve ocuklarm feda eder kurtulurum" demi, bunun zerine de "mal ve kazandklar onu kurtaramad" ayeti inmitir. Ebu Leheb'in kars da, onun peygamberimize yapt ikencelerde yardm ederdi. Bu nedenle ayette Ebu Leheb'in kars "odun hamal", yani cehennemde kocasnn yanmas iin odun tayan birisi gibi tavsif olunmaktadr. HLAS SURES Sure Hakknda Bilgi Surenin kaynaklarda tespit edilen yirmiyi akn ad vardr. Ancak yaygn olarak slm dininin temel ilkesi tevhd inancnn veciz bir ifadesi olan "hls" adyla tannmtr. En ok kullanlan isimlerinden biri de "Kul hvellah ehad"dr. Ayrca "Samed", "Tevhd", "Ess", "Tecrd", "Necat", "Velayet", "Mukake", "Muavvize" adlaryla da anlmaktadr.1 4 ayetten oluan sure, Mekke'de inmitir. Medine'de indiine dair rivayet de vardr. Mekke'de indiini syleyenler Mekkeli mriklerin Hz. Peygamber'e gelerek "Bize Rabb'inin soyunu anlat" dediklerini, bunun zerine bu surenin indirildiini bildiren rivayetleri delil getirirler. Medine'de indiini syleyenler ise, Yahudilerle Hristiyanlarn Hz. Peygamber'e ynelttikleri Allah hakkndaki sorulara bir cevap olmak zere Cebrail'in Hz. Peygamber'e gelip "Kul hvellah ehad" suresini okuduunu bildiren rivayetleri delil gstermilerdir. Ancak surenin slup ve ierii Mekke

dneminde indii zlenimini vermektedir.2 Hz. Peygamber bu surenin nemi ve fazileti hakknda syle buyurmutur; "Canm kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki bu sure Kur'an'n te birine denktir" Yine Hz. Peygamber, sevdii iin bu sureyi her namazda okuyan bir sahabye, "Onu sevmen seni cennete gtrr" mjdesini vermitir.3 hlas suresi, Mushaftaki sralamada 112., nzul srasna gre ise 22. suredir. Surenin temel konular Allah'n birlii (Tevhid), Allah'n varlnn kendinden oluu, Allah'n domam ve dourmam olmas, Allah'n ei ve denginin bulunmay. Surenin temel mesajlar hlas suresinin inmesine sebep olarak bir takm olaylar zikredilmi ise de, dorusu, bu sure ile slam'n Allah inancnn ksa ve zl bir ekilde formle edilmi olmasdr. Bu sure ile hem mriklere, hem Hristiyanlara hem de Yahudilere cevap verilmi olmaktadr. hlas suresi, kendisinden sonra gelen ve Kur'an'n son iki suresi olan Felak ve Ns sureleriyle birlikte, "muavvizt" yani "Allah'a snlmaya vesile olar sureler" olarak isimlendirilmitir. Bu ekilde isimlendirildiklerinde, her sure de dua kastyla okunan, ya da Felak ve Ns surelerinde olduu gibi ifa bulmak iin okunan sureler arasnda yer alm olmaktadr. hlas suresi Allah hakknda u drt hususu ortaya koymaktadr: 1) Tevhid, 2) Allah'n varlnn kendinden oluu, 3) Allah'n domam ve dourmam oluu, 4) Allah'n ei ve benzerinin olmamas. Tevhid, Allah'n bir ve tek olmas demektir. Birden fazla ilah sz konusu olamaz. Bu ekilde mriklerin putlar da ilah kabul eden irk inanlar reddedilmi olmaktadr. Allah'n teklii, hem zatnda hem de sfatlarnda sz konusudur. Yce Allah Samed'dir; Samed, var olmak iin bir baka varla ihtiyac olmayan, kendi bana ayakta durabilen, varln srdrmek iin harici bir eye ihtiyac olmayan demektir. Byle bir varlk da sadece Yce Allah'tr. Tm varlklar o yaratmtr ve tm varlklar, varlklarn ona borludurlar. Allah domam ve dourmamtr. Hristiyanlar Hz. sa'y Allah'n olu kabul etmiler, Kur'an'n ifadesine gre Yahudiler de zeyir Allah'n oludur, demilerdir. Ayrca mrik Araplar melekleri kz kabul edip, onlar Allah'a izafe etmilerdir. hls suresinin bu ayetleri, Hristiyanlarn ve Yahudilerin bu tr iddialarn reddetmekte olduu gibi, mriklerin melekleri Allah'a izafe etmelerini de yalanlamaktadr. nk bu gibi inanlar Tevhid akidesini zedelemektedir. hlas suresinin ifade ettii drdnc gerek, Allah'n hibir ekilde denginin, ei ve benzerinin olmaddr. Mrikler, birden fazla ilah kabul ettikleri gibi, sadece Allah iin dnlmesi gereken sfatlar putlara da atfediyorlar, bu ekilde sfatlarnda Allah'a ortak komu; baka bir ifadeyle, Allah'a denk bir takm ilahlar tasarlam oluyorlard. hlas suresi mriklerin bu yanl inanlarn da reddetmektedir. Dipnotlar Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu: V/689. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu:V/689. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez, Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu:V/689-690. FELAK SURES Sure Hakknda Bilgi

Sure adn, ilk ayetinde geen ve "sabah" anlamna gelen "felak" kelimesinden almtr. Ns suresiyle birlikte "Mukaketeyn (irkten uzaklatranlar)" adlaryla da anlmaktadr. Ayn surelere balarndaki "ez" kelimelerinden dolay "Muavvizeteyn" ismi de verilmitir. Surenin fazileti hakknda Hz. Peygamber, Sahbe'den Ukbe b. mir'e yle buyurmutur: "Grmedin mi? Bu gece benzeri asla grlmemi yetler indirildi: Kul ez bi-Rabbi'1-felak ve Kul ez bi-Rabbi'n-ns." Resulllah, Felak ve Ns surelerinin en gzel snma dualar olduunu aklam ve ok okunmasn tavsiye etmitir.1 5 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada 113., nzul srasna gre ise 20. suredir. Surenin temel konular Surede ktlklerden Allah'a snlmas tlenmektedir. Surenin temel mesajlar Felak ve Ns sureleri "Muavvizeteyn", yani "Allah'a snmaya vesile olan iki sure" olarak isimlendirilmitir. Bir nceki hlas suresinde belirtildii gibi, baz limler hlas suresini de bu iki sureyle beraber ele alarak, ne birden "muavvizt", yani "Allah'a snlmaya vesile olan sureler" adn vermilerdir. Felak ve Ns surelerinin ini sebebiyle ilgili, peygamberimize by yaplmas ve bu bynn bozulmas iin bu iki surenin indirilmesi zikredilmektedir. Bununla beraber, Felak ve Ns surelerinin sadece bununla ilgili olmayp, her tr erden Allah'a snmay ierdii aka grlmektedir. Felak suresi, 1) Mahlukatn errinden, 2) Karanl ken gecenin errinden, 3) Dmlere fleyen kiinin errinden, 4) Haseti kimselerin errinden, 5) Sabah vaktinin Rabb'i olan Allah'a snmaya armaktadr. Mahlukatn erri ile kastedilen, muhtemelen, insan dndaki hayvanlar ve cinler olabilir. nk sonraki ayetlerde insana ve onun errine atf bulunmaktadr. Yine de yaratlan varlklar arasna insan da girecei iin, tm varlklardan ortaya kabilecek bir ktle kar Allah'a snlmas gerektii bildirilmektedir. Gecenin errinden de Allah'a snlmas gerektii aklanmaktadr. Gece, bizatihi kt veya iyi bir deer tamaz; fakat gecenin rtc zellii dolaysyla birok ktln gece vakti ilendii malumdur. Bu nedenle gecenin erri ile bizzat gecenin kendisi deil, fakat geceleyin ilenebilecek bir takm ktlkler kastedilmektedir. Dmlere frlmesi, bycl ifade etmektedir. Bu ayet, bynn gerek olduunu da dile getirmi olmaktadr. nsanlar kendileri hakknda by yaplp yaplmadndan habersiz olduklar iin, Felak ve Ns surelerini devaml okumak suretiyle bynn tesirinden korunabilmektedirler. Haset, bakasnn sahip olduu gzel eylerin, nimetlerin o kimsenin elinden kmasn temenni etmek, muhatabn durumunun iyilikten ktle dnmesini kalben arzu etmek demektir. Hased etmek, hasetinin muhatab aleyhine harekete gemesine, onu bir takm ktlklerde bulunmasna sebebiyet verdii gibi, aslnda hasetiye de zarar verebilmektedir. Dnyada meydana gelen ktlklerin nemli bir ksm hasetilikten ve ekememezlikten kaynaklanmaktadr. Tm erlerden sabahn Rabb'ine snlmas, sabah aydnlnn ferahlatc ve mutlu edici zelliine atftr, benzetmedir. Bu sureleri okuyarak Allah'a snan insanlar, bir bakma sabah aydnlna kavuacak, sabah aydnlndaki kadar huzurlu ve mutlu olacaklardr. Dipnotlar 1. Drim, Fedil'l-Kur'n, 25. NS SURES Sure Hakknda Bilgi Sure adn, ilk ayetinde geen ve "insanlar" anlamna gelen "ns" kelimesinden almtr. lk ayette geen insanlarn Rabb'i ifadesinden dolay bu ismi almtr. Aynca "Kul ez bi rabbi'n-

ns" ve Felak sresiyle birlikte "Muavvizeteyn", "Mukaketeyn" adlaryla da anlmaktadr. 6 ayetten oluan sure, Medine'de inmitir. Mushaftaki sralamada114., nzul srasna gre ise 21. suredir. Surenin temel konular Surede, sinsice ktle srkleyen cinlerin ve insanlarn errinden Allah'a snlmas tlenmektedir. Surenin temel mesajlar Ns suresi, cin ve insan tarafndan kiinin kalbine getirilebilecek phe ve vesveseden Allah'a snlmasn tlemektedir. Vesvese, insann bir hususta phede kalmas, akln ve kalbin bir hususta kesin karar vermede tereddt yaamasdr. zellikle dini konular phe ve tereddde izin vermezler. nanmak ve amel etmek konularnda mslmanlarn kesin inan sahibi olmalar gerekmektedir. Bu nedenle dini konularda ortaya kacak olan vesvese, kiiyi inkra bile gtrebilecei iin tehlikelidir. Dier taraftan, vesvese ve phe dnyevi hayatta da sz konusu olabilir. Belirli ve hayati bir konuda kararsz davranmak, tam ve doru sonuca ulaamamak, bireyi baarszla ve mutsuzlua sevk edecei iin, vesveseden uzak durmak gerekmektedir. hls suresiyle beraber, Felak ve Ns surelerinin srekli okunmas, kiiyi harici tehdit ve tehlikelerden koruyaca gibi, yine bakalar tarafndan ilka edilecek olan phe ve vesveseyi de engelleyecektir. Bu sure bize gstermektedir ki, phe hem hakikatin yannda deeri olmayan, hem de insana arz olan ve tedavisi gereken bir durumdur. ifamz Kur'an, ifa veren, tedavi eden Allah'tr. Peygamberimizin Felak ve Ns surelerini srekli olarak okuduu, okuyarak zerine fledii, bazen de ellerine fleyerek tm vcudunu svazlad nakledilmektedir. Yine peygamberimizin Felak ve Ns surelerini torunu Hasan ve Hseyin'e okuyup fledii rivayetler arasnda yer almaktadr. (Hasenat.com) KURAN KAVRAMLARI A'cemi: Szlkte, yabanc. Arapa olmayan dil veya Arapa konumayan veya Arap olmayan kimse. Mecazen, dile getirememe, aa vuramama. Adl, Adalet: Adl, szlkte, eksik ve fazlalk bakmndan arya gitmeksizin orta yolu tutup korumak. Hakkaniyet, doruluk ve eitlik. Vasat ile de tefsir edilmitir. Zulm ve cevrin zdd. Adalet, szlkte, bir eyi konulmas gereken yere koymak. Zulmn tam zdd. slam'n hkm. Eitlik, eit davran tarz. Hukukta beraberlie zen gstermek, hakszl terketmek, her hakk gerek sahibine devretmek. Bay'in zdd olarak da inan, sz, davran ve her tutumda arlktan kanmak, snrlar inememek, her eyin itidalinde kalmak, orta yolunu tutmak. Adn: Szlkte, bir yerde ikamet etmek. Sebat ve karar yeri, yerleim. Kur'an'da, bir Cennet derecesinin ad. (Adn cennetleri) Afv: Bir eyin belirti ve eserini silme, yoketme. Verme, drme, geiverme. Kur'an'da, taammden adam ldrmede maktuln yaknlarnn ksastan vazgeip diyet kabul etmesi. Balama, vazgeme, geriye brakma. oalma, artma, ihtiyatan fazlas, arta kalan. Affetme, af dileme. Ahid: Bir eyi koruma, durumdan duruma muhafaza etme, smarlama. Sz. Vasiyet. Emir. Riayet etmek. Kur'an'da, vahy. nsann ftratnda ve zihin yapsnda Allah'n varln anlamaya ve peygamberliin gerekliini kavramaya elverili olan dinamikler, lehteki melekeler. Ahiret: Szlkte, bir eyin sonuna gelinmesi, son, sonraki. Dnya hayatnn tamamlanmasndan sonraki ebedi hayat. kinci hayat. Sreklilik. Kabir. Alem: Kur'an'da, Allah'n dnda olan ve her paras Allah'a ahidlik eden varlk btn. Alametler mecmuas, lm'in konusu, objesi. Evren, insanlk ve yaratlmlar dnyas anlamlarnda da kullanlr.

Amel: Belli bir amac olan her fiil, eylem ve tutum. Davran tarz. Arafat: Haclarn Arefe gn Mekke'ye 12 mil uzaklkta vakfeye durduklar dan ismi. Arafe gn: Zilhicce'nin dokuzuncu gn. Anlatma gre Adem ile Havva'nn bulutuu yer. Ar: Szlkte, tavan. adr ve ardak gibi glge veren eye de denir. zerine oturulan ya da yatlan ykseke zemin. Taht. Hkmdarlarn iktidarn gsteren simgelerden biri. Ycelik makam. Ykseklik, stnlk. Hkm, ynetim ve tasarruf makam anlamlarnda da kullanlr. Kur'an'da geen "Allah'n Ar" deyimi bu mecaz anlamlaryla anlalmtr. Ashab: Halk. Yakn evre, arkadalar grubu. Sahabeler. Asr: Mastar olarak hapsetme, engelleme, vergi verme. Bir eyin belli vakti. nsann mr. Zaman, uzun bir dnem. kindi vakti. Kur'an'da, peygamberlik (Nbvvet) a. Zamann sonu. Airet: Kan ve akrabalk bana dayal kk insan topluluu; veya erkein, yakn evlilik balarnn belirledii hsmlar. Kabileden kk topluluk. Avret: Kiinin almasndan utan (haya) duyduu her ey. Vcudun mahrem ksmlar, insann ayp yeri. Grlmesi ve aa karlmas gnah olan yerler. Ayet: Szlkte, ak alamet, nian, ifre sembol. Bir baka eye iaret eden ey. bret, ders veren. Delil. Kesin bilgi ve gerek ifade eden ey. Cemaat, topluluk. Yksek bina, yap. ahs, siluet, karalt. Kur'an'da, insan st olduklar iin Allah'n varln kantlayan olaan d olaylar ve azab. Kur'an- Kerim cmleleri. Allah'n birliine ahidlik eden btn maddi olgular, simgeler. Azab: Eziyet. Kur'an'da, Allah'n, dinine uymamalar ve hkmlerine kar gelmelerinden dolay kullarna hem dnyada, hem ahirette verdii cezalar. Dnyadaki azaplar; k, ykm ve felaketler, frtna, kasrga, yldrm arpmas, tufan, sayha (lk), kuraklk, deprem, iddet, alk, dayanlmaz yoksulluk, i sava, sonu gelmeyen atmalar v.b. Ahiretteki ise ebedi eziyet. nsan ve toplumu kuatan amansz ykm, ebedi hayatn kaybndan doan acl sonu. Aziz: zzet, eref ve kudret sahibi. 'stn ve gl olan'. Deerli. Btn bunlara en ok sahip olan, Allah. Bay: Azgnlk, kskanlk, hakka tecavz. Haksz yere ykselme isteiyle snr ineme. Hukuk ihlali. nderlii isteme. Zulm. nsanlar zerinde hegamonya, tahakkm kurma. Zorbalk ve bask. Bakalarn daha da kk gruplara ayrp blme, birlii paralama. Marur ve mtekebbir tavr ve tutum. Bahira: Kulaklar yarlarak putlar iin braklan deve. Cahiliye geleneklerine gre bir deve be defa dourur ve beincisi dii olursa, bu devenin putlarn hakk olduuna inanlrd. Dolaysyla zerine binilmez ve st salmazd. Ba'l: Drt yzl ve yirmi arn boyunda, altndan yaplm bir put ismi. Bri: Kusursuz yaratan, yaratmas tmyle kusursuz olan. Eyay ve her eyin blm ve unsurlarn bir denge ve uyum iinde yaratan. Allah. Basr: Hereyi hakkyla gren. Allah. Basiret: Tabsir. Szlkte, grme. Mecazen, hikmetle bakan i gz, kalb gz. Kur'an'da, m'minin feraseti ve z kavray gc. Nur. Apak hikmetli belgeler. drak sahibi kalbin gc. oulu Basair. Basair, ayetler, hakka ynelten belgeler, marifet, keskin gr, ibret ve gr aydnl anlamlarnda kullanlr. Btn: sel. gereklik. Akllarn uzanamad, i mahiyetine ahid olup kavramaktan aciz kald. Allah'n isimlerinden biri. Batl: Hakkn dnda olan. Yok olucu, gidici, vcutta durmayan ey. Haksz, gerek nedeni olmayan. Sama, bo, rk, abes, hikmetsiz, dayanaksz. Kur'an'da, Allah'n hkmne aykr olan her ey. Hrszlk, ihanet, gasb, kumar, faiz, sefahat, israf ve meru olmayan her tutum ve davran tarz v.b. Bedi': Bir rnek edinmeksizin ve bir modeli esas almakszn yaratan. Yaratmas bir araca, maddeye, zamana ve mekana bal olmayan, yaratmas olaanst arpclkta ve gzellikte, aknlk verici olan. Allah.

Bela: Bir eyin gizli olan durumunu, i yzn tanmay isteme, bir eyin mkemmelliini veya eksikliini aa vurma. Kur'an'da, imtihan, fitne, deneme, tecrbe. Bela: Szlkte, kifayet, yeterlilik. Olgunluk. Tebli. Kur'an'da, Peygamberin risaleti. Berae: Ber olma, uzaklama. Nota, ltimatom. Siyasi ve hukuki anlamda sava durumunu gerektiren durum ve ilikilerin kesilmesi. Bereket: Hayr, bolluk, kutluluk. Bir eyde ilahi hayrn olmas. Berzah: Engel, perde. ki ey arasndaki snr. ki su arasndaki dil. Kur'an'da, llerin dnya hayatna dnmelerini engelleyen snr. Beyan: Aklama, aa vurma. Gl giderme. Tefsir, anlam toplu, genel ve kapal olan bir eyin aklama ve tefsiri. Delil tekil etme. Beyt-i Atik: En eski ev. lk ev. nsanlar iin zgrlk sembol. Ka'be. Beyyine: Nur gibi kendisi ayan beyan apak olan, bakasn da aklayan. Apak belge, delil. Yakn. Ak burhan. Kesin delil. Hakk batldan ayran huccet. Kur'an'da, basiret. Mucize. Kur'an. Vahy. Biat: Szlkte, el skma. Terimsel anlam, bir kimsenin devlet bakanln veya bir ynetimin meruiyetini kabul etmek, yetkilerini dorulamak, emir ve kararlarna itaat edeceine ilikin kesin bir taahhtte bulunmak. Ynetim biimini belirleyen siyasal szleme. slamiyette biat, zgr bir irade ile ve meru bir ndere verilir. Bid'at: Sonradan ortaya kma. Terim olarak da dinin tamamlanmasndan sonra ortaya karlan ve dine izafe edilen, dinin kapsamnda saylan ey. Tredi. Birr: Allah'a boyun emede ve hayrl amellerde genilik, bolluk. hsan. Hayrda kemal derecesi. Kur'an'da, slama uygun inanlar. Salih ameller, farzlar ve nafileler. Hayr dolaysyla dosdoru olan sz ve tutum. Hacc'n kabul. Cennet. Fazilet, gzellik, ok iyilik. Allah'n honutluunu kazanmaya sebep olan, Allah'a yaklatran her ey. Burhan: Kesin kant. Delil, belge. Kur'an'da, mucize, Kur'an. Cahiliye:Kelime kk bilgisizlik (cehl). Terim olarak, slam ncesi ve slam d insann ve toplumun yaama tarz. Sefahat, isyan ve ahmaklk (hamakat) anlamlarn da tar. Cehalet: Kelime kk cehl. Bilgisizlik. lmin yokluu. Bir eye olduundan baka bir biimde inanmak, bir eyi gerei dnda bilmek, anlamak ve buna gre hareket etmek. Cehul: ok cahil, sonunu bilmeyen. Cann: Cinn'in babas, blis Calut: (Golyat) Hz. Davud'un savaarak veya sapanla vurup ldrd Amelika'l baskc ve zorba bir kral. Cebbar: Szlkte, kahhar, zorba. stediini yaptrabilecek gce sahip olan. Her trl kanun ve kuraldan kendini stn grecek kadar kendisini byk gren veya gerekten bu gte olan.Dnyevi planda tiran, diktatr. El-Cebbar: Krlanlar onaran, noksanlar tamamlayan, dilediini zorla da yaptrabilen, snrsz kudret ve g sahibi. Allah. Celal: Byk ve ulu. Her trl eksiklikten mnezzeh, yce. Allah. Celde: Ete gemeyecek ekilde cilde vurulan darbe. Cenin: Annesinin rahminin saklayp koruduu ocuk. Henz domam ocuk. Ceza: yi ya da kt, mutlak anlamda karlk. Azab. Mkafaat, dl. Gna, yeterlilik. Cibt: Allah'n dnda kendisine kullukta bulunulan her ey ve her kii. Byc, kahin v.b. Cihad: Cehd kknden gayret, aba, g, takat. Kur'an'da, Allah yolunda savama, aba harcama. Cilbab: Eski Arap geleneinde, kadnlarn zerlerine aldklar tepeden trnaa rt. Kadnlarn avret yerlerini fitneye yani cinsel tahriklere yol amayacak bir biimde rten d elbise. Cinn: Szlkte, rten, be duyu organnn alan dnda kalan. Gizli, gzden sakl anlamndaki "cinnun" kknden gelir ve gzle grlemeyen varlklara denir. nsan alemi dnda yaayan, yani nsiyeti olmayan, gizli, ruhani yaratk.

Cizye: Bor deme, ahidde bulunan kimsenin ahdine uygun olarak verdii vergi. slam devletinin, verdii hizmetlere karlk Zmmi'lerden yani mslman olmayan teb'adan kii bana ald vergi. Cudi: Hz. Nuh'un gemisinin stnde durduu da. Gney Dou Anadolu blgesinde Cizre'dedir. Cnub: Szlkte, uzaklamak. Gusl yani ykanmay gerektiren durum. Dbbe: Debb veya Debib, debelenmekte olan canl. Hafif yrme, debelenme. Hareketi gzle grlmeyen eyler iin kullanlr. Tefsir kaynaklarna gre Kyametin byk iaretlerinden biri. Daire: Beddua. Ykm, azab. Felaket dilei. Dalalet: arma, unutma, kartrma, doru yoldan sapmlk. Tereddte dme, hangi sebeple olursa olsun doru yolu ve gerei, ya da bir eyin asln bulamama. Hidayetin zdd. Gaflet, hayret, gaybubet, helak. Dehr, Dehr: Snr belli olmayan uzun zamanlar. Evrenin yaratlndan yklna kadar sren zaman. Evrenin bekas sresi, uzun mddet. Dehr ise, insan hayatnn bu dnyada yaanan mrden ibaret olduunu kabul eden ve ahiret hayatn inkar eden dnya grne, felsefi dnceye mensup kii. Ateist. Delil, Delalet: Kendisiyle bir eyin bilgisine, marifetine varlan ey. Remiz, iaret, belge, ispat dayana. Derece: Konaklama yeri, menzil. Fazilet, yksek makam. stn sevab. Devlet (Dvle-Tedavl): Servet, zenginlik, baht, galibiyet, sevin veya nimet gibi insanlar arasnda bir buna bir ona geen stnlk durumu. Belirli bir snf elinde dnp-dolaan, tedavl halinde olan mlk, g. Devlet. Din: Mutlak anlamda u veya bu ekildeki dnme, yaama tarz. Yol. Allah'a itaat. stn kabul edilen bir varla boyun eme, onun yetki ve hkmlerini benimseme. stnlk, stn gelme. taat, kulluk, ibadet. Arapa'da e anlamls millet. eriat. Mezheb. det, taklit. Ceza, dl, muhakeme, hesab. Kaza, siyaset, kahr, hal. Din Gn: Ceza ve hesap gn. Diyet: ldrlen veya yaralanan bir kimseye veya varislerine, bu zarara sebep olan kii veya yaknlarnca denmesi gereken para, mal, deer. Dua: Kn bykten, gc yetmeyenin muktedir olandan ihtiya ve dileini uygun bir tarzda iten davranarak istemesi. Yalvarma-yakarma. arma. Sorma, badet, kulluk.Bhtan: Hakknda Ecel: Bir vakit veya o vaktin sonu. Tesbit edilmi sre. Kyamet gn. k zaman, kavimlerin ykllar. nsan hayat. lmden dirilie kadar olan zaman. ddet. Ecel'l-Allah: Dirilme, hesab ve ceza iin Allah'n tayin ettii sre, vakit. Ecir: Dnyevi ve uhrevi karlk, byk sevab. Ehl: Halk, ahali. Aile, yakn akraba, evre. Ehl-i Beyt: Hz. Peygamber'in ev halk veya mm Seleme'nin hadisinde sayd Peygamber efendimizin abas altna ald kimseler. Emanet: Mastar eminlik; bakasnn hukukunun emniyet ve gvenlii. Emniyet edilip inanlan eyin ismi. Mutmain olmak, her trl endieden kurtulmak. Kur'an'da, Allah'n ve kullarn hukuku. Sorumluluk. Vahyi ykmllk. Tevhid kelimesi. Adalet. Akl. Emin: Eman ve emniyet sahibi, asla ihanet etmeyen gvenilir kimse. Emir: , durum. Fiil. Ynetici, vali. oaltma, arttrma. Buyruk, Tedbir. Kur'an'da, Allah'n diledii gibi ileri dzenlemesi. Ykmllk. Nusret, zafer, kaza, kader. Allah'n "Ol" emriyle vcud bulmu olan ey. Teklif. Azab. Vahy. Kyamet. Endd: Benzerler, denkler, eler. Ortaklar, ortak koulanlar, Allah'a e ve benzer tutulan varlklar. Enfal: Ganimet. Ensar: Yardmclar, yardm edenler. Terim olarak, hicret eden Mekke'li muhacirleri yurtlarna alan mslman Medine halk.

Erbb: Rab edinilenler. Szlerine, Allah'n szymesine itaat edilenler. Kur'an'da, Kitap ehli bilginleri, din adamlar. Estir: Efsane, mitoloji, gemi zamanlardan aktarlan uydurma masallar. Esma'l-Hsna: Allah'n en gzel isimleri Eza: Tiksindirici ey, iyilie irkin bir ekilde karlk verme. Dil uzatma, ihsan yze vurma, baa kakma, minnet altnda brakma gibi yollarla ac verme. Dnyevi ve uhrevi eziyet, zarar. uydurulduu kiiyi dehete ve aknla dren iftira. Byk yalan. Farz, Fariza: Yaplmasn Allah'n buyurup gerekli kld ey, kesin hkm. Emir. Fazl: 'Ltuf ve ihsan'. Rzk. Ticarette kazan, fazlalk, arttrma, tercih ve stnlk. Kur'an'da, Allah'n bol ve gzel armaan. Felah: Szlkte, yarmak ile ilgili bir kelime olup engeli yarp amak, kendini kurtarmak ve istenen noktaya ulamak demektir. Felaha erenler, Kur'an'da, dnyann eitli engellerini ve zorluklarn slam'n temel hkmlerine bal kalarak aan, imtihanlarn vererek kendileri iin hazrlanan ebedi cennet mutluluuna ve kurtulua eren kimseler, m'minler. Byk kurtulu, necat. Fevz, mutluluk, zafer. Felek: Yrnge, yldzlarn ve gezegenlerin ak yn. Rota. Ferc: Avret. Cinsel organ. Irz, namus. Fesd: Bozulma, kirlenme, kokuma. Yozlama, dejenerasyon, soysuzlama, itidalden sapma. Maddi-manevi kirlilik. Islahn zdd. Karklk, kkrtclk. Fetih: Szlkte, kapal olan bir eyi (kap v.s.) ama. Kendilerine kapal olan topraklar amak, yani almak. Nusret, zafer ve yardm. Ganimet. Fiili hkm, karar, iki eyi birbirinden ayrma, kaza. Fetih gn: Kur'an'da, m'minlerin zafer gn. Kyamet. Mekke'nin fethi. Fettah: Hkm veren, hakim. Fetret: Szlkte, ara dnem. Terim olarak, iki peygamberin gelii arasnda geen ara dnem. lahi hkmlerin veya vahyin bir sre durmas, gelmemesi. Hz. sa ile Hz. Muhammed arasndaki zaman. Fetva: Fetva'dan "fta", sorulan bir mkl aklama, kuvvetlendirme, genletirme, yorgun ve bitkini dinletirme. (Bir kimsenin mkln zen, onu dinletirip genletiren, yeniden ona g ve kuvvet veren gibidir.) Dolaysyla fetva da, karmak bir meselede hakk ve doruyu aklayp mkl sahibinin kalbine kuvvet verme. Hkmler konusunda ortaya kan gl giderme, sorunlar, zme, cevaplama. Fevz: Kurtulu ve mutluluk. okluk iinde yrme, byk bir bollua kavuma, zafere ve esenlie ulama. Fey: Szlkte, dnmek, evrilmek ve dnen glge. Terim olarak, zorluk ve glk ekmeden, silah kullanmadan, savasz ele geirilen ganimet. Kafirlerin mallarndan mslmanlara dnen ey. mmet mlkiyeti. Fkh: Szlkte, bilinenden yola karak bilinmeyene varmak, ulamak. Bir eyin zn, i yzn kavrama yetenei ve abas. Terim olarak, ilim. slam hkmlerinin bilgisi. Fsk: Szlkte, mutlak anlamda kma. taatten isyana k. Kur'an'da, Allah'n hkmlerine kar inat etme, ayak diretme, Allah'n ve Resulnn emirlerini terketme. Kfr, isyan, yalan, gnah, ktlk. Ftrat: lk yaratma olan fatara'dan mastar. Yaratln ilk tarz ve heyeti. Ftr: Bir eyi balangcnda yaratan. Fidye: Karlk. Klenin zgrlk bedeli. Ganimet. Fitne: Szlkte, altnn dier yabanc madenlerden ve unsurlardan ayrlmas iin atete, potada eritilmesi. Mazaret. Karklk. Deneme, imtihan. Allah'a irk koma. Bela. iddetli azab. Kfr. irkin sonucu. Azgnlk, sapklk. Gnah, rsvaylk, delilik, ayrlk, kavga. Bir dnce veya inanc zorla kabul ettirme. Fcur: Szlkte, fecr gibi bir eyi genilemesine yarmak, yrtmak. Terim olarak, din rtsnn yarlmas paralanmas. Gnaha ve isyana girimek, fask olmak, yalan sylemek, kar gelmek,

muhalefet etmek, ba kaldrmak, haktan yz evirmek, nizam bozmak. Zina, ahlaki knt. Takvann zdd. Fuh, Faha: Hakka uygun olmayan her ie denir. 'irkince-utanmazlk', hayaszlk, zina, isyan. Nefse zulm. Gerek sz ve gerekse eylem bakmndan yklenilen her ktlk ve gnah. Yalan, iftira. Zina gibi cinsel ehvetlere uymada ar tutku, fuhu. Furkan: Szlkte, ayra. Nur. Sabah. Kur'an'da, hakk batldan, doruyu yanltan ayran, bylece hidayete ulatran. Kur'an ve dier ilahi kitaplar. Gayb: Duyumlarn ve insan ilminin kendisine uzanamad, gzden gizli olan her ey. ehadetin (grmenin) zdd. Kur'an'da, Allah'n varlklarndan haber verdii, ama mahiyetlerini gerek anlamda bilemediimiz yerler, varlklar. Gemie ait bilgi ve haber. Grnmez lem. Vahy, ilahi haber. Gazab: Kalbte kann feveran, intikam istei veya bu istekle heyecanlanma, galeyana gelme. fke, hm. Lanet. Rzann zdd. Gna (stina, tuyan): Taa fiilinden, suyun kabararak yatandan tamas. Taknlk, haddini bilmemek, kibir. Kur'an'da, Allah'a teslim olmay reddetme. Kendini tmyle serbest grme, Allah'a muhta saymama. Zenginlik, hi kimseye ve hi bir eye ihtiya duymama, bir eye yetiip onun yerini tutma. Gani: Hi bir eye ihtiyac olmayan ve herkes, her ey kendisine muhta olan. Allah. Gybet: Bir kimsenin gyabnda yani yokluunda kendisiyle ilgili holanmayaca bir eyi sylemek. Dedikodu, arkadan ekitirme. Gurur: nsann ho ve gzel bir ey buldum zannna kaplarak sevinmesi, vn duymas, fakat daha sonra kt olduunu renip yerinmesi, byk aclar duymas, aldanmas. Aldan, tamah. Batl olan, insan yanltan, aldatan her ey. Mal, makam, ehvet v.b. Ykanma, ykama. Boy abdesti. Habr: Haberi olan, her eyden hakkyla haberdar olan, Allah. Habs: Kt, pis, iren, irkin. Fena kimse veya fena ey. Maddi ve manevi temiz olmayan her ey. Murdar. Kur'an'da, haram. Kan, domuz eti, faiz, rvet, Allah' tanmamak, kfr, yalan v.b. Hacc: zel ve belirli bir amala bir eye veya bir yere oka gidip gelmek. Kasd. Bilinen tarzda Allah'n Ev'ini, Ka'be'yi ziyaret etmek. Hciz: Aradaki engel, araya girme, perde. Had, Hudud: Snr. Terim olarak, nehyedilen eyler, yasaklar, haramlar. Allah'n koyduu ilkeler, inenmemesini istedii snrlar, kurallar. Hadis: Sz. Haber, nakil. nsanda gerek uyku, gerek uyanklkta ie doma ya da iitme suretiyle gelen sze de denir. Hdis: Bir eyin sonradan meydana gelmesi. Hafz: Koruyan, gzeten. Yaplan ileri btn ayrntlarna varncaya kadar tutan. Her eyi belli vaktine kadar her trl beladan saklayp koruyan. Allah. Hak: Dorunun kendisi, gerek. Doru ve gerein kendisine uygun olan sz. Kur'an'da, adalet, doru hkm. Varl hi deimeden duran. Sabit, varl akln inkar edemeyecei biimde ortada olan. Allah. ndirilen hkmler. Kur'an'n verdii doru haberler. Farz olan zekat. Mahsl zamannda zekattan ayr olan hak, pay, tatavvu. Hakm: 'Hkm ve hikmet sahibi'. Allah. Halife: Bakas adna naiblikte, vekillikte bulunmak. Hilafet kiinin ya yokluunda veya aciz ve gsz dtnde ya da vekil klnan kimseyi yceltme amacyla yaplr. Allah, insan ycelten bir varlk olarak onu yeryznde kendi halifesi klmtr. Halef: Birinin yerini hayrla tutmak. Half: Birinin yerini kt olarak tutmak. Kt nesil anlamlarna da gelir. Hilafet: Bir kimseden sonra onun yerine gemek, ondan sonra gelmek veya onu en gzel bir biimde temsil etmektir.

Hilm, Halm: Nefsi heyecan ve gazaplanmaktan kendini alkoyma gc. Ceza ve karlk vermekte aceleci davranmayan. Teenni sahibi. Sulularn cezasn vermeye gc yettii halde bunu erteleyebilen, yumuak davranan. Allah. Halk: Yaratma, yarat. Allah'n verdii ftrat. Bir eyi bir eyden var etme, icad etme. stihale. Ahlak ile ayn kkten nitelik, zellik. Var olan bir eye ekil verme veya yok olan var etme. Ayn kkten treme bir baka anlam da yalan uydurma (Huluk). Hamd, Hamid: vg, kr, sena. vgye, yceltilmeye yalnzca kendisi layk ve hak sahibi olan. Allah. Hamr: rtmek anlamnda mastar; i zm rasndan sklm ve kp atlm arabn ismi. kiye, akl rtt iin "humar" denir. Himar: Hmr maddesi, setr, rt ve kapallk; bundan dolay kadnn ba rts. Hanif: Hak dine eilim. Tevhid dini, muvahhid. Tek bir tanrya, Allah'a inanp, yalnzca ona kulluk eden. Hannas: Geri ekilerek, bzlp sinerek, pusuda yatp, frsat bulduka dneklik yapma adeti olan, sinsi. ten ie kuruntu veren, gizlice vesveseler alayan, saptran, suistimal eden. Allah'n ad anld zaman sklan, insan kalbine ve ruhuna kar gizli ve sinsi saldrlar dzenleyen. eytan. Hunnes: "Hanis"in oulu. Geri dn, geri kalma, sinen, sindirip ortadan kaybolan, geri kalan, gerileten demektir. Hara: Karlk. cret. Vergi. Terim olarak hukuken mlkiyeti devlete ait olmakla birlikte, kullanm haklar zerinde yaayanlara verilmi toprak, bu toprak iin denen vergi. Haram: Kelime anlam yasak. Yasaklanan her ey iin kullanlr. Terim olarak, Allah'n ve Resulnn yasak kldklar, dinde meru, temiz ve gzel grlmeyen eyler. Helalin zdd. Hars, Harras: Zan ve tahmine dayanarak, bir delili olmakszn fikir beyan etme. Yalan syleme. Harras: ok yalan syleyen, yalan sylemeyi adet haline getiren. Hasene: yilik, gzellik, sevap, nimet, afiyet, baar. hsan, kurtulu. Ruhi ve bedeni sevindirici ey. Har: Bir araya toplama, toplanma. Bir topluluu yerinden karp belirli bir yere srme, halk celbetme, hazr bulundurma, toplama. Terim olarak kyamet gnnde hesaba ekilmek, ceza ve mkafaat iin insanlarn diriltilerek bir araya getirilmesi toplanmas. lk Har: lk sava. Hayet: i titreyerek korkma, ekinme, endie etme, sayg dolu bir korku duyma. Hata: Yanllk, gnah, kk gnah, isyan. Bazan bilmeyerek yaplan istenmeyen hareket. Havari: Halis beyaz anlamna gelen Havar'n ismi mensubundan oul; ehir kadnlarna beyazlklarndan dolay "Hevariyyat" denir. hlasa ve sevgiye aykr eylerden uzak, halis temiz, iten bal dost. Hz. sa'nn arkadalar, sahabesi, sekinleri, yardmclar. Hayy: Hayat daimi ve ebedi olan. Fenas yani sonu, kesintisi olmayan. Bitki ve canllarn gelime gc, i gd kuvveti. Her trl gam ve zntnn giderilmesi. Ebedi ahiret hayat. Allah'n en gzel isimlerinden biri. Hayr: Kendisinde yarar, fazilet, adalet, bereket bulunan ey. errin zdd. Kendisinden fayda salanan, mal. Beenilen, gnln eilim gsterdii ey. (lim, akl, iyilik gibi.) Kur'an'da, cennet. slam'n ve temiz akln beendii her ey. Hayz: Belli periyotlarla rahimden akan kan. ddet, ayba hali. Hedy: Terim olarak, Allah'a yaknlamak amacyla Beytullah'a hediye edilen veya Allah'a adanan kurbanlk hayvan. En az bir koyun veya bir keidir. Helak: Ykm. Dnyevi ve uhrevi azab. k, knt, tahamml mmkn olmayan felaketler. Toplumsal alkantlar, buhran, i zlme. Helal: Haram'n zdd. Terim olarak, Allah'n ve Resulnn yaplmasn, ilenmesini veya yenmesini meru grd ey. Temiz, gzel, ho. Hesab: Saylar kullanma ilemi, sayma, tesbit etme. Takdir etme. Yeterlilik. Sorgu, sorgulama. Hesap gn: Ceza ve din gn.

Heva: stek, tutku. Nefsin arzu ve hevesi. ehvet. ehvete kar iddetli eilim. nsann bozulmasna yol aan btn olumsuz isel etkenler. Hicab: Perde, engel, rt. Haciz, sur. Hicret: G. Allah yolunda veya baka bir amala kiinin kendi yurdunu, maln, aile ve yaknlarn terkedip baka bir yere g etmesi, gmek zorunda braklmas. Hidayet: Doruya ve hayra ynelme, varma. Baar. slam'n yolu. Kur'an'da, Allah'n, ltuf ve ihsan sonucu, neticesi hayr ve mutluluk olan yolu, kendi honutluunun yollarn gstermesi, aralarn, sebeplerini bildirmesi, baar nasib etmesi. Cennet. Akl, snnet, nbvvet. El-Hdi: Hidayeti yaratan, veren, diledii kulunu hayrl ve kazanl yollara ynelten, baar veren, klavuz olan. Allah. Hikmet: lim ve aklla gerei bulma, var olan her eyin i yzn tanma, bilme. Marifet, irfan. Resuln snneti. Dinde fkhetme, derin bir kavraya sahip olma. Szde ve davranta tam ve doru isabet. Akl. Kur'an'n tefsiri. Fehm, icad, siyaset. lahi ahlakla ahlaklanma. Sebeplerini bilerek belli ve yce bir amaca vardracak tarzda eylemi bilgiye, bilgiyi eyleme uygun yapma. Kur'an'da, Allah'n, peygamberlerine ve sekin halis kullarna nasip ettii derin anlay kabiliyeti. Hikmet-i Balia: sabetin en yksek ve son snrna varm, olgunlua, mkemmele ulam hikmet. Huccet: Apak delil, belge, ayet, beyyine. Huccetu'l-Balia: Kur'an'da, peygamberin risaleti veya kitabn indirilmesi. Huld: Bir yerde ikame etme, kalclk. Ebedilik, kesintisizlik, sreklilik, sonsuzluk. Hums: Bete bir. Terim olarak, ganimetin bete bir blmnn Allah'a, Resulne, yaknlara, yetimlere, yoksullara ve yolda kalmlara ayrlmas Hu: Sayg dolu bir korku, yumuama, derin sayg. Hkm: Hikmet. Karar. Btl engelleyen. Fehm, kavray. lim. nsanlarn arasn hakla dzeltme, ihtilaflarn adaletle zmleme. Kt dnce ve arzulara kar direnme gc. Kesin emir. Hsneyeyn: ki gzellik; zafer ve ehid olma. Hsran: Kayp, zarar, helak, ykm. nsann kendi mrn bo eyler uruna tketip ebedi bir kayba uramas, ahiret mutluluunu kaybetmesi. badet: Kulluk, itaat, boyun emek, iten balanmak, tevazu gstermek. Kiinin kendisinden yksek ve stn kabul ettii bir kimseye ve bir gce kar ba emesi, ona balanmaya raz olmas, onun iin kendi bamszlndan ve zgrlnden vazgemesi, onun isteklerine direnmemesi, hkmlerini, karar ve yetkilerini itenlikle tanmas ve kabul etmesi. Onun istedii ekilde kulluunu gsteren davran ve rutinleri yerine getirmesi. bda: Balatma, meydana getirme. Bir eyi ncesi var olmad halde var etme. Yaratma. Bir eyi bir eyden olmakszn var etme, rneksiz, modelsiz yaratma. blis: "if'il" gibi bir mastar veya fiil isim olup kk, bsbtn umutsuzlua kaplma anlamnda "blas"tr. Taberi'ye gre, Allah'a bakaldran blis, bu kt hareketi zerine duyduu byk pimanlk ve ac nedeniyle sonsuz bir umutsuzlua kaplmtr. bn-i Sebil: Yolun olu yani yolda kalm kimse. Malndan, ailesinden, parasndan uzak dm kii, yolcu. Sokaa atlm ocuk anlamna da gelebileceini syleyenler vardr. bret: "Abr", bir durumdan bir duruma gemek. Gzlemlenebilen bir eyden hareket edip bilinmeyen, mehul bir eye varabilme, intikal etme. Ders karma. Muteber, kendisinden ibret alnr, nemli, yararlanlabilir, saygn, ayan dikkat ey veya kii. Byk t. Delil, delalet. lahi kudrete ahidlik. cabet: Veya sticabe. Kelime anlam bir davete uymak. Kur'an'da, Allah'n insann ettii dualara cevab vermesi. Cevab vermeye hazr olma. Dua szl, icabet ise fiilidir. ctiba: Bir eyi dierlerinden ayrp tamamyla alma, derleme. zn szp karma. stifa. Seme, sekinlik.

ddet: Bir kadnn, einin lmnden veya boanma olaynn gereklemesinden sonra, bir bakasyla evlenebilmesi iin beklemesi gereken belli sre. ffet: Soru sormaktan kanma, istemekten utanma. Haya, namus duyarll. Nefsin ehvetli istek ve arzularna kar stn gelme. fk: Yalan, kasten gerein ters yz edilmesi. Haktan ve doruluktan yz evirme. Affak: Sylediklerinin doru olup olmadna bakmakszn diline geldii gibi syleyen, sorumsuz, houna gideni gerek d olmasna bakmadan anlatan, ok yalanc. frit: Cinlerden biri. va: Azdrma, saptrma. di etme. ten ie faaliyet gstererek kt amalara ve yollara yneltme. Batan karma. hlas: Kelime anlam, katksz, saf olma. Kur'an'da, katkszca gnlden Allah'a iman, i ballk, iman duyarll. hsan: yilik, gzellik, gzel olma, gzel yapma. Terim olarak, Allah katnda gzel olan bir ameli gerektii gibi yapma, gzellikle ssleme. Ltuf, fazl. Allah'a, O'nu gryormuasna pheden arnm bir ekilde kullukta bulunma, birleme. lahi emirleri zenle uygulama, yasaklara riayet etme. Ktle kar iyilikle karlk verme. slami yaama tarzn mmkn olduunca hayata geirmeye aba gsterme. Allah'n emir ve hkmlerini yceltme, hudutlarn koruma, yaratlmlara kar efkat gsterme. htilaf: Anlamazlk, ekime. Aykrlk. Sz, tutum, durum ve davranlarda birbirine aykr ve muhalif olma. eliki. kame: Ayakta tutmak, yerli yerine koymak, hkmlerini titizlikle korumak. lahi hkmleri Allah'tan indirildii gibi hayata geirmek, tahriflerden korumak. Bir davran olmas gereken ekliyle srdrmek, yerine getirmek. lah: Trke tam karl tanr. htiyalar giderdii, i huzuru ve skunet verdii, felaket zamanlarnda imdada yetitii, yaplanlarn karln eksiksiz olarak verdii, hkm altna alp koruduu dnlen; gzlerden uzak, esrarl, yksek otorite ve stn bir gce sahip var saylan, kendisine tapnlmaya, kulluk edilmeye, emir, hkm ve szleri dinlenip uygulanmaya layk ve hak sahibi grlen her varlk, kii veya g. Cin, melek, lider, parti, rgt kurum, put, insan, hayvan veya herhangi bir nesne ilah olabilir. Hak olsun, olmasn insanlarn kendisine tapnd her ey. Gerek mabud, kullua yalnzca kendisi hak sahibi olan Allah iin de kullanlr. Allah lafznn oulunun olmamasna karlk, ilah kelimesinin vardr; ilahlar, tanrlar. lhad: Kelime anlam, lahde koymak. Mecazen, doruluktan ayrlmak, hakk brakp batla sapmak, bir sze doru anlam vermeyip asl amacndan saptrmak. Yalan, inkar, arptma ve temelsiz yorum. Allah'n isimlerini bir baka varla yaktrma, ancak Allah'a nisbet edebilecek eyleri ve zellikleri bir bakasna da nisbet etme. lham: Asl "lehm". Kelime anlam bir eyi bir defada yutmak. lka etmek. Grnmez bir biimde alglamak. Bir manay kalbe ilka etmek. Telkin. Vahy. lim: Bilgi. Bir eyin gereini idrak etme. Kur'an'da, Allah'n peygambere ve peygamberin insanlara aktard ey. Alm: Her eyi hakkyla ve hakikatiyle, hi bir ayrntsn ve parasn darda olmamak zere bilen. Allah. lka: Telakki, karlama, alma, alglama. Vahy. Ayn kkten mastarn bir baka anlam konuma, buluma, kavuma. mam: nder, ne den, yol gsteren, kendisine uyulan, ncl. nsanlar hayra ve iyilie aran, ynelten salih ve sekin insan. Ynetici. Apak yol. Huccet. nsanlarn sz, hitab veya davranlarna uyarak evresinde toplandklar kii. man: Emn ve eman kknden treme mastar. Kendisinden emin olunan ey. Dorulamak, inanp gvenmek, onaylamak. nan. Kur'an'da, Allah'n varlnn, Hz. Muhammed'e ve nceki peygamberlere indirilenlerin kalpten, hi phesiz kabul. nsan amele gtren kesin inan. mtihan: Deneme, snama. Fitne. Bela. Kiinin zorluk ve glklerden geme eylemi.

ncil: Kelime anlam gz nuru. Allah'n Hz. sa'ya gnderdii kitap. Tahrif edilmi olup elimizde ilk indirildii ekli mevcut deildir. Genel kabul gren gre gre Sryanice olarak indirilmitir. nfak: Maln elden karlmas, sarfedilmesi, harcama. Terim olarak Allah yolunda maddi her trl harcama. nkar: Yok sayma, tanmama, kabul etmeme. Nankrlk. krn ve irfann zdd. Cehaletin trevi. Kur'an'da, irk, kfr. nklab: Szlkte, keler zerinde dnmek, geri dnmek. Bir eyin durumunu ve eklini deitirmek, altn st, stn alt, iini d, dn i yapmak. evrilmek, devrilmek. Bir durumdan bir baka duruma gemek. Deiim, d, ykl, alaa olu. Kalbetme. Savatan kamak. Kur'an'da, dinden dnmek, irtidat etmek. na: Var etme, yaratma, oluturma, meydana getirme. Bir eyi ihdas etme, terbiye etme. cad. Ykseltme, yukar kaldrma. nzal: Kelime anlam, bir eyi yksek bir yerden alp indirme, koyma. Kur'an'da, Allah'n nimet indirmesi; iinde hkm, hikmet, ifa, emir, nehy, nur ve rahmet bulunan, insanlar hidayete yneltip ileten kitaplar indirmesi. Bir eyi bir kerede indirme. Tenzil: Para para, safha safha indirme. nzar: Uyarma. Bir eyin tehlikeli sonucunu haber vererek korkutma. Peygamberlerin risalet ile insanlar gerek dnyevi sknt, glk ve ykmlar ve gerekse ahiret azab ile uyarmalar, korkutmalar. Tebir'in (mjdeleme) zdd. rtidad: Geri dnme, vaz geme. Terim olarak, kiinin slam'a girdikten sonra kfre dnmesi, tevhidi brakmas. Dmandan korkup kama. Alalma, d, k, tereddi, gerileme, rcu. slam: ve d, grnen ve grnmeyen her trl ktlkten uzaklama. Bar, gvenlik, esenlik, selamet. Teslimiyet. Selamete kma. hlas. Btn peygamberlerin tebli ettikleri, z tevhid olan din. Hz. Peygamberin eriati. taat, Allah'a, O'nun iradesine, hkmlerine ve dinine teslimiyet. sraf: Gereksiz harcama, gerek ihtiyac aan tketim. Meru olmayan bir ama uruna harcama. Her hangi bir eyde makul snr ama, ineme, ly tarma. stfa: Bir eyin zn, en saf halini, hlasasn szp karma. Tasfiye: Bir eyin karn gidermek, saf zn almak. Allah'n baz kullarn istfas, semesi, sekin klmas, tevhide aykr decek unsurlardan arnm klmas, temizlemesi ve insanlara nder olarak peygamberlikle grevlendirmesidir. stiaze: Snma, korumay isteme. Bir fenala kar bir bakasndan, kulun Allah'tan korunmas duasnda ve talebinde bulunmas. stidrac: Bir eyi bir eye eklemek, sokmak. Derece derece arttrmak. Kur'an'da, srekli gnah ileyen bir kimseye Allah'n daha ok gnah ileme frsat ve imkanlarn vermesi, zenginlik vererek, nimetini arttrarak, ona kr unutturmas, bylece derece derece byk azaba yaklatrmas. stikamet: Dosdoru yn, gzel dorultu. Allah'n hkmlerine uygun yaama ve davranta bulunma biimi. stiva: Bir yerde karar klmak. Bir dze kurulmak, eit, benzer ve denk olmak, kasdetmek, ynelmek. Yksek olmak, ykselmek, ycelmek, stn olmak. stila etmek. stiab. Kuatmak. Hkm, boyunduruk ve ynetimi altna almak.syan: Kelime anlam kayma veya yanllk. Kar gelme. Bakaldr. Unutkanlk sonucu bir yasa ineme. Masiyet. Hata taat: Boyun eme, bakasnn stnln, hkmn ve bykln kabul etme, szn duyma, isteyerek uyma. 'tikaf: Bel bkp eilme. Secde etme, tapnma. Nefsi bir yerde tutma, hapsetme. Terim olarak, bir mescide ibadet niyetiyle ekilmek. Kendini bir sre iin dnyevi megalelerden uzaklatrarak Allah'a ynelmek. ttiba: Uyma, itaat etme. Peinden, arkasndan, izinden gitme; izini bulma, takip etme.

yla: Szlkte, mutlak anlamda yemin demektir. Erkein karsna yaklamamak, onunla cinsel ilikide bulunmamak zere kendi kendine ettii yemine denir. zzet: G, kuvvet. Yksek onur, eref. Byk itibar, ycelik, saygnlk. Galibiyet, stnlk. an. Ka'be: Kp eklindeki her yap, ev. nsanlar iin kurulan ilk ev. Hacc ibadetinde evresinde tavaf edilen Allah'n evi. Kble yn. Kabile: nsann kafatasn tekil eden ba kemiklerinden her biri. ki veya daha ok saydaki airetin toplanmasndan meydana gelen ve birbirlerine kan ve akrabalk ba ile bal olup sorumluluklar yklenmeyi "kabul" eden insan topluluu. Kader: Kadr, takdir, miktar. Maslahata ve ihtiyaca yetecek kadar olan miktar, l. Sre. G yetirme. Fiilen var etme. Biim ve ekil verme. Takdir etme, belirleme. Kadr: Her eye g yetiren, her eyin stnde muktedir olan, iktidarn tm kendisinden olan. Allah. Kfr: Btn zellikleriyle en gzel iki. Beyaz ve ho bir renkte, kokusu insann iini ferahlatan, serin, bozulmayan, kalbi glendiren. Cennet emelerinden bir eme. Kahhar: Kahr'dan, kahreden, khir. stn g ve iktidar sahibi. Allah. Kahin: Gemiten veya gelecekten haber verdiine inanlan, vehim ve zanda bulunarak insanlar aldatan, saptrc kii. Knit: Umut kesmi kii. Hayra ulamada umudunu kaybeden. Kanitat: taat eden kadnlar. Kur'an'da, Allah'a itaat eden m'min kadnlar. Karn: Bir insan nesli. a, yzyl. Birbirinin ada olarak yaayan insanlar. lke. Zaman. nsanlardan bir mmet, topluluk. Karye: Yerleme merkezi. Kasaba, ehir, lke. Karz: Tekrar geri alnmak zere bir bakasna verilen ey, mal, para. Bor, dn. Karz- Hasen: Maln en iyisini Allah iin harcama, yoksullara verme. Allah, karln hem dnyada ve hem ahirette daha gzeliyle verir. Kasd, Muktesid: Yolun doru yn. Hedefe varan yolu tutma. ktisad: tidal, orta yol, Muktesid: vlen ile yerilen, adalet ile zulm arasnda kararszla den. lim renen. Gnah hafif bir hesab gerektiren kii. ki yzl. Kk gnah sahibi. Ktlkleri ve iyilikleri eit olan. Kavim: Airet ve kabileden daha kalabalk insan topluluu. Balangta terim, yalnzca erkekler topluluuna mahsus iken, sonralar genelde yerleik olan ve iinde kadn ve kzlarn da bulunduu insan topluluklarna ad olmutur. Ulus. Kavvam: "Kavim"in mbalaas olup sorumlu, gzetici. Ailenin geiminden sorumlu. Koca. Yetki ve sorumluluk sahibi olan salih veli. Kur'an'da, bir kadnn ihtiyalarn gideren, korunmasna zen gsteren. Kayym: Srekli kyam halinde olan, yaratlm her eyi tedbir edip koruyan, kollayan. Oturmas, yatmas, uyuklamas, unutmas, gzden karmas, ihmal etmesi olmayan. Kendi zat ile kim. Yaratmada, rzk vermede, ynetmede, ileri evirip evirmede tek sahib, biricik hakim. Her ey kendisi ile kaim olan. Allah. Kaza: Bir ii tmyle kesip atmak, ayrp bitirmek. Kesin hkm verip icra etmek. Bir eyi dilemek, istemek. Karar. Kur'an'da, vahy, hkm. Kebire: Kelime anlam byk. Terim olarak byk gnahlar. oulu Kebair. irk, zina, haksz yere adam ldrme v.b. Keffaret: Gnah rten, gideren, karlk olan. Kur'an'da, gnah dolaysyla denmesi gereken karlk, yaplmas gereken ey. Yemin keffareti gibi. Oru tutmak, yoksul doyurmak veya bir kleyi zgrlne kavuturmak gibi gzel hareketlerle gnah karlama. Kefil: ahid, gzeten, koruyucu, mutazammn, hmi. Kerem, Kerm, Kiram: hsan, bol nimet. Byk eref, stnlk, ycelik. nsan iin kullanldnda gzel ahlak ve vg konusu zelliklere sahib olan kii anlamn verir. Kerim:

Pek stn, yce, erefli. Her eyin iyisi, gzeli, yararl, yce ve yumuak olan. Kiram: Kerim'in oulu olarak Allah katnda stn ve onurlu kimseler. Kevser: Cennette bir nehir. Bol hayr. ok, pek ok. Peygamberin evlad, peygambere tabi olanlar, slam mmeti, Kur'an, peygambere ilimde miras olan bilginler, ulema gibi anlamlarla yorumlanmtr. Kble: Kendisine yz dnlen yn. Namazda secdenin istikameti. Ka'be'nin merkezi. Ksas: Kesmek anlamnda kasas'tan gelir. Aynyla mukabele etmek, misliyle karlk vermek. Herhangi bir hakk misli ile takas etmek. Yaralama ve ldrme olaylarnda hukuki bir teaml ve amir bir hkm olarak uygulanr. Caydrc etkisi dolaysyla insanlar ldrlmekten kurtard iin Kur'an'da hayat kayna olarak anlmtr. ldrlen kiinin yaknlar raz olurlarsa ksas yerine affetme veya cezann diyete evrilmesi mmkndr. Kssa: Takip etme. Takibe deer haber. Haber. Gemiten aktarlan gerek bir olay. Tarih. Kaleme alnan veya dillerde dolaan hikaye. Olay, vaka. Gemilerin haberleri, szl gelenek. Destan. efsane. Kst, Kast, Muksit: Slasi kalbnda olduunda zulm, mezid olduunda adalet anlamlarna gelir. Adalet. Fazlalk ve noksanlk olmakszn duyarl, adil l. Kur'an'da, slami hkm. Terim olarak miras mallarnda hakkaniyet ve adalet. El-Muksit: Btn ilerini denk, birbirine uygun, elikisiz ve yerli yerinde yapan. Allah. Kyam: Kaldrp dikmek, dzeltip dorultmak, idame etmek, zen gsterip uygulamaya koymak. Riayet. Muhafaza. Azim, kararllk, ayaa kalkmak, ayakta durmak. Namazn bir rkn. badet. Ayaklanma, ba kaldrma. Kyamet: Szlk anlam kalkmak, diriltmek, dikilmek, ayaklanmaktr. Kozmolojik anlamda dnya hayatnn sonu, evrenin dzeninin bozulmas. Yerin, gn, yldz ve gezegenlerin birbirine girmesi, dalarn pamuk paralar gibi dalmas. Kaari'a. Vaka. Kibir: Byklk, gururlanma, marur olma. Kendisinde var olmayan stn bir gc ve bykl kendinde gsterme, vehmetme. Kibriya: Azamet, byklk, ycelik. Mlk ve Celal. Kitab: Yazlm ey. Kur'an'da, Allah'tan indirilen hkmler, emirler, vahy mecmuas. Kur'an ve dier peygamberlere indirilenler. Ya-kuru her eyin yazl olduu Allah katndaki kitap, Levh-i mahfuz. Kudds: Kendisinde hi bir noksanlk olmayan, ycelikte esiz ve benzersiz. Hatadan, gafletten, aczden ve her trl noksanlktan yce ve tamamen mnezzeh. Kur'an: Mastar okuma. Hz. Peygambere Allah tarafndan Cebrail araclyla btn insanlara iletilmek zere indirilen kutsal kitab. Kurban: Yaklama kknden, birr ve hayr adna kendisi ile Allah'a yaklalan ey. Allah adna ve Allah'n adn zikrederek hayvan kesme. Kfr: Kelime anlam bir eyi rtmek, gizlemek, gz ard etmek ya da verilen nimete nankrlkle karlk vermek. Hakikat, deimez gerei kabul etmemek, bile bile reddetmek, kar kmak, rtmeye almak. Allah'n birliini, peygamberlerini ve onlara indirilenlerin tmn ya da bir blmn reddetmek, inkar etmek, inkarc olmak. Allah'n verdii btn nimetlere karlk kretmemek, byk bir nankrlkle isyan etmek. Kfran: Nimete kar nankrlk. nkar ederek glerin ve nimetlerin ktye kullanlmas. Kfv: Denklik, eitlik, benzerlik. Karlkl yeterlilik. Krsi: zerinde oturulan ey. Saltanat ve kudret sembol. Kur'an'da, ilim, mlk, Ar. Arn yannda bir baka makam.. Lav: Bo, anlamsz, hi bir yarar olmayan, sama sapan sz. Yemin etme amac olmakszn dile geldii gibi syleme. irkin ya da gereksiz konuma tarz. Svg, hakaret. Dil srmesi, sehv. Kfr, irk sz. Lanet: Alaklk, alaltlmlk yoluna srklenme. La'n: Mutlak anlamda uzaklatrmak. Allah'n rahmetinden uzak dm, uzaklatrlm, yoksun kalm olma hali. Kovulmuluk. Lat: Cahiliyede bir put ad.

Latf: Ltuf, ihsan ve fazl sahibi. nsann iine ileyen, nfuz eden. En ince ilerin btn ve saysz inceliklerini bilen, byk nfuz sahibi. En ince ve sezilemez yollardan kullarna saysz yararlar salayan, nimetler ulatran. Allah. Lehv: Bo bir tutku iinde olmak, oyalanmak. Bo arzu ve isteklere kaplmak. nsan amaszca oyalayp duran, ona kendini, kendi hikmetini, varolu ve yaratln gereini unutturan ey. Dnya hayat, ss ve ekicilii. Lika: Bir eyi karlama, alma, alglama. Kavuma, buluma. Allah'n huzuruna kma. R'yete de tlak olunur. Mahrum: Yoksun. stemekten utand ve fakirliini bakalarna hissettirmedii iin sadakadan dahi mahrum kalan, gerekte ise ihtiya sahibi kimse. Ma'ruf: Dinin de temiz akln da ho, gzel grd ey. rf. yilik, ihsan. Gzel gelenek. slam'n uygun grd, ynlendirdii ve istedii biim. Mecusi: Atee tapan. Mele': nde gelenler, sekinler topluluu, ynetici veya hakim olan aznlk evre. Bir kavmin bykleri. Danma (meveret) meclisi. Siyasi ve hukuki gc ve imtiyazlar ellerinde tutanlar. Melekut: Mlk veya ayetler. Geni kapsaml, byk ve yce mlk. Ynetim, tasarruf sahas, kudret ve hakimiyet. Melik, Mlk: Kral, kendi bana tek ynetici. Arap geleneinde, kars, evi, hizmetisi olan kimse. Servet, ocuk ve mlk sahibi. Melk: Btn evrenin sahibi, hi bir orta olmakszn tek bana her eye ve herkese hkmran olan. Her eyin mlk, tasarrufu, hkm ve ynetimi tartmasz elinde olan. Allah. Merhaba: Genilik, bolluk, rahatlk, gzellik, kazan ve gle gle oturma anlamlarna gelen bir dua, temenni. Menat: Cahiliyede bir put ad. Bir iltifat. Mesani: Bir eyin kuvveleri. kili, ikier, ikierli, karlkl. Kur'an'da, iinde eitli kssalar, tler ve hkmler tekrar edilerek anlatlan kitap. Veya, zt anlaml kelimeleri arka arkaya kullanarak aradaki elikiyi gz nne seren ve vurgulayan anlatm tarz kullanlarak yazlm kitap. Kur'an. Mescid: Secde edilen, iinde ibadet edilen yer. Mescid-i Drar: Mnafklarn kurduu veya denetledii, takva temeli zere kurulu olmayan mescid. Allah ve slam isimleri zikredilerek mslmanlarn aldatldklar ve mslmanlarn kontrolnde olmayan mescid. Kuba mescidinin kart. Mesih: Meshedilen ya da mesheden. Kendisinden her trl ktlk ileme eilimi giderilmi; cehalet, er, hrs ve ahlak d zellikler iinden silinmi olan, veya hastalklar, ktlkleri gideren, eliyle meshedip silen. Hz. sa (a.s). Meskenet: Nefsin insan kendisine yneltip srkledii yoksulluk, doymazlk. Agzllk. zillet, aalanma. Meair: Kelime anlam, iaretler, nianeler, alametler. Allah'a ibadet etmeye vesile olan nianeler. Hac iin iaretlenmi kurbanlklar. Hac menasiki. Tavaf, sa'y, eytan talama, Arefe'de vakfe ve kurban kesme. Dinin eairi ise, Allah'n kendisine ibadete vesile olmak zere haklarnda sayg gstermeye, onlarla kulluk grevlerini yerine getirmeye insanlar ard eyler, eserlerdir. Me'eme: Sol taraf. Arap dilinde, uursuzluun, ktln simgesi. Ashab- Me'eme veya Ashab- imal: Sol ehli. Allah'n honutluuna uygun olmayan hayat tarzlar dolaysyla hesab gnnde kitaplar, yani amel defterleri sol ellerine veya sol yanlarndan verilecek olanlar. Ashab- Yemn'in zdd. Meta: ey. Yarar, fayda, hayr, nimet. Yemek. Kur'an'da, zaman, sre. ddet sresi boyunca nafaka. Az ve deersiz, sonunda yok olucu ey. Geici olan dnya hayat ve zevkleri. Mev'ize: t. Hikmetli sz. rfan. Haram klma, sakndrma. Mevla: Dost. Yardmc, koruyucu, desteki, malik, sahib.

Meymene: Sa taraf. Arap dilinde uurun ve iyiliin sembol. Ashab- Meymene veya Ashab- Yemn: Sa ehli. Allah'n honutluuna uygun olan hayat tarzlar dolaysyla hesab gnnde kitaplar, yani amel defterleri sa ellerine veya sa yanlarndan verilecek olanlar. Ashab- Me'eme'nin zdd. Millet: Din. eriat. zlenen yol, mezheb. Trke'de ve Farsa'da anlam kaymasna urayarak saysal anlamda insan topluluu karl kullanlr. Minnet: Menn kknden, kesmek. Bir nimet verip minnettar etmeye denildii gibi, nimeti verdii kiiyi hesaba ekip sylenmeye, yani baa kakmaya da menn etmek, minnet saymak denir. Nimet vermek, memnuniyet. Azaltmak, verdiini bir ey sanmak, onunla gururlanmak, minnet etmek, baa kakmak. Misak: Szleme. nsann Allah ile veya baka insan ve topluluklarla imzalad, zerinde mtabakata vard szleme hkmleri. Akid, ahid. Siyasi, iktisadi, medeni her trl anlama. Misal, Mesel: Misil ve nzr. Bir eyin benzeri, dengi. Atalardan aktarlan sz, hikmetli, veciz, arifane ifade. Hayret ve aknlk veren ibretli durum, hikaye. rnek. Huccet, delil. Durum, vaziyet. Miskin: Yoksulluktan dolay durgun bir hale gelmi. Hi bir eyi olmayan, aresiz, fakir. Zelil ve zayf. Bir gre gre de yeterli mal olmayan kimse. Mizan: Tart. Duyarl l. Adalet. Hukukta vazgeilmez eitlik ilkesi. Ruhsal, doal, ekolojik, kozmik denge, ince hesap, nizam. Terim olarak, insanlarn amellerinin llp tartlmas ve sonulandrlmas. Mubn: Ak, apak. Ayrma, aray ama. Kendini aklamaya kendisi yeterli olan. Kur'an- Kerim. Mucize: Karsnda insanlarn aciz kaldklar ey. Kur'an'da geen ekliyle ayet. Tabiat olaylarnda genel-geer olan tabii cereyann dna kmak, harika, olaanst veya olaand bir ey yapmak. Peygamberlerin peygamberliklerini ispatlamak ve asla kendilerine inanmayacak kimselerin, inanacak durumda olanlarn zerindeki olumsuz etkilerini krp yok etmek amacyla gsterdikleri olaan d (fevkalde) olaylar. Ayet, delil, huccet, belge. Muhkem: Bozulmaya uramayan, mevsuk, gl, yerleik, sapasalam. Anlam apak ve muhtemel baka yorumlara yer vermeyecek kadar net olan. Muhsana: Engel ve muhkemlik anlamndaki hasanetten treme bir kelime. Bir yeri kale gibi koruyan. Mstahkem, surlarla evrili. Bunun gibi namusunu koruyan, da kar rzn muhafaza eden zgr kadn. Hem evliler, hem de bekarlar iin kullanlr. Mukaddes: Kutsal, mutahhar, tertemiz, mbarek, kutlu. Mukarreb: Yaknlatrlm, deeri ve makam ykseltilmi kimse. Kur'an'da, Allah'n kendisine yakn kld kullar. Musavvir: Diledii ekilde suret ve biim veren. Musibet: sabet kknden, bir kimseye eitli felaketlerin, hastalk, lm, zarar, iflas, alk, yoksulluk, ktlk v.b. eylerin isabet etmesi, kiinin bu gibi afet ve imtihan konusu olaylarla evrilmesi. Mustaz'af: Za'fa uratlm, gten drlm, ruhsal, maddi ve zihni ynlerden gszletirilmi. Gerekte kendisi zayf olmad halde mahkum edildii maddi-manevi yap iinde g ve dinamikleri dondurulmu, nne engel ekilmi. Muttaki: Korkan, saknan. Terim olarak, takva sahibi. Allah'tan korktuu iin ktlklerden ve Allah'a kar isyana gtrc eylerden titizlikle kanan, farzlar yerine getirmede btn gcn kullanarak zen gsteren. mannda olduka duyarl olan m'min kii. Muztarr: Zaruret'ten gelir. Snmay gerektiren kesin bir durum. Byk ve nne geilmez ihtiya, kanlmazlk. Bir hastaln, bir musibet, bela, yoksulluk, alk veya baka bir skntnn kendisini Allah'a dua etmeye ve snmaya srkledii kimse. Bunalm, buhran iine dm. Mbarek: Kutlu, temiz, bereketli.

Mcrim: Sulu, gnahkar. Allah'a ve insanlara kar su ve gnah ileyen kimse. Mkatebe: Szlk anlam yazl szleme. Terim olarak klenin, belli bir miktar alma karlnda zgrln elde etmek iin anlama yapmas. Ya da anlatklar miktar pein veya taksitle demesi ve bylece zgrln elde etmesi. Mlk: Hkm, ynetim ve tasarruf altna alnabilen her ey. Melikiyet: Kamu yarar iin kanun ve dzen yrtme gc. Malikiyet: Emlak ve arazi zerinde tasarruf gc. M'min: man eden, Allah'n birliine ve slam'n btn hkmlerine iten inanan. Bu inanc kendisini Allah'n btn isteklerini yerine getirmeye gtren. El-M'min: Gnllerde iman n yaratan, kendisine iman edenlere ve snanlara eman ve gvenlik veren, onlar koruyan, rahatla ve esenlie kavuturan. Allah. Mnker: Dinin de, temiz akln da irkin ve kt kabul ettii her ey. slami hkmlerin yasaklad tutum, i ve davran tarz. eriatte ve rfte bilinmeyen ya da ho grlmeyen. Rab'a gre Kur'an'n ve snnet'in irkin grd ey. Ma'ruf'un zdd. Mstakarr: Karar klma yeri. Hedef ve ama. Kur'an'da, sulblerde ve dl yataklarnda olan, yeryz, ahiret. Kyamet gn. Sene. Gece. Mstavde': Sulblerde ve dl yataklarnda olan. ade, geri dn yeri. Kabir. Dnya. Mstekbir: Byklenen. Gcn tmne sahip olmad halde kendinde byklk ve snrsz g vehmeden. Kur'an'da, Allah'a, O'nun hkmlerine ba kaldran, mstaz'aflar zerinde haksz bask ve tahakkm kuran. Tevhide kar olan snfa mensup kii. Kfir, mrik, zalim, zorba. Mtekebbir: Azametli, yce. Bykln tm kendisine ait olan, Allah. nsan iin kullanld zaman ise, haksz yere kibirlenen, azgn insan ve mstekbir demek olur. Mteabih: Benzeen iki eyin karlkl olarak eit biimde veya eite yakn benzemesine denir. Birden ok anlama gelebilen anlatm. Tam anlamyla ak, net ve kesin olmayan. Muhkem'in zdd. Mtref: Refah ve nimet ehli. Byk servet, zenginlik ve g sahipleri. Kur'an'da, refah ve servet iinde azp marm, Allah'a ve insanlara kar sorumsuzlam, maddi kaynaklar, haksz yere elde ettikleri serveti sap savuran snfn insanlar. Takn, zorba nderler, bakanlar, zalim kesimler. Dnyevi eref ve iktidar sahibi kimseler. Nafile: Terim olarak farz klnana ek olarak yaplan ibadet. Daha fazla ibadet. Hz. Peygamber (s.a.v.)'e zg ibadet. Atiye. Nsuh Tevbe: Ciddi, kesin, ihlasl ve makbul tevbe. Kiinin yapt su ve gnahtan kalbinde ciddi ve samimi bir pimanlk duyup bir daha asla yapmamaya karar vermesi, hatalardan ve gnahlardan dnmeye kesin karar vermek. Neb: Kelime anlam haberci. Allah'n emirlerini tebli eden ve vahyin haberlerini getiren kimse, peygamber. Kur'an'da, Allah'tan haber getirenlerin sonuncusu olan Hz. Muhammed. Necat: Szlk anlam, evresinde bulunanlara gre yksek ve balantl olmayan yer demektir. Terim anlam kurtulu, felah ve esenliktir. Neces: Pislik, irenlik, tiksindiricilik. Kur'an'da, irk, putlar. Haramlar. Nefis: Bir eyin zat, kendisi. Ruh. Cins, tr, z. z varlk. Kalp. ehvet, arzu ve gazabn balang yeri, yata. Vicdan. nsanda emredici g, dinamik. Nehy: Yasak. Saknma, iddetle sakndrma. Terim olarak, Allah'n haram kld ey. Nesih: Birbirini izleyen iki eyden birinin dierini silmesi, yrrlkten kaldrmas. Unutturma. Erteleme. Nakil ve tahvil etme. Nifak: Yer altnda bulunan lam, canavar ini, izbe. ki yzllk. i ve d ayn olmama. Mnafk: Rab'a gre, canavarn kendi inine girip kmas gibi (nk bu in karlkl iki kapldr) mnafk da slam'a bir kapdan girip brnden kan kimsedir. D m'min, ii kafir olan. Nikah: Ba, akid. Evlilik ba ve akdi. Medeni szleme. Nimet: Yumuaklk anlamndaki "numet" ile ilgili olan bu kelime, insann lezzet ald gzel durumlar demektir. Mutluluk duygusu, haz veren eyler. Allah'tan bir ltuf ve ihsan. nsann

btn geim, beslenme ve gzellik aralar. Yaama gzellii. Nusret. Ganimet. eref, n. Naim: Nimetlerle donatlm. Bir cennet derecesinin ad. Nur: Ik, aydnlk, ziya. Kur'an'da, Allah'tan gelen hidayet. Kur'an. Hz. Muhammed (s.a.v.). Nutfe: Bir damla su, meni. Nsuk, Mensek, Menasik: Boazlanacak hayvan. Hacc'n iaretleri. Hacc ve Umre'deki kurban. Hacc ibadeti ve amelleri. Allah'a yaklatran her ey, ibadetler. badet yeri ve tarz. lkeler. eriatlar. zel eriat. Yntem. Nz: Szlkte ykseklik ve tmseklik olup bilinen itaat snrlarn amak demektir. Ancak bir baka anlam, elerden birinin einde cinsel kskanlk uyandracak uygunsuz davranlarda bulunmas, eine ihanet eder grntler vermesidir. Bu durum hem kadn (Nisa, 34), hem erkek (Nisa, 128) iin de geerli olduuna gre, nzu kadnn erkeine itaat etmemekle snrlandrmak yanltr. Her ikisi de nz edebildiine gre, ikisine de uygun meyyideler ngrlmtr. Nzl: len, arlama treni ve tarz. Konaklama. Deerli bir misafire veya stn bir kimseye sunulan ikram. M'minlerin cennette karlanmalar. ff: Bir tersleme deyimi. Azarlama, usan ifadesi. rf: Bilme, tanma, iyilik. Gzel olarak bilinen. slam'n temel ilkelerine ve hkmlerine, her bakmdan tevhide uygun olan teaml. nsan kuaklarnn gelitirerek, bozmadan birbirlerine aktardklar unsurlar. rf, terim olarak ve tanm gerei slam'a uygun olan eydir. irkin rf olmaz, ancak gzel veya irkin adet olabilir. Ma'ruf. Rabb: Terbiye eden, ihtiyalar karlayan, yetitiren, kefil olan, gzetleyen, koruyan, etrafnda toplanlan, sorumluluk alan, kendisine itaat edilen, sz dinlenen; tasarruf, hkm, yetki sahibi melik ve efendi. Kelime bakalar iin kullanlabildii halde, gerek anlamda Rabb'la yani rububiyete yalnzca Allah layktr. Rabbaniyun: Dinde derin bir kavraya sahip olanlar. Fakihler, reticiler, ilim ehli bilginler. Terbiyeciler. Helal ve haram bilenler ve bakalarna retenler. Yahudi abidleri. Rahm: Esirgeyen, esirgeyici. Rahmeti ahirette yalnzca m'minlere amil olan. Fazlasyla merhamet edici, verdii nimetleri yerinde kullananlar daha stn ve ebedi nimetlerle dllendiren. Allah. Rahman: Rahmeti her eyi kuatm olan. Rahmeti dnyada btn yaratlmlar kuatan. Sevdiini sevmediini ayrmadan btn yaratlmlar nimetlerle donatan. Allah. Rahmet: Merhamet. Korunmaya, gzetilmeye muhta olana ihsan gerektiren rikkat, incelik, yumuaklk. Kur'an'da, Allah'n yaratlmlara hayr, nimet, gzellik ihsan etmesi. Bolluk, nimet, fazl, ltuf. Rakabe: Asl boyun kk. Boyunduruk, klelik, esaret. zgrln kaybetmi kimseler iin kullanlr. Rikab: Klelerin veya esirlerin zgrle kavuturulmas. Rasihun: limde derinleenler. Byk ve zl bir kavray yeteneine sahip olanlar. nce sezi ve derinlik sahibi yksek dzeyde bilginler. Raf: efkatli, efkati ve ihsan her eyi kuatan. Rahmeti olduka bol olan. Allah. Reca: Umut, umud etme. Arzu. Korku. Emel. Recm: Talama, taa tutma. Eziyet, ikence, ldrme. Kur'an'da sadece Allah'n ve m'minlerin lanetine uram olan eytan ve kavimleri tarafndan eziyete uratlan Allah elileri iin kullanlr. Recim: Feil vezninden mercum, yani atlm, tardedilmi. Allah'n rahmetinden ve koruyuculuundan kovulmu, uzaklatrlm. eytan ve onun izinde olan. Resul: Eli. Allah'tan kendisine risalet verilmi ve insanlar iin Allah tarafndan bir eli olarak gnderilmi kimse. Peygamber. Rzk: Dnyevi ve uhrevi verme. Nasib. Gda, besin, tabiatn yeralt ve yerst btn kaynaklar. Hayr. Allah'n hayat sahibi varlklara verdii ve hayatlarn kendisiyle srdrdkleri yararl eylerin tm.

Riba: Fazlalk, ilave. Faiz. Ribat: At balamaktan, dmana kar atn balayp gzetlemede bulunmak, beklemek. Snr koruyuculuu; nbet. Risalet: Elilik. Kur'an'da, Allah'tan Cebrail kanalyla insanlara iletilmek zere peygambere gelen vahy, nbuvvet grevi. Hayat verici ve kurtarc ilim. Ruhu'l-Kuds: Tertemiz ruh. Kudsiyet ruhu. Emniyete ayan, mutahhar, mukaddes ruh. Cebrail (a.s.). Ruhbanlk: Rehbet'ten rahib'in oulu. Izdrap ile korkup ekinme. Manastrlarda ibadet etme. Byk bir korku duygusuyla ekilip dnya zevklerini terketme, ibadet iin mnzevi bir hayat tarz srdrme. Hristiyanlk dininde din adamlar snf. Ruk': Tevazu. Kulluk. Namazda bir rkn. Rd: Hayra isabet. Hak bir dorultuda kararllkla, tam ve stn bir isabetle emin admlarla gitmek. Hidayet. man. Doruluk, doru yol. Hayr. Gayy'n zdd. Er-Reid: Doruya gtrc, yneltici. Btn ileri ezeldeki takdirine gre yrten, dosdoru bir nizam ve hikmet zere akibetine gtren. Allah. Sabi: eitli grlere gre, din deitiren, yldzlara tapan, meleklere tapan veya in ve Hind dinlerine mensub kii. Sabr: Dayanma gc. Bir kimseyi bir eyden alkoymak, nefsi darlk halinde iken tutmak. Terim olarak, nefsi slam'n uygun grd ekilde bir takm eylerden tutmak, ehvetlere kar alkoymak. Kararllk, metanet. Allah yolunda cihad gibi her trl zorlua tahamml. nsan imtihandan geiren musibetler karsnda isyana sapmama. Glklere gs germe ve kar koyma direnci. Sadaka: Doruluktan gelir. Allah rzas iin ihtiyac olanlara temlik edilmek zere karlan mal, vergi. Bunda Allah'a sadakat ve ballk olduundan sadaka denmitir. Sahife, Suhuf: zerinde yaz yazlan kat, yaprak. Peygamberlere indirilen vahyler. Levh-i Mahfuz'daki nsha. Salat: Uyluk kemiklerinin hareketi. Tebrik, kutluluk. Dua. Hamdetme, tezkiye. lahi rahmet, istifar. Namaz. Yahudi tapnaklar, havralar. Salih Amel: Islah eden, dzelten hareket. Salih: Gzel davranlarda, Allah'n rzasna uygun fiillerde bulunan kii. Salih Amel: Kur'an'da, Allah'n indirdii dine uygun her trl tutum, yararl, slah edici, dzeltici; iinde dirlik dzenlik barndrc davran. Farzlar. Samed: Btn ihtiyalarn karlanp grlmesinde yalnzca kendisine bavurulan, tek merc ve snak olan. Sonu, zevali olmayan. Ulular ulusu. Hi boluu olmayan, asla kendisine nfuz edilemeyen. Allah. Sa'y: aba harcama, gayret. Emek. Komakszn sratle yrme. Terim olarak, Hac'da Safa ile Merve arasndaki hzl yry. Sebil: Yol. Sorumluluk. Hidayet. Secde: Namaz ve ibadet. Allah'n huzurunda boynu bkk ve tezelll olma hali. Btn canl ve canszlarn Allah' tesbih tarz. Boyun eme, aln yere dedirme, emre amade olma, byk bir tevazu ile alalma. Selam, ihtiram, saygyla eilme. Sefih: Hafif. Dk akll. Servet ve refah iinde sorumsuzca yaamaktan dolay azma, marma, akln zaafa uramas. Sekine: Gven ve huzur duygusu. Yatma, skun. Kalbin mutmain olmas. Rahmet. Sebat, kararllk, vekar. Selam: Bar ve esenlik dilei. Teslimiyet. Selamet, gvenlik. Her trl ayp ve noksanlktan uzak olma hali. Her an ve her trl selamet, esenlik dilei. Dar's-Selam: Cennet yurdu. EsSelam: Her trl arzadan, noksanlktan uzak olan, kullarn btn tehlikelere kar koruyan, selamete karan, cennetteki kullarna selam eden. Allah.

Sevab: Karlk. Hayr iin de, er iin de (ceza kelimesi gibi) mutlak karlk anlamna gelen bir kelime. Fakat ounlukla hayr ve gzel karlk, stn dl, paha biilmez mkafaat anlamlarnda kullanlr. Sdk: Doruluk, mutabakat, muvafakat. Yalann zdd. Sddk: Kendisinde doruluktan baka bir ey bulunmayan. Musaddk: Dorulayan. Sadakat: Ballk. Sdk: Doru szl, gvenilir. Ballndan hi bir ey eksiltmeyen, kaybetmeyen. Allah'a iten bal, ilim reten. yilikleri ktlklerinden her zaman ok olan. Muhlis. Srat- Mustakm: Kelime anlam, geni cadde, ilek yol. Kur'an'da, dosdoru olan Allah'n yolu. Kendisinde hi bir arpklk olmayan slam dini. nsan cennete ve ebedi mutlulua ulatran gidi tarz. Sidret'l-Mnteha: Snr ban sembolize eden Arabistan kiraz. Yaratlmlarn bilgilerinin tkendii, tesine geemedii son snr. Meleklerin de, bakalarnn da geemedii Arn sanda bir aa. Cennet'in ular. Ondan tesi gayb olan. Sihir: By. Sebebi gizli olan ince ey. Aldatma, yalan grnt, illzyon, hayal. eytana yaknlk, onunla yardmlama. Yaldzclk, arlatanlk. Sret: nsann zerinde bulunduu ve srp gtrd durum, tutum ve kiisel davranma tarz. Terim olarak Hz. Peygamber'in irtihaline kadar izledii yol. Sultan: Delil. Belge. Zorlayc g. Burhan. Huccet. Katilin aleyhinde olmak zere ksas veya diyet. Galebe, stnlk, istila. Kitap. Sun'-San'at: Bir fiilin ortaya konulmas. uurlu varlklar iin kullanlan bir kelimedir. Yapmaetme, icat etme, tretme, bir sanatta bulunma, i ileme, deiik bir eylemde bulunma anlamlarna gelir. Sr: Ddk veya boru gibi iine frlnce ses veren nesne, boynuz. srafil'in frd, kalk, dirili ve hesap vaktini bildiren boru. Kyametin habercisi. Sre: Yksek rtbe, makam, binada kat ve bir yerleme merkezinin evresindeki sur anlamlarna gelir. Kur'ann 114 blmnden her biri. Snnet: Yol, gidi tarz. Kanun. Gemi mmetlerin bandan geenler, klerine yol aan gerek nedenler, izlenen yntem. Bir eyin pratii. Genel tarihsel, toplumsal ve kozmik yasalar. ahid: Bir hakkn ispat edilmesinde ehadetine ba vurulan, verecei habere gvenilip kendisine mracaat edilen ve kesin delil kabul edilen kimse. Gren, tank olan. efaat: Araclk, araya girme. Tavassut. Bir kimsenin bir baka kimse hakknda iyi niyet ve iyi durum konusunda kefil olmas, onun hakknda sz syleyip affn istemesi. Yaknlama, yaklatrma. Cahiliyede inanlan ekliyle kul ile Allah arasnda araclk yapma, ahirette kendisine bal olanlar Allah'n azabndan kurtarma gc. Bu anlamda efaat Kur'an'da irk olarak nitelendirilmitir. Bir bakas iin yardmda bulunma, istekte bulunma. Kuvvetlendirme, hayrda veya erde ortak olma. Kiinin bir bakasna hayr veya er bir dorultu gstermesi, yol izmesi, yntem tesbit etmesi. ehadet: Tank olma, olayn getii yerde bulunma. Hazr bulunma. Basiret, mahede, gzlem sonucu ve kesin bir bilgiye dayanarak bir durumun ortaya kmas. Bilgi. ehid: Allah yolunda ldrlen kimse. Nzr, hid. lmyle ve kutlu kannn akmasyla Allah'n kendisi iin hazrlad engin nimetleri ve esiz ihsanlar hemen mahede eden, gren kii. ehvet: Arzu, ii ekme. Cinsel istek. tiha. Arzu ve istek gc. ek: phe, tereddt, kuku. Bilgisizliin ortaya kard kararsz ve huzursuzluk verici durum. er', Teri', eriat: Apak yol. Bir rmak veya bir su kaynandan su imek veya su almak iin girilen, izlenen yol. Terim olarak ilah yol. Hukuk sistemi. Helal ve haramlar mecmuas. Din. Kur'ann genel hkmleri ve kurallar. eytan: Asl, "baude" anlamnda "etene" kknden bir kelime. Uzakta kalma, uzaklama. Ateten yaratlan ve Allah'a isyan eden. Gnah ve isyanda arla giden. nsan tuyana srkleyen her ey. Haddi aan her azgn. nsanlardan ve cinlerden (bn-i Abbas, Ata, Mcahid,

Hasan ve Katade'ye gre) rahmetten kovulmu her hangi bir azgn. Serke, kibirli, kaypak, yola gelmez olanlarn hepsine eytan denir. Allah'n emrine srt eviren, azan ve aztan, sapan ve saptran, sinsice dzenler kuran. eytan'n Admlar: eytan'n izdii, tevik edip srkledii yollar; eytann eserleri, izleri, davran biimleri, yaama tarz. irk: Allah'a her hangi bir biimde ortak komak, benzer, e, denk tutmak. Gerekte sadece Allah'n sahip olduu zelliklere bakalarnn da sahip olduuna inanmak. Hkmde, emirde, itaat ve kullukta bir bakasnn da pay ve yetki sahibi olabileceini ne srmek. Evrenin ynetiminde Allah'tan bamsz glerin veya kendi bana kanunlarn belirleyiciliine, Allah'tan baka bir takm insanlarn veya kurumlarn da hkmde sz sahibi olabileceklerine inanmak. ra-Mavere: Mavere ve iaret, ar kovanndan bal almak manasndan veya satlk bir at, shhatini ispatlamak iin pazarda koturmaktan treme. Bir araya gelip dnce ve gr beyan etme, gr da ve aa vurma. ra: Toplanp birbiriyle danan topluluk. uur: Duyularla idrak etme, akl erdirme, farkna, ayrdna varma. Birtakm insani g ve melekelerle bir yere uzanabilme. kr: yilii iyilikle karlama. Nimetin dile getirilmesi, hakknn verilmesi. Kfrn zdd. Eekr: Kendi honutluu iin yaplanlar fazlasyla karlayan. Allah. nsan iin kullanldnda, ok kreden, btn gcyle kreden, kalbi, dili ve dier uzuvlaryla nimetin hakkn vermeye abalayan. Taut: Put, sanem, eytan. Allah'n hkmn tanmayan her varlk, kii veya g. Kfr ve zorbalk yolu. Tahrif: Bir eyi bir bakasyla deitirme, yerine bile bile sahtesini koyma, batl ile ssleyip donatma. Tahvil: Dnm. deiiklik. Tebdil, intikal, aktarma. Takva: Vikaye mastarndan isim. Korumak. Kur'an'da, Ahirette insana zarar verecek, sonsuz bir azaba yol aacak ve dnyada da sknt, ykm, felaket gibi eylere neden olacak eylerden saknmak, korkmak. mtihanda duyarllk. Nefsi her trl gnah ve isyandan, bozulma ve sapmalardan koruma. Takvim: Eri olan dorultmak, bir kvama, dzene koymak, bir deer bimek, deerlendirmek. Maddi ve manevi her tr gzellik. En gzel yarat biimi, suret. Kemal. Talak: Bir kayd zme, salverme. Nikah ban zme. Boama. Tashir: Boyun edirme, emir altna alma, yararlanlabilir duruma getirme. Grev verme, sorumluluk ykleme. Kahretme. Boyunduruk altna alarak ie koma. Emre amade klma. Ram etme. Arzuya uygun, uyumlu hale getirme. Musallat klma. Btn tabiat varlklarnn insann yararna sunulmas, insann onlar kullanabilecek, onlarla uyum salayabilecek bir kvama getirilmesi. Kolaylatrma (Teshil-Tesyir) Tatavvu': Vacip olmayan fazla, ilave bir itaatte bulunmak. Nafile ile e anlaml bir kelimedir. Tathir: Temizlik ve arnma. Gnah, isyan ve irk pisliklerinden temizlenme. Ykanma, gusl. Tavaf: Bir eyin evresinde yrmek, dnmek. Terim olarak, hacc ibadetinde Ka'be'nin etrafnda dnmek. Tavr: Aama, durum. Yaratlta safha, dnem veya farkllk. Tayyib: Temiz, ho, gzel. Kur'an'da, Allah'n ve Resl'nn kendisine izin verdii ey. Helal. Gzel ameller. Tazarru': Yalvarma-yakarma. ten isteme. Dua. Tebdil: Bir eyi baka bir eyle deitirme. Bir eyi bir yerden baka bir yere koyma. Tebli: Ulatrma, iletme, gtrme. Peygamberin Allah'tan aldklar vahyi insanlara belli bir yntem (snnet) izleyerek duyurmalar, iletmeleri. Tebir: Mjdeleme, mjde verme. Genellikle sevindirici bir sonucu haber vermek anlamnda kullanlrsa da, bazan kt bir sonucu haber vermek iin de ayn kelime kullanlabilir.

Kur'an'da, m'minlerin dnyada srdrdkleri temiz, acl ve slami hayatn ebedi karlnn daha dnyada iken onlara haber verilmesi, mjdelenmeleri. nzar'n zdd. Tebyin: Temyiz etme, ayrdetme. Aklama. Bir mkl giderme, bir kapall ama. Tecesss: Cess'ten treme. Cess, aslnda hastal anlamak iin nabz yoklamak, el ile yoklamak ve haber aratrmaktr. Dikkat ve titizlikle aratrma. Gizlilikleri, ayp ve kusurlar, bakalarnn mahrem hayatn aratrma. Casus da bu kkten treme bir kelimedir. Tedbir, Tedebbr: Bir iin iyi ve shhatli olmas iin arkasn, nn gzeterek takdir ve idare etmektir. Btn evreni ynetmek, her ii evirip evirmek. Tabii dzenini ayakta tutmak, kanunlarn ilemesini salamak. Teemml: Dnce dinamiklerinin iler bir duruma getirilmesi. Bir eyi btn incelikleriyle ve unsurlar arasndaki bantlarn gzden uzak tutmayarak inceden inceye ve dikkatle dnme. Kiiyi gaflet uykusundan uyandracak dnme yntemi. Tefavt: Aykrlk, arpklk, eliki, uyumsuzluk, noksanlk. Tefehhm: nsann kavrama, kavramlar anlama yetenei ve abas. Fehm, anlama. Tefekkr: Gerei gibi ve hikmetle dnme. Zihn stn bir aba harcama, cehd. Tefsir: Aa vurmak, rty amak. Akla yatkn bir eyi izah etmek, kapal, toplu bir anlam aklamak. Yorum tarz. Teheccd: Gecenin bir blmnde kalkp ibadet etmek, namaz klmak. Tehlike: Sonunda byk zarar, kayp ve ac olan i. Kur'an'da, cihad ve infak terketmek suretiyle toplumun karlaaca byk zararlar, klelik, alk, i atmalar; ahirette de zorlu bir sorgulamaya tbi tutulma. Tekasr: okluk, servet, bolluk. Say okluu. n ve kibir aralar. ok sayda ayrnt, teferruat. Kur'an'da, insann zenginlik ve maddi g toplama tutkusuna kaplmas veya hayatn asl ve nihai sorunlarn unutacak kadar ayrnt cinsinden eyler, meseleler ve uralar iinde kaybolmas; stelik bunu vg, ayrcalk ve stnlk konusu grmesi. Tekbir: Bykleme. Terim olarak, Allah' bykleme. O'nu tazim etme, yceltme. O'nun dnda hi kimseyi, hi bir varl ve gc byk kabul etmeme, reddetme. Te'lif: lfet ettirmek, altrmak, sndrmak, kaynatrmak, sevdirmek, bir araya getirmek, birletirip dankl, paralanmay gidermek. Tereddi: Gerileme, k, d. Terim olarak, kiinin slam'n izzet ve erefine mensup olduktan sonra geri dnmesi, alalmas. Dejenerasyon. Tertil: Aralarnda az aralk bulunan dzgn ve uyumlu diler iin kullanld gibi, sz dzgn, yava yava, gerekli aralar vererek, gzel telif ve beyan ile sylemeye de szn tertili denir. Terim olarak, ayet ayet ayrma. Aklama. Belli bir dzen ve kural iinde okuma. Ar ar, harflerini belli ederek okuma. Tesbih: Asl suyun iinde sratle yrmek, yzmek. Yldzlarn kendi yrngelerinde akmas. Tathir etme, pek temiz tutma. Yceltme. Terim olarak, Allah' tenzih etme, yceltme. Deruni bir i duyarllk ve tabii bir halde Allah'a ynelme, O'nu anma. Tevbe: Dnmek. Bir eyi yapmaktan vaz gemek. En kapsaml ve en zl anlamyla gnah ve isyan terktir. Ciddi bir pimanlk, bir daha gnaha dnmemek zere kesin bir karar verme ve bunu srarla uygulama (Bkz. Nsuh Tevbe). Tevekkl: Kendi adna bir bakasn vekil klma. nsann gc dahilinde olan btn tedbirleri aldktan ve yaplmas gerekenleri ihmale yer vermeden yaptktan sonra, gcn aan eyleri Allah'a brakmas, yalnzca O'na gvenip dayanmas, kendini O'nun koruyuculuuna terketmesi. Tevhid: Birleme. Terim olarak, hi bir benzer, denk, e ve ortak komakszn Allah'n birliine katksz olarak iman etmek. Allah' tek yaratc, rzk verici, terbiye edici, tedbir edici, emir ve hkm koyucu, hesap sorucu ve karlk verici olarak bilmek ve kabul etmek. Kullukta Allah'tan baka hi bir gc, hi bir ahs, hi bir kurum ve nesneyi pay sahibi klmamak.

Te'vil: Yorum, insann istek ve tutkularna uygun den arpk tefsir ve aklama tarz. Veya bir eyi aslna dndrmek, sz veya fiil halinde asl amacna ulatrmak. Aklama biimi. Bir ihbarn gereklemesi. Kur'an'n va'dettiklerinin sonucu. Tevrat: Kelime anlam eriat ve hak demek olan Tevrat, Allah'tan Hz. Musa'ya indirilen kitaptr. branice olarak indirilen bu kutsal kitap sonralar Yahudi bilginlerince tahrif edilmitir. Bugn asl mevcut deildir. Teyemmm: Suyun bulunmad yerde veya bulunup da kesin zaruret sonucu kullanlamad zamanlarda su yerine temiz toprakla abdest almak. Tezkiye: Tezekki, temizlenmek demektir. Halis, ar, pk olmak. Aydnlanmak, nemalanmak. Tilavet: Takip etme, izleme, bir eyin arkasna dme. Okuma, aktarma, uyma, tabi olma. Terim olarak tilavet, Allah'n indirilmi kitaplarna uyma, onlar okuma ve anlama. Okumadan daha kapsaml bir terim olarak ilim ve amel anlamlarna da gelir. Tba: Habe veya Hind dillerinde cennet. Cennette bir aa. Mis gibi ho kokulu ve gzel, arpc. Kutluluk, mutluluk, gzellik. Taknlk. Kstahlk yaparak snr amak, haddi inemek. Azgnlk, aknlk. Kfrde inat ve saldrgan tutum. Zorbalk, haksz tahakkm, bask. Allah'n dnda her neye olursa olsun kullukta bulunmak tuyan, kullukta bulunulan ey de tauttur. Ulu'l-Azm: Sebat ve sabr ehli. stn kararllk sahipleri. Hz. Nuh, Hz. brahim, Hz. Musa, Hz. sa (a.s.) ve Hz. Muhammed (s.a.v.) iin kullanlr. Ulu'l-Emr: Emir ve yetki sahipleri. Mslmanlardan olan yneticiler. Veliyy'l-Emr. Bilginler. Uli'l-Erham: Yaknlar, aralarnda shri ba olan, her zaman gzetilmeleri, korunmalar gereken yakn akrabalar. Uli'l-Erham: Kitabn anas. Levh-i Mahfuz. Ezeli ilim. Umm'l-Kura: ehirlerin anas. lk Ev (Ka'be'nin) evresinde kurulan ilk ehir. Mekke. Umre: Szlk anlam ziyaret. Terim olarak, farz olan Hacc'n zamanndan baka bir zamanda Ka'be'yi ziyaret etmektir ki ihram, tavaf, sa'y, halk ve taksirden ibarettir. Uzeyr: Yahudilerin Allah'a oul olarak isnad ettikleri kii. Bir gre gre bir peygamber veya salih bir insan. Uzza: Cahiliyede bir put ismi. cret: Dnyevi karlk. Bir iin yaplmasna veya harcanan bir emee kar verilmesi gereken hak. Kur'an'da, kadnn evlilik srasnda almaya hak sahibi olduu ey, mehir. mmet: Bir zaman iinde, bir mekan zerinde, bir din etrafnda veya bir peygamber arkasnda toplanm, birbirleriyle tutarl ve uyumlu insan topluluu. Cemaat. nsan dndaki varlklar iin de kullanlabilir. Tek bana bir m'min, Hz. brahim. Millet, slam. Din. Yol. mm: Anadan doduu gibi. Okuma yazmas olmayan. Yabanc kltrlerden, etkili d artlardan etkilenmemi. Kur'an'da, kitap ehli olmayan. Mekke mrikleri. sve: rnek. Arkasndan gidilmesi, takip edilmesi, kendisine uyulmas; taklid edilmesi gereken timsal. Hz. Peygamber Va'd: Bir iin sonucunu yer ve zaman gstererek bildirme, haber verme. Kur'an'da, Allah'n helak ve azabla uyarp korkutmas. lmden sonra dirili, har ve hesap gn. Vaid: Bir iin kt sonucunu, bir erri haber verme. Vahy: Byk bir srat ve bir gizlilik iinde verilen iaret, remiz. Fslt, ilka. Risalet. Allah'tan peygambere dini iletme tarz. lham. Cebrail'in peygambere haber getirmesi. Vaka: Olay, gerek, olgu. Kur'an'da, gereklemesi kesin olan Kyamet. Vuku': D. Baa gelen, atan byk i. Vasiyet: Tavsiye anlamnda sz. Bir kimsenin hayatnda, lm veya yokluunda bakalarndan bir ey yapmalarn istemesi. Ismarlama. Kendi malna bakasn malik klma. Emir. Farz. Gerisi iin tavsiyede bulunma. Ailesinin ve malnn yararna bakalarn tasarruf sahibi klma.

Vaz': Yerine koyma, klma, ikame etme. cad etme, yaratma. Brakma, dourma. skat etme, uydurma ve iftira. Bir eyi vaz'etme, ilkesini koyma, yaplmas iin kural tesbit etme. Vecih: Byk n ve stn eref sahibi kimse. Gl ve saygn. Yeri, makam ve deeri yksek tutulan. Vekil: Koruyucu, ileri stne alan, karlk veren. Veli. Rakb. lerin kendisine havale edildii kimse. Ruh. Kendisine havale edilen ileri dzeltip herkesin yapabileceinden daha iyisini yapan. Allah. Velayet: Hkm sahiplii. lerin yrtclk makam. mmetin meru nderlii, ynetim mekanizmas. Yakn: Geree ve vakaya uygun ve hi bir phe ile aksi dnlmesi mmkn olmayan kesin bilgi, inan, ilim. Her trl kukunun tesinde apak olan ey. Kur'ann bildirdiklerini hi phesiz olarak grmeyi salad iin lm. Ye'cc ve Me'cc: Tefsir kaynaklarna gre Hz. Nuh'un olu Yasef'in soyundan gelme iki kabile ismi. Yemin: Sa yan. Sa. Zorlu yakalama; g ve kudret. Hak. Bkz. Meymene. Yemn: Kuvvet ve salamlk sembol olan sa el'den gelir. Bir sz Allah'n ismini zel bir amala anarak glendirmek, yani yemin etmek. And, kasem. Za'f: G ve kuvvetin zdd. Zayflk. Ruhi, akli ve bedeni gszlk. nsann zayf yaratlmas, eitli ihtiyalarn karlamakszn yaayamamas eklinde aklanmtr. Zakkum: Tihame'de biten kk yaprakl, tad ac ve kokusu olduka kt bir aa. Kur'an'da, cehennem tasvirlerinde geen zehirli ve ac bir aa. Zan: Kesin bilgiye dayanmayan ey. Vehim ve kuruntu. Gerek olarak bilinen, fakat aslnda gerek olmayan ey. Yanl bilgi veya tahmin. Zebani: Cehennemde bulunan azab melekleri. Zebur: Kelime anlam byk demir paras. inde t, hikmet ve hkm bulunan kitap. eriatler ve ykmllkler kitab. Hamd, vg ve t kitab. Hz. Davud (a.s.)'a indirilmi kitap. Zekat: Tezkiye ile ayn kkten gelir. Ktlkten, pislikten arnma, bir gzel temizlenme. Tathir. Maddi gc yetenlerin yoksul olanlara devretmek zorunda olduklar mali deer. Fakirlere verilmesi gerekli olan Allah'a ait bir hak. Devlet vergisi. Artma, art. Allah'tan bir bereket olarak verim ve gelime. slam'n temel artlarndan, ana esaslarndan biri. Zelle: Ayan bir ama olmakszn yrmesi veya istemeyerek kaymas. Yanlma, unutma veya yanllk eseri yaplan istenmeyen ey, hata. Zhar: Cahiliye'de erkein, karsn, 'Sen artk bana annem gibisin' tr bir yeminle kendi kendisine yasaklamas. Kadnn boanm saylmad fakat ebedi terkini gerektiren bu kat hkm slam kefaret cezasyla slah etmi ve kadnlarn evlilik haklarn teminat altna almtr. Zikir: Anma, hatrlama. t. Dnme. n, stn eref. Kur'an'da, Levh-i Mahfuz. Kur'an Kerim. Zulm: Karanlk. Bir eyi olmas gerekenin dnda bir yere koyma. Hakszlk. ncitme, can yakma. Adaletin zdd. Kur'an'da, kfr ve irk. Cehalet, nankrlk, gnahlarn iyiliklerden olduka fazla olma durumu. Toplumsal bask, tiranlk. Meru snrlar ve haklar ineme, yok sayma. Zalum: ok zalim, hakszla ok eilimli. Allah'a ve kullara kar sorumluluklarn gerei gibi yerine getirmeyen, kendine yazk eden. Zulumat: Nurun ve aydnln zdd. Zulmet. Kur'an'da, cehalet, irk ve fsk iinde yaama tarz. Katmerlenmi i ve d karanlk. Zur: Zor. Batl, yalan ve irkin. Asl astar olmayan, geree dayanmayan ifade ve aklama. Yalan ahidlik. Zhd: Az ey. Bir eye deer vermeme. Dnya gzelliklerini ve ekiciliini nemsememe. Zrriyet: Soy, nesil. ocuklar. Zayf kimseler. Neslin devam.

)(Kurandan.com KURANIN KK HARFLER )(harfleri soldan okuyun No-Biim-Adet-Kk 4 4 1 16 1 1 1 1 2 96 42 3 7 1 4 991 65 5 2 1 6 32 51 7 1 1 8 64 51 9 3 2 01 701 51 11 55 21 21 641 12 31 431 95 41 052 34 51 2 2 61 79 54 71 95 21 81 064 01 91 71 3 02 1 1 12 1 1 22 43 7 32 17 82 42 36 3 52 4182 22 62 912 14 72 128 47 82 28 7 92 03 9 03 98 9 13 61 7 23 101 9 33 82 8 43 1 1 1 74 81 2 2 2 3 7 5 4 1 1 5 14 7 6 2 1 7 9 4 8 72 21 9

 4 3 01 83 42 11 4 4 21 2 2 31 6 2 41 6 5 51 21 8 61 33 51 71 8 3 81 2 2 91 42 51 02 121 34 12 641 93 22 7 5 32 2 2 42 01 8 52 43 11 62 32 41 72 66 72 82 632 81 92 851 21 03 2 2 13 2 1 23 31 1 33 5 2 43 1 1 53 34 22 63 9 3 73 2 2 83 61 7 93 11 4 04 91 8 14 1 1 24 68 24 34 53 62 44 67 52 54 2 2 64 7 3 74 3 2 84 2 1 94 21 3 05 38 72 15 1 1 25 2 2 35 21 9 45 384 93 55 271 66 1 76 41 2 131 94 3 22 7 4

 02 7 5 7 4 6 1 1 7 1 1 8 1 1 9 532 63 01 22 91 1 5 2 2 1 1 3 1 1 4 2 2 5 2 1 6 2 2 7 6 4 8 82 51 9 3 2 01 23 51 11 143 2 21 62 4 31 42 8 41 02 9 51 82 21 61 52 31 71 41 6 81 1 1 1 3 3 2 2 1 3 1 1 4 31 7 5 14 9 6 1 1 7 1 1 8 01 8 9 1 1 01 5 1 11 3 2 21 9 3 31 62 3 41 01 4 51 3 1 61 4 4 71 72 61 81 3 3 91 3 3 02 7 4 12 3 3 22 2 2 32 2 2 42 1 1 52 1 1 62

 85 41 72 3 2 82 2 2 92 611 43 03 1 1 13 4 1 23 2 2 33 343 78 43 2 1 53 1 1 63 1 1 73 21 9 83 1 1 93 4 3 04 1 1 14 1 1 24 1 1 34 921 63 44 11 7 54 302 62 64 33 12 74 43 6 84 92 41 94 2 2 05 14 71 15 51 9 25 4 2 35 42 9 45 77 3 55 93 02 65 1 1 75 51 11 85 7 6 95 5 4 06 2 2 16 372 74 26 3 2 36 1 1 46 5 4 1 01 7 2 2 1 3 12 21 4 19 82 5 6 5 6 1 1 7 61 9 8 1 1 9 7 4 01 241 1 11 33 22 21

 8 4 31 12 21 41 2 2 51 02 6 61 1 1 71 63 31 81 3 2 91 02 51 02 41 11 12 11 7 22 31 6 32 51 2 42 1 1 52 1 1 62 5 5 72 3 3 82 6 4 92 9 4 03 18 62 13 02 5 23 33 21 33 5 5 43 301 84 53 5 5 63 11 8 73 1 1 83 1 1 93 491 93 04 34 42 14 5 2 24 1 1 34 6 5 44 4 4 54 02 21 64 7 7 74 42 31 84 2 1 94 2 2 05 5 2 15 7 2 25 1 1 35 1 1 45 2 2 55 1 1 65 34 82 75 2 2 85 982 52 95 2 2 06 1 1 16 702 34 26

 25 72 36 31 8 46 2 2 56 12 8 66 6 4 76 81 5 86 3 1 96 86 31 07 2 2 17 16 73 27 1 1 37 2 1 47 21 2 57 3 1 67 11 7 77 9 2 87 23 3 97 5 2 08 4 2 18 51 7 28 101 02 38 9 5 1 89 43 2 4 4 3 61 8 4 25 8 5 1 1 6 2 1 7 5 5 8 8 7 9 2 2 01 5 4 11 2 2 21 21 9 31 2 2 41 871 78 51 2 1 61 5 3 71 1 1 81 3 3 91 31 5 02 6 1 12 3 2 22 46 91 32 8 6 42 1 1 52 71 11 62 74 72 72 2 2 82 2 1 92

 71 11 03 1 1 13 8 4 23 1 1 33 61 31 43 7 5 53 6 5 63 7 7 73 5 1 83 1 1 93 81 8 04 8 2 14 42 71 24 21 7 34 78 31 44 13 21 54 5 4 64 1 1 74 021 94 84 062 15 94 13 9 05 2 2 15 7 4 25 8 5 35 2 1 45 1 1 55 5 3 65 2 2 75 2 1 85 7 5 95 7 4 06 6 6 16 9 7 26 5 1 36 5 3 46 291 51 56 3 2 66 6 5 76 1 1 1 1 1 2 41 1 3 44 81 4 1 1 5 4 3 6 521 95 7 2 2 8 02 4 9 8 7 01 11 11 11 612 78 21

 01 7 31 1 1 41 11 9 51 1 1 61 01 8 71 2 1 81 2 1 91 821 5 02 1 1 12 33 01 22 341 9 32 25 4 42 4412 05 1 8 8 2 14 51 3 5 3 4 5 4 5 3 3 6 1 1 7 3 2 8 782 67 9 93 81 01 55 92 11 03 3 21 16 23 31 1 1 41 71 1 1 5 3 2 302 04 3 379 53 4 71 21 5 5 5 6 22 7 7 21 5 8 1 1 9 1 1 01 2 2 11 2 2 21 1 1 31 01 4 41 01 4 51 401 03 61 8 4 71 37 42 81 41 01 91 42 11 02 2 1 12 1 1 22 4 4 32 933 64 42

 3 3 52 3 2 62 321 93 72 2 2 82 215 97 92 51 6 03 91 01 13 6 5 23 11 01 33 74 32 43 1 1 53 5 2 63 2 2 73 01 9 83 7 6 93 3 1 04 1 1 14 2 2 24 2 2 34 62 61 44 5 4 54 22 11 64 2 2 74 3 2 84 21 21 94 2 2 05 21 9 15 1 1 25 21 11 35 3 3 45 8 6 55 2 1 65 65 02 75 1 1 85 81 11 95 1 1 06 11 7 1 2 2 2 6 5 3 4 3 4 41 11 5 1 1 6 71 7 7 3 2 8 3 2 9 75 71 01 01 7 11 2 2 21 5 4 31 08 92 41

 51 11 51 1 1 61 01 7 71 52 51 81 13 01 91 84 5 1 19 83 2 29 92 3 1 1 4 82 8 5 2 2 6 23 71 7 771 71 8 19 13 9 3 3 01 4 2 11 21 6 21 11 5 31 36 62 41 2 2 51 1 1 61 04 71 71 3 3 81 3 1 91 5 2 02 1 1 12 4 2 22 6 5 32 32 8 42 02 11 52 8 7 62 2 1 72 2 1 82 31 4 92 2 2 03 91 5 13 03 71 23 1 1 33 4 3 43 9 5 53 4 1 63 8 7 73 4 3 83 2 1 93 32 02 04 42 71 14 1 1 24 3 3 34 93 8 44 2 2 54

 751 15 64 1 1 74 1 1 84 281 84 94 013 8 05 96 71 15 4 2 25 1 1 35 17 21 45 3 1 55 7 6 65 51 31 75 72 2 85 8 6 95 1 1 1 61 7 2 72 01 3 2 2 4 301 91 5 93 81 6 5 4 7 2 1 8 1 1 9 5 5 01 61 8 11 071 84 21 3 2 31 5 2 41 31 4 51 71 9 61 1 1 71 1 1 81 2 2 91 03 21 02 11 5 12 93 72 22 61 2 32 57 02 42 2 2 52 3 3 62 1 1 72 1 1 82 33 6 92 01 5 03 951 06 13 12 9 23 01 3 33 1 1 43 442 3 53 4 3 63

 88 9 73 21 7 83 74 52 1 99 33 2 2 1 3 3 2 4 19 51 5 9 4 6 3 3 7 22 11 8 64 9 9 5 4 01 5 3 11 451 65 21 54 5 31 4 3 41 5 5 51 1 1 61 03 12 71 3 1 81 2 2 91 31 01 02 2 1 12 9 5 22 11 6 32 11 7 42 9 8 52 7 6 62 771 13 72 79 32 82 01 5 92 41 6 03 1 1 13 81 11 23 95 92 33 1 1 43 1 1 53 31 2 63 1 1 1 3 2 2 01 8 3 55 42 4 8 5 5 6 3 6 15 62 7 3 2 8 2 2 9 881 45 01 1 1 11 2 2 21

 6 4 31 31 9 41 11 6 1 4 3 2 1 1 3 1 1 4 4 3 5 11 8 6 01 7 7 2 1 8 54 62 9 83 61 01 1 1 11 3 3 21 3 2 31 4 3 41 4 4 51 1 1 61 91 11 71 22 31 81 31 11 91 2 1 02 5 5 12 21 9 22 13 22 32 1 1 42 1 1 52 11 5 62 921 64 72 14 61 82 31 9 92 1 1 03 26 61 13 31 01 23 21 3 33 1 1 1 2 2 2 23 32 3 603 64 4 1 1 5 1 1 6 66 62 7 95 53 8 15 91 1 9 4 2 2 2 3 172 86 4 9 5 5 3 2 6 1 1 7

 5 3 8 04 61 9 2 1 01 01 7 11 4 4 21 72 81 31 52 21 41 2 1 51 34 02 61 4 4 71 53 21 81 1 1 91 82 01 02 11 1 12 17 62 22 473 44 32 9 7 42 22 5 52 01 7 62 33 9 72 97 13 82 17 13 92 1 1 03 2 1 13 2 1 23 321 02 33 3 3 43 9 9 53 8 5 63 21 9 73 1 1 83 1 1 93 03 4 04 2 2 14 32 21 24 11 4 34 01 4 44 5 3 54 5 5 64 7 6 74 21 7 84 23 91 94 3 3 05 2 2 15 2 1 25 1 1 35 2 2 45 41 9 55 821 31 65 4 4 75

 8 3 85 1 1 95 72 61 06 29 32 16 7 5 26 9 6 36 74 3 46 4 3 56 9 7 66 021 7 76 7 4 86 158 001 96 7 4 07 33 81 17 877 52 27 5 5 37 84 2 47 6 3 57 72 91 67 1 1 77 553 04 87 7 1 97 43 51 08 714 01 18 11 6 28 1 1 38 102 61 48 9 6 58 2 2 68 1 1 78 1 1 88 64 12 98 2 1 09 9 2 19 91 11 29 71 7 39 4 3 49 2 2 59 6 5 69 7 6 79 3 3 89 1 1 99 3 2 001 52 3 101 9 7 201 56 42 301 8 2 1 1 1 2 1 1 3 2 1 4

 1 1 5 1 1 6 11 8 7 32 11 8 81 41 9 7 6 01 32 31 11 6 5 21 1 1 31 4 4 41 4 4 51 82 91 61 1 1 71 4 4 81 32 8 91 2 2 02 1 1 12 432 85 22 53 21 32 1 1 42 61 11 52 13 71 62 31 6 72 2 1 82 1 1 92 31 6 03 2 2 13 01 6 23 4 3 33 1 1 43 1 1 53 9 7 63 37 32 73 4 4 83 5 4 93 2 2 04 2 1 14 1 1 24 02 61 34 35 01 44 5 4 54 851 51 64 1 1 74 11 8 84 11 6 1 14 52 2 26 81 3 85 22 4 4 3 5 22 41 6

 42 8 7 1 1 8 4 2 9 9 6 01 02 21 11 2 1 21 1 1 31 41 6 41 3 3 51 1 1 61 47 3 71 9 5 81 46 03 91 6 4 02 3 3 12 84 02 22 45 02 32 1 1 42 54 91 52 1 1 62 601 61 72 02 11 82 521 14 92 06 4 03 31 8 13 3 3 23 1 1 33 81 4 43 41 5 53 81 6 63 12 01 73 1 1 83 92 5 93 4 3 04 5 3 14 84 31 24 7261 9 34 6 3 44 046 78 1 1 1 2 8 4 3 3 3 4 9 9 5 392 53 6 6 6 7 451 27 8 1 1 9 85 5 01 231 34 11 01 5 21

 14 71 31 9 7 41 33 61 51 68 22 61 68 92 71 3 2 81 3 2 91 1 1 02 31 6 12 2 2 22 5 3 32 5 5 42 51 7 52 97 41 62 1 1 72 52 8 82 2 1 92 23 81 03 7 6 13 1 1 23 91 11 33 6 5 43 01 7 53 1 1 63 1 1 73 5 4 83 1 1 93 892 3 04 1 1 14 1 1 24 06 02 34 5 5 44 33 32 54 2 1 64 1 1 74 1 1 84 92 12 94 1 1 05 1 1 15 1 1 25 4 2 35 27 7 45 861 24 55 4 3 65 1 1 75 4 4 85 1 1 95 72 4 06 6 2 16 1 1 26

 41 11 36 4 4 46 3 3 56 2 2 66 01 4 76 7271 001 86 1 1 96 2021 25 1 161 35 2 813 34 3 2 2 4 81 01 5 1 1 6 761 42 7 1 1 8 182 84 9 93 31 01 53 41 11 26 11 21 5 1 31 1 1 41 02 41 51 6 4 61 4 3 71 91 11 81 1 1 91 425 87 02 8 8 12 23 8 22 6 4 32 1 1 42 07 13 52 8 6 62 4 2 72 6 2 82 3 3 92 01 3 03 65 62 13 38 3 23 82 11 1 91 31 2 7 6 3 6 4 4 8 4 5 02 01 6 24 42 7 7 4 8 2 1 9 2 2 01 3 1 11

 2 1 21 921 16 31 51 2 41 3 3 51 2 1 61 862 6 71 72 3 81 29 21 91 2 1 1 86 43 2 961 43 3 4 2 4 2 1 5 22 61 6 12 3 7 34 21 8 6 4 9 6 6 01 13 11 11 43 2 21 4 3 31 4 3 41 1 1 51 51 4 61 1 1 71 71 11 81 61 9 91 3 1 02 71 8 12 1 1 22 3 2 32 51 6 42 461 11 52 1 1 62 1 1 72 1 1 82 1 1 92 1 1 03 7 5 13 7 6 23 54 12 33 81 9 43 2 1 53 311 91 63 721 5 73 11 7 83 201 12 93 7 3 04 631 4 14 66 41 24

 16 7 34 742 6 1 1 1 2 1 1 3 71 9 4 3 2 5 1 1 6 1 1 7 31 5 8 48 35 9 3 3 01 1 1 11 02 11 21 231 24 31 851 21 41 81 41 51 3 2 61 331 53 71 4 3 81 3 3 91 4 3 02 23 02 12 9 9 22 2 2 32 21 3 42 31 01 52 961 07 62 1 1 72 721 14 82 21 2 92 21 6 03 4 4 13 4 3 23 2 2 33 1 1 43 1 1 53 341 34 63 1 1 73 4 4 83 81 01 93 992 73 04 2 2 14 3 3 24 05 81 34 701 92 44 3 3 54 4 3 64 5 4 74 61 01 84 01 6 94

 41 6 05 7 5 15 12 31 25 63 51 35 311 61 45 9 4 55 7 2 65 1 1 75 11 8 1 3 2 2 3 2 3 33 51 4 3 2 5 1 1 6 701 63 7 4 3 8 2 2 9 4 3 01 87 91 11 7 2 21 57 61 31 21 6 41 84 91 51 2 2 61 2 1 71 33 91 81 82 31 91 53 62 02 8 7 12 3 2 22 5 4 32 82 31 42 5 2 52 7 2 62 9 6 72 23 21 82 3 2 92 8 5 03 62 71 13 3 3 23 531 73 33 42 41 43 6 5 53 71 8 63 01 9 73 9 4 83 52 41 93 4 3 04 41 6 14 93 8 24

43 19 75 44 4 6 45 1 1 1 1 2 2 1 7 3 1 1 4 13 30 5 18 51 6 1 1 7 10 26 8 3 6 9 1 1 10 17 403 (Kurandan.com) KURAN LMLER A.Lafzyla lgili limler: 1.slubul-Kuran 2.Mbhematul-Kuran 3.Garibul-Kuran 4.Vcuh ve Nezair 5.Aksamul-Kuran B.Anlamyla lgili limler: 1.Mteabihatul-Kuran 2.Huruf-u Mukattaa 3.'cazul-Kuran 4.Mkilul-Kuran 5.Mnasebatul-Kuran 6.Fezailul-Kuran C.Tarihsel limler: 1.Ksasul-Kuran 2.Esbabun-nzul 3.Nasih-Mensuh (Tefsir Usul,Muhsin Demirci,fav) TEFSRDE YANILGI SEBEPLER VE BUNLARDAN KORUNMA YOLLARI 1. BLM RVAYETE DAYALI TEFSRLERDE YANILGI SEBEPLER 1. Rivayetlerin Tahkik Edilmeden Nakledilmesi 2. Her Ayet Hakknda Rivayet Zikretme Gerei Hissedilmesi 3. srailiyyata Yer Verilmesi 4. Nzl Sebepleriyle lgili Yanl Telakkiler 2. BLM DRAYETE DAYALI TEFSRLERDE YANILGI SEBEPLER 1. MFESSRDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER 1.1. Mfessirin nyargl Oluu 1.2. Bilgi Eksiklii

1.2.1. Arapann Gereklerini ve Zahir Manay hmal Etmek 1.2.2. Kurann ndii Dnemdeki Arapay Dikkate Almamak 1.3. Mezhep Taassubu ve Taklitilik 1.4. Tutarszlk 2. USULDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER 2.1. yetler Aras likileri Gz Ard Etmek (Parac Yaklam) 2.2. Siyak-Sibak (Balam) likisini Grmezden Gelmek 2.3. Snnetin Aklamalarn Dikkate Almamak 2.3.1. Raslullahn Kuran ile lgili Grevleri 2.3.2. Snnetin Kuran Aklama ekilleri 2.3.3. Tefsirde Snnetin Devre D Braklmasnn rnekleri 2.4. yet ve Srelerin Nzul Ortamlarn Aratrmamak 2.5. Btn veya Felsef Anlamlar Araynda Olmak 2.6. Gayb Konulara ve Gereksiz Ayrntlara Dalmak 2.7. Bilimsel Tefsir (Kuranda Her eyin Bilgisi Vardr) Tarz Yaklamlar 3. KURANA MODERN YAKLAIMLARDAN KAYNAKLANAN YANILGILAR 3.1. Modernist Yaklam 3.2. Tarihselci Anlay ve Hermeneutik Yaklam 3.3. Sembolizme Ynelik Anlaylarn Etkisi 3.4. Kuran Gelenekten Bamsz Olarak, Kendi Kendine Yeniden Anlayp Yorumlama Gayreti 4. DER YANILGI SEBEPLER 4.1. Kuran limlerinin Problematik Ynlerinin Etkisi 4.1.1. Nsih-mensh Meselesi 4.1.2. Mtebihlerle lgili Farkl Telakkiler 4.2. D Tesirlerin Etkisi 4.2.1. Dnemin Egemen Siyasal Ortam veya Akmlarnn Etkisi 4.2.2. Mfessirin inde Bulunduu Dnemde Revata Olan Dnya Gr veya Sosyo-Kltrel Yapnn Etkisi 3. BLM Kurann Doru Anlalmasn Salayan Temel Prensipler 1. Kuran Bir Btn Olarak Ele Almak 2. Nzul Sebepleri ve Snnetin Aklamalarndan Yararlanmak 3. lk Dnem Arapasn ve Metnin Zahir Manasn Esas Almak 4. Somut Problemlerin zmlerini Kuranda Aramak 5. Gereksiz Ayrntlara Dalmaktan Kanmak 6. Erdemli ve Samimi Olmak (Tefsirde Yanlg Sebepleri Ve Bunlardan Korunma Yollar,Muhammed Vehbi DEREL,Fecr y.) KURANDA EMR VE YASAKLAR Allaha irk Komamak Yalnzca Allaha Kulluk Etmek Allahtan Baka lah Tanmamak Allahn Varln Bildii Halde nkarclar Gibi Davranmamak Yalnzca Allahtan Korkmak Allahtan Korkabildiince ok Korkmak Yalnzca Allaha Gvenip Dayanmak Yalnzca Allah Peygamberi Ve Mminleri Dost Ve Yardmc Edinmek

Allaha Kar Samimi Ve Drst Olmak Sadece Tehlike Annda Deil, Her Zaman Allaha Kar Samimi Olmak Allahn Hkmlerini Eksiksiz Uygulamak Allahn Hkmlerini Uygulamada Kararllk Gstermek Hayatnn Tamamn Allah in Yaamak Sadece Allahn Rzasn Gzetmek Her An Allahn Rzasn Gzetmek Allahn Rzas En ok Hangi Tavrla Kazanlabiliyorsa Onu Uygulamak Allaha Gnlden Bal Olmak Allaha Kar Nankrlk Etmemek Allahtan Hi Bir ekilde mit Kesmemek Allaha kretmek Allah Yolunda Zorluklarla Karlanca syana Sapmamak Allaha Kar Boyun Eici Olmak Byklenmemek Allaha Ve Peygamberine Bakaldrmamak Hereyin Allahn Kontrolnde Olduunu Bilmek Ve Bundan Raz Olmak Allah ok Sevmek Allahn Kadrini Hakkyla Takdir Etmek Allaha Yaknlamak in Yollar Aramak Allah Unutmamak Allah ok Anmak Allah Anmada Geveklik Gstermemek Allah Anmada Gevek Olanlara Uymamak Allah Anma Konusunda Engel Tanmamak Hesap Gnne nanmak Hesap Gnnden Korkmak Ahiretin Varlna Kesin Olarak man Etmek Diriliten Yana Kuku Duymamak. Ahireti Anmak, Ahireti stemek slam Dnda Yol Aramamak ounlua Gre Hareket Etmemek Kurana man Etmek Kurann Tamamna man Etmek Kurandan Kuku Duymamak Kuranla Hkmetmek Doruyu Grr Grmez man Etmek man Ettikten Sonra Kfre Sapmamak Kuran Okurken eytandan Allaha Snmak Kuran Okunurken Susup Dinlemek Kuran zerinde Dnmek Kuran Hatrda Tutmak Kuran Dzen inde Okumak Kuranla t Vermek Kurann nkar Edildii Ortamdan Ayrlmak Gayba man Etmek Peygamberlere man Etmek Peygamberlere hanet Etmemek Peygamberlerin Aralarnda Ayrm Yapmamak Peygamberlere taat Etmek Peygambere Kar Gelip Zorluk karmamak

Peygamberleri Anmak, Hatrlamak Peygamberlere ok Saygl Olmak Peygamberleri Savunup Desteklemek Meleklere man Etmek Btn Kitaplara man Etmek Gnahtan Saknmak Gnahn Her Trlsn Terk Etmek Dnya Hayatna Kaplmamak Yoksulluk Endiesiyle ocuklar ldrmemek Nefsi lah Edinmemek Kendini Yeterli Grmemek Nefsi Korumamak, Savunmamak Nefsi Arndrmak Kendi Nefsine Zulmetmemek Mminlerle Birlikte Olmak Mminlere Kar efkatli Ve Tevazulu Olmak Kendini stn Grmemek Haset Etmemek Alay Etmemek Dedikodu Yapmamak Mminleri Holanmadklar Lakaplarla armamak Mminlere Szn En Gzelini Sylemek Ka Gz aretleriyle Alay Etmemek Mminleri Dost Ve Srda Edinmek Mminlerin Nefislerini Kendi Nefsinden stn Tutmak Mminleri Cennetle Mjdelemek Namaz Klmak Namaz 5 Vakit Klmak Namaz Farz Olan Vakitlerde Klmak Namaz Dosdoru Klmak Namaz Huuyla Klmak Namazda Kbleye Dnmek Gsteri in Namaz Klmamak Namazda Kraat Rku Ve Secde Etmek Namazlara Devam Etmek Ehline Namaz Klmay Emretmek Sarhoken Ve Cnupken Namaza Yaklamamak Savata Namaz Ksaltmak Ve Namazdan Sonra Allah Anmak Cuma Namaz Klmak Cenaze Namazn Klmak Abdest Almak - Teyemmm Etmek Sabah Namaz Vaktinde Kuran Okumak Sabah Namaz Vaktinde Balanma Dileme Dini Tebli Etmek Dine girmesi in Kimseyi Zorlamamak Dini Zorlatrmaya almamak Dinde Arla Kamamak Dini, karlarna Alet Etmemek Gzel Szle t Vermek

Hakk Savunmaktan ekinmemek Hayra armak, Ktlkten Men Etmek Mnafklara Sert Ve Caydrc Tavr Koymak Mnafklardan Yz evirmek Mnafklardan len Birinin Namazn Klmamak Allah Yolunda Harcamak, nfak Etmek Sevilen eylerden nfak Etmek nfak Edilecek Miktar Kendisi in Beenmedii Bir eyi nfak Etmemek Gnlden, Seve Seve nfak Etmek Ak Veya Gizli nfak Etmek Zekat Vermek Sadakalar Baa Kakmamak Sadakalar Gizli Vermeyi Tercih Etmek Sadaka steyeni Azarlamamak Allah Tesbih Etmek, Yceltmek Tesbih Vakitleri Bineklere, Tatlara Binildiinde Tesbih Etmek Allahn Haram Kld eyler Allahn Haram Kld Yiyeceklerden Kanlmaz htiya Halinde Yenebilecei sraf Etmemek Cimri Olmamak Allah Yolunda Mcadele Etmek, Cihat Etmek Mallarla Ve Canla Mcadele Etmek nkarclarn nderleriyle Mcadele Etmek Mcadelede Kararllk Gstermek Hibir eyi Allahtan, Elisinden Ve Mcadeleden stn Grmemek Mcadeleden Geri Kalmamak Mcadeleden Geri Kalmamak in Bahaneler ne Srmemek Mcadeleden Geri Kalmak in zin stememek Zayf Kalm Erkek, Kadn Ve ocuklar in Mcadele Etmek Yeryznde Fitne Kalmayncaya Kadar Mcadele Etmek Mcadelede Zaman Zaman Deiik Taktikler Uygulamak nkarclarn Faaliyetlerini Takip Etmek Mcadelede En nde Gidenlerden Olmay Talep Etmek eytandan Allaha Snmak eytann Peinden Gitmemek eytan Dost Edinmemek eytandan Korkmamak eytann Dostlaryla Savamak Ramazan Aynda Oru Tutmak Hastayken Veya Yolculuktayken Tutulamayan Orucun Kefareti Ramazan Aynda Kadnlara Yaklamak Faiz Yememek Hacca Gitmek Hacc Ve Umreyi Tamamlamak Hacda Allah Anmak Hac Srasnda Saknlacak Haramlar Hacda Hastalk Durumu Hacdan Alkonma Durumunda Yaplacak badetler

Hacda Uygulanmas Gereken badetler Arafattan nite Allah Anmak Kurban Haclara Sayg Gstermek hramlyken Avlanmamak hramlyken Avlanmann Kefareti Sava Haram Olan Aylarn Says Haram Aylarda Saldrana Mukabele Haram Aylar Sonundaki Tavr Allaha Dua Etmek Yalnzca Allaha Dua Etmek Allahn simleriyle Dua Etmek Korku Ve Umut Aras Dua Etmek Allahn Beendii Dua ekli Allaha Sadece Dnya Hayat in Dua Etmemek Sabr Ve Salat le Allahtan Yardm Dilemek Geceleri De badet Yapmak Peygamberlere Salat Ve Selam Etmek Allahtan Balanma Dilemek, Tvbe Etmek Mminler in Balanma Dilemek Hatadan Sonra Hemen Balanma Dilemek Yaplan Hatay Bilerek Tekrarlamamak Tvbe Edeni Balamak nkarclar in Balanma Dilememek nsanlarn Dalga Dalga Dine Girdikleri Zaman Allah Anmak Ve Balanma Dilemek Dman Topluluuyla Karlaldnda Allah Anmak Sabrl Olmak nanmayan Bir Toplulua Kar Sabrl Olmak nananlarla Birlikte Sabr Gstermek Sabrda Yarmak Bilgi Sahibi Olunmayan ey zerinde Tartmamak Yemin Edip Durmamak Yemini Bozmamak Yemini Bahane Ederek yilikten Uzaklamamak Yemini Bozgunculuk Unsuru Yapmamak Hanmndan Uzak Kalmak in Edilen Yemin Yeminin Kefareti Adaletli Olmak Yaknlarn Aleyhinde Bile Olsa Adaleti Gzetmek ahsi Kin Dolaysyla Adaletten Sapmamak Mminlerin Arasnda Adaletle ahitlik Etmek Mminlerle Dinde Savamayanlara Kar Adaletli Davranmak l Ve Tartda Adaletli Olmak Hogrl Ve Balayc Olmak. Merhametli Ve Yumuak Huylu Olmak Ehli Kitaptan nkarclar Dost Edinmemek Ehli Kitaptan nkarclara Boyun Ememek Mriklerle Anlama Yapldnda Anlamaya Sadk Kalmak Mrikler Aman Dilediklerinde Gsterilecek Tavr ffetli Olmak

Mmin Olann Ancak Mmin Olanla Evlenebilecei nkar Eden Kadn Nikahlamamak Bekar Mminleri Evlendirmek Evli Olmayanlarn ffetli Davranmalar Ehli Kitaptan Mmin Olanlarla Evlenebilecei Kar-Kocann Arasnn Bozulmas Durumunda Bir Mmini Hakem Yapmak Boanmada Kadnn Geimini Salamak Evlilikte Kadna Verilen Mallarn Boanmada Geri Alnmamas Boandktan Sonra Kadnn ddet Bekleme Sresi likide Bulunmadysa ddet Beklemesine Gerek Olmamas Kadnn Kocas lrse Bekleme Sresi Kadnlara Yaklama Kadn Hayz Halindeyken likide Bulunmamak Kadnn Korunmas Ve Kadna Verilen nem Zina Yapmamak Emin Olmadan Zinayla Sulamamak Kadnn Tesettre Uygun Giyinmesi Zihar Yapmamak Ve Kefareti Yetimlerin Mallarn Kendilerine Vermek Akrabaya, Yoksula Ve Yolda Kalma Hakkn Vermek Yoksullar Korumak, Doyurmak Ve Destek Olmak Yetimleri Yetitirmek Ebebeyne Hogrl Davranmak Evlatlklara yi Davranmak Esirlere Hogrl Davranmak Esirleri Doyurmak Helal Olan eylerden Yemek Helal Olan eylerin Temizlerinden Yiyip mek Allahn Ad Anlmadan Kesilen Etlerden Yememek steyene De, Tok Gzl Olana Da Yedirmek Gerektiinde Hicret Etmek Hicret Etmeyenleri Dost Edinmemek Szleri Ve Ahidleri Yerine Getirmek Allaha Verilen Ahde Sadk Kalmak Allaha Verilen Sz Menfaat Karl Deitirmemek Yapamayaca eyi Sylememek Emanet Ehli Olmak Emaneti Ehline Vermek ahitlii Doru Yapmak ahitlii Doru Yapmayann Yerine Doru Yapan Geirmek Yalan Sylememek Mminlerin Ayrla Dmemeleri, Birlik Olmalar Hayr Gzyle Bakmak Nimetler indeyken marmamak Taknlk Yapmamak yilik Yapmak yiliin Tarifi Hayrlarda Yarmak Salih Amellerde Bulunmak Bo eylerden Yz evirmek

Cahillerden Yz evirmek Gelecek Hakknda Kesin Hkm Vermemek Kuvvetin Allaha Ait Olduunu Bilmek Mala Dknlk Gstermemek Mal Ve oklukla vnmemek Allahn Verdikleriyle marmamak nsanlar Kmsememek tidalli Olmak Bakalarnn Hakkn Yemek Amacyla Rvet Vermemek Verilen Borcun Yazlmas Zorluk inde Olann Borcunu Ertelemek Veya Borcu Affetmek Hereyi bret Gzyle Deerlendirmek Sulu Gnahkarlarn Akibetlerinden bret Almak Eskiden Yaam Kavimlerin Yaadklarndan bret Almak Verilen Selama Karlk Vermek Evlere Kaplarndan Girmek zinsiz Olarak Baka Evlere Girmemek Evlere, indekilere Selam Vererek Girmek Mescitlerde Bakalarna Yer Amak Mescitleri Temiz Tutmak, Onarmak Mescitlere Gelirken Ziynetler Takmak ki memek, Kumar Oynamamak Temizlenenlerden Bakas Kuran'a Dokunamaz Miras Hukuku Zorla Miras Olmamak Vasiyet Hukuku Vasiyette ahit Olunmas (kraislam.com) HZ.PEYGAMBER DEVR KRONOLOJS RSLET NCES Haziran 569- Muhammed b. Abdullah'n doumu Austos 569- Muhammed b. Abdullah'n st anneye verilii 573- Muhammed b. Abdullah'n Medine'ye dnmesi ve annesi Amine'nin yannda kalmaya balamas 575- Amine'nin vefat ve Muhammed b. Abdullah'n dedesi Abdulmuttalib'in yannda kalmaya balamas 577- Abdulmuttalib'in lm ve Muhammed b. Abdullah'n amcas Eb Talib'in yannda kalmaya balamas 581- Muhammed b. Abdullah'n amcas Eb Talib ile birlikte Busr'ya gitmesi Muhammed b. Abdullah'n amcas Zubeyr ile Yemen blgesine gitmesi 589/590- Muhammed b. Abdullah'n 4. Ficar savama katlmas 590- Muhammed b. Abdullah'n Hlfu'l Fdl grubunun yesi oluu 593 - Muhammed b. Abdullah'n Esma bint-i Huveylid adna ticaretle uramas 594- Muhammed b. Abdullah'n Hatice bint-i Huveylid adna ticaret iin Suriye blgesine gitmesi 595- Muhammed b. Abdullah'n Hatice bint-i Huveylid ile evlenmesi (595-607)- Muhammed b. Abdullah'n ticari amalarla Suriye, Umman ve Yemen blgelerine gitmesi

605- Kabe'nin tamir edilmesi ve Muhammed b. Abdullah'n Mekke'nin sekin aileleri arasnda hakem oluu 606- Muhammed b. Abdullah'n ticareti brakmas ve mnzevilie meyletmesi Haziran-Aralk 609- Muhammed b. Abdullah'n, alt ay sren ve evresinde gerekleen bir dizi gariplikler yaamas. 22 Aralk 609 / 1 Ocak 610- Muhammed b. Abdullah'a bir peygamber olarak seildiinin bildirilmesi ve Alk sresinin ilk ayetlerinin vahyolunmas 610-613 - Bir peygamber olarak seildiini renen Reslllah'm vahiy beklemesi, fakat vahyin gelmemesi (Fetret- vahiy devri) RSLET SREC Mekke Dnemi 613-615- Bireysel davet dnemi 616- Kitlesel davetin balamas 616/617- Mriklerin mminlere ynelik bask ve iddet uygulamalar. Mart- 617- Birinci Habeistan hicreti Haziran 617- Birinci Habeistan hicretine katlan mminlerin Mekke'ye dnleri Eyll (?) 617- ikinci Habeistan hicreti Eyll/Ekim 617- Hamza ve mer'in Mslman olmalar 618- Mrik liderlerin Resulllah ile anlama giriimleri 618-620- Mminlerin boykot edilmeleri Aralk 620- Hz. Hatice ve Eb Talib'in vefat 621 (ilk aylar)- Resulllah'n Taif yolculuu 621 (ilk aylar)- Mira mucizesi Haziran/Temmuz 621- Birinci Akabe biati Haziran/Temmuz 622- kinci Akabe biati Medine Dnemi Hicr 1.Y1l 16 Temmuz 622- Hicretin Balamas 9 Eyll 622- Dru'n Nedve'de Resulllah'a ynelik suikast kararnn alnd toplantnn tertip edilmesi. 9/10 Eyll 622- Gece vakti Resulllah'n evinin kuatlmas ve Resulllah'n evinden ayrlmas 10-12 Eyll 622- Medine'ye doru yola kmadan nce Sevr maarasnda bekleyi 13 Eyll 622- Medine'ye hareket edi 21 Eyll 622- Medine'ye (Kba) var 21-25 Eyll 622- Kba mescidinin inas 25 Eyll 622- lk Cuma namaz 25 Ekim 622- Namazn dzenlenmesi (le, ikindi ve yatsnn 4 rekat yaplmas) Mart 623- Muhacir ile Ensr arasnda kardeliin tesisi lk aylar- 623- Medine islm Devleti'nin anayasasnn yazlmas ilk aylar- 623- Medine'nin imar lk aylar- 623- Pazar yeri tahsis edilmesi ubat- 623- Savaa izin verilmesi Mart 623- Hz. Hamza komutasnda Sifl Bahr (s) harekt Nisan 623 - Mescid-i Nebinin inas Nisan 623- Ubeyde b. Haris komutasnda Rbig harekt Mays 623- S'd b. Eb Vakks komutasnda Harrr harekt Hicr 2. Yil 15 Temmuz 623- Resulllah'n Aure orucu tutmas Austos 623: Ebv (Veddn) gazvesi (k: 16 Austos 623) 29 Austos 623- Hz. Ali ile Ftma'nm nikahlanmas

Eyll 623- I. Bedir (Safevan) harekt Eyll 623- Buvt harekt Kasm 623- Ueyre harekt (k: 31 Ekim) Kasm 623- ZTu Seyre harekt Ocak 624- Kblenin deimesi Ocak 624- Ezann tahsisi Ocak 624- Nahle harekt (Sava : 27 Ocak) ubat 624- Yenbu harekt (k: 29 Ocak) 12 ubat 624- Cveyne harekt 26 ubat 624- Orucun farz klnmas Mart 624- ilk teravih namaznn klnmas 14 Mart 624- Bedir Sava Mart 624- Hz. Rukiyye'nin (Resulllah'm kz) vefat (Bedir sonras) 25 Mart 624- Fitrenin emredilmesi 27 Mart 624- ilk Ramazan bayram 27 Mart - 18 Nisan 624- Karkaratlkdr harekt 20 Nisan 624 - Kaynukalarm ablukaya alnmas 8 Mays 624 - Kaynukalarm Medine'den kovulmalar 29 Mays - 4 Haziran 624- Sevk gazvesi 5 Haziran 624- ilk Kurban bayram Haziran 624- Osman b. Maz'n'un vefat Hicr 3. Yl 23 Austos (k tarihi)- Zemer harekt 25 Austos 624- Ka'b b. Erefin ldrl Eyll 624- Buhran harekt 8 Kasm 624 (k, tarihi)- Karede harekt Ocak 625 - Resulllah'm Hz. Hafsa ile evlenmesi ubat 625 - Resulllah'n Hz. Zeyneb ile evlenmesi 2 Mart 625- Hz. Hasan'n doumu 30 Mart 625- Uhud Sava 2-6 Nisan 625- Hamrlesed harekt Hicr 4. Yl Haziran 625-Katan harekt Haziran 625-Nbeyh harekt Austos 625-Mana katliam Austos 625-Rec Katliam 23 Austos- 15 Eyll 625-Nadir kuatmas ve Nadirlerin Medine'den kovulmalar Eyll 625-kinin haram klnmas Ekim 625-Abdullah'n vefat (Resulllah'n torunu) 10 Ocak 626-Hz. Hseyin'in doumu Mart 626-Bedir harekt Hicr 5. YIL 12 Haziran 626 - Zat'r Rika harekt 25 Austos-18 Eyll 626- Dmetlcendel harekt Aralk 626- Mzeyne heyetinin Medine'ye gelii Aralk 626- S'd b. Bekr heyetinin Medine'ye gelii Ocak 627- Mreysi harekt Ocak 627- Teyemmm'e izin verilmesi Ocak/ubat 627- Hz. Aie'ye iftira atlmas (Ifk hadisesi) Mart 627- Hendek Sava Nisan 627- Kurayza Kuatmas ve Kurayzalarm Medine'den kovulmalar Hicr 6. Yl Haziran 627- Dariyye/el-Kurt harekt

Temmuz 627- Lihyan harekt Austos 627- Gabe harekt Austos 627- Gamre harekt Austos 627- Z'l Kassa harekt Eyll 627- Cemum harekt Eyll 627- s harekt Ekim 627- Tarif harekt Kasm 627- Vadi'l Kura harekt Aralk 627- Dmet el-Cendel harekt Aralk 627- Medyen harekt Aralk 627- Fedek harekt Ocak 628- Ben Fezriyye harekt ubat 628- Ben Ureyne harekt 13 Mart 628- Medine'den k (Umre iin) Nisan 628- Hudeybiye anlamas 10 Mays 628- Medine'ye dn (Hudeybiye dn) Mays 628- Baz kral ve valilere slm'a davet mektubu gnderilmesi Hicr 7. Yl 17 Haziran 628- Hayber'in fethi Aralk 628- Traba harekt Aralk 628- Necid harekt Ocak 629- Meyfea harekt ubat 629- Cinb harekt 2 Mart 629- Kaza Umresi iin Medine'den ayrl Nisan 629- Kaza Umresi sonras Medine'ye dn Hicr 8. Yl Mays 629- Ben Sleyn harekt Mays 629- Hz. Zeyneb'in vefat (Resulllafrn kz) 31 Mays 629- Kurey'in nl liderinin; Halid b. Velid, Amr b. s ve Osman b Talha'nm Mslman olmak iin Medine'ye gelmeleri Haziran 629- Kedd harekt Haziran 629- Fedek harekt Temmuz 629- Ztaflah harekt Temmuz 629- Siyy harekt Eyll 629- Mte Sava Ekim 629- Zt's Selsil harekt Ekim 629- Gbe (Hadra) harekt Kasm 629- Habat harekt Aralk 629- Kurey'in mttefiklerinin Hudeybiye anlamasn ihll etmeleri ve Eb Sfyan'm anlamay devam ettirmek iin Medine'ye gelii. Aralk 629- Izm harekt 11 Ocak 630- Mekke'nin Fethi 17 Ocak 630- Halid b. Velid'in Nahle'deki Uzza putunu imha etmesi Ocak 630- Amr b. As'm Ruht'taki Sv putunu imha etmesi Ocak 630- S'd b. Zeyd'in Mellel'deki Ment putunu imha etmesi Ocak 630- Yelemlem harekt Ocak 630- Ben Cezime harekt 4 ubat 630- Huneyn (Hevzin) Sava ubat 630- Taif in kuatlmas

Mart 630- Umre ve Medine'ye dn Mart 630- Ben Bahile temsilcilerinin Medine'ye gelii Mart 630- Bahreyn ynetimiyle anlama imzalanmas Mart 630- Ben Salebe temsilcilerinin Medine'ye gelii Mart 630- San'a harekt Mart 630- Hadramut harekt Mart 630- Suda kabilesinin temsilcilerinin Medine'ye gei Hcri 9. Yl Nisan 630- 14 Nisan 632- Harkh kabilelerin temsilcilerinin pe pee Medine'ye gelileri (Son Heyet Yemenli Ben Nah kabilesinin temsilcileridir. 100 kiiyle geldiler) Mays 630- Farkl yerleim merkezlerine zekt memurlarnn gnderilmesi Mays 630- Ben Temim harekt Mays 630- Teble harekt Haziran 630- Kurat harekt Temmuz 630- Habeli bir gruba kar yrtlen harekt Temmuz 630- Hz. Ali'nin Tay kabilesinin putu el-Fils' imha etmesi Temmuz 630- Cinb harekt Eyll 630- mm Glsm'n vefat (Resulllah'm kz) Ekim 630- Habe Necai'si Ashame'nin gyab cenaze namaznn klnmas Kasm-Arahk 630- Tebk Seferi Ocak 631- Drar mescidinin yklmas Ocak 631- Faizin yasaklanmas ubat 631- Mnafklarn reisi Abdullah b. Ubeyy'in lm Mart 631- Hz. Eb Bekir'in Hac emirlii Hicr 10. YL 17 Haziran 631- brahim'in vefat (Resulllah'n olu) Temmuz 631- Ben Haris harekt Kasm 631- Hatem b. Ad'nin Mslman olmak iin Medine'ye gelii Aralk 631- Hz. Ali'nin Yemen'e gidii Aralk 631- Cerr b. Abdullah'n Zlhalasa putunu ve mabedini imha etmesi Aralk 631- Resulllah'm 20 gn itikafa ekilmesi 23 ubat 632- Veda hacc iin Medine'den k 2 Mart 632- Veda hacc iin Mekke'ye giri 26 Mart 632- Resulllah'n Gadir-i Hum'da bir konuma yapmas ve Hz. Ali ile ilgili aklamalarda bulunmas. Mart 632- Esved b. Ans, Mseylime ve Tulayha b. Huveylid'in peygamberlik iddiasnda bulunmalar ve isyan etmeleri Hcr 11. Yl 23 Mays 632-Suriye harekt iin hazrlklara balanmas 24 Mays 632- sme b. Zeyd'in Suriye harekt iin hazrlanan orduya kumandan tayin edilmesi 25 Mays 632- Resulllah'm hastalanmas 26 Mays 632- Resulllah'm Usme'ye sancak vermesi ve ordunun toplanmaya balamas 6 Haziran 632- Resulllah'm Usne'nin komutanlna itirazlar reddetmesi 7 Haziran 632- Ordunun Suriye harekt iin yola k 7 Haziran 632- Peygamberlik iddiasnda bulunan Esved el-Ans'nin ldrlmesi 8 Haziran 632- Resulllah'm vefat ve ordunun geri dn 8 Haziran 632- Hz. Eb Bekir'in halife seilmesi 10 Haziran 632- Resulllah'm topraa verilmesi 26 Haziran 632- sme ordunun yola -k

(Hz.Muhammed hayat ve slama Daveti,Celalettin VATANDA,Pnar yay.) RESULULLAHIN TEFSR METODLARI 1- Kur'n' Kur'n'la Tefsiri 2- Mcmeli Beyan Etmesi 3- Peygamber (s.a.v.)'in Kur'n'in Manasn Tekid Suretiyle Beyan 4- Umumu Tahsis Etmesi 5- Mutlak Takyid Etmesi 6- Mkili Tavzih Etmesi 7- Mbhemi Beyan Etmesi 8- Neshi Beyan Etmesi 9- Amel Olarak Tefsir Etmesi 10- Takrir Olarak Beyan 11- Luav zahlarda Bulunmas 12- Maksudu Tayin Etmesi 13- Tavsif Ederek Aklamas 14- Temsillerle Aklamas 15- Tasvir Ederek Aklamas 16- Ayetlerle stidlal Etmek Suretiyle Aklamas 17- Muhatabn Durumuna Gre Aklamas (Peygamberimizin Kuran Tefsiri,Suat YILDIRIM,Yeni Akademi y.) KURANDA YEMNLER Hikmet dolu Kur'an hakk iin, (36/2) Tozdurup savuranlara, (51/1) Ykn yklenenlere, (51/2) Satr satr yazlm Kitab'a, (52/2) Yaylm ince deri zerine, (52/3) Ykseltilmi tavana(ge), (52/5) Kaynatlm denize (bunlara andolsun ki), (52/6) Nn. Kaleme ve (kalem tutanlarn) yazdklarna andolsun ki, (68/1) Hayr hayr (t almazlar). Aya andolsun ki, (74/32) Dnp gitmekte olan geceye, (74/33) Aarmakta olan sabaha andolsun ki, (74/34) Kyamet gnne yemin ederim. (75/1) Kendini knayan (pimanlk duyan) nefse yemin ederim (diriltilip hesaba ekileceksiniz). (75/2) Skp karanlara, andolsun; (79/1) Yavaa ekenlere, (79/2) Yzdke yzenlere, (79/3) Yartka yaranlara, (79/4) Gkyzne ve trka (sabah yldzna) yemin ederim. (84/1) Hayr! afaa, yemin ederim ki, (84/16) Burlara sahip gkyzne, (85/1) Gkyzne ve trka (sabah yldzna) yemin ederim. (86/1) Andolsun Fecre, (89/1) On geceye, (89/2) ifte ve teke, (89/3) (her eyi karanl ile) rtt an geceye (89/4)

Gnee ve kuluk vaktindeki aydnlna (91/1) Gnei takip ettiinde Ay'a, (91/2) Onu rttnde geceye, (91/4) Gkyzne ve onu bina edene, (91/5) Yere ve onu yapp deyene, (91/6) Nefse ve ona birtakm kabiliyetler verene, (91/7) Sonra da ona iyilik ve ktlkleri ilham edene yemin ederim ki, (91/8) Alp aard vakit gndze, (92/2) Andolsun kuluk vaktine (93/1) Ve skna erdiinde geceye ki, (93/2) ncire, zeytine, (95/1) Sina dana, (95/2) Ve u emn beldeye yemin ederim ki, (95/3) Harl harl koanlara, (100/1) (kraislam) KURAN CORAFYASI A. DNYADAK YER ADLARI El-Ahkf El-Ar Arafat El-Arim El-Arz El-Arzu'1-Mukaddese Bbil Bedir Bekke Beled/Belde Beyt El-Beyt'l-Atk El-Beyt'1-Harm Bi'run Muattala El-Buk'a Cem Cennet El-Cd Ed-Dr Edn'l-Arz El-Eyke Hard El-Hicr Huneyn rem El-Ka'be El-Karye El-Kehf Makamun Kerm Makmu brahim Mecmau'I-Bahrayn

Medin El-Medne El-Mednet'1-Mnevvera Medyen Meknun Karb Meknun ark Mekke El-Merve El-Mescid'l-Aks Mescidu Dirar El-Mescid'1-Harm El-Mearu'1-Harm Meriku'1-Arz Ve Meribh Mevtinun Kesra Msr El-Mihrab Mbevvee Sdk El-M'tefikt Nak'u Rabve Er-Rakm Er-Ras Rm Es-Saf Es-Sarh Es-Sarm Sebe Sedd-u Ye'cc Ve Me'cc t'l-Vd Et-Tye Tahte'-ecera Et-Tennr Et-Th Et-Tn Tr i Sn Tuv El-Udvet'd-Dnya El-Uhdd Uhud mm'I-Kur Vd Vd ayru Z-Zer' El-Vdi'I-Eymen El-Vdi'I-Mukaddes Vdi'n-Neml El-Yem Yesrib Ez-Zeytn Deerlendirme B. YER EKLLER

El-A'lm El-Akabe Ayn/Uyun El-Bahr El-Bedv El-Berr El-Buk'a Burc Cebel/Cibl Cennet/Cennt El-Cb Cruf El-Gr Hadik Hadeb Hufra K/K'a Kta Man Maart Ma'zil Menkib El-Mer' En-Necd Neher/Enhr Ravs Ravza/Ravzt R Es-Sahra Es-Sadef Es-Shil Et-Tavd Vd/Evdiye Yenb1/Yenb1 C. AHRETTEKI YER ADLARI/METAFZK YER ADLARI Abkar Adn Cennetleri El-Akabe El-Ar El-Bahru'l-Mescr Berzah El-Beyt'1-Ma'mr Bur /Mevku'n-Ncm El-Cahm Cehennem El-Cennet Cennet'l-Me'v Cennetu'n Naim Dru'I-Bevr Dru'I-Faskn

Dru'1-Huld Dru'I-Karr Dru'l-Mkme Dru'I-Mttekn Dru's-Selm El-Felak El-Firdevs El-ayy Hviye El-Hutame Illiyyn Kaf El-Kevser Krs Levh- Mahfuz Lez Mak'adu Sdk Makamm Emn Meric: Mekanun Aliyy Mevbik En-Nr Sahra Sil Es-Sar/Es-Suur Sad Sekar Es-Sekf'1-Merfu, Selsebl Es-Sem/Es-Semvt Es-Ser Siccn Sidret'I Mnteh Shk Tesnm El-Ufuku'1-A'l Veyl (Kuran Corafyas,Ali AKPINAR,Fecr yay.)
KURANDA ZAMANLA LGL KAVRAMLAR Kozmolojik Zaman fade Eden Kelimeler Yevm Nehar Fecr Sabh. Duh. Zuhr Asr Mes. Aiyy. Leyl

Vakt ehr Nesi Mevsimler Sene. Usbu. An. Saat Kyamet Berzah Dehr Hin Biyolojik Zaman fade Eden Kelimeler Umur Ecel Tfl Mehd Sair Sabiyy Yetim Eudd Kehl Kiber eyh Acuz Erzelu'l-'Umur Esbat Mehid Lemhu'l-Basar Tarf Behre, Vasile, Ham Leben Frid, Bikr, Avan Fevk Sresizlik fade Eden Kelimeler Ezel Ebed (Kuranda Zaman Kavram,Faiz KALIN)

KURANDA BAHS GEEN NSAN VE TOPLULUKLAR srailoullar (Yahudiler) Hristiyanlar Sabiiler Semud Toplumu Lut Kavmi Medyen Halk Ress Halk Bir Kasaba Halk Yesrib Halk

Hicr Halk Ad Halk Bedeviler Medine Halk Tubba Kavmi Hz. Musann Kavmi Yunus Kavmi Hz. brahim Ve Onunla Birlikte Olanlar kiden Biri (Hz. Muhammedin Arkada) Hz. Musann Yardmcs lim Sahibi Bir Kii Hz. Musa Ve Kadnlar Talut Ve Topluluu Calut Ve Ordusu Kehf Ehli-Rakim Ehli Yecuc Ve Mecuc. Ba Sahipleri ehrin Uzandan Gelen Ada Hz. Yusufun Zindan Arkadalar Hz. Yusufun Kardeleri Firavun Ailesinden mann Gizleyen Ada Hz. Nuhun Ve Hz. Lutun Eleri ehir Halkinin Elisi On ki Gvenilir Gzetleyici Hz. Nuhun Olu Hz. brahimin Babasi Azer Hz. Musann Annesi Ve Kzkardei Hz. Lutun Ailesi Ve Kars Hz. Ademin ki Olu Hz. Muhammedin Eleri mran Ailesi Firavun Ve nde Gelen evresi Sihirbazlar Bycler Firavun Ve Ordular Karun Haman Firavun Firavun Ailesi Hz. Musadan Sonra srailoularnn nde Gelenleri Firavunun Ei Ebu Leheb Ve Kars Msrl Aziz Ve Kars Mstazaflar-Mstekbirler Zl Karneyn Zeyd Samiri zeyir Sebe Melikesi Bahe Sahipleri

ikraislam.com TEFSR ETLER 1.Mezhebi Tefsir Ekol a.Mutezile b.ia c.Harici 2.ari Tefsir Ekol 3.Fkhi Tefsir Ekol 4.lmi Tefsir Ekol 5.ctimai Tefsir Ekol (Muhsin DEMRC,Tefsir Tarihi,fav) KURAN OKUMA BMLER
1- Analitik Okuma 2- cmali Okuma 3- Karlatrmal Okuma 4- Konulu Okuma 5- Nzul Srasna Gre Okuma 6- Kelime zmlemesi Yaparak Okuma (Murat KAYACAN,Haksz Okulu)

KURANIN SM VE SIFATLARI
1- Kur'an'dr 2- Kitap 3- Kayyim'dir 4- Kavl'n Fasl'dir a- Ahsen'l-Kavl'dir b- Kavl'n-Sekyl'dir 5- Ahsen'l-Hadis'tir 6- Ciddidir 7- Hsna'dr 8- Yakin'dir a- Zan deildir b- Hars deildir 9- el-lim'dir 10- Vahiy'dir 11- Enbu'l-Gayb, Ahbaru'l-Gayb'dr (Gaybn lmidir 12- lahi'dir 13- Mahfuz'dur 14- Mubiyn'dir

15- Beyyine'dir 16- Beyan'dr 17- Arabiyyen'dir 18- Mufassal'dr 19- Musarraf'tr 20- Myesser'dir 21- Mesani'dir 22- Muhkem'dir 23- Mteabih'tir 24- Musaddk'tr 25- Mheymin'dir 26- Evrensel'dir 27- Mfesser'dir 28- Makss'tur 29- Furkan'dr 30- Mnir'dir 31- Hablullah'tr 32- Urvetu'l-Vska'dr 33- Emr'dir 34- Vasiyye'dir 35- Mzekki'dir 36- Sbgatullah'tr 37- Kerim'dir 38- Mecid'dir 39- Aziz'dir 40- Azim'dir 41- Al'dir 42- Sdk'tr 43- Hayr'dr 44- Mbarek'tir 45- ifa'dr 46- Rahmet'tir 47- eriat'tir 48- Mzekkir'dir 49-Mev'iza'dr 50- Mbeirdir 51- Mnezzir'dir 52- Neben Azim'dir 53- Basiret'tir 54- Bela'dr 55- Beli'dir

56- Aceben'dir 57- Ruh'tur 58- Hkm'dr 59- Hidayettir 60- Kevser'dir 61- Hakk'tr 62- Hikmet'tir 63- Snnetullah'tr 64- Muciz'dir 65- Mizan'dr 66- Hccet'l-Blia'dr 67- Brhan'dr 68- Sltan'dr 69- Mnezzel'dir 70- Tertil'dir (Fevzi ZLALOLU,Haksz Okulu)

KURANI NASIL OKUMALIYIZ?

1- Kur'an' amacna uygun okumalyz. 2- Kulak vererek okumalyz: 3- Srekli okumalyz. 4- Kur'an'a srekli bavurmal, her kaynaktan nce Kur'an'n grn sorup, nce onu dikkate almalyz. Bavuru kayna, baucu kitab olarak okumalyz. 5- Kur'an' gereince dnmek, kavramak, uurlanmak maksadyla okumalyz. 6- Kur'an' ancak iyi niyetle okuyan, dinleyen, kalplerini Allah'n arndrmasna ak tutanlar anlayabilirler. 7- Huu ile, sayg ve iyi niyetle okumalyz. 8- Okuyucu Kuran' parac, atomik deil, btncl okumaldr. 9- Kur'an programl okunmaldr. 10- Kur'an, uygulamaya geirilmek maksadyla okunmaldr. (Fevzi ZLALOLU,Haksz Okulu)

KURANI FARKLI TEFSR ETMENN SEBEPLER

1.Kraat ihtilaflar 2.okanlamllk 3.Itlak-takyid anlay 4.Umum-husus ihtilaf 5.Mensuh-muhkem ihtilaf 6.Seleften farkl rivayetlerin gelmesi 7.Mezhep taraftarl

8.Tefsirde dirayet ve rivayet ihtilaf

(Muhsin DEMRC,Tefsir Tarihi,fav) VAHY KATPLER

1-EBAN(R.A.) 2- ES'AD B. ZRRE (R.A.) 3- EBU EYYB EL-ENSR (R.A.) 4- EBU BEKR (R.A.) 5- EBU HUZEYFE (R.A.) 6- EBU SFYAN (R.A.) 7- EBU SELEME ABDULLAH B. ABDLESED (R.A.) 8- EBU ABS B. GEBR (R.A) 9- BEY B.KA'B (R.A.) 10- EL-ERKAM B. EBl'L-ERKAM (R.A.) 11- SEYD B. HUDAYR (R.A.) 12- EVSB. HAVLI (R.A.) 13- BREYDE B. EL-HASlB (R.A.) 14- BER B. SA'D B. SA'LEBE (R.A.) 15-SBlT B. KAYS (R.A.) 16- CAFER B. EBU TALB (R.A.) 17-CEHMB. SAD(R.A.) 18- CHEYM B. ES-SALT 19- HTIB B. AMR (R.A.) 20- HUZEYFE B. EL-YEMAN EL-ABS (R.A.) 21- el-HUSAYN B. NMEYR (R.A.) 22- HANZALA B. ER-RAB' (R.A.) 23- HUVEYTIB B. ABDLUZZA (R.A.) 24- HLD B. SAD B. EL-AS (R.A.) 25- HLD B. VELD (R.A.) 26- ZBEYR B. AVVM (R.A.) 27- ZEYD B. ERKAM (R.A.) 28- ZEYD B. SBT (R.A.). 29- ES-SCL 30- SA'D B. ER-RABI' (R.A.) 31- SA'D B. UBDE (R.A.) 32- SAD B. SAD B. EL-AS 33- URAHBL B. HASENE (R.A.) 34- TALHA B. UBEYDULLAH (R.A.) 35- MR B. FHEYRE (R.A.) 36-ABBAS(R.A.) 37- ABDULLAH B. ERKAM (R.A.) 38- ABDULLAH B. EBU BEKR ES-SIDDlK (R.A.) 39- ABDULLAH B. HATAL (VEYA ABDLUZZA B.HATAL) (R.A.) 40- ABDULLAH B. RAVAHA (R.A.) 41- ABDULLAH B. ZEYD (R.A.) 42- ABDULLAH B. SA'D B. EBU ERH (R.A.) 43- ABDULLAH B. ABDULLAH B. BEY B. SELL (R.A.) 44- ABDULLAH B. AMR B. EL-AS (R.A.) 45- OSMAN B. AFFAN (R.A.) 46- UKBE (R.A.) 47- EL-AL' B. EL-HADRAMt (R.A.) 48- EL-AL' B. UKBE (R.A.) 49- ALI B. EBU TLB (R.A.) 50- MER B. EL-HATTB (R.A.) 51-AMR B. EL-AS (R.A.)

52- MUHAMMED B. MESLEME (R.A.) 53- MUAZ B. CEBEL (R.A.) 54- MUAVYE B. EBU SFYAN (R.A.) 55-MA'NB.ADY(R.A.) 56- MUAYKIB B. EBU FTIMA ED-DEVS (R.A.) 57- MUGRE B. 'UBE (R.A.) 58- MNZR B. AMR (R.A.) 59- MUHACR B. EBU MEYYE (R.A.) 60- ENSARDAN BR NASRN 61- YEZD B. EBU SFYAN (R.A.)

(Mustafa A'ZAM,B.Y.Asr- Saadette slam) KURANIN NZUL SREC MEKKE DNEM .Vahyin 1.Yl: Alak 1-5/Mddessir 1-7/Asr 1-2/Zariyat 1-6/Tekasr 1-2/Tur 1-8/hlas tamam/Gaiye 1-5,816/Tark 11-17/nfitar 1-5/ems:1-10/Kevser tamam/Ala 1-9/Buruc 1-7,12-22/Tekvir tamam .Vahyin 2.Yl: nirah tamam/Duha tamam/Nas tamam/Naziat 1-26/Mddessir 8-10/Ley tamam/Maun tamam/ems 11-15/Mrselat tamam/Nebe 1-36/Mddessir 11-30,34-56/Kurey tamam/Necm 1-25/Fecr 1-13,28-30/nikak tamam/Abese tamam/Hmeze tamam/Kafirun tamam .Vahyin 3.Yl: Alak 6-19/Gaiye 17-26,6-7/Kyamet 7-13,20-40/Tin tamam/Kyamet 1-6,11-19/Vaka tamam/Rahman 1-27/Ala 7,10-19/Fatiha tamam/Adiyat tamam/Hakka 38-52/Naziat 2746/Tebbet tamam/Felak tamam/Beled tamam/Tekasr 3-8/Fil tamam/Kalem 1-16/Fecr 1427/Zilzal tamam/Tark 1-10/Necm 34-62/Karia tamam/Saffat tamam/nfitar 6-19/Hakka 13,13-37/Mearic 19-44/Mutaffifin tamam/Duhan 43-59/Mminun 1-11/uara 52-145 .Vahyin 4.Yl: uara146-227/Sad 67-88/Hicr 1-5,49-99/Hakka 4-12/Kadr tamam/Zariyat 7-60/Kamer tamam/Kalem 17-52/Duhan 1-42/Mearic 1-4/Tur 9-28/Zuhruf 66-78/Nuh tamam/Rahman 2845,6,7,78/Mzzemmil 1-19/Taha 1-54/Meryem 76-98/Tur 29-49/Hicr 6-20 .Vahyin 5.Yl: Hicr21-48/uara 1-51/nsan tamam/Sad 1-24,29-66/Kaf tamam/Yasin tamam/Asr 3/Mminun 12-118/Fussilet 1-7/Zuhruf 1-28 .Vahyin 6.Yl: Zuhruf29-65,78-89/Ahzab 1-3,7-8,41-48,63-68/Enbiya tamam/Cin tamam/Nebe 37-40/Buruc 8-11/Meryem 1-34(16 hari),42-75(59 hari)/Beyine tamam/Lokman 1-10/Rum 1-26/Furkan 130 .Vahyin 7.Yl: Furkan 31-77/Taha 55-135/Mlk tamam/brahim 43-52/Meryem 35-41,16,39/Nahl -34,4366,100-107,121-128/Kehf 1-7,59-110/Bakara 1-19 .Vahyin 8.Yl: Bakara148-152,154-158,200-205,245-246/Secde tamam/Mddessir 31-34/sra 9-50,63-67,7383,103-111/Neml tamam/Zmer 30-38,54-66/Casiye tamam/Tegabn 1-2 .Vahyin 9.Yl: Tegabn 8-18/Hud tamam/Fussilet 8-36/Rum 27-60/sra 1-8,84-102/Araf 57-80 .Vahyin 10.Yl: Araf 81-154,176-206/Nur 45-56/Hac 18-30,43-68/Enam 1-30,74-82,105-107/Ankebut 1-43 .Vahyin 11.Yl: Ankebut 44-69/Sebe 10-39/Yunus 72-109/Yusuf tamam/Kasas 1-17

.Vahyin 12.Yl: Kasas18-46,85-88/Mzzemmil 20/Mmin 7-53,63-85/Necm 26-33/Sad 25-28/Kehf 2858/Lokman 11-34/brahim 1-40(6 ve 36 hari) .Vahyin 13.Yl: brahim 41-42/ura tamam .Hicretin 1.Yl: Bakara 28-37,186-191/Fatr 4-45(9,13 ve 19 hari)/Zmer 1-29,39-53/Muhammed tamam/Enfal 1-44 .Hicretin 2.Yl: Enfal 45-75/Saf tamam/Fussilet 37-54/sra 55-62,68-72/Ahkaf 1-13,26-27/Nahl 35-42,6791,108-120/Maide 1-14,23-29,37-44/Cuma tamam/Al-i mran 30-78 .Hicretin 3.Yl: Al-i mran 79-176/Mnafikun tamam/Hac 1-17,31-42,69-78/Al-i mran 1-29,177-200/Araf 122 .Hicretin 4.Yl: Araf 23-56,155-175/Har tamam/Zmer 67-75/Sebe 1-9/Tevbe 38-71/Yunus 1-71 .Hicretin 5.Yl: Hadid tamam/Nahl 91-99/Nur 1-34/Bakara 38-147/Ahzab 4-6 Hicretin 6.Yl: Ahzab 9-16,17-40,48-52,56-62,69-73/Nisa 47-60,130-173/Enam 31-73,83-104,118-134,155164/Rad 1-5 .Hicretin 7.Yl: Rad 6-43/Tevbe 72-129/Feth tamam/Talak 8-12/Maide 56-88/Hucurat tamam/Kasas 7680,81-84 .Hicretin 8.Yl: Kasas Nisa 1-45,61-125/Kehf 8-27/Tevbe 1-37/Ahkaf 14-25 .Hicretin 9.Yl: Ahkaf 28-35/Nasr tamam/brahim 6,36/Mcadele tamam/Maide 30-36,89-120/Bakara 19-27 .Hicretin 10.Yl: Bakara153,160-185,192-199,206-243,255,263-275,276-283,244,159,247-254/Mmtahine tamam/Fatr 1-3,9,12,19/Tahrim tamam/Enam 135-154/Talak 1-7/Nisa 46,174,126-129/Nur 35-44,57-64/Maide 15-22,45-55/Bakara 256-262 .Hicretin 11.Yl: Bakara 284-286/Ahzab 53-55/Maide 1-9. (Kurann Nzul Sreci,Mehdi Bazergan,Fecr y.) KURANIN ANAKONULARI a.tikadiyat b.Fikriyat c.Kevniyat d.Ahlakiyat e.ctimaiyat f.eriyat (Kuran Nedir,M.Halil EK,Beyan y.) --a.Allah b.Kii olarak insan c.Toplumda insan d.Tabiat

e.Peygamberlik ve Vahy f.Ahiret g.eytan ve ktlk h.slam toplumunun douu (Anakonularyla Kuran,Fazlurrahman,Ankara Okulu y.) --a.Uluhiyet b.Kainat c.nsan d.Nbvvet e.badet f.Ahiret g.Toplumsal Dzen (Kurann Anakonular,Muhsin DEMRC,fav y.) --a.Yaratl ve varlklar b.Bilgi c.Din d.tikad e.badet f.Ahlak g.Toplumsal Hukuk ve Din h.Hz.Muhammed(Siret) .Tarih ve kssalar i.Meseller (Sistematik Kuran Fihristi,lhami GLER-mer ZSOY,Fecr y.) --1.tikad 2.badetler 3.Muamelat 4.Ukubat 5.Ahlak 6.Nasihat ve tavsiyeler 7.Vad ve vaid 8.lmi gerekler 9.Kssalar 10.Dualar (Diyanet slam lmihali,Komisyon,D..B.y.) --1.Allah-alem 2.Allah-insan a.Ontolojik mnasebet b.Bilgisel mnasebet c.Allahn insanla varolusal mnasebeti 3.nsan-insan a.Ahlak b.Hukuk 4.nsan-alem mnasebeti (Tefsir Usul,Halis ALBAYRAK,ule y.)

KURANIN MESELLER Meseller:2:26/16:60,74/17:89/18:54/24:34/25:33,38-39/30:58/39:27 1.Allah:24:35 2.Allahn ilmi:31:27 3.Kuran mesajnn arl:59:21 4.Hz.Peygamber ve arkadalarnn durumu:48:29 5.Hakkn kalcl ve batln geicilii:13:17 6.yilin bereketi,ktln ksrl:14:24-26 7.nsann evresini aabilme gc:66:10-12 8.lmden Sonra dirilme:2:259/35:9 9.Dnya nimetlerinin geicilii:10:24/18:45/57:20 10.Maln Allah yolunda harcayanlarn durumu:2:261 11.Maln gsteri iin harcayanlarn durumu:2:264-266 12.Mmin-kafir karlatrmas:6:122/7:58/11:/24/16:75-76/28:61 13.Kalbin katlamas:2:74 14.nkarclarn ilahi ar karsndaki durumlar 15.nkarclarn yapm olduklar iyiliklerin boa kmas:3:117/14:18/24:39-40 16.Putlar yardma aranlarn durumu:13:14 17.Peygamberini yalanlayan toplumun durumu:16:112-113 18.Allaha e koanlarn durumu:22:31,73/29:41-43/30:28/39:29 19.Mnafklarn durumu:2:17-20/59:15-16 20.Bilginin gerektirdii sorumluluu yerine getirmeyenlerin durumu:62:5/7:175-176 21.Allah unutarak kendini yeterli grenlerin durumu:18:32-44 22. Allah unutarak malndan infak etmeyenlerin durumu:68:17-33 (Sistematik Kuran Fihristi,lhami GLER-mer ZSOY,Fecr y.) KURANDA BTK VE HAYVAN SMLER Kuranda Bitki simleri: 1- Adese (Mercimek) 2 - Bakl (Sebze, Yeillik) 3 - Basal (Soan) 4 - Dri' (Ac ot) 5 - Ebb (ayr) 6 - Fakihe (Meyve) 7 - Fm (Sarmsak) 8 - Habbe (Dane) 9 - Hamt (Bir aa tr) 10 - Hardal 11 - Ineb (zm) 12 - Kadb (Yonca) 13 - Kfur 14 - Kssa (Salatalk) 15 - Nahl (Hurma Aac) 16 - Reyhan (Fesleen) 17 - Rummn (Nar) 18 - Sidr (Dikenli Arabistan Kiraz) 19 - ecer (Aa) 20 - Talh (Muz)

21 - Tin (ncir) 22 - Verk (Yaprak) 23 - Verde (Gl) 24 - Yaktin (Kabak) 25 - Zakkum 26 - Zencebl (Zencefil) 27 - Zeytn (Zeytin) Kuranda Hayvan simleri: 1- Alak (Bir eit Slk) 2- Ankebt (rmcek) 3- Arda (Bir eit Bcek) 4- Baal (Katr) 5- Bar (Deve) 6- Bakara (nek, Sr) 7- Bad (Sivrisinek) 8- Cerd (ekirge) 9- Dafdi' (Kurbaa) 10 - Ebabil 11- Fere (Kelebek) 12- Fil 13 - anem (Koyun) 14 - Gurb (Kara Karga) 15 - Hayl (At) 16 - Hmr (Eek, Merkep) 17- Hnzr (Domuz) 18 - Ht (Balk) 19 - Hdhd (avu Kuu) 20 - Kasvera (Aslan) 21 - Kelb (Kpek, t) 22 - Krade (Maymun) 23 - Kummal (Bit) 24 - Ma'z (Kei) 25 - Nahl (Bal Ars) 26 - Neml (Karnca) 27 - Selva (Bldrcn) 28 - S'bn (Byk Ylan, Ejderha) 29 - Tayr (Kular) 30 - Zerr (Kk Krmz Karnca) 31 - Zi'b (Kurt) 32 - Zubb (Sinek) (Kuran Asndan Hayvanlar ve Bitkiler,Nurettin TURGAY,Fecr y.) KURAN EVRENSELLNN UNSURLARI 1.lme ve dnmeye nem vermek 2.Ferdin slah 3.Ailenin slah 4.Toplumun slah 5.Yerin imarn nemsemek 6.Hak ve saygnlklar korumak

7.nsani deerlerin ve yce ahlakn yaylmasn nemsemek 8.Genel gvenlik ve asayii ve umumi bar nemsemek (Kuran Nedir,M.Halil EK,Beyan y.)