Kuran Yeter Mi

www.kurandakidin.
com
Dini anlamda kuran.qxp
08.09.2009
15:02
Page 1
DNN KAYNAI OLARAK KURAN YETER M?
Kashif Ahmed Shehzada eviren: Afin Bilgili
stanbul Yaynevi 2009 www.istanbulyayinevi.net
www.kurandakidin.com
08.09.2009
15:02
Page 2
stanbul Yaynevi Dinin Kayna Olarak Kur'an Yeter Mi? Sayfa Dzeni Aye Ergl Redaktr Mecid Demir Kapak Tasarm R2D2 Reklamclk Bask ve Cilt Seil Ofset 100. Yl Mah. Mas-sit Matbaaclar Sitesi 4. Cad. No:77 Baclar - STANBUL Bu Kitaptaki Konularla lgili Sorularnz, Eletiri ve nerileriniz in: www.kurandakidin.net stanbul Yaynevi 2009 www.istanbulyayinevi.net bilgi@istanbulyayinevi.net ISBN 978-975-8727-10-0 GENEL DAITIM stanbul Kitabevi Ankara Caddesi Caalolu Yokuu Evren Han No: 33 Kat:1 Daire: 35 Sirkeci/stanbul Tel: (0212) 519 62 72 Faks: (0212) 513 73 86 www.istanbulkitapevi.com bilgi@istanbulkitapevi.com
08.09.2009
15:02
Page 3
Kashif Ahmed Shehzada
DNN KAYNAI OLARAK KUR'AN YETER M?
stanbul Yaynevi 2009 www.istanbulyayinevi.net
08.09.2009
15:02
Page 5
NSZ
Bu almann amac, kendini Mslman olarak tanmlayanlar arasnda yaygn olan, Kuran ile ilgili yanl anlalmalar aklamak ve bu yanllar Kuran'dan delillerle dzeltmektir. Bu yanl kanlarn kaynanda u yatmaktadr: Gnmzde Mslmanlar, kutsal grevin gerei olarak Kuran' akllaryla analiz etmek yerine, doduklarnda sahip olduklar mezhep retilerinin kr takipileri olmaktadrlar. Yine ou Mslman, din adamlarnn dediklerini hibir sorgulamadan geirmeden kesin doru saymakta hatta bu retilerin Allah'n Kitap' tarafndan uygun grlp grlme diine aldrmamaktadr. ounluk tarafndan benimsenen ve belli karlar gerei korunan bu yanllar Kuran retileriyle gelen zindelii pasiflie evirmekle kalmam, Mslman hayat tarzn tamamen deitirmitir. u an Mslman dnyaya egemen olan "pasif slam", Kuran tarafndan sunulan "dinamik slam" ile taban tabana zttr. slam toplumu, yzyllar ncesinin kltrel geleneklerini din sayarak, aslnda her dnemde kolaylkla yaanabilecek olan slam dinini tarihin belli bir dnemine hapsetmitir. Ayrca yine bu "gerek dinden kopu" dneminde, tek lah'a olan inan bozulmu, din alannda Allah'n yanna baka hkm koyucular getirilmi, bylece slam toplumunun birliktelii kaybolmu, Mslman lemi saysz mezhep ve gruba ayrlmtr. Gnmzde Mslmanlar Allah'a itaat etmek yerine insan rn zanlara, din adamlarna ve durumdan faydalanan her trl ekonomik ve siyasi kar evrelerine itaat eder hale gelmilerdir. Allah'n elisinin grevi insanl srtndaki arlklardan ve zincirlerden kurtarmaktr (Baknz 7:157*). Allah'n elisi olan Hz. Muhammed bu grevi Allah'n Kitap'nda bahsettii kutsal hkmleri uygulayarak yerine getirmitir. Ancak slam'n dmanlar kavramlar ve doktrinler uydurup bunlar Mslmanlar'n arasnda yaym, sonu olarak eli
*
7 Araf Suresi 157. ayet
08.09.2009
15:02
Page 6
KURAN YETER M?
tarafndan gelen gerek din bozulmu ve daha ok, insan yapm bir din haline getirilmitir. slam'n dman olanlarn, slam adna dine soktuklar bu yanllarn bir sonucu olarak gnmzde Mslmanlar, peygamberin yok etmek zere gnderildii arlklarn ve zincirlerin basks altnda inlemektedirler. "Firavunlar" yani politik istismarclar, "Hamanlar" yani din ve bilgi smrcleri ve "Karunlar" yani ekonomi alanndaki smrcler, Mslman dnyada kontrol ele geirmi durumdadrlar. Tm bunlarn sonucunda, slam lemi saysz paraya blnm ve kendisi dndaki glere baml hale getirilmitir. Mslmanlar bu durumdan kurtulmak iin gayret etmekte, ancak Kuran'n aydnlatc olmadan bunu baaramamaktadrlar. Dnya barn salamas ve medeniyetin, bilimin, sanatn, teknolojinin mealesini tamas gereken Mslmanlar, kendilerini aa ve aresiz bir durumda bulmulardr. Bu kt durumdan kurtulmann tek yolu; birbirine skca bal, salam ve doru bir Mslman topluluu oluturmaktr. Bu amaca ulamak iin Kuran'n slam ile ilgili konularda kesin otorite olduu grne sahip olmak ve O'nun Allah'n yeryzndeki eksiksiz, deimez ve tek mesaj olduuna inanmak gerekmektedir. Mslmanlar Allah'n Kitap' olan Kuran'n nemini anladnda ve onun retilerinden haberdar olduunda "slam Rnesans" bala yacaktr. Bu kitap da bunu amalamaktadr. Kashif Ahmed Shehzada, Temmuz 1998.
08.09.2009
15:02
Page 7
KURAN'IN DNN KAYNAI OLARAK YETERL OLDUU GRNE KARI GETRLEN TRAZLARIN NCELENMES
08.09.2009
15:02
Page 8
8
Yanl ddia 1
KURAN YETER M?
Peygamberin her syledii vahiydir. 53. Sure'nin 3. ve 4. ayetleri der ki, peygamber arzusuna gre konumaz; syledikleri vahiy edilenden bakas deildir. Bu yzden peygamberin hayat boyunca syledii her sz ve yapt her ey Allah'tan gelen vahiydir. Dzeltme 1 Kuran, peygamberin gn iindeki olaan konumalar ile "vahiy" olarak ona indirilenler arasnda net bir ayrm yapmtr. Kuran'a gre, peygamberin gnlk hayatta syledikleri deil, sadece "Kuran" Allah'tan gelen vahiydir. Aadaki Kuran ayetleri bunu kantlyor: a) Tevbe Suresi'nde peygamber, Allah yolunda canlaryla ve mallaryla mcadele konusunda gnlsz davranan mnafklar (ikiyzller) hakknda uyarlmaktadr: "Allah seni affetsin; neden onlara izin verdin de bekle medin ki, doru syleyenler sana ak-seik belli olsun da ya lanclar bilesin." (9:43) Yukardaki ayette peygamber, yalanclar ile doru szl olanlar birbirinden ayrt edilene kadar beklemeyip, savata inananlarla ol mak istemeyenlere izin verdii iin eletirilmektedir. Eer pey gamberin her syledii ve yapt Allah'n vahyi olsayd peygam berin ikiyzllere savamamalar iin izin vermesi Kuran'da eleti rilir miydi? Bu ayet gstermektedir ki peygamberin syledii her sz ve yapt her eylem vahye dayanmaz. b) Araf Suresinde peygamber yeni bir vahiy ile gelmedii za man, inanmayanlarn ona u ekilde eletiride bulunduunu g ryoruz: "Onlara bir ayet getirmediinde, 'Onu da uradan buradan derleseydin ya!' diye konuurlar." (7:203)
08.09.2009
15:02
Page 9
KASHIF AHMED SHEHZADA
Bu ayet aka gsteriyor ki peygamberin sradan konumalar ilah deildir. Eer peygamberin her syledii Allah'tan bir vahiy olsayd, Allah "Onlara bir ayet getirmediinde" demezdi. Pey gamberin azndan kan her sz Allah'tan bir vahiy olsayd, inan mayanlar, peygamberin gnlk hayatta azndan kanlar ile Al lah'tan gelen vahyi birbirinden ayrt edemezlerdi ve yeni bir ayet getirmedii iin peygamberi eletiremezlerdi. Yukardaki ayet gs teriyor ki peygamber insanlara vahiy olarak sadece Kuran ayet lerini getirmektedir. Ayetin devam bu gerei daha da ak klyor. "De ki: 'Ben sadece Rabbimden bana vahiy edilene uyuyorum. Bu, Rabbinizden gelen gnl gzleridir, doruya klavuzdur, iman eden bir toplum iin rahmettir. Kuran okunduu zaman onu dinleyin ve susun ki, size rahmet edilsin.'" (7:203-204) c) Tahrim Suresi'nde peygamber Allah'n helal kld bir eyi kendisine haram klyor: "Ey peygamber, elerinin honutluunu isteyerek, Allah'n sana helal kldklarn niin haram klyorsun? Allah ok balayandr, ok esirgeyendir." (66:1) Yukardaki ayet de peygamberin her sylediinin ve her yaptnn vahiy olmadn gstermektedir. Peygamber kendi ald kararlarla da hareket etmitir. Aksi takdirde peygamber, Allah'n izin verdiini kendisine yasaklayamazd ve Allah da peygamberini helal klnan bir eyi kendisine yasaklad iin uyarmazd. d) Bakara Suresi'nde, peygambere gelen vahye dikkat ekilirken, inanmayanlara Kuran'daki surelere benzer bir sure getirmeleri konusunda meydan okunmaktadr: "Eer kulumuza indirdiklerimizden herhangi bir pheye dyorsanz, haydi onun benzeri bir sure getirin, eer
08.09.2009
15:02
Page 10
10
KURAN YETER M?
iddianzda doru iseniz Allah dndaki ahitlerinizi (yardm clarnz) de arn." (2:23) Yukardaki ayette yer alan meydan okumada, inanmayan lardan, peygambere indirilene benzer bir sure getirmeleri isteniyor. Biliyoruz ki sure, Kuran'daki paralarn addr. Mezhepler tarafndan Allah'n vahyi olarak nitelendirilen hadis kitaplar ve dier geleneksel kaynaklar surelerden olumaz. O halde Allah'n, peygambere indirilenden kast sadece Kuran'dr. e) Maide Suresi'nde inananlara canlarn skacak konularda soru sormamalar nerilmektedir. Zira sorulara verilecek cevaplar, beraberlerinde yeni din ykmllkler getirebilir. Ancak bu sorular Kuran indirilirken sorarlarsa, Kuran onlarn sorularna cevap verecektir: "Ey iman sahipleri! Size aklandnda cannz skacak eylerle ilgili soru sormayn. Kuran indirilmekteyken onlar sorarsanz size aklanr. Allah onlar affetmitir. Allah ok balaycdr, ok yumuak davranandr." (5:101) Eer peygamberin her syledii vahiy olsayd, inananlar dinle ilgili sorularnn cevaplarn Kuran'da aramak zorunda kalmazlard. Yalnzca Kuran indirilirken deil her ne zaman peygambere bir soru sorsalar ilah bir karlk alabilirlerdi. nananlardan, soru larnn cevaplarn Kuran'da aramalarnn istenmesi gsteriyor ki peygamberin her syledii bir vahye dayanmaz. f) Tevbe Suresi'nde ikiyzller Kuran'da indirilen her mesajdan korkan kiiler olarak tarif edilir: "kiyzller, kalplerinde olan kendilerine haber verecek bir surenin tepelerine inmesinden ekinir dururlar. De ki: 'Siz alay edin! Allah, o ekinip durduklarnz ortaya kara caktr.'" (9:64)
08.09.2009
15:02
Page 11
11
Peygamberin Kuran dnda kalan sradan konumalar ikiyzllerin sakladklarn ortaya karmaz ve onlar korkut mazken, Kuran'daki mesaj, ilah mesaj olduu iin ilerindekini yzlerine vurabilmekte ve onlar korkutmaktadr. Baka bir ayette ise inananlarn Kuran'n mesajn almak iin sabrszlandklar anlatlmaktadr: "man edenler derler ki: 'Bir sure indirilseydi olmaz myd?' Fakat hkm kesinlemi bir sure indirilip de iinde sava da anlnca, kalplerinde hastalk olanlarn, lm baygnlna tutulmu bir bakla sana baktklarn grrsn. Onlara uygun olan da odur." (47:20) Eer peygamberin hayat boyunca her syledii "vahiy" idiyse, inananlar neden peygamberin Kuran dndaki szleriyle tatmin olmadlar? nananlarn, Kuran'daki surelerin vahiy edilmesini sabrszlkla beklemeleri, sadece Kuran'n Allah'n vahyi olduunu gstermiyor mu? g) Hud Suresi'nde Allah'n tek vahyinin Kuran olduu belirtiliyor: "Belki de sen; onlar, 'O'na bir hazine indirilseydi, yahut beraberinde bir melek gelseydi ya!' diyorlar diye gsn skp daralarak, sana vahiy edilmekte olann bir ksmn terk etmeye kalkarsn. Gerek olan u ki, sen sadece bir uyarcsn. Allah ise her ey zerinde bir Vekl'dir. Yoksa, 'Onu kendisi uydurdu' mu diyorlar! De ki: 'yleyse hadi, onun benzeri, uydurma on sure de siz getirin; eer doru szller iseniz, Allah'tan baka arabildiklerinizi de arn.'" (11:12-13) Yukardaki ayette geen "sana vahiy edilmekte olan" ifadesi peygambere indirilen vahyin tamamna karlk gelmektedir. Burada geen vahiy Kuran'dr. Zira peygamberin getirdii mesaj yalanlayanlara meydan okuyan Allah, onlardan Kuran'daki sureleri taklit etmelerini istemektedir. Allah, inanmayanlara meydan
08.09.2009
15:02
Page 12
12
KURAN YETER M?
okurken onlardan, baka bir kitap ya da sz taklit etmelerini istememektedir. Eer peygamberin Kuran dndaki szleri de vahiy olsayd, o zaman meydan okumada inanmayanlardan sadece Kuran surelerini taklit etmeleri istenmeyecekti. Yukardaki ayetler aka gstermektedir ki Allah tarafndan indirilen, vahiy edilen tek kaynak Kuran'dr. imdi Necm Suresi'nin ilk drt ayetine bakalm: "Batt zaman yldza and olsun. Ki arkadanz ne sapt ne de azd. O arzusuna gre de konumuyor. ndirilmi bir vahiyden bakas deildir o." (53:1-4) Yukardaki ayetlerde geen "vahiy" nedir? Peygamberin her sarf ettii szck vahiy midir? u ana kadar zerinde durduumuz ayetler peygamberin azndan kan her szn vahiy olmadn bize gsterdi. Peki o zaman vahiy nedir? Vahyin ne olduunu anlamak iin ura Suresi'ne bakalm: "te byle! Biz sana Arapa bir Kuran vahiy ettik ki, lke ve medeniyetlerin anasn ve evresindekileri uyarasn. Ve top lanma gn konusunda da uyarda bulunasn. Hi kuku yok o gnde. Bir blk cennettedir, bir blk atete." (42:7) Allah bu ayette, peygambere vahiy edilenin Arapa bir Kuran olduunu sylyor. Peygamberin Kuran'da yer alan bir ifadesi de bunu destekliyor: "Bu Kuran bana vahiy olundu ki, onunla sizi ve ulat herkesi uyaraym." (6:19) h) Allah, peygamberden Kuran'da deinilmeyen iler hakknda dier inananlara danmasn istemektedir. Eer peygamberin her syledii ve yapt vahye dayansayd Allah peygamberinden inananlara danmasn ister miydi?
08.09.2009
15:02
Page 13
13
"Yaplacak iler hakknda onlara dan. Kararn verdiin zaman da artk Allah'a dayanp gven. nk Allah, kendisine dayanp gvenenleri sever." (3:159) Tm bu kantlar aka gstermektedir ki peygamberin gnlk hayattaki konumalar vahiy deildir. Allah tarafndan peygam berimize indirilen tek mesaj Kuran'dr. Yanl ddia 2 Kuran Allah'a ve O'nun peygamberine itaat etmemizi istemektedir. Bu durumda Allah'a itaat etmek iin Kuran'a, peygambere itaat etmek iin ise Kuran dndaki kaynaklara uymalyz. Dzeltme 2 Kuran, peygambere itaat etmemiz gerektiini sylemekle kalmyor, bunun nasl yaplacan, peygambere indirilen ve peygamberin insanlara ilettii "ilah mesaj"n ne olduunu da anlatyor. Aadaki ayetler bizi peygambere indirilen ilah retinin ne olduu konusunda bilgilendiriyor:
ALLAH'IN ELS'NN (RESUL'N) ALLAH'TAN ALDII LAH MESAJ NEDR?

Maide Suresi'nde eliden kendisine ulaan kutsal vahyi, yani Kuran', insanlara iletmesi istenmektedir. Aksi takdirde elinin misyonunu tamamlamam olaca belirtilmektedir: "Ey Eli! Rabbinden sana indirileni tebli et. Eer bunu yapmazsan O'nun eliliini yapmam olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktr. Dorusu Allah, kfirler topluluu na rehberlik etmez." (5:67)
08.09.2009
15:02
Page 14
14
KURAN YETER M?
Yukardaki ayette Allah'n elisinden kendisine indirileni insanlarla paylamas istenmektedir. Peki Allah'n elisine indirilen bu reti ve kurallar nelerdir? Aadaki ayetler eliye indirilenin ne olduunu aklyor: "Biz Kitap' sana, her eyin aklaycs, Mslmanlar'a bir hidayet, bir rahmet ve bir mjde olarak indirdik." (16:89) Grld gibi Allah tarafndan elisine indirilen kitap olan Kuran, hidayet (doru yol) ve rehberlikle ilgili her konuda aklama ierir. Nisa Suresi'nde de eliye gnderilen kutsal mesaj yle aklanr: "phesiz, insanlar arasnda Allah'n sana gsterdii gibi hkmetmen iin biz sana Kitap' hak olarak indirdik. Hain lerin savunucusu olma." (4:105) Bir kez daha gryoruz ki Allah'n Kitap' olan Kuran, Allah'n elisine gnderdii "kutsal mesaj" olarak anlyor. Allah, elisinden insanlar arasnda bu mesaj ile hkm vermesini istiyor. Aadaki ayet de bu geree iaret ediyor: "Sana da daha nceki kitab dorulamak ve onu korumak zere hak olarak Kitap' gnderdik. Artk aralarnda Allah'n indirdii ile hkm ver; sana gelen gerei brakp da onlarn arzularna uyma." (5:48) Yukardaki ayetler gstermektedir ki Allah, elisine Kitap' indirmitir ve elinin grevi bu Kitap'n, yani Kuran'n dediklerini harfiyen uygulayp ondan sapmamak ve insanlar arasnda onunla hkm vermektir. Aadaki ayetler peygamberin insanlar hangi reti ile uyardn ve onlara ne ile nasihat ettiini daha net aklyor. Allah, Kaf Suresi'nde, elisine u emirde bulunuyor:
08.09.2009
15:02
Page 15
15
"Biz onlarn dediklerini ok iyi biliriz. Sen onlarn zerinde bir zorba deilsin. Tehdidimden korkanlara Kuran'la t ver." (50:45) Grld gibi Allah, peygamberden insanlara Kuran ile t vermesini istemektedir, baka bir kitap ile deil. Peygamberin azndan da bu grev onaylanmaktadr. Peygamber, Kuran'da geen bir konumasnda grevinin Kuran ile uyarmak olduunu anlatmaktadr: "Benimle sizin aranzda Allah ahittir. Bu Kuran bana, kendisiyle sizi ve ulat herkesi uyarmam iin vahiy olundu." (6:19) Yine baka bir ayet peygamberin insanlar hangi reti ile uyarmas gerektiini aklamaktadr: "Ey Ehlikitap! Elimiz size geldi. Kitap'tan saklam olduklarnzn ounu size ayan beyan aklyor; oundan da geiyor. u bir gerek ki, size Allah'tan bir k ve apak bir Kitap gelmitir. Allah, rzasna uyanlar o Kitap'la esenlik ve bar yollarna iletir ve onlar kendi izniyle karanlklardan aydnla karp amayan ve sapmayan dosdoru yola klavuzlar." (5:15-16) Yukardaki ayetler gstermektedir ki Allah'n elisi, Kitap Ehli'ne -yani Hristiyan ve Yahudilere- Allah'tan gelen Kitap ile tebli yapmaktadr. Kuran bize elinin hangi reti ile insanlar aydnlattn bir kez daha hatrlatyor: "Ben sadece, bu ehrin Rabbi'ne kulluk etmekle emro lundum. Oray kutsal klmtr O. Her ey O'nundur. Ben, Mslmanlar'dan/Allah'a teslim olanlardan olmakla emrolun dum. Ve Kuran okumakla emrolundum. Artk kim yola gelirse kendisi iin gelir. Sapma gelince, bylesine de ki: 'Ben uyarclardan biriyim. Hepsi bu!'" (27:91-92)
08.09.2009
15:02
Page 16
16
KURAN YETER M?
Yukardaki ayet elinin Kuran' okuyacan ve dileyenin bu rehberlii kabul edip doru yolu bulacan anlatyor. Grld gibi, eliden teblide kullanlmas istenen kaynak Kuran'dr. Bir baka ayette Allah yle buyuruyor: "Bu Kuran' sana farz klan, elbette ki seni vaat edilen yere gtrecektir. De ki: 'Hidayeti getireni de ak bir sapklk iinde olan da en iyi Rabbin bilir.'" (28:85) Yukardaki ayet gstermektedir ki eli iin balayc olan reti Kuran'dr. Tm bu ayetler gstermektedir ki Allah'n elisi olan peygambere Allah'n Kitap' olan Kuran indirilmitir ve peygamber bu Kitap' kullanarak insanlara din anlatmak ile grevlendirilmitir. Bunu yaparken Kuran'dan en ufak bir sapma gstermemesi konusunda uyarlmtr. Yukarda alntladmz Maide Suresinin 48. ayetinde grld gibi peygamberin din alannda verdii tm hkmler Kuran'a dayanmak zorundadr. Peygamber bu ayetlerden anlalaca zere din anlatrken kendine ait hukukunu ya da retilerini deil, Kuran' anlatmak zorundadr. nsanlar peygamberin kiisel fikirlerine ya da hukukuna deil Allah'n yasasna boyun emelidirler. Nitekim peygamber de byle davranm, insanlara sadece Allah'n Kitap' olan Kuran' tebli etmitir. Unutulmamaldr ki Allah'n elisine itaat etmek demek, Allah'n mesajna uymak demektir; nk eli, sadece, Allah tarafndan kendisine verileni insanlara yaymtr, baka bir retiyi deil. (Zaten 'eli'nin kelime anlam da kendisine ait olmayan bir eyi bakasna ileten kiidir.) Eli kendi hayatnda Kuran'n hakknda hkm vermedii konularda kendi fikirlerine, alkanlklarna ve iinde bulunduu toplumun genel retilerine gre davranm olabilir. Ancak bunlar onun bireysel tercihleridir. Din bir anlam tamazlar. Bu yzden eli insanlara bu seimlerini alamaya almamtr. Allah Kuran'da insanlardan sadece Kuran'a uymalarn istemitir. Aadaki ayetler din adna uyulacak tek yasann Allah'n yasas olan Kuran olduunu gsteriyor:
08.09.2009
15:02
Page 17
17
ALLAH DIINDA H KMSE DN ADINA HKM KOYAMAZ

"Hkm yalnz Allah'ndr." (12:40) "O, hkmne hi kimseyi ortak etmez." (18:26) Bu ayetler gstermektedir ki Allah dnda hi kimse din adna hkm koyamaz. Allah'n elisi bile olsa insanlarn kiisel grleri din hkm olarak kabul edilemez. Aadaki ayet bu geree destek niteliindedir: "Hibir insann, Allah'n kendisine Kitap, hikmet ve peygamberlik vermesinden sonra insanlara: 'Allah' brakp bana kul olun!' demesi mmkn deildir. Bilakis yle der: Okutmakta ve retmekte olduunuz Kitap uyarnca Rabb'e hlis kullar olunuz." (3:79) Ayetin gsterdii gibi Allah'n elisi olan peygambere den, insanlarn onun ahsi kararlarna uymalarn istemek deildir. Peygamber insanlardan Allah'n Kitap'na uymalarn ister. Allah'n yasas, Evren'de doa kanunlar olarak vcut bulur. Ayn yasa, insan hayatnda da bulunur ve orada Allah'n t ve emirlerine dayanr. Nitekim, Muhammed peygamber, Allah'n, insan hayat zerindeki hkmnn ancak Allah'n Kitap' olan Kuran'daki t ve emirlerle salanacan u ayetlerde geen ifadesi ile onaylamtr: "Allah size Kitap' ayrntl klnm bir halde indirmiken, Allah'n dnda bir hkm koyucu mu arayaym?" (6:114)
08.09.2009
15:02
Page 18
18
KURAN YETER M?
ALLAH'IN ELS SADECE ALLAH'IN KURALLARINI LETR. NSANLAR ALLAH'IN, ELS ARACILII LE KENDLERNE LETT BU KURALLARA UYMAKLA YKMLDRLER
Yukardaki ayet aka gstermektedir ki Allah'n elisinin grevi Allah'n Kitap'nda yer alan yasalar uygulamaktr. Bu yzden eliye uymak, Allah'n Kitap'na uymaktan baka bir ey deildir. Allah'n elisi sadece Allah'n mesajn iletir. nsanlardan Allah'n Kitap' olan Kuran dnda bir yasaya ya da kurala uymalarn istemez. Hkm koyucu olarak yalnzca Allah'n Kitap' olan Kuran kabul edilebilir. Aadaki ayetler eliye uymak iin onunla gnderilen mesaja uymak gerektiini anlatr: "Allah'a itaat edin, eliye itaat edin ve saknn. Eer yz evirirseniz unu bilin: Bizim elimize den sadece apak bir teblidir." (5:92) "Allah, yarattklarndan sizin iin glgeler oluturdu. Dalardan sizin iin snak evler yapt. Sizin iin, scaktan koruyacak elbiselerle savata koruyacak elbiseler de yapt. te nimetini zerinizde byle tamamlyor ki, O'na teslim olup esenlie ulaabilesiniz. Yine de yz evirirlerse artk sana den, ak bir tebliden baka ey deildir." (16:81-82) "Eer yalanlarsanz bilin ki, sizden nceki mmetler de yalanlamt. Eliye de den, ak bir tebliden baka ey deildir." (29:18) "Allah'a itaat edin, eliye de itaat edin. Eer yz evirirseniz elimize den, apak bir tebliden bakas deildir." (64:12) "De ki: 'Allah'a da itaat edin, eliye de. Eer yz evirirseniz, onun grevi ona yklenen, sizin greviniz de size yklenendir. Eer ona itaat ederseniz doru yolu bulursunuz. Eliye den, ak bir tebliden bakas deildir.'" (24:54)
08.09.2009
15:02
Page 19
19
Yukardaki ayetler Allah'a ve elisine itaatin ne anlama geldiini aka gsteriyor. "Eliye den, ak bir tebliden bakas deildir" ifadesi elinin grevinin sadece Allah'tan geleni insanlara iletip insanlar onunla uyarmak olduunu bildiriyor. Eli Kuran ile kendisine iletilenler dnda din kurallar koyamaz ve kiisel uygulamalarnn din adna kabul edilmesini talep edemez.
TAAT SADECE EL TARAFINDAN ALINAN VE NSANLIA DAITILAN MESAJA OLMALIDIR. KURAN DIINDA BR KTAP LAH YOL GSTERC OLARAK KABUL EDLEMEZ
Araf Suresi'nde inananlarn sadece Allah'n Kitap'na uyup, o kitab takip etmeleri istenmektedir, dier kitaplar deil. "Bir kitaptr bu; sana indirildi, onunla uyarda bulunasn diye ve inananlar iin bir t ve dndrme olarak... O halde, bundan dolay gsnde bir sknt olmasn. Rabbinizden size indirilene uyun; O'nun berisinden birtakm velilerin ardna dmeyin. Siz ne kadar da az t alyorsunuz!" (7:2-3) Bu ayette grlyor ki uyulmas gereken kaynak Allah'tan insanlara indirilen Kuran'dr. "O'nun berisinden birtakm velilerin ardna dmeyin" ifadesi Allah'n vahiy ettii dnda hibir kaynaa uymamamz gerektiini vurguluyor. Allah, elisine unu hatrlatyor ki, insanlar iin Kuran dnda bir klavuz bulunmamaktadr: "Oysa biz onlara ders alacaklar kitaplar vermemitik ve kendilerine senden nce bir uyarc gndermemitik." (34:44)
08.09.2009
15:02
Page 20
20
Baka bir ayette Allah u soruyu yneltiyor:
KURAN YETER M?
"Mslmanlar'a sulular gibi mi davranalm? Neyiniz var, ne biim hkm veriyorsunuz? Yoksa bir kitabnz var da onu mu okuyup duruyorsunuz? Ve iinde her dilediinizi bula biliyorsunuz?" (68:35-38) Bu ayette geen "Yoksa bir kitabnz var da onu mu okuyup duruyorsunuz" ifadesi bize, inananlarn din adna okuyup ders alacaklar tek Kitap'n Kuran olduunu gsteriyor. Kuran dnda ders alacamz baka din bir kaynak olmad u ayetle de destekleniyor: "Veya onlara bir kitap verdik de ondaki bir delile mi dayanyorlar? Dorusu, zalimler birbirlerine ancak aldatc szler verirler." (35:40) Zhruf Suresi'nde inanmayanlar iin unlar sylenmektedir: "Onlara bundan nce bir kitap verdik de ona m daya nyorlar?" (43:21) Hakka Suresi'nde elinin dinle ilgili szlerinin Kuran'dan olduu belirtilmektedir. Ayn surede elinin kendi dnyevi szlerini Allah'n szleri gibi gstermesi durumunda bundan sorumlu tutulaca hatta cezalandrlaca anlatlmaktadr: "Eer bize atfen baz szler uydurmu olsayd, elbette onu kskvrak yakalardk. Sonra onun can damarn koparrdk. Hibiriniz buna engel de olamazdnz." (69:44-47) Saffat Suresi'nde Allah, inanmayanlar Kuran dnda bir kitaba uymamalar konusunda uyaryor: "Ne oluyor size, nasl hkm veriyorsunuz? Hi dn myor musunuz? Yoksa sizin ak bir deliliniz mi var? Doru szllerden iseniz, kitabnz getirin!" (37:154-157)
08.09.2009
15:02
Page 21
21
Peygamber, Kuran ayetlerinde geen ifadeleri ile, Allah'tan gelen kitaplar dnda insanlara din alannda rehberlik edecek baka bir kaynak olmadn bildirmektedir. (Allah tarafndan indirilen dier kitaplar da Kuran ile ayn mesaj paylatklar srece Allah'n Kitap' kategorisinde deerlendirilebilir. Baknz 42:13) "De ki, 'Doru szl iseniz, Allah katndan bu ikisinden daha iyi yol gsteren bir kitap getirin, ben ona uyaym.'" (28:49) Bu ayette geen "bu ikisinden" ifadesi bir nceki ayette aklanmaktadr: "Fakat hak, katmzdan kendilerine geldiinde yle dediler: 'Musa'ya verilenin ayns buna da verilseydi ya!' Bunlar daha nce Musa'ya verileni inkr etmemiler miydi? yle demilerdi: 'Birbirini destekleyen iki by.' Ve dediler: 'Biz bunlarn ikisine de inanmyoruz.'" (28:48) nanmayanlar Musa Peygamber'e ve Muhammed Peygamber'e indirilen mesajlar reddettiklerini bildirmektedirler. Yukardaki ayet Allah'n indirdii Kitap olan Kuran ve onunla ayn mesaj tayan ve yine Allah tarafndan Musa Peygamber'e indirilen kitap dnda insanlar tarafndan oluturulmu bir kaynan din alannda yol gsterici olamayacan vurgulamaktadr. Allah, Kitap'n indirmi, inananlardan bu Kitap'taki kurallarna uymalarn istemitir. nananlara den; bu kurallara uymak, saf olan dine ilaveler sokmamaktr. Din adna neyin doru ve neyin yanl olduuna karar verecek merci Kuran'dr. Ancak buna ramen insanlar Kuran' terk edip baka kaynaklara ynelmektedirler. "Kitap'n indirilmesi, stn ve Bilge olan Allah'tandr. phesiz, sana bu Kitap' hak ile indirdik; yleyse din yalnzca O'na has klarak Allah'a ibadet et. Gznz ap kendinize gelin! Ar-duru din yalnz ve yalnz Allah'ndr! O'nun yannda birilerini daha veliler edinerek 'Biz onlara, bizi
08.09.2009
15:02
Page 22
22
KURAN YETER M?
Allah'a yaklatrmalar dnda bir ey iin kulluk etmiyoruz.' diyenlere gelince, hi kukusuz, Allah onlar arasnda, tartp durduklar konuyla ilgili hkm verecektir. u bir gerek ki, Allah, yalanc ve nankr kiiyi iyiye ve gzele klavuzlamaz." (39:1-3) Yukardaki ayetler bize unlar hatrlatyor: Allah'a Kuran' takip ederek kulluk etmeli, din Allah'a has klmalyz. Bunu yapar ken bizi Allah'a daha ok yaklatracaklarn dnerek Allah dndakilere kulluk etmemeliyiz. Fatr Suresi'nde Allah, vahiy olarak yine, sadece Kuran'a dikkat ekmektedir. Allah, peygambere Kuran'n indirildiini ve Mslmanlar'n Kuran' kutsal yol gsterici olarak almalar gerektiini vurguluyor: "Sana vahiy ettiimiz kitap, kendinden ncekini doru layc olarak gelen gerektir. Allah, kullarndan haberdardr, grendir. Sonra, kullarmz arasndan setiklerimizi Kitap'a miras kldk. lerinden kendine zulmeden var. Orta yolda gideni var. Allah'n izniyle hayrlarda ne geeni var. te bu, byk ltfun ta kendisidir." (35:31-32) Grld gibi Allah kullarna miras olarak Kitap'n brakyor, baka bir kayna deil.
ALLAH'A VE EL'SNE UYMAK K AYRI KAVRAM DELDR

Kuran'a baknca unu grmekteyiz ki Allah'a ve elisine itaat iki ayr kavram deildir. Bu yzden "Allah'a uymak iin Kuran'a, eliye uymak iin ise Kuran dnda baka kitaplara uymal" gr hataldr. Kuran ayetlerinin gsterdii gibi, "Allah ve elisi" tek bir hukuk ve itaat kaynana karlk gelir. Tevbe Suresinde Allah, elisi araclyla, mrikler hakknda bir aklama yapmaktadr:
08.09.2009
15:02
Page 23
23
"Bu, ayn zamanda, Allah ve elisinden tm halka, byk hac gn yaymlanm bir duyurudur: Allah putperestlerden uzaktr, elisi de... Tvbe ederseniz sizin iin daha iyidir. Dnerseniz, bilin ki siz Allah' aciz brakamazsnz. nkarclara ac bir azab mjdele." (9:3) Bu ayetteki duyuru insanlara eli tarafndan ulatrlmtr ancak ayette bu duyurunun "Allah'tan ve elisinden" geldii ifade edilmektedir. uras aktr ki eli mriklere, Allah'n bu duyurusu dnda bir duyuru yapmamaktadr. Yukarda bahsedilen duyuru Allah tarafndan hazrlanm ve elisi tarafndan insanlara ulatrlmtr. Bu duyurunun "Allah ve elisi"nden geldiinin sylenmesi gsteriyor ki Allah ve elisi iki ayr kural kayna deildir. Allah tm kutsal kurallarn kaynadr ancak Allah bu kurallar herkese tek tek anlatmay tercih etmemi, bir eli seerek kutsal mesajn insanlara onun araclyla ulatrmtr. Enfal Suresi'nde u ifade yer almaktadr: "Ey inananlar! Allah'a ve elisine itaat edin. itip durduunuz halde ondan yznz evirmeyin." (8:20) Yukardaki ayette inananlardan Allah'a ve elisine itaat etmeleri istenirken ayet "iitip duyduunuz halde ondan yz evirmeyin" ifadesi ile sona ermektedir. Buradaki ifadede oul zamir olan "onlardan" deil, tekil zamir olan "ondan" kelimesinin kullanlmas anlamldr. nk Allah ve elisi iki ayr din kaynak getirmezler. Allah'n gnderdii ve elisinin inananlara ilettii mesaj "tek"tir. O tek kaynak Kuran'dr. taat ve boyun emenin ynelecei tek otorite Allah'tr. Ancak Allah her kulu ile tek tek grmedii iin insanlar arasndan birisini seip, yasalarn ve emirlerini o kulu aracl ile dierlerine iletmitir. Allah'n mesajn dier kullara ulatran bu kiiye "peygamber" ve "eli" (Resul) denir. O kii 'peygamber'dir nk Allah mesajn ona iletir. Ayn zamanda o kii 'eli'dir nk mesaj
08.09.2009
15:02
Page 24
24
KURAN YETER M?
kendisine saklamaz, dier kullara iletir. Eli, insanlar bu yasalara uymaya armakla kalmaz, kendisi de bu yasaya uymakla ykmldr. Eli kendi fikirlerini deil, kutsal mesaj insanlara iletir. Elinin din anlamda Kuran dnda getirdii bir sz yoktur: "Hi phesiz o (Kuran), ok erefli bir elinin szdr." (69:40) Bu ayet gsteriyor ki elinin szne uymak onun yaymaya alt mesaja, yani Kuran'a uymaktr. Bu yzden Allah, Nisa Suresi'nde yle demektedir: "Eliye itaat eden Allah'a itaat etmi olur. Kim yz evirirse evirsin; biz seni onlarn zerine beki gndermedik." (4:80) Yukardaki ayetler gsteriyor ki eliye itaat etmek onun kiisel grlerine itaat etmek deildir. Eliye itaat, ona eliliinin gerei olarak indirilen ilah mesaja itaat etmektir. Bu yzden Allah ve elisi iki ayr kaynak deildir. Allah'a ve elisine itaat, tek bir kaynaa, yani Allah'n indirdii Kitap'a uymakla mmkn olur. Yanl ddia 3 Eliye Kuran dnda "Zikir" adnda bir vahiy verilmitir. Bu gizli vahyin amac eliye Kuran hakknda daha detayl bilgi ve aklama salamaktr. Nahl Suresi 44. ayet bu durumu kantlar. Dzeltme 3 Bahsedilen ayetin tercmesi u ekildedir: "Senden nce de kendilerine vahiy ettiimiz kiilerden bakasn peygamber olarak gndermedik. Eer bilmiyorsanz,
08.09.2009
15:02
Page 25
25
bilenlere sorun. Ak delillerle, kitaplarla gnderdik. Sana da bu hatrlatcy (Zikir'i) vahiy ettik ki, kendilerine indirileni insanlara bildiresin de derin derin dnebilsinler." (16:44) Yukardaki ayette hatrlatc olarak tercme edilen "Zikir" kelimesinin Kuran boyunca hangi anlamda kullanldna bakalm: "te bu sana ayetlerden ve hikmetlerle dolu Zikir'den okuduumuzdur." (3:58) "Bir kitaptr bu; sana indirildi, onunla uyarda bulunasn diye ve inananlar iin bir t ve dndrme (Zikir) olarak... O halde, bundan dolay gsnde bir sknt olmasn." (7:2) "Sen, bu tebliin iin onlardan bir cret istemiyorsun. O, btn lemler iin bir hatrlatmadan (Zikir'den) baka ey deildir." (12:104) "Dediler ki: 'Ey kendisine hatrlatc (Zikir) indirilmi olan, sen bir delisin. Doru szl isen bize melekleri getir sene.' Biz melekleri ancak belli bir ama iin gndeririz, o za man da kimseye sre tannmaz. Kukusuz hatrlatcy (Zikri) biz, evet biz indirdik ve onu koruyacak da elbette yine biziz." (15:6-9) "Bu, kutsal bir hatrlatcdr (Zikir'dir) ki, onu indirdik. Yoksa siz onu inkr m ediyorsunuz?" (21:50) "Biz o peygambere iir retmedik. iir ona yaramaz da. Ona vahiy edilen, bir hatrlatc (Zikir) ve apak bir Kuran'dan baka ey deildir." (36:69) "Onlar, o hatrlatc (Zikir) kendilerine geldiinde inkr ettiler. Halbuki o, esiz ycelikte bir Kitap'tr. Btl ona, ne nnden gelebilir ne de arkasndan. Bilge olan ve ok vlen Allah'tan bir indirmedir o." (41:41-42)
08.09.2009
15:02
Page 26
26
KURAN YETER M?
"Sen, sana vahiy edilene smsk sarl! Hi kukusuz, sen, dosdoru bir yol zerindesin. Gerek u: Bu Kuran sana ve toplumuna elbette ki bir hatrlatcdr (Zikir'dir). Bundan sorumlu tutulacaksnz." (43:43-44) Yukardaki ayetler gsteriyor ki "Zikir", Kuran dnda bir vahiy deildir. Birok baka ayette de Zikir'in, Allah'n Kitap'n tanmlayan bir ifade olarak kullanldna tanklk ediyoruz. Zikir'in hangi anlamda kullanldn grdk. imdi Nahl Suresi'nde (16:44) geen bir dier ifadeye younlaalm: "kendilerine indirileni insanlara bildiresin". Geleneksel din yorumcularna gre Zikir, peygambere indirilmi zel bir vahiydir ve eli onunla insanlara Kuran ayetlerini aklar. Dolaysyla bu kiilere gre Zikir, Kuran' aklayan detaylar ierir. Her ne kadar az nceki ayetlerde Zikir'in Kuran dnda bir vahiy olmadn grdysek de bu geleneksel grn doruluunu bir kez daha -bu kez farkl bir adan- test edelim. Bunun iin bu ayette geen ifadenin (litubeyyine ifadesinin) anlamna bakmamzda fayda var. J. Penrice tarafndan hazrlanm 'Kuran Szl'nde, ifade "ak olmak, aikr olmak" anlamnda kullanlr. F. Steingass'n hazrlad szlkte ifade "ak olmak", Al Mawrid'in szlnde "ortaya karmak", Al Asri'nin szlnde "gstermek", Hans Wehr'in szlnde "ak olmak, grnr olmak, duyurmak" anlamlarnda kullanlr. Ayrca ifadenin ne anlama geldiini grmek iin Kuran boyunca nasl kullanldna bakmamz yeterli olacaktr. Bu ifade li mran Suresi'nde (3:187) ve Maide Suresi'nde (5:15) "bir eyi gizlemek; kendisine saklamak" terimlerinin kart olarak kullanlmtr.
08.09.2009
15:02
Page 27
27
"Allah, kendilerine kitap verilenlerden u yolda sz almt: 'Onu insanlara mutlaka ak-seik bildireceksiniz, onu saklamayacaksnz.' Ama onlar Kitap' srtlarnn gerisine attlar, basit bir cret karl onu sattlar. Ne kt ey satn alyorlar!" (3:187) "Ey Ehli kitap! Resulmz size geldi. Kitap'tan saklam olduklarnzn ounu size aklyor; oundan da geiyor. u bir gerek ki, size Allah'tan bir k ve apak bir Kitap gelmitir." (5:15) Son olarak ifadenin, Bakara Suresi'ndeki kullanln inceleyelim: "Dinde bask yoktur. Doru bilgiye dayal eri, bozuk bilgiye dayal saptan ak bir biimde ayrlmtr." (2:256) Hem szlklerin hem de ayetlerin aka ortaya koyduu gibi litubeyyine ifadesi, geleneksel yorumcularn iddia ettikleri gibi "ayrntl, detayl" anlamna gelmez. Kelime Kuran boyunca "ak," "gizli olmayan" ve "gizli tutulann tersi" olarak kullanlmtr. Bunun yannda yine bu blmdeki ayetlerde grdmz gibi "Zikir" Kuran dnda bir vahye karlk gelmez. Bu durumda Allah, Nahl Suresi'nde (16:44) elisine "Sana da bu hatrlatcy (Zikir'i) vahiy ettik ki, kendilerine indirileni insanlara bildiresin de derin derin dnebilsinler." dedii zaman Kuran'n sadece elisi iin deil tm insanlk iin indirildiini anlatmaktadr. Eliye den Zikir'i, yani Kuran' kendisine saklamamak, tm insanla bildirmektir. Bu durum Maide Suresi'nde (5:67) daha ak bir biimde ortaya konmutur: "Ey eli! Rabbinden sana indirileni tebli et. Eer bunu yapmazsan onun verdii peygamberlik grevini yerine getirmemi olursun. Allah seni insanlardan korur. Allah, inkra batm toplulua klavuzluk etmez." (5:67)
08.09.2009
15:02
Page 28
28
KURAN YETER M?
Bu ayetin de belirttii gibi Allah, elisinden Kuran' kendisine saklamayp insanlara iletmesini istiyor; onu Kuran d bilgilerle detaylandrmasn deil. Peki Allah'n Kitap' insanlara nasl bildirilecektir? Eli bu ii nasl baaracaktr? Bu sorularn cevabn bir sonraki blmde bulabilirsiniz. Yanl ddia 4 Elinin grevi Kuran' sadece bir postac gibi iletmek deildir. O, bu ilah mesaj aklamann yan sra onun zerine yorum yapmakla da ykmldr. Birok Kuran ayetinde ona Kitap'tan bilgi verildii syleniyor. Peygambere verilmi olan Kuran'n bilgisi ve tefsiri geleneksel din kitaplarnda bulunmaktadr. Bu durumda Kuran teoriyi olutururken geleneklerin derlendii eserler Kuran'n tefsiri, aklamas konumundadr. Dzeltme 4 Bakara Suresi 129. ayette geen "kendilerine Kitap' ve bilgelii retecek, onlar temizleyip arndracak bir resul" ifadesinden de anlalaca gibi elinin tek grevi insanlara Kuran' okumak deildir. Ancak bilgelii renmek iin birok farkl mezhep tarafndan oluturulmu ve peygambere atfedilen geleneksel kitaplardan faydalanma fikri temelsizdir. Peki bu durumda eli, Kitap'n bilgisini nasl retmitir? Biz bu aklamalar nereden bulabiliriz? te bu nemli sorularn cevaplarn yine Kuran veriyor. Allah, Kuran'n kendi kendisini aklayan bir kaynak olduunu syleyerek, Kuran' anlamak iin baka hibir geleneksel kaynaa ihtiyacmz olmadn belirtiyor. Kuran gerekten de bu ynyle sradan kitaplardan ok farkldr. Genelde kitaplarda, belli bir
08.09.2009
15:02
Page 29
29
konu bir yerde tartlr ve bylece her konu ilgili blm balklar altnda ele alnr. Buna karn Allah'n Kitap'nda konular kitap boyunca eitli blmlere datlmtr. rnein, Allah'n Kitap'nn "boanma" konusu hakknda ne sylediine baktmzda 2. sure olan Bakara Suresi'nde, 4. sure olan Nisa Suresi'nde, 33. sure olan Ahzab Suresi'nde ve 65. sure olan Talak Suresi'nde yer alan ayetleri incelememiz gerekmektedir. Btn bu ayetleri bir arada incelersek Kuran'n "boanma" konusunda ne sylediini renebiliriz. Ve bu incelememiz sonucunda unu grrz ki her ayet bir dierini aklamakta ve aydnlatmaktadr. Allah bu metodu kullanarak -yani bir konuyu Kuran boyunca farkl yerlerde tekrar ederek- Kuran'n kendi kendisini aklamasn mmkn klmtr. Nitekim Kuran'n bu zellii ayetlerde yle dile getirilir: "Bak, iyice kavrayp anlamalar iin ayetleri nasl eitli biimlerde aklyoruz." (6:65) "Muhakkak ki biz, bu Kuran'da insanlara her trl misali eitli ekillerde anlattk. Yine de insanlarn ou inkr clktan bakasn kabullenmediler." (17:89) Allah, Kitap'nda konular deiik yerlerde ele alm, bir yerde tamamen aklanmam bir konuyu baka yerde aklamtr. Bir ayet dierini aydnlatmaktadr. stelik Allah'n elisi olan peygamberin de Kuran' Kuran ile akladn biliyoruz. "te biz, ayetleri eitli biimlerde byle aklyoruz. yle ki sana: 'Sen ders almsn' desinler ve biz de bilen bir toplulua onu aka gstermi olalm." (6:105) Yukardaki ayet aka gsteriyor ki peygamberin Kuran hakknda verdii dersler Kuran'daki konular aydnlatmaya ynelikti. Bu dersler yukardaki ayetlerden de anlalaca zere yine Kuran'a dayanyordu. Baka bir deyile Kuran kendi kendisini aklayan bir kitaptr. Bu gerek, inanmayanlarn itirazlarn ortaya
08.09.2009
15:02
Page 30
30
koyan u ayette de aka grlmektedir:
KURAN YETER M?
"nkrclar dediler ki: 'Kuran ona toptan, bir kerede indirilseydi ya!' Biz byle yaptk ki, onunla senin kalbini dayankl klalm. Biz onu para para okuduk. Onlar sana bir rnek getirdike, biz sana hakk ve en gzel yorumu getiririz." (25:32-33) Bu ayetler bizi nemli bir konuda bilgilendiriyor. nkrclarn "Kuran neden bir defada indirilmedi?" sorusuna karlk, Kuran'n aadaki nedenlerden tr para para vahiy edildii anlatlmtr: 1) Bylece elinin kalbi gl klnacaktr. Ayetlerde geen "Biz byle yaptk ki, onunla senin kalbini dayankl klalm. Biz onu para para okuduk." ifadesi bu durumu dorulamaktadr. Bylece eli cesaretlendirilmi, Kuran ayetlerinin vahyi esnasnda gl olmas konusunda tembihlenmitir. 2) Bylece inkrclarn sorularna ve getirecekleri itirazlara Kuran tarafndan tatmin edici cevaplar verilecektir. "Onlar sana bir rnek getirdike, biz sana hakk ve en gzel yorumu getiririz." ifadesi bu geree iaret eder. 3) Kuran'n para para indirilmesinin bir dier amac ise Allah'n Kitap'nn en kusursuz ekilde aklanmasn salamaktr. "Onlar sana bir rnek getirdike, biz sana hakk ve en gzel yorumu getiririz." cmlesi bu geree iaret eder. Bylece Allah ayetlerin aklanmas iin baka ayetler indirmitir. Allah'n Kitab'nn yorumlanmas iin geleneksel kitaplara ihtiya yoktur. Allah, Kuran'n bu zellii sayesinde elisine Kitap'n aklam, eli de Kuran'dan rendiklerini dier insanlarla paylamtr. Peygamber Kuran' aklamak iin baka bir kitap kullanmad gibi mmetine de baka bir kitap brakmamtr nk Kuran'n aklamas yine Kuran'n iindedir.
08.09.2009
15:02
Page 31
31
Allah'n Kitap'nda bir konunun eitli yerlerde ele alnarak aklandn sylemitik. Bununla beraber Kuran'n mesajn anlayabilmek iin Kuran zerine derin dnmek ve kafa yormak gerekmektedir. renme ve aratrma becerilerini kullananlar iin Kuran'n mesaj netleecektir: "Derin derin dnen bir topluluk iin ayetleri byle ayrntl olarak veriyoruz." (10:24) "yice aratrp kavrayan bir topluluk iin ayetleri biz tam bir biimde ayrntl kldk." (6:98) Allah bizleri Kuran zerine kafa yormak ve onun zerine derin derin dnmek ile tlemitir: "Sana bu mbarek Kitap', ayetlerini dnsnler ve akl olanlar t alsnlar diye indirdik." (38:29) Grld gibi Kuran zerine derin derin dnme grevi tm nesillere verilmitir. nsanlar ilah klavuz olan Kuran'n nda yaadklar dnemin sorunlarna zm aramaldrlar. Kuran'n anlam bir konudaki ayetlerin eitli surelerde tekrarlanmas ile aklanacak, bir yandan da insanlar Allah'n istedii gibi akllarn ve entelektel birikimlerini Kuran' anlamak iin kullanacaklardr. Takip eden ayetler bu durumu daha da aklyor: "Bak, anlasnlar diye ayetlerimizi nasl aklyoruz!" (6:65) "Bak, delilleri nasl aklyoruz. Onlar hl yz eviriyor lar!" (6:46) Allah, Kuran'n mfessiri, yani aklaycsdr. Ve daha nce de belirttiimiz gibi, bir ayetin aklamas konuyla ilgili baka ayetlerin vahyi ile gereklemitir. Bu yzden Allah Kuran'da yle buyurur: "ok merhametli (Allah). O retti Kuran'." (55: 1-2)
08.09.2009
15:02
Page 32
32
KURAN YETER M?
Allah Kuran' indirmek, tamamlamak ve korumakla kalmam, onu aklamtr da: "Onu (Kuran') aceleye getirip dilini oynatma. Onu topla mak da okutmak da bize der. O halde, biz onu okuduu muzda, sen onun okunuunu izle. Sonra onu aklamak da bizim iimiz olacaktr." (75: 16-19) imdi Kuran'daki konularn aklamasnn yine Kuran tarafndan nasl yapldn inceleyeceiz.
ALLAH TARAFINDAN KURAN'DA VERLEN VE PEYGAMBER TARAFINDAN SLAM TOPLULUUNA RETLEN BR TEFSR RNE
Burada Kuran'n kendi kavramlarn nasl akladn ve kendini nasl tefsir ettiini gstereceiz. Kuran'n hemen banda, Bakara Suresi'nde Allah'n Kitap'nn "Muttakiler/takva sahipleri" yani din konularda titiz olanlar ve yanllklardan saknanlar iin rehber olduu sylenmektedir. "O kitap; onda asla phe yoktur. O, takva sahipleri iin bir yol gstericidir." (2:2) Yukardaki ayetle ilgili "Muttakiler/takva sahipleri kimlerdir?" ya da "Bu kiilerin zellikleri nelerdir?" diye bir soru sorulabilir. Bu sorularn cevaplar Kuran'da verilmitir: "Rabbinizden bir balanmaya ve takva sahipleri iin hazrlanm olup genilii gkler ve yer kadar olan cennete koun! O takva sahipleri ki, bollukta da darlkta da Allah iin harcarlar; fkelerini yutarlar ve insanlar affederler. Allah da gzel davranta bulunanlar sever. Yine onlar ki, bir ktlk yaptklarnda ya da kendilerine zulmettiklerinde Allah'
08.09.2009
15:02
Page 33
33
hatrlayp gnahlarndan dolay hemen tvbe ederler. Zaten gnahlar Allah'tan baka kim balayabilir ki! Bir de onlar, iledikleri ktlklerde, bile bile srar etmezler." (3:133-135) Bylece bu ayetler "Muttakilerin/takva sahiplerinin" zelliklerine k tutmaktadr. Benzer ekilde ayn ifadenin tefsiri Kuran'da baka blmlerde de yaplmaktadr: "phesiz takva sahipleri, cennetlerde ve pnarlardadrlar; Rablerinin kendilerine verdiini alanlar olarak. nk onlar, bundan nce gzellikte bulunanlard. Gece boyunca pek az uyurlard. Seher vakitlerinde af dilerlerdi. Mallarnda, muhta ve yoksullar iin bir hak vard." (51:15-19) Muttakiler/Takva sahipleri insanlarla ilikilerinde de kutsal rehberi her zaman n planda tutarlar ve ilah kurallar ile uyumsuz olan kt hareketlerden saknrlar: "Takva sahipleri var ya, onlara eytan tarafndan bir vesvese dokunduunda (Allah'n emir ve yasaklarn) hatrlayp hemen gerei grrler." (7:201) Muttakiler/Takva sahipleri sosyal olaylarda Allah'n Kitap'n rehber edinmekle kalmayp, doa kanunlarn ve onlarn faydalarn da nemserler. Bu konuda muttakiler aadaki ayetlerle uyarlmlardr: "Gne'i bir aydnlk, Ay' bir nur klan ve yllarn saysn ve hesab bilmeniz iin ona duraklar tespit eden O'dur. Allah, bunlar ancak hak ile yaratmtr. O, bilen bir topluluk iin ayetleri byle birer birer aklamaktadr. Gerekten, gece ile gndzn art arda geliinde ve Allah'n gklerde ve yerde yaratt eylerde korkup saknan bir topluluk iin elbette ayetler vardr." (10:5-6) Yukardaki ayetler bize Kuran'da geen bir kavramn Kuran'n
08.09.2009
15:02
Page 34
34
KURAN YETER M?
baka yerlerinde nasl aklandn gstermektedir. Kuran'n kendi kendisini tefsir etmesi/aklamas ile ilgili bir dier rnek aadadr: "Ey iman edenler! Siz de Musa'ya eziyet edenler gibi olmayn. Nihayet Allah onu, dedikleri eyden temize kard. O, Allah yannda itibar olan birisiydi." (33:69) Yukardaki ayette baz kiilerin Allah'n elisi olan Musa Peygamber'i rahatsz ettikleri anlalyor. Peki bu insanlar kimdir ve Musa Peygamber'i nasl rahatsz etmilerdir? Kuran bu kategoriye giren insanlar ve onlarn rahatsz etme yollarn detaylaryla anlatyor.
MUSA'YA KAVM TARAFINDAN YAPILAN EZYETN AYRINTILARI

Musa'nn kavmi, onlar Firavun'un esaretinden kurtard iin Musa'ya kran duyacaklarna yle demeyi tercih etmilerdir: "Dediler ki: 'Sen bize gelmeden nce de, geldikten sonra da eziyete uratldk.'" (7:129) Kendilerine gkten indirilen tm nimetlere ramen isyan edip Musa'ya yle dediler: "Ey Musa, biz bir eit yemee katlanmayacaz" (2:61) Puta tapan bir kavmin yanndan geerken, onlara her zaman sadece Allah'a tapmalarn syleyen Musa'ya dnp u istekte bulundular: "'Ey Musa, onlarn ilahlar (var; onlarnki) gibi, sen de bize bir ilah yap.' O da: 'Siz gerekten cahillik etmekte olan bir kavimsiniz' dedi." (7:138)
08.09.2009
15:02
Page 35
35
Musa, ksa bir sreliine kavminden uzaklatnda kavmi inee tapmaya balamt (Baknz 20:86). Onlara ehre belli bir ekilde girmeleri gerektii sylendiinde bilerek saygszlk yapmlard (Baknz 2:58-59). Musa onlar Allah'a inanmaya ardnda Musa'ya yle cevap verdiler: "Ey Musa! Biz, Allah' apak grmedike sana asla inanmayacaz." (2:55) Musa'nn kavmi, inei ilah edinmekle doru yoldan sapmtr. Allah, Musa aracl ile onlardan kendilerini bu hatalarndan arn drmak iin bir inei kurban etmelerini istemi, ancak onlar kurban etmemek iin saysz bahane retmilerdir (Baknz 2:67-71). Musa onlar iin yazlm kutsal topraklara girmelerini istedi inde, kavmi yine bahaneler retmi ve Musa'ya yle demitir: "sen ve Rabbin gidin savan; biz burada oturacaz." (5:24) Musa'nn halk onun karsnda bu tavr ve davran benimseyince Musa yle demek zorunda kalmtr: "Ey kavmim! Benim, Allah'n size gnderdii elisi olduumu bildiiniz halde niin beni incitiyorsunuz?" (61:5) Ve Musa Allah'tan unu dilemitir: "Rabbim! Ben kendimden ve kardeimden bakasna hkim olamyorum; bizimle, bu yoldan km toplumun arasn ayr." (5:25) srailoullar hakknda anlatlan bu kssalar sonucunda Kuran'da geen "Siz de Musa'ya eziyet edenler gibi olmayn." ifadesinin ne anlama geldiini renmekteyiz. Kuran' okuyan kii grecektir ki Kuran akllarda hibir bulanklk brakmadan
08.09.2009
15:02
Page 36
36
KURAN YETER M?
Musa'nn kavminin Musa'ya uygulad eziyeti anlatmaktadr. Bylece 33:69 ayetinde geen ifade yine Kuran'n iinde aklanmtr. Ne var ki, geleneksel kitaplar bu aklamalardan tatmin olmam, Kuran'da verilen bilgiler yerine aadaki hikyeyi aklama olarak almlardr. Kuran'da yer almayan bu aklama okunurken unutulmamaldr ki Allah, 6:104'te olduu gibi, elisine Kuran'n tefsirinin yine Kuran ile yaplacan hatrlatmtr. imdi geleneksel kitaplarn Kuran'dan farkl olarak ortaya koyduklar aklamalarna bakalm. Geleneksel din savunucula rnn byk sayg duyduklar Sahih Buhari'de geen u hadisi ince leyelim: Bana shak bin brahim'in anlattna gre, Ruh bin Ubey bize Avf'tan unu bildirmitir, ki o da El Hasan, Muhammed ve Hilas tarafndan bilgilendirilmitir, ki onlar da Ebu Hureyre'nin rivayetine dayanmaktadrlar. Rivayete gre Allah'n elisi yle demitir: "Musa ekingen bir insand ve ekingenlii yznden vcudunun tamamn rterdi. srailoullarndan bir kii onu yle diyerek incitti: 'O derisindeki bir kusur nedeniyle vcudunu rtyor. Ya czzam ya da skrotum ft ya da baka bir kusuru var.' Allah, Musa'y onlarn attklar bu iftiradan temizlemek istiyordu. Bu yzden Musa'nn bana yle bir olay geldi. Bir gn Musa inzivada iken du almak iin giysilerini karp bir tan zerine koymutu. Duu bitirince elbiselerini almak iin taa yneldi ancak ta Musa'nn giysilerini alp oradan kamaya balad. Musa asasn ald, 'Ey ta, giysilerimi ver!' diyerek ta kovalamaya balad. Bir grup srailoluna rastlayncaya kadar ta kovalad. srailoullar Musa'y plak grdler ve onun Allah'n yaratt en gzel varlk olduunu anladlar. Bylece Allah, Musa'y onlarn iftiralarndan temizledi. Ta orada durdu, Musa giysilerini alp giydi ve taa asas ile vurmaya balad. Ta hl bu vuruun baz izlerini tar. , drt ya da be izdir bu. te Allah'n 'Ey iman edenler! Siz de Musa'ya eziyet edenler gibi olmayn. Nihayet Allah onu, dedikleri eyden temize kard. O, Allah yannda itibar olan birisiydi.' ayetinde kastettii budur." (Sahih Buhari, 4. Cilt, 616. Hadis)
08.09.2009
15:02
Page 37
37
Okurlardan, Allah'n elisi olan Musa Peygamber'in kavminin nnde aalandn iddia eden bu hadis ile Kuran'da geen aklamalar karlatrmalarn rica ediyorum. Din konular Kuran d kaynaklarla aklamaya alan bu insanlar, uydurma hikyelerini gerek gibi sunmak iin inananlarn Allah'n elisi olan Hz. Muhammed'e duyduklar derin sevgi ve saygy istismar etmektedirler. in gerei, peygambere sayg, kim tarafndan ve hangi amala szlendii belli olmayan bu gibi rivayetlere inanmay deil onlar reddetmeyi gerektirir. Kuran, bize peygamberin din konular yine ve sadece Kuran'la aklayacan sylemesine ramen biz peygamberimizin slam dinini hadislerle akladna nasl inanabiliriz? Kuran'n anlamn itenlikle kavramaya alan kiiler greceklerdir ki Kuran ayetleri kendi kendilerini aklar ve dardan gelecek hibir kaynaa ihtiya duymaz. Gnmzde Kuran tercmesi yapan birok kii, geleneksel grlerden etkilenmelerine ramen, Kuran'n kendi kendisini akladn kabul etmektedirler. nl slam bilgini Abdullah Yusuf Ali, mehur "Kuran Tercmesi ve Aklamas"nn giri blmnn sonunda yle demektedir: "Kuran'n kendisinin en iyi aklamas olduu sylenir. Kuran almamz srasnda bunun ne denli doru olduunu grdk. Kuran ayetleri dikkatli bir ekilde karlatrmal okunduunda zorluklarn ou ortadan kalkmaktadr. Benim referanslar arasnda sraladm gibi iyi bir dizin kullanlrsa grlecektir ki Kuran'n bir blm dierini aydnlatmaktadr." Kutsal Kuran, Kuran Tercmesi ve Aklamas, A. Yusuf Ali, sayfa xi. Bir baka nl Kuran evirmeni Muhammed Esed de Kuran'n kendisini tefsir ettiini tercmesinin nsznde u ekilde anlatyor: "Kuran bireysel emir ve tler ieren bir derleme olarak grlmemelidir. O eksiksiz bir btndr. yle ki; her ayet ve her cmlenin dier ayet ve cmlelerle yakn alakas vardr ve btn bu
08.09.2009
15:02
Page 38
38
KURAN YETER M?
ayet ve cmleler birbirlerini aklar ve ayrntl klar. Sonu olarak, Kuran' anlayabilmek iin Kuran'da yer alan her ifadenin baka blmlerde nasl getiine bakmal, Kuran'da geen konular sk sk yaplacak Kuran ii gndermelerle aklamaya almal, Kuran'n temel mant ve temel inanlar nda ayetleri yorumlamalyz. Bu kural uyguland takdirde greceiz ki Muhammed Abduh'un da dedii gibi, Kuran kendisinin en iyi aklaycsdr." Kuran Mesaj, Muhammed Esed, sayfa vii. Bir insan Kuran'a kutsal mesaj, yol gstericiyi anlamak iin yaklamaldr ve bunu yaparken akln her trl nyargdan temizlemelidir. Eer bunu yaparsa Kuran'n mesajn anlayacaktr. Bylece o kii grecektir ki Kuran aslnda yaln, ak, kendisini aklayan ve var olmak iin hibir gelenee ihtiya duymayan bir kitaptr. Yanl ddia 5 Ahzab Suresi 21. ayette yle denilmektedir: "Yemin olsun, Allah elisinde sizin iin, Allah' ve hiret gnn arzu edenlerle Allah' ok ananlara gzel bir rnek vardr." (33:21). O halde geleneksel din kaynaklarna ve peygambere isnat edilen hikyelere bakmalyz. Dzeltme 5 Elinin rnek tekil ettii konular, mesela onun din konularda nasl davrand, Kuran'da belirtilmitir. O'nun Kuran'da anlatlan bu kiilii rnek alnmaldr. O'nu rnek almak iin ncelikle Kuran' dikkatlice okumak gerekmektedir. Aslnda tam da bu yzden Allah'n Kitap'nda, Hz. Muhammed zerine tank olacak kiilerin Kuran' derinlemesine bilen kiiler olduklar anlatlmtr. Aadaki ayet buna kanttr:
08.09.2009
15:02
Page 39
39
"nkara sapanlar, 'Sen gnderilmi bir eli deilsin.' diyorlar. De ki: 'Benimle sizin aranzda tank olarak Allah, bir de yannda Kitap bilgisi bulunanlar yeter.'" (13:43) Peygamberin rneini izlemek iin sadece Allah'n Kitap'ndaki bilgileri edinmek yeterlidir. yle olmasayd Allah bu ayette tank olmak iin gerekli bilgiyi Kitap'n bilgisi ile kstlamaz, onun yanna baka kitaplarn bilgisini de eklerdi. Ahzab Suresi'nde geen "gzel bir rnek" ifadesini anlayabilmek iin peygamberin hayatta nasl davrandn ve onun hayatna yn veren prensipleri bilmemiz gerekir. Bu durum Yunus Suresi'nde yle aklanmaktadr: "Ben sadece bana vahiy olunana uyuyorum. Rabbime isyan edersem, byk bir gnn azabndan korkuya derim." (10:15) Bu ayetin de gsterdii gibi, Allah'n elisi olan peygamberimiz gibi davranmak, onu kendimize rnek almak iin ona vahiy edilene yani Kuran'a uymalyz. nk Allah'n elisi de kendisine sadece Kuran' rehber edinmitir. Biz de peygamberimizi kendimize rnek almak istiyorsak hayatmz Kuran'a gre dzenlemeliyiz. Mmtehine Suresi'nde Allah, brahim Peygamber ve beraberin dekilerde bizler iin gzel bir rnek olduundan bahseder: "brahim ve onunla birlikte olanlarda sizin iin gzel bir rnek vardr." (60:4) Peki peygamberimizin rneini hadis kitaplarnda bulmalyz diyen kiiler bu ayet iin ne diyecekler? Bu ayette bize tlenen brahim Peygamber'in rneini bulmak iin geleneksel kitaplara ve ona atfedilen uydurmalara m bakmalyz? Elbette hayr. brahim Peygamber'in inananlar iin rnek olacak davranlarn da Kuran'da bulmalyz. Nitekim birok ayet bize brahim
08.09.2009
15:02
Page 40
40
KURAN YETER M?
Peygamber'in karakteri hakknda bilgi vermektedir (rnein 16:120, 6:79-81, 14:35). nananlar ite bu ayetlerde geen davranlar kendi hayatlarnda uygulamaldrlar. Yanl ddia 6 Peygambere Kuran dnda, ona benzer bir vahiy daha indirilmitir. Kuran'a benzeyen bu kaynak peygamberin davranlarn ierir ve bu kaynak hadis kitaplarnda bulunur. Dzeltme 6 Allah, Kuran'a benzer ya da denk bir kaynak olduunu kesin bir ekilde reddetmitir. Aadaki ayet bu gerei aka ortaya koyuyor: "De ki: Andolsun, bu Kuran'n bir benzerini ortaya koymak zere insan ve cin topluluklar bir araya gelseler, birbirlerine destek de olsalar, onun benzerini ortaya getiremezler." (17:88) Peki Kuran bu ayette grdmz gibi, kendisinin bir benzeri olmadn sylerken, "Allah'n elisine Kuran'n benzeri bir kaynak verildi" diyebilir miyiz? Tur Suresi'nin aadaki ayeti durumu daha da netletirecektir. Tur Suresi'nde inanmayanlara u ekilde meydan okunuyor: "Yahut 'Onu kendisi uydurdu!' mu diyorlar? Hayr, onlar inanmazlar. Eer doru iseler onun benzeri bir 'hadis' (sz) getirsinler." (52:33-34) Allah, kendisine inanmayanlara Kuran'a benzer bir "hadis", yani "sz" getirmeleri konusunda bu ayetle meydan okuyor. Allah "Eer doru szl iseler onun benzeri bir 'hadis' getirsinler" diyerek hibir hadisin, hibir szn Allah'n Kitap'na benzer ya da denk
08.09.2009
15:02
Page 41
41
olamayacan vurguluyor. Bakara Suresi'nde de hi kimsenin Allah'n Kitap'na denk ya da benzer bir ey ortaya koyamayaca syleniyor: "Eer kulumuza indirdiklerimizden herhangi bir pheye dyorsanz, haydi onun benzeri bir sure getirin, eer iddianzda doru iseniz Allah'tan baka ahitlerinizi de arn. Bunu yapamazsanz -ki elbette yapamayacaksnz yakt, insanlar ve talar olan cehennem ateinden saknn. nk o ate, inkrclar iin hazrlanmtr." (2:23-24) Yukardaki ayetler Kuran'a benzer ya da denk bir szn olamayacan aka gsteriyor.
KURAN EN GZEL HADSTR

Kuran'dan, daha nce de deindiimiz gibi 69:40'ta elinin sz olarak bahsedilmitir. Baka bir ayette de, Kuran, "ahsen-l-hadis", yani "en gzel hadis, en gzel sz" olarak tanmlanmtr. imdi sz geen bu ayeti alntlyoruz: "Allah, hadisin (szn) en gzelini, birbirine benzer i ie ikili mnalar ifade eden bir Kitap halinde indirmitir. Rablerinden korkanlarn, bu Kitap'n etkisinden tyleri rperir, derken hem bedenleri ve hem de gnlleri Allah'n zikrine snp yumuar. te bu Kitap, Allah'n, dilediini kendisiyle doru yola ilettii hidayet rehberidir. Allah kimi de saptrrsa artk ona yol gsteren olmaz." (39:23) Kuran kendisini en gzel hadis (sz) olarak nitelendirirken, Allah'n elilerinin gerekli olan hadislerini (szlerini) de ierdiini anlatr. (Baknz 20:9, 51:24, 79:15)
08.09.2009
15:02
Page 42
42
KURAN YETER M?
Allah birok ayette Kuran'dan hadis (sz) diye bahsetmektedir: "imdi sen, bu hadise (sze) inanmazlarsa, belki de arkala rndan kendini eritircesine zleceksin." (18:6) "Bu da ilk uyarclar gibi bir uyarcdr. Yaklamakta olan yaklat. Onu Allah'tan baka aa karacak yoktur. imdi siz bu hadise (sze) mi ayorsunuz?" (53:56-59). "Hayr! Yldzlarn yerlerine yemin ederim -ki bilirseniz, gerekten bu, byk bir yemindir- phesiz bu, onurlu bir Ku ran'dr, korunmu bir kitaptr. Onu ancak temizler kavra yabilir. Evrenlerin Rabbinden indirilmitir. Siz bu hadisi (sz) m kmsyorsunuz? Allah'n verdii rzka kar k r, onu yalanlamakla m yerine getiriyorsunuz?" (56:75-82) "Bu hadisi (sz) yalanlayanla beni ba baa brak. Onlar, bilmedikleri yerden yakalayacaz." (68:44) Allah bir yandan Kitap'n, elisinin sz olarak nitelendirirken, bir yandan da bizleri en gzel hadis olan Kuran dnda bir hadisi kabul etmememiz konusunda uyaryor. Aadaki ayetler Allah'n Kitap' olan Kuran'n, eliye verilen hadis olarak yeterli olduunu ispatlyor: "Onlar artk bundan sonra hangi hadise (sze) inana caklar." (77:50) "Gklerin ve yerin egemenliine, Allah'n yaratt her eye ve ecellerinin yaklam olabileceine bakmadlar m? O hal de Kuran'dan sonra hangi hadise (sze) inanacaklar?" (7:185) "Hadis (sz) bakmndan Allah'tan daha doru kim vardr!" (4:87) Grld gibi Allah kendi Kitap' dnda bir hadisi (sz)
08.09.2009
15:02
Page 43
43
takip etmememiz konusunda bizi kesin olarak uyarmtr. Ayetlerde de grld gibi Kuran, Allah'n onay verdii tek hadistir: "te bunlar, Allah'n ayetleridir; sana bunlar hak olmak zere okuyoruz. yleyse onlar, Allah'tan ve O'nun ayetlerinden sonra hangi hadise (sze) inanacaklar? Vay haline, her yalanc ve gnahkr kiinin! O, Allah'n kendisine okunan ayetlerini iitir de sonra byklk taslayarak sanki hi onlar duymam gibi direnir. te onu ac bir azap ile mjdele! Ayetlerimizden bir ey rendii zaman onlarla alay eder. Onlar iin alaltc bir azap vardr!" (45:6-9) Aadaki ayet gstermektedir ki Kuran uydurulmu bir hadis ya da bir sz deildir: "Yemin olsun ki, onlarn hikyelerinde, akln ve gnln altranlar iin bir ibret vardr. Bu Kuran, uydurulacak bir hadis (sz) deildir; aksine o, kendisinden ncekileri tasdikleyici, her eyi ayrntl klcdr. nanan bir topluluk iin de bir klavuz ve bir rahmettir." (12:111) Kuran byle bir ifade kullanarak, Kuran'da yer almayan, insanlar tarafndan uydurulan hadislerin varlna da iaret etmektedir. Lokman Suresindeki ayetler bu anlamda nemlidir: "nsanlardan ylesi vardr ki, Allah yolundan bilgisizce saptrmak iin hadis (sz) elencesi satn alr ve onu alay konusu edinir. te bylelerine rezil edici bir azap vardr. Ayetlerimiz ona okunduunda, bbrlenerek yzn evirir. Sanki onlar hi iitmemitir, sanki kulaklarnda bir arlk vardr. te bylesini, korkun bir azapla mutula." (31:6-7) Ayette bahsedilen bu kiiler inananlar Allah yolundan saptrmak iin "lahval hadis" yani "sze dayal elence/bo sz" kullanmaktadrlar. Yukardaki ayet ayrca bu insanlarn Kuran'n
08.09.2009
15:02
Page 44
44
KURAN YETER M?
rehberliini duyduklarnda kibirlendiklerini ve ayetlerden yz evirdiklerini sylemektedir. Bu insanlarla ilgili daha detayl bilgi Enam Suresinde verilmektedir: "Bylece biz, her peygambere insan ve cin eytanlarn dman kldk. (Bunlar), aldatmak iin birbirlerine yaldzl szler fsldarlar. Rabbin dileseydi onu da yapamazlard. Artk onlar uydurduklar eylerle ba baa brak. Ki ahirete inanmayanlarn gnlleri ona snsn, ondan holansnlar ve iledikleri suu ilemeye devam etsinler." (6:112-113) Ve Allah baka bir surede de yle buyuruyor: "Biz senden nce hibir eli ve peygamber gndermedik ki, o bir ey tasarladnda/okuduunda, eytan onun dnce ve dilei iine bir ey atm olmasn. Ama Allah, eytann attn siler, sonra kendi ayetlerini salamlatrr. Allah Bilen'dir, Bilge'dir. Bu, Allah'n; eytann attn, kalplerinde hastalk olanlara, gnlleri katlaanlara bir deneme yapmas iindir. Zalimler, geri dnlmez bir ayrlk ve kopu iindedirler." (22:52-53) Ayetlerin anlatt gibi, bu aldatc szleri retenler slam'n dmanlardr. Ne yazk ki ayette de bahsedildii gibi insanlar bu uydurmalara ynelebilmekteler. eytani akllar bu uydurmalar Allah'a isnat etmektedirler: "O (eytan) size ancak ktl, irkini ve Allah hakknda bilmediiniz eyleri sylemenizi emreder." (2:169) eytann, Allah'a ve elisine isnat edilen aldatc szlerini takip edenler kendilerini doru yol zerinde sanmaktadrlar. Bu insanlar Kuran'n mesajna kar bilgisiz ve krdrler: "Kim Rahman'n Zikri'ni (Kuran') grmezlikten gelip ondan uzaklarsa biz ona bir eytan musallat ederiz de o ona
08.09.2009
15:02
Page 45
45
can yolda olur. Bu eytanlar onlar yoldan saptrrlar. Onlarsa kendilerinin hl doru yol zerinde olduklarn sanrlar." (43:36-37) Bizler bu eytani uydurmalara kar tetikte olmal, Allah'n Kitap'nda yer alan gerek kutsal retilere younlamalyz. Yukarda deinilen tm ayetler gstermektedir ki Kuran'a benzer ya da denk bir ey yoktur. Yine ayetler gstermektedir ki Kuran, elinin sz ve Allah'n elisine verdii hadistir. Ayrca Allah insanlara Kuran'dan sonra hangi "hadis"e inanacaklarn sormu, eytani fikirlere sahip insanlarn yanl szler uyduracan ve bunlar kutsal gerekler olarak sunacan bize ayetleriyle bildirmitir. Biz inananlara den sadece Allah'n Kitap'na tutunmak ve din diye sunulan uydurmalardan uzak durmaktr. Yanl ddia 7 Kuran rehberlik iin gereken her eyi iermez. Dinle ilgili konularda kaynak olarak yeterli deildir. Dzeltme 7 imdi ayetlere bakarak Allah'n, Kuran' kullarna rehberlik iin yeterli bir kaynak olarak yaratp yaratmadn inceleyelim.
KURAN KUTSAL REHBER OLARAK GEREKEN HER EY ERR

"Sana bu Kitap' indirdik ki her ey iin ayrntl bir aklayc, bir klavuz, bir rahmet, Mslmanlar'a da bir mjde olsun." (16:89) "Yemin olsun ki, resullerin hikyelerinde, akln ve gnln altranlar iin bir ibret vardr. Bu, uydurulacak bir
08.09.2009
15:02
Page 46
46
KURAN YETER M?
hadis (sz) deildir; aksine o, kendisinden ncekileri tasdikleyici, her eyi ayrntl klcdr. nanan bir topluluk iin de bir klavuz ve bir rahmettir." (12:111)
KURAN TAM BR HAYAT KILAVUZU ERR

"Rabbinin sz, doruluk ve adaletle tamamlanmtr. O'nun szlerini deitirecek kimse yoktur. O, iten'dir, Bilen'dir." (6:115) "Biz Kitap'ta hibir eyi noksan brakmadk" (6:38) "Eer yeryzndeki aalar kalem olsa, deniz de arkasnda yedi deniz daha katlarak yardmc olsa, Allah'n kelimeleri tkenmez. Allah stn'dr, Bilge'dir." (31:27)
KURAN EKSK BR KTAP DELDR

"Allah size Kitap' ayrntl klnm bir halde indirmiken, Allah'n dnda bir hkm koyucu mu arayaym?" (6:114) "Yemin olsun ki, biz onlara, ilme uygun biimde, ayrntl kldmz bir Kitap getirdik. nanan bir topluluk iin bir klavuz, bir rahmettir o." (7:52) "Bilgi ile donanm bir toplum iin ayetleri, Arapa bir Kuran halinde ayrntl klnm bir Kitap'tr bu." (41:3) "Biz, t alacak bir kavim iin ayetleri ayrntl olarak akladk." (6:126) "te iyi dnecek kavimler iin ayetlerimizi byle aklyoruz." (10:24) "te biz ayetlerimizi, akln kullanacak bir kavim iin bylece aklyoruz." (30:28)
08.09.2009
15:02
Page 47
47
"Bu Kuran Allah'tan bakas tarafndan uydurulmu bir ey deildir. Ancak kendinden ncekini dorulayan ve o Kitap' aklayandr. Onda phe yoktur, o lemlerin Rabbindendir." (10:37)
KURAN AIK VE YALIN BR KTAPTIR; ANLAM AISINDAN MULAK DELDR

"Elif. Lm. R. Bu, Bilge ve her eyden haberdar olan tarafndan ayetleri salamlatrlm, sonra da aklanm bir Kitap'tr." (11:1) "H, Mm! Apak Kitap'a andolsun ki, Biz, anlayp dnmeniz iin onu Arapa bir Kuran kldk." (43:1-3) "H. Mm. Apak olan Kitap'a andolsun ki." (44:1-2) "Eer dnp anlyorsanz, ayetlerimizi size aklam bulunuyoruz." (3:118) "Andolsun biz Kuran' t alnsn diye kolaylatrdk. t alan yok mu?" (54:17)
KURAN NANANLAR N YETERLDR

"Karlarnda okunup duran bir Kitap' sana indirmi olmamz onlara yetmiyor mu? Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki bir rahmet ve bir t vardr." (29:51) Tm bu ayetler kesin olarak gstermektedir ki, Allah'n Kitap' tamdr, kutsal rehber olarak yeterlidir, dini ilgilendiren konular aklar, anlam aktr, inananlar iin yeterlidir ve tm zamanlar iindir.
08.09.2009
15:02
Page 48
48
KURAN YETER M?
KURAN TM ZAMANLAR N NDRLMTR

Allah'n Kuran'da verdii kutsal rehberlik kalcdr, tm zamanlar iindir. Ancak ayrnts verilmeyen konularda, Kuran'daki deimez kanunlar gz nnde bulundurularak dzenlemelere gitmek gerekebilir. nsanlarn koyduu bu kanunlar, Kuran'da getirilen kanunlar gibi deildir. Zamann ve meknn gerektirdii artlara gre deiim gsterebilir. Kuran'n hkmleri ise zaman ve mekna gre deimez: "Rabbinin sz, doruluk ve adaletle tamamlanmtr. O'nun szlerini deitirecek kimse yoktur. O iitendir, bilendir." (6:115) Yanl ddia 8 Har Suresi'nde yle buyurulmaktadr: "Eli size ne verdiyse onu aln, sizi neden alkoyduysa ondan da saknn." O halde geleneklerin ve hadis klliyatnn bize reti olarak verdiklerini kabul etmeli, bizden yasakladklarndan kanmalyz. Ayrca Nisa Suresi 65. ayette belirtildii gibi insanlar Allah'n elisini aralarndaki anlamazlklarda hakem kabul etmedike ve onun kararlarna iten bir ekilde uymadka inanm saylmayacaklardr. Bu ayet de geleneksel kitaplarn ve hadis kitaplarnn nemini vurguluyor. Dzeltme 8 lk olarak u bilinmelidir ki, geleneksel din savunucularnn sk sk bavurduklar Har Suresi'ndeki ayetin bu paras ieriinden koparlarak verilmektedir. erii anlamak iin Har Suresi'ndeki o ayetlere bakalm: "Allah'n o lkelerin halklarndan elisine ganimet brakt eyler Allah'n ve elisinindir. Yani akrabalara, yetimlere, yoksullara ve yolda kalmlara verilmelidir ki
08.09.2009
15:02
Page 49
49
zenginlerinizin arasnda tekellemesin. Elinin size verdiini aln; ancak onun size vermediinden uzak durun. Allah' dinleyin. Allah'n cezalandrmas etindir. Sz edilen o mallar, gmen yoksullar iindir. Onlar ki, yurtlarndan karlp mallarndan yoksun braklmlardr; Allah'tan bir ltuf ve bir honutluk peindedirler; Allah'a ve elisine yardm ederler. te onlardr, z-sz doru olanlar." (59:7-8) Yukardaki ayet aka ortaya koymaktadr ki "Eli size ne verdiyse onu aln, sizi neden alkoyduysa ondan da saknn" ifadesi peygamberin insanlar arasnda yayd retileriyle ilgili deil, ganimetlerin ihtiya sahiplerine datmyla ilgilidir. Dahas, burada geen ve genel balamndan kopartlan ifade peygamberin insanlar arasnda yayd retilere iaret etseydi dahi, bu ifadeden hadisleri anlamak mmkn olmazd. Kuran, peygamberin insanlar arasnda yayd retilerin neler olduu ve peygamberin insanlar nelerden alkoyduu konusunda gayet nettir. Peygamber, insanlara kutsal reti olarak sadece Kuran' yaymaktadr. Bu gr aadaki ayetlerle de desteklenmektedir: "Biz onlarn neler sylediklerini ok iyi biliyoruz. Sen onlarn zerinde bir zorba deilsin. O halde, benim tehdidimden korkanlara Kuran'la t ver." (50:45) "Allah size Kitap' ayrntl klnm bir halde indirmiken, Allah'n dnda bir hkm koyucu mu arayaym?" (6:114) "Bu Kuran bana vahiy olundu ki, onunla sizi ve ulat herkesi uyaraym." (6:19) "Bu bizim indirdiimiz bir Kitap'tr. Kutsal ve bereketli. Artk O'na uyun ve saknn ki size merhamet edilsin." (6:155) Peygamber bize kutsal reti olarak Kuran' verirken, Allah'n Kitap'ndan baka rehber edinmememiz hususunda bizi uyarmtr:
08.09.2009
15:02
Page 50
50
KURAN YETER M?
"De ki, 'Doru szl iseniz, Allah katndan bu ikisinden (Kuran ve Tevrat'tan) daha iyi yol gsteren bir kitap getirin, ben ona uyaym.'" (28:49) "Bir Kitap'tr bu; sana indirildi, onunla uyarda bulunasn diye ve inananlar iin bir t ve dndrme olarak... O hal de, bundan dolay gsnde bir sknt olmasn. Rabbinizden size indirilene uyun; O'nun berisinden birtakm velilerin ardna dmeyin. Siz ne kadar da az t alyorsunuz!" (7:2-3) "Oysa biz onlara ders alacaklar kitaplar vermemitik ve kendilerine senden nce bir uyarc gndermemitik." (34:44) Tm bu ayetler u gerekleri ortaya karmtr: lk olarak, Har Suresi 7. ayette kullanlan ifade balamndan koparlarak kullanlmtr. Ganimetlerin paylalmas ile ilgili olan bu ifade peygamberin yayd retilerle ilgili gibi gsterilmitir. kinci olarak, bu ayetin peygamberin genel retileri ile ilgili olduunu varsaysak da, Kuran peygamberin insanlara hangi kutsal retileri verdii ve onlar hangilerinden alkoyduu konusunda aktr. Allah, elisinden, inananlara sadece Kuran ile t vermesini istemektedir: imdi, Nisa Suresi'ndeki ayete bakalm: "Hayr, Rabbine yemin olsun ki i, onlarn sand gibi deil. Onlar, aralarnda kan karmak ilerde seni hakem yapp verdiin hkmle ilgili olarak, ilerinde hibir burukluk duymadan tam bir teslimiyete ulamadka iman etmi olamazlar." (4:65) Bu ayette insanlarn anlamazlklarnda eliyi aralarnda hakem yapmalar ve onun kararlarna tam olarak uymalar gerektii sylenmekte. Peki eli insanlar arasnda nasl hakemlik yapacaktr? Kendi kiisel fikri dorultusunda m karar verecektir? Kuran bize bu sorunun cevabn da vermektedir:
08.09.2009
15:02
Page 51
51
"Sen de aralarnda, Allah'n indirdiiyle hkmet. Onlarn keyiflerine uyma. Dikkat et de Allah'n sana indirdiinin bir ksmndan seni uzaklatrp fitneye drmesinler. Eer yz evirirlerse bil ki, Allah onlar baz gnahlar yznden belaya arptrmak istiyor. Zaten insanlarn biroklar doru yoldan iyice sapm bulunuyorlar." (5:49) Eli insanlar arasnda hakemlik grevini yrtyordu. Ancak, yukardaki ayetin de iaret ettii gibi, bunu yaparken kiisel deer yarglarna ve fikirlerine gre deil Kuran'a gre hkm veriyordu. Nahl Suresi'ndeki 64. ayet bu konuyu daha da aydnlatmaktadr: "Bu Kitap' sana yalnz unun iin indirdik: Hakknda ayrla dtkleri eyi onlara iyice aklayasn ve Kitap, iman eden bir topluluk iin klavuz ve rahmet olsun." (16:64) Sonu olarak, tm bu ayetlerin gsterdii gibi peygamber insanlar arasnda hkm verirken Allah'n Kitap'n kullanmtr ve insanlar arasndaki anlamazlklar, baka bir kaynak ya da fikir ile deil, Kuran ile zlmtr. Yanl ddia 9 Vahiy iki trldr. Birincisi "vahy-i metluv" yani Kuran'da yer alan ve inananlara okunan vahiydir. kinci tip vahiy ise "vahy-i gayri metluv"dur ki bu tip vahiy Kuran'da yer almaz. Bu ikinci tip vahyi, gelenek ve hadis kitaplarnda bulabiliriz. Dzeltme 9 Daha nce gsterdiimiz kantlar ortaya koymutur ki Allah'n Hz. Muhammed'e gnderdii tek vahiy Kuran'dr. Kuran, vahiy olan tek kaynaktr ve inananlara okunmutur. Aadaki ayetler, vahyin inananlara okunan ve okunmayan olmak zere iki tr olduu iddiasn rtmektedir.
08.09.2009
15:02
Page 52
52
KURAN YETER M?
Rad Suresi'nde Allah'n eli gndermekteki amacnn, elinin kendisine indirileni inananlara okumas olduunu gryoruz. Bu ayet gsteriyor ki vahiy sadece okunmak iindir. "Bylece seni, kendilerinden nce nice mmetlerin gelip getii bir mmete gnderdik ki, sana vahiy ettiimizi onlara okuyasn. Onlar Rahman' inkr ediyorlar. De ki: O benim Rabbimdir. O'ndan baka tanr yoktur. O'na gvendim ve dn sadece O'nadr." (13:30) Bu ayette geen "sana vahiy ettiimizi onlara okuyasn" ifadesi aka ortaya koymaktadr ki vahyin tek tr "vahy-i metluv"dur, yani okunan vahiydir. Fatr Suresi'nde vahyin Allah'n Kitap'nda sunulduu ve kesin gerei ierdii belirtiliyor: "Kitap'tan sana vahiy ettiimiz, kendinden ncekini dorulayc olarak gelen gerektir. Allah, kullarndan tam haberdardr, onlar iyice grmektedir." (35:31) Aadaki ayetin de iaret ettii gibi, elinin grevi kendisine vahiy edileni insanlara okumaktr: "Rabbinin Kitab'ndan sana vahiy edileni oku. Onun kelimelerini deitirebilecek yoktur. O'ndan baka bir snak da bulamazsn." (18:27) Ve eli, Allah'n Kitap'nda bulunan vahiy ile insanlar uyarmtr: "Bu Kuran bana, kendisiyle sizi ve ulat herkesi uyarmam iin vahiy olundu." (6:19) "De ki: 'Ben sizi ancak vahiyle uyaryorum.' Ama sarlar, uyarldklarnda ary iitmezler ki!" (21:45)
08.09.2009
15:02
Page 53
53
Kuran ayetlerinin aka ortaya koyduu gibi vahiy sadece okunan trdedir. Peygambere okunan ve okunmayan olmak zere iki eit vahyin geldii iddias Kuran tarafndan onaylanmaz. Hkm de, rehberlik de, t de sadece o Kitap'tadr: "Allah size Kitap' ayrntl klnm bir halde indirmiken, Allah'n dnda bir hkm koyucu mu arayaym?" (6:114) "Yemin olsun ki, biz onlara, ilme uygun biimde, ayrntl kldmz bir Kitap getirdik. nanan bir topluluk iin bir klavuz, bir rahmettir o." (7:52) "Andolsun biz Kuran' t alnsn diye kolaylatrdk. t alan yok mu?" (54:17) "Karlarnda okunup duran bir Kitap' sana indirmi olmamz onlara yetmiyor mu? Bunda, inanan bir toplum iin elbette ki bir rahmet ve bir t vardr." (29:51) Yanl ddia 10 Kuran' anlamak iin "esbab- nzul"u (ayetin ini sebebini) bilmeliyiz. nk bir ayetin neden ve nasl bir tarihsel arka plan ile vahiy edildii konusunda bilgilenmeden Kuran' anlayamayz. Dzeltme 10 Kuran, uyarlar ve emirleri sadece belli bir zaman ve mekna hitap eden bir kitap deildir. Kuran her dnemde uygulanmas gereken deimez prensipler verir. Kuran'n aklanmas iin belli bir dnemle ilgili tarihsel rivayetlere ihtiya olduunu iddia etmek, Kuran' belli bir dneme hapsetmek ve onu varsaymlara balamaktr. Oysa Allah, Kuran' "herkes iin bir t" (81:27) ve "insanlara klavuz" (2:185) olarak niteleyerek bu gre kar kmaktadr. Kuran, ayetlerin de gsterdii gibi tm insanlar iin,
08.09.2009
15:02
Page 54
54
KURAN YETER M?
her yerde ve zamanda toplumun inas veya yeniden inas iin gerekli kutsal prensipleri sunar. nsanln olduu her yerde, Kuran'n kutsal deerleri geerlidir. Bu deerler kalc, srekli ve deimezdir. Zamann ve meknn artlarna gre deiiklik gstermez. Kuran'n bu deimez hkmleri gemite ne kadar uygulanabilirse imdi de o kadar uygulanabilir. Kuran'da anlatlanlar, hatta gemi kavimler ve eliler hakknda anlatlanlar bile, tarihi hikyeler olarak sunulmamaktadr. Bu tarihsel anlatlar bize baz prensipleri retir. Bize den grev tm Kuran' bir rehber ve iinde yaadmz zaman iin bir k olarak dnmek, gnmz sorunlarnn zmlerini bu kutsal uyar ve emirlerde aramaktr. Gemite yaand iddia edilen tarihsel rivayetleri aratrmaya alp, Allah'n Kitap'n bu rivayetlere tabi klmak byk bir hatadr. Yusuf Suresi'nde yaplmaktadr: bu konu hakknda bir hatrlatma
"Yemin olsun ki, onlarn hikyelerinde, akln ve gnln altranlar iin bir ibret vardr. Bu Kuran, uydurulacak bir hadis (sz) deildir; aksine o, kendisinden ncekileri tasdikleyici, her eyi ayrntl klcdr. nanan bir topluluk iin de bir klavuz ve bir rahmettir." (12:111) Hud Suresi'nde de benzer bir hatrlatma vardr: "Elilerin haberlerinden, kendisiyle kalbini destekleyip salamlatracamz her eyi sana anlatyoruz. Bunun iinde sana gerek gelmitir. Bunda, inananlar iin bir t ve hatrlatma da vardr." (11:120) Grld gibi, Kuran'da gemi nesiller ve eliler hakknda verilen tm rnekler, tarihsel hikye olduklar iin deil, insanlara kutsal rehber olduklar ve ahlak dersler verdikleri iin indirilmitir. Allah, bir yandan Kitap'nn tm zamanlar iin bir rehber olduunu ve her dnemde uygulanabilir olduunu belirtirken, bir yandan da
08.09.2009
15:02
Page 55
55
baz insanlarn Kuran' belli bir zamanla kstl greceklerini ve onun gnmzde anlalamayacan iddia edeceklerini sylemektedir: "Hi kukusuz Allah, onlarn sakladklarn da aa vurduklarn da biliyor. Hi kukusuz, O, byklk taslayanlar sevmiyor. Onlara, 'Rabbiniz ne indirdi' dendiinde yle dediler: 'ncekilerin masallarn.'" (16:23-24) Bir dier ayette de Allah yle buyuruyor: "unlarn hibirine itat etme: yemin edip duran, aalk, ktleyen, sz gtrp getiren. Hayr engelleyen, saldrgan, gnahkr. Kaba ve ktlkle damgal. Mal ve oullar sahibi olmu diye Ayetlerimiz ona okunduunda yle der: 'Daha ncekilerin masallar!'" (68:10-15) Yukardaki ayette aka grmekteyiz ki Allah'n Kitap'n belli bir dnemle kstlamak inanmayanlarn yapt bir eylemdir. Dahas, esbab- nzul -yani vahyin ini nedeni ve ayetlerin indirilmesiyle ilikilendirilen tarihsel arka plan- bilinmeden Kuran'n anlalamayacan iddia edenler, bizi u konuda bilgilendirmelidirler: Allah'n Kitap'n baml kldklar klliyat, Kuran'n her ayeti hakknda tarihsel koullar ieriyor mu? Bu konuda tek bir tutarl bilgi seti mevcut mu? slam dnyas bu konuda hatasz, elikisiz bir kaynaa m sahip yoksa her mezhebin kendine ait bir esbab- nzul'u mu var? Kukusuz, Allah'n tutarszlklardan uzak, anlam ak olan, her dnem uygulanabilen Kitap'n; eksik, kendi iinde ve bilimin verileriyle elikili, bir ksmnn belli mezheplerce reddedilip, bir ksmnn kabul edildii, Kuran'n vahyi srerken domam insanlar tarafndan zanna dayanarak ve sapknca toplanm bir kaynaa baml klamayz. Kuran, yorumlanmas iin birbirleriyle elien ve manta aykr olan bu rivayetlere ihtiya duymamaktadr. Kuran'n dedii gibi, "zan" hibir zaman "kesin gerek"e eit olamaz:
08.09.2009
15:02
Page 56
56
KURAN YETER M?
"Yeryznde olanlarn ounluuna uyacak olursan, seni Allah'n yolundan artp saptrrlar. Onlar ancak zanna uyarlar ve onlar ancak yalan sylerler." (6:116) Yanl ddia 11 Kuran, baz ayetlerinde elinin, Kitap'n ve "hikmet"in (yani bilgeliin) bilgisini vermekle grevli olduunu belirtir. Kitap ile Kuran kastedilirken, hikmet ile Kuran dnda, okunmayan, peygambere verilmi ve gelenek kitaplarnda bulunan gizli bir vahiy kastedilir. Dzeltme 11 Daha nce de belirttiimiz gibi, Kuran bir kavram verdii zaman onu havada brakmaz, aklar. Baz Kuran ayetlerinde Allah'n elisinin, Kitap'n ve hikmetin bilgisini vermekle grevli olduu sylenir. te bu noktada, Kuran bizlere Kitap'n ve hikmetin ne olduunu aklamaktadr: "'Rabbimiz! lerinden onlara, senin ayetlerini okuyacak, kendilerine Kitap' ve hikmeti retecek, onlar temizleyip arndracak bir eli gnder. Sen, evet sen, Ycesin, Bilgesin.'" (2:129) "Yemin olsun ki, Allah mminlere ltufta bulunup onlar minnettar brakmtr: Kendi ilerinde onlara yle bir eli gnderdi ki, onlara Allah'n ayetlerini okuyor, onlar temizle yip arndryor, onlara Kitap' ve hikmeti retiyor. Oysaki onlar, bundan nce ak bir sapkln tam iindeydiler." (3:164) Yukardaki ayetlerde ve birok benzerlerinde elinin Kitap' ve bilgelii vermekle grevli olduu syleniyor. Kitap ile kastedilenin Kuran olduunu aadaki ayetler gstermektedir:
08.09.2009
15:02
Page 57
57
"Elif. Lm. Mm. te sana o Kitap! Kuku yok onda. Bir klavuzdur o, saknanlar iin." (2:1-2) "Rabbinin Kitap'ndan sana vahiy edileni oku. Onun kelimelerini deitirebilecek yoktur. O'ndan baka bir snak da bulamazsn." (18:27) Ancak gelenekselciler, hikmet yani bilgelik ile kastedilenin Kitap dnda bir kaynak olduunu ve bu kaynan eliye indirilen baka tr bir vahiy olduunu iddia etmektedirler. Onlara gre hikmet olarak tanmlanan, okunmayan, bu gizli vahiy Kuran'da yer almaz. Bu kiilerin iddiasna gre hikmet olarak tanmlanan vahiy ancak onlarn mezhepleri tarafndan onaylanm geleneksel kaynaklarda yer alr. Ne var ki geleneksel kaynaklar hikmet yani bilgelik olarak tanmlamak ok hataldr. Zira, aada da ahit olacamz gibi Kuran kendisinden hikmet olarak bahsetmektedir. Kuran'daki kutsal deerleri sraladktan sonra Allah yle buyurmaktadr: "te bunlar, Rabbinin sana vahiy ettii hikmetlerdir. Allah ile birlikte baka ilah edinme; sonra knanm ve uzaklatrlm olarak cehenneme atlrsn." (17:39) Bu ayet Kuran'n kendisinin hikmet olduunu gstermektedir. Hikmet, yani bilgelik, Allah'n Kitap'nn niteliklerinden birisidir. Kamer Suresi'nde bu gerek tekrar edilmitir: "Andolsun onlara, ktlklerini engelleyecek nice nemli haberler gelmitir. Bu, byk bir hikmettir. Fakat uyarlar yarar salamyor." (54:4-5) Son olarak, hikmetin Kuran dnda, okunmayan bir vahye karlk geldiini iddia edenlerin yanldklarn aadaki ayet de gstermektedir. Ayet, hikmetin okunan bir vahiy olduunu anlatyor. Ayette peygamberin elerine u hatrlatma yaplyor:
08.09.2009
15:02
Page 58
58
KURAN YETER M?
"Evlerinizde Allah'n ayetlerinden ve hikmetten okunanlar hatrlayn. Kukusuz, Allah Latf'tir, Haberdar'dr." (33:34) Yukardaki ayet aka ortaya koymaktadr ki, hikmet de okunmaktadr, dolays ile bu ayet hikmetin okunmayan bir vahiy tr olduu iddiasn geersiz klmaktadr. Daha nce grdmz gibi Kuran, hikmetin Kuran dnda bir vahiy olmadn, ancak Kuran'n niteliklerinden birisi olduunu ortaya koymaktadr. Allah tm elilerine "Kitap", yani toplum iin gerekli olan yasa ve emirleri, vermitir. Bunun yannda Allah insanlara o yasalarn ardndaki bilgelii ve gerekeyi de vermitir. Bylece bizi, o kutsal yasay toplumumuzda uygulamakla elde edeceimiz faydalar dnmeye armtr. Bu konuda bir rnek verelim. rnein, Kuran bir ayetinde inanan kadnlara iffetli giyinmelerini tledikten sonra bu yasann arkasndaki bilgelii -yani hikmeti- yle aklyor: "Bu (giyim tarz), onlarn tannmalar ve incitilmemeleri iin ok daha uygun bir yoldur. Allah Balayan'dr, Esirgeyen'dir." (33:59) Birok ayet Kuran'dan bilgeliklerle -hikmetlerle- dolu kitap olarak bahseder. Aadaki iki ayet gibi: "Y. Sn. Yemin olsun o hikmetlerle (bilgeliklerle) dolu Kuran'a ki, hi kukusuz, sen, gnderilen elilerdensin." (36:1-3) "Elif. Lm. Mm. te sana, o hikmetlerle (bilgeliklerle) dolu Kitap'n ayetleri. yilik ve gzellik sergileyenlere bir merhamet ve bir klavuz olarak." (31:1-3) Ayetlerin de gsterdii gibi, hikmet Kuran'n dnda, okunmayan bir vahiy tr deildir. Tersine hikmet, Allah'n
08.09.2009
15:02
Page 59
59
Kitap'nn bir ismidir ve kutsal yasalarn arkasndaki akl ve manta karlk gelir. Hikmet kavram ile kastedilenin mezheplerin geleneksel kitaplar olduunu iddia edenlere u sorulmaldr: Allah, Kuran boyunca Davut Peygamber'e (2:215), sa Peygamber'e (3:48), brahim Peygamber'in takipilerine (4:54) ve Lokman Peygamber'e de (31:12) hikmet verdiini sylemektedir. Eer Allah gerekten de hikmet ile geleneksel mezhep kitaplarn kastediyorsa, bu peygamberlere de geleneksel mezhep kitaplar m verilmitir? Yanl ddia 12 Din ile ilgili konularda "akl"a yer yoktur. Kutsal mesaj ya da atalarmzn yorumlarn akl ile anlama teebbsnde bulunmamalyz. Bize den onlarn bizi ynlendirdikleri eye mtevaz bir ekilde boyun emektir. Akln, Kuran ile ilgili konular anlamakta kullanlmas yasaklanmtr. Bu yasaa uyarak, atalarmzn bize dinen doru olarak sunduklarn takip etmeli ve aklmz devreye sokmamalyz. Dzeltme 12 Allah'n mesajn kavramada, akln nemsiz olduunu iddia etmek byk bir hatadr. Kuran birok ayetinde insan aklna atfta bulunmutur. Kuran'da, kutsal mesaj anlamak iin dnme yeteneklerini kullanmayan insanlar knanrlar: "nk hareket eden varlklarn (yaratklarn) Allah katnda en kts, akllarn iletmeyen sar-dilsizlerdir." (8:22) Bu durum insann akln kullanmad zaman decei durumu aka betimlemektedir. Byle bir insan, Kuran'a gre, sadece bu dnyada deersiz ve baya bir hayat yaamakla kalmaz, ahiretini de mahveder:
08.09.2009
15:02
Page 60
60
KURAN YETER M?
"Andolsun, biz cinler ve insanlardan birounu cehenneme mahkm ettik. Onlarn kalpleri vardr, onlarla kavramazlar; gzleri vardr, onlarla grmezler; kulaklar vardr, onlarla iitmezler. te onlar hayvanlar gibidir; hatta daha da akndrlar. te asl gafiller onlardr." (7:179) Furkan Suresi ise Kuran'n mesajna kar aldrsz kalanlar u ekilde nitelendirmitir: "Yoksa sen bunlarn ounun iittiklerini, akl ettiklerini mi sanyorsun? Onlar hayvanlar gibidirler, hatta yolca, hayvanlardan da akndrlar." (25:44) Kutsal mesajn, aklc bir ekilde analiz edilmesinin nemi aadaki ayettekinden daha net vurgulanamazd. Ayette cehennem halk, dnyada iken "akl"a sahip olduklarn ama onu hayrl bir ama iin kullanmadklarn, bu yzden imdi cehennemde bulunduklarn itiraf ediyorlar: "Ve: 'ayet kulak vermi veya aklmz kullanm olsaydk, (imdi) u alevli cehennemin mahkmlar arasnda olmazdk!' diye ilave ederler." (67:10) Yasin Suresi'nde, yine bu kiilere akllarn kullanma grevlerini yerine getirmedikleri hatrlatlr: "Yemin olsun, eytan, iinizden birok nesli saptrmt. Aklnz hi iletmiyor muydunuz? Aln size, tehdit edildiiniz cehennem!" (36:62-63) O halde, ayetlerin de gsterdii gibi Kuran akla dman deildir ve onu insanlarn ruhsal geliiminde bir engel olarak grmez. Tersine, Allah, insanlar akllarn kullanarak Kuran zerine derin derin dnmeye tevik etmitir. Nitekim, Kuran akla dikkat eken ayetlerle doludur. rnein:
08.09.2009
15:02
Page 61
61
"Kuran', iyice okuyup dnmyorlar m? Eer o, Allah'tan baka birinin katndan gelseydi, elbette ki onun iinde birok eliki bulacaklard." (4:82) "Onlar bu sz hi dnmediler mi?" (23:68) "Sana bu mbarek Kitap', ayetlerini dnsnler ve akl olanlar t alsnlar diye indirdik." (38:29) "Yine de dnmeyecek misiniz?" (6:50) "Derin derin dnen bir topluluk iin ayetleri byle ayrntl olarak veriyoruz." (10:24) "Yemin olsun, size bir Kitap gnderdik ki, t ve uyarnz ondadr. Hl aklnz altrmayacak msnz?" (21:10) "Eer dnp anlyorsanz, ayetlerimizi size aklam bulunuyoruz." (3:118) "te bunlardr, Allah'n kendilerine lanet edip kulaklarn sar, gzlerini de kr ettii kimseler... Peki bunlar, Kuran'n anlamn inceden inceye dnmyorlar m? Yoksa kalpleri kilitli mi?" (47:23-24) Kuran, defalarca kez akl ve anlaya atfta bulunur. Birok ayet gstermektedir ki Kuran insan hayatnda akla nemli bir yer verir. Allah'n elisi de insanlardan kendisine kr krne itaat etmelerini istememitir. Onun yerine onlar dnmeye ve kafa yormaya armtr. Aadaki ayetler ve dier birok ayet Kuran'n dnmeyi tevik ettiini gsteriyor: "Size bir tek t vereceim: Allah iin ikier ikier ve teker teker ayaa kalkn, sonra da dnn!" (34:46) Allah insanlardan dnmelerini ve anlama yeteneklerini
08.09.2009
15:02
Page 62
62
KURAN YETER M?
kullanmalarn bekliyor. Eer insan bunu yaparsa doru yolu bulacaktr. Dosdoru yol ancak akln ve Allah'n Kitap'ndaki vahyin ortak yardm ile kefedilir ve takip edilir. Bu rehberlik kaynaklar birbirinin tamamlaycsdr. Eer olmas gereken yerlerinde tutulurlarsa aralarnda bir eliki olmaz. Bu yzden Allah'n elisine Kuran'da u sylettirilmitir: "De ki, 'Benim yolum udur: Basiret (akl) ile kavranabilen ak bir delille Allah'a arrm, ayn ekilde beni izleyenler de... Allah Ycedir, ben ortak koan birisi deilim.'" (12:108) Kuran bir yandan akln ve kavrama yeteneinin nemini vurgularken, bir yandan da insanlarn din konularda bir kutsal rehbere sahip olmamalar durumunda atalarn kr krne takip edeceklerini belirtiyor. nsanlar genellikle ebeveynlerinden ve atalarndan aldklar bilgilere inanmay srdryorlar. Bu bilgileri akllarn kullanarak analiz etmiyorlar, eletirel bir deerlendirmeden geirmiyorlar. Birok insan "Nasl olur da byklerimiz ve sevdiklerimiz hatal olabilir?" diye dnerek atalarnn inanlarn tamamen doru kabul etmektedir. Yine bu kiiler, ebeveynleri ve sz geen kiiler tarafndan din inan ile ilgili soru sormamaya tevik edilmitir. Ebeveynler ve sz geen kiiler kendilerinin inandklar ancak hibir kanta dayanmayan retileri kr krne takip etmeleri konusunda yeni nesillere telkinde bulunmaktadrlar. Miras alnan bu inanlar, ou zaman Allah'n mesajn kabul etmenin nnde bir engeldir, nk atalarn inanlar ounlukla Allah'n mesaj ile elimektedir. Allah'n doru ve gerek olarak sunduu kendilerine aklannca insanlarn verdikleri tepki u ekilde olmaktadr: nsanlar atalarnn, Allah'n doru ve gerek olarak sunduundan baka bir eye inandklarn grrler ancak ou zaman atalarnn inanlarna tutunmay srdrrler. Bu insanlara Kuran' takip etmeleri sylendiinde mazeretleri ayn olmaktadr. Gelenein gc onlar doruyu aramaktan alkoyar. Onlar doduklar anda yesi olduklar mezheplerini ya da tarikatlarn kr krne takip etmeyi, rehberlik iin Kuran'a danmaya tercih ederler. Oysa
08.09.2009
15:02
Page 63
63
Kuran'n bu konudaki tavr son derece nettir. "Geleneksel olmak" ou zaman beraberinde "doru olma"y getirmez. "Onlara, 'Allah'n indirdiine uyun!' dendiinde, 'Hayr! Biz, atalarmz zerinde bulduumuz eye uyarz.' derler. Peki, atalar bir eye akl erdiremiyor, doruya ve gzele ulaamyor idiyseler!" (2:170) Atalarn inanlarnn, ou zaman Allah'n mesajn kavramakta bir engel oluturduunu sylemitik. Nitekim, insanlarn Allah'n elilerine ynelttikleri itirazlar bunu kantlamaktadr: Nuh Peygamber'e verilen cevap yledir: "Biz gemiteki atalarmzdan byle bir ey duymadk." (23:24) Hud Peygamber'e verilen cevap ise udur: "Sen bize tek Allah'a kulluk etmemiz ve atalarmzn tapmakta olduklarn brakmamz iin mi geldin?" (7:70) Salih Peygamber'e verilen cevap yledir: "Atalarmzn taptklarna tapmaktan bizi engelliyor musun?" (11:62) uayb Peygamber'e verilen cevap u ekilde olmutur: "Ey uayb, atalarmzn tapt eyleri brakmamz ya da mallarmz konusunda dilediimiz gibi davranmaktan vazgememizi senin namazn m emrediyor?" (11:87) brahim Peygamber'in sorusuna verilen cevap yledir: "Biz atalarmz byle yaparlarken bulduk." (26:74) Yusuf Peygamber'in kavmine uyars ise yledir: "O'nun yannda nelere kulluk ediyorsunuz? Sadece birtakm isimlere ki, adlarn siz ve atalarnz koymutur." (12:40)
08.09.2009
15:02
Page 64
64
KURAN YETER M?
Musa Peygamber'e ve Harun Peygamber'e ise u karlk verilmitir: "Biz gemi atalarmzdan bunu iitmemitik." (28:36) Muhammed Peygamber de u tepki ile kar karya kalmtr: "Bu, sizi atalarnzn taptklarndan alkoymak isteyen bir adamdan bakas deildir." (34:43) Kuran, ebeveynlerin ve atalarn inanlarnn kr krne takip edilmesine iddetle kar kar. Kuran insanlar doruyu ararken akl ve mantklarn kullanmaya tevik eder. Kuran, iddialarn delillerle desteklemekle kalmaz (Baknz 4:174, 6:104), kendisine kar kanlara da gerekli kantlar sorar (Baknz 21:24, 27:64, 2:111, 37:157). Oysa atalarn kr krne taklit edilmesi onlarn grlerinin sorgulanmadan, kant aranmadan kabul edilmesi anlamna gelir. eytan, insanlar atalarn inanlarna kr krne uymaya tevik eder; nk onun asl amac, insanlar Kuran'dan uzaklatrmaktr: "Onlara 'Allah'n indirdiine uyun' dendiinde, 'Hayr, biz atalarmz zerinde bulduumuz yola uyarz' derler. Ya eytan; onlar alevli atein azabna aryor idiyse!" (31:21) Ne yazk ki birok insan, kutsal rehberlikle ilgili her konuda Allah'n Kitap'na ynelmek yerine atalarn takip etmekte srar eder: "Yoksa onlara bundan nce bir kitap verdik de ona m dayanyorlar? Hayr! Sadece, 'Biz atalarmz bir din zerinde bulduk, biz de onlarn izinde gidiyoruz' derler. te byle! Senden nce de hangi kente bir uyarc gndermisek orann servetle marm kodamanlar mutlaka yle demilerdir: 'Biz atalarmz bir din zerinde bulduk; onlarn eserlerine uyarak yol alacaz.'" (43:21-23)
08.09.2009
15:02
Page 65
65
Oysa bizlere den, akln gereklerine ve Kuran'a bakarak atalarmzn inancn bir deerlendirmeden geirmektir. Bize miras kalan bu inanlar Kuran'n retilerini destekliyor mu yoksa Kuran ile eliiyor mu? Eer Kuran'n rehberliini gerek anlamda hayatlarmza tamazsak ve atalarmzn inanlarn kr krne, sorgulamadan takip edersek sonumuzun ne olacan yine Kuran ayetleri sylemektedir: "Sonra kesinlikle onlarn dn, lgn atee olacaktr. nk onlar, atalarn sapk kimseler olarak bulmulard. imdi de kendileri onlarn pelerinden koturuyorlar." (37:68 70) Allah o son gnde unu soracaktr: "Ate yzlerini yakar; orada suratlar irkin ve gln bir halde bulunurlar. 'Ayetlerim size okunmad m? Ve siz onlar yalanlamyor muydunuz?' Derler ki: 'Rabbimiz! Azgnlmz bizi alt etti; biz, bir sapklar topluluu idik.'" (23:104-106) Bu kiiler o gn bir itirafta bulunacaklardr: "Ve 'ayet kulak vermi veya aklmz kullanm olsaydk, u alevli cehennemin mahkmlar arasnda olmazdk!' diye ilave ederler." (67:10) Bizler kendi yaptklarmzdan ve inanlarmzdan sorumlu tutulacaz, atalarmzn yaptklarndan ya da inanlarndan deil: "Onlar bir toplumdu; gelip geti. Onlarn kazandklar kendilerine, sizin kazandklarnz da size aittir. Siz onlarn yaptklarndan sorguya ekilmezsiniz." (2:141) Kuran bizim kendi yaptklarmzdan sorumlu tutulacamz, atalarmzn yaptklarndan ve inanlarndan sorumlu tutulmayacamz aka ifade ediyor. Bu yzden atalarmzn
08.09.2009
15:02
Page 66
66
KURAN YETER M?
dindarlklaryla ilgili tartmalara girmek anlamszdr. Genellikle mezheplerinin vefat etmi byklerinin doru yola klavuzlanm olduunu ve rnek alnmas gerektiini iddia edenler bu insanlarn kiilikleri hakknda tahmine ve sylentilere dayal rivayetler ortaya koyarlar. te yandan, onlarn kartlar bu iddialar baka baz rivayetlere dayanarak reddedip bu kiiler hakknda farkl bir resim izerler. Tm bu mezhepi, hizipi iddialar bizimle beraber olmayan ve kendilerinden sorumlu tutulmayacamz atalarmz ile ilgilidir. Bu yzden onlarla alakal tartmaya girmek anlamszdr. Eer atalarmz kutsal deerlere uygun bir hayat srdlerse dllerini alacaklardr. Ancak bizler, haklarnda kesin bilgiye sahip olmadmz ve yaptklarndan sorumlu tutulmayacamz kiilerin taraftar olmamalyz. Hakknda bilgiye sahip olmadmz konularda tartmak bizi bir yere gtrmeyecektir. Kuran bizden bu tr faydasz tartmalara girmememizi ister: "Hakknda bilgin olmayan eyin ardna dme! nk kulak, gz ve gnln hepsi bundan sorumlu tutulacaktr." (17:36) Kuran doru bilginin nemini vurgular ve bizlerden onu kabul edip ona uygun ekilde davranmamz ister. Doru bilginin dnda kalan ve gvenilir bir rehber olmaktan uzak olan sanlar ise reddedilir. Kuran'n bir ayetinde dedii gibi: "San gerein yerini tutamaz." (53:28) Varsaymlarla yetinmek bize verilen akl reddetmek anlamna gelir. Bir insan Kuran'a yeni dncelere ak bir zihin ile yaklamal, bunu gerekletirirken de yerlemi fikirleri ve nyarglar bir kenara brakmaldr. Doruyu aratrrken duygusal eilimler yerine akln yeteneklerinden faydalanlmaldr. Bunlar, Kuran'a gre, kutsal rehberi anlamann temel gereklilikleridir. Kuran'a bu ekilde yaklamayanlar iin Kuran mhrl bir kitap olarak kalacaktr.
08.09.2009
15:02
Page 67
67
Sonu olarak, Allah'n vahyi olan Kuran ile akl arasnda bir atma yoktur. Tersine ikisi birbirini tamamlamaktadr. Kuran bizden mesajn kavramamz iin aklmz kullanmamz isterken bize atalarmz kr krne taklit etmememiz konusunda uyarda bulunur. Bizler doruya ulamak iin sanya ve miras aldmz gelenee gvenmek yerine dorudan Kuran'a gitmeli, dini tek gerek kaynandan renmeliyiz. Yanl ddia 13 Din adamlar (imamlar, mollalar ve benzerleri) dinin muhafzlardr. Kutsal mesajn yorumlanmasnda onlar yegne otorite olarak grmeli ve alakgnll bir tavrla bize verdikleri bilgileri almalyz. Din adamlarnn dorulad hibir eye kar gelmemeliyiz nk onlar Allah'n elilerinin soylarndan gelmektedirler. Dzeltme 13 Dnyadaki inanlarn hemen hepsi din adamlarn dinin muhafzlar olarak grrken Kuran bu yaygn gr reddeder, din adamlarnn aslnda Allah'n indirdii dinin gerek dmanlar olabileceini belirtir ve din adamlarnn dine zarar verebileceine dikkatlerimizi eker. Tevbe Suresi'nde Allah yle buyurmaktadr: "Ey iman edenler, gerek u ki, Yahudi ve Hristiyan din adamlarnn ou, insanlarn mallarn hakszlkla yerler ve Allah'n yolundan alkoyarlar. Altn ve gm biriktirip de Allah yolunda harcamayanlar... Onlara ac bir azab mjdele." (9:34) Allah, Yahudi ve Hristiyan din adamlarnn hatalarndan bahsederek Mslmanlar' ayn yanllara dmemeleri konusunda uyarmtr. Tm bu uyarlara ramen birok Mslman din adam kurallar icat edip bu kurallar Allah'a dayandrarak insanlar Allah'n Kitap'nda tarif ettii doru yolundan alkoyar. Ayrca bu
08.09.2009
15:02
Page 68
68
KURAN YETER M?
kiiler takipilerine kendilerine ne retilirse sorgulamadan kabul etmeleri konusunda eitim verirler. Bylece takipilerin akl etme yetenekleri krelecek, bu kiiler din adamlar tarafndan uydurulmu retilerin kutsal doru olduuna inandrlacaklardr. Kuran bu konudaki rahatszl yle dile getirmektedir: "Kendi elleriyle bir kitap yazp sonra onu az bir bedel karlnda satmak iin 'Bu Allah katndandr' diyenlere yazklar olsun! Elleriyle yazdklarndan tr vay haline onlarn! Ve kazandklarndan tr vay haline onlarn!" (2:79) ura Suresi'nde eriat yasalar uydurup bunlar Allah'a ve elisine isnat edenlerden bahsedilmektedir: "Yoksa onlarn, dinden, Allah'n izin vermedii eyi kendileri iin yasalatran ortaklar m var? Kesin ayrma ilikin sz olmasayd, aralarnda hkm mutlaka verilirdi. O zalimler var ya, onlar iin ackl bir azap ngrlmtr." (42:21) Allah'n bizlere verdii en mkemmel armaanlardan birisi dnme yeteneidir. Bu yetenei akllca kullanmalyz. Kuran bizi, bir eyi, onun doruluu ile ilgili aklc kantlar bulmadan kabul etmememiz konusunda uyarmaktadr. Kayna ne kadar "dindar" olursa olsun: "Hakknda bilgin olmayan eyin ardna dme! nk kulak, gz ve gnln hepsi bundan sorumlu tutulacaktr." (17:36) Yukardaki ayet aka u uyarda bulunmaktadr ki hibir bilgiyi Allah'n bize verdii akl ve duyularn szgecinden geirmeden kabul etmemeliyiz. Herhangi bir fikri veya fikir sahibini kr krne, kutsal kaynaa bakp doruluunu kontrol etmeden takip etmek trajik sonulara gebedir. Kuran bu konuda unu sylemektedir:
08.09.2009
15:02
Page 69
69
"Hepsi toplu halde, Allah'n huzuruna km olacaklar. Ezilip horlananlar, byklk taslayanlara diyecekler ki: 'Biz sizin izleyicileriniz idik. imdi siz Allah'n azabndan bir ksmn bizden uzaklatrabilir misiniz?' Cevap verecekler: 'Allah bize klavuzluk etseydi elbette biz de size klavuzluk ederdik. imdi inleyip feryat etsek de sabretsek de bir. Snacak hibir yerimiz yok.'" (14:21) Kr krne takip edenler ile liderleri, yarglama gnnde birbirlerini reddedeceklerdir: "O zaman, izlenenler, kendilerini izleyenlerden uzaklap gitmilerdir. Azab grdler artk, aralarndaki balar paralanp koptu. zleyenler yle demitir: 'Ne olurdu bir kez daha imkn verilse de unlarn bizden uzaklatklar gibi biz de onlardan uzaklasak.' Bylece Allah, yapp ettiklerini pimanla dntrr. Artk ateten kamazlar." (2:166-167) Din liderlerimizin ve kutsal saydmz kiilerin retilerini Kuran'dan onay almadan takip edersek hesap gnnde ne diyeceimiz yine Kuran'da aklanmaktadr: "Ve derler ki: 'Rabbimiz! Biz, efendilerimize, byklerimize itaat ettik de bizi yoldan saptrdlar. Rabbimiz, onlara iki kat azap ver; onlar byk bir lanetle lanetle!'" (33:67-68) Hesap gn Allah bizleri sadece Kuran'dan sorumlu tutaca iin ahiretle ilgili hazrlmz bu kritere gre yapmalyz (Baknz 23:66-67, 23:104, 25:30, 45:31). Dnme ve akl etme yetenekleri ok zel armaanlardr. Bizlere den; hibir bireyin ya da grubun, Allah vergisi armaanlar elimizden almasna izin vermemektir. Aksi takdirde Kuran'da anlatlan sonularla kar karya gelmemiz kanlmazdr.
08.09.2009
15:02
Page 70
70
KURAN YETER M?
Unutmayalm ki dnyada binlerce din bilgini vardr ve bu kiilerin retileri birbirinden ok farkldr. Bu durumda bu kiilerin hepsi Allah'n dinini retiyor denebilir mi? Elbette hayr. Allah bu konuda unu sylemektedir: "O, bir grubu doru yola iletti, bir grup da sapkl hak etti. nk onlar Allah' brakp eytanlar kendilerine dost edindiler. Byle iken kendilerinin doru yolda olduklarn sanyorlar." (7:30) Bir insann Mslman olabilmesi iin Allah'n isteklerini bilmesi gerekir. Eer Allah'n Kuran'da aklad isteklerini bilmezsek neyin doru, neyin yanl olduuna nasl karar verebiliriz? Kukusuz yukardaki ayetlerde grdmz gibi, insanlar akllarn ve duyularn Kuran'n mesajn anlamakta kullanmazlarsa, Allah'n deil, bakalarnn arzu ve isteklerini yerine getireceklerdir. te bu yzden Kuran, dinde ruhban snfnn olmadn ve Allah'n mesaj ile insanlar arasnda bir aracnn yer almamas gerektiini belirtmitir. Kutsal mesaj zerine dnme emri sadece belli bir grup insana verilmemitir. Allah hepimizden Kitap' zerine dnmemizi ve rehberlii onda aramamz istemitir (Baknz 2:185, 4:82, 38:29 ve 47:24).

Kuran Yeter Mi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kuran Yeter Mi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.kurandakidin.

Dini anlamda kuran.qxp

DNN KAYNAI OLARAK KURAN YETER M?

Kashif Ahmed Shehzada eviren: Afin Bilgili

stanbul Yaynevi 2009 www.istanbulyayinevi.net

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

Kashif Ahmed Shehzada

DNN KAYNAI OLARAK KUR'AN YETER M?

stanbul Yaynevi 2009 www.istanbulyayinevi.net

Dini anlamda kuran.qxp

7 Araf Suresi 157. ayet

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

ALLAH'IN ELS'NN (RESUL'N) ALLAH'TAN ALDII LAH MESAJ NEDR?

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

ALLAH DIINDA H KMSE DN ADINA HKM KOYAMAZ

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

ALLAH'A VE EL'SNE UYMAK K AYRI KAVRAM DELDR

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

MUSA'YA KAVM TARAFINDAN YAPILAN EZYETN AYRINTILARI

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp

Dini anlamda kuran.qxp

KASHIF AHMED SHEHZADA

Dini anlamda kuran.qxp