GENEL ve GNCEL

SOSYOEKONOMK KONULAR

TRKYE ve DNYA LE LGL

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

DNYA LKELER HRACAT SIRALAMASI 1. 2. 3. 4. Almanya in ABD Japonya Fransa 28. 2008 in Almanya ABD Japonya Fransa 29. 2009 in Almanya ABD Japonya Fransa 29. 2010

Bandrol Uygulamasna likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmeliin 5inci maddesinin 2inci fkras erevesinde bandrol tanmas zorunlu deildir.

5.

Murat Yaynlar Dizgi - Grafik Birimi

Dizgi - Grafik Bask

* Trkiye

afak Matbaas Tel: 0312 229 57 84

DNYA LKELER THALAT SIRALAMASI 1. 2. 3. 4. 5. * Trkiye ABD Almanya in Japonya Fransa 21. 2008 ABD Almanya in Fransa Japonya 22. 2009 ABD in Almanya Japonya Fransa 22. 2010

Online Kitap Sat Sitesi www.murategitim.com www.facebook.com/murategitim ayrca kurumlarmzdan ve kitaplardan temin edebilirsiniz. neri ve Dnceleriniz iin 0.312 230 30 36 e-posta : bilgi@murategitim.com Yayn ve Datm Murat Yaynlar G.M.K. Bulvar No: 83/A Maltepe - ANKARA Tel: 0.312 231 31 21 - Faks: 0.312 231 05 50 yayin@murategitim.com
Bu kitabn basm, yayn ve sat haklar MURAT YAYINLARI LTD. T.ne aittir. Hangi amala olursa olsun, yaynlarn tamamnn veya bir blmnn, irketin yazl izni olmadan kopya edilmesi, fotoraflarnn ekilmesi, herhangi bir yolla oaltlmas yasaktr.

TRKYEDE EN OK HRACAT YAPAN EHRLER 1. 2. 3. 4. 5. En az stanbul Bursa zmir Ankara Kocaeli Tunceli 2009 stanbul Bursa Kocaeli zmir Ankara Tunceli 2010 stanbul Kocaeli Bursa zmir Ankara Tunceli
3

2011

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

TRKYEDE EN OK THALAT YAPAN EHRLER 1. 2. 3. 4. 5. En az stanbul Ankara Bursa zmir Kocaeli Tunceli 2009 stanbul Kocaeli Bursa Ankara zmir Tunceli 2010 stanbul Kocaeli Bursa Ankara zmir Tunceli 2011

2011 Yl TK D Ticaret statistikleri Verilerine Gre Mays Aynda En ok hracat Yaplan lkeler Sralamas 1. 2. 3. 4. Almanya talya ngiltere Fransa lke 1.267 Milyon dolar 792 Milyon dolar 694 Milyon dolar 654 Milyon dolar hracat

TRKYEDE LLERE GRE SZLK ORANI 1. 2. 3. 4. 5. En az rnak Adana Hakkari Siirt, Tunceli Hatay Ardahan 2008 Adana Diyarbakr Hakkari Osmaniye Krkkale Ardahan 2009 Adana Hakkari Van Mu Bitlis Bayburt 2010

2011 Yl TK D Ticaret statistikleri Verilerine Gre Mays Aynda En ok thalat Yaplan lkeler Sralamas 1. 2. 3. 4. Almanya in Rusya ABD lke 2.306 Milyon dolar 1.807 milyon dolar 1.594 Milyon dolar 1.335 milyon dolar thalat

Trkiyenin en ok ihracat yapt lke ALMANYA, en ok ithalat yapt lke yine ALMANYAdr. evreye En ok Karbondioksit Yayan lkeler 1. 2. 3. 4. 5. 23. ABD in Hindistan Rusya Brezilya Trkiye
5

TRKYEDE LLERE GRE NFUS YOUNLUU 1. 2. 3. 4. 5. En az

4

stanbul Kocaeli zmir Hatay Bursa Tunceli

2009

stanbul Kocaeli zmir Hatay Bursa Tunceli

2010

stanbul Kocaeli zmir Gaziantep Bursa Tunceli

2011

lke

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

2012 Bakanlklar Listesi Adalet Bakan Sadullah Ergin Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Fatma ahin AB Bakan Egemen Ba Bilim, Sanayi Teknoloji Bakan Nihat Ergn alma ve Sosyal Gvenlik Bakan Faruk elik evre ve ehircilik Bakan Erdoan Bayraktar Dileri Bakan Ahmet Davutolu Ekonomi Bakan Zafer alayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Taner Yldz Genlik ve Spor Bakan Suat Kl Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakan Mehmet Mehdi Eker Gmrk ve Ticaret Bakan Hayati Yazc ileri Bakan dris Naim ahin Kalknma Bakan Cevdet Ylmaz Kltr Bakan Erturul Gnay Maliye Bakan Mehmet imek Mill Eitim Bakan mer Diner Milli Savunma Bakan smet Ylmaz Orman ve Su leri Bakan Veysel Erolu Salk Bakan Ulatrma Bakan Recep Akda Binali Yldrm Yeni Kurulan Bakanlklar Aile ve Sosyal Politikalar Bak. Ekonomi Bakanl Avrupa Birlii Bakanl Bilim, Sanayi Teknoloji Bak. Gmrk ve Ticaret Bak. Kalknma Bakanl

5 TL nin arkasnda Ordinaryus Prof. Dr. Aydn Sayl 10 TL nin arkasnda Ordinaryus Prof. Dr. Cahit Arf 20 TL nin arkasnda Mimar Kemalettin 50 TL nin arkasnda Fatma Aliye 100 TL nin arkasnda Itri adyla bilinen Buhurizade Mustafa Efendi 200 TL nin arkasnda Yunus Emre GNCEL BLGLER klim deiikliklerine yol aan sera gaz emisyonlarnn azaltlmasna ynelik ykmllkler ieren Kyoto Protokol 1997 ylnda dzenlenmitir. Kyoto Protokolnden ayrlan ilk ve tek lke Kanadadr. ABD ve Japonya Kyoto Protokoln imzalamamtr. Kyoto Protokol 2012de sresini tamamlayacak yerine Bali Konferans dzenlenecektir. Uluslararas evre hukukunun temel ilkeleri ilk olarak Stockholm Bildirgesinde yer almtr. Trkiyede gerekletirilen 2010 FIBA Dnya Basketbol ampiyonasnn maksotu Van Kedisidir. Bu ampiyonada ABD birinci, Trkiye ikinci olmutur. 2010 Dnya Verimlilik Kongresi Trkiyede yaplmtr. 2010 Dnya Mnazara Yarmas Trkiyede yaplmtr. 2010 Dnya Genlik Kongresi Trkiyede yaplmtr. 2010 Dnya Futbol ampiyonas Gney Afrikada dzenlenmitir. 2014 Dnya Futbol ampiyonas Brezilyada yaplacaktr. 2011 Avrupa Genlik Olimpiyatlar Trabzonda yaplmtr. 2011 Spor Bakenti stanbuldur. 2011 Doa Sporlar Antalya Kemerde yaplmtr. 2011 Avrupa Basketbol ampiyonas Litvanyada yaplmtr. 2011 niversiade K Olimpiyatlar stanbulda yaplmtr.
7

evre ve ehircilik Bakanl

6

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

2011 Dnya Gre ampiyonas stanbulda yaplmtr. 2011 Dnya Atletizm ampiyonas Gney Korede yaplmtr. 2012 Avrupa Futbol ampiyonas Polonya ve Ukrayna ortakl ile yaplacaktr. 6. Dnya Su Fuar 2012de Fransada yaplacaktr. 2012 Yaz Olimpiyatlar Londrada yaplacaktr. 2012 Dnya Ksa Kulvar Yzme ampiyonas Trkiyede yaplacaktr. 2012 Paralimpik Olimpiyatlar ngilterede yaplacaktr. 2012 Dnya Atletizm ampiyonas stanbulda yaplacaktr. 2013 niversiteleraras K Olimpiyatlar Slovenya (Maribor)da yaplacaktr. 2013 Akdeniz Oyunlar Yunanistanda yaplacaktr. 2014 K Olimpiyatlar Rusyann Soi kentinde yaplacaktr. 2016 Avrupa Futbol ampiyonas Fransada yaplacaktr. 2016 Yaz Olimpiyatlar Rioda yaplacaktr. 2018 Dnya Futbol ampiyonas Rusyada yaplacaktr. EXPO-2020ye resmen aday gsterilen ilimiz zmirdir. 2010 Avrupa kltr bakentleri stanbul, Pecs (Macaristan) ve Essen (Almanya)dr. 2011 Avrupa kltr bakentleri Turku (Finlandiya) ve Tallinn (Estonya) 2011 Nobel Bar dln; Liberya Cumhurbakan Ellen Johnson Sirleaf ve yine Liberyal Leymah Gbowee ile Yemenli kadn haklar ve demokrasi eylemcisi Tawakkul Karman almtr. 2011 Nobel Edebiyat dl zmir Saat 3, Hzn Gondolu adl eserleriyle tannan sveli Thomas Transtrmere verilmitir.
8

Nobel Edebiyat dl alan ilk Trk yazar Orhan Pamuktur. Tm nkleer santrallerini kapama karar alan lke Almanyadr. Yzyln en byk bilimsel deneyi Byk Patlama, svirenin Cern ehrinde yaplmtr. Yaplan referandumla camilere minare yaplmasna yasak getiren lke sviredir. Avrupa Birliine ye olmamasna ramen serbest dolam antlamasn imzalayan lke Norvetir. 2011 BM nsani Gelime Endeksi raporuna gre gelimilik dzeyi en yksek olan lke Norve, en dk olan lke Kongodur. BM Suriye tasarsn reddeten lkeler Rusya ve indir. Dnya Ekonomik Forumu svire (Davos)de yaplmaktadr. 2011 k saati uygulamasna gemeyen tek lke Rusyadr. Federatif ynetime sahip devletler; Rusya, svire, Avusturya, Kanadadr. Nobel dl sve tarafndan verilmektedir. Nkleer silahlarn yaylmasn nleme antlamasna taraf olduu halde, nkleer silahlarn artrmaya devam eden lke ABDdir. Dnyada en ok petrol rezervine sahip lke Suudi Arabistandr. 11 Mart 2011de Japonyada Fukuima Nkleer Santralinde patlama olmutur. En fazla dviz rezervine sahip lke indir. 2012 Trkiyede in yl, 2013te inde Trk yl olarak kutlanacaktr. 2010 Trkiyede Japon yl ilan edilmitir. 2011 Trkiyede Kuzey Kbrs yl ilan edilmitir.
9

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

Trkiye, Meksika, Endonezya ve Gney Korenin gelimekte olan ekonomilerini tarif etmek ve bu lkelerin byyen ekonomilerinden bahsetmek iin bundan sonra bu lkelere MIST LKELER denilecektir. BM Anlamas, uluslararas hukuk sisteminin temel belgesidir. Birlemi Milletler (BM) 24 Ekim 1945te kurulmutur ve 193 yesi vardr. BMye son katlan lke Gney Sudandr. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moondur. BM Gvenlik Konseyinin daimi yeleri ngiltere, ABD, Fransa, Rusya ve indir. Trkiye son olarak 2009 2010 yllarnda BM Gvenlik Konseyinin geici yeliini yapmtr. BM tarafndan ozon tabakasn korumak iin yaplan anlama Montreal Anlamasdr. UNESCO (BM Eitim, Bilim ve Kltr rgt) 2011 ylnda Selimiye Cami ve Klliyesini dnya miras listesine dahil etmitir. UNESCO 2011 yln Evliya elebi yl olarak belirlemitir. UNESCO 2011 Kasm ay itibariyle Filistini resmen tanm ve tam yelie kabul etmitir. UNESCO Bakan rina Bakovadr. UNICEF (BM ocuklara yardm fonu) iyi niyet elisi olarak Trkan oray seilmitir. UNICEF 1960 ylnda kurulmutur. Avrupa Birliinin temeli 1951 Avrupa Kmr ve elik Topluluudur. Avrupa Ekonomik Topluluu (AET) 1992 Maastricih Antlamas ile Avrupa Birliine dnmtr. 2007 ylnda Yeni Avrupa Birlii Anayasas olarak nitelendirilen kararlar Lizbon kentinden alnmtr. Trkiyenin AB Bamzakerecisi Egemen Batr.
10

AB lkeleri arasnda serbest dolam salayan engen Antlamasn ngiltere ve rlanda imzalamamtr. Avrupa Merkez Bankas Bakan Mario Draghidir. Avrupa Birliinin Eurodan nce kulland para birimi ECUdur. Avrupa Konseyi Bakan Herman Von Rompuydur. AB yesi olduu halde Euro kullanmayan lkeler ngiltere, sve ve Danimarkadr. Trkiye AB ilikileri ile ilgili bilgiler; Ankara Antlamas 1964te yrrle girmitir. Katma Protokol 1970te imzalanmtr. Trkiye 1999 Helsinki Zirvesinde aday lke olarak kabul edilmitir. Gmrk Birlii 1996da yrrle girmitir. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Bakan Mevlt avuoludur. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinde TBMMyi Deniz Baykal temsil edecektir. Avrupa Komisyonu tarafndan Avrupa Elisi olarak seilen nl Trk Sanats) Fazl SAYdr. IMF Bakan Chiristine Lagarde (Fransa) Uluslararas Para Fonunun (IMF) tarihsel olarak temel grevi ksa dnemli demeler dengesi problemlerinin finansmandr. Trkiye ile IMF arasnda ilk stand-by anlamas 1961 ylnda imzalanmtr. IMF ve WB 1945te kurulmutur. (Bretton Woods Kurumlar) IMF Trkiye ilikilerinde mali ajan Hazine Mstearl, depozitr kurulu ise T. C. Merkez Bankasdr. WB, gelimi lkelerin mali olanaklarn gelime yolundaki lkelere krediler yoluyla aktaran kurulutur.
11

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

Dnya Bankas Bakan Robert Zoellik Nisan 2012de grevini devredecektir. WTO 1995te GATTn yerine kurulmutur. Dnya Ticaret rgt (WTO) Genel Direktr Pascal Lamy WTO Marshall plan dorultusunda kurulmutur. Marshall Plan kinci Dnya Sava sonrasnda Avrupann ekonomik kalknmasn destekleyen ABD kaynakl ekonomik yardm paketidir. NATO 4 Nisan 1949da kurulmutur. NATO Genel Sekreter Yardmcs Hseyin Diriz NATO, Souk Sava sonrasnda ilk askeri operasyonunu Bosna-Hersekde gerekletirmitir. slam Konferans Genel Sekreteri Ekmeleddin hsanolu D-8 lkeleri Necmettin Erbakan nderliinde kurulmutur, sekreteryas stanbuldadr. D-8 lkeleri: Trkiye, ran, Pakistan, Banglade, Malezya, Endonezya, Msr, Nijerya G-8 2010 toplants Kanada, 2011 toplants Fransa, 2012 toplants ABD, 2013 toplants ngiltere. G-20 2010 toplants Gney Kore, Kanada, 2011 toplants Fransa, ABDde yaplmtr. alma hayat ile ilgili uluslararas dzenlemeler yapan organizasyon Uluslararas alma rgt (ILO)dr. ILO 1919da Verssilles Bar Antlamasyla kurulmutur. ILO kararlar tavsiye kararlar niteliindedir. Avrupa Konseyi 5 Mays 1949da kurulmutur ve 47 yesi ile Avrupann en geni katlml rgtlerinden biridir. Avrupa nsan Haklar Mahkemesi, Avrupa Konseyine baldr ve 1959da kurulmutur. BDT (Bamsz Devletler Topluluu) 1991de Rusya, Ukrayna ve Belarus tarafndan kurulmutur.
12

angay Belisi olarak anlan lkeler in, Rusya Federasyonu, Krgzistan, Kazakistan ve Tacikistandr. Petrol hra Edilen lkeler Tekilat (OPEC)nn kurucu yeleri ran, Irak, Kuveyt, S. Arabistan ve Venezuelladr. Trkiyede para basma yetkisi T. C. Merkez Bankasnndr. Vatandalara Trkiye Cumhuriyeti kimlik numaras verilmesi uygulamasna 2000 ylnda balanmtr. RTK yeleri TBMM tarafndan seilir. Trkiyede bankalarn almasna BDDK izin verir. Trkiyenin d borlanmasn yrtmekte grevli kurulu Hazine Mstearldr. En son istiklal madalyas verilen ilimiz Gazianteptir. Trkiyede ok partili hayata 1946da geilmitir. lkemizde bir siyasi parti kurmak iin 30 kii gerekmektedir. Trkiyede kamu alanlarna sendika kurma hakk ilk kez 1961 Anayasas ile verilmitir. Trk Sanayicileri ve Adamlar Dernei (TSAD)nin bakan mit Boynerdir. Trkiyede en fazla sivil personele sahip bakanlk Mill Eitim Bakanldr. Trkiyede para politikas uygulama yetkisi T. C. Merkez Bankasnndr. Dantay, devletin danma ve inceleme organdr. Dicle rma zerine yaplacak olan Ilsu Baraj ile Hasankeyf sular altnda kalacaktr. Trkiyede Polis Haftas her yl 3 10 Nisan tarihleri arasnda kutlanr. Dnya Gn her yl 22 Nisanda kutlanr. ABDden balayp tm dnyay etkisi altna alan ekonomik kriz gayrimenkul sektrnden kaynaklanmtr. Osmanl Devletinin bteye ilikin ilk sistemli belgesi Bte Nizamnamesidir.
13

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

Trkiyede kamusal sermayeli mevduat bankas T. C. Ziraat Bankasdr. Trkiyenin sanayisi en ok gelimi corafi blgesi Marmara Blgesidir. Bir hkmlnn cezasnn infaz veya bir sann yarglanmas iin iadesi maksadyla grld yerde tutuklanmas amacyla uluslararas dzeyde Krmz blten yaynlanr. Kbrsn tarihi ile ilgili bilgiler; Kbrs adas, 1571de Osmanl egemenliine gemitir. Lozan Antlamas ile ngilterenin adadaki egemenlii tannmtr. Kbrs Cumhuriyeti 1963te kurulmutur. Garanti Antlamas (1960) ile Yunanistan, Trkiye ve ngiltere garantr devlet statsne kavumutur. Gaziler Gn her yl 19 Eyllde kutlanr. TBMM kararyla, 1 Ocak 2005 tarihinde Trk lirasndan (TL) 6 sfr atlmtr. Suudi Arabistan, kii bana den geliri ok yksek olduu halde gelimi lkeler grubunda yer almaz. srail, ngiltere ve Fransann 1956da Svey Sorunu yznden Msra dzenledikleri saldrnn siyasal sonular; Sovyetler Birliinin Orta Doudaki etkisinin artmas Msrn, Svey Kanal zerinde tam denetim salamas ngiltere ve Fransann Orta Doudaki etkisinin byk lde azalmas ABDnin Orta Douda daha etkili duruma gelmesi Trk Parasnn Kymetini Koruma Hakkndaki Kanun 25 ubat 1930 tarihinde karlmtr. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) Bakannn grev sresi 5 yldr.
14

Trkiyede menkul kymetlerin dn alma ve dn verme, aa sat ve repo ilemlerini dzenleme grevi Sermaye Piyasas Kuruluna aittir. T.C. kimlik numaras 01-11-2006 tarihinden itibaren vergi numaras olarak da kullanlmaya balanmtr. Bir ekonomide ikiz aklar olarak nitelenen olgular Bte a ve d aktr. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu gzetim ve denetiminde alr. Trkiyenin ekonomik kalknmasn hzlandrma, mevcut kaynaklarn belirlenen nceliklere gre kullanma ve ekonomik kaynaklarn iletilmesini dzenleme konularnda Bakanlar Kuruluna yardmc olmak amacyla 1960 ylnda Devlet Planlama Tekilat kurulmutur. Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Bakan Rifat Hisarckloludur. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonunun (TMSF) grevleri; Kredi kurulular nezdindeki tasarruf mevduatn sigorta etmek Kredi kurulular nezdindeki gerek kiilere ait katlm fonlarn sigorta etmek Faaliyet izni kaldrlan bankalarn ynetim ve denetimlerini devralmak Fona devredilen bankalarn devir, sat ve birletirilme ilemlerini yrtmek Souk Sava dneminde bar iinde birarada yaama politikas SSCB Devleti hangisi tarafndan ortaya atlmtr. Trkiye, 1974te Kbrsa yapt asker mdahaleyi 1960 Garanti Antlamasna dayandrmaktadr. Stratejik derinlik kavram Dileri Bakanlarndan Ahmet Davutolu tarafndan ortaya atlmtr.
15

GENEL VE GNCEL SOSYOEKOMOMK KONULAR

16