03.09.

2010

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

AMA

:Malzemenin minimum kullanm Bu, olas en kk kesitin seilmesi ile mmkndr !

Bir elemann toplam mukavemeti

ekil Mukavemeti Konstrktif ekillendirmenin mukavemete etkisi

Malzeme Mukavemeti Malzeme seiminin mukavemete etkisi

ekil = Uzunluk etkisi + kesit etkisi Bir eleman boyutlandrlrken yanl kesit seilirse gerekli mukavemet yine salanabilir ama Tasarm OPTMUM OLMAZ !!! 2

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Temel Ykleme Trleri eki / Bas

Eilme Me Me

Burulma Mb Mb

Kesme

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

03.09.2010

Eit kesit alanna sahip farkl profiller

A=625 mm2

Kare Yzeyler

Dikdrtgen

Dikdrtgen

2:1

5:1

L Profil

U Profil

T Profil yksek

T Profil geni Yzeyler

i bo kare

I Profil dar

I Profil geni

Yuvarlak Profil

Boru Profil

nce Cid. Boru Pr.

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme ekme Gerilmesi

Alanlar eit olduuna gre; eki zorlamasnda kesit eklinin bir etkisi YOKTUR !

F A

(eit)

Bas Gerilmesi iin de ayn eyler geerlidir !

F
Kesit alanlar ve zorlayan kuvvet eit!

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Burkulma

FBk ~ I min

Kesit ekli burada NEML ! Elastik Burkulma halinde hesaplar mmkn Burkulma kuvveti Alan atalet momenti ile doru orantldr ! Burada burkulma uzunluu (l) ve balama tr deitirilmiyor! SONU: En byk I deerine sahip kesit en iyidir!

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

03.09.2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Burkulma

FBk ~ I min
Burkulma her zaman en kk atalet momentinin olduu tarafa olur!

a=
Burkulma dorultusu

I min I maks

a=1

Simetrik ekiller

BURKULMA asndan EN UYGUN KESTLER

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Burkulma

e=

1 I maks = a I min

Kural 1. Bas+Burkulma tehlikesi olan yerlerde mmkn olan en ince cidarl ve simetrik ii bo borular kullanlmaldr !

a=

1 I min = e I maks

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Burkulma

Kural 1. Bas+Burkulma tehlikesi olan yerlerde mmkn olan en ince cidarl ve simetrik, ii bo borular kullanlmaldr !

Burkulma zorlamas iin en uygun kesitler

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

03.09.2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Eilme Gerilmesi

Yk Dzlemi

e maks =

M e maks Ix

e=

M e maks Wx

Ana Eksenler

Tehlikeli kesit

Kesme kuvvetleri ihmal edilecek !

We profil eklinin etkisini grmek iin ideal Me maks

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

10

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Eilme Gerilmesi

Kural 2. Sadece Eilme gerilmesine zorlanan elemanlar iin snrlar glendirilmi profiller en iyidir.

Eilme ekseninden uzakta malzeme yn olan kesitler uygun nce eperli boru da iyi saylr

11

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Kesme Gerilmesi

a( y ) =

Fk S x ( y ) I x b( y )
y1 y

S x ( y ) = b( y ) y dy Statik Moment

12

Kural 3. Kaymaya zorlanan elemann arlk merkezi etrafnda malzeme ylmas olmaldr
Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

03.09.2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme Burulma Gerilmesi

Kural 4. Sadece Burulma gerilmesine zorlanan elemanlar iin nce cidarl ve ii bo profiller en iyidir.

13

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010

Farkl Gerilmeler ile Ykleme ZET

Bas

Eilme

Kesme

Burulma

Optimum Kesit ekli

nce cidarl boru I profil daire profil nce cidarl boru

En Kt Kesit ekli
Dikdrtgen profil daire profil I profil I profil

Kural

Kesit simetrik ince cidarl ii bo

Kesit ktle kenarlara ylm

Kesit ktle orta blgeye ylm

Kesit simetrik ince cidarl ii bo

14

Uluda niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Makine Mhendislii Blm Makine Elemanlar Bilim Dal

MAK4110 Metodik Konstrksiyon Do. Dr. Kadir avdar 2010