TS Env 1090 1

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS ENV 1090-1
Nisan 2004
ICS 91.080.10
ELK YAPI UYGULAMALARI - BLM 1: GENEL KURALLAR VE BNALAR N KURALLAR Execution of steel structures - Part 1 : General rules and rules for buildings
TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
TS ENV 1090-1/Nisan 2004
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen ENV 1090-1 (1996) standard esas alnarak TSE naat Hazrlk Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 13 Nisan 2004 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir. ENV 1090-1 (1996) bir n standard statsndedir. ENV 1090-1 (1996) zerinde geici olarak anlamaya varlmtr ve er yllk deneme sreleri sonunda olgunlaacaktr. ENV 1090-1 (1996) revize edilip EN 1090-1 haline dntnde TS ENV 1090-1 (2004), TS EN 1090-1 olarak revize edilecektir.
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
indekiler
0 1 2 3 Giri ........................................................................................................................................................... 1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1
Tarifler ..................................................................................................................................................... 10 3.01 Souk ekillendirilmi bileen ........................................................................................................... 10 3.02 naat ileri ........................................................................................................................................ 10 3.03 Yklenici (mteahhit)......................................................................................................................... 10 3.04 Sapma ............................................................................................................................................... 10 3.05 Tasarma esas yapm metodu........................................................................................................... 10 3.06 Yapm metodunun beyan ................................................................................................................. 10 3.07 Yap uygulamas................................................................................................................................ 11 3.08 Normal toleranslar ............................................................................................................................. 11 3.09 zin verilen sapma ............................................................................................................................. 11 3.10 Yerletirme noktalar ......................................................................................................................... 11 3.11 Proje artnamesi ............................................................................................................................... 11 3.12 Emniyet pln..................................................................................................................................... 11 3.13 Yardmc sistem................................................................................................................................. 11 3.14 zel toleranslar ................................................................................................................................. 11 3.15 Tolerans ............................................................................................................................................ 11 3.16 Kaynak koordinatr ......................................................................................................................... 11 3.17 elik yap ileri .................................................................................................................................. 11 4 Belgeler ................................................................................................................................................... 11 4.1 Proje artnamesi ............................................................................................................................... 11 4.2 Yklenici belgeleri ............................................................................................................................. 12 5 Malzemeler .............................................................................................................................................. 12 5.1 Genel................................................................................................................................................. 12 5.2 Malzemelerin kullanm ..................................................................................................................... 14 5.3 Kaynak sarf malzemeleri................................................................................................................... 15 5.4 Mekanik birletirme elemanlar ......................................................................................................... 15 5.5 erbetleme malzemeleri ................................................................................................................... 17 5.6 Kilitleme paral cvatalar .................................................................................................................. 17 5.7 Kesme yk tayan birletiriciler...................................................................................................... 17 6 malt ....................................................................................................................................................... 18 6.1 Genel................................................................................................................................................. 18 6.2 Tanmlama ........................................................................................................................................ 18 6.3 Tama ve depolama......................................................................................................................... 18 6.4 Kesme ............................................................................................................................................... 18 6.5 ekil verme........................................................................................................................................ 18 6.6 Delik ama......................................................................................................................................... 19 6.7 Keserek ekil verme.......................................................................................................................... 19 6.8 Tam temasl mesnet yzeyleri .......................................................................................................... 20 6.9 Montaj................................................................................................................................................ 20 7 Kaynak yapm ........................................................................................................................................ 20 7.1 Genel................................................................................................................................................. 20 7.2 Kaynak pln...................................................................................................................................... 20 7.3 Kaynak yapm................................................................................................................................... 21 7.4 Kaynak onay..................................................................................................................................... 21 7.5 Kaynak hazrl ve kaynak yaplmas............................................................................................... 22 8 Mekanik balant .................................................................................................................................... 25 8.1 Genel................................................................................................................................................. 25 8.2 Delik boyutlar ve konumlar.............................................................................................................. 26 8.3 Cvatalarn kullanm ......................................................................................................................... 26 8.4 Somunlarn kullanm ........................................................................................................................ 27 8.5 Rondellarn kullanm ...................................................................................................................... 27 8.6 n yklemesiz cvatalarn sklmas.................................................................................................. 27 8.7 n yklemeli cvatalarn sklmas..................................................................................................... 28
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
8.8 Kaymaya direnli balantlarn temas yzeyleri................................................................................ 30 8.9 zel balama elemanlarnn kullanm ve balama metotlar.......................................................... 31 8.10 zel cvata tiplerinin kullanm iin gerekli ilve artlar..................................................................... 31 8.11 Perinleme ........................................................................................................................................ 32 9 Montaj (ina) ........................................................................................................................................... 32 9.1 Genel................................................................................................................................................. 32 9.2 antiye artlar .................................................................................................................................. 33 9.3 Montaj metodunun beyan................................................................................................................. 33 9.4 Mesnetler........................................................................................................................................... 34 9.5 ilik.................................................................................................................................................. 35 10 Koruma ilemleri .................................................................................................................................... 37 10.1 Genel................................................................................................................................................. 37 10.2 Yzey korumas................................................................................................................................. 38 10.3 Kaplama metotlar ............................................................................................................................. 39 10.4 zel artlar ........................................................................................................................................ 39 10.5 Balama elemanlarna uygulanacak ilemler ................................................................................... 41 11 Geometrik toleranslar ............................................................................................................................ 41 11.1 Genel................................................................................................................................................. 41 11.2 malt toleranslar.............................................................................................................................. 42 11.3 Yapm (montaj) ncesi toleranslar .................................................................................................... 49 11.4 Yapm (montaj) toleranslar............................................................................................................... 51 12 Muayene, deney ve dzeltmeler............................................................................................................ 60 12.1 Genel................................................................................................................................................. 60 12.2 Malzemeler ve fabrikasyon mamuller ............................................................................................... 60 12.3 Fabrikasyon imalt ............................................................................................................................ 61 12.4 Kaynak yaplmas.............................................................................................................................. 62 12.5 Mekanik birletirme ........................................................................................................................... 67 12.6 Koruyucu ilemler.............................................................................................................................. 69 12.7 Yapm (montaj).................................................................................................................................. 70 Ek A - n yklemeli cvatalar iin ilem deneyleri ve kayma faktrnn tayini ..................................... 73 Ek B - Perinleme .......................................................................................................................................... 78 Ek C (Bilgi iin) - Proje artnamesi .............................................................................................................. 79 Ek D (Bilgi iin) - Fabrikasyon elik bileenlerin ve sistemlerin uygunluk kontrol iin snflandrlmas91 Ek E (Bilgi iin) - Kaynak yapm koordinasyonu iin klavuz.................................................................... 93 Ek F (Bilgi iin) - Enjeksiyonlu alt keli cvatalar .................................................................................... 94 Ek G (Bilgi iin) - Muayene ve deney pln iin klavuz ............................................................................. 97 Ek H (Bilgi iin) - Kaynak kusurlarnn snrlar iin klavuz ....................................................................101
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
elik yap uygulamalar Blm 1: Genel kurallar ve binalar iin kurallar 0 Giri
(1) Bu standard, elik yaplarda yeterli seviyede mekanik diren, kararllk, hizmet verebilirlik ve dayankll garanti altna almak amacyla elik yap uygulamalarna ilikin artlar belirler. (2) Bu standard, zellikle ENV 1993-1-1e uygun olarak tasarlanm elik yaplarn uygulama artlarn ve ENV 1994-1-1e uygun olarak tasarlanm kompozit yaplarn elik ksmlarna ait zellikleri belirler. (3) Bu standardda, iin gerekli yetenek ve tecrbeye sahip personel tarafndan ve uygun donanm ile yrtld ve iin gerekletirilebilmesi iin gereken kaynaklarn proje artnamesinin hkmleri ile bu standardn artlarna uygun olduu nceden kabul edilmitir. Not - Bu standard, ilgili mill mevzuatlarla yrtlen kalite gvencesine ilikin artlar kapsamaz.
Kapsam
(1) Bu standard, scak haddelenmi ve scak ekillendirilmi, kaynaklanm, souk ekillendirilmi elik mamullerden imal edilen tayc elik yap uygulamalarna ait genel artlar kapsar. Bu standard, souk ekillendirilmi ince erit elemanlar ve levhalar kapsamaz. elik mamullerin tarifi, EN 10079da verilmitir. (2) Bu standard ilve olarak, yorulmaya nemli derecede duyarl olmayan yaplara ilikin ayrntl zellikleri de verir. Yorulmaya nemli derecede duyarl olmayan yaplarn tarifi, ENV 1993-1-1de verilmitir. (3) Bu standard, standard artlarnn proje zel artlarna uygunluunu belirlemede kullanlan metodu da kapsar. (4) Bu standard, ENV 1994-1-1de tarif edildii gibi, elik ve betondan oluan kompozit yaplardaki elik bileenlere de uygulanabilir. (5) Bu standard, geici elik yaplara da uygulanabilir.
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas artyla uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr. EN, ISO, IEC vb. No EN 287-1:1992 EN 288-1:1992 Ad (ngilizce) Approval testing of welders - Fusion welding - Part 1: Steels Specification and qualification of welding procedures for metallic materials - Part 1: General rules for fusion welding Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 2: Welding procedure specification for arc welding TS No1) TS 6868 EN 287-1 Ad (Trke) Kaynaklarn yeterlilik snav Ergitme kayna - Blm 1: elikler Metalik malzemelerin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Ksm 2: Ark kayna iin kaynak prosedr artnamesi
TS EN 288-2
EN 288-2:1992
1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. 1
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 288-3:1992
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 3: Welding procedure tests for the arc welding of steels Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 5: Approval by using approved welding consumables for arc welding Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 6: Approval related to previous experience Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 7: Approval by a standard welding procedure for arc welding Specification and approval of welding procedures for metallic materials Part 8: Approval by a pre-production welding test Welding coordination - Task and responsibilities Quality requirements for welding Fusion welding of metallic parts Part 1: Guidelines for selection and use Quality requirements for welding Fusion welding of metallic parts Part 2: Comprehensive quality requirements Quality requirements for welding Fusion welding of metallic parts Part 3: Standard quality requirements Quality requirements for welding Fusion welding of metallic parts Part 4: Elementary quality requirements Hexagon nuts for high-strength structural bolting with large width across flats - Product grade B Property classes 8 and 10 Hexagon nuts for high-strength structural bolting with large width across flats (thread lengths according to ISO 888) - Product grade C Property classes 8.8 and 10.9 TS No1) TS EN 288-3
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Metalik malzemelenin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Ksm 3: eliklerin ark kayna iin kaynak prosedr deneyleri Metalik malzemelerin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Ksm 5: Ark kayna iin onaylanm kaynak sarf malzemeleri kullanarak onaylama Metalik malzemelerin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Ksm 6: nceden edinilen tecrbeye gre onaylama Metalik malzemelerin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Ksm 7: Ark kayna iin bir standard kaynak ilem sras kullanarak onaylama Metalik malzemelerin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay - Blm 8: malat ncesi kaynak deneyi vastasyla onaylama Kaynak koordinasyonu - Grev ve sorumluluklar Kaynak iin kalite artlar Metalik malzemelerin ergitme kayna - Blm 1: Seim ve kullanm iin kurallar Kaynak iin kalite artlar Metalik malzemelerin ergitme kayna - Blm 2: Kapsaml kalite artlar Kaynak iin kalite artlar Metalik malzemelerin ergitme kayna - Blm 3: Standard kalite artlar Kaynak iin kalite artlar Metalik malzemelerin ergitme kayna - Blm 4: Temel kalite artlar Altke somunlar - Mamul kalitesi B - Mukavemet snf 8 ve 10 - Geni anahtar azl Yksek mukavemetli Balantlar iin
EN 288-5:1995
TS EN 288-5
EN 288-6:1995
TS EN 288-6
EN 288-7:1995
TS EN 288-7
EN 288-8:1995
TS EN 288-8
EN 719:1995 EN 729-1:1995
TS EN 719 TS EN 729-1
EN 729-2:1995
TS EN 729-2
EN 729-3:1995
TS EN 729-3
EN 729-4:1995
TS EN 729-4
prEN 7802)
TS 1026-40 ISO 4775
prEN 7812)
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No prEN 7822)
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Hexagon nuts for high-strength structural bolting with large width across flats (short thread lengths) Product grade C Property classes 8.8 and 10.9 Hexagon nuts for structural bolting with large width across flats, style 1 Product grades B Property class 10 Plain washers for high-strength structural bolting, hardened and tempered Plain washers, chamfered, hardened and tempered for high-strength structural bolting Welding Visual examination for fusion welded joints Recommendation for arc welding of ferritic steels TS No1)
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke)
prEN 7832)
TS 1026-42 ISO 7414
prEN 7842) prEN 7852) prEN 970 (EN 970) prEN 1011 (EN 1011-1, EN 1011-2, EN 1011-3, EN 1011-4, EN 1011-5, prEN 1011-6, prEN 1011-7, prEN 1011-8) prEN 10293)
Altke somunlar - Stil 1Geni anahtar azl - Mamul kalitesi B - Mukavemet snf 10 - Konstrksiyon balantlar iin Ergitme kaynaklarnn tahribatsz muayenesi - Gzle muayene Kaynak - Metalik malzemelerin kayna iin tavsiyeler - Blm 1: Ark kayna iin genel klavuz Kaynak - Metalik malzemelerin kayna iin tavsiyeler - Blm 2: Ferritik eliklerin ark kayna Demir ve elikten yaplm malzemeler zerine scak daldrlm galvaniz kaplamalar - zellikler ve deney metotlar Kaynak personeli - Metalik malzemelerin tam mekanize ve otomatik ergitme kayna iin kaynak operatrlerinin ve diren kaynak ayarclarnn yeterlilik snav
TS EN 970 TS EN 10111
TS EN 10112 Hot dip galvanized coatings on fabricated ferrous products Specification Welding personnel Approval testing of welding personel for fully mechanized and automatic welding of metallic materials Eurocode 2: Design of concrete structures Part 1-1: General rules and rules for buildings Eurocode 3: Design of steel structures Part 1-1: General rules and rules for buildings Eurocode 3: Design of steel structures Part 1-2: Supplementary rules for structural fire design Eurocode 4: Design of composite steel and concrete structures Part 1-1: General rules and rules for buildings Definition and classification of grades of steel TS 914 EN ISO 1461 TS EN 1418
prEN 1418 (EN 1418)
ENV 1992-11:1992 ENV 1993-11:1992 ENV 1993-1-2 ENV 1994-11:1992 EN 10020:1988/ AC:1991
TS EN 10020
elik tiplerinin tarifi ve snflandrlmas
2) TSE Notu: prEN 780, prEN 781, prEN 782, prEN 783, prEN 784 ve prEN 785 standardlar iptal edilmi olup yerine prEN 14399-1, prEN 14399-2, prEN 14399-3, prEN 14399-4, prEN 14399-5 ve prEN 14399-6 standardlar hazrlanmaktadr. 3) TSE Notu: prEN 1029 iptal edilmi olup yerine EN ISO 1461 gemitir. 3
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 10021:1993 EN 10024:1995 EN 10025:1990/ A1:1993 EN 10027-1:1992 EN 10027-2:1992 EN 10029:1991 EN 10034:1993 EN 10051:1991
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) General technical delivery requirements for steel and iron products Taper flange I sections Tolerances on shape and dimensions Hot rolled products of non-alloy structural steels Technical delivery conditions Designation system for steel Part 1: Steel names, principal symbols Designation system for steel Part 2: Numerical systems Hot rolled steel plates 3 mm thick or above - Tolerances on dimensions, shape and mass Structural steel I and H sections Tolerances on shape dimensions Continuously hot-rolled uncoated plate, sheet and strip of non-alloy and alloy steels - Tolerances on dimensions and shape Hot rolled steel equal flange tees with radiused root and toes Dimensions and tolerances on shape and dimensions Structural steel equal and unequal leg angles - Part 1: Dimensions Structural steel equal and unequal leg angles - Part 2: Tolerances on shape and dimensions Definition of steel products Hot-rolled products in weldable fine grain structural steels - Part 1: General delivery conditions Hot-rolled products in weldable fine grain structural steels - Part 2: Delivery conditions for normalized steel / normalized rolled steels Hot-rolled products in weldable fine grain structural steels - Part 3: Delivery conditions for thermomechanical rolled steels Cold rolled uncoated low carbon and high yield strength steel flat products for cold forming Tolerances on dimensions and shape TS No1) TS 550 EN 10021 TS 2162 EN 10025 TS EN 10027-1 TS EN 10027-2 TS 2163 EN 10029 TS 3736 EN 10051
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Demir ve elik mamuller Genel teknik teslim artlar Alamsz yap eliklerinden imal edilen scak hadde mamulleri - Teknik teslim artlar eliklerin Ksa gsterili sistemleri - Ksm 1: elik adlar, semboller elikler iin ksa gsterme sistemleri - Blm 2: Numerik sistem Scak haddelenmi 3 mm veya daha kaln elik levhalar l, ekil ve ktle toleranslar Alamsz ve alaml srekli scak haddelenmi, kaplanmam elik levha, sac ve eritler - Boyut ve ekil toleranslar elik eitkenar kebentler Scak haddelenmi, yuvarlak keli elik ekenar kebentler Scak haddelenmi,yuvarlak keli elik mamullerin tanmlar Scak haddelenmi mamuller nce taneli kaynaklanabilen yap elikleri - Ksm 1: Genel teknik teslim artlar Genel yap elikleri - Scak haddelenmi kaynak edilebilen ince taneli -Ksm 2: Normalize edilmi/haddelemede normalize edilmi eliklerin teslim artlar Scak haddelenmi kaynak edilebilen ince taneli genel yap elikleri - Ksm 3: Termomekanik haddelenmi elikler iin teslim artlar Yass elik Mamller - Souk ekillendirme iin souk haddelenmi kaplanmam Dk karbonlu ve yksek akma dayanml boyut ve ekil toleranslar
EN 10055:1995
TS 909 TS 908 TS EN 10079 TS EN 10113-1 TS 10321 EN 10113-2
EN 10056-1:1995 EN 10056-2:1993 EN 10079:1992 EN 10113-1:1993
EN 10113-2:1993
EN 10113-3:1993
TS EN 10113-3
EN 10131:1991
TS 3519 EN 10131
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 10155:1991 EN 10163-1:1991
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Structural steels with improved atmospheric corrosion resistance - Technical delivery conditions Delivery requirements for surface condition of hot rolled steel plates, wide flats and sections - Part 1: General requirements Delivery requirements for surface condition of hot rolled steel plates, wide flats and sections - Part 2: Plates and wide flats Delivery requirements for surface condition of hot rolled steel plates, wide flats and sections - Part 3: Sections Steel products with improved deformation properties perpendicular to the surface of the product - Technical delivery conditions Metallic products - Types of inspection documents Hot finished structural hollow sections of non-alloy and fine grain structural steels - Part 1: Technical delivery requirements Hot finished structural hollow sections of non-alloy and fine grain structural steels - Part 2: Tolerances, dimensions and sectional properties Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 1: Technical delivery requirements Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 2: Tolerances, dimensions and sectional properties Mechanical properties of fasteners - Part 1: Bolts, screws and studs (ISO 898-1:1988) Mechanical properties of fasteners - Part 2: Nuts with specified proof load values Coarse thread (ISO 898-2:1992) Metallic and other inorganic coatings - Thermal spraying Zinc, aluminium and their alloys (ISO 2063:1991 modified) Prevailing torque type steel hexagon nuts - Mechanical and performance properties TS No1) TS EN 10155 TS EN 10163-1 TS EN 10163-2
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Yap elikleri - Atmosferik korozyona direnci iyiletirilmi Teknik teslim artlar elik yass mamuller Levhalar, geni yasslar ve profillerin yzey teslim artlar Blm 1: Genel zellikler elik yass mamuller - Scak haddelenmi levha, geni yasslar ve profiller iin teslim artlar - Blm 2: Levha ve geni yasslar elik yass mamuller - Scak haddelenmi levha, geni yasslar ve profiller iin teslim artlar - Blm 3: Profiller Mamul yzeyine dik deformasyon zellikleri iyiletirilmi elik mamuller Teknik teslim artlar Metalik rnler - Muayene ve deney belgelerinin tipleri elik profiller - Scak haddelenmi ii bo alamsz ve ince taneli yap eliklerinden - Blm 1: Teknik teslim artlar elik profiller - Scak haddelenmi ii bo alamsz ve ince taneli yap eliklerinden - Blm 2: Toleranslar, boyutlar ve kesit zellikleri
EN 10163-2:1991
EN 10163-3:1991
TS EN 10163-3 TS EN 10164
EN 10164:1993
EN 10204:1991 EN 10210-1
TS EN 10204 TS EN 10210-1
EN 10210-2
TS EN 10210-2
EN 10219-1
EN 10219-2
TS 3576 EN 20898-1 TS 3611 EN 20898-2
Balama elemanlarnn mekanik zellikleri - Blm 1: Civata ve saplamalar Balama elemanlarnn mekanik zellikleri - Blm 2: Deney yk deerleri belirlenmi somunlar - Normal adml Metalik ve dier inorganik kaplamalar - Termal pskrtme - inko, alminyum ve alamlar Balama elemanlar Kendinden emniyetli somunlar - Alt ke, elik mekanik ve performans zellikleri 5
EN 20898-1:1991 EN 20898-2:1993
EN 22063:1993
TS 2967 EN 22063 TS 7252
prEN 22320 (EN ISO 2320)
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 24014:1991 (EN ISO 4014) EN 24016:1991 (EN ISO 4016) EN 24017:1991 (EN ISO 4017) EN 24018:1991 (EN ISO 4018) EN 24032:1991 (EN ISO 4032) EN 24033:1991 (EN ISO 4033) EN 24034:1991 (EN ISO 4034) EN 24063:1992 (EN ISO 4063)
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Hexagon head bolts - Product grades A and B (ISO 4014:11988) Hexagon head bolts - Product grade C (ISO 4016:1988) Hexagon head screws - Product grades A and B (ISO 4017:1988) Hexagon head screws - Product grade C (ISO 4018:1988) Hexagon nuts, style 1 - Product grades A and B (ISO 4032:1988) Hexagon nuts, style 2 - Product grades A and B (ISO 4033:1979) Hexagon nuts - Product grade C (ISO 4034:1986) Welding, brazing, soldering and braze welding of metals Nomenclature of processes and reference numbers for symbolic representation on drawings (ISO 4063:1990) Paints and varnishes - Pull-off test (ISO 4624:1978) Arc-welded joints in steel Guidance for quality levels for imperfections (ISO 5817:1992) Prevailing torque type hexagon nuts (with non-metallic insert), style 1 - Property classes 5, 8 and 10 TS No1) TS EN 24014 TS EN 24016 TS EN 24017 TS EN 24018 TS 1026-8 EN 24032 TS 1026-3 EN 24033 TS 1026-2 EN 24034 TS 7307 EN 24063
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Altke bal civatalar - Mamul kalitesi A ve B (Ksmi vida dii alm) Altke bal civatalar - Mamul kalitesi C (Ksmi vida dii alm) Altke bal civatalar - Mamul kalitesi A ve B (Tamam vida dii alm) Altke bal civatalar - Mamul kalitesi C (Tamam vida dii alm) Altke somunlar, stil 1 Mamul kalitesi A ve B Altke somunlar ,stil: 2 Mamul kalitesi A ve B Altke ince somunlar Mamul kalitesi C Teknik resim - Metallerin kaynak, sert lehim, yumuak lehim ve sert lehim kaynakla birletirilmeleri - lemlerin adlandrlmalar ve teknik resimlerde sembolik gsterili iin referans numaralar Boyalar ve vernikler - ekme deneyi eliklerde ark kaynakl birletirmeler - Kusurlar iin kalite seviyeleri klavuzu Balama elemanlar Somunlar - Altke - Ksm: 75 - Metrik - Metal olmayan emniyet elemanl, stil 1 mukavement snf 5,6,8 ve 10 - Mamul kalitesi A ve B Balama elemanlar Somunlar - Altke - Ksm: 73 Metrik - Normal ve ince adml Metal olmayan emniyet elemanl - Mukavemet snf 5,6,8,10 ve 12 - Mamul kalitesi A ve B Alt ke bal somunlar Kendinden emniyetli - Tamam metal, stil 2 - Mukavemet snf 5,8, 10 ve 12 Balama elemanlar Somunlar - Altke - Ksm:82 Metrik - Emniyetli, tamam metal, stil 1 - Mukavemet snf 5,8 ve 10 - Mamul kalitesi A ve B Kalite ynetim sistemleri artlar
EN 24624:1992 (EN ISO 4624) EN 25817:1992 (EN ISO 5817) prEN 27040 (EN ISO 7040)
TS EN 24624 TS 7830 EN 25817 TS 1026-75
TS 1026-73
prEN 27042 (EN ISO 7042) prEN 27719 (EN ISO 7719)
Prevailing torque type hexagon nuts (with non-metallic insert), style 2 - Property classes 5, 8, 10 and 12 Prevailing torque type all-metal hexagon nuts, style 1 - Property classes 5, 8, and 10
TS 1026-84 EN ISO 7042 TS 1026-82
EN 29002:1987 (EN ISO 9001)
Quality systems -Model for quality assurance in production and installation
TS EN ISO 9001
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 29692:1994 (EN ISO 9692-2)
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Metal-arc welding with covered electrode, gas shielded metal-arc welding and gas welding - Joint preparations for steel (ISO 9692:1992) Hot-rolled wide flats - Tolerances on dimensions, shape and mass ISO system of limits and fits Part 2: Tables of standard tolerance grades and limit deviations for hole and shafts Metallic coatings - Protection against corrosion by hot dip galvanizing - Guiding principles Metallic coatings - Hot dip galvanized coatings on ferrous materials - Gravimetric determination of the mass per unit area Metallic coatings - Hot dip galvanized coatings on fabricated products - Requirements Paints and varnishes - Scratch test Building construction - Expression of dimensional accuracy Vocabulary Bolts, screws, nuts and accessories - Terminology and nomenclature - Trilingual edition Paints and varnishes - Cross-cut test Paints and varnishes Determination of film thickness Tolerances for building - Part 1: Basic principles for evaluation and specification Tolerances for building - Part 2: Statistical basis for predicting fit between components having a normal distribution of sizes Tolerances for building - Part 3: Procedures for selecting target size and predicting fit Measurement methods for building - Setting-out and measurement - Part 1: Planning and organization, measuring procedures, acceptance criteria TS No1) TS 3473 EN 29692
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) rtl elektrotla metal ark kayna, koruyucu gaz metal ark kayna ve gaz kayna Kaynak azlar - elik iin Scak haddelenmi yass mamul yap elikleri - ekil ve boyut toleranslar Toleranslar - Snr lleri ve altrmalar iin ISO sistemi Blm 2: Delikler ve miller iin esas tolerans nitelikleri ve snr sapmalarna ait izelgeler Metalik kaplamalar - Demir esasl malzemeler zerine scak daldrma galvaniz kaplamalar - Birim alan ktlesinin gravimetrik tayini Demir ve elikten yaplm malzemeler zerine scak daldrlm galvaniz kaplamalar - zellikler ve deney metotlar Boya ve vernikler - Kaznma deneyi Boyalar ve vernikler - apraz kesme deneyi Boyalar ve vernikler - Film kalnl tayini Bina boyut toleranslar - Blm 1: Deerlendirme ve artnamelerde uygulanacak temel ilkeler Bina toleranslar - Normal boyut dalml bina bileenleri arasndaki boyut uyumunun istatistiki metotlarla nceden tespiti Bina toleranslar - Hedef boyut seimi iin ilemler ve elemanlar aras boyut uyumunun nceden belirlenmesi
EURONORM 91 (1981) ISO 286-2:1988
TS 3061 ISO 9034 TS 1845-2 EN 20286-2
ISO 1459:19734) EN ISO 1460:1994
TS EN ISO 1460
ISO 1461:1973
TS 914 EN ISO 1461 TS 6039 ISO 1518 TS 4313 EN ISO 2409 TS 4772 ISO 2808 TS 6165
ISO 1518:1992 ISO 1803:1994 ISO 1891:1979 ISO 2409:1992 ISO 2808:1991 ISO 3443-1:1979
ISO 3443-2:1979
TS 7095
ISO 3443-3:1979
TS 7352
ISO 4463-1:1989
4)TSE Notu: ISO 1459 iptal edilmi olup yerine ISO 1461 gemitir. 7
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No ISO 6507-1:1982 EN ISO 7089:2000 EN ISO 7090:2000 EN ISO 7091:2000 ISO 7976-1:1989
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Metallic materials - Hardness test - Vickers test - Part 1: HV 5 to HV 100 Plain washers - Normal series Product grade A Plain washers, chamfered Normal series - Product grade A Plain washers - Normal series Product grade C Tolerances for building - Method of measurement of building and building products - Part 1 Methods and instruments Tolerances for building - Method of measurement of building and building products - Part 2: Position of measuring points Building construction - Measuring instruments - Procedure for determining accuracy in use Part 1: Theory (Introduction to additional parts) Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Visual assessment of surface cleanliness - Part 1: Rust grades and preparation grades of uncoated steel substrates after overall removal of previous coatings Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Test for the assessment of surface cleanliness - Part 2: Laboratory determination of chloride on cleaned surfaces Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Test for the assessment of surface cleanliness - Part 3: Assessment of dust on steel surfaces prepared for painting (pressure-sensitive tape method) TS No1) TS 207-1 EN ISO 6507-1 TS 79-21 EN ISO 7089 TS 79-22 EN ISO 7090 TS 79-23 EN ISO 7091 TS ISO 7976-1 TS ISO 7976-2
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Metal malzemeler - Vickers sertlik deneyi - Blm 1: Deney metodu Rondelalar - Blm 21: Dz rondelalar - Normal serilerMamul kalitesi A Rondelalar - Blm 22: Dz rondelalar - Haval - Normal Seriler - Mamul kalitesi A Rondelalar - Blm 23: Dz rondelalar - Normal seriler Mamul kalitesi C Bina toleranslar - Binalarn ve binada kullanlan elemanlarn lm metotlar - Blm 1: Metotlar ve cihazlar Bina toleranslar - Binalarn ve binada kullanlan elemanlarn lm metotlar - Blm 2: lme noktalar yerleri elik yzeylerin hazrlanmas Boya ve ilgili malzemelerin uygulanmasndan nce Yzey temizliinin gzle muayenesi - Blm 1: Kaplanmam elik alt yzeylerin nceki kaplamann tamamen kaldrlmasndan sonraki pas ve hazrlanma dereceleri elik yzeylerin hazrlanmas Boya ve ilgili malzemelerin uygulanmas - Yzey temizlii deerlendirme deneyleri Blm 2: Temizlenmi yzeylerdeki klorrn laboratuvarda tayini elik yzeylerin hazrlanmas Boya ve ilgili malzemelerin uygulanmas - Yzey temizlii deerlendirme deneyleri Blm 3: Boyamak iin hazrlanm elik yzeyler zerindeki tozun deerlendirilmesi (Basnca duyarl bant metodu)
ISO 7976-2:1989
ISO 8322-1:19895)
TS ISO 8501-1
ISO 8501-1:1988+ Suppl 1:1994
EN ISO 8502-2: 1999
TS EN ISO 8502-2
EN ISO 8502-3: 1999
TS EN ISO 8502-3
5) TSE Notu: ISO 8322-1 standard iptal edilmi yerine ISO 17123-1 standard gemitir. 8
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN ISO 8503-2: 1995
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Surface roughness characteristics of blastcleaned steel substrates - Part 2: Method for the grading of surface profile of abrasive blast-cleaned steel - Comparator procedure TS No1) TS EN ISO 8503-2
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Boya ve ilgili rnlerin uygulanmadan nce elik taban malzemelerin hazrlanmas - Kumlanarak temizlenmi elik taban malzemelerin yzey przllk karakteristikleri - Blm 2: Andrc ile kumlanarak temizlenmi eliklerin yzey profillerinin derecelendirilmesi iin metot - Komparatr ilemi elik yzeylerin hazrlanmas Boya ve ilgili maddelerin uygulanmas - Yzey hazrlama metotlar - Blm 1: Genel prensipler elik yzeylerin hazrlanmas Boya ile ilgili malzemelerin uygulanmasndan nce Yzey hazrlama metotlar Blm 2: Andrc pskrterek temizleme elik yzeylerin hazrlanmas Boya ve ilgili malzemelerin uygulanmasndan nce yzey temizleme metotlar - Blm 3: El ve motorlu takmlarla temizleme Kaynak ile ilgili ilemler - Isl kesme (Oksijen/Petrol gaz alevi) yzeylerinin boyut toleranslar ve kalite snflandrlmas Alt ke bal ince somunlar Kendinden emniyetli, (Metal olmayan emniyet elemanl) Balama elemanlar Somunlar - Altke - K sm: 73 Metrik -Normal ve ince adml - Metal olmayan emniyet elemanl Mukavemet Snf 5,6,8,10 ve12 Mamul kalitesi A ve B Alt ke somunlar Kendinden emniyetli, tamam metal ,stil 2 - Metrik ince adml - Mukavemet snf 8,10 ve 12 Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sistemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 1: Genel bilgiler Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sitemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 2: evrenin snflandrlmas
ISO 8504-1:1992
ISO 8504-2:1992
Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Surface preparation method - Part 1: General principles Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Surface preparation method - Part 2: Abrasive blast cleaning Preparation of steel substrates before application of paints and related products - Surface preparation method - Part 3: Hand and power tool cleaning Welding and allied processes Quality classification and dimensional tolerances of thermally cut (oxygen/fuel gas flame) surfaces Prevailing torque type hexagon thin nuts (with non-metallic insert) Prevailing torque type hexagon nuts (with non-metallic insert), style1, with metric fine pitch thread - Property classes 6, 8 and 10 Prevailing torque type all-metal hexagon nuts, with metric fine pitch thread - Property classes 8, 10 and 12 Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 1: General introduction Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 2: Classification of enviroments
TS EN ISO 8504-1
TS EN ISO 8504-2
ISO 8504-3:1994
TS EN ISO 8504-3
ISO/DIS 9013 (ISO 9013)
TS 11151 EN ISO 9013
EN ISO 10511: 1997 ISO/CD 10512 (ISO 10512)
TS 1026-74 EN ISO 10511 TS 1026-73
EN ISO 10513: 1997 EN ISO 12944-1: 1998
TS 1026-80 EN ISO 10513 TS EN ISO 12944-1
EN ISO 12944-2: 1998
TS EN ISO 12944-2
ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN ISO 12944-3: 1998 EN ISO 12944-4: 1998
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 3: Design considerations Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 4: Types of surface and surface preparation Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 5: Protective paint system Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 6: Laboratory performance test methods Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 7: Execution and supervision of paint work Paints and varnishes - Corrosion protection of steel structures by protective paint systems - Part 8: Development of specifications for new work and maintenance TS No1)
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke) Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sitemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 4: Yzey tipleri ve yzey hazrlama Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sitemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 5: Koruyucu boya sistemleri Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sitemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 6: Labaratuvar performans deney metotlar Boyalar ve vernikler - elik yaplarn koruyucu boya sitemleriyle korozyona kar korunmas - Blm 7: Boyama ilemlerinin uygulanmas ve denetimi
TS EN ISO 12944-4
EN ISO 12944-5: 1998
TS EN ISO 12944-5
EN ISO 12944-6: 1998
TS EN ISO 12944-6
EN ISO 12944-7: 1998
TS EN ISO 12944-7
EN ISO 12944-8: 1998
Tarifler
Bu standardn amacna uygun olarak, aadaki tarifler uygulanr:
3.01 Souk ekillendirilmi bileen

Tarifi, EN 10079 ve EN 10131de verilmitir.
3.02 naat ileri

na edilen veya inaat almalar sonucunda ortaya kan herey. Bu terim bina ve inaat mhendislii alanna giren yaplarn her ikisini de kapsar. Tayc olan veya olmayan elemanlar dahil olmak zere tm yapya ait tanmdr.
3.03 Yklenici (mteahhit)

lerin uygulamasn yapan kii veya kurulu (EN 29002deki tedariki).
3.04 Sapma
Tarifi, ISO 1803de verilmitir.
3.05 Tasarma esas yapm metodu

Yap tasarmnda esas alnan yapm metodunun ana hatlar.
3.06 Yapm metodunun beyan

elik yap yaplrken kullanlacak ilemleri tarif eden belgeler.
10
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
3.07 Yap uygulamas

in fiziki adan tamamlanabilmesi iin, tedarik, imalt, kaynaklama, mekanik birletirme, nakliye, yapm, koruyucu bakm, muayene ve buna bal yaplan belgelendirme gibi faaliyetlerin tamam.
3.08 Normal toleranslar

a) Statik olarak yklenmi yaplara ait tasarm kabullerini karlamak, b) Farkl herhangi bir kural bulunmamas halinde, binalara ait kabul edilebilir toleranslar tanmlamak iin gerekli olan boyut sapmalarna ait temel snrlar.
3.09 zin verilen sapma

3.10 Yerletirme noktalar

Tarifi, ISO 4463-1de verilmitir.
3.11 Proje artnamesi

Bu standarda uygun kurallar ve ilve kurallar belirleyen, zel bir projeye ilikin teknik verileri ve bilgileri kapsayan belgeler.
3.12 Emniyet pln

antiyede, iin uygulanmas almalarnda grev alan ve etkilenecek personelin emniyetini uygun ekilde salamak iin gerekli dzenlemeleri gsteren belge.
3.13 Yardmc sistem

ISO 4463-1de tarif edilen yardmc uygulama sistemini oluturan hatlar ve kotlar.
3.14 zel toleranslar

Emniyet veya dier fonksiyonel artlara ait tasarm kabullerini karlamak iin gerekli olan daha sk toleranslar. Not - Bu standarddaki zel toleranslar, ENV 1993-1-1de tarif edilen baz toleranslar da kapsar.
3.15 Tolerans
3.16 Kaynak koordinatr

Tarifi, EN 719da verilmiitir.
3.17 elik yap ileri

naat ilerinin, tayc elik yap ile ilgili olan ve proje artnamesinde tarif edilen ksmlar.
Belgeler
4.1 Proje artnamesi

(1) lerin uygulanmasyla ilgili gerekli btn bilgiler ve teknik artlar, proje artnamesinde yer almaldr. Not - Proje artnamesine, ilgili olanlarn dahil edilmesi gereken bilgilerin listesi, Ek Cde verilmitir. (2) lerin uygulamasnda kullanlan emniyet plnna ait artlar, inaat ilerinde kullanlan emniyet plnna uygun olmal ve proje artnamesinde belirtilmelidir. (3) lerin herhangi bir ksmnn uygulanmasna balanmadan nce, proje artnamesi iinde, o ksmla ilgili bulunmas gereken bilgiler eksiksiz olmaldr. (4) Proje artnamesi, artnamede bulunan nceden kararlatrlm bilgilerde deiiklik yapma ilemlerini de kapsamaldr.
11
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
4.2 Yklenici belgeleri

4.2.1 Kalite pln
(1) Proje artnamesinde, ilerin uygulanmas iin yklenicinin bir kalite pln sunmas gerekip gerekmedii belirtilmelidir. Not - Kalite pln gerekmiyor ise, proje artnamesinin, aadaki (2)nci paragrafta belirtilen hususlardan ilgili olanlar salanmas garanti altna alnmaldr. (2) Kalite pln gerekliyse bu pln, ilere ait zel kalite uygulamalarn, kaynaklar ve ilerin yaplmas iin faaliyetlerin sralanmasn gstermelidir. Not - Kalite pln yaplrken aadaki hususlar gz nnde bulundurulmaldr: a) b) c) d) e) f) g) h) artname hkmlerinin i kapasitelerine gre tekrar gzden geirilmesi, Projenin eitli safhalarnda zel grev ve yetkilerin paylatrlmas, Uygulanacak zel ilemler, metotlar ve i yapm talimatlar, Kaynaklar iin zel kalite artlar uygulama ilemlerinin, EN 729-2, EN 729-3, EN 729-4e uygun olarak seimi, lere zel muayene ve deney (test) pln, Deitirme ve tadilleri yapma ilemi, Kabul ve kalite anlamazlklar, uygunsuzluklar durumunda zm ilemleri, kinci veya nc taraf onay iin gerekli hususlar veya ahit muayene ve deneyler ile ilgili artlar ve takip eden herhangi zm artlar.
4.2.2 Emniyet pln

(1) Ayrntl i uygulama talimatlarn veren metot belgeleri, ilerin uygulanmasnda kullanlan emniyet plnna uygun olmaldr.
4.2.3 Uygulama belgeleri

(1) Bitmi yapdaki ilerin proje artnamesine gre uygulandn gstermeye yeterli belgeler, uygulama srasnda hazrlanmaldr. Not 1 - Bu tip belgeler aadakilerden oluur: a) b) c) d) Malzeme deney belgeleri veya tedarikilerin uygunluk beyannamesi, Kabul etme veya reddetme halinde yaplacak uygulamalar, Tatbikat projeleri veya tatbikat projelerinin hazrlanabilmesi iin yeterli bilgi, Kesin kabulde yaplan boyut kontrollerine ait kaytlar.
Not 2- Uygunluk kontrol, Ek Dye gre yaplabilir. Bu gibi durumlarda, proje artnamesinde, Ek Dde verilenlerden hangi ilemin uygulanaca belirtilmelidir.
Malzemeler
5.1 Genel
(1) Proje artnamesinde, ilerde kullanlacak btn elik malzemeler, izelge 1de verilen ilgili mamul standardna atf yaplarak belirtilmelidir. Seilen elik mamuller, en fazla S 355 snfta olmaldr. Not 1 - Ana malzeme ve balant malzemesinin her ikisi iin de, EN 10027-1 veya EN 10027-2ye uygun ekilde ksa gsterilmi elik trleri ve alt trleri kullanlmal ve izin verilen tercihler mamul standardnda belirtilmelidir.
12
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge 1 - elik malzemelere ait mamul standardlar Mamuller I ve H kesitli profiller Deme kirileri U kesitli profiller Eit veya farkl kollu kebentler T kesitli profiller Plkalar Yass levhalar, geni yass levhalar Scak ekillendirilmi kutu kesitli profiller Souk ekillendirilmi kutu kesitli profiller Deformasyon zellikleri iyiletirilmi elikler izelge 1e ait notlar: Not 1 - EN 10020, elik trlerine ait tarifleri ve snflandrmalar verir. eliklerin ismi ve numaras ve ksa gsterimleri, sras ile EN 10027-1 ve EN 10027-2de verilmitir. EN 10021, genel teknik teslim artlarn verir. Not 2 - EN 10025 alamsz elikleri, EN 10113 ince tane boyutlu elikleri, EN 10155 ak hava artlarna direnli elik trlerini kapsar. Not 3 - EN 10210-1 ve EN 10219-1, alamsz ve ince tane boyutlu elikleri kapsar. Not 4 - EN 10051, srekli retim hattnda imal edilen geni banttan kesilmi levhalar kapsar. Not 5 - Scak haddelenmi levhalar, geni yass plkalar ve profillerin yzey teslim artlar, EN 10163-1, EN 10163-2 ve EN 10163-3de verilmitir. Not 6 - EU 91, henz Avrupa standardna dntrlmemi bir Euronormdur. (2) Proje artnamesinde aksi belirtilmedike, levhalar iin EN 10029a gre tolerans snf A veya EN 10051e gre tolerans kategorisi A kullanlmaldr. (3) Malzemenin imaltna balanmadan nce malzeme ileme tabi tutulacaksa, proje artnamesinde bu ilemin zellikleri tarif edilmelidir. Not - Bu tip ilemlere, sl ilem, bombe verme veya eme rnek olarak verilebilir. (4) Birletirme elemanlar, Madde 5.4e gre seilmelidir. Not - Uygun cvata ve somun takmlarnn kullanlm olmasna dikkat edilmelidir. (5) Tedarik edilen malzemelerin zellikleri, proje artnamesinde belirtilen artlarn bu zellikler ile kyaslanabilmesine imkan verecek ekilde belgelendirilmelidir. Bu malzemelerin ilgili standardlara uygunluu, Madde 12.2ye gre kontrol edilmelidir. 13 EN 10210-1 prEN 10219-1 EN 10164 EN 10025 EN 10113 EN 10155 Teknik teslim artlar Boyutlar Gerekmez Gerekmez Gerekmez prEN 10056-1 Gerekmez Uygulanmaz Uygulanmaz prEN 10210-2 prEN 10219-2 Uygulanmaz Toleranslar EN 10034 pr EN 10024 Gerekmez EN 10056-2 EN 10055 EN 10029 EN 10055 EU 91 prEN 10210-2 prEN 10219-2 Uygulanmaz
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Not - Metalik mamullere ait EN 10204deki Madde 2.2ye uygun ekilde hazrlanm muayene belgeleri, genellikle malzeme deney belgelerinin yerini tutmas iin talep edilmelidir.
5.2 Malzemelerin kullanm

5.2.1 Tantm
(1) Malzemeler, teslim alnma aamasndan, ilerde kullanldktan sonraki kesin kabul aamasna kadar btn aamalarda tannabilmelidir. Not - Proje artnamesinde zel tantm yolu belirtilmedike, bu tantmda genel retim ilemleri iin gruplandrlm mamullere ait belgeli pota kayt deerleri esas alnabilir. (2) Farkl malzeme trleri birlikte kullanlyorsa, her malzemeye ait eleman, malzemenin trn gsteren bir iaretle iaretlenmelidir. aretlenmemi malzeme, uygun olmayan mamul olarak kabul edilmelidir. (3) Bileenler iin malzeme iaretleme metotlar, Madde 6.2ye uygun olmaldr.
5.2.2 Tama ve depolama

(1) Malzemeler, nemli bozulma olacak ekilde veya nemli bozulmaya sebep olacak uzun bir sre depolanmsa, ilgili mamul standardna uygun olup olmadklar kullanlmadan nce kontrol edilmelidir. Not - Ak hava artlarna direnli elik mamullerde ak havaya maruz kalacak yzeylerin, niform bir yzey elde etmek iin hafif kum pskrtme yntemiyle dzeltilmesi gerekebilir. (2) malt tarafndan belirtilen raf mr dolmu malzeme kullanlmamaldr. (3) Malzeme, imalt talimatlarna uygun olan artlarda depolanmaldr.
5.2.3 Kaynakl bileenlerde kullanlacak elik

(1) Kullanlacak kaynak ilemine uygunluk gstermesi iin, kaynakl bileenlerde kullanlacak eliklerin malzeme belgesinde verilen kimyasal zellikleri kontrol edilmelidir. EN 10025de verilen formle uygun olarak, pota analizinden karbon e deeri (CEV) hesaplanmaldr. Not maltnn, EN 29002ye uygun olarak belgelendirilmi bir imalt kontrol sistemi olmas artyla, EN 10025deki 5. seenee gre, pota analizi yerine, mamuln EN 10025deki izelge 4 iinde verilen en byk CEV deerine uygun olduunu gsteren imalt beyan da kullanlabilir. (2) Kaynaklanacak ak hava artlarna direnli eliin karbon e deeri (CEV) % 0,54 amamaldr. (3) Karbon e deeri kullanlacak kaynak ilemine uygun olarak malzeme belgesiyle dorulanmyorsa, elik uygun olmayan mamul olarak kabul edilmelidir. (4) Takviye malzemesi, elik bileenin farkl bir paras deilse, karbon e deeri % 0,43 amayan elik veya kaynakla birletirilen ana malzemeler iinde en ok kullanlan malzeme ile ayn olmaldr.
5.2.4 zel nitelikler

(1) Proje artnamesi, yzey sreksizlikleri ve/veya yzey kusurlarnn EN 10163e uygun olarak andrma yardmyla tamir edilmesine ilikin herhangi zel artlar belirtmelidir. (2) Proje artnamesi, i kusurlar veya tabakalanmalar veya kaynaklanacak blgelerdeki atlaklar belirlemek amacyla, malzemeler zerinde Madde 12.2.1e uygun olarak yaplmas gereken deneyleri belirtmelidir. (3) Proje artnamesi, EN 10164e uygun olarak, mamul yzeyine dik ekil deitirme zelliklerinin iyiletirilmesi gereken malzemelere ait herhangi zel art belirtmelidir. Not - Bunlara genellikle kalnlk dorultusundaki zellikler denir.
5.2.5 Uygun olmayan malzemeler

(1) nce uygun deil eklinde iaretlenmi ancak daha sonra uygun olduklar deneyle veya tekrarl deneyle kantlanm malzemelere ait deney sonular kaydedilmelidir. 14
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
5.3 Kaynak sarf malzemeleri

(1) Proje artnamesinde aksi belirtilmedike, btn kaynak sarf malzemeleri ilgili Avrupa standardlarnda verilen artlara uygun olmaldr. (2) Kaynak sarf malzemelerinin tipi, kaynak iine, kaynaklanacak malzemeye ve kaynak ilemine uygun olmaldr. (3) Ak hava artlarna kar direnli elik kaynaklanacaksa, proje artnamesinde aksine izin verilmedike, ak hava artlarna kar direnci, ana malzeme ile e deer olan kaynak sarf malzemesi kullanlmaldr. Not Tek dikili ke kaynaklar, kalnl 12 mmden daha dk olan malzemede uygulanan kt kaynaklar, dier kt kaynaklarda balk dndaki dikilerde, kaynak metalinin ak hava artlarna direncini garanti altna almak iin su ile temas deneyinin yaplmas yeterlidir.
5.4 Mekanik birletirme elemanlar

5.4.1 Alt keli cvatalar, alt keli somunlar ve dz rondellar 5.4.1.1 Terimler
(1) Bu standardda, ISO 1891e gre tam ksa gsterimler sadece alt madde balklarnda verilmitir. (2) Metin iinde kullanlan ksaltlm terimler aada verilmitir: Cvata : Alt keli cvata Somun : Alt keli somun Rondel : Dz rondel veya tek taraf pahl dz rondel Cvata takm : Somunuyla birlikte bir cvata ve rondel veya gerekliyse rondellar
Not - Alt keli cvata ile alt ke bal cvata terimleri e anlamldr.
5.4.1.2 Mekanik zellikler

(1) Cvatalarn mekanik zellikleri, EN 20898-1e uygun olmal ve aada belirtilen zellik snflarndan birine uygunluk gstermelidir: 4.6, 4.8, 5.6, 5.8, 6.8, 8,8 veya 10.9. Not - Cvata, somun ve rondellarn yapmnda kullanlan malzemelerde, zellikle metal kaplama ilemleri uygulanrken oluacak hidrojen krlganlndan kanlmasna dikkat edilmeldir. (2) Temellerde kullanlan cvatalarn mekanik zellikleri, genellikle (1). paragrafta verildii gibi olmaldr. Buna alternatif olarak temel cvatalar, EN 10025e uygun scak haddelenmi S 235, S 275 veya S 355 elik trlerinden ve/veya EN 10113e uygun scak haddelenmi S 275 veya S 355 elik trlerinden imal edilebilir. (3) Somunlarn mekanik zellikleri, EN 20898-2ye uygun olmal ve aada verilen mekanik zellik snflarndan birine uygunluk gstermelidir: 4, 5, 6, 8, 10 veya 12. (4) Rondellarn mekanik zellikleri, izelge 1 ve izelge 2de verildii gibi olmaldr.
5.4.1.3 Cvatal birleimler

(1) Cvatal birleimler, izelge 2 ve izelge 3de verilen takmlardan birine uygun olan birbirine e cvatalar, somunlar ve rondellardan meydana gelmelidir. (2) Proje artnamesi gerektirirse, n yklemeli uygulamalarda birleimlerin uygunluu Madde A.1de tarif edilen deney ilemi ile dorulanmaldr. (3) Uygun CEN veya ISO standard kncaya kadar, konik rondellar mill standardlara uygun olmaldr.
15
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge 2 - n yklemesiz cvata takmlar Cvatalar Snf 4.6 4.8 5.6 5.8 1) 6.8 1) 8.8 Standard
2)
Somunlar Standard EN 24034 EN 32034 EN 24032 prEN 780 EN 24032 EN 24033 prEN 780 prEN 783 Snf d > M16 iin pc 4 d M16 iin pc 5 pc 5 pc 8 3) 4) pc 10 3) 4) pc 8 pc 10 3) 5) pc 12 5) pc 10 pc 10
Rondellar Standard Snf
EN 24016 EN 24018 EN 24014 EN 24017 EN 24014 EN 24017 prEN 781 EN 24014 EN24017
ISO 7091 6)
100 HV
10.9
prEN 781 prEN 782
ISO 7089 ISO 7090 prEN 784 7) prEN 785 ISO 7089 ISO 7090 8) prEN 784 7) prEN 785 prEN 785
200 HV 200 HV n/a 200 HV 200 HV n/a n/a
Notlar 1) 5.8 veya 6.8 snfna giren cvata takmlar iin CEN veya ISO standard yoktur. Bununla birlikte, byle cvatalar, EN 24014, EN 24016, EN 24017 veya EN 24018de verilen boyut ve toleranslara uygun olabilir (bu standardlarda belirtilmemesine ramen). Somunlar, EN 24032 veya EN 24034de verilen boyut ve toleranslara uygun olabilir (bu standardlarda belirtilmemesine ramen).
,
2)
5.6, 8.8 ve 10.9 snfna giren cvatalar, EN 24016 veya EN 24018de verilen boyut ve toleranslara uygun olabilir (bu standardlarda belirtilmemesine ramen). pc 8 veya pc 10 snfna giren somunlar, EN 24034de verilen boyut ve toleranslara uygun olabilir (bu standardlarda belirtilmemesine ramen). EN 24014 veya EN 24017ye uygun (veya Not (2)de belirtilen) 8.8 snfna giren cvatalar metal kapl ise, somunlar pc 10 snfna giren somunlar olmaldr. EN 24014 veya EN 24017ye uygun (veya Not (2)de belirtilen) 10.9 snfna giren cvatalar metal kapl ise, somunlar pc 12 snfna giren ve EN 24033e uygun somunlar olmaldr. ISO 7089a uygun 140 HV snfna giren dz rondellar da kullanlabilir. prEN 781e uygun cvatalar ile, somun altnda prEN 784e uygun dz rondellar kullanlabilir fakat, cvata ba altna yerletirilen rondellar, prEN 785e uygun pahl dz rondellar olmaldr. prEN 784 veya prEN 785e uygun rondellar da kullanlabilir.
3)
4)
5)
6) 7)
8)
izelge 3 - n yklemeli cvata takmlar Civatalar Standard 8.8 10.9 Not

1)
Somunlar Standard prEN 781 prEN 781 prEN 782 Standard prEN 780 prEN 780 prEN 783 Standard pc 8 pc 10 pc 10
Rondellar prEN 784 1) prEN 785 prEN 785
prEN 781e uygun cvatalar ile, somun altnda prEN 784e uygun dz rondellar kullanlabilir fakat, cvata ba altna yerletirilen rondellar prEN 785e uygun pahl dz rondellar olmaldr.
16
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
5.4.2 Dorudan gerilim gsteren rondellar

(1) Dorudan gerilim gsteren rondellar ve sertletirilmi somun ve cvata yz bir arada olan rondellar, ilgili Avrupa standardna uygun olmaldr. Not - Dorudan gerilim gsteren rondellara ait Avrupa standard hazrlanma aamasndadr. (2) Dorudan gerilim gsteren rondellar, ak hava artlarna direnli eliklerle birlikte kullanlmamaldr.
5.4.3 zel birletirme elemanlar

(1) zel birletirme elemanlar, CEN veya ISO standardlarnda yer almayan elemanlardr. Not zel birletirme elemanlarnn kullanm, Madde 8.9da verilmitir. (2) CEN veya ISO standardlarnda yer almayan, kullanlacak herhangi birletirme eleman ve bu eleman iin gerekli olan deneyler, proje artnamesinde tarif edilmelidir. Not - Bu madde, gmme bal cvatalara, yuvarlak bal cvatalara, ak hava etkilerine dayankl cvatalara, temel cvatalarna ve perinlere uygulanr.
5.5 erbetleme malzemeleri

(1) Proje artnamesinde, erbetleme malzemeleri, imento esasl erbet, zel erbet veya ince agregal beton olarak tanmlanm olmaldr. (2) elik kaideler ve mesnet plkalar ile beton temeller arasnda kullanlacak imento esasl erbetler, aada verilen ekilde olmaldr: a) En fazla 25 mm anma kalnl iin; Sadece portland imentosu. b) 25 mm il 50 mm arasndaki anma kalnl iin; imentonun ince agregaya oran, en az 1:1 olan akc portland imentosu harc. c) 50 mmden daha fazla anma kalnl iin; imentonun ince agregaya oran en az 1:2 olan, mmkn olduu kadar kuru portland imentosu harc. (3) zel erbet, imalt tarafndan hazrlanan detayl kullanm klavuzu ile birlikte teslim edilmelidir. Not zel erbetler; imento esasl katkl erbetler, genleen erbetler ve reine esasl erbetler olup, bu amala sadece dk bzlme zellikli erbetler seilmelidir.
(4) nce agregal beton, sadece elik kaideler veya mesnet plaklar ile beton arasnda, anma kalnl en az 50 mm olan akl doldurmak zere kullanlmaldr.
5.6 Kilitleme paral cvatalar

(1) Proje artnamesinde, vida somun takmnn, arpma veya iddetli titreim esnasnda gevemesini etkili ekilde nleyen, n torklu somunlar veya dier cvata tipleri gibi balama elemanlar tanmlanmaldr. Not Bu kategoriye giren standard mamullere rnek olarak, prEN 22320, prEN 27040, prEN 27042, prEN 27719 ISO/CD 10511, ISO/CD 10512 ve ISO/CD 10513de verilen elemanlar gsterilebilir.
5.7 Kesme yk tayan birletiriciler

(1) Proje artnamesinde, kesme yk tayan birletirme elemanlar tanmlanm olmaldr. Not Kesme yk tayan kaynakl birletirme elemanlar ile ilgili standard, hazrlanma aamasndadr. Ancak, bu standard yaynlanncaya kadar, kesme yk tayan btn birletirme elemanlar, zel balayclar olarak snflandrlmal ve Madde 5.4.3te verilen artlar salamaldr.
17
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
malt
6.1 Genel
(1) Bu maddede, elik yap uygulamasndaki ksmlarn imalt iin iilikle ilgili normal artlar tarif edilmitir. (2) Yapsal elik ksmlar, Madde 11.2de belirlenen toleranslar ierisinde imal edilmelidir. Muayene ve deneylerle ilgili artlar, Madde 12.3te verilmitir.
6.2 Tanmlama
(1) elik yapnn her paras veya benzer paralarn ierisinde bulunduu her ambalj, imaltn her aamasnda, uygun sistem kullanlarak tek tek tanmlanmaldr. Her bileen, herhangi hasar meydana getirmeyecek tarzda kalc ve ayrd edici iaretle iaretlenmelidir. malt tamamlanm bileenlerin malzeme sertifikalarnda tanmlanp tanmlanamayaca, proje artnamesinde beyan edilmelidir. (2) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, her para veya benzer paralarn ierisinde bulunduu ambalajlar iaretlemek iin damgalanarak numaralandrma veya zmbalamayla yaplm iaretler kullanlabilir. Proje artnamesinde, bileenlerin iaretlenmesinde damgalama veya zmbalamaya izin verilmeyen blgeler belirtilmeli ve bu blgelerde yumuak stampa kullanlp kullanlamayaca belirtilmelidir. Oyularak entik ama yoluyla iaretlemeye izin verilmemelidir.
6.3 Tama ve depolama

(1) Yapsal elik bileenler, kalc ekil deitirmeler meydana gelmeyecek ve yzey hasar en aza indirilecek ekilde gvenli tarzda ambalajlanmal, tanmal ve nakledilmelidir. Kaldrma esnasnda tutma noktalarnda hasar meydana gelmemesi iin tedbir alnmaldr. (2) mal edilmi ve tanma ve montajdan nce depolanacak bileenler zemine temas etmeyecek ekilde ylmaldr. Bu zeminde su toplanmas nlenmi olmaldr. Bileenler, temiz tutulmal ve kalc ekil deiimi olumasn nlemek iin yeterli ekilde mesnetlenmi olmaldr.
6.4 Kesme
(1) Kesme ilemi, testere, makas, makine veya elle sl kesme kullanlarak gerekletirilmelidir. Elle sl kesme, sadece makine ile sl kesmenin uygulanabilir olmad yerlerde kullanlmaldr. (2) Kesme ileminde kullanlan donanm, Madde 12.3.2.1 ve Madde 12.3.2.2de verilen artlardan uygun olanna gre periyodik olarak muayene edilmelidir. (3) Isl olarak kesilen kenarlar, herhangi curufun temizlenmesi artyla, nemli dzensizlik olmamak zere kabul edilir. (4) Girintili kelerden ok fazla malzemenin uzaklatrlmasna izin verilmez. (5) Proje artnamesinde, kesme ileminden sonra asgar 380 Hv 10 sertlie sahip olacak ekilde sertletirilmi malzeme kullanlmasna gerek duyulmayan blgeler tarif edilebilir. Not Kesilmi yzeylerin kaynaklanmasyla ilgili klavuz bilgi prEN 1011de verilmitir.
6.5 ekil verme

(1) elie gerekli ekli vermek zere, zellikleri, ilenmi malzeme iin tanmlanan seviyenin altna inmemek kaydyla, scak veya souk ekil verme ilemlerinden herhangi birisi kullanlarak, eme, bask veya dvme uygulanabilir. Not nce taneli eliklere ekil vermek zere scak veya souk ekil verme talimatlar, ilgili mamul standardlarnda ve ECISS bilgi blteni No:2de verilmitir.
18
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Scak ekil verme iin, elik imaltsnn talimatlarna (varsa) uyulmaldr. elie, scak kzl durumda ekil verilmeli ve scaklk, ekil verme zaman ve soutma hz, eliin zel tipine uygun olmaldr. Mavi krlganlk scaklk aralnda ( 250 C 380 C) eme ve ekil verilmesine izin verilmemelidir. EN 10113-3e uygun eliklerin (M elikler) scak ekillendirilmesine izin verilmemelidir. Ancak, ilemden sonra uygulanan deneylerle, bitmi mamuln proje artnamesine uygunluunun gsterilmesi halinde, bu tr eliklerin scak ekillendirilmesine de izin verilebilir. (3) elik, souk ekil verme yoluyla da ekillendirilebilir. Bu konuda imalt standardnda herhangi bir snrlama varsa bu uygulanmaldr. (4) Scakln kontroll uygulanmas yoluyla ekillendirme, paragraf (2) ve paragraf (3)te verilenlerle ayn kriterler kullanlarak yaplmaldr. (5) Souk ekil verme amacyla ekile dvme ilemi kullanlmamaldr.
6.6 Delik ama

(1) Bu madde, n yklemeli ve n yklemesiz cvatalarn her ikisi iin de alacak deliklere uygulanr. (2) Balama elemanlar ve bulonlar iin alan delikler, matkapla delme yoluyla veya alan deliin, Madde 12.3.2.2 ve Madde 12.3.2.3de verilen kriterler kullanlarak yaplan deerlendirmeyle e deer zellikte olmasn salayan bir baka ilem kullanlarak alabilir. Delikler, proje artnamesinde, delik ama ilemi tamamlandktan sonra sertlemi malzeme olmamasnn gerekli olduu belirtilen blgeler (Madde 6.4 (5))hari olmak zere zmba ile, geniletilmeden delinebilir. (3) Paragraf (4)te tarif edilen hari olmak zere, zmba ile delik ama ilemine, kalnl en fazla 25 mm olan malzemede, malzeme kalnlnn, alan deliin anma apndan daha byk olmas veya dairesel olmayan delik iin, delik kesitinin en kk boyutundan daha byk olmas artyla izin verilir. (4) Proje artnamesine gre, zmbalama ilemi nedeniyle sertlemi malzeme bulunmayan elik malzeme gerekiyorsa, delik zmbayla tam genilikte almamal, tam genilikten 2 mm daha kk almal ve daha sonra geniletilmeli veya matkapla almaldr. (5) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, yark eklindeki delikler, bir zmbalama ilemiyle almal veya matkapla veya zmbayla iki delik aldktan sonra, delik elle sl kesme ilemiyle tamamlanmaldr. (6) Delikteki apaklar, montaj ileminden nce temizlenmelidir. Paralar birbirine raptedilerek matkapla tek ilemde delik aldktan sonra birbirinden ayrlmayan paralarda bu ileme gerek duyulmaz. Bu durumda apaklarn temizlenmesi iin paralarn ayrlmasna gerek yoktur. (7) Gmme bal cvatalar iin alan yuvarlak delikler, gmme yuvas almadan nce matkapla delme veya zmbalama yoluyla almaldr.
6.7 Keserek ekil verme

(1) Girintili kebentler ( U kesitli profillerde kesilmi kenarlar arasndaki ann 180 den kk olmas hli) ve entikler yuvarlatlmaldr. En kk yarap 5 mm olmaldr. rnekler, ekil 1de gsterilmitir.
ekil a
ekil b
ekil 1 Keserek ekil verme rnekleri (2) Kalnl 16 mmden daha fazla olan levhlarda, zmbalama yoluyla keserek ekil verme ilemi esnasnda, ekil deitiren malzeme ksm andrlarak uzaklatrlmaldr.
19
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
6.8 Tam temasl mesnet yzeyleri

(1) Proje artnamesinde, herhangi bileen iin tam temasl mesnet yzeyi gerekip gerekmedii belirtilmelidir. (2) Kesilmi para boylar, Madde 11.2.4 ada verilen toleranslara uygun olmaldr. Ularn diklii ise Madde 11.2.4 dde verilen toleranslara uygun olmaldr. (3) Tam temasl mesnet yzeyi olarak hazrlanm yzeyin dzlkten sapma toleranslar Madde 11.2.9da verilmitir. (4) Montajdan sonra bileenlerin tam temas eden yzeyleri arasndaki sapma toleranslar, Madde 11.4.4te verilmitir. (5) Tam temasl mesnet yzeylerinin yukarda verilen artlarn salanmas iin, bileenler testere ile kesilerek hazrlanabilir.
6.9 Montaj
(1) Btn bileenler, belirlenmi toleranslardan fazla hasar grmeyecek veya ekil deitirmeyecek tarzda monte edilmelidir. (2) Dorultularn ayarlamak iin delikler, 0,5 mmden daha fazla olmamak zere geniletilebilir. Dorultusunun ayarlanabilmesi iin, bu snrdan daha fazla ekil deiimi gerektiren delikler, Madde 11.2.6da verilen toleranslara gre geniletilmeleri iin zel onay verilmemise reddedilmelidir. (3) Geici elemanlarda montaj iin kullanlacak btn balant elemanlar bu standarda uygun olarak imal edilmi olmal ve proje artnamesine uygunluk bakmndan kontrol edilmelidir. (4) Montaj tamamlandktan sonra, birden ok sayda noktadan balanan iki bileenin temas yzeyleri, boyut ablonlar kullanlarak veya bileenlerin birbirine uyumuna baklarak kontrol edilmelidir. (5) Monte edilen bileenlerin uyumu iin proje artnamesinde, bombe veya n ayar iin belirtilen herhangi bir art, montaj tamamlandktan sonra kontrol edilmelidir.
Kaynak yapm
7.1 Genel
(1) Bu maddede yapsal eliin, Madde 5.2.3e gre ark kayna ile kaynaklanmas iin gerekli artlar tarif edilmitir. (2) ekme kuvvetlerinin, malzemenin kalnl dorultusunda aktarld hallerde tabakalar halinde ayrlma tehlikesine kar tedbirler alnmaldr. Not Tabakalar halinde ayrlmann nlenmesi iin klavuz bilgi prEN 1011de verilmitir.
7.2 Kaynak pln

(1) Kaynaklama ileminden sorumlu olan grevlilere bir kaynaklama pln verilmi olmaldr. (2) Kaynak pln, aada verilenlerden ilgili olanlar iermelidir. a) b) c) d) e) f) g) h) i) 20 Balant detaylar, Kaynak boyutlar ve tipi (ke, ksm nfuziyetli kt, vb.), Kaynak sarf malzemesi zelliklerini ve herhangi n stmayla ilgili artlar ieren kaynak ilem artnameleri, Kaynak sralamas, balang/biti konumlaryla ilgili herhangi snrlamalar ve herhangi ara kontrol artlar, Kaynak ilemi esnasnda dnebilecek elemanlar, Uygulanacak herhangi snrlama detaylar, Tabakalar halinde ayrlmay nlemek iin alnacak herhangi tedbirler, Muayene ve deney plnnda, Madde 12.4e yaplan atflar, Kaynak tanmlamasyla ilgili herhangi artlar.
ICS 91.080.10 Not
TRK STANDARDI
Bir kaynak veya cvata takmnn, daha nceki kaynaklarn zerine binmesi veya onu tamamen rtmesi durumunda, hangi kaynaklarn nce uygulanaca ve sonraki kaynak yaplmadan, nceki kaynan muayene/deney ihtiyac veya rten bileenlerin montajna zel itina gsterilmelidir.
7.3 Kaynak yapm

(1) Bu madde, EN 24063te tarif edilen, aadaki ark kaynaklarndan birisi veya birka kullanlarak kaynak yaplmasna dairdir. 111 : Kapl elektrotla metal-ark kayna (elle yaplan metal-ark kayna), 114 : zl gaz rtsz tel elektrot metal-ark kayna, 121 : Tel elektrotla daldrmal ark kayna, 122 : erit elektrotla daldrmal ark kayna, 131 : Metal-ark inert gaz kayna ; MIG kayna, 135 : Metal-ark aktif gaz kayna ; MAG kayna, 136 : zl, aktif gaz rtl tel elektrot metal-ark kayna, 137 : zl, inert gaz rtl tel elektrot metal-ark kayna, 141 : Tungsten inert gaz ark kayna : TIG kayna, 781 : Deme kirii ark kayna. (2) Elektroslag gibi dier kaynak ilemleri, ancak proje artnamesinde izin verilmesi artyla kullanlabilir.
7.4 Kaynak onay

7.4.1 Kaynak ilemleri
(1) Kaynak, EN 288-2ye gre onaylanm kaynak ilem artnamesine gre yaplmaldr. (2) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, EN 288in ilgili blmnde (Blm 3, Blm 5, Blm 6, Blm 7 veya Blm 8) verilen kaynak ilemi onay metotlarndan herhangi birisi kullanlabilir. (3) Proje artnamesine gre, kaynak ilemi deneylerinin yaplmas gerekliyse, deneyler EN 288-3e gre, kaynak yaplan elemann gerek yapya balanmas iin kaynak ilemine balanlmadan nce yaplmaldr. Deneyler, tam mekanize ilemlerle, astar boya zerine kaynak yaplmas veya derin nfuziyet avantaj kullanlmas halinde zorunludur. Astar boya ile ilgili olarak yaplan deneyler, kabul edilen en byk tabaka kalnl (nominal + tolerans) kullanlarak yaplmaldr. (4) Yklenici tarafndan, en az 3 yl boyunca hi kullanlmayan kaynak ilemi deneyi ile onaylanan herhangi bir kaynak ileminde, deneme amal yaplan bir imalttan alnan bir makro numune, kabul edilebilirlik bakmndan muayene edilmelidir. (5) Derin nfuziyetli elektrotlarla yaplan veya arka andrmas uygulanmakszn iki tarafl ift geili kaynakta, 6 ay gemeyen aralklarla uygun makro veya para numune, kaynak ilemi deneyine ek olarak deneye tbi tutulmaldr.
7.4.2 Kaynak ve kaynak operatrlerinin onay

(1) Kaynaklar, EN 287-1e gre onaylanmaldr. Not Deme kiri kaynaklar da dahil olmak zere, kaynak operatrlerinin onay kurallar, prEN 1418de verilmitir.
(2) maltta ke kayna yapan kaynaklar, uygun ke kayna deneyi yaptrlarak onaylanmaldr. (3) Btn kaynaklarn onay ile ilgili deney kaytlar, incelemeye ak olmaldr. (4) EN 287-1e gre kaynak onaylar, bir akreditasyon kurumu tarafndan belgelendirilmelidir.
7.4.3 Kaynak koordinasyonu

(1) Kaynak ilemine yeterli zenin gsterilmesini garanti altna almak iin, kaynak yapm esnasnda bir kaynak koordinatr bulunmaldr. (2) Kaynak koordinasyonundan sorumlu personel, EN 719a gre denetledii kaynak ilemlerine uygun nitelikli olmal ve yeterli tecrbeye sahip olmaldr. 21
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Not elik yap uygulamalarnda EN 719un kullanmyla ilgili klavuz bilgi, Ek Ede verilmitir.
7.5 Kaynak hazrl ve kaynak yaplmas

Not Yaynlannca, prEN 1011de, kaynak uygulamas iin neriler verilecektir.
7.5.1 Birleim yzeylerinin hazrlanmas

(1) Yzeyler ve kenarlar, kaynak ilemine uygun olmal ve grnr atlak veya entikler bulunmamaldr. (2) Hazrlanm birleim yzeyindeki ve paralarn birleim konumundaki izin verilen sapmalar kaynak ilemine uygun olmaldr. Byk entikler veya birleim yeri geometrisinde dier herhangi kusur bulunmas halinde bunlar, onayl ilem kullanlarak, kaynakl yzey dolgular yaplmak suretiyle dzeltilmeli ve daha sonra kaynaklanan alan talanmal ve temas yzeyine uydurulmaldr. Not Kaynak hazrlama ayrntlar ile ilgili baz neriler EN 29692de verilmitir. (3) Kaynaklanacak btn yzeyler, kaynak kalitesini olumsuz ekilde etkileyebilecek veya kaynak ilemine engel olabilecek herhangi malzemeden temizlenmi ve kuru olmaldr. Astar boyalar, ancak kaynak ilemini olumsuz ynde etkilememeleri artyla erime yzeylerinde braklabilirler.
7.5.2 Kaynak sarf malzemelerinin depolanmas ve artlandrlmas

(1) Kaynak sarf malzemeleri imaltnn talimatlarna gre doru ekilde depolanmal, tanmal ve kullanlmaldr. (2) Hasar veya bozulma izi bulunan kaynak sarf malzemeleri reddedilmelidir. Not Hasar veya bozulmaya rnekler; kaplamal elektrotlarda atlakl veya pullanm kaplama, tozlu veya kirli elektrot telleri ve elektrot tellerinin pullanm veya hasarl bakr kaplamalardr.
7.5.3 Hava etkilerinden koruma

(1) Kaynak ve kaynak ilemlerinin her ikisi de, rzgrn, yamurun ve karn dorudan etkisine kar, zellikle gaz alt kaynak ilemleri kullanlrken yeterli ekilde korunmaldr. (2) Kaynaklanacak yzeyler kuru ve younlamadan r tutulmaldr. Not Kaynaklanacak malzeme scaklnn 0 Cnin altnda olmas hlinde, uygun stma gerekli olabilir.
7.5.4 Kaynaklama iin paralarn dzenlenmesi

(1) Kaynaklanacak bileenlerin dorultular ayarlanmal ve ayarlanm konumlarn ilk kaynaklama esnasnda muhafaza etmeleri iin punto kaynak veya harici kelepeleme sistemleri kullanlmaldr. Not 1 Uygun yerlerde tutucular veya balama dzeneklerinin kullanlmas nerilir. (2) Kaynaklama ncesi, paralarn birleim konumlar, btn bileenlerin son boyutlar, gerekli toleranslar ierisinde kalacak ekilde ayarlanmaldr. arplma ve bzlme iin uygun toleranslar verilmelidir. Not Tolerans verme, balant iin malzeme ilve edilmeden nce, ana elemanlardaki kaynak ileminin tamamlanmasn ifade eder.
(3) Kaynaklanacak bileenler, kaynak yaplacak birleim yerine kolaylkla ulalabilir ve kaynak tarafndan kolaylkla grlebilir ekilde birletirilmeli ve konumu muhafaza edilmelidir. (4) Proje artnamesine uygunluk salanmadka, ilve kaynaklar yaplmamal ve belirlenmi kaynak yerleri deitirilmemelidir.
22
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
7.5.5 n stma
(1) n stma uygulanacaksa, stlan alan genilii, her bir ana metal bileene doru en az 75 mm uzanmaldr. Not n stma hakknda klavuz bilgi prEN 1011de verilmitir. (2) elik metalin bileimi ile kaynan souma hznn, sertlemi blge oluturmaya uygun btnlk oluturmas halinde n stma dikkate alnmaldr. Not lem deneyi ile tayin edilen kaynak n stma ve souma hz, kaynak ileminden sonra sdan etkilenen blgenin sertlii 380 Hv 10i gemeyecek ekilde olmaldr. rnek olarak deme kirii kayna gibi dier deerler, proje artnamesinde ve dier standardlarda belirlenmi olabilir.
(3) Belirlenen n stma, puntolama ve geici eklerin kaynaklanmas da dahil olmak zere kaynak yapm esnasnda uygulanmaldr.
7.5.6 Geici eklemeler

(1) Montaj veya yapm ileminin, punto kaynaklarla tutturulmu geici eklemeler kullanlmasn gerekli klmas halinde, bu elemanlar ana elemana zarar verilmeden kolayca kaldrlabilecek ekilde yerletirilmelidir. Proje artnamesinde, geici eklemelerin kaynaklanmasna izin verilmeyen blgeler belirtilmelidir. (2) Geici ekler iin yaplan btn kaynaklar, belirlenmi kaynak talimatlarna gre yaplmaldr. (3) Geici kaynaklanm eklemelerin kesilerek veya para kaldrmak yoluyla kaldrlmas gerekiyorsa, ana malzemenin yzeyi daha sonra dikkatlice talanarak dzeltilmelidir. (4) Geici kaynak blgesi yzeyindeki malzemede atlak olumamas iin yeterli kontrol yaplmaldr.
7.5.7 Punto kaynaklar

(1) Punto kaynan uzunluu, en az birletirilecek paralardan kaln olann drt kat veya 50 mmden hangisi daha kkse o kadar olmaldr. (2) Otomatik veya tam mekanize ilemle kaynaklanan birleim yerlerinde, punto kaynak yerletirilme artlar, kaynak ilemine dahil olmaldr. (3) Punto kaynan, birletirme kaynana dahil olaca hallerde, punto kaynan ekli uygun olmaldr. (4) Son kaynak ierisine dahil olacak punto kaynak, onayl kaynak tarafndan yaplm olmaldr. Punto kaynaklarda, yerletirme kusurlar bulunmamal ve son kaynak yaplmadan nce, tamamen temizlenmelidir. atlakl punto kaynaklar kaldrlmaldr. (5) Son kaynaa dahil olmayacak punto kaynaklar kaldrlmaldr.
7.5.8 Ke kaynakl birleimler

(1) Ke kayna ile birletirilecek paralar, uygulanabildii kadar birbirine tam temas ettirilmelidir. (2) Yerine yerletirilmi ke kayna, belirlenmi boaz kalnl boyutlar ve/veya kol uzunluundan daha kk olmamal, derin nfuziyetli ilem veya ksm nfuziyetli ilemden uygun olan kullanlmaldr.
7.5.9 Kt kaynakl birleimler 7.5.9.1 Genel

(1) Kt kaynaklarn sonlar, kaynak boaznn tamam salam kaynak olacak ekilde bitirilmelidir. (2) Proje artnamesinde, kenarda tam boaz kalnlnn salanmas iin balang/biti paralarnn kullanlp kullanlmayaca belirtilmi olmaldr. Bu tr paralarn kaynaklanabilirlik zellii, ana malzemenin kaynaklanabilirlik zelliinden daha az olmamaldr. Not Balang/biti paralar genellikle uzatma paralar olarak ifade edilir. Madde 12.4.4e gre yaplacak herhangi tahribatl deneyde, deney plkas olarak kullanlmak iin ilve geni plkalar gerekir. 23
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(3) Kaynaklarn tamamlanmasndan sonra herhangi balang/biti paras veya ilve malzeme alnr. Bu paralar ve malzemelerin alnmasnda Madde 7.5.6ya uyulmaldr. (4) Dz bir yzey gerekliyse, kalite artlarnn salanmas iin fazla kaynak metali uzaklatrlmaldr.
7.5.9.2 Tek tarafl kaynaklar

(1) Tek tarafl, tam nfuziyetli kaynaklar, destek malzemeli veya malzemesiz olarak yaplabilir. (2) Kalc elik destek malzemesi, sadece proje artnamesinde izin verilen hallerde kullanlabilir ve bu malzemenin kullanlmasyla ilgili artlar, uygun kaynak ileminde yer almaldr. (3) Destek malzemeleri, ana metale skca oturtulmaldr. Not Destek malzemeleri, normal artlarda derzin tm uzunluunca srekli olmaldr. (4) Kaynak yapm esnasnda yapy desteklemek iin kullanlan destek ubuklar ve srlerek yerletirilen takozlar, yeterli derecede direnli olmalarn ve onlarn tuttuu kaynaklarn yap ykleme artlar iin uygunluunu garanti altna almak zere kontrol edilmelidir.
7.5.9.3 Kaynak az ama

(1) Kaynak ileminin, az almasn gerektirmesi halinde bu, ark hava ile, s kullanm veya andrma ve talama kullanlarak gerekletirilebilir. (2) Daha nce yerletirilen kaynak metali ierisine, yeterli derinlikte tam nfuziyetin salanmas iin kaynak az almaldr. (3) Kaynak az, erime yzeylerine kaynak iin kolayca ulalabilecek tek tarafl U eklinde yuval evre oluturmaldr.
7.5.10 Yark ve tka kaynaklar

(1) Yark ve tka kaynaklar iin alan delikler, kaynak yapm iin yeterli ulam salanabilecek boyutlarda olmaldr. Boyutlar, proje artnamesinde verilmi olmaldr. Not Uygun boyutlar, aada verilmitir : Genilik : Plka kalnlnn iki katndan daha fazla, Uzunlatrlm delik boyu : 70 mm veya plka kalnlnn be kat alnarak bulunan deerden kk olan. (2) Proje artnamesinde tka kaynak yaplmas tanmlanmsa, delikler metalle tamamen doldurulmamaldr. Kaynak metali ile doldurulmas gerekli olan delikler sadece, yaplan kontroller sonucunda, ke kaynann tatmin edici bulunmasndan sonra doldurulabilir.
7.5.11 Deme kirilerinin kaynaklanmas

(1) Kaynaklanacak deme kirilerinin balant yerinde, gevek pas, talama tozu ve ya bulunmamal ve bu blgede bulunan kaplama, kaynaklama ileminin bu tr kaplama varken yaplabileceine dair izin verilmemise kaldrlmaldr. (2) Deme kirileri, bkme elik sa profil mesnet kirilerine aadaki kaynaklanabilir : a) b) c) d) ilve artlar da salanarak
Galvanizsiz bkme elik sa profil yapmnda kullanlan elik levhalarn anma kalnl 1,5 mmyi gememeli ve herhangi korozyon tehlikesi en aza indirilmi olmaldr. Galvanizli bkme elik sa profil yapmnda kullanlan elik levhalarn anma kalnl 1,25 mmyi gememeli ve her bir yzeydeki galvaniz kaplamann anma kalnl an fazla 30 m olmaldr. Levhalarn alt ve aralarndaki alanlar da dahil olmak zere, tasarlanan kaynak yerleri, kaynak yaplmadan nceki rutubet bakmndan Madde 7.5.3e uygunluk iin kontrol edilmelidir. Levhalar, ilem deneyi esnasnda onaylanan metotla, kaynaklama esnasnda elik kirie olduka yakn tutulmaldr.
24
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Not 2 mmyi aan aralklar, kabule ayan olmayan ok sayda kusurlu kaynak olumasna yol aar. e) f) ki galvanizli levha arasna veya bir levha ile tralanm kenar arasna, kaynak ileminin onaylanm bir teknikle uygulanmas hari olmak zere kaynak yaplmamaldr. Proje artnamesinde, tam konum belirtilmemise, deme kirileri, bkme elik sa profillerin arasna merkezi ekilde veya merkezi konumun salanmas mmkn deilse, aklk boyunca, araln iki tarafna srayla yerletirilmelidir.
(2) Kaynakl deme kirileri, Madde 12.4.3e gre deneye tbi tutulmaldr. Not Deme kirilerinin kaynaklanmas hakkndaki Avrupa Standard hazrlanma aamasndadr.
7.5.12 Dier kaynak tipleri

(1) Yaltml kaynaklar gibi dier kaynak tiplerinin zellikleri, proje artnamesinde belirtilmi olmal ve bu standardda belirlenen kaynak kalitesiyle ayn kalite artlarna tbi olmaldr.
7.5.13 Kaynak sonras sl ilem

(1)Kaynakl bileenlerde sl ilem gerekliyse, bu ilemlerin proje artnamesine gre yapld gsterilmelidir.
7.5.14 Alevle dorultma

(1) arpkln, alevle dorultma yoluyla dzeltilmesi halinde bu ilem, snn blgesel uygulanmas yoluyla, en yksek elik scakl ve soutma ileminin dikkatli bir ekilde kontrol edilmesiyle yrtlmelidir.
7.5.15 ilik
(1) Rastgele ark olumasndan kanmak iin zen gsterilmelidir. Bu tr ark olumas halinde elik yzeyi hafife andrlmal ve muayene edilmelidir. (2) Kaynak sramasnn nlenmesi iin tedbir alnmaldr. Srama meydana gelmise bu artklar temizlenmelidir. (3) atlak, blgesel oyuklar gibi kusurlar ve dier yerleim kusurlar, daha sonra yaplacak kaynakla rtlmemeli ve her bir geite, daha sonraki gei yaplmadan giderilmelidir. (4) Kaynak tamirat, kaynak yapm artnamesine gre yaplmaldr. (5) Bir sonraki gei yaplmadan nce, kaynak tabakas zerindeki curuf tamamen temizlenmeli ve ayn ilem kaynak dikiinin en st yzeyine de uygulanmaldr. Kaynak ve ana metal arasndaki birleim yerine zel itina gsterilmelidir. (6) Proje artnamesinde, tamamlanm kaynak yzeyine uygulanacak andrma ve dier ilemlerle ilgili artlar da belirtilmi olmaldr.
Mekanik balant
8.1 Genel
(1) Bu madde, atelye ve antiyede yaplacak balantlarla ilgili artlar kapsar. (2) Tabakalardan oluan bir elemann, her bir bileenin kalnl birbirinden 2 mmden fazla veya n yklemeli uygulamalarda ise 1 mmden fazla farkllk gstermemelidir (ekil 2).
ekil 2 Tabakalardan oluan elemann bileenleri arasndaki kalnlk fark 25
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(3) elik tabakalardan meydana gelen plkalar, tabaka kalnlklarnn birbirinden paragraf (2)de verilen snrdan daha fazla fark gstermemesi artyla oluturulabilir. (4) Tabakal elik plkalarn kalnl 2 mmden daha dk olmamaldr. Not Tabakal elik plkalarn adedinden daha fazlasnn birlikte bulunmas halinde bunlar birbirine tutturulmaldr.
(5) Proje artnamesinde bir baka boyuta izin verilmemise, balant elemannn kullanlan en kk anma ap 12 mm olmaldr. (6) Muayene ve deneylerle ilgili artlar, Madde 12.5te verilmitir.
8.2 Delik boyutlar ve konumlar

(1) Deliklerin anma boyutlar ve konumlar, proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr. Deliklerin yark eklinde olmas halinde proje artnamesinde deliklerin dorultular ve deliklerin ksa yark veya uzun yark eklinde veya zel boyutlarda olup olmad belirtilmelidir. Not Deliin normal veya geni olup olmadnn tanmlanmasnda delik anma ap ile birlikte anma ap esas alnr.
Yark eklindeki deliklere uygulanan ksa ve uzun terimleri n yklemeli cvatalarda kullanm iin tasarlanan iki delik snfn gsterir . Ancak bu terimler ayn zamanda n yklemesiz cvatalar iin alan delikleri gstermek iin de kullanlabilir. Hareketli birleim yerleri iin zel boyutlar gereklidir. (2) Yuvarlak normal deliklere yerletirilen cvatalarda delik anma tolerans aada verildii gibi olmaldr. M 12 ve M 14 cvatalar iin ; 1 mm, M 14 - M 24 cvatalar iin ; 2 mm, M 27 ve daha byk cvatalar iin ; 3 mm, Not Delik apnn, kaplama anma kalnl dikkate alnarak arttrlamamas halinde, kaplanm balama elemanlarnn yzeyleri arasndaki muhtemel tolerans 1 mm olmaldr. ENV 1993-1-1 Madde 6.5.5 (8)de verilen artlar altnda M 12 ve M 14 cvatalar iin delik tolerans 2 mm olarak kullanlabilir.
(3) Yuvarlak geni deliklere yerletirilen cvatalarda anma tolerans, aada verildii gibi olmaldr: M 12 cvatalar iin ; 3 mm, M 14 - M 24 cvatalar iin ; 4 mm, M 24 cvatalar iin ; 6 mm, M 27 ve daha byk cvatalar iin ; 8 mm, (4) Yark eklindeki deliklere yerletirilen cvatalarda, uzunluk ynndeki anma tolerans, normal yuvarlak deliklerde ap iin yukarda verilen tolerans kadar olmaldr. (5) Ksa yark eklindeki deliklere yerletirilen cvatalarda, uzunluk ynndeki anma tolerans, aada verildii gibi olmaldr: M 12 ve M 14 cvatalar iin ; 4 mm, M 16 - M 22 cvatalar iin ; 6 mm, M 24 cvatalar iin ; 8 mm, M 27 ve daha byk cvatalar iin ; 10 mm. (6) Yark eklindeki deliklerin anma boyu, cvata anma apnn 2,5 katn gememelidir. (7) Delik konumlar iin toleranslar, Madde 11.2.6da verilmitir.
8.3 Cvatalarn kullanm

(1) Cvatann, Madde 8.10.2ye gre uygun cvata olarak kullanlmas hari olmak zere, diler, kesme dzlemine dahil edilebilir. 26
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Cvata gvdesi, sktrldktan sonra, somundan darya kmaldr. Not Anma boyundan en az bir di adm kadar daha uzun cvata kullanlmas, normal artlarda, toleranslar iin yeterlidir.
(3) n yklemesiz cvatalarda, somunun dayanma yzeyi ile cvata gvdesinin disiz ksm arasnda an az bir tam di (darda kalan dilere ilveten) mesafesi kalm olmaldr. n yklemeli cvatalarda ise somunun dayanma yzeyi ile cvata gvdesinin disiz ksm arasnda en az 4 tam di (darda kalan dilere ilveten) mesafe kalm olmaldr. (4) Cvatalar, proje artnamesinde onay verilmedike kaynaklanmamaldr.
8.4 Somunlarn kullanm

(1) Normal skmaya ek olarak, kilitli somun kullanm gibi, somunu sabitleme tedbirleri alnmasna, proje artnamesinde belirtilmi olmas haricinde gerek duyulmaz. (2) Somunlar, monte edildii cvata zerinde serbeste hareket edebilmelidir. Bu, mmkn olan her durumda, montajdan nce kontrol edilmelidir. Somun ilk denemede serbeste hareket edemiyorsa, ikinci deneme yaplabilir. Not Bu uyar, zellikle balant elemanlarnn metal kaplanm olmas halinde nemlidir. Baz imaltlar birbirine uyan cvata ve somunlar cvata takm halinde teslim etmektedir.
(3) Somunlar, ksa gsterim iaretleri, cvataya yerletirildikten sonra da grlebilecek ekilde monte edilmelidir. Not Bu art, rondel yzl somunlar iin, somunun rondell yznn, dayanma yzne oturacak ekilde doru yerletirilmesini de salar. Ancak yk tayan cvatalarda bu art aranmaz.
(4) Somunlar, proje artnamesinde onay verilmedike kaynaklanmamaldr.
8.5 Rondellarn kullanm

(1) Normal yuvarlak deliklere yerletirilen n yklemesiz cvatalarda rondel kullanlmasna gerek duyulmaz. Not Rondel kullanm, zellikle kaln kaplamalarda, metal kaplamadaki blgesel hasar azaltabilir. (2) prEN 781 ve prEN 782ye uygun cvatalarn balar altnda kullanlacak rondellar pahlandrlmal ve pahl ksm cvata bana doru bulunacak konumda yerletirilmelidir. (3) Proje artnamesinde cvata gvdesinden daha geni deliklerde veya Madde 8.2ye gre zel boyutlu deliklerde kullanlacak rendelalarn boyutlar ve konik rondel kullanm iin herhangi art tarif edilmi olmaldr. (4) Dz, sertletirilmi rondellar (veya proje artnamesinde gerekli grlmse sertletirilmi konik rondellar), n yklenmi cvatalarda aada verildii ekilde kullanlmaldr. a) 8.8 snf cvatalar iin rondel, cvata ba veya somundan hangisi dndrlecekse onun altna yerletirilmelidir. b) 10.9 snf cvatalarda rondel, hem cvata ba ve hem de somunun altnda kullanlmaldr. (5) Proje artnamesinde, gerilme gsteren rondel kullanlmasna izin verilmise, bu rondellar imaltnn talimatlarna gre yerletirilmelidir. Dorudan gerilme gsteren rondellar, cvata ba altna, kntlar cvata bann dayanma yzne oturacak ekilde yerletirilmeli ve proje artnamesinde aksi belirtilmemise cvata dndrlmemelidir.
8.6 n yklemesiz cvatalarn sklmas

(1) Birletirilen bileenler, sk temas salanacak ekilde birbirine balanmaldr. Proje artnamesine gre, tam temasl mesnet gereken yerler hari olmak temas yzeyleri arasnda 2 mmyi gememek zere kalc aralk braklabilir. Madde 9.5.6 uyumluluu ayarlamak iin ara sac (im) kullanlabilir.
27
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Bu ilem esnasnda her bir cvata takm, cvatalara ar yk uygulanmadan rahat sk (snug tight) durumuna getirilmelidir. ok sayda cvatann oluturduu cvata gruplarnda bu ilem, grubun ortasndan darya doru ilerleyen ekilde yaplmaldr. niform bir rahat-sk durumu salamak iin gerekliyse ilve sklma dngleri uygulanmaldr. Not Rahat sk terimi normal llerde bir somun anahtar ile, herhangi uzatma kolu olmakszn, bir iinin gcyle salanabilen ve darbeli anahtarn darbeye balad noktada ayarlanabilen sklk olarak tarif edilebilir.
8.7 n yklemeli cvatalarn sklmas

8.7.1 Genel
(1) Proje artnamesinde gerekli grlmse, montaj esnasnda srtnme iin hazrlanacak temas yzeyleri Madde 8.8e uygun olmaldr. (2) n yklemeye balanlmadan nce, bir cvata grubu ierisindeki cvatalar, Madde 8.6ya gre sklmaldr. (3) Skma ilemi, her bir cvata grubunun ortasndan serbest kenarlara doru ilerleyen ekilde yaplmaldr. niform n ykleme salamak iin gerekliyse, ilve skma tekrarlar yaplmaldr. (4) Cvatalar en az, belirlenmi en dk n yke kadar sklmaldr. Proje artnamesinde aksi belirtilmemise en dk n yk aada verilen eitlikle bulunmaldr:
Fp = 0,7 fub A s
Not En kk n yk deerlerine ait baz rnekler, izelge 4de verilmitir. izelge 4 Belirlenmi en kk n yk deerlerine rnekler (kN) zellik snf pc 88 pc 10.9 Cvata ap (mm) 20 140 170 24 200 250 27 260 320 30 310 390
(5) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, sklma ilemi, aada verilen metotlardan birisi kullanlarak gerekletirilmelidir: a) Madde 8.7.2ye gre tork kontrol metodu, b) Madde 8.7.3e gre somun dndrme metodu, c) Madde 8.7.4e gre dorudan gerilme gsterme metodu d) Tork kontrol ve somun dndrme metodunun birletirilmesinden oluan, Madde 8.75e gre birleik metot Not - Somun dndrme metodu genellikle para dnme metodu olarak anlmaktadr (6) Skma metodu, Madde 8.7.6ya gre yaplan ilem deneyleri yardmyla kalibre edilmelidir. (7) Skma ilemini kolaylatrmak iin, cvatalar ve eleri olan somunlar arasnda ve rondellar ile temas eden dner bileenler arasnda, proje artnamesine gre kullanmna izin verilen ve ilem deneyi ile uygunluk gsteren bir ya kullanlabilir. Yalar, temas yzeylerinde kirlenme tehlikesi oluturmayacak ekilde kullanlmaldr. Nfuz eden yalar kullanlmamaldr. Not Metal kaplamal, zellikle dndrlerek galvanizlenmi balant elemanlarnn kullanlmas halinde, srekli sklk salanmas iin genelde ya kullanlmas gereklidir. Molibten dislfat tallow veya balmumu kullanlabilir. Baz imaltlar, uygun ekilde yalanm hazr cvata takmlar da imal etmektedirler.
(8) En kk n yke kadar sklan bir cvata takmnn daha sonra gevemesi halinde, bu cvata sklmeli ve tekrar kullanlmamaldr. Ancak proje artnamesinde bu tr cvata takmlarnn tekrar kullanlmasna izin verilmise buna uyulabilir. 28
ICS 91.080.10 Not
TRK STANDARDI
Paralarn balang montajnda kullanlan cvata takmlarnn, en kk n yke kadar sklma veya gevetilme gerei vardr. Bu nedenle bu cvata takmlar, son cvatalama ilemindeki konumlarnda da kullanlabilir. lk sklmasnda akma meydana gelmedii ispatlanabilen cvata takmlarnn tekrar sklmas kabul edilebilir.
(9) Muayene ve deneyler Madde 12.5.2ye uygun olmaldr.
8.7.2 Tork kontrol metodu

(1) Cvatalar, Madde 8.7.6da verilen ilem deneyine gre tork anahtar kullanlarak sklmaldr. Anahtar, Madde 8.7.1e uygun olarak en kk n yk elde edilmesi iin gerekli en kk torktan daha az olmamak artyla herhangi bir tork deerine ayarlanmaldr. Not Elle altrlan veya motorlu anahtarlar kullanlabilir. lem deneyleri ile belirlenen en kk deerden % 5 daha yksek bir tork muayene artlarnn salanmas iin gerekli olabilir.
8.7.3 Somunu dndrme metodu

(1) Somunun cvata dilerine gre konumu, niform rahat sk konuma ulancaya kadar skldktan sonra ve son sklmaya balanlmadan nce kalc ekilde, iaretleme kalemi veya kk bir boya iereti ile iaretlenmelidir. Bu ekilde, somunun cvataya gre dnmesi kolaylkla belirlenebilir. (2) Son olarak btn cvatalar, Madde 8.7.6da verilen ilem deneyi ile tayin edilen gerekli dnme uygulanarak sklr. Not 8.8 snf cvatalarda kullanm iin gsterge deerleri izelge 5te verilmitir. 10.9 snf cvatalar iin ise izelge ierisindeki nota baklmaldr.
izelge 5 Somun dndrme metodu 8.8 snf cvatalarn son sklmasnda gerekli olan dnme iin gsterge deerleri rahat sk durumdan sonra uygulanacak toplam Birletirilecek paralarn toplam anma kalnl (btn dnme as takozlar ve rondellar dahil) derece <2d 2 d ancak < 4 d 4 d ancak < 6 d 6 d ancak < 8 d 8 d ancak < 10 d > 10 d 120 150 180 210 240 Gsterge yok
Not 1 - Vida ba veya somun altndaki yzeyin (kullanlmsa konik rondel alnarak) cvata eksenine dik olmamas halinde gerekli dnme as, deneyle tayin edilmelidir. Not 2 10.9 snf cvatalar iin deerler, deney yaplarak tayin edilmelidir.
8.7.4 Gerilmeyi dorudan gsterme metodu

(1) Bu madde, cvatadaki gerilmeyi izleme yoluyla gerekli en kk n yke ulalnca, bu yk gsteren, gerilme gstergeli rondellar gibi cihazlara uygulanr. Bu cihazlar, burulma etkisini esas alan gstergeleri kapsamaz. Bu cihazlar, hidrolik cihazlarn kullanmyla, somundaki n ykn dorudan llmesi amacyla uygulanmaz. (2) Gevek sk konuma ulancaya kadar skma sonunda btn cvatalar en az, ilem deneyleri yoluyla tayin edilen belirlenmi en kk n yk salanncaya kadar sklmaldr. Cvata takmnn kabul edilebilirliini temin iin, gstergeli rondelda llen aklklarn ortalamas alnabilir. Not Bu metodun kullanm esnasnda, birleim yerindeki plkalarn kalnlk tolerans ve dzlne zel dikkat gsterilmelidir. 29
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
8.7.5 Birleik metot

(1) Balang skma ilemi, Madde 8.7.2ye gre yaplmaldr. Skma anahtar, Madde 8.7.1e gre tayin edilen n ykn % 75ini salamak iin gerekli tork deerine ayarlanmaldr. (2) Daha sonra, somunun konumu Madde 8.7.3e gre iaretlenmelidir. (3) Daha sonra dnme ilemi uygulanacak olan son skma ileminin ikinci safhas, Madde 8.7.6ya gre yaplan ilem deneyleri ile tayin edilmelidir. Not Temsil deerler, izelge 6da verilmitir. izelge 6 Birleik metot ; daha ileri skma amal ilve dnme iin temsil deerler Daha sonraki skma esnasnda uygulanacak ilve Birletirilecek paralarn toplam anma kalnl (btn ileri dnme as takozlar ve rondellar dahil) derece <2d 2 d ancak < 6 d 6 d ancak < 10 d > 10 d 60 90 120 Gsterge yok
Not Somun bann veya somunun altndaki yzeyin (kullanlmsa konik rondelya uygun) cvata eksenine dik olmas halinde, gerekli dnme as deneyle tayin edilmelidir.
8.7.6 lem deneyleri

(1) Proje artnamesinde, aada verilen tercihlerden, Ek Aya gre ilem deneyleri iin gerekli olanlar beyan edilmi olmaldr. a) b) c) d) e) Madde A.1e gre cvata takmnn deneyi, Madde A.2ye gre kayma kat says deneyi, Madde A.3e gre bir balant takm ierisindeki cvata grubunun deneyi, Madde A.4e gre skma metodu deneyi, Madde A.5e gre antiye metodolojisi deneyi.
8.8 Kaymaya direnli balantlarn temas yzeyleri

(1) Proje artnamesinde gerek grlmse, n yk uygulanm birleim yeri yzeyleri, proje artnamesinde tarif edilen kayma yzeyi snf salanacak ekilde hazrlanmaldr. (2) Beyan edilen kayma yzey snfn salayabilecei kabul edilen yzey ilemlerinin detaylar, izelge 7de verilmitir. (3) Dier herhangi ilem veya kaplamayla oluturulan kayma yzeyi snf, Ek Ada verilen ilem kullanlarak tayin edilebilir. (4) malt ve montaj (ina) esnasnda, belirtilmi srtnme yzeyi snfnn temin edilmesini salamak iin gerekli btn tedbirler alnmaldr. (5) Temas yzeyleri, belirlenmi kaliteye uygun yzey temin etmek iin elverili bir malzemenin pskrtlmesi yoluyla temizlenmeli ve przlendirilmelidir. Kaplamal yzeylerde uygun kaplama, bu ilemden hemen sonra yaplmaldr. (6) Montaj esnasnda, kaymaya diren iin belirlenmi kaplamalar haricinde, temas yzeylerinde bulunan ya, kir veya boya gibi yabanc maddeler temizlenmelidir. Birletirilen paralarn rijit oturmasn engelleyebilecek olan apaklar temizlenmelidir. (7) elik yzeyindeki ya, kimyasal temizleyicilerle uzaklatrlmal, ancak atele temizleme ilemi uygulanmamaldr.
30
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(8) Temas yzeylerinin hazrlanmasndan sonra, kaplamasz yzeylerin hemen monte edilmemesi halinde bu yzeylerdeki pas tabakalar ve dier gevek malzemeler, elik fra ile fralanarak temizlenmelidir. Przlendirilmi yzeyin, dz ancak hasarsz olmasna dikkat edilmelidir. izelge 7 Srtnme yzeylerinin snflandrlmas Snf A lem - Kum veya kk elik bilya (sama) pskrtlerek, mevcut herhangi gevek pas temizlenmi, ukurluk olumam. - Kum veya sama pskrtlerek, aluminyum spreyle metal kaplanm. - Kum veya sama pskrtlerek, inko esasl mamulle, spreyleme yoluyla metal kaplanm ve 0,5den daha dk olmayan kayma katsays salanmas iin deneye tbi tutulan B - Sama veya kum pskrtlm yzeylere 50 80 m kalnlkta alkali inko silikat boya uygulanm - Tel fra veya alevle, herhangi gevek pas temizlenmi yzeyler - lem uygulanmam yzey
C D
8.9
zel balama elemanlarnn kullanm ve balama metotlar
(1) zel balama elemanlar, imaltnn talimatlarna ve Madde 8.1, Madde 8.2, Madde 8.3, Madde 8.4, Madde 8.5, Madde 8.6, Madde 8.7, Madde 8.8in ilgili blmlerine gre kullanlmaldr. Not Bu paragraf, elik yap ksmnn dier yap malzemelerine balanmas iin, reineli cvatalar da dahil olmak zere, cvatalara da uygulanr.
(2) Proje artnamesinde, zel balama elemanlarnn n yklemeli veya n yklemesiz uygulamalarda kullanm iin gerekli ilem deneyleri tarif edilmi olmaldr. Not Ek Ada tarif edilenlerden farkl deneyler gerekli olabilir. Daha nce yaplan deneylerden yeterli bilgi elde edilmise, sonraki deneyler yaplmayabilir. nceki deneyler, Avrupa Teknik Onay formunda veya akredite deney kurumu formunda olmaldr.
(3) zel balant metodu, izelge 2 ve izelge 3te verilen cvata takmlarna e deer olarak di ekilleri ve di toleransnn ilgili mamul standardna uygun olmas artyla kullanlabilir. Not zel olarak vida yuvas eklinde alm delikler ve di kntl deme kirilerin, bu maddede verilen artlar salamas gerekir.
(4) Proje artnamesinde, n yklemesiz veya n yklemeli uygulamalarda, zel balama metotlarnn kullanm iin gerekli herhangi zel ilem deneyleri tarif edilmelidir.
8.10 zel cvata tiplerinin kullanm iin gerekli ilve artlar

8.10.1 Gmme bal cvatalar
(1) Gmme bal cvatalar, zel balant elemanlardr ve Madde 8.9da verilen artlar salamaldr. Not Bu madde hkmleri, derin ve dz gmme bal cvatalarn her ikisini de kapsar. (2) Gmme bal cvatalar, n yklemeli ve n yklemesiz uygulamalarn her ikisinde de kullanlabilir ve Madde 8.1, Madde 8.2, Madde 8.3, Madde 8.4, Madde 8.5, Madde 8.6, Madde 8.7, Madde 8.8 ve Madde 8.9da verilen aadaki ilve artlardan uygun olana uygulanr.
31
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(3) Proje artnamesinde, ban gmlme yuvas boyutlar ve bu boyutlara uygulanacak toleranslar tarif edilmelidir. Bu toleranslar, montaj sonrasnda cvatann en d tabakann en d yzeyine oturacak ekilde olmaldr. Not Yml toleranslar, gerek yzeyin hafife tmsekleme veya ukurlatrlmasn ifade eder. (4) Gmme bal cvatalarn, n yklemeli uygulamalarda veya ekme etkisi altnda kullanlmas halinde, gmme yuvasnn anma derinlii, d taraftaki tabakann anma kalnlndan en az 2 mm daha kk olmaldr. Not 2 mm, ters toleranslar dikkate almak iindir. (5) st ste olan birka tabakada ayn anda cvata ba yuvas alacaksa, bu esnada tabakalar skca birbirine rapdedilmelidir.
8.10.2 Sk (gemeli) cvatalar ve saplamalar

(1) Sk cvatalar ve saplamalar, n yklemeli ve n yklemesiz uygulamalarn her ikisinde de kullanlabilir ve Madde 8.1, Madde 8.2, Madde 8.3, Madde 8.4, Madde 8.5, Madde 8.6, Madde 8.7, Madde 8.8de verilenler, aadaki ilve artlardan uygun olanna uygulanr. Not Sk cvata terimi, ISO 1891e gre sk gemeli cvata veya alt ke sk cvata terimleri yerine tercih edilir.
(2) Sk cvatalar ve saplamalarn gvdeleri, ISO 286-1de verilen tolerans snf H 13e dahil olmaldr. Bu tr cvata ve saplamann dileri ve onlara uygun somunlar, proje artnamesinde aksi belirtilmemise, Madde 5.4.1.2ye uygun olmaldr. (3) Sk cvata ve saplamalarn delikleri, proje artnamesinde aksi belirtilmemise, ISO 286-2de verilen tolerans snf H 11e dahil olmaldr. Sk durumda bulunmasna ihtiya duyulan saplamalar iin delik ap, Madde 8.2ye gre geniletilebilir. (4) Bir sk cvata veya saplamann dii, kesme dzlemine dahil edilmemelidir. (5) Sk cvata veya saplama deliklerinin yerinde geniletilmesi halinde, bu delikler, balangta matkapla veya zmbalama yoluyla en az 3 mm daha kk almaldr. Balama elemannn ok katl tabakaya yerletirilmesi halinde bileenler, delik geniletilmesi esnasnda birbirine skca raptedilmelidir. Delil geniletme, sabit dner cihazla gerekletirilmelidir. Asidik yalar kullanlmamaldr. (6) Sk cvatalar ve saplamalara ar kuvvet uygulanmamal ve dileri hasar grmeyecek ekilde yerletirilmelidir. Not Bu ilem hafif tokmaklama olarak isimlendirilir.
8.10.3 Alt keli enjeksiyonlu cvatalar

(1) Alt keli enjeksiyonlu cvatalar, zel balayclar olarak snflandrlr. (2) Proje artnamesinde bu balama elemanlarnn temini ve kullanm iin artlar tanmlanm olmaldr. Not Alt keli enjeksiyonlu cvatalarn temini ve kullanm hakknda bilgi Ek Fde verilmitir. Bu bilgiler, proje artnamesinde verilenlere yardmc olabilir.
8.11 Perinleme
(1) Perinlerin temini ve kullanm ile ilgili artlar, Ek Bde verilmitir.
Montaj (ina)
9.1 Genel
(1) Bu maddede, montaj ve temellerin erbetlenmesi de dahil olmak zere, antiyede yaplan dier ilerle ilgili artlar verilmitir.
32
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Kaynak ilemi, mekanik balayclarla balama ve koruyucu kaplama da dahil olmak zere, antiyede yaplan iler srasyla Madde 6, Madde 7, Madde 8 ve Madde 10a uygun olmaldr. (3) Gvenli montaj ve hassas hazrlanm mesnetler iin antiyenin uygunluuna ilikin artlar bu maddede verilmitir. (4) Tamamlanm elik yapnn muayene ve teslim artlar, Madde 12.7.3 ve Madde 12.7.4te, bu artlarn elik yap montajnn balangcndaki artlarla ilgisi de Madde 12.7.1de verilmitir.
9.2 antiye artlar

(1) Yapm ilerinin yrtld antiye , Madde 4.2.2ye gre hazrlanan i gvenlik pln gereklerine uygun olmadan montaja balanlmamaldr. Gvenlik plnnda, aada verilen maddelerden ilgili olanlar dikkate alnmaldr. a) b) c) d) e) f) g) h) Krenler ve ulam donanmnn ayaklar ile ilgili tedbirler ve bakm, antiyeye ve antiye ierisinde ulam, Tesisin (atelye, fabrika) gvenli iletimini etkileyen zemin artlar, na (montaj) esnasnda yap mesnetlerindeki muhtemel oturma, Altyap (yer alt) hizmet servislerinin detaylar, hava hatlar veya antiyedeki engeller, antiye zerinden aktarlabilen bileenlerin boyut ve arlk snrlar, antiyede ve evresindeki zel evre ve iklim artlar, leri etkileyen veya yaplan almalardan etkilenen bitiik yaplarn zellikleri. antiyeye ulam ve antiye ierisindeki ulam, ulam yolu genilii ve seviyesinin gsterildii antiye plnnda gsterilmelidir. Plnda, antiye trafii iin hazrlanan alma alan seviyesi, atelye ve depolama iin kullanlacak alanlar gsterilmelidir.
Not
(2) lerin dier faaliyetlerle balants olmas halinde ilerin gvenlik pln, gvenlik plnnn, inaat ilerinin dier ksmlar ile insicam kontrol edilmelidir. Bu kontrolda, aada verilen hususlardan geerli olanlar dikkate alnmaldr. a) b) c) antiye hizmetleri ve dier yklenicilerle ibirlii iin n ilemlerin hazrlanmas, elik yap ksmlarna etkiyen yap ve depolama yk deerleri, Kompozit yapm esnasnda betonun yerletirilmesi.
9.3 Montaj metodunun beyan

(1) Proje artnamesinde, tasarmda esas alnan gvenli montaj metodunun tarifi yer almaldr. Tasarmda esas alnan montaj metodunda, aada verilen hususlar dikkate alnmaldr. a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k) antiyede yaplacak balantlarn konumu ve tipi, En byk para bykl, arl ve yeri, Montaj sralamas, Ksm ksm ina edilen yap iin geici destek veya glendirme ile ilgili artlar da dahil olmak zere kararllk kavram, Kompozit yaplarda, daha sonraki betonlamaya imkan salamak iin glendirme veya dier tedbirler, Geici destek veya glendiricilerin kaldrlmas (alnmas) iin artlar veya kalc desteklerdeki gerilmelerin boaltlmasyla ilgili artlar, Yapm esnasnda emniyet zaafiyeti oluturabilecek zellikler, Temel balantlarnn erbetleme metodu ve bu ilemin zamanlanmas, malt safhasnda kontrol edilecek deerler de dahil olmak zere, gerekli bombe ve n ayarlamalar, Kararllk salamak iin bkme elik profil kullanm, Yanal mesnet oluturmak iin bkme elik profil kullanm.
(2) Yklenici, montaj metodu talimatn hazrlamal ve bu talimatn proje artnamesine uygunluunu kontrol etmeli ve bu talimat, proje artnamesinin gerekli grd hallerde inceleme iin vermelidir. Not Yklenicinin montaj metodu talimat, gvenli alternatifler getirmesi artyla, tasarmda esas alnan montaj metodundan sapma gsterebilir. Monte edilecek yapnn tamamlanan parasnn direnci ve dier ykler, ENV 1993-1-1 veya ENV 1994 - 1-1den ilgili olanna uygun ekilde kontrol edilmelidir. (3) Montaj metodu talimatna, antiye artlarnn gerektirdikleri dahil olmak zere, yaplan ekler kontrol edilmeli ve yukardaki (2). paragrafa gre gzden geirilmelidir. 33
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(4) Montaj metodu talimatnda, elik yap ksmnn gvenli ekilde montaj iin kullanlacak ilemler tanmlanmal ve ilerle ilgili gvenlik plnnn bir blmn oluturmaldr. Not lemler, zel i talimatlarna gre yaplmaldr. (5) Montaj metodu talimatnda, yukarda (1). paragrafta verilenlerden ilgili olanlarn tamam ve ilve olarak aada verilenlerden ilgili olanlar dikkate almaldr : a) b) c) d) e) f) g) h) Madde 9.5.4e gre yrtlen herhangi deneme montajndan elde edilen bilgi, Kaynak ncesinde kararll garanti altna almak ve birleim yerinin yerel hareketini nlemek iin gerekli snrlamalar, Gerekli kaldrma cihazlar, Byk ve dzensiz ekilli olan paralarn arlklarn ve/veya arlk merkezini gsterme gerei, Kren kullanlacak yerlerde, kaldrlacak arlklar ve hareket yarap arasndaki iliki, Salnml kuvvetlerin, zellikle montaj esnasnda antiyede olaca tahmin edilen rzgr artlar nedeniyle oluan bu tr kuvvetlerin tanmlanmas ve yeterli salnm direncinin tam olarak temin edilme metodu, Herhangi gvenlik kusurlarnn tam olarak giderilme metodu, konumuna gre gvenli ulam ve gvenli alma konumlarn salama metodu.
(6) elik ve betondan meydana gelen kompozit yaplara aada verilenler uygulanr: a) Kompozit demelerde kullanm iin elik levhalarn, profil yapma esnasndaki balant sralamas, sabitleme ncesinde, levhalarn mesnet kirileriyle yeterli ekilde desteklenmesini temin etmek ve daha sonraki alma konumuna ulamak iin kullanlmadan nce gvenli ekilde tespit edilecek tarzda plnlanmaldr. Bkme elik profil, levhalar arasna kesme yk tayan balant elemanlarnn kaynaklanmas iin ulam amacyla kullanlmamaldr. Ancak, levhalarn yukardaki a) kknda verilenleri salayacak ekilde daha nceden balant elemanlaryla balanmas halinde bu art uygulanmaz.
b)
9.4 Mesnetler
9.4.1 Mesnetlerin tanzimi ve uygunluu
(1) Btn temeller, temel cvatalar ve elik yap ksmnn oturduu dier mesnetler, elik yapy tamaya uygun ekilde hazrlanmaldr. Mesnetlerin montaj, Madde 12.7.1de verilen muayene ve kontrol artlarnn salandnn gsterilmesinden sonra balatlmaldr. Not Yuva ierisinde hareket edecek ekilde tasarlanan temel cvatalar, 75 mm apnda klf veya 25 mmden daha byk cvatalar iin, cvata apnn kat kadar apa sahip olan klfla birlikte teslim edilmelidir.
9.4.2 Mesnetlerde uygunluun temini

(1) Montaj devam ederken, elik yap ksm mesnetleri, montajn balangcndaki konumlarna e deer konumda tutulmaldr. Mesnetlerde meydana gelen herhangi oturma, bu maddede kastedilen durum deiiklii olarak kabul edilmemelidir. Not Proje artnamesinde, mesnetlerde hava etkilerine kar dayankl eliin inaat esnasndaki pas lekelerine kar korunmas iin gerekli herhangi alan tanmlanm olmaldr.
9.4.3 Doldurma (besleme)

(1) Ara sac (im) ve ana plkalarn altn geici olarak beslemek iin kullanlan dier mesnet elemanlar, betonun ksm paralanmasn nlemek iin yeterli boyut dayanm ve rijitlie sahip olmaldr. (2) Dolgu malzemelerinin, erbetlemeden sonra da yerinde braklacak olmas halinde bunlar, yap ile ayn dayanklla sahip malzemeden yaplm olmaldr. (3) Dolgu ksmnn daha sonra erbetlenecek olmas halinde, proje artnamesinde aksi belirtilmemise, bu dolgu elemanlar zerinde en az 25 mm kalnlkta bir tabaka oluacak ekilde tamamen kaplanacak tarzda erbetlenmelidir. 34
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
9.4.4 erbetleme
(1) Taban plkalar altndaki boluklar, Madde 5.5e uygun taze erbet malzeme ile doldurulmaldr. (2) erbet malzemesi, aada verildii ekilde kullanlmaldr : a) b) c) Malzeme kartrlmal ve imaltnn talimatlarna gre kullanlmaldr. maltnn artnamelerinde zellikle belirtilmedike malzeme 0 Cnin altnda kartrlmamal veya kullanlmamaldr. Malzeme akclna uygun ekilde mmkn olduu kadar koyu olarak kartrlmal ve boluun tam olarak doldurulabilmesi iin uygun balkla aktlmaldr. Boluun tam olarak doldurulmas iin, gerekli olduu hallerde, uygun ekilde yerletirilmi mesnetlere hafife vurulmal ve tokmaklanmaldr.
(3) erbetlemeden hemen nce, taban plkas altndaki bolukta sv, buz, p ve pislik bulunmamaldr. (4) Taban plkasnda, proje artnamesinde aksi belirtilmemise kenardan en az 150 mm uzaklkta olmak zere havalandrma delikleri braklmaldr. (5) Kolon ihtiva eden destekli tabanlar, en az, saran betonun karakteristik dayanmna eit dayanma sahip betonla doldurulmaldr. (6) Destekli tabanlarda, kolonun gmlm ksm uzunluunun en az 2/3 balangta betonlanr ve herhangi geici destek ve kamalarn alnmasndan nce, beton karakteristik basn dayanmnn en az yarsn kazanmasna yetecek sre kadar oynatlmadan tutulur.
9.5 ilik
9.5.1 Montaj izimleri
(1) Montaj izimleri gerekliyse bunlar, montaj metodu beyannn bir ksmn oluturmaldr. (2) izimlerde, plnlar ve kesitler gsterilmeli ve lek, izimlerde btn elemanlar iin montaj iaretleri gsterilebilecek ekilde seilmelidir. (3) izimlerde karelasyon (grid) konumlar gsterilmeli ve elemanlarn montaj iin zel toleranslarla ilgili herhangi art da belirtilmelidir. (4) Temel plnlarnda, taban konumu ve elik yap ksmnn tanzimi, temellerle dorudan temas eden dier herhangi elemanlar, onlarn taban yerleri ve seviyeleri ile referans seviye gsterilmelidir. Temellerde, kolon taban mesnetleri ve dier yapsal mesnetler bulunmaldr. (5) Kesitlerde, gerekli deme seviyeleri gsterilmelidir. (6) izimlerde, elik veya cvatalarn temellere balant detaylarnn tamam, ayarlama metodu, destekleme aral ve erbet zellii gsterilmelidir. (7) izimlerde, yapnn kararlln ve personelin gvenliini garanti altna almak zere montaj iin gerekli herhangi elik yap ksm veya dier geici ksmlarn tanzimi ve detaylar gsterilmelidir. (8) izimlerde, ktlesi 5 tondan daha fazla olan btn bileenlerin ktleleri ve dzgn ekilli olmayan btn byk paralarn arlk merkezleri belirtilmelidir.
9.5.2 aretleme
(1) antiyede tek olarak monte veya ina edilen bileenler, montaj iaretiyle belirtilmelidir. Bunlardan, btn zellikleri itibariyle ayn olanlarda ayn montaj iareti kullanlabilir. (2) Bir bileenin montaj konumunun eklinden belirgin ekilde anlalr olmamas halinde, bu bileenin montaj konumu iaretlenmelidir.
35
ICS 91.080.10 Not
TRK STANDARDI
Mmkn olan hallerde iaretler, bileenlerin depolanmas esnasnda ve montajndan sonra da grlebilecek ekilde yerletirilmelidir.
(3) aretleme metotlar, Madde 6.2ye uygun olmaldr.
9.5.3 antiyedeki tama ve depolama

(1) elik yap bileenleri, muhtemel hasar en aza indirilecek ekilde tanmal ve ylmaldr. elik yap ksmlarnda olumas muhtemel hasar zerinde halatla kaldrma metotlarnn etkilerine zel dikkat gsterilmelidir. (2) Ykn boaltlmas, nakliye, depolama veya montaj esnasnda hasar gren herhangi elik yap ksm uygunluk iin onarlmaldr. (3) antiyede depolanacak balama elemanlar, kuru artlarda muhafaza edilmeli, uygun ekilde ambalajlanmal ve tanmlanmaldr.
9.5.4 Deneme montaj

(1) Proje artnamesinde, deneme montaj yaplmasnn gereklilii belirtilmise, denemenin kapsam, amac ve herhangi kabul ilemleri de belirtilmi olmaldr. Not Deneme inaat, tm yapnn yeterli sayda bileeninin bir araya getirilerek uyumluluklarnn kontrol edilmesidir. Yklenici, aada verilen hallerde de deneme montaj yaplmasn dikkate almaldr: a) ablon veya Madde 6.9a gre deneme montaj kullanlarak tahkik edilememesi halinde, bileenler arasndaki uyumu tahkik etmek iin. b) naat esnasnda kararllk salamak iin montaj sralamasnn nceden deerlendirilmesi gereken hallerde metodolojinin tahkiki iin. c) antiye artlarnn snrl igal zaman ile snrlandrlm olmas halinde ilem srelerinin tahkiki iin.
9.5.5 Montaj metotlar

(1) elik yap ksmnn montaj, montaj metodu talimatna uygun ekilde ve kararllk her zaman salanacak tarzda yaplmaldr. Not Mmkn olan hallerde, bina montajna, salnma diren amacyla rijit kutu nun yapmyla balanlmaldr. Bu rijit kutunun dorultusu, daha sonraki bileenlerin doru bir ekilde desteklenmesi salanacak tarzda yerletirilmelidir.
(2) Temel cvatalar, gergisiz kolonlarn ar dnmeye kar sabitlenmesinde kullanlmamaldr. Ancak bu tr kullanm iin kontrol edilenler, bu uygulama haricindedir. (3) Yapnn inaas boyunca, elik yap ksm ina donanmlar ve bu donanmlarn almas ile oluan etkiler ile tamamlanmam yapya rzgar ykleri gibi geici ina yklerine kar gvenli olacak ekilde yaplmaldr. Not Her bir balantdaki sabit cvatalarn en az te biri, balantnn tamamlanm yap ksmnn kararllna katkda bulunduu dnlmeden nce monte edilmelidir.
(4) Kalc btn destekler ve geici tutucular, inaat bu elemanlarn gvenli ekilde kaldrlmasna yetecek derecede ilerleyinceye kadar yerinde braklmaldr. (5) Proje artnamesinde, yksek binalarda kullanlan desteklerdeki gerilmeler, bu elemanlardaki dey yklerden oluan kuvvetlerin boaltlmas iin dengelenecekse bu ilem, ayn anda bir panelde olmak zere kademe kademe yaplmaldr. (6) Geici elemanlarda, ina amcyla kullanlan btn balantlar, proje artnamesine uygun ekilde ve kalc yap zaafiyeti oluturmayacak veya yapnn hizmet verebilirliini tehlikeye drmeyecek ekilde yaplmaldr.
36
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(7) na metodu, yapda veya yapnn bir ksmnda yuvalanma veya hareketi ihtiva ediyorsa, hareket eden ktlede krlmann ve tercihan hareketin tersine dnmesinin engellenmesi iin tedbirler alnmaldr. (8) Geici btn ankraj elemanlarnda , mmkn olan hallerde, tasarlanmam gevemeye kar tedbir alnmaldr. (9) Yklenici, kesin kabulden nce, ina esnasnda yapnn hibir parasnn, elik yap malzemesinin ylmas ve geici inaat ykleri nedeniyle kalc ekilde biim deitirmemsi iin tedbir alnmaldr.
9.5.6 Dorultma
(1) Yapnn her bir parasnn dorultusu, ina edildikten sonra mmkn olduu kadar ksa srede ayarlanmal ve hemen sonra sabitleme ilemi tamamlanmaldr. (2) Elemanlar arasndaki kalc balantlar, yapnn dorultusu, seviyesi ve deyliinin yeterli ekilde ayarlanmasndan sonra yaplmal ve yapnn geri kalan ksmnn yaps ve dorultusunun ayarlanmas esnasnda oynamayacak ekilde geici balant yaplmaldr. (3) Yap dorultusunun ve balantdaki uyum eksikliinin ayarlanmas iin ara salar kullanlabilir. Ara salarnn geveme tehlikesi varsa, kaynak yaplarak sabitlenmeleri gerekir. Ara salar, yumuak elikten yaplm dz paralar eklinde olabilir. Ara salar yap ile ayn dayanklla sahip olmal ve d kullanmlarda en az 4 mm kalnlkta olmaldr. (4) n yklemesiz ve n yklemeli cvatalarda, n ykleme yaplmadan nceki kalc aralklar Madde 8.6ya gre yaplmaldr. (5) Monte edilen bileenler arasndaki herhangi uyum kusuru, ara sac kullanlarak dzeltilemez. Bu durumda yap bileenleri, bu standarda uygun ekilde yeniden montaj ve yeniden kaynaklama yoluyla ksm olarak deitirilmelidir. Bu ilem antiyede yaplabilir. Kaynakl kafes elemanlarla oluturulan yaplarda ve uzay yaplarda, dahil rijitlie uygun ykten daha fazla yk uygulanmamasn salamak iin tedbir alnmaldr. (6) Birleim yerlerinin ayarlanmas iin paralar kaydrlabilir. Yk aktarlmasnda kullanlan cvatalarn delikleri 0,5 mmden daha fazla uzatlmamaldr. (7) Cvata deliklerinin ayn dorultuda olmamas halinde, deliklerin ayarlanmas metodu, proje artnamesine uygunluk bakmndan kontrol edilmelidir. Not Dorultular yeniden ayarlanan delikler, lden byk veya yark eklindeki delikler iin Madde 8.2de verilen artlar salamak zere tahkik edilebilir.
(8) Dorultu uyumsuzluunun, delik geniletme veya bo freze kullanlarak dzeltilmesi tercih edilmelidir. Ancak dier kesme metotlarnn kullanlmas gerekiyorsa, dier metotlarla oluturulan btn deliklerin i yzeyleri, proje artnamesine uygunluk bakmndan zel olarak kontrol edilmelidir. (9) Tamamlanm antiye balantlar, Madde 12.5.1e gre kontrol edilmelidir.
10 Koruma ilemleri
10.1 Genel
(1) Bu madde, antiye dnda ve antiyede uygulanacak ilemleri kapsar. (2) Yzey koruma ilemleriyle ilgili artlar, proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr.artlar, kullanlacak ilemin sistemiyle ilgili genel bir artnamede veya bir performans artnamesi yoluyla verilebilir. elik yaplara uygulanacak boya ve vernik sistemlerinin tanmlanmas ve uygulanmasnda ISO/DIS 12944 kullanlabilir. Not Yaynlannca ISO/DIS 12944-4, boyalar ve ilgili mamullerin genel seiminde kullanlabilir ve ISO/DIS 12944-8de ISO/DIS 12944-2de tarif edilen evre snflarnda kullanlacak boyalar ve vernikler kullanlarak korozyona kar koruma iin gelitirilmi artlarn yer ald klavuz bilgi verilecektir. 37
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Performans artnamesinde, aada verilenlerden uygun olan bilgiler verilmi olmaldr: a) b) c) d) e) f) g) h) Koruma sistemi iin gerekli dayankllk, Korozyon korumas iin atmosferik korozivite snf veya etki snflandmas, Herhangi yangna diren gerekleri veya yangn direnci iin snflandrma, Metal pskrtme, galvanizleme veya zel boyama iin herhangi tercih veya gereklilik, Herhangi srtnme yzeyleri ve ilem snf veya Ek Aya gre gerekli deneyler, Daha sonraki dekoratif kaplamayla ilgili herhangi art, Kaplama mamulleri iin renk seimindeki herhangi snrlama, ki metalden oluan yzeylere ait herhangi zel art.
Yangna kar koruma iin uygulanan koruyucu ilem, ENV 1993-1-2ye uygun olmaldr. Dekoratif kaplamalarn, koruyucu primer sistemlerle (renkler) uyumlu olmas gerekir. Ancak, bu sitemler bu standardn kapsamnda deildir. (3) Yklenici, koruyucu ilemlerle ilgili olarak proje artnamesine uygun olarak kullanlacak metotlarn tm detaylarnn verildii ilem plnn hazrlamaldr. Not lem plnnda, aada verilen hususlarla ilgili detaylar verilmelidir : a) Fabrikada hazrlanan elik bileenlerin yzey hazrlama ilemleri, b) Fabrikada hazrlanan elik bileenlerin yangndan veya korozyondan korunmas iin antiye dnda yaplacak ilemler iin alma metotlar ve kullanlacak mamullerin tam tarifi, c) Balayclara uygulanacak ilem metotlar, d) antiyede uygulanacak korozyon korumas ve tamir iin mamuller ve ilem metotlar. (4) Koruma iin uygulanacak malzemeler, imaltnn artnamelerine uygun olarak kullanlmaldr. Malzemelerin depolama ve tanmas ilemlerinde, malzemelerin raf mrn ve alarak kartrlma sonrasnda da kullanm mrn tamamlamam olmasna itina gsterilmelidir. (5) Tamir ilemleri, Madde 6.3 ve Madde 9.5.3e gre tama ve depolama ilemlerinde meydana gelme ihtimali olan hasara uygun olmaldr. (6) Tamamlanm yzey ileminin muayene ve kabul ile ilgili artlar Madde 12.6da verilmitir.
10.2 Yzey korumas

(1) Yzeyler, ISO 8504-1 ve ISO 8504-2ye gre kum pskrtlmesi yoluyla ve ISO 8504-3e gre elle veya makinayla temizleme ilemleriyle hazrlanmaldr. Not Yaynlannca ISO/DIS 12944-4te yzey hazrlama metotlaryla ilgili bilgi verilecektir. (2) Kum pskrtlmesi yoluyla temizlenmeden kaplanacak yzeyler, gevek andrma tozu, ya ve kat yadan temizlenmesi iin tel fra ile fralanmaldr. (3) Yzeyin kum pskrtlmesi yoluyla temizlenmesinde, uygulanacak kaplama mamulleri ile uyumlu andrma malzemesi kullanlmaldr. Not Genellikle, boyalar iin sama veya para tel kullanlarak andrma ve pskrtlmesiylekaplama iin ise kum pskrtlmesi yoluyla andrma yaplmas gerekir. metal
(4) Yzey temizlii ve przllnn temini iin kum pskrtmeyle temizleme ilemiye ilgili ilem deneyleri yaplmaldr. Bu deneyler, imalt esnasnda dzgn aralklarla yaplmaldr. (5) Kum pskrtlmesi yoluyla temizlemeyle ilgili ilem deneylerinin sonularna gre, proje artnamesinde Madde 12.6.4te akland gibi, aksi belirtilmemise daha sonraki kaplama ilemi iin uygun yeterlilik salanm olmaldr. (6) Yzey hazrlama esnasnda, elik malzemede, bu standarda uygun tamir metodu kullanlarak tamir edilmi yzey kusurunun kmas halinde tamir edilmi malzeme, orijinal malzeme iin belirlenmi anma zelliklerinin salanmas artyla kullanlabilir. 38
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
10.3 Kaplama metotlar

10.3.1 Metal pskrtme
(1) Metal pskrtme inko veya aluminyum olmal ve EN 22063e gre yaplm olmaldr. (2) Metal pskrtlm yzeyler, boyanmadan nce uygun yaltm malzemesiyle kaplanmaldr. Not lemler arasnda uygun sre braklmasna itina gsterilmelidir.
10.3.2 Galvanizleme
(1) Galvanizleme; ISO 1459, ISO 1460 veya ISO 1461den uygun olanna gre yaplmaldr. Not Yaynlannca, prEN 1029, fabrikada imal edilmi elik yap ksmna scak daldrma yoluyla galvaniz yapm iin ok daha uygun olacaktr. pr EN 1029, bu standardda verilen btn hkmlerin nne geecektir.
(2) Galvanizlemeden nce, kaynaklarn ekilenmesi gerekli ise tm kaynaklar, asit giriinin nlenmesi iin yaltlmaldr. (3) Fabrikada imal edilmi bileenlerin kapal boluklar ihtiva etmesi halinde, havalandrma ve drenaj delikleri, proje artnamesinde belirtilen yerler tesis edilmelidir. Proje artnamesinde, ayn zamanda delik i ksmlarnn galvanizlenecei veya bu deliklerin galvanizlemeden sonra yaltlaca da belirtilmelidir. (4) Tamir gereliyse, uygun boya mamuller, bozulmam (salam) galvanizin evresindeki 10 mmlik alanda kullanlabilir. (5) Galvanizlenmi yzeyler, boyanmadan nce temizlenmeli ve uygun dalama primerle ileme tbi tutulmal veya kum pskrtlmesi yoluyla syrlmaldr.
10.3.3 Boyama
(1) Boyama ilemi, imalt tarafndan verilen bilgi sayfasnn gereklerine gre yaplmaldr. Not Yaynlannca, ISO/DIS 12944-7de korozyon korumas ilemlerinin nasl yaplaca tarif edilecek ve o standardda verilenler, bu maddede verilenlerin yerini alacaktr.
(2) Bileenin yzey artlar, boyamadan hemen nce, uygulanacak mamulle ilgili olarak, imaltnn talimatlarna uygunluu garanti altna almak zere Madde 12.6.1e gre kontrol edilmelidir. Not Bu madde, plak elik zerine uygulanacak primerler, alt tabaka zerine uygulanacak st tabaka, metal pskrtme zerine uygulanacak boya ve galvanizleme zerine dalama primeri uygulanmas iin kullanlr.
(3) ki veya daha fazla mamul kaplama tabakas uygulanacaksa, her bir tabaka iin farkl renk tonu kullanlmaldr. Not Primer kaplamalar, krmz veya kahverengi olmaldr. (4) Kaplanacak yzeylerin slak, ortam scakl veya iy noktasnn, uygulanacak mamuln imalt talimatnda verilenden daha dk olmas halinde, ileme devam edilmemelidir. (5) Boyanm yzeyler, su birikimine kar, boya uygulandktan sonra, imaltnn veri sayfalarnda gerekli grlen sre kadar korunmaldr.
10.4 zel artlar
39
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
10.4.1 Betonla temas eden yzeyler

(1) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, betonla temas eden yzeyler kaplanmamaldr. Kaplanmayan bu tr yzeyler, kum pskrtlmesi veya tel frayla, gevek andrma tozlarnn uzaklatrlmas ve toz ve kat yan alnmas iin temizlenmelidir. (2) lem grm yzeylerin, betonla temas eden yzeyler zerine binmesi halinde, ilem sistemi, yzeye en az 30 mm girecek ekilde uzatlmaldr.
10.4.2 Srtnme yzeyleri

(1) n yklemeli cvatalarla birlikte, yzey srtnmesi yoluyla yk aktarmas tasarlanan yzeylerin genilii, proje artnamesinde belirtilmi olmaldr. Not Bu madde hkm, ENV 1993-1-1e uygun dier elik yzeyle temas eden srtnme enesi oluturmak iin tasarlanan elik yzeylere veya 1994-1-1e uygun beton yzeylere uygulanr.
(2) lem metodu, izelge 7de verilen uygun herhangi seenekten seilmeli veya Ek Aya uygun ilem deneyi ile tayin edilmelidir. (3) Srtnme yzeylerindeki, yala kirlenmi herhangi ksmn temizlenmesinde, kimyasal temizleyiciler kullanlmal, alevle temizleme uygulanmamaldr. (4) Srtnme yzeyleri, hazrlandktan sonra monte edilinceye ve su geirimsiz kaplamalarla cvatalanncaya kadar korunmaldr. (5) Sktrlm balantlar etrafndaki ilem tamamlanmadan ileme tbi tutulmamaldr. grmemi alanlar, balant yerindeki muayeneler
10.4.3 Kaynak yaplacak yzeyler ve kaynak yzeyleri

(1) Daha sonra kaynaklanacak bir bileenin, kaynak etrafndaki 150 mmlik yzeyi sadece kaynak kalitesine zarar vermeyecek bir malzemeyle kaplanmaldr. (2) Kaynaklar ve bitiik ana metal, curuflar uzaklatrlmadan nce boyanmamaldr. (3) Proje artnamesinde belirtilmesi halinde, kaynakl yzeylere, kaynak ierisinde primer kullanlan hallerde ilve erit kaplama uygulanmaldr.
10.4.4 Ulalamayan ve ak havaya maruz yzeyler

(1) Montajdan sonra ulalmas zor olan alanlar ve yzeyler, montajdan nce ileme tbi tutulmaldr. (2) Proje artnamesinde belirtilmise, elik ksmlarn da gelen kenarlarna, ilve erit kaplama uygulanmaldr. (3) Cvatayla birletirilecek yzeylerden sadece proje artnamesinde belirtilenlerde birletirme ilemi, aralarnda ya boya bulunur halde yaplabilir. Not Bu uygulamann, d yzeye gelen elik yap ksmlarna tatbik edilmesi nerilir.
10.4.5 Hava etkilerine maruz elik yzeyler

(1) Proje artnamesinde, hava etkilerine dayankl elik yzeyinin ypranma sonrasnda kabul iin gzle yaplacak kabul garanti altna almak iin gerekli ilemler tarif edilmelidir. Not niform ypranma salamak iin, ak yzeylerin kum pskrtlmesiyle temizlenmesi gerekli olabilir ve sv ya, kat ya, boya veya asfaltla kirlenmeyi nlemek iin ilemler tarif edilmi olmaldr.
(2) Proje artnamesinde, hava etkilerine dayankl eliklerle temas edecek hava etkilerine dayanksz elik yzeyler iin gerekli ilemler tarif edilmi olmaldr.
40
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
10.4.6 Boluklarn yaltlmas

(1) Kapal boluklarn kaynaklama yoluyla m yaltlaca veya bu boluklara i koruma ilemi mi uygulanaca, proje artnamesinde belirtilmi olmaldr. (2) Boluklarn rutubet giriini nlemek zere yaltm kaynaklaryla tamamen kapatlaca hallerde, kaynak artnamesine gre, uygun filler malzeme uygulanmas yoluyla yaltmn gerekli grld hallerde izin verilecek kaynak kusurlar (porozite gibi), proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr. (3) Boluklarn, rutubet giriini nlemek iin sadece yaltm amacyla tam olarak kapatlacak olmas halinde, bu kaynaklarn btnl sadece gzle muayene yoluyla salanabilir ve Madde 12.4.2.3 hkmleri, bu tr kaynaklara uygulanmaz. (4) Mekanik balayclarn, yaltlm kapal boluk duvarna girmesi halinde, i yzeylerin yaltlmas iin kullanlacak metot, proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr.
10.5 Balama elemanlarna uygulanacak ilemler

(1) Balama elemanlarna uygulanacak ilemler, aada verilenlerle tutarl olmaldr. a) b) c) d) e) Proje artnamesinde belirlenen korozyondan koruma snflandrmas, Balama elemannn malzemesi, Yerine yerletirilmi balama elemanlarna temas eden herhangi malzeme ve bu malzeme zerindeki herhangi kaplama, Balama elemanlarn sktrma metodu, Skldktan sonra, balama elemanna gelecekte ihtiya duyulabilecek herhangi tamir ihtiyac.
(2) Temelde kullanlan cvatalar, proje artnamesinde aksi belirtilmedike ileme tbi tutulmamaldr. (3) Proje artnamesinde tarif edilen korozyondan koruma snflandrlmasna uygun n ileme tbi tutulmu olan balama elemanlar, proje artnamesinde belirtilmedike montajdan sonra kaplanmamaldr. Not Bu madde hkm, bu tr balama elemanlarnda gerekli hallerde ihtiya duyulacak tamir ihtiyacn ortadan kaldrmaz.
(4) Montajdan sonra, balama elemanlarna uygulanacak gerekli herhangi ilem, balama elemanlarnda yaplacak herhangi muayene tamamlanmadan nce yaplmamaldr.
11 Geometrik toleranslar
11.1 Genel
(1) Bu maddede, bina tayc sistemleriyle ilgili geometrik sapmalarn tipleri tarif edilmi ve normal tolerans snflar iin izin verilen deerlerin saysal sonular verilmitir. (2) artlar, sonuta ortaya kan mamuln son kabul deneyleri iindir. antiyede ina edilecek yapnn bir ksmn fabrikasyon bileenlerin oluturmas halinde, bu bileenlerin herhangi ara kontrol, ina edilmi yapnn, Madde 12.7.4.2ye gre yaplacak son kontrolne n bilgi amacyla yaplmaldr. (3) Proje artnamesinde, bileenler arasndaki tam temas yoluyla yklerin aktarlaca herhangi yzey tanmlanm olmaldr. (4) Normal snflar dndaki tolerans snflar iin herhangi art, proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr: a) b) c) Madde 11de liste halinde verilen sapma tiplerine ilve olarak izin verilen herhangi ilve sapma ve/veya, Tarif edilmi parametrelerce izin verilen deerlerle birlikte, kontrol edilecek herhangi dier sapma tipleri ve, Bu zel toleranslarn ilgili btn bileenlere mi, yoksa tarif edilen zel bileenlere mi uygulanaca,
41
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2 malt toleranslar

11.2.1 Fabrikada imal edilmi bileenlerdeki mamullerin birletirilmesi
(1) Fabrikada imal edilmi bileenlerdeki mamullerinin birletirilmesinden sonra, mamul standardnda verilen, izin verilmi sapmalar uygulanr. Ancak bu maddede dier farkl kriterler verilmise o uygulanr. Not rnek olarak, kuleli kirilerin en kesit toleranslar, ilgili mamul standardna uygun olmaldr. Ancak genel derinlik iin Madde 11.2.2ye uyulmaldr.
11.2.2 Kaynakl profiller

Fabrikada imal edilmi profillerin en kesitlerinin, belirlenmi en kesit boyutlarndan sapmalar ; ekil verilenlerden, gvde arpkl ise ekil 6da verilenleri gememelidir. Sapma tipi A Ykseklik : Parametre Kesit ykseklii : h 900 mm : 900 < h 1800 mm : h > 900 mm : = B Balk (flan) genilii : b1 veya b2 genilii : b < 300 mm : b 300 mm : = 3 mm = 5 mm zin verilen sapma = 3 mm = 5 mm
+ 8 mm 5 mm
3te
Gvde eksantiriklii : Gvde konumu : = 5 mm
Balklarn diklii : Diklikten sapma :
b / 100 5 mm
den byk olan 1) D Balklarn dzl : Dzlkten sapma :

b / 150 Not Kiri, kren kirii olarak 3 mm = kullanlacaksa, st baln, ray genilii + 20 mm genilikteki dzlkten den byk olan 1) sapmas en fazla 1 mm olmaldr.
ekil 3 Kaynakl profillerde izin verilen sapmalar
1)
= den byk olan gsterimi, verilen iki deerden byk olann ifade eder.
42
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.3 Kutu kesitli profiller

Fabrikada imal edilmi kutu kesitli profillerin en kesitlerinin, belirlenmi en kesit boyutlarndan sapmalar; plkalarn arpkl ve plka takviyelerinin dorultudan sapmalar iin ekil 4te verilen deerleri gememelidir. No Sapma tipi a Plka genilii : Parametre Bir plkann geniliindeki sapmas: b < 300 mm : b 300 mm : zin verilen sapma
= 3 mm = 5 mm
Ayn kabul edilen diyagonal mesafeler arasndaki fark : = ( d1 d2) : genilik d1 d2
d1 + d2 400 5 mm =
den byk olan 1) b Plka takviyeleri : Plka dzlemindeki dorultudan sapma :

b / 250 3 mm
den byk olan 1
Plka dzlemine dik yndeki dorultudan sapma :
b / 500 3 mm
den byk olan 1)
Plka arpkl :
Plka genilii boyunca veya lme boyundaki arpklk :
b / 150 3 mm
den byk olan 1)
ekil 4 Kutu kesitler iin izin verilen sapmalar
43
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.4 Bileenler
Bileenlerin, uzunluk, dorultu, kavis ve dikliinde, belirlenmi boyutlardan sapmalar, ekil 5te verilenleri amamaldr. No a Uzunluk : Sapma tipi Parametre Boyuna eksende veya profilin kesinde llen uzunluk : - Para uzunluu zin verilen sapma
= (2 + L/5000) mm 1 mm L / 1000 3 mm
Doruluk :
- ki ucu, uygulanmsa u plkalar ihtiva eden tam = temasl mesnet bileen Her iki eksendeki doruluk :
den byk olan
Kavis :
Gvde plkas yatay konumdayken, uzunluun orta noktasndaki kavis f :
L / 1000 6 mm
den byk olan
Balklarn diklii :
Boyuna eksenlerin diklii : - Tam temasl mesnet = D / 300 olarak hazrlanmam : Tam temasl mesnet = D / 1000 olarak hazrlanm :
Mesnetlerin diklii :
Glendirme takviyesi yaplmam bileenler iin gvde plkasnn mesnetlerdeki deylii
h / 300 3 mm
den byk olan
ekil 5 Bileenler iin izin verilen sapmalar
44
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.5 Gvde plkalar ve takviyeler

Gvde plkalarnn arpkl, gvde takviyelerinin dorultudan sapmas ve takviyelerin konumlarndaki sapmalar, ekil 6da verilenleri amamaldr. Gvde plkalarnda, arpklk izin verilen sapmalar, balk plkalarndaki arpklklar iin de uygulanr. No Sapma tipi a Gvde arpkl : Parametre Gvde ykseklince veya lme boyunca arpklk zin verilen sapma d / 100 5 mm = den byk olan
Gvde takviyeleri :
Gvde dzlemindeki dorultudan sapma
d / 250 3 mm
den byk olan
Gvde dzlemine dorultudan sapma
dik
d / 500 3 mm
den byk olan
Takviyenin yeri : Tasarlanan sapma : konumdan = 5 mmm
Bir ift takviye arasndaki e = t / 2 d merkezlik :
ekil 6 Gvde ve takviyelerde izin verilen sapmalar
45
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.6 Delikler, yarklar ve takviyeler

Deliklerin konumlarndaki sapmalar, yarklarn boyutlarndaki sapmalar ve kesilmi kenarlarn diklikten sapmas, ekil 7de verilen deerleri gememelidir. No Sapma tipi a Deliklerin konumlar : Parametre zin verilen sapma Bir delik ekseninin, delik grubu ierisindeki tasarlanan konumundan = 2 mmm sapmas :
Delik gruplarnn konumlar :
Bir delik grubunun tasarlanan konumundan sapmas : a boyutu : b boyutu : c boyutu : d boyutu : 1) h 1000 mm ise 2) h > 1000 mm ise = 5 mm = 2 mm = 5 mm = 2 mm = 4 mm
Yarklar : Yarn ana boyutlarndaki sapmalar : - d boyutu : =

+ 2 mm - 0 mm
- l
boyutu :
+ 2 mm = - 0 mm
Kenarlar : Kesilmi kenarn 90den = 0,1 t sapmas :
ekil 7 Delikler, yarklar ve kenarlarda izin verilen sapmalar
46
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.7 Kolon ekleme paralar ve taban plkalar

Btn birleim tipleri iin, kolonlarn ekleme paralarnda ve taban plkalarndaki tasarlanmam d merkezlik, ekil 8de verilen deerleri gememelidir. Taban plkalar iin uygulanan sapma toleranslar, ayn zamanda tepe plkalarna da uygulanr. No Sapma tipi a Kolon ekleme paralar : Parametre zin verilen sapma Tasarlanmam d merkezlik, e (her bir e = 5 mmm eksene gre):
Taban plkas :
Tasarlanmam merkezlik, e eksene gre):
d (her bir e = 5 mmm
ekil 8 Kolon ekleme paralar ve taban plkalar iin izin verilen sapmalar
47
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.8 Kafes kiri bileenleri

(1) Fabrikasyon (hazr) kafes kiri bileenlerdeki sapmalar, ekil 9da verilen deerleri gememelidir. No Sapma tipi a Kaynak sonras kafes kiri bileenleri : Parametre Fabrikasyon kafes kirilerdeki birleim yeri d merkezlii iin sapmalar : Panel boyutu : Yml boyut : Diyagonal elemanlarn dorultudan sapmas : zin verilen sapma p = 5 mm p = 10 mm L / 500 6 mm = den byk olan b Birleim yeri d merkezlii : Fabrikasyon kafes kirilerdeki birleim yeri d merkezlii iin sapmalar : Birleim yerindeki d merkezlik : Not Sapma, proje artnamesinde tarif edilen herhangi d merkezlie gre llr. B, diyagonal elemann karakteristik en kesit boyutudur. c Kafes kiri genel en kesitleri : Fabrikasyon kafes kiri bileenlerin kaynaktan sonraki genel en kesitleri iin sapmalar : Ykseklik - D, Genilik W, Kegen X : D 300 mm : 300 < D < 1000 mm : D 1000 mm : ve benzer ekilde D yerine W ve X konulabilir. = B / 20 + 5 mm
= 3 mm = 5 mm = 10 mm
ekil 9 Fabrikasyon kafes kiri bileenler iin izin verilen sapmalar
48
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.2.9 Tam temasl mesnetlere oturacak ekilde tesviye edilen yzeyler

(1) Yzeyler, bileene oturan ksma dik olacak ekilde, Madde 11.2.4e gre tesviye edilmelidir. (2) Bir yzeyin dzlnn, temas edecei yzeye monte edilmeden nce mastarla kontrol edilmesi halinde, yzey ve mastar arasndaki aklk, hibir yerde 0,5 mmyi gememelidir.
Not
Bu tr yzeyler iin herhangi przllk kriteri konulmam olmasna karn, bu art byk kntlar 0,5 mm ile snrlamaktadr.
(3) Birletirilecek yzeylerin, cvata ile monte edilecek bileen yzeyleri olmas halinde, dorultu ayarlanmasndan ve cvatalamadan sonraki artlar, Madde 11.4.4te verilmitir.
Not
Bu tr bir birleim yerinde, Madde 6.9a gre uyumluluk artlarnn yerine getirildiini kontrol etmek iin deneme montaj yaplmas halinde, inaat ileminin, bileen dorultularnn, deneme montaj esnasndakiyle tamamen ayn ekilde ayarlanmasn snrlandrabilecei ve elik yap ksm arlnn, yzeylerdeki yerel byk kntlar giderebilecei dikkatli ekilde deerlendirilmelidir.
(4) Tam temasl mesnetlerde, kuvvetlerin aktarlmas iin takviyeler yaplmsa, mesnete oturan yzeyler arasndaki aklk, hibir yerde 1 mmden daha fazla olmamal ve anma temas yzeyinin en az 1/3nde 0,5 mmden daha kk olmamaldr.
11.3 Yapm (montaj) ncesi toleranslar

11.3.1 Referans sistem
(1) Mesnetlerdeki sapmalar, ISO 4463-1e gre tesis edilen ikincil sistem esas alnarak llmelidir. (2) Her bir bileenin inas (montaj) iin tasarlanan konumunu iaretlemede kullanlan iaret noktalar, ISO 4463-1e uygun olmaldr. (3) Monte edilen bileenlerdeki sapmalar, yerletirme (konum) noktalarna gre llmelidir. Yerletirme noktas tesis edilmemise sapmalar, ikincil sisteme gre llmelidir.
11.3.2 Temel cvatalar ve dier mesnetler

(1) Temel cvatalar grubunda, cvatalarn merkez noktalarnn konumu, bu konumlarn ikincil sisteme gre gerekli konumlarndan 6 mmden daha fazla sapma gstermemelidir.
Not Ayarlanabilir temel cvatalar grubunu deerlendirmek iin en uygun konum seilmelidir.
(2) Temel cvatalarnn ve dier mesnetlerin yerleim noktalarnn izin verilen sapmalar, ekil 10da verilmitir. zin verilen sapmalar genellikle, gerek konum ve ikincil sisteme gre llen gerekli konum arasndaki sapma olarak verilir. Temel cvatalar grubu ierisindeki cvatalarn izin verilen sapmalar, her bir cvatann, cvata grubunun merkez noktasna gre llen gerek konumuna gre sapmas bakmndan verilir. (3) Dey temel cvatas kntsnn (ayarlanabilir durumdaysa en iyi konumdayken) deyden sapmas, 20 mm uzunluk iin 1 mmden daha fazla olmamaldr. Benzer artlar, montaj ve dier herhangi ayla yerletirilmi cvata sralarnda da uygulanr.
49
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Parametre Gerekli seviyeden sapma :
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 zin verilen sapma
Temel seviyesi :
- 15 mm (aa) - 5 mm (yukar)
Dey duvar :
elik yap mesnet noktalarnn gerekli konumlarndan sapmas :
= 25 mm
Ayar iin hazrlanm, n ayarlamal temel cvatas :
Gerekli konum ve kntdan sapma :
X, Y = 10 mm (u konumu) P = - 15 mm (dar) - 5 mm (ieri) (knt)
Ayar iin hazrlanmam, n ayarlamal temel Gerekli konum, seviye ve cvatas : kntlardan sapma : L : U konum veya seviyesi P : knt
X, Y = 3 mm + 45 mm P = - 5 mm
ekil 10 Temel cvatalar ve dier yapsal mesnetler iin izin verilen sapmalar (dier sayfada devam edecek)
50
ICS 91.080.10 No
e
TRK STANDARDI Sapma tipi Parametre Gerekli konum ve seviyeden sapma :
Deme kirileri kaynaklanm halde gml elik ankraj levhas ::
X, Y = 20 mm z = 10 mm
ekil 10 (devam) Temel cvatalar ve dier yapsal mesnetler iin izin verilen sapmalar
11.4 Yapm (montaj) toleranslar

11.4.1 Kolonlar
(1) Tabana yerletirilmi elik kolonun merkezinin plndaki konumu, ekil 11de gsterildii gibi, tasarlanan konuma gre 5 mm sapma snrlar ierisinde ayarlanm olmaldr.
Not
Mesnetlere sabitlenmek zere, taban plkalar ve dier plkalarda alan delikler, mesnetleri elik yap ksmna balamak iin alan deliklerde izin verilen sapmalara uygun tolerans braklacak ekilde boyutlandrlmaldr. Bu, tutucu taban plkalarndaki somunlar ve taban plkas st yz arasnda, zellikle geni rondellarn kullanlmasn gerektirebilir.
(2) Kolon gvdesinin alt taban seviyesi, yerletirme noktasna gre gerekli seviyeye 5 mm sapma snrlar ierisinde yerletirilmelidir.
Not
Bu, taban plkalarndaki nemli kalnlk deiimlerinin dengelenmesi artyla, taban plkas altndaki seviyenin ayarlanmasyla salanr.
(3) Tek kolonlarda izin verilen sapmalar, ekil 11, ekil 12 ve ekil 13te verilmitir. ok katl binalarda yaklak kolonlarn oluturduu gruplarn izin verilen sapmalar, aada verilmitir : a) b) Herhangi yaklak bal 6 kolonun plndaki sapmalarnn aritmetik ortalamas, ekil 11, ekil 12 ve ekil 13te verilen artlar salamaldr. artlar, birbirine dik iki dorultuda uygulanr. Bir kolonun, yan yana kat seviyeleri arasndaki, deylikten sapmasyla ilgili art (yukardaki art salayan 6 adet yaklak kolon grubu ierisindeki) e h/100 olmaldr.
11.4.2 Kiriler, kren kirileri ve kafes kiriler

(1) Kirilerin dorultu ve seviyeleri iin izin verilen sapmalar, ayn zamanda orta seviyede ve at seviyesindeki dier ana tayc elemanlara da uygulanr. Bu sapmalar, seviye haricinde tasarlanan dzlem esas alnarak llr.
Not
Bu artlarn, kiriler veya kren kirilerinin, elstik ekil deitirmeler ve hareketlerin nispeten byk olabilecei takviyesiz erevelerde, Madde 12.7.4.6ya gre uygulanmasnda itina gsterilmesi gereklidir.
(2) Kiriler iin izin verilen sapmalar, ekil 14te gsterilmitir. 51
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(3) Kirilerin seviyeleri, kolon boylarndaki toleranslara gre ayarlanm gerekli seviyeye en uygun ekilde ina edilmi kat seviyeleri esas alnarak llr. (4) na (monte) edilmi bir kiriin orta noktasndaki bombe iin izin verilen sapma, mesnet noktalarna gre ; aklk mesafesi / 500 dr. (5) na (monte) edilmi, akl 20 mden daha fazla olan, antiyede monte edilmi bir kafes kiriteki bombe iin izin verilen sapma, mesnet noktalarna gre ; kiri uzunluu / 300dr. (6) Konsol kiriin ucunda, montajdan sonra izin verilen sapma, mesnet noktalarna gre ; kiri uzunluu / 300dr.
52
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Tarif elik kolonun merkezinin tabandaki yerleim konumuna gre plndaki konumu
= 5 mm
Kolonlarn, taban seviyesine gre llen utan uca ykseklii :
h 20 m : = 20 mm 20 m < h < 100 m = 0,25 (h+20) mm h 100 m : = 0,1 (h+200) mm h, metre birimindedir.
Her bir hatta, kolon ular arasnda taban seviyesindeki mesafe :
L 30 m : = 20 mm 30 m < h < 250 m = 0,25 (h+50) mm L 250 m : = 0,1 (h+500) mm L, metre birimindedir
Yanyana kolonlar arasndaki mesafe
= 10 mm
ekil 11 Kolonlar iin izin verilen sapmalar Blm 1
53
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Tarif Bir kolonun, yan yana kolonlar birletiren hatta gre taban ve kat seviyesindeki konumu :
e = 10 mm
ok katl bir yapda, bir kolonun, bitiik kat seviyeleri arasndaki eimi : e = h/500
ok katl bir yapda, bitiik kat seviyelerinde, birleim noktalarn birletiren dz hatta gre, bir kolon kesitinin yeri :
e = s/500 s h/2 m
ok katl bir yapda, kolonun taban seviyesindeki merkezinden geen dey hatta gre, herhangi kat seviyesindeki konumu : n, yapdaki kat saysdr.
e = h / (300
n)
54
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Tarif Tek katl binada, tayc ereve haricinde kren tamayan bir kolonun eimi :
e = h / 300
Tayc ereve kolonu h < 5 m : e = 5 mm 5 da dahil olmak zere h 25 m kren raynn oturduu e = h/500 kolon eimi : h > 25 m : e = 25 mm
Kren raynn oturmad tayc erevenin Tek katl kolonlarn eimi: eimi e = h/100
ereveyi tayan her iki kolonun ayn dorultuda olmas halinde, kolonlarn ortalama eimi :
e1 + e 2 h = 2 500
55
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Tarif Kiri kolon balantsnn, kolona gre llen yeri :
e = 5 mm
Kiriin, ina edilen kat seviyesine gre llen kiri kolon balantsndaki seviyesi :
= 10 mm
Kiriin kar ucunun seviyesi :
L / 500 10 mm
den kk olan
Bitiik kirilerin tekabl eden ularnda llen seviyeleri :

= 10 mm
Bitiik kirilerin arasndaki tekabl eden ularnda llen mesafe :
= 10 mm
Bitiik demelerin seviyeleri

= 10 mm
1)
= den kk olan gsterimi, verilen iki deerden kk olann ifade eder.

ekil 14 Kiriler iin izin verilen sapmalar
56
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
11.4.3 Kren raylar ve yry yolu kiriler

(1) Kren raylar kaidelerinin dorultularnda izin verilen sapmalar, Madde 15, a,b,c ve ede verilmitir.
Not
Dier zel toleranslar gibi, proje artnamesinde, kren raylarnn kren imalts tarafndan verilen artlara uymas iin gerekli olan toleranslar tarif edilmelidir.
(2) Birbirine yakn kren raylar veya yry kirilerinin birleim yerlerindeki seviyeleri iin izin verilen sapmalar, ekil 15, d,f ve gde verilmitir.
Not
Kren raylar ve yry kirilerinin, elik mesnet yaps iin izin verilen sapmalar temin etmek iin, ayar yapmaya izin verilen dier zel detaylar salanmaldr.
11.4.4 Tam temasl mesnetler

(1) tam temasl mesnetlerde, cvatal birleim tanmlanmsa, monte edilmi bileen yzeyleri arasnda, dorultu ayarlanmas ve cvatalarla balama sonrasndaki uyum, ekil 16da verildii gibi olmaldr. (2) Belirlenmi snrlar amas halinde, yzeyler arasndaki araln, izin verilen sapma snrlarna uygun hale getirilmesi iin ara salar kullanlabilir. Ara salar, yumuak, dz elikten yaplabilir. Herhangi bir noktada adetten daha fazla ara sac kullanlmamaldr. Gerekliyse, ekil 17de gsterildii gibi ara salarn yerinde tutabilmek iin ke kaynaklar veya ara salarnn tmn kaplayan ksm nfuziyetli kt kaynak yaplabilir.
57
ICS 91.080.10 No
a
TRK STANDARDI Sapma tipi Tarif 2 m uzunluktaki lme boyunca (L) rayn blgesel dorultusu :
TS ENV 1090-1/Nisan 2004 zin verilen sapma Yatay olarak: = 1 mm Dey olarak : = 2 mm
Kolon mesnetleri arasndaki mesafe (L) boyunca ray seviyesi :
L / 1000 10 mm
den byk olan
Paralel raylarn dorultusu : y 15 m iin: = 5 mm y > 15 m iin: = 10 mm
Ray seviyeleri arasndaki fark :
L / 1000 10 mm
den byk olan
Rayn, profil gvdesine gre d merkezlii :
tw 12 mm iin: e = 0,5 tw tw < 12 mm iin: e = 6 mm
Ray en kesitinin yataya gre dzl

= 1/100 arc
Ray birleim yerindeki kademe

= 5 mm
ekil 15 Kren kirileri ve yry kirileri iin izin verilen sapmalar
58
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI Tam temasl mesnetler
ekil 16 Tam temasl mesnetler iin izin verilen sapmalar
ekil 17 Tam temasl mesnetlerde kullanlan cvata takmlarndaki ara salarnn sabitlenmesi iin tercihler
59
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12 Muayene, deney ve dzeltmeler

12.1 Genel
(1) Genel kalite hedefi, tamamlanm elik yapnn yeterli seviyede mekanik diren ve kararllk , hizmet verebilirlik ve dayankllk salanmas iin temin edilmelidir.
Not - Bu hedefin salanmas iin gerekli baz karakteristikler, yapm ilemi sonunda ortaya kan, genellikle antiyedeki elik yap olan tamamlanm mamul zerindeki deney ve son muayenelerle kontrol edilemez.
(2) Muayene, deney ve dzeltmeler, yukarda verilen kontrol hedefi dahilinde, proje artnamesine gre yaplan almalarla yrtlmelidir. (3) Muayene ve deneyler, yklenici tarafndan yaplan plna gre yrtlmelidir.
Not Muayene ve deney pln hakknda klavuz bilgi, Ek Gde verilmitir.
(4) Yrtlen btn muayene ve deneyler ile bunlara bal dzeltme ilemleri yazl olarak kayda geirilmelidir. (5) Kabul deney sonularnn, Madde 11de geometrik boyutlar iin izin verilen sapma bakmndan uygunsuz olarak tanmlanmas halinde, bu kusur iin aada verilen tedbirlerin alnmas gereklidir : a) b) Yaplmas mmknse, kusur giderilmeli ve deney tekrarlanmaldr. Kusurun giderilmesi mmkn deilse, bu kusuru telafi edecek ekilde yapda deiiklik yaplabilir. Ancak, bu deiikliin proje artnamesine uygun olmas ve gerekliyse baz tavizlerin de verilmesi gerekebilir. Madde 11de verilen toleranslardan bazlar, ENV 1993-1-1e gre yaplan tasarm kabullerine temel oluturur ve ayrcalk gerektirebilir. Dier tolaranslar ise bileenlerin birbirine monte edilmesinde kolaylk salar.
Not
12.2 Malzemeler ve fabrikasyon mamuller

12.2.1 Malzemeler
(1) Teslim edilen malzemelerin sipari edilene uygun olup olmadn kontrol etmek zere, teslimde malzemeyle birlikte verilen dokmanlar incelenmelidir.
Not
Bu dokmanlar ierisinde, malzeme deney sertifikalar ve tedarikinin uygunluk beyan da bulunmaldr. Bu dokman incelemesinin amac genellikle, teslim edilen malzeme zerinde deney yaplmasna gerek olup olmadnn tespit edilmesidir.
(2) Yzey hazrlanmas esnasnda ortaya kan kusurlarn belirlenmesi iin, malzeme yzeyinin muayenesi, yaplan ie ait muayene ve deney plnnda yer almaldr. (3) Proje artnamesinde belirtilmemise, malzemelerin deneye tbi tutulmas iin herhangi art yoktur.
12.2.2 Fabrikasyon mamuller

(1) Teslim edilen mamullerin sipari edilene uygun olup olmadn kontrol etmek zere, teslimde hazr mamullerle birlikte verilen dokmanlar incelenmelidir.
Not
Bu madde hkm, ykleniciye yar mamul halinde teslim edilen ve daha sonraki ilemlerin antiyede yaplaca (kaynakl deme kirii olarak hazrlanacak kesitli profiller) ve yklenici tarafndan imal edilmeyip, sadece montaj yaplacak mamullere de uygulanr.
(2) Teslim edilen belgelerde, teslimatnn, mamullerin proje artnamesinin ilgili blmne uygun olduuna dair beyannn bulunmamas halinde bu mamuller, muayene ve deney pln gereklerini saladklar yklenici tarafndan gsterilinceye kadar uygun olmayan mamul olarak kabul edilir.
60
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12.3 Fabrikasyon imalt

12.3.1 Fabrikasyon bileenlerin geometrik boyutlar
(1) Fabrikasyon imalt iin muayene ve deney pln, tm ie ait gerekleri karlayacak ve hazrlanm malzemeler, yar mamul ve mamul bileenler iin gerekli kontrolleri ihtiva edecek ekilde hazrlanmaldr. (2) Fabrikasyon bileenlerin boyutlar daima llmelidir. lme ilemi iin, ISO 7976-1 ve ISO 7976-2de liste halinde verilenlerden uygun olan metot ve cihazlar seilerek kullanlmaldr. lme doruluu, ISO 8322nin ilgili blmne gre tayin edilmelidir. (3) llecek yer ve ilem skl, muayene ve deney plnnda verilmi olmaldr.
Not
Proje artnamesinde, zel toleranslara sahip herhangi bileen grubu zel olarak tarif edilmelidir. Bu toleranslarn kontrol de muayene ve deney plnnda verilmi olmaldr.
(4) Kabul kriterleri, Madde 11.2ye uygun olmaldr. Sapmalar, Madde 6.9da tarif edilen herhangi bombe veya n ayarlamalar bakmndan llmelidir. (5) Uygun olmama halinde yaplacak ilemler, Madde 12.1e uygun olmaldr. (6) Madde 6.9a gre deneme montaj kullanlmas halinde muayene gerekleri, muayene ve deney plnnda yer almaldr.
12.3.2 lem deneyleri 12.3.2.1 Isl kesme

(1) Isl kesme ilemi uygulanacaksa, ilem yeterlilii, aada verilen ekilde kontrol edilmelidir. (2) lem deneyleri iin, aada verildii ekilde 4 adet numune hazrlanmaldr. a) b) c) d) En kaln malzemeden ilem uygulanarak kesilen dz numune, En ince malzemeden, ilem uygulanarak kesilen dz numune, Keskin ke, Kemer.
(3) lmeler, iki dz numunede, en az 200 mm uzunluktaki l boyunda yaplmal ve paragraf (4)te verilen gereklere uygunluk bakmndan kontrol edilmelidir. Keli ve kavisli numuneler, dz numunelere edeer standardda kenarlar meydana getirildiinin kontrol edilmesi iin muayene edilmelidir. (4) Yzeyler, aada verilen artlara gre kontrol edilmelidir. U 1 + 0,015 a Rz 110 + 1,8 a
Burada ;
A Malzeme kalnl, mm, U Dik adan sapma veya anma eimi,mm, Rz Yzey hatt derinlii (przllk) , m, (Be ardk tek lme boyu genliklerinin (z) ortalama deeri) ekil 18 ve ekil 19a baklmaldr.
ekil 18 Alevle kesilmi kenarlar
61
ICS 91.080.10 a) Dik a ve eimdeki sapma
TRK STANDARDI
b) Yzey hatt ortalama derinlii (przllk), m
ekil 19 ekil 18de verilen a) ve b) detay
(5) lemin uygun olmamas halinde dzeltme, yeniden deneye tbi tutulmal ve yeniden deney yaplana kadar kullanlmamaldr.
12.3.2.2 Blgesel sertlik

(1) Blgesel sertlik meydana getirme ihtimali olan bir ilemin kullanlmas halinde, ilemin yeterlilii, aada verildii ekilde kontrol edilebilir. a) b) c) Blgesel sertlemeye kar en fazla hassas olan, ilem grm malzeme blgesini evreleyen malzeme zerinde yaplan ilem deneyi sonunda, drt adet numune hazrlanr. Etkilenme ihtimali olan blgelerdeki her numunede drt adet blgesel sertleme deneyi yaplmaldr. llen en dk deer, 380 Hv 10u gememelidir.
(2) Uygun olmayan ilem dzeltilinceye kadar kullanlmamaldr. lemin kullanm uygun sonular veren malzemelerle snrlandrlabilir.
12.3.2.3 Delik geniletme yoluyla salanan delik boyutlar

(1) Delik geniletme ilemi kullanlmsa, ilemin yeterlilii, aada verildii gibi periyodik olarak kontrol edilmelidir. a) b) Delik aplar, malzeme kalnl ve ilem snflarn ihtiva eden malzemede yaplan ilem deneyleri sonunda, sekiz adet numune hazrlanr. Delik byklkleri, her delik iin, deliin her iki ucunda giren/girmeyen l aleti kullanlarak kontrol edilmelidir. Delikler ISO 286-2de verilen H 11 tolerans snfna uygun olmaldr.
(2) Uygun olmayan ilem, dzeltilinceye kadar kullanlmamaldr. lemin kullanm, uygun sonular veren malzemeler ve delik aplaryla snrlandrlabilir.
12.4 Kaynak yaplmas

12.4.1 Kaynak ncesi ve kaynak esnasndaki muayene
(1) e ait deney pln, kaynak ncesi ve kaynak esnasndaki muayeneyi de ihtiva etmelidir.
Not Bu konuda klavuz bilgi, EN 729un ilgili blmlerinde verimitir.
62
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12.4.2 Kaynak sonras muayene 12.4.2.1 Muayene zaman

(1) Kaynan tahribatsz son muayenesi, muayene edilecek kaynaklarn tamamlanmasndan itibaren en erken 16 saat sonra yaplmaldr. Ancak, kalnl 40 mmden daha az olan kaynaklar iin bu sre, en az 40 saat olmaldr. (2) Daha sonra yaplacak ilemler sonucunda ulalamaz duruma gelecek herhangi kaynak, sonraki ilemler yaplmadan nce muayene edilmelidir. (3) Ulalamayan blgedeki arpkln dzeltilmesi halinde, bu blgede bulunan kaynaklar yeniden muayene edilmelidir.
12.4.2.2 Muayenenin kapsam

(1) Kaynaklar tm uzunluunca gzle muayene edilmelidir. lve olarak tahribatsz muayene metotlar da belirlenebilir. Kullanlacak metotlar ve muayene edilecek kaynaklarn yerleri, proje artnamesinde tarif edilmi olmaldr. (2) Tahribatsz muayene skln belirlemek iin izelge 8 kullanlabilir. (3) Muayene sonucunda, kabul kriterlerinde belirtilen artlardan daha fazla kaynak kusurlarnn ortaya kmas halinde deney skl artrlmaldr. (4) Sadece ksm muayene gerekliyse, deney uygulanacak birleim yerleri rastgele seilmelidir. Bu seimde, birleim tipi, malzeme snf, kaynak donanm ve kaynak iilii gibi deikenlerin mmkn olan kapsamda temsil edilmesi salanm olmaldr.
izelge 8 Tahribatsz muayene skl
Birleim tipi kategorileri ekil 10
Gzle muayene
Proje artnamesinde gerekli grlmse ilve tahribatsz muayene Atelye kaynaklar antiye kaynaklar
Birleim blgesi Montajdan nce gvde ve balk levhalarndaki enine kt kaynaklar Bindirmeli birleimlerin ucundaki enine ke kaynaklar Boyuna kaynaklar % 100
% 100
Temel boyutlar, malzeme snflar, kaynak geometrileri ve uygulanan kaynak Tarif edilmi ileminin ayn olduu btn birleim her bir kaynak tipi yerleri iin belirlenmi ilk be birleim yeri
Eleman blgeleri
antiyede yaplan elemanlar
Tanmlanm btn birleim yerlerinin her 10 metre uzunluu iin 0,5 m. Drt kaynak uzundan bir adedini ihtiva etmelidir. 20 ekte bir
Atelye kaynaklar iin verilen sklk iki katna kartlmaldr.
kincil ek kayna
rnein, sabit kenar levhalar, yan raylar, burkulma rijitlletiriciler vb.
% 100
63
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12.4.2.3 Tahribatsz muayene metotlar

(1) Bu maddede, aada verilen tahribatsz muayene metotlar dikkate alnmtr : a) b) c) d) e) Gzle muayene, Manyetik parack muayenesi, Sv nfuziyeti deneyi, Ultrasonik deney, Rntgen deneyi.
(2) Tahribatsz metotlarn, farkl birleim yerlerindeki uygulama alan, izelge 9 ve izelge 10da verilmitir.
12.4.2.4 Kaynaklarn gzle muayenesi

(1) Gzle muayene, bir blgedeki kaynak ilemi tamamlandktan ve dier herhangi tahribatsz muayene uygulanmadan nce yaplmaldr.
Not Yaynlannca, EN 970de gzle muayene iin nerilerin yer almas tasarlanmtr.
(2) Gzle muayenede aada verilenler incelenmelidir : a) b) c) d) e) Btn kaynaklarn mevcudiyeti ve yeri, Yzeylerin muayenesi ve kaynaklarn ekilleri, Kaynaklarn boyut ve konumlarna ait ller, Yzey kusurlarnn (apak gibi) ortaya kartlmas, Rastgele arklar ve kaynak serpinti alanlar.
12.4.2.5 Kabul kriterleri

(1) Kaynaklarn kabul kriterleri, proje artnamesinde belirtilmi olmaldr.
Not
Genel kalite kontrol amacna uygun olarak, kaynak kusurlarnn snrlarna ait klavuz bilgi Ek Hda verilmitir.
12.4.2.6 Kaynaklarn dzeltilmesi

(1) Her bir tamir sonunda yaplacak muayene ve deneylerle orijinal kaynaklar iin gerekli artlarn tamir edilmi kaynaklarda da saland gsterilmelidir.
64
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge 9 Tam nfuziyetli birleim yerlerinde tahribatsz muayene metotlarnn uygulama alan
KAYNAK TP BRLEM TP KAYNAK LEM (Not 1) S/S, D/S KT BRLEM S/S + B
TAM NFUZYETL BRLM T VEYA + EKLL BRLEM S/S, D/S, S/S + B KE BRLEM HEPS
EKLLER : t = Kt birleimde kaln eleman t = T birleimlerde gvdenin kalnl
GZLE MUAYENE YIKIMSIZ MUAYENE METODU MANYETK TANECK MUAYENES (Not 3) ULTRASONK DENEY (Not 2)
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam t 10 (Not 4)
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam t 20 (Not 2, Not 4)
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam t 10
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam t 10
Not 1 S/S = Tek tarafl, D/S = ift tarafl, B=Destek Not 2 S/S = Kk kusurlarnn belirlenmesi hakknda baz snrlamalar dnda ultrasonik deney uygulanabilir. Not 3 MPI uygulanmas mmkn deilse, bu deney yerine sv nfuziyeti deneyleri kullanlabilir. Not 4 t < 30 mm ise ultrasonik muayene yerine rntgen muayenesi yaplabilir. Ultrasonik deneylere deerlendirmeye yardmc olmak zere ihtiya duyulabilir.
65
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge 10 Ke kayna ve ksm nfuziyetli kaynaklarda tahribatsz muayene metotlarnn uygulama alan
KAYNAK TP BRLEM TP BNDRMEL BRLEM
TAM NFUZYETL BRLEM T VEYA + EKLL BRLEM KT BRLEM
EKLLER : t = Birleim yerindeki kaln eleman z = Kaynan ksa kolunun uzunluu
GZLE MUAYENE YIKIMSIZ MUAYENE METODU MANYETK TANECK MUAYENES (Not 1) ULTRASONK DENEY (Not 2)
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam -
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam z 20 (Not 2)
t deerlerinin tamam t deerlerinin tamam -
Not 1 MPI uygulanmas mmkn deilse, bu deney yerine sv nfuziyeti deneyleri kullanlabilir. Not 2 Ultrasonik deneyler, malzemenin tabakalar halinde ayrlmasn kontrol etmek iin kullanlabilir.
66
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Aklama : C = M = . _ ._ . ___ T = L = Birleim blgesi Eleman blgesi Elemann ekseni Eleman blgesi ve birleim yeri snr Eleman eksenine dik kaynak (herhangi bir dorultuda) Boyuna kaynak (eleman eksenine paralel)
Not Aksi belirtilmemise, birleim blgelerindeki kaynaklarn hepsi, enine kaynak olarak kabul edilir. ekil 20 Birleim yeri, eleman blgeleri ve kaynak dzeninin tarifi
12.4.3 Karma (kompozit) elik ve beton yaplar iin kaynakl kesme kirilerinde yaplan deneyler
(1) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, aada verilenler uygulanr : Karma elik ve beton yaplardaki kiri kaynaklarnn kalitesi, gzle muayene edilmelidir. Tam ergime veya tam 3600 kaynak fla (ke) grlmeyen herhangi deme kirii, en yakn tayc kiri ucunadoru, deme kiriinin zerine yerletirilen boru yardmyla 150 den daha az olmayan bir ayla, elle eilmelidir. Bu ilem sonunda yaplan gzle muayenede, kaynakta herhangi atlak grlmemesi halinde deme kirii kabul edilir ve eilmi konumda braklr. Kusurlu herhangi deme kirii deitirilmelidir. Eskisinin yerine monte edilen yeni deme kirilerinin bitiiine, yeni bir konumda kaynaklanmas nerilir. Gzle ilk muayenenin tatmin edici olmas halinde, rastgele seilen, toplam bdeme kirii adedinin en az % 1i kadar deme kirii, yukarda verildii ekilde 150 den daha az olmamak zere, souk eme deneyine tbi tutulmaldr.
Not
antiyede kullanlan kaynak donanmnn uygun alp almad, donanm tandktan sonra ve her alma dnemi veya dier alma periyodunun banda, donanm kullanlarak kaynaklanan deme kirileri zerinde yaplan deneyler kullanlarak tekrar kontrol edilmelidir.
12.4.4 Kaynakla ilgili dier deneyler

(1) Proje artnamesinde, izelge G.1de verilenlerden, kaynak zerinde yaplacak dier deneyler de belirtilmelidir.
12.5 Mekanik birletirme

12.5.1 n yklemesiz cvatalarla yaplan birleimlerin muayenesi
(1) n yklemesiz mekanik balant elemanlar ile gerekletirilen btn birleimler, yap dorultusu blgesel olarak ayarlanp cvatalar skldktan sonra kontrol edilmelidir.
Not
Cvatalarn tamamnn ayarlama iin yerletirilmedii herhangi balant, uyum bakmndan daima eksik cvatalar monte edildikten sonra kontrol edilmelidir. 67
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Kabul kriterleri ve uygunsuzluklarn dzeltilmesi iin alnacak tedbirler, Madde 8.6 ve Madde 9.5.6ya uygun olmaldr. (3) Uygun olmamann, tabaka kalnlklar arasndaki farkn Madde 8.1de verilen kriterleri amas nedeniyle meydana gelmi olmas halinde, balant yeniden yaplmaldr. Bunun haricindeki uygunsuzluklar, mmkn olan hallerde, bileen dorultusunun ksm olarak ayarlanmas yoluyla dzeltilebilir. (4) Dzeltilmi balant yerleri tamamlandktan sonra, tekrar muayene edilmelidir.
12.5.2 n yklemeli civatalarda yaplan balantlarn muayene ve deneyleri 12.5.2.1 Srtnme yzeylerinin muayenesi
(1) Birleimde srtnme yzeyleri bulunmas halinde, bu yzeyler montajdan hemen nce gzle muayene edilmelidir. (2) Kabul kriterleri, Madde 8.7.1 ve Madde 8.8!de verildii gibi uygulanmaldr. Herhangi uygunsuzluk, Madde 8.8e gre dzeltilmelidir.
12.5.2.2 Balama esnasndaki muayene

(1) n yklemeli mekanik balant elemanlaryla yaplan btn balantlar, yap dorultusu blgesel olarak ayarlanmak suretiyle balang cvatasnn balanmasndan sonra ve n yklemeye balanlmadan nce gzle kontrol edilmelidir. (2) Kabul kriterleri, Madde 8.6da verildii gibi olmaldr. (3) Uygun olmamann, tabaka kalnlklar arasndaki farkn, Madde 8.1de verilen kriterleri amas nedeniyle meydana gelmi olmas halinde, balant yeniden yaplmaldr. Bunun haricindeki uygunsuzluklar, mmkn olan hallerde, bileen dorultusunun ksm olarak ayarlanmas yoluyla dzeltilebilir. (4) Dzeltilmi balant yerleri, tamamlandktan sonra tekrar muayene edilmelidir. (5) Monte edilmi balant elemanlarn uygun ekilde muayene ve deneye tbi tutulmas mmkn deilse, alma metodu, uygulama esnasnda muayene edilmelidir. Kabul kriterleri, proje artnamesinde verilmi olmaldr.
Not
Bu ilem Madde 8.7.3de verilen somun dndrme metodu ve Madde 8.7.5de verilen birleik metoda uygulanr. Cihazn kalc plstik ekil deiimine maruz olmas halinde bu metot, Madde 8.74te verilen dorudan gerilme gsterici metoda da uygulanabilir.
(6) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise muayene eden, balant elemanlarnn en az % 10unda montaj kontrol yapmaldr. Muayene eden, balant elemanlarnn tarif edilen metoda gre uygulanmamas halinde, cvata grubunun tamamnn sklerek yeniden monte edilmesini nerebilir.
12.5.2.3 Montaj tamamlandktan sonra muayene

(1) Monte edilmi balant elemanlarnn muayenesinin, skma ilemi tamamlandktan sonra balant eleman takmndaki dorudan n gerilme gsterici vastasyla yaplmas halinde, bu muayene, uygulama esnasndaki alma metodunun muayenesiyle birletirilerek kullanlmaldr. Ancak, gerilme gstericinin sadece elstik ekil deimelerine maruz kalmas halinde buna gerek duyulmaz.
Not Not
Bu ilem, Madde 8.7.4te verilen dorudan gerilme gsterme metoduna ve Madde 8.8de verilen zel balant elemanlarna uygulanr. Muayene eden, balant elemanlarnn en az % 10unda montaj kontrol ve son gsterge ayar kontrol yapmaldr.
(3) Balant elemanlarnn tarif edilen metoda gre uygulanmamas veya son gsterge ayarlarnn belirlenmi snrlar arasnda olmamas halinde, muayene eden, uygun kmayan cvatalarn sklerek yeniden monte edilmesini ve daha sonra tm cvata grubunun muayene edilmesini nerebilir.
68
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12.5.2.4 Tork kontrol metodunun denenmesi

(1) Tork kontrol metodu kullanlarak monte edilen cvata takmlar, ilemleri tamamlanm cvata gruplarndan % 10u (veya 20den daha az sayda cvata takm kullanlmsa, iki takm) seilerek kontrol edilmelidir. Bu takmlara, somuna veya cvata takmna (skma ileminde hangisi kullanlmsa) skma iin kullanlan ayarn ayns yaplarak tork anahtarnn yeniden uygulanmas yoluyla uygulanmaldr.
Not Bu hkm ayn zamanda, birleik metodun ilk safhas olarak uygulanan tork iin de geerlidir.
(2) Kullanlan tork anahtarnn, kullanmdaki doruluu % 5 olmaldr. (3) Muayene torku uygulanan herhangi somun veya cvatann % 15den daha fazla dnmesi halinde, bu gruptaki btn cvatalar deneye tbi tutulmaldr. (4) Proje artnamesinde izin verilmesi halinde, tork kontrol metodunun kontrol iin dier deerlendirme metotlar kullanlabilir. (5) Proje artnamesinde ar skma kontrolnn gerekli olup olmad ve uygulanacak ilem belirtilmi olmaldr. (6) Uygunsuzluk, grup ierisindeki btn cvatalarda, doru torka ulancaya kadar doru sralamayla sk kontrol altnda ilem uygulanmas yoluyla giderilmelidir.
12.5.3 lem deneyleri

(1) Proje artnamesinde, Madde 8.7.6da tarif edilen n yklemeli cvatalar zerinde veya Madde 8.8de tarif edilen zel balama elemanlar veya zel balama metotlaryla ilgili yaplacak ilem deneyleri hakknda detayl artlar belirtilmi olmaldr.
12.6 Koruyucu ilemler

12.6.1 Kaplama uygulanmadan nce yzey durumunun muayenesi
(1) Kaplama uygulanacak yzeyin durumu, herhangi yzey kaplamas uygulanmadan hemen nce, uygulanacak kaplama imaltnn uygulama prospektsnde aklanan gereklere uygunluunu garanti altna almak zere gzle muayene edilmelidir. Tatmin edici olmad gzlenen herhangi alan, ISO 8501-1de verilen snflar kullanlarak belirlenmelidir. Uygun bulunmayan alanlar yeniden hazrlanmal ve tekrar deerlendirilmelidir.
12.6.2 Kaplama kalnlnn tayini

(1) Kaplama uygulanmsa, kaplamann kuru film kalnl, deney yaplarak tayin edilmelidir. lem uygulanan bileenlerin en az % 10unda en az 4 yerde ISO 2808de belirtilenlerden uygun olan metoda gre kontrol yaplmaldr. Proje artnamesinde belirtilmemise, bu rastgele kontrol yaplacak noktalarn yerleri, kenarlar ve uygulama esnasnda ince kaplama oluma ihtimali olan yerlerde younlamamaldr.
Not
Yaynlannca, ISO/DIS 12944-6da uygulanan boya sistemleri iin muayene ve deney konularnda daha detayl klavuz bilgi verilecektir. Fabrikasyon elik mamullere uygulanan scak galvanizleme iin ayn hususlar, prEN 1029da verilecektir.
(2) Her bir bileenin llen ortalama kaplama kalnl, kaplamann gerekli anma kalnln gememelidir. Her bir bileende, kaplama anma kalnlnn altna den lme sonucu adedi biri gememeli ve bu deer, anma kalnlnn en az % 80i kadar olmaldr.
Not
Yaynlannca, ISO/DIS 12944-6da iki kalite seviyesinin tarif edilmesi beklenilmektedir. Bunlardan A seviyesi, bu paragrafta belirtildii gibi kalnlkta % 80e kadar dmeye izin vermekte ve B seviyesi ise her okumann gerekli anma kalnlnn % 100n amasn gerekli klmaktadr.
(3) Uygunsuz kan bileenlerde ilem yeniden uygulanmal ve daha sonra deney yeniden uygulanmaldr. (4) Bileen partisinde sistematik kusur grlmesi halinde ilem kabiliyeti gelitirilinceye kadar, aada verildii ekilde ya film kalnl tayin edilmelidir.
69
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(5) Ya film kalnl tayin edilecekse, ilem uygulanan bileenlerin en az %10unda, en az 4 yerde ISO 2808de belirtilenlerden uygun olan metoda gre rastgele (an) kontrol yaplmaldr. Rastgele kontrol yaplacak bu noktalarn yerleri, kenarlar ve uygulanma esnasnda ince kaplama olumas ihtimali olan yerlerde younlatrlmaldr. (6) Okunan btn ya film kalnl deerleri, kuru film kalnl iin gerekli deerlere takabl eden gerekli uygun kalnlk deerini ve kaplamadaki kat ksmn hacmini amaldr. Kaplamalar, istikrarl uygun deerler elde edilinceye kadar sk kontrol altnda yaplmaldr.
12.6.3 Kaplamalarda yaplan tamiratn muayenesi

(1) Yzey kaplamalarnda tamirat yaplmsa, bu tamirat alan btnlk bakmndan ve tamirat metodu , kullanlan mamul imaltsnn kullanm talimatna uygunluk bakmndan gzle muayene yaplmaldr. (2) Tatmin edici olmad grlen alanlar, yeniden tamir edilmeli veya Madde 12.6.2ye gre kuru film kalnlnn tayini iin yaplan deneyle uygunluk ispatlanmamsa yeniden muayene edilmelidir.
12.6.4 Kum pskrtme iin deney metodu

(1) Yzey kum pskrtme yoluyla temizlenerek hazrlanmsa, ilemin yeterlilii, aada verildii ekilde her ayda bir kontrol edilmelidir. (2) Hazrlanan numunenin en kesit ekli, ileme tbi tutulan bileenleri temsil etmeli, ancak kullanlan kum pskrtme makinesine uygun olan en kk kesit olmaldr. (3) Numune, ISO 8501-1e uygun olarak gzle muayene edilmeli ve birbirine 300 mm uzaklkta seilen en az drt adet noktada yeterli bulunmu olmaldr. Bu noktalarn her birisinde, ISO 8502-2 ve ISO 8502-3e gre yzey temizlii ve ISO 8503-2ye gre yzey przll bakmndan deney yaplmaldr.
Not Isl kesme ilemi sonucunda sertletirilmi olan alanlar genellikle przlendirilmesi zor olan alanlardr.
(4) lemin, yzeye uygulanan mamuller iin uygun artlar tamamas hlinde ilem, dzeltilinceye kadar kullanlmamaldr.
12.6.5 Dier kabul deneyleri

(1) Proje artnamesinde, kaplamalar zerinde yaplacak dier herhangi deney iin gerekler, yeterli ekilde belirtilmi olmaldr.
Not
Yapma deneyi ile ilgili gerekler, EN 24624te, iz ama (izme) deneyi ile ilgili gerekler ISO 1518de ve apraz kesme deneyleri ile ilgili gerekler ISO 2409da verilmitir. Yzey kaplamalarnn grn ile ilgili muayene ve deneyler, dekoratif kaplamalar iin uygundur ve koruma amal kaplamalar iin uygun deildir.
12.7 Yapm (montaj)

12.7.1 Yapma balama 12.7.1.1 Referans sistem ve mesnet yerlerinin belirlenmesi
(1) Yaplacak iler iin antiyede yaplacak lmeler, yerleim iin tesis edilen sisteme gre ve yap faaliyetleri iin lmeler ISO 4463-1e gre yaplmaldr. (2) kincil a lme belgeleri hazrlanmal ve bu belgeler, elik yap ksmnn montaj iin referans sistem olarak kullanlmaldr. Bu belgelerde verilen ikincil an koordinatlar, ISO 4463-1de verilen kabul artlarn salamas artyla doru kabul edilmelidir. (3) elik yap ksmnn montaj iin referans scaklk ve elik yap ksmnda alnacak lmeler, proje artnamesinde belirtilmi olmaldr. (4) Mesnetlerin yeri ve seviyelerinin, Madde 11.3.2de verilen kabul kriterlerini veya proje artnamesine yaplan ekte verilen artlar salamasndan sonra montaj ilemine balanlmaldr. (5) Mesnetlerin konumlarn kontrol etmek iin kullanlacak tamamlayc lme deerleri kayda geirilmelidir. 70
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
12.7.1.2 Mesnetlerin muayenesi

(1) Yklenici, mesnetlerin montajna uygun olduunu kabul etmeden nce, mesnetlerin durumunu gzle kontrol etmelidir. (2) Mesnetlerin, elik yap montajnn gvenli ekilde yaplmasna uygun olmamas halinde, mesnet kusurlar, montaja balamadan nce giderilmelidir.
12.7.2 Deneme montaj

(1) Proje artnamesinde, Madde 9.5.4e yaplacak herhangi deneme montaj iin detayl gerekler belirtilmi olmaldr.
12.7.3 Yapm tamamlanm yapnn muayenesi

(1) Yapm tamamlanm yapnn durumu, kesin kabulden hemen nce, bileenlerde herhangi arpklk veya ar yklenme belirtisinin olup olmad ve geici balantlarn yeterli ekilde kaldrlp kaldrlmad veya proje artnamesine uygun olup olmadnn belirlenmesi amacyla muayene edilmelidir. (2) Dzeltme ileminin gerekli olmas halinde, bu amala, bu standardda nerilen metotlar kullanlmaldr.
12.7.4 Birleim dm noktalarnn geometrik konumunun llmesi 12.7.4.1 lme metotlar ve doruluk
(1) Yapm tamamlanm elik yap konumu daima llmelidir. Bu lme sonular, ikincil a ile deerlendirilmelidir. (2) Kullanlan metotlar ve cihazlar, ISO 7976-1de ve ISO 7976-2de liste halinde verilenlerden seilmelidir. Bu seimde, lme ileminin kabul kriterlerine gre doruluk bakmndan yeterlilii dikkate alnmaldr. Uygun hallerde lme sonular, scaklk etkisine gre dzeltilmeli ve Madde 12.7.1.1de verilen lme doruluu, ISO 8322nin ilgili blmne gre tahmin edilmelidir.
Not
ou durumda, 5 C il 15 C arasndaki ortam scaklnda yaplan lme deeri iin dzeltme yapmaya gerek duyulmaz.
12.7.4.2 lme sistemi

(1) zin verilen sapma sistemi, taban seviyesindeki yerleim noktalar esas alnarak, kolon deylik zarf ile orta ve at seviyelerindeki oluan deme seviyeleri serisi olarak tesis edilir. (2) Madde 11de tarif edilen izin verilen sapmalar, binalarn elik yap ksm iindir. (3) Her bir deer, ekil ve izelgelerden elde edilen deerlere uygun olmaldr. Tek deerlerin toplam, tm yap iin izin verilen sapmalardan daha byk olmamaldr. (4) Sistem, birleim noktalarnn sahip olmas gerekli zellikleri gsterir. Bu noktalar arasndaki imalt toleranslar izin verilen sapmalar belirler. (5) Sistem, yan levhalar ve purlin gibi ikincil yap elemanlar iin ak artlar koymaz. Bu elemanlarla ilgili artlar, elemann imalt toleranslar ve balanaca elemanlarn imalt ve montaj toleranslarndan elde edilebilir. (6) Mevcut yapya uygunluk bakmndan hatlar ve seviyelerin tesis edilmesine zel dikkat gsterilmelidir.
12.7.4.3 Referans noktalar ve seviyeler

(1) Montaj toleranslar, her eleman zerindeki, aada verilen referans noktalarna gre tarif edilmelidir. a) b) c) d) Deyden en fazla 10 sapma gsteren elemanlarda : Her iki uta, elemann gerek merkezinde, Yataydan, en fazla 45 sapma gsteren elemanlarda (kafes kirilerin st elemanlar dahil) : Her iki uta st yzn gerek merkezinde. Yerinde yapm kafes kiriler ve kirilerin dahil elemanlarnda : Her iki uta elemann gerek merkezinde. Dier elemanlarda : Montaj izimlerinde referans noktalar gsterilmelidir. Bu noktalar, esas olarak eilmeye maruz elemanlarn st veya d yzeylerinde ve esas olarak dorudan basn veya ekmeye maruz elemanlarda orta eksenlerden alnmaldr. 71
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Yukarda tarif edilenlere benzer etki gstermesi artyla alternatif referans noktalar da belirlenebilir.
12.7.4.4 Yer, sklk ve zamanlama

(1) Proje artnamesinde aksi belirtilmemise, lme ilemleri sadece aada verilen antiye i balant dm noktalarna bitiik bileenlerin konumlarnda yaplr. lme yaplan yer ve lme skl, proje artnamesinde ve deney plnnda belirtilmelidir.
Not
Proje artnamesinde, yerinde yaplan yaplarn zel toleranslarla ilgili olarak gerekli herhangi kritik boyut kontrolleri belirlenmeli ve bu kontrollere muayene ve deney plnnda da yer verilmelidir.
(2) Montaj tamamlanm yap ksmnn yerleim doruluu, proje artnamesinde aksi belirtilmemise yapnn elik ksmnn kendi arl etkisinde llmelidir. Ancak proje artnamesinde lme ilemlerinin yaplmas iin baka artlar da tarif edilmi olabilir.
Not
Proje artnamesinde, elik yap ksmnn z arl haricinde uygulanan ykler nedeniyle sapma ve hareketler, bunlarn boyut kontrollerini etkileme ihtimali olan hallerde tanmlanm olmaldr.
12.7.4.5 Kabul kriterleri

(1) Kabul kriterleri, Madde 11.4e uygun olmaldr.
12.7.4.6 Uygunsuzluun tarifi

(1) Uygunsuzluun mevcut olup olmadnn deerlendirilmesinde, Madde 12.7.4.1e gre hesaplanan lme metotlarndaki kanlmaz deikenlik dikkate alnmaldr.
Not
Bileenler arasndaki uyumluluk iin, binalardaki toleranslar ve deikenlerin (imalt, yerleim ve montajndaki sapmalar dahil olarak) hesaba katlmasyla ilgili klavuz bilgi, ISO 3443-1, ISO 3443-2 ve ISO 3443-3de verilmitir.
(2) Yapm doruluu, bileenlerin tahmin edilen sehimleri, bombeleri, n ayarlar ve elstik hareketler ile ilgili olarak deerlendirilmelidir.
Not
Yapda, boyut kontrollerini etkileyebilecek derecede nemli hareket beklenmesi halinde (ekme etkisine maruz yaplar gibi), proje artnamesinde izin verilen konum sapma snrlar (zarf) tarif edilmelidir.
12.7.4.7 Uygun olmama halinde yaplacak ilemler

(1) Uygun olmama halinde yaplacak ilemler, Madde 12.1e uygun olmaldr. Dzeltmede, bu standarda uygun metotlar kullanlmaldr. (2) elik yapnn, dzeltilmemi ve daha sonra ileme tbi tutulacak uygunsuzluklarla teslim edilmesi halinde bu ilemler, liste halinde madde madde verilmelidir.
Not
Teslimde verilecek bilgileri ieren belgelerle ilgili artlar, Madde 4.2.3te belirtildii gibi proje artnamesinde belirtilmi olmaldr.
12.7.5 Dier kabul deneyleri

(1) Yap bileenlerinin, konum haricinde zel bir yke gre monte edilmesi halinde, proje artnamesinde yk tolerans araln da ihtiva eden detayl artlar belirtilmi olmaldr.
72
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek A n yklemeli cvatalar iin ilem deneyleri ve kayma faktrnn tayini

A.1 Cvata takmnda yaplan deney
(1) Cvata takmlar, ilgili standardda verilen amaca uygunluk artlarn salamaldr.
Not
Yksek dayanml yapsal cvatalar Amaca uygunluk n ykleme iin sklama deneyi standard tasla henz hazrlanma aamasndadr.
(2) Proje artnamesinde Ad-hoc deneyinin yaplmas gerekli grlmse, montajda kullanlan btn balama elemanlarnn izelge 3te verilen takmlardan herhangi birisi iin mamul uygunluunu kantlam bir imalt tarafndan temin edilmesi halinde, paragraf (1)de verilen artn saland kabul edilir.
A.2 Kayma faktr deneyi

A.2.1 Deneyin amac
(1) Bu deney ileminin amac, genellikle yzey kaplamasn ihtiva eden zel uygulama sonrasnda yzey srtnme snfnn tayin edilmesidir. (2) lemin amac, birleim yerlerinde snme nedeniyle oluma ihtimali olan ekil deiiminin dikkate alnmasn temin etmektir.
A.2.2 nemli deikenler

(1).Kaplanm yzeyler iin deney sonularnn numunelerindekilerle ayn olmas halleriyle snrldr. geerlilii, btn nemli deikenlerin, deney
(2) Aada verilen deikenler, nemli deiken olarak kabul edilmelidir : a) b) c) d) e) f) Kaplamann bileimi (Madde A.2.2(3)), Yzey ilemi ve ok tabakal sistemlerin kullanlmas halinde primer tabaka ilemleri (Madde A.2.3(5)), Kaplamann en byk kalnl (Madde A.2.3(5)), Kr ilemi (Madde A.2.2(4)), Kaplama uygulanmas ve birleim yerine yk uygulanmas arasnda geen en az sre (Madde A.2.2(5)), Cvatann zellik snf (Madde A.2.6(4)).
(3) Kaplama bileimi, imalt metodu ve kullanlan herhangi inceltme svs da (tiner) da dahil olmak zere dikkate alnmaldr. (4) Kr ilemi, yazl talimatlara veya gerek ilem tarifine atfta bulunularak kayda geirilmelidir. (5) Kaplama yaplmas ve deney arasnda geen sre (saat olarak) kaydedilmelidir.
A.2.3 Deney numuneleri

(1) Deney numuneleri, ekil A.1de gsterilen boyut detaylarna uygun olmaldr.
73
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
a) 22 mm apl delie yerletirilen M 20 cvata
b) 18 mm apl delie yerletirilen M16 cvata
ekil A.1 Kayma faktr deneyi iin standard deney numunesi
(2) ki i plkann ayn kalnlkta olmasn temin iin bu plkalar, ayn para malzemeden ard ardna kesilerek hazrlanmal ve orijinal bal konumlarnda monte edilmelidir. (3) Plkalarn kenarlar, plka yzeyleri arasndaki temas etkilemeyecek ekilde hassas kesilmi olmaldr. Plkalar, cvatalar madde 8.1 ve Madde 8.6ya gre n yklemeye tbi tutulunca, hazrlanm yzeylerin temas etmesini salamaya yeterli dzlkte olmaldr. (4) Cvatadaki n yk, %5 dorulukta bir donanmla dorudan llmeli ve llen deer, kullanlan cvatann byklk ve zellik snfna gre belirlenen n yke %5 sapma snrlar ierisinde uygun olmaldr. (5) Deney numunelerinin yzeylerine uygulanacak ilem ve kaplama, yap iin tasarlanan uygulama ile tutarllk gstermelidir. Deney numunelerinin temas yzeyindeki ortalama kaplama kalnl, yapda kullanm iin belirlenmi olan kaplama anma kalnlndan % 25 daha fazla olmaldr. (6) Numuneler, cvatalarn uygulanan ekme etkisinin aksi ynnde zorlanacak ekilde monte edilmelidir.
A.2.4 Deney ilemleri

(1) Deneyde be adet numune kullanlmaldr. Bunlardan drt adedi, normal hzda (deney yaklak olarak 1015 dakika srede tamamlanacak ekilde) yklenmeli, beinci deney numunesi ise snme deneyi iin kullanlmaldr. (2) Numuneler, ekme uygulanabilen ykleme makinasnda deneye tbi tutulmaldr. Yk-kayma ilikisi kayda geirilmelidir. (3) Kayma, i plka ve st plkada temas eden yzeylerde belirlenen komu noktalar arasndaki, uygulanan yk dorultusunda oluan bal yer deitirme olarak belirlenmelidir. Kayma, numunenin her iki ucunda ayr ayr llmelidir. Her bir utaki kayma, numunenin her iki yzndeki yer deitirmelerin ortalamas alnarak belirlenmelidir. (4) Kayma yk, 0,15 mm kayma olutuunda okunan yk olarak tarif edilir.
74
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(5) Beinci numune, ilk drt numunede tayin edilen kayma yk (sekiz adet deerin ortalamas) deerlerinin ortalamasnn % 90 alnarak belirlenen yke kadar yklenir. (6) Beinci numunede, yk uygulandktan be dakika sonra ve saat sonra kaydedilen kayma deerleri arasndaki farkn 0,002 mmyi amamas halinde kayma yk, beinci numune iin de ilk drt numunede olduu gibi tayin edilir. Kayma deeri farknn 0,002 mmyi gemesi halinde ise kayma deneyi Madde A.2.5e gre yaplmaldr. (7) Elde edilen 10 adet deerin (be adet deney numunesinden elde edilen) standard sapmasnn, ortalama deerin % 8inden daha fazla kmas halinde ilve numuneler deneye tbi tutulmaldr. Toplam numune adedi (be numune de dahil) aada verilen bant kullanlarak hesaplanmaldr : n ( / 3,5 )2 Burada ; n Deney numunesinin adedi, lk be adet numunede bulunan standard sapmann (on deer), ortalama deere gre %si
A.2.5 lerletilmi snme deneyi

(1) lerletilmi snme deneyinin yaplmas gerekli hallerde, Madde A.2.4 (6)da tarif edilen deneyi takiben, bu deney en az adet deney numunesinde (alt balant) yaplmaldr. (2) Yapsal uygulamada kullanm iin nerilen kayma faktr kullanlarak belirlenen zel bir yk uygulanmaldr. Bir snf belirlenmise, kayma faktr, belirlenen bu snf iin ENV 1993-1-1 : 1992, Madde 6.5.8.3e gre tasarm deeri olarak alnmaldr (Madde A.2.6). (3) Yer deitirme log sre erisi (ekil A.2), nerilen kayma faktr kullanlarak belirlenen ykn, aksi belirlenmemise 50 yl olarak alnan yap mr boyunca 0,3 mmden daha fazla yer deitirmeye neden olmayacan gstermek zere izilmelidir. ) Yer deitirme log sre erisi, tanjant yeterli dorulukta belirlenebildii kadar dorusal olarak ileri kestirme yoluyla uzatlabilir.
A.2.6 Deney sonular

(1) Kayma faktr nn tasarm deeri, % 75 gven seviyesinde, bu deerin altna dme oran % 5 alnarak tespit edilmelidir. (2) Be adet numunede tayin edilen on adet deer iin karakteristik deer, ortalama deerden standard sapmann 2,05 kat kartlarak bulunur. (3) lerletilmi snme deneyi iin tasarm kayma faktr, belirlenmi snme snr deerlerini salayacak deer olarak alnabilir (Madde A.2.5(3)). (4) Cvata zellik snf 10.9 kullanlarak belirlenen kayma faktrleri, zellik snf 8.8e dahil cvatalar iin de kullanlabilir. Alternatif olarak, cvata zellik snf 8.8 iin ayr deneyler yaplabilir. Cvata zellik snf 8.8 kullanlarak tayin edilen kayma faktrleri, cvata zellik snf 10.9 iin geerli kabul edilmemelidir. (5) Yzey ilem snf, aada verildii ekilde belirlenmelidir :
0,50 > 0,40 > 0,30 >
0,50 0,40 0,30 0,20
ise ise ise ise
Snf A, Snf B, Snf C, Snf D.
75
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
ekil A.2 lerletilmi snme deneyi iin yer deitirme log sre erisinin kullanm
A.3 Bir birleim yeri montajndaki cvata grubunun deneyi

(1) Proje artnamesinde gereklilii belirtilmise deneyler, tam montaj yaplm balant numunesi zerinde yaplmaldr.
Not
Bu ilem ayn zamanda, belirlenmi imalt ilemlerinden sapma veya belirlenmi toleranslara uygunsuzluk halinde montajn tatmin edici olup olmadn tesis etmek iin de kullanlabilir.
(2) Deney numunesi, gerek yapdaki en gayr msait durumu temsil etmelidir. (3) Proje artnamesinde belirlenmemise, temsil montajl birleim yeri says, onlarn tam tanzimi ve deerlendirme ilemine, karlkl mutabakatla karar verilmelidir. (4) Deneye tbi tutulan numunelerde kullanlan balant elemanlar tekrar kullanlmamaldr.
A.4 Skma metodu deneyi

A.4.1 Genel
(1) Skma metodu, Madde 8.7.1(4)te belirtildii ekilde tayin edilen en kk n ykn salanmasn garanti altna almak zere, ilem deneyleri ile kalibre edilmelidir.
Not lem deneyi, Madde A.1e gre yaplmaldr.
(2) Kullanlan cvata ve somun birleimlerinin her tipi iin ayr kalibrasyon yaplmaldr.
Not
Baz imaltlar, farkl lotlar arasndaki srtnmede nemli fark olmayan cvata ve uygun yalanm cvatalar imal edilmektedir.
(3) Skma metodunun kalibrasyonu, cvatalarn farkl harmandan alnmas veya yzey zelliinde nemli farkllk veya cvata dilerinin, somunlarn veya rondellarn yalanmas durumlarnda yeniden yaplmaldr. (4) Kalibrasyon iin kullanlan cvata takm numuneler, kalibrasyon veya yapda tekrar kullanlmamaldr. (5) Belirlenmi skma metotlarnn kalibrasyon deneyleri iin gerilme ler cihaz kullanlmaldr. (6) Gerilme ler cihaz, % 1 lme doruluuna sahip olmal ve bu cihaz en az ylda bir kez (veya imalt tarafndan nerilmise daha sk) kalibrasyon iin yetkili deney kurumu tarafndan kalibre edilmelidir. (7) Temsil cvata takmlar, her zellik snf ve kullanlacak her cvata ap iin alt cvata ve somun ihtiva etmelidir. Her cvata ba veya somundan, sktrma esnasnda hangisi dndrlyorsa onun altna rondel yerletirilmelidir.
76
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
A.4.2 Tork kontrol metodu

(1) Belirlenmi en kk n yk salamak iin gerekli tork, gerilme lme cihazna yerletirilen temsil cvata takmnn sklmas yoluyla belirlenmelidir.
A.4.3 Cvata dndrme metodu

(1) Belirlenmi en kk n yklemenin niform gevek sk konumda salanmas iin somunun cvataya gre en son dnmesi, temsil cvata takm numunenin gerilme ler cihaz ierisinde sklmas yoluyla dorulanmaldr.
A.4.4 Dorudan gerilme gstergesi metodu

(1) Oluan en kk n ykleme, dorudan gerilme gstergesi kullanlarak, kalibrasyon deneyleri ile, temsil cvata takm numunenin gerilme ler cihaz ierisinde sklmas dorulanmaldr. (2) Dorudan gerilme gstergeleri ve rondellar, gerek balantlar iin nerilenle ayn tarzda dzenlenmelidir.
A.4.5 Birleik metot

(1) Birleik metodun kalibre edilmesi iin nce, belirlenmi en kk n ykn % 75ini salamak iin gerekli tork, Madde A.4.2de tarif edildii ekilde tayin edilmelidir. (2) Bu torkun uygulanmasndan sonra, en azndan belirlenmi en kk n ykn temini iin somunun cvataya gre gerekli dnmesi, Madde A.4.3de tarif edildii ekilde dorulanmaldr.
A.5 antiye donanm ve antiyede uygulanan metodun denenmesi

(1) Seilen skma metodunun baarl bir ekilde uygulanp uygulanmad, antiyede kontrol edilmelidir. (2) n yklemeli cvatalar (Madde 9.5), montajdan nce uygun ekilde yerletirilmeli ve dorultular ayarlanmaldr (bu ilemler, deneme bolunlar ve/veya montaj cvatalar kullanlarak gerekletirilmelidir). (3) Tama ve depolamayla ilgili olarak, antiyede alnmas gereken tedbirlere (Madde 9.5.3) ilve olarak, yalanm mamuller, zellikle belirli bir sreyle akta braklmlarsa, dzenli ekilde gzle muayene edilmelidir. Kuru veya pasl cvata veya somunlarn antiyede yalanmas eklindeki dzeltme tedbirlerine, ilem deneylerinde (Madde 8.7.6) gsterilmesi ve proje artnamesinde yer almas halinde izin verilir.
Not Bu art, zellikle tork kontrol metodunun kullanlmas halinde nemlidir.
(4) Kullanlan tork anahtarlar, % 5 doruluk salamaya elverili olmaldr. Her anahtar, her alma gnnde en az bir kez kontrol edilmelidir. Pnmatik anahtarlarn kullanlmas halinde ise hortum uzunluunun her deiiminde kontrol yaplmaldr.
77
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek B Perinleme
B.1 Genel
(1) Madde 8.1de verilen artlar uygulanr.
B.2 Delik boyutlar ve konumlar

(1) Madde 8.2 (1) ve Madde 8.2 (7) uygulanabilir. (2) Perin deliinin anma ap, perin gvdesinin apna 2 mm ilve edilmesiyle bulunan apa eit olmaldr. (3) Gmme bal perinlerde, gmme derinlii, perinin aklma ileminden sonra, perin ba, gmme yuvasn tam olarak dolduracak ekilde olmaldr. Perinin d yz tralanarak dzeltilmelidir. Perin bann gmme boyutlar, proje artnamesinden alnmaldr.
B.3 Perinler
(1) Her perin niform boyutlarda ba olumasn salamaya yeterli uzunlukta olmaldr. (2) Gmme bal perinlerin gerekli olmas halinde, perinleme sonunda, perin ba gmme yuvasn tam olarak doldurmaldr. Dz yzey gerekli ise, herhangi knt metal ksm temizlenmeli veya andrlarak dzeltilmelidir.
B.4 Perinlerin yerletirilmesi

(1) Birletirilen bileenler, sk temas salanacak ve perinleme esnasnda bir arada tutulacak ekilde ayarlanmaldr. (2) Birden daha ok perinle birletirilen balantlarda, perinin aklmas ncesinde en az her drdnc delikte geici cvata ile sklama yaplmaldr. (3) Tek perinle birletirilen bileenlerin bir arada tutulmas iin zel tedbirler alnmaldr. (4) Mmkn olan her durumda perinleme, sabit basnl tip makineler kullanlarak ayarlanmaldr. akma basnc, ters yz edilme ileminden sonra ksa bir sreyle perin zerinde tutulmaldr. (5) Her perin, uzunluu boyunca niform ekilde, yanma veya ar pullanma olmakszn stlmaldr. Perin, akld esnada parlak krmz s noktasna uyumlu olmal ve delii tam olarak doldurmas iin scakken tm boyu ters yz edilmelidir. (6) Uzun perinlerin stlmas ve aklmas esnasnda zel tedbir alnmaldr. (7) Her perin stlma sonrasnda, delie yerletirilmeden nce, scak perinin sert bir yzeye arplmas yoluyla pullanma temizlenmelidir. (8) Yanm perinler kullanlmamaldr.
B.5 Muayene ve deneyler

(1) aklm perinde herhangi atlak veya ukur grlmemelidir. (2) aklm perin, perin deneyi ile bana 1 il 2 kg arasnda ktleye sahip ekile vurulduunda hareket etmemelidir. (3) Gevek, ba d merkezli konumda, kt ekilli, yanm veya dier her trl hasarl perinler kesilerek kartlmal ve yap yklenmeden nce yenilenmelidir.
78
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek C (Bilgi iin) Proje artnamesi

C.1 Bilgi kontrol listesi
(1) izelge C.1de proje artnamesine dahil edilebilecek bilgi zeti, standard metni ierisindeki ilgili madde nosu da belirtilerek verilmitir. Tam detayl bilgi edinilmesi iin atfta bulunulan maddeye bavurulmaldr. (2) Proje artnamesi, Madde 3.11de tarif edilmitir. Bu tarif, proje artnamesinin, izelge C.1de verilen ilgili artlar uygun ekilde beyan edilinceye kadar tamamlanm saylamayacan ifade eder. (3) izelge C.1de tasarm ve artname ilemleri, kronolojik olarak, kabaca tarif edilerek hazrlanmtr. izelgede, proje artnamesinde belirtilen bilgiler ve ilerin yapm iin bavurulacak dzenlemelere uygun olarak seilecek, detayl artname ilemlerini tamamlayc bilgiler birbirinden izgilerle ayrlmtr. izelge C.1de verilen dzenleme, aada verilen srada hazrlanmtr : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Yapsal tasarm zetinin oluturulmas, Yapsal analiz, antiye artlarnn aklanmas, Temel yapsal tasarm, Mhendislik artnamesi, Birleim tasarm, Detayl uygulama izimleri ve artnamelerin tamamlanmas.
79
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge C.1 Proje artnamesinde yer alacak bilgi kontrol listesi
Tasarm blmleri ve elik yaplarn uygulanmas ile ilgili ilem artnamesi Not Bu tanmlar sadece klavuz olarak verilmitir 1. Yapsal tasarm zetinin oluturulmas Tasarm kavram, aada verilenleri kapsar : - Yapnn snflandrlmas - Ykleme ve tasarmla ilgili dier kstlamalarn belirlenmesi - Yzey korumasna uygulanacak evre/evrelerin belirlenmesi
Atfta bulunulan maddeler
lgili bilgi Not Tam detaya ulamak iin ilgili maddeye bavurulmaldr.
4.1(1) 10.1(2)
Amacn belirlenmesi : - Yapnn tarifi ve amac ve uygulanabilir tasarm mr - Yklemeler - Herhangi yangna diren snflandrmas veya etki snf dahil olmak zere evre Uygunluk deerlendirmesi iin gerekler Normal dnda tolerans snfna dahil olarak ifade edilen yap ksmlarnn tarifi
4.2.3(1) 11.1(4)
2. Yapsal analiz Kapsamn belirlenmesi de dahil olmak zere, tasarm ve ilerin tesisi iin standardlarn seimi Yapsal ereveleme dzeni, kararllk kavram ve snr durumlar bakmndan tasarm gereklerinin yorumu Yzey korumas iin performans kriterlerinin tesisi dahil olarak malzemeler ve iilikle ilgili genel artname hususlarnn tayini 1(1) 1(2) 1(5) elik yap ksm ile ilgili szlemeler de dahil olmak zere, kapsamn, genel elik ksmlarnn deiik tipleri bakmndan netletirilmesi
4.1(1) Kriterin tasarm standardnda verilenden farkl 12.7.4.6(2) olmas halinde salanacak sehim snrlar
1(3) 1(4) 4.1(1) 10.1(2)
Yap temas yzeylerinde, zellikle kompozit yaplardaki beton da dahil olmak zere, zellikle dier yap elemanlar ile tutarllk gerekleri Yzey korumas iin performans kriterleri Kalite pln veya elemanlar ile ilgili gerekler malt ve montaj iin kalite kontrol rejimi Kaynak iin kalite gereklerinin seimi
Kalite gereklerinin tarifi
4.2.1(1) 12.1(2) 4.2.1(2) H.1(1)
80
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge C.1 Proje artnamesinde yer alacak bilgi kontrol listesi (devam)
Tasarm blmleri ve elik yaplarn uygulanmas ile ilgili ilem artnamesi

Not Bu tanmlar sadece klavuz olarak verilmitir
lgili bilgi
Not Tam detaya ulamak iin ilgili maddeye bavurulmaldr.
3. antiye artlarnn belirlenmesi Yklenici tarafndan yrtlecek montaj ve dier antiye faaliyetlerine uygulanabilecek antiye artlarnn belirlenmesi Montaja uygulanabilir antiye artlar : - Krenler ve ulam donanm iin rijit ayaklarn tedarik ve bakm - antiyeye ve antiye ierisinde ulam - antiyedeki tesislerin iletimini etkileyen zemin artlar - Montaj esnasnda, yapya konulan desteklerdeki muhtemel oturma - Yer alt hizmet servisleri, hava hatlar veya antiyedeki engeller - antiye zerinde tevdi edilebilecek bileenlerin boyut ve arlk snrlamalar - zel evre veya iklim artlar - antiye almalarn etkileyen veya bu almalardan etkilenen bitiik yap zellikleri Gvenlik pln gerekleri Temel cvatalarnn korunmas bakmndan yaplacak faaliyetler Temellerin erbetlenmesi bakmndan yaplacak faaliyetler Dier yklenicilerle ibirlii iin antiye hizmetleri ve nceden tanzim edilmi ilemlerin mevcudiyeti elik yap ksmnda izin verilen yap ve depolama yklerinin deerleri Karma yapnn yapm esnasnda, beton yerletirilmesinin etkileri
9.2(1)
4.1(2) 9.2(1) 9.3(4) 9.4. 2(1) 9.4.4(1) 9.2(2)
Dier ilemlere gre antiyedeki kstlamalarn belirlenmesi
9.2(2) 9.2(2)
antiye lme disiplininin tesisi
12.7.1.1(2) kincil yerleim sistemini gsteren antiye pln 12.7.1.1(2) Mevcut yaplara gre referans lme ilikileri 12.7.1.1(3) antiye lmleri iin referans scaklk 12.7.1.1(4) Mesnetlerin kabul kriterlerine ilveler
81
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
4. Temel yapsal tasarm Son eleman seimi ve kontroller 5.1(1) 5.1(2) 6.9(5) 9.3(1) 9.3(1) Ana elemanlarda kullanlacak elik snflar ve snf gsterimi, ilgili standardda belirtilen herhangi tercih de dahil olarak Gerekli bombe ve n ayarlar, imalt safhasnda kontrol edilecek deerler dahil olarak Ksm ksm monte edilen yaplarda kararllk temini, geici destekleme veya payandalarla ilgili artlar dahil olarak Tasarmda esas alnan, montaj metodu, antiyedeki birleim tipleri ve konumu, montaj sralamas, en byk para bykl, arlk ve yer dahil olarak Ksm ksm monte edilen yaplarda karallk temini, geici destekleme veya payandalarla ilgili artlar dahil olarak Karma yaplarda, daha sonraki betonlama imkn iin gerekli payandalar ve dier tedbirler Yapm esnasnda gvenlikle ilgili problem oluturabilecek zellikler Desteklerin zamanlanmas ve erbetleme metodu Geici destek veya payandalarn kaldrlmas iin artlar Kararll garanti altna almak iin bkme elik sa profil kullanm Yanal tutma temini iin bkme elik sa profil kullanm
Montaj metodu tasla, stabilite kontrolu 9.3(1) ve gvenlikle ilgili tehlikenin tanmlanmas
9.3.(1) 9.3.(1) 9.3.(1) 9.3.(1) 9.3.(1) 9.3.(1) 9.3.(1)
82
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
5 Mhendislik artnamesi Yklenicinin hazrlayaca belgelerle ilgili artlarn belirlenmesi 4.1(3) 4.1(4) Proje artnamesinin tamamlanmas Proje artnamesindeki deiim ilemleri
4.2.3(1) Yapm esnasnda ve tamamlanm yap iin gerekli 5.1(5) belgeler : 6.2(1) - Malzeme ve bileenlerle ilgili belgeler 6.2(2) 7.4.1(2) - Benzer paralarn ambaljlarnda kullanlacak 9.5.1(4) iaretlemeyle ilgili kstlamalar 12.7.4.7(2) - Kaynak ilem artnamesiyle ilgili artlar - Temel pln izimlerini teminden sorumlu ykleniciyle ilgili artlar - Uygulama izimleri veya e deeri
-
Montaj kesin kabulndeki boyut kontrolleri ile ilgili kayt
4.2.1(1) 4.2.1(2) 4.2.1(2) artnamenin malzeme ve iilikle ilgili hususlarnn, muayene ve deney gerekleri de dahil olmak zere belirlenmesi 5.1.(3) 5.2.1(1) 5.4.1.3(2) 5.4.3(2)
Kaite pln veya bu kapsamdaki ilgili herhangi elemanlarda kullanlacak detaylandrma kinci veya nc taraflarca veya kantlama iin yaplacak deney ve muayenelerin detay malttan nce malzemede yaplacak herhangi ileme ait artname Malzemelerin btn safhalarda tanmlanmas nyklemeli balama elemanlarnn uygunluunu tatbik artlar Gmme bal cvatalar, hava bal cvatalar, hava etkilerine dayankl cvatalar, temel cvatalar ve perinler gibi zel balama elemanlar iin artname erbet malzemesi Kilitleme paral herhangi balama elemanlarnn tanmlanmas Kesme balantlarnn zellikleri ve boyutlar Sert zmbalamayla ilgili yasaklar
5.5(1) 5.6(1) 5.7(1) 6.2(2)
83
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
5 Mhendislik artnamesi (devam) (devam) artnamenin malzeme ve iilikle 6.2(2) ilgili hususlarnn, muayene ve deney gerekleri de dahil olmak zere 6.4(5) belirlenmesi 6.6(2) 6.6(4) 6.6(5) 7.5.5(2) 6.5(2) 7.4.1(4) 7.5.6(1) 7.5.9.1(2) 7.5.12(1) 7.5.13(1) 7.5.15(6) 8.4(1) 8.5(4) 8.5(5) 8.5(5) 8.7.1(4) 8.7.1(5) 8.7.1(7) 8.7.1(8) 9.4.2(1) Balama elemanlar iin deliklerin matkap veya zmbalama yoluyla almas Zmbayla delik amadaki yasaklamalar ve kaynak ssndan etkilenen blgelerdekiler de dahil, malzeme sertliindeki dier snrlamalar
Malzemelere scak ekil vermeyle ilgili artlar Kaynak ilem deneyleriyle ilgili artlar Eklerin imalt veya montajyla ilgili zel artlar Uzatma paralarnn kullanm iin artlar zel kaynak tipleri iin artlar Kaynak sonras sl ilem iin artlar Talanacak veya giydirilecek herhangi kaynan tantm Somunlarn sabitlenmesiyle ilgili artlar nyklemeli balant takmndaki, dnmeyen bileen altnda rondel kullanmyla ilgili artlar Yk gsteren rodelalarn kullanm iin izinler Dorudan yk gstergesi ile birlikte kullanlacak cvatann dnmesi iin izinler n yklemeli cvatalar, en kk n yk gerekleri n yklemeli cvatalarda skma metodunun seimi iin snrlamalar Cvatalarn sklmas, ya kullanm n yklemeden sonra sklen cvata takmlarnn tekrar kullanm iin izinler naat esnasnda hava etkilerine dayankl elikler tarafndan pas lekesine kar korunmas gerekli mesnet alanlarnn tarifi Mesnet alt ayarlama paketlerinin erbetlenmesi ile ilgili artlar Taban plkalarnda havalandrma delikleri temini iin serbest brakmayla ilgili artlar Galvanizleme iin havalandrma ve drenaj deliklerinin yerleri
9.4.3(3) 9.4.4(4) 10.3.2(3)
84
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
5 Mhendislik artnamesi (devam) (devam) artnamenin malzeme ve iilikle 10.4.3(3) ilgili hususlarnn, muayene ve deney 10.4.4(3) gerekleri de dahil olmak zere belirlenmesi 11.1(1) 11.4.3(1) 12.1(1) 12.3.1(3) 12.1(5) 12.2.1(3) 12.2.2(2) Kaynak yzeyine uygulanacak ilve kaplama eriti Birleen yzeyleri arasnda ya boya ile birlikte cvatalama Kren raylar iin olanlar da dahil olmak zere, zel imalt ve montaj toleranslar veya yzeyler
Dzeltmenin uygulanamad hallerde deiiklik Malzeme ve deneylerle ilgili artlar Belgelerin, mamuln, verilen ilgili artlara uygun olduu beyann ihtiva etmemesi hlinde reaksiyon
12.4.2.2(1) Kaynak deneylerinin genel yeri, skl ve tabiat izelge 8 12.5.2.2(5) n yklemeli balama elemanlarn, sklma ilemi esnasnda, bu ilem tamamlandktan sonra kontrol edilemeyecek muayenesi iin kabul kriterleri 12.5.2.2(6) n yklemeli balama elemanlarnn, en az % 10unun montaj esnasnda muayene edilmesi artndaki herhangi deiiklik 12.5.2.4(4) Tork kontrol metodunu kontrol metoduna alternatif metotlarn kullanm iin izin 12.5.2.4(5) n yklenmi balant elemanlarnn herhangi ar sklmasn kontrol art ve uygulanacak ilem 12.7.4.4(1) Bileenlerin konumlarnn llmesi 12.7.4.4(2) elik yap ksmnn arlndan baka etkiler de dikkate alnacaksa montaj lmeleriyle ilgili artlar 12.7.5(1) Dier montaj metotlar ve belirlenmi konumlardan farkl ekilde monte edilecek bileenlerin tanmlanmas
85
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
5 Mhendislik artnamesi (devam) Muayene ve deneyler de dahil olmak zere, kullanlacak malzeme tipleri ve metotlaryla ilgili artname 10.1(3) 10.5(1) Yzey koruma ilemleri iin, aada verilenleri kapsayan artnameler btn :
-
Yzey kaplama artnamesi Korozyon ve yangndan koruma iin atelye ve antiye dnda yaplacak ilemlerle ilgili artname Korozyondan koruma iin antiyede yaplacak ielmlerle ilgili artname antiyede yaplan yzey ilemlerinin temizlenmesi inceltilmesi sorumluluu ve bu ilem artnamesi Balama elemanlarna uygulanan koruma ilemleriyle ilgili artname
10.2(5) 10.4.1(1) 10.4.5(1) 10.4.5(2) 10.4.6(1) 10.4.6(2) 10.4.6(4) 8.7.1(1) 8.8(1) 10.4.2(2) 10.5(2) 10.5(2)
Kum pskrtme ilem deneylerinden elde edilen sonularn deerlendirilmesi Betonla temas edecek yzeylerin kaplanmas iin artlar Hava etkilerine dayankl elik malzemelerin kabul ilemleri Boluklarn yaltlmas ile ilgili artlar
Srtnme enesi yzeylerinin snflandrlmas ve tanmlanmas
Temel cvatalarna uygulanacak iem artlar n ileme tbi tutulan balama elemanlarna uygulanacak kaplamalar
86
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
6. Balant tanm Herhangi tipik balant tahayyl ve taslak tasarmlar dahil balant tasarm zeti 4.1(1) 4.1(1) Balantlarn tasarmn etkileyebilecek herhangi evresel artlarn ayrntlar Eurocede olmamas halinde balant tasarmnda kullanlacak tasarm standardlar Ykler ve momentler ve bunlarn her bir birleim yeri tarafndan aktarlmas gereken kombinasyonlar ile gsterilen yklerin aktarlm olup olmad da verilerek balant tasarmnda kullanlacak yklerin tam listesi. Asal ve yerel gerilmelerin kombinasyonlarn gelitirmek iin gerekli herhangi ekler ve rijitletiricilerin yapdaki konumlar Yklenicinin temel balantlar tasarmn yapmak zorunda olup olmadn gsteren beyan. Yanal burulmal burkulmaya kar nlem alnmam ve bir entik bulunmas halinde, basn balnda ilve tedbir alnmas gereken kirilerin gsterimi. Kullanlacak birleimlerde herhangi zel detay tipi ve/veya bu tiplerde kstlama elik bileenlerin konumlarn gsteren izimler ve dier bileenler iin gerekli herhangi ek paralaryla ilgili bilgi ilgili standardda verilen herhangi tercih de dahil olmak zere, balant malzemesinde kullanlacak eliin snf rumuzu veya snflar Montajda kullanlacak balant elemanlarnn snf Tam temasl mesnetlerde balantlarn snrlar ve yerleri Kaynakl balant detaylar, byklkleri ve hazrlanmalar Az alarak yaplan kaynaklarda az boyutlar Kaynak metaliyle tam olarak doldurulan kaynak azyla ilgili artlar
4.1(1)
4.1(1)
4.1(1)
4.1(1)
4.1(1)
4.1(1)
Mekanik diren ve kararllk iin detayl balant tasarm
5.1(1) 5.1(4) 6.8(1) 8.6(1) 11.1(3) 7.2(2) 7.5.4(4) 7.5.10(1) 7.5.10(2)
87
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

Not Bu tanmlar sadece klavuz olarak verilmitir 6 Balant tasarm (devam)
lgili bilgi Atfta bulunulan maddeler

Mekanik diren ve kararllk iin detayl balant tasarm
7.5.11(2) 8.1(5) 8.2(1) 8.2(1) 8.3(4) 8.4(4) 8.5(3) 8.5(3) 8.5(4) 8.10.1(3) B.2(3) 8.10.2(2) 8.10.2(3) 8.10.3(2) F.1(2) 9.5.1(4) 9.5.6(7) 9.5.6(8) 11.2.8 A.5(3)
Kaynakl deme kirilerinin tam yerleri Anma ap 12 mm2den daha kk olan balant elemanlarnn kullanm iin izin Herhangi gmme bal, uygun veya enjeksiyonlu cvatalar da dahil olmak zere cvatalarn konumlar ve delik aplar Geni boyutlu, yuvarlak, ksa yark ve uzun yark ekilli delik kullanm Cvatalarn ve somunlarn kaynaklanma onay Byk boyutlu rondellarn boyutlar n yklenmi cvatalarla birlikte kullanlacak sertletirilmi konik rondellarn kullanm ile ilgili artlar Cvata veya perin balarnn gmlmesi iin geometrik boyutlar Uygun cvatalar ve ilgili delikler iin tolerans snf Enjeksiyonlu altgen cvata temini ve kullanmyla ilgili artlar Temellere yaplmas cvatalarn detaylar zorunlu herhangi balant ve
Dorultusu dzgn olmayan cvatalarn dzeltilme metodu Birleim yeri d merkezliliiyle ilgili artlar antiye donanm ve antiye metodolojisi ile ilgili deneyler Yzey kusurlar veya onlarn tamiri ile ilgili snrlar belirleyen artname Srtnmeli ene tutma yzeyi hazrlanmas ve ilemlerinin tam kapsam Uygulanacak kaplama kalnl
Balantlarn dayankll ile ilgili artlar salamak zere yzey korumas hakkndaki artnamenin gzden geirilmesi
5.2.4(1) 8.8(1) 10.4.2(1) 12.6.2(2)
88
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi Atfta bulunulan maddeler

7 Detayl uygulama izimleri ve artnamelerin kesinletirilmesi Montaj metodu ve geici ilerin tasarm da dahil olmak zere sralama 9.3.1(1) 9.3(2) 9.5.4(1) 12.7.2(1) 9.5.1(7) 12.7.3(6) 9.5.5(5) 9.5.5(6) 12.1(5) malt, antiyede montaj ve yapm iin gerekli geometrik ve dier bilgilerin belirlenmesi ve tanzimi
Not Genelde atelye veya imalt izimleri olarak anlr, ancak antiyede yaplan ilerle ilgili gerekli izimleri de kapsar
Yklenicinin yapm metodu beyan Yklenicinin yapm metodu beyann ikinci ve nc taraf incelemesiyle ilgili artlar Deneme montaj ile ilgili artlar Geici ilerin tasarm ve detay Yksek yaplarda desteklerdeki gerilmelerin boaltlmas Uygun olmama halinde yaplacak ilem Btn bileenlerin yerleim yerini gsteren tam genel yerleim pln ve btn bileenlerin imalt ve montaj iin izin verilen sapmalar ve boyutlarn gssterildii tam lekli izim seti zel toleranslar salamak iin izin verilen sapmalar malt safhasnda bombe ve kntyla ilgili kontrol edilecek artlarn salanmas iin blgesel geometri Alternatif referans noktalarn konumlar Dahil kusurlar iin malzeme deneyleri ile ilgili artlar Malzemenin kalnlk ynndeki zellikleri iin herhangi deneylerle ilgili artlar Kaynak sarf malzemelerinin seimi ile ilgili snrlama Hava etkilerine dayankl ana metalin kimyasal kompozisyonundan farkl kaynak sarf malzemesi kullanm ile ilgili izin Kaynak yapm pln zel kaynaklama ilemleri Kaynakl yapm ileminin onay metodu ile ilgili snrlamalar Kaynak yapm ilem deneyi iin artlar
4.1(1) 6.9(3) 9.5.1(1) 12.7.4.4(1) 11.1(4) 6.9(5) 12.7.4.3(2) 12.7.4.4(1)
Kullanlacak kaynak ileminin seimi ve zelliklerinin tayini ile kaynakla ilgili artlarn muayene ve deneylerinin son olarak gzden geirilmesi
5.2.4(2) 5.2.4(3) 7.1(2) 5.3(1) 5.3(3) 7.2(1) 7.3(2) 7.4.1(2) 7.4.1(3)
89
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI

lgili bilgi
7 Detayl uygulama izimleri ve artnamelerin kesinletirilmesi (devam) Kullanlacak kaynak ileminin seimi ve zelliklerinin tayini ile kaynakla ilgili artlarn muayene ve deneylerinin son olarak gzden geirilmesi 7.4.1(4) 7.5.4(2) 7.5.9.1(2) 7.5.9.1(2) 12.4.2.2(1) izelge 8 12.4.2.5(1) 12.4.3(1) 12.4.4(1) A.1(2) A.3(1) A.3(3) H.1(1) Muayene ve deney plnnn ve belgelendirme iin kalite artlarnn gzden geirilmesi 4.1(2) 4.2.1(2) 8.7.6(1) 12.5.3(1) A.5(3) 8.9(2) 8.9(4) 12.1(2) J.1(3) 12.1(2) J.1(3) 12.6.2(1) 12.6.5(1) 12.7.4.4(1) Kaynak yapm ilem deneyleri iin artlar Birleim yzeylerinin uydurulmas iin artlar Deney levhas olarak balang/biti levhalarnn kullanm Destekleme eritlerinin kullanm lve tahribatsz muayene deneyleri ile ilgili artlar Kaynaklarn kabul kriterleri Kaynakl deme kirilerinin alternatif deneyleri Herhangi dier kaynak deneyleri ile ilgili artname Cvata takmlarnn deneyleri Birleim montajler ve deerlendirme ilemleriyle ilgili deneyler Yorulmaya maruz kaynaklarn kalite kontrolu iin kusur snrlar Gvenlik pln iin artlar lemlerin uygulanmas iin kalite pln Mekanik balant iin ilem deneyi ile ilgili artlar
zel balama elemanlar ve balama metotlar iin deneyler Yaplacak gerek imalt muayenesi takvimi Yaplacak gerek montaj muayenesi takvimi Kaplama kalnlnn tayini iin zel alanlarn seimi Kaplamalarla ilgili ilve kaplama deneyleri Herhangi zel toleranslarla ilgili olarak yerinde kritik boyut kontrol
90
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek D (Bilgi iin) Fabrikasyon elik bileenlerin ve sistemlerin uygunluk kontrol iin snflandrlmas
D.1 Gerekli bilgi notu
(1) Bu ekte, bileen snf iin uygunluk kontrol sistemine ait klavuz bilgi verilmitir. (2) elik yaplarn fabrikasyon elik bileenlerinin yap marketlerinde ak sat iin yer almas allm bir uygulama deildir. Bu tr bileenler, proje artnamesinde verilen teknik zelliklere gre, zel siparile imal edilir. (3) elik yaplarda yer alan fabrikasyon elik bileenlerin ou, bitmi yapnn mekanik direnci ve kararll iin nemlidir. (4) Fabrikasyon elik bileenlerin imaltnda kullanlan metotlardan bazs, mamule uygulanan son muayene ve deneylerin, mamuln teknik artlara uygunluunu garanti altna alamayacak ilemlerdir. (5) Bu nedenle gvenilir fabrika imalt kontrol sistemini esas alan, gvenilir imalt metotlarnn kullanlmas nemlidir. (6) Bu ekte, elik bileenlerle yaplan elik yaplarn gvenilirliklerinin kritik olduu, proje artnamesinde belirtilen aksi durumlar iin milli kurallarn geerli olduu kabul edilmitir.
D.2 Fabrikasyon elik bileenlerin snflar

D.2.1 Temel snf ve daha yksek snf bileenler
(1) elik yaplarda kullanlacak btn fabrikasyon elik bileenler, proje artnamesinde veya milli standard veya artnamelerde aksi belirtilmemise, yksek snf olarak snflandrlmaldr.
Not
S 235 ve S 275 eliklerden yaplm, kalnl 30 mmyi gemeyen, yorulmaya kar hassas olmayan yaplarda kullanm iin tasarlanan bileenlerin, temel snf bileen olarak snflandrlmas gerekir. Ancak, para bykl / arlk oran byk olan, n yklemeli cvatalarn, uygun cvatalarn veya perinlerin kullanld veya ana yapsal elemanlar olarak antiyede yaplan kaynakla hazrlanan bileenler iin zel deerlendirme yaplr.
D.2.2 zel snf bileenler

(1) Bu snfa dahil bileenler, gvenlik veya kme sonular bakmndan zel neme sahip yaplar meydana getiren fabrikasyon elik bileenler olarak tarif edilir. (2) Mill artnamelerde veya proje artnamesinde bu tr yaplar tarif edilmeli ve sonuta bu tr yaplarn bileenleri zel snf bileenler olarak snflandrlmaldr.
Not
Kompleks bir yap veya proje ierisindeki bamsz ksmlar oluturan bileen gruplar, ksmlarn bamsz davranmalar halinde ayn bina veya proje ierisindeki dier ksmlarn oluturduu gruplardan farkl snfta olabilir.
D.3 Uygunluk kontrol sistemi

D.3.1 Yklenici tarafndan yaplacak uygunluk kontrol
(1) Fabrikasyon elik bileenlerin uygunluk kontrol, yklenici tarafndan yaplabilir ve yklenici tarafndan imal edilen elik bileenlerin uygunluunu deerlendirmek zere, yklenicinin uygunluk kontrol sistemleri (dahil kontrol) bulunmaldr.
91
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
(2) Temel snfa ait bileenler iin aada verilen artlar salanmaldr : a) b) c) d) Yklenici iin EN 29002ye uygun fabrika imalt kontrol sistemi bulunmaldr (belgelendirmeye duyulmaz). Bileenler, bu standard artlarna uygun olmaldr. Muayene ve deneyler, bu standardda gerekli grlen ekilde uygulanmaldr. Yklenici, bileenlerin uygunluunu beyan etmelidir. gerek
(3) Yklenici, yksek snf bileenlerde, temel snf bileenler iin gerekli artlar salamal ve ilve olarak, nc taraf, yklenicinin imalt kontrol sistemini belgelendirmelidir.
Not
Alternatif olarak, yksek snf bir bileenin uygunluk belgesi, nc tarafca, Madde D.3.3de verilen birim tahkiki yoluyla verilebilir.
D.3.2 nc tarafca yaplacak uygunluk kontrol

(1) zel snf bir bileenin uygunluk kontrol, nc tarafa, aada verildii ekilde (harici kontrol) yaplmaldr: a) b) c) d) e) Yklenici, yksek snf bileen imalt iin gerekli artlar salamaldr. nc taraf, imalt boyunca, yklenicinin kesintisiz haric denetimini uygulamaldr. nc taraf, yklenicinin kendi deney kaytlarn tahkik etmelidir. Haric denetim ilemlerinde, zellikle imal edilmi mamulden alnan numunedeki kontrrol dokman hazrlanmaldr. Kontrol skl, nc tarafa belirlenmelidir. nc taraf, bileenlerin uygunluunu belgelendirmelidir.
D.3.3 Birim tahkiki ile uygunluk kontrol

(1) Bamsz, yksek snf bir beleenin uygunluk kontrol, nc tarafa, aada verildii ekilde yaplmaldr (birim tahkiki). a) Yklenici, temel snf bileenler iin gerekli artlar salamaldr. Yklenicinin fabrika imalt kontrol sisteminin belgelendirilmesi gerekmez ve bu ilem altnda uygulama, yklenici tarafndan, temel snf bileenlerden yksek snf bileenlerin imaltna kadar uzman olduu aralkta kullanlabilir.
Not
b) c) d)
nc taraf, yklenicinin kendi deney kaytlarn tahkik etmelidir. Haric denetim, bileenin bu standarda uygunluunu garanti altna almaya yeterli kapsamda olmaldr. Kontroln ekli ve skl nc tarafa belirlenmelidir. nc taraf, bileenlerin uygunluunu belgelendirmelidir.
D.4 Fabrikasyon elik bileenlerin elik yapya monte edilmesi

(1) Bu standard, fabrikasyon elik bileenlerin yer ald elik yaplarda yeterli seviyede mekanik diren ve kararllk salanmasn garanti altna almak zere kullanlabilir.
Not
Fabrika imalt kontrolnn, fabrikasyon elik bileenlerle ilgili olmasna ramen, bu bileenlerin, antiyede elik yapya uygun ekilde monte edilmesi de nemlidir.
(2) Yklenici, antiyede yrtlen ilerin kontrol iin uygun sistemler (dahil kontrol) uygulamal ve bu antiye ynetim sistemi, yklenicinin fabrika imalt kontrol sistemi iin gerekli standardlara e deer standardda olmaldr. (3) Madde D.2.2de verilen, kme sonucunun ortaya kmas veya gvenlik nedenleriyle zel neme sahip olarak tarif edilen yaplarda nc taraf, srekli denetimini montaj ve antiyede tutulan kaytlar da kapsayacak ekilde geniletilmelidir.
92
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek E (Bilgi iin) Kaynak yapm koordinasyonu iin klavuz

E.1 Genel
(1) izelge E.1de prEN 719un elik yaplarn inaasnda uygulanmas iin klavuz bilgi verilmitir.
Not
Kaynak yapm koordinasyonuyla ilgili artlar, CENe ye lkelerde farkldr. Bu artlarn birbiri ile uygun hale getirilmesi iin zamana ve baz deerlendirmelere gerek vardr.
izelge E.1 Kaynak yapm koordinasyonu iin klavuz
1 Etki tesirinin tipi 2 Referans Ana metal : 3 Elemanlarn kalnl EN 729a gre kalite gerekleri seviyesi
A
Yorulmaya nemli derecede hassas olmayan yaplar B C D
Yorulmaya nemli derecede hassas olan yaplar E S 2351) S 2751) S 3551) Kapsaml EN 729-2
S 2351) S 235 30 mm S 235 30 mm S 355 30 mm S 2751) S 275 30 mm S 275 30 mm S 3551) Basit EN 729-4 Standard EN 729-3 Standard EN 729-3 Standard EN 729-3
EN 719a gre kaynak yapm 5 koordinasyonu personelinin teknik bilgi seviyesi
zel art yok
Temel
zel
Kapsaml2)
Kapsaml
Not
1) 2)
zel uygulama standardlarna gre snrlara En az 3 yl uygulama tecrbesiyle seri imalt iin zel kabul
93
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek F (Bilgi iin) Enjeksiyonlu alt keli cvatalar

F.1 Genel
(1) Bu ek, enjeksiyonlu alt keli cvatalarn tedariki ve kullanm iin ek bilgi salar.
ekil F.1 ift bindirmeli birleim yerindeki enjeksiyonlu cvatalar Not
Enjeksiyonlu cvatalar, cvata ile delik duvar arasndaki akln oluturduu boluun, iki bileenli reine ile tamamen doldurulduu cvatalardr. Aklk, cvata bandaki kk bir delik vastasyla doldurulur. Enjeksiyon ilemi ve reinenin kr tamamlandktan sonra balant, kaymaya kar direnli hale gelir.
(2) Enjeksiyonlu cvatalar, proje artnamesinde belirtilen ekilde, n yklemesiz veya n yklemeli olarak kullanlabilir. (3) Enjeksiyonlu cvatalar, Madde 5te verilenlere uygun malzemeden yaplm olmal ve Madde 8 ve ek olarak bu Maddede verilen nerilerden uygun olanna gre kullanlmaldr.
F.2 Delik byklkleri

(1) Cvata ile delik duvar arasndaki anma akl 3 mm olmaldr. M 27den daha kk cvatalar iin bu aklk, Madde 8.2(2)de belirtildii gibi, normal yuvarlak delikler iin 2 mmye indirilebilir.
F.3 Cvatalar
(1) Cvata banda, konum ve boyutlar ekil F.2de gsterilen bir delik bulunmaldr.
Not
Plstik utan baka tip enjeksiyon ucu kullanlmas halinde, kenarn yeterli szdrmazlk salamas iin pahlandrlmas gerekir.
94
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
ekil F.2 Cvata bandaki delik
F.4 Rondellar
(1) Cvata ba altnda zel rondel kullanlmaldr. Bu rondelnn i ap, cvatann gerek apndan en az 0,5 mm daha byk olmaldr. Bir kenar, ekil F.3a veya ekil F.3bye gre tralanmaldr.
a) Delinmi
b) Pahlandrlm
ekil F.3 Cvata ba altnda kullanm iin rondelnn hazrlanmas
(2) Cvata ba altndaki rondel, yiv ksm, cvata ba ynnde olacak konumda yerletirilmelidir. (3) Somun altnda, ekil F.4e uygun yuva alm zel rondel kullanlmaldr. Yuvann kenarlar dzgn ve yuvarlatlm olmaldr.
Yuva
ekil F.4 Somun altnda kullanm iin rondelnn hazrlanmas
(4) Somun altndaki rondel, yuvas somun ynnde olacak ekilde yerletirilmelidir.
95
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
F.5 Somunlar
(1) Somunlarn, reine ile yeterli ekilde sabitlendii kabul edilebilir.
F.6 Reine
(1) ki bileenli reine kullanlmaldr. (2) ki bileenin kartrlmasndan sonra reine ktlesi, cvatayla birletirilen birleim yerindeki dar aralklarn, montaj esnasndaki ortam scaklnda kolaylkla doldurulabilmesine uygun akclkta olmaldr. Bununla birlikte, reine ktlesinin ak, enjeksiyon basnc kaldrldktan sonra reinenin dar akmasn nlemek iin modelleme kili kullanlmas gerekli olabilir. (3) Reinenin sv olarak kalma mr (polife) oda scaklnda en az 15 dakika olmaldr. (4) Reinenin kr sresi, yap yklenmeden nce reinenin kr tamamlanacak ekilde olmaldr.
Not
Demiryolu kprlerinin tamiri gibi baz hallerde, bu sre olduka ksa olabilir (yaklak 8 saat). Bu gibi durumlarda kr sresinin uzatlmas iin, enjeksiyondan sonra stmaya izin verilir.
(5) Bu konuda herhangi veri yoksa, uygun scaklk ve kr sresinin tayini iin ilem deneyleri yaplmaldr. (6) Reinenin tasarm, yk tama dayanm, Ek Ada verilen kayma faktr tayini ilemine benzer ekilde belirlenmelidir.
Not
Bu konuda detayl bilgi 79 nolu enjeksiyonlu cvatalarla birletirilen cvatal birleimler iin Avrupa Talimatlar isimli ECCS yaynnda verilmitir
F.7 Sklama
(1) Cvata, Madde 8e gre, enjeksiyon ilemine balanlmadan nce sklanmaldr.
F.8 Yerletirme
(1) Cvata, imalt tarafndan verilen talimatlara uygun ekilde yerletirilmelidir. (2) Reinenin scakl, 15 C il 25 C arasnda olmaldr. ok souk havada reine ve eer gerekliyse, elik bileenler de n stmaya tbi tutulmaldr. Scakln ok yksek olmas halinde, cvata bandaki delik ve rondeldaki yuvann, enjeksiyondan hemen sonra kapatlmas iin model kili kullanlabilir. (3) Enjeksiyon esnasnda birleim yerinde su bulunmamaldr.
Not
Kuru havada, normal artlarda suyun uzaklatrlmas iin, enjeksiyon ileminden nce bir gn sreyle beklenilmesi gerekir.
(4) Kr sresini azaltmak iin (yaklak olarak 5 saate kadar) birleim yeri, sv olarak kalma sresinden sonra en fazla 50 Ca kadar stlmaldr.
96
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek G (Bilgi iin) Muayene ve deney pln iin klavuz

G.1 Genel
(1) Muayene ve deney artlar, her projede farkldr. Farkl yapm ileri iin uygun muayene ve deney tipleri, izelge G.1de gsterilmitir. (2) zel bileenler ve projeler iin uygun hususlar, izelge G.1de sadaki be kolonda verilenlerden seilmelidir. Bu kolonlarda, normal artlarda geerli en geni aralk temsil edilmitir. (3) izelge G.1de, proje artnamesi tarafndan belirlenecek deney artlarnn verilmemesi halinde, aada verilen hususlar belirlenmitir: a) b) c) d) Deney metodu ve deney iin gerekli doruluk, Deneyin yeri, skl ve zaman, Kabul kriterleri, Uygun olmama halinde alnacak dzeltme ilemleri.
97
ICS 91.080.10
izelge G.1 Muayene ve deney pln
Bu standardda getii yer
TRK STANDARDI
Tanm
Kategori
lem deneyi, muayene1 veya kabul deneyi Kabul deneyi Kabul deneyi Muayene Muayene Kabul deneyi Muayene Muayene Kalite kontrol Muayene Muayene Muayene Muayene Muayene Muayene
Bitmi mamul (son veya ara2), numune3 veya zel ilem4 Bitmi mamul (ara) zel ilem7 zel ilem Bitmi mamul (son) Bitmi mamul (son) zel ilem Bitmi mamul (ara) zel ilem Bitmi mamul (son) Bitmi mamul (son) zel ilem zel ilem zel ilem Bitmi mamul (son)
Gerekli olduu zaman5 Daima
Kullanlacak metot ve gerekli doruluk Madde 12.3.1
Deney yeri ve skl6
Kabul kriterleri
Uygun kmama halinde uygulanacak ilem Madde 12.1 Madde 12.7.1.1 Madde 12.7.1.2 Madde 12.7.3
Fabrikasyon bileenlerin geometrik boyutlar Yerletirilmi kolon karelaj ve temel cvatas konumunun denetimi Mesnetlerin konumu Monte edilmi yapnn durumu Birletirilmi dm noktalarnn geometrik boyutlarnn denetimi
Madde 6.1 Madde 9.3.1 Madde 9.3.1 Madde 9.1 Madde 9.1
Fabrikasyon n - montaj n - montaj Montaj Montaj Kaynak Kaynak Kaynak Kaynak Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant
Madde 12.3.1 Madde 12.7.1.1 Madde 12.7.1.2 Madde 12.7.3 Madde 12.7.4.212.7.4.4 Madde 12.7.4.1 Madde 12.4.2.3 Madde 12.4.2.1 ve 12.4.2.4 Madde 12.4.3 Madde 12.5.1 Madde 12.5.2.1 Madde 12.5.2.2 Madde 12.5.2.2 Madde 12.5.2.3
Madde 11.2 Madde 11.3 Madde 12.7.1.2 Madde 12.7.3
Daima Daima Daima Daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima
Madde 12.7.1.1 Muayene Muayene Madde 12.7.4.1 Muayene Muayene Madde 12.4.2.2 Madde 12.4.3 Muayene Muayene Muayene Muayene Muayene
Kaynak iin kenar hazrlanmas ve Madde 7.5.1 ayarlama Tamamlanm kaynaklarn grnm Madde 7.2 Kaynak kusurlar Madde 7.2 Kaynakl deme kirileri n yklenmemi, tamamlanm balantlarn ayarlanmas Madde 7.5.11 Madde 8.6 ve Madde 9.5.6
Madde 11.4 ve Madde Madde 12.7.4.7 12.7.4.6 Madde 12.4.1 Madde 12.4.1 Madde Madde 12.4.2.6 ve Ek 12.4.2.6 H Madde Madde 12.4.2.6 ve Ek 12.4.2.6 H Madde Madde 12.4.3 12.4.3 Madde 8.6 ve Madde 9.5.6 Madde 8.7.1 Madde 8.6 ve Madde 8.1 Madde 12.5.2.2 Madde 12.5.2.3 Madde 8.6 ve Madde 9.5.6 Madde 8.7.1 Madde 8.6 Madde 12.5.2.2 Madde 12.5.2.3
Montajdan veya srtnme yzeylerinin Madde 8.7.1 birletirilmesinden nce yzey artlar n yklemeden nce balantlarn Madde 8.6 ayarlanmas n yklenmi balant elemanlarnn Madde 8.7.1 montaj ekme gstericideki aralklar Madde 8.7.1
98
ICS 91.080.10
izelge G.1 Muayene ve deney pln (devam)
Tanm Bu standardda Getii yer Kategori lem deneyi, 1 muayene veya kabul deneyi
TRK STANDARDI
Bitmi mamul Gerekli olduu 2 (son veya ara ), zaman5 3 numune veya 4 zel ilem Bitmi mamul (son) zel ilem Bitmi mamul (ara) Bitmi mamul (son) zel ilem zel ilem zel ilem zel ilem Bitmi mamul (ara) zel ilem Bitmi mamul (ara) zlel ilem Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima Meydana gelince daima lem kullanlnca lem kullanlnca lem kullanlnca lem kullanlnca ITP almasnda tarif edilince ITP almasnda tarif edilince ITP almasnda tarif edilince Proje artnamesinde belirtildii zaman Proje artnamesinde belirtildii zaman Proje artnamesinde belirtildii zaman Proje artnamesinde belirtildii zaman
Kullanlacak metot ve gerekli doruluk Madde 12.5.2.4 Muayene Madde 12.6.2 Muayene Madde 12.3.2.1 Madde 12.3.2.2 Madde 12.3.2.3 Madde 12.6.4 Muayene Muayene Muayene Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Deney yeri ve 6 skl
Kabul kriterleri Madde
Uygun kmama halinde uygulanacak ilem Madde 12.5.2.4 Madde 12.6.1 Madde 12.6.2 Madde 12.6.3 Madde12.3.2.1 Madde12.3.2.2 Madde12.3.2.3 Madde 12.6.4 Madde 6.8 Madde 7.5.1 ve Madde 7.5.4 Madde 10.2 Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
n yklemeli cvatalarda tork Kaplama uygulanmadan hemen nce yzey durumu Kaplama kalnl Yzey kaplamalarnn tamiri Isl kesmeden sonra yzey durumu Kesme ve delik geniletme nedeniyle ksm sertlik Delik geniletme yoluyla alan deliklerin byklkleri Kum pskrtmeden sonra yzey durumu malttan sonra bileenlerin deneme montaj Kaynak yapm esnasnda muayene Ana malzemenin yzey durumu Ana malzemedeki tabakalanma ve atlak deneyi Balant eleman veya cvata takm numunesinin performans malttan sonra bileenlerdeki bombe ve/veya knt lgili deneyler de dahil olmak zere kaynak ileminin denenmesi
Madde 8.7.1 Madde 10.3.3 Madde 10.1 Madde 10.1 Madde 6.4 Madde 6.4 Madde 6.6 Madde 6.6 Madde 10.2 Madde 6.8 Madde 12.3.1 Madde 7.2 ve Madde 12.4.1 Madde 10.2 Madde 12.2 Madde 5.2.4 Madde 12.2 Madde 5.4.3, Madde 8.7.6 ve Madde 12.2 Madde 6.9 ve Madde 12.3.1 Madde 7.4.1 Madde 12.4.4
Mekanik balama Koruyucu ilem Koruyucu ilem Koruyucu ilem malt malt malt Koruyucu ilem malt Kaynak yapm Malzeme Malzeme
Kabul deneyi Muayene Kabul deneyi Muayene lem deneyi lem deneyi lem deneyi lem deneyi Muayene Muayene Muayene Kabul deneyi
Madde 12.5.2.4 Madde 12.6.1 Madde 12.6.2 Madde 12.6.3 Madde 12.3.2.1 Madde 12.3.2.2 Madde 12.3.2.3 Madde 12.6.4 ITP almasnda belirtildii gibi ITP almasnda belirtildii gibi ITP almasnda belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
12.5.2.4 Madde 12.6.1 Madde 12.6.2 Madde 12.6.3 Madde 12.3.2.1 Madde 12.3.2.2 Madde 12.3.2.3 Madde 12.6.4 Madde 6.8 Madde 7.5.1 ve Madde 7.5.4 Madde 10.2 Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Malzeme
Kabul deneyi
Numune Bitmi mamul (ara) zel ilem
malt Kaynak yapm
Kabul deneyi
lem deneyi
99
ICS 91.080.10
izelge G.1 Muayene ve deney pln (devam)
Tanm Bu standardda Getii yer Madde 7.5.9.1 ve Madde 12.4.4 Madde 10.4.6 ve Madde 12.4.4 Madde 8.7.6 ve Madde 12.5.3 Kategori
TRK STANDARDI
lem deneyi, muayene1 veya kabul deneyi lem deneyi Kabul deneyi lem deneyi lem deneyi lem deneyi lem deneyi lem deneyi Kabul deneyi lem deneyi Kabul deneyi
lgili tahribatl deneyler de dahilkaynaklama yoluyla oluturulan deney plkas Kaynak yaltmnn btnl Srtnme yzeylerindeki kayma faktr
Kaynak yapm Kaynak yapm Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant Mekanik balant Koruyucu ilem Montaj Montaj
Balant yerindeki cvata grubunun Madde 8.7.6 performans ve Madde 12.5.3 n yklenmi cvatalarn sklanma metodu Madde 8.7.6 ve Madde 12.5.3
n yklemeli cvatalarn sklmas Madde 8.7.6 iin antiye metodolojisi ve Madde 12.5.3 zel balama eleman kullanm Madde 8.9 veya zel balama metodu ve Madde 12.5.3 Kaplamann yapmas Deneme montaj Madde 10.1 ve Madde 12.6.5 Madde 9.5.4 ve Madde 12.7.2
Yk lmek zere monte edilmi Madde 9.5.4 bileenler ve Madde 12.7.5
Bitmi mamul Gerekli (son veya ara2), numune3 olduu veya zel zaman5 ilem4 Proje artnamesinde zel ilem belirtildii zaman Proje Bitmi mamul artnamesinde (ara) belirtildii zaman Proje artnamesinde zel ilem belirtildii zaman Proje artnamesinde zel ilem belirtildii zaman Proje artnamesinde zel ilem belirtildii zaman Proje zel ilem artnamesinde belirtildii zaman Proje zel ilem artnamesinde belirtildii zaman Proje Bitmi mamul artnamesinde (ara) belirtildii zaman Proje zel ilem artnamesinde belirtildii zaman Proje Bitmi mamul artnamesinde (son) belirtildii zaman
Kullanlacak metot ve gerekli doruluk Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Deney yeri ve skl6 Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Kabul kriterleri
Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Uygun kmama halinde uygulanacak ilem Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi Proje artnamesinde belirtildii gibi
Not
1- Muayene, gzle kontrol ifade etmektedir. Bununla birlikte baz durumlarda gzle 5 - ITP almalar yklenici tarafndan yaplan almalar iin muayene ve deney plnn ifade eder. kontrole ek olarak basit l cihazlar (sentil gibi) da gerekli olabilir. 2 - Bitmi mamuln ara muayene ve deneyi, herhangi dzeltmenin kolaylk, ekonomi veya uygunluu nedenleriyle, genellikler bir ara ilemin (fabrikasyon) tamamlanmasndan sonra yaplacan ifade eder. 6 - Deneylerin zamanlamas tanmlamasna ayn zamanda, teknik kstlamalarn gerekli olduu yerlerde ihtiya duyulur.
7 - Tesis edilen kolon karelaj ve temel cvatalarnn konumlarnn denetimi, montajn balang 3 - Numune kullanlarak yaplan deneyler, sadece parti halinde imal edilen mamuller aamasndaki kabul incelemesidir ve uygun olmayan mesnetin, zerine elik monta edildikten sonra iin uygundur. dzeltilemeyecei iin balangta yaplan bir ilemdir. 4 - zel ilemler, son muayene ve deney sorumluluu olmayan ve son mamul muayenesi ve deneyinden nce ilem yeterlilii vasf gerektiren ilemlerdir.
100
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
Ek H (Bilgi iin) Kaynak kusurlarnn snrlar iin klavuz

H.1 Genel
(1) Bu ekte verilen kaynak kusurlarnn snrlar, kalite kontrol amacna yneliktir. (2) Bu ekte verilen kaynak kusurlarnn snrlar, yorulmaya kar nemli derecede hassas olmayan yaplara uygulanr. (3) Proje artnamesinde, ENV 1993-1-1e gre tasarlanm, yorulmaya maruz kaynaklar iin uygun kaynak kusur snrlar belirtilmi olabilir. (4) Kaynak kusur snrlarnda, EN 25817 esas alnr.
H.2 Tarifler ve gsterimler

(1) Bu ekte kullanlan tarifler ve gsterimler, EN 25817ye uygundur.
H.3 Kaynak kusurlarnn deerlendirilmesi

(1) Tekrarl sistematik kusurlarn meydana gelmesi halinde, kaynak veya montajn dzeltilmesi iin tedbirler alnmaldr. (2) Kaynak kusurlar iin snrlar, izelge H.1den alnabilir. (3)Snrlardan herhangi birisi almsa, her durum bamsz olarak deerlendirilmelidir. Bu deerlendirmede, kaynan kabul edilir durumda olduu veya tamir gerektirdiine karar vermede, bileenin fonksiyonu ve kusurlarn zellikleri (tip, byklk, yer) esas alnmaldr.
Not ENV 1993-1-1, kusurlarn kabul edilebilirliini deerlendirmede kullanlabilir.
101
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI
izelge H.1 Kaynak kusurlar iin snrlar
No 1 2 3
Kusur tanm atlaklar ukur atlaklar Gaz boluklar ve gzeneklilik Toplanm (kme halinde) gzeneklilik Uzun oyuklar, yuvalar, ukur borular Kat girileri (bakr dnda) Bakr girii Ergime eksiklii (tam olmayan ergime) Penetrasyon eksiklii (tam olmayan penetrasyon)
ISO EN 25817ye gre kalite 6520ye seviyesi referans 100 zin verilmez 104 zin verilmez 2011 2012 B 2014 2017 2013 2015 2016 2024 300 3042 401 402 B
lve artlar Boluklarn toplam miktar iin 27. satra baklmaldr. Boluklarn toplam miktar iin 27. satra baklmaldr.
4 5 6 7 8 9
Uzun kusurlar : zin verilmez Boluklarn toplam miktar Ksa kusurlar : B iin 27. satra baklmaldr. Uzun kusurlar : zin verilmez Boluklarn toplam miktar Ksa kusurlar : C iin 27. satra baklmaldr. zin verilmez zin verilmez zin verilmez h aklnn kusur snrn amas halinde, bu kusur boaz kalnlnn artrlmas yoluyla telafi edilir : C a = aanma + 0,7 h Burada ; aanma nceden belirlenmi bir deerdir 100 mmlik referans uzunluk boyunca, ortalama boaz kalnl, tarif edilmi deerden daha az olmamaldr. -
10
Kt uyumlu ve eksik penetrasyonlu ke kaynaklar
11
apak
5011 5012
Uzun kusurlar : B Ksa kusurlar : C
12 13 14
Fazla kaynak metali Fazla ibkeylik Boaz kalnl belirlenmi deerden daha fazla olan ke kaynak
502 503
B D C
102
ICS 91.080.10
TRK STANDARDI ISO EN 25817ye gre kalite 6520ye seviyesi referans
No
Kusur tanm Boaz kalnl belirlenmi deerden daha az olan ke kaynak Fazla penetrasyon Blgesel kntlar Dorultu bozukluu Tam doldurulmam yuva Sarkma Ke kaynanda ar asimetri Kk i bkeylii (ukurluk) Bzlm yuva Bindirme Kt yeniden balatma Restgele punto veya ark arpmas Serpinti
lve artlar
15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Uzun kusurlar : zin verilmez Ksa kusurlar : C 504 5041 507 511 509 512 515 5013 506 517 601 602 C C C C C Uzun kusurlar : zin verilmez Ksa kusurlar : C zin verilmez zin verilmez zin verilmez Serpinti temizlenmelidir (korozyondan koruma gibi) Herhangi bir boyuna kesitte, 100 mm referans uzunluktaki ksmda, tek kusurlarn bir arada toplanmas, belirlenmi brt alan, t , s veya ann % 95inden daha aaya drmemelidir. Geniletilmi deerler iin, lmelerde, kt kaynak kalnl s, plka kalnl t veya ke kaynak kalnl a nn gerekli olan deerleri esas alnabilir 3,4 ve 5. satrlara gre gaz boluklarnn toplam miktar ve 6. satra gre kat girii, plndaki yzey alannn % 2sini gememelidir.
26
Herhangi en kesitte oklu kusur
27
Gaz boluklar ve kat girileri
201 300
103

TS Env 1090 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS Env 1090 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRK STANDARDI

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. 1

ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 288-3:1992

TS 1026-40 ISO 4775

ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No prEN 7822)

TS ENV 1090-1/Nisan 2004 Ad (Trke)

TS 1026-42 ISO 7414

prEN 1418 (EN 1418)

elik tiplerinin tarifi ve snflandrlmas

TS 909 TS 908 TS EN 10079 TS EN 10113-1 TS 10321 EN 10113-2

EN 10056-1:1995 EN 10056-2:1993 EN 10079:1992 EN 10113-1:1993

ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN 10155:1991 EN 10163-1:1991

TS 3576 EN 20898-1 TS 3611 EN 20898-2

TS 2967 EN 22063 TS 7252

prEN 22320 (EN ISO 2320)

TS EN 24624 TS 7830 EN 25817 TS 1026-75

TS 1026-84 EN ISO 7042 TS 1026-82

EN 29002:1987 (EN ISO 9001)

Quality systems -Model for quality assurance in production and installation

EURONORM 91 (1981) ISO 286-2:1988

TS 3061 ISO 9034 TS 1845-2 EN 20286-2

ISO 1459:19734) EN ISO 1460:1994

ISO 8501-1:1988+ Suppl 1:1994

EN ISO 8502-2: 1999

EN ISO 8502-3: 1999

ICS 91.080.10 EN, ISO, IEC vb. No EN ISO 8503-2: 1995

ISO/DIS 9013 (ISO 9013)

TS 11151 EN ISO 9013

EN ISO 10511: 1997 ISO/CD 10512 (ISO 10512)

TS 1026-74 EN ISO 10511 TS 1026-73

EN ISO 10513: 1997 EN ISO 12944-1: 1998

TS 1026-80 EN ISO 10513 TS EN ISO 12944-1

EN ISO 12944-2: 1998

EN ISO 12944-5: 1998

EN ISO 12944-6: 1998

EN ISO 12944-7: 1998

EN ISO 12944-8: 1998

Bu standardn amacna uygun olarak, aadaki tarifler uygulanr:

3.01 Souk ekillendirilmi bileen

3.02 naat ileri

3.03 Yklenici (mteahhit)

3.05 Tasarma esas yapm metodu

3.06 Yapm metodunun beyan

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

3.07 Yap uygulamas

3.08 Normal toleranslar

3.09 zin verilen sapma

3.10 Yerletirme noktalar

3.11 Proje artnamesi

3.12 Emniyet pln

3.13 Yardmc sistem

3.14 zel toleranslar

3.16 Kaynak koordinatr

3.17 elik yap ileri

4.1 Proje artnamesi

TS ENV 1090-1/Nisan 2004

4.2 Yklenici belgeleri