EYA HUKUKU PRATK ALIMA OLAY 1 Adanada pamuk yetitiricisi olan A, maliki bulunduu 50 balya pamuu byk bir

depo sahibi D ye, muhafaza edilmek zere brakmtr. Bir sre sonra da bu pamuklar pamuk tccar T ye satmtr. Pamuklarn depoda kalmas hususunda T ile D anlamlardr. T bu pamuklar bir borcuna karlk R ye rehnetmi ve pamuklar kendi deposuna nakledilmesini salamak zere de D ye hitaben yazlm bir yazy R ye vermitir. R, pamuklarn nakli iini nakliyeci N ye vermi, D nin deposuna giden N, pamuklarn 10 balya eksik olduunu anlaynca 40 balyay teslim alm, eksikler iinde bir zabt dzenletmitir. S.1) Pamuklar zerinde A nn, D nin, T nin, R nin ve N nin zilyetlik iktisap edip etmediklerini; etmilerse iktisap tarzn ve iktisap edilen zilyetliin trn aklaynz. C.1) Zilyetliin iktisap edilmesi 4 ekilde olabilir. Bunlar; -Aslen iktisap -Devren iktisap -Tesisen iktisap -Miras yolu ile iktisap(istisnai olarak) Aslen iktisap, baka birinin rzas sz konusu olmakszn kiinin zilyetlik iradesiyle bir mal zerinde fiili hkimiyet kurmasdr. Devren iktisap, varolan bir zilyedin zilyetliini olduu gibi baka bir kimseye taraflarn rzas ile brakmas sonucu zilyetliin kazanlmasdr. Tesisen iktisap, mevcut zilyedin kendisi de zilyet kalarak taraflarn rzasyla baka bir kiiye zilyetlik tannmasdr. Miras yolu ile iktisapta ise MK 599 f.2 ye gre istisnai bir kazanm ngrlmtr. Olaymzda A, kendi malik bulunduu 50 balya pamuu aslen iktisap etmitir. D, malik olmad pamuklara muhafaza etmek zere zilyet durumundadr, A asli dolayl zilyet kalarak, D yi feri dolaysz zilyet kld iin D tesisen iktisap etmitir. T, A ile yapt anlama sonucu dolayl zilyet haline geldii iin devren iktisap sz konusudur. R, T nin dolayl zilyet kalarak kendisi zerinde rehin hakk tesis edip onu dolaysz zilyet kld iin tesissen kazanm sz konusudur. N, feri dolaysz zilyet konumunda olduu iin tesisen kazanm vardr. Zilyetliin devri 2 ekilde olur: Yeni zilyedin dolayl zilyet klnmas ve yeni zilyedin dolaysz zilyet klnmas. Yeni zilyedin dolayl zilyet klnma halleri unlardr; -temsilci aracl ile: MK 978 de dzenlenmitir. Kazanana deil de onun temsilcisine mal veya malda iktidar salayan aralar teslim edilirse, yeni zilyet, zilyetlii temsilcisi araclyla kazanr. -zilyetliin havalesi: MK 979 da, zilyetlii devreden kimse bizzat kendisi dolayl zilyet olup da bu zilyetliini kazanana devrederse yeni zilyet de dolayl zilyet olur. -hkmen teslim: nceki zilyet bir zel hukuki ilikiye dayanarak zilyet olmaya devam eder ve kazanana dolayl zilyetlik tannrsa yeni zilyet dolayl zilyet olur. -emtiay temsil eden senetlerin teslimi :MK 980. Bir umumi maazaya veya taycya tevdi edilmi olan emtiay temsil eden kymetli evrak bir kiiden dierine devredildii zaman sz geen evrak kazanan mallarn dolayl zilyetliini de kazanr Yeni zilyedin dolaysz zilyet klnma halleri unlardr; -maln teslimi -aralarn teslimi -teslim yerine geen szleme A dolayl zilyet olduu pamuklar anlama yoluyla T ye devretmitir. T ninde zilyetlii dolayl olduu iin zilyetliin havalesi yoluyla devir sz konusudur. Bunun iin taraflarn anlamas yeterlidir. Zilyetliin havalesinde ekil art yoktur. 3. Kiiye kar ileri srlebilmesi iin devredenin bildirimde bulunmas gerekir. R de dolayl zilyet olan T den dolayl zilyetlii kazand iin zilyetliin havalesi sz konusudur. S.2) Eksik olan 10 balya pamuun hrsz H nin deposunda olduu anlalrsa: a) Hrszlk T ye yaplan sattan nce vuku bulmu ise, pamuklar kimler neye dayanarak H den talep edebilir? C.2.a) Mlkiyet hakknn ihlali sz konusu olduunda istihkak davas almas mmkndr. Zilyetlii saldrya urayan kii de tanr veya iade davas aabilir. stihkak davas, mlkiyete dayanan bir davadr. Ayni niteliktedir, herkese kar alabilir. Zamanam veya hak drc sreye tabi deildir. Eda davasdr. Daval emin sfatyla zilyet olduunu, kazandrc zamanam sz konusu olduunu ya da davacnn malik olmadn ispat ederek mal iadeden kanabilir. Tanr davas, zilyetlii rzas dnda sona erdirilen zilyedin, hali hazr zilyedin stn hak karinesini rterek, kendi hak karinesine dayanarak aaca davadr. Davac hali hazr zilyedin zilyetlii kt niyetle elde ettiini ya da maln elinden rza ile km olmasna ramen zilyetlii rzas dnda kaybettiini ispat etmelidir. Feri zilyedin asli zilyede tanr davas amas sz konusu deildir. yiniyetli zilyede kar alacak tanr davasnn snrlandrld haller vardr. Bunlar, zamanam(989/1), ak artrma Pazar vb yerden alnmas durumunda bedelin zilyede denerek dava almas durumu (989/2), para ve hamiline yazl senetlerde dava alamamas (990). Dolayl zilyet bu davay atnda maln dolaysz zilyede verilmesini talep eder, dolaysz zilyet bundan kanrsa dolayl zilyede iade edilir.

ade davas, dolayl veya dolaysz zilyet tarafndan alabilir. Ancak dolayl zilyet maln dolaysz zilyede iadesi talebiyle dava aabilir. Bu davann almas iin zilyetliin hakka dayanmas gerekmez. Hak sahipliini deil zilyetlii koruyan bir davadr. Davac stn hakkn derhal ispatlad takdirde geri alabilir. Mal gasbeden kiiye kar alr. Klli haleflere kar da alabilir. Czi haleflere kar alamaz. Czi halef varsa; hak karinesine dayanan tanr davas, sahip olunan hakka dayanan dava, gasbedene kar tazminat davas alabilir. ade davas iin failin kusuru aranmaz ancak tazminat iin kusur art gereklidir. Olayda sz konusu hrszln T ye yaplan sattan nce vuku bulmas halinde A ve D nin dava ama haklar bulunmaktadr. A mlkiyet hakkna dayanan istihkak davasn, zilyetliinin rzas d sona erdirilmesi sebebiyle tanr davas, zilyetliin gasbndan doan iade davas aabilecektir. D ise, feri dolaysz zilyet olduu iin tanr ve iade davas aabilecektir. b) Hrszlk, R ile T nin anlamasndan sonra fakat bu husus D ye bildirilmeden nce vuku bulmu ise; pamuklar kimler, neye dayanarak H den talep edebilir? T, mlkiyet hakkna dayanan istihkak davasn, zilyetliinin rzas d sona erdirilmesi sebebiyle tanr davas, zilyetliin gasbndan doan iade davas aabilecektir. Zilyetliin havale yolu ile devrinin geerli olmas iin bu hususta taraflarn anlamas yeterlidir. Fiilen mal elinde tutann rzas aranmaz. Anlama bir ekle de tabi deildir. Fakat bu devrin mal elinde tutana kar hkm ifade edebilmesi iin zilyetliin havalesinin ona zilyetlii devreden tarafndan bildirilmesi gerekir. (979/2). Bu bildirim aklayc unsur niteliindedir, kurucu unsur deildir. MK 939/3 te, tanr, fiilen yalnz rehnedenin hkimiyetinde kalmad srece rehin hakk domaz. Hkm yer almaktadr. Zilyetliin havalesi ile rehin kurulmas sz konusu olduunda 979/2 ve 939/3 birlikte deerlendirilmelidir. Rehin hakknn domas iin rehnedenin hkimiyeti sz konusu olmal bu da ancak zilyetliin havalesinin mal elinde bulundurana bildirilmesiyle meydana gelmektedir. Dolays ile zilyetliin havalesi yoluyla rehin hakk tesis edilmek istendiinde mal elinde bulunduran kiiye kar yaplacak olan bildirim kurucu unsur nitelii tayacaktr. Bu bildirimden nce rehin hakk kurulmam olacaktr. Olayda zilyetliin havalesi yoluyla rehin hakk tesisi sz konusudur. Hrszlk, D ye bildirimden nce vuku bulmutur, yani R, bildirim gereklemedii iin rehin hakkn kazanamamtr. Bu nedenle herhangi bir dava hakk bulunmamaktadr. OLAY 2 Tapu ktne A1 adna kaytl olan tanmaz, yine ayn isme sahip olan A2 isim benzerliinden yararlanarak, B ye satm ve tanmazn B adna tescil edilmesini salamtr. Bir sre sonra B, tanmaz zerinde bir irtifak hakk kurulmas konusunda C ile anlam; bu anlamaya dayanarak, tanmaz zerinde C lehine bir irtifak hakk tescil edilmitir. Ayrca B tanmaz D ye 10 yl sre ile kiralamtr. S.1) A1, B ve C ye kar nasl bir dava aabilir? B ve C ye kar alacak davalarn hukuki nitelii nedir? Bu davalarda, B ve C nin A1 e kar ileri srebilecekleri herhangi bir husus olup olmadn belirtiniz. C.1) MK 1025 te yolsuz tescil sonucu hakk zedelenen kiinin tapu sicilinin dzeltilmesini dava edebilecei dzenlenmitir. Dava hakk ayni hakk zedelenen kiiye aittir. Adna yolsuz tescil yaplan kiiye kar ve klli haleflerine kar alabilir. Czi haleflerine alabilmesi bu kiilerin kt niyetli olmas artna baldr. nk czi halefler MK 1023 teki korumadan faydalanmaktadrlar. Ayni dava niteliindedir. Zamanam sresine tabi deildir. Doktrinde tespit davas olarak nitelendirilmektedir. Ancak Yargtay yolsuz kaydn iptali karar verdii iin eda davas grnm alr. Gerek malik tarafndan malik grnen kiiye kar alyorsa istihkak davas niteliinde, snrl ayni hak sahibine kar alyorsa mdahalenin meni niteliindedir. MK 1023 te ise tapu sicilindeki kayda gvenerek ayni hak iktisap eden iyiniyetli 3. Kiilerin kazanmnn korunaca ngrlmtr. Bu korunmadan faydalanlmas u artn gereklemesi halinde mmkndr. 1) nc ahsn yolsuz bir tescile dayanm olmas 2) ayni hak iktisap etmi olmal 3) ahsn iyiniyetli olmas Olayda asl malik olarak mlkiyet hakk zedelenen A1 adna yolsuz tescil yaplan B ye kar tapu sicilinin dzeltilmesi davas aabilecektir. C, ise iyiniyetli olup, tapudaki kayda gvenerek bir snrl ayni hak iktisap ettii iin 1023 kapsamnda bu kazanm korunacak ona kar bu dava alamayacaktr. S.2) A1, birinci soruda at davalar devam ederken, hak kaybna uramamak iin hangi hukuki imkndan nasl yararlanabilir? Bu hukuki imknn salayaca korumay aklaynz. Geici tescillerin erh edilmesi medeni kanunumuzda ngrlen ve medeni kanun dnda ngrlen haller olarak ayrlabilir. Medeni kanun madde 1011 de iki hususta geici tescil erhi verilebileceini ngrmtr. Bunlar; - Ayni hak iddias: bir kimse sicil d bir ayni hak sahibi olduunu iddia ederek dava amaktadr. Dava sonulanncaya kadar, sicildeki kayda gvenerek iyiniyetli nc kiilerin MK 1023 kapsamnda ayni hak kazanmlarn nlemek iin bu iddiann erh edilmesi ngrlmtr. Bu sayede 3. Kiilerin iyiniyet iddialar bertaraf edilmi olacaktr. ddia edilen hakkn tescile erhi hkimin kararna baldr. Davacnn bu hususu talep etmesi gerekir.

- Tasarruf yetkisini belirleyen belgelerdeki noksanlarn sonradan tamamlanmasna kanunen imkn verilenlerin talepleri: bu durum, MK 1016 kapsamnda bir ayni hakkn tescili hususunda tapu memuruna yaplan talebin belgelenmesinde, belge noksannn tamamlanmasnda sz konusudur. Bu erhin verilebilmesi btn ilgililerin rzasna baldr. Medeni kanun dnda ngrlen hal ise vakflar hakknda tzkn 15. Maddesinde yer almaktadr. Olayda A1 in at tapu sicilinin dzeltilmesi davas devam ederken ayni hak iddiasnn tescile erh edilmesini talep etmesi gerekir. S.3) D nin sahip olduu hakkn glendirilmesi mmkn mdr? Bunun hangi yolla olabileceini bu ilem iin gerekli artlar ve bu ilemin etkisini belirtiniz. Olayda sz konusu ilemin yaplmasnn etkisinden D nin yararlanmas mmkn mdr? Aklaynz Nispi nitelik tayan haklarn glendirilmesi erh messesesiyle mmkndr. MK 1009 da kiisel haklara ilikin erh yetkisinin kullanlabilecei haller dzenlenmitir. Burada belirtilen erhe konu edilebilecek haklar snrl saydadr. Bunlar; arsa pay karl inaat, tanmaz sat vaadi, kira, alm, nalm, gerialm szlemelerinden doan haklardr. Kanunlarda ngrlen haklarnda tapu ktne erh edilebilecei belirtilmitir. Bir hakkn tapu ktne erh edilebilmesi iin malik talepte bulunur. Tasarruf yetkisinin ve erhin sebebinin belgelenmesi gerekmektedir. Kiisel haklarn erhi bu haklar kuvvetlendirir, tanmaz zerinde sonradan kazanlan haklarn sahiplerine kar ileri srlebilir hale getirir. Ancak bu onlarn nsbi niteliini deitirmez, onlar ayni hak yapmaz. Kiisel haklarn erhinin 2 tr etkisi vardr. 1) erh verilen kiisel hakkn konusunda bor douncaya kadarki etkisidir. Bu etki, erh verilen hakla ilgili bor ilikisini eyaya bal bor durumuna koyar. Buna gre, erhten sonra tanmazn her maliki kendi mlkiyeti esnasnda doacak borla ykml olur. 2) erhten sonra tanmazda hak kazanm olanlardan, domu borcun ifasnda alacaklya zarar verenlerin haklarnn bertaraf edilmesini salamasdr. Buna erhin munzam etkisi denir. (MK 1009/2) Sz konusu aklamalar geerli tescil iin sz konusudur. Yolsuz tescilin olduu durumlarda, etkisi kuvvetlendirilmi nispi hakkn kime kar ileri srlecei nem kazanmaktadr. Gerek malike kar ileri srlmesi mmkn deildir nk o tanmaz zerinde sonradan hak iktisap eden 3. Kii deil, esasnda mlkiyet hakkn hi kaybetmemi olan kiidir. Etkisi glendirilmi nispi haklarn koruma alan sonradanhak iktisap eden 3. Kiilerdir. Tapu kaydnn dzeltilmesi davas bir eda davas niteliinde deildir. Yani asl malik zerine yeniden mlkiyet hakk tesis edilmez. Tespit davas niteliinde olduu iin hlihazrda bulunan mlkiyet hakknn varl tespit edilir. Nispi haklarn, etkisi kuvvetlendirilse dahi ayni hak olarak nitelendirilmesi mmkn olmad iin MK 1023 teki korumadan yararlanmas zaten mmkn deildir. Asl maliki A1 olmasna karn B adna yolsuz tescil sz konusudur. Dde B ile kira szlemesi yaparak kira hakk elde etmitir. D nin bu hakknn MK 1009 kapsamnda sicile erh edilmesi mmkndr. Yaplan erh sonradan hak iktisap eden 3. Kiilere kar ileri srlebilecektir. A1 in at tapu kaydnn dzeltilmesi davasyla mlkiyet hakkn tespit ettirmesi halinde, A1 sonradan hak iktisap eden 3. Kii olmad iin D nin bu hakkn A1 e kar ileri srmesi mmkn deildir.