T.C.

MLL ETM BAKANLII

RADYO-TELEVZYON

FLTRE KULLANIMI
213GIM125

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ........................................................................................................ii GR ........................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 ........................................................................................ 3 1.FLTRE TRLER ................................................................................................... 3 1.1. retildikleri Hammaddeye Gre Filtreler ......................................................... 3 1.1.1. Cam Filtre................................................................................................... 3 1.1.2. Jelatin Filtreler............................................................................................ 5 1.1.3. Akrilik Fitreler............................................................................................ 8 1.1.4. Tel Fitreler................................................................................................ 10 1.1.5. Tl Fitreler................................................................................................ 10 1.2. Ik Geirme zelliklerine Gre Filtreler ....................................................... 12 1.2.1. Renk Dzeltme Filtreleri .......................................................................... 12 1.2.2. Doal Younluk Filtreleri ........................................................................ 13 1.2.3. Ik -Yumuatc Filtreler ......................................................................... 14 1.2.4. zel Filtreler ............................................................................................ 16 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 23 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 24 RENME FAALYET2 ...................................................................................... 25 2. REFLEKTRLER ................................................................................................. 25 2.1. Reflektr eitleri........................................................................................ 25 2.1.1. Kuma Reflektrler .................................................................................. 25 2.1.2. Gobo Reflektrler..................................................................................... 27 2.1.3. Tabaka Reflektrler.................................................................................. 27 2.1.4. Aktel Reflektrler................................................................................... 28 2.2. Reflektr Kullanm Teknii ............................................................................ 29 2.2.1. Harici Meknlar........................................................................................ 29 2.2.2. Dhili Meknlar........................................................................................ 31 2.2.3. Reflektr Katlama .................................................................................... 32 2.2.4. Strafor....................................................................................................... 33 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 34 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 35 MODL DEERLENDRME .................................................................................. 36 CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 37 KAYNAKA ............................................................................................................. 38

AIKLAMALAR

KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK

213GIM125 Radyo Televizyon Teknik Yapm Yayn Filtre Kullanm Bu modl, filtreler ve yapsal zelliklerini, reflektr eitlerini ve yapsal zelliklerini anlatan bir renme materyalidir. 40/16 Ik Yapm Malzemeleri modln alm olmak Filtreleri kullanmak Genel Ama renci gerekli ortam salandnda i ve d mekanlarda doru filtre ve reflektrleri seerek klandrma yapabilecektir. Amalar: i ortam salandnda 1. Iklandrma yaparken farkl filtreler arasndan seim yaparak uygun olan seebilecektir. 2. Reflektr eitlerini bilerek uygun olan reflektr seip kullanabilecektir. Stdyo ortam, d meknlar, aydnlatma ara ve gereleri. Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR

Sevgili renci,

Filtreler objektiflerin ve k kaynaklarnn nnde kullanlan, genellikle jeltin ve camdan yaplm malzemelerdir. Filtreler sayesinde k renkleri zerinde deimeler, dzeltmeler yapabilir, problemli yzeylerin yaratt sorunlar giderebilir, deiik efektler yaratabiliriz. Sizler bu modlde ilk blmde; filtrelerin yapsal zelliklerini, eitlerini, retildikleri maddeye ve k geirme zelliklerine gre trlerini reneceksiniz. kinci blmde ise reflektr eitlerini ve yapsal zelliklerini, alma prensiplerini ve kullanm alanlarn kavrayacaksnz. Bu modl ile i ve d mekanlarda doru filtre ve reflektrleri seerek klandrma yapabilme becerisini kazandrmak hedef alnmtr. Umarz bu bilgileriniz ileriki hayatnzda size yardmc olur ve mesleinizde baarl olursunuz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Bu faaliyet ile gerekli ortam salandnda klandrma yaparken farkl filtreler arasndan seim yaparak uygun olan seip kullanabileceksiniz.

ARATIRMA
Filtreler hakknda genel bir bilgi toplaynz. Filtrelerin hangi zelliklerine gre gruplandklarn aratrnz.

1.FLTRE TRLER
1.1. retildikleri Hammaddeye Gre Filtreler
Ik yapmnda kullanlan filtreler retildikleri malzemelere gre de snflandrlr. Filtreler retildikleri malzemenin zelliine gre geirir veya tutar.

1.1.1. Cam Filtre

En kullanl filtrelerden biri cam filtrelerdir. Cam filtreler sdan fazla etkilenmez ve renklerinde bir deiiklik olmaz. Bu filtrelerin en nemli avantajlarndan bir tanesi projektrn kepenklerinin zgr bir ekilde kullanlmasdr. Projektrlerin nnde filtre takmak iin bir kzak bulunur. Kepenk ile projektr arasnda yer alan bu kzak istenilirse sklerek projektr hafifletilecei gibi, monte edilerek cam filtre taklabilir. Hatta birka kza olan kepenkler de mevcuttur. zellikle stdyo, plato gibi kapal meknlarda cam filtre kullanmak ok avantajldr.

Fotoraf:1.1.;Cam filtreler

Bir dolapta veya tanabilir bir antada depolayabileceimiz cam filtreleri k yapm srasnda kolayca deitirerek zaman kazanrz. Birka cam filtreyi st ste kullanarak deiik efektler yapabiliriz.Cam filtreler zellikle quartz tip camsz projektrlerde kullanld zaman, lambalarn ksa srede patlad grlebilir. Bunun nedeni projektr gvdesinin yeterli hava delii olmamasndan, taklan cam filtrenin n bir ksmn geri yanstarak ar sya neden olmasndan ve gvde azn tkayarak hava ile soutmann filtre tarafndan engellenmesinden kaynaklanr.

Fotoraf 1.2.;Cam filtreler

Projektrn hareket ettirilmesi srasnda filtre krlabileceinden filtreyi kullandktan veya ii bittikten sonra mutlaka projektr zerinden karmak gerekir. Filtre tam soumadan karlmaz. Zorunlu olarak filtreyi ,karyorsak ok scak olacandan eldiven takmak ve filtreyi soumas iin zarar vermeyecei bir yere koymak gerekir. Bu srada souk bir maddeyle veya svyla temas filtreyi atlatabilir. atlak veya izikler yznden k farkl krlacandan bu tip filtreler kullanlamaz. Toz ,diffision etkisi yaratr. nsan elinde bulunan doal ya ile temas ettiimizde lekeler oluur. Bu ve benzeri lekeler de n farkl krlmasna, ayrca filtrenin ar snmasna farkl genlemelere ve atlamalara neden olabilir. Filtreler, projektr gvdesi apnda, sabit llerde retilir. ap uymayan bir filtre projektre taklmamaldr. Cam filtreler pahaldr ve bu yzden ok byk aplarda retilmez Cam filtrelerin bir zellii de, sadece renksiz ve filtre zellii tamayan bo cam eklinde retilerek deiik amalarla kullanlmasdr. Yamurlu ve rzgarl havalarda veya bu ekilde bir efekt yaplacaksa projektrn nne bir adi cam veya cam filtre konulmaldr. Aksi takdirde farkl slardan dolay projektrn lambas su ile temas ederek patlar veya projektr cam krlabilir. Tabii ki taklan bu cam filtrenin ucuz olmas gerekir. Ksacas UV filtreyi objektifi korumak iin kullandmz gibi, cam filtrelerin bir grevi de projektr camn ve lambasn korumaktr. Bo cam filtrelerini zel cam boyalar ile boyayarak deiik filtre kompozisyonlar oluturabiliriz. Bu boyalar kullanarak, birka rengin bulunduu filtreler, mozaikler, motifler ve hayal gcmz kullanarak deiik versiyonlar yaratabilmemize olanak verir. Bu zel cam boyasn da yine filtre reten firmalardan bulabiliriz. Bu boyalar ile cam filtre boyandktan sonra 24 santigrat derecede, 30 dakika iinde kurumaktadr. Uygulamadan 1 - 2 saat sonra rahatlkla kullanlabilir.

1.1.2. Jelatin Filtreler

Ucuz olduklar iin ok tercih edilen filtrelerdir. Bu tip filtreler sya dayankl olabilmeleri ve renklerinin deimemesi nedeniyle polykarbon malzemelerden retilir. Pencere kadar geni alanlarda kullanlabilir.

Fotoraf 1.3.:Jelatin filtreler

Polykarbon filtrelerin blnmesi olduka zordur. El ile dzgn kesmeye alarak riske girmeye gerek yoktur. Blmek iin filtreler satn alnrken yanlarnda bulunan zel kesiciyi veya bir makas kullanmak gerekir. Polykarbon filtreleri mutlaka tozdan uzak ortamlarda veya filtre antalarnda saklamak gerekir. izildiklerinde, lekelendiklerinde ve krlmalarda ortaya kan izler farkl krar ve filtre pe atlr. Filtreleri depolarken tabakalar arasna ince bir paromen kad koymak gerekir. Rulolarn depolanmasnda dik olarak koymak ve plastik torbalarda su ve nem girmeyecek ekilde ,oda ssnda saklamak gerekir. almalar srasnda yanl bir filtreyi kullanmamak amac ile her filtrenin zerine kod numaras yazlmaldr.

Fotoraf 1.4: Filtre rnekleri

Polykarbon filtreleri byk tabakalar halinde camlara, pencere erevelerine kaplara vb. yerlere dengelemek amacyla monte etmek mmkndr. Filtrenin tekrar

kullanlabilmesi veya monte edildii yere zarar vermemek amac ile zel ift yz yapkan filtre bantlar kullanlmaldr. Raptiye, zmba makinesi ile yaplan monteler filtreye zarar verir. Yamurlu ve rzgarl ortamlarda polykarbon filtreler ne kadar sk monte edilirse edilsin hareket edeceinden yansmalara yol aar ve o blmde filtre olduu belli olur. Polykarbon filtreler, projektr nne monte edilirken cam filtrelerin takld filtre erevesi kzana monte edilemez. Projektr ssnn fazla olmas filtreyi eriterek, filtrenin projektr camna yapmasna, filtrenin sertleerek krlmasna ve filtrenin renginin deimesine neden olur. Bu yzden polykarbon filtreler tahta mandal veya atala kepenge ya da filtre erevesine taklarak bir akrobat yardm ile kepenk nne monte edilir. Aslnda filtre erevesi ve akrobat kullanmak filtrenin mrn uzatr. Ayn alma srasnda kullanacamz filtre miktar 4 - 5 kat azalr. Ik yapm maliyeti der.

Fotoraf 1.5: Jelatin filtre

Jelatin filtreler lambalarn zerine sarlarak, lamba nn rengi, yumuakl ve iddeti kontrol altna alnabilir. Profesyonel almalarda ska yaplan bu uygulama fotoraf almalarnda da kolayca uygulanabilir.

Fotoraf 1.6. :Araba camna yaptrlm jelatin filtre

Jelatin filtreler araba camlarna yaptrlarak, araba i ve d k dengesini salayabilir. Araba camnn rengini deitirebilir.

1.1.3. Akrilik Fitreler

Fotoraf 1.7.:Akrilik filtre

Yeni gelien teknolojilerle birlikte zellikle d mekanlarda, slak, rzgarl vb.. ortamlarda kullanlmak zere akrilik malzemelerden zel filtre retimleri yaplmaktadr. Bu

plastik tabakalar, polykarbon filtrelerin yol at istenmeyen hareket ve yansmalara nazaran daha salamdr. Kalnlklar 5mm-15mm arasnda deiir. zellikle uzun sre ayn meknlarda allacaksa jelatin filtreler yerine plastik tabakalar tercih edilmelidir. Souk k olarak tabir edilen floresan tip projektrlerde renk dzeltme, k datma ve renk filtreleri olarak kullanlmaktadr. Cam filtrelerden ucuz, jelatin filtrelerden pahaldr. Ancak zellikle filtreyi ve projektr rzgrdan korumak iin idealdir. Renksiz olarak retilenler bu amala kullanlr.

1.1.4. Tel Fitreler

Fotoraf 1. 8: Tel filtre

Projektrlerin lamba ve gvdelerinin ok snd dnlrse, ok uzun sreli almalarda ve zellikle kapal mekanlarda jelatin filtreler nem oranlarn koruyamaz ve atlayp krlmalara veya renk deiimlerine neden olur. Bu nedenle tel filtreler retilmitir. Tel filtreler retildikleri malzemenin zelliine gre deiik oranlarda krar. Gzeneklerin iri olmas durumunda az, gzeneklerin kk olmas durumunda ok k geirirler. In kelvin ve lks derecesine etki etmeyip sadece datrlar.

1.1.5. Tl Fitreler
Tl filtreler genelde ok byk alanlarda k kesmek veya yumuatmak amac ile kullanlr. D mekanlarda alrken gne, kontrol edilemeyen bir k kayna olarak almamza engel oluturur. Gnei kontrol edebilmek iin dev filtrelere ihtiya vardr. Oysa neredeyse bu kadar byk cam veya polykarbon filtreler bulmak olanakszdr. Tller bu alanda kullanlr. Geni bir ereve ile tl kaplayarak geni alanlara uygulayabiliriz. Hayal gcmz biraz daha kullanrsak, iki balon yardm ile tl ok daha byk alanlarda kullanabiliriz. allacak alan ne kadar byk ise tl debytmemizgerekir.

10

Fotoraf 1. 9.:Tl filtre

Fotoraf 1. 10: Tl filtre

Gnee yaklaarak filtreden geen n daha byk alanlara etki etmesini salayabiliriz. rnein; k malzemelerini tayan trlarn zerinde tl erevelerini tripodlarla ykselterek kullanabiliriz. Bu bir apartmann atsndan da uygulanabilir. Tl filtreler dierlerine gre ucuzdur ve boyutlar byktr. Tllerin zel olarak k amacyla

11

retilenlerinin haricinde pratikte evlerde kullandmz perde tlleri de kullanlabilir. Ik kesme zelliine gelince, aslnda evlerimizde tl kullanyoruz ve buradan inceleyebilirsiniz. Tln gzenekleri sk olursa daha fazla kracandan glgeler azalr, gzenekleri bydke daha az krar ve yumuatr. Beyaz renkli tller daha az, siyah renkli tller daha ok krar ve geirmez. Renkli tller kendi rengini geirip dier renkleri sadece gzeneklerinden geirecei iin renk scaklna etkili olabilir. Bu durumlarda nceden kelvinmetre ile lmler yaparak kullanmamz gerekir.

1.2. Ik Geirme zelliklerine Gre Filtreler

In temel zelliinden yararlanlarak retilen filtreler, geirirken k zerindeki etkileri gz nne alnarak retilir. Projektrlerin, k kaynaklarnn, gnein veya pencerenin nne konularak kullanlabilir. Ik filtreleri bu nedenle zel retilmekte ve fiyatlar pahal olmaktadr.

1.2.1. Renk Dzeltme Filtreleri

Grnt elde etmek amacyla kullandmz n ve sonuta kaydettiimiz grntnn ortamdaki renkleri doru olarak yanstmas gerekir. Eer siyah-beyaz almyorsak veya zel bir efekt istenmiyorsa, bu teknik dorudur. Kaydettiimiz grntde bir devamllk sz konusu ise, bu drama veya belgesel almalar olabilir, grnt btnlnde renklerin birbirine uymas gerekir. Bu amala kullandmz k malzemelerinin renkleri doru yanstmas amacyla renk dzeltme filtreleri retilmitir. Elektronik kameralarda beyaz ayar ile, film kameralarnda ve fotoraf makinelerinde kullanlan film ile ortamdan gelen n geneli ayarlansa bile projektrlerden tek tek gelen veya ortamdaki k kaynaklarndan gelen klar renk dzeltme filtreleriyle ayarlanmak zorundadr Dnyada standart olarak gn ve tungsten film olmak zere iki tip renkli film retildiine ve bu filmlerden tungsten olan 3200 Kelvin, gn olan 5600 Kelvin dereceye sabitlendiine gre; btn klar da bu sabit deerlere ayarlayabiliriz. rnek: 5600 Kelvin scaklnda k veren bir gn projektr ile 3200 Kelvin derecelik tungsten filme k yapyorsak, bir renk dzeltme filtresiyle 5600 Kelvin'i, 3200 Kelvin'e dntrebiliriz. Mavi Renk Dzeltme Filtreleri Bu filtreler mavi renkte olduklar iin isimleri renklerinden gelmektedir. Genelde tungsten k veren projektrlere uygulanarak 3200 Kelvin derecedeki klarn 5600 Kelvin'e kartmak amacyla kullanlr.

Filtre Cinsi

Uluslararas Karl

Ik Geirme Oran

Renk Scakl Deiiklii

12

Tam Mavi 3/4 Mavi 1/2 Mavi 1/3 Mavi 1/4 Mavi 1/8 Mavi 2 Mavi

CTB 3/4 CTB 1/2 CTB 1/3 CTB 1/4 CTB 1/8 CTB 2 x CTB

% 36 % % % % % % 41 52 64 74 81 10

3200 > 5500 K 3200 > 4700 K 3200 > 4100 K 3200 > 3800 K 3200 > 3500 K 3200 > 3300 K 3200 > 10000 K

Turuncu Renk Dzeltme Filtreleri

Bu filtreler turuncuya yakn bir renkte olduklar iin bu ismi almtr. Bu rengi tarif ederken yabanc lkelerde amber, lkemizde soan kabuu deyimlerini duyabilirsiniz. Genel olarak gn projektrlerinden gelen 5600 Kelvin derecelik tungsten filmlerde kullanmak iin retilmilerdir. Belirli oranlarda renk ssn deitirmek gerektiinden, eitleri vardr. Filtre uygulandnda k kaynandan gelen n baz renkleri geirilir baz renkler ise belirli oranlarda tutulur, bu nedenle n tamam filtreden geemez. Projektrden veya k kaynandan gelen n iddeti de der. Bu durum diyaframa etki edeceinden zellikle gndz dahili mekanlarda alrken camlara uygulayacamz CTO tipi turuncu filtreler yardm ile tungsten ortamlarda alabiliriz. Filtre Cinsi Tam Turuncu 3/4 Turuncu 1/2 Turuncu 1/3 Turuncu 1/4 Turuncu 1/8 Turuncu 2 Turuncu Uluslararas Ik Karl Geirme Oran CTO 3/4 CTO 1/2 CTO 1/3 CTO 1/4 CTO 1/8 CTO 2 x CTO % 36 % 47 % 58 % 73 % 81 % 92 % 23 Renk Deiiklii Scakl

5600 > 3200 K 5600 > 3300 K 5600 > 3500 K 5600 > 4100 K 5600 > 4700 K 5600 > 5000 K 5600 > 1250 K

1.2.2. Doal Younluk Filtreleri 13

Fotoraf 1. 11: Doal younluk filtreleri

Ik kaynandan gelen n renk ssn ( Kelvin derecesini ) deitirmeden, sadece iddetini ( Lks deeri ) deitirmeye yarayan filtrelerdir. Renge etkisi yoktur. In fazla geldii durumlarda bir ND filtre ile iddetini belirli oranlarda deitirebiliriz. Bu amala ND3, ND6, ND9 olmak zere deiik ND filtre eitleri bulunur. ND3-1 stop, ND6-2 stop, ND9-3 stop orannda k iddetini drr. ND filtreler k iddetine etki ederken n ynne etki etmezler. Bu zellik projektrn kepenklerini kullanarak kontrol edebilme zelliini salar. Projektrn glgesi filtreye ramen yine tektir. rnek: 2000 W gcnde, 3200 Kelvin scaklnda ve 4 diyafram k veren bir projektrn nne ND3 filtre koyarsak, Kelvin deeri deimez ancak verdii n diyafram deeri 1 stop yani 2,8 diyaframa iner. Filtre Cinsi ND 1.5 ND 3 ND 6 ND 9 Ik Geirme Oran % 70 % 50 % 25 % 12 Diyaframa Etkisi 1/2 Stop 1 Stop 2 Stop 3 Stop

1.2.3. Ik -Yumuatc Filtreler 14

 Elyaf Filtreler

Fotoraf:1. 12: Elyaf filtreler

ND filtreler k iddetine etki ederken n ynne etki etmez. Difzyon filtreler ise bir ynden gelen nlar retilme zelliklerine gre birok paraya ayrp yayar. Bu yzden k bir ynden deil, projektrn bulunduu alandan ama birok ynden geliyormu gibi etki yapar.

Fotoraf 1. 13: Elyaf filtreler

Buz Filtreler Ik kaynandan gelen n says artacandan yzlerce glgesi olacaktr, ancak her ynden gelecek yansmalar ile bu glgeler birbirini yok edecektir. Filtrenin bu zelliinden yararlanlarak sert k kaynaklarndan oluan glgeleri yumuatarak objelerin ok yumuak glgeler ile grnmesini salayabiliriz.

15

Fotoraf 1. 14: Buz filtreler

1.2.4. zel Filtreler

Fotoraf 1. 15: zel filtreler

Kombine Filtreler Baz durumlarda ayn anda birok filtreyi kullanmamz gerekir. Bu amala birden fazla ie yarayan kombine filtreler retilmitir. Filtreler krar, krarken ayn zamanda n zelliklerini de deitirir. In lks deerine yani iddetinin dmesine neden olur. Tek bir filtrede iki zellik bulunmas ile iki ayr filtrenin kullanlmas durumunda fark vardr. ki filtrenin kullanlmas k iddetini daha ok drr. Bu nedenle kombine filtreler daha avantajldr. Kombine filtreler, herhangi bir filtreden daha pahal ama iki

16

filtreye gre daha ucuzdur. Kombine filtreleri kullanmak daha pratiktir ve k yapm sresini azaltr.

Fotoraf 1. 16: Kombine filtreler

En ok kullanlan, renk dzeltme filtreleri ve doal younluk filtrelerinin veya renk dzeltme filtreleri ile diffision filtrelerin kombinesidir. Bu kombinelere isim verilirken 85 ND ( 85 filtre + Doal younluk filtresi ) veya Daylight Blue Frost ( Gn buz mavi ) ( Buz mavi diffision filtresi + Tam 80 ) deerleri baz alnarak isim verilmektedir. 85 ND 3, 85 ND 6, ND Frost, Daylight Blue Frost, Kozmetik Filtreler, kombine filtrelere rnek olarak verilebilir. zel amalar ile retilmi kombine filtreler de mevcuttur. Kozmatik Filtreler

Fotoraf 1. 17: Kozmatik filtreler

Kozmetik filtreler insan vcudu, portre, yakn yz, n, veya insan vcudunun detay almalarnda kullanlr. nsan vcut renkleri arasndaki farkllk durumlarnda, zellikle makyaj yaplamayacak kadar ksa zamanlarda veya makyaj yaplacak alann bykl nedeniyle n rengini deitirerek daha kolay renk tonlamalar salanr. Bu ekilde ten renginde

17

eksik olan renkler tamamlanr veya ar renkler kontrast renkler ile yumuatlr. Kozmetik filtreler difzyon ve renk filtrelerinin karm, yani kombine filtrelerdir. Difzyon etkisinden dolay datr ve vcut zerinden sert yansmamasna neden olur. Bu etki vcut zerindeki izikleri ameliyat izlerini veya yaplan efekt makyajlarnn hatalarnn fazla grnmemesine neden olur.

V Filtreler

Fotoraf 1.18: Kozmatik filtreler

Fotoraf 1.19: UV filtreler

UV filtreler projektrn lambasndan direk olarak veya aynasndan yansyarak gelen zararl nlar absorbe eder. Uzun sre projektr altnda alan insanlarda meydana gelecek zararlar en aza indirir. nsan gz, Ultra Viole nlar gremez. Ancak UV nlar her k kaynandan yaylmaktadr. Filmler ve elektronik kamera grnts zerinde istenmeyen etkilere neden olabilir. UV filtreler jelatin eklinde rulo olarak da retilir ve pencerelere, lambalara taklarak n UV etkisini yok eder. Floresan Filtreler

18

HMI olarak isimlendirilen lambalar, gn projektrleri ile takip spotlarnda kullanlan lambalar floresan k vermektedir. 5500-5600 Kelvin dereceye gre ayarlanm bu lambalarn bir sre altktan sonra verdikleri n zelliinde deiiklikler meydana gelmektedir. Bu deiiklik baz renklerin, zellikle yeil ve mavinin azalmas eklinde grlmektedir. Ayn zamanda tabii ki k iddetlerinde de belli miktarlarda dme gzlemlenecektir. Bu durumda floresan filtreler kullanarak n karakterini lm standartlarna karabiliriz. Azalan rengi, renk metre ile tespit ederek o rengi floresan filtreler ile takviye ederiz.Floresanlar ile bina aydnlatmalarnda, bro, ev hastane gibi n youn olmasnn istendii yerlerde karlaabiliriz. Hatta dar ve projektrlerin gizlenemedii koridorlarda, sanki o koridorun doal aydnlatmasym gibi zellikle floresanlar monte ederiz. Ancak kullanlan bu floresan lambalar daha ok yeil k vermektedir. Aslnda beyaz gibi grnen n iinde daha ok yeil vardr ve dier renkleri de yeil tonlara dndrr. Elektronik kameralarda beyaz ayar ile kurtarabiliriz ancak film almalarnda bu rengi dzeltmemiz gerekmektedir. Bu nedenle floresan filtreleri kullanmamz gerekir. Bu amala retilen floresan filtrelerin zellikleri tabloda verilmitir. Filtre Cinsi Sert + Yeil Sert Yeil Sert Yeil Sert Yeil 1/8 + Green 1/4 + Green Tough 1/8 Plus 1/2 + Green Tough 1/4 Plus Uluslararas Karl Tough Plus Green Tough 1/2 Plus Dntrme Oran % 76 % 90 % 92 % 93 Deeri 30 M 15 M 7.5 M 3.5 M Yeil

Filtre Cinsi Sert Magenta Sert Magenta Sert Magenta Sert Magenta 1/2 1/4 1/8 + + Green + Green + Green

Uluslararas Karl Tough Minus Green Tough Tough Tough 1/2 1/4 1/8 Minus Minus Minus

Dntrme Oran % 55 % 71 % 81 % 88

Mage nta Deeri 30 G 15 G 7.5 G 3.5 G

Renk Filtreleri retilen lambalarn zelliklerine gre sabit renk slarnda k verdiklerini biliyorsunuz. In rengini doada bulunan dier renklere dntrmek amacyla renk

19

filtreleri retilmitir. zellikle alacamz ortamn veya bir blmnn rengini deitirerek eitli efektler yapabiliriz. Hayal dnyalar yaratarak, insanlarn doada grmedii suni ortamlarda alabiliriz. Konser almalarn grsel gsterilere dntrerek mzie vurgu katp canllk kazandrabiliriz. Sanatsal anlamda olduu gibi felsefi anlamda da renklerin, insan beynine ve dnce sistemine etkisi vardr. nsann bu psikolojisine etki etmek iin renkleri kullanabiliriz. Beyaz: Saflk, temizlik, adalet, masumiyet, azamet, iyilik Siyah: Ktlk, bilinmeyen, kirlilik, sululuk Mavi: Soukluk, boluk, hzn Krmz: Kan, cinayet, korku, ak, vahilik

Dier renkleri bu psikolojik etkiler anlamnda rneklerseniz, renklerin insan zerindeki etkilerini kullanarak almalar yapabilirsiniz. Deiik firmalarn rettikleri katalog deerleri ve numaralarna gre yzlerce renk filtresi vardr. Renk filtrelerinden iki tanesini st ste uygulayarak deiik renk kombinas oluturabilirsiniz.

20

21

Fotoraf 1. 20: Renk filtreleri

22

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Kullanlacak filtreleri belirleyiniz. Filtreleri yapld malzemeye gre ayrnz. Ik geirme zelliklerine gre filtreleri seip kullannz. Fonu deiik renkte filtrelerle aydnlatnz

neriler
Filtrelerin ilevlerini biliniz Dikkatli olunuz Gerekli tm gvenlik nlemlerini alnz.

23

LME LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI Aadaki sorularda boluklar uygun kelimelerle doldurunuz.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Projektr kepenklerinin zgr bir ekilde kullanlmasna olanak salayan filtreler, filtrelerdir. Polikarbon malzemeden retilen, a dayankl ve ucuz filtreler, filtrelerdir. Tel filtreler, gzeneklerinin iri olmas durumunda , gzeneklerinin kk olmas durumunda . k geirir. Ortamdaki renkleri doru olarak yanstmak iin, ............. filtreleri kullanlr. Ik kaynandan gelen n renk ssn deitirmeden, sadece .. deitirmeye yarayan filtrelere doal younluk filtreleri denir. . sayesinde sert k kaynaklarndan oluan glgeleri yumuatarak objelerin ok yumuak glgeler ile grnmesini salayabiliriz. Vcut zerindeki izikleri, ameliyat izlerini ve makyaj hatalarn kapamak iin .. filtrelerden yararlanrz.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saysn belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme sonucunda yanl cevaplarnzla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar ediniz. Cevaplarnz hepsi doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

24

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Bu faaliyet ile gerekli bilgiler verildiinde reflektr eitlerini bilerek uygun olan
reflektr seip kullanabilecektir.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: 1. Reflektr trlerini aratrnz. 2. Bu reflektrlerin nasl ve hangi amala kullanldklarn reniniz. Bulduunuz sonular snfta arkadalarnzla paylap karlatrnz. Aratrma ilemleri iin internet sitelerini ziyaret edebilir, televizyon kurulularn ve yapmc irketleri ziyaret edebilirsiniz.

2. REFLEKTRLER
I ynlendirmek amacyla kullandmz malzemelerdir. Reflektrler sayesinde sert yumuattmz gibi belirli bir noktaya veya datarak daha ok alana ynlendirebiliriz.

2.1.

Reflektr eitleri

Fotoraf 2. 1: Reflektr

2.1.1. Kuma Reflektrler 25

elik ereveli kuma reflektrler katlandklarnda az alan kaplarlar ve hafif olduklarndan her yere tanabilir. zel bir kumatan retilmi. I yanstan bu kuma yzeylerin iki yz farkl ve deiik yansmalarn salanabilecei ekilde retilebilir. In renk ssn deitirmek veya geldii gibi yanstmak mmkndr.

Fotoraf 2. 2: Kuma reflektr

Uzak mesafelere projektr tamak yerine reflektrleri tayarak daha kolay k yapabiliriz. retici firmalar tarafndan zel olarak retimi yaplan portatif metal ereveleri kullanarak byk yzeyler elde edilmektedir. effaf filtrelerin bu erevelere monte edilmesiyle yumuatarak ynlendirmek mmkn olur.

Fotoraf 2. 3: Kuma reflektr

zellikle d mekan almalarnda gne n byk alanlara yanstmak iin dev reflektrlere ihtiya duyulur. Bu reflektrleri arlndan ve rzgarda sallanaca dnlerek kontrol etmek iin mekanik dzenler de retilmitir.

26

Fotoraf 2. 4: Kuma reflektr

2.1.2. Gobo Reflektrler

zellikle fotoraf almalarnda kk objelere k yaparken kontrol kolaylatran reflektrler retilmitir. Daha kk alanlara k yanstmak iin gobolar zerine monte edilebilen reflektrler yeterlidir. Gobo eklindeki reflektrler ift tarafl ve n renk ssn deitirebilen reflektrler eklinde ok amal retilmektedir. Bu tip reflektrleri kendimiz evde retebiliriz. Alminyum folyo ile bir kartonu kaplayarak gm yzeyli bir kk reflektr retilebilir.

2.1.3. Tabaka Reflektrler

Fotoraf 2. 5:Tabaka reflektr

Tabakalar eklinde filtre reticileri tarafndan retilen reflektrler, deiik alarda yanstabilmeleri ve k yanstma iddetini deitirebilmek iin farkl malzemelerle retilmektedir. Bu tip reflektrler sayesinde k rengini deitirmek de mmkndr. 3200 Kelvinlik bir daha yksek kelvin derecelerinde yanstmak veya ayn renk ssnda yanstmak, daha dk renk ssnda yanstmak amacyla reflektr yzeyleri filtre zellii gsteren malzemelerle retilmektedir.

27

Fotoraf 2. 6: emsiye reflektr

Dk gl k kaynaklarn ve flalar yanstmak amacyla emsiye eklinde reflektrler retilmitir. emsiye parabolnn iine ynlendirilen k iyice dalarak ve yumuayarak parabol ynlendirdiimiz ada dar kar, bylece lokal alanlara yanstmak mmkn olur. emsiyeler kolay tanabilen ve kurulabilen malzemelerdir. Ik ayaklar ve kelepeler yardmyla emsiyeleri istediimiz ykseklikten ve adan kullanmak mmkndr.

2.1.4. Aktel Reflektrler

zellikle fotoraf almalarnda kk objelere k yaparken kontrol kolaylatran reflektrler retilmitir. Daha kk alanlara k yanstmak iin ayaklar zerine monte edilebilen kuma reflektrler yeterlidir. Gobo eklindeki reflektrler ift tarafl ve n renk ssn deitirebilen ekilde ok amal retilmektedir.

Fotoraf 2. 7: Aktel reflektr

Bu tip reflektrleri tamak kolaydr. Kurulmas pratiktir, hafiftir ve kk bir ayak veya kelepe ile her yere monte edilebilir. Ayak veya kelepe kafasna zel olarak retilmi akrobat kol ile monte edilirlerse her yne dndrlebilir.

28

Fotoraf 2. 8:Aktel reflektr

Gnmzde ok modern projektrler retilmektedir. Bu projektrlerin hareket, denge, arlk ve gvenlik zellikleri artrlmakta elektronik devreler ile deien voltajlarda sabit renk slarnda k vermeleri salanmaktadr. Profesyonel bir projektrn, kya baz zellikleriyle yardmc olmas gerekir.

2.2. Reflektr Kullanm Teknii

2.2.1. Harici Meknlar

Fotoraf 2. 9:D mekanda reflektr grnts

Yamurlu havalarda emsiye kullanan bir kiinin, emsiye altnda yznn ksz kalmas durumunda fla veya bir projektr direk olarak konuya uygulamak yerine reflektr kullanmak daha iyi sonu verir. evreden gelen fazla datmayan ereveye monte edilmi geni bir reflektr ile kolayca karanlkta kalan yz aydnlatabiliriz. Ayn durum geni apkalar kullanan bayanlara veya kep giymi kiilere de uygulanabilir.

29

Fotoraf 2. 10: D mekanda reflektr grnts

Deniz kenarnda alrken evreden yansyan k denizin ve gkyznn ok parlak olmas alacamz konunun karanlk kalmasna neden olabilir. Gneten yank bir tenli biri veya zencilerle almak ise projektr kullanmadan imkanszdr. Plaja enerji ekerek projektr tamak yerine reflektrler daha pratik ve zahmetsiz bir k kaynadr. Birka ereve reflektr ile bir stdyo bile kurulabilir. Direk gelen engelleyip yansyan klarla almak akllcadr. Ancak bu ekilde kontrol altna alabiliriz.

30

Fotoraf:2.11. D mekanda reflektr grnts

Aa altnda veya glge bir alanda alrken evreden yansyan k ekilen konunun aydnlanmasna yeterli olabilir. Ancak sanatsal anlamda boyutlu ve karakterli bir k yapmak istiyorsak ve zellikle konu bir insan ise kk bir reflektr ile yzn bir tarafna gne n yanstabiliriz. Bylece hem konunun homojen aydnlanmasn engelleriz hem de biraz daha artrarak diyaframa etki edebiliriz. Bu amalarla kk aktel tip reflektrler retilmitir.

2.2.2. Dhili Meknlar

Stdyo almalarnda projektrlerin tavandan sarkmalar st adan k vermelerine neden olmaktadr. Kamerann alt adan ekim yapmas durumunda ise n reflektrlerle yanstlarak karanlkta kalan veya ok lo blgeleri yumuatmas salanr. Fotoraf stdyolarnda zellikle reflektr tercih edilmektedir. Bu sayede yumuak klar ile objeyi sarmak mmkndr. Stdyolarda erevelere monte edilen reflektrlerin haricinde emsiye tipindeki reflektrler de ska kullanlr. Yar geirgen emsiyelerin retilme zelliklerine gre n bir ksmn yayarak, geirme kullanlarak, projektrlerin nlerine konularak, projektr nn sert etkilerinden kurtulmak mmkn olur. Daha hassas almalarda veya kk objelere, maketlere k yaparken gobolara monte edilen reflektrler daha rahat kontrol etmemizi salar. Stdyoda alrken projektr ve reflektrlerle mkemmel sonular alnabilir. Reflektrleri yerinde ve zamannda kullanmak gerekir. Bu tecrbeyle ve deneme yanlma yntemiyle salanabilir. Profesyonel k yapmnda bir gerek vardr ki bu yapan kiinin n iddetini ve rengini tam olarak kontrol altnda tutabilmesi ve gzyle etkilerini grebilmesini gerektirir. Bu nedenle flalar ile almak yerine grebileceimiz bir dzende k yapmak daha uygundur. Reflektrler bize bu imkan verir. Pratik olarak evlerde reflektr yapmak ve ucuza mal etmek isterseniz bir karton zerine alminyum folyo kaplamak zm olabilir.

31

Kartona alminyum folyoyu yaptrrken buruturarak deiik yansmalarda reflektrler retilebilir. Reflektrn daha az yanstmasn isterseniz zerine pudra serpin bu yntem daha az yanstacaktr. Kartonun iki yzne deiik yanstan reflektrler yaptrnz. kullanm srasnda alternatif salayacaktr. Bu reflektr antanzda tayacak byklkte yaparak her yerde kullanabilirsiniz. Beyaz ve parlak yzeyli kartonlar da yanstr ve iinizi grebilir. Evlerde makro almalarnda zellikle beyaz kat kullanmaya alnz. Kk bebekleri flala ekerseniz korkarlar reflektr daha iyi sonu verecektir.

2.2.3. Reflektr Katlama

Aktel tip kuma reflektrler kullanmn kolaylamas amacyla daire, oval eklinde retilir. Bu ekildeki bir kuma dz bir sath oluturacak ekilde tutmak zordur. Bu nedenle emberin etrafna elik bir tel konularak bu telin tam bir daire oluturulmas salanmtr. Dairenin ap ne kadar byk olursa reflektr tama ve saklama problemi de o kadar byr. Fakat bu zel bir katlama sayesinde kolaylamaktadr. elik tel 3 eit paraya bklerek ve katlanarak daha kk bir daire oluturulmaktadr. Bu kk emberi reflektrn kabna sokarak tamak kolaydr. Reflektr kullanacak kiinin byk emberi kltmesini de bilmesi gerekir. Bu hem paketlerken hem de rzgarl havalarda almann durduu srada acil toplamalarda gereklidir.

Fotoraf 2.12:Reflektr katlama

Reflektr bu ekilde toplamann birka yolu vardr. En sk kullanlan ise byk emberi ortasna denk gelen iki kenarndan tutarak ayn ynde evirmektir. Bu evirme elik teli bkerek eit daire eklinde katlamay salar. Bir yntem de yine emberin iki kenarndan tutup kenarlar birbirine yaklatrmaya almaktr. ember kenarlar tam birbirine yaklarken katlanr ve eit parada kk daireler oluturur.

32

2.2.4. Strafor

I yumuatarak yanstmak amacyla kullanlmaktadr. ok ucuz bir malzemedir. Hafif malzeme olduu iin her yere tanabilir ve monte edilebilir. Straforlar birbirine ekleyerek ok byk yanstc alanlar yaratlabilir.

Fotoraf 2. 13: Strafor

33

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar eitli trlerde reflektrleri ayrt ediniz. Reflektr eitlerini amaca uygun kullannz. Reflektr kullanma tekniklerini uygulaynz. neriler Bunun iin eitli reflektrleri ve zelliklerini iyi reniniz. Aratrma yapmak iin doru kaynaklar kullann, retmeninize dann. Deneme yanlma yoluyla uygun olan ay belirleyiniz.

34

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI
Aadaki sorularda boluklar uygun kelimelerle doldurunuz. 1. 2. 3. I belirli bir noktaya veya ok geni alanlara ynlendirmek iin .. den yararlanrz. Kk ve dar alanlara k yanstmak iin . reflektrler kullanrz. Straforlar ... amacyla kullanlr. Reflektrler, , , ..., ve olmak zere be gruba ayrlr.

4.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

35

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

retmeniniz, modldeki faaliyetleriniz ve aratrma almalarnz sonunda kazandnz bilgi ve becerilerinizi lme aralaryla lerek sizin modl ile ilgili durumunuzu deerlendirecek ve sonucunu size bildirecektir.

Deerlendirme ltleri
Filtreleri Kullanmak 1. Kullanlacak filtreleri belirlediniz mi? 2. Farkl malzemeden yaplan filtreleri seip kullandnz m? 3. Ik geirme zelliklerine gre filtreleri kullandnz m? 4. Fonu deiik renkte filtrelerle aydnlattnz m?

Evet

Hayr

Reflektrleri Kullanmak 1. Reflektr eitlerini kullandnz m? 2. Reflektr nn analizini yaptnz m? 3. Reflektr kullanma tekniklerini uyguladnz m?

Not: Zmre retmenler karar ile farkl performans testi uygulanabilir.

36

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET CEVAP ANAHTARI 1234567Cam Jelatin Az / ok Renk dzeltme filtreleri iddetini Buz filtreler Kozmatik

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI 1234Reflektrler Gobo Yumuatarak yanstmak

Kuma, Gobo, Tabaka, emsiye, Aktel

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

37

KAYNAKA KAYNAKA
KAFALI, Nadi, Televizyon Yapmlarnda Teknik ve Kuramsal Temeller, Ankara 1993. VARDAR, Do. Dr. Blent, Sinema ve Televizyon Grntsnn Temel eleri, stanbul 2000.

NERLEN KAYNAKLAR
www.kameraarkasi.org

38