EDEP YA HU!

Mehmed Zahid KOTKU

Ana Baba Haklar

Vuslat: 4 Tasavvuf-Hikemiyat Serisi: 4 Isbn 978-605-61107-4-0 Basm Tarihi ubat 2010

Metkan Matbaas

Bask / Cilt

Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplabilir.

Merkezefendi Mh. Ylanl Ayazma Sk. rme Merkezi No:8/1 Davutpaa - Zeytinburnu / stanbul Tel: (0212) 483 22 22

Tasarm rfan Gngrr Kapak Tasarm Sena zgi

VUSLAT Eitim, Yardmlama, Kltr ve evre Vakf www.vuslatvakfi.com

ems-i Tebrizi Mah. stanbul Cd. No: 149/2 Karatay / Konya Tel: +90 332 350 64 99

Mehmed Zahid KOTKU

Ana Baba Haklar

stanbul - 2010

NDEKLER
Seyyid Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretleri Hakknda Ksa Bilgiler, 11

Mukaddime, 41

ZERMZDEK HAKLAR, 45 ALLAHU TELNIN HAKKINA RYET, 47 1- Gizli putlar, 50 2- irk kfrdr, 54 3- irk Rahmeti inkrdr, 56 4- Yaratlmzn gayesi, 62 KURTARICI VE TEHLKE, 67 1- Kurtarc ey, 67 a) Her yerde gizli ve aikr daima Allah Teldan korku zerine olmak, 67 b) ktisada riyet etmek, 73

Ana Baba Haklar

6

c) Adlete riyet etmek: 74 2- tehlike, 74 a) Cimrilik, 74 b) Nefis ve hevya uymak, 74 c) Ucub, 75

ANA BABA HAKKINDAN DAHA MHM BR HAK, 77 PEYgAMBERMZN VE ULEMANIN HAKKI, 77 ANA BABA HAKLARI, 89 ANA BABAYA KARI ON MHM VAZfE, 89 ANA BABAYA HsAN VE TAT, 91 1- Ana babaya iyilik cihad sevab kazandrr, 91 2- Ana babaya iyilik mrn uzamasna sebep olur, 96 3- manda sebat ve ana babaya itat: 99 a) manda sebat etmek, 100 b) Ana babaya itat sadettir, 100 c) Maln ana babadan saknma, 101 4- Cennet analarn aya altndadr, 104 5- Ana babaya iyilik Allahn yardmn celbeder, 109 6- Dostlarn ziyaret ana ve babay ziyarettir, 111 7- Ana babaya ikramn sevab, 113 8- Ana babaya itatin artlar, 115 EBEVEYNE HsAN HUsUsUNDA BRKA RNEK, 120 1- Byezd-i Bistmiden bir rnek, 120 2- Babaya hizmete bir rnek, 121 3- Hzr Aleyhisselm, 121

Mehmed Zahid Kotku

4- Cenb- Hakkdan Musa Aleyhisselma bir vasiyet: 122 5- Annenin bir duas: 123 6- Edeb nmnesi: 124 ANA BABAYA TATN MKfATINA DAR BRETL KIssALAR, 126 1- eytann yol bulamad bir yer, 126 2- Anaya itat vacibdir, 129 3- Bir mirasn taksimi, 130 4- Mantna uymayan her eye itiraz etme, 130 5- Levh-i mahfuzdaki ilk yaz, 133 6- Ana babaya kar gelmemek, 134 7- Hazreti Musa (A.S)nn Cennetteki Komusu , 134 8- Dikkate deer birka hadise, 136 ANA BABAYA sYAN, 141 1- Ana babaya iyi davranabilmenin aresi, 142 2- Ana babaya isyan byk gnahlardandr., 145 3- Fesatln sonu, 151 ANA BABAYA As OLMANIN HKM LE LgL HADsLER, 153 1- Cennete girmesi haram klnan kii, 153 2- badeti kabul edilmeyen kii, 155 3- nsanlk mslmanln iindedir, 157 4- Cennet Nimetlerini tadamayacak drt kii, 158 a) arap imeye devam edenler, 159 b) Faiz yiyenler, 160 c) Yetim mal yiyenler, 161 d) Ana babaya asi olan evld, 162 5- Umeyrin olu Musab (r.a.), 162 6- kt amel, 165 a) Allaha irk komak, 165 b) Ana ve babaya asi olmak, 166

Ana Baba Haklar

8

c) Harpten kama, 167 7- Valideyne svmek byk gnahlardandr, 171 8- Ana babaya isyan amelleri mahveder, 174 9- Riya, 176

ANA BABA HAKKINI DEMEK, 178 DUALAR HAKKINDA, 185 EVLDIN BABAsINDAK HAKLARI, 191 1- Evldn babas zerinde hakk vardr: 191 2- Ebeveynin baz vazifeleri, 193 a) Akika kurban kesmek, 193 b) ocuklar pmek snnettir, 195 c) ocuklarna efkatle muamele etmeli, 195 3- Ana babann dikkat etmesi gereken ey, 197 a) Ana babaya asi olmamak, 197 b) ocua dini retmek, 198 c) stenen bir eyi mmkn iken vermemek, 201 d) Bo szlerden saknmak, 202 KARI KOCA HAKLARI, 205 1- Kadnlarn kocalarna kar vazifeleri, 205 a) Kocaya itaat etmek, 206 b) Kocasndan izinsiz evinden kmak, 207 2- Kocalarn hanmlarna kar vazifeleri, 209 a) Evini ve ehlini korumak ve hayr tavsiye etmek, 209 b) Kadnn kocas zerindeki be hakk, 210 3- Hesab sorulmayacak harcamalar, 211

Mehmed Zahid Kotku

9

KOMU HAKLARI, 213 1- Komu hakknn lzumu hakknda, 215 2- Komu ile iyi geinmek, 219 3- Kt komu, 220 4- Komuya ikramda bulunmak, 221 5- Komu hakknn ehemmiyeti, 225

gZEL HAsLET, 229 1- Misafire ikram, 230 2- Sla-i Rahim, 232 a) Sla-i Rahim mrn uzamasna, rzkn artmasna sebeptir, 233 b) Uzakta olan hsm akrabalar ziyaret, 237 c) Cennet ve Cehennemin yolu buradr, 239 3- Hayr sylemek, 247

MLLET HAKKI, 251

BYK gNAHLARDAN BAZILARI, 259 ZNA HAKKINDA, 259 1- Zina etmenin hkm, 260 2- Zinann getirdii felket, 262 3- Zinadan korunann yeri cennettir, 263

Ana Baba Haklar

10

K HAKKINDA, 264 1- Belaya mstehak onbe fena huy, 266 2- Gnahlar mann nurunu sndrr, 268 3- Btn gnahlar ikiden kar, 269 4- Sarho olarak len sarho olarak harolur, 271 5- Gnahlara devam kalbi karartr, 272 6- arap imenin zararlar, 273 fAZ YYENLER HAKKINDA, 275 1- Faizin Zararlar, 277 NEfsN MERTEBELER, 281 1- Nefs-i Emmre, 281 2- Nefs-i Levvme, 287 3- Nefs-i Mlhime, 289 4- Nefs-i Mutmainne, 291 5- Nefs-i Raziye, 293 6- Nefs-i Merziyye, 294 7- Nefs-i Sfiyye, 294

Mehmed Zahid Kotku (ks)

Dnyaya bir gz atnz. Huzur ve mutluluk adna neler gryorsunuz? nsan huzur ve mutluluu nasl yakalayacak? Bu konu oumuzun bildii bir gerek ki, huzur ve mutluluun merkezi, itikat, amel-i salih ve iyi ahlak ile Allah sevgisi dolu bir kalbdir. Allah (CC)n yce elisi (sav) yle buyuruyor: Dikkat ediniz! nsan vcudunda yle bir et paras vardr ki, o iyi olursa btn vcut iyi olur. Eer kt olursa, btn vcut bozulur. te, o et paras kalbdir. (Buhari) Kalb, yle harikulde zelliklere sahip ki... Ancak Rabbimize ynelmekle huzur buluyor. nk kalbin yaratcs Allah- Tel... Rabbimiz yle buyuruyor: Dikkat ediniz! Kalbler ancak Allah (CC) anmakla huzur ve skna kavuur. (Rd:28) Allah (CC)a ynelen bir kalbin sahibinde sevgi, merhamet, iyilik, hogr gibi ulv duygular geliir. lemi zenginleir. Gnl leminde nur meydana gelir ve sonunda huzur ve mutluluk iklimine yelken aar. Kalbin bu ulv ykseklie ulamas iin ehil klavuzlara ihtiya vardr. Kendisi bu noktaya ulatktan sonra, bakalarn da ykseltebilecek kemlt ehline... Bu gnl mimarlarndan biri de Gmhaneli Derghnn postniinlerinden

seyyid Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretleri Hakknda Ksa Bilgiler

Ana Baba Haklar

12

Silsile-i Zehebdeki Mrid-i Kmil Mehmed Zahid Kotku rahmetullahi aleyhtir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin naklettiklerine gre babalar Ona: Olum Mehemmed! diye hitap edermi. Soyadlarnn mtevazi manasna geldii nfus czdannn bana not edilmi idi. Tevelltleri; hicr 1315, mild 1897 ylnda Bursa ehrinde, kale iinde Trkmenzde kmazndaki baba evinde vaki olmutur. Babalar ve anneleri Kafkasyadan 1297de g eden mslmanlardandr. Dedeleri Kafkasyada irvana bal eski bir hanlk merkezi olan Nuhadandr ki buras da eteinde, ipekilikle mehur, ahalisi mslman, hlen Azer Trkesi konuulan bir yerdir. Babalar brahim Efendi, Bursaya 16 yalarnda iken gelmi, Hamza Bey Medresesinde tahsil grm, muhtelif yerlerde imamlk yapm, Hazret-i Peygamber (sav) sllesinden bir Seyyid ve mutasavvftr. 1929da 76 yalarnda iken Bursa Ovasndaki zvat Kynde vefat etmi ve oraya defnolunmutur. Anneleri Sabre Hanm da Seyyidedir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri 3 yalarnda iken muhterem anneleri yeni bir karde dnyaya getirmi ve lohusalk hali devam ederken ehit olmulardr. Bursada bulunan Pnarba Kabristanna defnedilmilerdir. Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin muhterem anneleri ile ilgili hafzalarnda kalan tek ey; muhterem babalarnn bir bayram ncesi eve gelirken yannda bir ift pabu getirmesi ve Olum Mehemmed, annen sana bunlar cennetten gnderdi demesidir.

Ailesi

Mehmed Zahid Kotku

Bu anne ve babadan doma aabeyleri Ahmed kir (1308 1335) subaylk yapm, Kudste ve anakkalede bulunmu, siperlerde hastalanm ve 28 yalarnda iken vefat edip, Stleme mezarlna defnolunmutur. Ayn anneden bir kk kardeleri daha olmusa da ok yaamam ve birka aylk iken vefat etmitir. Babalarnn ikinci evlilii yine Dastan muhacirlerinden, Fatma Hanmladr. Ondan doma kz kardeleri olmutur. Bunlardan Pakize Hanmn efendisi de, Bursa Ulu Cami imamlarndan ve smail Hakk Tekkesi eyhlerinden merhum Ahmet Efendi (ks)dir. Bugnk anlamda ipek bcekilii zanaatn Kafkasyadan Bursaya dedeleri getirmilerdir. Kendileri ok kkl ve zengin bir aileye mensup olmakla birlikte tamamen zhd ierisinde yaamay iar edinmilerdi. Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri ilk mektebi Oru Bey btidsinde okumular, ardndan Maksemdeki iddye devam etmiler, sonra da Bursa Sanat Mektebine girmilerdir. Bu esnada Birinci Cihan Harbi dolaysyla 19 yalarnda iken 27 Nisan 1916da askere alnmlar, senelerce askerlik yapp, birok hastalklar atlatmlardr. Ordunun Suriyeden ekilmesinden sonra, binbir glkle stanbula dnmlerdir. 23 Temmuz 1919 Cuma gnnden itibaren 25. Kolordu 30. ubede yazc olarak vazifeye devam ettikleri, 1922 Martnda hala bu vazifede olduklar hatra defterinden anlalmaktadr. Hoca Efendi Hazretleri (ks) stanbulda bulunduu esnada eitli dini toplantlara, derslere, camilerdeki vaazlara devam

13

Tahsili

Tasavvuf ve Din Hizmetleri

Ana Baba Haklar

14

etmilerdir. Bilhassa Seydiehirli Abdullah Feyzi Efendi (ra)yi ok sevdikleri anlalyor. 29 Temmuz 1920 Cuma gn, Cuma namazn Ayasofya Camiinde eddan sonra Vilayet nnde bulunan Fatma Sultan Camii yanndaki Gmhneli Tekkesine giderek Dastanl mer Ziyddin Efendi (ks)ye intisb eyleyip gnden gne ahvalini terakki ettirmilerdir. mer Ziyddin (ks) Hazretlerinin, 18 Kasm 1921 (Hicri 1339) Cuma gn vefatndan sonra postniin-i ird olan Tekirdal Mustafa Feyzi (ks) Efendinin yannda tahsil-i kemlta devam etmiler, birok defalar halvete girmiler, 27 yalarnda hilfetnmeyle birlikte Rmuzl-Ehadis, Hizb-i Azam ve Delill-Hayrt iczetnmelerini de alarak Beyazt, Fatih ve Ayasofya Camii ve Medreselerinde derslere devam etmiler, bu esnada hafzlklarn da tamamlamlardr. Ayn zamanda hocasnn iareti zere muhtelif kasaba ve kylerde dini hizmetler fa etmilerdir. Mustafa Feyzi (ks) Hazretlerinin vefatndan sonra Bursaya dnerek yerlemiler ve evlenmiler, 1929da vefat eden babalarnn yerine Bursa Ovasndaki zvat Kynde 1516 sene kadar imamlk yaptktan sonra, Bursada nce bir mddet Veled Veziri Camisinde fahri hatiplik yapmlar, daha sonra, ftade Camii erifinin imam-hatipliine tayin edilerek, ehirde hisar iindeki baba evine yerleip, burada, 1945den 1952ye kadar hizmet etmilerdir. 1952 Aralk aynda, Gmhaneli Dergh Postniini eski tekke arkada Kazanl Abdlaziz (ks) Hazretlerinin vefat zerine onun hizmet ettii Zeyrek ivicizade Camisinde hizmete balamlar ve burada 1/10/1958 tarihine kadar vazife yapmlard. Daha sonra skenderpaa Camii erifine

Mehmed Zahid Kotku

nakil olunmular ve vefatlarna kadar da bu camide vazifeli olarak kalmlardr.

15

Ahirete rtihalleri
Hocamz Mehmed Zahid (ks) Hazretleri, vefatndan takriben bir sene kadar nce rahatszlanmlard. iddetli arlarndan srekli olarak muzdariplerdi ve zor ayakta durabiliyorlard. 1979 yaznda uzun zaman kalmak zere gittikleri Hicazdan, ar hasta olarak 1980 ubatnda dnmek zorunda kalmlard. 7 Mart 1980de ameliyata girdiler ve midelerinin te ikisi alnd. Ameliyattan sonra tedricen dzeldiler. Hatta 1980 Ramazannda hi aksatmadan oru tuttular, hatimle teravih kldlar, vaaz ettiler, Hac mevsimi gelince de son haclarna gittiler. Orada rahatszlklar iyice nksetmiti. Hacc glkle ifadan sonra, 6 Kasm 1980de stanbula dndler. 13 Kasm 1980de (5 Muharrem 1401), Perembe gn gzyalar ile uyur gibi bir halde iken ahirete irtihal eylediler. Cenaze namazlar 14 Kasm 1980 Cuma gn Sleymaniye Camiinde muhteem, mahzun, vakur ve edepli bir cemm-i gafir tarafndan klnarak, mbarek vcutlar, Sleymaniye Camii haziresinde, kendisinden feyz ald hocalar ve stadlarnn yanndaki istirahatghlarna defnolundular. Vefatlar slm leminde byk zntye yol am, Suudi Arabistanda, Kbede, Kuveytte ve daha pek ok ehirde gyablarnda cenaze namaz klnmtr. Vefat tarihi olan 13 Kasm 1980 tarihli takvim yapraklarnda ok manidar ibareler yer alyordu. Mesel bunlarn birindeki u nazm yn- taaccbdr:

Ana Baba Haklar

16

Arkamdan Alama
ldm gn tabutum yrynce Bende bu dnya derdi var sanma! Bana alama,Yazk, yazk! Vah, vah! deme! eytann tuzana dersen vah vahn sras o zamandr. Yazk yazk asl o zaman denir. Cenazemi grdn zaman Elfirak, elfirak! deme! Benim bulumam asl o zamandr. Beni mezara koyunca elveda demeye kalkma! Mezar cennet topluluunun perdesidir. Mezar hapis grnr amma, Aslnda cnn hapisten kurtuluudur. Batmay grdn ya, domay da seyret! Gnele aya batmadan ne ziyan gelir ki? Sana batma grnr amma Aslnda o domadr, parlamadr. Yere hangi tohum ekildi de yetimedi? Neden insan tohumu iin Bitmeyecek, yetimeyecek zannna dyorsun? Hangi kova suya salnda da dolu olarak ekilmedi? Can Yusufun kuyuya dnce niye alarsn? Bu tarafta azn yumdun mu, o tarafta a! nk artk hay-huyun, meknszlk leminin boluundadr.

emil-i erifi
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri uzunca boylu, iri kemikli, yaplca, heybetli, pehlivan gibi bir zatt. Beyaz tenli, dolgun pembe yanakl, uzunca ak sakall, geni alnl, aralkl kal, irice bal, gl yzl, sevimli, alml bir kimse idiler. Genken zayf olduklarn, kszlkte yemek yerine yu-

Mehmed Zahid Kotku

murta iivererek byle iri vcutlu olduklarn glerek anlatrlard. lk grte insanda sevgi ve sayg uyandran bir halleri vard. Tandna tanmadna selm verir, gler yz gsterir, gnl alrlard. lk nazarda koyu kestane renkli grnen, fakat dikkatle baklmas imknsz, esrarl ve derin manal gzleri vard. Gzleri iinde krmzlk, srtlarnda ve karnlarnda ise avu ii kadar iri bir ben mevcuttu. Hafzalar ok kuvvetli idi, konumalar tatl ve sfiyne idi.

17

ahsiyetleri
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ok kere halk telaffuzu kullanr, karsndakine sz frsat tanr, ok iyi bildii bir eyi bile sanki ilk defa duyuyormu gibi yumuak bir tavrla dinler, manal ve nkteli cevaplar verirlerdi. Sohbetleri ho, hutbeleri fevkalde cellli olurdu. Hutbe esnasnda seslerini ykseltir, ordu nndeki bir komutan gibi celdetle ve irticalen konuurlard. Kerametlerini gizler, kendilerini hi belli etmez, kimsenin kusurunu yzne vurmaz, mtevazi, gler yzl, baklaryla insann iini okur, herkesin haline gre konuur, kiinin bilmedii eyi sorup mahcup etmezlerdi. Talebelerine ve insanlara kar alak gnll davranr, onlara bir karde gibi muamele ederlerdi. yle ki, bu duruma aldanan insanlar, kendilerini nerede ise bir arkada gibi grrd. ok temiz ve titizlerdi. nne bir ey damlasa eyvah kabahat ettik derlerdi. ou zaman sofralarnda misafir bulunurdu. Hibir zaman hibir kimseye emir vermezlerdi. Zengin fakir demez, herkesin davetine gider, gnl yaparlard. Bazen de davetsiz gider, fakir yahut hastann gnln alr, dua ederlerdi. Skldklarn hi belli etmezlerdi. Aman sakn bir kalp krmayn, krarsanz o size yeter de artar derlerdi. Dost-

Ana Baba Haklar

18

larna vefalar emsalsiz idi; onlar ziyaret eder, arar, sorarlard. Akrabalarna kar vazifelerinde kusur etmez ve onlara kar hibir yardm esirgemezlerdi. nsanlarla konuurken, glmseyerek sz sylerler, kimseye dorudan yle yap, yle yapma demezler, m ile, misalle, dolayl yoldan arzularn anlatrlard. Dini mevzularda olmayan suallere net cevap vermezlerdi. zel hayatlarnda ev halkna kar mfik ve latifeli davranr, onlara dorudan doruya bir ey emretmez, bir ay olsa ieriz gibi tabirler kullanrlard. Hocamz (ks) Hazretleri, daima telmih ve m ile sylerler, anlalmazsa sabrederlerdi. Midelerinin te ikisi alnacak hale geldiinde bile, hastalklarndan hibir ikyette bulunmamlard. Rahatsz olduklar, hac annemiz tarafndan ksa istirahatlar srasnda kardklar hafif sesle anlalabilmiti. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri kimseye sert muamele etmezler ve kimsenin gnln krmazlard. Kendileri slama aykr olmayan hemen her teklife peki derlerdi. Gereklemesi mmkn olmayan tekliflere bile peki demiler, vefatlarndan ksa bir zaman nce de Siz peki demesini renesiniz diye, olur olmaz tekliflerinize peki diyorum buyurmulardr. Pekey demesini renmek lazm ve Arkadalk pekey demekle kaimdir szleri mehurdur.

Tevzu ve Teslimiyetleri
Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri o kadar byk bir tevazu sahibi ve kendisini gizlemekte o kadar mahir idiler ki; en iyi bildikleri bir mevzuyu dahi, muhataplar, Hocamz Mehmed Efendi (ks)nin bilmedikleri zann ile uzun uzun izah ederken, Hoca Efendi (ks) Hazretleri hi seslerini karmadan, onu sonuna kadar dinlerlerdi. Ziyaretlerinde bu-

Mehmed Zahid Kotku

lunmu bir yabanc, Hocamz (ks)n tevazusunu riyaya kamayan bir tevazu olarak nitelendirmitir. Kendileri; kerametleri zahir byk bir mrid-i kmil ve zamann kutbu olmalarna ramen, makamn ve kemltn gizlerler, normal insanlardan biri gibi grnrlerdi. Talebeleri kendilerinin bu halinden ou zaman aldanr ve edebe muhalif laubalilie debilirlerdi. Gene bu tevazu sebebiyle insanlar Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerini cana yakn bulur, kendisinden ekinmez ve Ona yaklar, istedii suali iinden veya dndan sorard. Suallerin cevaplar, soran mesul mevkide brakmamak iin net olmaz, dolayl olurdu. Tasavvufu ok iyi biliyor, ne muazzam mutasavvf, ne kadar stn bilgili adam, denmesini hi mi hi istemezlerdi. Bilen bilmeyen herkese kaplarn ak tutmak iin tevazuyu hi terk etmemilerdi. Her grenin Onu bir ky imam zannetmesine baylrlard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin zamann kutbu olduklar, pek ok kiinin harikulade hallerine ahit olmalar ile son zamanlarnda anlalabilmitir. Seyyid olduklar ise ancak vefatlarndan sonra renilebilmiti. Daima herkese kaplar akt. Gnn be vakti Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerini grebilmek Onun sohbetinde bulunabilmek mmknd. Hi bir kimseyi kaplarnda bekletmemiler ve kaplarndan geri evirmemilerdi. Kendisine ulaamayan fakat bir ey sormak isteyen veya bir mkl olana da, onu hi krmadan, ona en ufak bir klfet vermeden ulamasn bilirler, bunu da byk bir gizlilik iinde yaparlard ki bunlarn ou vefatlarndan sonra ortaya kmtr. Birini dinlemekte, maddi ve manevi derdine are aramakta ok cmert olmakla beraber, fevkalade maddi skntlar iinde olduklarnda dahi, ihtiyalarn hi kimseye syle-

19

Ana Baba Haklar

20

memilerdi. Kimseden, kimse iin de para ve dier yardmlar hususunda arac rolne girmemilerdi. Kimsenin iine, eine, ana, mesleine, merebine, gelirine, giderine, evine barkna, vastasna, makamna, mansbna, giyimine, kuamna, varlna, yokluuna ne karr ve ne de zenirlerdi. Bir keresinde Mekke-i Mkerremede kendisine sadaka vermek isteyen bir yabancnn verdii paray kabul etmiler ve yaknlar hayretle nedenini sorduunda biz o paray almasaydk, o kii her sadaka veriinde acaba reddedilir miyim diye tereddt edecekti buyurmular, o srada oradan geen bir ihtiya sahibine, parann zerine birka mislini de koyarak tasadduk etmilerdir. Kskanlk ve ekememezlik sanki lgatlerinden tamamen silinmiti. Ben falancadan ders almak istiyorum diyene de iltifatkr davranarak o kimseye nasl ulaacan ince ince ve zevkle anlatrlard. Daima gnllere Allah (CC) sevgisi naketmeyi gaye edindikleri, her tavrlarndan anlalyordu. Hanmlara ders tarifi yapmaktan son derece ekinmilerdi. Zaruret hallerinde ancak kar-kocaya, baba-kza veya yannda muhterem validemizi bulundurarak odann dnda oturan bir hanma ders tarif ettiklerine rastlanmt. Sen bu tarif ettiklerimizi hanmna da anlat, o da derslere devam etsin dedikleri de olmutu. Hanmlara cihad olarak; kocalarna hizmet etmeyi ve evlerine sahip kmay, ocuklarn iyi bir mslman olarak yetitirip terbiye etmeyi, dedikodulardan son derece uzak durarak, civarna slam yaymaya almay tavsiye ederlerdi. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri hizmetleri ve sohbetleriyle olduu kadar yaantsyla da insanlara slam bir

snnete Olan Ballklar

Mehmed Zahid Kotku

hayatn nasl olmas gerektiini gstermilerdi. Muhterem Ali Ulvi Kurucu Rahmetullahi Aleyh, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin kendisini en ok etkileyen ynn Snnetleri ihya etmek, Peygamber gibi yaamak... Yani hal ve hareketlerini Efendimiz (sav)e uydurmak... eklinde anlatyordu. Sanki Rasulullah (s.a.v) gryor da, O nasl hareket ediyorsa yle hareket ediyorlard diyordu. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, kendi stadlarna fevkalde saygl ve bal idiler. Kadm dostlar, stadlarnn meclisine gittiklerinde Hoca Efendi (ks) Hazretlerinin diz st oturup, ba eip hi ayak deitirmeden edeple oturduklarn anlatrlar. Bu ballkla ilgili olarak, Aziz Efendi Hazretleri (ks) 1950 senesinde aadaki menkbeyi aktarmlardr: ki arkada vard, bunlar Cuma namazlarn Hocalar Mustafa Feyzi (ks) Hazretlerinin kld camide klmak isterlerdi. O Hazret de Cumay ya Beyazt, ya da Ayasofya Camiinde klard. Bu arkadalar Cuma vakti, nce Beyazt Camiine gelirler, kapdaki deri perdeyi kaldrp ieriyi koklarlar, Hocalarnn kokusunu alrlarsa ieri girerler yoksa Ayasofyaya giderlerdi. Bu iki arkadatan birinin Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri olduu bilinmektedir. Nitekim Rasulullahla (sav) rabtal olanlara has olan bu koku, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinden de yaknndakiler tarafndan defaten duyulmutur. Gece ve sabah ibadetlerine ok riayet ederler, talebelerini de bunlara tevik ederlerdi. Ziyaretlerine gelene sormadan cevabn verir, istemeden ihtiya sahibinin muhta olduu eyi balarlard. Gnllere ve ryalara Allahn izni ile tasarruflar vard. Bereket gittikleri yere yaar; bolluk Onunla beraber gezer, en cra, en ktlk yerlere O gelince nimet dolard. Beraberinde seyahat edenler, tevafuklara, tecellilere, madd

21

Ana Baba Haklar

22

ve manevi hallere ve ikramlara gark olur, hayretlere derler, parmaklarn srrlard. Btn ihvan iinde belki de kendilerini en iyi anlayan ve ona gre davranan da muhterem eleri Hac Annemiz Hazretleri olmutur. Gnlk oturduklar mindere bir kez bile -velev ki ocuk dahi olsa- bakasn oturtmaz, Hoca Efendi (ra) hakknda fevkalade titizlenir, bakalar tarafndan -ok yakn aile bireyleri de olsa- zel eyalarnn kullanmna izin vermezlerdi. Hoca Efendi Hazretlerine (ra) ve ihvana kar cansiperane hizmeti ibadet bilirler, yaz-k souk-scak demeden her gelene yemek hazrlarlar, kahvalt ikram ederlerdi. ayn o kutlu hanede ka kez demlendii bilinmezdi. Bunlar yaparken zellikle 1960 yllarnda her gn darda maltz yaklr, yemekler orada pier, ay orada demlenirdi. mrleri boyunca evlatlar ve torunlar tarafndan muhterem Hac Annemiz Hazretlerinin bir kez yattklar, uyuduklar grlmemitir. Bir kez bile olsa yoruldum, bittim gibi bir ikyetlerine ahit olunmamtr. Bunlar burada bir vefa rnei olsun diye arz etmeyi bor biliriz. unu da kanaati acizanemiz olarak uygun bulduk ki byle bir mridin arkalarnda onlara hizmet ve vefada sanki bir Hatice-i Kbra validemizin 20. asrdaki ruhdan grdk demek abartl olmasa gerektir.

Talebelerini Yetitirme Tarzlar

Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri gerekten milletimize Mrid-i Kamillik rnei gstermek zere yetitirilmi gibi, faaliyetlerini lfetin tesisi iin srdrmlerdi. Var gc ile enaniyeti terke, her eyde Allah (CC)n rzasn arayarak Onun sevgili bir kulu olmaya, dedikodu ve gybet et-

Mehmed Zahid Kotku

memeye, milletin birlii ve beraberlii iin almaya kararl bir ekilde hibir nefesini boa geirmeden gece gndz gayrete soyunmulard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri dersini dinleyenlere yeni bir ey anlatyorsa, sanki kendileri de yeni renmi gibi anlatrlar ve bugn bir eserde yeni bir eye rastladm derlerdi. Bylece dinleyenler iin tatbik hususunda ge kalnmadn, bu yalarnda olmalarna ramen kendilerinin de yeni rendiklerini st kapal olarak sylemi olur ve bu hl zere talebelerini eitirlerdi. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ele ald bir kimseyi terbiye edip yola getirinceye kadar byk bir sabrla alrlard. lk zamanlarda kusurlarna msamaha ederler, yllarca alr, yar yolda bkp brakmazlard. nsanlar slahn bir ka lfla ve mnakaa ile deil, hl ile ayrca sabr ve almakla olacan buyurmulard. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin sohbetlerindeki bululara tebihlere hayran kalmamak mmkn olmazd. ok uzun ve derin dnrler, bir ayetin, bir hadisin zerinde haftalarca, aylarca durup konutuklar olurdu. 1980 senesinde tedavi grmekte olduklar kum havuzunun ierisindeyken sylemi olduklar u szler, slikin Allah (CC) yolundaki grevini harikulade bir tasvirle anlatmaktadr: Sluktan murad, eritii mertebede sinein kanadna demeyen dnya ve iindeki mlevveslikten uzak olmak kayd ile msterih bir zevkle yaarken, vasl olamad mertebeler iin ite u kum taneleri adedince gam ekmekten ibarettir. Bu yolun ilme dayandnn uuru iinde kesb ve vehb ilimlerde zirveye erimilerdi. Nitekim bir talebesine Evladm, ite bu Kuran- Kerim bize tam 30 ylda sure sure deil,

23

Ana Baba Haklar

24

sayfa sayfa deil, yet yet deil, kelime kelime yutturuldu. buyurduklar nakledilmektedir Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, en kat kalpli bir kimseye dahi nazar etseler veya o kimse vaaz ettikleri camiye ya da sofrasna olsun, bir kerecik getirilse, kalbi yumuard.

sosyal ve Ekonomik Yaamdaki Etkileri

Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri yalnz gnller sultan deildi. O ayn zamanda gzel lkemizin manevi ve maddi kalknmasn ve glenerek slam lemine rnek olmasn isteyen ve bunu can gnlden tevik eden bir dava adam idi. Bireysel kazanmlarn bir araya getirilerek toplum yararna yatrmlara dntrlmesini iaret ve tevik ederlerdi. Bu kapnn nnde cemaatin dizdii otomobillerden rahatsz oluyorum, rahatsz oluyorum! ... Yabanc diyarlara ekmek paras iin giden iilerin o diyarlara gitmemesi var iken buna mecbur kalnmas beni zyor. O getirilen otomobillerin yerine atlyeler, fabrikalar kurulsa ve a susuz vatandalara i bulunsa, hem onlar slam diyarnda yaama imkn bulur, hem de biz, yabanclarn klesi olmazdk buyurmulard. Birok konumalarnda, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, ekonomik ynden, zelikle de kk sanayi ve ar sanayide, darya baml olmamak iin sanayilemek gerektiini dile getiriyorlard. Trkiyenin ekonomik bamllnn, kltrel bamll getireceini misallerle izah ediyor ve bunun da Batya tutsaklk anlamna geldiinin uuru ile mslmanlarn kalknmas iin birlemeyi, bir ibadet gibi alglamalarn istiyor ve teebbsler, irketleerek yaplrsa daha kalc, daha gl, daha heybetli ve daha gzel olur diyorlard.

Mehmed Zahid Kotku

Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin Trkiyenin sorunlarna getirdikleri zm nerileri, sadece dnce dzleminde kalan fikirler deildi. Mesel mill sanayimizin kurulmasn gndeme getirmiler, bilhare incelemelerde bulunmak zere yurt dna kmlar ve bylece bir tabu gibi grnen yerli sanayinin kurulmasyla ilgili korkularn almasna yardmc olmulard. Bizzat tevikleriyle kurulan ve zamannda Avrupann en byk fabrikalar olan tesisler bu balamda gzel, canl birer rnektir. Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, mevki, makam ve para tutkunu olmaktan kurtarmaya alt insanlar bir yandan da Trkiyenin ynetimine talip olmaya ynlendiriyorlard. nk gzel yurdumuzun ancak mevki ve makam dkn olmayan insanlar eliyle kalkndrlabileceine inanyorlard. Ahlkyla, yaantsyla, tebessmyle, yaratlan Yaratandan dolay seven ve kucaklayan felsefesiyle gnlleri fetheden Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretleri, hayatn her anna inancn hkim olmas iin almlar, geriye imzal imzasz birok eser brakmlardr. Vakflar, dernekler, ticari kurulular, eitli yaynlar, her kademeden talebeler... Hocamz (ks) Hazretlerinin, vefatlarndan bir hafta nce, hacdan dnerken Medine-i Mnevverede yaptklar bir konumadaki u szleri Onun yaam felsefesinin hem bir zeti, hem de sevenlerine brakt mirasdr: Ne dervilikte, ne eyhlikte, ne imamlkta i yok. , Allah (CC)n rzasn kazanabilmekte. , Allah (CC) n rzasn kazanabilmekte... , Allah (CC)a sevgili kul olabilmekte.

25

Ana Baba Haklar

26

Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinden Nasihatler

Sen amellerin ilendii ve fakat hesap sorulmad u zamanda frsat eline gemiken deerlendirmeye bak. Amel ilemenin mmkn olmad, orada ilense de be para etmeyecei, pimanlklarla yerin gn inleyecei ve fakat hesap sorulaca, hesap grlecei, dn olmayan ahiret meknna doru gidiyorsun. uurlu ol, akll ol. Akln gzel iler yapmakta kullanmaya bak. Byklerimizden ibret al. Boa zaman geirme ey aziz karde nsan dakikada ortalama 18 defa nefes alyor. Her nefesinde Allah (CC)a kar zimmetlenmi olur. Kalp atlar ise normal olarak dakikada 72 adettir. u halde sen ey karde, her dakika 72 kere sana bu at temin eden Rabbini anmaya mecbur deil misin? Bu uurda yaamalsn. Bir gnde 24 saat ve 1440 dakika var. u hale gre gnde 26,000 defa Allah diyesin ki nefeslerinin kart kadar Rabbini zikretmi olasn. Kalbinin atlarn dnecek olursan gnde 104,000 defa Rabbini anabilmelisin. Biz yle veliler tanyoruz ki Rabbimizin yeryznde Rahmet olarak vazifelendirdii peygamberler adedinden fazla Allah demeyi kendi nefislerine bor bilmiler, yani gnde 125,000 defa Rablerini anmlar. te bunlarn dualar sayesinde bu lkenin pek ok yerine kfirler girememi, karlarnda hibir fiziki ve maddi g olmamasna ramen, korkularndan lkeye girmelerine frsat bulamadan def olup gitmilerdi. anakkale niin geilemedi bir dn. Karlarnda daima ehl-i zikrin dualar vard. Her dua kfirin tepesinde mermi gibi ilem grmedi mi? te bu zikirler seni yle bir sevgili kul haline getirir ki 4 dakikada

Mehmed Zahid Kotku

bir derece yani takriben saatte 1700 km hzla dnen u dnek dnya senin ayaklarnn altnda dner de sen dnmezsin aziz dostum, sen dndrlmezsin aziz karde. Herkes dnek olsa da gene sen dnek olamazsn. Yalan dnya iindekilerle dne dne mrn yitirir de sen dnmezsin! Sen dnmezsin! Rabbinin sevgili kulu olarak u fni dnyada kimseye zarar vermeden mrn tamamlar, arkandan dualar edilen biri olur gidersin. Allah (CC) seni ya Allah demen veya birine Allah dedirtmen iin yarattn hi hatrndan karmamalsn. Sen byle olmaya devam edebilsen, Rabbin senin ayan dnyaya bastrmaya kyamaz. unu hatrndan karma ki Cenab- Hakkn gizledii sm-i Azam senin iindedir. Bul onu kar. Greyim seni. Bu Rabbimin taahhddr. smi Azam senin iinde olur da hi Rabbim seni incitir mi? Senin burnunu bile kanatmayaca gibi... Ya Sriye! le-l Cebel! dediinde 1500 km mesafeden sesini duyurur. te meydan! nsanlarla iyi geinmek istiyorsan kimseyi tenkit etme! Fakir zengini, zengin fakiri tenkit etmeye kalkmasn. Halkn sevdiini halka ikyet etmeyin. (Halk kandranlarn halka anlatlmas ise ibadettir). Kimsenin iine, gcne karma! Dedikodu yerlerinde bulunma! Kardelerinizi sk sk ziyaret ederek acaba hangi hizmetinde bulunabilirim, hangi iine yarayabilirim dncesini sakn terk etmeyin. Bu dnce, sizin muhabbetinizi artracaktr Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin, 1980deki son haclarnda Mekke-i Mkerremede bir veda hitabeti nitelii tayan u konumas ok manidardr: Buralarda bin sevap ileniyor. Bir taraftan da bin gnah ileniyor. Hlbuki bir anlk cihad krk hacdan efdaldir.

27

Ana Baba Haklar

28

Bir anlk nefis ile mcahede (byk cihad) ise seksen nafile hacdan efdldr. Byk cihad ise ancak halvetlerle olur. Allah demekten daha byk ibadet mi olur? Halvette her nefeste Allah deme alkanl edinirsin. Halvet cami, mescid gibi yerlerde olduu gibi evde de olur. Buralara gelmek yerine ylda defa, yani Ramazann son on gnnde, Zilhiccenin arife gn dhil on gnnde, Muharremin ilk on gnnde halvet usullerine uygun olarak bir yerde geirmenizi, orada ne yapacanz da Gmhaneli Ahmed Ziyddin Efendi Hazretlerinin (ra) eserlerini okuyarak renmenizi tavsiye ediyorum. Bir daha toplu olarak buralara gelemeyiz. Toplu olarak da bulunacamz zannetmiyorum. Ne dervilikte ne imamlkta, ne eyhlikte i yok, i Allah (CC)n rzasn kazanabilmekte, i Allah (CC)n sevgili kulu olabilmekte. Allah (CC)n rzas ise devaml gnahlardan kaarak ve ibadetlerle renilir. ok bilmek hner deil. Her ilmin stnde ilim vardr. ok parann da hesab oktur. Kuvvete sahip olmak da hner deil, hner o kuvveti, o ilmi, o paray Allah (CC)n emrinde kullanabilmektedir. lim, edeb ve takvay beraber yrtn. Gnlnze eytan sokmamaya aln, karmas ok zordur. Gmhanevi (ks) Hazretleri, gnahlar ihtiva eden kitaplarn -Necatl Gfilni- her salike 1000 defa okuturlard. Siz de okuyun. Buralara farz hac iin veya baka maksatla gelinecekse, ceplerinizi iyice doldurarak gelin. Sakn kimseye snmayn. Onun bunun yardm ile hac etmeye kalkmayn. Yerlerde srnr gibi hac yapmayn. badetiniz bitince de hemen memleketinize dnn.

Mehmed Zahid Kotku

Evrad- erifin nas

Aziz Kardelerim! Bu gne kadar pek ok dua kitaplar yaynlanmtr. Abdlkadr Geylni, Ahmed Rufi, Hasan- azeli, Muhammed Bahaddin Nakibend Hazretleri gibi daha nice byklerin tertip ettikleri gnlk, haftalk evrd kitaplar inceden inceye tetkik edilerek u an evlerde, mescitlerde takip edilmekte olan evrad- erf meydana gelmitir. Bu tarzdaki yedi gnlk evrd bir daha meydana getirmek imknszdr. Bu Kuran evradna ilaveten; Buhari, Tirmizi, Camius-sagir, Ramuz ve dier hadis kitaplarndaki Peygamber Efendimiz (sav)in mbarek dudaklarndan dile gelmi zikir ve dualarla stad- muhteremimiz Ahmed Ziyaeddin Gmhanevi (ks)nin tertip ve bizlere emanet ettikleri iki binden fazla sayfalk kitaptan seme dua ve zikirler alnmtr. Dikkat etmelisin ki senin oradan buradan duyarak biimlendirdiin dualar bunlarn yerini tutmaz. Sen bu evraddaki dualar usulne uyarak oku. Cenab- Hak muhta olduun ve olacan her eyi bilir. Onlar diledii zaman sana ihsan eder. Her kim ki bu evrad salih bir niyetle, ihlsla okusa, Allah (CC)n izni ile muradna kavuur. Bu evrad- erifi gn gnne ve Allah (CC)dan midini kesmeden srekli olarak okumaya devam etmelisin. Niyetinin halis ve saf olmasna dikkat et. Allah (CC), can gnlden okuyacanz evrad- erifin feyiz ve bereketini sizden ve bizden eksik etmesin. Bu evrad- erif ile beraber; Allah (CC) bizlere mslman olarak yaamay, mslman olarak lmeyi sonsuza kadar cennette sdt efendilerimiz ile beraber kalmay nasib etsin. Mehmed Zahid Kotku (ks)

29

Ana Baba Haklar

30

stadmz Mehmed Zahid Efendi (ks) Hazretleri, tertib ettii bu muazzam eser olan Evrad- erif ile bir kimsenin ilaveten hangi namazlar klacan, namazlardan sonra hangi sureleri okuyacan, hangi zikirleri yapacan, rabta eitlerini anlatmtr. Kendisi, kimsenin bir kelime dahi ekleyemeyecei zarafette, sanki Halidiyye ye merbut yepyeni bir Zahidiyye nin karkasn tekil edercesine, efradn cami, ayarn mani olan bu Evrad- erif i ina etmilerdi.

Mehmed Zahid Kotku

Mehmed Zahid Kotku (ks) Hazretlerinin Altn silsile-i erifleri

silsile-i Zeheb 1. Bamzn tac, gnllerimizin tabibi, dnya ve ahiret efaatimiz, hidayetimizin, gzlerimizin ve letifimizin nuru, yaratlmlarn en stn: seyyid-i Kainat Hz. Muhammed Mustafa (sas) Sddkiyye 2. Peygamber Efendimiz (sav)in en sadk ve maara arkada, ashabn en stn, Sddkyyenin kurucusu: Hz. Ebubekir sddk (ra) 3. Peygamber Efendimiz (sav)in kendi ailesine severek dhil ettii: Hz. selman el-farisi (ra) 4. mamlarn imam: Hz. Kasm bn-i Muhammed (ra) 5. mamlarn rehberi: Hz. Cafer-i sadk (ra) Tayfuriyye 6. Kutuplarn kutbu: Hz. Beyazid el-Bestami (ks) 7. Evliyalar kutbu: Hz. Ebul-Hasenil-Harakani (ks) Haceganiyye 8. Kutuplarn kutbu: Hz. Eb Ali el-faremedi (ks)

31

Ana Baba Haklar

32

9. Kutuplarn kutbu: Hz. Yusuf el-Hemedani (ks) 10. Kutuplarn kutbu: Hz. Abdlhalk el-gcdvani (ks) 11. Evliyann kutbu: Hz. Arif er-Rivgeri (ks) 12. Evliyann kutbu: Hz. Mahmud ncir el-fanevi (ks) 13. Evliyann kutbu: Hz. Ali Ramiteni (ks) 14. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Baba es-semmasi (ks) 15. Evliyann kutbu: Hz. Emir Kll (ks) Nakibendiyye 16. mamlarn imam, kutuplarn kutbu, Silsile-i Zehebin srekli dzenleyicisi, Abdlhalk el-Gcdvaninin kabri eriflerinden tarikatn btn boyutlarn ve zellikle hf zikrinin inceliklerini tahsil eden, srekli feyiz ve nur kayna Hz. ah- Nakbend Muhammed Bahaddin veysi el-Buhari (ks) 17. Nakibend Hazretlerinin damad erifi ve evliyann kutbu Hz. Aleddin Attr (ks) 18. Evliyann kutbu: Hz. Yakub el-erhi (ks) 19. Evliyann kutbu:

Mehmed Zahid Kotku

Hz. Ubeydullah Ahrr (ks) 20. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Zahid (ks) 21. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Dervi (ks) 22. Evliyann kutbu: Hz. Hacegi el-Emkenegi (ks) 23. Evliyann kutbu: Hz. Muhammed Baki (ks) Mceddidiyye 24. kinci bin yl yenileyicisi, evliyann kutbu, tarikat eriattan her boyutu ile ayrmadan; yeniden rk, dil, corafi tm farkllklar slama endeksleyerek projelendiren: Hz. mam Rabbani Mceddid-i Elf-i sani Ahmed faruk es-serhendi (ks) 25. mam- Rabbani nin olu, evliyann kutbu, urvetlvska: Hz. Muhammed Masum (ks) 26. Evliyann kutbu: Hz. eyh seyfddin (ks) 27. Evliyann kutbu: Hz. seyyid Nur Muhammed el-Bedvni (ks) 28. Evliyann kutbu: Hz. emsddin Cn- Cnn Mazhar (ks) 29. Evliyann kutbu: Hz. eyh Abdullah ed-Dehlevi (ks)

33

Ana Baba Haklar

34

Halidiyye 30. Evliyann kutbu, ak ve gizli ilimlerde iki kanat sahibi, efendimiz, rabta eyhimiz, hf zikirlerin tmn yeniden tanzim eden: Hz. Mevln Ziyddin Halid el-Badadi (ks) 31. Mevln Ziyddin Halid el-Badadinin zel olarak yetitirdii, tarikatlarn efendisi, kutuplarn kutbu: Hz. Ahmed bn-i sleyman Halid Hasen e-ami (ks) Ziyaiyye 32. Evliyann ve ariflerin kutbu, yardmcs ve ellerinden tutan, kendisine ulaanlarn, kendisinden ne zaman olursa olsun yardm bekleyenlerin rehberi, yol gstericisi, Rahmnn ahlk ile tehiz edilmi, Kurann terbiye ettii, Rasulullahn snnetini ve yolunu yaayan ve gsteren, ilim ve irfan kayna her trl olgunlua, kemalin zirvesine yerletirilmi ve genellikle Byk eyh Efendi diye anlan: Hz. Ahmed Ziyeddin el-gmhanevi (ks) 33. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, Silsile-i Zehebde Allah (CC)a dayanmann, ynelmenin istikametinden zerre miktar sapmayan, tm evliyann, ariflerin, limlerin kutbu olmasn bilen: Hz. Hasan Hilmi el-Kastamoni (ks) 34. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliya ve ariflerin kutbu, gizli ve ak ilimlerin iki kanad: Hz. smail Necati ez-Zaferanboli (ks)

Mehmed Zahid Kotku

35. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliyann, ariflerin, limlerden tarikata muhabbet besleyenlerin kutbu, arif yetitirmekte Byk eyh Efendiye en yakn hizmetkr, Kuran, Hadis hafz: Hz. mer Ziyddin ed-Dastani (ks) 36. Byk eyh Efendiden zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi bulunan, evliyann, ariflerin, kemali olanlarn ve silsileye muhabbet besleyenlerin kutbu: Hz. Mustafa feyzi bn-i Emrullah et-Tekfurdai (ks) 37. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitimle feyiz yollarn renen, kutublarn, ariflerin kutbu: Hz. Hasib es-serezi (ks) (Vefat: 15/05/1949) 38. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitim gren kutuplarn, ariflerin, kemal sahiplerinin kutbu ve yol gstericisi Hz. Abdlaziz el-Kazani (ks) (Vefat: 02/11/1952) Zahidiyye 39. Mustafa Feyzi Hazretleri tarafndan ok zel bir eitimle yetitirilmi olan, Kuran ve Hadis hafz olmakla beraber, Seyyidliini gizleyebilen, kutublarn, ariflerin, hocalarn, keml sahiplerinin kutbu, silsileye muhabbet besleyenlerin yol gstericisi, zikri ve rabtalar ve hatta Hatmi Haceyi ok basitletirerek tasavvufta ilerlemek isteyenlerin ayrt etmeden elinden tutan, yardma ihtiyac olana Allah (CC)a bor verir gibi koan Hz. Mehmed Zahid bn-i brahim el-Bursevi (ks) (Vefat: 13/11/1980)

35

Ana Baba Haklar

36

Silsile-i Zehebde bulunanlarn bariz vasflar nasld? Onlar Allah ve Rasulne ve silsiledeki byklerine saygl, anlay yksek, kavray esiz kimselerdi. Kalplerinden dnya sevgisi ktktan sonra, Letiflerindeki tm kirlilikler tevfik nurlarnn sprgesi ile temizlenmiti. Onlar; mridlikten, ariflie, ebrarla, zhidlie, sahib-i ahvle ok sratle gelmi kimselerdi. Onlar erbain frnlarnda, istifar ateinde tevfik alevi ile hidayet scaklnda srat- mstakim mayasyla piirilmi kimselerdi. Onlar yal derviini, kal derviini kollarnn arasnda muhabbet ateinde piirip hl derviine dndrmek iin alr Allah dostlar ile. Ebbekir (ra) buyurdular ki: lm her an hatrlayalm. Allah ve Rasulnn saknlmasn emrettiklerine yaklamayalm. Dnyada, nefislerimizi Rabbimizin rehin ald uuru iinde olalm. Ecellerimiz gelmeden, dnyada ahiret iin yaralm. Selman (ra) buyurdular ki: Selman (ra)n son nefesine yakn bir halde ellerini yzne kapayp hkrklar iinde alarken Sd bin Ebi Vakkas (ra) ziyaretine gelmi ve niin bu kadar alyorsun? demiti. Selman (ra) da: Rasulullahn huzuruna giderken nasl alamayaym. Vasiyetini tutamam bir mmet olarak utanyorum. O Rasul bana buyurmutu ki: Sizin dnyadaki aznz, binek bir hayvann stnde yolculuk etmekte olann yanndaki az kadar olmaldr Ben alamayaym da kim alasn be kardeim diye cevap verdiler.

Mehmed Zahid Kotku

Cafer-i Sadk (ra) buyurdular ki: Yaratlmayann peine dp de harap olmayalm. Onun peine dersen yorulursun fakat gene de ona kavuamazsn. Ya eyh, Rabbimizin yaratmad nedir? Dnyada mslman iin rahatlktr. Gel u yaratlmayan rahatln peine taklmayalm. Abdulhalk el-Gcdvani (ra) buyurdular ki: nsanlarn hor grmesini, rabet ve tevecchne tercih edelim. Dnyaya aldanmayp, lme hazrlkl olalm. Ahiret ilmini dnya bilimine, ahireti tm ile dnyaya tercih edelim. Allahn rzka kefil olduunu hi hatrdan karmayalm. ok glerek kalbi ldrmeyelim. Allahtan gayri hibir eyden ve kimseden korkmayalm. ah Nakibend (ra) buyurdular ki: Dnyann hretinden, izzetinden iliiimizi keselim. Halkn itibarndan ve verecei mertebelerden vazgeelim. Bakalarnn mptel olduu dnyaln bizden uzaklamasndan dolay Rabbimize kr artralm. Bize verilmeyeceini bildiimiz bir eye kar hr olduumuzu, verilmesini ok istediimiz eyin ise klesi olduumuzu hi hatrmzdan karmayalm. Bu yolda vcud perdesinden daha byk ve daha gl perde olmadn dnelim.

37

Ana Baba Haklar

38

Kendi can ve cismimize kar muhabbeti silelim. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer mr geirmek mmkndr. Amellerimizde srekli azmeti seelim. Farz ve snnetlere, nafilelere btn gcmzle sarlalm.

mam Rabbn (ra) buyurdular ki: Allaha kar yalvarc, kalbi krk ve O'na her an snc olalm. Nefsimize byklk ve stnlk pyesi vermeyelim. Dnya sevgisi btn hatalarn badr. Dnya adamlarndan, onlarla sohbetten uzak duralm. Gybetten, kt zandan, kendi nefsine bakasnn kt zan beslemesinden olabildiince uzak duralm. Gnah ve mekruhlardan gze gelen simsiyah ualar seninle Rabbinin arasn aar. O halde gz haram ve mekruhlarn her trlsnden koruyunuz. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer yapya kavuturmak mmkndr. Mevlna Halid (ra) buyurdular ki: Dnyada mr srerken lm, ahiret hallerini ve bunlarn gerek sahibini hep hatrda tutalm. Allahn honut olduu evliyann kalplerinde yer edenler byk devlete konmutur. Bedeni beslemeye alandan, makam ve mevki sahibi olmak isteyenden, bidat sahiplerinden, gsterie kaplanlardan mmkn mertebe uzakta bulunalm.

Mehmed Zahid Kotku

Fkh ve ilm-i sahih ile srekli ilgilenelim. Bakasna hibir ekilde yk olmayalm.

39

Gmhaneli Ahmed Ziyaeddin (ra) buyurdular ki: hls ile islh etmek dnya sevgisinin terkine baldr. sraftan ve israf edenlerden uzak duralm. Yksek ve grkemli binalara, insanlarn zendii bineklere, ar her trl ziynete itibar etmeyiniz. Diyar kffara ait kefere szlere, kaplara, giyim kuama, yiyeceklere, ev eyalarna zenmeyelim. lim ve ebeveynden gayrisinin elini pmeyelim. Kimseye boyun emeyelim. htiyacmz kimseden talep etmeyelim. Mehmed Zahid (ks) buyurdular ki: darecilikte u hususa dikkat edelim: Daima adaletle muamele ediniz. Mavirleri Allaha itaat edenlerin arasndan seiniz. Emaneti, Allah ve Rasulne itaat edenler arasndan ehillerine veriniz. Allaha kulluktan alkoyan her ey dnyadr. Dnyay sevmek demek, zevk ve sefa lemlerine dalarak mptel olmak demektir. Byklerimiz dnyada ss, saltanat, her trl ziynet eyalarnn hibirine iltifat etmemilerdir. Dnyann aldatc cazibelerine kaplp da gzel amellerden, ibadet ve taatten mahrum bir ekilde yaamaktan u aciz canmz korumalyz. Dnyada evliya gibi yaamak istiyorsan:

Ana Baba Haklar

40

Merhamet sahibi olmalsn. Selmet-i sadr sahibi olmalsn. Sehaveti- nefis sahibi olmalsn. Def-i mefsid, celb-i menfiden evldr. Bir kimsenin mlknde Onun izni olmakszn tasarruf etmek caiz olmadna gre ve "mlk Allahndr" diyorsak, Onun mlknde Ona isyan ederek, Ona itaat etmeyerek yaamak hi mi hi caiz deildir. Silsile-i Zeheb'dekiler; Rabta eitleri Gizli zikir eitleri lm sohbetler ve iradlar lm risaleler, ilmi kitaplar ve evrd ile almalarn srdrdler.

Allah-u Tel ve Tekaddes Hazretleri, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin derectn uly eyleyip, biz aciz- ncizleri de fyzat ve efaatndan feyizyab-u nasibdr buyursun... min, bihrmeti Seyyidil-Mrseln ve alih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhi rabbil-lemn.

MUKADDME

Bu dnyaya gelen herkesin vakti gelince gitmesi mukarrerdir. Dnya; ahiretin bir yoludur. Cennete de, Cehenneme de yol buradan geer. hiret denilen lemde bu dnyada yaptklarmzn hesab grlnce, kara yzl gnahkrlardan olup Cehenneme srklenmek ne kadar acdr. Bunun sebebi de Allahu Telnn emirlerine uymamak, yasaklarndan kamamaktr. Malmdur ki, birok kusur ve gnahlar bilinmediinden yaplmaktadr. Bunlar bilinirse, her halde insanolu yapmamaya alacaktr. Bilindii halde yaplan gnahn cezas bir ise, bilinmeden yaplan gnahn cezas iki misli olacaktr. Birisi renmedii iin, birisi de gnah iledii iindir. Onun iin her halde hayrlar, erleri, gnahlar renmek kendi menfaatimizin iktizasdr.

Ana Baba Haklar

42

te renilmesi menfaatimiz icab olan hayrlardan birisi de ana ve babaya daima iyilik, ihsan, ikram ile birlikte; ldkten sonra da onlar unutmayp daima hayrla yd etmek ve onlar iin hayrlar yapmak. Mesel onlarn namna sadakalar vermek, Kuran okumak, tevhid ekmek, hac ve umre yapvermek veya yaptrmak, nafile namazlar klp onlarn ruhlarna hediye etmek suretiyle de onlar sevindirmek bizlere den vazifelerin banda gelmektedir. Cenb- Hakktan cmlemize Tevfik ve hidayetler diler, olgun, kmil mslman olmamz yine Hakk Sbhneh ve Teldan dilerim. mam- Buhrinin, Abdullah b. Amr b. El-s (R.A.)dan bu hususta rivayet ettii hadsi sizlere de duyurmay vazife saymaktayz. nk duyulmasnda ok, hem de ok faideler vardr. Hads-i erif melen yledir: Byk gnah olarak Allaha irk komak, vlideyne asi olmak, adam ldrmek, bir de yalan yere yemin etmek, diye drt byk gnah saylmtr. Burada valideyne asi olmann, Allah Telya irk komak, adam ldrmek ve yalan yere yemin edip bakalarnn hakkna tecavz edenlerle beraber zikredilmesi de tabi ok manaldr. Adam ldrmek cinayetlerin en by olduu gibi bunu ileyenlerin de Cehennemlik olacan bilmeyen yoktur zannederim. Nisa sresinin 93. yetini iyi oku. Bir mmini kasten, bile bile ldrmek kolay, alt taraf bir kuruna dayanr. Fakat sonra ebediyen Cehennemde yanmak kolay m? Bir de stelik Hakkn gadbna ve lnetine mstehk olmak, nihayet byk bir azapla karlamak acaba ne demektir. te bunlar dnmeden aklna deni hemen yapvermek, uursuzluun yani aklszln

Mehmed Zahid Kotku

almetlerindendir. nsan her halde kfir de olsa bir cana kolayca kyamaz. Binenaleyh ana ve babaya asi olmak ve onlar incitmek, rahatsz etmek, dinsiz mrikle, adam ldren katilin arasna sokulmu ve bu suretle ana ve babaya isyan edenlerin katiller gibi ar cezaya arptrlacaklar hissi verilmitir. yleyse ey aziz ve muhterem kardeim! Sen onlarn kadr kymetlerini iyi bil de sakn onlar darltma. Ne onlara ks, ne de onlar kstr. Eer dnyada ve hirette rahat etmek istiyorsan bundan baka are yoktur. nsana yaraan daima byklerinin szlerini ve nasihatlerini dinlemek ve Hakkn emir ve fermanlarna boyun bkmektir. slm det ve ananesine, emir ve nehiylerine itaat etmeye ve Peygamberimizin snnetlerine riayetkr olarak yaamamza vesile olan eserleri yadigr brakan ulemamza kar ne gibi bir hizmet edebiliyoruz? Hi olmazsa onlarn ruhlarna Fatihalar hediye ederek ve onlarn braktklar, o canm ve gzel eserlerin yanna, bizler de gzel ve kymetli eserler ekleyerek, gelecek nesle yadigr brakmamz lzm gelmez mi dersiniz? Bugn gen yavrularmzdan hem ric, hem de onlara ufak bir hediye olarak hazrlanan bu kitab gzelce okuyarak, ana ve babalarna kar hrmetkr ve mut olmalarn tavsiye eder ve Cenb- Hakktan da muvaffakiyetler ihsn buyurmasn fazl-u kereminden dileriz.

43

ZERMZDEK HAKLAR

1-

2-

3-

4-

zerimizdeki haklar yle sralamak mmkndr: Evvel bizi yaratan ve bizi ilim ve irfan ile techiz eden Allah Telnn hakkna riayet etmek, emirlerini dinleyip, yasaklarndan kanmak en birinci vazifemizdir. Peygamberimizin hakkdr. Onun da emirleri ve yasaklar vardr. Emirleri snnetleri renip ilemek, yasaklar da snnetlerini terk etmektir. Bundan kanmak arttr. Kyamete kadar gelecek olan mmet-i Muhammede, Allahn emirlerini, Peygamberimizin snnetlerini tantan ve reten ulemamzn hakkdr ki, onlara hrmet, sayg ve ikram balca borlarmzdandr. Ana ve babalarmzn hakkdr ki, dnya evine gelmemize bizim hayatmza balca sebeptirler. Onlarnda szlerini dinleyip gnllerini krmamak ve onlarn rzalarn kazanmakda en belli bal vazifelerimizdendir.

Ana Baba Haklar

46

5- ocuklarn anne ve babalardaki haklar. 6- Kar koca haklardr ki, cemiyetlerin rahat ve huzuruna sebeptirler. 7- Komu haklardr ki, pek mhimdir. Bazen akrabalardan daha ziyade komulara muhta olunmaktadr. 8- Akrabay taallukata sla-i rahim hakkdr. 9- Hayvanatn hakkdr ki, evde bulunan kedi, kpek de bu hakka dahildirler. 10- Devlet, millet, memleket haklardr ki, cemiyet hayat yaayan ve hrriyet isteyen fertlerin bu hakka da riayetleri arttr. Hlsa: 1- Allah Tealann hakk, 2- Peygamberimizin hakk, 3- Ulemmzn hakk, 4- Ana ve babalarn hakk, 5- Karkoca haklar, 6- ocuklarn ebeveyndeki haklar, 7- Komu haklar, 8- Akrabay taallukata sl-i rahim hakk, 9- Hayvanatn hakk, 10- Millet hakk. Bunlara ilveten birok haklar saylabilir.

ALLAHU TEALANIN HAKKINA RAYET

imdi sizlere ve bizlere Allah Tel hazretlerinin Kuran- azimnda yazp bildirdii vasiyeti yazmak istiyorum ki, bu vasiyeti Cenb- Peygamber Efendimiz de ashab kiramna vasiyet etmilerdi. Vasiyetin ba u ayet-i kerime ile balar:

( En'am suresi 151. yet)

Ana Baba Haklar

48

Bu vasiyetler on tanedir. imdi bunu anlamaya alalm. Cenb- Hakkn kullarna haram kld eylerin banda irk gelmektedir. irk gnahlarn en bydr. Cenb- Hakka erik komak; ikidir, tr gibi sz sylemek; sevgisini, korkusunu Allahtan gayriye yapmak yani asl sevilecek Allah iken onu brakp baka birisini sevmek; korkulmas lazm gelen Allah iken bakalarnn kuvvetinden korkmak gibi. Halbuki riynn da en ufa bir nev irktir, buyrulmutur. Onun iin mslmana lazm olan Allah Tel hazretlerine hlisne kulluk etmek iken, riyakr adam, insanlar aldatmak iin riyakrlk yapp, kendini iyi bir mslman gibi gstermeye alr. Bilmez ki Allah Tela kullarnn her halini iyi bilir. Hem grr, hem de iitir. Ondan gizli hibir ey olmaz. Her eye de vakftr. inden geen en gizli hatralar, vesveseleri, kuruntular, dnceleri senden daha iyi bilir. Binaenaleyh, riyakrn yaptn da, yapacan da pekiyi ve gzel bilir. Ondan sakl ve gizli hibir ey olmaz. yle ise, ihlastan katiyyen ayrlma. Riyakrn ii dnyada da berbattr, hirette de. Riyakrane yapt amellerden hibir suretle faydalanmas mmkn deildir. Haramlarn, gnahlarn, isynn en by irk olduu halde, hl zamanmzda Allahtan gayriye tapanlar, hatt mnevverler arasnda bile pek ok kimseler, cemiyetler, kabileler buluna gelmektedir. Peygamberimizden evvelki devirde yaayan insanlarn halini tarih bize pek ak bir ekilde gstermektedir. Mekke-i Mkerreme zapt olunduu vakit 360 putun nasl krlp atld herkese malmdur. Hatta bunlarn iinde mehur olanlar vardr ki, isimleri yle zikredilmektedir: Hbel, Lt, Uzz, Ment gibi. Hele brahim Aleyhisselm Hazretlerinin zamannda putlara tap-

Mehmed Zahid Kotku

mak pek mehur idi. brahim Aleyhisselm onlar bir gn krp paraladktan sonra, baltay da byk putun boynuna ast. Bu ok ustaca yaplm bir tertip idi. Bu putlarn krlmasn brahim Aleyhisselma isnat ettiler. Sorguya ekildi. O da, balta kimin boynunda ise ona sorun diye cevap verdi. O zaman tam bir aknlk iinde ne yapacaklarn bilemediler de onun can m var ki, bu ileri yapabilsin demek mecburiyetinde kaldlar. O zaman tam frsat brahim Aleyhisselmn eline geti. Onlar malp eden, perian eden u cmleleri deyiverdi: yle ise, siz bu cansz, ie yaramayan faydas ve zarar olmayan; kendi ellerinizle aatan, tatan, demirden vesireden yaptnz eylere tapmaktan sklmayan aklsz bir gruhsunuz.* Onlar da aczlerini anlaynca brahim Aleyhisselm atee atmaa karar vermiler ve yapmlar. Lkin mlkn sahibi olan Allah Tel Hazretleri, hepimizin malmu olduu vehile atein olduu yeri manyla, brahim Aleyhisselm iin gllk glistanlk yapm ve bylece hibir zarar grmemitir. imdi hepimizin bilmesi gereken eylerden birisi de udur ki, ate yakc bir maddedir. Herkesi yakarken brahim Aleyhisselm ne iin yakmyor? Bunu iyice dndmz zaman anlarz ki, eyaya tasarruf eden bir varlk sahibi var. O da phesiz Allah Tel Hazretleridir. Ate yakmaz, bak kesmez, su da akmaz ve bomaz. Hibir ey Onun emrinden dar hareket edemez. kiyz bin defa bytld halde ancak grlebilen, o ufack mikrop denilen canly yaratp, gk* Enbiy: 66, 67, 69.

49

( Berden ve Selemen) fer-

Ana Baba Haklar

50

lerde uan, akllara hayret verecek derecede makineler icad eden insan, iyi dikkat eyle ki, bu ufack, gzle bile grlemeyen mikrobun karsnda ciz kalp en nihayet yataklara der ve sonra da bu dnyaya bir daha gelmemek zere ved edip gzlerini yumar. Ne yazk o insana ki, bu mlke gelmi de mlkn sahibini tanmadan ve Ona kulluk vazifelerini yapmadan gp gitmitir. Asl alanacak ve acnacak zat ite bu ve buna benzeyenlerdir. Zira Hazreti Allah bizleri ancak kendisini bilsinler ve emrolunduklar kulluk vazifesini yapsnlar diye yaratmtr. Hazret-i Allah bilmek de yle laf ile olmaz. Ancak Onun gnderdii peygamberinin yolunda gitmek ve snnet-i seniyesine lyk vehile uymakla ve Kurandan katiyyen ve zerre miktar dahi olsa ayrlmamakla mmkndr. Bu da ilme veya ilim sahibi, ameli yerinde, kmil ve olgun bir zatn sohbet meclislerine devam ve nasihatlerini dikkatle dinleyip amel etmekle olur.

1- gizli putlar

mmetlerini, kavimlerini, cemaatlerini kendilerine tamamen ittib yani kendilerine uymay tavsiye etmektedirler. Zira onlar irkten ve riyadan beridirler. Onlara uyanlar da tabiatyla irkten ve irkin nevilerinden ,riyadan ve riyann nevilerinden bylece kurtulmu olurlar. Baknz ki, Kuran- zimann 13. cznde ve 261. sahifesinde brahim Aleyhisselmn yle bir duas vardr:

Peygamberler de hep ( Bana tabi olunuz) diye

Mehmed Zahid Kotku

Ya Rabbi bu beldeyi emin bir belde kl, beni ve ocuklarm putlara tapmaktan uzak eyle.* Baz mfessirin-i kirm burada gerek peygamberlerin ve gerekse onlarn ocuklarnn putlara tapmas mmkn deildir. yle ise mana: Ya Rabbi, beni ve ocuklarm paralara tapmaktan muhafaza eyle ve uzak eyle demektir, demiler. Hakikaten para insann ve insanln miyrdr, dense hata edilmi olmasa gerektir. nk insan Cennete sokan da o paralardr; Cehenneme sokan da hi phesiz o paralardr. Zira parann ekseriyetle insanlar tuyna sevketmekte olduunu sylemee bile lzum yoktur. nk bunlar bugn hepimizin gzleri nnde aikr bir surette grle gelmektedir. nkra ve tevile hi de lzum yoktur. Lkin bu arada o paralar israftan koruyup hayr-hasenta ve cihad yollarna harcayp Cennetleri kazanan bahtiyarlar da mevcuttur ve az deildir. brahim Aleyhisselmn (Ya Rabbi, beni ve ocuklarn esnma tapanlardan uzak eyle) duasndaki (Esnam), malmdur ki, putlarn adlardr. Bu putlar bazen zenginler altn, gm, yakut gibi kymetli eylerden yaparlar ve bazen de kymetli talardan, aatan yaparlar ve bunlara da mabud deyip taparlard. brahim Aleyhisselm bu mcadelesinden sonra kendinin ve ocuklarnn byle bir hataya, irke, gnaha, isyana dmemeleri iin Cenb- Hakka tazarru ve niyaz eylemi ve duas da makbul olmutur. Kendisi peygamber olmakla beraber hfz u himaye-i ilhiyede olduu halde hem bizlere rnek olmak ve hem de son nefeste btn bykler imanlarnn tehlikeye dmesinden korktuklar iin Hz. Allaha tazarru ve niyaz eylemilerdir. Sonra baz byk
* brahim: 35

51

Ana Baba Haklar

52

mtefekkirler bu putu incelemiler. Talara, altn ve gme tapanlar da bu puta tapanlardan saymlar, daha sonra en byk putun insann kendi nefsi olduunu da zikretmilerdir. Zira nefsin btn gayesi, arzusu hep fenala meyil ve varlk dvsnda ok inatkr ve azimkr olmasdr. Sre-i Yusufta da Cenb- Hakk, nefsin emmrelik devresindeki hali ktlk ve fenalktr buyuruyor. Zira nefsin yedi devresi vardr. En fenas emmarelik sfatdr. Eer bu nefsin sahibi nefsini slaha almazsa bu hal ve sfat zere lp gider. Bu devrede kfr, irk, riy, kibir, hased, gadab haramlar irtikp, gnahlar ilemekten zevk almak hep bu nefs-i emmarenin iidir. Gerek ilmiyle amil olan kmil kimselerin sohbetlerine ve hizmetlerine devam ile Ashb- Kirm Resulullah Efendimize hizmetleri neticesinde nasl tekemml edip olgunlamlar ise bugnn insan da nefs-i emmaresinin elinden kurtulmak istiyorsa ayn hizmeti yapmas gerekir. Yoksa iin sonu felakettir. te bugn gzlerimizin nnde cereyan eden irkinlikler, fenalklar, adam ldrmeler ev ve banka soymalar hep bu nefs-i emmarenin hneridir. Binaenaleyh, taa, aaca, altn ve gmten mamul putlara tapanlar ola ki, bir gn uyanp bu irkin hareketlerinden vazgeer; iman ve slamla merref olup iyi ve faydal bir insan olurlar. Zaten mslmanlarn saylarnn artmas da bu Hristiyan ve mriklerin tevbe edip slma gelmeleriyle olmad m? Hele Ebu Zerril-Gffri hepimize byk bir rnek. Baknz: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) slmn henz ilk devirlerinde mslmanl gizli olarak telkin ediyordu. Gffr kabilesinden Ebu Zer duydu ve Mekkeye gelip gizlice Efendimiz (S.A.V)i buldu, dinledi, hakk anlad ve kabul edip mslmanln Resul-i Ekrem Efendimize bildirdi. O da haydi yleyse sen de

Mehmed Zahid Kotku

memleketine git. Benden izin gelinceye kadar bekle demiti. Fakat Ebu Zer ateli, hakiki mslman olduundan, ya Resulallah ben Kbe-i Muazzamada iman ve slmiyeti ilan etmeden hibir yere gidemem deyip Kbe-i erife girip: Ey mrikler duyunuz ve biliniz ben mslman oldum diye Kelime-i ehadeti yksek bir sesle okudu. Fakat mrikler buna tahamml edemeyip zavall Ebu Zerri o kadar dvdler ki, nihayet bayld. Aylnca da Kbenin rts altna sakland. Zira Kbe rtsne snanlara kimse dokunmazd. Tam, bir ay orada sakl kald. Ancak geceleri zemzemden ierek karnn doyuruyordu ve bu suretle beslendiini ve kilo da aldn sylerdi. Bir gece yars Kbede bulunan putlara tapnmak iin iki kadn gelmi. Ebu Zerr hazretleri dayanamam bunlara kar: Ey budalalar, sersemler kendi ellerinizle yaptnz bu tatan vesaireden cansz eyaya tapmaktan utanmaz msnz? Baknz yeni bir peygamber geldi. slm dinini ve bir Allah tantyor. Gzel bir de kitab var ki, ona da Kuran- Kerim deniyor. Ona gidin, mslman olup kendinizi Cehennem ateinden kurtarn demesiyle kadnlar bir feryat koparyorlar. Halk toplanp bu sefer mbarek zat yine iyice bir dvyorlar. Ve nihayet bir bahtiyarn yardmyla kurtulup memleketine dnyor. yi dikkat edip baknz ki, bu be veya altnc mslman, memleketinde Gffr kabilesiyle bir de Elsem kabilesini mslman yapmaa muvaffak oluyor. te hakiki mslman byle olur. Sonra Reslullah (S.A.V) ile o da hicret edip Tebk gazasna itirak etmi, fakat devesi zayf olduundan ordu ile birlikte gidememi ve yolda devesini brakp eyalarn da srtna aldktan bir mddet sonra tozu dumana katarak orduya iltihak eylemi; yayan olarak o kum lnden gemek acaba

53

Ana Baba Haklar

54

kolay bir ey mi? te bu hakiki slm klarnn yznden slm az bir zaman zarfnda dnyann her bir tarafna yaylm ve kklemi olduundan bin ksur seneden beri din ve dnya dmanlarnn hcumlarna gs germitir. Allaha hamd olsun ki, bugne kadar devam etmi ve elbette kyamete kadar da devam edecek hakiki bir dindir. Allah Tel bizlere de lutuf etsin de o hakiki mslman ehit ve gazilerin yollarnda daim eylesin. min!

2- irk kfrdr
Nefs-i Emmre hep benlik davasndadr. Kimseyi beenmez; varsa, yoksa benim der. te bu hal, hem kendinin hem de bunlarn arkasna taklan bu zavalllarn mahv u perian olmalarna sebep olur. Binaenaleyh insann nefsinin her istediini yapmas da nefs-i emmare alametidir.

te paralara ve env-i eit ssl kumalara, elbiselere ve hatta ssl ve saltanatl evlere dknlk de nefs-i emmrenin iidir. Allah Telnn kullarna bahettii saysz nimetleri unutup krn yapmaktan kaan bedbaht insan, kendini bir ey zanneder de Hakka yarar bir i yapamaz ve nihayet bu hal zere iman ve slmdan da nasibini almadan gider ve Cehennemdeki yerini bulur. Eb Cehil gibi inatkrlarn da canlar Cehenneme gitmedi mi? te nefs-i emmresine esir olanlarn akbetleri hep byle neticelenmitir. Artk pimanln zaman getii iin kurtulma imkn da yoktur. Bu ayetteki ilk nce haram klnan, Allah Telya irk komaktr. Yani ortak tutmak, Allahn olu, kz, babas, ha-

Mehmed Zahid Kotku

nm olduu gibi isnatlarla birlikte, yapt ibadetleri Allahtan gayrisi iin yapmak. Mesel putlar gibi ki, yalnz Kbe-i Muazzamada 300 den fazla put vard. Bunlarn altn, gm, yakut gibi kymetli eyalardan yaplanlar da vard ki, isimleri de yledir: Lt, Uzz, Ment, Hbel vs. gibi. slmdan evvelki devirlerde cahiliyet araplar iinde ehl-i tevhid olanlar varsa da ounluu putlara tapar ve bunu da ibadet sanrlard. Bununla beraber eytana ve Cinlere tapanlarla birlikte aalardan ve talardan kendi elleriyle yaptklar putlara da tapmaktan lezzet alrlard. Hatta Eb Cehilin bir putu vard ki, bunun iine eytan girer ve peygamberimizi zem ederdi. Sonra Cenb- Hak bir cini yollayp onu helk ettirmiti. Ebu Cehilin bundan haberi de olmadndan memleketin byklerini davet etmi ve bu putu konuturmak istemise de puttan cevap gelmeyince hiddetinden kalkp putunu paralamtr. Tefsir-i Rhl-Beyanda ve brahim Aleyhisselmn yukardaki duasndaki(esnm) kelimesinde izah edilmitir. nsanlarn gerek canl ve gerek cansz, Allahu Teldan gayriye ibadetleri sret-i katiyyede yasak edilmitir. Lt, Sakf kabilesinin putudur. Onu ilh gibi mabd edinmilerdi. Kendisinde sakllk ve ykseklik manlar vard. Uzza da, Gatafan kabilesinin putu idi. Bu da ilh ve mabd manasn tamaktadr. Ment ise, Huzeyl ve Huza kabilelerinin taptklar puttur. Tatan yaplmtr. nsanlarn kendi akllarna gre hareket ettikleri takdirde ne kadar gln eyleri ilh edinebilecekleri grlmektedir. Bu ilhlara kurbanlar kesmeler ve bunlardan fayda veya zarar beklemelerine bilmem ne dersiniz? Onun iin insann mutlaka Hak tarafndan gnderilmi, zamanndaki bir peygambere uymas ve Onun dedik-

55

Ana Baba Haklar

56

lerini dinleyip tutmas arttr. Lkin ne hikmet bilemeyiz ki, bu mmtaz insan, kabul etmemi ve birok peygamberleri ldrmek cretinde bile bulunmutur. Bhusus, Yahdilerin bu husustaki cinayetleri pek mehurdur. Peygamberler hep insanlar tevhd dinine, Allah Telnn birliine imana davet etmilerse de, bu putperest kavim, bu daveti kabul etmeyip peygamberlerine kar eitli zulm ve cefadan da hli kalmamlardr. Peygamberimize kar yaptklar irkinlikleri de bilmeyen yoktur. Hakk ve slm dinine davet olunduklar zaman arslandan kaar gibi kaarlar ve Lilheillllah, denildii zaman kibir ve gururlarndan biz bu mecnn airin szlerine bakp da, b u ecddmzdan miras kalan putlarmz m terk edeceiz, diye itiraz ederlerdi. ok tuhaf ve gln ve yn- ibrettir ki, o gnn cahil putperestleri bile dede ve babalarndan miras olarak ellerinde bulunan tatan, topraktan ve kendi elleriyle de yaptklar putlar brakmak istememiler de bugnn mnevverleri nrun al nr olan slm dinini srt st brakp nefsinin putuna tapmak ve hibir mesuliyet tanmayan dinsizlik yollarna sapmaktadrlar. Hele o plajlarda rlplak vcutlarn leme tehir edercesine soyunmak ve bunu da bir medeniyet saymak kadar budalalk olur mu dersiniz? te slmdan ayrlan imandan ri bu insandan ne beklersiniz? Binaenaleyh irk kfrdr. Bunlar tevbesiz lrse Cehennemde ebed kalacaklar ve aflardan katiyyen istifade edemeyeceklerdir.

3- irk Rahmeti inkrdr

Kullarna ok rahim olan Allahu Celle ve l Hazretleri Kitab- Keriminde (Ey mrikler, Allahtan gayriye ibadet

Mehmed Zahid Kotku

eden zavalllar, gelin sizlere Allah Telnn haram kld eyleri anlataym* buyurmutur. rik komamanz vasiyet eder. Bu da sizlere gzel bir vasiyettir. Sizler de, sakn, Allah baba, demeyesiniz. Allahn olu da yoktur, kz da. dem Aleyhisselm nasl, anasz ve babasz yaratt ise, s Aleyhisselm da ylece babasz yaratmtr. Zinhr, putlara inanma ve onlarn nnde eilip tapnma. Nefsi hevana da, sakn uyma. Paralara, zinetlere, atlas ve kymetli kumalara aldanma. Evini barkn israfa boup ssleme. yi bil ki, sen de aldandn her ey de, lme ve yoklua mahkmdur. gnlk bir hayatn iin dnyann ss ve saltanatna aldanma. Nefsinin klesi olma. O senin bineindir. Sen onu kendine bindirme! Riyakrln gizli irk olduunu unutma ve riyakrlktan son derece sakn. Gsteri olarak yaplan ibadetler hep irkin iindedir. Mlk Allah Telnndr. Tasarrufun da mlkn sahibinin olaca aikrdr. Rezzk Odur. Herkese rzk ezelde taksim olunmutur. Kullar vstasyla herkese ayr ayr yollardan gelir. Yaratmak ve ldrmek Onun elindedir. Yaratan ve ldren yalnz Allahtr. Dierleri hep vastadr. Mahsl de, yiyeceklerimizi de halk eden Odur. Bizim ekip dikmemiz birer vastadr. Gkten yamurunu vermezse, kuraklk devam ederse, yerlerden de su ekilir; o zaman ne ektiimiz ve ne de diktiimizin hi birisinin olamayacan hepimiz idrak ederiz. Hatta bizim de hayatmz sona erer. nk su hayatn badr. Arabistan bile bugn iecei suyu Avrupadan ielerle getirtmektedir. Halbuki kuraklk umumi olunca her memleket* Enm: 151

57

...

O, bu ayette Allah Tealaya hibir eyi e-

Ana Baba Haklar

58

te yiyecek ve iecek bir ey bulmak mmkn olamayacaktr. Binaenaleyh, Rezzak, Allah Teldr. Kusurlarmza, gnahlarmza bakmadan nimetlerini zerlerimize yadrmaktadr. Hak Telnn 99 esmas vardr. Bunlar her mslmann bellemesi kendi sadeti icbdr. Cenb- Hakkn altnc ismi de selmdr. Yani Hak Tel her trl ft ve beliyyelerden ve noksanlklardan uzak, shhat ve fetlerden eminlik, her trl selmet, afiyet, rahatlk, huzur, hep selm ismi erifinin tecellisi altndadr. Sen de selmet istiyorsan, Allah Telnn hfz- himayesine girmeye al. Emirlerine smsk yap, yasaklarndan da ylece ka ki kurtulup saadet ve selmete mazhar olasn. Bak, Vaka sresinde Cenb- Hak bize soruyor:

Halk eden siz misiniz yoksa biz miyiz?* Sonra da:

Ekini ziraat yapan siz misiniz yoksa o mahsl meydana getiren biz miyiz?** nsann aklna hemen, benim diyecei gelmektedir. nk tarlay biz sryor ekini biz ekiyoruz. Bugn gzlerimizin nnde bir elektrik icad var. Bize k veren lambalarmz: Sizleri ben aydnlatyorum; Buzdolab da der ki; yemeklerinizi ben saklyorum; suyunuzu da yine ben soutuyorum. Lkin elektrik merkezlerinden cereyan gelmedii vakit ne lamba, ne dolap ne de baka makineler hep birden stop etmekte olduu hepimizin malmudur.
* ** Vaka: 59 Vaka: 64

Mehmed Zahid Kotku

Binenaleyh, i lambada vesir makinelerde deil, asl i, hner, kuvvet, elektrik merkezlerindedir. imdi haddi zatnda eken bien biz gibi grnyoruz. Lakin hakikatte bizlere o kuvvet ve idraki ve alma kabiliyetini veren Allah Tel Hazretleridir. Deliler, cizler, amlar, sakatlar ve hastalarn ne iin alamadklarn hi dndn m? Sonra, sen diyeceksin ki, ekini ben ektim. Ya o ektiini yerden karan sen misin? O yerin yarlp mahsuln ban darya karmasn\ sonra byyp bire on, yirmi, otuz ve daha ziyade mahsuln olmas acaba senin elinde mi? Yoksa Hlk- Zl-Cellin elinde mi? Onun iin kan mahsuln onda birinin r olarak fukaraya verilmesini emreden Allah Tel Hazretleridir. Sebebi, mahsul veren Odur. Yamurunu vermezse, toprak da yetitirmez ise susuz ne olur? Arabistandaki saatlerce gittiimiz ucu buca bulunmayan arazi bombo acaba neden? Hi phesiz, kumlu arazi gnei grnce, su da olmaynca, tabii, bir ey olmaz. Deirmen de yle deil mi? Budaylar ten talar derler ki, bu unu biz yaptk. Bilmez ki deirmenin arkn dndren ya sudur, ya rzgr veya elektriktir. Elektrik gelmezse deirmen dnmez. Rzgr olmazsa yine deirmen dnmez. Sular olmazsa yine deirmen dnmez deil mi? Bilmem anlatabiliyor muyum? Btn kuvvet, kudret ve tasarruf Hlk- Zl-Cell Hazretlerinindir. Onun yardm, ltfu, ihsan olmaynca hibir ey olmaz. imdi sen, gkte uan tayyare, denizlerde gezen kocaman gemiler, bilumum fabrikalar, tabiatn eseridir diyecek bir akll veya bir deli bile bulabilir misin? Herkesin diyecei, ite filan fabrikann eseridir. yle ise bu koskoca kinat, bu kadar intizam ile nasl sahipsiz olur. Halbuki, fabrikay brak, tayyare ve gemileri de brak, u bamza ve ayamzda giydiklerimiz kendi kendine olmuyor da

59

Ana Baba Haklar

60

ki, ok basit- dnya ve etrafndaki saysz ecrm (ufak byk), insan, insaf edip biraz dnse kendi kendine utanr. nk insann kendi bile bal bana bir lem! Bunlar tabiatn eseridir demek, delilikten baka ne olabilir. Veya hayvanlar gibi uursuz bir mahlktur. Zira Kuran- Kerim bu Allah tanmayan imanszlara dinsizlere;

vanlar gibidirler, belki onlardan daha sapktrlar * demitir. Yani hayvanlar gibi belki de onlardan daha aa, zira hayvanlardan ummiyetle insanlar istifade etmektedirler. Lkin insanlarnki yle mi? hiret var, sorgu var, mzn var, Cennet var, Cehennem de var. Hayvanlar lr giderler. hiret mesuliyetleri yoktur. Amma insan bu mesuliyeti tamaktadr. nk Allah Tel onlar bouna yaratmam. Onlarn ilk vazifeleri mlkn sahibini tanyp Ona lyk olduu ibadeti yapmak, emirlerini tutup yasak ettii her eyden kamak. Fakat o, ne tevhide yanam ne de kulluk vazifelerini yapm. O zaman babo mahlklara benzetilmitir. Burada sana birka da hikye edilen vakalar anlataym. Yalnz u kadar var ki, sen hemen bunlara itiraz etmee kalkma. Bunlar Allah Telnn kullarna birer ibret numunesidir. Bize den bunlardan ders almaktr. Kendi aklmza gelince; o kafatasnn iindeki tehizta senin hi akln eriyor mu? Ne dersen de, yalnz, Hlkn iine karma ve byle ey olmaz deme. Bugn bile neler gryoruz ki, dn bunlara hep olamaz diyorduk. Bak bugn hepsi gzmzn nnde.
* Araf: 179

Onlar hay-

Mehmed Zahid Kotku

Adam aylarca gkyznde binlerce kilometre uzaklkta ve belki binlerce ton arlndaki fzeleri iindeki adamlarla birlikte ve birok aletlerle durduruyor ve onlardan birok bilgiler elde edebilmekte olduu hepimizin gzleri nnde cereyan etmektedir. Onun iin sen her eye itiraz etmee alma. Elinden geliyorsa iyi dinle ve gzel bir ders al. Aleme numune olmaya bak. yi bak ki, dn bir bebek idin, hibir ey bilmiyordun. Hep alar dururdun. Lkin bydn; bugn de kabna smyorsun. Yarn da, toprak altna girip de nasl ryeceini hi hesapladn m? Sen bu varla bouna m geldin acaba? Ye, i, yaa, sonra da lp git! Eer o mezar leminde greceklerini bir hatrlarsan o da sana yeter. Onun iin evleri ocaklar sndren, ocuklar yetim brakan, kadnlar da dul brakan lm daima hatrlaynz ve gidiatnz da ona gre ayarlaynz. Binaenaleyh, senin una buna itiraz edip de grmedike inanmam, aklmn ermediine hi inanmam demen tam cahilin chili olduuna delildir. yle ise sen bu cahillikten kurtulmak iin ihls ve slm dinini ve onun esaslarn renmeye al. Ve seni yaratan ve mlkn sahibi olan Allah Telya iman eyle. Ve onun buyruunu tutmaya al. Bak O sana ne gzel bir vcut vermi, akln yerinde, azalarn tam. Buna mukbil onun emirlerini tutmak borcumuz deil mi? Allah esirgesin, bunlardan birisi noksan olsa halimiz nice olur? Hangi aklsz ve deliye akl veren var? Hangi kre gz veren var, hangi sara duyma veren var? te bunlarn hepsini Allah Tel, o karanlk ana rahminde en gzel bir ekilde, eksiksiz olarak bizlere ihsn buyurmutur, artk Onun emirlerine uymamak saygszlk olmaz m?

61

Ana Baba Haklar

62

Cenb- Hak Zl-Cell Hazretleri hepimizin muini olsun da, iman ve slam dairesinde olgun ve kmil bir kii olarak yaamay nasip ve myesser eylesin; min!

4- Yaratlmzn gayesi

Ben, insanlar ve cinleri, ancak bana ibadet etsinler diye yarattm* buyuran Allah Teldr. Hilkatin gayesi, mlkn sahibini tanmak ve peygamberler vastasyla emir ve nehiy olunduklar eyleri yapp kmil ve olgun bir insan olarak Hakkn huzuruna gidebilmektir. nsan kendisini yetitirmekle mkellef olduu gibi kendi etrafndaki evlatlarnn, akrabalarnn hatta kavm u kabilesinin de slahna almas vazifesidir. Bhusus evlatlarn yle ba bo brakp, sadece dnyalklar iin almaya tevik etmen tehlikeli bir itir. Onlar zararl yerlerden ve yollardan korumas ve erkn- slmn 54 emrini gzelce retip ve o yolda almasn temine almak babann ilk ve mhim vazifelerinden biridir. Kendinin Cennete, olunun Cehenneme gitmesini kim ister? Bu olsa olsa inansz, iman ve slmdan nasibi olmayan kimselere mahsustur. O zaman i deiir. Vapurdaki yolcular, bazlarnn gemiyi delmee altklarn grnce, btn gemi halk ayaa kalkar. O adam men ederler. Eer seyirci kalrlarsa hep beraber batp giderler. Buna hepimizin akl erer de dinimizi ykmaa yeltenen dinsizlere kimse ses karmad zaman da ayn felket hepimizin bana gelir. Gemi batt zaman herkes boulur. Dinine bal olanlar Cennete gider,
* Zriyat: 56

Estazu billah

Mehmed Zahid Kotku

dinsizler de Cehennemi boylarlar. Bu da, malm. Dinimizi beenmeyip dinsizlik yolunu tutunca artk memleket kendiliinden komnist olup gider. Ondan sonras malm. yle ise herkesin evlatlarn ve etrafndakilerini dindar olarak yetimesine almak arttr. Bu husustaki ecri de ona gre olacaktr. Bak sana bir vaka anlataym: Mehur bir Sleyman Aleyhisselm var ya, kularn dilinden anlar, ordusu ile havada uar. te bu Peygamberimizin hanm naslsa aldanp, lm olan babasnn evvel resmini sonra da heykelini yaptrp, gizlice ona tapnr olmu. te o byk peygamber bundan gafil olup hanmn tedip etmedii iin hkmdarlk yapamaz hale gelmi. Bir rivayette krk gn sren bu halden sonra Sleyman Aleyhisselm hadiseye vakf olmu hanmnn putu olan heykeli krm. Bunun zerine mhr- Sleyman yine eline gemi ve hkmdarln srdrmeye devam etmi. u hadise bize anlatyor ki, insan evinin de hkimi ola. Bahusus maiyetindekilerin slm hayatlaryla ok sk bir ekilde ilgilenmelidir ki, kurtulu mmkn olsun. Onun iin memlekette yaayan insanlarn bu hususta salam imana ve itikada ve bilgiye ihtiyalar vardr. Malmdur ki, insan pek byk ve mmtaz mahlktur. Dnyada ve ahirette sadet onun hakk iken yetitirme tarz bozuk olunca o zaman bu mmtaz insan dnyada da perian, ahirette de. Cenb- Hakk cmlemizi uyank ve dnyasn ahiretini bilen ve her halde Hakkn rzasn kazanmay balca hedef edinen sevgili kullarndan eylesin, min! Kasas sresinin sonunda iki yet-i kerme var ki, bugn ki dersimde onlar okuyordum. Nazar- dikkatimi ekti. Ben de sizlere o ayetleri hatrlatmak zere yazmay mnasip

63

Ana Baba Haklar

64

grdm. Ak manas; Zinhar,

kfirlere yardmc olmaynz* kincisi:

Rabbine ar. sakn mriklerden olma.** Tekiden tenbih buyrulan bu iki yet-i kerimenin arkasndan

Allahtan baka bir ilaha ibadet etme. Ondan baka ilh yoktur. Ondan baka her ey helk olacaktr. Hkm ancak onundur. Ve hep ona dndrleceksiniz.***

{
Sre-i Ankebutda Cenb- Hak melen yle buyurur: Onlar gemilere binip (tehlikeyi grdkleri vakit) dinde
* Kasas: 86 ** Kasas: 87 *** Kasas: 88

Mehmed Zahid Kotku

hlis olduklar halde Allah Tel ya dua ve ibadet ederler. Vakta ki, Allah Tel onlar kurtarp karaya indikleri zaman yine mriktirler. Allaha ortak koarlar; eski kfr hallerine dnerler.* Lokman Aleyhisselm da oluna yle nasihat etmiti:

65

Olum, Allaha irk koma. Allaha ortak komak ok byk bir zulmdr.** Sre-i Rmun 31. ayetinde ise yle denmektedir:

Yine ayn srenin 40. yeti yledir:

Hep Allaha dnp itaat edin. Ve ondan korkun. Ve namaza devam edin. Mriklerden olmayn.

* ** Surei Ankebut: 65,66. Lokman: 13

Ana Baba Haklar

66

Allah Odur ki, sizi yaratt. sonra size rzk verdi. sonra sizi ldrr. sonra sizi diriltir. Ey mrikler, Allaha ortak koanlar, sizin putlarnzdan bunlardan bir ey yapacak var m? Allah onlarn iledikleri irkten mnezzehtir. Ve ok ldir. Kuran- Azmin hemen birok yerlerinde bu irkin aleyhinde pek makl ve gzel nasihatler vardr. Namaz klmamak da insanlar irke srkleyen bir fettir. Namaz dolaysyla Allah Telnn emirlerine itaat, insann, iini ve dn nurlandrr da, irke, kfre dmekten son derece korkup kaar. Bu da kulda nr-u ilhinin tecellisinden neet eder. Hak Sbhneh ve Tel da bid ve Slih kullarn korur da irkten uzak kalrlar. Ve Allah irk koanlar da sevmezler. Mlkn sahibi yalnz Allahtr. Ortaa yardmcya, olana, kza ihtiyac yoktur. Btn mahlkat onun kullardr. Kulunu kendisine hibir zaman ortak yapmaz. Ortaklk aczden ileri gelir. Allah aciz deil ki, ortak edinsin. Btn Peygamberler Onun kulu ve resldr. Ve sa Aleyhisselm da bylece Allahn kulu ve resldr. Ona Allahn oludur demek, Allah onda tecelli etti, kullarn kurtarmak iin olunu feda etti, vesair buna benzer szleri sylemek hibir akl- selim sahibine yakmaz. Allah, Allahtr. Her noksan sfattan mnezzehtir. Ve her keml sfatyla muttasftr. Cenb- Hak, cmlemizi bu gibi hatalara dmekten korusun min! u duay hergn oku; "Ya Rab! Bilerek ve bilmeyerek yaptm irklerden sana snrm ve bunlardan sana tevbe ve istifar eylerim."

 KURTARICI VE TEHLKE

nsanlar kurtaran ve insanlar tehlikeye ve helke dren ey vardr.

1- Kurtarc ey a) Her yerde gizli ve aikr daima Allah Teldan korku zerine olmak:
hemen her sahifesinde ( Allah'tan korkun) diye seslen korkusu yerlemeyen gnller hamektedir. Zaten bu Hak raptrlar. Saadet ve selmet de bu Allah korkusuna baldr. Yani hiret mesuliyeti. Zira, bu hiret mesluliyetini tamayan ve Allah korkusu ilerinde olmayan kimseler her akllarna geleni yapmaktan ekinmezler. Bunu bizlere Kuran- Azmn hemen her sresinde ve

Ana Baba Haklar

68

u yedi kii ise Allahn lutfuna mazhar olacak bahtiyar kimselerdir: Birincisi, imm- dildir. Yani adletle hkmeden imamlardr ki, bunlara zamanna gre bazen halife, bazen ah, bazen padiah, bazen kral, bazen reis-i cumhur denir. kincisi, genlikte ibadete devam eden bahtiyar, ncs, kalbi mescidlere bal, yani hemen vakitleri, ezanlar gzler. Drdncs ve beincisi Allah iin sevien iki kiidir ki, bu sevgi zerine toplanr ve yine bu sevgi ile dalr ve ayrlrlar. Altncs da bir erkektir ki, kendisini mevki ve gzellik sahibi bir kadn davet eder de ben Allahtan korkarm diye o gnahtan kaan kimsedir. Yedincisi de Allah Tely tenhlarda zikreder ve gzlerinden yalar akar. te bu yedi kiinin hali, her bakmdan hepimize rnek olmaa layktr. Allah Telnn sonsuz nimetlerine kar kusurlarn dnerek alayanlar Cehennem atei yakmayacaktr. Ve Cehennem ateini ancak gzyalar sndrebilir demilerdir. Ashb- Kirm hazeratnn ve Resulullah Efendimizin alamalar hepimize bir ders ve rnektir. Zevk u sefaya dalan gafiller elbette alamak istemezler. Ve daima glmekten holanrlar ki, bu da onlarn gafletlerine alamettir. Nimet-i ilhi ziyde olduka krnn de ok olmas lzm geleceinden, bu krleri yapamadmz gibi gnahlardan da kendimizi kurtaramadamz iin, bu cihetle ne kadar alasak yine azdr. Allah korkusu her eyin badr. Hikmetin de ba yine Allah korkusudur, yani Allah korkusu olmayan kimsede ne hikmet ve ne de sair faideli hak rzasna muvafk ameller olabilir. O gzel Cennet, Allahtan korkanlara vadolunmu-

Mehmed Zahid Kotku

tur. Bu Allah korkusu ki, her iin badr. Bu temn olunmadka insanlarda insanl aramak beyhude ve bouna bir yorgunluktur. nk Allah korkusu olmaynca insanolu her frsattan istifde ile her trl fenalklar yapabilecek bir tiynettedir. Bu korkunun ba hlis salam bir imandr. Bu inantr ki, kiiye inand Allah Telnn her eyi grr, bilir, iitir, her eyden haberdar, hatta gnllerden geirdii hayr ve er her eye vakf olduunu bildirir. Kudret-i kmilesi vardr. Her istediini istedii gibi yapar. lminden hari bir ey yoktur. Ahirette amellerimizi tartacak terazisi vardr. Mkfat evi olan sekiz dereceli Cenneti olduu gibi, cezaevi olan yedi dereceli bir de Cehennemi vardr. Allah korkusu ile gnahlarn hepsinden, ufandan bynden tamam ile kalr ve o gnah eylerin hibirisi ilenmez ve derhal tvbeden hali kalnmaz. Allah Telnn btn emirlerini tutar. Namazlarn orularn, zektlarn, haclarn yerli yerine getirmeye alrlar. Kimseyi incitmezler. Herkesin hak ve hukukuna son derece hrmet ve riayetkrdrlar. Bununla beraber, Allah en iyi dnen ancak limlerdir. lim akl zerine galiptir. Ve ilim bir makamdr ki, onu da Allah Tela Hazretleri, kullar iinden Allahtan korkanlarn ancak limler olduunu beyanla, ilmi de Allah korkusunun bir makam olarak gstermitir. Hayet, havf makamlarndan bir makamdr ve takvann hakiki ismidir. Takva ise btn ibadetleri cem eder. Hakkn emirlerini tutar ve yasak, gnah olan eylerin hepsini terk eder. Ve bu suretle hem hidayet-i ilhiyeye hem de rahmet-i ilhiyeye nail olur. nk Kuran- Kerim mttakilere hidyettir. Ve cennet de mttakilere vadolunmutur. Allah Tel bizlere ve bizden evvel geen ehl-i kitba Allahdan korku zere olmay

69

Ana Baba Haklar

70

tavsiye buyurmutur. Allah Telnn indinde en kerim olan kimse, sizin Allahdan en ok korkannzdr buyrulmutur. Bu ehl-i takva olan kiiler ise yarn kyamet gnnde Cennet-i lya hesapsz olarak gireceklerdir. Binaenaleyh Allah korkusu herkes iin elde edilmeye layk olan bir makamdr. Allah Telnn kulundan rzas, kulunun Allahtan korkusuna baldr. Kul, Allah Teldan ne kadar ve ne nisbette korkuyorsa, Allah da kulundan o kadar razdr. lim yksek bir makam ise de korku ile meruttur. Allah korkusu olmayan ilim faideli bir ilim olmaktan uzaktr. nk Sallallah Aleyhi Vessellem Hazretleri faidesiz ilimden Allah Telya snmtr. lim, nbvvet, peygamberlik makamndandr. Ve ehl-i ilim meziyette peygamberlerle birliktedir. Onun iin ulema enbiyann varisleridir, denmitir. nk ulemann peygamberlerle ve sddklerle beraber olacan yet-i kerime beyan etmektedir. Binenaleyh, en byk eref ulem-i kirmn makamdr. Havf, hakikaten imann ismidir. Takva, her nehy olunan eylerden itinabn ve her hayrl ilerin de anahtardr. Ve insandaki ehvetin zararn ancak Allah korkusu giderir. Eb Muhammed Sehil Rahmetullhi aleyh der ki: imann kemli ilim; ilmin kemali ise Allah korkusudur. Allah korkusu olmayan ilim ise faideli bir ilim olmaktan uzaktr; ilim imann kesb-i kuvvet etmesine sebeptir. Allah korkusu da marifet-i ilhiyyenin kesbine sebeptir. Binenaleyh muhabbet-i ilhiyyenin kesbi Allah korkusunun kalpte yerlemesinden sonra hasl olur. Muhabbet-i ilhiye ise, en yksek bir makamdr. Fakat Allah korkusu kalplerde yerlemeden Muhabbet-i ilhiyyeden bahsetmek, dem vurmak byk bir hatdr.

Mehmed Zahid Kotku

Bak ne kadar gzel bir ders: Allah Teldan ayr kalmak korkusu ateten, Cehennem azabndan korkmaktan ok byktr. Firkat, ayr kalmak, ibadetsiz, Kuransz, zikirsiz kalp Allah unutanlarn azap ve acs Cehennem azabndan yzbinlerce daha fazladr. nk Cehennemdeki azab, firkat acs yannda denize den bir katreye benzetmiler. Lkin biz bu acy duymuyoruz dersek cevaben diyorlar ki, kolu veya baca kesilmesi lazm gelen bir ameliyatlya vurulan morfinle o hastann kolu veya baca kesilir veya midesi alnr fakat hasta hibir ey duymaz. te biz de tpk o morfin yemi hasta gibi ne azaptan ne de ayrlktan haberimiz bile olmadan bir gn bu fni dnyaya gzlerimizi yumup hiret lemini mahade edince aklmz bamza gelir. Amma i iten gemi olur. Onun iin ey aziz ve muhterem karde, sen lmn her gn gzelce dn. Bak u gzel hilkatini sana veren, akl, ilim ile seni tezyin edip en stn bir mahlk olarak yaratan Allah Telnn verdii saysz nimetlere bak da Ona isyandan kork ve ka. Dier taraftan da emirlerine itaat eyle ki, korkun artsn ve bu suretle de Hakka muhabbetin hsl olsun. Onun iin nefsini daima hesaba ek ve Hakk' daima gzle. Byle yapmazsan ok tehlikelere dersin. Bir viz cematin kulana nasihatler girmiyor diye ikyette bulunmu, ona yle cevap vermiler: Sen Kuran da grmyor musun? Allah Tel ne diyor? Nasihati ancak Allahtan korkanlar alr. kiler de hem nasihat dinlemezler hem de uzak kalrlar. Bir de vera vardr ki, o da korkudan bir haldir, korkusundan btn azalarn phelerden uzak eder. Ve hatt helln fazlasna da iltifat etmez. Hazret-i Ali Efendimiz buyurmular ki, Cenneti isteyen klar ehevttan uzak kalrlar.

71

Ana Baba Haklar

72

Cehennemden korkanlar da harama sokulmazlar. Allahtan korkan kimse iin en mhim ey dilini tutup skta devam etmesidir. ll zarret miktarn konumas lazmdr. Hyanetlik edenlere lnet olunmutur. Bunlar kimlerdir deyince, bidat sahipleridir diye cevap verilmitir. Allah korkusunun meyveleri mahsulleri, Allah Azze ve Celleyi iyi bilmek ve Allahtan tam manasyla haya etmektir. Ban, bandaki gzn, kulan, lisann, mideni, kalbini iffetini velhasl, el ve ayan Hak Sbhaneh ve Telnn rzas haricindeki btn gnah ve yaramaz hal ve hareketlerinden muhafaza etmektir. Bu hadis ok uzun bir bahistir. Belki yzlerce sahife olacaktr. Yalnz Tergb ve Terhbin hayetullah bahsinde zikrolunan glgelerin olmad kyamet gnnde Hakkn hususi glgeliklerinde bulunacak olan yedi kimseyi herkesin bilmesi iin yazmay lzumlu grdm. Cenb- Hak da bizleri onlardan eylesin. min! Bykler daima tefekkr ve alamay kendilerine iar edinmi olduklarndan hep alar ve hem de kimsenin grmedii yerlerde, gecelerde alarlar. Cenab- Hak bizlere uyanklk nasip etsin de hareketlerimizden utanarak alayan kullarndan eylesin. min! Bu dnyada mrlerini Allah korkusu ierisinde geirenler ise ahrette en rahat bir hayata nail olurlar. nsanlarn son devirlerinin nasl olaca herkese mehuldr. Bunun iin btn veliler bile bu korkudan hali olamazlar. Buhari ve mslimin u naklettikleri hadis-i erif ne kadar yn- ibrettir: Enes (R.A) diyor ki: Reslullah (s.A.V) bir hutbe okumulard ki o hutbenin bir mislini bir daha katiyen iitmedik, Eer siz benim bildiklerimi bilmi olsanz az gler

Mehmed Zahid Kotku

ve ok da alarsnz demesi zerine ashab- kiram yzlerini dverek burunlarndan nefes alarak hkra hkra aladlar. Zaten her zaman alarlar idi. Bu korku phesiz ki, Allah Tely iyi bilmekten ileri gelmektedir. Mmin bilir ki, Allah Tel Hazretleri her halimize vkftr. yi ve kt hallerimiz Hak Telnn malmudur. Ve ayn zamanda her trl halimizi gece ve gndz grmektedir. Hem bilir hem de ok iyi grr. te bu bilgi ne kadar kesb-i kuvvet ederse insann Allahtan korkusu da o nisbette olur. Hem bilir hem de gnahlar iliyorsa buna da tam manasyla cahil demekten baka bir sz bulamayz. Bilgisiyle amel etmeyen kim olursa olsun, eytann maskarasdr. Bu hususta Tasavvufi Ahlk kitabnda olduka mlmt verilmitir. Mtlaas tavsiye olunur.

73

b) ktisada riyet etmek:

Zengin-fakir herkes iktisada riayet etmek mecburiyetindedir. Param bol diye har vurup harman savurmak mslmanla yakmad gibi, insanla da muhaliftir. Fertlerin selmeti, kurtuluu iktisada baldr. ktisada riayet etmeyen fertler ve cemiyetler de ok gemeden geip giderler. Tarih gzler nndedir.

c) Adlete riyet etmek:

Her halde adalete riyet etmek gerekir. Fertlerin de cemiyetlerin de yaamas, payidar olmas adalete baldr. Adaletsiz ne fertlerin ne milletlerin ve ne de cemiyetlerin yaad grlmtr. Bu nasihatler hep byklerimizden miras olarak intikal etmektedir. Ezberlenmee ve levhalar yazp evlerimize aslmaa deer bir hakikattir.

Ana Baba Haklar

74

2- tehlike a) Cimrilik:
Cimrilik, denilen sklktr. Malmdur ki, devletlerin yaamas, btesi, idaresi, asker tekilt vesir iler hep paralarla olur. Para sahipleri paralarna kyamaz ve veremezse, o zaman bu tekilatlar da tabiatyla yaayamaz. Ve dman ellerinde esir kalnr. Fertlere gelince, onlar da ok eitli; fakir, gzsz, kulaksz, hasta, sakat, aklsz ve deliler gibi ki, bunlara bakmak da yine bizim borcumuzdur. te sklk, cimrilik alkaszlk, hem kendilerinin hem de cemiyetlerin yklmasna balca sebep olduklarndan tehlikenin bana cimrilii koymular.

b) Nefis ve hevya uymak

nsann kendi nefis ve hevasna uymasdr. Halbuki yukarda yazld gibi insann en byk ezeli dman nefsidir. imdi bu, nefse uymaktan daha byk tehlike olamaz. Bugn insanlar da ummiyetle bu tehlikenin iine dm; hep nefsinin arzularna uymaktadrlar. Giyinme, yeme, ime, ev saltanatlar, yaama arzular; hep bu nefsin arzularna gre yaplmaktadr. Kanaate riayet eden acaba ka mslman bulabiliriz. Efendimiz (S.A.V)in hayatna ve eshabnn giditna bir gz atsak; bu da bize kfi!

c) Ucub
Ucub dedikleri kendini beenme; her yaptn tam isabetli, doru, iyi, daima kendi reyini, iini hnerlerini beenir. Bakalarna hemen hemen hi kymet vermez. Yaptklar eyler doru dahi olsa herkes beenip takdir etse, yine bir

Mehmed Zahid Kotku

bahane bulup kendini hakl karmaa alr. Onun iin byklerimiz demiler ki (el-ucb hcbt-tevfik). Yani, insann kendini beenmesi her ne bakmdan olursa olsun, tevfikt- ilhiyyenin gelmesine manidir. Tevfikt ilhiye olmaynca, yani Hak Sbhneh ve Telnn yardm ve nsrat olmadka hayrl neticeler elde etmek mmkn deildir. Mesel evinize gelen elektrik bir rzaya urar veya irket cereyan keserse; tabiatyla, ne lambalar yanar, ne yemek pier ne de buzdolab iler. te tevfikat- ilhiye de byledir. O kesilirse, hibir ey olmaz. Btn emekler bouna gider. Buna iyi kulak vermeni rica ederim. Bunu da yazmakta fayda vardr. Allah Tel bizi yaratm ve bize bir de irde-i cz'iyye vermitir. Eve kadar gelen elektrii kullanmak sizin elinizde. sterseniz bu kuvveti hayrlara harcar; sevaplar kazanrsnz. Ve yine isterseniz, erlere kullanr; gnahlara girersiniz. Hi olacak bir ey mi? Allah seni niin yaratm? senin iin bir de gzel Cennet yaratm. Sen bunlar brakp da, Cehennem yolunu tutarsan sana yazk deil mi? Binaenaleyh, ana ve babana son derece hrmet ve sayg ile birlikte ikram u ihsnn brakma. Lkin seni ve kinat yaratan Allah Telya olan ibadet ve irfan borcunu da sakn unutup kfirlerden, dinsizlerden, mnafklardan, zalimlerden, gaddarlardan, hrszlardan, katillerden, ekylardan, can yakanlardan olma. Ve hibir kimseyi de hor grme. Ve yine hibir kimsenin aleyhinde de konuma, kusur grme. Herkesin kendi kusuru kendine hem yeter, hem de artar. nsann en byk dman nefsi olduunu niin unutuyorsun da bakalarnn gnah, kusur ve kabahatleriyle megul olu-

75

Ana Baba Haklar

76

yorsun? Sen muhakkak her gn dini, ahlaki, tasavvufi kitaplar okumaa al. Bu sana da bana da ekmek ve yemekten daha mhimdir.

ANA BABA HAKKINDAN DAHA MHM BR HAK

PEYgAMBERMZN VE ULEMANIN HAKKI

Tekrar edeyim. nk tekrar gzeldir; 180 defa olsa dahi, yani kulana kpe olmak iin tekrara ihtiya vardr. Zira herkesin anlama kabiliyeti bir deildir. Bundan ni olsa gerek ki Sallallah Aleyhi Vesellem Hazretleri de bazen mbarek szlerini defa tekrar ederlerdi. Bizim de sizlere tekrarlayacamz ey: Ana ve babalara hrmet ve saygy onlara ikram ve ihsn anlatrken, asl sizleri Hak rzasna, Allah sevgisine, hiret hayatna ve Allah korkusuna sevk eden ve sizlere Allah tantan ibadet yollarn gsteren hocalarnz mridlerinizi unutmamanzdr. Bunlarn kymeti hayat- dnyaya gelmemize sebep olan ana ve baba-

Ana Baba Haklar

78

larmzdan ok daha stndr. Bak, Hz. Ali Efendimize atfedilen bir szde: Bana bir harf reten, muhakkak beni kendine kle etmitir. Yani bana bir harf dahi olsa retene ben kle olurum, demektir. Bu da bize anlatyor ki, dnya ve hiret ilim zerinedir. limsiz ne dnyann ne de ahiretin tad olmaz. limin ise, enva oktur. Lkin matlb olan ilim marifetullhtr. Yani bu varln sahibini tanmak, bilmek ve Onun emirlerine inkyd edip yasaklarndan korkup kamak ve Onun rzasn kazanmaa almaktr. Asl ilim bu ilimdir. teki ilimler bu ilmin teferruatdr. Asl olmadan teferruatn ne kymeti olur. Can olmadan cesedin kymeti olmad gibi. Fakat bugn beeriyet hemen hemen bu kaide-i ummiyenin dnda hareket etmekte ve hemen gaye ve maksad, dnyann fani nimetlerine kavuabilmektir. Bu dnya nimetleri de ele geince artk ahireti dnmek mmkn m? Zira, ekseriyetle, varlklar insanlar tuyana sevk etmekte olduu grle gelen hadiselerdendir. nsanln yksek mertebelerine ulamadan, keml mertebelerine erimeden ne ilimlerden ve ne de servetlerden lyk vehile, istifade edip onlarla Hak Telnn rzasn kazanabilmek ok mkildir. Grmez misin ki, Efendimiz Sallallh Aleyhi Vesellem Hazretleri varlklara, servete hi kymet ve ehemmiyet vermedi. Halbuki o gn servete, varla, her zamandan fazla ihtiya vard. O altn olan dalar talar kendilerini Resl-i Ekreme arz ettikleri vakit onlar istemedi. Bir gn a kalp Hakk'a tazarru ve niyaz etmei ve bir gn de tok olup, Hakk'a kretmei tercih buyurdular. Bu vakay Kaside-i Brde sahibi Muhammed Bsr Hazretleri ne gzel canlandrmtr.

Mehmed Zahid Kotku

79

Kaside sahibi Muhammed Bsr Hazretleri u beytinde ayaklar iip inciyinceye kadar namaz klmakla geceleri ihya eden ve o gece karanlklarn manevi nurlarla ziyalandran Peygamberimiz (S.A.V)in snnetine uyamadmdan, nefsime zulmettim, demektedir. Demek ki, zulm, yalnz bakalarna yaplan eza ve cefalar deil belki peygamber-i hir zamann herhangi bir snnetine uymamak da, kendini bilen rifler iin, bir zulmdr. Zulm, zulmetten karanlktan gelen bir kelimedir. Zulm, kyamet gnnn zulmetini insann kendi eliyle hazrlamasdr. Gece namazlarn terk etmek suretiyle, bir karanl eliyle hazrlam oluyor demektir. Gece namazlar pek efdaldir. Cenab- Hak Peygamberimize bu namaz emretmitir. Biz de O Peygamberin mmeti olmamz hasebiyle, bizim iin de bu namaz klmak pek efdaldir. Hatta bir rivayette iki rekt namaz iin (100.000) sevap olduunu Hazinetl-Esrrda grmtm. Bizim delilimiz, Mekkede her bir namaz iin (100.000) sevap var diyordu. O srada kitap nmde idi. Ben de ona; Bak hac efendi, bizim diyarda da 100.000 sevap var. Allah Tel kullarna rahimdir. Yalnz bu sevab Mekkelilere verip de dier kullarn mahrum etsin; hi olur mu? te gece namaz bu kadar efdal olmakla beraber; insann shhati yerinde olur; rzk da bol olur. Yz de nurlu olur, gzleri de bozulmaz. Sonra dnyas da gzel olur; ahreti de. Gece namazlarn klmaa devam

Ana Baba Haklar

80

edenlerin evleri bereketli, ocuklar da selmet ve itatli olur. Onun iin, sen de mmkn mertebe, geceleri erken vakitte yatp, gece namazlarn klmaa al. Kimsenin grmedii o gece karanlnda kalkp namaz klmann tadna doyulur mu? Cenb- Hak, cmlemize gece namazlarn klmay nasib myesser eylesin. min! Bsr Hazretleri, ikinci beytinde de yle demektedir: Sallallah Aleyhi Vesellem Hazretleri ok defalar oru tutar ve ala kar ok sabrl idi. Bazen bir gn bazen iki gn, bazen gn yemek yemedikleri olurdu. Ekseri gnlerini biraz st ve biraz da hurma ile iktifa ederlerdi. Hatt bir kere Hz. Fatma (R. Anha) yapt ekmekten bir tane alp babalarna getirmiti de Resl-i Ekrem Efendimiz: Kzm, gnden beri azma bir ekmek veya tam girmedi demilerdi. Sahabe-i Kiramdan bir zat, alktan karnna bir ta balam olduklar halde huzur-u Reslullaha gelmi ve eteklerini kaldrp karnna balad ta gstererek, halini, aln arz etmek istemiti de; bunun zerine Reslullah (S.A.V) Hazretleri de mbarek eteklerini kaldrp o da midesi zerine baladklar ta gstererek, ben de senin gibiyim, demek istemiler ve bu suretle de o zata teselli eylemilerdi. Bu hdiseler bir millet, bir kavim, bir cemaat iin; byne, kne, ne gzel derstir, nasihattir, ibrettir. Ne yazk ki, bizler bolluk iinde marm hakdan da uzaklam olduumuzdan btn derdimiz boazmz, yaamamz, keyfimize gre harekettir. Ne aylk yeter; ne de yllk. Sonra hepimiz bir evliya gibi alm satar; sofuluu da kimseye vermeyiz vesselm te Cenb- Peygamber de alktan karnlarna ta balarlar ve bu suretle bizlere hem sabr, hem de tahamml -

Mehmed Zahid Kotku

retmi olurlard. Cenb- Hak cmlemize hidayet nasip etsin de Peygamberimizin snnetlerine uymak erefine nail eylesin. min! Yoksa, sen zannetme ki, bu alk yokluktan ileri geliyordu. Bu, byk, affedilmez bir hatadr. Cenb- Peygamber istese, her yer altn olurdu. te bunu belirtmek iin mam Bsr Hazretleri Kasdesindeki u nc beytini okuyarak bizleri irad buyurmulardr:

81

Bu beytlerde ok canl hakikatler bizlere arz olunmaktadr. O yksek, kocaman dalar ve hatta vadilerdeki akllar ve hatta her ey, altn olarak Reslullaha kendilerini arz etmiler. te tam frsat Yokluk, alk hatta plakln hkm srd bir devirde bu altnlara ne kadar ihtiya olduu herkese mlmdur. Deil byle altnlar, byle yokluk devirlerde, hatta bugnk varlk devirlerinde bile, insanlar soyan, bankalar soyan, canlara kyanlar grmyor muyuz? Bak O Mctebdan, bu altn olarak kendilerini arz ettikleri vakit, aldklar cevap: Hayr benim sizlere ihtiyacm yok. brahim Aleyhisselmn atee atld zaman melekler kendisinin imdadna gelmilerdir. Cenb- brahim: Rabbim benim hlimi bilir. Benim sizlere ihtiyacm yok demiti de, nihayet o koca ate brahim Aleyhisselma, biiznillah, gl glistan olmutu. Tabii bunu gren halk da hemen mslman oluvermiti. te Cenb- Peygamber de bu ulvv-i Cenbl altn dalarna gsterip, ben bir gn a kalp Cenb- Hakk' tazarru ve niyz etmeyi, bir gn de doyup Hak Telya kretmeyi isterim, demilerdi.

Ana Baba Haklar

82

Dikkatle bak, o zaruretler hibir zaman, o hak peygamberi hak yolundan ayrmamtr. Dnyann her saltanat, her gsterii, saadet gibi grnen her eyi muvakkattr. Ahiretteki hesab ardr. Felketi byktr. Onun iin Cenb- Peygamber, ben byle geici ve aldatc eylere iltifat edemem, diyerek bizlere ne gzel bir ders-i ibret vermilerdir. Bugn bu servetlerin bamza getirdii ve getirecei felaketleri hala da, grmekten ok uzak ve aciziz. Ve hatta bugn Amerika denilen bilgi ve servet kayna, medeniyet oca diye vasfedilen Amerika, Rusya ve in gibi memleketlerdeki hrriyetsizlikle birlikte, gece ekiyl da pek mehurdur. Szde medeni memleketler. Fakir memleketlerde de byle vakalar olabilir. Bunlarn ou hep, dini bilgisizlik, inanszlk ve mesuliyet duygusu olmadndan, tabir caiz ise, dinsizlikten neet etmektedir. Altndaki beytte bu hal ne gzel anlatlmaktadr:

O Nebiyy-i znn devrinin, halini vaktini dnecek olursak, grrz ki, vahet her taraf sarm, en ar, iren ve irkin hadiselere rast gelmekteyiz ki, her ey bir tarafa, o ocuklar diri diri gmmeleri, dier baz sebeplerle ldrvermeleri dorusu afvolunur ey deildir. Ne byk cinayet! te bu ilerin grlme ve vahet devrinde Cenb- Peygamber Efendimiz, bu dnyann hibir lyiine kymet ve ehemmiyet vermeden, o kocaman dalarn altnlarna iltifat etmeyip, zhdn o dalara ve btn cihana isbat etmitir. Muhakkak ki, zaruretler olgun insanlar hibir zaman doruluktan karamaz. Nitekim, peygamberlerin izlerini ta-

Mehmed Zahid Kotku

kib eden evliyalardan Abdlkdir-i Geyln, Ahmed-i Ruf, Hasen-i zeli, Muhammed Baheddin Nakbend, Muhammed Muhyiddin-il Arab, Muhammed Muhyiddin ftde, Konyadaki Mevlna Hazretleri gibi binlerce veliyullah, Veysel Karn, brahim Edhem gibi sultanlar dnyaya hi de iltifat etmemiler amm, isimleri gnmze kadar gelmitir. Herkes tarafndan hrmetle anlp ve ruhlarna btn mslmanlar tarafndan her gn hediyeler gnderilmektedir. Bu devlet ne devlettir ki, cesetler rm, yok olmu fakat bunlarn isimleri bir trl gnllerden kmamtr. Halbuki, ne kadar dnya bykleri vardr ki, hi birisinin ne ad ne de san kalmtr. Sen bundan acaba ne anlarsn? O Peygamber-i hir zamann hrmetine bu dnya yaratlmtr. Eer O yaratlmam olsayd, dnya denilen bu lem, olmazd. Binenaleyh, dnya Onun iin yaratlm olmakla beraber Peygamber (S.A.V)de dnyaya hi iltifat etmeyip, dnyay ve iindekileri yaratan asl mlkn sahibi olan Allah Tely istemi ve btn muhabbetini, sevgisini, akn, arzusunu, gayesini ve her eyini Ona balam, Onu sevmi ve Onun sevdii ibadetleri sevmi. Allah Tel mlkn Onun iin halk etmi. O Resl-i Mcteb da Onun rzas iin bu dnyay terk etmi. Gayesi, srf Allah rzasn kazanmak olmu ve onun iin her eye katlanm. Allah halka tantmak iin dvleri gze alm, gece uykularn terk etmi, memleketini terk etmi, putlara tapan aklszlarla harbetmi. badet ancak Allaha yaplr. Allahtan baka lah olmadn bildirmek iin alm ve nihayet:

83

Ana Baba Haklar

84

diye, Kinatn seyyidi, ins ve cinnin arap ve arabn gayrisi btn insanlarn seyyidi, efendisi, beyi, paas, sultan olmakla ydedilmek erefine de mazhar olmutur. Cenb- Hak, cmlemizi o Peygamber-i znn hakki mmeti olarak Onun yolundan bizleri ayrmasn, min!.. Kuran- Azimnn birok ayetlerinde Peygamberimiz (S.A.V)in fezilinden bahsetmektedir. O peygamberimizin bulunduu devirdeki insanlar ki, ou putperest kimselerdi; bununla beraber, ekyalklarla, basknlarla birbirlerinin mallarn, hayvanlarn, kadn ve ocuklarn esir alp kle gibi kullanrlar idi. Ve bunun nne o gne kadar kimse de geememiti. Aralarnda pek ok mehur airlerin de getii o devirlerde bu irkinlikler bir trl nlenememiti. Vaktki Peygamber Sallallah Aleyhi Vesellem dnyaya terif buyurup krk yalarna geldii zaman kendisine peygamberlik verilmiti. O gnden itibaren bu cahil kavmi yola getirebilmek iin her trl mklta kar uramaktan geri kalmad. O gnn Araplar Peygamber (S.A.V)i ekemediler. Kendisine eitli zulm ve ikencelerde bulundular. Hatta mslman olanlara kar boykot ilan ettiler. Onlara ne yiyecek ve ne de giyecek bir ey satmadklar gibi yakaladklar mslmanlar da dvmekten ve hatta ldrmekten lezzet alacak kadar ileri giderlerdi. Ne kadar acdr ki, Peygamberimizi grmek ve slm ile merref olmak zere gelen zuaf-y msliminden zannedersem ismi Ebu Zer olacak- zavally yakaladlar ve o kadar ddler ki, nihayet binbir glkle ellerinden kurtulup Kbeye snm ve Kbe perdesinin arkasndan tam bir ay dar kmam ve bu mddet zarfnda ancak geceleri kp bir miktar zemzem suyunu ierek hayatn muhafaza edebilmiti. (Zemzem pek mbarek bir sudur. smail

Mehmed Zahid Kotku

Aleyhisselmn hediyesidir. Her ne niyetle iilirse iilsin, hem insanlara ifa bah eder ve hem de besleyicidir.) te bu zat da bu zemzemden ierek, bir ay beslenmi ve kilo alm olduu da rivayet edilmektedir. Ve nihayet mslmanlara Mekkede yaama hakk kalmamt. Onlar da evvel Habeistana sonra da Medine-i Mnevvereye hicret ederek toplanmlar idi. Saylar ancak 313 kii olduu bir zamanda Mekke mrikleri mslmanl yok etmek iin balarnda Eb Cehil de olduu halde binden fazla bir askerle gelip slm sndrmeye altlarsa da, Allah Telann yardmyla, Ebu Cehil de ilerinde olmak zere 70 kiinin canlar Cehenneme gnderilmi olduklar halde kamaa mecbur olmulard. Ve bunu mteakip devam eden muharebelerde Allah Telnn izniyle hep perian olarak kamlar ve nihayet, Mekke-i Mkerreme de mslmanlarn eline geerek slm evketi, kudreti her tarafa yaylm ve bundan sonra da o putperest Araplar hatalarn anlayarak top top, dalgalar halinde Resulullahn huzuruna gelip mslman olmulard. Bugn de says lehlhamd- milyara bli olacak derecede dnyann her tarafna slm yaylm ve btn lem-i beeriyete Allah Telnn varl, birlii, slm akdesi zere duyurulmu olduundan, bundan sonra putlara tapanlarn ne byk azaplara arplacaklar aikrdr. Bugn hl devam edegelen putperest mriklerin inadlarnda srarla durmalar, ne kadar cahil olduklarnn balca almettir. Kiliselerini her ne kadar ssleseler ve her ne kadar bilgi sahibi olsalar dahi hi kymeti yok, sonsuz bir cehlet ierisindedirler. nk bilgilerin asl maksad Allah Tely tanmak ve Onu kendisinin bildirdii gibi bilmektir. Evvel, birdir, hibir eye muhta deildir. Evlad ve baba gibi eyle-

85

Ana Baba Haklar

86

re muhta deildir. Btn varl yaratan Odur. Bizi de yaratan ve nihayet lm veren ve her muhta olduumuz eyay da yaratan; ay, gnei, btn yldzlar, hatta bilemediimiz nice eyay yaratan ve bizlere ilim-irfan veren; gklere kacak kadar bilgileri veren hep o bir Allahtr. Sevgili Peygamberimizi de en stn ve en mmtaz bir peygamber olarak beeriyete hidayet iin O bir olan Allah gndermitir. Bize yakan ise bu mmtaz ve leme nmne olan Peygamber-i hir zamana uymaktr. Ve onun yolundan ve izinden katiyyen ayrlmamaa almaktr. Saadet ve selmet iin baka aremiz yoktur. Sakn kfirlerin szlerine bakma ve aldanma. Ve onlarn gkte umalar ve eitli sanat ve hnerleri sakn seni aldatmasn! Bak eytan, bunlarn hepsinden daha hnerli, fakat eytandr, vesselm Onun iin, ey kardeim, sen dnyay renirken istikbalini temine alrken en ba gyen Allahn bilmek ve Onun gnderdii Peygambere uymak olsun. Korkma; Allah, yalnz senin deil, btn mahlkatn rzkn veren bir zt- ecell-i aldr. Sen Allaha kul ve bu Peygambere mmet olmaa bak. Bugn Peygamberimizin nail olduu devlet ve saltanata kimse eriememi ve erimesine de imkn yoktur. Dnyadan ayrlal 1400 seneye yaklamaktadr. Onun o mukaddes trbesi nnde saysz mslmanlarn her gn ve her saat nasl hrmet ve sayg ile birlikte, salt u selmlarla ona ballklarn gz yalaryla arz etmekte olduklarn bir grsen, bu da sana yeter, diyeceim. Ne Hz. Musann ve ne de Hz. sann, kitaplar ve eserleri tam mazbut deildir. Gerek Tevrat ve gerek ncil sonra-

Mehmed Zahid Kotku

dan toplanm, hem de yzlerce sene sonra, undan bundan nakledilen rivayetlere dayanarak Tevrat ve ncili meydan getirmilerdir ki, ne hakiki Tevrattr ve ne de hakiki ncil. Zaten bu iki kitap da bu gnn ve yarnn hibir derdine deva olacak ekilde deildirler. Ve ksmen papaz ve hahamlar tarafndan tadil edilip deitirilmi ve hemen birbirini tutmayan mteaddit kitaplar znikte toplanan papazlar tarafndan ancak drt veya alts kabul edilmi, dierleri ise kap dar braklmtr. Ve zaten ahkm- ilhiye hibir esasta zikredilmemitir. (Yalnz baz nesyihten ibarettir.) Bizim kitabmz Kuran- zimn yle mi? 23 senede peyder pey nazil olmu; her ayet ve sresi hatta bir noktas bile deimemi olan kitabmz 1400 sene evvel ne ise bugn de aynen o kitaptr. O kitabmz olan Kuran- zimann emirlerini ve onun azametini bizlere bildirebilmek iin Allah raz olsun- O ulemalarmzdan, bugn ktphanelerimiz milyonlarca eserlerle doludur. nk Kuran- Kerim yle bir kitaptr ki ne lafz ne manas ve ne de mucizesi biter. Elhamdlillah bugn her mslman yalnz Fatiha suresini gnde 40 defa okumaktadr. nk gnlk namazlarmzn rektlar krktr. Her rektta Fatiha-i erifeyi okumak mecburidir. Dier surelerden ise istediklerini ve bildiklerini okur. mslmanlar da ne ellerinden ve ne de dillerinden bir an bile brakmazlar. Hak Tel bu okuma, renme ve retmeyi her mslmana ve hatta her insana nasip ve myesser eylesin; min! Maksadmz anne ve baba haklarn anlatmak idi. Ve bu vesile ile de ana ve baba hakkndan daha stn bir hak olan Peygamberimiz (S.A.V)in hakkn anlattk. slm ve slm yollarn reten Peygamberimizin hakkn kolayca deyeme-

87

Ana Baba Haklar

88

yiz. Zira O olmasa idi, bizler de putperest mrikler gibi ellerimizle yaptmz putlara tapacak ve Allah da hibir zaman bilemeyecektik. ok kr ki, Allahmzn rahmeti eriip, bize doru yolu gsteren ve Allah gzelce tantan o canm Peygamberimizi yollad (elhamdlillah).

ANA BABA HAKLARI

ANA BABAYA KARI ON MHM VAZfE

Evladn ana ve babasna yapmakla mecbur olduu on borcu vardr. Bunlar: 1- Vlideyn muhta olduklar vakit onlara bakmak. 2- Giyime muhta olduklar vakit onlar giydirmek. 3- Hizmete muhta olduklar vakit hizmetlerinde bulunmak 4- Her ne zaman arrlarsa hemen koup gitmek 5- Emrine her zaman itaat etmek; (gnah olmadka) 6- Yannda gayet yumuak konumak 7- Babasn ismiyle armamak 8- Arkasnda yrmek. 9- Kendi iin istedii ve raz olduu eyleri onlar iin de istemek; istemedii ve honut olmad eyleri onlar iin de istememek.

Ana Baba Haklar

90

10- Onlarn mafireti iin dua etmek. Vlideyn iin duay terk etmek evldn geimini daraltr. Ana ve baba ldkten sonra da: 1- Akrabalarn ziyarete devam etmek. 2- Onlara istifarla dua etmek, 3- Babann sla yapt kimselerle alka kesmemek gerekir. Eer keserse nurunun snecei bildirilmitir. Onun iin babann dostlarn brakma, dostluu devam ettirmeye al ve onlara istifar et. Vlideyn hakkn demek iin be vakit namazlarnda duay unutma.

Mehmed Zahid Kotku

ANA BABAYA HsAN VE TAAT

Valideyne ihsan yle tarif etmektedirler. hsan her ne kadar inm manasna ise de onlara herhalde iyilik ve onlar hfz u himaye ile beraber, emirlerine itaat ve onlar kle ve esaret gibi hallerden ve her trl darlk ve zorluklardan kurtarmak ve onlara kar katiyyen bbrlenmemek; ben sana bakyorum, yle yle yardmlarda bulunuyorum veya evimde oturtuyorum vesaire gibi stnlk taslamaktan son derece saknp tam bir ihls ile ihsn, ikrm ve inm eylemektir. Cenb- Hak kendisine erik koulmasn istemedii gibi ana-babaya da itaatsizlii istememekte olduundan, onlara ihsan emir buyurmutur. Halbuki eer onlar fakir ve zarret ierisinde olup da bizleri okutamam, refh ierisinde yaatamam olsalar bile, onlarn babalk hakkna bir nakisa gelmez ve biz evlatlara den vazife, onlar daima sayg ile anmak ve her trl ihtiyalarn tenfr ile deil belki tevazu ile yapmaa almaktr.

91

1- Ana babaya iyilik cihad sevab kazandrr

Bu hususta daha ziyade aydnlanmak iin hadis-i eriflerde beyan olunan ihsan ve ikramn mkfatlar ile beraber, ikram- ihsann zdd olan uygunsuz muamelelerin cezalar hakknda bilgi vermee alacam: Abdullah b. Mesd Radyallah Anhden rivayet edilmektedir:

Ana Baba Haklar

92

: : . : . : : : .

Ben Reslullah sallallah Aleyhi Vesellemden sordum. Allah Telya hangi amel daha sevgilidir? Buyurdular ki, vaktinde klnan namaz. sonra hangisidir, dedim. Buyurdular ki; Anaya, babaya ikrm, iyilik, ihsn ve itaattir. Sonra hangisidir, dedim. Buyurdular ki; Allah yolunda cihd etmektir. (Mslim) Abdullah b. Amr b. el-s (Radyallah Anhma) dan yaplan rivayette;

: : : . : .
Neb sallallah Aleyhi Veselleme bir kii geldi ve cihd etmek iin izin istedi. Reslullah (s.A.V) vlideynin sa m? dedi. O kii de evet dedi. O zaman Reslullah (s.A.V) onlara fe-chid! dedi. Yani onlara hizmetle Allah Telnn

Mehmed Zahid Kotku

verecei sevaba nail olursun, muhabbetle ikram et. Bylece cihad sevabna nail olursun (Buhr, mslim, Eb Davud, Tirmizi, Nese). Abdullah b. Amr (R.A) dan dier bir rivayette de yle denmektedir:

93

Reslullah sallallah Aleyhi Veselleme hicret etmek zere bir adam geldi ve ana babam da alar olarak braktm dedi. Reslullah (s.A.V) hazretleri yle ise, onlara dn ve onlar nasl alatt isen ylece gldrp sevindir dedi. Eb Sd (R.A) den de yle bir rivayet: Resulullaha (s.A.V) hicret etmek zere Yemenden bir kii geldi. Reslullah Efendimiz bu zta sordu: Yemende senin kimsen var m? dedi. Cevben: Anne ve babam var. dedi. sana bu hicret iin izin verdiler mi? Cevben Hayr dedi. yle ise onlara dn ve izin iste. zin verirlerse cihd edersin. zin vermezlerse onlara itaat ile ikram ve ihsanda ve iyiliklerde bulun dediler. (Eb Davud) Bir de Eb Hureyre (R.A)in rivayetini dinleyelim: Cihd etmek zere izin almaa bir kii geldi. Reslullah Efendimiz bu adama sordu: Ana ve baban sa mdrlar?

: :

Ana Baba Haklar

94

Adam: Evet, dedi. yle ise sen onlara bak ve emirlerine itaat eyle ki, cihad sevabn alasn. (Mslim, Eb Dvud.) Enes (R.A)n rivayeti ok yan- dikkattir. Bir adam Reslullah (s.A.V)e geldi. Ben cihad etmek istiyorum, fakat gcm yetmiyor dedi. Reslullah Efendimiz buyurdular ki, anandan babandan hayatta kimsen var m? Anam var dedi. Allah iin ona iyilik ve ihsanda bulun. Bunu yaptn takdirde sen hem hac, hem umre ve cihd sevabn alm olursun. (Rvileri
mutemed kimselerdir.)

u yazlm olan alt adet hadis-i erif mealleri zannedersem bizlere yeter ve artar. Terib ve Terhb adl hadis-i erif kitabnn nc cildinin 314-315. sahifelerinde yazl olan hadis-i erifler bizleri hayretlere drecek harikalarla doludur. O devirler orduya hizmet edecek askere son derece ihtiya olduu bir devirlerdir. yle iken ana ve babaya itaat ne kadar mhim ki, kendi arzularyla cihada k kimseler uzun yollar katedip Reslullahn huzuruna gelip harbe hazr olduklarn syleyip, izin ve msade istiyorlar da, baknz Cenb- Peygamber onlara nasl cevap veriyor! Cihaddaki ecr, sevap, fazletler pek oktur, sonra ganimet de var. Sonra bunlara ihtiya da var. nk henz mslmanlarn says pek azd, yle iken Sallallahu Aleyhi Vessellem Hazretleri her eye ramen bunlara ana ve babalarna itaat edip szlerini dinlemelerini ve onlara ikram ve ihsanda bulunmalarn ve onlardan msadelerini almadan bir ey yapmamalarn tavsiye etmektedir. Sen bu nasihatlere candan kulak ver ve byle bir evlad olmaya al ki, dnyada ve ahrette

Mehmed Zahid Kotku

mesd ve bahtiyar olasn. Bugnk evldlar hep gryoruz ki, ana ve babalarna kar hi yakmayacak kadar irkin hareketlerde bulunuyorlar. Sonra ileri ters gidince, yaptklarn anlasalar da artk faide yok. Baksanza slmn en byk ve yksek seviyesinde olan ok kymetli, gnahlar dken ve insanlar ehidlik mertebesine ulatran, bakalarna da efaat hakkn kazandran bu cihada izin vermemi; muhta olan anne ve babalarnza hizmet ve onlarn dualarn almak sizler iin daha iyidir ve daha layktr, diyerek onlar geriye evirmi ve onlardan izin almadka ne cihada ne de baka hizmetlere msaade edilmitir. Eb mme Radiyallah Anhn rivayetinde:

95

: .
Bir adam Reslullah Efendimize gelip: Ya Reslullah ana ve babann evld zerindeki haklar neden ibarettir diye sordu da cevaben Onlar senin hem Cennetin ve hem de Cehennemindir buyurdular. bn-i Mcenin bu rivayeti hepimize pek byk bir ders ve ibrettir. Onlara hsn-i muamele eder ve rzalarn kazanrsan ite Cenneti buldun demektir ve bilakis eer onlara hsn-i muamele edemez sert ve hain davranp gnllerini krar ve incitirsen o zaman da Cehennemi hak etmi olursun. Bir de bizim dilimizde; Cennet ana ve abann aya altndadr, derler.

Ana Baba Haklar

96

: . : . :
Hz. merin olu diyor ki, benim bir hanmm var, ben seviyorum. fakat her nedense babam ho grmyordu ve bana karm boamam syledi ise de ben bunu yapamadm. Bunun zerine babam Reslullah Efendimize syledi o da, boa diye buyurdular. (Bunu bn-i Mace, Eb Davud ve Nevev rivayet etmektedir.)

2- Ana babaya iyilik mrn uzamasna sebep olur

Enes b. Malik de yle rivayet eder:

: : .
sallallah Aleyhi Vessellem buyurdular ki: Her kim mrnn uzamasn, kendinin mesrr ve rzknn ziyadeliini isterse ana ve babasna iyilik ile ikramdan geri

Mehmed Zahid Kotku

kalmasn. Akraba taallukatna da sla-i rahim yapsn. Ahmed b. Hanbel: Her kim valideynine iyilik ve ihsanda bulunursa ona mjdeler olsun ki, Allah onun mrn ziyade eyler (veya eylesin, demektir. Dua makamnda caizdir). Mlmdur ki kazalar ancak dualar nler. yilikler de mr ziyade eyler. Belki akla gelir ki, ecel muayyendir. Saat ve dakikas gelince bir an ne geri kalr ne ileri gider. Vakt-i muayyeninde ecel kendisini yakalar. Hem unu da iyi bil ki, eceli gelmeden kimse lmez. Gerek vurulmak ve gerek boulmak, otomobil vesair kazalarda lenler hep ecelleriyle lmlerdir. Yalnz sebepler deiiktir. Sonra mr uzatmak ve ksaltmak da mlkn sahibi Allah Telnn elindedir. ine kimse karamaz. Cenb- Hakk'n lutf-u kereminden bir ihsan- ilhi olarak mrn artrmas kadar tabii bir ey olamaz. Zira mr vermek, oaltmak, azaltmak hep Onun elinde deil mi? yle ise olmaz veya olamaz deme. Doruyu Allah bilir, de ge, yalnz itirazc olma. Bizim Allah biliimiz bile ok zayf. Onun kudretinin karsnda olamayacak hibir ey yoktur. Bir kulunun mrn uzatrsa Ona kimin niin yaptn demeye hakk yoktur? Sonra bunu haber veren de Onun sevgili Resldr. Sznde hibir defa yalan olmamtr. Onun iin ad Muhammed el-Emindir. Muhbir-i sdktr. Gkleri dolaan, Hak Tel ile gren ve Hakkn saysz iltifatna mazhar olan kyamete kadar baki olan mucizesi ki, O bizim kitabmzdr- mrn uzatlacan haber veren, Allah Telnn dostu ve sevgilisi Muhammed Mustafa Sallallah Aleyhi Ve sellemdir. O ne dedi ise sen ona bak; selmete eri, vesselm! mrn uzamasna baz bykler onun bereketli olmasdr, demitir. Bereket, mbarekliktir. Bunu anlamak ok zor deildir. Baz bykler Muharrem aynda dostlarna be on kuru

97

Ana Baba Haklar

98

bahi verirler idi ve alanlar da bu paralar bereket parasdr diye saklarlar idi. Bunun en canl misali zannedersem Tebk seferinde zahir olmutur. O gn ashab- kiramn erzaklar bitmek zere idi. Ve bazlarnda yiyecek kalmam idi. Cenb- Peygamber oradaki askerlerin erzaklarn bir rt zerinde toplad. Ve herkese msaveten datm idi. Eb Hreyre Radyallah And der ki, bana isabet eden hurmay ben bitiremedim. Aradan ka sene gemi; hala hurmalar duruyor. Bu duruu aklla halletmek mmkn deildir. Bu tasarruf dorudan doruya Allah Telnn baz kullarna verdii eitli ltuflarndan biridir. Binaenaleyh anasna ve babasna hizmette kusur etmeyip onlar her bakmdan memnun eden sevindiren bir evlad da Cenb- Hakkn byle cilveleri tecelli edince elli senelik mr sanki yz sene gibi olur. Baz eser sahiplerine bakyoruz ki, senelerce yazmakla bitmeyecek olan yzlerce eseri ksa bir zamanda meydana getirmelerinin, insanlar hayretlere drmekte olduu hep gzlerimiz nnde cereyan etmektedir. Sytinin 500 ksr eseri olduu ve bunlar meydana getirmeye mrn kifyet etmeyeceini sylerler. Bunun o mbarek bereketin eseri olduunu anlamamak mmkn deildir. te bu nimet gerek ana ve babaya ikram edenlere ve gerekse sair hayrat ve hasenata ve muhtalarn yardmlarna koanlara Cenab- Hakkn ikramdr. Binaenaleyh bu dnyada ne dikersen ahrette de onu biersin, dedikleri gibi, sen bakalarnn hanmlarna kar iffetli olursan sizin hanmlarnza da iffetli olurlar. Siz babalarnza ikram iyilik ederseniz, sizin ocuklarnz da size iyilik ederler. Her kime kardei, kusurlarn itiraf ederek, zr dileyerek gelirse, gerek doru gerek batl, her ne sretle olursa olsun onun itizarn kabul edip ona lazm gelen kolayl ve tatll gstersin, inatkrlk yapp

Mehmed Zahid Kotku

onunla mcadele ederse, kyamet gnnde Havz- Kevserden kovulur. Bu gnk insana ne kadar lzumlu bir ders Bu akam sahur vaktinde radyoda yle bir kssa dinledim: Bizim Zenbilli Ali Efendi, mehur eyhl-slm, Yavuz Sultan Selimin zamannda 25 sene de makamn muhafaza edebilmi. Padiah, baz memurlarn yanl hareketlerine kzm. Bunlardan 150 tanesinin idamna hkmetmi. Zenbilli Ali Efendi, padiaha gidip hem nasihat eylemi hem de yz elli kiiyi affettirmi. Koca bir padiahn byle tevzu gsterip eyhl slmn krmay ve ayn zamanda bu mcrimleri affedii ok hem de pek ok takdire ayandr. Bu da bize insanlk numnesidir. Muhterem zat Mekke-i Mkerremeyi feth ettii zamanda, hatip hutbesinde Yavuz Sultan Selimi medhederken Hdimul-Harameynde, diyerek hatibi ikaz eylemitir. Dorusu bu kadar tevzu olsa olsa ancak bu gibi byk kimselerde bulunabilir. Allah Tel cmlesinden raz olsun. Seyyiatlarn da hasenata tebdil eylesin. Vurduu vurduk, krd krdk, kendini bilmez sarholarn, huysuzlarn errinden de cmlemizi muhafaza buyursun. min!.

99

3- manda sebat ve ana babaya itaat:

Muaz b. Cebel (R.A)in rivayet ettii u hadis-i erif ise hepimiz iin pek byk bir ders ve ibrettir:

: :

Ana Baba Haklar

100

Muaz Hazretleri buyuruyor ki, Cenb- Peygamber bana on kelime ile vasiyet ettiler ve buyurdular ki, Allaha hibir eyde irk koma, eer seni katletseler ve yaksalar dahi. Valideynine de asi olma, eer emrederse ki, ehlini terk eyle sende hemen brak, maln da terk et, brak dese hi itiraz etme brak. Bu hadis-i erifin tamam namaz ksmnda getii iin burada bu ikisi ile iktifa edilmitir.

a) manda sebat etmek:

Burada ilk olarak bahsedilen irk o kadar fena bir eydir ki; seni ldrseler veya atete yaksalar bile yine sen sabreyle sebat eyle mkfatn Allahtan bekle, Bilal-i Habeiyi unutma. Onu o kzgn kumlarn ierisinde yatrp zerine tatllar srp ldrmeye kasdeden Yahudi aasnn elinden Ebubekir (R.A) istediklerini vererek kurtarmt. Fakat Bill mtemadiyen Allah tevhid ederek Ehd diyor yani Allah birdir. Tatan, altndan, gmten Allah olamaz. Allah birdir. Her eyi yaratan halk eden ve sonra da yine verdii can alan bir Allahtr diyen Bill-i Habeiyi, sonra Firavunun kars Asiye Sultan Hanm da unutma. O da ne ikenceler ierisinde Rahmet-i Rahmana kavutu.

b) Ana babaya itaat saadettir:

kinci mesele ise, valideynine asi olmamaktr. Eer onlar senin ehlini, karn terk etmeni isteseler hemen hi de tereddt etmeden, byle ey olur mu demeden terk etmelisin. Bu senin saadetin bakmndan ok mhimdir. Vaktiyle askere giden bir gen, hanmna evden kma diye tenbih etmi. Kendileri evin st katnda babas da alt katta oturuyormu. Bir gn babas hasta olmu. Kz babasnn yanna gitmek

Mehmed Zahid Kotku

iin Peygamberimiz (S.A.V) den izin istemi ise de O da kocana itaat eyle buyurmular. Ve burada bize gzel bir ders vardr. gerek gelini gerek damad seerken iyi semeli. sonra bir daha onlara mdahale etmemeli. Kt bir durum olmadka, hele ev ilerine hi karmamal, onlar ba baa brakmal. Yok yle olmayacakt, vay yle yapyorlarm dememeli. sonlar hayrl olsun diye dua etmeli, hele ilk devirlerinde elinden geliyorsa mmkn mertebe onlara da yardmc olmal.

101

c) Maln ana babadan saknma:

nc mesele ise, maln bize brak derseler ona da itiraz etme. Hemen peki deyip istediklerini ver. Sonra Allah Tel sana daha ok vereceine inan ve emin ol. Bak ihtiyar olan bir baba evladnn kazancndan, olunun izni olmadan alp yer imi. Olu buna itiraz etmi. Bir daha izinsiz bizden bir eyler alma diye sk skya tenbih etmi. Bunun zerine baba Resulullah Efendimize ikyette bulunmu ve yle sze balam: Ya Resulallah, bir zamanlar ben gen idim kuvvetli idim bu ocua baktm, byttm. imdi ise ben zayfladm, i yapamaz hale geldim. Olum ise gen ve kuvvetlidir. Benim onun malndan yememe raz olmuyor deyince Reslullah Efendimiz oluna hitaben "Sen de, senin kazancn da babanndr" buyurmulard. Allah lem bissevap. Malum ya, tarlaya mahsul kim ekti ise mahsul tamamen onundur. Binaenaleyh ocuk da babann tohumundan hasl olduu iin ocuk ve ocuun haslatnn da babaya ait olmas pek makul bir eydir. Fakat bu hususta imamlarn kavilleri muteberdir.

Ana Baba Haklar

102

Ebud-Derdnn naklettii bir hadisi burada tekrarlamak iyi olacaktr zannederim. Bir adam Ebud-Derdaya geldi ve yle bir ikyette bulundu. Benim bir karm var. Babam beni zorlard ve nihayet everdi. imdi de bu kadn boamam istiyor. Cevaben ben senin valideynine s olman emredemem. Ve senin karn boaman da emredemem. ster isen sana Reslullahtan iittiim bir hadisi nakledeyim! Resulullah Efendimiz buyurdular ki: Ana ve baba Cennetin orta kapsdr. sen ister isen bu kapy muhafaza eyle, istersen terk eyle, uzak ol. O da hesaplad ve neticede karsn boad. Bu hadisi bn Mce ile Tirmizi nakletmitir. Sahihtir derler. Dier bir vakada da: Hz. merin olu (R.A) yle diyor: Benim bir karm var idi ki, ben onu seviyordum. Babam mer de ondan holanmazd. Bir gn bana dedi ki, sen bu karn boa. Ben bundan ekindim, babamn dediini yapamadm. Hz. mer Resulullah Efendimize gitti, vakay anlatt. O zaman Reslullah Efendimiz bana yani boa

buyurdular. Bu hadis-i erifi de Ebu Davud, Tirmiz, Nese, bn Mce ve bn Hbbn Sahihlerinde zikretmilerdir. Tirmiz Hazretleri de, Hadisn, hasenn, sahhun buyurmuladr. Bu hadis-i erifleri dinledikten sonra ilerimizi yle bir yoklam olsak, acaba buna kata kamz raz olur. Kim bilir, darya karamasa bile iinden nasl raz olur? Mslmanm demek pek kolaydr. Fakat asl mslmanlk Allah Telnn emirlerine ve Reslullahn snnetine uymaktr. Amma bu emirlere ve Snnet-i seniyyeye uyma-

Mehmed Zahid Kotku

yanlarn saysn Allah elbette bilir. Ve ona gre mkfatlar ihsan eder veya mcaztlar. Fakat asl hner, hakiki bir mslman olmaya almak; kt huylarn hemen hepsinden uzak kalmak ve iyi huylar elde etmek ki onlara ahlk- hasene diyorlar. Bunun ak manas Peygamber (S.A.V)in huyunu, ahlkn, efl ve harektn benimsemek ve onlar nefsinde tatbik edebilmee almak ve daha akas nefsine her bakmdan hkim olmak ve nefs-i emarenin elinden kurtulup tedrici bir ekilde srasyla; levvme, mlhime ve hi olmazsa nefs-i mutmainneye eriebilmee say gayret etmek lazmdr ki, o gzel Peygamberimizin gzel ahlklarna ve gzel huylarna nail olabilelim. Zira bu mertebeleri gemeden ve nefs-i mutmainneye erimeden Peygamberimizin gsterdii yol ve izde gitmek mmkn olmad gibi, hatta syledikleri hadisleri anlamak bile mmkn olamaz. Bu nefsin elinden okumakla, bilgi sahibi olmakla, dervi veya eyh olmakla kurtulmak mmkn deildir. Hele o genlik devirlerinde, (Allah esirgesin) dedelerimizin kulland delikanl tabiri ne kadar yerindedir. Eer imdad- ilhi yetimezse o delikanlln iktizas akl hibir eye doru drst ermez. Hemen her aklna geleni yapmaa alr. Hele grdkleri rnekleri pek abuk kapar ve maazallah bir kere de kendini kt bir yola kaptrd m daha hakkndan gelmek ok mkil olur. Onun iin bu yataki evlatlar adet bir kz gibi gzetlemek mecburiyetindeyiz. Kendi bana braklrsa, Allah korusun demekten baka aremiz yoktur. Eer ana ve baba drst insanlar ise ne mutlu, eer faizci ve ikici ise evlad da tabii onlara benzeyecektir.

103

Ana Baba Haklar

104

4- Cennet analarn aya altndadr

Cennet denilen nimet baz kere, kllarn glgesi altndadr, buyrulmutur. Esaret bir felkettir. Adeta Cehennemden bir paradr. Belki esaret de yaayanlar da olur, fakat o da Cehennemdeki hayat gibidir. Bu felaketten kurtulmak isteyen her bahtiyarn klcna, silahna, kalemine, hatta midesine sarlp her nevi esaretten kurtulmaya almas arttr.

Cennet yine

altndadr." diye ana ve babalarn rzas altnda olduu be-

" analarn aya

yan buyrulmutur. Cennete girmek ancak Cenab- Hakkn o kulundan raz olmasna baldr. Hakkn rzas alnmadan kulun Cennete girmesi mmkn deildir. Hakkn raz olaca yollarn ba emirlerini tutup yasaklarndan kamaktr. Emirlerini ve nehiylerini tutmayan kula Cennet ok uzaktr. Bu emir ve nehiyler 54 farzdr. Bu 54den birisi de ana ve babaya itaat ve onlarn rzasn kazanmaktr. Ana ve babann rzasn kazanmayan evlatlarn Cennete girmeleri mmkn deildir. Ana ve babann rza ve honutluu kazanld takdirde Cenb- Hak o kula Cennet yollarn aar ve kolaylatrr. badet u tat, hayr hasenat ona kolay gelir. Hakk rzasndan baka bir ey dnmez olur. Bu srf anne ve babann hayr dualar sebebiyledir. Onun iin ey evld! Anne ve baban hakir grme. Belki cahillerdir ve belki fakirdirler;

Mehmed Zahid Kotku

her ne olursa olsunlar bizlere den onlara ikram ve ihsandr. nk, Cennet yolu olan bu dnya lemine gelmemize ve bizim yetimemize say gayretleri hepimizce malmdur. Yalnz uras yn- dikkattir ki, anne ve baba dediimiz kimseler Allahn kullardr. Bizlerde O Allahn kullaryz. Kul kula sebep olmu; dnyaya gelmiiz. Onun iin bunlara hrmet ve saygya, ikram ve ihsana insanlk namna borluyuz da ya bizi o ana rahminde u gzel ekilde noksansz ve hem de en mmtaz bir insan olarak akll, zeki olarak yaradan Allah Telya kran borcumuz yok mudur, diyeceksiniz. Onun iin Cenb- Hakk yet-i Kermenin evvelinde Allaha ibadeti emredip, irkten uzak kalmay ve bundan sonra da, vlideyne ihsn emir buyurmaktadr. Allah tanmayan ve Ona ibdet ve itaat bilmeyen insan, anne ve babaya hrmet ve saygy ve onlara ihsn nereden bilsin. Halbuki, anne ve baba belki mrik ve kfir olabilirler yine evlda lzm olan onlara hrmet ve ayn zamanda bir de ihsandr. nk Hak Tel " Ana-babaya iyilik yapn"* buyurmaktadr. Valideyne ihsn, onlara ikram ve hem de onlar darltmamak ve zmemekle de mkellefiz. Allah Telya itaat etmek ancak valideyne itaatla tahakkuk eder. Ve yine Hak telya isyan da valideyne isyanla balar. Hakkn kulundan raz olmas, valideynin olundan evldndan raz olmasna baldr. Ve yine Hakk Sbhneh ve Telnn kuluna gadab da, valideynin evladlarna olan gadaplaryladr. Bu da pek aktr, her zaman gzlerimizin nnde cereyan eden hadiseler bunlarn birer canl misalleridir. Hele una dikkatle baknz:
* Bakara: 83

105

Ana Baba Haklar

106

Hz. merin olu anlatyor: Bir adam Reslullah (S.A.V)e geldi ve yle dedi. Ya Reslullah, ben pek byk gnah iledim. Benim iin buna bir tevbe var mdr? Cenb- Peygamber Efendimiz senin annen var mdr, dediler. Hayr, dedi. yle ise teyzen var mdr diye sordular. Evet var dedi. yle ise ona ikram ve ihsanda bulun. Onu katiyen darltma, incitme. Bu ne kadar canl ve ok deerli bir nasihat! Bu nasihatlar ancak nebler ve veller yapabilir. Allah Tel bizlere inam ve ihsn buyursun da bu nasihatlerle amel nasip eylesin, min Hele u hdiseye dikkat ediniz. Bunu Eb Dvud, bn-i Mce ve bn-i Hbbn sahihinde zikretmektedirler.

: : : . . : : . :

Mehmed Zahid Kotku

Biz bir gn Reslullahn yannda oturuyorduk. Beni selemeden bir adam geldi ve Ya Reslullah anam ve babam ahirete gtkten sonra bizim onlara yapacamz bir iyilik daha var m? Buyurdular ki, evet. Onlara dua ediniz. Ve onlara Cenb- Hakkdan mafiret dileyiniz. Ve bir de onlarn yaptklar ahidleri, szlemeyi, yani vasiyetlerini infaz ediniz. Yerlerine getiriniz. (Borlar varsa deyiniz, hacca gitmedi iseler hacca veklet ediniz veya vekil yollaynz). Akrabalara ve dier dostlara sla-i rahim ediniz. Dostlarna da ikram ediniz. lm olan ebeveyne sla-i rahim baka trl olamaz. Ve ebeveynin dostlarna da ikram ediniz. En iyi sla-i rahim de bu olsa gerektir. Evvelce de arz edildii gibi ki bunlarn tekrarlarnda ok fayda vardr. nk bizler bugn bu gibi fezili det unutmu gibiyiz. Zira babalarmz ve annelerimizi de pek abuk unutup hemen miras kavgasna balayp birbirlerimize ksme, darlma, hatta mahkemelere dp haksz yere hak dvsnda bulunmak ve birbirlerimizle adeta dme haline kadar gelmekteyiz. Bu irkin hareketler karsnda utanma yerine, kendini hakl gstermeye almann ne kadar abes bir ey olduu cmlece malumdur. Halbuki bu miraslarn hepsi senin olsa ne olacak; sen de o brakp giden gibi brakp gitmeyecek misin? Heyht, lkin hrs ve nefs-i emmre insan bo brakyor mu? Ara amak, kavgalar kartmak iin mtemadiyen kkrtmaktan lezzet alan nefs ve eytan, sonra da karya geip glp oynamaktadr. Allah Celle ve l nefsi bize binek olarak vermitir. Biz onunla Hakkn rzasn kazanp Cennet evindeki yerimizi almamz lazm gelirken, bilakis nefsi stmze bindirmi, ona kle ve uak olarak dn-

107

Ana Baba Haklar

108

yamz da ahiretteki Cennet evimiz de elimizden karm olduumuz inkr edilemez hadiselerdendir. Baknz Tergb veTerhibin nc cildinin 323. sahifesinde 33 numaral hadisin metninde bizlere ne gzel bir ders-i ibret vardr. Lakin ne yazk ki bu ibretlerden ders alacak bahtiyarlarn says da pek mahduddut. Onun iin Eref-i Rm hazretleri ne gzel demitir:
Bir gz ki olmaya ibret nazarnda Ol dmandr sahibinin ba zerinde.

Malmdur ki her mahlkun ufak byk bir gz vardr. Onunla hyatn idamesine alrlar. Fakat insann gz ylemi ya! O gz ile her eyi sezer, anlar, akbetini dnr, ondan neticeler karr, yolunu dzeltir, hidayeti bulur. Ne yazk o kimseye ki baktklarndan ibret alamaz. O zaman o bakn onun aleyhinde olacana phe yoktur ki, o bakma ve bakan gz de sahibinin banda tad bir dmandan baka bir ey deildir. Dman insann bazen maln, bazen hem maln hem de cann alr. Cann almazsa esir olarak kullanr. O adam artk o dmann hem esiri hem de klesidir. stedii gibi kullanr. te bu ne kadar ac ise, ibretsiz gzler, uursuz gzler bundan daha acdr. Zira teki adam gcn sarf etmi nihayet ciz kalp dmanna teslim olmu. Bu adam ise, btn kuvvet ve kudretler elinde iken hibir gayret gstermeyip det hayvn bir hayatla yiyip iip zevk u sefda mrn yok eden bir bedbaht, kt bir adamdr. Onun iin ona acmaktan baka aremiz yoktur, vesselm. Allah Tel Hazretleri bizleri byle ac, irkin akbetlere uramaktan muhafaza buyursun; min!

Mehmed Zahid Kotku

5- Ana babaya iyilik Allahn yardmn celbeder

Efendimiz Sallallah Aleyhi Ve selemin btn szleri, insanla hem ifa, hem merhem, hem de her derde devadr. Buhari ve mslimin naklettikleri bir hadis-i erif var ki, bunu baz muhaddisler kitaplarnda ihlas bahsinde nakletmilerdir. ok da mehurdur. Ben size bunu ksaca nakletmee alacam. yle ki, bahtiyar arkada evvelki devirde yani mslmanlktan evvel, bir yolculua kmlar. Bazlarna gre, avlanmak zere kmlar. fakat hava bozulmu, karanlk basm, iddetli yamur yamaya balam, zavalllar armlar. Her naslsa orada bulduklar bir maaraya snmlar. fakat olacak ya, yamurlarn tesiriyle yukardan kopan bir kaya paras gelip bunlarn sndklar maarann azn kapatm ve de ierdekilerin artk darya kp kurtulmalarna imkn kalmam. Her ne kadar urat iseler de bir trl kayay kmldatamamlar. Artk mitleri kesilmi, Allah Telya yalvarmaktan baka are bulamamlar. yle ise yapm olduumuz salih amellerimizi vesile ederek Allah Telya yalvaralm, demiler. Zira baka trl kurtulmamza imkn yok diye karara varmlar. lerinden birisi demi ki: Ya Rab! Benim gayet ihtiyar bir anam ve babam vard. Ben bunlarn akam stlerini iirmeden kimseye bir ey vermezdim. Bir taraftan ocuklar ayaklarmn arasndan baba, baba stmz ver, diye baryorlard. Halbuki, ben de naslsa biraz ge kalmtm. Babamlar da uyuya kalmlar. Ben onlar uyandrmaya bir trl cesaret edemedim. Ta sabaha kadar ve onlar uyanncaya kadar ayakta bek-

109

Ana Baba Haklar

110

ledim. Nihayet uyandlar ben de stlerini verdim. Onlar doyurdum ve memnun ettim. Ya Rab, eer benim bu hareketimi derghnda kabul buyurdu isen ki, bunu ben senin rzan iin yaptm; buradan bize bir k, kurtulu ihsan eyle diye Hakka iltica ettiinde o koca kaya biraz kmldayp bir delik alm. Dier iki arkadan dualar da ayr ayr birer meseledir. Bizim maksadmz ana ve babaya yaplan ikramn hem Allah rzas iin olmas hem de ana ve babay memnun edip dualarn almak idi. te bu ocuk hem koyunlarn gder hem de ana ve babay ihmal etmez olduu ve bu sayede lm tehlikesine maruz kaldklar bir anda onlara kar yaplan ikramn ihsann karln derhal grr. Bu ahsn dier ikisinin menakbn ileride beyan etmee alrz. imdi eer sen mrnn uzun olmasn, rzknn da bol olmasn istiyorsan ana ve babana ikram ve ihsan eyle. Hediyelerle, akrabalarn da ziyaretle onlar sla-i rahim ile sevindir. Hrmet ve saygnn son derecesini yapmaa al. nk evldlk kolay bir ey deildir. yle, hayr dualar almak da kolay olmasa gerek. Zira insann her an bir olmad gibi, ana ve babalarda birbirlerine pek benzemezler. ocuk iken zerlerine ok titreyip kyamadklar evladlarna, bir de bakarsn ki yallk devirlerinde veya baka sebeplerle pek abuk kzar, darlrlar. te o zaman hem sabrn yeri hem de politikann yeri. Onlarn gnln alabilmek iin pek ok fedakrlklara ihtiya vardr. Maazallah, bunlar yaplmazsa o zaman da i tersine dnp mr ksalr, rzklar daralr ve zorlar. Bunun da neden olduunu anlamak herkese nasip olmaz. Onun iin Cenb- Hakk hepimize hidayetler, Tevfikler ikram ve ihsan buyursun. Ana ve babalarmzn lyk- vechile kadri kymet-

Mehmed Zahid Kotku

lerini bilmemizi nasip ve myesser eylesin. Gzel dualarn alp dnya ahiretin saysz nimetlerinden cmlemizi mstefid eylesin. min.

111

6- Dostlarn ziyaret ana ve babay ziyarettir

Hz. Dinarn olu Abdullah ile Hz. merin olu Abdullah Mekke yolunda bir arbiye rast geldiler. Hz. merin olu bu arbiye selam verdi ve bineinin arkasna bu adam bindirdi ve bir de stelik o scak memlekette, bann korunmasna sebep olan sar da karp bu arbinin bana koydu. Dinarn olu Abdullah, Hz. merin olu olan Abdullaha dedi ki arbi (bedev) ler az bir eye kanaat ederler. Hem hayvanna bindirdin; hem de stelik muhta olduun sarn buna verdin. Hi olacak ey mi? demek istedi ise de Hz. merin olu cevap verdi: Bunun babas benim babam merin dostu idi. Ben Reslullah Sallallah Aleyhi ve Selemden iittim ki: "Muhakkak iyiliklerin en iyisi, evldn babasnn dostu olan kimselere, sla yapmasdr. Yani babasnn dostluunu devam ettirmesidir."* Ve yine lm babasn mezarnda ziyaret etmek isteyen kimse, babasnn dostlarn ziyaret ederse bylece hem babasn mezarnda ziyaret etmi ve hem de onu sevindirmi olur. Hem de bu dostluklardan ok mhim fideler hasl olur. Ve Cenb- Hakkn eitli ikram ve ihsanlarna nail olurlar. yle ise ey aziz karde! Sen de hem ana ve baban unutma. Hem de onlarn dostlarn, olmaz m? Eb Brde Radyallah Anhden rivayet edilmektedir. Bu zat Medine-i Mnevvereye geldii zaman, Hz. merin olu
* Et-Tergib vet-Terhib C. 3. sh. 323.

Allah seni slah eylesin; bu

Ana Baba Haklar

112

Abdullah bu zat ziyarete geldi. Ve "ne iin geldiimi bilir misin?" dedi. O da, "hayr" dedi. Ben Reslullah Sallallah Aleyhi ve Selemden iittim ki, Her kim babasn kabrinde sla etmek (onu ziyaret etmek) isterse babas ldkten sonra onun dostlarn ziyaret etsin, onlara sla eylesin. Binaenaleyh, babam mer ile senin baban ahiret karda idiler ve aralarnda dostluk var idi. Ben de seni bundan n ziyaret etmek istedim de onun iin geldim, demi Ne kadar gzel bir muhabbet, samimiyet ve ne kadar gzel bir ballk. te mslmanlk byle ulv bir dindir. Ne dostunu unutur, ne de dostunun dostunu. Ve bu dostluklar bki kald mddete ne fertlere ne de cemiyetlere bir noksanlk gelir. Halbuki gerek ana babaya ikram ve ihsann ve gerekse akrabay taallukatnn ziyaretleri, onlarla alakann devam ve onlara kar da iyiliklerin hadsiz hesapsz fideleri olduu cmlece malum olmakla birlikte, bir de baba dostlarn unutmamak ve o dostluu idame ettirmee almak, hem babasnn ruhunu sevindirir, hem de dostluklarn idamesinden hasl olacak fevaidin yle para ile kuvvet ile veya baka bir eyle ele gemesine de imkn yoktur. Bu sebepledir ki, Allah Telnn bu kiileri sevmektedir. Allah Telnn kulunu sevmesi kadar da byk bir bahtiyarlk yoktur. Btn saadet-i dnyeviye ve uhreviye bu sevginin iindedir. nsanlar bu sevgiyi kazanabilmek iin ne byk fedakrlklar, riyzetler, seyhatler, tesbih-tehlillerle, halvetler, hastalara bakma, fakirleri ihtiyarlar ykama ve temizleme hatta hayvanlar tedavi etmeye katlanrlar. Bu hususta Ahmed-i Rufi Hazretlerinin, bir hasta kpei ehir darsna bir yere gtrp, ona bir glgelik yapp, krk gn tedavi ettii mehurdur. Ve hele sokaklar sprmeleri, hellar yani yz numaralar

Mehmed Zahid Kotku

temizlemeleri hep bu Hakk sevgisini elde etmek iin bavurulan arelerdir. Sen bunu hie mi sayacaksn? Hakk Tel sana byle bir ltufta bulunmu, senin bu dnyaya gelip bu mlkn sahibini tanman iin anan ve baban vasta olmulardr. Halbuki seni yaratan; O ki bir misli bulunmayan, hibir eye muhta olmayan; herkesin ve her eyin Ona muhta olduu halde, O hibir kimse tarafndan dorulmam ve kendisi de kimseyi dourmamtr. Ana ve baba olmaktan mnezzeh ve mberrdr. Sonra evlda, kza, karya da muhta deildir. Birdir, iki olmaz; hi olmaz. Allah iki veya ve daha ziyade diyenlerin Yahdi dolabna aldandklarn ve bugnk inkr edicilerin de yine Yahdi dolabna kapldklarn hi unutma.

113

7- Ana babaya ikramn sevab

Sonra bu ana ve babaya ikrama karlk olarak Hakk Tel Hazretleri o kuluna Hakkn sevecei amelleri de lutf eder. slmn en yksek zirvesi olan cihd f seblillh n sevabn da verecei pek ak bir ekilde belirtilmi ve bu cihad iin can atan klara, valideynlerine hizmet tavsiye edilmi olduunu tabii unutmamsndr. Cihatta ehitlik ve gazilik gibi iki mertebe vardr ki, bunlar baka tarafta bulmak mmkn deildir. Baksanza; bir gazinin ayann tozu, onu karlamaya giden kimsenin zerine dse, onu Cehennem bile yakmayacak. Sonra bu ana babaya ikramn, bu f seblillah olan cihattan da belki efdaldir, demeleri ne kadar yn- dikkat ve hayrettir. Hele hac ve umre sevabna mudil olmasna kim ne diyebilir. Halbuki, bugn, bir hac ve umre, orta halli olarak 50.000 liraya, ancak, mmkn iken ekilen zahmet ve meakkatler de abasdr. te ana-baba ne kadar kymetli ki, bu byk ltuf ve

Ana Baba Haklar

114

ihsanlar, onlara bakanlara, hrmette kusur etmeyip ikram ve ihsanlarn lyk- vechile yapanlara verilmektedir. Yalnz, unu unutma ve gznden kamasn ki, bu dnyaya gelmekte bir gaye var. te bizim bu gayeye ulamamza sebep olan ana ve babalarmzdr. Sebep baka, sebebi de yaratan, ana ve babalarmz da yaratan, bu iinde bulunduumuz dnyay, ay, yldzlar, gnei, teneffs ettiimiz havay ve daha nelere muhta isek onlarn hepsini yaratan; mikroplar da, btn hayvanat da yaratan hep o bir Allahtr; bir Allah. Kinatta hibir ey yoktur ki, kendiliinden olsun. Tabiat kanunlarn, czibe kuvvetlerini yaratan; ve bu lemi tam bir intizam ierisinde durduran hep o bir Allahtr, bir Allah. Sakn! Sen, yine aldanp Allah inkra kalkma. Eer elinden geliyorsa lme bakalm. Sen de hi olmazsa, o ay ve gne gibi milyonlarca sene yaa! Heyht! Hayat yaratan Allah Tel hayattan evvel lm yaratmtr. Tebreke sresini iyi

oku. Bak orada Cenb- Hakk: "Amelce hanginiz daha gzeldir diye, sizi imtihan etmek

iin hem lm ve hem hayat icd eden O'dur"* diyor. Bu dnyaya gelme ve buradan lp gitme, senin ve kimsenin elinde deil. yle ise, ey aziz karde, sen, bu mlk yaratan Allah iyi tan ve Onun emrinden dar kmamaa bak. nk, yine Ona dneceksin. Mkfat veya mcazt greceksin. Sonra, deme ki, Hakkn takdiri byleymi. yi bak ve dikkatli dn. Oturduun ev, kullandn eya, hi kendi kendi* Mlk: 2

Mehmed Zahid Kotku

ne; tabiatn eseridir, diyebilir misin? Muhakkak bir yapan var diyeceksin. Dnya bir araya gelse de hayr bunlar tabiat eseridir, yle olmu, byle olmu, evler meydana gelmi; giydiimiz esvaplar da yine byle, o kopalar ve onun delikleri de tesadf; rzgrlarn tesirleri, amurlar, kurumu eit renklere boyanm sonra da gelip bizim esvaplarmza taklm diye birisi ksa, herifi deli diye tmarhaneye atmazlar m? Bir vakit Eyfel kulesini yapmaa alan adam da, delidir diye tmarhaneye atmlar. Bu zavall insan Hakk yolundan ayrmak iin, dinsizler, neler karmamlar ki. Fakat Allah Tel insana bir akl vermi. Bunu iyice kullannca dmanlarn hilesi meydana kar. nsan da onlarn alarna dmekten kurtulur. Ne yazk o insana ki bandaki gayet basit bir rty, bir takkeyi, bir apkay kendi kendine olmaz diyor da, sonra; bu ucu buca bulunmayan, binlerce hatta yzbinlerce yldzlar, ay gnei, dalar, talar env-i eit madenleri, denizleri, itiimiz tatl sular, bulutlar yaratp tepemizde gezdiren Allahn dediklerini brakp da aklnn peinden, dinsizlerin arkasndan gidiyor, sonra da Cehennemi boyluyor!

115

8- Ana babaya itaatin artlar

Ana ve babaya, hrmet, sayg, ikram, ihsan sizin elinizde. Yaparsanz, Hakkn sizi sevmesine, cihad sevabna, hac ve umre sevabna, Cennet ve Cennet nimetlerine nail olursunuz. ayet onlar darltr, incitirseniz, hem sevaplardan, Cennetlerden mahrum kalr ve hem de dnyanz da, ahretiniz de banza zindan olur. Yine unutma ki, ana ve babalar bizim dnyaya gelmemize sebeptirler. Hocalarmz, stadlarmz, mrid ve mrebbilerimiz de bizim dnyann cfesinden kurtulup ahiretin ebed nimetlerine nail olmamza vesiledirler. Onun iin onlarn haklar ana ve baba hakkndan daha ziyadedir.

Ana Baba Haklar

116

anam, babam, canm cie

Zira dnya fnidir. Sonra yine bu dnya fitne-fesat, meakkat, hastalklar, bellar lemidir. Buradan gemisini kurtarana ne mutlu! Fakat ahiret lemi yle mi ya? Fitne-fesat, zahmetmeakkat, hastalk, sakatlk, bel, mihnet, hibir keder verici ey yok. Sonra rzk kaygs filan hibir ey yok. Her istediin hemen nnde, her ey emrine mde. stelik Hakkn cemlini mhade, gzellik stne gzellik. Aman y Rab, bizleri bu sadet evine kavuturan stadlarmza, hocalarmza, mridlerimize, can kurban. Nasl ki, ashab- kiram hazerat Raslullah sallallah aleyhi veselleme;

rim sana fed y Raslallah, derler idi. Zaten byle olmadka, ne dostluk ve ne samimiyet olur. Sonra bu ana ve babalara, stadlara, mridlere, hrmet, sayg ihsan-ikram o kadar mhimdir ki, Hak Tel Hazretleri bu gibi bahtiyarlara mkfaten, bir taraftan mrlerini ziyade ediyor. Dier yandan, mallarna bereket, kendilerine tatl bir hayat vermekle beraber ocuklarn da asilzde, akll, zeki, shhatli ve tensb-i endam ile yaratr (eksikli ve kusurlu yaratmaz). Ve ayn zamanda onlarn da ehl-i Cennet olmas iin hidayet ve tevfikini ihsan edip, onlar da hayrl, salih ameller ileyip insanlarn da hidayetlerine sebep olurlar. Ve nihayet ana, baba ve mritlerin rzasyla Allah Tel da onlardan raz olur. Aman Y Rab, bu ne nimet ve ne saadet!... Yalnz u kadar var ki, ana, baba ve her kim olursa olsun, Cenab- Hakkn emirlerine muhalefetle emrettikleri vakit, bunlarn szlerine ve gnllerinin krlmasna katiyen iltifat olunmaz. Szleri emirleri kle alnmaz, dinlenmez. nk her eyin bir huddu var. Bunlarn huddu da kendi boy-

Mehmed Zahid Kotku

larn aamaz. Zira Sadin annesi yemin etmiti: Yememek ve imemek zere: Sebebi de, Sad mslman olmutu. Annesi diyor ki, sen eski ecddnn dinine dnmedike, ben, yiyip imeyeceim. Bir gn, iki gn, gn yememi amma, olu da slmiyette samimi. Anaya itaat lzm fakat Hlka isyanla deil. Btn gnahlar da byle. Her kim bize bu gnah ileri ilemekle emretse, biz onlarn szlerini dinlemek, mecburiyetinde deiliz. Mesel, namaz klma yahut sebepsiz oru tutma veya iki i dense veya hrszlkla emrolunsa, bunlarn hi birisi dinlenmez. Zira hepsi Hlk- zlcelle isyandr. Bu hu-

117

susta sre-i Lokmanda sarhaten ve aka " Bu

durumda onlara itaat etme" buyrulmutur. Efendimiz Sallal-

lah Aleyhi ve Sellemin:

"Hlka isyan olan ite mahlka itaat olunmaz" buyurduunu da hem unutma hem de btn mslmanlara duyurmaa gayret eyle Ana-baba, hoca ve mridlerimiz ve byklerimiz balarmzn tacdrlar. Lkin Allah Telya isyan etmemek artyla mukayyeddir. Said b. Vakkas ile Musab b. Sad annelerini dinlemedikleri gibi, "lrlerse ne yapalm; mslmanlktan onlarn hatr iin dnlr m?" demilerdi. Sen bunu unutma ve ezberle:

Hlka isyan olan ite mahlka itaat olmaz. Vakkasn olu Sadn slmiyetle merref olduunu annesi Hamne duyunca olunu arp "Ey olum, eer sen,

Ana Baba Haklar

118

slmiyeti terk edip eski dinine, hristiyanla dnmedike ben ne yer ne ierim. T ki, lrm" diye yemin etti. Bir dieri de Sadn olu Musabdr. Bu Musabn annesi de "Ben hi konumayacam. T ki, sen eski dinine dnnceye kadar" diye yemin etmiti. Ve sizin dininiz de annelere, ihsan ile emretmektedir. Ben de sana slm brakp eski dinine dnmeni emrediyorum, demise de; bu gayr-i meru emir ve arzulara uymaa, muvafakat etmee slmn msadesi olmad kendilerine duyurulmu; ihsanda ve ikramda ancak slmn emirlerine uygun olmasnn lzm geldii pek ak bir ekilde belirtilmitir. Bu da bizlere ok gzel bir rnektir. Vazife mukaddestir, diye birok defalar tekrarlanan szlerde, evvel emirde dinin ifs anlalmaldr. Dni emirleri terk edip vazife mukaddestir, diye kendilerini aldatanlar bu vakalardan ders almaldrlar. Valideyne ihsan hakkndaki ayet-i kerimeleri: Sre-i Ankebt, 9; Sre-i Ahkf, 16; Sre-i sr, 24-25; Sre-i Lokman, 15de araynz. Nzhetl-meclisin ana ve babaya ihsan ksmnda der ki: Bu ana ve babaya ihsan hakknda Cenb- Hakkn emri pek aktr. Dinlerinden ayrlp mslman olan kiilere Hakk Tel, o mslman dman olan ve ocuklarnn slmdan ayrlmasn isteyen bedbaht ana ve babaya kfir olduklar halde bile, yine ihsan ile emreder. Fakat kfre dnmelerine katiyyen izin vermez, olduunu beyan etmitir. Ana ve babaya itaat farz- ayndr. 54 farzn iindedir. Dikkat ediniz! Muharebelere cihada itirak de ana ve babann izni arttr. Yalnz dman ar basar, toplanan asker mdafaadan aciz kalrsa o zaman cihad umma farz olur. Artk ana ve babann rzalar, msaadeleri dinlenmez.

Mehmed Zahid Kotku

una da dikkatle baknz. Hz. Eb Bekir (R.A)in kz Esmnn annesi slm dinine murz olduu halde kznn yanna gelmi ve ondan bir eyler istemi. O da Reslullah Efendimize gidip sormu! Ya Reslallah, anam slm dinine girmedii ve kfir olduu halde bize geldi ve bizden baz ihtiyalarn istemektedir. Ona istediklerini vereyim mi ve ona sla edeyim mi? dediler. Cevaben, evet, veriniz ve sla yapnz. nk Allah Telnn rzas valideynin rzas iinde olduu gibi; gadab da valideynin gadabndadr, buyrulmutur. yi baknz ve dnnz ki, valideyn kfir dahi olsalar evlda den vazife onlara yine ihsan ve ikramdr. Halbuki, kfr ile gnahkrlk arasndaki fark gsterecek bir lmz yoktur. Zira birisinin yolu Cehennem; birisinin yolu da Cennettir. Arasn nasl bulursunuz? Birisi Hakkn rzasn kazanm, dieri de Hakkn gadabna uram olanlardr. Dedeler, neneler de anne baba gibidirler. Kfir olan ana ve babalar da cihaddan gayri yerde mslman ana ve babalar gibidirler. Yani onlarn da szlerini dinlemek farzdr. unu da tekrar edeyim ki, slmdan dnmeyi, kfr ilemeyi, irk komay, puta tapmay, gnah ilemeyi emrederlerse szleri dinlenmez. Kzarlarsa kzsnlar alarlarsa alasnlar; zarar, gnah vebal hep kendilerine aittir.

119

Ana Baba Haklar

120

EBEVEYNE HsAN HUsUsUNDA BRKA RNEK 1- Byezd-i Bistmiden bir rnek:

Byezid-i Bistmiden yle bir hikye nakledilmektedir. Bir k gn annesi olundan su istemi. O da suyu getirinceye kadar uyumu. Byezd, annesi uyanncaya kadar banda beklemi. Bu arada souktan bardak eline yapm. Annesi uyand vakit barda alnca parmann derisi kopup kan akmaa balam. Annesi ne oldu, diye sormu. O da hadiseyi sylemi. O zaman, Allahm ben bu olumdan razym; sen de ondan raz ol, demi. Lkin, bu anne Byezid hmile olduu mddete, azna pheli bir ey almam. Ve tabidir ki, baka zamanlar da pheli bir ey yememitir. Allahtan korkanlarn halleri, anlar ve evladlar da byle olur. Yine gnlerden bir gn, annesi, her halde babalar yokmu ki, olu ile beraber yatmak istemi. Byezid diyor ki, ben gece namazlarna ok haris idim. Fakat validemin hatrn kramadm ve onunla yattm. Kolum validemin altnda kalmt. Onu uyandrmamak iin kolumu ekmedim. Ve o gece on bin defa ihls sresini okudum. Ve dedim ki, kol benimdir; fakat, valide hakk Allah iindir. Sabah olunca anam uyand. Ben de kolumu ektim. Ama bir daha bu kolumdan bana faide olmad. Bak neticeye. Mbarek vefat ettikten sonra, ashabndan yani mridlerinden bazlar ryalarnda grmler ki, Byezid-i Bistam Hazretleri Hakk Sbhnehy tesbih ederek Cennetlerde umakta idi. Ona sordular ki, sen bu makama ne sebeple eritin. Cevaben, valideynime ihsan ve ikramla birlikte ok iddetli hadiselere sabr ile demiler. Mesel; alk, susuzluk, giyim ve geim gibi hallerde daima

Mehmed Zahid Kotku

sabr ile mukavemet ederlerdi. Cenb- Peygamber de valideyne muti olan Rabbl-lemine de mut olur ve yeri de Aly- lliyyn olur buyurmulardr.

121

2- Babaya hizmete bir rnek:

Harn- Red bir adam olu ile birlikte hapsetti. Babas ihtiyar olduundan abdest alrken mutlaka scak su isterdi. Hapishanedeki gardiyan dediimiz beki, buraya ate sokmak yasaktr, diye ieriye ate ocaklarn sokmad. Fakat olu hemen su ibriini alp ieride yanan kandilde suyu mmkn mertebe stm idi. Lkin bunu duyan beki kandili de ortadan kaldrd. Zavall olu bu defa babasnn abdest suyunu gsne dayad ve t sabaha kadar o su ocuun hararetiyle bir miktar snm idi. Babas sordu: "Bunu nerede sttn?" Olu da vakay anlatt. O zaman baba ellerini kaldrp "Ya Rabbi sen benim oluma Cehennem ateini tattrma" diye dua etti. Elbette, babasna byle hizmet eden ocuklar hem Cehennem azabn grmezler, hem de Hakkn sevgili kullar arasna girerler vesselm

3- Hzr Aleyhisselm:
Havas denilen evliyaullahtan bir zat bir gn Hzr Aleyhisselm yannda grm ve ona ne sebeple ben seni grdm, demi. O da cevaben: "Annene olan ihsan u ikramn sayesinde" demitir. (Nzhetl-meclis cilt 1, s. 161) Ayn sayfada yle bir vaka daha zikredilmektedir. Salih bir baba oluna bir inek yavrusunu hediye etmek zere Cenb- Hakka emanet etmi. ocuk bym ve kendisini ibadete vermi. Gecenin bir ksmn ibadet, bir ksmn uyku ve bir ksmn tazarru, niyaz ve dua ile geirirmi. Gn-

Ana Baba Haklar

122

dzleri de alr, kazancnn bir ksmn sadaka verir; bir ksmn kendine yemek iin alkor, bir ksmn da gtrp annesine verirmi. Bir gn annesi oluna demi ki; olum, baban senin iin falan yerde bir inek yavrusu brakmt. Git onu al ve dinara sat velkin bana sormadan verme, diye tembih etmi. Olu gidip inei alm. Pazara gtrm. Fakat insan klnda bir melek, ben sana alt dinar vereyim ama anana sorma, demise de ocuk buna raz olmam ve gidip annesine sylemi. Anne zeki bir kadn olacak ki bunun bir melek olduunu anlam ve oluna: Olum, git o kiiye Ben bu inei sataym m, yoksa satmayaym m? diye sor. ocuk melee sormu o da: satma, bunu Hz. Musann kavmi senden derisi dolu altna satn alacaklardr, demi. Musa Aleyhisselmn kavmi ise, ldkten sonra dirilmeye inanmazlarm. O arada birisini ldrmler. Cenab- Hak, bu inein, kesip, diliyle yahut arka derisiyle bu len kimseye vurulmasn emretmi. Allahn izniyle, o katlolunan adam dirilmi. Ve kendini katleden adam haber vermi. Ve bu deri Hz. merin devrinde Hz. mere de nasip olmu. O da o deriyi kam olarak kullanm.

4- Cenb- Hakkdan Musa Aleyhisselma bir vasiyet:

Hz. Musa Aleyhisselm Cenb- Hakkdan bir vasiyet ve nasihat istemi. Cenb- Hakkda, "Annene ikram ve ihsanda bulun" demi. Ve bu rica defa tekrarlanm; her defasnda "Annene ikram ve ihsanda bulun" diye tavsiyede bulunmu. Drdnc defada ise "Babana ihsan eyle" denmi. Ve devamla: Ya Musa, her kim ana ve babasna iyilik, ihsan

Mehmed Zahid Kotku

ve ikramda bulunursa ben onun dnyada dostu, kabirde nsiyet edicisi, maherde de ona rahim olurum. sratta ise, ona delil olurum. Cennette ise ben onunla o benimle karlkl ve vastasz olarak konuur buyrulmu. Artk, sen bu devlet ve nimetlere bilmem ne dersin. Ana ve babaya ihsan ve ikramn mkfat byle olunca Peygamberimize ve Onun ashabna, gemi ve gelecek ulemamza ikram ve ihsann hududunu bildirmek acaba mmkn m?

123

5- Annenin bir duas:

Tabakt- bnis-sbkde Eyybun olu Selimden rivayet edilir ki, mam Vfinin ashabndandr. Selim diyor ki; "Ben on yama girdim. Bir trl Fatihay erifeyi okumaa kadir olamyordum. Bana baz byk kimseler dediler ki, sen annene syle; senin okuyabilmen ve ilim sahibi olman iin dua etsin. Annem de bana bylece dua etti." bns-Sbk der ki, "Selim yle bir lim oldu ki, zamannda elini tutacak kimse bulunmad. Ona erimek de mmkn deildi." Bu vaka ve hadiseler bizim iin ne kadar kymetli, canl hadiselerdir. nsan okur; bir eyler de renir. Ama bir de bakarsnz ki, okuduundan ve rendiinden ne kendisi ne de bakalarnn faydaland yok. Bu pek byk bir bahtszlktr ki, telafisi de mmkn deildir. Bu sefer fayda yerine bir sr zarar. Adam beenmemek, idare beenmemek, i beenmemek, artk ne istersen hepsi var. Gnahlara dalmak neticesinde akbet ne olur bilmem! Cenab- Hakk cmle mmet-i Muhammede selmetler, kmil, olgun iman ve slm nasip etsin de, hem kendisine hayrl bir kul hem de Hz. Muhammed (S.A.V)e lyk bir mmet, ana ve babaya hayrl evld,

Ana Baba Haklar

124

cemiyete de hayrl bir kimse etsin de, bu mmet-i Muhammed de, bu dallet ve felketlerden kurtulsun, min!..

6- Edeb nmnesi:
Resl-i Ekrem (S.A.V) Hazretlerinin torunlar, Hz. Fatma (R.Anha)nn olu Hz. Hasan (R.A) annesiyle beraber sofraya oturup yemek yemesini istemez imi. Annesi Fatma (R.Anha) oluna sormu ki, olum ne iin benimle beraber oturup yemek yemiyorsun? Olu da, anneciim olur ki, senin houna giden bir lokmay ben alm olurum da sonra sana kar asi olmu olurum, korkusuyla beraberce oturmay ho grmyorum, deyince muhterem ve mbarek annesi, olum btn yediklerin benim tarafmdan sana hell olsun demi! Gryor musun anne ile oul arasndaki sk rabta nelerden domaktadr. Bunlar hep Hakkn onlara inm ve ihsndr. Bize den de, bunlardan ders almaktr. Bu Hz. Hasan bir kylden grd ikrama karlk "Medine-i Mnevvereye gelince her halde bize de uraynz" diye sk bir tembih yapm. Kyl kii de bir zaman sonra Medine-i Mnevvereye gelince Hz. Hasana uram. O da evvelce grd ikrama mukabil kylye bir sr koyun hediye etmi. te Evld- Resl byle olur. Hz. Hasan bir gn fukaralar sofrasna davet edilmiti. yle ki, yolda oturmu, topladklarn yemekle megul iken, Hz. Hasan da oradan geiyordu. Onlara selm vermiti. Onlar da bil mukabele sofralarna davet etmilerdi. Muhterem licenb Peygamberimizin torunu hi de tereddt etmeden hayvanndan inip onlarn sofrasna oturup birka lokma aldktan sonra onlar devlethanesine davet etmiler. Bir zaman sonra onlar da Hz. Hasann evine uramlar. Gayet m-

Mehmed Zahid Kotku

kemmel ve son derece gzel hazrlanan sofraya oturtmu. Ve kendilerini son derece memnun ederek uurlamtr. Tevazuyu gryor musun? Bugn bizim halimize acmaktan baka aremiz yoktur. Fakat Cilve-i Rabban, muhterem pederleri ehid olarak dnyadan intikal edince yerine halk Hz. Hasana biat etmilerse de kan fitneler yznden ki, onlar yazmaa insann eli bile varmyor en nihayet, 47 yanda olduu halde hanm tarafndan zehirlenerek mertebe-i ehadeti de tatmlardr. Allah Tel makamlarn li eylesin. Hz. Muaviyenin olu Yezid bu kadna 100.000 dirhem vermi ve sonra da seni alacam diye kandrmt. Sa uzun akl ksa olan bu kadn, bu ac cinayeti ilemi ve bu kirli ad kyamete kadar cierlerden kmaz. Hz. Hasan her ne kadar ehadet mertebesine eriti ise de bu kadnn hli ne olacaktr. Ve bunu kandranlarn hali ise tarihte ok irkin bir kara yaz olarak kalacaktr. Hicretin ellinci senesinde cennetl Bki denilen mezarlkta annesi Hz. Fatmann yanna gmlmtr. Hz. Hseyin (R.A) de Muharremin onuncu gnnde, 61 hicri senesinde katledildiinde 56 yanda idi. Ve o gn bil sebep gne de tutulmutu.

125

Ana Baba Haklar

126

ANA BABAYA TAATN MKfATINA DAR BRETL KIssALAR

Ey aziz karde, tahsil dediimiz bilgi bizi dnya cihetinden ykseltir ama, dini bilgilerle layk vehile tehiz edilmediimizden tek kanatla umak ve ykselmek imkn hsl olamaz. Dnya bilgisi ne kadar lazmsa, dini bilgi ondan daha ok, hem pek ok fazlasyla lazmdr. nk dnya zaten fani yani muvakkat bir geittir. Asl hayat ise ahirette ebediyet hayatdr. yle ise sen bir taraftan dnyan renirken, dier taraftan da dinini ihmal etme; dindar olmaa bak. Selmann halini gznn nne getir. Ve sakn ona yanl gzle bakma. imdi onun hayat bize rnek olur mu? deme. Zira komnistliin furyas neden oldu? Bak bugn dnyada onlara zenenlerin says da pek az deil. Grmyor musun her gn ne kadar insan ldrlyor? Mekteplere sokmuyorlar. Bankalar bile nasl soyuyorlar. Bunlarn karsnda hal alm satmak devri mi? Yoksa bunlar susturacak bir idare mi bulmak lzm imdi, sen syle!

1- eytann yol bulamad bir yer

Burada da sana ok acayip bir vakay hikye edeyim de Hakkn kudretini gzelce gr. Ordusunu btn arl ile birlikte gkte uuran, btn hayvanlarn dillerini, konumalarn anlayan, Belks denilen hkmdarn sarayn olduu gibi hi bozulmadan bir anda Yemen diyarndan huzuruna getirten o byk Sleyman Peygambere, Cenb- Hakk bizlere, ders ve ibret olmak zere, kudretini gstermek iin, deniz kysna gidip benim kudret ve asarm gr demi. Zaten btn masnat o sanayi-i bediadr ki, emslini hibir fer-

Mehmed Zahid Kotku

din yapmasna imkn yoktur. Kr olan gz neyi grm ki, bu Allah Telnn sanayi-i bediasn grsn. Zira imansz, hakik kr diye tesmiye edilmi ve bazen llerden addedilmitir. Bundan daha byk ve daha fena cahillik, tasavvur olunabilir mi? Kim bilir, imdi bu anlatacam hadiseye neler diyeceklerdir. nk kendisini bilmeyen insan baka acayip eyleri hep baid grr. u gzn kulan hele kafasn ve kalbini ve sair azalarn gzelce bir dnse hayretten hayrete dmemek hi mmkn mdr? nk ufack bir gz bebei hem kinat gryor, hem de ondan aldklar ilhamlar beyne ulatrveriyor ve oradan verilen emirlere gre, dier azalar harekete geiriyor. Bu muammay zebilecek bir kafa ve bir de dnme gerektir ki, bir eyler anlayabilsin ve neticede Hakka, Allaha dnsn. Emrini tutup yasaklarndan kansn. ayet dnmezse o zaman da insanlktan nasibi yok demektir.
Bir gz ki olmaya ibret nazarnda! Ol dmandr sahibinin ba zerinde

127

Bu sz znikte medfun eyhul meyh demee lyk Eref-i Rm Hazretlerinindir. Mzekkinnfus diye bir eseri de vardr. Vaktiyle okumutum. imdi Trkeye de evrilmi. Ben ondan ok faydalanmtm. Sana da tavsiye ederim. Al ve oku! Sen de onun gibi byk bir zat olursun, inaallahu Teal Sleyman Aleyhisselm'a Cenb- Hakkn kudretini mahade iin denize bak buyrulmu, o da veziri saf yanna alarak deniz kysna gitmiler. Vezir saf denize dalm, bakm ki, gzleri kamatran bir kubbe. Her kaps ayr ayr ziynetlerle ssl. Kimi inci, mercan, yakut gibi

Ana Baba Haklar

128

gayet kymetli eyalarla tezyin edilmi. Fakat kaplar tamamen ak, ieri bir damla su girmez. inde gen bir insan ibadetle megul. Vezir saf bu kubbeyi olduu gibi sudan karp Sleyman Aleyhisselmn nne getirip brakm. Sleyman Aleyhisselm kubbe iindeki gence sormu! Sen kimsin insan msn, yoksa cinni misin? O da insanm, demi. Burada ne yapyorsun, buraya nasl girdin ve burada ne zamandan beri duruyorsun? Ne yer, ne iersin? Gen de: Benim bir m annem, bir de oturak babam var idi. Ben bunlara tam yetmi sene hizmet eyledim. Annem vefat ederken: Y Rab, benim olumu taatn zere olmak artyla mrn uzun eyle diye dua buyurdu. Babam da vefat zamannda: Y Rab, olumu eytann yol bulamayaca yere koy diye dua buyurdu. Ben de bir gn deniz kenarnda gezerken bu kubbeyi grdm ve iine girdim. Ve buraya brakldm. Yemek iin her gn bir ba gelir. nsan ba kadar. Onda her trl yemeklerin tadlar vardr. Onu yerim. Ve darya kmak ihtiyacm da yok. Su imek, scak ve souktan mteessir olmak, uyku ve gaflet de yok olduu gibi, korku falan da aklma bile gelmez. Ve ben burada brahim Aleyhisselmn zamannda girmi idim. Baka bir bildiim de yok, demi. Sleyman (A.S) istersen sen bu lemde kal, istersen yerine gndereyim demi. Lkin delikanl denizin iindeki yerini istemi. Vezir safa da onu alp getirdii gibi yerine gtrmekle emr olunmu. Aradaki zamann 2400 sene olduu da anlalm. Kudret-i lhiyyeye gre her ey kolaydr. Bazen bir saati ve bazen bir dakikay senelerce uzatr ve bazen senelerce uzak olan eyleri de bir na sdrr. Kuvvetinin, saltanatnn hududu yoktur. Hi olmas mmkn olmayan eyler bir anda

Mehmed Zahid Kotku

oluverirken olmu eyler de bir anda yok olup gidiverir. Bunlarn, bugn hemen hepsi gzlerimizin nnde pek l cereyan etmekte olduu halde yine grmemezlikten, gafletten kendimizi kurtarmamz mmkn deil. imdi u szlere ok dikkatle bak Nzhetl-meclis, cilt, 1, sayfa 163 de: Her kim karsn annesi zerine tercih ederse ona Allahn, meleklerin laneti olsun. farz ve nafile namazlar ve ibadetleri kabul olunmaz buyrulmutur. Bunun karsnda yapacamz ey, ancak ve ancak valideyne itaat edip onu darltmamak ve hanmla gzelce geinmelerini temin etmek ve daha iyisi karsyla kendisi ayr bir evde olup anne ve babalarna kendi evlerinde bakp hizmetinde kusur etmemee almak lazm gelecei pek aka anlalmaktadr.

129

2- Anaya itaat vacibdir

Burada yle bir mesele anlatlmaktadr: ocuun babas baka bir memlekette imi, olunu yanna davet etmi. ocuk annesine sormu. O da hayr gidemezsin demi. Zavall ocuk, byklere sormu, ne yapaym diye. Onlar da babana itaat eyle, amma annene asi olma demiler. mam Mlik Hazretlerinin cevab yle olmu; Anana itat lazmdr, yani vaciptir ve evladr. Babaya itaat de maslahatndr. Anaya itaatle emir, fesad terk iindir. Maslahat celp iin fesadn terki evladr. Yalnz bir meselede celb-i menfaat iin fesad terk edilir. Mesel anne lm, fakat karnnda ocuk var. Bu ocuu kurtarmak iin bu fesad ilemek ve ocuu karmak vaciptir. Onun iin o annenin karn yarlr ve ocuk alnr. Bu da vaciptir, demiler.

Ana Baba Haklar

130

3- Bir mirasn taksimi

Bak nc bir hadise daha. Hepsi de birbirinden gzel. Bir adamn ocuu varm. Adamcaz hasta olmu. Byk ocuk kk kardelerine demi ki, babama ben bakaym. Bunu bana brakn, miras da sizlerin olsun. Onlar da raz olmular. Bir mddet sonra peder lm. Miraslar taksim olunmu. Bir gece ryasnda byk aabey babasn grm. O da falan yerde sana bir dinar var; git onu al demi. Aabey paray alm. Ve onunla bir balk satn alm. Baln karnndan iki adet cevher km. O gnn sultan bu cevherleri altm bin dinara satn alm. Ve gece ryasnda bu senin babana yaptn hizmetlerin mkfatdr, demiler. Bir dinar, bugn bizim paramzla 95 liradr. Orta bir hesapla be milyon yedi yz bin lira eder. Byle denizden bulunan cevahirler eer ilenmi cevahir ise, bu bal satana aittir ve eer ilenmemi cevahir ise bu da bal alana aittir demiler. Nitekim bir arazi alnr ve orada bir para veya kymetli bir ey bulunursa bunlar o araziyi alana aittir demilerdir.

4- Mantna uymayan her eye itiraz etme

Bir latife olarak unu da yazmlar. Znnn- Msr namnda bir zat (rahimehullah) diyor ki, bir gn gemi ile gidiyorduk. Birisinin kymetli bir cevahiri kaybolmu. Acaba kim ald diye aranrlarken bir siyahi garipten phelenmiler. O zat her ne kadar ben almadm diye kendini mdafaa etmi ise de tekilerin srar zerine aresiz kalan zavall, denize kar ey denizdeki balklar sizlere kasem ederim ki, her biriniz azlarnzda birer cevher getiriniz diye seslendi. Ve hemen sz biter bitmez btn balklar azlarnda birer cev-

Mehmed Zahid Kotku

heri alp denizden dar balarn kartrlar. Ve o anda siyahi garip de denize atlayp yryp gzden kayboldu. Bunu yazarken hem Allah Telnn kudreti hem de sevdii kullara verdii saltanat gsterilmek istenmitir. phesiz ki, bu gibi hadiselere keramet derler ki, Hakkn, emrini tutan sevgili kullarna verdii bir ihsan- ilhidir. Emsali de pek oktur. Kinattaki btn eya Hakkn tasarrufundadr. stediini istedii gibi yapar. Hi kimsenin muhalefete gc yetmez. Bak ikinci bir vakaya ki, bu da bizlere ayan- ibret derslerle doludur. Musa (A.S) Antakyadan ama giderken yorulmu. Cenb- Hakk ona vahiy buyurmu ki, u dan dibinde bir kulum var, ona git ve syle sana bir binek versin. Musa (A.S) da emre uyarak adam bulmu ve Cenb- Hakkn emrini adama bildirmi. Halbuki, o anda adam da namazda bulunuyormu. Namazn bitirip hemen havada seyretmekte olan bir buluta, ey bulut aa in ve u adam al, istedii yere kadar gtr, demesiyle hemen bulut yere inmi ve Mus Aleyhisselam alp istedii yere kadar gtrm. Cenb- Hakk, Musa (A.S)a demi ki, bu adama bu lutf-u ihsan ne iin verdim biliyor musun? Hayr Ya Rabbi! bilmiyorum. Ltuf buyurun bileyim demi. Bunun annesinin lm annda can bir ey istemi. O da oluna sylemi. Olu da derhal ne yapp yapm annesinin o istediini bulup getirmi. O zaman annesi de yle bir dua edivermi:

131

" Dilediini yap" diye

Ana Baba Haklar

132

Ya Rabbi, olum benim hacetimi grverdi, sen de onun hacetlerini kaza eyle demi. u Hakkn cilvelerinin hududu yoktur. Yaratt kullarna yine kendi ltuf ve ihsanyla; sz dinleyen, emrine uyan gnahlardan korkup kaanlara nimetleri bol bol vermesi; bu gibi kerametler, ltuflar, ihsanlar vermesi Halk- Zlcelle zor mudur? Bunlar tevik iin, szn dinleyen her kuluna, her an ka eidini ikram ve ihsan etmektedir de bizim haberimiz bile yok. nk dikkatimiz de yok. Bu akl nimeti nelere bedel. Gz nimeti, kulak nimeti, gnl nimeti. Bunlar hepimizde mevcud deil mi? bir anda dnyay temaa eden gnl, bir anda kinat iine alp sana gsteren gz, grdn anlayan, bilen ve ona gre hareketini tanzim eden akl Bu ltuflar grp dururken; suda yrnr m? Hi bulut adam tar m diye dnmeye kalkma. Sen alacak bir ey deil misin? Sen bugn gznn nnde duran ve gkyznde tonlarca arl ile birlikte yzlerce kiiyi tayan tayyarelere ne iin amyorsun? Allah Telnn kudreti yoksa kulunun kudretinden daha m eksik? H! Senden ok rica ederim, mantna uymayan her eye itiraza kalkma. Zira gerek mucizeler ve gerekse kermetler hep beer kuvvetinin dnda olan fevkalde eylerdir. Senin ve benim bu gibi kermetlere, mucizelere akl erdirmee kalkmamz delilik ve budalalktr. Ve bunlar Cenb- Hakkn sonsuz kuvvetinden ufack ve bir zerre denecek kadar baz numuneler ve alametlerdir. Suyun zerinde ve suyun iinde yryen ve yzen mahlklarn says belli mi? o gkyznde grdmz gnein, ayn ve daha nicelerinin okkasn, tonunu kim takdir edebilecek. Bak, onlar bamzn zerinde ne gzel ve ne muntazam bir ekilde dmeden ve ahengi bozulmadan duruyor ve hem de yryp gidiyor. Bir de

Mehmed Zahid Kotku

dne dne cilveler yaparak bizleri uyandrmaya alyorlar? Durmadan dn de bizleri ve sizleri yaratan Allah ara bul ve Ona kul ol. Nasl olursa olsun sen bu dnyada bir misafirsin. Senin yerin, asl vatann ahirettir. Oradaki Cennet evi seni bekliyor. Sakn asi olup Cehennem yolunu tutma. Sonra ok piman olursun. Zinhar ben Allah nerede bulaym, deme. ine dn! gnln uyandr. Allah ok an. Tevhide devam eyle. Kulluk ve dini vazifelerini gzelce yap. O zaman Allah Tel senin gzlerindeki perdeyi kaldrr. Hakk grenler gibi grrsn vesselm.

133

5- Levh-i mahfuzdaki ilk yaz

Cenb- Hakkn Levh-i Mahfuzda ilk yazd yaz: Besmele-i erifeyi yazdktan sonra kendisinden baka bir ilh olmadn beyan ile: her kim ki ana ve babas ondan razdr, bende ondan razym fermann yazmtr ki, bizlere pek byk bir ders-i ibrettir. Anne ve babalarna kar saygl olan evladlarn bahtiyarlklar ne biter ve ne de tkenir. Saygsz olan evladlar dnyada da rahat grmez ahirette de. Ve dnyada btn gnleri elemle zdraplarla doludur. Tonlarca altn olsa, yakuttan saraylar olsa yine elem ve zdraptan kendisini kurtaramaz. Sen yalnz sz dinle! air yle diyor. "Nefsini bilmeyen Allahn hi bilemez." Nefsini bilmek, hakiki tasavvuf ehlinden hussi dersler almak ve onun gsterecei yolda bkmadan yorulmadan y-

Ana Baba Haklar

134

rmektir. Kymetli eyann yle kolayca ele gemeyecei malumdur. Bak insann iledii her gnahn cezas ahirete braklr da, ana ve babaya kar s olan gnahkrlarn cezas dnyada, hem de pek abuk verilir. Dikkat eyle. bn-i Abbasn Reslullah (S.A.V)den yapt bir rivayette: Her kim sabah ve akam valideyni kendisinden raz olarak gnn geirirse sabah ve akam ona Cennetten iki kap alr. Ve eer sabah veya akamda valideynini kzdrrsa ona da Cehennemden iki kap alr. O srada orada olan birisi: "Y Reslallah, eer analar ocuklarna zulmediyorlarsa" dedi. Cenb- Peygamber: Evet; zulm etseler dahi yine onlara kar gelmemek ve asi olmamak gerektir, buyurdular. Malumdur ki, onlar dinsiz dahi olsalar onlara yine ikram ve ihsan, insanlk ve slmlk borcumuzdur, vesselm. Eer valideler ocuklarna dargn olarak lmlerse, bunun kar yolu yoktur. Yalnz bize den vazife onlarn gzelce defnini yapar onlar iin sadakalar verir, komularmza hayrlar yapar, borlar varsa deriz. Onlar iin mmkn olursa hac da eder ve ettiririz. Fazla namazlar da klar sevaplarn onlara balarz. Ola ki Cenb- Hakk, bizleri de affeyleye. Onlarn akrabalarn ve dostlarn da ziyaretten geri kalma ve onlarn aff iin de Cenab Hakka her zaman yalvarmay brakma.

6- Ana babaya kar gelmemek

7- Hazreti Musa (A.s)nn Cennetteki Komusu

Gzel bir ibret levhas daha: Musa (A.S) Hazretleri, Cennetteki komusunun veya arkadann, dostunun, kim olacan Cenab- Hakk'dan sorup

Mehmed Zahid Kotku

renmek istemi. Cenab- Hakk da "filan memlekete git. Orada bir kasap var. te, O senin Cennetteki refikindir buyurmu. Musa (A.S) gidip adam bulmu. Adam da kendisine misafir olmasn istemi. Musa (A.S)da kabul eylemi. Bu srada gzne bir zenbil arpm. Yemee oturmular, adam bir lokma kendi alyor, iki lokma da zenbile brakyor. Bu srada kap alnm. Adam kapy amaya gidince Musa (A.S) da hemen eilip zenbile bakm. Ne grsn; bakm ki, iki ihtiyar, Musa (A.S) grnce glerek gzlerini yummular. Yani vefat etmiler. Adam kapdan dnp gelmi. Bir de ne baksn. Anne ve babas ikisi de birden lmler. O zaman ev sahibi kasap, "Sen Musa Aleyhisselm msn?" demi, Musa (A.S) da: "Evet" demi. Ama "nerden bildin" deyince. "nk, annem, babam, Ya Rab; bizi Musa (A.S) grnceye kadar canmz alma" diye dua ederlerdi. Musa (A.S), kasaba; "annenin dudaklar kmldyor ve bir eyler sylyordu, ne idi o" diye sormu. Kasap da: Efendim Allah seni Musa Aleyhisselama Cennette refik eylesin diyordu deyince; Musa (A.S) da kasab tebir eylemiler. Cenb- Hakk cmlemizi Ehl-i Cennet ile peygamberlerle yolda eylesin min. Yavrum, bunlara iyi kulak ver, iyi belle ve arkadalarna da anlat. nsann yalnz kendisinin iyi bir kimse olmas kfi deildir. Belki btn insanlarn iyi olabilmesine almak gerektir. Mekteplerdeki tahsilin kfi gelmedii ite gzlerimizin nnde. Bugn, insanlar ldren, bankalar soyan, evleri soyanlar zanneder misin ki, hep cahil insanlardr. lmin iki kanad vardr. Biri dnyay ve dnyadaki ihtiyalarn temin iin elde edilen bilgidir. Dieri de Allah tanmak ve onun emirlerine uymak iin elde edilen bilgidir. Yalnz dnya bilgisine sahip olup da Allah tanmayan; ahiret mesliyetini

135

Ana Baba Haklar

136

Cennet ve Cehennemi bilmeyen, hele Kitab- ilahi ve peygambere uymayan hi insan olur mu? te in ve Rusya; bakalm yarn ne olacaklar. Sakn, sen bu mlk sahipsiz sanma. Bak elindeki mendil, bandaki apka, ayandaki ayakkab bile bir yapana muhta. Birisi sana bunlar tabiatn eseridir derse, hi inanr msn? yle ise bu koskoca kinat nasl tabiatn eseri olabilir? Senin cazibe dediin kuvvet kendi bana bir kuvvet midir, yoksa onu da bir yaratan var mdr? phesiz ki, herkesin diyecei elbette onu da yaratan vardr ki, ona da Allah denir. nk her mevcut kendisini yaratana muhtatr. Zira yaratmak srf Allah Telya mahsustur. mannn gzel olmas iin; din kitaplarn ok ok ve tekrar tekrar oku ve okuduunu baka kardelerine de retmee gayret eyle. Zira mslmanlar, imanlarndan bir mddet sonra peygamberimiz, memleketlerine ve kabilelerine gnderir. Ve onlar da imana davet ederlerdi. Sen de yle olmaya al ki, onlarla beraber Cennete girersin, inaallah Tel.

8- Dikkate deer birka hadise

Yavrum diye anlatmak istediim vaka yle: Sleyman Aleyhisselmn zamannda Salih, gzel huylu bir kii var idi. Her naslsa olu arap imi; babas da darlm. Fakat sarho olu babasna bir tokat atm. Adamcazn gz kvermi. Vakta ki aylm, yapt ie piman olarak babasna vurduu eli kesivermi. Bunu gren babas ok alam. Keke benim bin gzm olsayd da; birer birer kayd. Ama senin elin kesilmeye idi. Bunun zerine are aramak iin Sleyman (A.S)a gidiyor; hallerini arzediyorlar. Sleyman (A.S)da babann gzn ve olunun da kestii kolu

Mehmed Zahid Kotku

yerlerine koyup, Ya Rab, bu babann hrmetine ve validesinin efkatine bunlara ifa ihsan eyle demi. Cenb- Hak da dualarn kabul etmi, babann gz ve olunun da kolu derhal iyi olmu. Baba efkatiyle birlikte olunun nedmeti, ind-i ilhide kabul olmu. Eer olu bu fedakrl yapmasa idi, kim bilir, hali nice olurdu. Binaenaleyh insann yapt hatay derhal tamir edebilmesi byk muvaffakiyettir. Dikkate deer bir hadise daha: Beni srail devrinde ok Salih bir adam varm. Bunun da yine pek gzel bir Salih evlad varm. Babas lm halinde oluna "sakn ne pahasna olursa olsun, doru veya yalan yere katiyen yemin etme" der. lmnden sonra ak gz tabiri ile anlan baz kurnazlar, "Babanda bu kadar alacamz vard" diye mracaatlara balamlar; ocuk da bunlarn hi birisini red etmeden herkesin istediini vermi. Nihayet elde avuta bir ey kalmaynca baka bir memlekete gmee karar vermi. Arada deniz olduundan bir gemiye binmiler. Yolda dalga fazla olduundan gemi batm. oluk ocuk her biri bir tarafa kmlar. Olu da bir adaya km. Orada kendisine gaybdan bir ses gelmi: "Ey ana ve babasna iyilik eden kii! filan yerde bir hazine var; onu al." Zavall adam tarif olunan yere gitmi bakm ki, tkenmez bir hazine. Bilahare o adaya urayan insanlara yapt ikram ve ihsanlar ile ada ksa zamanda halk ile dolmu. Ve bu zat, adann by ilan edilmi. Derken, byk olu duymu, sonra da kk olu ve kars hemen hepsi orada toplanmlar. Fakat aradan geen zaman itibariyle birbirlerini de unutmular. Belki bouldular, ldler bir daha bulumak mmkn olmaz diye, akllarna bir ey de; bir are de gelmemi.

137

Ana Baba Haklar

138

Nihayet kar koca bir gemi ile adaya gelmiler. Kocas baz hediyelerle adann byn ziyaret etmi. Evvelce yerleen ve adann by olan zat bu misafiri akam yemeine alkoymak istemise de adam: "Vapurda karm yalnzdr; korkar" diye gitmek istemi. Fakat ev sahibi ben onlara muhafz yollar; korurum. "Sen burada benim misafirim olarak kal; sabahleyin erkenden gidersin" demi. Ve iki muhafz gemiye yollam. Bu muhafzlar uyumamak iin balarndan geen hadiseleri anlatmaa balamlar. Bir de baksnlar ki; ikisi de ayn babann kardeleri. Derken, kadn da bu sohbeti dinliyormu. O da, ocuklarn anas olduunu anlam. Bunlar bir sevin ierisinde iken adann bynn misafiri gelmi. Onlar yle sarma dola grnce dehetli kzm ve adann by olan zata gidip ikyet etmi. O da kadnla beraber, gnderdii muhafzlar huzuruna getirtmi. Kadn sze balam. Vallahi bunlar benim evladlarm deyince melik de yerinden frlayp sen bizim validemizsin diye bir sevin ve surra kavumular. Baknz Allah Telnn ltfuna. Validelerine iyilik eden kimseleri netice itibariyle ne byk ltuflara mazhar klmaktadr. Bunlar bize birer hikye gibi gelmekte ise de ayn zamanda byk bir ders ve ibrettir. Elhasl anaya ve babaya hizmet edenlere Allah Tel her bakmdan yardm eder. yle ise sen de ehl-i hizmet olmaa al. imdi sana valideyne itaat etmenin lzumunu bilmem anlatabildim mi? Muhta olduklar vakit senin kazancndan ihtiyalar kadar alrlar. Eer sen vermez isen bu sefer kanunen de bizim onlara bakmamz mecbridir. Onun iin sizlere, valideynize iyilik ve ihsanla birlikte szlerini de dinleyip, tam manasyla itaat edip en ufak bir sz olan (of) kelimesini

Mehmed Zahid Kotku

bile kullanmamamz tavsiye etmekteyim. mam Kurtubnin Kurratl-Ayin adl kitabnn 207. kenar sahifesinde yle denmektedir: Ana ve babasna kar asi olan bir evlad o kadar ok oru tutuyor ve namaz klyor ki, zayflya zayflya ine gibi incecik kalm. te bu hal zere de olsa ana ve baba ona dargn iseler ve o evlad Allah Tel Hazretlerinin gadabna uram olarak Allaha mlaki olur demektir. Anlalyor ki, evlada kurtulu iin ana ve babaya hem iyilik hem de itaat lazm vesselm. Allahm sen bizlere ve okuyan karda ve evladlara hidayet ve tevfikn ihsan eyle ve bizi doru yoldan ve Hak yolundan zerre miktar ayrma ve yine bizleri nefsin eline brakma ve kendinden bakasna da terk etme! Cabir (R.A)n u rivayetini de yazmakta herhalde faide olacaktr.

139

: . : . .
yle ki: Biz toplant halinde idik. Resulullah (s.A.V) kageldi. Ve buyurdular ki: "Ey mslman cemaati, Allahtan korkunuz. Akrabalarnza sla-i rahim yapnz. nk sla-i rahimden daha sratli bir sevap yoktur. Zulmden uzak olunuz, saknnz. Zira zulmn cezasndan daha sratli bir ukubet (ceza) yoktur.

Ana Baba Haklar

140

Valideyne asi olmaktan saknnz. nk Cennetin kokusu tam bin yllk yoldan duyulur da ana ve babasna asi olan evlad vallahi bu kokuyu duyamaz. Sla-i rahim yapmayana kt- rahim denir ki; Cennetin kokusunu duyamaz. htiyar zn de duyamaz. Ve uzun eteklerini sryp gezen mtekebbir, bu da duyamaz. (Tekebbr ancak Rabbl lemin olan Allaha mahsustur.)

Mehmed Zahid Kotku

ANA BABAYA sYAN

Allah Tel hazretlerinin kullarna haram kld eylerin ikincisi, ana ve babaya isyan ve itaatsizliktir. nsan ve btn eyay yaratan Allah Tel hazretleridir. Bunun iin insana verilen ilk vazife kendisini ve hayatnn idamesi iin lzm gelen her eyi ve btn kinat ve ierisinde bilmemize imkn olmayan saysz mahlkat ve mevcdat da yaratan Allah Tel hazretlerini tanmaktr. Ona emrolunduumuz ibadetleri lyk vehile yapmaa almak ve bununla beraber ihlasla yaplan ibadetlerin kabulne mani olacak kfr, irk, riya gibi ve ahlaken de muzr olan kibir, ucb, gadab, ehvet, hret, hrs, hased, kin, cemiyetleri birbirinden ayran, fertler arasna geimsizlik sokan ve insann dnyasn da bana zindan eden kt ahlaklardan da uzak kalmaa almak pek yerindedir. Onun iin Cenb- Hak, bir

141

yet-i kerimesinde

" Bana kret" buyurmak-

tadr. Yani seni ben yarattm ve seni stn ve mmtaz klan ok deerli ve kymetli hem de ok kymetli bir kul olarak yarattm. Beni bil, ren, dediklerimi tut. Szmden dar kma. nk sen mahlksun. Ben de senin Hlknm. Sen yer ve iersin. Ben de sana bu rzklar verenim. Haddini bil. Sen lp, ller arasna karacaksn. Ben ise lmden uzam ve ben btn varlklar yaratanm. Sana akl, zek, kuvvet ve kudreti veren de benim. Sen hl bunlar anlamadn da kendi kendine eitli kmaz yollara gidiyor, bazen kfr, bazen irk koup byk affolunmaz gnahlara giriyorsun. Sonra da ciz bir duruma dp, gsz kuvvetsiz hatta yiyemez iemez, hale geliyor ve nihayet dnyaya

Ana Baba Haklar

142

gzlerini yumup bana geliyorsun. Ama hangi yzle.* imdi sen cahillii ve ocukluu brak da szlerimi dinle. Bana hibir eyi irk komamakla beraber ana-babana da ikram ve ihsanda bulunmaa al ve hibir vechile onlar incitme ve darltma. Daima onlarn yannda yle otur. Szlerini iyi dinle. Sakn karlk da verme. Hatta onlar ayet sana darlacak olsalar bile f, yeter artk gibi en ufak bir huysuzlukta sakn bulunma.

1- Ana babaya iyi davranabilmenin aresi

Bunlar yapmay pek de kolay bir ey zannetme. Bu gzel huylar ya douta Cenb- Hak tarafndan verilmitir. Bunlar ise pek nadirattandr. kincisi ise ilim ve ilim sahiplerinin oluturduu cemiyetler ve onlarn gsterecekleri riyazet yolaryla temin edilmektedir ki, bu da kolay bir ey deildir. nk insanlar arasnda bugn byle skntl ilere tahamml edenler pek azdr. Zira insanlar ummiyetle rahatla, kolay, zahmetsiz ilerle hayatlarn srdrmee bakmaktadrlar. nsann da nefsine esir ve kle olduu devirlerde, ondan byle gzel huylarn, ahlklarn elde edilmesi mmkn olamaz. Halbuki tekemml, cismni vcudlarn veya sanayi ve sair ilimlerin gelimesiyle deil, ancak ahlken insanlarn gzellemesiyle olur. Bunun da dindar limlerin sohbetlerine devam ve peygamberimizin snnetlerine de gzelce ittiba ile olacanda hi phe yoktur. Peygamber (S.A.V) hazretlerinin (Ben mekrim-i ahlk tamamlamak iin gnderildim) buyurmas ne kadar gzeldir. Bu gzel mekrim-i ahlk, ahlk kitaplarnda yazlmtr. Onlar okuyup gememeli, kendi nefsinde tatbike almaldr. Halbuki nefs-i emmre
* Lokman: 14

Mehmed Zahid Kotku

ve levvme ve hatta mlhime devirlerinde nefse sz geirmek, det deveye hendek atlatmak kadar zordur. Tarikatlarn meydana gelmesi srf bu nefisleri slah iin kurulmu ok hayrl messeselerdir. Mesel Mevlev Tarikatnda riyzetler pek uzundur. Her tarikatn kendisine has nefsi slah yollar vardr. Kadiriler de ayr, Nakilerde ayr, Rufailerde ayrdr. Yalnz tesbihlerle ve zikirlerle nefsi slh etmek pek mmkn deildir. Zikir esnasnda gnlde bir uyanklk hasl olur. Lezzetler elde edilir. Fakat insann alageldii bir takm yaramaz huylar vardr ki, bunlarn terki mutlaka lazmdr. Zira bunlar terk edilmedike gzel ahlaklar elde edilemez. Malumdur ki, bir pis kaba iyi bir ey koymak mmkn deildir. Belki o kap ykanr temizlenir, sonra da onun iine ya ve bal gibi kymetli eyler konur. Bundan ni kt itiyatlara, huylara, ahlkszlklara alm bir kimsenin iyi huylu gzel bir kii olmas mmkn deildir. Taki, o kt huylarn brakmadka. Kt huylar da yle kolayca braklamaz. Mutlaka bir stadn taht- terbiyesinde bulunmak gerekir. Bu taht- terbiyede nefsin mutlaka mutmainne devresine ulaabilmesi lazmdr. Bu devreye ulamadan kemle ulalamaz. Islah olunmu gibi grnr. Fakat serbest kalnca derhal eski haline dnverir. Bugn grdmz btn felketler, hep bu nefsin tekemmlden uzak kalnmasndandr. Tahsiller, servetler, kuvvetler bu nefsin balca sermayesidir. Onun iin Cenb- Peygamber Efendimiz ilmin faydalsn istemitir. Servetler, kuvvetler de byledir. Hepimizin anas ve babas vardr. Bugn hangimiz ana ve babalarmza lyk bir hizmet edebilmekteyiz. Hele hele evlendikten sonra huyumuz, ahlkmz, tutumumuz bsbtn deiir. Bunlar hep nefsin esiri olduumuzun yegne almetidir.

143

Ana Baba Haklar

144

Onun iin nefis, azgn attan, kudurmu vahi hayvanlardan daha beterdir. Islahna almak hepimizin borcudur. hmal edilirse kart aacn eilmesi nasl olmazsa, yalanm ve kt itiyadlara alm insanlarn bunlar terki ve iyi huylar almas da o kadar zor ve mkildir. Belki mmkn de deildir. Baz dzelenler varsa da pek nadirattandr. Binaenaleyh, insann yapaca ilk tahsil, kendisinin slahna vesile olacak yerleri bulup, onlara lyk vehile hizmet edip, sohbetlerinden istifade ederek, keml-i insaniyete ulamaa almasdr. Dnyev ilerini yaparken hiretin ile ilgili amellerinden mahrum kalma. Fakat hedefin Hakkn rzasn kazanmak olsun; sakn bu gayeden dar kma ey aziz kardeim! Ana-babaya itaati emreden Allah Tel'dr. Evvel kendisini bilip, vermi olduu nimetlerine kar kran vazifesini, kulluk borcumuzu yaptktan sonra, ikinci olarak valideynine kr vazifesini emredip

ve annene, babana kret"* buyurmutur. Allah Telnn saysz nimetlerine kar kran borcumuz ise, valideynimize kar da ayn kran, borcumuzdur. Zira onlar bizim bu leme gelmemize sebep olmulardr, sende, byyp adam oluncaya kadar onlarn ektikleri zahmetleri hatrlarsan bu da sana yeter. Hz. Allah Celle ve Al buyurur ki;

" Bana

"Biz insana, anne ve babasna iyilikte bulunmasn emrettik"** nsanolu ok acayip bir mahlktur. Yaplan
* ** Lokman: 14 Ahkf: 15

Mehmed Zahid Kotku

iyilikleri pek abuk unutmakta olduu grle gelmektedir. Halbuki Hz. Ali (K.V) den rivayet olunduu zannedilen ufak bir iyiliin bile krk yl hakk var, Bana bir ilim retene kle olurum, gibi kymetli szleri iitince ana ve babaya artk nasl hizmet lazm gelecei herkesin takdirine vbestedir.

145

2- Ana babaya isyan byk gnahlardandr.

Buhri ile mslimin ve bir de Tirmiznin rivayet ettii u hadis-i erife dikkatle baknz.

: : : . : : . :
Ebu Bekr (R.A) den rivayet edilmektedir: Resulullah (s.A.V) Hazretleri buyurdular ki, "sizlere byk gnahlar haber vereyim mi? uyank olun ve dikkat edin" diye de kere szlerini tekrar ettiler. Bizler de "buyurun Y Resulullah" dedik. Buyurdular ki "byk gnahlarn ba; Allah Telya irk komaktr. (Bu hususta irk bahsinde iyice malmat verilmitir. Ora-

Ana Baba Haklar

146

ya mracaat edebilirsiniz.) kincisi valideyne yani ana ve babaya asi olmaktr." Bunlar sylerken dayanyordu. Derken dzelip oturdular ve "gh olunuz, mtenebbih olunuz, yalan sylemek ve yalan yere ehadet etmektir" diye o kadar tekrarladlar ki, bizler acdmzdan ah ne olur, artk skt edip rahat etseler diye temennide bulunuyorduk. nk bu yalan yere olan ehadetin yani hitliin vebali ok ar ve acdr. Ve bu uursuz insanlar ki, be on kuru mukabilinde bu cinayeti bu gn bile yapmakta olduklar maalesef grlegelmektedir. Burada ana ve babaya asi olmann da irk gibi ve yalanc ahitlik gibi byk ve zararl gnahlarn byklerinden olduu anlatlmak istenilmektedir. Malmdur ki, ana ve babalar bizim velinimetlerimizdendir. Onlarn bizleri yetitirebilmeleri iin ektikleri zahmet ve meakkatleri ancak bizler de ana ve baba olduumuz zaman anlayabilmekteyiz. ocuklarmz bizlere kar gelince, ne kadar krldmz, incindiimizi grnce bizim de vaktiyle yaptmz hatalar, kusurlar, kabahatler gzlerimizin nne serilmektedir. Heyhat ki artk vakit gemi, her ey olup bitmitir. Buhari mslimin ve bir de Tirmizi Hazretlerinin Enes (R.A)den rivayetleri de yledir:

: : : .

Mehmed Zahid Kotku

Reslullah (s.A.V)n huzur- sadetlerinde gnh- kebirden konuuyorlard. Cenb- Peygamberimiz de: "Allaha irk komak ve valideyne asi olmaktr." buyurdular. Resl Ekrem Efendimizin Amr b. Hazm vastasyla Yemen ehline gnderdikleri kitapta yani mektupta; "Kyamet gnnde Allah Telnn indinde byk gnahlarn en bykleri; Allaha irk komak, haksz yere bir mmin kiiyi ldrmek, fi seblillah harp gnnde karlat bir anda meydan- harbden kamak, valideyne si olmak, namuslu bir kadna iftirada bulunmak, sihir renmek, faiz yemek, yetim maln yemektir." buyurdular. Grlyor ki, insanlarla olan mnasebetler oaldka, gnahlarn adetleri de artmaktadr. Burada Enes (R.A)n rivayetinde ancak iki gnahtan bahsedilmi, alttaki rivayette ise bu rakam sekize karlmtr. Valideyne asi olmak da her iki hadiste zikredilmektedir. u anlatlmak isteniyor ki, valideyene asi olmak; faiz yemek, yetim mal yemek, harpte dmann nnden kamak, haksz yere adam ldrmek gibi korkun felketlerin birisidir. Bu gnahlardan kamak herkese nasl lzmsa ana ve babaya isyan edip onlara kar gelmekten de o kadar kanmak lazmdr. Yani ok uyank olun da ana ve babanza sakn kar gelmeyin; onlarn ac szlerine de sabr ile tahamml edip onlar incitmekten son derece korkun. nk Hak sbhneh ve Telnn seni sevmesi ana ve babalarn sizleri sevmesine baldr. Ana ve baba evldndan memnun olmadka ne kadar sofuluk taslasa fayda vermez. Ancak ana ve babann rzas arttr. Zira Cennet onlarn ayaklar altnda denmi, yani rzalarn almak mutlaka lazmdr. Onlarn kusurlar kendilerine ait. Seni alkadar etmez. Bizim vazifemiz onlara itaat ve ihsandr vesselm.

147

Ana Baba Haklar

148

bni mer (R.A) dan rivayet edilen hadisi erif de yledir:

: . :

. :
. :
Reslullah (s.A.V) Hazretleri yle buyurdu: "Kyamet gnnde Allah Tel Hazretleri taifeye rahmet bakyla bakmaz. Ana ve babaya asi olana, arap imee devam edene, bir de verdii ihsann baa kakana. Yine kii de (yani taife de) Cennete giremezler. Birisi valideynine asi olan, ikincisi deyys tabir olunan kii, ncs de kendisini erkeklere benzeten kadnlar." Bu hadisi Nese, el-Bezzaz, Hkim, bn-i Hbban Sahihlerinde zikretmilerdir. Kendisini erkeklere benzeten kadnlarn yannda, kendisini kadnlara benzeten erkeklerin de yer alaca phesizdir. Burada asi olan evlad, arap ien ve verdiklerini baa kakmak suretiyle insanlk d bir hareket yapanla, ana ve babaya asi olan ve onlarn szlerini dinlemeyenler bir arada zikredil-

Mehmed Zahid Kotku

mektedir ki, asiliin ne kadar irkin olduunu belirtmek bakmndan ok deerlidir. Bundan ders alamayan evlad, acaba baka neden ders alabilir. Hadisin alt ksm daha ziyade ayan- dikkattir. Bir nceki hadiste Cenb- Hak bunlara rahmet nazaryla bakmaz denilmekteydi. Bunda ise, bu , Cennete giremez, buyrulmaktadr. yle ise, btn emekler boa gitmi demektir. Buradaki asi olan evlad ise, deyyus dediimiz alak, ahlksz erefsiz ve namussuz, iffetini korumayan ve karsnn iffetsizliine bilerek gz yuman bedbaht kimse ile beraber saylmtr. Bu iffetsizlerin cezalarnn bu kadar byk olmasyla i bitse ne l. Asl fenalk bunlarn ocuklarna da siryet edeceinden evde artk ne huzur ne de rahatlk bulunur. Ayn zamanda ayrca bir de geim darl balar. Zira ellerine geen paralar hemen ss ve saltanatlarna harcamak gibi bir belaya da mptela olurlar ki, tahamml ok gtr. Bu iffetsizlik bilhare komulara da siryet eder. Ondan sonra da bir moda derdi kar ki, bu da cemiyetleri perian eden ayr bir derttir. Cenb- Hak cmlemizin muni olsun da bu gibi felketlere dmekten cmlemizi muhafaza buyursun. min. te bugn gzlerimizin nne serilen ibtillarn ba hep, o gzden ve szden neet etmekte olduu aikrdr. Nak tarkatnn pirleri, dervileri bu fetlerden korunmak iin, u tavsiyelerde bulunurlar: Daima ve her yerde, yrrken de otururken de gzn nnde olsun; tefti iin saa sola bakma; lzumsuz yere, ikide bir, misafir bulunduun yerde darya kmaya alma, ayet illki kman gerekiyorsa mutlaka ev sahibinden izin almadan darya kma ve yrrken de gzlerin daima nne baksn. Ayann ucunu gzlesin. Hem Allah Telnn emrine uyup icabnda gzlerini de yumsun. Kimsenin ailesine bakmasn ve taklmasn velevki akrabas

149

Ana Baba Haklar

150

dahi olsa. Bakalarnn kzlarna ve hatunlarna hediye vermek ve gndermek de caiz deildir. Bakalarnn hatunlaryla konumak da caiz deildir. Sonra bir mhim ite kadnlarn erkek kyafetine girmeleridir ki, tabiatn haricindedir. nk kadn kadn olarak yaratlmtr. Ve bu gne kadar kadn kyafeti kendilerine mahsus bir elbisedir. Bunu deitirip erkekler gibi pantolon giymeleri tabiata muhaliftir. Bu kyafet onlar daha cazip bir hale getirmektedir. Bu ise felketleri stne ekmekten baka bir ie yaramad gibi kendini hem cinsinden ayrmaktadr. Erkeklerin de, kadn kyafetine girmeleri yasaktr. Evvelce bu gibi irkinlikleri yapanlara kek derlerdi. Ekseriya dnlerde kadn gibi sslenip oyunlar yaparlard. Bunlarn ekserisi hamamlarda tellklk yapar yani insanlar ykamakla geinirlerdi. Cenb- Hak sevmedii kullar hamamlara tellk, sevdii kullar da mescidlere hizmetkr klar denirdi. Binaenaleyh, gerek kadn ve gerekse erkein kendilerine mahsus kisveleri giyip ve hanmlarn muhafaza etmeleri insanlk ve slmlk bakmndan ok yerinde olur. Cahil insanlar gibi dilikleri ekseriyetle gen yalarnda henz iyiyi ve kty seemedikleri devirlerde yaparlar. Fakat sonra bu det onlarda tabii bir halmi gibi kklenip kalr. Onun iin asl dikkat edilecek ey, gen yalarda daima iyi eylere almak ve iyi arkada semek, dindar, sofu insanlar gibi yaamaa almak olmaldr. Bahusus ana ve babaya son derece hrmetkr, mut, emirlerine itaatkr olmaa mecburuz. Hibir vechile onlar incitmemee almalyz. Bakalarna da yle nmune olmak zorundayz. Ayn zamanda da Hakkn sevdii ve raz olduu bir kul olabilmee say u gayret etmek en salam ve doru bir yoldur vesselm.

Mehmed Zahid Kotku

3- fesatln sonu
bni Cevzi rivayet ediyor: Beni srail zamannda bir adam varm, karsn pek severmi. Hem adamn annesi var, hem de karsnn annesi varm. Fakat iki kocakarnn gzleri de krm. Adamn kars gayet saliha, bide bir kadnm. Karsnn annesi de gayet fitneci, hileci, yaramaz kt huylu bir kadn imi. kide bir durmadan kzn fitillermi. Adamn kars kaynanasn istememi. Her halde adam da karsnn dilinden bkm olacak ki, en nihayet, anasn evden alp kimsenin bulunmad bir bo yere gtrp brakm. Gece olunca bir takm hayvanlar barmaya balamlar. O zaman bir melek gelip kadna "bu sesler" nedir, diye sormu. Kadn da herhalde hayrdr, koyunlarn, develerin, ineklerin sesleri olsa gerek, demi. Melek de inallah hayrdr demi ve ayrlm. Adam da sabahleyin annem acaba ne oldu diye anasnn yanna gider. Bir de baksa ki, annesinin etraf koyun, inek, develerle dolu. Adam annesiyle beraber hayvanlarla birlikte evine dner. Adamn kars bunlar grnce adeta kudurmuasna mutlaka benim annemi de oraya gtrp brakmalsn diye adamcaza kyordu. Nihayet, adam karsnn annesini de oraya gtrp brakt. Yine oradaki hayvanlar gece vakti olunca barmaya baladlar. Melek yine gelip o kadna da sordu. Nedir bu hayvan sesleri deyince, kadn da erdir; bu hayvanlar beni yemek istiyorlar zannederim, deyince melek de, evet, erdir deyip gitmi. Ve hayvanlar gelip kadn gzelce yemiler. Ancak kemikleri kalm. Sabahleyin adam, kaynanasn grmek iin brakt yere gitmi. Gitmi ama, ne grse be-

151

Ana Baba Haklar

152

enirsiniz. Hayvanlar kadn yemiler; ancak kemikleri kalm. Adam da onlar toplayp karsnn nne koymu. Kadn da bu felketi grnce dayanamam, kahrndan atlayp lm. Bu vakay yazmaktan maksadmz fitne-fesadn sonu, ite byledir. bret alabilenlere ne mutlu! Fakat huylu huyundan vazgemez, derler. Sen ne kadar sylersen, syle, yine herkes bildiini okumaktadr. Yalnz u kadar var ki, her ey tekemmle doru gitmekte ve bugn gklerde gezecek ve aylarca da durabilecek imkn bulan insana bu gibi irkin huylar hi yakr m? Bunlarn slah herhalde mmkndr. Evet, hayvanlar yakalanp slah edilebiliyor ve (sirk) dedikleri yerlerde hayvanlar oynatanlar da pek l seyredip gryoruz. Fakat insan hi de yle deil. Kolaycack terbiyeyi kabul etmez. Zira hepsinde bir benlik davas vardr. Hemen herkes kendini beenir. Bakasna teslim olmay adeta zl sayar. Onun iin insanolunun hakkndan gelmek pek kolay bir ey deildir. Ve bu sebepten tekemml eden insanolunun says pek mahduttur. Her devirde kmil insanlar bulunur. Fakat, insan kalabalna nisbetle adetleri pek azdr maalesef.

Mehmed Zahid Kotku

ANA BABAYA As OLMANIN HKM LE LgL HADsLER 1- Cennete girmesi haram klnan kii
Tergb ve Terhb, nc cilt 327. sayfada 6. ve 7. hadisler de yazlmaa ve ezberlenmee deer olduundan onlar da yazmaa alacam: Hadis-i erif: mam Ahmed, Nese, Bezzar, Hakim, snadlar sahihtir, denmitir. Yedinci hadisi de Tabern Cmussairde zikreder.

153

: : .

Abdullah b. Amr b. el As (R.A.)dan yle nakledilmitir: kiinin Cennete girmelerini Allah Tebreke ve Tel haram klmtr: Birisi arap imee devam eden, ikincisi valideynine asi olan, ncs de ailesinin iffetsizliini ikrar eden kimselerdir. Eb Hureyrenin naklettii hadis-i erif de yledir:

: :

Ana Baba Haklar

154

.
Cennetin kokusu tam be yz yllk mesafeden duyulur. Yapt amelleri baa kakan, bir de ana ve babaya asi olan, ncs de, arap imee devam eden bu kokuyu duyamaz. Gerek Abdullahn ve gerekse Eb Hureyrenin rivayet ettikleri u iki hadis-i erif nazar- dikkate alnd takdirde gerek arap ienlerin ve gerekse ana ve babaya itaatsz ve uursuz insanlarn cezas ne kadar fena ve acdr. Bunlara bir de ailesinin iffetsizliine gz yumanlar katarsak iin vehameti meydana km olur. Biz mslmanlarda aile yuvas pek muhteremdir. Onun iin bundan evvel yaplan evler ekseriyetle iki blm olarak yaplr, ismine de haremlik ve selamlk denirdi. Eve gelen erkek misafirler haremlik tarafna uramadan hemen selmlk tarafna alnr. Lazm gelen ikram yaplr. Yine misafir, ailenin bulunduu taraf grmeden giderdi. Hanmefendi, yalnz karde, amca, day gibi akrabaya kar. Bakalaryla grmesine ev sahibi erkek izin vermezdi. imdi ise tam bir Avrupal hayat: Hanm istedii gibi gezer, dolar ve istedikleri ile de konuup grr. Buna da kimse karmaz. Fakat slm terbiyesini alamayan, mslmanlk yalnz dillerinde beylik bir sz gibi dolaan kimseler bundan mstesnadr. Bilakis o bu gibi muhafazakrl bir esaret ve bir klelik gibi gstermek cretinde bulunmaktan kanmaz. Bizim onlara szmz yoktur. Biz hakiki mslmanlktan bahsetmek istiyoruz. Bizim son devirlerde iittiimiz slm kadnlarnn adet ve rfleri hibir kimsenin tesiri altnda kalmadan, yalnz din ve vicdanlarnn mahsul olarak geni bir araf ieri-

Mehmed Zahid Kotku

sinde yzleri de pee ile kapal olarak sokaa karlard ki; kim olduu katiyen bilinmezdi. Eski Konya Mebuslarndan, Kuran- Kerimi tercme eden Vehbi Efendi Ahkm- Kuraniyesinde bu hususta diyor ki; Kadn hadd-i zatnda her bakmdan zayf bir mahlktur. Her zaman himayeye muhtatr. Kendini ne koruyabilir ve ne de muhafaza edebilir. Bununla beraber ehveti de galiptir. Her zaman nefsine malup olur. Onun iin Hanefi mezhebinde onlarn akrabas yannda olmayan kadn, velevki ok da zengin olsa dahi yalnz bana hacca bile gidemez. Dier seferi yollar da byledir. nk kadn, erkein karsnda erir. Kar ve buzun, gnein ve lodosun karsnda eridii gibi. Bu szn isbat iin de birok misaller vermektedir. Ama bize bu kadar yeter zannederim.

155

2- badeti kabul edilmeyen kii

Yine ayn kitabn ayn sahifesinde Eb mme (R.A) tarafndan bildirilen hadis-i erif de yledir:

: : . :
sallallah aleyhi vesellem Hazretleri buyurmular ki; Allah Azze ve Celle Hazretleri kiinin ne farz ve ne de nafile ibadetlerini kabul etmez. Birisi k (ana babaya asi) birisi Mennn (iyilii baa kakan) birisi de kaderi tekzip edendir.

Ana Baba Haklar

156

k, ana ve babaya kar gelen asi evladn addr. Mennn da verdiklerini baa kakan bir zavalldr. Biri de kaderi tekzip eden bedbahttr. Kaderi tekzip din dmanlarnn bugnk genleri, insanlar kandrmak iin kullandklar propagandalardr. Derler ki; senin Cennet ve Cehenneme girecein takdir edilmise ne kadar alsan yine boadr. Bu, takdri yanl anlamaktan ve onu tekzip etmekten baka neye yarar. Asl mhim olan ey anaya ve babaya asi olan evladn halidir. Bu nasl evlat ki, yaptklar btn iyilikler ve ibadetler ind-i ilhide makbul olmuyor. Ve zavall ocuk da ben bu kadar iyiyim; her fakirin elinden tutar, her yetimin imdadna koar, Kuran kurslarna, mam-Hatip okullarna ve daha nice nice yerlere hayrlar yaparm; hacca da gittim. ok iyi amma anan ve baban senden raz ve honud olmadka senin btn emeklerinin boa kacan hi duymadn m? Duymad isen duy ve iyi bak: Bu asi evlad sarholarla, harpten kaanlarla, namuslu kiilere iftira eden, sihir yapmasn renen, faiz yiyen, yetim mal yiyen bedbaht kiilerin arasnda yer almaktadr. Sen daha ne istiyorsun. Kiiye ana ve babasyla birlikte btn byklerine kar son derece hrmetkr olup, bahusus komularn byklerini babas ve annesi gibi sevmesi ve onlarn da hizmetlerine yardmc olmas hem insanlk hem de mslmanlk bakmndan ok yerinde bir harekettir. Ve bylece komularn da hayr dualarn alm olur. Ve bu suretle de mahallede gzel bir ahenk temin edilmi olur. Zira slmiyette makbul olan gzel huylarn banda sevmek ve sevilmek gelir. Ve bu sevgi ve sayg sayesinde cemiyetler hem terakki ederler hem de ok gzel ve tatl bir hayat geirmi olurlar. Maalesef bugnk genliin yapt irkin hareketlerle ve katiller-

Mehmed Zahid Kotku

le ne memlekette ne evlerde bir huzur ve ne de bir rahatlk bulmak mmkndr. Ve bunun en birinci sebebi dinsizlik, inanszlktr.

157

3- nsanlk mslmanln iindedir

Allaha ve Reslne ve hem de kitabna inanmayan insana baka ne denilebilir. Ve bylece yetien insan, hibir mesuliyet korkusu tamadan istedii gibi hareket etmekte kendini serbest grr. stediini ldrmekten, parasn almaktan, iffet ve namusa tecavz etmekten zerre kadar tereddt etmez. Artk bunlarn hakkndan ne polis ne de baka bir kuvvet gelir. nk Allah korkusu yok, Cehennem korkusu yok, Cennet sevgisi de yok. Yaayp lecek ve ona gre de her ey bitmi olacak. Zavall gen beyni ykanm kendinde uur kalmam, hayvanlardan fark yok. Belki hayvanlar bir bakmdan bunlardan ok iyidir, bir kere bunlarn yaptklar zararlar yapamazlar. Sonra da etlerinden, derilerinden, ynlerinden, stlerinden birok faideler temin edilir. Halbuki insanlarn insanl ne cisminde ne de servetinde ve ne de bilgisindedir. Bu sfatlarn ou hayvanlarda mevcuttur. Mesel arnn yapt bal, bugn bile insanolunun yapmasna imkn yoktur. O karanlk evinde o kovan ne kadar muntazam yapm ve iine baln da doldurmutur. Halbuki zavall ar ne mektepte okumu ve ne de kovandaki petei yapacak alet ve edevat vardr. Bugn bizim en mkemmel sanatkrmz koysak ve her trl alet ve edevatn da versek o arnn yapt petei bile yapamaz. Elektrik arar. Sonra o ieklerden toplanan bal saklayabilmek ayrca bir hnerdir. Szde insan en mkemmel bir mahluk! Bilmem imdi anlayabilecek misin insan bu dnyaya sanatkr olarak gelmemitir.

Ana Baba Haklar

158

nsann gayesi, kendini ve lemi yaratan mlkn sahibi olan Allah bulmak, bilmek ve ona emrolunduu ubdiyet vazifelerini yapp kemlt- insaniyeye erimek ve bakalarn da eritirmektir. Asl hner ve asl devlet ve asl saadet bundadr. Bundan mahrum olunca ne mslmanlk kalr ne de insanlk. nk hakiki insanlk, hakiki mslmanln iindedir. mslmanlk da Allah Tely tanyp Ona kulluk vazifesini yapmakla olur. nsan hadd-i zatnda ok ince bir tetkike muhta ve ok mkemmel, emsli bulunmayan bir mahlktur. O kafann iindeki cevherler, gzler, kulaklar, hele o gnl. nsan biraz olsun bunlar tetkik edince kendisini ve lemleri yaratan bir hlk- zl cellin bulunduuna kanaat getirip iman eder ve bu iman dolaysyla da ok yksek bir insan- kmil olur. Allah Telnn da sevgili bir kulu olur. hiret nimetleri, Cennet ve cemlullahn mahedesine de mazhar olup sadet-i ebediyyeye ermi olur. Bizim evimizden tut da stmzdeki btn eyalar evlerimizi ssleyen eitli levhalar acaba kendiliinden mi olmutur. Bunlar tabiatn eseridir deseler buna hi inanan bulur musunuz ki bunlar gayet basit eylerdir. Hatt balarmzdaki ok basit bir takkenin bile bir yapcs oluyor da bu koca kinat iindeki saysz mevcudat ve mahlkat ile birlikte hi sahipsiz olur mu dersiniz? Allah Tel cmlemize uyanklk versin de kendisini bilen ve kulluk vazifelerini yapanlardan etsin, min.

4- Cennet Nimetlerini tadamayacak drt kii

Hkimin isnad sahih bir hadis-i erifini de yazmadan geemeyeceim. Zira bunlarda akl olan ve iyi dnen insanlar iin ok ibretler ve dersler vardr. Baknz Ebu Hureyreden

Mehmed Zahid Kotku

naklen Sallallah aleyhi vesellem buyuruyorlar ki: Drt kiiyi Cennete koymamas ve onlara Cennet nimetlerini tattrmamas Allahn zerine haktr. Birisi arap imeye devam edenler, ikincisi faiz yiyenler, ncs haksz yere yetim mal yiyenler, drdncs de vlideynine asi olanlar.

159

a) arap imeye devam edenler:

Grlyor ki btn bu derslerin iinde arap ienlerden bahsedilmektedir. O devirde araptan baka bir iki olmadndan olsa gerek, fakat bu her sarho eden iki, bunun iine dahildir. Hatta sigara bile. nk sigara da eer iki gibi bir anda birka kutu iilecek olsa mkemmel sarho eder. Hatta bugn tedavi iin kullanlan baz ilalar da sarholuk iin kullanlmakta olduundan Arabistana bu ilalarn sokulmas yasak edilmitir. ki aleyhinde Yeilay gibi resmi cemiyetler de vardr. Bunlar da iki aleyhinde gerek doktorlar tarafndan ve gerekse sair bilginler tarafndan ok geni ve gzel malmatlar verdirmekte ve halk bu zararl iki alkanlndan kurtarmaya almaktadrlar. Vaktiyle bir zat gzel bir cami yaptrm. Fakat maalesef kendisi de ikiye alkn imi. Zamann byklerinden birisi caminin alma merasiminde, caminin i ksmna koca bir arap fs koydurmu davetliler camiye girince kapnn aznda bu kp grnce armlar. Ve "bu nedir?" diye sormular. Cevaben "Efendim arap kpdr," deyince camiyi yaptran zat bir hiddetle, "buraya bu yakr m?" deyince cevaben: "Efendim bu cami-i erif sizin gibi kullarn yaptrdklar binalardr. Allahn yapt vcuda, (marifeti ilahiye ve esrar ilhiyelerle dolu gnllere) iki konulunca, bir ey lazm gelmiyor da insanlarn yaptklar binalara konursa ne lazm gelir?" deyince ca-

Ana Baba Haklar

160

miyi yaptran zat hem sorduuna piman olmu ve hem de bir daha imemek zere tvbekr olmutur derler. ki gibi says yz yirmi be olan byk gnahlarla beraber hepsi ufak tefek gnahlarn mecmuu drt yz gemektedir. Bunlarn hepsi insanlk cevheri olan gnl karartan ve artk hayr ve erri fark edemeyecek kadar insanlk dna karan ve hatta hayvanlardan da aa dren bir felket kaynadr. Biz ne desek boa. Cenb- Hak hidayet ihsan edip bu kt huylarn hepsinden bizleri kurtarsn ve muhafaza buyursun. Nefse ve eytana maskara olmaktan ve neticesi olan kfr ve dallete dp imansz ahrete gmekten ve o azap evi Cehenneme dmekten ve rahmet evi olan Cennet ve nimetlerinden mahrum kalmaktan korusun. min bihrmetil-mrselin.

b) faiz yiyenler:
kincisi olan faiz de byledir. Bu da byk gnahlarn iindedir. gnlk dnya mr iin bu kadar gnahlara girmeye ne lzum var. Bu dnyann hepsi senin olsa altn ve gmlerle, ahane saraylarla, hizmetkrlara, Cennet hurileri gibi hanmlara malik olsan acaba bu hayat senin iin ne kadar devam edecektir. lm olmasa iyi ama bir kere lm var. Ondan kurtulu da yok. Sonra hastalklar, eitli iptillar hele ihtiyarlk zamanndaki maskaralk ki, szn dinlenmez ve gemez, gznn nnde her trl fenalklar ilerler de sesin bile kmaz. Hi tarihten ders almaz msn? Hani o nemrutlar, eddatlar, hele o firavunlar gibi zalimler ne oldu. Peygamberlere bile kalmayan bu dnya sana m kalacak? Ey aziz ve muhterem karde, faiz almak suretiyle belki muvakkaten de olsa zengin olabilirsin amma o fakir fukarann haline hi mi acmazsn? nk aldn faizi satacan ma-

Mehmed Zahid Kotku

ln zerine yklyor; 10 liraya satacan mal bu sefer 11 veya 12 liraya satmak mecburiyetinde kalyor, verdiin faizi hem de fazlasyla fukaradan pek gzel ve kolayca alyorsun. Bu haramn hrszlk olduuna hl m inanmayacaksn? Hrsza kzyoruz, malmz ald diye bir de yakalannca hapse atyorlar da, bu faizci dolabn gzelce, serbeste eviriyor ve bakalarna, zengin olmak istersen sen de al diyor. Al ama Allah Tel bunu neden yasak etmi ve Reslullah da bu yasa ilan etmi imdi sen de kolayca geinmek iin bu vebale giriyorsun, Tabii oluk ocuun bu haram para ile byyor ve sonra elbette asi olacak. Zira haram ile beslenmek Cehenneme dmek demektir. Buna gre hareket et ey aziz kardeim.

161

c) Yetim mal yiyenler:

Bu hadisi erifte bir de yetim maln yemekten bahsedilmektedir. Yetim himayeye muhta bir ocuktur. Gerek kz gerek erkek ocuklar. Yetime bakan kimseye onsekiz yana kadar maln himaye etmek ve altrp artrmak bortur. Ona mirastan eline geen mal ve serveti yemek kolaydr. Fakat onu yiyenler iyi bilmelidirler ki yedikleri ekmek onlarn karnlarnda bir ate paras olacak ve nihayet onu da Cehennemin ateine atacaktr. Onun iin yetim maln haksz olarak yemekten son derece saknmaldr. Vefat eden kimsenin ocuklar ufak ise onlara kalan mirastan hibir ey harcamak caiz deildir. Hatta devir ve devir hatimi iin bile. Meer akrabas kendi keselerinden bir ey verirlerse ne l. Yoksa ocuklara kalan mirastan byle bir harcama yaplamad gibi baka yerlere ve hayrlara da harcayamazlar, harcayan mesul olur. Yetim her bakmdan gzetilmeye muhta bir kimsedir. Ona iyi bakanlar ve iyi yetitirenler de byk mkfat alrlar.

Ana Baba Haklar

162

d) Ana babaya asi olan evld:

Drdnc de ana babaya asi olan evlttr ki, yukardan beri duyurulmak istenilen ey de budur. nk Cenb- Hak kendisine ibadetten sonra irk komamay daha sonra da valideynine ihsandan bahsetmitir. Valideynine ihsan ise ancak onlara itaat edildikten sonra yaplabilir. taatsiz evlad, onlara nasl ihsanda bulunabilecek. Ana ve babasnn hayr duasn alamayan evlad, hocasnn hayr duasn alamayan talebe, mridinin hayr duasn alamayan dervi, ustasnn hayr duasn alamayan rak, ii vesaire kimselerin ne kendilerine ve ne de bulunduklar cemiyete faidesi dokunmas mmkn deildir. te bu hayrsz evladlar netice itibariyle hem devlete hem de millete zararl bir unsurdurlar. Bunun sebeplerini aratracak olursak, phesiz yzde doksan bei mutlaka sarho babalarn, bir de faizci babalarn evladlar ve haram yiyen kiilerin evladlar olduklar grlecektir. Binaenaleyh huzur saadet ve selmet mutlaka hakiki slmiyettedir. Ad mslman olmak kolay, fakat hakiki mslmanlar ok mcahede eden, nefsin, ehvetin esaretinden kendini kurtaran babayiitlerdir. Bunlarn yerlerinin cenneti l; peygamberler, evliyalar ve ehitler ve Slih kimselerle beraber olacandan kimsenin phesi yoktur. Cenb- Hak bizleri de bu hakiki mslman mcahidlerin yanlarnda eylesin. min.

5- Umeyrin olu Musab (r.a.)

imdi sana bu hakiki mslmanlardan birisinin halini arzedeyim: Cenb- Peygamberin peygamberliini ilan ettii o devirde, Umeyrin olu Musab (R.A) da Peygamberimizi dinlemek zere bulunduu evi arar bulur ve ieriye girip Peygam-

Mehmed Zahid Kotku

berimizi dinler. Musab, puta tapan gayet zengin bir ailenin ok da kymetli bir olu idi. Hem yakkl hem de pek temiz giyinen bir gen idi. Peygamberimizi dinler ve hakikati idrak edip putlara tapmann ok yanl bir ey olduunu anlar. slm Peygamberinin szlerini ok makul grp hemen huzur- sadette bil tereddt imann izhar ile evine dner. Kendisinin bu hususta hibir korkusu olmadn da izhar eder. Korkum, yalnz annemdendir dermi ve imann herkese bildirdii halde annesinden saklarm. Gnlerden bir gn Musabn huzur- Resulllahda bulunduu ve orada namaz klarken gren birisi gidip Musabn annesine haber verir. Musab eve gelince annesi onu evinde hapseder. Bir mddet sonra ashab- kiram Mekkede yaamak imknn bulamadlar. nk Kurey mrikleri mslman olanlara boykot ilan etmiler, ne yiyecek ve ne de giyecek bir ey satmyorlar ve bunlarn satacaklar eyleri almyorlard. Bylece skan mslmanlar balarna bir are arayarak nihayet Habeistana gitmeye karar verdiler. Musabda bir kolayn bulup hapishaneden kap bunlarla beraber iki defa Habeistana gitti ise de orada da barnamayp yine memleketleri olan Mekkeye dnd. Annesi yine Musab hapsetmi, ille slmdan dndrmeye alyordu. O zaman Peygamber Efendimiz Musabn Medine-i Mnevvereye gitmesini tavsiye etmiler. O da bu tavsiyeye uyarak babasnn btn servetini de gz grmeden einden, dostundan, malndan mlknden ayrlp Medine-i Mnevvereye gitmi. Fakat paraszlk ve gariplik dolaysyla orada ok zahmet ve skntlarla karlamtr. Ayn zamanda slm ak galebesiyle Medinede bo durmayp mtemadiyen slm yaymaya almtr. Ky ky dolap insanlar mslmanla davet ediyordu.

163

Ana Baba Haklar

164

Nihayet bir kye uram, oradaki insanlara mslmanl anlatrken, kyn Seyyidi yani bizim bugnk tabirimizle aas, muhtar gelmi, elinde bir kl, Musaba hitaben; - Buraya bizim aramza fitne sokmaya m geldiniz? te bizim mabudlarmz var, imdi sizin kafanz uuracam. Eer yaamak istiyorsanz hemen buradan kalkp gidin, demi. Musab ayn zamanda ok idareli, szn sohbetini iyi bilir, akll bir kimse olduundan, o elinde klc hazr olan efendiye: - Muhterem beyefendi biz buraya dvmek iin gelmedik. Ltfen, biraz oturun; benim szlerimi dinleyin. Eer hounuza gitmezse biz hemen kar gideriz, diye o zat oturtmu ve ona gzelce, Kuran- Kerimden ayetler okumu. Adamn balam gzleri yaarmaya, yz glmeye, Musab onda iman almetlerini grnce "haydi git ykan da gel" demi. O pr hiddet klc elinde gelen adam pamuk gibi yumuak, evine gidip gzelce ykanp tertemiz gelmi. Ve orada Kelime-i ehadeti getirerek imnn izhar etmi. Bunu mteakip ky ve kabilesi de iman ve slamla merref olmular. Bu suretle Mus'ab, peygamberimiz daha Medine-i Mnevvereye hicret edip gelmeden tam yetmi iki kiiyi mslman yapm. Bedir gazasnda dmanlar ile dvm, Uhud gazasnda da Cenb- Peygamber Efendimiz (S.A.V) Hazretleri sancak- erifi vermiti. Fakat oradaki gstermi olduu ecaat tarif edilemez. Kolu kesilmi olduu halde yine sanca koltuunun altnda saklayp tek koluyla dmanla dvrken, dier kolu da bir dman svarisi tarafndan kesilmi olduu bir halde bile, dmana teslim olmam ve sanca dileriyle zaptedip nihayet mertebe-i ehdete nail olmu. Harp sonu ehitler toplanrken Musabn ehadetine Cenab- Peygamber Efendimiz ok alamlar. nk onun gibi slma hizmet eden bahtiyarlar pek nadir bulunur.

Mehmed Zahid Kotku

te hakiki mslman byle olur. Para peinde koan insanlarn szlerinin kendilerine faidesi olmaz ki, bakalarna olsun. Cenb- Hak bizleri de byle hakiki mslmanlardan klsn, min.

165

6- kt amel

: : . .
- Sevban (R.A) n Reslullahdan rivayet ettii u hadisi de yazmadan geemeyeceim. yle ki; kimsenin yani taifenin yapt ey vardr ki onlar ileyenlerin sair hayrl amelleri onlara fayda vermez: Birincisi, Allaha irk komak. kincisi, valideyne kar gelmek. ncs de harpten kamak.

a) Allaha irk komak:

Allaha irk, haddizatnda ok abes ve irkin bir eydir. nk Allah denilen zt- ecell lya yakmayan ve zt ulhiyete mnfi bir harekettir. Bizler onun iin tesbihlerimizde sbhanallah diye Hak celle ve ly btn noksan sfatlardan tenzih ve yine btn kemal sfatlaryla tavsif ederiz. nk Hakka e gstermek ve ona oul ve kz isnad etmek, tabii hi phesiz byk bir kusurdur. ocuklarnn olmas, bilahare onlarn da Allah olmalarn iktiza etmez mi? Onun iin bunlarn hepsi irktir. irk ise, afv olmayan bir gnahtr.

Ana Baba Haklar

166

Yalnz tvbekr olmak ve yanl fikirden vazgemek artyla mmkndr. Binaenaleyh hem kendimizi ve hem de ocuklarmz irkin btn nevilerinden korumak balca vazifelerimizdendir. Cenb- Hak muinimiz olsun. Allah baba demek, Allaha makam gstermek, mesel gkyzne iaret ederek Allah gryor demek sanki Allah Tel gkte imi gibi bir zihniyetin hasl olmas, ok, hem de pek ok ayptr, gnahtr. Bu hareket Allah Tely bilmemeye iaret ve almettir. Onun iin her mslmann akaid-i diniyesini en iyi bir ekilde renmesi ve mslman limlerin yazdklar akid kitaplarn okumas ve anlayamad eyleri de yine mslman ulemasndan renmesi vciptir, bortur.

b) Ana ve babaya asi olmak:

Bu hususta yukardan beri yazlan yazlar kfidir zannederim. Ana baba deyip gememeli. Sen baba olduun ve hanmefendi de anne olduu vakit, anne ve baba ne demekmi ancak o zaman anlayacak fakat i iten gemi olacak Onun iin imdi frsat eldeyken akln bana alda, sakn onlar zme ve darltma. Sonra ok piman olursun ama, hibir ey eline gemez. Ana ve babann hatas, kusuru, kabahati her eyi kendine aittir, seni hi de alkadar etmez. O gnahlarndan kendi mesuldr. Bize den vazife, evladlar olmamz hasebiyle, onlara hem itaat, hem de ikram ve ihsandr. taat olmadan yaplan ikram ve ihsann da kymeti yoktur. Kakla verip sapyla gz karmaya benzer. yle ise ey muhterem evlad, sakn sen byle olma. Hem itaat eyle, hem de ihsann hi eksik etme. yi bil ki, bugnk nail olduun btn devletler onlarn sayesinde olmutur. Binaenaleyh nankr olma. Nimetlerin kadr ky-

Mehmed Zahid Kotku

metini bil de sakn onlar haram yerlere ve haram yollara harcama vesselm.

167

c) Harpten kama:
Malm ya bu hususta kim bilir ne kadar eserler vardr. Bugn dnya yznde bulunan, saysn doru olarak bilmediimiz kim bilir ka devlet ve millet vardr. Afrikada bile yeni yeni beliren birok Arap lkeleri meydana kt. Bu esaretten kurtulma, mutlaka mcadele ve muharebelerdeki muvaffakiyetlerin sonunda ele gemektedir. Bizim de yle olmad m? Eer Yunan askerlerinin memleketimizi igal srasnda onlarn karsna kacak kuvvetimiz olmasayd, bugn buras da bir Yunan memleketi olacakt. Evet bundan evvel ngiliz, Amerika, talya, Yunan ve Rusyaya kar memleketimizi tam be seneye yakn mdafaa ettik. Hele anakkale muharebesi bir harika idi. Drt devletin koca koca donanmalaryla det bir adaya benzeyen anakkaleye asker karttktan sonra, byk zayiat vererekden defolup gitmitir. Tabii biz de ok ehit verdik. Fakat bilhare mttefiklerimiz birer birer dmana teslim olunca biz de sulhe mecbur olduk. Ordumuz datld, silahlarmz alnd. Derken Yunana da frsat verdiler. Haydi Trkiyenin artk harbedecek hali kalmad. Sende git igal edebildiin kadar yerleri al dediler. O da aldand. Ve Anadoluyu igale balad. Fakat henz Trk millerinin can kmamt. Yine arslanlar gibi kkreyip bu dman ordusunu Ankara nlerine gelmiken, nihayet zmirde denize dklerek dar kaabildiler. Kumandanlar da esir olmutu. te byle bir dv hengmnda ve ordunun hcum esnasnda dmanla karlat srada kamak cinayetlerin en bydr. Bu ka Allaha imanszlk almetidir. nk in-

Ana Baba Haklar

168

sann eceli gelmedike lmeyeceini duymayan var m? Ve bu takdir, Allah Telnndr. Eceli gelip orada lrse biz buna ehit olmu deriz ki, Peygamberlerden, Salihlerden sonra en byk makam ehitler makamdr. Daha kannn ilk damlasnda btn gnahlar afvolur. Ve Cennetteki yerini grr. lm acsn hi duymadan hirete gider. lenlerden hibir kimse bulunmaz ki, tekrar dnyaya dnmek istesin. nk lmn acsn tadan bir daha onu isteyemez. Fakat ehitler derler ki; Ya Rabb bizi dnyaya bir daha gnder de u dmanlarla dvp ehit olarak gelelim. Ya Rabb ne mutlu bu ehitlere. Aziz karde, bu bahtiyar ehitler ve ecatli kimseler dvten korkmazlar ve ylmazlar. ehit veya gzi olmay en byk eref sayan kimseler olmasa idi. Biz de bugn bu din-i Muhammediyeyi elbette bulamazdk. Kfirler bizde ne din ve ne de hrriyet brakrlard. te bugn bamza gelen btn felketlerin balca sebebi o byk harpten malup olarak kmzdr. Evet, Almanlar da malup olmulard. Fakat bugn pek abuk toplandlar. Kendilerinden baka milyonlarca yabanc ii bile kullanyorlar. Bugn paralarnn deeri en yksek seviyede. Maalesef bizim paramzn deeri de en aa seviyede. Bu da bizim iktisad bilgimizin ne kadar zayf olduunu pek gzel bir ekilde gstermektedir. Binaenaleyh insann gerek harp yerinde dmanla arpmaktan kamas ve gerekse askerlikten kamas, elbette gnahlarn en by olacaktr. Bu kaak asker, haliyle diyor ki, dman gelirse gelsin; benim rz ve namusum py-mal olacakm, olursa olsun; ben lmem ve yaarm ya! Heyhat, bu ne kadar budala, ahmak bir kiidir ki, ecel denilen ey mutlaka harpte mi olur? Bu kadar lenler hep harpte mi lmler? Ne yazk, insann eceli gelince,

Mehmed Zahid Kotku

nerede olsa onu bulacaktr. Hem de dakika bile deimeden. Biz bu bilgiyi vaktiyle askerlerimize ve halka duyuramadmzdan olsa gerek, o byk harpteki asker kaann saysn imdi ben sizlere duyurmaa utanyorum. Filvki, hakiki rakam da bilmek bizim iin mmkn deildir. Amma iitilen szlere nazaran yzbinlerin stnde imi. Tabii bunlar evlerine de gidememiler sonra da dalarda ekiyalk yapmlardr. Devlet de bir taraftan dmanla savarken dier taraftan bu ekyalarla urat iin zayf dmtr. Dman da sonunda galip gelince vay o milletin haline. Sana o gnk malubiyetin acsn ksack anlatmakta inallah faide olur. Evvel ordu terhis olur. kincisi silahlar alnp dmana teslim edilir. ncs de dman askerleri bir saltanatla memlekete girip i idareye de sahip olurlar. kide bir yollar kesip silh, bak aramak bahanesiyle halk da soyarlar. Irz ve namus ayaklar altnda inenir. eitli bahanelerle halk dvmek ve hapis cezalar vermek hi saylr. Hatt ve hatt birbirlerinden sigara yakanlar bile cezaya arptrlrd. Arasra da gsteri olmak zere svari ktalarn, topu ve piyade ktalarn, ehrin ierisinde gezdirirler yollar saatlerce kapal tutarlard. Daha acs, bizim ordu erknnn bunlarn karsnda sayg duruunda durmalar ve onlar selmlamalar yok mu ya! lm daha ok hayrl! Bu yazdklarm bir zerredir. Sen bundan ders al da dman karsndan kamak deil, ehit olmay bir eref ve bir devlet say da, sakn asker kaa olma! Bunlar yle cahillerdir ki, memleketi, vatan, rz ve namusu bedavaya satan ve memleketin felketine raz olan ahlksz, dinsiz, hamiyetsiz, ruhsuz, hayvan gibi insan ve insan yiyen vahi kimseler gibidirler. Mevl cmlemizi byle adiliklerden muhafaza buyursun ve muhterem ehitler me-

169

Ana Baba Haklar

170

yanna katlmay cana minnet bilen hakiki ehitler, sadklar zmresine ilhak buyursun. min! Bugn ise dardaki dinsiz ve mriklerden baka bir de memlekette treyen dinsizler vardr ki, onlarla mcadele acaba bize de bor deil mi? Bugn de memleketin i huzurunu karan ve mtemadiyen gizli rgtleriyle hayatlar yakan, mallar gasp eden, zengini ekemeyen, haline hi de raz olmayan bedavadan geinmek heves ve hlyasna kendini kaptran ve memleketin asayiini ihll eden bir zmre daha var ki, bugn gzlerimiz nnde at oynatmaktadrlar. Gerek bunlar ve bu genleri ifal edenler ve gerekse bu genlerin bu irkin harektna da gz yumanlarn da akbetleri hi phesiz o asker kaandan daha aadr. te bu kitaptaki zikrolunan byk gnahlardan, biri iki imek, ikincisi de haram yemektir. Bu gibi adilikleri irtikap edenler, hem bu dinden, (slmdan) uzaklaarak gerek sarholuk ve gerek haramzedelik onlarn kalplerini berbat etmitir. Artk hayr ve erri anlayamayacak durumda olduklarndan dolay, paray veren herkesin mline bil tereddt hizmet etmilerdir. Zannederler ki, sanki iyi bir ey yapyorlarm. Memleket mdafii kahramanlar meyannda, llerine bir de ehit diye ad takmakdan da utanmazlar. Bunlarn asl kabahatlisi, bunlar okutan ve bunlarn din hislerini sndren ve bu hususlarda eserler yazan komnist fikirli hocalardadr ki, bu gn okuttuklar bu ocuklarn eserlerini grmekle belki de kvan duymaktadrlar. Ve yine ne yazk, o mslmanm deyip gururlanan hocalara ki, hep pasif kalm, deta korkularndan bir msl-

Mehmed Zahid Kotku

manca sz azlarndan karmaktan ekinir bir hale gelmiler. Aman sonra bizi atarlar da profesr filan olamayz. Bizim aylklar da elden gider. Binaenaleyh neme lzm diyen gafillere. Onun iin ilk mslmanlarn say gayretine bakn. Parasz pulsuz nasl almlar. Bugn de para almak iin, yaamak iin, nasl alyorlar. Hi bunlarn ileri rast gider mi dersiniz?

171

7- Valideyne svmek byk gnahlardandr

: . : : .

Bu hadis-i erif ki, Amr b. el-sn olu Abdullah nakletmektedir. Rvileri de Buhri, mslim, Eb Davud ve Tirmizidir. Efendimiz (s.A.V) buyurmular ki, "kiinin valideynine etmetmesi (svmesi) byk gnahlardan madddur (ayptr)." Dinleyen ashab kiram hazerat dediler ki, "Ya Resulllah kii valideynine hi etmeder mi (sver mi)?" Buyurdular ki, "evet; kii bakasnn babasna sver o zaman o adam da senin babana sver, anasna sversen o da senin annene sver!"

Ana Baba Haklar

172

Bu svme neticesinde anasna ve babasna svdrmeye sebep olduu iin kendi svm gibi olur. Allah muhafaza etsin, insann az kplerin az gibidir. Kplerde ne varsa dkmek istediimiz zaman o kpn iinde ne varsa o dklr deil mi? Bal koydu iseniz bal, ya koydu iseniz ya, sirke koydu iseniz sirke, zehir koydu iseniz zehir akacaktr byle deil mi? imdi insan da gnlne ne doldurdu ise, azndan o kacaktr. Balsa bal, zehirse zehir. nsann kzd vakitte azndan kan szlerden ne mal olduu anlalr. nsan gerek kzgnlk halinde ve gerekse sknet halinde daima iyi szler, hikmetli szler sylyorsa ne mutlu o insana. Eer sknet vaktinde iyi, amma kznca yanna sokulmak mmkn deilse o kimselerin yanlarna uramamak lazmdr. nk insana lzm olan gnldr, bu beden de o gnl iin yaratlmtr. Gnl olmazsa o bedene hi de lzum yoktur. Zira o zaman bu bedenin hayvan bedeninden hi fark yoktur. Belki bir bakmdan hayvandan da aadr denilmitir. nk hayvan, hayvan olarak yaratlmtr. O hayvanln iktizas ne ise onu yapacaktr. Mesel bazs yk tar, bazs tarla srer, bazs arabalarda kullanlr. Bazs kuyulardan su eker, deirmen dndrr. Etinden stnden vesair azalarndan istifade edilir de, gnlsz insan hibir eye yaramaz demilerdir. Baksanza, Allah Tel, ben kulumun suretine, boyuna posuna, gzel veya irkin, kuvvetli veya zayf olduuna bakmam. nk bunlar baklmaa deer eyler deildirler. Baklacak ey asl insanlk cevheri olan, esrr- ilhiye hazinesi olan gnldr. te ben bu gnle bakarm. Ve bir de bunun yapt amellere bakarm. Eer hayrl ve faideli, benim de rzama muvafk amelleri varsa ne mutlu o kula. Eer yapt ameller hayrsz ise ve benimde rzama uygun

Mehmed Zahid Kotku

deilse bu sefer ne yazk o kula. Baktm ey de o kulun niyetleridir. Eer niyetleri hlis ise, Hak rzasna uygun ise ne gzel bir kuldur o kul. Ve yine eer niyetleri irkin ve kt eyler ise ne kt kuldur o kul. Zira Allah Tel Hazretleri kullarnn her ilerine ve her niyetlerine tam manasyla vakftr. O, gnllerdeki her eyi bilicidir. Gizliyi de bilir, aikr da. Olmuu da bilir olaca da. Yerdekini de bilir gktekini de. Yerden kan da bilir gkten ineni de. Yerden kan nebatt, gkten inen kar ve yamur gibi. Binaenaleyh onun ilminden hari bir ey yoktur. lmi her eyi muhittir. hata etmi ve sarmtr. Kendinin yani zat- ecell lnn knhne vukf nasl mmkn deilse, dier sfatlarnda knhne vukf mmkn deildir. Bizlerdeki ilim vesair sfatlar onun ilminden bir zerreden baka bir ey deildir. Bizdeki kuvvet ve kudretleri, akl fikri halk eden hep o bir Allahtr ki, emsli olmad gibi ana, baba, evld, kz, olan gibi beer hallerinin hepsinden mnezzehtir. Bizim gzmz, kulamz, kuvvet ve kudretimiz olmasa neye yararz. Hele aklmz olmasa hayvandan farkmz olmaz deil mi? imdi hi insaf edip dnmez misin ki, bunlar veren Hak celle ve l Hazretlerine teekkr edip hamd sen etmek ve Onun emirlerine uyup yasaklarndan kanmak borcumuz olmaz m? Bize ufack bir ikram veya ihsanda bulunan kimselere nasl dalkavukluk yaptmz meydanda. Halbuki Hakkn ikram ve ihsannn sonu yok. Bu kadar gnahlarmza kar yine kusurlarmz rtp ikram ve ihsann mtemadiyen arttrmaktadr. Ne yazk bizlere ki, o bize gya, ikram ve ihsanda bulunan kimseye kar bir kusur ilesek, derhal bizleri kovarlar. Hem de ikram ve ihsanlarn derhal keserler. imdi insaf eyle de Hakka dn, Allaha

173

Ana Baba Haklar

174

gel, seni yaratana iltic et, yzn Ona evir, sznden dar kma ve iyi bilki, yine Ona dneceksin. Hayr ve erre gre, ya mkfat veya mczt greceksin! yle ise hayrlar ap er kaplarn kapayanlardan ol, vesselm. Allah Tel cmlemizin muni olsun da raz olduu kullarndan eylesin, min!

8- Ana babaya isyan amelleri mahveder

: : .
Mrretl Chen (R.A)n olu Amr (R.A) nakletmektedir: Bir adam Reslullah (s.A.V)in huzurlarna geldiler. Ve dediler ki, "Y Reslullah, ben Allah Teldan baka ilh olmadna ve senin de Allahn Resl olduuna ehadet ettim. Be vakit namazm klarm ve malmn zektn veririm. Ramazan orucunu da tutarm." Bunun zerine Reslullah (s.A.V) buyurdular ki; "Her kim bu hal zerine vefat ederse kyamet gnnde nebler, sddklar, ehitlerle beraber olur. (Ve iki parmaklarn nasp ederek) bylece olur. fakat ana ve

Mehmed Zahid Kotku

babasna asi olmadka." Bu hadis-i erifi Ahmed, Tbern, bn-i Huzeyme, bn-i Hbban sahihlerinde zikretmilerdir. Bundan bir evvelki, Sevban (R.A)n rivayet ettii hads-i erifte de mriklerin, valideynine asi olanlarn, bir de harp yerinden kaanlarn amellerinin kendilerine faide vermeyecei zikredilmiti. Burada ise daha ak bir ekilde izah edilmektedir. Adamn, slm ve iman artlarn yerine getirdii halde yalnz ana ve babasna isyan dolaysyla yapt amellerden faide grmemesi hepimiz iin ok zc bir haldir. nk Cenb- Hak hitabnda, evvel kendisine kulluk, sonra irkten saknmak, sonra da ana ve babaya ihsan emretmektedir. Mesel ok namaz klarsnz, fakat gerek kraat ve gerekse rku ve scudunu yapamazsanz o namaz olmamtr. Size faidesi olmaz. Oru ta yle deil mi? Akama yakn bir zamana kadar a dursanz da akamdan evvel orucunuzu bozsanz bu oru size faide vermez. Zektnz dinsizlere verirseniz bu zekt ta size faide vermez veya paralar haramdan kazanm iseniz, bu zekt da sizi kurtarmaz. te bundan anlyoruz ki, ibadetlerimiz her ne kadar ihlsla ve snen-i Peygamberiyye uygun olarak yaplsa da Allah Telnn ana ve babanza ihsan edin emrine muhalefet edilmi olduunda, yaplan ibadetler her ne kadar gzel ise de dier hadis-i eriflerden de anladmz vechile, haram olan eylerin hangisi olursa olsun, o ibadetlerin sevaplarn mahvetmektedir. Mesel evinizdeki bir kp suya veya ste veya yaa bir miktar haram bir ey aktlsa hepsi necis olur. Mesel arap iin daha ac sylenmi: Bir gle, bir kuyuya bir miktar arap dklse o kuyunun suyu iilmez, olduu gibi o gln suyu ekilmi olsa da orada biten otlakta ben koyunlarm

175

Ana Baba Haklar

176

bile otlatmam diyenlere ne diyeceksin. te bunlar ve emsli gibi hadiseler, ibadetleri mahvettii gibi, ana ve babaya isyan da ibadetleri mahveder. Bunun bir misali de riyadr.

9- Riy
Bunun daha ak misali yledir: Necasetler iki ksmdr. Birine madd, birine de manev necaset derler. Bunlar da iki ksmdr. Ar ve hafif necasetler. Dieri de, yani manevi necasetler de iki ksmdr: Byk gnahlar, kk gnahlar gibi. Ar necasetler insan ve hayvan pislii gibi. Hafif necasetler, uan yrtc olmayan kularn necasetleri gibi. Gnahlarn bykleri gnah kitabnda yazld vechile yz yirmi be tanedir. Bunlarn bir ksm gzle grnyorsa da bir ksm da gzkmez fakat yine necistir. imdi elbisemizde necaset varken onlar temizlemeden namaz klmak mmkn olmuyor da, manev pisliklerle mlevves olan gnln ibadeti ne kadar makbul olur? imdi sen syle; bir bakmdan borcumuzu demi saylrz, amm; indi ilhde ne derece makbule gemitir? Kyamet gn "al bu yaptn ibadetleri" diye yzmze arparlar. Riyakrlarn ibadetleri gibi. Yoksa maallah deyip Cenneti alya hesapszca m sokarlar? Kanmz len, tansiyonumuzu len letler gibi, bizim de amellerimizi lecek Hakkn terazisi, lei vardr. O gn her ey meydana kacaktr. Bizim de oku kitabn diyerek elimize verilecek kitaptan ne mal olduumuz meydana kacaktr. Allah celle ve al bizlerin muni olsun da, o gn mahcup olan kullarndan etmesin, min! Onun iin u iki duaya nazar dikkatinizi ekelim: Birisi:

Mehmed Zahid Kotku

Ya Rab ben hayatta kaldm mddete isyanlar terk edebilmem iin bana ac da, her nevi ufak byk madd ve manev gnahlardan ve pisliklerden beni koru ve bana merhamet eyle. Dieri de:

177

Ya Rab beni nefsimin eline bir gz ap kapayacak kadar az bir zaman da olsa brakma. Bana yardmc ol ve beni senden bakasna da terk etme, brakma. nk senin kadar merhameti olan ve acyan kimse bulunmaz. Onun iin bakasnn himayesini istemem ill senin, ancak senin ltuf ve merhamet ve inayetine muhtacm vesselm.

Ana Baba Haklar

178

ANA BABA HAKKINI DEMEK

Her kim Cuma gecesinde akam ile yats namaz arasnda iki rekt namaz klar ve her rektta Fatiha-i erif, bir yetelkrs okur ve be hls-i erif ile beer de Muavvezeteyn yani Felk ve Ns srelerini okur; namazdan sonra da onbe kere istifar eder ve onbe kere de Peygamber (S.A.V)e salvat- erfe getirir de sevabn valideynlerine balarsa onlarn haklarn demi olur ve bunun sevabn Allah Teldan baka kimse bilmez. Bunlar bizim iin ne bulunmaz devlettir. Hepimizin genliinde, bilmeyerek cahilne hareketlerimiz olmutur. Bugn o gnk hallerimiz gzlerimizin nne gelince utantan ne yapacamz bilemiyoruz. Btn haklarla birlikte bu ana baba hakk pek mhim olduundan dier haklara benzememektedir. Fakat Allah Telnn sonsuz ltuflarna baknz ki, bizim o hlimiz, O'nca malm olduundan son bir frsat daha vererek, o genliimizde yaptmz hatalar bu suretle telfi etme imknn da bahetmi bulunmaktadr. Eer bunu da ihmal edip yapmazsa, artk kabahat kendinindir. Feryd figne hacet yoktur. Al (R.A) der ki, bir adam Reslullaha geldi. "Kime iyilik edeyim?" diye sordu. Reslullah Efendimiz de "yilikleri valideynine yap." buyurdular. "yle ise btn mallarm validemindir." yle deyince valideye buyurdular ki; "Sen de evldna ihsn eyle, iyilik eyle." Nasl validelerin evldlarnda hakk varsa, evladlarn da valideler zerinde hakk vardr. Bu sebepten evladn kokusu Cennet kokusu olduu gibi, valideynin kokusu Cennet kokularndandr.

Mehmed Zahid Kotku

Baz hususlarn tekrarnda faide grlm olduundan bu tekrarlar ok grmeyiniz. Kuran- Azimanda da bu tekrarlar oktur. Mesel, Sre-i Rahmanda "Febi eyyi li" yetlerinde olduu gibi ve bu tekrarlar insanlarn zihinlerinde yer etmelerine vesile olur. zerlerinde durulan eyler hem iyi bellenmi olur, hem de bakalarna anlatmas da ylece kolay ve tesirli olur. Onun iin grdn bu gibi tekrarlardan dolay zlme. Daima hayrl tevillere bak. Tenkid etmek hi iyi bir ey deildir. Buna da almaman sana tavsiye ederim. Bir kere tenkide altn m artk, en doru bir sze bile karlk vermee alr, onu rtmekle iftihar edersin. Bu da ayr bir derttir. Allah cmlemizi korusun vesselm. te bir tane daha: Allah Telnn rzas valideynin rzsndadr. Allah Telnn gadab da vlideynin gadabndadr. Yani onlar sevindirirsen Allah da seni sever ve eer onlar darltrsan Allah da sana darlr. ki kere iki nasl drttr, bu da byledir. Baka are yok. Sadece itaat vesselm. Mevridl-azbda Sallallah aleyhi vessellemden naklen buyrulmu ki, "Ana ve babasna iyilik edenlerle peygamberler arasnda Cennette ancak bir derece fark vardr. Bununla beraber ana ve babasna asi olanlarla iblis arasnda Cehennemde bir derece fark vardr." Bak ne gzel bir temsil. Sen imdi istersen ana ve babaya iyilik ikram ve ihsanlarda bulun ve onlar sevindir de, Cennette peygamberlerle beraber ol. stersen asi ol, onlara eza ve cefalar et de Cehennemde blis ile beraber ol. nsana akl burada lazm. Sen ok biliyorsun, belki gkte de uuyorsun; belki bir anda ark ile garb da dolayorsun, amma, yarn yerin Cehennem olduktan sonra, arkadan da eytan olunca bu muvakkat yaama neye yarar? nk muvakkat olduu-

179

Ana Baba Haklar

180

nu bilmeyen yoktur. Hani o ana, baba, dede nineler? Hepsi gitti. Tabi herkes de bylece gidecek. Bu hayatn bir ksm ocuklukla, bir ksm da genlik delilii ile mektep okul derken bakarsn ki bir gn Azrail (A.S) kapya gelmi, seni bekliyor. Kap kurtulma denen bir ey de yok. yle ise ey aziz kardeim ve evladm, sen cahillii brak da bu ebediyet lemi olan hiretini kazanmaya bak. Bunun ba ilac da anaya, babaya gzel hizmetler edip, hayr dualarn almaa almakla olacana iyice inan. Hele u szlere can kulan ver: Ana ve babaya iyilik, ihsan, ikramn, nafile namaz oru, hac, umre ve fiseblillah cihaddan efdal olduunu iyi bil ve bunlar aka sayma. Onlar olmasayd Cennetin yolu olan bu dnyaya sen de gelemezdin. Cennet de yle kolayca kazanlr bir ey deildir. ok fedakrlk ister. Bu fedakrlklarn ba ise, ana ve babaya itattr. kinci ana baba da, sana ilim reten, Cennet yollarn gsteren, Allah Tely ve Peygamber (S.A.V)i ve Kitab- ilhyi reten ve seni iman ve slm nimetlerine kavuturan ve seni iyi bir mslman ve iyi bir insan olarak yetitiren din limleridir. Onlarn kymetlerinin ana baba kymetinden daha stn olduunu sylemee lzum yoktur zannederim. Bundan n ana ve babasna daima iyilik zerinde bulunan evlda denir ki; "sen istediin gibi amel eyle. Muhakkak ben seni mafiret edeceim." Denildii gibi ana ve babaya asi olan evlda da ayn ekilde "sen de istediin gibi amel eyle. fakat iyi bil ki; mafiret-i ilhiyeye nail olamayacaksn." Bu ne ac ve ne de tatl iki hadise, Valideynine ihsan eden neticede mafiret-i ilhiyeye mazhar olup Cennete girecek; dier asi de ne yaparsa yapsn sonu Cehennem vesselm.

Mehmed Zahid Kotku

Yine bir adam geldi: "Ya Reslullah, fseblillah cihad etmek zere sizinle istireye geldim" dedi. Reslullah efendimiz de o zata, "anan var m?" dedi. O da, "evet var" dedi. "yle ise onlara hizmete devam eyle. nk Cennet onlarn aya altndadr." Dier bir rivayette; "anan ve baban var mdr," demiler. "Evet var" deyince "onlara hizmette devam eyle. nk Cennet onlarn ayaklar altndadr." Yani rzalar benim rzamdr. Ona gre hareket eyle vesselm. Daha nce de anlatmtm. Bir adam geldi. Reslullah (S.A.V)e babasnn, maln aldndan ikyet eyledi. Baba dedi ki: "Ya Reslullah! Bu evldm ufack, zayf idi. Baklmaa muhta idi. Ben ise kav idim. O fakir idi. Yani baklmaa muhta idi. Ben ise zengin idim. Ve malmdan hibir ey esirgemeden ona verdim. Yedirdim, baktm, byttm. Bugn ise ben zayf oldum, olum kavi oldu. Ben fakir oldum. Olum ise zengin oldu. yle iken malndan sklk yapp bana bir ey vermek istemiyor." Bunu iiten sallallah aleyhi vesellem hazretleri aladlar ve buyurdular ki: "Bunu iiten ta ve kumlar bile mutlaka alarlar." Bununla beraber evladna hitaben yle ilve ettiler. "Sen ve senin maln babanndr." (nk tarlaya ekilen tohumun netice itibariyle; btn mahsul tohumu ekene ait deil midir?) yle ise ocuk da babann ocuun mal da babanndr. Lkin babaya ocuunun malndan gayr-i meru bir ey yemesi caiz olmaz; haramdr denmi. Eer evld babasndan dava ederse baba hapis olunamaz. Babalk hakk vardr. Ahmed b. Hanbel bu davaya baklmaz demitir. Onlar iin yaplan dua rzk artrr. (Yukarda hem mr hem de rzk artrr denmiti.) Kurtub (R.A) Sre-i brahimde: Bir kimsenin kfir olan ebeveynine o dusnn, o validey-

181

Ana Baba Haklar

182

ne deil, ilk babamz olan dem (A.S)a ve anamz Havva (R.Anhaya) gideceini sylemitir. mam Nevev (R.A) der ki, "Kfir olan valideyne mafiretle dua haramdr" demi. Allan (R.A) der ki: Validelerin nefislerini tatmin iin cinsiyet-i beeriyyeden evld hasl olur ve bu bel, mihnet, fitne ve fesat lemine gelinir. Buradan bir de Cennete giden yol vardr. Bu da evld iin pek byk bir nimettir. Ve yine denmitir ki, skender iin; "stzn m byktr, yoksa vliden mi?" buyurmular ki, "stazmn kymeti daha byktr." "nk o beni ilim nru ile nurlandrd. Ve bu sayede Allah Tely tandm. Peygamberleri tandm. Meleklerini tandm. Kitaplarn da tandm. Ahiret varlna inandm. Hayr ve errin Allah Teldan olduuna inandm. ldkten sonra mezarda olan meleklerin suallerine inandm. Rabbim Allah, dinim slm, kitabm Kuran. Peygamberim Muhammed Mustafa (S.A.V), kblem de Kbe-i eriftir, dedim. ldkten sonra, kyamet gn tekrar dirilip, herkes kazancna gre, hesap ve teraziden getikten sonra Cennet veya Cehennemdeki yerlerine gideceklerdir. Mminlerin gnahkrlarndan bazlar Cehenneme girseler dahi, muvakkaten bir uyku haliyle geirip, tekrar Cenb- Hakkn ltuf ve keremiyle, Peygamberimizin de efaatiyle Cennete gireceklerine, kfirlerin de ebediyen Cehennem de kalacaklarna inandm ve iman getirdim. te bu imana erimemize sebep olan ulemamz valideynimizden efdal ve ldr demilerse de bu da kiilerin hallerine gre deiir. Akll olan kii Allah Tely tevhid edecek bir evld ister. Bu lezzet de buna sebep olur. Hakk tevhid, btn ilimlerin de badr. Akl olan Allah Telnn verdii evld son dere-

Mehmed Zahid Kotku

ce dikkat ve ihtimamla yetitirir ve onun tahsil ve terbiyesine de say gayret gsterip birok emekler ve paralar harcar. Fakat yalnz dnya ilimlerini retirken ona asl dini bilgileri ve amelleri retmek iin daha ziyade say gayret gstermek lzmdr. Afrikann cenbunda altnlarn kt bir memeleket, ngiliz mstemlekesidir. Orada alan amelelerden byk bir ksm ne Allah bilir, ne peygamber ve ibadetleri de yoktur. Ancak hayvan gibi alr; yer, ierler. Vaz u nashat katiyyen kulaklarna girmez. Adet odun gibidirler. Bunu bize anlatan orada yerlemi ve ok da zengin olan Pakistan ulemasndan, muhaddsinden bir zt- erif. Babasnn eseri olan on cildlik bir fkh kitabn bizlere hediye olarak getirmiti. 200.000 kadar olan Pakistanllarn bulunduu bu diyarda yaayan mslmanlarn gayrisi, hristiyan bir tabaka da var. Lakin bu amele tabakas, ne mslman, ne de hristiyandr. Allah ve peygamber bilmeyen ve ancak almak iin yaratlm bir kavim sanki, birer hayvan. Deirmenleri eviren ve kuyulardan sular karan hayvanlar gibi. Allah Tel cmlemizi byle ac akbetlere dmekten muhafaza buyursun. Memun cariyesine sormu: Bir anlk lezzet, gnlk lezzet, senelik lezzet, ebed lezzet nelerdir? Mumele-i cinsiye bir anlk bir lezzettir. ki bir gnlk, ieklerin lezzeti gnlktr. Dnlerin lezzeti bir ay srer. ocuun lezzeti bir yldr. Kardelerin sevimeleri yz sene, afv- ilhiye mazhariyet ise ebed bir lezzettir, diye cevap vermi. Burada imam Gazliden naklen baz dualar yazlm. Ve bu dualar, okunup valideynin rhuna baland takdirde btn haklarn demi olur, diye medh u sen buyurmu. Ben de derim ki, bunlar okumak iyidir. Fakat her-

183

Ana Baba Haklar

184

kes nereden bulsun ve nasl okusun? Daha kolay Fatiha-i erifeyi, ihlslar herkes bilir ve okur. Bunlar ok ok okuyup ruhlarna hediye etmeyi vazife edinmeli.Onlar bu suretle memnun etmek ve haklarn demek daha kolay ve daha efdaldir, zannederim. Mazn olu Osman der ki, "Ben slmiyetten evvel Reslullah ile dost idim. slm gelince ben mslman oldum dedim. Amma mslmanlk iime yerlememi idi. Yalnz Reslullahdan utandm iin, mslmanm diyordum. Vaktaki bir gn yanlarnda oturuyordum. Cebril (A.S) bir ayet getirdi. Ve onu bana ve oradakiler okudular. Ayet-i kerime u idi:

"Allah adaleti, ihsn, akrabaya vermeyi emreder."* O zaman slmiyet benim iimde kararlat." Hz. Ali Efendimize sylemiler, o da, "Muhammed (S.A.V)e tbi olunuz, felah bulursunuz. nk o mekrim-i ahlk ile emreder ve hayrlara davet eder." Bu zata mslmanlk hicretten iki sene alt ay getikten sonra nasip oldu. Ayn zamanda Medine-i Mnevvere mezarlna ilk defa konulan muhacirinden olmutur. slmiyeti kabl de Eb UbeydetibnilCerrh ve Abdurrahman b. Avf ile beraber olmutur. Radiyallah anhm ecman.

Nahl: 90

Mehmed Zahid Kotku

DUALAR HAKKINDA
Dua kitaplarnda yazlan dualarn hepsi gzeldir. Bizim bu dualar gerei vechile okuma alkanlmz yoktur. Okusak da manalarn anlamadmzdan tesirini laykyla gremiyoruz. Sonra itimadmz da ok zayf. Onun iin faidesi de az grlyor. Harem-i erifte bir adam yar sakat yrrken ona sordular "sana ne oldu da byle sakat oldun?" Dedi ki: "Benim bir annem var idi. Ben gnahlar iler idim. O da beni o gnahlardan men etmee alrd. Bir gn ben de kendisine bir tokat vurdum. Annem devesine binip Kbeye geldi ve Allah Telya: uzaklardan gelip hac etmek ve senin lutfuna rica ederek yalvaranlar hakkna, benim olumdan hakkm al, diye tazarru ve niyaza balad. Ben de ite hemen bu hale geldim. Sonra geldi beni byle grnce zld. Tekrar Kbeye gidip dua etmek iin devesine binerken dt ve ld." Sonra Hz. Ali Efendimiz bu zata bir dua retti ve Bu dua Arn hazinelerindendir diye buyurdu. Adam bu duay okudu ve derhal iyi oldu. Bunu okursan inallah iyi olursun dedi. Peygamberimiz de "bu dua ismi azamdr," diye buyurdu. Bu vakay da iyi oku. Malik b. Dinar (R.A) isminde mehur bir zattr. Bir sene hacc- erifi ifa ettikten sonra, "Y Rab, haclarn kabul ettiin kimseleri bildir de onlar tebrik edeyim. Haclar kabul olunmayanlar da bileyim de onlar da teselli edeyim. Ryamda grdm ki, bir zat! "Btn haclarn haclar kabul olunmu; hepsi de mafiret-i ilhiyeye mazhar olmular. Yalnz Belh ehrinden Muhammed b. Harun el Belhinin hacc reddolunmutur" diyor. Sabahleyin Horasanllarn olduu

185

Ana Baba Haklar

186

yere gittim. Belhli zat sordum. Dediler ki, "o zat Mekkenin harabelerinde bulunur." Gittim, buldum. Ellerini boynuna balam, ayaklarn da zincirle balam, namaz klyor. Beni grnce "sen kimsin?" dedi. "Ben de Malik b. Dinarm" dedim. O zaman "umarm ki sen beni ryada grdn." "Evet" dedim. O da; "Her sene bir byk kimse senin gibi grr ve bana gelip syler." Dedim ki: "ne sebeple senin haccn red olunuyor." Dedi ki: "Ben arap itim. O gn de ramazan aynn ilki idi. Anam bana darld. Ben de sarholukla ne yaptm bilmeyerek onu tutup frna attm. Sabahleyin bizim hanm yaptklarm bana syledi. Ben de pimanlmdan elimi kestim. Ayaklarm baladm. Her sene de hac ederim. Ve:

"Ey zntleri gideren, kederleri datan Allah zntm gider, kederimi dat ve annemden raz ol!" diye dua ederim. Bununla beraber 26 kle 26 cariye azad eyledim." Bunu iiten Mlik: Bizden uzak ol ve ateinle bizi ve yer yzndekileri yakma." diye ayrld. Fakat gece ryasnda sallallah aleyhi vesellemi grd. "Y Mlik Allahn rahmetinden midini kesme" buyurdu. "Allah Tel Muhammed b. Harunun haline muttalidir. Dualarn kabul ve hatalarn da affeyledi. Yalnz Cehennemde dnya gnlerinden gn kalr. Sonra Allah Tel Hazretleri annesinin kalbine merhamet verir; hakkn hell eder. Ve annesiyle birlikte Cennete girerler."

Mehmed Zahid Kotku

Malik b. Dinar bunlar o elleri bal zata bildirdi. O da hemen sevincinden ruhunu teslim edip lverdi. Ben de kendisinin cenaze namazn kldm. Rahmetullahi aleyhi rahmeten vsiaten Ana ve babaya kar gelmenin vebali hem byk, hem de cezas pek ar ve abuktur. Genlikte bunlar dnmek de herkese pek nasip olmaz. O genliin verdii delilik desek daha doru olacak, insann akl banda olmuyor. Sonraki pimanlk da fayda etmiyor. imdi yle elini kesecek ayaklarna zincir vurup alayacak ve o kadar da kleler cariyeler azad edip, her sene de hacca gidip Hakka yalvaracak babayiitleri bulmak da pek mmkn olmasa gerektir. Onun iin yegne are ana ve babaya hrmet ve itaatle beraber ikram ve ihsanda bulunup onlar darltmamaa almaktr. Sonra her sabah ve akam mutlaka ellerini pp hayr dualarn almaa bak ki, dnyada da, ahirette de mesud ve bahtiyar olasn vesselm. Hele u hdise ne kadar ibrete lyk: Malikin olu Enes (R.A) der ki: "Beni srail zamannda gzel sesli bir delikanl vard. Tevrat okuduu zaman btn gen, ihtiyar, kadn, erkek etrafna toplanrlard. Bununla beraber bu gen ayn zamanda iki de ierdi. Annesi buna der ki, "eer Beni srailin bidleri senin byle iki itiini bilseler seni bu diyardan kovup karrlar. Bir daha yapma, olum." Fakat bir gn yine imi ve Tevrat da okumaa balam. nsanlar da bunun bana toplanmlar. O zaman annesi oluna demi ki, "olum, kalk abdest al da yle oku." Fakat sarho olan ocuu hiddetlenmi. Derken, annesine bir tokat atm. Zavall kadnn bir taraftan gz km; stelik bir de dii krlm.

187

Ana Baba Haklar

188

Buna kzan annesi "Allah da senden raz olmasn" demi. Sabah olup olu, yapt cinayeti grnce utancndan ne yapacan arp annesinin yanna gidip herhalde zrler dilemi. are olmaynca da "selmn aleykm" deyip "artk kyamete kald grmemiz, beni bir daha bulamazsn" diye evden ayrlm. Bir daa ekilip tam krk sene orada ibadetle megul olmu. Fakat anne yrei yank. Bar yank, oluna yine Allah senden raz olmasn demi. ocuk o dadaki ibadet hanesinde riyazetle megul ve Allah Teldan afv dilemekle megul olduundan gayette zayflam ve nihayet ellerini semaya kaldrp: "Ya Rab beni mafiret eyledi isen bana bildir" diye ricada bulunmu ise de ald cevap u olmu. Benim senden raz olmam, senin annenin senden raz olmasna bal. Bu cevab alan evld, bunun zerine annesine gidip "ey Cennetin anahtar eer hayatta isen ne mutlu bana; eer vefat etti isen vay benim bama geleceklere." Bu sesi duyan annesi: "Kim o baran!" diye sormu. "Olundur" demiler. Yrei yank kadn haydi git buradan. Allah senden raz olmasn diye feryad edince ocuk akna dnm ve arkadalarna "bana biraz odun toplaynz ve ateleyip yaknz. Sonra da beni bu atee atnz. Zira Cehennemde ebediyen yanmaktansa dnyada biraz yanp kurtulmak daha evladr," diye atei hazrlatm. O zaman bu hadiseyi annesine anlatmlar. Yine annelik, evlt muhabbeti merhamete gelip "olum neredesin?" diye feryad edip "ben hakkm hell ettim; 'Allah senden raz olsun.' Sakn ha kendini atee ataym deme" der. Cenb- Hak o anda bir melek gnderip annesinin gzn ve diini eskisi gibi yeniden ihya buyurmular. Evld

Mehmed Zahid Kotku

da annesine o tokad vurduu eli kesmi idi. Cenb- Hak o melek vastasyla onun da elini iade ve ihya buyurmular. Allah Telann gc kuvveti, akla fikri smaz. Bizi hi yoktan halk ettii gibi yine her eyi de yoktan icad eder. sterse var olanlar da yine bir anda yok eder. Sen bu szlere ok dikkat eyle. Hakkn kudretini iyi dn. Kendini bildiin an Hakk da bileceini bil. Binaenaleyh, kendini bilmeyen kii Hakk nereden bilsin. Onun iin bizim ilk vazifelerimizden birisi de kendimizi iyice incelemektir. Bu gn bu ii yapan en gzel surette inceleyenler doktorlarmzdr. Fakat onlar hl iin sathnda, suyun yznde aranyorlar. Hi iin derinliklerine indikleri yok. Hemen cesetlerin shhatleri zerinde duruyorlar. Damarlar nereden kar, nereye gider, nasl temizlenir? Kemikler nasl balanmtr? Sinirler nasl alr? Hastalklar nereden balar? Bu mikroplar nedir, nasl yaar ve nasl ldrlr? Heyhat, 200.000 defa bytld halde ancak grlebilen bir mikrobun neler yaptn talebesine retirken acaba insan hi dnmez mi ki, bu kadar kk bir mahlk benim gibi 80 ve 100 kiloluk insan nasl yener? Bu kuvveti ona veren kimdir? Ve bu mikrop nereden gelmitir? Tabi, tabiatlar bunlarn hepsine bir kulp takmaktadrlar. Lkin hakkat meydanda. Tabiatlarn yegne marifeti Hakk inkr iin eitli bahaneler; sebepler gstermek olsa da, gne gibi meydanda olan hakikatler yle balkla svanmaz. Erbb- hakikat onlar iyi mahede ederler. Halt edip yaratan unutan zavall, elbette ki bir eyler yumurtlayacak. Fakat dnen kimseler iin bunlarn yanl olduunu anlamamak mmkn deildir.

189

Ana Baba Haklar

190

Bundan n, gerek Kuran- Kerimde ve gerekse Peygamberimizin buyruklarnda tefekkre, dnmee dair ok szler vardr. Hatta bir mddetik bir tefekkr, bir senelik, baz rivayetlerde 60 senelik nafile ibadetlerden hayrldr, buyrulmasnn sebebini her halde anlarsnz. Her aza almazsa vcut muattal kalr. e yaramaz olur. Kafalar da, tabii byledir. Onlarn almas derin tefekkrlere baldr.

EVLDIN BABASINDAK HAKLARI

1- Evldn babas zerinde hakk vardr:

1- ocuk dounca ona gzel bir isim takmak. 2- Sonra Kuran ilmini, din ilmini, Allah bilmeyi retmek. 3- Kemle gelince de evlendirmek. Hz. mere bir adam olundan ikyet iin gelmi. Hz. mer de oluna km, "Neden babana asi oluyorsun? Allahtan korkmuyor musun?" deyince olu Hz. mere; "Evldn da bir hakk yok mu?" diye sormu. O da; "Evet! vardr. Evvel baba evlenirken alaca hanm iyi semesi lazmdr." Kadnn ya zengin olmas veya gzel olmas veya yksek bir aileye mensup olmas veya dindar olmas aranr. Evvelki hale kayanlar aldanr. Dindar seenler ise mesud ve bahtiyar olurlar. Sen de ey karde, hem dindar-

Ana Baba Haklar

192

n ara ve hem de mensup olduu aileyi ara. yle nefsine uyup da yle olsun byle olsun diye bo eylerle kendi istikbalini yok etme. kincisi gzel isim koymas. Peygamberler ve Salihlerin isimlerini takmak gibi. ncs de ona kitabmz olan Kuran- aziman hem okumasn, hem de bilmesini retmek. Yani dinini iyice bilmesine almak, deyince, ocukta Hz. mere benim babam bunlarn hi birisini yapmamtr demi. Bunun zerine Hz. mer adama evvel sen ocuuna asi olmuun. imdi de ocuundan bana ikyet ediyorsun diye adam huzurundan kovmutur. Babasna kar saygszlk yapanlar muhakkak evladlarndan da ayn ekilde ve daha fazlasyla mukabele greceklerdir. Baz merhameti, efkati galip olan babalar evladlarna bir ey emretmeyi mnasip grmemiler. Belki evladm yapamaz da asi olur, sonra da gnaha girer korkusu ile. Eer muhta olduu bir eyi istemek murat ederse bakalarna sylerler imi. Ne muhterem insanlar. Bize ne gzel ders veriyorlar. Ve diyorlar ki, ben evladmn Cehenneme girmesini istemem. Yine bykler diyorlar ki, evldn babasna ihsan ve iyiliinin tamam: Babasnn akraba ve dostlarn ziyaret ve ikramda bulunmak, ocuklaryla ve hane halkyla gzel geinmek, dinini muhafaza ile maln slah etmek, kazancnn fazlasn infak etmek, dilini tutmak ve evinde oturup kahvehane ve elence yerlerinden son derece saknmaktr. nk drt ey vardr ki, kiinin saadetindendir. Hanmnn Salih olmas, evldlarnn iyi kimselerden olmas, konutuu insanlarn Salih kimselerden olmas, rzknn da memleketinde olmas.

Mehmed Zahid Kotku

Kii ldkten sonra yedi eyde ecri devam eder: 1- Mescit yapan 2- Su getiren 3- Mushaf yazan 4- Mushaf hediye eden 5- Su karan 6- lim reten 7- Kendisi iin istifar eden evlad brakan. nsan lnce btn amelleri biter kesilir. Yalnz ey de devam eder: 1- Devaml sadaka, (Cami eme gibi). 2- Faideli olan ilim brakmak 3- Salih bir evld brakmak ki, ona daima dua eder ve istifara devam eder.

193

2- Ebeveynin baz vazifeleri a) Akika kurban kesmek:

Cenb- Peygamber Efendimiz, torunlar Hz. Hasan ve Hseyin (R.A)n doumlarnda birer kurban kesmilerdi. Erkee iki kurban kza bir kurban kesmelidir denmise de, sr, deve gibi byk hayvanlar kesmek de mstehaptr, diyenler de olmutur. Buna akika kurban denir. Bu hayvan filann akikasdr diye kesilir. Eti hem yenir yem de yedirilir, kurban etleri gibi. Yenmez diyenler olmusa da (Nimetl-slmda) Mehmed Zihni hem yer, hem de yedirir der. Bu kurban evld nimetine teekkren Allah Telya hamd sendr. Bir kere shhati tam bir evlda sahip olmak ne byk bir nimettir. Buna kr olarak, bir iki hatta daha fazla kurbanlar kesip ziyafetler yapmak her babaya bir bortur. Onu snnet ettirmek nasl vazifemiz ise akka kurban kesip ziyafetler yapmak da vazifelerimizden maduddur. Zira akka kurban kesilmeden len ocuklar anne ve babalarna efaat edemiyecektir, denmi. ocuu yedi yandan sonra snnet yapmaldr, denmi. Hatta on yandan evvel yapmak haramdr, diyenler de olmutur. Doan ocuun adn doduu gnden deil, yedi gn sonra koymaldr, denmi.

Ana Baba Haklar

194

Hz. Hasana (R.A) hizmetkr kadn cariyesi gzel kokular srm, buna mukabil Hz. Hasan da bu cariyeyi azad eylemi. Rahmetllahi aleyhi rahmeten vsiaten. Bykle dikkat eyle Cenb- Peygamber Efendimiz de bunlar pek severlerdi. Hz. Ebu Hreyre (R.a) der ki, "ben her ne zaman Hz. Hasan (R.A) grsem alamadan duramazdm." Sallallah aleyhi vesellem Efendimiz Hazretleri de bir gn Hz. Hasan ve Hseyinin ellerinden tutmu olduklar halde buyurdular ki, "beni ve u iki ocuu ve bunlarn anne ve babalarn sevenler kyamet gnnde benim derecem zere (benimle beraber) olacaklardr. Ve yine, Y Rab, ben Hasan seviyorum, sen de onu sev buyurmulardr. Beni grmek isteyenler Hz. Hasan ve Hseyine baksnlar," buyrulmutur. (Nzhetl-meclis, c. 2. s. 1807). Sonra bu evld nimeti ok byk bir nimettir. Ona kesecein bir iki kurbann ne kymeti var. O, senin ismini yadettirecek, hatrlatacak ve seni unutturmayacak ve sana her gn saysz cevaplar kazandracak ve senin ocan tttrecek. Bununla beraber evldlarda bir Cennet kokusu da vardr. Hele kz evld olanlara yardm ediniz buyrulmutur. nk onlar gzelce yetitirip gelin edenlere ne mutlu ki, Cennette benimle beraber olacaklardr, diye parmaklarn birletirmiler. Yani bylece olacaktr ve bu suretle byk bir tebirata da mazhardrlar. ocuk dnyada srur ve sevin, ahirette ise nurdur. Hz. Ali (K.V) der ki, senin btn say gayretin; ehl iylin, oluk ocuun olmasn. nk onlar Allahn sevdii iyi kimselerdense, o halde Allah Tel onlara yeter. Eer Allah Telnn sevmedii kimse ise sen de o Allahn dmanlaryla megul olmaktan kurtulmu olursun.

Mehmed Zahid Kotku

b) ocuklar pmek snnettir:

Bustnl-rifnde Ebul-Leys-i Semerkand, (Rh.A.) der ki: Vlid ve vlide ocuun yanandan perler ve buna meveddet p derler. ocuk da vlidesinin ban per ve buna rahmet p derler. Hanmlarnn da azlarndan perler. Buna da ehvet p derler. Karde kardein ise, alnndan per. Buna da efkat p derler. Mminler de byklerin ve Salihlerin ve limlerin ellerini perler, buna da tahiyyetlmmin derler. Efendimiz (S.A.V)de: sizler evldlarnz ok pnz. Zira her bir pme iin bir derece vardr buyurmutur. Zhd takvadan ni el plmesi snnettir. Dnya menfaatleri iin olursa o da haramdr. Kk ocuun yanan ve baka bir yerini efkatle pmek de snnettir demiler. Bakasnn kk ocuunu efkatle pmek de snnettir. Salih bir lnn yzn pmekte beis yoktur. Seferden gelen hac, gazi, talebe gibi kimselere sarlmak da caizdir. Bakalaryla sarlmak mekruhtur, demiler. Ehl-i ilme ve ehl-i fazilete iyilik ve ikram iin ayaa kalkmakta beis yoktur, demilerdir. Vallah alem bis-savab.

195

c) ocuklarna efkatle muamele etmeli:

O kiinin burnu yerlerde srnsn ki: Hayatlarnda anne ve babalarna lzm gelen ikram, izzet ve ihsan yapamasn da Cennete girmei hak etsin. Ana ve baba duas bhusus evladlar zerine ok messir olduundan her iki tarafn da son derece dikkatli olmas lazmdr. Evld hayr dua almaa alrken, vlideler de hem sabrl olup grdkleri baz kusurlardan n hemen beddua etmekten son derece saknmaldr. Zaten

Ana Baba Haklar

196

beddua, kt dualar yaramaz kimselerin detidir. yi insan ise, hem sabrl, hem tahammll, hem de merhametlidir. yle biraz kznca gzlerini yumup azna geleni sylemek insana hi yakmaz. nsana lzm gelen olgunluk bu mudur? te nefislerinin esiri olan kimselerin hali byledir. Biz de bunlardan ders ve ibret almamz ve daima Peygamberimizin ve sair din byklerinin nasihatlerine kulak asmamz lazmdr Bir kimse; ana ve babasn memnun edemeden lrse, Cehenneme giderse; ikinciside mbarek ramazan ayna eriir de mafiret-i ilhiyeye mazhar olamaz da, Cehenneme girerse; bir ncs de Peygamber (S.A.V)in mbarek ism-i erifleri anld bir yerde Resl-i Ekrem Efendimize salvat- kesre getirmeden hemen lp de, Cehenneme girerse, bunlarn halleri ne kadar acaipdir? Bundan anlyoruz ki, ana ve babann hakikaten kadr kymetini iyi bilmeli ve gemiteki hizmetlerini iyice dnmelidir ki, ona lyk hizmeti yapabilsin ve Cennete girmeye nil olsun. Keza mbarek ramazan ay da byle deil mi? gzelce orucunu tutar, namazn vaktiyle ve gzelce klar. Peygamberimiz (S.A.V)in mbarek ism-i erifleri anld her zaman ve her meknda ona lyk salat selmlar getirerek efaat- Reslullaha mazhar olmas ve bu sayede Cennete girmesini kim istemez? Lkin nefs-i emmre sahipleri hele evlenip oluk ocua kartklar ve biraz da maiet darlna mbtel ise vay o anne ve babann haline. Zavalllara yapmadklar kalmyor. Bunlar da hep gzler nnde cereyan eden hadiselerdir. Cenb- Hak cmlemize iman nru, iman ak, slm sevgisi, insan- kmil olma duygusu ak, sevgisi, muhabbeti, ihsan buyursun da; bu cahildir, bu gafildir, bu fakirdir, bu da tembeldir demekten tavus kuu gibi kendini beenip b-

Mehmed Zahid Kotku

brlenmekten, kibir, gurur ve azamet ve benlik taslamaktan hepimizi korusun! Gzel bir ltife ki anne ocuklaryla birlikte bir yolculua kmlar. Fakat yolda ocuun birisini kurt kapm. Bu iki anne kalan ocuu paylaamamlar. Her ikisi de kalan ocua sahip kmlar. mahkemeye intikal etmi. Neticede hkim "ocuu iki para edelim. Birisi senin, dieri de onun olsun," demi. ocuunu kurt kapan kadn "byle olsun," demi. "Ne ona yarasn, ne de bana." Fakat asl ocuun annesi, "aman efendim, kesmeyin tek ocuk onun olsun varsn ve sa olsun" deyince. Hkim ocuun bu kadnn olduunu anlam. Ve ocuu annesine vermi. Zira anne efkati evldnn lmn istemez ve hem darln da istemez. Onun iin bizlerin anne ve babalarmzn hayr dualarn almaa almak balca borcumuzdur.

197

3- Ana babann dikkat etmesi gereken ey

Mure b. ube (R.A)den rivayet olunmaktadr ki: Allah Tel Hazretleri analara kar asi olmay, ocuklarn ldrmeyi, verilmesi emrolunan eyleri vermemeyi, lyk ve mstehak olmad eyi istemeyi sizlere haram kld. Kyl u kl ve ok sorguyu da kerih grmtr. Bunu Buhr rivayet etmitir.

a) Ana babaya s olmamak:

Ana ve babaya s olmak (k) kelimesindendir ki, onlara eza ve isyann bedelinde kullanlmaktadr. Halbuki insana ve Bhusus mmin ve mslmana lyk olan, onlara hrmet ve sayg ile beraber stelik ikram ve ihsandr. Her ne

Ana Baba Haklar

198

kadar onlardan baz ez ve ceflar grseler dahi, insana yakan; itaat, hrmet, ikram, ihsandr. O kendini bilmez veya kendilerini beenip de asln unutanlardan olmamaktr. Ana ve babalarn hayr dualarn alan evldlar, dnya ve ahirette mesd ve bahtiyardrlar. Bilakis onlarn hatrlarn almayanlarn ahirette felketler ierisinde kvranacaklar hemen herkesin malmudur. Cenb- Hak cmlemize intibahlar nasip etsin de hayatlarnda ve mematlarnda ana ve babalarmzn kadr u kymetlerini bilmek nasip myesser eylersin, min. Tabi biz nasl hareket edersek, ocuklarmz da bize kar yle olacaklardr. alma kapy alarlar kapn, szn unutma vesselm.

b) ocua dini retmek:

kinci gnah da evldlar diri olarak gmmek detidir. ok gln, pek de irkin olan bu dete ilk nce sebep olan Kays b. smdr. Temm kablesindendir. Araplarda devam edegelen bu irkin hareket ki, birbirlerine baskn yapar, mallarn ve ocuklarn alp gtrrlerdi. Bu Temm Kablesinin dmanlar da bunlara baskn yapmlar ve Kaysn kzn da alp karmlardr. Bir mddet sonra iki kabile birbirleriyle barmlar ve ald kz da babas Kaysa iade etmilerdi. Lkin kz muhayyer braktlar. stersen baban ile kal, istersen kocana dnebilirsin dediler. Kz kocasn tercih edince babas Kays dehetli kzd ve bundan sonra doacak kz evldlarn mutlaka diri diri gmeceine hkmetmiti. Ve bylece de yapverdi. Buna uyarak dier Arap kabileleri ocuklarn diri diri gmmeye baladlar. Baz arap kabileleri de mutlaka evldlarn katlediyorlard. Bunlarn bazs arabiyet ve nefsaniyetlerine malup olup

Mehmed Zahid Kotku

kaynpeder olmaktan korkar, ekinir, utanr vesaire gibi bahanelerle ve bir ksm da yiyecek ve giyecek yokluundan evld istemez, olanlar da bylece ldrrlerdi. Bir ksm da gelin olurken gtrecei eyizi ve yapaca masraf dnerek ldrrlerdi. Bu hadiseler Kuran- azmnda aka beyan edilmektedir. Ve bu hal t Peygamberimiz gelinceye ve slm dni Arabistana yerleinceye kadar devam ede gelmitir. Lehl-hamd, slm dini, onlara rzk verenin Allah olduunu duyurdu ve bunun en byk bir gnah ve cinayet olduunu anlatarak nne gemitir. Ama bugn bunun aksine evldlar manen ldrmek tehlikesiyle kar karya kalnmaktadr. Zira btn gayretimiz dnya tahsili iin maddi bilgileri elde etmek, teknik bakmndan stn vasflara sahip olmak, belki biz de bir gn aya gider gkleri aratrrz; haftalarca, aylarca gklerde kalabilmeyi bir hner sayarak almaktayz. "Dnya dner durur." deriz de iindekiler durur mu? te tarih! Dn dnyaya hkim olanlarn bugn yerlerinde hibir ey yok, yalnz harbeleri. yi dikkat et. Hi bir kanatla uan ku grdn m? Dnya bilgisini iyi bilir; fakat bu dnyay (gerek iindekileri ve gerekse dndakileri) yaratan ve bhusus bizler gibi mmtaz bir mahlku da yaratan, varlklarn sahibini tanmadan, bilmeden ve Onu tevhid ile tasdik etmeden ve yine bizim saadetimiz iin gnderdii peygamber ve kitaplara inanp tasdik etmeden ve onlarn mucibiyle de amel etmeden yaayan kimse, kuru bir maddeden baka bir ey deildir. Halbuki insan hem madde, hem de man leminin mahsuldr. O man ksmn yani maneviyat brakt gn mahlkun en esfeli ve en disi olmaktan baka bir eye yaramaz. Odunsa yanmaa yarar. Dier hayvanlar ise yenmee,

199

Ana Baba Haklar

200

binmee ve kullanmaa yarar. nsan denilen mahlkun vazifesi, hneri bunlar deil, Allah Tely tanyp bilip Ona ibadet ve itaattir. Ve Ona ibadet ve itaati bilmeyene de, Allah bilmiyor demekten baka szmz yoktur. Binenaleyh, bizim ocuklarmza Allah tantmak ve retmek ve Ona ibadet ve itaatin lezzetlerini tattrmak iin hibir fedakrlmz da yok demektir. te bugnn numnesi olan genlik! Hakki bir din sahibi olmayan kiilerden her trl fenalklar ve ahlak d hareketleri her an beklemek mmkndr. O zaman o cemiyetlerde ne henk bulunur, ne de rahatlk. Gerek Rus ve gerek in gibi, dinlerini terk edenlerin akbetleri ok gemeden mutlaka grlecektir. Hani o Firavunlar, hani o eddatlar, hani o Nemrudlar? Bugn hepsinin yerlerinde yeller esmektedir Aziz ve muhterem karde, sen hem dnyan iyi ren hem de dinini. nk dinsizlerden insan olmaz. Din de ancak ve ancak slm dnidir vesselm. Mutlaka, onu iyi ren ve dninle de amel eyle nk, amelsiz din, meyvesiz kuru aaca benzer. O da olsa olsa, odun olup yaklr vesselm. yle ise, ocuuna mutlaka dnini de ret: Allah da bildir. Bak oturduumuz evden tut da giydiimiz btn eya ve kullandklarmz hep birer yapcnn sanatkrlarn eseridir. Birisi bize dese ki, bunlar da tabiatn eseridir. Hi inanr myz? Bu koca kinat da iindekilerle beraber hepsi Allah Telnn sanyi-i bedasdr. Eserden messire intikal tabiidir. Bir iz ve bir eser grdmz zaman hemen ve derhal "bu kimin eseridir?" diye soruyoruz da, iinde yaadmz ve gzlerimizle grdmz nmtenhi eserler "kimin eseridir?" diye sormak vazifemiz deil mi? hemen dinsizle-

Mehmed Zahid Kotku

rin propagandasna aldanp inkra kalkmak delilikten baka bir ey olamaz. nk zerre kadar akl olan ve dnen kimseye Allah inkr katiyyen mmkn olamaz. Onun iin inkrclara akll demek caiz deildir. Her ne kadar onlar gkte usalar dahi. Zira, gkte uan, denizde yzen, karada koan nice saysz mahlklar vardr ki, hi birisinin insanlkla alkas yoktur. imdi sen sz dinle de, hem kendin Allah tanmaa al, hem de ocuklarna Allah iyi ret. Hem ok oku, hem ok nasihat dinle. ocuklarna da mutlaka dni ilimleri retmeni rica ederim. Cenb- Hak cmlemizin yardmcs olsun ve Hak yolundan ayrmasn, min.

201

c) stenen bir eyi mmkn iken vermemek ve Hakk olmad eyi istemek:
Bata zekt olduu halde dier hayrlar da vermemek, kskanmak, cimrilik yapmak. Bir de hakk olmayan eyleri haksz yere istemek ve almaa almak., Men ve (hti) kelimelerinin dellet ettii manalara ok dikkat etmek ister. Zira hak sahiplerinin haklarn istemeden vermek vazifemiz iken, istendii takdirde de eitli bahanelerle atlatmak, phesiz insani ve slmi bir hareket olmad hepimizce malmdur. Bunun Trkemizde ad cimrilik diye gemektedir. Skln ve bahiliin fenaln ahlk

kitaplarna okuyabilirsiniz. Kelimesi de kelimesinin

kardeidir. stemek almak, manalarna gelir ki, haksz menfaat temin etmee almak, almaa mstehak olmad eyi almaa almak, a gzllk dendii gibi. yetinde

Ana Baba Haklar

202

zikredildii gibi. "Komularn ihtiyalarn var iken vermemektir." de demiler. Mutlaka ikram ve ihsan kesmektir.*

pek hata olmaz zannederim. Birisi vermemekle, hayrlara i-

Kelimesi de kelimesinin mukabilidir, dense

tirak etmemekle nm alm. Kelimesi de toplamakla

eline geeni hemen kapmaktr. Getir ver demek. Fakat hakkn istese, ona kimse bir ey demez. yle deil, hakszlk. Binaenaleyh sizin zerinize vermeniz emrolunan eyleri vermemek nasl gnah ise, almaa mstehak olmad eyi de almaa almak o da ylece gnahtr. Men etmek kelimesinde istenilen mal da olabilir sz de olabilir. Yani bilgi istemek veya yardm istemek ve beden yardmlardan muavenetlerden de kanmak hep men kelimenin iinde olduu gibi

haksz olarak zerine bor olmayan haklar istemek de

kelimesinin iindedir.

d) Bo szlerden saknmak ve ok sormak:

Bunlarla beraber kl u kal: Trkemizde dedikodu denilen bo vakitlerimizi zyi eden bir afettir. Bo szler. Gemiteki faidesiz hikyeler, masallar, hep bu kl u klin iindedir. Faidesiz ok sz sylemek, nsn hallerinden sormak ve bahsetmek ihtilflardan bahsetmek hep abes eylerdir. Bu sorgular mallarda olduu gibi, mkl meseleleri sormak da byledir. renip yapacandan deil, sz olsun diye sorar. Ve bazen de karsndakini mahcup etmek iin sorar. Bu
* Maun: 7

Mehmed Zahid Kotku

sorgu bazen istemek manasna da gelir. Zaruret olmadka istemek de haramdr. Sonra isteyeceini muhakkak ve mutlaka mlkn sahibi Allahtan iste. Bir rivayette de istersen slih kiilerden iste denmitir ki, ne kadar dorudur. Slih olmayan kimselerden istediimiz takdirde, hem vermezler, verseler bile adamn burnundan getirirler. nsan dn dahi istese, yine slih kimseleri arayp onlardan istemeli. nk gn geldii zaman, ayet, deyemezsen slih kimseler mhlet verirler. Salih olmayanlar ise mahkemeye mracaat ederler. Slihler bazen balarlar. Slih olmayanlar ise faiz stne faiz eklerler ve az zamanda faiz ana paray geer. demesi de mkl olur. Onun iin Efendimiz (S.A.V) bo laflardan, ok istemeden ve sormadan, dier bir rivayette ise mallarnz zayi etmekten sizleri men ederim buyurmular. Kerahettir, her halde korunmak hepimize bortur. Selmet Peygamberimizin gsterdii yoldadr, vesselm.

203

KARI KOCA HAKLARI

1- Kadnlarn kocalarna kar vazifeleri

Bir Arap mslman olmu ve Reslullah Efendimizden iman daha kuvvetli olmas iin bir mucize gstermesini istemi. Efendimiz sallallah Aleyhi Vesellem Hazretleri de "ne istiyorsun?" diye sormu. O da "u aacn buraya gelmesini istiyorum" demi. sallallah Aleyhi Vesellem Hazretleri de, "git onu ar," demi. rb gitmi aaca, "seni Reslullah istiyor, ona icabet eyle" deyince, aa saa sola eile eile kklerini koparp Reslullahn huzuruna gelmi. rb, "kfi kfi, yeter yeter," deyince yine yerine gitmesi emrolunmu. O da evvelce geldii gibi yerine gidip yerlemi. Bu sefer rb: "Ya Reslullah, msaade et de ben de senin ban ve ayaklarn peyim" demi ve pm. rb tekrar rica etmi ki, "sana secde etmeme

Ana Baba Haklar

206

msaade etmez misiniz?" Buyurmular ki, Bana secde etme. Halktan kimse kimseye secde etmesin eer ben bir kimseye secde etmeyi emretmi olsaydm, hakkna tazimen, kadnn kocasna secde etmesini emrederdim.

a) Kocaya itaat etmek:

Bir kadn Reslullaha gelmi. "Kocann kadn zerindeki haklar nelerdir?" diye sormu. Reslullah (S.A.V)de semerli deve zerinde olsa dahi kocas davet ettii zaman nefsini ondan men etmeye! Ondan izinsiz bir gn bile oru tutmaya. (Ancak Ramazan mstesna.) Eer izinsiz oru tutarsa sevabn kocaya, gnah da hanma. Ve evinden ondan izinsiz kmaya. Eer nefsine uyup karsa, evine dnnceye kadar rahmet melekleri de azap melekleri de ona lanet ederler. Kadnn kyamet gnnde ilk sorgusu namazdan, sonra da koca hakkndan olacaktr. Herhangi bir kadn kocasnn evinden kaarsa evine dnnceye kadar namazlar kabul olmaz ve elini kocasnn elinin stne kor ve istediini ile diye zr diler. sonra kadn, kocasna dua etmedike namaz red olunur. Kocalarnn yataklarn muhafaza etmesi, evine kocalarnn kerih grdkleri hibir kimseyi koymamas, ak bir fuhu yapmamas! Erkeklerin kadnlar zerindeki haklarndandr. Eer bunlar ilerlerse, ok iddetli olmamak artyla sopay hak ederler. Kadnlarn kocalar zerindeki haklar ise, onlarn giyimlerini, orta halde maietlerini ve evlerini temin etmektir. Kadn be vakit namazn klar. Ramazan aynda da orucunu tutar, namusunu muhafaza ederse ve kocasna da itaat ederse Cennetin hangi kapsndan isterse girsin. Koca hakk o ka-

Mehmed Zahid Kotku

dar mhimdir ki, eer kocasnn burnunun birinden kan dierinden de irin aksa, kadnda bunlar temizlese, yine kocasnn hakkn deyemez. Onun iin hanmefendiler herhalde pek ok fedakrla katlanmak mecburiyetindeler, eer gzel bir hayat ierisinde yaamak istiyorlarsa. Babalarn da kzlarn gelin ettikten sonra damatlar zerindeki baskdan uzak olmalar herhalde daha iyi olur. Hanm kzlar da babalarnn evinde iken onlara nasl itaat etmek mecburiyetinde iseler, evlendikten sonra da bu itaati kocalarna kar hi eksiksiz yapmak mecburiyetindedirler. Bunu ilk evlilik devirlerinde bir mddet muhafaza edebilirlerse de ocuk sahibi olup annelik sfatn kazandklar zaman iler deimektedir. Baz kere itaatin yeri kaybolur. Hele bir kere de ekitirmee baland m, artk sonras hi iyi gelmez. Babalarmz ve annelerimize kar nasl evleninceye kadar itaat etmek ve hizmetlerinde kusur etmemek mecburiyetinde isek kocalarmza kar da lnceye kadar ayn hizmeti grmek mecburiyetindeyiz. ocuklarmzn terbiyesi de kar koca arasndaki sevgi ve saygya baldr. Bizlerden ok gzel rnekler aldklar takdirde, onlarn da ayn vechile hareket edeceklerine hi phemiz olmasn. Onlara ne kadar nasihat ederseniz ediniz, rnekleri sizlersiniz. Sizler drst bir hayata, mslmanca yaamaa say gayret gsterdiiniz takdirde emin olunuz, ocuklarnz da iyi kiilerden olacaklardr. Sizler mslmanca yaamayp evde kavga grlt oluyorsa, ocuklarnz da ona gre olur, vesselm.

207

b) Kocasndan izinsiz evinden kmak:

Resl Ekrem (S.A.V) Hazretlerinin zaman saadetlerinde bir adam evlenmi ve bir mddet sonra da gurbete veya hac-

Ana Baba Haklar

208

ca gitmi ve hanmna da "sakn ben gelinceye kadar evden dar kma" diye tembih etmi. Bir mddet sonra da babas hastalanm. Babasn ziyaret iin Reslullahdan izin istemise de Reslullah Efendimiz o kadna, "kocana itaat eyle" diye tavsiyede bulunmu. Bunun zerine, kadn da evinden kmam. Bir mddet sonra da babas lm. Yine kadncaz Salallah Aleyhi Vesellem Hazretlerine vaka-i messifeyi duyurmular ise de yine "kocasna itaat etsin" buyurmular. imdi, bu canl hadise nmzde iken, bugnk halimize ne dersiniz bilmem! Bizim de bundan evvelce, haclarmz hacca giderken, kocalar ister tembih etsin, ister etmesin, hibir hac hanm, hac efendi gelinceye kadar evlerinden katiyyen kmazlar idi ve o devirlerdeki rahatlk, huzur, sadet, selmet, hrmet ve sayg mslmanlar arasnda ne kadar ayan- hayretti. Hemen herkes sevin ve srr ierinde. imdiki gibi gece yarlarna kadar ar ve pazarlarda kimse bulunmaz. kindi namazndan biraz sonra herkes dkknn kapar. Allah Telnn verdii bu ksmete raz olur, zembilini alr nafakalarn doldurur, evinin yolunu tutard. Akam olmadan herkes evinde Yallar geceliklerini entarilerini giyerler. Balarnda abn yeil sarklar, ellerinde fenerleri yats namazlarna mahalle camisine gider. Konu komu tatl tatl sohbetlerle evlerine dnerler. imdi ise o gnleri hasretle aramaktayz. Medeniyet denilen bu devir bizlere bak neler getirdi. Hep aklma ikide bir de u airin sz gelmektedir:

.
Sen bana safa veren, rahatlk veren, huzur veren, srur ve sevin veren neler varsa onlar kendi maln gibi al ve onlardan faydalan ve bilakis senin huzurunu selbeden, rahatln

Mehmed Zahid Kotku

gideren, srr ve sevincini yok eden kederler getiren, seni skntlara sokan bana bellar getiren ne kadar ey varsa onlar brak, Allaha dn. nk netice her gelen gitse gerektir dedikleri gibi, gideceimiz yer Allahtr vesselm. Onun iin en gzel yol, herkese ve bhusus kar koca ve aile efradna lazm olan en mhim ey, Allah Telnn emrine ve Reslullahn snnetine uyarak dnyada ve ahirette saadet ve selmetle yaamaktr. Bu da ancak Hak Sbhanehu ve Telnn rzasn kazanmakla mmkndr, vesselm. Cenb- Hak cmlemizin muni olsun da; dnyasn ve ahretini mesud eden bahtiyar kullarndan eylesin min! Bi hrmeti seyyidil-mrselin, velhamdlillahi rabbilalemin.

209

2- Kocalarn hanmlarna kar vazifeleri

Mminlerin iman cihetinden en kmili, ailesine kar gzel ahlkl olandr. Onun iin Cenb- Peygamber (S.A.V) de ailelerine kar ok efik idiler ve hatta gerek kendi ilerinde ve gerek ev ilerinde ailelerine yardmda bulunurlard. Bu rnek hepimize mildir.

a) Evini ve ehlini korumak ve hayr tavsiye etmek:

Binaenaleyh umumi bir dstur vardr. yle ki, hepimizin umum vazifelerinden birisi, bulunduu hizmetin gzcs ve koruyucusu olduunu duyurmak olmutur. Ve herkesin bulunduu hizmetten mesul olaca duyurulmutur. Erkek, evinin, ehlinin mr ve hussunu gzleyici ve koruyucudur ve bundan mesuldr. Kle, efendisinin, malnn bekisi ve gzcsdr ve bundan mesuldr. Kadn, kocasnn evinin muhafazasna memurdur, koruyucusudur, gzcsdr ve bundan mesuldr. gh ve mtenebbih olunuz ki,

Ana Baba Haklar

210

herkes gtt eylerden mesuldr vesselm. Onun iin ok uyank olmak lazmdr. Mesuliyet pek byk bir yktr. Gren ve bilen, Allah Teldr. nsan lykyla yapmad hizmetlerden mesul olacak sorguya tutulacak. Cevabn vermek kolay deil. Dnya sorgusuna ve cevabna elbette benzemez. Kaamak sz ve yalan para etmez. Evlendii zaman kadna bir mihir takdir olunur. Buna mihr-i meccel denir. Nikh bu akid zerine bu artlarla kylr. Mesel altn para olarak on altn veya yirmi otuz altn Reat ve Hamid altnlar. Ve bir de adet-i belde ev eyalar vardr. imdi nikh kylrken bu kadar altna nikhnz kyyorum deyince, hep pekla deriz de sonra bu paray vermek zor gelir. Veya hi vermemek zere niyet edersek o hanmla olan muamele-i cinsiyeti zina zerine olur. Bunun gibi bor para alp da vermemek niyetinde ise bu da hrszlk olur buyrulmutur. Kadnlara daima hayr tavsiye etmemizi iki cihan serveri sevgili Peygamberimiz bizlere tavsiye buyurmulardr. Onlar sizin yannzda kendileri iin hibir eye malik deildirler, siz onlar Allahn emaneti olarak aldnz ve Allahn kelm zerine rzlarn hell edindiniz.

b) Kadnn kocas zerindeki be hakk:

Kadnn kocas zerinde be hakk vardr: Birincisi karsn perde arkasndan hizmet ettire, yani evi mazbut ola, dardan ierisi grnmeye ve onun oradan dar kmasna izin vermeye. karsa beraber karlar veya rtsz evinden darya kmaya. nk avrettir. Dar plak (rtsz, arafsz) kmas gnahtr. Ve mrvvete muhaliftir. kincisi, karsna lazm olan dini bilgileri retmektir. Abdest, namaz, oru gibi muhta olduu dini malmat vermektir. n-

Mehmed Zahid Kotku

cs ona hell rzklar yedirmektir. Zira haramdan olan et Cehennemde yanacaktr ve eriyecektir. Drdncs ona zulmetmeye. nk o kadn ona bir emanettir. Beincisi eer kadn ona dil uzatr ve stnlk taslarsa onu sabrla karlayp nasihatte buluna ki, bir daha byle hatal bir ie dmeye. Hazreti mere bir adam karsndan ikyet iin gelmiti. Lkin kapda durmu ve Hz. merin karsnn da ona ktn grnce geri dnmt. Fakat Hz. mer bu adam, kapya kadar gelip geri dnn grnce ard, niin geri dndn sordu. Adam da; "karmdan ikyet edecektim, baktm ki, ayn hal sizin de banzda, onun iin bir ey demeden dndm." Bunun zerine Hz. mer buyurdular ki, "onlarn bizlerde baz haklar vardr. Onun iin sylediklerine kulak asmam. Evvel o benimle ate arasnda perdedir. Yani benim gayri meru yollara sapmama manidir. Kalbim onunla sknet bulur. Harama dalmam. Sonra benim iin bir hazinedardr. Evimden knca malmn bekisidir. amarm ykar, elbiselerimi temizler. Daha sonra ocuumun st annesidir yani onu besler. Daha sonra ekmeimi piirir, yemeimi yapar." Adam bunlar dinleyince yle dedi: "Bana da yle oluyor. Madem ki sen vazgetin, ben de vazgeerim," dedi.

211

3- Hesab sorulmayacak harcamalar

Drt nevi para harcama vardr ki, kyamet gnnde kul bu harcamalardan mesul olmaz; 1- Ana ve babasna harcad para, masraf. 2- ftar iin harcad paralar. 3- Sahur iin harcad paralar, masraflar. 4- Bir de ehl iyali iin harcad paralar, masraflardr. Dinar denilen o gnk para, o da drt maksatla harcanr: birisi fisebilillah harcanan paralar. kincisi miskinlere harcanan paralar. ncs klelere harcanan

Ana Baba Haklar

212

paralar. Drdncs de ehline, evine, oluk ocuuna harcanan paralardr. Fakat bunun en byk ecri ve sevab olan ise, ehline harcad paralardr.

KOMU HAKLARI

slmiyette her hak sahibinin hakkn verebilmek, devletlerin en by, ereflerinde en stndr. Hak olarak ilk tanmamz gereken, Allah celle ve Alnn hakkdr. nk bizi tam tekmil, mkemmel, noksansz yaratmtr. stelik saysz nimetleri ile birlikte bir de; akl, zek, irade, kudret, iitme, grme, koku alma, tad alma eitli his ve daha saylmayacak kadar ok nimetlerle bizleri sslemi en gzel bir mahluk ve halifesi olarak bu dnyaya yollamtr. Bir mddet sonra asl yerimiz olan Cennet ve cemaline nail etmek iin de lm halk etmitir. Bu dnya gzel bir yerdir. Cennete ve hakkn cemaline buradan geilip gidilir. Bu kadar nimetlerin krn ifa etmeye biz gibi aciz kullarn gc kuvveti yetmez. Yalnz bu nimetlerin Hak Sbhneh ve Teldan olduunu bilirsek ne mutlu bizlere. Bununla beraber asl kr, Hak celle ve lnn emirle-

Ana Baba Haklar

214

rini tutup yasaklarndan kamakla mmkndr. Emrin ba be vakit namaz, sonra da 54 farz ifa ile olur. Bunlar yaplmazsa Hak ile olan ilgimiz kesilmi demektir. Sonra da suyu kesilen deirmen gibi basmakalp bir vcut kalr ki, sen artk ne dersen de. kinci olarak, ana baba hakk geliyor ki, bu da Cenb- Hakka kar olan borcumuza hemen denktir. nk ana baba haklar ifa edilmeyince baka hayrl ameller bile makbul olmuyor. Bu da aynen suyu kesilmi bir deirmen gibidir veya elektrik cereyan kesilmi bir lamba veya herhangi bir alet. nc hak ise, ana ve babann teferruat olan akrabay taallukat! Bu da tpk Allah hakk, ana ve baba hakk kadar mhimdir. Bir aa ancak dallaryla, meyveleriyle, yapraklaryla aatr. Dallar olmayan, meyvesi olmayan, yapraklar olmayan aa deildir. Belki kesilmeye mahkm ve yanmaa layk bir ktk ve bir odundur. Bu da suyu kesilen deirmen gibidir dersek elbette hata etmi olmayz zannediyorum. Zira faidesiz, Cennet ve Cemalullahdan habersiz, duygusuz bir mahlktur. Allah Tel cmlemizi byle olmaktan muhafaza buyursun, min! Drdnc hak ise komu hakkdr: Komu hakk da, ana baba hsm akraba haklar kadar mhim bir hakdr. Onun iin bizim byklerimiz demiler ki, ev alma komu al. Komu hakk bazen akraba haklarndan stndr ve komu komuya akrabadan daha da yakndr. nk akrabalarn her birisi bir yerdedir. Fakat komu yan bandadr. Her zaman imdada, yardma gelebilir. Onun iin komu hakk, haklarn pek mhimlerindendir. Bu haklar tanmayanlarn akbetleri hsrandr.

Mehmed Zahid Kotku

Mslmanda bir de manev kardelik vardr ki, bu hak da ana ve baba hakk, hsm ve akraba hakk ve komu haklarndan da daha mhimdir. nk bu hak btn mslmanlarla mterek bir haktr.

215

1- Komu hakknn lzumu hakknda

imdi sizlere biraz komu haklarnn lzumu ve ehemmiyeti hakknda gcmzn yettii kadar, kitaplardan bildiklerimizi arzedeceim. Bu hususta Terb ve Terhib adl kitap bizlere ok faideli olmaktadr. Zira her bahisteki yet ve hadisleri toplamak herkese mmkn deildir. Allah raz olsun bu muhaddislerden ki, bunlar toplamlar, blmlere ayrmlar, nerelerden aldklarn yazmlar. Bizlere hazr birer eser brakmlar. Sizlere komu hakknda Buhar ile mslimin zikrettikleri hadis-i erfi malen nakledeyim:

: .

Her kim Allaha iman ediyor ve hiret gnne inanyorsa komusuna ikram etsin ve yine her kim Allaha iman ediyor ve ahrete inanyorsa misafirine ikram etsin ve yine her kim Allaha iman ediyor ve ahrete inanyorsa hayr sylesin veya skt etsin.

Ana Baba Haklar

216

Komu hakk hakknda baka bir ey yazmaa lzum yok. man olana bu kfidir. Bununla beraber komu ile zina ve komu maln almak, on kadnla zinadan ve on ev soymaktan daha beterdir.

: . : .
Ahmed b. Hanbel Buhari ile mslimin Eb Hureyre (R.A) rivayetlerinde Sallallah aleyhi vesellem Hazretleri kere: "Vallahi la y'min, vallhily'min, vallhi laymin (Allaha yemin olsun ki, iman etmi olmaz)" demesi zerine sahabe-i kiram Hazretleri; "kim o, ya Reslallah?" demiler. Buyurmular ki: "Zulmnden, errinden emin olunmayan komu." Ebbekir, mer ve Osman (R.Anhm)n mescit kapsna gidip yksek sesle: "Ey cemaat gh ve mtenebbih olunuz, uyannz, kulak veriniz. Muhakkak krk ev komudur ve erriyle komusunu korkutan kimse Cennete girmez."

: .

Mehmed Zahid Kotku

Hz. Enes (R.A) den: Resl Ekrem (S.A.V) buyurdular ki: Kiinin iman doru olmadka kalbi doru olmaz ve Cennete komusu onun errinden emin olmadka da girmez.

217

: : .
Yine Enes (R.A) den rivyet edilmektedir. Reslullah (S.A.V) buyurdular ki: "Mmin, insanlarn her bakmdan kendisinden emin olduu kimsedir. mslman da, mslmanlarn onun elinden ve dilinden salim olduu kimsedir. Muhacir ise ktlklerden gnahlardan hicret eden kimsedir." dedikten sonra: "Nefsim yed-i kudretinde olan Allah Telya kasem ederim ki, komusu errinden emin olmayan hibir kul Cennete girmez. Allah Celle ve l Hazretleri dnya nimetlerini sevdiine verir, Sleyman Aleyhisselma verdii gibi; sevmediklerine de verir Firavunlara verdii gibi. Fakat dinini ancak sevdiklerine verir. Peygamberlere, ashab- kiram ve mmin kullarna verdii gibi. Binaenaleyh, her kime din verilmi ise yani dindar bir kimse ise muhakkak tebrike ve tebire lyktr ki, Allah Telnn onu sevdiine balca almettir.

Ana Baba Haklar

218

Nefsim yed-i kudretinde olan Allaha yemin ederim ki, kulun kalbi ve lisan selmette olmadka selmette olmaz. Yani insann mslman olup da selmette kalabilmesi ancak kalb ve lisann selmette kalabilmesiyle mmkn olur. Kuran- Kerimde de yle deil mi? Kyamet gnnde insann ne mal ve ne de evldlar faide verir. Ancak faide veren eyin, kalb-i selim olduu bildirilmektedir. Kalb-i selim, kalbin fetlerinden; kibir, riya, hrs, ehvet, hret, gadab gibi gnahlardan selmette olmas demektir ki, bunlara necaseti maneviye derler, yani i pisliklerdir. D pislikler sularla ykanr temizlenir. Bu i pislikleri ise ancak salam bir tevbe ile bu kt huylar brakmakla mmkn olur ki, bu da ok zordur vesselm. ok kere insanlar bu manevi pislikleri dnyada edinirler. Hele bir de iman yoksa vay haline. Kul mmin-i kmil olamaz hatta onun komusu o kulun zulmnden, cefasndan, eziyetinden emin olmadka. Onlara nasihat etmemek de eziyetten saylmtr. Ne kadar gzel bir tabir, insan herkese faideli olan kii demektir. Komusuna faideli olabilmek yalnz ona ikram ve ihsan deil, ayn zamanda apak grlen hatalara kar gizlice ve mnasip ekilde tatlca, gzel nasihat ve sohbetlerde bulunmak mminlerin zerine bor olmaktadr. Her kim haramdan bir ey kazanrsa ondan ne kadar infak edip tasadduk etse ve eitli hayrlara harcasa hibiri kabul olunmaz. Ve o servet ona mbarek de olmaz. Geriye brakt servet de nihayet onu Cehenneme srkleyip gtrr. Malmdur ki, pislik pislii temizlemez. Mesel amarmzda bir pislik olsa, bunu pis bir su ile temizleyebilir misiniz?

Mehmed Zahid Kotku

2- Komu ile iyi geinmek

219

: : .
Hz. Enes (R.A)n u rivyetine baknz. sallallahu Aleyhi Vesellem buyuruyor ki: Her kim komusuna eza ederse bana eza etmi gibidir. Bana eza eden ise Allaha eza etmi saylr. Her kim komusu ile dvrse, benimle dvm gibidir, her kim benimle dvrse Allahla dvm gibidir. Bu hadis bizlere ders olarak yetmez mi dersiniz? Fakat bu insanolu daima kendini hakl gsterebilmek iin ok laf eder. Kendisinin sabrszln ve hazmszln, fedakrszln ve menfaatperestliini hep rtbas etmeye alr. Komu hakk filan hi tanmaz. ster ki, her ey istedii gibi olsun. mr (R.A)n olu Abdullahdan rivayet edilmektedir:

: : . :

Ana Baba Haklar

220

Resul Ekrem (s.A.V) bir gazaya karlarken buyurdular ki; Bugn bizimle beraber olmasn o kimse ki, komusuna eza etmitir." Cemaatin iinde bir adam kp dedi ki, "ben komumun duvarna iedim." Buyurdular ki, "sen bu gn bizimle gelme. Malmdur ki, harpler hemen yle byk kuvvetlerle ve malzemelerle elde edilemez. Allah Telnn rahmeti, Salih olmayan kavmin zerine nazil olmaz. Onlara Allahdan nusret ve yardmda gelmez. te bizler senelerden beri dmanlar ve kfirler zerine nusret ve yardm isteriz, bunun iin hemen her gn dua ederiz de, demek duamz hi de kabul olmuyor. Dmanlarmza kar daima boynumuz bkk ve daima onlarn yardmlarn istemekteyiz. Bu gn bile onlara yine milyarlarca borcumuz olduunu da iitmekteyiz. Bu da bizim iin yz karas olarak yetmez mi dersiniz?

3- Kt komu
Peygamberimizin dualarndan birisi de Ya Rab, kt komudan sana snrm. adrlarda ve gebe hali yaayanlar bir mddet sonra yerlerini terk edip baka yerlere giderler. Onun iin o adrlarda yaayanlar yazn bir yerde, kn bir yerde gezerler de o kadar zararl olamazlar. Fakat daimi oturduu evden kp gitmek kolay m? onun iin oralardaki, kt komulardan Allaha snmak gerektiini bizlere bildirmi oluyor. Kyamet gnnde ilk muhakemelerden birisi de iki komu arasnda olacaktr ki, biri dierinden davac olacaktr. Bu mahkeme dnya mahkemelerine hi de benzemez. ahitler hep azalarmz olacak. Olan biteni gzelce syle-

Mehmed Zahid Kotku

yecekler. Syleten Allahtr. Azlar kapatlr. Eller syler, ayaklar da ehadet eder. Hi dnme. Gznn nndeki teyp, bak ne gzel sylyor. Cenb- Hakda yarn dier azalarmz bylece ehdet ettirecek vesselm. Binaenaleyh komusuna eza eden kimse her ne kadar sofu olursa olsun, Cennete giremeyecektir. Ve komusuna eza etmeyen veya ezalara karlk vermeyen sabrl ve mtehammil kimseler her ne kadar fazla nafile ibadetleri yok ise dahi, yine rahmet-i lahiye ile bu huylarndan ni Cennete gireceklerdir. Ve bunlarn iinde bir de komularnn houna gidecek eyleri yapp da onlara ikram edenler yok mu ya, dorusu ok bahtiyar kiilerdir ve Cennete de layktrlar vesselm.

221

4- Komuya ikramda bulunmak

: . :

Ana Baba Haklar

222

: : .
Amr b. suaybn rivayeti bize pek gzel bir k tutmaktadr. Komusunun mal ve ehlinden korkarak kapsn kapayan kimsenin komusu mmin deildir. Yine komusu kendinden emin olmayan kimse mmin deildir. Komu hakkn bilir misiniz nelerdir? Senden bir yardm istedii vakit ona yardm edersin, senden bor isterse verirsin, muhta olduu vakit ona gidersin, yani elinden tutar ve yardmc olursun, hastalnda ziyaretine gidersin ve elini eline kor ona ifa istersin. Komun bir hayra eriirse onu tebrik edersin. (Mesela hacdan gelmek ev almak, ocuu olmak gibi). Komusuna bir musibet gelirse onu teselli edersin. lnce cenazesine gidersin. Onun evinin stne yksek binay ancak ondan izin alarak yapabilirsin. Tencerendeki yemek kokularn ona kokutarak ona eza etmekten ancak piirdiin yemekten ona vermekle kurtulursun. Evine meyve aldn vakit onlara da verirsin. (ayet veremezsen meyveyi evine gizlice getirmelisin.) Meyveleri ocuunun eline vererek sokaa karma ki, komu ocuklar ona zenmesinler. Buna dair daha veya drt tane hadis-i erif var. Vay bizim bamza gelenler.

Mehmed Zahid Kotku

Bu komu haklarn bylece acaba kim yapabilecek. Belki pek az muhterem kiiler yapabilirler ki, onlar da phesiz Hakk'n rahmetine nail olmu kimseler olacaktr. Cenb- Hakk bizleri de rahmetine nail olan ve komularna faideli olabilen kullarndan eylesin. min! Ve yine u komulardan da Allah Telya snmak gerektir ki, hayr grrse saklar ve eer bir er grrse onu yayar; herkesin onu ayplamasn ister. Hz. Enes (R.A) den rivayettir.

223

: :
Komusunun a olarak yattn bilirken karnn doyuran Allaha iman etmi saylmaz. Hz. bn-i Abbas (R.A) dan rivayettir.

: : .
Mmin deildir o kimse ki, komusu a olduu halde karnn doyuran. Dier bir rivyette de, mmin deildir o kimse ki tok olarak yatar, halbuki komusu a olarak yan zere yatmtr.

Ana Baba Haklar

224

Eb Hreyrenin rivyeti pek mhimdir.

: : :
Resul Ekrem (s.A.V) Hazretleri buyurdular ki: Kim benim syleyeceim kelimeleri alr ve onunla amel eder veya amel edecek birisine onlar retir? Eb Hureyre dedi ki, "ben alrm, Ya Reslullah." O zaman Reslullah (s.A.V) Hazretleri benim elimden tuttu da be eyi sayd ve dedi ki: Allahdan kork, haram olan eyleri ilemekten kork. (Zira bir zerre haram terk, yer gk ehlinin sevabndan hayrldr buyrulmutur. Bunlar izaha hacet yoktur zannederim.) O zaman nsn en abidi olursun. Allahn taksimine raz ol ki, nsn en zengini olasn. Komuna ihsanda bulun ki, mmin olasn. Nefsin iin sevdiin eyleri insanlar iin de sev ki, mslman olasn. ok glme. Muhakkak ok glmek kalbi ldrr.

Mehmed Zahid Kotku

Bu hadis-i Tirmizi Hazretleri ve bakalar hasen olarak Eb Hureyreden nakletmilerdir. Bazlar hadiste zaaf vardr demiseler de, hadis-i zaifler dier hadiselerle kesb-i kuvvet edip zayflktan kar ve kuvvetlenir olduu cmlece malumdur. Kardelerin ve komularn en hayrls kardeine ve komusuna hayrl olandr.

225

5- Komu hakknn ehemmiyeti

Buhar ile mslim, Eb Davud Beyhak, bn Hbban sahihinde Hazreti Eb Hureyreden nakletmitir. Sallallah Aleyhi Vesellem buyurdular ki: Cebrail Aleyhisselam, komu hakknda bana o kadar vasiyet ettiler ki, ben zannettim ki, komular sanki varis olacaklar. Bu hususta ulemy kiramn izahna gre, ne Peygamber Aleyhisselm zamannda, ne de daha sonralar byle bir ey olmamtr. Yalnz yine ulemay zevil-ihtirmn tesirlerine gre miras iki ksmdr: Maddi ve manevi. Maddi ksm olmadndan, manevi ksm murad olunmutur. yle ki, kii komusuna muhta olduu dini malmat ve bilmediklerini retmekle mkelleftir. Komu mslim, kfir, bid, fsk, sddk, dman, yerli, kyl olabilir fakat hepsi komudur. Faideli, zararl, yakn ve uza vardr. Buradaki haklar e blnmtr. Eer komu akrabadan ve mslim olursa, onun hakk vardr. Birisi akrabalk, biri mslmanlk, birisi de komuluk hakkdr. Komu, akraba olmazsa onun da iki hakk vardr. Birisi akrabalk, biri mslmanlk, birisi de komuluk hakkdr. Komu, akraba olmazsa onun da iki hakk vardr. Birisi mslman olduu iin, birisi de komuluk hakkdr. Eer komu mslman olmazsa onun da bir hakk var-

Ana Baba Haklar

226

dr. O da komuluk hakkdr. Binaenaleyh komuluk hakkn muhafaza cmlemize bortur. En gzeli herkesi ve bahusus komular tatl dil ve gler yzle karlamak, hatrn ho etmek iin onun hatrn sormak, "naslsnz komucuum, Allah mrler versin gibi."

: : . : . .
Medine-i Mnevvere ahalisinden bir zat bir gn hanmn da alarak Sallallah aleyhi vesellemi murad ederek gelmiler. Bakmlar ki, Sallallah Aleyhi Vesellem namazda. Bir zat daha orada Resulullah gzlemekte. Ben zannettim ki, bununda bir haceti var, onun iin bekliyor. Fakat Sallallah Aleyhi Vesellem namazda o kadar uzun duruyordu ki, dorusu ben

Mehmed Zahid Kotku

acyordum. Namaz bitirdi, ben de ona kar kalktm ve dedim ki. Ya Resulallah deminden beri bu zat sizi beklemektedir. Ben de sizin namazdaki uzun duruunuzdan sizlere acyordum. Buyurdular ki, sen biliyor musun bu kimdir? Ben de hayr bilmiyorum deyince, Sallallah Aleyhi Vesellem buyurdular ki, bu Cibrildir (Yani Cebrail) bana komu hakknda vasiyete devam etmektedir. Ben de sanki komu miras olacak zannettim. Eer sen ona selm vermi olsaydn, o da sana (ve aleykms-selm) derdi.

227

: : : .
Peygamber (s.A.V) Efendimiz komu hakknda son haclarnda kula kesik bir deve zerinde buyurdular ki "Komunuz hakknda size vasiyet ederim. Bunu o kadar ok sylediler ki, ben komu miras olsak zannettim.

: : .

Ana Baba Haklar

228

mer (R.A)n olu Abdullah (R.A)n ev halk iin bir koyun kesildi. Eve gelince dedi ki, Yahudi komumun payn hediyesini verdiniz mi? Ben Resulallahdan iittim ki, Cibril bana komu hakk hususunda o kadar vasiyete devam ettiler ki, ben muhakkak komu miras olacak zannettim. nsann salih bir komusu olmas kiinin saadetindendir. Ve bir de iyi bir binei olmas ve bir de geni bir evi olmas. (Dier hadiste bir de Salih bir hanmn bulunmas ilave edilmitir.)

: : : . :
Salih bir mslman kii, komularndan yz haneye gelecek bellar def eder, buyrulmutur. Onun iin ev alma komu al. Byle Salih bir komuya komu olmak, dorusu pek byk bir devlettir. Herkesin de byle olmasn gnl her zaman istemektedir. Komunun ktsnden de Allaha snmak gerektir ki, iyilik grnce onu saklar. Eer bir fenalk grecek olsa onu da yayar. Dnya komusundan kap kurtulmak mmkndr. Fakat mezarda ki komusu kt olann vay haline! Allah Tel muniniz olsun, min!

 GZEL HASLET

Buhari ve mslimin ittifakla zikrettikleri ve Eb Hureyre (R.A)n da rivayet ettii hadis-i erif yledir:

: .
Her kim Allah Telya iman eder ve yevm-i ahirete inanrsa misafire ikram eylesin. Ve yine her kim Allaha ve

Ana Baba Haklar

230

yevm-i ahirete inanr iman ederse sla-i rahim eylesin. Ve yine her kim Allaha ve yevm-i ahrete inanr iman ederse ya hayr sylesin veya skt eylesin

1- Misafire ikram
Allah Telya ve hiret gnne inanan kimseye mmin ve mslman derler. Bu mslmanlarn ilk vazifesi kendisine gelen misafirlere kar son derece ikram ve izzette bulunmasn tavsiye etmektir. nk mslmann en efdali yemek yediren ve herkese bol bol selm veren ve geceleri de herkes uyurken namaz klan bahtiyardr. Bu sebepten mslmanlar her kim olursa olsun misafirlere ikram etmeyi bir vazife saymlardr. Hatta kylerimizde aalarn evleri aktr. Misafir gelince hemen misafirhneye girer; hizmetkrlar misafirin hayvanlarn ahra gtrr yemini verir, misafir de yemeklenir ve yatrlr. Baz kylerde misafir kahvehneye girer, ky iine bakan khya kimse, hemen evlerden sra ile misafire yemek karlrd ve misafirhanede yatard. Ona kyl bakar. Hayvanlarna da yine byle baklr idi. Evvelce ehirlerde de misafirlik bylece devam ederdi. Bu hal tedricen yava yava her nedense kaybolmaktadr. Nihayet oteller yapld, arlarda a dkknlar, lokantalar ald, derken dostluklar da sadece bir selma kald. Her ey Avrupa usulne uygun. Allah munimiz olsun demekten baka aremiz de kalmad. Misafire ikram her millete makbul ise de, Araplarn bu hususta herkese kar stnlkleri inkr edilemez. u hal, hepimize gayet gzel bir ibret nmunesi olsa gerektir. Bir gn Resl Ekreme bir misafir gelmi. Bu gelen misafirler do-

Mehmed Zahid Kotku

ru mescide giderlerdi. Resl Ekrem Efendimiz de bunlar ashab- kirama datrd. O gn her naslsa ashab- kiramdan evlerinde misafir edecek biri bulunmad anlalm ve nihayet Talha (R.A) misafiri alm evine gtrm. Fakat evde de ancak kendilerine yetecek bir ey varm. Talha (R.A) hanmna demi ki, "sen bu akam ocuklar erkenden uyut. Biz de sofrada sndrrz, kaklarmz boa gider gelir ve misafirimizin karnn doyurmu oluruz" demiler. Byle yapmlar Misafir de karnn doyurmu. Talhann bu hareketi o gnden beri daima takdire ayan olarak anlagelmitir. Dorusu bu bykln herkeste bulunmas mmkn deildir. Misafire elden geldii kadar ikram-izzet byk bir devlettir. Misafirin girdii eve hem bereket hem de shhat ve afiyet girer. Misafir on rzkla gelir birini yer dokuzunu da misafir olduu eve brakr. Misafir ayn zamanda evin nurudur. Onu incitmemek ve onu honutlukla uurlamak ne gzel bir devlettir. Trklerin de misafirperverlikleri mehurdur. Evvelce evlerimizde haremlik ve selmlklar mehurdu. Misafir eve gelince yeri ayr, kaps ayr, yata ayr, odas ayr. Ev sahibi olan hanmefendi ve dier aile efrad misafirden hi de mteessir olmaz ve bilakis memnuniyet duyarlard. imdiki evler maalesef ufack ev halkna bile kfi gelmemektedir. Misafire nasl ikram edilebilsin. Fakat insann iinde eer insanlk ve slmlk nru varsa evi olmasa bile yine misafire ikram edebilecek areleri arar ve bulur. Bu ayr bir meziyettir, Cenb- Hak bizlere de byle meziyetleri ihsan buyursun, min!

231

Ana Baba Haklar

232

2- sla-i Rahim
Allaha ve ahirete inanan kimseye lyk olan ey sla-i rahimi yapmasdr. Mmknse gidip ziyaretler yapmak, hal ve hatrlarn sormak, renmek, ihtiyalar varsa yardmda bulunmak, ziyarete giderken de, mmkn mertebe bol hediyeler gtrmek ve sevindirici memnun edici tavrlarda bulunmak. Eer akrabay taallukat ve uzaklarda olup her zaman gitmesi mmkn deilse, bu sefer de mektuplarla gnllerini almak ve posta ile hediyeler gndermek hep mslmanln icab ve icaddr. mslmanlk demek akrabasyla, hem de btn mslman kardeleriyle bir vcut gibi olmaktr. Kusur aramak mslmana yakmaz. nk kusursuz insan olmaz. Daima her frsattan istifade; anne, baba, amca, day, hala, teyze gibi ve bunlarn ocuklarn ve kardelerini ziyaret etmek, hediyelerle kendilerini sevindirmek lazmdr. Bunun hakknda Cenb- Peygamberin pek ok tavsiyesi vardr. mandan sonra Allah Telya en sevgili amel sla-i rahimdir. Yine Allah Tel'ya en mebuz, sevmedii amel de, Allah irk komakla beraber, Katatr-rahim denilen sla-i rahim yapmamaktr. Yani akrabay taallkatn ziyaret etmemektedir. Buhar ve mslimde yazlr ki: Rahim, Ara muallaktr ve der ki, beni vasl edeni Allah da vasl eylesin ve beni kat edeni Allah da kat eylesin. Sla-i rahim bir aile efradnn birbirleriyle smsk nsiyetleridir, ballklardr. te bu aile ban devam ettirmee sla-i rahim denir ki, imandan sonra Allah Telya en sevgili ameldir. Demek Cenb- Hakkn bile bizlerin birbirlerine ball houna gitmektedir ki, en sevgili amel olarak sla-i rahim, zikredilmitir. mslmanlk, zaten kardeliktir. Akrabalar ise bir kardelikte daha da ileri giden kimselerdir. Ve bu

Mehmed Zahid Kotku

mukaddes vazifeyi yapmadklar takdirde evvel Allah Tel onlarn arasn kat eder, keser, aar. Tel kesilince ceryan nasl gelmezse, onlar da o zaman tabiatyla karanlkta kalacaklar gibi, akrabay taallukatyla alakay kesen de bylece karanlklar ierisinde kalr. leri rast gitmez. Dnyada da perian olur, ahrette de vesselm. Halbuki mslmanlk bize bir vcut gibi olmamz emreder. Kardelik de bu balar daha ziyade kuvvetlendirir. Zaten btn mslmanlar kardetirler. Fakat bugn bu kardelik hemen hemen lafta kalmakta, dnya menfaatleri her eyi altst etmektedir. Bir adam Reslllah Efendimize gnahtan ikyet etmi idi, ona bir tevbe aryordu. sallallah aleyhi vesellem Hazretleri ona sordu ki, anan var m?" Adam "yok" dedi. "Teyzen var m?" deyince "evet var" dedi. "yle ise ona iyilik eyle, ihsan eyle, ikram eyle. Malum ya teyze de anann yarsdr.

233

a) sla-i Rahim mrn uzamasna ve rzkn artmasna sebeptir:

Bu vakay da iyi dinle ve tekrar tekrar oku: ki kii Davud aleyhisselmn yanna gelmiler. Azrail (A.S) iki kiiden birisinin yedi gn mr kaldn Davud (A.S)a bildirmi. Fakat ok zaman sonra Davud (A.S) adam grnce arm. Ve nihayet Azrail (A.S)a sormu: "Hani bu adam yedi gn sonra lecekti, halbuki, hl yayor." deyince melekl-mevt demi ki: "O adam sizin yannzdan ayrlnca akrabasna sla-i rahim eyledi. Bu sebepten Allah Tel da o adamn mrn yirmi sene uzatt." Bu zaman hakknda ulemann birok grleri olmu. Bize kalrsa, Al-

Ana Baba Haklar

234

lah Teal ne isterse yle yapar. Kimisinin mrn uzatr; kimisininkini de ksaltr. ine kimse karamaz. Her iinde, istediini istedii gibi yapar. Dahhak denilen zat der ki: Baz insann gnlk mr varken, Allah Tel bunu sla-i rahim sebebiyle otuz sene yapar. Ve yine akrabalarna sla-i rahim yapmad iin otuz senelik mrn gne indirir. Ve bu artp eksilmeyi yedi vechile tefsir etmiler. Bunlardan birisi ki, Abdullahn olu Cabir Sallallah aleyhi vesellemden yle nakletmitir:

Dier rivayetlerde aa yukar bunun gibi yani Allah Tel mr ve rzk arttrr ve dilerse mr ve rzk azaltr. Bazen ekaveti siler yok eder, saadeti de yerine sabit klar. Yine Buhari ile mslim mttefikan beyan ederler: Hz. Enesden, Reslullah buyurdular ki; Her kim rzknn okluunu istiyorsa, ecelinin geri kalmasn istiyorsa, sla-i rahim yapsn. Bu o kadar sevin verici ve memnun edici bir haldir ki, baka eylerde bulmak mmkn deildir. En mhimi ve en ok bizi zen rzktr. Baz kimseler anadan babadan varlkl olduklarndan bunun ehemmiyetini pek anlamazlar ise de, fakir halk, bahsus memleketimizde oktur. Hele kyllerimizin bir ksm bunu ok iyi bilirler. nsan en ok zen ve yoran, evleri de birbirine katan ve birok geimsizliklere yol aan hep fakirliktir. Bazen insan bilmecburiye kleler gibi ac ve irkin ilere srkleyen hep fakirlik deil mi? Kfre en ya-

Mehmed Zahid Kotku

kn olan da yine fakirliktir. Haline raz olmamak ve zamann ihtiyalarn karlayamamak, oluk ve ocuunu da gnn seviyesine gre yetitirememek ve onlar bakalarnn ellerine bakar durumda brakmak, dorusu aclarn acsdr. Hele bu devirde ocuklarn ahlk zerinde pek byk bir tesirin olduu inkr edilemez. Bir korkun hadise daha gze arpmaktadr ki, bu hepsinden daha fena ve daha irkindir. Herkes pek iyi bilir ki, iffet ve namus can gibi mukaddestir. Bu iffetsizlik, baz hem bilgin, hem de zengin takmnda bulunursa da, o cibiliyetsizlik iktizas ve icabdr. Yoksa soyu sopu temiz aile ferdleri, zengin de olsalar, fakir de olsalar, bu gibi iffet ve namusa mugayir bir i ilemelerine imkn olamaz. te insann bu gibi ve daha eitli, akla fikre gelmeyen fenalklarn, ktlklerin ve fakr zaruretin ierisinden kurtulmasna balca sebeplerden biri de; ana, baba, amca, day, hala, teyze ve bunlarn ocuklar ve bahusus kardeler arasndaki ilikinin devam ve kuvvetlenmesi, ki bu da sla-i rahime baldr. Onun iin hepimize den vazifelerin en mhimlerinden olan bu sla-i rahimi devam ettirmek ve ayn zamanda da ocuklarmza gzelce retip hem nasihat ve hem de vasiyet etmek bortur. Bu sla-i rahim, baz hadis-i eriflerde getiine gre insann aa yukar rzkn artmasna, mrn uzamasna, kt lmlerden ve korkun hallerden kurtulmasna balca sebeptir. Sakn akrabay taallukat arasnda kusur kabahat aramaa kalkma, bizim kendi kusurlarmz kendimize hem yeter, hem de artar ve bizler kendi kusurlarmz dzeltmek imknn bulamadmz halde bakalarnn da yle kusuru var, byle hatas var demek, ok byk bir hata ve kusurdur. Onun iin akrabalar mmkn olduka, bahusus kandillerde, ramazan- e-

235

Ana Baba Haklar

236

riflerde, bayramlarda ve Cuma gece ve gnlerinde ziyaret etmeli, mmkn olursa, hem de makbule geecek hediyeler vermeliyiz. ocuklarn da sevindirecek kitap, kalem, yaz takmlar vesaire gibi eyler vermeyi de ihmal etmemeliyiz. nk bu hediyeler, aradaki muhabbet ve sevgi balarn hem artrr, hem de rzklarnzn bolluuna ve mrnzn uzun olmasna vesile olur. Sakn buna da itiraz edip bu nasl olur demeye kalkma. Allah ve Resul ne diyorsa sen ona bak. Mlk Onun, tasarruf Onun, her ey de Onun. O isterse uzatr, isterse ksaltr. Bunlar izah iin uzun uzadya izahlar yapmlarsa da en ksas Allah ve Resul ne diyorsa o, yledir. Onu insann kendi kendine izaha kalkmas abestir. man zayf, akl ksa olan kimselere faideli olur mu diye uramak da ne kadar faideli olur bilemem? Her ne kadar olsa da faideden hali deildir, inallah. unu anlyoruz ki, insan ne olursa olsun akrabasn brakmamal. Onlar ziyaret etmeli. Hem de mmknse sevindirmeli. Gerek hediyelerle ve gerekse tatl muhabbetlerle. Bu hususta tam 41 hadis-i erif zikrolunmu, lafzlar ve ravileri her ne kadar ayr ise de, netice hepsinde u ifade mevcuttur. Sla-i rahim yapann, yani akrabay taallukatn ziyaret edenin hem rzk oalr, hem de mr uzar ve hem de dnya felaketlerinden, fena lmlerden, dert ve bellardan muhafaza olunur. Cennetteki derecesi o nisbette ykselir. Dnya ve ahirette rahat etmek istiyorsan, akrabalarnla mnasebeti katiyen kesme ve onlarla daima gzelce geinmeye al. Sakn soukluk karma ve soukluk hangi taraftan olursa olsun derhal bartrmaya al ve dostluu arttrmaya gayret eyle. Bu kusur bulmalar ekseriya nefsi emmre denilen kt bir huyun tesiridir ki, insan her zaman tehlikeye srkler.

Mehmed Zahid Kotku

Bu nefsin elinden kurtulmak da yle pek kolay bir ey deildir. ok azim ve ok riyazetlerle birlikte ok da zikrullaha devamla beraber, ahireti tefekkr, kabri tefekkr, kyameti tefekkr, hesap ve mizan tefekkr, gerekir. Hele o Cennet ile Cehennem yok mu ya! nsan Cennete sokan ey imanla beraber iyi ibadetler, Cehenneme sokan ey de gnahlarla beraber bir de imanszlktr. Bu dnyada insan muhayyerdir. stersen Cennet yoluna, istersen Cehennem yoluna gidersin. Kimseye kabahat bulma. imdi sana-bana den dedikodu deil, sen sylenene bak da ana, baba ve hsm-akrabalarn ziyaret ile hatrlarn sor, gnllerini ho eyle. htiyalar varsa mmknse, onlar gideriver. Hele kusur aramaa hi kalkma. Kendini de beenme. Bakalm yarn halimiz nice olacak? Onlara da dualar eyle. Kt huylarmzn hepsini Cenb- Hakk, iyi huylara tebdil eylesin, min.

237

b) Uzakta olan hsm akrabalar ziyaret:

Musa (A.s) Cenb- Hakka sormu ki, Ya Rab, ben nasl sla-i rahim edeyim ki, akrabalarmn her birisi bir tarafta. (O gn dnyada bugnk gibi kolaylklar olmad iin uzaktakileri ziyaret pek kolay olmazd.) O zaman Cenab- Hak, "Ya Ms, sen kendi nefsin iin istediin, sevdiin eyleri onlar iin de sev ve iste" Bizim eriatmzda ise, uzakta olan hsm, akrabalar ziyaret; hediye gndermekle, mektup gndermekle, selmlar gndermekle de caiz ve mmkndr denmi ise de, dorusu vakti olanlarn biraz gayret gsterip gidip ziyaret etmeleri; hem daha efdal ve daha ldr. Hem mrn uzar, hem de rzkn artar. Tec-

Ana Baba Haklar

238

rbeye kalkma. Tecrbe olunmu eyleri tecrbeye kalkmak cahillik alametidir derler. Bak Cenb- Peygamberin buyruuna: "dem oullarnn amelleri her Perembe ve Cuma geceleri bana arz olunur da Allah Tel Hazretleri kat- rahim olanlarn yani akrabay- taalluktna sla-i rahim yapmayan, ziyaret etmeyenlerin amellerini kabul etmez." buyurmutur. mam Ahmedden bylece rivayet olunmutur. Bunlarn hepsi bize demek istiyor ki, birbirlerinizle tam manasyla kardee geinin ve daima birbirlerinizin iyi hallerini grnz. Ve onunla vnnz. Bir insan babasna asi olduu halde, babas lm olsa, o ocuk eer babasna dua ederse, babasna ihsan etmi saylr. Ve yine her kim babasnn ve anasnn veya birisinin kabrini her Cuma ziyaret ederse, hem mafiret-i ilhiyyeye mazhar olur; hem ebeveynine iyilik edicilerden saylr, buyrulmu. yle bir hdise anlatlmaktadr: Saliha bir kadn vefat yaklanca ocuunu arr ve der ki: Yavrum benim hayatmda ve memtmda senden baka itimad edeceim kimse yoktur. Beni lmm halinde mahzun etme. Kabrimde beni korkutma (Duasz brakma, gerek telkin ve gerekse Hakka tazarru ve niyaz gibi) Vakta ki, anne vefat etti. Olu ona her Cuma gn ziyaret eder; ona ve komularna okur idi. Ryasnda annesini grd ve ona halinden sordu; "naslsn anneciim" gibi. O da "olum lm, ok iddetli ve zor bir eydir. Ben ise Allah Telya hamd sena olsun ki, ok gzel bir yerde, ipekli kuma yataklarda ve gayet gzel kokular iindeyim; kyamete kadar. Olum, sakn Cuma gnleri ziyaretimi brakma. nk ben

Mehmed Zahid Kotku

ve hem komularm, senin duan bereketiyle ok serin ve ferahlk iindeyiz." der. Bu bizim bir ananemiz idi. Cuma gnleri mezarlklar genlerle dolar, boalr; herkes gemilerine Yasin-i erif, hatim vesair Kuran srelerini okumak suretiyle dualar eder; hem kendisi ahiret dersini alm olur; ibretlerle dner ve hem de orada yatan gerek kendisinin ve gerekse sair gemi mminlerin ruhlarn sevindirirdi. Tabii, bu adet evladna da intikal eder; o da dnyasn deitirince, onun yeri ne bu sefer de onun olu babasn ve sair mminleri ziyarete devam eder. Derken bu det bylece temdi eder giderdi. Fakat dnya bugn bambaka bir lem oldu. Bir kere ldn m o gn her ey biter; Ondan sonra da miras kavgalar balar. Daha sonra evvela evldlar birbirlerine derler, sonra dost ve komularla ayrlklar balar. Daha sonra mahallesini beenmez. Daha lks yerlere gitmeye kalkar. Daha sonra da artk kimseyi beenmez bir hal alr. Neticede cemiyetler de perian olur, fertler de. Arkas ya esaret veya felket stne felaket. Cenb- Hak cmlemizi bu gibi ac akbetlere dmekten korusun.

239

c) Cennet ve Cehennemin yolu buradr:

nsan okur, dnya ilimlerini iyi beller. Asistan, doent, profesr olur. Fakat dini bilgilere sahip deilse ve bildikleriyle amel etmiyorsa, iman ve inancnda eer ihls yoksa, tabii, bu bilgi insanlar birbirinden ayrmaktan ve iflasa doru gtrmekten baka bir ie yaramaz. Belki dnyan gzel olabilir, ama buras muvakkat bir yerdir. Burada kimse de kalmamtr ve kalamaz. Asl hayat hiret hayatdr. Buras hiretin geit yoludur. hiret burada kazanlr. Cennet ve Cehennemin yolu buradadr. Onun iin iman ve slm yol-

Ana Baba Haklar

240

larn aramak ve bulmak mecburiyetindeyiz. Eer bunu bulmadan buradan ayrlrsak vay bizim halimize, o zaman bizim insanlmz nerede? Heyhat! Bugn yetien genlerin kata ka mslmanl biliyor ve yapyor? Dinsiz olarak yetien neslin, mesuliyet korkusu olmadndan, elinden gelen her eyi yapmakta, kendisini hakl grmektedir. stediini ldrr ve bunu kendisine bir de eref sayar. stediini soyup soana evirir. Sonra bu paralarla da envai eit fitne ve fesatlar evirir. Sonra biz de bunlarn hakkndan geleceiz diye urar dururuz. Ve bu uurda birok canlar da feda olup gider. Analar, babalar yanp dursunlar, kime ne, vesselm! Yine bu hususta Cenb- Peygamberin buyruklarndan olarak deniyor ki, "Her kim anne ve babasnn lmnden sonra onlar iin hac ederse Allah Tel onu Cehennemden zdlklardan yazar." Evz Hazretleri yle der: Ana ve babasna asi olan kii onlarn vefatndan sonra onlarn borlarn derse, bu zat anasna, babasna iyilik edenlerdendir diye yazlr. Ve yine her ne kadar valideynlerinin hayatnda onlara iyilik etmi; iyi bakm, ikram u ihsan ok; ama ldkten sonra onlarn borlarn demezse, buna da k yani asi evlad diye yazlr. Cbir (R.A) der ki, "ben vaktaki babamn borlarn dedim." Cenb- Peygamber (S.A.V) buyurdular ki: "Ya Cbir babann borlarn dedin deil mi? Allah seni mafiret eylesin." diye tam yirmi be kere dua buyurdular.

: :

Mehmed Zahid Kotku

: . : . : : : : : . : : : . : : .

241

Bir adam Reslullah Efendimize "Allaha en sevgili ameller nelerdir?" diye sormutu da cevaben, "evvela Allaha imandr" buyurdular. "sonra nedir?" diye sordu "sla-i rahimdir." buyurdular. "sonra nedir?" diye sordu, "Emr-i maruf, nehyi anil mnkerdir." buyurdular. Yine sordu, "Allaha amellerin en buuzlusu nedir?" Buyurdular ki; "Allaha irk komaktr." "sonra nedir Y Reslullah," buyurdular ki; "sla-i rahim yapmamaktr, yani kat- rahim olmaktr." "Bundan sonra nedir Ya Reslullah?" dedi. Buyurdular ki: "Mnkert, gnahlar ilemekle emir, maruf olan hayrlardan men etmektir."

Ana Baba Haklar

242

.
Hz. Aie vlidemizden yle nakledilmektedir. Muhakkak ki, her kime rfkdan bir nasip verilmi ise ona dnya ve hiret hayrlarndan nasipleri verilmi demektir. sla-i rahim ve komu ile gzel geinmek ve gzel huy, ahlk sahibi olmak. te bunlar bulunduklar yerlerin mamr olmasna ve mrlerinde de uzun olmasna sebeptirler. Eb Lehebin kz Drre unu nakleder:

: :

Ben, Reslullaha "Y Reslullah nsn hayrls kimdir? Diye sordum, cevaben: Allahdan ok korkan, sla-i rahim yapan, maruf ile emredip mnkerttan insanlar nehyedenlerdir," buyurdular. Eb Zer (R.A) der ki:

Mehmed Zahid Kotku

: :
Dostum Reslullah (s.A.V) Hazretleri hayrlardan baz hasletleri bana vasiyet buyurdular. Birisi kendimden stn kimselere bakmamak ve benden aa olanlara bakmak zere vasiyet ettiler. Ve yine miskinleri sevmek ve onlara yakn olmakla vasiyet ettiler. Ve yine sla-i rahim ile vasiyet ettiler, onlar her ne kadar gelmeseler de. Yine Allah iin hi levm edicinin levminden korkmamak zere vasiyet ettiler ve yine her ne kadar ac da olsa daima hakk sylemekle emrettiler. Bir de lhavle ve l kuvvete ill billhi kelimesini ok sylemekle emrettiler. nk bu kelime Cennet hazinelerinden bir hazinedir buyurdular. Bunlardan anlalyor ki sla-i rahim, gelen akrabaya karlk olarak gitmek deil, belki darlp da sana gelemeyene, ksene kar, alak gnlllk yaparak dima gitmektir. Bu sla-i rahim ok mhim bir derstir. Cenb- Hak ve Cenb- Peygamber Efendimiz, btn insanlarn ve bhusus msl-

243

Ana Baba Haklar

244

man olan zmrenin birbirleriyle kaynamasn sanki hepsi bir ceset, bir vcut, sanki hepsi bir binann heyet-i umumiyesini tekil eden talarn kaynamas gibi, kaynamasn istemitir. Sla-i rahimin terki, bir vcudu paralamak veya bir kaleyi ykmak veya bir binay skp atmak gibidir. Pek byk bir cinayettir. Gerek kardeler arasnda ve gerekse sair akrabay taallukat arasndaki tesandn bozulmasnda ekseriyetle miraslar byk rol oynamaktadr. Gerek paralarn ve gerekse miraslarn taksiminde herkes nalnc keseri gibi kendi tarafna yontmakta ve bu hususta lazm gelen fedakrl tam manasyla yapamadmzdan, e dost, akraba arasndaki birlik balar zlmekte ve yerini birbirlerine kar buz ve adavet istila etmektedir. Bu hal tabi ki hem cemiyet iin, hem millet iin hem de aileler arasndaki dargnlklara ve ayrlklara sebep olduundan hi de istenmeyen bir haldir, birok hadiselerin zuhuru da muhtemeldir. Dostluklarn, akrabaln, kardeliin daha sonra millete bu samimiyetin devam yle szlerle mmkn deildir. Ancak, nefsani ve vicdani fedakrlklar, olgun, ahlken mazbut, dini de tam btn kimselerle mmkndr. Gerek dnya bilgilerinin ve gerekse din bilgilerinin bu hususta kfi gelmedii grle gelmektedir. Medine-i Mnevvere halknn Mekke-i Mkerremeden gelen muhacirlere yaptklar fedakrl, tarih hibir devirde kaydetmemitir. Bu olgunluk ancak hakiki mslmanlarda bulunabilir. Dnyaya meyyal, hevay heves sahiplerinden byle fedakrlklar ummak zehirden ifa ummaa benzer. Onun iin Cneyd-i Badadnin ashab- tarikat hakknda zikrettii 8 edebten birisi de, drd paray veya mal dnp almamaktr. Zayi olur diye korkarsa orada durur ve geen bir fukaraya bunu al, hell olsun sana der.

Mehmed Zahid Kotku

nk dnyann fn, ahiretin ise baki olduunu ve daimi ve dnya varlklarnn ise insanlar bu canm ahiretten alkoyduunu ve birok da gnahlara soktuunu bilir. Bu sebeple gerek kabir ve gerekse ahiret hesabna, srat kprsne, Cennet ve Cehennemin bulunduuna inanr. Yaptklarn ve yapacaklarn da Allah Tel hem grr ve hem de bilir olduuna inanp iman ettiinden, her istenilen fedakrl her yer ve her zamanda yapmaa mdedir, hazrdr. Onun iin ey aziz karde, sen de bu gzel kardelii yaatmak istiyorsan bu dnyaya iltifat etme. O miraslar ve o servetlerin, gzn yumunca sana zararlarndan baka bir faidesi olmayacaktr. Binaenaleyh o ashab- kiram gibi cmert ol. Hatta cann bile esirgeme. te o zaman tam bir hrriyete nail olursun. Yoksa paralarn, servetlerin, mallarn esiri ve klesi olarak bu dnyadan gidersin. Vay halimize, vah halimize!

245

: : . .:

Ana Baba Haklar

246

Biz Cenb- Peygamberin yannda oturuyorduk. Buyurdular ki, "bugn bizim yanmzda kt- rahim oturmasn." Bunun zerine halkadan bir gen kalkp gitti ve teyzesine gelip afv diledi. Aralarnda olan baz eylerden n teyzesi de affetti. gen dnp meclise geldi. Bunun zerine Efendimiz (s.A.V) buyurdular ki, muhakkak, rahmet kt- rahim olan bir kavme nzil olmaz. Taberannin ifadesinde ise, Muhakkak melike-i kiram kt- rahim olan kavim zerine gelmezler, inmezler. Artk buna ne dersiniz bilmem? Huzeyfe (R.A)den nakledilmektedir.

: : : . : . :

Efendimiz (s.A.V) buyuruyor ki, siz imma (Tembel, dalkavuk, mukallit, mtereddid, herkesin szne aldanan) olmaynz. yi dnn paralara kul olmayn. Allah brakmayn, herkesin szne aldanmayn. yle ki, insanlar bize iyilik ihsan ederlerse biz de onlara iyilik ihsan ederiz. Ve

Mehmed Zahid Kotku

bize zulm ederlerse, bir de onlara zulm ederiz. Lkin siz kendi nefislerinize hakim olunuz da, nasdan iyilik edenlere iyilik ediniz, ktlk edenlere ise mukabele ile zulm etmeyiniz, fitne ve fesatda bakalarna uymaynz, ktlk edenlere bilkis iyilikle mukabelede bulununuz. Bunu yapamaz isen hi olmazsa zulme kalkma. aban aynn onbeinci gecesine Berat gecesi denir. O gece taatlerin kabul olduu, umumi bir afv yapld mbarek bir gecedir. Bu afv- umumiden yalnz u kimseler mstesnadr: mrikler, ksler, kat- rahimler, kibrinden eteklerini srkleyenler, validelerine asi olanlar, bir de iki imeye devam edenler. Bunlar hakknda yerleri geldike lazm gelen malmatlar verilmi olmakla tekrarna lzum grlmemitir. Yalnz bunlar dikkatle okuyup zerinde durmak her mslmana bortur. Daha fazla malmat isteyenler Tenbihl-gafilin denilen kitab okusunlar.

247

3- Hayr sylemek
Allaha iman edip inanan ve hirete inanan kimsenin yapaca en doru ve gzel yol, daima hayr sylemesi ve insanlarn iratlarna, iyiliklerine yarar faideli sz sylemesi veya onlara dnya ve ahiret bilgileri hakknda malumat vermesidir. Veya skut edip gnln hakka balayp bir taraftan hatalarn dnmek ve kusurlarn telafi edecek areler aramak veya dini ve uhrevi hayrl faideli kitaplar mtlaasyla vakitlerini hayrlarda geirmeye almak, insana yarayan en gzel bir harekettir. Bunun iin en gzel ve kolay are; olgun ve kmil kiilerle dost olmak ve onlarn sohbetlerinden istifade etmektir. Allah esirgesin bir kere kt huylu ve yaramaz insanlarla ve bhusus iki, kumar, zina, kahve ve ga-

Ana Baba Haklar

248

zino gibi mahallere ve oyunlara alt m onlarn hakkndan gelmek ok zor olur. Hem para israf ve hem de en mhimi mr israf iinden klmaz bir felkettir. Bir de zengin ve faiz ile i yapan kimselerin yanlarna bile urama. Zira onlar da seni manen mahvederler. nk nefis hele ilk devirlerinde ss ve saltanat pek sever de zenginlerin haline imrenir ve o da onlar gibi olmaa alr ki, bu felaket ona yetip artar. Zenginlerin iyileri de vardr. Ama pek azdr. nsana lzm olan alak gnll tevazu sahibi olmak yararken, bu zenginlerin halleri, ekseriya kendilerini kibir ve gurur istila eder. Fakir fukaray hor ve hakir grr ve onlara yardma da yanamaz. Bir de marklk hasl olur ki, bu da tabii hibir zaman beenilmez. Bak zenginlerin mahalleleri bile ayrdr. Fukaralar arasnda oturmaa da tenezzl edemezler. Hele o yemek yiyilerindeki saltanatlar ve israflar dorusu afvolunamayacak kadar byktr. Dilin ft saylamayacak kadar oktur. Gybet denilen afet ne kadar byktr. Buna mptela olanlarn btn kazanm olduu sevaplar elden gidecei gibi, bu kt huyu her yerde ve her zaman tekrar eder durur. Bunlarn terki de ok zordur. Pek ok mcahedelere baldr. Gnahnn okluu ile beraber bir de iyiliklerin ve sevaplarn elden gitmesi kadar fena bir zarar olabilir mi? Cenb- Hak cmlemizi irkin ve fena huylardan muhafaza buyursun. min! Gybetin yan sra bir de sz tamak laf getirip gtrmek gibi irkin bir huy daha vardr ki, o da gybetten de fazla ve yaramaz bir huydur. Bir de her duyduunu sylemek deti. O da irkin huylarn hemen banda gelmektedir. Bunlarn hepsi sylemekle veya dinlemekle veya okuyup bilmekle olacak eyler deildir. Bunlar terk edip, mukabilin-

Mehmed Zahid Kotku

deki iyi ve gzel huylar elde etmek iin nefsi ile mcahede ve tenha yerlerde yalnz kalmak, yemek ve imeyi de mmkn mertebe azaltp Kuran- Kerimin ve Hadis-i eriflerin mtalasna devamla beraber bir de zikrullaha devam ve ara sra ehl-i hal olan kimselerin sohbetlerine devamla mmkn olabilir, zannederim. air:
Susmak ziynet, skut da selmettir, Eer konuursan ok konuma. Ben sktuma hi ndim olmadm, Fakat konutuuma ok ndim oldum

249

demitir.

MLLET HAKKI

Bu hususta Selman- Frisi hazretlerinin hikyesi gzel bir rnektir. Evvel, ksa da olsa, Selman-i Frisi Hazretleri hakknda biraz malmat vermek herhalde hayrl olacaktr. Selmn-i Frisi Hazretleri ran dediimiz memleketin sfahan diyarnda C kasabasnn beyinin oludur. Ve babas tarafndan pek sevilen, muhterem bid bir zat idi. Babas atee tapanlardan olduu iin, olu da atee tapanlardand. Bir gn babas, bunu baka bir yerde olan emlkini tamir iin nezareti olarak yollam. Bu frsattan istifade eden Selman yolu zerinde bulunan bir kiliseye uram. Papazyla konumu, ibadetlerini beenmi. Bu din bizim atee tapmamzdan daha iyidir, diyerek hristiyanl kabul etmi ve babasna da bildirmi. Uzun konumalardan sonra, babas bunu hapsetmi

Ana Baba Haklar

252

ve ayaklarn kamamas iin demirden zincirlerle balam. Fakat Selman papaza gizlice haberler yollayp, ama kamann yollarn aratrm. Ve nihayet ama giden bir kafileye katlmak zere zinciri koparmaya muvaffak olmu. Ve kafileye katlarak ama gelmi. Orada bulunan mehur papaz (el-Uskuf) isminde birisine hizmet etmi ve nihayet Musula oradan da Karahisardaki papazlara hizmet etmi ve lmleri annda Selmana, "artk sen Medine-i Mnevvereye git. buralarda durma. Oraya hir zaman Peygamberi gelecek. O, sadaka almaz ve yemez; ancak hediye kabul eder. Peygamberlik ve almeti olarak da arkasnda gvercin yumurtas byklnde bir de Mhr-i Nbvvet vardr." demi.

baresi kllar ile yazl olduu Hz. Ali Efendimizden rivayet edilmektedir. Ve bu levhalar hl mevcuttur. Siz de bir tane evinizde bulundurunuz. Bunun zerine Selman Medineye hareket etmi. Bulunduu kafiledekiler bunu kle olarak bir yahudiye satmlar. Zavall, birok mkiltlardan sonra Resl-i Ekreme mlki olmu. Sadakay kabul etmeyip, hediyeyi kabuln grdkten sonra nihayet arkasndaki nbvvet mhrn de grmeye muvaffak olmu. Ve bylece iman ve slmiyetle merref olduktan sonra, Hendek Muharebesinde byk hizmetleri olmu. Ehl-i Mekke Selman bizdendir. Ehl-i Medine de Selman bizimdir, demi. Ve

Reslullah (S.A.V)de

" selman bizdendir." buyur

Mehmed Zahid Kotku

mutur. ok zeki ve bilgili idi. Dnyaya katiyyen iltifat etmemi; eline geen paralar derhal tasadduk edip, az bir para kendisine kfi gelirmi. Emirlii katiyyen istemedii halde nihayet Iraka vali olarak tayin edilmi. Orada Hz. Osman (R.A) devrinde vefat etmitir. Ya hakknda ihtilaflar vardr. 250 sene muammer oldu, diyenler de olmu. Irakta Selmn- Fris denilen mahalde mescidi yannda medfundur. Valilii esnasnda kendisine verilen maa almam ve valiler iin tahsis edilen evde oturmam, yaptrd ve ancak bir insann girip yatabilecei gayet basit bir evde yatar ve gece gndz memeleket ilerini kendisi kontrol eder ve uykusu geldii vakitte hemen bir kenara ekilir; arkasndaki geni cbbesinin yarsn altna, yarsn stne eker, orada uyuyuverirmi. Bir gn amdan gelen bir adam eyasn tatmak iin bir hamal aram ve Selmn-i Frisi Hazretlerini fakir bir garip zannederek, "benim bu ykm filan yere kadar gtrr msn," demi. Selmn-i Frisi de hemen yk srtna alp gtrrken yolda tanyanlar, esselm aleyke y emirelmminin, diye hitapta bulununca; adam ii anlam ve zr dileyerek yk brakmasn rica etmi ise de, Selman buna raz olmam ve yk yerine kadar gtrm. Adam hamallk parasn vermek istemise de Selman (R.A) onu kabul etmemi ve oradan geen bir fakire vermesini iaret buyurmular. Vefat annda pek alam. Ziyaretileri "sen dostun Reslullaha kavuacaksn neye alyorsun?" dedikleri vakit, "ben u etrafnzda grdnz eyalardan dolay alyorum" demi. Biz ne var diye baktk. Bir desti ibrik; bir de topraktan bir bardak. Ve bir de yatt gayet basit bir yatak.

253

Ana Baba Haklar

254

Mbarek, gerek ganimetlerden ve gerekse kazancndan artrd paralar derhal tasadduk eder; ancak o gnk bir dirhem nafakasn alkormu. Hiam b. Hasan, Hasandan rivayet ederek yle der: Selmann ihsan u ikram be bin idi. Bir gn, otuz bin kiiye kar bir hutbe irad ederken, zerindeki elbise bir abadan ibaretti. Ve onun yarsn yere serer ve yarsn giyer. Ve maan almaz. Ancak kendi elinin emeini yerdi lrken Sad b. Vakkasa syledii cevap u imi: Yemin ederim ki, lmden korkarak alamyorum. Ve dnyaya hrsm da yoktur. Lkin Reslullahtan bir ahid aldk ki, o ahid udur: sizin dnyadan nasibiniz, bir atl yolcunun alaca kadar bir ey olsun. Sade olan nasihati yledir: Bir ey ilemei kasdettiin vakit Allah Tely zikreyle. Hkm verirken, Allah hatrlayarak hkmn ver. Elinde olan datrken de Hakkn zikrini et. Her haliyle Hz. mere benzer bir zat- al imi. Cenb- Hak, makamn l eylesin; min!.. Bizim byklerimiz, idarecilerimiz bunlardan ders alabilseler; ne mutlu onlara. O zaman memleket bal-kaymak gibi olur. Hazinelerde paralar dolar. Kuvvet, evket, azamet, zafer stne zafer. Mbarek zat yemek piirdii bir tencere ve sahan, abdetst almak iin kulland bir destiyi, bir de yemek sofrasn ok grm de, Reslullaha verdiim sz yerine getiremediim iin alyorum demi. Vay bizim hlimize! man ve slm akna babasnn btn emlk ve arazsini, sonra o tatl eviyle beraber ana ve babasn ve btn akraba ve hemehrilerini brakm. Evinden, anasndan, babasndan gizlice kap

Mehmed Zahid Kotku

ama gitmi. Oradan Musula, oradan Karahisara, oradan da Medine-i Mnevvereye giderken kendisini kle diye satmlar. Dni urunda senelerce boaz tokluuna yahdiye hizmet etmi. Ve nihayet Peygamberimiz Medine-i Mnevvereye gelince gidip imanla, slmla merref olmu ve nihayet klelikten kurtulup, slm snfnda yer alm. Hendek Gazasnda, hendek kazma tavsiyesinde bulunmu. Reyi kabul buyrulmu; hendek kazlm. O srada rastgeldikleri gayet sarp bir kayay krarken, mucize-i peygamberi olan, zabt olunacak slm diyarlar gsterilmi. Nihayet Selman da Iraka vli-i umm olarak gnderilmi. Yine hi hlini bozmadan zhd takvasyla memleketi idare etmi. Ne mutlu bunlardan ders alabilen bahtiyarlara!.. Sormular ki, emirlii ne iin istemiyor ve ona buzediyorsun? Cevaben emirliin evveli, st emen ocuk gibi tatldr. Sonu da, stten kesilen ocuk gibi, pek acdr. ocuk alt memeyi kolayca brakmad cmlece malumdur. Bir gn mbarek zat- muhterem Selman Hazretleri, ekmek iin hamur yoururken dostundan biri gelmi. Onu yle hamur yoururken grnce; "Ya Seyyid; hizmetin nerede, ne iin ona yaptrmyorsun" diye sorunca "onu baka bir ie gnderdim. Binaenaleyh, gelince iki ii birden grmesini kerih grdm, ho grmedim de, bunu da ben yapvereyim, dedim." Heyhat bizlere Yzbinlerce heyhat!.. Gurur ve azametimizden yanmza bile sokulmak mmkn deil. Yanmza gelenlere de tatl bir dil, gler bir yz gsterdiimiz de olsa bri!.. Ya Rab, bizleri afveyle ve bu sevgili, iyi kullarnn hrmetine bizleri bala ve iyiler zmresine ilhak eyle. Ve bizi kendi halimize brakma, hfz- himyenden bir gz ap kapayacak kadar az bir zaman dahi olsa. Cennet cemlinle

255

Ana Baba Haklar

256

cmlemize de ikram eyle. Y ilhellemin. Ve sallallah al seyyidin Muhammedin ve lihi ve sahbih ecmin velhamdlillahi Rabbil-lemin Hz. Selmann kermetinden bahsedilirken, mbarein misafiri gelir ve Onun da misafiri arlayacak bir eyi bulunmazsa ava kar ve geyiklere, geliniz diye arr, onlar da gelir. nnden geerlerken beendiini alp keser ve misafirlerine ikram edermi. Rahimehumullah rahmeten vsiaten. Bu da Allah Telnn sevgili kullarna bir ltfudur ki, Allah sevenleri Allah da sever. Ve Allaha itaat edenlere her ey de itaat eder vesselm te sizlere canl bir nmne. Ana ve babaya itaat, ocuun dinine imanna zarar vermedii mddete caizdir. Onu dinden alkoymak veya irk koturmak veya gnah iletmek istedikleri zaman itaat da ortadan kalkar. Bak nihayet areyi kamakta bulan Selmnn ektiklerine. am neresi, sfehan neresi, imdiki gibi bir vasta da yok; yayan yapldak. Kim bilir ka gnde gidebilirdi. Yannda da bir eyi yok; ne para ne de baka bir ey. amdan Musul, Musuldan da Karahisara, oradan da Medine-i Mnevvereye. Derken, zalimler bunu kle diye satyorlar. Senelerce bir Yahudiye uaklk ediyor. Hep gayesi Allah. Onun iin bu zahmet ve meakkatler Ona hi dokunmuyor. Nihayet Resl-i Ekrem Efendimiz Medine-i Mnevvereye terif buyuruyorlar. Bu da, hemen Resl-i Ekreme gidip iman- slmla merref oluyor. Ve nihayet Badata vali oluyor. Fakat Onun hayat hi de deimi deil. Yine eski zhd takvasyla Allahna her bakmdan tam bal. Fni olan dnyann hibir zevk ve sefasna kymet vermemi. Btn midi Allah Telnn rzasn kazanabilmek iin onun yolunda her eyini feda etmekten

Mehmed Zahid Kotku

ekinmeyen bu bahtiyarn hali, dorusu hepimiz iin bir rnek ve nmnedir. Bu da, bu rnei ve nmneyi Resl-i Ekremden alm. Ve onu aynen nefsinde tatbik etmi. te bu bahtiyarlarn sayesinde slm az zamanda ark ile garp arasnda yaylm ve bugne kadar da, lehlhamd, yaamaktadr. Ve tabi kymete kadar da yaayacaktr, inallah Lkin bizlere den vazife, bu slm nimetinin ve bu slm nimetini bizlere ulatran ulemlarmzn, hatta hedlarmzn kadr kymetini bilerek, bizler de hi olmazsa onlar kadar slmn yaamasna almak ve bu hususta dn messeseler kurup onlar olgunlatrmaa almak ve yine bu hususta mal ve can fedakrlndan geri kalmamak, icap ederse, ehadet erbetini de imeyi gze almaktan zerre miktar olsa bile kanmamak gerektir. Baksana gzlerimizin nnde 1324 (1330 Rmi) senesinde cereyan eden bir harbi ksaca hatrlataym. ngiltere, Amerika, Rusya, Fransa, talya, Yunan Devletleri bir olmular da stanbulu almak istemilerdi ki, o zaman Osmanl saltanatnn payitaht idi. Halife Padiah stanbulda idi. Bu alt devler donanmalar ile anakkale Boazn geip stanbulu alacaklar ve Trkleri malp edeceklerdi. Planlar en ksa yoldan bu idi. Onun iin 32lik denilen byk toplarla denizden anakkaleyi bombarduman edip, orasn bir kllk haline getirmiler ve askerlerini karmaya da muvaffak olmulard. Lkin Mehmediin sngs onlarn btn emellerini boa karm; orta bir hesapla 250.000 ehit de vererek dman ricate mecbur etmilerdi. Sen harbi kolay sanyorsun; fakat su uyur, dman uyumaz derler. te ordularmz yenemeyen dman bizi dinen

257

Ana Baba Haklar

258

kertmek iin eitli hile yollarn aramaktan hibir zaman hali kalmaz. Buna sen ok dikkat eyle de, dnini fesada vermemek iin gzn drt a! Bu dnyaya ne byk kumandanlar, hkmdarlar gelmi. Hepsi de bugn yerin altnda hesaplarn vermekle meguldrler. Kimseye kalmayan dnya, acaba bize mi kalacak? Binaenaleyh, sen her eye ibretle bak da, dnini, imann eytana kaptrma. Zira sonraki nedmet hi de para etmemektedir. Bugnk Allahszlar, dinsizler bize nereden geldi, diye hi dndn m? Bunlar ne Rustur, ne Bulgar, ne de Yunan. Bak bugn halimize; hemen herkes alamaldr. nk bizim memlekete dinsizleri sokmamak iin tam 3 milyon zayiat verdiimizi hesaplar, tarihiler nakletmektedirler. anakkale bata, Galiyada, Romanyada, Kafkaslarda ordularmz baarl harpler yapar ve birok da ehid verirken bugn yine ayn harp devam etmektedir. Binaenaleyh mslmann da buna gre hazrlanmas arttr.

BYK GNAHLARDAN BAZILARI

ZNA HAKKINDA*
Hadis-i erifin drdnc ksmda eyh-i zn hakkndadr. Bu da yaland halde irkin huy ve ahlktan kendini kurtaramayan ve her zaman acnmaya deer bir zavall kimsedir ki, bu kt huya genlikte alan zavall, bu huyu her ne kadar gc ve kuvveti olmasa da, gc yetmese de bir trl brakamaz. Hi olmazsa gz zinasndan kendini kurtarmamas yetip artmaz m? Baknz, insan pek muhterem bir mahlktur. Onu ldrmekten daha byk bir cinayet olamaz. Kasden bir mmi* Terib ve Terhibin 3. cildinin 268. sahifesinden itibaren 27 hadis-i eriften semelerdir.

Ana Baba Haklar

260

ni ldrmenin cezas ebedi bir Cehennem azab olduu halde, bu zinay irtikap eden kt adam hakknda ise en ac bir lm cezas tatbik edilmesi emrolunmutur. Bu lm cezas dier lmler gibi idam olunmak veya kuruna dizilmek gibi deildir. Bir meydan mahalline pek byk olmamak zere halk tarafndan ve birok cemaatin gz nnde ve talanarak ldrlr. Ve bu hususta acmak caiz deildir. Zira bu fena ve irkin hareketin nlenmesi ve bakalarna da ibret olsun da korksunlar ve bu kt fiili ilemesinler diye acma caiz grlmemitir. Zira buna acmak, bilhare bu fiilin bakalar tarafndan ilenmesine sebep olur. Ve bilhare pek byk felaketlere dmek, iffet ve namusun son derece tehlikeye dmesine mncer olur ki, bu da pek byk bir kabahattir. Evet, bu gibi fenalklar nadiren vuku bulursa da, fenalklar bir an evvel nlenmi olur. nsan ldreni ldrmekte, ksasa ksas yapmakta hayat vardr, buyrulmu. Bu hayat katilinde ldrlmesiyle, dier katiller hakknda bir ders ve ibret olarak, adam ldrmeye yle kolayca cesaret edebilmeleri nlenmi olur. Ve bu suretle ldrme vakalar son derece azalr. Ve geride kalan insanlarn hayatlar da taht- emniyete alnm olur. Bu suretle de ksasta hayat vardr, emri tezahr eder.

1- Zina etmenin hkm:

Zina hususunda Mesd (R.A) n olu Abdullah (R.A) n Buhar, mslim, Eb Davd, Tirmiz ve Nesnin mttefikan rivyet ettikleri hadis-i erifte yle demektedir:

: :

Mehmed Zahid Kotku

: .

261

Reslullah (S.A.V) Hazretleri yle buyurmulardr. Bir mslmana, Allah Telnn birliine ve ondan baka mabd olmadna ve benim de Reslullah olduuma ehadet eden kimseyi ldrmesi caiz olmaz. Ancak sebepten birisi bulunursa o zaman ldrlr: Birisi: Evli olan veya bandan nikh- sahih gemi olan dul bir kimsenin, bu zinay irtikab etmesi halinde, bu adam recm olunarak ldrlr. kincisi: Adam ldren ksas olarak ldrlr. ncs de: Dininden dnen ve cemaati terk eden kii de ldrlr. Eer zina eden bekr ise, nikhlanmam, evlenmemi ise, buna da bu zina fiilini iledii iin yz meydan sopas vurulur. Dinden dnen kii slma davet olunur. slma dnerse ne al. Eer kfrnde srar ederse katli caizdir, demiler. Eer kadn dininden dnm ise, ekser ulem erkek gibi o da katlolunur demiseler de imammz mam- zam Hazretleri kadn ve ocuklarn ldrlmesi men olduundan, bunlar tvbe edinceye kadar hapsolunur demiler. Bir de sil diye insan ldrmeye kasdeden saldrgan kimseler vardr ki, onlarn elinden baka trl kurtulmak mmkn olmazsa, onu da ldrmeye cevaz verilmitir. mma si, cemaati tamamyla terk edenlerin de katline ve ekylarn da katline cevaz verilmitir. Hz. Ali Efendimiz

Ana Baba Haklar

262

Havric denilen, itikaden ehl-i snnetin dna kan ve Hz. Ali Efendimize kar gelen bu kabileden biroklarn katletmilerdir. Bunlar zamann imamnn, hkmdarnn vazifesidir denilmitir.

2- Zinann getirdii felket

Zina edenlerin sonlar fakirlik ve perianlktr. Allah Tel dua edip yalvaranlarn duasn kabul eder. Ancak zina eden erkekle zniye kadnn duasn kabul etmez. Zina edenlerin yzlerini ate yakar. Zina edenlerden iman, elbisenin, gmlein kt gibi kar. Zina eden kimseden iman kar ve onun tepesinde glge gibi durur. Zinadan vazgeerse iman ona dner. Zani, mrik ile beraber anlmtr. Zina eden kimse, zina ettii vakitte mmin deildir. Yani mmin zina etmez demektir. Yemin ederek mal satan, kendini beenen kibirli fakir, zina eden yal ve zalim imamlara Allah Tel buz eder. Yedi kat gkler ve yedi kat yerler, yal halinde zina edene lanet ederler ve znilerin iffet yerlerinden kan pis kokularla ehl-i Cehenneme eza olunur. Hamr, arap imee devam ederek len kimseye, znilerin ferlerinden kan kokular iirilir. Zinaya devam eden kimse, puta tapan kimseye benzetilmitir. Bunun iin iki ien de byledir. Halbuki zinann haraml ind-i ilhide arap imekten daha byktr. mmet-i Muhammed hayr zeredirler. Veled-i zinlar oalmadka. Veled-i zinlar oalp ikr olunca, azaplar umumi olmasndan korkulur. Zina aikr olunca fakir ve zillet kendilerini yakalar. Allah Telnn indinde en byk gnah irktir. sonra evldn kendisi ile beraber yemesin diye ldrmek, daha sonra da komusuyla zina etmektir.

Mehmed Zahid Kotku

Komu ile zina on zinaya bedeldir. Komusu ile zina edene Allah Tel rahmet nazaryla bakmaz, ve Cehenneme girenlerle birlikte znileri de Cehenneme sokar.

263

3- Zinadan korunann yeri cennettir

Muharebeye giden askerlerin karlarnn hrmeti, analarn hrmeti gibidir. ffetlerini muhafaza edenlere Cennet vardr. Herhangi bir mslime kadn be vakit namazn klar ve iffetini muhafaza eder ve erkeine de itaat ederse Cennetin hangi kapsndan isterse girsin. Dilini ve iffetini muhafaza edenin Cennete girmesini ben tekeffl eylerim. Bu iki azy muhafaza edeni Allah Tel Cennetine kor. Kadnlarn arkalarndan istifade Lt kavminin amelidir. Haramdr ve ok irkindir. Allah Telnn lnetine mstahak olur. Baka ey yazmaa lzum yoktur. Gryoruz ki, Reslullah (S.A.V) anaya ve babaya ihsan ve ikramla beraber, onlara kar isyandan ve itaatsizlikten son derece saknmann lazm geldiini anlatrken, o arada dier bir takm gnahlar da zikretmekte olduu grlegelmektedir. Mesel irk, iki, kumar, zina, katil, sihir, yalan, gibi gnahlar her hadisin iinde, yerine gre bazen birkan bazen de hepsini birden syledikleri grlmektedir. Zinay celbeden afetlerden birisi de iki olduundan, zindan sonra bir miktar da ikinin aleyhinde Efendimiz (S.A.V)in buyruklarndan bazlarn zikretmeyi uygun grdm. Allah Tel cmlemizin muini olsun. min!

Ana Baba Haklar

264

K HAKKINDA*
Bazen arihlerin szleri ve bazen kendi ilavelerimiz katlmtr. Bu husustaki kusurlarmz afv ile msamahanz da rica ederim. Hemen Cenab- Hakkn btn haramlardan korkup kaan ve emirlerine itaat edip rza-i ilhiyi kazanmaa alan bahtiyar kullarnn arasna biz gnahkrlar da kabul buyurmasn rica ve mit ederiz. Cenb- Peygamber bu ana ve baba bahsinin hemen hemen hepsinde irkten ve ikinden bahsetmektedir. ki aleyhinde birok eserler olduu gibi, bir de Yeilay cemiyetimiz vardr ki, bu da iki ve sigara aleyhinde birok neriyat yapmaktadr. Fakat ne yazk ki, bu eserler ve neriyatlar kimsenin kulana girmemektedir. Zira hemen herkes ehvetin, eytann ve nefsin elinde oyuncak gibidirler. Kendini kurtarana ne mutlu! Bize doktorlarmz diyorlar ki, iki vcudu harap eden bir zehirdir. Bununla beraber cemiyetleri de harap eder. nk kendilerinde slm bir ahlk ve bir meziyet grmek ok zordur. Ummiyetle birbirlerinin aleyhinde, menfaatlerinin esiridirler. Bugn azck iip zevklenen insan, bir mddet sonra buna alr daha fazla imeye mecbur olur ve en nihayet ayya denilen delinin bir nevi olur. Ondan sonra da lmle i biter. Amm slm dninin hkmlerine gre, nihayet Cehennemi de boylar. Ve kyamet gnnde herkes Cennete giderken, maalesef mriklerle beraber bu ayyalar da Cehennem ukurunda yerlerini alrlar. Mrikler ise Allah tanrlar, Peygamberi de tanrlar, kitaplar da vardr. Kabahatleri Allah birdir diyemezler. ok eitli ve bir sr hatalar olduu gibi putlardan da vazge* Terib ve Terhibin 3. cildinin 248. sayfasndan itibaren 27 hadis-i eriften semelerdir.

Mehmed Zahid Kotku

emezler. Bilakis mslman olanlara da yle tecavzde bulunur ve onlar eski hristiyanlk dinine evirmeye alrlar. (Sizin babanz cahil mi idi, onlar bu putlara taparken imdi size ne oldu da babalarnzn, ecdadlarnzn yolunu brakp baka bir dne giriyorsunuz) diye onlar eski, babalarnn dinlerine evirmeye alrlarken, bugn bizim dinsizlere ne demek lzm bilmem. lk mslmanlardan Musab, babasnn btn servetini terk edip Medine-i Mnevvereye gelmiti. Orada slm telkin ederken o gnn mrikleri de ona kar fitneci, bizim aramz bozuyor, yeni bir din getiriyor diye ayaa kalkyor ve mslmanlar korkutmak iin her areye bavuruyorlard. Harpler de hep o yzden patlak veriyordu. Lkin Allah Telnn hikmeti, hak her yerde galip olmu, batl da mahvolup gitmitir. Buhari ile mslimin Eb Dvud ve Tirmizinin de mttefikan naklettikleri Eb Hureyre (R.A)n hadis-i:

265

: . : :

Ana Baba Haklar

266

Reslullah (s.A.V) buyurdular ki, "zni zin ettii zaman bu ziny mmin olduu halde yapmaz. Hrsz da hrszl mmin olduu halde yapmaz. ki ienin hali de byledir." Zina, hrszlk ve arap ien kimse, mmin olduu halde bu ilerin hi birisini yapamaz. Zira iman bu gibi gnahlarn hi birisini ilemeye meydan vermez. nk iman sahibi Allah Telnn kendisini her yerde ve daima grmekte ve yaptklarn bilmekte olduunu iyi bilir de bu kt ileri ilerken hem korkar hem de utanr. nk hayatn ve hayatnn icab olan saysz nimetleri veren Allah Telnn bu ltuflarna kar saygszlk gsterip en byk nimet olan akln gidermesi ve adeta delilere benzer bir hale dmesi ve herkese gln bir hal olmas ve hatta sarholuun kavga ve lmlere mncer olduu grlegelen eylerdir. Bu i ienle kalsa ne ala. Baknz bir rivyette, ikiyi iene, verene, ticaret iin satn alana, ikiyi satana, iki iin zm skana ve sklan ikiyi saklayana, ikiyi ienlere gtrenlere ve o iki kabn gtren hamala, kaldrveren yardmcya ve parasn yiyene Allah Tel lanet etsin veya lanet eder buyrulmu. Dikkat buyrulursa bu ders insanoluna kfidir. Bir eyin asl haram olursa onun paras da haramdr. Onun iin gerek ikinin ve gerekse l hayvann ve gerekse hnzrn eti de haramdr. Paras da haramdr. Sonra arab, ikiyi her ne kadar imese de, yalnz satsa bu da hnzr kesip paralayan kasap gibidir. Yani iki satmaya hell demek, hnzrn etini yemek helldir demektir. nk ikisi de ayn haramdr.

1- Belaya mstehak onbe fena huy

15 huy herkimde bulunursa onlarn balarna belann gelmesi hell olur: 1- Ganimetleri zorla almak.

Mehmed Zahid Kotku

2- Emanetleri ganimet deyip almak. 3- Zekt alacaklsna borlu imi gibi vermek. 4- Erkein karsna itaat etmesi. 5- Validesine asi olmak. 6- Dostuna iyilik etmemek. 7- Babaya cefa etmek. 8- Camilerde sesleri ykseltmek. 9- Kavmin rezillerinin reis olmas. 10- errinden ni kiiye ikram olunmas. 11- ki iilmesi. 12- pekli elbiseler giyilmesi 13- alglar alnmas. 14- Bu mmetin sonunda gelenlerinin, evvelkilere lanet etmesi. 15- O zaman krmz ve iddetli rzgr gzleyiniz veya yerin alt st olmasn, zelzeleleri veya sretlerin tebdil ve tayir olunmasn gzleyin. Beyan buyrulan bu nasihatler, mmeti Muhammedin bunlardan ders ve ibret alp yapmamalar, Allah Tel ve Reslne itaat etmesi, emanetleri muhafaza etmesi, zekt vaktinde Allahmn emridir deyip vermesi, erkein daima gerek karsnda ve gerekse sair hallerde, cesur, azimkr ve sz geer bir kimse olmas, ana ve babasna hrmetkr olmas, daima istikamette olmas gerekir. Camilere kar hrmetkr olup, gerek camilerde ve gerek ezan- Muhammedi esnasnda konumamal ve i bana geenleri seerken ok dikkatli olup, fazilet sahibi, doru, mstakim, dindar ve namuslu kimseleri semeli. mslmanlar arasnda gayet sk ve salam bir ahenk olup, katiyen birbirleri aleyhinde konuma-

267

Ana Baba Haklar

268

mal, hatta dmanlar bile olsa insan ve bahusus mmin ve mslim olan kimse daima ihtiyatl davranmal. Gnl krmaktan, hatr ykmaktan son derece saknmal. ki imekten her nevi haramdan, kumar oynamaktan, alg ve envandan hatta televizyon ve teyplerden ve bunlarn alnd yerlerden bile ok uzak olmal. Bir de gemilere tan etmek, lanet etmek, onlarda kusurlar bulup tehir etmek, insana da mslmana da hi yakmaz. nsann kendi kusurlarn grp onlar dzeltmee almas en makul bir harekettir. Halbuki kt huylarn deiebilmesi ok zordur. Hayvanlar slah edilebiliyor da insann slah ok ok zordur. Onun iin dedelerimiz demi ki, yedisinde ne ise yetmiinde de odur, yani huy hep o huydur. Nerede o riyazetleri yapacak babayiitler. Krk gnlk halvetler ancak bir dershanedir. Riyazetin ancak yolunu renebilir. Riyazetler ise bundan sonra devam eder. yle bir iki riyazetle i bitse ne al

2- gnahlar mann nurunu sndrr

: : .
Her kim zina eder veya arap ierse Allah Tel ondan man karr; elbise bandan karld gibi. (Hakimin Eb Hureyreden rivayetidir.)

Mehmed Zahid Kotku

Burada imann karlmasna birka mana vermiler. Bazlar derler ki, imann nru gider. Malum ya nur diye a, aydnla, gnee, aya, elektrie denilmektedir. Elektrik lambalarnda elektrik kesilince nasl kapkaranlk oluyorsa, imann da nru gidince tpk byle olur da artk hak ile batl ayrmak mmkn olmaz. Nasl ki, karanlkta kara ile beyaz fark etmek mmkn olmazsa, artk iman da bu hale gelir. Basma kalp bir iman kalr ki, ne tarafa eksen o tarafa gider. Dier bir manya gre de iman ondan karlr ve ba stnde bir glge gibi durur, bu haller getikten sonra iade olur. Dier rivayette, tvbe ederse tvbesi kabul olur. Taberannin rivayetinde ise, Allaha ve yevm-i hirete man eden kimse, arap imesin ve yine Allaha ve hirete man edip inanan kimse, arap iilen bir sofraya oturmasn. Btn ikilere arap denilir. Binaenaleyh, hangi iki olursa olsun, onlarn iildii yerlerde oturmakla, hem ayn gnaha urar, hem de hi caiz deildir. Baz yanl tabirler vardr, sarhoun mezesinden yemek sevaptr gibi. Bu ok hatal bir szdr, saknmak gerektir.

269

3- Btn gnahlar ikiden kar

: .

Ana Baba Haklar

270

arap imekten saknnz zira btn gnahlar ondan kar. Mesel namaz klamaz. Oru tutamaz. Her trl fsk u fcuru iler. Nasl ki, zm ktklerinin dallar oald gibi.

: : .

Her sekr veren ey araptan maduddur ve her mskir haramdr. Her kim dnyada arap ier ve ona devam ederek lrse, hiret araplarndan imeyecektir. Hatta bir rivayette de Cennete girse bile denilmektedir. Zira hiret araplar sarho etmez ve sekir de vermez. Ve bu tabir onun Cennete girmeyeceine iarettir denilmitir. kimsenin Cennete giremeyecei bildirilmitir ki, onlardan birisi arap imeye devam eden, sihre inanan, sla-i rahim yapmayan kt- rahim denilen kimselerdir. u kii de Cennete giremeyeceklerdir. Birisi deyyus, birisi de kadnlardan kendilerini erkeklere benzetenler, ncs arap imeye devam edenler. Bundan dolay buyrulmutur ki, arap imekten saknnz! nk o btn erlerin anahtardr. yle bir hikye naklederler: Ne kadar gnah, fena ve irkin eyler varsa hepsini toplayp bir odaya sokmular ve kapsn da kilitleyip anahtar almlar ite bu anahtar sarholuk-

Mehmed Zahid Kotku

tur. Onu iince kap alr, her trl fenalklar artk kolayca ilenir, onun iin bundan son derece saknnz.

271

4- sarho olarak len sarho olarak harolur

arap (iki) ien bir kimsenin krk gece, krk gn namaz kabul olunmaz, ancak tevbe ederse tevbesi kabul olunur. Eer drt kere ierse Allah Tel ona Cehennem halknn irinlerini iirir. Eer bu krk gn iinde lrse slmn gayri olarak lr ve dnyadan sarho olarak ayrlr. Kabirde de sarho olarak kalr. Ve kyamet gnnde sarho olarak basolunur ve sarho olarak Cehenneme gtrlmesi emrolunur. Her kim sarholuundan n bir namaz bir kere terk ederse, dnya ve dnyann iindekiler onunmu da elinden alnan adam gibi olur. Binaenaleyh u be eyi ileyen mmet-i Muhammede helak vardr: 1- Birbirlerine lanet etmesi. 2- ki imesi. 3- pekli giymesi. 4- Kt kadn saklamas. 5- Erkek ve kadnlarn birbirleriyle iktifa etmesi. kinin fenal hakknda yazlan kim bilir ne kadar eser ve ne kadar kymetli szler vardr. Bunlar ya okunmuyor veya okunsa da nefse kle olduumuzdan kulamza girmiyor. Bugn memleketimiz ve btn memleketler ne kadar ok eit merubat ile doludur. Hem ucuzdur, hem de vcuda faideleri vardr ve hem de akl gidermez ve belki akl kuvvetlendirir, vcuda da shhat verir. Amma ne yazk ki, bu hem akl gideren ve hem de shhati bozan ve hem de bazen lmle neticelenen hdiselere sebep olan ikiye ne sebepten insanlarn zayflar mptel olmulardr? Bunlar icad edenler muhakkak dinsiz ve ahlaksz kimselerdir. slm gelince bunlar yasak etmi ve bu yasak Medine-i Mnevverede ilan edilince btn mslmanlar evlerindeki ikileri sokaklara dkp kaplarn

Ana Baba Haklar

272

krmlar ve hatta Medine-i Mnevvere sokaklarndan adeta sel gibi iki akmtr. Mslman bak nasl oluyor. Peygamberin szne nasl uyuyorlar. Hemen hi tereddt etmeden emr-i Peygamberiye uyarak sakladklar araplar hem dkyorlar ve hem de bir daha saklamamak iin kaplarn da kryorlar. Allah Tel cmlemizi sevmedii ve yasak ettii her eyden muhafaza buyursun da sevdii ve raz olduu kullarndan eylesin.

5- gnahlara devam kalbi karartr

Bu gnahlar ileyen her ne kadar itikadmzca kfir olmaz ise de, lkin asl korkulu olan ey bunlarn devam ile kalp, kapkara olur. Artk kfr ile mn seemez bir hale geldii gibi, bu hal ve vaziyet onu artk kendisi de farkna bile varmadan kfre kadar gtrr. Ve sen ona kfir diyecek olursan kzar. Kavga eder ben kfir deilim der. eriat isteyenin kafasn patlatrm diyecek kadar kstahlk gsterip, sonra da camilerde ben de mslmanm deyip tesbih elinde dolaan zavalllar, kendilerini ve bakalarn da bak nasl aldatyorlar. eriat istemeyen adamn kfrnde hi ihtilaf yoktur. Amma bugnk mslman bunu da idrakten acizdir. nk dini malmattan ummiyetle mahrum olduumuz aikrdr. Bir dnya bilgisi var, bunu bilmeyenlere cahil diyoruz. Bir de din bilgisi var ki, onu bilmeyenelere de echel denir. Din bilgisinde varln sahibi olan Allah bilmek ve onun bize verdii slm dinini renmek ve onunla amel etmek her mmin-i muvahhide bortur. Dnya bilgisi olmad halde pek al gzel yaayabilen, hem de zengin olabilen pek

Mehmed Zahid Kotku

ok kimseler grlmektedir. Fakat din bilgisinden mahrum kimselerin dnyadaki yaaylar, hibir zaman insanla ve islamiyete uygun ve hayrl bir yaay olamaz. Firavunlar devrinden tut ta, bugn bile medeniyetin en yksek devresindeki dinsizlerin hayat hibir hayata benzemez. Ylba denen gecede ilenen gnahlarn hesab kimbilir ne kadar ac olacaktr. Bu geceye itirak edip yaplan ziyafetler, elenceler bir millete kimbilir ne ar bir yk olmaktadr. Halbuki mslmanm diyen kimsenin bilmesi gerektir ki, Cenb- Peygamber efendimiz "her halkrda Yahd ve Nasraya muhalefet ediniz" emrini vermitir. Hristiyanlk det ve ananesine bu kadar sadakat yakr m?

273

6- arap imenin zararlar

1- ki ienden imann nuru alnr. 2- Allah Telnn lanetine mstahak olur. 3- ki, gam ve kederleri celbeder ve rzk daraltr, ienin ekli simas deiir, hayvn hal alr. 4- arap imeyi ancak asiler yapar ki, onlar Allah ve Reslne ve hiret gnne inanmamlardr. 5- ki insan her trl gnahlara srkler. Katl, zin ve emsali gibi. 6- Kyamet gnnde Cehennem halkna, iki ien edepsiz kadnlarn ferclerinden akan pis irinler iirilecektir. 7- Allah Tel onlara Cenneti haram klmtr. 8- ki ien, yrei hararetten yanarak harolunacaktr. 9- ki ienin azab, puta tapanlar gibi olacaktr. 10- Allah Tel iki ienin tam 40 gn ibadetini kabul etmeyecektir.

Ana Baba Haklar

274

11- ki ien hakirdir. Kendisine meydan sopas vurulur. Bunlara selm da verilmez. 12- Allah Telnn gadabna urarlar ve bu halde lrlerse Allah Telnn sevabndan ve rahmetinden mahrum kalrlar. 13- Sarho olarak lrlerse, kabrinde bunun azabn tadar ve kabrinde kan ve irin ile azaplandrlr. Btn hayrlardan mahrum, dnyas elinden alnan bir kimse gibidir. 14- Sarho helakini eliyle hazrlam olur. Her iki araptan maduddur. Ve hibir iki ile tedavi caiz deildir, haramdr. ayan- dikkat, ikiden baka necasetlerle tedavi caizdir de, maalesef ikiyle tedavi caiz deildir, haramdr. Her trl necis bir eyi yemek ve imek de haramdr. Kan, lm etler, sidik ve iki kartrlarak yaplan macunlar da haramdr demiler.

Mehmed Zahid Kotku

fAZ YYENLER HAKKINDA

Cenb- Hakkn yaplmasn emrettii eylerde saysz faideler olduu gibi, men edip yasak ettii eyleri ilemekte de yine saysz zararlar vardr. Belki insanolu ilk nce bunlarn farkna varamaz, frsatlar karr. Bir takm dinsiz ve uursuz insanlarn, insan klndaki canavarlarn yanl fikirlerine aldanr. Sonra da dnmesi ok g olur. En basiti sigara ile faize bulaanlarn halleri malmdur. Bunlar her ne kadar zengin olsalar da hibir kymeti yoktur. Dadaki ekya soyduu insanlarna parasn nasl yiyorsa, bunlarn da daha ustaca, silahsz, baksz milleti soymakta olduklar aikrdr. nk ald mala verdii faizi, satt maln stne ekleyip ylece satar. Ve verdii faizi de ka misliyle bizden alr. Bunun adna da kazan denir. Vay halimize vay. Onun iin Cenb- Hak faizi haram klm. Ne al, ne ver, ne de ktiplik yap. Bunlarn hepsi ayn gnah yklenirler. Hatta ahidler bile bu gnaha ortaktrlar. Zira faiz umumiyetle fukarann aleyhinde olduu gibi, mslman zenginleri de birden bire batrr; iflas ettirir. i rast gitmez. Aldn pahal alr. Satarken de piyasa der. O zaman ucuza satmaa mecbur olur. nk faiz deyecek. Faizi vermezse gelecek sene iin iki kat olur. Derken deyemez. flas edip gider vesselm. Birok kimselerin de canlar yanar. nk fukarann ah boa gitmez. Sen de akln bana al da bu faizin yanna sokulma. Eer yzde yz kazanacan bilsen dahi. Bir kere Allah Telnn emrine muhalefet etmi olacaksn. Sonra da fukarann ahn alacaksn. Sonra da bu faiz dolabn evirenleri zengin edeceksin. Fakat sen de ok ve ar gnahlarn altna gireceksin. yi dn, dmanlarn, dinsizlerin uursuzlarn szlerine kulak asma. Allahm yasak etmi; Peygambe-

275

Ana Baba Haklar

276

rim de yasak etmi. Artk kim ne derse desin; benim kulama girmez vesselm. imdi ana ve babaya s olma da, bu gnahlar irtikap etmek kadar tehlikeli ve korkuntur. yle ise ey aziz ve muhterem karde, her gnatan kork ve ka ve bahusus ana ve babaya kar s olmaktan son derece sakn. Faiz hakknda Terib ve Terhibin nc cildinin banda 30 adet hadis-i erif zikredilmekte ve o kadar da yet-i kerime. mslmanlarn bunlar hem okumas hem de bilmesi lazmdr. Mesel bizler domuz eti yemekten ok korkarz da iki imek, kumar oynamak, zina gibi her bakmdan fena olan gnahlar ilemekten ekinmeyiz. Bunun acsn ise hem dnyada, hem de ldkten sonraki mezar aleminde ve daha sonra kyamet gnnde pek de ac bir ekilde greceimize ya aklmz ermiyor veya inancmz ok zayf. Belki de yok. Mesel bankaya yzde yirmi faiz vereceiz, lakin kazancmz en az yzde krk, biz bu borcu abuk deriz diye dnrken, nefis yeni yeni ilere el atar. Dnya dnyor ya elbette iindekiler de dnecek. Bakarsn ki, bir gn gelir faizi demediin gibi ekmek parasn bile kazanamadan dkkn kapar ve kara kara dnmee balarsn. Sonra banka mallar haczeder. Bir de bakarsn ki, bor bile denmemitir, iflas masasnda akn akn dnr durursun. Bir de bunun hiret hesab var. Cenb- Hak sana bu din-i slm nasip etmi, hell-haram yollar gstermi. Cennet ile Cehennemi de bildirmiken, byle haram yollara sapp kendini ve ocuklarn da bu haram ile beslediinden dolay, ne senden ve ne de ocuklarndan bir hayr gelmez. Avrupal bu ii yapyorsa mslmann da yapmas m lazm? Kfirlerin hirette yerleri zaten Cehennem, sen de mi, o Cehennemi istiyorsun ki,

Mehmed Zahid Kotku

onun yaptn yapmaa alyorsun. Sakn demeyesin ki, bak onlar dnyaya hkim. Bizim evladlarmz bile gidip oralarda alyorlar. Kendi adamlar yetmiyor da bir de stelik dier memleketlerden ii alyorlar, bunlar da hep ilerini bankalarla eviriyorlar! Pekl amm, benim o kadar fazla ie aklm ermez. Yalnz bildiin bir ey varsa o da, Allah Telnn bunu yasak etmesinde bir hikmet vardr. Bunu inkr insann mslmanlktan kmasna kfidir. Dier gnahlar da inkr byledir. nkr etmeden gnahna inanarak, nefsine malup olup yapmak mslman iin bir kirdir. Neticesi de helktr. nk faizi terk etmeyenler hakkndaki; ellerinden gelirse Allah ve Resl ile harbe hazrlansnlar tehdidi karsnda erimemek mmkn m?

277

1- faizin Zararlar
Baknz imdi sizlere, faizin zararlar hakknda ad geen eserin 13. sahifesinde sralanan szleri aktaraym: 1- Faizciler aitli helk yollar ile helk olurlar ve vcutlarnda tedavisi mkil hastalklar olur. 2- Azab devaml olur ve hirette kan deresinden kurtulmak iin her ne kadar urasa da, yine azna talar atlarak geri evrilir. 3- Peygamber (S.A.V) bu faizciler iin beddua etmi ve lnet etmitir ki, duas makbul olduundan herhalde hriette ok ac bir azap ile karlaacaklardr. 4- Bu gnah- kebreyi ilediinden azab elim olacaktr. 5- Cenb- Hak fiz yiyenleri Cennete koymayacaktr. 6- Faiz yiyenler kabirlerinde, Cehennemdeki azap olunacak yerlerini grecekler, en az 73 gnahn azab olacaktr.

Ana Baba Haklar

278

7- Faizin gnah, 33 zina gnahndan byktr. 8- Faiz, harap olmann, helk olmann, hb u hsrnn, fakirliin, hastalklarn, bereketsizliin ve rahmet-i ilhiyyeden mahrmiyetin sebebidir. 9- Faiz yiyenlerin azab, byk ylanlarn karnlarnda onlara azap etmesidir. 10- Faizciler yollarda ayak altnda kalp herkes tarafndan inenirler. 11- Faizin her tarafa yaylmas, kyametin yaknlna almettir. 12- Faizciler kabirlerinden deliler gibi, cinnler tarafndan yakalanm tutulmu gibi, serseriler gibi kalkarlar. 13- Faizci topal olarak, aksak olarak ayaklarn srkleyerek gider. 14- Faizcinin mal ne kadar oalrsa oalsn, sonu ksa zamanda fakirlik olur. hem dnyada fakir, hem de ahrette fakir. 15- Sid olan, yani saadete erien faizden uzak olur, aki ise faize bular. Ve riba sebebiyle simas deiir; huyu da maymun ve hnzrlarn huyuna dner. (Sure-i li mran 130, 131, 132. ayetlere bak.) 16- Bu da mminler arasnda, ayrlk ve dlere, lmlere sebep olur. Sure-i Enmn 65. ayetini iyi oku. Sure-i Bakarada ki, 48. sahifede faiz ayetlerini: 276, 279 ve 281. ayetleri de dikkatle oku ve iyi dn. Bu dnya hepimizce malum, bir geli ve bir de gidi vardr. Bu aradaki zaman Hakkn rzasna muvafk olduysa ne mutlu o kiiye. Ve eer haramlarla megul olarak bu dnyadan ayrld ise ne yazk o kiiye. Cenb- Hak cmlemize uyanklk-

Mehmed Zahid Kotku

lar nasip etsin de dnya ve hiret saadetlerini ihsan buyursun. min! Ad geen eserin 14 ve 15. sahifelerinde arihler der ki: Faiz yiyenlere silahlarnz alnz da harbe knz. Hz. Ali Efendimizden bir rivayette, vaktin imamna bunlar tevbeye armak bortur. Eer tvbe etmezlerse boyunlarn vurun demilerdir. Hasan- Basr ve bni Srn de ayn fikirdedirler. Vallahi bu sarraflar faiz yerler buyurdular. Ve bunlar Allah ve Reslne harbe hazrlanyorlar. Vaktin imam bunlar tevbeye davet eder. Tevbe ederlerse ne al, Tevbe etmedikleri takdirde bunlar silahla tedib eder.

279

NEFSN MERTEBELER

Pek azim ve muhterem kardeim. Bu yazlan haklar pek mahduttur. Yoksa haklar insanln zuhuru, bu haklar yerli yerinde yapabildii zaman meydana kar. Yoksa her ey szde kalr. Ve bu haklarn yerli yerinde yaplabilmesi iin de ahlken gzellemeler gerektir. Ahlklar malum olduu zere iki ksmdr. Birisine ahlk- hasene denir ki, 70 kadardr. Ahlk kitabnda yazlmtr. Dieri de ahlk- seyyie de denilen fena ahlklardr ki, bunlar da yine 70 kadar olup ayn kitapta tahsilatl olarak gsterilmitir.

1- Nefs-i Emmre
Bu fena ahlklarn kk u on iki ahlktr ki, bunlarn sahibi yani bu ahlklarla mtehallik olan kimse, nefs-i emmre denilen en aa duygulu ve insaniyetten nasibi hemen hemen hi yok denilecek kadar ve pek ehemmiyetsizdir. Bu kt ahlk sahibinin yeri, (Allah lem) dnyada da Cehennemdir, hirette

Ana Baba Haklar

282

de Cehennemdir. Her ne kadar bilgisi ok olsa ve ok da zengin olsa ve ok da hreti olsa, hi de makbul-i ilh olan bir kul deildir. Bu huylardan kurtulmak, dman esaretinden kurtulmaktan mhimdir. nk esarette ksmen insann hrriyeti de vardr. badet ve tatn yapmaa kimse mani olamaz. Fakat bu nefs-i emmrenin eline den zavall insan her eit hrriyetten mahrum, nefsin esiri ve klesidir. Yan bandaki camide ezan- Muhammed okunur da, nefsi onu camiye de salvermez. Dini eserlerle dolu ktphanelerin yanndan geer de, nefsi onu ktphanelere sokmaz. Dini eserleri okutmaz. Akamlar ge vakitlere kadar kahvehanelerde o pek aziz ei bulunmayan mrn pis havalarla dolu ve gnahlarla berbat bir halde geiren o nefsi yok mu ya! Onu Hakkn Cennetine sokmamak iin elinden geleni yapar. O zavall da yayorum diye sevinir durur. Szn ksas imdi sana yazdm u on iki huya, ahlka ok dikkat eyle. Bakalm bunlardan ka sendedir, yoksa hepsi mi? Bu bilgi ii deil, iman iidir. Ehl-i iman, bu kt ve fena huylardan her zaman iin uzak kalmaa alr ve ne zaman bu huylardan tamamyla korunursa, tam manasyla hrriyetine kavumu olur. O zaman dnyadaki yeri Cennet, hiretteki yeri de Cennettir vesselm. Bunlarn birincisi irk, ikincisi kfr, ncs cehalet, drdncs gaflet, beincisi byk gnahlar ki, 125 olarak Gnah kitabnda zikrolunmutur. Altncs kibir, yedincisi hrs, sekizincisi buhul, dokuzuncusu ehvet, onuncusu gadap, onbirincisi hased, onikincisi ise hkd yani kindir. te bu on iki sfat ve bunlarn benzerlerini giderenler, Allah Telnn izniyle emmrelikten kurtulmu olur. Nefsi emmre, kfirlerin, eytanlarn, mnfklarn ve fasklarn nefisleridir. Dnyann Cenneti bu fena sfatlardan, huylardan kendilerini kurtarabilenlerin yeridir. Dnyann Cehennemi

Mehmed Zahid Kotku

de bu on iki sfat ve emsali ile kalan bedbahtlarn yeridir. Fakat ne yazk ki, bugn mslmanlk davasnda bulunan nice kimseler var ki, bu fena huy ve sfatlarla doludur. Mesel; kibir ve ucub, hrs ve hased, hele kinle, gadab bir de ehvet yok mu ya, hemen bugn hepimize yetip artmaktadr. Bunlar terk etmek yle kolay bir ey olsa ne l! Yine gryoruz ki, hayvan terbiyecileri memleketimize eitli hayvanlar getirip onlara eit oyunlar yaptryorlar ve nihayet bizim de paralarmz alp gtryorlar. Hayvan, hayvan iken terbiye kabul ediyor da, mahlukatn en ereflisi olan insan niin bu fena huy ve sfatlarla kalsn, dorusu ok taaccp edilecek bir ey?! Lkin insan denilen mahluk, yle kolayca ele avuca gelmez. Ona istediklerinizi kolayca yaptramazsnz. Bu ancak Allah ak, Allah sevgisi, Allah rzas iin yrekleri arpan bahtiyarlara mahsustur. Onun iin senelerce bkmadan, usanmadan riyazetlere, zikirlere, tesbihlere devamla beraber gece uykularn terk edip, ibadet ve taatle mrlerini geiren ve Hak rzasn kazanmak iin ileri yanan, dnyaya ve dnya ziynetlerine hi de kymet vermeyen, fakat dini iin, iman iin, iffet ve namusu iin, Hak rzasn da gzleyerek dmanlarna kar amansz bir arslan kesilen bu bahtiyarlar sayesinde slm, ark ile garp arasn tutmu idi. imdi ise bilgi ok, para ok, hner ok, her ey ok, fakat o slmn savleti, ecaati, mahareti, muvaffakiyetleri nerede? te o iman ve slm urunda bu fena huylar terk edip, iyi huylarla sslenmi, lm iin, ehadet iin, hibir zaman gz bile yummam bahtiyarlardr ki, o koca dnya devletlerine kar ferman okumulardr. Lakin bu gnn zavall insan, insanl ancak haram ve gnah yerlerde aramakta ve para peinde komaktadr. Halbuki kii Hakka kul olursa, dnya da ona kul olur. Tuttuu toprakta altn olur. Sen bunlar sakn yabana atma da bu kt,

283

Ana Baba Haklar

284

fena huylardan ve sfatlardan kendini kurtarp Hakkn sevecei iyi bir kul olmaya bak. u on iki sfatn ksaca izahn yapmaya alalm: 1- irk: irk bahsinde ve Gnah kitabnn banda olduka malumat verilmitir. Oraya mracaat olunmas rica olunur. Sonra her gnahn aff mit olunur fakat irkin aff da yoktur. Saknmak gerektir. 2- Kfr: Dinsizliktir, gvurluktur, imanszlktr. Dnyas da Cehennem, ahireti de Cehennemdir. 3- Cehlet: Cahillik, okumak yazmak bilmeyen deil, belki Allah bilmeyen ve Ona kulluk etmeyendir. 4- gaflet: En byk cahilliktir. Kymeti bulunmaz mrn boa geiren, heva-y heves sahibidir. 5- Byk gnahlar: 125 tanedir. nsanda insanlk brakmaz. Ruhu kararm bir zavalldr. 6- Kibir: Sahibini Cehenneme sokan byk gnahlardan biridir. Cennete de giremez denmitir. 7- Hrs: Srleri yiyen kurttan beterdir. 8- Buhul: Fertleri, cemaatleri, kavimleri, milletleri mahveden bir felkettir. Buhul: Sklk, cimriliktir. 9- ehvet: nsanlar esir mevkiine ve fakirlie dren irkin bir huydur. 10- 11-12- Haset, gadab, Kin: nsann yaptklar sevaplar yakan bir atetir vesselm. Aziz ve muhterem karde, yerler yedi kattr. Gkler de yedi kattr. Nefisler de yedi kattr, yani mertebedir. Birinci katn yani mertebenin halini yazdk. Oniki fena huy ve sfatlarn sahipleridir ki, bunlara nefs-i emmre diye ad verilir. Gayetle mezmum ve makbul olmayan bir nefistir ki, sahibi kendini de bilmez, kendisini ve btn varlklar yaratan Allah da bilmez. Yer, ier ve bir gn gzlerini bu dnyaya hasretle yumarak Ce-

Mehmed Zahid Kotku

hennemi boylar. Allah Celle ve al cmlemizi bu fena ve kt huy ve sfatlardan korusun ve insanlk mertebelerine eriebilmemiz iin de bizlere yardmda bulunsun, min! Bazen insan gaflete der de kendisini vellerin ba, en iyi bir kimse olarak grr, benden daha iyisi var mdr der. Ve baz iyiliklerinden de bahseder. Hele eyhlii ve mridlii hi brakamaz. Buna benden daha layk kim olabilir? der. Ve bazen de cezbe hallerine derek etrafndakileri de alatr. Fakat nefis yine o nefistir ve onun slah yle kolayca olacak eylerden deil. Hele yemek dkn insanlar, yedike nefsi kuvvetlenir. ehvet artar, bu sefer de etrafna saldrmaa balar. Zira nefsin gdas yemektir. Bu da bugn ok bol ve ok eitli ve zevkli. Bunlar yedike nefsin aztaca cmlece malmdur. Ruhun gdas da ibadet ve tattr. Ve bahusus nafile ibadetlerle birlikte gece ibadetlerine ihlsla devam arttr. Halbuki ehvet ne byk bir beladr ki, alk da ona kr etmiyor. En ok dikkat edilmesi lazm olan ey insann herhalde halvette kalmas ve bahusus gen erkekler ve kadnlardan ok uzak olmas ve evine sokmamasdr. Bununla beraber btn midi Allah Telnn rzasnn tahsili olmasna gayret gsterip, buna mani olan hallerden de son derece saknmas gerektir. imdi sana biraz ryalardan bahsedeyim. nk rya nbvvetten bir czdr. Kii grd ryalarla kendini bilmi olur. Mesel hnzr grmek haram, fil kibir, kelp gadap ve er, ylan eza ve cefa, akrep lisan ile eza, fare halktan sakl iler ve su-i zan, bit, pire, kerahetli iler ilemek, katr emre itaatsizlik ve ihlasszlk, merkep ziyade ehvet-i nefsaniye, kaplan kibir, kurt hased ve taatte sirkat, ay gadab, karnca hrs, maymun nemmamlk (kouculuk), tilki hile, azgn deve ehvet, hrs ve kin, azgn kz buhul ve emre itaatsizlik, sar ar, eek ars faydasz ilerle megul olmak, kedi eytan vesvesesi ve bunlara ben-

285

Ana Baba Haklar

286

zer hayvanlar grmek ve eti yenmeyen hayvanlarn hepsi ve eti yenen hayvanlardan azgnlar hep nefs-i emmre sfatlaryla tabi olunur. Mamafih insan rya grmese veya ryasnda baz iyi eyler grse dahi, bu on iki sfatn kendinde olup olmadn bilmesi mmkn deildir. Fakat o nefs-i emmre insan hep iyi gstermeye alr. Ne okumu yazm byk adamlar vardr ki, hangi sfattan olursa olsun bu emmre denilen nefsin elinde adeta bir oyuncak gibidirler ve nefislerine esir ve kledirler. Pek az bahtiyarlar mstesn.

1- RK

Ryda; hnzr, fil, kelp, yED AS 3lan, akrep, fare, bit, pire, eek, kaCE -H H 11 L tr, kaplan, kurt, ay, maymun, pars, tilki, sansar, tavancl, azgn deve, kz, eek ars, sarca ar, sinekler, lm eyler, eti yenmeyen btn hayvanlar ve eti yenen azgn hayvanlar grmek nefs-i emmre almeti olduu gibi; cehennemde yatmak, a4- GAFLET 10- GADAB mura dmek, meyhne gibi yerler, kahvehneler, sigaralar, nargile ve esrar, afyon, enfiye, mekruh eyler gyet souk veya scak, avretini amak, valideyine isyn, haram ve nehiy olan eyleri ye9-I E H R mek ve imek de nefs-i emmre H A VE N RLE edir) almetidir. T G A tan

5- EB (124 K

6K

12

-K

2K F R

8-

7- HIRS

H BU UL

Mehmed Zahid Kotku

2- Nefs-i Levvme
nsan bu nefs-i emmreden iman etmekle kurtulmu saylr amma, levvme denilen ikinci mertebedeki nefis de emmreye pek yakndr. Arada ufak bir iki izgi fark vardr. Bunun elinden kurtulmaa almazsan pek abuk yine emmrelie debilirsin. Bu nefis baz kere ruhun nru ile nrlanp ruha muti olur, baz kere de isyan edip piman olur. Bu nefis mminlerden, isyan edenlerin ve cahillerin nefisleridir. Tehlikeli bir nefistir. Burada kalmak mmine hi yakmaz. Bu nefs-i levvmenin sfatlar unlardr: 1- Fsk 2- Cehl 3- Ucup 4- Uyku 5- Yemek imek sevdas 6- Hrs 7- Kahr u nedamet 8- Giyinme sslenme sevdas 9- Ve laviyyattr. Bu dokuz huy ve sfattan kendini kurtarabilenler, mlhime denilen nc snf talebesi gibi nc mertebeye atlarlar. Amma bu da makbul bir nefis deildir. Ufak bir geveklik derhal levvmeye ve emmrelie drebilir. Halbuki fsk, taat- ilhiyyeden hurutur. Cehil malum. Ucup ise, tevfikat- ilhiyyenin gelmesine manidir. Yamur yamad zaman nasl mahsul olmaz ve emekler bouna giderse, ucub; yani kendini beenmek de ayn hidayetsizlik ve rahmet-i ilhiyyeden mahrumiyettir. Uyku ise, hadd-i itidalde olmas lazmdr. ok uyku, hem gaflet hem de bereketsizliktir. Yemek imekte de itidale riayetle ve Reslullahn yedii gibi yemelidir. Fazla yemek vcudu kuvvetlendirir. ehveti artrr. Sonra hakkndan gelmek de zor olur. Malmdur ki, srye giren kurt yese yese bir hayvan bile yiyemez, fakat koca srdeki hayvanlar boar brakr. Hrs ise bu hayvann yapt zarardan ok fazlasn yapar. Hem nefs-i emmre sfatdr, kahretmek sonra da piman olmak. Hele o sslenme derdi,

287

Ana Baba Haklar

288

felaket mi felakettir. Laviyt ise bo szlerle vaktini ldrmektir. Vakit nakittir. Vaktinin kymetini bilmeyen nasl insan olur bilmem? te bu dokuz huy da nefs-i levvme denilen nefsin sfatlardr ki, mezmum, sevilmeyen, insanlktan uzak olan kimselerin nefisleridir. Bu halde iken ahirete genlerin vay hallerine! Cenb- Hak cmlemizi bu di ve mezmum olan nefislerden muhafaza buyursun ve insanl kemaline ulatr-

1- FISIK

3- UCUB

4-

UY

U Ryda; M deve, koyun, kei, s9r ve emsali, balk, tavuk, kaz, rdek ve emsali, at, beygir, arslan ve bal ars, kurbaa, tavan, geyik ve emsali hayvanlar, azgn olmayan hayvanlar ve kular, pimi yemekler, meyveler, iilecek hell erbetler ve giyecek hell elbiseler, yanmadk mumlar, frnlar, ekmekler, dkkanlar, saraylar, 8- GYM demeli evler, gemiler ve emsali, balar, ballar ve emsali, ELBSE meyveli aalar, peder ve validesine sarlmak, zevcesiyle ve MERAKI mahremi olmayan kadnlarla sarlmak, sar renkler, zerindeki necseti gidermek, hell hayvanlardan yemek, kan almak tra olmak, di ekmek, mezheb-i ehl-i snnete muhlif adamlar ve menhiyattan olan 7eyleri mbrek yerlerde grmek, nefs-i K NE AH U levvme almetidir. K R
L

R E

ET

5-YE M M EK ve EK

2-

CE

D U M ET

H 6IRS

Mehmed Zahid Kotku

sn. Bunu atlatan kii nefsi mlhimeye eriir ki, dierlerine nisbetle insanla daha yaklam saylr. Heva ve hevese ve ziynet-i dnyaya dair eyleri grmek veya ilemek, demesiz ev, alevsiz ate ve duman, dar yerler, tal dalar, ormanlar ve ar eyler, dikenli uurumlu yerler, yksek korkulu yerler, karanlklar, siyah renkler ve emsalleri, nefs-i emmreye iarettir. mdi bu hayvanlardan deve ykl olursa ruha sknt, yksz olursa ruha meyil sfatdr. Koyun kei sr ve emsali hell ve menfaat sfatdr. Balk hell nesneyi kazanma sfatdr. Tavuk kular; helle haris olmaa, at, beygir, azgn olmazsa sadakat, azgn olursa levvamenin galebesidir. Bal ars; ahlak- hamideye, kurbaa; ruhun nefsinden nefretine, pimi et ve yemekler; nefsin ruha uymasna dellettir. Bu gibi hallerden kurtulmak iin gecesini gndzne katp, bu korkun ve tehlikeli nefsin elinden kurtulup nefsi mlhimeye erimee almak gerektir.

289

3- Nefs-i Mlhime
Bir nefisdir ki, Hakk Tel Hazretleri ona ilim ihsan eder ve "bu nefis limlerin" nefsidir diye buyrulmutur. Sfatlar unlardr: 1- lim 2- Tevazu 3- Tevbe 4- Sabr 5- kr 6- Sehavet (cmertlik) 7 Kanaat 8- Tahamml Ruyalar da yledir: eytan, cahiller, avretler, plaklar, ekyalar, ehl-i snnetten olmayanlar, mlhidler, gayri mslimler, sakallar kesik olanlar, topal ve ktrm, m, sar ve dilsiz, arap hizmeti, sarho, ho sadalar, hrszlar, gldrcler, cambaz hokka-

Ana Baba Haklar

290

baz, dellaklar, a, fahie kadn, kasap, avc, maymuncu, hamamc, tuzcu, kavuncu, karpuzcu, oban ve sabuncu, yere tohum saan, aa dikmek, avclar, beyaz renkler, kz ocuu, olan ocuu, abdest almak, gusledenler, namaz klanlar, kbleye dnenler, hayrl ilerde bulunmak, balc ve emsali, kavga grlt, grlemek, barmak, armak ve emsallerini grmek nefs-i mlhime sfatlar ve almetleridir. Tabirleri yledir: eytan grmek, eytana uymak, eer reddederse ldr. vam ve cahilleri grmek ve onlara uymaktr. Kadn; tedbirde kusura ve dnyaya meyle almettir. plak grmek; amelsizlie, ekya grmek, namazlardan tembellie, gayri mslim grmek; dnyaya meyle ve dinde tembellie, sakal krpmak, tra olmak; eriatta noksanla, topal, ktrm, m, sar, dilsiz grmek, eksiklik sfatdr. Arap grmek, bakasnn aybn yzne vurmak ve abuk maksuduna erimeye almettir. Sarho, gzel sesler, noksanlk almetidir. Hrsz, ibadeti saklamak. Cambaz ve emsali; ibadetleri terk ve haram mbaeret alameti. Dellal, kezzaplk, yalanclk, dellak; hayrdan dnmee, a grmek; hakk koyup batl yola gitmeye, nefsin arzu ettii bir eyi istemek; dnyaya talip olmaya, kasap; merhametsizlie, arc; nefsin gadab ve hrsta kuvvetine iarettir. Hamamc; nefsin gnahlardan temizlenmesine iarettir. Tuzcu; nefsin salhna iarettir. Kavuncu; ilim kazanmaa, karpuzcu; maarif-i ilhiyyeyi kesbe iarettir. Aa dikmek, tohum atmak; hayrlara, avc; insafszla, beyaz renk grmek; nefsi mlhimenin galebesine iarettir. Abdest, namaz, gusl vera ve takva, kbleye dnmek; umrunda istikamete iarettir. Kbleden yzn evirmek; hayrlardan erlere dnmee iarettir, (Allah korusun). Hayr-hasent; ruhun nefse galebe-

Mehmed Zahid Kotku

sine; er ve zulm aksi olarak nefsin rha galabesine iarettir. Kavga; ruh ile nefsin geimsizliine; nihayet mbah olan eylerden her ne grlrse sz, evsaftan ve eyadan- cmlesi, nefs-i mlhimeye iarettir. Bu nefs-i mlhimede ilim, tevzu gibi her ne kadar gzel sfatlar varsa da, amelsizlik ve ihlasszlk, korkusu da vardr. Binaenaleyh bu dairede yani nefs-i mlhimede kalmak da iyi grlmemi, belki say gayretle bu nefsin stndeki mutmainne mertebesine erimee almak her mmin-i muvahhide bortur. Allahm bizlere amel ve ihlas nasib eyle!

291

4- Nefs-i Mutmainne
Bu bir nefisdir ki, Allah Telnn izniyle kalp ruhun nru ile nrlanp kt huylar, sfatlar terk edip, ahlk hamide ile muttasf olur. Cenb- Hak cmlemizi bu gzel nefisle ve gzel ahlaklarla ahlaklandrsn, min! Alimlerin, ilimleriyle amel edenlerin nefisleridir diye buyrulmutur. Amel, tevekkl, alk, riyazet, ibadet ve tefekkrdr. Bu mertebedeki sfat, kmiledir. Ryalar ekseriya yledir: kurn- Kerim grmek ve okumak, tasfiye-i kalbe ve matlubuna vusl ve muvaffakiyete iarettir. Lkin hangi sre ve hangi yetleri okuduunu bilip ona gre tabir olunur. Peygamberleri grmek, din ve slmda kuvvete ve bunlara uyma sfatdr. Evliy grmek korktuklarndan emin olmak ve umduuna nail olmaa iarettir. Meayih grmek, nefsini irada iarettir. Padiah grmek; vcda tasarruf, doktor grmek; nefsinin hastalklarna amel-i Salih ile ila etmek sfatdr. Vezir, vekil ve amirleri grmek; aklnda keml ve takarrb- maksud sfatdr. Mfti grmek; nefsi hayra delaleti sfatdr. Hakim grmek, kalbine ve azalarna hkm-i ilhinin nfusuna

Ana Baba Haklar

292

iarettir. mam, hatip, ulema, heda ve sleha grmek; Allah Telnn emirlerine uyma sfatdr. Mekke-i Mkerreme, Medine-i Mnevvere, Kuds- erif, cami, mescid, medrese, tekke, mektep, mesken, suleha ve ktphane ve dershane ve trbe-i salihin ve ziyaret mahallerini grmek ve bunlara benzerleri; kalbin temizliine almettir. Sancak, bayrak, ok, yay, kl, kama, bak, top, tfek; eytann vesvesesinin zaafna iarettir. Yeil renkler, nefs-i mutmeinnenin galabesine iarettir. Mevsiminin dnda aatan olmadk yeil meyve kopartmak; ihlasszl giderip ihlasa meyil ve tergib sfatdr. Lkin mevsiminde olmadk yeil meyveyi koparmak; amelde ihlasszla iarettir. Bu nefiste her ne kadar amel, tevekkl, riyazet gibi ameller var ise de, ihlasszlk korkusu da vardr. Binaenaleyh bu nefis dairesinde kalmayp daha yukar nefse kmaa gayret gstermelidir ki, o nefis evliyalar nefsidir. Adna nefs-i raziye denir. Onun da sfatlar unlardr: Hi olmazsa insan- kmil olabilmek, hakiki mslman olabilmek iin emmrelii, levvmelii, mlhimelii atlayp mtmainnelie erimeye almak ve bu hususta kendini daima bir kontrol altnda tutmak veya kendisini kontrol edecek bir kmili bulmak arttr. Bu nefislerin hallerini yazmak, okumak, sylemek, tabii pek kolaydr, fakat allagelen baz yanl hareketler ve gnahlar terk etmek o kadar kolay olmasa gerektir. Mesel gadap denilen kzma sfat ile Allah Tel kullarna; haklarna tecavz eden dinsizlere kar kendilerini mdafaa etsinler, mcdele ve mcahede etsinler diye vermitir. Ama onu yerinde kullanmasn bilmeyenler hem kendilerine, hem cemiyetlerine zararl olurlar, hem de yersiz olunca pek ktdr. Dmana kar erefini muhafaza eder. Fakat mmine kar da ok rahim ve efik olmak

Mehmed Zahid Kotku

lazmdr. Dmanlara kar iddetli olmayp da mslmanlara kar iddetli olursa, artk onu slah ok zor olur. Kibir de byledir, haset de byledir, hrs da byledir. Yani tabiatlarnda bu gibi emmre huylar olanlarn, bunlar terk edebilmesi ancak Allah Telnn bir ltuf ve keremidir. Sonra da erbabnn huzurunda uzun mddet riyazetler, tahsili ilim ve hadis-i erifleri okuyup halini onlarn haline benzetmeye almas arttr. Yalnz sylemek ve dinlemek kfi deildir. Bu nefs-i mutmainne devresinde olan bahtiyarlar, ruhlarn teslim srasnda Hak Telnn mnev huzuruna ve yevm-i kyamette de Cenneti alsna davet olunan muhterem kimselerdir. Cenb- Hakdan fazl kerem ve lutf u inyeti ile bizleri de hi olmazsa bu makama eriebilmek iin yardmn can gnlden dileriz.

293

5- Nefs-i Raziye
hls, terk-i mlyani, zikr, zht, vera, keramettir. Melike askeri slm, Cennet ocuklar, hriler, Cennet, Burak, Cennet esvablar, Kevser, vesaire, akln kemaline Allaha yaknlk, marifeti ilhiyyeyi tahsil sfatdr. Sular yzp gemek, havalarda umak, gemiye binip gemek, atete yanp saflanmak, hiret derecelerinin ykseklii ve mnevverlik, raziyenin galebe sfatdr. Kalbin, maarifi ilhiyyeyi tahsiliyle arl gidip, letafeti, incelii kesbi sfatdr. Bu mertebe her ne kadar gzel ise de bunun stndeki, altnc nefs-i merziyeye erimeye say gayret edip, almak gerektir. Zira bu dairede-mertebede korku yok ise de, vecil denilen korku vardr. Vecil diye; ses iitilen mahalde bulunan hizmetkrn korkusuna denir. Ya Rab, sen bizleri bu veliler zmresinde hareyle, min!

Ana Baba Haklar

294

6- Nefs-i Merziyye
Terk-i msivallah, vellutfu bi halkillah, vettekarrubu ilallah, vettefekkr fi masntillah, ver-rid bim kasemallah ve marifetullah. Allahdan gayrsn terk, Onun yarattklarna ltufla muamele. Ona yaknlama, yarattklarn tefekkr ve Onun verdii nimet ve rzklara raz olmak, Onun marifetine ulamak. Yedi kat gkleri ay, gne, yldzlar ve yldrm ve alevli ateler ve yanar mumlar, kandiller, gk grlemeleri, hareket-i arz, da ve tepelerde yalnzlk ve emsali ryalar nefs-i marziyye almetidirler.

7- Nefs-i sfiyye
Nefs-i kmile ve Sliha dahi denir. Karlar, yamurlar, dolular, rmaklar, emeler, kuyular, deryalar, kaynaklar, cmlesi nefsi safiye sfatlardr. Bu makam, Hakkn kulu ile olan makam- esrrdr. Peygamberler makamdr. Y Rab efaatlerine cmlemizi nail eyle. Aziz karde; imdi insanlar ve bhusus bilginleri, nefislerden ve nefs-i mutmeinneden ok gzel bahsederler. Hele o eyhler ki, eneleri kuvvetlidir. Biraz da bilgisi vardr. Onlar konutuka dinleyenler hayran olurlar. Fakat ahlk mertebelerinde ve nefis mertebelerinde ok geride kaldmz aikrdr. nsan aciz bir mahluk olmakla beraber, kendini de ok beenir ve bakalarn hemen hemen hi beenmez. Bu da noksan olarak insana hem yeter, hem de artar. Ve bu insanlk mertebelerini elde etmek iin muhakkak ilimle beraber, bir ehl-i kemli bulup Peygamber (S.A.V) in hayatna uygun bir hayat, bir kanaat, bir ecaat, bir sehvet ve bir de riyzete de-

Mehmed Zahid Kotku

vamla ancak elde etmek belki mmkn olur. Mesel Abdullah et-Tsteri Hazretlerinin, Abdlkadir-i Geylni Hazretlerinin, Hazret-i Rfinin, Nakbend Muhammed Bahaeddin Hazretlerinin riyazetlerine baknca insan kendi kendine utanyor. Abdullah et-Tsteri Hazretleri riyazetini o kadar ileri gtrm ki, genlik devrelerinde 55 gnde bir yemek, ihtiyarlk devirlerinde ise ancak 25 gnde bir kere yemek suretiyle hayatn idme ettirebilmi. Abdulkadiri Geylni Hazretleri ise o Badat llerinde tam 25 sene nefsiyle mcadele etmi. O byklk kolayca m olmu zannedersin? Bunlar hep Hakkn bir lutf u ihsan olmakla beraber, kula den mcahedeyi de elden brakmamak lazmdr. nk dnya ok haristir. pin ucunu braknca derhal sizleri kafese kor ve bir daha elinden kurtulmak ok mkil olur. Nasl ki, dman memleketi igal edince onu karmak ne kadar zor ise, nefsin elinden yakay kurtarmak da ondan daha ok zordur. nk muharebeler umumiyetle toplu olarak yaplr. El ile olan iler insana dn bayram gibidir. Nefis ile yalnz banam mcahede edeceksin? lmin zayf ise, hayalatn da galip ise, Allah esirgesin, eytanlarn esiri ve oyunca olursun! Devrimiz; Reslullahdan 1400 sene uzakta, bizlerse fitne ve fesat ierisinde kvranmaktayz. Bu pislikler ierisinden insann kendi bana alp kurtulmas adet muhaldir. Onun iin gece ve gndz Hlk- zlcelle yalvarmalyz. Ya Rabbi! beni bana gz ap yumacak kadar az bir zaman dahi olsa brakma, elimden tut, doru yola peygamberlerinin gittii Cennet ve rza yollarna eritir. Ve sallallah al seyyidin Muhammedin ve lihi ve sahbihi ecmain velhamdlillahi rabbil lemin.

295