1.KONU: Monokotil ve Dikotil bitkilerin karlatrlmas ?

Bir enekliler (Liliopsida) monokotiller (ya da monokotiledon) ounlukla tek yllk palmiyeler haricindeki otsu bitkileri kapsayan iekli bitkiler snfdr. Tohumlarnda bir enek bulunduu iin "bir enekliler" olarak isimlendirilen bir enekliler; 50.000 ve 60.000 aras (IUCN sistemine gre) 59 300 bitki trn kapsarlar. Bu gruptaki en byk familya yaklak yirmi bin tr saysyla orkidegillerdir. Ekonomik nemleri olan budaygiler bu grubun en nemli familyas konumundadr. Dier ekonomik nemi olan familyalar ise; palmiyegiller muzgiller zencefilgiller ve zambakgillerdir. Bir eneklilerin iletim demetleri genellikle danktr. Kambiyum olmadndan normal sekonder kalnlama grlmez. Bu yzden boylar uzun gvdeleri incedir. Yapraklar genellikle ince uzun paralel damarl kkleri saakldr. Ana kk gelimi erken durduu iin saak kk sistemi bulunur. iek paralar genellikle l olup iek rts anak yaprak ve ta yaprak eklinde farkllama gstermez. ki enekliler Magnoliopsida ya da dikotiledonlar embriyonlarnda iki enek (kotiledon) bulunan bir iekli bitkiler snfdr. Yaklak 199.350 (IUCN sistemine gre) trle temsil edilirler. iekli bitkilerden tek enekliler iki eneklilerden farkl olarak tek embriyonik yaprak (enek) ierirler. Genel olarak otsu ve odunsu zelliklerdir. Tek yllk iki yllk ve ok yllk olabilirler. letim demetleri dairesel dizililidir. ok yllk olanlarn iletim demetlerinde floem ile ksilem arasnda bulunan kambiyum sayesinde sekonder kalnlama grlr. Yapraklar geni olup as damarlanma gsterirler. iek paralarnn says ok deiiktir. iek rts (periant) anak yaprak (sepal) ve ta yaprak (petal) olarak farkllamtr. Tohumlar iki enek (kotiledon) bulundurduu iin dikotil bitkiler olarak adlandrlmlardr. Ana kk iyi gelimitir ve zerinde sekonder kkler bulunur.

Ksaca
TEK ENEKLLER 1) Otsu bitkilerdir. 2) Yapraklar ince, uzun, erit eklindedir. 3) Yapraklar paralel damarldr. 4) Tohumda tek enek bulunur. 5) Kambiyum yoktur. 6) letim demetleri dzensizdir. 7) Kkleri saak kktr. 8) Gvdeleri incedir. 9) rnein;Buday, msr, soanl bitkiler FT ENEKLLER 1) Genellikle odunsu bitkilerdir. 2) Yapraklar geni paraldr. 3) Yapraklar as damarldr. 4) Tohumda ift enek bulunur. 5) Kambiyum bulunur. (ok yllklarda) 6) letim demetleri dzenlidir. 7) Kazk kk ve yan kklerden oluur. 8) Gvdeleri kalndr. 9) rnein; Fasulye, elma, armut

2. Konu: Epigeik ve Hipogeik imlenme

Tohumdaki kotiledonun imlenme durumuna gre imlenme ikiye ayrlr:
- Epigeik imlenme - Hipogeik imlenme Epigeik imlenmede kotiledonlar hipokotilin uzamas ile topran zerine kar. Hipogeik imlenmede ise kotiledonlar topran altnda kalr, epikotil uzar.

Epigeik imlenme rnek: Fasulye

Hipogeik imlenme rnek : Bezelye

Epigeik imlenmede (am,Ladin, Gknar, Kiraz ve Sedirlerde olduu gibi) hipokotil toprak stne kp kotilodonlar meydana getirirken tohum kabuu da ekserisinde bir sre kotilodonlara yapp kalr ve sonra patlayan endospermle birlikte yere der. Hipogeik imlenmede, hipokotil uzayp toprak yzne kmadndan kotilodonlar toprak altnda kalr. (Mee, Kestane, Fndk, Ceviz, At kestanesinde olduu gibi). Hipogeik imlenme tipinde fidelerin balangtaki gelimesi epigeik tohumlarnkinden daha hzl olur. Bu olay sadece tohumdaki besin maddelerinden kaynaklanmaz. Ayn zamanda yeil yapraklarn daha nce gelierek beslenmeye yardm etmesinden de kaynaklanr.

3. Konu: Ak Tohumlu ve Kapal Tohumlu Bitkiler

Kapal tohumlular, bitkiler aleminin ounluunu kapsayan bir ubedir. Kara bitkileri iindeki en nemli topluluu, "iekli bitkiler" oluturmaktadr. Yeryznn en gelimi ve baskn bitkileridir. Morfolojik olarak, ot, al gibi deiik formlar bulunur. Kapal tohumlularn en belirgin zellii farkllam iekleri ve meyveleridir. Tohum taslaklar kapal bir odack iinde gelitii iin bu gruba "kapal tohumlular" denilmitir. Ak tohumlulardan u zellikleriyle ayrlrlar:

Tohum taslaklar tek veya ok sayda meyve yaprayla evrili bir odack iindedir. Sekonder odunlarnda trakeidlerle birlikte trakeler de bulunur. iekler genellikle hermafrodit olup, hem erkek hem dii organ ayn iek zerinde bulunur. iek rt yapraklar (periant), anak yaprak (sepal) ve ta yaprak (petal) eklinde farkllamtr. Dii organda (pistil), ovaryum (yumurtalk), stigma ve stilus gibi farkllam ksmlar bulunur.

Ak tohumlular, ounlukla aa ya da aak, seyrek de olsa al biiminde olan bitkileri kapsayan taksonomik grup olarak adlandrlr.. Btnyle odunsu olan bu bitkiler, genellikle yapraklarnn tamamn birden dkmedii iin drt mevsim yeil kalabilirler. Yapraklar ounlukla inemsidir. Bununla birlikte pulsu, yelpaze, eritsi ya da tys tipte yaprakl olanlar da vardr. Odun borular (ksilem) ve soymuk borular (floem) yaplarndan oluan vaskler sisteme sahiptirler. Odun yaplar gvdede bir daire zerine dizilmi ak koleteral iletim demetleri ierir. Bu nedenle de ikincil kalnlama gsterirler. Bir ya da iki evcikli bitkilerdir. Genel olarak erkek kozalaklar bir eksen zerinde st ste binmi yapda mikrosporofillerden olumutur. Pul ya da kalkan biiminde olan mikrosporofillerin karn ksmnda ounlukla 2, bazen 4 polen kesesi (mikrosporangiyum) geliir. Bu keselerde bulunan mikrospor ana hcresi, mayoz blnme geirerek mikrosporlar, bunlar da polenleri verir. Ak tohumlularda polen retimi olduka fazla olup her bir erkek kozalak birka milyon polen retebilir. Baz yelerinin polenlerinde, polenin rzgarla umasn salayan 2-3 hava kesecii bulunabilir. Dii kozalak genelde erkek kozalaa benzer. Bir eksen zerinde sarmal dizilmi makrosporofillerden olumutur. Her bir makrosporofilin st ksmnda iki tohum tasla bulunur. Tohum taslaklarnda da makrosporangiyumlar yer alr. Bu gruptaki bitkilere ak tohumlular denilmesinin nedeni, tohumun bir yapyla kapanmam olarak akta bulunmasdr. Tozlamalar genelde rzgarla olur. Dorudan doruya mikrofil zerine gelen polenler, polen odacnda imlenirler ve polen tp oluur. Bu srada generatif hcrenin ekirdei blnerek iki sperma ekirdei verir. Polen hortumuyla arkegonyumlar iine sokulan bu sperm ekirdekleri yumurta hcresini dller. Embriyonun etrafnda tohum kabuu (testa) bulunur. Dllenmeden sonra tohum tasla rts genellikle odunsu bir yap kazanr; ancak baz gruplarda meyveyi andran bir yap da ortaya kabilir. Tohumlarn olgunlama sreleri 1-3 yl arasndadr. Gnmzde 600 ile 1000 trle temsil edilmektedirler.

4. Konu: Fotosentez
Fotosentez nedir?
Yeil bitkilerin, k enerjisi yardmyla, karbondioksit (CO2) ve suyu (H2O) birletirerek organik besin yapmas olay. "Karbon zmlemesi" de denir. Bu olay bitkilerin kloroplasta zengin olan yeil ksmlarnda olur. Fotosentez, basit ve yksek yapl btn klorofilli kara ve su bitkileriyle az bir bakteri trnde cereyan eder. En ok yapraklarda olur. Mantarlar fotosentez yapmaz. Fotosentez sonucu, glikoz, su ve oksijen meydana gelir. Glikoz, meydana gelen dier elementlerle birleerek kimyasal yapsn deitirerek, dier karbonhidratlar, yalar ve aminoasitlere dnr. Gne enerjisi fotosentez araclyla kimyasal ba enerjisine dnerek meydana gelen besinlerde depolanr. Sindirim sonucu besinlerin yaklmasyla aa kan bu enerji, hayati enerji olarak kullanlr. Gne, hayat iin en nemli enerji kaynadr. Gnesiz hayat dnlemez. Karanlk deniz diplerinde yaayan canllar da st tabakalardan diplere ken besinlere muhtatr Fotosentezin genel forml yledir: nCO2 + 2nH2O + Ik enerjisi (CH2O)n + nO2 + nH2O

Fotosentez hzn etkileyen faktrler

1. Ik: Ik iddetinin belli bir noktaya kadar art, fotosentez hzn artrd halde, belli bir noktadan sonraki artlar, fotosentezin hzn etkilemez. 2. CO2 younluu: CO2 younluunun art, belli bir noktaya kadar fotosentez hzn arttrd halde, belli bir noktadan sonraki younluk art fotosentezi etkilemez. 3. Scaklk: 30Cye kadar scaklk artlar, fotosentez hzn artrd halde, sonraki artlar fotosentez hzn drr. 30Cden sonraki scaklklarda protein yapsnda olan enzimler bozulmaya balar. 60Cde kelir. 4. Yaprak ve stomalarn (gzenek); yap, say ve ekli de fotosentezi etkiler. Geni yaprak ve bol stomal blgelerde fotosentez artar. rnek Deney: http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuDeneyListesi &baslikid=159&DeneyNo=547

5. Konu: Oksijenli ve Oksijensiz Solunum

OKSJENL SOLUNUM VE ZELLKLER Canllarn bir blm glikoz molekln oluturan atomlar arsndaki enerjiyi ATPye aktarmak iin hcrelerinde oksijenli solunum denilen baka bir yntemi gelitirmitir. Bitkiler oksijeni yaprak yzeylerinde yer alan gzeneklerle alr. Hayvanlarn ounda ise bu olay gerekletirmek iin solunum organlar vardr. Oksijensiz solunumda olduu gibi oksijenli solunumda da nce sitoplazmadaki zel enzimlerin etkisiyle glikozun kimyasal balar kopmaya balar ve organik molekller oluur. Bu molekller hcrenin enerji santrali dediimiz organeli olan mitokondrilere geer ve burada zel enzimlerin etkisiyle de karbon dioksit ve hidrojene kadar ayrr. Hidrojenin dardan alnan oksijenle ile birlemesi sonucu su oluur. Bu kimyasal olaylar gerekleirken aa kan enerji, ok sayda ATPnin sentezinde kullanlr. Oksijenli solunumda retilen ATP, oksijensiz solunuma oranla olduka fazladr. Hcrelerimiz srekli solunum yapar. yleyse her zaman glikoza gereksinimleri vardr. Uzun sre yeterince karbonhidratl maddeler yemediimizi dnelim. Bu durumda hcreler dier organik moleklleri ( yalar ve proteinler ) gerektii zaman solunumda kullanabilir. Solunum reaksiyonlarnn balang ksmlar sitoplazmada devam da mitokondri de olur. Solunum olaynda ama; organlarn almasn salayacak ATP retmektir. ATP retimi bir ka dakika bile dursa lm gelir. Tek hcreliler, srngenler, solucanlar solunum iin gerekli oksijeni vcut yzeyleri ile bulunduklar ortamdan alrlar. Karbondioksiti yine vcut yzeyleri ile d ortama verirler. Dier hayvanlarda ise trake, solunga, akcier gibi zel organlar vardr. OKSJENSZ SOLUNUM VE ZELLKLER Karbonhidratlar, yalar ve proteinlerin ok atomlu, yksek enerjili molekller olduunu biliyoruz. Canllar bu molekllerindeki kimyasal enerjiyi ATP enerjisi haline getirmek iin organik molekllerindeki balar koparmak zorundadr. Bu olaya solunum denir. Enerji ihtiyac az olan canllar rnein bakterilerin ou ve baz mantarlar oksijensiz solunum yaparlar. Hcrelerde oluan zel enzimler yardmyla glikozu oluturan atomlar arasndaki ba, basamak basamak kopar. Her basamakta aa kan enerji, hemen ATP sentezinde kullanlr. Bu olay gerekleirken oksijen kullanlmaz. Bu nedenle oksijensiz solunum (fermantasyon) olarak adlandrlr. Oksijensiz solunumda az miktarda enerji elde edilir. Oksijensiz solunum sonucunda glikoz btnyle inorganik bileiklere kadar ayramaz. Enerjinin ou yeni oluan organik molekln balarnda kalr. rnein; zm suyunda bulunan glikozu baz bakteriler, oksijensiz solunumla aadaki denklemde grld gibi

eti alkol ile karbon dioksite ayrtrr. Bu yolla yaamsal etkinliklerini srdrebilmeleri ve remeleri iin gerekli enerjiyi salar. Bakterilerin bu zelliinden yaralanarak meyve sularndan arap retilir. Bira mayas katlan hamurun kabarmas yine oksijensiz solunum yapan mantarlar sayesinde gerekleir. Deiik canllarda fermantasyon sonucu oluan son rnler de deiik olabilir. zm suyunun arap olmas,arpa ztnn bira olmas,hamurun kabararak ekimesi stn yourt ve peynir olmas,zm suyunun sirke olmas fermantasyon sonucudur. Oksijensiz Solunum( Bira Mayas Deneyi) 1. Baz bakterilerde, mayalarda ve O2 yeterince bulunmad zaman kas hcrelerinde grlr. 2. Sitoplazmada geer. 3. Oksijen kullanlmaz. 4. Glikoz, etil alkol, laktik asit gibi organik bileiklere kadar paralanr. Sadece etil alkol fermantasyonunda karbandioksit aa kar. 5. ETS grev yapmaz. 6. Bir molekl, glikozdan net 2 ATP'lik enerji kazanlr.

Oksijenli Solunum( Balonlu soluk alp verme mekanizmas..) 1. 2. 3. 4. 5. Baz bakterilerde, bir hcrelilerin ounda ve ok hcrelilerde grlr. Glikoz pirvata kadar ykm stoplazmada, pirvattan sonras mitokondriye geer. Molekler oksijen kullanlr. ETS grev yapar. Bir molekl glikozdan net 38 ATP'lik enerji kazanlr. Oksijensiz solunuma gre 36 ATP daha fazladr.