T.C.

MLL ETM BAKANLII

NAAT TEKNOLOJ ALANI

ELK KAFES KRL ATI ZMLER

582YIM207

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER

AIKLAMALAR ...................................................................................................................................5
GR ......................................................................................................................................................6
RENME FAALYET1 ...................................................................................................................7
1. ELK ATI PLAN VE KEST ZM ...........................................................................................7
1.1. elik at ve Kafes Kiri Genel ve Teknik artnamesi ...............................................................7
1.1.1. at Kafes Sistemleri .............................................................................................................7
1.1.2. Statik Hesap Yntemi ...........................................................................................................8
1.1.3. Elemanlar ..............................................................................................................................8
1.1.4.Korozyona Kar Koruma ......................................................................................................9
1.2. elik atlar ve Kafes Kiriler .....................................................................................................9
1.2.1. Ak .....................................................................................................................................10
1.2.2. Mertek .................................................................................................................................10
1.2.3. at Dey Balants ..........................................................................................................10
1.2.4. at Yatay Balants ..........................................................................................................11
1.2.5. at Kaplamas ....................................................................................................................11
1.2.6. at Makas .........................................................................................................................12
1.2.7. Makas Aralklar..................................................................................................................13
1.3. elik Ak Dzenleme ...............................................................................................................14
1.4. Ak ve Mertek Birleim Detaylar ............................................................................................14
1.4.1. elik An st Balk ubuu ile Birleimi ....................................................................14
1.4.2. Ahap Mertek ile elik Ak Birleimi ...............................................................................15
1.4.3. elik Mertek ile elik Ak Birleimi .................................................................................15
1.4.4. Ahap Mertek ile Mahya A Birleimi ............................................................................16
1.4.5. An Dey Olmas Durumunda Mertek ve Makasla Birleimi .......................................16
1.5. Damlalk A-Mesnet Balant Detaylar ................................................................................17
1.5.1. Damlalk A Detay .........................................................................................................17
1.5.2. Mesnet Balant Detay .......................................................................................................17
1.6. Dere Detay ................................................................................................................................18
1.7. at Plan izim ..........................................................................................................................19
1.7.1. Saak zi ..............................................................................................................................21
1.7.2. Mesnet .................................................................................................................................22
1.7.3. Makas ..................................................................................................................................24
1.7.4. Rzgr balantlar ..............................................................................................................27
1.7.5. Ak ve Mertek ....................................................................................................................28
1.7.6. Kaplamalar ..........................................................................................................................30
1.8. at Kesit izim .........................................................................................................................30
1.8.1. Mesnet .................................................................................................................................30
1.8.2. Rzgr Balantlar .............................................................................................................31
1.8.3. Makas ..................................................................................................................................31
1.8.4. Mertek ve saak...................................................................................................................31
1.8.5. Ak, Dikme ve Diyagonal ..................................................................................................32
1.9. llendirmeler .........................................................................................................................33
1.9.1. izgisel llendirme .........................................................................................................33
1.9.2. Kotlu llendirme .............................................................................................................35
1.10. Yazlar ......................................................................................................................................36
1.11. Taramalar .................................................................................................................................37
UYGULAMA FAALYET..............................................................................................................38
LME VE DEERLENDRME....................................................................................................41

RENME FAALYET2 .................................................................................................................42

2. KAFES KRL ATI MAKASI ZMLER ...............................................................................42
2.1. elik Kafes Kiri at Makas izim .........................................................................................42
2.1.1. Mesnet .................................................................................................................................43
2.1.2. Alt ve st Balk .................................................................................................................43
2.1.3. Dikme ..................................................................................................................................44
2.1.4. Diyagonal ............................................................................................................................44
2.1.5. at Kaplamas ....................................................................................................................45
2.1.6. Ba Levhas .........................................................................................................................45
2.1.7. Birleim Gereleri ...............................................................................................................46
2.2. Kafes Kiri at Makas ekilleri ................................................................................................46
2.2.1. gen at Makas ..............................................................................................................46
2.2.2. Trapez at Makas .............................................................................................................47
2.2.3. Paralel Balkl at Makas ................................................................................................47
2.2.4. Parabolik at Makas .........................................................................................................47
2.3. llendirmeler .........................................................................................................................47
2.4. Yazlar ........................................................................................................................................47
2.5. Taramalar ...................................................................................................................................48
UYGULAMA FAALYET..............................................................................................................49
LME VE DEERLENDRME....................................................................................................51
RENME FAALYET3 .................................................................................................................52
3. KAFES KRL ATI DM DETAYI ZMLER ................................................................52
3.1. Dm Noktas Detay izimleri ................................................................................................52
3.1.1. Mesnet Dm Detay ........................................................................................................52
3.1.2. st Balk-Diyagonal-Dikme Dm Detay .....................................................................56
3.1.3. Alt Balk-Diyagonal-Dikme Dm Detay ......................................................................59
3.1.4. Tepe Mahya Dm Detay ................................................................................................62
3.2. llendirmeler .........................................................................................................................65
3.3. Yazlar ........................................................................................................................................65
3.4. Taramalar ...................................................................................................................................66
UYGULAMA FAALYET..............................................................................................................67
LME VE DEERLENDRME....................................................................................................70
MODL DEERLENDRME .............................................................................................................71
CEVAP ANAHTARLARI ....................................................................................................................74
KAYNAKA ........................................................................................................................................75

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI

582YIM207
naat Teknolojisi Alan
elik Yap Teknik Ressaml
elik Kafes Kirili at izimleri

MODLN TANIMI

Bu modl kafes kirili at izim ile ilgili bilgilerin

verildii bir renme materyalidir.

SRE
N KOUL
YETERLK

40/32 (+40/32 Uygulama tekrar yapmal)

elik kafes kirili at izmek

MODLN AMACI

Genel Ama
elik at ve kafes kirili at makas ve detay izimlerini
standartlara uygun yapabileceksiniz.
Amalar
1. elik kafes kirili at plan ve kesit izimi
yapabileceksiniz.
2. Kafes kirili at makas izimleri yapabileceksiniz.
3. Kirili at makas dm noktalar detay izimleri
yapabileceksiniz.

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

Ortam: naat teknolojisi alan izim atlyesi,

iletmeler, ktphane, ev, bilgi teknolojileri ortam
Donanm: Eskiz kd, aydnger kd, cetvel,
kurun kalem, silgi, izim masas, izole bant, temizlik
fras, ini kalemleri ve ini mrekkebi, imar
ynetmelikleri, genel ve teknik artnameler

LME VE
DEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra

verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan
semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma,
eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile
kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi
deerlendirecektir.

GR
GR
Sevgili renci,
naat teknolojisi, iinde birok meslek barndran geni bir alandr. zellikle gelimi
lkelerde gkdelen ve sanayide ska kullanlan elik yaplar, yaanan depremlerin ardndan
son yllarda lkemizde de adn daha sk duyduumuz yapm teknolojisidir. imdiye kadar
lkemizde tayc sistem olarak ounlukla betonarmenin kullanlmas sonucu bu ynde
teknik eleman yetitirilmitir. elik yaplar konusunda bilgi ve tecrbe ile donatlm teknik
elemanlara ihtiya vardr. zellikle elik yaplarn tasarm projelerine ihtiya duyulmaktadr.
Bu modlde elik yap teknik ve kurallarna uygun olarak elik at izimlerinizin
tasarmn yapabileceksiniz.

RENME FAALYET1
AMA

RENME FAALYET1

Kafes kirili at izimlerini ynetmelik ve standartlara uygun bir ekilde

yapabileceksiniz. elik kafes kirili at plan ve kesit izimi yapabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizde bulunan yapm aamasndaki elik yaplar inceleyiniz.

Yapnn at sistemini inceleyiniz.
elik atlarla ilgili internet ortamnda aratrma yapnz. Gerekli notlar alnz.

1. ELK ATI PLAN VE KEST ZM

1.1. elik at ve Kafes Kiri Genel ve Teknik artnamesi
1.1.1. at Kafes Sistemleri
Uzay kafes sistemleri dier klasik ve konvansiyonel sistemlere gre yapsal olarak
daha rijit ve hafiftir. Uzay strktrler olarak adlandrlan boyutlu ubuk sistemleri belli
koullarn salanmasyla sadece basn ve ekme kuvvetlerinden etkilenerek eilme
durumunun baskn olduu tayc sistemlere oranla daha etkindir.
Uzay kafes sistemler, zellikle geni aklklar mekn ortasnda kolon kullanmadan
veya az sayda kolon kullanarak rtmede son derece elverilidir. Uzay at sistemleri; sergi
salonlar, camiler, yzme havuzlar, endstri binalar, hangarlar, okul binalar, alveri
merkezleri, ara otoparklar, pazar yerleri gibi geni aklklar olan ve sk dey tayc
istenmeyen hacimleri rtmek iin sklkla kullanlmaktadr. Bu sistemler, iin uzmanlar
tarafndan planlandnda dier sistemlere gre daha az malzeme gerektirmekte, dolaysyla
daha ekonomik olmaktadr.
Uzay kafes sistemleri basit prefabrike elemanlarla ina edilir. Bunlar:

Dm noktalar (kre elemanlar)

elik ubuklar (boru elemanlar)

Cvata ve somunlar

Ak ve eim elemanlardr.
Kre ve boru elemanlar, sistemin kurgusunu oluturan ana bileenlerdir. Toplam drt
farkl bileenle kurulabilmesi, sistemi prefabrikasyon iin ideal klmaktadr. Paralarn
kkl ve hafiflii nedeni ile kolay tanr, pratik bir ekilde fazla hner gerektirmeden
monte edilir.

1.1.2. Statik Hesap Yntemi

Yksek dereceden hiperstatik olan uzay kafes sistemlerinin elle zlmesi ok zordur,
bu yzden statik hesaplar tmyle bilgisayar destekli yaplr. Sistemin zmnde dm
noktalarnn mafsall olduu ve moment tamad, elik ubuklarla da sadece eksensel
kuvvetlerin aktarld varsaylr.
Uzay kafes sistemlerinin zm matris deplasman yntemini kullanan programlarla
yaplr. Hesap klarnda dm noktas deplasmanlar, ubuk kuvvetleri, mesnet
reaksiyonlar ve btn eleman kesitleri mevcuttur. Yklemeler TS 498'e uygundur.

1.1.3. Elemanlar
Doru imal edilmi bir uzay kafes sisteminde:
Bir dm noktasnda bileen ubuklarn eksenleri, dm noktasnn merkezinde tek
bir noktada birlemelidir. Bunun iin dm noktalarnn ok hassas ekilde CNC
makinelerde retilmesi ve delinmesi gerekmektedir.
Sisteme gelen d ykler, yalnzca dm noktalarna etki etmelidir. Eer elik
ubuklara d ykler etki ederse ubuklarda moment oluur ve bu moment dm
noktalarna etki eder.
ubuklar dz ve dorusal olmaldr. Kendi arl ile sehim vermemelidir.
ift katl uzay sistemlerde, bir dm noktasna ayn dzlemde olmayan en az 3 ubuk
birlemelidir. Tek katl uzay kafes sistemlerde ubuklarn arasnda kalan alanlarn en salam
2 boyutlu ekil olan gen olma zorunluluu vardr.
Sistem ubuklarnn dorusalln bozmamak iin st kaplama malzemeleri, ak
elemanlar, aydnlatma elemanlar ve havalandrma tesisat gibi sisteme yk getiren gereler,
dm noktalarna balanmaldr.
Uzay kafes sistemleri, dm noktalarna gre mero sistemi, ii bo kre sistemi,
triodetik sistem, unibat sistemi olarak bee ayrlr. Btn dnyada daha ekonomik oluu ile
en yaygn kullanlan sistem hline gelen mero sistemi BULDA uzay at sistemlerinde de
kullanlmaktadr. Sistemde ubuklarn birletii dmler kre eklindedir, dvlerek ekil
verilmitir. DIN 17200e uygun olarak 1040 malzeme kullanlan krelerin aplar
kullanld yere ve ald yke gre 58 mm ile 220 mm arasnda deimektedir. Scak
dvme yntemi ile ekillendirilip kumlama ile yzey tufal tabakas alnan krelerin yzeyleri
CNC tornalarla dzeltilip kresellii snrlarn iine ekildikten sonra 5 eksenli CNC dik
ileme merkezi ile verilen programa uygun yzey dzleme, delik delme ve di ekme
ilemleri gerekletirilir. Standart olarak 25 mikron kalnlnda elektro galvaniz ile kaplanr.
Standart kre ap (mm)
58
63
78
98
118
138
158
178
198
Eksenel basn veya ekme kuvvetine maruz kalan, sistemin ana tayclar olan
borular, dk karbonlu kaynaklanabilme kabiliyeti yksek olan St37, St42 veya St52
kalitesindeki DIN 17100e uygun dairesel kesitli elik borulardan imal edilir. Borularn iki
ucuna kaynatlan dvme konik paralarda ayn kalitede malzemedendir.
Sistemde kullanlan cvatalar DIN 13e uygun ISO dili 8,8 veya 10,9 kalitesindedir.
Titreimlerden etkilenmemesi iin sk dilidir.
Aklar genellikle drtgen kesitlidir St 34 veya St 37 malzemeden retilir ve kaplama
cinsine gre imal edilir. Bir kat anti pas ve bir kat son kat boya ile boyanr. antiyede monte
edilir.

Ak dikmeleri kreler ile ak balantlarn yapmakta kullanlr. Eer sistemin

kendisi at eimini ayn zamanda oluturmuyor ise ak dikme boylar ile bu eim
oluturulur.

1.1.4.Korozyona Kar Koruma

Cvata ve kreler elektro galvaniz, somunlar scak daldrma veya elektro

galvaniz kaplanr
Borular istee gre:
inko fosfat zerine epoxy polyester toz frn boya
inko fosfat zerine polyester toz frn boya
Scak daldrma galvaniz zerine epoxy polyester toz frn boya
Scak daldrma galvaniz zerine polyester toz frn boya yaplr.
Ak ve ak elemanlar hava korumal, sentetik esasl bir kat antipas ve bir kat
son kat boya ile boyanr.

1.2. elik atlar ve Kafes Kiriler

elik kolonlarn tam yerinde olmasna ve deyliklerine son derece zen
gsterilmelidir. nk sonradan dzeltmek olanakszdr.
Dikilen ve cvatalarla balanan kolonlar, aprazlarla gvenceye alnmadan
braklmamaldr. st ksmlarn yapm ve kesin balantlarna ancak kolonlarn teraziye
alnp beton-elik balantlar cvatalarnn salamlanmas, taban levha altlarnn harla
doldurulmas ve harcn kurumasndan sonra devam edilir (ift somun tercih edilmelidir.).
Kolon- kiri balantlarnda hem montaja kolaylk hem de salamlk bakmndan bir
destek kebent kullanmak yararl olur. U uca eklemeler yanlara ve olanak varsa alt ve ste
konacak berkitme levhalar ile salamlanmaldr.
Rzgr ve deprem balantlar duvar ya da sva iinde kalmamal, svadan 12 cm
darda kalacak biimde dzenlenmelidir. U ve I demirleri cvatal balantlarnda yanak
evini dzeltmek zere eik rondelalar kullanlmaldr.
Btn serbest kenar ve keler, en az 3 mm yarapl yuvarlatlmaldr. zellikle geni
aklkl at makas ve kirilerde alt bala ters eim vermek ihmal edilmemelidir. Boru
yapmlarda uzun ve boylu boyunca olmamak zere su kaakl, atlak borular kullanlabilir
(ten rmemeleri iin serbest ular kapatlmaldr.).
Aklarn birbirine cvata ile balanmas montaj bakmndan kolaylk; makasa
oturduklar yerlerde eim tarafna gelen ksmlarna birer destek konmas ise statik
bakmndan yarar salar.
eliin gerilmelere kar olan yksek dayanm nedeniyle mesnet akl fazla olan
binalarn atlar, elikten yaplr.
elik, demir cevherinin yksek frnlarda kok kmr yaklarak ergitilmesiyle
oluturulan ham demirin zel frnlarda tekrar ergitip iine eitli katklarn ilavesiyle elde
edilir. eliin sertliini ve yksek dayanmn, iindeki karbon verir. elikteki karbon oran,
% 0,31,7 arasnda deiir. Ayrca elik iinde eitli oranlarda mangan, fosfor, kkrt gibi
elemanlar da bulunmaktadr.

elik, kullanlaca yere gre eitli hesaplamalar sonucu kacak gerilmeleri, en

ekonomik biimde karlayacak ekil, kesit ve boyutlarda imal edilir. Fabrikalarda yaplan bu
ekillendirmeye haddeleme, elde edilen ekillendirilmi elie de hadde mamul denir.
Hadde mamulleri drt ksma ayrlr:

Profiller: Standartlarla belirlenmi ekil ve boyutlardaki eliklerdir.

Lamalar: Dikdrtgen kesitli eliklerdir. Genilikleri b=12150 mm, kalnlklar

ise t=560 mm arasnda olur.

Levhalar: Dz, silindirik, kubbeli ve oluklu olarak imal edilir. En ok

kullanlan ise dz levhalardr. Dz levhalarn genilikleri b=1601250 mm,
kalnlklar t=0,4524 mm, uzunluklar ise L=2,006,00 m arasnda olur. Ancak
tayc olarak kullanlan ve yass hadde mamul denilen levhalar, kalnlklar
t=6 mmden fazla olan dz levhalardr. Kalnlklar t=60,45 mm arasnda olan
dz levhalara sac 0,45 mmden daha ince olanlarna da teneke denir.

Dier gereler:

Sklebilen birleim aralar (bulonlar),

Sklemeyen birleim aralar (perin ve kaynak), olmak zere ikiye

ayrlr.

1.2.1. Ak
Merteklerin ykn tayan kirilerdir. Saak zerine oturana damlalk a,
saakla mahya arasnda olana orta ak, mahyadakine ise mahya a denir. Aklar
yklerini, bulunduu yere gre duvar, kiri, deme, dikme ya da asklara verir.

1.2.2. Mertek
at rtsnden gelen ve ykleri tayarak aklara ileten elemanlara mertek denir.
elik atlarda mertekler ahap ve elik olabilir. Ahap mertekler deiik at rtleri
kullanlmas hlinde tercih edilir. atdan aydnlatma yaplacaksa elik mertekler tercih
edilir.

1.2.3. at Dey Balants

Kafes kiri dzlemlerine dik olarak uygulanan, alt baslk elemanlarnn kafes kiri
dzlemine dik burkulma boylarn azaltan stabilite balantlardr. Ayrca trapez tipi kafes
kirilerde yatay stabilite balantlarn mesnetlere balamak amacyla da dey stabilite
balantlar kullanlmaktadr. Dey stabilite balantlar, her makas aralna
uygulanmaldr (ekil 1.1).

ekil 1.1: at dey balantlar

1.2.4. at Yatay Balants

at dzleminde uygulanarak st baslk ubuklarnn kafes kiri dzlemine dik
burkulma boylarn azaltan stabilite balantlardr. Yatay stabilite balantlar 35 makas
aralnda bir uygulanmaldr (ekil 1.2).

ekil 1.2: at yatay balantlar

1.2.5. at Kaplamas
zerine etki eden ykleri mertek ya da aklara ileten yap elemanlarna kaplama
denir.
1.2.5.1. Ahap Kaplama
22,5 cm kalnlnda, aklar zerine yerletirilmi ahap mertekler zerine aklan
kaplamalardr.

1.2.5.2. Bims Beton at Plaklar

Pomza kullanlarak eitli boy ve kalnlklarda prefabrik oarak hazrlanm donatl
hafif beton plaklardr.
1.2.5.3. Gazbeton at Plaklar
Gazbeton at plaklarnda hazr elik donatl olarak kullanlr.
1.2.5.4. Asbestli imento Oluklu Levhalar
Yaygn kullanm olan ve dorudan doruya aklara oturabilen at kaplamasdr.
1.2.5.5. Oluklu Galvanize Sac Levhalar
inko ile kaplanm eitli kalnlklarda sacdan, eitli dalga ykseklii ve
geniliinde retilen kaplamalardr.
1.2.5.6. Galvanize Trapez Profil Levha
ift taraf galvanize edilmi elik saclarn eitli ykseklik ve genilikte trapez
eklinde bklmesi ile elde edilen kaplamalardr.
1.2.5.7. Alminyum Trapez Profil Levha
Galvanize trapez profil levhaya benzer, aklara bulonlarla birletirilir.

1.2.6. at Makas
Makas, atdaki ana tayc sistemdir. at makaslar (kafes kiriler) kolonlarn esas
kirileridir. Eimli at yzeyinden ald ykleri kolonlara iletir (ekil 1.3).

ekil 1.3: Yklerin kolonlara iletilmesi

at makaslar st balk, alt balk, diyagonal, dikme ve ba levhalarndan oluur

(ekil 1.4).

ekil 1.4: at makaslar

Yap elii ile hazrlanan at makaslar planda birbirlerine paralel olarak dzenlenir
(ekil 1.5).

ekil 1.5: Paralel olarak dzenleme

1.2.7. Makas Aralklar

Makas aral at rtsne ve ak hesabna gre maksimum a=6,00 m olmaldr
(ekil 1.6).

ekil 1.6: Makas aral

1.3. elik Ak Dzenleme

Aklar, yatay stabilite grevi de yapar. Aklar genellikle elik profillerden yaplr.
Normal ykler iin NP profilleri, byk aklklar iin IP profilleri kullanlr. Ak aklklar
3-6 m arasnda olur. elik aklar at eik dzlemi zerine iki ekilde dzenlenir. Birinci
ekilde ak kesitinin ekseni at dzlemine diktir. kinci ekilde ise eksen deydir (ekil
1.7).

ekil 1.7: elik ak dzenleme

An kesit ekseninin dey olmas durumunda ak, dayanm bakmndan en uygun

ekilde konulmu olur. Fakat bu durumda an makasa oturtulmas daha karmak detay
gerektirir. Kesit ekseninin makasa dik olmas hlinde ak, iki ynde eilmeye alr;
tayaca yk, bir miktar azalr. Fakat an makasa oturtulmas kolaylar.

1.4. Ak ve Mertek Birleim Detaylar

Aklar daima kafes kiri dm noktasnda st balk ubuklarna oturtulur. Ak
ekseni ile dm oluturan ubuklarn eksenleri ayn noktada aktrlmaldr. Aksi
durumda istenmeyen moment etkisi oluur.

1.4.1. elik An st Balk ubuu ile Birleimi

ekil 1.8: elik an st balk ubuu ile birleimi

1.4.2. Ahap Mertek ile elik Ak Birleimi

Ahap mertek elik aa kanca yardm ile sabitlenir. Kanca, mertee ivi ya da aa
vidas yardmyla tutturulur (ekil 1.9).

ekil 1.9: Ahap mertek ile elik ak birleimi

1.4.3. elik Mertek ile elik Ak Birleimi

ekil 1.10: elik mertek ile elik ak birleimi

1.4.4. Ahap Mertek ile Mahya A Birleimi

Me

rtek
Me

rtek

ekil 1.11: Ahap mertek ile mahya a birleimi

1.4.5. An Dey Olmas Durumunda Mertek ve Makasla Birleimi

rtek
Me

Taban
Korniyeri

ekil 1.12: An dey olmas durumunda mertek ve makasla birleimi

1.5. Damlalk A-Mesnet Balant Detaylar

1.5.1. Damlalk A Detay

ekil 1.13: Damlalk a detay

1.5.2. Mesnet Balant Detay

1.5.2.1. Sabit Mesnet Detay

ekil 1.14: Sabit mesnet detay

1.5.2.2. Hareketli Mesnet Detay

ekil 1.15: Hareketli mesnet detay

1.6. Dere Detay

inko dere
me

rtek

taban korniyeri

ekil 1.16: Dere detay

1.7. at Plan izim

Kd izim masasna balaynz.

izim alann belirleyiniz.

ekil 1.17: izim kdnn masaya balanmas

Akslar iziniz (ekil 1.24).

ekil 1.18: Akslarn izilmesi

Aks balonlarn iziniz.

ekil 1.19: Aks balonlar izilmesi

Akslar yatay ve dey ynde oaltnz.

ekil 1.20: Akslarn yatay ve dey ynde oaltlmas

1.7.1. Saak zi

at saak izlerini iziniz.

ekil 1.21: Saak izlerinin izilmesi

1.7.2. Mesnet

Mesnetleri iziniz.

ekil 1.22: Mesnetlerin izilmesi

Kirileri iziniz.

ekil 1.23: Kirilerin izilmesi

1.7.3. Makas

at makas eksenini iziniz.

ekil 1.24: at makas ekseni izilmesi

Makas iziniz.

ekil 1.25: Makas izilmesi

Makaslar oaltnz.

ekil 1.26: Makasn oaltlmas

1.7.4. Rzgr balantlar

Yatay ve dey rzgr balantlarn iziniz.

ekil 1.27: Rzgr balantlarnn izilmesi

1.7.5. Ak ve Mertek

Aklar iziniz.

ekil 1.28: Aklarn yerlerinin tespit edilmesi

Mertekleri iziniz.

ekil 1.29: Merteklerin izilmesi

2 Kaplamalar
1.7.6.

.M.

at kaplamasn iziniz.

100 AIK

100 AIK

at Kaplamas

A
ekil 1.30: at kaplamasnn izilmesi

1.8. at Kesit izim

1.8.1. Mesnet

Mesnetleri iziniz.

ekil 1.31: Mesnet izilmesi

B - B KEST LEK : 1/50

100 AIK

100 AIK

100 AIK

100 AIK

100 AIK

100 AIK

100 AIK

100 AIK

.M.

1.8.2. Rzgr Balantlar

Alt ve st balklar iziniz.

ekil 1.32: Alt ve st balklarn izilmesi

1.8.3. Makas

Makaslar iziniz.

ekil 1.33: Makaslarn izilmesi

1.8.4. Mertek ve saak

Ak profili ve korniyeri iziniz.
,5
R4

R5

35

,5
R8

,5

R2

50

2,35

100

35

ekil 1.34: Ak profili ve korniyerin izilmesi

ekil 1.35: Korniyerin izilmesi

1.8.5. Ak, Dikme ve Diyagonal

Dikmeleri iziniz.
Diyagonalleri iziniz.

ekil 1.36: Diyagonallerin izilmesi

Plakalar iziniz.

ekil 1.37: Plakalarn izilmesi

at kaplamasn iziniz.

ekil 1.38: at kaplamas izilmesi

1.9. llendirmeler
1.9.1. izgisel llendirme

llendirme
Bir binann i blmlerinin llendirilmesine i llendirme denir.

llendirmede dikkat edilecek hususlar:

o
Dolu bo llendirme yapnz (duvarlar doluluu, pencereler
boluklar oluturur).
o
ki l izgisi arasnda 810 mm mesafe alnz.

o
o
o

l izgisinin snrlarna l oklarn iziniz.

l yazlarn yaznz.
Daha sonra tam llendirme yapnz.

D llendirme
zerinde allan yapya ait yatay mesafe d (dey akslar aras) llendirme
grlmektedir. Projeye ait l yazlar zor grleceinden bu llendirmeyi daha rahat
grebilmeniz iin ekil 1.40ta ikiye blnerek ayrca verilmitir.

ekil 1.39: D llendirmenin tamamnn grnm

ekil 1.40: kiye blnm d llendirmenin 1 ve 14 aks arasndaki grnm

Dey mesafe d (yatay akslar aras) llendirme ise ekil 1.41de grlmektedir.
llendirme paraya blnmtr.

ekil 1.41: Yatay akslar arasnn parada llendirme grnm

1.9.2. Kotlu llendirme

Kotlu llendirme, elik Yap Plan izimi modlnde de bahsedildii gibi plan,
grn ve kesitlerde tekniine uygun yaplr. Kotlu llendirmenin nasl yaplaca elik
Yap Plan izimi modlnde anlatlmtr. Konu ile bilgileri hatrlamak iin ad geen
modle baknz. ekil 1.42de izgisel ve kotlu llendirme rnei grlmektedir.

ekil 1.42: izgisel ve kotlu llendirme

1.10. Yazlar

Yazlar yaznz.

Yaz ablonlar ve rapido kalemleri

2lik yaz ablonu: 0.2lik rapido kalemleri ile kap, pencere, balkon, baca
izgileri, tarama izgileri, l oklar, pencere ve kap al ynleri ve
tefri elemanlarnn izimi yaplr. 2lik yaz ablonlar ile de
llendirme ve mahal yazlar yazlr.

3lk yaz ablonu: 0.3lk rapido kalemi ile mahal yazlar yazlabilir,
duvar izgileri, kolonlar izilebilir. 3lk yaz ablonu ile de
llendirmeler yaplabilir, mahaller yazlr. Kotlar verilebilir.

5lik yaz ablonu: 0.5lik rapido kalemi ile ereve izgileri, kesit
izgileri, kolonlar, duvar izgileri izilebilir; 5lik yaz ablonu ile de
proje ismi yazlabilir.

1.11. Taramalar

Tarama yapnz

Projedeki yap elemannn hangi malzemeye ait olduunu (ahap, beton, betonarme,
elik vb.), nerede bulunduunu (kesit izgisi veya grnmeyen ayrt), niteliini (malzeme
kalitesi, zellikleri) gstermek amacyla izilen izgilere tarama izgileri denir. yi bir
tarama, bir resimde ok zellik anlatarak okuyucuyu doyurur. Bir kanaat oluturur.
Grselliini gzelletirir.

Tarama yaparken aadaki uyarlara dikkat ederek izimlerinizi

gerekletiriniz:

Kurun kaleminizin ucunun ak olduunu kontrol ediniz.

Tarayacanz alann tarama asn belirleyiniz.

Tarama yapacanz gnye ve T cetvelinizi temizleyiniz.

Gnye ve T cetveli birbirine akk ekilde izgileri iziniz.

Gereksiz izgileri siliniz.

Rapido kalemini kullanrken kalem kalnlklarna dikkat ediniz.

Taramalarnzn istenilen sklkta olup olmadn kontrol ediniz.

ekil 1.43: Kiri ve demede yaplan taramalar

Paftay inileyiniz.
Paftay temizleyiniz.
izimi kontrol ediniz.

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Yukarda anlatlanlardan yola karak aadaki atnn plan ve kesitlerini verilen l
ve leklere gre iziniz.

lem Basamaklar

Kd izim masasna balaynz.

izim alann belirleyiniz.
at saak izlerini iziniz.
Mesnetleri iziniz.
at makaslarn iziniz.
Yatay ve dey rzgr balantlarn
iziniz.
at kaplamasn iziniz.
Mesnet kesitini iziniz.
at dey balantsn iziniz.
at yatay balantsn iziniz.
at makasn iziniz.
at eimini belirleyiniz.
at eimini iziniz.
Mertek ve saa iziniz.
Aklar iziniz.
Dikmeleri iziniz.
Diyagonalleri iziniz.
izgisel llendirme yapnz.
Kotlu llendirme yapnz.
Yazlar yaznz.
Tarama yapnz.
Paftay inileyiniz.

neriler
izim ara gerelerinizi hazrlaynz.
izim ara gerelerinizin ve izim
masanzn temizliini kontrol ediniz.
Kirli ise temizleyiniz.
izim esnasnda arkadalarnzla
akalamaynz.
izim esnasnda dik pozisyonda
oturunuz.
Temiz ve titiz alnz.
Plan izimlerinin lee uygun olup
olmadn kontrol ediniz.
Sreyi doru kullannz.
izim bittikten sonra ara gerelerinizi
ve masanz temizleyiniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet,
kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna
(X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26

Evet

Hayr

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
at saak izlerini izdiniz mi?
Mesnetleri izdiniz mi?
at makaslarn izdiniz mi?
Aklar izdiniz mi?
Mertekleri izdiniz mi?
Yatay ve dey rzgr balantlarn izdiniz mi?
at kaplamasn izdiniz mi?
Mesnet kesitini izdiniz mi?
at dey balantsn izdiniz mi?
at yatay balantsn izdiniz mi?
at makasn izdiniz mi?
at eimini belirlediniz mi?
at eimini izdiniz mi?
Mertek ve saa izdiniz mi?
Aklar izdiniz mi?
Dikmeleri izdiniz mi?
Diyagonalleri izdiniz mi?
izgisel llendirme yaptnz m?
Kotlu llendirme yaptnz m?
Yazlar yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.

Merteklerin ykn tayan kirilere ne denir?

A) Ak
B) Payanda
C) Dikme
D) Diyagonal

2.

zerine etki eden ykleri mertek ya da aklara ileten yap elemanlarna

denir. cmlesinde bo braklan yere aadakilerden hangisi
getirilmelidir?
A) Diyagonal
B) Aklar
C) at kaplamas
D) Mertek

3.

Ak ekseni ile
aktrlmaldr?
A) Uzak noktada
B) Ayn noktada
C) Orta noktada
D) Son noktada

dm

oluturan

4.

Ak aklklar yaklak ka metredir?

A) 46 m
B) 24 m
C) 34 m

ubuklarn

eksenleri

hangi

noktada

D) 36 m

5.

Ahap mertek elik aa hangi malzeme ile sabitlenir?

A) Kanca yardm
B) Kama ile
C) iviyle
D) Balama teli ile

6.

Kanca mertee hangi malzeme yardmyla tutturulur?

A) Kanca ile
B) Kama ile
C) Balama teli ile
D) ivi ya da aa vidas

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken
tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn
tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Kafes kirili at izimlerini ynetmelik ve standartlara uygun bir ekilde
yapabileceksiniz. Kafes kirili at makas izimleri yapabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizde bulunan yapm aamasndaki elik yaplar inceleyiniz.

Yapnn at makaslarn inceleyiniz.
elik makaslarla ilgili internet ortamnda aratrma yapnz.

2. KAFES KRL ATI MAKASI

ZMLER
2.1. elik Kafes Kiri at Makas izim
at makaslar 1/20 leinde ve daha detayl izilir. izim zerinde malzeme
boyutlar, detay yerleri gsterilir. Makasn imalatnda kullanlan izimlerdir. at makas
izimi, bir nceki renme faaliyetinde aklanan at kesit izimi zerinde deiiklikler ve
eklemeler yaplarak elde edilir (ekil 2.1).

E
C

J
G

F
50

105

105

I
120

120

105

105

660

ATI MAKAS DETAYI LEK : 1/20

ekil 2.1: at makas

50

2.1.1. Mesnet

ekil 2.2: at mesnet detay izilmesi

2.1.2. Alt ve st Balk

ekil 2.3: Alt ve st balklarn izilmesi

2.1.3. Dikme

ekil 2.4: Dikmelerin izilmesi

2.1.4. Diyagonal

ekil 2.5: Diyagonallerin izilmesi

2.1.5. at Kaplamas

ekil 2.6: at kaplamasnn izilmesi

2.1.6. Ba Levhas

ekil 2.7: Ba Levhalarn izilmesi

2.1.7. Birleim Gereleri

ekil 2.8: Birleim gerelerinin izilmesi

2.2. Kafes Kiri at Makas ekilleri

2.2.1. gen at Makas

ekil 2.9: gen at makas

2.2.2. Trapez at Makas

ekil 2.10: Trapez at makas

2.2.3. Paralel Balkl at Makas

ekil 2.11: Paralel balkl at makas

2.2.4. Parabolik at Makas

ekil 2.12: Parabolik at makas

2.3. llendirmeler
elik kafes kiri ati makasi izimlerinde makas elemanlarnn lekli izimi ile
birlikte, retim aamasnda kullanlmak zere, ilgili boyutlar ve birbirleri ile yatay ve
deydeki, mesafeleri de verilmelidir. llendirmeler 1. renme faaliyetinde konu 1.9da
akland ekilde yaplmaldr. Ayrntl bilgi iin izgisel Ve Kotlu llendirme
modlne baklabilir.

2.4. Yazlar
Yazlar yaznz.

Yaz ablonlar ve rapido kalemleri

2lik yaz ablonu: 0.2lik rapido kalemleri ile kap, pencere, balkon, baca
izgileri, tarama izgileri, l oklar, pencere ve kap al ynleri ve tefri

elemanlarnn izimi yaplr. 2lik yaz ablonlar ile de llendirme ve mahal

yazlar yazlr.
3lk yaz ablonu: 0.3lk rapido kalemi ile mahal yazlar yazlabilir, duvar
izgileri, kolonlar izilebilir. 3lk yaz ablonu ile de llendirmeler
yaplabilir, mahaller yazlr. Kotlar verilebilir.
5lik yaz ablonu: 0.5lik rapido kalemi ile ereve izgileri, kesit izgileri,
kolonlar, duvar izgileri izilebilir; 5lik yaz ablonu ile de proje ismi
yazlabilir.

2.5. Taramalar
Projedeki yap elemannn hangi malzemeye ait olduunu (ahap, beton, betonarme,
elik vb.), nerede bulunduunu (kesit izgisi veya grnmeyen ayrt), niteliini (malzeme
kalitesi, zellikleri) gstermek amacyla izilen izgilere tarama izgileri denir. yi bir
tarama, bir resimde ok zellik anlatarak okuyucuyu doyurur. Bir kanaat oluturur.
Grselliini gzelletirir. Taramalar 1. renme faaliyetinde konu 1.11de akland
ekilde yaplmaldr
Tarama yaparken aadaki uyarlara dikkat ederek izimlerinizi gerekletiriniz:

Kurun kaleminizin ucunun ak olduunu kontrol ediniz.

Tarayacanz alann tarama asn belirleyiniz.

Tarama yapacanz gnye ve T cetvelinizi temizleyiniz.

Gnye ve T cetveli birbirine akk ekilde izgileri iziniz.

Gereksiz izgileri siliniz.

Rapido kalemini kullanrken kalem kalnlklarna dikkat ediniz.

Taramalarnzn istenilen sklkta olup olmadn kontrol ediniz.

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Yukarda anlatlanlardan yola karak aadaki at makasn verilen llere ve
leine gre iziniz.

lem Basamaklar

Kd izim masasna balaynz.

izim alann belirleyiniz.
Eksenleri iziniz.
Mesnetleri iziniz.
at makas alt baln iziniz.
at makas st baln iziniz.
Dikmeleri iziniz.
Diyagonalleri iziniz.
Ba levhalarn iziniz.
Birleim gerelerini iziniz.
llendirme yapnz.
Gerekli bilgileri yaznz.
Tarama yapnz.
Paftay inileyiniz.

neriler
izim ara gerelerinizi hazrlaynz.
izim ara gerelerinizin ve izim
masanzn temizliini kontrol ediniz.
Kirli ise temizleyiniz.
izim esnasnda arkadalarnzla
akalamaynz.
izim esnasnda dik pozisyonda
oturunuz.
Temiz ve titiz alnz.
Plan izimlerinin lee uygun olup
olmadn kontrol ediniz.
Sreyi doru kullannz.
izim bittikten sonra ara gerelerinizi
ve masanz temizleyiniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet,
kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna
(X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

Evet

Hayr

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Mesnetleri izdiniz mi?
at makas alt baln izdiniz mi?
at makas st baln izdiniz mi?
Dikmeleri izdiniz mi?
Diyagonalleri izdiniz mi?
Ba levhalarn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?
Gerekli bilgileri yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.

2.

3.

at makaslar hangi lekte izilir?

A) 1 / 5
C) 1 / 10

B) 1 / 20
D) 1 / 50

at makas izimi zerinde neler gsterilir?

A) Malzeme boyutlar ve detay yerleri
C) ller

B) Yan blmler
D) Orta blmler

ki l izgisi arasnda ne kadar mesafe alnr?

A) 610 mm
C) 810 mm

B) 710 mm
D) 910 mm

4.

Balklar ile dikmeleri dengede tutan makas elemannn ad nedir?

A) Diyagonal
B) Ak
C) Mesnet
D) Mahya

5.

Rzgr ve deprem balantlar .

cmlesinde bo braklan yere aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Duvar ya da sva dnda
B) Kolon ya da duvar dnda
C) Kaplama ya da ve deme iinde
D) Duvar ya da sva iinde

6.

Rzgr ve deprem balantlar svadan ne kadar darda kalacak biimde

dzenlenmelidir?
A) 12 cm
B) 12 mm
C) 13 cm
D) 24 cm

kalmamal.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

RENME FAALYET-3
RENME FAALYET3
AMA
Kafes kirili at izimlerini ynetmelik ve standartlara uygun yapabileceksiniz.
Kafes kirili at makas dm noktalar detay izimleri yapabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizde bulunan yapm aamasndaki elik yaplar inceleyiniz.

Yapnn at makaslar dm detaylarn inceleyiniz.
elik makaslarn dm balant detaylar ile ilgili internet ortamnda aratrma
yapnz.

3. KAFES KRL ATI DM DETAYI

ZMLER
3.1. Dm Noktas Detay izimleri
3.1.1. Mesnet Dm Detay

Eksenleri iziniz (ekil 3.1).

ekil 3.1: Eksenlerin izilimi

Alt balklar iziniz.

st balklar iziniz.
Dikmeleri izilir (ekil 3.2).

ekil 3.2: Dikme izimi

Mesnetleri iziniz.
Mesnet plakasn iziniz.

ekil 3.3: Mesnet plakasnn izimi

Ankraj ubuklarn iziniz.

ekil 3.4: Ankraj ubuklarnn izimi

Mesnet plakalarn iziniz.

ekil 3.5: Mesnet plakalarnn izimi

 Ba levhasn iziniz.

ekil 3.6: Ba levhas izimi

Bulonlar iziniz.
Bulonlar yerletiriniz.

ekil 3.7: Bulon yerletirilmesi

3.1.2. st Balk-Diyagonal-Dikme Dm Detay

Eksenleri iziniz.

ekil 3.8: Eksenlerin izilmesi

st balklar iziniz.

ekil 3.9: st balk izimi

Aklar yerletiriniz.

ekil 3.10: An yerletirilmesi

Korniyerleri yerletiriniz.

ekil 3.11: Korniyerin yerletirilmesi

Dikmeleri iziniz.

ekil 3.12: Dikme izilmesi

Diyagonalleri iziniz.

ekil 3.13: Diyagonal izilmesi

Ba levhalarn iziniz.

ekil 3.14: Ba levhas izimi

3.1.3. Alt Balk-Diyagonal-Dikme Dm Detay

Eksenleri iziniz.

ekil 3.15: Eksenlerin izilmesi

Alt balklar iziniz.

ekil 3.16: Alt balk izimi

Dikmeleri iziniz.

ekil 3.17: Dikme izimi

Diyagonalleri iziniz.

ekil 3.18: Diyagonal izimi

Ba levhalarn iziniz.

ekil 3.19: Ba levhasnn izilmesi

3.1.4. Tepe Mahya Dm Detay

Eksenleri iziniz.

ekil 3.20: Eksenlerin izilmesi

st balk iziniz.

ekil 3.21: st baln izilmesi

Aklar yerletiriniz.

ekil 3.22: An yerletirilmesi

Korniyerleri yerletiriniz.

ekil 3.23: Korniyerin yerletirilmesi

Dikmeleri iziniz.

ekil 3.24: Dikme izilmesi

Diyagonalleri iziniz.

ekil 3.25: Diyagonal izilmesi

Ba levhalarn iziniz.

ekil 3.26: Ba levhas izimi

3.2. llendirmeler
elik kafes kiri ati makasi izimlerinde makas elemanlarnn lekli izimi ile
birlikte, retim aamasnda kullanlmak zere, ilgili boyutlar ve birbirleri ile yatay ve
deydeki, mesafeleri de verilmelidir. llendirmeler 1. renme faaliyetinde konu 1.9da
akland ekilde yaplmaldr. Ayrntl bilgi iin izgisel Ve Kotlu llendirme
modlne baklabilir.
Kafes kirili ati dm detayi izimlerinde.alt balk, dikme, diyagonal, ba levhas,
st balk, ak, korniyer vb. ksmlarn llendirmeleri yaplmaldr

3.3. Yazlar
Yazlar yaznz.

Yaz ablonlar ve rapido kalemleri

2lik yaz ablonu: 0.2lik rapido kalemleri ile kap, pencere, balkon, baca
izgileri, tarama izgileri, l oklar, pencere ve kap al ynleri ve tefri
elemanlarnn izimi yaplr. 2lik yaz ablonlar ile de llendirme ve mahal
yazlar yazlr.
3lk yaz ablonu: 0.3lk rapido kalemi ile mahal yazlar yazlabilir, duvar
izgileri, kolonlar izilebilir. 3lk yaz ablonu ile de llendirmeler
yaplabilir, mahaller yazlr. Kotlar verilebilir.

5lik yaz ablonu: 0.5lik rapido kalemi ile ereve izgileri, kesit izgileri,
kolonlar, duvar izgileri izilebilir; 5lik yaz ablonu ile de proje ismi
yazlabilir.

Kafes kirili ati dm detayi izimlerinde.alt balk, dikme, diyagonal, ba levhas,

st balk, ak, korniyer vb. ksmlarn yazlar yazlmaldr

3.4. Taramalar
Projedeki yap elemannn hangi malzemeye ait olduunu (ahap, beton, betonarme,
elik vb.), nerede bulunduunu (kesit izgisi veya grnmeyen ayrt), niteliini (malzeme
kalitesi, zellikleri) gstermek amacyla izilen izgilere tarama izgileri denir. yi bir
tarama, bir resimde ok zellik anlatarak okuyucuyu doyurur. Bir kanaat oluturur.
Grselliini gzelletirir. Taramalar 1. renme faaliyetinde konu 1.11de akland
ekilde yaplmaldr
Tarama yaparken aadaki uyarlara dikkat ederek izimlerinizi gerekletiriniz:

Kurun kaleminizin ucunun ak olduunu kontrol ediniz.

Tarayacanz alann tarama asn belirleyiniz.
Tarama yapacanz gnye ve T cetvelinizi temizleyiniz.
Gnye ve T cetveli birbirine akk ekilde izgileri iziniz.
Gereksiz izgileri siliniz.
Rapido kalemini kullanrken kalem kalnlklarna dikkat ediniz.
Taramalarnzn istenilen sklkta olup olmadn kontrol ediniz.

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Yukarda anlatlanlardan yola karak aadaki at makasnn dm noktalarnn
detaylarn verilen llere ve leine gre iziniz.

lem Basamaklar

Kd izim masasna balaynz.

izim alann belirleyiniz.
Eksenleri iziniz.
Mesnetleri iziniz.
at makas alt baln iziniz.
at makas st baln iziniz.
Dikmeleri iziniz.
Diyagonalleri iziniz.
Ba levhalarn iziniz.
Birleim gerelerini iziniz.
llendirme yapnz.
Gerekli bilgileri yaznz.
Tarama yapnz.
Paftay inileyiniz.

neriler
izim ara gerelerinizi hazrlaynz.
izim ara gerelerinizin ve izim
masanzn temizliini kontrol ediniz.
Kirli ise temizleyiniz.
izim esnasnda arkadalarnzla
akalamaynz.
izim esnasnda dik pozisyonda
oturunuz.
Temiz ve titiz alnz.
Plan izimlerinin lee uygun olup
olmadn kontrol ediniz.
Sreyi doru kullannz.
izim bittikten sonra ara gerelerinizi
ve masanz temizleyiniz.

KONTROL LSTES
Bu renme faaliyeti kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz
beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak
kendinizi deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri

Evet

Mesnette Dm Detay izimi

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Mesnedi izdiniz mi?
Mesnet alt baln izdiniz mi?
Mesnet st baln izdiniz mi?
Damlalk a izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?
Gerekli bilgileri yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

st Balk-Diyagonal-Dikme ve Alt Balk Dm Detay izimi

1
2
3
4
5
6
7
8
9

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Dikmeyi izdiniz mi?
Mesnet alt baln izdiniz mi?
Mesnet st baln izdiniz mi?
Diyagonal izdiniz mi?
Damlalk a izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?

C
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Dikmeyi izdiniz mi?
Mesnet st baln izdiniz mi?
Diyagonal izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?

Hayr

10
11
12
13
14

Gerekli bilgileri yazdnz m?

Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

Alt Balk-Diyagonal-Dikme Dm Detay izimi

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Dikmeyi izdiniz mi?
Mesnet alt baln izdiniz mi?
Diyagonal izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?
Gerekli bilgileri yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

Tepe Mahya Dm Detay izimi

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Dikmeyi izdiniz mi?
Mesnet st balklarn izdiniz mi?
Ak taban korniyeri izdiniz mi?
Tepe an izdiniz mi?
Ak tespit lamalarn izdiniz mi?
Kaplamay izdiniz mi?
Diyagonalleri izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?
Gerekli bilgileri yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.

Yatay stabilite balantlar ka makas aralnda bir uygulanmaldr?

A) 13 makas
B) 35 makas
C) 57 makas
D) 46 makas

2.

Aadakilerden hangisi hadde mamul deildir?

A) Profil
B) Lamalar
C) Levhalar
D) Hibirisi

3.

elik, kullanlaca yere gre eitli hesaplamalar sonucu kacak gerilmeleri, en

ekonomik biimde karlayacak ekil, kesit ve boyutlarda imal edilir. Fabrikalarda
yaplan bu ekillendirmeye., elde edilen ekillendirilmi elie de
.. denir. cmlesinde bo braklan yerlere aadakilerden hangisi
getirilmelidir?
A) Hadde mamul, haddeleme
B) Dkm, dkm mamul
C) Haddeleme, hadde mamul
D) elik, elik mamul

4.

Aklar daima kafes kiri dm noktasnda . ubuklarna

oturtulur. cmlesinde bo braklan yerlere aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) st balk
B) Alt balk
C) Orta balk
D) Diyagonal

5.

at eliklerinde btn serbest kenar ve keler en az .mm yarapl olarak

yuvarlatlmaldr. cmlesinde bo braklan yere aadakilerden hangisi
getirilmelidir?
A) 1mm
B) 3mm
C) 5mm
D) 4mm

6.

eliin sertliini ve yksek dayanmn, ierisindeki karbon verir. elikteki karbon

oran, .. arasnda deiir. cmlesinde bo braklan yere
aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) % 0,11,7
B) % 0,11,5
C) % 0,31,3
D) % 0,31,7

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aada verilen atnn plan, kesit ve dm detaylarn llerine uygun, leinde
ve izim kurallarna gre iziniz.

KONTROL LSTES
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34

Kd izim masasna baladnz m?

izim alann belirlediniz mi?
at saak izlerini izdiniz mi?
Eksenleri izdiniz mi?
Dikmeleri izdiniz mi?
Mesnetleri izdiniz mi?
Mesnet alt baln izdiniz mi?
Mesnet st baln izdiniz mi?
Mesnet kesitini izdiniz mi?
Aklar izdiniz mi?
Damlalk a izdiniz mi?
Ak taban korniyeri izdiniz mi?
Tepe an izdiniz mi?
Ak tespit lamalarn izdiniz mi?
Mertekleri izdiniz mi?
Mertek ve saa izdiniz mi?
Yatay ve dey rzgr balantlarn izdiniz mi?
at dey balantsn izdiniz mi?
at yatay balantsn izdiniz mi?
at makaslarn izdiniz mi?
at makas alt baln izdiniz mi?
at makas st baln izdiniz mi?
at eimini belirlediniz mi?
at eimini izdiniz mi?
at kaplamasn izdiniz mi?
Diyagonalleri izdiniz mi?
Ba levhasn izdiniz mi?
Birleim gerelerini izdiniz mi?
llendirme yaptnz m?
Gerekli bilgileri yazdnz m?
Tarama yaptnz m?
Paftay inilediniz mi?
Paftay temizlediniz mi?
izimi kontrol ettiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetlerini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

CEVAP ANAHTARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6

A
C
B
D
A
D

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6

B
A
C
A
D
A

RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1
B
2
D
3
C
4
A
5
B
6
D

KAYNAKA
KAYNAKA

TS 5536 elik Konstrksiyon Projelerinin izim ve Tanzimi Kurallar

KUTLU ahin, elik Yaplar Temel Ders Kitab, S.H..E.K Basmevi,

Ankara, 2001.

ARDAN Prof. Y. Mh. Fahrettin, elik Yap Elemanlar, Gven Kitabevi,

Ankara, 1973.

TMMOB naat Mhendisleri Odas, elik Yaplar Sempozyumu Bildirisi

Kitab, Ankara, 2122 Nisan 2005.