YILDIZ TEKNK NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS YAPI LETMES Y.

LSANS PROGRAMI

NAAT SEKTRNDE HUKUKU VE ETK DEERLER DERS FNAL DEV

MOBBING
Egemen BULUT 11563029

STANBUL2012

Mobbing kavramnn, yuvalarn korumak iin saldrgann etrafnda uan kularn davranlarn betimlemek amacyla ilk kez 19. yzylda ingiliz biyologlar tarafndan kullanld bilinmektedir. Mobbing kavram ilk olarak sveli antropolog Beinemann tarafndan ocuklardan oluan kk gruplarn, tek ve gsz bir ocua kar giritii zarar verici saldrgan davranlar tanmlamak iin kullanlmtr. Leymann, bu iki kavramn ayrlmasn ve okullarda ocuklar ve genler arasndaki zarar verici davranlar iin bullying kavramnn, iyerlerinde yetikinler arasnda grlen dmanca davranlar iin ise mobbing kavramnn kullanlmasn nermektedir. Bullying de belirgin fiziksel saldr ve tehdit sz konusu iken mobbingde psikolojik nitelikte bir saldr sz konusudur. Mobbing,ngilizcede psikolojik iddet, kuatma, taciz (etme), rahatsz etme veya taciz etme anlamna gelmektedir. Son dnemlerde alma yaam literatrnde kabul grm bir kavramdr. Mobbing, iyerinde alanlara stleri, astlar veya eit dzeydeki alanlar tarafndan sistematik bir biimde uygulanan (yinelenen ya da srekli) her trl kt muamele, tehdit, iddet, aalanma gibi davranlar ifade eder. alan, ivereni ya da eit durumdaki bir alma arkada tarafndan psikolojik tacize maruz braklabilecei gibi kendisinden hiyerarik olarak daha alt pozisyonda olan bir de bu davrann faili olabilir. Dolaysyla i hayatnda herkes, iyerindeki hiyerarik konumuna baklmakszn mobbing maduru olmaya adaydr. Mobbing sonucunda alanlarn salk durumlar bozulabilmekte, i kazas ve meslek hastalklarna yakalanabilmektedirler. ou kez bu srecin sonunda madur artk alma yaamna devam edemeyecek hale gelmekte ve istifa etmek zorunda braklmaktadr. Eylemin sergileni ekli ne olursa olsun ama tektir. Kiinin bir ekilde o iyerinden uzaklatrlmas. Mobbing, kiinin manevi dzeyinin ok daha ilerisine giden; mesleini, zsaygsn, zgvenini, psikofizik ve sosyal btnlne ynelik ar bir saldrdr. Hatta kimi zaman szl saldrnn tesine geip hafif fiziksel iddete dnme olasl dahi vardr. Mobbingci antipatik kiiliklidir: Mobbingciler, genellikle kendi itibarlarn ykseltmek ve ihtiraslar uruna, kt niyetli ve hileli eylemlere bavurmaktan ekinmezler. Ar denetleyici, korkak ve sinirli bir yapya sahiptirler. Daima gl olma istei iindedirler. Korku ve gvensizliklerini bir bakasna amur atarak yenmeye alrlar. Kendi hasta kiiliklerini saklamak amacyla dierlerinin manevi geliimini nleyecek ekilde g kullanma eilimindedirler. Bu nedenle hep "gnah keisi" aray iindedirler. Mobbingci ayrcalkl ve vazgeilmez olduuna inanr: Mobbingciler, rgt hiyerarisinde kendilerinin g uygulama ayrcalna sahip olduklarn dnrler. Gerilimden beslenirler ve stresli bir rgtsel iklim, en arzu ettikleri doal evreyi salar. Bunlar, ynetici olamadklar gibi liderlik vasflar da yoktur. rgtte idareci olmak veya idarecilik pozisyonlarn korumak iin rpnp dururlar. Mobbingci narsist kiilie sahiptir: Mobbing yapan i arkadalar, birine daha iyi alt, daha ok sevildii iin ierleyebilir. Performanslar kendilerinden daha iyi ve daha retken biriyle kyaslanaca iin, yetenekli olana kar psikolojik iddet uygulamay tek kar yol olarak grrler. Bu nedenle, basamaklar kendi admlaryla kmak yerine, yukardakini kendi seviyelerine drmeye alrlar. Mobbingci dmanlk yapmaktan kendini alamaz: Mobbingci rgt hiyerarisinin neresinde bulunursa bulunsun, baarya azmetmi bireylere kar yldrma politikas gtmeyi, nemli bir grev olarak grr. Ben merkezci ve egoist insanlar olduklar iin, rgtsel etik deerleri hie sayar ve rgtsel karlar gz ard ederler. Onlara gre rgt ve alanlar onlar iin vardr. Onlarn karyla rgtn kar ayn anlama gelir.

Mobbingci, sadist kiilie sahiptir: Sadist ruhlu mobbingciler, yaptklar eziyetten haz duyarlar. zel ve toplumsal evrelerinde dlandklar iin, kurumsal kimliklerini kullanarak, astlarna ve bazen eit statdeki insanlara kar ok saygsz, kaba ve saldrgan davranrlar. Mobbingci, nyargl ve duygusaldr: Duygusal taciz uygulayanlarn davranlarnn rasyonel temeli ve izah yoktur. Madurun iddete maruz kalmas; dinsel, sosyal veya etnik bir nedene dayanabilecei gibi, gsterdii yksek bir performans, elde ettii bir frsat, beklenmeyen bir terfi veya dl, mobbingcileri harekete geirmeye yeter. Hatta onun sevmedii birine benzemek bile kurbana saldr iin bir neden olabilir. Mobbingci kt kiiliklidir: Kt kiilikli mobbingciler iin kendilerinin dndaki herkes, kendiliinden deersizdir. Mobbingci genellikle alkandr: Genellikle alkandr; ancak yapt her ii abartr, bakalarnn iini ise kmser. Srekli ilerinin okluundan ve zorluundan bahseder. Psikolojik iddet uygulayabilmek iin kendilerinin olmamas durumunda bu "ok zor ve nemli" ileri yapacak kimsenin olmayacan dnrler. Akademik Hayatta Mobbing Davranlar: Anabilim dal ynetimlerinin veya muhalif oluan akademik bir grubun aka aalayc tutum ve davran gstermesi, Akademik unvan olarak kendisi ile eit fakat bilimsel seviye olarak yetersiz olma nedeni ile gsterilen davran bozukluklar, retim grevlilerinin ve yelerinin bilimsel etkinliklere katlmlarna sebepsiz engeller karlmas Kitap evirisi ve kitap yazmak gibi en takdir edilmesi gereken abalara engel olunmas, almalara, makalelere hibir katkda bulunmadan bask ile ortak olunulmas, retim yelerinin zlk haklarna mdahale edilmesi ve akademik ykseltilme onaylarnn gerekesiz olarak verilmemesi ve bu konunun tehdit olarak kullanlmas, Hukuk d, etik kurallara ve mesleki geleneklere aykr tutum ve davranlarla bask oluturulmas, Makamca takdir edilen idari grevlere duyulan kskanlklarn akademik kurullara tanmas, Usulsz soruturma almas, soruturmann usulsz biimde yrtlmesi ve ceza verilmesi, Benim adamm kadrosunu almadan kimseye kadro vermem tutumu, Yasal izinlerin onaylanmamas ya da kiiye gre keyfi uygulama yaplmas, yasalardan kaynaklanan zlk haklarnn keyfi olarak uygulanmamas, Bilimsel almalarn yrtlmesinin engellenmesi, Gerekmedii hlde yanda olmas amalanarak retim yesi alarak atma yaratlmas, Kanunlar ve uygulamalarla belli olan yllk izin, salk raporu ya da kongre katlmlar gibi konularda ayrmclk yaplmas ve bunun hissettirilmesi, retim yesinin ders, pratik eitim, laboratuar almalar gibi akademik faaliyetlerinin kstlanmas ya da engellenmesi, retim yeleri arasnda ve mobbing kurban seilen kiinin azndan dier retim elemanlarna ynelik aslsz sylentiler karlmas, alann zel hayat, alkanlklar ve evresi ile ilgili aslsz sylentiler karlmas ve yaylmas,

Aksinin kantlanmas zor olan ve tamamyla sbjektif olan mesleki sulamalarla alan hakknda sylenti karlmas ve alann bunun haksz olduunu kantlamasnn beklenmesi, Kiiler hakknda aslsz iftira mektuplar hazrlanarak bunlarn gnderilebilmesi ve bu tip erdemsiz davranlara kaytsz kalnmas, Herhangi bir alanda baarl olma potansiyelinin engellenmeye allmas, Baz kiilerin baarlarnn grmezden gelinmesi, retim yesinin maa, prim, nbet creti gibi haklarnn gayr ahlaki ve gayr hukuki olarak kesintiye uratlmas ve hakkn hukuk yoluyla aramaya zorlanmas, Tecrit etmeye, yalnz braklmaya allmas, arkadalarnn birbirleri aleyhine karar almaya zorlanmas ve Hizmetin gerektirdii destekten (personel, techizat) yoksun braklma olarak saylabilir.

Mobbing ile ilgili Babakanlk Genelgesi: 19 mart 2011 cumartesi Resm gazete Say : 27879 Genelge Babakanlktan: Konu : iyerlerinde psikolojik tacizin (mobbing) nlenmesi. Genelge 2011/2 Kamu kurum ve kurulular ile zel sektr iyerlerinde gerekleen psikolojik taciz, alanlarn itibarn ve onurunu zedelemekte, verimliliini azaltmakta ve saln kaybetmesine neden olarak alma hayatn olumsuz etkilemektedir. Kastl ve sistematik olarak belirli bir sre alann aalanmas, kmsenmesi, dlanmas, kiiliinin ve saygnlnn zedelenmesi, kt muameleye tabi tutulmas, yldrlmas ve benzeri ekillerde ortaya kan psikolojik tacizin nlenmesi gerek i sal ve gvenlii gerekse alma barnn gelitirilmesi asndan ok nemlidir. Bu dorultuda, alanlarn psikolojik tacizden korunmas amacyla aadaki tedbirlerin alnmas uygun grlmtr. 1. yerinde psikolojik tacizle mcadele ncelikle iverenin sorumluluunda olup iverenler alanlarn tacize maruz kalmamalar iin gerekli btn nlemleri alacaktr. 2. Btn alanlar psikolojik taciz olarak deerlendirilebilecek her trl eylem ve davranlardan uzak duracaklardr. 3. Toplu i szlemelerine iyerinde psikolojik taciz vakalarnn yaanmamas iin nleyici nitelikte hkmler konulmasna zen gsterilecektir.

4. Psikolojik tacizle mcadeleyi glendirmek zere alma ve sosyal gvenlik iletiim merkezi, alo 170 zerinden psikologlar vastasyla alanlara yardm ve destek salanacaktr. 5. alanlarn urad psikolojik taciz olaylarn izlemek, deerlendirmek ve nleyici politikalar retmek zere alma ve sosyal gvenlik bakanl bnyesinde devlet personel bakanl, sivil toplum kurulular ve ilgili taraflarn katlmyla "psikolojik tacizle mcadele kurulu" kurulacaktr. 6. Denetim elemanlar, psikolojik taciz ikyetlerini titizlikle inceleyip en ksa srede sonulandracaktr. 7. Psikolojik taciz iddialaryla ilgili yrtlen i ve ilemlerde kiilerin zel yaamlarnn korunmasna azami zen gsterilecektir. 8. alma ve sosyal gvenlik bakanl, devlet personel bakanl ve sosyal taraflar, iyerlerinde psikolojik tacize ynelik farkndalk yaratmak amacyla eitim ve bilgilendirme toplantlar ile seminerler dzenleyeceklerdir.

KAYNAKLAR: Mobbing: yerinde duygusal taciz (Noa davenport-Ruthdisler-Schwartz-Gail Elliot Pursel) yerinde psikolojik taciz (mobbing) -Av. Fatih Ekiz www.eksisozluk.com