ICS 01.040.21 21.060.

10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

NDEKLER
0 - KONU, TARF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1 0.2 - TARFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 - Genel Terimler ..................................................................................................................... 1 0.2.2 - Esas Terimler....................................................................................................................... 3 0.2.3 - Biim Terimleri ................................................................................................................... 10 0.2.4 - Geme Terimleri ................................................................................................................ 14

0.3 - KAPSAM ..................................................................................................................17

YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................. 17 ATIF YAPILAN STANDARDLAR ............................................................................ 23

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

BALAMA ELEMANLARI - VDALAR - KISIM: 1 - TERMLER VE TARFLER 0 - KONU, TARF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu Standard, vida ile ilgili terimlerin tariflerine dairdir.

0.2 - TARFLER
0.2.1 - Genel Terimler
0.2.1.1 - Vida Vida, belirti bir a altnda birbirini kesen silindir zerindeki helis yzeylerinin (Madde 0.2.2.2) meydana getirdii geometrik ekildir (ekil 1, ekil 2). 0.2.1.2 - D Vida (Cvata Vidas) D vida, bir silindirin dndaki vidadr (ekil-1). NOT - Cvatalardaki vida d vidadr.

EKL 1 - D Vida (Sa) 0.2.1.3 - Vida (Somun Vidas) vida, bir silindirin iindeki vidadr (ekil-2). NOT - Somunlardaki vida i vidadr.

EKL 2 - Vida (Sa)

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.1.4 - Silindirik Vida (Dz Vida) Silindirik vida, silindirin i veya d yzeyinde, helis eklindeki yzeylerin (Madde 0.2 2.2) meydana getirdii geometrik ekildir. 0.2.1.5-Konik Vida Konik vida, koninin i veya d yzeyinde helis eklindeki yzeylerin (Madde 0222) meydana getirdii geometrik ekildir. 0.2.1.6 -Az Az, vida ekseni boyunca sreklilik gsteren vida d helisidir 0.2.1.7-Bir Azl Vida Bir azl vida, az says bir olan vidadr (ekil-1, ekil-2, ekil-3)

EKL 3 - Bir Azl Vida (Sol) 0.2.1.8 - ki Azl Vida ki azl vida; az says iki olan vidadr (ekil-4).

EKL 4 - ki Azl Vida (Sa) 0.2.1.9 - ok Azl Vida ok azl vida, az says veya daha ok olan vidadr. 0.2.1.10 - Sa Vida Sa vida, eksen ynnde bakldnda saat ibresi ynnde vidalanan ve eksen dorultusunda ilerleyen vidadr (ekil-1, ekil-2). 0.2.1.11 - Sol Vida Sol vida, eksen ynnde bakldnda saat ibresinin ters ynnde vidalanan ve eksen dorultusunda ilerleyen vidadr (ekil-3).

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.2 - Esas Terimler

0.2.2.1 - Helis Helis, taban daire olan dik bir silindirin zerinde, silindirin dourayna gre 0 ile 90 'nin dndaki sabit bir ada hareket eden bir noktann meydana getirdii eridir (ekil 5). NOT 1 - Silindirik yzeyin ekseni ayn zamanda helis eksenidir. 2 - Silindirik yzey, dz izgisi douray boyunca kesildiinde ve bir dzlem zerine aldnda eik, dz ve eit aralkl paralel izgiler grubu olarak grnr. 3 - Madde 0.2.2.1, Madde 0.2.2.11 ve ekil-5 'de verilen genel helis parametreleri vida dilerinde kullanlan parametrelerle kartrlmamaldr. 4 - Metinde "silindir", "taban daire olan dik silindiri", "silindir yzeyi" ise "taban daire olan dik silindir yzeyini" ifade etmektedir.

EKL 5 - Helis 0.2.2.2 - Helisel Yzey Helisel yzey, bir eksen etrafnda dnen ve her noktas Madde 0.2.2.1 'de belirtilen helisler zerinde 1) hareket eden bir erinin meydana getirdii yzeydir.

1) Bu eri bir doru olduu takdirde kare, gen vb. kesitli vida helis yzeylerinden birini meydana getirir. Eri zerindeki btn noktalarn bir doru boyunca ve bir a ile ifade edilen hareketi, dorusal yolu ve asal yolu, sabit kabul edilmitir.

ICS 01.040.21 21.060.10 0.2.2.4 - Tasarm Profili

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

EKL 7 - Tasarm Profili (i Vida)

EKL 8 -Tasarm Profili (D Vida)

0.2.2.5 - Vida Boluu Vida boluu, bir silindirin yanal yzeyinde belirli bir a altnda birbirini kesen helis yzeylerin meydana getirdii devaml girintidir (ekil-6) 0.2.2.6 - Vida Profili Vida profili, vida ekseninden geen bir dzlem ile vida diinin (Madde 0.2.2.3) kesimesinden meydana gelen profildir (ekil-9). Vida profili

EKL 9 - Vida Profili 0.2.2.7 - Temel Profil Temel profil, teorik l ve alarla belirlenen, i ve d vida dilerinin kenar ve alarnn akt vida ekseninden geen kesitteki teorik profildir (ekil 10).

EKL 10 - Temel geni ve Temel Profil

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.2.8 - Blm, Pb Blm, birbirine komu iki vida diinde, di yanlar zerindeki edeer noktalar arasndaki eksenel mesafedir (ekil-1, ekil-2, ekil-3, ekil-4, ekil-10). NOT - Bir azl vidalarda blm adma eittir. 0.2.2.9 - Adm, Pb Adm, ayn vida az zerinde birbirine en yakn iki vida diinde di yanlar zerindeki edeer noktalar arasndaki eksenel mesafedir (ekil-4). P = n x Pb Burada n; vida az saysdr. 0.2.2.10 - Bir ndeki Vida Dii Says Bir indeki vida dii says, 25,4 mm 'nin vida admna (P) (Madde 0.2.2.9) blnmesiyle bulunan deerdir. 0.2.2.11 - Helisin Adm As, Helisin adm as, silindir yzeyindeki helisin teeti ile silindir eksenine dik dzlem arasndaki dar a olup, bu ann tanjant, vida admnn (Madde 0.2.2.9) silindirin eksene dik kesitteki evresine orandr.

tg =

p d

0.2.2.12 - Blm As, Bolm as, vida (ve silindir) eksenine dik dzlem ile bolm silindiri (Madde 0.2.2.19) zerindeki d helisine teet dorultu arasndaki adr. NOT:

tg = tg =

Pb d 2 Pb d 2

Pb D 2 Bir azl vidalarda veya P tg = b D 2 iki veya ok azl vidalarda veya tg =

0.2.2.13 - Vida Ekseni Vida ekseni, blm dairesi apna eit olan hayal silindir veya koninin eksenidir (ekil-11).

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

EKL 11 - Vida Ekseni ile i ve D Vida ap Sembolleri 0.2.2.14 - Blm Dorusu Blm dorusu, blm silindirinin veya blm konisinin douraydr (ekil-7, ekil-8, ekil-10, ekil11). 0.2.2.15 - Byk ap (Di st ap) Byk ap, d vidann d tepelen ve (veya) i vidann d diplerine teet olan hayal silindirin apdr (ekil-11) NOT 1 - D vida iin d, i vida iin D sembol kullanlr. 2 - Kaide olarak vida dnn byk ap ayn zamanda anma apdr. 0.2.2.16 - Vida Anma ap Vida anma ap, vidann byk apdr. 0.2.2.17 - Kk ap (Di Dibi ap) Kk ap, d vidann d dipleri ve (veya) i vidann d tepelerine teet olan hayal silindirin apdr (ekil-11). NOT - D vida iin d1 i vida iin D1 sembol kullanlr. 0.2.2.18 - Blm Dairesi ap Blm dairesi ap, blm silindirinin (Madde 0.2.2.19) apdr (ekil-12). NOT - D vida iin d2, i vida iin D2 sembol kullanlr.

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

EKL 12 - Temel Blm Dairesi ap 0.2.2.19 - Blm Silindiri Blm silindiri, vida dii genilikleri ve vida boluu (Madde 0.2.2.5) geniliklerinin eit olduu, d yzeyi ile di yzeyini kesen hayali silindirdir. 0.2.2.20 - lme ap lme ap, konik vidada ap boyutunu tanmlamak iin referans olarak kullanlan aptr. 0.2.2.21 - lme Dzlemi Konumu lme dzlemi konumu, konik vidada mastar apn tanmlamak iin eksene dik olan dzlemin konumudur. 0.2.2.22 - Di Yan Yzeyi Di yan yzeyi, taban daire olan dik silindirin dourayna paralel olmayan temel genin kenarlarndan birinin meydana getirdii helisel yzey ksmdr (ekil 6). 0.2.2.23 - Di lerleme Yan Di ilerleme yan, vidalamada ilerleme ynndeki yandr. 0.2.2.24 - Di zleme Yan Di izleme yan, vida diinde di ilerleme yannn (Madde 0.2.2.23) aksi yandr. 0.2.2.25 - Kavrayan Di Yan Kavrayan di yan, bir vida balantsnda diin yk tayan yzeyidir. 0.2.2.26 - Kavramayan Di Yan Kavramayan di yan, bir vida balantsnda diin yk tamayan yzeyidir. 0.2.2.27 - Di st Di st, vida diinin iki yan yzeyini birletiren st yzeydir (ekil 6 ) 0.2.2.28 - Di Dibi Di dibi, komu iki di yan yzeyini birletiren vida boluunun dibindeki yzeydir (ekil-6) 0.2.2.29 - Di Dibi Yuvarlakl D dibi yuvarlakl, vida dii dibinin (Madde 0.2.2.28) eksenel kesitteki yarapdr (ekil-13).

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

EKL 13 - D Dibi Yuvarlakl 0.2.2.30 - Di st Yuvarlakl D st yuvarlakl, vida d stnn (Madde 0.2.2.27) eksenel kesitteki yarapdr 0.2.2.31 - Di Yan Yzeyi As, Di yan yzeyi as, vida ekseninden geen herhangi bir dzlemde vida dnn bir yan kenar ile vida eksenine dik dorultu arasndaki adr (ekil-6) 0.2.2.32 - Di As, Di as, komu iki d yan yzeyinin eksene dik dzlemde meydana getirdii adr (ekil-6) 0.2.2.33 - Di Ykseklii Di ykseklii, eksene dik ynde, vida d dibi ile vida d st arasndaki radyal mesafedir (ekil-6) 0.2.2.34 - Vida Dii Temel Ykseklii Vida dii temel ykseklii, temel profildeki (Madde 0.2.2 7) vida d yksekliidir. 0.2.2.35 - Vida Dii Tepe Alnts Vida dii tepe alnts, vida ekseninin (Madde 0.2.2 13) bulunduu kesitte temel genlerin (Madde O 2 2.39) tepelerini birletiren doru ile vida dilerinin tepelerini (Madde 0.2 2 27) birletiren doru arasnda llen eksene dik uzunluktur (ekil-14).

EKL 14 - Tepe Alnts ve D Dibi Kalnts 0.2.2.36 - Temel Profildeki Tepe Alnts Temel profildeki tepe alnts, temel profildeki (Madde 0.2.2.7) vida dii tepe alntsnn (Madde 0.2.2.35) yksekliidir. 0.2.2.37 - Vida Di Dibi Kalnts Vida di dibi kalnts, vida ekseninin (Madde 0.2.2.13) bulunduu kesitte temel genlerin (Madde 0.2.2.39) tabanlarn birletiren dz doru ile di diplerini (Madde 0.2.2.28) birletiren doru arasnda llen eksene dik uzunluktur (ekil-14). 0.2.2.38 - Temel Profildeki Di Dibi Kalnts Temel profildeki di dibi kalnts, temel profildeki (Madde 0.2.2.7) vida di dibi kalntsnn (Madde 0.2.2.37) derinliidir. 0.2.2.39 - Temel geni Temel geni, temel profildeki (Madde 0.2.2.7) di yan uzantlarnn kesitii noktann meydana getirdii gendir (ekil-10).

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

NOT - Yuvarlak dili vidada (Madde 0.2.3.40) blm dorusu (0.2.2.14) ile di yanlarnn (Madde 0.2.2.22) kesitii noktalarda di yanlarna teet dorular profil genin iki yan kenarn oluturur. 0.2.2.40 - Temel geni Ykseklii, H Temel geni ykseklii, temel geninin (Madde 0.2.2.39) tepe noktas ile taban arasndaki uzaklktr (ekil-10). NOT - Temel geni ykseklii, adm P (Madde 0.2.2.9) ve di as (Madde 0.2.2.32) ile bantldr. 0.2.2.41 - Vida Kavrama Ykseklii, H!, Vida kavrama ykseklii, birbirini kavrayan karlkl iki vida dii yan yzeylerindeki temas noktalarnn vida eksenine dik dorultudaki yksekliidir (ekil-15).

EKL 15 - Vida Kavrama Boyu ve Ykseklii 0.2.2.42 - Vida Dii Kavrama Boyu Vida dii kavrama boyu, birbirini kavrayan karlkl iki vida dii yan yzeylerindeki temas noktalarnn vida eksenine paralel dorultudaki uzunluudur (ekil-15). 0.2.2.43 - Di Tepesi Boluu Di tepesi boluu, ayn eksenli olarak vidalanm i ve d vida ekseninin (Madde 0.2.2.13) bulunduu kesitte, i vidann di diplerini (Madde 0.2.2.28) birletiren dz doru ile d vidann di tepelerini birletiren dz doru arasnda llen eksene dik uzunluktur (ekil-16).

EKL 16 - Di Tepesi ve Di Dibi Boluu 0.2.2.44 - Di Dibi Boluu Di dibi boluu, ayn eksenli olarak vidalanm i ve d vida ekseninin (Madde 0.2.2.13) bulunduu kesitte, i vida dilerinin tepelerini birletiren doru ile d vidann di diplerini birletiren doru arasnda llen eksene dik uzunluktur (ekil-16) 0.2.2.45 - Kavrama Boyu Oran (KBO) Kavrama boyu oran, vida d kavrama yksekliinin (H) (Madde 0.2.2.41), temel profil kavrama yksekliine (H1 )orandr (ekil-17).

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Temel profil

KBO =

H '1 100(%) H1

EKL 17 - Kavrama Boyu Oran 0.2.2.46 - Anma Profili Anma profili, temel profilin (Madde 0.2.2.7) en byk ve en kk aplarnda belirtilen bir bolua gre sapma ve tolerans ihtiva eden profildir 0.2.2.47 - Di Yan Yzeyi Boluklu Profil D yan yzeyi boluklu profil, byk ap, kk ap ve d yan yzeylerinde boluk bulunan profildir.

0.2.3 - Biim Terimleri

0.2.3.1 - Vida Anma Ksa Gsterilii Vida anma ksa gsterilii, vidann biim, ap ve admn gsteren anma semboldr. Mesela, M10, byk ap 10 mm olan normal viday, M8x1 adm 1mm, byk ap 8 mm olan ince viday, 3/816UNC; 25,4 mm 'de 16 vida d olan 3/8" byk apnda birletirilmi (unified) normal viday gstermektedir. 0.2.3.2 - Normal (Kaln) Dili Vida Normal (kaln) dili vida, herhangi bir vida anma ap iin seim dizisinde en byk adm ihtiva eden genel kullanml vidadr. 0.2.3.3 - nce Dili Vida nce dili vida, herhangi bir vida anma ap iin normal vida admndan daha kk adml vidadr. 0.2.3.4 - Artan Adml Vida Serileri Artan adml vida serileri, anma aplan bydke buna paralel olarak admlarn da byd vida serileridir. NOT - Metrik normal vida, birletirilmi ince (unified) vida serileri bu kategoriye dahildir. 0.2.3.5 - Sabit Adml Vida Serileri Sabit adml vida serileri, anma apnn artmas veya azalmasyla deimeyen muayyen adml vida serileridir. NOT - ISO 8 dili in vida, Amerikan ulusal 12 dili vida serisi vb. bu kategoriye dahildir. 0.2.3.6 - gen Vida gen vida, vida profili (Madde 0.2.2.6) yaklak olarak gen olan vidalar iin genel terimdir. NOT - Metrik vida, whitworth vida, birletirilmi (unified) vida serileri bu kategoriye dahildir. 0.2.3.7 - Metrik Vida Metrik vida, di as (a) 60 ve profil geni ekenar olan vidadr. 0.2.3.8 - ISO Metrik Vida 2) ISO metrik vida, ISO tarafndan kabul edilen metrik vidadr (TS 61-13 , TS 61-20 vb).

10

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Vida Ekseni EKL 18-ISO Metrik Vida 0.2.3.9 - Metrik Normal Vida Metrik normal vida, metrik vidalardan ayn anma ap iin verilen admlardan en byk olandr. 0.2.3.10 - Metrik nce Vida Metrik ince vida, ayn anma apnda normal vidadan daha kk adml vida veya vidalardr. 0.2.3.11 - n Vida In vida, adm 25,4 mm 'deki vida d says eklinde gsterilen gen vidadr 0.2.3.12 - ISO n Vida ISO in vida, ISO tarafndan kabul edilen in esasl vidadr (TS 61-20) 0.2.3.13 - Birletirilmi (Unified) Normal Vida (UNC- Vida) Birletirilmi normal vida, Amerika, ngiltere ve Kanada 'nn ulu anlama yaparak asken maksatlar iin kullandklar d as (Madde 0.2.2 32) 60 olan normal in vida serisidir. 0.2.3.14 - Birletirilmi (Unified) nce Vida (UNF-Vida) Birletirilmi ince vida, temel profili (Madde 0.2.2.7) UNC Vida (Madde 0.2 3 13) ile ayn, fakat ayn aptaki adm daha kk olan vida serileridir 0.2.3.15 - Birletirilmi (Unified) ok ince Vida (UNEF-Vida) Birletirilmi ok ince vida, temel profili (Madde 0.2 2 7) UNC vida (Madde 0.2.3.13) ile ayn, fakat ayn ap iin adm UNF vidadan (Madde 0.2.3 14) daha kk olan vida serileridir. 0.2.3.16 - Whitworth Normal Vida Whitworth normal vida, ngiliz, Joseph Whitworth tarafndan ortaya konan tablolar esas alan, 55 di asna (Madde 0.2.2.32) sahip, adm en byk olan vidadr 0.2.3.17 - VVhitworth nce Vida Whitworth ince vida, temel profili (Madde 0.2.2.7) whitworth normal vida ile ayn, fakat ayn ap iin adm daha kk olan vidadr.

2) Bu standard metninde atf yaplan standardlarn numaralar, yaym tarihleri, Trke ve ngilizce isimleri kapak arkasnda verilmitir.

11

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.3.18 - Amerikan Ulusal Normal Vida Serileri (NC-Vida) Amerikan ulusal normal vida serileri, d as (Madde 0.2.2 32) 60 olan in normal vida ddr. Amerikan Seller 's Vidalar esas alnarak Amerikan Standardlarnda belirtilen vidadr. 0.2.3.19 - Amerikan Ulusal nce Vida Serileri (NF-Vida) Amerikan ulusal ince vida serileri, temel profili (Madde 0.2.2.7) Amerikan ulusal normal vida serisi (Madde 0.2 3.18) ile ayn, fakat ayn ap iin adm bu vidadan daha kk olan vidadr. 0.2.3.20 -Amerikan Ulusal ok nce Vida Serileri (NEF-Vida) Amerikan ulusal ok ince vida serileri, temel profili (Madde 0.2.2.7) Amerikan ulusal normal vida serisi (Madde 0.2 3 18) ile ayn, fakat ayn ap iin adm NF vidadan daha kk olan vidadr. 0.2.3.21 - Amerikan Ulusal 8 Vida Serileri (8N -Vida) Amerikan ulusal 8 vida serileri, temel profili (Madde 0.2.2.7) NC vida (Madde 02.3 18) ile ayn, belirtilen btn aplarda 25,4 mm 'deki vida d says 8 olan vidadr 0.2.3.22 - Amerikan Ulusal 12 Vida Serileri (12N- Vida) Amerikan ulusal 12 vida serileri, temel profili (Madde 0.2.2.7) NC vida (Madde 0.2 3 18) ile ayn, belirtilen btn aplarda 25,4 mm 'deki vida d says 12 olan vidadr 0.2.3.23 - Amerikan Ulusal 16 Vida Serileri (16N- Vida) Amerikan ulusal 16 vida serileri, temel profili (Madde 0.2.2.7) NC vida (Madde 02 3 18) ile ayn, belirtilen btn aplarda 25,4 mm 'deki vida d says 16 olan vidadr 0.2.3.24 - ngiliz Vidas (BA Vida) ngiliz vidas, ekseriyetle ngiltere 'deki cihazlarda kullanlan, btn boyutlar metrik olarak verilen, d as (Madde 0.2.2. 32) 470 300 olan vidadr 0.2.3.25 - 60 Minyatr Vida 60 Minyatr vida, saat paralar, optik ve elektrik aletleri ile dier benzen cihazlarda kullanlan, d as (Madde 0.2 2 32) 60 ve btn boyutlar metrik olarak verilen vidadr. 0.2.3.26 - Bisiklet Vidas (BSC Vida) Bisiklet vidas, ngiltere Mhendislik Enstits tarafndan hazrlanan, di as (Madde 0.2.2.32) 60 olan, bisiklet ve benzeri yerlerde kullanlan vidadr. Genel kullanm iin aplar in serisinden, sportif amal kullanm iin, aplar metrik seriden, admlar ise 25,4 mm 'deki vida dii says olarak belirtilmitir. 0.2.3.27 - Trapez Vida Trapez vida, vida diinin tepeleri ve dipleri geni olan simetrik kesitli vidadr (ekil-19).

EKL 19 - Trapez Vida 0.2.3.28 - Metrik Trapez Vida Metrik trapez vida, TS 61-60 ila 68 serisinde di as (Madde 0.2.2.32) 30 olan vidadr. 0.2.3.29 - 30 Trapez Vida 30 trapez vida, di as 30, di profili trapez biimli, ap ve admlar mm olarak belirtilen vidadr. 0.2.3.30 - 29 Trapez Vida 29 trapez vida, di as (Madde 0.2.2.32) 29 olan, aplar mm, admlar 25,4 mm 'deki vida dii says olarak belirtilen vidadr.

12

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.3.31 - Acme Vida Acme vida, di as (Madde 0.2.2.32) 29 olan, aplan in, admlar 25,4 mm 'deki vida dii says olarak belirtilen trapez vidadr. 0.2.3.32 - Boru Vidas Boru vidas, boru ve balant paralarnda, hidrolik sistemlerde ve benzeri yerlerde kullanlan silindirik ve konik vidadr (Koniklik genellikle 1/16 'dr). 0.2.3.33 - Silindirik Boru Vidas Silindirik boru vidas, boru ve balant elemanlarndaki mekanik balantlarda, musluk spaplarnda, valflerde vb. yerlerde kullanlan vida dilerinde szdrmazlk aranmayan, di as (Madde 0.2.2.32) 55 olan vidadr. 0.2.3.34 - Konik Boru Vidas Konik boru vidas, szdrmazln vida dii alm ksmda arand, genel olarak tekstil makinalar vb. yerierde kullanlan vidadr (TS 10036). 0.2.3.35 - ISO Whitworth Boru Vidas ISO VVhitvvorth boru vidas, di as 55 ve profil geni ikiz kenar olan, boru, boru balant paralar vb.yealan silindirik ve 1/16 koniklii olan vidadr. 0.2.3.36 - Amerikan Standard Boru Vidas Amerikan Standard boru vidas, di as (Madde 0.2.2.32) 60, dilerinde hava szdrmad aranan silindirik ve 1/16 konikliin olan vidadr. 0.2.3.37 - Kablo Mahfaza Boru Vidas Kablo mahfaza boru vidas, d as (Madde 0.2.2.32) 80 olup ince cidarl elik kablo mahfaza borularnn balantsnda kullanlan vidadr (ekil-20).

EKL 20 - Kablo Mahfaza Boru Vidas 0.2.3.38 - Kare Vida Kare vida, vida dii (Madde 0.2 2.3) kesiti kareye ok yakn olan vidadr. 0.2.3.39 - Testere Vida Testere vida, d as 33 ve d profili testere dilen profiline benzeyen asimetrik kesitli vidadr (ekil21)

EKL 21 -Testere Vida

13

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.3.40-Yuvarlak Vida Yuvarlak vida, d profili ikiz kenar gen olan, d dibi ve d tepesi yuvarlatlm vidadr (ekil-22)

EKL 22 - Yuvarlak Vida 0.2.3.41 - Ampul ve Duy (Soket) Vidas Ampul ve duy vidas, vida dii biimi d dibi ve di st daire paralarndan meydana gelen vidadr (ekil-23).

EKL 23 - Ampul ve Duy (Soket) Vidas 0.2.3.42 - 50 Minyatr Vida 50 minyatr vida, di as 50 (Madde 0.2.2.32) ve btn boyutlar mm olan, saat paralan, optik ve elektrik aletleri ve dier benzeri cihazlarda kullanlan, ap 1 mm 'den kk olan vidadr (TS 61/Blm:50-53). 0.2.3.43 - Diki Makinas Vidas Diki makinas vidas, sadece diki makinalarnda kullanlan vidadr. 0.2.3.44 - Sondaj Boru Vidas Sondaj boru vidas, di as 60 (Madde 0.2.2.32) ve koniklii 1/16 olan, di dipleri ve di tepeleri yuvarlatlm, sondaj borularna ait balantlarda kullanlan vidadr (TS 61-50 ila 53).

0.2.4 - Geme Terimleri

0.2.4.1 - Vidalama Boyu Vidalama boyu, birbirini kavrayan i ve d vidalarn ilk ve son temas noktalar arasndaki eksene paralel dorultuda uzaklktr (ekil-24). Mkemmel vida

EKL 24 - Mkemmel Vida Blm Dairesi ap

14

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Adm hatas, mamuldeki gerek admn ngrlen admdan fark olup, byk olduunda pozitif, kk olduunda negatif olarak deerlendirilen hatadr Genel olarak bir adm iin gsterilir, iki veya daha fazla adml vidalarda adm says ile arplr 0.2.4.3 - Basit Adm Hatas Basit adm hatas, bir admdaki hatadr. 0.2.4.4 - Adm Hatalar Toplam Adm hatalar toplam, iki veya daha fazla admla ayrlm vida dileri arasndaki admlarn toplam hatasdr. 0.2.4.5 - Vida Admnda lerleyen Hata Vida admnda ilerleyen hata, basit adm hatasnn (Madde 0.2.4.3) devaml artan veya azalan eilimde olmasdr 0.2.4.6 - Periyodik Adm Hatas Periyodik adm hatas, basit adm hatasnn (Madde 0.2.4.3) periyodik olarak artma veya azalma eiliminde olmasdr. 0.2.4.7 - Sarholuk Sarholuk , birden fazla azl vidalarda bir admda bir veya birka kere byme ve klme olduunda vida d ilerlemesindeki adm hatasdr. 0.2.4.8 - Adm Tolerans Adm tolerans, vida d alan ksmn belli bir uzunluunda, herhangi iki vida d arasndaki basit adm hatas (Madde 0.2 4.3) ve adm hatalar toplam (Madde 0.2.4.4) iin belirtilen toleranstr NOT - Bu uzunluk genellikle standard vidalama boyuna (Madde 0.2.4 1) eit olacak ekilde alnr 0.2.4.9 - Di As Hatas D as hatas, mamuldeki gerek d as ile istenen d as arasndaki fark olup, gerek d asndan daha byk olduunda "pozitif", daha kk olduunda "negatif" olarak deerlendirilir hatadr. 0.2.4.10 - Di Yan Yzeyi As Hatas D yan yzeyi as hatas, istenen herhangi bir d yan yzey asndan (Madde 02.231) gerek d yan yzey asnn fark olup daha byk olduunda "pozitif", daha kk olduunda "negatif" olarak gsterilir 0.2.4.11 -Yarm Adaki Tolerans Yarm adaki tolerans, d yan yzey asnn (Madde 02231) simetrik olduu durumlarda bu aya verilen toleranstr 0.2.4.12 - Blm Dairesi apma Yansyan Edeer Hata Blm dairesi apna yansyan edeer hata, adm hatas (Madde 0.2 4 2) veya simetrik d yan yzey as hatas nmerik deerinin, blm dairesi apna (Madde 02218) dntrlmesidir NOT - Bu dnm aadaki formle gre yaplr. f1 = 1,732 p Metrik Vida, Birletirilmi (Unified) Vida f2 = 0,436 P/2 serileri iin edeer hata f1 = 1,921 p Whitworth vida serisi iin edeer hata f2 = 0,350 P/2

Burada; f1 : Adm hatasnn blm dairesi apna yansyan edeer hata (m), f2 : Simetrik di as hatasnn blm dairesi apna yansyan edeer hata (m), p : Adm (mm), P : Vidalama boyunda, herhangi iki vida dii arasndaki basit adm hatas veya adm hatalar toplamnn en byk mutlak deeri (m), /2 : Simetrik di as hatasnn mutlak deerlerinin en by (dakika) dr.

15

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

0.2.4.13 - Temel Blm Dairesi ap Temel blm dairesi ap, vida boluunu admn yarsna eit uzunlukta kesen, ekseni vida dii ekseni ile ayn olan hayali silindirin apdr. (ekil 12). 7 0.2.4.14 - Mkemmel Vida Blm Dairesi ap Mkemmel vida blm dairesi ap, verilen vidalama boyu (Madde 0.2.4.1) zerindeki mkemmel vida dii ile tam olarak vidalanan (girinimsiz veya boluksuz) ve verilen temel profile (Madde 0.2.2.7) sahip hayali ve mkemmel vida diinin blm dairesi apdr. (ekil 24). 0.2.4.15 - Snr lleri Snr lleri, vida dii dizayn profilindeki (Madde 0.2.2.4) llerin ve toleranslarn esas alnarak hesapland, vida diinin en byk ve en kk imalat lleridir. 0.2.4.16 - Byk Snr l Byk snr l, gerek boyutlar iin msaade edilen en byk ldr. 0.2.4.17 - Kk Snr l Kk snr l, gerek boyutlar iin msaade edilen en kk ldr. 0.2.4.18-Temel l Temel l, snr ller iin esas tekil eden ldr. 0.2.4.19 - Boyutsal Sapma Boyutsal sapma, snr lden (Madde 0.2.4.15) temel l (Madde 0.2.4.18) karldnda bulunan deerdir. 0.2.4.20 - st Sapma st sapma, en byk snr lden (Madde 0.2.4.16) temel l (Madde 0.2.4.18) karldnda bulunan deerdir. 0.2.4.21 - Alt Sapma Alt sapma, en kk snr lden (Madde 0.2.4.17) temel l (Madde 0.2.4.18) karldnda bulunan deerdir. 0.2.4.22 - Boyutsal Tolerans Boyutsal tolerans, st sapma (Madde 0.2.4.20) ile alt sapma (Madde 0.2.4.21) arasndaki fark veya en byk snr ls (Madde 0.2.4.16) ile en kk snr ls (Madde 0.2.4.17) arasndaki farktr. 0.2.4.23 - Tolerans Blgesi Tolerans blgesi, en byk snr ls (Madde 0.2.4.16) ile en kk snr ls (Madde 0.2.4.16) arasnda bulunan blgedir. 0.2.4.24 - Temel Sapma Temel sapma, temel lye gre tolerans blgesinin yerini kolayca belirtmek maksadyla tespit edilen boyutsal sapmadr. 0.2.4.25 - Tolerans Snf Tolerans snf, tolerans derecesi (Madde O 2 4 33) ve tolerans 0.2.4.32) birletirilmesiyle belirtilen vida hassasiyet karakteristikleridir pozisyonunun (Madde

0.2.4.26 - Boluk Boluk, bir vida balantsnda, i vida anma ap ile bundan daha kk d vida anma ap arasndaki farktr 0.2.4.27 - Girinim Girinim, bir vida balantsnda, i vida anma ap ile bundan daha byk d vida anma ap arasndaki farktr 0.2.4.28 - Geme

16

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Geme, birbirine geen iki parann birbirleri iki balanmasndan nceki llerinin farkndan kaynaklanan ilikidir 0.2.4.29 - Boluklu Geme Boluklu geme, her zaman boluk (Madde 0.2.4.26) meydana getiren gemedir. 0.2.4.30 - Girinimli Geme Girinimli geme, her zaman girinim (Madde 0.2.4.27) meydana getiren gemedir. 0.2.4.31 - Geme Uyumu Geme uyumu, gemede gerek boyutlara gre meydana gelebilen boluk (Madde 0.2 4.26) veya girinim (Madde 0.2 4.27 )'dir 0.2.4.32 - Tolerans Pozisyonu Tolerans pozisyonu, TS 61-15 'de d vida iin h,g,e ; i vida iin H,G gibi sembollerle gsterilen, esas olarak kullanlan boyut sapmas ile belirtilen, temel lye gre tolerans blgesinin izafi pozisyonudur. 0.2.4.33 - Tolerans Derecesi Tolerans derecesi, TS 61-:15 'de 3,4,5,6,7,8,9 gibi rakamlarla gsterilen, temel llerden bamsz olarak, ayn hassasiyet seviyesindeki toleranslarn serileridir 0.2.4.34 - Tolerans Kalitesi Tolerans kalitesi, temel lye sahip vidal balantda i ve d vida arasnda temsil edilen geme derecesinin blmleridir 0.2.4.35 - Mastar Vidalama Uzunluu Mastar vidalama uzunluu, mamuln gerek vidalama boyundan (Madde 0.2.4 1) bamsz olarak toleransn hesaplanmas iin Standard olarak kullanlan ve genellikle geer vida mastar uzunluuna uygun olan vidalama boyudur

0.3 - KAPSAM
Bu standard, vida ile ilgili terimlerin tariflerini kapsar

YARARLANILAN KAYNAKLAR
ISO-5408 (1983) DIN-2244 (1977) JIS-B-0101 (T974)

17

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Bu Standardda Kullanlan Terimler ve ngilizce Karlklar TRKE ADI MADDE NO. -AAme Vida Adm Adm Hatalar Toplam Adm Hatas Adm Tolerans Az Alt Sapma Amerikan Standard Boru Vidas Amerikan Ulusal 8 Vida Serileri (8 N Vida) Amerikan Ulusal 12 Vida Serileri (12 N Vida) Amerikan Ulusal 16 Vida Serileri (16 N Vida) Amerikan Ulusal nce Vida Serileri (NF Vida) Amerikan Ulusal Normal Vida Serileri (NC Vida) Amerikan Ulusal ok nce Vida Serileri (NEF Vida) Ampul ve Duy (soket) Vidas Anma Profili Artan Adml Vida Serileri 0.2.3.31 0.2.2.9 0.2.4.4 0.2.4.2 0.2.4.8 0.2.1.6 0.2.4.21 0.2.3.36 0.2.3.21 0.2.3.22 Acme Screw Thread Lead Cumulative Pitch Error Pitch Error Pitch Tolerance Thread (Start) Lower Deviation American Standard Pipe American National 8 Thread Series (8 N-Thread) Thread American National 12Thread Series (12 N-Thread) American National 16Thread Series (16 N-Thread) American National Fine Thread Series (NF-Thread) American National Coarse Thread Series (NC-Thread) American National Extra Fine Thread Series (NEF-Thread Electric Socket and Lamp (bulb)base Thread Nominal Profile Graded-Pitch Thread Series NGLZCE ADI

0.2.3.23

0.2.3.19 0.2.3.18

0.2.3.20 0.2.3.41 0.2.3.46 0.2.3.4 -B-

Basit Adm Hatas Bir Azl Vida Bir nteki Vida Dii Says Birletirilmi (Unified) Normal Vida (UNC Vida) Birletirilmi (Unified) nce Vida (UNF Vida) Birletirilmi (Unified) ok nce Vida (UNEF Vida) Bisiklet Vidas (BSC Vida) Boluk Boluklu Geme

0.2.3.4.3 0.2.1.7 0.2.2.10 2.3.3.13 0.2.3.14 0.2.3.15 0.2.3.26 0.2.4.26 0.2.4.29

Simple Pitch Error Single-Start Thread Threads Per Inch Unified Coarse Thread Series Unified Fine Thread Series Unified Extra-Fine Thread Series Cycle Thread Clearance Clearance Fit

18

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

Boru Vidas Boyutsal Tolerans Boyutsal Sapma Bolm Bolum As Bolm Dairesi ap Blm Dairesi apna Yansyan Edeer Hata Blm Dorusu Blm ilindiri Byk ap (d st ap) Byk Snr l

0.2.3.32 0.2.4.22 0.2.4.19 0.2.2.8 0.2.2.12 0.2.2.18 0.2.4.12 0.2.2.14 0.2.2.19 0.2.2.15 0.2.2.16 --

Ppe Thread Dmensonal Tolerance Devaton(dmensonal) Ptch Ptch Angle Ptch Diameter Pitch Diameter Equivalent Error Ptch Line Ptch Cylnder Majr Diameter Maximum Limit Of Size

ok Azl Vida

0.2.1.9 -D-

Multi-Start Thread

Diki Makinas Vidas Di As Di As Hatas D Dibi D Dibi Boluu D Dibi Yuvarlakl Di lerleme Yan Di izleme Yan D Tepesi Boluu D st D Ustu Yuvarlakl Di Yan Yzey As Hatas D Yan Yzeyi As Di Yan Yzeyi Boluklu Profil Di Yan Yzeyi Di Ykseklii D Vida (Civata Vidas)

0.2.3.43 0.2.2.32 0.2.4.9 0.2.2.28 0.2.2.44 0.2.2.29 0.2.2.23 0.2.2.24 0.2.2.43 0.2.2.27 0.2.2.30 0.2.4.10 0.2.2.31 0.2.2.47 0.2.2.22 0.2.2.33 0.2.1.2 -G-

Sevving Machne Screw Thread Thread Angle (Included Angle) Thread Angle Error Root Root Clerance Root Radus Leading Flank Follovving Flank Crest Clearance Crest Crest Radus Flank Angle Error Flank Angle Profile with Cleorance Flank Flank Heght of Thread Extemal Thread

Geme Geme Uyumu Girinim Girinimli Geme

0.2.4.28 0.2.4.31 0.2.4.27 0.2.4.30 -H-

Fit Transition Fit Interference Interference Fit

Helis Helisin Adm As Helisel Yzey ISO n Vida ISO Metrik Vida

0.2.2.1 0.2.2.11 0.2.2.2 0.2.3.12 0.2.3.8 -I-

Helix Lead Angleof AHelix Helical Surface ISO Inch ScrewThread ISO Metne Screw Thread

ISO Whitworth Boru Vidas

0.2.3.35

ISO Pipe Thread

19

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

-ki Azl Vida nce Dili Vida ngiliz Vidas (BA Vida) n Vida Vida (Somun Vidas) 0.2.1.8 0.2.3.3 0.2.3.24 0.2.3.11 0.2.1.3 -KKablo Mahfaza Boru Vidas Kare Vida Kavrama Boyu Oran Kavramayan Di Yan Kavrayan Di Yan Kk ap (di dibi ap) Kk Snr l Konik Boru Vidas Konik Vida 0.2.3.37 0.2.3.38 0.2.2.45 0.2.2.26 0.2.2.25 0.2.2.17 0.2.4.17 0.2.3.34 0.2.1.5 -MMastar Vidalama Uzunluu Minyatr Vida 50 Minyatr Vida 60 Metrik nce Vida Metrik Normal Vida Metrik Trapez Vida Metrik Vida Mkemmel Vida Blm Dairesi ap 0.2.4.35 0.2.3.42 0.2.3.25 0.2.3.10 0.2.3.9 0.2.3.28 0.2.3.7 0.2.4.14 -NNormal (kaln) Dili Vida 0.2.3.2 -lme Dzlemi Konumu lme ap 0.2.2.21 0.2.2.20 -PPeriyodik Adm Hatas 0.2.4.6 Penodical Ptch Error Positon of Gauge Plane Gauge Dameter Coarse Screvv Thread Gauge Engagement Length Miniature Screvv Thread 50 Miniature Screvv Thread 60 Metric Fine Screvv Thread Metric Coarse Screvv Thread Metric Trapezoidal Screvv Thread Metric Screvv Thread (M-Thread) Virtual Pitch Diameter Conduit Tube Thread Square Thread Thread Engagement Ratio Non-Pressure (Clearance) Flank Pressure (Load) Flank Minr Diameter Minimum Limit of Size Taper Pipe Thread Taper Thread Double-Start Thread Fine Screvv Thread British Association Thread (BA-Thread) Inch Screvv Thread Intemal Thread

20

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

-SSa Vida Sabit Adml Vida Serileri Sarholuk Silindirik Boru Vidas Silindrik Vida (Dz Vida) Snr lleri Sol Vida Sondaj Boru Vidas 0.2.1.10 0.2.3.5 0.2.4.7 0.2.3.33 0.2.1.4 0.2.4.15 0.2.1.11 0.2.3.44 -TTemel l Temel Blm Dairesi ap Temel Profil Temel Profildeki Di Dibi Kalnts Temel Profildeki Tepe Alnts Temel Sapma Temel geni Temel geni Ykseklii Testere Vida Tolerans Blgesi Tolerans Derecesi Tolerans Kalitesi Tolerans Pozisyonu Tolerans Snf Trapez Vida Trapez Vida 29 Trapez Vida 30 Tasarm Profili 0.2.4.18 0.2.4.13 0.2.2.7 0.2.2.38 0.2.2.36 0.2.4.24 0.2.2.39 0.2.2.40 0.2.3.39 0.2.4.23 0.2.4.33 0.2.4.34 0.2.4.32 0.2.4.25 0.2.3.27 0.2.3.30 0.2.3.29 0.2.2.4 -gen vida st Sapma 0.2.3.6 0.2.4.20 -VVida Vida Admnda ilerleyen Hata Vida Anma Ksa Gsterilii Vida Anma ap Vida Boluu Vida Di Dibi Kalnts Vida Dii Vida Dii Kavrama Boyu Vida Dii Temel Ykseklii Vida Dii Tepe Alnts Vida Ekseni Vida Kavrama Ykseklii Vida profili Vidalama Boyu 0.2.1.1 0.2.4.5 0.2.3.1 0.2.2.16 0.2.2.5 0.2.2.37 0.2.2.3 0.2.2.42 0.2.2.34 0.2.2.35 0.2.2.13 0.2.2.41 0.2.2.6 0.2.4.1 Screvv Thread Progressive Ptch Error Nominal Desgnaton of Screvv Thread Nominal Diameter Groove Root Truncation Ridge Lenght of Thread Ovetlap Basic Height Thread Crest Truncation Thread Axis Height of Thread Overlap Thread Profile Lenght of Thread Engagement Tnangular Screvv Thread Upper Devation Basic Size Simple Pitch Dameter Basic Profile Basic Root Truncaton Basic Crest Truncaton Fundamental Deviaton Fundamental Triangle Fundamental Tnangle Heght Buttress Thread Tolerance Zone Tolerance Grade Tolerance Qualty(Class of fit) Tolerance Positon Tolerance Class Trapezodal Screvv Thread 29 Trapezodal Screvy Thread 30 Trapezodal Screvv Thread Design Profile Rght Hand Thread Constant-Ptch Thread Series Drunkenness Parallelpipe Thread Straight Thread Limits of Size Left Hand Thread Drill Ppe Screvv Thread

21

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

-YYan m Adaki Tolerans Yuvarlak Vida 0.2.4.11 0.2.3.40 Tolerance On Half Angle Knuckle Thread, Round Thread

-WWhitworth nce Vida Whitworth Normal Vida 0.2.3.17 0.2.3.16 -VWhitworth Fine Screvv Thread VVhitvorth Coarse Screvv Thread

22

ICS 01.040.21 21.060.10

TRK STANDARDI

TS 61-1/Nisan 1994

ATIF YAPILAN STANDARDLAR

REFERENCES
TS 61-13/Nisan1994 "Balama Elemanlar- Vidalar - Ksm: 13 - ISO Metrik - Normal Ve nce Adml- Anma ap 1 mm-300 mm-Vida Serileri" "Fasteners-lSO Metric Screw Threads Section: 13 1 mm To 300 mm Diameter Coarse And Fine Pitch Threads-Thread Series" "Balama Elemanlar-Vidalar Ksm: 15-ISO Metrik-1 mm ve Daha Byk Anma aplar in Tolerans Sistemi Esaslar" "ISO Metric Screw Threads Section: 15-Basis For A Tolerance System For Screw Threads From 1 mm Diameter Upwards" "Balama Elemanlar-Vidalar Ksm: 20-Genel Maksatlar in Temel Profil, Gerek Profil" "ISO General Purpose Screw Threads Section: 20-Basic Profile and Real Profil" "Balama Elemanlar-Vidalar-Ksm: 50 - ISO Metrik Anma ap 1 mm'den Kk Temel Profil" "Fasteners-lSO Metric Screw -Section:50-Screw Threads Below 1 mm Diameter Basic Profile" "Balama Elemanlar-Vidalar-Ksm: 53-ISO Metrik Anma ap 1 mm'den Kk Snr lleri" "Fasteners-lSO Metric Screw Threads-Section:53 Screw Threads Below 1 mm Diameter-LJmit ofSizes" "Balama Elemanlar-Vidalar-Ksm 60-ISO Metrik Trapez-Vida Profilleri" "ISO Metric Trapezoidal Screw Thread-Profiles" "Balama Elemanlar-Vidalar Ksm: 68-ISO Metrik Trapez- ve D Vida Mastarlar-Mastar Boyutlar ve Tasarm zellikleri" "Fastenes-lSO Metric Trapezoidal Screw Threads Section:68Gauging of External and Intemal Threads-Gauge Dimensions and Design Features" "Balama Elemanlar-Vida Diler-Metrik -Konik Di ve Bunlara Uyan Silindirik -Temel Boyutlar, Toleranslar ve Boyut Snrlar" "Metric Taper Extemal and Mating Parallel Internal, Threads-Basic, Deviations and Limits of Size"

TS 61-15/Nisan 1994

TS 61-20/Nisan 1994

TS 61-50/Nisan1994

TS 61-53/Nisan 1994

TS 61-60/Nisan 1994

TS 61-68/Nisan 1994

TS 10036/Mart 1992

23