1.

Genel gne bilgileri Gne enerjisi : Gnein ekirdeindeki yksek basn ve scaklkta hidrojen gaznn helyuma dnmesi eklinde meydana gelen nkleer fzyon ilemi sonucu ortaya kan ma enerjisidir. Gne ekirdeindeki scaklk 20,000,000 derece yzeyindeki scaklk ise 6000 derecedir. Gne sisteminde 8 gezegen vardr. 2. Gne enerji uygulamalar Kullanm scak suyu elde edilmesi Bina stlmas soutulmas Sera stlmas Tarm rnlerinin kurutulmas Yzme havuzu stlmas Gne ocaklar ve frnlar Deniz suyundan tatl su elde edilmesi Tuz retimi Sulama Toprak solarisazyonu Gne pilleri sistemleri 3. Gne enerjisi sistemi genel elemalar

 Kollektr Kontrol paneli Vana Filtre Termostat ekvalf Pompa Boru ve fitings elemanlar 4. Gne Enerjisinin Avantajlar Bol ve tkenmeyen tek enerji kaynagdr Duman karbonmonoksit kkrt ve radyasyon at iermeyen temiz enerjidir Yurtdna baml olmad iin ekonomik ve politik krizlerden etkilenmez letme masraflar ok azdr. 5. Gne Enerjisinin Dezavantajlar Srekli bir enerji kayna olmadndan depolamak gerekmektedir . mkanlar snrldr. Inma bal olarak kolektr yzey gereksinimi blgesel olarak artmaktadr. Birim dzleme gelen gne ss az olduundan byk yzeylere ihtiya duyulur.

 Kollektrlerin glgelenmemesi gerekmektedir Kaliteli otomatik kontroll ve yksek verimli sistemlerde ilk yatrm maliyeti yksektir. Enerji gereksinimi olduu zamanlarda nm azdr veya yoktur. 6- Rzgar enerjisi nedir ? Hareketli havann bnyesindeki kinetik enerji bir eksen etrafnda dnen kanatlar vastasyla mekanik enerji dntrlmeye rzgar enerjisi denir. Yatay Eksenli Trbinler , Dey Eksenli Rzgar Trbinleri diye 2 gruba ayrlmaktadrlar. 7- Rzgar enerjisinin avantajlar dezavantajlar AVANTAJLARI : Rzgar enerjisi boldur. Rzgar Enerjisi Tkenmezdir. Rzgar enerjisi temizdir Rzgar enerjisi yerlidir Rzgar enerjisi tesislerinin yapm kolay ve ucuz olup bakmlar kolaydr.

DEZAVANTAJLARI :

 Rzgar trbinleri az ve kuvvetli rzgarda almazlar Baz insalara gre rzgar trbinleri bulunduklar alanlardaki grnty bozduuna inanrlar Rzgarlarn dzenli olmamas sebebi ile enerji retiminde kesikli bir dzen grnr Rzgar trbinlerinin grltl almalar sebebi ile ou insan tarafndan istenmezler. Rzgar santralinin byklne gre 2-3 km capndaki radyo tv ve telefon dalgalarn etkilerler. Yksek hzda dnen pervanelari ile ku lmlerine sebep olurlar. 8- Jeotermal enerji nedir ? Avantajlar Dezavantajlar ve Kullanm alanlar nelerdir ? Jeotermal enerji doal bir enerji trdr. Yenilenebilen bu enerjinin oluumunda kullanlan s kayna yer kabuunun derinliklerindeki mamadr. Mamadan gelen s ile yer alt

sularnn snp yeryzne kmas ile elde edilen enerji trdr. AVANTAJI : ok yksek verimlidir ve direkt olarak elde edilebildii iin maliyeti dk iyi bir g kaynadr. DEZAVANTAJLARI : Yeraltndan karlan tketilen ksmn, ayn oranda, ksa srete tekrar olumas mmkn olmamaktadr Bu kaynaklardan elde edilen su genellikle andrc ve kirlilik yaratc minareller de iermektedir. Rzgar Gc Rzgar enerjisi hem ucuz hem de evreyi kirletmeyen bir enerji kaynadr. lkemizde ilk ticari amal rzgar santrali 1998 ylnda eme (zmir)de kurulmutur. Rzgar santrallerinin kurulmasnn pahal bir yatrm olmas en nemli skntlardan biridir. Rzgar

enerjisi potansiyeli bakmndan Ege, Marmara ve Dou Akdeniz kylar zengin yerlerdir. Jeotermal Enerjiden Yararlanma Alanlar : Elektrik enerjisi retimi. Konutlarn stlmas. Tarm seralarnn stlmas. Yzme havuzlar, kaplcalar ve hamamlar gibi shhi tesislerin stlmas. Kimyasal madde retimi. Kat endstrisi. Tekstil endstrisi. Hayvanclk 9- Hidrolik enerji nedir ? Avantajlar ve Dezavantajlar nelerdir ? Bir miktar ykseklik kazandrlm akkann(suyun) potansiyel enerjisine hidrolik enerji denir. Avantajlar :

 Hidrolik santraller sayesinde retilen enerjinin maliyeti dktr Kirlilik oluturmaz. Ayn zamanda yksek verimlidir (% 80). Dezavantajlar : Barajlar, evrelerindeki blgenin ekolojisini deitirir. Barajlardan dolay, nehirlerdeki su seviyesi doal ortamndan daha aada veya yukarda olduunda nehir evresindeki bitki geliimini olumsuz etkiler. Trkiyedeki en byk 5 hidroelektrik santrali : Atatrk Baraj Hidroelektrik santrali, 2405 MW Keban Baraj Hidroelektrik santrali, 1330 MW Karakaya Baraj Hidroelektrik santrali, 1800 MW zlce Baraj Hidroelektrik santrali, 200 MW

 Gkekaya Baraj Hidroelektrik santrali, 278 MW Obruk Baraj Hidroelektrik santrali, 203 MW

10- Hidrojen Fosil kkenli yaktlarn teknolojisinin gelimesi ve ar kulanm sonucu hzla tkenmesi, aratrmaclar alternatif yakt arayna itmitir. Sudan elde edilebilirlii sayesinde sonsuz bir enerji kayna olan hidrojen gnmz teknolojisi ile motorlu tatlarda yakt olarak kullanlabilme snrna gelmitir. Kullanld yerler: Rafineride deslfirizasyon ve hidrokraking ilemlerinde Dz cam retiminde

 Il ilemlerde koruyucu ve reaktif atmosfer bileeni olarak Enerji santral ekipmanlarnn soutulmasnda Bitkisel yalarn katlatrlmasnda Roket yakt karmlarnda 11- BODZEL, BOGAZ Biodizel : Biodizel yerli bir retimdir. Biodizel yenilenebilir bir yakttr, bitkisel yalardan ve artk restoran yalarndan retilebilir. Biodizel gvenlidir, bakterilerle ayrabilir, hava kirletici partikl maddeler, karbon monoksit ve hidrokarbon gibi kirleticileri azaltr. %20 biodizel ile %80 petrole dayanan normal dizel yakt karm (B20) dizel motorlarda deiiklik yaplmadan kullanlabilmektedir. BYOGAZ : iftlik gbresi yani hayvan gbresi bata olmak zere, eitli organik artklarn (bitkisel artklar, deniz ve kara yosunlar, zel olarak yerletirilen baz bitkiler gibi) oksijensiz bir ortamda fermantasyona uratlmas sonucu elde edilen yanc gaz karmna biyogaz denir.

Kullanm Alanlar : Isnma Piirme Ara Yakt Doalgaz yerine az da olsa sanayide kullanlr.

Yenilenebilir Kaynaklar Su Gc Su gcne hidroelektrik enerji denir. Ucuz, temiz ve yenilenebilir bir enerji kaynadr. lkemizde akarsularn gcnden yararlanlr. Yksekten den ve hzla akan sularn tribnleri altrmas sonucu elektrik retilmektedir. nemli Barajlarmz Frat zerinde; Keban, Karakaya, Atatrk Kzlrmak zerinde; Hirfanl, Kesikkpr, Altnkaya Sakarya zerinde; Saryar, Gkekaya Gediz zerinde; Demirkpr

Byk menderes zerinde; Kemer, Adgzel Dicle zerinde; Kralkz, Devegeidi Madenciliin ve Enerji retiminin Trkiye Ekonomisindeki Yeri ve nemi - Madenler gelien sanayimizin bir ok dalna hammadde salar. - Madenlerin karlmas, ilenmesi ve pazarlanmas ok sayda i alannn almasna ve bu alanlarda alan insanlarn geimini salamasna yol aar. Gerek ilenmi olarak gerekse ham olarak satlan madenlerden lkemiz gelir elde etmektedir. Sanayi tesislerinin almas, stma ve aydnlatma iin gerekli olan elektrik enerjisinin nemli bir ksm yerli enerji kaynaklarndan salanmaktadr. Takmr Birinci jeolojik zamanda olumu organik tortul kayalardandr. lkemiz ise, genelde nc zamanda karalatndan dolay, takmr

yataklar bakmndan fazla zengin saylmaz. Trkiyede Zonguldak, Amasra, Ereli arasndaki sahada karlr. Demir - elik sanayiinde enerji kayna olarak tketildiinden, Karabk ve Ereli demir - elik fabrikalar buraya kurulmutur. Linyit Trkiye genelde nc jeolojik devirde olutuundan linyit en zengin enerji kaynaklarmzdan biridir. Btn blgelerde linyit rezervi bulunmaktadr. Takmrne gre kalorisi daha azdr. Ancak yaygn olduundan enerji ihtiyacmzn en nemli ksmn karlamaktadr. Linyit yataklar Afin, Elbistan (K. Mara), Tavanl, Seyitmer (Ktahya), Soma (Manisa), Yataan (Mula), Saray (Tekirda), Akale (Erzurum), Aydn, Amasya ve Yozgat evresinde bulunmaktadr. Linyitten elektrik enerjisi elde eden termik

santrallerimiz, Soma, Tunbilek, Seyitmer, Afin - Elbistan, Yataan ve Orhaneli termik santralle Petrol Gnmzn en nemli enerji kaynaklarndan biri petroldr. Petrol ulam aralarnda yakt olarak ve plastik, gbre, boya gibi ok deiik sanayilerde kullanlr. Trkiyedeki petrol yataklar fazla zengin saylmaz. htiyacmzn % 90nna yaknn ithal etmekteyiz. Petrol yataklarmzn % 98i G. Dou Anadolu Blgesinde bulunur. Petrol, Raman, Garzan, Kurtalan, Adyaman ve Mardin evresinde karlmaktadr. lkemizde karlan ve ithal edilen petrol, Orta Anadolu (Krkkale), Aliaa (zmir), Ata (Mersin), pra (zmit) ve Batman rafinerilerinde ilenmektedir.

Doal gaz lkemiz, doal gaz yataklar bakmndan zengin deildir. u anda sadece Trakyada Hamitabat ve Gneydou Anadoluda Mardin - amurlu sahasnda retim yaplmaktadr. Hamitabattan karlan doal gazdan ayn yerde elektrik enerjisi retilir. Doalgaz ihtiyacmzn nemli bir ksm, Rusya Federasyonu ve Cezayirden ithal edilmektedir. Su Gc (Hidroelektrik enerjisi) Barajlardaki suyun, elektrik reten santralleri altrmas ile oluan enerjiye hidroelektrik enerjisi denir. Trkiyede elektrik ihtiyacnn % 40 lk ksm hidroelektrik santrallerden elde edilmektedir. Keban, Karakaya, Atatrk, Hirfanl, Seyhan, Kemer ve Demirkpr gibi birok baraj elektrik ihtiyacmz karlamaktadr.

Darya aknts olan baz gllerimiz, tabii baraj zelliindedir. GNE ENERJS Trkiyenin ekvatora yakn, gneli gn saysnn fazla olmas gne enerjisi potansiyelini artrmaktadr.Son dnemlerde kullanm artmtr.seralarn stlmasnda ve evlere scak su salanmasnda kullanlmaktadr. zellikle Akdeniz, Ege ve Gneydou Anadolu Blgesi gne enerjisi iin en uygun blgelerdir. Trkiyede gne enerjisinde yararlanma imkannn en az olduu blge Karadenizdir. Nedeni Bulutlu gn saysnn fazla olmasdr. RZGAR GC Rzgarn hareket ettirici gcnn onda birinden yararlanlabilse bile ok byk bir miktarda enerji elde edilebilir. Ancak rzgar

enerjisinden yararlanmak gtr.bu enerjiyi kullanmaya uygun alanlar rzgarlarn srekli estii yerler olmaldr. Rzgarn srekli ve gl olduu alanlarda, rzgardan yararlanarak elektrik enerjisi elde edilebilir. zellikle anakkale boaz ve Kuzey Ege kylarnda bu potansiyel daha fazladr. Hidrolik enerji Bugn iletmede 10 bin 306 MW kurulu g bulunuyor. 1998 yl sonu itibariyle 125 milyar kwh/yl olan hidrolik potansiyelin halihazrda mevcut santrallerle yzde 30u deerlendirilmi olup, 1998 ylnda hidrolik enerji retimi 42.2 milyar kwh olarak gerekleti. na halindeki tm hidrolik santrallerinin devreye girmesi ile Trkiyenin ekonomik potansiyelinin yaklak yzde 38i deerlendirilmi olacak. 2020 yl itibariyle, ekonomik hidroelektrik potansiyel kurulu g olarak yzde 84.6 ve ortalama retim olarak yzde 83.3 deerlendirilebilecek.

Biyoktle Biyoktle kaynaklar olan odun, bitki artklar, tezek Trkiyede uzun yllardan beri krsal blgelerdeki konutlarda stma ve yemek piirme amal olarak tketiliyor. Bu kaynaklar toplam olarak halen lkenin birincil enerji tketiminin yzde 10unu ve konutlardaki enerji tketiminin yzde 40n oluturuyor. Biyoktle nin sanayilemi lkelerdeki birincil enerji tketimindeki pay yzde 3n altnda ise de, baz lkeler biyoktle enerji kaynan nemli lde kullanyor. rnein Finlandiya yzde 15, sve yzde 9, Amerika yzde 4 orannda biyoktleden retilen enerjiden faydalanyor.

Gne Trkiyede gne enerjisi potansiyeli asndan birok lkeye gre ansl durumda. Ortalama yllk toplam gnelenme sresi 2 bin 640 saat (gnlk

toplam 7.2 saat) olup, ortalama toplam nm iddeti metrekareye ylda bin 311 kwh (gnlk ortalama 3,6 kWh/m2) olduu hesapland. Rzgar Trkiyede rzgar santrallerinin kurulmas yolunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna Yap let Devret modeli erevesinde 1400-1500 MW civarnda toplam 48 adet bavuru oldu. EE tarafndan yaplan rzgar enerjisi almalarnda anakkale Boaz civar, Bozcaada, Gkeada, Sinop, Bandrma, Ayvalk, Dikili, eme, Bodrum, Antakya, Silifke ve Mardin yrelerinin rzgar enerjisinden yararlanlabilecek alanlar olduu tespit edildi. Hidrojen Gelecein enerjisi olarak adlandrlan hidrojen, suyun elektrolizi veya sl paralanmas ya da kmr veya petrol rnlerinin paralanmas gibi eitli yntemlerle retilebiliyor. Nkleer enerji Son yllarda Trkiyede enerji sektrnde en ok

tartlan konularn banda da nkleer enerji geliyor. Bu nedenle nkleer santral kurma abalar 1969 ylndan bu yana, 30 yldr gndemde olmasna ramen henz bir gerekletirilemedi. Bugn dnyada 33 lkede nkleer santral mevcut. 1997 yl itibariyle 437 nite iletmede olup, toplam kurulu g 351 bin mw. Nkleer elektrik retimi ise 2 milyar mwh seviyesinde bulunuyor. Bu miktar dnya elektrik retimin yzde 18ini oluturuyor. Son yllarda Trkiyede enerji sektrnde en ok tartlan konularn banda da nkleer enerji geliyor. Bu nedenle nkleer santral kurma abalar 1969 ylndan bu yana, 30 yldr gndemde olmasna ramen henz bir gerekletirilemedi. Bugn dnyada 33 lkede nkleer santral mevcut. 1997 yl itibariyle 437 nite iletmede olup, toplam kurulu g 351 bin mw. Nkleer elektrik retimi ise 2 milyar mwh seviyesinde bulunuyor. Bu miktar dnya elektrik retimin yzde 18ini oluturuyor.