08 - Kaynak Ve Percin Baglantilari

Bu notlar T.
C Zonguldak Karaelmas niversitesi Makina Mhendislii Blmnde verilen MAK 365 Makina Elemanlar Dersi iin
eitli kaynaklardan derlenerek hazrlanmtr. Bu kaynaklar Referanslar blmnde listelenmitir. Herhangi bir ekilde orijinallik
iddias ve yayn nitelii yoktur. Sadece eitim amal ders notlar niteliindedir. Atflar okunabilirlii arttrmak amac ile
belirtilmemitir. Blent Ekmekci, Ekim 2005.

1
BLM 8
KAYNAK BALANTILARI (Welded Joints)

F
hl
=

2 0.707
F
l h
=

V
A
=
Mr
J
=

V
A
=
Mc
I
=

Bu notlar T.C Zonguldak Karaelmas niversitesi Makina Mhendislii Blmnde verilen MAK 365 Makina Elemanlar Dersi iin

2


3


4


5


6


7
RNEK 8.1
50 kN luk bir yk, ekilde grld gibi, 200 mmlik elik kanala kaynaklanm balant
paras aracl ile aktarlmaktadr. Kaynak zerinde oluan maksimum gerilmeyi hesaplaynz.

ZM:

[ ]
2
0.707 6 2 56 190 1280 A mm = + =
Birincil Kayma Gerilmesi
3
25 10
19.5
1280
V
MPa
A

= = =

kincil Kayma Gerilmesini Hesaplamak iin;
2
56
10.4
2 56 190
x mm = =
+

( )
( )
2
2
2
2
190
56 10.4 105
2
190
10.4 95.6
2
A B
C D
r r mm
r r mm
| |
= = + =
|
\
| |
= = + =
|
\


8
F kuvvetinin arlk merkezine gre oluturduu moment kayna burmaya almaktadr.
Burulma zellikleri (Torsional Properties of Fillet Welds) Tablosu 4 sra durumu,

3 2 3 4
6 4
8 56 6 56 190 190 56
0.707 6 7.07 10
12 2 56 190
J mm
( + +
= =
(
+

25 (100 10.4) 2760 M Fl Nm = = + =

3
6
2760 10 105
41
7.07 10
A B
Mr
MPa
J

= = = =

3
6
2760 10 95.6
37.3
7.07 10
C D
Mr
MPa
J

= = = =

Bileke Kayma gerilmesi ise birincil ve ikincil kayma gerilmelerinin vektrel toplamdr.

1 0
56 10.4
90 tan 115.64
190/ 2

= + =
( )
2 2 2 2
2 cos 41 19.5 2 41 19.5cos 115.64 37
A B A A A A
MPa = = + + = + + =

1 0
10.4
90 tan 83.8
95

= =
( )
2 2 2 2
2 cos 37.3 19.5 2 37.3 19.5cos 83.8 44
C D C D C D
MPa = = + + = + + =

Sonu olarak kaynak zerinde oluan maksimum kayma gerilmesi 44 MPa olacaktr.

Tablo 8.1 Mininmum Metal-kaynak zellikleri
Elektrot S
ut
(MPa) S
y
(MPa)
E60xx 427 345
E70xx 482 393
E80xx 551 462
E90xx 620 531
E100xx 689 600
E120xx 827 737


9
Tablo 8.2 Kaynak malzemesi iin izin verilen gerilmeler (AISC Code)
Ykleme ekli Kaynak Tipi zin verilen Gerilme n
ekme Aln 0.6S
y
1.67
Yataklama Aln 0.9S
y
1.11
Eilme Aln 0.6-0.66S
y
1.52-1.67
Basma Aln 0.6S
y
1.67
Kayma Aln yada Ke 0.3S
y

Tablo 8.3 Kaynaklar iin entik Etkisi

Kaynak Tipi entik Faktr (K
f
)
Takviyeli Aln Kayna 1.2
Ke Kayna 1.5
Ke Kayna Sonu 2.7
Keskin Keli T Aln Kayna 2.0

RNEK 8.2
Yukarda verilen rnekte E60xx elektrotu kullanldna gre,
a) Statik ykleme olmas durumunda,
b) Ykn 0 ile 50kN arasnda deimesi durumunda, %90 gvenilirlik iin, emniyet faktrn
bulunuz.

ZM:
a) Tresca:
2
y
sy
S
S = E60xx elektrot iin, 345
y
S MPa =
345
172.5
2
sy
S MPa = =

max
2.7 44 119
t
K MPa = = =

172.5
1.45
119
sy
S
n
n
= = =
Von-Misses:
3
y
sy
S
S =
345
199.19
3
sy
S MPa = =

199.19
1.67
119
sy
S
n
n
= = =

b)
max min
25 0
12.5
2 2
m
F F kN
F kN
+ +
= = =
max min
25 0
12.5
2 2
a
F F kN
F kN

= = =

max min
44 0
22
2 2
xym
MPa
MPa

+ +
= = =
max min
44 0
22
2 2
xya
MPa
MPa

= = =


10
b
a ut
k aS = ( )
0.995
272 427 0.657
= =
(Kaynak iin, dvlm malzeme yzey zellikleri temel alnr.)
0.107
1.24
b eq
k d

= (kaynak profili iin edeer apn (
eq
d ) bulunmas gerekiyor.)
[ ]
2
0.707 6 2 56 190 1280 A mm = + =
( )
( )
2
2
0.95
0.95 0.95
4
A A A d d
= =
( )
( )
2
2
1280 0.95 1280 0.95
4
d d
=

( )
2
4 64
0.37 0.37 10.7
1 0.95
eq
d d mm
= = =

0.107
1.24 10.7 0.962
b
k

= =
0.59
c
k =
1
d
k = (alma scakl ile ilgili bilgi yok. Oda artlar temel alnd.)
0.897
e
k = (Gvenilirlik %90)
1 1
0.37
2.7
f
f
k
K
= = = (Tablo 8.3 Ke Kayna)

( )
'
0.504 427 215.2
e
S MPa = = (Kaynak Malzemesi iin 427
ut
S MPa = )
'
0.657 0.962 0.59 1 0.897 0.37 215.2 25.4
se a b c d e f e
S k k k k k k S MPa = = =

Dzeltilmi Goodman Kriterine gre;
0.577 246.4
su ut
S S MPa = =

1
a m
se su
S S n

+ =
22 22 1
1.05
25.4 246.4
n
n
+ = =


11
RNEK 8.3
ekilde grld gibi, AISI 1030 HR ( 470
ut
S MPa = ) eliinden yaplm U kesitli bir kiri
destek yzeyine kaynak ile sabitlenmitir. Kiriin sonunda etkiyen F yk 0 ila 2 kN arasnda
deimektedir.Bu kaynak balantsn aada verilen alma koullarn temel alarak
tasarlaynz.

Gvenilirlik: R = 0.9
Emniyet Faktr: n=2.5
b = 60 mm, d = 120 mm ve L = 200 mm.

ZM:
F kuvveti kaynak dikilerini kayma ve eilmeye zorlayacaktr.

[ ]
2
0.707 2 120 60 212.1 A h h mm = + =
2
120
48
2 120 60
y mm = =
+

kritik A ve noktalar iin,

72 c d y mm = =
( ) ( )
3 3
2 2 2 2
2 2 120
0.707 2 2 0.707 2 120 48 60 2 120 48
3 3
d
I h d y b d y h
( (
= + + = + +
( (

325786h =

max min
2 0
1 200
2 2
a a a
F F kN
F kN M F L kNmm

= = = = =

max min
2 0
1 200
2 2
m m m
F F kN
F kN M F L kNmm
+ +
= = = = =

kritik A ve B noktasnda oluan birincil kesme gerilmeleri

12

1000 4.715
212.1
a
a
F
MPa
A h h
= = =
1000 4.715
212.1
m
m
F
MPa
A h h
= = =

elmeden dolay, kritik A ve B noktasnda oluan ikincil kesme gerilmeleri,

3
200 10 72 44.2
( )
325786
a
Mc
MPa
I h h

= = =

3
200 10 72 44.2
( )
325786
m
Mc
MPa
I h h

= = =

Bileke kayma gerilmesi;
2 2
2 2
4.715 44.2 44.45
( )
a a a
MPa
h h h

| | | |
= + = + =
| |
\ \

2 2
2 2
4.715 44.2 44.45
( )
m m m
MPa
h h h

| | | |
= + = + =
| |
\ \

Kabul: 8 h mm = olsun,

b
a ut
k aS = ( )
0.995
272 470 0.597
= =
(Kaynak iin, dvlm malzeme yzey zellikleri temel alnr.)
0.107
1.24
b eq
k d

= (kaynak profili iin edeer apn (
eq
d ) bulunmas gerekiyor.)
( )
( )
2
2
0.95
0.95 0.95
4
A A A d d
= =
( )
( )
2
2
212.1 8 0.95 212.1 8 0.95
4
d d
=

( )
2
4 10.605 8
0.37 0.37 12.3
1 0.95
eq
d d mm

= = =

0.107
1.24 12.3 0.948
b
k

= =
0.59
c
k =
1
d
k = (alma scakl ile ilgili bilgi yok. Oda artlar temel alnd.)
0.897
e
k = (Gvenilirlik %90)

13
1 1
0.37
2.7
f
f
k
K
= = = (Tablo 8.3 Ke Kayna)

( )
'
0.504 470 236.88
e
S MPa = = (Kaynak Malzemesi iin 470
ut
S MPa = )
'
0.597 0.948 0.59 1 0.897 0.37 236.88 26.3
se a b c d e f e

Dzeltilmi Goodman Kriterine gre;

0.577 0.577 470 271.2
su ut
S S MPa = = =

1
a m
se su
S S n

+ =
44.45 44.45 1 1.85 1
4.6
26.3 271.2 2.5 2.5
h mm
h h h
+ = = = olmal.

Boyut faktr iin 8 mm kabul edilmi idi, 4.6 mm iin yeni boyut faktr,

( )
2
4 10.605 4.6
0.37 9.34
1 0.95
eq
d mm

= =

0.107
1.24 9.34 0.976
b
k

= =

'
0.597 0.976 0.59 1 0.897 0.37 236.88 27
se a b c d e f e

grld gibi deiimin etkisi fazla olmayacaktr.

Not: Eilme iin birim atalet momenti tablolar kullanlarak
4
325786 I hmm = sonucu
bulunmutu,

Ancak kaynak dikii iin gerek atalet,

( )
2 2
3
2
0.707
0.707
0.707 2 0.707
12 12 2
b h
hd d
I bhy hd y
( (
| |
= + + + ( (
|
\
( (

( )
2 2
3
2
60 0.707
0.707 120 120
0.707 60 40 2 0.707 120 40
12 12 2
h
h
h h
( (
| |
= + + + ( (
|
\
( (

3 4
1.767 325786 h h mm = +


14
BLM 9
PERN BALANTILARI (Riveted Joints)
Perinlerde Gerilmeler

2
4 F F
A d
= = (Buradaki A perinin kesit alandr)

F F
A td
= =
A td = (t=Plaka Kalnl)

II.Durum Eilme Durumu
Mc
I
=

Plakalarn kesit alan perin deliklerinden dolay azalmtr.Bu durumda plakalarda ekme
gerilmesinden dolay kopma meydana gelebilir.


15
AIRLIK MERKEZ

1 1 2 2 5 5
1 2 5
...
...
A x A x A x
x
A A A
+ + +
=
+ + +

1 1 2 2 5 5
1 2 5
...
...
A y A y A y
y
A A A
+ + +
=
+ + +

1
1
n
i i
i
n
i
i
Ax
x
A
=
=
=
,
1
1
n
i i
i
n
i
i
A y
y
A
=
=
=

A B C D
V
F F F F
n
= = = = (DKKAT!! n = Civata ya da perin says)
Moment Yk:

A A B B C C D D
M F r F r F r F r = + + +
..
{1}

C A B D
A B C D
F F F F
r r r r

= = = .{2}

{1} ve {2} nolu denklemleri birlikte zersek:

''
2 2 2 2
( )
i
A B C D
i
F
M r r r r
r
= + + +
F
i
''
=
2 2 2 2
i
i
A B C D
Mr
F
r r r r
=
+ + +
(DKKAT!! i = Bulmak istediimiz indisi ifade eder)


16
RNEK 9.1

eklide gsterildii gibi, metal bir
levhaya 16 kN luk bir yk
uygulanmaktadr. Levha 4 adet cvata ile
destek plakasna balandna gre,

a)Her bir cvata zerinde olaan kuvveti,
b)Maksimum kayma gerilmesini,
c)Maksimum yatak gerilmesini,
d)Kiriteki kritik eilme gerilmesini
bulunuz.

ZM:

a) Birincil Kuvvetler:
16
16 4
4
V
V kN F kN
n
= = = =
kincil Kuvvetler:

3
16 10 0.425 6800 M Nm = =
2 2
60 75 96
A B C D
r r r r mm = = = = + =

2 2 2 2 2
4
i
A B C D
A B c D
Mr Mr
F F F F
r r r r r
= = = = =
+ + +

3
6800
17.7
4 96 10
kN
=

Bileke kuvvetler: F
A
=F
B
=21 kN ve F
C
=F
D
=14.8 kN

b)
2 2
2
16
201
4 4
d
A mm

= = =
3
21 10
104
201
F
MPa
A

= = =

17

c)
2
10 16 160
b
A td mm = = = (t balant plakas kalnldr)
Gerilmeler ince olan plakada daha fazla olacaktr.

3
21 10
131
160
b
b
F
MPa
A

= = =

Burada ki (-) iareti basma gerilmesi olduunu gsterir.

d) A ile B cvatalarnn bulunduu kesitte kritik eilme gerilmesi oluacandan;

3 3
16 10 350 10 5600 M Nm
= =

3 3
2 2 6 4
15 200 15 16
2 2 60 15 16 8.26 10
12 12
plaka delik
I I I Ad mm
(
( = + = + =
(

3
6
5600 100 10
67.8
8.26 10
Mc
MPa
I

= = =

RNEK 9.2:

Tm perin aplar d=19 mm ve S
y
=380 MPa (Btn Paralar)

a) Maksimum kayma gerilmesi teorisine gre perinlerin emniyet katsays nedir?
b) Bulduunuz emniyet katsaysna gre plakann kalnln hesaplaynz.


18
ZM:

a) Birincil Kuvvetler:

6600
6.6 1650
4
V
V kN F N
n
= = = =
kincil Kuvvetler:
( )
3
6600 cos(30) 450 3 19 10 2898 M Nm
= + =

2 2 2 2 2
4
i
A B C D
A B c D
Mr Mr
F F F F
r r r r r
= = = = =
+ + +

3
2898
12710
4 3 18 10
N
=

Grld gibi en kk ayla balanm olan C perini en
kritik olandr.

' 2 '' 2 ' ''
2 cos30
C C C C C
F F F F F = + + =
2 2
1650 12710 2 1650 12710 cos30 14093 x x x N + + =

3 2
14093 4
48.7
(18 10 )
Fc
MPa
A
= = =

Von-Misses Kriterine Gre:

0.577
0.577 380
4.5
48.7
y
C
S
n
= = = bulunur.

Tresca kriterine gre:

0.5
0.5 380
3.9
48.7
y
C
S
n
= = = bulunur.

b)
C C
b
b
F F
t
td d
= =
Von-Misses Kriterine Gre:
y
b
S
n
=
14093 4.5
9.27
380 18
C
y
F n
t mm
S d
= = =

Tresca kriterine gre:

14093 3.9
8.03
380 18
C
y
F n
t mm
S d
= = =

Buna gre parann kalnl 10 mm seilmelidir.(Standart Plaka Kalnl)


19
RNEK 9.3:
ekilde grld gibi, 3 levha birbirlerine perinler vastas ile balanmtr. 1. ve 2. levhalar aplar ve
zellikleri ayn 3 adet perin ile, 2. ve 3. levhalar aplar ve zellikleri ayn 4 adet perin ile balanmtr.
Emniyet faktr 2 olduuna gre d
1
ve d
2
perin aplarn bulunuz.

F = 2.5 kN, S
y
=300 MPa, Levhalarn rijit olduunu kabul ediniz.

ZM:

Birinci Perin Grubu

G
1
Arlk merkezine etkiyen toplam kesme kuvveti 333.3 N ve moment
116.7 Nm olduuna gre;
3333
333.3 111.1
3
V
V N F N
n
= = = =
Perinlerin arlk merkezinden uzakl her perin iin ayndr.
3
34.64
3
r a mm = = kincil Kuvvetler:
3
1 2 3 2 2 2 2 2
1 2 3
116.7 10 34.64
1123
3 3 34.64
i
Mr Mr
F F F N
r r r r

= = = = = =
+ +

En Fazla kuvvet 1. perin de,
1 1 1
111.1 1123 1234 F F F N = + = + =

Treasca kriterine gre
300
150
2 2
y
sy
S
S MPa = = = ve
1
sy
S
F
A n
= olacandan;
2
4 1234 150
4.58
2
d mm
d
olmaldr.

Yataklama Gerilmesi kriter alndnda;

1
y
S
F
hd n
olacandan;
1234 300
0.41
20 2
d mm
d

olmaldr.

Kayma gerilmeleri grld gibi kritiktir. O halde 5 d mm = seilmelidir.


20
kinci Perin Grubu

G
2
Arlk merkezine etkiyen toplam kesme kuvveti 333.3 N ve moment
233.3 Nm olduuna gre;
333.3
333.3 83.3
4
V
V N F N
n
= = = =
Perinlerin arlk merkezinden uzakl her perin iin ayndr.
2
42.43
2
r a mm = =
kincilKuvvetler:
3
1 2 3 4 2 2 2 2
1 2 3 4
233.3 10
1375
4 4 42.43
i
Mr M
F F F F N
r r r r r
= = = = = = =
+ + +

En Fazla kuvvet 1.ve 4. perinlerde dir;
' 2 '' 2 ' ''
1 4 1 1 1 1 1 1
2 2
2 cos 45
83.3 1375 2 83.3 1375cos 45 1435
C
F F F F F F F F F
N
= = + = = + +
= + + =

Treasca kriterine gre
300
150
2 2
y
sy
S
S MPa = = = ve
1
sy
S
F
A n
= olacandan;
2
4 1435 150
4.93
2
d mm
d
olmaldr.

Yataklama Gerilmesi kriter alndnda;

1
y
S
F
hd n
olacandan;
1435 300
0.47
20 2
d mm
d

olmaldr.

Kayma gerilmeleri grld gibi kritiktir. O halde 5 d mm = seilmelidir.

08 - Kaynak Ve Percin Baglantilari

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

08 - Kaynak Ve Percin Baglantilari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu notlar T.

= = (Buradaki A perinin kesit alandr)

You might also like