T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

BLGSAYARLA TEMEL PLANI ZM 1

ANKARA, 2009

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR .......................................................................................................iii GR ........................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1......................................................................................... 3 1. YIMA TEMELLER .............................................................................................. 3 1.1. izim Snrlar ................................................................................................... 3 1.2. Temeller ile lgili Standart ve Ynetmelikler ................................................... 4 1.3. Yma Temel Tanm ve Elemanlar ................................................................. 4 1.4. Yma Temel Plan izimi................................................................................ 8 1.4.1.Temel Duvarlarn izmek.......................................................................... 8 1.5. Yma Temel Kesiti izimi ............................................................................ 10 1.6. Yma Temel Donat izimi ........................................................................... 13 1.7 . Yma Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi .............................................. 14 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 16 RENME FAALYET2 ...................................................................................... 19 2. TEKL (MNFERT) TEMELLER ...................................................................... 19 2.1. izim Snrlar ................................................................................................. 19 2.1.1. Katman Ayarlar ....................................................................................... 20 2.1.2. Tekil (mnferit) Temel Plan izimi........................................................ 23 2.1.3 Kolonlarn izimi...................................................................................... 24 2.1.4. Temel ve Ba Kirilerinin izimi ............................................................ 25 2.2. Tekil (mnferit) Temel Kesiti izimi ............................................................. 27 2.3. Tekil (mnferit) Temel Donat Detay izimi ................................................ 30 2.3.2. Ba Kiri Donat izimi BK ..(30*50) ............................................ 33 2.4. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi............................................... 34 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 39 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 40 RENME FAALYET3 ...................................................................................... 42 3.SREKL (MTEMAD) TEMELLER ................................................................ 42 3.1. izim Snrlar ................................................................................................. 42 3.1.1. Katman Ayarlar ....................................................................................... 43 3.1.2. Tanm ...................................................................................................... 43 3.2. Srekli Temel Plan izimi ............................................................................. 45 3.2.1. Akslarn izmek...................................................................................... 45 3.2.2. Bilgisayarla Aks izimi ........................................................................... 45 3.2.3. Kolonlarn izimi..................................................................................... 46 3.3. Srekli (mtemadi) Temel Kesiti izimi ........................................................ 50 3.4. Srekli (mtemadi) Temel Donat Detay izimi ........................................... 52 3.5. Srekli (mtemadi) Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi............... 58 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 62 RENME FAALYET4 ...................................................................................... 65
i

4. BLEK TEMELLER........................................................................................... 65 4.1. izim Snrlar ................................................................................................. 65 4.1.1. Katman Ayarlar ....................................................................................... 66 4.1.2. Tanm ...................................................................................................... 66 4.2. Bileik Temel Plan izimi ............................................................................. 67 4.2.1. Akslar izmek......................................................................................... 67 4.2.2. Bilgisayarla Aks izimi ........................................................................... 67 4.2.3. Kolonlarn izimi..................................................................................... 68 4.2.4. Bilgisayarla Kolon izimi lem Basamaklar......................................... 68 4.3. Bileik Temel Kesiti izimi........................................................................... 73 4.4. Bileik Temel Donat Detay izimi............................................................... 76 4.4.1. T1,T2...T14(160/130) Donat Yerleimi ................................................. 82 4.4.2. Ba Kiri Donat izimi BK ..(30*50) ............................................ 84 4.4.3. BS4(130/ 400) Bileik Smel izimi lem Sras................................... 85 4.4.4. DAS1(55/50) Duvar Alt Smel izimi lem Sras............................... 87 4.5. Birleik Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi ................................. 88 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 92 MODL DEERLENDRME .................................................................................. 95 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 97 CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 98 KAYNAKA ............................................................................................................. 99

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 581MSP026 naat Teknolojisi Alan Mimari Yap Teknik Ressaml Bilgisayarla Temel Plan izimi 1 Temel plannn bilgisayar programn kullanarak izme becerilerinin anlatld renme materyalidir. 40/32(+40/32 uygulama tekrar yaplmal) Bilgisayarla Zemin Kat Plan modln baarm olmak Bilgisayarla temel plan izmek Genel Ama Gerekli ortam salandnda; bilgisayarla yma, tekil, mtemadi ve bileik temel planlarn ynetmelik ve standartlara uygun olarak ize bileceksiniz. Amalar Gerekli ortam salandnda; Bilgisayarla yma temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla tekil(mnferit) temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla mtemadi (srekli) temel plan, kesiti ve detaylarn ize bileceksiniz. Bilgisayarla bileik temel plan, kesiti ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla kazk temel plan, ve detaylarn izebilecektir. CAD programlarn altrabilecek kapasitede bilgisayar donanm, paket programlar, programlarla ilgili kitaplar ve dokmanlar, projeksiyon cihaz ve donanm, uygun laboratuar ortam, meslek ile ilgili kurulular Modl ieriinde yer alan faaliyetleri tamamladktan sonra; verilen lme aralar ile kazandnz bilgi, beceri ve uygulamalarnz deerlendirebileceksiniz. Modl sonunda lme arac (lme testleri), ve uygulama testi yaparak, kazandnz bilgi ve beceriler llerek retmeniniz tarafndan deerlendirileceksiniz.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

GR GR
Sevgili renci, nsanlk, yeryznde var olduu gnden bugne kadar olumsuz d etki ve tehlikelerden korunmak iin barnak ihtiyac duymutur. Bu ihtiya, zaman ierisinde gelimekte ve insan onuruna yakan bir hl almaktadr. Bu nedenle inaat sektr srekli gelime gstermektedir. Bu nedenle yetimi eleman ihtiyac artmaktadr. lkemizde de inaat sektr hzla gelimekte, bu alanda mesleki yeterlilie sahip eleman ihtiyac domaktadr. naat sektr, eitli meslek alanlarn bir araya getirerek yeni meslek dallarn ortaya karmtr. Yaplarn ina edilebilmesi iin ncelikle projelerin izilmesi gerekir. Bunlar sektrde faaliyet gsteren mhendis, mimar, tekniker ve teknisyenler izmektedir. Projelerin izimleri belirli kurallara gre yaplmaktadr. Yaplacak binann kat planlar izilirken temel plan da statik proje kapsamnda izilir. Bu modl, bilgisayar destei ile standart ve ynetmeliklere uygun teknik resim kurallar iinde temel plan izmenize yardmc olacaktr. Bilgisayar ortamndaki cad program, en hzl ve verimli kullanmanza olanak salayacak bilgilerle hazrlanmtr. Bu modl baar ile tamamladnzda ve kendinizi konu hakknda gelitirdiinizde inaat sektrnde alabilecek yeterlilie sahip olacaksnz; ancak bu konu ile ilgili tm bilgileri almanzda fayda vardr. Bilgisayarl izim kullanm mimaride artk vazgeilemeyecek bir ihtiya olmaktadr, bunun sonucu olarak iyi bir teknik ressam, bilgisayarl izim programna hkim olmal, kendisini srekli gelitirme bilincini tamaldr.

RENME FAALYET-1
AMA

RENME FAALYET-1

Bu renme faaliyeti ile gerekli ortam salandnda, bilgisayar ile yma temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz.

ARATIRMA
Okulunuzda nceden izimleri yaplm yma temel planlarn temin ederek inceleyiniz. evrenizdeki mimarlk brolarndan uygulanm yma temel planlarn temin ederek inceleyiniz. Farkllklar varsa bunun nedenlerinin aratrmasn yapnz. Kaynak kitaplardan donatlarn yerlemesi, ap, eidi vb. konularn aratrmasn yapnz.

1. YIMA TEMELLER
1.1. izim Snrlar
izim snrlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla izime Hazrlk modlne baknz (Resim 1.1, Resim 1.2). izim snrlar her bilgisayarl izim balangcnda mutlaka yaplmaldr. Eer bu snrlar projeye uygun olarak ayarlanmaz ise ayn projeye ait izimler tamamlandka ekranmzn yetmeyecek ve farkl bir dosyada almamz srdrme zorunluluu getirecek veya yeniden limits ayar yapma ihtiyac doacaktr.

Resim 1.1 : izim snrlarn (limits) ayarlama

Resim 1.2 : izim snrlarn (limits) aktifletirme

Katman ayarlar: Katman ayarlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla Zemin Kat Plan izimi ve Bilgisayarla Kesit izimi modllerine baknz (Resim 1.3). Katman ayarlar yaplrken Layer propertiyes manager diyalog kutusu kullanlr bu kutuda bize katmanlarn ismi, izgi tipi, izgi kalnl ve rengini ayarlama olana sunulur. Daha geni bilgi iin Bilgisayarla Zemin kat Plan izimi modlne baknz.

Resim 1.3: Katman (layer) ayarlar

1.2. Temeller ile lgili Standart ve Ynetmelikler

Temeller konusunda, Bayndrlk ve skan Bakanlnn kurulu ve grevleri hakkndaki 3194 sayl mar Kanununun ilgili maddelerini inceleyiniz.

1.3. Yma Temel Tanm ve Elemanlar

Yeryznde her cisim arl kadar topraa ya da oturduu yzeye basn yapar. Yaplar da oturduu zemine kendi arl ile ve hareketli yklerle basn yaparlar. Yapnn bu yklerini gvenle tayan ve zemine yayarak aktaran yap elemanlarna temel denir. 4

Temelin oturaca zemine ise temel yata denir. Kolonlara veya duvarlara gelen ykler dorudan zemine aktarldnda yapdaki oturma fazla olur. Bunu nlemek ve yk daha geni bir alana yaymak iin kolon ve duvarlarn alt ksmlarnn geniletilmesi gerekir. Bu amala yaplan temel elemanlarna smel denir.

ekil 1.1 Smel eitleri

Yapnn oturduu zemine szan sular donma etkisi yapar ve bunun sonucunda yapda istenmeyen sonular ortaya kar, farkl oturmalar gzlenebilir. Bu nedenle temel yata belirli bir derinlikte olmaldr. Bu derinlie don seviyesi denir. Yapnn oturaca temel zemini, deiik zeliklere sahip olacandan her zemin trne gre zemin deneyleri (zemin etd) yaplr. Yap zerine gelen ykler dikkate alnarak temel sistemi seilir. Bu sistemler; yma, tekil, srekli, bileik, radye, kazk temellerdir. Yma yap sisteminde, yapnn yk duvar tarafndan tanarak zemine iletilir. Bu nedenle duvarlarn altna boydan boya smel yaplr. Yma yap temel ekilleri: Temel duvar, ta veya betonarmeden yaplabilir. Ta duvar kalnl en az 50cm ,betonarme duvar kalnl ise en az 30 cm olmaldr.
------Tesviyebeto nu ------Y altm ------K ab orum etonu ------G robeton ------B kaj lo ------Ze in m ------Tesviyebe tonu ------Y altm ------K abeto orum nu ------G ton robe ------B lokaj ------Z in em

a. Ta duvar temeli

b.Betonarme duvar temeli

ekil 1.2: Yma yap temelleri

ekil 1.2 de grld gibi iki farkl ekilde yma yap dzenlenmektedir. Bir yma yapya ait temelin plannda, kesiti ve perspektifinden de anlalaca zere smel duvar altna ina edilir(ekil 1.3).

temel perde duvar

dogal zemin seviyesi

sm el

persfektif

tem el perde duvar

dogal zemin seviyesi

sm el

A-A

KEST
tem el perde duvar

sm el

ekil 1.3: Bir yma yapya ait temelin perspektif, kesit ve plan

plan

1.4. Yma Temel Plan izimi

1.4.1.Temel Duvarlarn izmek
Temel duvar izimi yaplrken maddeler hlinde aada sralanan ilemler yaplr. Temel duvar, d duvarlarn d yzlerinden balanarak, ieri doru 50 cm geniliinde i tayc duvarlar ortalanarak i temel duvarlar 50 cm olacak ekilde dzenlenir. Bilgisayarla yma temel duvar izimi ilem basamaklar: Zemin kat plan copy komutu ile kopyalanr. Temel duvar katman aktif hle getirilir. Line komu altrlarak tm d duvarlarn d yzeyi izilir. Ofset komutu altrlarak d duvardan ieri doru 50 cm temel duvar izilir. tayc duvarlar ortalanacak ekilde temel duvar 50 cm kalnlnda i temel duvarlar izilir. tayc duvar katman aktif hle getirilerek tayc duvar izleri kesikli izgi ile izilir oluturulan izimler ekil 1.4 ve ekil 1.5te uyguland gibidir.

ekil 1.4: Temel kaz alan ve tayc d duvar izi izimi

ekil 1.5: Temel i duvarlar ve tayc duvar izleri izimi

Duvar smelleri izimi yaplrken dikkat edilecek husus, duvarlar ortalanarak smel iziminin yaplmasdr. Dolgu olan ksmlarn izimini yapmak iin nceden hazrladmz dolgu katman aktif hle getirilir ve line komutu ile dolgu alanlar kegenleri birletirilerek dolgu alan izimi yaplr. ekil 1.6da dolgu alan izimi uygulanmtr.

ekil 1.6: Dolgu alan izimi

1.5. Yma Temel Kesiti izimi

Dey ve yatay ynde kesit izgileri planda izilir bu ilemi takip ederek dey ve yatay kesitleri oluturulur. Bilindii zere kesitler, bir plann anlalr olmas ve kullanlan malzemelerin bilinmesi asndan olduka nemlidir. Kat plannda geirilen kesit izgileri, temel plannda da ayn yerden geirilir. Kesitler mmkn olduunca bak dorultular dikkate alnarak ayn pafta zerinde izilir. Bilgisayarla yma temel kesiti izimi ilem basamaklar: Kesit iziminde kullanlacak katman aktif hle getirilir. Kesilen ve grnte kalan tm tayc duvarlar bak dorultusu ynnde line komutu ile izilir. 10

Temel duvar ve smeller uygun katmanlar altrlarak line komutu ile bak dorultusu ynnde tanr(ekil 1.7). Dzenleme (modifay) komutlarndan faydalanlarak gerekli dzenlemeler yaplr. Planda uygun mesafede zemin izgisi izilir. Alt ve st kotlarna gre smeller oluturulur. Su basman kotuna gre zemin kat demesi izilir. Temel duvar zemin kat demesinden balayp, smel stne kadar izilir. Tayc duvarlar, zemin kat demesinden yukarya 1-2cm devam ettirildikten sonra kesilir.

ekil 1.7: Tayc duvarlarn ve smellerin izimi

Uygun taramalar, rnein duvar taramas ve smel taramalar hatch komutu kullanlarak yaplr. Zemin taramalar deme taramas vb. tm taramalar yaplr(ekil 1.8). 11

ekil 1.8: Taramalarn izimi

llendirme ayarlar dimension alt komutlar altndaki style komutu kullanlarak yaplr. llendirme, d llendirme, kotlu llendirme katmanlar aktif hle getirilerek linear dimension ve continius dimension komutlar kullanlarak yaplr. Cephe hareketleri ve toplam cephe lsn veren d llendirme yaplr. Smel, temel duvar ve dolgu ksmlarn gsterecek ekilde i llendirme yaplr. Kotlu llendirme yaplr. Yaz katman aktif hle getirilerek yazlar, text komutu altrlarak uygun ada ve ykseklikte yazlr. 12

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -20

50

50 0.00

-95

-20

-70
-100

-100

-95

-70

A-A KEST
B

Toprak dolgu

Toprak dolgu

B-B KEST

A
+50 0.00 -100

A Toprak dolgu

Toprak dolgu Toprak dolgu Toprak dolgu

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

Toprak dolgu

ekil 1.9: llendirmeler ve yazlar

1.6. Yma Temel Donat izimi

Yma temellerde donat, ta duvar temel uygulanacak ise smel inasnda ve duvar altna ina edilen elemanlarda demir donat kullanlmaktadr. Bu donatlar hesap edilerek dzenlenir(ekil 1.10).

13

ekil 1.10: Yma temel donat detay

Bizim izdiimiz, yma temel genilii 80 cm olduundan 8 adet 14mmlik boy demiri kullanlmtr. Temel uygulamalarnda donat pas pay 5cm olarak alnr. ekil 1.10da izildii gibi donat detay dzenlenir. Etriye alm; L=30+30+70+70+(kanca boyu) L=60+140+5+5 L=210 cm

1.7 . Yma Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi

Anted izimi, plann lei ve ad yazlarak anted izimi tamamlanr. Anted izimi yaplrken anted d izgi katman aktif hle getirilir, line komutu ile izim tamamlanr, text komutu altrlarak izim ad ve lei yazlr.

14

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -20

50

50 0.00

-95

-20

-70
-100

-100

-95

-70

A-A KEST
B

Toprak dolgu

Toprak dolgu

B-B KEST

A
+50 0.00 -100

A Toprak dolgu

Toprak dolgu Toprak dolgu Toprak dolgu

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

Toprak dolgu

TEMEL PLANI

LEK: 1/50

ekil 1.11 Yma temel plan antedi

15

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada zemin kat plan verilmi yma binann temel plann kurallara uygun olarak iziniz.
Verilenler; Temel duvar genilii=50 cm Smel genilii=70cm Deme st kotu=0.00 Su basman ykseklii=85 cm Temel derinlii=80cm Smel ykseklii=30 cm lek=1/50 yapnn tayc duvarlar ve ller planda verilmitir.
150 /150

100 /210 5*17*30

1 2 3 4

MUTFAK
90 /210

ANTRE

90 /210

SALON
90 /210

150 /150

80 /210

HOL
90 /210 90 /210

50 /50

50 /50

BALKON

80 /210

YATAK ODASI

BANYO

ekil 1.12: Zemin kat plan

150 /150

16

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz. Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerin hangisinde ta duvar kalnl doru olarak verilmitir? A) 30cm B) 50cm C) 25cm D) 45cm 2.Aadakilerin hangisinde dndr evir komutu doru olarak verilmitir? A) Trim B) Rotate C) Line D) Erase 3. Yma temel plan ..leinde izilir. Cmlesindeki bolua aadaki deerlerden hangisi getirlmelidir? A) 1/50 B) 1/100 C) 1/25 D) 1/20 4. Aadakilerden hangisinde genilii 80 cm olan temellerde kullanlan boyuna donat adedi doru verilmitir. A) 8 adet 14 mm B) 6 adet 14mm C) 8 adet 12mm D) 6 adet 12mm 5.Yma temel yapmnda betonarme duvar kalnl ne kadar olmaldr? A) 30 cm B) 20 cm C) 15 cm D) 40 cm

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru yantladysanz dier faaliyete geiniz. 17

PERFORMANS DEERLENDRME izim iin gerekli temel bilgileri alarak paket program altrmay, aadaki deerlendirme leine gre deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

Modl ad Ama Konu 1 2 3 4 5 6 7 8 9

DEERLENDRME LE Genel naat Teknolojisi rencinin Bilgisayarla yma temel plan kesit ve Ad soyad detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla Temel Plan izimi -1 Snf/Nu. GZLENECEK DAVRANILAR Evet Uygulamaya balamadan nce gerekli olan bilgisayar Programn yaplacak izime gre ayarladnz m? izim snrlarn belirlediniz mi? Yma temel tanm ve elemanlarn rgendiniz mi? Temel duvarn izdiniz mi? D duvar zerinden temel kesitlerini izdiniz mi? Yma temel donat detaylarn izdiniz mi? llendirmeleri yaptnz m? Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m? Antedi izdiniz mi? Toplam Evet - Hayr says

Hayr

DEERLENDRME Deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular, faaliyete dnerek tekrar ediniz.

18

RENME FAALYET2
AMA

RENME FAALYET2
bilgisayar ile

Bu renme faaliyeti ile gerekli ortam salandnda, tekil(mnferit)temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz..

ARATIRMA
Okulunuzda nceden izimleri yaplm tekil(mnferit)temel planlarn temin ederek inceleyiniz. evrenizdeki mimarlk brolarndan uygulanm tekil(mnferit) temel planlarn temin ederek inceleyiniz. Farkllklar varsa nedenlerinin aratrmasn yapnz . Kaynak kitaplardan donatlarn yerlemesi, ap, eidi vb. konularn aratrmasn yapnz.

2. TEKL (MNFERT) TEMELLER

2.1. izim Snrlar
izim snrlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla izime Hazrlk modlne baknz (Resim 1.1, 1.2). izim snrlar her bilgisayarl izim balangcnda mutlaka yaplmaldr. Eer bu snrlar projeye uygun olarak ayarlanmaz ise ayn projeye ait izimler tamamlandka ekranmz yetmeyecek ve farkl bir dosyada almamz srdrme zorunluluu getirecek veya yeniden limit ayar yapma ihtiyac doacaktr.

Resim 2.1: izim snrlarn (limits) ayarlama

Resim 2.2: izim snrlarn (limits) aktifletirme

19

2.1.1. Katman Ayarlar

Katman ayarlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla Zemin Kat Plan izimi ve Bilgisayarla Kesit izimi modllerine baknz (Resim 1.3). Katman ayarlar yaplrken layer propertiyes manager diyalog kutusu kullanlr. Bu kutuda bize katmanlarn ismi, izgi tipi, izgi kalnl ve rengini ayarlama olana sunulur. Daha geni bilgi iin Bilgisayarla Zemin Kat Plan izimi modlne baknz.

Resim 2.3: Katman (layer) ayarlar

Tanm: Zeminin salam, emniyet gerilmesinin byk olduu taktirde, temel tipi mnferit temel eklinde seilir. Mnferit temellerde ykseklik ve tehizat hesapla tayin olunur. Demirler alt tarafa yerletirilir (ekil 2.1). Temellerde demirlerin toprakla temas etmemesi iin alta 5cm kalnlnda 250 kg/m3 dozlu bir grobeton tabakas serilir. Bu temeller her kolonun altna ayr ayr dzenlenir. Genellikle kare veya dikdrtgen tabanl yaplr.

20

donat yerleimi

ekil 2.1 Tekil temel tipleri

Kolonlarn altna yerletirilen temeller her iki ynde de ortalanmaldr. Ancak eer yap bitiik nizamda planlanm ise temel tek ynde ortalanr(ekil 2.2).

ekil 2.2: Smellerin tek ve ift ynde ortalanmas

Temellerdeki farkl oturmalar nlemek ve deprem etkisiyle oluacak yanal kuvvetlere kar koymak iin temeller ba kirileri ile birbirlerine balanrlar. Ba kirileri en az 30*30 cm boyutlarnda dzenlenir. Kolon ve perdelerin dey donatlar, smel stnde bitiyorsa ba kirileri buraya ekil 2.2deki gibi, eer donatlar smel altna kadar iniyor ise ba kiriler ekil 2.3teki gibi uygulanr.

21

smel kolon ba kiriler

ekil 2.3: Smel stnde uygulanan ba kirii

Ancak kolon ve perde dey donatlar smel altna kadar iniyor ise ba kirileri bu noktada uygulanr. ekil 2.4 te grld gibi projelendirilir.

smel kolon ba kiriler

ekil 2.4: Smele uygulanan ba kirii

22

2.1.2. Tekil (mnferit) Temel Plan izimi 2.1.2.1. Akslarn izmek

Zemin kat planndan faydalanarak akslar alnr. Akslarn izimi bu ekilde tamamlanr.

2.1.2.2. Bilgisayarla Aks izimi

Layer komutunda aks katman aktif hle getirilir. Projedeki llerden faydalanarak dikey akslardan ilki izilir izme ilemi line komutuyla yaplr. izilen ilk aksmz copy komutundan mesafe girerek kopyalanr. Bu ilemler yatay akslarn iziminde de aynen tekrarlanr. Dikey akslara, numaralar verilir bu ilemde text komutu kullanlarak yaplr. Yatay akslara da harfler verilir bu ilem de yine text komutu kullanlarak yaplr. Harf ve numaralar daire iine alnarak gsterilir daire izmek iin circle komutu kullanlr. Bu ilem sras takip edilerek izim tamamlanr.

Dey ve yatay akslar 1/50 lekli olarak autocad komutlar kullanlarak ekil 2.5 teki gibi izilir. Akslar deyde rakamlar, yatayda harfler ile karlkl isimlendirilir, bu isimler daire ierisine alnarak gsterilir.
A B C D

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.5: Dey ve yatay akslarn 1/50 leinde izimi

23

2.1.3 Kolonlarn izimi

Zemin kat planndan faydalanlarak lleri alnan kolonlar, uygulanarak izilir. Bilgisayarla Kolon izimi lem Basamaklar: Projeye uygun boyutlandrma ilemi yaplr. Rectangle komutu aktif hle getirilir, boyutlar girilerek kolon izilir. Kolonlar temel plan dikkate alnarak oklu kopyalama ile kopyalanr. Bu ilemi bilgisayarda yapmak iin copy komutu aktif hle getirilir, kopyalanacak yap elaman seilir ve alt komutlardan multiple aktif hle getirilir. stenilen mesafelerde kolonlar kopyalanr. nceden izimi ve taramas yaplm kolonlar dndr evir komutu kullanlarak, dndrme ilemi yaplr. Dndr evir komutu rotate komutudur. Kolonlarn izimi yaplrken, hassas ve hatasz olabilmesi iin kenetleme modunun mutlaka ak olmas gerekir. Kenetleme komutlarna topluca objetc snap(OSNAP durum ubugu) komutu ismi verilir. Mimari izimlerde midpoint(orta nokta), endpoint(u noktas) komutlarn kullanmak, izim kalitesini ve hzn artrr. Kolon lleri ve ismi text komutu aktif hle getirilerek yazlr. Bu ilem sras takip edilerek ekil 2.6da grld gibi kolonlar 1/50 leinde izilir. autocad komutlar

24

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.6: Kolonlarn 1/50 leinde izimi

2.1.4. Temel ve Ba Kirilerinin izimi

Her kolonun altna belirlenen llerde temeller izilir. ki kolon arasnda mesafe ok az ise bileik temel izimi yaplr. Bu izimlerde de autocad komutlarndan faydalanarak hzl ve hatasz izim tamamlanr, ekil 2.7 ve 2.8

Temel katman aktif hle getirilir, line komutu ile temeller mesafe girerek izilir. Ba kirii katman aktif hle getirilir ve 30*30 llerinde ba kirileri izilir. Dzenleme komutlarndan faydalanarak izim tamamlanr.

25

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.7: Smellerin izimi

Temel ba kirileri ile bir birine balanr. Ba kirilerinin eksen izgisiyle kolonlarn arlk merkezleri akmas gerekir. Bu akmann hassas ve hatasz izilmesi iin osnap komutlarn kullanmak, hzl ve hatasz izim yapmak iin olduka nemlidir.

26

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.8: Ba kirilerin izimi

2.2. Tekil (mnferit) Temel Kesiti izimi

ki ynde, dey ve yatay ynde kesit izgileri planda izilir bu ilemi takip ederek dey ve yatay kesitleri oluturulur bilindii zere kesitler , bir plann anlalr olmas ve kullanlan malzemelerin bilinmesi asndan olduka nemlidir. Kat plannda geirilen kesit izgileri, temel plannda da ayn yerden geirilir. Kesitler mmkn olduunca bak dorultular dikkate alnarak ayn pafta zerinde izilir. Bilgisayarla Tekil(mnferit) Temel Kesiti izimi lem Basamaklar Kesit iziminde kullanlacak katman aktif hle getirilir. Kesilen ve grnte kalan tm tayc duvarlar bak dorultusu ynnde line komutu ile izilir. 27

Ba kirileri ve smeller uygun katmanlar altrlarak line komutu ile bak dorultusu ynnde tanr (ekil 2.9). Dzenleme (modifay) komutlarndan faydalanlarak gerekli dzenlemeler yaplr. Planda uygun mesafede zemin izgisi izilir. Alt ve st kotlarna gre smeller oluturulur. Temel alt kotlar ile st kotlarna gre temeller oluturulur. ekil 2.9

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.9: Temel alt ve st kotlarna gre oluturulmas

Kesilen ve grnte kalan tm kolon ve ba kirileri bak dorultusu ynnde tanr. Ba kirilerinin lleri temel alt hizasndan alnarak ba kirilerinin izimi tamamlanr. Kolonlar, temel stnden balayp 1-2 cm devam ettirildikten sonra kesilir. ekil 2.10da olduu gibi izim devam ettirilir.

28

3 4

3 4

5 6

5 6

A B C ekil 2.10:Ba kiri ve kolonlarn oluturulmas

Modifay komutlar kullanarak gerekli dzenlemeler yaplr ve kesitler ekil 2.11deki gibi uygulanr.

29

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.11: Tekil(mnferit ) temel dey ve yatay kesitlerinin izimi

2.3. Tekil (mnferit) Temel Donat Detay izimi

Temellere konulacak donat demirlerinin tanzim ekilleri, kalnlk ve adetleri inaat mhendisleri tarafndan hesaplanr. Temellerde kalp ierisine nce harite hazrlanan dz demir ve pilye demirleri, sonra kolon filizleri balanr. Tekil temellerde donat her iki ynde zgara eklinde yerletirilir. Temel orta blgesinde basn fazla olacandan donat orta blgede sktrlr. Sktrma yaplrken temel orta pabucu 8 eit paraya blnr ve 4 parasna donatnn %60-70i yerletirilir. Hem sktrma blgesindeki hem de dier blgelerdeki donat yerletirilirken aralklar kendi aralarnda eit alnrlar. Donat aral maksimum 20 cm alnr (ekil 2.12).

30

A
B

sklatrma blgesi
ekil 2.12: Tekil temellerde donat yerleimi

A-A Kesit yn 160/8 =20 cm Sktrma blgesi b=20*4=80cm 2a=160-80 2a=80cm =40 cm B-B Kesit yn 100/8=12,5 Sktrma blgesi b=12,5*4=50 cm Sktrma blgesi=50 cm 2a=100-50 2a=50cm =25 cm

2.3.1. T1, T2,...T14 (160/130) Donat Yerleimi

Donats izilecek kolon ve temel pabucu, plandan tespit edilerek 1/20 leinde izilir. llendirmeleri yaplr ve her iki ynde de kesiti izilir. Plana donatlarn izimi yaplr. Temel pabucun da her iki ynde sktrma blgesi ve donat adedi hesaplanr.

31

sklatrma blgesi

316/20

616/10

316/20

316/20

316/20

716/10

ekil 2.13: Tekil temel izimi

A-A Kesit yn 160/8=20 cm Sktrma blgesi b=20*4=80 Donat adedi=80/10=8 8-1=7 adet 2a=160-80 2a =80 =40 Donat adedi=40/20=2 2+1=3 adet

B-B Kesit yn 130/8=16,5 cm Sktrma blgesi b=16,25*4=65 cm donat adedi=65/10=6,5 seilen 7 2a=130-65 2a=65 =32.5 cm 7-1=6 adet donat adedi32,5/20=1,6 seilen 2 adet 2+1=3 adet

Donat hesaplar yaplarak donat yerletirilir donat aplar 16 mm olarak alnr. ekil 2.14de demir donatlarnn izimi uygulanmtr.

32

316/20

616/10

316/20

316/20

316/20

716/10

ekil 2.14: Tekil(Mnferit) temel donat izimi 2.3.2. Ba Kiri Donat izimi BK ..(30*50)
Ba kiriin dey kesiti plandan yararlanlarak izilir. llendirme yaplr. En kesiti izilir. Dz demirler izilir. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Donat almlar yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Ba kiriinin poz numaras yazlr.

rnek olarak BK1(30*50) ba kiriinin izimi ekil 2.15te uygulanmtr. 33

Demir donat izimini hzl ve doru yapmak iin donut komutundan faydalanmanz gerekir. *Ba kiri detay izimi 1/20 leinde izilir.

A
BK1(50*30) BK1(50*30) 216 216 L=210 L=210

A-A KEST 40 20

8 8 20

558 L=136
ekil 2.15: Ba kiri detay izimi

40

2.4. Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi

34

Plann amacna ulamas iin llendirmesi ve aklayc bir takm bilgilerin mutlak suretle yazlmas gerekir. Plan ve kesit izimini tamamladnz tekil(mnferit) plann llendirme ilemlerini yapmak iin ncelikle dimensiyon style komutu altrlarak i ve d l ayarlar yaplr. ller verilirken ak, anlalr ve tam olmaldr. Yma temel plan llendirme kurallar, bu llendirmelerde de aynen uygulanr. ekil 2.16da uygulamas grlmektedir. Kotlu llendirmeler de ayn plan ierisinde yer almaktadr.
-85-75
-85-75 -30

-25

-30

-25

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 2.16: Dey ve yatay akslarn 1/50 leinde izimi

Plann tamamlayc unsurlarndan birisi de yazlarn tam ve eksiksiz olarak yazlmasdr. Autocad program ile yaz yazmak iin text komutu altrlr ve gerekli yaz ayarlar yaplr. Txte Formating diyalog kutusundan daha kolay ve hzl yaplr. Burada yaz tipi, yaz ykseklii, yaz rengi ayarlar yaplr. ekil 5.2 ve 5.3te uyguland gibi yazlar elemanlarn zerine yazlr. 35

Anted bilgileri ve kesit bilgileri de text komutu kullanlarak yazlr. Temelin lei, ad yazlarak anted izimi tamamlanr(ekil 2.17).

ekil 2.17: Temel elemanlarnn yazl

36

KOLON BA KR SMEL -85-75

-85-75 -30

-25

-30

-25

1
T1(160 /80 ) SA1(60 /30)

BK 1(50*3*)

SB1(30 /60)

BK 1(50*3*)

SC1(30 /60)

BK 1(50*3*)

1
SD1(60 /30) T4(160 /80 )

T2(130 /110 )

T3(130 /110 )

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

BK 1(50*3*)

SB2(60 /30) T6(160 /130 )

BK 1(50*3*)

SC2(60 /30)
BK 1(50*3*)

SD2(60 /30) T8(160 /130 )

BK 1(50*3*)

BK 1(50*3*)

T7(160 /130 )

SC3(30 /60)
BK 1(50*3*)

SD3(30 /60) T12(160 /80 )

3 4

3 4

T11(160 /80 ) SA4(60 /30) SB4(60 /30)

BK 1(50*3*)

T9(160 /130 )

T10(160 /130 )
BK 1(50*3*)

SC4(30 /60)

SD5(60 /30) T15(160 /130 )

5 6

SA5(30 /60)

5 6

SC6(60 /30)
BK 1(50*3*)

BK 1(50*3*)

T13(160 /80 )

T14(160 /130 )

ekil 2.18: Tekil (mnferit) temel plannn yazlar

37

KOLON BA KR SMEL -85-75

-85-75 -30

-25

-30

-25

1
T1(160 /80 ) SA1(60 /30)

BK 1(50*3*)

SB1(30 /60)

BK 1(50*3*)

SC1(30 /60)

BK 1(50*3*)

1
SD1(60 /30) T4(160 /80 )

T2(130 /110 )

T3(130 /110 )

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

BK 1(50*3*)

SB2(60 /30) T6(160 /130 )

BK 1(50*3*)

SC2(60 /30)
BK 1(50*3*)

SD2(60 /30) T8(160 /130 )

BK 1(50*3*)

BK 1(50*3*)

T7(160 /130 )

SC3(30 /60)
BK 1(50*3*)

SD3(30 /60) T12(160 /80 )

3 4

3 4

T11(160 /80 ) SA4(60 /30) SB4(60 /30)

BK 1(50*3*)

T9(160 /130 )

T10(160 /130 )
BK 1(50*3*)

SC4(30 /60)

SD5(60 /30) T15(160 /130 )

5 6

SA5(30 /60)

5 6
TEMEL PLANI LEK:1/50

SC6(60 /30)
BK 1(50*3*)

BK 1(50*3*)

T13(160 /80 )

T14(160 /130 )

ekil 2.19:Tekil (mnferit) temel plan antedi

38

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada zemin kat plan verilmi yma binann temel plann kurallara uygun olarak iziniz. Verilenler; Temel duvar genilii=50 cm Smel genilii=100/100 Deme st kotu=0.00 Su basman ykseklii=85 cm Temel derinlii=80cm Smel ykseklii=50 cm lek=1/50 Ba kiriler=30*30 Kolonlar= 40*40 Aks ller planda verilmitir.

39

LME DEERLENDRME LME VEVE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz. Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerin hangisinde minimum ba kiri ls doru olarak verilmitir?

A) 30*30 cm B) 50*30 cm C) 25*40 cm D) 45*45 cm

2.Aadakilerin hangisinde temellerde pas pay doru olarak verilmitir?

A) 5cm B) 2,5cm C) 4cm D) 3cm

3. Tekil temel donat detay ..leinde izilir. Cmlesindeki bolua aadaki deerlerden hangisi getirilmelidir?
A) 1/50 B) 1/100 C) 1/25 D) 1/20

4. Aadakilerden hangisinde ba kiri etriye donat aral doru verilmitir?

A) 8 cm B) 20 cm C) 25 cm D) 10 cm

5.Kolonlarn altna yerletirilen her iki ynde ortalanmamaldr..

A) Doru B)Yanl DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyiniz. Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru cevapladysanz modl deerlendirmeye geiniz. 40

PERFORMANS DEERLENDRME Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz uygulamay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet - hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE Genel naat Teknolojisi Modl ad rencinin Bilgisayarla tekil (mnferit)temel plan Ama Ad soyad kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla Temel Plan izimi -1 Konu Snf/Nu GZLENECEK DAVRANILAR Evet Uygulamaya balamadan nce bilgisayar 1 programn yaplacak izime gre ayarladnz m? izim snrlarn belirlediniz mi? 2 Tekil temel tanm ve elemanlarn rendiniz mi? 3 Akslar izdiniz mi? 4 Tekil temelleri ve ba kirileri izdiniz mi? 5 Tekil temel donat detaylarn izdiniz mi? 6 llendirmeleri yaptnz m? 7 Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m? 8 Antedi izdiniz mi? 9 Toplam Evet - Hayr says DEERLENDRME

Hayr

Deerlendirme sonucunda eksik olduunu tespit ettiiniz konular, faaliyete dnerek tekrar ediniz.

41

RENME FAALYET3
AMA

RENME FAALYET3

Bu renme faaliyeti ile gerekli ortam salandnda, bilgisayar ile srekli (mtemadi) temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz.

ARATIRMA
Okulunuzda nceden izimleri yaplm srekli(mtemadi) temel planlarn temin ederek inceleyiniz. evrenizdeki mimarlk brolarndan uygulanm srekli(mtemadi) temel planlarn temin ederek inceleyiniz. Varsa farkllklarn nedenlerinin aratrmasn yapnz . Kaynak kitaplardan donatlarn yerlemesi, ap, eidi vb. konularn aratrmasn yapnz.

3.SREKL (MTEMAD) TEMELLER

3.1. izim Snrlar
izim snrlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla izime Hazrlk modlne baknz (Resim 3.1, 3.2). izim snrlar, her bilgisayarl izim balangcnda mutlaka yaplmaldr. Eer bu snrlar projeye uygun olarak ayarlanmaz ise ayn projeye ait izimler tamamlandka ekranmzn yetmeyecek ve farkl bir dosyada almamz srdrme zorunluluu getirecek veya yeniden limit ayar yapma ihtiyac doacaktr.

Resim 3.1: izim snrlarn (limits) ayarlama

Resim 3.2: izim snrlarn (limits) aktifletirme

42

3.1.1. Katman Ayarlar

Katman ayarlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla Zemin Kat Plan izimi ve Bilgisayarla Kesit izimi modllerine baknz (Resim 1.3). Katman ayarlar yaplrken Layer propertiyes manager diyalog kutusu kullanlr bu kutuda bize katmanlarn ismi, izgi tipi, izgi kalnl ve rengini ayarlama olana sunulur.

Resim 3.3: Katman (layer) ayarlar

3.1.2. Tanm
Zemininin salam olmad, durumlarda srekli(mtemadi) temeller yapma zorunluluu ortaya kar. Binann balants bakmndan mtemadi temeller, mnferit temellere nazaran daha elveriidirler ancak maliyeti daha fazladr. Mtemadi temellerde temel, boyuna olarak zerine gelen yklere nazaran simetrik ekillerde tertiplenmitir. Aklk ortalarnda demirler st ste, mesnetler ise alt altadr. Yk ekli nedeniyle donatnn, kirilerin tersi ynde yerletirilmesine dikkat edilmelidir. Srekli temeller, kolonlar arasndaki farkl oturmalar azaltmak ve yeterli yk aktarmlarn salayabilmek amacyla dzenlenir. Zeminin orta salamlkta ve yap yknn fazla olduu durumlarda uygulanmas doru olur. 43

Bunlar, aks boyunca uzanan kolonlar altna kesintisiz dzenlenen temellerdir. Binann durumuna gre tek ve ya ift ynl dzenlenir. Tek ynl srekli(mtemadi) temel perspektifi verilmitir(ekil 3.1 ). Srekli temel plan tek ve ift ynl olarak izilir( ekil 3.2).

ekil 3.1:Tek ynl srekli(mtemadi) temel perspektifi

44

ekil 3.2:Tek ve ift ynl srekli temel plan

3.2. Srekli Temel Plan izimi

3.2.1. Akslarn izmek
Zemin kat planndan faydalanarak akslar alnr. Akslarn izimi bu ekilde tamamlanr.

3.2.2. Bilgisayarla Aks izimi

Layer komutunda aks katman aktif hle getirilir. Projedeki llerden faydalanarak dikey akslardan ilki izilir izme ilemi line komutuyla yaplr izilen ilk aksmz copy komutundan mesafe girerek kopyalanr. Bu ilemler yatay akslarn iziminde de aynen tekrarlanr. Dikey akslara, numaralar verilir bu ilem de text komutu kullanlarak yaplr. Yatay akslara da harfler verilir bu ilem de yine text komutu kullanlarak yaplr. Harf ve numaralar daire iine alnarak gsterilir. Daire izmek iin circle komutu kullanlr. Bu ilem sras takip edilerek izim tamamlanr. Dey ve yatay akslar 1/50 lekli olarak autocad komutlar kullanlarak ekil 3.3teki gibi izilir. Akslar deyde rakamlar, yatayda harfler ile karlkl isimlendirilir. Bu isimler daire ierisine alnarak gsterilir. 45

ekil 3.3: Dey ve yatay akslarn 1/50 leinde izimi

3.2.3. Kolonlarn izimi

Zemin kat planndan faydalanarak lleri alnan kolonlar autocad komutlar uygulanarak izilir.

3.2.4. Bilgisayarla Kolon izimi lem Basamaklar

Projeye uygun boyutlandrma ilemi yaplr. Rectangle komutu aktif hle getirilir, boyutlar girilerek kolon izilir. Kolonlar temel plan dikkate alnarak oklu kopyalama ile kopyalanr. Bu ilemi bilgisayarda yapmak iin copy komutu aktif hle getirilir, kopyalanacak 46

yap elaman seilir ve alt komutlardan multiple aktif hle getirilir. stenilen mesafelerde kolonlar kopyalanr. nceden izimi ve taramas yaplm kolonlar dndr evir komutu kullanlarak, dndrme ilemi yaplr. Dndr evir komutu rotate komutudur. Kolonlarn izimi yaplrken, hassas ve hatasz olabilmesi iin kenetleme modunun mutlaka ak olmas gerekir. Kenetleme komutlarna topluca objetc snap(OSNAP durum ubuu) komutu ismi verilir. Mimari izimlerimizde midpoint(orta nokta), endpoint(u noktas) komutlarn kullanmak izim kalitesi ve hzn artrr. Kolon lleri ve ismi text komutu aktif hle getirilerek yazlr. Bu ilem sras takip edilerek ekil 3.4te grld gibi kolonlar 1/50 leinde izilir.
A A A A

ekil.3.4: Kolonlarn 1/50 leinde izimi

3.2.5. Bilgisayarla Kesintisiz Smellerin izimi

Uygun katman aktif hle getirilir. 47

Line komutu altrlr, mesafe girilerek akslar boyunca uzanan kolonlarn altna kesintisiz smel izilir. Planda enine ve boyuna kesit izgileri zemin kat planndan aynen alnarak ve uygun katman aktif hle getirilerek izilir. Dzenleme komutlar kullanlarak gerekli dzenlemeler yaplr (ekil 3.5).

B
48

ekil 3.5: Kolonlarn altna kesintisiz smellerin izimi

Yanlardan gelecek toprak basncna kar d kolonlar arasnda 25 cm kalnlnda betonarme duvarlar, betonarme duvar katman aktif hle getirilerek ve mesafe girilerek betonarme duvar izimi ekil 3.6da uyguland gibi izilir.

ekil 3.6: Betonarme duvar izimi

49

3.3. Srekli (mtemadi) Temel Kesiti izimi

Dey ve yatay ynde kesit izgileri planda izilir. Bu ilem takip edilerek dey ve yatay kesitleri oluturulur. Bilindii zere kesitler bir plann anlalr olmas ve kullanlan malzemelerin bilinmesi asndan olduka nemlidir. Kat plannda geirilen kesit izgileri, temel planda da ayn yerden geirilir. Kesitler mmkn olduunca bak dorultular dikkate alnarak ayn pafta zerinde izilir. Bilgisayarla srekli temel kesiti izimi ilem basamaklar: Kesit iziminde kullanlacak katman aktif hle getirilir. Kesilen ve grnte kalan tm tayc duvarlar bak dorultusu ynnde line komutu ile izilir. Smeller uygun katmanlar altrlarak, line komutu ile bak dorultusu ynnde tanr(ekil 3.1). Dzenleme (modifay ) komutlarndan faydalanlarak gerekli dzenlemeler yaplr. Planda uygun mesafede zemin izgisi izilir. Alt ve st kotlarna gre smeller oluturulur. Temel alt kotlar ile st kotlarna gre temeller oluturulur (ekil 3.7). Temel kesitlerini tamamlamak iin aadaki ilem basamaklar takip edilerek ekil 3.8in izimi tamamlanr. Kesilen ve grnte kalan tm kolonlar bak dorultusu ynnde tanr. Su basman kotuna gre zemin kat demesi izilir. Betonarme duvar kesitleri izilir. Kolonlar, temel stnden balayp zemin kat demesinden 1-2 cm devam ettikten sonra kesilir. Uygun taramalar yaplr.

50

ekil 3.7: Kesitlerde temellerin oluturulmas

51

ekil 3.8: Kesitlerde kolonlarn ve betonarme duvar kesitlerinin izimi

3.4. Srekli (mtemadi) Temel Donat Detay izimi

Temellere konulacak donat demirlerinin tanzim ekilleri, kalnlk ve adetleri inaat mhendisleri tarafndan hesaplanr. Temellerde kalp ierisine nce harite hazrlanan dz demir ve pilye demirleri, sonra kolon filizleri balanr.
Srekli temellerde kullanlan donat dz pilye ve etriyelerdir. Pilyeler 60 derecelik a ile kirilerin tersine yukar doru kvrlrlar(ekil

52

3.9).

ekil 3.9: Temel pilyelerinde kvrm alar

Pilyeler iki kolon arasnda L/7 den, yan temel pabucuna geite ise L/4ten krlr(ekil 4.2).

L1 /7=55

L1 /7=55

L2 /4=75

30

245 130 35

616 L=665 35 190

ekil 3.10: Temellerde pilye kvrm ve gei oranlar

Srekli temellerde etriyeler kolonlara yakn blgelerde L/5 mesafesi kadar sktrlr. sktrma blgesinde donat aral minimum 10 cm, dier blgelerde ise 20 cm olur(ekil 4.5).
A A B C

SA1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

SC1(30/ 60)

ST1 40/ 100)

6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12

SIKITIRMA BLGES

SIKITIRMA BLGES

ekil 3.11: Temellerde etriye sklatrma mesafeleri

Detay izimi yarken u ilem basamaklar takip edilir: 53

Uygun katmanlar aktif hle getirilir ve drav, modify, dimensiyon, txte komutlarndan faydalanlarak izim tamamlanr. Plandan yaralanarak temel pabucunun ve kolonlarn dey kesitleri izilir. llendirmeler yaplr. En kesit izilir. Pilyelerin yerleri ve yan temel papucuna gei mesafeleri hesaplanr ve dey kesite yerletirilir. Dz demirler izilir. Etriye sklatrma ve orta blgelerin mesafeleri hesaplanr. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Donat alm yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr.

SB1(30/ 60)

SC1(30/ 60) 1216

6 12 6 12

6 12 6 12 6 12

6 12 6 12

SIKITIRMA BLGES
90 L /5=78 11810/ 10-20 L=260 30 90

612
10 10 30

ekil 3.12: Srekli temellere donat yerleimi

54

SC1(30/ 60) 1216

6 12 6 12

612
90 10 10 30 90 11810/ 10-20 L=260 30

ekil 3.13: Srekli temellerde etriye alm

55

A1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

ST1 40/ 100)

6 12 12 6 12 6 12 6 12 6 12

SIKITIRMA BLGES

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

180

616

L=624

ekil 3.14: Srekli temellerde etriye sklatrma blgeleri

56

L1 /7=55

L1 /7=55

L2 /4=75

30

245 130 35

616 L=665 35 190

A A

SA1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

SC1(30/ 60) 1216

ST1 40/ 100)

612 612 612 612 612 612 612 612 612

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

SIKITIRMA BLGES
90 L /5=78 11810/ 10-20 L=260

612
10 10 30 90 30

180 616 201 30 245 616 130 35 L=665 35 35

L=624 35 173 165 616 190 160 35 L=540 35 30

585 612 30

L=615

612

L=615 475

612

L=554

30

612

L=554

30

585 612

L=615

30 612 L=615 475

ekil 3.15: Srekli temellere donat yerleimi ve almlar

57

10 6 1 L 64 8 6 = 2 21 0 3 0 2 56 1 L 6 5 4 6 = 6 10 3 3 5 3 5 10 9 10 6 3 5 3 5 3 5 13 7 1 56 1 L 5 0 6 6 = 4 3 5 3 0

55 6 1 L65 8 2 = 1 3 0 6 1 L 54 2 = 5

6 1 L 65 45 2 = 1 7

3 0

6 1 L54 2 = 5

3 0

55 6 1 L65 8 2 = 1

3 0 6 1 L65 45 2 = 1 7

ekil 3.16: Srekli temellerde pilye ve dz demir alm

3.5. Srekli (mtemadi) Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi

Plann amacna ulamas iin llendirmesi ve aklayc bir takm bilgilerin mutlak suretle yazlmas gerekir. Plan ve kesit izimini tamamladnz srekli(mtemadi) plann llendirme ilemleri iin ncelikle dimensiyon style komutu altrlarak i ve d l ayarlar yaplr. ller verilirken ak, anlalr ve tam olmaldr. Yma temel plan llendirme kurallar bu llendirmelerde de aynen uygulanr. ekil 3.17de uygulamas grlmektedir. Kotlu llendirmeler de ayn plan ierisinde yer almaktadr.

58

1
-85 -160 -110

ekil 3.17: Srekli temel plan yazlar

Plann tamamlayc unsurlarndan birisi de yazlarn tam ve eksiksiz olarak yazlmasdr. Autocad program ile yaz yazmak iin text komutu altrlr ve gerekli yaz ayarlar yaplr. Text formating diyalog kutusundan daha kolay ve hzl yaplr. Buradan yaz tipi, yaz ykseklii, yaz rengi ayarlar yaplr. 59

Anted bilgileri ve kesit bilgileri de text komutu kullanlarak yazlr. Temelin lei, ad yazlarak anted izimi tamamlanr( ekil 3.18 ).

25 cm betonarme duvar

0.00

-85 -110 -160 -165 -85

A - A KEST
1
-85 -85 -110 0.00 -165

-160

D
-85 -160 -110

B - B KEST

A
B

ekil 3.18: Srekli temel plan kesiti yaz ve lleri

60

B
D C

A
B

B
3 4

25 cm betonarme duvar

0.00

-85 -110 -160 -165 -85

A - A KEST
1
-85 -85 -110 0.00 -165

-160

D
-85 -160 -110

B - B KEST

A
B

ekil 3.19: Srekli temel plan antedi

61

B
D C

A
B

B
3 4 SREKL TEMEL PLANI LEK:1/ 50

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada zemin kat plan verilmi binann srekli(mtemadi) temel plann kurallara uygun olarak iziniz. Verilenler; Temel duvar genilii=50 cm Smel genilii=100/100 Deme st kotu=0.00 Su basman ykseklii=85 cm Temel derinlii=80cm Smel ykseklii=50 cm lek=1/50 Ba kiriler=30*30 Kolonlar= 40*40 Aks ller planda verilmitir.

62

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz. Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerin hangisinde pilye krma as doru olarak verilmitir? A) 55 derece B) 60 derece C) 33 derece D) 45 derece 2.Aadakilerin hangisinde sktrma blgesinde minimum donat aral doru olarak verilmitir? A) 25cm B) 10cm C) 40cm D) 30cm 3. Srekli temellerde pilyeler iki kolon arasnda..,yan temel papucuna geite ise ten krlr. Cmlesinde bo braklan yerlere aadaki deerlerden hangileri getirilmelidir? A) L /7 , L/4 B) L/5, L/7 C) L/7, L/5 D) L/4,L/5 4. Aadakilerden hangisinde sktrma blgeleri dnda kalan blgelerde etriye donat aral doru verilmitir? A) 8 cm B) 20 cm C) 25 cm D) 10 cm 5.Srekli temellerde etriyeler kolonlara yakn blgelerde hangi mesafede sktrlr? A) L/4 B) L/5 C) L/8 D) L/7 DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyiniz. Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru cevapladysanz modl deerlendirmeye geiniz.

63

PERFORMANS DEERLENDRME Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz uygulamay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet - hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE Genel naat Teknolojisi Modl ad rencinin Bilgisayarla srekli (mtemadi) temel plan kesit ve detaylarn Ama Ad soyad izebileceksiniz. Bilgisayarla Temel Plan izimi -1 Konu Snf/Nu GZLENECEK DAVRANILAR Evet Uygulamaya balamadan nce bilgisayar 1 programn yaplacak izime gre ayarladnz m? izim snrlarn belirlediniz mi? 2 Srekli temel tanm ve elemanlarn rgendiniz mi? 3 Akslar izdiniz mi? 4 Srekli temelleri ve betonarme duvarlar izdiniz mi? 5 Srekli temel donat detaylarn izdiniz mi? 6 llendirmeleri yaptnz m? 7 Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m? 8 Antedi izdiniz mi? 9 Toplam Evet - Hayr says DEERLENDRME

Hayr

Deerlendirme sonucunda eksik olduunu tespit ettiiniz konular, faaliyete dnerek tekrar ediniz.

64

RENME FAALYET4
AMA

RENME FAALYET4

Bu renme faaliyeti ile gerekli ortam salandnda, bilgisayar ile bileik temel plan, kesit ve detaylarn izebileceksiniz..

ARATIRMA
Okulunuzda nceden izimleri yaplm bileik temel planlarn temin ederek inceleyiniz. evrenizdeki mimarlk brolarndan uygulanm bileik (mtemadi) temel planlarn temin ederek inceleyiniz. Farkllklarn nedenlerinin aratrmasn yapnz . Kaynak kitaplardan donatlarn yerlemesi, ap, eidi vb. konularn aratrmasn yapnz.

4. BLEK TEMELLER
4.1. izim Snrlar
izim snrlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla izime Hazrlk modlne baknz (Resim 1.1 Resim 1.2). izim snrlar her bilgisayarl izim balangcnda mutlaka yaplmaldr. Eer bu snrlar projeye uygun olarak ayarlanmazsa ayn projeye ait izimler tamamlandka ekranmzn yetmeyecek ve farkl bir dosyada almamz srdrme zorunluluu getirecek veya yeniden limit ayar yapma ihtiyac doacaktr. .

Resim 4.1: izim snrlarn (limits) ayarlama

Resim 4.2: izim snrlarn (limits) aktifletirme

65

4.1.1. Katman Ayarlar Katman ayarlar ile ilgili bilgiler iin Bilgisayarla Zemin Kat Plan izimi ve Bilgisayarla Kesit izimi modllerine baknz (Resim 1.3). Katman ayarlar yaplrken Layer propertiyes manager diyalog kutusu kullanlr bu kutuda bize katmanlarn ismi, izgi tipi, izgi kalnl ve rengini ayarlama olana sunulur. Daha geni bilgi iin Bilgisayarla Zemin kat Plan izimi modlne baknz.

Resim 4.3: Katman (layer) ayarlar

4.1.2. Tanm
Zemini ok salam olmayan ve zemin emniyet gerilmesinin az olduu ve bitiik nizamda ina edilecek yaplarda bileik temeller kullanlr. Bitiik temellerde tekil, srekli temel elemanlar bir arada uygulanr. zellikle kolon mesafeleri birbirine ok yakn ise tek smel dzenlenir. Buna da bileik temel denir. Bileik temel plannn, grn ve perspektifi ekil 4.1de uyguland gibidir. Donat hesab, inaat mhendisleri tarafndan yaplr, hangi temel tipi uygulanacak ise donat hesab yaplr ve projelendirilir. Temellerde demirlerin toprakla temas etmemesi iin alta 5cm kalnlnda 250 kg/m3 dozlu bir grobeton tabakas serilir. 66

Bu temeller ayr ayr dzenlenir. Genellikle kare veya dikdrtgen tabanl olarak yaplr.

Grn

persfektif plan
ekil 4.1. Bileik smel plan, grn ve perspektifi

4.2. Bileik Temel Plan izimi

4.2.1. Akslar izmek
Zemin kat planndan faydalanarak akslar alnr. Akslarn izimi bu ekilde tamamlanr.

4.2.2. Bilgisayarla Aks izimi

Layer komutunda aks katman aktif hle getirilir. Projedeki llerden faydalanarak dikey akslardan ilki izilir izme ilemi line komutuyla yaplr. izilen ilk aksmz copy komutundan mesafe girerek kopyalanr. Bu ilemler yatay akslarn iziminde de aynen tekrarlanr. Dikey akslara, numaralar verilir bu ilem de text komutu kullanlarak yaplr. Yatay akslara da harfler verilir bu ilem de yine text komutu kullanlarak yaplr. Harf ve numaralar daire iine alnarak gsterilir, daire izmek iin circle komutu kullanlr. Bu ilem sras takip edilerek izim tamamlanr. 67

Dey ve yatay akslar 1/50 lekli olarak autocad komutlar kullanlarak ekil 4.2 deki gibi izilir. Akslar deyde rakamlar, yatayda harfler ile karlkl isimlendirilir, bu isimler daire ierisine alnarak gsterilir.

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.2: Dey ve yatay akslarn 1/50 leinde izimi

4.2.3. Kolonlarn izimi

Zemin kat planndan faydalanarak lleri alnan kolonlar autocad komutlar uygulanarak izilir.

4.2.4. Bilgisayarla Kolon izimi lem Basamaklar

Projeye uygun boyutlandrma ilemi yaplr. Rectangle komutu aktif hle getirilir, boyutlar girilerek kolon izilir. 68

Kolonlar temel plan dikkate alnarak oklu kopyalama ile kopyalanr. Bu ilemi bilgisayarda yapmak iin copy komutu aktif hle getirilir, kopyalanacak yap eleman seilir ve alt komutlardan multiple aktif hle getirilir. stenilen mesafelerde kolonlar kopyalanr. nceden izimi ve taramas yaplm kolonlar dndr evir komutu kullanlarak dndrme ilemi yaplr. Dndr evir komutu rotate komutudur. Kolonlarn izimi yaplrken, hassas ve hatasz olabilmesi iin kenetleme modunun mutlaka ak olmas gerekir. Kenetleme komutlarna topluca objetc snap(OSNAP durum ubuu) komutu ismi verilir. Mimari izimlerimizde midpoint(orta nokta), endpoint(u noktas) komutlarn kullanmak izim kalitesi ve hzn artrr. Kolon lleri ve ismi text komutu aktif hle getirilerek yazlr. Bu ilem sras takip edilerek ekil 4.3 te grld gibi kolonlar 1/50 leinde izilir. Uygun katman aktif hle getirilerek bitiik nizam olan cepheye srekli temel izilir.

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.3: Kolonlarn ve srekli temel in 1/50 leinde izimi

69

izilecek tm elemanlara uygun katmanlar aktif hle getirilir ve draw komutlarndan faydalanlarak aadaki maddeler uygulanr, plan izimi tamamlanr. Her kolonun altna uygun llerde smel yaplr. Birbirine yakn olan kolonlarn altna uygun llerde bileik smel izilir. 25 cmlik betonarme duvarlar izilir. 50*40 cm ebadnda duvar alt smeller izilir. Hatch komutu ile duvar taramas yaplr. Smeller ba kirileri ile bir birine balanr. Ba kirilerin eksen izgileri ile kolonlarn arlk merkezlerinin akmas gerekir(ekil 4.5).

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.4: Kolonlarn ve smellerin in 1/50 leinde izimi

70

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.5: Ba kiriinin 1/50 leinde izimi

71

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.6: Duvar alt smellerin 1/50 leinde izimi

72

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.7: Ba kirilerin 1/50 leinde izimi

4.3. Bileik Temel Kesiti izimi

Dey ve yatay ynde kesit izgileri planda izilir bu ilemi takip ederek dey ve yatay kesitleri oluturulur. Bilindii zere kesitler bir plann anlalr olmas ve kullanlan malzemelerin bilinmesi asndan olduka nemlidir. 73

Kat plannda geirilen kesit izgileri, temel plannda da ayn yerden geirilir. Kesitler mmkn olduunca bak dorultular dikkate alnarak ayn pafta zerinde izilir. Bilgisayarla bileik temel kesiti izimi ilem basamaklar: Kesit iziminde kullanlacak katman aktif hle getirilir. Kesilen ve grnte kalan tm tayc duvarlar bak dorultusu ynnde line komutu ile izilir. Ba kirileri ve smeller uygun katmanlar altrlarak, line komutu ile bak dorultusu ynnde tanr(ekil 3.1). Dzenleme (modifay )komutlarndan faydalanlarak gerekli dzenlemeler yaplr. Planda uygun mesafede zemin izgisi izilir. Alt ve st kotlarna gre smeller oluturulur. Temel alt kotlar ile st kotlarna gre temeller oluturulur(ekil 3.1).

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.8: Temel alt ve st kotlarna gre oluturulmas

74

.
Kesilen ve grnte kalan tm kolon ve ba kirileri bak dorultusu ynnde tanr. Ba kirilerinin lleri temel alt hizasndan alnarak ba kirilerinin izimi tamamlanr. Kolonlar, temel stnden balayp 1-2 cm devam ettirildikten sonra kesilir. ekil 4.2deki gibi izim devam ettirilir.

3 4

3 4

5 6

5 6

ekil 4.2: Ba kiri ve kolonlarn oluturulmas

75

Modifay komutlar kullanlarak gerekli dzenlemeler yaplr ve kesitler ekil 4.3teki gibi uygulanr.
------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -85 -110 -160 -165

0.00 -85 -110

-165

-85

-160

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

3 A
------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SC3(30 /60)

T5(160 /130 ) SA5(30 /60)

5 6

SA5(30 /60) SA2(60 /30) T13(160 /80 ) SA2(60 /30) T5(160 /130 ) T5(160 /130 ) SA2(60 /30) T5(160 /130 )

B
B

ekil 4.3:Tekil(mnferit ) temel dey ve yatay kesitlerinin izimi

4.4. Bileik Temel Donat Detay izimi

Temellere konulacak donat demirlerinin tanzim ekilleri, kalnlk ve adetleri inaat mhendisleri tarafndan hesaplanr. Temellerde kalp ierisine nce harite hazrlanan dz demir ve pilye demirleri, sonra kolon filizleri balanr. Srekli temellerde kullanlan donat dz, Pilye ve etriyelerdir. Pilyeler 60 derecelik a ile kirilerin tersine yukar doru kvrlrlar. ekil 4.4

76

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SC3(30 /60)

SA2(60 /30)

T11(160 /80 )

SA2(60 /30)

3 4 A

SC4(30 /60)

SA2(60 /30)

5 6

ekil 4.4: Temel pilyelerinde kvrm alar

Pilyeler iki kolon arasnda L/7 den, yan temel pabucuna geite ise L/4ten krlr(ekil4.5).

L1 /7=55

L1 /7=55

L2 /4=75

30

245 130 35

616 L=665 35 190

ekil 4.5: Temellerde pilye kvrm ve gei oranlar

Srekli temellerde etriyeler kolonlara yakn blgelerde L/5 mesafesi kadar sktrlr. Sktrma blgesinde donat aral minimum 10 cm, dier blgelerde ise 20 cm olur(ekil 4.6).
SB1(30/ 60) SC1(30/ 60)

SA1(30/ 60)

ST1 40/ 100)

6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12 6 12

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

ekil 4.6: Temellerde etriye sklatrma mesafeleri

Detay izimi yaparken u ilem basamaklar takip edilir: Uygun katmanlar aktif hle getirilerek draw, modify, imension, text komutlarndan faydalanarak izim tamamlanr. Plandan yaralanarak temel pabucunun ve kolonlarn dey kesitleri izilir. 77

llendirmeler yaplr. En kesit izilir. Pilyelerin yerleri ve yan temel pabucuna gei mesafeleri hesaplanr ve dey kesite yerletirilir. Dz demirler izilir. Etriye sklatrma ve orta blgelerin mesafeleri hesaplanr. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Donat alm yaplr donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr.

78

A A

SA1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

SC1(30/ 60)

ST1 40/ 100)

6 12 612 612 6 12 6 12 612 612 6 12 612

SIKITIRMA BLGES

SIKITIRMA BLGES

SB 30/ 60) 1(

SC 30/ 60) 1( 12 16

6 2 1 6 2 1

6 2 1 6 2 1 6 2 1

6 2 1 6 2 1

S IKITIR A M B E LG S
90 L/5=78 118 10-20 10/ L=260

6 12
10 10 30 90 30

ekil 4.7: Srekli temellere donat yerleimi

79

SC1(30/ 60) 1216

6 12 6 12

612
90 10 10 30 90 11810/ 10-20 L=260 30

ekil 4.8: Srekli temellerde etriye alm

SA1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

ST1 40/ 100)

6 12 12 6 12 6 12 6 12 6 12

SIKITIRMA BLGES

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

180

616

L=624

ekil 4.9: Srekli temellerde etriye sklatrma blgeleri

80

L1 /7=55

L1 /7=55

L2 /4=75

30

245 130 35

616 L=665 35 190

A A

SA1(30/ 60)

SB1(30/ 60)

SC1(30/ 60)

1216 ST1 40/ 100)

612 612 612 612 6 12 6 12 612 612 612

SIKITIRMA BLGES
L /5=78

SIKITIRMA BLGES
90 L /5=78 11810/ 10-20 L=260

612
10 10 30 90 30

180 616 201 30 245 616 130 35 L=665 35 35

L=624 35 173 165 616 190 160 35 L=540 35 30

585 612 30

L=615

612

L=615 475

612

L=554

30

612

L=554

30

585 612

L=615

30 612 L=615 475

ekil 4.10: Srekli temellere donat yerleimi ve almlar

81

10 6 1 L 64 8 6 = 2 21 0 3 0 2 56 1 L 6 5 4 6 = 6 10 3 3 5 3 5 10 9 10 6 3 5 3 5 3 5 13 7 1 56 1 L 5 0 6 6 = 4 3 5 3 0

55 6 1 L65 8 2 = 1 3 0 6 1 L 54 2 = 5

6 1 L 65 45 2 = 1 7

3 0

6 1 L54 2 = 5

3 0

55 6 1 L65 8 2 = 1

3 0 6 1 L65 45 2 = 1 7

ekil 4.11: Srekli temellerde pilye ve dz demir alm

4.4.1. T1,T2...T14(160/130) Donat Yerleimi

Donats izilecek kolon ve temel pabucu plandan tespit edilerek 1/20 leinde izilir. llendirmeleri yaplr ve her iki ynde de kesiti izilir. Plana donatlarn izimi yaplr. Temel pabucun da her iki ynde sktrma blgesi hesaplanr. Temel pabucunun her iki ynde donat adedi hesaplanr.

82

316/20

616/10

316/20

316/20

316/20

716/10

ekil4.12: Tekil temel izimi

A-A Kesit yn 160/8=20 cm Sktrma blgesi b=20*4=80 Donat adadi=80/10=8 8-1=7 adet 2a=160-80 2a =80 =40 Donat adedi=40/20=2 2+1=3 adet

B-B Kesit yn 130/8=16,5 cm Sktrma blgesi b=16,25*4 =65 cm donat adedi=65/10=6,5 seilen 7 2a=130-65 2a=65 =32.5 cm 7-1=6 adet donat adedi32,5/20=1,6 seilen 2 adet 2+1=3 adet

Donat hesaplar yaplarak donat yerletirilir. Donat aplar 16 mm olarak alnr. ekil 4.3te demir donatlarnn izimi uygulanmtr.

83

316/20

616/10

316/20

3 1 6 /2 0

3 1 6 /2 0

7 1 6 /1 0

ekil 4.13: Tekil(Mnferit) temel donat izimi

4.4.2. Ba Kiri Donat izimi BK ..(30*50)

Ba kiriin dey kesiti plandan yararlanlarak izilir. llendirme yaplr. En kesiti izilir. Dz demirler izilir. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Donat almlar yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar yazlr. Ba kiriinin poz numaras yazlr. BK1(30*50) ba kiriinin izimi ekil 4.14te uygulanmtr. Demir donat izimini hzl ve doru yapmak iin donut komutundan faydalanmanz gerekir. Ba kiri detay izimi 1/20 leinde izilir.

84

A
B K 1( 5 0*3 0) B K 1 ( 50 *3 0) 2 16 2 16 L=210 L = 21 0

A -A K E S T 40 20

8 8 20

55 8 L=136

40

ekil 4.14: Ba kiri detay izimi

4.4.3. BS4(130/ 400) Bileik Smel izimi lem Sras

Uygun katmanlar ve draw komutlarndan faydalanarak aadaki maddeler srasyla uygulanr. Plandan yararlanlarak temel papucunun ve kolonlarn dey kesiti izilir. Dimensiyon style aktif hle getirilerek l ayarlar yaplr. llendirme yaplr. En kesiti izilir. Pilyelerin bkm yerleri ve yan temel papucuna gei mesafeleri hesaplanarak ve izmi olduumuz dey kesite yerletirilir. Dz demirler izilir. Etriye sklatrmas ve orta blge mesafesi hesaplanr. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Kesite donatlar izilir. 85

Donat alm yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar text komutu altrlarak yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr.

A A -A KES T

S B3( 30 /60) A B S4( 130 /400)

S C3( 30 /60)

12 16

A 56 30 93 35 35 205 6 16 L=484 30 6 12 A -A KES T 390 12 6 16 L=450 6 12 30 6 12 390 6 16 L=450 6 12 120 21 10 / 10 L=320 120

10 10 30

ekil 4.15:Birleik smel izimi

86

4.4.4. DAS1(55/50) Duvar Alt Smel izimi lem Sras

Uygun katmanlar ve draw komutlarndan faydalanarak aadaki maddeler srasyla uygulanr. Plandan yararlanlarak temel pabucunun ve kolonlarn dey kesiti izilir. Dimensiyon style aktif hle getirilerek l ayarlar yaplr. llendirme yaplr. En kesiti izilir. Dz demirler izilir. Etriye sklatrmas ve orta blge mesafesi hesaplanr. Etriye adetleri hesaplanarak izilir. Kesite donatlar izilir. Donat alm yaplr. Donatlarn ksmi ve toplam boylar text komutu altrlarak yazlr. Temel ve kolon pozlar yazlr.

87

SF1(30 /60)

SF4(30 /60)

DAS1(55/ 50)

20 20

535 216 535 216

L=575 L=575

20 20

40 8 20 40

8 20

158 L=136

ekil 4.16: DAS1(55/50) Duvar alt smel izimi

4.5. Birleik Temel Plan Bilgileri Yazm ve Anted izimi

Plann amacna ulamas iin llendirilmesi ve aklayc birtakm bilgilerin mutlak suretle yazlmas gerekir. Plan ve kesit izimini tamamladnz srekli(mtemadi) plann llendirme ilemlerini yapmak iin ncelikle dimension style komutu altrlr, i ve d l ayarlar yaplr. ller verilirken ak, anlalr ve tam olmaldr. Yma temel plan llendirme kurallar, bu llendirmelerde de aynen uygulanr. ekil 4.17de uygulamas grlmektedir . Kotlu llendirmeler de ayn plan ierisinde yer almaktadr.

88

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -85 -110 -160 -165 -85

0.00 -85 -110

-85

-160

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

3 A
------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SC3(30 /60)

T5(160 /130 ) SA5(30 /60)

5 6

SA5(30 /60) SA2(60 /30) T13(160 /80 ) SA2(60 /30) T5(160 /130 ) T5(160 /130 ) SA2(60 /30) T5(160 /130 )

B
B

ekil 4.17: Bileik temel plan yazlar

Plann tamamlayc unsurlarndan birisi de yazlarn tam ve eksiksiz olarak yazlmasdr. Autocad program ile yaz yazmak iin text komutu altrlr ve gerekli yaz ayarlar yaplr. Text formating diyalog kutusundan daha kolay ve hzl yaplr. Buradan yaz tipi, yaz ykseklii, yaz rengi ayarlar yaplr. ekil 5.1ve 5.2de uyguland gibi yazlar, elemanlarn zerine yazlr. Anted bilgileri ve kesit bilgileri de text komutu kullanlarak yazlr. Temelin lei, ad yazlarak anted izimi tamamlanr ( ekil 4.18 ).

89

-165

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SC3(30 /60)

SA2(60 /30)

T11(160 /80 )

SA2(60 /30)

3 4 A

SC4(30 /60)

SA2(60 /30)

5 6

------Tesviyebetonu ------Yaltm ------Korumabetonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -85 -110 -160 -165 -85

0.00 -85 -110 -85 -165

-160

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

T5( /130) 160

BK(30*30)

SA2(60 /30)

BK(30*30)

3 A
------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5( /130) 160

SC3(30 /60)

BK(30*30) BK(30*30) BK(30*30)

5 6

SA5(30 /60)

BK(30*30)

T5(160 /130 ) SA5(30 /60) SA2(60 /30)

T13(160 /80 )

B
B

ekil 4.18: Bileik temel plan kesiti yaz ve lleri

90

SA2(60 /30) T5( /130) 160

SA2(60 /30)
BK(30*30) BK(30*30)

BK(30*30)

T5( /130) 160

BK(30*30)

SC3(30 /60)

SA2(60 /30)

T11(160/80 )

SA2(60 /30)

3 4 A

SC4(30 /60)
BK(30*30)

SA2(60 /30)

SA2(60 /30) T5( /130) 160

T5(160/130) SA2(60 /30) T5( /130) 160

5 6

------Tesviyebetonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

0.00 -85 -110 -160 -165 -85

0.00 -85 -110

-85

-160

------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

T5(160 /130 )

BK(30*30)

SA2(60 /30)

BK(30*30)

3 A
------Tesviye betonu ------Yaltm ------Koruma betonu ------Grobeton ------Blokaj ------Zemin

SA2(60 /30) T5(160 /130 )

SC3(30 /60)

BK(30*30) BK( 30*30) BK(30*30)

5 6

SA5( /60) 30

BK( 30*30)

T5(160 /130 ) SA5( /60) 30 SA2(60 /30)

T13( /80 ) 160

B
B

ekil 4.19: Bileik temel plan antedi

91

-165

SA2( /30) 60 T5(160 /130 )

SA2( /30) 60
BK(30*30) BK(30*30)

T5(160 /130 )

SC3( /60) 30

SA2( /30) 60

T11( /80 ) 160

SA2( /30) 60

3 4 A

SC4(30 /60)
BK( 30*30)

SA2( /30) 60

SA2( /30) 60 T5(160 /130 )

T5(160 /130 ) SA2( /30) 60 T5(160 /130 )

5 6

TEMEL PLANI LEK:1/50

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada zemin kat plan verilmi binann bileik temel plann kurallara uygun olarak iziniz. Verilenler; Temel duvar genilii=50 cm Smel genilii=100/100 Deme st kotu=0.00 Su basman ykseklii=85 cm Temel derinlii=80cm Smel ykseklii=50 cm lek=1/50 Ba kiriler=30*30 Kolonlar= 40*40 Aks ller planda verilmitir.

92

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular cevaplayarak belirleyiniz. Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerin hangisinde bileik smellerde pilye krma as doru olarak verilmitir? A)55 derece B) 60 derece C) 33 derece D) 45 derece 2. Aadakilerin hangisinde ba kiri boyutu doru verilmitir? A) 25/50cm B) 20/45cm C) 40/40 cm D) 30/50 cm 3. Aadakilerden hangisi bileik smellerde kullanlan etriye apdr? A) 8 mm B) 10 mm C) 12mm D) 16 mm 4. Aadakilerin hangisinde duvar alt smel boyutlar doru olarak verilmitir? A) 55/50 cm B) 25/25cm C) 40/45 cm D) 60/130 cm 5. Bileik temellerde pilyeler kolonlara yakn blgelerde hangi mesafede sktrlr? A) L/5 B) L/4 C) L/8 D) L/7 DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyiniz. Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru cevapladysanz modl deerlendirmeye geiniz. 93

PERFORMANS DEERLENDRME Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz uygulamay deerlendiriniz. Gerekleme dzeyine gre evet - hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz.

DEERLENDRME LE Genel naat Teknolojisi Modl ad rencinin Bilgisayarla bileik temel plan kesit ve Ama Ad soyad detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla Temel Plan izimi -1 Konu Snf/Nu GZLENECEK DAVRANILAR Evet Uygulamaya balamadan nce bilgisayar 1 programn yaplacak izime gre ayarladnz m? izim snrlarn belirlediniz mi? 2 Bileik temel tanm ve elemanlarn rendiniz mi? 3 Akslar izdiniz mi? 4 Bileik temelleri ve betonarme duvarlar izdiniz mi? 5 Bileik temel donat detaylarn izdiniz mi? 6 llendirmeleri yaptnz m? 7 Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m? 8 Antedi izdiniz mi? 9 Toplam Evet - Hayr says DEERLENDRME

Hayr

Deerlendirme sonucunda eksik olduunu tespit ettiiniz konular, faaliyete dnerek tekrar ediniz.

94

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aadaki performans testi ile modlle kazandnz yeterlilii lebilirsiniz. Gerekleme dzeyine gre evet hayr seeneklerinden uygun olan kutucua iaretleyiniz. PERFORMANS TEST rencinin Modl ad Genel naat Teknolojisi Bilgisayarla yma temel plan kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla tekil (mnferit)temel plan kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla srekli (mtemadi) temel Ad soyad Ama plan kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla bileik temel plan kesit ve detaylarn izebileceksiniz. Bilgisayarla Temel Plan izimi -1 Konu Snf /Nu. Balang saati Zaman Biti saati Harcanan sre GZLENECEK DAVRANILAR Evet 1 Uygun program altrdnz m? 2 Limits ayarlarn yaptnz m? 3 Katman ayarlarn yaptnz m? 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Hayr

Temeller ile ilgili standart ve ynetmelikleri aratrdnz m? Yma temel tanm ve elemanlarn rendiniz mi? Temel duvarlarn izdiniz mi? Temel kaz alann, temel hatln, i duvar zerinde temel kesitini izdiniz mi? Balkon ve teras olan ksmlarda temel kesitini izdiniz mi? llendirme yaptnz m? Temel plan ve kesit bilgilerini yazdnz m? Tekil plan akslarn izdiniz mi? Kolon ve ba kirilerini izdiniz mi? Tekil temel kesitlerini izdiniz mi? Tekil temel donat detaylarn izdiniz mi? Tekil temel llerini yaptnz m? Tekil temel plan yaz ve antedini yaptnz m? Srekli plan akslarn izdiniz mi?
95

18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

Kolonlar ve devam eden kirileri izdiniz mi? Srekli temel kesitlerini izdiniz mi? Srekli temel donat detaylarn izdiniz mi? Srekli temel llerini yaptnz m? Srekli temel plan yazlarnn antedini yaptnz m? Birleik temel aks ve kolonlarn izdiniz mi? Birleik temel hasr donatlarn izdiniz mi? Birleik temel kesitlerini izdiniz mi? Birleik temel donatlarn izdiniz mi? Birleik temel llerini yaptnz m? Birleik temel plan yazlar ve antedini yaptnz m? izimlerinizi verilen srede yaptnz m?
Toplam Evet - Hayr says

DEERLENDRME Performans testi deerlendirmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlaynz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

96

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Kolon lleri 60/30 olan aadaki plan taslann, tekil, srekli ve birleik temel planlarn iziniz. Aada zemin kat plan verilmi binann birleik temel plann kurallara uygun olarak iziniz. Verilenler; Temel duvar genilii=50 cm Smel genilii=100/100 Deme st kotu=0.00 Su basman ykseklii=85 cm Temel derinlii=80cm Smel ykseklii=50 cm lek=1/50 Ba kiriler=50*30 Aks ller planda verilmitir.
900

300

200

400

200

200

730

200

200

100

150

80

300

200

905

400

97

80

150

100

730

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENMEFAALYET-1NCEVAPANAHTARI
1 2 3 4 5 B B A A A

RENMEFAALYET-2NNCEVAPANAHTARI
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 A A D B A B B A B B

RENMEFAALYET3NCEVAPANAHTARI

RENMEFAALYET-4NCEVAPANAHTARI
1 2 3 4 5
DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru yantladysanz dier modle geebilirsiniz. 98

B D A A A

KAYNAKA KAYNAKA
OYMAEL Sabit, Yap Bilgisi, Cilt 1, MEB Yaynlar, stanbul, 2003. Yap Ressaml IX. ve X. Snf ve lem Yapraklar, Devlet kitaplar stanbul-2005.
GNGR Yksel, Bilgisayarla izime Hazrlk Modl, MEB, MEGEP, Milli Eitim Basmevi, Ankara, 2008.

99