T.C.

KOCAEL NVERSTES
MHENDSLK FAKLTES
MAKNE MHENDSL BLM



2 KADEMEL DL KUTUSU TASARIMI VE MLLERN
YORULMA DAYANIMLARININ HESABI



Sunumlu Proje



ABDURRAHMAN CAN AYALP
Faklte No : 050217040


Danman :
Do. Dr. Tamer SINMAZELK


OCAK-2010

Anahtar kelimeler: Dili kutusu, Yorulma hesab, Yorulmaya kar mil tasarm, CAD

ZET
Bu almada giri ve k mili e eksenli, iki kademeli helisel dili kutusu tasarm
yaplm, retim resimleri karlan millerin radyal, teetsel ve eksenel yklere kar
mukavemetleri ve bu yklerden doan deiken gerilmeler hesaplanarak tehlikeli
kesitlerde yorulma dayanmlar incelenmitir. Tasarm yaplrken Autodesk nventor adl
3 boyutlu tasarm program kullanlmtr.


NSZ
Asenkron motorlarn devir saylar, kutup saylarna ve ebeke frekansna baldr.
Gnmzde frekans deitirici driverlar kullanlarak hz kontrolleri yaplmaktaysa da
yeni sistemler dili kutularn yerinden edememitir. Bu sistemler hem pahal sistemlerdir
hem de mekanik sistemlere gre arza olaslklar daha yksektir.
Bu projede tasarlanan dili kutusu AYBAKAR DI TC. A..nin rettii bir koval
elevator iin tek ynde alacak ekilde tasarlanmtr. Elevatr gibi sabit hz gerektiren
bir sistemde dili kutusu kullanm ok daha avantajl olacaktr. Bakmnn kolay
yaplmas, yol verme donanmlar haricinde bir ek sistem gerektirmeden kullanlabilmesi
dili kutusunun burada kullanlmas iin geerli ve yeterli sebeplerdir.











GR:


Dili kutular (redktr) mekanik sistemlerde hz ve torku deitirmek iin kullanlr.
Kullanlan dililerin says, byklkleri ve di saylar dili kutularnn teorik mekanik
avantajn ya da torkun veya hzn ka kat arttn belirler. Dili kutularnda hzn ve
torkun ka kat deitii redksiyon oran ile belirtilir. rnein: 100:1 redksiyon oranna
sahip bir motorda, motor aftnn 100 dnnde dili kutusu kndaki son dilinin aft
bir dn yapyor anlamna gelir. Yani hz 100 kat azalm, tork ise buna bal olarak 100
kat artm olur.
Bu kutular farkl dili trleri kullanlarak tasarlanabilirler bunlara rnek olarak;

Dz Dililer:

Dz dililer en yaygn kullanlan dili tipleridir. Genel olarak formlar bir disk ya da
silidir ve bunun etrafnda radyal olarak da doru kntlar halinde bulunan dilerden
oluurlar. Dz dililer birbirleriyle ancak aftlarnn merkez eksenleri paralel olacak
ekilde balanabilirler. Dz dili sistemlerinde biraz grlt oluumu normaldir, ancak
yksek hzda kullanldnda grlt rahatsz edici olabilir.




Helis Dililer:

Helis dililerin dz dililerden farkl dilerinin aftn merkez eksenine paralel olarak
deil, belli bir ayla eik ekilde bulunmasdr. Bu zellikleri helis dilileri dz
dililerden daha iyi yapar, nk daha az grltye ve titreime neden olurlar. Herhangi
bir anda helis dilinin zerindeki yk dz dililere gre daha fazla sayda die
bltrlr ve bu da anmay azaltr. Helis dililer aft eksenleri birbirine parelel ve
dikey olacak ekillerde yerletirilebilirler. Endstride de yaygn olarak kullanlrlar. Helis
dililerin olumsuz yan dilerinin helis yapsndan kaynaklanan eksensel itme kuvvetidir.
Bu durum diler arasndaki srtnmeyi de arttrr.






ift Helis Dili / Balksrt Dili / V Dili:

Biri sa, biri sol helisli olan ki helis dilinin yanyana getirildiinde oluacak yapda olan
dililerdir. ift helisli dililerde diler arasndaki eksensel itme kuvveti helisli dililere
gre daha azdr. nk diler V eklindedir ve itme kuvvetinin bu ekilde iki tarafa da
karlkl uygulanmas toplamda var olan etkiyi iptal eder.






Dz Konik Dililer:

Konik dililer hareketi, merkez eksenleri akan aftlar arasnda aktarmak iin kullanlr.
aftlar arasndaki a 0 ve 180 hari herhangi bir deerde olabilir. Di saylar ayn
olan ve aftlar arasndaki a 90 olan konik dililere miter dililer denir.






Spiral Konik Dililer:

Konik dililerin dileri dz olabilecei gibi, heliks diler de olabilir. Byle dilere sahip
olan konik dililere spiral konik dililer denir. Spiral konik dililer, dz konik dililere
gre hareket daha az grltldr ve daha az titreim vardr. Ancak spiral konik dililerin
de heliks dililerde olduu gibi dilerin heliks yapsndan kaynaklana itme kuvveti
dezavantajlardr.

Bu ekilde yerletirilmi iki dilinin aft merkez eksenleri birbirine diktir ancak birbirini
kesmez.




Sonsuz Dili:

Sonsuz dililer vidaya benzer. Sonsuz dililerin en nemli zellii az dili kullanlarak
lea z yer kaplayarak yksek redksiyon oranlarnn salanabilmesidir. Helis dililerin
dili oran 10:1 ve daha az ile snrlyken, sonsuz dililerde bu oran genellikle 10:1 ile
100:1 arasndadr ve hatta baz durumlarda 500:1 olabilir. Sonsuz dililerin kullanld
sistemlerde sonsuz dili kendisine bal olan diliyi srekli dndrebilir. Ancak o dili
sonsuz diliyi dndrmeyi baaramaz.







Kremayer Dili:


Kremayer dili st yznde diler bulunan bir ubuk olarak dnlebilir. Bu dili
zerinde dnen kk diliye ise pinyon dili denir. Kremayer dililerin dileri dz ya da
helis diler olabilir ve pinyon olarak da dz veya helis dili kullanlabilir. Kremayer dili
ve pinyon kullanlarak tork, dorusal bir kuvvete dntrlebilir.






Hipoid Dili:

Hipoid dililerin yerleimi torkun 90 aktarlmasn salar. Hipoid dililer spiral konik
dililere benzerler ancak onlardan farkl olarak eksenleri akmaz. Hipoid dililer spiral
konik dililerin dnme hareketini ve yksek di basncn, sonsuz dililerin kayma
hareketi ile birletirirler.













Planet Dili:

Planet dililer en karmak yerleimli dililerdir. Bu sistemler temel olarak bir i diliden,
ortada bir dili ve bu dili etrafndaki fazla sayda (2, 3, 4) diliden oluur. eitli k
hzlar elde edilebilmek iin eitli konfigrasyonlarda kullanlabilen komplike dili
sistemleridir.
























BLM 1: Dililerin Boyutlandrlmas

Bu projede 4 kW gc 1000 d/dak giri devri ve 100 d/dak k devri olacak ekilde iki
kademeli bir helisel dili kutusu tasarm yaplmtr. Hesaplar standart modl hesab
kullanlarak yaplmtr. (a
0
= 120 mm)
Helisel dili iftlerinde ilk kademede 3.5, ikinci kademede 2.8 redksiyon oran
elde etmek amalanmtr. lk dili iftinin hesaplar aadadr.

Redksiyon oran I = 3.5
Helis as
0
= 18.6
Darbe faktr k = 1.25
Dinamik yk faktr = 1.1
Genilik katsays = 8
Form faktr = 7.9 (Edeer dz dili saysna gre seildi.)
Edeer El. Modl E
e
= 2.08x10
6
daN/cm
2
Kavrama oran
p
= 1.59
Edeer dz dili says z
e
= z
1
/cos
3
= 23
Dndrme momenti Mb = (71620.P)/(n) = 329.6 daNcm
z
1
= 20,

z
1
= 71 di.
Pinyon malzemesi Fe 50, ark malzemesi D-45
Fe 50 iin,
em
= 1200 daN/cm
2
,

P
em
= 3400 daN/cm
2

Di dibi mukavemetine gre modl;



m
n1
= 1.41 mm



Anma mukavemetine gre modl;



m
n2
= 2.43 mm

Standart modl olarak 2.5 mm seildi.
Aln modl:


m
a
= 2.63 mm

Aln kavrama as:

ao
= 20.9













2. Dili grubu iin;

Redksiyon oran I = 2.8
Helis as
0
= 18.6
Darbe faktr k = 1.25
Dinamik yk faktr = 1.1
Genilik katsays = 8
Form faktr = 7.62 (Edeer dz dili saysna gre seildi.)
Edeer El. Modl E
e
= 2.08x10
6
daN/cm
2
Kavrama oran
p
= 1.59
Edeer dz dili says z
e
= z
1
/cos
3
= 23
Dndrme momenti Mb = (71620.P)/(n) = 329.6 daNcm
z
1
= 24,

z
1
= 67 di.
Pinyon malzemesi 37MnSi5, ark malzemesi Fe 50
37MnSi5 iin,
em
= 2000 daN/cm
2
,

P
em
= 5500 daN/cm
2

Di dibi mukavemetine gre modl;



m
n1
= 1.72 mm
Anma mukavemetine gre modl;



m
n2
= 2.42 mm

Standart modl olarak 2.5 mm seildi.
Aln modl:


m
a
= 2.63 mm

Aln kavrama as:

ao
= 20.9

O halde ilk dili iftinin temel boyular:

Pinyon ark
Di saylar, z 20 71
Standart modl, m
n
2.5 mm
Genilik, b 62 mm
Taksimat dairesi ap, d
0
52.72 mm 187.17 mm
Di ba dairesi ap, d
b
57.72 mm 192.17 mm
Di taban dairesi ap, d
t
46.47 mm 185.92 mm
Taksimat, t 7.85 mm
Temel dairesi ap, d
g
49.25 mm 174.85 mm
Di ba bouu, S
b
0.625 mm
Eksenler aras uzaklk, a
0
120 mm










kinci dili iftinin temel boyular:

Pinyon ark
Di saylar, z 24 67
Standart modl, m
n
2.5 mm
Genilik, b
65 mm (Kama hesabndan sonra yeniden
boyulandrlmtr.)
Taksimat dairesi ap, d
0
63.30 mm 176.70 mm
Di ba dairesi ap, d
b
68.30 mm 182.70 mm
Di taban dairesi ap, d
t
57.05 mm 170.45 mm
Taksimat, t 7.85 mm
Temel dairesi ap, d
g
59.13 mm 165.07 mm
Di ba bouu, S
b
0.625 mm
Eksenler aras uzaklk, a
0
120 mm


Bu hesaplamalardan sonra mil aplarnn nboyutlandrmasna geildi,

max

maks
p
Mb
y
I
= s
em
Formlnden nboyutlandrma iin mil aplar hesaplanr.










Aadaki tabloda giri mili, ara mili ve k milinin nboyutlandrmada hesaplanan
aplar verimitir.






- Dg: Giri mili ap, Da: Ara mili ap, D, k mili ap


Bu hesaplara gre standart mil aplar olarak Dg=25 mm, Da=30 mm, D=40 mm seilir.
Mil aplar belirlendikten sonra tahmini uzaklklara gre yatak kuvvetleri hesapland.


















ller (mm) Malzeme
Dg 23.65 Fe 50
Da 27.07 37MnSi5
D 38.11 37MnSi5
BLM 2: Yataklarn Seimi

Tasarm aamasna gemeden nce, millerin tahmini uzunluklar belirlenerek
radyal ve eksenel yklere gre yatak seimi yaplmtr. Giri milinde ve k milinde
dililer tam ortada kabul edilmi, bunun tasarm esnasnda ok deimeyecei
dnlerek yatak seimi yaplmtr. Tasarm aamasnda millerin son ekilleri
verildiinde yorulma konusunda ayrntl moment diyagramlar izilmitir.

Fa=49.4 daN, Ft=147.8 daN, Fr=56.75 daN

Yatay dzlemde;

Radyal ve eksenel kuvvetlerin yataklara etkisi yukarda gsterildii gibi olacaktr.
Teetsel kuvvet ise dey dzlemde etkir.

O halde A yatandaki radyal kuvvet;
2
2
r
F
2 2 2

A
Fr Ft
F
| |
| |
= +
| |
\ .
\ .
= 75.49 daN

75 mm 75 mm

F
r

/2 F
r
/2
F
r
F
a
F
r
/2 F
r

/2
A B

B yatandaki radyal kuvvet ise;
2
2
r
F
2 2 2

B
Fr Ft
F
| |
| |
= + +
| |
\ .
\ .
=84.68 daN olarak bulunur.

Ara milinde yatak kuvvetleri;

Yatay dzlemde;
2 Nolu dilide kuvvetler: Ft=147.8 daN, Fr=56.75 daN, Fa=49.5 daN



Eksenel ve radyal kuvvetlerin ynleri belirlendikten sonra;
M
2
: 2 Nolu dilide eksenel kuvvetten doan moment olmak zere;
2
0
2
.
2
a
d
M F = = 462.137 daNcm olarak bulunur



2 3
F
a2

F
r2

F
r3

F
a3

C D
a b c
3 Nolu dilide kuvvetler; Ft=439.04 daN, Fr=168.6 daN, Fa=147.75 daN
M
3
: 3 Nolu dilide eksenel kuvvetten doan moment olmak zere;
3
0
3
.
2
a
d
M F = = 465.41 daNcm olarak bulunur.
Radyal kuvvetlerin dengesi;
0
C
M =

2 3
3 2
. .( ) .( ) 0
r r D
M M F a F a b Fr a b c + + + + + = dan
D
Fr =152.67 daN bulunur.
0
D
M =

3 2
2 3
. .( ) .( ) 0
r r C
M M F c F c b Fr a b c + + + + + = dan
C
Fr =72.67 daN bulunur.
Teetsel kuvvetlerin dengesi;
2 Nolu dilide Ft=147.8 daN, 3 Nolu dilide Ft=439.04 daN


Dey dzlemde kuvvetlerin ynleri;


2 3
F
t2

F
t3

C D
0
C
M =

2 3
. .( ) .( ) 0
t t D
F a F a b F a b c + + + + + =
D
F =311.97 daN D yatanda teetsel ykten doan radyal kuvvet.
0
D
M =

3 2
. .( ) .( ) 0
t t C
F c F c b F a b c + + + + =
C
F = 20.73 daN C yatanda teetsel ykten doan radyal kuvvet.
Teetsel, radyal ve eksenel kuvvetten dolay yataklara etkiyen radyal kuvvetler
bulunduuna gre toplam etkiyen kuvvetler u ekilde olacaktr;
C yatandaki toplam radyal yk;
C
C r C
F F F = + =75.57 daN
D yatandaki toplam radyal yk;
D
D r D
F F F = + =347.32 daN
Mildeki eksenel kuvvet:
2 3
a a
F F = 98.4 daN
















k milinde yatak kuvvetleri;
Yataklar aras uzaklk 100 mm olarak tahmin edilerek hesaplar yaplmtr. Dili
tam ortada kabul edilmitir.
Ft=439.04 daN, Fr=168.6 daN, Fa=147.75 daN
Yatay dzlemde;

Eksenel ykten doan radyal kuvvet;
4
0
'
4
2
.
r a
d
F F
l
= =130.5 daN
E yatandaki radyal kuvvet;
2
2
r
F
2 2 2

E
Fr Ft
F
| |
| |
= + +
| |
\ .
\ .
=463.81 daN
F yatandaki radyal kuvvet;
2
2
r
F
2 2 2

F
Fr Ft
F
| |
| |
= +
| |
\ .
\ .
=225.91 daN



50 mm 50 mm

F
r

/2 F
r
/2
F
r
F
a
F
r
/2 F
r

/2
E F
Bulunan kuvvetlere gre yataklar FAG rulman katalou kullanlarak seilir.
Giri milinde yataklar:d
B yata sabit yatak, A yata serbest yatak olacak ekilde belirlenmitir.
Serbest yatak A yata: Sabit bilyal yatak
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG 6205 25 52 15 1430 615

Sabit yatak B yata: Tek sral eik bilyal yatak
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG 7205 25 52 15 1460 815


FAG 6205

FAG 7205
mr hesab;
A yatann mr,
F=Fr=75.49 daN
=3 Nokta temasl yatak.
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=6797.10
6

113289 saat.
B yatann mr,
1.14
a
r
F
F
< olduundan F=Fr alnr,
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=5125.10
6

85421 saat.

Ara milinde yataklar;
D yata sabit, C yata serbest olacak ekilde tasarlanmtr.
C yata iin sabit bilyal FAG 6206 Nolu rulman seilmitir.
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG 6206 30 62 16 1930 980

Sabit yatak D yata iin eik bilyal FAG 7306B.TVP rulman seilmitir.
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG
7306B.TVP
30 72 19 3250 1730

mr hesab,
C yatanda;
F=Fr=75.57 daN
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=16658.10
6
devir
277633 saat
D yatanda;
1.14
a
r
F
F
< olduundan, F=Fr alnr,
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=819.10
6
devir
13655 saat bulunur.

k milinde yataklar:
E yata sabit, F yata serbest yatak olacak ekilde tasarlanmtr.
E yata iin eik bilyal FAG 7308B.TVP rulman seilmitir.
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG
7308B.TVP
40 90 23 5000 2800
F yata iin sabit bilyal FAG 6208 Nolu rulman seilmitir.
d D B C(daN) C
0
(daN)
FAG 6208 40 80 18 2900 1560

mr hesab,
E rulmannn mr;
1.14
a
r
F
F
< olduundan, F=Fr alnr,
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=1252.10
6
devir.
20880 saat.
F rulmannn mr;
F=Fr
3
C
L
F
| |
=
|
\ .
=2115.10
6
devir.
35256 saat.


BLM 3: Feder hesaplar
Federle birletirilecek ilk ksm motor mili ile giri mili arasnda g iletecek zincir
dilili kavrama olacaktr. Giri mili zerindeki dili ile yekparedir. Ara milindeki ve k
milindeki dililer kama ile birletirilecektir. Aada verilmi tabloda kama
standartlarnn bulunduu TS 147 nin bir zeti bulunmaktadr. Bu projede kullanacamz
kama eitleri yuvarlak alnl ve boluklu kamalardr. Bu kamalarn tablodan okunacak
zellikleri de tablo altnda verilmitir.

ap (d) Gmme kama ve federler Burunlu veya burunsuz
(hari) (dahil)

boluklu sk
dz -yass kama oyuk kama
den kadar b x h t
1
t
2
t
2
b x h t
1
t
2
b x h t
2
(t)
6...........8 2 x 2 1,1 0,8 0,6
8...........10 3 x 3 1,7 1,2 1
10.........12
12.........17
17.........22
22.........30
4 x 4
5 x 5
6 x 6
8 x 7
2,5
3
3,5
4
1,8
2,3
2,8
3,3
1,2
1,7
2,2
2,4



8 x 5



1,3



3,2



8 x 3,5



3,2
30..........38
38..........44
44..........50
10 x 8
12 x 8
14 x 9
5
5
5,5
3,3
3,3
3,8
2,4
2,4
2,9
10 x 6
12 x 6
14 x 6
1,8
1,8
1,8
3,7
3,7
4
10 x 4
12 x 4
14 x 4,5
3,7
3,7
4
50..........58
58..........65
65..........75
16 x 10
18 x 11
20 x 12
6
7
7,5
4,3
4,4
4,9
3,4
3,4
3,9
16 x 7
18 x 7
20 x 8
1,9
1,9
1,9
4
4,5
5,5
16 x 5
18 x 5
20 x 6
4,5
4,5
5,5
75..........85
85..........95
95..........110
22 x 14
25 x 14
28 x 16
9
9
10
5,4
6,4
7,4
4,4
4,4
5,4
22 x 9
25 x 9
28 x 10
1,8
1,9
2,4
6,5
6,4
6,9
22 x 7
25 x 7
28 x 7,5
6,5
6,4
6,9
110........130
130........150
150........170
32 x 18
36 x 20
40 x 22
11
12
13
8
9
10
6,4
7,1
8,1
32 x 11
36 x 12
40 x 14
2,3
2,8
4
7,9
8,4
9,1
32 x 8,5
36 x 9

7,9
8,4





Giri mili kamas;
25 mm ap iin, b=8 mm, h=7 mm
t
1
=4 mm, t
2
=3.3 mm
Kama malzemesi C 45
em
=212 daN/cm
2

Mb=389.6 daNcm
2
Mb
Ft
d
= =311.68 daN
Kamann kesilmesi;
.
em
Ft
l b
s l
min
=1.83 cm
Gbein ezilmesi;
Malzeme: Fe 50-2 P
em
=600 daN/cm
2

2
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=1.57 cm
Milin ezilmesi;
Malzeme: Fe 50-2 P
em
=600 daN/cm
2

1
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=1.29 cm
l=20 mm olarak belirlendi.
2 Nolu dilinin kama hesab:
Mb=1383 daNcm
d=45 mm b=14 mm, h=9 mm
t
1
=5.5 mm, t
2
=3.8 mm
Kama malzemesi Fe 60
Mb=1383 daNcm
2
Mb
Ft
d
= =614.66 daN
Kamann kesilmesi;
em
=300 daN/cm
2

.
em
Ft
l b
s l
min
=1.70 cm

Gbein ezilmesi;
Malzeme: D-45 P
em
=600 daN/cm
2

2
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=3.10 cm
Milin ezilmesi;
Malzeme: 37MnSi5 P
em
=1000 daN/cm
2

1
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=1.36 cm
l=50 mm (yuvarlatmalar dahil) olarak belirlendi.
3 Nolu dilinin kama hesab;
Mb=1383 daNcm
d=38 mm b=10 mm, h=8 mm
t
1
=5 mm, t
2
=3.3 mm
Kama malzemesi Fe 60
2
Mb
Ft
d
= =727.89 daN
Kamann kesilmesi;
em
=300 daN/cm
2

.
em
Ft
l b
s l
min
=2.42 cm

Gbein ezilmesi;
Malzeme: 37MnSi5 P
em
=1000 daN/cm
2

2
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=2.205 cm
Milin ezilmesi;
Malzeme: 37MnSi5 P
em
=1000 daN/cm
2

1
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=1.45 cm
63 mm seildi.


4 Nolu dilinin kama hesab;
Mb=3860.875 daNcm
d=50 mm b=14 mm, h=9 mm
t
1
=5.5 mm, t
2
=3.8 mm
Kama malzemesi Fe 60
2
Mb
Ft
d
= =1544.35 daN
Kamann kesilmesi;
em
=300 daN/cm
2

.
em
Ft
l b
s l
min
=3.67 cm
Gbein ezilmesi;
Malzeme: Fe 50 P
em
=900 daN/cm
2

2
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=4.51 cm
Milin ezilmesi;
Malzeme: 37MnSi5 P
em
=1000 daN/cm
2

1
.
em
Ft
P
t l
s l
min
=2.8 cm
63 mm seildi.












BLM 4: Tasarm Aamas

Millerin yorulmaya gre tehlikeli kesitlerini incelemek amacyla hazrlanm olan
bu projede ayrntl bir ekilde millerin teknik resimlerinin karlmas iin 3 boyutlu
tasarm program Autodesk nventordan yararlanlmtr. Tasarm srasnda, montaj
aamasn, bakm srasnda demontaj aamasn dnmeye ve mmkn olduunca
standart paralardan yararlanmaya allmtr. Her parann ayr ayr teknik resimleri
karlmasa da milleri ayrntl bir ekilde tasarlayabilmek iin 3 botutlu prototipleme
gerekletirilmitir. Bu 3 boyutlu montaj modelin resimleri aadadr.







Resim 4.1: Dili Kutusunun Genel Grnm

4 Nolu dili
2 Nolu
dili
1 Nolu dili
(Giri pinyonu)
3 Nolu
dili
6205 Rulman
(Giri mili
serbest yatak
7205 Rulman
(Giri mili
sabit yatak)
6206 Rulman
(Ara mili
serbest yatak)
7306B.TVP
Rulman (Ara mili
sabit yatak)
7308B.TVP
Rulman
(k mili
sabit yatak)
6308 Rulman
(k mili
serbest yatak
Dikkat edildii zere gvde tasarm en basit ekilde sadece millerin ve rulmanlarn
oturmas ve hesaplamay kolay hale getirmek iin yaplmtr. Daha nce bahsettiim gibi
sadece millerin ayrntl teknik resimlerini karabilmek iin bu 3 boyutlu modelleme
almas yaplmtr. Aada 3 boyutlu modelin birka farkl adan alnm resimleri de
bulunmaktadr.

Resim 4.2: Redktrn genel grn. (Gvdenin grnrl kaldrld.)

Resim 4.3: 1. dili ifti. Giri kapanda szdrmazlk eleman var.

Resim 4.4: 2. dili ifti. k kapanda yine szdrmazlk eleman var.
Temasl
szdrmazlk
eleman (DIN 3760
- A - 25 x 35 x 7
NBR)
DIN 3760 - A - 40
x 52 x 7 - NBR

Resim 4.5: 3D modelin stten grn.

















DIN 1850 - J -
38 x 44 x 25 x
38.8 Bur
zel tasarlanm
bur
Millerin teknik resimlerinin karlmas:

Modellemeden sonra millerin teknik resimleri nventor programnn teknik resim karma
ve llendirme blmnde karld. Aada giri milinin teknik resmi bulunmaktadr.
Resimden grld gibi pinyon dili ve mil yekparedir. Btn millerin teknik resimleri
karldktan sonra deiken gerilmelere kar tehlikeli kesitler tahmin edilecek ve bu
kesitlerin yorulma dayanmlar hesaplanacaktr.


Resim 4.6: Giri mili teknik resmi.










Resim 4.7: Ara mili teknik resmi.


Resim 4.8: k mili teknik resmi.



BLM 5: Millerde tehlikeli kesitlerin belirlenmesi ve yorulma dayanm hesab

Makina elemanlar genel olarak deiken yklerin ve gerilmelerin etkisi altndadr.
Elemana etki eden ykler statik olsa bile kesitinde meydana gelen gerilmeler deiken
olabilir. rnein dnen bir mile etki eden statik ykn oluturduu gerilmeler tam
deikendir. Deiken gerilmelerin etkisi altndaki elemanlarda bunlarn maximum
deerleri deil tekrar says nemlidir. evrimsel olarak deien gerilmeler malzemenin
i yapsnda baz ypranmalara sebep olur. Bylece kopma olay statik snrlarn ok
altnda meydana gelir. Deiken gerilmelerin etkisi altnda malzemenin i yapsndaki
deiikliklere yorulma ve elemann kopuncaya kadar dayand sreye de mr ad
verilir. Elemann mr genellikle evrim says ile tarif edilir. Deiken zorlanmada
kopma i yapdaki veya d yzeydeki bir sreksizlik noktasndan balar. Bu nokta
civarnda malzeme yorulur bir atlak meydana gelir. Zamanla bu atlak derinleir,
sonunda atlak dndaki blgedeki gerilme mukavemet snrn aarak elemann birden
bire krlmasna neden olur. Bu ekilde oluan krlma yzeylerinde iki blge grlr.
Krlma yzeyinin bir ksm mat ve dz,diyer ksm ise parlak ve tanelidir.Birinci blge
nceden meydana gelen ve zamanla byyen atla gsterir.kinci blge ise birden bire
kopan blgedir.





Yorulma mukavemetinin saptanmas iin ncelikle her mil iin ayr ayr moment
diyagramlar karlmaldr. karlan moment diyagramlar aadadr. Bu arada tasarm
tamamland iin yatak hesabnda kullanlan tahmini yatak tepkileriyle deil son ekilde
elde edilen verilere gre yatak kuvvetleri yeniden bulunur. lk mildeki tehlikeli kesitler
aada belirlenmitir. Soldan saa 1, 2 ve 3 Nolu kesitler tehlike arz ettiinden deiken
gerilmeleri hesaplanarak yorulma dayanmlar llmelidir.
Ara milinin yorulma mukavemeti ve tehlikeli kesitler;




Bir dier sayfada mile gelen kuvvetler dorultusunda bulunan yatak tepkileri
grlmektedir. Bu etkiler ve tepkilerin simgeleri unlardr.
*Fr : Radyal kuvvet, Ft : Teetsel kuvvet, Fa : Eksenel kuvvet
*F
Ar
: A yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
At
: A yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Aa
: A yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*F
Br
: B yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
Bt
: B yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Ba
: B yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*Me
d
: Dey dzlemde eilme momenti(Ftden doan), Me
y
: Yatay dzlemde eilme
momenti(Fa ve Frden doan)
*Moment birimleri daNcm dir
3
1
2
1. dilide yatak tepki kuvvetlerinin hesab:
Eksenel kuvvetten doan tepki kuvvetleri;
0
. .15.1 0
2
Aa
d
Fa F + =
Aa
F =-8.62 daN
Ba
F = 8.62 daN
Me
a
=
0
.
2
d
Fa =130.16 daNcm
Radyal kuvvetten doan tepki kuvvetleri;
Fr=56.75 daN
F
Ar
=23.67 daN
F
Br
=33.07 daN
Teetsel kuvvetten doan tepki kuvvetleri;
Ft=147.8 daN
F
Bt
=86.13 daN
F
At
=61.66 daN
Bu kuvvetlere gre moment hesab yaplr ve diyagramlar ortaya karlr.




















Fa
Fr




















Bu diyagramlar karldktan sonra tehlikeli kesitlerin hesaplarna geilir.


-262.65
-132.48
0 Me
y

Me
d

-562.6
0
329.6
0 Mb
63 mm 88 mm
1 Nolu kesitin yorulma hesab;
Sadece eilme momentinin dourduu deiken yk szkonusudur.
Malzeme: Fe 50 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 2400 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.3 mm
2 2
x
r d
= + =6.72

K
=5000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.8
b
0
=0.78 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.77
r t =0.07, t=
2
D A
=4.75

k
=5.4
w
=1.32

k
= 3.97
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=290.1 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
max es
x
Me
y
I
= formlnden,
es
=79.7 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusu olduundan

Kesit gvenlidir.

eD

ak
S

ak

g
=79.7
esem

2 Nolu kesitin yorulma hesab;
Dili ksmnn deerleri bulunmaldr.
Eilme ve burulma momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: Fe 50 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 2400 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.25 mm alnacak
2 2
x
r d
= + =8.04

K
=5000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.9
b
0
=0.87 ap dzeltme fakt.

k
=4

w
=1.35

k
= 2.96
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=488.3 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden edeer gerilme genlii

es
=69.4 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.

Kesit gvenlidir.


eD

g
=69.4
em

ak
S

ak

3 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme ve burulma momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: Fe 50 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 2400 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.3 mm
2 2
x
r d
= + =6.72

K
=5000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.8
b
0
=0.78 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.77
t=
2
D A
=4.75
r t =0.07

k
=5.4
w
=1.32

k
= 3.97
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=290.1 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=137.92 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=137.9
esem

Ara milinin yorulma mukavemeti ve tehlikeli kesitler;




Tehlikeli kesitler belirlendi. Moment diyagramlarna gemeden nce simgeleri yazarz.
Bu etkiler ve tepkilerin simgeleri unlardr.
2. dilide kuvvetler;
*Fr
2
: Radyal kuvvet, Ft
2
: Teetsel kuvvet, Fa
2
: Eksenel kuvvet
3. dilide kuvvetler;
*Fr
3
: Radyal kuvvet, Ft
3
: Teetsel kuvvet, Fa
3
: Eksenel kuvvet
*F
Cr
: C yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
Ct
: C yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Ca
: C yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*F
Dr
: D yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
Dt
: D yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Da
: D yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*Me
d
: Dey dzlemde eilme momenti(Ftden doan), Me
y
: Yatay dzlemde eilme
momenti(Fa ve Frden doan)
*Moment birimleri daNcm dir
Bu admdan sonra yatak tepki kuvvetlerinin bulunmasna geilir.




1
2
4
3
5
6
Eksenel kuvvetlerden doan tepki kuvvetleri;
Yatay dzlemde;
0
C
M =

3 2
0 0
2 3
. . .31.5 0
2
D
d d
Fe Fe F + =
18.29
D
F daN =
2 2
0 0
2 3
0
.31.5 . 0
2 2
D
C
M
d d
F Fe Fe
=
+ =

18.29
C
F daN =
Radyal kuvvetlerden doan tepki kuvvetleri;
Yatay dzlemde,
2 3
2 3
0
.31.5 .8.8 .24.8 0
148.6
0
.31.5 .22.7 .6.7 0
76.75
C
Dr
Dr
D
Cr
Cr
M
F Fr Fr
F daN
M
F Fr Fr
F daN
=
=
=
=
=
=

Teetsel kuvvetlerden doan tepki kuvvetleri;
Dey dzlemde,
2 3
2 3
0
.31.5 .8.8 .24.8 0
304.36
0
.31.5 .22.7 .6.7 0
13.12
C
Dt
Dt
D
Ct
Ct
M
F Ft Ft
F daN
M
F Ft Ft
F daN
=
+ =
=
=
+ =
=

Yatak tepki kuvvetleri bulunduuna gre moment diyagramlar izilir.



































52.6
118.12
652.71
2039.2
115.4
88 160 67
0
Me
y

0
Me
d

Fa
3

Fr
2

Mb
1383
514.45
151.5
Ara mili 1 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme sz konusudur.
Malzeme: 37MnSi5

eD
= 3900daN/cm
2
Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3
Yuvarlatma yarap: r = 0.6 mm
2 2
x
r d
= + =3.38

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.76 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.77
t=
2
D A
=5.5
r t =0.109

k
=3.3
w
=1.05

k
= 3.142
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=544.23 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden, ( Mb=0dr.)
es
=36.7 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
ak
S

ak

g
=36.7
esem

Ara mili 2 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme sz konusudur.
Malzeme: 37MnSi5

eD
= 3900daN/cm
2
Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3
Yuvarlatma yarap: r = 0.4 mm
2 2
x
r d
= + =5.04

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.72 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.86
t=
2
D A
=3.5
r t =0.114

k
=3.4
w
=1.06

k
= 3.207
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=2106 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden, ( Mb=0dr.)
es
=38.84 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
ak
S

ak

g
=38.84
esem

eD

Ara mili 3 Nolu kesitin yorulma hesab;
Kama yar; Eilme ve burulma etkisi mevcut.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900daN/cm
2

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.73 ap dzeltme fakt.

k
=4

k
=1.6
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=1026.5 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden edeer gerilme genlii

es
=110.22 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.

Kesit gvenlidir.







eD

g
=110.22

esem

ak
S

ak

Ara mili 4 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme ve burulma momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 4 mm
2 2
x
r d
= + =0.545

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.75 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.97
t=
2
D A
=0.25
r t =0.13

k
=1.1
w
=1.02

k
= 1.07
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=1471.9 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=133.51 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=263.65
esem

Ara mili 5 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme ve burulma momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.4 mm
2 2
x
r d
= + =5.05

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.74 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.86
t=
2
D A
=3
r t =0.13

k
=3.6
w
=1.06

k
= 3.4
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=489.7 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=263.65 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=263.65
esem

Ara mili 6 Nolu kesitin yorulma hesab;
Kama yar; Eilme ve burulma etkisi mevcut.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900daN/cm
2

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.74 ap dzeltme fakt.

k
=4

k
=1.6
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=1040 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden edeer gerilme genlii

es
=468.31 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.

Kesit gvenlidir.









eD

g
=468.31

esem

ak
S

ak

k milinin yorulma mukavemeti ve tehlikeli kesitler;

Bir dier sayfada mile gelen kuvvetler dorultusunda bulunan yatak tepkileri
grlmektedir. Bu etkiler ve tepkilerin simgeleri unlardr.
*Fr : Radyal kuvvet, Ft : Teetsel kuvvet, Fa : Eksenel kuvvet
*F
Er
: E yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
Et
: E yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Ea
: E yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*F
Fr
: F yatandaki radyal kuvvetlere tepki
*F
Ft
: F yatandaki teetsel kuvvetlere tepki
*F
Fa
: F yatandaki eksenel kuvvetlere tepki
*Me
d
: Dey dzlemde eilme momenti(Ftden doan), Me
y
: Yatay dzlemde eilme
momenti(Fa ve Frden doan)
*Moment birimleri daNcm dir







1
2
4
3
4. dilide yatak tepki kuvvetlerinin hesab:
Eksenel kuvvetten doan tepki kuvvetleri;
0
. .13.7 0
2
Fa
d
Fa F + =
Ea
F =95.28 daN
F a
F = -95.28 daN
Me
a
=
0
.
2
d
Fa =1305.37 daNcm

Radyal kuvvetten doan tepki kuvvetleri;

Fr=168.6 daN
F
Er
=82.45 daN
F
Fr
=86.14 daN

Teetsel kuvvetten doan tepki kuvvetleri;

Ft=439.04 daN
F
Et
=214.7 daN
F
Ft
=224.32 daN

Bu kuvvetlere gre moment hesab yaplr ve diyagramlar ortaya karlr.





































Bu diyagramlar karldktan sonra tehlikeli kesitlerin hesaplarna geilir.


1244
-61.16
0
Me
y

Me
d

1502.9
0
3860.8
0 Mb
Fr
Fa
70 67
k mili 1 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.4 mm
2 2
x
r d
= + =5.04

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.71 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.83
t=
2
D A
=5
r t =0.08

k
=4.25
w
=1.06

k
= 3.82
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=418.11 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=56.47 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=56.47
esem

k mili 2 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.4 mm
2 2
x
r d
= + =2.04

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.7 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.76
t=
2
D A
=7.5
r t =0.133

k
=3.2
w
=1.05

k
= 3.04
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=359.56 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=84.03 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=84.03
esem

k mili 3 Nolu kesitin yorulma hesab;
Kama yar; Eilme ve burulma etkisi mevcut.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900daN/cm
2

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.7
b
0
=0.7 ap dzeltme fakt.

k
=4

k
=1.6
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=918.75 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden edeer gerilme genlii

es
=352.49 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.

Kesit gvenlidir.









eD

g
=352.49

esem

ak
S

ak

k mili 4 Nolu kesitin yorulma hesab;
Eilme ve burulma momentinin dourduu edeer deiken yk szkonusudur.
Malzeme: 37MnSi5 Dzgn deiken ykte ve belirli durumlar iin S=1.3

eD
= 3900 daN/cm
2

Yuvarlatma yarap: r = 0.25 mm (Segman yuvas)
2 2
x
r d
= + =8.04

K
=9000daN/cm
2
Y. prz. fakt.: b
1
=0.75
b
0
=0.7 ap dzeltme fakt.
d
D
=0.94
t=
2
D A
=1.5
r t =0.16

k
=5
w
=1.06

k
= 4.71
0 1
. .
.
eD
esem
k
b b
S

= Formlnden emniyetli gerilme genlii,

esem
=334.4 daN/cm
2

Sistemdeki deiken yk:
Teetsel kuvvetten doan momentin yn radyal ve eksenel kuvvetten doan momentin
ynne diktir. Bylece;
2 2
y d
Me Me Me = + formlnden Me ve
( ) ( )
2 2
3
32
1
.
2
es e b
M M
d

= + formlnden,
es
=271.23 daN/cm
2
bulunur.
m
=0 Gerilme genlii ise tam deiken yk szkonusudur.
es
s
esem
art salanr.
Kesit gvenlidir.
eD

ak
S

ak

g
=271.23
esem

Grld gibi tehlikeli olabilecei saptanan tm kesitlerde yorulma dayanmlar snrlar
belirlenmi ve dililerden doan kuvvetlerin seilen kesitlerde snrn altnda kald
grlmtr. O halde tasarmmzda yorulma konusunda bir soru iareti kalmamtr.
Tasarm yorulmaya kar emniyetlidir.



























KAYNAKLAR:
1. Akbyk, A., Trkdemir, K., Kandemir, K., Teknik Resim II
2. Crgl, ., Makine Elemanlar Cilt I, Kocaeli niversitesi Makine Mhendislii
Blm.
3. Crgl, ., Makine Elemanlar Cilt II, Kocaeli niversitesi Makine Mhendislii
Blm.
4. Crgl, ., Snmazelik, T., Yetitiren, H., Makina Tasarm ve ekillendirme
Teknii
5. Dzgn, D. Uygulanm Makine Elemanlar
6. Yayla, P. Cisimlerin Mukavemeti (Teori ve zml Problemler)