Tarih yaplarn restorasyonunda uyulmas gereken kurallar...

Tarih yap restorasyonu... Carta Del Restauro (1931) talyada ant restorasyonu konusunda bilim sanata teknii birletiren, uyulmas gereken baz kurallar eski eserler ve Gzel Sanatlar Yksek Kurulu tarafndan yrtlmektedir. Bu kurumun ilkelerine gre belirli ller erevesinde ant restorasyonunu hem zel sektr hem de kamu kurulular uygulayabilirler. Farkl kurumlarn grleri ksmen de olsa birletirilmeli, bir gr dierini etkisiz klmamaldr. Uygulamalarda onaylanan baz temel kurallar vardr.

Bunlar; Srekli bakm ve salamlatrma abalarna nem verilmelidir. Kesin verilere ve zgn elere dayanmaldr. En az ve ntr malzeme ile paralar birletirilmedir. nemli bir hasar verilmeden yeni ilev kazandrlmaldr. Deerlendirme ve ortadan kaldrma kararlar yalnz mellifin grne braklmamaldr. Antn evresine saygl olunmaldr. Yaplacak eklerin yaln ve yapsal dzeni yanstr ekilde olmas gerekir. Restorasyon tarihi belgeleri yanltacak ve asln bozacak ekilde olmamaldr. Eski yapm yntemleri ile amaca ulalamazsa ada tekniklerden faydalanlmaldr. EK 2 Tanmlar Tarihi ant kavram yalnz byk sanat eserlerinin deil ayrca zamanla kltrel anlam kazanm daha basit eserleri de kapsar. Antlarn korunmas ve onarm iin btn teknik ve bilimlerden yararlanlmaldr. Antlarn korunmas ve onarlmasnda ama onlarn bir sanat eseri olduu kadar bir tarihi belge olarak da korunmasdr. Antlarn korunmas, her zaman onlar her hangi bir yararl toplumsal ama iin kullanlmakla kolaylatrlabilir. Fakat bu nedenle yapnn plan yada bezemeleri deitirilmemelidir. Ktle ve renk ilikilerini deitirecek hibir yeni eklentiye yok etmeye yada deitirmeye izin verilmemelidir. Bir ant tanklk ettii tarihin ve iinde bulunduu ortamn ayrlmaz bir parasdr. Onarm Onarm kendine temel olarak ald zgn malzeme ile gvenilir belgelere saygyla baldr. Balamadan nce ve bittikten sonra antn arkeolojik ve tarihi bir inceleme yaplmaldr. Anta mal edilmi farkl dnemlerin geerli katklar sayg grmelidir. Eksik ksmlar tamamlanrken btnle uyumlu bir ekilde badatrlmaldr. Eklemelere ancak yapnn ilgi ekici blgelerine zarar gelmedii zaman izin verilir. Kazlar

Mimari unsur ve buluntularn srekli olarak korunmas iin gerekli nlemler anlmaldr. Birletirmede kullanlacak malzeme ayrt edici nitelikte olmaldr. Yayn Btn onarm, koruma ve kazs ilerinde eletirici raporlar halinde kesin belgeler hazrlanmaldr. EK -3

Amsterdam Bildirgesi 1975 Avrupann mimarlk miras, paha biilmez kltrel deeri yan sra, halklarna ortak tarihlerine ve geleceklerinin bilincini alamaktadr. nk eski yaplarn korunmas ayn zamanda kaynak tasarrufu bu sayede salanmaktadr. nsanlara bir yapnn mimari ve tarihi deerini anlattktan sonra koruma yapmak topluma da kltrel adan faydal olacaktr. Korunma iin her devletin kendi parasal deerlerine yntem ve aralarn gzden geirmesi gerekir. Mimarlk mirasnn srekli bakmnn yaplmas uzun vadede masrafl iyiletirme ilemlerini nleyecektir. EK 4 Tarihi Alanlarn Korunmas ve ada Rolleri Konusunda Tavsiyeler (UNESCO, 30 Kasm 1976, Nairobi) Tm dnyada modernleme ad altnda neyi yok ettiini bilmeden akl d ve uygun olmayan tarihi mirasa ciddi zararlar verdii dikkate alarak mimari mirasn kentsel blgesel planlamayla ilikilerini ele alarak bunun gibi sebepler dolaysyla baz tavsiyelerde bulunulmutur. Sonuta genel kurul ye devletlerin bu tavsiyeler ndaki faaliyetlerini kararlatrlm tarifte ve biimde genel kurula sunmas tavsiye etmitir.

Genel ilkeler Topraklarnda yer aldklar devletin,hkmet ve vatandalar bu miras korumay ve gnmz sosyal yaam ile btnletirmeyi grev saymaldrlar. Her tarihi alan ve evresi onu oluturan paralarn birbirleriyle kaynamasna bal olan, mekansal organizasyon ve evresi kadar insan faaliyetlerini de ieren bir btn olarak grlmelidir. zgrlklerini zedeleyecek, gereksiz ekler yanl veya duyarsz deiiklere kar koruna bilmelidir. Mimarlar ve ehir planclar antlarn ve tarihi alanlarn grnmlerinin bozulmamasna ve tarihi evrelerle uyumlu bir biimde ada yaamla btnlemesine zen gsterilmelidir.

Ulusal, blgesel, yerel politikalar Her devlet ada yaam gereklerine uyumu salamak iin teknik ekonomik sosyal nlemleri kapsayacak bir politika izlemelidir.

Koruma nlemleri Tm koruma yntemlerinin binaya zarar vermeyecek, tarihini etkilemeyecek ekilde koruma politikalarna uygun zel sektr ve kurumlarca onaylanmasn gerektirmektedir. almalar tamamlandktan sonra sanat tarihileri de dahil olmak zere, koruma ve restorasyon uzmanlar,mimar ve ehir planclar, sosyolog ve ekonomistler, evre bilimci ve peyzaj mimarlar, halk sal ve sosyal hizmet uzmanlar ve koruma gelitirmeyle ilgili tm uzmanlarn oluturduu disiplinler aras ekiplerle hazrlanmaldr.

Otoriteler ilgili topluluun grlerinin alnmas ve rgtlenmesinde nclk etmelidir.

Teknik ekonomik ve sosyal nlemler Ulusal blgesel ve yerel dzeyde korunacak alan ve evrelerinin listesi yaplmaldr. Alann mekansal deiim srecide dahil olmak zere incelenmesi gereklidir. Bu inceleme arkeolojik tarihi mimari teknik ve ekonomik verileri kapsamaldr. almalar mmknse demografik verileri ekonomik sosyal ve kltrel faaliyetleri yaama biimi ve sosyal ilikileri korunacak alanlardaki balar iermelidir. Bu inceleme tamamlandktan sonra koruma plan ve kurallar ortaya konmadan nce ilke olarak kent planlamas mimari ekonomik ve sosyal sorunlar gz nne alnmaldr. Koruma plan ve kararlarnn sorumlu kurulua onaylandktan sonra kendileri veya bal melliflerce yrtlmesi tercih edilir. Bu ilemlerin ar kara yol amamas ve plann amalarndan farkl alanlara hizmet etmemesini salamak zere srekli denetim gerekmektedir. Antlarn evrelerinin temizlenerek almasna genellikle izin verilmemelidir ve bir antn nlenemeyen nedenler ve zel koullar olmadka yeri deimemelidir. Koruma ve onarm almalar yeniden yaama katma etkinlikleri ile birlikte yrtlmelidir bylece uygun mevcut ilevleri zellikle ticaret ve zanaat yerinde tutmak uzun vadede lke, blge veya kentin sosyo-ekonomik yaps ile badaacak yenilerini getirmek temel olacaktr. Krsal alanlarda tarihi krsal yerlemelerin doal evreleri ile birlikte btnlklerinin korunmas iin ekonomik ve sosyal yapdaki bozulma ve deimeler dikkatle kontrol edilmelidir. Buna ek olarak imar ve bayndrlk ilerinden sorumlu btn devlet daireleri program ve btelerini koruma plannn ve kendi amalar ile uyumlu almalar finanse ederek tarihi evrelerin salkllatrlmalarna katkda bulunacak biimde dzenlenmelidirler. Aratrma eitim enformasyon Gerekli uzman ii zanaatlarnn yaptklar ilerin standartlarnn ykseltilmesi btn nfusun korumann gereini anlamalar ve katlmalar iin ye devletler yasal ve anayasal yetkilerine uygun olarak nlemler almaldrlar. Tarihi alan ve evrelerinin kent planlamas ynleri Koruma ve planlama arasnda farkl dzeyde ilikiler Tarihi evrelerde uygulanabilecek koruma yntemleri Malzemelerde deime Koruma almalarnda ada teknikler Korumada vazgeilmez el sanatlar EK 5 Tanmaz kltr varlklarn koruma ve onarmlarna ilikin 28.2.1995 gn ve 378. sayl ilke karar Tanmaz kltr varlklarnn korunmasnda en nemli sorun,yaplacak mdahalenin (restorasyonun) niteliidir.her yapnn kendine zg sorunlar ve bunlara tekabl eden restorasyon kararlar vardr.

Yap gruplar Yaplar kendi balarna tarihi ve estetik deer tamalar,yada kentlerin tarihi kimliini oluturan kentsel sitler, sokaklar ve siluetlerin eleri olarak gruplara ayrlmtr.

Mdahale biimleri Korunacak yaplara mdahaleler,her yapnn kendine zg koullarna gre saptanmaldr.buna gre; Bakm Sadece yapnn yaamn srdrmeyi amalayan; tasarmda, malzemede, strktrde, mimari elerde deiiklik gerektirmeyen mdahalelerdir. Onarm Onarm gereken yaplarn rlve,restitsyon ve restorasyon projeleri ve dier ilgili belgelerin ierikleri ve lekleri koruma kurulunca belirlenir.projeler bu ilke karar ekinde verilen Rlve-Resttisyon-Restorasyon Projesi Hazrlama esaslarna gre hazrlanacaktr. Onarm ilkeleri Yapnn gnmze ulam ve tarihi kimliinim elerini, oluturan mekansal, biimsel ve yapsal zellikleri ve evre iindeki, zgn konumu korunacaktr. Yaplarn yklmadan korunmalar esastr. Yaplarn tarihi deer tayan ekleri korunur. Yeni ilev verilecek yaplarda yaplacak eklerin nitelii ve tarihi yapyla btnlemesi bir tasarm sorunu olarak tasarm yapan mimar tarafndan nce bir avan proje niteliinde hazrlanarak Koruma Kurulunun grne sunulacaktr. Yeni olmu fakat varlklar bilinen yap elerinin btnlenmesi, gerekli aratrmalara dayanmak kouluyla, koruma kurulunun onayna sunulmaldr. Btn onarmlarda restorasyon projesine temel olacak resttisyon almalarnn hazrlanmas gerekir. Yok olan tescilli yaplara ilikin ilemler Korunmas gerekli tanmaz kltr varl olarak tescil edilen yaplarn herhangi bir ekilde yok olmalarna sebep olanlar ile aslna uygun olarak bakm ve onarmlaron9 yaptrmayanlar hakknda ceza mahkemelerinde yasal soruturma alr. TESCL KAYDI BULUNMAYAN YAPILAR VE ELEMANLAR Eski yap envanterlerinin yeterli olmamas nedeniyle 2863 sayl yasaya gre tescil edilmi olmasalar da geleneksel mimari deer ieren yaplarn Koruma Kurulundan gr alnmadan yktrlmamas ynnde gerekli nlemler ilgili belediye veya mze mdrlnce alnr. Uuygulamann denetlenmesi Koruma kurullarnca onaylanan her lek ve nitelikteki plan ve projelerin uygulamada uzmanlarnca denetlenmesi gerekir.bu ykmllk koruma kararlarnda sorumlu mimarn kimlii belirtilerek vurgulanmaldr.

Kapsam Koruma grubu daha nce belirlenmi ve ilgili koruma kurulunca projeleri onaylanm yaplarla onayl koruma imar plannda hakknda zel tanm ve hkm getirilmi yaplar iin geerli deildir. Rlve, restitsyon, restorasyon projesi hazrlama esaslar

1. Genel hususlar

Rlve izimleri Kat planlar Deme planlar Tavan planlar at plan Grnen tm cepheler Birbirine dik olarak geirilecek en az iki, kesit Yapsal sistem ile malzemeyi tantmay amalayan yeteri kadar sistem detay. Pencere, kap, tavan etei, ocak, dolap, ni, saak, vb. yap elerinden tipik olanlarna ilikin detaylar Fotoraf albm. Yapnn onarm ve yeni kullanm iin getirilen mdahalelere ilikin ana yaklam ve bu ana yaklam erevesinde yaplacak mdahalelerin anlatm da kapsam dahilinde olmaldr.