IGUE - Ders Notu-24 - Kaldırma Araçlarında ISG - SON

ERCYES NVERSTES ERSEM SREKL ETM MERKEZ GVENL UZMANLIK ETM KURUMU (DERS NOTLARI)
KALDIRMA ARALARINDA ISG
GVENL24
KONULAR
24.1 Kaldrma, tama, istifleme 24.2 Kaldrma aralarnn snflandrlmas ve elemanlar 24.3 Kaldrma aralarnn gvenli kullanm 24.4 Kaldrma aralarnda periyodik kontroller 24.5 lgili mevzuat
KALDIRMA ARALARINDA GVENL
Yrd. Do. Dr. kr SU

24. KALDIRMA ARALARINDA GVENL Bu konuda, iyerlerinde kullanlan kaldrma aralarn ve bu aralardan kaynaklanan risklerin, risklerin bertaraf edilmesinin ve bu aralar iin gerekli olan periyodik kontrollerin renilmesi amalanmtr. Amaca ynelik olarak, 1. Kaldrma, tama, istifleme gibi ilerde kullanlan kaldrma aralarnn, 2. Kaldrma aralarnn kullanm srasnda ortaya kabilecek risklerin, 3. Bu risklere gre alnmas gereken nlemlerin, renilmesi hedeflenmektedir. Kaldrma Aralarnda Gvenliinin Temel Konular 1. Kaldrma, tama, istifleme 2. Kaldrma aralarnn snflandrlmas ve elemanlar 3. Kaldrma aralarnn gvenli kullanm 4. Kaldrma aralarnda periyodik kontroller 5. lgili mevzuat 24.1. GR lk insanla balayan retim sreci boyunca retim teknik ve biimleri de deimitir. Tan ve topran ilenmesi, madencilik tekniklerinin gelitirilmesi, atein bulunmas, giderek buhar gcnden yararlanma olanaklar, i aletlerinin ve retim aralarnn geliiminde nemli etkileri olmutur. alma yaamndaki gelimelerin getirdii sorunlarn zm iin yaplan almalar ii sal ve i gvenliinin geliiminde de temel unsurlar olmutur. Bu nedenle yaplan ile gvenlik arasnda iliki kurmann tarihesi olduka eski alara dayanmaktadr. Ykleri ve malzemeleri yerlerinden kaldrp bir yerden bir yere tayan mekanik, hidrolik, pnmatik ve karma sistemli olabilirler. Kaldrma makineleri gnmzde olduka nemli ve fonksiyoneldirler. naat, maden, yol yapm, liman ileri ve fabrikalarda kaldrma ilerinde yaygn olarak kullanlmaktadrlar ve vazgeilmezdirler. Kaldrma makinelerinin eitleri ok fazladr. Bunlardan bazlar unlardr: a) Vinler b) Platformlu kaldrma aralar (forkliftler) c) Palangalar, krklar d) Asansrler e) Ara Kaldrma Liftleri 24.2.1. Vinler (Crane) Malzemeleri ve ykleri kaldrmak, bunlar, baka bir yne dnerek veya hareket ederek aktarmak, yerlerini deitirmek, yklemek, boaltmak gibi iler de kullanlan makinelere vin (crane) denir. Vinler dey ve yatay hareketleri sayesinde genel anlamda her trl ykn yerini deitirebilen makinelerdir. ok deiik tip ve zellikte olanlar mevcuttur. a) Hareket Kabiliyetlerine Gre Vinler Sabit Vinler Bu makineler fabrika, liman, garaj vs, gibi sabit tesislerde, kaldrma, tama, depolama ilerinde kullanlan makinelerdir.
GVENL UZMANLIK ETM
2/44
ekil 3: Sabit vin
Sabit vinlerde ulam bumu, yatayla 20 ile 75 derecelik a altnda, dey eksen etrafnda her iki yne 180 derece dnebilir. Sabit vinlerde bum uzunluu genel olarak 10-60 m arasndadr. Lastik Tekerlekli Vinler Bu tip vinler genellikle bir kamyon zerine monte edildiklerinden, nakil kolayl nedeniyle eitli ilerde kullanlma zelliine sahiptirler. Bir iyerinden dierine kolaylkla nakledilmeleri, zel rmork ve ekiciye ihtiya duymamalar, eitli aparat kullanarak dier i makinelerini ekebilmeleri, hareket halindeyken yrd yolu bozmamalar avantajl zellikleridir. Yumuak arazide alamamalar, ok ar ve devaml ilerde kullanlamamalar, maliyetlerinin yksek olmas ise dezavantajl zellikleridir.
ekil 4: Lastik tekerlekli vin
Paletli Vinler Manevra ve yryleri, vincin g kaynandan alan bir palet gurubu tarafndan salanr. alma dnlerinin 360 derece olular, yumuak arazilerde lastik tekerlekli vinlere gre daha verimli olular, ok ar ve devaml ilerde alabilmeleri ynnden tercih edilirler. Hzlarnn az olular, uzun mesafelere gitmeleri gerektiinde baka bir arala nakledilme zorunluluu, hareket esnasnda yol kaplamasn bozmalar ise olumsuz ynleridir.
ekil 5: Paletli vin

GVENL UZMANLIK ETM
3/44
Ray zerinde Hareketli (Kpr) Vinler Bu vinlerin kullanlma yerleri genellikle ak fabrikalar, atlyeler, limanlar, maden ocaklar gibi alma alanlardr. Bu vinlerin kpr altnda alan tipleri de vardr. Kaldrma kapasiteleri 140 ton arasnda olup, bum uzunluklar 20 m civarndadr.
ekil 6: Kpr zerinde yryen vin
Kule Vinler Bu vinlerin alma sahalar zellikle ykseklii fazla olan yerlerdir. Kule ykseklikleri 20-60m arasndadr. Bum uzunluklar 6 m ile 30 m arasnda olup, kaldrma kapasiteleri 0,3 ton ile 10 ton arasndadr. Kule vinlerin dengeli olarak almalarn salamak iin rzgar, ivme ve alma ykseklikleri gz nnde tutularak, kule bumunun boyu tayin edilir. Bum mmkn olduunca dik olarak altrlmaldr.
ekil 7: Kule vin
b) Kaldrma Kabiliyetlerine Gre Vinler Hidrolik-Halatl Vinler - Teleskopik Bumlu Vinler Bumlar i ie girip kararak uzayp ksalan vinlerdir. Yaklak 1555 ton kapasiteleri vardr.
ekil 8: Teleskopik bumlu vinler

GVENL UZMANLIK ETM
4/44
- Kurtarclar Esas olarak lastik tekerlekli, dizel motorla alan ve bumu asi ortasna monte edilmi, tayc zellii olan bir vin trdr.
ekil 9: Kurtarc
Halatl Vinler Baraj, geni nehir yataklar, bataklk ve ok yumuak arazilerde, kpr inaatlarnda kullanlan vinlerdir. Kaldrma, tama, temizleme ve kurtarma ilemlerinde kullanlrlar. almalar kafes kirilerinden iki kule arasna gerilmi halatlar zerinde hareket eden palangalarla salanr.
ekil 10: Halatl vin
- Fabrika Tipi Vinler
ekil 11: Fabrika tipi (kprl, pergel) vin
- Monoray Zincirli Caraskal
ekil 12: Monoray manuel-zincirli caraskal ve kumandal-halatl vin

GVENL UZMANLIK ETM
5/44
- Grgr Vin
ekil 13: Grgr vin
24.2.2. Ykleyiciler Sathlarn kazlmas, ta kum akl gibi malzemelerin ylmas, kazlmasnda ve yklenmesinde kullanlan i makineleridir. Ykleyiciler lastik tekerlekli veya paletli tip olup, nlerine ya da arkalarna eklenen zel eklentilerin eitlerine gre de kendi aralarnda da snflandrlrlar. Ykleyicilerin nden kazp nden ykleyen, nden kazp yandan veya arkadan ykleyen tipleri bulunmaktadr. Asl traktr olan bu makineleri ykleyici yapan zellikleri eklentileridir. En ok kullanlan eklentiler: Standart kepe, ok maksatl kepe ve vin kancasdr. Kk kapasiteli ve eski model ykleyicilerin n dingilleri sabit olup arka dingilleri hareketlidir. Yeni model ykleyiciler belden krmaldr. Bu tr ykleyicilere mafsall ykleyiciler de denir. Baz ykleyicilerin hem n hem de arka dingilleri olabilir. n eklentilerin almasn salayan ve dnlere yardmc olan bir hidrolik donanma sahiptirler.
ekil 14: Ykleyiciler ve eklentileri
Lastik Tekerlekli Ykleyicilerin zellikleri Bir iyerinden dierine baka bir ara gerektirmeksizin kendi imknlaryla gidebilirler. Lastikleri alak tama basnl olmas nedeniyle ok deiik grevler yapabilirler. Hzlar ve gleri bakmndan paletli ykleyicilere gre daha stn hareket yeteneine sahiptirler. Kaplamal yollar bozmazlar. Yaklak %15 yan, %30 dik meyilli arazilerde alabilirler. Tm tekerlekleri ekici olduundan batma tehlikeleri yoktur. Paletli Ykleyiciler
Bir iyerinden dierine gitmeleri baka bir ara olmadan mmkn deildir. Hzlar dk olup, manevra yetenekleri lastiklilere gre daha fazladr. Kk apl kaz ilerinde dozerlerin grevlerini yapabilirler.
GVENL UZMANLIK ETM
6/44
Paletlerin zemine temas alan lastik tekerleklerden daha fazla olduundan, sulak ve bataklk alanlarda almalar kolaydr. Yaklak % 35 yan, % 60 dik meyilli arazilerde alabilirler. Ekskavatrler Deiik seviyedeki zemini snrl miktarda kazmak, gevek malzemeyi ya da kazlm topra bir yere ymak ya da yklemek iin kullanlan i makinelerine ekskavatr denir. Hendek kazan kk tipleri olduu gibi, bir defada 20 tonluk ykleri kaldran tipleri de mevcuttur. Traktr ekskavatr dnda kalan dier makinelerde ekskavatr, src kabini, motor ve teki donanmlar dner bir platform zerine yerletirilmitir. Bu platform 360O dn yapabilme zelliine sahiptir. Ekskavatrler yaptklar ilere gre yle snflandrlrlar.
ekil 15: Ekskavatr
24.2.3. Forkliftler Her hangi bir yk; atal kollar vastas ile alp kaldrarak, belirli bir mesafeye tamaya veya tayp istif etmeye yarayan kaldrma ve iletme makinalardr. Fabrikalarda, limanlarda, ak ve kapal kaplama ve dz zeminli iletmelerde kullanlan hareket ve manevra kabiliyeti yksek i makinelerdir.
ekil 16: Forklift
Forkliftler alma ekillerine gre elektrik motorlu, dizel motorlu, benzin (ayn zamanda LPG li) motorlu olarak snflandrlrlar. Kapal alanlarda genellikle elektrikli forkliftler tercih edilirler. nk sessiz alrlar termik motorlar gibi egzoz gaz karmazlar. Ak alanlarda ise alma srelerinin snrsz olmas bakmndan dizel ve benzin motorlu forkliftler tercih edilirler. Elektrikli forkliftler arjl akmlatrlerle altklar iin alma sreleri akmlatrn boalmas ile snrldr. Termik motorlu forkliftler ise motora yakt ikmali yapld srece alrlar. Termik motorlu forkliftlerin ar
GVENL UZMANLIK ETM
7/44
grltl altklarndan ve egzoz gazlarndan dolay kapal ortamlarda uzun sre altrlmas istenmez. Forklift Kullanmnda Gvenlik nlemleri 1. Operatrlk eitimi alm yetkili personel tarafndan kullanlmaldr. Kullanm srasnda baret ve gvenli ayakkab, bol kyafetler yerine tek para tulum giyilir. 2. Vardiya balangcnda Operasyon ncesi Kontroller yaplmaldr: (Yk kaldrma sistemi, Ya seviyesi, Radyatr, Frenler, hidrolik ve Diferansiyel ya seviyesi, Kontak anahtar, klar, ampermetre gstergesi, aydnlatma ile ikaz devresi, Aynalar, lastikler, Korna, geri vites sinyali, Direksiyon donanm, Ak) Eer ie balamada sakncal bir durum varsa, ilgililere bilgi verilmelidir. 3. Kullanma kurallarna, gvenlik nlemlerine ve tm uyar iaretlerine uyulmal, el ve ayaklar forklift asansrnden uzak tutulmaldr. 4. Kesinlikle slak ve yal el ve ayakkablarla kullanlmamaldr. 5. Yksek hzlarda ani manevra duru ve kalklar yaplmamal, ara devrilebilir. Dnlerde, bina giri ve klarnda ve insanlarn yannda korna kullanarak uyarda bulunulmal, hjz drlmelidir. 6. atallarda kimse tamamal, kaldrmamaldr. Forkliftler sadece yk tamak iin dizayn edilmitir. 7. Forklift operatr kabini ve yk korkuluu olmadan kullanlmamal, 8. Kaldrma ve Tama kapasitesi almamaldr. 9. Gvensiz/dengesiz ykler tanmamaldr. 10. Kimsenin forkliftin yk veya atallarnn altndan gemesine veya durmasna izin verilmemelidir. 11. Forklift devrilme konumunda dar atlanmamal, koltukta oturulmal, skca tutunulmaldr. 12: Rampalardan karken daima ileri, inerken de geriye doru hareket edilir. Eimli yzeylerde yk kaldrlmamal, manevra yaplmamaldr. 13. Ykn gr alann snrlandrmas halinde, Forklift geri geri kullanlmaldr. 14. Forklift baka forkliftlerin alma sahasnda kullanlmamaldr. Forklift baka bir forklifti ekmek veya itmek amacyla kullanlmamaldr. Foklift alsmyorsa servise haber verilmelidir. 15: Forklift park alanna park edilmeli, atallar aa indirilmeli, levyeleri boa alnmal, el freni ekilmeli ve motor durdurulmaldr. 16. En nemli emniyet donanm forkliftin operatrdr. ncesinde veya iyerinde alkol veya uyuturucu kullanlmamaldr. 17. Korunaksz hava, su hortumu ve borular ile elektrik kablolar zerinden geilmemelidir. 18. Forklift yk dzeltme, srkleme, itme, devirme iin kullanmamal, Yksee kaldrlm ykle hareket etmemelidir. Rogar kapa, zgara vb. yerler dayankl olmaldr. 19. Geilerde kap boyutlarna dikkat edilmelidir. Yuvarlak malzeme, gaz tp vb. yatk olarak tanmal, takozlamal ya da balanmaldr. Ykler daima dik kaldrlmaldr. 20. Birden fazla forklift birlikte alacaksa, bir yetkili almalara nezaret etmelidir. nsanlar emniyetli mesafeye uzaklamadan yk kaldrlmamaldr. 21. Belirlenen azami hz snrlarna (Azami hz, ykl:10, Bo: 20km/h) uyulmaldr. 22. atallar kap amak veya kapatmak iin kullanmamal, istifleme yaparken yangn hidrantlar, k kaplar ve yollar kapatmamaldr.
GVENL UZMANLIK ETM
8/44
http://www.jorpor.com/AC/Accident09.htm 24.3. VN NEDR? Szlk anlam, sandk ve balya gibi ykleri kaldrmaya yarayan alet, aratr. Krenin e anlamlsdr. Vin insan gc ile kaldrlamayan, nakledilemeyen yklerin gerektiinde 360 dnerek muhtelif mesafe ve yksekliklere (kaldrma-indirme), (ykleme-boaltma) ilerini yapan makinalara verilen genel ad olarak ifade edilebilir. 24.3.1. Vincin Tarihesi lk vinler M. 5. yy. da vard, ilk vin resmi Romal mimar Vitruvius'un M. 10. yllarnda yazd bir kitapta grlr. Bu vin tepesinde makara bulunan ve halatlarla sabitlenen bir direkten oluuyordu. Makaradan geen baka bir halat yklere balanyor ve klelerin evirdii ayak deirmeniyle kaldrlyordu. Daha sonra 15. yzylda talya'da palangal vin ad verilen daha kullanl bir vin tasarland. Buhar gcyle alan ilk vinci ise 19. yzylda skoyal John Rennie (1761 - 1821) yapmtr.
24.3.2. Snflandrmas Bu makinenin zelliklerinden biri elle, ya da motordan salanan gle hareket eden bir tahrik sistemine sahip olmasdr. Bu tahrik sistemi ile bir tambura sarlan halat harekete geirilir. Vin, ar sadece cisimleri kaldrmakta deil, ayn zamanda bir yerden alp baka bir yere nakletmekte de kullanlr. eit ve trlerine gre snflandrma iin TS 11063den yaralanlabilir. Yaygn olarak endstriyel ilerde kullanlan vinler aada tasnif edilmitir. a) Hareket Kabiliyetlerine Gre Vinler: 1. Sabit Vin 2. Lastik Tekerlekli Vin 3. Paletli Vin 4. Ray zerinde Hareketli Vin - Kprl Vinler - Kule Vinler
GVENL UZMANLIK ETM
9/44
b) Kaldrma Kabiliyetlerine Gre Vinler 1. Hidrolik - Halatl Vinler 2. Halatl Vinler c) Kumanda Sistemlerine Gre Vinler 1. Mekanik Kumandal Vinler 2. Hidrolik Kumandal Vinler 3. Hava Kumandal Vinler 4. Elektrik Kumandal Vinler 24.3.3 Elektrikli Vinler (Krenler) a) Kprl vinler (krenler) Bir vin gabarisi zerindeki raylarda hareket eden tek veya ift ana kiriten ibarettir. Ana kiriler kutu veya kafes tarzda (bazen de zel konstrksiyon) yaplrlar. Ana kiriler zerine deli raylarda bir vin arabas hareket eder. Yk kaldrma sistemi bu vin arabasna monte edilmitir. Kaldrma ve tama amaldr. x,y,z koordinatlarnda yk tayabilir. Kapal mekanlarda bazen de ak alanlarda kullanlan kprl krenlerin kren akl ve kapasitelerine gre iki farkl tipi tercih edilebilmektedir. Monoray vinler (krenler): 10 ton kapasite ve 20 m kpr alna kadar uygulamalarda dk l arlklar ve ekonomik olmas nedeniyle tercih edilmektedir.
GVENL UZMANLIK ETM
10/44
ekil 15: Bir monoray kprl krenin genel grn
Monoray vilerin, ift kirili vinlere gre l kanca mesafelerinin fazla olmas, kaldrma yksekliini kstlamaktadr. Ancak deiik konstrktif tedbirlerle bu dezavantaj yok edilebilmektedir. ift kirili kprl krenler En ok kullanm alanna sahip krenlerdir. zerlerine farkl ekipmanlar monte edilerek, geni bir kullanm alan sunmaktadrlar.
ekil 16.ift kirili kprl krenin genel grn.
b) Portal Vinler (krenler)

GVENL UZMANLIK ETM
11/44
Yaygn kullanm alanna sahiptir. zerlerine farkl ekipmanlar monte edilerek, geni bir kullanm alan sunmaktadrlar.
ekil 17.Portal kren
ekil 18.Yar portal kren
c) Pergel Vinler Sabit bir merkez etrafnda dnen yk koluna sahip krenlerdir. Atlyelerde boyama, montaj gibi ilerde kullanlmaktadrlar.
GVENL UZMANLIK ETM
12/44
ekil 19. Bir pergel vincin genel grn
24.3.4. Kprl Kren Detaylar
ekil 20: ift kiri arabal vin
ekil 21: Halatl vin; 1) Elektrik Kutusu, 2) Emniyet Limit alteri, 3) Ya Banyosu inde Redktr Dilileri, 4) Merkezi Tahrik nitesi, 5) Halat Bask Yay, 6) Sfero Dkmden Halat Klavuzu, 7) Tambur Yata (yalama gerektirmez), 8) Kaldrma Motoru, 9) Elektromanyetik Disk Fren, 10) Ar Yk Sensr
GVENL UZMANLIK ETM
13/44
ekil 22: Halatl vin
Zincirli Vinler Zincirli vin rnleri, 125 ile 6300 kg arasnda 12 ayr kaldrma kapasitesi, uzun kullanm mr ve az enerji tketimi ile maksimum performans salar. zincirli vinler kaldrma teknolojisinin en gelimi rneklerindendir. letme kullanmnda minimum bakm ihtiyac ve elektrik tketimi ile maksimum performans salar. Fan soutmal, IP55 alma snf, konik rotorlu kaldrma ve yrtme motorlar sayesinde ar yk artlarnda alma zelliine sahiptir. Redktr dililerinin ya zeldir, deiim gerektirmez ve vincin sessiz almasn salar. 24V veya 48V kumanda enerjisi, kanca alt st limit switch, ar yk limit switch zellikleri standart olarak mevcuttur. Ayrca 220V ve 440V motor gerilimi seenei opsiyonel olarak sunulmaktadr. Kullanm alanna gre sabit askl, aryo arabal veya elektrik motoru ile tahrikli yrtme grubu seenekleri uygulanabilir.
GVENL UZMANLIK ETM
14/44
ekil 23: Zincirli Vin
Zincirli Vin Paralar 1. Ask 2. Motor 3. Fren 4. Elektrik Panosu 5. Kanca ve Kanca Blou 6. Anmaz Kaygan Kaplin 7. Redktr 8. Zincir Klavuzu 9. Zincir Gbei 10. Zincir Kutusu 24.3.5. Rulo Sac Tama Aparat
ekil 24: Rulo Sac Tama Aparat Gvenlik Sistemi
24.3.6. Uzaktan Kumanda Modl Uzaktan kumanda modl, vincin her trl hareketini salamak zere tasarlanm zerinde butonlar bulunan paradr. Uzaktan kumanda modl gnmzde kablolu ve kablosuz olmak zere iki eittir. Kablolu modl ask halat ve elektrik kablosu ile panoya balanmtr. Kablosuz modl ise elektronik devre ile kumanda panosuna kumanda etmektedir. Tm uzaktan kumanda modl zerinde herhangi bir tehlike esnasnda sistemin enerjisini kesmek iin kilitli emniyet butonu bulunmaktadr. Bu modl zerinde vincin yapsna gre deien miktarda buton bulunmaktadr. En basit vinte arl kaldrmaya ve indirmeye yarayan yukar ve aa butonlar bulunur. Kpr tipi bir vinte ise kprnn istenen yne hareketini salayan iki buton, arabann hareketini salayan iki buton ve yk kaldrp indirmeye yarayan iki buton bulunmaktadr.
GVENL UZMANLIK ETM
15/44
(a)
(b)
Resim 25: Uzaktan kumanda modl; a) Kablolu, b) Kablosuz
24.3.7. Kprl Vinlerin (Krenlerin) Ana Ksmlar a) Kpr yry yollar (kolonlar, yry yolu konstrksiyonu ve kpr raylar) b) Kpr kirii veya kirileri (kpr konstrksiyonu, yry balk balantlar, araba raylar) c) Kaldrma nitesi (ase, kaldrma ve yrtme motorlar, redktrleri, tambur, tel halat, halat makaralar, araba tekerlekleri ve kanca) d) Kpr yry balklar (kpr hareket motorlar, redktrleri, kpr tekerlekleri, kiri balantlar) e) Elektrik ve fren sistemi (enerji sistemi, kablo - korrni sistemi, elektrik devreleri, vin kumanda devreleri, frekans konvertrleri, elektrik panolar ve vin frenleri)
GVENL UZMANLIK ETM
16/44
ekil 15: Kprl Vin (kren) detaylar
ekil 16: Kpr, araba ve kaldrma mekanizmas
24.4. KALDIRMA ARALARINDA GVENLK Kaldrma ilemleri nedeniyle tehlike arz eden makinalar, temel salk ve gvenlik gereklerini karlamaldr. Kaldrma ve tama makinelerinde kazalar, imalat, montaj, yetersiz bakm-kontrol ve kullanm hatalarndan meydana gelmektedir. Burada, bu makinelerde gvenlikli bir alma iin nelere dikkat edilmesi ve nasl allmas gerektiinin i gvenlii mevzuat ynnden incelenecektir. 4857 Sayl Kanununa bal olarak yrrle konulmu olan i Sal ve Gvenlii Tz'nn 373. 437. Ara maddeleri kaldrma makinelerinde alnacak gvenlik nlemlerini kapsamaktadr.
GVENL UZMANLIK ETM
17/44
24.4.1 Sal ve Gvenlii Tzne Gre Alnacak Gvenlik Tedbirleri

Madde 373 Normal vinler ile oklu, rayl, kprl, ayakl kprl, tek rayl, motorlu seyyar, seyyar atelye vinleri ve platformlu kaldrc arabalar, maunalar, elektrikli, pnmatik, hidrolik zincirli ve halatl palangalar gibi kaldrmamakinalar ve aralarn tamburlar, kaldraca yke ve kullanlacak halatn ap, nitelik ve sarg saysna uygun olarak yaplacak ve iki yan gerekli ykseklikte fatural olacaktr. Madde 374 Kaldrma makinalarnn elik halat ular, tambur iine salam bir ekilde balanacak ve halat zerindeki kaldrma kancalar en aa seviyedeo lduklarnda, tambur zerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarl kalm bulunacaktr. Madde 375 Elektrikle alan kaldrma makinalarnda, belirtilen st ve alt noktalar geildiinde, elektrik akmn otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini otomatik ekilde frenleyecek bir tertibat bulunacaktr. Madde 376 Kaldrma makinalar, kabul edilen en ar ykn en az 1,5 katn, etkili ve gvenli bir ekilde kaldracak ve askda tutabilecek gte olacak ve bunlarn bu yke dayankl ve yeterli yk frenleri bulunacaktr. Madde 377 Elektrik veya basnl hava ile alan ve yerden kumanda edilen kaldrma makinalarnn manevra halatlarnda, dolamalar nleyecek gerekli tedbirler alnacaktr. Madde 378 Kaldrma makinalar ve aralar her almaya balamadan nce, operatrleri tarafndan kontrol edilecek ve elik halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafndan ayda bir btnyle kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi dzenlenerek iyerindeki zel dosyasnda saklanacaktr. Madde 379 Kaldrma makinalarnda yklerin kaldrlmalar, indirilmeleri veya tanmalar, yetitirilmi manevraclar tarafndan verilecek el ve kol iaretlerine gre yaplacaktr. Madde 380 Bir kaldrma makinasnda birden ok ii grevli bulunduu hallerde, kaldrma makinas operatr, balayc, sapanc veya dier grevlilerden yalnz birinden iaret alacak ve iareti, operatr tarafndan kolayca grlebilecek yerlerde duracaktr. Operatr, her kim tarafndan verilirse verilsin, her dur iaretini daima yerine getirecektir. Madde 381 Ykler dik olarak kaldrlacaktr. Bunlarn eik olarak kaldrlmas zorunlu olduu hallerde manevralar,sorumlu bir elemann gzetiminde yaplacak ve yk sallanmalarna ve ykn kt durumuna,kar, gerekli tedbirler alnacaktr. Madde 382 Kaldrma makinalarnn operatrleri, zellikle eritilmi maden potalar veya elektrikli mknatslarla tanan paralar ve benzeri tehlikeli ykleri, alanlar zerinden geirmeyeceklerdir. Bu gibi ykler tanmadan nce, operatr tarafndan sesli bir sinyal verilecek ve iiler tehlikeli blgeden ayrlncaya kadar, kaldrma ve tama ileri durdurulacaktr. Madde 383 ndirilen bir ykn altndan sapan halatnn ekilmesi iinkumanda vermeden nce iareti,iilerin gvenliini salayacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
18/44
Madde 384 Kaldrma makinalarnn yksz hareket ettirilmeleri gerektiinde, istifi veya sapanclar, iaretiye hareket iaretini vermeden nce, denk veya sapan halatlarn kancalara uygun bir ekilde takacaklar ve operatrler de kancalar, yeter bir ykseklikte tutacaklardr. Madde 385 Operatrler, kaldrma makinalarnda bir yk asl bulunduu srece makinalarnn bandan ayrlmayacaklardr. Madde 386 Elektrikli mknatsl vin, dinlenme halinde iken, mknatslar vin zerinde asl olarak yksekte braklmayacak, bunlar ya dorudan doruya yere dedirilecek veya bu i iin yaplm platformlar zerine indirilecektir. Mknatslar kullanlmadklarnda,vin zerinden karlacaktr. Madde 387 Ak havada alan vinlerin kabinleri kapal olacak ve bunlarn operatre en geni gr alann salayacak ekilde yukar kaldrlabilen srgl pencereleri bulunacak ve souk havalarda,uygun ekilde stlacaktr. Madde 388 Hareket halindeki vin kabinleri iinde veya vin arabalar zerinde, yalnz grevli kimseler bulunacak ve vin operatrleri,hi bir kimsenin yk zerine binmesine veya bo halat veya kancalara aslmasna izin vermeyecektir. Madde 389 Kaldrma aralarnn kancalarnn gvenlik kat says (tamagc), tayacaklar ykn en az; el ile altrlanlarda 3 katna, mekanik olarak alanlarda 4 katna ve erimi maden veya yakc veya andrc (korozif) maddeler gibi tehlikeli ykleri tayanlarda ise, 5 katna eit olacaktr. Madde 390 Ak havada ray stnde alan vinlerde,rzgarn etkisi hesaplanacak ve bunlarda takozlama,balama yaplacak ve srg gvenlikli fren tertibat bulunacaktr. Madde 391 Tek rayl askl vinlerde ask milinin kopmas halinde, yk askya alabilecek bir veya birka gvenlik balants bulunacaktr. Madde 392 Ray stnde alan vinlerde,vincin ve vin arabasnn zerinde gidip geldikleri raylarn her iki banda ve en az tekerleklerin yar ap yksekliinde takozlar bulunacak,kprl ve asma vinlerin, kpr ve vin arabas tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak koruyucular bulunacaktr. Madde 393 Tek rayl vinlerin getikleri yollar, serbest tutulacak ve bu yollar, izgilerle aka belirtilecektir. Madde 394 Ray stnde alan vinlerde, vin kabinine ve vin kpr geitlerine kmay salayan sabit merdivenlerle vin kprlerin her iki tarafndave kpr boyunca en az 45 santimetre geniliinde geit veya sahanlklar bulunacaktr. Vin kabin geitlerinin kpr zerinde gvenle gemeleri salanamad hallerde, vin kprsnn her iki bana ve kpr geitlerine dikey vaziyette enaz 40 santimetre geniliinde salam yapl, uygun ekilde korunmu geit veya sahanlklar yaplacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
19/44
Madde 395 Vin arabalarnn geit ve sahanlklar ile bunlarn altna ve stne rastlayacak sabit tesisler arasnda 180 santimetreden az aklk braklmayacaktr. Madde 396 Kpr ayakl gezer vinlerin getii yol boyu ve raylarn heriki taraf srekli olarak serbest tutulacak ve buralar en az 75 santimetre eninde olacaktr. Madde 397 Rayl vinlerde kumanda tertibatnn ve operatrlerin bulunduu kabinler, yanmaz malzemeden ve ak havada alanlarnki de ayrca d etkilereda yankl malzemeden yaplm olacaktr. Kabinler, operatrn btn manevra alann kolaylkla grmesini salayacak ve manevra iin tehlikesizce darya sarkabilecei ekilde yaplm olacaktr. Kabinlerde, operatrleri yakc ve korozif maddelerin sramasna kar koruyacak tedbirler alnacak ve bunlar, zararl uucu maddelerle, zehirli duman, gaz ve buharlardan en uygun ve etkili ekilde korunacaktr. Kabinler, titreimleri nlemek iin,iyi ve salam bir ekilde tespit edilmi olacaktr. Arza halinde vin operatrnn,kabini gvenlikle terk edebilmesi iin; kabinde lzumlu halat, ip merdiven veya dier uygun bir inme arac bulundurulacaktr. Madde 398 Rayl vinlerin kabin kaplarnn sahanlk veya geit seviyesinden 30 santimetreden daha yksekte bulunduu hallerde, bu kaplarn nne uygun basamaklar yaplacak ve kabinlerde,kum dolu bir kova veya elektrik akm iletmeyen madde ile doldurulmu bir yangn sndrme aleti bulundurulacaktr. Madde 399 Rayl vin kabinleri iinde bulunan ana alterden baka,kabindam zerine ve geitten kolay eriilir bir yere veya iyeri tabannn uygun bir yerine, yalnz vini durduran ikinci bir ana alter konulacaktr. Madde 400 Rayl vinlerin ykseltmeyi snrlayc tertibat, dorudan doruya vinin kasna veya kancas tarafndan harekete geirilecek uygun akm kesme tertibatl ve ykn,beklenmedik bir anda inmesini nleyebilecek ekildeyaplm olacaktr. Bu tertibat, vincin, fren tesisatna bal olarak alacak verayl vin operatrlerin almaya balamadan nce ve almann bitiminde,butertibat altrarak kontrol edeceklerdir. Madde 401 5 ton veya daha fazla yk kaldran rayl vinlerde,2 elektriklifren veya bir elektrikli ve bir mekanik fren bulundurulacaktr. Madde 402 Ak havada alan rayl vinlerde, yk kancasn srekli olarak aydnlatabilecek ve vin zerine balanm lambalar bulunacaktr. Madde 403 Vin kprlerinin hareketlerini kontrol iin, bu kprlerde kollu el frenleri veya pedall ayak frenleri bulunacaktr. Madde 404 Asma vin kaidelerinin tekerleklerinden, tekerlek koruyucularve bunlarn yannda vinci tespit iin uygun tertibat bulunacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
20/44
Madde 405 Vincin veya kaldrlan ykn hareketi esnasnda alanlar uyarmak iin operatr, sesi akca iitilebilen zil, an ve benzerleriyle iaret verecek ve bunlar hareket halinde devaml olarak alacaktr. Madde 406 Rayl vinlerde ana alterleri amadan nce operatrler, btnkumanda kol ve dmelerinin stop durumunda olduunu kontrol edecekler ve elektrik akmnn kesildii hallerde, btn kumanda sistemini stop durumuna getirecekler ve bu durumu, akm tekrar verilinceye kadar deitirmeyeceklerdir. Kabinleri terk etmeden nce, rayl vin operatrleri, btn kumanda tertibatn stop durumuna ve ana alterleri de ak duruma getireceklerdir. Madde 407 Ayn yk kaldrmak iin,iki rayl vincin birlikte altrlmas halinde, her iki vin operatrne, yalnz bir iaretci tarafndan kumanda verilecek ve vinlerin hareketlerinde ahengi salayacak zel tedbirler alnacaktr. Madde 408 Yklerin, vinlerle asl olarak tanmasnda grevlendirilen iareti veya iiler, yklerinin nnde gidecek, ray makaslarn kontrol edecek ve yklerin bir kimseye veya herhangi bir engele arpmayacak bir ykseklikte tanmasn salayacaklardr. Madde 409 Rayl vinlerin onarmnda, bu vinlerin altna demeli biriskele kurulacak veya bir a ekilecek ve tekerlekleri iten ve dtan uygun ekilde takozlanacaktr. Madde 410 Vince ait ar paralarn indirilip kaldrlmas iin vin zerinde ceraskal veya makaralarn taklabilecei elik kollar,halkalar veya benzerleri bulunacaktr. Madde 411 Rayl vinler zerinde herhangi bir onarma balamadan nce, btn kumanda tertibat, stop durumuna getirilecek, iki ana alter alacak ve bunlardan biri, skca balanacaktr. Vin zerine ve uygun yerlere,onarm yapldna dair uyarma levhalar konulacaktr. Ayn ray ebekesi zerinde baka vinler altnda,bunlar uygun uzaklkta durduracak takozlar konulacak veya ayn ii grecek baka tedbirler alnacaktr. Madde 412 Halat tamburlarnn ve millerinin veya motor bobinlerinin sklmesinden evvel kaldrma halatlar, tamburlar zerinden karlacaktr. Ancak, bunun salanamad hallerde, tamburun ani olarak dnmesi nlenecektir. Madde 413 Rayl vinlerde yaplan onarmn bitiminde, btn koruyucular yerlerine taklacak ve vin harekete geirilmeden nce, onarmda kullanlan btn ara, gere ve malzeme kaldrlm olacaktr. Madde 414 Motorlu seyyar vinlerin kaldracaklar en ar ykler, kabinlerin iinde veya dnda yazl olarak belirtilecek ve kollu vinlerde ayrca yatklk ve ok mesafelerine gre kaldrlmasna izin verilen en ar ykler, ayn ekilde gsterilecek ve bunlardan en ar ykten fazlas kaldrldnda, durumu bildiren sesli ve kl otomatik bir uyarma tertibat bulundurulacaktr. Madde 415 Vin operatrlerinin kaymasn nlemek iin, motorlu seyyar vinlerin platformlar, tahtadan veya damarl metal plakadan yaplm olacak ve buharla alan motorlu seyyar vin kabinlerinin iinde, bir yandan dierine rahata gitmeyi salayacak bir geit bulunacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
21/44
Madde 416 Motorlu vinlerle yk kaldrlrken veya vin yer deitirirken sesli ve kl uyarma yaplacak ve bunlarn gece almalarnda farlar ve arkalarnda stop lambalar yaklacak ve kabinler uygun ekilde aydnlatlacaktr. Madde 417 Motorlu vinler ray zerinde hareket ettiklerinde, makaslar grevliler tarafndan idare edilecek ve operatrler,vin asesini veya vin okunu herhangi bir yere demeyecek ekilde ayarlayacak, almalarn bitimindeveya geici duraklamalarda vinci frenleyecek, oklar uygun mesnetler zerineyatracak ve makinalar durduracaklardr. Madde 418 Oklu vinlerde oklarn yatklklarna ve vin arabasnn durumuna gre, tanabilecek en ar ykler,vin arabasnn veya okun uygun bir yerinde gsterilecek ve bunlardaen ar ykten fazlas kaldrldnda, durumu bildiren sesli ve otomatik bir uyarma tertibat bulundurulacaktr. Madde 419 Seyyar vinlerin, platformlu kaldrc arabalarn ve benzerlerinin tekerlekleri korunacak, bunlarda el ile alan sesli uyarma tertibat bulunacak ve bunlarn elektrikle alanlar, uygun ve yeterli ekilde topraklanacaktr. Madde 420 Geme (teleskopik) platform tipli kaldrc arabalarda, ykselen st ksmn birdenbire inmesini engelleyecek otomatik srgl veya benzeri uygun tertibat bulunacak ve bunlar elektrikle altklarnda, platformun ykselmesini ve inmesini snrlayacak bir tertibat yklerin indirilmesini ayarlayan elektrikli veya mekanik bir fren bulunacaktr. Bunlar ykl olarak yer deitirdiklerinde, devrilmelerini nlemek iin, platformlar yere yakn tutulacaktr. Madde 421 Kaldrma ara ve makinalarnda meydana gelen herhangi bir aksaklk halinde,ykleri bulunduklar durumda tutabilecek gte frenler bulunacaktr. Madde 422 Mauna tamburlarnn boy ve aplar, yk halatn tek kat halinde sarabilecek durumda olacak ve maunlarn kumanda kollar, uygun kavrama tertibatl bulunacaktr. Madde 423 Buharla alan maunalarda, iiler scak su veya buharla yanmaya kar korunacak ve eksoz borularndan kan buharlar, operatrlerin grn azaltmayacaktr. Madde 424 Elektrikli maunlarn durmas halinde, yk askda tutabilecek frenleri olacak ve bunlarn kumanda kol balklar, elektrik akm geirmeyen maddelerden yaplm bulunacaktr. Madde 425 (Pnmatik) basnl hava ile alan maunlarn kumanda kollar,brakldnda otomatik olarak kendiliinden l noktaya gelecek tertibatl olacaktr. kutusu
Madde 426 El maunlar, kaldrlacak en ar yke gre, kaldra kolu veya kollar zerinde yaplacak bask, adam bana 10 kiloram gemeyecek ekilde yaplm olacak, bunlarda kaldra kolu brakldnda, yk askda tutabilmek iin, tambur mili zerine gvenlik mandalnn oturaca dili bir kasnak veya ayn ii grebilecek otomatik sonsuz bir vida konulacak ve yklerinin indirilmesini ayar ve kontrol etmek iin, bir fren tertibat bulundurulacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
22/44
Madde 427 En ar yk iin,kaldrma ve balama (sapan) zincirlerinin ve kancalarnn gvenlik kat says en az 5 olacaktr. Zincirler bu zelliklerini yitirdiklerinde ve boylar % 5 den fazla uzadklarnda ve bakla veya halka kalnlklarnn drtte birini geen bir anma meydana geldiinde, bunlar kullanlmayacaklardr. Madde 428 Tamburlara sarlan veya kasnaklar zerinden geen zincirler, belirli devrelerde yalanacaktr. Ancak, dkmhanelerde veya ya ve greslerin kuru veya benzeri maddeleri zincirler zerinde toplanabilecei yerlerde, kullanlan zincirler ve sapan zincirleri yalanmayacaktr. Madde 429 Yklerin kaldrlmasnda kullanlan zincirlerde, dm ve bkm olmayacak, sert ve kesici keli ykler kaldrlrken, kelerle zincirler aras, uygun yastklarla beslenecek ve krlan bir kaldrma veya balama zinciri, telle balanmayacak veya civatalarla tutturulmayacaktr. Madde 430 Kaldrma ve balama zincirleri, kullanlmadklar zaman, uygun kancalara aslacak ve bunlarn paslanmas nlenecek, ezilmelere ve korozif maddelerin etkilerine kar korunacaktr. Madde 431 elik halatlarn gvenlik kat says 6 dan aa olmayacak vehalatlarn ek yerleri,halkalar,balk ve balantlar halatlarn kaldraca en ar yke dayankl olacaktr. Madde 432 6 bkml elik halatlarn 50 santimetre veya zel elik halatlarn 1 metre boyunca dayanmlarn,aada gsterilen miktarlarda kaybetmi olanlar kullanlmayacaktr. 7 telli elik halatlarda % 12, 19 telli elik halatlarda % 20, 37 telli elik halatlarda % 25, 61 telli elik halatlarda % 25, Seal zel elik halatlarda % 12, gen bkml zel elik halatlarda % 15, Nuflese zel elik halatlarda % 20. Madde 433 elik halatlarn balant ksmlarnda tellerin anmas, kopmas ve balantnn gevemesi gibi hallerde, halatn 1-3 metresi, uygun ekilde kesilecek ve halatn balar, yeniden uygun ekilde balanacaktr. Madde 434 Kaldrma veya ekme ilerinde kullanlan ip halatlar, iyi cins kenevirden veya benzeri elyaftan yaplacak ve bunlarn kopmaya kar, gvenlik kat saylar en az 3 olacaktr. p halatlar, asitlerin veya bunlarn buharlarnn yahut ypratc dier kimyasal maddelerin bulunduu yerlerde kullanlmayacak ve saklanmayacaktr. p halatlar, slak olduklarnda kurutulacak, kirli olduklarnda ykanacak ve kuru olarak saklanacaktr. Madde 435 Kaldrma ara ve makinalarnn alt ksmnda bulunan makaralarn uygun koruyucular olacak ve bu makaralarn kaymalar nlenecektir. Madde 436 Kaldrma ara ve makinalarnn yk kancalar; demir, dvme, elik veya benzeri uygun malzemeden yaplm olacak, yklerin kurtulup dmelerini nlemek iin, bunlardan gvenlik mandal veya uygun gvenlik tertibat bulunacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
23/44
Madde 437 Eit kollu sapanlarla uygun ekilde tanamayacak ykler iin, kollar eit boyda olmayan sapanlar kullanlacaktr. Birden fazla kollu sapanlar kullanldnda, sapan kollarnn balar, ayn halkaya balanacak ve sapan kollar uygun aklkta olacaktr.
Tayclarda (Transportr) Alnacak Gvenlik Tedbirleri

Madde 438 Merdaneli, arlkl zincirli ve havai zincirli transportrlerle tomruk transportr, sonsuz vidal, pnmatik ve bantl transportrler ve benzeri tayclarn zerinden gemek zorunluluu bulunan hallerde, gvenlii salayan geitler yaplacak ve hareket halindeki transportrlerin stne kmalar nlenecektir. Madde 439 Transportrlerin ukurda veya yer seviyesinde bulunduu hallerde, bunlar ve boluklar,uygun korkuluk ve eteklerle korunacaktr. Madde 440 alanlarn stnden geen transportrlerin altlarna sa levha veya tel kafesten koruyucular konulacaktr. Madde 441 Transportrlerin ykleme ve boaltma yerleriyle hareket ve germe tertibatnn bulunduu uygun yerlere durdurucu tertibat konulacaktr. Madde 442 Ykleri eik olarak ykselten transportrlerde hareketin durmas halinde, yklerin kaymasn ve transportrn geriye doru boa almasn nleyecek mekanik bir tertibat bulundurulacaktr. Madde 443 Transportrlerin eritikleri yerler, operatrn kumanda gr sahas dnda bulunduu hallerde, transportr boyunca tehlikeli noktalarda bulunabilecek iilere, operatrn, transportrn harekete geeceini bildirmesini salyacak sesli veya kl bir tertibat kurulacaktr. Madde 444 Merdaneli, arlkl transportrlerin dirsekli ksmlar ileyerden 150 santimetreden fazla yksekte bulunan tama yollarnn yanlar,paradmelerine kar uygun ekilde korunacaktr. Madde 445 Bantl transportrlerden bantlarn kopmalarna kar, uygun koruyucular yaplacak ve bunlar,silindirin iki bandan en az 1 metre uzatlacaktr. Madde 446 Bantl transportrler ile tanan malzeme, bir boaltma tertibat ile alnarak yer altnda olan ve azlar, geilen yerlerde bulunan silolaraboaltld hallerde, bu silo azlarna malzemeyi geirecek aralkl zgaralar konacak veya uygun korkuluk ve eteklikler yaplacaktr. Madde 447 Bantl transportrlerin bataki silindir veya tamburlarna yapan maddeler el ile temizlenmeyecek,bunlar uygun baklar veya dner fralarla temizlenecektir. Madde 448 ie,kavanoz ve benzerlerinin devrilme veya dmelerini nlemek iin, tablal transportrlerin tama yzeylerinin her iki tarafna,uygun ykseklikte koruyucular yaplacaktr. Madde 449 Koval yatk transportrlerin en az 215 santimetre yksekliinde ve transportr tamamen kapatabilen ve kontrol, temizlenmesi ve onarm iin, zerinde krlmaz caml pencereleri veya takma kapaklar bulunan ve bina iinde getikleri her katta, kovalarn boalmasn salayan koruyucular bulunacak vetesisatn kumanda kollar, gvenli ve kolay eriilir bir yerde bulunacaktr. Madde 450 Merdaneli transportrlerin merdaneleri arasnda 15 santimetreden fazla bir aklk bulunduunda, bunlar metal, aa veya dier bir maddeden yaplm uygun ve dayankl kaplarla kapatlacak ve miller ve dirsek dilileri, uygunekilde korunacaktr.
GVENL UZMANLIK ETM
24/44
Madde 451 Seyyar transportrlerin eimleri, kriko, sonsuz vida gibi mekanik veya otomatik bir tertibatla ayar edilecek ve seyyar transportrlere elektrik akm, uygun kablolarla verilecek,gerilim altndaki btn ksmlar izole edilecek ve metal ksmlar topraklanacaktr. Madde 452 Sonsuz vidal transportrler,elik veya levhalarla denmi oluklar iine konulacak,bu oluklar en az 3 milimetre kalnlnda ve kaldrlp alabilen ayn malzemeden yaplm kapaklarla kapatlacaktr.Bu kapaklarn altna metal zgaralar yerletirilecektir. Kapaklar alnca transportr otomatik olarak duracaktr. Bunun salanamad hallerde,transportr durdurulmadan ve kumanda tertibat kilitlenmeden, tkanklklar gidirilmeyecek veya onarm yaplmayacak ve bunlarn motorlar, fazla yklemede otomatik olarak duracaktr. Madde 453 Pnmatik transportrlerin verici veya emici azlar, salamkafeslerde korunacak ve vantilatrlerinin yataklar, tozlara kar tecrit edilmi olacak ve bunlarn otomatik yalama tertibat,uygun yerlere konmu bulunacaktr. Madde 454 Pnmatik transportrlerin kanallar,bu kanallarn apna uygun kalnlkta elik veya ayn dayankllkta satan yaplacaktr. Bu kanallarn temizlenmesine yarayan menfezlerde,menteeli veya kzakl ve salam srgl kapaklar bulunacak,buralarda statik elektrie kar, topraklamayaplacak veya benzeri tedbirler alnacaktr. Madde 455 Pnmatik transportrlere,tayacaklar,malzemeler el ile verildii ve besleme aznn ap 30 santimetre veya daha byk olduu hallerde, bua zlara, kanallardan en az 1 metre uzakta uygun huniler yaplacaktr.
Malzemenin Kaldrlma, Tanma, stiflenme ve Depolanmasnda Alnacak Gvenlik Tedbirleri

Madde 486 Malzemenin kaldrlmas, tanmas, istiflenmesi ve depolanmasnda genellikle mekanik aralar kullanlmas esastr. Ar paralarn ekip halinde kaldrld veya tand hallerde, nceden belirtilen kumanda hareket ve iaretleri kullanlacaktr. Madde 487 F, varil ve benzeri byk yuvarlak kaplar, eik dzlemlerden indirilirken takozlar, kaldralar, halat ve ipler kullanlacak ve iiler, eik dzlemin alt banda ve indirilen kaplarn nnde durmayacaklardr. Madde 488 Ar paralarn boru veya ubuk ve benzeri yuvarlak paralar zerinde yrtlerek tand hallerde,bunlar el ile itilmeyecek, kaldralarla veya benzerleri ile hareket ettirilecektir. Madde 489 yerlerinde malzemeler,aydnlatmay engellemeyecek, makina ve tesisatn almasn gletirmeyecek, geitlerde gidi ve gelii aksatmayacak ve yangn sndrme tesisatnn kullanlma ve almasn engellemeyecek ve devrilmeyecek ekilde ve arlklarna dayanacak taban zerine ve ancak 3 metre ykseklikte istiflenecektir. Madde 490 Ar uval ve torbalar,drt kesi aprazlama olarak ve en ok 5 srada bir,1 torba eksik konularak istif edilecektir.
GVENL UZMANLIK ETM
25/44
Madde 491 Kzmay nlemek ve dengeyi salamak iin, kesilmi keresteler,yerden yksekte yaplan raflar zerine yatay olarak veya az eik sralar halinde istiflenecek ve her sra arasna,ular geitleri kapamayan latalar atlacaktr. Madde 492 ubuk ve borular, uygun raf veya sehpalar zerine veya bunlarn salanamad hallerde, kalaslardan yaplacak bir taban zerine istiflenecek ve istifin her iki taraf, dayankl kazklarla desteklenecektir. Madde 493 Kuru maddelerin dkm halinde bulunduu ve alttaki boaltma azndan, bu maddelerin mekanik vastalar veya el ile alnd st ak silolarn st azlar, uygun zgaralarla kapatlacaktr. Madde 494 Kuru maddelerin dkm halinde bulunduu silolara iilerin girmesi gerektiinde, her iiye, ucu salam bir yere balanm uygun emniyet kemeri verilecek ve silo aznda srekli olarak grevli bir ii bulundurulacaktr. Madde 495 Dkm halinde kuru maddelerin depoland silolarn sahanlk vesabit dik veya yatk merdivenleri bulunacak ve bunlar uygun korkuluklarla korunacaktr. Madde 496 Yanabilen kuru maddelerin dkm halinde depoland silolar atee dayankl maddelerden yaplm olacak ve bunlarda uygun havalandrma tertibat bulunacaktr. Madde 497 Kuru maddelerin yn halinde depoland ve bunlarn el aletleri ile alnd hallerde, ynlarn dip tarafnda, bunlarn dengesini bozabilecek nitelikte boluklar meydana getirilmeyecektir. Madde 498 Depolarn kuru maddeler, patlayc veya zehirleyici karmlar meydana getirebilecek nitelikte olduu hallerde, ykleme, boaltma ve depolama ilerinde ayrca gerekli zel tedbirler alnacaktr. 24.4.1 KRENLERDE EMNYET BAKIMINDAN GEREKL EKPMANLAR - Yakt tanknda otomatik kapanan kapak ve alev nleyici sistem bulunmaldr. - Tamir bakm ekipmanlar makina zerinde metal bir kutuya yerletirilmi olmaldr. - Gece operasyonlar iin uygun klandrma sistemi olmaldr. - Kolay kullanlabilen bir yangn sndrcs olmaldr. - Btn makinalarda dey dzlemde bomlarn hareket kabiliyetini gsterir bom a gstergesi olmaldr. Bu a gstergesi temiz, okunakl ve ilemler srasnda operatrn 100 lik deiimleri grebilmesini mmkn klar tarzda olmaldr. - Btn makinalarda teleskobik bomlarda bom boyu gstergesi olmaldr. - Kabin dnda etkili bir ekilde iitilebilir ikaz sinyali bulunmaldr. Operatr tarafndan kolayca kullanlacak ekilde yerletirilmi olmaldr. - Bom durular ok absorbsiyonlu olmaldr. Bom kaldrma sistemi emniyetli durma tertibatlar ile donatlmal (boru patlama valfleri vs.) - zerinde operasyon zelliklerini detayl bir ekilde gsteren kapasite kartlar bulunmaldr. Kapasite kartlar aada belirtilmekte olan zellikleri salamaldr. - Her mobil krende dayankl ve temiz olacak ekilde okunulabilir kat veya resimli kapasite kart olmaldr.
GVENL UZMANLIK ETM
26/44
- Bu kart kabine operator koltuundan kontrol esnasnda kolayca grlebilecek ekilde smsk bozulmayacak ve dmeyecek ekilde taklm olmaldr. - Operatr kolayca kren kapasitesini grebilmeli ve hesaplayabilmelidir. - Kren modeli numaras,seri numaras ve imalat tarihi kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Btn operasyon radyuslarnda ana bom iin ykleme oranlar, bom alar, bom uzunluklar ve bom tipleri kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Bom-jib kombinasyonunda hesaplama metodu kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Jib bom oranlar kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - alma alan (kartta listelenen kapasiteler iin). malat opsiyonlar bir veya daha ok alma alanlar iin kapasite listeleri veya alma alannn her kombinasyonu iin kapasite listeleri. Bu alanlarn veya alan kombinasyonlarnn kapasite kartndaki edeerleri kapasite kartlarnda belirtilmelidir.. - Msade edilen kullanmlarda alternatif ykleme oranlar, krende opsiyonel ve deiken geometri ekipmanlar (mesnetler,ekstra kar arlk ve oranlara etkileri gibi) kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Sadece mesnetler tam ak olduunda ve tekerler zerinde iken uygulanan mesnet akl ykleme oranlar temiz bir ekilde olmaldr. - Burada ykleme oranlar stabiliteden baka yapsal gerilmelerle snrldr.Bu oranlar uygun olmaldr (stabilite ve gerilme oranlar) ve kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Simetrik olmayan ekilde monte edilmi olan bir kren iin spesifikasyonlar her dorultuda gsterilmelidir. - Ykn dnmesinin (yatay dzlemde) etkileri, devrilme arlklar, rzgar, makina eimi, zemin artlar, alma hzlar veya tekerleklerin iflas etkileri gibi faktrler iin ak uyarlar olmaldr. - Palanga sistemini tavsiye edilen paralar, deiken kren ykleri iin boyut ve halat tipleri kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Tambur verileri, izin verilen halat eki kuvveti, halat hz ve halat makara kapasiteleri kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Tekerlek basnlar kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Operasyonda rzgar hz snrlar kapasite kartlarnda belirtilmelidir. - Operasyonlarda alak scaklk limitleri kapasite kartlarnda belirtilmelidir. Ayrca teleskobik bom bilgileri de operator el kitabnda veya bir tabloda olmal ve aadakileri kapsamaldr. - Her bom blmnn maksimum teleskoplama boyu - Her bom blmn nasl teleskopland (mekanik vs.) - Bom blmlerinin alma ve kapanmasndaki sralama ve prosedr - Bom teleskoplama operasyonlarnda maksimum izin verilen ykler ve snrlama artlar veya n uyarlar 24.5. VN TAIMA HALATLARI Vinlerde ykleri balamak, tutmak ve kaldrarak tanmasn salamak amacyla halatlar kullanlr. Vinlerde kullanlan halatlarda, yk iin gerekli halat tama kapasitesi, anma dayanm, yorulma dayanm, dnmeye kar dayanm ve korozyona kar dayanm ok nemlidir. Kaldrma makinelerinde elyaf halat ve tel halat olmak zere iki tip halat kullanlr. 24.5.1. Elyaf Halatlar Elyaf halat balar, bklebilme zelliklerinden dolay dmlenmeye elverilidir, ayrca sarldklar ykleri zedelemezler. Fakat kopma mukavemetleri dk olduundan hafif ykler iin elverilidir. Zamanla eskiyerek ekme mukavemetinden kaybederler. Elyaf halatlar; bitkisel elyafl halatlar ve sentetik elyafl halatlar olmak zere iki gruba ayrlr. a) Bitkisel elyafl halatlar Kendir, sisal, manila bitkisinden elde edilen elyaflarla yaplrlar. Rutubete kar fazla duyarl olduklarndan pamuk esasl elyaf halatlar nadiren kullanlr. Bu halatlar dm atmaya, el ile
GVENL UZMANLIK ETM
27/44
almaya uygunluk gsterdiklerinden genellikle yklerin tespiti, balanmas gibi amalar iin kullanlr. b) Sentetik Elyafl Halatlar Naylon ve perlon gibi suni elyaflardan yaplan halatlardr. Mukavemet bakmndan dier elyafl halatlardan stndr. rmemeleri ve daha yksek dayanm gstermeleri en nemli avantajlardr. Ayrca bu tip halatlar donmazlar ve slak halde kolayca eilebilir. 24.5.2. Tel halatlar Tel halat yksek mukavemetli aplar 0.4 2.4 mm arasnda deien ince elik tellerden yaplr. elik teller, apna gre haddelenerek veyauk ekilerek TS normunda verilen so artlara uygun olarak yap lr. Bu halatlar genellikle konstrksiyon stillerine, yk kaldrma kapasitelerine ve halat z malzemesinin elik veya fiber oluuna gre snflandrlrlar. Bugn esas olarak, 30'dan fazla deiik tipteki elik tel halatlar madencilik, orman rnleri, ya endstrisi, asansrler imalat firmalar, tramvay, marina, balklk, gemi ve yat tesisleri gibi alanlarndaki deiik endstri uygulamalar iin tavsiye edilmektedir. Standart elik halatlar, genellikle 4 snfta 160, 180, 200, 220 kgf/mm2 ve zel olarak 250 kgf/mm2 ve 160 kgf/mm2 (1570 N/mm2) 'den 220 kgf/mm2 (2160 N/mm2) 'ye kadarki ykleme kapasitelerinde dzenlenirler. Vin endstrisinde tasarmn balang noktalarndan biri elik halatlar olduundan ok nemlidir. Tel Halat Yaps Tel halat meydana getiren teller TS normunda verilen artlara sahip elik tellerdir. Halat yapmnda ana tel, dolgu teli, plak tel ve kapl teller kullanlmaktadr. nce elik teller bir ekirdek tel etrafna bir veya birka katl olarak sarlarak kordonlar oluturulmaktadr. Oluturulan bu kordonlar bir z (z; halatn merkezinde, demetlere destek grevi yapan elyaf veya elik tel) etrafna sarlmas ile de halatlar meydana getirilir.
Halatlar kordonlarn sarl ynlerine gre isim alrlar. Kordonlarn sarm saa doru ise Z sola doru ise S harfleri ile gsterilirler. Bunun haricinde kordonlarn sarm ile kordonu meydana getiren tellerin sarm ayn ynde ise dz sarml farkl ynde ise apraz sarml halat olarak adlandrlrlar.
apraz Sarml Tel Halatlar Dz Sarml Tel Halatlar Halat yn ile demet yn birbirinin tersi ynde sarlm Halat yn ile demetlerin ayn ynde sarld halatlardr. Bu halatlardr. Bu halatlar iki tiptir. "Sa apraz" halatlar ve "sol halatlar iki tiptir. "Sa apraz" halatlar ve "sol apraz" apraz" halatlar. halatlar. Demeti meydana getiren teller saa sarll ise kk " z ", sola sarll ise kk " s " harfleri ile gsterilir. Demetlerin halat z etrafna sarl saa doru ise byk " Z ", sola doru ise byk " S " harfleri ile gsterilir.
GVENL UZMANLIK ETM
28/44
Sa sarml halat apraz (s/Z)
Sol sarml halat apraz (z/S)
Sa sarml halat dz (z/Z)
Sol sarml halat dz (s/S)
Tel halat kompozisyonlar
Temel demet rm ekilleri
(a)
(b)
(c)
elik halat ve balant paralar; a) Kilit, b) Halat balant paralar, c) Gerdirme
44.5.3 VN HALATININ KONTROL

GVENL UZMANLIK ETM
29/44
Halatn ap kumpasla llerek yaplr. Halat ap DIN llerine gre kontrol edilir ve kaldrabilecei azami arla uygun olup olmadna baklr. Yk kancas en aa seviyede iken tambur zerinde en az iki tam devir yapacak kadar halatn sarl olduu ve halat ular tambura salam bir ekilde balanm olup olmad kontrol edilir. Bu kontrol halatn zellikle sarlan ksm veya makarayla (eer makaral ise) temas eden ksmnda yaplr. Yaplan bu kontrolde halatta krlmalarn olup olmadna baklr. Gereinden fazla incelmi veya krlmalar bulunan halatlar i Sal ve Gvenlii Tzne gre kullanmlar iptal edilir.
ekil : Kumpasla halat ap kontrol ve hasarl halat
Klavuz kontrol Halatn tambura dzenli bir ekilde sarlmasn salayan klavuzun grevini yapp yapmad, vin kaldrma motoru harekete geirilerek kontrol edilir. Arlk Kontrol Vincin kaldrabilecei azami arlnn 1.5 kat yk kaldrlarak denemeye tabi tutulur. Vin gvenli bir ekilde bu yk kaldrarak askda tutabilmelidir. Vin frenlerinin bu yke dayankl olmas gerekmektedir. Yk en az 30 dakika kadar askda tutularak frenlerde kayma olup olmad kontrol edilmelidir. Vin Tertibatnn kontrol Vincin asl bulunduu mesnetler ve bu mesnetlerin balantlar gvenilir olmaldr. Eer rayl vin isi raylarn her iki bana en az tekerleklerin yarap yksekliinde takozlar bulunmaldr. Tek rayl askl vin ise ask milinin kopmas halinde yk askya alabilecek bir veya birka gvenlik balants bulunmaldr. Vin Halatlarnn test ve kontrollerinde dikkat edilecek genel faktrler Vin halat tamburlarnn kaldraca yke ve kullanlacak halatn ap, nitelik ve sarg saysna uygun, iki yannn gerektii kadar fatural olduu kontrol edilir. elik halat ular, tambur iine ift klemensle ya da baka bir elemanla salam bir ekilde balanmal ve halat zerindeki kaldrma kancalar en aa seviyede olduklarnda, tambur zerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarl kalm olmaldr. Vinler iin ykn kaldrlaca en alt ve st seviyeler geildiinde elektrik akmn otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini otomatik ekilde frenleyecek swiler konularak daha aa inmesi veya ykn yukar kmas nlenmi olmaldr.
ekil : Ar yk limit alteri

GVENL UZMANLIK ETM
30/44
Vinler, kabul edilen en ar ykn en az 1,5 katn, etkili ve gvenli bir ekilde kaldracak ve askda tutabilecek gte olacak ve bunlarn bu yke dayankl ve yeterli yk frenleri bulunmaldr. Halatn tambura dzenli bir ekilde sarlmasn salayan klavuzun grevini yapp yapmad vin kaldrma motoru harekete geirilerek kontrol edilmelidir. elik halatlarn balant ksmlarnda tellerin anmas kopmas ve balantnn gevemesi gibi hallerde, halatn 13 metresi, uygun ekilde kesilmeli ve halatn balar yeniden uygun ekilde balanmaldr. elik halatlarn gvenlik katsays en az 6 olmaldr. 6 bkml elik halatlarn 50 cm veya zel elik halatlarn l metre boyunca dayanmlarn tabloda gsterilen miktarlarda kaybetmi olanlar kullanlmamaldr.
Tablo : elik halat incelme oranlar
24.5.4. Halatlarn Yalanmas Yk altnda eilme ve dzelme esnasnda halat telleri arasnda bal bir hareket oluur. Benzer bir hareket halattaki kordon ile z arasnda ve halat ile kasnak arasnda da grlr. Halat telleri arasndaki srtnmeyi ve tel paslanmasn azaltmak zere elik teller, kordonlar ve halatlar sk sk yalanmaldr. Halatn iyi bir tarzda yalanmasnn halat mr zerinde de byk bir etkisi vardr. Halatn i yalamas halat mrn zellikle etkilemektedir. Bu nedenle yapm srasnda elyaf zn yalama ya veya vazelin ile emdirilmi olmas gerekir. Zira iletme srasnda halatn iinin yalanmas zordur. Ayn nedenle kordon telleri de yapm srasnda gresle iyice yalanmaldr. Bylece iletme esnasnda kordonlar basn altnda halat yzeyine doru ya verirler. Elyaf z asla yasz braklmamaldr. Uzun sre yasz brakldnda z zelliini kaybeder ve kordonlar daha fazla
GVENL UZMANLIK ETM
31/44
destekleyemez. yalaycnn halatn iletme mr boyunca halat pasa ve anmaya kar korumas nadirdir. Bu nedenle zaman zaman halatn yalanmas nerilir. Eer halat yzeyinde ince gres filmi varsa, yalamaya gerek yoktur. Yeterli miktarda yalamay salamak zordur, bu miktar tahrik kabiliyetine ve halat dzenine gre deiir. Bu nedenle asansr halat imalats en kt hali gz nne alarak, az seviyede yalayc uygulamaldr. Sonradan fazla yalayc uzaklatrmak kolay bir ilem deildir. Yeni alnan halatlara imalat srasnda yaplan yalama, depolama ve almann ilk zamanlarnda yeterli olabilir ancak daha sonraki zamanlar iin halat imalats, halat ve z yeterli miktarda ve kaliteli biimde yalamaldr. Devaml ve yeterli bir yalamay salamak iin uygun ya ve gres periyodik olarak uygulanmas gerekir. Yetersiz yalama halatta korozyona neden olabilir. Yalama halat tellerinin birbiri zerinde muntazam hareketini salayacandan yorulma dayanm da artar. Anma blgeleri de etkili bir yalama ile azaltlabilir. Dzenli ve devaml kullanlmayan halatlar havann tesiriyle yalama kendini zelliini yitirirler ve nemlenme ile elyaf z ile teller bozulur. Yetersiz yalamann halatta sebep olduu sorunlar : Malzeme kaybna sebep olan korozyon ve pitting teekkl Tellerin ar korozyondan gevemesi ve mukavemetinin azalmas Kasnak srtnmesinden oluan halat d katlarndaki tellerin anmas Halat eilmesi srasnda halat tellerinin birbirine srtnmesinden oluan halat i kat tellerinin anmas Pitting olumasyla i tellerde entik oluumu Halat Yalar Halatlarnn yalanmasnda kullanlan halat yalar, kimyasal bakmdan ntr yalardr. Yalama ya ve vazelin elyaf zn katranlanmasna oranla daha iyi sonular verir. letmedeki halat, asitsiz ve iyi tutan gresle yalanmaldr. Adi Stauffer gresi ve kullanlm karter ya yalamada kullanlmamaldr. Bu yalarda halat andrc paracklar ve asit mevcuttur. Yalayc iinde molibden slfr gibi kat maddeler de bulunmamaldr. Halat ii yalamann yenilenmesi gerektiinde kolloid grafitli ince sv yalar tercih edilmelidir. Yalarda bitumen ve hidrokarbon bulunmaldr. Sk kullanlan halat yalarndan balcalar unlardr : Gargoyle Viscolite Nr. 5 Shell Gres F12 Gazolin Sinit 1 Brilube 40 (kayma nleyici) Etkili yalama sadece plak metal temas halinde olacandan, yalayc uygulanmadan nce halat kuru ve temiz olmaldr. Nemli halat yalanmasndan kanlmaldr. Aksi durumlarda yalayc akar ve nem ieri szarak korozyona sebep olunur. Halat yzeyinde sert gres veya pislikler fralanmal ve viskozitesi az lk bir ya ile ykanmal, yan halat iine szmasna imkan tannmamaldr. elik tel halatlara periyodik uygulanan dtan yalama, asansr tesisine baldr ve deiik yntemlerle yalama salanr. Uygun yntem yan viskozitesine, kullanlan halat boyuna ve dier etkenlere gre seilir. Bu yntemlerden bazlar ise unlardr : Hafif yalar, fralama yntemiyle, halatn ya banyosundan geirilmesiyle, ksa halatlarda ise spreyle pskrtlerek uygulanr. Yan halat iine iyice nfus edebilmesi iin bir kasnak zerinden getii yerde yalama yaplmaldr. Orta ar ve ar younluktaki yalayclar, bir fra ile scak uygulanmal veya yalayc bulunan deri eldivenden halat geirilmelidir. Ayrca hava basnc uygulayarak da yalama yaplabilir. Ancak kullanlan havann korozyona sebep olmamas iin kuru olmas gerekir.
GVENL UZMANLIK ETM
32/44
ABD'de kee tamponlu fitilli yalama tehizat kullanlmaktadr. Bu yntemde ok fazla yan halat stnde kalmas ve yetersiz tahrik sorunu zlmtr. Halatlarn ar yalanmasn gidermek iin Avrupa'da uygulanan en yaygn yntem: ok ince kuartz kumu (pudra) ele taklan anma eldiveni ile huniden halata yukardan dklr ve el ile yaylr. Pudra ya emdiinde kurur ve halat stnden dklr. Geride kalan yalanm pudra ise tel fra ile alnr. Tahrik kasna da istenirse solvent ile temizlenebilir. 24.5.5 elik Halatlar Sal Ve Gvenlii le likilendirme elik halatlarn gvenlik kat says 6dan aa olmayacak ve halatlarn ek yerleri, halkalar, balk ve balantlar halatlarn kaldraca en ar yke dayankl olacaktr. (SG Tz m.431) Halat Dayanm Miktar 6 bkml elik halatlarn 50 santimetre veya zel elik halatlarn 1 metre boyunca dayanmlarn, aada gsterilen miktarlarda kaybetmi olanlar kullanlmayacaktr. 7 telli elik halatlarda % 12, 19 telli elik halatlarda % 20, 37 telli elik halatlarda % 25, 61 telli elik halatlarda % 25, Seal zel elik halatlarda % 12, gen bkml zel elik halatlarda % 15, zel elik halatlarda % 20. (SG Tz m.432) Halat Ba elik halatlarn balant ksmlarnda tellerin anmas, kopmas ve balantnn gevemesi gibi hallerde, halatn 1-3 metresi, uygun ekilde kesilecek ve halatn balar, yeniden uygun ekilde balanacaktr. (SG Tz m.433) p Halatlar Kaldrma veya ekme ilerinde kullanlan ip halatlar,iyi cins kenevirden veya benzeri elyaftan yaplacak ve bunlarn kopmaya kar, gvenlik kat saylar en az 3 olacaktr. p halatlar, asitlerin veya bunlarn buharlarnn yahut ypratc dier kimyasal maddelerin bulunduu yerlerde kullanlmayacak ve saklanmayacaktr. p halatlar, slak olduklarnda kurutulacak, kirli olduklarnda ykanacak ve kuru olarak saklanacaktr. (SG Tz m.434) Makaraya Koruyucu Kaldrma ara ve makinalarnn alt ksmnda bulunan makaralarn uygun koruyucular olacak ve bu makaralarn kaymalar nlenecektir. (SG Tz m.435) Kancaya Emniyet Mandal Kaldrma ara ve makinalarnn yk kancalar; demir, dvme, elik veya benzeri uygun malzemeden yaplm olacak, yklerin kurtulup dmelerini nlemek iin, bunlardan gvenlik mandal veya uygun gvenlik tertibat bulunacaktr. (SG Tz m.436)
GVENL UZMANLIK ETM
33/44
Kollu Sapanlar Eit kollu sapanlarla uygun ekilde tanamayacak ykler iin, kollar eit boyda olmayan sapanlar kullanlacaktr. Birden fazla kollu sapanlar kullanldnda, sapan kollarnn balar,ayn halkaya balanacak ve sapan kollar uygun aklkta olacaktr. (SG Tz m.437) 24.5.6 Halatlarn Bakm Uygulanan bakmn amac, sistemin performansn ve gvenirliini salamaktr. Ayrca sistemin dzenlilii ve verimliliini salamak, arzay nleyecek dzeyde emniyetli altrmak ve iletme kayplarn en aza indirmek de bakmn amac iinde yer alr. Bu amala tesislerinde u bakm yntemleri uygulanr; a) Donanm ve elemanlarnn yeterli ve uygun bir ekilde srdrlmesi iin dzenlenen koruyucu ve planl bakm, b) Donanm ve elemanlarnn yeniden eski alma koullarna dnmesini salayan arzadan kaynaklanan bakm, c) Donanm ve elemanlar andnda veya gvenli ve uygun alma kabiliyetini yitirdiinde uygulanan deitirme tr bakm, d) Donanmn uzaktan izleme yntemiyle bilgisayar tarafndan srekli kontrol altnda tutulduu dinamik bakm. Halatlarn bakm ise zellikle koruyucu ve planl bakm kapsamnda yer almakta, halatlarn servisten alnmalar ise deitirme tr bakm kapsamna girmektedir. Koruyucu ve planl bakm kapsamnda bakm ekibince, muayene ve servis hizmetleri uygulanr. Muayene genellikle yakn gelecekte hangi elemanlarn tamir veya bakma ihtiya duyacan belirlemek iin dzenli aralklarla gzle ve elle yaplan bakm ilemidir. Her ne kadar muayeneler asansrn ksa sreli olarak hizmet d kalmas gibi zararlara neden olsa da, uzun vadede bakldnda arza nedeniyle oluacak daha byk kayplar minimuma indirir. Bu nedenle muayene ilemleri srasnda halatlarda kopuk tellerin olup olmad ve tellerin anp anmadklar kontrol edilmelidir. Servis hizmetleri de, rutin temizleme, yalama ve ayar ilemleri olup arzalar nler veya geciktirir. Standartlar asansrn yalanmas gereken ksm ve paralarn, yapmc firma tarafndan sistemin ynergesinde belirtildii ekilde ve belirtilen koruyucu ya eidi ile gstermektedir. Halatlarn bakmnda dikkat edilmesi gereken baz pratik hususlar da syle sralanabilir; halatlarda tellenme, deformasyon, parlama olmamaldr. Halat gerginlii konusunda halat boylarnn uygun, eit uzunlukta olup olmadna, gerginliklerinin ayarl olmasna, dengeli yklenmi olmasna dikkat edilmelidir. Ayn zamanda halatlarn uzunluklarn ayarlamada kullanlan tertibat, ayardan sonra kendiliinden gevemeyecek bir yapda olmaldr. Yine yalama konusunda da halatlarn ar yal ya da tmyle yasz olmamasna dikkat edilmelidir. Halat kullanclarnn, standartlara uygun seilmi ve imal edilmi halatlara; ambalajlama, iletim, montaj, kullanm ve bakm safhalarnda gerekli itina ve titizlii gstermeleri gerekmektedir. Uygun halat seiminin yaplamamas, hatal sarm, dmlenme, uygun olmayan yalama, depolama, tozlanma, korozyon veya anma, yksek sya maruz kalma, ezilme, yanl makara veya tambur ap seimi, elektrik akmna maruz kalma gibi durumlar halatn anmasna neden olan etmenlerdir [9]. Halatlarda oluan bozulmalar tanma, montaj veya kullanm srasnda oluabilen arzalardr. Kullanmdan dolay veya eskime sonucunda balant yerinde kopuk teller oluabilir. Kordonlarda uzamalar, ani burulma sonucunda veya ar ykn ani kalmas sonucunda kus kafesi denilen bozulma tr grlebilir. Kullanm srasnda blgesel ezilmeler, ani ykleme, ani ykn kalkmas, kasnaktaki binmeler sonucu ezilmeler; ar, hafif yk dengesizlii nedeniyle kordonlardaki sarlma
GVENL UZMANLIK ETM
34/44
bozukluu; halatlarn st ste binmesi nedeniyle halat yasslamas gibi deformasyonlar oluabilir. Anlatlan tm bu halat arzalar Tablo 2de grlmektedir.
(a) Ar anma derecede Balantlarda dzensizlik, yivlere skma, makaralarn dzgn ayarlanmamas, andrc maddeler vb... Yzey anmas, ar yklemeye kars zde bozulma, kk makara ap, ar titreim, makara veya tamburlarda krlma, ar halat hz vb
(b) Kopuk teller
Asr ykn aniden kalkmas vb (c) Kus kafesi
(d) Kordonlarn kaymas
(e) Balant kopuk teller
yerinde
(f) apta azalma
Ar anma, ite veya dta korozyon, ar ykleme vb
(g) Tellerde kopma veya liflenme
(h) Halat anma
yannda
() Asr gerilme
Gevsek halata ani yk uygulanmas, ani hareket, ykn ani olarak durdurulmas vb
Tablo: elik halatlarn kullanmnda oluan arza rnekleri.
24.5.7. Kaldrma Aralarnn Periyodik Kontrolleri 4857 sayl Kanunu kapsamnda 11 Ocak 1974 tarihli ve 14765 Sayl Resmi Gazete'de yaynlanan i Sal ve Gvenlii Tz'nce kaldrma makinalarnn periyodik kontrolleri zorunlu klnmtr. i Sal ve Gvenlii Tznn, 376 ve 378nci maddeleri her trl kaldrma makinalarnn (gezer vin, kprl vin, monoray vin, caraskal, forklift, asansr vb.) periyodik olarak 3 ayda bir kontrollerini zorunlu klmtr.
35/44
GVENL UZMANLIK ETM
Periyodik kontroller Trk Standartlar TS 10116 Kaldrma ve Tama Makinalar - Vinler Muayene ve Deney Metotlarna gre yaplr. 1- Genel Kontrol: D kontroldr. Periyodik kontrol yaplacak vincin genel grn kontrol edilir. Vincin yapsal eksiklii olup olmad, yapsal mekanizmas, balantlar, platformlar, merdivenler bunlarn muhafaza ve korkuluklar, kabin ve ulam yollar, dary ikaz eden ikaz iaretleri kontrol edilir.
2- Elle ve Gzle Kontrol: Bu kontroller hem vin hem de tayc ara iin yaplr. 3- Elektrik Ekipmannn Kontrol: Ak, aydnlatma, sinyal sistemleri, korna, ak balants, elektrikli kumandalar ve sistemlerinin kontrol yaplr. 4- Fren Sistemlerinin Kontrol: Mekanik ve elektrikli frenler ile bu frenlerin alma mekanizmalarnn kontrol yaplr. 5- Emniyet Cihazlarnn Kontrol: Elektrikli emniyet cihazlar ve snrlama (limit) sistemlerinin kontrol yaplr. 6- Vin Mekanizmalarnn Kontrol: Bum, palanga, kanca blou, kanca, halat, tambur makaras, pim, bur gibi yk kaldrma ekipmanlar ve balantlar detaylarnn elle ve gzle kontrol yaplr. 7- Emniyet ve Fren Kontrol: Bu kontroller vin mekanizmalarnn, kavramalarn ve frenlerin emniyetli is birliini kontrol iin yaplr. Yksz ve ykl vincin tm fonksiyonlarnn almas kontrol edilir. Yk havada asl iken kontrol edilir. (Kaldrma Durdurma) ve (indirme durdurma) fren kontrolleri yaplr. Bu ilem yaklak 30 dakika yapilir Frenlerde, kavramalarda kayma, karma olup olmad kontrol edilir. Kontrol sonucunda vincin dier kontrollerde olduu gibi yapi elemanlarnda hasar, balantlarnda geveme olmamaldr. Bu kontrol Trk Standartlarna gre 1.1 x YK olmaldr. 8- Yksz Kontrol: Vinlerin ve tayclarn yksz durumda iken her hareket mekanizmasnn hareket alanlarnda vinci altrarak kontrol yaplr. Btn ara ve vin fonksiyonlar yksz kontrol edilir. Bu kontroller uygun zemin seilerek yaplr. Bilhassa lastik tekerli vinler destek ayaklar zerinde kendi arl ile
GVENL UZMANLIK ETM
36/44
kontrol edilir. Destek ayaklar iaretlenerek herhangi bir i ve di kaak olup olmad kontrol edilir. Bu ilsem ykl kontrolde de aynen uygulanr. 9- Ykl Kontrol: Uygun zeminde vinlerin yap elemanlarnn ve kapasitelerinin yeterliliini kontrol etmek amacyla yaplr. 5.1.2 Kontrol yk si sal ve Is Gvenlii Tz madde 376 da maksimum (1.5xYK) deerinde olmaldr. Trk Standartlarnda ise (1.25xYK) olarak belirtilmitir. Seilecek yke gre; uygun bum uzunluu, uygun halat sarm, uygun yk mesafesi, uygun kaldrma ykseklii, uygun bum as seilerek yaplmaldr. Deney yk yerden 100-200 mm kaldrlr ve en az 10 dakika asl tutulur. Bu srada bilhassa denge ayaklar olan vinlerde ayaklar ak, basl ve seilen ykte 360 0 dnerek ayak liftlerinde i ve di kaak olup olmad tekrar kontrol edilir. Bu kontrol ok nemlidir. Denge ayaklar eit dzleme sahip olacak ve lastikleri yerden kesecek ekilde kaldrlr. Sonuta; vin yapsnda atlak, kalc sekil deiiklii, balant elemanlarnda geveme, hasar, hidrolik kaak ve sznt olmamaldr. 5.1.3. Tan Eksiklii Olan Vinlerin Kontrol: zelliklerini, kaldrma kapasitesini bilmiyorsak, gerekli dokman ve bilgilere ulaamamsak; genellikle paletli vinlerde uygulanacak zm udur: Kontrol yaplacak vincin tm atamanlar zerindeyken kendi arl kadar yk (Vincin bum ucundan kancaya kadar gelen donanm arl, kanca arl, kullanlan aparatlar, sapan ve kilitlerin arl ilave edilmelidir) yaklak 3 metre mesafeden kaldrldn farz ederek test yaplabilir. rnek: Toplam arl: 20 Ton Bum: En ksa bumla Halat sarm: tam sarm Yke olan mesafe: 3 metre Sonuta; maksimum 20 ton yk en ksa bumla, tam halat sarmnda, en yakin mesafeden kaldrabiliriz. 24.5.8. Vin Periyodik Kontrolnde Dikkat Edilecek Unsurlar Vinlerin testleri, periyodik kontrolleri ve kaldrma makinelerinde alnacak gvenlik tedbirleri si Sal ve Is Gvenlii Tznde belirtilmitir. Bunlara ilave olarak aada grlen hususlara dikkat edilmelidir. 1- Vinlerin teknik zellikleri ve etiket kontrol yaplmaldr. Vin eitlerine gre, vinlerin ve tayclarnn tm teknik zellikleri belirlenmelidir. 2- Bir vincin gvenli olarak kaldrabilecei yk miktarn gsterir bilgilerin vincin zerinde sabit bir plaka zerinde, vin operatrnn her an grebilecei bir yerde asl olup olmad kontrol edilmelidir. 3- Vincin genel gvenliine ait yazl bir talimatn vincin uygun bir yerinde okunur ekilde asl olup olmad kontrol edilmelidir. 4- Vin halat kontrol:
GVENL UZMANLIK ETM
37/44
Her ne kadar vin halat yk kaldrsa da, vin eidine gre zerinde bulunan dier halatlar ve balantlar da dolayl olarak yk kaldrma ile ilgilidir. Bum halat, bum tayc halat ve vin halat ap lleri, makara veya tambura sarl ksmdan ayr ayr llerek yazlmaldr. 5- Kullanlan halatlarn aplarnn, vincin kapasite cetvelindeki maksimum arl kaldrabilecek llerde olup, olmad kontrol edilmelidir. 6- Aadaki durumlarda: a) alan halatta bir halat hatvesi boyunca alt veya daha fazla kopuk tel varsa, b) Ask halatlarnda bir hatmede, boyunca bir kordonda veya daha fazla kopuk tel varsa, c) Halat balant kenarnda birden ok kopuk tel varsa, d) Halat kordonlarnn i yzeylerinde bir have boyunca birden fazla kopuk tel varsa, Makara ve tamburlardaki anma nedeniyle; - 18 mm halat apna kadar, aptaki azalma miktar 1.18 mm veya bykse, - 22-28 mm halat apna kadar, aptaki azalma miktar 1.6 mm veya bykse, - 32-38 mm halat apna kadar, aptaki azalma miktar 2.3 mm veya bykse ve halatta ezilme, yasslama ve uzama meydana geldiinde, a) Halat i ksmnda meydana gelen korozyon ar miktarda ise, b) Hatvenin bozulmas ve kordonun uzamas durumunda. c) Kordon arasnda alma veya skma olduunda, d) Kus kafesi ve dmlerin olumas durumunda, e) Halat znn dar kmas durumunda, f) si zararlar, yanmalar, elektrik ark kayna zararlar olumas durumunda, halatn deimesi gerektiini yaznz. 7- Halatta korozyona kar nlem alnm olduunu kontrol ediniz. (yalama) 8- Halat ularnn tambur zerine uygun yntemle balanm olduunu kontrol ediniz. 9- Halat tambur zerine dzenli sarlmasn salayan halat klavuzunun ve dzenli halat sariminin olduunu kontrol ediniz. 10- Bum tama halat yaps ve balantlarn kontrol ediniz. 11- Kaldrma makinelerinde kullanlan sabit makara, serbest makara, denge makaras ve tamburlarn kullanlan halat ap, nitelik ve sarg saysna uygun olarak yaplm olduunu ve her iki yanlarnn halatn atlamasna izin vermeyecek ykseklikte fatural olduunu kontrol ediniz. 12- Tambur ve makaralarn yaplarnn kaldrlacak yke uygun olduunu ve bunlarn zerinde halat yivlerinde anma, ypranma, atlak v.b olmadn, sabit, serbest, denge makaralarnn dnlerini kontrol ediniz. 13- Kanca kontrol, kullanlan kancann: a) Tipi, b) Kanca sap, c) Kanca az akl, d) Kanca i apn yaznz. Kullanlan kancann maksimum yke uygunluunu kontrol ediniz. 14- Kanca zerinde hibir ekilde kaynak ileminin yaplmam olduunu kontrol ediniz. 15- Arlk kaldrma deney sonras kanca llerini, kirik ve atlak olup olmadn kontrol ediniz. 16- Kancann yzeylerinin dzgn, przsz, karncasz olduunu, katmer ve benzeri kusurlarn olmadn kontrol ediniz. 17- Kanca aksna tespit edilen kanca sapnn ve kanca aksnn dnlerini kontrol ediniz. 18- Kanca az akl normal akln % 15inden fazla alm ise kancann kullanlmamas salanmal ve rapora islenmelidir. 19- Bir nceki kontrol raporunda belirtilen kanca l deeri ile kontrol srasnda llen deerleri karslatrarak aradaki fark kontrol ediniz.
GVENL UZMANLIK ETM
38/44
20- Hidrolik veya mekanik destek ayaklarn ve balantlarn kontrol ediniz. 21- Elektrikli vinlerde topraklama var m? Kontrol ediniz. 22- Uzaktan kumanda edilen vinlerin, kumanda balantlarn kontrol ediniz. 23- Vin periyodik kontrolnde zemin ve hava artlarna dikkat edilmelidir. Zemin, vinlerin alt yerler ve destek ayaklarn bast yerler iin emniyetli olmaldr. 24- Bilhassa kule vinlerde ve ok yksee kaldrlacak yklerde hava artlarna, zellikle rzgara dikkat edilmelidir. 25- Vincin ykl veya yksz hareketlerinde, yava hareket ettirilmelidir, yksz vincin devrilme olasl dnlmelidir. 26- Kule vinlerde vinci periyodik kontrol sonras terk etmeden kule frenini gevetip vincin rzgar ynnde dnp dnmediini kontrol ediniz. a) Kule freni alyor mu, kontrol ediniz. b) Vin denge emniyet limit evileri testi yapld m, kontrol ediniz. Ar yk testi yapld m? c) Ani elektrik kesilmelerinde yk fren testi yapld m, kontrol ediniz. d) Kule vinlerde kule kilidinin seyir halinde kullanmasna dikkat edilmelidir. alrken kilit daima ak m, kontrol ediniz. 27- Araba, kpr raylarnda ve balantlarnda atlama, krlma olup olmad kontrol edilmelidir. 28- Tekerleklerin eskime, sktrma, kaydrma ve anma dolaysyla atlama yapp yapmad kontrol edilmelidir. 29- Mekanik paralarda geveme, krlma ve atlama, kaslma olup olmad kontrol edilmelidir. 30- Yk bir vin ile daima aklnde (dikey) kaldrlmaldr. Yk kaldrlrken halatn ekseni yatay eksene dik dorultuda olmaldr. Aksi takdirde vin bir kiim kuvvetlerin etkisi altnda kalr.Vinler bu yabanc kuvvetleri karlayacak ekilde tasarlanmamtr. Ayni zamanda yk salnma geer ve aadaki ciddi kazalara neden olabilir. a) Vin devrilebilir. b) Yk salnma getii anda vin devrilebilir. c) Yk insana ve ekipmanlara arpabilir. d) Bum paralanr, kopabilir ve kabin zerine debilir. 31- Bir vincin periyodik olarak tm mekanik, elektrik ve hidrolik aksam kontrol edilmeli tespit edilen eksiklikler, arizalar ve tehlikeli durumlar periyodik kontrol listesi ve raporuna yazlmaldr. 32- Destek ayak liftlerinde kaak tespit edilmi ise ayaklar sabitleyerek (besleyerek) vin yk testini yapabiliriz. Periyodik kontrol listesine ve raporuna ayak liftleri kaaklar yazlr. 33- Vin periyodik kontrol listesi ve raporu eksiksiz doldurulmal, bulunan eksikler ayrca belirtilmelidir. 24.5.9. Vin Operatrnn Seimi Ve Eitimi Aadaki artlara haiz olan kiiler vin operatr veya bakmc olarak grevlendirilebilirler. a) 18 yan bitirmi olmak b) Bedensel ve ruhsal ynden uygun olmak c) Vin operatr veya bakmc vincin kullanl hakknda eitilmi ve vincin ait olduu tesis yetkililerine bilgisini gstermi olmak, d) Kendisini verilen grevi emin eklinde yerine getirmek. 24.5.9.1. Vin Operatrnn Grevleri
GVENL UZMANLIK ETM
39/44
1) Vin operatrnn ie balarken frenlerin ve emniyet tertibatlarnn alr halde olmasn kontrol etmelidir. Vincin aka grnen noksanlklarna dikkat etmelidir. 2) Vin operatr iletme emniyetini tehlikeye sokacak eksikliklerin mevcudiyetinde vinci altrmamaldr. 3) Vin operatr vinteki btn eksiklikleri yetkili amirlerine, vin operatrlerinin nbet deitirmesi halinde nbeti devralana haber vermelidir. Yer deitirerek alan ve her defasnda sklp monte edilen vinlerdeki eksiklikler vin kontrol defterine kaydedilmelidir. 4) Kumanda elemanlar ancak kumanda mahallinden kullanlr. 5) Vin operatr aadaki maddeleri yerine getirmekle ykmldr. yle ki; a) Enerjinin kesilmesinden nce tahrik ve kumanda gruplarn stop veya bota alma pozisyonuna getirmelidir. b) Kumanda mahallini terk etmeden nce kumanda elemanlarn stop veya bota alma haline getirilmeli ve enerji kesilmelidir. 6) Ak havada alan vin operatrleri aadaki maddeleri yerine getirmekle ykmldr. a) Firmal havalarda ve paydosta rzgar emniyet tedbirleri alnmal, b) Kule vinlerinde kumanda mahallini terk etmeden nce, kanca yukarya ekmeli, kule dndrme sisteminin frenini serbest brakmal, mobil vinlerde bomu ilk pozisyona, kule vinlerinde bomu en uzak konumuna getirilmelidir. Bomun rzgardan iskele ve inaatlara arpma tehlikesi var ise, iverenin tespit ettii tedbirleri almaldr. 7) Vin operatr vincin btn hareketlerinde yke ve bota yk asma elemanlarna dikkat edemiyorsa, baka birinin iaretleri ile vinci kullanabilir. 8) Vin operatr gerektiinde ikaz iaretleri vermelidir. 9) Elektromagnet, emme ve srtnme kuvvetleri ile yk tutup baka ilave emniyeti olmayan yk asma elemanlarn kullanan, kaldrma ve bomu sabitleme frenleri otomatik alan vinlerin yk insanlarn zerinden gtrmemelidirler. Bu yk yksekten boaltan aa salan veya ykn bir ksmn indiren dier btn vinler iin geerlidir. 10) Elle balanan yklerde yk balayan veya iveren tarafndan grevlendirilen sorumlu iaret vermedike vin operatr vinci hareket ettirmemelidir. Vin operatr ile iaret veren kii verilecek iaretler konusunda nceden anlam olmaldr. 11) Yk vinte asl olduu srece operatr kumanda ekipmanlarn elinin altda bulundurmaldr. 12) Kaldrma ve bomu hareket ettiren vites kutusunu boa alarak mekanik vites deitirme yk altnda iken yaplmamaldr. 13) Emniyet sistemleri iletme gerei olarak kullanlmamaldr. 14) Yk momenti snrn aacak an ykleri bomu geriye ekerek kaldrlmamaldr. 15) naat malzemesi tayan aralar vincin kaldrma, arabann hareketi ve yrme istikametinde cereyan besleme kablolarnn hareketine mani olmamaldr. 24.5.9.2. Vin Operatrnn Kiisel Koruyucu Malzemeleri
a) Emniyet ayakkabs (ucu demirli, alt lastik)

b) c) d) e) f) g) Emniyet bareti elbisesi (rahat hareket edilebilen) Toz gzl (i durumuna gre) Ik ve ate gzl (i durumuna gre) Toz maskesi (i durumuna gre) Kulak tkac (i durumuna gre)
Ayrca vin operatrleri, kprl krenin aada tabloda verilen elemanlarnn periyodik kontrollerini yapmaldr.
GVENL UZMANLIK ETM
40/44
ELEMAN Yataklar Frenler Kpr Yrme yolu tamponu Yrme yolu Dili arklar Klavuzlar Kaldrma halat Kanca bloku Kancalar Aydnlatma Snr kesiciler Yalama Mekanik paralar Ar yk gstermesi Raylar Tekerlekler Kontrol nitesi Kavrama Tambur
AKSAKLIK VE KONTROLLER Boluk, anma Fren pabucu anmas Yrme yolunun dorusall Boluk, eksiklii, uygun olmayan yerleim Durumu Yalama eksiklii, yabanc maddeler Eilme, krlma, eksiklii Kopmu teller Makara anmas Dorusall Ampullerin yank olmas Fonksiyonunu gereklememesi Raylarda ar yalama, kirlilik Boluklar Sk sk gcn dmesi Kopma, anma Anma Mekanik / elektrik hasardan oluan hata Boluk, anma Yivlerin anmas
24.5.10. Vin altrmada El aretleri
KALDIRMA Sa el yukar ve iaret parma yukar, el kk yatay daireler izer.
NDRME Sa kol aaya doru geniletilmi ekildedir. aret parma aa ynl ve kk yatay daireler izer.
ANA KALDIRMA KULLNIMI Kafaya sa el yumrukla dokun; Daha sonra dzenli sinyaller kullann.
VN KANCA KULLAN Sa el yumruk ve dirsekten yukar bkk, sol el avu ii dirsekte; sonra
GVENL UZMANLIK ETM
BUM YKSELT Sa kol yana a, parmaklar kapal, baparmak
BUM AAI Sa kol yana ak, parmaklar kapal, baparmak aa iaret.
41/44
dzenli iaret kullann.
yukar iaret.
YAVAA HAREKET ET Bir elle hareket iareti ver, dier el iaret hareketini veren elin nnde hareketsiz.
BUMU YKSELT VE YK AAI Sa kol yana ak el ak, baparmak yukar.
BUM AAI VE YK YUKARI Sa kol yana ak el ak, baparmak aa.
YN DETR Sa kol saa ak, yn ynnde parmak iareti
DUR DUR Sol kol sola ak, parmaklar ak.
ACL DURDUR Sol kol sola ak, el hzla sa ve sol.
LERLE Sa kol ileri, avu ii karya ak, el ilerleme ynnde hareket eder.
GENLEMEK Iki yumruunu da baparmak iaret ile vcudun nnde da doru.
ARET GER ALMAK Iki yumruunu da baparmak iaret ile vcudun nnde birbirlerine doru
24.6. KULE VN KULLANIMINDA GVENLK NLEMLER 1. Kule vinleri yetkili operatr dnda bakas kullanmamal. 2. Btn vinlerin grlecek bir yerinde yk izelgesi asl olmaldr. Bu izelgede belirlenmi yk kapasitesi dnda yk kaldrlmamal 3. Vinle kaldrlan ykler kesinlikle alanlar zerinden geirilmemeli. Zorunlu olmadka yk bir ara ya da makine zerinden geirilmemeli. Ayn zamanda vinle kaldrlan ya da indirilen bir ykn altnda kimse bulunmamal. 4. Operatr vinle almaya balamadan nce vincin kumandalarn, frenlerini ve kollar kontrol etmeli,
GVENL UZMANLIK ETM
42/44
5.Yksek gerilim hatlar yaknnda vin ile almak gerekiyorsa gerilim hatt ile en az 5 mt. uzaklk olmal, bu mmkn olmuyorsa havai enerji tamamen sfra getirilmeli. 6. Vinlerin zerindeki limit alter kesinlikle iptal edilmemeli. 7. Frenlere yava baslmal ve vin ani olarak durdurulmamal. 8. Operatr kabininde tam dolu ve kontrol yaplm yangn sndrme cihaz bulundurulmal. 9. Ar ykler kaldrlmadan nce vin halatlar kontrol edilmeli, deformasyon ve kopukluk varsa halat deitirilmeli. 10. almalar srasnda operatr, iaretiden baka kimseden gelen komutlar uygulamamal, yalnzca iaretiden gelen komutlara uyulmal, Ancak her kim olursa olsun DUR komutunu uygulamal, 11. Vincin her demontajndan sonra tekrar kurulduunda yetkili servis tarafndan kontrol edilip kullanlabilir raporu alndktan sonra altrlacaktr. Yetkili servis tarafndan tutulan formun bir nshas i gvenlii departmannda bir nshas makine grubunda antiye sresince saklanmal. 12. Vincin montaj ve demontaj almasna balanlmadan nce vin sahas etraf emniyet eridiyle evrelenecek ve saha iinde ii almas olmamal. Bu nlemler alndktan sonra almaya balanlmal. 13. Vinlerin halatlar, kancalar, frenleri ve otomatik durdurucular (swihleri) yetkili bir teknik elman tarafndan her ayda bir btnyle kontrol edilerek periyodik kontrol raporu dzenlenmeli. 14. Vinlerde i bitiminde ve mesai saatleri iersindeki vincin almad zamanlarda vin burnu serbest salnma msait duruma getirilmeli ve yk kancas kabinden10 mt uzaklkta olmal. 15. Vinle almaya balanlmadan nce frtna ve rzgr hz kontrol edilecektir. Rzgr lme sisteminin alp almad kontrol edilecek ve eer rzgr hz tr vinler iin 4550 km/saat ise vinle alma yaplmamal. 16. Vince inip kma merdiveni gnlk olarak kontrol edilecektir. Gnlk kontrol formuna kayt yaplmal. 17. Vin operatrlerinde bulunan telsizler devaml arjlar dolu olmal. 18. Operatr vinci mesai saatleri iinde bal bulunduu ksm efine haber vermeden terk etmemeli. 19.Vincin elektrik ve mekanik arzas durumunda yetkili birimlere haber verecek ve kesinlikle arzaya operatr mdahale etmemeli. 20. Vincin malzeme sepetiyle insan tanmas yaplmamal. 21. Vin operatr en kk rahatszln dahi doktora bildirmeli. 22. Vin ile bir yk daima yatay dorultuya dik olarak kaldrlmamal. 23. Balant olarak tnel kalplarda kaldrma aparatlar kullanlmal. Sepetle malzeme almlarnda ve hasr elik tanmas srasnda kesinlikle drtl halatlarla sepete balanlmas suretiyle alma yaplmal. 24. Tnel kalplarn yere yatrlmas ileminde yatrma aparatlar kullanlmal. 25. Vin yk kancasnn emniyet mandal daima alr durumda olmal. 26. Vincin alma blgesinde almann gvenli ekilde yaplmasn salayacak aydnlatmalarn yaplmas salanmal. 27. Operatr almann gvenli olduunu bildii takdirde almasna devam etmeli, aksi takdirde gvensiz ve tehlikeli bir alma yapmamal. almalarda tehlike hissettii anda ilk formen/amirine haber etmeli, almasn durdurmal. 28. alma sisteminde tespit ettii tehlikeli durum ve davranlar ilk amirine bildirmeli, ilk amirde ilgili blme yazl olarak tebli etmelidir. 24.7. ASANSRLERDE GVENL i Sal ve Gvenlii Tz; Madde 25 yerlerinde kullanlacak insan ve yk asansrlerinin, yrrlkteki mevzuatn ve tekniin ngrd ekilde imal ve inaa edilerek kurulmas ve bakmlarnn yaplmas arttr. Asansrlerin imali,inas,kurulmas, muayene ve bakm, bu ilerin fenni, teknik ve kanuni sorumluluunu tayabilecek nitelik ve ehliyeti bulunduu Hkmet veya belediyelerce kabul edilen teekkl veya ahslara yaptrlacaktr. Her iveren,asansrlere ait kullanma iznini ve periyodik
GVENL UZMANLIK ETM
43/44
muayene raporlarn, iyerinde bulundurmak ve denetlemeye yetkili makam ve memurlarn her isteyiinde gstermek zorundadr. Asansr boluundan,asansrn almasna zg tesis ve tertibattan baka, hi bir ekilde halat,tel ve boru gibi sair malzeme veya tesis geirilmeyecektir. Asansr makine dairesi veya boluklar,geit olarak kullanlmayacak ve buralara hi bir ey depo edilmeyecektir. Bu yerlere girilmesini salayacak kaplar, her zaman kilitli bulundurulacak ve ancak sorumlu elemanlar tarafndan alacaktr. Yk asansrlerinde, insan tanmamas esastr. Bu yasa belirten levhalar, her kat kapsna ve kabin iine, grlr bir ekilde konulacaktr. Ancak, iin gerei olarak insan tanmas halinde, insan asansrlerindeki gvenlik koullar, bu asansrlerde de bulunacaktr. Btn asansr kabinlerinde,tayabilecekleri en ok yk aka gsteren levhalar bulundurulacaktr. Kat konta bulunmayan yk asansrlerinde asansrc bulundurulacaktr. Bina dnda kurulan yk asansrlerinin erevesi, tabandan en az 3 metre kadar salam bir ekilde rtlecek ve ayrca kaplarn bulunduu cephe, ykseklii boyunca tamamen kapatlacaktr. Parlayc ve patlayc maddelerin bulunduu yerlerde, kvlcm tehlikesine kar, asansrlerin kabin kzaklar ile kaplarn arpan ksmlar, aa veya kvlcm karmayan metal veya alamlarndan yaplm olacaktr. 24.8 ARA KALDIRMA LFTLER - HDROLK PLATFORMLAR
Lift ayaklar araca uygun ve eit ykseklikte ayarlanmaldr. Lift ayaklar araca uygun kaldrma yerlerine yerletirilmelidir. Ara lifte kaldrlrken dengede olup olmadna baklmaldr. Ara lifte kaldrlrken ok yksee kaldrlmamaldr. Ara lifte kaldrlrken altnda kimsenin bulunmamasna dikkat edilmelidir
GVENL UZMANLIK ETM
44/44

IGUE - Ders Notu-24 - Kaldırma Araçlarında ISG - SON

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

IGUE - Ders Notu-24 - Kaldırma Araçlarında ISG - SON

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ERCYES NVERSTES ERSEM SREKL ETM MERKEZ GVENL UZMANLIK ETM KURUMU (DERS NOTLARI)

KALDIRMA ARALARINDA ISG

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

Yrd. Do. Dr. kr SU

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 3: Sabit vin

ekil 4: Lastik tekerlekli vin

ekil 5: Paletli vin

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 6: Kpr zerinde yryen vin

ekil 7: Kule vin

ekil 8: Teleskopik bumlu vinler

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 10: Halatl vin

- Fabrika Tipi Vinler

ekil 11: Fabrika tipi (kprl, pergel) vin

- Monoray Zincirli Caraskal

ekil 12: Monoray manuel-zincirli caraskal ve kumandal-halatl vin

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 13: Grgr vin

ekil 14: Ykleyiciler ve eklentileri

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 15: Ekskavatr

ekil 16: Forklift

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 15: Bir monoray kprl krenin genel grn

ekil 16.ift kirili kprl krenin genel grn.

b) Portal Vinler (krenler)

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 17.Portal kren

ekil 18.Yar portal kren

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 19. Bir pergel vincin genel grn

24.3.4. Kprl Kren Detaylar

ekil 20: ift kiri arabal vin

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 22: Halatl vin

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 23: Zincirli Vin

ekil 24: Rulo Sac Tama Aparat Gvenlik Sistemi

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

Resim 25: Uzaktan kumanda modl; a) Kablolu, b) Kablosuz

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

ekil 15: Kprl Vin (kren) detaylar

ekil 16: Kpr, araba ve kaldrma mekanizmas

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

24.4.1 Sal ve Gvenlii Tzne Gre Alnacak Gvenlik Tedbirleri

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

GVENL UZMANLIK ETM

KALDIRMA ARALARINDA GVENL

KALDIRMA ARALARINDA GVENL