FOURIER TRANSFORMU

Trigonometrik Analiz

Fourier transformu, fourier serilerini kullanarak dzensiz dalga ekilleri iinde yer alan frekans gelerinin oransal byklklerinin bulunmas iin kullanlr.

Bir sinyalde bir temel frekans ve saysal bir sabitle arplm yksek frekans deerli harmonikler vardr. Bu harmonikler, sins ve cosins dalgalarnn kombinasyonudur. Ksaca fourier transformu kullanlarak bir iaret, sins ve cosinus dalgalar eklinde ifade edilmektedir.

 Bu ekilde, Fourier transformu kullanlarak, dzensiz, kark ve belirsiz grnen dalgalardan bir takm zellikler elde edilebilmektedir. Fourier transformu, zaman blgesinde ifade edilen bir sinyali, frekans blgesinde (spektral) dntrerek analiz edilmesini salar.

 Temel peryodu T olan bir sinyalin trigonometrik Fourier serisi gsterimi,

a0 x ( t ) (a k cos nwt b k sin nwt ) 2 n 1

a0, an ve bn ( n=1,2...) katsaylar

1 a 0 x ( t )dwt TT 2 a n x ( t ) cos nwtdwt TT

2 b n x ( t ) sin nwtdwt TT

Bu ekilde x(t) sinyali, sadece sins ve kosins fonksiyonlarnn, an ve bn katsaylaryla arpmnn toplam eklinde ifade edilmi olur.

X(t)nin dalga ekli aadaki gibi olsun, Fourier transformuna gre harmoniklerini bulunuz.

Dalga ekli verilmi olan sinyalin matematiksel ifadesi

10 x(t) t 2
eklinde tanmlanr.

Bu fonksiyonun zellikleri,
Peryodiktir. 0<t<2 aralnda sreklidir. Sreksizlik noktalar t=n2 (n=0,1,2..)dir. Fonksiyonun ortalama deeri 5tir.

Fourier dnmn bulmak iin ncelikle a0 katsays hesaplanr.

10 x(t) t 2
1 1 2 10 a 0 x ( t )dt 2tdt 10 TT 2 0

n=1,2,3,.. in aadaki forml uyguland zaman

2 10 1

2 a n x ( t ) cos nwtdt wt cos nwtdwt TT 0 2

an=0 (btn an katsaylarnn deeri 0dr.) bulunur.

n=1,2,3,.. in aadaki forml uyguland zaman

2 1 2 10 b n x ( t ) sin nwtdt wt sin nwtdwt TT 0 2 10 bn n

bn=(-10/,-10/2,-10/3,-10/4...) eklinde bulunur

Hesaplanan katsaylara gre, x(t)nin Fourier serilerine alm hali,

a0 x ( t ) (a k cos nwt b k sin nwt ) 2 n 1 10 10 10 x ( t ) 5 sin wt sin 2 wt sin 3wt .... 2 3

1. Harmonik (-10/)
4 3 2 1 0 -1 -2 -3 -4

pi/2

pi

3pi/2

2pi

2. Harmonik (-10/2)
2 1.5 1 0.5 0 -0.5 -1 -1.5 -2

pi/2

pi

3pi/2

2pi

3. Harmonik (-10/3)
1.5 1

0.5

-0.5

-1

-1.5

pi/2

pi

3pi/2

2pi

4. harmonik (-10/4)
0.8 0.6 0.4 0.2 0 -0.2 -0.4 -0.6 -0.8

pi/2

pi

3pi/2

2pi

5. Harmonik (-10/5)
0.8 0.6 0.4 0.2 0 -0.2 -0.4 -0.6 -0.8

pi/2

pi

3pi/2

2pi

Sonuta elde edilen harmoniklerin toplam

12 10 8

-2

pi/2

pi

3pi/2

2pi

10 10 10 x ( t ) 5 sin wt sin 2wt sin 3wt .... 2 3

Btn harmonikler ve sonu ayn ekilde zerinde aadaki gibi ifade edilebilir.
5 2 0 0 -5 2 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi -2 1 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi

-2 1

pi/2

pi

3pi/2

2pi

-1 20 10

pi/2

pi

3pi/2

2pi

0 0 -1 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi -10 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi

Harmonik says10 yaplrsa

5 0 -5 2 0 -2 1 0 -1 0.5 0 -0.5 0.5 0 -0.5 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 2 0 -2 1 0 -1 1 0 -1 0.5 0 -0.5 20 0 -20 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi

4 2 0 -2 -4

2 1 0 -1 -2

pi/2

pi

3pi/2

2pi

pi/2

pi

3pi/2

2pi

2 1 0

10 8 6 4

-1 -2

2 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi 0 0 pi/2 pi 3pi/2 2pi

dev=x(t)nin Fourier transformu iin gerekli hesaplamalar yaparak, harmonikleri iziniz.