VENS GEZEGEN

VENS
Gnee uzaklk bakmndan ikinci, byklk bakmndan altnc gezegen olan Vens, Gne ve Aydan sonra gkyzndeki en parlak cisimdir. Sabah yldz ve akam yldz olarak da adlandrlr. Vens, Gne sisteminin i gezegenler olarak adlandrlan dier drt yesi gibi kat bir yapya sahiptir. ap, ekvator ya da kutuplar arasnda lldnde hemen hemen ayndr. Gezegenin Yerkre gibi bask olmamas, kendi ekseni etrafnda dn hznn ok yava olmas ile uyumludur.

Vensn 20 cmlik teleskopla alnm grnts. (D.Joye, 10 Nisan 2004, saat 15:00, Paris yaknlar).

Bykl asndan Dnya ile benzerlik gsterdiinden Dnya ile karde gezegen olarak da bilinmektedir. Gkyznde Gne'e yakn konumda bulunduundan ve yrngesi Dnya'nnkine gre Gne'e daha yakn olduundan yeryznden sadece Gne domadan nce veya battktan sonra grlebilir.

Kendi ekseni etrafnda, Gne Sistemindeki dier tm gezegenlerin aksi istikamette dner.

Grlebildii zamanlar, gkyzndeki en parlak cisim olarak dikkat eker.

Yzey ss 480oC (750 K) ile Gne sistemi gezegenleri arasnda saptanan en yksek deerdir, ve youn atmosferin koruyucu etkisi sayesinde gndz-gece arasnda ve enlemler boyunca nemli farkllk gstermez. Ayrca youn atmosferin neden olduu gl bir sera etkisi altndadr ve scak bir gezegendir.

Vens yzeyinin gerek renklerle ayrntl grnts.

Bir drbn ile izlendiinde Vens'n Ay gibi evreleri olduu grlr.

Venste de kat bileenlerin younluklarna gre yzeyden derine doru tabakalar halinde yerlemi olduu dnlr. Buna gre en ite byk ksmn demir ve nikelin oluturduu bir metal ekirdek, evresinde daha hafif silikat kayalardan oluan bir manto tabakas ve en dta en hafif kayalarn oluturduu kabuk tabakas yer almas beklenir.

Vensn i ksm muhtemelen Arza ok benzerdir: yaklak 3000 km yaraptaki demir bir kor, gezegenin ounluunu kapsayan erimi kaya rt. (Calvin J. Hamilton)

Vens ilk olarak 1962 de Mariner 2 uydusu ziyaret etti. Pioneer Vens, Sovyet Venera 7 ve yzeyin ilk fotoraflarn gnderen Venera 9 ve dierleri takip etti. En son olarak, Vens etrafnda yrngede dnen Amerikan uydusu Magellan, radar kullanarak Vensn detayl haritalarn oluturdu.

1990-1994 yllarnda Magellan uydusundan alnan grntlerin de eklenmesiyle, on yldan daha fazla sren radar aratrmalarndan elde edilen Vens grnts. Grntnn kompozisyonu, kk zellikleri vurgulamak ve kontrastlar dzeltmek iin ileme tabi tutulmutur. Renkler ykseklikleri temsil eder (NASA/USGS).

Vens yzeyinin tomografik grn. nc Vens uzay aracnda bulunan radar gzlem verilerinden yararlanarak bilgisayarda retilmi bu fotorafta ak mavi blgeler sfr yzeyini, koyu mavi blgeler ukurlar, yeil ve sar renkli blgeler ise ykseltileri gsterirken krmz renkli blge Vensn en yksek tepesini gstermektedir.

Vens yzeyinde 3 byk kta vardr. Bunlardan en by yaklak Afrika byklnde ve akrep eklindeki Aphrodite Terradr. kinci byklkteki kta Avustralya byklndeki Ishtar Terradr. Ishtar Terrann dousundaki Maxwell Dalar 11,2 km ile Vensn en yksek noktasn olutururlar. nc kta ise aslnda iki dev volkan Rhea ve Theia Monstan oluur.

Vens'teki iklim, Dnya'dakine benzese de, baka hibir gezegende grlmedii kadar, karmak ve deikendir. Dnya ve Vens, jeolojik ve atmosferik srelerin dinamik etkileimleriyle ynetilen iklimlere sahipler. Dnya'dakine benzer kuvvetlerin, Vens'te bylesine farkl sonulara yol amas, artcdr.

Vens'n yzeyini biimlendiren nemli bir unsur volkanik etkinliktir. Buna karn, baz garip jeolojik oluumlar, Vens'n ikliminin, kkl bir biimde deitiine iaret etmektedir. Bunlarn banda, su tarafndan oyulmu izlenimi veren baz izgiler gelmektedir.

Magellan verilerinden elde edilmi Sif Mons volkannn renklendirilmi grnts

Vensn manyetik alan yoktur, bunun yava rotasyonundan dolay olabilecei dnlr. Atmosferin manyetik alan olmadndan gne rzgar atmosferin derinlerine iler.
Vens yzeyinin yzlerce metreyle birka kilometre arasndaki derinliklerinde, Dnya'daki yeralt su glleri gibi, erimi Karbonatit (tuzlu) mamann muazzam rezervler halinde bulunduu, bilim adamlarnca ne srlmektedir. Ancak Mars ve Vens gibi gezegenlerin, bir zamanlar sulu ve yaamsal gezegenler olmas, insanolundan farklda olsa, bir 'canl tr'nn bu gezegenlerde yaam olaca gereini artrmaktadr.