You are on page 1of 82

HUKUKU

www.zirveosgb.com.tr

Eitimin erii
1. 2. 3. 4. 5. 6. i, iveren, alt iveren, iveren vekili kavramlar verenin hak ve ykmllkleri verenin sorumluluu verenlerin sorumluluunun hukuki dayana verenlerin sorumluluunun kapsam ve bu sorumlulukta kusurun rol verenler tarafndan denecek tazminatlar Maddi-manevi tazminat Destekten yoksun kalma tazminat Rcu tazminat verenin idari sorumluluu verenin cezai sorumluluu alma srelerine ilikin hkmler sal ve gvenliine ilikin ceza yaptrmlar

www.zirveosgb.com.tr

Eitimin erii
7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. veren vekilinin sorumluluu ilerin hak ve ykmllkleri gvenlii uzmanlarnn hak ve ykmllkleri gvencesine ilikin genel esaslar Sendikalarn sorumluluu Eitim sorumluluu SG konularnda toplu i szlemelerinden yararlanlmas kazas ve meslek hastalklarnn hukuki yaps Bireysel i hukuku asndan i kazas ve meslek hastal Nedensellik ba Meslek hastalklar mevzuat (5510 sayl Kanun, alma Gc Ve Meslekte Kazanma Gc Kayb Oran Tespit lemleri Ynetmelii, Yksek Salk Kurulu Ynetmelii) Sonulanm yarg kararlar
www.zirveosgb.com.tr

18.

Eitimin Hedefi
SG ile ilgili ulusal mevzuat, verenin SG konusunda sorumluluklar, in dzenlenmesine ilikin hkmler, Sosyal gvenlik alannda, i gvenlii uzmannn ve taraflarn sorumluluklar ile alanlarn haklar (sigortallk, salk nedeniyle raporlu olunan gnler, salk yardmlar, maluliyet, emeklilik ve dier yardmlar), Gerektiinde hukuksal bavuru yntemleri, veren ile szleme yapma ve sonlandrma, gvenlii uzmannn ve alanlarn istihdam ile iten karlmada ngrlen i gvencesi ve tazminat sistemlerine ilikin dzenlemeler, SG hizmetlerinin organizasyonu ve yasal yetkililerin rol hakknda sonulanm yarg kararlar ile rneklendirilerek bilgi sahibi olmak.
www.zirveosgb.com.tr

Genel Aklama
nsanolu yaamn srdrebilmesi iin, baml yada bamsz almak zorundadr. Baml alanlardan iileri esas alan ve onlarn iverenle olan mnasebetlerini dzenleyen hukuk dal Hukukudur. Baml alan gruba memurlar da giriyorsa, bunlar baka bir hukuki statye (dare Hukuku) tabidirler. Hukuku, Bireysel ve Toplu Hukuku olarak ikiye ayrlr. Bunlardan ilki, iverenle ii arasndaki ilikileri teker teker ele alp dzenlerken; dieri toplu halde ele alr.

www.zirveosgb.com.tr

Hukuku
Konum itibariyle gl olan iverene kar iinin korunmas Hukukunun temel amac ve balca ereidir. Madem ki hukuk, zayf koruyan bir snaktr, i hukuku da ii ile iveren arasndaki szlemenin nitelik ve unsurlarn, alma koullarn, taraflarn hak ve ykmllklerini, alma srelerini; cretli, tatil ve yllk izinleri, i akdinin feshi, i sal ve gvenlii kurulu (SG) nun hizmetlerinden iinin yararlanmas, sendikalar, grev ve lokavt hakk, toplu i szlemesi, uyumazlklar vb. konular ierir.

www.zirveosgb.com.tr

Tanmlar
4857 sayl Kanununun 2.maddesi iiyi, i szlemesine dayanarak alan gerek kii olarak tanmlamtr. szlemesine dayanarak ii altran gerek veya tzel kii yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurululara iveren denir. Sz konusu yasann m. 2/3 hkm uyarnca, iveren adna hareket eden ve iin, iyerinin ve iletmenin ynetiminde grev alan kimseler iveren vekili dir.

www.zirveosgb.com.tr

Hukukunun Kaynaklar

Hukukta kaynak szc farkl anlamlarda kullanlr. Hukuk kurallarn meydana getiren g, onlarn ortaya kp yrrle girerken brndkleri biim ve hukukun tannp hakknda bilgilenmeyi salayan her trl ara gibi. Hukuku kaynaklarndan maksat, ii ile iveren ilikisini dzenleyen her trl hukuksal, szlemesel ve yargsal aralardr. Bunlar srasyla;

www.zirveosgb.com.tr

a)Ulusal Kaynaklar
Anayasa, Yasa, Tzk, Ynetmelik, Szlemeler, tihatlar, rf ve Adetler.

www.zirveosgb.com.tr

b)Uluslararas Kaynaklar
Uluslararas kaynak, Trkiyenin yabanc devlet ya da kurulularla imzalayp tand ve Anayasann 90. Maddesi balamnda uygulamaya koyduu Hukuku alanndaki anlama ve belgelerdir. Szgelimi bunlarn balcalar; Birlemi Milletler Anlamas, nsan Haklar Evrensel Beyannamesi, Avrupa nsan Haklar Szlemesi (AHS), Uluslar aras alma rgt (LO) Belgeleri, Dnya Salk Tekilat (WHO) Sal Deklerasyonlar, AB Sosyal art ve Mevzuat, Stratejiler ve Eylem Planlardr.

www.zirveosgb.com.tr

1.verenin Haklar, Ykmllkleri ve Sorumluluklar


a) verenin Hak ve Ykmllkleri veren ile ii arasnda yaplan szlemenin niteliinden ileri gelen birtakm zelliklerin (zel hukuk szlemesi olmas, bunun sreklilii,iki tarafa bor yklemesi, kiilik haklaryla mamelek haklarnn birlemesi) varl yadsmaszdr; ancak iveren, i szlemesinde konu edilen iin ii tarafndan grlmesini isteme ve bu dorultuda ona talimat verme hakkna sahiptir. Ykmllkleri ise daha oktur. Balcalar unlardr: cret deme, iyi Koruma, Eit lem Yapma, e Uygun i altrma, iye Gerekli Alet,Tat,Edevat Salama, inin Buluunun Karln deme (BKm.336/2), Dier Ykmllkler.
www.zirveosgb.com.tr

b)verenin Sorumluluklar
Sorumluluk, bir kiinin stlendii iten dolay hesap verme durumudur. Dier bir ifadeyle, kiilerin zerlerine den hukuksal edimleri yerine getirmeleri gerekirken, buna uymayp devlerini kurallara uygun yapmamalar yada eksik ifa etmeleridir. phesiz sorumluluk, hukuka aykr davranlmamasn ve bakasnn ahsna yada malna zarar verilmemesini amalar; eer byle bir zarar verilmise, bu zararn giderilmesini hedefler. Genelde sorumluluk, kusurlu bir hareketin sonucudur. Ancak, ierisinde yaadmz dnyadaki teknolojik ve ekonomik gelimelerin sergiledikleri risk bir taraftan, dier yandan da sosyal nitelikli devlet anlay, baz hallerde, kusurlu davran yapmayan da sorumlu tutmu ve cezalandrmtr. nk hakkaniyet ve adalet,kusur koulu olmasa dahi, oynadklar rol ve temsil ettikleri sfat gerei, bazlarn, doan zarar tazmin ettirmektedir.

www.zirveosgb.com.tr

Sorumluluk
1. Hukuki Mali Sorumluluk Kusura Dayanan Maddi Sorumluluk(BKm.46;SSKm.26), Kusura Dayanamayan Sorumluluk(BKm.55,100), Manevi Sorumluluk(BKm.47,49) Cezai Sorumluluk(TCKm.85,88 vd.) zrl ve Eski Hkml altrma Sorumluluu(Km.30) GS Konusunda Sorumluluk(Km.80 vd.), dari Sorumluluk (Km.79,98 vd.) olmak zere trlere ayrlmaktadr.

2) 3) 4) 5)

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


Hukuksal sorumlulukta balca ama, gerekletirilen i szlemesine dayal olarak, zarara urayan kimsenin ya da yaknlarnn maddi ve/veya manevi maduriyetlerinin giderilmesidir. Burada iverenin mali bakmdan sorumluluu, onun ile ilgili yasa hkmlerine uymamasndan, ykmllklerini yeterince yerine getirmemesinden ya da gerekli nlemleri zamannda almamasndan kaynaklanmaktadr. Tm kurallar, kusurluluk derecelerine baklarak, mahkemece belirlenir.

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar

Kusura dayal olarak iverenin sorumlu tutulabilmesinin koullar tam olmaynca, veren veya vekili, hukuksal ynden tazminata hkmedilemez.Bu koullar; Hukuka Aykr Fiil, Fiilin Dourduu Zarar, Kusur,

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


Fiil ile Zarar Arasndaki lliyet Ba (sebep-sonu ilikisi)'dir. Bununla birlikte iverenin, srf ii altrm olmaktan ve altrd iinin 'kanlmazlk nedeniyle' meydana getirdii zarardan ileri gelen 'kusursuz sorumluluu' da sz konusudur. Nitekim Borlar Kanun'umuzun 55/1 hkm aynen yledir ; ''Bakalarn istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettii kimselerin ....hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptklar zarardan mesuldr.'' altrann altrd iinin iledii fiilden kusursuz olarak sorumlu tutulabilmesi iin u koullarn birlikte bulunmas gerekir.

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


altran (iveren) ile altrlan arasnda i szlemesine dayanan bamllk olmaldr. Zarar,altrlann haksz fiili sonucu domaldr. Doan zarar ile iinin yapt i arasnda illiyet ba bulunmaldr. Ekleyelim ki iveren alann verdii zarar kusursuz olmakla birlikte der. dedii mebla(alann kusuru orannda) iiden isteme hakk vardr(BKm.55/2).

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar

1.a. verene Kar Alacak Davalar hukuku, ii sal ve i gvenlii mevzuatnn amac, alanlarn salk ve gvenliklerini korumaktr. Bu balamda iverenin sorumluluuyla ilgili olarak iinin ya da akrabalarn aabilecei davalar hukuki ve/veya cezai sorumluluktan ileri gelmektedir.

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


i, i kazas sonucu yaralanabilir ya da lebilir. Yaralanmas halinde iiye geici veya srekli i gremezlik denei balanr. lmesi durumunda ise yaknlarna kanunda belirtilen artlarda belli bir gelir salanabilir. Kukusuz bu arada, tabi olduu sosyal gvenlik kurumu tarafndan i grene ncelikle yaplan yardm ve denekler, bilahare kusurlu bulunan iverene veya nc kiilere rcu edilebilir. Mali sorumluluun esas, zarar gren iinin btn zararlarn karlamaya yneliktir. Bu balamda iiye yaplacak tazminat demeleri, maddi ve manevi nitelikte olabilecei gibi, lm halinde geride kalanlara yaplacak 'destekten yoksun kalma' mahiyetinde de olabilir.
www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


1.aa. Maddi Tazminat Davas Maddi tazminat davas kiilerin yada kurulularn uradklar zararlarn tazminine ynelik olup,iinin alma srasnda bedensel bir zarara uramas veya mesleki hastalk nedeniyle yitirdii alma gcnn telafisi balamnda, bunda kusuru olan iverene veya nc kiiye kar at davadr.i bu davayla, kaybettii ksmi veya tam alma gcnden ve gelecekte ekonomik bakmdan karlaaca yoksulluktan doan zararlarn denmesini talep eder.

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


Adna ' Gremezlik Tazminat' da denilen ve iinin kaza ve meslek hastal nedeniyle uram olduu gelir kayb ve ypranmann iverenin demesi gereken bir tazminattr. veren kusurluluu orannda alann maruz kald zarar tazmin eder. Bu davay yalnz i kazasna urayan ii aabilir, yaknlar aamaz. gremezlik tazminatnn saptanmasnda i kazas geiren iinin; Ald cret, Ya, Maluliyet Oran

nemli rol oynar. Eer kararn verilme srasnda, bedensel zararn sonular yeterli lde bir kanya vararak saptamak kabil deilse, kararn bildirilmesinden itibaren iki yl iinde yargcn yeniden inceleme yetkisini sakl tutma hakk vardr (BKm.46/2). Srekli ve tam i gremezlikte sigortalya balanacak gelir, yllk kazancnn %70'ine eittir. ayet sigortal, bir bakasnn srekli bakmna muhta ise bu yllk gelir %50 nispetinde artrlr (SSKm.20).
www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


1.ab. Manevi Tazminat Davas kazas yada mesleki hastalk veyahut lm nedeniyle i grenin (lm halinde yaknlarnn) bu durumdan fevkalade znt duymalar, beden ve ruh btnlklerinin zedelenmesini gidermeye ynelik alacak dava, Manevi Tazminat Davas'dr. Doaldr ki bu davann ikame edilip kazanlabilmesi bakmndan iverende kusurun ya da ortak kusurun(mterafik kusur) bulunmas gerekir. Manevi tazminat davasnn blnmezlii esas olup, ancak kazazedenin aabilecei bir davadr. Kazazede davay atktan sonra lmse, dava sonucu mteveffann yaknlarna geer.

www.zirveosgb.com.tr

verenin Hukuksal Sorumluluu ve Alabilecek Davalar


grenin lm durumunda ailesine yaplacak adalete uygun manevi tazminat takdir edecek olan, bamsz ve teminat altndaki yargdr(BKm.47). Her ne kadar BKm.49/2 hkm, ''Hakim, bu tazminatn ikas yerine dier bir tazmin sureti ikame yahut ilave edebilir.'' diyorsa da, emei ile geinen bir ailenin derdine, parann dnda etkin are olabilecek bir baka alternatif aracn olabilecei kansn ahsen tamyorum.

www.zirveosgb.com.tr

1.ac.Destekten Yoksun Kalma Tazminat Davas


Destekten Yoksun Kalma Tazminat, i kazas ya da mesleki hastalk sonucunda iinin lmesi halinde, bu iinin desteinden yoksun kalan kimselerin talep ettikleri demeye ilikin atklar davadr. Nitekim BKm.45/2 hkm,lm sonucunda 'mteveffann yardmndan mahrum kaldklar takdirde' onlarn bu zararlarnn da tazmin edilmesi gerektiine ilikin olup, len sigortalnn sa kalan eine,ocuklarna ve bakmakla ykml bulunduu ebeveyninegerekli koullar tamalar durumunda- kanunen ngrlen miktarlarda yllk gelir balanr. (SSKm 23 ve 24).

www.zirveosgb.com.tr

1.ad.Sosyal Gvenlik Kurumunca Alan Rcu Davas


Sosyal gvenlik kurumu, iinin i kazas ya da meslek hastal nedeniyle urad maddi kayplar ncelikle karlar. Daha sonra yapm olduu masraflar, kusurlu olan iveren, nc ahs veya i grene kar rcuan tazmin edilmek zere dava aar (SSKm.10, 26). Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 111.maddesine gre, i kazas veya meslek hastal nedeniyle iiye yaplacak i gremezlik geliri, kendisine yneltilen 'balanmaz kusur' sebebiyle yarsna kadar azaltlabilmektedir. Ancak kurum bu uygulamay,mdrlklerde oluturulan l komisyonlar kanalyla ve iinin ekonomik durumunu dikkate alarak yapar. Ancak kurum i kazas veya meslek hastal sonucu len kimsenin hak sahiplerine yaplacak her trl yardm ve demeler iin, i kazas veya meslek hastalnn meydana gelmesinde kast ya da kusuru bulunup ayn olayda len sigortal nc ahsn hak sahiplerine rcu edemez. (SSKm.26/3).

www.zirveosgb.com.tr

2.verenin Cezai Sorumluluu


Cezai Sorumluluktan maksat, iinin alma srasnda yaralamas ya da i kazas sonucu lmesi halinde, bundan taksiri (kast veya kusur) olanlarn parasal ve/veya hrriyeti balayc cezaya arptrlmalar; ilgililerin (iveren, iveren vekili) daha dikkat ve zen gstermelerini salamak suretiyle, mevcut kamu dzeninin korunmasdr. veren, iyerinde altrd iileri koruma ve gzetme ykmllnde olup, onlarn saln ve i gvenliini salamak, bununla ilgili koullar ve aralar noksansz sunmak ykm altndadr(BKm.332,K.77). Aksi halde zel hukuk ynnden olduu gibi kamu hukuku asndan da birtakm idari ve cezai yaptrmlarla karlar. Cezai Sorumluluk, kusurlu bir davranla mevcut dzeni bozmadr ve bu kasta veya kusura dayal bir fiil sonucu meydana gelmektedir. Binaenalyh, dzeni bozan kimsenin kefaret demesi ve hem kendine hem de bakalarna ibret olmas, ceza hukukunun ereidir. Kazas,SSKm.2/A da saylan hal ve durumlarda meydana gelen, sigortaly hemen veya sonradan, bedence veya ruha arzaya uratan durumlardr.
www.zirveosgb.com.tr

Sosyal Sigortalar Kanunu'nda Saylan Hal ve Oluumlar


Sosyal Sigortalar Kanunu'nda Saylan Hal ve Oluumlar; Sigortalnn iyerinde bulunduu srada, veren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla, inin iveren tarafndan grev ile baka bir yere gnderilmesi yznden asl iini yapmakszn geen zamanlarda, Emzikli kadn sigortalnn ocuuna st vermek iin ayrlan zamanlarda, Sigortalnn,iverence salanan bir tatla iin yapld yere toplu olarak gtrlp getirilmeleri srasndan ibarettir.

www.zirveosgb.com.tr

Meslek Hastal
2.a.Meslek Hastal Meslek Hastal, sigortalnn altrld iin niteliine gre tekrarlanan bir sebeple veya iin yrtm artlar yznden urad geici veya srekli hastalk, sakatlk ya da ruhsal arza belirtileridir (SSKm.11/B).

www.zirveosgb.com.tr

Kazas
Kaza sonucunda ii yaralanr ve bunu i gremezlik raporuyla tevsik ederse, urad zarar ya dorudan doruya (i gremezliin on gnden az olmas) ilgili merciciyemahkeme- mracaat ederek, ya da Cumhuriyet Savcs'nn aaca (i gremezlik raporunun on gn ve zeri olmas) kamu davasyla yargsal sre balar. Sorumlular kusurlar orannda cezaya arptrlrlar. Yaralanmalarda (taksirli olan) '' aydan bir yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlr. (TCKm.89/1). Bir yla kadar olan hapis cezasnn paraya evrilmesi mmkndr. inin lmesi durumunda verilecek ceza ''iki yldan alt yla kadardr'' (TCKm.85).

www.zirveosgb.com.tr

3.verenin zrl ve Eski Hkml altrma Sorumluluu

Toplumda, eitli sebeplerle zrl ya da hkml konumunda bulunan kimselerin olduu yadsnmaz bir gerektir. Normal kimselerin gnmz i bulup alabilmelerinin olduka zor olduu bir srete, handikab olanlarn istihdam edilebilmeleri ansnn zayfl ortadadr.

www.zirveosgb.com.tr

3.verenin zrl ve Eski Hkml altrma Sorumluluu


Fiziksel ya da dnsel ynden zr bulunanlar ile u veya bu nedenle su ilemi ve bunun kefaretini demi olan kader kurbanlarn kendi kr talihleriyle ba baa brakmak da ne insanlkla ne de ada hukukla badar. te bu yzden sz konusu durumda olanlarn altrlmalar suretiyle hem maddi hem de manevi ynden topluma entegre edilmeleri istenmi ve belirli sayda ii altranlara, bu vasftaki kiileri kanunen belirtilen oranlarda istihdam etme mecburiyeti getirilmitir. Nitekim i kanunumuzun 30.maddesi mucibince, iverenler, elli ve daha fazla ii altrmalar halinde %3 zrl ve %2 eski hkmly meslek, beden ve ruhi durumlarna uygun ilerde altrmakla ykml klnmlardr. Bu hkme aykr davranan iveren veya iveren vekiline altrmad her zrl ve eski hkml ve altrmad her ay iin 750 TL para cezas verilir(Km.101).

www.zirveosgb.com.tr

3.verenin zrl ve Eski Hkml altrma Sorumluluu


Ekleyelim ki, bu vasftaki kiilerin altrlmasnn teviki balamnda kanun, kontenjan fazlas zrl ii ve eski hkml altrlmas durumunda, bunlarn iveren sigorta primlerinin %50sinin hazine tarafndan karlanmasn hkme balamtr (Km 30/6).

www.zirveosgb.com.tr

4.verenin SG Konusundaki Sorumluluu


Teknolojik gelimelere paralel olarak i kazalarndaki artn kaynanda gerekli nlemlerin zamannda alnmaynn ve alnm nlemlere riayet edilmeyiinin yatt kolaylkla grlr. i sal ve i gvenliinin (SG) amac, alan iinin ncelikle salnn, huzurunun ve mutluluunun teminidir; nk bunun temelinde, alanlar korumak, retim ve iletme gvenliini salamak yatar.

www.zirveosgb.com.tr

4.verenin SG Konusundaki Sorumluluu


Kavram olarak i sal; alanlarn alma kurallarn iyiletirmek ve kullanlan aragerelerden doabilecek tehlikeleri ortadan kaldrmak ya da asgari dzeye indirmek suretiyle huzurlu bir i evresinin yaratlmasdr. Gerekten, meslek hastalklarnn ou hem alma koullarndan hem de iinin kulland ara ve gerelerden kaynaklanr. i sal asndan nemli olan, ncelikle onun bedensel ve ruhsal salnn korunmasdr.

www.zirveosgb.com.tr

4.verenin SG Konusundaki Sorumluluu


gvenlii; iin yaplmas srasnda alanlarn karlatklar tehlikelerin ortadan kaldrlmas veya azaltlmas konusunda, iverene getirilen ykmlere ilikin teknik kurallarn btndr. Bu balamda ii sal ve i gvenlii deyimleri birbirinden ayrlmayp adeta bir btn olutururlar. Zaten SGnin temel erei, mesleki tehlikelerin nlenip, iilerin salk ve yaamlarnn korunmasdr. veren, iyerinde ii sal ve i gvenliinin salanmas iin gerekli her trl nlemi almak, ara ve gereleri noksansz bulundurmak ykm altndadr (Km.77/1). Ayrca iverenin bununla ilgili olarak; yerinde alanlar bilgilendirmek ve eitim vermek (Km.77/2), yeri hekimi altrmak ve salk birimi oluturmak (Km. 81/1), Mhendis veya teknik eleman grevlendirmek (Km. 81/1.c),

www.zirveosgb.com.tr

4.verenin SG Konusundaki Sorumluluu


sal ve i gvenlii kurulu oluturmak (Km. 80/1) gibi sorumluluklar da yok deildir; ancak bu ykmlerden son iin gerekli koul, ilerin endstriyel nitelikte olmas ve devaml biimde en az 50 ii altrlmasdr. Belirtelim ki, iverene getirilen bu ykmler kamu hukuku erevesinde olup, aksi davranlar yine kamu hukuku yaptrmlarn iltizam eder. SG ile ilgili ulusal mevzuatmz olduka genitir. Bunun yannda Uluslararas alma rgt (LO)nn konuya dein yapm bulunduu 30 szlemeden 7sini Trkiye kabul etmi ve imzalamtr. Dnya Salk rgt (WHO) ile ABnin de konuya ilikin dzenlemeleri bulunmaktadr.
www.zirveosgb.com.tr

4.verenin SG Konusundaki Sorumluluu

lkemizde SGyle yaknca ilgilenen alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl (Bakanlk bnyesinde 4 ayr birim ve genel mdrlk mevcuttur; i Sal ve i Gvenlii Gn.Mdrl, Tefti Kurulu Bakanl, i Sal ve Gvenlii Merkezi-SGM-Yakn ve Ortadou alma Enstits Md.l), Salk Bakanl ile Sosyal Sigortalar Kurumudur.

www.zirveosgb.com.tr

5.verenin dari Sorumluluu


veren, ii sal ve i gvenlii ile ilgili her trl nlemi almak ve ynetmeliklere uygun davranmak ykm altndadr. Bu nlemlerin alnmamas ve iinin saln bozacak ya da vcut btnln tehlikeye sokacak yakn, acil ve hayati bir tehlikenin mevcudiyeti halinde ii, i sal ve gvenlii Kuruluna, bu kurullun bulunmad iyerlerinde de iveren veya vekiline bavurarak, durumun tespitini ve gerekli tedbirlerin alnmasn isteyebilir.

www.zirveosgb.com.tr

5.verenin dari Sorumluluu


yerinin tesis ve tertiplerinde veya alma yntem ve biimlerinde, makine ve cihazlarnda iilerin yaam iin tehlike arz eden bir durum saptanrsa, bu tehlike giderilinceye kadar be kiilik komisyon kararyla (ki oluan komisyonda denetim yetkisi olan iki mfetti, bir iveren ve ii temsilcisi ile Blge Mdr vardr.) tehlikenin niteliine gre i ksmen ya da tamamen durdurulur veya iyeri kapatlr veyahut alanlarn salk durumlar (ya ve cinsiyet ynnden) byle bir ite almalarna engel oluturursa, iiler almaktan alkonulur (Km.79/1).

www.zirveosgb.com.tr

5.verenin dari Sorumluluu


Belirtelim ki durdurma ya da kapatma Kararna kar iverenin, 6 ign iinde yerel i mahkemesi ya da yerine bu tr ihtilaflara bakan mahkeme nezdinde itiraz hakk vardr. tiraz, daha nceki kararn uygulanmasn durdurmaz (Km.79/4). Durdurulan ii izinsiz srdrrse veya kapatlan iyerini aacak olursa iveren ya da vekili hakknda idari para cezas (1000. TL) uygulanr (Km.105/c). ten alkonulan idari kararlar iin itiraz sz konusu deildir.

www.zirveosgb.com.tr

5.verenin dari Sorumluluu


arayanlarn uygun ilere yerletirilmeleri ve muhtelif iler iin uygun iiler bulunmasna araclk grevi, Trkiye Kurumu ve bu hususta izin verilen zel istihdam brolarna verilmitir (Km.90). verenin ie ald ya da szlemesi sona eren iileri, izleyen ayn 15ine kadar aylk bildirimlerle alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna bildirmemesi halinde (SKm.62) 1000 TL idari para cezasyla cezalandrlaca hkm altna alnmtr (Km.106). Gen iiler ile ocuklarn ve mesleki eitim almam olanlarn ar ve tehlikeli ilerde altrlmalar yasaklanmtr. (Km.85/1). Bu yasaa uymayan iverenler ile alt iverenin ie ald iverenle iyerini muvazaal olarak bildirenler iin, idari para cezalar hkme balanmtr. lk durumda her bir ii iin 1000 TL, muvazaal bildirim yapan alt iveren ile asl iverene verilecek ceza, ayr ayr 10.000 TLdr.

www.zirveosgb.com.tr

5.verenin dari Sorumluluu


Yukarda saylan idari para cezalarna kout olarak, ayrca iverenlere ya da onlarn vekillerine, genel hkmlere, yllk cretli izin, i dzeni ile i hayatnn denetim ve teftii vb. yasal buyruklara aykrlktan tr 250-1000 TL arasnda deien idari para cezalar verilmektedir (Km. 99,102,103,104). Tekrar belirtelim ki, stte iveren iin saylan hkm ve idari para cezalar,iveren vekili bakmndan da geerlidir.

www.zirveosgb.com.tr

2.inin Hak ve Ykmllkleri


a) inin Haklar Hizmet szlemesi, ii ile iveren arasnda karlkl ve serbest iradeyle yaplan, iki tarafa eit bor ykleyen bir anlama (mukavele,akit)dr. Bu balamda ii, gerek Anayasann ve gerekse dier i ve sosyal mevzuatn kendisine tand haklardan (belirli alma sresinin dnda almama, cret isteme, dini ve ulusal bayramlarda izin, doum yardm, yllk cretli tatil, sendika kurma ve yelii, yelikten ayrlma, i szlemesini fesih vb.) yararlanr; nk alma hakk herkese anayasaca tannan negatif stat haklarndandr. nsann istedii yerde ve istedii ii zgrce yapmas doal olup, ierisinde yaadmz sosyo-ekonomik dzenin genel anlayna da uygundur.

www.zirveosgb.com.tr

b)inin Ykmllkleri

inin, gerek iverenle yapt szlemeden ve gerekse dier yasal dzenlemelerden doan ykmleri mevcut olup,bunlarn balcalar unlardr; grme, Sadakat, alma koullarna uyma ve itaat,

www.zirveosgb.com.tr

1.grme Ykm
inin temel ykm, i szlemesinden kaynaklanan ve koullar szlemede belirtilen hizmeti, iverenin lehine bizzat ifa etmektir. i bu hizmeti yaparken, stlendii ii zenle grmeli ve bunu kendisi yenine getirmelidir. Nitekim Borlar Kanunu m.321/1 iinin Taahht ettii eyi ihtimam ile ifaya mecbur olduunu hkme balamtr. Kanunu m.25n (1) bendine gre bu iveren asndan hakl fesih nedeni saylmtr; inin kendi istei veya savsamas yznden iin gvenliini tehlikeye drmesi, iyerinin mal olan veya mal olmayp da eli altnda bulunan makineleri, tesisat veya baka eya ve maddeleri otuz gnlk cretinin tutaryla deyemeyecek derecede hasara ve kayba uratmas.

www.zirveosgb.com.tr

1.grme Ykm
Hizmet szlemesi, kiiye sk surette bal hak ve bor dourduundan; iinin ehliyetine, eitimine, tecrbesine ve kiisel yeteneklerine bal olduundan, lm halinde ykm miraslarna gemez. Szleme kendiliinden sona erer.

www.zirveosgb.com.tr

2.inin Sadakat Ykm


Hizmet szlemesinin bir sonucu olarak ii,iverenin karlarn korumak ve ona zarar verici hareketlerden kanmak zorundadr. inin, iverenin gvenini ktye kullanmak, hrszlk yapmak, iverenin meslek srlarn ortaya atmak gibi doruluk ve balla uymayan davranlar kanun, i szlemesinin iveren tarafndan hakl olarak feshedilebileceini hkme balamtr (Km.25/e).

www.zirveosgb.com.tr

2.inin Sadakat Ykm


Ayn ekilde sadakat ykm (borcu), iinin iyerinde rendii mesleki ve ticari srlar bakalarna aktarmamay, iverenin mterilerini kandrmamay da kapsar. Yargtay 9.Hukuk Dairesinin Sadakat borcuyla rtmeye deer bulmad baz olaylara rnek gsterecek olursak; inin raporlu olduu halde bir baka iyerinde almas, Bir idarede kumbara ama grevlisinin kumbaralar belirlenen kurallara aykr ekilde amas ve oraplarnn iinden bozuk para kmas, Grevi bekilik olan iinin iyerinde uyumas, inin depodan maazaya gnderilen mal fazlal iin borlarna fii dzenlememesi ve durumu merkeze bildirmemesi.

www.zirveosgb.com.tr

3.inin alma Kurallarna Uyma ve taat Ykm


yerindeki baar ve verim ncelikle alanlarn, o iyerinin amacna en uygun biimde dzenlenen koullara birlikte ve aynen uymalarna baldr. Bu ise, o iyerinin dzenli ve istikrarl ynetimiyle ilgilidir. Dolaysyla iiler, iyerinin alma koullarna ve iverenin buyruklarna itaat etme ykmllndedirler. Genel olarak bu ykmn, iyeri i ynetmelikleri, hizmet szlemeleri ya da toplu i szlemeleri ile zaman zaman snrlandrldklar da yadsnmaz bir gerektir.

www.zirveosgb.com.tr

Sendikalar ve Sorumluluklar
1- Tanm ve Sendikalarn Oluumu Anayasamzn 51. maddesi, alanlarn ve iverenlerin,yelerinin sosyoekonomik hak ve menfaatlerini korumak ve gelitirmek iin sendikalar ve st kurulular oluturabileceklerine dairdir. Bu hak pozitif stat haklar grubuna dahil olup, kiilere insan olma eref ve haysiyetine uygun yaayabilmeleri iin verilen ve devletin ykmllyle gerekleen haklardandr.

www.zirveosgb.com.tr

Sendikalar ve Sorumluluklar
Sendika, ilk kez 1863de Almanyada ortaya km, bilahare dier Avrupa lkelerine yaylmtr. Trkiyede ise 1947de karlan 5018 sayl i ve veren Sendikalar ve Sendika Birlikleri Hakknda Kanun la bir hak olarak tannmtr. Sendika; iilerin veya iverenlerin alma ilikilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve gelitirmek iin meydana getirdikleri tzel kiilie sahip kurululardr. Konfederasyon ise; deiik i kollarnda en az be sendikann bir araya gelmesi suretiyle meydana getirilen st kurulutur (SKm.2/s.fkra). Sendikalar Kanunu m.5de belirtilen niteliklere haiz olan ve TCK m.53de saylan sular ilememi bulunan kiilerin bir araya gelerek,kanunlara ve kamu dzenine aykr olmamak kaydyla, hazrladklar tzn ve eklerinin sendika merkezindeki ilin valiliine makbuz karlnda teslim edilmesiyle sendikalar kurulmu olur ve tzel kiilik kazanrlar (SKm.6).

www.zirveosgb.com.tr

Sendikalar ve Sorumluluklar
Sendika ve konfederasyonlarn tzklerinde bulunmas zorunlu hususlar kanunla belirtilmitir (SKm.7). Bizde meslek ya da iyeri esasna gre ii sendikas kurulmas yasaklanmtr. kolu esasna gre sendika kurulabilir. Bununla birlikte bir ikolunda, birden fazla sendika kurulabilir. Tzklerinde hkm bulunmas kouluyla ve genel kurul kararyla ube aabilirler (SKm.3). yerinin girdii ikolunun tespiti alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca yaplr. Bakanln tespitine kar ilgililer, tespit kararnn Resmi Gazetede yaymndan itibaren 15 gn iinde i mahkemesinde dava aabilirler. Mahkeme iki ay iinde kararn verir. Mahkeme kararnn temyiz edilmesi halinde de Yargtayn ayn sre iinde (2 ay) ihtilaf zmesi gerekir (SKm.4). Sendikalar tzel kii olmalar sebebiyle organlar vastasyla temsil olunurlar.

www.zirveosgb.com.tr

2-Sendikalarn Unsurlar
Daha nce yaplan tanmdan da anlalaca zere sendika, ortak karlar korumak ve gelitirmek iin bir araya gelen ii ya da iveren topluluudur. Bu topluluu oluturan temel faktr, ortak karlardr. alanlar veya iverenler, serbest iradelerine dayanarak ahsiyetlerinin dnda fakat kendi yararlarnn himayesi balamnda bamsz, hukuksal ve demokratik kurallarla rten bambaka bir kiilik yaratmaktadrlar. Bu kiilik, zel hukuk tzel kiisinden bakas deildir.

www.zirveosgb.com.tr

Sendikalar ve Sorumluluklar

Ksaca sendikann unsurlar; Ortak ama, zgrce kurulabilme, Bamszlk, zel hukuk tzel kiiline sahip olma, Demokratik ilkelere uygunluk olarak zetlemek mmkndr.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Faaliyetleri

Sendikalarn faaliyetleri, dier bir sylemle grevleri olduka geni bir alana yaylmtr. Bunlar; alma hayatna ilikin olanlar, Sosyal alana ilikin faaliyetler, yeri temsilciliine ilikin faaliyetler. Olmak zere balk altnda toplayabiliriz.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Faaliyetleri
a) alma Hayatna ilikin Faaliyetler alma hayatyla ilgili olarak grevleri, Sendikalar 32.maddesinde 4 bend halinde saylmtr. Bunlar; Toplu i szlemesi akdetmek, Toplu i uyumazlklarnda ilgili makama,arabulucuya,hakem kurullarna, i mahkemelerine ve dier organlarna bavurmak, alma hayatndan, mevzuattan, toplu i szlemesinden, rf ve adetlerden doan hususlarda iileri temsilen veya yazl bavurular zerine, hizmet akdinden doan haklar ve sigorta haklarndan yelerini ve miraslarn temsilen davaya ve bu mnasebetle at davadan tr husumete ehil olmak, Greve karar vermek ve idare etmek. Kanununun

www.zirveosgb.com.tr

b)Sosyal Alana likin Faaliyetler (SKm33/1-8)


Hukuksal ilikilerde sosyal sigortalar, emeklilik ve benzeri haklarn kullanlmasna ilikin olarak yelerine ve miraslarna adli yardmda bulunmak, Yasa ve uluslar aras szlemeler gereince toplanan kurullara temsilci gndermek, ilerin mesleki bilgilerini gelitirecek kurs ve konferanslar tertiplemek, onlarn bo zamanlarn iyi ve nezih ekilde geirmeleri iin (salk,spor) imkanlar salamak, Evlenme, doum, hastalk, ihtiyarlk, lm, isizlik gibi hallerde yardm amacyla sandklarn kurulmasna yardmc olmak ve bu sandklara belirli miktarlarda kredi vermek,

www.zirveosgb.com.tr

b)Sosyal Alana likin Faaliyetler (SKm33/1-8)


yeleri iin kooperatifler kurulmasna yardm etmek ve kurulan kooperatiflere nakit mevcudunun belli bir miktarn (%10) amamak kaydyla kredi vermek, yelerinin mesleki eitim,bilgi ve tecrbelerini almak,teknik ve mesleki eitim tesisleri kurmak. ykseltmek iin

Nakit mevcudunun %40ndan fazla olmamak kaydyla sna ve iktisadi teebbslere yatrmlar yapmak, Nakit mevcudunun drtte birini amamak zere ve ynetim kurulu kararyla, eitim, salk, rehabilitasyon veya spor tesisleri kurmak iin ilgili bakanlklara ayni ve nakdi yardmda bulunmak; yurt iinde veya yurtdnda yangn,su baskn,deprem gibi afet durumunda dorudan ya da yetkili makamlar araclyla afet blgesinde konut, salk veya rehabilitasyon tesisleri yapmak veya bu amala kamu kurum ve kurulularna ayni ve nakdi yardmda bulunmak.
www.zirveosgb.com.tr

b)Sosyal Alana likin Faaliyetler (SKm33/1-8)


Belirtelim ki sendikalar daha nce saylan faaliyetlerini sergilerken, yeleri arasnda eitlie uymak zorundadr (SKm.33/sf.).

www.zirveosgb.com.tr

c)yeri Temsilciliine likin Faaliyetler

Toplu i szlemesi yapma yetkisi kesinleen sendika,ii ve iveren arasndaki alma ahengini ve bakn idame ettirmek, iilerin hak ve karlarn korumak, yasa ve szleme koullarnn uygulanmasna yardmc olmak zere, saylar kanunda belirtilen miktarlarda, iyerinde alan yeleri arasndan iyeri sendika temsilcisi tayin ederek, 15 gn iinde bunlarn kimliklerini iverene bildirir. Bu temsilcilerden biri ba temsilci olarak grevlendirilebilir.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Sorumluluklar
Sendikalar, 2821 sayl kanunun ngrd ykmlere uygun hareket etmek mecburiyetinde olup, aksi durumda yetkili sorumluklarna yine yasaca belirlenen idari para cezas ve/veya hapis cezalar verilir. Bunlar nelerdir? Ksaca grelim;

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Sorumluluklar
1. Sendikalar, SKm.49da saylan ye kayt filerini, karar defteri, aidat, yevmiye, envanter defteri ile defteri kebir, gelir makbuzlar ve bunlarn zimmet kayt defterleri ile giden evrak ve bunlarn saklanmasna mahsus dosyalar tutmak ykm altndadrlar. Ayn ekilde tutma ykm altndaki bu defterleri, her olaan genel kurulu izleyen 15 gn iinde notere tasdik ettirmek ykmllndedirler. Bu ykme aykr hareket eden sendikann sorumlularna 500.00 TL idari para cezas verilir (SKm.59/4). Gelirlerini bu kanunda ve tzklerinde gsterilen faaliyetler dnda kullanamazlar ve balayamazlar (m.44/1). Aksi halde sorumlu yetkililerine 250.00 TL idari para cezas verilir. Sendikalarn ticaretle uramalar yasaktr. Bu yasaa uymayan sorumlu sendika yneticileri 500.00 TL idari para cezasyla cezalandrlrlar.

2.

3.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Sorumluluklar
4. Sendikalar her hesap ve bte devresine ait bilano ve hesaplaryla ynetim ve denetim hesaplarn ait olduklar dnemi izleyen 3 ay iinde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna gndermek ykm altndadrlar. Buna riayet etmeyen sendikalarn sorumlu grevlilerine 250.00TL idari para cezas verilir. Bu kanuna gre yaplan seimlerin salkl cereyan bakmndan,hakimin ve sandk kurulunun ald nlemlere uymayan sorumlu sendika yneticilerine,fiil su oluturmad taktirde 500.00TL idari para cezas verilir (m.59/8). Ama dnda faaliyette bulunma yasana (SKm.37/7) aykr hareket eden sendikalarn grevli bakan ve ynetim kurulu yelerine 6 aydan bir yla kadar hapis cezas hkmolunur.

5.

6.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Sorumluluklar
7. iler ve ii sendikalar mevcut iveren kurulularna; iverenler ve iveren sendikalar da ii sendikalarna ye olamazlar. Dorudan ya da dolayl bir ekilde biri dierinin kurulmasna,idare ve faaliyetine mdahalede bulunamazlar. Bu yasaa uymayan sendika bakan be yelerine 6 aya kadar hapis cezas hkmolunur (SKm.59/5). SKm.40/2 (sendika ve konfederasyonlarn yardm ve ba kabul etmeleri yasa) hkmne aykr davranan sendikalarn yetkili sorumlularna 6 aydan bir yla kadar hapis cezas hkmolunur ve yardm ve ba, TCKnuna gre msadere olunur (SKm.59/7). Sendikalarn,Bakanlar Kurulu Karar olmakszn d kaynaklardan yardm ve ba kabul etmeleri yasaktr. Aksi davranan sendikalarn sorumlu yetkilileri hakknda bir yldan iki yla kadar hapis ve 1000.TL kadar idari para cezas hkmolunur; ancak adli para cezasnn miktar, mali yardm veya ban bir mislinden az olamaz.

8.

9.

www.zirveosgb.com.tr

3.Sendikalarn Sorumluluklar
10. SKm.40/4-5 (sendikalarn iilerden, iverenlerden, iveren

kurulularndan, esnaf ve kk sanat kurulularndan, derneklerden, vakflardan, kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularndan yardm ve ba alma yasa) hkmne aykr hareket eden sendikalarn yetkili temsilcilerine 3 aydan bir yla kadar hapis cezas verilir. 11. SKm.14e gre yaplacak seimlerle ilgili olarak oylamalara ve bu oylamalarn saym ve dkmne hile kartranlar,fiilleri daha ar cezay gerektiren bir su oluturmad takdirde bir yldan 3 yla kadar hapis cezasyla cezalandrlr (m.59/8-2).

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG
1-Tanm ve erii a)Tanm Toplu i szlemesi,grev ve lokavt hakk,Anayasamzn Pozitif Stat Haklar zmresinden olan 3.blmndeki Sosyal ve Ekonomik Haklar ad altnda m.53de iiler ve iverenler,karlkl olarak ekonomik ve sosyal durumlarn ve alma artlarn dzenlemek amacyla Toplu Szlemesi yapma hakkna sahiptirler. fade edilmitir (Am.53/1).

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG
2822 Sayl Toplu Szlemesi, Grev ve Lokavt Kanunu madde 2de aynen yle tanmlanmtr; "Toplu i szlemesi, hizmet akdinin yaplmas,muhtevas ve sona ermesi ile ilgili hususlar dzenlemek zere ii sendikas ile iveren sendikas veya sendika yesi olmayan iveren arasnda yaplan szlemedir." Toplu i szlemesinin temel amac, iiyle iveren arasnda i akdinin yaplmas, ierii ve sona ermesine ilikin esaslar dzenlemektedir.

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG

svire Borlar Kanunundan anlalaca zere, toplu i szlemesi hakk ii ve iverenlere tannm bir ekonomik ve sosyal haktr. Bu szlemeye hkmetlerin katlmas, toplu i szlemesi zerklii ve hakkna bir mdahale saylmamaldr. zellikle olaanst durumlarda, toplum yararna bu hakka baz snrlamalar getirilebilir.

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG

Bu szlemenin hukuksal nitelii hakknda bazlar szleme grn ileri srerken, baz hukukular da bunun szleme deir dzenleyici ilem, maddi anlamda yasa hkmnde kural oluturmann zgn bir tr olarak deerlendirmektedirler. Yargtay ise toplu i szlemesinin normatif hkmleri maddi anlamda yasa hkmleri niteliinde olup yasa hkmleri gibi yorumlanr. (Yarg.HGK,T.21.2.1975,E.1975/1040,K.1 975/227) demek suretiyle karma gre yaklamtr.

www.zirveosgb.com.tr

b)Toplu Szlemesinin erii


erik asndan baktmzda toplu i szlemeleri, hizmet akdinde yer alabilecek her trl unsuru (akit yapma,muhteva ve sona erme) ierir. Genelde toplu i szlemesiyle ilgili normatif ve bor douran hkmleri kapsar. Taraflarn hak ve borlarn, szlemenin uygulanmasn ve denetimini, uyumazlklarn zm iin bavurulacak yollar dzenleyen hkmleri de ihtiva edebilir (TSGLKm.2/s.fkra). Bir toplu i szlemesi ayn ikolunda bir veya birden ok iyerini kapsayabilir(TSGLKm.3).

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG
Toplu i szlemeleri, bir yldan az ve 3 yldan uzun sreli olamaz(TSGLKm.7/1). Bu sre kesin olup, imzadan sonra ksaltlp uzatlamaz; sresinden nce sona erdirilemez. Srenin bitmesinden nceki 120 gn iinde yeni szleme iin yetki ilemlerine balanabilir;ancak yeni szleme nceki szleme sona ermedike yrrle giremez (TSGLKm.7/3).

www.zirveosgb.com.tr

3. Toplu Szlemesi ve SG
Bir ikolunda uygulanmakta olan toplu i szlemesini Bakanlar Kurulu, o i kolundaki ii veya iveren sendikalar veyahut ilgili iverenlerden birinin veya alma ve Sosyal Gvenlik Bakannn talebi zerine, Yksek Hakem Kurulunun grn aldktan sonra, tamamen veya ksmen, o ikolunun toplu i szlemesi bulunmayan dier iyerlerine ya da bir ksmna temil edebilir. Temil edilen toplu i szlemesinin sona ermesiyle temil karar da ortadan kalkm olur (TSGLKm.2/3); ancak taraflarn hak ve borlarn dzenleyen hkmleri ile zel hakeme bavurma hakkndaki hkmler temil edilemez.

www.zirveosgb.com.tr

2-Toplu Uyumazlklarnn Barl Yollarla zm

Taraflarn toplu i szlemesi konusunda mutabakata varmalar halinde, taraflarn imzaladklar szleme metni, Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur(AYm.53/3). Taraflarn anlaamamalar halinde ise, anlamazlk noktalar da imzalanp bir tutanakla Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur.

www.zirveosgb.com.tr

2-Toplu Uyumazlklarnn Barl Yollarla zm


Uyumazlk halinde ise,ihtilafn barl yollarla zm cihetine gidilir. Bundan ama, uyumazlklarn meydana getirecei ekonomik tahribata meydan vermemek veya en aza indirebilmektir. 2822 sayl TSGLK UNU arabulucu, zorunlu hakem ve zel hakem biiminde baz kii ve kurallara yer vermitir.

www.zirveosgb.com.tr

Arabuluculuk
Menfaat uyumazlklarnda, her trl uyumazln zmnde ortaya kan ve bavurulmas zorunlu bir messesedir. Uyumazlk halinde, durum grevli makama (toplu i szlemesi iin iyerinin bal bulunduu iletme merkezindeki Blge alma Mdrl, birden fazla blge alma mdrlnn yetki alanna giren iyerlerini kapsayacak toplu i szlemesi iin ise alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl) alt gn iinde (m.21/1) bildirilir (TSGLKm.18).

www.zirveosgb.com.tr

Arabuluculuk
lgili makam hemen arabuluculuk ilemlerini balatr (m.22/1) ve taraflar 6 ign iinde arabulucu tayini iin toplantya arr. Eer taraflardan biri toplantya katlmaz ya da bu konuda anlama salanamazsa, grevli makam en az birinin huzurunda resmi listeden ad ekmek suretiyle, arabulucu tespit edilir (m.22/2). Arabulucunun grevi 15 gn srer. Bu sre ancak 6 gn uzatlabilir. Arabulucu, taraflarn anlamaya varmas iin aba gsterir ve ilgililere nerilerde bulunur (m.23/2). Anlama salanrsa, 5 nsha halinde dzenlenen toplu i szlemesinin birer nshas taraflara, nshas da ar yapm olan ilgili makama, 6 ign iinde tevdi edilir. alma Mdrlkleri kendileri tevdi olunan szlemelerden ikisini SGBlna gnderir. Bakanlk bir nshasn TUKe yollar (m.20).

www.zirveosgb.com.tr

Arabuluculuk
Arabulucunun nezdinde szleme gerekletirilemezse, arabulucu nerilerini de ieren bir tutanakla ilgili makama-3 gn iinde- tevdi eder; makam, 6 ign iinde bunu taraflara tebli eder (m.23/4). Blge Mdrl tevdi olunan tutanak ve eklerini 3 gn iinde ilgili bakanla gnderir ve bir nshasn kendi dosyasnda saklar. Uyumazln ilgili makam tarafndan akit taraflara tebliinden itibaren 6 gn gemedike grev karar alnamaz (m.27/1).

www.zirveosgb.com.tr

Arabuluculuk
Grev karar ii sendikasnca alnmaz veya grev yasaklarnda Yksek Hakem Kurulunca bavurulmazsa yetki Blgesinin hkm kalmaz. Yetki belgesi, ilgili sendikaya SGB unca verilen belgedir (m.16). Sendikann ald grev kararnn iverene tebliinden itibaren 6 ign iinde iveren lokavt karar alabilir (m.27/3). Alnan grev ve lokavt kararlar 6 ign iinde kar tarafa tebli edilmek zere notere ve birer rnei de ilgili makama tevdi edilir. Grev ve lokavt karar iyerinde ya da iyerlerinde karar alan tarafa derhal ilan edilir (m.28).

www.zirveosgb.com.tr

Yksek Hakem Kurulu


Y.H.K.,Yargtay i davalarna bakan daire bakannn bakanlnda, Bakanlar Kurulunca seilen bir ye, YK tarafndan (i hukuku veya ekonomi) r. yesi, alma ve S.G.B.l alma Genel Mdr, i konfederasyonlarnca seilen iki ye, iverenlerce temsil edilecek (biri kamu iverenlerinden) iki ye olmak zere toplam 7 kiiden oluur. Ayn sayda yedek ye vardr. Kurul bavuru dilekesini ald tarihten itibaren 6 ign iinde yelerinin tamamnn katlmyla toplanr. zrne binaen katlamayan ye olursa (nk yelerden 2sinin gelmemesi toplantya engel tekil etmez (TSGLKm.54/1). Kurul uyumazl evrak zerinden inceler. Aydnlanmas gereken konu varsa ilgilileri ararak szl ya da yazl bilgi alr.

www.zirveosgb.com.tr

Yksek Hakem Kurulu


YHKna, toplantya katlanlarn ounluu karar verir. Lehte ve aleyhte oylar eitse, bakann bulunduu taraf ounluu salar (m.54/3). Yazma ilerini yapmak zere bakasnn teklifi zerine seilen genel sekreter yapar. Kurulun istemi zerine Babakanlka yeteri kadar raportr uzman atanr (m.57/2).

www.zirveosgb.com.tr

zel Hakeme ve Resmi Arabulucuya Bavurma


Taraflar uyumazln her safhasnda zel hakeme bavurabilirler. Taraflar zel hakem olarak Y.H.K.da seebilirler (m.58). Menfaat uyumazlklarnda taraflar zel hakeme bavurma konusunda yazl olarak anlamlarsa, bundan sonra arabuluculuk, grev ve lokavt, kanuni hakemlik hkmleri uygulanmaz (m.58/1). SG konularnda Toplu Szlemesinden yararlanlabilir; nk toplu i szlemelerine konacak her hkm-ii ve iveren lehine-szlemesel olarak geerlilik kazanr.

www.zirveosgb.com.tr

TEEKKR EDERZ

www.zirveosgb.com.tr

You might also like