Maden yerlerinde Sal ve Gvenlii GENEL BLG: Bilindii zere madencilik, Dnyada, doas gerei riskli i kollarnn banda

a gelmektedir. Bu nedenledir ki i sal ve gvenlii kavramnn ilk olarak ortaya kmasna sebep olan ikolu saylabilir. zellikle yer alt kmr madencilii, i kazas ve meslek hastal ynnden dier i kollarna kyasla n sralarda yer almaktadr. lkemizde emek youn allan bu sektrde i kazas ve meslek hastalklaryla karlama olasl dier i kollarna oranla yksektir. Ar i makinelerinin kullanld yer alt ve yerst maden iletmelerinde kalifiye eleman istihdamnn yetersizlii, makinelerin periyodik bakmlarnn yaplmasndaki noksanlklar ve seilen iletme metotlar maalesef i kazas ve meslek hastalklarna nemli lde neden saylabilir. lkemizde kmr madencilii bata olmak zere, metal ve endstriyel hammadde retimi genellikle kamu (KT statsnde olan) kurulularnca yrtlmektedir. sal ve gvenlii organizasyonlarnn yetersizlii, istihdam edilen personelin nitelik ve nicelik ynnden eksiklikleri, yeterli teknolojinin uygulanamamas riski yksek olan bu sektrde kaza ve meslek hastal risklerinin daha da artmasna neden olmaktadr. Madenciliin Tarifi: Madencilik, yer kabuu ierisinde cevher denilen ekonomik deeri olan maden bileiklerini ekonomik olarak karp kullanlabilir hale getirme ilemidir. Bu amala, yeraltnda ve yeryznde yaplan btn faaliyetleri kapsar. Bilindii zere madencilik, dnyada, doas gerei en riskli i kollarnn banda gelmektedir. Bu nedenle, i sal ve gvenlii kavramnn ilk olarak ortaya kmasna sebep olan ikolu saylabilir. zellikle yer alt kmr madencilii, i kazas ve meslek hastal ynnden dier i kollarna kyasla n sralarda yer almaktadr. lkemizde emek youn allan bu sektrde i kazas ve meslek hastalklaryla karlama olasl dier i kollarna oranla yksektir. Ar i makinalarnn kullanld yer alt ve yerst maden iletmelerinde kalifiye eleman istihdamnn yetersizlii, makinalarn periyodik bakmlarnn yaplmasndaki noksanlklar ve seilen iletme metotlar maalesef i kazas ve meslek hastalklarna nemli lde neden saylabilir. lkemizde kmr madencilii bata olmak zere, metal ve endstriyel hammadde retimi kamu ve zel sektr kurulularnca yrtlmektedir. sal ve gvenlii organizasyonlarnn yetersizlii, istihdam edilen personelin nitelik ve nicelik ynnden eksiklikleri, yeterli teknolojinin uygulanamamas, riski yksek olan bu sektrde i kazas ve meslek hastal risklerinin daha da artmasna neden olmaktadr. Madencilik sektr, yeri Salk ve Gvenlik Birimleri ile Ortak Salk ve Gvenlik Birimleri Hakknda Ynetmelike gre karlan Tehlike Snflar Tebliinde ok tehlikeli snfta yer almaktadr. Dolaysyla, A snf i gvenlii uzmannn almasn gerektirmektedir. Madencilik Terimleri : Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk;

Ak iletme; yerstndeki maden iletmelerini, Akrosaj; dik ve eimli kuyularn dip ve balaryla ara katlardaki manevra yerlerini, bu yerlerde bulunan dzenleri, Alevszdrmaz (antigrizuto) aygt; iine girebilecek grizunun patlamas halinde, hasara uramakszn alevin szmasn ve ortamdaki grizu veya kmr tozunun tutumasn ya da patlamasn nleyecek ekilde yaplm aygt, Askya almak; bir kademenin hazrlanmasndan sonra kendi arlyla gmesini salamak zere altnn boaltlmasn, Ateleme; kaz ilerinde deliklere doldurulmu olan patlayc maddelerin patlatlmasn, Ateleyici (barutu); patlayc maddelerin mevzuatta belirtilen koullarda kullanlmasn yerine getirmek zere yeterlilik belgesine sahip en az ilkokul mezunu kiiyi, Ayak; maden ierisinde iki galeri arasnda cephe halinde retim yaplan yeri, Baca; maden ierisinde srlen galeriyi, Baaa (desandre); yeraltnda baaa srlen eimli yollar, Bayukar; Bir galeriden balayarak yukarya doru belli bir eimde srlen akl, Baraj; yeraltnda yangn, su, zararl gaz ve dier tehlikeleri nleyici manialar, Cep (ni); galeri, varagel ve vin dip ve balar ile ara katlarnda grevli iilerin ve ateleme grevlilerinin korunmalar amacyla serbeste snabilecekleri biimde yaplan yuvalar, atlak (kavlak); ana kitleden ayrlm, her an debilecek paralar, atlak skm; bir kademenin kaz ilerinin devam srasnda ana kitleden ayrlm, debilecek durumdaki paralarn temizlenmesini, Daimi nezareti; fenni nezaretinin emir ve talimat altnda grev yapan ve Maden Kanununa gre atanm olan kimseyi, Dekapaj; kazs yaplacak maden ve ta kitlesi veya tabakasnn zerini kaplayan rt tabakasnn kaldrlmasn, Dolgu (ramble); yeraltnda alan boluklarn dolgu malzemesiyle doldurulmasn, Fenni nezareti; i sal ve gvenlii gereklerinin yerine getirilmesinden ve iletmenin teknik esaslar erevesinde altrlmasndan sorumlu, maden mevzuatna gre grevlendirilmi olan maden mhendisini, Freno; varagel zerinde tamay salayan sistemi, Grizu; metann havayla karmn, Hava kprs (krosing); bir hava akmnn dier bir hava akm yoluna karmadan belirlenmi dorultuda gitmesini salayan geidi, Kademe; ak iletmelerde belirli aralk, kod ve eimlerle meydana getirilen basamak eklindeki alma yerlerini, Karakol; vin ve varagel ba ve diplerinde kurulan koruyucu dzeni, Karo; maden iletmeleri iin gerekli hizmetlerin yapld yerst tesislerinin bulunduu alan, Kelebe; Yeraltnda iki kat (etaj) arasn birletiren tahkimatl bir brn bir blmnn insan ini ve k iin merdivenle tehiz edildii, bir blmnden ise cevher veya ramble nakledildii akl,

Kendiliinden emniyetli aygt; iinde normal almas srasnda meydana gelebilecek herhangi bir ark veya kvlcmn ortamda bulunan yanc gaz veya buharlar patlatmayaca biimde yaplm aygt, Kiisel koruyucular; alanlarn i kazasna uramalarn veya meslek hastalklarna tutulmalarn nlemek zere, allan yerin zelliine ve yrrlkteki mevzuata gre alma sresince kullanmak zorunda olduklar gzlk, maske, baret, koruyucu ayakkab, eldiven, yamurluk, emniyet kemeri vb. koruyucular, Lam; ta ierisinde srlen galeriyi, Maden oca; kuyular ve giri-k yollaryla yeraltndaki btn kaz yaplan yerleri, bu kazlardan kan postann ve pasann kartld eimli ve dz galerileri, dier yollar ve retim yerlerini, karma, tama ve havalandrma tesislerini, yeraltnda kullanlan enerjinin salanmasnda ve iletilmesinde kullanlan sabit tesisleri, (kendine zg havalandrdma tesissi bulunan her maden oca bamsz bir ocak saylr. Ancak, ayr havalandrma tesisleri bulunmakla birlikte, ayn iverene ait olup bir elden ynetilen ve yeraltndan birbirlerine bal olan birden ok maden oca da tek bir ocak kabul edilir.) Molet; kuyularda vin halatn ynlendiren zel makaray, Nefeslik; ocak havasnn k yolunu, Nezareti; fenni nezareti tarafndan gerekli grlen ileri yrtmek veya bunlar gzetim altnda bulundurmak zere yazl olarak grevlendirilen, gerekli deneyim ve teknik bilgiye sahip en az ilkokul mezunu kiiyi, Parat; asansrlerde ekme halatnn kopmas halinde kafesin dmesini nleyecek dzeni, Potkaba; kaz ilemini kolaylatrmak amacyla alnda derinlemesine alan boluu, Rekup; ana galeriden maden yatan kesme amacyla srlen ikincil galerileri, Sklama; lam deliklerine patlayc madde konulduktan sonra kalan boluun gerektii biimde doldurulmasn, ev; kademe aln ve yzlerindeki eimli yzeyi, velman; kuyu azndaki asansr kulesini, Topuk; yeralt iletmeleriyle ak iletmelerde gvenlik amacyla alnmadan (kazlmadan) braklan maden ksmlarn, Varagel; dolu araba aaya inerken bo arabann yukarya kmasn salayan ve karlkl arlk esasna gre, eimli dzey zerinde fren ve halat kullanlarak yaplan tama sistemini, Maden letmeleri ile lgili Sal ve Gvenlii Mevzuat: 1- 3213 sayl Maden Kanunu 2- Maden Kanunu Uygulama Ynetmelii 3- Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk 4- Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Hakknda Tzk 5- Grizulu ve Yangna Elverili Ocaklarda Alnmas Gerekli nlemler Hakknda Ynetmelik 6- Grizulu Ocaklarda Elektrik Enerjisi Kullanlmas Hakknda Ynetmelik 7- Deniz, Gl veya Nehir Altnda Bulunan Madenlerdeki almalar Hakknda Ynetmelik

8- Yeralt Maden letmelerinde Elektrikli Lokomotiflerin Kullanlmas Hakknda Ynetmelik 9- Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Tozla Mcadeleyle lgili Ynetmelik 10- Alevszdrmazlk Test stasyonu Ynetmelii 11- Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii 12- Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii 13- Tekel D Braklan Patlayc Maddeler Tz 14- Patlayc Madde Ateleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakknda Ynetmelik 15- Patlayc Maddelerin Yok Edilme Usul ve Esaslarna Dair Ynetmelik 16- Sivil Kullanm Amal Patlayc Maddelerin Belgelendirilmesi, Piyasaya Arz ve Denetlenmesi Hakknda Ynetmelik (CE Uygunluk areti ile ilgili) (Askeri amal barut ve patlayc maddeler ile piroteknik maddeler hari) 17- Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Tanmas Hakknda Ynetmelik YER ALTI VE YERST MADEN LETMELER LE SONDAJLA MADEN IKARILAN LETMELER Maden iletmelerinde i sal ve gvenlii mevzuatnda, mlga 1475 sayl Kanununa gre karlm olan Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk ile Avrupa Birliine uyum mevzuat erevesinde 4857 sayl Kanununa gre karlm olan Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii ile Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii yer almaktadr. Eski kanuna gre karlm olan ve fakat halen yrrlkte bulunan Maden ve Taocaklar Tzndeki hkmler noktasal tespit bazl ve reaktif (dzeltici) nitelikli hkmler olmakla birlikte, yeni kanuna gre karlm olan Yeralt ve Yerst Maden letmeleri Ynetmelii ile Sondajla Maden karlan letmeler Ynetmeliindeki hkmler risk bazl ve proaktif (nleyici) nitelikli hkmlerdir. GENEL HKMLER verenin Genel Ykmllkleri Yeralt ve yerst maden iyerlerinde, iveren aadaki hususlar yerine getirmekle ykmldr: a) ilerin salk ve gvenliklerini salamak amacyla; 1) alma yerleri, iilerin ilerini yaparken kendilerinin ve dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye atmayacak ekilde tasarlanacak, ina edilecek, tehiz edilecek, hizmete alnacak, iletilecek ve bakm yaplacaktr. 2) yerinde yaplacak her trl alma, yetkili kiinin nezaretinde ve sorumluluu altnda yaplacaktr. 3) zel riski bulunan iler yalnzca konunun uzman kiiler tarafndan ve talimatlara uygun olarak yaplacaktr. 4) Tm gvenlik talimatlar iilerin anlayaca ekilde olacaktr.

5) Yeterli ilk yardm donanm salanacaktr. 6) Dzenli aralklarla gerekli gvenlik tatbikat yaplacaktr. b) veren, salk ve gvenlik dokman" hazrlanmasn ve gncellenmesini salayacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda zellikle aadaki hususlar yer alacaktr; - ilerin iyerinde maruz kalabilecekleri risklerin belirlenmesi ve deerlendirilmesi. - Bu Ynetmelik hkmlerini yerine getirmek iin alnacak uygun nlemler. - alma yerlerinin ve ekipmann gvenli ekilde dzenlenmesi, kullanlmas ve bakmnn yaplmas. Salk ve gvenlik dokman almaya balanlmadan nce hazrlanacak ve iyerinde nemli deiiklikler veya ilave yapldnda tekrar gzden geirilecektir. c) Ayn iyerinde birden ok iletmeye ait iilerin bulunmas durumunda, her iveren kendi kontrol altndaki ilerden sorumludur. Tm iyerinden sorumlu olan iveren, iilerin salk ve gvenliinin korunmas ile ilgili tedbirlerin uygulanmasn koordine edecek ve kendisine ait salk ve gvenlik dokmannda koordinasyonun amacn ve bu koordinasyonu salamak iin alnacak nlemleri ve uygulanacak yntemleri belirtecektir. d) veren, ciddi veya lmle sonulanan i kazalarn ve ciddi tehlikeli olaylar en ge iki i gn iinde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ilgili Blge Mdrlne bildirecektir. Patlama, Yangn ve Zararl Ortam Havasndan Korunma veren, patlama ve yangn kmasn nlemek, patlama ve yangn balanglarn tespit etmek, yaylmasn nlemek ve mcadele etmek, patlayc ve sala zararl ortam havasnn olumasn nlemek iin yaplan ie uygun nlemler alacaktr. Ka ve Kurtarma Aralar veren, bir tehlike annda iilerin alma yerlerini en ksa zamanda ve gvenli bir ekilde terk edebilmeleri iin uygun ka ve kurtarma aralarn salayacak ve kullanma hazr bulunduracaktr. letiim, Uyar ve Alarm Sistemleri veren, ihtiya halinde yardm, kama ve kurtarma ilemlerinin derhal uygulamaya konulabilmesi iin gerekli uyar ve dier iletiim sistemlerini hazr bulunduracaktr. malat haritalar (Yeralt alma Planlar) Maden ocaklarnda, imalat haritalar her ayn sonunda ilenir; gereke raporu ve imalat defteriyle birlikte teftie yetkili memurlara gsterilmek zere hazr bulundurulur. Yollar, retim alanlar ile alma ve gvenlii etkileyebilecek bilinen dier zellikler bu plann zerinde gsterilecektir. Bu planlara kolayca ulalabilecek ve bunlar gvenlik ynnden gerekli olduu srece muhafaza edilecektir. Yeralt alma planlar periyodik olarak gncelletirilecek ve iyerinde bulundurulacaktr. Yazl talimatlar Her iyeri iin iilerin salk ve gvenliklerinin korunmas ve i ekipmanlarnn gvenli bir ekilde kullanlmas iin gerekli kurallar belirleyen yazl talimatlar hazrlanacaktr. Bu talimatlar, acil durum ekipmanlarnn kullanmna ve iyerinde veya iyeri yaknndaki herhangi bir acil durumda nasl hareket edileceine ilikin bilgileri de ierecektir. Gvenli alma yntemleri

Her iyerinde ya da her ite gvenli alma yntemleri uygulanacaktr. alma izni Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, hem tehlikeli ilerin yaplmasnda, hem de dier ilerle etkilemesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin ilerin yaplmasnda bir alma izni sistemi uygulanacaktr. Yaplacak iten nce, i srasnda ve i bitiminde uyulacak koullar ve alnacak nlemleri belirten alma izni, almaya balanmadan nce yetkili bir kii tarafndan yazl olarak verilir. Otomatik lmler Ortam havasnda sala zararl ve/veya patlayc maddelerin bulunup bulunmadnn tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun llmesi iin gerekli tedbirler alnacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, elektrikli sistemler ve iten patlamal motorlarn gcn otomatik olarak kesen aygtlar, belirlenmi yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devaml olarak len kontrol aygtlar ve otomatik alarm sistemleri salanacaktr. Otomatik lm sonular salk ve gvenlik dokmannda ngrld ekilde kayt altna alnacak ve saklanacaktr. Patlama risklerinden korunma Patlayc ortam olumasna ve birikmesine kar gerekli tm nlemler alnacaktr. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayc ortamn tutumasn nlemek iin gerekli tm nlemler alnacaktr. Alnmas gerekli nlem ve kullanlacak ekipman ayrntl olarak belirten patlamay nleme plan hazrlanacaktr. Zararl ortam havasndan korunma Zararl maddelerin ortam havasna kart veya karabilecei yerlerde; a) Zararl maddelerin knn kaynanda engellenmesi veya b) Kaynandan emilmesi veya uzaklatrlmas veya c) Bu maddelerin ortam havasndaki younluunun azaltlmas gibi tedbirler alnarak iilerin risk altnda olmas nlenecektir. Bu nlemlerle ilgili uygulanan sistem, iilerin risk altnda olmasn nleyecek ekilde zararl maddeleri ortam havasndan uzaklatracak kapasitede olacaktr. Solunum ve Canlandrma Ekipman Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelik hkmleri sakl kalmak kayd ile iilerin zararl ortam havasna maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayda uygun solunum ve canlandrma ekipman bulundurulacaktr. Bu yerlerde bu ekipman kullanabilecek eitime sahip yeterli sayda ii bulunacaktr. Bu ekipman uygun yerlerde saklanacak ve korunacaktr. Koruma Plan Ortam havasnda zehirli gazlarn bulunduu veya bulunabilecei yerlerde, alnan nlemler ve mevcut koruyucu donanmla ilgili detaylar ieren bir koruma plan hazr bulundurulacaktr.

Ka yollar ve imdat klar Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. Giri ve klar Tm yeralt almalarnda, yeraltnda alan iilerin kolayca ulaabilecei, birbirinden bamsz ve gvenli yapda en az iki ayr yoldan yer st balants bulunacaktr. Yeralt alma yerleri Yeralt almalarnn yapld yerler, iilerin en az riskle alabilecekleri ve hareket edebilecekleri ekilde yaplacak, iletilecek, tehiz edilecek ve bakm salanacaktr. Yollar, iilerin gidecekleri yerleri kolayca bulabilecekleri ekilde iaretlenecektir. MADEN LETMELERNDE KULLANILAN MAKNELER Maden makineleri ve tehizat, yeralt ve yerstndeki kmr, cevher ve talarn kazlmas, krlmas, yklenmesi, nakliyat ve zenginletirilmesinde kullanlr. Standart bir snflandrma olmamasna ramen, bunlar drt ana grupta toplanabilir: 1- Kazc ve Kesiciler a) Kazclar (Martopikrler, dozerler, ekskavatrler-bagerler) b) Deliciler (Vagondril ve martoperfaratrler ve sondaj makineleri) c) Kesiciler (Potkaba makineleri, sabanl kaz makineleri) d) Galeri Ama Makineleri 2- Ykleme ve Nakliyat Makineleri a) Konveyrler (Tek zincirli, ift zincirli ve bant konveyrler) b) Posta ykleme makineleri (Loaderler) c) Skreyper ykleyiciler d) Kamyonlar e) Lokomotifler (Diesel, elektrikli, akl ve basnl haval lokomotifler) f) Vinler (Kuyu vinleri, desandre vinleri) g) Asansrler 3- Yeralt ramble(dolgu) makineleri 4- Yardmc makineler a) Kompresrler b) Vantilatr ve aspiratr gruplar c) Tulumbalar (santrifjl, pistonlu, amandral tulumbalar ve mamut tulumbalar-hava ile pompalama) d) Zenginletirme Tesisleri ve Lavvarlar TAHKMAT VE DOLGU Tahkimat zorunluluu Btn yeralt ilerinde, ta, toprak, kmr, cevher vb. maddelerin kayma ve dmelerini nlemek zere, uygun ve yeterli tahkimat yaplr. Bu srada, yklma ve dme tehlikesi bulunan askdaki btn maddeler drlr veya tahkimatla dmeleri nlenir. Tavanlarda ve yanlarda boluklar varsa, bunlar skca doldurulur ve sktrlr.

Tahkimatn onarm, deitirilmesi, ileri alnmas ve sklmesi srasnda, para dmelerini nleyecek zel nlemler alnr. Bu tahkimat, fenni nezaretilerin, iin zelliine gre belirleyecei teknik esaslar kapsayan ynergeye uygun olarak yaplacaktr. Tahkimatn sklmesi Tahkimatn sklmesi, gvenlik kurallarna uygun yntemlerle, uygun ara ve gere kullanlarak, nezaretinin grevlendirdii bir ustann sorumluluu altnda, gvenli bir uzaklkta ve yerde yaplr. Tahkimat malzemesi bulundurma zorunluluu veren, tahkimat iin yeterli ve uygun malzemeyi salamaktan, daimi nezareti, bu malzemeyi iyerlerinde gerektiinde kolaylkla yararlanlabilecek biimde srekli olarak hazr bulundurmaktan sorumludurlar. Tahkimatn denetimi Nezaretiler, allan yerin gvenilir ekilde tahkimini, gereinde derhal onarmn, deitirilmesini veya takviyesini salayacak nlemleri alrlar. Nezaretiler ve ilgili iiler, sk sk ve zellikle uzunca bir duraklamadan sonraki ie balamalarda, allan yerin tavann ve tahkimatn muayene ederler. Eimli damarlardaki tahkimat Eimli damarlarda, balar, orta direkler ve domuz damlar, damarn eimine gre tabakalarn muhtemel kayma vb. hareketlerini nleyecek etkili nlemler alnarak ve en yksek mukavemeti salayacak biimde yaplr. Geici tahkimatn sklmesi Kaln ve ok eimli damarlarda, kaz srasnda alan bolua yaplan geici zel tahkimat, ancak, kaznn bitiminden ve ynergeye uygun, alna yakn, asl tahkimat yapldktan sonra sklr. Ynergenin bulunaca yerler Her ocakta tahkimat ileri ile ilgili olarak hazrlanacak ynerge, mhendis ve nezaretilerin rapor defterinde bulundurulur. Dolgu ilemi Dolgu ilerinin her aamas, fenni nezareti veya daimi nezareti tarafndan dzenlenir ve ynetilir. Tam ve ksmi dolgu duvarlar, tavana iyice sktrlr. Ksmi dolgu duvarlar uygun aralklarda, i gvenlii gereklerine ve teknolojiye uygun olarak yaplr. Bir daha kullanlmayacak olan yollar, terk edilmeden nce, gerektiinde, skca doldurulur. Dolgu zorunluluu Ocak grizulu veya damar kendi kendine yanmaya elverili ise dolgulu ayaklarda, ayak arkalar ve baka nedenlerle meydana gelen boluklar, skca doldurulur ve dier gvenlik nlemleri alnr.

MADENLERDE HAVALANDIRMA Hava akm salanmas ilerin altrld btn yeralt iyerlerinde, alma koullarn ve iilerin alma yeteneklerini korumaya, hava scaklnn sala zararl dzeye ykselmesini nlemeye, grizu ve dier zararl gaz ve dumanlar zararsz bir orana indirmeye yeterli, srekli, gvenlik gereklerine uygun, temiz hava akm salanr. Bunun iin retime balamadan nce, her ocakta, uygun bir havalandrma sistemi kurulmas zorunludur. Hava hz nsan ve malzeme tamasnda kullanlan kuyularda, lamlarda, ana nefeslik yollarnda, eimli ve dz yollarda, hava hz, saniyede 8 metreyi geemez. inde allamayacak hava Havasnda % 19dan az oksijen, % 2den ok metan, % 05den ok karbondioksit ve dier tehlikeli gazlar bulunan yerlerde allamaz. Oksijen miktar azalan veya yanc, parlayc ve zararl dier gazlarn karmasyla bozulan yahut ok snan hava akmlar, dier alma yerlerinden gemesine meydan verilmeden, derhal ve en ksa yoldan, ocak dna atlr. ileri, havann bozulmasndan, snmasndan ve oksijen azalmasndan ileri gelen olumsuz etkilerden korumak iin, gerekirse, alma alan ve zaman snrlanr. Kaplar ve perdeler Ocak havalandrma sistemi, havay bir tarafa ynlendirmek veya blmek iin kullanlan kap saysn en aza indirecek biimde dzenlenir. ok ilek galerilerde, ana hava giri klar arasndaki balant galerilerinde ve nemli lde hava kaybna uranlabilecek yerlerde, uygun aralklarla konulmu olmak kouluyla, yeterli sayda kap yaplr. Bunlardan en az birinin srekli kapal kalmas iin gerekli nlemler alnr veya kaplar kendiliklerinden kapanacak biimle ayarlanr. Havalandrma kaps yerine, hava perdelerinin kullanlmas, ancak i gerei havalandrma kaplar yaplamayan yerler iin kabul edilir. Bu gibi yerlerdeki hava perdeleri, yeterli sayda olmal ve tama srasnda en az birinin kapal kalmas salanmaldr. Tama yollarnda yaplan hava l kasalarnn ve kap kasalarnn i lleri, geecek aralarn stnden ve yaya yolu tarafndan en az 60 santimetre daha yksek ve daha geni olacaktr. Hava lm ve analizi Ocaklarda yeterli sayda hava lme istasyonu yaplr ve daha sk hkmlere balanan ocaklar dnda, bu istasyonlarda, ayda en az bir kez, ana ve ksmi hava akmlarnn hz, geen hava miktar llr. Numune alnmasna ve analiz yaplmasna kesin olarak gerek olmayan durumlar dnda, her havalandrma blgesinde, ayda birden az olmamak zere, dzenli aralklarla,hava numunesi alnr ve analizi yaplr. Bu l ve analizlerin sonular, havalandrma defterine yazlr.

Terkedilen ve havalandrlamayan yerler Terkedilen veya yeterince havalandrlamayan yerler, iilerin girmesini nleyecek biimde kapatlr ve zerlerine uyar iareti konur. almann bittii yerlerle terk edilmi katlar, allan yerlerden ve hava yollarndan topuk veya gaz szdrmaz barajlarla ayrlr. Buna olanak yoksa, buralardan gelecek pis hava, en ksa yoldan nefeslie verilerek dar atlr. Buralar, nezaretcilerce, her vardiyada denetlenir. Havalandrma plan Her ocakta, hava dalm ebekesini, akmn ynn, ana kaplarn ve lme istasyonlarnn yer ve durumlarn ve buna ilikin dier bilgileri kapsayan bir havalandrma plan bulundurulur. Havalandrma sisteminin denetimi Fenni nezareti, havalandrma sisteminin genel denetimi ve hava lm ve analizleri iin yeterli sayda ve nitelikte nezareti grevlendirerek, sz konusu denetim, lm ve analizlerin dzenli olarak yaplmasn salar. Scakln ve nem orannn llmesi Ocan eitli ksmlarnda, scaklk ve nem oran dzenli olarak llr. Hava scaklnn sala zararl dzeye ykselmemesi iin gerekli nlemler alnr. Bu dzeye yaklaldnda, lme ilemi, her gn, gerekli grlecek aralklarla yaplr ve lme sonular havalandrma defterine yazlr. Sz konusu koullarn salk iin tehlikeli olmas halinde, alma, geici olarak durdurulur. GRZU TEHLKES OLAN OCAKLAR (GRZU PATLAMALARI) Grizulu ocaklar Ocan btn ksmlarnda, her gn, her vardiyada, fenni nezareti veya bu hususta yetitirilmi yetkili kimseler tarafndan, emniyet lambas veya metan dedektryle, grizu lmeleri yaplr. Bu lmelerde, eser miktarda bile olsa metan saptanan ocaklar, grizulu ocak kabul edilir ve buralarda, Tzn bu tr ocaklarda alnmasn ngrd tm nlemler alnr. Grizu lmelerinin sonular, noterce onayl emniyet defterine, lmeyi yapan tarafndan yazlr ve imzalanr. Havalandrma ksmlar Ocaklar, gerei kadar bamsz havalandrma ksmlarna ayrlr; zellikle tehlikeli yerler, bamsz olarak havalandrlr. Havalandrmann yn Havalandrma esas itibariyle aadan yukarya doru yaplr. Zorunluluk halinde, Bakanlktan izin alnarak, yukardan aaya doru havalandrma yaplabilir. Eimi hi bir ksmda % 10u gemeyen, kesitinin herhangi bir noktasnda grizu toplanmasna olanak bulunmayan ve grizu birikimini nleyecek hava akm salanan galeriler, havalandrma bakmndan dz saylr.

Blme ve borularla havalandrma Hazrlk ileri veya grizu birikimlerini datmak amacyla yaplan iler dnda, blmeyle veya borularla havalandrma yasaktr. Tali Havalandrma Tali havalandrma sadece ana havalandrma ak ile balants bulunan, ilerleme almalar ve kurtarma almalarnn yapld yerlerde uygulanacaktr. retim yaplan yerlerde, sadece iilerin salk ve gvenlii iin yeterli ek nlemler alnmas artyla tali havalandrma yaplabilir. plak alev, plak ate ve ark Kmr ve kkrt ocaklarnda veya patlayabilecek gaz ve toz saptanan dier ocaklarda, plak alevli veya tek kafesli lamba kullanlamaz. Bu ocaklarda kaynak yaplmas, kaynakla kesim yaplmas veya baka bir amala plak ate veya ark kullanlmas Bakanln onaylayaca esaslara uygun olarak yrtlr. Emniyet lambalar ve dedektrler veren, her havalandrma blgesinde, emniyet lambalarna ve metan dedektrlerine ek olarak, bilgi ve deneyimine gvenilen iiler ve nezaretiler tarafndan kullanlacak olan ve dier zararl gazlar len dedektrleri salamakla ykmldr. Emniyet lambalar veya dedektrleri kullanacaklara, bunlarn kullanlma yntemleri nceden retilecektir. lm yapanlar, sonularn, derhal, zel cep defterlerine yazacak ve rapor defterine aynen ileyerek imzalayacaklardr. Ayn hava akmnda alabilecek yerlerin says Ayn hava akm zerinde bulunan ve ayn anda allan yerlerin says, hava miktarna ve grizu kna gre dzenlenir. Ayn hava akmndan yararlanan ayaklarda ve damar iindeki dz ve eimli yollarda, metan oran % 1,5 u, bunlarn baland hava dn yollarnda % 1 i geemez. Boluklarn doldurulmas Dolgu uygulanan ayak gerilerinde boluk braklmamasna dikkat edilir. Dolgular iyice sktrlr; olabildiince hava szdrmayacak biimde yaplr; tavandaki btn boluklar doldurulur. Gertme metodu uygulanan durumlarda, tavann sratle ve tamamen gertilmesi salanr. Tavan drlnceye kadar retim durdurulur. Karbonmonoksit maskesi Grizulu ve yangna elverili kmr damarlarnn bulunduu ocaklarda, tm iiler, alma sresince, yanlarnda karbonmonoksit maskesi tamak zorundadrlar. ki havalandrma grubu zorunluluu Btn grizulu ocaklarda, her biri tek bana ocan havalandrlmasn salayacak gte, birinin herhangi bir nedenle durmas halinde, dieri derhal, alacak durumda, iki havalandrma grubu bulunacaktr. ki enerji kaynana balanma Vantilatrler ve aspiratrler, ancak, fenni nezaretinin emriyle durdurulur. Ana vantilatr ve aspiratrler birbirinden bamsz iki ayr enerji kaynana balanrlar. Birinin durmas halinde, dierinin ocak havalandrlmasn aksatmayacak en ksa srede almas salanr.

Havasnda % 2 den ok metan bulunan yerler Havasnda % 2 den ok metan saptanan ocaklarda veya ocak ksmlarnda, iilerin kurtarlmas ve grizunun temizlenmesi dnda alma yapmak yasaktr. Metan orannn alma ortamnda sk sk deitii hallerde, metan oranna gre ayarl, ses ve k uyars yapan metan dedektr bulundurulacak veya bir merkezden izlenebilecek otomatik kontrol sistemi kurulacaktr. Metan orannn % 2 yi atn ilk gren, bacadaki almay durdurur; durumu sorumlu nezaretiye bildirir. Kurtarma, bir tehlikeyi nleme veya giderme amacyla allmas gereken ve iinde tehlikeli derecede grizu birikmi bulunan yerlerdeki iler, fenni nezaretinin emir ve ynergesine uygun biimde, zel olarak grevlendirilen nezaretinin srekli denetimi altnda bu i iin yetitirilmi ve seilmi kimseler tarafndan yaplr. Boaltlan ocaklar ve ocak ksmlar Grizu ve tehlikeli gazlar bulunduu iin boaltlm olan ocaklar veya ocak ksmlar, iine girilmeyecek biimde kapatlr. Kurtarma ileri dnda, fenni nezaretiden veya nezaretilerden baka hi kimse, emir almadan, bu yerlere giremez. Grizu lmleri Btn grizulu ocaklarn, havalandrma plannda saptanan istasyonlarnda, en ge 10 gnde bir hava lmeleri yaplr. Havada % 1 den ok metan saptandnda, bu oran, % 1 in altna dnceye kadar, lmler aralksz srdrlr. Hava akmn etkileyecek yeni bir galeri delinmesi, kaplarda deiiklik yaplmas, vb. nedenlerle hava akmnn ana kollarndan birinin ynnde veya miktarnda nemli bir deiikliin veya deiiklik ihtimalinin sz konusu olmas halinde, hava ve grizu lmeleri yenilenir. Genel hava lmelerine ek olarak, hava k yollarnda, metan miktar, her gn llr ve btn lmler havalandrma defterine yazlarak imzalanr. Metan orannn % 1,5 u gemesi Genel havasndaki metan oran % 1,5 u geen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygtlarn gerilimi derhal kesilir ve koullar dzelmedike yeniden verilmez. KMR TOZU TEHLKES OLAN OCAKLAR (TOZLA MCADELE VE TOZ PATLAMALARI) Patlamaya elverili kmr tozlarnn saptanmas Fenni nezareti, bir ocakta patlamaya elverili kmr tozu bulunup bulunmadn saptayarak gerekli nlemleri almakla ykmldr. Tozumaya kar nlemler Kmr ocaklarnda, gerekli grlen yerlerde, tozumay nlemekve tozu bastrmak zere su kullanlr; ta tozu serpilir veya bakaca etkili nlemler alnr. Arabalarn nitelii Kmr ocaklarndaki arabalar, ilerinden kmr tozu dklmeyecek biimde olacaktr.

Toz birikintilerinin yokedilmesi lerinde srekli tama yaplan ve dolalan galerilerde, ana hava yollarndaki tehlikeli toz birikintileri, belirli zamanlarda, slatlarak toplanr veya baka yollarla yokedilir. retim, ykleme, tama, aktarma ve boaltma yaplan yerlerde, tozun havaya yaylmasn nlemek iin, plverize su fisketeleri konur. Yerstndeki nlemler Hava giri kuyusundan kmr tozu girmesini nlemek zere yerstnde gerekli nlemler alnr. Ayrca, kuyular ve evreleri, belirli aralklarla, toz birikintilerinden temizlenir. Tozlarn havaya karmasna engel olacak nlemler alnmadka, ocak dnda, hava giri kuyusuna 80 metreden daha yakn eleme ve ayklama tesisi kurulamaz. Aylk denetim Tozlu kmr ocaklarnn tavan, taban ve evresindeki toz, ayda en az bir kez denetlenerek gerekli nlemler alnr. Toz defteri Ta tozu kullanlan ocaklarda zel bir toz defteri tutulur. Bu deftere toz numunesi alnan yerler ve alnma tarihleri, numuneler iinde bulunan yanc madde miktarn saptamak iin yaplan deney sonular, ocan eitli ksmlarnda hangi tarihlerde ta tozu kullanld yazlr. Ta tozu serpme Ta tozu serpme ilemi (istleme), bu i iin zel olarak yetitirilmi ve grevlendirilmi bir nezaretinin gzetiminde yaplr. Patlamaya elverili kmr tozu varsa, btn vardiya sresince ta tozu serpilir. Ayak alnlarndaki ta tozu serpme ileri dnda, dier btn istlemeler, en az sayda ii altrlan vardiyada, makinalarla istleme ise, evrede kimsenin bulunmad zamanlarda ve havann gidi ynnde yaplr. istlemede alan btn iilere kiisel koruyucular verilir. Ta tozu oran Ta tozu serpme ilemi, kmr tozunun yanma ve patlama etkisini yokedecek veya azaltacak oranda ve uygun nitelikteki maddelerle yaplr. Ta tozu, bu oran srekli olarak koruyacak biimde ve uygun aralklarla serpilir. Doal koullarn gereksiz kld durumlar dnda girilip klan ve ierisinde dolalan galerilere de ta tozu serpilir. Ta tozu kullanlmadan nce, tahkimat zerleri de dahil olmak zere, tavanda, yanlarda ve yerde bulunan kmr tozu birikintileri temizlenir. Ta tozunun nitelii Kullanlacak ta tozu, olabildiince nem tutmayacak, silis iermeyecek, iinde % 1,5 dan ok organik madde bulunmayacak ve sala zararl etki yapmayacak nitelikte olmaldr. Ta tozu, incelii ve dalm zellii bakmndan belirli aralklarla denetlenir. Bozulmu veya amurlam ta tozu birikintileri toplanarak ocaktan darya karlr.

Patlamann yaylmasna kar nlemler Kmr ocaklarnda meydana gelecek patlamalarn baka ksmlara yaylmalarn nlemek iin iki veya daha ok retim panosunun bal olduu ana hava giri ve dn (nefeslik) yollarnn uygun yerlerine ta tozuyla durdurucu barajlar yaplr veya galeri tavanna, patlamann etkisiyle boalabilecek su kaplar yerletirilir. Barajlarn yaplaca yerler Durdurucu barajlar, yolun tamamen serbest bir ksmnda, tavana yakn ancak, toz ynnn tepe noktasyla tavan arasnda yeterli bir aralk kalmas salanacak biimde yaplr. Bu barajlarda, her zaman yeteri kadar ta tozu bulundurulur. Barajlar zerindeki ta tozunun niteliklerine uygun bulunup bulunmad, zerinde kmr tozlarnn birikip birikmedii sk sk denetlenir. Barajlarn havalandrma plannda gsterilmesi Durdurucu barajlarn yerleri, havalandrma plannda gsterilir; ayrca yllk imalat haritalarna iaretlenir. Durdurucu barajlarn yapm tarihleriyle baraj zerindeki ta tozlarnn deitirildikleri tarihler, toz defterine yazlr. NAKLYAT (TAIMA) Yollar Ocaklarn giri ve k yollarnn srekli olarak ak ve bakml durumda bulundurulmas, alanlara retilmesi, gerekli yerlerde yollarn gittii yerleri gsterir levha ve iaretlerin konulmas ve bunlarn korunmas zorunludur. ki yol zorunluluu Hazrlk devresi dnda, yeralt almalarnn yapld yerler, en az iki ayr yolla yerstne balanr. Bu yollar arasndaki topuk, 30 metreden aa olamaz; yollarn azlar ayn at altnda bulundurulamaz. Kuyular arasnda balant Balant yollar birbirine yakn iki kuyudan oluan ocaklarda, kuyular arasnda, bakaca gvenli bir yol bulunmad takdirde, kuyularn en derin katnda balant kurulur. Merdiven zorunluluu Derinlii 50 metreden az olan kuyularda, iilerin kabilecei, salam ve bakml bir merdiven bulunmas zorunludur. Kuyu merdivenleri Kuyu merdivenleri, karma blmelerinden ayr bir blme iinde bulunacaktr. Merdivenlerin nitelikleri Kuyu merdivenlerinin basamak aralklar 30 santimetreden, eimleri 80 dereceden, dinlenme sahanlklar aras 10 metreden ok olmayacaktr. Merdivenlerin balar, sahanlk ve rsetlerden en az bir metre yukarya kadar ykseltilecek veya tutamaklar yaplacaktr

Yollarn nitelikleri Tat yollar yeterli boyutlarda, uygun eimde, dzgn kesitli ve olanaklarn elverdii lde dz dorultulu yaplr. Mekanik manevra ve zel tama dzeni dnda, demiryollarnda eim, % 05'i geemez. Demiryollarnn nitelikleri Demiryollar, kullanlan tat aralarna uygun kesitte seilmi ve tekniine gre denmi olacaktr. Tamadan sorumlu nezareti Fenni nezareti, ocan tm tama tesislerinden, bunlarn iyi almasndan ve bu ile grevli iilerin almalarndan sorumlu olmak zere nezaretilerden birini grevlendirir. Ynerge Fenni nezareti, ocaklarda kullanlacak mekanik tat sistemine, sistemin almasna, zel iaretleme kurallarna, arabalarn ynetimine ve durdurulmasna, arabalara binmesine izin verilen kancaclarn uymak zorunda olduklar kurallara, yoldan kan ve devrilen arabalarn yola konulmasnda uygulanacak esaslara, aslacak uyar levhalarna ilikin hkmleri kapsayacak bir ynerge hazrlar. Ynerge ve ynergenin ngrd uyar levhalar, uygun yerlere aslr ve tm ocak personeline retilir. Yollardaki aralklar Arabalarn kancaland veya, kancalarnn zld yerlerle doldurma ve boaltma merkezlerinde, aralarla galeri yan duvarlar arasnda, bir yolda birden ok demiryolu varsa, aralar arasnda, en az 60 santimetrelik serbest bir aralk bulunmas zorunludur. Aralarla galeri yan duvarlar arasndaki 60 santimetrelik araln, galeri tabanndan itibaren, 180 santimetre ykseklie kadar, azalmadan devam etmesi gerekir. Yaya yollar ve cepler Tama elle, hayvanla veya bir mekanik arala yapld takdirde, galeri tabanndan 180 santimetre ykseklie kadar, aralarla galeri yan duvarlarndan birisi arasnda, en az 60 santimetrelik yaya yolu braklr. Saniyede 1,5 metreyi gemeyen hzla tama yaplan yollarda, bu hkm uygulanmaz. Ancak, bu gibi yollarda tehlikesiz dolamak, arabalarn yanndan gvenli bir ekilde gemek olana salanmaldr. Yaya yolu braklmasna olanak yoksa ve tama srasnda iilerin geli ve gidiine veya almasna izin verilmise, yollarn yan duvarlarnda, 50 metre aralarla, en az iki kiinin snabilecei cepler yaplr. Tamann bantlarla yapld yollar, bu hkmn dndadr. Ceplerin yeterli boyutlarda olmas, kirele badana edilmesi veya baka bir biimde kolayca grlr bir hale getirilmesi, ilerinin bo ve temiz tutulmas gerekir. aret lambalar Srekli aydnlatlmayan yollarda, arabaclar ve seyisler, lambalarn, nden grlecek biimde kendi zerlerinde tarlar veya katara tespit ederler. Lokomotiflerin nnde beyaz veya sar, hayvanla yaplan tamalar dahil katarlarn son arabalarnda, kolay grlr, krmz bir iaret lambas bulundurulacaktr.

Tamponlar ve tutamaklar Arabalarda en az 10 santimetrelik tamponlar, bunlarn elle srlmesi gerekenlerinde tutamaklar bulunacaktr. Toplu araba srme yasa Elle srlen arabalar arasndaki uzaklk, en az 15 metre olacaktr. Elle yaplan manevralar, bu hkmn dndadr. Kmr ve kkrt ocaklarnda kullanlacak lokomotifler Kmr ve kkrt ocaklarnda, benzinli lokomotiflerin ve benzinle alan aralarn kullanlmas yasaktr. Konveyrlerin yerletirilmesi Konveyrler, altlarnda, stlerinde ve her iki yanlarnda, uygun, serbest bir alan kalacak ve tahkimata srtnmeyecek tayc arala yan duvarlardan biri arasnda en az 60 santimetre genilikte, her trl engelden arnm bir geit braklacak biimde yerletirilir. Konveyrlerin gerekli ksmlarnn tespit ve tahkimi, ayak tahkimatndan tamamen ayr olarak yaplr. Girilmesi yasak yerler Ocaklarn girilmesi yasaklanan ksmlar, uyar levhalaryla belirtilir. Bu levhalarn, tm iiler tarafndan kolayca grlecek ve anlalacak biimde yaplm ve yerletirilmi olmalar gerekir. Dz veya az eimli yol Eimleri dereceyi gemeyen yollar, dz veya az eimli yol saylr. Basamaklar ve merdivenler ilerin gidi gelilerine izin verilen ve eimleri 25 - 45 derece arasnda olan yollarda, tabana basamaklar yaplr veya merdivenler kurulur. Basamaklar ve merdivenler boyunca, korkuluk olarak kullanlmak zere, uygun malzemeden yaplm, salam bir tutamak bulundurulur. Eim 45 dereceyi getii takdirde, merdiven, ayrca, en az 25 metrede bir dinlenme sahanl yaplmas zorunludur. Eim 70 dereceyi geerse, dinlenme sahanlklar aras en ok 10 metredir. Basamak ve merdivenler, kurtarma ekiplerinin kolayca geebilecekleri genilikte olacaktr. aretleme esaslar Kuyulardaki iaretleme esaslar ynergeyle belirlenir. Bu ynergede; Durdurma (stop) iaretinin, bir vuru, ekme (vira) iaretinin, iki vuru, Brakma (laka) iaretinin, vuru, (nsan geliyor) iaretinin, drt vuru, olarak gsterilmesi zorunludur. Ynergede belirlenen iaretleme tablosu uygun yerlere grlr biimde aslr. Tabloda gsterilenler dnda iaret verilemez.

PATLAYICI MADDELERN KULLANILMASI (DELME VE PATLATMA) Kullanlabilecek patlayc maddeler Maden ve ta ocaklaryla tnel yapmnda, ancak, Bakanln izin verdii trden patlayc maddeler kullanlabilir Grizulu, kmr tozlu ocaklarla kkrt ocaklarnda kullanlacak patlayc maddelerin, bu ocaklarn gvenliinin gerektirdii nitelikte olmas gerekir. Patlayc madde depolarnda gvenlik nlemleri Yeraltndaki patlayc madde depolar, bir patlama halinde, iilerin alt yerlere, yollara ve ana havalandrma yoluna zarar vermeyecek ve iiler iin tehlike yaratmayacak uzaklkta olacaktr. Bu depolara, Bakanlktan izin alnmadan 150 kilogram dinamit ve 300 adet kapslden fazlas konulamaz. Patlayc maddeler, depolar arasnda orijinal ambalajlarnda tanr ve depolarda orijinal ambalajlarnda bulundurulur. 50 kilogramdan az patlayc madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha ok patlayc madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluturan bir yolla girilecek; patlayc madde, deponun son ksmna konacaktr. Bir patlama olaslna kar, patlayc madde depolarnn karsna, dirseklerden en az metre derinlikte hz kesici cepler yaplacaktr. Depo atlak ve gk yapmayacak, olabildiince su szdrmayacak, alt ve st kattaki almalara zarar vermeyecek ve almalardan zarar grmeyecek bir yerde yaplacaktr. Deponun bulunduu galerinin azndan 50 metre tesine kadar, ahr kurulmas, yanc ve yangna yol aabilecek maddelerin konulmas yasaktr. Yeralt deposunda, scaklk, 8 dereceden aa ve 30 dereceden yukar olmayacaktr. Patlayc madde datm, depo kndaki zel bir cepte yaplacak buralarda statik elektrik boalmasna kar gereken nlemler alnacaktr. Patlayc maddeler, yapm ve ocaa geli tarihlerine gre datlacak ve kullanlacaktr. Kapsller ve dier patlayc maddeler Kapsllerle dier patlayc maddeler, ayn kap iinde bir arada bulundurulamaz ve tanamaz; ancak, ayr blmelerde bulundurulmak kouluyla ateleyicilerin tadklar sandklarda bir arada tanabilirler. Patlayc maddelere ilikin ynerge Patlayc maddelerin tanmas ve depo edilmesine ilikin esaslar, fenni nezareti tarafndan hazrlanacak ynergeyle saptanr. Bu ynergenin hazrlanmasnda, ilgili mevzuat hkmleriyle birlikte, aadaki hususlar gznnde tutulur: a) Tesisler ve genel durum planlar, b) Nem, bozulma ve donmaya kar korunma, c) Tecrit (ayrma), d) Havalandrma, e) Patlama ve yangna kar alnacak nlemler, f) Yangn halinde gaz ve dumanlarn boaltlmas. Depoya girme yasa

Fenni nezareti tarafndan grevlendirilmemi veya izin verilmemi kimselerin patlayc madde deposuna girmesi yasaktr. Kullanlacak patlayc maddenin tanmas Kullanlmak zere datlm bulunan patlayc maddeler, ancak, ateleyiciler veya fenni nezaretilerce grevlendirilmi kiiler tarafndan, ateleyici gzetiminde, zel sandklar iinde tanr. Sandklar tahtadan veya bu ie elverili yaltkan malzemeden yaplm olacak; zel kilit dzeni bulunacaktr. Bunlarn iine baka bir madde konulamaz. Ateleyici, manyeto ve sandklarn anahtarlarn kendi zerinde bulundurur. Ateleyicinin vcudundaki statik elektriin boaltlmas iin gerekli nlemler alnr. Bir kiinin tayabilecei patlayc madde miktar, 10 kilogram geemez. Patlayc maddelerin elektrik lokomotifleri (troley) ile tanmalar, fenni nezareti tarafndan hazrlanp Bakanlka onaylanan ynerge esaslarna gre yaplr. Patlayc madde kayt defteri Patlayc madde depolarnda, bir patlayc madde kayt defteri tutulur. Deftere, patlayc maddelerin teslim alnma, datlma ve geri alnmalarna ilikin bilgilerle birlikte bu ilerle ilgili, sorumlu ve yetkili kimselerin ad ve sicil numaralar yazlr. Kayt defterinin hesap dengesi her gn yaplr ve stoklarla karlatrldktan sonra, depo sorumlusu, teslim eden ve teslim alan tarafndan imzalanr. Tketim defteri Ateleyiciler, bir tketim defteri tutmak ve her atelemeden sonra kullandklar patlayc maddeleri bu deftere yazmak zorundadrlar. Her vardiya sonunda, ateleyiciler tarafndan bu defterin dengesi salanr ve ateleyiciyle lam atlan yerdeki usta tarafndan imzalanr. Doldurma ve sklama Patlayc madde, lam delii iyice temizlendikten, gerekli hallerde yastk maddesi yerletirildikten sonra doldurulur ve sklandktan sonra atelenir. Sklama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartular iin, 35 santimetredir. Fazla her kartu iin, kartu boyunun yars kadar, sklama maddesi eklenir. Patlayc maddenin boyu, delik derinliinin yarsn geemez. Artan boluk, sklama maddesiyle doldurulur. Nezaretiler, sklama madde ve gerelerini ateleme yerinin yaknnda bulunduracaklardr. Lam deliklerinin doldurulmas ve sklanmas, bizzat ateleyici veya onun gzetim ve sorumluluu altnda bu konuda deneyimli usta tarafndan yaplr. Kartular, lam deliklerine, ekillerinin bozulmamasna zen gsterilerek zorlanmadan sokulur. Sklama, iletken olmayan zel ubuklarla yaplr. Fitiller, kapsller, zel kapsl pensesiyle sktrlr. Kapsller, kartulara, ateleme yaplaca srada yerletirilir ve lam delikleri, ancak, atelenecekleri zaman doldurulur. Kapsl telinin temizlenmesi, balanmas, atelenmesi Kapsl tellerinin ularnn temizlenmesi, birbirlerine ve ateleme tellerine balanmas ve atelenmesi iini bizzat ateleyici yapar. Lam atlacak yeri en son ateleyici terkeder. Beten ok lamn ayn zamanda atelenmesi, seri halinde, elektrikle yaplr.

Yanc ve parlayc gazlar bulunan, tozlarn yanmas ve patlamas tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateleme yaplamaz. Atelemede gvenlik nlemleri Ateleyici, ateleme tellerini manyetoya balamadan, fitil kullanlmasna izin verilen ocaklarda bunlar atelemeden nce, lam atlacak yere gelen btn yol azlarna nbeti konulup konulmadn, iilerin geilerine kapatlp kapatlmadn denetler. Bu ite grevlendirilecek yeteri sayda ii bulunamazsa, yol azlar, uygun bir ekilde kapatlacaktr. Ateleyici, atelemeyi, o civarda bulunanlarn savrulacak paralardan korunacak biimde sndklarndan emin olduktan, "lam var" diye 3 kez barp nbetilerden de ayn cevab aldktan sonra yapacaktr. Yol azlarna konacak nbetiler ve engeller, ateleyici izin vermedike kaldrlmayacak ve gidi ve gelie izin verilmeyecektir. Karlkl allan baca ve tneller Karlkl allarak birbirine yaklaan baca ve tnellerin delinmesinde, tehlike snrna girildii zaman, daimi nezareti, delinme iinin sona ermesine kadar, kar baca ve tnelde almay durdurur; gvenlik nlemlerini alr; yeniden almaya balanncaya kadar girilmesine olanak vermeyecek biimde kapatr. Baca ve tnel, delinme tamamlanncaya kadar havalandrlr. Snaklar ve korunma tesisleri Atlan lamla savrulacak paralara kar korunmaya elverili bulunmayan yerlerde, uygun snaklar ve korunma tesisleri yaplr. Patlamam patlayc maddeler Lam deliinde patlamam patlayc maddenin kald veya bundan kukulanld takdirde, elektrikle atelemede en az 5 dakika, fitil vb, ile atelemede en az bir saat gemeden ateleme alanna kimse giremez. Patlamam patlayc madde artklar, bir nezaretinin sorumluluu altnda,olanak varsa, o lam delen usta tarafndan, patlamam lam deliinin en az 30 santimetre yaknnda,ona paralel baka bir delik delinip doldurularak atelenir. Delinme, doldurulma, ateleme ve pasann kaldrlmas srasnda, alma alannda, grevlilerden bakasnn bulunmas yasaktr. Patlamam kartu ve kapsller bulunmas olaslna kar, pasalar elle kaldrlr ve kartu ve kapsller aranr; bulunamad takdirde, bu pasann doldurulduu araba, katarlara balanmaz. Bu arabalarn zerine tehlike iareti konur; gvenlik nlemleri altnda, tek olarak ocak dna karlr; dikkatle boaltlr ve bulunacak patlayc maddeler, ambara teslim edilir. Ateleyici, lam deliinde kalan patlamam patlayc maddeleri zararsz hale sokamazsa, bacadaki almay durdurur; kendisinden sonraki vardiya ateleyicisine durumu bildirerek bacay teslim eder ve nezaretiye gerekli bilgileri bizzat verir. Lam atlan yere girilmesi Lam atldktan sonra duman ve gazlar iyice temizlenmedike ve ateleyiciyle yetkili kimseler tarafndan dikkatle muayene edilip tehlike kalmad bildirilmedike, bu yere hi kimsenin girmesine izin verilmez.

Eski delikler Geri tepmeyle boalm veya patlamaya ramen kalm lam deliklerini, ksmen veya tamamen kazmak, oyarak temizlemek veya daha fazla derinletirmek yahut yaknlarnda bu deliklere rastlayacak biimde yeni delikler amak yasaktr. Patlayc madde kullanma yasa a) Emniyet lambas veya metan detektrleriyle yaplan lmlerde % 1 veya daha ok metan bulunan ksmlarda, b) Grizu bulunmas muhtemel ve grizu kontrolu yaplamayan eski ve yeni imalat boluklar ve atlaklar olan yerlerde, c) Tkanm kmr, br ve silolarn almasnda, d) Kapatlm yangn barajlarnn almasnda, patlayc madde kullanlmas yasaktr. Grizu lm Ateleyici, grizulu ocaklarda, lam deliklerini doldurmadan nce, 25 metre yar apndaki bir alan iinde ve zellikle tavandaki boluklar,atlaklar ve oyuklarda grizu lmesi yapar. Bu lmede, % 1 metan tespit edilirse, lamlar doldurulamaz. Ateleyici, lamlarn doldurulmasndan sonra ve atelemeden nce, lmeyi tekrarlar. Metan oran % 1 in altndaysa, lamlar ateler, stndeyse, % 1 in altna dnceye kadar atelemez. Kmr tozu bulunan, kmr tozu bulunmamakla birlikte tehlikeli kmr tozu oluabilecek kmr damarlarnn bulunduu ocaklarda, atelenecek yerlerde, lam delikleri doldurulmadan nce ta tozu serpmek, sulamak gibi koruyucu nlemler alnr. OCAK YANGINLARI nlemlerin alnmas Fenni nezareti, ocaklarda yangnlara kar gerekli btn nlemleri alr. Bunun iin gereken ara ve gereler ocaklarda hazr bulundurulur. 24 saatte 50den ok ii altran her ocakta, iiler arasndan, bir yangn ekibi oluturulmas zorunludur. Ayrca, fenni nezareti tarafndan, yangn sndrme dzeninin ve yangn sndrme ekibinin alma ekli ve yntemiyle ilgili esaslar kapsayan bir ynerge hazrlanr. Kolay yanabilen maddelerin temizlenmesi karma kuleleri, kuyuba binalar ve yeralt vin ve freno dairelerinin ya, kkrt, kmr tozu vb. kolay yanabilecek maddelerden temizlenmesi zorunludur. Kendiliinden yanan madenler Kendiliinden yanmaya elverili madenlerde, fenni nezareti, iyerinin zelliinin gerektirdii gvenlik esaslarn belirleyen ayr bir ynerge hazrlar. Bu gibi ocaklarda, ocan, panolarn hava giri ve k yollarnda bekleme barajlar yaplr ve bunlarn yerleri planlarda gsterilir. Bu barajlarn kapatlabilmesi iin gerekli btn malzeme, baraj yanndahazr bulundurulur.

alma yaplmayan zamanlar ve devreler Kmr ve kkrt ocaklaryla yangna elverili ocaklarda, alma yaplmayan zamanlarda bile, kendiliinden kzma veya yanma olup olmad yeterlikli bir nezareti tarafndan denetlenir. Tatil gibi herhangi bir nedenle allmayan bir devreyi izleyen gnlerde ise, bu muayene yaplmadan almaya kesinlikle balanamaz. Bina ve tesislerin yangna dayankl malzemeden yaplmas lk kaz ilemi dnda, kuyularn tahkimat, kuyuba tesisleri, binalar yangna dayankl malzemeden yaplacaktr. Ocak ii vin, freno ve makina daireleriyle yeralt atlyeleri ve bunlarn eklentileri, atee dayankl biimde yaplr. karma kuleleri ve kuyuba binalar, ancak, Bakanln izniyle ahap olarak yaplabilir. Buralarda yanc, parlayc ve patlayc malzeme bulundurulamaz. Yangn sndrme ara ve gereleri Ocak iinde kullanlacak yangn sndrme ara ve gereleri, kapal yerlerde kullanlmasna Bakanln izin verdii tiplerden olacaktr. Bunlar, 6 ayda bir muayene edilerek, alr durumda olmalar salanacak; muayene ve doldurma tarihleri zerlerine yazlacaktr. retim Yangn sndrme ara ve gerelerinin kullanl biimi, yangn ekiplerine ve bunlarn konulduu yerde alanlara retilir. Malzemenin denetimi Yangna kar kullanlmak zere bulundurulan malzemeler, ayda en az bir kez, sorumlu nezaretiler tarafndan denetlenir. Basnl su Ocaklarn yangna elverili ksmlarnda, yangnlara kar kullanlmak zere, basnl ve bol su bulundurulacak; su tesisleri her zaman kullanlabilir durumda olacaktr. Yangnda yaplacak iler Yangn ktn gren her ocak personeli, olanak varsa, derhal, yangn sndrmeye alr ve en yakn nezaretiye haber verir. Olay, ayrca, yetkili ve sorumlulara ve Bakanla da derhal duyurulur. Yangnda kan zehirleyici, boucu, yanc gazlara kar gerekli nlemler, fenni nezareti tarafndan alnr. Yangn ve duman tehlikesi beliren yerler iler, yangn ve duman tehlikesi beliren yerlerden hemen uzaklatrlr ve buralara girilmesi fenni nezaretinin iznine baldr. Barajlarn denetimi Yangn sahalarn terk ve tecrit edilmi ocak ksmlarndan ayran barajlar, dzenli olarak denetlenir. Denetim sonular, i gvenlii rapor defterine yazlr. Barajlarn almas Barajlarla kapatlm blmlerin yeniden almasnn gvenlik ynnden sakncal grlmemesi halinde, ama ilemi, Bakanln izni zerine fenni nezaretinin ynergesi erevesinde yaplr. Barajlar alrken kurtarma ara ve gereleriyle donatlm bir kurtarma ekibi hazr bulundurulur.

SU BASKINLARI VE SU ATIMI (DRENAJ) Sulara ilikin bilgilerin haritalara ilenmesi Fenni nezareti, eski alma yerlerini ocak iinde veya evresinde su bulunmas muhtemel tabakalar, faylar ve su kaynaklar gibi doal ve arzi su birikintilerinin durumunu genilii ve derinliiyle ilgili btn bilgileri, ayrntl olarak toplamak ve yllk imalat haritalarna ilemek zorundadr. Kontrol sondajlar allmakta olan yerler yaknnda, su birikmelerinden, eski alma yerleri ve sularda zararl gazlarn bulunduundan kukulanlyorsa, bu gibi yerlerde, uzunluklar 25 metreden aa olmamak zere, aln ynnde, kontrol sondaj yaplr. Deniz, gl, nehir altnda bulunan madenlerdeki almalar, Bakanlka hazrlanacak ynetmelik esaslarna gre yrtlr. Emniyet topuu, znebilir ta, jips ve tuz yataklar Suyla dolu olduu bilinen veya bundan kukulanlan arazi tabakalar altndaki ocaklarda, bir emniyet topuu braklr. Bu topuun kalnl ve dier zellikleri, her zel durum iin Bakanln onayyla belirlenir. letmeye elverili derinlikteki kmr veya maden damarlarnn znebilir ta veya jips yataklar altnda bulunduu yerlerde, yeryznde sondaj yaplmsa, buras terk edilmeden nce, damarlar veya zerlerindeki sondaj delikleri, znebilir ta ve jips yataklarna nemli miktarda su girmesine engel olacak biimde tkanr. letmeye uygun derinlikteki maden damarlar zerinde bulunan tuz tabakalar, sondaj deliklerinden zme yntemiyle iletilemez. ngrlen nlemlerin Bakanlklara bildirilmesi Su baskn veya akc kum tehlikesi bulunan ocaklarda, ii sal ve i gvenlii ynnden ngrlen nlemlerin neler olduu, iverence belirlenip alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bildirilir. Ocak azlar, d su basknlar ve heyelan gibi doal afetlerin etkisinden zarar grmeyecek yerlerde seilir. Durumdaki deiiklikler nedeniyle yeni tehlikelerle kar karya kalan ocaklarda, gerekli gvenlik nlemleri, ayrca, alnr. Kkrtl hidrojene kar nlemler Kkrtl hidrojen yayd belirlenen suyun boaltlmas srasnda, bu gaza kar zel nlemler alnr. Ortam havasnda kkrtl hidrojen veya dier zehirli gazlarn bulunduu veya bulunabilecei yerlerde, alnan nlemler ve mevcut koruyucu donanmla ilgili detaylar ieren bir koruma plan hazr bulundurulacaktr. yerlerinin denizlerde konulandrlmas Sondajla maden kartma iletmelerinin ak denizde konulandrlmas esnasnda, iilerin salk ve gvenliklerini korumak iin gerekli olan btn nlemler alnacaktr. yerlerinin ak denizde konulandrlmas ile ilgili almalar, gvenlii ve salaml srekli klacak ekilde yaplacaktr. yerlerinin ak denizde konulandrlmas almalar srasnda kullanlan ekipman ve alma yntemleri, hem normal hem de kritik koullar gz nnde bulundurularak,

sondajla maden kartma iletmelerinde alacak iilerin maruz kalacaklar riskleri azaltacak ekilde olacaktr. Tahliye ve ka iler herhangi bir acil durumda nasl davranmalar gerektii konusunda eitileceklerdir. Genel acil durum eitimine ek olarak, iilere salk ve gvenlik dokmannda belirlenen iyerinin zelliine uygun eitim verilecektir. Salk ve gvenlik dokmannda belirtilen kriterler gz nnde bulundurularak, iilere hayatta kalma teknikleri ile ilgili uygun eitim verilecektir. Her i yerinde acil durumlar iin uygun ve yeterli tahliye aralar ile denize doru ka imkanlar bulunacaktr. yerinin tahliyesi ve deniz kurtarma koullar iin acil durum plan hazrlanacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda belirtilenlere bal olarak hazrlanan plan, yedek deniz aralar ve helikopterler ile bunlarn yklenme sreleri ve kapasiteleri ile ilgili kriterleri de ierecektir. Her bir ykleme iin gerekli olan sre salk ve gvenlik dokmannda belirtilecektir. Yedek deniz aralar, tahliye ve kurtarma gereklerini karlayacak ekilde dzenlenecek ve donatlacaktr. Cankurtaran sandal, botu, simidi ve yelei ile ilgili asgari gerekler; - Yeterli bir sre hayatta kalmay salayacak uygunlukta ve donanmda olacaktr. - Btn iilere yetecek sayda olacaktr. - Tr iyerine uygun zellikte olacaktr. - levleri ve kullanlacaklar koullar dikkate alnarak uygun malzemeden yaplm olacak ve kullanm iin hazr bulundurulacaktr. - Kullanldklarnda dikkat ekici renklerde olacak ve kurtarma ekibinin dikkatini ekmekte kullanlacak aralarla donatlacaktr. Acil kullanm iin yeterli can kurtarma ara ve gereci hazr bulundurulacaktr. Sondaj Kuyularnn Kontrol Sondaj kuyusu almas ilemleri srasnda kullanlmak zere, pskrmelerden korunmak iin uygun kontrol ekipman bulundurulacaktr. LKYARDIM, KURTARMA (TAHLSYE) VE GVENL TEKLATI Tehlike halinde yaplacak iler ilerin hayat, sal veya ocak iin tehlikeli bir durum gren herkes, olanak varsa, bunu giderecek nlemleri, derhal alr. Baaramazsa, burada alan iilere durumu ve tehlikeli blgeden ekilmeleri gereini bildirir ve en yakn nezaretiye hemen haber verir. ilerin karlmas Tehlikenin giderilmesi iin zel olarak grevlendirilmi bir nezaretinin emri altnda altrlanlarn dnda, iiler, tehlike belirtisi grlen yerlerden derhal karlrlar. Tehlike durumunun bildirilmesi i biten vardiyann nezaretileri, kendilerinden sonraki nezaretilere denetimleri altnda yaplacak ilerdeki tehlike ihtimallerini ve alnmas gerekli nlemler hakknda bilgi verirler ve durumu rapor defterine yazarlar.

Tehlike srasnda ve sonrasnda alnacak nlemler Tehlike srasnda iilerin ileri gememeleri gereken noktalar, fenni nezareti veya yardmclar tarafndan, belirlenerek aka iaretlenir. Tehlikenin giderildiinin bildirilmesinden sonra, fenni nezareti tarafndan, sz konusu yerde, tehlikenin niteliine gre gerekli denetimler yaplp gvenliin saland belirlenmeden almaya balanamaz. Tehlikelerin ve kazalarn Bakanlklara bildirilmesi i sal ve i gvenliini sarsacak tehlikeler, can kaybna, ar yaralanmaya veya zehirlenmeye neden olan kazalar, iveren tarafndan, derhal, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bildirilir. Bu bildirim, yerel makamlara, genel hkmler erevesinde yaplmas gerekli bildirme zorunluluunu ortadan kaldrmaz. lk yardm kursu Ocakta alan iilerin, 3 kiiden az olmamak zere, en az % 5'i ilk yardm kurslarnda yetitirilir. Olanak varsa, daima, ayn ii grubuyla birlikte almalar salanr. Bunlar ylda bir kez, gelitirme kursuna gnderilir ve bu husus kurs belgesine yazlr. lk yardm ekibinde bulunanlarn adlar, ilk yardm odasna ve ocak dndaki ilan tahtalarna bir liste halinde aslacaktr. lk yardm malzemesi Yeraltnda kullanlacak ilk yardm malzemesi, uygun kaplar ierisinde, ilk yardm grevlileri tarafndan korunur. lk yardm malzemesi, haftada bir kez, ocak dna karlarak denetlenir ve eksikleri tamamlanr. Bu malzeme, en ge 3 ay iinde ocak dndaki malzemeyle deitirilir. Ocaktan karlan malzeme, salk ynnden sakncas yoksa, ocak dnda kullanlabilir. lk yardm odas Ocan merkezi bir yerinde bamsz bir ilk yardm odas kurulur. nemli yaralanma, zehirlenme ve hastalanma gibi durumlarda, bu ilk yardm odasna, derhal, olanak varsa, telefonla haber verilir. Bir doktor veya hastabakc istenip istenmedii ve yaralnn ocak dna tanmakta olup olmad bildirilir. veren hasta veya yaralnn hastaneye veya evine tanmas iin uygun bir ara salamakla ykmldr. Kazada yaplacak iler Ocaklarda meydana gelen patlama, yangn vb. nemli olaylarda, kurtarmann ve gerekli dier ilerin iyi yrtlmesini salamak amacyla, fenni nezareti gerekli nlemleri alr. Bu gibi olaylarn meydana geldii iyerlerinde, fenni nezareti ve iverenler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl mhendisleri olay yerine gelinceye kadar, gerekli nlemleri alarak kurtarma almalarn yapmak zorundadrlar. nlemin niteliini belirlemede fenni nezaretiyle Bakanlk mhendisleri arasnda anlamazlk olursa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl temsilcisinin ngrd nlem ve neriler, onun ynetimi altnda uygulanr. Durum tutanakla saptanr.

veren, bu nlemlerin alnmas iin gerekli ii, ara, malzeme ve paray fenni nezaretinin ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl temsilcisinin emirlerine hazr bulundurmak zorundadr. Kurtarma istasyonlar Madde 332 Maden ocaklarnda, bir kurtarma istasyonu kurulmas zorunludur. Ancak, yarap en ok 50 kilometre olan alan iinde bulunan maden iletmeleri, merkezi bir yerde, ortaklaa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. Bu hkm, ayn iletmenin eitli ocaklar iin de geerlidir. letmeler merkez kurtarma istasyonlarnn kurulu ve ynetim giderlerini, altrdklar iilerin saysna gre, aralarnda paylarlar. Kurulacak kurtarma istasyonlarnn kurulu yerlerine, yneticilerine, kurtarma ekiplerinin oluumuna, kurtarclarn niteliklerine ilikin esaslarn ve belgelerin Bakanlka uygun grlmesi gereklidir. Kurtarma Eitimi Ocaklarda alan iilerin, 10 kiiden az olmamak zere, en az % 3 , gerektiinde kurtarma iinde grevlendirilmek zere, nceden eitilir. Bunlardan, kurtarma istasyonunda grevlendirilmeyenler, normal ilerine devam ederler. Kurtarma istasyonunda ve ocaklardaki kurtarma ekibinde bulunanlarn saylar, adlar, adresleri ve altklar vardiyalar gsteren listeler, kurtarma istasyonlarnda bulundurulur. Kurtarclarn seilmesi Kurtarma iinde yetitirilecek elemanlar, salk durumlar, soukkanllklar, dayankllklar, bu ie yatknlklar, genel bilgileri, daimi kurtarclar ve ocaklardaki personelle ibirlii yapma yetenekleri bakmndan dikkatle seilir. Kurtarclar, en az ilkokul mezunu ve zellikle ocakii ilerinde iki yl veya daha ok deneyimli olacaklar ve kurtarma istasyonu ynetimi tarafndan verilmi bir belgeye sahip bulunacaklardr. Ylda bir kez yaplacak salk muayenesinde, ie elverili olduklar tespit edilmeyenler, kurtarclk grevinde altrlamazlar. Kurtarma plan Her ocakta kurtarclarn yararlanmas iin belli bal kaplar, barajlar, hava kprlerini, hava akmn ayarlayan dzeni ve telefon istasyonlarn gsterir bir plan bulundurulur; bir rnei kurtarma istasyonuna gnderilir. Planda, hava giri ve k yollar deiik renklerde gsterilir. Gvenlik bamhendislii, mhendislii ve nezaretisi i sal ve i gvenlii konularnda inceleme ve denetimleri yapmak, sonularna gre gerekli nlemleri almak ve nerilerde bulunmak zere, iveren tarafndan, 300den az ii altrlan her ocaa bir gvenlik nezaretisi, 300den ok ii altrlan her ocaa bir gvenlik mhendisi atanr. Birden ok gvenlik mhendisi bulunan iletmelerde, ayrca, bu gvenlik mhendislerinin bal bulunaca bir gvenlik bamhendislii kurulur. Gvenlik bamhendis ve mhendislerine gvenlik ileri dnda grev verilemez. Bunlarn maden yksek mhendisi veya mhendisi olmalar, gvenlik bamhendisinin en az , gvenlik mhendisinin ve nezaretinin en az ikier yllk ocak

almalarnn bulunmas ya da bu sre kadar gvenlikle ilgili bir grev yapm olmalar zorunludur. Gvenlik mhendisi, almalarn, ii sal ve i gvenlii gereklerine uygun olarak srdrlmesi iin fenni nezaretiyle ibirlii yapar; gr ve nerilerini fenni nezaretiye ve bal bulunduu gvenlik bamhendisliine bildirir. Telefon haberlemesi Bir vardiyasnda en az 50 ii altrlan veya ocak azndan itibaren 1000 metre uzakla kadar yaylm olan ocaklarda, uygun yerlere, ocan eitli blmleri ve ocakiiyle d arasnda haberlemeyi salayacak yeter sayda telefon konur. Ocaa konulacak olan telefon santrallar, hava giri ksmnda gvenlikli bir yere yerletirilir. Ocaklara girme yasa Ocak ynetimince yazl izin verilmemi kimseler ocaa giremezler. Yazl izin alm olanlar ise, ocaa, ancak, yetkili bir kiinin eliinde girebilirler. Ocaa sokulamayacak maddeler Ocaklara kesici, yaralayc, ldrc silahlarla alkoll iki sokulamaz. Kmr ve kkrt ocaklaryla yangn tehlikesi olan ocaklarda ttn iilemez. Bu ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, akmak vb. madde ve malzemeler sokulamaz. Fenni nezareti, bunlarn ocaa sokulup sokulmadn anlamak iin, ocaa girenlerin stlerini arattrr. stlerinin aranmasna engel olanlar, ocaa sokulamaz. ilerin tek bana altrlamayaca yerler Bir kaza meydana geldiinde kolayca grlemeyecek ve yardma koulamayacak yerlerde, tek bana ii altrlamaz. Ocaa girenlerin deftere yazlmas almak zere yeraltna gidenlerin adlar, her gn, zel bir deftere yazlr. Bulunduklar yerler olanak lsnde bu deftere gsterilir. Deftere yazlmayanlar ocaa sokulmaz. AIK LETMELER VE TAOCAKLARI (YERST MADENLERNDEK ALIMALAR) Kitle ve blok kaymas ve para dmesi Kaz yaplan ve lam atlan kademe cepheleri, antiyeler, iilerin getii bunlara yakn yollar, tam yollar, kitle ve blok kaymas ve para dmesi olasl ynnden ilgili nezareti tarafndan srekli olarak denetlenir. Varsa, tehlike giderilmeden bu ile grevlendirilen iilerden bakas buralarda altrlamaz. Yldrm dmesi tehlikesi Yldrm dmesi tehlikesi varsa, elektrikli kapslle ateleme yaplan yerst iletmelerinde, lam delikleri, gerekli nlemler alnmadan doldurulamaz. Tehlike lamn doldurulmas srasnda meydana gelmise, doldurma ilemi derhal durdurulur; patlamann olaan etki alan dna klr ve tehlike geinceye kadar bu alana kimsenin girmemesi iin gerekli nlemler alnr.

Kademe dipleri Kademe diplerinde, iilerin yemek yemeleri, dinlenmeleri, patlayc maddeleri ve sandklarn koymalar yasaktr. atlak skm Atelemelerden ve donmalar izleyen arazi gevemesi kar, yamur vb. doal olaylardan sonra, yeniden ie balamalarda, kademe yzleri ve evresi, bu ie ayrlm deneyimli iiler tarafndan yukardan balanp aaya doru srdrlmek suretiyle, atlak skm yaplarak temizlenir. Kademe alnlarnda alma Kaz yada lamlarla oyularak kademe alnlarnn askya alnmas (ters skarpa) suretiyle allmas yasaktr. Malzeme ynlar ve artklar Kademe dzlklerinde, malzeme ynlar ve artklar, iilerin tehlike annda kaarak kurtulmalarn engellemeyecek biimde dzenlenecektir. evlerde atlak skm Ykseklii 5 metre ve eimi 30 dereceden ok olan evlerde,atlak skm vb. almalarda, iilere emniyet kemerleriyle baret, emniyet ayakkabs vb. kiisel koruyucular verilir. Emniyet kemerlerinin bal olduu halat ular, kademe zerinde bulunan salam ber yere balanr. Emniyet kemerleri halatlarnn ypranp ypranmadklar, kullanlmadan nce muayene edilir ve bunlar belirli aralklarla deneyden geirilir. Kademe ykseklii ve ev Elle kaz ve ykleme yaplan ak iletmelerde kademe ykseklii, 3 metreyi, ev salam arazide 60 dereceyi, kntl ve ezik arazide, kum, akl ve dere tortular olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrma uram kalkerlerde, paralanm volkanik ta ve tflerde 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerlerde 30 dereceyi geemez. Makina altrlan kademelerin ykseklii Kazc ve doldurucu makinalarn altrld ve derin lam deliklerinin uyguland kademelerin ykseklii, kullanlan kazc ve doldurucu makinalarn bom yksekliklerine veya lam deliklerinin boyuna gre artrlabilir. Kademe dzl Kademe dzl, atmlardan sonra bile, makinalarn rahatlkla ve gvenle manevra yapabilmelerine olanak verecek ve alan iiler iin tehlike oluturmayacak genilikte olmaldr. Ynerge Kazc ve doldurucu makinalarn altrld veya derin lam deliklerinin uyguland iletmelerde, iveren veya fenni nezareti tarafndan, aadaki ayrntlar ieren bir ynerge hazrlanr: a) Kademelere verilecek en ok ykseklik, b) Gvenle almaya olanak verecek kademe dzl genilii, c) allan yerin zelliine, jeolojik, tektonik yapsna ve fiziksel zelliine gre kademelere verilmesi gereken ev derecesi,

d) Lam atlacak yerin zelliine gre, lam derinlii, lam aralklar ve lam deliiyle kademe yznn dibi arasndaki uzaklk ve buna gre konulmas gereken patlayc madde miktar, e) Ateleme srasnda iilerin ve makinalarn gvenlikleri iin alnmas gereken nlemler, f) Makinalarn alma koullar, manevra yerleri, ykleme, tama ve boaltma ilerinde uygulanacak gvenlik nlemleri, g) Patlayc madde doldurma, sklama ve ateleme srasnda alnacak gvenlik nlemleri, h) alma yerlerine grevlilerden bakalarnn girmesine kar nlemler, i) Patlayc maddelerin depolanmas, kullanlacaklar yere gvenli biimde tanmas ve kullanlmalarna ilikin nlemler. Tkanklklarn giderilmesi Huni, kuyu, oluk ve silolarda meydana gelecek tkanklklar, salam denmi zgaralar, gvenlikli geit kprleri ve iilerin dmelerini nleyecek dier nlemler alnarak giderilir. Ulam yollar alma yerlerine gvenli bir ekilde ulaabilmek ve acil bir durumda hzl ve gvenli bir ekilde bu yerleri terk edebilmek mmkn olacaktr. Merdivenler, ykleme platform ve rampalar da dahil btn ulam yollar, yayalar veya aralar iin kolay, gvenli ve uygun geii salayacak ve yaknndaki alanlar tehlikeye drmeyecek ekilde hesaplanacak, boyutlandrlacak ve yerletirilecektir. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. ilerin korunmas amacyla ara yollar ve geiler aka iaretlenecektir. alma sahasnda motorlu tatlar ve makine trafiinin bulunmas durumunda, trafik kurallarna uygun dzenleme yaplacaktr. Ak alandaki almalar yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr; a) iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. b) iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. c) iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. d) ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir.

Tehlikeli alanlar Tehlikeli alanlar aka grlebilir ekilde iaretlenecektir. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dmesi de dahil risk bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacaktr. Acil k Yollar ve Kaplar Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana veya toplanma noktasna veya tahliye noktasna alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. Acil k yollar ve kaplarnn says, boyutlar ve yerleri yaplan iin niteliine, iyerinin byklne ve alanlarn saysna uygun olacaktr. Acil k kaplar darya doru alacaktr. Acil k kaplar; acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. Acil k kaplar kilitli olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. Acil k yollar ve kaplar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr. Tahliye ve ka iler herhangi bir acil durumda nasl davranmalar gerektii konusunda eitileceklerdir. Kurtarma ekipmanlar, kolayca ulalabilecek uygun yerlerde kullanma hazr durumda bulundurulacak ve Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun olarak iaretlenecektir. Gvenlik tatbikatlar yerlerinde gvenlik tatbikatlar yaplacak ve dzenli aralklarla tekrar edilecektir. Bu tatbikatlarn amac, acil durum ekipmannn kullanlmas veya iletilmesi de dahil acil durumlarda zel grevi bulunan iilerin eitim ve becerilerinin kontrol edilmesidir. Grevli iilere, uygun yerlerde, bu ekipmanlarn doru bir ekilde kullanlmas veya iletilmesi hususunda da tatbikat yaptrlacaktr. Doal ve suni aydnlatma ilerin salk ve gvenlii iin her iyerinin yeteri kadar aydnlk olmas salanacaktr. ilerin salk ve gvenliinin korunmas iin iyerlerinin mmkn olduunca yeterli doal k almas salanacak ve hava artlar gz nnde bulundurularak suni aydnlatma ile donatlacaktr. allan yerlerdeki ve geitlerdeki aydnlatma tesisat, iiler iin kaza riski oluturmayacak tipte olacak ve yerletirilecektir. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. Bunun mmkn olmad durumlarda, iilere kiisel aydnlatma aralar verilecektir. Gece almalar yaplan yerler yeterli biimde aydnlatlr.

ukurlar letme sahasnda meydana gelen ukurlarn evresi, gece ve gndz grlebilecek biimde, korkuluk, tel rg vb. engellerle evrilir ve gerektiinde aydnlatlr. Karolara ve iletme tesislerine, iyeri amirinin izni olmadan grevlilerden bakas giremez. Kuyuba havuz, kule, baca, dam ve atlarda gvenlik nlemleri Kuyubalar, su havuzlar, soutma kuleleri ve havuzlaryla, andrc veya scak svlar bulunan depo, sarn gibi yerlerin evrelerine, salam korkuluk vb. engeller yaplr. Merdivenler salam olacak, kenarlarnda dayankl merdiven korkuluklar bulunacaktr. skele evrelerinde, en az 90 santimetrelik korkuluklar olacaktr. Baca, dam, at gibi yksek, kaymaya ve dmeye elverili yerlerde alan iilerin gvenliini salamak zere, iskele, koruma parmakl veya korkuluklar yaplacaktr. Bu nlemlerin alnmasna olanak yoksa, iilerin bellerine emniyet kemerleri taklacak ve bunlar sabit bir yere salamca balanacaktr. Pis sular, gazlar, dumanlar Kapal devre solunum maskeleri kullanlmyorsa, pis su, gaz ve dumanlarn bulunduu depolara, iiler, ancak, iyice havalandrlp temizlendiine emin olduktan sonra sokulurlar. Buralarn havas, iinin alt srece, denetim altnda bulundurulur. Ateleme srasnda gvenlik nlemleri Yol, bina, kpr, elektrik, telgraf, telefon, havai hat vb. sabit tesislere, 70 metre uzaklk ierisinde, patlayc madde kullanmak yasaktr. Ateleme srasnda iilerin ve sz edilen tesislerin korunmalar iin gerekli gvenlik nlemleri alnr. VERENN, NEZARETLERN VE LERN GREVLER Fenni nezareti yardmcs altrlan ii says, 24 saatte 300 geen ocaklarda, fenni nezaretiye yardmc olmak zere bir ve artan her 200 ii iin, ayrca bir yardmc atanr. Bunlarn maden mhendisi olmas gereklidir. Fenni nezaretilerin nitelikleri Fenni nezareti grevini stlenecek maden yksek mhendisi veya mhendisinin bir maden iletmesinin teknik ilerinde, en az 5 yllk deneyiminin bulunmas zorunludur. Grizulu veya kendiliinden yanmaya elverili kmr damarlarnn bulunduu iletmelerde grevlendirilecek fenni nezaretilerin, bu 5 yllk sreyi, ayn nitelikteki ocaklarda geirmi olmalar gerekir. Daimi nezareti Daimi nezaretinin, srekli olarak, iletmede bulunmas zorunludur. Deneyimli iiler Ocak iinde, herhangi bir ite, en az 6 ay altktan sonra, bu ii yalnz bana yapabileceklerine ve ocan gvenlik ve alma koullarna uyum saladklarna yetkililerce kanaat getirilen iiler, deneyimli ii saylrlar.

Deneyimi ve meslek bilgisi olmayan kimseler, meslek bilgisi olan bir kimsenin gzetimi ve rehberlii olmadan, kendisi veya dier iiler iin nemli derecede tehlikeli olabilecek ocak ilerinde altrlamazlar. Mevzuata emirlere ve talimata uyma zorunluluu Ocaklarda, yeraltnda ve tnellerde alanlar, ii sal ve i gvenlii bakmndan, ilgili mevzuatn ngrd esaslara ve iverenin bunlara uygun olarak verecei emir ve talimata uymak zorundadrlar. Gvenlik denetimleri Her vardiyada, en az iki kez, ocan her yerinde, nezaretiler tarafndan, gvenlik denetimleri yaplr. Bu denetimlerde, zararl ve tehlikeli gaz ve tozlarn ve yangn belirtilerinin bulunup bulunmad, havalandrma dzeni, tahkimatn durumu, tehlikeli yerlerdeki uyar iaretleri, tama tesislerinin normal alp almad vb. hususlar incelenir. Ocan gvenlik denetimleri ynnden blnmesi Her ocak, gvenlik denetimlerin eksiksiz ve kolay yaplabilmelerini salayacak byklkte ksmlara blnr. allmayan zamanlardan sonra yaplacak denetim Tek vardiyayla allmakta olmas veya tatil gibi bir nedenle allmayan bir zamandan sonra, iiler ocaa girmeden nce, ocan her yeri, nezareti tarafndan gvenlik ynnden denetlenir; gvenlik koullarnn varl saptanmadan ocaa girilmesine izin verilmez. Durum rapor defterine yazlr. Vardiya sonu Vardiyann sorumlu nezaretisi, kendisinden sonraki nezaretinin haberi bulunmas durumu dnda, vardiyann sonunda, ekibindeki her iinin, ocaktan kmasn salamak ykmldr. MADEN VE TA OCAKLARI LETMELERNDE VE TNEL YAPIMINDA ALINACAK SALII VE GVENL NLEMLERNE LKN TZK Tzk, mlga 1475 sayl Kanununun 74.maddesine istinaden karlm 10 ksm ve 384 maddedir. Sz konusu tzk aada belirtilen hususlarn yerine getirilmesini amir klmaktadr. Tzn 1. Ksmnda; Tzn amacn belirtir ekilde kapsam ( tnel yapm da dahil) , tanmlar, kurma izni ve iletme belgesi ile fenni nezaretini denetimine ait hususlar, Tzn 2. Ksmnda; Maden ocaklarnda yer alt ileri; Yollar, iki yol zorunluluu, kuyular aras balant, merdiven,malzeme tanmas , malat haritas, Patlayc maddeler( cinsi, kaytlarnn tutulmas, kullanlmas, depolanmas, tanmas, kullanclarn nitelikleri v.s.), Tahkimat ve dolgu ileri(tahkimat zorunluluu,tahkimat ynergesi, tahkimat denetimi......dolgu ilemi ve zorunluluu), Tama (yollarn nitelikleri, yaya yollar, kancalama, lokomotiflerin nitelik ve bakmlar,

 Yangnla ilgili kurallar, akaryakt maddeleri ile ilgili iler, halatla tamada iaretleme dzeni, anc ve viniler, konveyrler, iilerin yeraltnda tanmas, mekanik aralarla tama, kuyularda tama, kuyularn bakm, kafesler, halatlar ve nitelikleri, gvenlik katsays, Havalandrma (hava hz, havalandrma sistemi, hava lmleri, havalandrma plan, havalandrma sisteminin denetimi, scaklk ve nem lmleri), Havasnda %19 dan az oksijen,%2 den ok metan %05 den ok CO bulunan ocaklarda ii altrlamayaca, Grizulu ocaklar, kmr tozlar ve toz patlamalarna kar nlemler, Havasnda %2den ok metan bulunan ocaklarda sadece iilerin kurtarma ii yaplabilecei, Havasnda %1 metan bulunan yerlerde patlatma yaplamayaca, Her iiye madenci lambas verilecei, grizulu ocaklarda emniyet lambas mecburiyeti, emniyet lambalarnda yalnzca benzinin yakt olarak kullanlmas, lambalarn kaytl verilip alnmas, Su basknlarna kar alnacak nlemler ve durumun Bakanlklara bildirilmesi, Ocaklarda meydana gelebilecek yangnlar, kuyular kazlmas ve derinletirilmesi srasnda tama ve iaretleme dzeni, Tzn 3. Ksmnda; Elektrik ebekesi, elektrik rapor defteri tutulaca, gaz ve toz patlamas olan ocaklarda elektrikle ilgili nlemler, elektrikli aygtlar ve iletkenler, tesisler ve patlamalara kar alnacak nlemler, Grizulu ocaklarda anti grizulu malzeme kullanaca, Lokomotiflerin eksoz gazlarnn dar verilmemesi iin sistem bulundurulaca, Alev szdrma aygtlarn kullanlmas gerektii, Tzn 4. Ksmnda; Makine ve mekanik malzemelerin nitelikleri, ten yanmal motorlarn ocak iinde kullanlabilmesinin Bakanln iznine tabi olmas, Hava kompresrlerinin ve basnl hava depolarnn standartlara uygun olmas, Tzn 5. Ksmnda; Tehlikeyi ilk grenin mdahale etmesi veya derhal nezaretiye haber vermesi, Tehlikeli yerlerden derhal iilerin zel grevli kiilerce tahliyesi, 7 gn i gremezlik durumunda Bakanla bildirim, kaza istatistiklerinin tutulmas ve Bakanlklara(SGB VE ETKB) bildirilmesi, lkyardm eleman, ilkyardm odas ve ilkyardm malzemesi bulundurulmas, Kurtarma ve i gvenlii tekilatnn kurulmas, kurtarma istasyonu ynergesi ve planlarnn hazrlanmas ve tatbikatlarnn dzenli yaplmas, gvenlii bamhendislii, mhendislii ve nezaretiliinin kurulmas, Tzn 6. Ksmnda; Bir vardiyada en az 50 ii altrlan veya ocak azndan 1 km. uzakla kadar yaylm ocaklarda yer style haberlemek iin telefon sisteminin kurulmas, zinsi ocaa girilemeyecei,

 Sigara, kibrit, akmak, yanc madde ve alkoln ocaa sokulamayaca ve ocaa girmeden nce st aramas yaplaca, Dme tehlikelerine kar emniyet kemeri kullanlmas, ilerin yeraltnda tek bana altrlamayaca, Ocaa girenleri iin kayt defteri tutulmas, Vardiya sonucunda her iinin ocaktan karlmas, Tzn 7. Ksmnda; Ak iletmeler iin ynerge ve yldrma kar tedbirler, atlak skm, kaya-ev stabilitesi iin kademe tasarm, Mekanik aralarla yaplacak retimlerde ayna yksekliinin tespiti, Gece almalarda yeterli aydnlatma, patlatma ileri, Tzn 8. Ksmnda; Maden iletmeleri ve taocaklarnn karo tesisleri (yerst tesisleri) ile ilgili hkmler, Ateleme srasnda alnacak gvenlik nlemleri, Tzn 9. Ksmnda; 24 sa. i> 300 alan ocaklara bir fenni nezareti yardmcs atanmas, Fenni nezaretinin en az 5 yllk deneyime sahip Maden Yk Mh. Veya Mh. olmas, Daimi nezaretinin srekli ocakta bulunmas, Gc 100 kilovoltun stnde motorlar bulunan iyerleri iin en az 3 yl deneyimli bir elektrik mhendisi bulundurulmas, Ocak iinde herhangi bir ite en az 6 ay altktan sonra tek bana bu ii yapabileceine yetkililerce kanaat getirilen iilerin deneyimli ii saylmas, ilerin mevzuata uygun verilen talimatlara uymasnn zorunlu olduu, Her vardiyada en az iki kez ocan btn blmlerinin nezareti tarafndan denetlenme zorunluluu, Tatil gnleri veya alma yaplmayan zamanlardan sonra ocan gvenli olduunun nezareti tarafndan denetlendikten sonra ocaa ii sokulabilecei, Tzn 10. Ksmnda; letmenin terk edildiinin bir ay ierisinde Bakanlklara bildirime zorunluluu, Radyoaktif maddelerle yaplan almada zel nlem alnma zorunluluu, AB Direktifleri esas alnarak karlan ynetmelikler aada belirtilen hkmleri iermektedir. YERALTI VE YERST MADEN LETMELERNDE SALIK VE GVENLK ARTLARI YNETMEL 1.BLM Ama; Ynetmeliin amac, yeralt ve yerst maden iyerlerinde alan iilerin salk ve gvenliinin korunmas iin uyulmas gerekli asgari artlar belirlemektir. Bu ynetmelik; 92/104/EEC sayl Avrupa Birlii Direktifi dorultusunda hazrlanmtr. 4857 sayl Kanunu kapsamna giren tm yeralt ve yerst maden iyerlerini kapsar.

 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesine gre dzenlenmitir. (21.2.200425380 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Tanmlar Madde 4 Bu Ynetmelikte geen; a) Yeralt ve yerst maden ileri: Madenlerin yeralt veya yerstnden karlmas, Madenlerin karma amacyla aratrlmas, karlan madenlerin ilenmesi hari, sata hazrlanmas, ilerini ifade eder. Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmeliinin 4 nc maddesinin (a) bendinde tanmlanan sondajla maden karma ileri bu tanm kapsamnda deildir. b) yeri: Yeralt ve yerst maden karma ilerinin ve yardmc ilerin yapld tesisler ve binalar ile iilere ait yatp kalkma yerleri, hafriyat dkme yerleri ve atk sahalar dahil alma yerlerinin tmn ifade eder. 2.BLM: Bu blmde iverenin genel ykmlkleri belirtilmitir. a)- verene, iilerin salk ve gvenliklerini salamak amacyla; alma yerlerinin, alanlara tehlike yaratmayacak ekilde tasarlanmas, tesis edilmesi ve bakmnn yaplmas, yerinde yaplacak her trl iin yetkili kiinin nezareti ve sorumluluu altnda yaplmas, zel riskleri bulunan ilerin konunun uzman kiilerce ve talimatlara uygun yaplmas, Tm gvenlik talimatlarnn iilerin anlayaca sadelikte olmas, Yeterli ilk yardm donanm salanmas, Dzenli aralklarla salk ve gvenlik tatbikat yaplmas, ilerin maruz kalabilecekleri riskler, bu risklerin deerlendirilmesi, gerekli nlemler, alma yerlerinin ve i ekipmanlarnn gvenli ekilde tanzimi, seimi, kullanm ve bakmnda yaplacak hususlar ieren Salk Gvenli dokman hazrlanmas, Salk ve gvenlik dokmannn gncellemesi, Ayn iyerinde birden ok iletmeye ait alan bulunduu durumlarda her iverenin kendi iilerine kar sorumluluk hkm getirilmi. Alnacak tedbirler iin ana iverenin koordinasyon yapp tedbirleri aldrma ykmll getirilmi. Meydana gelen i kazasn ilgili Blge Mdrlne 2 i gn iinde bildirme, b) yerinde patlama, yangn ve sala zararl gazlarn ortaya kmamas iin her trl nlem alnmas, c) verene, iilerin tehlike annda kolayca iyerini terk etmelerini salayacak ortam kurma mecburiyeti getirilmi. d) Tehlike annda yardm, kama ve kurtarma ilemlerinin derhal yaplabilmesi iin gerekli ikaz ve dier iletiim sistemlerini hazr bulundurma mecburiyeti, e) iler ve temsilcilerinin i sal ve gvenlii ile ilgili tm nlemler hakknda bilgilendirilme, f) ilerin yaptklar iler ve maruz kaldklar riskler dikkate alnarak ie girilerinde ve periyodik salk kontrolleri yaplmas,

g) sal ve gvenlii ile ilgili hususlarda iiler veya temsilcilerinin grlerini alma ve katlmlarnn salanmas, h) Ynetmelik yrrle girdikten sonra alacak iyerlerinin bu ynetmelie uygun, bundan nce alm iyerleri iin 1 yl geis sresi getirilmitir. EK BLM A yerinde tehlike ve risklere kar alanlarn korunmasn salayacak etkin organizasyon ve gzetim sistemi kurma ykmll getirilmi. Ergonomik kriterlerin dikkate alnmas hkm getirilmi. verene, iyerinde yeterli beceri ve uzmanla sahip sorumlu kii atamas(teknik nezareti, SG uzman gibi) veya yeterli uzmanla sahip olmas durumunda iverenin bu sorumluluu stlenebilecei hkm getirilmi. yerinde iveren adna gzetim grevi yapacak yetkili bir kiinin atanma ykmll getirilmi. yerinde ie uygun kalifiye ii istihdam ykmll getirilmi. alanlara eitim verme, verilen talimatlarn anlalr olmas ykmll getirilmitir. Salk ve gvenlik kurallar ve i ekipmanlarnn gvenli kullanm iin anlalr ekilde yazl talimat ykmll getirilmi. Tehlikeli ilerin ve dier ilerin yaplmasnda alma izin belgesi (i emri)dzenleme ykmll getirilmi. yerinde uygulanan salk ve gvenlik nlemlerinin belirli aralklarla gzden geirilmesi ykmll getirilmi. Kullanlacak i ekipmannn seimi ve kullanlmas salk ve gvenlik artlarna uygun olma hkm getirilmi. ekipmannn ie ve ortama uygun nitelikte olma hkm getirilmi. Ekipmann tehlike yaratmayacak koruyuculu olma zorunluluu getirilmitir. Ekipmanlar iin bakm plan yaplmas, kontrol ve testlerine ait kaytlarn tutulmas ykmll getirilmi. Gvenlik ekipmanlarnn her zaman kullanma hazr bulundurma ykmll getirilmitir. Patlayc ortam oluumunun engellenmesi ve kullanlacak ekipmann seiminde bu durumun dikkate alnma ykmll getirilmitir. Patlayc ortamda sigara iilmemesi, alevli ate kullanlmamas, gerekli kiisel koruyucu kullandrlmas zorunluluu getirilmi. Yeterli sayda ve nitelikte yangn sndrme arac bulundurma ykmll belirtilmi. Patlayc ortamlar iin detayl planlar hazrlama ykmll getirilmi. Patlayc ortamlarda gerekli uyar ve iaretler kullanlma ykmll getirilmi. Patlayc maddeler depolanmas, tanmas ve kullanlmas iin organizasyon yaplp uzman kiilerce bu ilerin yaplmas ykmll getirilmi. Ulam yollarnn bakml, gvenli ve iaretli olmas ykmll getirilmi. Ak alanlarda gerekli aydnlatma, iaretleme sistemi kullanma, olumsuz hava koullarndan korunma konusunda nlemler iin ykmllkler getirilmi.

 Tehlike alanlarnn iaretlenmesi, bu alanlara grevli olmayanlarn girmesini engelleme, bu alanlara girme yetkisi olanlarn gvenlii iin tedbir alma ykmll getirilmi. Ka ve imdat k yollarnn srekli kullanma hazr, yeterli genilikte ve iaretli olma ykmll getirilmi. Tehlike an iin iilerin eitilmesi, kurtarma ekipmanlarnn kolay eriilir durumda olmas ykmll getirilmitir. Dzenli aralklarla gvenlik tatbikatlarnn yaplmas hkm getirilmi. yerinin kapasitesine uygun ilkyardm eleman, ilkyardm donanm salama ykmll getirilmi. yerinin yeterli aydnlatlmas ve aydnlatma sisteminin alanlar iin risk oluturmayacak ekilde tesis edilmesi ykmll getirilmi. Soyunma yerleri, du, lavabo, yatakhaneler ve yemekhane iin nitelik ve hijyen kurallar salama ykmll getirilmitir. Hafriyat alan, atk yn ve ktrme havuzlar risk oluturmayacak ekilde tasarlanp kullanma ykmll getirilmi. Yerst yardmc tesislerin gerekli salamlk ve alanlarn konforuna uygun durumda olma ykmll getirilmitir. Sigara imeyenler iin ayr dinlenme yeri yaplmas ykmll getirilmitir. Gebe ve emzikli kadnlar iin dinlenebilecekleri artlarn salanmas belirtilmitir. Engelli iiler iin nlemler alnmas( kullandklar yerler ve ekipmanlarn bu iilerin rahat kullanaca ekilde olacak) hkm getirilmi. EK BLM B Yerst maden iletmeleri iinde salk ve gvenlik dokman hazrlanp ilerin buna gre yrtlmesi ykmll getirilmi. Yer st maden iletmelerinde uygulanacak retim yntemi ve alnacak tedbirler salk ve gvenlik dokmanna ilenip gncelleme ykmll getirilmi. EK BLM C Yer alt almalar iin imalat plan hazrlanmas yaplan ilerin bu plana gre yaplp ve plana gncel olarak ilenme ykmll getirilmitir. Yer alt almalar iin, iilerin kolayca ulaabilecei birbirinden bamsz ve gvenli yapda en az iki ayr yol ile yerstne balanma ykmll getirilmitir. Yer alt alma mahallerinin gvenli olmas, iilerin kullandklar yollarn iaretlenmesi hkm getirilmitir. Tama aralarnn gvenli olma, tama ilerinin yazl talimatlara gre yaplmas ve aralarn dzenli bakmlarnn yaplmas ykmll getirilmitir. Yeraltnda uygulanacak tahkimatn planlamas yaplp bu plan dhilinde tahkimatn srekli salam tutulmas ykmll getirilmi. Yeraltnda alanlar iin srekli salkl solumay salayacak gerekli havalandrma sistemi kurulup iletilmesi ykmll getirilmi. Doal veya mekanik havalandrmann kusursuz salanmas amir klnm.

 Grizulu maden ocaklarnda bu durum dikkate alnarak havalandrma sisteminin tesisi, kullanlacak makine ve tehizatn tesisi ileri iin uyulmas gereken salk ve gvenlik kurallar belirlenip uygulama ykmll getirilmi. Grizulu ocaklarda sigara iilmesi, alev ve kvlcm karabilecek madde tanmas yasaklanm. Toz, gaz oluma ihtimali olan ocaklarda baraj yapma, dzenli lm ve kontrol yapma ykmll getirilmi. Gaz kaa, gk veya su baskn olabilecek yerler iin ayrca plan yaplacak ve srekli bu durumlar kontrol edilecek. Kendiliinden tutuma zellii olan damarlarda durumun nceden fark edilebilmesi iin uygun uyar sistemi bulundurulma ykmll getirilmi. ilere gerektiinde kullanmalar iin solunum cihaz gibi kurtarma aralar verilmesi ve bunlarn kullanmnn retilmesi ykmll getirilmi. Yeraltnda alan iilere uygun kiisel lamba verilme ykmll getirilmi. Yeraltnda giren iilerin isim listeleri tutulma ykmll getirilmi. yerinde kurtarma tekilat kurulma ykmll getirilmi. YERALTI VE YERST MADEN LETMELERNDE SALIK VE GVENLK ARTLARI YNETMEL LE GETRLENLER Yer alt ve yerst maden ilerinin tanm Maden iyeri tanm, yerinin, makine donanmn tesisinde tehlike ve riskin dikkate alnmas, Salk ve Gvenlik Dokman hazrlama ve ilerin bu dokumana gre yrtlmesi, Risklerin ve zel risklerin belirlenmesi, Tm gvenlik talimatlarnn anlalr ekilde olmas, lerin kalifiye elemanlarca yaplmasnn salanmas, Yaplacak ilerle ilgili planlar hazrlanmas( i ekipmanlarnn kullanm, bakm, havalandrma sistemi, aydnlatma sistemi, stma sistemi gibi), Ayn iyerini birden fazla iverenin kullanmas durumunda her iverenin kendi iisinden sorumlu olmas ve iyerinin btnnden sorumlu iverenin ise koordinasyon yapma zorunluluu, yerinde salk ve gvenlik organizasyonunun kurulmas, ilerin eitimi, ilerin bilgilendirilmesi, ilerin grlerinin alnmas ve katlmnn salanmas, aretleme, uyar ve iletiim sisteminin kullanlmas, Sorumlu personel bulundurulmas, iverenin yeterli beceriye sahip olmas halinde bu sorumluluu stlenebilmesi, Uzman kii altrlmas, Koruyucu donanmlarn kullanlmas iin eitim, Gvenlik tatbikatlarnn dzenli aralklarla tekrarlanmas,

 yerinde tehlikeli alanlarn ve ortamlarn aka belirtilmesi iin iaretlenmesi, Sigara imeyen iiler iin nlemler alnmas(ayr dinlenme yeri gibi), Engelli iiler iin zel nlemler alnmas(bu iilerin kullandklar donanm ve meknlarda), Gebe ve emzikli kadnlarn dinlenmeleri iin zel nlemler alnmas, Yer alt almalarnda iki yol zorunluluu, malat haritas hazrlama, Grizulu ocaklar iin zel nlemler(kullanlan ekipman, lmler v.s.), Gaz kaa, gk veya su baskn durumlar iin zel nlemler, Yeraltnda alan iilerin kaytlarnn tutulmas, Kurtarma tekilatnn kurulmas. SONDAJLA MADEN IKARILAN LETMELERDE SALIK VE GVENLK ARTLARI YNETMEL LE GETRLENLER Ama; Bu Ynetmeliin amac, sondajla maden karlan iyerlerinde alan iilerin salk ve gvenliinin korunmas iin uyulmas gerekli asgari artlar belirlemektir. Bu ynetmelik; 92/91/EEC sayl Avrupa Birlii Direktifi dorultusunda hazrlanmtr. 4857 sayl Kanunu kapsamna giren tm yeralt ve yerst maden iyerlerini kapsar. 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesine gre dzenlenmitir. (22.2.2004.25381 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Tanmlar Bu Ynetmelikte geen; a) Sondajla maden karma ileri: Madenlerin sondaj kuyular alarak karlmas, Arama amacyla sondaj yaplmas, karlan madenlerin, ilenmesi hari, sata hazrlanmas, ilerini, b) yeri: Sondajla maden karma ilerinin ve yardmc ilerin yapld tesisler ve binalar ile iilere ait yatp kalkma yerleri dhil alma yerlerinin tmn, ifade eder. Sondajla maden karma ilerinin tanm Sondajla maden karlan iyeri tanm, yerinin, makine donanmn tesisinde tehlike ve riskin dikkate alnmas, Salk ve Gvenlik Dokman hazrlama ve ilerin bu dokumana gre yrtlmesi, Risklerin ve zel risklerin belirlenmesi, Tm gvenlik talimatlarnn anlalr ekilde olmas, lerin kalifiye elemanlarca yaplmasnn salanmas, Ayn iyerini birden fazla iverenin kullanmas durumunda her iverenin kendi iisinden sorumlu olmas ve iyerinin btnnden sorumlu iverenin ise koordinasyon yapma zorunluluu, yerinde salk ve gvenlik organizasyonunun kurulmas,

 ilerin eitimi, ilerin bilgilendirilmesi, ilerin grlerinin alnmas ve katlmnn salanmas, aretleme, uyar ve iletiim sisteminin kullanlmas, Sorumlu personel bulundurulmas, iverenin yeterli beceriye sahip olmas halinde bu sorumluluu stlenebilmesi, Uzman kii altrlmas Koruyucu donanmlarn kullanlmas iin eitim, Gvenlik tatbikatlarnn dzenli aralklarla tekrarlanmas, yerinde tehlikeli alanlarn ve ortamlarn aka belirtilmesi iin iaretlenmesi, Sigara imeyen iiler iin nlemler alnmas(ayr dinlenme yeri gibi), Engelli iiler iin zel nlemler alnmas(bu iilerin kullandklar donanm ve meknlarda), Gebe ve emzikli kadnlarn dinlenmeleri iin zel nlemler alnmas, Kylarda ve denizlerde tesislerin amaca uygun evre artlarna dayankl kurulmas, kontrol ve bakmnn yaplmas, zel tehlike bulunan alanlarn snrlandrlmas, gerekli uyar iaretleri ile belirtilmesi,