Kre Dalar / Kastamonu

T.C. EVRE VE ORMAN BAKANLII

ORMAN GENEL MDRL

neada - Demirky / Krklareli

Orman Atlas
2.
Kapak Fotoraf: akmakkaya - Murgul / Artvin
1

I SK BA

Yaralgz Dalar / Kastamonu

nsz
lkemizin evresel artlar, sosyal ve ekonomik yaps ve bunlarla ilgili gelimeler orman kaynaklarmzn ynetimini nemli lde etkilemektedir. Dier taraftan, son yllarda ve zellikle 1992 ylndaki evre ve Kalknma Zirvesi (UNCED) ile hz kazanan kresel ormanclk mzakerelerinde ormanlarn srdrlebilir ynetimine ilikin alnan kararlar ve taahhtleri gerekletirmek zere oluturulan srelere lkemizin aktif katlm da giderek nem kazanmaktadr. Ormanlarn, toplumsal hayatta byk nem tayan su rejimini dzenleme, toprak koruma (erozyonu nleme) ve evre kirliliini (hava, su ve toprak) nleme gibi hayati fonksiyonlar yannda, biyolojik eitliliin korunmasndaki yeri ve rol son derece nemlidir. Ulusal ve uluslararas dzeylerde nemleri giderek artan "biyolojik eitlilik" ve "korunan alanlar" bakmndan lkemiz nemli potansiyel kaynaa sahip bulunmaktadr. Dnyadaki hzl nfus art ve sanayileme doal kaynaklar zerinde youn basklar oluturmakta ve bu olumsuzluktan ormanlar da ciddi ekilde etkilenmektedir. Ormanlarn biyoeitlilik, toprak koruma, su retimi, rekreasyon, avclk, eko turizm gibi fonksiyonlarnn giderek nem kazand gnmzde, bu gelimelerin de ormanlarmz zerindeki basklar artracan gstermektedir. Bu basklarn asgariye indirilebilmesi mevcut orman alanlarmzn biyolojik eitlilik bata olmak zere zengin yapsnn iyi bilinmesi ve nerede nasl bir ilem tesis edilecei asndan nem arz etmektedir. inde bulunduumuz bilgi ann bize sunduu imkanlardan Corafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Alglama tekniklerini kullanarak bu verileri toplamak, deerlendirmek, analiz yapmak ve sunmak artk kolay hale gelmitir. Orman Genel Mdrlmzn bu teknikleri kullanarak hazrlad "Orman Atlas" lke orman varlmzla ilgili nemli deerlendirmeleri ortaya koymakta, var olan kaynak deerlerimizin yeri ve nemini gstermektedir. Bu kaynan hazrlanmasnda emei geen Bakanlmz personelini kutluyor, tekilatmza ve konu ile ilgilenen tm kesimlere yararl olmasn diliyorum.

Prof.Dr. Veysel EROLU evre ve Orman Bakan

ncedere - Yenice / Karabk

Sunu
Biyolojik eitlilik asndan dnya lkeleri arasnda n sralarda yer alan lkemiz; flora ve fauna zenginlii ile ekolojik yapsna paralel olarak dnyada az grlen eitlilii olan orman varlna sahiptir. klim, jeoloji ve toprak yapsndaki farkllklar, trlerin kompozisyonu ve zellikleri asndan bitki rtsnde zengin eitlilik salamaktadr. binden fazlas endemik, dokuz binden fazla doal bitkisiyle bitki endemizmi asndan dnya lkeleri arasnda sekizinci srada yer almaktadr. Ormanlarmz, bu ynyle ulusal nemi yannda global dzeyde de dikkat ekmekte ve srdrlebilir ynetiminin salanmas gerekmektedir. Orman Genel Mdrl; 1992 Rio-evre ve Kalknma Konferasnda alnan kararlar ve Pan Avrupa blgesel srecini de dikkate alarak orman kaynaklarnn srdrlebilir ynetiminde, ormanlarn ekolojik, ekonomik ve sosyal fonksiyonlarnn entegre bir yaklamla, ok amal faydalanma, koruma ve gelitirilmesine almakta ormanlarn planlanmas, uygulamalarnn izlenmesi ve deerlendirilmesini yapmaktadr. Orman ekosistemlerimizin srdrlebilir ynetimi, aktel orman istatistiklerinin salanmas ve gemi yllara ait veri ve bilgilerle ilikilendirilmesi ve gelecee ilikin projeksiyonlarn yaplarak stratejik kararlarn alnmasn ve hatta orman ekosistemlerinin dier ekosistemlerle olan etkileimlerinin de incelenerek deerlendirilmesini zorunlu klmaktadr. amz bilgi a olmas iletiim teknolojilerinin hzl gelimesine vesile olmu, iletiim teknolojilerindeki bu gelime, dnyann ve lkemizin gndemine Bilgi Sistemlerini getirmi, bu sistemler gerek kresel gerekse yresel olarak, dinamik ve etkin stratejik planlarn hazrlanmas ve uygulanabilmesi iin elzem olan bilgiye hzla ulalmasn salamtr. Bu gelimelere paralel olarak, Orman Genel Mdrl; envanterinde bulunan ok farkl nitelik ve nicelikteki verilerin toplanmas, ilikisel bir ortamda depolanmas, uygun ynetimi, sorgulanmas, analizi ve ayn anda birden fazla kullancnn kullanmna sunulmas, hizmetlerini bir btn olarak karlayacak ekilde 90l yllardan itibaren Corafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Alglama tekniklerini youn ve etkin bir ekilde kullanmaya balamtr. Bu almalarda; e-Devlet ilkeleri nda, bir taraftan ynetim, hizmet ve retim faaliyetlerinde, personel, zaman ve malzeme tasarrufu salamak; dier taraftan etkinlii, verimi ve kaliteyi artrmak, amalanmaktadr. Bu dorultuda, orman amenajman plan veri ve bilgilerin genel kullanma ynelik szlmesi ile 1/100 000 lekli orman veri taban oluturulmu, sorgulama ve analizler yaplarak, deiik ama ve kullanma ynelik, bata Genel Mdrlmz personeli olmak zere, dier kullanclara da hizmet edecek ekilde, ormanclk almalar ile ilgili haritalar ieren "Orman Atlas" isimli bu kaynak, Corafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Alglama teknikleri kullanlarak hazrlanmtr. Genel Mdrlmzce daha nce hazrlanan ve istatistiki bilgileri ieren "Orman Varlmz" isimli yaynmzn bir sonraki halkasn oluturan bu atlas, var olan kaynak deerlerimizin konumsal olarak yeri ve nemini ortaya koymaktadr. Bu kaynan hazrlanmasnda emei geen Genel Mdrlmz personelini kutluyor, tekilatmza ve konu ile ilgilenen tm kesimlere yararl olmasn diliyorum. Osman KAHVEC Orman Genel Mdr

Abant Gl / Bolu

Genel Orman Durumu

Demirky / Krklareli

TRKYE ORMAN VARLII

breli, Yaprakl, Kark Koru ve Baltalk Ormanlar itibariyle (Ha.) Nitelii Normal Bozuk Toplam breliler 6280245 5123546 11403791 Yaprakllar 1298806 532730 1831536 br.+Yapr. Kark 1361163 843104 2204267 Koru Toplam 8940214 6499380 15439594 Baltalk 1681006 4068146 5749152 Ormanlk Toplam 10621220 10567526 21188746

(Ha.)

KORU VE BALTALIK ORMANLARIN BLGE MDRLKLERNE DAILIMI

Koru Baltalk

TRKYE ORMAN VARLII HARTASI

Bulgaristan

Karadeniz

Grcistan

Yunanistan Ermenistan Marmara Denizi

ran

Ege Denizi

Akdeniz

Suriye

ARAZ KULLANIMI Orman letme Md. Merkezi Orman Blge Md. Merkezi Orman Blge Md. Snr Orman letme Md. Snr l Merkezleri Aalandrma Alan Arboratum Baltalk, Sazlk Gller Bozuk Orman Verimli Orman Ak Alanlar zel Orman

Orman Harita ve Fotogrametri Mdrl Tarafndan retilmitir.

Yedigller / Bolu

10

ALANLARIN ORMAN BLGE MDRLKLERNE GRE DAILIMI

BLGE KOD MDRL ADI KORU ORMANLARI Normal Ha. Bozuk Ha. TOPLAM Ha. BALTALIK ORMANLARI Normal Ha. Bozuk Ha. TOPLAM Ha. Normal Ha. GENEL ORMANLIK Bozuk Ha. TOPLAM Ha. ORMANSIZ Ha. GENEL ALAN Ha.

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

ADANA ADAPAZARI AMASYA ANKARA ANTALYA ARTVN BALIKESR BOLU BURSA ANAKKALE DENZL ELAZI ERZURUM ESKEHR GRESUN ISPARTA STANBUL ZMR K.MARA KASTAMONU MERSN MULA TRABZON ZONGULDAK KTAHYA KONYA SNOP

465930,0 232705,7 538109,7 268727,0 574634,9 184964,5 304628,5 461859,0 358037,6 345336,5 391109,4 41352,0 159767,5 196965,5 237047,5 309693,0 279930,2 376225,5 342267,8 493423,7 381827,2 644487,1 213501,0 500260,2 293022,0 148096,5 196305,0 8940214,5

298100,0 35327,1 464981,0 234818,0 519796,3 92001,5 232971,5 102916,6 208881,2 181677,5 267208,8 74606,0 188249,5 227518,0 157483,5 276714,5 42001,4 320147,0 485512,7 209454,0 463274,2 447248,1 209148,3 66465,6 234329,5 404183,5 54364,5

764030,0 268032,8 1003090,7 503545,0 1094431,2 276966,0 537600,0 564775,6 566918,8 527014,0 658318,2 115958,0 348017,0 424483,5 394531,0 586407,5 321931,6 696372,5 827780,5 702877,7 845101,4 1091735,2 422649,3 566725,8 527351,5 552280,0 250669,5

13627,5 64239,4 376508,0 6436,5 2184,0 6994,0 32911,5 7840,0 118141,7 59830,5 350,5 549893,5 8616,5 30386,5 1443,0 1000,5 215659,7 30863,5 33908,6 10074,5 908,0 11119,5 6122,5 9635,1 3849,0 49120,5 29341,5

124840,5 16993,2 462271,5 120392,0 18370,7 104574,0 107717,5 39429,0 75103,4 95628,0 116939,8 1510817,9 105973,5 83778,0 35420,5 132286,0 22019,6 266481,5 153871,5 72602,6 1484,0 42883,4 89563,5 11641,5 81387,0 132359,5 43316,5 4068146,1

138468,0 81232,6 838779,5 126828,5 20554,7 111568,0 140629,0 47269,0 193245,1 155458,5 117290,3 2060711,4 114590,0 114164,5 36863,5 133286,5 237679,3 297345,0 187780,1 82677,1 2392,0 54002,9 95686,0 21276,6 85236,0 181480,0 72658,0 5749152,1

479557,5 296945,1 914617,7 275163,5 576818,9 191958,5 337540,0 469699,0 476179,3 405167,0 391459,9 591245,5 168384,0 227352,0 238490,5 310693,5 495589,9 407089,0 376176,4 503498,2 382735,2 655606,6 219623,5 509895,3 296871,0 197217,0 225646,5 10621220,5

422940,5 52320,3 927252,5 355210,0 538167,0 196575,5 340689,0 142345,6 283984,6 277305,5 384148,6 1585423,9 294223,0 311296,0 192904,0 409000,5 64021,0 586628,5 639384,2 282056,6 464758,2 490131,5 298711,8 78107,1 315716,5 536543,0 97681,0 10567525,9

902498,0 349265,4 1841870,2 630373,5 1114985,9 388534,0 678229,0 612044,6 760163,9 682472,5 775608,5 2176669,4 462607,0 538648,0 431394,5 719694,0 559610,9 993717,5 1015560,6 785554,8 847493,4 1145738,1 518335,3 588002,4 612587,5 733760,0 323327,5

3755207,0 466322,1 6135350,3 4009668,5 934879,2 328637,0 847824,3 431093,8 811658,7 1128302,0 993557,9 10191687,8 6178446,0 2111667,5 894812,5 1006583,0 1055175,3 1507685,0 4470000,9 545216,8 722549,3 898902,1 1336367,4 348388,8 543309,5 4759942,0 244019,7

4657705,0 815587,5 7977220,5 4640042,0 2049865,1 717171,0 1526053,3 1043138,4 1571822,6 1810774,5 1769166,4 12368357,2 6641053,0 2650315,5 1326207,0 1726277,0 1614786,2 2501402,5 5485561,5 1330771,6 1570042,7 2044640,2 1854702,7 936391,2 1155897,0 5493702,0 567347,2 77846000,8

TOPLAM

6499379,8 15439594,3 1681006,0

21188746,4 56657254,4

11

BLGE MDRL KOD NO 01 ADI

ORMAN LETME MDRL ADI Adana Feke Kozan Osmaniye Pos Pozant Saimbeyli Yahyal Kadirli Karaisal Adapazar Akyaz Geyve Hendek zmit Karasu Glck Akdamadeni Amasya Bafra orum Karg Koyulhisar skilip Niksar Samsun Tokat Vezirkpr ayralan Almus Sivas Erbaa Ankara Beypazar amldere ankr erke Ilgaz K.Hamam Nallhan Eskipazar KOD NO 05 ADI ANTALYA

ORMAN BLGE MDRL VE ORMAN LETME MDRL KODLARI

KOD NO 0501 0502 0503 0504 0505 0506 0507 0508 0509 0510 0511 0512 0513 0601 0602 0603 0605 0606 0607 0701 0702 0703 0704 0705 0706 0707 0801 0802 0803 0804 0805 0806 0807 0808 0809 0810 0811 0812 ADI Akseki Alanya Antalya Elmal Finike Gazipaa Gndomu Ka Korkuteli Kumluca Manavgat Serik Taal Ardanu Artvin Borka avat Yusufeli Arhavi Alaam Balkesir Bandrma Dursunbey Edremit Sndrg Bigadi Akakoca Alada Bolu Dzce Gerede Gynk Kbrsck Mengen Seben Mudurnu Ylca Glyaka KOD NO 09 KOD ADI NO BURSA 0901 Bilecik 0902 Bursa 0903 negl 0904 Keles 0905 M.Kemalpaa 0906 Orhaneli 0907 Yalova ANAKKALE 1001 Ayvack 1002 Bayrami 1003 Biga 1004 anakkale 1005 Kean 1006 Yenice 1008 an 1009 Kalkm DENZL 1101 Acpayam 1102 al 1103 ameli 1104 Denizli 1105 Eskere 1106 Tavas 1107 Uak ELAZI 1202 Bitlis 1203 Elaz 1204 Hakkari 1206 Tunceli 1209 Diyarbakr 1211 Siirt ERZURUM 1301 Erzincan 1302 Erzurum 1303 Gle 1304 Oltu 1305 Sarkam 1307 enkaya ESKEHR 1401 Afyonkarahisar 1402 Mihalck 1403 Eskiehir 1404 atack ADI KOD NO 15 ADI GRESUN KOD NO 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1601 1602 1603 1604 1605 1607 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1708 1709 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1908 ADI Giresun Ordu .Karahisar Tirebolu nye Akku Espiye Dereli Mesudiye Burdur Eirdir Glhisar Isparta Stler Bucak Baheky atalca Demirky stanbul Krklareli Vize Kanlca ile Bayndr Bergama Demirci Grdes zmir Manisa Akhisar Andrn Antakya Gksun K.Mara Drtyol Kilis Adyaman KOD ADI KOD NO NO 20 KASTAMONU 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2016 21 MERSN 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 22 MULA 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 ADI Ara Azdavay Cide atalzeytin Daday hsangazi nebolu Kastamonu Kre Takpr Tosya Samatlar Pnarba Bozkurt Karadere Anamur Glnar Mersin Mut Silifke Tarsus Erdemli Bozyaz Aydn Fethiye Kyceiz Marmaris Milas Mula Nazilli Yataan Ylanl Kavakldere Dalaman Kemer KOD NO 23 KOD NO TRABZON 2302 2303 2304 2305 2306 2307 ZONGULDAK 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 KTAHYA 2501 2502 2503 2504 2505 2506 KONYA 2602 2603 2605 SNOP 2701 2702 2703 2704 2705 TOPLAM ADI ADI Maka Pazar Rize Srmene Torul Trabzon Bartn Devrek Dirgine Kdz.Ereli Karabk Ulus Yenice Zonguldak Domani Emet Gediz Ktahya Simav Tavanl Beyehir Ermenek Konya Ayanck Boyabat Duraan Sinop Trkeli 217

02

03

04

KOD NO ADANA 0101 0102 0103 0104 0105 0106 0107 0108 0111 0113 ADAPAZARI 0201 0202 0203 0204 0205 0206 0207 AMASYA 0301 0302 0303 0304 0305 0306 0307 0308 0309 0110 0311 0312 0313 0315 0316 ANKARA 0401 0402 0403 0404 0405 0406 0407 0408 0409

24

10

16

ISPARTA

06

ARTVN

25

11

17

STANBUL

07

BALIKESR

26

12

18

ZMR

27

08

BOLU

13

19

K.MARA

14

12

TRKYE ORMAN DAR SINIRLARI HARTASI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Orman letme eflii Snr

13

ALANLARIN AA TRLER TBARYLE DAILIMI

KOD AA TR Normal Ha.
2999684,9 2392079,3 715642,9 386203,0 213517,2 199167,3 77845,5 27893,8 197,5 465,0 70743,0 47,0 19,5 1373244,7 337685,7 9755,0 59402,5 3032,0 50757,5 12262,5 3276,5 585,0 668,0 469,5 460,5 128,4 92,0 4888,8 8940214,5

KORU Bozuk Ha.

2420839,7 1810218,9 523935,3 240444,2 83879,3 218021,2 369647,0 14724,4 1050,0 250,0 6348,7

TOPLAM Ha.
5420524,6 4202298,2 1239578,2 626647,2 297396,5 417188,5 447492,5 42618,2 1247,5 715,0 77091,7 47,0 19,5 1751483,9 691878,4 10036,0 95021,5 7963,0 79899,0 14110,2 4581,5 651,5 798,0 503,0 161,0 927,5 128,4 92,0 8162,8 15439594,3

Normal Ha.

BALTALIK Bozuk Ha.

TOPLAM Ha.

TOPLAM ORMANLIK Normal Bozuk TOPLAM Ha. Ha. Ha.

2999684,9 2392079,3 715642,9 386203,0 213517,2 199167,3 77845,5 27893,8 197,5 465,0 70743,0 47,0 19,5 1373244,7 2005400,5 9755,0 59484,5 3032,0 59631,0 12262,5 3276,5 585,0 2289,2 469,5 460,5 128,4 92,0 7603,3 10621220,5 2420839,7 1810218,9 523935,3 240444,2 83879,3 218021,2 369647,0 14724,4 1050,0 250,0 6348,7 5420524,6 4202298,2 1239578,2 626647,2 297396,5 417188,5 447492,5 42618,2 1247,5 715,0 77091,7 47,0 19,5 1751483,9 6426277,3 10036,0 95103,5 7963,0 88772,5 14110,2 4581,5 651,5 2419,2 503,0 161,0 927,5 128,4 92,0 12339,3 21188746,4

OT Ha.
752963,7 2470701,7 2111357,5 91142,5 34303,5 147309,0 206460,1 1973,5 1,0 15316,5

ORMANSIZ (OT DAHL) Ha.

9444336,1 13570423,4 6146502,0 441635,3 531013,9 1055594,2 2240310,9 79076,5 145,0 227,0 170405,3 28,0 1575238,9 20146902,3 7889,3 202521,0 146562,5 171735,1 159059,9 2616,5 915,3 4535,5 533844,0 3249,0

GENEL ALAN Ha.

15443186,9 18434015,7 7661546,7 1130396,0 874977,9 1478841,8 2727715,8 123266,2 1392,5 942,0 257980,5 75,0 19,5 3429336,8 24750479,3 20885,3 302350,5 154541,0 285821,1 176469,1 7752,0 651,5 3334,5 5038,5 534005,0 5600,5 128,4 92,0 34735,3 77846000,8

01 Kzlam 02 Karaam 03 Saram 04 Gknar 05 Ladin 06 Sedir 07 Ard 08 Fstk am 09 Servi 11 Halep am 12 Sahil am 13 Monteri am (P.Radita) 20 Dier ibreli 21 Kayn 22 Mee 23 Grgen 24 Kzlaa 25 Kavak 26 Kestane 27 Dibudak 28 Ihlamur 32 nar 33 Okalipts 34 Sla 37 Hu 55 Kbrs akasyas 56 Yalanc akasya 58 Kiraz 60 Dier Yaprakl TOPLAM

378239,2 354192,7 281,0 35619,0 4931,0 29141,5 1847,7 1305,0 66,5 130,0 33,5 161,0 467,0

1667714,8 82,0 8873,5

4066684,1

5734398,9 82,0 8873,5

1621,2

1621,2

378239,2 4420876,8 281,0 35619,0 4931,0 29141,5 1847,7 1305,0 66,5 130,0 33,5 161,0 467,0

91223,8 2889733,1 33,0 3111,5 69810,0 11801,6 2471,3 216,0

28,0

3274,0 6499379,8

2714,5 1681006,0

1462,0 4068146,1

4176,5 5749152,1

4736,0 10567525,9

649,0 8900620,3

22396,0 56657254,4

KORU ORMANI ALANLARININ, AA TR KARIIM SINIFLARINA GRE DAILIM MKTARI

Saf breli

breli+breli

breli+Yaprakl
14

Saf Yaprakl

Yaprakl+breli

Yaprakl+Yaprakl

BAZI NEML AA TRLERNN BASKIN OLARAK YAYILI GSTERD ALANLAR

Kayn Fstkam Ard Mee

Kzlaa Kzlam Saram Karaam

Gknar Ladin Sedir Kestane

Gl ve Barajlar Orman Blge Mdrl Snr

15

Beypazar / Ankara

16

BAZI NEML NE YAPRAKLI (BREL) AA TRLERNN BASKIN OLARAK YAYILI GSTERD ALANLAR

Karaam Fstkam Ard

Sedir Kzlam Saram

Gknar Ladin Gl ve Barajlar

Orman Blge Mdrl Snr

17

Tekkoz - Drtyol / Hatay

18

BAZI NEML YAPRAKLI AA TRLERNN BASKIN OLARAK YAYILI GSTERD ALANLAR

Kayn Mee Kestane

Kzlaa Grgen Orman Blge Mdrl Snr

19

Bolu

20

KORU ORMANLARIMIZIN GELM ALARINA GRE DAILIMI

GELME ALARI Orman Blge Mdrl Snr

a. Genlik ve sklk (0-8 cm) b. Srklk ve Direklik (8-20 cm) c. nce aalk (20-35 cm) d. Orta aalk (35-50 cm)

ab; a; ba b bd ; db d

Gelime a bilinmeyen mecereler ad bc c cd

21

Demirky / Krklareli

22

KORU ORMANLARIMIZIN KAPALILIKLARINA GRE DAILIMI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr KAPALILIK DERECELER Gevek kapal (%10 - %40 aras) Orta kapal (%40 - %70 aras) Kapal ve tam kapal (> %70)

23

Yenice / Karabk

24

Yenice / Karabk

Ormanlarmzda Yayl Gsteren Asli Aa Trleri

25

KARAAM
Pinus nigra Arnold. (Pinaceae)
lkemizin hemen hemen her blgesinde grlr. Corafi olarak geni yayla sahip am tr olan karaam lkemizde 400-2100 m ykseltilerde yer alr. Yal gvdesi derin atlakl, kaln ve boz renkli kabuklar vardr. 40 m kadar boy, 1 m den ok ap yapabilen silindir biiminde dzgn gvdeye sahiptir. Tepe yaps, azman yapmaya eilimli olduu halde, yksek mntkalarda ve sk mecerelerde dar ve kktr. Genlikte bymesi abuktur. Toprak istekleri bakmndan ok kanaatkrdr. Karaam derin topraklarda kazk kk, s ve sert topraklarda kalp kk sistemini oluturur. Nemli derin ar balkla, kumlubalk ve balkl-kum topraklarnda iyi yetiir. Saf ormanlarn yangn ve kar zararlar tehdit eder. Frtna zararlar s topraklarda ve seyrek yetitii alanlarda tehlikelidir. Dona ve kurakla dayankldr. Karaamn odunlar sert, dayankl, reineli ve iyi kalitelidir. ivi ve vida tutma direnci iyi, ilenmesi kolay olduundan yap malzemesi olarak kullanlr.

Gvde

KARAAMIN YAYILI DAILIMI Normal Ha. 2392079,3 Bozuk Ha. 1810218,9 Toplam Ha. 4202298,2

Yaprak ve Kozalak

26

KARAAMIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Karaam mecereleri Karaam ve dier trlerin karm Dier trler ve Karaamn karm

27

SARIAM
Pinus silvestris L. (Pinaceae)
Trkiye ve dnyadaki en gney snr Kayseri-Pnarbandadr. En youn yayln Kuzey Anadolunun i mntkalarnda yapar ve buradan orta Anadoluya sarkar. Karadeniz kysnda Of-Srmene (amburnu) arasnda denize kadar iner. Dou Anadoluda 2700 mye (SarkamZiyaret Tepesi) kar. Gneydeki en u yayl Afyonhsaniyededir. Saram Trkiyede ortalama 1000-2500 mler arasnda toplu yayln yapar. Bunu dnda Kayseri-Kahramanmara arasnda Pnarba, Gksun yrelerinde yedi kk odack halinde bulunur. Burada yalnz Trkiyede deil dnyada ki yaylnn en gney noktalarndan birisine ulam olmaktadr. Narin gvdeli, sivri tepeli ve ince dall ya da dolgun ve dzgn gvdeli herdem yeil bir aatr. Yaamakta olduu geni alann ekolojik artlarna gre 20-50 m arasnda boy yapabilir. Gen gvdelerde, yal aalarn st ksmlarnda, kaln dallarda "tilki sars" rengindeki kabuk gayet ince levhalar halinde ayrlr. Genellikle kuvvetli bir kk sistemi kurar. Toprak istei bakmndan kanaatkr olan Saram gevek, derin, nemli kum topraklarnda iyi yetiir. Dona ve kurakla kar dayankldr. ok eitli kullanm yerlerine sahip bulunan odunu olduka dayankl ve reinelidir. ok kolay ilenen odunu dzgn ve parlak bir sath verir, boya cila ve tutkal kolay emer ve iyi ivi tutar. Bu zellikleri ile saram yap malzemesi; kap, pencere, tavan ve taban kaplamas olmak zere mobilyaclk ve oymaclkta kullanlr.

Gvde

Srgn

SARIAMIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 715642,9 Bozuk Ha. 523935,3 Toplam Ha. 1239578,2

Yaprak ve Kozalak

28

SARIAMIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Saram mecereleri Saram ve dier trlerin karm Dier trler ve Saramn karm

29

KIZILAM
Pinus brutia Ten. (Pinaceae)
Bat Anadolu ve Akdeniz blgesindeki geni yaylnn dnda kzlam, Erbaa yaknlarndaki Kelkit ay ile Yeilrman birletii yer, Ayanck, Sinop, Boyabat, Amasya, Zonguldak gibi Akdeniz ikliminin bariz olarak grld mikroklima blgelerinde kk adacklar halinde bulunur. Trkiyede en byk yayl Akdeniz ky kua ile kyya yakn arka blgeler ve Gneydoudur. lkemizde 1500 mye kadar yetiir. En geni yayl gsteren am trmzdr. 25 m boy, 60 cm kadar ap yapabilen nemli bir orman aacdr. nceleri piramit grnl iken yalandka geni tepelidir. Kabuu dzgn boz renkte iken yalannca, esmer krmzms renkte kaln kabuk durumunda grlr. Yeni srgnler krmzms renktedir. Daha ok kzlam adnda buradan almaktadr. Scaklk istei fazla olan bir trdr. Klar lman, yazlar scak ve kurak olan yerlerde toprak bakmndan zayf, kayalk, kireli ya da kumsal yerlerde yetiebildii gibi elverili iklim ve balkl topraklarda kaliteli gvde yapar. ok derine giden kazk kk yapar. lkemizde doal olarak yetein ve en hzl byyen trmzdr. Rzgarlara dayankll azdr. Rzgar bu trn gvde ve tepe ekillenmesinde nemli rol oynar. Yetitii blgeler bakmndan kar krmas ve devirmesi seyrek grlr. amkese bcei ve en byk dmandr. S topraklarda frtna zarar verir. Donlara kar hassastr. rt yangnlarndan az zarar grr. nk kaln kabukludur. Reinesinden yararlanlan tek am trdr. Kolay ilenmesi nedeniyle yap malzemesi, mobilya ve ambalaj sanayisinde kullanlr.

Gvde

Kozalak

KIZILAMIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 2999684,9 Bozuk Ha. 2420839,7 Toplam Ha. 5420524,6

Yaprak ve Srgn

30

KIZILAMIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Kzlam mecereleri Kzlam ve dier trlerin karm Dier trler ve Kzlamn karm

31

TOROS SEDR
Cedrus libani A. Rich. (Pinaceae)
Genel olarak Akdeniz ikliminin (Gney Anadolu deniz iklimi) hakim olduu yerlerde, Anadoluda bat, orta ve dou Toroslarda doal olarak yayl gsterir. Kuzeyde Erbaa, Niksar ve Afyon-Emirda evrelerinde kk ve izole bir yayl gsterir. 40 m.ye kadar boy, 2 m.ye kadar ap yapabilen gen iken piramit grnl, yallarda geni, yass tepeli, dzgn gvdeli gzel grnl bir aa trdr. Yurdumuzda birok yerde grld gibi nispeten kurak ve kalkerli yamalarda ou kez kayalar arasnda yetiebilmektedir. Serin ve derin topraklarda iyi bir gelime ve byme gsterir. Sedir bilhassa gevik, scak, havalanmas ve suyu geirgenlii iyi, biyolojik bakmdan aktif, ntr ya da hafif alkalen reaksiyonlu balk ve ince kum bal topraklarda yetimekle birlikte, doal yayl bu topraklara bal kalmaktadr. Sk mecerelerde gvde yaps dz, az dall ve dolgundur. Derine giden kazk kk sistemine sahiptir. zellikle kireta topraklarda yark ve atlaklarda olduka derine gider. Kk sistemini gelitiremedii yerlerde rzgr etkilerine duyarldr. Acalla undulanann tehdidi altndadr. Mobilya, dorama, tel direi, inaat ve gemi kerestesi, kt imalinde kullanlmaktadr.

Gvde

Yaprak ve Srgn

SEDRIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 199167,3 Bozuk Ha. 218021,2 Toplam Ha. 417188,5

Kozalak

32

TOROS SEDRNN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Sedirin doal yayl alanlar Saf Sedir mecereleri Sedir ve dier trlerin karm Dier trler ve Sedirin karm

33

DOU LADN
Picea orientalis (L) Link. (Pinaceae)
Dou ladini Kafkasyada ve Trkiyede bulunur. lkemizdeki yaylnn bat snr Orduda Melet rmann dousundan balar ve douya doru Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin mntkalarn iine alr. Yer yer tek ya da birka aalk kmeler halinde deniz kysna kadar inmekte ise de deniz yzeyinden 1000 m ykseklikten sonra geni orman kurulularnda grlr. 60 m bazen daha fazla boylanabilen ve 2 mden fazla ap yapabilen dz ve dolgun gvdeli bir aa trdr. Nemli havalar, derin, havalanma kapasitesi yksek, nem ierii fazla, kumlu ve balk, besince zengin, humuslu serin topraklar sever. Byle yerlerde ok iyi bir gelime gsterir. Yetime muhitinde dar ve sivri tepeler yapar. S kk sistemine sahiptir. yi yetime ortamnda genlikte glgeye olduka dayankldr. Doal yayl alannda dondan zarar grmez, ancak baz yllarda ge donlardan olumsuz etkilendii tespit edilmitir. Kuraklk zarar grld gibi sk ve bamsz mecerelerde frtna, kar devirmesi ve kar krmas grlmtr. Selloz ve kt endstrisi yannda yap malzemesi, kontrplak, kaplama, mobilya, lambri, her trl ambalaj, sandk, kutu, sepet, kibrit p ve kurun kalem yapmnda kullanlr.

Gvde

Yaprak ve Kozalak

LADNN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 213517,2 Bozuk Ha. 83879,3 Toplam Ha. 297396,5

Srgn

34

DOU LADNNN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Ladin mecereleri Ladin ve dier trlerin karm Dier trler ve Ladinin karm

35

GKNAR
Abies sp. (Pinaceae)
lkemizde 4 tr vardr: Abies nordmanniana Link. (Dou Karadeniz Gknar) Abies bornmlleriana Mattf. (Uluda Gknar) Abies equitrojani Aschers. et Sint. (Kazda Gknar) Abies cilicica Carr. (Toros Gknar) Dou Karadeniz Gknar; doudan balamak zere Dou Karadeniz Blgesinde batya doru Kzlrmaa kadar olan yerlerde bulunmaktadr. Uluda Gknar yurdumuza zel bir aa trdr. Kuzey Anadoluda Kzlrmak vadisinden balayarak bat ynnde Uludaa kadar yayl gsterir. Kazda Gknar endemik bir trmzdr. anakkale, Balkesir ve Bursa arsndaki alanda yayl gsterir. Asl yayln Kazdalar ve ataldada yapar. Bu sahalarda birbiriyle balants olmayan 6 ayr alanda bulunur. Toros Gknar Gney Anadolu Toros dalar, antiToroslar, Amanos Dalarnda yaylr. Uzun, dzgn ve dolgun gvde yapar Sivri tepe oluturur. Kazk kk sistemine sahiptir. Bununla birlikte yan kklerin bir blm s olarak yayma yeteneindedir. Glgeye dayankl bir aatr. Nemli ve serin iklim blgelerinde derin havadar nemli topraklarda iyi yetiir. S topraklarda frtna zararlar grlr. Gknar zellikle mobilya, lambri, pervaz, kaplama levhas retiminde ve inaat sektrnde yap malzemesi olarak kullanlr. Ayrca, kutu, kafes ambalaj, sandk, f, oyuncak, v.b. yapmnda tercih edilir.

Gvde

Yaprak ve Srgn

GKNARIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 386203,0 Bozuk Ha. 240444,2 Toplam Ha. 626647,2

Kozalak

36

GKNARIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Gknar mecereleri Gknar ve dier trlerin karm Dier trler ve Gknarn karm

37

ARDI
Juniperus sp. (Cupressaceae)
lkemizde bulunan Ardlar botanik zelliklerine gre oxycedrus ve sabina adl 2 seksiyona ayrlr. nemli ard trleri; Oxycedrus seksiyonundan; Juniperus oxycedrus L. (Katran Ardc, Diken Ardc) Sabina seksiyonundan; Juniperus excelsa Bieb. (Boz Ard) Juniperus foetidissima Willd. (Kokulu Ard, Ya Ardc) Juniperus phoenicea L. (Finike Ardc, Servi Ard) Srngen allardan byk aalara kadar dnyada 60 kadar tr olan ard lkemiz ormanlarnda en fazla yayl gsteren aa trlerinden biridir. Deniz iklimi etkilerinin azalmaya balad yrelerden balayarak stepe kadar sokulmakta ve scaa, soua ve kurakla dayankl olmas nedeniyle karasal iklimin bir aac olarak lkemizin hemen hemen her blgesinde yayl gstermektedir. Toprak bakmndan kanaatkrdr. Nemli hatta bataklk yerlerde olduu gibi kurak topraklarda da yetiebilen trleri vardr. Kurak, fakir topraklarda, talk kayalk ve kireli yerlerde, kumsal topraklar zerinde yetiebilirler. Odunu genel olarak yumuak, hafif ve ok dayankl ve gzel kokuludur. Kurun kalem retiminde ivi ve vida tutma direnci iyi olduundan mobilyaclkta, dekorasyon ve duvar kaplamalar retiminde kullanlan ard ayn zamanda park ve bahe dzenlemelerinde kullanlan dekoratif bir aatr.

Gvde

J. communis L. Srgn ve Kozala

J. phoenicea L. Srgn ve Kozala

ARDIIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 77845,5 Bozuk Ha. 369647,0 Toplam Ha. 447492,5

J. oxycedrus L. Srgn ve Kozala

38

ARDIIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Ard mecereleri Ard ve dier trlerin karm Dier trler ve Ardn karm

39

MEE
Quercus sp. (Fagaceae)
Gvde lkemizin hemen her blgesinde trlerine bal olarak yayl gsterir. ounluu aa, bazlar boylu al halinde kn yapran dken veya herdem yeil bitkilerdir. Yapraklar deiik boyut ve grntedir; kenarlar loplu, dili, ender olarak da tamdr ve ksa ya da uzun sapldr. Meeler kymetli yapacak ve yakacak odun verirler. Kymetli odunlar dnda deerli yan rnleri yan sra uzun mrl muhteem varlklar ile kuvvet ve kudret sembol olmulardr. Odunlarnn yaplar, meyvelerinin olgunlama sresi, yaprak ve kabuk zelliklerine gre Akmeeler, Krmzmeeler ve Herdemyeilmeeler olmak zere gruba ayrlan meelerin yurdumuzda 18 tr bulunmaktadr. Bazlar; 1- Ak Meeler; Q. petraea (Sapsz Mee) Q. robur (Sapl Mee) Q. hartwissiana (Istranca Meesi) 2- Krmz Meeler; Q. libani (Lbnan Meesi) Q. trojana (Makedonya Meesi) Q. cerris (Sal Mee) 3- Herdem Yeil Meeler Q. coccifera (Kermes Meesi) Q. ilex (Prnal Meesi) Q. aucheri (Boz Prnal) Masif ve kaplama olarak mobilya, oymaclk, dorama ve kontrplak retiminde kullanlr. Ayrca, tarm aletleri, parke, yap malzemesi olarak iskele, tavan ve taban kaplama gibi geni kullanm alan vardr.

Quercus ithaburensis - Palamudu

Q. pubescens - Palamudu

Q. robur - Palamudu

MEENN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 2005400,5 Bozuk Ha. 4420876,8 Toplam Ha. 6426277,3

Q. petraea - Palamudu
40

MEENN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Mee mecereleri Mee ve dier trlerin karm Dier trler ve Meenin karm

41

KAYIN
Fagus sp. L. (Fagaceae)
Fagus orientalis (Dou Kayn), Balkanlardan Trakyaya ve kuzeyden ve gneyden Yldz (Istranca) Dalar ile stanbula ular, sonra Kocaeli Yarmadasna biraz Egeye iner. Buradan Dou Karadeniz boyunca Kafkaslara ve Krma uzanr. Bu ana yayltan ayr olarak skenderun krfezinin kuzeydousunda Hatay ve Marata ormanlarnn yksek mntkalarnda 1500 m. zerinde izole yayl gsterir. 30-40 m ye kadar boylanabilen kaynn en belirgin zellii, ak gri veya koyu gri renkli kabuklarnn aalarn hayat boyunca atlamadan dz ve przsz olarak kalmalardr. Gen srgnleri tyldr. Deniz iklimini sever. Ilman iklimli ky dalarnda yaylr. Direklik anda tepeler sivridir sonralar yaygnlar ve kubbemsi bir biim alr, yapraklanma sktr. yi yetime ortamlarnda ve sk mecerelerde ok uzun, dz ve dolgun gvdeler yapar. Kayn, gen yalardan balayarak ince tali kkkler meydana getirerek kalp kk gelitirir ve bu kk sistemi olduka derine gider. Buna ramen tamamen derin kkllerden olmayp entansif kklenen grubuna girer. Srekli fakat orta derecede nemli madensel besin maddelerince ve humusa zengin topraklar sever. En byk dman don ve kuraklktr. Mobilya, kontrplak, parke, ambalaj sand maden direi, kmr, emprenye edildii zaman travers imali ve yakacak odun olarak kullanlr. Ayrca Fagus silvatica (Avrupa Kayn)nn da lkemizde yayl bilinmektedir.

Gvde

Yaprak

KAYININ ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 1373244,7 Bozuk Ha. 378239,2 Toplam Ha. 1751483,9

iek

42

KAYININ YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Kayn mecereleri Kayn ve dier trlerin karm Dier trler ve Kaynn karm

43

KIZILAA
Alnus spp. (Betulaceae) Kzlaan lkemizde doal olarak yetien iki tr vardr; Alnus orientalis (Dou Kzlaac) Alnus glutinosa (Adi Kzlaa) Adi Kzlaan lkemizde doal olarak yetien alt tr vardr; Alnus glutinosa subsp. glutinosa (Adi Kzlaa) Alnus glutinosa subsp. barbata (Sakall Kzlaa) Alnus glutinosa subsp. antitaurica (Toros Kzlaac) lkemizde Trakya, Marmara evresi, Bat Karadeniz ve Dou Karadenizde, Gney Anadolu ile hatayda bilhassa dere ilerinde sk rastlanr. Saf ve kark olarak yayl gsterir. ounlukla boyu 20-30 m. ye ulaan dzgn gvdeli aa, bazen de al halinde bulunur. Narin ve uzun gvdenin nceleri yeilimsi esmer, dzgn ve parlak bir kabuu vardr. Kn yapran dken aa veya al halinde odunsu bitkilerdir. leri yalarda paralanr, yerini koyu ve kaln bir kabuk alr. Genel olarak toprak nemi istei fazla olan kzlaa fakir topraklar zerinde de yetiebilir. Kklerinde havann serbest azotu balayan bakteriler ile yumrular meydana getiriler. Bu zelliklerinden dolay fakir kum topraklarnda nc aa olarak dikildikten ve toprak azota zenginletikten sonra dier aalara yer verilir. Kuvvetli ktk srgn yaptndan dolay baltalk olarak iletilir. Kzlaalarn hafif, hava ile temasta krmzya yakn bir renk alan odunlar zellikle kontrplak yapmnda kullanlr. abuk rmesi nedeni ile kullanm alan snrl olup, oymaclk, kurun kalem, kaplama ve kontrplak retiminde kullanlr.

Gvde

Yaprak

KIZILAAIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 59484,5 Bozuk Ha. 35619,0 Toplam Ha. 95103,5

Meyve Kurulu

44

KIZILAAIN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Kzlaa mecereleri Kzlaa ve dier trlerin karm Dier trler ve Kzlaan karm

45

GRGEN
Carpinus sp. (Betulaceae)
lkemizde iki tr doal olarak bulunmaktadr. Carpinus betulus L. (Adi Grgen) Carpinus orientalis Mill. (Dou Grgeni) Kn yapran dken aa veya boylu al halindeki bitkilerdir. Trakya, Ege, Marmara Blgesi, Kuzey Anadolu ve Dou Anadolu Blgesinde yayl gsterir. Genellikle kuzey ve gney ky blgelerimizin kark ormanlarnda bulunur. Dallar narin, kabuk gri renkli, dzgn veya levhalar halinde atlakldr. Toprak durumuna gre derine giden veya yayvan bir kk sistemi kurar. Rutubetli arca topraklar sever, su basknlarna dayankldr, humus ierii fazla olan scaka kalker topraklarnda iyi bir byme yapar. ki tr arasndaki en nemli fark, Dou Grgeni scaa, dolaysyla kurakla daha dayankl olmas nedeniyle Gney ve Gneydou Anadoluda bulunmakta, Adi Grgen ise Trakya, Kuzey ve Kuzeybat Anadoluda yaylmaktadr. Yakacak olarak youn ekilde kullanlmasnn yannda makine paralar, ayakkab kalb, spor aletleri, alet saplar, tarm aletleri, mekik yapm ve torna ilerinde kullanlr.

Gvde

Meyve ve Srgn

GRGENNN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 9755,0 Bozuk Ha. 281,0 Toplam Ha. 10036,0

Yaprak

46

GRGENN YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Saf Grgen mecereleri Grgen ve dier trlerin karm Dier trler ve Grgenin karm

47

ANADOLU KESTANES
Castanea sativa Mill. (Fagaceae)
lkemizde dou snrdan balar, Kuzey Anadolu sahilleri boyunca Belgrad Ormanlarna kadar uzanr. Marmara evresi ve Bat Anadoluda bulunur. Gneyde rastlanmaz ama Manavgatta ulu aalardan oluan kk bir kestanelik vardr. Meyve bakmndan en mehur kestanelikler Bursa evresinde grlr. Orman aac olarak en gzel kestane mecerelerine Kuzeydou Anadoluda Hopa dolaylarnda Sultan Selim danda Marmara evresinde ise Kap Da Yarmadasnda rastlanr. Boyu 20-25 m ye ulaan dolgun gvdeli, geni tepeli, uzun mrl bir aatr. Kabuk nceleri dzgn, zerinde ak renkli mantar kabarcklar vardr. Sonralar esmer gri renkli, paral, yukardan aaya yarlm kabua dnr. Srgnleri koyu esmer nceleri sk tyl, sonra seyrek tyl veya tamamen plaktr. Boy bymesi nce yava olan bu trn 10. yatan itibaren hzl byr, ya 800-1000 seneye, ap da birka metreye ulaabilir. Kuvvetli kazk kk yapar. lkemizde doal olarak yetien Anadolu Kestanesi, byk lde kurumalara neden olan mrekkep hastal tehdidi altndadr. Tanence zengin olan koyu renkli odunu ok dayankldr. Mobilya ve yap endstrisi, iskele, tekne, telefon direi, it kaz, f ve tornaclkta tercih edilir.

Gvde

Yaprak ve Meyve

Meyve

ANADOLU KESTANESNN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 59631,0 Bozuk Ha. 29141,5 Toplam Ha. 88772,5

Erkek iek

48

FISTIKAMI
Pinus pinea L. (Pinaceae)
Fstkam en geni corafi yayln Anadoluda yapar. zellikle Bat Anadoluda, Bergama yaknnda (Kozak Yaylas), Aydn, Mula dolaylarnda ormanlar kurar. Antalya Manavgat sahillerinde, Gemlik krfezi kylarnda, Marata ve oruh vadisinde ve Trabzon Kalenema deresinde lokal olarak yaylr. 25 mye kadar boylanabilen, dzgn gvdeli, emsiye grnmnde geni ve yuvarlak tepelidir. Kabuk nceleri dzgn, sonra yarlm durumda, krmzms boz esmer renktedir. Odunundan ok halk arasnda am fst diye adlandrlan yal tohumundan faydalanlr. Ayn zamanda deerli bir ss aacdr. Kk sistemi kuvvetlidir. Elverili topraklarda derine giden kazk kk yapar. Fstkam odunu ivi ve vida tutma kabiliyetinin yksek olmas ve kolay ilenmesi nedeniyle yap kerestesi olarak kullanlr.

Gvde

FISTIKAMININ ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 27893,8 Bozuk Ha. 14724,4 Toplam Ha. 42618,2

Erkek iek

Kozalak ve Fst

49

DBUDAK
Fraxinus sp. (Oleaceae)
Trkiyede doal olarak yetien drt tr vardr; Fraxinus excelsior L. (Adi Dibudak) Fraxinus angustifolia (F. oxycarpa Willd.) (Sivri Meyveli Dibudak) Fraxinus ornus L. (iekli Dibudak) Fraxinus pallisae (Tyl Dibudak) Trakya, Dou ve Bat Karadeniz Blgesi, Marmara ve Ege Blgesinde yayl gsterir. Krklareli-neada (Longos ormanlar) ve Sakarya subasar ormanlarnda bulunur. Adi Dibudak Bat ve Kuzey Anadoluda, Sivri Meyveli Dibudak Sakarya ve neada subasar ormanlarnda, iekli Dibudak Bat ve Gney sahil mntkalarnda grlr. Trne gre maksimum boyu 10-30 m arasnda deiebilen dolgun ve dzgn gvdeli yuvarlak tepeli aalardr. Genellikle sulak ve derin topraa sahip yerlerde bulunur. Olgun bireyleri gri kabuklu ve derin atlakldr. Genellikle elips ve kenarlar ince dili olan yapraklar, bir sap zerinde birarada bulunur. Beyaz iekleri salkm, meyveleri de dar ve uzun erit eklindedir. iekleri yapraklanmadan nce aar sonra dik durur. Mobilya karoseri, vagon, spor aletleri, kontrplak kaplama, f ve kayak takm yapmnda kullanlr.

Gvde

Yaprak

DBUDAKIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 12262,5 Bozuk Ha. 1847,7 Toplam Ha. 14110,2

iek

50

ANADOLU KESTANES, FISTIKAMI VE DBUDAK YAYILI ALANLARI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr Kestane mecereleri Fstkam mecereleri Dibudak mecereleri

51

PORSUK
Taxus baccata L. (Taxaceae)
Trkiyede deniz iklimli Kuzeybat Adadoluda ve Toroslarda bulunur. Bu mntkalarda Porsuka rutubetli dere yamalar ve vadilerdeki ormanlar iinde tek, kme veya gruplar halinde dank olarak rastlanr. Kuzey Anadolu dalarnda Rize ve Trabzonda, Bartn dolaylarnda Kayn-Gknar ormanlarnda alt bitki olarak kmeler halinde bulunur. Karabkn Elmaldz mevkiinde kalker kayalar zerinde 40-146 cm ap ve 15-30 m boya sahip dz ve dolgun gvdeli bireylere rastlanr. Yaz k yeil aaklar ya da 20 m kadar boylanabilen ve bazen 1 m kadar ap yapan uzun mrl sk dall aalardr. Gvde kabuu kzl kahverengidir, gelii gzel atlayarak dklr, gen srgnler yeildir. ne yaprakl (ibreli) aalar iinde srgn verme yeteniinde olan bir trdr. Porsuk odunu esnek olduundan zellikle Avrupa ve ngilterede ok ve yay yapmnda kullanlmtr. Hibir zaman saf mecere halinde bulunmaz tek ya da kmeler halinde kayn, gknar, ladin ormanlarnda bulunur. Kireli topraklar seven porsuk aac serbest alanlarda dona kar duyarldr. Genel grn ve krmz renkli meyveleri ile park ve bahelerde ss bitkisi olarak kullanlan porsuk aacnn 3 bin yl yaayanlarna rastlanr. Yaprak ve gen srgnlerinde ise Taksol (Taxin) adl zehirli bir alkoloid bulunur.

Gvde

Yaprak ve Arillus (Meyve)

52

SERV
Cupressus spp. L. (Cupressaceae)
Herdem yeil aa veya al formunda bulunan servilerin 20 tr ve bu trlerin eitli taksonlar vardr. Uygun iklim koullarnn bulunduu yerlerde rutubetli saf kum topraklardan, hafif veya ar balk veya kurak, kireli topraklara kadar deiik zellikteki topraklarda yetiebilir. Tm serviler park, bahe, koruyucu erit ve canl it aalar olarak ok dekoratiftirler. lkemizde doal olarak yetien Cupressus sempervirens L. (Adi Servi, Akdeniz Servisi)in iki varyetesi vardr. Cupressus sempervirens var. sempervirens (Piramidal Servi), Cami avlularnda, mezarlklarda ss bitkisi olarak kullanlr. Dier varyetesi, Cupressus sempervirens var. horizontalis (Dall Servi)in dnya zerindeki ormanlarnn bir blm Akdeniz Blgesinde bulunmaktadr. Piramidal formdan geni konik tepe yapsyla ayrlr. 30 mye kadar boy yapabilen stun ya da piramit grnnde veya geni ve yaygn tepeli aa durumunda bulunur. Kabuk gen bitkilerde krmzms renkte, yallarda bozumsu kahverengindedir. Uzun atlakl ince ve dzgn bir kabuu vardr. Kanaatkar bir tr olup, hi bir aa trnn yitimedii fazla kireli topraklarda, Akdaniz iklim tipinin hkm srd kurak ve fakir arazilerde ve kireli topraklarda rahata yetiebilmektedir. retim ormannda veya rzgar eritleri iinde iyi byyebilmesi iin derin ve rutubetlice toprak ister. Yaplarn i ve d blmlerinde, gemi, kpr ve iskele ayaklarnda kullanlr. Mobilya yapmnda, tornal ilerde, amar ve eyiz sand ve dolaplarnda tercih edilir.

Gvde

Yaprak ve Kozalak

SERVNN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 197,5 Bozuk Ha. 1050,0 Toplam Ha. 1247,5

53

AKAAA
Acer sp. (Aceraceae)
lkemizin muhtelif yerlerinde en az 8-10 tanesi doal olarak bulunduu gibi bazlar da dardan getirilen ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. lkemizde bulunan nemli trleri; Acer Acer Acer Acer platanoides L. (nar Yaprakl Akaaa) monspessulanum L. (Fransz Akaaac) campestre L. (Ova Akaaac) tataricum L. (Tatar Akaaac) Gvde

ounluu kn yapran dken aa, bazlar aak halindeki odunsu bitkilerdir. Adn ar, beyaz ve sert olan odunundan alan Akaaacn gvdeleri gen yalarda dzgn ve przsz, sonralar derin atlakl levhalar halinde paralanm olan kabuklar vardr. Sonbaharda yedek madde olarak niasta depo ettiklerinden srgn ularndan koparlnca st kan trleri vardr. Her mevsim ayr bir renk alan yapraklar, gz alc iek ve meyveleri ile park bahe aac olarak zel bir nem tar. Birbiri aralarnda kolayca hibrid yapabildikleri iin 100 akn tr, alt tr, varyete ve formlar vardr. Kaplama retiminde aranan aa trlerindendir. Kugz ekilli urlu kaplamalar dalgal, benekli, damarl grn ile ok aranr. Ayrca parke, oyuncak, kontrplak, alet saplar, mzik aletleri ve makara yapmnda kullanlr.

Yaprak ve iek

54

INAR
Platanus orientalis L. (Platanaceae)
lkemizin hemen hemen btn orman mntkalarndaki dere ilerinde, nehir yataklarnda doal olarak bulunduu gibi ehirlerde yol kenarlarnda, park ve bahelerde ss bitkisi olarak rastlanr. 20-30 m ye kadar boylanabilen, 5-6 m ap yapan, yzlerce yl yaayan ulu aalardr. Serbest byd zaman ksa gvde, kaln dal ve geni tepe yapar. Gvde ve dallar ak gri veya yeilimsi gri renktedir. Yal gvdelerin kabuklar kk levhalar halinde kalkar ve yava dklr. nsan eline benzeyen iri yapraklar ve kremsi topluluklar oluturan meyveleri vardr. Kentlerimizde rastlanan Platanus occidentalis (Bat nar)nn anayurdu Kuzey Amerika, Platanus x acerifoliann (Akaaa Yaprakl nar) anayurdu ise Avrupadr. Kaplama, mobilya, ambalaj, kuru madde flar ve mutfak aletleri yapmnda kullanlr.

Gvde

INARIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 585,0 Bozuk Ha. 66,5 Toplam Ha. 651,5

Yaprak

Meyve

55

HU
Betula sp. L. (Betulaceae)
lkemizde doal olarak yetien trleri; Betula Betula Betula Betula Betula pendula Roth. (Siilli Hu) pubescens Ehrh. (Tyl Hu) medwediewii Reg. (Kzlaa Yaprakl Hu) recurvata browicziana

Gvde

Dou, Kuzey, Kuzeydou Anadoluda yaylr. Kzlac yaprakl Hu ise lokal bir yayl gstererek al ve aak halinde oruh dolaylarnda ve Hatila vadisinde bulunur. Yksek kesimlerde tek bana veya baka aalarla kark olarak bulunan hular 15-20 mye kadar boylanabilen eitli trlere sahiptir. Soua dayankl olup, Trkiyede lman iklimlerden tabi olarak kanr. Gvdelerinin kar beyaz ince kabuu en karakteristik zelliidir. Zamanla yatay ynde geni bantlar halinde kavlar, dklr. Bunun yerini siyah ve sert bir kabuk alr. Ik ihtiyac fazladr. Nemli ve serin yerlerde yetiir. Hzl byr. Fakir kum veya kumlu topraklarn aalandrlmasna elverili bitkilerdir. Ekolojik istekleri yksek olmayan hular ok eski zamanlardan beri kltre alnm kymetli bir park bitkisidir. Mobilya, kaplama, kontrplak, alet saplar, tarm ve mzik aletleri yapmnda kullanlr.

Yaprak

HUUN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. Bozuk Ha. 161,0 Toplam Ha. 161,0

Meyve

56

IHLAMUR
Tilia spp. (Tiliaceae)
lkemizde yetien trleri; Tilia tomentosa Moench. (Gmi Ihlamur) Tilia platyphyllos Scop. (Byk Yaprakl Ihlamur) Tilia rubra DC. supsp. caucasica (Kafkas Ihlamuru) Genel olarak, Marmara, Bat Karadeniz, orta Toroslar ve Kuzey Anadoluda yayl gsteren 20-30 m boyunda sk dall, geni tepeli bir aatr. Trlerine gre Gmi Ihlamur; Bat Karadeniz ve Marmara sahilleri ormanlarnn alak ve rutubetli yerlerinde, Byk Yaprakl Ihlamur; anakkale evresi ve orta toroslarda, Kafkas Ihlamuru; Anadolunun Kuzey ve Kuzeydou mntkalarnda, Kazdalar ve Antalya evrelerinde grlr. ounluu aa, bazlar da boylu al halinde kn yapran dken bitkilerdir. Srgnleri plak veya tyldr. Yapraklar yrek biiminde ve arpktr. iekleri kurutularak ay gibi iilen hlamur, ok ge Haziran-Temmuzda iek aar. Ayn zamanda ss bitkisi olarak da kullanlr. Resim tahtas ve erevesi, tornaclk, oymaclk ve mzik aletleri yapmnda kullanlr. Odununun yumuakl nedeniyle protez yapmnda da kullanlr.

Gvde

iek

Meyve

IHLAMURUN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 3276,5 Bozuk Ha. 1305,0 Toplam Ha. 4581,5

Yaprak

57

SILA
Liquidambar orientalis Mill. (Hamamelidaceae)
Dnya zerindeki tek doal yayl alan Trkiyenin gneybats ile Rodos adasdr. Saf ya da baka aalarla kark ormanlar kurar. lkemizde 503 hektar saf sla orman bulunmaktadr. Ortalama 15-20 mye kadar boylanabilen sla, kaln dall ve geni tepeli bir aatr. lk bakta nar andrr. Yalandka, kabuu koyular ve derin atlakl bir grnm alr. Dallara uzun saplarla balanan yapraklar genellikle be lopludur. Gvde kabuunun yaralanmas sonucu elde edilen sla ya zellikle parfm sanayinde kullanlan nemli bir hammaddedir.

Gvde

Yaprak (lkbahar)

SILANIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 469,5 Bozuk Ha. 33,5 Toplam Ha. 503,0

Yaprak (Sonbahar)

Meyve

58

KAVAK
Populus spp. (Salicaceae)
Kavakn lkemizde yetien drt tr 1 varyetesi vardr. Populus Populus Populus Populus Populus nigra L. (Karakavak) alba L. (Akkavak) tremula L. (Titrekkavak) euphratica Oliv. (Frat Kava) tremula cv. pendula (Sarkk Dall Titrek Kavak)

Gvde

lkemizin hemen hemen her blgesinde yayl gsterir. Kavaklar tohumla bytmek mmknse de bunlar da vejetatif olarak elik yolu ile oaltlr. Kavaklarn hafif ve yumuak odunu kolay ilenir. Kibrit yapmnda ok kullanld gibi selloz ve kat endstrisininde kymetli bir hammaddesidir. Titrek Kavak dnda ki Kavaklarn srgn verme zellikleri fazladr. zellikle lman ve serin yerlerde, bilhassa akarsu kenarlar ve dolma arazide iyi yetiirler. Durgun sulu yerlerde ve ar topraklarda iyi bir gelime gstermezler. Genellikle s kk sistemi kurarlar. Ambalaj, kaplama, kontrplak, resim tahtas, makara ve mzik aletleri yapmnda kullanlr. Srgn ve iek

KAVAKIN ALANSAL DAILIMI Normal Ha. 3032,0 Bozuk Ha. 4931,0 Toplam Ha. 7963,0

Yaprak

59

Ilgaz / Kastamonu

60

C
61

Dier Haritalar

ORMAN ZARARLILARI
Orman alanlarna arz olan bcek, kelebek vb. zararllarn yayl gsterdii orman alanlar haritalar, Orman Harita ve Fotogrametri Mdrl ve Orman Koruma ve Yangnla Mcadele Dairesi Bakanlnca aada belirtilen zararllar iin hazrlanmtr. amkese Bcei Thaumetopoea pityocampa (Schiff.) Dev Soymuk Kabuk Bcei Dendroctonus micans (Kug.) Sekiz Dili Ladin Kabuk Bcei Ips typographus (L.) Byk Orman Bahvan Blastophagus piniperda(L.) Kk Orman Bahvan Blastophagus minor (Htg) Altn Kl Kelebek Euproctis chrysorrhoea Snger rcs Lymantria dispar Byk Gknar Kabukbcei Pityokteines curvidens (Germ.) Kk Gknar Kabuk Bcei Cryphalus piceae Akdeniz am Kabuk Bcei Orthotomicus erosus (Woll.) am Srgn Bkcs Rhyacionia buoliana (Den. And Schiff.) Onikidili am Kabuk Bcei Ips sexdentatus (Brner) Krmzmtrak Sar al Antenli Yaprakars Neodiprion sertifer (Geoff.) al Antenli Yaprak Ars Diprion pini (L) Sedir Yaprak Kelebei Acleris undulana (Wlsghm) Sedir Kozalak Kelebei Barbara osmana (Obr)

62

AMKESE BCE (Thaumetopoea pityocampa schiff.) YAYILI HARTASI

Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr

ZARARLININ GRLD ALAN: 2 000 000 Ha.

ARIZ OLDUU AA TRLER Kzlam ve karm yapt trler Karaam ve karm yapt trler Zararnn grld mecereler

Not: amkese bcei yayl alanlar rnek olarak verilmitir. Dier aa trlerine arz olan bceklerin yayl haritalar da hazrlanmtr.

OGM, OKYMD Bakanl ile OHF Mdrlnce hazrlanmtr. (Ankara-2005)

63

ODUN DII ORMAN RNLER - 1

letme Pazarlama Dairesi Bakanlnca envanteri karlan odun d orman rnleri Orman Harita ve Fotogrametri Mdrlnce, Blge Mdrl ve letme Mdrl baznda saysal ortama aktarlm ve dalm haritalar hazrlanmtr.

PALAMUT MEES (Quercus ithaburensis Decne

subsp.macrolepis (Kotschy.) Hedge and Yalt) Trkiyeda yayl gsteren Fagaceae familyasnn bir cinsi olan meelerin yaklak 30 trnn meyveleri bir ayrm yaplmakszn palamut olarak adlandrlmaktadr.Bununla beraber ekonomik nemi olan palamutlarn elde edildii trler Q cerris L. (Trk meesi), Quercus ithaburensis Decne subsp. macrolepis (kotschy.) Hedge and Yalt (Palamut meesi) ve Q. robur (Sapl mee)dr. lkemizde Ege Blgesi, Marmara ve Trakya ile Anadolu Blgesinde yayl gstermektedir.Deri sanayinde toz veya hlasa haline getirilen palamut kadeh ve trnaklar derilerin tabaklanmasnda; tekstil sanayinde ipekli kumalarn siyaha boyanmasnda yararlanlmaktadr.Tbbi alanda ise zellikle ocuk ishallerini kesici zellii olmas nedeniyle uruplarn imalinde kullanlmaktadr.

MAHLEP (Cerasus mahalep (L.) Miller)

Halk arasnda dris olarak bilinenRosaceae familyasnn bir tr olan mahlep 8-10m. Ender olarak 12 m. ye kadar boylanabilen kk aa veya aack grnmndedir.lkemizde Ankara, Diyarbakr, Mula, Ktahya, stanbul, Kars, Gmhane civarkarnda tabii yayl gsterirler.ahlep tohumlarndan elde edilen ya, nemli kimyasal zellikleri sebebiyle zellikle boya ve ila sanayiinde geni kullanm alan bulmaktadr.Bu ya boya sanayiinde suya dayankl olmas sebebiyle gemi boyalarnn imalinde ve kozmetik sanayiinde ise baz kozmetiklerin ince toz haline getirilerek renklendirilmesinde geni kullanm alan bulmaktadr.Ayrca dinlendirici ve ferahlatc zelliinden dolay da ila sanayiinde baz toniklerin, tabletlerin ve antibiyotiklerin retiminde kullanlmaktadr.

CENSYAN (Gentiana lutea L.)

Halk arasnda Censiyan yada Kad olarak bilinen ve Gentialar iinde lkemizde en yaygn bulunan bir tr olduu halde uzun yllardr yaplan hatal ve ar toplama sebebiyle nesli tkenmeye yz tutmuturlkemizde Bursa (Uluda), Eskiehirin kuzey kesimlerinde, zmir ve Sinopta tabii olarak yetimektedir. Toplama 4-5 yllk bitkinin sonbahar aylrnda kklerin topraktan karlmas eklinde yaplr.yi bir ia hammaddesi olan censiyan kkleri hazmszla kar ve itah amas sebebiyle itah uruplann imalinde, kandaki kmz ve beyaz kreciklerin mikarn arttrdndan dolay kan hastalklarnn ilalarnn terkibine girdiinden kan yapc uruplarn imalinde kullanlmaktadr.

SUMAK (Rhus L.)

Anarcardia ceae familyasnn bir cinsi olan sumaklarn yer yznde 150 kadar tr bulunmaktadr. Bu trlerden sadece iki tanesi R.coriaria L. (derici suma) ve Cotinus coggygria Scop. (boyac suma) lkemizde yetiip ekonomik deeri olan trlerdir.Bu iki tr zellikle Adana, Antalya, Aydn, Mula, zmir, Bingl, Diyarbakr, anakkale, Gmhane, Ankara, Ktahya, Trabzon blgelerinde tabii olarak yetiir.Boyac suma sanayide kuma ve derilerin sar renge boyanmasnda deerlendirilmektedir.Yapraklarnn antiseptik, ishal ve kan kesici zellikleri ile ate drc zelliklerinden yararlanlarak enfzyonu ila sanayiinde kullanlmaktadr. Kaba toz haline getirilen meyveler gda sanayiinde baharat olarak deerlendirilmektedir.

AM FISTII (Pinus pinea L.)

Pineaceae familyasnn en geni corafi yaylnlkemizde yapan iki ine yaprakl trnden biri olan fstk amlar dzgn gvde yapl, geni emsiye gibi tepeli ve kaln kabuklu aalardr. am fstklarnn 1315 yaa ulamasndan sonra kozalaklar olumaya alar, ancak 20-25 yandaki aalardan kozalak retimi yaplabilir.Akdeniz sahillerinde tabii yayl gsteren fstk amlar lkemizin zellikle Bat Anadolu sahillerinde bulunmaktadr. am fst olarak bilinen tohumlarnn yansra sanayide preslenerek ak sar renkte kokusuz ve lezzetli bir ya elde edilmesinde de kullanlr Bu ya yemek ya olarak kullanld gibi sabun ve vernik imalatnda da kullanlmaktadr.Pres art olarak kan posadan ise ekercilikte badem ezmesi imalatnda ve kozmetiklerin yapmnda faydalanlmaktadr.

MENENG (Pistacia terebinthus L.)

Ormanlk alanda maki formasyonunda yer alan bitkilerdir. Mahalli olarak re, itlembik, sakz aac, yabani fstk gibi isimlerle de anlmaktadr.lkemizde Ege Blgesinde zmirden balayarak Akdenizde Antalyaya kadar uzanan bir hat zerinde; Kuzey Anadoluda Kzlrmak ve Yeilrmak vadilerinde; ayrca Gneydou Anadoluda alak rakmlarda yetimektedir.Aaa eklinde olanlarn gvdelerinden yara almak suretiyle terebentin chi otica (sakz) elde edilir.Gzel kokulu olan bu terebentin balgam sktrc olarak kullanld gibi birok yaknn terkibinde kullanlr.Yapraklarda bcek tarafndan meydana getirilen mazlar ise kymetli ipek kumalarn boyanmasnda, araba renk vermesinde ve tts maddesi olarak kullanlmaktadr.

SAKIZ (Pistacia lentiscus L. var. latifolius Coss.)

Sakz aalar en fazla 3-5 m.ye kadar boylanabilen, kn yapraklarn dkmeyen sk dall aacklardr. Aaca sakz denmesinin sebebi dal ve gvdelerinin izilerek sakz elde edilmesindendir.lkemizde Gneydoudan balayarak Gney Anadolu ve Bat Ege Blgesinde yayl gsterir. Sanayide eitli rnlere renk verici, yaptrc, cila verici olarak; ttnlere koku verilmesinde kullanlmaktadr. Di tozu ve di dolgu malzemelerinin yapmnda aranlan bir malzemedir.Eczaclk ve parfmeri sanayiinde de kullanlmaktadr.

64

NEML ODUN DII ORMAN RNLERNN ORMAN BLGE MDRLKLER BAZINDA DAILIMI - 1

Orman Blge Md. Snr

Gzel Avrat Otu Hatmi Hayt Hu Lavanta Mahlep Gilaboru Maz Meesi Rezene Fstkam Sumak Tafran Yksk Otu Ihlamur Kardelen Kedi Otu Kekik Okaliptus Geven Menengi Censiyen Defne Erelti Otu Palamut Meesi Meyan Kk Mays Papatyas

65

ODUN DII ORMAN RNLER - 2

MEYAN KK (Glycyrrhiza glabra L.)
Meyan kk Fabaceae familyasndan Glycyrrhiza glabra L. Trnn toprak alt kuru kk ve rizomlardr.Bu rizom ve kkler hafif tatlms lezzette olup orta adan bu yana bilinen bir bitkidir. lkemizde be tr yetimekte ancak bunlardan sadece bir tanesinin tbbi deeri bulunmamktadr.lkemizdeki yayl iin genel bir ifade ile Trakya ve Marmara Blgesi ile Karadeniz sahil eridi hari Anadolunun hemen her yerinde alvyonal vadi tabanlarnda, orman aklklarnda, maki ve step alanlarnda bulunur denilebilir. Ancak Karadeniz blgesinin i kesimleri, Orta ve Dou Anadoluda mnferit yayl gstermektedir.zellikle nehir ve dere kenarlarndaki kumluklarda yetiir.Meyan kkleri kola imalatnda katk maddesi olarak, bira retiminde ise biralara kpk verilmesinde kullanlr.la sanayinde, sigara retiminde, ekerleme sanayinde ve izolasyon maddesi olarak kullanm alanlar da mevcuttur.

GEVEN (Astragalus L.)

Fabaceae familyasnn bir cinsi olan Astragaluslar bir veya ok yllk, genellikle odunsu yapdaki bitkilerdir.Kitre zamk veren Astragalus trleri yaklak oniki adet olup bu trler Trkiye, ran, Kafkasya ve Afganistann dalk blgelerinde yetimektedir.lkemizde kitre zamk veren Astragalus trleri genellikle Dou ve Anadolu steplerinin 13003500 m. Rakmlar arasnda bulunmaktadr.Kitre eczaclk ta sadece suspansiyon, tablet, pastil vs. Nin imalinde kullanlmaktadr.Ayrca kat endstrisinde yaptrc olarak yararlanld gibi tekstil endstrisinde de aprelemede ve kumaa parlaklk verilmesinde yararlanlmaktadr.

LAVANTA (Lavandula L.)

ok yllk ve yaklak 1 m.ye kadar boylanabilen bir bitkidir.Lamiaceae familyasnn bir cinsi olan lavantalarn dnya zerinde yaklak 26 tr bulunmaktadr.Dnya zerinde yaygn olarak bulunan lavantann L.angustifolia ve L.stoechas L. trleri, lkemizde tabii olarak Akdeniz ve Ege blgesi ile stanbul civarnda yayl gstermektedir.Tbbi amala taze iekli dal ular, parfmeri ve kozmetik sanayii iin ise ksmen kurutulmu iek ve yapraklar kullanlmaktadr.la sanayiinde baz preparatlara koku vermede, merkezi sinir sistemini dzenleyici ilalarn bileiminde yer almaktadr. Parfmeri ve kozmetik sanayiinde ise cilt temizleyici losyon, koku verici, banyo sabunu ve kpklerin yapmnda kullanlmaktadr.

HATM (Althaea officinalis L.)

Malvaceae familyasnn bir tr olan hatmi ok yllk otsu bir birkidir. lkemizde tabii olrak stanbul, Samsun, Diyarbakr, Hakkari, Mu, Van, Erzincan, Mula dolaylarnda yetimekte olup; Tbbi amala kullanlan kll hatmi, Gney Anadolu blgesinde yaylm gstermektedir.Yaprak, iek ve gvdesi hemen hemen ayn etkiye sahip olan bu bitki zellikle infzyon halde eitli gs yumuatclarnn ve ksrk uruplarnn bileiminde yer almaktadr.

SAHLEP (Tuber sahlep)

Orchis, Ophyris, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza vs. cinslerine ait trlerin yumrularna verilen genel addr. Trkiyede yetistigi yerler: ogunlukla Bat, Gneybat, Gney ve Kuzey Anadolu olmakla beraber Anadolunun birok yerinde yetisir. Bilesiminde niasta, ekerler, muslaj ve azotlu maddeler vardr. Bilhassa ocuklarda ishal kesici, kuvvet verici ve gdaolarak kullanlr. Barsak nezlesinde soguk alginliklarinda ve ksrge karsi halk arasnda ok kullanlmaktadr. Afrodizyak (Cinsel gc artirici) etkisi vardr.

IHLAMUR (Tilia L.)

Dnya zerinde kuzey yar krenin lman ve subtropik blgelerinde yaylan 30 kadar tr olup, bunlarn en nemlilerinden olan ve lkemizde de tabii olarak yetien 3 tr T. rubra DC., T. plathyphyllos Scop. Ve T. tometosa Moench. dir. lkemizde zellikle Kuzeydou ve Kuzey Anadolu blgelerinde yetitii gibi Bat Anadoluda Kuadas, Marmara Blgesinde Kaz Dalar, Gney Anadoluda Antalya dolaylarnda yayl gstermektedir. Kabuklar (ip, hasr vb. imalinde), odunu (kurun kalem, tersimat tahtas, odun kmr imalinde), iekleri (tbbi amal ve kozmetikte) bitkinin kullanlan blmleridir.Ayrca hlamur kabuunda bulunan maddelerin yaptrc zellii olup safra kesesi ve karacier hastalklarna kar hazrlanan preparatlarn terkibine girer.

KARDELEN (Galanthus L.)

Galantuslarn yaklak 10 tr mevcut olup bu trlerden Adi Kardelen olarak bilinen G.nivalis L.Kuzey Anadolu, Trakya ve stanbul civarnda; zmir Kardeleni olarak bilinen G.elwesii Hooker ise Ege Blgesinde yayl gstermekte olup Ankara, Tokat ve Antalyada bu trlerin bulunduu yerlerdir.Bitkinin yumrular kusturucu, banlar olgunlatrc, kabzl gidericidir.Ancak dahilen kullanlmas sakncaldr. Haricen ise taze yumrular ezilerek lapa halinde, mide ve kadn hastalklarna kar kullanlr.

66

NEML ODUN DII ORMAN RNLERNN ORMAN BLGE MDRLKLER BAZINDA DAILIMI - 2

Orman Blge Md. Snr

Gzel Avrat Otu Hatmi Hayt Hu Lavanta Mahlep Gilaboru Maz Meesi Rezene Fstkam Sumak Tafran Yksk Otu Ihlamur Kardelen Kedi Otu Kekik Okaliptus Geven Menengi Censiyen Defne Erelti Otu Palamut Meesi Meyan Kk Mays Papatyas

67

ORMANLARIMIZIN EM SINIFLARI HARTASI

Alan % 0% 3% 23% 16% 0-10 % 10-30 % 30-60 % 40% > 60 %

Orman Blge Md. Snr

EM ARALII 0% 0-10 % 10-30 % 30-60 % > 60 % ALAN (Hektar) 3099853,80 3543645,60 7929374,06 4462483,61 556006,19 19591363,25 Alan % 15,82 18,09 40,47 22,78 2,84 100,00 18%

68

KLM TPLERNE GRE ORMAN HARTASI

KLM TPLER Scak kuru Scak nem Souk kuru Souk nem

ORMAN DURUMU Kuru orman Baltalk ve Makilik alan

69

ORMAN ALANLARININ ORTALAMA YILLIK YAI MKTARLARINA GRE DAILIMI HARTASI

Orman Blge Mdrl Snr Verimli Ormanlk Alan ORMAN DARES VE PLANLAMA DARES BAKANLII ORMAN HARTA VE FOTOGRAMETR MDRL Bozuk Ormanlk Alan Ortalama Yllk Ya Miktar (mm) Not: Yllk ya miktarlar haritas Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrlnden alnm, CBS yardmyla orman verileriyle birletirilmitir.

70

TRKYENN EKOLOJK BLGE ve BLMLER HARTASI

Haritay Yapan: Prof.Dr. brahim ATALAY Haritay izen : mer KK

Not: Prof.Dr. brahim ATALAYn izniyle yaynlanmtr.

71

KORUNAN ALANLAR, YABAN HAYATI GELTRME SAHALARI VE ZEL EVRE KORUMA BLGELER
MLL PARKLAR
NO ADI 1 Yozgat aml 2 Karatepe - Aslanta 3 Souksu 4 Kucenneti 5 Uluda 6 Yedigller 7 Dilek Y. B. Menderes D. 8 Spil Da 9 Kzlda 10 Gllk Da - Termessos 11 Kovada Gl 12 Munzur Vadisi 13 Beydalar Sahil M.P. 14 Gelibolu Yarmadas T.M.P 15 Kprl Kanyon 16 Ilgaz Da 17 Bakomutan T.M.P 18 Greme T.M.P 19 Altndere Vadisi 20 Boazky -Alacahyk 21 Nemrut Da 22 Beyehir Gl 23 Kazda 24 Kakar Dalar 25 Hatila Vadisi 26 Karagl - Sahara 27 Altnbeik Maaras 28 Honaz Da 29 Aladalar 30 Marmaris 31 Saklkent 32 Troya T.M.P 33 Kastamonu -Bartn Kre Dalar 34 Sarkam-Allahuekber Dalar 35 Ar Da 36 Gala Gl 37 Sultan Sazl 38 Tek Tek Dalar 39 neada Longoz Ormanlar TOPLAM ALAN L Yozgat Osmaniye Ankara Balkesir Bursa Bolu Aydn Manisa Isparta Antalya Isparta Tunceli Antalya anakkale Antalya Kastamonu,ankr Afyon Nevehir Trabzon orum Adyaman Konya Balkesir Rize Artvin Artvin Antalya Denizli Nide,Adana,Kayseri Mula Mula anakkale Kastamonu, Bartn Kars, Erzurum Ar, Idr Edirne Kayseri Urfa Krklareli ALANI ( Ha ) 264 7.715 1.195 24.047 12.372 2.019 27.675 6.693 59.400 6.702 6.534 42.000 34.425 33.000 36.614 1.088 40.742 9.572 4.800 2.634 13.850 88.750 21.463 51.550 16.988 3.766 1.156 9.616 54.524 33.350 12.390 13.350 37.000 22.980 87.380 6.090 24.523 19.335 3.155 880.707

TABAT PARKLARI
NO ADI 1 ldeniz -Kdrak 2 orum -atak 3 Abant Gl 4 Yazl Kanyon 5 Uzungl 6 Kurunlu elalesi 7 Glck 8 Bafa Gl 9 Polonezky 10 Ayvalk Adalar 11 Ballkayalar 12 Bekayalar 13 Trkmenba 14 Kocakoru Orman 15 Artabel Glleri 16 Akda 17 Borka -Karagl 18 Isparta-Gelincikda 19 ncekum 20 Ballca Maaras 21 Gver Kanyonu 22 Hamsilos 23 amkoru TOPLAM L Mula orum Bolu Isparta Trabzon Antalya Isparta Aydn stanbul Balkesir Kocaeli Kocaeli stanbul Konya Gmhane Afyon, Denizli Artvin Isparta Antalya Tokat Antalya Sinop Ankara Fethiye orum Bolu Stler Trabzon Antalya Isparta Aydn Alemda Edremit Kocaeli Kocaeli Alemda Seydiehir Gmhane Afyon Artvin Isparta Alanya Tokat Antalya Sinop Ankara ALANI ( Ha ) 950,0 387,5 1.150,0 600,0 1.625,0 586,5 5.925,0 12.281,0 3.004,0 17.950,0 1.847,0 1.154,0 5,6 329,5 5.859,0 14.781,0 368,0 2.764,0 27,1 483,0 4.044,0 67,9 215,0 76.404,1

TABATI KORUMA ALANLARI

NO ADI 1 Hacosman Orman 2 Tekkoz - Kengerli Dz 3 Kasnak Meesi 4 Karg Ky Sla Orman 5 Sarkum 6 Beykoz Gknarlk 7 Kavakl 8 itdere 9 Kkez 10 Slklgl 11 Kasatura Krfezi 12 Vakf aml 13 Kazda Gknar 14 Akdoan ve Rzgarlar Ebe am 15 Srtlanda Halep am 16 Kale - Bolu Fnd 17 Alacada 18 Seyfe Gl 19 Domani - Kaal 20 lkara 21 Kroban 22 amburnu 23 Dibek 24 Habibineccar 25 Demircin 26 Yumurtalk Lagn 27 Dandindere 28 Kartal Gl 29 Akgl ( Ereli Sazl ) 30 rmcek Orman 31 Camili-Efeler Orman 32 Camili-Gorgit TOPLAM ALAN L Samsun Hatay Isparta Burdur Sinop stanbul Zonguldak Zonguldak Bolu Bolu Krklareli Ktahya Balkesir Bolu Mula Bolu Antalya Krehir Ktahya Antalya K.Mara Artvin Antalya Hatay Dzce Adana Afyon Denizli Konya Gmhane Artvin Artvin ALANI ( Ha ) 86,0 172,0 1.300,5 88,5 785,0 46,5 334,0 721,5 324,0 809,5 329,0 685,0 240,0 174,0 760,0 460,0 427,0 10.700,0 134,0 15.889,0 580,0 180,0 550,0 118,0 430,0 16.430,0 260,0 1.309,0 6.787,0 263,0 1.453,0 490,5 63.316

ZEL EVRE KORUMA BLGELER

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Kyceiz-Dalyan, Fethiye-Gcek, Gkova, Kekova, Patara, Gksu Deltas, Belek, Glba, Ihlara, Pamukkale, Foa, Data-Bozburun, Tuz Gl, Uzungl
72

Ayrca; 104 adet Tabiat Ant ve 81 adet Yaban Hayat Gelitirme Sahas bulunmaktadr.

KORUNAN ALANLAR VE YABAN HAYATI GELTRME SAHALARI HARTASI

Korunun Alanlarn Merkezi l Merkezi l Snr STATL ALANLAR Milli Park Tabiat Park Tabiat Koruma Alan Yaban Hayat Gelitirme sahalar

Not: Korunan alanlar ve av yaban hayat gelitirme sahalar bilgileri Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnden alnmtr.

73

BYK TOPRAK GRUPLARI HARTASI

Dier Alanlar Alvyal Topraklar (A) Kahverengi Topraklar (B) Kestanerengi Topraklar (C) Krmzms Kahverengi Topraklar (D) Krmz-Kahverengi Akdeniz Topraklar (E) Krmzms Kahverengi Topraklar (F)

Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar (G) Hidromorfik Topraklar (H) Kolivyal Topraklar (K) Regosol Topraklar (L)

Kahverengi Orman Topraklar (M) Kiresiz Kahverengi Orman Topraklar (N) Organik Topraklar (O) Krmz-Sar Podzolik Topraklar (P)

Redzina Topraklar (R) Avlyal Sahil Topraklar (S) Krmz Akdeniz Topraklar (T) Kiresiz Kahverengi Topraklar (U)

Vertisol Topraklar (V) Bazaltik Topraklar (X) Yksek Da Mera Topraklar (Y) Gri l Topraklar (Z)

Not: Toprak verileri Tarm ve Kyileri Bakanlndan alnmtr.

74

KIZILAMIN BYK TOPRAK GRUPLARINA GRE DAILIM HARTASI

BYK TOPRAK GRUPLARI Kahverengi Topraklar (B) Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar (G) Kolvyal Topraklar (K) Legosol Topraklar (L) Krmzms Kestanerengi Topraklar (D) Alvyal Topraklar (A) Kestanerengi Topraklar (C) Krmz-Kahverengi Akdeniz Topraklar (E) Hidromorfik Topraklar (H) Kahverengi Orman Topraklar (M) Kiresiz Kahverengi Orman Topraklar (N) Krmz Sar Podzolik Topraklar (P) Krmzms Kahverengi Topraklar (F) Bazaltik Topraklar (X) Yksek Da ayr Topraklar (Y) Alvyal Sahil Topraklar (S) Krmz Akdeniz Topraklar (T) Kiresiz Kahverengi Topraklar (U) Renzina Topraklar (R) Dier Alanlar Orman Blge Mdrl Snr

Not: Toprak verileri Tarm ve Kyileri Bakanlndan alnmtr.

75

KIZILAMIN BYK TOPRAK GRUPLARINA GRE DAILIMI

SEMBOLLER A B C D E F G H K L M N P R S T U X Y Z W

BYK TOPRAK GRUPLARI Alvyal Topraklar Kahverengi Topraklar Kestanerengi Topraklar Krmzms Kestanerengi Topraklar Krmz Kahverengi Akdeniz Topraklar Krmzms Kahverengi Topraklar Gri Kahverengi Podzolik Topraklar Hidromorfik Topraklar Kolvyal Topraklar Regozoller Kahverengi Orman Topraklar Kiresiz Kahverengi Orman Topraklar Krmz Sar Podzolik Topraklar Rendzinalar Alvyal Sahil Topraklar Krmz Akdeniz Topraklar Kiresiz Kahverengi Topraklar Bazaltik Topraklar Yksek Da ayr Topraklar Krmzms Kahverengi Topraklar Toprak tr bilinmeyenler

% ALAN 0.31 0.03 0.85 0.11 10.76 0.06 1.19 0.00 1.12 0.98 36.82 32.30 0.77 2.18 0.02 10.31 2.15 0.06 0.00 0.00 4.29 %3 %10 %1 %1 E G K M %2 %36 N R T U W %31 <%1

%2 E G K M N R T U W <%1 329,586 36,338 34,385 1,127,749 989,378 66,715 315,728 65,761 131,525 10.76 1.19 1.12 36.82 32.30 2.18 10.31 2.15 4.29 3.20 %10

%4

%4 hakknda bilgi mevcut deildir

ALAN (Ha) %

CE

BYK TOPRAK GRUPLARI

76

ORMAN LETME MDRLKLER TBARYLE YANGIN RSK HARTASI

YANGINA HASSASYET DERECELER Dk Orta Yksek Karaam ve Kzlam karmlar Orman Blge Mdrl Snr Orman letme Mdrl Snr

77

YANGIN KULES GR ALANI BELRLENMES

Uzaktan Alglama ve Corafi Bilgi Sistemlerini kullanarak gr analizi yaplacak alann Arazi Ykseklik Modeli oluturulmakta ve yangn kulelerinin gr alanlar tespit edilmektedir.

Kule planlamas
Kuleler gnn 24 saatinde ina gzetleme yaplacak ekilde ormanlarn grlebilirlii olan hakim noktalarna ina edilmi binalardr. Kulelerin yerleri 1/25000 lekli tesviye, eerli haritalar zerinde nsal metotla tespit edilecektir. Gr alan iinde bulunan ormann; dz alanda %100, engebeli alanlarda asgari %70ini grebilecek ekilde ina edilecektir. Grlebilirlikle 100 metre yklenmesiyle grlen dumann kt alanlar, grlen alan olarak kabul edilecektir. Kule palanlamas bu esasa gre yaplacaktr. Uygulama zelikle dere ilerindeki duman yatmas ve uzak mesafelerde dumann grlmemesi gibi durumlar meydana gelmektedir. Bu bakmdan mevcut kule planlamas Blge Mdrl baznda ele alnacak tehlikeli ve kymetli alanlalr da iine alacak ekilde plalanlama gzden geirilibilir. Bu alanlarda; 1- Btn alanlar gzden grlecek ikilde, 2- kili kuleden dorudan grlecek ekilde, 3- kili kule aras mesafe en ok 25 km. Olacak ekilde ilaveler yaplacatr.

Kule inaatlar
Kuleler tespit ulunan noktalara rasat odas (gzetleme) 360o lik alan grebilecek ekilde ina edilecektir. Projelerde barnma yerlerinden gzetleme odasna iten klacak ekilde deiiklik yaplacaktr. Ayrca sarn olarak yaplan beton su depolar szdrma yaptndan bunlarn yerine fibreglas su deposu kulanlacaktr. Gzetleme odasndaki pencereler ift cam olacaktr. Mutlaka radyoaktif paratoner tesis edelecektir. Parotonar tesisi sk sk konturol edilecek, salkl grev yapmas salanacaktr. ehir ceryan imkan olan kulelere ncelikle ehir ceryan balanacaktr. Yangn mevsimi boyunca gzeleme kepenkleri gece gndz devaml ak tutulacaktr. Bu imkanlarn bulunmad kulelerde Gne Enerji Sistemleri ile (Fotovoltatik sistem) elektirik temin edilcektir. Engebeli orman alanlarnda kuleler gr alan iyi olan hakim tepeler zrine ina edilecektir. Bu kuleler; alta iki oda, ste rasat odas olacak ekilde yaplacaktr. Ancak; ormanlarn dz ve dze yakn alanlarda bulunmamas hallerinde, grlebilirlii artrmak iin geirilebilecek zel projelere gre yksek kuleler yaplacaktr. yi gr salyorsa alak yerlerda kule ina edilecektir. (Kardan gzetleme) Kulelere tekniine gre uygun bir ekilde linbus monte edilecetktir. Tekiletkilatmzda 780 adet yangn gzetleme kulesi mevcuttur.

78

ANTALYA TRKBELEN YANGIN KULESNN GR ALANI HARTASI

ARAZ KULLANIMI Trkbeleni yangn kulesi Dier kuleler Ky merkezleri le snrlar Kulenin gr alan Bataklk Koru Gl Maki Ziraat

79

RENKL KIZILTES HAVA FOTORAFI ALIMI

Orman Genel Mdrlnce orman alanlarnn tespitine ve ormanlarmzn planlamasna ynelik olarak 1963 ylndan beri hava fotoraflar alm yaplmaktadr. lk yllarda hava fotoraflar siyah beyaz alnrken 1991 ylndan itibaren orman alanlarnn ett ve envanterinde, tanmlanmasnda daha iyi sonu veren renkli kzltesi (Color nfrared) hava fotoraf alnmaya balanmtr.

BLGE MDRL Bursa-Eskiehir-Ktahya anakkale-Adapazar Erzurum-Ankara zmir-Isparta-Balkesir Antalya-Bolu-Zonguldak Amasya-Giresun-Artvin-Trabzon Kastamonu-Sinop-Amasya Denizli-Mula Adana-Kahramanmara Mersin-Konya-stanbul-Balkesir Eskiehir-Ktahya-Adapazar-Bursa anakkale-Elaz-Artvin-Trabzon Bolu-Zonguldak-zmir-Elaz Bolu-Balkesir Antalya-Isparta-Bolu-Amasya-Zonguldak Zonguldak-Bolu-Kastamonu-Giresun Sinop-Ankara-Denizli-Balkesir-Antalya Isparta-Amasya TOPLAM

ALAN (Km2) 37000 24000 37000 44000 38000 45000 38000 36350 39000 39600 47360 51000 42000 5550 15900

YILI 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
ZEL ARETLER

2002 2003 2004 2005

ZG TPLER Asfalt Kuru dere Orman yolu Sulu dere MECERE Ormanlk alan skan Aklk

19246 559006

2006

Orman Harita ve Fotogrametri Mdrl Tarafndan Fotogrametrik Yntemle retilmitir. 2007

80

1/15000 LEKL RENKL KIZILTES HAVA FOTORAFI EKLEN ALANLAR HARTASI

UU YILLARI

Orman Blge Md. Snr Orman letme Md. Snr

81

1/25000 LEKL SAYISAL ORMAN HARTALARININ FOTOGRAMETRK YNTEMLE RETEM

Planlama Hava Fotoraf Alm Fotoraf Yorumlama Fotoraf Taranmas Fotogrametrik Nirengi lm ve Denetleme Boyutlu Saysallatrma retilen Verilerin Editlenmesi ve Format Dnmleri Sonu rn

1. Planlama
- Amenajman planlamasnn yaplaca alanlar dikkate alnarak i program yaplr.

2. Hava Fotoraf Alm

- Fotoraf almnda renkli infrared hava filmleri kullanlr. Fotoraf alm %60 ileri. %30 yan bindirmeli olarak

3. Fotoraflarn Yorumlanmas
- Renkli infrared hava filmlerinden kontakt bask yaplan 25.4 cm x 25.4 cm boyutarndaki fotoraf kartlar, stereoskoplarda yorumlanarak, zerilerine orman mecere tip ve snrlar ilave edilir.

4. Fotoraflarn Taranmas

5. Fotogrametrik Nirengi lm ve Dengeleme

- Fotogrametrik Nirengi lm ve Denetleme ilemleri Kolon lme ve Dengeleme yerine Blok lme ve Dengeleme yntemlerinin seilmesi daha doru sonu vermektedir.

- Yorumlanm hava fotoraf kartlar asgari 300 dpi znrlkte taranr.

6. Boyutlu Saysallatrma
- Fotogrametrik Nirengi lem ve Deneleme ilemleri sonucu dijital fotogrametrik sistemlerle oluturulan stereomodeller zerinde yorumlanm bilgiler ve dere, yol gibi detaylar boyutlu olarak saysallatrlr.

7. retilen Verilerin Editlenmesi ve Format Dnmleri

- Dijital Fotogrametrik Sistemlerle saysallatrlan bilgiler eitlenerek apaklar temizlenir ve grafik bakmdan dzgn ve estetik bir grnnm kazandrlr. - Editlenmi veriler uygun formatlara dntrlr.

8. Son rn

Polyester Altlk

CBS Uygulamalar

82

1/25000 LEKL SAYISAL ORMAN HARTALARI RETM DURUMU HARTASI

RETM YILLARI Orman Blge Md. Snr Orman letme Md. Snr

83

SSTEMATK KORUMA PLANLAMASI

Sistematik Koruma Planlamas kapsamnda lke dzeyinde korumada ncelikli alanlar belirlemek iin "Boluk Analizi (Gap Analysis)" almas gerekletirilmektedir. Boluk Analizi, doal ekosistemlerin ve yerli trlerin uzun dnemli korunmasn salamak zere ulusal korunan alanlar anda biyolojik eitliliin temsil edilmesindeki eksiklikleri belirleyen ve korumada ncelikli alanlarn belirlenmesinde hzl karar vermeyi salayan bir metodolojidir. Bu almada; Boluklarn belirlenmesine dnk olarak oluturulan harita katmanlarnn st ste aktrlarak Ege Blgesi iin ekolojik temsile dayal korunan alanlar a oluturulmas, Korunan Alanlarn tr eitlilii asndan zengin alanlarla rtp rtmediinin tespit edilmesi, hedeflenmi, Bu alma iin zel olarak hazrlanan bitki rts ve alan deerlendirme formlar arazi ortamnda doldurulmutur. Bu almalara altlk olmak zere; Biyolojik eitlilik zleme Birimi merkez ekibi tarafndan mevcut korunan alanlarn snrlar saysallatrlm, temel altlk haritalar oluturulmu (Ege Blgesinin saysal ykseklik haritas ve eitli leklerde topografik ve amenajman plan haritalar, orman bitki rtsn gsterir haritalar hazrlanmas gibi), alma alan 10X10 km2lik grid sistemine aktarlm ve Ege Blgesine ait uydu grntlerinin bitki rts snflar karlmtr. Vejetasyon snflandrmas almalarnda kontroll snflandrmada,snflandrma ncesi grnt katmanlamas (Preclassification scene stratificati-

84

SSTEMATK KORUMA PLANLAMASI DORULTUSUNDA YAPILAN SINIFLANDIRMA

on) metodu kullanlm, araziden toplanan veriler ve amenajman planlarndan yararlanlarak doruluk analizleri yaplmtr. Ayrca alma alanna ait memeliler,kelebekler,endemik bitkiler ve Trkiye genelinde korunan alanlar hakknda bilgiler toplanm ve saysal ortamla aktarlmtr. Boluk analizi almasnn sonu rnleri yaam birliklerinin ve trlerin dalmlarn ve koruma durumlarn gsteren tablolar ve dalm haritalardr. Bitki rtsnn haritalanmasnda ve yaambirlii haritasnn retilmesinde uzaktanalglama ve corafi bilgi sisteminden yararlanlmtr. Biyolojik eitlilik zleme Birimi (BB), evre ve Orman Bakanl adna Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnn koordinatrlnde, Dnya Bankas ibirlii ile yrtlmekte olan "Biyolojik eitlilik ve Doal Kaynak Ynetimi (GEF-II) Projesi erevesinde Orman Genel Mdrl, Orman Harita ve Fotogrametri Mdrlnn koordinasyonunda almalarn yrtmektedir.

ARAZ KULLANIMI
Ard Aalandrma Orman Topra Karaam Kavak Kayn Su let Mdrl Snr Kestane Kzlam Malki Mera Mee Saram Seyrek Bitki Ziraat-skan

85

UYDU GRNTLERNN CORINEE GRE SINIFLAMASI

Trkiyenin AB mevzuat uyum srecinde evre alannda zerine den ykmllklerini yerine getirebilmesi iin gerekli kapasitenin oluturulmas amacyla evre ve Orman Bakanlmzca, Genel Mdrlmzn de dahil olduu "Trkiye iin evre Alannda Kapasite Gelitirilmesi Projesi" gerekletirilmitir.Proje Trkiye ile Almanya tarafndan yrtlen "Eletirme Projesi"dir.(Twinning) Proje kapsamnda yer alan almalardan biriside CORINEdir. CORINE (Coordination of information on the environment) "evre Konusundaki Bilgilerin Koordinasyonu"; bir Avrupa program olup 1985 ylnda Avrupa Komisyonu tarafndan balatlmtr. Amac evre ile ilgili hava, su, toprak, arazi rts, kysal erezyon, biyotop haritalamas vb. ncelikli kesin konularn Avrupa Birlii iin toplanmasdr. 1994ten beri Avrupa evre Ajans (EEA) CORINEi alma programna dahil etmitir. Avrupa evre Ajans (EEA) Avrupann evresi konusunda hedeflenen bilgileri zamannda ve tarafsz olarak salamakla ykmldr. lkenin arazi kaynaklarnn optimal olarak kullanlmas, blgeler arasnda arazi rtsnn nicel olarak karlatrlarak lke iin evre politikalarnn belirlenmesi, eitli aratrmalarda alan rneklemesine imkan salayacak erevenin yaratlmas gibi corafi temelde yaplacak almalarda ihtiya duyulan arazi rts envanterinin uydu grntleri kullanlarak ksa srede ve en az hata ile oluturulmas ve ilgilenilen konularda grafik olmayan verilerle de ilikilendirilerek arazi rts dalmnn harita olarak sunulmasn amalayan bu almann bir ksmn "Arazi rts Belirleme Projesi" olarak Devlet Planlama Tekilat tarafndan T.C. Babakanlk Devlet statistik Enstits tarafndan gerekletirmitir. Twinning Projesi kapsamnda almann kalanksmnn tamamlanmas ve tamamnn kontrollerinin yaplmas Tarm ve Ky leri Bakanlnn koordinasyonuna verilmitir. Kurumlar arasnda yaplan bir protokolle de bu almalarda Orman Genel Mdrl Orman Harita ve Fotogrametri Mdrl de yer almaktadr. zellikle orman ile ilgili konularda katk salamaktadr.

86

CORINE ARAZ RTS SINIFLANDIRMASI

KODLAR 111-Srekli ehir Yaps 121-Endstriyel veya Ticari Birimler 122-Karayollar, Demiryollar ve lgili Alanlar 131-Maden karm Alanlar 142-Spor ve Elence Alanlar 231-Meralar 243-Doal Bitki rtse ile Birlikte Bulunan Tarm Alanlar 311-Geni Yaprakl Ormanlar 312-ne Yaprakl Ormanlar 313-Kark Ormanlar 321-Doal ayrlar 324-Bitki Deiim alanlar 331-Sahiller, Kumsallar, Kumullar 333-Seyrek Bitki alanlar 411-Bataklklar 512-Su Ktleleri 1121-Kesikli ehir Yaps 1122-Kesikli Krsal (Ky) 2111-Sulanmayan Ekilebilir Alan 2121-Sulanan Alan 2221-Sulanmayan Meyve Alanlar 2421-Sulanmayan Kark Tarm 3321-plak Kaya

Landsat uydu grntleri yandaki verilerden yararlanlarak grsel olarak yorumlanmtr.

Raster Veriler: 2000 yl (-1, +1) LANDSAT-7 ETM uydu grntleri, topografik haritalar, orman haritalar, DS sulama ebekelerini gsteren taranm haritalar ve benzer yardmc veriler.
87

Vektr Veriler: Arazi kullanm haritalar (TUK), toprak haritalar (Tarm Bakanl), orman haritalar (OGM) ve benzer haritalar.

Yedigller / Bolu

88