ZELTLER

ZELTLERN TANIMI VE BLEENLER

Homojen karmlara zelti denir. zeltilerin iki bileeni vardr. 1 zc 2 znen zc: Genelde miktar ok olan ve dierini zen maddedir. znen: Genelde miktar az olan ve dieri tarafndan zlen maddedir.
2

ZELTLERLE LGL TERMLER

1 Deriik zelti: Ayn koullarda dier zeltilere gre daha ok oranda madde znm olan zeltidir. 2 Seyreltik zelti: Ayn koullarda dier zeltilere gre iinde daha az oranda madde znm olan zeltidir.
3

 3 Doymu zelti: Belirli artlarda zebilecei maksimum miktardaki maddeyi zm olan zeltidir. 4 Doymam zelti: Belirli artlarda zebilecei maksimum miktardaki maddeyi zmemi olan zeltidir. 5 Ar doymu zelti: Belirli artlarda zebilecei maksimum miktardaki maddeden daha fazlasn zm olan zeltidir.
4

 6 yonal zelti: Genellikle iyonik maddelerin suda znmesiyle oluan, iyonlar ieren, elektrii ileten zeltilerdir. rnein: Sutuz karm. 7 Molekler zelti: Genellikle kovalent bal maddelerin suda znmesiyle oluan, molekller ieren, elektrii iletmeyen zeltilerdir. rnein: Sueker karm.

ZNRLE ETK EDEN FAKTRLER

ZNRLK TANIMI: Belirli bir scaklkta, 100 gram zcde (suda) znebilen maksimum madde miktarna denir. 1 zc cinsi: Bir maddenin znrl, zc deitirildiinde deiir.
6

 2 znenin cinsi: znen madde deitiinde znrlk deeri deiir. Ayrca polar zcler polar maddeleri, apolar zcler apolar maddeleri genelde iyi zer. rnein: HCl polar olduundan, yine polar olan H2Oda iyi znr. CH4 apolar olduundan polar molekl olan H2Oda iyi znmez. CS2 apolar olduundan CH4te znrken HClde znmez.
7

 3 Scaklk: Genellikle znmesi endotermik (s alan) olan kat ve svlarn znrlkleri, scaklkla artar. X(kat veya sv) + s X(suda) Genellikle znmesi ekzotermik (s veren) olan kat ve svlarn znrlkleri, scaklkla azalr. Y(kat veya sv) X(suda) + s Gazlarn tamamnn znmesi ekzotermik olduundan znrlkleri scaklkla azalr.
8

 4 Basn: Kat ve svlarn znrlne basncn etkisi yoktur. Gazlarn znrl ise basnla artar. Ancak gazn znrlnn artmas iin znecek gazn basncnn arttrlmas gerekir (Gazozlarn basnl gaz iermesi). 5 Ortak iyon: Ortak iyon, znrl azaltr. rnein; AgCl kats saf suda, NaCl zeltisindekinden daha ok znr.
9

RG ENERJS (KRSTAL ENERJS)

yonik bileiklerin niin yksek scaklkta eridikleri ve her bir iyonik bileiin erime scaklklarnn neden farkl olduunu anlamak iin rg enerjisinin saysal deerini bilmek gereklidir. rg enerjisi deneysel olarak llemez. Endirekt yollardan hesaplanr. Hesaplama basittir, yalnz bir toplama ilemidir. Bu hesaplamaya BornHaber evrimi denir.
10

 yonik kristalde iyonlar ayrmak iin gerekli enerjiye rg enerjisi denir.

11

BORNHABER EVRM (BORNHABER DNGS)

NaClyi Na ve Cl atomlarndan nasl elde edebiliriz? sorusunun teorik cevab bize rg enerjisinin saysal deerini verir. Aadaki reaksiyonun enerjileri toplannca rg enerjisi bulunmu olur. Na0(k) Na0(g) Na0(g) Na+(g) Cl0(g) Cl(g)
12

 Hess yasas kullanlarak yaplan taraf tarafa toplama sonucunda Na0(g)lar birbirini gtrr. Sodyum ve klor atomlarndan tuzun meydana geli reaksiyon denklemi ortaya km olur: Na0(k) + Cl0(g) Na+(g) + Cl(g)

13

HDRASYON ENERJS (HDRATASYON ENERJS)

Hidratlama enerjisi de denir. NaClnin znebilmesi iin; suyun art (+) ksmlarnn NaClnin klorrlerinin, eksi () ksmlarnn da NaClnin sodyum katyonlarnn etrafn kaplamas gerekir. Hidratlama enerjisinin saysal deeri rg enerjisinden bykse iyonik kat suda znr.
14

ZNME ENTALPS (ZNME ISISI)

znme olayna ait reaksiyon denkleminin Hna znme entalpisi denir. yonik bileiklerin znrl hakknda genelleme yapamayz. Bunun nedeni ise rg enerjisidir. rnein; NaClnin suda znmesi endotermiktir.
15

YONK KATININ SUDA ZNMES SIRASINDAK ENERJ DEM

Hznme=Kristal enerjisi+Hidratlama ss Endotermik tepkimelerde Hznme pozitif deer kar, ekzotermik tepkimelerde ise Hznme negatif deer kar. yonik katlarn suda znmesi genelde endotermiktir.
16

YONK BLEKLERN SUDA ZNMELER (BRLKTEN KUVVET DOUYOR, ZNME OLAYI GEREKLEYOR)
Zayflarn bir araya gelmesi, kuvveti dourur. Bu konuya sosyal yaamdan aadaki rnekleri verebiliriz: Kadnlar zayf, yumuak huylu, nazik, halim, selim olduklarndan birleerek etkili, kuvvetli cemiyet kurarlar.
17

 Kadn haklar, kadn hukuku ve kadn hrriyeti gibi kadnlkla ilgili gl dernekler oktur. Kadnlar, erkek artikel alr. nk; kadn cemiyetleri serttir ve iddetlidir; bu nedenle bir nevi erkeklik kazanrlar. Erkekler ise, dii artikel alr. nk; kendilerine gvenirler. Her bir fert kendi gcne gvendiinden, cemiyetleri zayf olur. zellikle kendine gvenen Arap milletinde buna oka rastlanmaktadr.
18

 kinci rnek; Ermeniler ile ilgilidir. Ermeniler dnyada azdrlar ve zayftrlar. Ancak birleerek byk bir kuvvet kazanp seslerini tm dnyaya duyurabildikleri bilinen bir husustur (Ermeni soykrm konusu). Dier bir rnek; Kurtulu savanda gsz olan Kuvay Milliyenin, gl olan ngilizleri yenmesidir. Yemek tuzu ve su; her ikisi de polardr. Suyun polarl, yemek tuzunun polarlna gre ok azdr.
19

yapsndaki iyonlar arasndaki ekim, en gl ekimdir. H2O moleklleri arasnda dipoldipol etkileimi vardr. yonik ban kuvveti 250 birim, dipoldipol bann kuvveti ise 2 birimdir. Yemek tuzunun suda znmesi, reaksiyon denklemiyle yle gsterilir: +Cl + su Na+ Na (k) (suda) + Cl (suda)
20

+Cl Na

(k) rg

 H2Onun polarl 2 birim derecesinde olduu hlde, nasl oluyor da polarl 250 +Cl nin rg birim derecesinde olan Na (k) yapsndaki iyonlarn birbirinden ayrp yapsn bozarak suda znmesini salyor? H2O molekl dipol yapdadr. Bundan dolay H2Onun pozitif ve negatif ucu vardr.

21

 H2Onun pozitif ucu Cl ile, H2Onun negatif ucu ise Na+ ile etkileir. +Clde iyonlar arasndaki Bylece Na iyonik ekim ortadan kalkar. Burada dnlmesi gereken; tuza kyasla zayf polarla sahip suyun, bunu nasl baarabildiidir. Birlikten kuvvet douyor, znme olay gerekleiyor.

22

 1 tane Na+ iyonu, en az 125 tane H2O moleklnn negatif ucu ile; 1 tane Cl iyonu da, ok sayda (en az 125 tane) H2O moleklnn pozitif ucu ile sarlr. Bylece znme olay gerekleir. Zayflar; birlie / birlemeye mecburdur. Koyun ve keiler sr hlinde yaayarak kurtlardan korunurlar. Kurdun olduu yerde koyun olunmaz. denir. ttifak olursa kurt zarar veremez.
23

ZNME OLAYI FZKSEL OLAY MIDIR YOKSA KMYASAL OLAY MIDIR?

H2Onun pozitif ucu Cl ile, H2Onun negatif ucu ise Na+ ile etkileti. +Clde iyonlar arasndaki Bylece Na iyonik ekim ortadan kalkt. Bunun sonucunda da suda znme olay gerekleti.
24

 Grld gibi zt kutuplarn birbirini ekimi iyonik bileiklerin i yapsnda deiiklie neden oldu. Bu ynyle znmeyi kimyasal olay olarak dnebiliriz. Aslnda znme, fiziksel olay olarak bilinir.

25

ZNME VE YONLAMA LKS

znme yzdesini zenginlik, iyonlamay vermek kabul edersek; zeltileri drt gruba ayrrz: 1. OK ZNEN VE % 100 YONLAAN ZELTLER (ZENGN, TAMAMINI VEREN) NaCl(k) + H2O(s) Na+1(suda) + Cl1(suda) Reaksiyon denklemi yukardaki gibi de yazlabilir.
26

2. AZ ZNEN VE % 100 YONLAAN ZELTLER (FAKR, TAMAMINI VEREN): Bu grup, znrlk dengesi konusundaki bileikler olup iyonlama denklemleri yanl olarak ift ynl okla gsterilir. Bunun nedeni znrlk hesaplamalarnn denge mantyla yaplmasndandr. Aslnda suda znmezler, bunlar kimyada az znen diye geer. znmeleri milyonda birka ile trilyonlarda birka civarndadr. 1 +2 Ca(OH)2(k) + su Ca (suda) + 2(OH) (suda)
27

3. HER ORANDA ZNEN VE AZ YONLAAN ZELTLER (ZENGN, AZINI VEREN) 1 CH3COOH(s) + su CH3COO (suda)+ +1 H (suda)

4. AZ ZNEN VE AZ YONLAAN ZELTLER (FAKR, AZINI VEREN) 1 +1 NH3(g) + H2O(s) NH4 (suda) + OH (suda)
28

YON YAPILI BLEKLER SIVI HLDE VE ZELT HLNDE ELEKTR LETR

NaCl(k) + yksek scaklk NaCl(k) + su Na+1
(suda)

Na+1 + Cl
1

(s)

+ Cl

1 (s)

(suda)

29

ZELTLERDE DERM LE LETKENLK LKS

letkenlik, zeltinin deriimi arttka belli bir noktaya kadar ykselir. Deriim belli bir oran geince iletkenlik azalr. Doygun zeltiye eriildikten sonra iletkenlik deimez.
30

SAF SIVILARDA DERM LE LETKENLK LKS

letkenlik, saf svlarn deriimi arttka belli bir noktaya kadar ykselir. Saf svlarn deriimi belli bir oran geince iletkenlik azalr.

31

LETKENLK ETLER
1. Metallerin iletkenlii: Scaklkla ters orantldr. Elektronun aktarm ile olur. 2. zeltilerin iletkenlii: Scaklkla doru orantldr. Farkl ykteki iyonlarla olur.

32

YONLAAN MOLEKLER BLEKLER VE YONLAMAYAN MOLEKLER BLEKLERN SUDA ZNMELER

HCl(g) + H2O(s)
HCl(suda) H+1

H3O+1(suda)
+ Cl
1

1 Cl (suda)

(suda)

(suda)

HCl(g) + su H+1(suda) + Cl1(suda) C6H12O6(k) + su C6H12O6(suda)

33

DERK DEYM HEM NTELLK HEM DE NCELLK ERR

Deriik zelti; zeni az, zneni ok olan zeltidir. Nitel bir kavramdr. Belli bir snr yoktur; u yzdenin zerinde olursa deriiktir, u yzdenin altnda olursa seyreltiktir. diyemeyiz. Deriik deyimi nicel bir anlam da ierir. rnein; deriik HCl denince, yalnz ktlece % 36,5luk HCl anlalr (Doymu HCl zeltisi).
34

DERK VE SEYRELTK TABRLERNN, DOYMU VE DOYMAMILIKLA LKS YOKTUR

Doymu bir zelti, seyreltik olduu gibi; doymam bir zelti de deriik olabilir. rnein; doymu kire zeltisi, kesinlikle seyreltiktir. Doymam H2SO4 zeltisi, deriik olabilir.
35

DERK ASTLER NN EN FAZLA MOLEKL KTLES KADAR YZDEDE OLUR?

Deriik HCl ktlece % 36,5luktur (Doymu HCl zeltisi). Deriik H2SO4 ktlece % 98liktir (Doymu H2SO4 zeltisi). Deriik HNO3 ktlece % 63lktr (Doymu HNO3 zeltisi). (H:1, Cl:35,5, O:16, S:32, N:14)
36

 Deriik HCl, deriik H2SO4, deriik HNO3 denince; yalnz yukarda belirtilen yzdelerdeki asitler anlalmaldr. Dier zeltilerde olduu gibi; zeni az, zneni ok olan zelti anlalmamaldr.

37

KRSTAL SUYU EREN BLEKLERDE, ORTAMDA SU OLDUU HLDE BLEK NN ISLANMAZ?

Kristal suyu ieren bir bileik, hafif stlsa veya gnete kalsa; kle hline gelir, kristal yaps bozulur. Normal zamanda ise kristal yapdadr. Kristal suyu ieren bileiin iindeki su, toz hlindeki katya zarar vermez.
38

 0 C ile +4 C arasnda H2O(s) kristallerinin bulunabilme zellii vardr. Kristal yap, yalnz buzda deildir. Buzda olduu gibi, suda da kristal yap vardr. Kristal yap, katlara ait bir zelliktir. Su, kristal olunca, katyla etkilemez. Demir kab donduunda paralayan su, kristal olduunda tam tersine yan yana olduu suda ok znen toz hlindeki kat maddeyi slatmyor bile..
39

EBU'L VEFA (940988)

Matematik ve astronomi limidir. Younluk lmeye yarayan piknometre aletini ilme kazandrmtr.

40

ZELTLERLE LGL SOSYAL ALANDA KULLANILAN KMYA KELME VE DEYMLER

Younlamak (Konsantre olmak): Herhangi bir ie kilitlenmek, kendini bir ie istekle vermek, yumulmak. Btn dikkati, dnceyi, duyguyu ve gc bir konu zerinde, bir noktada toplamak.

41

ZELTLER LE LGL SYLEM HATALARI

znd yerine eridi kelimesi kullanlr. rnein; eker znd denmesi gerekirken eker eridi denmektedir. znme olay fiziksel olay olarak bilinir. Ancak kimyasal olarak da dnlebilir.

42

ZELT DERMLER (ZELT KONSANTRASYONLARI)

43

KONSANTRASYON BRMLER
1 MOLARTE: 1 L hacmindeki zeltinin iinde bulunan znm maddenin mol saysna denir. 2 NORMALTE: 1 L hacmindeki zeltinin iinde bulunan znm maddenin edeer gram saysna denir. 3 MOLALTE: 1 kilogram suda znm olan znen maddenin mol saysdr.
44

 4 FORMALTE: Birim hacimde znm iyonik maddenin mol saysna denir. Formalite, iyonik bal bileikler iin geerlidir. 5 KTLECE % DERM: Ktlece % deriim 100 gram zeltide ka gram madde zndn ifade eder. %30luk zelti denince; 100 gram zeltide 30 gram znen madde ve 70 gram su olduu anlalr.
45

 7 HACMCE % DERM: Hacimce % deriim 100 mL zeltide ka mL madde zndn ifade eder. 8 YOUNLUK: Birim hacimdeki zeltinin ktlesidir. 9 ppm (parts per million) CNSNDEN DERM: Milyonda bir orannda deriim demektir. Birimsiz niceliktir. 10 ppb (parts per billion) CNSNDEN DERM: Milyarda bir orannda deriim demektir. Birimsiz niceliktir.
46

 11 OSMOLAR DERM: Ozmotik basnc, kann ozmotik basnc ile ayn olan steril zeltilerdir. Bunlara izotonik zelti de denir. rnein; % 5lik C6H12O6 (glikoz) zeltisi ve % 0,9luk NaCl (sodyum klorr) zeltisi izotoniktir.

47

DERTRME, SEYRELTME
Bir zeltiye su eklenir veya znm madde miktar azaltlrsa zelti seyrelir. Bir zeltiden su buharlatrlr veya znen maddeden eklenirse zelti deriir. Bu ilemlerin tamamnda M = n / V forml kullanlr.

48

ZELTLERN KARITIRILMASINDAN SONRAK YON MOLARTELERNN HESAPLANMASI

a) Tepkime yoksa b) Tepkime varsa

49

 a) zeltilerin kartrlmasndan sonra ayet tepkime olmadysa, zeltilerin kartrlmasndan sonraki iyon molaritesi hesaplanmas: Bir bileik; 1A grubu katyonu, NO3 iyonu, NH4+ iyonu, H+ iyonu veya CH3COO iyonu ieriyorsa byle maddeler iyi znr. Bu iyonlar ihtiva eden zeltiler kartrldklarnda ayet ntrleme olmuyorsa, tepkime yok demektir. Karmdan sonraki molar deriimler M1V1=M2V2 formlnden hesaplanr.
50

 b) zeltilerin kartrlmasndan sonra ayet tepkime oluyorsa, bu tepkime genelde aadaki iki tepkimeden birisidir. 1 Ntrleme tepkimesi (asit + baz) 2 kme tepkimesi: ki zelti kartrldnda znrl dk olan bir maddenin iyonlar bir araya geldiinde maddenin znrlk snr alyorsa kme olur.
51

ZELTLER ARASINDAK YER DETRME REAKSYONLARINDAN HANGLER GEREKLER?

KCl(suda) + NaNO3(suda) Reaksiyon gereklemez. Gerekleen reaksiyonlarda ya rnlerde suda znmeyen madde olumutur, bu maddeye kelek diyoruz. Veya gaz k olmutur. Ya da rnlerde su meydana gelmitir.
52

ZELTLERN DERME BALI ZELLKLER (KOLGATF ZELLKLER)

53

ZELTLERDE BUHAR BASINCI, DONMA NOKTASI VE KAYNAMA NOKTASI

Saf bir svda uucu olmayan bir kat zndnde zeltinin buhar basnc ve donma noktas saf zcnnkinden dk, kaynama noktas ise byk olur. Bir zeltinin kaynamaya balama noktas (suya gre kaynama noktasndaki ykselme miktar) ierdii yabanc madde zeltisinin molaritesi ile doru orantldr.
54

 Bir svda baka bir sv zndnde kaynama noktas ykselebilir de debilir de, ancak genelde donma noktas der. Yine bir svda gaz zndnde genellikle kaynama noktas etkilenmez. nk; o scakla kadar gaz uar. Donma noktas ise genelde der.

55

KOLGATF ZELLKLER
a. Buhar basnc dmesi b. Donma noktas alalmas c. Kaynama noktas ykselmesi d. Ozmotik basn

56

BUHAR BASINCI DMES

zeltilerin buhar basnc saf svlarn buhar basncndan farkldr. Tuz, suyun buhar basncn etkileyerek kaynama scakln ykseltmi, buhar basncn drmtr. znenin deriimi ile zeltinin buhar basnc arasndaki iliki Fransz kimyac F.M.Raoult tarafndan bulunmutur.
57

RAOULT YASASI
Raoult yasasna gre uucu bileeni bulunmayan bir zeltideki buhar basnc dmesi zeltideki znen maddenin mol kesriyle orantldr. Herhangi bir zeltinin buhar basnc (PT), zeltiyi oluturan bileenlerin buhar basnlarnn (PA, PB, ) toplamna eittir. PT = PA + PB +
58

 zcs A, zneni B olan iki bileenli ideal bir zeltide PA zcnn ksmi buhar basnc, PB znenin ksmi buhar basnc olsun. zcnn ksmi buhar basncn hesaplamak iin; saf zcnn belirli bir scaklktaki buhar basnc (P0A) ile ayn zcnn zeltideki mol kesri (XA) arplr. PA = P0A XA olur. O hlde znenin ksmi buhar basnc da; PB = P0B XB olur. Buradan PT = P0A XA + P0B XB forml kar.
59

 RNEK: %70 C2H6O2 (etandiol veya glikol) ieren sulu zeltinin 53 Ctaki buhar basncn hesaplayarak saf suyun buhar basncyla karlatrnz. 53 Cta P0saf su = 107,2 mm Hg ve ayn scaklkta P0etandiol = 1 mm Hgdr (C2H6O2 :62, H2O:18). ZM: C2H6O2 arabalarn radyatr peteklerine soutma amal olarak katlan ve antifriz (donmay nleyici) olarak kullanlan radyatr svsdr. Etilen glikol adyla da bilinir.
60

 100 glk zelti varsaylrsa bunun 70 g C2H6O2, 30 g da H2O olur. 30 g H2O = 1,67 moldr. 70 g C2H6O2 = 1,13 moldr. Toplam mol 2,80dir. H2Onun buhar basncna katks 1,67/2,80 orannda, C2H6O2nin katks ise 1,13/2,80 orannda olacaktr. 53 C scaklkta saf H2Onun buhar basnc 107,2 mm Hg verildiine gre 107,2 mm Hgnn 1,67/2,80si alnr (63,94 mm Hg).
61

 53 C scaklkta C2H6O2nin buhar basnc da 1 mm Hg verildiine gre 1 mm Hgnn 1,13/2,80si alnr (0,40 mm Hg). Daha sonra bu iki ksmi basn deerlerinin toplanmas ile sonu bulunmu olur: PT = 63,94 + 0,40 = 64,34 mm Hg Grld gibi 53 C scaklkta saf H2Onun buhar basnc 107,2 mm Hg idi. %70lik C2H6O2 zeltinin buhar basnc ise 64,34 mm Hgdr.
62

 Grld gibi problemi Raoultun ortaya koyduu formlleri kullanmadan, basit orant mant ile zdk. Raoult yasas, FranoisMarie Raoult tarafndan 1882 ylnda ortaya konulduundan dolay bu adla anlmaktadr.

63

DONMA NOKTASI ALALMASI (KRYOSKOP)

Td = Kd m i Td = Donma noktasnn kaC alald (Tdonma) Kd = Su iin donma noktas alalma sabiti (1,86 C m1) m = Molalite i = Molekler katlarda 1dir, iyonik katlarda ise iyon saysdr.
64

 Tk = Kk m i Tk = Kaynama noktasnn ka C ykseldii Kk = Su iin kaynama noktas ykselme sabiti (0,52 C m1) m = Molalite i = Molekler katlarda 1dir, iyonik katlarda ise iyon saysdr.
65

KAYNAMA NOKTASI YKSELMES (EBLYOSKOP)

SUDA MOLEKLER KATI ZNDYSE KRYOSKOPK VE EBLYOSKOPK HESAPLAMALAR

Molalite, 1 kg suda znen maddenin mol saysdr. 1 kg suda 1 mol molekler kat znnce donma noktas 1,86 C alalr. 1 kg suda 1 mol molekler kat znnce kaynama noktas 0,52 C ykselir.
66

SUDA YONK KATI ZNDYSE KRYOSKOPK VE EBLYOSKOPK HESAPLAMALAR

1 kg suda 1 mol iyonik kat znnce donma noktas 1,86 Cn iyonik katnn iyon saysyla arpma kadar alalr. 1 kg suda 1 mol iyonik kat znnce kaynama noktas 0,52 Cn iyonik katnn iyon saysyla arpma kadar ykselir.
67

DONMA NOKTASI BULUNMASI VEYA DONMA NOKTASI ALALMASI HESAPLAMALARI

Hesaplanan Td deeri, donma noktasnn ka C alaldn gsterir. ayet zeltinin donma scakl soruluyorsa bulunan bu deer, 0 Ctan karlmaldr. Baka bir ifadeyle bulunan deerin eksi () iaretlisi alnmaldr. Hesaplamalar orantyla yapmak baz sorularda daha pratik olabilir.
68

KAYNAMA NOKTASI BULUNMASI VEYA KAYNAMA NOKTASI YKSELMES HESAPLAMALARI

Hesaplanan Tk deeri, kaynama noktasnn ka C ykseldiini gsterir. ayet zeltinin kaynama scakl soruluyorsa 100 C ile bulunan bu deer toplanmaldr. Hesaplamalar orant yoluyla da yaplabilir.
69

KRYOSKOPK VE EBLYOSKOPK HESAPLAMALARDA ZELTNN HACM SUYUN KTLES KABUL EDLEBLR

Seyreltik molar zeltilerde zeltinin mL cinsinden hacmi, suyun gram cinsinden miktar olarak kabul edilir. Hassas hesaplamaya lzum yoktur.
70

TEORK YON SAYISI LE DENEYSEL YON SAYISI AYNI DELDR

BLEN ADI iteorik
Na2SO4 NaCl Al2(SO4)3 3 2 5

ideneysel
i<3 i<2 i<5
71

DENEYSEL KRYOSKOP VE EBLYOSKOP DEERLER, TEORK DEERDEN GENELDE DAHA AZ IKAR

Kaynama noktasnn 1 C ykselmesi hesaplanmasna ramen 0,7 Clk bir ykselme olabilir. Bunun nedeni ideneysel deerinin iteorik deerinden daha az olmas ve suyun polarl gibi sebeplerdir.
72

 Deneysel kriyoskopi ve ebliyoskopi deerlerin teorik deerden farkl kmasnda, znme tepkimesinin endotermik veya ekzotermik olmasnn da rol vardr. Tepkimenin endotermik veya ekzotermik oluuna gre farkl formller ortaya konulmamtr. Ayn ekilde hem zcnn hem de znenin polarl da formle yansmamtr.
73

 Soruda molarite verildiyse, bu deer molalite olarak alnabilir. Molaliteyi molariteye evirmeye lzum yoktur. nk; molar deriimler genelde dk verildiinden hata ihmal edilebilecek boyutta olur. Zaten hesaplanan deere gre deneysel sonucun farkl olduunu belirtmitik.

74

OZMOTK BASIN
Yaamn temeli olan hcreye madde girilerinin bir ksm, ozmos kanunu vastasyla gerekletirilir. Ozmos olaynda; suda znm maddelerin ok olduu ksm, suda znm maddelerin az olduu ksma bir emme kuvveti uygular. Tabiattaki bitkilerin topraktan suyu emmeleri bu ekilde gerekleir. Bu emme kuvveti, ozmotik basn olarak tanmlanr.
75

OZMOTK BASIN LE KRYOSKOP VE EBLYOSKOP LKS

Belirli scaklkta ozmatik basnc bilinen bir zeltinin donma ve kaynama noktas hesaplanabilir.

76

OZMOTK BASIN FORMLNDE TRLER VE BRMLER

=cRT (pi): Pa (paskal) cinsinden ozmatik basn c (molar konsantrasyon): 1 m3 zelti iinde znen maddenin mol says R (sabit say): 8,314 T: Kelvin (K) cinsinden mutlak scaklk
77

OZMOTK BASIN PROBLEMLER

PROBLEM: Ozmatik basnc 300 Kde 120 kPa olan molekler zeltinin donma noktasn hesaplaynz (R = 0,834). ZM: nce zeltinin molaritesi bulunur, sonra donma noktas hesaplanr. =cRT 1. ilem olarak eviri yaplmaldr: kPa, Paya evrilir (120 kPa = 120 x 103 Pa).
78

 2. ilem olarak verilenler formlde yerine konulur: 120 x 103 Pa = c x 0,834 x 300 3. ilemde ise c (ozmatik basn) hesaplanr: c = 48,1 mol/m3 (1 m3 zeltinin iinde 48,1 mol znen madde vardr). 1 m3 zelti = 1 x 103 dm3 zelti = 1 x 103 L zelti = 1 x 103 kg zeltidir. 1 x 103 kg zelti = 1 x 103 kg su (zelti seyreltiktir, bu nedenle hata ihmal edilebilir boyuttadr.)
79

 1 x 103 kg suda 48,1 mol znen madde varsa, 1 kg suda 48,1 x 103 mol znen madde vardr (molalite). 48,1 x 103 = 4,81 x 102 mol znen madde vardr (molalite). Son ilem olarak da orant kurulur: 1 mol molekler madde suyun donma noktasn 1,86 C drrse 4,81 x 102 mol molekler madde 0,09 C drr.
80

HDROSTATK BASIN
Bir svnn, iinde bulunduu kabn eperine ya da ilerine daldrlan cisimlere yapt basnca hidrostatik basn denir. Hidrostatik basn, svnn yzeyinde sfrdr. Derinlere inildike ykselir. Hidrostatik basn (P), cismin bulunduu derinlik (h) ve svnn younluuna (d) baldr. P= hd olur.
81