BUZAI BESLEME Yeni doan hayvanlar ruminant zellii tamazlar ve tek mideli hayvanlar gibi deerlendirilmelidirler.

. Buza doduunda drt mide ierisinde en gelimi olan abomasumdur ve dier midelerin toplamnn iki kat kadar bir hacime sahiptir. Emilen kolostrum yada st zaten henz gelimemi olan rumen ve retikuluma hi uramadan emme refleksi ile birlikte oluan sulkus osefagikus yoluyla dorudan abomasuma gider. Sulkusun oluumunda st en iyi stimulandr. Glikoz ve sodyum bikarbonat zeltileri de refleks oluumunda etkilidirler. St azda tkrk lipaz ile karlar. Abomasumda renin enziminin etkisi ile phtlar Pepsin enziminin ilk gnlerde aktif olduu bilinmektedir. Laktaz enzimi de aktiftir bylece buzalar st byk lde sindirebilirler. Rumenin geliimi hayvann tkettii kuru yem miktarna baldr. Ksa zamanda kat yemlere geilerek n midelerin geliimini salamak gerekir.

Doum Sonras Besleme ve Kolostrum Doumu izleyen ilk 15 dakika - 4 saat ierisinde mutlaka kolostrum almas salanmaldr. Gnlk olarak verilecek kolostrum miktar doum arlnn % 10-12 si kadar olmaldr. Bu miktarn yars ilk 4-6 saat ierisinde verilmeye allmaldr n says artrlarak buzalarn yeterli miktarda az st tketmeleri salanmaldr. Kolostrumun doumu takiben mmkn olduunca ksa srede verilmesi mutlaka gereklidir: kolostrumdaki antikor titresi, immunoglobulinlerin paralanmadan absorbe edilebilmesi, tuzlar srgt etki yaratarak mekonyumun ksa srede dar atlmasn salar, yavrunun ilk gnlerdeki besin madde ihtiyalarn tam olarak karlar. Az stnn bileimi annenin kuru dnem beslenmesi ile de yakndan ilgilidir. Kuru dnemin ksa tutulmas az stnde immnglobulin miktarn azaltr. Kuru dnemde vitamin ynnden yetersiz beslenme az stnde vitamin konsantrasyonunu olumsuz etkiler. Az stndeki immunglobulin konsantrasyonu hayvann ya ilerledike artar. Buzalar doar domaz ya da en ge 24 saat ierisinde annelerinden ayrlmaldr. ilk 3 gn mutlaka kolostrum verilmelidir. Kolostrum dneminden sonra da bir sre daha sv gdalarla beslenilmelidir. Sv gda olarak taze st, yasz st, ekitilmi kolostrum, mastitisli ve antibiyotik uygulanm hayvanlardan elde edilen stler ve st ikame yemleri kullanlabilir. Sre ise 1-3 ay arasnda deiebilir. Temizlik ve hijyene dikkat edilmelidir. souk aylarda sv gdalar ltlarak verilmelidir. Artan kolostrum dondurularak, buzdolabnda saklanarak yada ekitilerek daha sonralar da kullanlabilir. Yal veya yasz stle besleme programlar takip edilebilir. Ekonomik olmas halinde St kame Yemi ( Buza Mamas ) ile Besleme daha hijyenik ve kontroll bir yntemdir.

Buza mamalar

Mamalarda %35-50 arasnda yasz st tozu bulundurulmaldr. Bu nedenle mamann fiyat daha ok st tozu fiyatna baldr. Buza mamalarnn en az %22 ham protein ve %10 ya ihtiva etmesi gerekir. Protein kayna olarak st rnleri yada soya proteini kullanlmaldr. Sadece bitkisel kaynakl proteinlerden olumlu sonu alnmamaktadr. Ya oran %20'ye kadar kartlabilir. Buza mamasnn kalitesi kullanlan protein kaynana bal olarak deiir. Bu kaynaklar 3 snfta toplamak mmkndr. 1. Snf Protein Kaynaklar: Yasz st tozu, yal st tozu, Kurutulmu peynir alt suyu, laktozu alnm peynir alt suyu, kazein, st albumini 2. Snf Protein Kaynaklar: Saflatrlm soya proteinleri, Soya konsantreler ve soya izolatlar 3. Snf Protein Kaynaklar: Balk protein konsantreleri, mayalar, yulaf unu, buday unu

Erken Stten Kesme Buzalar 3 hafta gibi ksa bir srede stten kesilebilir. Fakat zorunlu olmadka sreyi bu kadar ksaltmamak gerekir. nk bakm ve beslemede ok fazla titizlie gerek duyulmaktadr. ou yetitiriciler erken stten kesimde 4-8. haftalar tercih etmektedirler. Erken stten kesimde kriter olarak ya yerine tketilen starter yemi miktarnn alnmas daha uygun olur. Bir buza 500-700 g starter yemi tketebiliyorsa stten kesim iin uygun zaman gelmi demektir.

Salkl buza yetitirilmesinde dikkat edilmesi gereken noktalar 1. St ya da dier sv gdalar fazla verilmemelidir. 2. Gnde iki n st verilmeli, n says artrlmamaldr. Sv gdalarn iki nde verilmesi hayvanlarn gnde iki defa gzlenme imkan verdii iin tercih edilmelidir. 3. Souk mevsimlerde hayvann enerji ihtiyacnn artaca gz nne alnmaldr. Bu nedenle souun iddetine gre hayvana verilecek st miktar 1.5 katna kadar, n says ise 3'e kartlabilir. 4. Buza kayplarnn en byk nedeni olarak ishaller gsterilmektedir. shallerin tedavisinde erken davranmak olduka nemlidir. shal grlyorsa verilen st miktar azaltlr hatta iddetli vakalarda st hi verilmez. shalin kayboluuna bal olarak 3-6 n sadece, su ile hazrlanm elektolit solsyonlar gnde canl arlnn %10'unundan az olmayacak ekilde verilir.

Salkl buza yetitirilmesinde dikkat edilmesi gereken noktalar 5. Sv gdalar 37.5C scaklkta verilmelidir. 6. Her trl hijyene dikkat edilmeli ( Emzik, kova, bakc vs) 7. Barnan scakl 16C'den fazla olmamaldr. 8. Temiz ve kuru altlk kullanlmaldr. 9. Buzalarn barndrld yerler kalabalk olmamaldr. Her buza iin en az 2.2 m2 yer olmaldr. 10. Vitamin yetersizliine kar nlem olarak doumdan hemen sonra enjektabl vitamin uygulamas yaplmaldr.

Salkl buza yetitirilmesinde dikkat edilmesi gereken noktalar

11. Su ierikleri yksek silaj ve taze mera otlar, yem tketimini snrlayacandan bymeyi olumsuz ynde etkiler. Bu nedenle 3 aylk yatan daha kk hayvanlara verilmesi tavsiye edilmez. 12. Buzalara temiz ve taze su 4. gnden itibaren verilir. zellikle scak havalarda snrl miktarda sv yemleme yaplan buzalara mutlaka su verilmelidir. Sv yemler yannda su verilen hayvanlarda starter yem tketiminin daha fazla olduu ve hayvanlarn performansnn daha iyi olduu gzlenmektedir.

Buza Balang Yemleri Buza yetitiriciliinde ama bir an nce n mideleri gelitirerek pahal bir yem maddesi olan st yada st ikame yemlerinin kullanmn en aza indirmektir. Bu amala sv gdalar yannda hayvanlara 4. gnden itibaren kaliteli kaba yemler ve buza balang yemi verilmeye balanr. Starter yemi verilmesine ilk 10-12. gnde mutlaka balanm olmas gerekir. Bu srada az miktarda tane msr yada yulaf verilmesinin rumen geliimi zerine olumlu etkide bulunduu da bildirilmektedir. Buza balang yemlerinin kaliteli ve lezzetli, ok fazla inceltilmemi, enerji ve protein bakmndan zengin olmas arzu edilir. Protein miktar % 18 den az olmamal hatta erken stten kesim planlanm ise HP miktar % 20'ye karlmaldr. Yeme % 5 orannda melas ilave etmekle hem lezzet artrlr hem de tozlanmann nne geilmi olur. Balang yemleri 12 haftalk st emme dneminde gnde 2.5-3 kg' gememek zere verilebilir.

St Danas Yetitiricilii Youn ekilde st ve st ikame yemi kullanlarak yaplan bir yetitiriciliktir. Hedeflenen canl arlk 3-4 aylk yata 150-200 kg'dr. ok ak renkte et elde edilmek istendiinden hayvann hareketi mmkn olduunca kstlanr. Kat yemler verilmez. Sonuta yaklak 10 kg st ile ya da 1.3-1.5 kg st ikame yemi ile 1 kg canl arlk art elde edilebilir. shale neden olmayacak ekilde yksek miktarlarda st kullanlabilir. Ya ilerledike osefagal refleks kaybolabilir. Refleksi srekli aktif tutabilmek iin hayvann doumundan itibaren srekli olarak yaklak ayn saatlerde beslenmesi ve sv gdalarn ayn scaklkta ve ayn hazrlan ekli ile verilmesi gerekir.

Gen Damzlk ve Boalarn Besin Madde htiyalar Damzlk olarak ayrlacak buzalarda st emme dneminin uzatlmas tavsiye edilebilir. Yaklak 12- 16 hafta sren buzalk dneminde gen srlar gnde ortalama 700-800 g gnlk canl arlk art gstererek dnem sonunda yaklak 120-130 kg'a ular. Bu dnem ierisinde erkek ve dii buzalarn gelimesinde nemli bir farkllk gzlenmez. Takip eden dnemlerde ise erkekler daha fazla yem tketerek daha yksek canl arlk kazanrlar. Gen st boa adaylarnn serbest olarak yemlenerek seksel olgunlua ve sperm retimine bir an nce balamalar tevik edilmelidir. Dii damzlklarda kaliteli kaba yemler ve konsantreler erken yata yeterli miktarda verilerek byme tevik edilmelidir. Ancak st dvelerin ar yalandrlmas onun ilerdeki st verimini olumsuz ynde etkileyecektir. Ar yalanma zellikle meme bezlerinin geliimine engel olmaktadr. Bu nedenle st emme dneminden sonra arlk art yava yava 500 g'a kadar drlmeli ve cinsel olgunluk ya kontrol altna alnmaldr.