You are on page 1of 364

T.C.

Mersin niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Trke Eitimi Anabilim Dal

DOAN KARDE DERG S NDE YER ALAN MET NLER N TR, ER K VE ANLATIM ZELL KLER N N OCUK E T M NE KATKISI AISINDAN NCELENMES (1-75. SAYI)

Nurten EKER

YKSEK L SANS TEZ

Mersin, 2006

T.C. Mersin niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Trke Eitimi Anabilim Dal

DOAN KARDE DERG S NDE YER ALAN MET NLER N TR, ER K VE ANLATIM ZELL KLER N N OCUK E T M NE KATKISI AISINDAN NCELENMES (1-75. SAYI)

Nurten EKER

YKSEK L SANS TEZ

Danman Yrd. Do. Dr. Orhan ZDEM R

Mersin, 2006

Mersin niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Mdrlne,

Bu alma, jrimiz tarafndan Trke Eitimi Anabilim Dalnda Yksek Lisans tezi olarak kabul edilmitir.

(Bakan) Yard. Do. Dr. Orhan ZDEM R

(ye) Yard. Do. Dr. Orhan ZDEM R

(ye) Yard. Do. Dr. zler AKIR

(ye) Yard. Do. Dr. Nilgn IBLAK

ONAY

Yukardaki imzalarn, ad geen retim yelerine ait olduklarn onaylarm.

././200..

Prof. Dr. Serra DURUGNL Enstit Mdr

NSZ Doan Karde Dergisinde Yer Alan Metinlerin Tr, erik ve Anlatm zelliklerinin ocuk Eitimine Katks Asndan ncelenmesi (1-75. Say) balkl alma, yksek lisans dersleri de eklendiinde yllk bir almann rndr. Bu almada, ocuk dergilerinin ocuk eitimine katks incelenirken ncelikle Doan Karde dergisinde hedeflenen deerler tespit edilmi, daha sonra da bu deerler ocuun geliim evreleri gz nnde bulundurularak deerlendirilmitir. Bu deerlendirmede Doan Karde dergisinde yer alan btn metinler ierdikleri deerler ve ocua sunulan bilgiler nitelik ve sunulu tarz bakmndan irdelenmitir.

Bu almann planlanmasnda ve yrtlmesinde bana yol gsteren, iten ve dosta tutumlar ile beni motive eden danmanm Yrd. Do. Dr. Orhan ZDEM Re teekkr bor bilirim. Ayrca tezimin ilk aamasnda her zaman yanmda yer alan deerli hocam Yrd. Do. Dr. Hayriye TOPUOLUna, grlerinden yararlandm Yrd. Do. Dr. Zlal ERKANa ve Vildan ZDEM Re teekkr ederim.

Tezimin her aamasnda bana destek olan aileme, uyarlar ve yorumlaryla katkda bulunan Ahmet SETENe, teekkr ederim.

Nurten EKER

ZET Doan Karde Dergisinde Yer Alan Metinlerin Tr, erik ve Anlatm zelliklerinin ocuk Eitimine Katks Asndan ncelenmesi ( 1-75. Say ) adl almada, ocuk dergilerinde hedeflenen deerler ve bunlarn ocuk eitimine katks Doan Karde dergisi araclyla aratrlmtr. nceleme, bir ocuk dergisinin tamas gereken zellikler ve 7-14 ya arasndaki ocuklarn bilisel, kiisel, ahlak, dilsel ve toplumsal geliim evreleri gz nnde bulundurularak yaplmtr. Aratrmann evrenini Doan Karde dergisinin Ankara Milli Ktphanede 1956 SA 433 kaydyla yer alan 1945-1978 yllar yaymlanan saylarnn tamam (1144 say)oluturmaktadr. Evreni oluturan dergi saysnn okluu, evrenin tamamna ulalmasn gletirdiinden evrenden rneklem alma yoluna gidilmitir. Derginin 1144 saylk koleksiyonunun 23 Nisan 1945 (ilk yayn) ile 4 Mart 1948 tarihleri arasnda yaymlanan ilk 75 says rneklem olarak alnmtr. alma metinlerle snrlandrld iin, resim, karikatr, desen vb. grsel malzeme deerlendirme d tutulmutur. alma drt blmden olumaktadr. Birinci blmde, ocuk edebiyat kavramnn tarih iindeki geliimi, bu geliimin Trkiyedeki yansmas ile lkemizdeki ocuk dergileri hakknda bilgiler verilmitir. kinci blmde, Doan Karde dergisi hakknda tantc bilgilere yer verilmitir. nc blmde, Doan Karde dergisinin aratrmamz kapsamndaki saylarnda yaymlanm yazlar trlere gre gruplandrlarak deerlendirilmitir. Drdnc blmde, ocuklarn geliim sreleri ve Doan Karde dergisinin bu srelerdeki yeri belirlenmeye allmtr.

almann sonucunda, Doan Karde dergisinde yaymlanan metinlerin ocuklarn bilisel, toplumsal ve dil geliimi ile ahlak ve kiisel geliimlerine olumlu katklar salad gzlemlenmitir.

Anahtar Szckler: ocuk edebiyat, ocuk dergileri, Doan Karde dergisi, ileti, ocuk geliimi.

ABSTRACT In the study, titled The study of the texts taking place in the Doan Karde Magazine in terms of type, contente and literary styles, the values targeted in child magazines and their contributions have been focused on by means of the Doan Karde Magazine. The study has been based on the features that a child magazine is supposed to include and the phases of social, linguistic, moral, cognitive and personal development of chilren between the ages of 7-14. Doan Karde issues published between 1945-1978 (1144 issues) recorded as 1956 SA 433 in the National Library-Ankara form the population of the resarch. As there are too many Doan Karde issues, wich makes it difficult to reach the complete population, we have chosen to take samples from the population. Out of the collection of the magazines 1144 issues total, we have limited our samples to he first 75 issues, between the first issues dated 23rd April, 1945 and 4th March, 1948. Since the study is limited with the texts, visual materials such as pictures, cartoons, designs, ete have been excluded from the study. The study is comprised of four parts. In the first part, we have included some information about the development of child literature througout history, the reflection of this development in our country and child magazines. In the second part, we have given some introductory information about Doan Karde. In the third part, the texts published in Doan Karde issues limited to our research have been groupedas four their sorts and evaluated. In the fourth part, the developmental phases of children and the role of Doan Karde magazine in these phases have been determined to a certain extent.

At the end of the study, we have observed that the texts published in Doan Karde positively contribute to childrens cognitive, social, linguistic, moral and personal developments.

Key Words: Childrens literature, childrens magazines, Doan Karde Magazine, message, child development.

NDEK LER

NSZ .................................................................................................................... i ZET....ii ABSTARCT.iv NDEK LER...vi KISALTMALAR..xii G R ..1 I. BLM: OCUK EDEB YATI VE OCUK DERG LER 6 II. BLM: DOAN KARDE OCUK DERG S ..16 III. BLM: DOAN KARDETE YER ALAN MET NLER VE HEDEFLENEN DEERLER.38 III.1. Edebi Metinler..38 III.1.1. Romanlar ve Resimli Romanlar...38 III.1.1.1. Hayvan Sevgisi...40 III.1.1.2. alkanla vg..41 III.1.1.3. Bilme, renme Merak ve Aratrma Heyecan...42 III.1.1.4. Farkl Kltrlere Ait Bilgilerin Aktarm44 III.1.1.5. Doay Sevme ve Koruma47

III.1.2. Hikyeler48 III.1.2.1. Hayvan Sevgisi49 III.1.2.2. alkanla vg.62 III.1.2.3. Kibirin Eletirisi..63 III.1.2.4. Toplumsal likilerde Duyarl Olma..65 III.1.2.5. Aile Sevgisi77 III.1.2.6. Olumsuz Davranlardan Uzak Durma80 III.1.2.7. Sala zen Gsterme..90 III.1.2.8. Doal Yaama lgi Duyma.............93 III.1.2.9. Farkl Kltrleri Tanma..98 III.1.3. Masallar100 III.1.3.1. Toplumsal likilerde Duyarl Olma..100 III.1.3.2. Bilme, renme ve Aratrma Heyecan..107 III.1.3.3. Kendini Sevme ve zgven..108 III.1.3.4. Kibirin Eletirisi..109 III.1.3.5. Olumsuz Davranlardan Uzak Durma..110

III.1.3.6. alkanla vg.112 III.1.3.7. Akln nemi114 III.1.4. Efsaneler119 III.1.5. Tiyatrolar128 III.1.6. Anlar..138 III.1.7. iirler..144 III.1.7.1. Aileyi Sevme ve Yceltme..145 III.1.7.2. Doay Sevme ve Koruma..147 III.1.7.3. Sevgiyi Yceltme148 III.1.7.4. Okulu Sevme..149 III.1.7.5. Gler Yzl Olmann nemi..150 III.1.7.6. Gncel Olaylardan Haberdar Olma151 III.1.7.7. Sorumluluk Bilinci..151 III.1.7.8. Mill Deerler.152 III.1.7.9. Din Deerler..153 III.2. Bilgilendirmeye Ynelik Yazlar.............154

III.2.1. Biyografiler154 III.2.1.1. Bilme, renme ve Aratrma Heyecan..156 III.2.1.2. Zorluklar Karsnda Ylmama..160 III.2.1.3. Farkl Alanlara lgi Duyma162 III.2.1.4. Bilim ve Sanatta Baary Yceltme..163 III.2.2. Doa ve Fen Olaylarn Konu Alan Yazlar.167 III.2.2.1. Aktarlan Bilgilerin eitlilii168 III.2.2.2. Bilgiyi Soruya Dntrerek lgi Uyandrma171 III.2.2.3. Bilgi Aktarmnda yklemeden Yararlanma172 III.2.2.4. Salkla lgili Uyarlar173 III.2.3. Ansiklopedik Bilgiler175 III.2.4. Tarih Konular179 III.2.4.1. Bilme, renme ve Aratrma Heyecan180 III.2.4.2. Zorluklar Karsnda Ylmama...182 III.2.4.3. Bilim ve Sanatta Baary Yceltme..184 III.2.4.4. Tarih Bilgisi ve Tarih Bilinci.185

III.2.5. Dil Kesi187 III.2. 6. Okul lavesi..190 III.3. Elendirmeye Ynelik Yazlar196 III.3.1. Bulmacalar.196 III.3.2. Fkralar..202 III.3.3. Oyunlar.206 III.3.4. El leri..209 III.4. Okurlara Ynelik Etkinlikler.219 III.4.1. Duyurular.219 III.4.1.1. nemli Gnlere likin Duyurular.220 III.4.1.2. Yetenekli ocuklarla lgili Haberler..225 III.4.1.3. nl Kiilerden Haberler...227 III.4.1.4. Dergiyle lgili Duyurular229 III.4.1.5.Gncel Olaylar254 III.4.2. Okur iirleri255 III.4.3. Mektuplar260

III.4.4. Reklamlar.266 III.4.4.1. eitli Yiyecekleri Tantc Reklamlar..266 III.4.4.2. Okurlar Yerli Mal Kullanmaya zendiren Reklamlar.267 III.4.4.3. Doan Karde Dergisinin Tantm ve Yaynlarna Ynelik Reklamlar..267 III.4.4.4. Banka Etkinliklerine Ynelik Reklamlar.270 III.4.4.5. eitli Reklamlar.271 IV. BLM: OCUKLARIN GEL M EVRELER VE DOAN KARDE DERG S N N BU SRELERDEK YER ...274 IV. 1. ocuklarn Geliim Evreleri274 IV. 2. Doan Karde Dergisinde Yer Alan Deerlerin ocuk Geliimi Asndan Deerlendirilmesi ..294 SONU.304 KAYNAKA310 EKLER Ek-1 Trkiyede Yaymlanm ocuk Dergileri (1869-1945) Ek-2 Alfabetik Dizin

KISALTMALAR An. Anlatan ev. eviren Edt. Editr Haz. Hazrlayan Nr. ..Numara s. .Sayfa S. Say Yaz. .Yazan Yer. ..Yerliletiren

GR Doan Karde Dergisinde Yer Alan Metinlerin Tr, erik ve Anlatm zelliklerinin ocuk Eitimine Katks Asndan ncelenmesi ( 1-75. Say ) adl almayla, etkisi uzun yllar devam eden ve Cumhuriyet dneminin en uzun sreli ocuk dergisi olan Doan Kardete yer alan metinlerin tr, ierik ve anlatm zelliklerinin ocuk eitimine katksnn belirlenmesi amalanmtr. ocuk dergileri bir lkede ocuk kltrne, sanatna ve edebiyatna katk salayan yaynlardr. Trkiyede Tanzimat dneminde balayan ocuk dergicilii sonraki yllarda giderek yaygnlamtr. Ancak birka dndaki ocuk dergilerinin ksa soluklu olduu grlmektedir. Doan Karde ocuk dergisi, 1945-1978 yllar arasnda 1144 say olarak 33 yl boyunca yaymlanmtr. Yap ve Kredi Bankasnn kurucusu Kazm Takentin svirede bir kazada kaybettii olunun lmnden alt yl sonra yaymlanan bu dergi, sadece Doan Takentin ansn yllar boyunca canl tutmakla kalmam, birka kuan ocukluklarnda unutulmaz izler brakmtr. Trkiyede yaymlanan ocuk dergileri uzun gemiine ve nemine ramen bugne kadar derinliine aratrma ve inceleme konusu yaplmamtr.

Balangcn,ocuklar iin gazetedir balyla yaymlanan Mmeyyiz adl dergiye dayanarak 3 Ekim 1869a yerletirebileceimiz Trk ocuk dergilerinin tarihesinin henz yazlmad grlmektedir. Byle bir yaynn hazrlanmasn kolaylatracak toplu katalog ve bibliyografyalarn da az olduu sylenebilir.Yaplan almalarn byk bir blm, Trkiyede basm ve yaym hareketlerinindouu ve geliimi konusunu ileyen almalardr. Bu anlamda Fuat Sreya Oraln Trk Basn Tarihi, Hasan Refik Ertuun Basn ve Yayn Hareketleri Tarihi, M.Nuri nuurun Basn ve Yayn Tarihi,Hfz

Topuzun II. Mahmuttan Holdinglere Trk Basn Tarihi, Cneyd Okayn Eski Harfli ocuk Dergileri, smet Krn Trkiyede Sreli Yaynlar, M.Orhan Bayrakn

Trkiyede Gazeteler ve Dergiler Szl adl kitaplar bu alanda yaymlanm snrl almalar olarak deerlendirilebilirler. Cneyd Okay kitabn hazrlarken, IRCICA, Milli Ktphane, TBMM ve Atatrk niversitesi Seyfeddin zege ktphaneleri kataloglarn tarayarak ocuk dergilerinin isimlerini tespit etmitir. Eserde, toplam 50 ocuk dergisinin ad verilmektedir ( Balc,2002:3). smet Kr eserinde, 1869-1928 yllar arasnda

yaynlanan ocuk dergilerini konu olarak almtr ve almasnda 28 ocuk dergisini tantmtr. M. Orhan Bayrak ise eserinde, 1831-1983 yllar arasnda yaymlanan 94 ocuk dergisinin knyesini vermitir. ocuk dergilerine ynelik akademik almalarn ise, Emirolu (1992), Gktrk (2001), Yanar (2001), Yaar (2001), imek (2002), Balc (2002), Bayat (2002) tarafndan yapld ve bu almalarn son yllarda artt saptanmtr. Ayrca Meral Alpayn Trk ocuk Edebiyatadl makalesinde oluturduu liste bu alandaki boluu doldurmutur (Alpay,1980). Alpay ve Okayn almasndan yararlanlarak 1869-1945 tarihleri arasnda yaymlanan ocuk dergilerinin bir listesi oluturulmu ve ekte verilmitir (Alpay,1980;Okay,1999).Bu dergi seilirken hem cumhuriyet sonras ocuk dergilerine bir k tutmak hem de uzun soluklu bir dergi olan Doan Karde dergisi incelenerek basn, eitim ve ocuk edebiyat tarihinde nemli bir adm aydnlatlm olacaktr. Bu aratrmann evreni, 1945-1978 yllar arasnda 33 yl boyunca yaymlanan Doan Karde dergisinin saylarnn tamamdr (1144 say). Evreni oluturan dergi saysnn okluu, evrenin tamamna ulalmasn gletirdiinden evrenden rneklem alma yoluna gidilmitir. Derginin Ankara Milli Ktphanede 1956 SA 433 kaydyla yer alan 1144 saylk koleksiyonunun 23 Nisan 1945 (ilk yayn) ile 4 Mart 1948 tarihleri

arasnda yaynlanan ilk 75 says rneklem olarak alnmtr. Ayrca Doan Karde dergisi ve bu derginin yaynland dnemde ocuk edebiyat ve ocuk dergicilii ile ilgili tm kaynaklara ulalmaya allmtr. Bu almada Doan Karde dergisinde hedeflenen deerler ve bu deerlerin aktarm biimi betimlenmi ve aklanmtr. Dergideki iletiler, bu aklamalar dorultusunda gruplanm ve aralarndaki ilikiler saptanmtr. Doan Karde dergisinin ilk 75 saysnda aada verilen sra gzetilerek betimsel analize dayal bir alma yaplmtr: a. Dergideki btn yazlarn trlere gre dkm karlm; her trde yazlar yazar adna gre, alfabetik olarak sralanmtr b. Srasyla yk, roman, tiyatro, iir ve dier trler gruplandrlmtr . c. Metinlerin ierikleri tespit edilmi, bilgi veya deer kazandrmaya dnk iletiler ayrtrlmtr. d. Bilgi amal metinler ve iletiler, hangi tr bilgi alanlarna ynelik olduu asndan deerlendirilmitir. e. Deer kazandrmaya dnk iletilerin nitelikleri ve ocua hangi dzeyde sunulduu deerlendirilmitir. f. Mevcut bilgi ve deer ieren malzeme ocuun bilisel, kiilik, dil toplumsal ve ahlak geliim zellikleri asndan irdelenmitir. Tezin, baz snrllklar vardr. ncelikle alma Doan Karde dergisinin ilk 75 saysnda hedeflenen deerlerin tespiti ve bu deerlerin aktarl biimleri zerinedir. Dergi, 7 ya ve zerindeki ocuklara hitap ettiinden ve ocukluk dnemi genel olarak 14 yanda sona erdiinden 7-14 ya aras ocuklarn geliim zellii bu almay snrlandran bir baka husustur.

Tez u ekilde dzenlenmitir: Tezimizin Giri blmnde, konunun nemi, aratrmann amac, problem, snrllklar, aratrma yntemi ve veri toplama teknikleri ile tezin dzeni verilmitir. Birinci blmde, ocuk edebiyat kavramnn tarih iindeki geliimi, bu geliimin Trkiyedeki yansmas ile lkemizdeki ocuk dergileri hakknda bilgiler verilmitir. kinci blmde, Doan Karde dergisi hakknda tantc bilgilere yer verilmitir. nc blmde, Doan Karde dergisinin aratrmamz kapsamndaki saylarnda yaymlanm yazlar trlere gre gruplandrlarak deerlendirilmitir. Btn metinler ierdikleri deerler ve ocua sunulan bilgiler nitelik ve sunulu tarz bakmndan irdelenmitir.Yine Doan Karde dergisinin okurlaryla kurduu iletiimde nceliklerinin neler olduunu grmek asndan ocuklarla iletiimi salayan duyuru, okur iirleri, reklamlar ve mektuplar incelenmi ve rneklenmitir. Drdnc blmde, ocuklarn geliim sreleri ve ocuk dergilerinin tamas gereken nitelikler ile Doan Karde dergisinin bu srelerdeki yeri belirlenmeye allmtr. Sonu blmnde ise, yaplan deerlendirmeler nda varlan bilgiler aklanmtr. Bu tezin ocuk edebiyatna yarar, baka almalara olas katklar aklanm ve ocuk dergisi yaymlayanlara nerilerde bulunulmutur. Tezimiz metinlerle snrlandrld iin, resim, karikatr, desen vb. grsel malzeme deerlendirme d tutulmutur.

Bir yazarn dergide, ayn ylda birden ok yazsnn yaymlanm olmas nedeniyle doabilecek karklklar nlemek iin, metin iinde kaynak gsterirken, tarih yerine ilgili derginin numaras kullanlmtr.

I. BLM OCUK EDEB YATI VE OCUK DERG LER

ocuk edebiyat ocuk eitiminde kullanlan, szl rnleri de iine alan yazl ve basl aralarn tmn kapsar. Bu edebiyat; 2-14 ya dneminde bulunan, okul ncesi ve temel eitim andaki insanlarn ihtiyacn karlayan geni alan iine alr. ocuk edebiyat veya ocuklar iin edebiyat terimleri kullanlarak ifade edilen bu alan zerinde ok konuulmu ve tartlmtr ve bu tartmalar hl devam etmektedir (Ouzkan, 2001:2-3). Terim tartmasnn yan sra ocuk edebiyatnn varl, ierii, snrlar, gerekli olup olmad gibi sorular da tartma konusu yaplmtr. Bu sorular karsnda iki gr bulunmaktadr: Edebiyat bir btn olarak dnen hlis edebiyat taraftarlar ile bunlarn karsnda, byle bir edebiyatn varln savunan eitimciler (irin,1994: 36). ocuk edebiyat alanyla ilgilenen yazar ve aratrmaclar genelde, edebiyat bir btn olarak dnenlerle birlikte hareket etmektedirler. nk bunlar, ocuk edebiyatnn eitimin bir arac olduuna inanmaktadrlar. Yazar ve

aratrmaclara gre, son dnemlerde yayn faaliyetleri konusunda balatlan tartmalar byle bir alann varln gstermektedir. ocuk edebiyatna zel bir nem veren Mustafa Ruhi irin, ocuk edebiyatyla ilgili dncelerini yle dile getirmitir:
ocuk edebiyat, ocuklar iin yaplan edebiyattr, bence. Genel anlamda edebiyatn iinde bir alandr. Bykler iin yaplan bir edebiyat ocuklar iin geerli deildir ama, ocuklar iin yaplan bir edebiyat bykler iin de geerli olmaldr (irin,1956:34).

Cumhuriyet ncesi dnemde ocuk edebiyat, uzun sre tekerleme, bilmece, halk hikyesi ve masal gibi genellikle szl rnlerle snrl kalmtr. Daha sonraki dnemlerde ortaya kan air Nabinin oluna t veren Hayriyye adl yazma eseri ve Smblzade Vehbinin ona nazire yapt Ltfiyye adl grg dersleri veren kitab dil ve anlatm bakmndan ocuklarn anlayabilecei bir dzeyde deildir. Kayserili Doktor Rtnn Nuhbetl Etfaladl 1859da baslan okuma kitab ise, ierdii kk hayvan yklerine ramen alfabe niteliindedir. Trk ocuk edebiyatnn balang rnekleri olarak Ahmet Mithatn Hace-i Evvel ve Kssadan Hisse adl kitaplarn almak gerekir. Birincisinde aritmetik, corafya, doa bilgileri gibi konularda yararl bilgiler veren Ahmet Mithat, ikincisinde ise sabrszlk, Eek akas, Az Tamah ok Ziyan Getirir, ki Tilki, vb fabl tr, tl ksa ykler yazmtr. Her iki kitabn da en nemli yan dorudan doruya ocuklar iin yazlm olmasdr (Alpay,1980:168). ocuklarn zel ilgileri ve okuma yetenekleri gz nnde tutularak onlara seslenen eserlerin hazrlanmas giriimleri ancak Tanzimattan sonra balamtr. inasi, Recaizade M. Ekrem, Ahmet Mithat Efendi ve Muallim Naci gibi o dnemin nl yazar ve airlerinin Franszcadan yaptklar eviriler ile kendilerinin yazdklar fabl trndeki baz iirler ocuk edebiyatmzn ilk nemli rnleri arasnda yer alr. lkemizde ocuk edebiyatyla ilgili dnce, gr ve neriler daha ada bir anlay erevesinde ancak II. Merutiyetten sonra ortaya kmtr. Gelecein genlerini, yeni rejimin kendilerine emniyet edilecek neslini yetitirmek endiesi ocuk eitim ve retimine verilen nemi arttrmtr. Bu dnemde Ali Nusretin ve Sat Beyin almalar nemlidir. eitli eitim dergilerinde yaymlanan yazlaryla dikkat

eken Sat Bey, ocuklar iin edebiyatn gereine deinerek dnemin yazarlarn da bu alanda eserler vermeye yneltmitir. Sat Beyin nerileri dorultusunda . Alaattin Gvsann ocuk iirleri (1911), Ali Ulvi Elvenin ocuklarmza Neideler (1912), Tevfik Fikretin ermin (1914) adl eserleri ortaya kmtr

(Enginn,1985:178). Sonraki yllarda da birok didaktik manzume ve manzum hikye yaymlanmtr. Bunlarn bazlar, Milli Edebiyat izgisinde yazlmtr. lerinde genellikle toplumsal sorunlar, temel insanlk deerlerini konu alanlara rastlansa da,bu metinlerin ou genellikle dersleri kolaylatrmay amalayan, ancak hibir edebiyat deeri tamad gibi eitime de yardmc olmayan kuru, yavan manzumelerdir. Zaman zaman dnemin iktidarnn ( ttihat ve Terakkinin) politikasn destekleyen, dolaysyla rk- Turanc eler tayan ve sava ycelten manzumeler de yaymlanr. Okullarda cokulu bir ekilde manzume okuma gelenei de bu yllarda balatlr. Masal ve hikye trnde edebiyat rnlerinin ocuk eitimi zerindeki olumlu katklar yine bu yllarda ciddi olarak tartma konusu yaplmtr. Ziya Gkalpin halk masallarndan derleyerek Trklk deerlerine gre yeni batan yazd masallarn bir ksm manzum, bir ksm mensurdur. Manzum olanlar ocuklarn kolayca ezberleyebilecekleri ksa kalplarla sylenmitir. Nesir olanlarnsa dili son derece sadedir. Her masal mill ve beer bir deer telkin edecek tarzda yeni batan ilenmitir. Bu yazlar Kzl Elma (1915), Yeni Hayat (1918), Altn Ik (1923)ta toplanmtr (Enginn;1985:190).

Ayn yllarda ocuklara ynelik olarak Ali Ekrem Bolayrn ocuk iirleri (1917) ve iir Demeti (1923); Mehmet Fuat Kprlnn Mektep iirleri (1918) ve Nasreddin Hoca (1918) adl eserleri yaynlanmtr. ocuklar iin manzume yazma gelenei Cumhuriyet dneminde de devam etmektedir. Ayrca Ahmet Kutsi Tecer, Necmettin Halil Onan, mer Bedrettin Uakl, Kemalettin Kamu, Vasfi Mahir Kocatrk, Hasan Ali Ycel, vb. airlerin iirleri ocuklara ynelik kitaplarda yer almtr. Cumhuriyetin ilk yllarnda Milli Edebiyat akm siyasal iktidarca benimsenip ycelttiren, desteklendiinden, ocuklara Anadoluyu ve Anadolu kylsn Anadolu romantizmine ynelen ll uyakl manzumeler

ezberlettirilmektedir. Ayrca yeni rejimin ortadan kaldrd Osmanl Devletini ktleyen, rklk ve Turancla ynelen manzumeler de gndemdedir. Buna karlk ocuun dnme, duyma, yorumlama, yaratma yetilerini gz nnde bulunduran manzume says yok denecek kadar azdr (Enginn;1985:191). Manzumecilikteki bu gelimeye karn, uzun yllar boyunca hikye ve romanda herhangi bir hareket grlmez. Bu dnemin ocuklar, kitaptan yoksun olarak yetiirler. lk genlik ana adm attklarnda ise; ya Mahmut Yesarinin

ulluk(1925),Bar Yank mer (1930) ve Krlang (1930) gibi toplumsal romanlarn; gazeteci ve yazar Peyami Safann Cingz Recai serisi yannda Oduncunun Kz(1925),Cesur ocuklar (1925) adl yklerini; Abdullah Ziya Kozanolunun tarih bilinci vermek amacyla yazd Kzl Tu (1923), Atl Han (1924), Trk Korsanlar (1926),Gltekin (1928) adl romanlarn ya da Reat Nuri

Gntekin, Yakup Kadri Karaosmanolu, Halide Edip Advar, Aka Gndz gibi yazarlar okurlar. Aka Gndzn ocuklar iin yazd yazlar zellikle cumhuriyetten sonra younluk kazanr. Bunlar glerini heyecanl sluplarndan alan yazlardr. anakkale ve Mill Mcadele devrinin destann naklettii hikyelerinden baka ocuklar iin oyunlar da yazm olan Aka Gndz, devrin zledii tipleri bu oyunlarda iler. Beyaz Kahramanda (1932) kimya ve tp sahasnda yetien bir limin sesini btn dnyaya duyurur. Yetitii niversite, Trkiye Cumhuriyetinin bakentinde alan Ankara niversitesidir. Ky Muallimi (1932) ky aydnlatacak lkc retmeni, Ylmazlarn kizler (1932) ticaret alannda Trkn sesini duyuracak ocuk yataki genleri, Gazi ocuklar in (1933)se ilkokul ocuklarna tutum, yerli mal

kullanma alkanlklarn alamak amacyla hazrlanmtr (Enginn,1985:191-192). 1936da Mill Eitim Bakanl Talim ve Terbiye Kuruluna bal olarak kurulan srekli bro -ounluu eviri olmak zere- birok ocuk kitabnn yaymlanmasn salad gibi, ocuk Esirgeme Kurumu ocuk Dergisinin (19361948) ardndan ocuk ve Yuva dergisini karr. Sonradan zel yaynevleri de ocuk kitab yaymlamaya balarlar. Yaar Nabi Nayr, Naime Halit Yaarolu, Kemal Kaya, Nurullah Ata, Nihal Yalaza Taluyun eviri ve uyarlama alannda nemli katklar olur. 1930lu yllarn sonunda baz yazarlarn ocuklara ynelik roman ve hikyeler yazdklar grlr. Ancak Huriye nizin Kpralt ocuklar (1936) tek zgn rnek olarak kalr. skender Fahrettin Sertellinin Tahtlar Deviren

ocuk(1936), Cahit Uukun Trk kizleri(1937), Ahmet Hidayet Reel ile balayp

Kemalettin Tucuya uzanan bir izgide rn veren yazarlarn kitaplar, henz ocuk edebiyatndan beklenenleri vermekten uzaktr (Alpay,1980:169). 1940l yllarda masal derlemeleri de yaplmtr. Naki Tezelin derledii ocuk Masallar(1943) ile balayan, Eflatun Cem Gneyin yeniden yazd Dertli Kaval (1945), Nar Tanesi(1946) ile devam eden bu almalar baka yazarlarn da katklar ile gnmze kadar srmtr. Ayn yllarda tarihi romanlar ve hikyeler yazlrken biyografilerin de kaleme alnd grlmtr. Rakm alapalann Mustafa Atatrkn Roman (1944), Falih Rfk Atayn Babamz Atatrk(1955) adl eserleri Atatrkn hayatn ocuklara anlatan bu tr eserlerdendir. 1950lerde Trkiyede ok partili siyasal dneme gei sreci yaanmtr. Bir nceki tek partili dnemin rgn eitim alannda kye dnk eitimi amalayan Ky Enstitleri ile yaygn eitim alannda kltrel kurulular olan Halkevlerinin kapatlmas bu srecin balangcna rastlar. Bu srete ilerici yazarlar tarafndan balatlan yeni akmda Trk Kurtulu Sava, cumhuriyet toplumunun elikileri, kyl ve iilerin toplumsal sorunlar, fakirlik ve zenginlik elikisi ocuklar iin retilen kitap ve yazlarn arlk merkezini oluturmutur (Alpay,1980:170). Yine bu dnemde Orhan Veli Kankn iir diline uyarlad La Fontaine Masallar(1948) ile Nasreddin Hoca Hikyeleri (1949) ocuk edebiyat ynnden nemli bir kazan olmutur. Nazm Hikmet ocuklar iin yazd Sevdal Bulut adl masalnda bir toprak aas ile kyl kznn elikisini yanstr. iir alannda Fazl

Hsn Dalarca ocuk ve Allah (1940), glmece alannda Aziz Nesin de Monologlar (1948) bu dnemde ocuk edebiyat alannda eserler vermilerdir. Anadili eitimi ve retiminde ocuk edebiyat rnlerinin nemli bir yeri vardr. Sreli yaynlarn gazete dndaki en nemli tr olan dergiler, ocuklarn okuma alanndaki bireysel ihtiya ve ilgilerini doyurucu bir biimde karlayan yaynlardr. Ferhan Ouzkan (2001:338) ocuk bilgilenmesinde sreli yaynlarn nemini vurgularken gazete ve dergilerin tamas gereken zellikleri yle dile getirmektedir:
Sreli yaynlar arasnda saylan dergilerde ise trl konulara ilikin daha kalc, retici ve ansiklopedik nitelikte yazlar bulunur; gncel yazlara ve haberlere ayrlan sayfalar ise belirli bir snr amaz. phesiz, ocuk dergilerinin de genellikle bu zellikleri tamalar gerekir.Ancak gazete ile dergi arasndaki bu temel ayrm ok kez dikkate alnmamakta ve birok yaymclar ocuklar iin kardklar dergi niteliindeki yaynlara gazete adn verdikleri gibi, gazete bal koyduklar yaynlar da bir dergi havas iinde hazrlayp sunmakta hibir saknca grmemektedirler.

Dnyada ocuklar iin yaymlanan sreli yaynlar ilk kez Batda ortaya kmtr. Sreli yaynlarn okunmas ve tketilmesi daha kolay olduu iin ocuklar kitaplara oranla bunlara daha byk bir ilgi gstermilerdir. ngilterede XVIII. yzylda yaynlanan ve ilk ocuk dergisi olan Juvenile Magazine ( 1788) ve onu takip eden The Childrens Magazine (1799) iyi bir hret yapmalarna ramen ksa mrl olurlar (Ouzkan, 198 : 25). Trkiyede sreli yaynlarn ortaya k Tanzimatn ilk yllarna rastlamaktadr. lk dergi olan Vakayi-i Tbbiye 1849 ylnda yaymlanr ve bunu dier dergiler izler. Sreli yaynlar, Tanzimatla birlikte resmi olarak balayan Avrupallama / Batllama abalarnn uzantlarndan biridir. Bu abalarn dier bir uzants o zamana

kadar arka planda kalan kadn ve ocuklarn yava yava da olsa toplumda bir yer edinmeye balamalar ve sosyallemeleridir. Bu iki ayr deiimin bir noktada bulumas doal bir sonutur ve Osmanllarda kadnlar ve ocuklar iin sreli yaynlar ortaya kmaya balamtr (Okay,1999:16). Osmanl Devletinde ilk ocuk dergisi, 15 Ekim 1869da yaymlanan Mmeyyizdir. Toplam 49 say kan dergi, Stk tarafndan yaymlanan Mmeyyiz gazetesiyle birlikte ocuklar iin haftalk ek olarak verilmektedir. Her says ayr renkte karlan, pedagojik bilgileri ieren, zellikle eitici retici yazlara yer veren bu ek, nceleri kk boyda drt sayfa olarak baslm, grd rabet zerine sekiz sayfa karlmaya balanmtr. Cumhuriyetten nce ve cumhuriyetin ilk yllarnda yaymlanan ocuk dergilerinin iinde en uzun mrls 627 say yaymlanan ocuklara Mahsus Gazetedir. lk says, 21 Mays 1896 tarihinde baslan dergi, 1896-1908 yllar arasnda toplam 12 yl yaymlanmtr. Onu 166 sayyla ocuklara Rehber ve 113 sayyla Yeni Yol takip etmitir. Dierleri o kadar uzun soluklu olmamtr. Baz dergiler ocuklar arasnda belli bir dzeyi gzetmitir. Szgelimi ocuk Dostu gibi ok kk yalardaki ocuklar; ocuklara Kraat gibi ibtadiye rencilerini; Tercman- Hakikat, Etfal, Mektepli gibi rtiye ve Talebe Defteri gibi idadi dzeyinde rencileri kendine okuyucu kitlesi olarak belirleyen dergilere rastlanmaktadr (Balc,2002:5). 19. yzyln sonlarndan itibaren dnemin nemli ve tannan yazarlar da ocuk dergilerinde grlr. Tevfk Fikret, Ziya Gkalp, Rza Tevfk [Blkba], Raif Necdet [Ketselli], Hseyin Cahid [Yaln], Celal Sahir [Erozan], smayl Hakk [Baltacolu], Hseyin Ragp [Baydur], Faik Ali [Ozansoy], Nigr binti Osman, Ali

Ulvi [Elve], Mehmet Emin [Yurdakul], Sabiha [Sertel], Nafi Atuf [Kansu], Yusuf Akura, Ahmed Cevad [Emre], Enis Behi [Koryrek], Osman Fahri, Baha Tevfk, Edhem Nejad, Aka Gndz, Avanzade Mehmed Sleyman gibi isimler yaz ve iirleriyle mecmualara katkda bulunurlar (Okay, 1999: 23-24). Bu dnemdeki ocuk dergilerinin ieriklerine bakldnda gncel ve toplumsal sorunlara gre deiimler gsterdii grlmtr. 1869-1928 yllar arasnda yaymlanan ocuk dergilerinde eitici ve retici olma amac ar basmakta, ierdikleri bilmece, bulmaca ve gldrc fkralarla elendirici olmaya da zen gstermektedirler. Bu genel yargnn dna kan dergiler de vardr. rnein Etfal, ocuk Bahesi, ocuk Dnyas, ocuk Yurdu, Trk Halk Mektepleri, Sevimli Mecmua gibi olanlar gncel siyasi ve iktisadi konular da ileyerek gelecein siyasal adan uyank insann hazrlam; ocuklara Kraat, ocuklara Talim, Talebe, Trk ocuu gibi olanlar ise okuldaki retime destek olmaya almlardr (Alpay,1980:172). Batl inanlarn yanll, akll insann davran biimleri, vatan sevgisi, ulusal bilincin oluumunu kolaylatracak dili yaratma abalar bu dnem dergilerinin ortak niteliidir. Cumhuriyetin balang yllarnda yava yava ky ve kylnn sorunlar da ocuk dergilerinde yer almaya balamtr (Alpay,1980:173). 1928de gerekleen, olduka uzun bir hazrlk dnemi olan Harf Devrimi, beraberinde getirdii etkin bir yaygn ve rgn eitim seferberlii nedeniyle, okuyan ocuk saysn hzla arttrm, ama ocuklar iin yazan yazar saysndaki art ayn hzda olmamtr.

1928-1945 yllar arasnda 23 ocuk dergisi yayn yaamna girmitir. Bunlar arasnda ocuk haklarn savunan bir de ocuk gazetesinin bulunmas, Cumhuriyet dnemi aydnlarnn ocua kar toplumsal sorumluluklarn yanstmas bakmndan ilgi ekicidir. Bu dnemin yazar ve yaynclar M. Faruk Grtunca, Rakm alapala, Tahsin Demiray ve R. Gkalp Arkn gibi genellikle retmenlik mesleinden gelmektedir. ocuk dergileri alannda M. Faruk Grtuncann abalar dikkat ekmektedir. 1957-1960 dneminde milletvekili olan Grtunca, ocuk Sesi (1932), Afacan (1934), Gelincik (1936) ve ocuk Gz (1945) dergilerinin yayncsdr (Alpay,1980:174). 1940-1950 dneminin balca ocuk dergileri Asrn ocuu (1940), 1001 Roman (1941), Bilmece (1943), ocuk Dnyas (1943), ocuk Haftas (1943), Trk ocuu (1944), ocuk Gz (1945), en ocuk (1945) ve Doan Karde (1945) olarak belirlenmitir.

II. BLM DOAN KARDE OCUK DERG S Doan Karde ocuk Dergisi, 23 Nisan 1945 tarihinde stanbulda Vedat Nedim Tr tarafndan yaymlanmaya balamtr. Knyesinde her ayn birinde kt yazldr. Tr, o gnleri anlarnda yle dile getirmektedir:
..Ben bu bankann (Yap Kredi Bankas) kltr ve sanat hizmetleri erevesi iindeki abalarmn yksn anlatmaya alacam. nce svirede bir da faciasnda cesedi bile bulunamayan Doancn hatrasn, onun adn tayan kaliteli bir ocuk dergisi ve ocuk kitaplar yaynlamak yoluyla yaatmak istedim. Doan Karde Dergisi ve Doan Karde Kitaplar. imdi ocuk ve genlik yayn piyasasn dolduran vurucu, krc, suratlar maskeli ya da vahi ifadelerle deforme olmu, elleri tabancal, kargl, kamal, kaml kahramanlarnn ubuk resimlerle dolu saldrganlk, agresyon, vahet dergileri o zaman pek yoktu. Ama ocuklara okuma zevkini, okuma alkanln alayacak, onlarn yaratc gcn harekete geirecek, zevklerini yceltecek, kafa ve ruhlarn besleyecek, kaliteli bir ocuk dergisine de byk ihtiya vard (Tr,1999:66-67).

Derginin alanlar dnda kimse o zaman bu yeni ocuk dergisinin adn, Yap Kredi Bankasnn kurucusu Kazm Takentin len olunun adndan aldn bilmemektedir. Derginin ilk saysnda bu konuya deinen ne bir not ne de bir yaz yer alr. Aksine Doan Karde kk okurlara gerek bir kiilik olarak yanstlm ve dergi ocuklar iin kardelik ba ile salamlatrlacak olan, tamamen onlara ait byl bir dnya yaratmaya almtr. Daha sonra derginin yaymlanndan on yl sonra Vedat Nedim Tr imzal bir yaz kk okurlara Doann gerek hikyesini anlatmtr (St,2003:133):
11 arkadatlar 1939 ylnn 10 Nisan Pazartesi gn, svire Flimserstein dann etekleri 150 yldr grlmemi ok ackl bir faciaya ahit oldu.

Bu daa adn vermi olan Flims kasabasnda bir ocuk yuvas vardr. Hususi bir bakma ihtiya gsterdikleri iin dnyann drt bucandan gelen ocuklar, bu yuvada temiz da havas iinde ve ok iyi hocalarn elinde hem vcute hem kafaca kuvvetli ve salam insanlar olarak yetiirler. O gn, yuvann ocuklar, havann gzelliinden faydalanmak iin grup grup Flimsten 3 kilometre uzakta bulunan Fidaz kyne bir gezinti yapmaa gittiler. Yollarda ivit mavisi gklere bakarak arklar sylediler. Bahar gneinde snmak iin topraktan balarn kartmaya balayan renk renk da iekleri topladlar. amlarn ularndaki yeni srgnlerin taze yeilini okadlar. Daldan dala srayan, kalkk ve kabark kuyruklu, fldr fldr gzl insancl sincaplara avularndan fndk fstk yedirdiler. Cvl cvl ten kularla selamlatlar. Ksaca da baharnn kuru serin aydnl iinde yanaklar al al olmu ocuklar en atr oynatlar. Vakit leye yaklayordu. Ta uzaktan, okulun ocuklar yemee aran anlar duyuldu. Karnlar da zil almaya balamt. ocuklar bu sefer de gene grup grup arklar syleyerek, kahkahalar atarak, akalap oynaarak, tabiatn eit eit gzelliklerini, daima deien renklerini seyrederek yuvann yolunu tuttular. Bir grup ocuk yuvaya birka yz metre yaklamt ki, yamacndan getikleri Flimserstein dann tepesinden kopan ve korkun bir sratle yuvarlanan be yz bin metrekplk bir da paras, sinsi bir dev gibi bu yavrular avlayp altna ald. 11 arkadatlar. Drdnn cesetleri bile bulunamad. Sanki toprak ana onlar barna ekip almt. Bu drt arkadan biri bizim Doan Kardeti. Facia yerinde Doandan bulunan tek hatra daima yannda tad bir kk Trk bayradr. Bu 11 arkadan bir an iinde yoklua kart bu yerde imdi krpe canlarna kyan daa kar kollarn kaldrm bir plak ocuk heykeli vardr. Bizim Doan Kardeimizin heykeli de Trk ocuklarna deerli dergiler ve kitaplar hazrlasn diye babas Kazm Takentin ilhamile kurulmu olan Basm ve Yaynevimizdir. Ruhu ad olsun! (D. K. Nisan 1955,Nr.433:4).

10 yandaki Doann sviredeki beklenmedik lmnn ardndan, alt yl sonra 1945 ylnda, onun yldnm olan Nisan aynda stanbulda yaymlanmaya balayan Doan Karde, Beyolunda Yeni Handa hazrlanmaktadr ve sadece

srdrmclere gnderilmektedir. Srdrmc artlar on iki say hesabyla yllk be lira, alt ayl liradr. Doan Karde stanbuldaki belli bal baz merkez bayilerde satlm, srdrmclerin adresine gnderilmi ve banka ubelerinden alnabilmitir. Okurlara ulamasnn en kolay yolu srdrmclk sistemidir. Bunun iin kt ilk gnden beri sayfalarnda mutlaka kklere srdrmcln nemini ve gerekliliini anlatan ksa notlar yaymlamtr. Hatta bakalarn srdrmc yapan okurlara hediyeler vaat edilmi ve tm Trkiyeye yaylm geni bir srdrmclk a oluturulmaya allmtr. Srdrmcl istemek kk okurun, ama paray deyip ilemi gerekletirmek genelde anne ya da babann zerine den bir grevdir. Dergi kk okurlarnn srdrmclk hevesinin gz ard edilmemesi iin yle bir yntem bulmutur:
stanbul'da oturan bir kardeimiz diyor ki: Babam aboneliimi tazelemei hep unutuyor. Her akam eve gelince soruyorum: Baba, Doan Karde'in abonesini tazeledin mi? Ah yavrum yine unuttum. Ama yarn muhakkak postahaneye gider, abone parasn yatrrm, diyor ama, ertesi gn yine unutuyor. Ben artk midimi kestim. Ne yapaym Doan Karde sen syle? Bu kardein yapaca i gayet kolaydr: 42933e telefon edip babasnn i adresini sylemek. Biz o adrese bir arkadamz yollar, abone parasn aldrrz.Babas bu zahmetten kurtulmu, o da abonesine kavumu olur (D.K.15 Haziran1946,Nr.22:3).

Dergi, yazar kadrosunda Nihal Yalaza Taluy, Eflatun Cem Gney, kr Enis Reg, Orhan Arburnu gibi devrin tannm edebiyatlar; Adem akar, Fahrnnisa Seden, Nahit Tendar, Mnevver Alpar, Seluk K. Emre, Mnir Aysu,

Trker Acarolu, Fsun Barbarosolu, Ayhan Bker, Enver Esenkova, Nazm Dersan, Muammer Ekonom, Mine Elbi, Engin Tr, Glseren Gk, Hidayet Cumal, Aykut Grkey, Agah Sekizler, Nur Glen,Belma Uluman, Beyhan nel gibi eitli trlerde hem zgn hem de eviri eserler veren yazarlar; Cemal Nadir Gler , Selma Emirolu gibi hem yazar hem de usta izerleri; Hatice Arutay, Talat Halman ve Klaus Eckstein gibi okurluktan yazarla soyunan kk yazarlaryla kocaman bir ailedir. Derginin yaymcs olan Vedat Nedim Tr, 1897 stanbul doumludur. Galatasaray Sultanisini bitirdikten sonra yksek renimini Berlinde yapar ve iktisat doktoru olur. Dnnde Basn- Yayn Genel Mdrl, Ankara Radyosu Mdrl gibi grevlerde alr, daha sonra stanbulda bir iki bankann kltr ilerini ynetir. Yakup Kadri Karaosmanolu, evket Sreyya Aydemir, vb. arkadalaryla Kadro sonra da Hep Bu Topraktan dergilerini karr. Makale ve fkra yazarl yan sra, roman Resim retmeni (1943) ve sahne oyunlar ile tannr: sizler (1924), Kii Arasnda (1927), Fevkalasriler (1928), Kr (1928), Hayvan Fikri Yedi (1928), Kkszler (1937), mralnn nsanlar (1940), Deien Adam (1941), Sanatkar Ak (1945), Hep ve Hi (1951), Siyah- Beyaz (1952), Aadan Yukar (1952), Sahte Kahramanlar (1975). Anlarn Yllar Byle Geti (1976) kitabnda derlemitir. Kemalizmin Dram (1980) ve Atatrk Olmasayd (1982) adl deneme kitaplar vardr (Necatigil,1998:364). Dergiye emei geen yazarlardan Nihal Yalaza Taluy, 1900 Kafkasya doumludur. Liseyi Rusyada bitiren yazar, Franszca ve Almanca da bilmektedir. Trkiyeye geldikten sonra Resimli Ay dergisinde Rus mizah yazarlarndan semelerle balayan, Varlk dergisinin ilk ciltlerinde hikye ve iirlerle devam eden

eviri denemelerinden byk eserlere geer. Trk edebiyat bata Dostoyevski ve Rus klasiklerinin pek ounun temiz, titiz bir Trke ile asllarndan yaplm; nce Milli Eitim Bakanl ve Varlk yaynlarnda km, yirmiyi akn evirisini ona borludur (Necatigil,1998:347). Dergi sayfalarnda yer alan iirlerin birou kr Enis Regye aittir. 1923 ankr doumlu olan air, lise renimini yarda brakarak hayata atlr, stanbulda Doan Karde dergisi yaz ilerinde, gazete ve yaynevlerinde alr. lk iir ve yazlar Varlk dergisinde ve Vakit gazetesi sanat ekinde yaynlanmtr. iir kitaplar: Buu (1942), Yamur (1944), Canm Dnya (1945), Elma Aac (ocuk iirleri, 1971), Onlar da ocuktu (ocuklar iin nl kiilerin hayat hikyeleri, 1972) (Necatigil,1998:311). Dergide Dil Kesini hazrlayan ve yazd masallarla dergiye katk salayan Eflatun Cem Gney, 1896 Hekimhan doumludur. Sivas Sultanisini bitirir. Anadolunun eitli illerinde, stanbulda Haydarpaa Lisesinde retmenlik yapar, stanbul Mill Eitim mdr yardmcs ve Halk Eitim Mdr olur. Matem Sesleri adl bir iir kitab 1920 ylnda yaymlanr. Konya, Kayseri ve Ktahyada kan gazetelere fkralar yazm, rat (Konya), Duygu ve Dnce (Sivas), Duygu ve Dilek (Samsun), Tapnar (Afyon) adl dergileri karr. 50 yandan sonra folklor aratrmalarna hz verir, halk airleri zerine incelemeler yapar; halk hikye, masal ve efsanelerini, yap ve havalarn bozmadan, bir edebi eser dzeyine karmaya alr. Trk folklor rnlerini sadece szden yazya geirmek, derlemekle kalmayarak, onlar deerlendirir ve bir masal yazar olur. 1956 ylnda Danimarkadaki Hans Christian Andersen Medal Kurumu ada masal yazarlar iinde, Eflatun Cemin Al Sofram

Al adl kitabndaki masallar, 55 milletten eref listesine ald 11 eser arasnda en mkemmeli kabul eder ve ona Andersen Payesi eref Diplomas ve Dnya ocuk Edebiyat Sertifikas verir. Yazar 1960 ylnda ayn dl Dede Korkut Masallar ile ikinci kez alr. 1981de stanbulda vefat eder. Eserleri: Dertli Kaval (1945), Halk iiri Antolojisi (1947), En Gzel Trk Masallar (1948), Halk Trkleri (2 cilt, 1953/1956), Bir Varm Bir Yokmu (1956), Nasreddin Hoca Fkralar (1957), Evvel Zaman inde (1957), Dede Korkut Masallar (1958), Ak Garip (1958), Kerem ile Asl (1959), Tahir ile Zhre (1960), Gkten Elma Dt (1960), Az Gittim Uz Gittim (1961), Folklor ve Eitim (inceleme,1966), Folklor ve Halk Edebiyat (inceleme, 1971),vb. (Necatigil,1998:175). Derginin knyesindeki en nemli isimlerden biri de Cemal Nadirdir. 1902 de Bursada doan Cemal Nadir Bursa Lisesindeki reniminden sonra, bir sre tabelaclk ve resim retmenlii yapar. lk karikatrleri, Sedat Simavinin Diken adl mizah dergisinde yaymlanr (1920). Akbaba dergisine gnderdii karikatr ilgi ekince, Akam gazetesinden davet alr ve stanbula yerleir (1929). Akamda gnlk karikatrler izmeyi 1943e dein srdrr; daha sonra Cumhuriyet gazetesine geer. Resimli Dnya, Karikatr, Ycel dergilerinde de karikatrleri yaymlanr. Cemal Nadir, Trk karikatrnn resmin etkisinden uzaklamasna katkda bulunmas, karikatrde yerli tipler yaratmas ve halka zg mizah anlayn karikatre yanstmasyla, ada Trk karikatrnn ncs kabul edilir. Cemal Nadire dein Trk karikatrnde resim izgisi kullanlmakta, tiplemelerde ve mizah anlaynda Fransz etkisi gze arpmaktadr. Cemal Nadirin Amcabey, Efruz Bey, Dalkavuk, Akla Kara, Yeni Zengin gibi yeni ve yerli tipler yaratmas, karikatrlerinde toplumsal olaylara yer vermesi, yerli zelliklere arlk vererek

izmesi, karikatr sanatnn yaygnlamasnda nemli bir etkendir. Cemal Nadir kendisinden sonraki karikatrcler kuann yetimesine de nemli katklarda bulunmutur. Viyana Uluslararas Karikatr Yarmasnda birincilik alan, karikatrleri pek ok yabanc dergide yaymlanan Cemal Nadir be kiisel sergi amtr. zellikle ABDde at sergi byk ilgi uyandrr. Karikatrlerini Amcabeye Gre (1932), Karikatr Albm (1939), Akla Kara (1940), Dalkavuk Karikatr Albm (1946) ve Amcabey Albm (1946) adlaryla yaymlar. ada Trk karikatr sanatnn ncs Cemal Nadir Gler girdii komadan kurtulamayarak 27 ubat 1947de stanbul da lr. lmnden sonra Caalolunda Akam gazetesinin bulunduu sokaa ve Bursada bir caddeye ad verilmitir. lmnn 20. yldnmnde Galatasaray Lisesinde, yaptlarndan derlenen bir sergi almtr (Necatigil, 1998: 168). Dnemin bu nl karikatristi ocuklara karikatr sevdirmek, onlar karikatr izmeye zendirmek iin byk bir aba harcamtr. Bunun yolu kkleri karikatr izebileceklerine inandrmaktan, cesaretlendirmekten gemektedir. Selma Emirolu daha 10 yandayken Cemal Nadirin karsna km, onu yeteneiyle etkilemi ve desteini almtr. Doan Karde kar kmaz Cemal Nadir bu gen izeri kk okurlara Selma Abla olarak tantm ve kkleri onun izgi dnyasyla babaa brakmtr. Derginin ikinci saysndan itibaren kapak resmiyle ie balayan Selma Abla, resimli servenlerle almalarna devam etmitir. Kara Kedi etesi(8-), Cinle Can(19-54),Mercan Balnn Servenleri(50-68),Oyann Hikyesi(69-75) gibi pek ok serveni resimleyen Selma Emirolu, Doan Kardein dzenledii msamerelerde Cemal Nadirle sahnede karatahta zerine resimler izerek kk okurlarnn bu konudaki merakn gidermitir.Tarzan Trkiyedeadl uzun yky ve

Amcabeyle Babaa adl resimli fkralar resimleyen Cemal Nadirin lmnden sonra da Selma Emirolu yoluna devam etmi ve sonraki yllarda Trkiyenin sayl karikatrisleri arasndaki yerini almtr. Doan Karde kt ilk gnden itibaren bu usta karikatristin izgilerini hibir zaman unutmam. hemen her lm yldnmnde Cemal Nadiri anmtr. lmnden iki yl sonra yaymlanan anma yazsn da rencisi Selma Emirolu kaleme almtr. Doan Kardein ilk saysnn kapanda smail nsel tarafndan yaplm ocuk resimlerinden oluan bir kolaj vardr ve okurlar bu resimleri kimin yaptn yine dergi araclyla renirler: Kapaktaki gzel ocuk fotoraflarn Doan Kardee Sabah Fotorafhanesi sahibi smail nsel aabey hediye etti. (D.K. Mays 1945,Nr.1:7). nc saydan itibaren Doan Kardein n ve arka kapak resimleri Selma Emirolu tarafndan izilmitir. Kapak resimleri iin seilen konularda; mevsimler, derginin dzenledii nemli etkinlikler, Cumhuriyet Bayram, 23 Nisan, 19 Mays, 10 Kasm gibi nemli gnler belirleyici olmutur. Her sayda kapak resminin altnda konu bal olarak K Sevinci, Gler Yzl Fotoraf ektirenler, 23 Nisan ocuk Bayram, Doan Kardein 3. Yan Kutlayan ocuklar gibi bir cmle yazlm, bunlar derginin nc sayfasnda Kapamz bal altnda bir paragrafla aklanm ve isterlerse okurlarn da resim, iir ya da ark ile bu konuyu canlandrabilecekleri ifade edilmitir. ocuklarn okuma zevki edinmesine ynelik olarak sayfalar genelde stun halinde dzenlenmitir. Metinlerin balklarnda farkl

yaz karakterleri kullanlmtr. Dergideki metinlerde daha ok metin ieriklerine uygun, metni destekler nitelikte resimlere yer verilmitir. Resimli romanlar dnda, yer alan resimlerin kime ait olduu belirtilmemitir. Derginin baz saylarnda ocuklarn el becerisini ve psikomotor becerileri gelitirici almalara da yer verilmitir. Dzenli olmamakla birlikte ocuun okulda grd dersleri, belirli gn ve haftalarla ilgili bilgileri pekitirmesine yarayacak bilgiler de ykletirilerek sunulmutur. Doan Karde, Kazm Takentin hayalindeki Trk ocuudur. Vedat Nedim Tr, bu ocuk karakterini Doan Kardele birlikte ocuklarn el dememi dnyasna sokmaya almtr. Bu baarnn srrnn karde szcnde gizli olduu dnlebilir. lk saydan balayarak dergide ad geen her kk, adnn sonuna eklenen bir karde sfatyla anlmtr. Bykler de yalarna gre abla, amca, teyze ya da aabeydirler. Bu pencereden bakldnda tm Trkiye birbirine scack duygularla yaklaan ve gelecee umutla bakan kocaman bir ailedir. 1940larn sonuna doru Trkiyedeki yayn hayat hareketlenmitir. Amerikan modeli kadn dergileriyle bu uzak ktadaki hayatn esintileri Trkiyede yaylmaktadr. Dergi izlemek belli bir snf iin bir stat deeri tamaya yeni yeni balamtr. ocuk dergileri de, kk okurlara kendilerini beendirmek iin kyasya bir rekabet iindedirler. 1946 ylnn Aralk aynda Eminn Halkevinde dnemin Milli Eitim Mdrnn dzenledii toplantnn konusu, ocuk dergileridir. Toplantya davet edilen 500 kk ocuk, dergilerden neler beklediklerini anlatm, varolan dergiler hakkndaki

grlerini sylemilerdir. Bu toplantnn ardndan Akam gazetesinde kan bir yaz Doan Kardein dier ocuk dergileri arasndan nasl syrlp ykseldiini gsterir.
Toplant en cidd kongrelerin toplantlar kadar cidd bir hava iinde geti. Kkler sanki byklermi gibi ciddiyetle konutular. Tartmalar kt fakat kavga olmad. ocuklarn gsterdikleri olgunluk manzaras seyircileri hayretler iinde brakt. kmakta olan ocuk dergilerinin iyi ve noksan taraflarn belirtmeye, nasl dergiler istediklerini sylemee gelmi olan bu yaman ocuklarn iki buuk saat sren konumalarndan anlald ki en ok okuduklar dergiler bata Doan Karde olmak zere ocuk Haftas, en ocuk ve ocuk Esirgeme Derneinin neriyatdr. nce Doan Karde dergisi etrafnda konuuldu. Birok hatipler bu dergiyi pek sevdiklerini, kendilerine bir ok eyler rettiini fakat kapa ince olduu iin koleksiyon yaparken yrtldn sylediler. Delegelerden biri derginin 25 kurua pahal olduunu iaret ederek dedi ki: Arkadalar, bu Doan Karde dergisi iyidir. Ben de her nshasn alyorum. Fakat niin saklanmal? 25 kuru fiat pahaldr. Her arkada satn alamyor. Eer 10 kurua inerse bunu geliri az arkadalar da satn alp faydalanabilir (D.K.15 Ocak 1947, Nr.36:10).

Doan Karde yayn hayatna 23 Nisan 1945 tarihinde aylk olarak balam ama bu uzun srmemitir. Alt ay sonra okurlarna artk onbe gnde bir kaca mjdesi verilmitir. Daha sonra ise haftalk olarak yayn hayatna devam etmi ve bunu da okurlarna duyurmutur (St,2003:99):
Ben sevgili kardelerim bu saymzla 4 yama basyorum, ilk saym 23 Nisan 1945'te kmt. O vakit aylk ve 50 kurutum. Ah o ilk ktm gn hi unutamyorum. Ne kadar heyecanlydm. Kardelerim beni beenecekler mi, sevecekler mi diye meraktan atlyacaktm. Aradan ok gemeden, sevinerek anladm ki, beni grp okuyanlar hep beeniyor ve seviyorlar. Yalnz bir ok kardeler benim aylk olmama kzyorlar, bir oklar da 50 kuru olmam pahal buluyorlard. Haklar da yok deil. Hi yanlsz i yapmak kolay m? Ben de yanlm derhal anladm ve 7.nci saymdan sonra 15 gnlk ve 25 kuru oldum. O vakit okuyucularmn says daha ok artt. Fakat aradan ok gemeden yine ikyetler balad: Bu sefer de bir ok kardeler, benim haftalk olmam istiyorlard. Seni 15 gn bile beklemek bize ok uzun geliyor. Ne olur haftalk olsana... diye mektup zerine mektup

yadryorlard. Kt sknts da biraz ortadan kalknca, bu kardelerin de istediklerini yerine getirmek iin 53. nc saymdan itibaren hem haftalk hem de 15 kuru oldum. Artk imdi gryorsunuz ki kimsenin bir diyecei kalmad. Herkes benden memnun. Okuyucularm, abonelerim haftadan haftaya oalyor. Bu yl iinde bir ok ocuk dergileri kp kayboldular: Bilmece, en ocuk, Afacan, Trk ocuu, Can Karde gibi daha imdiden adlarn hatrlayamadm bir ok arkada sizlere mr hep yok oldular. Allah kalanlara uzun mrler versin... " (D.K.,22 Nisan 1948,Nr.82:3).

Doan Karde bir ocuk dergisi olarak domu ama kklerden gelen youn ilgi Vedat Nedim Tr ayn adla bir de kitap serisi yaymlamaya heveslendirmitir. Dnya ocuk edebiyatndan birok nl adn eseri bu seride Trkeye kazandrlm, bylece kklerin ufku birbirinden renkli hikye ve romanlarla olabildiince geniletilmeye allmtr. evrilen ilk kitap Tolstoyun kkler iin yazd 17 hikyeden olumaktadr ve evirileri Rusa aslndan Vl Nurettin yapmtr. Bunu birok kitap izlemi ve ksa srede Doan Karde kitapl byk bir zenginlie kavumutur (St, 2003: 71). Doan Karde kitaplar okuyucu kitlesinden ald gle 1949 ylnda bir de Gzel Kitaplar Servisi kurmaya karar vermitir. Bu seriden kan kitaplar tpk Amerika ya da Avrupada baslan ocuk kitaplarna benzeyen, iyi kda baslm, bez ciltli, gzel resimli kitaplardr. Trkiyede o dnemde kklere bylesine kaliteli bir cilt ve bask sunmak gerekten byk bir cesaret gstergesidir. nk bu kitaplarn maliyeti dier kitaplarn basmndan kat kat fazladr (St,2003:72). Bez ciltleri Viyanadan ithal edilen kitaplar, balangta sadece bu seriye srdrmc olanlara gnderilmektedir. Srdrmc olmann art ise ylda 25 lira

demektir. Bu parann kklerin gzn korkutmasn istemeyen Doan Karde her zamanki gibi onlara durumu ayrntl bir ekilde aklar:
...25 liray gznzde pek o kadar bytmeyin. 25 lira demek, gnde 7 kuru bile deildir, inanmazsanz siz de 3 ay gn 7 kurula arpn, bakn ka lira tutuyor. Onun iin gnde 7 kuru biriktiren her karde, bir yl sonra 'Gzel Kitaplar Servisi'ne abone olabilir. Hali vakti yerinde olan kardelerimize ise 'Gzel Kitaplar Servisi'ne derhal abone olmalarn salk veririz... (D.K.,3 Mart 1949, Nr.127:3).

Uzun sre hikye ve romanlar basan yaynevi, 1949 ylnda Amerikada Chicago niversitesi profesrleri tarafndan ocuklar iin hazrlanm bilgi kitaplarnn evirilerini de yapmaya balamtr. Bu yeni serinin ad Nedir, Niin, Nasl? kitaplardr. Seriden ilk olarak Ses nedir?, Hava nedir? ve Ate nedir? adl kitap yaymlanmtr. Rengrenk kapaklar olan bu 32er sayfalk kitaplar 15 kurua satlmtr. Doan Karde srdrmcleri iin ise fiyat 12 kurutur (St,2003:72). 1950 ylnda Doan Karde Yaynlar bir de Dnya ocuk Romanlar serisini balatmtr. Bu romanlar da dierleri gibi ok sayda okuyucu bulmutur. Doan Karde dergisi 1945 ile 1988 yllar arasnda, aralkl da olsa ayakta kalm ve bu uzun mr, birka neslin ocukluuna denk gelmitir. Ama Doan Karde Kitaplarnn mr dergiden daha uzun olmu ve bu serideki kitaplar varln 2000li yllarda da srdrmtr. dil Biret, Doan Kardele ylesine yakn bir dostluk kurmu ki 1948 ylnda onun iin bir mar bile bestelemitir. Dergi bu mjdeli haberi okurlarna yle duyurmaktadr:
... dil Biret dnyaca tannm bir sanatkr olunca Doan Karde marn syliyecek, btn kardeler de onunla neceklerdir (D.K. 5 Austos 1948,Nr.97:3).

dil Biretin besteleyecei marn szlerinin Doan Karde okurlarnca yazlmas beklenmi ve alan yarmada 10 yandaki Tomris Sunterin iiri birincilii kazanmtr (St,2003:97):
Tula tula ev olur Damla damla gl olur Zevkle bilgi birleince Doan Karde var olur

Seni biz hep zleriz Her hafta yol gzleriz Doan Karde nerdesin Diye seni bekleriz

Bilgi doludur ii Yazlar hep cici Dergilerin iinde Doan Karde birinci (D.K.22Temmuz1948, Nr.95:3).

Bu szler dil Birete gnderilmi, o da yapt besteyle iiri birletirmi ve ortaya ok beenilen bir Doan Karde mar kmtr. ok gemeden Aye Abla (Neriman Hzr), Radyo ocuk Kulbnn korosunun bu mar sylemesini salam, dergide marn notalar da yaymlanmtr. 1950li yllarda Trkiyede siyaset fazlasyla hareketlidir ve Doan Karde dergisi de bu siyas hareketlilikten etkilenmitir. lke tek partili dnemden ok partili dneme gemi, Atatrkn kurduu CHPye rakip olan Demokrat Parti sahnedeki

yerini almtr. Trkiye iin yeni bir sre saylan bu politik hareketlilik doal olarak Doan Karde dergisine de yansmtr. Mays ayndaki saylardan birinde nnden cumhurbakanln devralan DPli Cell Bayarn resmi vardr:
14 Maysta yaplan Milletvekili seimlerinde ounluu kazanan Demokrat Parti'nin Bakan Sayn Cell Bayar'n Cumhurbakanlna seildiini biliyorsunuz. Atatrk'n kurduu Trkiye Cumhuriyetinin nc bakan Cell Bayar btn Trk ocuklar adna sayg ile selmlar ve kendisine candan baarlar dileriz (D.K. 8 Haziran 1950,Nr.193:3).

1950 ylnda Doan Karde dergisinde allmam trden bir yaz yaymlanmtr. Derginin nc sayfasnda siyah ereveli bir kutuya alnm bu yaz, Korede anl Kahramanlarmz balyla verilmektedir:
Korede milletlerin hrriyeti uruna kzl dmanlarla bouan Birleik Milletler ordular iinde grlmemi bir kahramanlkla den Trk tugayn btn Trk ocuklar heyecanla, hayranlkla selmlyorlar!... Ve ehit den aabeylerini de sayg ve rahmetle anyorlar!.. (D.K. 14 Aralk 1950,Nr.220:3).

Trkiye gndeminde nemli bir yer tutan Kore Sava doal olarak derginin gndemine de girmitir. Byk bir olaslkla Doan Karde okurlar arasnda babas ya da aabeyi savaa katlan birok kk vardr. Dergi onlarn endielerini azaltmak, byklerin azndan sk sk duyduklar sava kelimesi karsnda gl olmalarn salamak ister. 18 Ocak 1951 tarihli derginin kapanda Koredeki Kahraman Babaya Mektup balkl bir resim yer alr. Ayn saynn nc sayfasnda da Doan Karde, akrabalar Korede savaan okurlara seslenmektedir:
Bugn baz kardelerimizin babalar veya amcalar, daylar, aabeyleri Kore'de kzl dmana kar kahramanca dyorlar. Ve btn dnyann hayranln kazanyorlar. Bizden de kahramanlarmza selamlar!... (D.K. 18 Ocak 1951,Nr.225:3).

Demokrat Partinin iktidarda olduu 50li yllarda gazetelerde sk sk Atatrke szle saldranlar ya da bstn paralayanlarla ilgili haberler grlmektedir. Doan Karde sayfalarnda bu konuyu gndeme getirmekte gecikmemitir:
Atatrkn heykellerine el uzatanlara kar ve Atatrkn inklplarna dil uzatanlara kar iimizde byk bir tiksinti duyuyoruz. Ercment Ekrem Talu amcamzn 13/6/951 tarihli Son Posta gazetesinde yaynlanan Varol Mehmet Ali adl yazs btn kardelerimizin duygularn dile getirdii iin aynen aaya alyoruz: Tican tarikatine mensup bir yobaz, Eskiehirin Muttalip kyndeki bakkala gitmi. Bakkal dkknnda Atatrkn minimini bir bst duruyormu. Yobazn kr olas gzleri bu bste iliir ilimez, tutara tutan herif bir yandan az dolusu kfrler savururken bir yandan da elindeki bastonla zerine yryerek krmaa teebbs etmi. Bu srada dkknda, Mehmed Ali adnda 12 yanda bir kyl ocuu bulunuyormu. Bu asl Trk yavrusu bst kapt gibi barna bastrarak: O benim Atamdr! diye barm; onu sana krdrmam! Ey Atatrkn aziz hatrasna ve inklplarna sadk olanlar!.... Yeise dmeyin. Birka vicdansz, imansz otuz yln eserini ne yapsalar, ne etseler ykamyacaklardr. Yurdda Mehmed Aliler var. Bu Mehmed Alileri yetitiren retmenler var. yle bir nesil yetiiyor ki Atasna el srdrmemek, inklplarna dokundurmamak azmindedir (D.K.,26 Temmuz 1951,Nr.252:3).

Doan Karde dergisi baka lkelerdeki gelimelerle de ilgilenmitir. 1950li yllar Amerikada siyah-beyaz atmasnn en youn yaand dnemlerdir. Dnyaya Amerikan gzlkleriyle bakan Trkiyede de bunun etkilerini grmek mmkndr (St,2003:135). 1953 ylnda Doan Kardete yaymlanan bir fotorafn altnda unlar yazmaktadr:
u zenci yavrusunun keyfine bakn! Ata biner gibi dev kaplumbaann srtna binmi, deh deh diyerek hayvanc yrtmeye alyor (D.K.19 Aralk 1953,Nr.373:3).

1954 yl Mart aynda derginin nc sayfasnda yaymlanan, birbirine dondurma yediren biri kz biri erkek iki zenci ocuunun fotorafnn altndaki yaznn bal yledir:

Beyaz olmaa zenen zenci ocuklar Yukarda grdnz bu iki zenci ocuu, esmer yaratldklarndan ikayeti. Tanr bizi niin byle siyah yaratm. Biz de Avrupallar gibi beyaz olamaz mydk?diyorlar. Bazen Acaba beyaz olsaydk nasl olurduk? diye yzlerine yourt srp aynada saatlerce kendilerini seyrediyorlar. Resimde beyaz olmaa zenen bu iki zenci ocuunu yzlerine yourt srerken gryorsunuz (D.K. 18 Mart 1954,Nr.390:3).

1954 ylnda Hikmet Feridun Es, Afrikay ve Afrikal ocuklar anlatan bir yaz dizisi hazrlamtr. Yine o gnlerde dergide Afrikann Mombosa ehrinde oturan Tonuka adl zenci bir ocuun stanbullu arkadana yazd mektup yaymlanmtr ve mektup Afrikada yaanan sorunlardan daha ok Afrikann ilgin corafyasndan bahsetmektedir (St,2003:136) Doan Karde okurlar Afrikada yaayan siyahlarn bamszlk sava verdii gereini ancak 1957 ylnda bir fotoraf alt haberiyle renmilerdir:
Karanlk Afrikada medeniyet u grdnz siyah yavrular Gney Afrikada zenciler iin alm bir ana okulunun ocuklardr. stleri balar tertemiz, baklar manal, birbirinden sevimli. Kendi boylarna gre yaplm musluklarda ykananlara bakn: Yalnz bir yzn fotorafa evirmi, tekiler btn dikkatlerini o andaki ie vermiler. Hele u yemekten sonra dua edenlere ne dersiniz? ok kr dinlediimiz gzel szlere, ok kr yediimiz nimetlere. Bataki yavrunun gzleri ve yz bu duann gnlden doma olduunu ne gzel ifade ediyor. Daha yakn zamanlara kadar Afrikada Habeistan ile Liberiadan baka bamsz yerli devlet yoktu. imdi Fas, Tunus, Libya, Msr, Sudan bamszdr. Be ay nce de eski Altn Sahil memleketi de Ghana ad ile bamsz devlet oldu. Ghana, ahalisi hep zenci olan yerli bir devlettir. Hrriyet, bamszlk fikirleri yava yava Afrikann ilerine kadar yaylmaktadr.

Avrupallarn idaresi altndaki topraklarda da zenciler artk kendilerini beyazlardan aa grmyorlar; beyazlarla eit haklar istiyorlar ve bu haklara layk olduklarn da her frsatta gsteriyorlar. (D.K.Aralk 1957, Nr.465:14).

1958 ylnda zmit Krfezinde bir skdar vapuru, tatillerini geirmek zere okullarndan evlerine dnen kk rencilerden oluan yolcularyla birlikte batmtr. Doan Karde dergisi Doann dramyla bu faciay rttrerek anm, kk okurlarna bir kez daha Doan Takentin bandan geen korkun olay anmsatm ve yaanan acy paylaarak hafifletmeye almtr. Doann yaad trajedi, ilk yllarn aksine gizlenmemekte, her frsatta dergide dile getirilmektedir (St,2003:152). Doann yirminci lm yldnmnde (1959), ilk kez Aye Takentin imzas dergide yaymlanm ve Aye Takent, yllar nce kaybettii olunun ansna dokunakl bir mektup kaleme almtr:
Bundan tam yirmi yl nce, bir tabiat olay sonunda vatanmz bir evladn, anas ve babas da ok sevgili yavrularn kaybettiler. Onun adn bazlarnz, bu felaketi bilerek; fakat pek ounuz da hi bilmeden her zaman anyorsunuz. Bu kardeiniz, Doan Kardetir. 14 yldan beri sizin iin iyi bir arkada olmaa alan bu dergiye adn veren DOAN bugn yaasayd sizin byk aabeyiniz olacakt. te Doann yerini doldurmaa alan bu dergiyi okuyan ocuklar, onun aziz vatanmza kar yapamad hizmetleri siz zerinize alnz. Her biriniz daha fazla alarak memleketimize, milletimize onun hesabna da faydal olmaa gayret ediniz. Onun alma payn siz ykleniniz ki, vatanmz onun hizmetlerinden mahrum kalmasn, onu kaybeden anas ve babas da siz evlatlariyle vnsnler. Doan Kardein sevgili okuyucular, aziz Trk ocuklar. Doan Kardein annesi Aye Takent. (D.K. Nisan 1959,Nr.481:3).

Yllar boyu Doan Kardein dzenledii yarmalarn hemen hepsi byk ilgi grmtr. Kkler hnerlerini gsterebilmek iin kada kaleme sarlm, resim

ve karikatrler izmi, iirler yazm, fotoraflar ektirip Gler Yzl Fotoraf yarmasna katlmlardr. ocuklar yarmaya heveslendirmek konusunda Doan Karde ok baarl olmutur. Onca farkl yarmann iinde hibir zaman yaplamayan tek yarma yzmedir, nk yarmaya katlacak yeterli sayda karde hibir zaman bulunamamtr. 1965 ylnda Doan Kardein yirminci ya gelenekselleen bir msamereyle kutlanmtr. Spor ve Sergi Saraynda dzenlenen Sanat Msameresinin al konumasn daha nceki msamerelerde olduu gibi yine Vedat Nedim Tr yapmtr. Tr; kk Doann trajik, Doan Karde dergisinin ise baar ve umutlarla dolu yksn anlattktan sonra artk yetikin birer sanat olan Yldz Kenter, Suna Kan, Selma Emirolu, Yaln etin, Ferruh Doan, Altan Erbulak, Gngr Kabakolu, brahim Ersara, ztrk Serengil ve Garo Mafyan gibi eski Doan Karde okurlar teker teker sahneye armtr (St, 2003:175). Doan Karde 1945 ylnn Nisan ayndan, 1965 ylnn Aralk ayna kadar, deien srelerle, aylk, iki haftalk ya da haftalk olarak ama aralksz km; 1965 ylnn sonunda derginin yenilenecei gerekesiyle bir sreliine kapatlmtr. 10 ay sonra 31 Ekim 1966 tarihinde yeniden yaymlandnda haftalktr, pazartesi gnleri kmaktadr ve artk knyede Vedat Nedim Trn ad yoktur. Derginin giri yazsn Aye Takent kaleme alm ve kk Doann hznl yksn anlatmtr. Birka say sonra Doan Karde imzasyla yaymlanan bir baka giri yazsnda derginin 70 bin okuru olduundan sz edilmitir. Ancak 70li yllara yaklarken deien deerler ve okur istekleriyle birlikte Doan Karde de deimeye balam, eski naif izgi romanlarn yerini artk popler ykler almtr.

Kkler ormanlar hakimi Tarzanla tanm; Kaptan, ocuklar Edi ile Bd ve akire Dudunun maceralarn okumaya balamtr. stelik artk daha fazla eviri ykye yer verilmektedir (St,2003:190). Deien nemli bir ey de derginin kklere verdii hediyelerdir. Eskiden defter, kitap gibi ucuz ama ilevsel hediyeler datan Doan Karde artk hediye yelpazesini geniletmi ve dataca kuponlarnn ekilii sonucunda kuray kazanacak olan okurlara verecei hediyelere kitabn yan sra transistrl masa radyosu, elektro gramofon, cep radyosu, mikroskop, kl kre, fotoraf makinas ve ev teleskobu gibi olduka cazip teknoloji harikas hediyeler de eklemitir (St,2003:191). 1945 ylnda balayan Doan Karde maceras 1978 ylnda son bulmutur. 33 yl boyunca neredeyse aralksz olarak karlan ve neslin ocukluunu renklendiren dergi artk yolun sonuna gelmitir. 1945-1978 yllar arasnda Trkiye gibi Doan Karde de birok deiim geirmi, hem okurlarnn dnyasna ayak uydurabilmek hem de onlara k tutup yeni dnyalarn kaplarn aralamak iin kendini srekli yenileyerek ok uzun ve elenceli bir yol kat etmitir. Ama 1978 ylna gelindiinde Trkiyenin genelinde olduu gibi dergicilik alannda da birtakm skntlar grlmtr. Bu arada Doan Karde dergisi artk Yap ve Kredi Bankasnn bir yayn deildir, hisseleri onu ynetenlere devredilmitir. lkenin genelindeki grev dalgas, sonunda Doan Kardei de etkilemitir. Grev dokuz ay srm, sonuta evket Rado irketteki hisseleri satmak zorunda kalmtr.

kt ilk gnden beri att her adm kk okurlarna ayrntl bir biimde anlatan Doan Karde, beklenmedik bir biimde, tek bir veda szc bile yazmadan yayn hayatndan ekilmek zorunda kalmtr. Yap Kredi Yaynlar on yl sonra yeniden satn ald dergiyi diriltmi ve Doan Kardei yeniden yaymlamaya balamtr. 1988 ylnn Ekim aynda artk Trkiyede ad eski ama her eyiyle yepyeni bir ocuk dergisi kmaktadr. Doan Karde dergisi kt ilk gnden balayarak ilkokul ve ortaokul andaki ocuklar kendine hedef kitle olarak semitir. Ama 1990l yllara gelindiinde hedef kitlesi eskiden olduu gibi naif bir dnyada yaamamaktadr. Genlik snr iyice aaya inmi, zamane ocuklar artk eskisinden daha hzl bymeye balamlardr. Bu durum dergi sayfalarna da yansm ve Doan Karde, bir ocuk dergisiyle genlik dergisi arasnda gidip gelmeye balamtr. 1993 ylnda artk derginin sayfalarnda ok dinlenen kasetlerin tantm, yabanc rock arkclaryla ilgili yazlar, Trk popunun starlaryla rportajlar vardr (St,2003:230). O yllarn popler arkcs Tayfun, Doan Kardee kendini yle anlatmtr :
Merhaba sevgili Doan Karde okurlar. Dergimiz araclyla sizlere seslenmek ne kadar houma gitti anlatamam. Dergimiz diyorum, nk sizin yalarnzdayken ben de Doan Karde okuyordum. zellikle izgi roman ve ykleri ok houma giderdi. Hala da yle u anda bir yanda olan bir yeenim var, okumay renene kadar ona Doan Kardei ben okuyacam. Biraz kendimde sz edeyim. Mzisyen bir aileden geliyorum. Dedem Zeki Duygulu Trk sanat mzii bestecisi, hani u Fosforlu Cevriye adl ark var ya, ite onu dedem bestelemi. Babam Erol Duygulu ise bir caz mzisyeni. Bense popuyum. Grdnz gibi bizim ailede her trl mzie yer var. yle birden hop diye popu olmadm.

Konservatuarda on be yl eitim grdm. Viyola, piyano, saksofon ve klarnet dersleri aldm. Tek bama almadan nce Yeni Trk grubundaydm. Ayrca Nkhet Ablaya (Duru) elik ettim. ark sylemeyi ok seviyorum. Beendiim sanatlar Michael Jackson ve David Sanborne. Geen yl Michael Jackson hastalanp da konserini iptal etmek zorunda kalnca ok zlmtm. Umarm bu yl gelir. Bu yaz birok konser vereceim. Umarm sizlerle birinde karlarz. En ok sevdiim eylerden biri de mektup almaktr. Eer bana yazmak isterseniz onlar Doan Karde araclyla gnderin. Konserlerden olanak bulduka yantlamaya alrm. Evet, okullar kapand. imdi tatil zaman. Tabii ki ben de yzmeyi ve balklama atlamay ok seviyorum. Balklama atlama dedim de aklma geldi, tabii iyice rendikten sonra ve uygun yerlerden. Hepinize iyi tatiller! Grmek zere (D.K.Haziran 1993,Nr.57:5).

Yarm asr akn bir sre kuaktan kuaa aktarlan bir alkanlk olarak var olmay srdren Doan Karde, 1993 ylnda yayn hayatndan ekilmitir. Dergi, veda yazsnda yine geleneini bozmam ve neden kapandn kk okurlarna ayrntl olarak anlatmtr:
Yap Kredi Yaynlar olarak Doan Karde ocuk dergisinin yaynna son veriyoruz. Be yl iki ay sreyle, gerek ieriine, gerek sunumuna elimizden geldiince zen gsterdiimiz, adnn evresinde olumu ve birka kua derinden etkilemi efsaneyesadk kalmaya alarak kardmz bir dergiydi Doan Karde. ...Ne ki, be yl iki ay sren bunca aba, bunca faaliyet, Sisiphosunkinden farkl olmad. Doan Karde, yaynclarnn ve okuyucularnn mdahale edemeyecei, etkileyemeyecei emperatiflerin dayatmas yznden varln srdrebilme olanaklarn yitirdi. Kaya, kartld dorukta ellerinden kurtuldu, aaya yuvarland. Bizi bugnk noktaya getiren nedenlerin bir ksm ekonomiktir: 1988'de yayna balarken, kilosunu 2500-2750 liradan saladmz kdn bugnk piyasa fiyatnn 20 bin lirann zerinde seyredii (KDV hari elbet) esasen Trkiyede yayncln ne tr bir amazla boumak zorunda olduunu gsteriyor. ...Bizi bugnk noktaya getiren nedenlerin bir ksm toplumsal olarak nitelendirilebilir: Pedagojinin insanlarmzn birincil kayglarndan olmad, 500 ksur yl nceki karde katli yasasnn erh dt tarihimizden de belli, itaatkr bir mmet yaratma hedefi, yaama kltrmz iinde, ocuun eitimini de korkutma-sindirme-

cezalandrma geni iinde halletmeye koullandrm bizi. phesiz gnmzde eni konu deiti bu durum. Artk ocua daha ada llerle yaklayoruz; ama eski refleksler, bu kez lkenin bilinen koullar iinde, ona olabildiince iyi bir gelecek salama gayreti uruna devreye giriyor (D.K.Aralk 1993,Nr.63:3).

Veda yazsnda kapanma nedenleri ekonomik ve toplumsal ynleriyle irdelendikten sonra dergiye emei geenlere de teekkr edilmitir:
...Btn bu nedenler birleince bu gnlere geldik. Giderek den tiraj, bizi nce dergiyi piyasadan ekip salt abonelerle (saylar dzenli biimde azalan) yetinmeye itti. Bu durum 10 bin lira fiyatla satlan (ki bunun zerinde bir fiyat, sat hepten imknszlastracak bir insafszlk olur) beher derginin maliyetini 20 bin lirann da zerine kard. Ve Doan Karde bu yaynevinin baka yaynlarnn, en bata da ocuk kitaplarnn geleceini tehlikeye atan byk bir zarar kalemine dnt. ...Bizimse bu grevi onlardan bekleyerek, gnahmz baka sevaplarla

balatmaktan bakaca aremiz yok. Onun iin geride kalan be yl boyunca, bata Ergin Telci, Nevzat Basm, Trkel Miniba, Erdoan Uurlu, Sema Polat t, Selda Baybara, Ayegl Koan, Zeynep Arslan, Behice Balta, Zahide Gren, Pelin Aykut, Metin Meriboyu olmak zere, eitli dnemlerde tutkuyla, zveriyle bu dergi iin alm insanlar kranla anarken, ELVEDA DOAN KARDE diyoruz... (D.K.Aralk 1993,Nr.63:3-4).

1945-1993 yllar arasnda aralkl da olsa yarm asra yakn bir sre yayn hayatn devam ettiren Doan Karde, bu veda yazsndan sonra yayn hayatndan ekilmitir.

III.

BLM

DOAN

KARDETE

YER

ALAN

MET NLER

VE

HEDEFLENEN DEERLER

Doan Karde dergisinde yaymlanan btn metinlerde bilgilendirme ve deer kazandrma esastr. Edebi trlerde, romanlar, hikyeler, masallar, iirler, efsaneler, anlar ve tiyatrolar yaymlanmtr. Dergide yer alan biyografiler, tarihi bilgiler, okul ilaveleri, doa ve fen olaylarn konu alan yazlar, ansiklopedi stunundan aktarlan bilgiler tamamen bilgilendirmeye yneliktir. Dergideki bulmacalar, fkralar, oyunlar ve el ileri ise hem elendirmeye yneliktir hem de psiko-motor becerilerin gelimesine olanak salar. Okurlarla iletiim eitli duyurularla, okur mektuplaryla, dzenlenen msamereler ve yarmalarla karlkl olarak srdrlm, kk karde okurlar derginin etkin bir paras olmutur.

III. 1.

Edebi Metinler

III.1.1.

Romanlar ve Resimli Romanlar

Doan Kardein 1-75. saylarnda sekiz roman ve yedi resimli roman yaymlanmtr. 1945te Cemal Nadirin hazrlad Tarzan Trkiyede (Nr.1-18) ve Amcabeyle Ba baa (Nr.20-39) gibi resimli romanlara tek sayfalk yer ayrlrken, daha sonra dergi izerlerine Selma Emirolunun da katlmasyla Kara Kedi etesi (Nr.875),Cinle Can (Nr. 19-54), Mercan Balnn Servenleri (Nr.50-68), ve Oyann

Hikyesi (Nr. 69-75) ile Tlinin hazrlad Tonton Dede Ne Diyor (Nr. 62-75) adl resimli romanlar baslmtr. almamzn genel malzemesi metinlerle snrlandrld iin resimli romanlar deerlendirme d tutulmutur. Dergide yaymlanan romanlarn yedisi de eviri romandr. lki 1945 ylnda ve yedinci sayda yaymlanmaya balayan bu romanlarn drd Fsun Barbarosolunun Dorothy Clewesten evirdii Vahi Ormandaki Kulbe(Nr.16-19) ,George Eliottan evirdii Kaybolan ocuk (Nr.26-30), Victor Hagenden evirdii Kzl Derili Kahraman(Nr. 7-15) ve Jack Obrienden evirdii Gm Kaptann Dn (Nr.20-25) adl romanlardr ve hem romann yazar hem de evireni belirtilmitir. 1947 ylnda Seluk K. Emrenin evirdii Dnyay Dolayorum (Nr.40-52), Nihal Yalaza Taluyun evirdii Kk Robinsonlar (Nr.5375) ve Adem akarn evirdii Yldrmn nanlmaz Servenleri(Nr.53-70) ile Yldrmn Aya Seyahati (71-75) adl romanlarn yazar belirtilmemi, sadece evireni verilmitir. Yldrmn Aya Seyahati adl romannn son blm, tezimizin kapsamnda yer almad iin bu blmde deerlendirilmemitir. eviri romanlarda hayvan sevgisi, renme merak, yardmseverlik, iyilik etme, drstlk gibi deerlerin yan sra yaramazlk, yalan syleme gibi olumsuz deerler de ne kmaktadr. Olaylarn getii yerler hakknda verilen bilgiler araclyla ocuklar farkl kltrlerle de tanma olana bulmutur.

III.1.1.1.

Hayvan Sevgisi

Hayvan sevgisinin en belirgin ilendii Gm Kaptann Dn adl romanda, bakarakterin en yakn dostu olan hayvann ad ayn zamanda romann baldr. Jim Thorne, Kanada polisine mensup bir avutur ve kpei Gm Kaptan avuu tehlikelere kar korumu ve yanndan hibir zaman ayrlmamtr. Gizli bir grev iin Jim Thorne ve kpei Gm Kaptan, Hudson Krfezi civarndaki Camerona gnderilir. Yirmi kulbelik bir kyde grevin ne olduunu bilmeden beklemeye balarlar. Bir gn Frank Blaine adl bir kii karsnn hasta olduunu syleyerek yardm ister. Doktor karsn kurtaramaz, o da kk kz Pati avua emanet ederek gider. Birka gn sonra Kzlderililer beyazlara ait ayak izleri grdklerini sylerler. avu yapt aratrmalar sonucunda siyah kapl bir defter bulur. Bunu Aklavikteki merkeze gtrd zaman iki kaak Nazi askerine ait olduunu renir. Onlarn peine der. Frank Blainein evinde bir mektup bulur. Mektuptan Nazilerin Blainein evinde gizlendiklerini ve Blainenin de ellerinde esir olduunu renir. Pelerinden gider. Yolda Naziler Blainei ldrrler. avu Nazileri yakalar ve merkeze gtrmek iin yola kar. Yolculuk srasnda askerlerden biri Gm Kaptan pasl bir balta ile yaralar. Gm Kaptan yaplan tedavi sonucu iyileir ama sakat kalr. avu askerleri merkeze teslim eder ve evine yakn bir merkez komutanlnn amirliine terfi ettiini renir. Gm Kaptan Cameronda avua ok destek olur; hem kza idare etmedeki baars hem de iki Nazi subaynn yakalanmasnda gsterdii aba Gm Kaptan bir kahraman yapar. Son grevde ald darbe sonucu artk mr boyunca sakat kalsa da sahibi Jim Thorne onu da yanna alarak evine dner.

Romanda hayvanlarn insanlarn en yakn dostu olduu, ne olursa olsun birbirlerini brakmayaca mesaj, anlatlan olaylarla iie verilmitir (Obrien, Nr.20-25).

III.1.1.2.

alkanla vg

eviri romanlarda vurgulanan baka bir deer de alkanln nemidir. Kzl Derili Kahraman adl romann kahraman olan Masa, merakl, cesur, akll bir ocuktur. Zor durumlarda zm retebilmektedir. Yaratcdr. rendii bilgileri, gnlk hayatnda kullanma becerisine sahiptir. Masann karakteri ve olaylar karsnda gsterdii tepkiler araclyla, bilgi sahibi olmann ve bu bilgileri gnlk yaamda kullanmann nemi belirtilmitir. Byk babas Sukyay lmden kurtarmak iin yollara den Masa, karlat olumsuzluklar karsnda hibir zaman umutsuzlua dmemi, dinledii hikyeler ve daha nceden yaad deneyimler zor durumlarda onun yardmcs olmutur:
Haydi yr. Sukya, sana ad bulacan vadetti. Yr bakalm. Hem dn ki, ormandan korkarsan felaketle karlarsn. Cesur olanlar muzaffer olurlar. Ben ormandan korkmuyorum! yleyse yoluna devam et! Gidiyorum! Gideceim! Verdii kesin kararla yrmee balad (Hagen, Nr.13:9).

Kk Robinsonlar adl romanda alkanlk, onur, drstlk ve gurur gibi deerler bakarakter Tomun kiilik zellikleriyle yanstlmtr. Hayatn glkleri, aclar ve felaketleri ile tanan ve bunlarla tek bana savamak zorunda kalan Tom umutsuzlua dt anlarda annesinin szlerini hatrlar:
Her iin balangc gtr Tom. Kardelerinle beni dn. alkan ol (Taluy,Nr.57:l0).

Dnyay Dolayorum adl romanda Jaka da merakl, akll, aratrc kiilik zellikleri yklenmitir. Dikkatli ve ihtiyatl bir ocuk olan Jak, dier kardelerinin aksine planl hareket eder, bo zamanlarnda bir gemi yapmakla urar. Bu zellikleri sayesinde Jak, romanda dmlerin zlmesinde nemli rol oynar. Babasna Trkiyeye gitmek istediini sylediinde, babas nce eitimini tamamlamas gerektiini belirtir: Bunun iin ilkin tahsilini tamamlaman lazm olum. nk hayatta baar kazanmak fazla bilgili olmaya baldr(Emre, Nr.44:21).

III.1.1.3.

Bilme, renme Merak ve Aratrma Heyecan

Kk Robinsonlar romannn dier romanlarla tek ortak yn, bir maceraya dayanmasdr. Bu kez bir hayvanla karlamayz. Jd, Mab, Cunk ve Tom drt yaramaz kardetir. Anneleri hastalannca doktorun tavsiyesiyle deniz kenarna gider ve ocuklarn da evin hizmetisi Rael Kalfaya emanet eder. Tom ve hizmeti bir deniz kenarna akrabalarn ziyarete giderler ve Tom orada hastalannca hizmeti onu orada brakarak eve dner. Tom deniz kenarnda gezinirken ii bo bir yat grr. Yatla gezintiye kmann gzel olacan dnr. Bir mddet sonra Tom kardelerine bir mektup yazar ve yatla uzun bir geziye kmak iin kardelerini yanna arr. Kardeleri sevinle gelirler ve bo yatta bir kamp yaam srdrmeye balarlar. Bir gece aniden bir grlt duyarlar. Tom dar kp baktnda aalarn arasndan bir glge grr. Glgenin peinden gider ama yakalayamaz. Glgenin kim olduunu aratrmaya balarlar. Drt karde glgenin peinden giderek

yeraltndaki maaray bulurlar. Maaray inceledikleri srada iri yar bir adam maaraya girer ve onlar yakalamaya alr. Onlar yata kadar kovalar. ocuklar nbet tutmaya balar. Yiyecekleri biten ocuklar kasabaya yiyecek almaya giderler. Hizmetilerinin kzkardei onlar tanynca terkedilmi bir deirmene saklanrlar ve geceyi orada geirirler. Sabah yata dndklerinde baz eyalarnn kaybolduunu grrler ve gidip eyalarn maarada yaayan adamdan geri alrlar. Adam ocuklara bir yelken verir ve denize almay teklif eder ama ocuklar kabul etmezler. Yiyecek iin gittikleri kasabada hizmetileri onlar grr ve eve gtrmek ister. Hizmetiyi kandrp yata bindirirler ve denize alrlar. Kk Robinsonlar adl romanda yaramaz bir ocuk olan Tom, nasl davranmas gerektiini, yapt yanllar, zorluklardan kurtulma yollarn deneyim sonucunda renmitir. Yazar, Tomun hayatn tehlikeye att bir olayda, onun iinden geenleri yle aklar: imdi, eskiden yapt btn yaramazlklar iin bir kere daha pimanlk duyuyor, ailesini, okulunu, hatta Brok ailesini bile aryordu (Taluy, Nr.66:l 0). Doan Kardete yaymlanan romanlarn kurgusunda Kk Robinsonlar rneinde olduu gibi olumsuz kiilik zellikleri yklenen kahramanlarn

cezalandrlmas ve ceza sonunda yaptklarndan piman olmalar dikkati eken ortak bir zelliktir. Yldrmn nanlmaz Servenleri adl romannn kahraman da benzer bir zellik gstermektedir. ok yaramaz bir ocuk olan Yldrm, evinden kap Ft adl bir eytanla dost olur. Onunla yaamaya balar. Birlikte birok yaramazlklar yaparlar. Oullarn aramaya kan Yldrmn annesi ve babas yolda Yldrm burada yatyor yazl bir mezara rastlarlar. Mezar kazp Yldrm iinden karmak isterler. Fakat

mezardan bir karga kar ve Yldrmn eytanlarla dost olduunu syler. Ft ve Yldrm insanlara ktlkler yaparlar. ki arkada bir dkkann nnde amurdan bir ocuk grrler. amur ocuk canlanr ve Ft, Yldrm ile amur ocuun ban deitirir. Yldrm kandrarak eytanlarn lkesine gtrr. Yldrm oradan kurtulmak iin ok mcadele eder. yi kalpli insanlarn yardmyla kurtulup ailesinin yanna dner (akar, Nr.53-70). Kaybolan ocuk adl romanda ise, Silas Marner, bir dokumacdr ve Reveloe kasabasna yerleir. ok alr, zengin olur ama hep yalnzdr. nk kasaba halk onun esrarengiz biri olduunu dnr ve ondan uzak durur. Kasabann zenginlerinden Squaire Cassn Dunstan ve Godfrey adl iki tane tembel olu vardr. Gnlerden bir gn Dunstan Silasn evine girerek altnlarn alar. Hrsz yakalanmaynca Silas bu duruma ok zlr ve her gece alar. Godfreyin herkesten saklad ayya bir ei ve o einden bir kz vardr. Bir noel gecesi ei Molly soukta donarak lr ve kz srnerek Silasn evine gelir. Godfrey kzna sahip kmaz ve Nancy ile evlenir. Silas byk bir aba harcayarak kz bytr ve kza Epie adn verir. Aradan yllar geer. Dunstann cesedi maden ocaklarnda bulunur ve yannda Silasn altnlar vardr. Godfrey de yllar sonra Epieye babas olduunu aklar ama Epie onu reddeder ve Silasla kalacan syler (Eliot, Nr. 26-30).

III.1.1.4.

Farkl Kltrlere Ait Bilgilerin Aktarm

Doan Kardete yer alan eviri romanlarn hepsinde olaylar farkl lkelerde gemektedir. Doan Karde okurlar bu romanlar araclyla eitli lke ve

kentlerin farkl yaam biimleri ve kltrleriyle tanma olana bulurlar. Dnyay Dolayorum adl romanda olaylar ngilterede balar. Jakn babas Almanyadaki bir arkadandan davet alnca olunu da beraberinde gtrr. Trenle Harwiche, oradan da gemiyle Rotterdama giderler. Yolculuk boyunca babas Hollanda hakknda eitli bilgiler verir. Bir gece Almanyada kaldktan sonra bir yelkenliyle Ren nehrinde uzun bir yolculuk yaparlar ve bir otelde konaklarlar. Ertesi gn svireye giderler. Anlatlan olaylarda svire'nin bir kayak merkezi olduu bilgisi verilir. Rusya, talya, Fransa, Londra, Paris, Trkiye, Amerika, Afrika, Asya, Moolistan, Tibet romanda geen dier yerlerdir. Jak, bir gn Londrada gezerken bir bayrak grr ve babasna sorduunda onun Trkiye Cumhuriyetine ait olduunu renir:
-Bu bayrak Trkiye cumhuriyetinindir yavrum! Dnyadaki bayraklarn en gzeli ihtimal ki onlarndr. -Trkler hakknda bana biraz bilgi verir misin? -Trkler ince ruhlu, misafir sever ve mert insanlardr Jak. Onlarn ok eski tarihleri vardr. Bundan yzyllarca nce, Orta Asyadan karak Asyann ve Avrupann birok yerlerine yayldlar. Ayr ayr birok devletler kurdular. -Trkler imdi nerede oturuyorlar? -Anadolu yarmadasnda. Onlar ilk nce orada ufak ufak beylikler halinde yayorlard. Sonralar Seluk Devletini ve Osmanl mparatorluunu kurdular. Osmanl mparatorluu alt yzyl yaadktan sonra bundan 25 yl nce yerini Trkiye Cumhuriyetine brakt. Jak, bu srada sze kart: -Okulda retmenimiz bize Trkiye Cumhuriyetini Atatrk adnda byk bir adamn kurduunu sylemiti.

-Evet yavrum. Trkiye Cumhuriyetini kuran Atatrktr. Birinci Dnya Savanda, Trk topraklarn birok milletler igal etmilerdi. Bu srada halk arasndan Atatrk adnda bir kahraman kt. Milletin bana geerek yabanclar memleketten kovdu. Trkiye, imdi bamsz, daima ilerliyen, alkan bir milletin vatandr. Trkiyenin en byk nehirleri Kzlrmak, Yeilrmak, Frat ve Dilcedir. Fratla Dicle gney Anadoludan doarlar, bir mddet Trk topraklarndan aktktan sonra, Irak geerler ve Basra krfezinde denize dklrler. Haritaya bakarak bana Irak ve Basra krfezini bul bakaym! Jak, Bat Asya haritalarn gzden geirdikten sonra, nce Andoluyu, Kzlrma, Yeilrma ve sonra da Frat, Dicleyi, Irak ve Basra krfezini buldu. -Trkiyenin bakenti neresidir baba? -Ankaradr yavrum. Buras Osmanl devleti zamannda kk bir kasabayd. Cumhuriyet hkmeti Ankaray modern byk bir ehir haline getirdi (Emre, Nr.48:15).

Kzl Derili Kahraman adl romanda olaylar Afrikadaki Miskito kabilesinde geer. Ayrca romanda Kzlderililerle ilgili pekok bilgiye de yer verilmitir. Masa, zenci bir baba ile Kzlderili bir annenin oniki yandaki oludur. Masa adsz olan demektir. Kzlderili geleneinde ocuklara kendilerini ispatlayana kadar bu ad verilir. Adndan hi holanmayan Masa da Byk Avda bir ada sahip olmak ister. Byk Avda Masa en ndeki sandaldadr ve htiyar Dama Wa-bul (muzlu ra) imek ister:
Masa, byk Kusu, daha omuzuna vurmadan, ihtiyar Damann istediini iitmiti. Yerinden kalkt; dar sandaln bana srnerek uzand. Krmz topraktan yaplm kp devrilmesin diye oraya yerledirilmiti. Masa, sarmak dalndan ba zd. Kpn azndaki muz yapraklarn kaldrd. Bardak gibi kullandklar ii oyuk su kaban kpe daldrd, muzlu rayla azna kadar doldurdu. Sonra dudaklarna gtrd. Masa, Wa-bulun kokusuna baylrd. Kklnden beri itii bu muzlu rann keskin kokusunu severdi. Bu ra Kzlderililerinin balca gdalarndan biridir. Kocaman bir kp dolusu muzlu ra olmadan ava klmaz ( Hagen, Nr.7:12).

Masann yardmyla Byk Avda bir Iguan ve Mantana (su aygr) avlarlar ve evlerine dnerler. Ancak domuz avna giden ekip dnmemitir. ki gn sonra elleri bo bir ekilde gelirler ve baarsz olmalarndan sihirbaz Sukyay sorumlu tutarlar. Onu ldrmeye karar verirler. Sukya, Masann bykbabasdr ve Masa ona haber vermek zere yola kar. eitli tehlikeler geirir ve bykbabasna ular. Bykbabas da onu domuzlarn maarasna bir hediye gtrmekle grevlendirir. Masa grevini baarr ve dnerken yanna Wari- yula adl kuu da alr. Bu ku, domuzlarn kuudur ve onun sayesinde domuzlar avlamay baarrlar. Masaya da Yula (domuzlarn yol gstericisi) ad verilir (Hagen, Nr.7-15).

III.1.1.5.

Doay Sevme ve Koruma

Doan Karde dergisinde yaymlanan romanlarda vurgulanan bir baka deer de doa sevgisidir. Vahi Ormandaki Kulbede yllardr bo olan ormandaki bir kulbeye insanlarn yerlemesi, onlarn doaya verdikleri zararlar ve ormanda yaayan hayvanlarn onlar ormandan gndermek iin verdikleri mcadele anlatlmaktadr. Bu mcadelede baykuun bilgisi ve tecrbesi hayvanlara yardmc olur. Vahi ormanda sradan bir gndr. Birdenbire bir grlt duyulur. Hayvanlar sesin geldii tarafa baktklarnda bir krlang srsnn aylaklarn evlerini bastn grrler. Karaaalar, aylaklarn belli bal evleridir ve yllardr orada yaarlar. Krlanglarn bu davranlar onlar ok fkelendirir ve krlanglar kovmaya alrlar. Duruma Bat Rzgar mdahale eder ve krlanglara haksz olduklarn syler. Krlanglar da haksz olduklarn bildiklerini ama gidecek evleri olmad iin byle davrandklarn

anlatrlar. nsanlarn geldiini, evlerini yktklarn, duvarlardaki sarmaklar sktklerini ve sadece evlerini yapncaya kadar burada kalmak istediklerini sylerler. Hayvanlar toplanp baykua giderler. Bayku da bir plan yapar ve btn hayvanlar sorumluluklarn yerine getirirler. Balangta ilerinden sadece dere tehlikenin bykln anlamaz, yaad baz olaylardan sonra hatasn anlar ve grevini yerine getirir. Bylece insanlar vahi orman terk ederler (Clewes, Nr.16-19). Romanda hayvanlar kendi sorumluluklarnn farknda olduklar iin baarl olurlar:
Gnein scakl kstebein srtn okad. Yere biraz daha yaklap Tavann kendine hazrlad yeraltndaki evlere bakt. Ah o da byle serin bir yere girip oturabilseydi. Tam o srada Baykuun szlerini hatrlad: Grevimiz gtr. Ama hep beraber alrsak baarabiliriz. Bu szleri hatrlaynca Geliyorum Trtl. dedi. Yeraltndaki temiz serin yerlere girmenin sras deildi. Onlar gereken bir ok iler bekliyordu (Clewes, Nr.16:13).

Hayvanlar arasnda yardmlama ve dayanmann vurguland romanda kibirli olmann eletirisi de yaplmtr:
Bat Rzgar esti, gri gk biraz daha alald. Gne, olup bitenleri anlamak iin arada bir aaya imekler yolluyordu. Gk grlts Vahi Ormanda uultular yapyor ve Yamurla Doluyu yardma gnderiyordu. Derenin kendisinden daha ok ie yaramasna tahamml yoktu (Clewes, Nr. 19:8).

III.1.2.

Hikyeler

Doan Karde dergisinde en ok yer verilen tr hikyedir. Tezimizin kapsamndaki saylar dahilinde, toplam yz elli alt hikye yaymlanmtr. Bunlarn on biri

imzaszdr. Hikyesi en ok yaynlanan yazarlar Adem akar, Nihal Yalaza Taluy, Hikyeci Teyze ve Aye Abladr. akarn yirmi yedi, Taluyun yirmi sekiz hikyesi baslmtr. Dergide Hikyeci Teyze imzasyla yaynlanm yirmi iki, Aye Abla imzasyla yaynlanm yirmi sekiz hikye yer almtr. Mnir Aysunun be; Mine Elbi ve mer Selukun ; Koray Yaman, Muammer Ekonom, Klaus Eckstein ve Sevin Trn iki, Burhan Arpad, Hidayet Cumal, E. Esenkova, Nazm Dersan, Selma Emirolu, F. Girgin, Glseren Gk, Aykut Grkey, Nur Glen, Gnl Gler, Ylmaz Karata, . zdizdar, Fahrnnisa Seden, Agah Sekizler, Nahit Tendar, Engin Tr ve Ayhan Bkerin de birer hikyesi yaynlanmtr. Genel dkm, Ekte derginin trlere gre gruplandrlm alfabetik dizininde verildii iin burada tekrar edilmeyecektir. Kahramanlarnn ounun hayvanlarn oluturduu hikyelerde, ocuklara hayvan sevgisi, iyilik, drstlk gibi deerler sunulmu; ayrca salk ve doayla ilgili konularda bilgiler aktarlmtr. Bilgilendirici metinlerde olay ikinci planda kalm, iletiler genellikle aratrmac ocuklarn ya da ailelerinin azndan verilmitir. III.1.2.1. Hayvan Sevgisi

Hikyelerde en ok ilenen konu hayvan sevgisidir. Hikyelerin kahramanlar genelde ocuklar ve hayvanlardr. Ankara Hayvanat Bahesindeki hayvanlarn anlatld yaz dizisinde Aye Abla, hem hayvanlar kk okurlara tantr hem de ocuktaki merhamet duygusunun gelitirilerek hayvan sevgisinin pekitirilmesine olanak salar. nk Doan Karde'teki hikyelerde ocuk kahramanlar hayvanlar karsnda ok duyarldr.

Zavall Yldrmda Ankarann Gazi iftliini ziyaret eden Aye Abla, oradaki bir bakcyla konuarak, hayvanlarn kiilikleri hakknda bilgi almak ister. Hayvanat bahesi mdrnden ncelikle Yldrm adl aslann zelliklerini anlatmasn ister. Bunun zerine mdr, Yldrmn yksn anlatr: Yldrm, ei Yldz ldnden beri vahilemi, yemek konusunda olduka titiz bir aslandr. Yavrusunu doururken len Yldz, Atatrkn istei zerine Bulgaristandan getirtilmitir. Yldrmn ve Yldzn ykleri anlatlrken, satr aralarnda hayvanat bahesinde, vahi hayvanlarn eitimiyle ilgili bilgiler verilmitir:
Byle birbirine yabanc hayvanlar bir araya koymadan nce, onlar uzaktan gzleriyle, kokularyle birbirine altrmak lazmdr (Aye Abla, Nr.1:10).

Metinde hayvanlarn da birer benlik kavram olduuna dikkat eken yazar, bu bilgiye ancak gzlemle ulaabileceinin altn izmi, dncesini kantlamak iin rnekler vermitir:
Ben size Ankaramzn hayvanat bahesindeki hayvanlar, herhangi bir ayy, bir arslan, bir kurdu anlatr gibi deil de, onlarn her birini, birer benlik sahibi varlklar olarak anlatmak istiyorum. Tpk sizin bana kendi kendinizi veya kedinizi anlatacanz gibi/ sizin kedinizi dnyadaki btn kedilerden ayran ey onun benliidir. (Aye Abla, Nr.1:9)

Metnin anlatcs Aye Abla tarafndan, hayvanlar seven insanlarn kt olmayaca mesaj verilir:
Hayvan seven insan kt insan olmaz derler (Aye Abla, Nr.1:10).

Hayvanlarla ilgili hikyelerde, hayvanlar dnyasna ait birok bilgi de olaylara yaylarak veya dorudan ansiklopedik slupta kk okurlara sunulmutur. Bu trden malzeme azmsanamayacak kadar oktur. Hayvanlarla ilgili bilgilerin verildii hikyeler, ocuklarn evrelerini ve doay daha iyi gzlemlemelerine ve dnyann farkl blgelerinde

yaayan timsah, devekuu, penguen gibi hayvanlar hakknda fikir sahibi olmalarna olanak salamaktadr. Cemileyi Tanr msnz? adl hikyede olunu Ankara Hayvanat Bahesi Gazi iftliine gtren Aye Abla, Cemile adl bir maymunun hikyesini dinlerken, maymunlarn zellikleri ve hayvanat bahesinin kurallaryla ilgili bilgiler de edinir. Hayvanat bahesinin kurallaryla ilgili bilgiler de Aye Abla tarafndan verilmitir:
O daha kk olduu iin hayvanat bahesinde hayvanlara rastgele teberi verilmemesi lazm geldiini bilmiyor (Aye Abla, Nr.2:8).

Metinde bir yandan maymunlarn genel zellikleriyle ilgili bilgiler verilirken bir yandan da hayvanlarn ayr ayr kiilik zellikleri zerinde durulmu, Cemilenin alngan kiilik zellii zerinde durulmu ve ocuklarn da bir ders karmas amalanmtr:
Ah tabi bir defa mthi alngandr. ok abuk gcenir.. bakn ocuklar, aldatlmak ve alay edilmek ufack bir maymunu bile ne kadar zd. Bir de aldatlan, alay edilen insanlar bir dnn! Kim bilir onlarn kalpleri, izzeti nefisleri nasl krlr, kendileriyle alay edenle nasl gcenirler? (Aye Abla, Nr.2:8).

Gkten Yaan Dad adl hikyede frtnada hayvanat bahesine den bir yaban kaznn hikyesi anlatlm ve burada yaayan su kularnn adlar, ift ift yaadklar gibi bilgiler verilmitir:
Su kular da birok baka cins ku gibi, ift ift yaarlar, o yzden bu zavall kazck da kendine bir e bulamam (Aye Abla, Nr.7:18)

Kendine bir e bulamayan kaz, bahede kulukadan kan su kuu yavrularn bytme iini kendine vazife edindii iin bu kaza dad ismi verilmitir.
/ama pek aldatlmaa gelmezlerAldatldklarn anlaynca, arkalarn dnp kaile kafile geldikleri yere dnerler.. (Aye Abla, Nr.7:18).

Ahmetin Gvercinleri adl hikyede ise, Aye Ablann bir tand olan Ahmetin gvercinlere olan merak araclyla, gvercinlerin yuva yapmalar, yumurtlamalar, beslenmeleri, gvercin beslemek, kandrma oyunu ile ilgili bilgiler verilmitir. Ahmet merakl, aratrmay seven bir ocuktur. Bu ynyle bir model olutururken, Aye Abla merakn nemini vurgulamtr:
Merak ne iyi eydir. nsan o sayede ne ok ey renir. nsan da merak olsun da, ne merak olursa olsun, yine de faydaldr(Aye Abla, Nr.11:18).

Metnin anlatcs Aye Abla hayvanlar anlatt kimi hikyelerde empati kurarak ocuklarn dnyasndan olaylara bakar:
ocuk deyince onu sizin kadar bir ey zannetmeyin. O byd ama ben daha bu bymeye kendimi bir trl altramadm. Zaten btn bykler yle deil midirler?.. siz kendiniz de bilirsiniz byrsnz, byrsnz, durmadan byrsnz de, etrafnzdaki bykler, yine de size bebek muamelesi ederler deil mi? Ne tuhaftr u bykler ( Aye Abla, Nr.11:18-19).

Cemilenin Komular adl hikyede Hayvanat bahesini ziyaret eden Aye Abla yazsnda daha nce ziyaret ettii Cemile adl maymunun komularn anlatmaya karar verir. Bunlar Yusuf ve ta adnda Msrdan gelmi olan iki ebektir. Bunlarla ilgili bilgileri de yine hayvanat bahesinin mdr Necdet Beyden reniriz.

Maymunlardan birinin insana saldrmasna tank olan anlatc, yle bir dilekte bulunur: Allah insan bir ormanda yle bir maymunla karlatrmasn!. Bu yazda da maymunlarn genel zelliklerinin yannda, onlarn kiisel zellikleri hakknda da bilgiler verilmi, metnin sonunda hayvan sevgisinin nemi vurgulanmtr:
Hayvan diyip, maymun diyip gemeyelim ocuklar. Bakn onlarn da kendilerine gre ne ili bir hayatlar var. Kskanma, tahakkm etmei, acma, sevmei, koruma bilen bu hayvanlar, muhakkak ki biz insanlardan sevgi ve merhamet beklemei de bilirler. Bu kadarcn olsun onlardan esirgemeyelim, yavrularm (Aye Abla, Nr.3:30).

Kurttan Kpek Olur mu? adl hikyede Ankara Hayvanat Bahesindeki hayvanlarn anlatld yaz dizisinde, kurtlarn yavrularna dknl anlatlrken, Bay Necdet bir nceki sene tank olduu bir olay anlatr. Kurt iftin be yavrusu olmutur. Ancak bu be yavrunun n yiyip, ikisini brakmlardr. Aye Abla bu olayn nedenini tarihten anmsad bir olayla aklar:
Eski Ispartallarda bir adet varm. Bir ocuk dounca muayene olunur, eer clz, kusurlu falansa, yaamasna msaade edilmez, bir daa gtrlp orada yok edilirmi. Nesil kuvvetli ve shhatli olsun diye, kuvvetsiz ve shhatsiz doanlar yaatmazlarm. Bu kurtlarda da galiba yle bir his var. Bilmem doru, bilmem yanl, bana yle geldi (Aye Abla, Nr.4:13).

Hayvanat bahesi mdr Necdet Bey, evcilletirmeye alt yavru kurdun bakcsnn kolunu srmas zerine onu ldrmek zorunda kalr. Bu olay insan sevgisiyle aklanr:
O gn bu gndr yreim szlar ama, ne yapalm, hayvanlar ne kadar seversek sevelim, biz insanlarda insan sevgisi her eyden stn (Aye Abla, Nr.4:13).

Aye Abla, hayvanat bahesinde yaamak zorunda olan hayvanlarn durumunu deerlendirir, aslnda bunu ok doru bir davran olmadn belirtir:
Burada, hayvanlarn bakmszlna acmaa mana yok. Eer mutlaka acmak istiyorsak, onlarn kaybolmu hrriyetlerine acyalm. Biz insanlar elendirmek iin dalarndan ormanlarndan ayrlp ta kck birer kafes iinde yaamaa mecbur olularna acyalm(Aye Abla, Nr.4:14).

Bahenin lk Hayvan: Dilber adl hikyede Aye Abla Ankara Hayvanat Bahesine beinci ziyaretinde, bahenin en yal ays olan Dilberin yksn anlatr. Necdet Bey, Dilberi iini doldurup mzeye koymak bahanesiyle jandarma komutanndan satn alr. Onu kk bir kafese koyar. Atatrk, mzeyi ziyareti srasnda Dilberi grerek onun iin daha iyi bir yer yaplmasn ister. Metinde Dilberin zellikleri ve Milli Eitim Bakanl mfettilerinden Hayrullah rsn yurt dndaki hayvanat bahelerindeki izlenimleri anlatlmtr. Metinde aylarn zellikleri, hayvanat bahesindeki vahi hayvanlara kar dikkatli olmak gerektii anlatlm, arada da hayvanlarla ilgili kk hikyelere yer verilmitir. Ormanda K Hazrl adl hikyede ormandaki btn hayvanlar k iin hazrlk yaparken, oyun peinde koan bir sincabn hikyesi anlatlmaktadr. Ormanda gz mevsimidir. Havalarn soumasna aldrmayan sincap oynarken, da faresine rastlar. Fare sincabn oyun teklifini reddeder ve ona karayelin geldiini, saklanacak bir yer bulmas gerektiini syler. Sincap ormanda rastlad kirpi, kurbaa, porsuk gibi hayvanlara da kendisiyle oynayp oynayamayacaklarn sorar ancak hepsinden ald yant ayndr: k gelmektedir, yaplacak iler vardr. Souu hissetmeye balayan

sincabn akl bana gelir. Evine doru komaya balar. Palamut ve fndklarn bulunduu bir aacn deliine girerek k uykusuna o da yatar. Metinde hayvanlarn k hazrlyla ilgili bilgiler verilmi, sincabn neden byle bir hazrla girimediinin yant bir soruyla ocuklara braklmtr:
Sincap, acaba neden, dier gibi ok almad, k geirmek iin beendii eve yiyecek biriktirmedi? Bir dnn bakalm (Tendar, Nr.9:7-8).

Karncalar adl hikyede Gnl okulda rendii Karnca ve Austos Bcei iirinden hareketle, karncalarn gerekten alkan olup olmadn renmek ister. Bunun zerine Gnln babas ve abisi karncalarn alkanl, yaam biimleri, yuvalar, aralarndaki iblm gibi bilgiler aktarr. Gnl ilkokula giden bir ocuktur. Babas onun sorduu sorular aklar. Metindeki ocuklarn ortak zellikleri aratrmac, merakl ocuklar olmalardr. Metinde karncalarla ilgili bilgiler Gnln babas ve abisi tarafndan, ocuklarn sorduu sorular dorultusunda verilir. Karncalarla ilgili ansiklopedik bilgiler aktarlrken, arada anlatlan kk hikyeler anlatm canl tutmaktadr:
Bir gn Nikaraguada bir karnca srs, bir tren yolunun bir tarafndan br tarafna geiyormu. Bunu yapabilmek iin tabii raylarn zerinden gemek mecburiyetindedirler. Tam o srada bir tren gelmi, geerken ray zerindeki bir ok karncay ezip ldrm. Tren getikten sonra br karncalar ne yapm, tren yolunun br tarafna nasl gemiler, tahmin edebilir misiniz?../ bakmlar ki, raylarn zerinden gemek tehlikeli. Tutup raylarn altndan bir tnel kazmlar ve tehlikesizce ordan gemiler (Aye Abla, Nr.19:5).

Karnca Dn adl hikyede iyi ve kt karncalar kar karyadr. Scak bir gn tela iinde yuvalarna bir eyler toplayp getirirler, nk dn hazrl iindedirler. Sz kesilinceye kadar taraflar arasnda birok anlamazlk kmtr.

Gnlerce sren pazarlktan sonra anlarlar. Ancak bir sorunlar daha vardr. O da dman olduklar beyazl karal karnca kabilesidir. Dn hazrlndan yararlanarak onlara saldrmalarndan korkarlar. Ormana birini gndererek durumu anlamaya karar verirler. Ancak aralarnda bir tek iki gn sonra evlenecek olan damat gitmeye gnlldr. Delikanl bir sorun kmamas iin karnca kabilesinin yuvasn bozmaya karar verir. Bunu yalnz yapmak olduka gtr. Yardm etmesi iin Tanrya yakarr. Bu istei yerine gelir. Oyuna kan ocuklar denekleriyle yuvalar bozarlar. ki gn sonra da dnleri nee iinde yaplr. Doan Karde sayfalarnda hayvan sevgisi konulu birok yazya yer vermitir. Ancak bu ykde ocuklarn dman karncalarn yuvalarn bozmas olumlu sonular dourmutur:
ayra oyuna kan ocuklar, yuvalar deneklerle bozdular. Baz yaramaz ocuklarn bu kt huylar bir kerecik olsun hayrl bir ie yarad (Tr, Nr.20:4).

Aptal

Fare

adl

hikyede

deneyimsiz

kk

fare

ve

annesi

anlatlmaktadr. Kk fare dolamaya kar ve dnte annesine iki tuhaf hayvan grdn syler ve onlar betimler. Annesi grd hayvanlardan birinin horoz dierinin ise en byk dmanlar olan kedi olduunu syler. Deneyimsiz olan yavru fare dman olan kediyi bile tanmayacak kadar dnyadan habersizdir. Annesi onu bu konuda uyarr. Kk yalarda byklerin deneyimlerinden faydalanmann gerei sezdirilmitir (Taluy, Nr.22:4). ocukta havyan sevgisini beslemenin bir yolu da hayvanlarn insan yaamna verebilecei destei ve zellikle ne kadar sadk olduklarn fark ettirebilmektir.

Yiit adl hikye de sadk bir kpein hikyesi anlatlr. Hayatta hi iftlik grmeyen Hasan, babasnn bu yaz amcalarnn iftliinde geirme fikrine ok sevinir. Hasan bitkileri ok sevmesine ramen hayvanlara kar ok souk bir ocuktur. iftlie vardklarnda amcas ve yengesi onlar ok iyi karlarlar. Yllardr yalnz yaayan bu ift Hasan grnce ok sevinirler. Amcadan ve yengeden sonra iftlikte onu iyi karlayan birisi daha vardr. Amcann emektar kpei Yiit. Yiitin Hasana gsterdii sevecenlie Hasan sert karlk verir. nk Hasan hayvanlar

sevmemektedir. Ertesi gn Hasan koruyu dolamaya kar. Bir sre yrdkten sonra arkasndan gelen Yiiti fark eder ve onu yanndan uzaklatrr. Yoluna devam eden Hasan bir zaman sonra yolunu kaybettiinin farkna varr. Hava da karamak zeredir. Telalanan Hasan ne yapacan arr ve bir aacn dibine oturur. O anda kolunda bir scaklk hisseder ve lk atar. Sonra bu scakln Yiitten geldiini anlar ve ok sevinir. Yiit nde, Hasan arkada eve dnerler. O gnden sonra Yiit, Hasann en iyi dostu olur (Emirolu, Nr.41:15). Bulka adl hikyenin kahraman da bir kpektir. Yazarn Bulka adl buldok cinsi bir kpei vardr. Yazar Bulkay ok sevmektedir. Bulka ayn zamanda iyi bir av kpeidir. Yazar bir kasm aynda av arkadalaryla beraber Bulka y da alp ava gider. Bir yaban domuzu avlamak niyetindedirler. Bunun iin epey aba harcarlar. Bulka yaban domuzunun yerini kefedip yazar ve arkadalarna nclk eder. Cesaretli olan Bulka bu srada yaralanr. Yazar, yaban domuzunu avlar. Bulka y da tedavi edip eve getirirler. Bulka bir sre hasta yatar ve alt ay sonra iyileir (Taluy, Nr.37:25-26). Kahraman kpek olan bir baka hikye ise, Emektar Kpek adl hikyedir. Bir k gecesi dede ile torun otururken dardan bir kpek havlamas

duyarlar. Dede kpei ieriye alr. Onu ok severler ve adn Alaca koyarlar. Alaca, bahedeki btn hayvanlar tanr, yabanc hayvanlar baheye koymaz. Bir gn kydeki evlerini satarlar, ehre tanrlar. Alacay da gtrmek isterler ancak Alaca evi brakp ehre gitmek istemez. nk evi ok sever. Dede ile torun kye Alacay ziyaret etmeye giderler. ok uramalarna ramen onu ehre gitmeye ikna edemezler. Bir gn Alacann lm haberini alrlar ve ok zlrler (akar, Nr.35:7). Cann Kurtard Kedide gndz kurtard kediyi gece ryasnda gren Cann hikyesi anlatlr. Can annesine babasna iyi geceler dedikten sonra yatmak iin odasna gider. Uykuya dald sralarda aklna gndz yaadklar gelir. Can, bahede kendisine ddk yaparken bir kedinin st aacna asl olduunu grr ve kedinin aatan kurtulmasn salar. Cann bu davrann takdir eden peri Cann odasna girer. Can gzel bir otomobille gezdirerek dllendirir. ehirde gezerlerken baka bir kedi, ehrin kendilerine ait olduunu ve herhangi bir insanolunun yaadklar yere ayak basamayacan syler. Bunun zerine peri, kedilerin hakanyla grmek ister. Can, korku iindedir. Hakann yanna gittiklerinde Can ok arr nk hakan gndz hayatn kurtard kedidir. Peri ortadan kaybolur. Kedilerin hakan Cann erefine enlik yaplacan syler. Can kedilerin hakannn sunduu odada uyur. Daha sonra kendi odasnda uyanr. Odasna gelen annesine sarlr ve hayvanlar ok seveceini syler (Karata, Nr.34:9-10). Gezgin algclar adl hikyede ise, hayvanlarn da duygularnn olduu vurgulanmtr. Bir gn bir eek, sahibi olan ifti ve karsnn kendisini yaland iin ldreceklerini duyar, evden kaar ve ormana gider. Ormanda kpek, kedi ve horozla karlar. Bu dier hayvan da aa yukar eekle ayn durumda olduklar iin evden

kamlardr. Sonra orman iindeyken, lambas yanan bir ev grrler, oraya doru giderler, pencereden ieriye gz atarlarken, onlarn hrsz olduunu anlarlar. Pencereden ieri girerler. Hrszlar, seslerden korkar ve evden kaarlar. Ev artk bu drt hayvana kalmtr. Burada rahat rahat yaarlar. Metnin banda Bu konumal hikye, snfta rolleri datlarak tpk bir piyes gibi okunursa, ok canl ve elenceli olur. retmenlerinizden bunu byle yaptrmasn rica edin! nerisi de yer almtr (Aye Abla, Nr.38:21). Kaplumbaa adl hikyede de hayvanlarn duygular anlatlr. Hikyenin kahraman yazar bir gn kpeiyle ava kar. Av srasnda kpei bir canl bulur. Avc, kpein bir av bulduunu dnr. Ama bulduu bir kaplumbaadr. Avc, kaplumbaay alr ve inceler. Sonra brakr. Kpek tekrar azna alr. Kaplumbaa bu srada patisiyle kpei trmalar. Kpek de birden brakr. Kpek bunun zerine ok sinirlenir ve ayaklaryla yeri kazar. Kaplumbaay buraya iter ve topra kapatr. Kaplumbaadan hrsn alr. Metnin sonunda kaplumbaalar hakknda eitli bilgiler de verilmitir:
Kaplumbaalarn da, kara ylan ve kurbaalar gibi, hem karada, hem de suda yaayan cinsleri vardr. Yavrular yumurtadan kar. Yumurtay topraa gmer, stnde hi yatmazlar. Bu yumurtalar, balk yumurtalar gibi, kendiliinden patlarlar. Yavru kaplumbaalar ite byle dnyaya gelir. Kaplumbaalar boy boydur. Bir ay fincan byklktekilerden tutun da, iki, iki buuk metre, 200-300 kilo arlnda olanlara kadar trl trl kaplumbaalar vardr. Byle byk kaplumbaalar, denizlerde bulunur. Bir kaplumbaa ilkbaharda yzlerce yumurta karr. stndeki kabuk, kaburga kemii devini grr. Ama insanlarda ve baka hayvanlarda, kaburga kemikleri birbirinden ayryken, kaplumbaada bunlar bitimi, tek bir kabuk halini almtr. te yandan baka btn hayvanlarn kaburga kemikleri etin altndadr; kaplumbaalarda, tersine, dtadr ve hayvann btn vcudunu kaplar (Tolstoy, Nr.38:4).

Eziyet edilen hayvann ektii acy, empati yoluyla okura hissettirebilmek, hayvanlara kar daha duyarl olabilmeye katk salar. Hayvan sevgisi kimi hikyelerde, olumsuz kiilik zellikleri yklenen kahramanlar araclyla verilmeye allmtr. Hayvanlara eziyet eden ocuklarn yaptklar yanl, kendilerini o hayvann yerine koyarak anlamalar salanmtr. Yaban Kaz adl hikyenin kahraman bir yaban kazdr. Kenan Amca bir gn avdan dnte yeenlerine yaban kaz getirir. Kenan Amca yaban kazn bakmas iin Zeynep bacya emanet eder. Zeynep ve ocuklar kaz ok severler. Birbirlerine iyice alrlar. Melih ile Yaar kaza yemek gtrrler. Bir gece herkes uykudayken kazn yanna giderler. Havada baka kazlar lk ladr. Kmesteki kaz da dvnmektedir. Yaarla Melih yaptklar eziyetten utanr ve alarlar. Kaz serbest brakrlar (Taluy, Nr.35:23-24). Sere adl hikyede ise, bir evde anne ve iki ocuu vardr. Darda hava ok souktur ve yamur yamaktadr. Nuran ve Gngr ok korkarlar ve annelerinin yanna sokulurlar. Yamur dindikten sonra ocuklar dar koarlar. Meyveler her tarafa dklmtr. Nuran meyveleri toplarken kk bir ku grr ve aabeyine syler. Aabeyi hemen kuu tutmaya alr. Nuran; kuun kendisine ait olduunu syler. Kardeler birbirleriyle ekiirken bir kedi kuu alp gtrr ve onu yer. Gngr, ok zlr. Gngr serenin lmnden dolay kendini hi affetmez. (akar, Nr. 47:16). Altn Kalpte, derslerinde baarl, akll bir ocuk olan Hasan arkadalarnn hayvanlara eziyet ederek elendikleri iin onlarla oyun oynamaz. retmen Hasana arkadalaryla oyuna katlmas iin srar edince Hasan, Bu nasl oyun? Bir kuun yuvasn bozmak, bir arkadan cann actmak, zavall bir kirpi yavrusunu top gibi

savurmak oyun mudur? Ltfen syleyiniz! Eer bunlar oyunsa ben de oynayaym. (akar, Nr.32:23) diyerek, arkadalarn eletirir. retmen ocuklar uyarr ve hayvanlar eziyet edilmekten kurtulur. Baz hikyelerde ise bir deer kazandrma amac gdlmemi, hayvanlarla ilgili bilgilerin verilmesinde hikye ara olarak kullanlmtr: Merakl Leylek adl hikyede, leylek yavrular merakldr, evrelerinde grp de anlamadklar bir hayvan tanmak isterler. Bunun zerine anne leylek yavrularnn merakn gidermeye alr, hayvana kim olduunu sorar. Yarasa kendini tantr:
Ben uan memelilerdenim. Kulara fenalm dokunmaz, hi korkma! Bceklerle geinirim. Vcuduma bir bak! Sizinki gibi kanatlar ve tylerden yaplm deildir. u grdn eyler tysz derimi gergin tutmaa yarayan parmaklarmdr. Ba parmam engel gibi vcudumu eker. Sarkarak uyurum. Sizin gibi yumurta yapmam, ben yavrularm dourur ve stle beslerim (Hikyeci Teyze, Nr.56: 9).

Karacalarn balarndan geen bir av macerasnn anlatld Eden Bulur! adl hikyede, karacalarla ilgili bilgiler anlatc tarafndan verilmitir: En keskin, en dik kayalarn stnde yldrm hzyla koan karacalar, hibir yrtc hayvan yakalayamaz. Bunlarn yaadklar yerlere kabilen insanolu bile, ne tehlikeler ne byk kazalar geirir. Silahlaryla vurduklar karacalar, kayalara trmanp almak, aslan avna kmaktan daha tehlikelidir(akar, Nr.36:8). alan Hayvanda, Ali ve Orhan tarla srerken bir ukur grrler. ukurun ii iri fndk taneleriyle doludur. Orhan bu ii tarla farelerinin yapm olabileceini syler. Orhan tarla fareleriyle ilgili rendii bilgileri okuduu kitaba borludur: Tarla fareleri senede alt defa yavru dnyaya getirirlermi. Yavrularn baheye yaptklar zaman

aalarn kabuklarn yiyerek geinirlermi. ocuklar ukurda bulduklar fndklarn bir ksmn toplayp, bir ksmn farelere brakrlar (Dersan, Nr.67:5). Hikyelerde yer alan hayvanlar araclyla trl insan tipleri zerinde dnme frsat salanm, ocuklara kazandrlmak istenen deerler, onlara yklenen kiilik zellikleriyle verilmitir, iyilik, kibir, almann nemi, kendini tanmak gibi deerler hayvanlarn balarndan geen olaylarla vurgulanmtr.

III.1.2.2.

alkanla vg

Hikyelerde vurgulanan bir baka deer de alkanln vlmesidir. ki Sincapta sincaplarn hikyesi anlatlr. Byk bir ormanda iki sincap yaar, bu sincaplardan biri yaz-k demeden alr, abalar. Her ey varken, havalar soumadan yuvasn scack yapar ve yiyeceklerle doldurur. Dier sincap ise, yazn hep gezerek tozarak geirir. Sonra k bastrr. alkan sincap, scack yuvasnda k ok gzel geirir, ama tembel sincap, tam tersi bir durumdadr. Yuvas buz gibidir, yiyecek de hibir eyi yoktur. Gider, alkan arkadana derdini anlatr. Arkada onu yuvasna kabul eder ve iyilik eder. Tembel sincapla k geirirler. Tembel sincap, bir daha tembellik etmemeye kendi kendine sz verir (akar, Nr.38:9). Yaland halde almadan duramayan htiyar Atn hikyesinde, atn abartl alma tutkusu grlr. Sonunda kendine uygun bir i bulan ihtiyar at, mutlulua kavuur. almann nemi, atn karakteri ve yazarn szleriyle vurgulanmtr:

almak, didinmek iin yaratlan birisi iin, bo oturmak ok ar, ok zc bir eydir. htiyar at da bo oturmaktan sklyor, onun iin alyordu. Onun gznde bo oturanlar, hazr yiyiciler en fena yaratklardr. Kafas ve kalbi ileyen bir canlnn bo oturmasn kimse affetmez (Taluy,Nr.21:4).

Bal Ars adl hikyenin kahramanlar bal ars ile at sineidir. Ar alarak bal yapmakta, at sinei ise almann aptallk olduunu dnmekte, zahmetsizce yaamaktadr. At sineinin bakalarnn emeklerinin stnden yaamn srdrmesine sinirlenen, bal ars ona bir oyun hazrlar. At sinei almamann cezasn, agzlln lmle der ( mzasz, ,Nr.33:19). Tembel Gelin adl hikyede kahraman gzellii dillere destan bir gen kzdr. Gelinlik ana gelmitir ama hibir i bilmemektedir. Bu yzden de eve gelen grcler geri dnmektedir. Bir gn yal bir adam ieki oluyla evlendirir. Dnden sonraki gn iek evdeki hibir ie karmaz. Yal adam da ona yemek vermez. Ik geceyi a geiren iek ertesi gn btn ileri yapar ve yemekten en byk pay o alr (akar, Nr.72:5).

III.1.2.3.

Kibirin Eletirisi

Kibirli olmann yanllnn anlatld hikyelerde genelde, kibirli olan karakter hikyenin sonunda cezalandrlmtr. Sar Mustafa adl hikyede salar sar olduu iin Sar Mustafa denilen bir ocuk vardr. Sar Mustafa ok yaramaz ve mark bir ocuktur. Ayrca

ok titizdir. Dardan bir ey almaz, herkese pis nazaryla bakar, hatta arkadalarndan bir defter alnca bile elini ykar. Bir gn retmen Sar Mustafann snfn piknie gtrr. Piknie giderken yorulan ocuklar dinlendirmek iin retmen ihtiyar bir kadnn bahesinde ocuklar durdurur ve kadndan su ister. Ancak Sar Mustafa kadnn pis olduunu syleyip biraz ilerideki kuyudan su ier. Ancak o kuyuya bir saat nce kpek dmtr ve su zehirlenmitir. Yal kadn ve retmen hemen Mustafay kusturup suyu karrlar. Mustafa da bir daha byle davranmayacana sz verir (Ekonom, Nr.50:7). mzasz olarak verilen Hop Hop Tavan Alyor! adl hikyede kibirli olmann beenmenin yanll vurgulanmaktadr. Ala Ceylan her zaman hop hop tavann kk ayaklaryla dalga geer. Kendi bacaklar uzun olduu iin onunla vnr. Hop hop tavan da Ala Ceylana bir oyun oynamaya karar verir. Dallar yere yakn bir aacn yanndan geerken ceylana takla atmay rendiini syler ve kendisine de reteceini syler. Ceylan buna ok sevinir ve takla atarken ayaklar aacn dallarna asl kalr. Bu duruma ok glen tavan bunu yaptna zlr. Ama Ceylana ders verdii iin bir yandan da sevinir. Ala Ceylana her zaman uzun bacakl olmann ie yaramadnn mesajn verir ( mzasz, Nr.42:2). Kartaln Olu adl hikyede anne kartal yavrularna kendilerinden daha gl bir hayvann olmadn anlatr. Bir gn anne kartal avlanmaya ktnda, en byk yavru kardelerini, anneleri gibi kp avlanmaya ikna eder. Avclarla karlaan yavru kartallar yuvay terk ettiklerine ve fazla bbrlendiklerine piman olurlar. nsanlarn kendilerinden daha stn olduklarna karar verirler.

Metinde aklanmtr:

kartallarn neden kibirli olduklar yazar tarafndan yle

Kartal etoburlarn hatta btn kularn kral saylr. O, bu unvan bo yere alm deildir. Gc, cesareti, atlganl ona bu sfat verdirmitir. Kular kral, her zaman en yksek dalarn, sarp kayalklarn stnde sarayn kurar, yeryzne ykseklerden bakar. Bu bakla btn canllar onun gzne ok kk, ok zavall grnr. O koca fil bile birka bin metreden ancak karnca kadar grnebilir. Kular kralnn bbrlenmesine balca sebep de budur. Her yaratn uzaktan kk ve miskin grn (Gler,Nr.31:19).

Kibirli am Fidan adl hikyenin kahraman da kibirli olmann bedelini ar demitir. am fidan, yeil bir filiz halinde topraktan kar. Ban ge uzatarak, bu dnya ne gzel olduunu haykrr. Birden bir grlt duyar ve ok rker. Grltnn nereden geldiini merak eder. Arkalardan bir mee, ormann sesi olduunu syler. Kk am fidan etrafna baknr. Btn aalardan farkldr. Dier meeler ona; burasnn ormann alt taraflar olduunu, burada meelerin yaadn, onun bir am fidan olduunu, amlarn kibirli olduunu ve ykseklerde yaayan bir tr olduunu ve onun da buraya yanllkla dtn anlatrlar. Kk am fidan bunlar duyunca dier meelerle konumaz. nk kendisinin kibirli bir tr olduunu ve ykseklerde yaamas gerektiini dnr. Kk am fidan, kibirli am fidan olup kar. Gnler geer. Kibirli am fidan gvdesine bakmadan boy atmaya alr. Meelerin gkyzne daha yakndan bakmalar onu ldrtr. nk en yksektekinin kendisi olmas gerektiine inanr. Bir gn bir mee ona; ok toy olduunu, orman tanmadn, byle boy atmasnn tehlikeli olduunu ve bir frtna karsa kck gvdesiyle ba edemeyeceini syler. Ancak kibirli am fidan ok fkelenir. Hibir ey demeden boy atmaya devam eder. ok gemeden yal meenin dedii olur. Ormanda byk bir frtna balar. Kuvvetli meeler bu frtnaya dayanabilmek iin birbirlerine dayanrlar. Yamurlar yaar, imekler akar, souk sert rzgarlar eser.

Sonunda orman eski huzurlu haline dner. Frtna dindiinde meeler, kibirli am fidannn minik gvdesinin yerde cansz yattn grrler (akar, Nr.52:4).

III.1.2.4.

Toplumsal likilerde Duyarl Olma

Kiiler aras ilikilerde iyiliin, drstln, yardmseverliin, ibirliinin ve dostluun gzetildii grlr. Bu deerlerin edinilmi olmas gerektii sklkla vurgulanr. Birok hikyede iyiliin dllendirildii, ibirliinin kiileri gl kld ve dostluun insani ilikileri pekitirdii mesaj verilmitir. Neeli Prens adl hikyede ehrin yksek bir yerinde Neeli Prensin heykeli durur. Bir gece kk bir krlang uup gelir. Kendisi bir saza ak olmu, arkadalar onu budalalkla sulam, ancak o akndan vazgemedii iin onlarla gitmemitir. Ancak ne kadar urarsa da saz konuturamaz. Bunun zerine Msra gelir ve Neeli Prens heykelinin stne konar. O srada zerine bir damla der. Neeli Prensin gzlerinden yalar aktn grr. Prens ehrin btn aclarn ve irkinliklerini grd iin alamaktadr. Krlangca hasta, yoksul bir ocuktan sz eder. Kamasndaki ta alarak ona gtrmesini rica eder. Krlang uarak deerli ta fakir eve gtrr. Msra gitmeye hazrlanrken Prens ondan iki iyilik daha ister. Yine yardma muhta insanlara gzlerindeki talar kr olmak pahasna ulatrmaktr istedii yardm. Krlang prensin bu isteini de yerine getirdikten sonra, Msra gitmekten vazgeer ve hep Neeli Prensle kalmaya karar verir. Ona hikyeler anlatr. Ancak souklara fazla dayanamayarak bir gn Neeli Prensin yannda can verir.

Zor durumda olan insanlara yardm etmenin, aclara kaytsz kalmamann nemi vurgulanmtr ( Wilde, Nr.2:12-13). Kartalla arpan Hasan adl hikyede anlatc, Ilgaz dalarnn bir kynde yaayan amcasn ziyarete gider. Bir gn ormanda dinlenirken, bir kyl kadnn gkyzne bakp aladn grr. Bir kartal kadnn kundaktaki bebeini kapmtr. Kye doru koarlarken rastladklar srtma Hasanla birlikte kartal takip ederler. Kartaln bebei gtrd yuvasn bulurlar. Ancak kartal onlar rahat brakmaz ve stlerine saldrr. Hasan ucu sivri demirli sopay kartala saplar, bylece bebei kurtarrlar. Konusu bir maceraya dayanan ykde, bir ocuun hibir kar olmad halde, kyl bir kadna yardm ederek, kartaln elinden bebei kurtarmas anlatlr. yiliin nemi olaya yaylarak verilmitir (Girgin, Nr.4:9). Ku Ty Adas adl hikyede Yaln ve arkada tavan Ku Ty adasna giderler. Burann kral, tilkinin gelip en semiz hayvanlar yedii iin ok zgndr. Yaln ve tavan karde krala yardm etmeye karar verirler. Sonra bir plan yapp tilkiyi yakalarlar. Bu iyiliin karlnda kral Yaln saraydaki en yksek memuriyete getirmek ister ancak Yaln teklifi kibarca reddeder ve evine dnmek ister. Bunun zerine kral onlar, mart ve kuulara bindirerek evlerine gnderir. Metinde yardm etmenin nemi ve yaplan iyiliklerin karlksz kalmayaca vurgulanmaktadr (Aye Abla,Nr.70:9). ifti ile Talih adl hikyede ise, yaplan iyiliklere karlk teekkr etmenin nemi vurgulanmtr. iftinin biri tarlasn srerken bir kp altn bulur ve

ok sevinir. Bunu topran kendisine verdiini dnerek eilir ve topra per. Talih de bir gn karsna karak onu kendinin ona verdiini, asl ona teekkr etmesinin gerekli olduunu syler (Seluk, Nr.45:5). Napolyonun Sabah Kahvalts adl hikyede karlk beklemeden iyilik yapmann nemi vurgulanmtr. Birinci Napolyon kyafetini deitirerek, Mareal Durac la Pariste dolamay ok sever. Bir gn yaplmakta olan bir klay grmek iin saraydan karlar. Gezerlerken Napolyon ackr ve bir lokantaya girerler. Yiyip itikten sonra Napolyon, Mareale hesab demesi iin iaret eder ve kapda Mareali bekler. Yanlarna czdan almadan ktklarn fark eden Mareal kadna, mahup bir ekilde durumlarn izah eder ve paray bir saat sonra getireceini, kadn da bu durumla sk sk karlatn ve gidenin bir daha gelmediini syler. Bu konumay duyan lokanta ra, Napolyon ve Marealin yerine paray der. Ertesi gn lokantaya Marealin gnderdii bir emir subay gelir ve ra yapt iyilikten tr bir kese altnla dllendirir (Aysu, Nr.34:21). Ktle yilik adl hikyede ise, ktle kar yine de iyilik yaplmas gerektii vurgulanmtr. Eskiden Vladimir ehrinde Aksenov adnda bir tccar ve ailesi yaar. Bir yaz Aksenov, civar ehirlerden birindeki panayra gitmeye karar verir. Kars, onu ryasnda kt bir ekilde grdn ve panayra gitmesini istemediini syler. Aksenov bu ryann iyi olduunu dnerek yola kar. Aksenov yolun yarsnda tand bir tccara rastlar. Geceyi ayn handa geirirler. Ertesi sabah Aksenov erkenden kalkar, yola kar. Baka bir handa yeniden mola verdiinde yanna iki er ve bir memur gelir. Bir gn nce kaldklar handaki arkadann ldrldn ve kendisinden

phelendiklerini sylerler. Aksenovun antasnda kanl bak bulunur. Aksenovu katil zannedip susuz olmad halde Sibiryaya srgne gnderirler. Aksenov, yirmi alt yl cezaevinde kalr. Bir gn cezaevine yeni bir sulu kafilesi gelir. Aksenov, ilerinden Makav adl sulunun da Viladimirli olduunu renir. Ona tccar cinayetini bilip bilmediini sorar. Adam, Aksenovla konuurken cinayeti kendisinin ilediini belirten, bir ipucu verir. Aksenov bunu anlar fakat belli etmez. Bir gn Aksenov, Makavn kamak iin tnel kazdn grr. Ertesi gn muhafzlar Makavn tnelini bulurlar. Btn mahkumlar sorgularlar. Cezaevi mdr en son Aksenovu arr. Aksenov bu konuyla ilgili bir ey bilmediini syler. Ertesi gece Makav, Aksenovun yanna gidip tccar kendisinin ldrdn ve ba da Aksenovun heybesine attn syler. Aksenovdan kendisini affetmesi iin yalvarr. Aksenov, Makava Seni Allah affetsin! der. Makav dayanamaz suunu itiraf eder ama Aksenov artk yaamamaktadr (Tolstoy, Nr.28:15-16). Dostluk konulu hikyelerin kahramanlar de hayvanlar arasndan seilmitir. Bu hikyelerde dostlarn birbirlerini yalnz brakmamas gerektii olaya yaylarak verilmitir. Arkada Kelebek adl hikyenin kahramanlar da kelebektir. Krmz, beyaz ve sar renkte kelebek bir gn ayrda gezerlerken yamur yamaya balar. Kendilerine snacak yer ararlar. Bir papatyadan kendilerini korumasn isterler. Papatya rengi uygun olduu iin sadece beyaz kelebei koruyabileceini syler ama beyaz kelebek arkadalarn brakmak istemedii iin kabul etmez. Biraz uzakta altn renkli bir fulyaya rastlarlar. Fulyadan kendilerini saklamasn isterler. Fakat fulya rengi uygun olduu iin sadece sar kelebei saklayabileceini syler. Bu teklifi sar kelebek

de kabul etmez. Biraz daha utuktan sonra bir gelincie rastlarlar. Gelincikten de kendilerini saklamasn isterler ama gelincik sadece krmz kelebei saklayabileceini syler. Byle bir teklifi krmz kelebek de kabul etmez. Sonra arkada bir nar aac bulup yapraklarnn altna saklanrlar. de yamurdan birlikte kurtulduklarna sevinirler (Grkey, Nr.28:5). Kartalla Yaban Domuzu adl hikyede kartal bir aacn dalna yuva yapar. Yaban domuzu da ayn aacn altna yuva yapar. kisi de yavrulamlardr. Her gn ormana yiyecek aramaya giderler. ok iyi komudurlar. Onlarn bu dostluklarn ekemeyen yaban kedisi, nce kartala gidip yaban domuzunu ktler. Sonra yaban domuzuna gidip kartal ktler. Ognden sonra kartal da yaban domuzu da yuvasndan ayrlmaz. Yavrular alktan lr. Yaban kedisi de isteine ular. Bakalarnn szlerine inanarak dostlar hakknda yanl dncelere kaplmann sakncalar arpc bir ekilde verilmitir. ( mzasz, Nr. 26:4) Kmesteki Kavga adl hikyede olay Ferit Amcann bahesinde gemektedir ve birbirine ihtiyac olan kiilerin dargnlklarnn bakalarnn iine gelebilecei vurgulanmtr.Ferit Amcann kpei Pamuk, kmesteki hayvanlar korumakla grevlidir. ok souk olduu bir gn Pamuk kmese snr ama kmesteki tavuklar onun kmese geliini yanl anlarlar ve barmaya balarlar. Kmesteki horoz Pamuk a sinirlenir ve ondan rahatsz olduunu syler. Horoza gre Pamuk onlar korumuyor, sabaha kadar l gibi uyuyordur. Pamuk da horozun hibir ie yaramadn syler. Gece olmutur. Pamuk bir tilkinin kmese yaklatn grr ama onlara sinirlendii iin hi tepki vermez. Tilki kmesteki horozun kuyruunu yolar, Ferit Amca da Pamuk u hayvanlar korumad iin sopayla dver. kisi de yaralanr. Aralarndaki anlamazlk, dmanlarnn iine gelmi ve kendileri zararl kmtr (akar, Nr.46:16).

Fndk adl hikyede Petka ile Yanka iki samimi arkadatr. Petka ile Yanka bir gn dier ocuklardan gizli olarak fndk toplamaa karlar. Ancak koruya geldiklerinde yeni dikilmi fidanlarn krldn, onlardan nce davranan ocuklarn hi fndk brakmadklarn grrler. Koruyu batan uca dolarlar, yolun kenarndaki bir aacn tepesindeki fndktan baka bir ey bulamazlar. O fndk iin de birbirleriyle kavga ederler. Sonunda Petka aaca kar ve fndklar alr. Ancak fndklarn hepsi rk kmtr. Yanka da kavgada yaralanmtr, Petkaya bunun hesabn soracan sylemektedir. Bylece Petka hem fndklar yiyememi hem de en yakn arkadandan olmutur ( Taluy, Nr.23:4-5). Metinde iki arkadan dostluu aralarnda paylaamadklar fndk yznden bozulmutur. Paylamann nemi ve dostlukla ilgili deerler metinde iki arkadan bandan geen olayla verilmek istenmitir. Kuzeyden Gelen Adam adl hikyede olay bir demirci dkkannda gemektedir ve artlar ne olursa olsun yardmlamann nemi vurgulanmtr. Bir gn ocuk bir kardan adam yaparlar. Sa eline bir sprge verirler, bana delik bir kalpak takarlar. Patatesten burun yapp azna eski bir pipo takarlar. Hava kararp herkes evine gidince kardan adamn can sklr ve dolamaya kar. Bir demirci dkkannn nnde durur. Dkkana girer ve demirciyle konumaya balar. Demirci, atei yakacak kr olmadn syler. Kardan adam sprgesini demirciye verir. Bir sre sonra demircinin olu gelir. Babasndan orba yapmak iin patates ister. Kardan adam bu szleri duyunca burnu olan patatesi ocua verir. Demirci, kardan adama nereli olduunu sorar. Kardan adam da kuzeyli olduunu syler. Kardan adam oradan kar. Yolda bir kylye rastlar. Kyl alamaktadr. Kardan adam kylye neden

aladn sorar. O da apkasn aldklarn syler. Kardan adam ona kalpan verir. Bahar geldiinde gney rzgarlar kardan adam alp baka byk bir ehre gtrr. Bu arada demirci mterilerine kuzeyden gelen adam anlatr durur (akar, Nr.28:4). Bayram Hediyesi adl hikyede vurgulanan deer yardmseverliktir. Aye annesini ve babasn ok kk yatayken kaybetmi, bir kyde days ve yengesi birlikte yaamaktadr. Yengesi tarafndan evin btn ileri ona yklenmesine ramen itiraz etmeden srekli almaktadr. Aye en ok ehri, ehrin nasl bir yer olduunu, orada nelerin olduunu merak etmektedir. Bir gn Ayelere ehirden misafir bir ocuk gelir. Aye, ehirden gelen bu misafir ocua ehirle ilgili merak ettii pek ok eyi sorar ve renir. Ayeye en ilgin elen ey ise, ehirde elektrikle alan tramvaylardr. Ayenin en byk en byk istei ehre gidebilmektir. Bir bayram gn days Ayeye bir lira vererek onun Recep Aa ile beraber ehre giderek kendisine bir bayram hediyesi alabileceini syler. Aye buna ok sevinir. Hemen hazrlanr ve Recep Aa ile birlikte yola kp ehre giderler. Recep Aa Ayeyi tenha sokakta brakp ona biraz iinin olduunu, kendisine ilerini halledinceye kadar istediini almasn, bu arada otobs ve tramvaylara dikkat etmesini syler. Bir iki saat sonra kendisini ayn yerden alacan syler. Aye bir oyuncak dkkannn nne gelir. Birka ocuun hayranlkla, yatrnca gzleri kapanp

kaldrnca alan bir bebee baktn grr ve bu bebei ok beenerek almaya karar verir. Tam bu srada bir ocuk alamas duyar. ki yalarnda bir ocuk alamaktadr. Aye, ocuun annesine ne olduunu sorar. ocuk oyuncan yere drm ve oyunca tramvayn altnda ezilmitir. ocuk ezilen oyunca iin alamaktadr. Aye de elindeki parasn oyuncak bebek almas iin ocuun annesine verir ve ocua da

alamamasn syler (zdizdar, Nr.37:20-21). Definede Filizin hikyesi anlatlr ve bakalarna yardm etmenin nemi vurgulanmtr. Filiz, kat yrekli yalnz kendini seven, yalnz kendini dnen bir kzdr. Bir gn ekiyalarn gmdklerine inand defineyi aramak iin evden ayrlr ve kaybolur. Daha sonra bir ihtiyarla karlar. Tanmad insanlarla hi konumayan Filiz, bir insan grd iin mutlu olur. htiyarla konuunca sohbet arasnda ihtiyarn ky ky dolaan bir dilenci olduunu renir. Kaybolduundan beri hibir ey yemeyen Filiz ok ackr. htiyar, kuru ekmeini ve suyunu Filizle paylar. tii suyun tad her gn evde itii ieceklerin tadndan daha lezzetli gelir. lk defa bir bakasna teekkr iin, kendine ait deerli bir eyasn verir, annesinden kalma altn yzn ihtiyara hediye eder. htiyar yoluna, Filiz yoluna gider. Filiz yrrken fakir bir kye varr. Bir evden, bir ocuun feryatl sesini iitir. Eve ynelir ve ieri girer. eride kk bir ocuk, hasta annesinin banda alamaktadr. Filiz, ocuk ve annesiyle konutuktan sonra ocuun haline acr. Susayan kadna, ocuun da yardmyla su getirir. Filiz, ilk defa birine hizmet etmitir. Daha sonra ieri, Filizi kkten tanyan yal bir kadn girer. Filizi kke gtrebileceini syler. Filiz kke gidip ailesiyle konutuktan sonra, hasta kadn ve ocuunu kke aldrtabileceini dnerek ii rahat bir ekilde evden ayrlr. Filiz, kke insanlar sevmek, bakalarna yardm etmek gibi gzel huylar kazanarak dner(Taluy, Nr.33:26-26). Oyann Hikyesi adl hikyede de zor durumda olanlara yardm etmenin nemi vurgulanmtr. Oya sihirli bir tlsma sahiptir. Kasabada bir ccenin bana gelen olay renir. Mantar ccesi kurbaaya dnmtr ve oya bu cceyi kurtarmak iin tlsmn kullanmaya karar verir. Kk peri ve oyuncaklar ile birlikte gl kenarna giderler. Glde

kurbaa kendini belli etmek iin durmadan zplamaktadr. Oya bu ok zplayan kurbaay yakalar ve eline alr. Tlsmn kurbaaya dedirir ve eski haline dn, der. Kurbaa Oyann elinde erimeye balar ve ortaya sakall bykl minnack bir adam kar. Hikyenin sonunda cce diz kerek Oyaya kendisini kurtard iin teekkr eder ve sevinle evine gider (Hikyeci Teyze, Nr.75:4). Kar Baba adl hikyenin kahraman bir kardan adamdr ve ocuklar yardm etmenin mutluluunu yaarlar. ki karde sabahtan akama kadar yaan karn durmasyla birlikte baheye kar ve bir kardan adam yaparlar. Kardan adama eski bir gocuk giydirirler. Bana apka takarlar. Yanaklarna da birer tane elma koyarlar. Akam evde otururlarken kap alnr ieriye giren adamn stnde kardan adamn gocuunu ve apkasn grnce arrlar, kardan adamn dirildiini sanrlar. Adam hasta ocuu iin eker ister. Anneleri verir. Bir gn sokakta araba sesi duyarlar. Kardan adamn ocuunu arabayla bir yere gtrdn grrler (akar, Nr.35:22). rdek Yavrusunun Marifetleri adl hikyede ise dayanmann nemi vurgulanmtr. Gneli bir k gn bir rdek yavrusu yolda giderken buzullarn arasnda duman grnce dnyann yandn sanp kamaya balar. Koarken yolda grd horozu, kediyi, kpei, eei, kz de peine katarak ormana giderler. Ormanda kz dier hayvan arkadalarna havalar souyunca donmamak iin ev yapmay nerir. Hibiri bu fikre katlmaz. kz tek bana evini yapar, sobasn kurar. Havalar souyunca donmaktan korkan dier hayvanlar teker teker kzn evine gelirler. Elenirken ieriye o srada kurt girer. Hep birlikte kurdu dvp evden atarlar. Kurt da arkadalarnn yanna giderek olup biteni anlatr (akar, Nr.42:21-22).

Kargayla Yavrular adl hikyede ise vurgulanan deer drstlktr. Karga bir adada yaar. Yavrular oalnca karga yavrularn karaya karmaya karar verir. Yavrularn tek tek azyla adadan karaya tamaya karar verir. lk yavrusunu azna alp denizin stnde havalanr, denizin tam ortasna geldiinde karga ok yorulur ve yavrusuna ileride yalandnda kendisini bu ekilde tayp tamayacan sorar. Yavrusu da korkudan tayacan syler. Fakat karga yavrusuna inanmaz ve denizin tam ortasndayken yavrusunu denize brakr. Karga btn yavrularn bu ekilde tar ve denizin ortasna geldiinde hepsine ayn soruyu sorar ve hepsinden ayn cevab alnca onlar denize atar. Sadece en sonuncu yavru soruya hayr cevabn verir. nk o zaman gerektiini syler. Bunun zerine karga bu yavrusunu btn gcyle karaya tar (Taluy, Nr.30:19). eftaliler adl hikyede ise, paylamann insan iyi ve temiz yrekli yapt vurgulanr. Mehmet Amca ehirden yeenlerine babalar Ahmet Aa ile eftali gnderir. ocuklar hayatlarnda ilk defa grdkleri bu meyveyi ok severler. Akam Ahmet Aa ocuklarn yanna arr ve meyveleri nasl bulduklarn sorar. Mahmut eftaliyi ok beenir. ekirdeini saksya diker. Dier ocuk eftalinin ekirdeini satar. Recep ise eftalisini hasta olan arkada mere gtrr. Babas Mahmutun iyi bir bahvan olacan, dier ocuun ticarete erken balayacan, Recepin ise ok iyi ve temiz yrekli bir ocuk olduunu syler (Aysu, Nr.35:6). ki Fare adl hikyede ehirli bir fare, kyl bir fareye misafirlie gider. Onun yoksulluk iinde yaamasn yadrgar ve kyl fareyi ehre davet eder. Kyl fare bir gn ehre gider. Kibar fareyle birlikte ev halknn uyumasn beklerler. Daha sonra masaya kp karnlarn doyurmaya balarlar. Kyl fare yemek eitlerini grnce

ehre yerlemeye karar verir ve bu kararn arkadana aklar. Aniden bir ses duyarlar. Bir ocuk elinde kla ieri girer ve fareleri kovalamaya balar. Hemen deliklere kaarlar. Bunun zerine kyl fare, byle korku iinde yaamaktansa tarlada yaamann daha iyi olduunu syler ( mzasz, Nr.26:4). Hikyelerde vurgulanan bir baka deer de ibirliinin nemidir.Karanlk Yer adl hikyede olay bir maarada gemektedir. Bir sabah aynn biri, bir maaraya girer. Maarann ar karanlk olmasndan ok korkar ve hemen kendini maarann dna atar. Bu durumu gren kurt, bbrlenerek maaraya girer. Kurtta maaradan ay gibi korkarak kar. Daha sonra bir bayku, karanlklarn dostu olduunu ve korkmayacan syleyerek maaraya girer. Onun da maaraya girmesi ile maaradan kmas bir olur. Ay, kurt ve baykuun yaadklarn gren gn kendisine anlatlanlarn ardndan maaraya girer. Ama kmas zaman alr. ktnda ieride korkulacak bir karanln olmadn syler. Tekrar maaraya girmeleri iin ay, kurt ve baykuu ikna eder, ieriye girerler. eride hakikaten korkulacak bir ey yoktur nk artk gn ieriyi aydnlatmtr (akar, Nr.34:20). Bir Ta Kmrnn Anlattklar adl hikyede olaylar Kenan, Sevim, Leyla ve bir takmr arasnda gemektedir ve ibirlii yapmann nemi vurgulanmtr. Okuldan dnen kardeler evlerindeki sobann snmek zere olduunu grrler ve hibiri inip bodrumdan kmrleri getirmeye yanamaz. Bu srada sobann iinden bir kmr tanesi kar ve konumaya balar. Kmr tanesi ocuklara kmrn ne zahmetlerle ve ne ekilde maden ocaklarndan karldn anlatr. Onlara bodrumda hazr bulunan kmr getirmeye endikleri iin kzar. ocuklar da bunun zerine el

birliiyle sobay yakarlar ve masaya geip derslerini yaparlar (Hikyeci Teyze, Nr.69:5). Kurnaz Sere adl hikyede vurgulanan deer ise akln nemidir. Serenin biri arpa taneleri yerken kedinin biri onu yemee kalkar. Sere de elini yzn ykamadan yememesi gerektiini syler. Kedi utanr. Elini yzn temizlerken sere frsat deerlendirip uar. Bu olaydan sonra kediler karnlarn doyurduktan sonra ellerini yzlerini temizler (Seluk, Nr.45:5). Tilki ile Horoz adl hikyenin kahraman bir horozdur ve tilkiye yem olmaktan akl sayesinde kurtulur. Tilkinin biri bir gn bir horoz yakalar. Tilki, horozu aznda gtrrken bir kz onlar grr ve barmaya balar. Horoz da tilkiden kurtulmak iin kzn aznn payn vermesini ister. Tilki konumaya balaynca horoz kaar ve kt aacn stnden tilkiye gler (Seluk, Nr.45:5). Hindinin Bana Gelenler adl hikyede bakalarnn aklyla hareket eden bir hindinin hikyesi anlatlr. Byk bir ormanda tek bana yaayan bir hindi vardr. Ormanda yaayan hayvanlar kzdrr, hayvanlar ondan kaarm. Hindi, bir gn bir ku ile karlar. Ku ormann dnda insanlarn yaadn, hindinin onlar

kzdramayacan syler. Hindi gaza gelir, ertesi gn erkenden insanlarn ehrine gider, ocuklar hindi ile dalga geerler. Hindi sinirinden kabarr. ocuklarn barmalarn duyan anneleri hindiyi yakalayp kmese koyarlar. Kesip yemek zere beslemeye karar verirler. Bylece hindileri insanlardan baka kimsenin kzdramayaca belli olur. Kabaramazsn kel Fatma, annen gzel sen irkin! sz ocuklar arasnda yaylr (Ekonom, Nr.48:22).

III.1.2.5.

Aile Sevgisi

Doan Kardete yaymlanan baz hikyelerde karde sevgisi ile annelerin fedakarl, ocuklarn korumakla ykml olmas ve anne-ocuk ilikisi n plana karlmtr. Anne Sevgisinde krlangcn biri istasyonun kysnda bo bir vagona yuvasn yapar. Krlangcn tane yavrusu vardr ve onlara ok iyi bakar. Bir gn yuvann olduu vagonu trene balarlar, yavrularn iinde bulunduu vagon da trenle birlikte gider. Anne krlang uzaktan bunu grr ve trenin peine der. Tren memurlar krlangcn srekli vagonun stnde utuunu grnce vagona giderler ve yavrular grnce durumu anlarlar. Tren dier istasyonda durunca yavrular indirirler ve Anne sevgisine bakn! diye mrldanrlar. Anne ve yavrular yeniden birbirine kavuur (akar, Nr.60:8). Drt Direk stndeki Tavukta bir yaz mevsimi evin sahibi kara tavuu kulukaya yatrr. Tavuun altna komularnn hediye ettii drt kaz yumurtasn da koyarlar. Kara tavuk yumurtalarn zerinde yeteri kadar yattktan sonra civcivler ve kazlar yumurtadan kar. Kazlar civcivlerden farkl olmalarna ramen kara tavuk onlar kendi yavrular olarak grr. Onlarn farkl davranlarn tuhaf bir ekilde karlar. Bir gn yamur yaar. Horozun tmesiyle kara tavuk civcivler ve kazlar kmese girer. Yamur bitince kazlar dar kmak isterler. Kara tavuk buna kar knca drt kaz kara tavuu havaya kaldrr. O gnden sonra kara tavuk onlarn kendi yavrusu olmadn anlar (Hikyeci Teyze, Nr.33:21). Kurnaz Tilki ve Tenbel Ayda annesinin szn dinlemedii iin can yanan bir aynn hikyesi anlatlr. Tembel bir ay vardr. Anne ay bu tembel ayya bir

grev verir, gidip karki tarladan karadut toplamasn ister. Yavru ay yolda kurnaz tilkiyle karlar. Tilki onu kandrr ve oyun oynamaya balarlar. Ancak oyunun sonunda can yanan tembel ay olur. Tilkiyi kovalarken dm, kendisi bir tarafa annesinin dut toplamas iin verdii kova ise baka bir tarafa savrulmutur (Hikyeci Teyze, Nr.46:7). Apdullah adl hikyede Apdullahn babas lmtr. Annesi de ok alt halde durumlar pek iyi deildir. Apdullah annesinin zerindeki yamal elbiselerine ilenir ve bir gn kpei Karaba ile daa kar, satmak iin odun toplar. Sonra ehre inecekken bakar ki toplad odunlar yoktur. Odunlar koyduu yerdeki izi srer ve odunlar opur Osmann aldn grr. Bir ekilde Apdullah odunlar opur Osmandan alr ve odunlar ehre gtrp satar. Dndnde, kazand paralar annesine verir ve bundan sonra ona maddi konuda yardmc olacan belirtir. Annesi ok duygulanr (Taluy, Nr.38:25-26). Bayan Filde, ocuklarn koruma gdsyle, onlara tler veren anne ile ocuklar arasndaki atma ilenmitir. Hikyenin kahramanlar fillerdir. Knal dier kardelerinden farkl olarak, annesinin uyarlarn abartl bulmakta, dnyann sylendii gibi kt olmadna inanmaktadr. Anne sz dinlemeyen Knal'nn ba derde girince, anne fil, ocuklarn korumak iin getirdii kstlamalarn nedenini aklar: Gzel eyleri gizleyen fenalklar, klar rten karanlklar dnmek benim hakkmdr. nk ben anneyim (Hikyeci Teyze,Nr.52:2122).

Evin Acsnda babalarnn lmn ocuklarna syleyemeyen bir annenin dram anlatlr ve her eye ramen hayatn devam etmesi gerektii vurgulanr. Boyac Nef alrken ocuklar da atlyede babalarna yardm ederler. lerini bitirip eve getiklerinde, Boyac Nef pencereden manda arabas sren sarho birinin hzla uuruma doru gittiini grr. Hemen dar kar ve barr adama. Adam duymaz. Boyac Nef de arabann arkasndan koar. Sonra manda arabas boyac Nefi de srkler ve Nef ok kt bir ekilde yaralanr. Gnlerce evde hasta yatar ama iyileemez. Hastaneye kaldrlr. Kars ve ocuklar ok zlrler. Bir sre sonra babalarnn ldnn haberi gelir. Kadn uzun bir sre babalarnn lmn ocuklarndan gizler. Sonra sylemek zorunda kalr. ok zlrler ama hayata devam ederler (Elbi, Nr.38:8). ki Adan Hikyesi adl hikyede Kk Mura Oinalarn tek kzdr ve hikyede karde sevgisi vurgulanmaktadr. Hayatta istedii her eye sahiptir. Ama byk bir eksiklik hisseder. Hep yalnzdr. Kardei yoktur. Bu nedenle mutsuzdur. Annesi kendini iyi hissetmesi iin Muray Spartovlara gndermeye karar verir. nk Spartovlarn yedi tane ocuu vardr. Ancak ok fakirdirler. Anneleri hem iftlik hem de ev ileriyle uratndan ocuklaryla fazla ilgilenemez. ocuklar kendi ilerini kendileri hallederler. Spartovlarn ocuklarndan birinin ad da Muradr. Mura Oina Spartovlarn ocuklarn ok sever, onlarla tm gn oyunlar oynar. Ancak ada Murann ertesi gn ihtiyar ve zengin teyzelerinin yanna gideceini renir. Kardeler buna ok zlmektedir. Bu nedenle Oinann kardeleri, Muradan kardelerinin yerine yaz geirmek iin teyzelerine gitmesini isterler. Mura bunu kabul eder. Ertesi gn kardeler Muray yolcu ederler. aa Teyze Muray karlar. Ancak Mura hi yoksul gibi grnmemektedir. Buna arr ve Spartovlarn kendisini kandrdn dnr. Her ey ertesi gn ortaya kar. Bayan Spartov kznn gitmediini renir ve hemen aa Teyzeye telgraf eker.

Bayan Spartov da Mura Oinay almaya gider. Bu arada Mura, aa Teyzeye Spartovlar hakknda her eyi anlatr. aa Teyze bunun zerine Spartovlarn yedisini birden kkne davet eder (styakova, Nr.26:16-17). Balknn Olu adl hikyede Piyero adl bir ocuun kardeini bulmak amacyla Parise yaya olarak gidii ve karlat zorluklar anlatlr. Yolda giderken dada yatmak zorunda kalr, kyafetleri eskir, a kalr ve zengin iki kzla karlap onlarn hakaretlerine maruz kalr. Btn cesaretini ise sadece yldzlardan alr (Hikyeci Teyze, Nr.51:4).

III.1.2.6.

Olumsuz Davranlardan Uzak Durma

Hikyelerde evden kama, n yargl olma, yalan syleme, dncesizce hareket etme, hrszlk, bencillik, byklerin szn dinlememe gibi olumsuz huy ve davranlar kt sonularyla gsterilmi ve ocuklara nelerden saknmalar gerektii sezdirilmek istenmitir. Krk Saat adl hikyede lk, doum gnnde kardelerinin ald kol saatini ok sevmektedir. Bir gn deniz kenarnda oynarken frtna nedeniyle koarak eve gelirler. Ancak lk saatinin olmadn grr. Deniz kenarna gidip aramaya balar ve onu kumlarn arasnda bulur. Ancak saatinin cam krlmtr. ocuklar bu ii yeni komularnn olu Mahmutun yaptn dnerek ona bir mektup yazarlar. Mahmut ve kardei de onlara bir mektupla bir paket brakr. Mektupta lkden yeni saati kabul etmesini ve artk aralarndaki anlamazlklarn kalkmasn rica ederler. lk

ve kardeleri saati geri gnderir. Aradan aylar geer. Bir gn lk gazl bezle mantosunun yakasn temizlerken, oca kapatmak iin mutfaa ynelir ve birden alev alr. Alevler iindeki lky Mahmut kurtarr. lk nasl teekkr edeceini bilemez. Metinde nyargnn yanl bir davran olduu aktarlan olayla verilmi, metnin sonunda yazarn tleriyle pekitirilmitir: Seneler getike, bu iki komunun ailenin birbirlerine kar olan sevgileri artt. lkyle kardeleri de tanmadklar kimseler hakknda yle abucak kararlar vermenin hi de doru olmadn rendiler ( Glten, Nr.10:19). Yourt Hrszlar adl hikyede, Vasyutka kendinden iki ya kk olan kardei Petkay kilerden yourt almas iin kandrr. Petka kk kardei Olkay yalnz brakarak arkada Vasyatka ile birlikte kilere girerek bir mlek yourdu yerler. O srada Anka Ablaya yakalanr ancak suu da kediye atarlar. Anka Abla yourdu kedinin yemediini ocuklarn yzlerine bulaan yourttan anlar. Onlar kafalarna birer klah takarak cezalandrr. Ancak bu onlar daha da neelendirir. Sokaa ktklarnda dier ocuklar da birer klah yapp kafalarna geirirler. Bu durumu gren Anka Abla elinde olmadan o gnk yaramazlklarn affeder. Metinde hrszlk yapan ocuklara ablalar komik bir ceza verir. Bu ocuklar iin bir oyuna dnr. Hrszlk yapmann yanl bir davran olduu yalnz verilen cezayla vurgulanmtr ( Najvn, Nr.25:13-15). Hrsz adl hikyede hrszln kt bir davran olduu ve er ge ortaya kaca vurgulanmtr. Hrszla alm bir kar-koca komusunun saatine gz diker. Saati almak iin akam komunun yolunu tutarlar. Gizlice saati antalarna koyarak

msaade isterler. Ama tam kapdan karlarken antadaki saatin almasyla kendilerini ele verirler (Ekonom, Nr.51:16). Dncesizce hareket etmenin kt sonulara yol aacann anlatld lerde kahramanlar, deneyim sonucu yaptklar yanllar anlarlar. Kz ocukla Mantarlar adl hikyede, mantar toplam olan iki kz demiryolunun raylarndan karya geerken birden trenin sesi duyulur. ocuklarn by geriye srar, ancak kk kz raylarn ortasnda kalmtr. Ablas ona komas iin barsa da o sylenenin tam tersine doru komaya balar ve aya taklarak der. Bu srada topladklar mantarlar da der. Kz mantarlar toplamaya balad srada tren de yaklamtr. Ablasnn feryatlar da, makinistin dd de bir ie yaramaz. Tren mantarlar toplamaya alan kn zerinden geerek durur. Ancak herkes arr nk kk kza hibir ey olmamtr. Yatt yerden ban kaldrr ve mantarlar toplayarak ablasnn yanna koar. Raylardan geerken dncesizce davrand iin, kk kz trenin altnda kalma tehlikesi geirir. Ayn sayda yaymlanan Tolstoya ait iki hikye Yaknda

yaynlayacamz Tolstoydan 17 Hikyeadl kitaptan alnmtr. ibaresiyle dergi sayfalarnda yer alm, bylece Doan Karde bir yandan ocuklar kitap okumaya ynlendirirken, bir yandan da kendi kitaplarnn tantmn yapma olanandan yararlanmtr (Tolstoy, Nr.15.:13). Papatyann syan adl hikyede dnmeden hareket eden bir papatyann yaadklar anlatlr. Bir gn Papatya hi gne grmedii iin ikayet etmeye balar. Arkadalarna hep bunu anlatr. Kertenkele arkadandan onu yerinden karmas

konusunda yardm ister. Yal bir kertenkele ise papatyay uyarr, yapma diye. Fakat papatya onu dinlemez, akam yava yava hareket ederek topraktan kurtulur ve gne grecei yerlere doru gitmeye balar. Fakat kan bir firtna ile srklenmeye balar. Daha sonra yaan yamurda slanr. Daha sonra karsna bir kaplumbaa kar. Ve onu yemek ister. Bir kurbaa onu kurtarr. Papatya ise yaptklarndan ok piman olur (Taluy, Nr.57:8-9). Nisan Bal adl hikyede ise, dncesizce yaplan hareketin sonucunda gzel eyler yaanmtr. Necla bir kapcnn kzdr. Babas askere gittii iin annesi kapclk yapmak zorunda kalr. Necla da okul klar annesine yardm eder. Bir gn Neclay okul dnnde arkadalar Orhan, Kemal ve Erol arrlar ve evlerinin karsndaki kkn hanmnn Neclay grmek istediini sylerler. Necla bu duruma ok arr, arkadalarna inanarak o kke gider. Kkn hanm ve kz bahede oturmaktadrlar. Neclay grnce ararak neden geldiini sorarlar. Necla, onu hanmn ardn, o yzden geldiini syler. Tam bu srada Necla, arkadalarnn kahkahalarn ve Nisan Bir Bal diye barlarn duyar. Kkn hanm fkesini Necladan karr. Hanmn kz Rezan, annesini sakinletirir ve Neclaya kzmamasn syler. Daha sonra Rezan aklndan geeni annesine anlatr. Neclaya okul klarnda kendilerine gelip beraber ders alabileceklerini syler. Necla memnuniyetle bu fikri kabul eder veRezann ikram ettii ikolatalardan alr. Necla mutlu bir ekilde evine dnerken arkadalarna yaptklar aka iin teekkr eder (Hikyeci Teyze, Nr.41:5). ki Tccaradl hikyede fakir bir tccar, yolculua karken tm sermayesi olan demirlerini zengin bir tccara emanet eder. Dnnde demirleri geri istediinde tccar onlar bir farenin kemirdiini syler. Fakir tccar buna inandn

syler. Eve giderken zengin tccarn kk olunu grr. Adam ocuu severek eve gtrr. Zengin tccar kaybolan ocuunu sorduunda ona bir leylein olunu gtrdn syler. Kendisiyle alay ettii iin ona kzan zengin tccara fareler demiri kemiriyorsa, leylein de olunu gtrm olabileceini syler. Bunu zerine zengin tccar demirleri sattn itiraf eder ve iki kat paray vereceini syleyerek oluna kavuur. Yalan sylemenin kt bir davran olduu, sylenen yalann er ge ortaya kaca mesaj, olayla verilmitir (Tolstoy, Nr.22:4). Bir Dinlenme Tatili adl hikyede de sylenen yalann er ge ortaya kaca vurgulanmtr. Okullar tatil olunca, Esin, Okan ve nci anneleri Perihan Hanm ile Leyla Teyzenin evine giderler. Perihan Teyzenin hep bir yemek srprizi olur ve bu yemek sofraya gelip bilinmeye allncaya kadar sylenmez. Leyla Teyze, ocuklar iin kremal pastalar almtr. Kremal pastay ok seven Esin, srpriz yemei renmek iin mutfaa gider, frn aar ve yemein frn makarna olduunu renir. Sofrada yemein ne olduu sorulduunda hibir ocuk bilemez ama Esin bilir. Herkes buna arr ama Esin bu konuda yalan syler. Sadece tahminde bulunduunu syler. Fakat tepsinin iinden Esinnin bileklii kar. Herkes arr ve Esinin yalan ortaya kar. Annesi Esini tatlsn kardelerine bltrerek cezalandrr. Leyla Teyze bu duruma olduka zlr (Hikyeci Teyze, Nr.38:6-7). Duygunun Verdii Sz adl hikyede de sekiz yandaki Duygu bir su iler ve suunu rt pas etmek iin bir yalan syler. Ancak yalan abucak ortaya kar. Annesi Duyguya ok kzar. Ama hi barp armaz. Ceza da vermez. Sadece Duyguya artk hi gvenmediini syler. Duygu bu duruma ok zlr. Artk ne

yaparsa yapsn annesi ona gvenmez ve inanmaz diye dnmeye balar. Bu dnce aklna geldike ldracak gibi olur. Duygu alamaya balar. Keke annem bana ceza verseydi, barsayd, kzsayd ama bunu sylemeseydi diye dnr ve dndke daha kt olur, hkrklara boulur. stanbuldan tatile gelen abisi Burhan, Duygunun hkrklarn duyar ve yanna gider. Duygu olanlar abisine anlatr. Burhan Duyguya bundan sonra ne olursa olsun yalan sylememesini, sz vermesini ister. Eer yalan sylemezse annesinin bunu fark edeceini ve zamanla onu affedeceini syler. Duygu abisine, yalan sylemeyeceine dair sz verir. Okullar alr, Duygunun abisi stanbula dner. Duygu, Burhana

gnderdii bir mektupta nasl affedildiini anlatr:


Aabeyciim; bir hata daha yaptm, ama bu hatayla annemin gvenini kazandm. Badattan mer Amcam ile yengem geldiler. Bizlere trl trl, bir birinden gzel, birbirinden deerli, eyalar, taklar, oyuncaklar, kumalar, allar ahane. Grmee deer. Geldikleri gn evde misafir gn vard. Annem salona, allar ve kumalar brakmt. Misafirlere gsterdikten sonra, hep birlikte oturma odasna getiler. Annemin mektup yazd masann zerinde harika bir al vard. Herkes en ok o al beenmiti. ala yakndan bakmak istedim. Elime aldm ve omuzlarma attm. Yerine koyarken birden bir ey oldu, mrekkep annemin en gzel alnn stne dkld. Kedimiz Pamuk mrekkebe doru geldi. Mrekkebe basmasn diye kovalarken, mrekkebe bast ve salonun bir ucundan dier ucuna kotu. Ne yapacam ardm. Annem en gzel al mahvoldu diye ok zlmt. Yengem de Pamuka svyordu. Amcam da yengemi onaylyordu. Ben olanlar onlara anlattm. Amcam anneme byle evlatlar yetitirdiin iin gurur duymalsn dedi. Annem ok mutlu oldu. Bana beni affettiini sylemedi ama ben bunu gzlerinden anladm (Taluy, Nr. 52:15-16).

Byk Ac adl hikyede arlarn yumurtlama dnemlerinde yaananlar anlatlmtr. Yazn geliiyle btn hayvanlarda bir hareketlilik grlr. Arlar da ieklerden topladklar bal peteklere yerletirmekle meguldrler. Bir tek bey ar endielidir. Yavrulardan bir bey ar karsa, ii arlar onu hi acmadan ldreceklerdir. i arlarn hain planlarn duyan kralie zlr. Ancak ihtiyar bilge

bey ar bir tehlike annda kap baka bir yuvaya gitmekten sz edince teselli bulur. Gnler geer. Yumurtalar arya dnr. Fakat ilerinden kan tek bey-ar da zayflktan lnce, kralie hain arlarn ldrlmesini emreder. Btn kovan onlar balamas iin kralieye yalvarr. Kralie onlar balar ancak rtbelerini alr ve bundan sonra en ar ileri onlara yaptrr. Metinde stlerine ihanet edenlerin cezalandrlaca arlarn iktidar oyunlar araclyla verilmitir ( Tr, Nr.16:14-15). Tekirin Tvbesi adl hikyede Tekir, farelere bir mektup gndererek bundan byle hi birini yemeyeceini yazar. Bu szlerinin ispat iin de hepsini gece yars frna davet eder. Fareler bu szlere inanp inanmamalar gerektiini tartmaya balar. htiyar bir fare dierlerine gitmemelerini nasihat eder. Tartmalardan sonra birka ihtiyar fare dnda- fareler gitmeye karar verir. Frnda toplandktan ksa bir sre sonra Tekir gelir ve hepsinden zr diler. Farelerden haklarn helal etmelerini ister. Bunu zerine teekkr eden Tekir btn gnahlarndan kurtulmu olduunu, yeniden gnah ileyebileceini syleyerek fareyi orackta yer. Deneyim sahibi olan byklerin szn dinlemek gerektii, gen farelerin balarna gelen olayla anlatlmtr ( Tr, Nr.12:18-19). Agzl Deirmencide elindekiyle yetinmesini bilmeyen Hasan Dedenin hikyesi anlatlmaktadr. Meri nehri kysnda deirmenci Hasan Dede adl bir ihtiyar vardr. Buday ten Hasan Dede, deirmene gelip de un tecek olan kyller uyuduktan sonra her uvaldan birer avu buday alar. Sonra onu gtrp deirmenin kenarndaki bir ukura boaltp stn byk bir tala kapatr. Bunu gren kurbaadr

sadece. Bir gece herkes uykudayken deprem olur. Herkes evini ve ocuklarnn durumlarn merak ederken Hasan Dede deprem srasnda atdan den bir altnn aknlndadr. Ve iten ie tekrar deprem olmasn ve bir altnn daha dmesini ister. Byle dnrken bir deprem daha olur ve Hasan Dede yere yuvarlanr, ba bir un uvalna girer. Neredeyse boulacaktr. O srada deirmende Hasan Dededen baka hi kimse de yoktur. Sabahleyin bir kyl gelir. Hasan Dede gzlerini amak ister ama bouna abalar. nk artk gzleri grmemektedir. Kyl deirmenin ortasndaki bir yn altn grr ve akn akn bu altnlarn nereden geldiini sorar. Hasan Dede alayarak, kylye altnlar alp gtrmesini, onlarn kendisine lazm olmadn syler (akar, Nr.37:19). Kambur Adamda insanlar d grnleriyle deerlendirmenin yanll vurgulanmtr. Kambur bir adam her zaman olta ile balk tutar. Birka ocuk da onun kamburu ile dalga geer. Suya ta atarak balklarn karr. Adam ok zlr ama kimseye bir ey sylemez. Bir gn ocuklardan biri suya yuvarlanr. Kambur adam ocuu boulmaktan kurtarr. Bu davranndan dolay ocuklar daha nce kambur adamla dalga getikleri iin utanrlar (Seluk, Nr.45:5). Bir Akam st adl hikyede insann hayata bak asnn nemi vurgulanmtr. karde Mine, Cengiz, Yavuz bir akam st odalarnda dertleir. Anne ve babalarnn kendilerini sevmediklerinden dert yanarlar. Kimse onlarla ilgilenmez nk Amerikadan amcas ve yengesi gelecei iin hazrlk yaparlar. ocuklar amca ve yengesini daha nce grmemilerdir. Kendi dertlerine den ocuklar amca ve yengelerinin geldiini bile duymazlar. Mine eski zamanlardaki gibi bir peri kznn gelip onlara yardm etmesini ister.

Bir sre sonra ieriye beyaz krkl, sarn, mavi gzl gen bir kadn girer. ardklar periyi karlarnda gren ocuklar ok arrlar. Ona dertlerini anlatrlar. Cengiz, her sabah zorla st imekten; Yavuz, karnesindeki krklardan dolay bisikletinin elinden alnmasndan, byynce futbolcu olmak istediinden ve babasnn kendisini anlamadndan; Mine ise, annesinin szn dinlemedii iin kirlettii elbiseyle okul msameresine gitmek zorunda olduundan dert yanarlar. Gen kadn Cengize, st imenin nemini; Yavuza, bilgili bir sporcu olmann nemini; Mineye ise; nerede, ne zaman nasl giyinilmesi gerektiinin nemini anlatr. ocuklar periye hak verirler ve ne yapabileceklerini sorarlar. Gen kadn cebinden kard beyaz tozu avularna dker, yedikleri zaman mutlu olacaklarn syler. ocuklar tozu yutarlar ve eskiden yakndklar ikayetlerini unuturlar. Gen periden tekrar toz istediklerinde peri olmadn, Amerikadaki yengeleri olduunu syler. Metnin sonunda nsan her eyi grmek istedii gibi grr. Memnun olmak istedikten sonra, her eyde iyi taraflar bulur, neeli olabilirsiniz. mesaj yengenin azndan verilmitir (Taluy, Nr.42:15-16). Masallara nanan ocuk adl hikyede ise, hayal dnyasnda yaayan bir ocuun hikyesi anlatlm ve masal dnyas ile gerek dnyann farkl olduu vurgulanmtr. Ahmet adnda kyde yaayan kk bir ocuk vardr. Ahmet olduka yaramaz bir ocuktur. Ahmet yedi yana gelince babas onu okula yazdrmak ister. Ahmet bu duruma kar kar ve okula yazlmayacan syler. Babas da onu azarlayarak istedii yere gitmesini, eve gelmemesini syleyerek Ahmeti korkutur. Ahmet de bunun zerine okumadan, almadan, yan gelip yataca, her eyin hazr bulunaca bir yer hayal etmeye balar. Fakat yolda karlat insanlardan byle bir

yerin olmadn renir. Bu insanlar Ahmete eitli tler verirler. Bunun zerine Ahmet zamanla bu fikrinden vazgeer ve bir yolcu ile birlikte kyne dner. Beyaz okul binasnn nnden geerek evine varr (akar, Nr.30:20-21). Yamur Bulutu adl hikyede vurgulanan deer ise bencilliktir. Bir yamur bulutu kurak bir topran stnde durur. Baaklar susuzluktan lmek zeredir. Toprak ve iekler kurumak zeredir. Ky meydannda oturan bir adam ise bu kuraklktan olduka memnundur. Geen yln hasatnn satlmas iin bu kurakln srmesini istemektedir. Bu cimri adamn piposundan kan duman havaya doru ykselip buluta karr. Ona cimri adamn durumunu anlatr. Bulut buna ok zlr ve yamur yadrtr. Aradan birka gn geer. Kuraklk hala srmektedir. Cimri ise tenekeler dolusu para kazanacan dnmektedir. Aniden avluyu kaplayan saman yn kuraklktan alev alr. Yangn ksa srede tm avluya yaylr. Cimrinin her eyi yanar. Bu durumu gren kyllerden biri yangnn kuraklktan ktn syler. Bu szleri duyan cimri bir zamanlar dndklerinden utanr. Ertesi gn yamur, cimri hari her eye yeniden hayat verir (akar, Nr. 26:8).

III.1.2.7.

Sala zen Gsterme

ocuklar zellikle salk konusunda her frsatta uyarlm, hikyelerde dahi salkla ilgili koruyucu bilgiler ska aktarlmtr. Bu bilgiler genelde hikye kahramanlarnn azndan verilmi, ocuklar salkl yaam konusunda bilinlendirilmek istenmitir.

Cemileyi Tanr msnz? adl hikyede olunu Ankara Hayvanat Bahesi Gazi iftliine gtren Aye Abla, Cemile adl bir maymunun hikyesini dinlerken, maymunlarn zellikleri ve hayvanat bahesinin kurallaryla ilgili bilgiler de edinir. Sylei trnde yazlm olan metinde Aye Abla satr aralarnda ocuklara salkla ilgili tler verir:
Aman ocuklar sras gelmiken syleyim de sizin de aklnzda olsun, gnein kuvvetli olduu gnlerde sakn uzun zaman ba ak gnete kalmayn. Hayvanat bahesine gittiimiz gn, biz naslsa byle bir gaflette bulunduk da sonradan ac ac cezasn ektik. kimizi de gne arpt. (Aye Abla, Nr.2:8)

lk Ders adl hikyede insann beden ve ruh saln korumasnn nemi vurgulanmtr. retmen rencilere tatillerinin nasl getiini sorar. renciler de onlara nasl getiini anlatr. renciler saln ve mutluluun hep fiziksel salktan getiini syler ama retmen rencilere saln ayn zamanda ruhtan getiini de syler (akar, Nr.56:8). Her eyin Ba Salk adl hikyenin kahramanlar fakir bir kyl ile salktr ve hayatta en nemli eyin salk olduu vurgulanmtr. Fakir ve tembel olan bir kyl tarlada alrken alar. Yoldan geen salk adama niye aladn sorar. Kyl zengin olmak istediini syler. Salk ona en byk zenginlik salk der ama kyl kabul etmez. Salk kyly altn dolu bir maaraya gtrr. Kyl torbalarna altnlar doldurur. Kendine byk bir ev yaptrr. Ama hastalktan da bir trl gzn aamaz. Salk bir gn yine gelir, kyl yine alamaktadr. Kyl salk istediini para pul istemediini syler. Salksa ona artk ok ge kaldn syler. Kylnn gzlerinden yalar boanr (Seluk, Nr.35:19).

Alinin Merak adl hikyede derinin grevleri ve temizliin nemi, Alinin sorduu sorulara ninesinin verdii karlklar araclyla aklanr:
Ter vcudumuzun kulland birok maddeleri de dar att iin kendisine mahsus acayip, sevimsiz bir kokusu vardr.../ Vcudumuz durmadan, dinlenmeden yeni yeni deriler yapar. Eski deriler de para para dp gider. Hatta bazen orabn iinda veya salar arsnda ufack deri paralarna rastlanabilir. Ama bunlar ok kk eylerdir.../derilerimiz vcudumuzun dier btn paralan gibi yediimiz yemeklerden yaplr. Besleyici maddeleri derimize kadar kan damarlar tar. Eer derimizi besleyecek yemekler yemee ve onu temiz tutmaa dikkat edersek, o zaman cildimiz shhatli, gzel bir renk alr. Vazifesini iyi yapar. Derimizin devi, vcudumuzu korumak ve bedenimizin kulland maddelerin bir ksmn dar atmaktr ( mzasz, Nr.52:5).

Metnin sonunda, ocuklara temizlikle ilgili tler de verilmitir:


Sizin yanza gelmi ocuklar temizlie ok dikkat etmelidirler. Daima kendi havlularn, kendi mendillerini, kendi di fralarn ve taraklarm kullanmaa, bakalarnn temizlik eyalarna el srmemee dikkat etmelidirler. Gnn muntazam saatlerinde ellerini, yzlerini ykamak, dilerini fralamak, salarn taramak medeni bir insan iin bir vazifedir( mzasz, Nr.52:5).

Dzenli beslenmenin salkl yaama etkisi ile ilgili hikyelere de rastlanr. retmenin Hikyesi adl hikyede iki farkl ikiz kardeten sz edilmitir. Vacide ile Oya salkl beslenip, dzenli yaarken; Mehmet ile Aye yediklerine dikkat etmemektedir. Anlatc iki rnek karde zerinden beslenme dzeninin nemini vurgulamtr: Vcudumuzu besleyecek yemekler, bize yaramayacak eylerden daha pahal deildir. Marul, salata, hyar, domates, irmik, yulaf, karameladan,

aydan daha ucuzdur. Taze yumurta, ocuklara etten daha ok yarar. Halbuki yumurta etten daha pahal deildir. Havu da ok ifal bir sebzedir. yle olduu halde ok ucuzdur. Onun iin ocuklar kendilerini iyi besleyecek eyleri yemee ok dikkat etmelidirler ( Taluy, Nr. 54:8-9). Pasl ivi adl hikyede ise, ocuklar pasl iviye kar uyarlmtr. retmen bir gn rencilerini bir hastaneye geziye gtrr. Hastane doktorlarndan biriyle tanan ocuklar, bilgi almak amacyla doktora eitli sorular sorarlar. Snfn yaramaz rencilerinden zcan arkadalarnn yanndan ayrlr. Duvarn kenarndaki dolaplarn yanna gelir. Sra halindeki renk renk kavanozlar, duvardaki resimleri inceler. Sonra bir pasl ivi dikkatini eker. Doktora bu pasl iviyi ne yapacan sorar. Doktor da bu pasl iviyi bir ocuun plkte bulduunu, onunla oynad iin ayana battn, bunu nemsemedii iin aclar iinde kvrandn, hastanede ameliyat edildiini, eer ge kalnsayd tetanoz olacan ve mrnn sonuna kadar topal kalacan anlatr. ivilerle oynamay ok seven zcan, doktorun anlattklar korkutur. Cebinde tad birka iviyi hemen bir kada sarar ve atar ( mzasz, Nr.62:8).

III.1.2.8.

Doal Yaama lgi Duyma

Hikyelerde ilenen konulardan biri de doadr. Bu hikyelerde de konusunu salk bilgilerinden alan hikyelerde olduu gibi olay arka plana atlm, verilmek istenen bilgi ve deerler, kahramanlarn syledikleri szlerle vurgulanmtr. Termitlerin Hayatnda termitlerin yaam anlatlr ve hikyede doada bulunan her eyin sistemin bir paras olduu vurgulanr. Bir Pazar sabah ocuklar

Osman Beyden beyaz karncalarn hayatn anlatmasn isterler. Bunun zerine Osman Bey termitlerin hayatn anlatmaya balar. Termitlerin ekvatorda yaayan hayvanlar olduunu, bu hayvanlarn kendi kurduklar ehirlerde yaadklarn, btn ihtiyalarn kendi kendilerine karladklarn, fakat tahta ve tahtadan yaplm eyalar yedikleri iin ekvatordaki insanlara byk zararlar verdiklerinden bahseder. Osman Bey daha sonra bu hayvanlarn yuvalarn topraktan yaptklarn, sekiz metreye kadar ykselen bu yuvalarn ok salam olduunu bu nedenle ancak dinamitle ykldn syler. Yuvalarn bu kadar salam yapmalarnn nedeninin ise darda ki dmanlardan korunma olduunu anlatr. ocuklar bu dmanlarn kim olduunu sorarlar. Babalar termitlerin dmanlarnn insanlar deil dier hayvanlar olduunu, bu hayvanlarn termitleri yediini bylece doadaki dzenin salandn syler. Eer bu hayvanlar termitleri yemeselerdi termitlerin insanlara daha ok zarar vereceini anlatr. Bu nedenle tabiat anann sadece lzumlu olacak kadarn braktn anlatr. Bu hayvanlarn ormanda bulunan gereksiz odun paralarn yiyerek fayda saladklarn syler (Aye Abla, Nr.30:4-5). Orman Cininin c adl hikyede insanlarn doaya verdii zararlar arpc bir ekilde vurgulanmtr. Ilk bir yaz gecesi, Orman Cini su perilerinin byk anas olan Su Cadsnn yaad derenin kysna gider. Orman Cininin dereye ta atmas ile Su Cads ortaya kar. Her ikisi de insanlarn kt olduuna inanmaktadr. Dertleirler. Ormana gelerek ate yaktklarna, hayvanlara zarar verdiklerine, ormandaki aalar kestiklerine, derelere balk alar kurduklarna inandklar insanlara kar bir plan hazrlarlar. Uygulayacaklar plan konusunda szletikten sonra Orman Cini, Su Cadsnn yanndan ayrlr. Ertesi gn plann uygulamaya gemeye hazrlanan Orman Cini, izci kyafetli bir ocuun yaral bir tavana, baka bir ocuun da yaral ku

yavrularnn yuvasna girmesine yardm ettiini grnce insanlar hakknda yanl dndn anlar. Su Cadsnn yanna giderek uygulayamadklar planlar hakknda konuurlar. Daha sonra Orman Cini ve Su Cads ait olduklar yere dnerler (Hkayeci Teyze, Nr.34:4-5). Son Deneme adl hikyede de insanlarn doann dengesine zarar vermelerinin yanll vurgulanmtr. htiyar kimya Profesr nfolius niversiteden emekli olur. Kk gzel bir kasabada baheli bir ev satn alr. Missu adnda bir kedisi ve Pipo adnda bir kpei vardr. Kasaba halk onun varlyla vnr. Gne Pastanesine ve komularna sk sk gider. Gnlerden bir gn komularndaki bir ziyafetten dnerken Pipo ve Missunun konuabilmelerinin gzel bir ey olacan dnr. Onlar konuturacak bir ila icat etmeye karar verir. ehirden aletler alp laboratuarna kapanr. evresiyle ba kopan nfoliustan kasaba halk bir icat bekler. Derken bir gn bir karm hazrlar ve tm hayvanlara iirir. Sabah kalktnda amacna ulamtr. Pipo ve Missu kendine kar naziktir. Ancak dier hayvanlar umduu gibi davranmaz. Ortalk karr. Kasaba halk tedirgin olur. Pipo ve Missunun da tavsiyesiyle hazrlad yeni bir karm hayvanlara iirerek yaptn dzeltir (Taluy, Nr.48:4-5). ki Avcda olaylar yerli avc ile ehirli avc arasnda gemektedir ve insanlarn yaad evrenin artlarn bilmelerinin nemi vurgulanmtr. Kuzey memleketlerinin birinde iki avc vardr. Bunlardan biri ehirli, avlanmaa hevesli, ama ehirdeki ii onu ou zaman bu zevkten mahrum eder. Dieri ise, ormanlk bir blgede doup bym, ormanlarn btn zelliklerini bilir. ehirli avc frsat bulduka arkadan ziyarete gitmektedir. Bir sonbahar gn avlanrlarken avclar garip bir ses

duyarlar. Bu ses, ormann derinliinden gelen rktc bir sestir. ehirli avc bu sesten adamakll korkar, ancak bunu evresindekilere belli ettirmez. Yerli avc ise cebinden kard ddk ile hayvann barn andran bir sesle ttrr. Sonra hayvann homurtu ve ayak sesleri gittike yoklar. Bir sre sonra yabani geyik grlr. Hayvan grr grmez panikleyen ehirli hayvana ate eder, ancak bu ate sadece hayvann sinirlenmesine neden olur. Hayvandan kaan avclar aalara trmanrlar. ehirli heybetli bir kayn aacna, yerli ise kt bir am aacna trmanr. Geyik ehirlinin ardndan gider ve aaca boynuzlaryla vurarak sarsar. Bundan sonu alamayan geyik aacn kkn kazmaya balar. Kk zayf olan kayn aac hemen devrilir, ancak ehirli avcya bir ey olmaz. nk aa devrilirken am aacna dayanr, bunu frsat bilen yerli avc arkadan yanna eker. Geyik bu seferde am aacnn kklerini kazmaya balar, ancak bundan bir sonu alamaz. nk yerli avc aalarn

zelliklerini bildii iin kendini salama almtr. Daha sonra geyik bu durumdan sklr ve ekip gider. Aatan inen avclar evlerine dnerler. Yine bir gn bu iki avc avlanmaya giderler. Bu sefer iki avc da farkl ynlere doru giderler. ehirli yalnzdr, ancak yerlinin kpei vardr. ehirli bir vakit yrdkten sonra bir kar ynyla karlar. inde bulunan ayya ate ederek ldrr ve ayy yzer. Vaktin nasl getiini anlamayan ehirli avc havann kararmasyla bulunduu yerde gecelemeye karar verir. Postun tyl tarafn zerine alarak uyur. Ryasnda bir aynn boazna sarldn grr ve korkuyla uyanr. Uzaktan bir hayvann geldiini grr. Bu hayvan yerli avcnn kpeidir. Yerli avc, ehirli avcnn yanna gelir ve posta denei ile vurur ve postun donmu olduunu grr. Arkadana keke postun kanl tarafn zerine alsaydn, bylelikle hem sen mezdin hem de post donmazd der (Taluy, Nr.41:9-10).

Kabakla Diken adl hikyede doadaki her eyin bir ilevi olduu vurgulanmtr. Bir yaprak ynn altnda bir kabak ekirdeiyle bir dikencik vardr. Bir gn dikencik rahatszlanr, derdini kabak ekirdeine anlatr ama kabak ekirdei onu ciddiye almaz; onun hibir ie yaramadn syler. Dikencik buna ok zlr, eeklerin onu yediini anlatr ama kabak ekirdei bu seferde eeklerin bir ie yaramadn savunur. Bahar gelir tarla sahibi tarlay kabak ekirdeiyle donatr, kabak ekirdekleri serpilir, kocaman olur, fakat bir gn kuraklk balar, yerler atlar, kabaklar sulanamaz. Tarla sahibi kabaklarn haline ok zlr, evine dner. Eeine ii su dolu iki gm ykler fakat eek tarlaya doru koarken aya taa arpar ve der. Sular da dklr. Kabak yuvarlanan eee bakar ve kn syledii szlerden utanr. Kabak susuzluktan kurur. Tarlann ortasnda yalnz eek dikeni kalmtr (Seluk, Nr.46:9). Ar m Daha abuk Uar, Kelebek mi? hikyesinde Aynur ve Aydann halas kelebek ve arlarn ilevlerinden sz eder, onlara iftilikle ilgili bilgiler verir:
te imdi bir ar u iein iine girmeye urayor. Oradan iein zn alak...Arlar ve kelebekler, ieklerin bu tatl zlerini ok severler.../ nsanlarn diktikleri ieklerden arlar, kelebekler faydalanyorlar. Fakat ayn zamanda arlar, kelebekler de bize hizmet ediyorlar. Bahemizin en byk dostu anlardr.../ Her iekte sar, incecik bir toz bulunur. Sonra ieklerin iinde mini minicik birer yumurta kesecii vardr. Buras mini mini yumurtacklarla doludur. Eer bu san tozlar bu mini mini yumurtacklarn iine girebilirse bunlarn her birinden birer tohum kar. Bu arlar ve kelebekler ieklerin iine girerek zn emmee alrlarken, onlarn ayaklarna, kanatlarna bu sar tozlar bular. Sonra bu tozlar ieklerin iine silkelerler. Bu sar tozlar bylelikle kolayca mini mini yumurtacklarn iine girmi olur. Bu yumurtacklar da byr. Birer gzel tohum olur.../ baz ieklerdeki yumurtacklar, muhakkak kendi cinsinden olan fakat baka dalda byyen sar tozlarla alanmak zorundadrlar. te bu ieklerin en byk yardmclar arlar ve kelebeklerdir.../ Bir ok iftiler bu mini mini hayvancklarn ne kadar hayrl dostlar olduklarn bildikleri iin iftliklerinde onlar misafir etmeye alrlar. Ar kovanlar yaparlar, arlarn kendi bahelerinde yavrularn yetitirmesine hizmet ederler. Bylelikle hem gayet iyi bal alrlar, baldan para kazanrlar.../ nsanlar bir ok yardmclar olmadan

iftilik yapamazlar. Su, gne, rzgar, kular, solucanlar, kurbaalar, arlar, kelebekler, hepsi iftilerin yardmclardr. Dnya yznde iftilik olmaynca da hibir insan yaayamaz. yle ise hem ifti kardelerimize teekkr edelim. Hem de onlarn yardmclarna...(Aye Abla, Nr.72:9).

Tembel Bir Adamn Hikyesi adl hikyede olaylar, bir kyde gemektedir. Farelerle baa kamayan Ali Dayya yardmc olan Mustafa ehirde okuyan, akll bir ocuktur. Ky saran farelerden kurtulma yolunu bir dergide okumutur. Fareleri zehirler ve fareler bir daha o tarlaya uramazlar. (Crenga, Nr.17:16). Mevsimlerle ilgili iki hikyeye de yer verilmitir. Ormanda K Hazrl(Tendar, Nr.9:7-8) ve Hikyeci Teyzenin anlatt K Seven Hayvanlar(Nr.59:9) adlarn tayan iki hikyede, mevsimlerin deiiminin hayvanlar zerindeki etkileri zerinde durulmutur. Mart Nine le Nisan Amcada ise, her ayn kendine gre belirli

zelliklerinin olduu anlatlr. Zemheri Teyze, Mart Nine ve Don Dede kk bir kulbede bir araya gelerek birbirlerine masallar anlattklar srada kap vurulur. eriye elinde kk bir kab bulunan bir adam girer. Bu adam ortal souklar iinde brakan aramaktadr, yani Mart Nineyi. Kurnaz Mart Nineyi tanmayan bu adam ieridekilerin souklar kendilerinin yapmadklarnn sylemelerine inanr. Don Dedenin sorular zerine bu adam Mart Nineden yaknr. Mart Ninenin nceleri kendilerinin yannda olduunu ancak daha sonra her yl ubat Day ile dost olarak ortal souklar iinde braktn, bu yzden kendisine ve ailesine kt szlerin geldiini anlatr. Bu adam fakir fukaray zor duruma dren, Mart Nineyi kt yrekli biri olarak dnr. Anlattklar zerine Don Dede, adama kim olduunu sorar. Adam elindeki ana gstererek Nisan olduunu syler. Daha sonra kulbeden kan Nisan Amca ortala

altn bir kre yuvarlar. Ve sessizce yeryzne iner. Baharn geldiini duyurur. Bir evin nnde durur ve ierideki kar ieklerine onlar kimin diktiini sorar. Mart Ninenin diktiini renince arr ve kendini kar ieklerine tantr. Bunun zerine kar iekleri gitme vakitlerinin geldiini anlarlar (akar, Nr.41:4).

III.1.2.9.

Farkl Kltrleri Tanma

Doan Kardete yer alan hikyelerin byk ksmnda olaylar farkl lkelerde gemektedir. Olayn ar bast metinlerde, mekana ilevsel zellikler verilmezken, baz hikyelerde de olay ikinci plana atlarak, ocuklara farkl kltrlerin zellikleri tantlmak istenmitir. Kk Eskimo adl hikyede kk Eskimo kvann hikyesi anlatlr ve sahip olunan gzelliklerin kymetini bilmenin nemi de vurgulanr. kva on yanda ufack bir eskimodur. kvann yaad yer ok souktur. kva yazn geliini bile gece ve gndz sresinin deimesinden anlar. nk memleketinde gneli ve scak bir yaz gn yaamak imkanszdr. Yaadklar yerin souk olmas onlarn yaamn da nemli lde etkilemektedir. kvann babas fok aygr gibi hayvanlar avlar, kvalar bu hayvanlarn etiyle beslenir, derisiyle de anneleri kyafet diker. kvalar yazn hayvan derisinden yaptklar tulumlarda kn ise kardan yaptklar yarm yumurta eklindeki evlerde yaarlar. Yaz bitmek zereyken kva ile babas klk evlerini yaparlar. Fakat kva kn geliini hi sevmez. kva ne kokulu iekleri ne de meyve aalarn grmesine ramen yaz sabrszlkla bekler. Hatta yosunlara, solgun otlara bizim ieklerin, gllerin kmasna sevindiimizden daha ok sevinir (Taluy, Nr.30:7-8).

Memleket zleminin ilendii Dostluk Ba adl hikyenin kahraman olan Sirigu Afrikann bataklk bir yerinde yaayan bir zencinin sekizinci ocuudur. En iyi dostu yavruyken yanna ald fildir. Sirigu filiyle kt yolculukta kendi kltrlerinden ok farkl kltrlere sahip beyaz insanlarla karlar, onlarla Avrupaya gider. Metinde insann farkl kltrlerde mutlulua, zenginlie kavusa da kendi kltrnden kopamayaca mesaj belirgindir (Taluy, Nr.39:22). Hikye stununda yer alan metinlerle masal ve efsane stununda yer alan metinlerin tr olarak benzetii grlmektedir. Hikye st balyla yaynlanm metinlerin kahramanlar genellikle hayvanlardr. ok aznda ocuk kahramanlar karmza kar. Btn metinlerde baskn olan zellik ise eitimdir. Yaad olaylardan ve yapt hatalardan ders karan ocuklarla hayvanlar, derginin kk okurlarna da insanlararas ilikiler, toplumsal duyarlk, hayvanlar sevme, sorumluluk, alkanlk, zgven vb. konularda rnek olutururlar.

III.1.3.

Masallar

Doan Kardete masallara dier edeb trlere oranla daha fazla yer verilmitir ve tez kapsamnda altm tane masal yer almtr. Masal trnde yazan adlar arasnda Adem akar, Nihal Yalaza Taluy, Fahrnnisa Seden, Eflatun Cem Gney gibi yazarlar ne kmaktadr. Adem akarn hazrlad on alt masaln on drd, Nihal Yalaza Taluyun hazrlad on iki masaln yedisi; Beyhan nel, Enver Esenkova, Osman Barbarosolu ve Trker Acarolunun hazrlad birer masal eviridir. Fahrnnsa Seden dokuz, mer Seluk iki, Nihal Yalaza Taluy be, Adem

akar iki, Hikyeci Teyze , Ayhan Bker iki, Aye Abla alt, Belma Uluman bir masalla anlatc olarak okuyucularnn karsna karken Eflatun Cem Gney yazd alt masalla bu trn gzel rneklerini vermitir. Dergide yer alan iki masaln ise yazar veya anlatan belli deildir. Masal konular genellikle padiah, kral, fakir kyl ve hayvanlar evresinde gelimektedir. Cce, gulyabani, peri, cin gibi gerekd ve olaanst varlklarn yer ald masallara Doan Karde sayfalarnda rastlanmaz. Hayvanlarn zellikleri, kskanlk, bencillik, kurnazlk, alkanlk, yardmseverlik, cesaret, iyilik ve akln nemi ilenen balca temalardr.

III.1.3.1.

Toplumsal likilerde Duyarl Olma

Doan Kardete yaymlanan masallarda kiileraras ilikilerde iyiliin, yardmseverliin, ibirliinin ve dostluun gzetildii grlr. Bu deerlerin edinilmi olmas gerektii sklkla vurgulanr. Kurbaa Prenses masalnda yaplan iyiliklerin karlksz kalmayaca anlatlmtr. Bir kraln olu vardr. Bir gn kral olunu yanna arp onlardan ellerine birer ok alp frlatmalarn ve bu oklarn dtkleri saraylarn kzlaryla evlenmelerini ister. Ortanca ve byk olann att oklar iki farkl saraya isabet eder. Kk olann oku ise bir batakla isabet eder. Ortanca ve byk olanlar ok gzel prenseslerle evlenirlerken kk olan bir kurbaayla evlenmek zorunda kalr.

Kral bir sre sonra oullarndan karlarna yaptrmalar iin baz isteklerde bulunur. Bu istekler kk prensi ok zer, nk kars bir kurbaadr ve bu istekleri yerine getiremeyecektir. Ama olaylar onun dnd gibi gereklemez. Kurbaa aslnda ok gzel bir kzdr. Periler tarafndan kurbaaya dntrlmtr. Kurbaa kocasnn istedii btn grevleri yerine getirir. Bir gn kral oullarn eleriyle birlikte saraya davet eder. O davette kk prensin kars kurbaa derisinden kp ok gzel bir kz olur ve davete katlr. Bunu gren kk prens o deriyi yakar. Ama prenses derisinin yaklmasndan sonra ortadan kaybolur lmez Dev adnda byl bir devin yanna gider. Kk prens onu bulmak iin yollara der. Ormanda grd hayvanlara zarar vermez. Daha sonra onlarn yardmyla prensesi lmez Devin elinden kurtarr (akar, Nr. 37:22-23). Telsiz Keman adl masalda da iyilik yapan kiiler iyilikle

dllendirilmitir. Bir zamanlar on tane ocuu olan fakir bir aile vardr. Babalar on iki ocuuna Aye, Fatma gibi isimler koyarken on nc ocuuna stn Akl adn verir. Bir gn kyde bir panayr kurulur. Panayr yedi ylda bir kurulduundan fakir baba ocuklarnn her birine 20 kuru harlk verir ve istediklerini almalarn syler. Btn ocuklar paralaryla bir eyler alrlar. Sadece stn Akl parasn son gne kadar saklar ve son gn ak sal bir ihtiyardan telsiz bir keman satn alr. Fakat bu kemann bir zellii vardr. Her kemana uyan teller bu kemana uymaz. Kemann ie yaramas iin stn Akln kemana, durup dinlenmeden yirmi yldr iplik bken ikiz kz kardelerin bkt altn iplikten takmas gerekmektedir. Ev halk da elindeki telsiz keman grnce stn Aklla dalga geerler.

stn Akl o gnden sonra eline paralar keman iin harcar ve btn ky halk onun aklszlyla dalga geer. Hakaretlere dayanamayan stn Akl ky terk eder. Bir yol ayrmna gelir. Bir tarafta orman, bir tarafta yaln bir da vardr. Da tarafndaki yolda al rp tayan bir ihtiyara rastlar ve ona yardm eder. Bunun zerine ihtiyar stn Akl bir kye gtrr. htiyar ve stn Akl, bir gn ilerini bitirdikten sonra uyuduklar yerlere giderler. htiyar ocak bana, o ise karanlk kulbeye gitmektedir. stn Akl, kulbeye giderken bir ark duyar. Sesin geldii tarafa gittiinde birbirinden gzel iki kzn altn tel bktklerini grr. Bandan geenleri onlara anlatr. Kzlara ate yakmak iin al rp toplar ve altn tellere sahip olur. stn Akl telleri hemen kemanna takar ve en gzel nameleri almaya balar. O gne kadar hep almakla megul olan kyl ilk kez mzikle tanr. Mzii ok severler. stn Akl kyn mzik retmeni olur. stn Akln baarlarn duyan ailesi ok arr. (Seden, Nr.6:5-6-7). Karbeyazla Glpenbe adl masaln kahramanlar hayvanlar seven ve onlarla iyi dost olan Karbeyaz ile Glpenbedir. ki kz ve annesi bir kyde yaarlar. Annelerini rahat ettirmek iin evin btn ilerini stlenmilerdir. Bir gn bu fakir eve davetsiz bir misafir gelir. Bu misafir, bir aydr. Souk bir k gecesinde donmak zereyken fakir eve snr. Kzlarn annesi, ayy evine kabul eder. Zamanla evin sakinleriyle ay arasnda gzel bir arkadalk balar. Ay, btn bir k boyunca souk k geceleri o evde geirir. Fakat bahar geldiinde ay, ormanda altnlarnn olduunu, onlar fena kalpli ccelerden saklamas gerektiini, yoksa altnlarnn alnacan syler. Aynn ormana dnmesi gereklidir. Bunun zerine kzlar, ayy ormana doru yolcu ederler.

Bir gn kzlar ormanda dolarken fena kalpli bir cceyi ba dertte bir ekilde grnrler. Baka bir gn baka bir cceyi grrler. Aradan birka gn geer. Kzlar yine bir cceyi ba dertte bir ekilde grrler. Kzlar, her seferinde cceleri, bulunduklar kt durumdan kurtarrlar. Fakat yine de cceleri memnun edemezler. En son olayda fena kalpli cce, ba dertten kurtulduu halde kzlara azna geleni sylerken bir ey hatrlam gibi koar ve bir aacn dibinden bir ey alp kaar. Alp kat kzlarn dostu olan aynn altnlardr. Derken dost ay ortaya kar. Ay tam cceyi ldrecekken kzlar gzlerini kapatrlar. Gzlerini atklarnda karlarnda bir Prens vardr. Meer o cce prensi karp ayya evirmitir. Prens de onu ldrnce tekrar eski haline dner. Prens, bu durumu kzlara ve kzlarn annelerine anlatr. Hepsi, onun bir prens olmasna ok sevinir. Prens, anne ve kzlarn alarak kendi memleketine gtrr. Ne de olsa anne ve kzlar olmasa souk k gecelerinde oktan donup lm olacaktr. Prens, anne ve kzlar, Prens in memleketine varrlar. Prensin babas olanlar duyunca hayret eder fakat oluna kavutuu iin ok mutlu olur. Derken, hep beraber yaamaya balarlar. Yllar birbirini kovalar prens ve kzlar byr. Prens Karbeyazla, prensin kardei Glpenbeyle evlenir. ok mutlu bir hayat srerler (Barbarosolu, Nr.6:24-25-26). Gkgzn Elma Aac masalnda olaylar zengin kylnn iftliinde gemektedir. Zengin kyl kzlarnn birinin tek gz olduu iin ona Tekgz ikincisinin iki gz olduu iin ona kigz ve dierinin gz olduu iin ona gz adn koyar. Evlatlk olan kzlarnn gzleri masmavi olduu iin Gkgz adn koyar. Evin kzlar hibir ie dokunmaz, btn ileri ise Gkgze yklerler. Gkgz btn ileri yapar yine de evin kadnna yaranamaz. Geceleri ise herkes yattktan sonra sar inekle dertleir. Sar inek onu teselli eder ve onun ilerini yapmasna yardmc olur. Sar

inein gleri vardr, evin kadn da bundan phelenmeye balar. Gkgz n evin ilerini nasl yaptn renmek iin kzlarnn Gkgz izlemelerini ister. gz olanlar grr ve annesine her eyi anlatr. Bunun zerine kadn sar inein kesilmesini ister. Gkgz buna ok zlse de elinden bir ey gelmez. Sar inek zlmemesini ve ona etinden yememesini ve kemiklerini de topraa gmerek her gn sulamasn syler. Bylece Gkgzn ev ilerini yapmasna gene yardmc olur. Gkgz sar inein syledii her eyi yapar ve ertesi yaz orada ok gzel bir elma aac yetiir. Bir gn oradan geen bir gen prens kzlardan o elma aacndan bir elma getirmelerini ister ve elmay getiren kiiyle evleneceini syler. Ama kzlar bir trl elma koparamaz. Daha sonra Gkgz gelir, elmalar koparp prense verir ve evlenirler. Evlendiklerinin ertesi sabah sarayn bahesinde Gkgzn elma aacn grrler. Bu masaln sonunda da iyiler kazanr (Taluy, Nr.65:5). htiyar Leylek adl masalda iyi kalpli olmann insana neler kazandraca vurgulanmtr. lkenin birinde bir hakan ok hasta olur. Hastalnn aresi de bir krmz ottur. Babasnn durumuna zlen kk kz ablalaryla birlikte o otu bulmaya ormana gider. Ancak ablalar kk kz orada brakp giderler. Orada bulunan bir ktk de kz yosunlar arasndaki saraya gtrr. Daha sonra ihtiyar leylek bataklkta bir bebek grr ve o kz olduunu anlar. Kz oradan alarak bebek isteyen bir kadna verir. Ancak kz sihirlidir. Geceleri iyi kalpli bir kurbaaya, gndzleri ise kt kalpli gzel bir kza dnr. Bu srada lkeye gelen esirlerden biri cani bir adamdr. Kz kt kalpli olduu iin onu ldrmesini isterler. Kz ldrmek iin adam ormana gtrr. O srada akam olduu iin kz iyi kalpli bir kurbaaya dnr ve adam serbest brakr. Daha sonra adam oraya gelen atllarla kurbaay orada brakp gider. Kz gren leylek, onu oradan kurtarr, krmz otu da alarak saraya dnerler. Kzn babas kurtulur. Kz ve leylek sarayda mutlu yaarlar (Seden, Nr. 17:14-15).

Sarmsan Srr adl masal Marsilyada gemektedir. Marsilyadaki veba salgn yznden krk bin kii lr. Ortaln bu kark durumundan faydalanan drt hrsz evleri soyar. Nihayet yakay ele verirler ve aslmalarna karar verilir. Hayatlarnn balanmas artyla veba hastaln tedavi edebileceklerini sylerler. Yarg ve doktorlar artlarn kabul ederler. inde sarmsak bulunan ilacn reetesini verirler. la denenir ve baarl olur. Hayatlar balanr (Hikyeci Teyze, Nr. 46:22). Parsla Sincap adl masalda da mutluluun yolu iyi ve temiz kalpli olmaktan gemektedir. Kk sincap gzel bir yaz gn daldan dala dolarken atlad bir dal krlr ve sincap parsn zerine der. Pars buna sinirlenir. Sincaba onu bir artla affedebileceini syler, nasl bu kadar neeli olduunu aklamasn ister. Sincap teklifi kabul eder ama onun da bir art vardr. Srrn aaca karak sylemek ister. Pars kabul eder. Sincap aaca kar ve parsa unlar syler:
-Benim gibi mutlu ve neeli olmak istiyorsanz kalbiniz daima temiz olmal. Tm hayvanlar yediiniz iin vicdan azab ekiyorsunuz. Oysa ben fndklarm cevizlerimi paylayorum. Siz her eye kin besliyorsunuz, ben seviyorum. yi ve temiz kalpli olsanz sizde mutlu olursunuz (Aysu, Nr.61:8).

Parmak Abla adl masalda insanlarn birbirine yardm etmesinin nemi vurgulanr. Bir kadnn ocuu olmaz. Tanrya bir ocuunun olmas iin yalvarr. Bunu duyan ihtiyar kadn ona saksya dikmesi iin arpa tanesi verir. Kadn onu alr sevinle, hemen saksya diker ve her gn sular. Zaman geer, bitki byr fakat dierlerine gre farkl bir ekle sahiptir. iei almaz. Kadn gn getike merak etmeye balar. iek amaynca koklamay dener. Burnunu yaklatrdnda bitki alr ve iinden minicik bir kz kar. Ona gz gibi bakar, yatan yorgann yapar. Bir gn bir kurbaa gelir ve kz beenir. Onu oluna almaya karar verir ve onu evine gtrr. Kz uyandnda irkin kurbaalar grnce alar. Gn getike sararp solmaya balar. Bu nedenle kurbaalar onu gnelensin diye nilfer yaprana koyarlar. Oradan geen

kelebek Parmak ablay kurtarr. Onu ormana gtrr. Ormandaki hayvanlarla iyi geinir. Bir sre getikten sonra k gelir. Kalacak yeri yoktur, hava soumutur. Tarla faresi ve krlanglar yardm eder. Kz onlara annesine gitmek istediini syler. Krlanglar onu annesine gtrr (Seden, Nr. 9:4-5-6). "Felein Hediyesi" masalnda bir kyde yaayan Melek ve Ayeden bahsedilmektedir. Melek alakgnll, iyi bir kzdr. Aye ise bencil ve gzleri ykseklerde olan bir kzdr. Kyde beraber yrmeleri srasnda karlarna kan gen ve gzel bir kadnn onlara altn vermek istemesi zerine yaanan olaylar anlatlmaktadr. Burada iletilmek istenen mesaj az ile yetinmesini bilmeyen insanlarn ou bulamayacaklardr (Taluy,Nr.51:6). Tok Gzl Hasan adl masalda tok gzl olmann insana kazandrdklar anlatlr. Olu olmayan ran ah lkenin erkeklerine onlardan birini olu yapaca duyurusunu yapar. Hasan da bu yarmaya katlr. ah Hasan altnlarla dolu bir odaya koyar ve ona zil alncaya kadar istedii kadar altn alabileceini syler. Hasan bir adamn boulduunu grr ve altnlar almadan adam kurtarr. Bu adam ahn veziridir. Hasan ahn olu olmaya hak kazanr (Taluy, Nr.56:5).

III.1.3.2.

Bilme, renme ve Aratrma Heyecan

Masallarda yer alan ocuklarn zelliklerinden biri, bilmeye, renmeye olan tutkulardr. Bu tutku Doan Kardete ilgili her yazda nerilmi, yceltilmi ve kazanlmas gereken bir deere dntrlmtr.

Talihli Kz adl masalda Aye, merakl; aratrmay seven bir ocuktur. Abla ve aabeyinin kitaplarndan kelebeklerin nasl bydklerini renerek bunu denemeye karar verir. Snfna iinde uzun bir trtl olan bir karton kutuyla gelir ve bu trtldan birka hafta sonra kelebek kacan syler. Kimse ona inanmaz. Trtln geliim evreleri gzlenir. Onuncu gnn sonunda kozann iinden kelebek kar. Arkadalar ve Aye sevinten ne yapacan bilemez. retmen de Ayeye teekkr ederek, bundan daha gzel bir kelebek grmediini syler. Ayenin kiiliinde aratrmac olmann nemi vurgulanmtr. Ayrca masal, bir kelebein gelime evrelerinin bilgisini de vermektedir (Hikyeci Teyze,Nr.36: 25-26). Ladasn Olimpiyad adl masalda ise, baarmak iin inanmak ve aba gstermenin nemi vurgulanmtr. Milan, Eski Yunanistan illerinden biri olan Galatyann askeri komutanyken yurdunu dmanlara kar savunurken, vurulur. Geriye kars Eeriya iki olu ve klesi Fraanes ve epeyce ykl bir bor kalr. Mahkeme borcu demeleri iin bir yl sre verir, deyemezlerse hepsi kle olarak satlacaklardr. Eeriya bu duruma ok zlr. Byk olu Ladas sre dolumundan iki ay nce yaplacak olan olimpiyatlara katlp borcu demeyi planlar. O gne kadar hi konumayan kle Faaneas Ladasa antrenrlk yapmak ister. Ladas kabul eder ve uzun bir sre alrlar. Yarmada Ladasn ok gl rakipleri vardr. Hedefe birka adm kala Ladas, mitsizliin verdii bir kuvvetle hzn artrr, ne atlarak hedefe varr. Halk byk bir sevin ve hayranlkla Ladas selamlarlar (Hikyeci Teyze, Nr.35:9).

III.1.3.3.

Kendini Sevme ve zgven

Eein Dilei adl masal kendini beenmemenin istenmedik sonular dourabileceini vurgulamaktadr ve masal ocuklara her koulda kendilerini sevmenin yollarn aar niteliktedir. Hayatndan memnun olmayan bir eek Allahn yeryzne indiini grnce ona; yaamndan memnun olmadn ksack kulaklar yznden ne bir kurdun yaklatn, ne de ormanda kaybolmu bir olan haykrlarn duymadn bu nedenle kendisine iki tane uzun kulak vermesini ister. Allah da ona iki tane uzun kulak verir. Eek bu duruma ok sevinir, fakat bu sevinci ksa srer. nk sahibi eein kulaklarndan tuttuu gibi onu sopasyla dver. Eek sahibinin elinden g bela kaar.Yolda alayan bir tavan grr. Neden aladn sorar. Tavan da kendi derdini anlatmaya balar. Vaktiyle kendisinin uzun bir kuyruu olduunu bu kuyruu ksaltmas iin Allaha yalvardn fakat kuyruunun gereinden fazla ksald iin avclarn kuyruu yerine tam kalbine nian aldklarn syler. Eek de kendi durumunu tavana anlatr. kisi de yaptklarndan ok pimanlardr, fakat artk hep bu ekilleriyle yaamak zorundadrlar (akar,Nr.30:17).

III.1.3.4.

Kibirin Eletirisi

Kibirli olmann yanllnn anlatld masallarda genelde, kibirli olan karakter masaln sonunda cezalandrlmtr. Kartal Yuvas adl masalda anne kartal yavrularna kendilerinden daha gl bir hayvann olmadn anlatr. Bir gn anne kartal avlanmaya ktnda, en byk

yavru aparan kardelerini, anneleri gibi kp avlanmaya ikna eder. Avclarla karlaan yavru kartallar yuvay terk ettiklerine ve fazla bbrlendiklerine piman olurlar. nsanlarn kendilerinden daha stn olduklarna karar verirler. Metinde kartallarn neden kibirli olduklar yazar tarafndan aklanmtr:
Kartal etoburlarn hatta btn kularn kral saylr. O, bu unvan bo yere alm deildir. Gc, cesareti, atlganl ona bu sfat verdirmitir. Kular kral, her zaman en yksek dalarn, sarp kayalklarn stnde sarayn kurar, yeryzne ykseklerden bakar. Bu bakla btn canllar onun gzne ok kk, ok zavall grnr. O koca fil bile birka bin metreden ancak karnca kadar grnebilir. Kular kralnn bbrlenmesine balca sebep de budur. Her yaratn uzaktan kk ve miskin grn (Acarolu, Nr.15:6).

vnmenin Cezasnda, kendini ok beenen bir krlang, bu ukalalnn cezasn, hayvanlara gsteri yapaym derken, deniz canavarna yem olarak der ( mzasz, Nr.39:6). Yeil Bezelye adl masalda, bezelye, meyvelerini tutabilecek bir dal olmad iin zgndr. Eek hyar ise, tohumlarn fkrarak satn, byle dertlerinin olmadn, ona kimseciklerin dokunmadn syleyerek bbrlenir. Ancak, ertesi gn yabani otlar ayklamaya gelen bahvann elinden kurtulamaz (Seden, Nr.13:14). III.1.3.5. Olumsuz Davranlardan Uzak Durma

Masallarda bencillik, dncesizce hareket etme, kskanlk gibi olumsuz huy ve davranlar kt sonularyla gsterilmi ve ocuklara nelerden saknmalar gerektii sezdirilmek istenmitir.

Kuyucuba adl masalda dncesizce hareket etmenin insanlara verdii zararlar vurgulanmtr. Kelolan bir elinde ak yumak, bir elinde kara yumak ile birlikte geceyi gndze katarak seyahat etmektedir. Gnlerden bir gn Kanl Kuyu denilen bir kr kuyuya ular. Bu kuyunun yannda bir adam elinde bir krekle kuyuya toprak atmaktadr. Kelolan adam grnce arr ve adamla konuur. Adam bu kuyunun insanlar arasnda kavgaya neden olan bir kuyu olduunu, btn yiitlerin bu kuyudan toprak alabilmek iin kavga ettiklerini anlatr. Tabii bu i bu adama yaramaktadr. nk o kum doldurup para kazanmaktadr. Bunu duyan Kelolan Kuyucuban engellemek ister ve onun elindeki krei alp kaar (Gney, Nr. 37:10). Pelandonun Yarglanmas adl masalda dncesizce davranmamann bedelini su samuru demitir. Bir gn su samuru balk avna kar. Giderken de yavrularn Pelandoya emanet eder. Pelando, yavrularla kydayken ormandan sesler duyar. Bu sesler ormanda tehlikenin olduunun iaretidir. Pelando da ormandaki dier arkadalarna tehlikeyi haber vermek iin ayaklarn yere vurmaya balar. Farknda olmadan su samurunun yavrularn ineyerek ldrr. Su samuru durumu ormanlarn hkmdar Sleyman Peygambere anlatr. Meclis kurulur. Sonunda anlalr ki ormandaki tehlike seslerinin balama nedeni su samurunun yenge Udankla sazan Serebouyu avlamaya almasdr. Yavru su samurlarnn lmnden su samuru sorumlu tutulur. Pelando susuz saylr (Taluy, Nr.35:4-5-6). Hindinin Bana Gelenler adl masaln kahraman bir hindidir ve kendimize yaplmasndan holanmadmz davranlarn bakalarna yaplmasnn yanll vurgulanmtr. Ormanda yaayan bir hindi vardr. Ormanda yaayan btn hayvanlar sinir eder. Bir gn kuun biri hindinin yanna gelip insan grdn ve

hindinin onlar sinir edemeyeceini syler. Hindi de bir gn sonra ehre inip iki ocuk grr. ocuklar hindiyi sinirlendirir ve bu da hindinin houna gitmez. ocuklarn annesi hindiyi tartp kafese atmalarn syler. Daha sonra da hindiyi keseceini syler (akar, Nr.48:15). Kskanlk adl masaln kahramanlar iki balk kardetir ve byk karde bencilliinin bedelini ok ar der. Bir kyde iki balk karde, her gn denize alrlar, kazandklarn yar yarya paylarlar. Bir gn denizden bir elmas ekerler. Byk karde elmas sahiplenir. Kk karde itiraz eder. ki karde kavga ederken kayk devrilir. eytan onlar gzlerinin karlnda kurtarr. Kyya kp evlerine varmadan bir kprnn yannda eytan tekrar karlarna kar ve gzlerini alr. On yl o kpr banda dilenirler. Sonunda Tanr kk kardein yalvarmalarna dayanamayp beyaz kanatl meleini eer akllanmlarsa onlarn gzlerini amak zere yollar. Beyaz melek kk kardee ona gzlerini vereceini, byk kardee hem gzlerini hem de elmas vereceini syler. Kk karde raz olur ve beyaz kanatl melek onun gzlerini aar. Aynsn syledii byk karde kprr ve gzleri reddeder. Melek k dolu barda saklayp gider. Kk karde salam gzlerle giderken byk karde dilenmeye devam eder (akar, Nr.48:16).

III.1.3.6.

alkanla vg

Doan Kardete yer alan masallarda alkanln nemi de vurgulanmtr. Altn Yzk adl masalda Ayla tatil iin dedesinin yanna gelir. Dedesi onu

gezdirmeye balar. Dinlendikleri bir yerde dedesi tepedeki zengin iftlii gsterir ve onunla ilgili masal anlatamaya balar. Yusuf gen, doru szl, alkan bir insandr. Tarlada ok alr fakat ocuunu geindirecek kadar kazanamaz. Yine bir gn alrken bir dede ona, iki gn iki gece yol gitmesini, be tane mee aacnn en ykseini budamasn ve talihinin deieceini syler. Yusuf, dedenin dediini yapar, aac bulup budar. Aatan bir ku yuvas der.Yusuf buna ok zlr. Aataki yumurtalarn birinden altn yzk, dierinden bir ku kar. Ku hemen byr, Yusufla konuur. Yzn dilek yz olduunu, bir dilek dileyebileceini syler ve uarak gider. Yusuf eve dnerken akamst kasabada kuyumcuya yz tarttrr. Kuyumcu ok deeri olmadn syler. Yusuf bana geleceklerden habersiz yzn dilek yz olduunu aklar. Kt kalpli kuyumcu onu kandrr. Gece bu yzkle dolamann tehlikeli olduunu ne srerek Yusufu misafir etmek ister. Yusuf gece uyurken kendi yapt yzkle dilek yzn deitir. Sabah olup Yusuf gidince kt kalpli kuyumcu yz evirir. On bin altn diler. Altnlar kuyumcunun kafasna yamaya balar. Kuyumcu altn ynnn altnda can verir. Yusuf olanlardan habersiz evine gider, dilek yzn karsna anlatr. Karsnn aklndan ilk zamanlar kkler, saraylar geer ama daha sonra tarlalarnn yanlarndaki bir iftlii dilemesini syler. Yusuf bunun iin yze gerek olmadn bir yl alnca oray alabileceini syler. yle de olur. Bir yl sonra Yusuf iftlii alr, kars birka kez dilek yzn kullanmasn syler ama o buna gerek olmadn, alp kazandn, bu yz ihtiyarlkta kullanacan syler. Yllar gelip geer. iftlik Bursann en zengin iftlii haline gelir. Ama Yusuf hi dilek dilememitir.

Artk ikisi de yalanr, komularyla vakit geirmeye balarlar. Yusuf gnn birinde karar verir. Yz karp ocan bana asar, Yusuf ve kars ayn gece lrler. Ailesi ve komular ok zlr. Metnin sonunda masal anlatan dede torununa dner ve unu syler:
Gryorsun ya kzm iyi ellere den deersiz bir ey muhakkak ki kt ellere den en deerli bir eyden daha verimlidir (Seden, Nr.5:6).

Firavunun Hazinesi adl masalda ise, alarak kazanlan helal parann nemi vurgulanmtr. Milattan 1200 yl nce Msrda beinci Ramusse adnda ok zengin bir firavun vardr. O kadar zengindir ki bu zenginlii dillere destandr. Fakat ok cimridir. Ramusse sahip olduu altnlar ve mcevherleri saklamak iin usta bir mimar tarafndan sarayn iinde zel bir oda yaptrr. Bu odann girii sadece Firavun ve mimar tarafndan bilinir. Uzun bir sre sonra mimar hastalanr, lmek zeredir. ki olunu Petizi ve Sipenderi yanna arp onlardan annelerini kimseye muhta etmeden yaatmalarn ister ve ksa bir sre sonra lr. Onun lmnden sonra kk olu Petizi babasnn eyalarn kartrrken kk bir kat parasna rastlar. Bu katta Firavunun hazinesinin yeri belirtilmektedir. Petizi bu kad abisine gsterip ona bu hazineyi soymay teklif eder. Abisi kar kar. Ama o dinlemez. Ayda ya da drt defa saraya girip hazineden bir eyler alar. Bir sre sonra Firavun bunun farkna varr ve hazine mdrnden hrszlar yakalamasn ister. Hazine mdr hazine odasna tuzaklar kurar. Bu tuzaklarn kurulduu gn de Petizi ve Sipender birlikte hazineyi soymaya gelirler. Tuzaa Petizi yakalanr ve lr. Bunun zerine Sipender gerekleri gidip Firavuna anlatr. Firavun da gerekleri anlatt iin onu balar (Hikyeci Teyze, Nr.37:4-5).

III.1.3.7.

Akln nemi

Masallarda ne karlan bir baka deer de akldr. Pelando Tuzaktan Kurtuluyor adl masalda akl kullanmann nemi vurgulanmtr. Pelando bir gn ormanda gezerken ukura der. ukurdan bir trl kendi bana kamaz. Beklemeye balar. O srada bir filin yaklatn grr. File yaknda gkyznn keceini syler ve fil hi dnmeden ukura atlar. Pelando da filin srtna oradan da kyya atlar (Taluy, Nr.35:4-5-6). Yer Ccesi adl masalda da akln nemi vurgulanmtr. Kelolan, dolat bir gn ccelerin memleketine varr. Bir a evinde kazan banda bir cce grr. Selam sabahtan sonra Kelolan, cceye, marifet alp marifet sattn syler. Cce de en marifetli adamn kendisi olduunu syler. Kelolan, bu lafn altnda kalmamak iin padiahn biriyle olan ansn anlatmaya balar. Padiahn en sonunda Etme, eyleme Kelolan, kesemin dibine dar ektin bir de aacma incir aac dikme! diye yalvardn anlatr. Boyunun lsn alan cce hemen ortadan kaybolur. Kelolan da cceden kalan kazann bana geer (Gney,Nr.34:10). akaln Kurnazl adl masalda akal, iinde bulunduu zor durumdan kurnazl sayesinde kurtulur. Bir akal yavrusu bir gn inine giderken aacn stnde bir ayrkuu yuvas grr. Yuvada yedi yavru olduunu anlar. ayrkuundan kendisine bir yavru vermesini yoksa gelip yavrularn hepsini yiyeceini syler. ayrkuu sessizce bir yavruyu akala verir. Bu senaryo alt gn boyunca tekrarlanr. Son yavruyu almaya gelen akala, ayrkuu kar kar. nk tilki ona akaln aaca kamayacan sylemitir. akaln birka denemesi boa knca bir kartal,

ayrkuunun sesine kulak verir ve ona yardm eder. akal kapt gibi havalanmaya balar. Ama akal kurnazl sayesinde kartaln elinden kurtulur. Meleklerin yardmyla suya den akal, onlara vaat ettii incileri vermeyerek oradan uzaklar (akar, Nr. 23:6-7). Aslann Arad Adam masalnn kahramanlar; aslan, sazan bal, ocuk, ihtiyar, er ve adamdr. Bir gn aslanla sazan bal gl kenarnda konuurlar. Adamn biri de bunlar dinler. Bunu gren sazan hemen suya dalar. Adam uzaklanca aslan sazana neden katn sorar. Sazan da adamlarn kurnaz olduunu ve onlardan korktuunu syler. Bunun zerine aslan sazana adam kendisine gsterirse yiyebileceini syler. Sonra adam aramaya balar. Yolda karsna kan ocua adam olup olmadn sorar. ocuk olmadn syler. Aslan onu brakr. Sonra bir ihtiyara sorar. O da yllar nce adamlktan ktn syler. Aslan ona da dokunmaz, hem yrr hem de dnyada hi adam kalmadn dnmeye balar. Bir anda karsna elinde kl omzunda tfekle bir er kar. Aslan ona da sorar. Er adam olduunu syleyince kendisini yiyeceini syler. Er kabul eder fakat aslandan azn ap biraz geri gitmesini ister. Aslan geri gidince er de azna nian alr, sonra da kulan keser. Aslann can ok yanar. Koarak gl kenarna sazann yanna gelir ve olanlar anlatr. Sazan aslana bir gz krpar ve yle der:
Ben sana onlarn kurnaz olduklarn sylememi miydim? (Taluy, Nr 45:16).

akaln Aptall adl masalda da kaplumbaa bulunduu zor durumdan akl sayesinde kurtulur. Bir sonbahar gn su kaplumbaas dere iindeki yuvasndan karak yiyecek aramaya koyulur. Yuvasndan epey uzaklaan kaplumbaa gnein douunu hesaplayamaz. Bu aklszl ona pahalya patlar. nk kavurucu scakta

yaayamaz. te bu aresizlik iinde kaplumbaa bir aacn altnda alamaya balar. Bu alama sesi, yaknlardan geen bir akala trk gibi gelir. Sesin olduu yere ynelir. Sesin kaplumbaadan geldiini anlayan akal, ondan bu trky kendisine retmesini ister. Durumu anlayan kaplumbaa ii bozuntuya vermez. akal, ona trky retmezse kendisini yiyeceini syler. Kaplumbaa kabuunun sert olduunu syleyerek bunu baaramayacan belirtir. akal da onu gnee brakacan syler. Kaplumbaa bu durumdan da zekas sayesinde kurtulur. Son olarak akal onu suya atp bomakla tehdit eder ve suya atar. Bylece kaplumbaa kurtulur (akar, Nr. 23:6-7). Pelandonun ki Ay adl masalda da akln nemi vurgulanr. Bir

Malayal, ahbaplarndan birine dn para verir. Adam paray iki ay sonra deyeceini syler ancak iki ay gemesine ramen paray demez. Alacakl paray istediinde adam gkyzn gsterir ve henz bir ayn getiini syler. Alacakl durumu Pelandoya anlatr. Pelando adamla alacakly akam vakti bir dereye gtrr. Adama suya akseden ayla gkteki ay gsterir. ki ay olduu iin paray demesini syler (Taluy, Nr.35:6). Masallarn drdnde hayvanlarn baz zelliklerinin nasl ortaya ktna ilikin kurgusal aklama vardr. Tanrnn hayvanlara ve bitkilere isimlerini nasl verdiini anlatan Tanrnn Balar adl masalda iyiliin nemi ve ktlerin cezalandrld da vurgulanmtr. Tanr dnyay yaratt zaman btn hayvanlar ve bitkiler birbirine benzermi. Bir gn yaratklar Tanrnn huzuruna karlar. Teker teker dileklerini sylemeye balarlar. Masaln kahraman olan canllar bir bir isteklerini sylerler. Sonra ylan, ar ve diken kalr. Niyeti kt olan bu canllarn istedikleri verilir. Ama bunun karlnda bir taraflar noksan braklr. O gnden sonra btn hayvan ve bitkiler grdmz ekilde yaamaya balarlar (akar, Nr. 48:10).

Sivri Sinekler Prenslerini Aryorlar masalnn kahramanlar; sivrisinekler ve fare ninedir. Masalda sivrisineklerin yaamlar anlatlr. Sivrisineklerin bir prensleri vardr, onun her dediini yapar ve onu sayarlar. Bir gn prens kaybolur ve geri dnmez. Sivrisinekler ok zlrler ve onu aramaya balamlar. Her grdkleri batakla, delie bakarlar. Sonunda yorgun derler ve fare nineye bir gecelik kendilerini misafir etmelerini isterler. Hepsi bir keye ekilerek zgn ve yorgun bir ekilde geceyi geirirler. Sabah tam yola kacaklar srada fare nine dertlerinin ne olduunu sorar. Onlar da prenslerini kaybettiklerini, ok zgn olduklarn ve onu bir trl bulamadklarn anlatrlar. Bunun zerine fare nine bunu kendilerine dert etmemelerini, oniki yavrusunun ldn, onlarn acsyla birlikte yaadn ve kendilerinin de prens olmadan yaabileceklerini syler. O gnden sonra sivrisinekler zlmekten vazgeerler ve evlerine dnp yeni prens adayn da balarndan atarlar. O gn bu gndr sivrisinekler tek balarna yaarlar (akar, Nr. 45:15). Tavan Neden Dudakldr? adl masalda tavanlarn dudakl oluunun hikyesi anlatlmtr. htiyar kr bir kaplan ele avuca smayan bir tavan yakalar. Tavan kaplan manda yedirmek vaadiyle kandrr ve yem olmaktan kurtulur. Bu szlere inanan kaplan gn boyu dolatrarak yorar. Sonra tavan bir uurumun kenarnda ate yakar. Uurumun kenarnda olduunu unutan kaplan uumdan yuvarlanarak lr. Srtnda birka l tilki tayan bir avcya rastlayan tavan, gidip kaplann derisini yzmesini syler. Avc tilkileri brakr. Tavan bir obana rastlar. Tilkilerin yerini syleyince oban sry brakp gider. Tavan da hemen bir maarann nnde uyuyan kurda giderek srnn obansz kaldn syler. Kurt srye saldrrken Tavan havada uan kartala kurdun yavrularnn inlerinde yalnz olduklar haberini verir. Yrmeye devam eden tavan bir kulbenin nnde yn bken yal

kadna kartaln yuvasn bozmasn syler. Kadn harekete geince de rzgarn kulana kadnn yapalarn savurmasn fsldar. Rzgar yapalar savurup llere atar. Bu srada avc tilkilerin kaybolduunu grr, obann peine der. oban, kurdun; kurt, kartaln; kartal da ninenin peinden koar. Bir tepeden olanlar izleyen tavan o kadar ok gler ki birden st duda ikiye ayrlr. O gnden beri tavanlar dudakl doarlar (Seluk, Nr. 37:9). Garbalan Nine masalnda ise turna balnn hikyesi anlatlr. Bir kulbede Garbalan Nine ve Garbalan Baba yaar. Bir gn Garbalan Ninenin can balk eker ve kocasna balk tutmasn syler. Garbalan Baba sadece drt tane byk balk tutar. Eve dnerken balklar kendi aralarnda konumaya balarlar. Onlar yiyenleri zehirleyeceklerini sylerler. Garbalan Baba bunlar duyunca balklar tek tek suya atar. Eve geldiinde balklar gremeyen Garbalan Nine buna ok sinirlenir. Garbalan

Babay sprgeyle dvmeye balar, sprge paralannca onu tekmeler. Bir sre sonra Garbalan Nine yaptklarna piman olur ve alamaya balar. Tam be yl alar. Ninenin gzyalarndan bir gl olur ve Garbalan Baba bu glde kaybolur. Ertesi gn Garbalan Nine gl kysna gider. ri beyaz pullu bir balk Garbalan Nineye Allahn onu kendine yemesi iin gnderdiini syler. Garbalan Nine ok zlr, kendini gle atar ve hemen herkesten farkl olan Turna balna dnr. Turna bal baka balklar hi acmadan yer (akar, Nr.28:13). Doan Kardete yer alan masallarn geneli iyiliin nemi, almann ycelii ve akln nemi gibi deerler iermektedir. Masallar araclyla ocuklar evrelerini daha iyi gzlemeye ve eitli doa olaylarnn nedenleri zerinde dnmeye yneltilmilerdir.

III.1.4.

Efsaneler

Doan Karde dergisinde yer verilen edebi trlerden biri de efsanedir ve inceleme kapsamndaki saylarda on dokuz efsane yer almaktadr. On dokuz efsaneden sekizi Nihal Yalaza Taluya aittir: Kahraman Cabca (Nr.40), Gne, Ay ve Yldzlar (Nr.36), Ccelerin Hediyesi (Nr.43), Talihle Akl (Nr.44), iek (Nr.45), Sihirli Keman (Nr.46), Mumcunun Srr (Nr.47), ieklerin Gelini (Nr.47). Eflatun Cem Gney Sar Kz Efsanesi (Nr.30), Salkm St (Nr.42), ahitler Kayas (Nr.48); Nahit Tendar Yaz- K Masal (Nr.13), Altn Post Masal (Nr. 14), Neme Arslan (Nr.15), Lern Glndeki Ylan (Nr.16); Hikyeci Teyze Gm Topuklu Teke (Nr.39), Yeil Ejderha (Nr.68); Adem akar Anne lenci (Nr. 49); mer Seluk ise, Tanrnn Balar (Nr.48) adl efsaneleri yazmlardr. Efsanelerin genel anlamda eitsel bir ilevi yoktur. Sadece taa dnme ya da dier ekil deitirme motifli efsanelerde eitsel bir ilevden sz edilebilir. Dergide yer alan efsanelerin byk ounluu farkl kltrlere aittir. in, Japonya, Yunanistan, Msr, Afrika gibi lkelere ait masallarda inde ipek retiminin youn olduu, lotus ieinin Hintliler ve Japonlarda kutsal sayld, Yunan mitolojisinde tanrlarn grevleri gibi farkl lkelerin kltrlerine dair bilgiler de yer almaktadr. Salkm St adl efsanede st aacnn hikyesi anlatlmtr. Karaayda Karacaky denilen bir ky vardr. Bu kyde Kara Day ve Kara Daynn da iki tane oban vardr. Biri kz, biri erkektir. Erkein anas, kzn babas yoktur. Kyde herkesin iine bakar ve kylye yardm ederler. Kyden Kara Kahya, kuzularn ko yapmalar ve kimseye muhta olmamalar iin kuzularn onlara verir. ki oban da

birbirinden habersiz olarak kabul eder. Her sabah kuzular alr, dalarda otlatr, oradaki sdn altna uzanr ve konuurlar. Bir gn Kara Olan stten ddk yaparken elini kanatr, Kara Kz da yazmasn Kara Olann eline balar. Birbirilerine anne ve babaszln ne kadar zor olduundan bahsederler. Gnler geip de dertleri arttka birbirilerine destek olurlar. Bir gn sdn altnda bulumak iin szleirler. Kara Olan erkenden gelir, o srada Karaay kabarr, Kara Olan sdn tepesine kar, akama kadar barr, sabaha kadar bekler, ama onu kurtarmaya kimse gelmez. Sabah olunca suyun iinde Kara Kzn salarn grr. Kara Kz onu kurtarmaya gelmi fakat suda boulmutur. O gnden sonra kara sdn ad salkm st olur. Yeni yetien stlerin dallar bile zntden yerlerdedir (Gney, Nr.42:10). ahitler Kayas adl efsanede bir dan adn nereden aldnn hikyesi anlatlmtr. Dan eteindeki kyn oban huyunu suyunu beenmedii kiilerin ineini, danasn gtmezmi. Yllardan bir yl kye bir kran girer. Btn hayvanlar telef olurken deli obann gtt hayvanlarn burnu bile kanamaz. te bu duruma nazar deer, Glsm Abann inei lr. nein gnlk buzasna Deli oban Glsm Aba iin bakmak ister. Buzay gznden saknan Deli oban buzann bana bir kaza gelmesine engel olamaz. Buzann aya krlr. Glsm Abann olu Deli obann bunu bilerek yaptn syler. Hi kimse Deli obana inanmaz Hani ahidin? diye tuttururlar. Deli oban isyan eder ve da ta ahit gsterir. Dalara dnp haykrr. O anda iki kaya paras koparak kyn stne doru yuvarlanmaya balar. Herkes kar. O gnden sonra bu dan ad ahitler Kayas kalr. Anlatc metnin sonunda, imdi o kyn yerinde yeller esiyor ama, ahitler kayasnn dibindeki oban emesi, geen yolculara bu masal syleyip duruyor bilgisini aktarr (Gney, Nr.48:10).

Sihirli Keman adl efsanede olay Macaristanda gemektedir. Bir ingene kabilesi Noravya am ormanlarndan geer. O evrede Vodny adnda bir Macar beyi yaamaktadr. ok zalim olan beyin adamlar ingene kabilesini esir alr, zindana atar. Mikealann dedesi de zindana atlr. Dedesini kurtarmak isteyen Mikeala, ormanda garip giysili bir adamla karlar. Bu adam Mikealaya kemann verir. Arzu ettii eyleri almasn, isteinin gerekleeceini syler ve ortadan kaybolur. Mikeala keman alar, kemann sesiyle tm kaplar alr, zincirler krlr. Mikealann dedesi ve zindandakiler kurtulur. Ekiyalar ise kemann sesiyle yklan duvarlarn altnda kalr ve lrler. Metnin sonunda ingenelerin mzii sevmelerinin nedeni bu olaya balanr:
Ovakitten beri dnyann btn ingeneleri mzii ok severler. Hele keman allarnda bambaka, insann ruhuna iliyen bir ate, bir sihir vardr. (Taluy, 46:6).

iek adl efsanede kandil iei, zambak ve nergisin hikyesi anlatlmtr. Fakir bir balk bir gn arkadandan bir mektup alr. Mektupta arkadann isiz ve hasta olduu yazldr. Balk btn ilerini brakp biriktirdii paray da alp cebine koyarak yola der. Yolda ilerlerken cebindeki paray drr ve onu aramaya koyulur. Hava karardka yolun kenarndaki kandil iekleri de k vermeye balar. Balk kandil ieklerinin de yardmyla paray bulur, arkadan da kurtarr. Eve dnerken de yardmn hatras olsun diye birka kk alarak evininin bahesine diker. Anlatc metnin banda Yunanistanda, Liknis adnda kk, beyaz bir iek vardr. Liknis, lamba demektir. bilgisini aktarr (Taluy,Nr.45:4). Zambak adl efsanede kanatl bceklerin a doru umalarnn nedeni aklanmtr. Japonya'da bir gln stndeki lotus ieinde k yayan bir ate bcei

vardr. nsanlar, hayvanlar, bcekler ona hayrandr. Bcekler onu hakan yapmak ister. Ate bcei hayatndan memnun olduu iin bu teklifi kabul etmez. Dier bcekler Japonlarn her gn bu bcein ltsn seyretmeye gelmelerini kskanarak, ate bcei olmaya karar verirler. Bu karardan sonra binlerce bcek k yanan evlere doru uar. Renkli Japon fenerlerinin etrafnda dnerek atee yaklatka yaklar ve sonunda da ate bcei olamadan, kanatlar yanarak can verirler. O gn bugndr kanatl bcekler geceleri a doru umaktan kendilerini alamazlar. Efsanede, ayrca, ate bceine zenerek, a yaklaan bceklerin yanarak lmesi olaynda, bakalarna zenmenin kt sonulara yol aaca mesaj, dolayl olarak verilmitir (Taluy, Nr.45: 4). Nergis adl efsanede ise, Nergis ok gzel bir delikanldr. Bir gn ormanda dolarken yorulur ve bir derenin kenarna oturur. Suda kendi aksini grr ve kendine hayran kalr. Saatlerce suda kendine bakar. Aln ve susuzluunu unutur. Suya bakmaktan ba dner ve suya derek boulur. Bu olaydan sonra gln kenarnda onun adn tayan iekler karlar. Efsanede ayrca, kendini beenmenin ve kibirli olmann kt sonular dourabilecei mesaj da rtl bir biimde verilmitir (Taluy, Nr.45:4). Yeil Ejderhada, ipein ortaya kmas ve dnyaya yaylmas yoksul halktan ve saraydan seilen kiilerin balarndan geen bir olayla anlatlmtr. Metnin banda anlatc, bir aklama yapar:
pekbceinin, in'de Yeil Ejderha diye anlan bir eidi vardr ki, bundan elde edilen antung ipei son derece ince ve o nispette salamdr. Aada sizlere Yeil Ejderhann efsanesini anlatacaz (Hikyeci Teyze, Nr.68:5).

Yzyllar nce in imparatorlarndan birinin bir kz dnyaya gelir. Kk prensese dnyann her yerinden hediyeler gnderilir. Hediye getirenler arasnda imparatora elinde tuttuu bir top beyaz bezi uzatarak, prensesin cibinliini bu bezden yaptrmasn isteyen, fakir grnml bir gen de vardr. Fakir adam ve ei yllarca padiahn kendilerini bularak bu salam, harika kuman srrn renmek iin kaplarn alaca ve zengin olacaklar gn bekler. Umutlarn kestikleri anda, bekledikleri haber gelir ve ihtiyar kan koca zengin tahtrevan iinde saraya gtrlr. Ksa zaman sonra btn in halk ipek bcekleri yetitirir ve antung denilen ipek tm dnyaya yaylr. Efsanenin isminin neden Yeil Ejderha olduunu ihtiyar adam aklar: "Yeil ejderha yumuak dut yapraklaryla beslenen kardeleri gibi deildir. O mee yapraklarna saldrr; verdii ipek de ince ve maden gibi dayankldr (Hikyeci Teyze, Nr.68:5). Talihle Akl adl efsanede, akln stnln kantlamasnn hikyesi anlatlmtr. Talihle Akl, stnlk yarna girerler ve bir yar yapmaya karar verirler. lk yar bir tarlada olur. Akl yar kaybeder, fakat Talihin stnln kabul etmez. Birka gn sonra bir yol aznda tekrar karlarlar. Kavgalarn unutup konumaya balarlar. Konu tekrar byklk davasna gelir. Akl, bir deneme daha yapmay nerir. Bir oban zerinden yara girerler. lk nce Talih nde gibi grnr, fakat zamanla aklsz olan obann bana birok olay gelir. Hapishaneye der. Akl oban kurtarr ve Talih, Akln stnln kabul eder. Metnin sonunda akl ve akl seenler vlmtr:
Bylelikle, o zamandanberi Akl, Talihden daha stn duruma gemi. Yalnz Talihden ar bal olduu iin, Akl herkese kolay kolay yanamaz, ancak hayatta aydnlk, kl yollardan yrmei sevenleri seermi ( Taluy, Nr. 44:5).

Sar Kz Efsanesi adl efsanede ise, Ktahyadaki kaplcalarn nasl olutuunun hikyesi anlatlmtr. Bir maarann iinde bir kocakar yaamaktadr. Bu kocakarnn bir Sar Kz, Sar Kzn da sar bir inei vardr. Sar inein bir memesinden st bir memesinden bal gelir. Sar Kz her gn inein stn iip baln emer. Sar Kz byyp ok gzel ve alml bir kz olur. Bir gn Sar Kz inein

bulunduu ine gider ve burada derinden bir ses duyar. Duyduu bu ses ona, geleceini ve nasl gelmesini istediini sorar. Sar Kz aknlkla bu sese Hrlayarak gel! der ve olan olur. Sar Kz alevlerin arasnda kalr. Bu kaplcalar da bylece olumu olur(Gney, Nr.30:9). ieklerin Gelini adl efsane inde gemektedir ve eski bir in efsanesinin hikyesi anlatlmtr. Yzyllar nce inin en gzel illerinden biri olan Kanshde fakir bir aile oturur. htiyar kar-kocann "Alhoye" adl kzlarndan baka kimseleri yoktur. Gen oullarn bir balk avnda kaybetmilerdir. Alhoye; gler yzl, sessiz, iyi bir aile terbiyesi alm bir kzdr. iekleri ok sever. Onlar Alhoyenin en yakn arkadalardr. Alhoye her sabah iek tanrsna dua eder. Dua etmesinin sebebi eski bir efsaneye gre yle anlatlr: iek tanrs, bir yldan uzun sren ve btn iekleri yakp kavuran kuraklkla savarken gne ve rzgara yenilir. Yenilince ceza olarak gkten kovulur. Gzel ve temiz yrekli bir kz iek tanrsna acyarak dua ederse cezas affedilecektir. Alhoye, bir gn koyunlarn otlatrken havann kararmaya baladn farkeder ve hzlca evine gitmeye alr. Bu srada aacn arkasna gizlenen ingene bir kadnla birka ocuk Alhoyenin yolunu keserler ve onu eve gndermezler. Alhoye yllarca cambaz ingene kabilesiyle yaar. ingeneler Alhoyeyi kendi kzlar gibi ok severler.

Yllar sonra ingeneler ok sert ve souk olan bir memlekete yerleirler. Alhoye bu sert soua dayanamaz ve hastalanr. ingeneler Alhoyeyi tedavi edemezler ve onu bir dere kenarna brakrlar. Ertesi gn Alhoye, uyandnda kendisini iekler arasnda bulur. Birden bire canlanr. Artk iyilemitir. ieklerin arasnda ark syleyerek uzaklarken yapraklar tpk insan yzne benzeyen iri ve ok gzel bir yaban gl grr. Birbirlerine ak olur ve evlenirler (Taluy, Nr.47:5). Ccelerin Hediyesi adl efsanede ilk piyanonun nasl olutuunun hikyesi anlatlr. Franz, Hans ustann kz Rozeli istemeye gelir, fakat Hans usta buna raz olmaz. Bu duruma Rozel de Rozelin annesi Gdl Teyze de ok zlrler. Hans karsnn ve kznn bu kadar zlmesine dayanamaz ve Franza yeni bir mzik aleti icat etmesine karlk kzn ona verebileceini syler. Franz, Ren Nehri kysnda yryp kara kara dnrken birden karsnda ellerinde minicik kovalarla Ren Nehri'nden su tayan cceler kar. Cceler bu suyu makinelerini iletmek iin yuvalarna tamaktadrlar. Franz onlara yardm eder, bir gece boyunca onlar hi altrmaz, srekli kendisi alr. Cceler bunun karl olarak Franz kayalarn altndaki evlerine gtrp ona makinelerini gsterirler. Bu makine, maden paralarn tele dntren bir makinedir Bu ilem gerekleirken de ilgin sesler karmaktadr. Bu ses, Franzn dikkatini eker ve bundan bir mzik aleti yapmay ve bylece sevgilisine kavumay hayal eder. Uzun sre urar ve Klavsen adn verdii yeni bir alg yapar. Bu alg herkes tarafndan ok beenilir. Hans da bunun sonunda kznn Franz ile evlenmesini onaylar. Cceler bu olaydan sonra sadece bir kez Franza grnrler, tatl tatl glmser ve kaybolurlar. Klavsen ise zamanla deierek bugnk piyano halini alr (Taluy, Nr.43:4).

Efsane st balyla verilen blmlerde mitoloji rnekleri de grlmektedir. Yunan mitolojisinden seilen iki metin de aslnda hayvan masallarnda olduu gibi lkada insann d gcnn baz olay ve kavramlar nasl gerekelendirdiini rnekler niteliktedir. Anne lenci adl efsanede Guguk kuu ve Puhu kuunun hikyesi

anlatlmtr. Dul ve fakir bir kadnn biri kz, biri erkek iki ocuu vardr. Kadn komularn amarlarn ykayarak geimini salar. ocuklar ok yaramazdr. Her gn birbiriyle kavga eder, komular da rahatsz ederler. Anne bu duruma ok zlr ama hep alt iin ocuklaryla hi ilgilenemez. Bir gn yine ocuklarna kzar ve onlara ilenir. Birbirlerinin seslerini duyup birbirlerini grememeleri iin Allaha dua eder. Birdenbire ocuklar yok olur. Onlarn yerinde iki ku grnr. Anne, kularn davranlarndan ilencini hatrlar ve onlarn ocuklar olduunu anlar. Halk bu kulardan birine Guguk kuu, dierine Puhu kuu adn verir. Biri yalnz gndzleri, br ise geceleri grr. Metinde annenin evlatlarna ettii dualarn kabul olduu, dolaysyla evlatlarn annelerini zmemeleri ve beddualarn almamalar gerektii mesaj ak bir ekilde verilmitir:
Komu kadnlar onun bu ilenlerini duyduka: -Aman karde, ocuklarna kar byle ilenme! Anne ilenci tutar, derlermi. Ama ne ocuklar, ne de anneleri bu szlere kulak asmazm ( akar, Nr.49:16).

Neme Arslan adl efsanede ise, aslan burcunun ortaya k hikyesi anlatlmtr. Herkl, Mikene Kral risteusdan ald emir zerine Neme Ormannda yaayan, susuz ve kimsesizlerin bana bela olan, hakszlk eden arslan ldrmek iin

yola koyulur. Ancak vakit akam olmaktadr. Bir kylye yolu sorar. Kyl de onu evine davet eder. Bir misafire gsterilecek en gzel davranlar Herkle gsterir, onu ok gzel arlar. htiyar kyl bir kz Zeusa kurban edecekken Herkl Dnersem onu Zeusa, dnmezsem otuz birinci gn bana hediye etmek iin kes deyince kyl bekler. Herkl arslan ldrp postunu da srtna alr. Kyl otuz birinci gn kz Herkle armaan edecekken Herkl gelir. Konuurlar. Kyl ok sevinir. Metnin sonunda Aslan Burcunun olumas u ekilde verilir:
Arslan da Tanrlar ge aldlar, yldz yaptlar. Eset burcu byle oldu (Tendar, Nr.15:5).

Doan Kardete yer alan efsanelerin ortak paydasnda, ilkel kltrlerin, baz hayvanlarn, doa olaylarnn ve kavramlarn varlk nedenlerine veya zelliklerine ilikin kurgulamalar dikkati ekmektedir.

III.1.5.

Tiyatrolar

Doan Karde dergisinde yer alan edebi trlerden biri de tiyatrodur ve tez kapsamnda incelenen saylarda Okul Temsilleri st balyla verilen yirmi bir tiyatro oyunu belirlenmitir. Bunlardan yi Kalbli Korkuluk (Nr.1), Ayakkabc ile yi Kalpli Cinler (Nr.2), Altn Kaz (Nr.3), Tarla Kuu le Yavrular (Nr.4), Srma Sala Ay (Nr.5), Tilki ile Deve (Nr. 6), irkin rdekik(Nr. 7), Yaramaz Civciv (Nr.8),Rzgarla Gne (Nr.9), Gelincikler Vadisi (Nr.14), Kl Kedisi (Nr. 19), Kl Kedisi (Nr. 20), A Kadnn Marifetleri (Nr. 29) Aye Ablaya; ocuk Bayram (Nr.17), Byynce Ne Olacam (Nr.18), Belediye Bakanmz Seiyoruz (Nr.18),

Mesut ocuklar lkesi (Nr.10) Vedat Nedim Tre; Kedi Yavrusu (Nr.23), Deneme (Nr.31), Bir Konser Davetiyesi (Nr.39) Nihal Yalaza Taluya ve nci Gerdenlk (Nr.12) Saadet kesus Alpe aittir. Doan Kardete yer alan tiyatro oyunlar genelde yardm etmenin nemi, yalan sylemenin yanll, kendine gvenmenin nemi, hogrl olmann nemi, sz dinlememenin yanll ve gnlk yaama ilikin eitli deerler iermektedir. A Kadnn Marifetleri adl oyunda vurgulanan deer akl kullanmann nemidir ve oyunun kahraman bulunduu zor durumdan akl sayesinde kurtulur. Remziye adl hizmeti, efendisinin eve srekli misafir armasndan hi holanmaz. Ancak efendisi o akam da yemee bir misafir arr. Efendisi Remziyeden iki tavuk piirmesini ister. Remziye tavuklar frna verir. Kendisi de ine iplie dnd gerekesiyle srekli olarak ra ier. Bu ra onun itahn daha da aar. Misafirin gecikmesi zerine tavuklarn ikisini de yer. Ancak misafir biraz gecikmeyle gelir. Remziye misafiri bahe kapsnda yakalar ve efendisinin onu kulaklarn kesmek iin ardn syler. Misafr ierden gelen bak bileme seslerini duyunca arkasna bakmadan kaar. Remziye tavuklar aldlar diye bir feryatla barmaya balar. Efendisine tavuklar misafirin aldn syler. Efendi elinde bak misafiri kovalar. Remziye de bu duruma katla katla gler (Aye Abla, Nr. 6-7-8). Deneme adl oyun be perdelik bir oyundur ve oyunda yalan sylemenin yanll vurgulanmtr. Keder Perisi ve kardei Sevin Perisi yedi yana basan kk ocua uykusunda hediyeler getirirler. Keder Perisi gzyayla dolu bir kupa, Sevin Perisi iekler getirir. Biri onun kt bir ocuk olduunu, dieri ise tam tersini savunur. Keder Perisi bunun zerine ryalarla ocuu denemeyi

nerir. Ryalarn birinde ocuktan saadet dolu bir vazoyu amas istenir. Ancak aarsa karsn ve ocuklarn dven, hi grmedii bir adamn lecei sylenir. ocuk vazoyu amaktan vazgeer. kinci ryada ocuk sarp bir kayalktan kk bir kz ocuuyla karlar. Kz kaybolmutur. Onu bir kartal getirmitir. Evine gitmek isteyen kza, ocuk yardm etmek ister. kisi de kartaldan kamaya alrlar ama ocuk kendinden nce kz korur. nc ryada ise, ocuk lmle konuturulur. Denemelerin sonunda Keder Perisi ocuun ruhunun temiz olmadn, Sevin Perisi ise aksini dnr. Daha sonra ocuun yalan syledii anlalr. Metnin sonunda Keder Perisi hakl kt halde kardeine unu syler:
Ben kupay buraya koyuyorum, sen de iekleri koy. O daha pek ok keder yaayacak, nnde ok yllar var. Pimanlk onu doruya gtrecektir. (Taluy, Nr.31:2323).

Tilki ile Deve adl oyunda yalan sylemenin yanll yannda her zaman doruyu sylemenin nemi de vurgulanmaktadr. Gnn birinde bir deve baland yerde kendi halinde otlarken boyununa bal olan ip fundalklara taklr. Panie kaplan deve ipi kurtarmaya altka ip tersine vcuduna dolanr. Zor durumda olan deve feryat edip yardm ister. Oradan geen bir tilki, devenin bu halini grnce onunla alay eder. Deve ise tilkiden yardm ister. Deve, tilkiye etinden bir kilo verdii takdirde vcudundaki iplerden kurtulacaktr. aresiz deve canndan olmaktansa bir kilo etinden olmaya raz olur. Tilki, deveyi iplerden kurtarr. Deve ise tilkiye vaat ettii eti vermek zere ona budunu uzatr. Fakat tilki, devenin dil tarafndan et ister. Bylece iler karr. Deve, eti dilinden vermeyi vaat etmemitir. Derken, tilki ile deve arasnda bir tartma balar. Tilki, devenin dil tarafndan et vermeye sz verdiini, deve ise byle bir ey olmadn iddia etmektedir. Bu ie ok sinirlenen deve sonunda tilkinin, iddiasn

ispatlamasn ister. Kurnaz tilki kimsenin grmedii bu olay yalanc ahit getirerek ispatlamak zere devenin yanndan ayrlr. Tilki, yalanc ahitlii nce aslana teklif eder. Aslan doruluktan amaz ve tilkiyi hiddetle kovar. Tilki bu kez kurda gider. Tilki ile kurt, yar yarya blmekte anlarlar. Tilki, kurdu alp devenin yanna gider. Deve, kurdun yalanlarn dinler. Sonra tilki ile kurda yalan sylediklerini bildiini fakat yinede kaderine raz olup dilini vereceini syler. Deve azn aar tilki, tam kafasn devenin azna sokacakken bir anda geri ekilir ve bu ii kurdun daha iyi yapacan syler. Kurt, kafasn devenin azna sokar. Kurt, devenin dilini yakalamak istedike deve, dilini geriye eker. Kurt, gittike daha fazla ieriye sokar kafasn. Bir anda deve azn kapatr. Kurt deveye kendisini brakmas iin yalvarr. Kurdun o halini gren tilki ise kap gider. Deve ise kurdu, bir gzel cezalandrarak doruluktan aanlarn sonunu gsterir (Aye Abla, Nr.6:12-13). Ayakkabc ile yi Kalpli Cinler adl oyunda ise, vurgulanan deer yardmseverliktir. htiyar bir ayakkabc ok yalanr, ilerini tam yapamaz duruma gelir ve ihtiyar kars ile ok zor bir duruma derler. Bu durumu fark eden cin geceleri ihtiyar ayakkabcnn dkkanna gelir ve onun yarm brakt ileri tamamlarlar. Bu gnler, haftalar, aylar srer ve sonunda ihtiyarlarn durumu dzelir. lk balarda tlsm bozulmasn diye bu ileri kimin yaptn takip etmeyen ihtiyarlar bir gece dayanamayp dkkana gizlenirler ve ileri iyi kalpli, yardmsever cinlerin yaptn renirler. Gece cinlerin alrken souktan ok dklerini fark ederler. htiyar kar koca da cinlere yardm etmek isterler ve onlara memeleri iin pantolon, ceket dikerler. Bu hazrladklar hediyeleri gece gizlice dkkana brakrlar. Hediyeleri bulan cinler ise ok mutlu olurlar.

Metnin banda yazar, oyunun konusunu nereden aldn ve masal gibi balatmak istediini syler:
Bu temsilin konusunu Grimm Kardelerin bir masalndan aldm Onun iin temsili de masal gibi balatmak istiyorum. Bir deneyelim bakalm ne olacak?.. Perde alp oyun balamadan nce, arkadalarnzdan biri elinde bir kitapla sahnenin yan tarafndan perdenin nne ksn, ylece sze balasn: Masal anlatan ocuk- Arkadalar bu gn size ihtiyar bir ayakkabc ile cinlerin masaln anlatacam.. (Aye Abla, Nr.2:19-20-21).

yi Kalpli Korkuluk adl oyunda da zor durumda olanlara yardm etmenin nemi vurgulanmtr. Tavan telala koarken korkulua arpar. Korkuluktan zr diler. Korkuluk tavana niye bu kadar telal olduunu sorar. Tavan da yuvasnn ok karanlk olduunu, bu yzden korktuunu ve tarlann dier ucunda oturan amcasndan mum almaya gittiini syler. Ancak o gn tilkilerin yemekli toplantlar olduunu ve tilkilerin yemekli toplantlara bir yiyecekle gittiklerini syler. Korkuluk tavana yalnzlndan bahseder. Tavan da bo zamanlarnda onun yanna geleceini syler. Korkuluk yalnz kaldnda kitap okuduunu syler. Tavan korkuluun kitap okumasna ok arr. Tavan korkulua tilkileri korkutup korkutmayacan sorar. Korkuluk da tilkilerin ok zeki olduklarn, korkuluun yerinden kmldamadn rendikleri iin ondan korkmadklarn syler. Korkuluk tavana cesaret vermeye alr. Tavan oradan ayrlr. Korkuluk kendi kendine konuurken tilki yanna gelir. Tilki korkulua az nce geen tavan sorar. Korkuluk da tavan grdn sylemez. Tilki ile korkuluk konuurken kei yanlarna gelir. Kei korkuluun glgesinde dinlenmek ister, korkuluk da kabul eder. Tilki keiyle alay etmeye balar, birbirleriyle atrlar. Kei, iftinin kaybolan tavuklarndan ve az nce amcasna mum almaya giderken grd tavandan bahseder. Bunu duyan tilki de orada oturup tavan

beklemeye balar. Kei uyurken, korkuluk da tilkiye hikye okumaya balar. Aslnda korkuluk kitap okuyormu gibi yapp kafasndan bir hikye uydurur ve tilkiyi oyalar. Tavan da koarak kendini deliine atar. Kei ile korkuluk glerler. Tilki hikyeyi korkuluun uydurduunu anlar. Tilki kzarak oradan ayrlr. Korkuluk ile kei yaptklar iyilie sevinirler. Kei uyumaya devam eder (Aye Abla, Nr.1:20-21). Altn Kaz adl oyunda insann kendisine gvenmesinin nemi vurgulanmtr. Ailesi tarafndan aalanan gen bir delikanl olan Tahta Kafa, ormanda odun kesmektedir. Yanna bir ihtiyar gelir ve ondan yiyecek ister. Tahta Kafa hi tereddt etmeden ekmek kesesini ihtiyara verir. Karnn doyuran ihtiyar onunla bir sre sohbet ettikten sonra Kraln kznn suratszlndan bahseder. Hi glmediini bunun iin gzel kzn ok irkin olduunu, kraln da kzn gldrene kzn vereceini sylediini anlatr. Tahta Kafaya iyi biri olduunu ve kraln kzn gldrebileceini syler. Aalardan birinin altn kazdrr. Altn bir kaz kar. Kaz alp koltuunun altna koymasn, her yeri gezmesini ve almaya alan kiiye Yap! demesini syler. Tahta Kafa bir hana gelir. Hana kral ve kz gelecektir. Onun iin hazrlklar yaplmaktadr. Tahta Kafa hana girince kral gelecei belirtilerek onu dar kovarlar. Ancak koltuunun altndaki altn kaz gren hanc kadn ve kzlar Tahta Kafay hana alrlar. Karnn doyururlar. Tahta Kafa uyuklar. Bu srada kzlardan bir tanesi kazdan bir ty koparmak ister. Ancak Tahta Kafa uyanr ve Yap! der. Kz kaza yapr onu kurtarmak isteyen dier kzlar, anneleri, hanc ve kraln mabeyincisi birbirlerine yaprlar. Son olarak kral mabeyinciyi kurtarmaya alrken o da yapr. Bunlar gren kraln kz glmeye balar ve yapanlar zlr. Kral kznn gldrd iin Tahta Kafaya kzn verir. Ve saray gtrr. Kaz da hancya kalr.

Metnin sonunda yine oyunun konusunun Grimm Kardelerin bir masalndan alnd bilgisi yer almtr:
Bu temsilin konusunu Grimm Kardelerin bir masalndan alnmtr. (Aye Abla, Nr.3:14).

Tarla Kuu ile Yavrular oyununda ise, olay bir yulaf tarlasnda gemektedir ve bakalarna gvenmenin yanll vurgulanmtr. Ana ku, baba ku ve drt yavru ku bir yulaf tarlasnda yaar. Ancak yavru kular henz umay bilmemektedir. Onlarn umay renmeleri iin beslenip bymeleri gerektiinden, ana ve baba ku onlara yiyecek bulmak iin onlar yalnz brakp gider. Bu srada yulaflar ok olgunlat iin, yulaflar bime zaman gelmitir. ifti ve olu tarlay birlikte bimek iin, ertesi gn komular yardma armay dnrler. Yavru kular henz umay bilmediklerinden, yulaflar biilirse, onlarn altnda kalp leceklerini dnerek telalanr. Anne ve baba ku, onlara tela yapmamalarn nk komularn yardma gelmeyeceklerini syler. Gerekten ertesi gn komular yardma gelmezler. Bu defa ifti ve olu amcalarn yardma armay dnrler. Ancak ertesi gn amcalar da yardma gelmezler. Artk ekinlerin bozulaca dncesiyle ifti ve olu, yulaflar tek balarna bimeye karar verirler. Zaten bu zaman zarfnda kular da umay renir Ana baba ve yavru kular baka tarlaya g ederken, kendi iini kendi gren ifti ve olu yulaflar rmekten kurtarrlar (Aye Abla, Nr.4:21-22). irkin rdekik adl oyunun kahraman kendini irkin bulduu iin ok mutsuz olan bir rdektir. Oyunda insanlarn d grnlerinden daha ok i gzelliklerinin nemli olduu vurgulanmtr. rdek ana, ok irkin bir yavru dnyaya getirir. irkin rdek doduunda kimse onun trnn ne olduunu bile anlayamaz.

Kardeleri onu irkin diye dlarlar ve iftlikten kovarlar. Bu duruma ok zlen rdek iftlikten ayrlr. Bir sre sonra rdekik bombo bir ovaya varr. Oradaki yaban rdeine ok irkin olduu iin dlandn ve dayanamayp katn syler. Yaban rdei de ona yannda kalmasn syler. O anda avc gelir ve irkin rdek bir kulbenin bahesine snr. Evin kedisi irkin olduu iin onu istemez ve rdek oradan da gider. irkin rdei bir kyl bulur ve evine gtrr. Onlar da rdei evden kovarlar. irkin rdek bir gl kenarna gelir. Orada karlat karga ona, eskisi gibi irkin olmadn, tylerinin de beyazlatn syler. Gln kenarna gelip suda kendini izlediinde kargann sylediklerinin doru olduunu anlar. Kendisinin bir kuu olduunu fark eder. Kuularla beraber mutlu bir ekilde yaamaya balar. Metnin banda Okuma derslerinde rolleri datarak okumaya ok elverili bir piyestir. ibaresi yer almtr. (Aye Abla, Nr.7:15-16-17). Gelincikler Vadisi adl oyunda olay Gelincikler Vadisinde gemektedir ve vurgulanan deer hogrl olmaktr. Zamann birinde bir cin vardr. Bu cin ok sevimli, ufak tefek bir eydir. Bu cini tanyan ve onunla yaayan bir de Peri vardr. Peri bir gn cine dnyada en gzel kiinin kim olduunu sorar. Cin de gelinciklerin olduunu syler. Bunun zerine Peri ok sinirlenir ve onu dokuz yzyl uyumas iin gelincikler vadisine gnderir. Onu kimse grmesin diye de bir emberden geirir. Cini artk insanlar gremez, sadece gelincikler grr. Peri ok sinirlendii bir anda sylenip dururken cinin nasl eski haline dneceini de laf arasnda azndan karr. Bunu byk gelincik duyar. Sonra bir gn cin uyanr. Cine duyduklarn bir bir anlatr.

Eer sabah gne doarken iki ocuk gelip de cini gerekten severse, onun eski haine dnebileceini syler. Ancak nce insanlara grnebilmesi iin bir horoz sesini duymalar gerekmektedir. Bu horoz sesini hem ocuklar, hem de cin duymaldr. Ancak cin tm bu duyduklarnn gerekleeceine inanmaz. ocuklarn buraya nasl geleceklerini sorar. Beyaz Gelincik onu da dnr. Blbl sabah gidip Din ve Sevin in penceresine konup gzel gelinciklerden brakr. Byk gelinciin dedii bir bir olur ve Sevin ile Din Gelincikler Vadisine gelirler. Gelincikler toplarlar. Gelincikler buna ok sevinir. Sonra gelinciklerin arasnda, sevimli, kk cini grrler. Cin de onlar grnce mutlu olur. Sevin ve Din kk sevimli cini gerekten ok severler. Bylece cin, perinin bysnden kurtulur. Hatta Sevin ve Din kk cine ailelerinin onu evlat edinebileceini sylerler. Birlikte Sevin, ve Dinin evine giderler. Hep birlikte mutlu bir hayat srerler (Aye Abla, Nr.14:17-18). Yaramaz Civciv adl oyunda kk bir civcivin merak yznden yaadklar anlatlmtr ve ocuklar iin en uygun yerin ailesinin yan olduu vurgulanmtr. Yaramaz civciv dnyay grmek iin kmesinden uzaklar. Bir tarlaya gelir. Orada nce eekle karlar, sonra oradan ayrlr, tavanla karlar. Oradan da ayrldnda karga ile karlar. Her karlat hayvan civcive kendisiyle yaamak isteyip istemediini sorar. Civciv de onlarn evlerinin yuvalarnn yerini renince hibirisinin kendisine uygun olmadn grerek teekkr eder. Geriye dnmeye karar verdiinde karn da ackmtr. Bu defa srasyla karga, tavan, eek, ve rdekle karlar. Her birine karnnn acktn ve ona biraz yemek vermelerini sylediinde, her hayvan kendi yediklerinden vermeyi teklif eder. Fakat hi biri kk civcive gre deildir. Sonunda evine dner ve annesi tavua kavuur. Anlar ki bir civcivin yeri annesinin yandr (Aye Abla,Nr.8:13-14).

nci Gerdanlk adl oyunda da sz dinlememenin kt bir ey olduu ve sz dinlemeyen ocuklarn sevilmedii vurgulanmtr. Nesrin, hrn ve yaramaz bir ocuktur. Annesini ve babasn ok zer. Dadsnn nasihatlerini de dinlemez. eytan ona vesvese verir ve ona uyup yaramaz bir ocuk olur. Babas onu cezalandrarak atdaki odaya kapatr. Nesrin, eytana uyduuna ok piman olur. Uykuya dalar. Ryasnda perilerle konuur. Onlar Nesrine yanllarn gsterir ve anlatrlar. Nesrin btn hatalar iin hepsinden zr diler. yi bir ocuk olmaya karar verir. Annesini ok zdn perilerden renince alamaya balar. Annesi gelir uyandrr. Nesrin grdklerini gerek sanr. Annesi avutur, odasna gtrr. Nesrin zr diler ( kesus,Nr.12:15-16). Mesut ocuklar lkesi adl oyunda ise, Cumhuriyetin kazanmlar vurgulanmtr. htiyar ve kars evde otururlarken dardan bir grlt duyarlar. Darda btn milletlerden ocuklar vardr. ocuklar a olduklarn syleyip ekmek isterler. Trk ocuklarna da gerekten alk ekip ekmediklerini sorarlar ve byle bir eyin olmadn renince ok arrlar. Btn ocuklar lkelerinde olan felaketleri, alklar, ektikleri eziyetleri anlatrlar. Trk ocuklar da Cumhuriyetten bu yana ne gibi yenilikler yapldn, nasl bir dnya ve gelecek istediklerini sylerler. Yabanc ocuklarla elele tutuup dans ederler. Metnin banda Bu piyes, Milli Eitim Bakanlnn msadesiyle, 12 Aralkta Tasarruf ve Yerli Mallar Haftasnn alnda Ankara Halkevinde oynand. kinci Doan Karde Sanat Msameresinde de oynanacak. retmenlerinizde onu snfta okutmasn rica ediniz! bilgisine de yer verilmitir (Tr,Nr.10:14-15).

Oyunlarn ikisi ise, ocuklar gnlk yaamda karlaabilecekleri baz durumlar hakknda bilgilendirmeye yneliktir. Belediye Bakanmz Seiyoruz! adl oyunda Cumhuriyet rejiminin en nemli esi olan demokrasinin ileyii somutlatrlm ve seimlerin demokratik bir biimde yaplmas gerektii vurgulanmtr. ocuklar 23 Nisanda bir msamere yapacaklarn ama hibir hazrlklarnn olmadn sylerler. Sonra hep birlikte bir piyes yazmaya ve bunu oynamaya karar verirler. lk olarak konuyu bulurlar. Belediye bakan seimleri ile ilgili bir piyes hazrlamaya karar verirler. Belediye bakann oynamak isteyen birok kii vardr. lk olarak, adaylar belediye bakan adayym gibi bakan olurlarsa ne yapacaklarn sylerler. Bakanla Ayten, Tun, Engin, Ahmet ve Erol aday olur. Bunlar, plerin sokaa atlmasn yasaklayacaklarn, rencilere zel tramvay ve otobs iletmesi kuracaklarn, her semtte ocuklar iin sinema kuracaklarn, her mahallede bir ocuk kulb aacaklarn, ocuklar iin gnlk gazete kartacaklarn, ikolata fiyatlarn ucuzlatacaklarn sylerler. Bunun zerine ocuklar, oylarn kullanrlar. ocuklardan biri de, oylarda yanllk yaplmamas iin yanna Glseren ve Hasan alarak, oylar aar. Oylamann sonucunda Tun kazanr, ikinci olan Ayteni ise kendisine as bakan seer (Tr, Nr.18:17-18). Byynce Ne Olacam?adl oyunda vurgulanmak istenen deer ise, meslek tercihi yapabilme ve meslek seimini kk yalarda yapmann nemidir. retmen rencilere bir dev verir. dev; herkesin byynce hangi meslei yapmak istediini ve neden o meslei setiini aklamaya ynelik bir devdir. Teneffste renciler birbirleriyle konuurlar ve hangi meslekleri seeceklerine karar verirler. Baz renciler setikleri meslekleri sylemekten utansa da arkadalarnn desteiyle hangi

meslei ve neden setiklerini anlatrlar. Snftaki btn renciler bir meslek seer ve bunu yaparken ok elenirler. Birbirleriyle dalga geerler. En sonunda herkes devini yapmaya balar (Tr, Nr.18:13).

III.1.6.

Anlar

Doan Kardete en az yer alan edebi trlerden biri andr ve dergi sayfalarnda on iki anya rastlanmtr. Bunlardan Ylan (Nr.59), Oyann Ryas (Nr.60), Yldz Olmak stiyordum (Nr.61), En Gzel iekler (Nr.62), Leylann Kiracs (Nr.63) Nihal YalazaTaluya; stanbuldan Danimarkaya (Nr.50-51-55-73) adl drt an Hatice Arutay adl kk bir okuyucuya; 3 ocukluk Hatras(Nr.11) Cemal Nadir Glere aittir . Atatrkn ocuk Dostlar (Nr.30) ile 1Lokomotif, 35 Vagon (Nr.27) adl iki annn ise yazar belli deildir. Be arkada okullarn kapannda yazn balarndan geen olaylardan birini anlatmak iin szlemilerdir.Be Arkadan Tatil Hatralar st balyla verilen anlar kaleme alan Nihal Yalaza Taluydur ve her any baka birinin anlatt grlr: Halukun aktard anda, eitli kazalar karsnda ilk yardmn nemi vurgulanmtr. Yazn Heybeliadaya giden Haluk, ninesinin istei zerine arkadalaryla birlikte ormanda kozalak toplamaya gider. Arkada Nuriyi ylan sokunca avc daysndan ylan sokmas ile ilgili yaplmas gerekenleri renen Haluk, ilk tedaviyi yapar. Daha sonra ailelerin durumdan haberdar olmasyla hastaneye gtrlen Nuri ksa zamanda iyileir. Ama bu iyilemede Halukun pay byktr:

Arkadamz iyileti. Hastane doktorlar Nurinin hayatn, doru ekilde yaptmz ilk tedavinin kurtardn sylediler (Nr.59:5).

Yaz tatilinde grd bir ryay anlatan Oyann aktard anda, evdeki eyalarn temiz bir ekilde kullanlmas ve korunmas gerektii vurgulanr. Yemei ok yiyen Oya erkenden uykuya dalar. Ryasnda perde, sandalye, duvar saati, deme tahtalar ve duvarlar Oyann yapt davranlardan rahatsz olduklarn dile getirirler ve onu cezalandracaklarn sylerler. Kan ter iinde uyanan Oya, bunun bir rya olduuna sevinir ama ayn zamanda da ok etkilenir. Bu olaydan sonra odasndaki eyalar temiz tutar ve korur:
ocuklar ben de size bir ryam anlataym. Ama, rya deyip de gemeyin! Evde byklerimden her gn iittiim azarlarn, yediim cezalarn yapmadn bu rya baard! (Nr.60:5).

Sinema artisti olmak isteyen Kayann aktard anda, dncelerine sayg gsterilen ve deer verilen ocuklarn hatalarn grp telafi edebilecekleri dncesi vurgulanmtr. Yldz olma hayalleri kuran Kaya, okuldan nefret etmektedir ve dersleri olduka ktdr. Bu hayalini gerekletirmek iin amcasyla birlikte Amerikaya gitmek ister. Bu isteini renen amca, onun hevesini krmadan ona bir sinema dergisi getirir ve onu ocuk yldzlarn yaam hakknda bilgilendirir. Edindii bilgilerden yldz olmann ok kolay bir ey olmadn ve daha nemlisi eitim almadan hibir ey olunamayacan renen Kaya, derslerine drt elle sarlr ve btnlemede zayf derslerini baarr. Bu deiimde amcann davran ok etkili olmutur:
...Mehmet amcamn pek sevdiim bir huyu vardr: benimle, annemle, babamla, yani, btn byk insanlarla konutuu gibi konuur. Beni akaya, alaya almaz (Nr. 61:5).

Sevimin aktard anda, yardmlamann nemi vurgulanmaktadr. Yaz Aye halasnda Beykozda geiren Sevim iin her ey ok gzeldir. Halas ocuklar ok sevmekte, her isteklerini yerine getirmektedir. Akam yemeine misafir bekleyen Aye Hala, ocuklar oyalamak iin en gzel iek demetini getirene guguklu saatini vereceini syler. iek toplamak iin koruya ynelen Sevim, ocuklarn dads Emine Ablayla karlar ve onun hasta olduunu renir. Bunun zerine Emine Ablay dinlenmesi iin eve gnderir ve kk ocukla iek toplamaya gider. Lale, Mine ve Gln yaramazlklar sonucunda iek toplayamadan eve dner. Ama Aye Hala durumdan haberdar olduu iin guguklu saatin sahibi Sevim olur:
Emine dadnn hastalandn haber alan halam, vaziyeti anlad ve drdmz birden barna bastrd. Sonra: -ocuklar! dedi. Yaptnz demetlerin hepsi gzel, hepsi zarif, ama Seviminki bence en gzelidir. Ne dersiniz?( Nr.62:5).

Benzer bir rnei de Emelin aktard beinci anda grmek mmkndr. Ankaradaki ocukluk arkada Leylaya piyangodan para kan Emel, yaptrlan apartman grmeye gider. Kzlcahamamdan gelerek hamallk yapan Sami, ehrin zorluklarna ayak uyduramaz ve areyi inaata snmakta bulur. Saminin durumunu renen Leyla ve ailesi onu sanat okuluna yazdrr ve Kzlcahamamdaki ninesine de destek olur. Bu davran Samiyi duygulandrr:

ocuk titreyen bir sesle: - yiliinizi hayatmn sonuna kadar unutamyacam! dedi. Btn gcmle alacam (Nr. 63:5).

1 Lokomotif, 35 Vagon adl anda kk Muhittinin bandan geenler aktarlr ve yapt yanln farknda olmadan bakalarn sulamann samal vurgulanmaktadr. Sarkyde oturan ve days demiryolu bekisi olan Muhittin, inekleri iin demiryolu kysndaki tarlaya ot bimeye gider. Yorulan ve uykusu gelen ocuk, demiryolunun iine uzanr, yaklaan trenin grltsyle uyanr ama kamaya zaman bulamaz. Raylarn arasna skan Muhittin, zerinden tren getikten sonra yerinden kalkar ve haline kreder. Olay hafif yaralarla atlatr ama tren memurlarna ok kzar:

-35 vagonu stmzden geirdik amma, dorusu tren memurlarna ok kzdm (Nr. 27:17).

Atatrkn kiilik zellikleri ve dneminin kimi toplumsal olaylar Atatrkn ocuk Dostlar bal altnda verilmitir. Anlarda Atatrkn ocuk sevgisi, bandan geen olaylar ve bu olaylara verdii tepkilerle vurgulanmtr: Dirilen Bebek adl anda, Atatrkn manevi kz lkyle olan bir ans aktarlr. Evli olmad iin ocuu olmayan Atatrk, bir gn lk adl bir kz ocuuna rastlar ve onu ok sever. Gler yzl, tatl dilli ve akll bir kz olan lk de Atatrkle zaman geirmekten ok holanr. Gnlerden bir gn lk, bebeinin ldn alayarak Atatrke anlatr. Onun zlmesine dayanamayan Atatrk, btn oyuncak dkkanlarn dolaarak krlan bebein aynsn alp gece kucana koyar. Uyanan lk, Atasnn yanna gelir ve yalnzca onun iitebilecei bir sesle:
-Teekkr ederim Atacm, der

Sklmadan Konuan Kyl Kz adl anda da yine Atatrkn ocuk sevgisi dile getirilmitir. Kylerde dolamay seven Atatrk, bir gn Ankarann bir kynde sar sal, mavi gzl drt yalarnda irin

bir kz grr. Kz koarak gelip Atann elini per ve Atann sorduu sorulara ok rahat bir ekilde yant verir. Bir kyl ocuunun byle serbeste konumas Atatrkn ok houna gider ve saatlerce onunla oynar. (Nr.30:6)

Anlardan drt tanesi stanbuldan Danimarkaya st balyla verilmektedir ve bu anlar kk okur Hatice Arutaya aittir. Danimarkann Kopenhag ehrinde yatl bir okula giden Hatice, oradan Doan Kardee gnderdii mektuplarla birlikte iirlerini ve anlarn da gnderir. stanbuldan Ayrl adl anda yurdundan, ailesinden ve sevdiklerinden ayrlan Haticenin duygularnn yannda gmrkte yaad skntlar da vurgulanmaktadr. Annesiyle birlikte Kopenhaga gitmek iin hazrlklarn bitiren Hatice, ok zgndr. Yola kma vakti geldiinde herkesi bir hzn kaplar ve aile evresi onlar yolcu etmek iin yolcu salonunda beklemektedir. Gmrkte btn eyalar didik didik aranan Hatice, hem zaman kaybna hem de grevlilerin davranlarna ok zlr. Daha sonra ilemler bitince Hatice ve annesi yaknlaryla vedalar ve Gotland adl ilebe binerek stanbuldan ayrlrlar:

Gmrk muayenesini hatrlarken imdi tylerim rperiyor. Btn bavullarmz didik didik ettiler. Bizi geirmee gelenlerin de canlar ok skld. Memurlar ne yapalm vazifemiz diyorlard. Aradklarna gre de bari bir ey bulsalar. Sanki biz bilmiyor mu idik, gtrlecek ey var, gtrlmiyecek ey var (Nr.50:5).

Gotland Vapurunda lk Gnler adl ikinci anda ise Hatice ile annesinin farkl kltrlerdeki insanlarla olan ilikileri ve ilk izlenimleri aktarlmtr. Sevdiklerinden ayrldklar iin olduka zgn olan anne ve kzyla gemi personeli ve yolcular ok ilgilenirler. Onlarn bu yakn ilgisi karsnda yeni duruma alrlar ve yolculuklarna devam ederler. Hatice Arutay, anyla birlikte bir de iir gndermitir:

Ninem kadn Gzel huylu, tatl szl Babamn annesi biricik ninem. Bana ninesinin adn verdi. Beni sever, beni okar. Kulama bazan fsldar: Maskara kz, Hatice kz!

Ninem Kadn diye, Uzaklardan hep Ninemi dnrm eker Ninem, Sevgili Ninem Ninem Kadn diye!... Kopenhag,7.6.947 (Nr.51:5).

nc anda Gotlanddaki yolculuk devam etmektedir ve vapur zmire gelmitir. Annesi hem telefon etmek hem de alveri yapmak iin sandalla kyya kar ve Haticeyi vapurda brakr. Aslnda Hatice zmiri merak etmektedir, vapurun gvertesinden zmire bakp bir kyaslama yapar ve stanbul galip gelir. Alveriten dnen annesi Haticeye incir ve zmirle ilgili fotoraflar getirir. Yolculuk devam etmektedir, anne ve kz deniz tuttuu iin zor gnler balamtr. Garson Hans, ksa zamanda bu duruma alacaklarn syleyerek onlar sakinletirir. Annn bir yerinde Hatice, savurganln gereksizliini de vurgulamaktadr:

Annem, anlalan yanmzdaki Trk paralar bize bir daha lazm olmaz diye btn paralarn zmirde brakaym demi, ne grd ise alm (Nr.55:9).

stanbuldan Danimarkaya anlarnn sonuncusunda da vapur yolculuu devam etmektedir. Rzgarl ve frtnal yirmi bir gn sonrasnda vapur Gteburga varr. Burada bir otele yerleen Hatice ve annesi hem yolculuun yorgunluunu atmaya hem de evrelerini tanmaya alrlar. Gteburgda yeni insanlarla tanrlar, Danimarkada yaamn ok pahal olduunu ve bu yzden Danimarkallarn birok ihtiyacn sveten

karladklarn renirler. Annesi yanlarna aldklar eylerin yetmeyeceini dnerek telalanr ama yaplacak bir ey yoktur. nk iki gn sonra Kopenhaga gideceklerdir. Hep yeni yerlerle ilgili izlenimlerin verildii bu son anda memleket zlemi de vurgulanmtr:

Yemekten sonra tekrar otele dndk. Sonra otomobille hep beraber bir gezinti yaptk. Burann sokaklar ok temiz. nsanlar gler yzl. stanbulu zlyorum. (Nr.73:5)

III.1.7.

iirler

Doan Kardete yer alan edebi trlerden biri de iirdir ve dergi sayfalarnda en ok rastlanan air kr Enis Regdr. Aalar, Kar, Bebek, Kitaplarm, Kardeim, Her Sabah, Ho Geldin, Bayram Yeri, Missori, Yolun Ak Olsun, Bahar Bayram, Hele Tatil Gelsin, Bir Yanda, Her Akam, Allahasmarladk, Fotoraf, Bizim Ky, Ma, Pazar Gnleri, Plaja Gidelim, Ben de Okula Gideceim, eker Bayram, Leylek, Elma Aac, Memleketim, Dnyay Dolasam adl iirler Regye; K, Kardeim, Sokamz, Sokak Feneri, Aac Sev, Mevsimler,Saatim adl iirler Celal Alngenie; 19 Mays, Yzyorum, Balk kk bir okur olan Talat Halmana; Dmek, Bilirim, Horoz Orhan Arburnuya; Atatrk An ise Vedat Nedim Tre aittir. Ayrca Kardelerimden

iirler ve iir Yarndan Semeler st balyla oluturulan blmlerde kk okuyuculardan gelen iirlere de yer verilmitir. Dergide yaymlanan iirlerde ocuun duyusal alan geliimini destekleyen sosyal, milli, dini ve evrensel deerler ne karlmtr.

III.1.7.1.

Aileyi Sevme ve Yceltme

Doan Kardete okurlara verilmek istenen deerlerin banda aile sevgisi gelmektedir. iir araclyla ailenin nemi vurgulanm ve ailenin her bireyi iirde yer almtr.
Bir arefe gnne benzer Bizim evin Pazar gnleri Annem, amar ykar bir yanda Babam, aynada tra olur Ablam yemek piirir mutbakta Ben etraf sprrm Sonra radyonun karsna geeriz Hikyeler anlatrz birbirimize Kitap okur, ark syleriz Derken yava yava olur akam Bir kolunda ben, bir kolunda ablam

Alp bizi parka gtrr Benim sevgili babam.. (Reg, Nr.23:5).

zellikle

Doan

Kardete

yaymlanan baz

iirlerde

annelerin

fedakarl, ocuklarn korumakla ykml olmas ve anne-ocuk ilikisi n plana karlmtr.


Kardeim be yana girdi dn Elini atee sokmuyor artk Oyuncaklarn atmyor yerlere Yrtmyor kitaplarm (Alngeni, Nr. 73:3).

Artk kocaman oldu bebeimiz Salar kulaklarna iniyor Ayaklarna dar geliyor patikleri Elinden neler ekiyor oyuncaklar

Artk onun da evimizde sesi


Soframzda yeri var (Reg, Nr. 21:7).

Annem ok seviyor kardeimi Ad azndan dmyor Ama kskanmyorum dorusu Annemin sevgisi o kadar ok ki

Ona da yeter, bana da (Alngeni, Nr. 73:3).

III.1.7.2.

Doay Sevme ve Koruma

Doan Kardete yer alan iirlerin byk ksmnda doa sevgisi dile getirilmi ve ocuklar doann korunmas konusunda bilinlendirilmeye allmtr.
Mee, grgen, ceviz, nar Ihlamur, am, selvi, kknar Hepsinin bir devi Aac sev, aac sev (Alngeni, Nr. 69:3).

Bu yl erken balad souklar Boyuna yap duruyor yamur Esiyor rzgar ac ac Nasl geireceksin bu k Elma aac?

..
Glgen de yok ki, arkadalk edesin Tek bana kaldn bu k kyamette! Artk kimse bakmaz oldu yzne Dallarna trmanmyor ocuklar

Kular uramyor semtine (Reg, Nr. 32:7).

Horozla yatlp Horozla kalklr Tneyen horoz Bir asma saattir kasabamzda Horozumun Zenbereini sevsinler (Arburnu, Nr. 23:5).

Yalnz biz deiliz seni seven Bak, ne kadar zlyor gidiine u iekten iee konan kelebek Bahar erken getir bahemize Olmaz m Hac Leylek? (Reg, Nr.29:5).

III.1.7.3.

Sevgiyi Yceltme

Dergi sayfalarnda gelecein byklerine kazandrlmak istenen bir baka deer de sevgidir.
Sevin ocuklar, Gzeli sevin! Gkteki altn bulutlar

u ulu nar Esen rzgarlar derin derin!

..
Ve korkun sevgiyi bilmiyenlerden Amann ocuklar, Saknn, kan! (Batu, Nr. 33:5).

III.1.7.4.

Okulu Sevme

Doan Karde dergisi, ocuklara okulu sevdirmeyi ve okuldaki yaamlarn destekleyen almalar yapmay hedeflemitir. Buna ynelik olarak haritalar, ansiklopediler yaymlanm, tatil dnemlerinde okul ilaveleri karlm ve dergide yer alan trlerden biri olan iirde de okula ilgili duygularn dile getirilmesine allmtr.
Haydi resmini ek fotoraf amca Bugn ne kadar sevinliyim bilsen Pek iyi ile getim snfm Hele sen bir karnemi grsen! (Reg, Nr.22:7).

Ben okullu oluyorum artk, Sizin olsun btn oyuncaklar Hepimizin aabeysi saylrm imdi Sakn beni kskanmayn ocuklar (Reg, Nr. 26:7).

Sizinle ok gzel gnler yaadk Okulum, kara tahtam, sralarm Hepinize allahasmarladk, Sizi unutmyacam!... (Reg, Nr.21:7).

III.1.7.5.

Gler Yzl Olmann nemi

Dergi sayfalarnda sk sk gler yzl olmann nemi vurgulanm, Gleryzl Fotoraf Yarmas dzenlenmi ve dergide yer alan birok iirde de buna ynelik iletiler ak bir ekilde verilmitir.
Elini abuk tut fotoraf amca Darda beni bekliyor arkadalarm Ask suratl insan, irkin olur Gler yzl ksn fotorafm! (Reg, Nr. 22:7).

III.1.7.6.

Gncel Olaylardan Haberdar Olma

Amerika bykelisi Mnr Ertegnn naan Trkiyeye getiren Amerikan gemisi Midsouri hakknda dergide hem eitli bilgiler verilmi hem de kr Enis Regnn yazd iir yaymlanmtr:

YOLUN AIK OLSUN! DEMEK artk gidiyorsun Missouri Haydi yolun ak olsun! Gvertene bahar Gecelerine yldzlar dolsun Gle gle git vatanna Bizden selamlar gtr Btn dnya ocuklarna! (Reg, Nr.19:6).

III.1.7.7.

Sorumluluk Bilinci

Doan Kardete ocuklara kazandrlmak istenen deerlerden bir dieri de sorumluluk bilincidir ve yaymlanan iirler hedeflenen ocuk modeli hakknda ipular iermektedir.
Sakn bana darlma bahar, Btn gn evden dar kmaym Seni sevmediimden deil Bilmezsin yle ok ki devlerim Kimse beni rahatsz etmesin bugn, Penceremde tp durmasn kular Yaknda imtihanlara gireceim Derslerim var! (Reg, Nr.20:5).

Her akam paydos saatinde okulun Bir grltdr balar snfta: Kimi mzka alar, kimi ark syler Kimi sokaa balar sokakta Ben hep yarnki dersleri dnrm Bir elimde anta Bir elimde sefer tas Doruca evin yolunu tutarm (Reg, Nr. 21:7).

III.1.7.8.

Mill Deerler

Dergi sayfalarnda her zaman nemli bir yere sahip olan ulusal bayramlarla ilgili duygular dizelere de aktarlmtr.
Ho geldin 23 Nisan! Sana gzlerimizden sevin Bahelerimizden bahar getirdik, grmlk Bari hemen bitivermese bu yolculuk Seni kucaklamaa geliyor bugn Kyler, ehirler dolusu ocuk! (Reg, Nr. 18:6).

Vedat Nedim Tr tarafndan kaleme alnan iirde ise, Atatrk sevgisi dile getirilmitir.

Sensin bize reten Byk srrn savamann Hi yoktan, yeniden Bir vatan yaratmann . Sensin, Tarihimizle np Yaarken alp lrken Yarna gveni reten Sen, byk nsan, byk retmen! Atam! Atam! (Tr, Nr. 31:3).

III.1.7. 9.

Din Deerler

Dergide yaymlanan iirlerde dini deerlere de yer verilmitir. Bayramlarn insanlar birletiren, huzur veren bir yan vardr ve ocuklar bu cokuyu yaamay ok severler.
Anne, bugn bayram Haydi giydir yeni esvaplarm! Sam tara, mendilimi ver! Bu gn ok gzel olmalym Elini peceim babamn, amcamn

Sonra bayram yerine gideceim (Reg, Nr. 18:6).

Bayramlarn bizim geleneimizde nemli bir yeri vardr. Herkes bayram sabah erkenden kalkar, zenli bir ekilde giyinir, birbiriyle bayramlar ve artk bugn pek olmayan bayram yerine gider:
Misafirlerle doldu tat evimiz Ne gzel oldum grseydiniz Giyince bayramlk elbiselerimi Seni ok sevdim, eker bayram Yine gel bize, emi? (Reg, Nr. 27:5).

III.2.

Bilgilendirmeye Ynelik Yazlar

III.2.1.

Biyografiler

Sanat, fen ve tp alanndan seilmi nl kiilerin biyografileri, dergide O da Bir ocuktu st balyla yer almtr. Bu balk ayn zamanda, biyografilerde en ok vurgulanan niteliktir. Mnevver Alpar, mzik dnyasndan Mozartn (Nr.4); Fahrnnisa Seden, tp dnyasndan Florance Nightingalein (Nr.32), edebiyat dnyasndan William Shakespearein (Nr.22); Aye Abla edebiyat dnyasndan Hans Cristian

Andersenin (Nr.7) biyografilerini kaleme almlardr. Tez kapsamnda yer alan dier biyografilerin yazarlar belli deildir. Bilim dnyasndan Arimed (Nr. 37), Galile (Nr.38), Pastr (Nr.40), Robert Koch (Nr.42), Jorj Stefenson (Nr.43), Televizyonu cat Eden Adam Fransworth (Nr.66); mzik dnyasndan Beethoven (Nr.44), Frederic Chopin (Nr.45), Bach (Nr. 47), Georges Haendel (Nr.48), Schubert (Nr.49), Wagner (Nr.50), Verdi (Nr.51), Joseph Haydn (Nr.52); bir de Cemal Nadir Gler (Nr.41) hakknda biyografi yazlmtr. Verilen yaamykleriyle, insanla hizmet etmi, unutulmaz sanat eserleri yaratm, teknolojik bululara imza atm nl kiiler, zor yaam koullar, aratrc kiilik zellikleri, kitap okumaya, sanata olan meraklar ve alma tutkular ile bir model oluturur. Bylece ocuun bu insanlar ulalmaz, olaanst yeteneklerle donatlm, stn zekal kiiler olarak deil; kendisi gibi bir zamanlar ocuk olan, kk yalardan itibaren zor koullara ramen aratrmaktan ve almaktan vazgemeyerek baarya ulaan kiiler olarak grmesine ve kendisiyle zdeletirmesine olanak salanmtr. Yaamyklerine genelde ocuklarn gnlk yaamyla iliki kurularak ve onlarda merak uyandracak sorular sorularak balanm olmas, ocuun ilgisini diri tutma asndan anlaml grnmektedir.

III.2.1.1.

Bilme, renme ve Aratrma Heyecan

Biyografileri verilen kiilerin temel zellikleri, bilim veya sanat dnyasnda tanndklar alanlara, aslnda ocukken ilgi duymu olmalardr. Bilim adamlarnn ocukken aratrmaya eilimli olular verilen rneklerde zellikle ne

karlmaktadr. Televizyonu bulan Philo Fransworth televizyonu bulmaya 15 yanda karar vermitir:
Birgn Philo Fransworth, fizik dersinden karken sklarak hocasna: Sizinle biraz konuabilir miyim? Televizyona dair fikirlerim var.deyince retmen bu szlerin byk bir icadn mjdecisi olduunu hi de tahmin etmemiti. Fransworthun elinde paras, alat edevat yoktu. Buna ramen yorulmak bilmiyen kudreti ve alma ak sayesinde zamannn en byk bilim adamlarn hayrete dren icadnn plann 18 yanda tamamlad. 21 yanda da eline beratn almaa muvaffak oldu.(Nr. 66:5).

Pastrn aratrmaya yatknl okul sralarnda fark edilmitir:


Kk Loisin ilkokul sralarnda iken dier ocuklardan daha zeki olduu anlalmamt. Fakat ortaokulda iken mdr bu ocukta derin bir gr ve dn kudreti olduunu hissetmiti. Birka yl sonra Pastr kimyaya merak sardrd. Sabahtan akama kadar kimya laboratuarnda bitmez tkenmez deneyler yapar, o zamana kadar bir ok byk alimlerin anlayamadklar baz eylerin sebeplerini aratrrd (Nr. 40:4).

Verem mikrobunu bulan Robert Kochun babas bir gm madeninde almaktadr. Kochun on iki kardei vardr, ocukluu yokluk ve skntlarla geer. Kochun daha ocukken tabiat mzesine dnen odas ve inceleme merak evresince bilinir:
Koch kardelerin en merakls kk Robertti. Onu ok zaman ehir halk bir elinde tabiat bilgisi kitab, bir elinde de kk bir ie ispirto ve bir kutu toplu ine bulunan bir paket ile kra giderken grrlerdi. Bir gn Robert Koch, babasnn cebinde kk bir pertevsiz buldu. Bu mini mini aleti kendisine vermesi iin babasna yalvard. Koch baba, olunun bu tabiat merakn memnunlukla karlad iin kk pertevsizi ona verdi. Az zaman sonra Robertin odas kk bir tabiat mzesi halini almt. Robert eline geen btn iekleri, bcekleri, yosunlan bu pertevsiz ile muayene ediyor, her gn kendi kendine yeni yeni eyler reniyordu (Nr.42,9).

Bir gn banyo yaparken suyun kaldrma kuvvetini bulan bilim adam Arimedin ocukluunda da kendini gsteren zekas n plana karlmtr:

Arimed, daha yedi yanda kk bir ocukken herkezin kat zerinde zor yapt toplam ve kaylar hemencecik kafasnda yapar, karsndakileri hayretler iinde brakrd (Nr. 37:6-7).

Dnyann gne etrafnda dndn syleyen ve bu yzden kilise tarafndan lm cezasna arptrlan Galile, szn geri almas durumunda affedileceini anlaynca kraln ve papazlarn nnde szlerini geri alr. Evine dnerken de Allahm, istemiyerek yalan syledim, beni affet diye alar (Nr.38:5). 1829da saatte 40 kilometre hzla giden lokomotifi yapan Jorj Stefenson, dier insanlardan farkl olarak, kendisi de madencilerin kulland lamba zerinde alrken Devinin maden lambasn kefettiini ilan etmesinden sonra ylmayarak almalarna devam etmi o gne kadar saatte ancak 8 kilometre hz yapabilen lokomotiflerin ok daha hzlsn yapmay baarmtr:
Biz almay brakmyalm! hret bir gn arkamzdan gelecektir, diyordu. Gerekten Stefenson mehur oldu. Yalnz ngiltere deil, btn Avrupa onu, lokomotif ve demiryolu yaptrmak iin ard (Nr.43:6).

Bilim adamlarnn dier insanlardan farkl zellikleri, zekalar deil, ok alarak nemli iler baarm olmalardr:
Pastr, btn mrn deneyler yapmakla ve insanla hizmet etmekle geirdi ve 1895 ylnn Eyllnde ld. lrken yannda bulunan arkadalarna: -Daha nekadar yapacam ey vard. Hayattan ayrlacama zlmyorum, yalnz insanla hizmet edemediime acyorum, dedi (Nr.40:4).

Sanata kendisini adam insanlarn eilimleri de ocukluklarnda ortaya kmtr. Besteci Chopnin kk yalardan itibaren mzie ve sanata olan ilgisi vurgulanmtr:

Frederic Chopn, mzie kar kklnden beri ar sevgi duyuyordu. Ama Chopn mini mini parmaklarn piyanonun tularna dokundurduka, gzlerinin yaardn, btn vcudunun titrediini grenler, onun mzikten holanmadn sanyorlard(Nr.45: 9).

nl mzisyen Schubert, on drt ocuklu bir ailenin en kk oludur. Musikiyi ok seven Schubertin babas onun musiki ile ilgilenmesini istemez, olunun de kendisi gibi retmen olmasndan yanadr. Onu ne zaman piyano banda grse azarlayp kulan eker, annesinin telkinleriyle dayak yemekten kurtulur. Komular ihtiyar musiki retmenine giderek ailesinden habersiz musiki dersleri almaya balayan Schubert daha sonra konservatuara giderek retmen olmu, kendi merak ve abasyla birok baarya imza att vurgulanmtr (Nr.49:6). Mzisyen Bachn yaam yksnde baarl bir mzisyen olmasnn altndaki nedenler olarak mzisyen bir aileden gelmesi, ok almas ve kiilik zellikleri gsterilmitir:
Bach ailesinin tam yedi nesli musiki alemine pek ok sanatkar vermitir. Hatta Bachn dedelerinden biri, bir deirmenci olduu halde, iini bitirdikten sonra, gitara alarak, besteledii ky arklarn sylemekle vakit geiriyordu (Nr.47: 4).

Dier yaam yklerinde olduu gibi, bunda da Bachn kk yalardan itibaren mzikle ilgilendii, byk baarlara imza atmasnn altnda ocukluktan itibaren sabr ve azimle almasnn olduu vurgulanmtr. Hatta mzik aknn, kimi deerlerin nne getii vurgulanmtr:
Ksa zaman sonra Jean, kilisede ilahiler sylemekten ok, musiki eserlerinin notalarn okumaktan zevk almaa balad. Bunu o kadar seviyordu ki, ok tebiyeli bir ocuk olduu halde aabeysine kar itaatsizlik gsterdi. Aabeysinin izin vermemesine ramen

geceleri onun ktphanesine gizlice girerek istedii baz notalar alyor, ay nda kopya ediyordu (Nr.47, 4).

Fakir bir ailenin ocuu olan Wagner, mzikle pek uramaz, daha ok iir yazar. Tatil gnlerinde yalnz bana krlara kar, aalarn altna oturarak bara bara kendi yazd iirleri okur, bu haliyle arkadalarnn alay konusu olur. Okulu bitirince iirler ve yazlar yazar, kitaplar karr, gittii bir konserde Beethovenin senfonilerini dinlerken kendi iirlerini bestelemeye karar verir. Ard arda yazd opera eserleriyle btn dnyada tannr. Hatta eserlerini oynatmak iin byk bir opera binas bile yaptrr (Nr.50:6). Kendi halinde, sessiz, uslu ve alkan bir ocuk olan Georges Haendel, bo vakitlerinde gitara almay ok sever, fakat babas onun mzikle uramasndan holanmaz. Bir gn gitara alarken babasna yakalanan Heandel, cezalandrlr ve gitara dolaba kilitlenir. Haendellerin evinde kirac olan bir subay ailesinin tavan arasnda bulunan piyanosunu kefeder. Mzii ok seven ocuk, gitarasz kalnca, alabilmek iin, tavan arasnda yllardr duran bir piyano bulmutur. O gnden sonra babas olunun mzikle uramasna engel olmamtr (Nr.48:6). Mzisyen Joseph Haydnn ocukken en byk zevkinin, bir tabureye karak, piyanonun tularna basmak ve onlarn kard sesleri dinlemek olduu belirtilmi, annesinin doduu gnden itibaren ocuunun mzisyen olmasn istedii vurgulanmtr (Nr.52:6). Mzisyen Verdi de kk yalarda mzie merak salm, annesinin kar kmasna ramen, stn yetenei sayesinde mdrn takdirini kazanm ve mzik

eitimi almtr (Nr.51:9). Her iki mzisyenin yaamyksnde de ocukken mzie kar duyduklar ilgi ve sanatsal yetenekleri n plana karlmtr. 1756 ylnda Almanyann Salzburg ehrinde doan Mozartn

mzisyen olan babas sekiz yandaki kzna musiki dersleri verir. Bu dersleri dinleyen yandaki Mozart, piyano almaya balar ve drt yanda ilk bestesini yapar. Alt yanda piyanonun yannda keman da almakta ve saysz besteler yapmaktadr. On iki yanda ilk operetini yazan Mozart, yirmi yana geldiinde herkes tarafndan tannmtr (Nr. 46:4-5). Mzisyen Schubert, olduka fakir ve ksa boylu, iman karnl bir renciyken, okuldaki arkadalar onunla alay etmekte ve ona kt akalar yapmaktadrlar. Schubert daima snfn birincilikle gemektedir. Ders yl sonunda btn derslerden pekiyi alp da bir altn madalya mkafat kazannca, eskiden onunla alay eden arkadalar dost olmaya balarlar. Babasnn istei zerine retmen olan Schubert, bu meslei hi sevmez (Nr.49:6).

III.2.1.2.

Zorluklar Karsnda Ylmama

Yukardaki rneklerde, maddi zorluklarn renmeye ve aratrmaya engel oluturmad dikkati ekmektedir. Bunun zellikle vurguland rnekler de vardr:

Doktor Robert Koch, karlat zorluklara ramen okumaktan ve almaktan vazgemeyerek kk yata baarl bir doktor olmutur:
Robert, gayet zeki, alkan, son derece drst ve kibar bir ocuktu...Robert Koch henz 16 yanda iken Berlin niversitesine mracaat etti. Ya ok kk olduu iin ancak hususi bir izin ile niversiteye kabul edildi.../Evinde btn tp kitaplarn toplayarak almaya balad.../ve niversite talebeleri ile birlikte imtihana girerek snfnn ncs olarak diplomasn ald (Nr. 42: 9).

Buharla ileyen lokomotifi ve lokomotife bal arabalar icad eden Jorj Stefenson, fakir bir ailenin altnc ocuudur. Babasyla birlikte bir maden ocanda almak zorunda olduundan okula gidemez ve okuma yazma renemez. Jorjun zor koullarda bile aratrmaya olan tutkusu dikkat ekicidir:
Kk Jorj, ok merakl ve aratrc bir ocuktu. Okuma yazma bilmemekle beraber bilmedii, anlamad eylerin sebeplerini renmeye ok hevesliydi.../ Jorj babasn grmeye gittii zamanlar, maden ocandaki buhar makinesine byk bir dikkatle bakar, sonra eve gelerek kilden bu makinenin kk bir modelini yapard.

Jorj Stefenson buhar makineleri hakknda bir ok eyler renmek istiyordu. Btn bu renmek istedii eylerin kitaplarda yazl olduunu biliyordu. Fakat ne yazk ki zavall Jorj, okuma yazma bilmiyordu. Bu zeki ve dikkatli ayn zamanda gayretli ngiliz ocuunun dnya yznde en ok renmek istedii ey, okumak yazmakt Nr.43:6).

Jorj Stefensonun yaamyksnde ocuklara, zor artlar altnda da olsa, almann byk bir erdem olduu verilmi, fakirlik, okuma yazma bilmemek gibi olumsuz artlarn istekle, azimle stesinden gelinecei vurgulanmtr:
te dnya yznde buhar ile ileyen lokomotifler bu ok fakir ve okuma yazma bilmeyen bir ngiliz ocuunun devaml almas sayesinde meydana gelmitir. (Nr. 43:6)

Evrenin sonsuz, dnya ve gnelerin saysz olduunu bulan bilim adam Galilenin yaad dnemin zor koullarna ve tm engellemelere ramen bilimle uramaktan asla vazgemedii ve gereklerden ayrlmad belirtilmitir: Galilenin bilim sevgisinin kk yalarda balad ve daha fazla kitaba ulaabilmek iin manastra kapand bilgisi verilmitir: Galile, ilim sevgisi yznden manastra girmiti. nk o zamanlar en zengin kitaplklar manastrlarda bulunuyordu. Galile btn genliini yksek manastr duvarlar, kaln kitaplar ve eski el yazlaryla yazlm eserler arasnda geirdi. (Nr.38:5) Yaamyksne yer verilen tek Trk, derginin kadrosundan Cemal Nadir Glerdir. Karikatrist Cemal Nadirin resme merakl bir ocuk olduu, ailesinin maddi durumu bozulunca okulu brakp almak zorunda kald, Akam Gazetesinden teklif alncaya kadar hayatnn zorluklarla getii, resim yaparak para kazanabilmek iin ok alt anlatlm; ok zor koullarda, hatta hasta yatanda bile resim yapmaktan asla vazgememesi n plana karlmtr:
Cemallerin aile durumu birden bozuldu. Cemal ister istemez okulu brakp bir kasnaknn yannda raklk etmee balad. Geceleri de ya kandilinin nda karikatrler, resimler yapyordu.../ Cemal Nadir Gler, ok alkan, ilek zekal, ince bir sanatkard. Sanatn her eyin stnde tutard. lmnden birka gn nce bir arkadana ah, terliklerimi bir giyip u kardaki masada karikatrlerimi yapabilsem. demitir(Nr.41:6).

III.2.1.3.

Farkl Alanlara lgi Duyma

Tantlan

kiilerin

bazlarnn

ok

ynl

ilgileri

olduu,

sanatla

uramayanlarn bile sanata duyarl olduu da dikkat ekicidir. Hemire Floransn kiiliinin olumasnda okuduu kitaplarn etkisi vardr:
Nightingale ailesi, Florans ile ablasn ok iyi yetitiriyorlard. Kzlar her gn mzik, edebiyat, resim dersleri alyorlard. Okuduklar eserler zerinde gayet iyi dnebilen Florancen grlerini ve dncelerini beeniyordu (Nr. 32: 21). ngiliz bilginlerinin ou

Pastr, ok ynl bir bilim adamdr. Kimya, resim, ve mzie ilgi duymutur: Chopn ergenlik dneminde tiyatro ve karikatr gibi sanatn dier alanlarna da merak salmtr: Chopn tam manasyla sanatkar ruhlu bir ocuktu. Ortaokul rencisi iken babasnn ya gn iin srpriz olarak yazd ve kz kardeleriyle birlikte oynad kk bir komediyi her gren beenmiti. Liseye girdii sene Chopn, pek gzel yapt karikatrlerle herkesin dikkatini ekti (Nr.45:9). Televizyonu bulan Fransworth, kitap okuyan, ailesinin istei ile keman alan ve mzie ilgi duyan ok ynl bir ocuktur:
Frasworthun annesi ve babas oullarnn mehur bir kemanc olmasn istiyorlard ama, onun fizie kar olan merak ve kabiliyetini grnce, bu isteklerinden vazgetiler (Nr.66:5).

III.2.1.4.

Bilim ve Sanatta Baary Yceltme

Hemen her biyografinin sonunda, btn bu bilim ve sanat dnyasnda iz brakm isimleri ocuk olmalarnn yan sra, rnek almaya ynelik zendirici ve ynlendirici ifadelerle anlmtr: Robert Kochun hayat boyunca ok alt bu almalarnn dln getirildii grevler ve kazand saygyla ald belirtilmi, almann nemi vurgulanmtr:
Sevgili ocuklar, bugn bir ok salgn hastalklardan korkumuz kalmadan yaayabiliyorsak, bunun ancak Pastr gibi, Robert Koch gibi byk adamlarn bitmez tkenmez almalar sayesinde olduunun unutmaynz. Yarn sizin de byle byk iler yapabilmeniz ve insanla byk zaferler kazandrabilmeniz iin ok almanz lazm geldiini aklnza koyunuz. Byk bir Trk bilgini olarak btn dnyada tannmak ne byk bir eref(Nr.42:9).

Bilim sayesinde insanlarn gn getike daha rahat bir yaama kavuaca vurgulanmtr:
Bu keifler sayesinde, bugnk insanlar, bykbabalarnn, bykannelerinin zamanndan daha rahat ve zengin bir hayata kavumulardr.[..] Sevgili ocuklar siz de bydnz zaman bir Edison olmaya, insan kardelerinizin hayatna yeni bir ufuk amaya gayret ediniz (Nr.37:6).

Jorj Stefensonun ok alarak baarya ulam olmas ocuklara bir baar rnei olarak sunulmutur:
Unutmaynz ki sevgili ocuklar, Stefenson de bir zamanlar sizin gibi bir ocuktu. Fakat byk lklere gnl vermi bir ocuktu. Muhakkak byk iler yapabilmek, insanla faydal eyler kazandrabilmek durmadan dinlenmeden okuyan, aratran, deneyler yapan, dnen ve alan bir ocuktu. Byle bir insan olduu iin fen tarihinde byk bir yer

almaa muvaffak olmutur. Yarn sizleri de byle baarl insanlarn arasnda grmek isteriz (Nr.43: 6).

Philo

Fransworthun

yaamyksnde,

yazar

genel

olarak

bilim

adamlarnn yaamlarn rnek gstererek, ocuklar byk iler baarabilecekleri konusunda cesaretlendirmitir:
Sevgili ocuklar, televizyonun byk bir icat olduunu kabul ediyorsak, her gn eline geen paray biriktirip fen kitaplar satn alarak elektrik deneyleri yapan fen adamlarn daima sevgi ve sayg ile anmalyz. Ben eminim ki sizler de byle byk iler baarabilirsiniz. Yeter ki ciddi eserler okumaa, kendi kendinize almaa alnz. Unutmayn ki, vaktile Galile ile Fransworth da sizin gibi bir ocuktu (Nr.66:5).

Pastrn de bir zamanlar ocuk olduu ve insanla faydal olmak iin almann byk erdem olduu vurgulanmtr:
Pastr de vaktiyle sizler gibi bir ocuktu. Fakat vatanna ve btn insanla faydal olmay byk bir lk bilen bir ocuktu. Bu lksne ulaabilmek iin ok almas lazm geldiini biliyordu. Nihayet btn dnyann tand, adn sevgi ile her gn and mehur bir alim oldu (Nr.40:4).

Bilim adamlarnn azim ve alkanlklarnn yan sra, insanla hangi alanlarda hizmet etmi olduklar zellikle belirtilmi ve bu yanlaryla da yceltilmilerdir. Tavuk koleras hastalnn asn, mikrobu ve kuduz asn bulan Pastrn en byk hizmeti ocuklara yapt iyiliklerdir:
te bylece ilk defa olarak, kuduz bir kpein srd bir ocuk, Pastrn alar ile korkun bir lmden kurtulmu oldu. Bu haberi alan btn dnya doktorlar, alimleri, gazeteleri, krallar, Pastre tebrik ve teekkr mektuplar, telgraflar gnderdiler. Fakat dnyada hibir ey Pastr hastalarnn ifa bulmas kadar sevindirmedi (Nr. 40:4).

Bilimle uraanlarn toplumda her zaman saygyla anlaca belirtilmitir:

Bugn, dnyann her kesinde, ad byk saygyla anlan Florence Nightingalei hibir zaman unutmamak iin uluslararas Kzlay tarafndan hastabakclkta byk baar gsterenlere verilen madalyaya, bu yksek ruhlu kadnn ad verilmitir (Nr.32:21).

Televizyonu kefeden bilim adam Fransworthun yaamyksnde bilimin aamal ilerledii, bilimsel bir buluun yeni bilimsel gelimelere olanak salad verilen rneklerle aklanm, metnin tamamnda da bu ilkenin alt izilmitir:
Fen adamlar bir ey kefederlerken eski bulularn oundan faydalanrlar. Elektrik, telgraf, telefon gibi ok faydal icatlar, yeni yeni keiflere yol amtr. Bu keiflerden birisi de televizyondur. [...Telsiz telgraf kefedildikten sonra, bir ok fen adamlar telsiz telefon zerinde dnmeye baladlar. Btn bu aratrmalar nihayet televizyonun kefine kadar gitti. Bugn televizyon herkesin seve seve kulland, btn dnyann birbiriyle haberletii bir alet olmutur. Fakat bundan yirmibe, otuz yl nce sevgili vatanmzda bir televizyon istasyonu bile yoktu(Nr.66:5).

Florence hastabakc olmak istediini sylediinde ailesi buna kar kar. Yalnz Nightingale ailesinin bir dostu olan doktor, hastabakclnn onurlu bir meslek olduunu syler ve Florence destekler:
Dnyada byk iler baarmak isteyen byle bir insann almalarna muhta olan binlerce hasta var. Siz neden onu bundan alkoymak istiyorsunuz. Brakn Florence insanla yepyeni yollar asn (Nr.32: 21).

Florencen kiiliinde insanla yardm etmek, her eyin stnde bir deer olarak gsterilmitir. 1854 ylnda Trklerle Ruslar arasnda kan bir savata ngilizler ve Franszlarn Trklere destek gndermesi, Florencen da bu dnemde stanbula gelerek, Selimiye hastanesi mdrln stne almas ve yaral askerleri hibir karlk beklemeksizin tedavi etmeye almas rnek davran olarak gsterilmi;

alakgnll olmas ne karlmtr: ngiliz hkmeti bu fedakar gen kz vatanna getirmek iin bir harp gemisi gnderdi. Londraya geldii zaman byk bir karlama treni yapacaklard. Fakat Florence Nightingale btn bu trenlerin hi birini istemedi. Bir gn sessiz sedasz, kimseye haber vermeden evine dnd (Nr.32: 21). Sanatla uraan kiilerin sayg grecei mesaj, Chopnn bandan geen bir olayla verilmi, bylece sanatn bir dalyla uramak zendirilmeye allmtr. Berline giden Chopn arabasnn atlarnn deitirmek iin kk bir kasabada mola verir. ok sade grnl gen mzisyene pek nem vermeyen posta mdr, nemli mterilerle megul olmakta, nce onlarn iini grmeye almaktadr. Bu srada otelin lobisinde bir piyano gren Chopn, bana geerek almaya balar. Herkes onun piyano alna hayran kalr. Atlarnn hazr olduunu dnen Chopn, eserini tamamlamadan kalkmak zereyken, posta mdr onu durdurarak, kendisine en iyi atlar tahsis edeceini syleyip, biraz daha almas iin rica eder. Chopn konserini tamamladnda, mdr itirazlar kabul etmeden, Chopn kucaklayarak onun iin zel olarak hazrlatt yiyecek, meyve, pasta dolu arabasna kendi gtrr.(Nr.45:9) Biyografilerde dikkati eken en nemli zellik, bilim ve sanat adamlarn baarya gtren anahtar kavramlarn srarla vurgulanarak kullanlmasdr. Onlarn da bir zamanlar ocuk olduu, maddi, manevi zorluklar karsnda hi ezilmedikleri, mcadeleci kimliklerinin baskn oluu ve insanla katklar hemen her yazda defalarca yinelenmitir.

III.2.2.

Doa ve Fen Olaylarn Konu Alan Yazlar

Doan Kardein 1-75. saylarnda fen ve salk konular da ilenmitir. Bu tr konulara ilgi duyan bir ocuk kendisine sunulan malzeme araclyla iinde yaad evreyi daha iyi tanyacak, bitkilerin yetimesi, doann deiimi, hayvanlar dnyas gibi konularda bilgilenecek, salkl beslenme ve yaama bilinci kazanabilecektir. lgili konular ileyen yazlarn giri paragraflarnda, onlara yneltilen sorular araclyla, verilen bilgiler ile ocuklarn kendi yaantlar arasnda iliki kurmalar salanmtr. ocuklarn doa ve fen alanndaki trl meraklarn gidermeyi amalayan bu yazlarda, bilimsel bilgiler, ykler, somut rnekler, ilgin sorularla aklanm; yazarlar genelde, metinlerin sonunda, kazandrlmas amalanan deerler dorultusunda tler vermitir. Toplam yirmi yaznn on Aye Ablaya aittir: Termitlerin Hayat (Nr.30), Karncalar (Nr.19), Meteor Nedir? (Nr.65), Niin Alacal Bulacalyz? (Nr.65), Ar Nasl Petek Yapar? (Nr. 73), Arlar Yollarn Nasl Bulurlar? (Nr.75), Ar Ka Yl Yaar? (Nr.74), Bir Kutup Seyahati Nasl Hazrlanr? (Nr .62), Kutuplara Nasl Gidilir? (Nr.63), Ar m Daha abuk Uar, Kelebek mi?( Nr.72), Kutuplara Niin Giderler? (Nr.61), Kutup Hayvanlar (Nr.66), Kutuplarda Bitki Var m? (Nr.67), Ar Niin Sokar? (Nr.71). Fahrnnisa Sedenin ise iki yazs mevcuttur: Tatl Suda Hayat (Nr.21), Snger(Nr.23). Be yaz da imzasz yaynlanmtr: Ellerimizi Niin Azmza Sokmamalyz? (Nr.54), Yemilerimiz (Nr.33), Sebzelerimiz (Nr.34), nsan Niin Boulur? (Nr.29), Bayan Ik Nasl Dodu? Nasl Byd? (Nr.37).

III.2.2.1

Aktarlan Bilgilerin eitlilii

Doa ve fen olaylarn konu alan yazlarn bir blm ocuklarn genel kltrlerine eklenecek ayrntlar ierir. Bir yazda kutup hayvanlarndan sz edilmitir:

Ersin- Bunlar hep kk hayvanlar. Byk hayvanlar yok mu imi? Abla- Fok balklar varm. Fok balklar, bilirsiniz, memeli hayvanlardandr, yani havada nefes alr ve suda yaar. Halbuki suyun her tarafta donduu yerde dnn zavalllar yaamak iin ne glk ekerler. Hava almak iin durmadan kendilerine buzda bir delik amak zorundadrlar. Halbuki buzda alan hibir delik bir iki saatten fazla donmadan kalmaz (Nr.66:9).

Metnin devamnda penguenler hakknda soru yant yntemiyle eitli bilgiler verilmi ve ne kadar zeki olduklar vurgulanmtr:
Abla-Bunlar bir nevi ku ki ayak stnde insan gibi dimdik dururlar. Gsleri bembeyaz, kanatlar ile srtlar simsiyah kular. Ersin-A a, ben resimlerde grdm. Beyaz gmlekli, frakl gibi. Abla- Hah, Ta kendisi. te o kulardan varm. Penguenlerin pek acayip hayvanlar olduunu sylerler. Atilla- Nasl acayip? Abla- Kulardan umulmyacak kadar zeki imiler. Toplu halde yaarlarm. Kendi aralarnda adeta anlar gibi bir halleri varm. Ersin- Ne byklkte bu kular? Abla-Otuz be krk santimetre kadarm. Daha byk cinsleri de varm (Nr.66:9).

Gnein konu edildii bir baka yazda, gne nn canllar zerindeki etkisi hakknda bilgiler verilmi; bu etki zellikle, hayvanat bahesine kapatlan kaplan ve aslanlarn vcutlarnda grlen deiiklikler etrafnda anlatlmtr:
Yllar nce Avrupa'nn mehur ehirlerindeki hayvanat bahelerinde dnyaya gelen, yahut mini mini bir yavru iken memleketlerinden tutulup buralara getirilen arslanlarn, kaplanlarn bacaklarnn kemikleri ok zayf olmakta ve erilmekte imi. lk zamanlar kimse bunun sebebini anlayamam. .../tabiat bilginleri yeni batan tecrbeler yaptlar. Nihayet bu zavall hayvanlarn vcutlarnn yeter derede gne grmedii iin byle olduunu anladlar. Ancak gne vcudun derisinin zerine dedii zaman vcut kalsiyumu kullanabilmekte, onu kemik ve di haline koyabilmektedir (Nr.37: 13).

Camdan gelen gnele de yeteri derecede kalsiyum alamayan hayvanlara balk ya iirilerek, kemiklerin kalsiyumu kullanabilmesi salanmtr. Balk yann neden kalsiyum deposu olduu aklanm, ocuklara yeterli kalsiyum alabilmeleri iin gneten yararlanmalar nerilmitir. Doan Kardete, kutuplardaki yaam hakknda bilgi aktarlrken, insanlarn ne tr zorluklarla karlatklarna da deinilmitir:
Abla- Evet. steseydi haber verebilirdi, nk yannda radyo cihaz vard. Fakat haber verirse arkadalar ona yardma gelmek istiyeceklerdi. Halbuki Kutbun alt ay sren zifiri karanlk knda bundan tehlikeli bir ey olamazd. Onun iin yardm istemedi. Hasta olduunu da sylemedi(Nr. 65:8).

Doan Karde dergisinin incelenen saylarnda sekiz yaz hayvanlarla ilgilidir. Orta ve Gney Afrika llerinde yaayan zrafalarn zellikleri hakknda bilgilerin verildii Aye Abla imzal ilk yaz farkl kltrlerle ilgili ipular iermektedir: Afrika kylerinden geen bir yolcu ok kere bir ky alndan bir zrafa boynunun veya bann uzandn grr(Nr.65:9).

Metinde zrafann yan sra kaplan ve parsn derilerinin rengi hakknda da eitli yorumlar yaplmtr:
Postlarmzn, tylerimizin, derilerimizin, leke leke, izgili ve alacal olmasnn herhalde bir sebebi vardr. Tabiat anamz hi bir eyi sebepsiz yapmaz. Bizim derilerimizin, postlarmzn ve tylerimizin byle izgili ve alacal bulacal olmasnn iki sebebi vardr: Biri dmanlarmz tarafndan kolay kolay grnmemek, teki, stlerine ullanacamz hayvanlar tarafndan iyi seilmemek(Nr.65:9).

Doan

Karde

sayfalarnda

hayvan

konulu

yazlardan

biri

olan

Karncalarda, karncalarn nerede yaad, fizyolojik zellikleri, yiyecekleri, grevleri ile ilgili ansiklopedik bilgiler verilmitir:
Ben size syleyim. Karncalarn 3500 kadar eidi vardr. Bu eitlerin birbirinden fark, yalnz, boy fark deildir. Vcutlarnn yaps, yaama tarzlar, yiyecekleri, yaadklar yerler, vazifeleri, korunma silahlar, yani ksacas, her eyleri birbirinden farkldr. Her karnca yuvasnda, her insan yuvasnda olduu gibi, bir ana ile bir baba vardr. Bu yuvalarn insan yuvasndan fark udur ki, bunlarda byk analar, byk babalar bulunmaz. Yani aile kuracak olan karnca, kendine anasnn babasnn yuvasndan baka bir yerde yuva yapmaa mecburdur (Nr.19:4-5).

Karncalarn bir tr olan termitler hakknda ise baka bir yazda u bilgilere yer verilmitir:
Termitler yalnz Ekvator blgelerinde yaarlar. Oralarda onlar bilmiyen yoktur. nsanlar onlardan ok ekerler, nk Termitler insanlara mthi zarar veren hayvanlardr (Nr.30:4).

III.2.2.2.

Bilgiyi Soruya Dntrerek lgi Uyandrma

Aye Abla, genelde bilgileri sohbet havasnda aktarm, ocukta merak uyandracak sorular sormu, ocukla iletiimi ncelikle bu yolla kurmutur: Mum neden yaplr? Elektrii kim buldu? Petrol en ok hangi memleketlerde kar? Hava gaz neden yaplr? Bu sorularn cevaplarn aratr ve defterine drt be cmle ile rendiklerini yaz! Sonra da retmenine gster. Bak ne kadar sevinecek. (Nr.37:13) gibi Arlar hakknda da bilgiler verilirken ocuklar evrelerini ve doay daha dikkatli gzlemeye ynlendirilmi; sorular araclyla doada grlen deiimlerin nedenlerini sorgulamalar amalanmtr:
Arlar kanatlarn baka ne iin kullanrlar? inizde ok scak bir yaz gn bir ar kovannn yannda bulunmu olanlar var m? Girilir mi? Ar sokar. Doru. Bu ii yapmak iin cesaret lazm. Eer bunu yapabilirseniz, yani scak bir gnde bir ar kovannn yaknnda durup dinlerseniz kovandan bir otomobil sesine benzer hafif sesler duyarsnz. Arlar kovan iinde uyuyorlar m? Hayr ondan deil. Arlar scak gnlerde kovann iinde azna yakn bir yerde kanadlarn rparak kovann havasn tazelerler (Nr.73:9).

III.2.2.3.

Bilgi Aktarmnda yklemeden Yararlanma

Doa olaylarn ykletirerek anlatma, ocuun bilgiyi hem belleinde daha kolay tutmasna yardmc olacak hem de bilginin bir ilikiler a iinde daha grnr, anlalr klnmasn salayacaktr. Aye Ablann hazrlad konumal hikyelerle konu daha somutlatrlm ve ansiklopedik bilgi aktarmndan

uzaklalmtr:

idemler gonca vermee balar balamaz, arlar almaa balarlar. Yuva temizlenir. Eski peteklerin ii temizlenir. iler kuvvetli mart rzgarlarna kar bin bir zorlukla umaa alarak bal toplamaa giderler. lk ziyaret ettikleri iekler sar sd iekleridir (Nr.72:9).

ykde ayrca, Aye Ablann Arlarn hayat byle inanlmayacak eylerle dolu olmasayd size anlatmaa kalkmazdm ki. szleriyle arlar ve doann korunmas konusunda duyarllk zendirilmitir. Salkl beslenmenin, gne ndan yararlanmann, jimnastik yapmann insan sal zerindeki etkilerinin anlatld bir yazda, kurgu iki kahramann zerinden verilmitir. Aye bir gn Oyaya ok abuk yorulduunu syler. Oya eve gidince bunun nedenlerini dnmeye balar ve ailesinden yardm ister. Oyann anne ve babas salkl olmak iin neler yapmak gerektiini ocuklarna aklar:
Aye tabii ki abuk yorulur. Ancak bacaklarnn etleri kuvvetli olan ocuklar hzl koabilirler. Vcudumuzun etleri de yediimiz etlerden yaplr. Kuvvetli bir ocuk olabilmek iin vcudun muhta olduu yiyecekleri yemek lazm. Sonra da etlerin kuvvetlenmesi iin jimnastik yapmal (baba) .../tabii sade yemekle de insan kuvvetli olmaz. Ak havada, gne altnda bol bol hareket etmeli, jimnastik yapmal. Halbuki Ayenin annesi ocuunun souk almasndan ok korkar, onu daima evin iinde saklar, (anne) (Nr.32:9).

III.2.2.4.

Salkla lgili Uyarlar

Doan Kardete baz temel kavram ve deerlerin ska yinelendii grlr. ocuk salna verilen nem, yaz tr ne olursa olsun sal ilgilendiren her bilgide yaplan uyarlarda belirginleir.

Yemilerin insan salndaki etkilerini aklarken neden meyve yemek gerektii zerinde de durulmu ve ocuklar meyve yemeye zendirilmitir:
Amcam, her frsat dtke bana u d verir: Yemi yemek ok iyi imi yavrum. Yemilerin vitamin denilen bir hassalar varm ki, insanlarn bymesi, kuvvetlenmesi, hastalklara kar koyabilmesi, alabilmesi, ksaca sal iin ok lzumlu ve ok faydalym. nsanlar, vitaminsiz kalnca, birtakm hatalklara tutulurlarm. Onun iin yavrum, dayak bulduka ka, yemi bulduka yiyebildiin kadar ye!.. (Nr.33:13).

Kahve, ay gibi maddelerin ocuklar iin zararl olduu belirtilmi, bu ieceklerin yerine seenek olarak pekmez nerilmitir:
K aylarnda her sabah bir fincan pekmez iebilen ocuklar, hi mezler. Gnde bir iki avu kuru zm de yemek, salk iin ok iyidir (Nr 33:13).

Bir baka yazda ise salk asndan sebzelerin nemi vurgulanm ve tketimi srasnda ok iyi bir ekilde ykanmas tavsiye edilmitir:
Amcamn anlattna gre, sebzelerin salk iin olan nemi, son zamanlarda daha iyi anlalmaa balam. Hele i yenilirlerse, vitaminleri diri kaldklar iin, daha faydal imiler. Yalnz i yenilen sebzeleri ve yemileri ok iyi ykamalym. nk, onlarda binbir mikrop varm. Hele tifo, dizanteri gibi ok tehlikeli hastalklar, insana daha ziyade iyi ykanmam yemi ve sebzelerden geermi (Nr.34:13).

Besinlerle

Tanalm!

balkl

metinde

ocuklarn

beslenme

alkanlklarna dikkat etmeleri gerektii belirtilmi, salkl olmak iin nasl beslenmeleri konusunda bilgiler sunulmutur. Bu bilgiler ocua dorudan verilmitir:
Sizin yanzdaki ocuklar, byme anda olduklar iin, yiyeceklerine ok dikkat etmelidirler. nk vcudunuz, hem her gn sarf ettii kuvveti yerine getirmek zorundadr, hem de gelimek iin yeni yeni besi maddeleri toplamak ihtiyacndadr. Onun iin shhatli, kuvvetli bir ocuk olmak isteyenler yemeklerine ok dikkat etmelidirler. Tpk iyi bir renci olmak isteyen ocuun derslerine dikkat etmesi gibi (Nr.32:13).

Oksijenin nemi belirtilirken, ocuklarn salklar iin temiz havaya ihtiya duyduklar ifade edilmitir:
Fazla duman olan yerde hava kalmaz. Tpk cierlere hava yerine su dolduu zaman nasl nefes alamyorsa, duman dolduu zaman da, yine nefes alamaz ve boulur. ayr boulma ekli ama, hepsinin sebebi ayn: Havaszlk. Demek ki, yaamamz iin, hava, balca artlardan biridir. nsan, yemeksiz haftalarca yaayabilir. nsan, susuzlua saatlerce dayanabilir. Fakat havasz kalan bir insan, be on dakika iinde boulup lyor. Onun iin, daima temiz ve bol hava iinde yayan insanlar, salam, neeli ve uzun mrl olurlar (Nr.29:15).

Doa ve fen olaylar hakknda bilgiler verilirken, bir ocua yakaca dnlen baz davran kalplar konusunda uyar ve neriler de unutulmamtr: ocuklara giyinmek, amarlar tlemek, ayakkablar boyamak gibi konularda sorumluluk almann; anne babalarna yardm etmenin nemi yazar tarafndan dorudan anlatlmtr:
Sizin yanzdaki ocuklar elbise ve amarlarn, ayakkablarn, oraplarn dikkatle kullanmasn bilirler. Kz ve erkek ocuklar, kendi elbise ve amarlarn tleyerek, yerlerine koyabilirler. Bylelikle sevgili anneciklerine yardm etmi olurlar.../ sizin yanzdaki kz ve erkek ocuklar, annelerinin, babalarnn en sadk dostu, en byk yardmclar olmaldrlar (Nr.29:16).

Bir baka yazda, iyi bir Trk vatandann yalnz kendini dnmemesi, evresindeki insanlar bilinlendirmesi gerektii Abbas Amcann dilinden verilmitir:
Hastalanmamak, byk bir sanattr. stediin kadar iyi yemek ye, iyi uyu, vcudunu temiz tut, eer sk sk hastalanrsan, btn emeklerin boa gider. Vcdmz hastalklara kar korumasn da renmeliyiz. yi bir Trk vatanda sadece kendini

dnmekle kalmaz. Btn dostlarnn, btn Trk milletinin hatta btn insanlarn iyiliini dnr. Herkese doru yolu gstermei kendisine en byk vazife bilir (Nr.24:8).

III.2.3.

Ansiklopedik Bilgiler

Doan Kardete yer alan stunlardan biri Doan Karde Ansiklopedisi st baln tar. Elli nc saydan itibaren dergide yer almaya balayan bu stunda imzasz olarak hayvanlar, bitkiler ve ocuklarn ilgisini ekebilecek konularla ilgili aklayc, ksa ilgin bilgiler verilmitir. ocuklarn iinde yaadklar dnyay tanmalarna, hayvanlar ve bitkilerle ilgili ayrntlar grmelerine olanak salayan bu bilgiler; dolayl olarak doay sevmelerine ve koruma bilinci gelitirmelerine yardm eder. Bilgilerin aktarmnda dorudan mesaj verme kaygs gdlmemi, benzetmelerden yararlanlmtr. Cce Elma, Smklbcek Yar, Hanmbceklerinin Savalar balklarnda olduu gibi anlatmda bilimsel bir dil kullanmak yerine, ocuklarn ilgilerini canl tutacak somutlatrmalar yaplmtr. ocuk, hayvanlarn dnyasna, aada balklar verilen yazlarla sokulmutur: Karncalarda mdat areti(Nr.53:2), Hanmbceklerinin Savalar(Nr.53:2),

Ayaklaryle iten Hayvanlar(Nr.54:2), Ne Bereket(Nr.54:2),Ne tah(Nr.54:2), tc Bcekler(Nr.55:2), Newfoudland Kpekleri(Nr.56:2), Hayvanlar Ka Kilo Geliyor?(Nr.56:2), Papaanlar Ne Sylediklerini Bilirler mi?(Nr.57:2), Kysna Filleri(Nr.58:2), Hayvanlar(Nr.58:2), Slk Barometresi(Nr.58:2), Srati(Nr.59:2), Koleksiyon Gezen Yapan

Hayvanlarn

Yenge(Nr.60:2),

Uaklarda Yolculuk Eden Atlar(Nr.60:2), Gergedann Atas(Nr.61:2), Dnyann En Byk Toprak Solucan(Nr.63:2), Dnyann En Kk Ceylan(Nr.63:2), Mercan Adalar(Nr.64:2), Bir Ar Dakikada Ka iee Konar?(Nr.66:2), Kediyle Fare Anlaabilirler mi?(Nr.66:2), En ok Oksijen Alan Deniz Yaratklar(Nr.66:2), Su Aygrnn Tatl Eti(Nr.66:2), Terzi Ku(Nr.66:2), Kahraman Kpek(Nr.67:2),

Smklbcek Yar(Nr.67:2), Orangotanlar(67:2), Yenilen Bcekler(69:2), Dev Kuu(Nr.70:2), Mum Bal(Nr.70:2), Bir Tabiat Garibesi(Nr.71:2), Mamutun adalar(Nr.72:2), Sinekler Konuur mu?(Nr.73:2), Balinalarn Kalbi(Nr.74:2), Balc Karnca(Nr.74:2), Hayvanlarn Koku Almak Duygusu(Nr.74:2), Ka eit Hayvan Vardr?(Nr.74:2), Ka Cins nek Var?(Nr.75:2), Umayan Kular-

Penguenler(Nr.75:2) balkl yazlarla sokulmutur. Bitkilerle ilgili yazlar da u balklarla verilmitir: Su en Bitki(Nr.55:2), iek Yetitiren ehirler(Nr.57:2), Soanl ay(Nr. 58:2), Bitkilerin En ok Yayan(Nr.59:2), Nereden Geldiler? (Nr. 59:2), ay la Yerine Kullanlr m?(Nr.61:2), Patatesin Memleketi (Nr.61: 2), El Aac (Nr. 61:2), Cce Elma (Nr. 64:2), En Yal Aa (Nr. 67:2), Ildayan Bitkiler (Nr. 69:2), Deniz Bitkileri (Nr. 72:2), Oda Bitkilerini Sevenlere (Nr. 75:2). Ayrca, ampulden ikolataya, ekmekten posta puluna, mrekkepten gramofona alan geni bir yelpazede ocuklara ilgin gelebilecek ayrntlarda bilgiler de aktarlmtr. lk Tren Biletleri(Nr.58:2), Bir Transatlantik Ne Kadar Mazot Yer?(Nr. 54:2), Scak Havada Nefesimizi Niin Gremeyiz?(Nr.62: 2), Yeryznde Konuulan Diller(Nr.60: 2), lk Dolmakalem(Nr.58:2), Atei Ne Zamandan Beri Kullanyoruz? lk ukulatalar(Nr.62: 2), Dnyann En Byk Haritas, Ay Gndzleri Niin Grnmyor? Boulan Bir Adam Nasl Kurtarabiliriz?(Nr.61:2), Krler En ok Nerde Yayorlar? Is Vermiyen Ik, Krlmayan Cam(Nr.67:2), Bir Adamn Yedikleri, nsanlar Ne Zamandan Beri Ykanrlar? ifre Ne Demektir?(Nr.70:2), Nrnberg Yumurtas, Deniz Tutmamas in Ne Yapmal? (Nr.69:2), En Eski nsan

Kemikleri(Nr.71:2), nci Nedir? Amerikaya Niin Bu Ad Verilmitir?(Nr. 73:2), Bir Ampul Ne Kadar Zaman Dayanr? (Nr. 75:2) . Aada verilen metinler, ansiklopedi stununda bilgi aktarmnn ne tr olduunu gsteren tipik rneklerdir:
PAPAANLAR NE SYLED KLER N B L RLER M ? Papaanlar konuurlar ama, ne konutuklarn bilmezler. Onlarn ok hassas kulaklar ve kuvvetli zekalar vardr. Yanlarnda sylenen szleri iyi iitirler ve iittiklerini gramofon pla gibi aynen naklederler. ok kk ocuklar da tpk papaanlar gibi, iittikleri baz kelimeleri aynen sylerler ama, manasn anlamazlar. Hatta bazen byklerin bile papaanlar gibi konutuklar olur ya... (Nr .57:2). EN ZENG N OCUK K TAPLII En zengin ocuk kitapl Stokholmdedir. Bu kitaplkta ocuklar iin muhtelif dilde yazlm 40 bin kitap vardr (Nr. 58:2). KYSNA F LLER Gney Afrikada avlanan avclar, Capetown civarndaki ormanlarda, artk yeryznde bulunmad sanlan Kysna cinsinden fillere rastlamlardr. Kysna filleri, dnyann en iri boylu filleridir. En ufaklarnn gvdelerinin uzunluu 7, ykseklii 4 metredir. ok vahi ve rkektirler. nsan kokusunu ok uzaktan alrlar (Nr 58:2). EL AACI Meksikoda, El Aac denilen garip bir bitki vardr. Bu bitkinin iekleri, hele uzaktan, tamamile insan eline benzer. stelik krmzmtrak rengi, bunlara, derisi soyulmu, bir el grnm verir. Bunun iin, vaktile, yerliler bu ieklerden korkarlard. Bitkinin nne geldikleri zaman, yere kapanrlard. ieklere el srmek yasakt (Nr. 61:2). BYK KKLER 3 yanda: Mozart ilk bestesini yapt.

3 yanda: Shirley Temple film evirmee balad. 4 yanda: Bugnk Irak kral Faysal tahta kt. 9 yanda: Mehur kemanist Yahudi Menuhin keman tahsilini bitirdi. 12 yanda: Matematiki Pascal, kendi bana ve geometri kitaplarndan faydalanmakszn klidin ilk 32 kuraln buldu. 13 yanda: Jeanne dArc kendisini vatann kurtarmaa aran sesler duydu. 16 yanda: Michel-Ange, hocas Shirlandajonun kendisine retecei bir ey kalmad iin, atlyesini brakt. 16 yanda: Victor Hugo, Fransz Akademisinin iir mkafatn ald. 16 yanda: Byk skender, kral Flipin yokluunda Makedonyay idare etti. vnerek syliyebiliriz ki, memleketimizin kk sanatkarlar arasnda da bunlar gibi byk kkler vardr(Nr. 62:2).

Doan Kardete elli nc saydan itibaren dzenli olarak yaymlanan Doan Karde Ansiklopedisi blmnde ele alnan konularda ocuklarn ilgi ve meraklar gz nnde bulundurulmu, bu yazlar onlarn doa ve hayvanlar hakknda bilgilenmelerine olanak salamtr.

III.2.4.

Tarih Konular

Doan Karde dergisinde eitli tarihi konularda da okurlar bilgilendirilmeye allmtr. Rza avdarl tarafndan hazrlanan bu stun yirmi birinci sayda balayp krknc sayda son bulan yirmi metinden olumaktadr.

Bunlar: Binfen Ahmet (Nr.21), Hurrem Sultann Ayecii (Nr.22), Mimar Sinan (Nr.23), lk Trk Parats (Nr. 24), Evliya elebi (Nr. 25), Madrabaz Hasan (Nr.26), Seyyit Ali Reis (Nr. 27), lk Trk Dalgc (Nr. 28), Hayrullah elebi (Nr. 29), Markopolo Orta Asyada Neler Grd (Nr. 30), Kle Yusuf Paa (Nr. 31), Nasrettin Hoca (Nr. 32), Timurlenkle Nasrettin Hoca (Nr. 33), Eski Trklerde Sanat (Nr. 34), Doktor Ahmedi (Nr. 35), Akemsettin (Nr. 36), lk Barut ve Top (Nr. 37), lk Basmevi (Nr. 38), Barboros (Nr. 39), Turgut Reis (Nr. 40). Sanat, fen, tp ve denizcilik alanndan seilmi nl kiilerin biyografileri, dergide Tarih Dede Anlatyor st balyla yer almtr. Verilen yaamykleriyle, insanla hizmet etmi, unutulmaz sanat eserleri yaratm, teknolojik bululara imza atm nl kiiler, zor yaam koullar, aratrc kiilik zellikleri, kitap okumaya, sanata olan meraklar ve alma tutkular ile bir model oluturur. Bylece ocuun bu insanlar ulalmaz, olaanst yeteneklerle donatlm, stn zekal kiiler olarak deil; kendisi gibi bir zamanlar ocuk olan, kk yalardan itibaren zor koullara ramen aratrmaktan ve almaktan vazgemeyerek baarya ulaan kiiler olarak grmesine ve kendisiyle zdeletirmesine olanak salanmtr. Yaamyklerine genelde ocuklarn gnlk yaamyla iliki kurularak ve onlarda merak uyandracak sorular sorularak balanm olmas, ocuun ilgisini diri tutma asndan anlaml grnmektedir.

III.2.4.1.

Bilme, renme ve Aratrma Heyecan

Biyografileri verilen kiilerin temel zellikleri, bilim, tp, denizcilik veya sanat dnyasnda tanndklar alanlara, aslnda ocukken ilgi duymu olmalardr. Bilim adamlarnn aratrmaya eilimli olular verilen rneklerde zellikle ne karlmaktadr. nl bir Trk denizcisi olan Seyyit Ali Reis, denizci olmaya daha ocukken karar verir:
Birgn, babas ona : -Olum byynce ne olacaksn? En ok neye merak ediyorsun? Hafz olur musun? Yoksa, sana Kapal arda kk bir dkkan m aaym? diye sordu. Seyyit Ali, biraz dnd ve: -Ben ne hafzl, ne de dkkancl seviyorum. Byynce senin gibi denizci olacam. Byle kk kayklarda deil, Barboros Hayrettin paann koca kalyonlar ile uzak denizlere gitmek, byk bir denizci olmak istiyorum, dedi (Nr.27:4).

Turgut Reis de nl bir Trk denizcisidir. 1485 ylnda Mentee kasabasnda doan Turgut, ok fakir bir ailenin ocuudur ve daha ocukken denizci olmaya karar verir:
Turgut, ok cesur, kuvvetli ve zeki bir ocuktu. Daha alt yanda iken kendi kendine ok atma talimleri yapmaa ve arkadalariyle gremee balad. On be yana girdii zaman kyn sayl nianclarndan biri olmutu. Turgut, artk gndzleri babas ile tarlada alyor, bo zamanlarnda da ky delikanllar ile ava kyor, tilki ve sansar avlyordu. Turgut, bydke bu hayattan usanmaa balad. Oda arkadalar gibi denizci olmak ve bol para kazanmak istiyordu (Nr.40:9).

Mikrobu bulan Akemsettin, mikrobu bulmaya daha mesleinin banda iken karar vermitir:
Doktor Akemsettin, her gece evindeki kk laboratuarna ekilir, kendi kendine bir ok tecrbeler yapard. Bazan kars: -Efendi, byle sabahlara kadar yalnz bana ne yapyorsun? Senin ilerine, benim bir trl aklm ermiyor, derdi (Nr.36:20).

Yaad dnemde stanbulda bir iek hastal salgn ba gsteren Hayrullah elebi, bu hastaln aresini bulmak iin gecesini gndzne katar:
Hayrullah elebi iyi bir Trk hekimiydi. Her gn, ehzadebandaki evinde fakir hastalara parasz bakyor, onlara elinden geldii kadar yardm ediyordu. Bo zamanlarnda da, ocuklarn yzlerini trmklanm bir hale sokup ok zaman onlarn lmlerine sebep olan iek hastalna bir a bulmak iin urayordu(Nr.29:4).

Buhar kuvvetini bulan Madrabaz Hasan, kimsesiz bir ocuktur ve Memi ustann dkkannda boaz tokluuna almaktadr. Daha ocukken zekas ve inceleme merakyla evresinde bilinir:
Hasan, ok akll bir ocuktu. Herkesin zor diye yapmak istemedii eylerle urama ok seviyordu. Fakat ne yazk ki, elinde paras yoktu. Eer azck paras olsayd, hemen kendine lazm olan aletleri alr, kk bir demirci dkkan aard. i olmad zamanlar, dkkanlarnn yanndaki demircilerin yanna gidiyor, krkler ve arklar banda alan ustalara merakla bakarak Ah benim de byle bir dkkanm olsa diye dnyordu (Nr.26:6).

Batumdan karlp stanbula getirilen ve esir pazarnda satlan Yusufun klelikten sadrazamla ykselen yksnde ocukluunda kendini gsteren zekas n plana karlmtr:

Yusuf okumay ok sevdii halde Hasan kaptan onu okula gndermiyor, ona evin btn ilerini grdryordu. Fakat Yusuf, bo zamanlarnda hemen komu ocuunun yanna giderek okulda ne yapldn, neler rendiini soruyor: -Ne olur kardeim, rendiklerini bana da ret, diye yalvaryordu (Nr.31:21).

Dier yaam yklerinde olduu gibi, Barbarosun da kk yalardan itibaren denizcilikle ilgilendii, byk baarlara imza atmasnn altnda ocukluktan itibaren sabr ve azimle almasnn olduu vurgulanmtr:
Barbaros ok zeki ve cesur bir adamd. Aklna koyduu her eyi yapmadan rahat edemezdi. Fakirlere ve zayflara daima yardm eder, vatan ve memleket ilerini her eyden stn tutard (Nr. 39:9).

lk Basmevi adl metinde Trklerde basmevlerinin kurulmasnn yks anlatlmtr. Hakann yazcsnn hastalanmas zerine gnderilmesi gereken doksan tane emirnameyi yazmak iin yazc kalfas yeni bir yntem bulur. Bu yntemi ok beenen Hakan her ilde bir basmevi kurulmas iin emir verir:
Birka yl iinde Orta Asyann bir ok illerinde basmevleri kuruldu. Bu basmevleri btn glklere ramen durmadan kitap basyorlard (Nr.38:24).

III.2.4.2.

Zorluklar Karsnda Ylmama

Yukardaki rneklerde, maddi zorluklarn renmeye ve aratrmaya engel oluturmad dikkati ekmektedir. Bunun zellikle vurguland rnekler de vardr: Sadrazam Kle Yusuf Paa, karlat zorluklara ramen okumaktan ve almaktan vazgemeyerek nce paa, sonra sadrazam olmutur:

Yusuf paa birgn, vaktile raklk yapt kahveye giderek ustasnn elini pt ve
oradaki kk bir ocua: -Ben paa olu paa deilim. Kle Yusuf paaym. Kendi almamla bu mertebeye ykseldim. Doru ve alkan olanlara Allah yardm eder. Sakn doruluktan ayrlma! dedi(Nr. 31:22).

Seyyit Ali Reisin yaamyksnde ocuklara, zor artlar altnda da olsa, almann byk bir erdem olduu verilmi, fakirlik, okuma yazma bilmemek, sava gibi olumsuz artlarn istekle, azimle stesinden gelinebilecei vurgulanmtr:
Seyyit Ali Reis, alt ay kadar evinden dar kmayp haritalarn tamamlad. Onun bu byk haritas denizcilerin ok iine yarad. Yzlerce yl, denizlerde, hep Seyyit Ali Reisin haritas kullanld (Nr. 27:5).

iek asn bulan doktor Hayrullah elebinin yaad dnemin zor koullarna ve tm engellemelere ramen bilimle uramaktan asla vazgemedii ve gereklerden ayrlmad belirtilmitir:
Hayrullah elebi tpk bugn yapld gibi, iekli hastalarn yzlerindeki banlarn iindekilerini alyor, hi iek karmam ocuklarn kollarna hafife izerek a yapyordu. Fakat bu ann tesiri en fazla bir yl sryordu. Hayrullah elebi, bu ay daha fazla ie yarar bir hale getirmek istiyordu. Fakat bunun iin fazla paraya ihtiya vard (Nr. 29:5).

Babasz bir ocuk olan Hasan, annesinin btn engellemelerine karn yzmekten asla vazgemez. Yzme merak yznden arkadalar arasnda ad Balk Hasana kan ve denizin dibinde dolamak iin eitli yntemler deneyen Hasan, sonunda bana bir tulum geirerek bu isteini gerekletirir:
Deriden yapt bycek bir tulumu bana geirerek, kollarn balatp suya dalyor, dakikalarca denizin dibinde geziyor, caml pencereden ortal seyrediyordu. Tulumun iindeki hava bitince, deriyi bakla yrtarak suyun stne kyordu. Eer paras olsa tulumuna yukardan iki

hortum takarak, kendisini takip eden bir kayn yardm ile hava alacak ve btn deniz dibinin haritasn karacakt (Nr.28:7).

III.2.4.3.

Bilim ve Sanatta Baary Yceltme

Hemen her biyografinin sonunda, btn Trk dnyasnda izler brakm isimler ocuk olmalarnn yansra, rnek almaya ynelik zendirici ve ynlendirici ifadelerle anlmtr: Barbarosun hayat boyunca ok alt bu almalarnn dln getirildii grevler ve kazand saygyla ald belirtilmi, almann nemi vurgulanmtr:
Bundan sonra Barbarosun hayat yine denizlerde geti. Yllarca harp etti ve bir ok yerler ele geirdi. 1546 ylnn Temmuzunda stanbulda ld. Cumhuriyet Hkmeti bu byk Trk denizcisinin, Beiktaa bir antn yaptrmtr (Nr. 39:9).

Kle Yusuf Paann da bir zamanlar ocuk olduu ve insanla faydal olmak iin almann byk erdem olduu vurgulanmtr:
Yusuf alkanl, doruluu, ciddilii ve hazrcevapll yznden ksa bir zamanda vezirlerin ve padiahn sevgisini kazand. nce paa, sonra sadrazam oldu (Nr. 31:22).

Bilimle uraanlarn toplumda her zaman saygyla anlamayaca, bazen anlalamamaktan kaynaklanan baz olumsuzluklarn da yaanabilecei belirtilmitir:
Ondan sonra, herkes Akemsettine deli nazarile bakt. Halbuki, insanlara hastal mikrop denen kk hayvancklarn getirdiini, dnyada ilk nce o anlamt (Nr.36:20)

iek asn bulan doktor Hayrullah elebinin yaamyksnde bilimin aamal ilerledii, bilimsel bir buluun eitli olumsuzluklar yznden sekteye urayabilecei aklanm, metnin tamamnda da bu ilkenin alt izilmitir:
Zavall Hayrullah elebi, birka gn sonra srgne yolland. ngiltere

hkmetinin o zamanki stanbul byk elisi Montegnn kars Hayrullah elebiyi a yaparken grm ve Londradaki bir arkadana Trkler, iek hastalna kar bir a buldular diye yazmt. O arkada da bu haberi Londrann tannm doktorlarndan Cennere syledi. Cenner bu a hakknda stanbuldan bilgi istedi. Bayan Monteg, kendisine gerekli malumat yollaynca hemen o da bir iek as yapt. Bylece btn dnya iek asn Cennerin bulduunu zannetti. (Nr. 29:5).

III.2.4.4.

Tarih Bilgisi ve Tarih Bilinci

Markopolo, Orta Asyada Neler Grd? ve Eski Trklerde Sanat adl metinlerde, yurt ve ulus sevgisini gelitirme ve ocuklara tarih bilinci kazandrma esastr. Eski Trklerde Sanat adl metinde Trk Hakan, Bizans mparatoru

Jstinyene eli gndererek bir dostluk anlamas imzalamak ve ticaret yapmak istediklerini bildirir. Trk elisinin szlerine pek inanmayan Jstinyen, emin olmak iin Trk Hakanna bir eli gnderir. Bizans elisi grdklerinden ok etkilenir ve dostluk anlamas imzalanr. Metinde Trk ulusunun vgs yannda dnemin kltrel zellikleriyle ilgili bilgiler de verilmitir:
Bizans elisi, Trklerin yaad yerlerde neler grdn anlata anlata bitiremedi: -Trkleri meer biz hi tanmyormuuz. Trkler, sava bir millet olduu kadar, medeni bir millettir. Onlarn ellerinde gelmiyen sanat yoktur. Trkler akllarna koyduklar her ii muhakkak baarrlar. Hatta anladma gre, dou Avrupaya kadar yaylarak byk bir Trk

imparatorluu kurmak istiyorlar. Eer akllarna esip te stanbulu elimizden alrlarsa ne yaparz, dedi (Nr.34:8).

Orta Asyada kurulan Trk devletleriyle ilgili verilen bilgiler, ocuklarn tarih derslerinde grdkleri konular pekitirir niteliktedir:
Trklerin yle drst kanunlar vardr ki, kabahatli olunca, Hakan bile yakasn bu kanunlardan kurtaramaz. Bu topraklarda yayan insanlara Hakann deil, halkn buyruu geer. Hakan, balarna hakan yapan halktr. Trkler ok kltrl ve okumu kimselerdir. Madenden yaptklar harfleri, yan yana dizerek binlerce kitap basarlar. Her evin muhakkak bir kitapl vardr (Nr.30:19).

Yazarnn yanl bir anlatm tarzn benimsedii dikkati eken Markopolo, Orta Asyada Neler Grd? adl metinde, Trkler vlrken; Bizansllar zalim bir millet olarak tantlm, Rum milletinin zulm altnda olduu belirtilmi ve Trk milletinin Bizans'a adalet gtrecei vurgulanmtr:
Markopolo glerek: -Hayr dostum, bunlar rya deil, hakikattir. Orta Asyada yayan Trkler, dnyann en ileri, en medeni insanlardr. Eer bu szlerime inanmazsan, sen de git gr, diye cevap verdi. -Peki ama Trkler bu medeniyeti nerden almlar? -Hibir yerden. Onlar kendi almalarile her eyde byle ileri gitmilerdir. Hatta biz talyaya dneceimiz srada barutu ve topu icat etmilerdi.(Nr. 30:19).

III.2.5.

Dil Kesi

Doan Kardete Dil Kesi st balyla Eflatun Cem Gney tarafndan oluturulan stunda ana dili ve kullanmna ilikin eitli bilgiler verilmesi hedeflenmitir. (32-34-35-36-37-38-39-40-41-43) sayl dergilerde dzensiz olarak hazrlanan stunlarda yaplan almalar Dil Oyunu veya Dil Yar eklinde adlandrlm; az, yz, el, dil, gz, ba, can, yrek, ayak, akl szcklerinden deyimler oluturulmu, oluturulan deyimler cmle ierisinde kullanlm, okurlardan bu deyimlerden herhangi biriyle bir yk oluturmalar ve karikatr yapmalar istenmitir. Aada verilen rnekler, Dil Kesinde yaplan almalar ortaya koymaktadr:
Bu deyimlerle yaplan birka cmle: nsan eti yenmez, derisi giyilmez, bir tatl dilinden baka nesi var? Diline geleni syleme, herkese dil uzatma, her eye dilini karma! Dilin tut, danay gt! dedim, daha ne diller dktm. Dilimde ty bitti, yine de diyeceimi diyemedim, receimi remedim. Dilimin altnda bir ey var, var ama; ona da dilim dolanyor. Hani, dili her yana dnen bir dil ebesi olsaydm, dilime dolardm bylelerini. Ne ise, dilim seni dilim dilim dileyim seni! Siz de byle cmleler yapmaa alnz! (Nr.34:7).

Dil Kesi hem retmenler hem de renciler tarafndan ok beenilmi ve dergiye gnderilen mektuplarla almann nemi vurgulanmtr:
D L KEM Z OK BEEN LD ... Dil kemiz ok beenildi. retmenlerden ve rencilerden bir ok mektuplar aldk. Bakn mesela bir retmen ne diyor:

Doan Karde, atn Dil kesi biz retmenler iin de ok faydal. ocuklarmza ana dillerini sevdirmek, tattrmak iin bu Dil Kesinden ok istifade ediyoruz. Bir kardeimiz de gnderdii mektupta yle diyor: Atn Dil Kesi ok houma gitti Doan Karde, (Az) kelimesiyle bizim bilmediimiz nekadar ok deyim varm. Gelecek saydaki Dil Kesini merakla bekliyorum (Nr.34:7).

Dil Kesinde hikye yarmalar dzenlenmi ve yarmay kazanan kardeler dllendirilmitir:


Hikye yarnza hazrlanyor musunuz? Geen saymzda ilan ettiimiz hikye yarna hazrlanyor musunuz? Dil Kesinde kan sz deyimlerinin her hangi birini, yazacanz ksa hikyelerin iinde kullannz ve 5 Nisana kadar bize yollaynz. En gzel hikyeyi yazan kardelere eitli hediyeler vereceiz. Hikye yazmaa merakl btn kardelerin, bu yara katlmalarn ok isteriz. imdi size, yine Eflatun Cem amcann hazrlad Yrek kelimesiyle yaplan belli bal sz deyimlerini veriyoruz. Yrek yaras Yrekler acs Yrei kat Yrei yumuak Yrei dar Yrei geni Yrei yand Yrei bayld

Yrei eridi Yrei paraland Yrei skld Yreine indi Yreine iledi Yrei azna geldi Yreine od dt Yreine su serpildi Yreinin ya eridi Yreim ya balad Yreim szlad Yreim koptu Yreimi oynatt Yreim ferahlad Yreim kabard Yreim kalkt Yreim ezildi Yreim oynad Yreini dkt Yreini tketti Yreime dert oldu Yreini pek tut

Yreine dmlendi Yreinde var, elde yok Yrekli adam, gzn daldan budaktan saklamaz Yreksizin bir (Nr.40:21).

III.2.6.

Okul lavesi

Doan Kardete Okul lavesi st balyla bir stun oluturulmu ve bu stunlar on be say boyunca devam etmitir. Yirmi dokuzuncu saydan itibaren dergide yer almaya balayan bu stunda imzasz olarak hayvanlar, bitkiler, eitli salk bilgileri ve ocuklarn ilgisini ekebilecek konularla ilgili aklayc, ksa, ilgin bilgiler verilmitir. ocuklarn iinde yaadklar dnyay tanmalarna, hayvanlar ve bitkilerle ilgili ayrntlar grmelerine olanak salayan bu bilgiler; dolayl olarak doay sevmelerine ve koruma bilinci gelitirmelerine yardm edecek niteliktedir. ocuk, hayvanlarn dnyasna, Mimarba Bay rmcek (Nr.32:12), alacak Hayvanlar: Sincap (Nr.35:16), alacak Hayvanlar: Mihan Kuu (Nr. 36:15), Yarasa (Nr.34:15), lk Evcilleen Hayvan: Kpek (Nr. 37:15), Krlang (Nr.37:15), Hac Leylek (Nr.39:14), Kurbaa (Nr.40:14), alacak Hayvanlar: Fil (Nr.41:14) balkl yazlarla girmitir. Salkla ilgili yazlar: Hayvanlara Neler Borluyuz? (Nr.30:14), Hayvanlar Olmasayd Halimiz Nice Olurdu? (Nr.31:14), nsan Niin Boulur? (Nr.29:14), Burnumuzu Koruyalm (Nr.41:12-13), Kanmz (Nr.43:14), Tabiat

Anamzn En Kk ocuklar (Nr.40:13), Dilerimizi Koruyalm (Nr.39:14), Hasta

Olmamak in (Nr. 32:12), Dmanlarmz: Tifo (Nr. 36:14), Dmanlarmz: Verem (Nr.38:16), Dmanlarmz: Kzamk (Nr.39:13), Dmanlarmz: Grip (Nr. 40:14). Ayrca, Memleketimizi Kuruyoruz, Gzel Yurdumuz, Toprak, Hayat gibi alt balklara alan geni bir yelpazede ocuklara ilgin gelebilecek ayrntlarda bilgiler de aktarlmtr. Memleketimizi Kuruyoruz: eker Fabrikalarmz (Nr.33:14), Memleketimizi Kuruyoruz: Trkiye, Klm Bir Amerikadr (Nr. 31:13), Memleketimizi Kuruyoruz: Salk lerimiz (Nr.42:12), Memleketimizi Kuruyoruz: Ormanlarmz (Nr.40:12), Memleketimizi Kuruyoruz: Cehalete Kar Sava (Nr.43:12), Memleketimizi Kuruyoruz: Pamuklu Fabrikalarmz (Nr.34:14),

Memleketimizi Kuruyoruz: Ynl ve pekli Fabrikalarmz (Nr.35:14), Memleketimizi Kuruyoruz: Kat ve Cam Fabrikalarmz (Nr.36:14), Memleketimizi Kuruyoruz: Demiryollarmz (Nr.39:12), Memleketimizi Kuruyoruz: Demir-elik

Fabrikalarmz (Nr.37:14), "Memleketimizi Kuruyoruz: Kmr Madenlerimiz" (Nr.38:14), Okul Mar (Nr. 42:13), Dalar arks (Nr. 43:13), Hayat: 1000 Kiinin Yapt Bir Tatl (Nr.35:16), Hayat: Dile Dair (Nr.39:13), Hayat: Bol Parann Tehlikesi (Nr.37:16), Gzel Yurdumuz: Amasya (Nr.41:14), Gzel Yurdumuz: Yeil Giresun(Nr. 31:14), Gzel Yurdumuz: Uak (Nr. 38:16), Toprak: Tarladan Sofraya (Nr.30:13), Bizi Okula Gtren Yollar (Nr.30:15), Pazar Yerleri (Nr.31:15), Tutum Haftas (Nr.33:15), Vitamin... Vitamin...(Nr. 33:16), Genel Bilgi Sorular (Nr. 29:12), Gece ve Gndz (Nr. 42:14), Bir Bankay Gezdik (Nr.34:16), Besinlerle Tanalm! (Nr. 32:14), Buday Kim tr? (Nr. 35:15), Havadaki Nem (Nr. 36:15), Hayvanlar K Nasl Geirirler? (Nr. 38:15) .

Yukarda verilenlerin yansra, aada verilen metinler, "Okul stunundaki bilgi aktarmnn ne tr olduunun rneklerdir:
GEZEN YENGE

lavesi"

Bat Hindistanda Gezen Yenge adn tayan bir yenge vardr. Bu hayvan denizde doar, denizde byr, denizde avlanr. Fakat ihtiyarlaynca karaya kar ve artk mrnn sonuna kadar orada yaar(Nr.37:16).

HASTA OLMAMAK N *Her gece yatarken dilerimi uvacam. *Her gn bir bardak limonata ieceim. *Tavanlar gibi gnde bir iki havu kemireceim. *Bol bol lahana turusu yiyeceim. *Erken yatacam. *Ellerimi azma hi sokmayacam. * Trnaklarm yemiyeceim. *Hastalarn yanna sokulmayacam ve bylelikle *Hasta olmyacam(Nr. 32:12. OKUL MARI Hayat orda, sevgi orda, ders orda; Varlmz nee verir bu yurda. Hep beraber yyyelim bu yolu ok yaasn...................okulu.

Biz temeliz, bilgileri temeli; Kalbimizde adam olmak emeli Hep beraber yryelim bu yolu ok yaasn.........................okulu.

lkokullar btn okullara ba, Okulumuz her okula arkada, Hep beraber yryelim bu yolu ok yaasn.....................okulu(Nr.42:13).

TAB AT ANAMIZIN EN KK OCUKLARI Tabiat anamzn kk, byk bir ok ocuklar vardr., fakat bazlar o kadar kktr k; gzle grlmez. Bunlar ancak mikroskopla grebiliriz. Mikroskobu iitmiyen yoktur, belki grmiyen olabilir. Bu, gayet kuvvetli mercekler vastasile bir eyi yzbinlerce defa bytebilen ve bize gzle gremediimiz eyleri gsteren bir alettir. Mikroskopsuz grlemiyen bu kck hayvanlarn ve bitkilerin yaaylar cidden pek hotur. Bunlardan bir tanesi (AMEBA) dr. Bu hayvanck bir tek hcreden ibarettir. Suda yahut rutubetli yerlerde yaar. Az, burnu, eli ,kolu, ksaca hi bir organ yoktur. Karnn doyurabilmek iin, jelatinimsi bir maddeden yaplm vcudn kendinden daha kk yemek krntlarna doru uzatarak bunlar vcudnn iine alp hazmederek beslenir. Bir yerden baka bir yere gitmek iin de, nce vcudn bir tarafa doru uzatr, sonra geride kalan ksm uzatt tarafn iine eker. Bylece yava, yava yrr. Bir ok hayvanlar yumurtadan karlar, fakat (AMEBA) yumurtadan kmaz. Bu hayvancn yavrusu dorudan doruya annenin yapld maddedir. nk (AMEBA) byyebilecei kadar bydkten sonra, ortadan ikiye blnerek bir byk yerine iki kk (AMEBA) meydana gelir. Ameba kadar kk ve Amebann ok yakn bir akrabas olan (FORAM N FERA) da zerindeki incecik tebeir kabuk sayesinde bize kire diye tandmz ta yapar. Bu hayvanck lnce, eti ryp yok olur, fakat iskelet vazifesini gren kabuk daima

bozulmadan kalr.

te kirecin yapld talarla tatahtaya yaz yazdmz tebeir, byle

milyonlarca hayvancklarn kabuklarnn birlemesinden meydana gelir. (RAD OLAR A) dediimiz kabuklu bir hayvanck daha vardr. Bunun kabuu hem daha sert, hem daha parlaktr, cam andrr. Bu hayvanck da baklarmz bilemek iin kullandmz bileyi tan yapar. Buna benzer dier talar da yine byle kck hayvanlarn kabuklarndan meydana gelir....(Nr.40:13). Memleketimizi Kuruyoruz:13 Cehalete kar sava! Amcam, bir gn bana dedi ki: -Doan, yavrum, okula gidebilmenin ne byk bir saadet olduunu dndn m? Yaadklar yerde okul olmad iin, okula gidemiyen milyonlarca kardein bulunduunu biliyor musun? -Ne diyorsun amcacm, memleketimizde okul olmyan yerler var m? -Var ya. Onun iin de milletimizin yzde yetmi bei, daha okumak yazmak bilmiyor. -A... ne ayp... -Evet yavrum, hakkn var, bu bizim en byk aybmz, cehalete kar savamak ta en byk devimiz. Bu milleti, yzde yz okuyup yazan bir millet haline arabuk getirebilmek iin, canla bala alyoruz. -Ne yapyoruz? -Bu memlekette cehaletle savaabilmek iin, balca iki eyin bulunmas lazmdr: Biri retmen, teki okul. yle deil mi? -Tabii amcacm. retmen olmazsa ocuklar kim okutur? Okul olmazsa, ocuklar nerde okurlar? -Ya, ite bunun iin, bir yandan memleketimizin ihtiyac kadar retmen yetitirmee, bir yandan da harl harl yeni okullar kurmaa alyoruz. -retmen nasl yetitirilir?

-retmen, retmen okullarnda ve Ky Enstitlerinden yetiir yavrum. Trkiyede krk bin ky var. Bunlarn daha bir ounda ne okul, ne de retmen var. Bugn yirmi bir Ky Enstitsnde, binlerce kyl karde, retmen olmak iin alyor. -Ah ne iyi amcacm. -Ya yavrum, her yl bu gen kyl retmenlerden binlercesi kylere dalyor. Oralarda, kyllerin ve Devlet babann elbirliiyle yaptklar okul yaplarnda cehalete, gerilie, bilgisizlie, pislie, hastalklara, tenbellie kar kahramanca savayorlar. ehirlerdeki retmen okullarndan kan kz, erkek binlerce retmen de, her yl, cehaletle sava ordusuna katlyorlar. Bylelikle ksa bir zamanda yurdumuzda okulsuz ve retmensiz tek bir ky, tek bir bucak kalmyacak. -Ah ne iyi amcacm. -Bu okullarda okuyacak ocuklar da, yarnn aydn, ileri, temiz, neeli ve bolluk iinde yayan Trkiyesini yaratacaklar. -Ah ne gzel amcacm. YAPILACAK Ky Enstitlerinin bulunduu yerler unlardr: Kars, Ladik, Trabzon, Kastamonu, Malatya, Bahe(Seyhan), Eskiehir, Balkesir, Isparta, Buca ( zmir), Antalya, Kocaeli, Krklareli (Lleburgaz), Ankara, Yldzeli, Ereli (Konya), Erzurum, Diyarbakr (Ergani ), Aydn, Pnarba. Bu isimlere gre bir ky Enstitleri haritas iziniz (Nr. 43:12). Doan Kardete yirmi dokuzuncu saydan itibaren on be say dzenli olarak yaymlanan Okul lavesi blmnde ele alnan konularda ocuklarn ilgi ve meraklar gz nnde bulundurulmu, bu yazlar onlarn doa ve hayvanlar hakknda bilgilenmelerine olanak salamtr.

III.3.

Elendirmeye Ynelik Yazlar

III.3.1.

Bulmacalar

Doan Karde dergisinin sayfalarnda, dll bulmacalara da yer verilmitir. Derginin ilk 28 saysnda Bakalm Bulabilecek miyiz?, 29. saysndan itibaren Kim Bulacak? st balyla verilen etkinlikler farkl sayfalarda yer almtr. Bulmacay doru zen ocuklarn isimleri dergide yaymlanm ve kazandklar dller okurlara duyurulmutur. Bulmacalarda yalnzca ocuklarn elenerek vakit geirmesi

amalanmam, genel kltr kazanmalarna, kitap okumalarna olanak salayan bulmacalara da yer verilmitir. Ayrca bulmacalarn altna "Bulmacay zdkten sonra sakn dergiyi kesmeyiniz. Bu resmin bir kopyesini izip, bulduunuz yerleri iaretliyerek yollaynz. Bize dergiyi kesip gnderen arkadalar bulmaca kurasna sokmuyoruz. uyars yazlarak okuduu kitab temiz tutan, tketip bir kenara atmayan bir ocuk davran nerilmitir. Doan Kardete yer alan bulmacalar drt grupta toplanabilir: 1. Bilgilendirme amal bulmacalar. Aada birka rnek verilmitir:

Mehmet, tatil gnlerinde yrye kma ok sever. Yarm gnde ka kilometre yryor, bulunuz! Bunu bulabilmek iin, gmleindeki beneklerin saysyle sopasndaki kesik dallar toplaynz, bulacanz sayy ikiye blnz, bu kan da oraplarndaki izgilerin saysna blnz, kan sayyla ondan alt ktktan sonra kalan sayy toplaynz. Dikkatli iseniz kk Mehmedin yarm gnde ka kilometre yrdn kolaylkla bulursunuz. (Nr.5:15). Okulda rendiklerimizi unutmamak iin biraz da corafya oyunu oynayalm. Yandaki haritada saylarla gsterilen yirmi yerin isimleri burada yazl. Her sayy doru yerine koyarak bulmacay zp bize gnderiniz. Mesela: Ada = 1 Ada, gl, da, yarmada, nehir, burun, fener, liman, berzah, krfez, delta, liman ehri, tiren yolu, yanar da, yol, tiren yolu birleii, tepe, tunel, boaz, yar, deniz.

(Nr. 8:14).

Yukardaki resimde solda sekiz nemli ehrimizin ad, sada ise bu ehirleri bize hatrlatan sekiz ey var: ttn, balk, pamuk, kei, portakal, zm, gl ve ipekbcei. yice dndkten sonra hangi resmin hangi ehri hatrlattn bulunuz. Mesela: Samsun = 1 Ttn (Nr.2:15).

2. Aadaki rneklerde olduu gibi, saylarn arasn sra ile izerek sorulan resmi bulma, labirent vb. elendirici bulmacalar:

Ankara ekspresi stanbul'dan Ankara'ya giderken hangi istasyonlara urar? (Nr.60:11).

Bir gn, bu kk geyik, krlarda dolarken, karsna ne km biliyor musunuz? Eer bilmek isliyorsanz, sra numaras ile rakaml noktalarn aralarn iziniz. Bakalm ne bulacaksnz? Fakat sakn dergiyi kesmeyiniz, nce bu resmin bir kopyasn karp bulduunuzu izerek bize yollaynz!

(Nr.32:27).

3. Aadaki rnekte olduu gibi, okurlarn eitli bilgilerini sorgulayan kare bulmacalar:

Soldan Saa: l Siyah bir ku. 4 Kk bir ku. 5 Sondajc 8 engel. 11 Son harfi K olursa bir oyuncak, 14 Mutfakta tabak koyma yarar. 15- B ir yemi. 16 Ba harfin yerine Y konunca pilicin tavuk olmadan evvelki hali. harfin yerine K gelirse szn tutmayan.

17 Son .harfin yerine K gelirse ke. 18 Bir say. 20 Kralie. 21 iein almadan evvelki hali. 22 Sonuna K ilave edilirse bir ku ismi. 23 B r yldzn ad. 26 Bir eye biim vermek iin kullanlan ey. 27 Suyun kt yer.

Yukardan aa:

1 2 3

Sonuna K ilve edilirse dii at. nc harfin yerine konursa bir tatl. _ i

6 Sylenen bir ey. 7 Bir erkek ismi. 8 Salam olmayan. 9 nce. 10 Bir tama arac. 11 Kz ocuklarn sevdii bir oyuncak. 12 Kck bir hayvan. 13 Kzdrnca tylerini kabartan bir ku. 19 Arnn bize armaan. 20 Trkiyenin nemli bir denizi. 23 Yugoslavyada eski bir Trk ehri. 24 ncenin aksi. 25 Bir eyin vaziyetinin anlatl. (Nr.9:12).

4. Aadaki rnekte olduu gibi, okurlarn dikkatini len bulmacalar:

(Nr.73:11).

III.3.2.

Fkralar

Doan Kardete ocuklar elendirmek amacyla fkralara yer verilmitir. Derginin ilk 28 saysnda Kah, Kah, Kah!, 29. saydan 52. sayya kadar Kahkaha st balklaryla verilen, 53. saysndan itibaren ise, deiik balklarla yaymlanan fkralar farkl sayfalarda yer almtr. Aadaki fkra rnekleri derginin farkl saylarndan alnmtr:

Aman ne iren! Mteri Garson, dikkat et parman orbaya giriyor. Garson Zarar yok baym, o kadar scak deil (Nr.20:9). Bu nasl resim byle? Baba Glseren ne resmi yapyorsun bakaym? Kz imenlikte bir kei resmi. Baba imenler nerede? Kz Kei hepsini yedi. Baba Ya kei?... Kz Yiyecek bir ey kalmaynca o da gitti... (Nr.17:9). iten getikten sonra -Evimi sigorta ettirmek istiyorum. -Ltfen uraya oturun da sranz bekleyin -Nasl beklerim yahu, evim yanyor. Hasan, Hseyinle ava kmt. Hasan tam silahn ekecei srada Hseyin bard: -Ate etme, tfek bo! -Bekliyemem Hasan. Ku kaacak. (Nr.30:9). BA ARISI Birolun midesi aryordu. Byk annesi: -Ackmsndr, miden botur da onun iin arr, bir ey ye!. dedi. Gerekten de byle oldu. Birol midesini doldurunca ars geti.

Ertesi gn misafirlie gelen bir bayan da bann ardndan ikayete balad. Birol bunu duyunca, hemen atld: -Banz botur da onun iin arr teyzeciim, dedi, iine bir eyler doldurun, hemen geer. (Nr.31:11).

Bazen fkralar karikatrlerle desteklenmi, bazen de gldrmeyi amalayan resimlerin altna yazlar yazlmtr:

DORU AMA

retmen Bana, iinde eker kelimesi geen bir cmle syle? Yaar Bu sabah bir bardak st itim. retmen Bunun eker neresinde? Yaar Stn iinde retmenim(Nr.20:9).

DORU SZE NE DEN R. retmen bir gn snfta sordu: Su masann stnde drt sinek olsa, ben de

onlardan birini ldrsem. geriye ka sinek kalr? Arka sradan bir ocuk bard: Bir sinek kalr retmenim !..

Yavrun nezle mi oldu? Evet Doduu zaman folluktaki samanlar slakt(Nr.37:11).

Kattan bir kara kedi kesiniz! Onu duvara bir raptiye ile ilitiriniz. Sonra duvardan adm tede duran bir arkadanzn eline kedinin kuyruunu veriniz ve kendisine deyiniz ki: Duvardaki kara kediye iyice bak! Kuyruunun yerini iyice belle!. Sonra arkadanzn gzn balaynz! Bakalm Kedinin kuyruunu tam yerine koyabilecek mi? Sakn glmeyiniz, siz de koyamazsnz! Denemesi kolay (Nr.33:7).

Ne kadar kuvvetli olursanz olunuz resimde grld gibi baa konmu bir eli yerinden kprdatamazsnz!(Nr.31:9).

III.3.3.

Oyunlar

Doan Karde dergisinde elendirmeye ynelik yazlar iinde oyunlar da vardr. Derginin ilk saysndan itibaren aralkl olarak yer verilen oyunlarla, hem ocuklara yeni oyunlar hakknda ayrntl bilgiler verilmi, hem de farkl mekanlarda oynayabilecekleri oyun seenekleri sunulmutur. Aada dergide yaymlanan oyunlardan rnekler yer almaktadr:
1 BAHE OYUN Oyuncular, ilerinden birisini kaptan seip iki takma ayrlrlar. Her iki takmn birinci oyuncusunun nlerine birer ie konur, ellerine de birer sopa verilir. Oyunun gayesi, ieyi sopa ile iterek, balang izgisinden be metre uzaktaki dier bir izgiye gtrdkten sonra, geri dnp koa koa balang izgisinin nnde bekleyen teki oyuncunun yanna koymaktr. Eer oyuncular, ieyi iterek gtrrlerken drrlerse, ieyi alarak balang izgisine gelir ve oyuna tekrar balarlar. nce bitiren taraf, oyunu kazanr (Nr.28:2). 1 Ev- i Oyunu: Teyyare Fabrikas Kn yamurlu, souk gnlerinde oynamak iin, elenceli bir oyun. Bu oyun be, dokuz veya on oyuncu ile ok rahat oynanabilir. Oyuncular, aralarndan birini ustaba seerler. Dier oyuncular, drder kiilik gruplara ayrlp ellerine birer kat ve kalem alrlar. Hep karlkl oturan iki oyuncuya birer zar verilir. Ustaba ddn alarak, ibana emrini verir. Karlkl oturan iftler, derhal zarlarn atarlar. 1 gelen oyuncular teyyarenin gvdesini izerler. Teyyareyi izmee balamak iin 1 atncya kadar beklenir. Zar nce bir oyuncu, sonra ei, sonra yine birinci oyuncu atarak oyuna devam edilir. 1 atp teyyarenin gvdesini izdikten sonra, atlan zarlara gre, dier ksmlar izilir. Mesela:

ki atnca kanatlar. nce bir kanat, sonra dier kanat. atnca kuyruklar. Her atta ancak bir para izilebilir. Drt atnca nce bir motr, sonra dier motr. Be atnca birer pervane. Alt atnca tayyarenin iindeki insanlar. Her yuvarla izebilme iin bir alt atmak lazmdr. Hangi ift nce bitirirse, oyunu o ift kazanr. Ustaba dd tekrar alar, elerini deitirip temiz katlar alrlar, birinci ddk alta, iftler zarlarn atarak oyuna batan balanr(Nr.10:2). 1 Gzel Oyun MLEE TOP SOKMAK OYUNU Ortaya bycek bir mlek veya iek sakss konur. Oyuncular, bir metre uzaklkta durarak ellerindeki topu atarlar. Topun mlein iine debilmesi iin havada kavis izmesi lazmdr. Eli alm oyuncular oyunu mlekten 6-8 metre uzakta durarak oynarlar (Nr.46:2). 1 Oda Oyunu: KED LE FARE Bu oyun, alt veya sekiz oyuncu ile oynanabilir. ocuklar aralarndan birisini kedi, birisini de fare seerler. Bu iki ocuun gzleri balanr. Kedi ile fare hi grlt yapmadan, ayakkablarn karp, masann etrafnda, daima, bir ellerile masaya dokunarak birbirlerini tutmaa urarlar. Onlar seyreden oyuncular da hi grlt etmezler. Kedi, fareyi, yahut fare, kediyi tutunca ocuklar gzlerini ap seyreden ocuklardan kendi yerlerine iki ocuk seerler. Bylece oyuna yeniden devam edilir(Nr.31:2).

HARF OYUNU

Bu oyun hem evde, hem darda oynanabilir. Oyuncular birer harf seerler. Oyunu idare eden bunlara srayla birtakm sorular sormaa balar. Verilen cevaplarn, oyuncunun setii harfle balamas gerektir. Mesela yle sorularn sorulduunu kabul edelim: -Adnz ne? Nereye gittiniz? Kiminle gittiniz? Oturduunuz sokan ad? Ev sahibinizin ad? Hangi lokantada yemek yediniz? Ne yediniz?..vs

(A) harfini seen oyuncu yle cevaplar verebilir:


-Adm Ahmet Ankaraya gittim. Ayhan aabeyimle gittim. Atatrk Bulvarnda oturduk. Ev sahibimizin ad Bay Aslandr. Alev lokantasnda yedik. Arnavut kebab yedik Harfi ararak, mesela patlcan yedik diyen, soru sorann yerine geer, teki de br oyuncularn yannda yer alr ve o da kendine bir harf seer(Nr.54:5).

BiR GZEL OYUN DAHA

Bu oyun yazn yamurlu gnlerde pek hotur, istenilen sayda ocukla oynanr. Resme dakika dikkatle bakmal, sonra resmi kapatp hatrda kalan eyleri yazmal.

Herkes srayla ayn eyi yapar. Oyunun sonunda ktlar resimle karlatrlr. Kim en ok ey hatrlyabilmise, oyunu o kazanr (Nr.51:12).

III.3.4.

El leri

Doan Karde dergisinin 21-28. saylarnda Ellerimizi Kullanalm, 29.saysndan itibaren Elileri st balyla verilen stunlarda ocuklara eitli etkinlikler yaptrlarak ocuklarn psiko-motor becerilerinin gelitirilmesine olanak salanmtr. Aada el ileri stununda yer alan etkinliklere rnekler verilmitir:

B Z DE UAK YAPALIM! Bir oyuncak uak yapmak iin uzunboylu aleminyuma, benzine ve tahtaya ihtiya yoktur. Ince bir karton, bu da yoksa eski defterlerinizin kapaklar bu ie yeter.

Yukarda grdnz resmin bir kopyesini gzelce bir kartona veya defter kapann zerine iziniz. Sonra ne yaplmas lazm geldiini siz kendiniz bilirsiniz. Bakalm hanginizin ua daha gzel uacak.

BA VEYA BEL N!

uhadan veya ftrden iek yapmak her kzn houna gider. Bunu yapmak iin iki renk uha paras, ince kordela, boncuk, pergel, makas, karton, zamk lzmdr. Yukardaki resimde grdnz gibi drt ke bir kartonun stne istediniz byklkte (ekil1) deki gibi drt yuvarlak iziniz. Karlkl iki yuvarlaa birer delik deliniz. Yuvarlaklarn d kenarlarn iek eklinde kesiniz. Bunu kalp olarak kullannz. Sonra, uha zerine koyarak iek izip kesiniz ve ortalarna birer boncuk yaptrnz. Bundan sonra karlkl iki delik delip kordelay delikten geiriniz.

Yaz aylarnda yaplan bu el ileri bir ok yerlerde kullanlabilir. Mesela bu yapma iekler, baa ve byke yaplp bele baland zaman ok gzel dururlar. * * * * * * (Nr.23:16).

Doan Karde dergisinde verilen el ii rneklerinin bazlar hem ocuklarn yaratcln gelitirmeye hem de sfr maliyetli oyuncaklar retmeye yneliktir:

MANTAR VE F RKETE LE OYUNCAKLAR te size tatil gnlerinde mantar ve firketeyle kolayca yapabileceiniz gzel

oyuncak: MASAL KUU Grdnz bu ku bir tek mantardandr. Ayaklar, aprazlanarak bklen, uzunca bir firketeyle yaplmtr. Bunlar, kuun dmemesi iin, kesilmi bir para mantar iine sokulur. Kuun ban, ufak bir mantar yuvarlak ekilde yontarak yaparsnz. Gaga, renkli bir kartondan, kuyruk da birka sprge sapndan yaplr. LOKOMOT F Lokomotifle su ve kmr arabas, iki mantardan yaplmtr. Bunlar, yine mantardan kesilip, ine veya tel paralaryla birbirine balanan tekerlekler zerine konmutur. Lokomotifin bacas ya kk bir mantardan olabilir, ya da kartondan kesilir. BEBEK

Yerde oturan bebei bir mantarla iki firketeden yaparsnz. Firketeden yaplm ayaklara, birer mantardan kundura giydirirsiniz. Yine mantardan yonttuumuz bana da yuvarlak bir kartonu mantara yaptrarak yaptnz. Bir apkay giydirirsiniz. Bu oyuncaklar yaparken, firkete yerine kalnca tel de kullanabilirsiniz. te size parasz ve kendi elinizle yaplm oyuncak. Nasl gzel deil mi? (Nr.48:18).

B R KA BEBEK !..

Scak gnlerin tadn karmasn isteyen kardeler byle bir gzel bebek yapmak istemezler mi? Yukardaki resimleri dosya kdna kopya ediniz, stediiniz renklere boyadktan sonra dikkatle oyunuz. te size gzel bir bebek! (Nr.52:18).

R GZEL TOP

(Nr.41:18).
Ev iinde kimseyi incitmeden oynayabilecek bir topunuzun olmasn ister misiniz? Evde eskimi ve artk yaramaz bir hale gelmi oraplar ve yn paralarn toplaynz. orab resimde grld gibi, yuvarlaklna, 8 santim eninde uzun bir para olarak kesiniz. Eer ince orap kullanrsanz, byle bir top iin be alt orap lzmdr. Kesilmi paralardan istediinizi iterek iyice sktrnz. imdi yaptnz yuman stne yn paralarn sarnz. Yuman ok muntazam olmasna dikkat ederek orabn stn iyice ynle kapatnz. Sediiniz gzel renkde bir ynle; resimdeki gibi topun stn battaniye inesiyle ileyiniz. Eer kullandnz yn kalnsa, bu i iin, kanava inesi kullannz. Topun tepesinden balyarak btn stn gzelce iledikten, ynnz iyice salamlatrdktan sonra koparnz (Nr.41:18).

(Nr.42:18).

Kitap seven kardeler, okul kitab olsun, hikye, roman, iir kitaplar olsun, cildin ve kapann bozulmamas iin kitab bir katla kaplarlar. Onlar hrpalamadan okurlar, okuduklar sahifeleri belli etmek iin, ularn bkmezler, sahifeler arasna bir iaret korlar. Aadaki resimde gsterilen ve yaplmas ok kolay bir kitap iaretini, siz de yapn!. Elii merakls kardelerimiz bunu para, ister ayni, ister ayr renk kurdeladan yapabilirler. Kurdelalar, ekilde gsterildii gibi, makine dikii gibi, ince dikile dikersiniz. st ksmnn ularn, makara eklinde sarp, battaniye inesiyle dikmek gerektir. Kopya kadiyle izdiiniz zambaklar beyaz, sar veya pembe bir muline ile sapii ilersiniz. Yeil yapraklar, dolgu olmal. Ortadaki kurdela zerine de adnzn ve soyadnzn ilk harflerini ilerseniz, hem daha ssl olur, hem de iaretiniz kaybolmaz. Kurdelalarn sivri ularnn kenarlarn temizce bastrma ihmal etmeyin. Kitap merakls erkek kardeler de ayn iareti renkli kartondan kesebilirler. Ularna da elii kadiyle yaptklar iek veya baka resimler yaptrrlar, yaptklar resimlerle sslerler (Nr.42:18). yi resim yapanlar bunu kendi

Dergide yaymlanan el ilerinin bazlar da okurlarn okuldaki derslerine katk salamaya yneliktir:
Okuyucularna yardm hereyden stn tutan Doan Karde, geen yl baz kardelerin uygun elii modelleri bulmakta sknt ektiklerini bildii iin, bu yl onlara aratrp gzel modeller bulmaa karar verdi. Aadaki resimde aile bilgisi dersinde pek ie yarayacak bir nlk modeli gryorsunuz. Bu gzel nl amerikan bezinden yahut patiskadan yapabilirsiniz, Aadaki patron ne fazla iman, ne de fazla zayf bir ocua gredir. Kpei koyu kahverengi, yahut siyah, 8 numara koton perle veya kat muline ile sap ii yaparz. Gzler siyah, burun penbe, yerdeki otlar da yeildir. Byk ablalar bu kpei aplike ederek baka ilerde de kullanabilirler (Nr.31:10).

(Nr.31:10).

Derginin sayfalarnda byklere ynelik el ii rneklerine de yer verilmitir:


nmz k. Havalar serinlemee balad. Souk gnlere hazrlanmal. Vcudumuzun scakln en iyi ynl kumalar korur. nk yn, scan gemesine engel olur, vcudumuzu soua kar korur. Biz de onun iin meyiz. te size, annenize ve ablanza gzel rg modelleri: Bir iveter, bir boyun atks, bir de orap. u ivelere ak sar veya bej zerine kahverengi ss ne yakr, isterseniz beyaz stne mavi veya krmz, kahverengi de yapabilirsiniz. Renkler zerine tartlmaz, Herkes sevdii renkleri sesin (Nr. 29:16).

(Nr. 29:16).

III.4.

Okurlara Ynelik Etkinlikler

III.4.1.

Duyurular

Doan Karde dergisinin nc sayfas okurlarla etkin iletiim kurmaya olanak salayan duyurulara ayrlmtr. Bu duyurular araclyla, Doan Karde okurlar gncel olaylardan haberdar olmakta, derginin etkinliklerini izleme imkan bulmakta ve dier dergi okurlaryla ilgili bilgilere ulaabilmektedir. ncelik verilen konular, ortaya karlmak istenen ocuk modeli hakknda da ipular vermektedir. Duyurular ierikleri bakmndan be alt balkta toplanabilir:

III.4.1.1

nemli Gnlere likin Duyurular

23 Nisan, 19 Mays, 30 Austos, 29 Ekim gibi ulusal nemi olan bayram gnleri dergi kapaklarnda ve nc sayfalarda kutlanmtr. Bu tr yazlarda, Atatrk ideallerinin ncs, ilerici, yaratc ocuk kimlii n plana kmaktadr:
Biz Cumhuriyet ocuklaryz!

Cumhuriyet ocuklar demek, gittike daha bol, daha iyi, daha ucuz yiyecek, iecek, giyecek, yakacak ve barnak yetitiren, yani gittike daha ok, daha bilgili, daha verimli alan bir milletin ocuklar demektir.

Cumhuriyet ocuklar demek, demiryollar, oseleri, limanlar, fabrikalar, madenleri, ehirleri gittike oalan, gittike daha ileri, daha medeni olan bir memleketin ocuklaryz demektir.

Cumhuriyet ocuklar demek, vcudne, salna gzelliine bakmasn bilen, cahil, mmi, tenbel, pis insanlar gittike azalan, uyank, ilerlemeyi ve ykselmeyi seven, alkan, z sz doru bir milletin ocuklar demektir.

Cumhuriyet ocuklar demek, Trkiyeyi dnyann en gzel, en rahat, en temiz, en zengin memleketlerinden biri yapmaa ant imi bir milletin ocuklar demektir.

Cumhuriyet bizim erefimiz, bizim anmzdr.

Yaasn Cumhuriyet!

Yaasn Cumhuriyetin anl, erefli ocuklar! (Nr.30:3) veya Biz Atatrk ocuklar, Trk milletinin daima gl, kuvvetli, daima baarl ve yaratc kalmas iin Onun at erefli yol stnde imanla, evkle akn akn, ilerlemekteyiz.

Yaasn Atatrk Trkiyesi!

Yaasn Atatrk genlii! (Nr.51:3) gibi..

Her 10 Kasmda da Byk nder Mustafa Kemal Atatrk saygyla anlmtr:


Atamz

Atatrk, 9 yl nce, 10 Kasmda ld. Biz, onu hi grmedik. Fakat Onun kim olduunu, bu memleket ve millet iin ne byk iler baardn pek iyi biliyoruz. Biz biliyoruz ki, Atamz, Trk milletini esir etmek istiyenlere kar isyan etti. Biz biliyoruz ki, Atamz, vatanmz dmanlardan kurtard. Biz biliyoruz ki, Atamz, Trk milletini hriyete kavuturdu.

Biz biliyoruz ki, Atamz, Trkiyeyi ykseltmek, ileri, canl, salam, kuvvetli bir hale getirmek iin ok alt. Biz biliyoruz ki, Atamz, Trk Cumhuriyetini bize emanet etti.

Biz, Cumhuriyet ocuklar, Atamzn emanetini gzmzn bebei gibi severiz ve koruruz (Nr.58:3).

Doan Karde dergisinde nemli gnlerin de duyurusu yaplm, okurlar bu gnler hakknda bilgilendirilmi ve okurlar kutlamaya davet edilmilerdir. Bu nemli gnlerden biri ocuk Kitaplar Haftasdr:
OCUK K TAPLARI HAFTASI Otuz yl nce ilk defa Birleik Amerikada balyarak yllar getike Kanadada, ngilterede, Avusturalyada, Yeni Zelanda adalarnda ve dnyann daha bir ok memleketlerinde kutlanan ocuk Kitap Haftasn bu yl, ilk defa olarak, biz de yurdumuzda kutluyoruz. ocuk Kitap Haftas, btn bu saydmz memleketlerde, kasm aynn onundan on altsna kadar srecektir. Doan Karde, bu yl bizim de milletler aras byk kymeti olan bu Haftay sevinle kutladmz Trkiyenin her kesindeki kardelere duyurmak isterken, kasm aynn ikinci haftasn hatrda tutup, gelecek yl iin daha iyi hazrlanmalarn rica eder. (Nr.32:3).

Daha sonraki saylarda da bu nemli hafta kutlanm ve bir gelenek haline gelmitir:
16-22 KASIM OCUK K TAP HAFTASI 16-22 Kasm, btn dnyada ocuk Kitap Haftasdr. Bu hafta btn medeni milletlerin ocuklar, Kitaplklarn yeni yeni kitaplarla sslerler. Kitaplklar olmyan ocuklar birka kitap alarak bir kitaplk kurmaa balarlar. Zengin ocuklar, fakir arkadalarna gzel kitaplar hediye ederler. Okullarda kitap okuma saati tertip edilir.

Kitaplar vitrinlerini ocuk kitaplarile donatrlar. Sen de btn dnya ocuklar gibi, ocuk Kitap Haftasnda kitab sev, kitab say, kitap oku, kitap biriktir! nk iyi kitap okuyan insanlar fena insan olamaz. (Nr.60:3).

Kutlanan dier bir hafta da Yerli Mallar Haftasdr. Vedat Nedim Tr, 1929 ylnda yeni kurulan Milli ktisat ve Tasarruf Cemiyetinin mdrln yapmtr. Trk ekonomisini korumak iin nlemler alan ve yerli mal kullanlmasn tm lkede yaygnlatrmak iin propaganda almalar srdren bu kurumun en nemli etkinliklerinden biri de Yerli Mallar Haftas olmutur. Yerli Mallar Haftas, Cumhuriyetin ilk yllarndan 70lerin sonuna kadar okullarda her yl Aralk aynn sonunda kutlanmtr. Bu haftann yaratcs olan Vedat Nedim Tr, yerli mal heyecann Doan Karde dergisine de tamtr. Dergi, ocuklara her frsatta yerli mal kullanmalarn hatrlatan yklerle doludur. Bu yklerde gelecee umutla bakan bir Trkiyenin portresi

grlmektedir. Yl 1945tir. Doan Karde okurlar tm Avrupa sava rzgarlaryla allak bullak olmuken, savaa girmedii halde zar zor ayakta duran gencecik bir cumhuriyetin ocuklardrlar. Kklerin dnyasnda nemli bir yere sahip olan Doan Karde, kkleri birer yetikin insan gibi grm ve onlarla arasnda ocuksu, neeli bir ilikinin tesinde, lkenin geleceine ynelik de ciddi bir ba kurmutur. Derginin dokuzuncu saysnda Vedat Nedim Tr, Yerli Mal Haftasnn nemi hakknda bir makale yazmtr:
Aralk aynn 12sinde her yl btn Trkiye'de kutlanan Arttrma ve Yerli Mallar Haftas balar. Buna ksaca Ekonomi Haftas da diyebiliriz. Bu haftada yurdumuzun mal retimi, mal al verii, mal kullanm, mal bakm, para biriktirimi zerine millete konuulur, dertleilir. Daha yksek, daha ileri bir duruma erimek iin hep birlikte dnlr tanlr. Mal iki trl rer: Tarlada ve fabrikada veya atelyede. Tarlada mal

retmee Ziraat, Tarm diyorlar, fabrika ve atelyedeki mal retmee de Sanayi veya Endstri. Her iki retmede de ok mal elde edebilmek iin ileri teknikle, ileri bilgile almak gerekir. Trkiye her alanda geri teknikten ileri teknie geen bir memlekettir. Btn alp abalamalarmz, bu geii abuklatrmak iindir. Fabrikalar kuruyoruz, madenler iletiyoruz, bankalar ayoruz, demir yollar dyoruz, uak meydanlar, limanlar yapyoruz, yeni yeni vapurlar satn alyoruz, ksaca ok mal yetitirmek ve yaaymz daha abuklatrmak, daha ileri bir hayat srmek iin durmadan alyoruz. Btn bu iler para ile yaplr. Para almakla oalr ve arttrmakla birikir. Tembel milletlerin, az alan milletlerin, tpk tembel insanlar gibi, paralar azdr. ok para ok almakla kazanlr. Bu da yetmez kazanlan paralar iyi kullanmak, yerinde kullanmak, arur etmemek, sonra da artan bankalara yatrp ilemek lzmdr. yi bakm da bir nevi para biriktirmektir. yle ya, elimizdeki mallar iyi kullanmazsak, arur edersek, abuk eskirler, ypranrlar, tkenirler; yenilerini almak lzm gelir, yani yeniden para sarf etmek gerekir. Mesel defterlerimizi manasz eyler iin karalayp kirletirsek, kalemlerimizi sk sk krarsak, elbiselerimizi pabularmz abucak eskitirsek, yenilerini almak iin yeniden para sarf etmek lzm gelir. Demek ki iyi bakm bir nevi para biriktirmektir (Nr.9:3).

Doan Karde bu bak asn her frsatta ocuklara alamaya almtr. Kalknma yolunda zor ama umutlu admlarla ilerleyen lkenin gelecei olan kkler, sahip olmann ve kaybetmenin anlamn iyi bilmelidirler. Her yl 12 Aralkta kutlanan Tutum Haftas bu yzden kklere, byk bir nem verilerek ve onlarn anlayabilecei bir ekilde somutlatrlarak anlatlmtr. Trkiyenin ve dolaysyla onlarn gelecei, tutumlu olmaya ve yerli mal kullanmaya baldr:
Her yl 12 aralkta balyan haftaya Tutum Haftas denir. O haftay btn Trk milleti kutlar. Babakan radyoda btn yurtta dinlenen bir sylev verir. Halkevlerinde toplantlar, okullarda msamereler yaplr, ksaca btn bir hafta, millete

yurdumuzun nasl daha ileri, daha meden, daha refahl, daha mesut olabileceini dnrz. Bu byk ideale varabilmek iin her birimize den devleri anarz. Karnca kararnca dedikleri gibi biz, okul rencileri de yurdumuzun ilerlemesi, kalknmas iin bir ok eyler yapabiliriz. Mesel mallarmza iyi bakarsak, paralarmzn arur olmasnn nne gemi oluruz. Her yerde bir okbilmi arkada vardr. te yine onun sesini duyuyorum. O bana diyor ki: Aman sen de. Bizim ne malmz var ki, onlara iyi bakacaz da, paralarmzn arur olmasnn nne geeceiz? Msaade ederseniz bu okbilmi arkadaa ben aklmn yettii kadar cevap vereyim: Ah benim okbilmi arkadam, bugn Trkiyemizde iki milyon ocuk okullara gidiyor. Bunlarn giydikleri elbiseler, pabular, kullandklar kitaplar, ktlar, kalemler, boyalar var. ite bizim mallarmz! Her ocuun giydii ve kulland bu mallarn deeri, bir bir stne her halde 50 liradan aa deildir, deil mi? Hatt daha fazla hiledir ya... Biz yuvarlak hesap, ocuun maln 50 lira olarak kabul edelim. O halde iki milyon ocuk, ltfen hesap et, ka milyon liralk bir serveti kullanyor? Ben hesapladm: Tam yz milyon liralk! Demek ki bize mill servetimizden yz milyon lira emanet edilmitir. Btn bu giydiimiz ve kullandmz eyalara iyi bakarak, onlarn mrlerini uzatrsak, bu yz milyon liray iyi kullanm, arur etmemi oluruz. Fena bakm yznden bu yz milyon liralk servete yzde on bir ziyan yapsak, hesapla bakalm, ka paramz mahvolur? Ben hesapladm, inanmazsan sen de kontrol et. Tam on milyon lira! Yani elbiselerimize, pabularmza iyi bakmaz da onlar abuk eskitirsek, abuk paralarsak, defterlerimizi, ktlarmz bo yere karalarsak, kitaplarmz yrtarsak, kalemlerimizi krp krp atarsak, ksaca tutumlu olmazsak, yalnz kendimize, anamza, babamza deil, milletimize kar da byk bir fenalk etmi oluruz. Dahas var: Eer iki milyon Trk rencisi, gnde birbir stne beer kuru biriktirse, bir ylda ka lira birikmi olur? Kuzum oturun da bir hesap ediverin. Gryorum sabrszlanyorsunuz, ben size syleyivereyim: Tam otuz alt milyon be yz bin lira!

Demek ki biz, Trkiyenin iki milyonluk renci ordusu, bir sz birlii yapsak ta, gnde beer kuru biriktirebilsek, bir yl sonra memleketimizin en byk bankalarndan birini kurabileceiz! Onun iin sevgili kardelerim, siz o okbilmiin szlerine kanmayn. Biz Trk rencileri istersek ve alrsak, memleketimize ok faydal olabiliriz. Eer onun gibi, adam sen de diyip geersek, yurdumuza ve milletimize zarar vermi oluruz. Kim yurduna ve milletine zarar vermek ister? O okbilmi arkada bile, imdi eminim ki bundan sonra artk bizim ne malmz var ki, biz ne yapabiliriz ki diye iki milyonluk renci ordusunu kmsemiyecektir. Yaasn Tutum Haftas! Yaasn iki milyonluk renci Ordusu! Yaasn otuz alt milyon be yz bin liralk Trk renciler Bankas! (Nr.33:15).

III.4.1.2.

Yetenekli ocuklarla lgili Haberler

Doan Karde dergisinde sanatla ilgilenen yetenekli ocuklarn almalar desteklenmi, btn okurlarn sanat kardelerin etkinliklerinden haberdar olmas salanmtr:

Ayegl Sarca, Doan Karde okuyucularnn yabancs deildir. O, bundan iki yl nce, bizim ilk sanat msamerelerimizde bir konser vermiti. Ayegl son msameremizde de ok gzel paralar ald. ki yl iinde ok ilerlemi. Belli, bu karde piyanoyu aka olsun diye almyor, seviyor ve alyor. Zaten sevmeden ve almadan hangi ite baarlk gsterilebilir? Ayegl, byle sabrla ve sevgiyle almalarna devam ederse, inallah ilerde byk bir artist olur ve btn dnyada konserler vererek hepimizin gsn kabartr. (Nr.67:3).

Doan Kardein sayfalarnda destekledii, ska isimlerini grdmz kk sanatlarn genelde kz ocuklar olmas dikkat ekmektedir. Suna Kan da bunlardan biridir:
Suna Kan kardei, Doan Kardein btn kardeleri tanrlar. O, geen yl olduu gibi, bu yl da stanbula geldii zaman, yine beni darehaneye gelip arad. Bir yl iinde boyu uzam ve biraz da toplam. Snfn pek iyile gemi, beinci snf rencisi olmu. Biliyorsunuz ki, Suna Kan karde, gayet iyi keman alar. Evvelki yl Radyoda orkestra refakatile verdii konserde pek byk bir baar gstermiti. Arada daha ok alarak, imdi en g paralar kolaylkla alabiliyor. Filarmonik Derneinin kendisine hediye ettii yana uygun kemanla Bromuzda gzel bir konser verdi. Onu dinliyen btn Doan Karde Ailesi hayran olduk. O, bu heves ve hzla almasna devam ederse, drt be yl iinde btn dnyann alklyaca bir keman virtiz olacak. Sanki mehur olacak benmiim gibi o kadar seviniyorum ki, tarif edemem. Bu satrlar okuyan btn kardelerimin de benim kadar sevineceklerini umuyorum. Bir Trk ocuunun byle dnyaca tannm bir hret olmasna kim sevinmez? Suna Kan kardee salk iinde baaryla ilerlemesini dilerim (Nr.51:3).

Yetenekli ocuklardan bir dieri de dil Birettir. Daha alt yandayken bu yetenei kefedilen kk dil, mzik eitimi almak zere hkmet tarafndan hazrlanan zel bir kanunla ailesiyle birlikte yurtdna gnderilmitir:
D L KANUNU: Ankaradaki Sevil adl bir kardeimizden u mektubu aldk: dil kardein adn duymyan kalmad. Bu dil, 6 yanda bir kz. Hi ders almad halde, ok gzel piyano alyor! Hem ne al. En g paralar, bir duyuta ezberliyor ve hi unutmadan, falso yapmadan alveriyor. dil, ayn zamanda musiki eserleri de besteliyor! imdiye kadar 15 eser bestelemi. Bunlarn notasn Ankara Konservatuvar rencilerinden Evlin abla yazyor! nk dil daha nota da bilmiyor. Bana, Sinek, Kedilerin Kavgas, Ayasofyann Mozayklar, Bak cami sana ne getirdim gibi eserlerini ald da aakaldm. dilin iki bebei var. Birinin ad Aye, tekinin nci. dil, piyano alarken, bunlar da uslu uslu onu dinliyorlarm.

Hkmetimiz dil kardei anas ve babasile birlikte tahsile gndermek iin bir kanun hazrlyor. dil gibi yksek istidatl kardelerimizin ilerlemeleri ve millete faydal olmalar iin, byle bir kanunun kmasna Doan Kardein de ok sevineceini bildiimden, bu mektubu yazdm. Hoa kal Sevgili Doan Karde! Sevil kardein bu mektubuna benim kadar sizin de sevineceini umuyorum. nallah bu kanun sayesinde, dil gibi birok yksek istidatl kardelerimiz meydana karlar (Nr.43:3).

III.4.1.3.

nl Kiilerden Haberler

Doan Karde dergisi, yazar ve izerlerini okurlarna aileden biri gibi tantmtr. Onlarn hepsi ocuklar iin birer amca ve abladr. Derginin ilk otuz sekiz saysna yaz ve resimleriyle byk katk salayan Cemal Nadirle ilgili haberler dergi sayfalarna tanmtr. nce Cemal Nadir Amcann hasta olduu okurlara duyurulmu ve acil ifalar dilenmitir:
CEMAL NAD R AMCAMIZ HASTA Hepimizin ok sevdii, ok saydmz byk sanatkar Cemal Nadir amcamz ok hasta. Doan Kardein ilk saysndan beri, bizi gzel eserlerinden mahrum brakmyan sevgili sanatkarmza candan ifalar dileriz ( Nr.39:3).

Bir sonraki sayda Cemal Nadirin ld haberi, kk karde M.Y. Emektarn izdii Cemal Nadir resmiyle birlikte okurlara duyurulmutur:
CEMAL NAD R AMCAMIZ LD Kardelerim, iimiz kan alyor: Cemal Nadir amcamz kaybettik. Halbuki geen saymzda onun ok hasta olduunu bildirmi ve kendisine candan ifalar dilemitik. Cemal Nadir amcamz, Doan Kardein ilk saysndan beri bizim iin alt. Tarzan Trkiyede adl uzun ve ok gzel hikyesini kardelerimiz unutmamlardr.

Amcabeyle ba baa balkl resimli fkralarn hepimiz seve seve okuyorduk. Doan Karde Msamereleri nin birinde, o, bize hayatn anlatmt. Kara tahtaya karikatrler yapmt. Ogn hala gzlerimizin nnden gitmiyor. Cemal Nadir amcamz daima sevgiyle ve hayranlkla anacaz. Onun gibi millete faydal birer vatanda olmaa alacaz. (Cemal Nadir amcann yukardaki resmini M. Y. Emektar karde yapt ) (Nr.40:3).

Daha sonraki yllarda da Cemal Nadir unutulmam, her lm yl dnmnde Cemal Nadirin Arkasndan bal altnda okurlarn yaz ve iirleriyle byk sanat anlmtr.
CEMAL NAD R N ARKASINDAN Cemal Nadir amcamzn lmne hala yanyoruz. imiz kan alyor! Birok kardelerim, mektup yazarak Doan Kardee ba sal dilediler. Hepsine ayr ayr teekkr ederim. Birok kardelerim de, sevgili ustamzn lm iin at yakmlar. te, size onlardan birka rnek. Mesela, Tahir zakpnar kardein yazd u iir bakn ne ili:

Kaybettik ustamz Cemal Nadiri Oydu fralarn en mahiri Oydu karikatristlerin en piri, ld, fakat kalbimizde dipdiri!

Solmaz Yldrmz karde te acsn yle anlatyor:

Hey gidi felek

Cemale kydn demek Byle ackl lm olmaz Ac yalar gzde durmaz (Nr. 41:3).

Doan Karde dergisinde lm haberi verilen dier kii ise evki Akrendir. Gzel Sanatlar Akademisi son snfnda renci olan Akren, Doan Karde yaynlarndan kan kitaplar resimlemektedir:
Ne yazk! Bir aabeyimizi kaybettik. Doan Kardeteki masallar resimleyen, Tolstoydan 17 Hikye ve yaknda kacak olan Ejderhann Dileri adl kitaplarn renkli kapaklarn ve iindeki resimleri yapan ressam EVK AKREN aabeyimiz ld. Bu aabeyimiz, Gzel Sanatlar Akademisinin son snfndayd. ok kabiliyetli bir sanatkard. Pek yazk oldu ona. Allah rahmet eylesin! (Nr.21:3).

III.4.1.4.

Dergiyle lgili Duyurular

Doan Karde dergisi ocuklarn yaratclklarn gelitirmesine olanak salayan eitli etkinlikler dzenlemitir. Dzenledii etkinliklerle de, okurlaryla iletiimi glendirmi, ocuklarn sanatsal almalarn sergileyecei zeminler oluturarak, bu almalar desteklemitir. Bununla ilgili haberler de yine okurlara derginin nc sayfasndan verilmitir. Derginin ilk saysnda Doan Kardei tantma grevi Aye Ablaya dmtr:

Allo! Allo! Aye Abla Engin: Allo! Allo! Aye Abla... Duyduklarm doru mu, Doan Kardee abone olanlar arasnda her yl bir kura ekilecekmi ve yz kiiye Doan Sigorta irketiyle Yap ve Kredi Bankas tarafndan iki bin liralk gzel gzel hediyeler datlacakm, doru mu bu sylenenler? Aye Abla:Engin yavrum tabii doru. Hem bu kura ok heyecanl bir ey olacak. Engin:Ne gibi hediyeler mesela? Aye Abla:Mesela bisiklet, fotoraf makinesi, elbiselik kuma, dolma kalem gibi eyler.Daha baka ne gibi hediyelerin kuraya konmasn istiyorsanz Doan Kardee yazn. Engin:Aman ne iyi, mesela bir boya takm da konsa hi fena olmaz!(Nr.1:3).

Aye Abla bu hayali konumalarla, hem derginin haberlerini duyurmay, hem de dergiyle ilgili baz teknik aklamalar yapmay stlenmitir:
Glen: Allo! Allo! Aye Abla... Doan Karde neden her hafta kmayacak da ayda bir kacak? Biz, bir ay nasl bekleriz? Aye Abla: Doan Karde de sizinle her hafta bulumay pek isterdi ama, ne yapsn ki, bu harp senelerinde, insan istedii kadar kat bulamyor. imdi ilerinizden bazlar belki, iyi ama Aye Abla ayda bir 32 sahife olacana, haftada bir sekiz sahife olsun diyeceksiniz... Doan Karde her nedense tombulluu ok seviyor! Bu tombulluk hi te fena bir ey deil ama. Eer sekiz sahifelik bir ey olsayd, size yle her saysnda bir tam piyes verebilir miydi? Halbuki siz piyesleri ne kadar ok seversiniz. leride imkan bulunca, Doan Karde sizlere daha sk gelmee karar verecek, tombulluundan hi fedakarlk etmeden, haftada veya on be gnde bir, yine 32 sahife olarak kacak (Nr.1:3).

Aye Ablann ykn zaman zaman yine hayali bir kahraman olan Doan da azaltmaktadr. Onun iin bulunan forml basittir. Doann bir amcas vardr ve Doan, onun verdii gzel tleri dergide kardeleriyle paylamaktadr:
Tatil Aylarnda Ne Yapsak...

Kardelerim, ben amcamn dediklerini elimden geldiince yerine getirmee alyorum. Mesela geen saydaki resim iin bir yaz hazrladm. Tam iki hafta bununla oyalandm. ki hafta dedimse her gn sabahtan akama kadar, yalnz onunla uratm demek istemiyorum. Canm skldka, elime kat kalemi aldm, amcamn dedii gibi yazdm izdim, yazdm izdim, yazdklarm yksek sesle okudum, en sonunda gzelce bir yaz ortaya kt. Siz de kim bilir ne gzel eyler hazrlamsnzdr. sterseniz onlar bana yollayn. Sizi bilmem ama, ben her gn, sabah, le, akam, ak ve temiz havada onar defa derin nefes alyorum. Dorusu bunu ok faydasn grdm. Gsm bir santim genilemi! Kilom da 750 gram kadar artm! Sizin daha ok arttysa bana yazn da hep sevinelim! Ben, ocuklar, tifo as oldum. Bir arkadam alanmam, tifoya yakaland. Ve sizlere mr, ld. O kadar acdm ki, sormayn. Aklma geldike hep alamakl oluyorum. Amcamn dorusu ok hakk varm. Aman kardelerim hi vakit kaybetmeden alann. Gryorsunuz ya, tifonun hi akas yok. ok fena bir hastalk. Kk kurusun! (Nr.3:20).

Bazen de Doan Karde kk okurlara tek bana seslenmektedir:


DOAN KARDE KONUUYOR! Ben, 23 Nisan 1945-te, yani bundan iki yl nce dnyaya geldim. imdiye kadar 42 saym kt. lk alt saym ayda bir, sonralar da hep onbe gnde bir, hi amadan kardelerimi aradm. Onlar da beni gittike daha ok sevdiler, arkadalarna salk verdiler. Bylelikle okuyucularmn ve abonelerimin says gittike oalp duruyor. Beni retmenlerim de ok seviyorlar. Daha iyi, daha faydal olmam iin daima bana yardm ediyorlar. Yavrularnn iyi eyler okumasn istiyen analar, babalar da beni hep koruyorlar. Milli Eitim Bakanl da, Tebliler Dergisinde beni okullara tavsiye ederek bana kuvvet veriyor. Bu saymla 3 yama basyorum! Beni seven btn kardelerime,

retmenlerime, analara, babalara ve Devlet babaya bu yl da elimden geldii kadar iyi, gzel, faydal olmak iin alacama sz veriyorum! (Nr. 43:3).

Doan Karde ocuklarn okulda grd bilgileri pekitirmesine, evrelerini daha iyi tanmalarna olanak salayan kitaplar yaymlar. Doan Karde yaynlarndan kan kitaplar ocuklara tantlm, bu yaynlara gelen tepkilere yer verilmi, yarmalarda bu kitaplar hediye edilmi ve bylece ocuklar kitap okumaya zendirilmek istenmitir. nceleme kapsamnda Doan Karde yaynlarndan toplam on

kitap yaymlanmtr. Bunlar; Va- Nunun evirdii Tolstoydan 17 Hikye(hikye) adl kitap, evket Radonun yazd Ejderhann Dileri (efsane- masal) ve Boa Bal Canavar (efsane) adl kitaplar, Eflatun Cem Gneyin yazd Nar Tanesi (masal), Kara Ylan (masal), Sabrta (masal), Akl Kutusu (masal) ve Altn Heybe (masal) adl kitaplar, kr Enis Regnn yazd Bayram Yeri (iir) adl kitap ile Adem akarn H. Sienkieviten evirdii Fener Bekisi (hikye) adl kitaptr. Doan Karde yaynlarndan kan kitaplar basnda geni yanklar uyandrm ve ok olumlu tepkiler almtr:
TOLSTOYDAN 17 H KYE N NELER SYLYORLAR? Gazetelerde kan yazlarn bazlarndan paralar alyoruz: 23 Nisan 1946 tarihli ULUS gazetesinden: Dediim gibi, ocuklar iin yazlm olan bu 17 hikye bykleri de tesirinin dnda brakmyor. (Nurettin ARTAM) 24 Nisan 1946 tarihli VATAN gazetesinden: Tolstoydan 17 hikye her ocuun ktphanesinde yer almaa deer bir kitaptr (Sadun Galip SAVCI) 25 Nisan 1946 tarihli CUMHUR YET gazetesinden: ocuk bayramnda Tolstoyun ocuk hikyeleri yavrularmz iin en gzel bir bayram hediyesidir (Abidin DAVER) (Nr.20:7).

.
( te size Kara Ylan hakknda Burhan Felek amcamzn yazd yazdan bir para: ocua zevk halinde bilgiler ve hayata kar ilgiler veren Doan Karde dergisi NAR TANES ve KARA YILAN adnda iki de Trk masal neretti. Yazllar ocuklara ninelerinin dizi dibinde masal dinler hissini veren bu kitaplar, gerekten orjinaldir, hatta birer edebiyat parasdr ( Nr. 33:3).


17Kasm 1946 Akam gazetesinden: Nar Tanesi gibi Eflatun Cemin Sivasl Emine Abann azndan derledii bu gzel masal, gerek basks, gerek Trkiyenin masal dilini btn gzellikleriyle tesbit etmek gayesini gerekletirmesi bakmndan kaliteli ocuk neriyatnn gzel bir rneidir (Nr. 34:3).

Milli Eitim Bakanl da 30 Aralk 1946 tarihinde Tebliler Dergisinde yaynlad genelgeyle Doan Kardei ilkokul rencilerine tavsiye etmi ve haber, dergi sayfalarnda u ekilde yer almtr:
DOAN KARDE M LL E T M BAKANLII SALIK VER YOR! Milli Eitim Bakanlnn kard Tebliler Dergisinin 30 Aralk 1946 tarih ve 414 sayl nshasnda u genelgeyi okuduk: Vedat Nedim Tr tarafndan onbe gnde bir kartlan ve 25 kuru fiatla satlan Doan Karde dergisi ilkokul rencileri iin faydal grlmtr. stanbul- Beyolu posta kutusu 2217 den temin edilebilecek olan bu dergiyi ilgililere tavsiye ederim. Trkiyenin en iyi, en faydal, en gzel ocuk Dergisini kartmak yolunda yaptmz fedakarlklarn ve sarfettiimiz gayretlerin en byk mkafat olan bu tavsiye iin Milli Eitim Bakanlna teekkrlerimizi sunarz (Nr.39:3).

Trkiyede ilk ocuk sinemasnn kurulmas Yap Kredi Bankasnn ve Doan Karde dergisinin almalaryla gereklemitir. ocuun izlemesi istenen etkinlikler arasnda sinema da vardr:
MJDE! MJDE! DOAN KARDE S NEMASI Amerikadan 180 tane hem retici, hem elendirici, hem gldrc film getirttik. Bunlar okullarda gstereceimiz gibi her hafta Halkevlerinde,Tepeba ocuk Tiyatrosunda Doan Karde okuyucularna gstereceiz. Sinemann balayaca gnler

yaknda ilan olunacaktr. imdiden kupon toplamaa balaynz. nk yalnz kupon getiren kardelere davetiye verilecektir. 30 Ekim Perembe gn Tepeba ocuk Tiyatrosundaki Doan Karde msamerelerine sen de gel! (Nr.56:3).

Doan Karde dergisinde gerekletirilen her yenilik kk okurlara annda duyurulmutur:


GELECEK SAYIDA BALIYACAK YEN L KLER 1-Amca Beyle ba baa Renkli, resimli, gldrc, dndrc fkralar. Haz: Cemal Nadir Gler 2-Cinle Can Renkli, resimli ve ok heyecanl uzun hikye. Haz: Selma Emirolu 3-Hayvan dostlarmz Hayvanlarn merak uyandrc hayatlar 4-Gzellemek ve bymek iin ne yapmal? Spor ve salk sahifesi Haz: Dr. Abbas Sakarya ve Suat Erler. 5-Bizim iin yazlm en gzel iirler Yaz: kr Enis Reg 6-Kzlar ve Erkekler iin el ileri 7- Gazetecilik oynuyoruz (Nr. 18:3).

Doan Kardee ilave olarak karlan Kk Karde de 62.saydan itibaren yayn hayatna girmitir:
KK KARDE 15 GNDE B R IKIYOR

Bir ok ana ve babalardan, retmenlerden aldmz mektuplardan ilk okulun birinci ve ikinci snflarndaki ocuklarn Kk Kardei haftada bir yetitiremediklerini reniyoruz. Onu iin Kk Karde 8 Aralk 1947 tarihinden itibaren onbe gnde bir Pazartesi gnleri kacak ve yine 10 kurua satlacaktr (Nr. 61:3).

Doan Karde yaynlarnn artmas bir matbaann kurulmasn da gndeme getirmi ve bu yenilik dergi sayfalarndan okura iletilmitir:
DOAN KARDE MATBAASI KURULUYOR Kardelerim sevinin. Sizin de bir matbaanz oluyor. Doan Karde Matbaasnn temeli atld. En ge 5-6 ay sonra artk btn Doan Karde yaynlar, kendi matbaamzda baslacak. O vakit sizi, sevgili okuyucularmz kendi matbaanza davet edeceiz. Dergilerin ve kitaplarn nasl dizilip basldklarn greceksiniz (Nr. 62:3).

Doan Karde ilk saysndan itibaren byk bir cokuyla dzenleyecei msamerelerin duyurusunu yapmtr. Bu msamereler Doan Karde okurlarndan yetenei olan herkese aktr. ocuklar sanata zendirmek ve sanatl saygn bir i olarak tantmak ykmlln stlenen dergi, bu msamerelere ok nem vermitir. Aylar ncesinden yaplan duyurular ocuklar batan karc niteliktedir:
Doan Karde Msamerelerine hazrlanyoruz Biliyorsunuz ki bu yl Doan Karde'in en aa 3 msameresi olacak. Bu msamerelerde kardelerimiz piyano, keman alacaklar, dans edecekler, ark syliyecekler, monolog, iir okuyacaklar, ksaca herkes bir marifetini gsterecek! ite size bu msamerelerimizde vazife almay kabul eden sanatkr kardelerimizin bir kan tantmaa balyoruz. Parma uf olmu galiba da fotorafya bakamam. Bu kardein de yle ufak tefek olduuna bakmayn! Hocas, onun byk bir artist olabileceini sylyor. Ad Alev Ebuzziya. Onun da rakslarn bu k alklayacaz (Nr.6:6).

Ayn sayfann hemen altnda cazip bir ar da vardr:

Sanatkr kardelerim! Doan Karde msamerelerinde vazife almak istiyorsanz, bir fotorafnzla beraber adnz, adresinizi bildiriniz(Nr.6:6). ve msamerede ne yapmak istediinizi bana vakit kaybetmeden

ki hafta sonraki sayda bu byk organizasyonun, yani ilk Doan Karde Msameresinin program btn ayrntsyla verilmitir:
Doan Karde msameresi no Bu yl Doan Karde msameresinin birincisi 16 Kasmda Tepebandaki ocuk Tiyatrosunda saat 16 da verilecektir. Program Bir ka sz. (Merak etmeyin ok ksa olacak!) Piyano konseri: ( stanbul konservatuar retmenlerinden bayan Rana Erksann yetitirdii sanatkr ocuklar tarafndan) Balet ve solo rakslar: (Bayan Krassa Lidyann rencileri tarafndan) Akordeon konseri: (Bay Arto Benonun rencileri tarafndan) Cemal Nadir Amca ile Selma Emirolu Abla size karikatr nasl yaplr anlatacaklar. ok sevdiiniz Cemal Nadir Amca ile Selma Emirolu Ablay bu frsatla grm ve tanm olacaksnz. Zeybek Raks: Olcal ncel tarafndan. Yksel Barsn rakslar. Giri 5o kurutur. Biletlerinizi Kasmn 5 'inden itibaren idarehanemizden, Foto Sabahtan ve Tepeba ocuk Tiyatrosundan satn alabilirsiniz. Yersiz kalmamak iin acele ediniz. Toplanacak paralar Verem Mcadele Cemiyetine ocuk Pavyonu iin bir yardm olmak zere verilecektir. Hepinizi bekliyoruz, sevgili kardelerim! (Nr.7:3).

Msamerenin

gelirinin

tamamnn

Verem

Mcadele

Cemiyetine

balanmas ve bu haberin dergi araclyla okurlara duyurulmas ocuklarda yardmseverlik duygusunun gelimesine nemli katklar salamtr. Derginin ok nemsedii ilk sanat msameresi 16 Kasm 1945 tarihinde yaplm, beklenenden ok daha fazla ilgi grmtr. stanbulda oturmayan ya da eitli nedenlerle bu

msamereyi izlemeye gelemeyen kklere, msamerenin ardndan hazrlanan dergide tm detaylaryla anlatlmtr. Msamere ok cokulu gemitir ama bu cokunun ardnda aslnda hzn vardr. nk msamereyi izlemeye gelen kkler, varlndan neredeyse emin olduklar, gerekten karde olarak grdkleri ve yllar nce lm bir ocuk olduunu bilmedikleri Doanla tanmak istemi, onu srarla sahneye armlardr:
... Saat tam 16 da hnca hn dolu olan salon karard. Bir ses duyuldu: 'Doan Karde nerede ise gelsin! Doan Karde nerede ise sahneye gelsin! Doan Karde nerede kaldn seni bekliyoruz!' Bu aralk sahneye Doan Karde'in babas kt: Doan Karde gecikti. ok ayp etti. Siz onun kusuruna bakmayn diye konuurken bir gen kz Bir telgraf! diye sahneye kotu. Doan Kardein babas telala telgraf at ve yksek sesle okudu: Sevgili babacm, Aye Ablay msamerenize getirmek iin, senden habersiz Ankaraya utum. Aye Ablay da diller dkerek bir gzel kandrdm. Tam hareket edeceimiz zaman mthi bir frtna koptu, uamz havalanamad. Ah ne zlyorum, ne zlyorum! Kuzum babacm, bana darlaym deme. Sen benim iin btn kardelerimden zr dile. Onlarn hepsine benim tarafmdan teekkr et. Onlara anlat ki, bu Doan Karde sanat msamereleriyle biz bir ka kuu birden vuruyoruz. Bir defa; sanatkr kardelerimizle tanm oluyoruz. Sonra gzel eyler dinliyerek, gzel eyler grerek haz duyuyoruz, zevkimiz ykseliyor. Daha sonra da Verem Sava Derneile ibirlii yaparak, hasta kardelerimiz iin kurulan pavyona biz de bir ka tulack olsun katyoruz. Ben eminim ki,

benim btn kardelerim de byle hayrl bir i yaptmz iin seviniyorlar dr. Ah babacm, benden hepsine ok ok selam.!... ( Nr.9:18).

Bylece ocuklarn, Doan Kardein varlndan hibir kukusu kalmamtr. stelik Doan Kardei Vedat Nedim Trn olu sanmaktadrlar. Doan Karde msameresi kkler kadar bykleri de etkilemitir. Msamerenin ardndan birok nl yazar gazetelerdeki kelerinde bu msamerenin kusursuzluunu kaleme almlardr. Fikret Adil Taninde msamere zerine vg dolu bir yaz yazmtr:
lk defa olarak uzun yllardan beri bu Kurban Bayramnda ocuklara kar mahcup olmaktan kurtulduk. Doan Karde, ocuk tiyatrosunun komedi ksmnda, bayramn birinci gn verdii msamere ile bine yakn kk okuyucusuna hakiki bir bayram yaatt. Doan Karde hemen batan aa kk okuyucularndan mrekkep bir heyet ile musiki ve dans msameresi yapt ve gzel bir rnek verdi. Hem de bu elenceyi Verem Sava Dernei menfaatine yaparak bir tala iki ku vurmu oldu. Onu btn kalbimizle tebrik edelim ( Nr. 9:18).

Sanat Msameresi o kadar byk bir ilgi grmtr ki ilkini ard arda dierleri izlemitir. ok gemeden Doan Karde, okurlarna ikinci sanat msameresinin mjdesini vermitir:
Doan Karde Sanat Msamerelerinin ikincisi bu ayn 4nde yine Tepebandaki ocuk tiyatrosunda saat 16 da verilecektir. Program A- iir ve Raks La Fontaine Amcadan hikye (iir) AYDIN ZEYBE VE ERZURUM BARLARI (Aydn ilkokul Raks Ekibi tarafndan)

B- Musik P YANO KONSERLERi (istanbul Konservatuar retmenlerinden bayan Rana Erksan'n rencileri, Josephine Knabenhans ve Gner Dinman tarafndan) KEMAN KONSERi ( stanbul Konservatuar retmenlerinden Bay Ali Sezin'in rencilerinden Rahan Dndar tarafndan) PlYANO KONSERLER ( stanbul Konservatuar retmenlerinden Bay Ferdi von Statzer'in rencilerinden Aydn Yola ve Ayegl Sarca tarafndan) P YANO KONSER (Herman Miskciyan tarafndan) C- Tiyatro P YES (Ik Lisesi rencileri tarafndan) Bu msameremizin de geliri Verem Sava Derneine, veremli ocuklar iin yaptrlan paviyona bir kk yardm olmak zere verilecektir (Nr.11:5).

4 Ocak 1946da yaplan ikinci msamere de birincisi kadar renkli gemitir. Ama ocuklarn drt gzle bekledikleri Doan Karde yine gelememitir:
Havann yal ve souk olmasna ramen Tepebandaki tiyatro yine hnca hn doluydu. Demek ki Doan Karde Msamereleri ok seviliyor. Saat tam 16da ziller almaya balad. Herkeste bir heyecan! Kendilerini tutamyanlar alklamaa bile baladlar. Herkes sevin iinde. Salonda elektrikler snd, sahne aydnland, kadife perdenin arkasndan Doan Kardein babas kt ve yle konutu: Size bir kt haber: Doan Karde hasta! Msamereye gelemedi. Kendisini tm. Eer amcasnn szlerini dinleseydi, herhalde hasta olmazd. Ve bu msamereden mahrum kalmazd. Doan Kardei okuyanlar, amcasnn verdii tleri hatrlarlar. Syleyin bakalm amcas vcudu soua kar dayankl yapmak iin ne imenizi tavsiye etmiti? Salondan birka ocuk haykrd: Limonata, limonata!..

Evet yavrularm limonata. Her gn bir limonata imek, vcudu soua kar dayankl yaparm. Sonra baka, amcas ne yememizi tavsiye etmiti? Hatrlayanlar varsa sylesin.! Yine barmalar: Lahana turusu, lahana turusu! (Kahkahalar). Glyorsunuz. ounuz bunu bir aka sanyor, fakat inanmazsanz tandnz doktorlara sorunuz. Lahana turusu en iyi kuvvet urubu kadar vcuda yararm. u Doan Kardein ne eker bir amcas var deil mi? Balk ya falan deil de limonata ve lahana turusu tavsiye ediyor. Haaa! Bir de tavanlar gibi i havu yemek de gayet iyiymi. yleyse yavrularm hep beraber sz verelim:

Her gn bir limonata ieceiz! Bol bol lahana turusu ve i havu yiyeceiz!' Btn salon bu szleri kelime kelime tekrarlad. Ve sonra bayld glmekten! Alklar ardndan perde ald. Aydn okulundan karde arka arkaya gelip bu sayda bastmz iirleri okudular ve ok alklandlar. Arkasndan Ik Lisesinden ablalarmz gzel bir zeybek oynadlar ve pek beenildiler. Be dakika aradan sonra programn musiki ksmna geildi. Konservatuar retmenlerinden bayan Rana Erksan'n rencisi Josepfine Knabenhans ve Gner Dinman ok baarl bir konser verdiler. Daha ileri bir renci olan Gner eer ayn heyecan ve sebatla alrsa, yarn Trk snrlarn aan mehur bir piyanist olabilir. Sonra yine konservatuar retmenlerinden Bay Ali Sezinin rencisi Rahan Dndar karde bir keman konseri verdi. O da ok alkland. Arkasndan Bay Ferdi Von Statzerin rencilerinden Aydn Yola ve Ayegl Sarca yksek cevherli birer yavru olduklarn ispat eden parlak bir konser verdiler. Hele 10 yandaki Ayegl, daima glen yz ve ldayan gzlerile btn salonu deta byledi. Yedi yandan beri piyano dersi alyormu. Ve gnde 3 saat alyormu, ite bu kz da byle inat ve sabrla almalarna devam ederse, onun da hreti btn dnyaya yaylabilir. Bunlarn arkasndan Herman Miskciyan karde, cidden ok parlak bir konser verdi. Ve tm dinleyicileri kendisine hayran brakt. Bu 10 yandaki kardei bize Aye Abla tavsiye etmiti. Geen yaz Aye Abla bir akam st Yakackta dolarken bir evden gayet gzel bir piyano sesi duyar. O kadar beenir ki, dayanamaz evin kapsn alar ve piyanoyu kimin aldn sorar. Karsna bu 13 yandaki karde knca arr. Bu ocuktaki olgunluk gerekten

alacak kadar byk. O da herhalde yarnn mehur bir artisti olacak. Grlyor ki kardelerim herhangi bir sanata istidad olanlar kk yata ders almaa ve almaa balamaldrlar. Konserden sonra Ik Lisesi rencilerinden bazlar hastalandklar iin oynanamyan piyes yerine gzel bir kukla oynatld. Buna yalnz ocuklar deil, bykler bile sevindiler. te kardelerim, Doan Karde Sanat Msamerelerinin ikincisi de byle bir baarile bitti. Dars inallah ncsnn bana! (Nr.12:3,7).

Doan Karde, dzenledii bu msamerelerle, zellikle

stanbulda

yaayan ocuklarn dnyasnda bakeye oturmay baarmtr. Bu baarsn da ustalkla oluturduu kamuoyuna borludur. Doan Kardein etrafnda toplanp kocaman bir aile gibi birbirleriyle kaynaan ocuklar, bu 32 sayfalk dergiye her eyden nce inanmlardr. Bu inan, amcalarn, kardelerin, ablalarn kaleminden dklen her trl sz ok anlaml ve nemli klmtr. yle ki ikinci sanat msameresi srasnda ocuklara cazip gsterilmeye allan lahana turusu ve limonata, sonunda ciddi bir kamuoyu tartmasna dnm ve Doan Karde, bir sonraki sayda bu hararetli tartma yznden kendisini ve amcasn Ben Yalanc Deilim! balyla yazd uzun bir yazyla savunmak zorunda kalmtr:
Limonata, lahana turusu ve havu iin bir ok mektup aldm. Baz kardeler limonatann vcudu soua kar dayankl yaptna, bazlar da lahana turusunun ve i havucun balk ya gibi bir kuvvet ilac olduuna inanmyormu. Bu mektuplar alp doru amcama gittim. Hepsini tek tek okuduk. Mesel bir tanesinde kardein biri yle diyor: Ayol Doan Karde, sen kimi aldatyorsun? Hi limon soua kar vcudu dayankl yapar m? Limon kan sulandrrm diyorlar. Amcam bunu okuyunca hi yapmad eyi yapt, kzd: - Ben hi sana kann sulandracak, yani senin iin zararl olabilecek bir eyi salk verir miyim? iyi bir insan dmanna bile saln bozucak bir eyi tavsiye etmez. Sen,

o kardee syle, byle kocakar laflarna inanmasn. Her gn bir limonata ierse, merak etmesin kan sulanmaz. Soua kar da vcudu daha dayankl olur. Fakat sakn her gn bir limonata iiyoruz, vcudumuz soua kar dayankl oldu diye de ihtiyat elden brakmayn ha! Kendinizi korumazsanz, limonata mimonata para etmez. Hasta oluverirsiniz.

...
Bir baka karde de bunlarn aksine unlar yazyor: Doktorlar bana balk ya imemi sylemiti, ar geliyor, bir trl iemiyordum, hep ryordum. Her gn yemeklerde annemden babamdan azar iitiyordum. Yemek, yemek deil zehir oluyordu. Halbuki imdi senin dn dinleyerek, annem bir gzel lahana turusu kurdu. Her gn sofrada nme bir kase lahana turusu koyuyor, ben de onu seve seve yiyorum. tahm bir ald, bir ald sorma. Annemle babam da sana dua edip duruyorlar. Amcam, bu kardee syle i havu da yerse faydasn grr, dedi. Amcam, lahana turusu yemek isteyen kardelere syle, lahanay halamadan i i tuzlu suyun iine koysunlar, sirkeli turu yemesinler. Lahanalar nceden unutmasnlar, dedi(Nr.13:3). yaprak yaprak ykamay

Doan Karde msamereleri her zaman byk bir ilgi grmtr ve kkler, yeni msamerelerin yaplmas iin dergiye mektuplar yadrmlardr. 1946 ylnn nisan aynda msamerelerin ncs de yaplmtr. Msamerenin program ncekilerden pek farkl deildir. Al konumasn yine Vedat Nedim Tr yapmtr. Derginin salk sayfalarn hazrlayan Abbas ve Suat amcalar, rencileri olan Yzme htisas Kulbnn gen yeleriyle birlikte eitli beden hareketleri gstermilerdir. Kk yetenekler sahneye kp hnerlerini sergilemiler; iirler okunmu, danslar edilmi konserler verilmitir. Bir de Ltfi Krdar Amcaya ak mektup gnderilmitir:
Sevgili Ltfi Krdar Amca, Biliyorsun ki, stanbulda oturan ocuklarn byk bir ksm sayfiyeye

gidemiyorlar. Scak yaz gnlerinde, sokak aralarnda ve arsalarda oynyarak vakit geiriyorlar. yle bir deniz kenarna gidebilmek iin bir hayli masraf yapmak lzm. Ne olur

Ltfi Krdar Amca, niversiteli aabeylerimizin ebeke kart gibi bizim de ehrin btn tatlarnda geen bir kartmz olsa da, biraz hava alabilmek ve denize girebilmek iin tramvaylardan, trenlerden, vapurlardan biz de bedava faydalanabilsek. Hepimiz ellerinizden periz, sevgili Ltfi Krdar Amca (Nr.20:3).

Doan Karde msamereleri, tarih asndan belli bir dzene girememi ama hep devam etmi ve inceleme kapsamnda drt msamerenin daha duyurusu yaplmtr. Programlar hep Vedat Nedim Trn konumasyla alm; onu konserler izlemitir. Konser veren kkler arasnda her zaman gelecein nl sanatlar yer almtr. Derginin dzenledii yarmalar da, Doan Karde okurlarna duyurularla iletilmitir. Doan Kardein kt ilk gnden itibaren en byk ideali, yaratc ve alkan bir genlik modeli oluturmaktr. Bunun iin kk okurlar tpk msamereler gibi, birbiri ardna dzenlenen yarmalara da katlmalar iin cesaretlendirilmilerdir. Doan Karde ilk saysndan itibaren kklerin katlmna ak bir sr yarma yapacan ilan etmitir. Bylece kkler arasnda yava yava kkl bir yarma bilinci ve kltr olumaya balamtr. Bu yarmalardan ilki resim yarmasdr. ocuklar istedikleri konuda izmekte serbesttirler. Diledikleri renkleri kullanabilecek, resimlerini istedikleri byklkte yapabileceklerdir. Ama en fazla resimle yarmaya katlma haklar vardr. Tm bu kurallarn anlatld yazya bir de uyar eklenmitir:
...Sakn bykleri taklit etmeyiniz. Bykler, sizin gibi resim yapamazlar! Byklerin parma olduu grlen resimler, yar d braklacaktr. Sakn kartpostallara bakmaynz, iinizden nasl doarsa eserlerinizi yle yaratnz.

Jri: Gzel Sanatlar Akademisi Profesrlerinden: Bedri Rahmi Eyubolu, Zeki zer, Kenan Temizan ve Vedat Nedim Tor. Jrinin karar 15 Temmuzda gazetelerde ilan edilecektir. Sergi 23 Temmuzda alacaktr. Sergi Amerikaya ve ngiltereye gnderilecektir (Nr.1:31).

Resim yarmas sz verildii gibi yaplm ancak tarihler bir trl tutturulamamtr. Belki bavurularn fazlalndan belki de organizasyonun karklndan dolay yarma bata verilen tarihte sonulandrlamamtr. On birinci sayda resim yarmasnn hl srd duyurulmutur. Jriye, Cemal Tollu, Mustafa Sekip Tun ve Fikret Adil Amcalar da eklenmitir. Resimlerin arasndan seilecek olan 100 tanesinin Amerikada bir sergiye gnderilecei vaadiyse hl geerlidir. Bu resim yarmas 1946 ylnn ubat aynda sonulanmtr. Gnderilen resimlerin arasndan 500 tanesi sergilenmeye uygun grlmtr. 1945li yllarda Trkiyede sergi salonlar yoktur. Profesyonel ressamlar sergilerini evlerde, birtakm maazalarda, konsolosluklarn veya konsolosluklara ait kltr merkezlerinin olanaklar kstl sergi salonlarnda amaktadrlar. Bu yzden ocuklarn resimlerini sergilemek iin stiklal Caddesindeki Trk Motor Anonim irketinin, yeni maazas seilmitir. Yarmann sonular Doan Kardein sayfalarnda yaymlanmtr. Ancak kazananlarn isimleri yerine okul ve retmenleri ilan edilmitir:
100 liralk birinci mkfat Krklareli Ortaokulu'na, retmeni: eref Baykut 50 liralk ikinci mkfat dl (iki ayr 50 lira olarak) Kepirtepe Ky Enstits'ne, retmeni: Salahattin Taran

Savatepe Ky Enstits'ne, retmeni: Nevide Gkaydn 20 liralk nc mkfat dl (4 ayr 5 lira haline getirilerek) Milas Ortaokulu'na, retmeni: Zeki Boran Lleburgaz Ortaokuluna, retmeni: Bedia Taran Ceyhan Ortaokulu'na, retmeni: rfan Vurandamar Grele Ortaokulu'na, retmeni: Ganimet Uzar (Nr.14:3).

Bu aklamann altnda bir de not vardr. Sergiye konmayan resimlerin ou kopya olduklar iin jri heyetince beenilmemitir. Yani uyarlar yine pek dikkate alnmam, baz kkler bykleri kandrmaya alm ve sonuta da zararl kmlardr. Resim yarmasyla ayn tarihlerde dzenlenen ve devaml yinelenen iir yarmalarnn amac da yetenekli kkleri ortaya karmaktr. nceleme kapsamnda iir yarmas dzenlenmitir. Birinci iir yarmasnn konusu hayvanlardr:
iir yarmz! Resim yarndan sonra, iir yar! Bu fikri, bir kardeimiz ne srmt. te biz de onu memnunlukla kabul ediyoruz. Bu seferki iir yarmz, bir hayvan iiri iin olsun! Yalnz dikkat ocuklar, sakn bykleri taklide yeltenmeyiniz. Samimi olunuz ve kendinize sadk kalnz. ster kedinizi, kuunuzu, kpeinizi anlatnz. ster, st beygiri, yahut

zerzavatnn eei iin bir iir yaratnz, yahut yalnz resimlerini grdnz herhangi bir hayvan iin, bir iir yaznz, yahut ta bir hayvan masal uydurunuz. Ksacas konu semekte tamamile serbestsiniz. Gzel olmak iin uzun olmak art deildir. Bazen drt satr bile, krk satrdan daha gzel ve deerli olabilir. iirlerinizi ubat aynn yirmisine kadar gnderiniz. Bir yazdnz on defa, yirmi defa okuyunuz. Ve beenmediiniz yerleri dzeltiniz. En gzel hayvan iirlerini yazan ocuklar arasnda kura ekilerek birinciye 15, ikinciye 10, ncye 5 lira mkafat ve drdncden 20.ciye kadar da birer kitap verilecektir.

Haydi bakalm kardelerim gsterin kendinizi!... (Nr. 12:3).

Birinci iir yarmasnda 317 iir yarm ve skdardan Tunay Erkartal, 14. sayda kan Kumru adl iirle birinci (15 lira); Akehirden Ahmet Ongun, 14. sayda kan nek adl iirle ikinci (10 lira); iliden Meral Dalar, 16. sayda kan Gz ve Kular adl iiriyle nc (5 lira) dl kazanmlardr:
R YARII Kimler Kazand? Birinci iir yarmza giren 317 kardein gnderdikleri hayvan iirleri birer birer incelenerek, bunlardan skdardan Tunay Erkartal, 14-nc sayda kan (Kumru) adl iirle birinci (15 lira); Akehirden Ahmet Ongun, 14-nc sayda kan ( nek) adl iirle ikinci (10 lira); iliden Meral Dalar, bu sayda kan (Gz ve Kular) adl iirile nc (5 lira) mkafat kazanmlardr. (Nr.16:3). KUMRU Her sabah penceremin nnde bir ku ter Yatandan abuk kalk okula ge kalma der Hemen koar giderim gzel kuun yanna Cam vurur, gagalar, sanki glmser bana Dar, arpa atarm aradaki delikten Kurtulurum bylece her sabah tenbellikten (skdar- Tunay Erkartal) (Nr.14:13).

kinci iir yarmasnn konusu ise ailedir ve gnderilen 286 iir arasndan zmirden M. Vahit Uluoba, 19. sayda kan Babam adl iiriyle birinci (15 lira); Ktahyadan Metin Kk 18. sayda kan Anneciim adl iiriyle ikinci (10 lira); Kadkyden idem Trke 17. sayda kan Kardeimadl iiriyle nc (5 lira) olarak dllerini almlardr:

2- NC R YARIIMIZI K MLER KAZANDI? kinci iir yarmas iin 286 kardein gnderdikleri iirler birer birer incelenerek bunlardan: zmirden M. Vahit Uluoba, bu sayda kan (Babam) adl iiriyle birinci (15 lira); Ktahyadan Metin Kk 18-inci sayda kan (Anneciim) adl iiriyle ikinci (10 lira); Kadkynden idem Trke 17-inci sayda kan (Kardeim) adl iiriyle nc (5 lira) mkafat kazanmlardr (Nr.19:3). ANNEC M Ne kadar iyisin anneciim, Her sabah beni okula gnderirsin Beklersin mitle byyeceimi Adam olup sana bakacam dnr Sevinirsin Ben de bunun iin alyorum anne, Durup dinlenmeden. Seni ve kitaplarm Her eyden ok seviyorum (Ktahya- Metin Kk) (Nr. 18:14).

nc iir yarmasnn konusu tatlardr (lokomotif, vapur, tramvay, otobs, traktr harman makinesi, bisiklet, vb.) ve yarmaya 268 iir gnderilmitir. Yarma sonucunda birincilik ve ikincilik dlne deer iir bulunamam ve Niantandan Nurcan Erkmen 20. sayda kan Tramvay adl iiriyle nc olmutur:
3-NC R YARIIMIZI K MLER KAZANDI?

nc iir yarmz iin, 211 kardein gnderdikleri 268 iir ayr ayr incelenmi, bunlar arasnda birincilii ve ikincilii alacak iir bulunmadndan, Niantandan Nurcan Erkmen 20-inci saymzda kan Tramvay adl iirile nc ikramiyeyi (5 lira) kazanmtr. Bu iiri tekrar basyoruz. Yine kardan bir tramvay geliyor, Acaba bu durakta duracak m? Beni beklemekten kurtaracak m? Ne kadar da hzl geip gidiyor(Nr. 23:3).

Doan Karde ocuklarn hayatnda, onlar hem elendiren hem de eiten bir okul roln stlenmitir. Kkler iir yazmaya zendirilirken yine zenle uyarlmlardr:
Aman ha, sakn bakalarnn iirlerini kendiniz yazm gibi yapp gndermeyin. Bundan sonra hangi kardeimiz kendisinin olmayan bir iirin, karikatrn altna imzasn koyarak Doan Karde'i ve onun okuyucu kardelerini aldatmaa kalkarsa, onun adn kaln ve siyah harflerle iln edeceiz (Nr.15:3).

Hileci kklerin isimleri o gnlerde kaln ve siyah harflerle ilan edilmemi ama bu uyarlarn yllarca srmesine baklrsa hilenin sonu hi gelmemitir ve artk Doan Karde, hilecilerin gzn korkutmakla kalmam, isimlerini hemen yaymlayp onlar bu yaptklarndan dolay utandrmtr:
Dorusu ok Ayp, ok! Doan Karde 'in bu sayfas, kardelerinin kendi yazd iir, fkra, hikye ve eitli yazlara ayrlmtr... Byle olduu halde baz akgz kimseler, kendilerine ait olmayan paralar kendi imzalar altnda bize gnderiyorlar ve biz de bunlar onlara gvenerek yaynlyoruz. te bu akgzlerden biri de TURGAY METiN imzasn tayor!

Dergimizin 63. saysnn OKUYUCU KES 'nde yaynlanan TUTUM adl iir kendisinin olmad halde altna imzasn atm ve bize gndermi, biz de yaynlamz! Bu okuyucumuz aslnda bizleri deil, kendisini aldatm oluyor. Kendisine en ksa zamanda bu hatal yoldan dnmesini tavsiye eder, okurlarmzdan zr dileriz (Nr.68:18).

Doan Karde farkl yarmalarla okurlarn akla gelebilecek birok alanda eitmeye de almtr. rnein temizlik yar byle bir yartr. Yl boyunca yaymlanan dergileri tertemiz saklayan kardeler arasnda kura ekilecek ve en temiz koleksiyonlara sahip 50 ocuk birer gzel hediye ile dllendirilecektir. 50li yllara girilirken tutum alkanl, kklerin renmesi gereken eylerin banda gelmektedir. Bu yzden Doan Kardein sayfalar arasnda, birka say arayla yle bir not mutlaka bulunmutur:
Bir ok defa yazdmz halde, baz kardeler bulmaca kurasna girmek iin beni kesip de gnderiyorlar. Bundan anlyorum ki onlar beni sevmiyorlar. Ve koleksiyonumu yapmyorlar. Bu kardelerimden rica ederim, bana byle kymasnlar, benim kymetimi bilsinler! Hem dergiyi kesip gnderen kardeleri bulmaca kur'asna sokmuyoruz (Nr.47:3).

Doan Karde dergisinde yaplan farkl yarmalardan biri de Gler Yzl Fotoraf Yardr. 26. sayda balayp 42. sayya kadar devam eden yarmann dereceye girenleri okurlarn verdikleri oylarla belirlenmitir. Sonuta, 35. sayda resmi baslan 19 numaral nci Akn birinci (bir tafta ba kurdelas), 42. saydaki 39 numaral Meral Kurungz ikinci ( iki mendil), 26. saydaki 1 numaral Yaar Sindel nc ( bir ift orap) olmutur:
K MLER KAZANDI? 26-nc saymzda balayp 42-inci saymzda biten Gler Yzl Fotoraf Yarmzn birinciyi, ikinciyi, ncy seme iini Doan Karde okuyucularna brakmtk. Bir ok karde, bize en ok beendikleri gler yzl kardein adlarn bildirdiler. Bunlar teker teker gzden geirdik. En ok oy alan kardeleri ayrdk. Neticede, 35inci saymzda resmi baslan 19 numaral nci Akn birincilii (Bir tafta ba kurdelas), 42-inci

saydaki 39 numaral Meral Kurungz ikincilii ( iki mendil), 26-nc saydaki 1 numaral Yaar Sindel ncl ( bir ift orap) Ayrca, bu gler yzl fotoraf seen kardeler arasnda da kura ekilerek, nci Akna oy verenlerden Aynur Kzlz (Tom Savyerin Maceralar)adl kitab, Meral Kurungze oy verenlerden Uur Ycel (Dahi Babam) kitabn, Yaar Sindele oy verenler arasnda da Tunay Tuna (Denizci Sinbadn Seyahatleri) adl eseri kazanmlardr. stanbulda oturan kardelerin darehanemize gelip hediyelerini almalarn,

taradaki kardelerin de ev adreslerini bildirmelerini rica ederiz (Nr. 46:3).

Doan Kardein dzenledii yarmalarn hemen hepsi byk ilgi grmtr. Kkler hnerlerini gsterebilmek iin kda kaleme sarlmlar, resim izmiler, karikatr yapp iir yazmlar, gler yzl fotoraflar ektirip Gler Yzl Fotoraf yarmasna katlmlardr. ocuklar yarmaya heveslendirmekte Doan Kardein zerine yoktur. Ama onca farkl yarmann iinde biri vardr ki, bir trl yaplamad iin sonu tam anlamyla hsran olmutur. Bu hibir zaman yaplamayan yar, Yzme Yardr:
Bu tatil aylarnda, hele su kylarnda oturup da yzme renmemek alacak ey dorusu. Yzmek vcudu en ok gzelletiren spor. Yzmek itah en ok aan, kan en ok harekete geiren spor. Bu sporu muhakkak her Trk ocuu iyice renmeli, istanbul'da oturan kardeler Yzme htisas Kulb'ne ye olurlarsa, bu sporu en teknik bir ekilde usta amcalardan renirler. Austos ay iinde, ileride ayrca iln edilecek bir gnde, yzme bilen Doan Karde okuyucular arasnda bir yarma yaplacaktr. Bu yara imdiden hazrlannz (Nr.23:3).

Dier yarmalarn aksine bu yarmaya katlmak iin kk okurlar dergiye bavuru yapmamlardr. nk 1946 ylnda, bir deniz ehri olan

stanbulda, kk ocuklarn ou yzme bilmedii iin, yzme yarmasna katlacak yeterli sayda karde bulunamamtr:
yzme yarmamz olmyacak! Yzme yarmamza yalnz drt karde girmek istedi. Bu kardelere candan teekkr ederiz. Fakat hi drt kiile yar yaplabilir mi? Yar olmaynca tabiatile yar ta yaplmayacak. Buna Suat ve Abbas amcalar da ok zldler. Demek ki yzme bilen kardelerimiz pek az, yahut ta yara girecek kadar cesaretleri yok. ikisi de fena, deil mi!.. Yzmenin ne kadar faydal bir spor olduunu renmek isterseniz bu saydaki Gzellemek ve Bymek iin sahifesini okuyunuz. Balk gibi yzmesini renmek, su kenarnda oturan kardelerin boynuna bortur. Hepimiz yzme renelim! Hem de balk gibi! inallah gelecek yl, Doan Karde Yzme Yarna yzlerce karde girer (Nr.25:3).

Bu yzden yarma yaplamamtr. Ama onun yerine haftalar boyunca yzmenin yararlar zerine yazlar yaymlanm, kklere yzme teknikleri reten keler hazrlanmtr. Bu bir trl gerekleemeyen yzme yarnn ardndan Gzellemek ve Bymek in adl sayfada heveslendirici bir yaz yaymlanmtr. Bal olduka iddialdr: Her Trk ocuu yrr gibi yzmelidir! Bu yazda derginin spor ve salk kelerini hazrlayanlardan biri olan Abbas Amca aynen yle demektedir:
Eskiden Trkler denizci bir milletmi. Denizi sevmek, sahilleri bu kadar geni ve uzun olan bir memleketin ocuklar iin deta mill bortur. Her Trk ocuu, yrr gibi yzebilmelidir(Nr.27:15). ocuklar bu tr yazlarla yzmeye cesaretlendiren Doan Karde, onlarn endielerini de kmsememitir. Bunun iin birka say sonra dergide nsan Niin Boulur balkl bir yaz yaymlanmtr:

Denize dt bouldu. Eve giren hrsz ev sahibinin grtlana bast ve onu bodu.

Uykuda yangnn farkna varmad iin dumanlardan boulmu ve yatanda l olarak bulunmu. ite size trl boulmak! insan acaba neden boulur? Denizde insan yzmesini bilmezse, ban suyun stnde tutamaz, suyun iinde azndan burnundan su yutar, nefes borularna hava yerine su dolar ve insan boulur. Bir insann grtla sklnca ne olur? Nefes borusu tkanr, cierlere hava girmez ve cierlerdeki hava darya kamaz; yani nefes alamaz, soluyamaz, insan yine boulur. Duman, insan nasl boar? Fazla duman olan yerde hava kalmaz. Tpk cierlere hava yerine su dolduu zaman nasl nefes alamyorsa, duman dolduu zaman da yine nefes alamaz ve boulur. ayr boulma ekli ama hepsinin sebebi ayn: Havaszlk. Demek ki yaamamz iin hava balca artlardan biridir, insan yemeksiz haftalarca yaayabilir, susuzlua saatlerce dayanabilir. Fakat havasz kalan bir insan, be on dakika iinde boulup lyor. Onun iin, daima temiz ve bol hava iinde yayan insanlar, salam, neeli ve uzun mrl olurlar. Burnumuzdan ve azmzdan giren temiz hava, cierlerimizi iirir, kanmz ykayp temizledikten sonra, btn pislikleri alp darya karr...(Nr.29:14).

Doan Kardein kk okurlarn tevik ettii bir baka alan da gazeteciliktir. lk saylardan itibaren Gazetecilik Oynuyoruz balkl bir sayfa almtr. Burada kk ocuklarn birtakm tannm kiilerle yapt rportajlar yaymlanmtr. Sorular nceden aa yukar belirlenmitir. , konuulacak tannm kiiyi bulmaya ve konumalar kda dkmeye kalmtr. Her hafta bir kk okurun yapt rportaj dergide yaymlanmtr. Bu rportajlarndan birini dergiyi ziyarete gelen mer Gngr adl kk okur byk bir girikenlik rnei gsterip

Doan Kardein babas Vedat Nedim Trle yapmtr. Tr, sorulan sorulara byk bir ciddiyetle cevap vermitir:
lk aldnz ceza ne idi? Ve niindi? Hakl myd, haksz myd? ilk yediim ceza dorusu pek gcme gitmiti. Bakn anlataym size de, hakl myd, haksz myd siz syleyin. Biz kkken Beylerbeyi'nde oturuyorduk. Evimizin karsnda koskocaman bir nar, onun altnda da byk bir havuz vard. Mahallenin btn ocuklar bu narn tepesine trmanmaktan pek holanrdk. Dizlerimiz entik entik olurdu. Ara sra mintanmz, pantalonumuz dallara taklp yrtlrd. Mahallenin bir ka tane de kpei vard. Alt alta, st ste bunlarla da oynardk. ok dourduu iin adn 'Stnine' koyduumuz bir dii kpek vard ki, yavrularna doyum olmazd. Elime bir ekmek paras alp, 'k, k, k, k' diye arkama takarak yavrular peimde koturmaktan ok keyiflenirdim. Yine bir gn byle 'k, k, k, k' diye kpekleri peime takm koarken, cumburlop havuzun iine yuvarlanmayaym m? Ondan tesini bilmiyorum. Beni komunun biri kurtarm, ba aa sarktp, mideme dolan sular kartm ve kucana alp eve gtrm. Annem beni bu halde grnce, suratma bir amar ak etti ki, acsn hl unutamam!.. ilk okuduunuz kitab hatrlyor musunuz? ilk okuduum kitap 'Bir algcnn Seyahati' idi. Alya alya bir hal olmutum. Yer yer de glmekten katlmtm. --ilk grdnz filmi hatrlyor musunuz? ilk grdm film, o zamanlarn en mehur komii Maks Linder'in bir komedisiydi. Bir yerinde su borusu patlad da, btn oday su bast. Ben de heyecandan ayaklarm iskemlenin zerine ekmitim!.. Hayatta ne olmak istiyordunuz, ne oldunuz? Bir sanatkar olmak istiyordum.Bugn de en byk zevki, iyi kt bir eser yazabildiim zaman duyuyorum. Mesleinizin en zevkli ve en g taraf nedir? Memleketim ocuk ordusu iin faydal olabilecek yaynlar yapabildike bahtiyarm. imizin en g taraf da, zevksiz, aalk, kt ve zararl ocuk yaynlarile savamaktr.

... Doan Karde hakkndaki dncelerinizi syler misiniz? Doan Karde, benim olum. Her ocuk gibi onun iyi taraflar da var, fena taraflar da. Belki babas olduum iin bana yle geliyor, iyi taraflar daha ok. Fena taraflarn da dzeltmek iin elimden geldii kadar alyorum. Dnyada hi kusursuz insan olur mu? En byk kabahat kusurlu olmak deil, kusurunu bilmemektir. Doan Karde kusurlarn biliyor ve daha az kusurlu olmaa alyor. te bunun iin onu ok seviyorum... (Nr.25:3).

III.4.1.5.

Gncel Olaylar

kinci Dnya Sava sonrasnda Avrupa kendi yaralarn sarmakla urarken, dnya gzlerini yeni zenginlikler ve dler lkesi olarak beliren Amerikaya evirir. Doan Karde de bu rzgardan etkilenir ve stanbulda alan ocuk Resim Sergisinden seilen resimler eitli ehirlerde sergilenmek zere Amerikaya gnderilir. Bununla ilgili haberler, nc sayfadan Doan Karde Amerikada balyla ocuklara duyurulur:
1946 ylnn ubat aynda Beyolunda imdi Trk Motor irketinin bulunduu maazada bir ocuk Resim Sergisi atmz birok kardeler hatrlarlar. O zaman bu sergiyi ziyaret eden Amerikan Haberler Brosu efi Bay Damona madem ki bu resimleri bu kadar beendiniz, isterseniz onlardan bir koleksiyon Amerikaya da gnderelim. demitik. O da bu teklifimizi kabul etmi ve 100-er resimlik 2 koleksiyon Amerikaya gndermitik. imdi aada okuyacanz haber ite bu resimlere aittir. Vaington 3 (A.A.) - Trk ocuklar tarafndan yaplan yze yakn boyal ve karakalem resmi, Doan Karde dergisi Amerikann muhtelif ehirlerinde tehir edilmek zere Birleik Amerikaya yollanmtr. Bu eserler Virjinya devleti eitim cemiyetinin bugnk senelik sergisinde ok beenilmitir. Muhtelif ehirlerdeki sergilerde tehir edilen resimler Ticaret Bakanlnda, Trk Haberler Brosunun idaresi altnda alacak olan Trk Sanat ve Kltr sergisinde de tehir edilecektir. Virjinya Devleti Eitim maviri, bunlarn kopyelerini ekmek iin msaade istemi ve almtr.../ Bu haberi okuyan her Trkn ocuu iftiharla kabarr. Doan Kardein duyduu sevincin ne kadar byk olduunu da siz tahmin edebilirsiniz. Trk ocuklarnn yksek kabiliyetlerini Amerikada tantmaya vesile olduumuz iin bahtiyarz (Nr.72:3).

Derginin yaymland dnemdeki gncel olaylar da, duyurular blmnde ocuklara iletilmi, ocuklarn dnyasn ilgilendiren haber, olay ve etkinlikler de bu blmde yanstlmtr:
KARDELER! D KKAT! Son zamanlarda sokak kazalar artt. Verdiimiz kurbanlar oalyor. Gn gemiyor ki, tramvay, otobs, kamyon ve tren altnda kalp len, hi deilse yaralanp sakat kalan bir ocuun ackl halini gazetelerde okumyalm. te size gazetelerde okuduumuz bir haber: ilide oturan Tlin adnda 9 yalarnda bir kz ocuu Osmanbeyde annesi ile tramvay beklerken karya gemek istemitir. O srada yavrucak gelmekte olan Mehmet Mollann idaresindeki 160 numaral taksinin altnda kalm, bandan ve vcudunun muhtelif yerlerinden ar surette yaralanm ve hastanede lmtr. Aman kardelerim, sokakta yrrken daima dikkatli olalm! Daima samza, solumuza bakarak yolun ak olduunu grmeden karya gemiyelim (Nr.37:23).

III.4.2.

Okur iirleri

Doan Karde dergisinde kk kardelerin iirleri de yaymlanmtr. Dzenlenen iir yarmalarna gnderilen ocuk iirleri yaynlanarak ocuklar okur kategorisinden karlm, birebir retime katlm ve dergiyi sahiplenmeleri salanmtr. Derginin nc sayfasnda dzenlenen iir yarmalarnn konular hatrlatlm ve okurlardan iir yazmalar istenmitir. Bu iirlerin konular unlardr: l-Hayvanlar
TAVAN Tavan ben ok severim

Hele minik yavrular Bir gn ktm kra, Bir ana tavan buldum, Drt tane yavrusu vard. Fakat bunlar bana az, Tam yz tane olsayd! Esin KUNT (Nr.47:10).

2-Aile
ANNEME Odur beni besliyen, Odur beni byten. Ben annemi severim Ona hrmet ederim. Nursel URAL (Nr.42:16).

3-Tatlar
ARABAM Gzel bir arabam var Boyaldr her yeri Prl prl drt tekeri Kzdrmayn dner geri te etin geliyor

Arabama binecek Uslu oturmazsa Yolda indirilecek ( stanbul: Vasfiye elebi) (Nr.33:22).

ocuklar en ok sevdikleri insan, hayvan ve her gn karlatklar tatlarla ilgili yazdklar iirlerle ayn zamanda kendilerini ve iinde yaadklar evreyi dnme, sorgulama frsat da bulmulardr. Yarmaya gnderilen iirlerin hepsi dergide yaymlanmtr. Dergi, iir yazan yetenekli ocuklarn rnlerine sayfalarnda yer verirken, bu rnleri ciddiye alan bir sylem de kullanmtr. Yetenekli ocuklar artk, bir air kardetir:
Size bir air kardeimizi tantyoruz: Vahit ULUABA. Resmini grdnz bu karde ok gzel iirler yazyor. Onun aadaki iirini siz de benim kadar seveceksiniz: KUUM Bir kuum var minicik Durmadan ter cik cik Kk tel kafesinde Bazen olur neeli rpnr deli deli Kk tel kafesinde Bazen ter sevinli Bazen da ili ili Kk tel kafesinde (Nr.37:24).

eitli nedenlerle yurtdnda bulunan kk okurlarn iirlerine de dergi sayfalarnda yer verilmitir:
Yurda selam! Garip bir tesadf, geen hafta, biri svireden, teki Danimarkadan yazlm iki mektup aldm. svireden gelen mektup Esin Sirel adl kardeten, Danimarkadan gelen mektup ta Hatice Arutay adl kardeten. Her ikisi de yine garip bir tesadf birer de iir yazp gndermiler. Bu iirler benim pek houma gitti. Onlar sizin de seveceinizi umuyorum. VATANDAN AYRILDIIM GECE Vatanmdan ayrldm o gece, Yldzlar parlyordu Sanki Gle gle yavrum, Bana tekrar gel diyordu. O gece yine ay dede glyordu, Bana iyi seyahatler diliyordu. Deniz hl hl tyor, Gemi salncak gibi sallanyordu. imdi uzaktaym vatanmdan, O gzel yeil yurdumdan. zlyorum, vatanm zlyorum, Yurda dnme zamann gzlyorum! Kopenhag-Hatice ARUTAY SV REDEN MEKTUP

Ben imdi uzaktaym, Arada yollar var, deniz var, Burnumda ttyor, benim gzel Trkiyem Ay yldzl bayram Selam sana cennet vatan! Selam, dana, tana, toprana! Geneve:Esin S REL (Nr.50:3).

Doan Karde 12. saysnda bakalarnn yazd iirleri kendi imzasyla gnderen ocuklarn adlarn dergide byk harflerle yazarak aklayaca konusunda onlar uyarmtr. Ancak derginin izleyen saylarnda, sylendii gibi herhangi bir okuyucunun isminin bu nedenle aklandna rastlanmaz:
AH NE AYIP! NE AYIP!... 18-inci saymzda Kadkynden Yksel Baemez imzas ile Bizim Ev ve Kzltopraktan nci Nur Alaray imzas ile yaynlanan Nineciim adl iirlerin bakalarna ait olduunu haber aldk ve ok zldk. Kardelerimizden zr dileriz. Bo yere yalancnn mumu yatsya kadar yanar dememiler!... (Nr.20:15).

ocuk geliiminin her dneminde iir, ilgi duyulan bir tr olmutur. Doan Karde, ocuklarn yazd iirleri yaynlayarak, onlarn bu konudaki yeteneklerini gelitirmelerine olanak salam, zellikle kr Enis Reg araclyla onlar usta kalemlerin ocuklar iin yazd iirlerle karlatrmtr. iir konularnn ocuklarn dnyasndan seilmesi, onlarn kendilerini daha iyi tanmalarn ve duygularn bu yolla daha iyi ifade etmelerini salamtr.

III.4.3.

Mektuplar

Doan Karde dergisinin 1-75. saylarnda Merak Ettikleri, Tatil Aylarnda Ne Yapsak?, Doan Karde Postas ad altnda okurlarn yazdklar mektuplar yaymlanmtr. Doan Karde dergisinin ilk saylarnda Tatil Aylarnda Ne Yapsak? st balyla bir stun oluturulmu (2-3-4-5) fakat srekli hale getirilememi ve aralklarla devam ettirilmitir (44-45-46-47-48-49-50-51). Dergi, kk okurlara, Tatil aylarnda ne yapsak? eklinde bir soru yneltmi ve gelen yantlar bu stunda yaymlamtr. Bu mektuplarda tatilde satran oynamak, ipek bcei yetitirmek, yn rmek, alk renmek, koleksiyon yapmak, bir ite almak gibi farkl uralar edinen ocuklar n plana karlm, mektuplar dergi tarafndan yazlan ksa bir paragrafla yantlanmtr:
Adanadan Glin Tapnar karde bildiriyor: Babamn bir yaz makinesi var. Babam evde olmad zamanlar, gizli gizli oturup yaz makinesiyle bir eyler yazmaa alyorum. Bir gn tam ben dalm yazarken babam stme gelmesin mi? Korkudan az daha kk dilimi yutacaktm. Halbuki babam hi kzmad, Aferin kzm, demek yaz makinesiyle yazmasn reniyorsun. Buna ok memnun oldum. dedi. imdi her gn, bir iki saat, yaz makinesiyle arkadalarma mektuplar yazyorum. te bu mektubu da sana yaz makinesiyle yazdm. Bakn bu karde de kendisine gre gzel bir tatil elencesi bulmu. Bu karde, ba sknca daktiloluk yaparak para bile kazanabilir. Bu yata i kz olarak yetimek ne iyi. Aferin Glin kardee (Nr. 51:11).

Okur mektuplarnn yer ald blmlerden biri de Merak Ettikleri st balyla verilen stunlardr. Derginin 2. saysnda balayp aralklarla 64. saysna

kadar devam eden ve sadece 36 sayda yer alan bu stunlarda, okurlardan gelen mektuplardan baz blmler kk kardelerin fotoraflaryla birlikte yaymlanmtr:
Bu kardein ad: Nazm Akaln. En ok resim yapma seviyor. Okulunu bitirince byk bir uan kalenin pilotu olacakm. Bu kardein ad: Merref Votna. En ok bulmaca zmee merak var. Dil bilgisi ve tabiat derslerini de ok seviyor. Okulunu bitirince enstitlerden birine gidip terzi olacak! (Nr.22:12). Bu kardein ad: Hale Dedeolu. En ok el ilerine merak var. Okulunu bitirince iyi bir ev hanm olacak! (Nr.27:12).

Doan Karde dergisinin 44 ile 52. saylar kapsamnda toplam 9 say devam eden ve Doan Karde Postas st balyla verilen stunlarda da okurlardan gelen mektuplar yaymlanm ve okurlarn sorunlarna ynelik zm nerileri ieren ksa yantlar verilmitir:
zmirden Trker karde yazyor: Doan Karde, senin tavsiyen zerine, hatralarm yazmaa baladm. Benim kk bir kardeim var. nc snfta. Merakl m merakl. llaki benim hatra defterimi okumak istiyor. Beni hi rahat brakmyor. Defteri nereye saklasam arayp buluyor. Dolabma anahtar bile uydurup am. Ne yapaym sen syle ben ardm kaldm? Kardeine syle bu kt huyundan vazgesin. Yoksa onun resmini basar, btn kardelere onun ne olduunu anlatrm. Hatr defterine bu kadar merak varsa, o da bir defter alsn, senin gibi hatralarn yazmaa balasn (Nr.46:14).

Doan Karde dergisini ven okur mektuplarna da dergi sayfalarnda yer verilmitir:
HERKES MEMNUN! Bir babann mektubundan: Benim olum eskiden Doan Karde alamyordu ve ok zlyordu. imdi sizden Allah raz olsun, fiyatn indirdiniz, o da Doan Kardeine kavutu. .. Bir baka retmenin mektubundan: Snfmda Doan Karde alamyan ocuklar vard. Onlar mahzun olmaktan kurtardnz, sizi tebrik ederim. . Bir baka karde te yle yazyor: Doan Karde, imdi Trkiyenin yalnz en gzel, en iyi deil, ayn zamanda en ucuz ocuk dergisi de oldu (Nr.54:3).

Dergiyle ilgili baz sorunlar sanal mektuplarla almaya allmtr:


B R KARDE DERT YANIYOR u mektubu beraber okuyalm: Ah Doan Karde ah, bana bir arkadam dedi ki: ( Doan Karde ucuzlad da ne oldu, sahifeleri azald o kadar.) Ben de ona u cevab verdim: (Oh beyim oh, demek sen, hem ucuzlasn, hem de sahifeleri ayn kalsn istiyorsun yle mi? Her eyin pahallat bir zamanda Doan Kardein ucuzlamasna teekkr edecein yerde, ikayet ediyorsun. Doan Kardein sahifeleri azald ama, iindeki yazlar hemen hemen ayn kald. nk harfler kld, balklar, klieler ufald. Daha ne istiyorsun bilmem ki? Hele iki romana birden balamas ne iyi oldu.) te Doan Karde, ben o hi bir eyden memnun olmyan kardee byle cevap verdim. Nasl iyi mi ettim. Sen bu gibilere hi aldrma. Doan Karde yine Trkiyenin en gzel, en temiz ve en tatl ocuk dergisidir. Siz ne dersiniz kardelerim, bu karde hakl m? (Nr.58:3).

Doan Kardein yaymlad kitaplar ven okur mektuplar dergi sayfalarnda yaymlanm, bu yolla yaymlanan kitaplarn da reklam yaplmtr:
Bir kardeimiz de yle yazyor: Doan Karde yaynlarnn ncs olan Nar Tanesini ben de aldm. O kadar houma gitti ki, arka arkaya defa okudum. Her seferinde daha ziyade tadna vardm. Daha ilk satrlarnda insan, bambaka bir masal dnyasnn iine giriyor. Rya grm gibi oluyor. Walt Disneyin filmleri gibi renk ve hayal dolu bir alem! Eflatun Cem amcann teki masallarn Kara Ylan da drt gzle bekliyorum. (Nr. 29:3).

Dergi, kk okurlara mektup yazma alkanl kazandrmak iin eitli yntemler denemitir:
KLAUS ECKSTE N KARDE MEKTUPLAMAK ST YOR. Hani bizim Ankarada bir Klaus Eckstein adl bir kardeimiz vard. imdi o,

ngilterede okuyor. Bana oradan arasra yazar. Son gelen mektubunda bakn ne diyor: Pul merakls kardelerimle mektuplamak istiyorum. Bana Trke veya ngilizce yazsnlar. Mektuplarn uak postasile gnderirlerse daha abuk mektuplarz. Klaus kardein adresini bildiriyorum. Klaus Eckstein 8 Latham Road Cambride England (Nr.37:3).

Sanata yatkn, yetenekli ocuklar kefedip onlar destekleyen Doan Karde, sayfalarnda yaymlad mektuplarla, Doan Karde okurlarnn bu yetenekli ocuklarn

almalarn izlemesini ve kk yeteneklerden haberdar olmasn salamtr. Aada Suna Kann ocuk duyarllyla yazd mektubun metni yer almaktadr:
Sevgili Doan Karde, Sana epeydir mektup yazamadm. Kusurumu affet. Ben imdi Paristeyim. Tahsilime burada devam edeceim. .../Roma ok byk ve gzel bir ehir. Hemen konservatuarlarn imtihanlarn vererek derslere baladm. Bylece aradan alt ay geti. Bir gn Ankaradan Fransaya gitmemiz iin haber geldi. O srada imtihanlarmz vard, imtihanda baar gstermi olacam ki, beni herkes alklad. retmenlerimden baka kimse benim Trk olduumu bilmiyordu. Konserden sonra annemi babam tebrik ederken rendiler. Konservatuardan ayrlrken mdr: Senin gibi bir rencimin Roma konservatuarn bitirmesini ne kadar isterdim...dedi. Btn dostlarmza veda ederek ertesi gn Parise hareket ettik. imdi buradaym. Shhatim iyi. Hocam Gabriel Bouillon. Gnde drt saat keman, iki saat de Franszca alyorum (Nr.56:3).

Doan Karde dil Biretin yurt dnda eitimini yapabilmesi iin zel olarak bir yasann karlmasna n ayak olmu ve onun almalarna sk sk dergide yer vermitir. dil Biret, tm Doan Karde okurlarnn yakndan tand, almalarn takip ettii kk sanatlardan biridir. Dergi, 67. saysnda Paristen gelen dil Biretin teekkr mektubunu da yaymlar:
Paristeki dil Biret kardeten son gelen mektuptaki u satrlar hep beraber okuyalm: Doan Kardein at iir yarnda benim iin iir yazan kardelere ok ok teekkr ederim. dil Biretin baars iin btn Trk ocuklar dua ediyorlar. Son zamanlarda: dilden ne haber? dil ne yapyor? dil nasl alyor? gibi bir ok soru ile dolu mektup aldk. Bunlarn hepsine cevap vermi olmak iin, dilin babasndan gelen son mektuptan u paralan kardelerimizin merakn gidermek iin veriyoruz: dil her gn piyano, haftada iki saat solfej, haftada bir saat teori dersi alyor. Ayrca haftada iki saat de Franszca gramer, okuma, dikte, corafya, hesap ve genel bilgilere alyor.

Buraya gelirken hi Franszca bilmedii halde bugn snfnn ikincisi oldu. Haftada bir saat de 60 kiilik koroda yetimi kocaman insanlar arasnda yer alyor. dil'in sesi de pek gzel! Gryorsunuz ki, kardelerim dil ok sk, ok yorucu bir alma hayatna girmitir. Bu dnyada, her ey yalnz almakla elde edilir. Allah vergisi istidatlar da almakla ilenir ve geliir. dil seve seve alt iin muvaffak da olacaktr. Allah onun saln korusun (Nr.67:3).

Yetenekli kardelerden biri de Rosita Alonsodur. Dergi hem Rositann gnderdii mektubu yaymlam hem de Rosita hakknda bilgi vererek Zamannda yakalanan ve ilenen bir istidat, daima byle gzel yemiler verir. mesajn vermitir:
MEHUR OLDUM! Rosita Alonso kardeten u mektubu aldm: Sevgili Doan Karde, Bu mektubumu alnca belki aracaksn. Ben sana bu satrlar New-Yorkdan yazyorum. Ben stanbuldayken, seni ok severek okurdum. Gayet gzel rendiim Trkeyi unutmamak iin, sana abone oluyorum. Ben, burada mehur bir dansz oldum. New-Yorkun en tannm salonlarndan biri olan Carnegie Hall de msamereler verdim. imdi Meksikoya gidiyorum. Sana oradan da yazacam. Trkiyedeki btn kardelere selamlar. Rosita Alonsoyu bilmem tandnz m? O, buradayken Taksim Belediye Gazinosunda dans ederdi. Size onun hayatn ksaca anlataym: Rosita, drt yandayken anas ve babasiyle stanbula gelmi, bir spanyol

kzdr. Bir Trk hanm, onun dansa olan byk istidadn grm ve onu himayesi altna alarak yetitirmi. te, imdi o, Amerikada bile hret yapabilecek kadar deerli bir sanatkar olmu. Zamannda yakalanan ve ilenen bir istidat, daima byle gzel yemiler verir (Nr. 38:7).

Doan Kardete yaymlanan okur mektuplaryla ocuklar sanata, kitap okumaya ve farkl uralar edinmeye ynlendirilmitir.

III.4.4.

Reklamlar

Doan Karde dergisinde kk okurlarn dikkatini ekmeyi amalayan reklamlara da yer verilmitir. Yaplan incelemede reklamlarn ocuklardan daha ok bykleri hedef ald grlmtr. Dergide yer alan reklamlar be grupta toplamak mmkndr:

III.4.4.1.

eitli Yiyecekleri Tantc Reklamlar

Miky Rooney Ah bir askerlikten kurtulsam da, HACI BEK R ekerlerine kavusam!diyor. (Nr. 2:30). Bu kz, ne gzel bym? Hilesiz VERAL yalaryla besleniyor da ondan...(Nr. 2:30). APA marka unlarndan yaplm muhallebisini yedirdii iin annesine pck yolluyor! (Nr. 2:30) Babacm, akam gelirken bana, HACI BEK R ekeri getirmei unutma e mi? (Nr. 3:30). Bu karde VERAL stlerine baylyor! (Nr.4:14). Grbz nk, Hacbekirin Badem Ezmesiyle Besleniyor!(Nr.5:31)

Doan Karde kardeleri Veral Stlerini, tereyalarn, yourtlarn ok severler (Nr. 20:15). Hac Bekir amcann tatl ve kokulu reellerine can m dayanr? ( Nr. 24:18).

III.4.4.2.

Okurlar Yerli Mal Kullanmaya zendiren Reklamlar

Babas, Yerli Mallar Pazarndan bir oyuncak getirmi! Seviniyor! (Nr.2:30).

Ne sevin! Ne sevin! nk , annesi YERL MALLAR Pazarndan Bir Papu alm! (Nr. 3:30).

III.4.4.3.

Doan Karde Dergisinin Tantm ve Yaynlarna Ynelik Reklamlar

Unutmaynz ki! En iyi

En faydal Doum Bayram Ylba hediyesi Doan Karde abonesidir! (Nr.6:8).

Her yaa gre orap Her yaa gre papu Her yaa gre elbise Ve Her yaa gre dergi KK KARDE Birinci ve ikinci snf rencilerinin Biricik dergisidir (Nr. 62 :5).

Ucuz Tatil Abonesi 8 Say 15 Kuru Haziran, Temmuz, Austos, Eyll

Aylarnda kacak 8 say Doan Karde iin Tatil abonesine yazlmak isteyenler P.K.2217 Beyolu adresine derhal 150 kuru gnderip tatil adreslerini bildirsinler (Nr.17:3).

Beklediiniz kitap kt NAR TANES En gzel halk masal Derleyen: Eflatun Cem Gney * 50 kuru Abonelerimiz iin 40 kuru Posta pulu kabul olunur Posta kutusu:2217 Beyolu- stanbul ( Nr.28 :3).

Trkiyenin en byk, en zengin ocuk dergisi! (Nr. 28:3). EN GZEL TAT L HED YES DOAN KARDE ABONES D R (Nr. 44:11). BAYRAM YER R K TABINI HERKES BEEN YOR! (Nr. 46:10). DOAN KARDE EN OK BEEN LEN DERG ! (Nr. 47:14).

Birinci msameremiz ok parlak oldu (Nr. 59:3). EN GZEL YILBAI HED YES DOAN KARDE K TAPLARIDIR (Nr. 65:3).

III.4.4.4.

Banka Etkinliklerine Ynelik Reklamlar

Doan Karde okuyucusu! Eer erkeksen Bir Tahsil Sigortas

Eer kzsan Bir ehiz Sigortas Baban, sana yatrsn! Doan Sigorta A.. (Nr.15:12).

En verimli hediye kramiyeli Aile Czdan Dr nk Her yl ekilen baheli ev

Veya 20.000 liralk eitli para ikramiyeleri Size de vurabilir YAPI ve KRED BANKASI (Nr. 36:8).

En karl Hayat Tahsil ehiz Sigortalar ocukken yaplanlardr Doan Sigorta A. . (Nr. 38:23).

Para biriktirmek Alkanlk iidir Kk yata Para biriktirmee Al!... kramiyeli Aile Czdan Yap ve Kredi Bankas (Nr. 55:9).

III.4.4.5.

eitli Reklamlar

Bu kardein imdi yapaca ilk i yank zerine SULFADERME yara merhemi srdrmektir. O vakit hem acs dinecek, hem de yaras abuk kapanacaktr. Yanklara, yaralara kar en iyi ila SULFADERME yara merhemidir (Nr.67:11).

SERVET MORAY ablann ocuk elbiseleri atelyesi ald. Beyolu- istiklal caddesi, Elhamra Pasaj No:9 (Nr. 26:9).

Doan karde Okuyucular Btn defter, kalem, kat Gibi okul ihtiyalarnn En iyisini

Galata, Tnel yanndaki Kat ve Basn leri Maazasndan Her yerden ucuza alrlar (Nr. 54:10). JANE EYRE Charlotte Broutenin bu mehur romann A. Sweney ocuklar iin ksaltm ve Fahrnnisa Seden tarafndan dilimize evrilmitir. Btn kardelere tavsiye ederiz.(Nr.20:12) Suvar!... Walt Disney amcann yeni filmi 1945-1946 sinema mevsiminde greceimiz bir ok gzel filmler arasnda, Walt Disney amcann Pamuk Prenses filminden beri, evirdii en sevimli eserinden Suvar adl filmini seyredeceiz (Nr.7:8).

IV. BLM OCUKLARIN GEL M EVRELER DERG S N N BU SRELERDEK YER

VE DOAN KARDE

IV.1.ocuklarn Geliim Evreleri

ocuk dergilerinin en nemli zellikleri; haftalk, on be gnlk veya bir aylk bir sre iinde ocuklarn dnyasn ilgilendiren haber, olay ve bilimsel gelimelerin yanstld iletiim arac olmalardr. Yani ocuk edebiyatnn dier rnleri gibi tek boyutlu deildir. ocuk dergileri edebiyatn birok trnn, habercilik teknolojisinin ve iletiimin gz nnde bulundurulduu ocuk edebiyat rnleridir. ocuk dergilerinin tamas gereken zelliklerden biri de, ieriklerinin ocuklarn yana ve geliim dzeylerine uygun olmasdr. Ayrca ocuk dergilerinde hedeflenen deerler ve bunlarn aktarm biimleri ocuklarn geliim evreleriyle yakndan ilikilidir. Bu nedenle, hedeflenen deerler, ocuklarn geliim sreci ve ocuk dergilerinin bu sreteki olas rol zerinde durmak yararl olacaktr. Bireyler, her ya dzeyinde birbirinden farkl zellikler tamaktadr. Kii doumuyla birlikte bilisel, ahlak, duyusal ve toplumsal ynlerden geliim srecine girer. ocuk edebiyat kiinin bu geliimlerini salamada birebir yardmc olabilir. ocuun iinde bulunduu yaa gre, farkl geliim zellii tamas; ocuk edebiyat rnlerinin kapak, resim, punto, konu, ileti, anlatm gibi biimsel ve ierik zelliklerini deitirebilmektedir. Bu blmde ocuk dergilerinin ocuun geliim srecine olan etkileri incelenirken Bilisel Geliim, Ahlak Geliim, Kiilik Geliimi, Toplumsal Geliim ve Dil Geliimi zellikleri zerinde durulacaktr.

Bilisel geliim, ocuun, zihinsel beceri ve yeteneklerinde sre ierisinde oluan deiiklik olarak tanmlanabilir. Gander ve Gardinere gre, Bilisel terimi, bilgiyi, bellei, akl yrtmeyi, sorun zmeyi, kavramlar ve dnmeyi, yani zihni iine alr (Gander&Gardiner,1995: 166). Piaget, bilisel geliimi drt temel evreye ayrmtr. Bunlar srasyla; duyusalmotor, ilem ncesi, somut ilemler ve soyut ilemler dnemleridir. Duyusal motor dnemi 0-2 yalar arasn kapsamaktadr. Bebek, bu aamada d dnyay kefetmede duyular ve motor becerilerini kullandndan, bu dneme duyusal motor dnemi denilmektedir ( Senemolu, 2002: 47). lem ncesi dnem 2-7 yalarn kapsamakta; sembolik dnem ve sezgisel dnem olmak zere ikiye ayrlmaktadr. 2-4 yalar arasnda sembolik ya da kavram ncesi dnemde olan ocuun dili hzla geliir. Ancak gelitirdii kavramlar ve sembollerin anlamlar kendine zgdr ve bunlar ou zaman gerek deildir.Korunum henz gelimemitir.Korunum, herhangi bir nesne ya da nesne grubunun fiziksel biimi ya da mekandaki konumu deitiinde, nesnenin miktar, say, alan, hacim, vb. zelliklerinin deimeyecei ilkesidir.ocuklar bu dnemde nesnenin dikkat ekici zelliklerine odaklanmakta ve dier zelliklerini gzden karmaktadrlar. Nesneleri sadece bir adan, rnein rengine gre snflandrabilir. 4-7 yalar arasn kapsayan sezgisel dnemde ise ocuk, mantk kurallar yerine sezgilerine dayanarak akl yrtr. Bu dnemde ocuklar nesneleri biim ve renklerine gre snflandrabilir; fakat aralarndaki ilikileri tam olarak kavrayamaz.Sonu olarak, bu dnemdeki ocuklar duyumlarla elde edilen verilerin tesine geemezler. Yani nesnenin korunumunu kazanmamlardr. Yine bu dnemde ocuk temel dil becerisini tam olarak kazanmtr (Senemolu, 2002: 51).

Piaget nin Somut lemler Dnemi, Gander ve Gardiner in de Okul ocuu veya Orta ocukluk olarak adlandrd dnem 7-11 yalarn kapsamaktadr. 7 ya, ocuun okula balama yadr. lkokul yllarndaki ocuklar, bilisel yeterlilikler bakmndan ok hzl deime gsterirler. Nesnelerin fiziksel yaplarnda ya da mekndaki konumlarnda deimelerle miktar, hacim, say vb. zelliklerinde deime meydana gelmeyeceini anlarlar. Baz ilemleri zihinsel olarak yapabilecek durumdadrlar. Nesneleri uzunluklar, genilikleri, arlklar vb. zelliklere gre dzenleyebilirler. Olaylar ve dnyay bakalar asndan da grrler. Ancak bu dnemin en nemli zellii, dnme sreleri ocuk tarafndan gzlenebilen gerek olaylara yneliktir (Senemolu, 2002: 48). ocuklar bu dnemde dili etkili olarak kullanmakla birlikte vatan, sevgi, zgrlk vb. soyut kavramlar anlayamazlar. Soyut kavramlarn, atasz ve deyimlerin somut yollarla aklanmalar gerekmektedir. 11 yandan sonra balayan Soyut lemler Dnemi ya da Ergenlik Dnemi yetikinlie kadar sren dnemi iermektedir. Soyut ilemler dnemi 11 ya ve zerindeki ocuklar kapsamaktadr. Ergenlik dneminin balangcndan itibaren ocuklarn dnme biimleri yetikinlere benzer hale gelir. Bu dnemde artk soyut dnme balar. Bir problemin zm, somut yollarla snrlanmaz. ocuklar, problemde bulunan deikenler aras ilikileri bulur. Olas denenceleri gelitirir. Daha sonra da bu denenceleri srasyla test eder. zme sistemli bir ekilde ular. Bu dnemde tmevarm ve tmdengelim yoluyla akl yrtme gzlemlenir. ocuklar, soyut kavramlar anlayarak etkili bir biimde kullanabilirler. eitli fikirleri, deerleri, inanlar gelitirmeye balarlar. Toplumun yapsyla, felsefesiyle, politikasyla ilgilenir, bir deerler sistemi rgtlemeye ynelirler. Birok yetikinin soyut ilemleri gelitiremediini ifade eden, Piaget bunun nedenini de, iinde yaadklar evrenin nitelikleri olarak gstermitir. Somut ilemler dnemindeki

ocuklarla soyut ilemler dnemindeki ergenler arasndaki temel fark, ergenlerin bir olayn ok deiik ynlerini grebilmeleri ve bilgiyi soyut olarak retebilmeleridir. Ayrca yaz dilini de bir yetikin kadar etkili kullanabilirler ( Senemolu, 2002: 55-56 ). Piaget, btn ocuklarn bu geliim aamalarn srasyla geirmesi gerektiine inanmaktadr. Bir geliim dnemini atlanarak dierine geilmez. Ancak ocuklarn geliim dnemlerine girme ve tamamlama yalar birbirinden farkllk gsterebilir (Ulusoy, 2003: 48). Bilisel geliimin yannda, ocuk geliiminin nemli bir blmn oluturan ahlak geliim, bireyin evresiyle etkin bir uyum salayabilmesi, toplumsal kurallar iselletirmesinin yan sra, geerliliini yitirmi baz kurallar atmas ve gerekli olanlar yeniden gelitirebilmesine baldr. Ahlak geliimi, toplumun tm kurallarna kaytsz artsz ball deil, topluma etkin bir uyumu salamak iin deerler sistemi oluturmay gerektirir (Ulusoy, 2003: 53). Piaget, ocuun bilisel geliimi ile ahlak yarglar arasnda iliki olduuna inanmaktadr. ocuklara niin yasak davrana girmemeleri gerektiinin anlatlmas, ocuun bilisel (isel) geliimine yardmc olmaktadr. Bilisel yaplandrma (yasak iin neden gsterme), ocuklar davranlar hakknda dnmeye ve yaptklarn yarglayarak, neyin doru neyin yanl olduuna kendilerinin karar vermelerine olanak salamaktadr. Dardan uygulanan cezadan farkl olarak, byle bir durumda ocuk karar kendisi verdii iin de bu davran iselletirmektedir (Gander & Gardiner, 1995: 364). Piagetye gre alt yan altnda, ocuklarn kurallar yoktur. Kural olmakszn sadece oynayan ocuklar kurallarn ne amala konduunu ya da onlar neden izlemek gerektiini anlayamazlar (Ulusoy, 2003: 55). 6-10 ya arasndaki ocuklarn kurallar izlemekte tutarszlklar gstermekle birlikte kurallar kabul ettii belirlenmitir. Piagetye gre bu ya ocuklar

kurallarn yksek bir otorite tarafndan konulduunu ve deitirilemez olduunu dnrler. 10-12 yana kadar kurallar bilinli olarak kullanamayan ocuklar, 12 yandan sonra oyunu ayn kurallarla oynayabilir, kurallarn oyuna yn vermek ve oyuncular arasndaki anlamazlklar en aza indirmek iin konulduunu anlayabilirler (Ulusoy, 2003: 56). Piagetnin ahlak kuramn yeniden ele alarak adlandran Kohlberg ise, ocuk ve yetikinlerin belirli durumlarda verdikleri tepkileri incelemi, ald yantlar snflam ve insanlarn alt yarg aamas geirdiklerini belirtmitir (Gander & Gardiner, 1995: 285). Bu alt aama gelenek ncesi, geleneksel ve gelenek sonras dzey olmak zere dzey iinde yer almaktadr. Gelenek ncesi dzeyde ocuk, toplumda kabul edilen doru ve yanln ltlerine gre davranr. Bu dzeyin birinci aamasnda ocuklar otoritenin istediini yapar ve cezalandrlmaktan kaar. Olaylarn gerisindeki neden nemli deildir. kinci aamada ocuk kendisi dndaki insanlarn da ilgi ve isteklerinin farkna varr. Ancak ahlak yargda bulunaca zaman, hl birinci planda kendisi vardr. Geleneksel dzey, ahlak geliiminde nc ve drdnc aamalar kapsar. nc dzeyde akran gruplarla ibirlii gzetilir. Yaptklar davranlarda yalnzca ceza almamak deil, bakalarna yardmc olmak, onlar mutlu etmek n plana kar. Geleneksel dzeyin drdnc aamasnda birey iin nemli olan toplum dzeninin korunmasdr. Kanunlar sorgulanmadan izlenir. Gelenek sonras dzeyde ise birey otoritelerden bamsz olarak, evrensel ilkeleri gzetir. Kanunlarn greli ve topluma zg olduu kabul edilir. Kohlberge gre bu ahlak geliimi dzeyine, yetikinlerin ancak %25ten daha az gelebilmektedir. Altnc aamada olan evrensel ahlak geliiminde kii ahlak ilkelerini kendisi iin oluturur. Bu ilkeler eitlik, adalet, insan haklar gibi soyut kavramlara dayaldr (Gander & Gardiner, 1995: 285).

Yukarda deinilen bilisel geliim ve buna bal olarak gelien ahlak geliimi genel olarak aklandktan sonra, bunu ocuk edebiyatyla yle ilikilendirmek mmkndr. Norton, kiinin alg, hafza, muhakeme etme, dnme ve kavrama gibi bilisel sreleri gelimeden edebiyatn sunduu iletileri anlamann, duyumsamann olanakszlndan sz eder. Ona gre, bilisel srelerin gelimesinde edebiyatn nemli bir ilevi vardr. zellikle, ocuk edebiyat, gzlemleme, karlatrma, snflandrma, uygulama, eletirme yapma olanaklar yaratarak, ocuklarda dnme ile ilgili baz temel ilemlerin gelimesine katk salar. (Sever, 2003: 39). Bilisel geliim ve ahlak geliimiyle ilgili dier bir alan da kiilik geliimidir. Kiilik terimi 1. Bireyin, toplumsal evresi iinde karlat ve edindii izlenimlerle oluturduu davran zellii. 2. Bireyin ruhsal ve toplumsal tepkilerinin tmne verilen ad. 3. Bir kimsenin kendine gre belirgin bir zellii olmas durumu dur (Ouzkan, 1981: 94). Ayrca kiilik, Bir bireyi dierlerinden ayran; bireyin doutan getirdii ve sonradan kazand zelliklerin bir btndr. eklinde tanmlanmtr (Yeilyaprak, 2004: 78). Kiilik geliimi ise, karlalan sorunlara uygun zmler retebilme, duygularn uygun biimde gsterme, toplumsal evreye uyum salama gibi kiinin geirdii bir deiim ve geliim sreci olarak deerlendirilebilir. Duygularmz, yeteneklerimiz, gdlerimiz, mizacmz (huyumuz), sosyal, fiziksel-psikomotor ve bilisel zelliklerimiz, karakter ve deerlerimiz, inanlarmz, tutumlarmz, grlerimiz, vb. tm zelliklerimiz kiiliimizi oluturur (Yeilyaprak, 2004: 78). Erikson, psiko-sosyal geliim olarak da adlandrlan kiilik geliimini sekiz dneme ayrmtr. Eriksona gre, insann yaamnda belli bal sekiz kritik dnem vardr. Her dnemde de atlatlmas gereken bir kriz, bir atma bulunmaktadr. nsanlarn salkl bir kiilik kazanmalarnda bu krizlerin ya da atmalarn baarl olarak atlatlmas nem

tamaktadr. Bir evredeki krizin baarl olarak atlatlmas, kendinden sonraki evre iin salkl temeller oluturur. Bu dnemler srasyla 0-1 ya gvene kar gvensizlik; 1-3 ya, bamszla kar utanma ve phecilik; 3-6 ya girikenlie kar sululuk duyma; 612 ya baarya kar aalk; 12-18 ya kimlik kazanmaya kar rol karmaas; 18-26 dostluk kazanmaya kar yalnzlk; orta yetikinlik yllar retkenlie kar duraklama; ileriki yetikinlik yllar benlik btnle kar umutsuzluktur (Senemolu; 2002: 81-86). almada 7-14 ya aras ocuklarn geliim zellikleri dikkate alndndan Eriksonun psiko-sosyal geliim evrelerinden baarya kar aalk duygusu ve kimlik kazanmaya kar rol karmaas evreleri zerinde durulmutur. 6-12 yana kadar sren baarya kar aalk adl dnemde ocuun okula gitmesiyle sosyal dnyasnda byk bir genileme meydana gelmitir. Arkadalar ve retmenin ocuk stndeki etkisi artarken ana-babann etkisi giderek azalmtr (Senemolu, 2002: 83). Bu evredeki ocuun zellikleri yledir: ocukta ii planlama, ibirlii yapma, renme ve ii baarma zel bir neme sahiptir. Baarma, alkanlk duygusunu getirir. ocuun kendine ve yeteneklerine kar olumlu bir tutum gelitirmesine yardm eder. Gelecekteki baarlarnn temellerini oluturan akademik zgven geliir. Aksi durumda ise baarszlklar, ocuun kendine kar olumsuz tutum ve yetersizlik duygusu gelitirmesine neden olur ve gelecekteki renmelerini engeller (Senemolu, 2002: 83). Yine Senemolu, ocuklarn bu dnemde, yetikinlerin kullandklar tel, gece lambas, elektrik pili gibi aletleri de kullanmaya ve retmeye baladklarn belirtir. Bu dnemdekilerin, abalarnn desteklenmesi gerektiini vurgulamtr. Yaptklar eletirilen, desteklenmeyen, beenilmeyen ocuklar, yaptklarnn deersizliine inanarak aalk duygusu gelitirebilir ( 2002: 83).

12-18 yalarn kapsayan dnemde ergenlie giren ocuk, Ben kimim? sorusunu sormaya balar. Bu soruyu yantlarken, anne babasndan ok yatlarndan etkilenmektedir. Aray iindeki ergen, arkadalarna kr krne gvenir. Ayrca fizyolojik deimesinin skntsn yaayan ergen, gelecekteki eitimi, kariyeri hakknda yeni kararlar verme basksn yaar. ocuklukla yetikinlik arasnda kalan ergen gelecee dair pek ok sorunun yantn da bulmaya alr. Btn bu duygular ve sorular akla kavuturmada, zmlemede retmen ve anne-babalar ergene yardmc olmaldr. Ona bir yetikin olarak davranlmal ve evresinde model alabilecei yetikinlerin bulunmas gerekmektedir (Yeilyaprak, 2004: 73). Yukarda genel olarak kiilik geliiminin zellikleri aklandktan sonra, bunun ocuk dergilerinde nasl yer almas gerektiini de belirlemek gerekir. ocuk edebiyat rnlerinin ocuklarda insan ve yaam gerekliine ait bireysel deerler oluturmalarnda nemli bir ilevi olduunu syleyen Sever, ocuk dergilerinin kiilik geliimine olan katksn ise yle aklamtr: ocuk dergileri, ocuklarn kiilik geliiminde nemli etkileri olan aralardr. lk ocukluk dneminden balayan bu etkiler, ilkretimin

sonlarna kadar srer. Bu etkinin amaca uygun olarak gereklemesinde en belirleyici etken, ocuklarn kiilik zelliklerine uygun etkilerin, uygun metinlerle desteklenmesi ve btnletirilmesidir (Sever, 2003: 49). Kiilik geliimi toplumsal evrede oluur. Bu nedenle kiilik geliiminin salkl olarak tamamlanmas toplumsal geliime baldr. Toplumsal geliimin zelliklerinden nce toplumsal teriminin aklanmas gerekir. Toplumsal terimi; birbirine tepki veren, bylece birbirinin davrann etkileyen iki ya da daha fazla insan arasndaki ilikiyi ya da etkileimi anlatr (Gander & Gardiner, 1995: 213). Toplumsallama, toplumun genel geer deerlerinin kiiler tarafndan kazanlmas

srecidir. Bebek, ilk toplumsal ilikisini annesiyle kurar, evresindekilerle (baba, karde, dede, nine, vd.) geniletir. Dilini renip gelitirmesiyle evresi ve arkadalaryla ilikilerini glendirir, yaad topluma uyum iin gerekli olan toplumsal becerileri edinir (Yavuzer, 2003: 105). Gander ve Gardiner, ortak yaptklar almada toplumsal geliimin ocuk geliiminde en nemli srelerden biri olduunu belirterek ocuklarn bir grubun yesi olma ve grubun teki yelerinin deerlerini, davranlarn, inanlarn kazanma sreci olduunu aklamlardr (Gander & Gardiner 1995: 297). Yedi ile on iki yalar arasndaki dnemde toplumsal davran zellii Gander ve Gardiner, tarafndan yle aklanmtr: ... toplumsal davran geliim grevinin baarlmas zerinde odaklamtr: Kiisel bamszlk kazanma, yatlarla geinmeyi renme, uygun bir erkeklik ya da kadnlk toplumsal roln renme (Gander & Gardiner 1995: 429). Bu dnemde aile, anne-baba ve yat ilikilerinin toplumsal geliimi etkileyen temel kiiler olduunu vurgulanrken, ocuklarn okul ncesi yllarda olduu gibi, ana babalk sluplarndan, annenin almasndan, boanmadan, baba yokluundan ve kardelerden etkilenmeyi srdrdkleri belirtilmitir. Yat grubu ilikilerinin gerek balangc saylan bu dnemde, ilikiler nceleri kendiliinden ve informal, ama ksa srede olduka kararl yeliklerle formal bir yapda gelimektedir. Yat gruplarn, etkileme, becerileri ve yetenekleri konusunda gereki karlatrmalar yapma, sorunlar karlkl tartma olanaklar vardr (Gander & Gardiner, 1995: 430). On iki yandan ergenliin bitimine kadar kiilik geliimine paralel olarak ergen, toplumda saygnlk kazanmaya ve stat sahibi olmaya gereksinme duyar. Ergenlik yllar bir anlamda, toplumsal geliim ve uyum yllar olarak da nitelenir. Bu an temel zellikleri, duygusal coku ve taknlk, abuk kurulan ve bozulan ilikiler, kolay

etkilenme, toplum iinde sivrilme, ilgi ekme, rol sahibi olma abas iinde zetlenebilir (Yavuzer, 2003: 276). Dier geliim alanlarnda olduu gibi, dil geliiminde de ayn yataki ocuklar genel olarak szck says, kurduklar cmle yaps, ses tonlamalar ve vurgulamalar ynnden benzer zellikler gsterirler. Bu nedenle, bu benzer zellikleri gz nnde bulunduran geliim psikologlar, dil geliiminin bilisel geliime paralel olarak ortaya ktn kabul ederler. Yeni domu bebeklerin kardklar sesler, farkl tonlardaki alamalarla snrldr. aylk bebekler keyifli olduu anlarda bunu belirten sesler karmaya alrlar, alt aylk bebeklerin kardklar sesler ise daha uzun srelidir. Bir yana geldiklerinde bebeklerin kardklar seslerdeki tonlamalar ve vurgulardan anneleri anlaml ifadeler karmaya balarlar ve bebeklerin kendileriyle szcksz bir iletiim kurduunu hissederler. Bebekler 12 aylkken ilk anlaml szcklerini sylerler. 12 ayn sonunda bebeklerin szck daarcnda ortalama 3, 18 ayn sonunda 20 kadar szck bulunmaktadr. ki yan sonunda szck says 200 civarndadr, be ya sonrasnda ise 2000i bulur. Bir buuk yandan sonra, szck daarcnda hzl bir gelime ortaya kmaktadr. Bu durum dil geliiminin dier alanlardaki geliim ile yakndan ilikili olduunu gstermektedir. zellikle motor geliim ile dil geliimi arasnda sk bir iliki bulunmaktadr. Fiziksel geliim ile birlikte bilisel geliim, dil geliimine zemin hazrlamaktadr. Bymekte olan her ocuk kendisini, baka dillerden ayrlan, hem ses nitelikleri deiik bir ses dizgesinin iinde bulur, hem de zihinde evreni belli bir biime sokan bir dnce dizgesi iinde bulur, bu ocuun anadilidir. ocuk bu dilin seslerini

duyarak, yineleyerek bu ses dizgesini zihninde yerletirdii gibi, baka uluslarn dillerinden ayr bir anlama ve anlatma yoluna sahip olan kendi dilinin evrene bak biimini ve anlatm yolunu da benimser (Aksan, 1998 : 51-52). Bunun yan sra, evre, renim dzeyi, yaam koullar bakmndan birbirinden farkl durumlarda bulunmakla birlikte ayn dili konuan herkesin szckleri syleyi, sei, belli szckleri tekrarlay bakmndan- ayn aileden iki kiinin, rnein birlikte yetimi, ayn okulda okumu, ayn ortam paylam olan iki kardein bile- dili kullanmalar arasnda farkllklar vardr. nk dil, kiinin ayn zamanda ruhsal durumuna, yeteneklerine sk skya baldr ve konuurken bunlar yanstr (Topba, 2006: 18). Bebeklerin kard seslerin, zamanla karmak ve zengin dilbilgisi kurallar ieren bir yetikin konumasna dnmesinin nasl gerekletii konusunda eitli grler ileri srlmtr. Bunlardan biri davran grtr. Bu gr savunan Skinere gre, btn davranlar renilir ya da koullanr. Dil yetisi de insanlarn di fralamasn, ayakkab balamasn rendikleri ortamlarda renebilecekleri herhangi bir davrantan biridir. Bu yaklam erevesinde dil, hayvanlarn eitilmesinde kullanlan kurallar dahilinde renilir; rnein, bir aslann yanan bir emberden gemesini rendii biimde, dil davrannn da renilmesi taklit, koullandrma ve pekitirmeye dayanr. Dolaysyla dil, koullanma kurallar erevesinde renilen szel bir davrantr. Tanma uygun olarak, ocuk dili ( szel davran), seici olarak pekitirilen kalplamam vokalizasyonlarn zaman iinde, belli ortamlarda, uygun sonular reten biimleridir. Takip eden davrann olasln arttran kii pekitiren, olasl azaltan ise ceza verendir. Sonutaki davrann deiiklii ise renme veya koullu renmedir. Karmak davranlar ekillendirme yoluyla renilir. ekillendirmede, beklenen davrann olduka benzerlerinin pekitirme yoluyla gelitirilmesi sz konusudur (Mavi, 2006: 32).

Noam Chomskynin savunduu doutanclk kuram ise, davranla tepki olarak gelimitir. En nemli katks, dilin soyut sistemlerinin anlalmasna olanak tanmayan ve uyaran yant balantlarn ne karan sistemin, dilin edinimini aklamaya yetmediini bildirmek olmutur. Chomsky, az sayda dili derinlemesine inceleyerek, tm dillerde ortak bir kurallar sistemi olduu sonucuna varm ve bunlar dil evrenselleri olarak adlandrlmtr. Dil evrenselleri, btn dillerde ortak olan bir derin yapdan her dilin kendisine zg yzey yaplarna geiini gerekletirirken, snrl sayda szckle snrsz sayda tmceler retebilmesine olanak salayan dilin yaratc ynn aklamtr. Dilin biyolojik temelli ve genetik olarak programlanm olduunu savunan doutanc kuram dil ediniminde doutan var olan mekanizmalarn ilev kazanmasna olanak salamak iin yaamn erken evrelerinde evreden uygun uyarlarn (yetikin girdisi) gelmesinin gerekliliini kabul etse de, dilin biim boyutunu derinlemesine incelerken anlam ve kullanm boyutlarn ihmal etmitir. Farkl kltrlere domu, deiik dilleri edinen ocuklarn dil geliimi aamalarnn gsterdii benzerlikler ve zellikle de dil geliiminin hz, dilin sfrdan balayarak renilmesinin zor olduunu ve dil edinimi iin zel bir genetik programlanma olabileceini dndrmektedir. Dolaysyla, dil evrensellerinin doutan var olduu kabul edilse bile, tartmal olan dier bir konu da, dil ediniminin genel bilisel geliimden bamsz olup olmaddr. nme geiren baz

hastalarda byk dil kayplar yaanrken zeknn szel olmayan blmlerinin zarar grmemesi, zgn dil bozukluu olan ocuklarda bozukluun sadece dil ile snrl olmas ya da Williams sendromunda olduu gibi ar zihin engeline ramen dilin korunabilmesi Chomskynin Dil Edinim Dzeneinin (DED) dier bilisel sistemlerden bamsz olabileceini dndrmektedir (Mavi, 2006: 35). En tannm temsilcisinin Piaget olduu bilisel geliim kuramclara gre,

ocuklarda dil edinimi bilisel geliime bamldr, fakat bilisel geliim dile baml deildir. Dil, zihinsel geliimin nedeni deil sadece ilemsel dncede kullanlan bir aratr. ocuklarn jestleri kullanmaya ve konumaya balamas belli bir dnemde semboller aracl ile dnme yeteneini kazanmaya balamalar ile ilikilidir. Piaget dil geliiminin doutan gelen zelliklerinin olabilecei grn tmyle reddetmemekle birlikte dil iin DED gibi spesifik bir modl olduunu kabul etmemektedir. Bu kuram, dilin kavram geliimini izlediini ne srerek, bilisel geliimsel srelere bal olarak dil ve dncenin i ie gemiliini, dnce gelitike dilin de gelitiini savunmaktadr. Bilisel modellerin bir alt snf olarak deerlendirilebilecek ilemci modeller dilin, bilisel geliimin otomatik bir sonucu olduunu kabul etmekten ok, bilgiyi ileme kaynaklarnn dil edinimindeki roln incelemekte ve ocuklarn bilisel kapasitelerini kullanarak dilin kullanm hakknda karmlarda bulunup bulunamayacan irdelemitir. Bu bakmdan, doutanclara ciddi bir alternatif olarak sunulurlar (Mavi, 2006: 41). Bilisel etkileim kuramn savunan Lev Vygotsky ise, dil edinimini renme-geliim ilikisi asndan incelemekte ve renmenin ocuun geliimsel dzeyi ile bir biimde uyumlu olmas gerektiini savunmaktadr. Vygotsky ocuun kendi bana gerekletirebilecei beceriler ile evresindeki yetikinler ya da akranlar yardmyla gerekletirebilecei beceriler arasndaki farka dikkat ekmekte ve bu fark yaknsal geliim alan olarak adlandrmaktadr. Bu tanm, kavram renmede taklidin roln sorgulamamza yardmc olmakta ve ocuun yalnzca geliim dzeyi snrlar iindekileri taklit edebileceini, daha da nemlisi, bunun ancak sosyal etkileim iinde

gerekleebileceini savunmaktadr. Geliim srelerini renmenin nne almas asndan Piaget ile benzerlik gsterse de, kendi kendine (egosentrik) konumann dnce ve dil geliimindeki nemi asndan Piagetden ayrlmaktadr. Piaget, egosentrik

konumay bilisel olgunlamamln bir gstergesi olarak kabul ederken, Vygotsky ocuklarn bunu sosyalleme srecinde karlat zorluklarn stesinden gelmek iin kullandn ve sessiz i konumaya dnerek dncelerin gelitirilmesine yardmc olduunu savunmaktadr (Mavi, 2006: 50). Yukarda deinilen kuramlarn her biri ocuun dil edinimi srecine farkl katklar salamtr ve ocuklarda dil edinimini tek bir kuramla aklamak mmkn deildir. nemli olan doutan getirilen zelliklerle geliim sreci iindeki evresel etkenlerin ve bilisel geliimin nasl etkiletiini incelemektir. Dil geliimi, dil ncesi geliim ve dilsel geliim olmak zere iki blme ayrlabilir. Bebekler ilk anlalr szcklerini konumadan nce dil ncesi olarak adlandrlrlar. Bu dnemde birbirinden farkl evrenin ortaya kt grlr: Doumdaki ilk alama, konuma geliiminin balangc olarak kabul edilmektedir. Bebek alama, geirme, ksrme ve esneme gibi sesler karabilir. Bebein alarken kard sesin iinde birok deiik ses vardr. Bunlar, sonradan giderek konumada kullanlacak seslerin temellerini oluturur ve konuma iin gerekli baz altrmalar yapm olurlar. Ksa ve derin soluk allar, daha uzayan soluk veriler konumann temelini oluturmaktadr. ocuk alama srasnda seslerin karlmas iin gerekli dudak, ene, dil hareketlerini tekrarlama olanan bulur, ses ve solunumu dzenleme becerisini gelitirir. letiim biimi olarak alamann en nemli ilevi bebein skntsn yanstmasna frsat vermesidir. Bunlar alk, me, grlt, gaz olmas, dikkati ekme eklinde sralanabilir. Balangta her etkiye ayni tip alayla cevap verirken, giderek alamada baz farkllamalar grlr. Alar ve bunun sonucunda insanlarn onunla

ilgilendiini grr. Genellikle dil gelitike alama da azalmaktadr (Gander & Gardiner, 1995: 173). kinci aydan itibaren bebekler agulama olarak nitelendirilen sesler karr ve ikinci evre balar. Bu sesler ou zaman oooo ya da aaah gibi ak nller ve fokurdama sesleridir. Hibir zaman taklit edebilecekleri insan sesi duymamalarna ramen sar bebeklerin bile agulamalar bu eilimin doutan gelen bir yetenek olduunu dndrmektedir. Bu dnemde karlan sesler renilmemi ve geneldir. Tm dnya ocuklarnda grlen ve dnyadaki tm dillerde var olan sesli harfleri bebekler kendiliinden retirler. ocuun iitme yetenei veya evreden duyduu seslerden bamsz olarak geliir. ocuk, sesleri zevk ald iin tekrarlar ve kendi sesini dinlemekten holanr ve glmser. (Gander & Gardiner, 1995: 174). Bebekler alt aylk olduklarnda iinde nszlerin de bulunduu ok eitli sesler iin dudaklarn, dillerini, dilerini ve grtlaklarn ok fazla kullanrlar. Bu evreye cvldama denir. Konumaya yaklatklar dnemdir. lk zamanlarda evrelerindeki

konuma dilinde duymu olsalar da olmasalar da herhangi bir sesi karabilirler. Ancak, bebek evresindeki dile yabanc sesler zamanla braklr. Evrenin sonuna doru bebekler sklkla iittikleri sesleri karrlar ve karlan sesler artmaya balar. Ayni zamanda ga ga, ba ba ba gibi heceleri sylemek iin nlleri ve nszleri tekrar tekrar birletirmeye ve byklerinin dilinin tonlama, ritm ve vurgulama rntlerini kullanmaya balarlar. ocuklar bu dnemde kendi kard sesleri dinlemekten holanr. Anne-babalar kendileriyle konutuu srece daha iyi seslendirme yapabilirler. Sar bebekler, her ne kadar kendilerini ve bakalarn duyamyorlarsa da, ayn balang evrelerinden geiyor grnmektedir. Ama zel bir eitim olmadan cvldamann balangcndan sonuna ilerleme

gstermezler. Ses retmeleri derece derece azalr ve son dneme ulaamazlar (Gander & Gardiner, 1995:175). Dilsel geliim ise, ocuklarn ilk szckleri konumalarndan sonraki dnemi dile getirir. Bu dnemde de evre vardr: Genellikle bir ya civarnda ocuk, ilk anlalr szc sylediinde cvldama evresi sona erer ve tek szck evresine girer. lk szckler cvldama evresini ile karabileceinden kesin bir snr yoktur. Kimi yazara gre bu dnem 18. aya kadar srebilmektedir. Bu evrede bebek evresindeki cmleleri anlamaktadr. rnein Hayr denildiinde anlar, basit talimatlara uyar. Mzik oyunlar oynayabilir. m, miyav, hav gibi hayvan seslerini taklit edebilir. Bu dnemdeki szck daarc ortalama 5-20 arasndadr. Bebeklerin ilk az saydaki szckleri gelitirmesi aylar alrken on ya da daha fazla szc bir kez kazanrlarsa szck daarc daha hzl artar. Bebekler ilk szckleri bir kez sylediklerinde, ounun cmlelerden ok tek tek szcklerle konumas aylar srer. Baz aratrmaclar bu tek szckl cmleleri Tm cmle olarak tanmlarlar. Bir tm cmlenin anlam, tonlamas ve vurgulanmas bebek tarafndan belirlenir. Bir buuk yandaki bir bebek, Gle gle babacm! anlamnda Bay-bay! diyebilir ya da evden ayrlmakta olan annesine Ben de seninle gelebilir miyim? diyebilir (Gander & Gardiner, 1995: 176). Beinci evre olan telgraf konumas, yaklak olarak on sekiz ay ile iki ya civarnda balamaktadr. ocuk iki ya da kelimelik cmleler kuramaya balar. ocuk olas en ksa yoldan kendini ifade etmeye almaktadr. ocuk Babam evde. anlamnda Baba ev demektedir veya ocuk bebeine bakarak Anne ver! diyebilir ama esas sylemek istedii Anne bebei bana ver!dir. Cmlelerde kullanlan szcklerin

ounluunu isimlerden olumaktadr. lerleyen dnemde srasyla fiiller, sfatlar ve zarflarda kullanlmaya balamaktadr. Genellikle en son kullanlan szckler zamirlerdir (Gander & Gardiner, 1995: 177). Telgraf konumasnn sonraki aamas olan tam cmle evresinde ocuk gitgide ekimler yapmaya balar. ekimlerin kazanlmas ve kullanlmas (oul ekilleri, mlkiyet szckleri, fiil taklar, yardmc fiiller, tanmlklar ve n taklar) Brown (1973) tarafndan incelenmitir. Bu dnemdeki ocuklar, rendikleri kurallar uygularken bazen yanl genellemeler yapabilirler. Brown bunun byk bir olaslkla ekimin

karmaklndan kaynaklandn dnmektedir. rnein, c ekiyle meslek ad tretilmektedir. Ayakkab- ayakkabc, lokanta-lokantac gibi tretmeler doru iken, ocuklar genellemeler yaparak manav, kuafr, bakkal, ofr szcklerine de ci ekini getirerek manavc, kuafrc, bakkalc gibi yanllklar yapabilirler. Bu dnemde ocuklar srekli olarak nesnelerin ve insanlarn isimlerini de sormaktadrlar (Gander & Gardiner, 1995: 178). Yukarda dil geliiminin zellikleri genel olarak aklandktan sonra, bunun ocuk dergilerine nasl yansayacan da belirlemek gerekir. ocuk edebiyat rnlerinin ocuklarda insan ve yaam gerekliine ait bireysel deerler oluturmalarnda nemli bir ilevi olduunu syleyen Sever, ocuk dergilerinin dil geliimine olan katksn ise yle aklamtr: ocuklarn ana dili ediniminde yknmenin baat bir ilevi vardr. ocuk dergileri, grsel ve dilsel bir uyaran olarak, ocuklara anadillerini gelitirebilecekleri doal bir uygulama alan yaratr (Sever, 2003: 37). ocuk dergilerinin, ocuun bilisel, ahlak ve toplumsal geliimi ile kiilik ve dil geliimlerinin salkl olarak ilerlemesi iin nemli bir ara olduu dnlmektedir.

ocuk geliimi hakknda bilgi sahibi olan yazarlar, ocuklara hangi deerleri ne ekilde verecekleri konusunda sknt ekmeyecek; dolaysyla dncelerini kolayca

anlalabilecek ekilde iletebilecektir. ocuklarda hedeflenen deerler, aratrmamzn ilk blmn oluturduundan bu blmde, yukardaki geliim zelliklerine gre ocuklara nelerin kazandrld tespit edilmeye allmaktadr. ocuk edebiyat rnleri; sorgulayan, tartan, bilime, sanata sayg duyan, duygu ve dnce boyutlaryla dengeli, okuma kltr edinmi duyarl bireylerin yetitirilmesi srecinde etkili bir uyaran olmaldr. Bu nedenle de ocuk ve edebiyat ilikisi balamnda dergilerin baz temel ilkelere dayandrlmas gerekir. ocuk edebiyat ile ilgili kaynaklarda ocuk dergilerinin tamas gereken nitelikler yle belirlenmitir: 1. Dergiler, dilsel ve grsel zellikleriyle ocuun hem sanat hem de dnme eitimi srecini desteklemelidir (Sever, 2003: 191). 2. Dergilerde ocuklarn kavramsal geliimlerine katk salayacak bir anlatm yelenmeli, ocuklara Trkenin anlatm olanaklar ve kurallar sezdirilmelidir (Ouzkan, 2001: 343). 3. ocuk dergilerinde yazlara, resimlere, ekillere, fotoraflara, bulmacalara dengeli bir biimde yer ayrlmaldr. Dergilerdeki resimler ocuklarn beeni ve alglama dzeyine uygun olmal, metnin iletisine grsel bir zenginlik katmal, estetik nitelikleriyle de grsel alglarn gelitirici zellikler tamaldr (Sever, 2003: 191). 4. Dergiler, ocuun yana, ilgi ve gereksinimlerine uygun olarak insan ve yaam gerekliini anlamasna katk salamal, her eyden nemlisi de ocuk ile yaam arasnda gl bir ba oluturmaldr. zellikle, ocuun kendini zgrce gerekletirebilmesine, yani; dnmesine, dlemesine, glmesine, elenmesine, imge

retmesine olanak salayacak yaam durumlar, dilin anlatm olanaklar ile kurgulanarak ocuklara sunulmaldr (Sever, 2003: 191). 5. Dergiler, ocuklar okumaya heveslendirecek bir tasarm benimsemeli; ocuklar kendileri iin retilen bir araca verilen nemi, gsterilen saygy derginin biimsel zellikleriyle btnlemi olan tasarm zeninden anlayabilmelidir (Sever, 2003: 192). 6. Yaymlanan yazlar ocuklarda okuma ve elendirme isteini arttrmal, onlar doa olaylar, toplum ve insanlk sorunlar zerinde dnmeye yneltmeli, dinlendirmeli ve elendirmelidir. ocuklar el ilerine, pratik almalara ve yaratc uralara gtrecek nitelikte resim, ekil ve yazlara da nem verilmelidir (Ouzkan, 2001: 344). 7. ocuklar iin yaymlanan gazete ve dergilerde hemen hemen her trde yaz (makale, masal, yk, biyografi, iir, an, vb.) yaymlanmasna allmaldr. ocuklarn, srekli olarak okuduklar gazete ve dergilerde birbirinden farkl yaz biimleriyle karlamalar, bilgi ve dncelerin hangi yaz trlerinde anlatlabileceini erken yalarda renmeleri bakmndan ok nemlidir (Ouzkan, 2001: 344). 8. Dergicilik ve gazetecilik ilkelerinin kk bir modeli olarak dnlen dergi ve gazeteler, hedef kitlesi olan ocuklarla srekli iletiim halinde olmal, okuyucu isteklerinin yaymland zel keler oluturulmaldr (Yaln & Ayta, 2002: 210). 9. Dergide ocuk iin dzenlenen eitici bilgi ve niteler okulda iledikleri ders ve konulara paralellik gsterecek ve onlar tamamlayacak bir biimde planlanmaldr (Yaln & Ayta, 2002: 210). 10. ocuk edebiyatnn temel sorumluluu, ocuklara, dilin ve resmin

olanaklaryla kurgulanm yeni yaantlar sunma olmal, sunulan yaantlardan karsamalar yapma sorumluluu ise ocua braklmaldr (Sever, 2003: 192). Bu zelliklere sahip olan ocuk dergileri, bilisel geliim asndan ocuklarn somut ve soyut kavramlar daha kolay renmesine, nesneleri snflandrma ve gruplandrmasna yardmc olur. Dikkat etme, dnme gibi bilisel srelerini gelitirir. Onlarn d kurma becerilerini arttrr ve onlara glme, elenme, oynama frsatlar yaratr. ocuklarn, metinlerdeki kahramanlarla zdeim kurarak olumlu davranlara

yneltilmesini salar. Bylece hem kiilik geliimi hem de ahlak geliimi desteklenmi olacaktr. Onlara, anne, baba, karde dnda iliki kurabilecei yeni arkadalarn ve komularn yer ald evrenin tantlmasyla toplumsal geliiminin salkl bir ekilde ilerlemesi salanacaktr. Ayrca ocuun kendini ve yaad toplumun insan ilikilerini tanmasna, toplumda kabul gren veya kar klan tutum ve davranlarn sezilmesine yardmc olduu dnlmektedir. ocuk edebiyat rnleri, vermeye altklar iletilerle ocuklarn bilisel, ahlak ve toplumsal geliimi ile kiilik ve dil geliimlerini etkileyebilirler. ocuk dergilerinin bu geliim srelerine olumlu ynde katkda bulunabilmesi amacyla, ocuklar iin deer seiminde dikkate alnmas gereken ltler nemli bir konudur. ocuk dergilerinde yer alan metinlerde hedeflenen deerler ve bu deerlerin gnderiminde ocuklarn bilisel, ahlak ve toplumsal geliimi ile kiilik, ve dil geliiminin evrelerini bilmesi ve bu geliimleri desteklemesi gerekmektedir. Eserlerin bu ltler gz nne alnarak hazrlanmas ocuk geliimi ve eitimi ile sorumlu herkese katk salayabilir.

IV. 2. Doan Karde Dergisinde Yer Alan Deerlerin ocuk Geliimi Asndan Deerlendirilmesi Doan Karde dergisinde yer alan metinler trlerine gre snflandrlm, hedeflenen deerler de tespit edilmi, bu deerlerin, metinlerde nasl yer ald belirlenmi ve daha sonra bilisel, ahlak ve toplumsal geliimi ile kiilik ve dil geliimine uygunluu asndan incelenmitir. Dergideki metinlerde hedeflenen deerlerin bu geliim evrelerine uygunluunun yannda ocuun geliimine olas katklar da belirlenmeye allmtr. Dergide yer alan deerler genel olarak deerlendirildiinde ncelikle ocuun sevgi ihtiyacnn karland sylenebilir. Dergide yaymlanan roman, hikye, masal, an, tiyatro, efsane ve iir gibi edeb trlerde en ok vurgulanan deerin sevgi olmas bu gr desteklemektedir. Doan Karde dergisini okuyan ocuklar anne-baba ve dier aile yelerine, evrelerinde yaayan insanlara, arkadalarna, hayvanlara ve doaya kar sevgiyle bakacaktr. Bu balklarla verilen deerlerin ocuun geliimine, ilgi ve ihtiyalarna uygun olduu anlalmaktadr. ocuktaki sevgi ihtiyac Eriksonun psiko-sosyal geliimine gre 0-1 ya arasnda gvene kar gvensizlik dneminde tam olarak verilmesi gerekmektedir. Doumdan itibaren ocuun en temel ihtiyac annesinden alaca gven ve sevgidir (Senemolu, 2002: 81). 7-11 ya arasndaki ocuklarn toplumsal geliiminde anne ve babann etkili olduu belirtilmitir. ocuklar, okul ncesi yllarda olduu gibi, ana babalk sluplarndan, annenin almasndan ve kardelerden etkilenmeyi srdrrler. Dergide yer alan metinlerde kahramanlarn, anne ve babalarndan olduu kadar dier aile yeleri, evresinde yaayan insanlar, arkadalar, hayvanlar ve doa ile sevgi ba kurmas temel sevgiyi ve gveni alm olduunu gstermektedir. Bebeklik dneminden itibaren sevgi ve

gven duygusunu tam olarak alan ocuun kiilik ve toplumsal geliimi de salkl ilerleyecektir. Sevgiyle balantl olan mutluluk da ska vurgulanan bir deerdir. Bu deerin vurgulanmas ocuklarn mutluluu renmesini, kendisinin ve evresindeki insanlarn mutlu olmas iin aba sarf etmesini salar. Hikye ve romanlardaki kahramanlarn reterek, bakalarna yardm ederek, glerek, hayaller kurarak, sahip olduklarnn kymetini bilerek mutlu olunacan renmesi mutluluun olumasnda bireyin roln n plana karmaktadr. Kahramanlarn ounun mutlu olmas ya da mutlu olmak iin uramas ocuk okurlar asndan gzel bir model olacak ve ocuun hem kiilik hem de toplumsal geliimine olumlu katklar salayacaktr. Doan Karde dergisinde vurgulanan bir baka deer de bilme, renme ve aratrma heyecandr. Biyografi, hikye ve romanlarda hemen her kahramann gerekletirmek istedii bir hayali vardr. Hikyelerde hayalleri olan ocuklar, ya hayallerini gerekletirmeye ya da hayalleriyle mutlu olmaya almlardr. Biyografilerde ise, hayallerine ulamak iin uraan kahramanlar, bu amalarna erimek iin her trl zorlua katlanm ve baarl olmulardr. ocuk okurlar, biyografilerdeki bu kahramanlardan etkilenerek kendilerine ulalacak hedefler yaratabilir, bu hedeflerine ulamak iin uramay renebilirler. Kiinin kendine bir hedef belirleyerek, bunu gerekletirmeye almas kiilik geliimiyle ilintilidir. Eriksonun psiko-sosyal geliim evrelerinden kimlik kazanmaya kar rol karmaas on iki on sekiz ya arasn kapsamaktadr. ocuklukla yetikinlik arasnda kalan ergen gelecee dair pek ok sorunun yantn da bulmaya alr. (Senemolu, 2002: 85).

Dergide yaymlanan birok hikyenin kahramannn hayvanlardan seilmesi ve bu kahramanlarn, yaamlarn sorgulayarak, bir aray ierisine girmesi, hayallerini gerekletirmek iin mcadele etmesi ve sonunda mcadeleyi kazanmas ocuk okurlar iin olumlu modellerdir. ocuklarn kiilik geliimini dorudan etkileyen bu hikayeler konusu bakmndan daha ok 11-14 ya arasndaki ocuklara hitap etmektedir. Dergide yer alan metinlerde ska ilenen sevgi, mutluluk ve aratrma heyecannn yan sra ocuklarn kiiliklerini gelitirmelerini salayan nemli bir konu da farkl olma, kendine zg zellikleri tamadr. Dergideki hikyede kiinin dier insanlardan farkl zellikler tayabilecei hatta tamas gerektii vurgulanan bir deerdir. Bu hikyelerde yaad hayat beenmeyen insan, ya kendi isteklerine gre bir hayat izmi ya da hep ayn eyleri yapmak yerine farkl yollarla insanlarn dikkatlerini ekmitir. Bylece ocuklarn, var olan kabul etmek yerine, kendilerini kefetmesi, farkllklarn n plana karmas salanabilir. Bu konudaki deerler, ocuklarn kendilerini tanmasn, kendini baka insanlarla karlatrmasn, onlarla benzeyen ya da ayrlan yanlarn grmesini salayacandan kiilik geliimini destekleyecektir. ocuklarn kiiliklerini gelitiren deerlerin yannda toplumsallamasn salayan eitli deerlere de yer verilmitir. Bu deerlerin banda arkadalk gelir. Arkadaln sevgiyle oluabilecei zerinde durulan hikye ve romanlarda arkadalarn iblm yaparak etkinlikler dzenleyebilecei, oyun oynayarak elenebilecei bazen de anlamazlklar, dargnlklar, kskanlklar yaayabilecei anlatlmtr. Dolaysyla ocuk okurlara gereki bir tutumla arkadalklar hakknda bilgi verilmitir. Doan Karde dergisinde, arkadaln nemiyle ilgili deerler verilirken hemen her hikye, an, masal, tiyatro ve romanda kahramanlarn arkadalarnn olmas ocuklarn sosyallemesini salamada etkili olduu dnlmektedir. Yine kiinin kendine

uygun arkada aramas, arkadalar arasnda paylam olmas gerektii ve arkadalar arasnda sorun yaanabilecei eitli metinlerde konu edilmitir. ocuklar, 7-11 ya arasndaki dnemde toplumsal geliim asndan byk bir gelime gstermektedirler. Bu dnem, yat grubu ilikilerinin gerek balangc saylmaktadr. Balangta ilikiler kendiliinden ve informal ama ksa srede olduka kararl yeliklerle formal bir yapda gelimektedir. Yat gruplarn, etkileme becerileri ve yetenekleri konusunda gereki karlatrmalar yapma, sorunlar karlkl tartma olanaklar vardr. (Gander& Gardiner, 1995: 430). ocuklarn toplumsal geliimlerini destekleyen bu metinlerde ocuklar, gerek yatlaryla gerek hayvanlarla gerekse yetikinlerle arkada olabilmektedir. ocuklarn yetikinlerle arkada olabilecei iki hikyede aktarlrken, be hikyede hayvanlarla, bir romanda da hayal rn varlklarla arkadalklar anlatlmtr. Eriksonun psiko-sosyal geliim kuramna gre alt yandan on iki yana kadar sren baarya kar aalk duygusu adl dnemde ocuun okula gitmesiyle sosyal dnyasnda byk bir genileme meydana gelmitir. Arkadalar ve retmenin ocuk stndeki etkisi artarken ana-babann etkisi giderek azalmtr (Senemolu, 2002: 83). Bu konuyla ilgili deerler araclyla ocuklara yatlaryla, hayvanlarla ya da yetikinlerle ilikilerini gelitirmeleri, arkadalar arasnda sorunlar yaanabilecei ve arkadalklarn dostluklara dnebilecei retilmeye allmtr. Arkadalk kavramnn retilmesi ve arkadalar arasnda yaanan olumlu ve olumsuz durumlarn gsterilmesi ocuklarn sosyallemesine yardmc olacaktr. Toplumsal geliimi dorudan destekleyecek dier bir konu, ocuklarn hobilerinin olmas ve farkl uralar ierisine girmesidir. Doan Karde dergisinde yaymlanan metinlerin birounda ocuklara resim yapma, enstrman alma, kitap okuma, para kazanma, bisiklet srme, spor yapma zerine bilgiler verilmi, btn bu uralardan

zevk alnmas gerektii vurgulanmtr. Resim yapan, gitar ve flt almaya alan ocuklar olduka mutludur. Kitap okumay seven ocuk, kitaplardaki kahramanlarla gerek dnyada karlatn dnerek mutlu olur. Paralar olmad iin bakalarnn odunlarn alp satan ocuklar, zamanla hem hrszln kt bir ey olduunu hem de para kazanmann inceliklerini renirler. Bisiklet srmeyi bilmeyen kz, arkadalarnn yardmyla bu ii renir. Hobiler ve uralar ocuklarn sosyal evrede kabul grmesini ve baar duygusunu yaamasn salamaktadr. nk kendilerini gelitirmeye alan ocuklar bu becerilerini sosyal evrede gstermektedirler. Eriksonun psiko-sosyal geliim kuramna gre, "baarya kar aalk dneminde ocuklar, yetikinlerin kullandklar tel, gece lambas, elektrik pili gibi aletleri de kullanmaya ve retmeye balamaktadrlar (Senemolu, 2002: 83). Senemolu, bu dnemdekilerin, abalarnn desteklenmesi gerektiini vurgulamtr Yaptklar eletirilen, desteklenmeyen, beenilmeyen ocuklar, yaptklarnn deersizliine inanarak aalk duygusu gelitirebilirler (2002: 83). Bu evredeki ocuun zellikleri yledir: ocukta ii planlama, ibirlii yapma, renme ve ii baarma zel bir neme sahiptir. Baarma, alkanlk duygusunu getirir. ocuun kendine ve yeteneklerine kar olumlu bir tutum gelitirmesine yardm eder. Doan Karde dergisinin geni bir okur kitlesine ulamasna olanak salayan ve onu efsane bir dergi yapan zelliklerin banda, derginin okurlaryla kurduu etkili iletiim gelir. Dergi; yaymlad yazlar, dzenledii etkinliklerle n plana km ve ocuklara seslenirken kulland dil ile evreci, yaratc, salkl, yeniliki ve aratrmac bir ocuk profili izmitir. Doan Karde ocuklara sadece okur gzyle bakmam, onlar retimin ierisine sokmann yollarn da aramtr. Dergide yaymlanan okur mektuplar ve

iirleri, dzenlenen msamere ve yarmalarda sergilenen eserlerin ocuklarn kendi rnleri olmas, okurlarn dergiyi sahiplenmelerini salamtr. Doan Kardein birka nesil boyunca devam etmesini salayan zelliklerinden biri de, derginin dzenledii etkinliklerdir. Bu etkinlikler, dergide ocuklara verilmek istenen deerlerin de tamamlaycs niteliindedir. Yaymlad yazlarla sanat n plana karan dergi, dzenledii etkinliklerle de bunu pekitirmi, sanata yatkn, yetenekli ocuklarn yetimesine n ayak olmutur. Bugn adlarn dnyaya duyuran dil Biret, Suna Kan, Ayegl Sarca gibi adlar ilk konserlerini Doan Kardein msamerelerinde vermilerdir. Ayrca derginin nc sayfasndaki duyurular blmnde yaymlanan mektup, haber vb. yazlarla da, okurlarn sanat kardelerinin almalarn takip etmelerine arac olmutur. Doan Karde dergisi ocuklarn doa olaylarna olan merakn gereki bir ekilde ortaya koyarken yetikinlere de seslenmektedir. Gece ve gndz, gkkua ve yamurun oluumu konularnda bilgisi olmayan ocuklar yetikinlerden yardm almladr. Bu konularda sorulan sorulara verilen yantlar genelde yetersiz kalm, ocuk bu durumlara kendince yantlar bulmaya almtr. ocuklarn doa olaylarn merak edip anlamaya almalar ve nceden rendikleri dorultusunda projeler retmeleri bilisel geliimleriyle ilintilidir. Doa ve fen olaylarnn anlatld metinlerde, arlkl olarak salk, bitkiler, hayvanlar ve doa olaylarnn oluumu gibi konular ilenmitir. Bu yazlar ilgi ekici klmak amacyla sk sk ocuklarn gnlk yaamlaryla iliki kurulmu, onlarn evrelerinde olup bitenleri daha iyi gzlemlemelerine olanak salayacak sorular sorulmutur. Doa olaylar ve fen bilimlerini konu alan metinlerde ocuklar, akl yrtmeyi, mantksal kurallar, soyut sorunlara kendilerince zmler bulmay renmilerdir.

ocuklara dnme frsat yaratan bu konudaki metinler, ocuklarn dnme, karlatrma, eletirme gibi bilisel srelerini iletmesine yardmc olacaktr. 7-11 ya arasndaki ocuklar bilisel geliime gre Somut lem Dnemindedirler. Piagetnin gelitirdii kurama gre ocuklarn doa olaylarn ve soyut kavramlar anlayamamas somut ilem dneminde olduunun gstergesidir. ocuklarn bilisel ynden gelimelerine yardmc olmak iin ocuklarn sorularna gerek olaylardan yola karak yant vermek gerekmektedir. Doan Kardete yer alan salk, fen ve doa olaylarn konu alan eserlerde dikkati eken zelliklerden bir dieri de, ocuklara kazandrlmas amalanan davranlarn, neden gsterilerek aklanmasdr. Gnlk hayatta anne-babalarn sk sk dile getirdii Gnete ok kalma!, Her gn dilerini frala!, Terli terli su ime! gibi salkla ilgili uyarlar, Doan Karde dergisinde yer alan metinlerde gerekelendirilerek ve ocuun anlamasna olanak salayan yklemelerden yararlanarak aktarlmtr. Bu da ocuun, kazanmas istenen davran iselletirmesine olanak tanmaktadr. ocuklarn yapmamas gereken davranlar arasnda yalan sylemek de vardr. Dergide, ocuklarn yalan sylememesi gerektiine ilikin eitli metinler vardr. ocuklar, ceza almamak, dllendirilmek ya da dikkat ekmek amacyla yalana bavurmutur. Bu durum Kohlbergin gelitirdii ahlak geliimi kuramna gre kahramanlarn ahlaki geliimin 3. ve 4. evreler geleneksel (role uymac) dzeyde bulunduunun gstergesidir. Bu evrede ocuklar, hem yetikinlerin hem de yatlarn onay ve kabuln kazanmak isteyen, iyi olan, cici kz olurlar. Kararlarn alrken ceza veya dllerin etkisinde kalrlar. Metinlerin sonunda yalan sylemenin olumsuz sonular dourduu gsterilmi, dolaysyla ocuk okurlara yalan sylememeleri gerektii mesaj verilmitir.

Hikyelerde dikkati eken zelliklerden biri, hikyelerin bir ders verme amac tamasdr. Ancak verilen iletilerin birou metinde olaya yaylarak, karakterlerin geirdii deiimle verilmitir. Kahramanlarn balarndan geen olaylar sonucunda verdikleri kararlar, bu deiime neden olmutur. Hikyenin kahramanyla kendini zdeletiren ocuk, onun yaad deneyimler sayesinde akl yrterek neyin doru veya yanl olduunu kendisi fark etmitir. Doan Kardete yer alan biyografilerde ise, vurgulanan deerler gelenek sonras dzeyle rtmektedir. Yaamlar aktarlan sanat ve bilim adamlarnn ounun insanla hizmet etmenin erdemine inanan ve bunun iin yaamlarnda eitli zorluklarla mcadele eden kiiler olmalar ne karlmtr. Georges Haendel sanatndan ve inand deerlerden dn vermemek uruna skntlar iinde yaamay gze alm, Robert Koch maddi zorluklarla karlat halde bilimle uramaktan vazgememitir. Bu rnekleri oaltmak mmkndr. Doan Karde dergisinde yer alan Dil Kesinin, elendirmeye ynelik yazlar ierisinde snflandrlan bulmacalar ve fkralarn ocuklarn bilisel, toplumsal ve dil geliimlerine katk salad sylenebilir. Okul dnemi boyunca szck daarc giderek genileyen ocuk, zamanla, kiisel yorumundan ya da zel bir balamdan bamsz olan soyut anlam bilgisi edinir. Bu dnemde ocuun anlam bilgisi yatay ve dikey ynlerde gelimeye devam etmektedir. Yatay anlam, ocuun yetikin tanmlarna uygun gelen tek szcklerini daarcna eklemesi, dikey anlam ise, tek szcn btn anlamlar bir araya toplamasdr. Her iki anlam tipi de okul yllarnda geliir. ocuklar yer, zaman, ilikiler/akrabalklar, mantk ilikilerine ait anlamlar bu yalarda anlamlandrr ve anlarlar. 7-11 yalar arasnda ocuk, cinslere ve trlere ait, nitelemeye ve manta ynelik

szcklerin anlalmasn arttrr. ift anlaml birok szcn anlamlarnn edinilmesi ocuun geliimini ilerletir. Szcklerin grnen anlamnn dndaki anlamn kapmas ocuu zengin ve derin bir dil anlam edinmeye gtrr. Mecaz anlamlar, ataszleri, deyimler, fkralar gndergesi olmayan, soyut ve genel anlamlar ifade ederler. Gzleri buz gibi bakyordu., Erken kalkan yol alr., gibi rnekleri olan bu zel dil ocuklarn anlama ve kullanmlarn bu yalarda etkiler. rnein, Ta gibi kalbi var. cmlesindeki benzetme anlamnn ocuk tarafndan anlalmas erken yalarda balar ama geliimi zaman iinde devam eder. Aslnda benzetmelerin anlalmas ve tam olarak kullanlmas ocuun bilisel geliimi ile de yakndan ilgilidir. Benzetmelerden daha soyut olan ataszlerinin ve deyimlerin yorumlanmas ise, ocuun ergenlik yalarna kadar uzayan bir geliim rnts izler. Mizah kaynakl bilmeceler, bulmacalar ve fkralar ise, anlam geliiminin gerek dzeyini gstermesi asndan ilgintir. 6 ya ncesi ocuklar bulmaca ve bilmecelerin yaplarn henz zememi, fkralar da kartrmaktadrlar. 6-9 ya aras ocuklar bilmecelerin yapsn anlamakla birlikte anlamn karamamaktadrlar. Bilmece, bulmaca anlatrken ekleyip kardklar baz blmler sayesinde asl yapdan uzaklaarak bilgilendirici olurlar. Fkralar anlatmalar istendiinde ise dz anlatma geerler. Anlatlan fkrann bir ksmn komik bulabilirler ama dilin mizaha katksn gzleyemezler. ocuklarn fkralar anlamalarnda fkra tiplerinin rol olduu dnlr. 6 ya ncesi ocuklar dil zelliklerine dayanmayan fkralara, 6-9 ya aras ocuklar, szckleri sesbilgisel yaps ile komikleen fkralara duyarldrlar. 9-12 ya aras ocuklar ift anlaml szcklerin komikliine, 12 ya sonrasnda ise, fkrann yzey yapsndan deil derin yapsndan aldklar anlama younlarlar.

Dergide yaymlanan oyunlarn ocuklarn bilisel, dil ve toplumsal geliimlerine katk salad dnlebilir. Oyunun temel ilevi, ocuun dnyaya uyum salamasn kolaylatrmaktr. ocuk gerek dnyann ne olduunu oyun oynayarak anlar. stemedii durumlarla oyun oynayarak baa kar. Dil ve kavram geliimlerinin temel talarn oyun yoluyla kurar. eitli toplumsal rolleri oyun yoluyla dener. Gerek dnyada her zaman hazr bulmad uyarclar oyun yoluyla bulur. Oyunlarla ilgili bir baka durum da kurallarla ilgili geliimdir. yandan nce ocuklar kurallarn varlnn farknda deillerdir. Oyun oynasalar bile kural yoktur. Onlar oyunu ya bilisel geliimlerine uyarc salamas ya da oyun srecinden haz duymak iin oynarlar. yandan be-alt yana kadar kurallar Tanrnn (yani tm gc elinde bulunduran otorite sahibi birinin veya birilerinin) koyduuna ve dolaysyla

deitirilemeyeceine (hatta deitirilmesinin dnlemeyeceine) inanrlar. Ancak oyun srasnda kurallar sk sk inerler ve bozarlar. Hatta ou zaman kendileri kural retirler ama bunun farknda deildirler. 11-12 yana kadar olan dnem artk oyunun sosyal niteliinin kavrand dnemdir. Oyun sosyal olduu iin deitirilebilir olduu dnlr, ama oyun srasnda kurallar kat bir ekilde srdrlr. Oyun oynarken kurallara sk skya bal kalnr. Bu yatan sonra kurallarn nitelii anlalr ve karlkl uzlama sonucunda kurallar belirlenebilir ve deitirilebilir. Hedef alnan ocuk kitlesi dnldnde dergide eitli meknlarda oynanabilecek oyunlarn ocuklara kurallaryla birlikte sunulmas nemlidir. Doan Karde dergisinde bir yandan ocuun bilisel, kiisel ve toplumsal geliimi desteklenirken dier bir yandan da ocua hayata hazrlayacak durumlar yaratlmtr. Bu dncelerden yola klarak sevgi, mutluluk, aratrma heyecan, kendini

sevme, arkadalk, doa olaylar, hobiler, uralar hakknda iletiler verilerek ocuun geliiminin desteklendii grlmektedir.

Doan Karde dergisinde yaymlanan metinler incelendiinde dergide verilen iletilerde ocuklarn iinde bulunduu ya, geliim dzeyi ile ilgileri, zevkleri ve ihtiyalarnn dikkate alnd anlalmaktadr.

SONU Eitimin temel amac, bireylerin ve toplumun daha ileri bir dzeye ulatrlmasn salamak; daha retken, daha baarl ve daha mutlu bir toplum yaratmaktr. Bir eitim kurumu olan okullarmz, bu ilevini yerine getirirken dier alanlardan da gereken destei almaldr. ocuk dergileri bir lkede ocuk kltrne, sanatna ve edebiyatna katk salayan yaynlardr. ocuk dergicilii alanndaki ilk gelimeler, Amerika Birleik Devletleri ve ngilterede grlr. Dnyada bilinen ilk ocuk dergisi, 1788 ylnda ngilterede yaymlanan Juvenile Magazinedir. Onu The Childrens Magazine (1799) izler. Fakat her ikisi de uzun mrl olmaz. Trkiyede ise, Tanzimat dneminde 1869da Mmeyyiz ile balayan ocuk dergicilii, sonraki yllarda giderek yaygnlamtr. Cumhuriyet ncesi dnemdeki en uzun soluklu dergi, 627 say kan ocuklara Mahsus Gazete adl dergidir. Trk basn dnyasnn Tanzimatla birlikte tanmaya balad ocuk dergileri, verilen rnlerde eitici ve bilgilendirici zelliklerini ne karmlardr. Cumhuriyet sonrasnda yaymlanmaya balayan Doan Karde dergisi, Trkiyede 1945-1978 yllar arasnda 33 yl boyunca yaymlandktan sonra yayn hayatndan ekilmitir. On yl aradan sonra Yap Kredi Bankasnn abasyla 1988 ylnda tekrar yayn hayatnda var olmaya balayan dergi, 1993 ylnda yayn hayatndan tamamen ekilmitir. Bu tezde, ocuk dergilerinde hedeflenen deerler ve bunlarn ocuk eitimine katks Doan Karde dergisi araclyla aratrlmtr. 7-14 ya arasndaki ocuklar hedef kitle olarak alnm, dergide yer alan metinlerdeki deerler ve bu deerlerin ocuk geliimine katks incelenmitir. nceleme, bir ocuk dergisinin tamas gereken zellikler ve 7-14 ya arasndaki ocuklarn bilisel, kiilik, ahlak, dil ve toplumsal geliim evreleri

gz nnde bulundurularak yaplmtr. Yedi ya zerindeki ocuklara hitap eden metinlerin iletileri, ocuklarn ilgi ve ihtiyalar gz nnde bulundurularak seilmitir. Kitaplarda ocuun geliimini olumsuz olarak etkileyebilecek ya da ilenmesi sakncal konularda ileti aktarmnda

bulunulmamtr. Dergide yaymlanan btn trlerde sevgi, mutluluk, hayaller, arkadalkdostluk, yardmlama, i birlii, bencillik, kskanlk, hrszlk, yalan, ihanet, dncesizce hareket etme, vb. konularda iletiler aktarlmtr. Dergide yer alan metinlerdeki iletilerin, ocuun iinde bulunduu geliim zelliklerine uygun olduu ve ocuun bilisel, kiilik, ahlak, dil ve toplumsal geliimlerine katk salad dnlmektedir. Aile ve yakn evre sevgisi, mutluluk, alkanlk, kendini sevme ve zgven, sorumluluk bilinci, zorluklar karsnda ylmama, farkl olma ile ilgili iletiler ocuun kiilik geliimini desteklerken, arkadalk, dostlukla ilgili iletiler de toplumsal geliimi desteklemektedir. Fkralar, el ileri, bulmacalar, oyunlarla ilgili iletilerde ise, ocuklarn hem bilisel geliimi hem de toplumsal geliiminin desteklenebilecei tespit edilmitir. Yalan, bencillik, kskanlkla ilgili iletiler ahlak geliimin salkl ilerlemesi asndan nem kazanmaktadr. Doan Karde dergisinin geni bir okur kitlesine ulamasna olanak salayan zelliklerin banda, derginin okurlaryla kurduu etkili iletiim gelir. Dergi; yaymlad yazlar, dzenledii etkinliklerle n plana km ve ocuklara seslenirken kulland dil ile evreci, yaratc, salkl, yeniliki ve aratrmac bir ocuk profili izmitir. Doan Karde ocuklara sadece okur gzyle bakmam, onlar retimin ierisine sokmann yollarn da aramtr. Dergide yaymlanan okur mektuplar ve iirleri, dzenlenen msamere ve yarmalarda sergilenen eserlerin ocuklarn kendi rnleri olmas, okurlarn dergiyi sahiplenmelerini salamtr. Okurlara ynelik olarak dzenlenen btn bu etkinliklerin

ocuklarn hem kiilik hem de toplumsal geliimlerine nemli katklar salad dnlmektedir. Doan Karde dergisinde yer alan bilgilendirmeye ynelik metinlerde, arlkl olarak salk, bitkiler, hayvanlar, doa olaylarnn oluumu ve eitli tarih bilgiler gibi konular ilenmitir. Bu yazlar ilgi ekici klmak amacyla sk sk ocuklarn gnlk yaamlaryla iliki kurulmu, onlarn evrelerinde olup bitenleri daha iyi gzlemlemelerine olanak salayacak sorular sorulmutur. Yine bu metinlerde konular gerekelendirilerek, ocuun anlamasna olanak salayan somutlamalardan ve yklemelerden yararlanlarak aktarlmtr. Bu da ocuun, kazanmas istenen davran iselletirmesine olanak salamakta ve hem bilisel hem de kiilik geliimini olumlu ynde etkiledii dnlmektedir. Dergide, sadece bilgi vermek amalanmam, kaleme alnan birok trdeki yazlarla da baarl ocuk edebiyat rnlerine de yer verilmitir. Roman, hikye, masal, efsane, an, tiyatro, iir trlerinde yazlan yazlar, baarl rnekler olmalarnn yan sra, yalan, n yarg, bencillik, kskanlk, ihanet ve hrszlk gibi olumsuz davranlarn ele alnmas ynnden ahlak geliime yardmc olmalar dolaysyla nemlidir. Derginin inceleme kapsamndaki saylarnda yaymlanan roman, hikye, an, efsane, tiyatro ve masallarda en ok vurgulanan deer sevgidir. Ayrca iyilik, alkanlk, drstlk, yardmseverlik gibi kiilik zellikleri de kahramanlar hayvanlar arasndan seilen hikyeler araclyla verilmi ve ocuun hem kiilik hem de toplumsal geliimlerine olumlu katklar salanmtr. Elendirmeye ynelik yazlarda ise ocuklarn hem elenmeleri, hem de bilisel ve toplumsal geliimlerine olumlu katk salayacak beceriler kazanmalar hedeflenmitir. ocukluun ayrlmaz bir paras olan oyun ve elence ihtiyac, Doan Karde dergisinde de

kabul grm ve hoa vakit geirirken faydal eyler renmelerini salayacak olan ocuk oyunlar, elileri ve bulmacalar bu amac gerekletirmeye olanak salamtr. Doan Karde dergisinde yer alan metinler araclyla ocua kazandrlmak istenen deerler, ocuun ahlak, kiilik ve toplumsal geliimine nemli katklar salamtr. ocua ahlaki deerlerin kazandrlmasnda, ana-babann, retmenlerin ya da edebiyat rnlerinin pay byktr. Doan Kardete hedeflenen deerlerin verilmesinde ykleme ve somutlama gibi yntemlerin kullanlmas, biyografilerde tantlan kiilerin ocuklar iin rnek oluturmas, ocuklarn metinler araclyla akl yrterek bir karmda bulunmalarna, kendi kararlarn vermelerine olanak tanm ve ocua kazandrlmas istenen deerleri iselletirmesini salamtr. Bu aratrma sonucunda elde edilen veriler, birka kuan ocukluunda yer alan Doan Karde dergisinin ocuk eitimine katksn belirlememize olanak salamtr. 1945li yllarda yayn hayatna balayan dergi, ocuklar gelecein nesilleri olarak grm, lkenin ancak bilim ve sanatla kalknacann altn izmi ve retimi yceltmitir. Hem yaymlad yazlar hem de dzenledii etkinliklerle aratrmac, evreci, yaratc, yaad dnyay bilen ve sorgulayan ocuklar n plana karmtr. Ayrca Doan Kardein hitap ettii ocuk kitlesinin genellikle stanbulda yaayan ve belli bir gelir dzeyine sahip ocuklar olduu, derginin sadece onlarn yaamlarna ynelik etkinliklere yer verdii; bu lkede yaayan ve byk bir ounluu oluturan ocuklarn gereklerinden haberdar olmad da gzlemlenmitir. ocuk dergileri, ocuklar eitme, ynlendirme ve hayata hazrlama gibi ilevlere sahip olmaldr. Bu ilevlerin ocua etkili bir ekilde ulamas, ocuk dergisinin hedefledii deerler ve hedeflenen deerlerin aktarm biimiyle ilintilidir. Dergide yer alan metinlerde, ocuklarla paylalmak istenen duygu veya dncelerin seimi ve aktarm

hem yaznsal ltlere hem de ocuk psikolojisine uygun olmaldr. ocuk dergilerinde deerlerin seiminde ncelikle ocuun iinde bulunduu geliim dzeyi gz nnde bulundurulmaldr. nsanlar, bebeklikten itibaren bilisel, kiisel, ahlak, dilsel ve toplumsal adan farkl geliim evreleri geirirler. Dolaysyla, ocuk edebiyat yazarlarnn, ncelikle hedef okur kitlesinin iinde bulunduu bu geliim evrelerini dikkate almas gerekmektedir. ocuklarn her ya dzeyinde farkl geliim zelliklerinin olmas deerler kadar, deerlerin aktarm biimiyle de ilikilidir. Bu dnceden yola klarak Doan Karde dergisinde hedeflenen deerler ve bu deerlerin ocuk eitimine katks konusunda aratrma yaplmtr. Elde edilen sonular erevesinde gnmz ocuk dergilerini

deerlendirdiimizde ortaya kan tablo pek de i ac deildir. erdikleri yazlar ve resimlerle ocuun bilgi sahibi olmasna, iinde yaad dnyay tanmasna ve evrensel deerleri edinmesine katkda bulunacak dergilerin says olduka azalmtr. Yayn organlar tarafndan kr amal olarak piyasaya srlen izgi-roman niteliindeki dergilerin saysnda bir art sz konusudur. izgi film kahramanlarnn adn tayan ve verdii oyuncaklarla yaynlarn devam ettirmeye alan dergilerin ierikleri de bu kahramanlarn servenlerinden ibarettir. Bu halleriyle dergiler, televizyon ve sinemann bir uzants grnmndedir. Ayrca ticari kayglarla yaymlanan bu dergiler, sayfalarnda reklamlara yer vermek suretiyle, ocuun tketme davran zerinde de etkili olmaktadr. 1945lerin artlarnda Doan Karde gibi bir ocuk dergisinin hem bir banka araclyla kmas hem de ocuk eitimine verdii destek son derece nemlidir ve altm yl sonra bile Doan Karde dergisi standartlarnda bir derginin gnmzdeki olanaklara ramen karlamyor olmas dndrcdr. Bu aratrmayla, ocuk edebiyat ve Trk ocuk dergiciliinde nemli bir yere

sahip olan Doan Kardein 1945li yllarda ocuk eitimine nasl bir katk salad aa karlmaya allmtr. almann sonunda bu konuda gelecekte aratrma yapmak isteyen aratrmaclara u nerilerde bulunulabilir: 1. ocuklar ocuk dergileri ve okuma edimiyle ilkretim alarnda tantklar iin bu dnemde sk sk yz yze geldikleri gnmz ocuk dergilerinin incelenmesi ve dergilerde yer alan metinlerin ocuk Dergilerinin Tamas Gereken Nitelikler zerine bir alma yaplabilir. 2. ocuk Dergicilii alanna yeni adm atm bir aratrmacnn kullanabilecei; bu konuda yol alm aratrmaclarn da ellerindeki kaynaklar kontrol edebilecekleri ve eksiklerini giderebilecekleri geni apl bir ocuk Dergileri Kaynaka Denemesi almas yaplabilir. 3. ocuk dergileri zerine yaplm akademik almalar incelendiinde, yaplan almalarn daha ok dergileri tantmaya ynelik olduunu ve ocuk eitimi konusundaki deerlendirmelerin eksik kaldn sylemek mmkndr. ocuk geliimi alanndaki uzmanlarla yaplacak ortak almalarn bundan sonraki akademik almalara olumlu katklar salayaca dnlebilir. 4. Gemite Trkiyede yaymlanan uzun soluklu ocuk dergileri incelenerek, ocuklarn deien okuma zevkleri ve ilgileri saptanarak ocuk dergicilii alannda almak isteyen yazarlara yol gsterici bir alma yaplabilir. 5. ocuk dergileri zerine allagelmi nitel almalar yerine lme ve deerlendirme tekniklerinin kullanld akademik almalar yaplabilir.

KAYNAKA

Adal, Bilgin (2005). ocuk ve Genlik Edebiyatnda Baka Trl Bir Anlay. Pencere. S.5., s.12-14. Aksan, Doan (1998). Her Ynyle Dil. Ankara: TDK Yaynlar. Alpay, Meral (1980). Trk ocuk Edebiyat. Gneydou Avrupa Aratrmalar Dergisi, S.8-9, s.167-175. Ayta, Gyasettin (1999). ocuk Edebiyat Etrafnda. Cemre, S.11, s.9-10. Balc, Ahmet (2002). ocuklara Rehber Dergisinin ocuk Eitimine Katks Bakmndan ncelenmesi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Mustafa

Kemal niversitesi. Hatay. Bayat, Nihat (2002). Eski Harfli ocuk Dergilerinin (ocuk Bahesi, ocuk Dnyas).ocuk Eitimindeki levleri Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Dokuz Eyll niversitesi. zmir. Bayrak, M. Orhan (1994). Trkiyede Gazeteler ve Dergiler Szl. stanbul: Kll Yaynlar. Ciravolu, ner (2000). ocuk Edebiyat. stanbul: Esin Yaynevi. Ciravolu, ner (1999). ocuk Edebiyat. Virgl, S.17, s.58-59. Dilidzgn, Selahattin (1997). Trkiyede ocuk ve Genlik Edebiyat, ocuk Kltr, (Yayna Haz: pirolu, Nazan & pirolu, Zehra) stanbul: Mavibulut Yaynlar. Dilidzgn, Selahattin (1994). Masaln Eitimdeki Yeri. ada Eitimde Sanat. stanbul: ada Yaam Destekleme Dernei Yaynlar. Doan Karde. Abonelikten Ka Yok!. Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.3. Doan Karde. Duyurular. Nr. 36, 15 Ocak 1947, s.3.

Doan Karde . Sadk Abonelerimize!. Nr. 82, 22 Nisan 1948, s.3. Doan Karde. Doan Karde Mar. Nr. 95, 2 Temmuz 1948, s.3. Doan Karde . dil Kardein Doa Kardee Byk Bir Hediyesi. Nr. 97, 5 Austos 1948, s.3. Doan Karde . Aaa... Gnde 7 Kuru ok Deilmi!.... Nr. 127, 3 Mart 1949, s.3. Doan Karde . Yeni Cumhurbakanmz Celal Bayar!. Nr. 193, 8 Haziran 1950, s.3. Doan Karde. Korede anl Kahramanlarmz!.Nr. 220, 14 Aralk 1950, s.3. Doan Karde. Kapamz: Koredeki Kahraman Babaya Mektup. Nr. 225, 18 Ocak 1951, s. 3. Doan Karde.O Benim Atamdr! . Nr. 252, 6 Temmuz 1951, s.3. Doan Karde. 11 Arkadatlar.Nr. 433, Nisan 1955, s.4. Doan Karde. Beyaz Olmaa zenen Zenci ocuklar. Nr. 390, 18 Mart 1954, s.3. Doan Karde. Karanlk Afrikada Medeniyet I. Nr. 437, Austos 1955, s.13. Doan Karde.Aye Takentin Mektubu. Nr. 481, Nisan 1959, s.3. Doan Karde. Pop arkcs Tayfun Kendini Anlatyor. Nr. 57, Haziran 1993, s.5. Doan Karde. Elveda Doan Karde!. Nr. 63, Aralk 1993, s.3. Dumont, Paul (1991). ocuk Edebiyat, (ev: Ertem, Cengiz) . Literra. Kar Yaynlar, s.34-37. Emirolu, ztrk (1992). Tanzimattan 1928e Kadar Yaymlanan ocuk Gazete ve Dergileri zerine Bir nceleme. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Erciyes niversitesi. Kayseri. Enginn, nci (1985). ocuk Edebiyatna Toplu Bir Bak, Trk Dili, Nisan, S.400, s.186-194.

Erdoan, Fatih (1994). Toplumsal Tarihimizde ocuk Edebiyatnn Yeri. Toplumsal Tarihte ocuk Sempozyumu. (Yayna Haz: Onur, Bekir). stanbul: Tarih Vakf Yaynlar. Ertu, Hasan Refik (1970). Basn ve Yayn Hareketleri. stanbul: stanbul niversitesi Yaynlar. Gander, M. & J. Gardiner, H. W. (1995). ocuk ve Ergen Geliimi. (Yayna Haz: Onur, Bekir). Ankara: mge Kitabevi. Gegel, Hulusi & Gle, H. . (2005). ocuk Edebiyat. Ankara: Kk Yaynclk. Gken, Enver Naci (1968). rnekleriyle ocuk Edebiyatmz. Ankara: Hikmet Yaynevi. Gktrk, Glsm (2001). Medyann ocuk Eitimindeki Rol ve Trkiye ocuk Dergisi rnei. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. stanbul niversitesi. stanbul. Gleryz, Hasan (2003). Yaratc ocuk Edebiyat. Ankara: PegemA Yaynclk Grel, Zeki (2001). Yaynlar. nuur, M. Nuri (1993). Basn ve Yayn Tarihi. stanbul. pirolu, Zehra (2001). ada ocuk ve Genlik Yaznnn Trkiyedeki levi, Geliimi ve Konumu. ada Trk Yazn, (Yayna Haz: pirolu, Zehra ). stanbul: Adam Yaynlar. Kbrs, brahim (2000). Uygulamal ocuk Edebiyat. Ankara: Eyll Yaynevi. Kr, smet (1987). Trkiyede Sreli ocuk Yaynlar. Ankara: Atatrk Kltr Merkezi Yaynlar. kibine Doru ocuk Edebiyatmz. Ankara: Alternatif

Mavi, lknur (2006). ocukta Dil Edinim Kuramlar. Dil ve Kavram Geliimi (Edt: Topba, Seyhan). Ankara: Kk Yaynclk. Meri, Cemil (1986). ocuk Edebiyat Kltrden rfana Dergisi. nsan Yaynlar, s.307-323. Necatigil, Behet (1998). Edebiyatmzda simler Szl. stanbul: Varlk Yaynlar. Neydim, Necdet (2003). eviri ocuk Edebiyat. stanbul: Bu Yaynevi. Neydim, Necdet (2003). ocuk ve Genlik Edebiyat Tarihine Sosyolojik Deiimler Asndan Genel bir Bak. oluk- ocuk Dergisi, S.24, s.24-53. Ouzkan, A. Ferhan (2001). ocuk Edebiyat. Ankara: An Yaynclk. Okay, Cneyd (1999). Eski Harfli ocuk Dergileri . stanbul: Kitabevi Yaynlar. Okay, Cneyd (1995). ocuk Dergilerini Tanmak. Yedi klim Dergisi, S.61, s.76-78. Onur, Bekir ( 2005). Trkiyede ocukluun Tarihi. Ankara: mge Kitabevi. Onur, Bekir (1995). Geliim Psikolojisi. Ankara: mge Kitabevi. Oral, Fuat Sreyya (1967). Trk Basn Tarihi. Ankara: Adm Matbaas. zcan, Hseyin (2004). ocuk Edebiyatnn Milli Kaynaklar. Yamur KltrSanat- Edebiyat Dergisi, S.24.s.23-26. Paget, Jean (1938). ocukta Dil ve Dnce ( ev: Siyavugil, S. Esat ), stanbul: Devlet Basmevi. Postman, Neil (1995). ocukluun Yok Oluu.(ev: nal, Kemal.) . Ankara: mge Kitabevi. Senemolu, Nuray (2002). Geliim, renme ve retim. Ankara: Gazi Kitabevi. Sever, Sedat (2003). ocuk ve Edebiyat. Ankara: Kk Yaynclk. St, Mine (2003). Sevgili Doan Karde. stanbul: Yap Kredi Yaynlar. imek, Hseyin (2001). XIX.Yzyl ocuk Dergicilii ve Eitsel levleri zerine, Milli Eitim Dergisi, S.151, s.34-38.

imek, Hseyin (2002). Tanzimat ve Mutlakiyet Dnemi ocuk Dergilerinin Eitim Asndan ncelenmesi. Yaymlanmam Doktora Tezi, Ankara niversitesi. Ankara. imek, Tacettin (2002). ocuk Edebiyat, Ankara: Rengarenk Yaynlar. irin, Mustafa Ruhi ( 1994 ). 99 Soruda ocuk Edebiyat. Ankara: ocuk Vakf Yaynlar. irin, Mustafa Ruhi (2003). ocuk Modernlemesi ve ocuk Edebiyat: Niin ocukluun Edebiyat Yoktur?. Virgl, S.59, s.59-62. irin, Mustafa Ruhi (20003). ocuk Edebiyatmzda Deiimin Yn. Virgl, S.60, s.66-68. Taha, Ercment (2003). ocuk Edebiyatnn Tarihi Geliimi. Yamur Kltr- SanatEdebiyat Dergisi, S.18.s.12-13. TDK, (1985).Trk Dili, ocuk Edebiyat zel Says. S.400. Topuz, Hfz (2003). II. Mahmuttan Holdinglere Trk Basn Tarihi. stanbul: Remzi Kitabevi. Tr,Vedat Nedim (1999). Yllar Byle Geti. stanbul: Yap Kredi Yaynlar. Uurlu, Selim (1988).ocuk Dergiciliine Genel Bir Bak.ocuk Edebiyat Yll 1988. Gkyz Yaynlar. s. 229-233 Ulusoy, Ayten (Edt.) (2003). Geliim ve renme. Ankara: An Yaynclk. Yaln, Alemdar & Ayta, Gyasettin (2002). ocuk Edebiyat. Ankara: Aka Yaynlar. Yanar, Halit (2001). Bizim Mecmua Dergilerinin ncelenmesi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Fatih niversitesi. stanbul.

Yaar, eyma (2001). lk ocuk Dergilerinden Mmeyyiz. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Marmara niversitesi. stanbul. Yavuz, Muhsine Helimolu (2002). Masallar ve Eitimsel levleri. Ankara: Kltr Bakanl Yaynlar. Yavuzer, Haluk (2003). ocuk Psikolojisi, stanbul: Remzi Kitabevi, Yeilyaprak, Binnur (Edt.) (2004). Geliim ve renme Psikolojisi. Ankara: Pegema Yaynclk. Yldrm, Ali & imek, Hasan ( 2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratrma Yntemleri. Ankara: Sekin Yaynclk.

EKLER EK 1 TRK YEDE YAYIMLANMI OCUK DERG LER (1869-1945) 1- Mmeyyiz. 1869-1870, 1-37. Stk. stanbul. Haftalk. 2- Hazine-i Etfal.1873.1 say 3- Sadakat .1875.6 say 4- Etfl. 1875. 16 say.Tahsin. stanbul. Haftalk 5- Ayine. 1875-1876 .41 say 6- Tercman- Hakikat. 1880.26 say 7- Aile. 1880.3 say 8- Bae. 1880-1881. 40 say.. Kemal. stanbul. Haftalk. 9- ocuklara Arkada. 1881. 12 say. Mehmet emsettin. stanbul.15gnlk. 10- Nev-residegn Mecmuas. 1881. 4 say. H. Tayfur, S. Asaf, Y. Vasfi, stanbul. 11- Vasta-i Terakki. 1882.4 say. Sarafim. stanbul. 15 gnlk. 12- ocuklara Kraat. 1881-1882. 18 say. stanbul. 15 gnlk. 13- Etfal.1886.23 say 14- Mecmua-i Mkaleme. 1886. A. (I). Zahid. Bursa. 15- Numune-i Terakki.1887-1888.9 say. 16- Debistan- Hred 1887.1 say 17- ocuklara Talim. 1887-1888. 9 say. stanbul. 15 gnlk. 18- Vezif-i Ebeveyn Yahut Lahika-i Talim-i Kraat ve Mekteb-i Edeb.1888. Kitap Arakel-Muallim Naci. stanbul. 19- Para Bohas. 1889. Hatice Semiha-Rebia Kmile. stanbul. 20- Mektep. 1891-1895, 1-100. Kitap Karabet. stanbul. 21- ocuklara Mahsus Gazete. 1896-1908. 626 say. bn'l-Hakk Tahir. stanbul.Haftalk. 22- ocuklara Rehber. 1896-1901.166 say. 23- ocuk Bahesi. 1902-1904, 1-14. Necati. stanbul. 24- ocuk Bahesi. 1904-1905. Selanik 25- Musavver Kk Osmanl. 1909. 3 say 26-Alem-i Sbyan. 1906-1914. stanbul. Haftalk. 27- Arkada. 1909-1910, 1-14. Mithat Sadullah. stanbul. 15 gnlk. 28- olpan. 1909. Yakup Hilmi. stanbul. 15 gnlk. 29- Karde Sesi. 1909-1910. stanbul. Haftalk. 30- Mekteplilere Mahsus Musavver akirdan. 1910-1911. stanbul. Haftalk. 31- Vezif-i Etfal. 1910. stanbul. 32- ocuk Bahesi. 1911-1912. stanbul. 33- ocuk Dnyas. 1911-1914. 1-70. Trk Yurdu Ktphanesi, stanbul.Haftalk. 34- Frtna. 1911. Kstenceli Himmet-zde Sdi, stanbul. 35- Talebe Defteri. 1911-1917, 1-49. Muallim Ahmet Halit. stanbul. 36- Gen Kalemler. 1911-1912. Nesimi Sarm. Selanik. 15 gnlk. 37- ocuk Duygusu. 1911-1914, 1-61. Ltf Leon. stanbul. Haftalk.

Talebe. 1911-1912. stanbul. 15 gnlk. ocuk Dostu. 1912, 1-2. Tevfik Nurettin, stanbul. Haftalk. Terbiye ve Oyun. 1911. Selim Srr, stanbul. ocuk Dnyas. 1913. Tevfik Nurettin, stanbul. Haftalk. ocuk Yurdu. 1913, 1-10. Girid Rahmi - Mahmud S'im. stanbul.Haftalk. 43- Genlik Alemi. 1913, 1-4. Mehmet Halet, stanbul.15 gnlk. 44- Gzel Prens. 1913. Sisak Ferid. stanbul. Haftalk. 45- Ciddi Karagz. 1913. 3 say. Karagz Gazetesi, stanbul. 46- Mektep Mzesi. 1913. Ahmet Edp. stanbul. 15 gnlk. 47- Mektepli. 1913-1914. Mamum. stanbul. 48- Musavver Hukuk-i Etfl. 1913. Emir Mahmud Hilmi, stanbul. 49- Trk yavrusu. 1913. 2 say. Trk ktphanesi. Haftalk. 50- ocuklar Alemi.1913.10 say. 51- Krlang.1913.3 say. 52- ocuklara Rehber. 1914. Ahmet Mithat, stanbul. 53- ocuk Dostu. 1914. 13 say. stanbul. 54- ocuk Duygusu. 1913-1914.61 say. stanbul. 15 gnlk. 55- Genler Defteri. 1914. Muallim Ahmet Halit. stanbul. 15 gnlk. 56- Mektep. 1914. Gafur Reat Mirza-zde. stanbul. 15 gnlk. 57- Seyyle. 1914. Adile Necati, stanbul. 58- Trk ocuu. 1914. zmir. 15 gnlk. 59- Mini Mini.1914.7 say. 60- ksz Yurtlar Mecmuas. 1917. Tayyar. Konya. 15 gnlk. 61- Hr ocuk. 1918.3 say. M. Asaf, Hseyin, Kasm, stanbul. 62- Kkler Gazetesi. 1918. 8 say. Aziz. stanbul. Haftalk. 63- Trk Genci. 1918. Ahmet Esat. stanbul. Aylk. 64- Lne. 1920, 1-3. ibrahim Ekrem, stanbul. Haftalk. 65- Hacyatmaz.1920.1 say. 66- Trkiye Halk Mektepleri Mecmuas. 1921. stanbul. 67- Bizim Mecmua. 1922-1927.74 say Hulusi-Mehmet Ali. stanbul.Haftalk. 68- ocuk Postas. 1923. 18 say. stanbul. 69- bbn. 1923. Recai. stanbul. 70- Talebe Mecmuas. 1923. Hikmet Arif. stanbul. 15 gnlk. 71- t Pt.1923.4 say. 72- Yeni Yol.1923-1926. 113 say. 73- Gen Mektepliler. 1924. Muallim Ahmet Hilmi, stanbul. 15gnlk. 74- Haftalk Resimli Gazetemiz. 1924. 7 say.Tahsin Demiray. stanbul. Haftalk. 75- Resimli Dnya. 1924-1925, 1-21. Orhan Seyfi. stanbul. 76- Resimli Eytm Mecmuas. 1925. .Hamid Nuri. stanbul. 77- Resimli Mecmua. 1925. Tahsin Demiray. stanbul. 78- Sevimli Mecmua. 1925. 13 say. M. Zekeriyya (Sertel). stanbul. 79- Mektepliler Alemi. 1925. 6 say. 80- iek. 1926. Ruhi. stanbul. 15 gnlk. 81-Grbz Trk ocuu. 1926-1928, 1-24. Dr. Fuat Mehmet, stanbul.Aylk. 82-ocuk Dnyas. 1927. 30 say. stanbul. Haftalk. 83-Yeni Yol. 1925-1926, 1-83. Muallim Nedim Turul, stanbul. Haftalk.

3839404142-

84-Annelere ve ocuklara Salname. 1927. Himaye-i Etfal Cemiyeti.Yllk. 85- ocuk Yldz. 1927. 10 say. zmir. Haftalk. 86-ocuk Sesi. 1928. 87- Genlik. 1928. Cemal, stanbul. Aylk. 88- Altun Kalem. Ahali Yurdu. Bulgaristan. 15 gnlk. 89- Hacyatmaz. Diken Neriyat, stanbul. 90- ocuk Sesi. 1932-1937, 106-400, cilt 5-16. M. Faruk Grtunca. stanbul. Haftalk. 91- en ocuk. 1932-1933, 1-17. Mehmet kr, stanbul.15 gnlk. 92- Afacan. 1934-1939. M. Faruk Grtunca. stanbul. Haftalk. 93- alkan ocuk. 1934-1935, 1-38. Refik Emin. stanbul. Haftalk. 94- Mektepli Gazetesi. 1934-1935. M. Sami Karayel, stanbul. Haftalk. 95- Oklahoma. 1935-1955. Alaadin Kral. stanbul. 15 gnlk. 96- Olgun ocuk. 1935. Burhan Bilbaar. stanbul. Haftalk. 97- Ate. ocuklar iin. 1936-1938, 1-25. Tahsin Demiray. stanbul.Haftalk. 98- ocuk. 1936-1948, 1-400. 1-25. Cilt 3-9. Fuat Umay. Ankara. Haftalk. 99- Gelincik. 1936. M. Faruk Grtunca. stanbul. 100- retmen ileri. ocuklara hikye demeti. 1936-1937. Nahide Bilbaar Burhan Atasayar. stanbul. Dzensiz. 101- Yavrutrk. ocuk gazetesi. 1936-1942, cilt 1-12. Tahsin Demiray. stanbul. Haftalk. 102- Yeni Kltr. Ailede ocuk, Mektepte ocuk.1936-1945, 1-92. Kzm Nami Duru. Ankara. Aylk. 103- Cumhuriyet ocuu. 1938-1939, 1-52. Zahide Tan. stanbul. Haftalk 1 0 4 - ocuk Gazetesi. ocuk haklarn korur havadis gazetesi.1938, 1-5.M. Muzaffer, stanbul. 105- Asrn ocuu. 1939-1940, 1-25. Sha Tkel. zmir. Haftalk. 106- Binbir Roman. 1939-1952. Tahsin Demiray. stanbul. Haftalk. 107- Binbir Roman. 1941-1947. Tahsin Demiray. stanbul. Aylk. 108- ocuk Romanlar. 1941, 1-29. M. Faruk Grtunca. stanbul. Haftalk. 109- Bilmece. 1943-1945, 1-108. Cemile Tuna. stanbul. Haftalk. 110- ocuk Dnyas. 1943. D.N. Arsan. stanbul. Haftalk. 111- ocuk Haftas. 1943-1949, 1958-1959, 26-350, 1-84, 1960-1963, 1964.1-52, 1-42. stanbul. Haftalk. 112- Trk ocuu. 1944-1946. Naki Tezel. Ankara. 15 gnlk. 113- ocuk Gz. 1945-1946, 1-52. 1-6. Faruk Grtunca. stanbul. Haftalk. 114- Doan Karde. 1945-1978. V. Nedim Tor. stanbul. Aylk. 115- en ocuk. 1945-1947, 1-60. Bahaddin Ycel. stanbul. Haftalk (Alpay,1980;Okay,1999 ).

EK 2

ALFABET K D Z N TEKERLEME AYETA,Sevin Uur(An.), Gln Bir Rya Grdm!, Nr.13, 1 ubat 1946, s.16-17 ANI Atatrkn ocuk Dostlar, Nr. 30, 15 Ekim 1946 , s.6. (Cemal Nadir Amcann), 3 ocukluk Hatras, Nr. 11, 1 Ocak 1946 , s.7. (Kk Muhittinin bandan neler geti?), 1Lokomotif, 35Vagon!,(C.B), Nr. 27, s.17-18, 1Eyll 1946 ARUTAY, Hatice (Yaz.), stanbuldan Danimarkaya, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.5. ARUTAY, Hatice (Yaz.), stanbuldan Danimarkaya, Nr. 51, 1 Eyll 1947 s.5-6 ARUTAY, Hatice (Yaz.), stanbuldan Danimarkaya, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s. 9. ARUTAY, Hatice (Yaz.), stanbuldan Danimarkaya, Nr. 73, 19 ubat 1948, s.5. TALUY, Nihal Yalaza, Ylan, Nr. 59, 13 Kasm 1947, s. 5. TALUY, Nihal Yalaza, Oyann Ryas, Nr. 60, 20 Kasm 1947 s. 5. TALUY, Nihal Yalaza, Yldz Olmak stiyordum!, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s. 5. TALUY, Nihal Yalaza, En Gzel iekler, Nr. 62, 4 Aralk 1947, s. 5. TALUY, Nihal Yalaza, Leylann Kiracs, Nr. 63, 11 Aralk 1947, s. 5.

B YOGRAF ALPAR, Mnevver(Yaz.),O da Bir ocuktu,Nr. 1, 1 Mays 1945. s. 28. ALPAR, Mnevver (Yaz.),Mozart, Nr.4, 1Austos 1945, s. 31. Aye ABLA (An.),Kk Hans...Byk Andersen!, Nr.7, 1 Kasm 1945, s. 12. SEDEN, Fahrnnisa (An.),William Shakespeare, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 5. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Florance Nightingale Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 21 (Oda Bir ocuktu), Arimed, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 6-7. (Oda Bir ocuktu),Galile, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 5. (O da Bir ocuktu), Pastr, Nr. 40, 15 Mart 1947, s. 4. (O da Bir ocuktu), Cemal Nadir Gler, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s. 6 (O da Bir ocuktu), Robert Koch, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s. 9. (O da Bir ocuktu), Jorj Stefenson, Nr. 43, 1 Mays 1947, s. 6. (O da Bir ocuktu), Beethowen, Nr. 44, 15 Mays 1947, s. 9-10. (O da Bir ocuktu), Frederic Chopin, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s. 9-10. (O da Bir ocuktu), Mozart, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s. 4-5. (O da Bir ocuktu), Bach, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s. 4. (O da Bir ocuktu), Georges Haendel, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s. 6. (O da Bir ocuktu), Schubert, Nr. 49, 1 Austos 1947, s. 6. (O da Bir ocuktu), Wagner, Nr. 50, 15 Austos1947, s. 6. (O da Bir ocuktu), Verdi, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s. 9.

(O da Bir ocuktu), Joseph Haydn, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s. 6. (O da Bir ocuktu), Televizyonu cat Eden Adam Fransworth, Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 5.

EFSANE GNEY, Eflatun Cem, Sar Kz Efsanesi,Nr. 30, 1Ekim 1946, s.8. Hikayeci TEYZE (ev.), Gm Topuklu Teke, Nr. 39, 1 Mart 1947, s.4-5-6. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Gne, Gndz ve Gece, Nr.36, 15 Ocak 1947, s.4. TENDAR, Nahit (An.), Gne, Ay ve Yldzlar,Nr. 13, 1 ubat 1946, s.4-5-6. TENDAR, Nahit (An.),Altn Post Masal, Nr. 14, 15 ubat 1946, s.4-5. TENDAR, Nahit (An.),Neme Arslan ,Nr. 15, 1 Mart 1946, s.4-5. TENDAR, Nahit (An.),Lern Glndeki Ylan, Nr. 16, 15 Mart 1946, s.17-18-19. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.), ahitler Kayas, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.9-10. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.), Salkm St, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.10 SELUK, mer (An.), Tanrnn Balar, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.10 Hikayeci Teyze (An.), Yeil Ejderha, Nr. 68, 15 Ocak 1948, s.5. AKAR, Adem (An.), Anne lenci, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.16 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Kahraman Cabca, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.5-6. TALUY, Nihal Yalaza (An.), Ccelerin Hediyesi, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.4-5. TALUY, Nihal Yalaza (An.), Talihle Akl, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.4-5. TALUY, Nihal Yalaza (An.), iek, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.4. TALUY, Nihal Yalaza (An.), Sihirli Keman, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.6. TALUY, Nihal Yalaza (An.), Mumcunun Srr, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.6 TALUY, Nihal Yalaza (An.), ieklerin Gelini, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.5-6 FIKRA Kah, Kah, Kah!, Nr. 1, 1 Mays 1945, s.8 Kah, Kah, Kah!, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 4, 1 Austos 1945, s.15. Kah, Kah, Kah!, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s.13. Kah, Kah, Kah!, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s.15. Kah, Kah, Kah!, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 8, 15 Kasm 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 9, 1 Aralk 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 10, 15 Aralk 1945, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 11, 1 Ocak 1946, s.8. Kah, Kah, Kah!, Nr. 12, 15 Ocak 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 13, 1 ubat 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 14, 15 ubat 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 15, 1 Mart 1946, s.8. Kah, Kah, Kah!, Nr. 16, 15 Mart 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 19, 1 Mays 1946, s.9.

Kah, Kah, Kah!, Nr. 20, 15 Mays 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 25, 1 Austos 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 26, 15 Austos 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s.9. Kah, Kah, Kah!, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s.9 Kahkaha, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s.9. Kahkaha, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s.9. Kahkaha, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s.11. Kahkaha, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s.11. Kahkaha, Nr. 33, 1Aralk 1946, s.11. Kahkaha, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s.11. Kahkaha, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s.11. Kahkaha, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s.11. Kahkaha, Nr. 37, 1 ubat 1947, s.11. Kahkaha, Nr. 38, 15 ubat 1947, s.11. Kahkaha, Nr. 39, 1 Mart 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.7. Nasl renecek? ,Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.5. Kahkaha, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.7 Kahkaha, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.7. Kahkaha, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.7.

ROMAN CLEWES, Dorothy , Vahi Ormandaki Kulbe, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 16, 15 Mart 1946, s.8-9-12-13. CLEWES, Dorothy , Vahi Ormandaki Kulbe, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 17, 1 Nisan 1946, s.8-9-12-13 CLEWES, Dorothy , Vahi Ormandaki Kulbe, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.8-9-12-13. CLEWES, Dorothy , Vahi Ormandaki Kulbe, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 19, 1 Mays 1946, s.8-9-12-13. ELIOT, George, Kaybolan ocuk, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 26, 15 Austos 1946, s.8-9-12-13.

ELIOT, George, Kaybolan ocuk, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 27, 1Eyll 1946, s.8-9-12-13. ELIOT, George, Kaybolan ocuk, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s.8-9-12-13. ELIOT, George, Kaybolan ocuk, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 29, 1 Ekim 1946, s.8-9-12-13. ELIOT, George, Kaybolan ocuk, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 30, 15 Ekim 1946, s.8-9-16-17. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 7, s.8-9-12-13, 1 Kasm 1945 HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 8, 15 Kasm 1945, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 9, 1 Aralk 1945, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 10, 15 Aralk 1945, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 11, 1 Ocak 1946, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 12, 15 Ocak 1946, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 13, 1 ubat 1946, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 14, 15 ubat 1946, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 15, 1 Mart 1946, s.8-9-12-13. HAGEN, Victor, Kzl Derili Kahraman!, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 16, 15 Mart 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 20, 15 Mays 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.8-9-12-13. OBRIEN, Jack, Gm Kaptann Dn, (ev:Fsun BARBAROSOLU), Nr. 25, 1 Austos 1946, s.8-9-12-13. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.10. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.16. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.20. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.10. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.20-21 EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.10. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.15. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.9-10.

EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.15. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 49, 1 Austos 1947 s.15. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 50, 15 Austos 1947 s.15. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.15-16. EMRE, Seluk K. (ev.),Dnyay Dolayorum, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.9-10. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 56,23 Ekim 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.4, AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 59, 13 Kasm1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 66, 1 Ocak 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 67, 8 Ocak 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 68, 15 Ocak 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 69, 22 Ocak 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn nanlmaz Servenleri Nr. 70, S.4, 29 Ocak 1948 AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn Aya Seyahati Nr. 71, 5 ubat 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn Aya Seyahati Nr. 72, 12 ubat 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn Aya Seyahati Nr. 73, 19 ubat 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn Aya Seyahati Nr. 74, 26 ubat 1948, s.4. AKAR, Adem (Yer.),Yldrmn Aya Seyahati Nr. 75, 4 Mart 1948, s.4. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 54, S.10 ,9 Ekim 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 55, S.10 ,16 Ekim 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 56, S.10 ,23 Ekim 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 57, S.10 ,30 Ekim 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 58, S.10 ,6 Kasm 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 59, S.10 ,13 Kasm 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 60, S.10 ,20 Kasm 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 61, S.10 ,27 Kasm 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 66, 1 Ocak 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 67, 8 Ocak 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 68, 15 Ocak 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 69, 22 Ocak 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 70, 29 Ocak 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 71, 5 ubat 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 72, 12 ubat 1948, s.10.

TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 73, 19 ubat 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 74, 26 ubat 1948, s.10. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kk Robinsonlar Nr. 75, 4 Mart 1948, s.10. R ALNIGEN , Celal, Sokamz, Nr.71, 5 ubat 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, Sokak Feneri, Nr.74, 26 ubat 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, Aac Sev, Nr. 69, 22 Ocak 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, Mevsimler, Nr.75, 4 Mart 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, Saatim, Nr.72, 12 ubat 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, Kardeim, Nr.73, 19 ubat 1948, s.3 ALNIGEN , Celal, K, Nr.70, 29 Ocak 1948, s.3 ARIBURNU, Orhan, Dmek, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.15 ARIBURNU, Orhan, Bilirim, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.15 ARIBURNU, Orhan,Horoz, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.5 Gzel Yaz ve iirler, Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 8 Gzel Yaz ve iirler, Nr. 14, 15 ubat 1946 s. 6 HALMAN, Talat, 19 Mays, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s.5 HALMAN, Talat, Yzyorum, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s.28 HALMAN, Talat, Balk, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s.28 Kardelerimden iirler, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 14 Kardelerimden iirler, Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 16 Kardelerimden iirler, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 8 Kardelerimden iirler, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 8 Kardelerimden iirler, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 6 Kardelerimizden iirler, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 22 Kardelerimizden iirler, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 24 Kardelerimizden iirler, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 9 Kardelerimizin Yaz ve iirleri, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s.22 3 iircik, Nr.9, 1 Aralk 1945, s.6 3 iir, Nr. 12, 15 Ocak 1946, s.17 3 Kk iir, Nr. 13, 1 ubat 1946, s.7 REG, kr Enis, Aalar, Nr. 4, 1 Austos 1945, s.30 REG, kr Enis, Kar, Nr. 15, 1 Mart 1946, s.13 REG, kr Enis, Bebek, Nr. 15, 1 Mart 1946, s.13 REG, kr Enis, Kitaplarm, Nr.17, 1 Nisan 1946, s.8 REG, kr Enis, Kardeim ,Nr.17, 1 Nisan 1946, s.8 REG, kr Enis, Her Sabah, Nr.17, 1 Nisan 1946, s.8 REG, kr Enis, Ho Geldin, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.6 REG, kr Enis, Bayram Yeri,Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.6 REG, kr Enis, Missouri ,Nr. 19, 1 Mays 1946, s.6 REG, kr Enis, Yolun Ak Olsun!,Nr. 19, 1 Mays 1946, s.6 REG, kr Enis, Bahar Bayram, Nr.20, 15 Mays 1946, s.5 REG, kr Enis, Hele Tatil Gelsin!, Nr.20, 15 Mays 1946, s.5 REG, kr Enis, Bir Yanda! , Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.7 REG, kr Enis, Her Akam , Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.7 REG, kr Enis, Allahasmarladk, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s.7

REG, kr Enis, Fotoraf , Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.7 REG, kr Enis, Bizim Ky, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.7 REG, kr Enis, Ma , Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.5 REG, kr Enis, Pazar Gnleri, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.5 REG, kr Enis, Plaja Gidelim, Nr. 25, 1 Austos 1946, s.5 REG, kr Enis, Ben de Okula Gideceim!, Nr. 26, 15 Austos 1946, s.7 REG, kr Enis, eker Bayram, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s.5 REG, kr Enis, Leylek, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s.5 REG, kr Enis, Elma Aac, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s.7 REG, kr Enis, Memleketim, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s.7 REG, kr Enis, Dnyay Dolasam!, Nr.36, 15 Ocak 1947, s.6 iir Yarndan Semeler Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 13 iir Yarndan Semeler Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 14 iir Yarndan Semeler Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 7 iir Yarndan Semeler Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 13 iir Yarndan Semeler Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 14 iir Yarndan Semeler Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 13 iir Yarndan Semeler Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 15 iir Yarndan Semeler Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 16 iir Yarndan Semeler Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 15 iir Yarndan Semeler, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 15 TR, Vedat Nedim, Atatrk An, Nr.31, 1 Kasm 1946, s.2 T YATRO ALP, Saadet kesus (Yaz.), nci Gerdanlk,Nr. 12, 15 Ocak 1946, s.13-14-15-16. Aye ABLA (Haz.), yi Kalbli Korkuluk Nr. 1, 1 Mays 1945 s.18-19-20-21. Aye ABLA (Haz.), Ayakkabc ile yi Kalpli Cinler Nr. 2, 1 Haziran 1945, s.19-2021-22-23. Aye ABLA (Haz.), Altn Kaz! Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s.10-11-12-13-14. Aye ABLA (Haz.), Tarla Kuu ile Yavrular Nr. 4, s.19-20-21-22, 1 Austos 1945 Aye ABLA (Haz.), Srma Sala Ay Nr. 5, 1 Eyll 1945, s.18-19-20-21. Aye ABLA (Haz.), Tilki ile Deve Nr. 6, 1 Ekim 1945, s.12-13-14-19. Aye ABLA (Haz.), irkin rdekik! Nr. 7, s.13-14-15-16, 1 Kasm 1945. Aye ABLA (Haz.), Yaramaz Civciv! Nr. 8, 15 Kasm 1945, s.13-14-15. Aye ABLA (Haz.), Rzgarla Gne! Nr. 9, 1 Aralk1945, s.13-14-15-16. Aye ABLA (Haz.), Kl Kedisi Nr. 19, 1 Mays 1946, s.16-17-18. Aye ABLA (Haz.), Kl Kedisi Nr. 20, 15 Mays 1946, s.16-17-18. Aye ABLA (Haz.),A Kadnn Marifetleri, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s.6-7-8. Aye ABLA (An.),Gelincikler Vadisi Nr. 14, 15 ubat 1946, s.15-16-17-18. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Kedi Yavrusu! , Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s.13. TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Deneme , Nr. 31, 1 Kasm 1946, s.23-24-25-26. TALUY, Nihal Yalaza (Haz.), Bir Konser Davetiyesi, Nr. 39, 1 Mart 1947, s.10. TR, Vedat Nedim (Yaz.), ocuk Bayram Nr. 17, 1 Nisan 1946, s.17-18. TR, Vedat Nedim (Yaz.), Byynce Ne Olacam? Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.13. TR, Vedat Nedim (Yaz.),Belediye Bakanmz Seiyoruz! Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.15-16-17-18.

TR, Vedat Nedim (Haz.),Mesut ocuklar lkesi! Nr. 10, 15 Aralk 1945, s.13-1415. MASAL ACAROLU, Trker (ev.), Kartal Yuvas, Nr.15, 1 Mart 1946, s.6-7-8. Aye ABLA (An.),Deniz Bebekleri, Nr. 16, 15 Mart1946, s.4-5. Aye ABLA (An.),Kpkk, Nr. 7, 15 Kasm 1945, s.16-17. Aye ABLA (An.), Uyuyan Gzel Konca Gl, Nr.15, 1 Mart 1946, s.16-17-18. Aye ABLA (An.), Krmz Sapl Tahta Krek, Nr.14, 15 ubat 1946, s.7-8. Aye ABLA (An.),Parmak ocuk, Nr.12, 15 Ocak 1946, s.4-5-6-7. Aye ABLA (An.),Krmz Ccenin Hediyeleri, Nr.32, 15 Kasm 1946, s.24-25-26. BARBAROSOLU, Osman (ev.),Karbeyazla Glpenbe, Nr.6, 1 Ekim 1945, s.2425-26. BKER, Ayhan (An.), Oduncu Babayla Kz!, Nr.7, 1 Kasm 1945, s.4-5-6. BKER, Ayhan (An.),Bir Gze Bir Demet Gl!, Nr.11, 1 Ocak 1946, s.4-5-6. ESENKOVA, Enver (ev.),Pazar Ana ve ki Kz, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.16-1718. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.),Ver Elini Masal Dnyas!, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 5. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.),Basdbacakla Buluma!, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 8. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.), Yerdinleyen, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 8-9. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.),Yer Ccesi, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 10. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.),Niancba, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 8. GNEY, Eflatun Cem (Yaz.),Kuyucuba, Nr. 37, 1 ubat 1947, s.10. Hikayeci TEYZE (An.), Talihli Kz, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s.25-26. Hikayeci TEYZE (An.),Firavunun Hazinesi, Nr. 37, 1 ubat 1947, s.4-5. NEL, Beyhan (ev.),Beyaz lkenin Prensesi!, Nr.10, 1 Aralk 1945, s.5-6-7. SEDEN, Fahrnnisa (An.), htiyar Leylek, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s.14-15. SEDEN, Fahrnnisa (An.), Kuzum Anne Bir Masal Syle!, Nr. 1, 1 Mays1945, s.56-7. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Kuzum Anne Bir Masal Syle!, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s.4-5-6. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Kapal arnn alan Saati, Nr. 4, 1 Austos 1945, s.5-67-8. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Altn Yzk, Nr.5, 1 Eyll 1945, s.4-5-6. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Telsiz Keman, Nr.6, 1 Ekim 1945, s.5-6-7. SEDEN, Fahrnnisa (An.),Parmak Abla, Nr.9, 1 Aralk 1945, s.4-5-6 SEDEN, Fahrnnisa (An.),Kar Kraliesi, Nr.11, 1 Ocak 1946, s.13-14 SEDEN, Fahrnnisa (An.), Yeil Bezelye, Nr.13, 1 ubat 1946, s.13-14 SELUK, mer (An.),Tavan Neden Dudakldr?, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 9 AKAR, Adem (ev.),Garbalan Nine, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s.13 AKAR, Adem (ev.),Kahraman At, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s.21-22 AKAR, Adem (ev.),Ar, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s.14 AKAR, Adem (ev.),Eein Dilei, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 17 AKAR, Adem (ev.),Kurbaa Prenses, Nr. 37, 1 ubat 1947, s.22-23 AKAR, Adem (ev.),Leopardla Ceylan, Nr. 16, 15 Mart 1946, s.13-15 AKAR, Adem (ev.),Kurnaz Tavan!, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s.4-5-6 AKAR, Adem (ev.),aylakla Tavuk, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s.4-5

AKAR, Adem (ev.),Tavanla Kk Kz, Nr. 19, 1 Mays 1946, s.8 AKAR, Adem (ev.),akalla Timsah, Nr. 20, 15 Mays 1946, s.13-14 AKAR, Adem (ev.),Tavann Bana Gelenler, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s.14-15 AKAR, Adem (ev.), ki akal Masal, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 6-7 AKAR, Adem (ev.),Sakakuu ile Ay, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.4 AKAR, Adem (ev.),Tavanla Kirpi, Nr. 25, 1 Austos 1946, s.8 TALUY, Nihal Yalaza (ev.),Ylan, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 19-20 TALUY, Nihal Yalaza (ev.),Fare Kz, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 9 TALUY, Nihal Yalaza (ev.),Cce Geyik Pelando, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s.4-5-6 TALUY, Nihal Yalaza (ev.),Hkmdar ve ahin, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.13 TALUY, Nihal Yalaza (ev.), ki Karde, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.13-14 TALUY, Nihal Yalaza (ev.),Yedi Elmas Ta, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s.14 TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Deerli Yarg, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s.13-14 ULUMAN, Belma (An.),Oh! Afiyet Olsun!, Nr. 16,15 Mart 1946, s.6-15 vnmenin Cezas,Nr. 39, 1 Mart 1947, s.6 Maymunla Tavan, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 8 Hikayeci Teyze (An.), Sarmsan Srr, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.22 SELUK, mer, Tavan Kardein At, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.9-10 AKAR, Adem (An.), Sivrisinekler Prenseslerini Aryorlar!, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.15 AKAR, Adem (An.), Kskanlk, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.16 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Aslann Arad Adam,Nr. 45, 1 Haziran 1947, s. 16 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Can Sklan Prenses,Nr. 50, 15 Austos1947, s. 20 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Felein Hediyesi,Nr. 51, 1 Eyll 1947, s. 6 TALUY, Nihal Yalaza ( An.), Tek Gzl Hasan,Nr. 56, 23 Ekim 1947, s. 5 TALUY, Nihal Yalaza ( An.), Gkgzn Elma Aac,Nr. 65, 25 Aralk 1947, s. 5 YK Aye Abla (An.), Zavall Yldrm, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 9-10-11 Aye Abla (An.), Cemileyi Tanr msnz?, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s.6-7-8 W LDE, Oscar Neeli Prens, (ev: Ayhan BKER), Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 12-13 Aye Abla (An.), Cemilenin Komular, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s.28-29-30 G RG N, F. , Kartalla arpan Hasan, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 9 Aye Abla (An.), Kurttan Kpek Olur mu?, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 12-13-14 ECKSTE N, Klaus (ev.), lk nsanlarn Hikayesi, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 28 Bahenin lk Hayvan: Dilber, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 10-11-12 ECKSTE N, Klaus (ev.), lk nsanlarn Hikayesi, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 28 Aye Abla (An.), Gkten Yaan Dad, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 18-19 TENDAR Nahit (An.), Ormanda K Hazrl.., Nr. 9, 1 Aralk 1945, s. 7-8 Aye Abla (Yaz.), Ahmetin Gvercinleri, Nr. 10, 15 Aralk 1945, s. 16-17 GLEN, Nur, Krk Saat, Nr. 10, 1 Ocak 1946, s. 18-19 Aye Abla (Yaz.), Ahmetin Gvercinleri II, Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 18-19 TR, Sevin (Yaz.), Tekirin Tvbesi, Nr. 12, 15 Ocak 1946, s. 18-19 TOLSTOY htiyar Dede ile Torun, (ev. Val Nurettin, ), Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 13 TR, Sevin (An.), Byk Ac!, Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 14-15 SEK ZLER, Agh (An.), Aptal Ali, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 7

CREANGA, on , Tembel Bir Adamn Hikayesi, (ev: E. ESENKOVA), Nr. 17, s. 16, 1 Nisan 1946 BLATTER, Dorothy, Kendi Kitab!, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 7-8 Aye ABLA (An.), Karncalar, Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 4-5 TR Sevin (An.), Karnca Dn, Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 4 TOLSTOY , htiyar At, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 4 TOLSTOY ki Tccar Aptal Fare, (ev: N. Y. TALUY), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 4 NAJ V N, v. Fndk, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 4-5 NAJ V N, v. Yourt Hrszlar, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 251 Austos 1946, s. 1314-15 TOLSTOY ,Hayvan Hikayeleri, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 4 AKAR Adem (An.), Yamur Bulutu, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 8 ISTYAKOVA-VER ,E.M. ki Adan Hikyesi, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 26, 15 Austos 1946, s.14-15-16-17 AYSU, Mnir (An.), Bldrcn, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 18 TALUY, N. Y. (ev:), Yalan, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 6-7-8 AYSU, Mnir (An.), Kk Hayvan Hikayeleri, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 14 AKAR, Adem (An.), Kuzeyden Gelen Adam, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 4 GRKEY, Aykut (An.), Arkada Kelebek, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 5 TOLSTOY,Ktle yilik, (ev: N.Y. TALUY), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 14-15-16 Aye ABLA (An.), Nedir? Nasl? Niin?, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 17-18 Aye ABLA (An.), Termitlerin Hayat, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 4-5 TALUY, N. Y. (ev:), Kk Eskimo, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 7-8 TALUY, N. Y. (ev:), Kargayla Yavrular, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 19 AKAR Adem (An.), Masallara nanan ocuk, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 20-21 Hikyeci Teyze (An.), Btnleme mtihan, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 4-5 Aye Abla (Haz.), Arlar Yollarn Nasl Bulurlar ? ,Nr.75, 4 Mart1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Ar Ka Yl Yaar? ,Nr.73, 26 ubat 1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Ar Nasl Petek Yapar ?,Nr.73, 19 ubat 1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Ar m Daha abuk Uar, Kelebek mi? ,Nr.72,12 ubat 1948, s.9 AKAR Adem (An.), Tembel Gelin, Nr,72,12 ubat 1948, s.5 Aye Abla (Haz.), Ar Niin Sokar? ,Nr,70,5 ubat 1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Ku Ty Adas, Nr,70,29 Ocak 1948, s.9 Hikyeci Teyze (An.), Bir Takmrnn Anlattklar ,Nr, 69, 22 Ocak 1948,s.5 Aye Abla (Haz.), Ku Ty Adas, Nr.69, 22 Ocak 1948, s.9 Aye Abla (Haz.),Kutup Kazalar, Nr. 68,15 Ocak 1948, s. 9 DERSAN, Nazm (An.), alan Hayvan , Nr. 67, 8 Ocak 1948, s.5 Aye Abla (Haz.), Kutuplarda Bitki Var m?, Nr. 67, 8 Ocak 1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Kutup Hayvanlar, Nr. 66, 1 Ocak 1948, s.9 Aye Abla (Haz.), Meteor Nedir? ,Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.8 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Bizim Fndk ,Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.8 Aye Abla (Haz.), Yeni Amerika ,Nr.64, 18 Aralk 1947, s.9 AKAR, Adem (An.), K Misafiri, Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.8 Aye Abla (Haz.), Kutuplara Nasl Gidilir? Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.9 Pasl ivi, Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.8 Aye Abla (Haz.), Bir Kutup Seyahati Nasl Hazrlanr? ,Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.9 AYSU, Mnir (An.), Parsla Sincap, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.8

Aye Abla (Haz.),Kutuplara Niin Giderler? ,Nr. 61,2 7 Kasm 1947, s.9 AKAR, Adem (An.), Anne Sevgisi, Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.8 Hikyeci Teyze (An.) ,Hayvanlarn Cenneti ,Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.9 AKAR, Adem (An.), ki mlek ,Nr. 59, 13 Kasm 1947,s.8 Hikyeci Teyze (An.) ,K Seven Hayvanlar ,Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.9 AKAR, Adem (An.), Ayrl Gn, Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.5 ELB , Mine, Ne Hayal! , Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.6 Hikyeci Teyze (An.), Pisboaz Devekuu ,Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.9 Hikyeci Teyze (An.), Afacan Maymun ,Nr.57, 30 Ekim 1947, s.5 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Papatyann syan, Nr.57, 30 Ekim 1947, s.8-9 AKAR, Adem (An.), lk Ders, Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.8 Hikyeci Teyze (An.), Merakl Leylek ,Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.9 Hikyeci Teyze (An.), Tekerlekli Kafes, Nr .55, 16 Ekim 1947, s.5 TALUY, Nihal Yalaz (An.), retmenin Hikayesi, Nr.54, 9 Ekim 1947, s.8 Hikyeci Teyze (An.), Kaplann Ameliyat, , Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.9 Hikyeci Teyze (An.), Filin Dmanlar, Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.5 ARPAT Burhan (An.), Gezgin Karncalar, Nr. 53, 11, 2 Ekim 1947, s.8,9 AKAR Adem (An.), Kibirli Bir am Fidan, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.4 Birka Satrlk Hikayeler, Nr.52, 15 Eyll 1947, s.5 TALUY, Nihal Yalaza(An.), Duygunun Verdii Sz, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.15-16 TALUY, Nihal Yalaza, Kk Srtma, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.16 Hikyeci Teyze(An.), Bayan Fil, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.21-22 Hikyeci Teyze(An.), Hasta Topa ve Arkadalar, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.4 EKONOM, Muammer, Hrsz Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.16 AKAR, Adem (An.), Zora Gelince, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.19 TR, Engin (ev.), Kahraman Paytak,Nr. 50, 15 Austos 1947, s.4-5 TALUY, Nihal Yalaza, Nilferler Peinde , Nr. 50, 15 Austos 1947, s. 16 AKAR, Adem (An.), Beyaz Patikler, Nr. 50, 15 Austos 1947, s. 19-20 Hikayeci Teyze (An.), Bir Hayvanat Bahesi Mdryle Konutum, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.4-5 ELB , Mine (An.),Bir Deniz Kazas, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.5 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Son Deneme , Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s. 4-5 EKONOM, Muammer (An.), Hindinin Bana Gelenler , Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s. 22 Hikayeci Teyze (An.), Drt Balta, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.15-16 AKAR, Adem (An.), Sere, Nr.47, 1 Temmuz 1947, s. 16 SELUK, mer, Kabakla Diken, Nr.46, 15 Haziran 1947, s. 9 AKAR, Adem, Kmesteki Kavga, Nr.46, 15 Haziran 1947, s. 16 SELUK, mer, Birka Satrlk Hikayeler, Nr.45, 1 Haziran 1947, s. 5 SEDEN, Fahrnnisa, Fransada Sihirli Bir Maara, Nr.45, 1 Haziran 1947, s. 6 AKAR, Adem (Yaz.) , nce Belli Karatay, Nr.44, 15 Mays 1947, s.6 Hikayeci Teyze( An.), Cemile Telefonla Konuuyor!, Nr.44, 15 Mays 1947, s.15 Elma Aac, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.5 ki Anne, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.9 Sinema, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.11 Hikayeci Teyze( An.), Uurtma, Nr.43, 1 Mays 1947, s.15 AKAR, Adem,Kurtla Olak, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.18 TALUY, Nihal Yalaza, Bir Akam st , Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.15- 16

AKAR, Adem,rdek Yavrusunun Marifetleri, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.22-23 AKAR, Adem,Mart Nine ile Nisan Amca!, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.4 Hikayeci Teyze (An.), Nisan Bal, Nr.41, 1 Nisan 1947, s.5 TALUY, Nihal Yalaza (ev.), ki Avc , Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.9-10 EM ROLU, Selma (Yaz.), Yiit , Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.15 Aye Abla( Haz.), Kitap Sevgisi, Nr.41, 1 Nisan 1947, s.19-20-21 Tac Kim Giyecek?, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.23 Hikayeci Teyze( An.), Kaybolan nci Gerdanlk!, Nr.40, 15 Mart 1947, s.15-16 TALUY, Nihal Yalaza (ev.), Yldz , Nr. 31, 1 Kasm 1946, s.6-7-8-9 BLATTER, Dorothy, (ev. Hidayet CUMALI), Bayran Hatrlattklar , Nr. 31, 1 Kasm 1946, s.18 GLER, Gnl (ev.), Kartaln Olu , Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 19-20 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Merdiven Bandaki Kpek , Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 4-5 (Yaman KORAYIN Hayvanlarm adl kitabndan), Tomi ile Coni , Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 5 Karga, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s.9-10 Hikayeci Teyze (An.), ki algc, Nr.32, s.10, 15 Kasm 1946 Bir Kitabn Hikayesi, Nr.32, 15 Kasm 1946, s.16 AKAR, Adem (An.), Altn Kalp, Nr.32, 15 Kasm 1946, s.23 GK, Glseren (ev.), Beklenmiyen Misafir, Nr.33, 1 Aralk 1946, s.6-7 AKAR, Adem (An.), Ay Avcl, Nr.33, 1 Aralk 1946, s.10 Bal Ars, Nr.33, 1 Aralk 1946, s.19-20 Bir Kaz Paylamas, Nr.33, 1 Aralk 1946, s.20 Hikayeci Teyze (An.), Drt Direk stndeki Tavuk, Nr.33, 1 Aralk 1946, s.21 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Define , Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 23-24-25-26 Hikayeci Teyze (An.), Orman Cininin c, Nr.34, 15 Aralk 1946, s.4-5 KARATA, Ylmaz (An.), Cann Kurtard Kedi, Nr.34, 15 Aralk 1946, s.9-10 AKAR, Adem (ev.), Karanlk Yer, Nr.34, 15 Aralk 1946, s.20 AYSU, Mnir (ev.), Napolyonun Sabah Kahvalts, Nr.34, 15 Aralk 1946, s.21 AYSU, Mnir (An.), eftaliler, Nr.35, 1 Ocak 1947, s.6 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Define , Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 23-24-25-26 AKAR, Adem (An.), Emektar Kpek, Nr.35, 1 Ocak 1947, s.7 SELUK, mer (An.), Her eyin Ba Salk, Nr.35, 1 Ocak 1947, s. 19 AKAR, Adem (An.), Kar Baba, Nr.35, 1 Ocak 1947, s.22 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Yaban Kaz , Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 23-24 (Yaman KORAYIN Hayvanlarm adl kitabndan), Tavanlarm , Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 25-26 AKAR, Adem (An.), Eden Bulur!, Nr.36, 15 Ocak 1947, s. 8 Aye Abla (Haz.), Issz Evin Hikayesi, Nr.36, 15 Ocak 1947, s.21-22-23-24 AKAR, Adem (An.), Agzl Deirmenci, Nr.37, 1 ubat 1947, s. 19 ZD ZDAR, ., Bayram Hediyesi, Nr.37, 1 ubat 1947, s.20-21 TOLSTOY (ev:N.Y.TALUY.), Bulka, Nr.37, 1 ubat 1947, s.25-26 TOLSTOY (ev:N.Y.TALUY.), Kaplumbaa, Nr.38, 15 ubat 1947, s.4 Hikayeci Teyze (An.), Bir Dinlenme Tatilinde, Nr.38, 15 ubat 1946, s.6-7 ELB , Mine (ev.),Evin Acs, Nr. 38, 15 ubat 1947, s.8 PEL N, Elin (ev: Adem AKAR), ki Sincap, Nr. 38, 15 ubat 1947, s.9 Aye Abla (Haz.), Gezgin algclar, Nr.38, 15 ubat 1947, s.21-22-23-24

TALUY, Nihal Yalaza (An.), Abdullah , Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 25-26 , S., Be Satrlk Hikayeler,Nr. 39, 1 Mart 1947, s.15 AKAR, Adem (An.), Aynn Muziplii, Nr.39, 1 Mart 1947, s. 20 TALUY, Nihal Yalaza (An.), Dostluk Ba , Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 21-22 OYUNLAR Uak Oyunu, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 22 Hesap Oyunlar, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 26-27 Oyunlarmz, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 25 Hesap Oyunlar, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 25 Oyunlarmz, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 22 Oyunlarmz, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 26 Kaleyi Koruyalm! ,Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 7 Oyunlarmz, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 30 Toplamaca, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 2 Telgraf Yar, Nr. 8, 15 Kasm 1945, s. 2 Teyyare Fabrikas, Nr. 10, 1 Aralk 1945, s. 2 3 Ev ii Oyunu, Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 2 2 Oda Oyunu, Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 2 2 Oda Oyunu, Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 2 2 Oda Oyunu, Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 2 2 Oda Oyunu, Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 2 2 Oda Oyunu, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 2 1 Bahe Oyunu, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 2 1 Oda Oyunu, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 2 1 Oda Oyunu, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 2 2 Gzel Oyun, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 2 1 Gzel Oyun, Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 2 Yzen Top Oyunu, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s. 11

Krlang Oyunu, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s. 8 Kedi Fare Oyunu, Nr. 58, 6 Kasm 1947, s. 8 ehir Oyunu, Nr. 57, 30 Ekim 1947, s. 11 Bir Top Oyunu, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s. 8 Harf Oyunu, Nr. 54, 9 Ekim 1947, s. 5 Tekerlek Oyunu, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s. 2 Bil Bakalm, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s. 2 mlee Top Sokmak Oyunu, Nr. 46, 15 Temmuz 1947, s. 2 Gece Gndz Oyunu, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s. 2 Kiremit Oyunu, Nr. 44, 15 Mays 1947, s. 2 17 Deve ve Bir Hesap Oyunu, Nr. 44, 15 Mays 1947, s. 22 Gol Oyunu, Nr. 43, 1 Mays 1947, s. 2 Pazartesi Gn Ne Var?, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s. 2 Say Oyunu, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s. 2 Topu Yuvarla, Nr. 40, 15 Mart 1947, s. 2 D ERLER Kardelerle Babaa, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 2 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 3-4 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 12-13 Bakalm kim biliyor?, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 15 Anneler! ocuklar!, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 14 Tarzan Trkiyede, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 16-17 Byklerimizden 12 Dilek, Nr. 1, 1 Mays 1945, s. 23 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 3-4-5 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 10-11 Bir Elii, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 27 Kardelerle Babaa, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 27 Tatil Aylarnda Ne Yapsak?, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 28-29 Merak Ettikleri, Nr. 2, 1 Haziran 1945, s. 31 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 3 Radyo ocuk Kulb:1 (Rebap TANAL), (Konuan: Aye Abla), Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 7-8 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 16-17 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 18-19 Tatil Aylarnda Ne Yapsak?, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 20-21-22-23-24 Merak Ettikleri?, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 25 Kardelerle Babaa, Nr. 3, 1 Temmuz 1945, s. 31 Uan Kaplumbaa! , (La Fontaine nin masalndan resimleyen: Dan Curescu), Nr. 4, , 1 Austos 1945, s. 32 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 3-4 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 10-11 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 16-17 Tatil Aylarnda Ne Yapsak?, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 24 Kardelerle Babaa, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 27 Merak Ettikleri?, Nr. 4, 1 Austos 1945, s. 29

Tilki ile Leylek! ,(La Fontaine nin masalndan resimleyen: Dan Curescu), Nr. 5, s. 32, 1 Eyll 1945 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 3 Aman Ne Marifetli Bir Hayvan! , (Engin TR), Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 8-9 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 14-15 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 16-17 Radyo ocuk Kulb, (An. Aye Abla), Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 24-25 Merak Ettikleri, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 26-27 Tatil Aylarnda Ne Yapsak?, Nr. 5, 1 Eyll 1945, s. 30 Obur Gelincik! (Res: Dan G URESCU), Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 32 Allo! Allo! Aye Abla, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 4 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 8-9 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 16-17 Radyo ocuk Kulb, (Meral GZENDOR), Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 20-21 Merak Ettikleri, Nr. 6, 1 Ekim 1945, s. 27 Elektriini Unutmu! ,Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 7 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 7 ocuk Tiyotrosu, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 8 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 10-11 Merak Ettikleri, Nr. 7, 1 Kasm 1945, s. 17 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler:1 , (Selma EM ROLU), Nr. 8, 15 Kasm 1945, s. 20 Merak Ettikleri, Nr. 8, 15 Kasm 1945, s. 6 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 8, 15 Kasm1945, s. 10-11 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 8, 15 Kasm 1945, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler:2 , (Selma EM ROLU), Nr. 9, 1 Aralk 1945, s. 19 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 9, 1 Aralk 1945, s. 10-11 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 9, 1 Aralk 1945, s. 12 Merak Ettikleri, Nr. 9, 1 Aralk 1945, s. 17 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler:3 , (Selma EM ROLU), Nr. 10,15 Aralk 1945, s. 20 Merak Ettikleri, Nr. 10, 15 Aralk 1945, s. 8 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 10, 15 Aralk 1945, s. 10-11 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 10, 15 Aralk 1945, s. 12 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler , (Selma EM ROLU), Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 20 Merak Ettikleri, Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 9 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 10-11 Radyo ocuk Kulb, (Atila ELDEM), (An. Aye Abla), Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 15-16 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 11, 1 Ocak 1946, s. 17 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 4, (Selma EM ROLU), Nr. 12, 15 Ocak 1946, s. 20 Merak Ettikleri, Nr. 12, 15 Ocak 1946, s. 8 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 12, 15 Ocak 1946, s. 10-11 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 12, 15 Ocak 1946, s. 12

Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 5, (Selma EM ROLU), Nr. 13, s. 20, 1 ubat 1946 Sevilmenin 12 art, Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 7 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 8 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 10-11 Merak Ettikleri, Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 12 Kayklar arks, (Armonize eden: Nedim OTYAM), Nr. 13, 1 ubat 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 6, (Selma EM ROLU), Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 20 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 10-11 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 12 Merak Ettikleri? , Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 14 Yemiler arks, (Besteleyen: Rstem ALKAN), Nr. 14, 15 ubat 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 7, (Selma EM ROLU), Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 20 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 10-11 Merak Ettikleri? , Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 12 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 15 ekirge, (Sz ve mzik: Nedim V. OTYAM), Nr. 15, 1 Mart 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 8, (Selma EM ROLU), Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 20 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 10-11 Merak Ettikleri? , Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 12 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 16, 15 Mart 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 9, (Selma EM ROLU), Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 20 Tarzan Trkiyede, (Cemal NAD R), Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 10-11 Merak Ettikleri? , Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 12 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 17, 1 Nisan 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 10, (Selma EM ROLU), Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 20 Tarzan, (Cemal NAD R), Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 12 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 18, 15 Nisan 1946, s. 19 Kara Kedi etesinin Bana Gelenler: 11, (Selma EM ROLU), Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 20 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 7 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 12 Gazetecilik Oynuyoruz!, Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 14-15 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 19, 1 Mays 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 20 Gazetecilik Oynuyoruz!, Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 6-7 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 8 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 12 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 20, 15 Mays 1946, s. 19

Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 20 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 5 Dmanlarmz Tanyalm!, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 6-7 Gazetecilik Oynuyoruz!, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 8 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 12 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 13 (Tarih Dede Anlatyor), Binfen Ahmet, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 14-15 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 21, 1 Haziran 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 20 (Tarih Dede Anlatyor), Hurrem Sultann Ayecii, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 6-7 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 12 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 13 Gazetecilik Oynuyoruz!, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 17-18 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 22, 15 Haziran 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 20 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 12 (Tarih Dede Anlatyor), Mimar Sinan, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 14-15 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 16 Gazetecilik Oynuyoruz!, (Konumay Yapan: Seyhan SEZG N), Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 17-18 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 23, 1 Temmuz 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 20 Gazetecilik Oynuyoruz!, (Kon. Yapan: Fatma YILDIZ), Nr. 24,15 Temmuz 1946, s. 5 (Tarih Dede Anlatyor), lk Trk Parats, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 24, s. 67,15 Temmuz 1946 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 12 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 15 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 24, 15 Temmuz 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 20 (Tarih Dede Anlatyor), Evliya elebi, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 25, s. 4-5, 1 Austos 1946 Gazetecilik Oynuyoruz!, Nr. 25,1 Austos 1946, s. 6-7 Kardelerle Babaa, Nr. 25,1 Austos 1946, s. 7 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 10

Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 12 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 16 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 17-18 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 25, 1 Austos 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 20 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 5 (Tarih Dede Anlatyor), Madrabaz Hasan, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 6-7 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 12 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 16 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 26, 15 Austos 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 20 (Tarih Dede Anlatyor), Seyyit Ali Reis, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 4-5 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 12 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 15-16 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 16 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 27, 1 Eyll 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 20 (Tarih Dede Anlatyor), lk Trk Dalgc, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 6-7 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 10 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 11 Merak Ettikleri? , Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 12 Gzellemek ve Bymek in, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 17-18 Bakalm Bulabilecek miyiz?, Nr. 28, 15 Eyll 1946, s. 19 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 24 (Tarih Dede Anlatyor), Hayrullah elebi, (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 3-4 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 10 Okul lavesi, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 12-13 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 14 Elileri, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 16 Pul Kesi, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 19 Kim Bulacak, Nr. 29, 1 Ekim 1946, s. 23 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 24 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 10 Okul lavesi, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 12-13-14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 30, s. 15, 15 Ekim 1946 Merak Ettikleri? , Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 16 (Tarih Dede Anlatyor), Markopolo Orta Asyada Neler Grd? , (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 18-19

Terzilik reniyoruz, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 21 Pul Kesi, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 22 Kim Bulacak, Nr. 30, 15 Ekim 1946, s. 23 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 28 Elileri, Nr. 31, 1 Kasm1946, s. 10 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 12 Okul lavesi, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 14-15-16 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 17 (Tarih Dede Anlatyor), Kle Yusuf Paa , (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 21-22 Kim Bulacak, Nr. 31, 1 Kasm 1946, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 28 (Tarih Dede Anlatyor), Nasrettin Hoca , (Haz: Rza AVDARLI), Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 6-7 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 12 Okul lavesi, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 13-14 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 18 Merak Ettikleri? , Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 18 Elileri, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 20 Dil Kesi, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 22 Kim Bulacak, Nr. 32, 15 Kasm 1946, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 28 (Tarih Dede Anlatyor), Timurlenkle Nasrettin Hoca , Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 4-5 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 12 Okul lavesi, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 14-15-16 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 17 Elileri, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 18 Kim Bulacak, Nr. 33, 1 Aralk 1946, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 28 Dil Kesi, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 7 (Tarih Dede Anlatyor), Eski Trklerde Sanat , Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 12 Okul lavesi, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 14-15 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 17 Elileri, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 18 Merak Ettikleri? , Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 19 Kim Bulacak, Nr. 34, 15 Aralk 1946, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 28 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 12 Okul lavesi, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 14-15 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 17 Elileri, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 18 (Tarih Dede Anlatyor), Doktor Ahmedi , Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 20 Dil Kesi, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 21 Kim Bulacak, Nr. 35, 1 Ocak 1947, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 28 Dil Kesi, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 6 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 12

Okul lavesi, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 14-15-16 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 17 Elileri, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 18 Merak Ettikleri? , Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 19 (Tarih Dede Anlatyor), Akemsettin , Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 20 Kim Bulacak, Nr. 36, 15 Ocak 1947, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 28 Dil Kesi, Nr. 37, 1 ubat 1947, s 7 (Tarih Dede Anlatyor), lk Barut ve Top , Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 8 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 12 Okul lavesi, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 14-15 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 37, s. 17, 1 ubat 1947 Elileri, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 18 Kim Bulacak, Nr. 37, 1 ubat 1947, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 28 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 12 Okul lavesi, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 14-15-16 Merak Ettikleri? , Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 19 Dil Kesi, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 20 (Tarih Dede Anlatyor), lk Basmevi , Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 24 Kim Bulacak, Nr. 38, 15 ubat 1947, s. 27 Amcabeyle Babaa, (Cemal NAD R), Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 24 Cinle Can, (S. EM ROLU), Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 8 (Tarih Dede Anlatyor), Barboros , Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 9 Okul lavesi, Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 12-13 Dil Kesi, Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 16 Kara Kedi etesi, (S. EM ROLU), Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 17 Elileri, Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 18 Kim Bulacak, Nr. 39, 1 Mart 1947, s. 23 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 2 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 12 Bir Avu Killi Topraktan Neler Yaplr?, (Anlatan: Nazm DERSAN), Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 5 Oyann Hikayesi, (izgi Roman 41), (Dnen ve Resimleyen: Selma EM ROLU), Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Dnen ve Resimleyen: Selma EM ROLU), (izgi Roman 5), Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 7 Elileri, Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 8 Kim Bulacak, Nr. 75, 4 Mart 1948, s. 11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 2 Demirci Ustasn Ziyaret, (Anlatan: Nazm DERSAN), Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 5 Oyann Hikayesi, (Dnen ve Resimleyen: Selma EM ROLU), Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 7 Dede ile Torun, (Karikatr), Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 8 Kim Bulacak, Nr. 74, 26 ubat 1948, s. 11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 73, 19 ubat 1948, s. 12

Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 73, 19 ubat 1948, s. 2 Oyann Hikayesi, (Selma EM ROLU), Nr. 73, 19 ubat 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 73, 19 ubat 1948, s. 7 Elileri, Nr. 72, 19 ubat 1948, s. 8 Kim Bulacak, Nr. 72, 12 ubat 1948, s. 11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 2 Oyann Hikayesi, (Selma EM ROLU), Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 7 Elileri, Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 8 Kim Bulacak, Nr. 71, 5 ubat 1948, s. 11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 2 Bir Avu Kumdan Neler Yaplr?, (Anlatan: Nazm DERSAN), Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 5 Oyann Hikayesi, (Selma EM ROLU), Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 7 Elileri, Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 70, 29 Ocak 1948, s. 11 Tonton Dedenin akalar, (Haz. Tlin), Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 2 Oyann Hikayesi, (Selma EM ROLU), Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 7 Elileri, Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 69, 22 Ocak 1948, s. 11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 7 Elileri, Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 68, 15 Ocak 1948, s. 11 Tonton Dedenin akalar, (Haz. Tlin), Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 2 Mercan Balnn Servenleri, (Dnen ve Resimleyen: Selma EM ROLU), Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 7 Hayvanlar Konuuyor, Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 67, 8 Ocak 1948, s. 11 Tonton Dedenin akalar, (Haz. Tlin), Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 7 Elileri, Nr. 66, 1 Ocak 1948, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 66, 1 Ocak 1948, s.11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.7

Niin Alacal Bulacalyz?, Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.9 Kim Bulacak? , Nr. 65, 25 Aralk 1947, s.11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.2 Merak Ettikleri, Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.5 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.7 Kim Bulacak? , Nr. 64, 18 Aralk 1947, s.11 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.7 Kim Bulacak? , Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.11 Elileri, Nr. 63, 11 Aralk 1947, s.8 Tonton Dede Ne Diyor?, (Haz. Tlin), Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.7 Elileri, Nr. 62, 4 Aralk 1947, s. 8 Kim Bulacak? , Nr. 62, 4 Aralk 1947, s.11 Kk Edison (akacklar), Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.7 Elileri, Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 61, 27 Kasm 1947, s.11 Talihsiz Avc, Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.7 Elileri, Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 60, 20 Kasm 1947, s.11 Hayvan Sevgisi, Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 59, s.6, 13 Kasm 1947 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.7 Elileri, Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 59, 13 Kasm 1947, s.10 Tonton Amca Gazete Okuyor! , Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.12 akacklar, Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.7 Elileri, Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 58, 6 Kasm 1947, s.11 Dalgn Gk Bilgini ile Yaramaz Veli, Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.6

Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.7 Merak Ettikleri, Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.9 Kim Bulacak? , Nr. 57, 30 Ekim 1947, s.11 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.7 Elileri, Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 56, 23 Ekim 1947, s.11 Tonton Amcann Balkl, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.12 akacklar, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.7 Elileri, Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.8 Kim Bulacak? , Nr. 55, 16 Ekim 1947, s.11 Cinle Can, (Bir Tatil Serveni), (Selma EM ROLU), Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.2 Elileri, Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.5 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 54, 9 Ekim 1947, s.7 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.12 Doan Karde Ansiklopedisi, Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.2 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.6 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.7 Elileri, Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.11 Kim Bulacak? , Nr. 53, 2 Ekim 1947, s.11 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.24 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.8 Merak Ettikleri, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 52, s.12-13, 15 Eyll 1947 Doan Karde Postas, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.17 Elileri, Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.18 Okunacak Kitaplar , (Aptal Daynn Seyahatleri), Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.19-20 Kim Bulacak? , Nr. 52, 15 Eyll 1947, s.23 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.24 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.8 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s. 12-13 Doan Karde Postas, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.17 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.18 Okunacak Kitaplar , (Balknn Olu), Nr. 51, 1 Eyll 1947,s.20-21-22 Kim Bulacak? , Nr. 51, 1 Eyll 1947, s.23 Mercan Balnn Servenleri, (Selma EM ROLU), Nr. 50, 15 Austos 1947, s.24 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 50, 15 Austos 1947, s.8 Merak Ettikleri, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.10 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 50, 15 Austos 1947, s.11

Tatil lavesi, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 50, 15 Austos 1947, s.17 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 50, 15 Austos 1947, s.18 Okunacak Kitaplar , (eytanl ie), Nr. 50, 15 Austos 1947, s.21-22 Kim Bulacak? , Nr. 50, 15 Austos 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 49, 1 Austos 1947, s.8 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 49, 1 Austos 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 49, 1 Austos 1947, s.17 Elileri, Nr. 49, 1 Austos 1947, s.18 Okunacak Kitaplar , (Beyaz Filin Maceralar), Nr. 49, 1 Austos 1947, s.20-21-22 Kim Bulacak? , Nr. 49, 1 Austos 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.8 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.14 Kara Kedi etesi,Nr. 48, 15 Temmuz 1947,s.17 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.18 Okunacak Kitaplar , (Tom Sawyerin Maceralar), Nr. 48, s.19-20-21, 15 Temmuz 1947 Kim Bulacak? , Nr. 48, 15 Temmuz 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.8 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.18 Elileri, Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.19 Okunacak Kitaplar , (Dahi Babam), Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.20-21-22 Kim Bulacak? , Nr. 47, 1 Temmuz 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.8 Okunacak Kitaplar , (Denizci Sinbadn Seyahatleri), Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.10 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.17 Elileri, Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.18 Kim Bulacak? , Nr. 46, 15 Haziran 1947, s.23 Cinle Can, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.8 Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.14 Kara Kedi etesi, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.16 Ellerimizi Kullanalm, Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.18 Kim Bulacak? , Nr. 45, 1 Haziran 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 44, 15 Mays 1947, s.8 Bahar arks, (Sz: Hasan Ali YCEL), Nr. 44, 15 Mays 1947, s.10

Tatil Aylarnda Ne Yapsak? , Nr. 44, 15 Mays 1947, s.11 Tatil lavesi, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.12-13 Doan Karde Postas, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.14 Kara Kedi etesi, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.17 Elileri, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.18 Merak Ettikleri, Nr. 44, 15 Mays 1947, s.19 Kim Bulacak? , Nr. 44, 15 Mays 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 43, 1 Mays 1947, s.8 Okul lavesi, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.12-13 Salk, (Kanmz), Nr. 43, 1 Mays 1947, s.14 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 43, 1 Mays 1947, s.17 Elileri, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.18 Dil Kesi, Nr. 43, 1 Mays 1947, s.22 Kim Bulacak? , Nr. 43, 1 Mays 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 42, 15 Nisan 1947, s. 8 Salk, (Derimizi Koruyalm!), Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.11 Okul lavesi, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.12-13 Kara Kedi etesi,Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.17 Elileri, Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.18 Kim Bulacak? , Nr. 42, 15 Nisan 1947, s.23 Cinle Can, (Selma EM ROLU), Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.8 Dil Kesi, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.10 Okul lavesi, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.12-13 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.17 Elileri, Nr. 41, 1 Nisan 1947, s.18 Cinle Can, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.8 Tarih Dede Anlatyor, ( Turgut Reis), Nr. 40, 15 Mart 1947, s.9 Okul lavesi, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.12-13 Kara Kedi etesi, (Selma EM ROLU), Nr. 40, 15 Mart 1947, s.17 Elileri, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.18 Dil Kesi, Nr. 40, 15 Mart 1947, s.21 Kim Bulacak? , Nr. 40, 15 Mart 1947, s.23

You might also like