AvrupaBirliiveTrkiyedeTehlikeli AtkYnetimininYasalGeliimi

AtlTAER
Yrd.Do.Dr.,Bilecikniversitesi,BF letmeBlm taseratil@yahoo.com

B.ZaferERDOAN
Prof.Dr.,Bilecikniversitesi,BF letmeBlm bzerdogan@yahoo.co.uk

Avrupa Birlii ve Trkiyede Tehlikeli Atk YnetimininYasalGeliimi zet Endstriyellemeye bal olarak ortaya kan tehlikeli atk retiminde byk art yaanmaktadr. Bu arta bal olarak srdrle bilirkaynaklarnkirlenmesivetkenmesiilekar karya kalan lkeler sorunun sadece kendi snrlar iersinde deil uluslar aras bir mutaba katla zmlenmesi gerektii konusunda anlamlarveBaselSzlemesiilebunuAvrupa Birliineyelkelerveadaylkelerinkatlmyla yasal bir yapya kavuturmulardr. almann amacBASEL Szlemesiileortayakanyapnn Trkiye zelinde ne gibi yasal yapy ortaya kardnnbelirlenmesivebuszlemenindier paydalar olan Avrupa Birlii ye lkelerinin BASEL Szlemesine ulancaya dein oluturduklar yapnn ortaya konarak karlatrlmasyaplacaktr. Anahtar kelimeler: Tehlikeli atk, BASEL szlemesi,evrekanunu. Development of Hazardous Waste Manage mentLawinEUandTurkey Abstract Withthegrowthofindustrializationallsustaina ble resources are becoming exhausted and spoiled. Most of the countries noticed that to solvethisprobleminternationallawsmustbein charge. European Union member countries and candidate countries signed BASEL Agreement to develop such a legitimate environment. The purposeofthisstudyistounderstandhowBASEL agreement has been legally developed at Euro peanUnionandexplorethedifferencesbetween Turkishlegalstatementsaboutthesubject. Keywords: Hazardous waste, BASEL agreement, environmentlaw.

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS,EKM2010,5(2),6784

67

1.Giri
Tmdnyadahzlabykbirsorunhalinegelentehlikeliatkretiminebalola rakyaananevrekirlilii,srdrlebilirkaynaklarnhzlatkenmesineveonarl masmmknolmayanhasarlarasebepolmaktadr.Konununnedenlinemlive gncelolduununanlalabilmesiiinzelliklesondnemierisindegelimilke lertarafndanyrrlekonanyasaveynetmeliklerebakmakkonununanlala bilmesiveuygulamalarnsorununzmndenedereceetkiliolduklarnnanla labilmesiiinuygunyollardanbirisiolacaktr. Bualmadaortayakonmakistenen,tmdnyagenelindeennemlisorunlardan birisiolarakkabuledilentehlikeliatkretimivesonrasndaihtiyaduyulantehli keliatkynetimifaaliyetlerininBASEL szlemesikapsamndaAvrupaBirliiye lkeleriveTrkiyezelindeyasalerevedeneekildedzenlendiininkarlat rlmasdr.BusayedeTrkiyeninszlemeyiimzalayanlkelerdenbirisiolmasda gz nne alnarak konuya gsterdii hassasiyet ve ihtiya duyulan yaklamn durumudahasonrakialmalarareferansolmasamacylaortayakonabilecektir. Yaplanliteratrtaramasndaulusalliteratrde tehlikeliatkkavramveynetimi ileilikiliazsaydaalmayarastlanmaklabirliktebualmadahedeflenenkar latrmannyaplmadgrlmtr.evreveOrmanBakanlbnyesindefaali yetlerine devam eden Tehlikeli Atk Ynetimi Dairesi tarafndan hazrlanan semi nerlerde konuya deinilmi ise de bu konuda karlatrlma yaplmad sadece bilgilendirmeamalyasalyapnnolumakronolojisininanabalklariindeveril diitespitedilmitir.Ancakalmann tamamlanmassrecinde tehlikeliatky netimi kavramnn sadece basit kanun maddeleri ile aklanmasnn mmkn ol madzellikleTrkiyezelindesrecinfarkllatvebufarkllamanntemelin deyatansorunlarnhalenzmlenemediigrlmtr. BualmadancelikleAvrupaBirliiyelkelerindekitehlikeliatkynetimian layyasalmevzuatadayandrlarakortayakonacakolup,kronolojikyapsbelirti lecektir.SrecinneekildeortayaktvesonuolarakBASELszlemesiolarak adlandrlan yapnn ortaya kn getiren dzenlemelerin zaman iinde olutur duklarbirikimanlalabilecektir.kinciaamadaTrkiyedeuygulanantehlikeliatk ynetimi faaliyetlerinin yasal yaplanmas ortaya konacak olup, Avrupa Birliinde almannbandadavurgulananyapnnolumasanlayyaklamndakronolo jiksralamayaplacaktr.Sonaamadaikifarklyapnnkarlatrlmasyaplacak, farkllklar tespit edilecek ve buna bal olarak sz konusu tehlikeli atk ynetimi farkllklarnnortayakarddurumtartlacaktr.

68

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

1.1.AvrupaBirliiyelkelerindeTehlikeliAtkYnetimininYasalKrono lojisi
AvrupaBirliininbugnekadaratkynetimiileilikiliolantmuygulamalarnda evreyi korumac bir yaklama sahip olduu aktr. zellikle kstl kaynaklarn varl ve in ve Hindistan gibi gelien lkelerin olduu bir dnyada elde kalan kaynaklarnkorunmasvesrdrlebilirekildeekonomiyekatlmasiingerid nmevegerikazanmaciddinemverilmektedir. Snrl sayda kayna ile zellikle gelecekte sknt yaamas muhtemel grnen Avrupa Birlii, kaynaklarnn srdrlebilir olmas ve eldeki kaynaklarn en az za rarlakorunabilmesiamalkardtmynetmelikvedzenlemelerdebalang noktasolarakatkretimininleme,olumuatndaenstdzeydegerikaza nmileyadageridnmilekullanmnsalamaysemitir.Buanlaydhilinde atkreticileritmsorumluluutamaktavemmknolanenstseviyedeilet meleri bnyesinde gerekli olan yatrmlar tamamlayarak riski en aza indirmeye mecburkalmaktadrlar(Tabasaran,2007). AvrupaBirliineyelkelerdetehlikeliatkynetimikonusundayaplanalma lar temel atk ynetimi ierisinde ele alnmakla birlikte daha sonradan kaynaa gre ya da kimyasal zelliklere gre atklarn tehlikeli olup olmadn tespitine gidilmi ve gerekli olan ynetmelikler buna bal olarak ortaya konmutur. ye lkelerdebertaraftesislerininyeterliolmasveretimsrasndatehlikeliatkre timini en aza indirmeye almalar sonucu lkelerin kendi snrlarnda byk so runlarolduununsylenmesimmkndeildir.Ancakyinedekanundyollarla belirtilendendahafazlatehlikeliatkretimiyapaniletmelerinellerindebirikmi olan atklar yurt dna yollama istekleri Avrupa Birliinin bu konuda da tedbir almasn gerektirmitir. Tm ye ve aday lkeler tarafndan kabul edilen BASEL szlemesi ile mevcut tehlikeli atk trafiine engel olunmaya allm, mmkn olanenaltseviyedesnrlartesitamaclnaimknverilmitir.Bununyannda BASELszlemesitehlikeliatklarnolutuunoktadabertarafedilmesiiindeaba sarfedilmesiniistemektedir.Gnnteknolojisiilebertarafedilmesisrdrlebilir kaynakkullanmileilikilendirilmektevemmknolanenstseviyedegerikaza nmvegeri dnm tercihedilmektedir.Geridnolarakliteratrde kastedi len,kullanlankaynanaynamaiintekrarkullanlabilireklesokulmasveayn amala kullanlmasdr. Geri kazanm ise kullanlm olan kaynan ekil ve ama deitirerekyineretimsrecinedhiledilmesiyadabakabirretimsreciiin kaynakyadayarmamulolarakdeerlendirilmesianlamnagelmektedir.Tehlikeli atklarn bu noktada genel erevede geri dnmleri sklkla sz konusu olabil mekte,bertarafedilmesiiinayrlanksmlarnndayaklmassrasndaeldeedilen yksekorandaenerjiiledegerikazanmnsalanabilmesimmknolabilmektedir. Bertarafedilmesigerekensadeceyaklmasonrasortayakanklvegazlarolmak

EKM2010

69

tadr.Tmbufaaliyetlerinheranlamdaekonomikbirykgetireceiunutulmamal vemmknolduuncabuyktenkurtulmakiinkaynandatehlikeliatkretimi ni minimize etmek gerekmektedir. BASEL szlemesi bu noktaya parmak bas maktadr. BASEL szlemesinin ortaya kmasndan nce Avrupa Birliine ye lkeler tara fndan pratikte oluturulan yaplanmann anlalabilmesi gerekmektedir. Bunun iin genel bir ereve izilmesi gerekecei iin uygulamann balang noktasn oluturanatkyalar(75/442/EEC)balklkanunlaAvrupaBirliindekonuileilikili yasaldayanaklarsraylaaklamaktafaydavardr. Avrupa Birlii lkelerinin aldklar konu ile ilgili ilk ortak karar atk yalar ile ilgili olan75/442/EECbalklkanundur.Bukanununyelkelereduyurulmatarihi15 Haziran1975olmassebebiyleAvrupaBirliilkelerindekitopyekntehlikeliatk ynetimialmalarnndamiladsaylmaktadr.Bukanunagreortakbiratkta nm oluturulmu ve gelecekte bir at halini alacak olan BASEL szlemesinde kullanlan atk tanm ekillendirilmitir. Bunun yan sra atkla ilk halka ierisinde iliki iinde olan tm taraflar tanmlanm ve gerekli olan tm terimler kavram karmaas olumamas adna belirtilmitir (Framework Directive on Waste). Atk konusunda hangi lke tarafndan uygulamaya konulduuna baklmakszn en nemliadmolanatkoluumununengellenmesikonusuileilgilialmalaranem verilenkanunda,radyoaktiviteierenatklar,klinikatklar,atksularvekimyasal atklar kanun kapsamnn dnda tutulmutur. Buna sebep olarak da ad geen atklarngeridnmyadabertarafiingerekliolanilemlerinfarkllkarzet mesigsterilmivekarakteristikzelliklerinegreayrkanunlarcadenetlenmele rineimknverilmitir(http://www.wasteonline.org.uk/resources/Wasteguide/ html). Son olarak da geliime ak olan bir konu olmas sebebiyle uygun ve pratikte de faalolabilecekbirhaberlemeakurulmasna,gerekliolanyaplanmalarnbua ileduyurulmasnakararverilmitir(FrameworkDirectiveonWaste).Gnnartla rveteknolojikimknlargznnealndndaveilkolmassebebiyle yelke lerde atk ynetimi uygulamalarn bir at altna toplayabilecek bir kanun olarak karmzakmaktadr.1975ylndayelkelerinonayileyrrlegirenbuka nuniletehlikeliatkynetimininAvrupaBirliikararlarndayeralmayabalamtr (CouncilDirectiveof15July1975).ButarihtenbiraysonrayineAvrupaBirliiye lkeleritarafndanyrrlekonulanbakabirkanunlatmilemgrmveayn amalatekrarkullanlmasmmknolmayanatkyalarntekbireldentoplanarak uygun ekilde geri dnme tabii tutulmas gerektii, bunun mmkn olmad durumlardaiseuygunekildebertarafedilmesigerektiivurgulanmaktadr.Bura da dikkat edilmesi gereken detay atk yalarn sadece geri dnme tabii tutul malarna imkn tannmasdr (Council Directive of 16 June 1975). almalarn

70

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

devamllnn salanabilmesi ve ye lkelerde uygulanmakta olan kanunlarn bir ataltndatoplanabilmesiiinortayakonanatkerevekanunuzelatklarola rakgruplandrlanvezelilemgerektirenatklarkanunadhiletmemesisebebiy leatkyalariinekbirkanunyrrlekonmutur.Aynekildetitanyumdioksit endstrisi atklar iinde 20 ubat 1978 ylnda bir ek kanun daha Avrupa Birlii yeleritarafndanyrrlekonmutur.Bukanundadabahsigeenendstrigru bunaaitiletmelertarafndanortayakartlanatklarnuygunartlardaveenaz zararla geri kullanm ve bertaraf istenmekte olup gerekli olan teknolojinin ye lkeler tarafndan kullanlmas istenmektedir. Konu da bahsi geen atklarn yk sekderecedezararlolmassebebiyleyasalboluklarnkalmamasiindetayl bir liste verilmi ve atklarn her ne sebeple olursa olsun listelenen evresel yaplara boaltlmamas veya szdrlmamas istenmitir (Council Directive 78/176/EEC). Tehlikeliatklarilebirebirilikiliolarakadlandrlabilecekilkkanunolantitanyum dioksit endstrisi atklar (78/176/EEC) kanunu bu anlamda zel bir ilgiyi hak et mektedir. zel atklar ile ilikili kanunlar takip eden yllarda da yrrle konmaya devam etmitir. 12 Haziran 1986 ylnda ye lkelerin ortak karar ile yrrle giren artmaamurlarvekullanmlarndenetleyenvesnrlayankanunileeldebulunan kanunlar arasndaki boluklardan yararlanarak evreye zarar verilmesine mani olunmaya allmtr. Bu kanunda (86/278/EEC) da ksaca artma amuru olarak kullanlansulutoprantarmarazilerineterkedilmemesiveatkolarakdeerlen dirilmesigerekliliizerindedurulmutur(CouncilDirective86/278/EEC). Kanunlarnanatemasnnortayakanatklarnevreyekarmamasnnolmasve yeterli geri dnm oranlarnn yakalanamamas sebebiyle ortaya kan depola namaz boyuta varan atklardan kurtulmak iin gerekli olan bertaraf tesislerinin oluturulmasgerekmektedir.Busebepleyelkelerncelikleevselkatatklarn bertarafnyapabilmekamalolarakatkyakmatesislerininkurulmasnaizinveren ancakkanuniolaraksnrlarnvekstlarnortayakoyankanunlaryrrlekoy mulardr. ncelikle kurulabilecek olan ya da halen faaliyetlerini srdren atk yakma tesislerinin hava kirliliine yol amayacak teknolojiye sahip olmalar ve gereklidenetimleriyaparakhassasiyetgstermelerigerektii8Haziran1989tarih li kanun ile yrrle konmutur (Council Directive 89/369/EEC). Bu kanuna (89/369/EEC) gre bertaraf tesislerinin evreye brakacaklar maksimum toz mik tarbelirtilerekgazhalindekiatklarntanmlaryaplmaktadr.Bukanundasadece emisyon oranlarn toz miktarna balanmasnn eksiklii grlm ve 21 Haziran 1989 ylnda yeni bir kanun (89/429/EEC) ile atmosfere salnan gazlarn kimyasal deerleridesnrlandrlmtr(CouncilDirective89/429/EEC). Akvepillerinieriklerininevreyeolanzararbilinmeklebirliktekonununbuden linemliolabileceivegereklitedbirlerinalnmamasdurumundatamiriimknsz

EKM2010

71

hasarlarasebepolacagefarkedildiiiin18Mart1991ylndapilveaklerile bu maddelerin uygun artlarda toplanmas, geri dnmn yaplmas ve bertarafnn salanmas iin kanun uygulanmaya balamtr (Council Directive 91/157/EEC). GelienteknolojiveartannfusabalolarakAvrupaBirliiyelkeleriatkana bal altnda toplanan bu sorunun daha anlaml ve kolay zmlenebilmesinin salanmasadna12Aralk1991tarihlitehlikeliatkdirektifini(91/689/EEC)yrr lekoymutur.Busayedeilkkezresmikaynaklardaatkynetimialtdallaraay rlm ve tehlikeli atk ynetimi kavram ortaya kmtr. lk kez birlik genelinde ortak bir tehlikeli atk tanm yaplm ve konuya ilikin atklar listelenerek dier evselkatatklardanayrlmtr(CouncilDirective91/689/EEC).Busayedetehlikeli atkya dazelatkolarakadlandrlan atklarnsnflandrlmasnaimknverilmi yapsveortayaktretimsrelerinegredeolsafarkllklarortayakonmu tur. Tm alt yap almalar tamamlandktan ve gerekli olan atk snflandrlmalar yapldktan sonra sorunun sadece belirli bir grubun ya da corafyann sorunu ol mamas sebebiyle Avrupa Birliine ye lkeler, aday lkeler ve iliki iinde olan tm lkeleri de kapsayan ve karlkl imzalarla gvenli hale getirilen BASEL sz lemesi5Mays1992tarihindeyrrlegirmitir(http://www.basel.int). Bu sreci tamamlayacak olan ve BASEL szlemesi sonras Avrupa Birlii lkeleri snrlarierisindestandardnyakalanmasiingerekliolansondzenlemedeatk larn tanmas ve snrlar aras atk ticaretini dzenlemek iin yrrle girmitir (CouncilregulationEECno259/93). Tehlikeli atklarn ne olduu ve ne tr zellikler tadklar netletirildikten sonra gerekliolanbertarafilemlerininyaplmasiinihtiyaduyulanyasalsrebala tlmvekonuylailikilikanun16Aralk1994ylndayrrlekonmutur(Council Directive94/67/EEC).Bukanuniletehlikeliatkyakmatesislerininuymasgereken kurallar standart hale tanm ve evresel zararlarn minimize edilebilmesi iin kstlarbelirlenmitir.Bukstlarvetesisoluturmastandartlartehlikeliatkberta raf ilemlerini dzene sokmakta ve gerekli olan zel ilgiyi ve teknolojiyi tehlikeli atklarzerineekmektedir. zelatklaraolanilgidevametmekteolup20Aralk1994ylndayelkelertara fndankabuledilenbirkanunlaambalajatklarveambalajmalzemesiatklariin yeni bir yaplanmaya gidilmitir (European Parliament and Council Directive 94/62/EEC ). Bu kanun ile ambalaj malzemeleri ve ambalaj atklar arasnda bir snflandrmayaplmaktavetehlikeliatkkapsamnagirenlerileevselkatatkola rakadlandrlabilecekolanlarfarklmetotlarilegeridnmetabiitutulmaktaya dabertarafedilmektedirler.Aynekilde16Eyll1996tarihindealnanbakabir

72

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

kararlaPCB/PCTihtivaedenatklarnbertarafnailikinkanunyrrlekonmu tur (Council Directive 96/59/EEC ). Konuda bahsi geen kimyasal yapnn ilk atk ereve kanununda yer alan zellikler ile zararsz hale getirilmesi yayn tarihine kadar mmkn gzkse de uygulamalarda ortaya kan boluklar atk reticileri tarafndansuiistimaledilmekteveyenibirkanunaihtiyadomaktadr.Bukanun ile PCB ve PCT ieren her trl atk ayn kategoriye sokulacak ve ayn ilemlere urayacaktr. Avrupa Birliine ye lkelerin konuya olan hassasiyetlerinin geli mesisonucu24Eyll1996ylndayaynlanankanun(96/61/EEC)ilekimyasalele mentler tanmlanm ve btnlemi kirlilik ad altnda yeni bir kavramla tanl mtr.Bukavramdayklenilmekistenilenanlamkirliliesebepolanelementlerin tespit edilmesi gereklilii ve uygun bertaraf yollarnn seilmesi ihtiyacdr. Ancak bukanundaasldikkatekiciolannoktailkkezkirletenderanlaynnortaya kmasdr.Devletsorumluluutamayadevamederkenaynsorumluluuntamir ksmnda soruna sebep olan taraflar da faaliyetlere katlmaya davet etmektedir. Busayedemaddiriskalmamakiinatkreticilerirettikleriatkmiktarnenaza indirmekiindahadikkatlivehevesliolmakzorundakalmlardr(CouncilDirective 96/61/EEC). 18 Eyll 2000 tarihli hurda aralarn atk kapsamnda deerlendirilmesi kanunu (Directive2000/53/EEC),27Kasm2000tarihlilimankullanmvelimanatklarnn denetimi ve ynetimi kanunu (Directive 2000/59/EEC) zel atk statsnde olan atklarn daha net bilinmesi ve incelenebilmesini salamak amacyla yrrle konmutur. Bu arada tehlikeli atklarn listesindeki detay azlnn suiistimallere sebep olma masiin3Mays2000tarihindeatkkataloukomisyonkararileyaynlanmtr. Bukatalogdayeralankimyasalmaddelervebileiklerinetbirekildetarifedilmi vegerekliuyarlarvebeklenenzararlarortayakonmutur(http://europa.eu.int). 4Aralk2000tarihliatklarnyaklmasileilikilikanunun (2000/76/EEC) kmas iledehertratkbertarafilemininsonucundaortayakabilecekmuhtelifgazla rndenetlenmesivegereklitesisiyaplanmalarnntmatklarauygunekildeolu turulmaskararnavarlmtr(Directive2000/76/ECC). Konunun temelini oluturmas ve zellikle Trkiyede oluturulan tehlikeli atk ynetiminin altyapsn oluturmas sebebiyle BASEL szlemesinin detayl olarak incelenmesinde fayda grlmtr. htiya duyulmasnn ve taraflar tarafndan alglanmasvekabuledilmesininsebeplerininanlalmastehlikeliatkynetimine duyulan ihtiyacn sebeplerini de netletirecektir. Avrupa Birliine bal lkeler tarafndanortayakonanatkynetiminintarihselgeliimiekil1.deverilmitir.

EKM2010

73

ekil1:AvrupaBirliiAtkYnetimiPolitikas

ZELATIKGRUBU ATIKYALAR (75/439/EEC) TTANYUM DOKSTENDSTRSATIKLA RI (78/176/EEC) ARITMAAMURU (86/278/EEC) PLVEAKMLATRLER (91/157/EEC) AMBALAJVEAMBALAJATIK LARI (94/62/EEC) PCB/PCT2LERNBERTARAFI (96/62/EEC) HURDAARALAR (2000/59/EEC) LMANKABULTESSLER (2000/59/EEC) ATIKELEKTRK,ELEKTRONK EKPMANLARI (2000/95/ECAND 2000/95/EC) MADENATIKLARI (2066/21/ECC)

ATIKEREVE MEVZUATI ATIKEREVE DREKTF (75/442/EEC) ATIKKATOLOGU (2000/532) TEHLKELATIK DREKTF (91/689/EEC)

ARITMAVEBERTARAFA LKNDREKTFLER EVSELATIKYAKMA (89/429/EEC& 89/369/EEC) TEHLKELATIKYAKMA (2000/76/EEC) ATIKLARINDZENL DEPOLANMASI 99/31/EEC) ENTEGREKRLLN NLNMESVEKONTRO L (96/61/EEC)

ATIKLARINTAIN MASI ATIKLARIN SINIRTESTAIN MASIVEKONTROL (REGULASYON 259/93)

Kaynak:Erdem,(2006).

1.2.TrkiyedeTehlikeliAtkYnetimininYasalKronolojisi
1980li yllarn sonlarna doru devletlerin evreye kar hassasiyetlerinin artmas vebunukanuniyaptrmlarileatkreticilerinehissettirmesisonucutehlikeliatk depolamas ya da bertaraf iin yksek maliyetler ortaya kmtr. Bu maliyetler den kurtulmak iin atk reticileri alternatif yollar aramaya balamlar ve geli mekteolanlkelere buatklartransferetmenin maliyetasndanavantajsala yacanfarketmilerdir.Butransferlerinbalamasilezelliklebulkelerekomu olan lkeler BASEL szlemesine ve uygulamalarna ihtiya duymaya balamlar dr.

74

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

GelienveyaygnlaanbuanlayilencelikleAvrupaBirliineyelkelerdebubir sorun olarak alglanm, daha sonra aday lkelerde de bu atklarn birikimi sz konusuolmutur.Busebeplenceliklebulkelerinszlemeyevekanuniuygula malara ihtiyac ortaya kmtr. Dier taraftan transferler srasnda oluabilecek kazalarnbyktehditoluturmasvekazannolutuublgedekitmcanlhaya tnetkileyecekolmassebebiyleszlemeyetmlkelerinkatlmnnsalanmas ihtiyac ortaya km ve sz konusu szleme dar bir alandan kresel boyuta ta nmtr. Trkiyeisebu22Mart1989tarihindeimzayaalanbuszlemeye28Aralk1993 ylnda imza atm ve 15 Mays 1994 tarihli Resmi Gazetede yaynlanan bakanlar kurulukarariledehayatageirmitir(21935SaylResmiGazete). BASELszlemesindenceTrkiyedebahsigeentehlikeliatkmevzuatnnvarl ndan sz etmek ok mmkn olamamaktadr. Konuyla ilgili yaplan almalar belediyecilikanlayndanteyegeememivekanunsaldayanakolarakdahason rayetersizgrlecekolanevreKanunuvebunabalolanKatAtklarnKontrol Ynetmeliiuygulamadakullanlmtr. Buynetmelikteevselatklarileendstriyelatklarayrtrlmamvesadecever dikleritepkilerbazndafarkllatrlmlardr.Atkkavramnnbiletanmlanmasnda yetersizliklerszkonusuolmutur.zelliklebertarafilemlerindekullanlanyolun yakmaolmasdurumundanegibistandartlarasahipolunmasgerektiigibikonu lardaokgeniyorumalanbraklmtr.KanununyrrlegirdiitarihteAvrupa BirliilkelerindekiuygulamalarTrkiyeninbuerevedenedenliyavahareket ettiinigzlernnesermektedir.zellikletehlikeliatkkavramndakiesnektanm Patlayc, parlayc, kendiliinden yanmaya msait, suyla temas halinde parlayc gazlar karan, oksitleyici, organik peroksit ierikli, zehirli korozif, hava ve su ile temasnda toksik gaz brakan, toksik ve ekotoksik zellik tayan ve Bakanlka tehlikelivezararlatkolduuonaylananatklar(KatAtklarnKontrolYnetme lii14.03.1991tarihli20814SaylResmiGazete)konununuygulamadadenetimi ninyetersizkalacannsinyallerinivermektedir.Ancakszkonusuolanynetme liin1991ylndayrrlekmolmasve1994ylndaBASELszlemesinede in tek ynetmelik olarak yasal platformu oluturmas sebebiyle incelenmesi ge rekmektedir. 20Mays1993tarihlitbbiatklarnkontrolynetmeliininkmasileTrkiyede konuylailikili3.kanuniuygulamahayatagemitir.Ancakburadadikkatekenbir hususbuynetmeliin22Temmuz2005gnve25883saylResmGazetedeya ynlanan ayn adl ynetmelikle yrrlkten kaldrlmasdr. Sz konusu olan ilk ynetmelikierikanlamndaincelenememeklebirliktekronolojik anlamdabu so rununvarlndanhaberdarolunduununbirgstergesiolarakkabuledilmelidir.

EKM2010

75

1994 ylnda yaynlanarak yrrle giren BASEL szlemesi ile Trkiyede atk ynetiminin olumaya balad hatta tehlikeli atk ynetimine arlk verilmeye balandgrlmektedir.BASELszlemesinitakipedenTrkiyedetehlikeliatk larnkontrolynetmelii27Austos1995'de,yrrlegirmitir.Butarihekadar tehlikeliatklarnbertarafiindiermevcutynetmeliklerinbazzelmaddelerin deki zel hkmler uygulanmaktayd. Belediyelerce ina edilmekte olan dzenli pdepolamaalanlar,14Mart1991tarihindeyrrlegirmiolanvedetehlike li atklar dndaki evsel ve endstri atklar iin dzenlenmi olan, kat atklarn kontrol ynetmelii esaslarnca projelendirilmekte ve ina edilmekteydi. 11 Temmuz 1993 ylnda yaynlanan tehlikeli kimyasal madde ve rnlerin kontrol ynetmeliikimyasallartehlikekategorilerinegretanmlamannyansraatklar rndenayranbirtanmlamaydagetirmitir.Buynetmelik,kimyasalmaddele rinetiketlenmesi,tanmasvedepolanmalarileilgilidzenlemelerigetirmitir.22 Mart 1989 tarihinde ortaya konan "Tehlikeli Atklarn Snrlar tesi Tanm ve Bertarafnn Kontrol" konusundaki BASEL szlemesi, 15 Mays 1994 tarihinde Trkiyede de yrrle girmitir. 27 Austos 1995'de yrrle konan tehlikeli atklarn kontrol ynetmelii BASEL szlemesindeki esaslara dayaldr (Zanbak, Tugal,1997:11). Buradabirparantezalmasgerekmektedir.BunoktadaAvrupaBirliineyelke lerinkonuileilikilialtyapalmalarnneekildeyaptklarortayakonmuolup Trkiyedekiuygulamanntmdengelimmantileanaszlemeileilikiliynet melikleroluturmakolduukronolojiklistelemesrasndakendinigstermektedir. Tehlikeli atklarn kontrolne ilikin ynetmelii takip eden ynetmelikte ise geri kazanm anlaynn devam saylabilecek olan imento fabrikalarnda atklarn alternatifveyaekyaktolarakkullanlmalarndauyulacakgenelkurallarhakknda tebli8Aralk2001tarihlivesayl24607ResmiGazetedeyaynlanmtr.Buy netmelikte 2005 ylnda tekrar dzenlenerek yaynlanm ise de ilk ynetmelikte sadeceimentofabrikalarnatehlikeliatkkapsamnagirenatkyalarnalternatif yakt olarak kullanlabilme hakk verilmektedir. Bu ynetmeliin dzenlenmesi sonucuimentofabrikalarndanistenenstandartvegvenlikkstlarnteminede bilentmiletmelerebuhakknverilmesiszkonusuolmutur. Buynetmeliktekullanlanatkyalarlailgilidzenlemeise21Ocak2004ylnda 25353 sayl Resmi Gazete de yaynlanan atk yalarn kontrol ynetmelii ile yasal bir zemine oturtulmutur. Bu ynetmelikte sz konusu olan atk yalarn zellikle evreyebraklmamalarveuygunartlarsalanaraktanmas,depolan mas ve bertaraf edilmesi amalanmtr. Sz konusu ynetmelikte kullanlan ta nmlarn BASEL szlemesinde kullanlan tanmlarla birebir ayn olduu unutul mamaldr.18Mart2004tarihlive25406saylResmiGazetedeyaynlananhafri yattopra,inaatveykntatklarnnkontrolynetmelii,inaatalanlarndave

76

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

ykntlardabulunmasmuhtemelboyakalntlar,asbestvb.tehlikeliatkkapsam nagirenkimyasalyaplarnbertarafn vedepolanmasndenetlemekvedzenle mekiinyrrlegirmitir.Busayedefarkedilmesiokdammknolmayanbir tehditileilikilikanunizeminkurulmuvegereklitedbirlerinalnmasnaallm tr.Aynseneierisinde30Temmuz2004tarihlive25538saylResmiGazetede yaynlananAmbalajveAmbalajAtklarnnKontrolYnetmeliiilencelikleev reye uyumlu ambalaj retiminin yaplmasnn salanmas, daha sonrada uygun olmayanambalajlarnevreyeverilmesininnlenmesivegelecekteuygunteknolo jilerin tercih edilerek ambalaj ve ambalaj atklarnn tehdit edici yapsnn sona erdirilmesiamalanmtr.31Austos2004tarihlive25569saylResmiGazetede yaynlananAtkPilveAkmlatrlerinKontrolYnetmeliiiledeilkadmolarak evreyezararlretimlerinengellenmesininsalanmas,dahasonradakullanmda olan mamullerin uygun art ve teknoloji ile bakm ve onarmnn yaplarak kabul edilebilir standartlara ekilmesinin salanmas sz konusu olmutur. zellikle mamulln farkl yaplar iermesi sebebiyle iindeki zararl madde miktarlarnn denetlenmesikanunibiryapyakavuturulmutur.zelatkkapsamndasaylabi lecek olan son ynetmelikte ise bitkisel yalarn kontrol salanmtr. 19 Nisan 2005 tarihli, 25791 sayl Resmi Gazete de yaynlanan ynetmelie gre bitkisel ya atklarnn da kontrol bioenerji kapsamnda deerlendirilmesi, tanmas, bertaraf edilmesi ve en fazla nem arz eden retilmesinin engellenmesi bu y netmeliklekanunibiryapyakavuturulmutur. 2005ylsonuitibariyletehlikeliatkynetimianlayierisindeBASELszleme sine dayanarak oluturulan zel atk kapsamna sokulmas mmkn atklar iin ynetmeliklerhazrlanmolup,buynetmeliklerkatatklarnkontrolynetme liine bal olarak yasalatrlmlardr. Tmdengelim anlay ile oluturulduu sylenenbukanunizeminyeterligcsalamaktasorunlaryaamve2005yln da konuyla ilikili tm ynetmeliklerde deiiklikler yaplm hatta baz ynetme liklerinilk halleriyrrlktenkaldrlmtr.Yaplan2005yldzenlemelerinin ar dndantmynetmeliklerikapsayacak,dolaysylatehlikeliatkynetiminideiine alacakolanevreKanunu13Mays2006tarihinde26167saylResmiGazetede yaynlanmtr.Bylelikleynetmeliklerinkanunlatrlmasvedahaeminbirekil desrdrlebilirevreninkorunmasiinalmalartamamlanmtr.Ancakbura datehlikeliatklarnynetimiiinkullanlanvezelilgiyesahipolantehlikeliatk larnkontrolynetmeliinebirazdahadeinmekgerekmektedir.

EKM2010

77

ekil2:TrkiyedeKatAtkMevzuat

Kaynak:Erdem,(2006)

EVREKANUNU (28721983/2006) TbbiAtklarnKontrol Ynetmelii (19932005) AtkYalarnKontrol Ynetmelii (2004) AtkPilVeAkmlatrlerin KontrolYnetmelii (2004) AtkBitkiselYalarn KontrolYnetmelii (2005)

KatAtklarn Kontrol Ynetmelii (1991)

BASELSzlemesi (1994)

AmbalajVeAmbalaj AtklarnnKontrol Ynetmelii (2004) HafriyatTopra,naat YkntveAtklarnKont rolYnetmelii (2004)

TehlikeliAtklarn KontrolYnetmelii (19952005) (28721983/2006)

AtklarnAlternatif veyaEkYaktOlarak KullanlmasHakknda Tebli (20012005)

Tehlikeliatklarnkontrolnoktasndaynetmelikbukonudazincirinbirerhalkas olarak kabul ettii birimlere sorumluluklar ve grevler vermi ve bunlarn uygu lanmasnn denetimini Bakanla devretmitir (Monz, Mcdonough, 2007:13). Bu sistemierisindemahallinenbykamirindenbalayanzincirbelediyelere,bele diyelerdenatkreticilerine,atkreticilerindendebertarafhizmetivereniletme lerekadardevametmektedir.Zinciritamamlayanhalkalarngrevvesorumluluk larna deinmeden nce prensipte ynetmeliin ulamak istedii noktay akla maktafaydavardr. TehlikeliatkynetmeliinindayanaolanevreKanunuveBASELszlemesinin uygulamadailkplandakanortakkarar,hertrlatnithalivetanmasbahsi geenynetmeliin41.maddesindebelirtilenhkmlersaklkalmakkaydylaya saklanmaktadr. Bu yasaklamann getirisi olarak atklarn kaynanda en aza indi rilmesiilkhedefolarakalglanmakta,risklerienazaindirmekadnaatkynetimi ninhersafhasndasorumlukiiler,evreveinsansalnazararvermeyecekted birleri almakla mkellef tutulmaktadr. Atklarn yaratt evresel kirlenme ve

78

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

bozulmadandoanzararlardandolayatkreticileri,tayclar,bertarafedicileri kusur art aranmakszn sorumlu tutulacaklardr ve bu sebepten dolay doacak hasarlar tazmin etmek ve verilecek cezalar kabul etmek zorundadrlar. Sistem ierisinde en fazla hatann olumasna sebep olan faaliyetlerin dzenlenmesi iin yrtlecek olan almalarda gerekli olan kaynaklarn ayrlmamas sebebiyle y netmelik Atklarn ynetiminden kaynaklanan her trl evresel zararn gideril mesiiinyaplanharcamalarkirletenderprensibinegreatklarnynetiminden sorumlu olan gerek ve tzel kiiler tarafndan karlanr. Atklarn ynetiminden sorumlu kiilerin evresel zarar durdurmak, gidermek ve azaltmak iin gerekli nlemleri almamas veya bu nlemlerin yetkili makamlarca dorudan alnmas nedeniyle kamu kurum ve kurulularnca yaplan gerekli harcamalar 21.7.1953 tarihlive6183saylAmmeAlacaklarnnTahsilUsulHakkndaKanunhkmleri ne gre atklarn ynetiminden sorumlu olanlardan tahsil edilir ilkesini ortaya koymutur (Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii). Bu sayede iletmelerin her hangibirmaliyktenkanmaadnayaratacaihmaldenevreninzarargrmesi ninengelolunmasmmknolabilecektir. Bertaraftesislerininplanlanmasvedesteklenmesianlamndabykdestekveren Bakanlk ehil kiilere ve gerekli teknolojiye sahip olmayan iletmelere lisans ver memekteatklarn,Bakanlktanlisansalmbertaraftesisleridndanckiiler tarafndanticariamalariletoplanmasn,satvebertarafedilmesini,dieryakt larakartrlarakyaklmasnyasaklamaktadr. Mahallinenbykamiriolarakadlandrlangrevlihernekadarvalilikmakamise dekonuyladirekilgiliolanbirimilevremdrldr.Bumdrlkbnyesindeil snrlar genelinde planlanan atk ynetimi almalarnn uygulamalarnn deneti mininyaplmas,srekliyadageicidepolanmaalanlarnntespitedilmesiveart larauygunluuilekarlatrlarakgerekliizinlerinverilmesi,reticilerdenalnacak olan ve envanterin ve bilnonun tespitinde nemli veriler salayan atk beyan namelerinintoplanmas,retilmiolanvedepolanamayanyadatransferedilmesi gereken atklarn transferlerini salayacak olan ara lojistik hizmetlerinin denet lenmesivebelgelendirilmesievreilmdrlnnzincirdekigrevleridir. Belediyelerisezellikleevlerdenkaynaklanantehlikeliatklarntoplanmasdepo lanmas geri kazanm ve son olarak da bertarafna ilikin planlamalar yapmak ve projeleri il mdrlne sunmakla ykmldrler. Ayn zamanda gerek belediye bnyesindegerekseatkreticileriyadabertaraflarlaoluturulacakortaklklarla bertaraftesislerikurmakveyakurdurmakvebutesislerinkuruluveiletimsre lerindeihtiyaduyulandesteidesalamakzorundadrlar. Bu konuda en fazla ykmllk tayan halka ise elbette reticilerdir. Sorunun temelinderetimsrasndaortayakanatklarnolmasvebuatklarnynetilme sindeszkonusuolanmaliykreticilerinsorumluluundaolmaktadr.Busebep

EKM2010

79

ten dolaydr ki sz konusu olan atklarn en aza indirgenmesi iin yaplacak olan almalarvesresonrasortayakantehlikeliatklarntekrarekonomiyekazan drlmas ilemleri gerek balang noktasnda azaltlmas gerekse geri kazanlma sylareticileremaddiavantajsalanmasansnasahiptir.Diertaraftanzellikle bertarafilemleriiinyklenilmesigerekenmalivesosyalykleryineretimsre ciierisindedeerkatcbirilemolarakdeerkazanabilecekolanbertaraftesisle rinin kurulmas ile hafifletilebilecektir. Bu tesislerin kurulmas ve iletilmesi eko nomikdeerkazandracagibi,atkreticileriiinyenibiriimkndaolacaktr. Sz konusu yatrmlarn yaplmasnda zincirin tm halkalar iletmelere destek salamaklaykmldr. BuzincirinsonhalkasolanvemaalesefTrkiyedeenfazlaihmaleurayanberta raftesislerininykmllkleriiseokdahabasitvesonuvericidir.Herneekilde olumu olursa olsun bu noktaya tanm olan atklarn evreye ve insana hibir ekildezararvermesineimknvermeyecekekildebertarafedilmesigerekmekte dir. Bertaraf tesislerine ulam olan atklarn geri kazanm imkn ekonomik an lamdaszkonusuolabilirkengeridnmszkonusuolmamaldr.Herhangibir geri dnm sz konusu ise dier halkalardan en az birisinde sorun olduu ve srecindorualtrlmadsylenebilir.Buadmatanmolanatklarnberta rafncesivesonraszararlarnnenazindirilmesievreveinsaniintadriskle rinortadankaldrlmolmasgerekmektedir.Ekonomikanlamdabertaraftesisle rinin gelir kayna verdikleri hizmet olarak alglanmal ve bu hizmetin maliyetleri atk reticilerine yklenilmelidir. Verilen hizmet sonras elde edilecek ekonomik kazanmlarisebertaraftesisleriiinbykbirekonomikavantajolacaktr.Butesis lerin nerede ve kimler tarafndan kurulaca ciddi almalar gerektirmektedir ve gerekli olan yatrm ve altyap almalar iin destekler salanmaldr (Tehlikeli AtklarnKontrolYnetmelii).

2.Sonu
Atkynetimininkapsamndaortayakanatklarnnceliklekaynaktaenazaindi rilmesi, insanlara ve evreye zarar vermeyecek ekilde toplanmas, depolanmas, tanmas ve bertaraf edilmesi esastr. Sz konusu ynetimin pratikte de uygula nabilir olmasnn salanabilmesi adna yaplan tm yasal almalarn detayland rlmaslkelerinkonuyakargsterdiklerihassasiyetindegstergesiolmaktadr. zellikle Avrupa birliine girmeyi amalayan aday lkelerden birisi olan Trki yenin bu konuda ortaya koyduu abalarn dikkatle incelenmesi gerekmektedir. Avrupabirliininkurucuyeleriilebalayandahasonrayenikatlmlarilebirlikte halkahalkayaylanevrehassasiyetizellikleatkynetiminoktasndayasalyap larn ok erken dnemde kurulmasna sebep olmutur. Sadece atk ynetiminin ilerleyen dnemlerde endstriyel retimin artmas sebebiyle yetersiz kalmas, tehlikeliatkynetimininbalbanabirkonuolarakelealnmasnasebepolmu

80

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

tur.Gnnihtiyalarnagre,ilketaptafarklyelkelerinnceliklerinebalola rakyasalmevzuatlarekillendirilmitir.Uygunyapnntmyelkelertarafndan benimsenmesi gerektii zellikle ekonomik snrlarn kalkt srete nemli bir unsurolarakkarlarnakmvebunabalolarakyelkefarkllgzetmeksi zindahagenibiryapnnoluturulmasihtiyacortayakmtr.almannban dakonuedilenAvrupaBirliiyelkeleritarafndanoluturulanortakyasalmev zuatla uygulamaya geilmi, zaman ierisinde eksiklikleri duyulan noktalar yeni dzenlemeler yaplarak sistem gncellenmeye devam etmitir. Burada bahis ko nusu olan geni yap ile amalanan durum, daha esnek bir hareket alan iin d zenlemelerinyaplmasolmayptamtersinebirataltndaokdahakesinsnrlar izilmitehlikeliatkynetimimevzuatnnhazrlanmasdr.Yllarsrenalmalar ve yasal zeminli uygulamalar BASEL szlemesi ile birlikte bir araya getirilmi ve tmyelkelerhattaadaylkelertarafndanuygulanrhalegelmitir. Avrupa birliine ye lkeler tarafndan daha sonraki dnemde BASEL szlemesi olarak adlandrlacak yapnn temelleri atld dnemde Trkiyede varlndan bahsedilebilecek bir tehlikeli atk ynetiminden sz etmek ne yazk ki mmkn olamamtr. Atk genel anlamda ele alnm ve evre Kanunu ile desteklenerek genelbiratkynetimiortayakonmayaallmtr.Zamanlaanlalacazerebu yapnn da salkl almad ortaya kmtr. Geen zaman sresince Avrupa Birliineyelkelerkendilkesnrlarierisindetehlikeliatkveynetimikonu sundaalmalarsrdrrkenTrkiyedetehlikeliatkkavramyeniyeniolumaya balam ancak halen genel atk snflandrlmas ierisinden kartlarak zel bir statye kavuturulmamtr. almann geneline bakldnda Avrupa Birlii ye lkeleritarafndankabuledilenBASELszlemesinintaraflarndanbiriolanTrki ye, temel anlay ierisinde bakldnda ayn sistemi kabul eden dier lkeler ile sisteminibtnletirmivefarkllklarortadankaldrmgibigrnsedegerekte durum srecin sonundan balayarak baa doru gidilmesi sebebiyle sorunlara gebedir.AvrupaBirliiyelkeleriteknikveyasalaltyaplarnoluturmayabala dklar srete, ncelikle tehlikeli atklar ve tehlikeli atk ynetimi zerine adm admgitmiler,anlksorunlarzerkenbileuzunvadelivekapsaycyasalaryapa rakzmeulamlardr.Busebepleuzunzamannbirikimiolanbiryasalmevzuat ortayakmdahasonratekrareden konularayklanm,uygulamasdahakolay daha kapsayc bir hale dntrlmtr. Oysaki Trkiyede en alt seviyede bile ihtiyaduyulanyasalyapnnkurulmasndagekalnm,sorunuanlkzmekiin ortayakonanyasalyapisekapsayclktanokuzakkalarakpekokkanunibolu unortayakmasnasebepolmutur. almanntamamincelendiindeortayakonanatkynetimpiramidindetemel den ykselen yap salamlatrlarak zirvenin tm piramidi toplamas mmkn olurken,zirvedenaadorukurulanpiramitteisetemeleyaklaldkaboluklar ortayakmaktabunabalolaraktmpiramidinvarltehditedilmektedir.

EKM2010

81

kifarklyapkarlatrldndabirbirlerinebenzer,amabirliiiindegibigrn selerdebirbirinikarlayanyasalyaplarnzamanlamalarfarkllkgstermektedir. Bufarkllksorunlarntemelinioluturmaktaolup,yasalyapolarakanlalamam vesindirilememiyaklamlarnsadeceAvrupaBirliineyaplanyelikmracaatn bekasiinkullanlmasveyeterligrlmesignmzdeyaanansorunlarnteme linioluturmaktadr. BASELszlemesiileAvrupabirliilkeleriatyapyakavumuvelkelerarasn daki farkllklar trplenerek tehlikeli atk konusundaki hassasiyetlerin n plana tanmasnsalamtr.TrkiyeiseadaylkeolmassebebiyleBASELszlemesine imza atm olmasna ramen herhangi bir alt yaps olmamas sebebiyle BASEL szlemesineuyumamalyasaldzenlemelereihtiyaduymutur.Szlemeson ras farkl alanlarda yaplan uyumlatrma almalar tehlikeli atk ynetimini de kapsamvefarklsektrlerdenortayakantehlikeliatklarnfarklbalklaraltn dailemetabitutulmassebebiylegerekliolanyasalyaplanmalarortayakonmu tur. Ancak yeterli altyap oluturulmad ve yeni dzenlemelerin de ncelikle BASELszlemesinebamlkalarakyaplmassebebiylearzuedilenyapnnuygu lamayakonmasmmknolamamtr.zellikletehlikeliatkynetimikapsamnda yer alan ve olmazsa olmaz kabul edilebilecek olan bertaraf ilemleri noktasnda ok ciddi sorunlarn olduu aktr. Pek ok lke iin bir sonu hatta bir bildirge niteliitayanBASELszlemesiTrkiyeiinzorlamabirbalangolmaktanteye halen geememitir. Yllar nce yaplmas gereken dzenlemeler halen tamam lanmaya allmakta, zellikle reticiler tarafndan suiistimal edilebilecek yasal boluklar doldurulmaya allmaktadr. Tm yapnn yeterli bir ekilde faaliyete geebilmesibuyaklamlarndevamettiisreceokmmkngzkmemektedir.

82

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS

Kaynaka
11.08.1983Tarihli2872SaylevreKanunu. 15Mays1994Tarihli21935SaylResmiGazete. Council Directive 78/176/EEC of 20 February 1978 on Waste from the Titanium DioxideIndustry. Council Directive 86/278/EEC of 12 June 1986 on the Protection of the Environment, and in Particular of the Soil, When Sewage Sludge is Used in Agriculture. Council Directive 89/369/EEC of 8 June 1989 on the Prevention of Air Pollution fromNewMunicipalWasteIncinerationPlants. Council Directive 89/429/EEC of 21 June 1989 on the Reduction of Air Pollution FromExistingMunicipalWasteIncinerationPlants. Council Directive 91/157/EEC of 18 March 1991 on Batteries and Accumulators ContainingCertainDangerousSubstances. CouncilDirective91/689/EECof12December1991onHazardousWaste. CouncilDirective94/67/ecof16December1994ontheIncinerationofHazardous Waste. CouncilDirective96/59/ecof16September1996ontheDisposalof(Pcb/Pct). CouncilDirective96/61/ecof24September1996ConcerningIntegratedPollution PreventionandControl. CouncilDirectiveof15July1975onWaste,(75/442/EEC). CouncilDirectiveof16June1975ontheDisposalofWasteOils,(75/439/EEC). Council Regulation (EEC) No 259/93 of 1 February 1993 on the Supervision and ControlofShipmentsofWasteWithin,IntoandOutoftheEuropeanCommunity. Directive 2000/53/ec of the European Parliament and of the Council of 18 September2000OnEndOfLifeVehiclesCommissionStatements. Directive 2000/59/ec of the European Parliament and of the Council of 27 November2000onPortReceptionFacilitiesForShipGeneratedWasteandCargo Residues. Directive2000/76/ecoftheEuropeanParliamentandtheCouncilof4December 2000ontheIncinerationofWaste.

EKM2010

83

Erdem,M.(2006),TehlikeliAtkYnetimiSemineri,evreveOrmanBakanlAtk YnetimiDaireBakanl. European Parliament and Council Directive 94/62/Ec of 20 December 1994 on Packaging. FrameworkDirectiveonWaste,(75/442/EEC). http://europa.eu.int/eurlex/lex/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=celex:32000d0532:e n:html,(Eriim:12.10.2008). http://www.basel.int/convention/about.html,(Eriim:10.10.2008). http://www.wasteonline.org.uk/resources/wasteguide/mn_legislation_european _euaffect.html,(Eriim:12.10.2008). KatAtklarnKontrolYnetmelii14.03.1991Tarihli20814SaylResmiGazete. Monz D. J., F. M. Mcdonough, Epas Proposed Academic Laboratories Rule: A MoreFlexibleApproachtotheManagementOfHazardousWasteScienceDirect 12.10.2007. Tabasaran, O., Avrupa Birliinde Kat Atk Uygulamalarnda Almanya rnei, Stuttgardniversitesi,(Eriim:30.11.2007). TehlikeliAtklarnKontrolYnetmelii. Zanbak,C.veI.B.Tugal(1997),UlusalevreEylemPlanTehlikeliAtklarnYne timi.

84

ESKEHROSMANGAZNVERSTESBFDERGS