R 508b Gazi Ile Calisan Kaskat Sogutma Sisteminde Kilcal Boru Boyunun Analizi Analysis On Size of Capillary Tube in Cascade Refrigeration System Operated With R 508b Gas

R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT SOUTMA SSTEMNDE
KILCAL BORU BOYUNUN ANALZ
smail ALTINOK
YKSEK LSANS TEZ

MAKNA ETM
GAZ NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
OCAK 2008
ANKARA
smail ALTINOK tarafndan hazrlanan R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT

SOUTMA SSTEMNDE KILCAL BORU BOYUNUN ANALZ adl bu tezin
Yksek Lisans tezi olarak uygun olduunu onaylarm.
Yrd. Do. Dr. Hseyin USTA
....
Tez Danman, Makine Eitimi Anabilim Dal
Bu alma, jrimiz tarafndan oy birlii ile MAKNE ETM Anabilim Dalnda

Yksek Lisans tezi olarak kabul edilmitir.
Yrd. Do. Dr. Musa Galip ZKAYA
....
Makine Eitimi Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Yrd. Do. Dr. Hseyin USTA
....

Yrd. Do. Dr. Tayfun MENLK
....

Yrd. Do. Dr. Osman Selim TRKBA
....
Makine Mhendislii Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Yrd. Do. Dr. Ouz TURGUT
....
Makine Mhendislii Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Tarih:
10/01/2008
Bu tez ile G.. Fen Bilimleri Enstits Ynetim Kurulu Yksek Lisans derecesini
onamtr.
Prof. Dr. Nermin ERTAN
Fen Bilimleri Enstits Mdr
....
TEZ BLDRM
Tez iindeki btn bilgilerin etik davran ve akademik kurallar erevesinde elde
edilerek sunulduunu, ayrca tez yazm kurallarna uygun olarak hazrlanan bu
almada orijinal olmayan her trl kaynaa eksiksiz atf yapldn bildiririm.
smail ALTINOK
iv
R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT SOUTMA SSTEMNDE KILCAL

BORU BOYUNUN ANALZ
(Yksek Lisans Tezi)
smail ALTINOK
GAZ NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
Ocak 2008
ZET
Dk scaklkl kaskat soutma cihazlar eitli kullanm alanna sahip
olmalarna ramen lkemizde retimi yaplamamaktr. Bu durum dk
scaklk gazlarnn termodinamik zellikleri ve sistem analizi hakknda
literatrde yeterli bilginin olmamasndan kaynaklanmaktadr.
Bu alma; alak basn tarafnda alternatif soutucu akkan R-508B
kullanlacak kaskat soutma sistemleri iin, gaz miktarna ve klcal boru apna
gre eitli basn ve scaklklarda uygun klcal boru boyunun Visual Basic
tabanl Microsoft Excel programyla hazrlanan makrolarla hesaplamasn
kapsamaktadr.
Bilim Kodu
: 708.3.015
Anahtar Kelimeler : Soutma, kaskat sistem, soutucu akkan, R-508B, klcal
boru
Sayfa Adedi
: 116
Tez Yneticisi
: Yrd. Do. Dr. Hseyin USTA
ANALYSIS ON SIZE OF CAPILLARY TUBE IN CASCADE

REFRIGERATION SYSTEM OPERATED WITH R-508B GAS
(M. Sc. Thesis)
smail ALTINOK
GAZI UNIVERSITY
INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
January 2008
ABSTRACT
Although low temperature cascade refrigeration machines have various areas of
use, those cannot be produced in our country. This state is due to not having
sufficient knowledge in literature about thermodynamic properties and system
analysis of low temperature gas.
This study comprises the calculation of capillary tube size applicable for various
pressures and temperatures according to gas quantity and diameter of capillary
tube via macros prepared by Visual Basic based Microsoft Excel for cascade
refrigeration systems having fluid R-508B as an alternative refrigerant within
its low temperature part.
Science Code : 708.3.015

Key Words : Refrigeration, cascade system, refrigerant, R-508B, capillary
tube
Page Number : 116
Adviser
: Assist. Prof.Dr. Hseyin USTA
vi
TEEKKR
almalarm boyunca deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren Hocam
Yrd. Do. Dr. Hseyin USTA ya ve yine Hocam Yrd. Do. Dr. Tayfun MENLK e
deerli arkadalarm Mustafa KARAGZ ve Turgay ERYILMAZ a ayrca program
tasarmnda katklarn esirgemeyen retmen arkadam Sleyman KO a ve her
zaman yanmda olan ve desteklerini hibir zaman esirgemeyen deerli aileme
teekkr bir bor bilirim.
vii
NDEKLER
Sayfa
ZET .......................................................................................................................... iv
ABSTRACT ................................................................................................................. v
TEEKKR ................................................................................................................ vi
NDEKLER .......................................................................................................... vii
ZELGELER LSTES .............................................................................................. x
EKLLER LSTES .................................................................................................. xi
SMGELER VE KISALTMALAR ........................................................................... xiii
1. GR ....................................................................................................................... 1
2. SOUTMA VE SOUTMA SSTEMLER ........................................................... 5
2.1. Soutma ............................................................................................................ 5
2.2. Soutma Yntemleri ......................................................................................... 6
2.2.1. Absorpsiyonlu soutma sistemi ................................................................. 6
2.2.2. Ejektr soutma sistemi ............................................................................. 8
2.2.3. Buhar sktrmal soutma sistemi ............................................................ 9
2.2.4. Kademeli soutma sistemi ....................................................................... 20
2.3. Soutma Yk Hesab..................................................................................... 21
3. LTERATR ARATIRMASI ............................................................................. 29
3.1. Giri ................................................................................................................. 29
3.2. Kademeli Soutma Sistemleriyle lgili Yaplan almalar ........................... 29
viii
Sayfa
4. KADEMEL SOUTMA SSTEMLER .............................................................. 33
4.1. Kademeli Soutma Sistemleri ......................................................................... 33
4.1.1. Kademeli sktrma ................................................................................. 33
4.1.2. Tek akl kark soutucu akkanl kademeli sistemler ........................ 37
4.1.3. Kaskat soutma sistemleri ....................................................................... 39
5. KASKAT SSTEMLERNDE KILCAL BORU VE HESAP PROGRAMI ......... 58
5.1. Giri ................................................................................................................. 58
5.2. Klcal Boru Genleme Eleman Seimi........................................................... 58
5.2.1. Klcal boru boyunun teorik olarak hesaplanmas ..................................... 58
5.2.2. Klcal boru boyunun pratik olarak hesaplanmas ..................................... 67
5.3. Kullanlan Hesaplama Metodu ........................................................................ 68
5.3.1. Hesaplama program ................................................................................ 69
5.4. Hesap Parametreleri ........................................................................................ 69
5.5. Hesap Sonular .............................................................................................. 71
6. SONU VE NERLER ....................................................................................... 79
6.1. Sonular ve Tartmalar .................................................................................. 79
6.2. neriler ........................................................................................................... 80
KAYNAKLAR .......................................................................................................... 81
EKLER ....................................................................................................................... 84
ix
Sayfa
EK-1 R-508Bnin Termodinamiksel zellikleri........................................................ 85
EK-2 Hesap program Ak emas ......................................................................... 112
ZGEM ............................................................................................................. 116
ZELGELER LSTES
izelge
Sayfa
izelge 4.1. Kaskat sistemlerde kullanlan R-13, R-23, R-503, R-508Bnin teorik
performanslarnn karlatrlmas......................................................... 44
izelge 4.2. R-23 ve R-508Bnin farkl buharlama scaklklarnda teorik
kompresr performanslar. ..................................................................... 45
izelge 4.3. R-508B gaznn genel zellikleri ........................................................... 46
izelge 4.4. R-13, R-503, R-23, ve R-508B kullanan kademeli sistemlerin
teorik performanslar .............................................................................. 47
izelge 4.5. eitli statik dolumlar ............................................................................ 51
izelge 5.1. Hesaplama yaplacak alma artlar .................................................... 69
izelge 5.2. Hesaplama yaplacak sistemin alma artlar ...................................... 70
xi
EKLLER LSTES
ekil
Sayfa
ekil 2.1. NH3 H2O akkan ifti ile alan absorbsiyonlu soutma sistemi ........... 7
ekil 2.2. Ejektrl soutma sistemi ............................................................................ 9
ekil 2.3. Buhar sktrmal soutma sistemi ............................................................ 10
ekil 2.4. Sabit k basnl genleme vanas .......................................................... 12
ekil 2.5. TGVin balants ...................................................................................... 13
ekil 2.6. ten dengelemeli TGV .............................................................................. 14
ekil 2.7. Dtan dengelemeli TGV ........................................................................... 14
ekil 2.8. Klcal borunu buhar sktrmal soutma sistemindeki yeri ..................... 15
ekil 2.9. Soutma ak emas .................................................................................. 22
ekil 2.10. Buhar sktrmal evriminin T-s diyagram ........................................... 23
ekil 2.11. Buhar sktrmal evriminin log P-h diyagram .................................... 23
ekil 2.12. deal carnot evrimi ................................................................................. 24
ekil 2.13. Basit buhar sktrmal evrimin iki deiiklik ile carnot evrimine
dnm ................................................................................................. 24
ekil 4.1. Kademeli sktrma ilemi ve logP-h diyagram ....................................... 34
ekil 4.2. kademeli sktrma .............................................................................. 36
ekil 4.3. Tek akl kark soutucu akkanl kademeli sistem .............................. 38
ekil 4.4. Drt kademeli soutma sistemi.................................................................. 39
ekil 4.5. Kademeli soutma sistemi ve logP-h diyagram ....................................... 40
ekil 4.6. Kademeli soutma sisteminde ya ayrc ve sv tutucu balants .......... 42
ekil 5.1. Klcal boru parasnn zm .................................................................. 59
ekil 5.2. Klcal boru boyunun grafiksel tespiti......................................................... 68
xii
ekil
Sayfa
ekil 5.3. Hesaplamada kullanlan sistem .................................................................. 70

ekil 5.4. 0,00267 kg/sn debideki klcal boru boyu deiimi a: 1 ve 1,1 mm ap
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 72
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 73
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 74
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 75
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 76
iin b: 1,2 - 1,25 ve 1,27 mm ap iin ....................................................... 77
iin b: 1,2 1,25 ve 1,27 mm ap iin ...................................................... 78
xiii
SMGELER VE KISALTMALAR
Bu almada kullanlm baz simgeler ve ksaltmalar, aklamalar ile birlikte

aada sunulmutur.
Simgeler
Aklama
Klcal boru kesit alan, m2
Piston ap, m
Klcal boru ap, m
Srtnme katsays
fort
Ortalama srtnme katsays
Soutucu akkan arl, kg
Yerekimi ivmesi, m/sn2
Entalpi, kj/kg
Sprge uzunluu, m
Soutucu akkann ktlesel debisi, kg/sn
Devir says
PE
Evaporatr basnc, kPa
PK
Kondenser basnc, kPa
QE
Evaporatrden ekilen s, kW
QK
Konderserden ekilen s, kW
QT
Toplam s kazanc, kW
Silindir says
Re
Reynolds says
TE
Evaporatr yzey scakl, oC
TK
Kondenser yzey scakl, oC
Hacimsel debi, m3/sn
zgl hacim, m3/kg
vf
Doymu svnn zgl hacmi, m3/kg
vg
Doymu buharn zgl hacmi, m3/kg
xiv
Simgeler
Aklama
Soutucu akkan hz, m/sn
WC
Kompresr ii, kW
Wort
Ortalama akkan hz, m/sn
Kuruluk derecesi
Soutucu akkan viskozitesi, kg/m.sn
Sistem verimi
Klcal boru paras, m
Ksaltmalar
Aklama
ASME
Amerikan Makine Mhendisleri Birlii
CFC
Kloroflorokarbon
COP
Soutma Sisteminin Soutma Etkinlii
DB
Dk Basn
DSD
Dk Scaklk Devresi
EVO
Enerji Verim Oran
HFCF
Hidrokloroflorokarbon
ITK
Istma Tesir Katsays
KBB
Klcal Boru Boyu
ODP
Ozon Tabakasn Tahrip Etme Etkisi
POE
Polyol Ester
STK
Soutma Tesir Katsays
TGV
Termostatik Genleme Vanas
YB
Yksek Basn
YSD
Yksek Scaklk Devresi
1. GR
nsanlarn daha iyi, rahat, huzurlu ve salkl bir ekilde yaamlarn srdrebilmesi
iin soutma ve iklimlendirme tesislerinin kurulmasna ihtiya vardr.
Soutma; sebze, meyve, et, balk, tavuk, st ve st rnlerinin, iek ve benzeri bitkiler ile ila, kan vb. maddelerin bozulmadan korunmasnda, metalrjik, kimyasal vb.
endstriyel uygulamalarda, buz retiminde, soutularak gazlardan arndrlma ilemlerinde, tp alannda, klima uygulamalarnda, s depolama amal s pompas uygulamalarnda, enerji geri kazanm ilemlerinde, jeotermal enerji ve gne enerjisi uygulamalarnda yaygn olarak kullanlmaktadr [1].
Trkiyenin scak bir iklime sahip olmas ve tarm potansiyeli yksek bir lke olmas nedeniyle soutmaya ya da scaklnn drlmesine ihtiya duyulan alanlar daha da nem kazanmaktadr. Soutma uygulamalarnn en yaygn olduu alan denince gda maddelerinin, soutulmas ve souk muhafazas akla gelmektedir. nsanlar
nceleri havann scak olduu zamanlarda itikleri suyu soutmaya altlar. Bu
yzden souk havalarda buz retmeye, daha sonra buzu muhafaza edip, abuk bozulan yiyecek ve iecekleri kar ve buzla saklama yntemini gelitirdiler. Daha sonralar
teknolojinin gelimesiyle evlerde soutucular (buzdolaplar) kullanlmaya baland.
Bylelikle insanlar yiyeceklerini uzun sre ayn tazelikte koruyabilmekte, istedii
kadar tketebilmektedir.
Plastik ve tekstil fabrikalar, ila sanayi, bilgi retim yerleri gibi pek ok endstri
alanlarnda da soutma tekniinden faydalanlmaktadr. Enerjide de yabanclardan
ithal edilen doal gazn, svya dntrlmesi iin de, soutmaya ihtiya vardr.
Soutma tesislerinin kurulmas, en iyi ekilde iletilmesi, ekonomik olmas byk
nem tar.
Yukarda yaplan gruplandrmalar iin kullanlan soutma sistemleri ve bu sistemlerin alma scaklklar hepsinde birbirinden farkldr. rnein; klima vb. uygulamalarda ihtiya duyulan scaklk deeri en dk 0 oC civarnda iken, endstriyel sout-
ma uygulamalarnda -35 oC -50 oC aralndadr. Kas hcresi, kemik dokusu, bakteri, virs, a, kimyasal maddeler vb. birok biyolojik ve tbbi r-nn saklanp ve
depolanmas ile ziraat, eczaclk, kimya ve petrol alanlarnda -40 oC -100 oC; oksijen-hidrojen ayrm (oksijen tplerinin dolumu) ve doal gazn svlatrlmas gibi
kriyojenik uygulamalar iin -150 oC -190 oC civarndadr [2].
Yukarda saydmz ve saysn artrabileceimiz nedenlerden dolay gnmzde
soutma sistemlerinin kullanm alann snrsz olarak alglamak ve yaammzn
ayrlmaz bir paras olarak deerlendirmek hatal olmayacaktr. Soutma sistemlerinin kullanm alannn her geen gn artmas soutma konusuna yeni teknolojilerin
eklenmesini beraberinde getirmektedir.
Dier yandan; soutma sistemlerinin yaygn kullanmnn yannda getirdii baz
zorluklar gz ard etmemek gerekir. zellikle elektrik elektronik bilgisine, gda
maddelerinin souk ortamda korunmas konusunda gda kimyas bilgisi ve
teknolojisine ihtiya duyulmakla birlikte, tp, metalrji, petrol, kimya vb. alanlarda
kullanlan bir ok soutma uygulamasnda daha salkl ve geni kapsaml sonulara
ulaabilmek iin konunun uzmanlarndan oluan bir ekip almasna ihtiya
duyulmaktadr [1].
Gnmz soutma uygulamalarnda en yaygn ekilde kullanlan soutma sistemi
buhar sktrmal soutma sistemleridir. Bu sistemler en basit ekliyle buharlatrc,
younlatrc, sktrma (kompresr) ve genletirme elemanndan (genleme valfi
veya klcal boru) olumaktadr. Saylan elemanlar ile oluturulan tek kademeli
soutma sistemlerinin alma scaklklar sistemde kullanlan soutucu akkan
trne bal ve en dk scaklk olarak -40 oC -45 oC seviyelerindedir. Bu tr
sistemler zellikle eczaclk, ziraat, petrol ve tp alanlarnda ihtiya duyulan scaklk
deerlerini karlamakta yetersiz kalmaktadr [3].
Tek kademeli soutma sistemleri ile 40 oC nin altna inilmek istendiinde, yksek
sktrma basnc gerekebilir. Sktrma sonunda kompresr scakl ok ykseldii
iin yalama yan olumsuz etkileyebilir, kompresrn paralarn bozabilir. Sktrma sonunda scakln ykselmesine engel olmak ve scaklk ykselmesinin sakncalarn ortadan kaldrmak zorlar [2]. Ayrca, buhar sktrmal sistemlerde, dk
buharlama scaklklarndaki alma artlarnda, soutma evriminin kapasitesi ile
birlikte performans katsays da hzla dmektedir. Bunun sebeplerinden biri, dk
emi basnc ile balayan sktrma ileminin, ayn k-younlama basncna ulaabilmesi iin daha yksek bir sktrma oran ile almas gerekliliidir. Dk
buharlama scaklklar gerektiinde buhar sktrmal sistemlerin ihtiyaca cevap verememesinin sebepleri; kompresr k basnc ve scaklnn ar ykselmesinin
yannda, byk scaklk aralnda alabilecek bir soutucu akkann bulunmamasdr [1]. Bu sebeplerden dolay dk scaklk uygulamalar kaskat sistemlere gre
tasarmlanmaldr.
Dk scaklk uygulamalar, dier soutma uygulamalarndan farkl ele alnmas
gereken uygulamalardr. Bunun sebebi; -40 oC -90 oC scaklklar arasnda alan
sistemlerin tasarm ve yapm zellikleri kriyojenik ve endstriyel soutma uygulamalarnkinde farkldr. Piyasada mevcut en nemli tip dk scaklkl soutma sistemleri, soutma odalar ve zel amal (hastane, kan bankas vb yerlerde) uygulamalarda kullanlan paket tipi soutucular ile mteri istekleri ve saha artlarna gre tasarlanan zel tip sistemlerdir [2,4].
Kademeli sistemler, soutucu akkann iki veya daha fazla kompresr ile sktrld (kademeli sktrma), iki veya ikiden fazla karm haldeki soutucu akkann bir
veya daha fazla kompresr vastasyla sktrld (tek akl kark akkanl) veya
her birisinde younlama ve buharlama scaklk ve basnlar farkl soutucu akkan kullanlan iki buhar sktrmal sistemin ortak bir s deitirici ile birletirildii
(kaskat) sistemlerdir [5,6]. Gnmzde imal edilen btn soutucularda olduu gibi
bu sistemlerde de, 1995 Montreal Protokol uyarnca alternatif akkan kullanlma
zorunluluu vardr. Bu protokol ile lkeler ozon tabakasn tahrip etme etkisi (ODP)
yksek olan soutucu akkanlar belirli zaman dilimi ierisinde kullanmdan kaldrmalarn ve mevcut sistemlerdeki ODPsi yksek gazlar alternatifleri ile deitirmelerini belirlemektedir [5,6].
Bu almann amac, gnmzde olduka yaygn olarak kullanlmaya balanan dk scaklkl kaskat soutucularn imalatlarnda kullanlan alternatif akkanlardan
R-508B gaz ile alan sistemlerde genleme eleman olarak kullanlacak klcal boru
boyu ve apnn sistemdeki deiik basn ve scaklklar ile gaz miktarna bal olarak deiiminin incelenmesidir.
almann ikinci blmnde; soutma, soutma sistemleri, bu sitemlerin alma
prensipleri, bu sistemlerde kullanlan elemanlar ile soutma yk ve buhar
sktrmal soutma evrimin termodinamik analizi ayrntl olarak incelenmitir.
almann nc blmnde konu ile ilgili yaplan literatr aratrmasnn zeti
verilmitir. Yaplan aratrmada soutma sistemlerinde kullanlan klcal borularn
hesaplaryla ilgili olarak yaplan almalarda eitli klcal boru uzunluklar bulunmutur. Ayrca benzer alanlardaki hesaplamalarla ilgili gelitirilen programlar ve
hesap yntemleri de bulunmaktadr. Zaten gnmzde mevcut ticari soutuculardaki klcal boru uzunluklar retici firmalarn yaptklar hesaplar sonucunda kulanlan akkanlarn katalog deerlerinde verilmektedir. Bundan dolay yaplan literatr
aratrmas retici firmalarn katalog ve el kitaplarndan ibarettir.
Drdnc blmde, kademeli soutma sistemlerinin alma prensipleri, soutucu
akkann seimi, alternatif akkanlardan R-508B gaznn termodinamik zellikleri
ve alma artlar, sistemde kullanlan elemanlar ve zellikleri, sistem elemanlarnn
log P-h diyagram kullanlarak kapasitelerinin belirlenmesi ayrntl olarak ele alnmtr.
Beinci blmde, kademeli soutma sistemlerinde kullanlan elemanlardan klcal
borularn teorik hesaplar ayrntl olarak incelenmitir. Ayrca yaplan hesaplardaki
baz parametrelerin deitirilmesi sonucu ortaya kan deerler bulunmaktadr. Sonuta bulunan deerler ve analizler de yine bu blmde ayrntl olarak verilmitir.
Altnc blmde yaplan hesaplardan elde edilen sonular ve bu sonular nda
yaplan neriler bulunmaktadr.
2. SOUTMA VE SOUTMA SSTEMLER

2.1. Soutma
Bir maddenin veya ortamn scakln onu evreleyen scakln altna indirmek ve
orada muhafaza etmek zere ssnn alnmas ilemine soutma denir.
Bugn yeryznde yaayan insanln en az te biri ala maruz olup, yeterli derecede beslenememektedir. Ancak ne yazktr ki, yine bugn insanln besin ihtiyac
iin retilen gda maddelerinin en az te biri insanln ihtiyacna arz edilmeden bozulmakta ve rmektedir. Bugn insanln besin ihtiyac iin retilen tm gda
maddeleri bozulmadan ve rmeden insanla arz edilmi olsayd, insanlk belki de
ala maruz kalmayacak ve yeterli derecede beslenebilecekti [7].
nsanln besin ihtiyac iin retilen gda maddelerinin bozulmadan ve rmeden
pazarlanmas, nakli ve gerektiinde tketime kadar muhafazas iin de insanlk teden beri baz tedbirlere bavurmu ve baz usuller gelitirmitir.
Bu konuda Trk Tarihine baktmzda atalarmzn etin bozulmadan deerlendirilmesi iin pastrma ve sucuu, stn bozulmadan deerlendirilmesi iin de peyniri ve
tereyan icat ettiklerini grrz. Atalarmz ayn zamanda ot, balk ve eitli meyve
ve sebzelerin kurutularak muhafazasn da salamlar ve her trl gda maddelerinin serin maaralarda saklanmas yoluna gitmilerdir.
Gda maddelerinin belirli bir mddet bozulmadan saklanmas iin atalarmzn tarihte sarf ettikleri aba ve kullandklar yntemler sayszdr. Bu konunun tam olarak
tespiti iin derinlemesine bir Trk Besin Tarihi etd yapmak gerekir.
Zaman ierisinde imkanlar ve usuller deimi ve en nihayet 19. asrn sonlarnda ve
20. asrn balarnda Avrupada ve bilhassa Amerika Birleik Devletlerinde gda
maddelerinin genellikle mekanik usullerle soutulan souk depolarda muhafazas
yoluna gidilmitir.
Alnan olumlu sonular neticesinde soutma bata Amerika Birleik Devletleri

olmak zere bat lkelerinde bugne kadar hzla gelimitir.
lkemizde soutma adli vakalarda ve hastanelerde I. Dnya Savandan nce morg
odalar ile balam olmakla birlikte II. Dnya Savandan sonra gda maddesi
muhafazas konusunda ticari bir nem kazanm ve son senelerde bu nem byk ve
hzl bir art gstermeye balamtr.
2.2. Soutma Yntemleri
Gnmzde soutulacak malzemeye, miktarna, soutma yaplacak yere, istenilen
scaklk deerine vb. nedenlere bal olarak deiiklik gsteren soutma sistemleri
kullanlmaktadr. Soutma sistemlerinin yaygn olarak kullanlanlar aadaki ekilde sralanabilir.
Absorpsiyonlu Soutma Sistemi,
Ejektrl Soutma Sistemi,
Buhar Sktrmal Soutma Sistemi,
Kademeli Soutma Sistemi [7].
Bu blmde absorbsiyonlu, ejektrl, gaz sktrmal ve buhar sktrmal soutma

sistemleri ksaca izah edilip; kademeli soutma sistemlerinden drdnc blmde
ayrntl olarak bahsedilecektir.
2.2.1. Absorpsiyonlu soutma sistemi
Bu sistemde akkan sv halde iken stlarak basn kazandrlr. Buharlatrcya gelen soutucu akkan buhar absorberdeki sv tarafndan absorblanr. Ortaya kan
s, hava veya soutma suyu ile uzaklatrlr. Karmn basnc pompada artrlr ve
jeneratrde yksek scaklkta s verilerek, soutucu akkan zengin buhar karm
elde edilir. Karm younlatrcya gitmeden nce, absorblayc akkan buharnn
ou younlatrlarak saflk artrlr. Buharlatrcya gelen soutucu akkan s a-
larak buharlar ve evrim devam eder. ekil 2.1de NH3 - H2O (amonyak su)
akkan ifti ile alan absorbsiyon soutma sistemi grlmektedir.
ekil 2.1. NH3 H2O akkan ifti ile alan absorbsiyonlu soutma sistemi
Bugn absorbsiyonlu soutma sistemlerinde en ok kullanlan soutucu akkan ve
absorban madde iftleri unlardr;
1. Amonyak-Su
2. Su-Lityum klorr
3. Su-Lityum bromr
4. Metil klorr-Dimetil eter
ekil 2.1de sourma mekanizmas iinde sourucu, pompa, stc, s deitirici,
kslma vanas ve ayrc vardr. Bu elemanlarn hepsi NH3n basncn ykseltmek
iin bir araya getirilmitir. NH3, basnc bu depo ierisinde ykseltildikten sonra
younlatrcda soutularak younlatrlmakta, buharlatrc basncna kslmakta

ve buharlatrcdan geerken soutulan ortamdan s ekmektedir. Depo ierisinde
ise amonyak buhar, buharlatrcdan ktktan sonra sourucuya girer, burada su
iinde sourularak ve suyla kimyasal reaksiyona girerek NH3-H2O zeltisini
oluturur. Bu reaksiyon s veren (ekzotermik) bir reaksiyondur. Gaz haldeki
amonyak su ile kararak sv hale dntnden younlama gizli ss karm
scakln ykseltmektedir. H2O iinde sourulabilen NH3 miktar scaklkla ters
orantldr. Bu nedenle sourucu scakln olabildiince dk tutmak ve buna bal
olarak sourulabilen NH3 miktarn artrmak iin sourucudan s ekilir. Ayrca
sourulma suyun yzeyinde olutuu iin, su yzeyinin scakl artar ve sourulma
yavalar. Bunun iin sourucunun kartrlmas gerekir.
Amonyak bakmndan zengin olan NH3-H2O zeltisi daha sonra ayrcya pompalanr. zelti ayrcda d kaynaktan salanan syla stlr burada NH3 buharlatrlr.
Elde edilen saf amonyak buhar younlatrcya geerek evrimi srdrr. Istcda
kalan amonyak bakmndan zayf NH3-H2O zeltisi, bir s deitiricisinden geer,
pompadan kan zeltiye bir miktar s verir ve daha sonra sourucu basncna kslr. Burada su amonyak bakmndan zengin olan buhardan ayrlarak sourucuya
geri dnm olur.
2.2.2. Ejektr soutma sistemi
Bu sistemler buhar tesislerinin bulunduu ve buharn ucuz olduu yerlerdeki klima
soutmalarnda tercih edilir. Buharlatrcda buharlaan soutucu akkan bir ejektr
ile srklenerek soutmay gerekletirmektedir (ekil 2.2).
ekil 2.2. Ejektrl soutma sistemi

2.2.3. Buhar sktrmal soutma sistemi
Gnmzde soutma uygulamalarnda en ok kullanlan soutma sistemi buhar sktrmal soutma sistemleridir. Bir miktar soutucu akkan evrim srasnda younlatrlyor ve buharlatrlyorsa buna Buhar sktrmal soutma evrimi denir. evrim esnasndaki younlama ile buharlama ilemleri srasndaki basnlara
srasyla younlama (PK), bu-harlama (PE) basnc; scaklklara ise younlama
(TK), buharlama (TE) scaklklar ad verilir. ekil 2.3te buhar sktrmal soutma
dzeni grlmektedir. Buradaki sistemde iki farkl basn ve iki farkl scaklk blgesi bulunur. Basnlar; emme hattndaki buharlama basnc ya da alak basn blgesi, basma hattndaki younlama basnc veya yksek basn blgeleridir. Scaklklar ise emme hattndaki dk scaklk blgesi ve basma hattndaki yksek scaklk
blgeleridir. Sistemde kullanlan gazn sl zellii dikkate alnarak soutulacak hacmin i artlarna gre dk scaklk ve d artlara gre de yksek scaklk salayacak ekilde basnlar kompresr gc, gaz miktar ve genleme vanas (veya klcal
boru uzunluu) gibi deikenin bilekesi ile ayarlanr.
10
ekil 2.3. Buhar sktrmal soutma sistemi

Soutucu akkanlar
Buhar sktrmal bir soutma evrimin de snn dk scaklkl ortamdan alnarak
yksek scaklktaki baka bir ortama iletilmesinde kullanlan ara maddeye soutucu
akkan denir [7,8,9]. Bu durum evrim ierisinde dardan kompresr ile verilen bir
i sayesinde sv ve buhar halleri arasnda gerekleir.
Son 20 yla kadar soutma sistemlerinde inorganik soutucu akkanlar olan kloroflorokarbon (CFC) ve hidrokloroflorokarbonlar (HFCF) yaygn olarak kullanlmaktayd. Ancak CFClerin evreyi kirlettikleri ve ozon tabakasna zarar verdiklerinin
gndeme geldi. Bunun tespitinden sonra CFC ieren maddelerin kullanmnn azaltlmas ve CFC iermeyen yapay soutucu akkanlar zerine almalar balad.
Soutucu akkanlardan meydana gelen ozon tahribatnn nlenmesiyle ilgili ilk alma 1985 ylnda Viyanada Birlemi Milletler evre Programnn (UNEP) katklaryla imzalanan Viyana Szlemesi ile balamtr. Bu szleme, imzalayan lkelere ykmllkler getirmek yerine, olayn gncelliinin korunmas zerinedir. 1987
Eyllnde ABD, o gnk SSCB, Japonya ve Avrupa Topluluu lkelerinden oluan
43 lkenin katlmyla Montreal Protokol imzalanmtr. Bu protokole gre, taraf olan lkeler ODP zellii olan maddelerin kullanmn 1986 yl verileri nda toplam kullanm miktarlarn 1995 ylnda % 50, 1997de % 85 azaltlarak 2000 ylnda
tamamen kullanmn durdurmay kabul etmilerdir. Montreal Protokolne imza atan
lke says 1992de 80e, 1994de 134e, 1995de 150ye ulamtr. Bu toplantlarn
11
en sonuncusu 2000 ylnda Londrada yaplm ve CFC ve halonlarn retim ve kullanmlarn ncelikle durdurulmasna, daha sonra kademeli olarak lkelere gre sistemlerdeki mevcut gazlar ile alternatiflerinin deitirilmesine karar verilmitir.
Trkiye Montreal Protokolne 20 Eyll 1991 ylnda imza atmtr. ODPs olan
madde tketimi yllk kii ba ortalama 0,3 kg ile Trkiye gelimekte olan lkeler
grubunda yer almaktadr. Trkiye bu protokole gre 2010 ylna kadar CFC tketimini sfrlayacaktr. Protokoldeki kademelendirme de bu sre gelimi lkelere gre 10
yllk bir ilave zaman dilimi anlamna gelmektedir [10,11].
Soutucu akkanlarda aranan zellikler
Buharlama ss yksek olmaldr.
Buharlatrc basnc mmkn olduu kadar yksek olmaldr.
Younlatrc basnc mmkn olduu kadar dk olmaldr.
Viskozitesi dk ve yzey gerilimi az olmaldr.
Az enerji ile fazla soutma elde edilebilmelidir.
Kaak annda yiyeceklere, insanlara ve evreye zarar vermemelidir.
Kompresr yalama yalar ile tepkimeye girmemelidir.
Yanc ve patlayc olmamaldr.
Kritik alma noktalarna gelene kadar zlmemeli, btn zelliklerini

muhafaza etmelidir.
Hermetik kompresrler iin elektriksel zellikleri uygun olmaldr.
evreye uyumlu olmaldr [12].
Saydmz bu zelliklerin hepsini tek bir soutucu akkanda bulmak mmkn

olmamakla beraber alma artlarna bal olarak bir ksmn temin etmek mmkn
olabilir.
12
Genleme elemanlar
Buhar sktrmal soutma sistemleri dk ve yksek basn ksmlar olarak iki
farkl basn blgesinden oluurlar. Bu iki blge arasnda akkan kompresr vastasyla dolatrlr. Akkann dk basn blgesine geldiinde buharlaabilmesi iin
basncnn buharlama basncna drlmesi gerekir. Soutma sistemlerinde bu grev genleme vanas veya klcal boru ile salanr. Farkl bir tarif ile kompresr vastasyla akkann basnc younlatrcda genleme eleman sayesinde ykseltilerek
younlamas salanr ve yine genleme eleman sayesinde basnc buharlatrcda
buharlama basncna drlerek buharlamas salanr.
Genleme vanalar
Genleme vanalar iki gruba ayrlr. Bunlar sabit k basnl ve termostatik
genleme vanalardr.
Sabit k basnl genleme vanalar (SBGV) daha ok kk kapasiteli soutma
uygulamalarnda kullanlr. Elle yaplan k basn ayar sabit olup alma sresince hi deimez. Dolaysyla buharlama ykleri sabittir. Buharlatrc ykndeki
olas bir deimeye bal farkllaan kzgnlk deerini karlamak svnn buharlatrcya daha fazla gemesini salamak bu tip vanalarla mmkn deildir. Bu nedenle,
bu tip vanalar sadece yk deiimleri ok az olan buharlatrc uygulamalar iin
kullanlmaldr. ekil 2.4te sabit k basnl genleme vanas grlmektedir.
ekil 2.4. Sabit k basnl genleme vanas
13
Termostatik genleme vanalar (TGV) buharlatrcya sv akkan akn kontrol

eden ve ayarlayan, buharlaan miktarda soutucu akkann buharlatrcya gemesine imkan veren hassas genleme elamanlardr. Buharlatrcdan ekilen soutucu
akkan miktar, TGV yardmyla soutucu akkan k scakl ve k basncn
lerek, belirli ve emniyetli bir kzgnlk deerinin muhafaza edilmesini salar. Bu
suretle uygun miktarda soutucu akkan TGV sayesinde buharlatrcya gnderilir.
Bylece buharlatrcya gereinden fazla akkan gitmesi nlenmi; dolaysyla
kompresre sv giderek zarar grmesi engellenmi ve sistemin dengede almas
salanm olur. TGVin sisteme balants ekil 2.5te grlmektedir.
ekil 2.5. TGVin balants [13]

TGV ler dengeleme eitlerine gre ikiye ayrlr.
Bunlar;
- ten dengelemeli TGV ler (ekil 2.6),
- Dtan dengelemeli TGV ler (ekil 2.7)
dir.
14
ekil 2.6. ten dengelemeli TGV [13]
ekil 2.7. Dtan dengelemeli TGV [13]

ekillerden de grld zere, iten dengelemeli TGV de dengeleme, vana k
noktasnda sv fazndaki soutucu akkann basnc tarafndan yaplmaktadr. Dtan
dengelemeli TGV de ise buharlatrc k noktasnda gaz fazndaki soutucu
akkann basncna gre yaplmaktadr.
Klcal boru
Klcal borular, montajlarnn kolay olmas, ekonomik olmalar ve tkanma dnda
15
herhangi bir arzaya yol amamalarndan dolay buhar sktrmal evsel ve ticari
soutucularda yaygn olarak kullanlr [3].
Soutma sisteminde, yksek basn tarafndan dk basn tarafna sv soutucu
akkann geiini ll ekilde kontrol etmek zere, kk kapasiteli sistemlerde
pratik ve ekonomik bir zm salar.
ekil 2.8. Klcal borunu buhar sktrmal soutma sistemindeki yeri

Klcal borular, genleme vanalar, ak vanalar vb. ile ayn snfa dahil edilerek soutucu akkan kontrol cihazlar olarak tanmlanrlar ve youturucu ve buharlatrc
arasna balanrlar. ekil 2.8 de klcal borunun basit bir soutma sistemine balants gsterilmitir.
zellikle paket halde seri olarak imal edilen ev tipi soutucular, klima cihazlar gibi
soutucu akkan borularn aplar ile sistem bileenlerinin geometrisi belli olan ve
daha ziyade hermetik kompresrle alan sistemlerde sk kullanlrlar.
Klcal boru, ap kk ve boyu gerektii ekilde uzun tutulmu bir boru olup
16
akkann geiini snrlayarak basncn drmektedir. Klcal boru i ap ile boyu,

kullanlaca soutucu akkann trne, soutma kapasitesine ve buharlatrc ve
youturucu scaklk artlarna gre deiir.
Soutucu akkann en byk basn dm, klcal borunun son ksmlarnda ve
ksmen buharlamaya baladnda (hacimsel debi ve hzlar arttnda) meydana gelmektedir ki buharlatrcya girite buharlaan akkan miktar % 10 - %20 arasnda
olabilsin.
apnn ok kk olmas, sistemde kalabilecek kaynak apa, pislik, bakr tala,
su vb. gibi yabanc maddelerle kolayca tkanabilmesine neden olacandan klcal
borunun nne bir pislik tutucu konulmas ok yararl olmaktadr.
Klcal boru seiminde, i ap biraz byk semek tkanma ihtimalini azaltacaktr.
Klcal boru ak bir boru olduu iin szdrmazlk grevi yapamaz. Kompresr
durduunda, soutucu yksek ve dk basnlar dengelenene kadar klcal borudan
akmaya devam eder. Kompresr bu anda yksz bir haldedir ve kompresr yeniden
altrmak iin nispeten kk bir tork gerekir. Bu ounlukla klcal boru
uygulamas iin tasarlanm, dk maliyetli, dk torklu hermetik motorkompresr tertibat kullanmay mmkn klar. Sistem evrime balad zaman,
birden yksek basn oluur ve sv soutucu akkan klcal borudan akmaya balar.
Klcal borunun ak kapasitesi emme basncndan ok basma basncna baldr.
Basma basnc ok hzl bir ekilde artmad iin kompresr soutucu akkann
buharn youturucu dna normalden yksek oranda pompalayacak ve emme
basnc ok hzl bir ekilde decek ve sonuta normalin altnda lmler
yaplacaktr. Youturucu sl ekilde normal alma ssna ve basncna dnene
kadar bu durum devam edecektir.
Klcal borulu sistemlerin zellikle yksek basn taraf dikkatle tasarlanp hesab yaplmaldr. Youturucu hacmi gerektiinde tm sv soutucu akkan toplayabilecek kadar byk, buharlatrcdan tm soutucu akkann sprlerek youturucu-
17
ya ylmasna, yani soutucu akkan eksikliini oluturmayacak ekilde kk olmaldr. Bu iki snrlayc deer youturucunun i hacminin tayininde esas olacaktr.
Dier yandan, youturucu da youan soutucu akkann, kompresr durduunda
klcal boru giriine doru yerekimiyle akarak toplanmas salanmaldr. Aksi halde,
yani; sv soutucu akkann youturucunun deiik yerlerinde toplanmasyla, klcal boruya scak gaz gelerek klcal borudan geip buharlatrcya girer ve orada youur. Bu durum, hem dk ve yksek basn taraflarndaki basnlarn ayn seviyeye gelmesini geciktirip tekrar kalkta kompresrn yk altnda kalmasna sebep olur, hem de kompresre sv gelmesine sebep olabilir. Dk basn tarafnn tasarmnda nemli olan husus soutucu akkan arjnn gerekli miktarnn mmkn olduu kadar az olmasdr. Buharlatrcdaki soutucu akkan miktar,sistem dururken en yksek deere eriecek, alrken ise aksine en dk seviyede olacaktr.
Alak basn tarafnn tasarmnda nemli olan husus soutucu akkan arjnn
gerekli miktarnn mmkn olduu kadar az olmas ve bu arj miktarndaki toleransn
geni olmasdr.
Klcal borunun seiminde en gvenli yaklam youturucu, kompresr ve buharlatrc kapasitelerinin dengelenmesi eklidir. Eer klcal borunun direnci youturucu
da sv soutucu akkan ylmasn nleyecek ve klcal boru giriinde yeterli bir sv
birikiminin meydana gelmesini salayacak ekilde olabiliyorsa sistem dengelidir
denir.
Klcal boru kullanlan soutma sistemlerinde gereinden fazla soutucu akkan arj
edilmemesine ok dikkat edilmelidir. Aksi halde kompresre sv halde soutucu
akkan gelecektir ve bu kompresrde ciddi hasarlara yol aabilir. Ar arjn
nlenmesi, cihaz imalatsnn verdii deerleri amamak suretiyle salanabilir. Emi
borusundaki karlanma olumas ar arjn gstergesidir.
ou uygulamada klcal boru, bir s deitirme etkisi salamak zere buharlatrc
kndan kompresre giden emi borusuna tespit edilerek boylu boyunca sert lehimle balanr. Bylece sistemin performans katsays artrlm olur. Ancak, kaynak
18
ilemi yaplrken ar stma, i yzeylerde oksidasyona sebep olacandan ok dikkatli davranlmal, mmknse klcal boruya iten azot vb. bir asal gaz srekli ekilde
hafife flenmelidir.
Klcal boruda oluabilecek keskin kvrmlar ek bir basn dmne sebep
olacandan, yani doru seilmi bir elemann almas srasnda, hatal kontrol
yapmasna neden olabilecei iin bu ayrntya dikkat edilmelidir.
Paket soutucu ve klima imalatlar genellikle yaptklar numune modeller zerinde
deneyerek en uygun ap ve boydaki klcal boruyu semektedirler. Bu nedenle, yenilenmesi gereken bir klcal boruyu yine ayn i ap ve boydaki boru ile deitirmelidir.
Klcal boru prensibine gre klcal borudaki sv haldeki soutucu akkan gaz halden
daha kolay ve abuk hareket eder. Bu suretle herhangi bir sebeple sistem dengesi bozularak klcal boruya gaz halinde soutucu akkan girdiinde, ak debisi decek ve
basn farklar ok az deiecektir. Klcal borudan geen soutucu akkann debisi,
youturucu basnc arttka artar. Byle bir durumun neden ve anlam, sistemin soutucu akkan arjnn sv olarak buharlatrcda ylmas, yani; sl ykn azalmas demektir ki, klcal borudan birim zamanda geen soutucu akkann azalmas
zaten istenen bir durumdur. Basn farknn deimemesi ise sistemin dengesi iin
gereklidir. Aksi durum olduunda ise; sv soutucu akkan youturucu da ylacak ve bunun sonucu ar soutma etkisi kazanarak, hem klcal borudan daha
yksek debiyle gemesi, hem de buharlatrcda daha fazla soutma etkisi meydana
getirmesi salanm olacaktr. Bylece buharlatrcdaki sl ykn artmas karlanm olur. Doru ekilde uygulanm bir klcal boru, sistemin artan ve azalan soutma
ykleri karsnda dengeleyici etki yaparak vazife grr ki bu nemli ve istenen bir
zelliktir.
Klcal borunun ierisinden geen soutucu akkann debisi, klcal boruya giri ve
youturucu taraf basnc arttka artar. k taraf basncnn belirli bir deerine
kadar (kritik basn) basn dtke ak debisi yine artar, kritik basncn altndaki
basnlarda debi artk artmaz.
19
Klcal borular, genleme vanalar, ak vanalar, vb. ile ayn snfa dahil edilerek
soutucu akkan kontrol cihaz olarak tanmlanr. Soutma sistemleri yksek basn
tarafnda soutucu akkan geiini ll bir ekilde kontrol etmek zere kk
kapasiteli sistemlerde tercih edilen sistem bileeni olarak da tarif edilebilir [12].
Klcal boruda sabit entropide (izentalpik) sistemin basnc drlr. Klcal boru giriinde sv halde olan soutucu akkan klcal boru ierisinde sv-buhar karmdr.
Bu durumdan dolay klcal boru ierisinde basn dn hassas olarak hesaplamak olduka zordur. Borularda tek fazl akta basn kayb iin kullanlan bantlar,
baz deiikliklerle klcal borudaki basn kaybnn ve klcal boru uzunluunun yaklak olarak hesaplanmasnda kullanlmaktadr [14].
Klcal boru kullanmann avantajlar
Birincisi maliyettir. Klcal borunun kullanmnn gelitirilmesindeki ana neden para
maliyetini drerek sistem toplam maliyetini drmektir.
kinci avantaj ise boaltma torkunu drmektir. Bu durum daha ok dolam yokken
ortaya kar. Kompresr kapalyken bir amandra veya genleme vanas, sistemin
yksek basn ile dk basn tarafn ayrr. Buharlatrcda ykselen basn genleme vanasn kapatr ve dk basn taraf amandrasndaki soutucunun kaynamasndaki dme amandrann almasn nler. Bylece basma basnc yksek emme basncda dk kalr. Kompresr evrimi balatrken, kompresrn kar hareket
yapt bir basn fark oluur ve ilave boaltma torkuna ihtiya kalmaz.
Ayrca klcal boru ak bir boru olduu iin szdrmazlk grevi yapmaz. Kompresr
durduunda soutucu, basnlar dengeye gelene kadar akmaya devam eder.
Kompresr bu anda yksz bir durumdadr ve yeniden altrmak iin kk de olsa
bir tork gerekir. Bu ounlukla klcal boru uygulamas iin tasarlanm dk
maliyetli, dk torklu hermetik kompresr kullanmay mmkn klar [13].
20
Klcal boru kullanmann dezavantajlar

Daha nce de akland gibi, klcal borunun soutucu akn ayarlama kabiliyeti
yoktur. Bu yzden, nitedeki yk azalnca veya oalnca, sistemin verimi termostatik genleme valfi kullanan sistemlerdekinden daha yksek oranda der. nitede
evrim durunca, klcal boru soutucu akn durdurmaz. Bu kompresrn balatma
torku iin gereksinimi iin bir avantajdr, fakat kompresrn mekanik mr iin
dezavantajdr. Sistemdeki soutucu miktar ciddi biimde kompresrn mrn
ksaltabilir. Sistem evrim dndayken, DG serpantinin tutabileceinden daha fazla
sv soutucu ihtiva etmemelidir. Serpantin, bu durumda evrim srasnda maksimum
kapasite iin gereken sv soutucu ile dolu olmaldr ki bu miktarlar arasnda denge
salanabilsin.
Sistem hacimleri bunu halletmek iin retici tarafndan tasarlanr ve soutucu dolum
miktar belirtildiinde, sisteme konulan soutucu miktar bu miktar amamaldr.
Sistemin gerek karlatrmas alma verimiyle olur, enerji verimi oran (EVO).
EVO; kW l birimindeki net kapasiteyi, kapasiteyi salamak iin gerekli watt
elektrie blerek belirlenir. %100'lk soutucu dolum miktarnda EVO deeri 2,56;
% 105 dolulukta 2,4; % 110 dolulukta 1,52; ve % 115 dolulukta 0,82; % 95'lik dolum miktarnda 2,50; %90'da 2,25; %85'de 2,10 olmaktadr. Bu da gsteriyor ki, klcal boru kullanan soutma sistemlerinde, sistemdeki soutma miktar tam olmaldr.
Dolum tolerans +0 ile -30 gr' dr.
2.2.4. Kademeli soutma sistemi
Basit buhar sktrmal soutma sistemi 30 oCye kadar verimli olmaktadr. -40 oC
ile -100 0C arasndaki scaklklar iin kademeli soutma sistemlerine ihtiya vardr.
Kademeli soutma sistemleri ile ilgili drdnc blmde ayrntl bilgi verilecektir.
21
2.3. Soutma Yk Hesab

Sistem soutma yk hesab depolanacak rnden soutulacak hacme olan s
kazancndan hesaplanr. Is kazanc ise; bir mahale herhangi bir ekilde dardan
giren ya da ieriden retilen ve hesaplanarak tespit edilen toplam s miktarna denir.
Soutma ykn belirli faktrler etkilemektedir.Bunlar;
nsanlardan gelen s kazanc
Aydnlatmadan gelen s kazanc
Makine ve aletlerden gelen s kazanc
Geici maddelerden gelen s kazanc
Duvar ve atlardan gelen s kazanc
Pencere ve kapdan tanm ve nmla gelen s kazanc
zel durumlardan gelen s kazancdr [15].
Soutma yk hesabnda kullanlan s geirgenlik katsays, iletim, tanm ve bazen

de ma s geirgenlik katsaylarnn toplamdr. Ancak ma ile olan s gei
miktar ok dk olduu iin ihmal edilir ve hesaplamalarda dikkate alnmaz [7].
Birim alandan birim zamanda geen s miktar dengelenmi artlar altnda s
transferi tr ne olursa olsun ayn olacandan tanmla iletilen s miktar daha
sonra iletimle olan s miktarna eit olacaktr [7].
.
Yukarda saylan maddeler nda bir Q T (toplam s kazanc) hesaplanr. Soutma

sistemlerinin soutma ykleri iin yaplan bu hesaba ilaveten sistemde kullanlacak
tahrik eleman kompresrn basn ve scaklklara bal olarak iletim srecince
devrede olmayp, belirli aralkl devreden kt da gz nnde bulundurulmaldr.
Bu durum iin s kazanlarndan hesaplanan s yk yaklak % 5 ile % 25 arasnda
deien oranda arttrlmas yeterli olacaktr [7]. Bu durumda sistem net s yk aadaki eitlik ile hesaplanabilir.
.
Q E = Q T .1,25
(2.1)
22
ekil 2.9. Soutma ak emas

ekil 2.9daki sistemde dk scaklktaki bir ortamdan s ekilip, yksek scaklktaki bir ortama s atlyorken; soutucu akkann basnc kompresrde artar ve younlatrcda (kondenserde) yksek scaklkta s vererek (QK) younlar. Daha
sonra svnn basnc buharlatrcda (evaporatrde) dp ortamdan s ekerek (QE)
buharlar. Soutucu akkan sistemde srekli dolar ve evrim sresince devaml
faz deitirir.
ekil 2.10 ve ekil 2.11de basit buhar sktrmal evrim nce T-s, sonra log P-h
diyagram zerinde gsterilmitir. Sktrmann bir kompresr yardmyla, mekanik
i harcanarak yaplmas halinde souma sistemine kompresrl soutma sistemi
ad verilir. Soutma evrimindeki srtnmelerin, s aktarmndaki tersinmezliklerin,
basn kayplarnn ihmal edilmesi ve verimi artrc dier tedbirlerin uygulanmam
olmas nedeniyle ekilde gsterilen evrim basit olarak nitelenebilir.
23
ekil 2.10. Buhar sktrmal evrimin T-s diyagram
ekil 2.11. Buhar sktrmal evrimin log P-h diyagram

ekil 2.12 deal Carnot evrimidir. ekil 2.13 ise buharl evrimin iki deiiklik ile
Carnot evrimine dntrlebileceini gstermektedir. Buhar genletirmenin makaslama yerine adyabatik, tersinir olarak yaplmas ve sktrmann buhar yerine
doymu buhar halinde balatlmasdr. Daha ncede bahsettiimiz gibi Carnot evrimi, verilen scaklklar arasnda alan en verimli evrimdir. Bunun yannda doymam buharn tersinir adyabatik sktrlmasnn (34) zor olmas ve doymu svnn tersinir adyabatik genletirilmesinde (12) (ekil 2.10) elde edilecek i miktarnn kk olmas nedeniyle uygulanmamaktadr.
24
ekil 2.12. deal carnot evrimi
ekil 2.13. Basit buhar sktrmal evrimin iki deiiklik ile carnot evrimine
dnm
ekil 2.10 ve ekil 2.11e baktmzda buharl soutma evriminde soutucu akkan srasyla;
1 2 Doymu buharn bir kompresr yardmyla buharlama basncndan
younlama basncna sktrlmas,
23
Sabit basnta s atarak younlatrma (doymu sv haline kadar),
3 4 Adyabatik olarak, aka diren gsteren bir genleme vanasndan geirilerek,

makaslanarak, svnn basncnn younlama basncndan buharlama
basncna drlmesi,
25
4 1 Sabit basnta s ekerek buharlatrma.

Basit soutma evriminde nce, ekil 2.11deki 3 ve 1 durumlar srasyla svlatrc scaklndaki doymu sv ve buharlatrc scaklndaki doymu buhar olarak
belirlenir. Buharlatrcya giri durumu olan 4 noktas ise, 3 noktasndan geen sabit
entalpi (dey) ile 1 noktasndan geen sabit basn izgisinin (yatay) kesim noktasdr.
Sktrma sonras durum olan 2 noktasn bulmak iin ekil 2.10da doymu buhar
halindeki (1 noktas) soutkann sabit entropi erisi boyunca younlama basncna
kadar sktrld dnlr, younlatrcya giriteki entalpi deeri log Ph diyagramndan okunur.
Sistemin gerek artlardaki i ve enerji alverileri ile sistem elemanlarnn kapasite
ve glerinin hesabnda log P-h diyagramlarndan faydalanlr. Enerji denkliklerinden soutma dzeninin paralarnn enerji ve i alverileri, soutucu akkan entalpileri kullanlarak aadaki eitlikler yardmyla bulunabilir [7].
Buharlatrcda ekilen s u ekildedir;
.
Q E = m . (h1-h4)
(2.2)
Bu bantdaki m soutkann ktlesel debisidir. Soutma sistemlerinin hesabnda

soutma gc QE, uygulama artlar tarafndan belirlenir. Burada istenilen alma
scaklklar ise; evre scaklndan 10 oC daha dk olacak ekilde bir soutucu akkan buharlama scakl (TE) ile evre scaklndan 10 oC daha yksek olacak
ekilde soutucu akkan younlama scakl (TK) dr.
Sistem alma scaklk aralklar belirlendikten sonra sistemde kullanlacak soutucu
akkana ait log P-h diyagram zerinde alma evrimi belirlenir. Sistem soutma
gc (QE) belirlendikten sonra soutucu akkan debisi (m) E. 2.2den faydalanla-
26
rak aadaki ekilde belirlenir.

.
QE
m=
h1 h 4
.
(2.3)
Kompresr iin gerekli i;

.
W C = m . (h2 h1)
(2.4)
Younlatrcdan darya verilen s;

.
Q K = m . (h2 h3)
(2.5)
Kompresr kndaki entalpi (h2) deeri log P-h diyagramndan bulunabilecei gibi
teorik olarak hesaplanabilir. Teorik hesap iin nce aadaki eitlik ile kompresrn
gc belirlenebilir.
P
x
WC =
PE v b E
x 1
P
K
.
x 1
x
( 2.6)
Burada (PE) buharlatrc basnc, (PK) younlatrc basncn, (vb) ise buharlatrc
hacmidir.
.
Daha sonra W = m .w ve h1 deeri E. 2.4de kullanlarak h2 hesaplanr.

Scaklk da aadaki eitlik ile hesaplanabilir.
x 1
PK x
T2 = T1
PE
(2.7)
Bilinen buharlama ve younlama scaklklarnda eitli soutkanlarn, hatta eitli
27
evrimlerin elverililik derecelerini karlatrmak iin soutma tesir katsays (STK)

kullanlr. Buhar sktrmal soutma sistemi iin STK, soutma gcnn harcanan
i miktarna oran olarak tarif edilebilir. Bu durumda buhar sktrmal soutma
sisteminin STK s aadaki ekilde yazlabilir [16].
.
STK =
QE
.
Wc
h1 h 4
h 2 h1
(2.8)
Ayrca buhar sktrmal soutma sistemlerinin ITK s younlatrcda atlan snn

(QK), harcanan ie orandr ve aadaki eitlik ile bulunabilir.
.
ITK =
QK
(2.9)
Wc
Daha nce akland gibi belirli scaklklar arasnda alan evrimler iinde Carnot
evrimi en byk soutma katsaysna sahiptir. Soutma uygulamalar iin ters
Carnot evrimini kullandmzda verim yerine performans katsays (COP) veya
soutma tesir katsays (STK) ifadesini kullanmak gerekir ve aadaki verilen
eitlikle hesaplanabilir.
STK =
T2
T1 T2
(2.10)
Bu nedenle eitli evrimlerin soutma katsaylarnn ayn artlardaki Carnot

evriminin soutma katsaysna oran termodinamik mkemmellik derecesi olarak
bir fikir verir ve bu orana bal verim () denir. Bal verim aadaki eitlik ile
hesaplanabilir [16].
STK
STK carnot
(2.11)
Yukardaki E. 2.8 ve E. 2.10 yardmyla dzenlenirse aadaki eitlik bulunmu
28
olur.
h1 - h 4
h -h
= 2 1
T2
T1 - T2
(2.12)
Basit soutma evriminin hesabnda bu byklklerden baka hacimsel debi de

nemlidir ve;
.
QE
V = m =
h1 h 4
.
(2.13)
bantsndan hesaplanr. Eitlikte V hacimsel debiyi (m3/sn), m ktlesel debiyi

(kg/sn), ise zgl hacmi (m3/kg) ifade etmektedir. Hacimsel debi, bata kompresr olmak zere soutma sisteminin paralarnn boyutlarn belirler. Hacimsel debi
ayn zamanda hacimsel soutma gcnn bulunmasnda kullanlr. Hacimsel soutma gcnn bulunabilmesi iin E. 2.2 aadaki ekilde dzenlenebilir.
.
Q E h1 h 4
=
(2.14)
Basit hesap yntemlerinde hacimsel debi, V pistonun birim zamanda sprd

hacme (geometrik sprme debisi, Vg) eit kabul edilir. Piston ap d, sprge
uzunluu l, devir says n, silindir says r olan bir kompresr iin geometrik
sprme debisi ;
Vg =
.d 2 .l.n.r
4
eklinde ifade edilir.
(2.15)
29
3. LTERATR ARATIRMASI
3.1. Giri
Soutma sistemlerinin kademeli yaplmasnn en nemli sebebi belirli scaklklarn

altna tek soutucu akkan ile inmenin mmkn olmamasdr. Bu durum mmkn
olsa bile kompresr basn aral 10 deerini getii anda kompresr performans
dmekte, kompresr vakumda almakta ve bu oran arttka arza yapma riski
artmaktadr [1,17]. Dolaysyla dk scaklk uygulamalarnn kademeli yaplmas
daha aklc yaklamdr.
Sistemde kullanlacak klcal borular ve dier elemanlarn kapasiteleri ok iyi boyutlandrlmaldr. Bu yzden sistemlerde kullanlan elemanlar ve soutucu akkanlar
ile ilgili literatr aratrmas yaplmaldr.
Gnmzde mevcut ticari soutuculardaki klcal boru uzunluklar retici firmalarn
yaptklar hesaplar sonucunda kullanlan akkanlarn katalog deerlerinde
verilmektedir.
Yaplan aratrmada soutma sistemlerinde kullanlan klcal borularn belirlenmesi
ile ilgili olarak yaplan almalarda eitli klcal boru uzunluklar tespit edilmitir.
Ayrca benzer alanlardaki hesaplamalarla ilgili gelitirilen programlar ve hesap yntemleri de bulunmaktadr. Yaplan aratrma sonucunda elde edilen bilgiler aada
zet halinde verilmitir.
3.2. Kademeli Soutma Sistemleriyle lgili Yaplan almalar
Ceylan, yapt almada dk scaklklarda alan iki kademeli soutma sistemlerini incelemi, sistemi oluturan mekanik elemanlarn zelliklerini, kullanlan gazlarn fiziksel ve termodinamiksel zelliklerini ayrca sistemi oluturan makine elemanlarnn tasarmn da uygulanacak hesap yntemlerini formlize etmitir [1].
30
Menlik, yapt almada iki kademeli soutma sisteminin tasarmn, imalatn ve

performans deneylerini yapm ve sistemde alternatif soutucu akkanlarndan R508B gazn kullanmtr. Yaplan deneyler sonucunda, tasarlanan scaklk deerinden 2 C daha dk olarak -88 C ve buharlatrc yzey scaklna ve 5 saatte -75
C ortam scaklna ulamtr [3].
Odabalolu, yapt almada basit buhar sktrmal soutma evriminde
kullanlan klcal boru boylarnn teorik ve uygulamal olarak hesaplama yntemleri
zerinde durmu ve sistemde R-134a soutucu akkan olan basit buhar sktrmal
soutma evrimleri iin uygun klcal boru boyunu hesaplamaya almtr. [12].
Ercan, yapt almada dk buharlatrc scaklklarnda ticari soutucular iin
alternatif soutucu akkanlarn karlatrlmasnda refutil ve refdes yazlmlarn
kullanarak karmak termodinamiksel hesaplamalar yapmtr [18].
Asharaenin Handbook 1997 Fundamentals yaynnda kademeli soutma
sistemlerinde kullanlan ikincil soutucu akkanlarn fiziksel ve termodinamik
zellikleri ele alnmtr. Ayrca sistem iin uygun soutucu akkann seim
kriterleri belirlenmi ve baz tavsiyelerde bulunulmutur [19].
Asharae-Handbook 1998de ok dk scaklklarda alabilen soutma sistemleri
incelenmitir. Bu tip sistemlerin genel zellikleri, alma prensipleri, kullanlan
elemanlar ve zellikleri, soutucu akkanlar ve termodinamik zellikleri, akkan
seim kriterleri ayrntl olarak ele alnmtr [17].
Bitzer firmasnn Refrigerants 10th Edition yaynnda dk scaklkl kademeli
soutma sistemlerinde kullanlan alternatif akkanlar, alternatif akkanlara geite
dikkat edilmesi gereken hususlar ve tavsiyelere yer verilmektedir. Bunlarn dnda
kademeli sistemlerde kullanlan soutucu akkanlarn kompresr yalar ile
uyumlar ve ya zellikleri aklanmtr [20].
Neslab firmasnn 1996 ylnda -80 oCye kadar soutma yapabilen soutucular
31
hakkndaki katalog yaynda, sistemlerin zellikleri, alma prensipleri, sistem

elemanlar, kumanda ve kontrol devreleri hakknda bilgi verilmitir. Katalog
bilgilerine gre, bu cihazlarn yksek scaklk devrelerinde (YSD) R-412, dk
scaklk devrelerinde (DSD) R-508B soutucu akkanlar, kaskat kondenser olarak
da i ie boru tip s deitirici kullanlmaktadr. Sistemin -80 oCye ulama sresi ise
ortam scaklna gre 8 10 saat arasndadr [21].
Yine Neslab firmasnn 1996 ylnda yaynlad ikinci katalogda, -90 oCye kadar
soutma yapabilen soutucular, sistemlerin zellikleri, alma prensipleri, sistem
elemanlar, kumanda ve kontrol devreleri hakknda katalog bilgisi verilmitir. Bu
cihazlarn YSD inde R-412, DSD inde ise R-508B soutucu akkanlar, kaskat
kondenser olarak da i ie boru tip s deitirici kullanlmaktadr. Sistemin -90 oCye
ulama sresi ise ortam scaklna gre 10 12 saat arasndadr [22].
Sanyo firmasnn teknik yaynlar serisinin 1994/MDF U30865 Handbook isimli
yaynda MDF U30865 serisi ok dk scaklkl kademeli soutucular hakknda
bilgi verilmektedir. Kullanlan soutucu akkanlar, sistemlerin zellikleri, alma
prensipleri, sistem elemanlar, kumanda ve kontrol devreleri hakknda katalog bilgisi
verilmitir.
Tantm yaplan ok dk scaklkl soutucunun (Ultra Low
Temperature Freezers) YSD inde R-412, DSD inde R-508B kullanlmaktadr.

Kaskat kondenser ise, hazne ierisinde boru demeti eklinde hazrlanm bir s
deitiriciden ibarettir. Sanyo firmasnn rettii bu tip eski soutucularn YSD inde
R-502, DSD inde ise R503 kullanlmaktadr. MDF U30865 serisi soutucularn 85 oCye ulama sresi ortam scaklna bal olarak 8 10 saat aralndadr [23].
Bateman, alternatif akkana geite kademeli sistemlerde kullanlan soutucu
akkanlar incelemitir. almada bu sistemlerin DSD lerinde kullanlan R 13 ve R
503 ile YSD lerinde kullanlan R 502 akkanlar ayrntl olarak incelenmitir.
Montreal protokol erevesinde bu akkanlarn alternatifleri ile yer deitirilme
aamalar ve hangi akkanlar ile yer deitirilecei saptanmtr. zellikle DSD de
R 508Bnin iyi bir alternatif olduunu ifade edilmitir [24].
32
Rose ve Valence, ok dk scaklkl soutucular ile ilgili tketicilere ynelik

almalarnda, sistem kullanm alanlar ve artlar, soutulacak rne gre alma
scaklklar, sistem zellikleri, sistem bileenlerinin zellikleri, elektrik devreleri,
kumanda ve kontrol devreleri, kompresrler, soutucu akkanlar ve gvenlik
kurallar hakknda bilgi vermektedirler [2].
Rehman ve Zubair almalarnda, dk scaklklarda alan tek kademeli
sistemlerin dk ve yksek basnlar arasnda meydana gelen byk basn
farklarn ortadan kaldrmak amacyla, iki kademeli buhar sktrmal sistemin
soutma sistemin daha uygun olacan belirlemilerdir. Bunun iin nce iki
kademeli buhar sktrmal soutma evriminin termodinamik analizini, daha sonra
baz kabuller yaparak sistemin simlasyonunu yapmlardr. Termodinamik analiz
esasna dayanan bu simlasyon ile iki kademeli sistem COPunun daha yksek
olacan gstermilerdir [25].
Klarslan yapt deneysel almayla, tek kademeli R 134A soutucu akkan
kullanlan bir sistemde yksek youma, dk buharlama scaklklarnda dk ve
yksek taraflar arasndaki basn farknn ok yksek olmasndan dolay kompresr
performansnn dmesinin (COPun dmesinin) nlemeyi hedeflemitir. Bu amala
hazrlanan deney setinin her iki devresine R 134A koyarak, farkl basn
aralklarnda altrmak suretiyle sistem performansnn ykseldiini belirlemitir.
Yapt deneyler sonucunda kademeli sistemin performansnn tek kademelininkine
gre % 21,9 daha yksek olacan bulmutur [5].
33
4. KADEMEL SOUTMA SSTEMLER

4.1. Kademeli Soutma Sistemleri
Basit buhar sktrmal soutma sistemi 30 oCye kadar verimli olmaktadr. -40 oC
ile -100 oC arasndaki scaklklar iin kademeli soutma sistemlerine ihtiya vardr.
Kademeli soutma sistemlerinde scaklk deeri uygulama alanna gre belirlenir.
rnein; bu deer endstriyel soutma iin -40 oC ile -50 oC, eczaclk, tp, kimya ve
petrol endstri gibi soutma yaplan alanlarda -70 oC ile -100 oC civarndadr [2,16].
-40 oC altndaki scaklk deeri, basit buhar sktrmal soutma evrimleri iin ok
byktr. ok dk buharlama scaklklarndaki alma artlarnda soutma
evriminin kapasitesi ile birlikte performans katsays da hzla dmektedir. Bunun
sebeplerinden birisi, dk emi basnc ile balayan sktrma ileminin, ayn basma
(younlama) basncna ulaabilmesi iin daha yksek bir sktrma oran ile
almas gerektirmesidir. Bu sktrma oran en fazla 10 olmaldr [16]. Btn bu
nedenlerden dolay, ok dk buharlama scaklklar gerektiinde (genellikle 40
o
C altnda) kompresr k basnc ve scakln ar ykselmesini nlemek iin ve
ayn zamanda byk scaklk aralnda alabilecek bir soutucu akkann

bulunmamasndan dolay soutmay kademeli (kaskat) yapmak uygun olacaktr.
Uygulamada kullanlan 3 eit kademeli soutma sistemi vardr.
Bunlar;
Kademeli sktrma,
Tek akl kark soutucu akkanl kademeli sistemler,
Kaskat sistemler,
dir.
4.1.1. Kademeli sktrma
Kademesiz sktrmada, sktrma sonunda scaklk ok ykseldii iin yalama
34
ya yanabilir ve kompresrn paralar da anarak kullanlmayacak duruma

gelebilir. Bu sktrma sonucunda scakln ykselmesine engel olmak ve scaklk
ykselmesinin sakncalarn ortadan kaldrmak iin kademeli sktrma yntemine
bavurulur.
Kademeli sktrmada iki veya ikiden fazla kompresr kullanlr ve her kompresr
arasna bir s deitirici bulunur.
Kademeli sktrma ilemi srasnda her kompresr k ile bir sonraki kompresr
girii arasna, ykselen scakl drmek ve sonraki sktrma ilemi sonunda
scakln ar derecede artmasn nlemek gerekir. Verimli alma salamak zere
bir ara soutma ilemi gerekir ki, bu da ya dardan salanan bir svyla veya
sistemin kendi soutucu akkann kullanmak suretiyle salanabilmektedir.
Kademeli sktrma genellikle iki, veya daha fazla seri kompresrle gereklemektedir. Sistemde dolaan ve sktrlp genletirilen soutucu akkan ayn cinstir.
ekil 4.1de sktrmann iki kademede gerekletirildii bir soutma sistemi ve log
P-h diyagram grlmektedir.
logP
Basma
Ara
soutucu
Emme
2. kademe
Ara
soutma
Yksek basn
kompresr
Dk basn
kompresr
1. kademe
ekil 4.1. Kademeli sktrma ilemi ve log P-h diyagram

ekilde soutma suyu ile alan ve ara soutuculu basit kademeli bir devre ile ve
devrenin log P-h diyagram grlmektedir. Sktrma devresinin birinci kademesini
35
gerekletiren kompresre dk basn kompresr (DB) ve ikinci kademesini gerekletiren kompresre de yksek basn kompresr (YB) ad verilir. Genellikle DB
kompresr tarafndan baslan soutucu akkan buharnn scakl ara soutucuda
kullanlan soutma suyu scaklndan ok yksek olmadndan DB kompresr tarafndan baslan buharn soutulmasnda bir ara depodan faydalanlr [26].
Ara soutucunun dardan bir akkan ile soutulmas iki ekilde yaplmaktadr.
Birincisi, s deitiricide kzgn buhar halindeki soutkann bir soutucu sv ile
kontroll olarak soutulmas; ikincisi soutma, kompresr silindirlerinin ve silindir
kapaklarnn ift cidarl, gmlekli olarak yaplmas suretiyle salanmaktadr. Her iki
durumda da ikinci akkann scaklk ve debilerinin kontrol gerekmektedir. Aksi
halde kzgn buhar halindeki soutkann yetersiz soutulmas veya ar soutulmas
sz konusu olacaktr ki bu durumda, kompresr silindirlerine sv gelmesi ve hasara
yol amas kanlmaz olacaktr.
Sistemin kendi soutucu akkann kullanmas daha gvenli ve kontrol mmkn
olan bir zm salamaktadr.
Kapal tip ara soutucu, bir boru serpantin ile d zarftan meydana gelir. Soutucu,
yksek basn tarafnn younlatrcsnda svlam olan basnl soutkann az bir
blm ara soutucuya genletirilerek verilmesi suretiyle soutma ilemi salanr.
Yksek basnl svnn geri kalan blm ise ara soutucudaki sv soutkana
daldrlm boru serpantinden geerek basnl ve ar soutulmu halde genleme
vanasna gelmektedir [27].
Modern kompresrler, dk ve yksek basn silindirleri ayn gvde ierisine
yerletirilmi ve tek bir motorla tahrik edilmektedir. Ara soutma ilevi ise ara basn
blgesine sv enjekte etmek suretiyle salanarak derin soutma uygulamalarnda
baaryla kullanlmaktadr. Bu suretle, seri kompresrlerin kullanm srasnda
karlalan ya seviyesinin kontrol sorunu
da kendiliinden zmlenmi
olmaktadr. Buna ilaveten silindir gmleklerinin ve kafalarnn su ile soutulmas,

bilhassa buharlama scaklklarnn ar derecede dk olduu uygulamalarda
36
gerekmektedir.
Kademeli sktrma uygulamalarnda, ya ayrc kullanlmas, emi hattna sv
tutucu konulmas ve sv hatt-emi hatt s deitiricilerinden yararlanlmas daha da
nemli olmaktadr. Soutucu akkanlarn, hem soutkan hem de soutulan madde
olduu kademeli bir sktrma sistemi ekil 4.2de grlmektedir [28].
Ara
soutucu
Ara
soutucu
CO2 ilavesi
I.
Kademe
GV
III.
Kademe
II.
Kademe
Younlatrc
Ara soutucu
Kuru buz
ekil 4.2. kademeli sktrma

ki kademeli bileik sistemlerin avantajlar;
Ara basntaki gazn ayrmas ve dk kademe kompresrnden kan gazn, yksek kademe kompresrne girmeden nce kzgn buhar haline gelmesinden dolay
enerji veriminin art,
Tek kademe kompresrne gre daha dk olan basma hatt basncnn, emme hatt
basncna gre alan iki kademeli kompresrlerin daha verimli olmasndan dolay
enerji verimini artmasdr.
Ayrca,
tek
kademeli
sktrmalarda,
yksek
scaklklar
pistonlu
kompresrlerde nemli olmakla beraber, ya enjektrl vidal kompresrler iin ok

fazla problem deildir.
37
4.1.2. Tek akl kark soutucu akkanl kademeli sistemler
Bir soutma evriminde sktrma nasl iki veya daha fazla sktrmada gerekleebiliyorsa, kaynama noktalar farkl akkanlar kullanlarak kademeli soutma sistemi
yaplabilir.
Bu tip kademeli bir soutma sistemi deiik soutucularn e zamanl adyabatik
genlemesi ve buhar-sv ayrmas vastasyla soutma etkisinin meydana geldii
iki veya ok kademeli, kapal komple bir sistemdir. Ters akl s deitirici dizisi ve
uygun soutucu akkan karmlaryla, fiziksel ve termodinamik zellikler bu
sistemin dk scaklklara ulamasna imkan salar [8].
Tek akl kademeli sistemler dk sktrma oran ve buna bal olarak yksek
hacimsel verim gibi birok yarar salar. Bununla beraber, sistem kimyas ve s
deitiriciler karmak, soutucu bileenleri hassastr [26,27].
Bu sistemler de bir buhar kompresr, d hava veya sourmal younlatrc, dk
kaynama noktal soutucu karm, faz deitirici ve bir seri ayr s deitiriciden
meydana gelmektedir [26,27].
ekil 4.3de tek akl kark soutucu akkanl tek kademeli basit bir sistemi
grlmektedir.
38
Is deitirici
GV
Is
deitirici
Buharlatrc
GV
Kurutucu
Faz deitirici
Kompresr
Ya
ayrc
ekil 4.3. Tek akl kark soutucu akkanl kademeli sistem

Bu sistemde kaynama noktalar birbirinden tamamen farkl olan iki soutucu akkan
(A ve B) bir kompresr yardmyla sktrlr ve sistemde dolatrlr. A soutucu
akkan daha dk kaynama noktal, B soutucu akkan A ya gre yksek
kaynama noktal ve younlatrcda yksek verimle almaldr.
Balangta iki soutucu akkan kaynama noktalarndaki farktan dolay buhar halindedir. Kompresrden geen A ve B soutucu akkandan B gaz younlatrcda younlar ve younlatrc kndaki faz deitiricide yerekimi etkisiyle svy toplar ve doygun buhar fazndaki A gaz faz deitiricinin kndan s deitiriciye gnderilir. Faz deitiricinin alt ksmndaki genleme elemanna toplanan
doygun sv fazndaki B gaz, genleme elemannda genleerek s deitirgecinde
dk bir scaklk retir. Ters akl s deitirgecinde bulunan A gazndan s alr
ve younlatrlr. kinci genleme elemanndan geen A gaz s deitirgecinden
bir miktar daha soutulduktan sonra genleir ve ortam soutulur. Bylece s deitiricinin yksek basn ksmndaki A gaznn younlamas iin bir souk kaynak
salanm olur. Ar snm artlarda s deitiriciden ayrlan buhar karm, bir
sonraki evrim iin kompresr emi hattna dner. Kademeli soutma bu ekilde
tamamlanm olur.
39
Tek kademeli soutma evrim dncesi ok kademeli olabilir. Burada kademe

saysna gre soutucu akkan says artrlr.
ekil 4.4te drt kademeli bir sistemin ak diyagram grlmektedir. Burada soutucu akkanlarn younlamas ve srasyla genlemesi prensibine dayanr. Kaynama
noktalar birbirinden farkl soutucu akkanlar s deitirgecindeki akkann bir
sonraki akkann younlamas iin gerekli soukluu salar. Bu ilemde kaynama
scakl en dk olan en son soutucu akkann ok dk scaklklara kadar genletirilmesi salanana kadar devam eder [28].
ekil 4.4. Drt kademeli soutma sistemi

4.1.3. Kaskat soutma sistemleri
Buharlama scakl ile younlama scaklklar arasndaki farkn byk olmas

halinde tek bir soutkann ok kademeli sktrlmas ekonomik bir soutma
salayamaz. Bamsz iki ve daha fazla soutma sisteminin bir araya getirilmesi
suretiyle ok dk buharlama scaklklarnn elde edilmesi mmkndr. Farkl
scaklk aralklarnda soutma yapan iki dzenin birletirilmesiyle iki soutuculu
kaskat sistemler oluturulmaktadr [5,8].
Bu sistemler, her blmnde istenilen scaklk aralna uygun ayr bir soutucu
40
akkan kullanan iki ayr devreden oluur. ekil 4.5te ematik resmi ve log P-h
diyagram grlen sistem, dk scaklk devresinin youturucu ve yksek scaklk
devresinin buharlatrcsndan oluan kaskat s deitirici tarafndan birletirilir.
logP
QK2
7
WC2
GV
8
QK2
5
Kaskat s deitiricisi
logP
WC1
GV
4
1
4
QE1
QE1
1
h
ekil 4.5. Kademeli soutma sistemi ve log P-h diyagram

ki evrimin bants st evrimin (yksek scaklk devresi (YSD)) buharlatrcs
(QE2), alt evrimin (dk scaklk devresi (DSD)) younlatrcs (QK1) ilevini
gren, bir s deitiricisi aracl ile olmaktadr. Kinetik ve potansiyel enerjiler
ihmal edilir ve s deitiricinin iyi yaltld kabul edilirse, s deitiricide DSD
akkannn verdii s, YSD akkannn ald sya eit olacaktr. Baka bir deyile,
birbiriyle bantl alan iki soutma evrimi kullanlmaktadr. Bu durum aadaki
eitlikle ifade edilebilir.
.
Q K1 = Q E2
(4.1)
Sistem elemanlarnn kapasiteleri aynen basit buhar sktrmal sistemlerdeki gibi

bulunur. Sistemin DSD buharlatrcsnn kapasitesini (QE1) E. 2.2
41
Q E1 = m1 . (h1 h4)
.
YSD younlatrcsnn kapasitesini ( Q K2 ) E. 2.5
Q K2 = m 2 . (h6 h7)
her iki devrenin kompresrlerinden sisteme verilen ileri de E. 2.4

.
W C1 = m . (h2 h1) ve W C2 = m . (h6 h5)

yardmyla bulunur.
Bu tariflerden sonra E. 4.1i aarak her iki evrimdeki soutucu akkan debileri
aadaki eitlik ile hesaplanabilir.
.
m1 . (h5-h8) = m 2 . (h2-h3)
(4.2)
E. 2.8e benzer bir ifade olan kaskat sistem iin STK aadaki eitlik ile hesaplanabilir [5,16].
STK = Q E1 / W net
(4.3)
Eitlik ak olarak yazlrsa;

.
STK = m1 . (h1-h4) / ( m 2 . (h6-h5)+ m1 . (h2-h1))

eklini alr.
(4.4)
42
Kaskat sistemlerin analizi

Kaskat sistemlerde kullanlan soutucu akkanlar, YSD iin R-22, R-717, R-412, R404A vb akkanlar iinden seilir. DSD iin, yksek buhar younluuna sahip, yksek basnl soutucu akkan seilir. Yllardr en ok R-13 ve R-23n bir azeotropik
karm olan R-503 kullanlyordu. Fakat R-13n ODP etkisine sahip bir (CFC) bir
soutucu akkan olmasndan dolay R-503 artk kullanlmamaktadr. R-23 tek bana
kullanlmasna ramen R-508B, DSD iin en uygun soutucu akkan olarak dnlmektedir [8] .
Kaskat soutma sistemlerinde ya ayrc, emi dzenleyici (sv tutucu) ve sv emi
hatt s deitiricilerinin kullanlmas birok yarar salamaktadr.
ekil 4.6. Kademeli soutma sisteminde ya ayrc ve sv tutucu balants [3]

Kademeli sktrma ile kademeli soutma sistemlerinin birlikte uygulanmas
mmkn grlmekte olup, kademeli sktrma dzeni daha ok kaskat sistemin
dk scaklk tarafna konulmaktadr.
43
Kaskat sistemlerde kullanlan akkan ve malzeme seimi
Akkan seimi
Kaskat sistemler iin akkan seiminde, ODP etkisi, sera etkisi ve gvenlik kriterlerine ek olarak her CFC karmnn, sabit basnta miktar ve scakl ile sabit basnta entalpi ve scakl zerindeki etkisi gz nnde bulundurulmaldr. Kaskat sistemler, azeotropik karmlarn zelliklerine, soutucu akkanlarn tek bana sahip
olduu zelliklerden daha fazla bal olduklarndan, tek bir soutucu akkan, karml veya azeotropik soutucu akkanlar kullanan sistemlerle karlatrldnda
daha fazla stnle sahiptir [8,29].
Klasik tek veya ok kademeli sistemlerin aksine tanklarda veya yava hareket eden
blgelerde buhar ve sv fazndaki her iki hacim ve devre boyunca dzensiz aklar,
dolam yapan karmn yapsn etkiler. rnein, daha yksek kaynama scaklna
sahip dolam yapmayan akkanlarn bulunduu daha lk blmde sv doludur. e
yaramayan dk basnlar snrlandrmas, istenen genleme tanklar, genellikle gaz
veya buhar yaplarn devrede dolaan karmdan farkl tutar. Is deitiricilerde
akan kompleks iki fazl ak, devrede dolaan karm etkiler ve bylece scaklklar
deitirir. Denge artlar en iyi performans verir. Bu sebeplerden dolay, donanm
tasarm ve alma akkannn yaps, dier buhar sktrmal soutma evrimlerine
gre daha ayrntldr. Yapsal bilgilerin nemli bir miktar ekipman tasarmclarnn
sorumluluundadr.
Kaynama noktas, ok dk veya kriyojenik scaklklardaki baz soutucu akkanlar iin nemlidir. Kaynama noktas aral, ok kkse aral geniletmek iin
ilave gaz ve eleman gerekebilir. Fazla ilaveyle elde edilen ekstra genilik daha byk
sktrma oran gerektirir. k ve emme tarafndaki dzgn olmayan bir scaklk
ykselmesi, optimum s deitirici tasarmna izin vermeyebilir. En yksek basnl
akkan, kompresr emme basncnda tasarlanan buharlama scaklnn altnda
kaynamaldr. Is dnn salamak iin en dk basnl akkan soutucu sonras
alma artlar zerindeki basn ve scaklkta younlamaldr. Genellikle soutucu
44
akkanlarn 40-80 C arasnda kaynama scaklklar tatmin edicidir. Yksek molekl

ktleli soutucu akkanlar daha az basn kayplar ve kompresr soutulmasna
yardmc olmalarndan dolay daha az bir pompalama enerjisi ile dolam yapar.
Daha nce bahsedildii gibi dk scaklk uygulamalar iin en uygun grlen R503n ODP sinin yksekliinden dolay artk kullanm uygun deildir. Bunun yerine R-23 kullanlabilir. Fakat, ODP si 0 olan R-23 ve R-116 akkanlarnn bir
azeotropik bir karm olan R-508B alternatif soutucu akkann kullanlmas daha
uygundur. R-508B ODP sinin 0 olmas yannda yanc da deildir. Ayrca, R508B dk scaklk uygulamalarnda kullanlan R-503 ve R-13 ile karlatrldnda daha iyi bir karakteristie sahiptir. Verimlilii ve kapasite deerleri R-503 e
denk, R-13 ten daha iyidir. Kompresr k scakl R-23n kinden daha dktr. Dk kompresr k scakl, kompresrn mrnn uzamasna ve daha iyi
yalama yapmasna imkan verir. R-508B in, R-13, R-23 ve R-503 ile performans
karlatrlmalar izelge 4.1 de verilmektedir. izelge 4.2 de ise R-23 ve R-508B
iin farkl buharlama scaklklarndaki teorik kompresr performans bilgileri verilmektedir [7,8,11].
izelge 4.1. Kaskat sistemlerde kullanlan R-13, R-23, R-503, R-508Bnin teorik
performanslarnn karlatrlmas [29-30]
R-503
R-13
R-23
R-508B
Kapasite (R-503 = 100)
100
71
74
98
Verim (R-503 = 100)
100
105
95
103
k basnc, kPa
999
717
848
1013
Giri basnc, kPa
110
83
90
110
k scakl, 0C
-107
-92
-136
-85
45
izelge 4.2. R-23 ve R-508Bnin farkl buharlama scaklklarnda teorik kompresr

performanslar [8]
Soutucu
akkan
R-23
R-508B
R-23
R-508B
Buharlama
Scakl
(0C)
- 80
- 80
- 100
- 100
Basn Oran
7,49
6,51
26,88
21,88
k
Scakl
(0C)
58
32
72
39
Hacimsel Debi
(l/s)
1,01
0,857
3,85
2,95
R-508B soutucu akkan

R-508B kademeli soutma sistemlerinde alternatif soutucu akkan grubunda
kullanlan ve karakteristik deerleri olduka iyi olan bir soutucu akkandr.
R-508Bye dnmn incelenmesi ve dnm esaslar;
R-508B gaz, R-503 ve R-13 soutucu gazlar yerine alternatif olarak, kademeli
kompresr kullanarak dk scaklk elde edebilmek iin ozon tabakasna zarar vermeyecek ekilde DuPont tarafndan gelitirildi. Bu uygulamalar genellikle, evaporatr scaklnn -40 oC ile -100 oC arasnda olmas istenildii zamanlarda yaplr ve
evreye zarar vermeyen test odalar; sabit scaklk dondurucular, ve eitli soutma
sreleri ierir.Montreal Protokol ve dier protokoller gereince R-503 ve R-13
gazlarnn retimi 1995 ylnn sonlarna doru durdurulmutur.Eer doru prosedrler takip edilirse R-508B gaz, varolan R-503 ve R-13 gazlar yerine alternatif
olarak kullanlabilir.R-508B'nin emisyon kontrol, Dupont'un evresel Soutucular
Politikas baz alnarak yaplmaktadr.
Dk scaklk sistemleri tasarmlarnda genellikle benzersiz ve bazende karmaktr.
Bundan dolay detayl alternatif soutucu gaz prosedrleri salamak zordur. Bu
ilann amac; R-503 ve R-13 gazlarndan, R-508B gazna dnm planlarken genel
alternatif soutucu gazlar ve ciddiye alnmas gereken maddeler oluturmaktr.
Kompresr reticilerine olduu gibi yedek para reticilerine de nerileri iin her
zaman bavurulmaldr. Ayrca servis teknisyeni tm sistem montaj ve iletmeye
46
alnmas hakknda kusursuz bilgiye sahip olmaldr.

zellikler
R-508B gaz, ozona zarar vermeyen soutucularn azeotropik bir karmdr. Bu gaz
yanc ve ozon tabakasna zarar verici zelliklere sahip deildir. Bu zelliklerinden
dolay, R-508B gaz, gvenliin ve deimez performansn gerekli olduu dk
scaklk( -40 oC den dk ) soutucular iin mkemmel bir soutucu gazdr.
izelge 4.3. R-508B gaznn genel zellikleri
Kaynama Noktas, 1 atm
Kritik Scaklk
Kritik Basn
Kaynama Noktasndaki Buharlama Gizli Iss
73,3 oCdaki Doymu Buhar Younluu
ODP (R-12 = 1)
Yanclk
Maruz Kalma Snr (8 12 saat aras llen) (*)
88 oC
13,7 oC
3935 kPa
168,2 kJ/kg
13,25 kg/m3
0
Yanmaz
1000 ppm
*Maruz kalma snr DuPont Ael'nin bireysel bileenlerinden saptanan hesaplanm

bir deerdir. Bu DuPont tarafndan aklanan hemen hemen btn alanlarn i
hayatlar boyunca R-508B'nin yan etkisi olmadan maruz kaldklar, snrdr.
alma karakteristikleri
R-508B; R-503 ve R-13'le kyaslad zaman mkemmel alma karakteristikleri sunar. Kapasite ve etkinlik deeri, R-13'ten stn R-503'e de neredeyse eittir. Kompresr boaltma scakl, R-23' kullanan kompresrlerin boaltma scaklndan belirgin ekilde daha dktr. Dk boaltma scaklklar kompresrn mrn uzatr ve ayn zamanda daha iyi yalama salar. R-508B ile alan kademeli kompresr
sisteminin hesaplanan alma deerleri, izelge 4.4' de R-503, R-13 ve R-23 gazlarnn alma deerleriyle karlatrmal olarak gsterilmitir.
47
izelge 4.4. R-13, R-503, R-23, ve R-508B kullanan kademeli sistemlerin teorik
performanslar
Kapasite
Etkinlik
Boaltma Basnc, (kPa)
Emme Basnc, (kPa)
Boaltma Scakl, ( 0C)
R-503
100
100
999
124
R-13
71
105
717
83
R-23
74
95
848
90
R508B
98
103
1013
124)
107
92
138(*)
85
*Bu alanda yaplan deneyler, boaltma scaklnn; baz hava geirmez ve yar hava
geirmez kompresr sistemlerinde 149 0C'ye kadar ykselebileceini gstermitir.
Genel kurallar
R-508B varolan sistemlerin byk bir blmnde R-13, R-23 ve R-503'n yerine
kullanlabilecek en iyi alternatiftir.
R-508B'ye dnm yaparken, bir "HFC" tr dnm prosedr izleyin.(Suva
HP62 prosedrnde olduu gibi)
Dnme balamadan nce, sistem iyi bir alma koulunda olmaldr. R-508B
daha nceden varolan problemleri zmez. Genel performans deerleri dnmden
nce ve sonra kaydedilmelidir.
Varolan ya, dk alma scaklklarna uyumlu ve kaliteli olan polyester yalayc
(PY) ile deitirilmelidir. Artk doal ya,%5'den az olmaldr. Bu yada daha ok
yalayc meme gerektirebilir.
Polyester yalar, doal yalardan daha iyi zc olduundan, toplanan artk yalarn bir ksm soutucu ya haznesinde datlabilir(sistemin kullanm sresine ve durumuna bal olarak). Filtreler, dnmden sonra, ilk kullanld zamanlarda da
daha sk deitirilme gereksinimi yaratabilirler.
48
Nem tutucular deitirilmelidirler. R-13, R-503 ve R-508B iin dizayn edilen nem
tutucular kullanlabilir.
DuPont tarafndan denetlenen ou dnmlerde O-ring deitirilmemitir. Buna
ramen; O-ring kullanma srelerine ve kullanllk durumlarna bakldnda, bu
ringler olas bir sznt kaynadr. Dnmden nce ve sonra bir szdrmazlk testi
mutlaka yaplmaldr. Dnm esnasnda zarar gren herhangi bir O-ring, HFCs
polyester yalayclarna uyumlu olan yeni O-ringle deitirilmelidirler [29,30].
R-13 yada R-503 ile kullanlmaya tasarlanm dnm yada onarm makineleri R508B ile de kullanlabilir. Fakat, soutucular kartrmaktan saknn.
R-508B'ye dnm:
R-503'den R-508B'ye dnm
R-508B'nin kapasitesi, enerji etkinlii ve basn deerleri R-503'nkilere olduka yakndr. Kompresr boaltm scakl kayda deer derecede dktr. Bu nedenlerden
dolay dnm esnasnda ok az deiiklie ihtiya duyulur. Yksek kalitedeki bir
POE yalaycnn deitirilmesi en nemli deiimdir [29,30].
Sistemler belirli bir basnla yklenir. R-508B iin gerekli olan statik ykleme basncn R-503'nkinden yaklak olarak % 8 kadar daha dk olmas gereklilii gz ard edilmemesi gereken genel bir kuraldr.
R-13'ten R-508B' ye dnm
Yksek kaliteli POE kullannz. Artk doal ya % 5'ten az olmaldr. R-508B' nin
statik dolum dolma basnc R-13'nkinden yaklak olarak % 50 daha fazla olmaldr.
Sistemi altrdktan sonra, dolum miktar kk miktarlar eklenerek ve sistemin
performans gzlenerek uyumlu hale getirilmelidir. Sistem altktan sonra dolum
49
miktarnn ayarlar dikkatlice gzlenmelidir. nk, ar dolum sistem kapal

haldeyken sistemde basn ykselmesiyle sonulanabilir [29,30].
Uygulamalarn ou iin, genleme tank, deitirilmek zorunda deildir. R-508B R13'ten ok az miktarda yksek basn ve hacme sahiptir. Fakat, daha kk arlktaki bir soutucu sisteme eklenir. Bu kombinasyon sistem kapatld zaman yeterli
genleme kapasitesi ile sonulanmaldr. ok yksek evre artlarnda, genleme
tanknn basn oran yeterlilik iin llmelidir [29,30].
R-508B daha yksek boaltma basncna sahip oluundan dolay yksek basn vanas ayarlanmak zorundadr. R-508B iin ilk olarak 11793 kPa civarnda ayarlanmaldr. leride baka ayarlamalar gerekebilir [29,30].
Baz sistemlerde varolan genleme vanas yeterli olacaktr. Eer deitirilmek zorundaysa ayn l oranndaki R-503 genleme vanas nerilir. Kontrol etmek istenirse;
R-508B iin dizayn edilen genleme vanalarnn uygun olup olmadn grmek amacyla yedek para satclaryla grebilirsiniz.
R-508B'nin teorik soutma kapasitesi R-13'e gre %30 daha byktr. Bu da dolam sisteminin almasn etkileyen bir orandr. Deiiklikler gerekli olabilir. Is deitiricileri genleme aralar ve kompresr motoru, sistem zerinde ki herhangi bir
ek yklemeyi kaldrabilecek ekilde gelitirilmelidir. R-508B' nin, varolan sistemlerin byk bir ounluunda R-13'n yerini alabileceine inanyoruz. Baz R-13 sistemlerinde, R-508B dizayn gerekliliklerini tatmin edemeyebilir ya da genleme arac
yeterli olmayabilir. Byle durumlarda size kapasitesi R-13'nkinden % 5 daha yksek olduu iin R-23' kullanmay dnmenizi tavsiye ediyoruz. R-23'n sistemin
gvenilirliini ciddi derecede olumsuz olarak etkileyen daha yksek bir boaltma
ssna sahip olduunu aklnzdan karmayn [29,30].
50
R-23'den R-508B'ye dnm

R-508B' nin varolan sistemlerde R-23'n yerine kullanlmas dnlmelidir. R508B daha yksek kapasite, etkinlik ve daha alak kompresr boaltm scakln
sunar. Buna ek olarak, R-508B, R-23'ten daha dk evaporatr scaklklarnda pozitif emme basnc gsterir [29,30].
rnein: -84 0C'de R-23 iin emme basnc 90 kPa olacaktr. R-508B iin olacak
basnta 122 kPa olacaktr.
Eer R-23'te bir POE kullanlyorsa R-508B'ye dnm esnasnda deitirilmek
zorunda deildir.
Genleme tank deitirilmek zorunda deildir. Eer bir genleme tank orjinal
CFC'den R-23'e dnmn bir paras olarak yklendiyse dnm miktar buna
gre ayarlanmak zorundadr.
R-508B'nin daha yksek alma basncna bal olarak boaltm vanasnn ayarlar
11793 kPaa ykseltilmelidir.
Eer sistem sv enjeksiyonla donatldysa, ak azaltmak iin vanalarn tekrar
kslmasna ihtiya duyulabilir.
R-508B %25 daha yksek kapasiteye sahip oluu iin, TGV yeniden ayarlanmak
veya deitirilmek ihtiyac duyurabilir. Baz durumlarda bu pskrtcnn basite
deitirilmesiyle halledilebilir.
NOT: Sistem sv geirgenlii olmayan bir conta ieriyorsa ve contalar ayarlanmak
veya deitirilmek zorundaysa R-508B' ye gei ekonomik adan hibir fayda
salamayacaktr.
51
izelge 4.5. eitli statik dolumlar

Orjinal Soutucu
R-508B
Tip
Statik Dolum
(kPa)
Statik Dolum *
(kPa)
R-13
R-503
R-23
5087,5
5087,5
5087,5
5453,8
4680,5
3825,8
Statik Dolum
Oran
1.07
0.92
0.75
*Deney Koullar: T E : 57 o C, T K : 32 o C. Bu veriler genel olarak lmlerle hazrlanmtr. Dolum optimizasyonu gerekli olabilir.
R-13, R-503 ve R-23 yerine R- 508Bnin uygulanabilirlii:
Boaltma Scakl Karlatrmas; R-508B, kompresrn artan boaltm scakln
drerek kompresrn mrn uzatr ve gvenli almasn salar.
Elinizdeki sistemden CFC' ye dnm yaparken, kapasitede azalma olmamasn
istiyorsak R-508B ile R -503'n karlatrlmasn yapmalyz.
R-508B ile kullanlan enerji daha etkin kullanlr. Dolaysyla kayplar azalr ve
maliyet der.
R-508B, R 23' e gre sistemde yalamay salayan maddelerle daha abuk
karabilir.
R-508B' ye olan dnmler, % 77'ye kadar daha ucuza yaplabilmektedir [29,30].
Kompresr seimi
Soutma sistemlerindeki kompresrlerin grevi; buharlatrcdaki soutucu akkan
dk basnta emmek ve yksek basnta younlatrcya basmaktr.
52
Kademeli sistemlerde standard tip pozitif yer deitirmeli kompresrlerin kullanm

uygundur. Yksek scaklk soutma sistemi buharlatrcs, dk scaklk soutma
sisteminin younlatrcs olarak grev yapar. Bu durum, kompresrlerdeki k
scaklklar, ya, sktrma oranlar ve basnlarla ilgili olarak her iki sistemdeki
kompresrlere daha rahat ve daha uygun almasna imkan verir. Ama yinede kaskat
sistemin dk ve yksek scaklk devrelerinin her ikisinde de alma esnasnda
meydana gelebilecek problemlerden saknmak amacyla birka nemli ayrnt gz
nnde bulundurulmaldr. Kullanlacak kompresrler, dk scaklk buharlatrcs
ile yksek scaklk younlatrcsnn en iyi kombinasyonu ve minimum sistem gc
( veya ekonomiklik) ynnden ok iyi analiz edilmelidir [8].
Yksek scaklk kompresr

Yksek scaklk sistemi genellikle ticari soutucu akkan (R-22, R-412, R-404A
veya R-717 ) kullanan tek veya iki kademeli sistemlerdir. Buharlatrc scakl
yaklak 23 oC ile 45 oC arasnda ve kondenser scakl normal ortam scaklnn
5 oC ile 10 oC zerindedir. Ticari olarak kullanlan pistonlu ve vidal tip kompresrler, bu grev iin uygundur [8].
Dk scaklk kompresr
Soutucu akkan genellikle R-23 veya R-508Bdir. Dk scaklk tarafndaki scaklk 45 oCin altnda olduu iin, btn boru donanm, vanalar ve tanklar, bu
scaklkla ilgili ASME tarafndan belirlenen uygunluktaki malzemelerden olmak
zorundadr [8].
Kompresr buharlama scakl 45 oCin altnda olduundan, kompresr giri
vanas ve gvdesindeki dk scaklklara maruz kalan metallerde krlganlklarndan
saknmak iin kzgn kompresr giri gazn en az 43 oCde tutmak iin emme hatt
s deitiricisi gerekir. Emi hatt boru donanm malzemeleri Amerikan Makine
Mhendisleri (ASME) birliinin belirledii zelliklere uygun olmak zorundadr [8].
Literatr aratrmalardan alnan sonuca gre reticiler malzeme deerlerini
53
aklamada isteksiz olabileceinden dolay bu soutucu akkanlarla yaplan dk

scaklk uygulamalarnda malzeme seimi bilgilerinin elde edilmesi zor olabilir. Bu
nedenle dk scaklk tarafnda istenilen zelliklere uygun olan malzeme
tasarlanmasnda titiz davranlmaldr.
Ar snmadan meydana gelen kapasite kayb, emi hattndaki s deitiriciden
elde edilen ar soutmadan geri kazanlandan daha fazladr. Baz durumlarda,
maksimum emme scakl salamak iin, emme hattna az miktarda scak gaz
pskrtmek gerekli olabilir.
Boru ve sistem elemanlar iin malzeme seimi

Mekanik ve fiziksel zellikler, imal ve elde edilebilirlilik dk scaklk
uygulamalar iin malzeme seiminde gz nnde bulundurulmas gereken
faktrlerin en nemlileridir. Scakln dmesiyle meydana gelen, sertliin,
krlganln ve elastikiyet modllerinin ykselmesi dnda birka genelleme
yaplabilir. Dk scaklklarn sneklik ve krlganlk zerindeki etkisi deiebilir.
Baz metaller scaklktaki dme ile sneklikte bir ykselme gsterirken bazlar, oda
scaklnn altna dldnde sneklik ve krlganlklarnda bir azalma gsterirler.
Polimerler deki scaklk d etkisi polimerin tipine baldr. Cams gei
scakllnn zerindeki bir scakla kadar stldnda ok hafif bir hal alrken,
dk scaklklarda sertlikleri artarak krlganlk kazanrlar. Istldnda yaplarnda
bir hafifleme olmayan termoplastikler, ortam scaklnda krlgandrlar ve daha
dk scaklklarda bu krlganlklarn muhafaza ederler. Scaklk drldnde
termoplastikler gibi sertleen ve yapsal olarak ok hafif katlaan elastomerler
(plastikler), ok dk scaklklarda tamamen krlgan olurlar.
Polimerler, dk scaklklarda krlgan olmalarna ve atlayabilmelerine ramen
mkemmel sl ve elektriksel yaltkanlk kabiliyetleri, dk younluk, dk sl
kapasite ve magnetik olmama gibi zelliklerinin kombinasyonlarndan dolay dk
scaklk uygulamalar iin cazip hale gelmektedirler.
54
ok dk scakllarda btn plastik malzemeler olduka krlgandrlar ve metal ve

kompozitlere gre dk krlganlk ve dk sl iletkenlie sahiptirler [8].
Fiber kompozit malzemeler kendi krlganlklarndan dolay bileenlerinin montaj ve
birletirme zorluklarna ramen dk scaklklarda kullanm alan bulurlar. Kompozitlerin kullanmnda gz nnde bulundurulmas gereken bir faktr de farkl scaklklarda gsterdikleri anisotropik davranlardr. Kompozitler fiberler ile karlatrldnda daha anisotropiktirler.
Dk scaklkta kullanlacak malzeme seiminde aadaki faktrler gz nnde
bulundurulmaldr:
Maliyet,
rnn alaca gerilme dzeyi,
retilebilirlilik,
alma scakl,
Kaynak edilebilirlilii ve bu kaynak noktalarndaki gerilmelerin dzeyleri,
Krlganlk (sneklik derecesi),
Ar nem ve korozyondan etkilenme dzeyi,
Farkl malzemelerle balant ve ekler iin elastikiyet modl ve sl genlemeleri,
Isl iletkenlik ve sl diren.
Borular ve tanklarda, dk scaklkta soutucu akkan bulundurulaca zaman,

dk scakln malzemeler zerindeki etkisinden dolay zel (uygun) malzemeler
seilmelidir.
Isl ilemlerde kullanlan metal genellikle karbon eliidir. Fakat karbon elii, -29
o
Cnin altndaki scaklklarda snekliini kaybettii iin kullanm pek uygun
deildir. Tasarmclar, dk scaklktaki snekliliklerinin olduka iyi olmasndan

dolay 304 ve 316 paslanmaz eliklerinin kullanmn tercih etmelidir. Dier bir
alternatif ise, dk scaklklarda snekliklerini koruyabilen zel imalat karbon elii
55
kullanmdr [7]. rnein;

Karbon elii
-29 0C ye kadar
SA 333 GR1
-29 0C den - 46 0C ye
SA 333 GR7
-46 0C den - 73 0C ye
SA 333 GR3
- 59 0Cden - 101 0C ye
SA 333 GR6
- 46 0Cye kadar.
Yalayc seimi
Varolan bir dk scaklk sisteminde yer alan bir R-508B iin yalayc seiminin
kriterleri aadakileri ierir:
Soutucu akkan / ya karabilirlilii,
Kimyasal denge,
Malzemelerin uyumluluu,
Soutma sistem tasarm
olarak snflandrlabilir.
Sistemde yalamadaki en nemli zelliklerden birisi karabilirliliktir. Hatta
karabilirliliin arttrlmas ile sistem performans arttrlabilir. R-508B nin Polyol
Esterler (POEs) ile karabilirlilii, R-13, R-23 ve R-503 n dk buharlama
scaklklarndaki dolamna yardmc olan alkali benzen ve madeni yalarla kstl
karabilirliliinden daha iyidir [7].
Yksek scaklk sistemlerinde ya, sistemde dolaan soutucu akkan, buharlatrcdaki dk scaklk artlarna uygun olmaldr.
Kaskat sistemin dk scaklk taraf iin ise seilen ya sistemde alan zel
soutucu akkanla uyumlu ve buharlatrcda meydana gelecek dk scaklklara
56
uygun olmaldr. Kompresrden buharlatrcya ya ayrmn en aza indirmek iin

yeteri miktarda ya ayrm salanmaldr.
Dorudan genleme buharlatrcsnda, ya tplere doru gnderilir. Fakat dn
hatlarndaki hz, bu az miktarda yan kompresre dnmesini salayacak kadar
yksek olmaldr. Byle ok dk scaklklarda buharlatrc yzeylerinde kt s
transferine sebep olmamas iin ya sv halde kalacak ve yzeylerde yapp
kalmayacak ekilde seilmesi gerekmektedir.
Genleme tank seimi

Kullanlan soutucunun ne olursa olsun, baz dk scaklk sistemleri genleme
tanklar ierirken, bazlarnda gerek duyulmaz. Sistemi dizayn ederken OEM bir
genleme tanknn eitli nedenlerden dolay gerekli olup olmadna karar verir. Bir
tank iki nedenden dolay ihtiya duyulur:
Yksek dolum esnasnda soutucunun bir tanktan dolmasn saladmz zaman,
kompresr boaltm basnc ciddi bir ekilde ykselme gsterir.
Sistem bir sre iin kapatldnda doymu svnn oluumunu engellemek iin,
yeterli buhar boluunu salamaktr. Doymu sv meydana geldiinde ok yksek
bir basn oluturur. Genleme tank, sadece sistem basncn kstlayan kzgn
buharn meydana gelmesini salar.
Eer bir genleme tank bulunmazsa, yukarda ikinci maddede belirtilen durumu
engellemek iin eitli bilekeleri olan yeterli buhar boluuyla birlikte bir sistem
dizayn edilir.
R-503 veya R-23ten R-508B ye dnm esnasnda, varolan genleme tanklar
deitirilmek zorunda deildir.
R-13'ten R-508B' ye dnm esnasnda, bir genleme tanknn yklenmesine ya da
deitirilmesine ihtiya duyulabilir. Yaplan birok dnmde tankn yklenmesine
57
yada deitirilmesine ihtiya duyulmamtr. Verilen bir sistem iin R-508B' nin
dk buhar younluu, daha geni bir genleme tankna ihtiya duyulabileceini
gsterir. Buna ramen bu her zaman byle olmaz. nk daha az R-508B
doldurulmasna ihtiya vardr ve orijinal sistem genellikle gerekli olan en az buhar
boluundan daha ok buhar boluuyla dizayn edilir.
58
5. KASKAT SSTEMLERNDE KILCAL BORU VE HESAP PROGRAMI

5.1. Giri
Gnmzde mevcut ticari soutuculardaki klcal boru uzunluklar retici firmalarn

yaptklar hesaplar sonucunda kullanlan akkanlarn katalog deerlerinde verilmektedir. Ancak Kaskat sistemlerin dk scaklk blgesinde kullandmz R-508B
alternatif soutucu akkanna ait klcal boru uzunluu katalog deerleri bulunmamaktadr. Yaptmz bu almada baz parametrelere bal olarak uygun klcal boru
uzunluklar saptanmtr.
5.2. Klcal Boru Genleme Eleman Seimi
Burada sz konusu olan, verilen bir buharlama scaklna uygun olarak klcal borunun boyunu ve apn belirlemektir. Seimi yaplan klcal boru genileme elman ile
makine, uygun bir denge noktasnda kalmas esastr. Yap ve dizayn ynnden basit
olan bu elemann seimi olduka karktr. Boyundan byk hesap ilemlerini
gerektiren klcal boru genileme eleman seimi konusunda, izlenecek yntemi
belirlemek en nemli hareket noktasdr. Uygulamada klcal boru boyu montaj
iiliine gre bir miktar deiir. Klcal borunun montajda deforme olmas basn
kaybna sebep olur. Bu nedenle uygulamada klcal boru boyu teorik boydan daha
ksadr.
5.2.1. Klcal boru boyunun teorik olarak hesaplanmas
1- ncelikle sistem iin verilen deerlere dayanarak sistemde kullanlan soutucu

akkann basn / entalpi diyagramndan buharlatrc ve youturucunun alma
verileri bulunur (basn ve scaklklar).
2- Klcal borunun birim boyu iin basn dmesi hesaplanr.
59
3- Birim uzunluklara blnen klcal boru iin; her bir paraya giri hzlar, zgl
hacimleri ve viskoziteleri hesaplanr.
4- Soutucu akkann klcal borudaki, hzlanmasndan ileri gelen basn dm
hesaplanr.
5- Srtnme kayplarndan meydana gelen basn dmleri boru boyunun her birimi
iin hesaplanr.
6- Her bir parada bulunan basn dmleri toplanarak, genel basn dm
hesaplanr ve bu basnca uygun boy bulunur [12].
Aada klcal boru boyunun teorik olarak hesaplanmas ile ilgili rnek bir problem
verilmitir.
Bu rnek R-508B soutucu akkan ile alan bir soutma sisteminde; saatte 10 kg
soutucu akkan dolamaktadr. Sistemin youma basnc 11,25 bar ve youma scakl -31 C dir. Bu sistemde buharlatrcya giri basncnn 0,867 bar olmas iin
genleme eleman olarak kullanlan 0,1 cm apndaki klcal borunun boyunun nasl
hesapland aada gsterilmitir.
zmn uzun olmamas iin rnek olarak sadece l ( 0
ekil 5.1. Klcal boru parasnn zm
1)
paras hesaplanacaktr.
60
0,1 cm apnda (l) cm boyundaki klcal borunun l 0 , l 1 , l 2 gibi uzunluk birimlerine blndn ve birbirine eit olmayan bu birimlerdeki scaklk dmesi farklarnn deimedii varsaylacaktr. Yani ;
t 0 - t 1 = t 1 - t 2 = t 2 - t 3 = t n1 - t n
(5.1)
Klcal boruya girite doymu sv halinde olan soutucu akkan scakl R-508B
diyagramnda (log P-h) diyagramndan -31 C olduu aktr.
imdi; t 0 - t 1 = t 1 - t 2 = t 2 - t 3 == 5 C borunun her dilimindeki scaklk d
varsayarak giri noktasndan (0) k noktasna (n) doru hareket edilecektir.
-31 C - 5 C = -36 C olan (1) noktasnn,
-36 C - 5 C = -41 C olan (2) noktasnn ve daha sonra dier noktalarn zelliklerini
yazalm.
(1-2-3-.-n) noktalarnn ekilde grld gibi sv-buhar blgesinde olduu
aktr. Bylece bu blgedeki noktalar iin (x) kalitesi sz konusudur.
p 0 = 11,25 bar
t 0 = -31 C
p 1 = 9,78 bar
t 1 = -36 C
X 0 (doymu sv)
Hf-g= hg+ x 1 ( hf- hg)

X 1 = (1) noktasnn kalitesi
(5.2)
61
X 1 = hf-g- hg / hf- hg
(5.3)
Bu eitlikte;
hf-g = Sv-buhar blgesindeki noktann entalpisi (kj)
hg = Doymu svnn entalpisi (kj)
hf = Doymu buharn entalpisi (kj)
Bylece;
1 =
125,1 146,4
271,5 146,4
X1= 0,17
(0) noktasnda doymu sv halindeki soutucu akkann zgl hacmi (tablo deeri)
V 0 = 0,0008 m3/kg
Boru kesit alan;
A=
3,14 x0,0012
d 2
=
4
4
(5.4)
A = 0,785 x 10-6 m2 olur.

(1) noktasnn zgl hacmi;
v1 = v f + x 1 (v g - v f )
Bu eitlikte;
(5.5)
62
v f = Doymu svnn zgl hacmi (m3/kg)

v g = Doymu buharn zgl hacmi (m3/kg)
(1) noktas artlarnda;

v f = 0,0008 m3/kg
v g = 0,017 m3/kg
v 1 = 0,008+ 0,17 x 0,017
v 1 = 0,0036 m3/kg
Klcal borudaki soutucu akkann hzn m/sn olarak;
W=
G.V
(.d 2 )
3600
4
Bu eitlikte;
W = Soutucu akkann hz (m/sn)
G = Sistemde dolaan soutucu akkan miktar (kg)
V = Soutucu akkann zgl hacmi (m3/kg)
formlde bulunan deerlere (0) ve (1) noktasna gre deerler uygulanrsa;
W 0 = 2,83 m/sn bulunur.
Borunun (1) noktasndaki ak hz ise;
W 1 = 12,6 m/sn bulunur.
(5.6)
63
Borudaki ak nedeni ile oluan basn kayb; akkan ve boru i yzeyi ile akkann
kendi iindeki srtnmeden kaynaklanmaktadr.
Bylece p = p1 + p 2 yazlr. Daha genel bir ifade olarak boru iindeki sv aksna uygulanmak zere;
10 4.vdp +
f .W 2 .dl W.dw
+
=0
2.d.g
g
(5.7)
eitlii kullanlr.
Bu eitlikte;
g = Yerekimi ivmesi (9,81 m/sn2)
f = Srtnme katsays
d = Boru ap (m)
dl = Boru iin diferansiyel uzunluk (m)
Yukardaki kapal ifade (dp) ye gre dzenlenirse;
dp =
f .W 2 .dl
W.dw
4
2.g.d.V.10
g.10 4.V
(5.8)
elde edilir.
E. 5.6 dzenlenirse;
W
V
G
3600.A
elde edilir.
(5.9)
64
E. 5.9 deeri E. 5.8de yerine yazlrsa ;
dp =
f .W.G.dl
G.dw
4
2.3600.10 .g.A.d 3600.10 4.g.A
(5.10)
elde edilir.
Borunun (0-1) arasndaki basn kayb dpnin entegrasyonu ile bulunur.
1
G
G
0 dp = 2.104.3600.g.A.d 0 f .w.dl 3600.104.g.A 0 dw
(5.11)
Srtnme nedeniyle oluan basn kayb;
G
4
2.10 .3600.g.A.d
f .w.dl
(5.12)
Bu ifade borunun ( l 0 1 ) paras iin;
P( 01) =
W.G
G
4
4
3600.10 .g.A 2.10 .3600.g.A.d
f .w.dl
(5.13)
eklinde yazlr.
Bu ifadede ( W ),(G),(A),(g) deerleri yerine yazlrsa;
(12,6 2,83).10
97,7
W.G
=
= 0,35 kg/cm2
=
4
4
6
276
3600.10 .g.A 3600.10 .9,81.0,78.10
Dier yandan;
(5.13.1)
65
P 1 = 9,78 bar
P 0 = 11,25 bar olduuna gre;
P = 11,25 9,78 = 1,47 bar
(5.13.2)
G
10
10
=
=
= 18,01
4
6
2.10 .3600.g.A.d 2.10 .3600.9,81.0,0785.10 .0,001 0,555
(5.13.3)
Bulduumuz 1, 2 ve 3 sonularn birletirirsek;

1
P( 01) = -0,35 -18,01 f .w.dl
(5.13.4)
elde edilir.
E. 5.13.4 dzenlersek;
1
27,8 f .w.dl = 1,12
(5.13.5)
elde edilir.
Burada zm basitletirmek iin ( l 0 1 ) boru paras iin ortalama bir (f) ve (w)
deerleri kabul edilecektir.
Bu eitlikte,
f ort : Ortalama srtnme katsays
w ort : Ortalama ak hz ise;
66
18,01.f ort .w ort .(l 01 ) = 1,12 yazlr.
Wort =
2,83 + 12,6
2
Wort = 7,7 m/sn

bulunur.
Ortalama srtnme kayb iin, (1) ve (0) deerlerini tespit etmek gerekir. Ak yzeyi przsz olan borular iin srtnme kayb Blasius eitlii kullanlarak,
f =
0,316
4
Re
(5.14)
forml ile ifade edilir veya daha yaklak bir deer iin;
f=
0,32
4
Re
(5.15)
alnr.
Burada (Re) Reynold says olup,
Re =
dW
v
: Akkann viskozitesi (kg / m sn)

R-508B ye gre (0) ve (1) noktalar iin ( ) deerleri;
(5.16)
67
0 = 0,000176 kg / m sn
1 = 0,000186 kg / m sn
(0) ve (1) noktalar iin Reynold saylar (Re 0 ) ve (Re 1 ) olarak hesaplarsak;
Re0=20105,5 ve Re1=19024,6 bulunur.
Bu deerlere gre (0) ve (1) noktasnn srtnme katsaylar (f 0 ),(f 1 ) ve ortalama
srtnme katsays (f ort );
f0=0,0268 ve f1=0,0272 dir. Buna gre;
f ort =
f 0 + f1
= 0,02706
2
bulunur.
18,01.f ort .Wort .l ( 01) = 1,12
l ( 01) =
1,12
= 0,484
18,01.0,02706.7,7
l ( 01) = 48,4 cm bulunur.
Klcal borunun birinci dilimi iin yaplan bu hesap ilemi, dier dilimler iin de
yaplarak bir deerler tablosu dzenlenir. ( l) para boylar toplanr ve gerekli olan
toplam klcal boru uzunluu hesaplanr.
5.2.2. Klcal boru boyunun pratik olarak hesaplanmas
Klcal boru boyunun hesaplanmasnn kesin olarak bir matematiksel formle dayan-
68
drlmad daha nce belirtilmiti. Bunun iin soutma sistem bileenlerini imal
eden firmalar kendi rnlerine gre tablo ve grafikler hazrlamlardr [12].
Bu grafik ve tablolar kullanlan soutucu akkan trne gre farkl klcal boru aplar iin dzenlenmitir. Kompresr modeli seildikten sonra, kompresrn performansn optimizme etmek iin buharlama ve youma scaklklar belirlenmitir. Bu
seim ile ilgili bir rnek bir sistemle ekil 5.2de gsterilmitir [12].
ekil 5.2. Klcal boru boyunun grafiksel tespiti

rnekte, R-134a soutucu akkan ile altrlan kompresr gc 1/5 HP olarak
seilmitir. Gerekli alma artlar, buharlama scakl -3 C ve youma scakl
45 C dir. 1 mm klcal boru i ap iin; 1,8 metre boru uzunluu tespit edilir [12].
5.3. Kullanlan Hesaplama Metodu
Bu almada; gnmzde yaygn olarak kullanlan dk scaklkl kaskat soutucularda bulunan alternatif soutucu akkanlardan R-508B gaz ile alan bir sistemde
69
genleme eleman olarak kullanlan klcal boru boyu, kullanlan deerlere gre hesaplanmtr.
5.3.1. Hesaplama program
Bu program klcal borunun verilen deerlere gre nasl deitiinin basite grlebilmesi amacyla Visual Basic tabanl makro olarak Microsoft Excelde hazrlanmtr.
Hazrlanan programda klcal boru boyu ve apnn hesaplanabilmesi iin gerekli deerler izelge 5.1de verilmitir. Programn ak emas Visual Basic tabanl olarak
ekte bulunmaktadr.
izelge 5.1. Hesaplama yaplacak alma artlar
Youma basnc (bar)
Buharlama basnc (bar)
8,5 11,25
0,867 1,15
Youma scakl (oC)
-31 -45
Buharlama scakl (oC)
-71 -91
Soutucu akkan miktar (kg/h)
9 15
5.4. Hesap Parametreleri
Hesaplama yaplan sistemdeki parametreler aada verilen sistemin alma

artlarna gre yaplmtr.
ekil 5.3 teki sistemin ikinci ksmna gre hesap parametreleri belirlenmitir. Buna
gre; sistemin ikinci ksmnn R-508B ile soutucu akkan ile alt bir kademeli
soutma sisteminde, izelge 5.2de verilen deerler dorultursunda hesaplamalar yaplmtr. Buradaki parametreler llen deerlere gre yaklak olarak alnmtr.
Genleme eleman olarak kullanlan 0,1 - 0,11 - 0,12 - 0,125 - 0,127 cm apndaki
klcal borularn aplarna gre boru boylarnn deiimini incelenmitir.
70
izelge 5.2. Hesaplama yaplacak sistemin alma artlar

Youma basnc (bar)
11,25
Buharlama basnc (bar)
0,867
Youma scakl (oC)
-31
Buharlama scakl (oC)
-91
Soutucu akkan miktar (kg/h)
9,612
QK2
0
30 C , ? 15 bar
.
YSD
R-404A
WC2
-40 C , 1,5 bar

QE2
0
0 QK1
-31 C , 11 bar
WC1
DSD
R-508B
0
-86 C , 1 bar
QE1
ekil 5.3. Hesaplamada kullanlan sistem
Yaplan hesaplamalarda birim aralklarda klcal boru boyu hesaplamalar yaplm,
burada her bir birim arasndaki scaklk fark sabit alnarak hesaplamaya gidilmitir.
Burada yaplan hesaplarda kullanlan deerler R-508B soutucu akkannn termodinamik zelliklerinden yararlanlarak yaplmtr.
71
5.5. Hesap Sonular
Yaplan hesaplar neticesinde klcal boru boylarnda deiim aadaki grafiklerde

gsterilmitir. Burada ekil 5.4.ada 0,00267 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1
ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.4.bde
0,00267 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1,2 1,25 ve 1,27 mm apndaki klcal
boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.5.ada 0,00277 kg/sn debideki soutucu
akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil
5.5.bde 0,00277 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1,2 1,25 ve 1,27 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.6.ada 0,00305 kg/sn debideki
soutucu akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.6.bde 0,00305 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1,2 1,25 ve 1,27
mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.7.ada 0,00333 kg/sn
debideki soutucu akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.7.bde 0,00333 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1,2 1,25
ve 1,27 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.8.ada
0,00361 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.8.bde 0,00361 kg/sn debideki soutucu akkan
iin 1,2 1,25 ve 1,27 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil
5.9.ada 0,00388 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal
boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.9.bde 0,00388 kg/sn debideki soutucu
akkan iin 1,2 1,25 ve 1,27 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.10.ada 0,00416 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1 ve 1,1 mm apndaki klcal boru boyu deiimi grlmektedir. ekil 5.10.bde 0,00416 kg/sn debideki soutucu akkan iin 1,2 1,25 ve 1,27 mm apndaki klcal boru boyu deiimi
grlmektedir.
2,20
ap1mm(E ks en1)
2,18
3,29
3,27
3,25
3,23
3,21
3,19
ap1,1mm(E ks en2)
E ks en1=K B B (m)
2,16
2,14
2,12
2,10
3,17
3,15
3,13
3,11
3,09
3,07
3,05
2,08
2,06
2,04
2,02
2,00
71
76
81
S c aklk(C )
86
E ks en2=K B B (m)
72
91
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
4,85
4,83
6,24
6,20
6,16
6,12
6,08
6,04
6,00
5,96
5,92
5,88
5,84
5,80
5,76
5,72
5,68
5,64
5,60
E ks en1=K B B (m)
4,81
4,79
4,77
4,75
4,73
4,71
4,69
4,67
4,65
71
76
81
86
E ks en2=K B B (m)
a)
91
S c aklk(C )
b)
ekil 5.4. 0,00267 kg/sn debideki klcal boru boyu deiimi a: 1 ve 1,1 mm ap iin
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
73
2,08
ap1mm(E ks en1)
2,06
3,11
ap1,1mm(E ks en2)
E ks en1=K B B (m)
3,07
2,02
3,05
2,00
1,98
3,03
1,96
3,01
1,94
2,99
1,92
2,97
1,90
E ks en2=K B B (m)
3,09
2,04
2,95
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
a)
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
5,85
5,80
5,75
4,50
5,70
5,65
5,60
4,45
5,55
5,50
5,45
4,40
5,40
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
4,55
5,35
5,30
4,35
5,25
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
74
ap1mm(E ks en1)
2,70
ap1,1mm(E ks en2)
1,78
2,68
1,76
2,66
1,74
2,64
1,72
2,62
1,70
2,60
1,68
2,58
1,66
2,56
1,64
2,54
1,62
2,52
1,60
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
1,80
2,50
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
a)
3,90
3,88
3,86
5,00
4,95
4,90
3,84
4,85
3,82
4,80
3,80
4,75
3,78
4,70
4,65
3,76
4,60
3,74
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
5,05
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
4,55
3,72
4,50
3,70
4,45
71
76
81
S c aklk(C )
86
91
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
75
2,40
1,59
ap1mm(E ks en1)
ap1,1mm(E ks en2)
2,38
2,36
2,34
1,55
2,32
1,53
2,30
1,51
2,28
2,26
1,49
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
1,57
2,24
1,47
2,22
1,45
2,20
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
a)
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
3,45
4,35
4,30
4,25
4,20
3,35
4,15
4,10
3,30
4,05
4,00
3,25
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
3,40
4,40
3,95
3,90
3,20
3,85
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
76
1,48
ap1mm(E ks en1)
1,46
2,09
ap1,1mm(E ks en2)
2,07
1,42
2,05
1,40
2,03
1,38
1,36
2,01
1,34
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
1,44
1,99
1,32
1,97
1,30
1,28
1,95
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
a)
3,05
3,85
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
3,03
3,80
3,75
2,99
3,70
2,97
3,65
2,95
3,60
2,93
3,55
2,91
2,89
3,50
2,87
3,45
2,85
3,40
71
76
81
86
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
3,01
91
S c aklk(C )
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
77
1,94
ap1mm(E ks en1)
ap1,1mm(E ks en2)
1,92
1,29
1,90
1,27
1,88
1,86
1,25
1,84
1,23
1,82
1,21
1,80
E ks en2=K B B (m)
E ks en1=K B B (m)
1,31
1,78
1,19
1,76
1,17
1,74
1,15
1,72
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
2,70
2,68
3,46
3,44
3,42
3,40
3,38
3,36
3,34
3,32
3,30
3,28
3,26
3,24
3,22
3,20
3,18
3,16
3,14
3,12
3,10
3,08
3,06
3,04
E ks en1=K B B (m)
2,66
2,64
2,62
2,60
2,58
2,56
2,54
2,52
71
76
81
86
E ks en2=K B B (m)
a)
91
S c aklk(C )
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
78
1,20
1,74
E ks en1=K B B (m)
ap1,1mm(E ks en2)
1,72
1,70
1,16
1,68
1,14
1,66
1,12
1,64
1,10
1,62
1,08
E ks en2=K B B (m)
ap1mm(E ks en1)
1,18
1,60
1,06
1,58
1,04
1,56
71
76
81
86
91
S c aklk(C )
ap1,2mm(E ks en1)
ap1,25mm(E ks en2)
ap1,27mm(E ks en2)
2,46
2,44
E ks en1=K B B (m)
2,42
3,10
3,08
3,06
3,04
3,02
3,00
2,98
2,96
2,94
2,92
2,90
2,88
2,86
2,84
2,82
2,80
2,78
2,76
2,74
2,72
2,40
2,38
2,36
2,34
2,32
2,30
2,28
2,26
71
76
81
86
E ks en2=K B B (m)
a)
91
S c aklk(C )
b)
b: 1,2-1,25 ve 1,27 mm ap iin
79
6. SONU VE NERLER
6.1. Sonular ve Tartmalar
Dk scaklkl kaskat soutma cihazlar lkemizde -90 oCye kadar soutma istenen hastane ve ziraat sektr gibi yerlerde, yaygn olarak kullanlmaktadr. Bu cihazlar ileri teknoloji kabul edilmekte ve yurt dnda belirli lkelerde imal edilmektedir.
Bunun sonucu olarak, bu tr cihazlar hakknda yeterli teknolojik bilgiye ulalamamaktadr. Ayrca, sistem elemanlar, kullanlan soutucu akkanlar vb. konularda da
literatrde de yok denecek kadar az bilgi mevcuttur.
Bu almann amac, lkemizde imalat yaplacak olan bu tr soutucularda kulanlacak klcal borunun ap ve uzunluunun teorik olarak hesaplanmasna yardmc olmaktr. Bu ama iin yaplan almalar ve teorik hesaplamalar sonucunda elde edilen bulgular aada zetlenmitir.
Sistemde klcal boru uzunluunun hesaplanmas iin basit bir sistem gelitirilmitir. Bu program Visual BASIC tabanl bir makro olarak Microsoft Excel de hazrlanmtr.
Yaplan hesaplamalarda daha nce yaplm deney verilerinden yararlanlmtr.
Yaplan hesaplarda belirli scaklk aralklar iin klcal boru boylar bulunmutur.
Bunlardan zellikle deneylerde ideal olarak deerlendirilen 1,27 mm ap iin
klcal boru boyu deerinin deneylerde bulunan 3 ile 4 m arasndaki deerlere yakn olduu grlmtr.
Yaplan hesaplarda klcal boru boyunun aplaryla doru orantl olarak artt
grlmtr.
Yaplan hesaplamalarn deneysel uygulamalara uygun olduu gzlenmitir.
80
6.2. neriler
Sonulardan elde edilen bilgilere gre ileride yaplacak almalar iin aadakiler
nerilebilir;
Elde edilen almalarn geerliliini gstermek iin deneysel almalar yaplmaldr.
Yaplacak deneylerde uygulanacak klcal boru boyunun istenen alma artlarn

salayp salamadn grmek iin daha ok noktada basn ve scaklk lm
yaplabilir.
Bu almada, alma artlar iin verilen baz deerler (scaklk ve basn gibi)
yuvarlanarak alnmtr. Bundan dolay kan bulgular tam teorik noktalar yanstmamaktadr.
Yaplacak almalarda baka soutucu akkanlarda denenebilir.
Ek de gelitirilmesi amacyla programn ak emas verilmitir. Bu almada incelenmeyen baka soutucu akkanlar iin de gelitirilerek kullanlmas salanabilir.
81
KAYNAKLAR
1. Ceylan, M., Kademeli Soutma Sistemlerinde Makine Tasarm,Yksek Lisans

Tezi, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Ankara, 1-9 (2002).
2. Rose, D., H., Valence, J., H., Consideration When Purchasing An Ultra-Low
Temperature Freezer, Genetic Engineering News, April, 1-4 (1995).
3. Menlik, T., Alternatif Akkanl ki Kademeli Soutma Sisteminin Tasarm,

mali ve Performans Deneyleri, Doktora Tezi, Gazi niversitesi Fen Bilimleri
Enstits, Ankara , 57-69 (2005).
4. Sava, S., Souk Depoculuk ve Soutma Sistemlerine Giri, Birsen Yayn Evi,
Ankara, 52-58 (1987).
5. Klarslan, A., An experimental investigation of a different type vapor
compression cascade refrigeration system, Applied Thermal Engineering, 24:
26112626 (2004).
6. Refrigerants, Ashrae Handbook Fundamentals, Part 18, USA, 211-264
(1998).
7. zkol, N., Uygulamal Soutma Teknii, TMMOB MMO Yayn, Y. No:115,
zkan Matbaaclk, Ankara, 75-92 (1999).
8. engel, A., Y., Boles, M., A., Mhendislik Yaklamyla Termodinamik,
Derbentli, T., Literatr Yaynclk, stanbul, 219-230 (1996).
9. Stefanutti, L., Lassa, E., klimlendirme ve Soutma Sistemleri in Yeni
Soutkanlar, TTMD III. Uluslararas Yapda Tesisat Bilimi Teknolojisi
Sempozyumu, stanbul, 156-160 (1998).
10. Sevel, M., H., Montreal Protokol 10. Yl ve Getirdikleri, Soutma Dnyas,
Kasm/Aralk, No:1, Ankara, 45-47 (1997).
11. Calm, J., M., The four Rs for RRRR- Responsible responses to Refrigerant
Regulation, Engineereed Systems, EBSCO Publishing, Ekim, 69-72 (2003).
12. Odabaolu, T., Ticari Soutucularda Alternatif Soutucu Akkan R-134A
in Klcal Boru Uzunluunun Deneysel Olarak Belirlenmesi, Yksek Lisans
Tezi, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Ankara, 60-68 (2001).
13. Uyarel, A., Y., Endstriyel Okullar iin Soutma ve klimlendirme, MEB
Yayn, Ankara, 142 (1994).
14. Richard, D., HFC-134A Qualification Industry Refrigerator Capillary Data,
Journal of Chemical and engineering Data, 438-440 (1997).
82
15. Doan, H., Uygulamal Havalandrma ve klimlendirme Teknii, Sekin

Yaynclk, Ankara, 233-264 (2002).
16. Genceli, O.,Termodinamik ve Soutma evrimleri, Ashrae Temel El Kitab,
Ala Ofset, stanbul, 13-14 (1996).
17. Ashrae Handbook, Refrigeration-Low Temperature Aplication, Part 39, USA,
271-318 (1998).
18. Ercan, S., Dk Buharlatrc Scaklklarnda Ticari soutucular in Alternatif
Soutucu Akkanlarn Karlatrlmas, Yksek Lisans Tezi, Gazi niversitesi
Fen Bilimleri Enstits, Ankara, 18-28, 28-36, (1999).
19. Ashrae Handbook, Fundamentals, Part 18, Refrigerants, USA, 268-301
(1997).
20. Refrigerant Report 10th Edition, Bitzer International,
http://www.bitzer.de/doc/a/a-501-13.pdf (2007).
21. The Evaporator, Neslab Service Newsletter, ULT Issue-16, Neslab Service
Training Held, 10-17 (1996).
22. The Evaporator, Neslab Service Newsletter, ULT Issue-17, Neslab Service
Training Held, 1-16 (1996).
23. Sanyo, Ultra Low Temperature freezers-MDF U3086S, Service Manuel, 1-22
(1994).
24. Bateman, D., Maintaining reliable operation of very low temperature test
equipment in the post-CFC ERA, Institute of Enviromental Science, 177-180
(1997).
25. Rehman, J., Zubair, S., M., Design and Rating of a Two-Stage VaporCompression Refrigeration System, Energy, 867-878 (1998).
26. Zorkun, M., Ard, A., R., Soutma Teknii ve Klima, Milli Eitim Basm
Evi, stanbul, 48-64 (1980).
27. Ersoydan, A., Soutma makineleri ve Tesisleri, Uur Ofset, zmir, 58-84
(1983).
28. Missimer, D., J., Refrigerant Conversion of Auto Refrigerating Cascade (ARC)
Systems, International Journal of Refrigeration, 20(3) : 201-207 (1996).
29. Suva95, Refrigerants, Katalog,
http://www.dupont.com/suva/emea/products/su va95.html (2007).
83
30. Klea 508, Refrigerants, Katalog,

http://www.ineosfluor.com/Refrigeration/Europe/Products/Refrigerants/KLEA50
8_PPDS.asp (2007).
84
EKLER
85
EK1. R-508Bnin Termodinamik zellikleri
ekil 1.1.R-508Bnin log P-h diyagram
86
EK1.(Devam) R-508Bnin Termodinamik zellikleri

izelge 1.1. Doygunluk zellikleri Scaklk tablosu
Basn
Scakl kPa
k
Sv
C
Ps
-110 25,1
-109 27,0
-108 29,0
-107 31,1
-106 33,4
-105 35,8
-104 38,3
-103 41,0
-102 43,8
-101 46,8
-100 49,9
-99
53,3
-98
56,8
-97
60,4
-96
64,3
-95
68,4
-94
72,6
-93
77,1
-92
81,8
-91
86,7
-90
91,9
-89
97,3
-88
102,9
-87
108,8
-86
115,0
-85
121,4
-84
128,2
-83
135,2
-82
142,5
-81
150,1
-80
158,1
-79
166,3
-78
175,0
-77
183,9
-76
193,2
-75
202,9
-74
213,0
-73
223,4
-72
234,2
-71
245,5
-70
257,1
-69
269,2
-68
281,7
-67
294,7
-66
308,1
-65
321,9
-64
336,3
-63
351,1
-62
366,5
-61
382,3
-60
398,7
-59
415,6
-58
433,1
-57
451,1
-56
469,6
-55
488,8
-54
508,5
-53
528,9
-52
549,8
-51
571,4
Hacim
m3/kg
Younluk
kg/m3
Entalpi
kJ/kg
Buhar
Sv
Buhar
Sv
Buhar
Sv
Pg
21,7
23,6
25,5
27,6
29,8
32,2
34,7
37,3
40,1
43,1
46,2
49,5
53,0
56,7
60,6
64,6
68,9
73,4
78,2
83,1
88,3
93,8
99,5
105,4
111,7
118,2
125,4
132,1
139,5
147,2
155,2
163,6
172,3
181,3
190,7
200,5
210,6
221,2
232,1
243,4
255,2
267,4
280,0
293,0
306,5
320,5
334,9
349,9
365,3
381,2
397,7
414,7
432,2
450,3
468,9
488,1
507,9
528,3
549,3
570,9
vs
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0006
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
0,0007
vg
0,6439
0,5968
0,5538
0,5146
0,4787
0,4458
0,4157
0,3880
0,3626
0,3392
0,3176
0,2977
0,2793
0,2623
0,2465
0,2319
0,2184
0,2058
0,1941
01832
0,1731
0,1636
0,1548
0,1466
0,1389
0,1316
0,1249
0,1186
0,1126
0,1071
0,1018
0,0969
0,0923
0,079
0,0838
0,0799
0,0763
0,0728
0,0695
0,0665
0,0635
0,0608
0,0582
0,0557
0,0533
0,0511
0,0490
0,0470
0,0450
0,0432
0,0415
0,0399
0,0383
0,0368
0,0354
0,0340
0,0327
0,0315
0,0303
0,0292
1/vs
1637,6
1633,4
1629,2
1624,9
1620,7
1616,5
1612,2
1607,9
1603,6
1599,3
1595,0
1590,7
1586,3
1581,9
1577,6
1573,2
1568,8
1564,3
1559,9
1555,4
1551,0
1546,5
1542,0
1537,4
1532,9
1528,3
1523,7
1519,1
1514,5
1509,9
1505,2
1500,5
1495,8
1491,1
1486,3
1481,5
1476,7
1471,9
1467,0
14621
1457,2
1452,3
1447,3
1442,3
1437,2
1432,2
1427,1
1421,9
1416,8
1411,6
1406,3
1401,1
1395,8
1390,4
1385,0
1379,6
1374,1
1368,6
1363,1
1357,4
1/vs
1,553
1,676
1,806
1,943
2,089
2,243
2,406
2:577
2,758
2,948
3,149
3,359
3,581
3,813
4,057
4,312
4,579
4,859
5,152
5,458
5,778
6,112
6,460
6,823
7,202
7,597
8,007
8,435
8,879
9,342
9,822
10,321
10,840
11,378
11,936
12,515
13,115
13,737
14,382
15,050
15,741
16,457
17,197
17,963
18,756
19,575
20,422
21,297
22,202
23,136
24,100
25,097
26,125
27,187
28,282
29,413
30,579
31,782
33,022
34,302
hs
70,3
71,0
71,8
72,5
73,3
74,1
74,9
75,7
76,5
77,3
78,1
79,0
79,8
80,7
81,5
82,4
83,3
84,2
85,0
85,9
86,8
878
88,7
896
90,5
91,5
92,4
93,4
94,4
95,3
96,3,
97,3
98,3
99,3
100,3
101,3
102,4
103,4
104,4
105,5
106,5
107,6
108,7
109,7
110,8
111,9
113,0
114,1
1152
116,3
117,4
118,6
119,7
120,9
122,0
123,2
124,3
125,5
126,7
127,8
Entropi
kJ/kgK
SvBuhar
hsg
171,7
171,5
171,2
170,8
170,5
170,2
169,9
169,5
169,2
168,8
168,4
168,1
167,7
167,3
166,9
166,4
166,0
165,6
165,1
164,7
164,2
163,7
163,3
162,8
162,3
161,8
161,2
160,7
160,2
159,6
159,1
158,5
157,9
157,3
156,8
156,2
155,5
154,9
154,3
153,6
153,0
152,3
151,7
151,0
150,3
149,6
148,9
148,2
147,5
146,7
146,0
145,2
144,5
143,7
142,9
142,1
141,3
140,5
139,7
138,9
Buhar
Sv
Buhar
hg
242,0
242,5
242,9
243,4
243,9
244,3
244,8
245,2
245,7
246,1
246,6
247.0
247,5
247,9
248,4
248,8
249,3
249,7
250,2
250,6
251,1
251,5
251,9
252,4
252,8
253,2
253,7
254,1
254,5
255,0
255,4
255,8
256,2
256,7
257,1
257,5
257,9
258,3
258,7
259,1
259,5
259,9
260,3
260,7
261,1
261,5
261,9
262,3
262,7
263,1
263,4
263,8
264,2
264,6
264,9
265,3
265,7
266,0
266,4
266,7
ss
0,4288
0,4329
0,4370
0,4411
0,4453
0,4496
0,4539
0,4582
0,4626
0,4671
0,4716
0,4761
0,4807
0,4853
0,4899
0,4946
0,4993
0,5040
0,5088
0,5135
0,5184
0,5232
0,5281
0,5330
0,5379
0,5428
0,5478
0,5528
0,5578
0,5628
0,5678
0,5729
0,5779
0,5830
0,5881
0,5932
0,5983
0,6035
0,6086
0,6138
0,6189
0,6241
0,6293
0,6345
0,6397
0,6449
0,6501
0,6553
0,6606
0,6658
0,6710
0,6763
0,6815
0,6886
0,6920
0,6973
0,7026
0,7078
0,7131
0,7184
sg
1,4815
1,4774
1,4733
1,4694
1,4656
1,4618
1,4582
1,4546
1,4511
1,4477
1,4444
1,4411
1,4379
1,4348
1,4318
1,4288
1,4260
1,4231
1,4203
1,4176
1,4150
1,4124
1,4099
1,4074
1,4049
1,4026
1,4002
1,3979
1,3957
1,3935
1,3914
1,3893
1,3872
1,3852
1,3832
1,3813
1,3794
1,3775
1,3756
1,3738
1,3721
1,3703
1,3686
1,3670
1,3653
1,3637
1,3621
1,3605
1,3590
1,3575
1,3560
1,3545
1,3531
1,3516
1,3502
1,3489
1,3475
1,3461
1,3448
1,3435
87

izelge 1.1(Devam) Doygunluk zellikleri Scaklk tablosu
Basn
Scaklk kPa
Sv
C
Ps
-50
593,6
-49
616,4
-48
640,0
-47
6641
-46
689,0
-45
7146
-44
740,9
-43
767,8
-42
795,6
-41
824,0
-40
853,3
-39
883,3
-38
914,0
-37
945,6
-36
9780
-35
1011,2
-34
1045,2
-33
1080,1
-32
11158
-31
1125
-30
11899
-29
1228,3
-28
1267,6
-27
1307,9
-26
1349,0
-25
1391,1
-24
1434,2
-23
1478,3
-22
1523,3
-21
1569,4
-20
1616,4
-19
1664,5
-18
1713,7
-17
1763,9
-16
18151
-15
1867,5
-14
1921,0
-13
1975,6
-12
2031,3
-11
2088,1
-10
2146,1
-9
2205,3
-8
2265,7
-7
2327,3
-6
2390,1
-5
2454,1
-4
2519,4
-3
25860
-2
2653,8
-1
27229
O
2793,4
1
2865,2
2
2938,3
3
3012,8
4
3088,7
5
3165,9
6
32446
7
3324,8
8
3406,4
9
3489,5
10
3574,0
Buhar
Pg
593,2
616,1
639,6
663,8
688,7
714,3
740,6
767,6
795,4
823,8
853,1
883,1
913,9
945,4
9778
1011,0
1045,0
1079,9
1115,6
1152,2
1189,6
12280
1267,3
1307,5
1348,6
1390,7
1433,7
1477,7
1522,7
1568,7
1615,8
1663,8
1712,9
1763,1
18143
1866,6
1920,1
1974,6
2030,3
2087,1
2145,1
2204,2
2264,6
2326,1
2388,9
24529
25181
2584,7
2652,5
2721,6
27920
28638
2936,9
3011,4
3087,3
3164,5
3243,3
3323,4
3405,0
34881
35727
Hacim
m3/kg
Sv
vs
0,0007
0,0007
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0008
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0009
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0010
0,0011
0,0011
0,0011
0,0011
0,0011
0,0012
0,0012
0,0012
0,0012
0,0013
0,0013
Buhar
vg
0,0281
0,0270
0,0261
0,0251
0,0242
0,0233
0,0225
0,0217
0,0209
0,0202
0,0195
0,0188
0,0182
0,0176
0,0170
0,0164
0,0158
0,0153
0,0148
0,0143
0,0138
0,0134
0,0129
0,0125
0,0121
0,0117
0,0113
0,0109
0,0106
0,0102
0,0099
0,0096
0,0093
0,0090
0,0087
0,0084
0,0081
0,0079
0,0076
0,0074
0,0071
0,0069
0,0067
0,0064
0,0062
0,0060
0,0058
0,0056
0,0054
0,0052
0,0051
0,0049
0,0047
0,0045
0,0044
0,0042
0,0040
0,0039
0,0037
0,0036
0,0034
Younluk
kg/m3
Sv
Buhar
1/vs
1/vs
1351,8 35,621
1346,1 36,981
1340,3 38,383
1334,5 39,828
1328,7 41,317
1322,8 42,853
13168 44,434
1310,8 46065
1304,7 47,744
1298,6 49,475
1292,4 51,258
1286,1 53,096
1279,7 54,988
12733 56,939
1266,8 58,948
1260,3 61,019
1253,6 63,152
1246,9 65,350
1240,1 67,615
1233,2 69,950
1226,2 72,356
1219,2 74,835
1212,0 77392
1204,7 80,027
1197,3 82,745
1189,8 85,547
1182,2 88,438
1174,5 91,421
1166,6 94,498
1158,7 97,675
1150,5 100,955
1142,3 104,342
1133,9 107,841
1125,3 111,456
1116,6 115,194
1107,6 119,060
1098,6 123,060
1089,3 127,201
1079,8 131,489
1070,0 135,933
1060,1 140,541
1049,9 145,322
1039,5 150,287
1028,7 155,445
1017,7 160,811
1006,3 166,396
994,6 172215
982,5 178,286
970,0 184,626
957,0 191,256
943,6 198,199
9296 205,479
915,0 213,126
899,7 221,171
883,6 229651
866,6 238,602
848,6 248,068
829,4 258,089
808,7 268,705
7863 279944
761,4 291,808
Entalpi
kJ/kg
Sv
Sv-Buhar
hs
hsg
129,0 138,0
130,2 137,2
131,4 136,3
1326 135,5
133,9 134,6
135,1 133,7
136,3 132,8
137,5 131,9
1388 130,9
140,0 130,0
141,3 129,0
1425 128,1
143,8 127,1
145,1 126,1
146,4 125,1
147,7 124,1
149,0 123,1
150,3 122,0
151,6 121,0
152,9 119,9
154,2 118,9
155,6 117,8
156,9 116,6
158,3 115,5
159,6 114,4
161,0 113,2
162,4 112,0
163,7 110,9
1651 109,6
1665 108,4
168,0 107,2
169,4 105,9
170,8 104,6
1723 103,3
173,7 101,9
175,2 100,5
176,7 99,1
178,2 97,7
179,7 96,2
181,3 94,7
182,8 93,2
184,4 91,6
1860 90,0
187,7 88,4
189,3 86,7
191,0 84,9
192,7 83,1
194,5 81,2
196,3 79,2
198,1 772
200,0 75,1
202,0 729
204,0 70,6
206,1 68,1
208,3 65,6
210,6 62,8
213,0 59,9
215,6 56,8
218,4 53,4
221,5 49,6
224,9 45,5
Buhar
hg
267,1
267,4
267,8
268,1
268,4
268,8
2691
269,4
269,7
270,0
270,3
270,6
270,9
271,2
271,5
271,8
272,0
2723
2726
2728
273,1
273,3
273,6
273,8
2740
274,2
274,4
274,6
274,8
2749
275,1
275,3
275,4
275,5
275,6
275,8
275,8
275,9
276,0
276,0
276,0
2761
276,0
276,0
276,0
275,9
275,8
275,7
275,5
275,3
275,1
274,9
274,6
2742
2738
273,4
2729
272,4
271,8
271,1
270,4
Entropi
kJ/(kg)(K)
Sv
Buhar
ss
sg
0,7236 1,3422
0,7289 1,3409
0,7342 1,3397
0,7395 1,3384
0,7447 1,3372
0,7500 1,3359
0,7553 1,3347
0,7606 1,3335
0,7659 1,3323
07712
1,3311
0,7765 1,3299
0,7818 1,3288
0,7871 1,3276
0,7924 1,3264
0,7977 1,3253
0,8030 1,3241
0,8083 1,3230
08136
1,3218
0,8189 1,3207
0,8242 1,3195
0,8295 1,3184
0,8349 1,3172
0,8402 1,3160
0,8456 1,3149
0,8509 13137
0,8563 1,3125
0,8616 1,3114
0,8670 1,3102
0,8724 1,3090
0,8778 1,3077
0,8832 1,3065
0,8887 1,3053
0,8941 1,3040
08996
1,3027
0,9051 1,3014
0,9106 1,3001
0,9162 12987
0,9218 1,2973
09274
1,2959
0,9330 1,2944
0,9388 1,2930
0,9445 1,2914
0,9503 1,2898
0,9562 1,2882
0,9622 1,2865
09682
1,2848
0,9743 1,2830
0,9805 1,2811
0,9869 1,2792
0,9934 1,2771
1,0000 12750
1,0069 12727
1,0139 1,2704
1,0212 1,2679
1,0288 1,2653
1,0367 1,2626
1,0451 1,2597
1,0540 1,2566
10636
1,2533
1,0740 1,2499
1,0856 1,2463
88

izelge 1.2. Kzgn buhar Sabit basn tablolar
V = Hacim, m3/kg
H = Entalpi, kJ/kg
Mutlak basn (kPa)

10,0
Scakl (-118,78 C)
k
V
H
C
(1,3329
(237,9)
)
-115
1,3668 239,9
-110
1,4114 242,5
-105
1,4560 245,2
-100
1,5004 247,9
-95
1,5447 250,7
-90
1,5889 253,5
-85
1,6331 256,3
-80
1,6771 259,2
-75
17212 262,1
-70
17652 265,1
-65
1,8091 268,1
-60
1,8530 2712
-55
1,8969 274,3
-50
1,9408 277,5
-45
1,9846 280,7
-40
2,0284 283,9
-35
2,0722 287,2
-30
2,1160 290,5
-25
2,1597 293,8
-20
2,2035 297,2
-15
2,2472 300,7
-10
2,2909 304,1
-5
2,3346 307,7
O
2,3783 311,2
5
2,4220 314,8
10
2,4657 318,4
15
2,5094 322,1
20
2,5530 325,8
25
2,5967 329,6
30
2,6404 333,3
35
2,6840 337,2
40
1,3629 340,9
45
0,9226 344,8
50
0,7025 348,6
S
(1,5225)
1,5351
1,5515
1,5676
1,5835
1,5993
1,6148
1,6301
1,6453
1,6603
1,6751
1,6898
17044
17188
1,7330
1,7472
17612
1,7751
1,7889
1,8025
1,8161
1,8295
1,8428
1,8561
1,8692
1,8822
1,8952
1,9080
1,9208
1,9334
1,9460
1,9585
1,9104
1,8872
1,8743
S = Entropi, kJ/kg K
20,0
30,0
(-111,00 C)
(-105,92 C)
V
H
(0,6958
(241,5)
)
0,7003 242,1
0,7231 244,8
0,7457 247,6
0,7683 250,3
0,7907 253,2
0,8131 256,0
0,8354 259,0
0,8576 261,9
0,8798 264,9
0,9020 268,0
0,9241 2710
0,9462 274,1
0,9683 277,3
0,9903 280,5
1,0123 283,8
1,0343 287,0
1,0563 290,4
1,0783 293,7
1,1002 297,1
1,1222 300,6
1,1441 304,0
1,1660 307,6
1,1879 311,1
1,2098 314,7
1,2317 318,4
1,2536 322,0
1,2755 325,7
1,2973 329,5
1,3192 333,3
1,3411 337,1
0,9080 340,9
0,6916 344,7
-
S
V
H
(1,4857 (0,4759
(243,9)
)
)
1,4890 1,5054 0,4788 244,4
1,5216 0,4941 247,2
1,5375 0,5094 250,0
1,5531 0,5246 252,9
1,5686 0,5397 255,8
1,5839 0,5548 258,7
1,5990 0,5698 261,7
1,6139 0,5847 264,7
1,6287 0,5996 267,8
1,6433 0,6145 270,8
1,6578 0,6293 274,0
1,6721 0,6441 277,1
1,6863 0,6589 280,4
1,7003 0,6736 283,6
1,7143 0,6884 286,9
1,7281 0,7031 290,2
1,7418 0,7178 293,6
1,7553 0,7325 297,0
1,7688 0,7471 300,5
1,7822 0,7618 303,9
1,7954 D,7765 307,5
1,8086 0,7911 311,0
1,8216 0,8057 314,6
1,8346 0,8204 318,3
1,8474 0,8350 321,9
1,8602 0,8496 325,7
1,8729 0,8642 329,4
1,8854 0,8788 333,2
1,8979 0,8934 337,0
1,8749 0,6806 340,8
1,8620 -
40,0
(-102,04 C)
S
V
H
(1,4653 (0,3636
(245,7)
)
)
1 ,4683 1,4846 0,3683 246,8
1,5007 0,3800 249,7
1,5166 0,3916 252,6
1,5322 0,4030 255,5
1,5476 0,4145 258,5
1,5628 0,4258 261,5
1,5778 0,4371 264,5
1,5927 0,4484 267,6
1,6073 0,4596 270,7
1,6219 0,4708 273,8
1,6362 0,4820 277,0
1,6505 0,4932 280,2
1,6646 0,5043 283,5
1,6785 0,5154 286,8
1,6924 0,5265 290,1
1,7061 0,5375 293,5
1,7197 0,5486 296,9
1,7332 0,5596 300,4
1,7466 0,5707 303,8
1,7598 0,5817 307,4
1,7730 0,5927 310,9
1,7860 0,6037 314,6
1,7990 0,6147 318,2
1,8119 0,6257 321,9
1,8247 0,6367 325,6
1,8373 0,6477 329,3
1,8499 0,6586 333,1
1,8625 0,6696 337,0
1,8497 -
S
(1,4512
)
1,4580
1,4742
1,4902
1,5060
1,5215
1,5368
1,5520
1,5669
1,5816
1,5962
1,6106
1,6249
1,6391
1,6531
1,6669
1,6807
1,6943
1,7078
1,7212
1,7345
1,7477
1,7608
1,7737
1,7866
1,7994
1,8121
1,8247
1,8372
-
89

izelge 1.2. (Devam) Kzgn buhar Sabit basn tablolar
50,0
Scakl
(-98,86 C)
k
C
V
H
(0,2950
(247,1)
)
-95
0,3023 249,3
-90
0,3117 252,3
-85
0,3210 255,2
-80
0,3303 258,2
-75
0,3395 261,2
-70
0,3486 264,3
-65
0,3577 267,4
-60
0,3667 270,5
-55
0,3758 273,6
-50
0,3848 276,8
-45
0,3937 280,1
-40
0,4027 283,3
-35
0,4116 286,6
-30
0,4205 290,0
-25
0,4294 293,4
-20
0,4383 296,8
-15
0,4471 300,3
-10
0,4560 303,8
-5
0,4648 307,3
0
0,4737 310,9
5
0,4825 314,5
10
0,4913 318,1
15
0,5001 321,8
20
0,5089 325,5
25
0,5177 329,3
30
0,5265 333,1
35
0,5353 336,9
40
0,5441 340,8
45
0,5529 344,7
50
0,5617 348,6
55
0,5705 352,6
60
0,4133 356,5
60,0
(-96,14 C)
S
(1,4407)
1,4534
1,4695
1,4854
1,5011
1,5165
1,5317
1,5467
1,5615
1,5762
1,5907
1,6050
1,6192
1,6332
1,6471
1,6609
1,6745
1,6881
1,7015
1,7148
1,7280
1,7411
1,7541
1,7670
1,7798
1,7925
1,8051
1,8176
1,8301
1,8424
1,8547
1,8669
1,8494
V
H
(0,2487
(248,3)
)
0,2505 249,0
0,2585 252,0
0,2663 254,9
0,2741 257,9
0,2819 261,0
0,2896 264,0
0,2972 267,2
0,3048 270,3
0,3124 273,5
0,3199 276,7
0,3274 279,9
0,3349 283,2
0,3424 286,5
0,3498 289,9
0,3573 293,3
0,3647 296,7
0,3721 300,2
0,3795 303,7
0,3869 307,2
0,3943 310,8
0,4017 314,4
0,4090 318,0
0,4164 321,7
0,4238 325,4
0,4311 329,2
0,4385 333,0
0,4458 336,8
0,4531 340,7
0,4605 344,6
0,4678 348,5
0,4751 352,5
0,3615 356,4
70,0
(-93,76 C)
S
V
H
(1,4332 (0,2157
(249,4)
)
)
1,4360 1,4524 0,2204 251,6
1,4684 0,2273 254,6
1,4842 0,2340 257,7
1,4997 0,2407 260,7
1,5150 0,2474 263,8
1,5301 0,2540 267,0
1,5450 0,2606 270,1
1,5597 0,2671 273,3
1,5743 0,2736 276,5
1,5886 0,2801 279,8
1,6029 0,2865 283,1
1,6169 0,2930 286,4
1,6309 0,2994 289,7
1,6447 0,3058 293,1
1,6583 0,3122 296,6
1,6719 0,3186 300,0
1,6853 0,3249 303,6
1,6987 0,3313 307,1
1,7119 0,3376 310,7
1,7250 0,3440 314,3
1,7380 0,3503 318,0
1,7509 0,3566 321,6
1,7637 0,3629 325,4
1,7764 0,3692 329,1
1,7891 0,3755 332,9
1,8016 0,3818 336,8
1,8140 0,3881 340,6
1,8264 0,3944 344,5
1,8387 0,4007 348,5
1,8509 0,4070 352,4
1,8377 -
80,0
(-91,62 C)
S
V
H
(1,4253 (0,1899
(250,3)
)
)
1,4376 0,1919 251,3
1,4538 0,1979 254,4
1,4697 0,2039 257,4
1,4854 0,2099 260,5
1,5008 0,2157 263,6
1,5160 0,2216 266,7
1,5309 0,2274 269,9
1,5457 0,2331 273,1
1,5603 0,2389 276,3
1,5747 0,2446 279,6
1,5890 0,2502 282,9
1,6031 0,2559 286,2
1,6171 0,2615 289,6
1,6309 0,2672 293,0
1,6446 0,2728 296,5
1,6582 0,2784 299,9
1,6716 0,2840 303,5
1,6850 0,2895 307,0
1,6982 0,2951 310,6
1,7113 0,3007 314,2
1,7244 0,3062 317,9
1,7373' 0,3118 321,6
1,7501 0,3173 325,3
1,7628 0,3228 329,1
1,7755 0,3284 332,9
1,7880 0,3339 336,7
1,8004 0,3394 340,6
1,8128 0,3449 344,5
1,8251 0,3504 348,4
1,8373 0,3560 352,4
-
S
(1,4193
)
1,4247
1,4410
1,4571
1,4728
1,4883
1,5036
1,5186
1,5335
1,5481
1,5626
1,5769
1,5910
1,6051
1,6189
1,6326
1,6463
1,6597
1,6731
1,6863
1,6995
1,7125
1,7254
1,7383
1,7510
1,7637
1,7762
1,7887
1,8010
1,8133
1,8255
-
90

90,0
Scakl
(-89,69 C)
k
C
V
H
(0,1700
(251,2)
)
-85
0,1751 254,1
-80
0,1805 257,2
-75
0,1859 260,3
-70
0,1911 263,4
-85
0,1964 266,5
-80
0,2016 269,7
-55
0,2067 272,9
-50
0,2118 276,2
-45
0,2169 279,5
-40
0,2220 282,8
-35
0,2271 286,1
-30
0,2321 289,5
-25
0,2371 292,9
-20
0,2421 296,4
-15
0,2471 299,8
-10
0,2521 303,4
-5
0,2571 306,9
0
0,2620 310,5
5
0,2670 314,1
10
0,2719 317,8
15
0,2769 321,5
20
0,2818 325,2
25
0,2867 329,0
30
0,2917 332,8
35
0,2966 336,6
40
0,3015 340,5
45
0,3064 344,4
50
0,3113 348,4
55
0,3162 352,3
60
0,3211 356,3
65
0,3260 360,4
100,0
(-87,91 C)
S
(1,4142)
1,4296
1,4458
1,4617
1,4772
1,4926
1,5077
1,5226
1,5373
1,5518
1,5662
1,5804
1,5944
1,6083
1,6221
1,6357
1,6492
1,6626
1,6758
1,6890
1,7020
1,7150
1,7278
1,7406
1,7532
1,7658
1,7783
1,7906
1,8029
1,8151
1,8273
1,8393
V
H
(0,1540
(251,2)
)
0,1569 -85
0,1618 -80
0,1667 -75
0,1715 -70
0,1762 -85
0,1809 -80
0,1856 -55
0,1902 -50
0,1948 -45
0,1994 -40
0,2040 -35
0,2085 -30
0,2131 -25
0,2176 -20
0,2221 -15
0,2266 -10
0,2311 -5
0,2356 0
0,2400 5
0,2445 10
0,2490 15
0,2534 20
0,2579 25
0,2623 30
0,2667 35
0,2712 40
0,2756 45
0,2800 50
0,2844 55
0,2889 60
0,2933 65
101,325
110,0
(-87,68 C)
S
V
(0,1700
(251,2)
)
0,1751 254,1
0,1805 257,2
0,1859 260,3
0,1911 263,4
0,1964 266,5
0,2016 269,7
0,2067 272,9
0,2118 276,2
0,2169 279,5
0,2220 282,8
0,2271 286,1
0,2321 289,5
0,2371 292,9
0,2421 296,4
0,2471 299,8
0,2521 303,4
0,2571 306,9
0,2620 310,5
0,2670 314,1
0,2719 317,8
0,2769 321,5
0,2818 325,2
0,2867 329,0
0,2917 332,8
0,2966 336,6
0,3015 340,5
0,3064 344,4
0,3113 348,4
0,3162 352,3
0,3211 356,3
0,3260 360,4
(-86,26 C)
H
S
V
H
S
(1,4142 (0,1540 (0,1408 (0,1700
(251,2)
)
)
)
)
1,4296 0,1569 -85
0,1751 254,1
1,4458 0,1618 -80
0,1805 257,2
1,4617 0,1667 -75
0,1859 260,3
1,4772 0,1715 -70
0,1911 263,4
1,4926 0,1762 -85
0,1964 266,5
1,5077 0,1809 -80
0,2016 269,7
1,5226 0,1856 -55
0,2067 272,9
1,5373 0,1902 -50
0,2118 276,2
1,5518 0,1948 -45
0,2169 279,5
1,5662 0,1994 -40
0,2220 282,8
1,5804 0,2040 -35
0,2271 286,1
1,5944 0,2085 -30
0,2321 289,5
1,6083 0,2131 -25
0,2371 292,9
1,6221 0,2176 -20
0,2421 296,4
1,6357 0,2221 -15
0,2471 299,8
1,6492 0,2266 -10
0,2521 303,4
1,6626 0,2311 -5
0,2571 306,9
1,6758 0,2356 0
0,2620 310,5
1,6890 0,2400 5
0,2670 314,1
1,7020 0,2445 10
0,2719 317,8
1,7150 0,2490 15
0,2769 321,5
1,7278 0,2534 20
0,2818 325,2
1,7406 0,2579 25
0,2867 329,0
1,7532 0,2623 30
0,2917 332,8
1,7658 0,2667 35
0,2966 336,6
1,7783 0,2712 40
0,3015 340,5
1,7906 0,2756 45
0,3064 344,4
1,8029 0,2800 50
0,3113 348,4
1,8151 0,2844 55
0,3162 352,3
1,8273 0,2889 60
0,3211 356,3
1,8393 0,2933 65
0,3260 360,4
91

120,0
Scakl
(-84,73 C)
k
C
V
H
(0,1297
(253,4)
)
-80
0,1337 256,4
-75
0,1378 259,5
-70
0,1419 262,7
-85
0,1459 265,9
-80
0,1499 269,2
-55
0,1539 272,4
-50
0,1578 275,7
-45
0,1617 279,0
-40
0,1655 282,3
-35
0,1694 285,7
-30
0,1732 289,1
-25
0,1770 292,6
-20
0,1808 296,0
-15
0,1846 299,5
-10
0,1884 303,1
-5
0,1921 306,6
0
0,1959 310,2
5
0,1996 313,9
10
0,2034 317,6
15
0,2071 321,3
20
0,2108 325,0
25
0,2145 328,8
30
0,2183 332,6
35
02220 336,4
40
0,2257 340,3
45
0,2294 344,2
50
0,2331 348,2
55
0,2368 352,2
60
0,2405 356,2
65
0,2442 360,2
70
0,2478 364,3
130,0
(-83,29 C)
S
(1,4019)
1,4176
1,4338
1,4497
1,4653
1,4806
1,4957
1,5106
1,5253
1,5398
1,5541
1,5682
1,5822
1,5961
1,6098
1,6233
1,6368
1,6501
1,6633
1,6764
1,6893
1,7022
1,7150
1,7277
1,7403
1,7527
1,7652
1,7775
17897
1,8018
1,8139
1,8259
V
H
(0,1203
(254,0)
)
0,1229 256,1
0,1267 259,3
0,1305 262,5
0,1343 265,7
0,1380 269,0
0,1417 272,2
0,1453 275,5
0,1489 278,9
0,1525 282,2
0,1561 285,6
0,1596 289,0
0,1632 292,4
0,1667 295,9
0,1702 299,4
0,1737 303,0
0,1772 306,5
0,1806 310,1
0,1841 313,8
0,1876 317,5
0,1910 321,2
0,1944 324,9
0,1979 328,7
0,2013 332,5
0,2048 336,4
0,2082 340,3
0,2116 344,2
0,2150 348,1
0,2184 352,1
0,2219 356,1
0,2253 360,2
0,2287 364,3
140,0
(-81,93 C)
S
V
H
(1,3986 (0,1122
(254,6)
)
)
1,4095 0,1136 255,8
1,4259 0,1172 259,0
1,4419 0,1208 262,3
1,4576 0,1243 265,5
1,4730 0,1278 268,8
1,4882 0,1312 272,1
1,5031 0,1346 275,4
1,5178 0,1380 278,7
1,5324 0,1413 282,1
1,5467 0,1447 285,5
1,5609 0,1480 288,9
1,5749 0,1513 292,3
1,5888 0,1546 295,8
1,6025 0,1578 299,3
1,6161 0,1611 302,9
1,6295 0,1643 306,4
1,6429 0,1675 310,1
1,6561 0,1708 313,7
1,6692 0,1740 317,4
1,6822 0,1772 321,1
1,6951 0,1804 324,9
1,7078 0,1836 328,6
1,7205 0,1868 332,5
1,7331 0,1900 336,3
1,7456 0,1932 340,2
1,7580 0,1964 344,1
1,7704 0,1995 348,1
1,7826 0,2027 352,0
1,7947 0,2059 356,1
1,8068 0,2091 360,1
1,8188 0,2122 364,2
150,0
(-80,64 C)
S
V
H
(1,3955 (0,1051
(255,1)
)
)
1,4020 0,1056 255,5
1,4185 0,1090 258,8
1,4346 0,1124 262,0
1,4504 0,1157 265,3
1,4659 0,1189 268,6
1,4811 0,1222 271,9
1,4961 0,1254 275,2
1,5109 0,1285 278,5
1,5254 0,1317 281,9
1,5398 0,1348 285,3
1,5540 0,1379 288,7
1,5681 0,1410 292,2
1,5820 0,1440 295,7
1,5957 0,1471 299,2
1,6093 0,1501 302,8
1,6228 0,1532 306,4
1,6362 0,1562 310,0
1,6494 0,1592 313,6
1,6625 0,1622 317,3
1,6755 0,1652 321,0
1,6884 0,1682 324,8
1,7012 0,1712 328,6
1,7139 0,1742 332,4
1,7265 0,1772 336,2
1,7390 0,1802 340,1
1,7514 0,1832 344,0
1,7638 0,1861 348,0
1,7760 0,1891 352,0
1,7882 0,1921 356,0
1,8002 0,1950 360,1
1,8122 0,1980 364,2
S
(1,3927
)
1,3949
1,4115
1,4277
1,4436
1,4592
1,4745
1,4895
1,5044
1,5190
1,5334
1,5477
1,5617
1,5757
1,5894
1,6031
1,6166
1,6299
1,6432
1,6563
1,6693
1,6822
1,6950
1,7077
1,7204
1,7329
17453
17576
1,7699
1,7820
1,7941
1,8061
92

160,0
Scakl
(-79,42 C)
k
C
V
H
(0,0989) (255,6)
-75
0,1018 258,5
-70
0,1050 261,8
-65
0,1081 265,1
-60
0,1112 268,4
-55
0,1142 271,7
-50
0,1172 275,0
-45
0,1202 2784
-40
0,1232 281,8
-35
0,1261 2852
-30
0,1290 288,6
-25
0,1320 292,1
-20
0,1348 295,6
-15
0,1377 299,1
-10
0,1406 302,7
-5
0,1434 306,3
O
0,1463 309,9
5
0,1491 313,5
10
0,1520 317,2
15
0,1548 320,9
20
0,1576 324,7
25
0,1604 328,5
30
0,1632 332,3
35
0,1660 336,2
40
0,1688 340,1
45
0,1716 344,0
50
0,1744 347,9
55
0,1772 351,9
60
0,1800 356,0
65
0,1828 360,0
70
0,1855 364,1
75
0,1883 368,2
170,0
180,0
(-78,26 C)
S
(1,3901)
1,4049
1,4212
1,4372
1,4529
1,4682
1,4834
14982
1,5129
1,5274
1,5417
1,5558
1,5697
1,5835
1,5972
1,6107
1,6241
1,6373
1,6505
1,6635
1,6764
1,6892
1,7020
1,71 46
1,7271
1,7395
1,7519
1,7641
1,7763
1,7884
1,8004
1,8123
V
(0,0934)
0,0954
0,0984
0,1014
0,1043
0,1072
0,1101
0,1129
0,1157
0,1185
0,1213
0,1240
0,1267
0,1294
0,1322
0,1348
0,1375
0,1402
0,1429
0,1455
0,1482
0,1509
0,1535
0,1561
0,1588
0,1614
0,1640
0,1667
0,1693
0,1719
0,1745
0,1772
H
(0,0989)
258,3
261,6
264,9
268,2
271,5
274,9
278,2
281,6,
285,1
288,5
292,0
295,5
299,0
302,6
306,2
309,8
313,5
3171
320,9
324,6
3284
332,2
336,1
340,0
343,9
347,9
351,9
355,9
360,0
364,1
368,2
190,0
(-77,14 C)
S
(255,6)
1,3987
1,4151
1,4312
1,4469
14623
14775
14925
1,5072
1,5217
1,5360
1,5501
1,5641
1,5779
1,5916
1,6051
1,6185
1,6318
1,6450
1,6580
1,6710
1,6838
1,6965
1,7091
1,7217
1,7341
1,7464
1,7587
1,7709
1,7830
1,7950
1,8069
V
(1,3901)
0,0898
0,0926
0,0955
0,0983
0,1010
0,1037
0,1064
0,1091
0,1117
0,1143
0,1169
0,1195
0,1221
0,1247
0,1272
0,1297
0,1323
0,1348
0,1373
01398
0,1424
0,1449
0,1474
0,1499
0,1523
0,1548
0,1573
0,1598
0,1623
0,1648
0,1672
H
(0,0934)
258,0
261,3
264,7
268,0
271,3
274,7
278,1
281,5
284,9
2884
291,9
2954
298,9
302,5
306,1
309,7
3134
3171
320,8
324,6
3284
332,2
336,0
339,9
343,9
347,8
351,8
355,8
359,9
364,0
368,1
(-76,07 C)
S
(0,0989)
1,3927
1,4092
1,4254
1,4412
14567
14720
14870
1,5017
1,5163
1,5306
1,5448
1,5588
1,5727
1,5863
1,5999
1,6133
1,6266
1,6398
1,6528
1,6658
1,6786
1,6914
1,7040
1,7165
1,7290
1,7413
1,7536
1,7658
1,7779
1,7899
1,8018
V
(255,6)
0,0847
0,0874
0,0901
0,0928
0,0954
0,0980
0,1006
0,1031
0,1056
0,1081
0,1106
0,1131
0,1155
0,1179
0,1204
0,1228
0,1252
0,1276
0,1300
01324
0,1348
0,1371
0,1395
0,1419
0,1442
0,1466
0,1490
0,1513
0,1537
0,1560
0,1584
H
(1,3901)
2578
261,1
264,4
267,8
2712
274,5
277,9
281,3
284,8
288,2
291,7
295,2
298,8
3024
306,0
309,6
313,3
3170
320,7
324,5
328,3
332,1
336,0
339,9
343,8
347,8
351,8
355,8
359,9
363,9
368,1
S
(0,0934)
1,3870
1,4037
1,4199
14358
14514
14667
14818
1,4966
1,5111
1,5255
1,5397
1,5538
1,5676
1,5814
1,5949
1,6084
1,6217
1,6349
1,6479
1,6609
1,6737
1,6865
1,6991
1,7117
1,7241
1,7365
1,7488
1,7609
1,7730
1,7851
1,7970
93

200.0
Scakl
(-75. 05 C)
k
C
V
H
(0.0801) (257.5)
-75
0.0801 2575
-70
0.0828 260.9
-65
0.0854 264.2
-60
0.0879 2676
-55
0.0904 2710
-50
0.0929 2744
-45
0.0953 277.8
-40
0.0978 2812
-35
0.1002 284.6
-30
0.1025 288.1
-25
0.1049 291.6
-20
0.1073 295.1
-15
0.1096 298.7
-10
0.1119 302.3
-5
0.1142 305.9
0
0.1165 309.5
5
01188 313.2
10
0.1211 316.9
15
0.1234 320.6
20
0.1257 3244
25
0.1279 328.2
30
0.1302 332.0
35
0.1324 335.9
40
0.1347 339.8
45
0.1369 343.7
50
0.1392 3477
55
0.1414 351.7
60
01437 355.7
60
0.1459 359.8
65
0.1481 363.9
70
0.1504 368.0
75
0.1504 368.0
80
0.1453 372.1
210.0
220.0
(-74.06 C)
S
(1.3814)
1.3815
1.3983
1.4147
14307
14463
14617
14768
14916
1.5063
1.5207
1.5349
1.5490
1.5629
1.5766
1.5902
1.6037
1.6170
1.6302
1.6433
1.6562
1.6691
1.6819
1.6945
1.7071
1.7195
1.7319
1.7442
1.7564
1.7685
1.7805
1.7924
1.7924
1.7999
V
(0.0765)
0.0785
0.0810
0.0835
0.0859
0.0883
0.0906
0.0929
0.0952
0.0975
0.0998
0.1020
0.1042
0.1064
0.1087
0.1108
0.1130
0.1152
0.1174
0.1196
0.1217
01239
0.1260
0.1282
0.1303
0.1325
0.1346
0.1368
0.1389
0.1410
0.1432
0.1432
0.1386
H
(0.0801)
0.0801
0.0828
0.0854
0.0879
0.0904
0.0929
0.0953
0.0978
0.1002
0.1025
0.1049
0.1073
0.1096
0.1119
0.1142
0.1165
01188
0.1211
0.1234
0.1257
0.1279
0.1302
0.1324
0.1347
0.1369
0.1392
0.1414
01437
0.1459
0.1481
0.1504
368.0
372.1
230.0
(-73.11 C)
S
(257.5)
2575
260.9
264.2
2676
2710
2744
277.8
2812
284.6
288.1
291.6
295.1
298.7
302.3
305.9
309.5
313.2
316.9
320.6
3244
328.2
332.0
335.9
339.8
343.7
3477
351.7
355.7
359.8
363.9
368.0
1.7881
1.7958
V
(1.3814)
1.3815
1.3983
1.4147
14307
14463
14617
14768
14916
1.5063
1.5207
1.5349
1.5490
1.5629
1.5766
1.5902
1.6037
1.6170
1.6302
1.6433
1.6562
1.6691
1.6819
1.6945
1.7071
1.7195
1.7319
1.7442
1.7564
1.7685
1.7805
1.7924
0.1366
01325
H
(0.0765)
0.0785
0.0810
0.0835
0.0859
0.0883
0.0906
0.0929
0.0952
0.0975
0.0998
0.1020
0.1042
0.1064
0.1087
0.1108
0.1130
0.1152
0.1174
0.1196
0.1217
01239
0.1260
0.1282
0.1303
0.1325
0.1346
0.1368
0.1389
0.1410
0.1432
3679
372.0
(-72.19 C)
S
(0.0801)
0.0801
0.0828
0.0854
0.0879
0.0904
0.0929
0.0953
0.0978
0.1002
0.1025
0.1049
0.1073
0.1096
0.1119
0.1142
0.1165
01188
0.1211
0.1234
0.1257
0.1279
0.1302
0.1324
0.1347
0.1369
0.1392
0.1414
01437
0.1459
0.1481
0.1504
1.7839
1.7918
V
(257.5)
2575
260.9
264.2
2676
2710
2744
277.8
2812
284.6
288.1
291.6
295.1
298.7
302.3
305.9
309.5
313.2
316.9
320.6
3244
328.2
332.0
335.9
339.8
343.7
3477
351.7
355.7
359.8
363.9
368.0
0.1306
-
H
(1.3814)
1.3815
1.3983
1.4147
14307
14463
14617
14768
14916
1.5063
1.5207
1.5349
1.5490
1.5629
1.5766
1.5902
1.6037
1.6170
1.6302
1.6433
1.6562
1.6691
1.6819
1.6945
1.7071
1.7195
1.7319
1.7442
1.7564
1.7685
1.7805
1.7924
3679
-
S
(0.0765)
0.0785
0.0810
0.0835
0.0859
0.0883
0.0906
0.0929
0.0952
0.0975
0.0998
0.1020
0.1042
0.1064
0.1087
0.1108
0.1130
0.1152
0.1174
0.1196
0.1217
01239
0.1260
0.1282
0.1303
0.1325
0.1346
0.1368
0.1389
0.1410
0.1432
1.7799
-
94

240,0
Scakl
(-71,30 C)
k
C
V
H
(0,0674
(259,0)
)
-70
0,0679 2599
-65
0,0702 2634
-60
0,0724 266,8
-55
0,0745 270,2
-50
0,0767 273,7
-45
0,0787 2771
-40
0,0808 280,6
-35
0,0828 284,1
-30
0,0849 287,6
-25
0,0869 291,1
-20
0,0889 294,7
-15
0,0908 298,3
-10
0,0928 301,9
-5
0,0947 305,5
0
0,0967 309,2
5
0,0986 312,9
10
0,1005 316,6
15
0,1024 320,3
20
0,1044 324,1
25
0,1063 327,9
30
0,1082 331,8
35
0,1101 335,6
40
0,1119 339,6
45
0,1138 343,5
50
0,1157 347,5
55
01176 351,5
60
0,1195 355,5
65
0,1213 359,6
70
0,1232 363,7
75
0,1251 367,8
80
0,1270 3720
250,0
(-70,44 C)
S
(1,3744)
1,3788
1,3956
1,4l19
1,4279
1,4435
1,4588
1,4739
1,4887
1,5033
1,5176
1,5318
1,5458
1,5596
1,5733
1,5868
1,6002
1,6135
1,6266
1,6396
1,6525
1,6653
1,6780
1,6906
1,7031
1,7155
1,7278
1,7400
1,7521
1,7641
1,7761
1,7880
V
H
(0,0648
(259,4)
)
0,0650 259,7
0,0672 263,1
0,0693 266,6
0,0714 270,0
0,0734 273,5
0,0754 277,0
0,0774 280,5
0,0794 284,0
0,0813 287,5
0,0833 291,0
0,0852 294,6
0,0871 298,2
0,0890 301,8
0,0908 305,4
0,0927 309,1
0,0946 312,8
0,0964 316,5
0,0983 320,2
0,1001 324,0
0,1019 3279
0,1038 331,7
0,1056 335,6
0,1074 339,5
0,1092 343,4
0,1110 347,4
O 1128 351,4
0,1146 355,5
0,1164 359,5
0,1182 363,6
0,1200 3678
01218 371,9
260,0
(-69,60 C)
S
V
H
(1,3728 (0,0624
(259,7)
)
)
1,3743 1,3912 0,0643 262,9
1,4077 0,0664 266,4
1,4237 0,0684 269,9
1,4394 0,0704 273,3
1,4548 0,0724 276,8
1,4699 0,0743 280,3
1,4847 0,0762 283,8
1,4993 0,0781 2873
1,5137 0,0799 290,9
1,5279 0,0818 294,5
1,5419 0,0836 298,1
1,5558 0,0854 301,7
1,5695 0,0872 305,3
1,5830 0,0890 309,0
1,5964 0,0908 312,7
1,6097 0,0926 316,4
1,6229 0,0944 320,2
1,6359 0,0962 324,0
1,6488 0,0979 327,8
1,6616 0,0997 331,6
1,6743 0,1014 335,5
1,6869 0,1032 339,4
1,6994 0,1049 343,4
1,7118 0,1067 347,4
1,7241 0,1084 351,4
1,7363 0,1102 355,4
1,7484 0,1119 359,5
1,7605 0,1136 363,6
1,7724 01154 367,7
1,7843 01171 371,9
270,0
(-68,79 C)
S
V
H
(1,3714 (0,0602
(260,0)
)
)
1,3870 0,0617 262,7
1,4035 0,0637 266,2
1,4196 0,0657 269,7
1,4354 0,0676 273,2
1,4508 0,0695 276,7
1,4660 0,0714 280,2
1,4808 0,0732 283,7
1,4955 0,0750 287,2
1,5099 0,0768 290,8
1,5242 0,0786 294,3
1,5382 0,0804 297,9
1,5521 0,0822 301,6
1,5658 0,0839 305,2
1,5794 0,0856 308,9
1,5928 0,0874 312,6
1,6061 0,0891 316,3
1,6192 0,0908 320,1
1,6323 0,0925 323,9
1,6452 0,0942 327,7
1,6580 0,0959 331,6
1,6707 0,0976 335
1,6833 0,0993 339,4
1,6958 0,1010 3433
1,7082 01027 347,3
1,7205 0,1044 351,3
1,7328 0,1060 355,3
1,7449 0,1077 359,4
1,7569 0,1094 363,5
1,7689 01110 367,7
1,7808 01127 371,8
S
(1,3700
)
1,3829
1,3995
1,4157
1,4315
1,4470
1,4622
1,4771
1,4918
1,5063
1,5205
1,5346
1,5485
1,5623
1,5758
1,5893
1,6026
1,6158
1,6288
1,6417
1,6546
1,6673
1,6799
1,6924
1,7048
1,7171
1,7294
1,7415
1,7535
1,7655
1,7774
95

280,0
Scakl
(-68,00 C)
k
C
V
H
(0,0581
(260,3)
)
-65
0,0593 262,5
-60
0,0613 266,0
-55
0,0632 269,5
-50
0,0650 2730
-45
0,0669 276,5
-40
0,0687 280,0
-35
00705 283,5
-30
0,0722 287,1
-25
0,0740 290,6
-20
0,0757 294,2
-15
0,0774 297,8
-10
0,0791 301,5
-5
0,0808 305,1
0
0,0825 308,8
5
0,0842 312,5
10
0,0858 316,2
15
0,0875 320,0
20
0,0891 323,8
25
0,0908 327,6
30
0,0924 331,5
35
0,0941 335,4
40
0,0957 339,3
45
0,0973 343,3
50
0,0989 347,2
55
0,1006 351,2
60
0,1022 355,3
65
0,1038 359,4
70
0,1054 363,5
75
0,1070 367,6
80
0,1086 371,8
85
0,1102 376,0
290,0
(-67,23 C)
S
(1,3686)
1,3789
1,3956
1,4l19
1,4278
1,4433
1,4586
1,4735
1,4883
1,5028
1,5170
1,5311
1,5451
1,5588
1,5724
1,5859
1,5992
1,6124
1,6255
1,6384
1,6512
1,6639
1,6766
1,6891
1,7015
1,7138
1,7261
1,7382
1,7503
1,7622
1,7741
1,7859
V
H
(0,0562
(260,6)
)
0,0571 262,2
0,0590 265,8
0,0608 269,3
0,0626 272,8
0,0644 276,3
0,0662 2799
0,0679 283
0,0696 287,0
0,0713 290,5
0,0730 294,1
0,0746 297,7
0,0763 301
0,0779 305,0
0,0796 308,7
0,0812 312
0,0828 316,2
0,0844 319,9
0,0860 323,7
0,0876 327,6
0,0892 331
0,0908 335,3
0,0923 339,2
0,0939 343,2
0,0955 347,2
0,0970 351,2
0,0986 355,2
0,1002 3593
0,1017 363,4
0,1033 367,6
0,1048 371,7
0,1064 375,9
300,0
(-66,48 C)
S
V
H
11,3673 (0,0544
(260,9)
)
)
1,3750 0,0550 262,0
1,3918 0,0568 265,6
1 ,4082 0,0586 269,1
,14241 0,0604 272,6
1,4397 0,0621 276,2
1,4550 0,0638 279,7
1,4700 0,0655 283,3
1,4848 0,0672 286,8
1,4993 0,0688 290,4
1,5137 0,0704 294,0
1,5278 0,0721 297,6
1,5417 0,0737 301,3
1,5555 0,0752 304,9
1,5691 0,0768 308,6
1,5826 0,0784 312,3
1,5959 0,0800 316,1
1,6091 0,0815 319,9
1,6222 0,0831 323,7
1,6352 0,0846 327,5
1,6480 0,0861 331,4
1,6607 0,0877 335,2
1,6734 0,0892 339,2
1,6859 0,0907 343,1
1,6983 0,0922 347,1
1,7106 0,0938 351,1
1,7229 0,0953 3552
1,7350 0,0968 359,3
1,7471 0,0983 363,4
1,7591 0,0998 367,5
1,7710 0,1013 371,7
1,7828 0,1028 375,9
310,0
(-65,75 C)
S
V
H
(1,3661 (0,0527
(261,2)
)
)
1,3712 0,0530 261,8
1,3881 0,0548 265,3
1,4045 0,0566 268,9
1,4206 0,0583 272,5
1,4362 0,0600 276,0
1,4516 0,0616 279,6
1,4667 0,0633 283,1
1,4815 0,0649 286,7
1,4960 0,0665 290,3
1,5104 0,0681 293,9
1,5245 0,0696 297,5
1,5385 0,0712 301,2
1,5523 0,0727 304,8
1,5659 0,0743 308,5
1,5794 0,0758 312,2
1,5928 0,0773 316,0
1,6060 0,0788 319,8
1,6191 0,0803 323,6
1,6320 0,0818 327,4
1,6449 0,0833 331,3
1,6576 0,0848 335,2
1,6703 0,0863 339,1
1,6828 0,0877 343,1
1,6952 0,0892 347,1
1,7076 0,0907 351,1
1,7198 0,0922 3551
1,7320 0,0936 3592
1,7440 0,0951 363,3
1,7560 0,0965 367,5
1,7679 0,0980 371,6
1,7797 0,0995 375,8
S
(1,3649
)
1,3675
1,3845
1,4010
1,4171
1,4328
1,4482
1,4634
1,4782
1,4928
1,5072
1,5214
1,5354
1,5492
1,5628
1,5763
1,5897
1,6029
1,6160
1,6290
1,6419
1,6546
1,6673
1,6798
1,6922
1,7046
1,7168
1,7290
1,7411
1,7531
1,7650
1,7768
96

320,0
Scakl
(-65,03 C)
k
C
V
H
(0,0512
(261,5)
)
-65
0,0512 261,5
-60
0,0529 265,1
-55
0,0547 268,7
-50
0,0563 272,3
-45
0,0580 275,8
-40
0,0596 279,4
-35
0,0612 283,0
-30
0,0628 286,6
-25
0,0643 290,2
-20
0,0658 293,8
-15
0,0674 297,4
-10
0,0689 301,1
-5
0,0704 304,7
0
0,0719 308,4
5
0,0733 312,2
10
0,0748 315,9
15
0,0763 319,7
20
0,0777 323,5
25
0,0792 327,3
30
0,0806 331,2
35
0,0821 335,1
40
0,0835 339,0
45
0,0849 343,0
50
0,0864 3470
55
0,0878 351,0
60
0,0892 355,1
65
0,0906 359,2
70
0,0921 363,3
75
0,0935 367,4
80
0,0949 371,6
85
0,0963 375,8
330,0
(-64,34 C)
S
(1,3637)
1,3639
1,3810
1,3976
1,4138
1,4295
1,4450
1,4602
1,4750
1,4897
1,5041
1,5183
1,5323
1,5461
1,5598
1,5733
1,5867
1,6000
1,6131
1,6261
1,6389
1,6517
1,6643
1,6769
1,6893
1,7017
1,7139
1,7261
1,7382
1,7502
1,7621
1,7739
V
H
(0,0497
(261,8)
)
0,0512 264,9
0,0528 268,5
0,0545 272,1
0,0561 275,7
0,0577 279,3
0,0592 282,8
0,0607 286,4,
0,0623 290,0
0,0638 293,7
0,0652 297,3
0,0667 301,0
0,0682 304,6
0,0696 308,3
0,0710 312,1
0,0725 315,8
0,0739 319,6
0,0753 323,4
0,0767 327,3
0,0781 331,1
0,0795 335,0
0,0809 339,0
0,0823 342,9
0,0837 346,9
0,0851 351,0
0,0865 355,0
0,0879 359,1
0,0892 363,2
0,0906 367,4
0,0920 371,5
0,0934 375,8
340,0
(-63,66 C)
S
V
H
(1,3626 (0,0483
(262,0)
)
)
1,3775 0,0495 264,7
1,3942 0,0511 268,3
1,4105 0,0527 271,9
1,4263 0,0543 275,5
1,4418 0,0558 279,1
1,4570 0,0574 282,7
1,4720 0,0589 286,3
1,4866 0,0603 289,9
1,5011 0,0618 293,5
1,5153 0,0632 297,2
1,5293 0,0647 300,9
1,5432 0,0661 304,5
1,5569 0,0675 308,3
1,5704 0,0689 312,0
1,5838 0,0703 315,7
1,5971 0,0717 319,5
1,6102 00730 323,4
1,6232 0,0744 327,2
1,6361 0,0758 331,1
1,6489 0,0771 335,0
1,6615 0,0785 338,9
1,6741 0,0798 342,9
1,6865 0,0812 346,9
1,6989 0,0825 350,9
1,7111 0,0839 355,0
1,7233 0,0852 359,0
1,7354 0,0866 363,2
1,7474 0,0879 367,3
1,7593 0,0892 371,5
1,7711 0,0906 375,7
350,0
(-62,99 C)
S
V
H
(1,3616 (0,0469
(262,3)
)
)
1,3742 0,0479 264,5
1,3909 0,0495 268,1
1,4073 0,0511 271,7
1,4232 0,0526 275,4
1,4387 0,0541 279,0
1,4540 0,0556 282,6
1,4690 0,0571 286,2
1,4837 0,0585 289,8
1,4981 0,0599 293,4
1,5124 0,0613 297,1
1,5265 0,0627 300,7
1,5403 0,0641 304,4
1,5541 0,0655 308,2
1,5676 0,0668 311,9
1,5810 0,0682 315,7
1,5943 0,0695 319,5
1,6074 0,0709 323,3
1,6204 0,0722 327,1
1,6333 0,0735 331,0
1,6461 0,0749 334,9
1,6588 0,0762 338,9
1,6713 0,0775 342,8
1,6838 0,0788 346,8
1,6961 0,0801 350,8
1,7084 0,0814 354,9
1,7206 0,0827 359,0
1,7327 0,0841 363,1
1,7447 0,0854 367,3
1,7566 0,0866 371,4
1,7684 0,0879 375,7
S
(1,3605
)
1,3709
1,3877
1,4041
1,4201
1,4357
1,4510
1,4660
1,4808
1,4953
1,5096
1,5236
1,5376
1,5513
1,5649
15783
1,5916
1,6047
1,6177
1,6306
1,6434
1,6561
1,6687
1,6811
1,6935
1,7058
1,7179
1,7300
1,7420
1,7540
1,7658
97

360,0
Scakl
(-62,34 C)
k
C
V
H
(0,0457
(262,6)
)
-60
0,0464 264,3
-55
0,0480 267,9
-50
0,0495 271,6
-45
0,0510 275,2
-40
0,0525 278,8
-35
0,0540 282,4
-30
0,0554 286,0
-25
0,0568 289,7
-20
0,0582 293,3
-15
0,0595 297,0
-10
0,0609 300,6
-5
0,0622 304,3
0
0,0636 308,1
5
0,0649 311,8
10
0,0662 315,6
15
0,0675 319,4
20
0,0689 323,2
25
0,0702 327,1
30
0,0715 330,9
35
0,0727 334,8
40
0,0740 338,8
45
0,0753 342,8
50
0,0766 346,8
55
0,0779 350,8
60
0,0791 354,8
65
0,0804 358,9
70
0,0817 363,1
75
0,0829 367,2
80
0,0842 371,4
85
0,0855 375,6
90
0,0867 379,9
370,0
(-61,70 C)
S
(1,3595)
1,3676
1,3846
1,4011
1,4171
1,4328
1,4481
1,4632
1,4779
1,4925
1,5068
1,5209
1,5348
1,5486
1,5622
1,5756
1,5889
1,6021
1,6151
1,6280
1,6408
1,6535
1,6661
1,6785
1,6909
1,7032
1,7154
1,7275
1,7395
1,7514
1,7633
1,7750
V
H
(0,0445
(262,8)
)
0,0450 264,1
0,0466 267,7
0,0481 271,4
0,0495 275,0
0,0510 278,6
0,0524 282,3
0,0538 285,9
0,0552 289,5
0,0565 293,2
0,0579 296,9
0,0592 300,5
0,0605 304,2
0,0618 308,0
0,0631 311,7
0,0644 315,5
0,0657 319,3
0,0669 323,1
0,0682 327,0
0,0695 330,9
0,0707 334,8
0,0720 338,7
0,0732 342,7
0,0745 346,7
0,0757 350,7
0,0770 354,8
0,0782 358,9
0,0794 363,0
0,0807 367,2
0,0819 371,3
0,0831 375,6
0,0843 379,8
380,0
(-61,08 C)
S
V
H
(1,3585 (0,0434
(263,0)
)
)
1,3645 0,0437 263,8
1,3815 0,0452 267,5
1,3981 0,0467 271,2
1,4142 0,0481 274,8
1,4299 0,0495 278,5
1,4453 0,0509 282,1
1,4604 0,0523 285,8
1,4752 0,0536 289,4
1,4898 0,0549 293,1
1,5041 0,0562 296,7
1,5182 0,0575 300,4
1,5322 0,0588 304,2
1,5460 0,0601 307,9
1,5596 0,0614 311,6
1,5730 0,0626 315,4
1,5863 0,0639 319,2
1,5995 0,0651 323,1
1,6125 0,0664 326,9
1,6255 0,0676 330,8
1,6383 0,0688 334,7
1,6509 0,0700 338,7
1,6635 0,0713 342,6
1,6760 0,0725 346,6
1,6884 0,0737 350,7
1,7007 0,0749 354,7
1,7129 00761 358,8
1,7250 00773 363,0
1,7370 0,0785 367,1
1,7489 0,0797 371,3
1,7608 0,0809 375,5
1,7725 0,0821 379,8
390,0
(-60,46 C)
S
V
H
(1,3576 (0,0423
(263,3)
)
)
1,3614 0,0424 263,6
1,3785 0,0439 267,3
1,3951 0,0454 271,0
1,4113 0,0468 274,7
1,4271 0,0482 278,3
1,4425 0,0495 282,0
1,4576 0,0508 285,6
1,4725 0,0522 289,3
1,4871 0,0534 293,0
1,5015 0,0547 296,6
1,5156 0,0560 300,3
1,5296 0,0572 304,1
1,5434 0,0585 307,8
1,5570 0,0597 311,5
1,5705 0,0610 315,3
1,5838 0,0622 319,1
1,5970 0,0634 323,0
1,6100 0,0646 326,8
1,6230 0,0658 330,7
1,6358 0,0670 334,6
1,6485 0,0682 338,6
1,6611 0,0694 342,6
1,6736 0,0706 346,6
1,6859 0,0718 350,6
1,6982 0,0729 354,7
1,7104 0,0741 358,8
1,7225 0,0753 362,9
1,7346 0,0765 367,1
1,7465 0,0776 371,2
1,7583 0,0788 375,5
1,7701 0,0800 379,7
S
(1,3567
)
1,3583
1,3755
1,3922
1,4085
1,4243
1,4398
1,4550
1,4699
1,4845
1,4989
1,5131
1,5271
1,5409
1,5545
1,5680
1,5813
1,5945
1,6076
1,6205
1,6334
1,6461
1,6587
1,6712
1,6835
1,6958
1,7080
1,7202
1,7322
1,7441
1,7560
1,7678
98

400,0
Scakl
(-59,86 C)
k
C
V
H
(0,0413
(263,5)
)
-55
0,0427 267,1
-50
0,0441 270,8
-45
0,0455 274,5
-40
0,0468 278,2
-35
0,0482 281,8
-30
0,0495 285,5
-25
0,0508 289,2
-20
0,0520 292,8
-15
0,0533 296,5
-10
0,0545 300,2
-5
0,0557 304,0
O
0,0570 307,7
5
0,0582 311,5
10
0,0594 315,2
15
0,0606 319,1
20
0,0618 322,9
25
0,0629 326,8
30
0,0641 330,7
35
0,0653 334,6
40
0,0664 338,5
45
0,0676 342,5
50
0,0688 346,5
55
0,0699 350,6
60
0,0711 354,6
65
0,0722 358,7
70
0,0734 362,9
75
0,0745 367,0
80
0,0757 371,2
85
0,0768 375,4
90
0,0779 379,7
95
0,0791 383,9
425,0
(-58,41 C)
S
V
H
(1,3558 (0,0389
(264,0)
)
)
1,3726 0,0399 266,6
1,3894 0,0412 270,4
1,4057 0,0425 274,1
1,4216 0,0438 277,8
1,4371 0,0451 281,5
1,4524 0,0463 285,2
1,4673 0,0476 288,9
1,4819 0,0488 292,5
1,4964 0,0500 296,3
1,5106 0,0511 300,0
1,5246 0,0523 303,7
1,5384 0,0535 307,5
1,5521 0,0546 311,2
1,5656 0,0557 315,0
1,5789 0,0569 318,9
1,5921 0,0580 322,7
1,6052 0,0591 326,6
1,6182 0,0602 330,5
1,6310 0,0613 334,4
1,6437 0,0624 338,4
1,6563 0,0635 342,4
1,6688 0,0646 346,4
1,6812 0,0657 350,4
1,6935 0,0668 354,5
1,7057 0,0679 358,6
1,7178 0,0690 362,7
1,7299 0,0700 366,9
1,7418 0,0711 371,1
1,7537 0,0722 375,3
1,7655 0,0733 379,5
1,7772 0,0743 383,8
450,0
475,0
(-57,01 C)
S
V
(1,3537
(O,0368)
)
1,3656 0,0373
1,3825 0,0387
1,3990 0,0399
1,4151 0,0412
1,4307 0,0424
1,4460 0,0436
1,4611 0,0447
1,4758 0,0459
1,4903 0,0470
1,5046 0,0481
1,5186 0,0492
1,5325 0,0503
1,5462 0,0514
1,5598 0,0525
1,5731 0,0536
1,5864 0,0547
1,5995 0,0557
1,6125 0,0568
1,6253 0,0578
1,6380 0,0589
1,6507 0,0599
1,6632 0,0609
1,6756 0,0620
1,6879 0,0630
1,7002 0,0640
1,7123 0,0651
1,7243 0,0661
1,7363 0,0671
1,7481 0,0681
1,7599 0,0691
1,7716 0,0702
(-55,68 C)
S
V
(1,3517
(264,6)
(O,0349)
)
266,1 1,3588 0,0351
269,9 1,3760 0,0364
273,7 1,3926 0,0376
277,4 1,4088 0,0388
281,1 1,4246 0,0399
284,8 1,4400 0,0411
288,5 1,4551 0,0422
292,2 1,4700 0,0433
296,0 1,4845 0,0444
299,7 1,4989 0,0454
303,5 1,5130 0,0465
307,2 1,5269 0,0476
311,0 1,5407 0,0486
314,8 1,5542 0,0496
318,7 1,5677 0,0506
322,5 1,5809 0,0517
326,4 1,5941 0,0527
330,3 1,6071 0,0537
334,2 1,6199 0,0547
338,2 1,6327 0,0557
342,2 1,6453 0,0567
346,2 1,6579 0,0576
350,3 1,6703 0,0586
354,3 1,6826 0,0596
358,5 1,6949 0,0606
362,6 1,7070 0,0616
366,8 1,7191 0,0625
371,0 1,7310 0,0635
375,2 1,7 429 0,0645
379,4 1,7547 0,0654
383,7 1,7664 0,0664
S
(1,3498
(265,1)
)
265,6 1,3522
269,4 1,3696
273,2 1,3865
277,0 1,4028
280,7 1,4187
284,5 1,4343
288,2 1,4495
292,0 1,4644
295,7 1,4790
299,4 1,4934
303,2 1,5076
307,0 1,5216
310,8 1,5354
314,6 1,5490
318,5 1,5624
322,3 1,5757
326,2 1,5889
330,1 1,6019
334,1 1,6148
338,0 1,6276
342,0 1,6403
346,1 1,6528
350,1 1,6653
354,2 1,6776
358,3 1,6899
362,5 1,7020
366,6 1,7141
370,8 1,7261
375,1 1,7380
379,3 1,7498
383,6 1,7615
99

500,0
Sca
(-54,40 C)
klk
C
V
H
(0,0332
(265,5)
)
-50 0,0343 268,9
-45 0,0355 272,8
-40 0,0366 276,6
-35 0,0377 280,4
-30 0,0388 284,1
-25 0,0399 287,9
-20 0,0410 291,7
-15 0,0420 295,4
-10 0,0430 299,2
-5 0,0440 303,0
0
0,0450 306,8
5
0,0460 310,6
10 0,0470 314,4
15 0,0480 318,3
20 0,0490 322,1
25 0,0499 326,0
30 0,0509 330,0
35 0,0518 333,9
40 0,0528 337,9
45 0,0537 341,9
50 0,0547 345,9
55 0,0556 350,0
60 0,0565 354,1
65 0,0575 358,2
70 0,0584 362,3
75 0,0593 366,5
80 0,0603 370,7
85 0,0612 374,9
90 0,0621 379,2
95 0,0630 383,5
100 0,0639 387,8
525,0
550,0
(-53,16 C)
S
V
(1,3480
(O,0317)
)
1,3635 0,0324
1,3805 0,0336
1,3970 0,0347
1,4131 0,0357
1,4287 0,0368
1,4440 0,0378
1,4590 0,0389
1,4738 0,0399
1,4882 0,0408
1,5025 0,0418
1,5165 0,0428
1,5303 0,0437
1,5440 0,0447
1,5575 0,0456
1,5708 0,0465
1,5840 0,0475
1,5970 0,0484
1,6100 0,0493
1,6228 0,0502
1,6354 0,0511
1,6480 0,0520
1,6605 0,0529
1,6728 0,0538
1,6851 0,0547
1,6973 0,0556
1,7093 0,0564
1,7213 0,0573
1,7332 0,0582
1,7 451 0,0591
1,7568 0,0600
1,7684 0,0608
575,0
(-51,97 C)
S
V
(1,3464
(266,0)
(O,0302)
)
268,4 1,3576 0,0307
272,3 1,3748 0,0318
276,2 1,3915 0,0329
280,0 1,4076 0,0339
283,8 1,4234 0,0350
287,6 1,4388 0,0360
291,3 1,4539 0,0369
295,1 1,4687 0,0379
298,9 1,4832 0,0388
302,7 1,4975 0,0398
306,5 1,5116 0,0407
310,4 1,5255 0,0416
314,2 1,5392 0,0425
318,1 1,5527 0,0434
321,9 1,5661 0,0443
325,9 1,5793 0,0452
329,8 1,5924 0,0461
333,7 1,6053 0,0470
337,7 1,6181 0,0478
341,7 1,6308 0,0487
345,8 1,6434 0,0496
349,8 1,6559 0,0504
353,9 1,6683 0,0513
358,0 1,6806 0,0521
362,2 1,6927 0,0530
366,4 1,7048 0,0538
370,6 1,7168 0,0547
374,8 1,7287 0,0555
379,1 1,7406 0,0563
383,4 1,7523 0,0572
387,7 1,7640 0,0580
(-50,81 C)
S
V
(1,3448
(266,4)
(O,0289)
)
267,9 1,3518 0,0291
271,9 1,3692 0,0302
275,8 1,3861 0,0313
279,6 1,4024 0,0323
283,4 1,4183 0,0333
287,2 1,4338 0,0342
291,0 1,4490 0,0352
2948 1,4638 0,0361
298,7 1,4784 0,0370
302,5 1,4928 0,0379
306,3 1,5069 0,0388
310,1 1,5208 0,0397
314,0 1,5346 0,0406
317,9 1,5481 0,0414
321,7 1,5615 0,0423
325,7 1,5748 0,0431
329,6 1,5879 0,0440
333,6 1,6009 0,0448
337,6 1,6137 0,0457
341,6 1,6264 0,0465
345,6 1,6390 0,0473
349,7 1,6515 0,0482
353,8 1,6639 0,0490
357,9 1,6762 0,0498
362,1 1,6884 0,0506
366,2 1,7005 0,0514
370,5 1,7125 0,0522
374,7 1,7244 0,0530
379,0 1,7363 0,0538
383,3 1,7480 0,0547
387,6 1,7597 0,0555
S
(1,3433
(266,8)
)
267,4 1,3462
271,4 1,3638
275,3 1,3808
279,2 1,3973
283,1 1,4133
286,9 1,4289
290,7 1,4442
294,6 1,4591
298,4 1,4738
302,2 1,4882
306,0 1,5024
309,9 1,5164
313,8 1,5301
317,7 1,5437
321,6 1,5572
325,5 1,5705
329,4 1,5836
333,4 1,5966
337,4 1,6094
341,4 1,6222
345,5 1,6348
349,5 1,6473
353,6 1,6597
357,8 1,6720
361,9 1,6842
366,1 1,6964
370,3 1,7084
374,6 1,7203
378,8 1,7322
383,1 1,7439
387,5 1,7556
100

600,0
Scakl
(-49,70 C)
k
C
V
H
(0,0278
(267,2)
)
-45
0,0288 2710
-40
0,0298 274,9
-35
0,0308 278,8
-30
0,0317 282,7
-25
0,0327 286,6
-20
0,0336 290,4
-15
0,0345 294,3
-10
0,0354 298,1
-5
0,0362 302,0
0
0,0371 305,8
5
0,0379 309,7
10
0,0388 313,6
15
0,0396 317,4
20
0,0404 321,4
25
0,0413 325,3
30
0,0421 329,2
35
0,0429 333,2
40
00437 337,2
45
0,0445 341,3
50
0,0453 345,3
55
0,0461 349,4
60
0,0469 353,5
65
0,0477 357,6
70
0,0484 361,8
75
0,0492 366,0
8
0,0500 370,2
85
0,0508 374,5
90
0,0516 378,7
95
0,0523 383,0
100
0,0531 387,4
105
0,0539 391,7
625,0
(-48,62 C)
S
(1,3418)
1,3586
1,3758
1,3924
1,4085
1,4242
1,4396
1,4546
1,4693
1,4838
1,4981
1,5121
1,5259
1,5395
1,5530
1,5663
1,5795
1,5925
1,6054
1,6181
1,6308
1,6433
1,6557
1,6680
1,6803
1,6924
1,7044
1,7163
1,7282
1,7400
1,7517
1,7633
V
H
(0,0267
(267,5)
)
0,0274 270,5
0,0284 2745
0,0294 278,4
0,0303 282,4
0,0312 286,2
0,0321 290,1
0,0330 294,0
0,0338 297,8
0,0347 301,7
0,0355 305,6
0,0363 309,4
0,0371 313,3
0,0379 317,2
0,0387 321,2
0,0395 325,1
0,0403 329,1
0,0411 333,1
0,0419 337,1
0,0426 341,1
0,0434 345,2
0,0442 3492
0,0449 353,4
0,0457 357,5
0,0464 361,7
0,0472 365,9
0,0479 370,1
0,0487 374,3
0,0494 378,6
0,0502 382,9
0,0509 387,3
0,0517 391,6
650,0
(-47,57 C)
S
V
H
(1,3404 (0,0256
(267,9)
)
)
1,3534 0,0262 270,0
1,3708 0,0271 274,1
1,3876 0,0281 278,1
1,4038 0,0290 282,0
1,4197 0,0299 285,9
1,4351 0,0307 2898
1,4502 0,0316 293,7
1,4650 0,0324 297,6
1,4796 0,0332 301,4
1,4938 0,0340 305,3
1,5079 0,0348 309,2
1,5218 0,0356 313,1
1,5354 0,0364 317,0
1,5489 0,0372 321,0
1,5623 0,0379 324,9
1,5755 0,0387 328,9
1,5885 0,0394 332,9
1,6014 0,0402 336,9
1,6142 0,0409 340,9
1,6269 0,0417 345,0
1,6394 0,0424 349,1
1,6518 0,0431 353,2
1,6642 0,0439 357,4
1,6764 0,0446 361,5
1,6885 0,0453 365,7
1,7006 0,0461 370,0
1,7125 0,0468 374,2
1,7244 0,0475 378,5
1,7362 0,0482 382,8
1,7479 0,0489 387,1
1,7595 0,0496 391,5
675,0
(-46,55 C)
S
V
H
(1,3391 (0,0247
(268,2)
)
)
1,3484 0,0250 269,5
1,3660 0,0260 273,6
1,3829 0,0269 277,7
1,3993 0,0278 281,6
1,4152 0,0286 285,6
1,4308 0,0295 289,5
1,4460 0,0303 293,4
1,4608 0,0311 2973
1,4754 0,0319 301,2
1,4898 0,0327 305,1
1,5039 0,0334 309,0
1,5178 0,0342 312,9
1,5315 0,0350 316,8
1,5450 0,0357 320,8
1,5584 0,0364 324,7
1,5716 0,0372 328,7
1,5847 0,0379 332,7
1,5976 0,0386 336,7
1,6104 0,0393 340,8
1,6231 0,0401 344,9
1,6357 0,0408 349,0
1,6481 0,0415 353,1
1,6605 0,0422 357,2
1,6727 0,0429 361,4
1,6849 0,0436 365,6
1,6969 0,0443 369,8
1,7089 0,0450 374,1
1,7207 0,0457 378,4
1,7325 0,0464 382,7
1,7442 0,0471 387,0
1,7559 0,0478 391,4
S
(1,3378
)
1,3435
1,3612
1,3783
1,3949
1,4109
1,4266
1,4418
1,4568
1,4714
1,4858
1,5000
1,5140
1,5277
1,5413
1,5547
1,5679
1,5810
1,5939
1,6068
1,6195
1,6321
1,6445
1,6569
1,6691
1,6813
1,6934
1,7053
1,7172
1,7290
1,7407
1,7523
101

700,0
Scakl
(-45,56 C)
k
C
V
H
(0,0238
(268,6)
)
-45
0,0239 269,0
-40
0,0249 273,2
-35
0,0258 277,2
-30
0,0266 281,3
-25
0,0275 285,2
-20
0,0283 289,2
-15
0,0291 293,1
-10
0,0299 297,0
-5
00306 300,9
0
0,0314 304,8
5
0,0322 308,8
10
0,0329 312,7
15
0,0336 316,6
20
0,0343 320,6
25
00351 324,5
30
0,0358 328,5
35
0,0365 332,5
40
0,0372 336,6
45
0,0379 340,6
50
0,0386 344,7
55
0,0393 3488
60
0,0399 352,9
65
0,0406 357,1
70
0,0413 361,3
75
0,0420 365,5
80
0,0427 369,7
85
0,0433 374,0
90
0,0440 378,3
95
0,0447 382,6
100
0,0454 386,9
105
0,0460 391,3
110
0,0450 395,6
725,0
(-44,59 C)
S
(1,3366)
1,3387
1,3566
1,3739
1,3906
1,4067
1,4225
1,4378
1,4528
1,4676
1,4820
1,4962
1,5102
1,5240
1,5376
1,5510
1,5643
1,5774
1,5904
1,6032
1,6160
1,6286
1,6410
1,6534
1,6657
1,6779
1,6899
1,7019
1,7138
1,7256
1,7373
1,7490
1,7572
V
H
(0,0230
(268,9)
)
0,0238 272,7
0,0247 2768
0,0256 280,9
0,0264 284,9
0,0272 288,9
0,0280 292,8
0,0287 296,7
0,0295 300,7
0,0302 304,6
0,0310 308,5
0,0317 312,5
0,0324 316,4
0,0331 320,4
0,0338 324,4
0,0345 328,4
0,0352 332,4
0,0358 336,4
0,0365 340,5
0,0372 344,6
0,0379 348,7
0,0385 352,8
0,0392 357,0
0,0398 361,1
0,0405 365,3
0,0412 369,6
0,0418 373,8
0,0425 378,1
0,0431 382,5
0,0437 386,8
0,0444 391,2
0,0435 395,5
750,0
(-43,65 C)
S
V
H
(1,3354 (0,0222
(269,2)
)
)
1,3521 0,0229 272,3
1,3695 0,0237 276,4
1,3863 0,0246 280,5
1,4026 0,0254 284,5
1,4185 0,0262 288,5
1,4339 0,0269 292,5
1,4490 0,0277 296,5
1,4638 0,0284 300,4
1,4783 0,0291 304,3
1,4926 0,0298 308,3
1,5066 0,0305 312,2
1,5204 0,0312 316,2
1,5341 0,0319 320,2
1,5475 0,0326 324,2
1,5608 0,0333 328,2
1,5740 0,0339 3322
1,5870 0,0346 336,2
1,5998 0,0352 340,3
1,6126 0,0359 344,4
1,6252 0,0365 348,5
1,6377 00372 352,6
1,6501 0,0378 356,8
1,6623 0,0385 361,0
1,6745 0,0391 365,2
1,6866 0,0397 369,5
1,6986 0,0404 373,7
1,7105 0,0410 378,0
1,7223 0,0416 382,3
1,7340 0,0423 386,7
1,7457 0,0429 391,1
1,7541 0,0407 395,3
800,0
(-41,84 C)
S
V
H
(1,3343 (0,0208
(269,8)
)
)
1,3476 0,0211 271,3
1,3652 0,0220 275,6
1,3822 0,0228 279,7
1,3986 0,0236 283,8
1,4146 0,0243 287,9
1,4301 0,0250 291,9
1,4453 0,0257 295,9
1,4601 0,0264 299,9
1,4747 0,0271 303,9
1,4890 0,0278 307,8
1,5031 0,0285 311,8
1,5169 0,0291 315,8
1,5306 0,0298 319,8
1,5441 0,0304 323,8
1,5574 0,0310 327,8
1,5706 0,0317 331,8
1,5836 00323 335,9
1,5965 0,0329 340,0
1,6093 0,0335 344,1
1,6219 0,0342 348,2
1,6344 0,0348 352,4
1,6468 0,0354 356,5
1,6591 0,0360 360,7
1,6713 0,0366 365,0
1,6834 0,0372 369,2
1,6954 0,0378 373,5
1,7073 0,0384 377,8
1,7191 0,0390 382,1
1,7309 0,0395 386,5
1,7425 0,0401 390,9
1,7480 -
S
(1,3321
)
1,3389
1,3569
1,3742
1,3908
1,4070
1,4227
1,4380
1,4530
1,4677
1,4821
1,4963
1,5103
1,5240
1,5375
1,5509
1,5641
1,5772
1,5901
1,6029
1,6156
1,6281
1,6406
1,6529
1,6651
1,6772
1,6893
1,7012
1,7130
1,7248
1,7365
-
102

850,0
Scakl
(-40,10 C)
k
C
V
H
(0,0196
(270,3)
)
-40
0,0196 270,4
-35
0,0204 274,7
-30
0,0212 279,0
-25
0,0219 283,1
-20
0,0227 287,2
-15
0,0234 291,3
-10
0,0240 295,3
-5
0,0247 299,3
0
0,0254 303,3
5
0,0260 307,4
10
0,0266 311,4
15
0,0273 315,4
20
0,0279 319,4
25
0,0285 323,4
30
0,0291 327,4
35
0,0297 331,5
40
0,0303 335,6
45
0,0309 339,7
50
0,0315 343,8
55
0,0320 347,9
60
0,0326 352,1
65
0,0332 356,3
70
0,0338 360,5
75
0,0343 364,7
80
0,0349 369,0
85
0,0355 373,2
90
0,0360 377,5
95
0,0366 381,9
100
0,0372 386,2
105
0,0377 390,6
110
0,0383 395,1
115
0,0366 399,3
900,0
(-38,45 C)
S
(1,3301)
1,3304
1,3488
1,3664
1,3834
1,3998
1,4157
1,4311
1,4463
1,4611
1,4756
1,4899
1,5039
1,5177
1,5313
1,5448
1,5580
1,5712
1,5841
1,5970
1,6097
1,6222
1,6347
1,6470
1,6593
1,6714
1,6835
1,6954
1,7073
1,7191
1,7307
1,7423
1,7485
V
H
(0,0185
(270,8)
)
0,0190 273,8
0,0198 278,2
0,0205 282,4
0,0212 286,5
0,0219 290,7
0,0225 294,7
0,0232 298,8
0,0238 302,8
0,0244 306,9
0,0250 310,9
0,0256 314,9
0,0262 319,0
0,0268 323,0
0,0274 327,1
0,0279 331,1
0,0285 335,2
0,0291 339,3
0,0296 343,5
0,0302 347,6
0,0307 351,8
0,0313 356,0
0,0318 360,2
0,0324 364,4
0,0329 368,7
0,0334 373,0
0,0340 377,3
0,0345 381,7
0,0350 386,0
0,0356 390,4
0,0361 394,8
0,0346 399,1
950,0
(-36,86 C)
S
V
H
(1,3281 (0,0175
(271,3)
)
)
1,3410 0,0178 272,9
1,3589 0,0185 277,3
1,3761 0,0192 281,6
1,3928 0,0199 285,9
1,4089 0,0205 290,0
1,4245 0,0212 294,2
1,4398 0,0218 298,3
1,4547 0,0224 302,3
1,4694 0,0230 306,4
1,4837 0,0236 310,5
1,4978 0,0241 314,5
1,5117 0,0247 318,6
1,5254 0,0253 322,6
1,5389 0,0258 326,7
1,5522 0,0264 330,8
1,5654 0,0269 334,9
1,5784 0,0274 339,0
1,5913 0,0280 343,2
1,6040 0,0285 347,3
1,6166 0,0290 351,5
1,6291 0,0295 355,7
1,6415 0,0301 359,9
1,6538 0,0306 364,2
1,6659 0,0311 368,5
1,6780 0,0316 372,8
1,6900 0,0321 377,1
1,7018 0,0326 381,4
1,7136 0,0331 385,8
1,7253 0,0336 390,2
1,7369 0,0341 394,6
1,7434 0,0328 398,9
1000,0
(-35,33 C)
S
V
H
(1,3263 (0,0166
(271,7)
)
)
1,3333 0,0166 272,0
1,3516 0,0174 276,5
1,3691 0,0180 280,9
1,3860 0,0187 285,2
1,4023 0,0193 289,4
1,4181 0,0200 2936
1,4336 0,0206 297,7
1,4486 0,0211 301,8
1,4634 0,0217 305,9
1,4778 0,0223 310,0
1,4920 0,0228 314,1
1,5060 0,0234 318,2
1,5197 0,0239 322,2
1,5333 0,0244 326,3
1,5467 0,0249 330,4
1,5599 0,0255 334,6
1,5729 0,0260 338,7
1,5859 0,0265 342,8
1,5986 0,0270 347,0
1,6113 0,0275 351,2
1,6238 0,0280 355,4
1,6362 0,0285 359,7
1,6485 0,0290 363,9
1,6607 0,0295 368,2
1,6728 0,0300 372,5
1,6848 0,0304 376,8
1,6967 0,0309 381,2
1,7085 0,0314 385,6
1,7202 0,0319 390,0
17318 0,0324 394,4
1,7385 -
S
(1,3245
)
1,3258
1,3445
1,3623
1,3794
1,3960
1,4120
1,4276
1,4428
1,4576
1,4722
1,4865
1,5005
1,5143
1,5279
1,5414
1,5546
1,5677
1,5807
1,5935
1,6062
1,6187
1,6311
1,6435
1,6557
1,6678
1,6798
1,6917
1,7035
1,7153
17269
-
103

izelge 1.2.(Devam) Kzgn buhar Sabit basn tablolar
1100,0
Scakl
(-32,43 C)
k
C
V
H
(0,0238
(268,6)
)
-30
0,0153 274,7
-25
0,0160 279,3
-20
0,0166 283,7
-15
0,0173 288,1
-10
0,0178 292,3
-5
0,0184 296,6
0
0,0189 300,8
5
0,0195 304,9
10
0,0200 309,1
15
0,0205 313,2
20
0,0210 317,3
25
0,0215 321,5
30
0,0220 325,6
35
0,0225 329,7
40
0,0230 333,9
45
0,0235 338,0
50
0,0239 342,2
55
0,0244 346,4
60
0,0248 350,6
65
0,0253 354,9
70
0,0258 359,1
75
0,0262 363,4
80
0,0267 367,7
85
0,0271 372,0
90
0,0276 376,4
95
0,0280 380,7
100
0,0285 385,1
105
0,0289 389,5
110
0,0293 394,0
115
0,0298 398,5
120
0,0302 403,0
125
0,0280 407,1
130
0,0242 410,9
1200,0
(-29,73 C)
S
(1,3366)
1,3306
1,3491
1,3668
1,3838
1,4002
1,4161
1,4316
1,4467
1,4614
1,4759
1,4901
1,5041
1,5178
1,5314
1,5447
1,5579
1,5709
1,5838
1,5966
1,6092
1,6217
1,6340
1,6463
1,6585
1,6705
1,6825
1,6943
1,7061
1,7178
1,7293
1,7409
1,7439
1,7404
V
H
(0,0230
(268,9)
)
0,0143 277,6
0,0149 282,2
0,0155 286,7
0,0161 291,1
0,0166 295,4
0,0171 299,7
0,0176 303,9
0,0181 308,1
0,0186 312,3
0,0191 316,5
0,0195 320,7
0,0200 324,8
0,0205 329,0
0,0209 333,2
0,0213 337,4
0,0218 341,6
0,0222 345,8
0,0226 350,0
0,0231 354,3
0,0235 358,6
0,0239 362,9
0,0243 367,2
0,0248 371,5
0,0252 375,9
0,0256 380,3
0,0260 384,7
0,0264 389,1
0,0268 3936
0,0272 398,0
0,0276 402,5
0,0258 406,7
-
1300,0
(-27,18 C)
S
V
H
(1,3354 (0,0222
(269,2)
)
)
1,3363 0,0128 275,9
1,3547 0,0135 280,7
1,3722 0,0140 285,3
1,3890 0,0146 289,8
1,4053 0,0151 294,2
1,4210 0,0156 298,6
1,4364 0,0161 302,9
1,4514 0,0165 307,2
1,4660 0,0170 311,4
1,4804 0,0174 315,6
1,4945 0,0179 319,8
1,5084 0,0183 324,1
1,5221 0,0187 328,3
1,5355 0,0191 332,5
1,5488 0,0196 336,7
1,5619 0,0200 340,9
1,5749 0,0204 345,2
1,5877 0,0208 349,5
1,6004 0,0212 353,7
1,6129 0,0216 358,0
1,6253 0,0220 362,3
1,6376 0,0224 366,7
1,6498 0,0227 371,0
1,6619 0,0231 375,4
1,6739 0,0235 379,8
1,6858 0,0239 384,2
1,6976 0,0243 388,7
17093 0,0247 393,1
1,7209 0,0250 397,6
17325 0,0254 402,1
17362 0,0239 406,3
-
1400,0
(-24,78 C)
S
V
H
(1,3343 (0,0208
(269,8)
)
)
1,3238 1,3429 0,0122 279,0
1,3610 0,0127 283,8
1,3783 0,0133 288,5
1,3949 0,0138 2930
1,4110 0,0142 297,4
1,4267 0,0147 301,8
1,4419 0,0151 306,2
1,4567 0,0156 310,5
1,4713 0,0160 314,8
1,4855 0,0164 319,0
1,4996 0,0168 3233
1,5133 0,0172 327,5
1,5269 0,0176 331,8
1,5403 0,0180 336,0
1,5535 0,0184 340,3
1,5665 0,0188 344,6
1,5794 0,0192 348,9
1,5921 0,0196 353,2
1,6048 0,0199 357,5
1,6172 0,0203 361,8
1,6296 0,0207 366,2
1,6418 0,0210 370,5
1,6540 0,0214 374,9
1,6660 0,0218 379,3
1,6779 0,0221 383,8
1,6898 0,0225 388,2
1,7015 0,0228 392,7
1,7131 0,0232 397,2
1,7247 0,0235 401,7
1,7290 -
S
(1,3321
)
1,3313
1,3501
1,3679
1,3850
1,4014
1,4174
1,4328
1,4479
1,4626
1,4770
1,4912
1,5051
1,5188
1,5323
1,5456
1,5587
1,5716
1,5844
1,5971
1,6096
1,6220
1,6343
1,6465
1,6586
1,6705
1,6824
1,6942
17059
1,7175
-
104

1500,0
Scakl
(-22,50 C)
k
C
V
H
(0,0108
(274,7)
)
-20
0,0111 277,3
-15
0,0116 282,3
-10
0,0121 287,1
-5
0,0126 291,7
0
0,0131 296,3
5
0,0135 300,8
10
0,0140 305,2
15
0,0144 309,5
20
0,0148 313,9
25
0,0152 318,2
30
0,0156 322,5
35
0,0160 326,8
40
0,0163 331,1
45
0,0167 335,4
50
0,0171 339,7
55
0,0174 343,9
60
0,0178 348,3
65
0,0182 352,6
70
0,0185 356,9
75
0,0189 361,3
80
0,0192 365,6
85
0,0195 370,0
90
0,0199 374,4
95
0,0202 378,9
100
00206 383,3
105
0,0209 387,8
110
0,0212 392,3
115
0,0216 396,8
120
0,0219 401,3
125
0,0222 405,9
130
0,0226 410,5
135
0,0201 414,3
1600,0
(-20,33 C)
S
(1,3096)
1,3199
1,3394
1,3578
1,3753
1,3922
1,4084
1,4241
1,4394
1,4544
1,4690
1,4833
1,4973
1,5111
1,5247
1,5381
1,5513
1,5643
1,5772
1,5899
1,6025
1,6149
1,6273
1,6395
1,6516
1,6636
1,6755
1,6873
1,6990
1,7106
1,7222
1,7336
1,7326
V
H
(0,0100
(275,1)
)
0,0101 275,4
0,0106 280,6
0,0111 285,6
0,0116 290,4
0,0121 295,1
0,0125 299,7
0,0129 304,1
0,0133 308,6,
0,0137 313,0
0,0141 317,4
0,0145 321,7
0,0148 326,0
0,0152 330,4
0,0155 334,7
0,0159 339,0
0,01 62 343,3
0,01 66 347,7
0,0169 352,0
0,01 73 356,4
0,01 76 360,7
0,0179 365,1
0,0182 369,5
0,0186 373,9
0,0189 378,4
0,0192 382,9
0,0195 387,3
0,0198 391,8
0,0202 396,4
0,0205 400,9
0,0208 405,5
0,0211 410,1
0,0189 413,9
1700,0
(-18,26 C)
S
V
H
(1,3069 (0,0094
(275,4)
)
)
1,3083 1,3288 0,0097 278,9
1,3479 0,0102 284,1
1,3659 0,0107 289,1
1,3832 0,0111 293,8
1,3998 0,0116 298,5
1,4158 0,0120 303,1
1,4313 0,0124 307,6
1,4465 0,0127 312,1
1,4612 0,0131 316,5
1,4757 0,0135 320,9
1,4899 0,0138 325,3
1,5038 0,0142 329,6
1,5175 0,0145 334,0
1,5309 0,0149 338,3
1,5442 0,0152 342,7
1,5573 0,0155 347,0
1,5703 0,0158 351,4
1,5831 0,0162 355,8
1,5957 0,0165 360,2
1,6082 0,0168 364,6
1,6206 0,0171 369,0
1,6329 0,0174 373,5
1,6450 0,0177 377,9
1,6571 0,0180 382,4
1,6690 0,0183 386,9
1,6808 0,0186 391,4
1,6926 0,0189 395,9
1,7042 0,0192 400,5
1,7158 0,0195 405,1
1,7273 0,0198 409,7
1,7269 -
1800,0
(-16,28 C)
S
V
H
(1,3043 (0,0088
(275,6)
)
)
1,3182 0,0089 277,1
1,3380 0,0094 282,5
1,3567 0,0099 287,6
1,3744 0,0103 292,6
1,3914 0,0107 297,3
1,4077 0,0111 302,0
1,4235 0,0115 306,6
1,4388 0,0119 311,1
1,4538 0,0123 315,6
1,4684 0,0126 320,1
1,4827 0,0129 324,5
1,4968 0,0133 328,9
1,5106 0,0136 333,3
1,5241 0,0139 337,7
1,5375 0,0142 342,1
1,5507 0,0146 346,4
1,5637 0,0149 350,8
1,5766 0,0152 355,2
1,5893 0,0155 359,6
1,6018 0,0158 364,1
1,6143 0,0161 368,5
1,6266 0,0164 373,0
1,6388 0,0167 377,4
1,6508 0,0169 381,9
1,6628 0,0172 386,4
1,6747 0,0175 391,0
1,6865 0,0178 395,5
1,6981 0,0181 400,1
1,7097 0,0184 404,7
1,7212 0,0186 409,3
-
S
(1,3018
)
1,3074
1,3282
1,3476
1,3658
1,3831
1,3998
1,4159
1,4315
1,4466
1,4614
1,4759
1,4900
1,5039
1,5176
1,5311
1,5443
1,5574
1,5704
1,5831
1,5957
1,6082
1,6206
1,6328
1,6449
1,6569
1,6688
1,6806
1,6924
1,7040
1,7155
-
105

1900,0
Scakl
(-14,37 C)
k
C
V
H
(0,0082
(275,8)
)
-10
0,0087 280,8
-5
0,0092 286,1
0
0,0096 291,2
5
0,0100 296,1
10
0,0104 300,9
15
0,0108 305,6
20
0,0111 310,2
25
0,0115 314,7
30
0,0118 319,2
35
0,0122 323,7
40
0,0125 328,1
45
0,0128 332,6
50
0,0131 337,0
55
0,0134 341,4
60
0,0137 345,8
65
0,0140 350,2
70
0,0143 354,7
75
0,0146 359,1
80
0,0149 363,5
85
0,0152 368,0
90
0,0154 372,5
95
0,0157 377,0
100
0,0160 381,5
105
0,0163 386,0
110
0,0165 390,5
115
0,0168 395,1
120
0,0171 399,7
125
00174 404,3
130
0,0176 408,9
135
0,0179 413,6
140
0,0182 418,2
145
0,0158 421,8
2000,0
(-12,54 C)
S
(1,2992)
1,3183
1,3385
1,3573
1,3751
1,3921
1,4085
1,4243
1,4397
1,4548
1,4692
1,4835
1,4976
1,5114
1,5249
1,5383
1,5514
1,5644
1,5772
1,5899
1,6024
1,6149
1,6271
1,6393
1,6513
1,6633
1,6751
1,6868
1,6985
1,7100
1,7215
1,7329
1,7293
V
H
(0,0077
(275,9)
)
0,0080 279,0
0,0085 284,6
0,0089 289,8
0,0093 294,9
0,0097 299,8
0,0101 304,6
0,01 04 309,2
0,0108 313,8
0,0111 318,4
0,0114 322,9
0,0117 327,4
0,0121 331,9
0,0124 336,3
0,0126 340,8
0,0129 345,2
0,0132 349,6
0,0135 354,1
0,01 38 358,5
0,0141 363,0
0,0143 367,5
0,0146 372,0
0,0149 376,5
0,0151 381,0
0,0154 385,5
00157 390,1
0,0159 394,7
0,0162 399,3
0,0164 403,9
0,0167 408,5
0,0169 413,2
0,0172 417,9
0,0144 421,1
2200,0
(-9,07 C)
S
V
H
(1,2967 (0,0069
(276,1)
)
)
1,3082 1,3293 0,0073 281,1
1,3488 0,0078 286,9
1,3671 0,0082 292,3
1,3845 0,0086 297,4
1,4012 0,0089 302,4
1,4173 0,0093 307,2
1,4329 0,0096 312,0
1,4481 0,0099 316,7
1,4628 0,0102 321,3
1,4773 0,0105 325,9
1,4914 0,0108 330,4
1,5053 0,0111 334,9
1,5190 0,0113 339,4
1,5324 0,0116 343,9
1,5456 0,0119 348,4
1,5587 0,0121 352,9
1,5716 0,0124 357,4
1,5843 0,0127 361,9
1,5969 0,0129 366,5
1,6094 0,0132 371,0
1,6217 0,0134 375,5
1,6339 0,0137 380,1
1,6460 0,0139 384,6
1,6579 0,0141 389,2
1,6698 0,0144 393,8
1,6816 0,0146 398,4
1,6932 0,0149 403,1
1,7048 0,0151 407,7
1,7163 0,0153 412,4
1,7277 0,0156 417,1
1,7204 -
2400,0
(-5,82 C)
S
V
H
(1,2915 (0,0062
(276,0)
)
)
1,3106 0,0063 277,1
1,3318 0,0068 283,5
1,3514 0,0072 289,4
1,3697 0,0076 294,9
1,3871 0,0079 300,1
1,4038 0,0082 305,1
1,4199 0,0086 310,1
1,4354 0,0089 314,9
1,4505 0,0092 319,6
1,4653 0,0094 324,3
1,4797 0,0097 328,9
1,4938 0,0100 333,5
1,5077 0,0102 338,1
1,5213 0,0105 342,7
1,5347 0,0108 347,2
1,5479 0,0110 351,8
1,5609 0,0112 356,3
1,5737 0,0115 360,9
1,5864 0,0117 365,4
1,5990 0,0120 370,0
1,6114 0,0122 374,6
1,6237 0,0124 379,1
1,6358 0,0126 383,7
1,6479 0,0129 388,3
1,6598 0,0131 393,0
1,6716 0,0133 397,6
1,6834 0,0135 402,3
1,6950 0,0138 407,0
1,7065 0,0140 411,7
1,7180 0,0142 416,4
-
S
(1,2862
)
1,2905
1,3143
1,3355
1,3550
1,3733
1,3907
1,4073
1,4233
1,4388
1,4539
1,4686
1,4830
1,4970
1,5108
1,5244
1,5377
1,5509
1,5639
1,5767
1,5893
1,6018
1,6142
1,6264
1,6385
1,6505
1,6624
1,6742
1,6859
1,6975
1,7090
-
106

2600,0
Scakl
(-2,77 C)
k
C
V
H
(0,0056
(275,6)
)
0
0,0059 279,7
5
0,0063 286,2
10
0,0067 292,1
15
0,0071 297,6
20
0,0074 302,9
25
0,0077 308,0
30
0,0080 313,0
35
0,0083 317,9
40
0,0085 322,7
45
0,0088 327,4
50
0,0091 332,1
55
0,0093 336,7
60
0,0096 341,4
65
0,0098 346,0
70
0,0100 350,6
75
0,0103 355,2
80
0,0105 359,8
85
0,0107 364,4
90
0,0109 369,0
95
0,0112 373,6
100
0,0114 378,2
105
0,0116 382,8
110
0,0118 387,5
115
0,0120 392,1
120
0,0122 396,8
125
0,0124 401,5
130
0,0126 406,2
135
0,0128 410,9
140
0,0130 415,6
145
0,0132 420,4
150
0,0135 425,2
155
0,0126 429,3
2800,0
(0,11 C)
S
(1,2807)
1,2956
1,3192
1,3403
1,3597
1,3778
1,3951
1,4116
1,4276
1,4430
1,4580
1,4726
1,4869
1,5009
1,5147
1,5282
1,5415
1,5546
1,5675
1,5802
1,5928
1,6053
1,6176
1,6298
1,6419
1,6538
1,6657
1,6774
1,6890
1,7006
1,7120
1,7234
1,7269
V
H
(0,0050
(275,1)
)
0,0055 282,5
0,0059 289,1
0,0063 295,0
0,0066 300,6
0,0070 305,9
0,0072 311,1
0,0075 316,1
0,0078 321,0
0,0080 325,8
0,0083 330,6
0,0085 335,4
0,0088 340,1
0,0090 344,7
0,0092 349,4
0,0094 354,0
0,0096 358,7
0,0099 363,3
0,0101 368,0
0,01 03 372,6
0,0105 377,2
0,0107 381,9
0,0109 386,6
0,0111 391,3
0,0113 396,0
0,0115 400,7
0,0117 405,4
0,0119 410,1
0,0121 414,9
0,0122 419,7
0,0124 424,5
0,0117 428,6
3000,0
(2,85 C)
S
V
H
(1,2747 (0,0045
(274,3)
)
)
1,3018 0,0048 278,1
1,3251 0,0053 285,6
1,3459 0,0056 292,1
1,3651 0,0060 298,1
1,3831 0,0063 303,7
1,4002 0,0066 309,1
1,4167 0,0069 314,2
1,4325 0,0071 319,3
1,4478 0,0074 324,2
1,4627 0,0076 329,1
1,4773 0,0078 333,9
1,4915 0,0081 338,7
1,5054 0,0083 343,5
1,5191 0,0085 348,2
1,5325 0,0087 352,9
1,5458 0,0089 357,6
1,5588 0,0091 362,3
1,5717 0,0093 366,9
1,5844 0,0095 371,6
1,5969 0,0097 376,3
1,6093 0,0099 381,0
1,6216 0,0101 385,7
1,6337 0,0103 390,4
1,6457 0,01 05 395,1
1,6576 0,0107 399,8
1,6694 0,0108 404,6
1,6811 0,0110 409,4
1,6927 0,0112 414,1
1,7042 0,0114 418,9
1,7156 0,0116 423,7
1,7196 0,0110 427,9
3200,0
(5,45 C)
S
V
H
(1,2683 (0,0041
(273,2)
)
)
1,2822 1,3090 0,0046 281,6
1,3318 0,0050 289,0
1,3523 0,0054 295,4
1,3712 0,0057 301,3
1,3890 0,0060 306,9
1,4060 0,0063 312,3
1,4223 0,0065 317,5
1,4380 0,0068 322,6
1,4532 0,0070 327,6
1,4680 0,0072 332,5
1,4824 0,0074 337,4
1,4966 0,0077 342,2
1,5104 0,0079 347,0
1,5240 0,0081 351,7
1,5374 0,0083 356,5
1,5505 0,0085 361,2
1,5635 0,0087 365,9
1,5783 0,0088 370,6
1,5889 0,0090 375,3
1,6014 0,0092 380,1
1,6138 0,0094 384,8
1,6260 0,0096 389,5
1,6381 0,0098 394,3
1,6500 0,0099 399,0
1,6619 0,01 01 403,8
1,6736 0,01 03 408,6
1,6853 0,0105 413,4
1,6968 0,0106 418,2
1,7082 0,0108 423,0
1,7127 -
S
(1,2613
)
1,2913
1,3170
1,3392
1,3593
1,3779
1,3955
1,4123
1,4284
1,4439
1,4590
1,4737
1,4880
1,5021
1,5158
1,5294
1,5426
1,5557
1,5686
1,5814
1,5939
1,6064
1,6186
1,6308
1,6428
1,6547
1,6665
1,6782
1,6898
1,7013
-
107

3400,0
Scakl
(7,94 C)
k
C
V
H
(0,0037
(271,8)
)
10
0,0040 276,6
15
0,0045 285,3
20
0,0049 292,5
25
0,0052 298,8
30
0,0055 304,7
35
0,0058 310,3
40
0,0060 315,7
45
0,0062 320,9
50
0,0065 326,0
55
0,0067 331,0
60
0,0069 336,0
65
0,0071 340,9
70
0,0073 345,7
75
0,0075 350,5
80
0,0077 355,3
85
0,0079 360,1
90
0,0081 364,9
95
0,0083 369,6
100
0,0084 374,4
105
0,0086 379,1
110
0,0088 383,9
115
0,0090 388,7
120
0,0091 393,4
125
0,0093 398,2
130
0,0095 403,0
135
0,0096 407,8
140
0,0098 412,6
145
0,0100 417,5
150
0,01 01 422,3
155
0,0103 427,2
160
0,0104 432,1
165
0,0100 436,3
3600,0
3800,0
(10,32 C)
S
(1,2535)
1,2704
1,3011
1,3256
1,3471
1,3668
1,3851
1,4024
1,4190
1,4349
1,4503
1,4652
1,4798
1,4940
1,5080
1,5216
1,5351
1,5483
1,5613
1,5741
1,5868
1,5993
1,6116
1,6239
1,6359
1,6479
1,6598
1,6715
1,6831
1,6947
1,7061
1,7175
1,7225
V
(O,003
4)
0,0040
0,0044
0,0047
0,0050
0,0053
0,0055
0,0058
0,0060
0,0062
0,0064
0,0066
0,0068
0,0070
0,0072
0,0074
0,0076
0,0077
0,0079
0,0081
0,0082
0,0084
0,0086
0,0087
0,0089
0,0090
0,0092
0,0094
0,0095
0,0097
0,0098
0,0094
(12,60 C)
S
V
(1,2451 (O,003
(270,1)
)
1)
281,0 1,2832 0,0034
289,2 1,3113 0,0039
296,1 1,3347 0,0043
302,4 1,3556 0,0046
308,2 1,3747 0,0049
313,8 1,3927 0,0051
319,2 1,4098 0,0054
324,4 1,4261 0,0056
329,5 1,4418 0,0058
334,6 1,4570 0,0060
339,5 1,4718 0,0062
344,5 1,4863 0,0064
349,3 1,5004 0,0066
354,2 1,5142 0,0067
359,0 1,5278 0,0069
363,8 1,5411 0,0071
368,6 1,5542 0,0073
373,4 1,5672 0,0074
378,2 1,5799 0,0076
383,0 1,5925 0,0077
387,8 1,6049 0,0079
392,6 1,6172 0,0081
397,4 1,6294 0,0082
402,2 1,6414 0,0084
407,0 1,6533 0,0085
411,9 1,6651 0,0087
416,7 1,6768 0,0088
421,6 1,6884 0,0090
426,5 1,6998 0,0091
431,4 1,7112 0,0093
435,7 1,7166 -
S
(1,2366
(268,4)
)
275,5 1,2615 285,4 1,2957 293,1 1,3218 299,9 1,3441 306,0 1,3643 311,8 1,3830 317,4 1,4006 322,8 1,4174 328,0 1,4335 333,1 1,4490 338,2 1,4641 343,2 1,4787 348,1 1,4930 353,0 1,5070 357,9 1,5207 362,8 1,5342 367,6 1,5474 372,4 1,5605 377,3 1,5733 382,1 1,5860 386,9 1,5985 391,7 1,6108 396,6 1,6231 401,4 1,6352 406,3 1,6471 411,1 1,6590 416,0 1,6707 420,9 1,6823 425,8 1,6938 430,7 1,7053 -
108
ekil 1.2. R-508Bnin doymu sv viskozitesi
109
ekil 1.3. R-508Bnin doymu buhar viskozitesi
110
ekil 1.4. R-508Bnin 1 atm de buhar viskozitesi
111
ekil 1.5. R-508Bnin yksek basnta buhar viskozitesi
112
EK2. Hesap Program Ak emas

DM , DELTAW, DELTAP, DOLUSAYISI, T0, T1, H1, H11, H111, V0, V1, X0,
VF, VG, P0, P1, G0, F, D, G, Z0, Z1, X1, W0, W1, A, WORT, RE0, RE1, F0, F1,
FORT, DELTAL
SUB DEERKONTROL()
DOLUSAYISI = APPLCATON.COUNTA(SAYFA1.RANGE("1:1"))
FOR = 2 TO DOLUSAYISI
SATIR = 1
DO WHLE SATIR < 17
CELLS(SATIR, ).ACTVATE
DO WHLE ISEMPTY(ACTVECELL)
HATAMESAJI = STR( - 1) + ". ARALIK " + CELLS(SATIR, 1).VALUE + "
DEER."
MSGBOX HATAMESAJI, VBINFORMATON, "HESAPLAMA N DEER
EKSK"
END
LOOP
SATIR = SATIR + 1
LOOP
NEXT
END SUB
SUB DEERAKTAR()
DOLUSAYISI = APPLCATON.COUNTA(SAYFA1.RANGE("1:1"))
113
EK2. (Devam) Hesap Program Ak emas

IF DOLUSAYISI > 1 THEN
CELLS(2, DOLUSAYISI + 1) = CELLS(3, DOLUSAYISI)
END IF
SUB HESAPLA()
DEERKONTROL
NSAYISI = APPLCATON.COUNTA(SAYFA1.RANGE("1:1"))
FOR = 2 TO NSAYISI
T0 = CELLS(2, )
T1 = CELLS(3, )
H1 = CELLS(4, )
H11 = CELLS(5, )
H111 = CELLS(6, )
V0 = CELLS(7, )
114

X0 = CELLS(8, )
D = CELLS(9, )
VF = CELLS(10, )
VG = CELLS(11, )
P0 = CELLS(12, )
P1 = CELLS(13, )
G0 = CELLS(14, )
G = CELLS(15, )
Z0 = CELLS(16, )
Z1 = CELLS(17, )
FOR SAY = 2 TO NSAYISI
TOPLAM = TOPLAM + CELLS(29, SAY)
CELLS(30, 2) = TOPLAM
END SUB
SUB SONUCBUL()
X1 = (H1 - H11) / (H111 - H11)
CELLS(18, ) = X1
A = (3.14 * (D * D)) / 4
CELLS(21, ) = A
V1 = VF + X1 * (VG - VF)
CELLS(28, ) = V1
W0 = (G * V0) / (3600 * A)
CELLS(19, ) = W0
115

W1 = (G * V1) / (3600 * A)
CELLS(20, ) = W1
DELTAW = W1 - W0
DELTAP = P1 - P0
WORT = (W0 + W1) / 2
CELLS(22, ) = WORT
RE0 = (D * W0) / (Z0 * V0)
CELLS(23, ) = RE0
RE1 = (D * W1) / (Z1 * V1)
CELLS(24, ) = RE1
F0 = 0.32 / (RE0 ^ (1 / 4))
CELLS(25, ) = F0
F1 = 0.32 / (RE1 ^ (1 / 4))
CELLS(26, ) = F1
FORT = (F0 + F1) / 2
CELLS(27, ) = FORT
DELTAL = -(-DELTAP + (DELTAW * G) / (3600 * 10 ^ 4 * G0 * A)) / ((G *
FORT * WORT) / (2 * 3600 * 10 ^ 4 * G0 * D * A))
END SUB
116
ZGEM
Kiisel Bilgiler
Soyad, ad
: ALTINOK, smail
Uyruu
: T.C.
Doum tarihi ve yeri
: 25.10.1982 Ankara
Medeni hali
: Bekar
Telefon
: 0 (346) 226 12 32 0 (312) 397 75 43
E-Mail
: ismail_altinok2005@hotmail.com.
Eitim
Derece
Eitim Birimi
Lisans
Gazi niversitesi/ Teknik Eitim

Fakltesi/Tesisat retmenlii Blm
Mezuniyet tarihi
2005
Anadolu niversitesi/ ktisat Fakltesi/

ktisat Blm
2007
Lise
Ankara - Glba Salk Meslek Lisesi
2000
Deneyimi
Yl
Yer
Grev
2005-2006
ankr-Nurettin Ok Halk Eitim
Tesisat retmeni
Merkezi
2006-
Sivas-Atatrk Anadolu Meslek, Anadolu

Teknik, Teknik Lise ve Endstri Meslek
Lisesi
Yabanc Dil
ngilizce
Hobiler
Basketbol, Voleybol, Savunma Sporlar, Ekonomi
Tesisat retmeni

R 508b Gazi Ile Calisan Kaskat Sogutma Sisteminde Kilcal Boru Boyunun Analizi Analysis On Size of Capillary Tube in Cascade Refrigeration System Operated With R 508b Gas

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

R 508b Gazi Ile Calisan Kaskat Sogutma Sisteminde Kilcal Boru Boyunun Analizi Analysis On Size of Capillary Tube in Cascade Refrigeration System Operated With R 508b Gas

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT SOUTMA SSTEMNDE

KILCAL BORU BOYUNUN ANALZ

YKSEK LSANS TEZ

smail ALTINOK tarafndan hazrlanan R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT

Yrd. Do. Dr. Hseyin USTA

Tez Danman, Makine Eitimi Anabilim Dal

Bu alma, jrimiz tarafndan oy birlii ile MAKNE ETM Anabilim Dalnda

Makine Eitimi Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Makine Eitimi Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Makine Eitimi Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Makine Mhendislii Anabilim Dal, Gazi niversitesi

Makine Mhendislii Anabilim Dal, Gazi niversitesi

R-508B GAZI LE ALIAN KASKAT SOUTMA SSTEMNDE KILCAL

ANALYSIS ON SIZE OF CAPILLARY TUBE IN CASCADE

Science Code : 708.3.015

ekil 5.3. Hesaplamada kullanlan sistem .................................................................. 70

Bu almada kullanlm baz simgeler ve ksaltmalar, aklamalar ile birlikte

Klcal boru kesit alan, m2

Klcal boru ap, m

Ortalama srtnme katsays

Soutucu akkan arl, kg

Yerekimi ivmesi, m/sn2

Soutucu akkann ktlesel debisi, kg/sn

Evaporatr basnc, kPa

Kondenser basnc, kPa

Evaporatr yzey scakl, oC

Kondenser yzey scakl, oC

Hacimsel debi, m3/sn

zgl hacim, m3/kg

Doymu svnn zgl hacmi, m3/kg

Doymu buharn zgl hacmi, m3/kg

Soutucu akkan hz, m/sn

Ortalama akkan hz, m/sn

Soutucu akkan viskozitesi, kg/m.sn

Klcal boru paras, m

Amerikan Makine Mhendisleri Birlii

Soutma Sisteminin Soutma Etkinlii

Enerji Verim Oran

Istma Tesir Katsays

Klcal Boru Boyu

Ozon Tabakasn Tahrip Etme Etkisi

Soutma Tesir Katsays

Termostatik Genleme Vanas

Yksek Scaklk Devresi

2. SOUTMA VE SOUTMA SSTEMLER

Alnan olumlu sonular neticesinde soutma bata Amerika Birleik Devletleri

Absorpsiyonlu Soutma Sistemi,

Ejektrl Soutma Sistemi,

Buhar Sktrmal Soutma Sistemi,

Kademeli Soutma Sistemi [7].

Bu blmde absorbsiyonlu, ejektrl, gaz sktrmal ve buhar sktrmal soutma

younlatrcda soutularak younlatrlmakta, buharlatrc basncna kslmakta

ekil 2.2. Ejektrl soutma sistemi

ekil 2.3. Buhar sktrmal soutma sistemi

Buharlama ss yksek olmaldr.

Buharlatrc basnc mmkn olduu kadar yksek olmaldr.

Younlatrc basnc mmkn olduu kadar dk olmaldr.

Viskozitesi dk ve yzey gerilimi az olmaldr.

Az enerji ile fazla soutma elde edilebilmelidir.

Kaak annda yiyeceklere, insanlara ve evreye zarar vermemelidir.

Kompresr yalama yalar ile tepkimeye girmemelidir.

Yanc ve patlayc olmamaldr.

Kritik alma noktalarna gelene kadar zlmemeli, btn zelliklerini