You are on page 1of 33
MUSICA UlUA HISTORICA » CESKE UcARIACE XVIII, stoleti STEPAN ~ BECVAROVSKY -— VANHAL KOZEILUH — DUSIK — LIPAVSKY BOHMISCHE UcARIAATIONEN des XVIII. Jahrhunderts PIANO, GB 1984 ELITIO SUPRAPHON PRAHA VARIACE byly vedle sonéty nejoblibengjsi hudebn{ formou v klavirn{ tvorbé druhé poloviny 18. stolet{, nebot poskytovaly méitanskjm diletantim a diletantkém velkou piileditost po- chlubit se nejrtznéjsimi druhy prstové zbéhlosti a zpévaym ptednesem. K jejich nesmirné oblibé ptispivalo, te véttina skladatelé volila za téma nejéastéji operni drie, iryvky z ba- Jett nebo poulién{ popévky. Svou pestrosti a technickou maohostrannosti je variaéni forma jeité dnes velmi vhodné pro instruktivni videly. Z nepteberné ziplavy skladeb tohoto druhu je vlak nutno vyb{rat velmi opatmné, nebot populimost némétu éasto pisobila znaéné nepHznivé na jejich uméleckou tiroves. PHi vybéru nésledujicich variaci byla proto dina pied- nost skladbém s pavodnim tématem, v nékteryeh ptipadech, jako u Vathala a Beévatovského, pHmo ovlivnénym éeskou lidovou melodikou. Jedinow vyjimkou jsou variace na fran- couzsky popévek L’amour est un enfant trompeur od J. L. Dusika. Mimoto maji skladby obsazené v této sbirce jeité jednoho spoletného jmenovatele, vechny jsou dily éeskych skladatelé v emigaci. Piedlohou pro revizi byly vesmés dobové tisky nebo opisy, ulotené v hudebnim oddéleni Nérodniho muzea v Praze. Paivodni prstoklady a ptednesovd znaménka byla zachovina, chybéjict stylové doplnéna. Variace jsou sefazeny podle stupné obtiznosti. Josef Antonin Stipén (nat. 14. btezna 1726 v Kopidiné, zemtel 12. dubna 1797 ve Vidni) pasobil taktka celf Zivot VARIATIONEN gehérten in der zweiten Hilfte des 18. Jahrhunderts neben der Sonate zu den beliebsten Formen der Khiviermusik, da sie den Dilettanten und Dilettantinnen aus biirgerlichen Kreisen eine geeignete Gelegenheit boten, Fin- gertechnik aller Art und kantablen Vortrag zur Geltung zu bringen. Ihre Beliebheit wurde noch dadurch ethdht, daB die’ meisten Komponisten als ‘Thema oft Opernarien, Ballett- musik oder Gassenhauer zu wihlen pflegten. Durch ihre ‘Mannigfaltigkeit und technische Vielseitigkeit ist noch heute die Variationsform fiir instruktive Zwecke sehr geeignet. Man muB jedoch aus der unendlichen Mae von- Werken dieser Art recht vorsichtig aussuchen, denn die Popularitit des Sujets wickte oft auf ihre kinstlerische Qualitit sehr ungiinstig. Bei der Auswahl der folgenden Variationen wurden daher solche Werke bevorzugt, die auf einem Original- thema gebaut wurden. In einigen Fallen, wie béi Vaihal und Betvatovsky, sind die Themen direkt von der béhmischen Volksmusik beeinfluBt. Die einzige Ausnahme bilden die Variationen ber das franzisische Liedchen L’amour est un enfant trompeur von J. L. Dusik. Die Kompositiznen dieser Sammlung haben noch eine gemeinsame Charakteristik: alle stammen von béhmischen ausgewanderten Meistern. “Als Vorlage fiir die Revision dienten Urausgaben.oder alte Abschriften, die in der Musikabteilung des Nationalfiuseums in Prag aufbewahrt sind. Eventuelle Fingersitzeund Vortrags- zeichen wurden beibehalten, feblende stilgemaS zugefiigt. Die Variationen sind je nach dem Schwierigkeitsgrad zu- sammengereiht. Josef Antonin Stipdn (geb. 14. Miirz 1726, gest. 12. April ve Vidni jako pedagog a byl povakovin za jednoho z nejlepsich viderskfch klaviristt. Jeho klavien{ skladby (sondty, variace, koncerty 9j.) patti k nejzajimavéjtim diliim videiské tkoly. Antonin Frantifek Betvatousk§ (nat, 9. dubna 1754 v Mladé Boleslavi, zemfel 15. kvétna 1823 v Berlin) byl od r. 1779 Ginny jako varhan{k na riznych mistech v Némecku. Vedle varhannich skladeb tvotil zejména pro klavie (sonéty, ronda, koncerty apod.). Jan Kttitel Vathal (par. 12, kvétna 1739 v Nechanicich, zemtel 26. spn 1813 ve Vidni) byl uditelem hudby ve Vidai, kde se til znaénému uznint i jako skladatel velk¢ho pottu Klavirnich dal, symfonil aj. Leopold Kokeluh (nat. 26. éervaa 1747 ve Velvarech, zemtel 7. kvétna 1818 ve Vidni) Zil dloubé léta ve Vidni, kde patil jako vyznamny pedagog 2 skladatel k vedoucim osobnostem hudebaiho zivota. Jan Ladislas Dusth (nas. 12. snora 1760 v Céslavi, zemtel 20. biezna’ 1812 patrné v Saint Germain-en-Laye) byl jedaim z prvnich klavienich virtuost, jenz se proslavil po celé Evropé. Psal vyhradné pro svij nistroj a jeho skladby jit ztetelné vykazujf comantické rysy. Josef, Lipavsk§ (naz. 22. inora 1772 ve Vysokém Mytu, zemtel 7. ledna 1810 ve Vidni) podnikal cesty jako koncertnf pianista a pozd&ji se vénoval vyuzovin{ ve Vidai. Jeho kla- vieni sonéty, variace, ronda apod. byly pro svou snadnou hratelnost velmi rozsiteny. 1797 ‘ia: Wien) war beinshe sein ganzes‘ Leben in Wien als Musiklehrer titig und wurde als einer der besten Wiener Pianisten gewiirdigt. Seine Klavierwerke (Sonaten, Variationen, Konzerte ua.) gehdren zu den interessantesten der Wiener Schule. Antonin. Frantitek Belvatoosk§ (geb. 9. Apsil 1754 in Mladé Boleslav, gest. 15. Mai 1823 in Berlin) wirkte vom J. 1779 an verschiedenen Orten Deutschlands als Organist. Neben Orgelmusik schrieb er meist flit das Klavier (Sonaten, Rondos, Konzerte usw.) Jan Kttitel Vaal (geb. 12. Mai 1739 in Nechanice, gest. 26, August 1813 in Wien) verbrachte sein Leben als Musik- Iehrer in Wien, wo er sich auch als Komponist einer groBen Anzahl von Klavierwerken, Symphonien ua, eines etheblichen Anschens erfreute. Leopold Kokeluh (geb. 26. Juni 1747 in Velvary, gest. 7. Mai 1818 in Wien) lebte lange Jahre in Wien, wo er 2u den fithren- den Persénlichkeiten des Musiklebens als bedeutender Pida- gog und Komponist gehérte. Jan Ladislav Dusik (geb. 12. Februar 1760 in Céslav, gest. 20. Marz 1812, wahrscheinlich in Saint Germain-en-Laye) war einer der ersten berithmten Klaviervirtuosen, ‘der sich einen Namen in ganz Europa machte. Er schrieb ausschlieBlich fir sein Instrument und seine Musik weist schon deutliche Ziige des Romantismus auf. Josef 1 ipatskj (geb. 22. Februar 1772 in Vysoké MYto, gest. 7. Januar 1810 in Wien) widmete sich zuerst Konzertreisen als Pianist und spter dem Unterricht in Wien. Besonders seine Klavierwerke waren wegen ihrer Spielbarkeit sehr ver- breitet. TEMA S 12 UcARIACEMI THEMeA MIT 12 UCARIATIONEN Tempo di Minuetto JOSEF oN eeeene ” Ge 4@a emma wages © Stitni hudebni vydavatelstvi Praha 1966 (now Editio Supraphon) H 4136

You might also like