Professional Documents
Culture Documents
A) Basit Fiiller: Hibir yapm eki almam fiillerdir. Fiil kklerine gelen ekim ekleri (zaman, ahs) fiilin anlamn deitirmediinden byle fiillere de basit fiil denir.
B) TREM (GVDE) FLLER: Yapm eki alm fiillerdir. Trkede fiil tretmenin iki yolu vardr:
1) sim kk ya da gvdelerinden fiil tretme: * gzel-le *az-al *su- sa *sar-ar *ben-imse * sivri-l *l-da *ince-l *ya-a *gz-le *dz-el * kan-a
2) Fiilden fiil tretme: * sev-in *k-ar * kz- * l-dr * ta-t *at-l *kan-dr
*bak- *ko-tur
3
C) BRLEK FLLER: En az iki szcn birlemesiyle oluan fiillerdir. grupta incelenir: A)YARDIMCI FLLERLE YAPILAN BRLEK FLLER B) ZEL ( KURALLI ) BRLEK FLLER C) ANLAMCA KAYNAMI BRLEK FLLER
A)YARDIMCI FLLERLE YAPILAN BRLEK FLLER: sim soylu bir szcn zerine et , -ol , -kl , eyle gibi yardmc eylemler getirilerek yaplr.
* Seven bu gnl seni asla terk etmeyecek. * Hayat uykuyla uyanklk arasnda raks eder. * Bu usan duyan gzlerim bir eyde karar kld. * Seyreyleyelim mehtab yldzlarn altnda.
UYARI 1: Bu trle yaplan birleik fiilin isim ksmnda bir nl dmesi ya da bir nsz tremesi varsa birleik fiil bitiik yazlr.
* Akam seyredeyim senin baklarnda. * Bir gn yeniden bana dneceini hissediyorum. * Ama dnsen de seni asla affetmeyeceim. * Sabreden dervi muradna ermi.
UYARI 2 : Et- , ol- yardmc eylemleri tek bana bir anlam tayorsa ve nndeki isimle kaynamamsa kendi grevinde kullanlm demektir yani asl fiildir.
* Ben ettim sen etme. * Kymzde imdi kirazlar olmutur. * Elindeki gmlek ancak be milyon lira eder. * Bo zamanlarmda ktphanede olurum.
B) ZEL ( KURALLI ) BRLEK FLLER: ki fiilin birlemesi yoluyla oluur. Tamam bitiik yazlr. Drt grupta incelenir:
1) Yeterlilik Fiili ( fiil + ebil-) :Cmleye gc yetme ve olaslk anlam katar.Fiilin zerine ebilmek getirilerek oluturulur. * Okula ge kalrsam retmenim kzabilir. (o) * Bu gen yamda lebilirim .(o) *En gzel iirlerimi sylemeden gidebilirim. buralardan (o) * Snf geebilirim (g.y)
8
3. Sreklilik Birleik Fiili (fiil+ edur, kal, gel): Cmleye devam etme, sreklilik anlam katar. * Bu hikaye yllardr sregelir. * Televizyonun karsnda uyuyakalmm. * Gidedursun turnalar, gurbet ellere. * Listede ismimi gremeyince listeye bakakaldm.
10
11
C) ANLAMCA KAYNAMI BRLEK FLLER: Bir isimle bir fiilin anlam ynnden birleip kaynamasyla oluur. Bu szcklerden biri ya da ikisi gerek anlamn yitirir.Deyimlerin ou bu tre rnektir.
* Sen kimsin ki bana kafa tutuyorsun? * Bu tehditlerinle gzm korkutamazsn. * Odasnda kitaplarna gz atyordu. * Adama laf anlatmaktan dilimde ty bitti. * Konuulanlara ben de kulak kabarttm.
12