Szlr .

Bismillhir rahmnir rahm. V bih nstn lhmdu lillhi rabbil lmn vssaltw vsslmu al syyidin muhammdin v al lih v sahbih `cman. Rahman v Rahim olan Allahn adyla balar v ancaq Ondan yardm istrik. zldn bd hr cr hmd v trif, mdh v kr, Almlrin Rbbi olan Allaha mxsusdur. fndimiz Muhammd leyhissalat Vsslam il ailsin v shablrin slat v slam olsun.

Ey qarda! Mndn bir ne nsiht istdin. Sn bir sgr olduun n, sgrlik tmsillriyl, skkiz kiik hekaylrl bir ne hqiqti nfsiml brabr sn d dinl. nk mn nfsimi hrksdn daha ox nsiht mhtac grrm. Bir vaxtlar skkiz aytdn istifad etdiyim Skkiz Sz biraz uzunca nfsim demidim. ndi qsaca v avam diliyl nfsim deycym, kim istrs brabr dinlsin.

Bir inci sz.

BSMLLAH hr xeyrin badr. Biz d hreyi ilk onunla balarq. Bil ey nfsim, bu mbark klm, slamn nian olduu kimi, hm d btn varlqlarn hal diliyl davaml, durmadan oxuduu klmdir. Bismillahn nec byk, tknmz bir qvv, nec ox, bitmz bir brkt olduunu anlamaq istyirsns, bu kiik hekay tmsilini dinl. Belki: Bdvi rb llrind syaht edn adama yolksn quldurlarn rrindn qurtulub ehtiyaclarn ld ed bilmsi n bir qbil risinin adn almaq v himaysin girmk ox nmlidir. Yoxsa, tkbana hdsiz dmanlarna yenilck v ehtiyaclarn qarlaya bilmyckdir. Bax, bel bir syaht n, iki adam shraya xb gedirlr. Onlardan biri tvazkar, digri is mrur idi. Tvazkar, bir risin adn ald; mrur is almad. Tvazkar hr yerd rahat gzib dolad. Bir yolksn rast gls, deyir: Mn filan risin adiyla gzirm. Yolksn kilr, ilimz. Bir adra girs, o ad il hrmt grr. Obiri mrur, btn syahtind el blalar kr ki, trif edilmz. Daima qorxudan sr, titryr, dilnilik edrdi. Hm zlil, hm rsvay olur. Belc, ey mrur nfsim, sn o syyahsan. Bu dnya is bir shradr. Acizliyin v fqirliyin hdsizdir. Dmnlrin, ehtiyaclarn nhaytsizdir. ndi ki beldir; bu shrann bdi Maliki (sahibi) v zli Hakimi (hkm vern) olan Allahn adn al, btn kainatn dilniliyindn v hadislrin qarsnda titrmkdn xilas ol. Bli, Bismillah klmsi el mbark bir xzindirki, snin nhaytsiz acizliyin v fqirliyin sni nhaytsiz qdrt, rhmt tslim edib Qadir, Rahim olan Allahn (gcl; mrhmt edici, sirgyici) drgahnda acizliyi, yoxsulluu n kerli fati edr. Bli, bu klim il hrkt edn xs , sgr kimi dvlt adna hrkt edn, he kimdn qorxusu olmayan adama bnzr. Qanun adna, dvlt adna deyr, hr ii edr, hrey qar dayanr, dzr. Bada demidik: Btn varlqlar hal dili il, hrktlriyl Bismillah deyir. Elmi? Bli. Necki, grrsn bir adam glir, btn hr halisini zorla bir yer toplayr v mcburi ilrd aldrr. bhsiz bilirsnki, o adam z adyla, z qvvtiyl hrkt etmir. Blk o, bir sgrdir, dvlt adna hrkt edir, bir dvlt basnn qvvtin saslanaraq mr verir. Elcd, hrey Cnabi Haqqn adna hrkt edirki, kiik-kiik toxumlar, kirdklr, balarnda nhng aaclar dayr, da kimi yklri qaldrrlar. Demk hr bir aac Bismillah deyir; rhmt xzinsinin meyvlrindn llrini doldurur, bizlr onlardan pay verir. Hrbir bostan Bismillah deyir, qdrt mtbxindn bir qazan olur, eid-eid bir ox frqli lziz tamlar iind brabr biirilir. Hrbir ink, dv, qoyun, kei kimi mbark heyvanlar Bismillah deyir, rahmt feyzindn bir sd emsi olur. Bizlr Rzzaq (btn yaradlmlarn ruzisini vern) Allahn adna n ltif, n tmiz hyat suyu kimi bir qidan tqdim edirlr. Hrbir bitki, aac v otlarn ipk kimi yumuaq, inc kk v damarlar Bismillah deyir, srt olan da v torpa dlib keir. Allah namin, Rahman (qullarna mrhmt edn) adna deyir; hr ey ona asan olur.

Bli, havada budaqlarn yaylmas v meyv vermsi kimi, o srt da v torpaqdak kklrin tamamil asanlqla yaylmas v yerin altnda mhsul vermsi, hm iddtli istilr qar aylarca nazik, yal yarpaqlarn ya qalmas tbitilrin (tbit qanunlarn yaradan olaraq grnlr; onlara gr yaradl tbit qanunlar nticsind, tsadfi birlmlrdn meydana glmidir. Allahn varln (haa) inkar edirlr) azna iddtl ill vurur, kor olas gzn barman soxur v deyirki: n gvndiyin qatlq v hrart bel mr altnda hrkt edirki, o ipk kimi yumuaq damarlar, sanki Musa (.s) peyambrin sas kimi Fqul nadr ib biaskl hacr . (Vur san torpaa. Bqara sursi, 2:60.) mrin uyaraq dalar yarar ker. (Hz. Musa sasn daa vurduqda da yarlm, ordan on iki gz olan su bula fqrb axmdr). O sigaret kaz kimi inc, nazik yarpaqlar, Hz.brahim (a.s) n orqanlar kimi at saan hrart qar y nr u kn br dn v slmn (Ey at, srin v slamtli ol. nbiya sursi, 21:69.) - Aytini oxuyurlar. Bu haldaki, hrey Bismillah deyir; Allah adna, Allahn nemtlrini gtirib bizlr verirlr, biz d Bismillah demliyik. Allah adna vermliyik, Allah adna almalyq. Belc, Allah adina vermyn qafil insanlardan almamaylq. SUAL: Satc hkmnd olan insanlara aldqlarmzn dyrini veririk. Grsn sl mal sahibi olan Allah verdiklrinin vzind n dyr istyir? CAVAB: Bli, o Hqiqi Mnim (nemt vern Allah), bizdn o qiymtli nemtlr, mallara vz istdiyi dyr is eydir: Biri zikir, biri kr, biri fikirdir. Bada Bismillah zikirdir. Axrda lhmdulillah krdr. Ortada, bu qiymtli snt mcssi olan nemtlrin had ("bir, tk, bnzrsiz" olan Allah), Samd (Allahn, "hrey ona mhtac olduu halda o z hebir ey mhtac deyil," mnasndak ad.) olan Allahn qdrt mcssi v rahmt hdiyysi olduunu dnmk v drk etmk fikirdir. Bir padahn qiymtli bir hdiyysini sn gtirn bir miskin adamn ayan pb hdiyy sahibini tanmamaq n drcd dncsizlik is, elc d, zahiri nemtlrdn az dolusu danb, Hqiqi Mnim( nemtlri vern ) Allah unutmaq ondan min drc daha alszlqdr. Ey nfs! Bel alsz olmaq istmirsns, Allah adna ver, Allah adna al, Allah adna bala, Allah adna il, vsslam. ON DRDNC PARILTININ KNC MQAMI

Bismillhirrahmnirrahm'in minlrc sirlrindn alt sirri haqqndadr.

XATIRLATMA: Bismillah klmsinin rhmt nqtsind parlaq bir nuru uzaqdan snk alma grnd. Onu, z nfsim iin, bir yer qeyd etmk istdim v iyirmi, otuza qdr sirr il, o nurun trafnda bir dair kmkl ovlamaq v zbt etmk istdim. Fqt, tssfki, hllik o arzuma tam mvffq ola bilmdim. yirmi, otuzdan be altya endi. "Ey insan!" dediyim zaman z nfsim sslnirm. Bu drs z nfsim xas ikn, ruhn mniml mnasibtd olan v nfsi mnim nfsimdn daha tmiz olan xslr blk istifad vsilsi olar niyytiyl, drin tdqiqat qardalarmn bunu Ondrdnc Lm`ann kinci Mqam olaraq qbul etmlrini dilyirm. Bu drs aldan ox qlb baxar, dlildn ox zvql anlalr.
mktub gndrilib. Bu mktub Sleymandan glib v Rahman v Rahm olan Allahn adyla balayr." Nml Sursi, 27:29-30.)

Bismillhir rahmnir rahm. Qlt y yyuh`lmlu inn ulqy ileyy kitbn krm. nnh min sleymn v innh bismillhir rahmnir rahm" (Belkis, 'Ey elimin irli glnlri,' dedi. 'Mn mhm bir
Bu yerd bir ne sirr aqlanacaq.

BRNC SRR: Bismillhirrahmnirrahm'in bir cilvsini bel grdm ki: Kainat, yer z v insan simasnda, birbirilri iind birbirinin nmunsini gstrn lahinin hr eyi trbiy v idar etdiyini gstrn mhr, gstricisi var var. Bir i: kainatn mumi grnndki qarlql yardmlama, arxalanma, sarlma, cavablamadan aqca grnn, Allahn, hr eyin lah olduunu gstrn imzasdr ki, Bismillah bu imzan bildirir.

kincisi: Yerznd bitki v heyvanlarn tdbir, trbiy v idarsindki bnzrlik, uyunluq, intizam, dzgnlk, yaxlq v mrhmtdn anlalan bir sirr, Allahn, ox mrhmtli v hrbirey mnasib ruzisini verm mnasndak siftini gstrn n byk mhrdr ki, Bismillahirrahman ona iart edir. Sonra, insanlarn mahiyytindki mrhmt, fqt kimi inc duyular v Allahn mrhmtinin alarndan mlum olan bir sirrki; Allahn Hr ey fqtli olan v mrhmt edn mnasndak siftini gstrn uca mhrdr v Bismillhirrahmnirrahm' dki r-Rahm,buna iart edir. Demli, Bismillhirrahmnirrahm, Alm shifsind bir nurlu stir tkil edn v hr eyin bir ldn xdn gstrn Allahn srlrindki birlik tcllisinin mqdds niansidirki bu sz Ona qovumaq n qvvtli bir ip, parlaq bir yoludur. Yni, Bismillhirrahmnirrahm, klam yuxardan enmsiyl, Yeri r ilahi qdrt v sltntin tclli yerin balayaraq kainat v almlrin meyvsi, kiildilmi nsxsi olan insann r xmasna bir vasit olur. KNC SRR: Byan v fadsi mcz olan Qurani Krim, hdsiz sayda ox olan mxluqlarn hamsnda tzahr edn birlik (Vahidiyyt) iind allar adrmamaq n, daima o birlik iind Allahn hr bir srindki o sr aid birlik tcllisini (hadiyyt) gstrir.Yni, msln, gn, iyla hr eyi iqlandrr. q mnbyi olan gn tam mnasyla tsvvr etmk v anlamaq n ox geni bir tsvvr v hrtrfli bir dnc sahibi olmaq lazmdr. Gnin slini unutdurmamaq n, hrbir parlaq eyd, gnin varln onun alarnn yansmas vasitsiyl gstrir v hr parlaq ey z qabiliyytin gr gnin grnts il brabr hmd, onun i, hrarti kimi xsusiyytlrini d ks etdirir v hr parlaq ey, gni btn xsusiyytlriyl gstrdiyi kimi, gnin ziya, hrart v alarndak mxtlif rnglr kimi keyfiyytlrini d znd hat edir. Belc, v lillhi'l-msl'l-a'l, bnztmd shv olmasn- hadiyyt (Allahn hr bir srindki birlik tcllisi) v Samdiyyt (Allahn hebir ey ehtiyac olmamas v btn varlqlarn zn mhtac olmas hqiqti ) kimi isimlrinin hrbir eyd, canllarda, xsusn d insann mahiyyt aynasnda bir cilvsi, tzahr olduu kimi vahdt (birlik) ve vhidiyyt (Allahn btn yalarda birdn birlik tcllisi) ynyl d, var olan hr eyl laqli hrbir ismi d btn yaradlmlar hat edir. Belc, vahidiyyt iind allar bomamaq v qlblr n Mqdds Zat unutdurmamaq n, daima vahidiyytdki hr eyin bir ldn xdn gstrn lamtlrini nzr verir ki, o lamtlrin mhim niansini gstrn Bismillhirrahmnirrahm dir. NC SRR: Bu hdsiz byk kainat nlndirn, bu qaranlq varlqlar iqlandran, bu hdsiz ehtiyaclar iind yuvarlanan varlqlar trbiy edn rhmtdir. Bir aacn btn heytiyle meyvsin ynlmi olduu kimi, btn kainat insana ynldn v hr trfd ona baxdran v kmyin atdran yen rhmtdir v bu hdsiz bo fzan v almi dolduran, nurlandran v nlndirn, bu fani, lml insan bdiyyt namizd edn v zli, bdi bir Zata sirda v dost edn yen rhmtdir. Ey insan! Bu haldaki, rhmt bel qvvtli, cazibli, sevimli v yardm bir sevgi qaynadr, Bismillhirrahmnirrahm de, o hqiqt tutun v sonsuz qorxu v titrmkdn; mtlq, qanlmaz olan hdsiz ehtiyaclarn aclarndan xilas ol. O zli v bdi Sultann taxtna yana v o Rahmtin fqti, fati v nuruyla o Sultana smimi v yaxn dost ol. Bli, kinatn nv-nv varlqlarn hikmt dairsind insann trafnda toplayb, btn ehtiyaclarna intizamla v mkmml bir halda kmyin atdrmaq, blli ki, iki haldan biridir: Ya kainatn hrbir nv, z-zn insan tanyr, ona itat edir, kmyin atr - bu is yz df aldan v mntiqdn uzaq olduu kimi, bhsiz ki bel bir ey mmkn deyil. nsan kimi aciz bir mxluqda n qvvtli, Hakimiyyti srhdsiz olan bir Sultann qdrti olmaldr ki, bu da mmkn deyil. Vyaxud bu yardmlama, kainat prdsi arxasnda bir Hrey gc yetn, Sonsuz Qdrt sahibi Allahn elmiyl mmkn olur. Demk, bu qarlql yardmlama nv-nv varlqlarn deyil, insan tanyan, biln v mrhmt edn bir Zatn olmasnn v insan tanyb bilmsinin dlillridir. Ey insan! Aln bana y, he mmkndrmi ki btn yaradlanlar ynldrk kmk llrini sn uzatdran v snin ehtiyaclarna lbbeyk (bastn, buyurun) dedirtn Byk Clal Sahibi Zat sni bilmsin, tanmasn, grmsin?

Madm ki sni bilir, rahmtiyl bildiyini bildirir, sn d Onu bil, hrmtl bildiyini bildir v qtiyyn anla ki, snin kimi sonsuz drcd zif, aciz, fqir, fani, kiik bir mxluqa bu byk kainat itat etdirmk v insann imdadna gndrmk, lbtt hikmt, inayt, elm v qdrti iin alan Gerk Rahmtdir. lbtt bel bir Rahmt, sndn sonsuz v xalis bir kr, ciddi v saf bir hrmt istr. Belc, o xalis krn v o saf hrmtin trcmisi v nvan olan Bismillhirrahmnirrahm' i de, o Rahmtin vsalna vsil v o Rahman'n hzurunda fati et. Bli, Rahmtin varl v gerkliyi, gn qdr aydndr. nk, necki mrkzi bir nax, hr trfdn gln iplrin intizaml vziyytlrindn hasil olur; elc d, bu kainatn n byk dairsind lahinin min bir isminin cilvsindn uzanan nurani iplr, kainat simasnda Allahn rahmt siftini gstrn mhr iind el bir Allahn sonsuz fqt v mrhmtini gstrn mhr v el bir fqt nax v el bir yardm mhr toxuyur ki, Allahn varln gndn daha parlaq olaraq allara, urlara gstrir. Bli, gn v ay, elementlri v yeralt mdnlri, bitki v heyvanlar, byk bir naxn toxuma iplri kimi o min bir isimlrin alaryla tnzim edn v hyata xidmt etdirn v istr heyvan, istrs d insan btn analarn hdsiz irin v fdakarcasna fqtlrind z fqtini gstrn v btn canllar insan hyatna xidmt etdirn v ondan lahi trbiynin ox gzl, irin v n byk bir naxn v insann hmiyytini gstrn n parlaq rahmtini blli edn o Sonsuz gzllik Sahibi v hrey mrhmt edib layiq olduu ruzisini vern Allah, lbtt z ehtiyacszlna qar rahmtini sonsuz ehtiyac iindki canllara v insana qbul olunan bir fati etmidir. Ey insan! gr insansansa, Bismillhirrahmnirrahm de, o fatini tap. Bli, yerznd drd yz min mxtlif ayr-ayr bitkilrin v heyvanlarn nvlrini, hebirini unutmayaraq, amayaraq, vaxtl vaxtnda, mkmml nizam-intizamla, hikmt ve ltfkarlqla trbiy v idar edn v yerznd Allahn birliyini hrbir eyd gstrn mhrn qoyan, aqakar, htta he bhsiz, Rahmtdir v bu yerzndki varlqlarn vcudlar qdr qti olduu kimi, o varlqlarn saynda da o Rahmtin varlnn hqiqt olmasnn dlillri vardr. Bli, yerznd Allahn Rahmt siftini gstrn v hr eyin bir ldn xdn gstrn iart olduu kimi, insann mnvi mahiyytind d bu cr rahmt nian vardr ki, yerzndki mrhmt v kainatdak Rahmtin n byk iarsindn daha aa deyil, sanki min bir ismin tcllisinin topland bir mrkz hkmnd bir ox mnan v hqiqti hat edir. Ey insan! He mmkndr ki, sn bu siman vern v o simada bel Allahn rahmt siftini gstrn v hr eyin bir ldn xdn gstrn bir mhr qoyan Zat, sni babo buraxsn, sn hmiyyt vermsin, snin hrktin diqqt etmsin, sn qulluq edn, ehtiyaclarn dyn btn kainat bouna yaratsn, yaradl aacn meyvsi rk, xarab, hmiyytsiz bir aac etsin? Hm hebir halda bh qbul etmyn v hebir rtl nqsanl olmayan, gn kimi akar olan rahmtini v nur, iq kimi grnn hikmtini inkar etdirsin? Qtiyyn! Ey insan! Bil ki, o Rahmtin nginliyin yetimk n bir mirac var. O mirac is, Bismillhir rahmnir rahm' dir. Bu miracn n qdr hmmiyytli olduunu anlamaq istyirsns, Byan v ifadlri mcz olan Qurann yz on drd surlrinin balarna v hm btn mbark kitablarn v btn mbark ilrin vvlin bax. Bsmlnin qiymtinin byk olmasnn n qti bir dlil budurki, mam fi (r.a.) kimi ox byk mthidlr (Quran v Hdislr sasn hkm xaran alimlr) demiler: "Bsml tk bir ayt olduu halda, Quranda yz on drd df nazil olmudur." DRDNC SRR: Sonsuz oxluq iind vahidiyyt tcllisi, iyyak n`bd (Ancaq Sn qulluq edrik Fatih sursi:5) demkl hrks yetmyir. Fikir dalr. Tamamndak vahdt (birlik) arxasnda Tk v he bir ey mhtac olmayan Allah tfkkr edib iyyak n`bdu v iyyak ns`tn demy btn dnya geniliyind bir qlb sahib olmaq lazmdr.

(Gylrin v yerin yaradl il dillrinizin v rnglrinizin, sslriniz v simalarnzn frqliliyi d yen Onun varlq v birliyinin dlillrindndir. Rum: 22) ayti bu hqiqti mczli bir kild

Bu sirr sasn kiik eylrd akar bir kild hadiyyt iartini gstrdiyi kimi, hr bir nvd hadiyyt niansini gstrmk v had Allah tfkkr etdirmk n Allahn Rahmaaniyyt iarti irisind bir hadiyyt niansini gstrir ki, sxnt kmdn hrks hr mrtbd iyyak n`bdu v iyyak ns`tn(Ancaq Sn qulluq edr, ancaq Sndn yardm istrik. Fatiha 5.) deyib birbaa hrcr qsur v nqsandan uzaq v pak olan Zat, Allaha mracit edrk Ona ynlsin. Belc Qurani Hakim, bu byk sirri ifad etmk n, kainatn n byk dairsind, msln gylrin v yerin yaradlndan bhs etdiyi zaman birdn n kik bir dairdn v n dqiq czi bir eydn bhs edr ki, akar bir surtd Allahn hadiyyt niann gstrsin. Msln: gylrin v yerin yaradl bhsi iind insann yaradlndan v insann ssindn v simasndak nemt v hikmt incliklrindn bhs edr, el ki, fikir dalmasn, qlb boulmasn, ruh Mabudunu birbaa bilsin, tapsn. Msln: V min ytih xalqus smvti v`l ardi v`xtilf l`sintikm v lvnikm gstrir. Bli, hdsiz varlqlarda v sonsuz bir sxlqda vahdt- birlik tcllilri, bir biri iindki bhslr kimi n byyndn, n kiik niany qdr nvlri v mrtblri vardr. Lakin, o vahdt n qdr olsa yen oxluq iind bir bir vahdtdir. Hqiqi mraciti tam tmin ed bilmir. Onun n, vahdt arxasnda hadiyyt niansi olmaldrki, oxluq fikr glmsin, dorudan doruya Allaha qar qlb yol asn. Hm hadiyyt mhrn nzrlri evirmk v qlblri clb etmk n o hadiyyt mhrnn zrind ox cazibli bir nax v ox parlaq bir nur v ox irin v ox sevimli bir cmal v ox qvvtli bir hqiqt olan Rahmt mhrn v Rahimiyyt niann qoymudur. Bli, o Rahmtin qvvtidir ki, ur sahibinin nzrlrini clb edr, zn kr v hadiyyt mhrn yetidirr v had olan Allah tfkkr etdirr v ondan iyyak n`bdu v iyyak ns`tn (Ancaq Sn qulluq edr, ancaq Sndn yardm istrik. Fatiha 5.) dki hqiqi mracit nail edr. Belc, bismillahir Rahmanir Rahim, Fatihann iindkilri hat etmsi v Qurann mxtsr bir xlassi, qsa sas olmas sbbindn bu ncdn sz ken byk sirrin nvan v trcm edni olmudur. Bu nvan lin alan, Rahmtin tbqlrind dolaa bilr v bu trcmini dandran Rahmtin sirrlrini yrnir v Rahimiyytin nurunu v fqti grr. BENC SRR: Bir hdisd deyilir: nnllh xalqal dm al sratirrahmn. (v km kl.) "bhsiz ki Allah, dmi (.s.) Rahmn srtind yaratmtr." Buxari. Bu hdis-i rifi, bir sra triqt

hli, iman qidlrin mnasib olmayan qrib bir trzd tfsir etmilr. Htta onlardan bir qism eq hli, insann mnvi simasna bir Rahmn surti nzriyl baxmlar. Triqt hlinin ksriyytind srxoluq v eq hlinin oxunda lahi eql coaraq zndn kem olduundan bzn qardrrlar, hqiqt trs gln anlaylarnda blk onlar balamaq olar. Lakin al banda olanlar, fikrn, onlarn qid sasna zidd olan mnalarn qbul ed bilmz. Ets xta edr. Bli, btn kainat bir saray, bir ev kimi mntzm idar edn v ulduzlar zrrciklr kimi hikmtl v asanlqla evirn, gzdirn v zrrciklri mntzm mmurlar kimi qulluq etdirn lahinin riki, bnzri, ziddi, eynisi olmad kimi, Lys kmislihi y`un v huvssmul bsr ("Onun bnzri hebir ey yoxdur. O hreyi haqqyla eidir, hreyi haqqyla grr." r Srsi, 42:11) sirriyl, surti, misli, misal, bnzri d ola bilmz. Lakin, V lhul msll a`l fissmvti vl ar di v huvl azzl hakm. ("Gylrd v yerd tclli edn n uca siftlr Onundur. Onun qdrti hrey qalibdir; Onun hikmti hreyi bryr." Rum Sursi, 30:27) sirri, msl v tmsil il halna, sift v smalarna (adlar) aiddir. Bu hdis-i rifin bir ox mqsdindn biri budur ki: nsan, Rahmn ismini tamamiyl gstrn bir surtddir. Bli, ncdn byan etdiyimiz kimi, kainatn simasnda min bir ismin alarndan tzahr edn Rahman ismi grndy kimi, yerz simasnda da hreyin lah v Mabudu olan Allahn trbiy ediciliyinin hdsiz cilvlriyl tzahr edn Rahman ismi grldy kimi, insann surtind kiik bir miqyasda yerz ve kainatn simas kimi yen o Rahman isminin tam v mkmml tcllisini gstrir demkdir.

llhumm y rahmn ya rahm bihaqq bismillhir rahmnir rahm irhamn km ylqu bi rahmiyytik v fhhimn srra bismillhir rahmnir rahm. km ylqu bi rahmniyytik mn. Ey dnyada Rahman v Axirtd Rahim olan Allahm! Bismillahir rahmanir rahim hrmtin biz mrhmt et! Rahman olduuna yarar bir kild, biz Bismillahir rahmanir rahimin sirlrini anlama nsib eyl. Amin.(dua)
ALTINCI SRR: Ey hdsiz acizlik v nhaytsiz fqirlik iind yuvarlanan biar insan! Rahmtin n qdr qiymtli bir vsil v n qdr kerli bir fati olduunu bununla anla ki: O Rahmt, el bir an Uca Sultana vsildir ki, ulduzlarla zrrlr eyni zamanda, tam intizam v itatl onun ordusunda qulluq edirlr. O an Uca Zat v o zl v bd Sultan sonsuz knl toxlui iinddir. O hebir chtl kainata v mvcud olanlara ehtiyac olmayan, sonsuz zngin olan Qani Allahdr v btn kainat Onun mr v idarsi taxtnda v heybt, zmti altnda durmadan itatd, clalna qar is zilltddirlr. Belc Rahmt sni, ey insan, o baqalarndan he bir ey ummayan, he ny ehtiyac olmad halda hreyin Ona mhtac olduu Allahn huzuruna xarr v Ona dost, sirda edr v sevgili bir qul haln verir. Sn ox uzaq olduun n gn ata bilmzsn, he cr yaxnlaa bilmzsn; lakin gnin as, gnin ksini, cilvsini, snin aynan vastsiyl snin lin verir. Elc d, zl v bd Allaha biz hqiqtn ox uzaq, yanaa bilmrik. Lakin Onun rhmt i, ziyas Onu biz yaxn edir. Belc, ey insan! Bu rhmti tapan, bdi, tknmz bir nur xzinsini tapr. O xzinni tapman yolu, Rahmtin n parlaq bir misal, tmsilisi v o Rahmtin n dzgn danan dili, duyuran olan v Almlr Rahmt nvanyla Quranda ad ken Muhammd Rsul-i krm lyhissalt Vsslmn snnti v onun yolunu tutmaqdr. Almlr rhmt gndriln Rahmt mcssimsi olan peymbr vsil is, salavatdr. Bli, salavatn mnas, Rahmtdir. O canl Rahmt mcssimsin rahmt duas olan salavat is, o Almlr Rahmt olaraq gndrilnin vsalna vsildir. Elys, sn salavat zn Rsulallah Slallahu aleyhi vsslam Muhammd qovumaq n vsil et v o Zat da Rahmn Allahn rahmtin vsil qbul et. Btn mmtin, Almlr Rahmt olaraq gndrilln Muhmmd lyhissalt Vsslm haqqnda, Rahmt mnasyla hdsiz oxlu salavat gtirmlri, Rahmtin lahinin n qdr qiymtli bir hdiyysi v geni bir dairsi olduunu parlaq bir surtd isbat edr. Ntic: Rhmt xzinsinin n qiymtli almaz v qaps Muhammd leyhissalt Vsslam olduu kimi, n birinci aar da Bismillhirrahmnirrahm' dir v n asan bir aar da salvatdr.

Hm, Yardm, ihsan v mrhmt sahibi olan Allahn dlillri v aynalar olan canllar v insan kimi rflnmlr o qdr o Varl v Vcudu Vacib olan Zata dlil olmalar qti, akar v aydndr ki, Gnin klini v v yansmasn tan parlaq bir ayna parlaqlnn v dlil olmasnn aydnlna iar olaraq O ayna Gndir deyiln zaman, sanda Rahman surt var dlil aql v mnasibtin sasn deyilmi v deyilir. Hr yerd v hr eyd yalnz Allah qbul edrk, digr varlqlar bir nv klg kimi qbul ednlrin bir qismi L Mvcud illa hu bu sirr sasn bu dlilin aydnllna v bu mnasibtin kamilliyin bir nvan olaraq demilr.

llhmm bihaqq srri bismillhir rahmnir rahm. Salli v sllim mnrslth rahmtn li`l lmn. km ylqu birahmtik bi hurmtih v al lih v shbih cman vrhmn rahmtn tunn bih an rahmti mn sivk min xalqk. mn. Sbhnk l lm ln ill m allmtn innk ntl alml hakiim.

Allahm, Bismillahir Rahmanir Rahimin sirlri hrmtin, almlr Rahmt olaraq gndrdiyin zata, onun btn Al v Shablrin, Snin Rahmtin v onun anna yarar bir kild salat v slam eyl. Biz d, Sndn baqa he bir mxluqun mrhmtin ehtiyac buraxmayacaq bir mrhmt v fqtl rahmt eyl. Amin! Sni hrcr nqsandan uzaq bilirik. Snin biz yrtdiyindn baqa bilgimiz yoxdur. bhsiz ki, elmi v hikmti hr eyi hat edn Snsn.(Bqara: 32)

KNC SZ
Bismillhir r ahmnir r ahm. llzn yu`minn bil ayb. ("O tqva sahiblri ki,

grmdiklri halda Allaha v Onun bildirdiklrin iman edrlr." Bqara Sursi, 2:3.)
manda n qdr byk bir sadt v nemt v n qdr byk bir lzzt v rahatln olduunu anlamaq istyirsns bu kiik hekay tmsilini oxu: Birvaxt iki adam hm istiraht, hm ticart etmk n syaht gedirlr. Eqoist bxtsiz olan bir trf, digr Allah tanyan bxtvr birisi is baqa trf ayrlb gedirlr. Eqoist olan adam hm zn dnn, hm d mdsiz biri olduundan, mdsizlik czas olaraq onun nzrind ox pis bir mmlkt dr. Baxr ki, hr yerd aciz arsizlr, zorba qrib adamlarn llrindn v ilrindn ah vah edirlr. Btn gzdiyi yerlrd bu cr zntl, acnacaql bir hal grr. Btn mmlkt mumi bir matmxana klini alb. Bu adam aclar, qaranlq km hyat hiss etmmk n srxoluqdan baqa ar tapmr. nk, hrks ona dman v yad grnr v ortalqda da qrib cnazlri v midsizlikl alayan yetimlri grr. Vicdan zab iind qalr. Digr haqqprst, Allaha ibadt edn gzl xlaql idi v onun nzrind ox gzl bir mmlkt dr. Belc bu gzl insan, girdiyi mmlktd htyerd bir nlik grr: hr trfd bir sevinc, bir nlik, Allah sevgisindn zndn gedck halda n iind zikirxanalar Hrks ona dost v qohum grnr. Btn mmlktd yaayanlar birbirin tkkr edir, hrks birbirindn razlq edir, hryerd sgrlikdn trhis olunma sevinci duyulur. Allahu kbr v L ilah illllah zikrlri il hr bir sgr n sevincli bir kild df, musiqi ssi eidir. vvlki bdbxtn hm z, hm mumi xalqn zntsyl ac krkn, bu bxtiyar, hm z, hm mumi xalqn sevinciyl sevinir v frahlanr, hmd gzl bir ticart lin ker, Allaha kr edr. Sonra geri dnr, obiri adama rast glir. Haln anlayr. Ona deyir: Sn dli olmusan, ndir? indki irkinliklr zahirin ks etmi olmal ki, glmyi alamaq, icaz vermyi soymaq v talan etmk dnmsn. Aln bana y, qlbini tmizlki, bu msibtli prd snin gzndn qalxsn, hqiqti gr bilsn. nk, sonsuz drcd adil (daltli), mrhmtli, xalqn sevn, iqtidarl, intizam sevn, fqtli bir hkumdarn mmlkti, hm bu drc gz nnd trqqi srlri, kamallqlar gstrn bir mmlkt, snin xyalnn gstrdiyi kild ola bilmz. Sonra o bdbxtn al bana glir, peman olur. Bli, mn irtdn divan olmudum. Allah sndn raz olsun ki, mni chnnmlik bir haldan qurtardn. deyir. Ey nfsim! Bilki, vvlki adam, kafir, gnahkar, qafil, hm d qul olduunu xatrlamadan yaayan biridir. Bu dnya onun nzrind hrksin durmadan alad bir yerdir. Btn canllar ayrlq v tknm illsiyl alayan yetimlrdir. Heyvan v insan is, cl pncsiyl paralanan kimssiz ba pozuqlardr. Dalar v dnizlr kimi byk sahlr ruhsuz, qrib cnazlr hkmnddirlr. Daha bunun kimi ox ac vern, zici, dhtli dnclr onun imanszlndan v slamdan ayr qalmas sbbiyl meydana xb onu mnn sxar. Digr adam is, mmindir, hr eyi yoxdan yaradan Uca Allah tanyr, tsdiq edir. Onun nzrind bu dnya bir Rahman olan Allah zikr edn ev, insan v heyvanlarn tlim mkan v insanlar n bir imtahan meydandr. Btn heyvan v insanlarn lm is sgrlik mddtinin bitmsi kimidir. Hyat vzifsini bitirnlr mnn sevincli bir halda, hay-kysz bu fani dnyadan digr bir alm gedrlrki, yeni vziflilr yer alsn, glib alsnlar. Btn heyvan v insanlarn doumu is sgr olmaq, silah altna, vzif bana glmkdir. Btn canllar vzifli n sgr, doru, dzgn v hallarndan raz mmurlardr. Btn sslr is, ya vzif balamasndak zikir v tsbih, ttildn gln kr v rahatlq vya ilmk nsindn doan nmlrdir. Btn mvcdat o mminin nzrind, Seyyidi Kriminin ( yaxlq, ihsan Sahibi) v Maliki Rahiminin (mrhmtli, mlk Sahibi) sevimli bir hizmtkar, dost mmuru, irin bir kitabdr. Daha bunun kimi bir ox ltif, lvi v lziz, irin hqiqtlr mminin imanndan tclli edr, tzahr edr. Demli, iman mnvi bir Tuba-Cnnt aacnn toxumunu, manszlq is mnvi bir ZqqumChnnm aac toxumunu dayr.

Demli, salamat v mniyyt yalnz slamiyytd v imandadr. Elys, biz daima lhmdulillhi al dni`l- slm v kmli`l mn (Biz ehsan etdiyi slm dini v iman kamal nemti sbbiyl Allah'a hamd olsun.) demliyik.

NC SZ
Bismillhir r ahmnir r ahm. Y yyuhn nsu`budu ("Ey insanlar, ibadt edin." Bqara

Srsi, 2:21.)
BADTN nec byk bir ticart v sadt, gnahlarn v alszln nec byk bir zrr v flakt olduunu anlamaq istyirsns, bu tmsil hekayni dinl: Bir vaxt iki sgr uzaq bir hr getmk n mr alrlar. Yol ikiy ayrlana qdr brabr gedirlr. Yolayrcnda bir adam olur, onlara deyir: Bu sadak yol, he zrri olmamaqla brabr, bu yolu gedn yolulardan onda doqquzu byk glir v rahatlq grr. Soldak yol is, mnfti olmamaqla brabr, on yolusundan doqquzu zrr grr. Yollarn ikisi d qsa v uzunluqda birdirlr.Yalnz bir frq var ki, intizamsz, hkmtsiz olan sol yolun yolusu antasz, silahsz gedir. Zahiri bir yngllk, yalan bir rahatlq grr. sgr intizam altndak sa yolun yolusu is, bslyici rzaqlarla dolu be kiloluq bir anta v hr dman mlub edck iki kiloya qdr bir mkmml silah damaa mcburdur." O iki sgr, o bldi adamn szn dinldikdn sonra, bxtiyar olan sgr saa gedir. Bir batman arl iynin v belin yklyir. Lakin qlbi v ruhu, min batman minntlrdn v qorxulardan xilas olur. Obiri bdbxt sgr is sgrliyi buraxr, nizam intizama tabe olmaq istmz, sola gedr. Bdni bir batman arlqdan xilas olur; fqt qlbi min batman minntlr altnda v ruhu hdsiz qorxular altnda zilir. Hm hrks dilni, hm hreydn, hr hadisdn titryn, qorxan bir vziyytd gedir. stdiyini ld edir, lakin; orada syan v qaaq czasn grr. sgrlik nizamn sevn, anta v silahn dayan v saa gedn sgr is, hekimdn minnt almayaraq, hekimdn qorxmayaraq, qlb rahatl v vicdan il gedir. stdiyi hr atr; orada, vzifsini gzlc yerin yetirn namuslu sgr uyun bir mkafat alr. Belc ey syankar nfs! Bil ki, o iki yolu, biri lahi qanunlarn mti qulu, obirisi d syankar v nfsinin istklrin, xo olmayan arzulara, xyallara qul olan insanlardr. O yol is hyat yoludur ki, ruhlar almindn glib qbirdn keib axirt gedir. O anta v silah is, ibadt v tqvadr. badtin hqiqtn zahiri bir arl var. Fqt mnasnda el bir rahatlq v yngllk var ki, trif edil bilmz. nk ibadt edn namaznda deyir: " hd n l ilh illllah." Yni, "Xaliq

(Yaradan) v Rzzaq (btn yaradlanlarn ruzisini vern Allah) Ondan baqa yoxdur. Zrr v mnft Onun linddir. O, hm Hakimdir (hr iini hikmtl grn), bs i grmz; hm Rahmdir, ihsan, mrhmti oxdur" dey qlbn inandnda, hreyd bir rahmt xzinsinin

qapsn tapb onu dua il alr. Hm hreyin z Rabbinin mrin tabe olduunu grr. Rabbin snr, tvkkl (grkn hreyi etdikdn sonra nticni Allaha buraxmaq; torpaa toxum spdikdn sonra mhsulun bol olmasn gzlmk kimi) il gvnib hr msibt qar Allaha snr. man ona btnlkl bir minlik verir. Bli, hr hqiqi gzl eylr kimi, csartin mnbyi bel imandr, ibadtdir. Hr irkinliklr kimi qorxaqln da mnbyi dlaltdir (sapqnlq, islamdan uzaqlq). Bli, ehtimaldr ki, tam nurlanm bir qlbi olan abidi (ibadt edn), yer krsi bomba olub partlasa, onu qorxutmaz. Blk, Samd (Allahn, "hrey Ona mhtac olduu halda z hebir ey mhtac deyil," mnasndak ad) Allahn mhtm qdrtini lzztli bir heyrtl seyr edck. Lakin, aydn ala sahib olan qlbsiz, gnahkar bir filosof is, gyd bir quyruqlu ulduzu grs, yerd qorxusundan titryr, "Grsn bu srsri ulduz Yer krsin dckmi?" fikirlib bhlr dr. (Bir vaxt bel bir ulduzdan Amerika titrdi. oxlar gec vaxt evlrini trk etdilr.)

Bli, insan nhaytsiz eylr mhtac olduu halda, srmaysi he hkmnd; hm bitmyn msibtlr mruz qald halda, stnly, gc he hkmnd bir ey... Srmay v iqtidarnn, gcnn dairsi, li haraya qdr atrsa o qdrdir. Fqt mllri, arzular, aclar v blalar is, dairsi, gz, xyal haraya qdr atrsa v daha uzaqlara gedincy qdr genidir. Bu drc aciz v zif, fqir v mhtac olan insan ruhuna ibadt, tvkkl, tvhid v tslimiyytin n qdr byk bir glir, bir sadt, bir nemt olduunu, btn btn kor olmayan grr, drk edr. Mlumdur ki, bir zrrsiz yol, on zrrli yola stn hesab edilir. Halbuki, mslmiz olan ibadt yolunun, zrrsiz olmaqla brabr, ondan doqquz ehtimalla bir bdi sadt xzinsi vardr. Gnah v dncsizlik yolu is - htta gnahkarn etirafyla mnftsiz olduu halda, ondan doqquz ehtimalla hlak edici bdi ignc, zabn hakim olduu gerkdir. Qsacas, axirt kimi, dnya sadti d ibadtd v Allaha sgr olmaqdadr. Elys, biz daima " lhamd lillhi al' t-tati v' t-tvfk" (Biz itat, ibadt v mvffqiyyt nsib edn Allaha hamd olsun.) demliyik v Mslman olduumuza kr etmliyik.

DRDNC SZ
Bismillahir Rahmanir Rahim. ssaltu mduddiyn. ( Namaz dinin diryidir." (Tirmizi,))
NAMAZn n qdr qiymtli v mhim, hm n qdr ucuz v az bir xrcl qazanldn; hm namazsz adamn n qdr alsz v zrrli olduunu iki df iki drd edr drcsind qti anlamaq istyirsns, bu kiik tmsil hekayciy bax, gr: Bir zaman, bir byk hakim, iki adamn, hrbirisin iyirmi drd qzl vermkl, iki ay uzaqlqda xsusi v gzl bir mkana qalmaq n gndrir v onlara mr edir ki: "Bu pul il yol v bilet xrclrini dyin. Hm oradaki mskniniz lazm olan bz eylri satn aln. Bir gnlk msafd bir stansiya var.Hm man, hm gmi, hm qatar, hm d tyyar istifad edrk yolunuza davam ed bilrsiniz. linizdki pula gr bunlardan birini istifad ed bilrsiniz." ki adam, drs aldqdan sonra gedirlr. Birisi bxtiyar idi ki, stansiyaya qdr pulunun az bir hisssini xrclyir. Fqt o xrcin iind, sahibinin xouna glck el gzl bir ticart ld edir ki, srmaysi birdn min xr. Obiri adam bdbxt, srsri olduundan, stansiyaya qdr iyirmi qzln srf edir. Qumar oynayib uduzur. Birtk qzl qalr. Yolda ona deyir: "Bu bir lirn bir bilet verki, bu uzun yolda ac v susuz qalmayasan. Hm bizim sahibimiz krimdir; blk mrhmt edr, etdiyin qsuru balayar. Sni d tyyary mindirrlr; bir gnd gedcyimiz yer atarq. Yoxsa, iki ay bir shrada ac, susuz, yalnz getmy mcbur qalarsan." Grsn bu adam inad ets, o tk lirsini bir dfin aar hkmnd olan bir bilet vermyib mvqqti bir lzzt n srf ets, ox alsz, zrrli, bdbxt olduunu n alsz adam bel anlamazm? Belc ey namazsz adam! Ey namazdan xolanmayan nfsim! O hakim, Rabbimiz, yoxdan var edn Xaliqmizdir. O iki yolu adam is: Biri dindar, namazn vql qlan; digri qafil, namazsz insanlardr. O iyirmi drt qzl is, iyirmi drd saat hr gndki mrdr. O xsusi mkan is Cnnt, O stansiya is qbirdir. O syaht is qbr, axirt, bdiyyt gedck br, insanlarn yoluluudur. ml gr, tqva qvvtin gr, o uzun yolu frqli drcd qt edrlr. Bir ox tqva hli imk kimi, min illik yolu bir gnd gedr. Bir qismi d xyal kimi, lli min illik bir msafni bir gnd qt edr. Qur'an bu hqiqt iki aytiyl iart edir. O bilet is namazdr. Bir tk saat, be vaxt namaza dstmazla birg bs edir. Grsn iyirmi saatn bu qsaca dnyvi hyatna srf edn v o uzun bdi hyatna bir tk saatn srf etmyn, n qdr zrr etdiyinin, n qdr nfsin zlm etdiyinin, n qdr ala zidd bir hrkt etdiyinin frqinddirmi?! nk, min adamn itirak etdiyi bir qumara yar maln vermyi al qbul edrs ,(halbuki qazanc ehtimal mind birdir) sonra malnn iyirmi drtdn birini, yzd doxsan doqquz ehtimalla qazanc mtlq olan bir bdi xziny vermmk n qdr ala v hikmt zidd hrkt etdiyini, n qdr aldan uzaq ddyn, zn all znn edn adam anlamazm?

Halbuki namazda ruhun, qlbin v aln byk bir rahatl vardr. Hm cism, bdn d o qdr ar gln bir i deyildir. Hm namaz qlann slama gr haram edilmyn digr dnyvi mllri, gzl bir niyytl ibadt hkmn alr. Bu surtl btn mr srmaysini axirt mal ed bilr; fani, sonsuz olmayan mrn axirt hazrlaya bilr.

BENC SZ
Bismillhir Rahmnir Rahm. nnllh mallzn ttqav vllznhum muhsinn. ( bsiz ki, Allah tqvaya sarlanlarla, yaxlq edn v gzl qulluq ednlrl brabrdir." Nahl Sursi, 16:128.)
NAMAZ QILMAIN v byk gnahlar ilmmyin n drcd hqiqi bir insanlq vzifsi v insanln fitri, mnasib bir yaradl nticsi olduunu grmk istyirsns, bu hekay tmsilin bax, dinl: Sfrbrlikd, bir blkd, biri tlim grm, vzifsini sevn, digri tcrbsiz, nfsini sevn iki sgr brabr xidmt edirdi. Vzifsini sevn sgr tlim v cihada diqqt edr, rzaq v tyinatn he dnmzdi. nk, anlayrki, onu bslmk v ehtiyaclarn vermk, xst olsa malic etmk, htta lazm olsa loxman azna qoymaa qdr dvltin vzifsidir v onun sil vzifsi tlim v cihaddr. Fqt bzi rzaq v lvazimat ilrind ilyir. Qazan qaynadr, yemk qablarn yuyur, dayr. Ona soruulsa, "N edirsn?" "Dvlt xidmt edirm deyir. Demyir, "Pul n ilyirm." Digr mdsini sevn, tcrbsiz sgr is, tlim v hrb diqqt etmzdi. "O dvlt iidir, mn n?" deyrdi. Daima yaay n pul qazanmaq haqqnda dnb btn vaxtn buna srf edir, bly trk edir, bazara gedir, al-veri edirdi. Birgn, o biri sgr yolda ona dedi: "Dostum, sl vzifn tlim v mharibdir. Sn onun n buraya gtirilmisn. Padaha inan, etimad et; o sni ac buraxmaz. O, onun vzifsidir. Hm sn aciz v fqirsn; hr yerd zn doydura bilmzsn. Hm din n mbariz v sfr hazrlq zamandr. Sn syan deyib cza verrlr. Bli, iki vzif bizi hr zaman izlyir. Biri padahn vzifsidir; bzn biz onun n pulsuz ilyirik, o, bizi bslyir, ehtiyaclarmz dyir. Digri bizim vzifmizdir; padah biz hyatmzda yaxlqlar il yardm edir, biz is tlim v hrbl mul olmalyq." O srsri sgr, o din n mbariz aparan sgri dinlmzs, n qdr thlikd qalar, anlarsan. Belc, ey tnbl nfsim! O dalal hrb meydan, bu gurultulu dnya hyatdr. O blklr blnn ordu is, insan cmiyytidir, v o blk is, bu srin slam camaatdr. O iki nfr is: Biri, dinin frz olan mrlrini biln v onlara ml edn, byk gnahlar trk edn v gnahlar ilmmk n nfs v eytanla mbariz edn tqva sahibi Mslmandr. Digri, Hqiqi Rzzaq (ruzi vern) Allah ittiham etmk drcsind yaay drdin db frzlri trk edn v mit yolunda gnahlar ilyn zrr urayan gnahkardr. O tlim v tlimat is, bada namaz, ibadtdir v o hrb is, nfs v hva (nfsin istklri, pis arzular), cin v insan eytanlarna qar mbariz edib gnahlardan v xlaqszlqdan, qlb v ruhunu hlak olmaqdan qurtarmaqdr. O iki vzif is, birisi hyat verib bslmkdirki Allah (c.c) yaratdqlarnn hr birisini ruzilndirir; digri hyat vern v bslyn prsti edib yalvarmaqdr, Ona tvkkl edib gvnmkdir (insanln vzifsi). Bli, Samd Allahn n parlaq snt mcssi v Rabbin hikmt mcssi olan hyat kim vermi, yaratm is, o hyat ruziyl bslyn v bslmkd davam edn d Odur, Ondan baqas olmaz. Dlilmi istyirsn? n zif heyvan, n yax bslnir (meyv qurdlar v balqlar kimi). n aciz, n zrif mxluq, n yax ruzini yeyir (krp uaqlar v heyvan balalar kimi). Bli, halal ruzini ld etmyin iqtidar v ixtiyar il olmadn, blk acizlik v ziflik il olduunu anlamaq n, balqlarla tlklri, krp heyvan balalar il canavarlar, aaclarla heyvanlar mqayis etmk yetrlidir. Demli, mit drdi n namazn trk edn, tlimi v qorunan buraxb bazarda dilnilik edn xs bnzr . Fqt namazn qldqdan sonra Cnab Krim (yaxlq, ikram, ltuf sahibi) v Rzzaq (Ruzilri vern) Allahn rahmtindn qidasn axtarmaq, baqalara yk olmamaq n znn getmsi daha gzldir, mrdlikdir, bir ibadtdir.

Hm, yaradl v mnvi xislti insann ibadt n yaradldn gstrir. nk dnya hyatna lazm olan ml v iqtidar ynndn insan n kiik bir sr quuna bel atmaz. Fqt mnvi hyat v axirtin lazm olan elm v fqirliyini bilib gstrmkl yalvarb yaxarma v ibadt ynndn heyvanlarn sultan v sahibi hkmnddir. Demli, ey nfsim, dnya hyatn zn mqsd etsn v daima onun n alsan, n kiik bir sr quunun biri hkmnd olarsan. Axirt hyatn mqsd etsn v bu hyat da ona vsil v tarla etsn v ona gr alsan, o vaxt heyvanlarn byk bir rhbri hkmnd v bu dnyada Cnab Haqqn nazl v yalvaran bir qulu, hrmtli, seviln v mhtrm bir qona olarsan. Budur sn iki yol; istdiyini se bilrsn. Hidayti v lahi yaxnl Mrhmt ednlrin n mrhmtlisi olan Allahdan ist.

ALTINCI SZ
Bismillhir Rahmnir Rahm. nnllh` tr min l-mu`minn nfushum v mvlhum bi nn lhumul cnnt. ("Allah mminlrdn canlarn v mallarn, qarlnda Cnnti onlara vermk surtiyl satn almdr." Tvb Sursi, 9:111.)
NFS v MALINI Cnab- Haqqa satman v Ona qul v sgr olman n qdr glirli bir ticart, rfli bir rtb olduunu anlamaq istyirsns, bu hekay tmsilini dinl: Bir zaman bir padah, riyytindn iki adama, hrbirisin mant olaraq bir razi verir ki, iind fabrik, i manlar, at, silah kimi hrey var. Lakin dhtli bir mharib zaman olduundan hebir ey olduu kimi qalmaz; ya mhv olar ya da dyiikliy urayar... Padah, o iki nfr, kamil mrhmtindn n yax bir mmurunu, kmkisini gndrdi. ox mrhmtli bir frman il onlara deyirdi: "linizd olan mantimi mn satn; mn d sizin n qoruyub saxlaym, bo yer zay olmasn. Hm mharib bitdikdn sonra siz daha gzl bir surtd geri qaytararam. Guya o mant z malnzdr; siz ox byk bir qiymt vercym. Hm o fabrikdki altlr mnim admla v mnim dzgahmda ildilck; hm qiymti, hm dyrlri birdn min ykslck. Btn o gliri siz vercym. Hm d siz, aciz v fqirsiniz, o byk ilrin xrclrini dy bilmzsiniz. Btn xrclri v lvazimat, mn boynuma gtrrm. Btn glirlri v mnfti siz vercym. Belc be qat mnft iind mnft!... gr mn satmasanz, linizdn xacaqdr. Onsuz da grrsnz ki, he kim lindkini qoruyub saxlaya bilmir. Hm zay olacaq; hm d o yksk qiymtdn mhrum olacaqsnz. Hm o inc, qiymtli altlr v trzilr, istifad edilck ahan mdnlr v ilr tapa bilmdiyindn, btn btn qiymtdn dcklr. Hm idar v mhafiz zhmti v yk sizin hdniz dck. mant xyant czasn grcksiniz. Belc be qat zrr iind zrr! "Malnz mn satmaq is, mn sgr olub mnim admla istifad etmk demkdir. Adi bir sir v alsz olmaqdansa, ali bir padahn xsusi, srbst bir sgr mmuru olarsanz." Onlar bu gzl szlmni v frman dinldiktn sonra, o iki adamdan al banda olan dedi: "Bastn! Mn malm sev-sev sataram, hm minlrc tkkr edirm." Digri mrur, nfsi firavunlam, zn sevn, yya, guya bdi o mkanda qalacaq kimi dnya zlzllrindn, flaktlrindn xbri yox, dedi: "Yox, padah kimdir? Mn mlkm satmaram, kefimi d pozmaram." Bir mddt sonra birinci adam el bir mrtby atd ki, hrks halna qibt edirdi. Padahn ltfn layiq olmu; onun saraynda sadtl yaayr. Digri el bir hala drki, hm hrks ona acyr, hm d "Haqq etdin, buna layiqsn!" deyir. nk shvinin nticsi olaraq, hm sadti v mlk lindn getmi, hm d cza v zab kirdi. Belc, ey hvsl dolu nfs! Bu misalla hqiqtin zn bax. O padah, zli v bdi Sultan olan, balancnn vvli v sonu olmayan qdrt v hakimiyyt Sahibi Rabbin, Xaliqindir. O razilr, i manlar, altlr, trzilr is, snin hyatn iindki bdnin v orqanlarn, o bdnin iindki cisim, ruh v qlbin v onlar iindki gz v dil, al v xyal kimi zahiri v daxili duyularndr. O mmur kmki is, Rsuli Krimdir. O hkm frman is, Qurani Hakimdir ki, bhs etdiyimiz byk ticarti bu aytl elan edir:

Bismillhir Rahmnir Rahm. nnllh` tr min l-mu`minn nfushum v mvlhum bi nn lhumul cnnt. ("Allah mminlrdn canlarn v mallarn, qarlnda Cnnti onlara vermk surtiyl satn almdr." Tvb Sursi, 9:111.)
O dalal mharib meydan is, bu frtnal dnya zdr ki, durmur, dnr, frlanr, dyiir v hr insann alna bu fikri verir: "Madamki hrey limizdn xacaq, fani olub yox olacaq. Grsn fani olanlar sonsuza dyidirib bdi etmk n bir ar yoxdurmu?" deyib dnrkn, birdn smavi Qurann sdas eidilir. Deyir: "Bli, var. Hm d be qat glirli bir surtd, gzl v rahat bir arsi var." Sual: Ndir? Cavab: manti hqiqi sahibin satmaq. Hqiqtn o satda be drc glir iind glir var. Birinci glir: Fani mal sonsuzluq tapr. nk Qayym (yaratdqlarn varlq almind tutan Allah), Bki (sonsuz, qalc olan) Zati Zlclala (Byklk sahibi) veriln v Onun yolunda srf ediln bu keici, sonlu mr, sonsuzlua dnb sonsuzluq meyvlri verir. O vaxt mr dqiqlri, toxumlar, kirdklr hkmnd, zahirn yox olur, ryr; fqt sonsuzluq mkannda sadt iklri aarlar v snbllnirlr v brzah almind (dnya il axirt arasndak alm) parlaq, sevimli bir mnzr olurlar. kinci glir: Cnnt kimi bir qazanc ld edilir. nc glir: Hr za v duyu organlarnn qiymti birdn min xar. Msln al bir altdir. Cnabi Haqqa satmayb blk nfsin n alsan, el uursuz, narahat v zab vern bir alt olur ki, kemi zamann aclarn v glck zamann olabilck qorxularn snin bu biar bana yklyck; uursuz, brktsiz v zrrli bir alt drcsin enr. Bax bunun ndr ki, gnahkar adam, aln rahatszlqlarndan v hqiqtlri dndy zaman nfsin ar gldiyindn, bu fikirlrdn qurtulmaq n, daha ox ya srxolua vya ylncy qaar. Hqiqi Malik (hqiqi mlkn Sahibi) satsan v Onun hesabna aldrsan, al el tilsimli bir aar olur ki, bu kainatda olan sonsuz rahmt xzinlrini v hikmt dfinlrini aar. Bununla al, sahibini bdi sadt hazirladran bir mrid (iman yolunu gstrn) drcsin xar. Msln gz bir duyu orqandr ki, ruh bu dnya almini o pncr il seyr edr. Cnabi Haqqa satmayb blk nfs hesabna iltsn, keici, davamsz bz gzlliklri, mnzrlri seyr etmkl hvt v nfsin hvslrin, gnahlara vasit olan bir alt olur. Gz, gzn sl sahibin; Sani (hreyi sntli yaradan Allah), Basir (hr eyi grn Allah) Allaha satsan v Onun hesabna, onun izni dairsind iltsn, o zaman bu gz, bu byk kainat kitabnn bir oxuyucusu v Rabbimizin bu almdki snt mczlrinin bir izlyicisi v bu yer z baxasndak rahmt iklrinin mbark bir ars drcsin xar. Msln dildki dad bilm qvvtini Ftr (bnzri taplmayan srlri yaradan Allah.) Hakm (hr iini hikmt v mqsdl grn Allah) Allaha satmazsan, blk nfs hesabna, md n iltsn, o vaxt mdnin tvlsin v fabrikin bir qap drcsin enr, sl yaradl qaysini itirr. Rzzaq, Krim Allaha satsan, o zaman dildki dad bilm duyusu, lahi rahmt xzinlrin mhartl nzr salan v Samd Allahn qdrt mtbxlrindn raz olub kr edn bir mftti rtbsin xar. Belc, ey al, diqqt et! Uursuz bir alt hara, kainat aar hara? Ey gz, yax bax! Adi bir gnahlara vasit olan alt hara, lahinin kitabxanasna bilici bir nzr hara? V ey dil, yax dad! Bir tvl qaps olmaq hara, kr edn bir alt hara? Daha bunlar kimi baqa altlri v zalar mqayis etsn anlarsan ki, hqiqtn mmin Cnnt layiq v kafir Chnnm layiq bir yer tutar. Onlarn hrbirinin bu cr qiymt almalarnn sbbi, mminin imanyla Xaliq (yaradan) Allahn mantini Onun adna v izni rivsind istifad etmsi v kafirin xyant edib nfs-i mmar (insan gnahlara srklyn nfs) hesabna istifad etmsidir. Drdnc glir: nsan zifdir; blalar oxdur. Fqirdir; ehtiyac daha oxdur. Acizdir; hyat yk ox ardr. gr Qadiri Zlclala (hqiqi byklk, ucalq sahibi, gcl Allah) dayanb tvkkl etmzs v inanb tslim olmazsa, vicdan daima zab iind qalar. Smrsiz sxntlar, zntlr, tssflr onu boar, ya srxo ya da vhi edr.

n mhtac olduun bir zamanda Cnnt meyvlri klind sn verilcyi haqqnda, slam alimlri eyni fikirddirlr... Belc bu be qat glirli ticarti etmzsn, bu glirlrdn mhrum olmaqdan baqa, be drc ziyan iind ziyana dcksn. Birinci ziyan: O qdr sevdiyin mal v vlad; siri olduun nfs v onun yersiz istklri; mftun olduun gnclik v hyat zay olub itck, snin lindn xacaqdr. Lakin gnahlarn, aclarn sn buraxb boynuna yklycklr. kinci ziyan: mant xyantin czasn kcksn. nk n qymtli altlri n qymtsiz yerlrd srf edib nfsin zlm etdin. nc ziyan: Btn o qiymtli insanlq xsusiyytlrini heyvanlqdan ox aa bir drcy drb lahi hikmt zidd olan mqsdlrin n istifad etdin. Drdnc ziyan: Aciz v fqir olmaqla brabr, o ox ar hyat ykn zif belin yklyib sonun glmsi v ayrlq zrbsi altnda daima ah vah edcksn. Beinci ziyan: bdi hyat saslarn v axirt sadti lvazimatn tdark etmk n veriln al, qlb, gz v dil kimi Rahman Allahn gzl hdiyylrini, Chnnm qaplarn sn aacaq irkin bir surt evirmktir. ndi satmaa chd edk. Grsn o qdr ar bireydir ki, oxlar satmaqdan qorxurlar? Yox, sla v qtiyyn yox! He bir arl yoxdur. nk halal dairsi genidir, kef etmy yetr d artar. Harama girmy he ehtiyac yoxdur. lahi frzlr (hr mslmann xsn etmkl borclu olduu ilahi mir) is yngldr, azdr. Allaha qul v sgr olmaq el lzztli bir rfdir ki, trif edilmz. Vzifmiz is, yalnz bir sgr kimi, Allah adna ilmk, balamaq v Allah hesabyla vermk v almaq. zni v qanunu dairsind hrkt etmk, hzur tapmaq. Qsur etsk, istifar, tvb etmk. "Ya Rabb, qsurumuzu fv eyl. Bizi zn qul qbul et. mantini alacan zamana qdr bizi mantd min ql. min" demli v Ona yalvarmalyq.

Beinci glir: Btn o za v altlrin ibadti v tsbihatnn mqabilind o yksk qiymtlrin,

YEDDNC SZ
Bu kainatn qapal tilsimini aan "mnt billhi v bi'l-yvmi'l-xr" ( Allah'n varlna v birliyin v xirt gnn iman etdim ) klamnn br ruhu n sadt qapsn fth edn, tinliklri hll edn nec bir tilsim olduunu; sbr il Xaliqin tvkkl etmnin, snmann v kr il Rzzaqndan (ruzilndirn Allah) istmnin v Ona dua etmnin n qdr faydal v tiryk kimi drdlr drman olduunu; Quran dinlmyin, hkmn tabe olman, namaz qlman, gnahlar trk etmyin bdiyyt youluunda n qdr mhm, dyrli, xo bir bilet, bir axirt azuqsi, bir qbir nuru olduunu anlamaq istyirsns, bu tmsil hekaysin bax, dinl: Bir zaman, bir sgr, hrb v imtahan meydannda, glirlr v ziyanlar dvrannda ox qrib bir vziyyt dr. Bel ki: z, sa v sol iki trfindn dhtli, drin iki yara il yaral bir vziyytd; arxasnda da nhng bir aslan, ona hcum etmk n gzlyir. Gz nnd bir daraac dikilmi, btn sevdiklrini asb mhv edir, ox gman ki, dar aac onu da gzlyir. Hm d bu halyla brabr uzun bir yoluluu da var; srgn edilck. O arsiz sgr, bu dht iind myus halda dnrkn, sa trfind Xzr kimi bir xeyirxah, nurani bir xs peyda olur, ona deyir: "Myus olma. Sn iki tilsim verib yrdcym. Onlar gzlc yrnib istifad etsn, o aslan, sn mrinin altinda bir at olur. Hm d o daraac, sn kef v ylnc n xo bir yellny dnr. Hm d sn iki drman vercym. Gzlc istifad etsn, o iki iylnn yaralarn, iki gzl qoxulu Muhammd (alyhis saltu vsslam) deyiln ltif iy evrilrlr. Hm sn bir bilet vercym. Onunla, sanki uacaqsan, bir illik bir yolu bir gnd gedrsn. Belc, gr inanmrsansa, bir az tcrb et ki, doru olduunu anlayasan." Hqiqtn bir azcq tcrb etdi, doru olduunu tsdiq etdi. Bli, mn, yni bu biar Sid bel bunu tsdiq edirm. nk biraz tcrb etdim, ox doru olduunu grdm.

Bundan sonra birdn grd ki, sol trfindn eytan kimi hiylgr, yya, aldadc bir adam, ox zintlr, bzkli, gzl surtlr, fantaziyalar, haram ikilrl brabr olduu halda gldi, qarsnda durdu. Ona dedi: "Hey, yolda! Gl, gl, brabr irt edib kef edk. Bu gzl qz surtlrin baxaq. Bu xo musiqilri dinlyk. Bu dadl yemklri yeyk." Sual: "Ha, ha, ndir aznda gizli oxuyursan?" Cavab: "Bir tilsim." "Burax bu anlalmaz ii. Hazr kefimizi pozmayaq." S: "Ha, ha, bu llrindki ndir?" C: "Bir drman." "At bunu. Salamsan. Nyin varki? Alq zamandr." S: "Ha, ha, bu be nianl kaz ndir?" C: "Bir bilet. Bir tyinat sndi." "Cr at bunlar. Bu gzl bahar fslind yoluluq bizim nyimiz lazmdr?" deyir. Hrcr vasit il onu yolundan dndrmy alr. Htta o biar, ona biraz meyl edr. Bli, insan aldanr. Mn d bel bir hiylgr aldandm. Birdn, sa trfindn gy gurultusu kimi bir ss glir. Deyir: "He aldanma v o yalanya de ki: gr arxamdak aslan ldrb, nmdki daraacn qaldrb, sa v solumdak yaralar yox edib, gedcyim yoluluu gtrck bir ar snd varsa, taparsansa gr, durma et, gstr, grk. Sonra de, 'Gl, kef edk.' Yoxsa sus, ey srsm! Sus ki, Xzr kimi bu nurani xs dediyini desin." Belc, ey gncliyind glm, indi gldyn alayan nfsim! Bilki: O biar sgr snsn v insandr. O aslan is cldir. O daraac lm, son v ayrlqdr ki, hr gec-gndzn dnmsind bir dost vida edir, yox olur. O iki yara is, birisi insan hdsiz narahat edn acizlik, digri is nhaytsiz ac vern fqirlikdir. O srgn v yoluluq is, ruhlar almindn, ana btnindn, uaqlqdan, ixtiyarlqdan, dnyadan, qbirdn, brzahdan, hrdn, Srat krpsndn ken bir uzun imtahan yoluluudur. O iki tilsim is, Cnabi Haqqa iman v axirt imandr. Bli, bu mqdds tilsim il lm, mmin insan dnya zindanndan cnntlr baxasna, Rahman Allahn hzuruna gtrn bir mr mntzir at v Burak (Peyambrimizin mira zaman mindiyi minik vasitsi) surtini alr. Onun ndr ki, lm hqiqtini grn kamil insanlar, lm sevmilr, daha lm glmdn lmk istmilr. Hm d son, ayrlq, lm, vfat v daraac olan tn zaman, o iman tilsimi il, Sani Zlclaln tz- tz, rng-rng, eid-eid mczvi naxlarn, mhtm qdrtini, gzlr nn sriln rahmtini hdsiz bir lzztl seyr v tamaa n bir vasit surtini alr. Bli, gnin nurundak rnglri gstrn aynalarn dyiib tzlnmsi v sinema, film prdlrinin dyimsi, daha xo, daha gzl mnzrlr tkil edr. O iki drman is, biri sbr il tvkkldr; Xaliqinin qdrtin dayanma, hikmtin etimaddr. Beldirmi? Bli, acizliyini bilrk Kn fykn (Ol!) mri il istdiyini yaratmaa malik bir Cahan Sultanna gvnn bir adamn n qorxusu ola bilr? nk n mthi bir msibt qarsnda inn lillhi v inn ileyhi rcin deyib ("Biz Allahn qullaryq; yen Ona dncyik." Bqara Sursi, 2:156.) qlb razlyla Rahim Rabbin etimad edr, inanar. Bli, Allah anlayan, Onu biln acizlikdn, Allah qorxusundan lzzt alar. Bli, qorxuda lzzt vardr. gr bir yandak bir uan al olsa v ondan soruulsa, "n lziz v n irin haln ndir?" Blk deyckdir: "Aciliyimi, zifliyimi anlayb valideynimin vuraca illdn qorxaraq yen valideynimin fqtli sinsin sndm haldr." Halbuki, btn valideynlrin fqtlri, Allah rahmtinin tcllisinin ancaq bir parltsdr. Onun ndr ki, kamil insanlar, acizlikd v Allah qorxusunda el bir lzzt tapmlar ki, z qorxu v qvvtlrindn iddtl uzaqlab Allaha acizliklri il snmlar; acizliyi v qorxunu zlrin fati etmilr. Digr drman is, kr v qnat il tlb v dua etmk; Rzzaq, Rahim Allahn rahmtin inanmaqdr. Belmi? Bli, btn yerzn bir nemt sfrsi edn v bahar fslini bir ik dstsi edib o sfrnin yanna qoyan v stn srpn bir Cvad (cmrt), Krim (krm, yaxlq Sahibi) Allah qonana fqirlik v ehtiyac nec ac v ar ola bilr? Blk, fqirlik v ehtiyac, xo bir itaha klini alr; itaha kimi, fqirliyini artrmaa alr. Onun ndr ki, kamil insanlar, fqirlik il fxr etmilr. Bunu shv anlama, Allaha qar fqirliyini hiss edib yalvarmaq demkdir. Yoxsa fqirliyini xalqa gstrib dilnilik vziyytini almaq demk deyildir.

llahumm nvvir qulbn bi nri`l mni v`l qur`n. llahumm nin bi`l iftiqr ilyk v l tufqrn bi`l istini ank tbrra`n ilyk min havlin v quvvtin v`l tc`n il havlik v quvvtik fc`aln minl mutvkkiln alyk v l tkiln il nfusin vahfzn bihfzk vrhamn vrhami`l mu`minn v`l mu`minti vsalli v sllim al syyidin muhammdin abdik v nbiyyik v safiyyik v xallik v cmli mlkik v mlki sun`k v ayni nytik v msi hidytik v lisni hucctik v misli rahmtik v nri xalqk v rafi mvcdtik v sirci vhdtik f ksrati mxlqtik v kifi tlsimi kintik v dllli sltanti rubbiyytik v mublli mrdyytik v muarrfi kunzi smik v muallimi bdik v trcmni ytik v mir`ti cmli rubbiyytik v mdr hdik v ihdik v habbik v raslikllzii arslth rahmtn lil`lmn v al lihi v sahbihi cman v al xvnihi minnnbiyyn v`l mrsln v al mliktik`l muqarrbn v al bdiksslihn. mn.

O bilet, snd is, bata namaz olaraq, frz mllri yerin yetirmk v gnahlar trk etmkdir. Belmi? Bli, btn ixtisas, mahid, zvq v kf hlinin ittifaqyla, o bdiyyt gedn uzun v qaranlql yoluluqda azuqniz, znzl gtr bilcyiniz iq v burak, ancaq Qurann mirlrini zn nmun edib v yasaqlarn zn qadaan etmkl ld edil bilr. Yoxsa, fn v flsf, snt v hikmt, o yolda be para etmz. Onlarn iqlar qbrin qapsna qdrdir. Belc, ey tnbl nfsim! Be vaxt namaz qlmaq, yeddi byk gnahlar trk etmk, n qdr rahat v yngldr. Nticsi, meyvsi v faydas n qdr ox mhm v byk olduunu, aln varsa, pozulmamsa anlarsan. Sni gnahlara v dncsizliy srklmk istyn eytana v o adama deyrsn: gr snd lm ldrb sonu olan dnyan durduracaq; acizliyi v fqirliyi insanlardan birdflik yox edck; qbir qapsn balamaq arsi varsa, syl, dinlyim. Yoxsa, sus! Kainatn byk mscidind Quran kainat oxuyur, onu dinlyk. O nur il nurlanaq, Hidayti il ml edk v onu davaml dilimizl oxuyaq. Bli, sz odur v ona deyrlr. Haqq olub Haqqdan glib haqq deyn v hqiqti gstrn v nurani hikmti nr edn odur.

Allahm, qlblrimizi iman v Qur'n nuruyla nurlandr. Allahm, bizi Sn mhtac olduumuzun uruyla znginldir. Allahm, Sn qar fqirliyimizl bizi zngin et; Sndn ikayt il, Sndn ayr qalmaqla bizi fqir etm. Biz z qorxu v qvvtimizdn uzaqlab Snin qorxu v qvvtin sndq. Sn d bizi, Sn tvkkl ednlrdn eyl. Bizi nfsimiz trk etm. Bizi qoru. Biz, kii, qadn btn mminlr mrhmt et. Qulun, nbin, sediyin, smimi dostun, mlknn gzlliyi, sntinin srlri olanlarn hkmdar v sultan, yardmnn gzbbyi, hidaytinin gni, sntinin dili, rahmtinin misal, mxluqlarnn nuru, mvcudatnn rfi, mxluqlarnn oxluu iind tkliyinin nuru, kainatnn tilsimini kf edn, ilahi trbiy sltntinin dllal, qanunlarnn tbliisi, xzin olan Gzl Adlarn tandan, qullarnn mllimi, aytlrinin trcmisi, ilahi trbiy cmalnn aynas, Snin grlb gstrilmn vsil olan, sevgilin v almlr rahmt olaraq gndrdiyin rsulun olan Muhammd (s.a), btn ail v shabna, qardalar olan digr nbi v rsullara, Sn yaxn olan mlklrin v salih qullarna salat v slam et. Amin!

SKKZNC SZ
Bismillhir rahmnir rahm. llhu l ilh ill huvl hayyul qayym.( "Allah Tala ki, Ondan baqa ibadt layiq hebir ilah yoxdur. O zli hyat sahibidir v qayyumdur(yaratdqlarn varlq almind tutan); varl n hebir sbb ehtiyac olmad kimi, hrey Onun yaratmasyla meydana glir." Bqara Sursi, 2:255.). nnd dn ndllhil islm.( "bhsiz ki Allah qatnda mqbul olan din slm dinidir." l-i mran Srsi, 3:19)
Bu dnya v dnya iindki insan ruhunu, insanda dinin mahiyyt v qiymtlrini; gr haqq dini olmazsa dnyannn bir zindan olmasn; dinsiz insann n bdbxt mxluq olduunu; v bu almin tilsimini aan, insan ruhunu zlmtdn qurtaran vasitnin Y Allah v L ilh illllah olduunu anlamaq istyirsns, bu kiik hekay tmsilin bax, dinl:

Qdim zamanda, iki qarda brabr uzun bir syahat gedirlr. Get-ged yol ikildi. O iki yol banda ciddi bir adamla rastladlar. Ondan sorudular: "Hans yol yaxdr?" O da onlara dedi ki: "Sa yolda qayda-qanun v nizama tabe olmaq mcburiyyti vardr. Fqt o zhmt iind bir minlik v sadt vardr. Sol yolda is srbstlik v azadlq vardr. Fqt o srbstlik iind bir thlk v ikayt vardr. ndi sem ixtiyar sizddir." Bunu dinldikdn sonra, gzl xasiyytli qarda sa yola "Tvkklt alllah" deyib getdi v nizam v intizama tabe olma qbul etdi. xlaqsz v srsri olan digr qarda, srf srbstlik n sol yolu sedi. Zahirn yngl, mnn ar vziytd gedn bu adam xyaln tqib edirik: Belc bu adam, drdn tpdn ab, get ged bombo bir shraya girdi. Birdn qrib bir sda eitdi. Baxd ki, dhtli bir aslan, melikdn xb ona hcum edir. O da qamaa balad, bu zaman altm arn drinliyind susuz bir quyuya rast gldi. Qorxusundan zn quyunun iin atd. Yarsna qdr db llri bir aaca rast gldi, yapd. Quyunun divarnda bitmi olan o aacn iki kk var. ki sian, biri a, o biri qara, o iki kk giriib ksirlr. Yuxarya baxd, grd ki, aslan, nvbti kimi quyunun banda gzlyir. Aaya baxd, grd ki, quyunun iind dhtli bir jdha ban qaldrm, otuz arn yuxardak ayana yaxnlamaqdadr. Az quyu az kimi genidir. Quyunun divarna baxd, grd ki, trafn zrrli haratlar bryb. Aacn bana baxd, grd ki, bir ncir aacdr. Fqt, mczvi halda, mxtlif bir ox aaclarn meyvlri, qozdan nara qdr, banda meyvlr var. Belc, bu adam, anlamazlndan, alszlndan dnmdi ki, bu adi bir i deyildir. Bu ilr tsadfi ola bilmz. Bu cayib ilrin iind qrib sirlrin v ox byk bir idarinin olduunu anlamad. ndi bunun qlbi, ruh v al bu qorxulu vziyytdn gizlic fryad v fan ettiklri halda, pisliy srklyn nfsi, gya birey yoxmu kimi bilmmzlikdn glib, ruh v qlbin alamasndan qulan qapayb, z-zn aldadaraq, o aacn meyvlrini yemy balad. Halbuki o meyvlrin bir qismi zhrli v zrrli idi. Bir hdisd Cnbi Haqq buyurmu: "Qulum Mni nec tanyrsa, ona eyni il qarlq verrm . Belc bu bdbxt adam, pis dncsi v alszlyla, grdyn adi bir ey v hqiqtin z bildi v elc d qarlq grd, grr v grck. N lr ki qurtulsun, n d yaayr; belc zab kir. Biz d bu uursuzu bu zabda buraxb dncyik, digr qardan haln anlayacayq. Belc bu mbark all qarda gedir. Fqt qarda kimi sxnt kmir. nk gzl xlaql olduundan gzl eylri dnr, gzl xyallar edr, z zn dost olar. Hm d qarda kimi zhmt v mqqt kmir. nk nizam, qayda qanunlar bilir, onlara tabe olur, rahatlq grr. Gvnlik v mniyyt iind srbst yaayr. Belc, bir baxaya rast gldi. ind hm gzl ik v meyvlr var; hm baxlmad n murdar eylr d var. Qarda da bel birisin girmidi. Fqt murdar eylr diqqt edib mul olmu, mdsini bulandrm, he istiraht etmdn xb getmidi. Bu qarda is, "Hreyin gzl olanna bax" qaydasyla ml edib, murdar eylr he baxmad. Gzl eylrdn gzl istifad etdi. Gzlc istiraht edrk xb gedir. Sonra, yoluna davam edrkn, o da vvlki alsz kimi bir kimssiz shraya girdi. Birdn, hcum edn bir aslann ssini eitdi, qorxdu. Fqt digri qdr qorxmad. nk, gzl dncsi v fikriyl, "Bu shrann bir hakimi var v ox gmanki bu aslan da o hakimin mri il hrkt edir" dey dnb tslli tapd. Fqt yen qad v altm arn drinliyind bir susuz quyuya rast gldi, zn iin atd. Qarda kimi, bir aaca li yapd, havada asl qald. Baxd ki, iki heyvan, o aacn iki kkn ksirlr. Yuxarya baxd aslan, aaya baxd bir jdha grd. Eyniyl qarda kimi, bir qrib vziyyt grd. Bu da qorxub rprdi, lakin qardann dhtindn min drc yngl. nk gzl xlaq onu gzl dnmy vadar etmi; v gzl fikir is, ona hreyin gzl chtini gstrir. Belc, bu sbbdn bel dnd ki: "Bu qrib ilr birbiriyl laqdardr. Hm d bir mrl hrkt edirlr kimi grnr. Elys bu ilrd bir tilsim vardr. Bli, bunlar bir gizli hakimin mriyl ba verir. Bu halda mn yalnz deyilm. O gizli hakim mn baxr, mni imtahan edir, bir mqsd n mni bir yer gndrib dvt edir." Bu irin qorxu v gzl fikirdn bir maraq doar ki: "caba mni imtahan edib zn mn tantdrmaq istyn v mni bir mqsd bu qrib yolla gndrn kimdir?"

Sonra, tanmaq marandan, tilsim sahibinin mhbbti meydana gldi v bu mhbbtdn, tilsimi amaq arzusu yarand. O arzudan is, tilsim sahibini raz edck v xouna gedck bir gzl vziyyt almaq iradsi yarand. Sonra, aacn bana baxd, grd ki, ncir aacdr. Fqt banda minlrl aacn meyvlri vard. O zaman btn qorxusu getdi. nk qtiyyn anlad ki, bu ncir aac bir srgi, bir iindkilr siyahsdr. O mxfi hakim, ba v bostanndak meyvlrin nmunlrini, bir tilsim v bir mcz il o aaca taxm v z qonaqlarna hazrlad yeycklr bir iart surtind o aac bzmi olmal. Yoxsa, bir tk aa, minlrl aaclarn meyvlrini vermz. Sonra duaya balad. O zaman tilsimin aar ona ilham oldu. Bard ki: "Ey bu yerlrin hakimi! Snin bxtin ddm. Sn snram, snin qulunam, snin razln istyirm v sni axtarram." Bu duadan sonra, birdn quyunun divar yarlb, han, xo v gzl bir baxaya bir qap ald. jdha az o qapya dnr, aslan v jdha iki hizmti surtini geyib v onu iriy dvt edirlr. Htta o aslan bel adamn tabeliyind bir at klin girir. Belc ey tnbl nfsim v ey xyali dostum! Glin, bu iki qardan vziyytlrini mqayis edk. Gzllik nec gzllik gtirir v pislik nec pislik gtirir, grk, bilk. Baxn, sol yolun bdbxt yolusu, hr dqiq jdhann azna gir bilr, titryir. Bu bxtiyar is, meyvli v tz bir baxaya dvt edilir. O bdbxt, zabl bir dhtd v byk bir qorxu iind qlbi paralanr. Bu bxtiyar is, lziz bir ibrt, irin bir qorxu, sevgili bir mrift iind qrib eylri seyr v tamaa edir. O bdbxt, vhilik, mdszlk v kimssizlik iind zab kir. Bu bxtiyar is, nsiyyt, mid v iddtli istk iind lzzt alr. O bdbxt, zn vhi canavarlarn hcumuna mruz qalan bir mhbus hkmnd grr. Bu bxtiyar is, bir ziz qonaqdr ki, qona olduu Zatn qrib hizmtilriyl nsiyyt qurub ylnir. O bdbxt, zahirn lziz, mnn zhrli meyvlri yemkl zabn tezldirir. nk o meyvlr, nmunlrdir: slin qovumaq n nmunlrindn dadmaa izin var. Yoxsa heyvan kimi udmaa icaz yoxdur. Bu bxtiyar is, dadb ii anlar, yemyini sonraya saxlayar v intizar il lzzt alar. O bdbxt z-zn zlm etmi. Gndz kimi gzl bir hqiqti v parlaq bir vziyti, bsirtsizliyi il zn qaranlql v zlmtli xyallar, bir chnnm klin gtirmi. N fqt layiqdir, n d kimsdn ikayt haqq vardr. Msln, bir adam, gzl bir baxada, dostlarnn arasnda, yaz mvsmnd, xo bir ziyaftdki kef qnat etmyib pis ikilrl srxo olub zn q ortasnda, canavarlar iind, ac, lpaq tsvir edib barmaa v alamaa balasa, fqt layiq deyil, z-zn zlm edir, dostlarn canavar grb thqir edir. Bu bdbxt d beldir. Bu bxtiyar is, hqiqti grr. Hqiqt is gzldir. Hqiqtin gzlliyini drk etmkl, hqiqt sahibinin kamalna hrmt edr, rahmtin layiq olur. Belc, "Pisliyi zndn, yaxl Allahdan bil" (Nis Srsi, 4:79) olan Quran hkmnn sirri blli olur. Daha bunlar kimi baqa frqlri d mqayis etsn, anlayacaqsan ki, vvlkinin pis nfsi ona bir mnvi chnnm gstrmi. Obirisinin gzl niyyti, gzl dncsi, gzl xasiyyti v gzl fikri, onu byk bir yaxlq, sadt, parlaq bir fzilt v brkt atdrm. Ey nfsim! V ey nfsiml brabr bu hekayni dinlyn adam! gr bdbxt qarda olmaq istmirsns, ksin bxtiyar qarda olmaq istyirsns, Quran dinl v hkmn tabe ol, ondan mhkm yap v hkmlrin ml et. Belc, bax: O iki qarda, biri mmin ruhu v salih qlb, digri is kafir ruhu v gnahkar qlbidir. O iki yoldan saa gedn yol, Quran v iman yoludur. Sola gedn is, syan v imanszlq yoludur. O yoldak baxa, insan cmiyyti v mdniyyti iind mvqqti itimai hyatdr ki, xeyir v r, yax v pis, tmiz v mundar, pis eylr brabr mvcuddur. All odur ki, "Xuz m saf, da'm kdr"(irkin v kdr verni burax, gzllik v hzur vern bax) qaydasyla ml edr, qlb rahatl il yoluna davam edr. O shra is, bu yer krsi v dnyadr. O aslan, lm v cldir, o quyu, insan bdni v hyat zamandr. O altm arn drinlik, ortalama mr ya olan altm il iartdir. O aac is, mr mddti v hyat maddsidir. O qara v a iki heyvan is gec v gndzdr.

llhummc`aln min hlis sdti vsslmti vl qurni v`l imn. mn. llhumm salli v sllim al syyidin muhmmdin v al lih v sahbih bi addi cml hurftil mtkkiti f cml klimtil mtmsslti bi iznir rahmni f mry tmvvctil hvi nd qrti klli klimtin minl qur`ni min kulli qrin min vvlin nzli il xrzzmni varhamn v vliyn vr`hamil m`minn v`l mu`minnti bi addih birahmtik y rhamr rahimn. mn. Vlhamdu lillhi rabbi`l lmn. (Allahm, bizi sadt, salamat, Quran v iman hlindn eyl Amin. Allahm,

O jdha is, az qbir olan brzah (dnya il axirt arasndak alm) v axirt yoludur. Fqt o az, mmin n, zindandan bir baxaya alan bir qapdr. O zrrverici hrat is, dnya msibtlridir. Fqt, mmin n, qflt yuxusuna dalmamaq n lhinin irin xbrdarl v Rahman Allahn iltifat hkmnddir. O aacdak meyvlr is, dnyvi nemtlrdir ki, Cnabi Krimi Mtlq (Allah) (c.c), onlar axirt nemtlrin bir siyah, hm Cnnt meyvlrin mtrilri dvt edn nmunlr, xatrladc bnzrlri surtind yaratmdr. O aacn, bir dd olmasna baxmayaraq mxtlif baqa-baqa meyvlr vermsi is, hrey Ona mhtac olduu halda z hebir ey mhtac olmayan Samd Allahn qdrtin v btn varlqlar ksik bir haldan mkmml bir hala doru gtrn, hm d hr nv ehtiyaclarn vern v onlar mrin itat etdirn lahinin hkmn v ibadt edilmy layiq olan btn varlqlar yaradan Allahn imzasna iartdir. nk birtk eydn hreyi yaratmaq, yni, bir torpaqdan btn bitkilri v meyvlri yaratmaq, hm bir sudan btn heyvanlar xlq etmk; bununla brabr hreyi birtk ey yaratmaq, yni, canllarn yediyi ox mxtlif cins tamlardan o canllara mxsus bir bdn vermk, sad bir cild toxumaq kimi hnrlr, had (bir, tk, bnzrsiz" olan Allah) Samd (hrey Ona mhtac olduu halda z hebir ey mhtac olmayan Allah) olan zl v bd Sultann xsusi mhrdr. Bli, bireyi hrey v hreyi birey yaratmaq, hreyin Xaliqin v hrey Qadir olan Allaha mxsus bir niandr, bir Aytdir. O tilsim is, iman sirri il alan yaradl hikmtinin sirridir. O aar is, Y Allah, L ilh illllah. Allahu l ilh ill huvl hayyul qayym ("Allah Tl ki, Ondan baqa ibadt layiq hebir ilah yoxdur. O zli hyat sahibidir v yaratdqlarn varlq almind tutan qayyumdur; varl n hebir sbb ehtiyac olmad kimi, hrey Onun yaratmasyla vcud tapr." Bqara Sursi, 2:255.) O jdha aznn baxa qapsna evrilmsi is iartdir ki, qbirin, islamdan uzaq v syan edn insanlar n dht v unutqanlq iind zindan kimi sxntl v bir jdha btni kimi dar bir mzara alan bir qap olduu halda, Quran v iman hli n, dnya zindanndan sonsuzluq bostanna, imtahan meydanndan cnntlr baxasna v hayatn zhmtlrindn Rahman Allahn rahmtin alan bir qapdr. O vhi aslann sevimli bir hizmtkara dnmsi v mr altnda bir at olmas is, lmn, islamdan uzaq insanlar n, btn sevdiklrindn bdi olaraq ac ayrla iartdir. Hidayt v Quran hli n is lm, z saxta cnnt dnyalarn trk etdiyi, dht v yalnzlq iind mzar zindanna mhkum v hbs olduu halda obiri alm getmi khn dost v tanlarna qovumaa vsildir. Hm d hqiqi vtnlrin v bdi sadt mkanlarna girmlrin vasit, dnya zindanndan cnnt baxalarna bir dvtdir. Hm Rahman, Rahim Allahn ltfndn, z hizmtin qarlq almaa bir nvb, hm d tknmz hyat vziflrindn, ibadtlrin v imtahanlarn tlim v tlimatndan qurtulmaqdr. Ntic: Hr kim fani hyatn sas mqsd ets, zahirn bir cnnt iind olsa da, mnn chnnmddir v hr kim baki hyatn ciddi mqsd ets, hr iki dnyann sadtin layiqdir. Dnyas n qdr pis v sxntl olsa da, dnyasn Cnntin intizar salonu hkmnd grdy n xo grr, dzb sbr iind kr edr.

fndimiz Muhammd v lin v shbna, Qurann endiyi andan zamann sonuna qdr onu oxuyan hrbir oxuyucunun oxuduu hrbir klmnin havaya yayld anda Rahmn Allahn izniyl yansyan btn klmlrinin btn hrflri ddinc salt v slm et. V bunlar ddinc, biz, ana v atamza, kii v qadn btn mminlr rahmtinl mrhmt et, ey rhamrrhimn. Amin. Almlrin Rabbi olan Allaha hamd olsun.)

DOQQUZUNCU SZ
Bismillhir rahmnir rahm. Fsbhnllhi hn tmsn v hn tusbihn. V lhl hamd fssmvti v`l ardi v aiyyn vhn tuzhirn. ("Axama atdnzda v sabaha qovuduunuzda Allah tsbih edin. Gylrd v yerd olanlarn hmd v snas Ona mxsusdur. Gndzn sonuna doru v gnorta vaxtna girinc da Allah tsbih edib namaz qln." Rum Sursi, 30:17-18).
EY QARDA! Mndn, namazn bu myyn be vaxtdak hikmtini soruursan. Bir ox hikmtlrindn yalnz birisin iart edcm. Bli, hrbir namazn vaxt, vacib bir dyiilmnin balanc olduu kimi Allahn uca idarsi v faliyytin ayna v o idar iind Allahn byk v mumi ihsanlarnn bir ks etdirni olduundan, Byklk Sahibi v hrey gc ytn Allaha o vaxtlarda daha ox tsbih v tzim etmk v hdsiz nemtlrinin iki vaxt ortasnda toplanm nemtlrin qar kr v hamd demk olan namaza mr edilmidir. Bu inc v drin mnan bir azca qavramaq n Be Mnan nfsiml brabr dinlmk lazmdr BRNC MNA: Namazn mnas, Cnabi Haqq tsbih, tzim v krdr. Yni, Bykly v Ululuu qarsnda szd v mld Sbhnallah (Allah hr cr qsur v nqsandan uzaqdr) deyib mqdds bilmk; Btn gzl siftlrin qar szl v mll Allahu kbr (Allah n bykdr, n ucadr) deyib tzim etmk; Cmalna qar qlbn, dill v bdnl lhamd lillh (zldn bd hr cr hamd, kr v trif Allaha mxsusdur) deyib kr etmktir. Demli, tsbih, tkbir v hamd, namazn kirdklri hkmnddirlr. Namazn hrkt v zikirlrind, bu ey mvcuddur. Hm d namazdan sonra, namazn mnasn qvvtlndirmk v dstklmk n, bu mbark klmlr, otuz df tkrar edilir; namazn mnas bu qsa xlaslrl qvvtlndirilir. KNC MNA: badtin mnas: Qul, lahinin Drgahnda z qsurunu, acizliyini v fqirliyini anlayb lahi tlim v trbiy kamilliyinin, rahmtinin, hrey Ona mhtac olduu halda z he bir ey mhtac olmayan Samd Allahn qdrti nnd heyrt v mhbbtl scd etmsidir. Yni, lahi trbiynin idar qvvti v qdrti ibadt v itat istdiyi kimi, lahi trbiynin mqddsliyi, pakl da istyr ki, qul, z qsurunu grb, istifar il v Rabbini btn nqsanlardan pak v tmiz, slamdan uzaq insanlarn batil fikirlrindn uzaq v Uca, kainatn btn qsurlarndan knar v Mqdds olduunu, tsbih il, Sbhanallah il elan etsin. Hm d lahi trbiynin kamal qdrti d istr ki, qul, z zifliyini v yaradlmlarn acizliyini grmkl, hrey Ona mhtac olduu halda z he bir ey mhtac olmayan Samd Allahn qdrtinin zmtli srlrin qar heyranlq v heyrt iind Allahu kbr deyib, tvazkarlqla rkuya gedib, Ona snb tvkkl etsin. Hm lahi trbiynin bitmyn rahmt xzinsi d istr ki, qul, z ehtiyacn v btn yaradlmlarn fqirliyini v ehtiyaclarn istk v dua diliyl gstrsin v Rbbinin ehsan v nemtlrini kr v trif il lhamdlillh demkl elan etsin. Demli, namazn hrktlri v szlri bu mnalar dayr v bunlar lahi trfindn tyin edilmidir. NC MNA: Nec ki insan bu byk almin kiildilmi bir nmunsidir, rfli Fatih sursi d an ox byk Qurann nurlu bir modelidir. Namaz da, btn ibadt nvlrini hat edn nurlu bir siyahdr v yaradlmlarn btn siniflrinin dyiik ibadtlrin iart edn mqdds bir xritdir. DRDNC MNA: Hftlik bir saatn saniy, dqiq, saat v gnlrini sayan millri birbirin baldrlar, birbirini izlyib birbirinin hkmn alrlar. Elc d, Cnabi Haqqn n byk saat olan bu dnya alminin saniysi hkmnd olan gec v gndzn dvr etmsi, dqiqlri sayan illr, saatlar sayan insan mrnn tbqlri v gnlri sayan dnya mrnn dvrlri birbirilrin baxarlar, birbirinin misaldrlar, birbirinin hkmnddirlr v birbirilrini xatrladrlar. Msln: Fcir zaman, havann aarmasndan gnin domasna qdr olan zaman, ilk bahar zamanna, hm insann ana rahmin ddy anlarna, hm d, yer v gylrin yaradld alt gnn birinci gnn bnzyir v onlardak lahi hallar xatrladr.

 Zhr zaman, Gnorta vaxt is, yay mvsmnn ortasna, hm kamallam gncliy, hm d dnya mrndki insann yaradld dvr bnzyir v iart edir v onlardak rahmtin tcllisini v bol nemtlrini xatrladr. sr (ikindi) zaman is, payz fslin, hm ixtiyarlq vaxtna, hm Axrzaman Peyambrinin (leyhissalt vsslm) sadt srin bnzr, onlardak lahinin ilrini v Rahman Allahn nemtlndirmlrini xatrladr. Gnin batd axam zaman is, payz mvsmnn axrnda yaralmlarn bir oxunun yox olmasn, hm insann vfatn, hm dnyann qiyamt ncsind pozulacan xatrladaraq byklk gstrnlri susdurur v bri qflt yuxusundan oyandrr, xbrdar edir. a (yats) vaxt is, gndz alminin btn srlrinin, gndz ilnnlrin zlmtlr dnyasnn qara kfniyl rtlmsin, hm lm yer znn qn byaz kfni il rtmsin, hm vfat etmi insann qalc olan srlrinin bel yox olub unudulmaq prdsi altna girmsin, hm imtahan meydan olan bu dnyann btnlkl yox olacana iar il Qahhr- Zlclln ( yatatd kimi hm d mhv edn Allahn ad) sonsuz zmt v byklyn gstrmsini elan edr. Gec vaxt is, hm q, hm qbri, hm brzah almini anlatmaqla, insan ruhunun Rahman Allahn rahmtin n drcd mhtac olduunu xatrladr. Gecd thccd namaz is, qbir gecsind v Brzah qaranlnda n qdr grkli bir iq olduunu bildirir, xbr verir v btn bu dyimlr iind Cnabi Hqiqi Mn'im ( nemt vern, nemtlndirn ) Allahn sonsuz nemtlrini xatrladaraq, n drcd hmd v snaya, trif layiq olduunu elan edir. kinci sabah is, hr (lmdn sonra dirilib toplanma) sabahn xatrladr. Bli, bu gecnin sabah v bu qn bahar n qdr ala uyun, lazml v qtidirs, hrin sabah da, brzahn bahar da o qdr qtidir. Demli, bu be vaxtn hrbiri mhm bir dyiilmnin balanc olduu v byk dyiikliklri xatrlatd kimi, Samd Allahn z byk qdrtini hr gn istifad etmsin iartl, hm illik, hm srlik, hm d dvrlk qdrtinin mczlrini v rahmtinin ltflrini xatrladr. Demli sl yaradl vzifsi, ibadtlrin sas v qti borc olan frz namaz, bu vaxtlarda layiqdir v n uyundur. BENC MNA: nsan yaradl etibaryla ox zifdir. Halbuki, hrey ona toxunur, tsir edir v zr. Hm d ox acizdir. Halbuki, blalar v dmnlri lap oxdur. Hm d ox fqirdir. Halbuki, ehtiyaclar hddindn artqdr. Hm tnbl, iqtidarsz v gcszdr. Halbuki, hyatn yklri ox ardr. Hm insanlq hal onu kainatla, yaradlanlara bal etmidir. Halbuki, sevdiyi, nsiyytd olduu eylrin bitmsi v onlardan ayrlma dncsi durmadan onu incidir. Al ona yksk mqsdlr v bdi meyvlr gstrir. Halbuki, li qsa, mr qsa, iqtidar qsa, sbri d qsadr. Bel bir vziyytd bir ruh, fcir zamannda Byklk Sahibi v hrey gc yetn, Gzllik Sahibi, yaratdqlarna qar sonsuz fqtli v mrhmtli olan Allaha, Onun hzurunda niyazla, namazla mracit edib haln rz etmk, fv v yardm istmkl gecnin ardndan gln gndz vaxt bana glck, belin yklnck ilr, vziflr dzmk n n qdr lazml bir gvnc yeri olduunu drhal anlayr. Zhr zamannda ki, o zaman, gndzn ortas v gnin tam ortada olduu bir vaxtda gndlik ilrin qaynar vaxt v muliyytlrin sxntsndan mvqqti bir istiraht an.. v fani dnyann v ar ilrin verdiyi qflt v srsmlikdn ruhun tnffs ehtiyac vaxt.. v lahi nemtlndirmlrin tzahr etdiyi bir andr. nsan ruhu, o tzyiqdn, sxntdan qurtulub, o qfltdn syrlb, o mnasz v sonlu eylrdn xb Sonsuz Hyat Sahibi olan v hr eyi ayaqda tutan, gerk nemtlri vern Allahn drgahna durub l balayaraq, btn nemtlrin kr v hmd edib Ondan yardm istmk, Clal v zmtin qar rku il acizliyini izhar etmk v kamallnn sonu olmayan, bnzri olmayan v tay-brabri olmayan gzllik sahibi Allaha qar scd edib heyrt v mhbbtl z qsurlarn bilib Ondan fv istmk demk olan zhr namazn qlmaq, n qdr gzl, n qdr xo, n qdr lazml v mnasib olduunu anlamayan insan, insan deyil...

 Asr vaxtnda ki o vaxt, hm hzn verici payz mvsmn, mhzun ixtiyarlq haln v ac vern axirzaman ann xatrladr. Hm, gnlk ilrin nticlnmsi zaman, o gnd sahib olduu shht, salamatlq v xeyirli hizmt kimi Allahn sonsuz nemtlrinin yekun tkil etdiyi zaman, hm o byk gnin batmaa doru meyl etmsi iartiyl; insann zn qonaq bir mmur v hreyin keici, bir yerd qrar tutmayan, tknn olduunu elan etmsi zamandr. ndi, bdiyyti istyn v bdiyyt n xlq ediln v ihsana qar prsti edn v ayrlqdan znt duyan insan ruhu, qalxb abdst alb, bu sr vaxtna ikindi namazn qlmaq n Varlnn balanc olmayan v sonsuz hyat Sahibi olan, hr eyi ayaqda tutan Allahn drgahnda dua edrk, sonsuz, tknmyn Rahmtin snmaq, hesabsz nemtlrin qar kr v hmd edrk, Rabbinin izztin qar zn Onun qarsnda alaldaraq, hqir birin yarar kild rkya gedib lahlnn (Hreydn ox seviln, tzim v tsbih ediln Allah) sonsuzluuna qar mtvazi bir kild scd edrk, hqiqi bir qlb tsllisi, bir ruh rahatl tapb Hr yndn Byk v Uca olan Allahn hzurunda llri, qollar bal, mr hazr vziyytd gzlyib, qul olduunu ifad v byan etmkl sr namazn qlmaq n qdr uca bir vzif, n qdr layiq bir hizmt, n qdr yerind bir yaradl borcunu yerin yetirmk, blk ox xo bir sadt ld etmk olduunu insan olan anlar. Mrib vaxtnda ki o zaman, hm qn balamasndan yay v payz alminin nazl v gzl yaradlmlarn ayrlq hzn iind gzdn itmsi zamann andrr. Hm, insann vfatyla btn sevdiklrindn uzaq dmk znts il ayrlb qbr girmk zamann xatrladr. Hm, dnyann qiyamt gnnd sarslaca anda btn sakinlrin vfat etmsi il baqa almlr kcyi v bu imtahan yeri olan dnyann inn sndrlcyi zaman xatrladan v sonunda yox olacaq sevgililr prsti ednlri iddtl tnbeh edn bir zamandr. Belc, axam namaz n bel bir vaxtda yaradldan sonsuz gzllik, sonsuz hyat sahibi Allah grmk arzusuyla yanan insan ruhu, bu byk ilri grn v bu iri planetlri, almlri dndrn, dyidirn bdiyyn var olan v varlnn balanc olmayan Allahn Byklynn taxtna, mqamna, krssin zn evirib bu fani olanlarn stnd Allah kbr deyrk onlardan llrini kib Mevlann hizmti n l balayb, Sonsuz Hyat Sahibi Baki Allahn hzurunda kiyam edib lhmdlillah demkl; qsursuz kamilliyin, misilsiz cmalna, sonsuz rahmtin qar hamd- sna edib iyyak n`bd v iyyk nstin demkl, hrksin ehtiyac olduunu verrkn znn bir baqasnn kmyin ehtiyac olmayan Allahn riksiz Hakimiyytin, vzirsiz Sltntin qar qul olmasn bildirmk v dua edib kmk istmk; hm sonsuz zmt v Qdrtin v he bireyd acizliyi olmayan izztin qar rkya gedib btn kainatla brabr zifliyini v acizliyini, fqirliyini v zilltini byan etmkl Sbhan rabbi`l azym deyib Sonsuz byklk Sahibi v hreyi trbiy edn Rabbi tsbih edib; hm, Allahn bitmyn zatnn gzlliyin, dyimyn Mqdds Uca Siftlrin, tam v ksiksiz Sonsuz oluuna qar scd edib heyrt v tvaz iind Allahdan baqa hr eyi trk edrk mhbbt v qulluunu elan edib, hm btn fani olanlara bdl bir Varl Sonsuz v sonsuz gzllik Sahibi, bi mrhmt sahibi olan Allah tapb, Sbhan rabbi`l a`la demkl Sonsuz, qsursuz, hreydn uca Rabbini bilib Ona kr etmk; sonra thhd edib, oturub btn mxluqlarn mbark slam v dualarn v Peyambrimiz (slallah aleyhi vssllm) n ediln tmiz v xo dualarn z hesabna O he yox olmayan bdi gzllik sahibi v bdi clal sahibi olan Allaha hdiyy edib v Rsuli krmin slam etmkl ona balln yenilmk v mrlrin itatini bildirib imann yenilmk n bu kainat saraynn mqsdli v trtibli olan intizamn mahid edib hreyi sntl yaradan Sanii Allahn Birliyin v bnzri olmamasna ahidlik etmk; hm, Allahn kainat trbiy v idar edn sltnti, hakimiyytinin elan edicisi v Allahn istk v mrlrini insanlara bildirn v kainat kitabnn, Qurann aytlrinin mnasn aqlayan, insanlara bildirn Hz. Muhammd Aleyhissalat Vsslamn eliliyin ahidlik etmk demk olan mrib namazn qlmaq n qdr gzl, pak bir vzif, n qdr rfli, lziz bir hizmt, n qdr xo v gzl bir qulluq, n qdr ciddi bir hqiqit v bu fani qonaq evind sonsuzlua yaraan kild bir shbt v daimi bir sadt olduunu anlamayan adam nec adam ola bilr!

 a vaxtnda ki o zaman, gndzn fqd qalan izlri bel yox olur v gec almi Kainat rtr. Muqallibl lyli vnnhar (Gec v gndz evirn) olan Byklk Sahibi v hrey gc yetn Allahn o byaz shifni bu qara shify evirmsindki Rabbin radsi v Hkmyl yazn gzl yal shifsini, qn soyuq byaz shifsin evirmsindki Musaxxru msi v`l qamra (Gn v aya boyun ydirn) olan sonsuz mkmmllik Sahibi, hr eyi hikmtl edn Allahn lahi faliyytlrini xatrladr. Hm zamann kemsiyl qbir hlindn geri qalan izlrin bel bu dnyadan ksilmsiyl btnlkl baqa alm kemsindki lm v Hyat Yaradan Allahn ilrini xatrladr... hm, dar, fani v qiymtsiz dnyann tamamil xarab olub, byk heyrtlrl yox olub, geni, sonsuz v zmtli axirt alminin inkiafnda Yeri v Gy Yaradan, yoxdan Var edn Allahn Clal v Cmal Siftlrinin tcllillri olan icraatlarn xatrladan bir zamandr. Hm, bu Kainatn gerk Sahibi-Malik v dar edicisi-Mutasarrf, badt layiq olan-Mabud v hqiqi Sevgili-Mahbubu, o Zat ola bilr ki; gec gndz, q v yay, Dnya v Axirti, bu kitabn shiflri kimi asanlqla evirir, yazb pozur v dyidirir. Btn bunlara hkm edn bir Qdrti mtlq olan v hrey gc yetn, Sonsuz Qdrt Sahibi olduunu isbat edn bir zamandr. Belc, sonsuz acizlik, ziflik, sonsuz fqirlik, mhtaclq, sonsuz bir glcyin qaranlqlarna dalmaqda, hm sonsuz hadislr iind alxalanmaqda olan insan ruhu Yats Namazn qlmaq n bu mnadak namazda brahim (a.s) kimi: L hibbl`l aafiliin(mn batb gednlri sevmrm nam:76) deyib he yox olmayan v btn mxluqlarn Ona ibadt etdiyi v hreyin Ona sevgi bsldiyi Allahn Drgahna namaz il snb bu fani almd v fani mrd, qaranlq dnyada v qaranlq glckd, bdiyyn var olan Allaha yalvarb bir azca da olsa daimi shbt, bir ne dqiqlik bdi mr iind dnyasna nur spck, glcyini iqlandracaq, yaradlanlar v sevdiklrindn ayr qalacandan ml gln yaralarna mlhm srck olan Rahman v Rahim Allahn mrhmtini v hidayr nurunu grb istmk... hm mvqqti olaraq onu unudan v gizlnn dnyan o da unudub, drdlrini qlbin alamasyla Rahmt Drgahna tkb...hm n olur n olmaz, lm bnzyn yuxuyz getmzdn nc, son qulluq vzifsini edib, gnlk ml dftrini bu gnn sonunda imanla balamaq n namaza kiyam etmk, yni btn fani sevdiklrin bdl bir Mabud v Mahbub-u Baki (badt layiq olan v lmsz Sevgili olan Allah)nin v btn dilnilik etdiyi gcszlr bdl Hrey gc yetn Allahn v btn titrdiyi zrrlrin rrindn qurtulmaq n bir Sonsuz Mrhmt Sahibi v hreyi qoruyan Allahn hzuruna xmaq.. hm Fatiha il balamaq, yni, hebir ey yaramayan v yerind olmayan qsurlu, fqir mxluqlar trif minntdarla bdl sonsuz v hdsiz Kmal sahibi, hrey Sahib, z he bir .ey mhtac olmayan, ox mrhmtli v ikram bol olan btn almlrin Rabbini trif etmk... hm xitabna ykslmk, yni, kiikliyi, heliyi, kimssizliyi il brabr, zl v bd Sultan olan Malik-i Yevmiddin (din gnnn Sahibi) balanmaq, itatin girmkl bu kainatda nazl bir qonaq v hmiyytli bir vzifli mqamna girib, iyyk n`bd v iyyk nstyn demkl btn mxluqlar adna Kainatn n byk camaatlar v cmiyytlrindki ibadt v yalvarmalar O`na tqdim etmk... Hm, ihdins srata`l mstaqym demkl, glck qaranl iind bdi Sadt gedn, nurlu yolu olan Srat- Mstaqym(Allahn raz olduu n doru yol) hidayti istmk... Hm, indi yatm bitkilr, heyvanlar kimi gizlnmi Gnlr, ayq ulduzlarn hams bir sgr kimi itat hazr v bu misafirxana olan almd bir lampa v hizmtkar olan Sonsuz byklk Sahibib Allahn zmtini, Qdrtini dnb Allah kbr deyib rkuya getmk... Hm btn mxluqlarn n byk scdsini dnb, yni bu gecd yatm mxluqlar kimi hr ild, hr srdki frqli mxluqlar, htta Yerz, htta Dnya, bir nizaml ordu, htta hrbiri mti xs kimi dnya hyatnda yerin yetiriln qulluq vzifsindn Kn fykn mri il azad edildiyi zaman, yni qeyb almin gndrildiyi zaman, sonsuz intizam il Allah kbr deyib scd etdiklri... hm Kn fykn mrindn gln dirildici bir ss v xbrdarlqla yen baharda qsmn eyni il, qismn d bnzr olaraq, kiyam edib, Mevlann drgahnda l balayb hizmt etdiklri kimi, bu balaca insan, onlara uyaraq o Sonsuz kemal Sahibi v hrey mrhmt edib mnasib ruzisini vern, yaratdqlarna qar sonsuz fqtli olan Allahn hzurunda heyrt qarm bir mhbbt, sonsuzluqla qarq bir tvaz, izztl qarq bir zillt iind Allah kbr eyib scdy getmk, yni bir nv Miraca xmaq denk olan ia namazn qlmaq, n qdr xo, n qdr gzl, n qdr irin, n qdr yksk, n qdr rfli v lziz, n qdr ala yaxn v mnasib bir vzif, bir hizmt, bir qulluq, bir ciddi hqiqt olduunu lbtt anladn.

Demli, bu be vaxt, hrbiri, bir byk dyimnin iartlri v Rabbin byk icraatlarnn iarlri v Allahn byk v mumi nemtlndirmlrinin lamtlri olduqlarndan; borc v msuliyyt olan frz namazn o zamanlara ayrlmas son drc hikmtlidir.

Sbhnk l lm ln ill m allmtn innk nt`l aliim`l hakiym. (Sni hr cr nqsandan uzaq bilirik. Snin biz yrtdiyindn baqa bildiyimiz yoxdur. bhsiz ki elmi v himti hr eyi hat edn Snsn. Bqara: 32) llhmm salli v sllim al mn rslth mallimn li bdik liyallimhm kyfiyyt ma`riftik v`l ubdiyyt lk v muarrifn li knzi smik v trcmnn li yti kitbi kintik v mir`tn biubdiyytih bihamli rubbiyytik v al lih v sahbih cman vrhamn vrhamil mu`minn v`l mu`minti mn birahmtik y rhamrrhimiyn. Allahm, Sni nec tanmal, Sn nec qulluq etmk lazm olduunu yrtmk n qullarna mllim, isimlrinin xzinlrini tandc, kainat kitabnn aytlrinin trcmisi, qulluuyla Rububiyyt(Allahn hr yerd hr mxluqa ehtiyac olduu eylri vermsi, trbiy v tdbir etmsi keyfiyyti) gzlliyinin aynas olaraq gndrdiyin zata, onun btn slal v Shabilrin slat v slam eyl. Biz v kii, qadn btn mminlr mrhmt eyl. Amin. Bunu rahmtinl et, ey mrhm ednlrin n mrhmtlisi!

ONUNCU SZ Hr mvzusu
slam hqiqtlrinin n qdr mntiq uyun, mnasib, salam v qvvtli olmasn gstrmkdir. Hekaylrin mnalar, sonlarndak hqiqtlrdir. Mna alt ifadlr yalnz bu hqiqtlr iart edirlr. Demli, xyali hekaylr deyil, doru hqiqtlrdir.]

[Bu risallrd tbeh v tmsillri hekaylr surtind yazmamn sbbi thsilin v

Dostum, Hr v Axirti sad v avam dili il v aydn bir trzd anlamaq istyirsns, el is bu kiik tmsil hekaysin nfsiml brabr bax, dinl: Bir zaman iki adam, Cnnt kimi gzl bir mmlkt (bu dnyaya iartdir) gedirlr. baxrlar ki, hrks ev, dkkan qaplarn aq buraxb mhafizsin diqqt etmirlr. mal v pul meydanda sahibsiz qalr. O adamlardan biri, hr istdiyin lini uzadb, ya ourlayr, ya da qsb edir. Hvsin uyub hr cr zlm, yasaq olanlar ilyir. hali d ona ox dyib dolamr. Digr yolda ona dedi ki: N edirsn? Cza kcksn, mni d blaya soxacaqsan. Bu mallar dvlt aiddir. Bu hali vladlaryla brabr sgr vya mmurdurlar. Bu ilrd mlk olaraq hizmt edirlr. Onun n sn ox ilimirlr. Lakin, srt intizam var. Padahn hr yerd telefonu v mmurlar var. Drhal get, aman ist dedi. Lakin, o srsm inad edib dedi: Yox, dvlt mal deyil, ksin vqf maldr, sahibsizdir. Hrks istdiyi kimi istifad ed bilr. bu gzl eylrdn istifadni qadaan edck hebir sbb grmrm. Gzml grmzsm inanmayacaam dedi. Hm d, filosof kimi uydurma bireylr d syldi. Ikisi arasnda ciddi bir mnaqi balad.

Bismillhir Rahmnir Rahm. Fnzur il sr rahmtillhi kyf yuhyi`l arda ba`d mvtih inn zlik lmhyi`l mvt v hv al klli y`in qadr. (ndi bax allahn rahmt srlrin: Yerzn lmn arxasnca nec dirildir. Bunu edn, lbtt llri d elc dirildckdir. O, hrey haqqyla qadirdir. Rum sursi: 50)

ONKNC SZ
Bismillhir Rahmnir Rahm. V mn yu`tl hikmt fqad tiy xayr an ksr an.

(Kim hikmt verilmis, ona oxlu rahmt verilmidir. Bqara: 269 )

[ Hikmt kitab Qurann mqdds hikmti il flsf hikmtinin qsaca qarladrlmas Hm Quran hikmtinin insann xsi v ictimai hyatna verdiyi trbiyvi drsin ox qsa bir mzmunu, hm d Allah klam olan Qurann digr btn klamlara olan stnlyndn bhs edn bir iartdir. Belc bu szd Dr d sas vardr.] BRNC SAS: Quran hikmti il flsf(hikmt fnni)nin frqlrin bir qsa hekay gzyl bax. Bir zaman, dindar v ox mahir bir sntkar olan, hm d ox mhur bir Hakim, Hikmt kitab olan Quran mnalarndak mqddsliyi v klimlrindki mczy yaraan bir yaz il yazmaq istdi. O mczlr gstrn qamt, misilsiz bir libas geydirilmsini istyir. Belc o Nqqa Zat, Quran bnzri olmayan bir trzd yazd. Btn qiymtli dalar yazsnda istifad etdi. Hqiqtlrin mxtlifliyin iart n bzi cisimlmi hrflrini almas v zmrd il, bir qsmini ll v qiq il, bir hisssini brilyant v mrcanla v bir nvn d qzl v gm il yazd. Hm el bir trzd naxlarla bzyib ssldi ki, oxuma biln v bilmyn hrks tamaasndan heyran olub bynrdi. Xsusild, hqiqt hlinin nzrin o surt gzlliyi, mnasndak hdsiz parlaq gzlliyin v ox irin zintlrin iartlri olduundan, bu kitab ox qiymtli bir snt sri olmudur. Sonra o Hakim, bu qiymtli dalarla bzdilmi, sntkarlqla yaradlm olan Quran, bir xarici filosofa v bir mslman alim gstrdi. Onlar tcrb etmk v mkafatlandrmaq n mr etdiki: Hrbiriniz, bunun hikmti haqqnda bir sr yazn. nc o filosof, sonra da alim, bu kitab haqqnda bir kitab yazdlar. Filosofun kitab, sadc hrflrin naxlarndan v uyunluqlarndan, vziyytlrindn v qiymtli dalarn keyfiyytindn v tandlmasndan bhs edr, mnasna he fikir vermz. nk, o xarici alim, rb xttini oxuma he bilmir. Htta, o bzkli Qurann bir kitab v mna ifad edn yaz olduunu bel bilmir. Blk ona naxl, ilmli bir snt sri nzriyl baxr. O, o qdr d rbcni bilmir, lakin ox yax bir mhndisdir, gzl bir tsviridir,

mahir bir kimyagrdir, srraf bir zrgrdir. Belc, o adam bu sntlr gr d srini yazd. Amma mslman alim is, bu kitaba baxan kimi anlad ki: kainatdak hadislri cryan etdirn Allahn qdrtin aid nizam v intizam saslarn, qanunlarn hat edn mnvi kitab, Hikmtl dolu Qurandr. Belc bu haqq sevn insan, n kitabn grnn bzklrin fikir verdi, n d hrfrin naxlaryla zn mul etdi. ksin, el bir il mul oldu ki, milyon drc obiri adamn mul olduu msllrdn daha ali, daha qiymtli, daha drin, daha rfli, daha faydal v hr eyi iind cmlyn, toplayan bir sr oldu. nk, naxlarn prdsi altnda olan mqdds hqiqtlr v sirrlrin nurundan bhs edrk ox gzl rfli bir tfsir yazd. Sonra ikisi, srlrini gtrb o Uca an Sahibi, hr ey hkm edn Allaha tqdim etdilr. O Hakim, vvlc filosofun srini ald. Baxd grd ki, o xudpsnd, zn bynn v tbiti, maddi adam ox alm, lakin he hqiqi hikmtlrdn bhs etmmi, hebir mnasn anlamam. Ona qar hrmtsizlik, blk dbsizlik etmi. nk, o hqiqtlr mnbyi olan Quran, mnasz nax znn edrk, mna ynnd qiymtsizlik il thqir etmi olduundan, o hikmt Sahibi Hakim d onun srini bana vurdu, hzurundan xartd. Sonra o biri haqq biln, hr eyi drindn aratran alimin srin baxd, grd ki, ox gzl v faydal bir tfsir v ox hikmtli, mrd, yol rhbri olacaq ld bir srdir. Afrin, barkallah dedi. Bax, hikmt budur v alim, hikmt sahibi bunun sahibin deyrlr. O biri adam is, hddini am bir sntkardr. Sonra onun srin bir mkafat olaraq hr bir hrfin qarlq tknmz xzinsindn On qzl verilsin dey mr etdi. gr tmsili anladnsa bax, hqiqtin zn d gr: O bzkli Quran bu sntkarcasna yaradlm kainatdr. O hakim is, Varlnn balanc olmayan, v hr eyi hikmtl yaradan Allahdr. O iki adam is, cnbi olan, flsf elminin bilicisidir. Digri, Quran v tlblridir. Bli, hikmtli Quran bu byk bir Quran kimi drin mnalar ifad edn kainatn n ali bir tfsircisi v n blatli bir trcmisidir. Bli, O Furkandr (Haqq il batili bir birindn, yanl dorudan ayran) ki: Bu kainatn hr shifsind v zamann hr dilimind qdrt qlmi il yazlan, varlqlarda grln dlillr cin v insanlara drs verir. Bu dlillr hrbiri bir mnal hrf olan yaradlmlara onlar Yaradanla birlikd dnldynd qazand mna il, yni Sani(sntkarca Yaradan) hesabna baxar, N qdr gzl yaradlm, nec d gzl bir surtd Sanii Allahn cmalna dlildir deyir v bununla kainatn hqiqi gzlliyini gstrir. Amma, hikmt elmi dediklri flsf is varlqlarn hrfrini bzklrin (nvlrin mxtlifliyin) v onlar arasndak laqlri dnmkl zn mul etmi v srsmlmi, hqiqtin yolunu azm... Bu byk kitab, Kainat varlqlarna Allah hesabna, onlar Yaradan hesabna baxmal ikn, bel etmyib sadc onlara varlq olmalar hesabna baxm, elc d bhs etmidir. N gzl yaradlm vzin N gzldir deyib irkinldirrk kainat thqir edib onu zn ikayti edr. Bli, dinsiz flsf, hqiqtsiz bir uydurmadr v kainata bir thqirdir... KNC SAS: Hikmt kitab Quran hikmtinin xsi hyata verdiyi xlaqi trbiy v flsf hikmtinin xsi hyata verdiyi drsin qarladrlmas: Flsfnin sl agirdi bir firoundur. Fqt z mnfti n n dyrsiz ey bel ibadt edn alaq bir firoundur. Hr mnftli eyi zn Rbb bilir. Hm o dinsiz agird kibirli v inadcldr v bir lzzt n bitmyn alaql qbul edn, dyrsiz mnftlr n eytan kimi xslrin ayan pmkl zn alaldan xlaqsz bir inaddr... Hm d o dinsiz agird qddar v qrurludur v qlbind bir ey dayanma v gvnm hal olmad n xarakterc ox zif olmasyla brabr bacarqsz v hr zaman zn baqalarna byndirmy alan biri, sadc z mnftini dnn, baqalarna kmyi olmayan biridir ki: Hyat qaysi ancaq nfsi, mdsi v havani hisslrini, hvslrini tmin etmk v xsi mnftini baqalarnn mnfti iind axtararaq hilbaz v zn bynmi olmaqdr... Quran hikmtinin sl agirdi is bir quldur. Lakin qul olmana baxmayaraq kiikdn byy he bir yaradlana tzim, ibadt etmkl zn alaltmaz. Hm, cnnt kimi n byk mnfti ibadtin gaysi qbul etmyn bir izztli v rfli, mtvazi, qrurlu olmayan v zif olduunu biln bir quldur. Buna baxmayaraq, onu Xlq ednin izni olmadan O`ndan bir baqasnn qarsnda alalmaz, boyun ymz. Bu qul fqir v zif, arsizdir v znd olan hebir eyin hqiqtd ona aid olmadn, iqtidarnn olmamasn, ixtiyarnn lind olmadn, gcsz v zif olduunu anlayr, bilir. Lakin, bol ihsan v ikram sahibi olan, hreyin gerk sahibi olan Allahn onun n

hazrlad axirtdki srvt il gz, knl tox v Seyyidinin sonsuz qdrtin dayand n gcl, mindir. Hm d, sadc Allah adna, Allah rizas n, fzilt n ml edr, alar... Belc, iki hikmtin verdiyi trbiy, iki agirdin qarladrlmas il anlalr... NC SAS: Flsf hikmti il Quran hikmtinin insanln ictimai hyatna verdiyi trbiylr: Flsf hikmtinin ictimai hyatdak istinad , dayanma nqtsi Qvvt, hdfi Mnft, hyat dsturu Mbahis, insanlarn toplumda laqlri rqilik, milliytilik, faydalar is nfs aid hvslri raz salmaq v insan ehtiyaclarn artrmaqdr. Halbuki: Qvvtin feli nticsi Tcavz; Mnftin feli nticsi, hr arzuya yetmdiyindn mnft n Boumaq; davaml mbahisnin feli nticsi arpmaq; rqiliyin, milliytiliyin feli nticsi d baqalarn udmaqla bslnmk olduundan, Tcavzdr... Belc, br sadtinin qsb olunmasnn sbbi bu hikmtdndir. ksin, Quran hikmtinin istinad etdiyi, dayand: qvvt qarlq Haqq, qayd mnft qarlq Fzilt v lahinin rzas, hyatda davaml mbahis, mnaqi yerin Davaml yardmlama sas olur. Toplumdak insanlarn laqsind irqilik, milliytilik yerin Din, sinif v vtn laqsini qbul edir. Qaylri nfs aid arzularn, hvslrin amasna ngl olub ruhunu drin fikirlr, bilgilr atdraraq lvi duyular qazanmaq v mkmml olmaa svq edrk insan kamilldirmkdir. Haqqn feli nticsi, ttifaq, anlama, fziltin feli nticsi Qarlql yardm, qarlql yardmlamann feli nticsi Bir-birinin kmyin atmaq, dinin feli nticsi Din qardal, birlmdir. Nfsin qarsna sd kmkl onu ram etmyin, ruhu kamilldirdikdn sonra onu srbst buraxman feli nticsi Dnya v Axirt sadtidir. DRDNC SAS: Qurann btn lahi klamlarn iind ucaln v btn klamlar zrind stnlyn anlamaq istyirsns bu iki tmsil bax: Bir incisi: Bir hkmdarn iki mxtlif trzd danmas, baqalarna mraciti vardr. Birisi; adi bir riyyt aid mhim olmayan bir i n, xsusi bir ehtiyac n, xsusi bir telefonla danmaqdr. Digri; n byk sultanlq, n byk xilaft adna v hrey hakim olmaq rfiyl mrlrini trafa nr edrk yaymaq v gz nn gtirmk mqsdiyl bir eli vya byk bir mmuruyla danmaq v byklk v heybtini gstrn uca bir frmanla mracitidir. kinci tmsil: Bir adam lind bir aynan gn qar tutar. O ayna miqdarnda bir iq v yeddi rngi iind cm edn bir ziya ld edr. O ld Gnl laqd olur, shbt edr v o iql aynan qaranlq otana v ya dam altndak bana ynlts, gnin qiymti nisbtind deyil, blk o aynann qabiliyyti lsnd istifad ed bilir. Digri is, evindn vya bann damndan geni pncrlr aar, gydki gn qar yollar qurar v hqiqi gnin daimi ziyasyla shbr edr, danr v hal diliyl bel bir tkkr ifad edn shbt edr. Deyr: Ey yerzn iyla parladan v btn iklrin zn gldrn dnya gzli v gy nazls olan naznin gn! Onlar kimi mnim d evimi v kiik baxam istilndirdin, iqlandrdn. Halbuki, ayna sahibi bel dey bilmz. O rt altndak gnin ks etdiyi iq, tsir mhduddur, o rt grdir... Belc, Qurann mczsini grb, mqddsliyini anlamaq n bu iki tmsilin hikmtiyl Qurana bax... Bli, Quran deyirki: gr yerdki aaclar qlm olub, dnizlr mrkkb olsa, Allahn (c.c) klimlrini yazsalar bitir bilmzlr. ndi bu sonsuz klimlr irisind n byk yerin Qurana verilmsinin sbbi onun Allahn simlrindn v hr ismin n byklk mrtbsindn glmsi v hm d btn almlrin Rabbi etibari il Allahn klam olmasdr. Quran, btn mvcud olan varlqlarn lahi nvan il Allahn frman, Yer v Gylrin Xaliqi rfi il toplulua xitabdr. Quran, btn varlqlarn ehtiyacn qarlayan v hr eyi idarsi altna alm olan Allahn danmas, hrcr qsur v nqsandan uzaq olan Allahn hreyd hkm edn sultanl hesabna zli bir Xtb, hreyi hat edn geni rahmt nqtsind sonsuz mrhmt sahibi olan Allahn iltifatlarn iin alan dftrdir. Quran, Allahn kainatdak idar v hakimiyyti il hreyi zn ibadt v itat etdirmsi ehtiamnn bykly drcsind, balarnda bzn gizli iarlr olan xbrdarlq edici yaz toplusu, Allahn mbark isimlrindn enmsi il n uca mqamdan onu hat edn hrey baxan, tfti edn, hikmt yayan Mqdds bir Kitabdr. Belc, Qurana layiq olaraq verilmi Klamullah (Allah Klam) nvannn sirri bu yuxarda sadalananlardr. Baqa lahi klamlar is, bir qismi xsusi bir etibarla, mumi v xsusi bir ismin sasa aid olmayan bilinmsiyl, xsusi bir tdbir il, mxsusi bir sltnt il v xsusi bir rahmt il blli olan klamdr. Xsusi v mumi olmas baxmndan drclri mxtlifdir. Allah trfindn qlb gln

qovalayan gec il rtr. O, gni, ay v ulduzlar da mrin boyun ymi olaraq yaratd. A`raf:54 aysi; V deyildiki Ey yer, suyunu ud! Ey gy, sn d suyunu tut! Hud:44 aysi; Yeddi gyl yer v onun iindkilr Onu tsbuh edr. sra:44 aysi; Sizin yaradlmanz da, dirildilmyiiz d tk bir insann yaradlb dirildilmsi kimidir. Loman:28 aysi; Biz manti gylr, yer v dalara tklif etdik... Ahzab:72 aysi; O gn sman kitab shiflrini bkr kimi bkrik. nbiya: 104 aysi; Onlar Allahn qdrt v zmtini haqqyla bil bilmdilr. Halbuki qiyamt gnnd yerz btnlkl Onun mrinddir, gylr d Onun qdrtiyl drlmdr. Zmr:67 aysi; gr Biz bu Quran bir daa endirsydik, para para olduunu grrdn. Hair:21. kimi aylrin mumi, hreyl laqli, lvi ifadlrin bax... Hm, balarnda lhmdulillahi vyaxud sbbha v ysbbihu olan surlrin balarna diqqt etki bu byk sirrin alarn grsn. Hm,

ilhamlarn oxu bu qisimdndir. Lakin, drclri ox mxtlifdir. Msln, n az v bsit olan heyvalarn ilhamdr. Sonra, elmi az olan insanlarn ilham, sonra drcsi az olan mlklrin ilham, sonra vlilrin ilham v daha sonra da byk mlklrin ilhamdr. Belc, bu sirrdndirki: Qlbin tellriyl vasitsiz danan bir vli deyir: Hadd snii qalbii an rabbi. Yni: Qlbim, Rabbimin aynasdr, krssdr. Demyir: Btn almlrin Rabbinin krssdr. nk, qabiliyyti lsnd v yetmi min yaxn prdnin, rtnn qalxma drcsind onun qlbin ilham verilr. Belc, bir hkmdarn hakimiyyti drcsind veriln frman, adi bir adamla azacq bir danmasndan n qdr yksk v rfli is v gydki gnin feyzindn istifad, aynadak ksinin cilvsindn istifad etmkdn n drc ox v stn is an Uca Quran da o nisbtd btn klamlarn v btn kitablarn stnddir, onlardan ykskddir. Qurandan sonra ikinci drcd Mqdds kitablar v Smavi Shiflrin d drclri nisbtind stnlklri vardr, Qurann malik olduu stnlk sirrindn bu kitab v shiflrin d pay var. gr btn cin v insann Qurandan szmayan btn gzl szlri toplansa, yen Qurann mqdds mrtbsin yetiib ona bnzy bilmz. gr Qurann smi Azamdan v hr ismin byklk mrtbsindn gldiyini bir azda olsa anlamaq istyirsns: Ayt-l Krsi(Bqara: 255) v Qaybn aarlar da Allahn indinddir. n`am:59 aysi; Ey mlkn hqiqi sahibi olan Allahm! Al-i mran:26 aysi v O, gndz onu arxasnca

lif laaaam miiiim lrin v lif laaam raa larn balancna baxki Qurann Cnab- Haqq n yannda hmiyytini bilsn. gr bu Drdnc sasn qiymtli sirrini anladnsa, o zaman Nbilr gln vhyin oxunun mlk vasitsiyl olduunu v ilhamn oxunun vasitsiz olduunu, n byk bir vlinin hebir nbinin drcsin yetimdiyinin sirrini, Qurann zmtini v mqddsliyinin stnlyn v mczliyinin ucalq sirrini anlarsan. Hm, Miracn niy lazm olduunu, yni, Rsulallahn (s.a.s) Smalara ykslmsinin, Sidrt-l Mnthaya (yeddinci qat gyd olduu sylniln v Rsulallahn(s.a.s)atd n son mqam), Kab- Kavsyn(Muhammd (s.a.s) n Miracda vasitsiz olaraq Allah(c.c) il dand mqam) gedib Ona ah damarndan daha yaxn Qaf:16 olan Zat- Zlclal il shbt etmsini v btn bunlarn gz qapann bir df alb qapanmas kimi qsa bir zamanda olmas sirrini anlarsan... Bli, necki, ayn iki yer blnmsi peymbr olduunu insan v cinlr gstrdiyi peymbrlik mczsidir, elcd, Mirac da onun sevgili olduunu ruh v mlklr gstrn qulluq mczsiydi... Allhmm salli v sllim aleyhi v al lih km ylqu birahmtik v bihurmtih. mn. Allahm, snin rahmtin v onun (s.a.s) anna yarar bir kild ona v ailsin salat v slam eyl. Amin.

ONNC SZ.
Bismillhir Rahmnir Rahm. Biz Qurandan mminlr n bir fa v rahmt olan eyi endiririk. sra:82 Biz peymbr er yrtmdik. Bu ona yaramaz da. Yasin:69

kimi bkrik nbiya:104; Tk bir ssl onlarn hams birdn toplanb hzurumuza gtirilirlr Yasin:53 kimi hdsiz hqiqtlri buna ahiddir. Qurann hrbir aytinin, qaranl dlib ken parlaq

Hikmt kitab Quran il flsf elmlrinin hikmt rnlrini, ibrt drslrini, elm drclrini qarladrmaq istyirsns, bu glck szlr diqqt et! Byan v ifadsi mcz olan Quran btn kainatdak adi hadislr dey danlan, lakin grlmyck drcd bir qdrt mczsi olan btn yaradlanlar zrindki adt v alqanlk prdsini kskin byanat il yrtb, o heyrtlndirici hqiqtlri ur sahibin ab adi grdklri gndlik hadislr bir d ibrtl baxmaa clb edrk allara tknmz bir elmlr xzinsi ar. Flsf hikmti is, btn qdrt mczsi olan srlri adt prdsi iind saxlayb cahilcsin v laqeydcsin stndn ker. Yalnz fvqaldlikdn dn v yaradl nizamndan xan v yaradl mkmmliyindn pozulan nadir frdlri gz nn kr, onlar sanki bir ibrtli hikmt dey ur sahiblrin tqdim edr. Msln: btn qdrt mczsini tkil edn insann xlq olunmasna adi deyib laqeydlikl baxar, lakin insann mkmml yaradlndan xaric olan ayaql, yada iki bal bir insan heyrt dolu vlvlyl, ss kyl btn alm elan verr. Vyaxud, msln: btn varlqlarda olan n ltf edici bir rahmt mczsi olan btn yavrularn qeyb almindki ilahi xzin v znginliklrdn mntzm olaraq bslnmsini adi grb, kfr prdsi il rtr, lakin intizamdan ayrlan, qbilsindn ayr dm, yalnz olaraq qrbt dm, dnizin altnda olan bir bcyin bir yal yarpaqla bslndiyini grr, ondan tclli edn ltf v krml balqlar alatmaq istr. Belc, Quran- Krimin elm, hikmt v Allah elm v fnnlrl tanma ynndn srvt v znginliyi v flsfnin elm, ibrt v hreyi sntkarca yaradan Sanii Allah elm v fnlrl tanma ynndki fqirliyini v iflasn gr, ibrt al! Belc, bu sirrdndirki, Hikmt kitab Quran, tknmyn, parlaq, yksk hqiqtlri cm etdiyindn, er ola bilmsi xlyalarndan uzaqdr. Bli, btn ifadlri v byan mcz olan Qurann mcz drcsindki tam bir nizam intizam, kainat kitabndak sntkarcasna intizam, trtibli ifadlrl mnasn aqladqlar halda er olmadnn digr bir sbbi d: Aytlrinin hrbir ncminin(Qurann hr df endirildiyi hisssi), vzn tkil etmyrk ksr aytlr bir nv mrkz olaraq aylr arasnda mvcud mnvi irtibata trtib verir, hr eyi hat edn dair iindki aytlr bir ballq xtti tkil edir. Srbst hrbir aytin ksr aytlr baxan bir gz, ynln bir z var. Quran iind minlrc Quran varki, hrbir xlaq sahibin birini verir. Necki, yirmi beinci Szd byan edildiyi kimi, hlas sursi iind otuz alt hlas sursi miqdarnca hrbirind bir ox xsusiyytin olduu alt cmldn yaranan bir tevhid elminin xzinsi var. Smada olan grnd nizamsz ulduzlar intizamsz hallaryla hrbiri ksr ulduzlara bir nv mrkz olur. Gyzndki hrbir ulduz, varlqlar arasndak gizli nisbt iart olaraq bir uyunluluq xtti uzadr v sanki aytlrin ncmi kimi hrbir tk ulduzun da, btn ulduzlara baxan bir gz, ynlmi bir z, trfi vardr. Belc, intizamszlq iind mkmml intizam gr, ibrt al! Biz peymbr er yrtmdik, bu ona yaramaz da. Yasin:69 un bir sirrini bil! bu ona yaramaz da aysinin sirrini d bununla anla ki, er kiik v snk hqiqtlri byk v parlaq hqiqtlrl sslndirilib byndirilmk n istifad olunur. Halbuki, Quran hqiqtlri o qdr byk, uca, parlaq v gzoxaycdrki, n byk v parlaq xyal o hqiqtlr nisbt edils ox kiik v snk qalar. Msln: O, gndz onu qovan gec il rtr. Araf:54; O gn sman kitab shiflrini bkn ulduz kimi mcz v hidayt nurunu yaymaqla kfr zlmtini nec datdn grmk, zvq almaq istyirsns zn o cahillik srind v o bdvi shrasnda frz etki, hreyin qflt v bilgisizlik qaranl altnda tbitin donuq v qat prdsi il sarlm olduu bir anda, birdn Qurann uca dilindn Gylrd n var, yerd n varsa, hreyin hqiqi sahibi olan, hrcr

nqsandan uzaq olan, qdrti hr ey qalib olan v hikmti hreyi saran Allah tsbih edr. Cuma:1 kimi aytlri eit, bax. Almdki o lm vya yatm varlqlar nec ysbbihu (tsbih edr) sdasyla eidnlrin zehnind dirilirlr, ayq olurlar, qiyam edib zikr edirlr. Hm o qaranlq

gyznd bir ruhsuz, qat bir at paras olan ulduzlar v yerdki prian mxluqlar Yeddi gy v yer v onlarn iindkilr Onu tsbih edr. sra: 44 aryla eidnlrin nzrind gyz bir az, btn ulduzlar hikmt gstrn klim, bir hqiqt nuru, yerz bir bdnin ba, torpaq v dniz dil v btn heyvanlar v bitkilr durmadan tsbih edn klim klind z gzlliklrini gstrirlr. Yoxsa, bugndn kemi, o zamana baxmaqla sz ken o zvqn drinliklrini gr bilmzsn. Bli, o zamandan bri nurunu yayan v zaman tdkc artq hrksin bilib anlad elmlr vziyytind olan v digr slamn nurlu hqiqtlri il parlayan v Quran gniyl gndz

istdiyi kimi kil vern d O`dur. Al-i mran:6); Fliqul habbi vnnv.( Toxumlar v kirdklri atladan Allah. n`am:95); Yhl bynl mr`i v qalbihi. ( Allah xs il onun qlbi arasna girr.nfal:24) hdudundan gtr, V sxxarams v`l qamra. ( Gni v Ay da mrin boyun ydirdi. Ra`d:2); Xalqas smvti v`l arda f sittti yym. ( Gylri v Yeri alt gnd yaradan Odur. Hud:7); Vssmvt mtviyytn biymnih. ( Gylr Onn qdrt lind drlmdr. Zmr:67) hduduna qdr uzanm o nurlu hqiqtlri, btn kk v budaqlaryla,

rngini alan bir vziyyt il yaxud sthi v bsit bir alqanlq nzri il baxsan, lbttki, hrbir aytin n qdr irin bir mczlik nmsi iind bir ox qaranlqlar datdn haqqyla gr bilmzsn v bir ox gzl mczlr iind bu frqli mczlri drk edib onlardan zvq ala bilmzsn. Hr klmsi v byan mcz olan Qurann mczlik drcsin baxmaq istyirsns, bu tmsili dinl bax. Bel ki: ox hndr v heyrt verici bir trzd yaylm qrib bir aac frz edk ki: o aac insanlarn gz, al v hisslriyl gr bilmdiklri bir prd altnda, bir gizlilik tbqsi altnda qorunmu, gizldilmidir. Mlumdurki, insan zalar kimi, bir aacn onun budaqlar, meyvlri, yarpaqlar, iklri kimi btn zvlri arasnda bir laq, bir yaxnlama, bir l lazmdr. Hr bir parasna, o aacn mahiyytin, sasna gr bir kil, bir surt verilir. Belc, bir rssam he grnmyn (v hl d grnmr) o aaca aid, bir prd zrind onun hrbir zasnn qarlnda bnztm il bir rsim ks, budaqdan meyvy, meyvdn yarpaa bir hdud, srhd ks, bir birindn hdsiz drcd uzaq msafd olan balanc v son mrkzind zvlrinin eyni kil v surtini gstrck uyun rsmlrl doldursa, lbtt bh qalmaz ki, o rssam o gizli aac qeybi biln bir nzrl grr, qavrayr v sonra tsvir edir. Eyni il onun kimi, Mcz byanl Quran da yoxluqdan varla qdr mmkn olan hrbir eyin hqiqtin aid (dnyann yaradlmasndan sonuna qdr uzanm, Yerdn Gy v zrrdn gn qdr yaylm olan yaradl aacnn hqiqtin aid) iindki byanatlar o qdr uyunluu qorumu v hrbir zv v meyvy layiq bir surt vermidir ki, hqiqtlri aradran hrks aradrmalarnn sonunda Qurann tsvirin: Maallah, Barkallah deyib Kainatdak gizli hqiqtlri v bilinmyn hr eyi kf v fth edn yalnz snsn ey Hikmt kitab Quran demilr. V lillahil msll a`la.(n uca siftlr Allahndr. Nahl:60) tmsild qsur yoxdur Allahn sma v Siftlri v Fellrini Cnntdki sadt aac (budaqlar aa sallanan v kklri gyd olan Tuba aac) hkmnd tmsil edkki, Onun byklk dairsi o Tuba aac kimi zldn bd uzanb gedir. Byklynn hdudu, sonsuz fzan sonsuzluadk yaylaraq hat edir. craatnn hdudu, Hvllz yusavvirukm fil rhami kyf y.( Analarnzn rahimlrind siz

Allaha mxsusdurki, quluna kitab endirmi v o kitabda hebir tzad v yriliy yer vermmdir. Khf:1) bu hqiqt iar edr.

meyvlriyl o qdr birbirin uyun, birbirin layiq, birbirini qrmayacaq, birbirinin hkmn pozmayacaq, birbirindn ayrlmayacaq drcd Allahn isimlri, siftlri, hal v fellrini byan etmidirki, btn hqiqti drk ednlr v mlklr dairsind dolaan btn irfan v hikmt sahiblri bu Qurandak byanlara qar Sbhanallah deyib, N qdr doru, n qdr uyun, n qdr gzl, n qdr layiq deyrk tsdiq edirlr. Msln: Allahn istmsi il var v ya yox olmalar bir olan btn yaradlanlar almi v he bir zaman dyimyn Allahn simlri v Siftlri kimi almlr baxan v bu iki byk silsilnin bir tk buda hkmnd olan imann alt rti v o rtlrin btn qol-budaqlar, n inc meyv v iklr z aralarnda el bir drcd uyunluq tkil edrk tsvir edr, o drcd bir brabrlik lsnd tandar v aqlarki, insan dncsi bunlarn idrakndan aciz v hsnn heyran qalr. man kknn bir buda halnda olan slamiyytin be rti z aralarnda, bu rtlrin n inc ayrntlar il n kiik dbi v n uzun qaylri il n drin hikmtlri v n czi faydalarna qdr, aralarnda olan tam bir uyunluq, mnasibt gzlliyi v tam bir brabrliyin qorunmasna aid dlil: Hreyi znd toplayan Qurann akar aytlr v onlarn bir birini tamamlamasndan, iarlr v rmzlrdn xan Byk slam ritinin mkmml intizam v sabit olan uyunluluunun gzlliyi inkar edilmz, doru szl bir ahid, bh yaratmayan qti bir dlildir. Demkki, Quran byanlar insanln ox az olan elmin, xsusild savadsz birinin elmin nisbtd dyri verilmyck drcddir. Bu byanlar hreyi iin alan, hreyi hat edn bir elm dayanr v hreyi birdn gr bilir, zl bd mrkzind btn hqiqtlri mahid edn bir Zatn klamlardr. lhamdlillhillz nzl al abdihil kitb vlm yc`al lh vcn.( Hamd o

Allhmm y mnzil`l qur`ni v bi haqq mn nzil aleyhi`l qur`nu nvvir qulbn v qubran bi nr`l qur`ni mn y mstn. Ey Quran endirn Allahm! Qurann v Quran endiriln zatn haqq n, qlblrimizi v qbirlrimizi iman v Quran nuruyla nurlandr. Amin ey yardm zndn istniln Mstan!

ONNC SZN KNC MQAMI

Bismillhir Rahmnir Rahm.
[Cazibli bir fitn iind yaayan v hl aln itirmyn bzi gnclr bir shbtdir] Bzi gnclr bugnk aldadc v cazibli gnah dolu, nfsani, hvtli muliyytlr v nfsani istklrin hcumlar qarsnda axirtimizi nec qurtaracaq dey Risal-i Nurdan kmk istdilr. Mn d Risal-i Nurun mnvi xsi adna onlara dedim ki: Qbir var, hekim inkar ed bilmz. Hrks ists d istms d oraya girck. Oraya girmk n d trzd Yol dan baqa yol yoxdur. Bir inci yol: O qbir, iman hli n bu dnyadan daha gzl bir almin qapsdr. kinci yol: Qbir, axirti tsdiq edn, lakin ylncy dkn olan, haqq yolundan azanlar n, btn dostlarndan ayr, tnha, yalnz bana srck olan bdi bir hbs qapsdr. Bel inand v dndy n v inand kimi ml etmdiyi n ona qar bu cr davranlacaq. nc yol: Qbir, axirt inanmayan inkar hli, haqq yoldan azanlar n bdi bir edam qaps, yni, hm zn, hm btn sevdiklrini edam edck bir daraacdr. Bucr bildiyi n, eyni eyi czas olaraq grck. Bu iki bnd akardr, dlil istmir v gz il grlr. Bu haldaki cl gizlidir, gnc, ixtiyar frqi yoxdur, hr an lm ban ksmk iin gl bilir, lbttki, daima gz nndki bel byk v dhtli msl qarsnda biar insan, z n o bdi edam, hbs hcrsindn qurtulmaq arsini axtarmaq v qbir qapsn sonsuz axirt almin, bdi bir sadt v nur almin alan qapya evirmk istr ki, bu da insan n dnya qdr byk bir msldir. Bu danlmaz hqiqtin, bu yol il olduunu v bu yolun da sz ken hqiqt il olacan xbr vern yz iyirmi drd min peymbr, llrind onlar tsdiq edn mczlrl Nbilr v o Nbilrin xbr verdiklri eyni xbrlri, kf, zvq v ahidlik il tsdiq edn v imza atan 124 milyon evliyann eyni hqiqtlr ahidliklri, saya hesaba glmyn slam alimlrinin qti dlillriyl - o Nbilrin v vlilrin verdiklri eyni xbrlri al yolu il elmi thqiqatlarla imana sahib olma drcsind isbat etdiklri v yzd doxsan doqquz ksin olma ehtimal il hams xbr verirlr ki, edam v bdi zindandan qurtulmaq v o yolu bdi sadt evirmk yalnz iman v itat ildir... Grsn yzd bir hlak olma ehtimal olan bir thlky girmmk n bir tk xbr vernin sz nzr alnsa v onun szn dinlmyib drhal thlky girn adamn itahasn hlak olaca qorxusu il yaranan mnvi ac qarrsa...bucr yzminlrc doru v doruluu tsdiq olunmu xbr vericilrin yzd yz ehtimal il, haqq yolundan azman v mrn mnasz ylnclr hsr etmyin gz nndki qbrin daraacna v bdi olaraq bir hcrd, tkbana hbsin sbb olduunu; v iman v qulluun yzd yz ehtimal il o daraacn qaldrb, tkbana hbs hcrsini balayb, bu gz nndki qbri bdi bir xziny, sadt sarayna alan bir qapya evirir dey xbr vern v bunun lamt v nianlrini gstrdiklri halda, bu qrib, heyrt vern, dhtli v zmtli msl qarsnda olan arsiz insan v xsusil d Mslman: gr iman v ibadti olmazsa, btn dnya sltnti v lzzti bir tk insana verils, grsn o qbirin, hr an oraya arlacan gzlyn bir insana verdiyi o narahatlqdan gln kdri qaldra bilrmi? Sizdn soruuram. Buhalda ki, qocalq, xstlik, msibtlr v hr trfd lmlr o dhtli kdri deirlr v yada salrlar, lbtt o zvq dalan v haqq yolundan azanlar yzmin lzzt v zvq alsalar da, yen o

mnvi chnnm onlarn qlbind yaar v yandrar. Lakin ox qaln qflt yuxusu mvqqti olaraq onlara bunu hiss etdirmz. man v itat hli, gz nnd grdy qbri z n bdi bir xziny, bitmyn xobxtliy bir qap olduunu bilir v o zli Qdr lotoreyasndan ona milyardlarla qzl v almazlar qazandracaq bir biletl iman sndi qazandn bilir v hr dqiq Gl biletini al! dey gzldiyini anlayr. Bu cr drin, sasl, hqiqi lzzt v mnvi zvq el bir lzztdir ki, gr gz grns v o toxum bir aac olsa v o adama xsusi bir cnnt hkmn kes v bunu gr- gr insan o byk lzzt v zvqi trk edib gncliyin svq etmsiyl, o bitmyn kdrlrl qarm zhrli bir bala bnzyn din uyun olmayan mvqqti lzztlri, ylncli hyat ses heyvandan yz drc aa dr. Xarici dinsizlr kimi d olmazlar. nki onlar, peymbri inkar etslr, digrlrini tanya bilrlr. Peymbrlri bilmslr d Allah tanya bilrlr. Allah bilmslr d xlaq gzlliyi qazandracaq bzi gzl davranlara sahib ola bilrlr. Lakin bir mslman, hm nbilri, hm Rabbini, hm btn xlaq Muhammd Aleyhissalat Vsslam vasitsil bilir. Onun trbiysini buraxan v zncirindn xan daha hebir peymbri (.s) tanmaz v Allah da tanmaz v ruhunda mkmmlliklri qoruyacaq hebir tmllri bilmz. nk peymbrlrin n sonuncusu, n byy v din dvti btn insanla olduu n, dind mczlrin gr hrksdn stn v btn br nvn btn hqiqtlri tbli edn, ondrd srd parlaq bir surtd isbat edn v btn insanln iftixar sbbi bir zatn tml trbiysini v dinini trk edn, lbtt hebir vchl bir nur, kamillik tapa bilmz, alalmaa, insanlqdan xmaa mhkumdur. Belc, ey dnya hyat zvqn dkn v glcyi dnrk glcyini v hyatn tmin n lln biarlr! Dnyann lzztini, zvqn, sadtini, rahatn istyirsnizs haram olmayan lzztlrl qane olun, kifaytlnin. O, sizin kefiniz yetr. Bunun xaricind, halal olmayan dairdki bir lzztin iind min kdr, zab olduunu yuxardak byanlarda lbtt anladnz. gr kemi zamann hadislrini, kino lenti kimi halhazrda gstrdiklri kimi, glckd olanlar da, msln, lli il sonrak hadislri bir kino lenti il gstrils idi, ylnc insanlar indi gldklrin yzminlrc lnt v nifrt edib alayacaqdlar. Dnya v axirtd bdi v daimi sevinci istynlr, zlrin iman dairsindki Muhammd (a.s.m) trbiysini rhbr etmlidirlr. BRNE BAR GNCLR VERLN BR TNBEH, BR DRS, BR XBRDARLIQDIR. Bir gn yanma bir ne parlaq gnc gldi. Hyat, gnclik v nfsin istklrindn gln thlklrdn qorunmaq n tsirli bir ilham almaq istyn bu gnclr kemilrd Risale-i Nurdan kmk istyn gnclr dediyim kimi dedimki, sizdki gnclik mtlq gedck. gr siz d din uyun olan daird qalmazsanz, o gnclik ziyan olub banza hm dnyada, hm qbird, hm d axirtd verdiyi lzztdn daha ox blalar v kdrlr gtirck. gr slam trbiysi il o gnclik nemtin qar bir kr olaraq ifft, namusluluq v itatd srf etsniz, o gnclik mnvi olaraq bdi qalacaq v bdi gnclik qazanmasna sbb olacaq. Hyat is, gr iman olmazsa v yaxud syan il o iman tsir etmzs, hyat, zahiri v qsaca bir zvq v lzztl brabr, minlrl drc o zvq v lzztdn artq kdrlr, hznlr v aclar verir. nk, insanda al v fikir olduu n, heyvann ksin olaraq hazr zamanla brabr kemi v glck zamanlarla da yaradldan laqsi var. O zamanlardan bel hm kdr, hm d lzzt ala bilir. Heyvan is, fikri olmad n, hazr lzztini, kemidn gln hznlr v glckdn gln qorxular v narahatlqlar pozmayr. nsan is gr haqq yolunu azm v qfltddirs, hazr lzztin kemidn gln hznlr v glckdn gln rahatszlqlar o azacq lzzti acladrb pozur. Xsusil d, Allahn rizasna uymayan bir haldrsa, tamamil zhrli bir bal hkmnddir. Demk heyvandan yz df hyat lzzti nqtsind alalb aa dr. He bhsiz ki, yolunu azm v qfltd olanlarn hyat, htta vcudu v dnyas yaad o gndr. Btn kemi zaman v almlr onun imandan ayrlmas nqtsind mvcud deyil, lmdr. Alla laqli sxntlar ona qaranlqlar verir. Glck zamanlar is, etiqadszl sbbindn yen mvcud deyil. lmdn sonra olacaq bdi ayrlqlar, davaml olaraq onun dnclrini mul edrk hyatlarna sxnt verirlr. gr hyat imanla yaansa, o zaman hm kemi, hm glck zamanlar iman nuruyla iqlanar v mvcud olar, indiki zaman kimi ruh v qlbin iman nqtsind lvi v mnvi zvqlri

v varlq nurlarn verr. Bu hqiqtin, xtiyar Risalsind Yeddinci Ricada izah var. Ona baxmalsnz. Belc, hyat budur. Hyatn lzztini v zvqini istyirsnizs, hyatnz iman il nurlandrn v frz ibadtlrl zintlndirin v gnahlardan kinmkl qorunun. Hr gn v hr yerd v hr zaman lmlrin gstrdiklri dhtli lm gerklri is, siz baqa gnclr syldiyim kimi bir tmsil il byan edirm: Msln, burada gznz nnd bir daraac qurulmu, onun yannda bir lotoreya (lakin ox byk bir pay biletlri vern) dairsi var. Biz buradak on adam istr istmz baqa ar yox, oraya dvt edilcyik, bizi aracaqlar v arma zaman gizli olmasndan hr dqiq, ya Gl edam biletini al, daraacna x!, v yaxud Gl, sn milyonlar qzl qazandran bir pay bileti xb, gl al!.. demlrini gzlrkn, birdn qapya iki adam gldi. Biri yar lpaq gzl v aldadc bir qadn, lind surtd ox irin, lakin zhrli bir halva gtirib yedirmk istyir. Digr biri d, aldatmaz v aldanmaz ciddi bir adam, o qadnn arxasnca iri girdi. Dediki: Siz bir tilsim, bir drs gtirdim. Bunu oxusanz, o halvan yemsniz, o daraacndan qurtularsnz. Bu tilsim il bnzrsiz pay biletini alarsnz. Baxn, bu dar aacnda sizd gznzl grrsnz ki, bal yeynlr oraya girirlr v oraya girn kimi o halvann zhrindn dhtli qarn sancs kirlr v o byk pay biletini alanlar o qdr d grnmrlr v zahirn onlarn da o daraacna xdqlar grnr. Lakin onlarn aslmadqlarn, htta oradan rahatlqla pay dairsin girmk n pillknlrl qalxdqlarna aid milyonlarla ahidlr var, xbr verirlr. Buyurun, pncrlrdn baxn. n byk mmurlar v bu il laqdar byk zatlar yksk ssl elan edirlr v xbr verirlr ki: O daraacna gednlri gznz il grdynz kimi, bu pay biletini tilsimdn istifad ednlrin aldqlarn he bh etmdn gndz kimi qti bilin. dedi. Belc bu tmsil kimi zhrli bir bal hkmnd olan haram dairdki gncliyin ylnclrdn ald zvqlri, bdi xzin olan Cnnt v bdi sadtin bileti v vsiqsi olan iman ldn verdiyi n, daraac hkmnd olan lm v bdi zlmt qaps olan qbrin msibtin, eynil zahird grndy kimi dr v cl kimi gizli olduu n cl cllad gnc, ixtiyar frq etmyrk hr zaman ban ksmk n gl bilr. O zhrli bal hkmnd olan din uyun olmayan hvslri trk edib Quran sehri olan iman v frz ibadtlri ld etmkl heyrtamiz insan Qdri lotoreyasndan xan bdi sadt xzinsi biletini alacana, yz iyirmi drd min Peymbr Aleyhimsslam il brabr saya hesaba glmyn vlilr v hqiqt rlri ittifaq halnda xbr verirlr... v lamtlrini gstrirlr. Nticd, gnclik gedck. ylnclrd getmi is, hm dnyada, hm axirtd, minlrl bla v aclar ntic verdiyini v bel gnclrin oxunun sui istifad il, israflq il gln zntl xstlikl xstxanalara v aznlqlaryla hbsxanalara vya sfaltxanalara v mnvi aclardan gln sxntlarla meyxanalara dcklrini anlamaq istyirsnizs, xstxanalardan v hbsxanalardan v qbristanlardan soraq edin. lbtt xstxanalarn oxundan hal dili il, gnclik sbbindn israflq v sui istifaddn gln xstlikdn iniltilr, eyvahlar eitdiyiniz kimi, hbsxanalardan da, daha ox gncliyin aznlndan haram dairdki hrktlrin silllrini yeyn bdbxt gnclrin tssflrini eidcksiniz. V qbristanda v davaml olaraq ora girnlr n qaplar alb balanan o brzah almind qbir almindn xbr vern vlilrin mahidlri v btn hqiqt hlinin tsdiqi v hadtiyl bzi zablarn gnclikdki sui istifadlr sbbindn olduunu bilcksiniz. Hm insanlarn oxluunu tkil edn qocalardan v xstlrdn soruun. lbtt ki, oxu pemanlq v hsrt il Eyvah gncliyimizi bouna zay etdik. Siz bizim kimi etmyin. deycklr. nk be-on illik gncliyin haram yoldan zvq n dnyada illrl qm v kdr, brzhd zab v zrr v axirtd chnnm zabn kn adam, n acnacaql bir halda olduu halda rrd biddarar l ynzaru lh.(Zrr z razlyla girn mrhmt edilmz) sirri il he acnma haqq etmz. nk zrr z razlyla girn mrhmt edilmz v layiq deyildir. Cnabi Haqq bizi v sizi, bu zamann cazibdar fitnsindn qurtarsn v qorusun. Amin! RSAL- NUR DRAKINDAN ONNC SZN KNC MQAMININ HAYSDR.

Bismihi sbhnh.

Risal-i Nurdak hqiqi tslliy mhbuslar ox mhtacdrlar. Xsusil, gnclik zrbsini yeyib, tz v irin mrn hbsd keirnlrin, Nurlara rk qdr ehtiyaclar var. Bli, gnclik damar, aldan ox hisslri dinlr... Hiss v hvs is kordur, aqibti grmz. Bir dirhm hazr lzzti, glckdki bir batman lzztdn stn tutar. Bir dqiq intiqam lzzti il qtl trdr, sksn min saat hbs acs kr v bir saat ylnc keyfiyl bir namus mslsind, minlrl gn hm hbsin, hm dmann qorxusundan sxntlarla mrnn sadti mhv olur. Bunlara nisbtn biar gnclrin ox thlklri varki: n irin hyatn n ac v acnacaql bir hyata evirir v xsusil d imalda byk bir dvlt, gnclik hvslrini ld edrk, bu sri frtnalaryla sarsr. nk, aqibti grmyn kor hissiyatla hrkt edn gnclr, namus hlinin gzl qzlarn v qadnlarn halal edr, htta hamamlarnda erkk qadn lpaq olaraq brabr girmlrin izin vermlri chtdn bu gnahlara csart verir. Srsri v fqir olanlara da znginlrin mallarn halal edrki, btn br bu msibt qar titryir. Bu srd slam v Trk gnclrinin, qhramancasna davranb iki trfdn hcum edn bu thlky qar, Risale-i Nurun Meyv v Gnclik rhbri kimi qlnclaryla qarlamalar lazmdr. Yoxsa o arsiz gnc, hm dnyada glcyini, hm xobxt hyatn, hm axirtdki sadtini v bitmz hyatn zablara, kdrlr evirib mhv edr v sui istifad v ylnclrl xstxanalara v hisslrinin aznlqlaryla hbsxanalara dr. Tssflr v pemanlqla yalandqda ox alayacaq. gr Quran trbiysi v Nurun hqiqtlriyl zn qorusa, tam bir qhraman gnc v mkmml bir insan, xobxt bir Mslman v digr canllara, heyvanlara bir nv sultan olur. Bli, bir gnc hbsd iyirmidrd saat hrgnk mrndn tk bir saatn be frz namazna srf ets v bzi bir ox gnahlara hbs hyat mane olduu kimi, o msibt sbb olan xtadan da tvb edib baqa zrrli, kdrli gnahlardan kils hm hyatna, hm glcyin, hm vtnin, hm milltin, hm qrabasna byk bir faydas olmas kimi o on-onbe illik fani gnclikl bdi parlaq bir gncliyi qazanacan, bada hr klmsi v byan mcz olan Quran, btn Mqdds Kitablar v Smavi Shiflr qti xbr verib, mjdlyirlr. Bli, o irin, gzl gnclik nemtin istiqamtl, itatl kr ets hm artar, hm sonsuzluq qazanr, hm d lzztlnir. Yoxsa hm blal olur, hm kdrli, qmli, kabuslu olub gedr; qohumqrabasna, vtnin v milltin zrrli bir srsri ola bilr. gr mhbus, haqsz yer mhkum olmusa, frz namazn qlmaq rtiyl, hrbir saat, bir gn ibadt olduu kimi, o hbs onun haqqnda yalnz bana zab kib ibadt etmk n bir yer olub, kemi zamanda maaralara girrk yalnz ibadt edn salihlrdn sayla bilrlr. gr fqir, yal, xst v iman hqiqtlrin bal is, frzlri etmk v tvb etmk rtiyl hrbir saatlar iyirmi saat ibadt olub hbs ona bir istiraht yeri v ona acyan dostlar n bir sevgi yuvas, trbiy yeri, bir drs evi hkmn ker. O hbsd qalmaqla, ldki qarmaqarqlqdan, gnahlarn hcumuna mruz qalan srbstlikdn daha ox xolana bilr. Hbsdn tam trbiy alr. xd zaman bir qatil, intiqam alan olaraq deyil, daha ox tvbkar, tcrbli, trbiyli, millt mnftli bir adam xar. Htta Dnizli hbsindki xslrin az zamanda Nurlardan fvqalad xlaq gzlliyi drsini alanlar grn bzi xslr demilr ki: Trbiy n onbe il hbs atmaqdansa, onbe hft Risale-i Nur drsini alsalar, onlar daha ox islah edr. O haldaki, lm lmyir v cl gizlidir, hr zaman gl bilr v madm qbir balanmr; insanlar el hey ora girib itirlr v madm Quran hqiqtlri lmn, iman hli n bdi edamdan qurtulu sndin evrilmsini bildirir; v dlaltd olanlar v ylnclr qaplanlar haqqnda lm, gzl grndy kimi bdi bir edamdr, btn sevdiklrindn v varlqlardan bdi ayrlqdr, bu halda lbtt, he bh qalmaz ki, n bxtiyar odur ki, sbir iind kr edir v hbs mddtindn tam istifad edrk Nurlarn drsini alaraq doru yolda addmlayb, imanna v Qurana hizmt alr. Ey zvq v lzzt mbtla insan! Mn yetmibe yamda minlrl tcrblrl, dlillrl v hadislrl gzml grdmki: Hqiqi zvq, kdrsiz lzzt v sevinc v hyatdak sadt yalnz imandadr v iman hqiqtlri dairsind vardr. Yoxsa dnyvi bir lzztd ox aclar var. Bir zm dnsini yedirdir, on ill vurur kimi hyatn lzztini qardr. Ey hbs msibtin dn arsizlr! O haldaki, dnyanz alayr v hyatnz aclad, aln axirtiniz d alamasn v bdi hyatnz glsn, irinlsin, hbsdn istifad edin. Necki, bzn ar rait altnda dmn qarsnda bir saat nvbt, bir il ibadt hkmn ke bilr, elc d sizin bu ar rait altnda hrbir saat ibadt zhmtiniz ox saatlar olub, o zhmtlri rahmtlr evirir.

Bsmihi sbhnh sslm aleykm v rahmtllhi v brakth. (Allahn slam, rahmti v brkti zriniz olsun.)
ziz, sadiq qardalarm, Hbs msibtin dnlr v onlara mrhmtl, sdaqtl, knardan gln rzaqlarna nzart v kmk ednlr qvvtli bir tsllini Nqt d sylycym. Bir inci Nqt: Hbsd ken mrn gnlri, hrbir gn, on gn qdr bir ibadt qazandra bilir v fani saatlar, meyvlri hkmnd mnn sonsuz saatlara evir bilir v be-on il cza il, milyonlar il bdi hbsdn qurtulmaa vsil ola bilir. Belc, iman hli n bu ox byk v ox qiymtli qazanc rti, frz namazn qlmaq v hbs sbb olan gnahlardan tvb etmk v sbr iind kr etmk demkdir. Szsz ki, hbs ox gnahlara mane olur, yol vermir.(indiki hbsxanalar xaric) kinci Nqt: Lzztin bitmsi ac verdiyi kimi, acnn bitmsi d lzztdir. Bli, hrks kemi lzztli, sfal gnlrini dns, tssf v znt il mnvi acsn hiss edib Eyvah deyr v kemi msibtli, acl gnlrini dns, bitmsindn mnvi bir lzzt hiss edr ki: lhmdlillah kr, o bla svaba sbb oldu getdi deyr. Rahatlqla nfs alar. Demk bir saat mvqqti ac, ruhda mnvi bir lzzt buraxr v lzztli saat, ksin ac buraxr. ndiki hqiqt budur v indiki kemi msibt saatlar, aclar il brabr yox olmu v glck bla gnlri, bu dqiq yox hkmnddir v yox olmasndan ac yoxdur, demk olmayandan ac da glmz. Msln, bir ne gn sonra ac v susuz olma ehtimalndan, bugn o niyytl davaml olaraq rk yes v su is, n drcd divanlikdir. Eyni il d, kemi v glck acl saatlar ki hl yoxdur indi dnb sbirsizlik gstrmk v qsurlu nfsi buraxb, Allahdan ikayt etmk kimi Of, of etmk divanlikdir. gr saa-sola, yni kemi v glcklr sbr qvvtini datmazsa v hazr saata v gn gr saxlasa, ona yetr. Sxnt ondan bir enr. Htta, ikayt olmasn, mn bu nc hbsimd birne gn rzind, he mrmd grmdiyim maddi v mnvi sxntl, xstlikli msibtimd, xsusil d Nurun hizmtindn mhrum qaldmdan yaranm myusluq, qlbi v ruhi sxntlar mni zdiyi srada, lahinin kmyi mn bu yuxarda dediklrimi gstrdi. Mn d sxntl xstliyimdn v hbsimdn raz oldum. nki, mnim kimi qbir qapsnda bir arsiz, qfltl ke biln bir saatn, on dd ibadt saatlar etmk byk glirdir dey kr etdim. nc Nqt: Mhbuslara fqtli hizmtl kmk etmk v ehtiyac olduqlar ruzqilrini llrin vermk v mnvi yaralarna tsllilrl mrhm srmkd az bir ml il byk bir qazanc var v ldn gln yemklrini onlara vermk, eynn o yemk qdr o gzti v onunla brabr daxild v xaricd ilynlrin bir sdq hkmnd ml dftrind yazlr. Xsusil d, blal, ixtiyar v ya xst, fqir vya qrib olsa, o mnvi sdqnin svab daha ox olur. Belc, bu qiymtli qazancn rti, frz namazn qlmaqdr. O zaman ki, bu hizmti Lillah n olsun. Hm bir rti d sdaqt, fqt v sevinc il minnt etmmk trzind kmklrin qamaqdr.

Bsmihi sbhnh. V in min y`in ill ysbbihu bihamdihi. (Allahn adyla. Onu hr cr nqsandan uzaq bilirik. He bir ey yoxdur ki, Onu trif edib, Onu tsbih etmsin. sra:44) sslm alykm v rahmtllhi v brakth bdn dimn. (Allahn slam, rahmti v brkti bd qdr daima zriniz olsun.)
Ey hbs yoldalarm v din qardalarm. Qlbim siz, hm dnya zabndan, hm axirt zabndan qurtaracaq bir hqiqti byan etmk ilham edildi. O da budur: Msln: Birisi birinin qardan v ya bir qohumunu ldrm. Bir dqiq intiqam lzztiyl bir qatil, milyonlarla dqiq hm qlbi sxnt, hm hbs zabn kdirir v ldrlnin qohumlar da intiqam dncsiyl v qarsnda dmann dnmsiyl, hyatnn lzztini v mrnn zvqn qarr. Hm qorxu, hm hiddtinin zabn kir. Bunun tk bir arsi var. O da Qurann

mr etdiyi v haqq, hqiqt, mslht, insanlq v slamiyytin grkli etdiyi v nm verdiyi barmaq v anlamaqdr. Bli, hqiqt v mslht slhdr. nk, cl birdir, dyimz. O ldrln, hrhalda cl gldiyindn daha ox qalmayacaqd. O qatil is, o lahi Qzaya vasit olmu. gr bar olmazsa iki trf d daima qorxu v intiqam zabn krlr. onun ndr ki; gndn artq bir mmin digr bir mmindn ksmmlidir dey slam mr edir. gr o qatil, bir davtdn v bir kinli qrzdn glmmis v bir mnafiq o fitny vsil olmusa, drhal barmaq lazmdr. Yoxsa, o az msibt oxalar, davam edr. gr barsalar v ldrn tvb ets v ldrln hr zaman dua ets, o halda hr iki trf ox qazanarlar v qarda kimi olarlar. Bir getmi qardan qarlnda, bir ne dindar qarda qazanr. Qza v lahi Qdr tslim olub dmann balar v xsusil d, gr Risal-i Nur drsini dinlmilrs, lbtt aralarnda olan btn incikliklri unutma hm xsi v mumi rahatlqlar n mslhtdir, hm d Nur dairsindki din qardal bunu lazm bilir. Necki, Dnizli hbsind birbirin dman btn mhbuslar, Nurlar drsiyl birbirilrin qarda oldular v bizim bratimiz bir sbb olub (htta dinsizlr, srsrilr d) o mhbuslar haqqnda Maallah, barkallah dedirtdilr v o mhbuslar tam rahat oldular. Mn burada grdm ki: Birtk adamn zndn yz adam sxnt kib brabr dinclmy xmrlar, onlara zlm olur. Mrd v vicdanl bir mmin, kiik v czi bir xta v ya mnftl iman hlin yzlrl zrr vermz. gr xta edib zrr vers, drhal tvb etmlidir.

V in min y`in ill ysbbihu bihamdihi. (He bir ey yoxdur ki, Onu trif edib, Onu tsbih etmsin. sra:44)
ziz yeni qardalarm v khn mhbuslar! Mn qti qnat glirm ki, buraya girmyimizin Allahn inaytiyl sas hmiyytli sbbi sizsiniz. Yni, Nurlar tsllilriyl v imann hqiqtlriyl sizi bu hbs msibtinin sxntlarndan v dnyvi bir ox zrrlrindn, bo-bouna qm v hzn il gedn hyatnz faydaszlqdan, havay yer zay olmasndan v dnyanzn alamas kimi axirtinizi alamaqdan qurtarb siz tam bir tslli vermkdir. ndiki, hqiqt budur, lbtt siz d, Dnizli mhbuslar v Nur tlblri kimi bir biriniz qarda olmalsnz. Grrsnz ki, iri bir ban girmmsi v birbiriniz hcum etmmniz n ldn gln btn yanz v yemyiniz, ryiniz v orbanz yoxlayrlar. Siz sdaqtl hizmt edn gztilr ox zhmt kirlr. Hm siz, tnffs brabr xmayrsnz. Sanki canavar v vhi kimi bir biriniz hcum edcksiniz. ndi sizin kimi fitri qhrmanlq damarn dayan, yeni gln yoldalar, bu zamanda mnvi byk bir qhrmanlq il heyt deyin ki: limiz baq yox, lap tfng, tapanca da verils, hm mr d verils, biz bu arsiz v bizim kimi arsiz v bizim kimi blal yoldalarmza l vurmayacaq. Kemidn yz dmnliyimiz v davtimiz bel olsa, onlar halal edib xtrlrin dymycyimiz, Qurann, imann, slam qardalnn v slh istyimizin mri v doru yol gstrmsi il qrar verdik. deyrk, bu hbsi mbark bir drs evin evirin. QDR GECSND LHAM EDLN NML BR MSL. ONNC SZN KNC MQAMININ LAVS. Qdir gecsind qlb gln ox geni v uzun bir hqiqt ox qsa bir kild iart edcyik. Bel ki: nsanlar bu son mharibd (I dnya mharibsi) zlmn v basqnn n iddtlisi v n acmasz dantlarn grdlr. Birtk dmana gr yzlrc gnahsz prian oldu. Mlub olanlar dhtli mdsizlik iind rpnr; qaliblr byk narahatlqla hakimiyytlrini qorumaa alr, byk itkilrini qaytara bilmmlrindn, yxb viran etdiklrini tmir ed bilmdiklrindn gln dhtli vicdan zablaryla boulurlar. Dnya hyatnn btnlkl fani v mvqqti olmas v mdniyyt uydurmalarnn aldadc v yalan olduu hrks blli oldu. nsan fitrtindki yksk

istedadlar v insann mahiyyti dhtli mumi bir surtd yaraland. Qflt v dlalt, srt v dilsiz olan tbit, Qurann almaz qlnc altnda paraland. Qflt v dlaltin n boucu, aldadc n geni prdsi olan dnya siyastinin ox irkin, qddar hqiqi surti grnd. Bunlarn olmasyla lbtt he bh yox ki: imalda, Qrbd, Amerikada iarlrinin grndyn sasn, insanlarn aiq olduqlar dnya hyat, bu cr irkin v keici olduundan, insan, fitrtinin hqiqi sevdiyi, axtard sonsuz axirt hyatn btn gcyl axtaracaq. He bhsiz: Hr sz v byan mcz olan Qurann 1360 ild, hr srd yz lli milyon tlbsi olmu v hr hkmn v davasna milyonlarla haqq aiqlri tsdiq il imza atm; hr dqiqd milyonlarla hafizlrin qlbind z mqddsliyi il hakim olmu; he bir kitabda brabri taplmayan bir trzd, btn insanlarn yaralarn malic edn iddtli, qvvtli v tkrarl minlrl aylriyl aqcasna v iartl onminlrl df iddia edrk xbr vern v sarslmaz qti dlillrl, qtiyytl insanlara baki hyat v bdi sadti mjd v drs vermidir. lbtt insanlar, btnlkl allarn itirmzlrs, maddi v ya mnvi bir qiyamt balarna qopmazsa: sve, Norve, Finlandiya v ngiltrnin Quran qbul etmy alan mhur hatiblri v Amerikann haqq dini axtaran vacib bir cmiyyti kimi yerznn geni qitlri v byk dvltlri hr klimsi mcz olan Quran axtaracaq v hqiqtlrini anladqdan sonra btn ruh v canlaryla ona sarlacaqlar. nk, bu hqiqt nqtsind qtiyyn Qurann tay brabri yoxdur v ola bilmz v he bir ey bu n byk mcznin yerini tuta bilmz. kinci olaraq: Risal-i Nur, bu n byk mcznin lind bir almaz qlnc hkmnd olaraq hizmtini gstrmi v inadcl dmnlrini tslim olmaa mcbur etmidir. Hm qlbi, hm ruhu, hm d hisslri tam aydnladan v drmanlarn verck bir trzd Quran xzinsin dvt edn v Ondan baqa mnbyi, qayna olmayan v Qurann bir tfsiri olan Risal-i Nur o vzifni tam yerin yetirir v leyhindki dhtli propaqandalara v hdsiz inadcl dinsizlr tam qlb alm v yolunu azmln n srt, qvvtli qalas olan tbiti, Tbit Risalsi il para-para etmi v qfltin n qaln v boucu, geni evrsind v fnnin n geni sahlrind Asa-y Musa dak Meyvnin Altnc Mslsi v Birinci, kinci, nc, Skkizinci Hcctlriyl ox parlaq bir trzd qflti dadb, tevhid nurunu gstrmidir. MEYV RSALSNDN ALTINCI MSL [Risal-i Nurun ox yerind izah hdsiz qti dlillri olan Allaha v Onun siftlrin inanmaq sasnn minlrl dlillrindn birtk dlil qsaca bir iartdir.] Kastamonuda litsey tlblrindn bir oxu yanma gldilr. Biz Xaliqimizi tantdr, mllimlrimiz Allahdan danmrlar dedilr. Mn dedim: Sizin oxuduunuz fnlrdn hr fnn, zn mxsus bir dill durmadan Allahdan bhs edib Xaliqi tantdrr. Mllimlri deyil, onlar dinlyin. Msln: Mkmml bir aptekin iind hr d ox heyrt verici hssaslqla llb ylm malicvi drmanlar v mcunlar var. Btn bunlar bhsiz ki ox mhartli, kimyan v hkimliyi biln bir czan gstrir. Bel olduqda, Yer krsi zcaxanasnda mvcud olan drdyz min nvd mxtlif bitki v heyvan almi bizim bildiyimiz aptekdn n drcd ox mkmml v byk olmas nisbtind, oxuduunuz tibb fnni miqyasyla Dnyann n byk czaxansinin czas olan sonsuz byklk Sahibi v hr eyi hikmtl Yaradan Allah htta kor gzlr d gstrir, tantdrr. Hm, msln: Bir fabrik ki, minlrl eid eid paralar bsit bir madddn toxuyur. bhsiz, bir fabrik iisini v mhartli bir mainisti tantdrr. Elc d, planetlrki, yzminlrldir v hams da lahinin bir yerd durmayb daima hrkt edn fabriklri kimidirlr v n drc bu insan fabriklrindn byks, mkmmls, o drcd oxuduunuz mexaniki fnnlr lsyl Yer krsinin v planetlrin ustasn v sahibini bildirir v tantdrr. Hm msln, necki: ox mkmml minbir nvd rzaq bir anbarda v dkkanda davaml olaraq nizaml bir qaydada ylb saxlanlrsa, bhsiz ki, rzaqlar qoruyub saxlayan mstsna bir dkkan sahibini v mmurunu grmk olar. elc d, bir ild iyirmi drd min illik bir daird

durmadan syaht edn v yzminlrl mxtlif rzaq ehtiyac olan tayfalar iin alan v syahtlriyl mvsimlr rastlayb, bahar byk bir vaqon kimi, minlrl mxtlif tamlarla dolduraraq, qda rza tknn biar canllara gtirn v Yer krsi deyiln bu Rahmana aid rzaq saxlama anbar v Cnab-i Haqqn qsursuz v ksiksiz yaratd gmi; v minbir nvd grkli lvazimat v mallar v konserva paketlri saxlanan bu anbar v lahi dkkan n drcd o fabrikdn byk v mkmml is, oxuduunuz v oxuyacanz insan v heyvanlarn bslni v yaaylar haqqnda bilgi vern elm, o qtiyytd v o drcd Yer krsi anbarnn sahibini, idarisini v nizamlaycsn bildirir, tantdrr v sevdirir. Hm necki: Daxilind drdyz min milltdn olan v hr milltin istdiyi rza ayr, istifad etdiyi silah ayr, geydiyi paltarlar ayr v tlimat, buraxlmas ayr olan bir ordunun mczli bir komandiri, tk bana btn o mxtlif milltlrin mxtlif rzaqlarn v mxtlif silahlarn, paltarlarn v altlrini, hebirini unutmayaraq v amayaraq verdiyi o qrib ordu v ordugah, bhsiz aq bir dlill o byk komandiri gstrir, tqdir edrk sevdirir. Eyni il, Yer z ordugahnda v hr baharda yenidn silah altna alnm bir yeni Sbhan Allahn ordusunda, bitki v heyvan almindn drdyz min nvn eid eid lbis, rzaq, silahlar, tlim, trhisatlar ox mkmml v mntzm v he birini unutmayaraq v amayaraq bir tk n byk Komandir trfindn veriln Yer krsinin bahar ordugah, n drc sz ken insan ordu v ordugahndan byk v mkmml is, sizin oxuyacanz sgrlik snti miqyasyla diqqtli v al banda olanlara o drc Yer krsinin Hakimini v Rabbini v Mdbbirini (Elmi il hr eyin aqibtini hat edib ona gr hikmtl i grn Allah) v n Mqdds sgri heyrtlr v hrmtlrl bildirir v hamd v tsbihl sevdirir. Hm necki: Bir heyran edici hrd milyonlarla elektrik lampalar hrkt edrk hr yeri gzrlr, yanma maddlri tknmyn bir trzdki elektrik lampalar v fabrik, bhsiz, aq bir dlill elektriki idar edn v yer dyidirn lampalar dzldn v fabriki quran yanma maddlrini gtirn bir mczkar ustan v fevqalad qdrtli bir elektrikini heyrtlr v tbriklrl tantdrr. Eyni il d, bu alm hrind dnya saraynn damndak ulduz lampalar, bir qismi astronomiyann dediyin baxlsa yerkrsindn min df byk v top gllsindn yetmi df srtl hrkt etdiklri halda, intizamn pozmayr, birbiri il toqqumayr, snmyir, yanacaq maddlri tknmyir. Oxuduunuz astronomiyann dediyin gr, yer krsindn milyon dfdn daha byk v milyon ildn daha ox yaayan v Rahman Allahn bir qonaq evi hkmnd olan bu dnyada bir lampa v soba olan gnimizin yanmasnn davam n, hr gn Yerkrsinin dnizlri qdr neft, dalar qdr kmr vya min yerkrsi qdr odun ynlar lazmdr ki, snmsin v onu onun kimi digr byk ulduzlar neftsiz, odunsuz, kmrsz yandran v sndrmyn v brabr srtl dndrn, bir biriyl toqqudurmayan sonsuz bir qdrti v sltnti, iq barmaqlaryla gstrn bu mhtm hr kainatnda dnya saraynn elektrik lampalar v idarlri n drc o misaldan daha byk, daha mkmmldirs, o drcd sizin oxuduunuz vya oxuyacanz elektrik elmi miqyasyla kainatn n byk srgisi Sultann, Mnvvirini(Hreyi maddi v mnvi nurlandran, sonsuz nur sahibi Allah), Mdbbirini (Elmi il hr eyin aqibtini hat edib ona gr hikmtl i grn Allah), Saniini(Snt sri olaraq meydana gtirn Allah), o nurlu ulduzlar ahid gstrrk tantdrr. Tsbihatla, Allahn qsursuz v hr baxmdan ksiksiz olduunu bildirmkl sevdirir, prsti etdirir. Hm msln, nec ki bir kitab olsa: Bir strind bir kitab inc yazlm v hrbir klmsind inc qlml bir Quran sursi yazlm. ox inc mnal v btn msllri birbirini dorulayr v yazarn, mllifini fvqlad mhartli v iqtidarl gstrn qrib bir kitab, bhsiz, gndz kimi yazan ve trtib edni mkmmlliyi il, hnrlriyl bildirir, tantdrr. Maallah, barkallah cmllriyl tqdir etdirir. Elc d, byk kitab olan bu kainat, birtk shifsi olan yerznd v birtk formas olan baharda, yz min mxtlif kitablar hkmndki yz min bitki v heyvan nvlrini brabr, birbiri iind, yanlsz, xtasz, qartrmayaraq, amayaraq, mkmml, mntzm v bzn aac kimi bir klimd bir qsidni v kirdk kimi bir nqtd bir kitabn tamam bir mndricatn yazan bir qlm ildiyini gzmzl grdymz bu nhaytsiz mnal v hr klmsind oxlu hikmtlr olan bu kitab mnal kainat v byk bir Quran kimi drin mnalar ifad edn bu kainat, sz gedn misaldak kitabdan n drcd byk v mkmml v mnal ise, o drcd sizin oxuduunuz tbit elmi v mktbd srf znzn baladnz oxuma v yazma bilgisi geni miqyaslaryla v uzaqgrn gzlriyl bu kainat kitabnn Nqqan,

Katibini hdsiz kamallqlaryla tantdrr, Allahu kbr cmlsiyl bildirir, Sbhnallah taqdisiyle trif edr, lhamdlillh snalaryla sevdirir. Belc, bu fnnlr nisbtn, yzlrl fnndn hr bir fnn, geni miqyas, xsusi aynas, uzaqgrn gz v ibrtli nzriyl bu kainatn Xaliq-i Zlcllini smasyla bildirir, siftlrini, fziltlrini tantdrr. Belc, bu mhtm v parlaq bir birlik dlili olan zikr ediln dlili ders vermk n, hr byan Mcz olan Quran oxlu tkrarla, n ox

Xalqas smvti v`l ard. (Gylri v Yeri yaradan Allahdr. A`raf:54, b`am:1,73) Rabbs smvti v`l ard.(Gylrin v Yerin Rabbi Allahdr.Ra`d:16, sra:102, Khf:14)

Aytlriyl Xaliqimizi biz tantdrr, dey o mktbli gnclr cavab verdim. Onlar da dediklrimi qbul edib tsdiq edrk "Hdsiz kr olsun Rabbimiz ki, tam mqdds v hqiqi bir drs aldq. Allah sndn raz olsun" dedilr. Mn d dedim: nsan minlrl frqli aclara mbtla v minlrl lzzt nvlriyl hzz alan bir canl man v ox acizliyiyl brabr hdsiz maddi v mnvi dmanlar v sonsuz fqirliyi il brabr hdsiz zahiri ve daxili ehtiyaclar olan v durmadan sonun glmsi v ayrlq illlrini yeyn bir biar mxluq ikn, birdn iman v ibadtlrl bel bir Sonsuz heybt v byklk sahibi bir padah olan Allahn mrin girib btn dmnlrin qar bir gvnm mrkzi v btn ehtiyaclarn qarlayacaq bir yardm istm nqtsi taparaq, hrks mnsub olduu fndisinin rfiyl, rtbsiyl fxr etdiyi kimi, o da bucr sonsuz Qadir v Rahim bir Padaha iman il gvns v ibadtl hizmtin girs v clin edam elann z haqqnda rsmi vsiqy evirs n qdr mmnun v minntdar v n qdr kr etmkl iftixar ed bilr, ln. O mktbli gnclr dediyim kimi, blal mhbuslara da tkrar edib deyirm: Onu tanyan v itat edn, zindanda da olsa bxtiyardr. Onu unudan, saraylarda da olsa zindandadr, bdbxtdr. Htta bir bxtiyar mzlum, edam olunarkn bdbxt zalimlr demi: "Mn edam olmuram, blk srbst buraxlaraq sadt gedirm. Lakin, mn d sizi bdi edam il mhkum grdymdn sizdn tam intiqamm alram. L ilhe illllah deyrk sevinc ruhunu tslim edr.

Sbhnk l lm ln ill m allmtn innk nt`l alml hakm. (Sni hr cr nqsandan uzaq bilrik. Snin biz yrttiyindn baqa bir bilgimiz yoxdur. bhsiz ki Elmi v hikmti hr eyi hat edn Snsn.) Bqara:32

HV MNASI

ox ziz v sadiq qardalarm:

Bsmihi sbhnh. V in min y`in ill ysbbihu bihamdihi. (Allahn adyla. Onu hr cr nqsandan uzaq bilirik. He bir ey yoxdur ki, Onu trif edib, Onu tsbih etmsin. sra:44) sslm alykm v rahmtllhi v brakth bdn dimn. (Allahn slam, rahmti v brkti bd qdr daim zriniz olsun.)

Qardalarm, l ilh ill hv v qul hvllah dki hv klmsind yalnz maddi yndn bir fikri v xyali syahtd hava shifsinin oxunmasyla ani bir surtd grnn zrif bir tevhid mnasnda, iman yolunun hdsiz drc asan v vacib drcsind yngllk olduunu; irk v dlalt mslyind hdsiz drcd tin v mmkn olmayan minlrl bo szlrin olduunu mahid etdim. ox qsa bir iartl o geni v uzun mnan byan edcym. Bli, bir ovuc torpaq, yzlrl iy nvbyl qabnda saxslq edir. gr tbit, sbblr hval edils, ya o qabda kiik miqyasda yzlrl, blk iklrin say qdr mnvi manlar, fabriklr olmal v yaxud o bir para torpaqdak hrbir zrr, btn o mxtlif iklri, mxtlif xsusiyytlriyl v qurulularyla dzltmy, sanki br ilah kimi hdsiz bir elmi v sonsuz iqtidar, hkm olmaldr. Elc d, mr v iradnin tclli yeri olan havann, rzgarn hr bir paras v bir

nfs v drnaq qdr olan hv klimsindki havada; kiicik ldki zrrd, btn dnyada mvcud telefonlarn, teleqraflarn, radiolarn v hdsiz, mxtlif danq mrkzlri, dstk v nql edicilri olmal v o hdsiz ilri brabr v bir anda ed bilmli, v yaxud o hvdki havann, blk havann nsrnn hrbir parasnn hrbir zrrsi, btn telefonular v mxtlif mumi teleqraflar v radio il dananlar qdr mnvi xsiyytlri v qabiliyytlri olsun v onlarn mumi dillrini bilsin v eyni zamanda baqa zrrlr d bildirsin, yaysn. nk, z almas il o vziyyt qismn grnr ki, havann btn hisslrind o qabiliyyt var. Belc, kfr edn, maddi v tbitilrin mslklrind bir yararsz nzriyy deyil, htta zrrlr ddinc bo szlr v szlrindki sbatszlq v tinliklr akarcasna grnr. gr Sonsuz byklk sahibi v hr eyi sntl yaradan Allahdan bilins, hava btn zrrlriyl onun mrin durar. Birtk zrrnin davaml birc vzifsi qdr asan, hdsiz btn vziflrini Xaliqinin izniyl v qvvtiyl v Xaliqin mrin boyun ymk, Ona gvnmkl v Sanii, hr eyi sntkarcasna yaradan Allahn qdrt tcllisi il bir anda imk srtind hv tlffz v havann dalalanmas rahatlqla ml glir. Yni, qdrt qlminin hdsiz heyrtlndirici v mntzm yazlarna bir shif olur v zrrlri, o qlmin uclar v zrrlrin vziflri d Qdr qlminin nqtlri olur. Birtk zrrnin hrkti drcsind rahat ilyir. Belc mn l ilh ill hv v qul hvllah dki fikrn syahtimd hava almini tamaa v o nsrn shifsini oxuyarkn, bu qsa hqiqti tam akar v tfsilatl mahid etdim v hvnin klmsind, havasnda bel parlaq bir dlil v bir Vahidlik parlts olduu kimi, mnasnda v iartind ox nurlu bir hadiyyt cilvsini v ox qvvtli Allahn bir olduunu isbatlayan dlil v hv nin gizli v dqiq iarti hans zata baxr iarsin v bir tyin edici iarnin o dlild olmas ndirki, hm mcz kitab Quran hm zikir hli tevhidin anlatld yerd bu mqdds klmni ox tkrar edrlr dey ksinlikl bilmi oldum.