Karpal Tnel Sendromu Ve Anksiyete likisi Ve Bunun Uyku Bozukluklar zerine Etkisi

Ali rfan GL1, Recep ALP2, etiner ZCAN3, Ylmaz PALANC

1 2 4

Kafkas niversitesi Tp Fakltesi Psikiyatri Anabilim Dal Kafkas niversitesi Tp Fakltesi Noroloji Anabilim Dal 3 Harran niversitaesi Tp Fakltesi Psikiyatri Anabilim Dal 4 Kafkas niversitesi Tp Fakltesi Halk Sal Anabilim Dal zet Ama:Bu almada Karpal Tnel Sendromu olan bir grup hastada, Karpal Tnel Sendromu ile anksiyete ilikisini ve bunun uyku bozukluklar zerine etkisini aratrmay amaladk. Yntem: Karpal Tnel Sendromu tans konulmu 62 hasta almaya alnd.Hastalara Beck Anksiyete Envanteri,Hamilton Anksiyete Deerlendirme lei, Epworth Uykululuk lei uyguland. Bulgular:Karpal Tnel Sendromlu hastalarn Beck Anksiyete Envanterinden aldklar puanlar(mean:24,2419) genel ortalamadan yksekti.Hamilton Anksiyete Deerlendirme leinin somatik anksiyeteyi sorgulayan maddelerinden aldklar puanlar(mean:16,7903),psiik anksiyeteyi sorgulayan maddelerden aldklar puanlardan (mean:9,0484) yksekti.Epworth Uykululuk leinden 9 hasta(%14,5) 'gnii artm uykululuk' iin anlaml puan ald.Bu grupta Hamilton Anksiyete Deerlendirme leinin somatik ve psiik anksiyete puanlar yksekti ,fakat psiik anksiyete puanlar istatistiksel olarak anlaml dzeyde yksekti. Sonu:Karpal Tnel Sendromu olan hastalarda anksiyete dzeyi yksek oranlarda bulunmutur.Ayrca uyku bozukluu bunlarla ilikili grnmektedir.Bu,hastalarn tedavisinde,gznnde bulundurulmaldr. Anahtar Szckler: Karpal Tnel Sendromu, Psikolojik Bozukluklar, Anksiyete, Uyku Bozukluu. Correlation of Carpal Tunnel Syndrome and Anxiety and Impact on Sleep Disturbances. Summary Objective:We aims to research correlation between Carpal Tunnel Syndrome and Anxiety and impact on sleep disturbances in a grup patient with Carpal Tunnel Syndrome. Method:Sixty two patient with diagnosed Carpal Tunnel Syndrome were recruited in this study.Patients were applied Beck Anxiety Inventory,Hamilton Anxiety Rating Scale,and Epworth Sleepiness Scale. Results:Patients with Carpal Tunnel Syndrome took scores from Beck Anxiety Inventory higher than general mean.They took scores somatic anxiety items (mean:16,79) higher than psychic anxiety items (9,04) of Hamilton Anxiety Rating Scale.Nine (%14,5) patients took scores significant for 'increased daytime sleepiness' from Epworth Sleepiness Scale,somatic and psychic anxiety items scores increase in this grup,but psychic anxiety scores statistically significant increased. Conclusion:Patients with Carpal Tunnel Syndrome were found anxiety level high rates.Furthermore sleep disturbance seems related with these.This,must have been considered,on treatment of patients. Key Words: Carpal Tunnel Syndrome , Psychologic Disorders,Anxiety,Sleep Disturbance.

Giri Bu alma Karpal Tnel Sendromu(KTS) ile anksiyetenin birlikteliini ve bunun gndz uykululuu zerine etkisini aratrdmz betimleyici(deskriptif) bir almadr. KTS st ekstremitenin basn nropatilerinden en yaygnlarndan biridir.KTS btn tuzak nropatilerinin yaklak %90'dr.KTS bilekte karpal tnel iinde median sinirin-tuzaa skmasna baldr(1). KTS'nin etyolojisi multifaktorieldir (2), fakat vakalarn ou idiopatiktir (3). KTS'nin iki farkl tipi vardr;akut ve kronik.Akut form greceli olarak az yaygndr ve karpal tnel iinde basncn ani ve srekli artna baldr.Bu ok yaygn olarak ,1854'te Sir James Paget'nin tanmlad radius kr ile ilgilidir.Ayn zamanda yanklar,koaglopati,lokal

enfeksiyonlar ve injeksiyonlarla ilgilidir.Kronik form ok daha yaygndr ve

da

semptomlar aylardan yllara devam edebilir.Yinede vakalarn sadece %50'de nedenler belirlenebilir(1). KTS'nin patogenezi tam olarak ak deildir.Birka teori ,semptomlar ve bozulmu sinir iletimini aklamak iin ortaya konulmutur.Bunlardan en popler olanlar mekanik bas,mikrovaskler yetmezlik,ve titreim teorileridir. KTS'nin semptomlar hastaln iddetine bal olarak deimektedir.Hastalarn ou parasteziyi median duysal sinir innervasyon alannda belirtmilerdir(4). Prospektif bir almada, 110 hastalk bir seride psikolojik bozukuun, KTS'de semptomlar, hastann kendi bildirimine dayal yetersizlik,ve cerrahi sonular zerine etkisi artrld.Hastalarn bildirdii

Harran niversitesi Tp Fakltesi Dergisi 2008;5(3):16-20

16

semptom iddeti ve yetersizlik Boston KTS lei ve hasta muayenesi kullanlarak deerlendirildi. Psikolojik sknt Hastane Anksiyete ve Depresyon lei kullanlarak deerlendirildi. Psikolojik bozukluk ve preoperatif semptom ve yetersizlikler arasnda kayda deer bir iliki vard (5). 72 yanda kronik depresyonlu bir erkek hastada bilateral ulnar, median ve peroneal sinir palsileri geliti.Kronik depresyon burada basn nropatileri iin ,uzam hareketsizlik ve baz postrlere bal yatknlk oluturmutur (6). Elektrodiagnostik olarak dorulanan diopatik KTS iin hasta memnuniyetsizlii ve yetersizlik algs;karpal tnel serbestletirmesinden sonra, ncelikle depresyon ve etkisiz baa kma becerileri ve daha az derecede ilerlemi sinir hasarnn klinik ve elektrofizyolojik kant ile ngrlebilir(7). Tek, yaygn, ayr el problemine sahip 235 hasta The Disabilities of the Arm,Shoulder and Hand (DASH) Anketini,nrotisizmi deerlendirmek iin Eysenck Personality Questinnaire-Revised (EPQR),depresif semptomlar deerlendirmek iin Center for Epidemiologic Studies-Depression (CES-D) lei ve Pain Anxiety Symptoms Scale (PASS) doldurdu. 45 hasta KTS'ye sahipti, 44 hasta De Quervain Tenosinoviti,48 hasta lateral dirsek arsna,ve 71 hasta tek tetik parmaa sahipti. Ek olarak 27 hasta distal radius krnn cerrahi olmayan tedavisinden sonra 6 hafta deerlendirildi.Psikososyal faktrler ve DASH skorlar arasndaki iliki saptand,DASH skoru ve depresyon arasnda,btn tanlar iin nemli pozitif iliki belirlendi (8). KTS'nin tansnda yardmc olan birka test tanmlanmtr.Bunlar Tinel areti, Phalen Testi, Tenar Atrofi, Katz El Diagram, Kare-Bilek areti,Gerilmi Median Sinir Stres Testi, Basn Provakasyon Testi, Turnike Testidir(9). KTS'nin tedavisinde birka seenek vardr,ve bunlar geni olarak cerrahi ve noncerrahi olarak snflandrlabilir.Hafif ve orta KTS'li hastalarda noncerrahi metodlar etkilidir,bunlar kas gszl ve atrofisi olmayan,denervasyon olmayan ve sinir iletim almalarnda sadece hafif bir anormallii olan hastalarda gereklidir.KTS'li gebe kadnlar nadiren cerrahi tedavi gerektirir(1). Materyal Ve Metod almamz Karpal Tnel Sendromlu hastalarda genel anksiyete,somatik anksiyete,psiik anksiyete dzeyi ve bunlarn gndz uykululuu ile ilikisini aratran betimleyici (deskriptif) bir almadr.almamz 2007-2008 yllar arasnda

Kafkas . TIP FAK. Nroloji polikliniine ardk olarak bavuran hastalarda,izin alnarak yapld.Dlama kriterleri olarak kronik sistemik hastalklar ve alkol bamll kullanlmtr. Nroloji polikliniine bavuran toplam 62 ardk hastaya, nce Karpal Tnel Sendromu (KTS) klinik tan kriterlerine gre ,tan konuldu.Daha sonra bu hastalara Stevens'in nermi olduu elektrofizyolojik tan kriterlerinin (10), hastanemiz Nroloji Klinii nrofizyoloji laboratuarnn modifikasyonuna gre elektrofizyolojik olarak tan konuldu. Klinik ve elektrofizyolojik olarak KTS tans konulan hastalara psikiyatri polikliniinde, yzyze grme ile Beck Anksiyete Envanteri,Hamilton Anksiyete Deerlendirme lei ve Epworth Uykululuk lei uyguland. lm Aralar:Hastalara lkemiz iin geerlik ve gvenirlik testleri yaplm aralar olan Beck Anksiyete Envanteri,Hamilton Anksiyete Derecelendirme lei ve Epworth Uykululuk lei verilmitir. Beck Anksiyete Envanteri (BAE):21 Maddeden oluan kendini deerlendirme leidir.Her madde 0-3 arasnda puanlanmaktadr.En yksek puan 63 'dr.Kiinin son 7 gn iinde yaad kayg belirtilerinin sklln belirlemeyi hedefler.Faktr analizi sonular subjektif ve somatik kayg olmak zere iki alt boyut ierdiini gstermitir(11). Hamilton Anksiyete Deerlendirme lei (HAM-A): Hem ruhsal, hem bedensel belirtileri sorgulayan toplam 14 soru iermektedir.Beli Likert tipi lm salamaktadr.Son 72 saat iindeki anksiyete dzeyini deerlendirmek zere kullanlr.Her maddenin puan 0-4 arasnda,lein toplam puan ise 0-56 arasnda deimektedir(12). Epworth Uykululuk lei: Basit ve zbildirime dayal bir lektir.Bireyin genel uykululuk dzeyini sorgular.Sekiz farkl gnlk yaam durumunda uykuya dalma ya da uyuklama ansn deerlendirmeyi amalar.Erikinlerde genel uykululuk dzeyini deerlendirmede uygulamas basit ,kolay anlalr,geerlilii ve gvenirlii kantlanm 8 maddelik bir lektir(13). statistksel Analiz: Analizlerde SPSS 10.0 program kullanlmtr.Beck Anksiyete Envanteri puanlarnn ortalamalarna baklmtr.HAM-A'nin somatik ve psiik anksiyete puanlar ayr ayr hesaplanmtr.Epworth Uykululuk lei Puanlarnn frekans dalmna baklmtr.Independent Sampels Test ile Epworth

Harran niversitesi Tp Fakltesi Dergisi 2008;5(3):16-20

17

Uykululuk lei (+) ve (-) olan gruplarn HAMA'nn somatik ve psiik anksiyete puanlar karlatrlmtr. Bulgular Karpal Tnel Sendromlu hastalarn demografik zellikleri Tablo 1'de verilmitir. Hastalarn Beck Anksiyete Envanterinden aldklar puanlara bakldnda;alnan puanlarn ortalamasnn (Mean:24,24) olduka yksek olduu gzlendi.(Tablo 2) Hastalarn Hamilton Anksiyete Derecelendirme leinden aldklar puanlara bakldnda; zellikle somatik anksiyeteyi sorgulayan 4,7,8,9,10,11,12,13,14 'nc maddelerin (Mean:16,79) psiik anksiyeteyi sorgulayan 1,2,3,5,6'nc maddelerin puanlarndan Tablo 1. Demografik zellikler. Cinsiyet Ya gruplar 25-30 31-45 46 ve st Medeni durum Evli Bekar Eitim Okuryazar lkokul Ortaokul Lise niversite Total Aldklar puanlarn ortalamas. Beck Anks.Env. N Minimum BECKPUAN 62 1,00 15 29 5 10 3 62 24.2 46.8 8.1 16.1 4.8 100,0 59 3 95.2 4.8 9 27 26 14.5 43.5 42.0 Erkek Kadn Say 7 55 % 11,3 88.7

(Mean:9,05) daha yksek olduu gzlendi (Tablo 3). Epworth uykululuk leinden aldklar sonulara bakldnda 9 hastann (%14,5),"gnii artm uykululuk" iin anlaml kabul edilen 10 ve zeri puan aldklar gzlendi (Tablo 4). Epworth uykululuk testinden 10 ve zeri puan alan hastalarn Hamilton Anksiyete lei nden aldklar somatik ve psiik anksiyete puanlar deerlendirildiinde;hem somatik anksiyete hem de psiik anksiyete puanlar yksek bulunmutur. Ancak istatistiksel olarak psiik anksiyete puanlar anlaml kmtr (Tablo 5).

Tablo:2:Karpal Tnel Sendromlu hastalarn Beck Anksiyete Envanterinden

Maximum 48,00 Mean Std. Deviation 24,24 11,40

Tablo:3:Karpal Tnel Sendromlu hastalarn Hamilton Anksiyete Derecelendirme

leinden aldklar somatik ve psiik anksiyete puanlarnn ortalamas. HAM LTON ANKS. N Minimum Maximum Mean Std. Deviation H.SOMATIK 62 3,00 27,00 16,79 5,65 HAM.PS K 62 ,00 16,00 9,05 3,59

Tablo:4:Karpal Tnel Sendromlu hastalarn Epworth Uykululuk leinden

Aldklar puanlarn frekans dalm. Epworth Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Uykululuk 0-9 53 85,5 85,5 85,5 10 ve zeri 9 14,5 14,5 100,0 Total 62 100,0 100,0 Harran niversitesi Tp Fakltesi Dergisi 2008;5(3):16-20

18

Tablo:5:Karpal Tnel Sendromlu hastalarda, Epworth Uykululuk lei (+) Ve (-) olanlarda HAM-A'nin Somatik ve Psiik puanlarnn karlatrlmas. EPWORTH N Mean Std. Deviation P deeri UYKULULUK HAM ANKS. SOMATIK 0-9 aras 53 16,26 5,69 10 ve zeri 9 19,89 4,40 >0,05 HAM. ANKS.PS K 0-9 aras 53 8,53 3,50 10 ve zeri 9 12,11 2,57 <0,05 Independent Samples Test Tartma Karpal Tnel Sendromu ile psikolojik bozukluklar,zellikle depresyon ve anksiyete arasnda nemli bir iliki vardr(5). Kronik muskuloskeletal ars olan iilerde yaplan bir aratrmada ,hastalarn %17,8'i Anksiyete Bozukluu iin,DSM-4'e gre son tan kriterlerini karlamaktayd (14). almamzda Karpal Tnel Sendromlu hastalara Beck Anksiyete Envanteri,ve Hamilton Anksiyete Deerlendirme lei uyguland ve hastalarda hem Beck Anksiyete Envanteri Puanlar (ort:24.2419),hem de Hamilton Anksiyete Deerlndirme lei ;Somatik Anksiyete puanlar (ort:16,7903) ve Psiik Anksiyete puanlar (ort:9,0484) yksek bulunmutur.Bu sonulardan da anlalaca zere Karpal Tnel Sendromu ile anksiyete belirtilerinin birliktelii olduka yksek oranlarda grlmektedir. Karpal Tnel Sendromu olan hastalar sklkla,gece ,etkilenmi olan parmaklarn ve elin ar ve uyuukluuna bal uyanrlar.Bu hastalar zayf uyku kalitesinden ,blnm uykudan ve gndz uykululuktan daha ok yaknrlar(15). Bizim almamzda da Karpal Tnel Sendromu olan hastalara Epworth Uykululuk lei uyguland ve hastalarn %14,5'de artm gndz uykululuu iin anlaml kabul edilen 10 ve zeri puan elde edildi. Yksek anksiyete dzeyine bal olarak da hastalarda uyku bozukluklar grlebilmektedir. Epworth Uykululuk lei(+), yani 10 ve zerinde olan hastalarda Hamilton Ansiyete Deerlendirme leinin hem psiik anksiyete,hm de somatik anksiyete puanlar almamzda yksek bulunmutur. Karpal Tnel Sendromu olan hastalarda hem anksiyete dzeyinin yksek olmas,hem de gndz uykululuk dzeyinin yksek olmas bu hastalarn tedavisinde bunlarn da gznnde bulundurulmas gerektiini gstermektedir.Dolays ile hastalarn tedavisine anksiyolitik ve antidepresan ilalarn eklenmesi, iyilemelerinde olduka faydal olacan akla getirmektedir. Sonu Karpal Tnel Sendromu gibi kronik hastalklarda, elik eden anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik bozukluklarn hastalarn yaam kalitesini bozduu, tedaviye cevab,ve hastalarn tedavi memnuniyetini olumsuz ynde etkiledii gz nnde bulundrulmaldr. Bu nedenle elik eden psikiyatrik bozukluklar erken tannmal ve bunlara ynelik nlemler alnmaldr. Kaynaklar 1-Somaiah Aroori,Roy AJ Spence.Carpal Tunnel Syndrome:Ulster Med J.2008 January:77(1):6172). 2-Cranford CS,Ho JY,Kalainou DM,Hortigan BJ.Carpal tunnel syndrome:J Am Acad Orthop.Surg.2007 Sep;15(9):537-48. 3-Preston DC,Shaprio BE.Median Neuropathy.Electromiogrphy and Neurpmuscular Disorders Clinical Electrophisiologic Correlation.Boston:ButterworthHeinemann,1998;235-64. 4-Werner RA,Andory M.Clin Neurophysiol. Carpal tunnel syndrome:pathophisiology and clinical neurophisiology:2002 Sep;113(9):1373-81 5-Hobby JL,Venkatesh R,Motkur P.The effect of psychological disturbance on symptoms,selfreported disbility and surgical outcome in carpal tunnel syndrome.J Bone Joint Surg Br.2005Feb;87(2):196-200. 6-Riley TL,Pleet AB,Stewart CR.Multiple entrapment neuropathies in depression.J Clin Psychiathry.1980 Jun;41(6):214-5. 7-Lozano Calderon SA,Paiva A,Ring D.Patient satisfaction after open carpal tunnel release correlates with depression.J Hand Surg(Am).2008 Mar;33(3):303-7. 8-Ring D,Kadzielski J,Fabian L,Zurakowski D,Malhotra LR,Jupiter JB.Self-reported upper extremity health status correlates with

Harran niversitesi Tp Fakltesi Dergisi 2008;5(3):16-20

19

depression.J Bone Joint Surg Am.2006 Sep;88(9):1983-8 9-American Association of Electrodiagnostic Medicine,American Academy of Nrology,American Academy of Phisysical Medicine and Rehabilitation.Practice parameter for electrodiagnostic studies in carpal tunnel syndrome:Muscle Nerve 1993;16:1390-91 10-Stevens JC.AAEM Minimonograf=26:The electrodiagnosis of carpal tunnel syndrome.American Association of Electrodiagnostic Medicine.Muscle and Nerve.1997 Dec;20(12):1477-148 11-Ulusoy M,Sahin NH,Erkmen H.Turkish Version of The Beck Anxiety Inventory Psychometric Properties.J Cogn Psychother.Int Q.1998;12:163-172. 12-Yazc MK, Demir B, Tanrverdi N, Karaaaolu E,Yola P:Hamilton Anxiety Rating Scale,deerlendiriciler aras gvenirlik ve geerlik almas.Turkish J of Psychiatry 1998;9:114-117. 13-Izci B,Ardic S,Firat H,Sahin A,Altinors M,Karacan I.Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale.Sleep Breath.2008 May;12(2):161-8. 14-Asmundson GJ,Jacobson SJ,Allerdings MD,Norton GR.Social phobia in disabled workers with chronic musculoskeletal pain:Behav Res Ther.1996 Nov-Dec;34(11-12):939-43. 15-Lehtinen I,Kirjavainen T,Hurme M,Lauerma H,Martikainen K,Rauhala E.Sleep- related disorders in carpal tunnel syndrome:Acta Neurol Scand.1996 May;93(5):360-5

Harran niversitesi Tp Fakltesi Dergisi 2008;5(3):16-20

20