Harita ve Kadastro Mhendisllii

28

Yukarda verilen izgisel grafiklerden u sonular karlabilir: * Standart hatalarn byk olmas nedeniyle Trkiye'de tanmaz deerlerinde bir istikrar ol mad sylenebilir. * Standart hatann yksek olmas yl iinde kiisel sebeplerle tanmaz birim fiyatlarnn speklasyona ak olmas ve insanlarn tketim ihtiyalarn yln belli tarihlerinde yap masndan kaynaklanmaktadr. Yani; Trkiye'de tanmaz alm-satmlarn Ocak-Nisan ara snda younlat, bu yzden fiyat artlarnn bu dneme rastlad grlmtr. Bu da yl iinde eit dalm olmadn gstererek, standart hatann yksek kmasna neden ol maktadr. * 5 Nisan 1994 hkmet kaarlarndan sonra deerlerde lineer art yada azal meydana gel mitir. Alnan bu kararlar tanmaz almlarnda ve ekonomide istikrar yaratmamaktadr. Bu radikal ekonomik nlemlerin anlk olduu, sreenlik gstermedii sonucu kabilir. * Matematiksel olarak incelendiinde dolar - mark - altn deerlerinin artnn ayn is tikrarda olduu (regresyon erisi denklemlerinin nde de 3. dereceden ktntr) g rlmtr. * Altn ye Dviz art genelde ayn oranda, standart sapmalar ayndr. Bu da dviz ve al tnn istikrarl bir yapsnn olduunu gsterebilir. Tanmaz mallardaki deiim ise daha ok duygusal etkenlerden kaynaklanmaktar. * 1991 genel seimlerinden sonra Trkiye'de tanmaz mallar, dviz ve altndaki art oran hzlanmtr. * 1987-1992 arasnda fiyatlarn istikrar gsterdii, 1992'den sonra istatistik bilimde histogram J erisi gsteren bir seyri izledii, bu erinin retimde olumlu olarak bilinmesine karn; tanmaz fiyatlar iin olumsuz bir nitelik gsterdii sylenebilir. Konut fiyatlar her ne kadar J erisine uysalar bile reel anlamda ortalama artlarn yle olmad, dt sylenebilir (Grafik 1'de grlmektedir). * stanbul nfusunun hzl artmasnn da (an nfus basks) J erisinin oluumunda etkili olduu sylenebilir/ 5. Sonu * zellikle 1994 ylndan sonra devletin tahvillerle borlanmas artmtr. * Devlet tahvilleri vergi kapsam dndadr. Ekonomide retici kesim deil, rantiye kesimi hakimdir. Bu nedenle neyin getirii yksek ise para o tarafa doru dnmektedir. Bu da di namik bir parann olduunu gstermektedir. * zelikle 1994 ylndan sonra devlet tahvillerindeki getirinin yksek ve vergi kapsam d nda olmas, ayrca devlet tahvilinde tanmazdakinin aksine kullanmdan doan yp ranma paynn bulunmamas sonucu tanmazlara talep azalm, buna bal olarak da dier ekonomik faktrler karsnda reel olarak deer yitirmitir. * Trkiye'nin ekonomisi istikrara kavumadan bir tanmaz mal piyasas oluturmann ol duka g olduu sylenebilir. Bu konuda belli bir yere gelmi lkelerle karlatrldnda almamz gereken yolun ok uzun olduu sylenebilir (Ayrntl bilgi iin Prof. dr. W. Seele'nin almas nerilir). . . * Dzenli ekonomik koullan yaratmaya alrken tanmazlarn deerlendirilmesinin yasal 29

sreleri tamamlanmaldr. * stanbul'da tanmaz mal karlklaryla ilgili dzenli tutulmu hemen hemen hi bir do kman bulunamamtr. Yalnzca gazetelerde dank biimde baz deerlere rastlanmtr. * Tanmaz mallara ilikin dzenli arivlerin tutulmas ileriye dnk kestirmlerin yaplmas asndan byk kolaylklar salayacaktr. Bylece tanmaz alm-satm, ver gilendirmedeki ar sapmalar azaltlabilecektir. * Eer nesnel llere gre tanmaz karlklar belirlenirse; regresyon erisi kullanlarak gelecee dnk tanmaz karlklarnn ne olaca hakknda kestirimler yapmak ola nakldr. Bundan yararlanarak da dzenli ve adil vergi alnabilecei, gvenilir bir ta nmaz piyasasnn oluturulabilecei karsamas yaplabilir. * lke koullarna uygun tanmaz deerlemesine ilikin bir formlasyon tasarlanrken yu karda sz edilen parametrelerin etkileri gznne alnmaldr. EK: 1
10CLS 20INPUT "Nokta Sayisi: N"; n 30 INPUT "Kacinci Dereceye Kadar?"; D: e - D 40 DIM x(n. D + 1), y(n), xt(D + 1, n), h(D + 1, D + 1), z(D + 1), c(D + 1, D + 1), kats(D + 1), SH(D) 50 DATA 60 DATA 70 'x,xt,y Matrislerin oluumu 80FORi=lTOn 90 x(i. 1) = 1: READ x(i, 2): a = x(i, 2) 100 F)R j = 2 TO D UOx(i,j+l) = a A j 120 NEJCTj 130 NEXT i 140 FOR i = 1 TO n 150 READ y(i) 160 NEXT i 170 RESTORE 60 180 PRINT: PRINT 190FORi = 1 TO n 200 FOR j = 1 TO D + 1 210xt(j, i) = x(i,j) 220NEXTj 230NEXTi 240 'x,xt,y matrisleri olutur 250 PRINT 260' H=(xt*x) matrislerinin oluumu: 2 7 0 F O R i= lT O D + l 280 FOR j = 1 TO D + 1 290FORk=lTOn 300 h(i. j) = h(i, j) + xt(i, k) * x(k, j) 310NEXTk 320 NEXT j 33ONEXTi

30

340 'z=(xt*y) matrisinin oluumu: 350 FOR i = 1 TO D + 1 360 FOR k = 1 TO n 370 z(i) = z() + .\t(i, k) * y(k) 380NEXTk 390 NEXT i 400 'z=(.\t*y) matrisi olutur 410FORi=lTOD+l:c(i, i)=l:NEJCTi . 4 2 0 F O Rk = lT O D + l 430g = h(k,k) 440IFgoOTHEN510 450FORu = k+lTOD+l 460g=h(u,k) 470 IF g o 0 THEN 500 480 NEJCT u 490 PRINT "h(ij) Matrisi stngulerdir.": STOP 500 FOR m = 1 TO D + 1: SWAP h(k, m), h(u, m): SWAP c(k, m), c(u, m): NEJCT m 510FORI=1TOD+1 520h(k,l) = h(k,l)/g 540 NEJCT 1 550 FOR j = 1 TO D + 1 560 w = h(j, k) 570 IF j = k THEN 620 580 FOR I = 1 TO D + 1 59Oh(j,l) = h(j,l)-vv*h(k,l) 61ONEXT1 620 NEXT j 630NEXTk 640 'a=iv((.\t*.\)*z(i)) matrisi-denkleminin katsayilari 650 FOR i = 1 TO D + 1 6 6 0 F O Rk = lT O D + l
670 kats() = kats(i) + c(i, k) * z(k) 600c(j, l)=c(j, l)-w*c(k,l)
530 c(k, l) = c(k. l ) / g

680 NEXT k 690NEXTi 700 PRINT: PRJNT: PRINT D; "dereceden polinomun katsayilari:": PRINT: PRINT 710 FOR i = 1 TO D + 1: PRINT "a"; i -1; "="; USING "####.####"; kats(i): NEXT i 720 PRINT: PRINT: PRINT 730 PRINT "(.x)"; TAB(.l8);" gzlem (y)"; TAB(33); "trend (y*)"; TB(50); "kalin (y*-y)"; TAB(67); 740 PRINT "---"; TAB(18); "----------- "; TAB(33); " -------- "; TAB(50); "------------- "; : PRINT
TARf(S7V "-.-_.."
i t\Mj\\J I fy MMM

"(y*-y)A2"

750FORl=lTOn 760FO Ri=ITO D+l 770 td = td + kats(i) * (x(l, 2)A (i -1)) 780 NEXT i 790 PRINT x(I, 2); TAB(18); y(l); TAB(33); td; : PRINT TAB(50); USING "####.####"; td - y(l); : ktop = ktop + (td - y(I A 2: PRINT TAB(67); USING "###.$##"; (td - y(l))A 2: td = 0 800 NEJCT I 810 PRINT: PRINT: PRINT 820 SH(D) = SQR(ktop / n): PRINT D; ".derece regresyon erisi iin STANDART HATA="; SH(D): PRINT: PRINT ' 830 FOR i = 1 TO D + I
840 z(i) = 0: kats(i) = 0

850 FOR j - 1 TO D + 1

31

860h(i,j) = 0:c(i,j) = o 870NEXTj 880 NEXT i 890 RESTORE 50 900 td " 0: ktop = 0 910D=D-l 920EFDO0THEN80 930MU*SH(l):DRC=l 940FORi = 2TOe 950IF MU <= SH(i) THEN 970 960MU = SH(i):DRC = i 970NEXTi 980 PRINT "**************************************************": PRINT : PRINT 990 PRINT DRC; ".DERECEDEN POLINOM LE YAPILAN KESTIRIMLERDE STANDART HATA EN KUCUKTUR.": PRINT: PRINT 1000 PRINT "****************************************************" 1010 PRINT : PRINT : PRINT "POLINOM LE KESTIRIMLERDE BU EGRIYI SECNZ."

KAYNAKA 1. 2. 3. 4. 5. 6. ALAR, A., 1995-1996 Tanmaz Deerlemesi Ders Notlan, Yldz Teknik niversitesi, istanbul Milliyet Gazetesi Arivi PAKDEMRL, E. Ekonomimizin Saysal Grnm, 1923'den Gnmze, Milliyet Yaynlan, 1995, s tanbul. SEELE, W., "mar Sorunlan ve Arazi Kullanm" Konferanslar, TMMOB, HKMO stanbul ubesi Yayn, 1994, stanbul. SEZGNMAN, ., Olaslk Teori ve Problemleri, 1995, Eitim yaynlan A. TC Ziraat Bankas Menkul Kymetler mdrl 1995 Ekonomik Raporlar, stanbul, 1995.

32

karayolfarnda uygulanan aplikasyon yntemleri

Metin KKOLU

1.GR Karayollar Genel Mdrl 1949 ylnda lkemiz yollarnn daha planl bir biimde projelendirilmesi, yapm ve bakm iin kurulmutur. Bu tarihten sonra bu hizmetlerin verilebilmesi iin lke sathnda 17 blge mdrl ile tekilatlanmtr. Bugn lkemizde yaklak 60.000 km'lik devlet ve il yolu ile yapmlar biten ve devam eden 1700 Km civarnda otoyol mevcuttur. Kurulu yllarnda lkenin heryerinde ulam salamay hedefleyen ve bu hedefine ulaan karayollar gnmzde mevcut yollarn uluslararas standartlara ykseltmeye almaktadr. Bunun yannda yeni otoyol ve kprleri hizmete sokarak otoyol an geniletme abas ierisindedir. Karayollarnda greve balayan mhendisler Karayolu Mhendislik Kursu ad altnda uzun sreli bir kursa ve hizmet ii dier kurslara tabi tutularak kendi mesleklerinin yannda birer karayolu Mhendisi olmalar hedeflenmektedir. Karayollarnda greve yapan harita mhendisleri etd ve proje kamulatrma ve yapm servislerinde almalarn srdrmektedirler. Bir karayolunun veya otoyolun trafie alabilmesi iin iki safhadan oluan u aamalardan gemesi gerekir. 1) Projelendirme safhas 2) Yapm safhas Proje almalar 1/25000'lik veya 1/5000'lik haritalar zerinde toporafik, jeolojik ve dier evresel etkiler gz nne alnarak, uygun bir koridor aratrmas ile balatlr. Belirlenen bu koridorun haritalar, lke nirengilerine bal ve teknik artnamalere uygun olacak ekilde 1/ 1000 veya 1/2000 leinde yaplr. Yaplan bu haritalardan faydalanmak suretiyle yatayda ve deyde istenilen standartlara uygun yol geometrisi belirlenir. Yatay eksen geometrik deerleri hesaplanarak hazrlanan yol projesi araziye aplike edilir. Elde edilen veriler yardmyla dey geometri tespiti, sanat yaplarnn yerleri ve tiplerinin tespiti ile yarma ve dolgu miktarlar tespit edilir. Bu ilemlerin her safhasnda araziye klp inceleme yaplmak suretiyle projeye son ekli verilir. Hazrlanan bu proje dorultusunda; a)Uygulama projeleri b)Kamulatrma haritalar

c)Jeolojik aratrma haritalar ve raporlar d)Sanat yaplan detay projeleri e)Maliyet hesaplan hazrlanr. Bu ekilde kesinletirilen yol projesi yapm iin ihaleye karlr. Yapm almalan mteahhitlik ve kontrollk hizmetleri iin uygun yerlere antiyeler kurularak yapm ilerine balanr. Aplikasyon ileri, yollarn projelendirme, yapm ve bakm ile ilgili her safhada uygulanmaktadr. Karayollarnda gelien teknolojiyle beraber, projeler verileri ve uygulanan teknikler ynnden aplikasyon yntemlerinde farkllklar olumaktadr. Burada bu yntemler teker teker ksaca anlatlacaktr. zellikle otoyollarda uygulanan Poligondan offset aplikasyonu adn verdiim yntemden daha geni bahsedilecektir. Uygulamaya ynelik ve arazide kullanlmas iin cep bilgisayan iin hazrlanan program ise rnek proje ile birlikte detayl olarak anlatlacaktr. 2. TANIMLAMALAR Bir yol projesi yatay geometri ve dey geometri olarak iki temel blme ayrlr. Yatay geometri, yolun y ve x koordinatlar ile dzlemde (Harita zerinde) projelendirilmesidir. Projelendirme srasnda kullanlan gzergah elemanlar; doru, daire, klotoid ve klotoidin zel hali olan ove'dir. Hazrlanan yol projesinin, balang kilometresinden itibaren yolun sonuna kadar olan kilometreleri hesaplanr. Daha nceden hesaplanan yatay eksen deerleri ile kilometre deerleri haritalara ilenerek, yatay eksen geometrisi belirlenir. Dey geometri, yolun dey profilde projelendirilmesidir. Aplikasyon sonucu elde edilen arazi boykesidinde (Siyah kodlar) yine proje artlarna uygun olarak belli eimlerde, yarma ve dolgu miktarlarn dengeleyecek ekilde, dere ve yol geileri ile yatay geometrideki kriterler gznne alnarak bir boykesit profili hazrlanr. Proje yapmnda kullanlan dey profil elemanlar, eimlerin sabit olduu kesimlere doru, farkl iki eim arasna proje artlarna gre yerletirilen ve ikinci dereceden bir eri olan paraboldr. Arazi bilgileri, dey geometrik deerler ve tip enkesitten faydalanmak suretiyle, ev kesim noktalar belirlenir. Yol genilikleri, ev kenarlar ve dier detaylar harialara ilenerek, projelendirme ilerine devam edilir. Hacim hesaplan ve dier projeler hazrlanarak proje tamamlanr. Bu konuda anlatlanlar, yatay eksenin aplikasyonunu kapsamaktadr. Dey geometri hesaplan ve uygulamalar bu konu dnda tutulmutur, bu nedenle burada, sadece yatay geometri elemanlar tanmlanmtr.

YATAY GEOMETR ELEMANLARI

1) DORU (ALNYMAN): ki noktay birletirilen ve erilik yarap sonsuz olan dz hat. Doru zm iin gerekli formller unlardr.

34

2) DARE (KURP): Erilik (kurp) yarap sabit olan ikinci dereceden eri. Sapma asnn 200 graddan byk olmas durumundaki kurba, sepet kurp denir. Bu durumdaki kurp; ikiye blnerek hesaplar aadaki formller yardmyla yaplr.

35

3) KLOTOD: Doru ile daireyi (kurbu) birbirine balayan, ikinci dereceden gei erisidir. Farkl yarapta iki kurbu, birbirine balayan klotoid parasna ise O ve denir. Balca klotoid elemanlar ve formller unlardr.

APLKASYON YNTEMLER Karayolannda aplikasyon ileri, nsal (Kutupsal) yntem yolu ile yaplmaktadr. Son on yldaki proje verileri; alet ve bilgisayar alanndaki gelimelere paralel olarak, teknik uygulamalarn deimesiyle birlikte, aplikasyon yntemlerinde de gelimeler olmutur. Uygulanan aplikasyon yntemlerini iki temel gruba ayrmak mmkndr. 1- Direkt aplikasyon 2- Saysal aplikasyon Uygulanan yntemler fark nedeniyle, saysal aplikasyonu da ikiye ayrmak mkn olur.

36

2a- Eksen zerinden aplikasyon 2bPoligondan aplikasyon 1. DREKT APLKASYON Bu aplikasyona, dorultu tespiti yolu ile yaplan aplikasyon da denir. Olduka zor ve zahmetli bir yntemdir. Eskiden en ok kullanlan bu aplikasyon yntemi, bugn yava yava kullanm d kalmakatadr. Devlet ve il yollarnda, yatay geometri dizaynnda, aliyman ve kurp (daire) kombinasyonlar kullanlr. Belirlenen yol gzergahnn, genellikle 1/2000 lekli eritvari haritas hazrlanr. Hazrlanan harita zerinde; toporafik bilgiler ve haritann hazrlanmasnda kullanlan poligonlar bulunur. Kullanlan poligonlar, genellikle ak poligon a eklinde olup herhangi bir sistemdeki (UTM veya Yerel sistemlerdeki) nirengilere balanmaz. Hazrlanan haritalar zerine; belirlenen yol gzergahnn sadece yol ekseni izilir. Proje zerinde, alinyman ve belirlenen kurp yarap deerleri bulunur. Aplikasyon ilemi yle yaplr.

Harita zerindeki poligon gzergah, ekildeki gibi birletirilir. Birletirilen poligon hattndan; yol ekseninini oluturan alinymanlara dikler klr veya poligon hatt alinymana kadar uzatlr. Tesbit edilen P1A, P2B, P2C ve P3D kenar uzunluklar, cetvel yardmyla harita zerinden okunur. Alet Pl'e kurulup, P2'ye 0.0000 Grad ile baklr ve 100.0000 Grad evrilerek P1A mesafesi ekilir ve A noktas aklr. Ayn ekilde B, C ve D noktalar araziye aklr. Yol eksenini olu37

turan alinymanlarn ikier noktas, bu ekilde araziye aklm olur.

Daha sonra alet, nce B noktasna kurulup A noktasna baklr ve takla attrlr. S1 noktas yaknnda ve CD dorusunun uzantsnn kesebilecei ekilde ve birbirine ok yakn (100 cm civarnda) E ve F noktalar aklr. Daha sonra alet, C noktasna kurulup D noktasna baklarak, iki dorunun kesim noktas olan S hoktas arazide tesbit edilir. Alet S noktasna kurularak 1 sapma as okunur. Tesbit edilen sapma as ve verilen kurp yarap yardm ile kurp hesaplan ile tanjant boyu ve yay boyu hesaplanr. S noktasndan, tanjant boylar ekilerek Tl ve F aklr. Ayn ilemler, birka tane daha some tespiti ve T ve F akm ile devam ettirilir. Arada kalan alinyman para boylan llr. Proje balangcndan itibaren alinymanlar ve kurp yay boylan toplanarak yola kilometre verilir. En az 20 metrede bir olacak ekilde; yol ekseni, araziye aklarak aplikasyon ilemine devam edilir. Belirlenen yol hattnn saysal olmamas nedeniyle, en az 500 metrede bir olacak ekilde hattn, kamulatrma ilemleri ve yol yapm srasnda bulunmas iin sigortalanmas gerekir. Sigortalama ilemi yle yaplr. Alet aplikasyonu yaplan some T veya F'lerden uygun olan birine kurulur. A deeri 0.0000 Grada ayarlanarak alinymann dier noktasna baklr. Genellikle dik a olacak ekilde olmakla beraber.; arazinin yapsna gre tespit edilecek uygun bir a evrilerek, sigorta talarnn gmlecei dorultu as tespit edilir. Bu dorultu zerine gmlecek ilk tan mesafesi 30-40 metre ve dier talarn aras 15 metre olacak ekilde, adet sigorta ta gmlr. Yaplan ilem, bir kroki ile tesbit edilir. stenilen sklkta ilemler tekrarlanarak sigortalama ve aplikasyon ilemleri birlikte devam ettirilir. Eksen aplikasyonu, genellikle bir-iki kilometre sonra istenilen genilikte enkesitler alnr. 38

2. SAYISAL APLKASYON Bu yntemle aplikasyon yapabilmek iin proje verilerinin tmnn saysal olmas gereklidir. Kullanlan nirengi ve poligonlarn deerleri bilinmektedir. Hazrlanan yol projesinin, yatay eksen hesab yaplmtr. Yatay eksenin karakteristik noktalarnn (Alinyman ba ve sonu, kurp balangc ve sonu, klotoid balangc ve sonu v.b.) koordinatlar ile kilometreleri proje zerinde verilmitir. Direkt aplikasyona gre daha kolay bir aplikasyon yntemidir. Bu yntemde, alinyman tespiti, some kesitirme, sapma as tespiti, tanjant ve yay boyu hesab ve yola kilometre verme gibi ilemler yoktur. Bu verilerin tamam proje zerinde mevcuttur. Direkt aplikasyon iin hazrlanan haritalardaki poligonlarn ve yol ekseninin saysal deerlerinin olmamas nedeniyle; aplike edilen yol ekseninin, kamulatrma ve yapm srasnda bulunmas iin sigortalanmas gereklidir. Bu ilem; zorluklarnn yannda zaman kaybna ve ilave masraflara neden olmaktadr. Ayrca projelendirilen yolun, yapmna 3-4 yl sonra balandnda, yaplan sigortalarn bir ounun kaybolmas szkonusudur. Saysal aplikasyonda ise yol ekseninin sigortalanmasna gerek yoktur. Genellikle lke sisteminde ( derecelik dilim koordinatlar sisteminde) hazrlanan projelerin tekrar aplikasyonu gerektiinde, eldeki nirengi ve poligonlar tamamlayarak; aplikasyon ilemi, shhatli bir ekilde yaplabilir. Saysal aplikasyonu, uygulama teknikleri asndan iki gruba ayrmak mmkndr. 2a- EKSEN ZERNDEN APLKASYON Bu yntemde; yatay eksenin karakteristik noktalarnn koordinat ve kilometreleri ile kurp ve klotoid parametre deerleri, projede verilmitir. Yol aplikasyonuna bu noktalarn akm ile balanr. Daha sonra alet, bu noktalara srasyla kurularak istenilen aralkta yol aplikasyonu yaplr. Bir-iki kilometre aplikasyonu yaplan yolun daha sonra enkesitleri alnarak aplikasyona devam edilir. Bu yntemle aplikasyon yapmann zorluklarn yle sralayabiliriz. 1- Aplikasyona balanan poligondan aklacak karakteristik noktann shhatli grlememesi durumunda, nokta istenilen hassasiyette (1.5 cm) aklmaz. 2- aklacak noktalar, aklmas ve daha sonra alet kurulmas mmkn olmayan yerlere (yol ortas, dere ii, ev ortas, allk v.b) gelebilir. 3- Karakteristik noktalarn akmndan sonra; alet bu noktalara kurulaca iin ok byk zaman kayplarna neden olacaktr. 4- Eksen zerinden aplikasyon srasnda, birbirini takip eden noktalar arasnda gr ol mayabilir. Bu durumlarda ara noktalar (alinyman st nokta ve kurp st nokta) alarak ap likasyona devam edilir ki bu da, ayrca bir zaman ve hassasiyet kaybna neden olur.
!

5- zellikle mevcut yollardan geen yol gzergahlarnda, youn trafik nedeniyle, alet kurmak ve aplikasyon yapmak tehlikeli olmaktadr. Bu nedenle trafii kontrol altna almak gibi ikinci bir i daha karmza kmaktadr. 6- Bu yntemle aplikasyon, basit hesap makinas (Casio Fx-3600 P) ile yaplabilir. 2b- POLGONDAN APLKASYON Bu aplikasyon yntemindeki proje verileri, eksen zerinden aplikasyon yntemindeki proje verileri ile ayndr. Bu yntemde aplikasyonun tamam poligonlardan yaplr. Hakim noktalarda 39

bulunan poligonlardan alarak, zamandan byk tasarruf salanr. Poligondan aplikasyon yapabilmek iin programlanabilir hesap makinalannn, elektronik uzaklk lerlerinin (total station) ve el telsizlerinin kullanlmas arttr. Gnmz koullarnda kullanlmas gereken bu yntem iin hazrlam olduum program, kullanma eklini ve rnekleri bundan sonraki blmde anlatlacaktr. 3- POLGONDAN OFFSET APLKASYONU PROGRAMI 3.1-GR Brolarda kullanlan byk bilgisayarlar (PC) iin hazrlanm birok aplikasyon program bulunmakla beraber, arazide kullanlabilen el bilgisayarlar iin hazrlanm programlar pazarlama, piyasas olmamas nedeniyle fazla gelitirilmemitir. Hazrlam olduum bu program; daha nce hazrlanm olan programlar ve kendi gelitirdiim programlar btnletirerek gelitirilmi ve kullanm kapasitesi; arazide ok yksek olan bir programdr. Bu program arazide en ok kulanlan Casio Fx-850P ve Casio Fx-880P iin hazrlanmtr. Karayollarnn her blgesinde total station kullanlmaktadr. Bilgisayar programlar olmadan, bu aletlerin aplikasyon ilerinde kullanlmalar halinde ise istenilen verim elde edilemez. Bunun yannda, kullanlan programlarn uygulamaya ynelik olmalar gerekir. Ayrca btn bunlarn yannda, aplikasyonun sratle ve salkl yaplabilmesi iin telsiz kullanm arttr. Bu programn kullanlma yerlerini yle sralayabiliriz. 1- Yol ekseninin aplikasyonunda 2- Yol ekseninin aklamad durumlarda, istenilen offset mesafelerinde, paralelin akmnda 3- Hassas enkesit almnda yol eksenine dik, alm hattnn oluturulmasnda. 4- Yol eksenine uzaklklar belli olan ev kazklarnn akmnda. 5- Yol st yapsnn inaat srasnda, finierler iin oluturulan offset ubuklarnn ve hat tnn akmnda. 6- Trafik izgilerinin ve otokorkuluklarn hassas akmnda. 7-Yol eksenine dik, herhangi bir noktann akmnda. 8- Demiryollarnda 9- mar uygulamalarnda. lkemiz karayollarnn ve otoyollarnn projelendirilmesinde kullanlan yatay geki elemanlar unlardr. a- Doru (Alinyman) b- Daire (kurp) c- Klotoid d- Ove (iki daireyi birletiren klotoid paras) saysal projelerde, bu elemanlarn, parametre deerleri ile balang ve bitim noktalarnn koordinatlar ile kilometreleri verilir. Bu program; total stationun, koordinatlar bilinen (durulan) noktaya kurulup yine koordinattan 40