Charles Chaplin

(16 Nisan 1889 - 25 Aralk 1977),

ngiliz sinema ynetmeni, oyuncu ve yazar. Asl ad Charles Spencer Chaplin olmakla beraber, yaratt "arlo" (Charlot) karakteri ile zdeleti ve yle anld. Londra'nn fakir blgelerinden birinde doup byyen Chaplin, 1913' te gittii ABD'de sinemaya balamt. 1914'teki ilk filmi Making A Living 'in ardndan ekilen Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon apkal, byk ayakkabl, srekli bastonunu eviren ve sakar hareketleri ile gln mizansenler oluturan "arlo" tiplemesini yaratt. Takip eden yllar iinde aralarnda The Immigrant (1917), The Adventurer (1917) gibi nl filmlerinin de bulunduu altmtan fazla ksa filmde oynayarak yeni gelimekte olan sinemann da etkisiyle dnya apnda grlmemi bir ne kavutu. 1918 ylnda ektii A Dog's Life filmi ile uzun metrajl filmlere de balayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D. W. Griffith ile birlikte kurduklar United Artists film irketinin orta olduktan sonra Altna Hcum, ehir Iklar, Byk Diktatr, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Iklar gibi bayaptlara imza att. Filmlerinde dnem koullar iin imknsz grlebilen mizansenlere, koreografilere ve akrobatik hareketlere yer veren Chaplin, komedi sinemasnn btn rneklerini sonuna kadar korumakla birlikte, heyecann ve hareketin asgari dzeye ekildii sahnelerinde ise dramatik yapsn sergileyebilmitir. Poplist yaklamlara, hibir zaman benimsemedii baz ynetim biimlerine ve teknolojiye ynelik ar eletirilerini ise yine bu komedi tarznn iinde eritmi ve sessizce seyirciye ulatrmay bilmitir. Yaratt 'modern palyao' arlo ile dnya zerinde filmlerinin gsterildii her lkede insanlarn hayranln toplamasna ramen, Amerika Birleik Devletleri vatandaln reddetmesi sebebiyle bu lkede kendisine ynelik olarak balatlan karalama kampanyas; kendisinden bir hayli gen olan kadnlarla yapt drt ayr evlilik, bir dnem kendisine alan babalk davas, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmeledii sahne ve son olarak Altna Hcum filmindeki baz sahnelerin komnizm propagandas olarak yorumlanmas gibi olaylarn etkisiyle szde bir baarya ulat ve Chaplin'in ABD'ye girmesi yasakland. Bunun zerine kars ve ocuklaryla birlikte hayatnn sonuna kadar yaayaca svire'ye yerleen Chaplin, ancak 1972 ylnda Oskar zel dl'n almak iin yllar sonra ABD'ye geri dnd. Takip eden ylda City Lights adl filme bir kez daha Oscar dln kazanmtr. 1975 ylnda 86 yanda iken ngiltere Kraliesi II. Elizabeth tarafndan valye unvanna layk grlmtr.

Kaynak: http://www.turkcealtyazi.org/prs/0000122/charleschaplin.html [Eriim Mart 2012] zgr Ergin [c]2012