MKRO KTSAT II DERSNDE DAHA NCE SORULAN BAZI SORULAR 1. 2.

3.

4.
5.

6.
7.

8. 9.
10.

11.

12.

13. 14.
15.

Marjinal maliyet erisi neden ortalama maliyet erisinin minimum noktasnda keser? Aklaynz. Q=f(L) TC=f(Q) fonksiyonlar veri iken, optimal retim dzeyi ile optimal retim lei arasndaki ilikiyi ekiller zerinde gsteriniz ve bu ilikinin nedensellik boyutunu etkinlik kriterlerine bal olarak ksaca aklaynz. Marj fiyatlandrmasn (mark-up fiyatlandrmasn) cebirsel yntemle aklaynz. Firma uzun dnemde tam rekabet artlarnda faaliyet gstermekte iken herhangi bir biimde tekel gcne sahip olursa ekonominin refah kaybnn teorik argman nedir? Uzun dnemde, endstri talep erisi ile firma talep erisinin esneklikleri birbirinden farkl mdr? Neden? ekiller yardmyla aklaynz. Tam rekabet, monopol, oligopol ve monopoll rekabet piyasalarn temel varsaymlar ynnden karlatrnz. Pr monopol artlarda faaliyet gsteren firma, hangi amala ikinci ve nc dereceden fiyat farkllatrmasna bavurabilir? Nedenini birer cmle ve rnekler ile aklaynz ve sonularn ekil zerinde gsteriniz. Birinci dereceden fiyat farkllatrmasnda Ortalama Gelir erisi ile Marjinal Gelir arasndaki iliki hakknda neler sylenebilir aklaynz. Pr monopol koullarnda faaliyet gsteren bir firmann denge artn dikkate aldmzda bu firmann teknik etkinlii saladn varsayalm. Refah kaybna neden olan durumlar etkinlik kriterleri balamnda aklaynz. Monopol artlarnda faaliyet gsteren bir firma toplam piyasa (Q=50-0.5P) ve ilgili piyasadan tretilmi alt piyasa talep fonksiyonlar (QA=32-0.4PA ve QB=18-0.4PB) ile kar karya iken PA=60 QA=8 PB=110 ve QB=7 birim olarak hesaplanm olsun. Bu firmann hangi kriterden hareketle fiyat farkllatrmasna yneldiini dikkate alnz ve hesapladnz kritere bal olarak bulduunuz sonular ekil zerinde gsteriniz. Tekelci bir iletme Qd= 65-P biiminde bir piyasa talep fonksiyonuna sahiptir. Tekelci iletme rettii mal, toplam maliyet fonksiyonlar TCa= 0.5Qa+5.5Qa ve TCb= Qb +2.5Qb olan iki ayr tesiste retmektedir. a) Tekelci iletme karn maksimize etmek iin her bir tesiste kaar birim mal retmelidir. b) Tekelci iletmenin toplam kar ne kadar olur. Homojen bir rn iki ayr fabrikada reten monopoln talep fonksiyonu Q=200-4P, sahip olduu fabrikalara ait maliyet fonksiyonlar sras ile TC1=10Q1 ve TC2=0,25Q22 eklinde tanmlandnda; a) Monopoln hangi fabrikada ne kadar retim yapacan, rettikleri mal hangi fiyattan satacan ve toplam karn hesaplaynz. b) Bulduunuz sonular ekil zerinde gsteriniz. c) Bir an iin birinci fabrikaya ait MC deerinin, dier fabrikann MC deerinden kk olduunu varsaydmzda, kar maksimize edilmi olur mu? Neden? Tekel dengesini dikkate alarak firma iin rn bana vergi ile gtr verginin farkllnn dourduu sonular grafik yardmyla aklaynz. Monopolde arz erisinin olmama nedenlerini belirtiniz ve tek bir ekil zerinde aklaynz. Q=200 - 0.5P toplam talep fonksiyonuna ve TC=100 + 50Q maliyet fonksiyonuna sahip tekelci firmann fiyat farkllatrmas yapabilecek uygun bir piyasa yaps ile kar karya kaldn dnelim. Birbirinden farkllam piyasalara ait talep fonksiyonlar srasyla Q1= 128 - 0.4P1 ve Q2=72 - 0.1P2 olduunda; a) Kr maksimizasyonunu amalayan tekelci firmann denge retim-fiyat deerlerini ve toplam kr bulunuz. b) Her bir piyasann fiyat esnekliklerini hesaplaynz. c) Fiyat farkllatrmas ncesi kr bykln hesaplayarak fiyat farkllatrmas sonras elde edilen kr bykl ile karlatrnz. d) Elde ettiiniz rakamsal deerlerden hareketle bir tekelci firmann fiyat farkllatrmas yapmasnn nedenlerini ve koullarn ekil yardmyla aklaynz.

Toplam talep fonksiyonunun Q=100 - 0.5P ya da P=200 - 2Q ve tekelci maliyet fonksiyonunun TC=100 + 40Q olduunu varsaydmzda, tekel kar (TP) 3100 birim olmaktadr. Ayn maliyet fonksiyonuna sahip tekelci firmann fiyat farkllatrmas yapabilecek uygun bir piyasa yaps ile kar karya kaldn dnelim. Birbirinden farkllam piyasalara ait talep erileri srasyla Q1= 64 - 0.4P1 ya da P1=160 - 2.5Q1 ve Q2=36 - 0.1P2 ya da P2=360-10Q2 olduunda Q1=24, Q2=16 (Q=Q1+Q2=40) deerleri elde edilmektedir. Bu durumda; a) Bulunan denge miktarlarna tekabl eden fiyat deerlerini ve toplam kar bulunuz. b) Her bir piyasann fiyat esnekliklerini hesaplaynz. c) Fiyat farkllatrmas ncesi kar bykl ile fiyat farkllatrmas sonras elde edilen kar bykl arasndaki farkn nedenini aklaynz. 17. Oligopol piyasasnda rtk anlama ve fiyat liderlii rnei olan hkim firma fiyat liderlii iin analiz arac olan talep erisi neden piyasa talep erisinin altndadr? Bu firmann talep erisinin elde ediliini ekil yardmyla aklaynz. 18. Piyasa talebi Qm = 500000 40P olan bir oligopol piyasasnda kk firmalarn arz fonksiyonu Qf =10P; hakim firmann toplam maliyeti TCd = 500000 + 1000 Qd + 0.004 Qd2 eklindedir. a) Denge fiyatn bulunuz. b) Hkim firmann piyasa payn ve krn bulunuz. 19. Piyasa talep fonksiyonunun P=200-0,5Q olduunu ve aralarnda kartel oluturmak iin anlamaya varm olan firmalara ait maliyet fonksiyonlarnn srasyla TC1=5Q1 ve TC2=0,5Q22 eklinde olduunu varsaydmzda, kartelin toplam krn hesaplaynz. 20. Piyasann nemli bir blmn elinde tutan bir egemen firmann yan sra piyasada kk paylara sahip baz firmalarn bulunduu varsaylan bir modelde, piyasa talep fonksiyonu D=800,5P, maliyet fonksiyonu TC=50+40Q ve kk firmalarn arz fonksiyonu S=0,3P olsun. a) Modelin varsaymlarndan hareketle, bu piyasada egemen firmann karn maksimize eden retim miktar ve fiyatn, kk firmalarn retim miktarn ve fiyatn bulunuz. b) Kk firmalar karlarn maksimize edebilmiler midir? Neden? c) Sonularnz ekil zerinde gsteriniz. 21. Anlamal oligopoln bir tr olarak ele alnan dk maliyetli firmann fiyat liderlii modelini, firmalarn ayn piyasa paylarna sahip olmalar varsaym altnda, ekil yardmyla aklaynz. 22. Oligopol bir piyasada dual yapdaki iki firmaya ilikin Q=50 0,25P, TC1=20Q1, TC2=30Q2 iken dk maliyetli firmann lider olduunu hesaba katarak her bir firmann retim ve fiyat dzeyini bulunuz. Lider firma ile takipi firmann karlarn karlatrnz. Takipinin daha dk bir kara raz olma nedenini ekil zerinde tartnz. 23. Monopolc rekabette ortaya kan denge sreci ile dk maliyetli firmann fiyat nderliini esas alan oligopolc denge karlatrldnda piyasa etkinlii asndan hangisini tercih edersiniz? Nedenini ekiller yardmyla aklaynz. 24. Tekelci rekabette oransal talep erisi ile firmann kendi alglad bireysel talep erisi neden birbirinden farkldr? Varsaymlardan hareketle ekil zerinde aklaynz. 25. Monopoll rekabet artlar altnda zarar durumunda olan bir firmann piyasadan ekilip ekilmeme durumunu ekil zerinde gstererek ksaca aklaynz. 26. Ksa dnemde ar kr durumu sz konusu olan monopolc rekabet piyasasnda yeni firmalarn endstriye girmeleriyle oluan denge durumunu ekil yardmyla aklaynz. 27. Tam rekabet piyasasnda emek talebi erisinin elde ediliini aklaynz. 28. Uzun dnemde firma ve endstri emek talep esnekliini aklayan deikenleri dikkate alarak ekil zerinde gsteriniz. Esnekliklerin farkl olma nedenini aklaynz. 29. Dzenlenmi monopol ile dzenlenmi monopson arasndaki fark ekil zerinde gsteriniz ve dzenleme kriterlerini fonksiyonel olarak aklaynz. Tam rekabeti bir denge durumu ile karlatrdmzda ortaya kacak refah kaybn ayn ekil zerinde belirtiniz. 30. Mal piyasasnda monopol, faktr piyasasnda monopson artlarda faaliyet gsteren bir firmann denge durumunu ekil yardmyla aklaynz. Kulland faktr zerinden salad smr byklklerini ekil zerinde gsteriniz. 31. Eksik rekabet artlarnda faaliyet gsteren bir firmann kullanm olduu emek faktrnn de eksik rekabet artlarnda belirlendii varsaym altnda firma dengesini ve emein smrsn grafik yardmyla aklaynz.
16.

32.

33.

34.

35.
36.

37.

38.

39.
40.

41. 42.

43. 44. 45.

46. 47.

48. 49. 50. 51.

Emek piyasasnda eksik, mal piyasasnda ise tam rekabet artlar altnda olumu denge cret W1 ve denge istihdam L1 iken, hkmetin asgari cret uygulamalar erevesinde piyasaya mdahale ettiini varsayalm. a) Mdahale sonucu olumu cret W2, istihdam L2 ise yeni olumu emek arz ve marjinal girdi maliyeti erilerini adlandrdnz harfler yardmyla gsteriniz. b) Monopsoncu smr tmyle ortadan kaldrlabilir mi? Kaldrlabilir ise ekil zerinde yapacanz deiikliklerle aklaynz. Mal piyasasnda monopol emek piyasasnda sendikann var olduu bir durumu dikkate alnz. Sendikann amac balang istihdam miktarn deitirmeden cretleri olas en yksek dzeye karmak olsun. Bu durumda sendika isteyebilecei maksimum creti belirleyiniz. Mal piyasasnda monopol olan firmann smrs sendika tarafndan ortadan kaldrlabilir mi? ekil izerek tartnz. Bireysel emek arz erisi hangi artlarda negatif eimli olur? Gelir ve ikame etkilerini dikkate alarak ekiller yardmyla aklaynz. Uzun dnemde firmann emek talep erisi ile endstri emek talep erisi arasndaki fark temel varsaymlarn da dikkate alarak izim zerinde aklaynz. Mal piyasasnda tam rekabet, faktr piyasasnda eksik rekabet artlar veri iken; cret dzeyini maksimize eden durum ile istihdam maksimize eden durumu karlatrdmzda, monopsonist smrnn hangi dzeylerde olduunu a) ekiller zerinde gsteriniz. b) Siz bir iveren olsanz hangi durumu tercih edersiniz? Neden? Faktr piyasasnda tam rekabet, mal piyasasnda eksik rekabet artlar veri iken, ortaya kan monopolc smrnn nedenini ekil zerinde aklaynz. Monopsoncunun emek talep erisi W=12-2L iken; (20 p.) a) AICL w=2L ve dolaysyla MICL=4L ise cret ve istihdam dzeyi ne olur? b) Asgari cret w=7 uygulanmas durumunda istihdam dzeyi ne olur? c) Firma emek piyasasnda monopsoncu deil de tam rekabet koullarnda alyor olsayd a ve b klarna yantlarnz ne olurdu? d) Sonularnz ekil zerinde gstererek monopsoncu smry tespit ediniz. Bir firmann emek girdisi kullanmnda ortaya kan temel etkileri belirterek ksaca aklaynz. retim ve fayda imknlar erileri veri iken tketici ve reticinin eanl olarak eriebildii etkin denge durumunu hangi kriterle aklayabilirsiniz? Gereklilik artna bal olarak ekil zerinde gsteriniz. MRTSKL, MRSXY veri iken tketimde ve retimde etkinlik eanl olarak salanmam ise tam rekabet piyasasnda eanl (genel) dengenin oluum biimini grafik zerinde aklaynz. retimde etkinliin nasl salandn Edgeworth kutu diyagram yardmyla aklaynz ve retim szleme erisini elde ediniz. Etkin kaynak dalmna neden olan Pareto tipi etkinliin nasl salandn ekil yardmyla aklaynz. Refah iktisadnn birinci teoremi (Pareto tipi birinci etkinlik) ile ikinci teoremi (Pareto tipi ikinci etkinlik) arasndaki fark tanmlardan hareketle ekil zerinde aklaynz. Ksmi dengeden genel dengeye gemenin temel argmann ekiller yardmyla aklaynz. Pareto etkin bir kaynak kullanm ya da mbadelede etkin dalm aklayan szleme erisini ekil zerinde gsteriniz ve ksaca aklaynz. Ak anlamal bir oligopolde kartel oluturan firmalarn piyasa paylamn ekil zerinde gsteriniz. Bu kartelin uzun dnemde varln srdrebilme koullarn tartnz. Monopoll (tekelci) bir piyasada ksa dnemde zarar eden bir firmann uzun dnemde varln srdrme koulunu ekiller yardmyla aklaynz. ok iletmeli monopoln ksa dnem dengesini ekil zerinde aklaynz. Anlamasz oligopol modellerinden Sweezy modelinde piyasa talebinde meydana gelebilecek bir artn etkisini izim yardmyla aklayarak denge fiyat ve miktardaki deiimi belirtiniz. Monopol koullarda, uzun dnemde, zarar eden bir firmann fiyat farkllatrmas yoluyla karl duruma geebileceini yada zarar eme durumunda kalabileceini ekil zerinde aklaynz. Tam rekabette pareto etkin dalm esas alan genel denge sreci neden tketici hkimiyetini yanstarak zmlenmektedir? ekil yardmyla aklaynz.

52. Mal ve girdi piyasasnda tam rekabet durumunda uzun dnem firma emek talep erisinin elde diliini izim yardmyla aklayarak sermayenin deime koulunu belirtiniz. 53. Monopoln kaynaklarn (giri engellerini) sralayarak, doal monopol durumunu aklaynz. 54. Anlamal oligopoln bir tr olarak ele alnan dk maliyetli firmann fiyat liderlii modelini, firmalarn ayn piyasa paylarna sahip olmalar varsaym altnda, ekil yardmyla aklaynz. 55. Monopol koullarda, uzun dnemde, zarar eden bir firmann fiyat farkllatrmas yoluyla karl duruma geebileceini yada zarar etme durumunda kalabileceini ekil zerinde aklaynz. 56. Tam rekabetteki gelir fonksiyonu ile monopol piyasadaki gelir fonksiyonu arasndaki fark aklaynz. 57. Tam rekabeti bir firmann zarar etmesine karn retimini srdrebilme koulunu izim yardmyla aklaynz. 58. Hkmetin normal st kar elde eden monopol firmadan rettii mal bana (spesifik) vergi almas durumunda monopol firmann optimal denge koullarndaki deiimi izim yardmyla aklaynz. 59. Bireysel emek arz erisi geriye bkml (pozitif ve negatif eimli) olmasnn nedenini, temel varsaymlardan ve istediiniz yaklamdan hareketle, ekiller yardmyla aklaynz. 60. Faktr piyasas analiz aralarn dikkate alnz ve sosyal devlet anlay erevesinde hipotetik bir asgari cret uygulamasnn sonularn grafik yardmyla gsteriniz. 61. ki tketicili, iki reticili ve iki mall bir ekonomide e anl dengeyi Paretonun birinci en iyi teoreminden hareketle ekil yardmyla aklaynz. 62. Monopolde ksa ve uzun dnem birlikte deerlendirildiinde uzun dnem ortalama maliyet erisi zerinde (lek ekonomilerinden yararlanarak) hareket eden bir firma ksa dnemde kapanma noktasnda (retime balama) iken uzun dnemde normal st kar elde etme durumuna geebilme srecini izim zerinde aklaynz.
P LRMC

LRAC

D=AR Q 63.

Ak anlamal bir oligopolde kartel oluturan firmalarn piyasa paylamn ekil zerinde gsteriniz.