DOS LETM SSTEM

1980li yllarda IBM firmasnn ilk kiisel bilgisayarlar retmesiyle birlikte kullanlmaya balanan iletiim sistemidir.Gnmzde,Pckullanclar tarafndan yaygn olarak kullanlmaktadr. ok kullancl ortamlara uygun olamayan dos iletim sisteminin,bellek ynetimi ve grafik ilemlerde gl olmamas dezavantalardr.Bellekte az yer kaplamas,dk donanma sahip bilgisayarlarda kullanlabilmesi,diskte az yer kaplamas ise avantalardr.En nemli avantalarndan biri de kolay renilmesidir. Dos iletim sistemi, Disk Operating Systemskelimelerinin ksaltlm halidir.Bu sistem, bilgisayarn, yan niteleri ile balantnn dzenlenmesini, proramlarn altrlmasn ve veri giri-k ilemlerinin gerekletirilmesini salar.Bir baka ifade ile donanm arasndaki balanty salar.Yaygn kullanm nedeniyle yeni iletim sistemlerinde de Dos iletim sistemine yer verilmitir.

LETM SSTEMNN TEMEL KAVRAMLARI

Dos iletim sistemi,kendine bal birimleri belirli ekillerde ifade ederek tanmlar ve kullanr.

1.Srcleri Adlandrma
Dos iletim sisteminde, bilgisayarn niteleri kendilerini temsil eden harf ve simgelerin nne iki nokta st ste: karakteri konularak gsterilir.Bilgisarayn yan nitelerinin Dos tarafndan ifade edilmesi aada belirtilmitir: 1.Disket Src A: 2.Disket src B: Sabit Disk(Hard Disk) C: Paralel Portlar LTP1:,LTP2:,LTP3, Seri Portlar COM1:,COM2:,COM3: Yazc PRN: Seri Portlar AUX: Bo Birim NULL Ekran CON(Console) rnek: Bilgisayarda, sabit disk, iki adet disket ve Cd-rom srcs olduunu farz edelim.Bu srcler, Dos tarafndan aada belirtildii gibi adlandrlr. 1.disket src A: 2.disket src B: Sabit Disk C: Cd-Rom src D: olarak ifade edilir.

2.Dizin Yolu areti(Komut gstergesi): Sistem areti

Bilgisayarlarda Dos iletim sistemi komutlarnn yazlp ilenebileceini belirtmek amacyla src ismi ile birlikte gelen (>) iareti sergilenir.Bu irete sistem iareti ad verilir. rnein: A srcsnde alyorsa A> B srcsnde alyorsa B> C srcsnde alyorsa C > uyarlar ekrana grntlenir.

Dizin (Klasr)Yolu areti

Ters sla ( \ )iareti, klasr yolunu gstermeyi salar.Bu iaret kullanlarak bilgisayarda allmak istenilen klasr belirtilir. rnein: C:\ C srcsnn ana klasrn belirtir. A:\ A srcsnn ana klasrn belirtir.

3.Dizin ve Alt Dizin(klasr- Directory)

Proramlarn veya veri dosyalarnn sembolik adlarn bulunduu tabloya verilen isimdir.Klasrler iki ayr ekilde ifade edilir.

Ana Klasr(Root Directory)

Her disk ya da diskette mutlaka bulunur.Disk ya da disketler kullanlabilir hale getirildiinde, bilgisayar tarafndan otomatik olarak oluturulur.Disk ya da disket zerinde alt klasrler ve dosyalar, mutlaka bir ana klasre baldr. Ana klasr hibir zaman silinemez.Ana klasr, disk ya da disketlerin gvdesini oluturur. rnein: A:\ A srcsnde alld ve A ana klasrde olunduunu belirtir. B:\ B srcsnde alld ve B ana klasrde olunduunu belirtir. C:\ C srcsnde alld ve C ana klasrde olunduunu belirtir.

Alt (Sub) Klasr

Kullanc tarafndan oluturulur.Alt klasr oluturulurken kullancnn istegine bal olarak isim verilir.sim vermede dosya adnda uygulanan kurallara dikkat edilir.Genellikle alt klasrlere uzant verilmez.Disk ya da disketlerde bulunan alt klasrlerin isminin yannda <DIR> irareti bulunur.Her alt klasr,ana klasre baldr.Alt klasr ierisinde baka alt klasrler veya dosyalar da bulunabilir.Alt klasrler,dosyalar gruplandrmak amacyla kullanlr.

Dosya (File-Ktk)
Bilgisayar ortamnda,verilerin bir arada topland ortama dosya ad verilir.rnein; bilgisayar yardmyla yazlm olan bir dev, disk veya diskete saklanmas halinde dosya zellii kazanr.

4.Dosya simlendirme Kurallar

Bilgisayar ortamnda bilgilerin saklanabilmesi iin dosyalara isim verilir.Dosya ismi yazlrken aagdaki kurallara uyulur: Dosya ismi en az 8 karakter uzunluunda olabilir. Dosya ismi ierisinde ( * ; + = / ? < > [ ] ) gibi zel karakterler bulunamaz. Dos iin zel anlam tayan aadaki ifadeler, dosya ismi olarak verilemez. COM1, COM2, COM3, LTP1, LTP2, LTP3, LST, NUL, PRN, AUX, CLOCK$ gibi. Dosya ismi ierisinde, boluk karakteri yer alamaz. Dosya isimleri Adan Zye ngiliz harflerinden;(09)arasndaki rakamlardan ve nokta karakterlerinden oluturulur. rnekler: KDV (Doru) VERGI MUH (Yanl) COM1 (Yanl) VERGI MUH (Doru)

5.Dosya Uzants ve Tipleri

Uzant,dosyann ierisindeki bilginin trn belirlemek amacyla 3 karakter uzunluunda verilebilir. Baz dosys tipleri u ekilde sralanabilir: BAS [Basic program dosyas] COM [Makine diline dnm program dosyas] EXE [Makine diline dnm program dosyas] DAT [Veri dosyas] DOC [Dokman veya yazm dosyas] TXT [Dokman veya yazm dosyas] COB [Cobol kaynak program dosyas] BAT [Toplu ilem dosyas] SYS [Sistem dosyas] PAS [Pascal program dosyas] WK1 [Wortstar yazm dosyas] DOC [WORD yazm dosyas] XLS [EXCEL alma tablosu]

6.alabilir Dosyalar
Uzants COM,EXE, ve BAT olan dosyalar hemen alabilir dosyalardr.ncelik sras COM,EXE ve BAT eklindedir.

D. DOS LETM SSTEMNN AILI AAMALARI

Bilgisayarlarda BIOS ad verilen ve ierisinde test programlar, ekran,yazc,src,klavye kontrol yazlmlar ile yine sistem zerindeki entegre devrelerin programlanmas gibi verilerin bulunduu ROM bellek vardr. Bilgisayar aldnda BIOS ierisinde yer alan ve ksaca POST(Power On Self Test) denen ksm yardmyla sistemin fonksiyonlarn yerine getirip getirmedii kontrol edilir,varsa sabit (Hard) disk belirlenir.

Sistem Disketten Alyorsa

A srcsne baklr, varsa bu disketin ilk sektr bellee yklenir. Kontrol, bu sektrde bulunan ve Boot Record ad ile anlan kk bir ykleyici programa geer.

Sistem Diskten Alyorsa

Eer A srcsnde disket yoksa ve hard disk olduu belirlenmi ise; hard diskin ilk sektr olan Master Boot (MBR) yklenir ve kontrol,kk bir ykleyici programa aktarlr.MBR diskin zerinde oluturulmu olan blmlerden (partition) hangisinin sistemi aacana karar verir.Daha sonra bu blm zerindeki boot sektr okur.