1328783545-9.mali Izleme Raporu 2012 Mali Yili Butcesi Ve Makro Cerceve

MalizlemeRaporu
stikrar Enstits
2012 Mali Yl Btesi

ve Makro ereve
2012 TEPAV|ISE
Bu rapordaki tm bilgiler kaynak gsterilmesi kayd ile kullanlabilir.
NDEKLER
A. Makro Ekonomik ereve ........................................................... 1
B. Kamu Kesimi Genel Dengesi ........................................................ 7
C. 2012 Yl Merkezi Ynetim Btesi .............................................. 15
1. 2012 Yl Merkezi Ynetim Btesi ve TBMMnin Bte Hakk Konusunda
Karlat Sorunlar: Baz Hatrlatmalar ........................................ 15
1.a. Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plann (OVMP)
zamannda yaymlanmamas hem TBMM hem de kamuoyunun bte
politikalarn gereince deerlendirip tartlmasn kstlamaktadr. .... 16
1.b Btede denek st gider yaplmas ve btenin baz deneklerinin
aktarmalar yolu ile almas uygulamas bte hakk asndan ciddi bir
sorun olmaya devam etmektedir. ............................................. 18
1.c. Baz hesaplarn yl sonunda kapatlmamas suretiyle bir ksm
harcamalarn ait olduu ylda gider gsterilmemesi mali saydamlk ve
dolays ile bte hakk asndan sorunlu bir durum yaratmaktadr. .... 19
2. 2012 Btesi ..................................................................... 20
2.a. 2012 Yl Bte denek ngrleri ...................................... 27
2.b. 2012 Yl Bte Gelir Tahminleri ......................................... 43
3. Sonu.............................................................................. 56
Tablolar
Tablo 1 .Temel Ekonomik Parametreler (2009-2012)................................. 2
Tablo 2 Ekonominin Kaynak Harcama Dengesi (2011-2012) ......................... 5
Tablo 3 Kamu Kesimi Genel Dengesi (2005-2012) ..................................... 8
Tablo 4 Kamu Kesimi Genel Dengesi Yzde Dalm (2005-2012) ................... 9
Tablo 5 Yerel Ynetimlerin Gelir, Gider ve Bte Dengesi (2008-2012) ......... 11
Tablo 6 Sosyal Gvenlik Kurumun Bte Dengesi ve Bte Transferleri (20082014) ....................................................................................... 14
Tablo 7 Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Planlarn (OVMP)
Yaymlanma ve Gecikme Durumlar (2006-2014) .................................... 18
Tablo 8 2012 Yl Merkezi Ynetim Bte Tasars .................................. 21
Tablo 9 2011 ve 2012 Yl Bte Aklarna likin Projeksiyonlarn Geliimi .... 22
Tablo 10 Merkezi Ynetim Bte Dengesi (2008-2014) ............................. 23
Tablo 11 Merkezi Ynetim Bte Dengesi, GSYHye Oranlar (2008-2014)...... 25
Tablo 12 Merkezi Ynetim Bte Giderleri (2008-2012)............................ 28
Tablo 13 Personel ve Mal ve Hizmet Kalemlerindeki Artn Geliimi (%) ........ 30
Tablo 14 Kamu Yatrm Harcamalarnn Kurumsal Geliimi (2005-2012) ......... 32
Tablo 15 Merkezi Ynetim Bte Harcamalarndaki Art Katk Veren Kalemler
(2011-2012) ............................................................................... 34
Tablo 16 Sektrler tibar le Kamu Yatrm Harcamalarnn Geliimi (2005-2012)
............................................................................................. 35
Tablo 17 Merkezi Ynetim Bte Harcamalarnn Fonksiyonel Dalm (20082012) ....................................................................................... 36
Tablo 18 Trkiyede Kamu Eitim Harcamalarnn Kurumsal Geliimi (2000-2012)
............................................................................................. 37
Tablo 19 Merkezi Ynetim Bte Gelirleri (2008-2014) ............................ 49
Tablo 20 Vergi Esnekliklerindeki Gelime (2005-2012) ............................. 50
Tablo 21 Genel Bte Vergi Gelirlerinin Dolayl-Dolaysz Vergi Dalm (20002012, Dzeltilmi) ....................................................................... 51
Tablo 22 2012 Mali Yl Genel Bte Vergi Gelirlerine Vergi Kalemlerinin Katks
............................................................................................. 52
Tablo 23 2012 Mali Yl Genel Bte Vergi D Gelirlerine Farkl Kalemlerin
Katks ..................................................................................... 54
Tablo 24 Vergi D Gelirlerin Art Oranlar ve GSYHye Oranlarnn Geliimi
(2008-2014, %)............................................................................ 55
Grafikler
Grafik 1 Enflasyon Hedef ve Gereklemeleri (2003-2011) .......................... 4
Grafik 2 Yerel Ynetimler Bte Dengesi: Program, Gerekleme Tahmini ve
Gerekleme (2009-2012, milyon TL) ................................................. 12
Grafik 3 2011 Yl Bte A Hedef, Gerekleme Tahminleri ve Gerekleme
............................................................................................. 21
Grafik 4 Genel Bte Vergi Gelirleri Esnekliinin Geliimi......................... 26
Grafik 5 Program Tanml Bte Faiz D Fazlann Geliimi (2000-2014, % GSYH)
............................................................................................. 27
Grafik 6 Cari Transferler ve SGKya Bteden Yaplan Transferlerin Geliimi (%
GSYH) ..................................................................................... 31
Grafik 7 Okul ncesi ve lkretim, Ortaretim renci Bana Harcamalar
(Kamu, %) ................................................................................. 39
Grafik 8 Trkiyede Kamu Salk Harcamalarnn Geliimi ......................... 41
Grafik 9 OECD lkelerinde Toplam Salk Harcamalar inde Halk Sal
Harcamalarnn Pay (%) ................................................................. 43
Grafik 10 2011 Ylnda Vergi Gelirleri Tahsiltndaki Artn Katk Veren
Unsurlara Gre Dalm (%) ............................................................ 45
Grafik 11 Bte Harcama ve Gelirlerindeki Tahmin-Gerekleme Farklar (%,
2007-2011) ................................................................................ 57
2012 Mali Yl Btesi ve Makro ereve

2012 yl Merkezi Ynetim Bte tasarsna ilikin deerlendirmelerin daha
salkl bir biimde yaplmas iin, ncelikle bteye temel tekil eden
makroekonomik erevenin ele alnmas gerekmektedir. Bu ekilde bte
varsaymlarnn ve politikalarnn deerlendirilmesi daha gereki bir temele
oturtulmu olacaktr. Makro erevenin deerlendirilmesinin ardndan kamu
kesimi genel dengesine ilikin tahminler incelenecektir.
A. Makro Ekonomik ereve

2011-2014 dnemini kapsayan ekonomik ve mali politika nceliklerini gelime
eksenleriyle birlikte gsteren Orta Vadeli Program (OVP), nceki yllarda olduu
gibi gecikmeli bir biimde, 13 Ekim 2011 tarihinde mkerrer Resmi Gazetede
yaymlanmak suretiyle aklanmtr.
OVPnin temel amac; makroekonomik istikrar glendirmek amacyla istikrarl
bir byme srecinde istihdam artrmak, mali disiplini srdrmek, yurt ii
tasarruflar artrmak, cari a azaltmak eklinde belirlenmitir.
OVP ile bu programn ge aklanmas sonucunda zamanlamas birleen Genel
Ekonomik Hedefler ve Kamu Yatrmlar Raporu erevesinde; 2012 yl iin
byme % 4, yl sonu TFE enflasyon oran % 5,2, cari ilemler ann
GSYHye oran ise % 8 olarak ngrlmtr.
2012 ylnda bymenin yavalamas, kur ve faiz oranlarnn daha istikrarl bir
noktaya gelmesi ile TLnin deer kazanmas, enflasyonun azalmas, cari ilemler
anda ise ksmi bir iyilemenin yaanmas 2012 yl programnn temel
ngrleri olarak dikkati ekmektedir.
1
Tablo 1 .Temel Ekonomik Parametreler (2009-2012)

2009
2010
Sapma
(%)
Ger.
3,5
9,0
Sapma
(%)
Prog
Ger.
Tah.
4,5
7,5
Prog
Ger.
4,0
-4,8
GSYH (Cari Fiy. Milyon TL)
1.111.418
952.559
-14,3
GSYH (Cari Fiy. Milyon $)
788.365
616.703
-21,8
641.278
734.929
14,6
780.803
GSYH Deflatr (%)
7,5
5,3
-29,3
5,0
6,3
26,0
TFE (Yl Sonu, %)
7,5
6,5
-13,3
5,3
6,4
Dolar Kuru ($/ YTL) (Ort.)
1,41
1,55
9,74
1,60
Cari lemler Dengesi (Milyar $)
-50,4
13,9
-127,6
Cari lemler Dengesi/GSYH (%)
-6,4
-2,3
D Ticaret Dengesi
-83,5
hracat (FOB, Milyar $)

thalat (CIF, Milyar $)
GSYH Bymesi (%)
Prog.
2011
1.028.802 1.103.750
7,3
1.214.852 1.281.454
2012
Sapma
(%)
Prog.
4,0
5,5
1.426.001
766.374
-1,8
821.713
5,8
8,0
37,9
7,0
20,8
5,3
7,8
47,2
5,2
1,51
-6,19
1,70
1,67
-1,60
1,73
-18,0
-47,7
165,0
-42,2
-71,7
69,9
-65,4
-64,4
-2,8
-6,5
131,2
-5,4
-9,4
73,9
-8,0
-24,8
-70,3
-45,5
-56,4
24,0
-72,5
-85,3
17,7
-81,7
149,0
104,3
-30,0
107,5
117,9
9,7
127,0
138,8
9,3
152,6
232,5
-132,1
-156,8
153,0
-173,9
-213,7
199,5
-220,8
-210,7
-232,4
Kaynak: Kalknma Bakanl (DPT), Genel Ekonomik ve Hedef ve Kamu Yatrmlar Raporlar, 2007-2012
Maliye politikas ve bte zerindeki sonular ve etkileri erevesinde

2012 yl programna ilikin makro ngrlerin deerlendirilmesine
gemeden nce, 2011 ylna ilikin hedef ve gerekleme tahminlerine
bakarsak:
Byme,
ticaret
ve
cari
ilemler
ile
enflasyon
tahminlerinde yaplan revizyonlar dikkati ekmektedir.

Cari ilemler a 2010 ylnda 47,7 milyar ABD dolar dzeyinde
gereklemi, 2011 yl iin ise bu tutarn 42,2 milyar dolar
dzeyinde olmas ngrlmtr. Yl sonunda bu tutarn bu
rakamdan % 70 oranndaki sapma ile yaklak 72 milyar dolar
seviyesinde
gereklemesi
beklenmektedir.
zellikle
tahmin
edilenin zerinde gerekleen byme oran ve bunun arkasnda

yatan
toplam
talep
dzeyindeki
art
ile
ithalatn
nceki
dnemlerde olduu gibi ihracatn zerinde artmas ve retimin

2
ithalata bamll, buradaki gelimeyi belirleyen temel unsurlar

olmutur. Bu erevede cari ilemler ann GSYHye oran % 10
gibi bir bykle ulamtr. Esasen 2000li yllarda cari ilemler
ann her program dneminde ve IMF tahminlerinde de dier
parametrelerden farkl olarak srekli bir biimde ngrlerden
nemli
sapmalar
gstermesi,
tahminlerde
kullanlan
makro
modelin kendisinin de kurgusal adan tartlmas gerektiini

gndeme getirmektedir.
2011 yl iin % 4,5 dzeyinde programlanan GSYH bymesinin yl
sonunda bu hedefi de aarak % 7,5 orannda gereklemesi
beklenmektedir. Hatta OVPnin yaymlanmasndan sonra geen
sre iinde yaplan baz tahminler bu orann da bir miktar
alabileceine iaret etmektedir. Zira ekonomide gerek toplam
talep dzeyinde gerekse retim dzeylerinde yaanan genileme
(imalat sanayi kapasite kullanm oranlar ve sanayi retim endeksi)
yl sonunda bu hedefin de zerine klacan gstermektedir.
Nitekim nc eyrek sonunda bymenin yaklak % 75inin
tketim harcamalarndan kaynaklanmas toplam talepte yaanan
gelime iinde bu bileenin roln gstermesi asndan nemlidir.
2011 ylnda fiyatlar genel dzeyinin (TFE), bymeyle birlikte
toplam talep dzeyindeki artn da etkisi ile balangta % 5,8
olarak ngrlen orann zerinde ve % 7,8 civarnda gereklemesi
OVPdeki bir dier revizyondur. Bununla birlikte, TFE hedefinin
ekonomide bymenin ngrlerin zerine kmas ve kur etkisiyle
birlikte yl sonunda % 10,45 dzeyinde gerekletii grlmektedir.
2011
yl
iin
enflasyonda
temel
sapma
kendisini
retici
fiyatlarnda gstermitir. FE girdi maliyetlerinde yaanan artn

etkisiyle TFEnin zerine km ve yl sonunda % 13,33 olmutur.
3
Grafik 1 Enflasyon Hedef ve Gereklemeleri (2003-2011)

25,0
20,0
20,0
18,4
15,0
12,0
9,4
10,0
8,0 7,7
9,7
5,0
5,0
8,4
10,5
10,1
7,5
6,5
4,0
4,0
2007
2008
6,4
5,3
5,3
0,0
2003
2004
2005
Hedef
2006
Ger.
2009
2010
2011
(GT)
Polinom. (Ger.)
Kaynak: DPT, Genel Ekonomik ve Hedef ve Yatrmlar Raporlar, 2011, 2012
2010 ylnda olduu gibi 2011 ylnda da net mal ve hizmet

ithalatnn, zellikle ithalattaki art sonucunda, yaklak % 100
orannda artarak 107,9 milyar TL dzeyine revize edildii
grlmektedir.
Bu gelime erevesinde ekonominin yatrm-tasarruf a zel
sektrn programlanann stnde bir ak vermesi beklentisi ile 63
milyar TLden 117,5 milyar TLye kmtr. Cari an 2011 ylnda
programlanann zerinde gereklemesi bu gelimenin bir sonucu
olarak karmza kmaktadr.
2011 yl gerekleme tahminine gre ekonominin genel dengesi
iinde en nemli sapma, gemi yllarda olduu gibi, d alemle
olan ilikide ortaya kmtr. zel sektr tketim talebinin
ngrlen rakamlardan sabit fiyatlarla % 3,7, yatrm mallar
talebinin ise % 28 orannda sapmas ithalata olan talebi de
etkilemi, bu da yatrm tasarruf ann dolays ile cari ilemler
4
ann balangta tahmin edildiinden nemli oranda sapmasna

yol amtr.
Tablo 2 Ekonominin Kaynak Harcama Dengesi (2011-2012)
GSYH
(M-X) D Kaynak
Toplam Kaynak
Toplam Talep
Tketim
Kamu
zel
Yatrm
Kamu
zel
Yatrm Tasarruf
Dengesi
((GSMHG(C+I))
Kamu
zel
GSMHG
(GSYH+NFG+NDACT)
Net Faktr Gelirleri
Net D Al. Cari Trans.
cari fiyatlarla milyar YTL

GSYH'ya
GSYH'ya
GSYH'ya
2011 (P) oran (%) 2011 (GT) oran (%) 2012 (P) oran (%)
1.214,9
100,0 1.281,5
100,0 1.426,0
100,0
55,5
4,6
107,9
8,4
101,9
7,1
1.270,3
104,6 1.389,4
108,4 1.527,9
107,1
2011 Prg 2011 GT

108,4
113,7
3,3
6,6
111,7
120,2
1998 fiyatlaryla milyar TL

2011
2012/2011
Sapma (%) 2012 Prg
% Art
4,8
118,2
4,0
100,3
6,7
2,1
7,6
124,9
3,9
1.270,3
1.044,2
137,7
906,5
226,1
51,3
174,8
104,6
86,0
11,3
74,6
18,6
4,2
14,4
1.389,4
1.101,3
141,4
959,9
288,1
56,8
231,3
108,4
85,9
11,0
74,9
22,5
4,4
18,0
1.527,9
1.200,8
154,7
1.046,1
327,2
61,4
265,7
107,1
84,2
10,8
73,4
22,9
4,3
18,6
111,7
86,5
9,2
77,3
25,2
5,2
20,0
120,2
88,9
8,8
80,1
31,3
5,7
25,6
7,6
2,8
-4,7
3,7
24,2
9,2
28,0
124,9
91,7
9,1
82,6
33,3
5,7
27,6
3,9
3,1
3,1
3,1
6,4
0,6
7,6
-63,0
-41,9
-21,1
-5,2
-3,4
-1,7
-117,5
-20,1
-97,4
-9,2
-1,6
-7,6
-110,9
-31,5
-79,5
-7,8
-2,2
-5,6
-4,1
-1,3
-2,8
-7,6
1,3
-8,8
-84,2
-200,0
215,0
-7,5
0,5
-8,0
-1,1
59,6
-9,2
1.207,4
-11,3
3,8
99,4
-0,9
0,3
1.271,9
-12,1
2,6
99,3
-0,9
0,2
1.417,0
-12,1
3,1
99,4
-0,8
0,2
107,6
-1,2
0,3
112,6
-1,3
0,2
4,7
7,8
-36,4
117,4
-1,0
0,2
4,3
22,0
6,3
Kaynak: DPT Yllk Program, 2011-2012
Bu gelimeler erevesinde 2012 yl program tahminleri aada sraland

erevede ngrlmtr:
2012 yl iin byme % 4 orannda programlanmtr. 2011 yl
gereklemeleri, AB lkeleri bata olmak zere alnan tedbirlerle
birlikte mali sektrlerinde beklenen hzl daralma ve AB lkeleri
byme oranlarndaki dme, Trkiyenin 2012 yl bymesini
daha riskli bir noktaya tamaktadr.
IMF, Haziran 2011 tarihinde aklad kresel byme tahminlerini
Eyll 2011 tahminlerinde aaya ekmitir. Buna gre 2012 yl
iin gelimi lkeler byme oran % 2,6dan % 1,9a, EURO alan
byme oran ise % 1,7den % 1,1e drlmtr.
5
ABnin 9 Aralk 2011de baz lkelerin parlamentolarnda alnan

onay
sonras
mutabakata
vard
ortak
mali
politikalar
uygulanmasna dair ortak beyan (Statement by the EURO Area

Heads of State or Government) erevesinde uygulamaya konacak
mali kurallar ve mali tedbirler, gelecek dnemde ekonomik ve mali
daralmaya olas etkileri asndan izlenmesi gereken nemli bir
sreci balatmtr.
Trkiyede 2012 ylnda istihdam dzeyinin yaklak 350 bin kii
artmas ngrlrken; isizlik orannn 0,1 puan derek % 10,4
orannda gereklemesi ngrlmektedir.
Programn gelecek yl iin enflasyon hedefi ve u andaki tahmini
(TFE yl sonu) % 5 ve % 5,2dir. Hedefin tutmas Merkez
Bankasnn para politikas uygulama aralar ve uygulamasna ek
olarak, uluslararas piyasalarda oluacak emtia fiyatlar ile kurdaki
deimelere de bal grlmektedir. Ayn zamanda 2011 yl iin
TFE ve FEde OVPde revize edilen tahminleri de aan
gereklemeler nmzdeki yl kur, faiz ve enflasyon tahminlerini
de iyice tartlabilir bir konuma sokmutur.
Cari ilemler a 2012 yl programnda 65,4 milyar dolar
dzeyinde ngrlmtr. GSYHye oran olarak % 8 seviyesinde
olan bu orann gereklemesi de esas olarak toplam talep
dzeyinde ngrlen tahminlere baldr.
2012 ylnda Trkiyenin ksa vadeli (vadesi bir yldan az) d bor
demesi 136 milyar dolar seviyesindedir (Merkez Bankas Ekim
2011 sonu verileri itibar ile). Trkiye 65 milyar dolar cari ilemler
a tahmini ile 200 milyar dolar dzeyinde bir d kayna bulmak
durumundadr. Bu durum 2012 ylnda mali piyasalarda yaanacak
olan oynaklklara kar Trkiyeyi daha hassas bir noktaya
tamaktadr.
6
Sonu olarak; OVPnin yaymland tarihten bu yana ekonomik

verilerdeki grnm ve AB lkelerindeki politika tercihleri
erevesinde;
o Bymenin 2011 iin daha fazla (% 8 veya biraz daha
yukars) 2012 iin ise daha dk (% 4 yerine % 2-2,5)
olabilecei,
o Bymenin
dmesine
paralel
olarak,
cari
an
beklenenden daha az olabilecei,

o Kur seviyesinin zmni olarak kabul edilen TL/Dolar 1,7
seviyesinde kalp kalmayacann byme ve cari an
geliimi kadar, yurt dndan sermaye giriindeki risklere,
uluslararas konjonktre ve TCMBnin para politikalarna
da bal olaca,
o Enflasyon tahminlerinin 2011 ylnda OVP tahminlerinin
de stnde seyretmesinin nmzdeki yla ait hedef ve
varsaymlar tartlabilir hale getirdii,
o Btn bunlarn da, aada ele alacamz kamu dengeleri
ve TBMMde grlerek kabul edilen 2012 merkezi
ynetim btesi ve dier kamu kesimi dengeleri zerinde
etkili olaca ngrlebilir.
B. Kamu Kesimi Genel Dengesi

Kresel finansal krizin etkilerinin en youn hissedildii 2009 ylnda % 5,1
dzeyine kan kamu kesimi borlanma gerei de 2010 ylnda % 4 civarna
dmtr ve 2011 ylnda bu orann % 1in altna dmesi beklenmektedir.
Merkezi ynetim bte dengesinde yaanan iyileme ile birlikte mahalli idareler
dengesinin fazlaya dnmesi 2011 ylnda kamu kesimi ann dzelmesinde
etkili olmutur.
7
Tablo 3 Kamu Kesimi Genel Dengesi (2005-2012)

(Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
2005
Borlanma Gerei (Toplam Kamu)
Borlanma Gerei (Toplam Kamu,
zelletirme gelirleri hari)
Borlanma Gerei (Genel Ynetim)
Merkezi Ynetim
Merkezi Yn. Btesi
Dner Sermaye
Fonlar
Sos. Gv. Kur.
sizlik Fonu
Mahalli dareler
KT
letmeci KT
z. Kap. Kur.
2008
2009
2010
-480
15.367
48.775
25.232
1.892
392
5.416
8.117
387
-3.087
138
-4.713
-449
-872
-678
-194
23.552
15.615
17.190
17.432
-666
424
53
-7.647
6.018
-248
-612
364
53.145
52.201
52.279
52.761
-828
346
-546
-3.743
4.211
-3.426
-4.213
787
29.156
32.273
38.200
40.081
-1.425
-456
-346
-3.844
-1.738
-7.041
-8.049
1.008
2011
Prog. Ger. Tah.

24.854
12.743
38.524
25.836
31.775
33.493
-982
-736
0
-7.120
1.181
-982
-785
-197
16.999
12.398
20.455
22.230
-1.344
-431
0
-7.480
-577
345
-645
990
2012 (P)
15.507
27.976
11.891
19.930
21.054
-794
-330
0
-8.536
497
3.616
2.992
624
GSYH'ye Oranlar (%)
2005
2008
2009
2011
2010
Prog.
Ger. Tah.
2012 (P)
-0,07
1,62
5,12
2,29
2,05
0,99
1,09
Borlanma Gerei (Toplam Kamu,

zelletirme gelirleri hari)
Merkezi Ynetim
Merkezi Yn. Btesi
Dner Sermaye
Fonlar
Sos. Gv. Kur.
sizlik Fonu
Mahalli dareler
KT
letmeci KT
z. Kap. Kur.
0,29
0,06
0,83
1,25
0,06
-0,48
0,02
-0,73
-0,07
-0,13
-0,10
-0,03
2,48
1,64
1,81
1,83
-0,07
0,04
0,01
-0,80
0,63
-0,03
-0,06
0,04
5,58
5,48
5,49
5,54
-0,09
0,04
-0,06
-0,39
0,44
-0,36
-0,44
0,08
2,64
2,92
3,46
3,63
-0,13
-0,04
-0,03
-0,35
-0,16
-0,64
-0,73
0,09
3,17
2,13
2,62
2,76
-0,08
-0,06
0,00
-0,59
0,10
-0,08
-0,06
-0,02
1,33
0,97
1,60
1,73
-0,10
-0,03
0,00
-0,58
-0,05
0,03
-0,05
0,08
1,96
0,83
1,40
1,48
-0,06
-0,02
0,00
-0,60
0,03
0,25
0,21
0,04
Kaynak: DPT Genel Ekonomik Hedefler ve Kamu Yatrmlar, 2005-2012

Not: eksi ifadesi fazla verildiini gstermektedir
2012 ylnda kamu kesimi genel dengesindeki iyilemenin devam etmesi

ngrlmektedir. KKBGnin GSYHye orannn % 1,1 orannda gereklemesi
programlanrken, zelletirme gelirleri hari ak % 2ye yaklamaktadr.
2011 ylnda bir defalk gelirlerin etkisi ile nemli oranda iyileen bte
dengesindeki eilimin 2012 ylnda da devam edecei tahmin edilmektedir. KT
dengesinde ise gemi yllarn aksine nemli dzeyde bir ak verilecei
ngrsnde bulunulmaktadr. Nitekim 2011 ylnda KT dengesinin bir miktar
8
fazla verecei ngrlmken, yl sonu tahmini sistemin ak verecei eklinde

revize edilmitir. 2012 ylnda, son 10 yllk dnemde ilk defa, KTlerin bu
dzeyde bir ak vermesinin programland gzlemlenmektedir. sizlik
Sigortas Fonunun KKBGdeki iyilemeye katks ise kriz ncesi dnem dzeyine
yaklamaktadr.
Tablo 4 Kamu Kesimi Genel Dengesi Yzde Dalm (2005-2012)
2011
2005
Merkezi Ynetim
Merkezi Yn. Btesi
Dner Sermaye
Fonlar
Sos. Gv. Kur.
sizlik Fonu
Mahalli dareler
KT
letmeci KT
z. Kap. Kur.
100,0
-81,8
-1.129,4
-1.692,5
-80,7
643,8
-28,8
982,7
93,6
181,8
141,4
40,5
2008
100,0
101,6
111,9
113,4
-4,3
2,8
0,3
-49,8
39,2
-1,6
-4,0
2,4
2009
2010
100,0
107,0
107,2
108,2
-1,7
0,7
-1,1
-7,7
8,6
-7,0
-8,6
1,6
Prog.
100,0
127,9
151,4
158,9
-5,6
-1,8
-1,4
-15,2
-6,9
-27,9
-31,9
4,0
100,0
104,0
127,8
134,8
-4,0
-3,0
0,0
-28,6
4,8
-4,0
-3,2
-0,8
Ger. Tah. 2012 (P)

100,0
97,3
160,5
174,4
-10,5
-3,4
0,0
-58,7
-4,5
2,7
-5,1
7,8
100,0
76,7
128,5
135,8
-5,1
-2,1
0,0
-55,0
3,2
23,3
19,3
4,0
Kaynak: DPT Genel Ekonomik Hedefler ve Kamu Yatrmlar, 2005-2012
2012 ylnda KKBG ana en byk katk (sosyal gvenlik sisteminin an da

ierecek ekilde) merkezi ynetim btesinden gelmektedir. Merkezi ynetim
btesini KT sisteminin verecei ak izlemektedir.
KTlerin son 10 yllk dnemde zelletirilmesi ile birlikte 2012 ylnda bu
kurumlarn GSYHye olan katksnn yar yarya azalarak % 1,2 dzeyine
gerilemesi ngrlmektedir (Kalknma Bakanl, 2012 Yl Program). 2012
ylnda KTlerin maliyetlerinin zellikle enerji KTlerinden kaynakl bir ekilde
gelirlerinin zerinde artma ihtimali, iletmeci KTlerin gelir gider dengelerinin
bozulmasna yol ama riski tamaktadr. Genel yatrm ve finansman
programnda ngrlen fiyat ayarlamalarnn zamannda gerekletirilememesi
ve
yatrmlarla
birlikte
stok
artnn
programlanann
zerinde
olmas
durumunda, KT ann daha da yksek dzeylere ulama riski bulunmaktadr.
9
2012
yl
merkezi
ynetim
bte
byklklerinin
ve
politikalarnn
deerlendirmesine gemeden nce, genel ynetim dengesi iinde yer alan baz
kurumsal yaplara ilikin ngrleri de aada deerlendirmekteyiz.
Yerel Ynetimler
Kalknma Bakanl verilerine gre 2010 ylnda mahalli idareler dengesi,
programlanan 2,7 milyar TL bte ann aksine, 0,5 milyar TL bte fazlas
vermitir. 2010 yl bte rakamlar incelendiinde; elektrik ve havagaz
tketim vergilerinin yeniden belediyeler tarafndan tahsil edilmeye balanmas,
merkezden aktarlan gelir paylarnn merkezi ynetim vergi gelirlerindeki arta
paralel reel olarak iyilemesi ve emlak vergisinin yeniden deerleme sonras
reel art, bu gelimede belirleyici olmutur. Ancak, bu gelimelerle birlikte
merkezi bteden il zel idaresine aktarlan merkezi btede gider grnen, il
zel idareleri btesine gelir kaydedilen ancak dnemsel olarak il zel idaresi
hesaplarnda yllara sari olarak harcamaya konu olan tutarlar nedeni ile bu
kurumlarn elinde oluan gelir fazlas da bu bte fazlasnn olumasnda rol
oynamtr.1
l zel darelerine merkezi ynetim yatrm ihtiyalar iin aktarlan tutarlar
konusunda 2011 yl iinde baz uygulama deiikliklerine gidilmitir. Buna gre,
bir il zel idaresine ilgili bakanlka aktarlan bir tutar yl sonuna kadar
kullanlamyorsa, ayn bakanln onay ile bir baka il zel idaresine veya
TOKye aktarlabilecektir. Bu miktarn ayn ama iin mi (rnein okul, hastane
Yerel ynetimlerin mali raporlarnda Kalknma Bakanl ve Maliye Bakanl arasndaki farkllk devam
etmektedir. Esas olarak merkezi bte kapsamndaki kurululardan l zel darelerine aktarlan yatrm
deneklerinin kim tarafndan nihai finansman kurumu olarak harcamaya evrildii konusundaki farklln
bu duruma yol at tahmin edilmektedir. Geen ylki deerlendirmede altn izdiimiz ekilde, iki
kurumun kapsam ve konsolidasyon yntemi gibi konularda bu farklln nasl olutuuna dair bilgiyi
kamuoyu ile paylamas ve bu konuda uluslararas standartlara uygun ortak bir hesaplama yntemine
geilmesinin uygun olaca dnlmektedir.
10
vb.) yoksa baka amalar iin mi kullanlabilecei konusunda ise bir aklk
yoktur.
2011 ylnda benzer bir eilimin devam edecei varsaym ile mahalli idarelerin
yl sonunda fazla vermeye devam edecei beklenmektedir. Nitekim, 2011 ylnn
ilk 9 aylk verileri, bu tarzda hesaplanan yerel ynetim bte dengesinde fazla
verme eiliminin srdn gstermektedir.
Tablo 5 Yerel Ynetimlerin Gelir, Gider ve Bte Dengesi (2008-2012)
2011
2009
2010
A. TOPLAM GELRLER
30.447
32.129
40.088
47.944
47.801
53.066
11,01
Vergiler
20.415
20.966
27953
30844
31.399
35.219
12,17
Vergi D Normal Gelirler
3.522
4.884
4612
5478
6.106
6.779
11,02
Faktr Gelirleri (Net)
6.000
6.279
7187
8033
8.270
9.163
10,80
Sermaye Transferleri (Net)
2011 (P) 2011 (GT) 2012 (P)
% Art
(2012/2011)
2008
510
336
3589
2.026
1.905
-5,97
B. TOPLAM GDERLER
36.465
36.359
37.418
49.124
47.224
53.563
13,42
Cari Giderler
20.692
21.056
23805
28964
28.298
31.289
10,57
Yatrm Harcamalar
14.264
12.005
11384
16950
15.739
18.510
17,61
Sabit Sermaye
14.264
11.999
11375
16912
15.736
18.508
17,62
Stok Deiimi
38
0,00
Cari Transferler
2.037
3.077
-1135
3770
3.492
3.849
10,22
-528
-323
-560
-306
-86
-71,90
543
0,00
-6.018
-4.230
1.738
-1.181
577
-497
-186,14
Kam. ve Sabit Deer Art

C. BTE DENGES
GSYH'ya Oranlar (%)

A. TOPLAM GELRLER
Vergiler
Vergi D Normal Gelirler
Faktr Gelirleri (Net)
3,20
3,37
3,63
3,95
3,73
3,72
2,15
2,20
2,53
2,54
2,45
2,47
0,37
0,51
0,42
0,45
0,48
0,48
0,63
0,66
0,65
0,66
0,65
0,64
0,05
0,00
0,03
0,30
0,16
0,13
B. TOPLAM GDERLER
Cari Giderler
Yatrm Harcamalar
Sabit Sermaye
Stok Deiimi
Cari Transferler
Kam. ve Sabit Deer Art
C. BTE DENGES
3,84
3,82
3,39
4,04
3,69
3,76
2,18
2,21
2,16
2,38
2,21
2,19
1,50
1,26
1,03
1,40
1,23
1,30
1,50
1,26
1,03
1,39
1,23
1,30
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,21
0,32
-0,10
0,31
0,27
0,27
-0,06
-0,03
0,00
-0,05
-0,02
-0,01
0,00
0,06
0,00
0,00
0,00
0,00
-0,63
-0,44
0,16
-0,10
0,05
-0,03
Kaynak: DPT 2009-2012 Yllk Programlar

P: Program, GT: Gerekleme Tahmini, G: Gerekleme, S: Sapma
11
2012 ylnda mahalli idarelerin maliyet yaplarnda, srekli ii kadrolarnn bir

ksmnn merkezi idareye devri ile birlikte ortaya kacak iyileme ile ortaya
kabilecek vergi gelirlerindeki artn, yatrm giderlerinde beklenen artn
yarataca mali basky azaltmas beklenmektedir. 2012 ylnda yerel ynetimler
dengesi asndan risk unsuru tayan husus reel bymede ve cari aktaki olas
bir daralmann merkezi ynetim vergi gelirlerinden bu kurumlara aktarlan vergi
gelirleri paylarnda bu yln aksine bir azalma yaratmas ve bunun bu kurumlarn
bte dengesini olumsuz olarak etkilemesidir.
Grafik 2 Yerel Ynetimler Bte Dengesi: Program, Gerekleme Tahmini
ve Gerekleme (2009-2012, milyon TL)
593
-497
2012
2011
2010
577
2009
1.000
500
0
-500
-1.000
-1.500
-2.000
-2.500
-3.000
-3.500
-4.000
-4.500
-5.000
-5.500
-6.000
-6.500
-1.181
-2.753
-2.764
-2.545
-4.230
GT
Kaynak: DPT 2009-2012 Yllk Programlar
Sosyal Gvenlik Kurumu (SGK)

Ekonomide yaanan kaytl istihdam art ve 6111 sayl Kanun kapsamnda prim
alacaklarnn yeniden yaplandrlmasyla birlikte, SGK gelirleri balang
tahminlerinin olduka zerinde artmtr. Getirilen dzenleme ile Kasm 2010
ncesi dnemde denemeyen, kriz neminde ertelenen prim borlarnn bu
ekilde yla yaylan bir dnemde tahsil edilmesinin yolu almtr.
12
Bunun sonucunda 2011 yl sonuna kadar gemi dnem prim borlarndan

kaynakl net 8 milyar TL (GSYHye oran olarak % 0,7) seviyesinde ilave bir gelir
tahsil edilmesi beklenmektedir. Kaytl istihdam art ile birlikte ilave gelir
etkisi GSYHnin % 1i civarnda olmaktadr.
Kurumun gelirlerinde, 2012 ylnda 2011 ylna oranla prim alacaklarnn yeniden
yaplandrlmas uygulamasnn gelir etkisinin nispeten azalmasnn da bir
sonucu olarak, 2011 yl kadar nemli bir art beklenmemektedir. 2011 ylnda
Kurumun toplam gelirleri ve prim tahsiltnda % 31 civarnda bir art
gzlemlenmektedir. 2012-2013 yllar iin bu oranlarn yllk olarak % 9-10
civarnda seyredecei ngrlmektedir. Global krizin etkilerinin grld 2008
ve 2009 dnemine gre byle bir tahsilt hz, SGK dengesinde gelir ynl
yapsal iyilemenin devam edecei beklentisini gstermektedir. Giderler
asndan duruma bakldnda ise, gider art hznn 2012den itibaren
azalaca, zellikle salk demelerinde harcama art hznda 2012deki
ykseli sonras 2013 ve 2014 yllarnda ciddi bir azalma yaanacann (srasyla
% 18,7 , % 10 ve % 5) varsayld anlalmaktadr. Bu erevede, giderlerdeki
kontroll artla birlikte SGK finansman ann, 2011 ylnda tek defalk
tedbirlerin bir sonucu olarak ortaya kan iyileme kadar olmamakla birlikte,
GSYHye oran olarak 2009 ve 2008 yllarndan daha iyi bir konuma gelecei
ngrlmektedir.
13
Tablo 6 Sosyal Gvenlik Kurumun Bte Dengesi ve Bte Transferleri

(2008-2014)
GSYH'ye Oran (%)
(milyon TL)
2008
2009
2010 2011 (GT) 2012 (P) 2013 (P) 2014 (P) 2008
I- Gelirler
64.682 74.173 91.965
Prim Tahsilatlar
56.146 55.704 68.167
II-Giderler
2010 2011(GT) 2012 (P) 2013(P) 2014(P)
6,8
7,8
8,3
9,4
9,2
9,2
9,2
98.735 108.844 120.169
5,9
5,8
6,2
7,0
6,9
6,9
6,9
90.584 102.671 118.689
136.983 157.227 173.527 188.247
9,5
10,8
10,8
10,7
11,0
11,0
10,9
Sigorta demeleri
59.647 68.051 79.646
92.512 105.751 117.349 128.868
6,3
7,1
7,2
7,2
7,4
7,5
7,4
Salk Giderleri
25.404 28.863 32.556
36.547
43.414
47.751
50.601
2,7
3,0
2,9
2,9
3,0
3,0
2,9
76
139
315
237
119
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-25.902 -28.498 -26.724
-16.046
-25.498
-28.766
-29.325
-2,7
-3,0
-2,4
-1,3
-1,8
-1,8
-1,7
IV-Bte Transferleri (Finans) 25.850 29.249 27.069
16.046
25.498
28.766
29.325
2,7
3,1
2,5
1,3
1,8
1,8
1,7
Bte Transferleri (Toplam)
52.709
69.123
76.795
81.802
3,7
5,5
5,0
4,1
4,8
4,9
4,7
0,0
-0,1
0,0
Yatrm Harcamalar
III-Gelir Gider Fark
V-Finansman A
21
91
35.133 52.685 55.039

53
-546
-346
120.937 131.728 144.761 158.922
2009
89.757
Kaynak: DPT, Genel Ekonomik Hedefler ve Yatrmlar Raporlar, 2008-2012
SGK asndan 2012 ve izleyen dnemlerde yaanacak olan temel risk alan
bulunmaktadr. Bunlar aadaki ekilde sralayabiliriz:
Genel salk sigortasnn tam olarak uygulamaya girmesiyle birlikte artan
salk harcamalarnn ve ila harcamalarnn yarataca mali bask,
Bata prim tahsilt olmak zere gelirlerin artm olduu dzeyin ayn
ekilde srdrlebilmesi,
Emekli aylklarna ilikin alnan politika kararlarnn yarataca harcama
genilemesi.
SGKya bteden yaplan transferler, son dnemde uygulanan istihdam, ek
deme, devlet katks, zrl prim indirimi, fatural demeler ve ek karlklar
balklar altnda srekli artmaktadr. Bu tr transferler SGK dengesinin ok
daha bozulmasnn nne gemektedir. SGKnn artan prim gelirleri yannda
ortaya kan ykmllk art bte transferlerini de arttrm ve kamusal
ykmllklerin SGK kaynakl olarak srekli artmasna yol amtr. 2012 ve
14
izleyen dnemde bteden yaplacak transferlerin % 5lerin altna inmesi

yukardaki risklerin etkin ynetimi ile mmkn grlmektedir.
C. 2012 Yl Merkezi Ynetim Btesi

1. 2012 Yl Merkezi Ynetim Btesi ve TBMMnin Bte Hakk
Konusunda Karlat Sorunlar: Baz Hatrlatmalar
2012 yl
merkezi ynetim btesi, ekonominin beklentilerin zerinde
byd, bte performansnn; bte gelirlerinin, bir defalk tedbirlerin,

gemi dnemin ertelenmi gelirlerinin ve ithalat artndan dolay d ticaret
zerinden alnan vergilerin tahsiltndaki artn etkisi ile nemli dzeyde
iyiletii bir ortamda hazrlanmtr. Bununla birlikte 2012 yl btesi, nceki
yllarda olduu gibi st mali politika ve plan belgelerinin kamuoyu ile olduka
ge paylalmas nedeni ile yeterli bir ereve iinde gerek kamuoyunda
gerekse parlamentoda gerektiince tartlamamtr. Bu husus esas olarak
TBMMnin millet adna bte hakkn gereince yerine getirmede karlat
sorunlardan sadece bir tanesidir.
Bte Hakk ksaca ulus adna TBMMye ait bir hak olup bu hak TBMM tarafndan
gelirlerin toplanmas ve harcamalarn yaplmas konusunda hkmete yetki
verilmesi ve bu yetkinin nasl kullanldnn hesabnn sorulmas anlamna
gelmektedir. Bu adan 2012 btesinin gider ve gelir politikalar konusundaki
ngrleri hakknda ayrntl bir deerlendirme yapmadan nce, bu noktada
nceki yllara ait mali izleme raporlarmzda da dile getirdiimiz baz hususlar
hatrlatmak istiyoruz.
15
1.a. Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plann (OVMP) zamannda
yaymlanmamas
hem
TBMM
hem
de
kamuoyu
tarafndan
bte
politikalarnn gereince deerlendirip tartmas iin yeterli zaman

brakmamaktadr..
zleyen Tabloda yer ald ekilde OVP, 5018 sayl Kamu Mali Ynetim ve
Kontrol Kanununun (KMYKK) ngrd sre asndan, ilk aklanmaya
balad gnden bugne kadar sadece bir kez zamannda yaymlanmtr. Buna
karlk yedi kez Kanunda ngrlen sreden sonraki bir tarihte aklanmtr.
zellikle son OVPnin gecikme sresi ortalama ay amtr.
Orta Vadeli Programdan 5018 sayl Kanunun bekledii; makro politikalarn,
ilkelerin ve hedef ve gsterge niteliindeki temel ekonomik byklklerin
planlar ve lkenin genel ekonomik koullar erevesinde gelecek yllk
dneme yn verecek ekilde ortaya konmasdr. Bir dier ifade ile bu program,
esas olarak bte ve takip eden iki yla ait tahminlerin hazrlanmas srasnda
esas alnacak ilkeleri, stratejik ncelikleri ve temel ekonomik hedefleri ieren
bir metin niteliindedir. Kaynaklarn tahsis edilecei ncelikli sektrlerin neler
olaca konusundaki hkmet tercihlerini gstermesi beklenir. Bu anlamda
btenin beyni olarak grlmelidir (Bkz. Mali zleme Raporu 2006 Haziran). Bu
plan hem TBMMye hem de kamuoyuna bte politikalar konusunda hkmetin
niyetini gstermek asndan nemli bir belge olma zellii tamaktadr.
5018 sayl Kanunun temel eksenlerinden birisini, Orta Vadeli Program aracl
ile btenin (TBMMnden getikten yeni bte hazrlklarnn baland dneme
kadar olan gelimeleri de ierecek ekilde) makro mali erevesinin bir
anlamda gncelletirilerek yeniden izilmesi olarak belirleyebiliriz.
Orta Vadeli Mali Plan ile hedeflenen ise, gelecek yla ilikin olarak kamu
gelir ve gider tahminleri ile birlikte, hedef, ak ve borlanma durumunun
ortaya
konmas
ve
mali
politikalarn
programn
koyduu
erevede
aklanmasdr. Yine geen yl belirttiimiz gibi, bu plan temel olarak Orta

16
Vadeli Programda konulan hedeflerin ve nceliklerin hayata geirilmesinde

gerekli kaynaklarn ilgili kurululara tahsis edilmesine imkn veren, dolays ile
Orta Vadeli Programa (yani btenin beynine) kan veren bir zellik tar. Buna
karlk, yasadaki emredici hkmlere ramen, bu gecikme sreklilik haline
getirilmi olup; en son KMYKKnin 16nc Maddesi deitirilerek bte
hazrlama takviminde bu belgelerin yaym tarihlerinin OVP iin Mays ve OVMP
iin Haziran ay ortalarndan, OVP iin Eyll aynn ilk haftas ve OVMP iin Eyll
aynn ortas olarak deitirildii grlmektedir. Ancak uygulamada bu srelere
dahi uyulmad ve 2012 btesi ile ilgili bu iki belgenin yaymlanma tarihlerinin
hemen hemen btenin TBMMye Anayasa gereince sunulmas gereken tarihe
denk getirildii grlmektedir. Btenin hazrlk sresine ait dnemin geni
tutulmas, hesap verme sorumluluu ve mali saydamlk asndan 5018 sayl
KMYKKnin getirdii en nemli yeniliklerden birisidir. Bu suretle, hem
kamuoyunun btenin nasl hazrland ve nceliklerin neler olduu konusunda
bilgilenmesi ve bunlar tartmas, hem de TBMMnin Ekim ay ortasndan
itibaren bte belgelerini incelemeye ve bteyi grmeye balamadan nce
milletvekillerinin bte hazrlklar ve politika ncelikleri konusunda n bilgi
sahibi olarak grmelere daha hazrlkl balamas
imkn yaratlmas
amalanmtr. Bununla milletvekillerinin bte hakkn kullanmalarnn daha

fazla bilgiye dayal bir biimde yapmalarnn da n alm bulunmaktadr.
Ancak KMYKKnin yrrle girdii tarihten bu yana bu tarihlere sadece bir kez
uyulmas ve en son bu tarihlerin btenin Meclise sunulmas ile ilgili anayasal
snra doru (Ekim ay ortas) yaklatrlmasnn bte hakk asndan ciddi bir
kst anlamna geldii aktr.
17
Tablo 7 Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Planlarn (OVMP)
Yaymlanma ve Gecikme Durumlar (2006-2014)
Plan ve
Program
Dnemi
OVP
Yaynlanma
Tarihi
Gecikme
Durumu
OVMP
Yaynlanma
Gecikme
Tarihi
Durumu
2006-2008
31.05.2005
Zamannda
02.07.2005
Gecikmeli (2 hafta)
2007-2009
13.06.2006
Gecikmeli (2 hafta)
15.07.2006
Gecikmeli (1 ay)
2008-2010
21.06.2007
Gecikmeli (3 hafta)
03.07.2007
Gecikmeli (2 hafta)
2009-2011
28.06.2008
Gecikmeli (3 hafta)
08.07.2008
Gecikmeli (3 hafta)
2010-2012
16.09.2009
Gecikmeli ( 3,5 ay)
18.09.2009
Gecikmeli (3 ay)
2011-2013
10.10.2010
Gecikmeli (4,5 ay)
10.10.2010
Gecikmeli (4 ay)
2012-2014
13.10.2011
Gecikmeli (4,5 ay)
13.10.2011
Gecikmeli (4 ay)
1.b Btede denek st gider yaplmas ve btenin baz deneklerinin

aktarmalar yolu ile almas uygulamas bte hakk asndan ciddi bir sorun
olmaya devam etmektedir.
TEPAV mali izleme raporlarnda uzun zamandan bu yana bte kanunlarna
eklenen maddelerle TBMMnin bte hakknn ciddi bir biimde zedelendii;
zellikle bte uygulama sreci iinde Maliye Bakanna verilen yetkilerle
deneklerin ald ve TBMMden ek bte izni alnmadan bu harcamalarn
yaplmaya devam ettii vurgulanmaktadr. TBMMnin haberi ve mdahalesi
olmadan, zellikle personel denekleri bata olmak zere, denek st
harcama yaplmas ve bunun kesin hesap kanunlarnn TBMMde grlmesi
srasnda bir nevi emrivaki yolu ile (tamamlayc denek uygulamas gibi) bte
ylnn sonunda TBMMye onaylatlmas uygulamasnn son yllarda yaygnlk
kazanmas, mali saydamlk ilkesi asndan da olumsuzluk kaynadr (Bk. TEPAV
Mali izleme Raporu-Haziran_Eyll 2010-Bte Sonular-Saytayn 2009 Yl
Uygunluk Bildirimi Ve Uygulama Sonular zerine Deerlendirmeler). denek
st harcamalarn arkasnda ise; personel demelerinin nasl olsa denek
olmadan da yaplmak zorunda olduuna dayanarak, yl iinde personel
18
harcamalarn karlamak iin balangta konulan ve yeterli olduu dnlen

deneklerin baka kalemlere aktarlmas, yani deneksiz yaplamayacak birok
harcamann
deneinin
de
personel
kaleminden
yaplan
aktarmalarla
karlanmas, bylece TBMMnden denek almadan bte harcamalarnn

yaplmasnn yolunun almas yatmaktadr. Bu nedenle son yllarda bte
kanunlarna konulan maddeler ile KMYKKnin personel deneklerinden aktarma
yaplmayacana dair 21. Maddesi atlanarak, TBMMnden ek denek almadan,
bte harcamas yaplmas bir kural haline getirilmitir. Ayn istisna 2012 Mali
Yl Bte Kanununun 8inci Maddesinde tekrar devam ettirilmektedir. Daha
da net ifade edecek olursak, bu uygulamalar ile TBMMnin bte hakk
zedelenmektedir.
Saytay, 2009 Uygunluk Bildiriminde bu konuyu detayl bir biimde ele alm
ve baz neri ve tespitlere yer vermi olmakla beraber, kurumun 2010 yl
Uygunluk Bildirimi ve sonu raporlarna gre bu sorunun hala devam ettii
grlmektedir. Saytayn tespitlerine gre, genel bteli idarelerde 2010
ylnda 2009 ylna gre denek st gider toplam bir nceki yla gre % 52,48
orannda artmtr. Ayn rapora gre bu oran 2009 ylnda % 93,95 olmutur.
1.c. Baz hesaplarn yl sonunda kapatlmamas suretiyle bir ksm
harcamalarn ait olduu ylda gider gsterilmemesi, mali saydamlk ve
dolays ile bte hakk asndan sorunlu bir durum yaratmaktadr.
nceki raporlarmzda, Kamu Mali Ynetim ve Kontrol Kanununun henz
yrrle girmedii 2005 ylnda yaplan bir deiiklik ile; devlet muhasebe
sistemine eklenen baz hesaplarn, bte an dk gstermeye yol aacak
bir biimde, bir yl iinde giriilen harcama ykmllklerinin ertesi yla devrini
salama arac olarak kullanldna dikkat ekmitik. Saytay geen yl olduu
gibi bu yl da ayn soruna parmak basmakta ve aadaki saptamay
yapmaktadr.
19
Bu hkm ve dzenlemelerden anlalaca zere, genel bte

kapsamndaki kamu idarelerinde, bir taahhde ve harcama talimatna
dayanmayan giderlere ilikin olup, Maliye Bakanlnca belirlenecek
ekonomik kodlardan yaplan ve btede denei ngrlm olmakla
birlikte olutuu yer ve zamanda deneinin bulunmamas nedeniyle,
denemeyen tutarlarn izlenmesi iin kullanlan 323-Bteletirilmi
borlar hesab ile 831-deneine mahsup edilecek harcamalar hesabnn yl
sonu itibariyle denekler temin edilerek kapatlmas ve ertesi yla devir
vermemesi ngrlmesine karn uygulamada bunun salanamad
grlmektedir.
Bu durumda ise, 301.001.943,77 Trk Liralk gider 2010 yl
kaytlarna ve 2010 yl merkezi ynetim konsolide bte ana dahil
olamam, 2011 yl kaytlarnda yer alm bulunmaktadr.
Sonu olarak daha nceden gndeme getirdiimiz bu tr ilem ve uygulamalar

ile Saytayn da tespit ve uyarlarna ramen, TBMMnin bte hakk ve mali
saydamlk ilkelerinin nemli lde gz ard edildii bir srecin yaandna
dikkat ekmek istiyoruz.
2. 2012 Btesi
Btenin hazrlanmasnda baz yl olan 2011 yl bte dengesi, 2011 yl
tahminlerini ieren son OVPde, izleyen Grafikte grld gibi, farkl
dzeylerde belirlenmitir. 2012 yl bte paketi hazrlanrken sunulan bte
gerekesinde 2011 yl bte ann programda ngrlen 33,6 milyar TL ak
yerine, 22,2 milyar TL ak dzeyinde gereklemesi tahmin edilmitir.
Aklanan geici sonulara gre ise 2011 yl bte a tahminin de altnda
17,4 milyar TL seviyesinde gereklemitir. Gerek bir nceki OVP gerekse bte
tahminine gre bte dengesindeki iyileme esas olarak gelir performansndan
kaynaklanmtr.
20
Grafik 3 2011 Yl Bte A Hedef, Gerekleme Tahminleri ve

Gerekleme
0.0
-0.5
0
2009-2011
OVMP
2010-2012
OVMP
2011-2013
OVMP
Gerekleme
Tahmini
Gerekleme
-10,000
-1.0
-15,000
-1.5
-17,438
-2.0
-2.5
-5,000
-25,000
-22,230
-23,042
-30,000
-3.0
-35,000
-33,493
-3.5
-40,000
-4.0
-4.5
-20,000
-45,000
-45,123
milyon TL
-50,000
% GSYH
Kaynak: 2012 Yl Bte Gerekesi ve 2011 Bte Geici Sonular, Maliye Bakanl Kamu Hesaplar Blteni
* 2011 yl gerekleme-GSYiH oran iin, 2011 GSYH gerekleme tahmini kullanlmtr.
Yukarda bahsedilen makro grnm ve mali gelimeler altnda, 2012 Merkezi

Ynetim Bte Tasars Ekim ay ortasnda 350,9 milyar TL bte denei, 329,8
milyar TL bte gelir tahmini ve 21 milyar TL bte a hedefi ile TBMMne
sunulmutur.
Tablo 8 2012 Yl Merkezi Ynetim Bte Tasars
(milyon TL)
Genel Bteli darelerin denekleri
zel Bteli darelerin denekleri
Dzenleyici ve Denetleyici Kurumlarn denekleri
(Hazine Yardm ve Gelirden Ayrlan Paylar)
MERKEZ YNETM BTE GDERLER (KONSOLDE)
2012
344.606
31.033
2.028
26.768
350.898
2013
374.442
33.489
2.112
28.947
381.096
2014
401.640
36.786
2.173
31.954
408.644
Genel Bte darelerinin Gelirleri

zel Bteli darelerin z Gelirleri
Dzenleyici ve Denetleyici Kurumlarn z Gelirleri
MERKEZ YNETM BTE GELRLER (KONSOLDE)
323.028
5.947
871
329.845
352.204
6.277
870
359.350
382.925
6.743
845
390.512
BTE DENGES
-21.054
-21.745
-18.133
Kaynak: 2012 Yl Bte Gerekesi
21
Gemi dnem OVP ve 2012 bte tasarsna gre 2011 ve 2012 yl bte
dengesine ynelik tahmin ve hedefler izleyen Tablo 9da karlatrmal olarak
gsterilmektedir. Buna gre, 2010-2012 OVMPsinde 2012 yl iin 39,1 milyar TL
dzeyinde ngrlen bte a, izleyen yllarda aa ynl revize edilmi ve
son OVMPde 21 milyar TL dzeyine indirilmitir. 2012 yl iin hedeflenen bu
ak tahmininin gereklemesi ncelikle byme tahmini ve cari ak ve kurdaki
gelimeler ile balantl olacaktr. 2012 ylnda bata makro byklkler olmak
zere hedef ve tahminlerin altnda kalnmas, zellikle gelirlerde beklenen
performansn altna dlmesi, ak hedefini riskli hale getirebilecektir.
Tablo 9 2011 ve 2012 Yl Bte Aklarna likin Projeksiyonlarn Geliimi
Rapor Tarihi
2009 OVMP
2010 OVMP
2011 OVMP
2012 OVMP
2012 Bte*
2011 Bte Dengesi

milyon TL
% GSYH
-23.042
-1,7
-45.123
-4,0
-33.493
-2,8
-22.230
-1,7
2012 Bte Dengesi

milyon TL
% GSYH
-39.083
-32.261
-21.054
-21.054
-3,2
-2,4
-1,5
-1,5
Kaynak: Orta Vadeli Mali Program ve 2012 Yl Bte Gerekesi
22
Tablo 10 Merkezi Ynetim Bte Dengesi (2008-2014)
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2011), 2011 Yl Bte Tasars ve Kurum Bte denek Tablolar, Maliye Bakanl 2007-2011 Bte
Gerekeleri
23
2012 yl bte gelirleri tahminine gre, gelirlerin toplamda % 13,4, vergi

gelirlerinin ise % 11,4 orannda artmas beklenmekte ve bunun sonucunda vergi
gelirlerinin GSYHye oran % 19,5 seviyesine kmaktadr. zleyen 2013 ve 2014
yllarnda vergi gelirleri bir dme gsterse de, kt % 19 seviyesini
korumaktadr. 2012 yl bte gelirlerinde 2011 ylna yakn bir performans
ngrlmektedir.
Aklanan geici sonulara gre 2011 yl gerekleme tahminlerinde sapma
kendisini esas olarak gelirlerde gstermitir. Toplam gelirler yl sonunda
gerekleme tahminin % 1,7, vergi gelirleri ise % 1,8 stnde kmtr. Bu
sonular erevesinde, 2012 yl iin ngrlen bte gelirlerindeki art oran
bte TBMMye sunulurken hesaplanan % 13,4den % 11,5e, vergi gelirlerinde
ise ayn ekilde % 11,4den % 9,4e dmektedir.
2012 yl bte giderleri iin % 12, faiz d giderlerde ise % 11,1 orannda bir
art programlanmtr. Buna gre faiz d giderlerin GSYHye oran % 24,6
seviyesinde gerekleecektir. 2013 ve 2014 yllarnda hem toplam bte
giderlerinde hem de faiz d giderlerde GSYHye oran olarak bir dme
beklenmektedir.
2011 yl gereklemesine gre ise 2012 yl artlarnda toplamda ve faiz d
giderlerde nemli bir farkllk grlmemektedir. Alt detaylarda sadece sermaye
transferleri gereklemede tahminin olduka zerinde kmtr.
2012 ylnda byme ve enflasyon toplamlarnn yaklak % 9 civarnda bir art
gstereceinin tahmin edildii bir ortamda gelirlerin reel olarak harcamalarn
zerinde artmas bte dengesinde ve program tanml dengede bir iyilemeye
yol aacaktr.
2012 ylnda toplam vergi gelirlerinin faiz d giderleri karlama orannn %
90nn biraz zerinde olaca ngrlmektedir. Toplam faiz demelerinin
24
toplam gelirler iindeki paynn program dnemi boyunca derek % 14 civarna

gerileyecei tahmin edilmektedir.
Tablo 11 Merkezi Ynetim Bte Dengesi, GSYHye Oranlar (2008-2014)
GSYH'ye Oranlar (%)
2008
2009
2010
Ger.
Ger.
Ger.
2011
Bte
Ger.
Tah.
Ger
2012
2013
2014
Bte
Prog.
Prog.
Merkezi Yn.Bte Harcamalar

Faiz D Harcamalar
I. Personel Harcamalar
II. Sosyal Gv. Kur. Devlet Primi
III. Mal ve Hizmet Almlar
IV. Faiz Harcamalar
V. Cari Transferler
VI. Sermaye Giderleri
VII. Sermaye Transferleri
VIII. Bor Verme
IX. Yedek denekler
23.88
28.16
26.67
25.73
24.44
24.45
24.61
24.24
23.58
18.55
22.57
22.29
21.82
21.11
21.15
21.08
20.87
20.41
5.14
5.87
5.65
5.95
5.73
5.69
5.73
5.64
5.54
0.67
0.76
1.00
1.05
1.01
1.00
1.00
0.99
0.97
2.57
3.13
2.64
2.47
2.54
2.53
2.02
1.89
1.81
5.33
5.58
4.38
3.91
3.33
3.29
3.52
3.37
3.17
7.40
9.65
9.23
9.53
8.61
8.59
9.13
9.14
8.89
1.95
2.11
2.36
1.79
2.35
2.40
1.96
1.98
1.98
0.33
0.45
0.61
0.35
0.42
0.53
0.30
0.28
0.26
0.49
0.60
0.80
0.53
0.45
0.42
0.60
0.67
0.69
0.34
0.29
0.28
Merkezi Ynetim Bte Gelirleri

I. Genel Bte Gelirleri
A. Vergi Gelirleri
Dolaysz Vergiler
Dolayl Vergiler
B. Vergi D Gelirler
zelletirme*
Dier
II.zel Bteli d. z Gel.
III.Dzen. ve Denet. Kur. Gel.
22.05
22.62
23.04
22.97
22.70
23.09
23.13
22.86
22.53
21.36
21.90
22.29
22.36
22.13
22.35
22.57
22.33
22.02
17.69
18.10
19.08
19.12
19.46
19.80
19.47
19.45
19.23
6.21
6.42
6.03
6.31
6.24
6.40
6.17
6.13
6.12
11.48
11.68
13.05
12.81
13.22
13.40
13.31
13.32
13.11
3.67
3.80
3.22
3.25
2.67
2.54
3.10
2.87
2.79
0.94
0.19
0.28
0.79
0.26
0.16
0.73
0.64
0.58
2.74
3.61
2.94
2.46
2.41
2.38
2.37
2.23
2.21
0.51
0.53
0.57
0.45
0.43
0.58
0.42
0.40
0.39
0.18
0.19
0.17
0.16
0.15
0.16
0.14
0.13
0.13
0.15
Bte Dengesi
-1.83
-5.54
-3.63
-2.76
-1.73
-1.36
-1.48
-1.38
-1.05
Bte Den. (zell. ve F Gel. Hari)
-2.91
-5.73
-3.91
-3.72
-2.00
-1.52
-2.21
-2.02
-1.62
Faiz D Denge
3.50
0.05
0.74
1.15
1.59
1.93
2.05
1.99
2.13
Program Tanml Denge
1.87
-1.51
-0.67
0.04
0.92
1.32
1.04
1.16
1.40
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2011), 2012 Yl Bte Tasars ve Kurum Bte denek
Tablolar, Maliye Bakanl 2007-2012 Bte Gerekeleri, 2011 GSYH gerekleme tahmini kullanlmtr.
2012 ylnda da, 2011de oluan yksek baz dzeyine ramen, vergi gelirlerinde
artn enflasyon ve bymenin zerinde seyredecei ngrlmektedir. Bu
gelimeler erevesinde vergi esneklii 2011 ylnda km olduu % 1,14
oranndaki dzeyinden 2012 ylnda % 1,01e, 2013 ylnda ise % 0,99 oranna
dmektedir.
25
Grafik 4 Genel Bte Vergi Gelirleri Esnekliinin Geliimi

14.00
12.10
12.00
10.00
8.00
6.00
4.00
2.00
1.39
1.19
0.95
1.00
0.88
1.39
0.78
1.14
1.01
0.99
0.00
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011 (GT) 2012 (B) 2013 (P)
Tablolar, Maliye Bakanl 2007-2012 Bte Gerekeleri.
2012 ylnda bte ann GSYHye oran % 1,5e dmekte, izleyen yllarda
bu dmenin dzenli bir ekilde devam ederek 2014 ylnda % 1,05e inmesi
ngrlmektedir. Bte gelirleri arasnda yer alan zelletirme nitelikli gelirler
ayklanp bakldnda ise, sz konusu dnemde bu oranlar sras ile % 2,2 ve %
1,6 olmaktadr. zellikle zelletirme gelirleri performans bte dengesindeki
iyilemede dnemsel olarak nemli hale gelmektedir.
2012 ylnda program tanml faiz d dengenin kriz ncesi dnemde kt
yksek dzeylere ulamasa da tekrar fazlaya dnmesi ngrlmtr. Dnem
boyunca bu orann artarak % 1den % 1,4e kmas programlanmtr. Vergi
gelirlerindeki arta ramen faiz d giderlerde de artn devam etmesi,
program tanml bte dengesindeki art bu dnem daha snrl tutmaktadr.
26
Grafik 5 Program Tanml Bte Faiz D Fazlann Geliimi (2000-2014, %

GSYH)
4.4
3.4
3.8
3.6
3.9
3.7
2.7
2.6
1.0
1.2
2013(P)
1.3
0.9
2012(B)
1.9
1.4
0.0
-0.7
2014(P)
2011(G)
2011 (GT)
2011(B)
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
-1.5
Kaynak: Hazine Mstearl verilerinden kendi hesaplamamz
2.a. 2012 Yl Bte denek ngrleri

2012 yl bte denekleri toplam 2011 yl gerekleme tahminine gre % 12
artla 3.550,9 milyar TL dzeyinde programlanarak parlamentoya sunulmutur.
Faiz d denekler toplam ise % 11,1 orannda art ile 300,6 milyar TL
dzeyine ulamtr. Uzun bir dnem sonra faiz harcamalarndaki art oran faiz
d harcamalardaki art orannn zerinde ngrlmektedir. Bu aklanan
hedefler erevesinde 2012 ylnda bte deneklerinin GSYHye oran % 24,6,
faiz d giderlerin GSYHye oran ise % 19,1 seviyesinde ngrlmtr. Yeil
kart harcamalarnn bte dna karlmas, mal ve hizmet giderleri ve bte
yatrm giderlerindeki 2012 ngrleri harcamalardaki artn daha snrl
dzeyde ngrlmesinde etken unsurlar olmutur.
27
Tablo 12 Merkezi Ynetim Bte Giderleri (2008-2012)
Kaynak: Maliye Bakanl ve Kurum btelerinden hareketle kendi hesaplamalarmz (2008-2012)
28
Btede sra ile cari transferler ile faiz giderleri en fazla artn olaca
harcama
kalemleri
olarak
grlmektedir.
Sermaye
giderleri,
sermaye
transferleri ve mal hizmet almlar ise bir nceki yla gre toplamda azalan
kalemler olarak karmza kmaktadr.
2012 yl bte harcama kalemlerine ekonomik ayrm baznda ve detayl
veriler erevesinde daha yakndan bakarsak:
Personel denekleri 2009 ylndan beri srekli bir art eilimi iinde
olmutur. 2012 yl btesinde ise artn snrl tutularak % 11ler
dzeyinde olmas ngrlmektedir. Gereklemeye gre ise art oran %
12ye yaklamaktadr. Enflasyon fark ve son dnemde baz memur
maalarnda yaplan artlar ile birlikte art orannn % 11ler seviyesinde
tutulmas, bata enflasyon hedefinin tutturulmas ile kamu istihdam
politikasna ilikin tedbirlerin etkin bir ekilde uygulanmasna baldr.
Bununla birlikte, personel deneklerinin 2011 ylna gre reel olarak

artmasna ramen 2012 ylnda denek tahmininin tutmas; kamu cret
politikasnn mali hedeflerle tutarl belirlenmesi, istihdama ilikin net 50
bin kii hedefine bal kalnmas, yerel ynetimlerden bteye aktarlan
iilerin getirecei maliyetler gibi hususlar dikkate alndnda riskli
grlmektedir.
29
Tablo 13 Personel ve Mal ve Hizmet Kalemlerindeki Artn Geliimi (%)

2011
2006
2007
2008
2009
2010 Bte
Ger.
Ger.
Tah. 2012(B)
(Nominal Art)
Personel Giderleri (Sos. Gv. Dah.)
14,7
15,1
12,0
14,3
16,2
15,9
16,9
17,8
11,0
Mal ve Hizmet Almlar
25,1
16,6
10,2
22,1
-2,1
3,0
11,2
11,6
-11,4
Salk Giderleri
32,6
23,8
2,1
30,0 -34,6
-14,1
-5,4
-8,0
-82,9
Salk hari
22,4
13,8
13,6
7,1
15,2
16,4
2,5
19,0
11,6
(Reel Art)
Personel Giderleri (Sos. Gv. Dah.)
4,7
5,8
1,4
7,6
7,0
7,5
9,8
10,6
5,5
14,2
7,2
-0,2
14,9
-9,8
-4,5
4,4
4,8
-15,8
Salk Giderleri
21,0
13,9
-7,5
22,4 -39,8
-20,3
63,3
-13,5
-83,7
Salk hari
11,7
4,6
2,9
-0,6
-10,0
9,3
-2,6
12,0
2,8
Not: Reel artn hesaplanmasnda 12 aylk ortalama enflasyon rakamlar kullanlmtr.

Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2012), TK 2006-2011 TFE Endeksleri
Mal ve hizmet alm giderlerine ait denekler her yl olduu gibi bu yl da

dk tutulmutur. Yeil kart uygulamasndaki deime nedeniyle salk
harcamalar hari bakldnda mal ve hizmet giderlerindeki art % 2,5
orannda ngrlmtr. Fiyat artlarndan arndrdmzda bu oran %
2,6 dzeyinde reel azala dnmektedir. nmzdeki yl, bata kur ve
enerji fiyatlarndan dolay girdi maliyetlerinin artma riski tad bir
ortamda, zaten kamu hizmetlerinin sunumunda yetersiz kalan mal ve
hizmet giderleri hedefinin tutturulmas riskli grnmektedir. Nitekim,
2011 ylnda bte deneklerinde art oran % 3 grnmesine ramen
gerekleme % 11,6 orannda tahmin edilmektedir.
2009 ve 2010 yllarnda ekonomik durgunluun ve uygulamaya konan

eitli politikalarn etkileri ile hzla artan cari transferler kalemi, 2011
ylnda yeniden yaplandrma gelirlerinin SGK dengesinde yaratt
iyilemenin de etkisi ile % 8,3 orannda artmtr. 2012 ylnda cari
transferler kaleminde esas olarak sosyal gvenlik sistemindeki aktan
30
kaynakl olmak zere ortalamann olduka stnde % 18,1 orannda bir

art ngrlmektedir.
Grafik 6 Cari Transferler ve SGKya Bteden Yaplan Transferlerin
Geliimi (% GSYH)
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
6.0
5.0
4.0
3.0
2.0
1.0
0.0
2005
2006
2007
2008
2009
Cari Transferler
2010
2011 (B) 2011 (G) 2012 (B)
Sos. Gv. Kur.
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2012)
Btede yer alan sermaye giderlerindeki gereklemelerin balang

deneklerine kyasla 2008 ylndan itibaren yksek oranda sapma
gstermesi gelenei 2011 ylnda da devam etmitir. 2011 ylnda
balang btesine gre % 40a yakn bir oranda yukar ynl sapma
gsteren sermaye giderleri iin 2012 ylnda art orannda azalma
ngrlmesine, geen yl da vurguladmz ekilde, ihtiyatla baklmas
gerektiini dnyoruz.
Kalknma Bakanl verilerine gre, 2012 ylnda merkezi ynetim btesi

dndaki toplam kamu yatrmlarnda, KT ve yerel ynetimlerdeki
yatrm artlarnn etkileri ile % 6,2 orannda bir art ngrlmektedir.
GSYHye oran olarak ise kamu yatrmlarnn 2011 seviyesinin altnda %
3,97 orannda gereklemesi programlanmtr.
31
2012 ylnda, yatrm ncelikleri erevesinde, yerel ynetimlerin toplam

yatrmlar
iindeki
ngrlmektedir.
paynn
Uzun
bir
tekrar
aradan
30lar
sonra
KT
zerine
kmas
yatrmlarnn,
bu
kapsamdaki kurulularn saysnn azalmasna ramen, 2012 ylnda

nemli oranda artmas programlanmtr.
Tablo 14 Kamu Yatrm Harcamalarnn Kurumsal Geliimi (2005-2012)
2005
(milyon TL)
BTE
KT
LLER BANKASI
DNER SERMAYE ve SGK
FONLAR
TOPLAM
YEREL YNETMLER
GENEL TOPLAM
BTE
KT
LLER BANKASI
DNER SERMAYE ve SGK
FONLAR
TOPLAM
YEREL YNETMLER
GENEL TOPLAM
11.476
3.672
540
300
5
15.994
11.940
27.934
43,9
16,2
2,0
1,6
0,1
63,8
36,2
100,0
41,1
13,1
1,9
1,1
0,0
57,3
42,7
100,0
1,50
0,55
0,07
0,05
0,00
2,18
1,24
3,41
BTE
KT
LLER BANKASI
DNER SERMAYE ve SGK
FONLAR
TOPLAM
YEREL YNETMLER
GENEL TOPLAM
2006
9.725
3.593
450
346
12
14.126
8.016
22.142
2007
12.688
3.518
507
643
0
17.356
12.361
29.717
2008
2009
2010
2011 (GT)
2012 (P)
17.104
4.165
412
591
0
22.272
13.853
36.125
18.817
4.463
448
795
0
24.523
11.551
36.074
28.757
7.210
544
795
0
37.306
13.109
50.415
29.801
6.865
65
921
0
37.652
15.671
53.323
27.829
9.077
66
1.197
0
38.169
18.442
56.611
Yzde Dalm
42,7
47,3
11,8
11,5
1,7
1,1
2,2
1,6
0,0
0,0
58,4
61,7
41,6
38,3
100,0
100,0
52,2
12,4
1,2
2,2
0,0
68,0
32,0
100,0
57,0
14,3
1,1
1,6
0,0
74,0
26,0
100,0
55,9
12,9
0,1
1,7
0,0
70,6
29,4
100,0
49,2
16,0
0,1
2,1
0,0
67,4
32,6
100,0
GSYH'ye Oranlar (%)

1,51
1,49
1,80
0,48
0,41
0,44
0,07
0,06
0,04
0,04
0,08
0,06
0,00
0,00
0,00
2,11
2,03
2,34
1,57
1,45
1,46
3,68
3,48
3,80
1,98
0,47
0,05
0,08
0,00
2,57
1,21
3,79
2,62
0,66
0,05
0,07
0,00
3,40
1,19
4,59
2,33
0,54
0,01
0,07
0,00
2,94
1,22
4,16
1,95
0,64
0,00
0,08
0,00
2,68
1,29
3,97
2012 ylnda ulatrma sektrndeki yatrmlarn dmesi ile birlikte

birok sektrn toplam yatrmlar iindeki pay artmtr. Reel olarak
artlar dikkate alndnda; enerji, imalat, eitim ve iktisadi ve sosyal
hizmetler
sektrndeki
yatrmlarn
payndaki
art
nemli
grlmektedir.
32
2012 ylnda sermaye transferlerinde % 20 orannda bir dme

ngrlmektedir. Gemi yllardaki eilime benzer ekilde, programlanan
azalmann, uygulanan yerel ynetim ve bata TCDD olmak zere KTlere
ilikin politikalarn varl nedenleri ile gerekleip gereklemeyecei
dikkatle takip edilmelidir.
2012 ylnda bor verme kaleminde, zellikle yksek retimde artan

renci saysna paralel renci har ve kredilerindeki artla birlikte,
reel bir genileme beklenmektedir.
Faiz giderleri 2012 ylnda 50,3 milyar TL dzeyinde ngrlmtr. 2012

yl faiz demeleri esas olarak ilk alt aya ylmtr. Bu dnemde piyasa
ve likidite riskinden kaynakl faiz ykselmeleri 2013-2014 yl faiz
maliyetlerini yukar ekebilecektir. Kur riskinin ise temel bir piyasa riski
olarak 2012 ylnda gndemde olmas sz konusudur.
Yedek denek kalemi nceki yllarn aksine daha yksek tutulmutur.

Yedek denein bu ekilde yksek tutulmas 2012 ylnda bte
esnekliini artrmaya ynelik bir ilev grecektir.
Sonu olarak, btede ngrlen % 12 oranndaki artn yars (% 53,6),

izleyen Tabloda (Tablo 16) gsterildii ekilde, cari transferlerdeki
arttan kaynaklanmaktadr. Cari transferleri % 23,4 ile personel giderleri
ve % 21,4 ile faiz giderlerindeki art izlemektedir. Personel giderlerinde
ise, nerede ise toplam artn te birine yaklaan dzeyde, 2011 ylnda
karlan KHKlar ile memur maalarnda yaplan artn katks dikkat
ekmektedir.
Btede kamu hizmetleri hakknda hkmetin politika tercihlerini gsteren

fonksiyonel snflamaya gre harcamalarn geliimi ise Tablo 17 ve 18 de ki
grnm vermektedir.
33
Tablo 15 Merkezi Ynetim Bte Harcamalarndaki Art Katk Veren

Kalemler (2011-2012)
2011
2012
Ger.
Bte
Merkezi Ynetim Bte Harc.
313.302
Art
(%)
Oranna
Dalm
Katk
350.898
12,00
100,00
Faiz Hari Harcamalar
271.090
300.648
9,43
78,62
Personel Harcamalar
72.904
81.692
2,81
23,38
61.902
4.218
6.784
71.087
4.468
6.137
2,93
0,08
-0,21
24,43
0,67
-1,72
12.847
14.279
0,46
3,81
11.028
816
1.004
12.551
862
866
0,49
0,01
-0,04
4,05
0,12
-0,37
32.448
28.859
-1,15
-9,55
5.442
5.140
3.518
1.622
302
10.000
16.805
906
544
419
125
362
10.487
17.467
-1,45
-1,47
-0,99
-0,48
0,02
0,16
0,21
-12,07
-12,22
-8,24
-3,98
0,16
1,29
1,76
Memur
i
Dier
Sosyal Gv. Kur. Devlet Primi
Memur
i
Dier
Salk Giderleri
Yeil Kart
la
Tedavi
Dier Salk Harc.
Savunma ve Gvenlik
Dier Cari Harc.
Faiz Harcamalar
Cari Transferler
KT ve Kamu Bank. Grev Zarar

Sos. Gv. Kur.
Devlet Sosyal Gvenlik Katks
Sosyal Gvenlik Ak Finansman
Sosyal Gv. Olmayanlarn Sa. Primi
Emeklilere Ek deme
sizlik Sigortas
Gelir Paylar
Yerel Ynetimler
Tarmsal Destekleme
Yerel Ynetimlere Haz. Yrd.
Dier Cari Transferler
Sermaye Giderleri
Sermaye Transferleri
Yerel Ynetimlere Ser. Tr.

Bor Verme
Yedek denekler
42.212
50.250
2,57
21,38
110.075
130.220
6,43
53,58
2.553
52.833
20.767
16.046
415
3.796
1.429
30.664
24.900
6.961
2.505
13.130
3.967
69.123
22.491
25.498
4.085
4.443
1.828
33.876
27.585
7.180
2.663
11.582
0,45
5,20
0,55
3,02
1,17
0,21
0,13
1,03
0,86
0,07
0,05
-0,49
3,76
43,33
4,59
25,14
9,76
1,72
1,06
8,54
7,14
0,58
0,42
-4,12
30.697
27.914
-0,89
-7,40
6.737
4.243
-0,80
-6,64
2.114
2.311
0,06
0,52
5.381
8.625
1,04
8,63
4.817
1,54
12,81
34
Tablo 16 Sektrler tibar le Kamu Yatrm Harcamalarnn Geliimi (2005-2012)

Yzde Dalm
2005
2006
2007
2008
2009
GSYH Orannda Deime
GSYH'ye Oranlar (%)
2010
2011
(GT)
2012
(P)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
(GT)
2012
(P)
2010/
2005
2011/
2010
2012/
2011
TARIM
6,8
6,5
8,6
8,3
12,2
9,8
9,4
11,3
0,23
0,24
0,30
0,32
0,46
0,42
0,42
0,48
81,40
-8,61
MADENCLK
1,8
2,0
2,1
1,7
2,2
1,9
2,8
2,0
0,06
0,07
0,07
0,07
0,08
0,08
0,13
0,09
28,49
57,15 -30,83
MALAT
2,9
2,2
1,1
1,0
1,2
0,8
0,8
1,3
0,10
0,08
0,04
0,04
0,05
0,03
0,03
0,05
-64,62
-2,86
57,62
ENERJ
13,8
9,5
10,3
9,4
9,5
6,5
5,1
6,6
0,47
0,35
0,36
0,36
0,36
0,28
0,23
0,28
-41,38
-19,00
24,91
ULATIRMA
31,0
34,8
30,1
37,8
30,4
43,7
43,2
33,6
1,06
1,28
1,05
1,44
1,15
1,87
1,92
1,43
76,23
TURZM
0,5
0,4
0,4
0,4
0,3
0,5
0,6
0,7
0,02
0,01
0,01
0,01
0,01
0,02
0,03
0,03
21,14
28,26
11,14
KONUT
1,7
1,6
1,6
1,5
1,6
1,5
1,7
2,0
0,06
0,06
0,06
0,06
0,06
0,07
0,07
0,09
13,21
13,57
17,00
ETM
12,1
9,9
11,1
9,1
11,6
10,4
11,6
13,7
0,41
0,36
0,39
0,35
0,44
0,44
0,52
0,58
7,22
16,56
12,91
SALIK
5,6
5,5
6,5
5,5
6,7
4,8
4,2
4,7
0,19
0,20
0,23
0,21
0,25
0,20
0,19
0,20
6,98
-8,26
5,56
23,9
27,7
28,3
25,3
24,3
20,2
20,7
24,0
0,82
1,02
0,98
0,96
0,92
0,86
0,92
1,02
5,62
7,06
10,60
KTSAD
6,4
7,1
7,4
5,9
7,7
6,2
6,1
7,3
0,22
0,26
0,26
0,22
0,29
0,27
0,27
0,31
21,39
2,16
13,53
SOSYAL
17,5
20,6
20,8
19,4
16,6
14,0
14,6
16,8
0,60
0,76
0,73
0,74
0,63
0,60
0,65
0,71
-0,16
9,25
9,37
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
3,43
3,68
3,48
3,80
3,79
4,28
4,46
4,25
24,99
4,05
-4,53
DER HZMETLER
TOPLAM
-1,06
2,87 -25,75
35
Tablo 17 Merkezi Ynetim Bte Harcamalarnn Fonksiyonel Dalm

(2008-2012)
Yzde dalm
2008
Genel Kamu Hizmetleri
Savunma Hizmetleri
2009
2010
2011(G)
2012 (B)
Yzde deiim
2009/
2008
2010/
2009
2011 (G)/ 2012 (B)/

2010
2011 (G)
17,8
16,3
16,7
18,1
19,3
11,6
17,3
19,5
18,1
7,3
6,8
6,1
6,0
6,1
13,5
2,6
8,2
12,8
5,9
7,9
7,6
7,7
8,2
7,8
16,3
16,1
18,0
16,5
15,4
16,8
16,1
14,6
13,4
25,0
5,7
0,4
evre Koruma Hizmetleri
0,1
0,1
0,1
0,2
0,1
16,6
42,5
46,9
-30,7
skan ve Toplum Refah Hizmetleri
2,2
1,7
2,7
1,8
1,6
-1,5
75,2
-26,4
2,6
Salk Hizmetleri
7,4
7,3
6,5
6,9
5,2
20,9
2,5
15,6
-16,3
Dinlenme, Kltr ve Din Hizmetleri
2,2
2,1
2,2
2,4
2,2
18,9
18,5
21,6
-0,9
17,3
16,6
16,9
17,9
17,6
17,3
16,0
17,0
9,4
21,4
100,0
26,1
100,0
24,3
100,0
22,4
100,0
25,4
100,0
48,9
21,9
6,8
14,4
1,5
10,2
25,8
10,9
Kamu Dzeni ve Gvenlik Hizmetleri

Ekonomik ler ve Hizmetler
Eitim Hizmetleri
Sosyal Gvenlik ve Sosyal Yardm Hiz.
TOPLAM
Merkezi
ynetim
faiz
bte
harcamalar
iinde
fonksiyonel
snflamaya gre ilk srada ortalama % 25 pay ile sosyal gvenlik ve sosyal
koruma harcamalar gelmektedir. Bunu % 18 pay ile genel kamu
hizmetleri (faiz harcamalar dahil), % 17 pay ile eitim hizmetleri ve % 15
pay ile ekonomik iler ve hizmetler izlemektedir. 2010 ylnda eitim
harcamalar ile ekonomik iler ve hizmetler alanndaki harcamalar
hemen hemen ayn oranda kmtr. 2011 ylnda da, yl sonunda
zellikle
ulam
sektr
yatrmlar
bata
olmak
zere
yatrm
harcamalarnda beklenen yaklak 9 milyar TL dzeyindeki art ile bu iki

kalemin birbirine yaknlamas beklenmektedir. Salk harcamalarnn
toplam harcamalar iindeki pay ise % 7ler dzeyindedir. 2012 ylnda bu
sralama deimemekle birlikte, genel kamu hizmetlerinin pay artarken
yeil kart harcamalarnn genel salk sigortas sistemine geilmesi
nedeni ile bte dna karlmas, salk harcamalarnn paynn yaklak
iki puan dmesine yol amtr.
Aada iki nemli kamu harcamas (eitim ve salk) ile ilgili baz zet
analizler vermekteyiz. Bu harcamalar ile ilgili daha ayrntl almalar
nmzdeki dnemlerde yaymlanacak mali izleme raporlarnda yapmay
planlamaktayz.
36
2012 ylnda merkezi ynetim btesinde eitim harcamalar iin

ngrlen denek toplam 53,1 milyar TL seviyesindedir. Dier kamu
kurumlarnn eitim denekleri de tahmini olarak eklendiinde, bu tutar
55,1
milyar
TLye
kmaktadr.
Sosyal
harcamalar
iinde
dier
sektrlerden belirgin bir ekilde farkl olarak eitim harcamalarnn

yaklak
95i
dorudan
merkezi
ynetim
btesi
tarafndan
yaplmaktadr.
Tablo 18 Trkiyede Kamu Eitim Harcamalarnn Kurumsal Geliimi (20002012)
(milyon TL)
Milli Eitim Bakanl
Bte
Dner Sermayeler
Fon Harcamalar (3418 ve 3308)
Ayni D Proje Kredi Kullanimlari
niversiteler
Bte
Dner Sermayeler
renci Sosyal Hizmetler Hesab
Ayni D Proje Kredileri
Dier Genel Ynetim Kurumlar
Yerel Ynetimler
Kamu Eitim Harcamalar Top.

Milli Eitim Bakanl
2000
3.561
3.302
62
177
20
1.159
931
93
107
27
502
132
2005
2008
2009
2010
2011
(GT)
2012
(B)
12.833
12.596
237
21.492
21.148
344
24.603
24.228
376
29.708
29.314
394
33.366
32.936
430
38.262
37.798
464
4.077
3.717
361
6.033
5.572
461
7.374
6.870
504
7.884
7.333
550
9.704
9.105
600
10.587
9.945
642
2.350
334
3.281
698
3.955
719
3.733
777
4.039
870
5.318
957
5.354 19.595 31.504

GSYH'ya Oranlar (%)
36.651
42.102
47.979
55.124
2,14
1,98
2,26
2,58
2,69
2,60
2,68
Genel Bte
1,98
1,94
2,22
2,54
2,66
2,57
2,65
Dner Sermayeler
0,04
0,04
0,04
0,04
0,04
0,03
0,03
Fon Harcamalar (3418 ve 3308)
0,11
Ayni D Proje Kr.Kul.
0,01
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
niversiteler
0,70
0,63
0,63
0,77
0,71
0,76
0,74
zel Bte
0,56
0,57
0,59
0,72
0,66
0,71
0,70
Dner Sermayeler
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
0,05
renci Sosyal Hizmetler Hes.
0,06
0,37
Ayni D Proje Kr.Kul.
0,02
Dier Genel Ynetim Kurumlar
0,30
0,36
0,35
0,42
0,34
0,32
Yerel Ynetimler
0,08
0,05
0,07
0,08
0,07
0,07
0,07
3,21
3,02
3,31
3,85
3,81
3,74
3,87
Kamu Eitim Harcamalar Top.
Kaynak: Emil, Ylmaz, 2008; Ylmaz, Emil, 2010; UNICEF, ocuk Yoksulluu ve Kamu Politikalar Analizi
Projesi, Trkiyede Bteleme Ortamnn Kurumsal Yaps Ve Politika Analizi Raporu, 2009, Hakan Ylmaz,
stikrar Programlarnda Mali Uyumda Kalite Sorunu: 2000 Sonras Dnem Trkiye Deneyimi, 2007
almalarnda kullanlan yntemle Maliye Bakanl ve Milli Eitim Bakanl verileri kullanlarak
gncellenmitir.
37
Kamu eitim harcamalarnn GSYHye oran yllar iinde yarm puandan

biraz daha fazla artmtr. Bu oran 2000lerin banda % 3,2 seviyesinde
iken, zellikle 2006 ylndan sonraki dnemde % 3,8 seviyesine kmtr.
Eitim harcamalar bu ekilde artmakla birlikte; hem karlatrmal
olarak eitim harcamalarna bakldnda, hem de eitimin sonular
asndan ele alndnda, bu tr ksm bir artn yeterli olduunu ve
eitimde kaliteyi artrdn sylemek mmkn deildir.
Trkiyede kamu eitim harcamalarnn GSYHye oran 2000 sonras

dnemde % 3,2-3,8 arasnda deiirken, bu oran OECD lkelerinde
ortalama % 5-5,5 arasnda gereklemitir. Trkiyede eitim harcamalar
son
dnemde
artmakla
birlikte,
seviye
olarak
OECD
lkeleri
ortalamasnn altnda kalmaktadr. Son dnem OECD almalarnda

Trkiyeye ilikin eitim verilerinin elde edilebilir deilnot available
olarak yanstld dikkati ekmektedir. Bunun anlam eitime ilikin
verilerin standartlara uygun bir ekilde hazrlanmamasdr.
renci bana harcamalara baktmzda, Trkiye OECD lkeleri iinde

eitim dzeyleri itibar ile renci bana en dk harcama seviyesine
sahip lke konumundadr. En son aklanan 2008 yl verilerine gre
ilkretimde renci bana kamu sektr harcamas OECD ortalamasnda
6150 ABD dolar iken (SGP ile dzeltilmi), bu tutar Trkiyede kendi
hesaplamalarmza gre 1450 ABD dolar dzeyinde kmaktadr. Orta
retim iin bu tutarlar sras ile 7715 ABD dolar ve 2245 ABD dolardr.
Trkiye, OECD ortalamasnn ok altnda bir renci bana kamu
harcamas dzeyine sahiptir. Bu tutara okul ncesi ile toplulatrlm
olarak ilkretim ve orta retim seviyeleri iin baktmzda, izleyen
Grafikte grlecei zere, Trkiye OECD lkeleri iinde son sralarda
kmaktadr.
38
Grafik 7 Okul ncesi ve lkretim, Ortaretim renci Bana

Harcamalar (Kamu, %)
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
Trkiye (2010)
Brezilya
Meksiko
Arjantin
ili (2009)
srail
ek Cumhuriyeti
Kore
Estonya
Portekiz
Solovenya
Finlandiya
Hollanda
OECD ortalama
ngiltere
Fransa
lkretim ve ortaretim
Slovak Cumhuriyet
Okul ncesi
EU21 ortalama
talya
sve
spanya
Belika
ABD
Danimarka
Norve
Kaynak: OECD, 2011, Emil, Ylmaz 2010, UNICEF, ocuk Yoksulluu ve Kamu Politikalar Analizi Projesi,
Trkiyede Bteleme Ortamnn Kurumsal Yaps Ve Politika Analizi Raporu, 2009
Trkiyede eitim harcamalarnn toplam genel ynetim harcamalar

iindeki pay % 12ler dzeyindedir. Toplam kamu harcamalar iinde
eitim harcamalar, sosyal gvenlik ve koruma, salk ve ekonomik
ilerden sonra drdnc srada kmaktadr. OECD ve AB ortalamas
civarnda olan bu orann, Trkiyede, renim andaki nfus asndan
benzer lkelerde olduu gibi, daha yksek bir paya sahip olmas
gerekirdi. Bu oran ili, Brezilya, Meksika, Kore gibi lkelerde % 15in
zerinde kmaktadr.
Trkiye, zellikle son dnemde yaplan kamusal politika tercihlerinin de

etkisi ile kamu salk harcamalarn eitim harcamalarndan ok daha
hzl artrmtr.
Trkiye salk harcamalarnn, zellikle kamu salk harcamalarnn, son

on yllk dnemde en hzl artt lkeler iinde yer almaktadr. OECD
39
2009 yl verilerine gre, Trkiyede salk harcamalarnn GSYHye oran

OECD ortalamas olan % 9,6nn altnda, % 6,2 seviyesinde kmaktadr.
Salk harcamalarna 2000-2009 dneminde kii bana reel art
asndan bakldnda; Trkiyenin % 6,3 ile 6. srada bulunduu, ayn
dnemde GSYHnin kii bana reel artnn ise % 3,6 seviyesinde
bulunduu grlmektedir. Bu rakamlar OECD ortalamasnda sras ile % 4
ve % 1,6dr.
2000lerin banda GSYHnin % 5leri dzeyinde olan toplam salk

harcamalar, 2010lu yllara gelince % 6lar dzeyine ulamtr. Kamu
salk harcamalar ise % 3lerden % 4,5lere kadar kmtr. Salk
harcamalarndaki art belirleyen esas etken kamu salk harcamalarnda
dnem boyunca yaanan reel art olmutur. 1990l yllara gre
bakldnda ise, salk harcamalarndaki art ok daha arpc bir
ekilde ortaya kmaktadr.2
Kamu salk harcamalarnn GSYHye oran 1990larn sonunda % 3n

altnda iken, bugn bu oran % 4lerin zerine kmtr. 2003 yl salk
fiyatlar
ve
ABD
harcamalarndaki
dolar
art
cinsinden
izleyen
bakldnda
Grafikte
da
belirgin
kamu
bir
salk
ekilde
grlmektedir.
nceden belirttiimiz gibi salk ve eitim harcamalarna ilikin olarak dner sermaye sistemine ynelik
uygulamalar da dahil olmak zere kapsaml bir deerlendirme notu 2012 yl mali izleme almalar
kapsamnda karlacaktr.
40
Grafik 8 Trkiyede Kamu Salk Harcamalarnn Geliimi

6,00
50.000
45.000
5,11
5,00
4,54
4,42
3,78
4,00
3,84
3,86
3,96
4,42
4,12
40.000
4,24
35.000
3,68
3,33
3,00
30.000
2,91
2,87
25.000
20.000
2,00
15.000
10.000
1,00
5.000
0,00
0
1999
2000
2001
2002
2003
Sa.Harcama (GSYH)
2004
2005
2006
2007
2008
Sa.Harc. (2003 Salk Fiy., milyon TL)
2009
2010
2011
2012
Sa. Harcama (milyon $)
Kaynak: Social Expenditures at Different Levels of Government, Emil, Ylmaz, Dnya Bankas, 2008;
Ylmaz, Emil, 2010; UNICEF, ocuk Yoksulluu ve Kamu Politikalar Analizi Projesi, Trkiyede Bteleme
Ortamnn Kurumsal Yaps Ve Politika Analizi Raporu, 2009, almalarnda kullanlan yntemle Maliye
Bakanl ve Salk Bakanl verileri kullanlarak gncellenmitir.
Salk
harcamalarnn
bymeye
katks
ve
kalitesi
konusunda
deerlendirilmesi gereken bir husus, bizzat bu sektrn iindeki

nceliklendirme meselesidir. zellikle nleyici ve temel salk hizmetleri
ile daha yksek maliyetli tedavi edici salk hizmetleri arasndaki tercih,
birincisinin sosyal faydasnn maliyetinden daha yksek olmasnn
beklendii bir ortamda daha bir nem kazanmaktadr (Emil ve ark.,
2003:10). Bu ereve iinde, kamu halk sal harcamalar salk
harcamalarnn etkinlii kapsamnda nemli hale gelmektedir.
Esas olarak, SGK tedavi hizmetlerine ynelik ikinci ve nc basamak

salk hizmetlerine ilikin demeleri yapmaktadr. Tedavi hizmetlerine
ynelik Bakanlk kurum ve hastaneleri (663 sayl KHK ile 2011 ylnda
Kamu Hastaneleri Birlii kurulmas sonrasnda bu birimler Bakanlk
41
btesi dnda kalmaktadr) karldnda, koruyucu salk hizmetlerine

ynelik kaynaklar esas olarak Bakanlk btesinden karlanmaktadr.
Bakanlk btesinin halk salna ynelik kaynaklarnn reel olarak
artmas, salk harcamalarnn kalitesini gstermesi asndan nem
tamaktadr.
Kamu halk sal harcamalarnn 2012 ylnda bte salk harcamalar

iindeki (yeil kart harcamalar ayklanm) pay % 4,8, toplam kamu
salk harcamalar iindeki pay ise % 1,2 seviyesindedir. Bu oranlar 2011
ylnda sras ile % 6,2 ve % 1,5dir. 2011 ylna gre kamu halk sal
demelerinde bir dme sz konusudur.
Trkiye, halk sal harcamalarnn toplam salk harcamalar iindeki

paynn en dk olduu lkeler kategorisi iinde yer almaktadr. OECD
lkelerinde toplam salk harcamalar iinde halk sal harcamalarnn
pay % 2-7 arasnda deiirken, bu oran Trkiyede % 1in altnda
kmaktadr. Halk sal harcamalar iinde olmas gereken baz
harcamalar, rnein bte kodlamas erevesinde birincil basamak
hizmetler
(Bakanln
Mdrlne
bal
harcamalar
iinden
iindeki
aile
Temel
hekimliinin
Salk
Hizmetleri
Genel
sunduu
hizmetler)
kurum
ayklanamamaktadr.
Bu
durum
halk
sal
harcamalarn dk gstermekle birlikte, bu rakamlarn eklenmesi ile de

harcamalarn ok yksek kmayaca dnlmektedir. Bu anlamda
Bakanln ve SGKnn bu ayrm ortaya koyacak bir kodlama sistemini
hayata geirmesinde fayda grlmektedir.
Zira halk sal veya koruyucu salk hizmetlerine ne kadar ok kaynak

ayrlr ve bu hizmet ne kadar etkin bir biimde verilirse, ok daha fazla
maliyeti olan tedavi edici salk hizmetlerine ihtiya daha az olacak ve
bu, genel toplum salna ayrlan kaynaklarn daha adil dalmasna
imkn verecektir.
42
Grafik 9 OECD lkelerinde Toplam Salk Harcamalar inde Halk Sal

Harcamalarnn Pay (%)
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Kaynak: OECD, 2001, * Trkiye sadece kamu kesimi ve kendi hesaplamamz
2.b. 2012 Yl Bte Gelir Tahminleri

2012 yl bte gelir ngrlerine gemeden nce, 2011 yl bte ve vergi gelir
ngrlerindeki deimeye bakacaz. 2011 ylnda, zellikle son yllardan farkl
olarak, vergi gelirleri performans balang bte hedeflerinin zerinde
gereklemitir. Bu artta aada sralanan gelir tedbirleri ile birlikte toplam
talep dzeyinin beklentilerin zerinde artmas ve nceki yl baz etkisi gibi
unsurlar belirleyici olmutur.
2011 btesinde 279 milyar TL seviyesinde ngrlen bte gelirleri,
zelletirme hedefinde geriye dlmesine ramen, yl sonunda % 4,3 orannda
art ile 291 milyar TL seviyesinde; vergi gelirlerinin ise 232 milyar TL
seviyesindeki hedefe karlk % 7,4 orannda artla 249,3 milyar TL seviyesinde
gereklemesi ngrlmt. 2011 ylnda geici sonulara gre bte gelirleri
zellikle
vergi
gelirlerinde
beklenin
zerinde
yaanan
performansla
43
gerekleme tahmininin % 1,8 zerinde kmtr. Vergi tahsiltnda art esas

olarak,
Kurumlar
Vergisi,
TV
ve
BSMVde
yaanan
performansndan
kaynaklanmtr.
2010 ylna gre ise, 2011 ylnda vergi gelirlerinin % 18,4 orannda artaca
tahmin edilmektedir. Yeniden yaplandrma sonucu elde edilen gelirlerin etkisi
ile uzun bir aradan sonra, dolaysz vergilerdeki art oran (% 20,1), dolayl
vergilerdeki art orannn (% 17,7) stne kmaktadr. Bir defalk tedbir
niteliindeki vergi gelir tedbirleri hari tutularak hesaplandnda ise, vergi
gelirlerindeki art oran % 13-14ler dzeyine inmektedir.
2011 ylnda vergi gelirlerinin hedefin stnde kmasnda belirleyici olan vergi
dzenlemelerine, 2012 yln da ksmen etkileyecek olmas nedeniyle ksaca
bakarsak:
6111 sayl Baz Alacaklarn Yeniden Yaplandrlmas ile Sosyal
Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu ve Dier Baz Kanun ve Kanun
Hkmnde Kararnamelerde Deiiklik Yaplmas Hakknda Kanun ile
kamu alacaklarnn yeniden yaplandrlmas kapsamnda tahsil edilmeye
balanan gemi yl alacaklar,
Ekim 2011 tarihli 2304 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile;
Alkoll ikiler zerindeki maktu TV tutarlarnn % 20 ile %

23 arasnda deien oranlarda ykseltilmesi suretiyle TV
tahsiltnn artmas,
Hafif ticari aralar zerindeki TV orannn 5 puan, motor

hacmi 1600 cm3 ile 2000 cm3 arasnda olan binek
otomobiller zerindeki TV orannn 20 puan, motor hacmi
2000 cm3 geen binek otomobiller zerindeki TV
orannn ise 46 puan artrlmas,
Sigara zerinde tahsil edilen nispi TV orannn 6 puan

artrlarak % 69 (daha sonra yaplan dzenleme ile tekrar %
44
65e ekilmitir), asgari maktu TV tutarnn ise % 9,4 art

ile bir paket sigara iin 2,9 TL olarak uygulanmas,
Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili deme

ekillerine gre yaplan ithalat zerinden alnan Kaynak
Kullanmn Destekleme Fonu kesintisi orannn % 3ten %
6ya ykseltilmesi,
Cep telefonlarndan tahsil edilen nispi TV orannn 5 puan

artla % 25e karlmas saylabilir.
2011 ylnda vergi gelirlerinde balang btesine gre beklenen yaklak 17,1
milyar TL dzeyindeki ilave tahsiltn % 46snn, toplam ithalatn tahminlerin
zerinde gereklemesi sonucunda uluslararas ticaret zerinden alnan
vergilerden gelecei ngrlmektedir. Yeniden yaplanma sonras elde edilen
vergi gelirlerindeki artn toplam arta katks ise yaklak % 43 orannda
tahmin edilmitir. Bata ekonomik byme olmak zere (ithalat art hari)
dier unsurlarn vergi gelirlerindeki arta katks %11ler civarnda kmaktadr.
Grafik 10 2011 Ylnda Vergi Gelirleri Tahsiltndaki Artn Katk Veren
Unsurlara Gre Dalm (%)
Dier
11%
thalat Etkisi
46%
Yeniden
Yaplandrma
Net Etkisi
43%
Kaynak: Maliye Bakanl ve Kalknma Bakanl verilerinden harekete kendi tahminimiz
45
Kamu alacaklarnn yeniden yaplandrlmas kapsamndaki dzenlemeler

asndan, Maliye Bakanl ve Kalknma Bakanl ngrlerine gre,
2011 yl sonunda 12-13 milyar TL seviyesinde ilave gelir tahsilt
gereklemesi beklenmektedir. Yllk programda, bu tahsiltn 2011 yl
iin net etkisinin (dzenleme yaplmamas durumuna gre) 5 milyar TL
cvarnda olaca ifade edilmektedir. Burada Kanun kapsamna giren
dzenlemeler yaplmasa idi 7,5 milyar cvarnda bir gelir elde edilecei
varsaymna dayanlmaktadr. Bu ngrnn, 2011 ylnda ekonominin
beklentilerin
dayand
zerinde
bymesi
dnlmektedir.
ile
Bununla
birlikte,
birlikte,
iyimser
tahminlere
zellikle
gemi
dnemlerden kaynakl af beklentisi ve oluan ykmlln faiz ve

cezalarnn yksek maliyetlere ulamas nedenleri ile bu tahminin iyimser
olduunu dnmekteyiz. Dolays ile 6111 sayl Kanundan kaynakl
olarak yeniden yaplandrma gelirlerinin toplam vergi gelirlerini bir
defalk tedbir niteliinde ykseltmesinden kaynakl baz etkisi aslnda
2012 yl vergi geliri tahminlerinin gereklemesi konusunda ciddi bir
bask yaratacaktr.
2011 ylnda zelletirme gelirlerinin ise, 9,5 milyar TL olan bte

hedefinin altnda kalarak, 3 milyar TL seviyesinde gerekleecei tahmin
edilmektedir.
2011 yl gelir tahminlerine ilikin yaptmz ve 2012 yl iinde

belirleyici olacak bu deerlendirme sonrasnda 2012 yl hedeflerini ele
alrsak:
2012 yl merkezi ynetim bte gelirlerin % 13,4 orannda art ile 329,8
milyar TL seviyesinde gereklemesi programlanmtr. Toplam vergi
tahsilt ise % 11,4 orannda art ile 277,7 milyar TL seviyesinde olmas
hedeflenmitir. 2012 ylnda bte kapsamnda zelletirme gelirlerinin %
46
200n
zerinde
artarak
10,5
milyar
TL
seviyesine
kmas
ngrlmtr.
Bu tahminlere gre toplam bte gelirlerinin GSYHye oran % 23,1e

karken, toplam vergi gelirleri tahsiltnn ise, 2011 yl ile ayn dzey
olan % 19,5 orannda gereklemesi tahmin edilmektedir.
2012 ylnda toplam gelir tahsilatnn % 84,2sinin vergi gelirlerinden, %

13,4nn genel bte vergi d gelirlerden, kalan % 2,4nn zel
bteli
idareler
beklenmektedir.
ile
dzenleyici-denetleyici
zleyen
iki
ylda
da
bu
kurumlardan
orann
hemen
gelmesi
hemen
deimeyecei programlanmtr.
Esas olarak zelletirme gelirlerinden oluan sermaye gelirlerinin toplam

gelirler iindeki paynn ise, 2012 ylnda % 3,5 dzeyinde gerekleecei
tahmin edilmektedir. zleyen iki yl boyunca da, hafif bir dle birlikte,
zelletirme niteliinde olan gelirlerden toplam bte gelirlerinin
yaklak % 3 seviyesinde bir katk beklenmektedir.
2012 ylnda bte vergi gelirlerinde ngrlen arta bir defalk tedbir
niteliinde olan yeniden yaplandrma gelirleri ayklanp bakldnda,
dzeltilmi art oran yaklak % 13ler dzeyine kmaktadr.
Ekim 2011 tarihinde karlan Bakanlar Kurulu Karar (BKK) ile alnan
tedbirlerin ilave gelir katksnn yllk programda 5,5 milyar TL
seviyesinde
olduu
hesaplanmaktadr.
Bu
tutar
ayklanp
dier
kalemlerden kaynakl art oranna bakldnda, artn % 10lar

seviyesinde olduu grlmektedir.
Sonu olarak; 2012 ylnda vergi gelirlerindeki art, alnan vergi

tedbirleri ve yeniden yaplanma darda tutulduunda, % 10lar
dzeyindedir. Bu iki ana politika karar dikkate alndnda ise, art
47
oran % 13ler dzeyine kmaktadr. Burada 2012 ylnda vergi gelirleri

tahsilatn riskli hale getiren temel unsur bulunmaktadr:
Yeniden
yaplandrma
sonras
takside
balanan
tutarlarn
denmesinde olas bir ekonomik daralma halinde mkelleflerin

yaayaca deme problemi,
Sigara, iki zerine konan vergilerin gemi yllarda olduu gibi kaak
mallara olan talebi artrmas, bunun da ngrlen ilave 5,5 milyar TL
dzeyindeki ilave gelir tahsiltn azaltmas riski,
2012 ylnda ekonomide yaanmas olas olan greli yavalamann
bata dolayl vergiler ve zellikle ithalat bazl vergi tahsilt olmak
zere vergi gelirleri tahsiltn hzla aaya ekmesi.
2012 yl programnda, vergi politikasnn bata cari an azaltlmas

olmak zere makroekonomik istikrarn nnde tehdit oluturabilecek
unsurlar ile mcadelede etkin bir ara olarak kullanlmasnn planland
aka ifade edilmitir. Bunun anlam, gerek makro gerekse mali
alanlarda ortaya kacak istikrarszlklarda vergi politikasnn aktif olarak
kullanlacak olmasdr. Bu politikann olas bir ekonomik daralma
durumunda nasl uygulanabilecei ve bunun vergi gelirlerine olan etkisi,
nmzdeki dnemde bte a asndan nemle izlenmesi gereken bir
husus olacaktr.
48
Tablo 19 Merkezi Ynetim Bte Gelirleri (2008-2014)

% Artlar
2008
2009
2010
Ger.
Ger.
Ger.
Bte
(milyon TL)
209.598 215.458 254.277 279.026
Merkezi Ynetim Gelirleri
203.027 208.610 246.051 271.650
Genel Bte Gelirleri
168.109 172.440 210.560 232.220
I-Vergi Gelirleri
54.935
56.469
61.317 70.495
1. Gelir ve Kazan z. Al. Vergiler
38.030
38.446
40.392 47.346
A. Gelir Vergisi
1.808
1.987
2.056
2.492
Beyana Dayanan Gelir Vergisi
209
244
265
294
Basit Usulde Gelir Vergisi
34.836
35.091
36.866 43.158
Gelir Vergisi Tevkifat
1.177
1.123
1.205
1.403
Gelir Geici Vergisi
16.905
18.023
20.925 23.149
B. Kurumlar Vergisi
517
495
508
629
Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi
16.205
17.315
20.188 22.301
Kurumlar Geici vergisi
4.088
4.664
5.249
6.124
2. Mlkiyet zerinden Alnan Vergiler
144
168
215
218
Veraset ve ntikal Vergisi
67.258
73.136
91.736 97.187
3. Dahilde Alnan Mal ve Hizmet Ver.
16.805
20.853
26.325 26.830
A. Dahilde Alnan Katma Deer Ver.
41.832
43.620
57.285 61.146
B. zel Tketim Vergisi
23.941
25.525
31.697 34.596
Petrol ve Doalgaz rnleri (I)
3.805
3.353
6.193
6.029
Motorlu Tatlar (II)
1.987
2.134
2.868
3.760
Alkoll kiler (III-a)
10.888
11.546
14.784 14.695
Ttn Mamlleri (III-b)
205
212
221
230
Kolal Gazozlar (III-c)
1.005
849
1.521
1.835
Dayankl Tketim ve Dier Mallar (IV)
3.695
4.003
3.571
4.278
C. Banka ve Sigorta Mu. Ver.
376
396
434
460
D. ans Oyunlar Vergisi
4.551
4.265
4.121
4.473
E. zel letiim Vergisi
32.781
28.651
39.528 44.767
4. Uluslararas Ticaret ve Mu. Al. Ver.
2.770
2.466
3.240
3.653
A. Gmrk Vergileri
29.972
26.134
36.208 41.040
B. thalde Alnan Katma Deer Ver.
39
51
80
74
C. Dier D Ticaret Gelirleri
3.945
4.169
5.083
5.740
5. Damga Vergisi
5.050
4.755
7.034
7.837
6. Harlar
51
596
615
70
7. Baka Yerde Snf. Di. Ver.
7.422
9.948
9.804
7.297
II-Teebbs ve Mlkiyet Gelirleri
1.504
1.772
2.595
1.777
1. Mal ve Hizmet Sat Gelirleri
833
1.110
1.384
1.462
Mal Sat Gelirleri
4.000
4.059
4.299
2.602
2.KT ve Kamu Bankalar Gelirleri
792
761
1.054
907
3.Kurumlar Karlar
789
760
1.053
906
Dner Sermayeler
729
809
974
1.122
4.Kira Gelirleri
397
2.547
883
889
5.Dier Teebbs ve Mlkiyet Gel.
850
807
966
1.239
III-Alnan Ba. ve Yard. ile zel Gel.
840
807
965
1.238
zel Gelirler
17.126
23.058
21.114 20.684
IV-Faizler, Paylar ve Cezalar
4.357
5.667
5.086
2.648
1.Faiz Gelirleri
759
1.073
814
1.027
Vergi, Resim ve Har Gecikme Faizleri
6.908
7.607
6.719
7.503
2.Kii ve Kurumlardan Alnan Paylar
309
247
318
334
a) Devlet Paylar
6.600
7.361
6.401
7.168
b) Genel Bt. d. Ait Paylar
343
343
405
0
Eitim zel Geliri (4306 S.K.)
1.718
1.800
1.829
2.057
GSM let. Al. Hazine Pay.
527
569
561
587
Evrensel Hizmet Gelirleri
2.325
1.963
1.614
2.341
Kaynak Kul.Dest. Fonu Kesintisi
2.925
3.908
4.284
5.415
3.Para Cezalar
1.741
2.481
2.541
152
Vergi Cezalar
2.935
5.875
5.025
5.118
4.Dier eitli Gelirler
9.114
2.044
3.376
9.992
V-Sermaye Gelirleri
407
312
232
218
VI-Alacaklardan Tahsilatlar
4.825
5.037
6.333
5.484
zel Bteli darelerin Gelirleri
1.747
1.811
1.893
1.893
Dzen. ve Denetleyici Kur. Gelirleri
2011
Ger.
Tah.
290.941
283.564
249.352
73.795
47.686
2.418
299
43.589
1.381
26.108
3.427
22.330
6.122
259
102.020
30.375
62.696
33.581
7.662
3.531
15.778
242
1.903
4.085
507
4.357
52.726
4.345
48.271
111
6.393
8.211
85
8.823
1.945
1.488
4.349
858
856
1.120
532
1.088
1.088
20.693
2.244
107
8.538
5.711
160
4.201
3.365
242
5.484
1.893
Ger.
295.862
286.377
253.765
75.799
48.807
2.759
301
44.324
1.423
26.993
3.531
23.128
6.257
253
103.380
29.956
64.189
33.573
8.568
3.856
15.850
281
2.058
4.288
528
4.419
53.450
4.652
48.685
113
6.464
8.303
112
9.054
2.023
1.507
4.352
881
880
1.145
654
1.276
1.276
19.492
2.626
157
8.074
482
7.592
418
2.007
357
2.447
5.772
3.592
3.020
2.454
335
7.390
2.095
2012
2013
2014
Bte
Prog.
Prog.
329.845
321.869
277.677
80.955
53.804
2.827
348
49.076
1.553
27.151
2.082
24.679
6.982
289
114.150
33.602
70.590
36.511
7.377
4.459
19.204
262
2.778
4.545
564
4.848
58.922
4.855
53.944
123
7.297
9.277
94
9.350
2.261
1.753
2.968
902
900
1.420
1.776
1.211
1.211
21.903
1.693
202
9.243
495
8.748
506
2.032
625
3.001
6.314
3.958
4.654
11.458
269
5.948
2.028
359.350
350.961
305.810
88.376
59.965
3.344
387
54.518
1.716
28.411
911
27.070
7.977
318
124.886
36.739
77.315
38.710
7.585
5.421
22.266
288
3.045
5.061
622
5.149
65.850
5.426
60.286
138
8.202
10.416
104
9.038
2.521
1.961
3.163
991
989
1.748
590
1.335
1.335
23.501
2.490
522
10.058
546
9.512
558
2.115
689
3.311
6.809
4.269
4.143
10.980
297
6.277
2.112
390.511
381.596
333.227
97.374
66.627
3.681
426
60.628
1.892
30.747
568
29.705
8.710
351
132.972
39.790
81.295
41.059
8.124
5.612
22.881
316
3.303
5.720
687
5.480
73.547
6.061
67.332
154
9.071
11.440
114
9.916
2.794
2.177
3.250
1.092
1.090
2.118
634
1.472
1.472
25.676
2.304
776
10.965
602
10.363
616
2.207
759
3.655
7.530
4.721
4.878
10.976
327
6.743
2.173
GSYH'ye Oranlar (%)

2008 2009 2010
2011
2012 2013 2014
2009/
2010/ 2011(G) 2012/ 2013/ 2014/
Ger.
Ger. Ger. Ger. Bte
Ger. Bte Prog. Prog.
2008
2009
/ 2010 2011(G) 2012
2013
Tah.
2,80
18,02
16,35
11,49
8,95
8,67 22,1 22,6 23,0
23,0
22,7
23,1
23,1
22,9
22,5
2,75
17,95
16,39
12,39
9,04
8,73 21,4 21,9 22,3
22,4
22,1
22,3
22,6
22,3
22,0
2,58
22,11
20,52
9,42
10,13
8,97 17,7 18,1 19,1
19,1
19,5
19,8
19,5
19,5
19,2
2,79
8,59
23,62
6,80
9,17
10,18
5,8
5,9
5,6
5,8
5,8
5,9
5,7
5,6
5,6
1,09
5,06
20,83
10,24
11,45
11,11
4,0
4,0
3,7
3,9
3,7
3,8
3,8
3,8
3,8
9,88
3,47
34,21
2,46
18,29
10,05
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
17,05
8,33
13,64
15,59
11,33
10,21
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,73
5,06
20,23
10,72
11,09
11,21
3,7
3,7
3,3
3,6
3,4
3,5
3,4
3,5
3,5
-4,60
7,31
18,04
9,17
10,50
10,24
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
6,61
16,10
29,00
0,59
4,64
8,22
1,8
1,9
1,9
1,9
2,0
2,1
1,9
1,8
1,8
-4,35
2,74 594,66 -41,04 -56,22 -37,62
0,1
0,1
0,0
0,1
0,3
0,3
0,1
0,1
0,0
6,85
16,59
14,56
6,71
9,69
9,73
1,7
1,8
1,8
1,8
1,7
1,8
1,7
1,7
1,7
14,09
12,54
19,21
11,58
14,26
9,19
0,4
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
16,77
28,06
17,43
14,11
10,25
10,25
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
8,74
25,43
12,69
10,42
9,41
6,47
7,1
7,7
8,3
8,0
8,0
8,1
8,0
7,9
7,7
24,09
26,24
13,79
12,17
9,33
8,30
1,8
2,2
2,4
2,2
2,4
2,3
2,4
2,3
2,3
4,27
31,33
12,05
9,97
9,53
5,15
4,4
4,6
5,2
5,0
4,9
5,0
5,0
4,9
4,7
6,61
24,18
5,92
8,75
6,03
6,07
2,5
2,7
2,9
2,8
2,6
2,6
2,6
2,5
2,4
-11,88
84,71
38,35 -13,90
2,82
7,11
0,4
0,4
0,6
0,5
0,6
0,7
0,5
0,5
0,5
7,43
34,38
34,45
15,64
21,56
3,52
0,2
0,2
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
6,04
28,05
7,21
21,16
15,94
2,76
1,1
1,2
1,3
1,2
1,2
1,2
1,3
1,4
1,3
3,52
4,26
26,94
-6,87
10,01
9,83
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-15,51
79,09
35,28
34,98
9,64
8,46
0,1
0,1
0,1
0,2
0,1
0,2
0,2
0,2
0,2
8,33 -10,81
20,10
5,99
11,35
13,02
0,4
0,4
0,3
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
5,23
9,67
21,64
6,81
10,25
10,41
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-6,28
-3,38
7,24
9,71
6,21
6,44
0,5
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
-12,60
37,96
35,22
10,24
11,76
11,69
3,4
3,0
3,6
3,7
4,1
4,2
4,1
4,2
4,2
-10,98
31,39
43,59
4,36
11,76
11,69
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,4
0,3
0,3
0,3
-12,81
38,55
34,46
10,80
11,76
11,69
3,2
2,7
3,3
3,4
3,8
3,8
3,8
3,8
3,9
31,55
54,64
42,45
8,89
11,76
11,68
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
5,68
21,92
27,18
12,88
12,40
10,60
0,4
0,4
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
-5,84
47,92
18,05
11,74
12,27
9,83
0,5
0,5
0,6
0,6
0,6
0,6
0,7
0,7
0,7
1.074,76
3,22 -81,87 -15,61
10,25
10,25
0,0
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
34,03
-1,45
-7,65
3,27
-3,34
9,72
0,8
1,0
0,9
0,6
0,7
0,7
0,7
0,6
0,6
17,82
46,38 -22,04
11,78
11,49
10,85
0,2
0,2
0,2
0,1
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
33,24
24,73
8,88
16,32
11,85
11,02
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
1,48
5,91
1,24 -31,81
6,58
2,77
0,4
0,4
0,4
0,2
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
-3,92
38,55 -16,44
2,45
9,87
10,19
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
-3,66
38,57 -16,42
2,31
9,87
10,19
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
10,99
20,31
17,62
24,02
23,06
21,18
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
541,45 -65,32 -25,98 171,72 -66,77
7,37
0,0
0,3
0,1
0,1
0,0
0,1
0,1
0,0
0,0
-4,97
19,59
32,18
-5,10
10,25
10,25
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
-3,90
19,56
32,19
-5,08
10,25
10,25
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
34,64
-8,43
-7,68
12,37
7,29
9,26
1,8
2,4
1,9
1,7
1,6
1,5
1,5
1,5
1,5
30,04 -10,25 -48,36 -35,56
47,13
-7,49
0,5
0,6
0,5
0,2
0,2
0,2
0,1
0,2
0,1
41,35 -24,12 -80,69
28,19 159,08
48,55
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
10,12 -11,68
20,17
14,48
8,82
9,01
0,7
0,8
0,6
0,6
0,7
0,6
0,6
0,6
0,6
-20,06
28,84
51,50
2,83
10,25
10,25
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
11,53 -13,04
18,61
15,22
8,73
8,94
0,7
0,8
0,6
0,6
0,0
0,6
0,6
0,6
0,6
-0,15
18,25
3,26
21,08
10,25
10,25
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4,79
1,59
9,77
1,21
4,07
4,35
0,2
0,2
0,2
0,2
0,0
0,2
0,1
0,1
0,1
7,92
-1,42 -36,43
75,08
10,25
10,25
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-15,56 -17,78
51,62
22,63
10,31
10,42
0,2
0,2
0,1
0,2
0,0
0,2
0,2
0,2
0,2
33,60
9,62
34,73
9,38
7,85
10,58
0,3
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,4
0,4
0,4
42,50
2,40
41,34
10,20
7,86
10,59
0,2
0,3
0,2
0,0
0,0
0,3
0,3
0,3
0,3
100,20 -14,47 -39,91
54,11 -10,98
17,74
0,3
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,3
0,3
0,3
-77,57
65,11 -27,32 367,00
-4,17
-0,03
1,0
0,2
0,3
0,8
0,3
0,2
0,8
0,7
0,6
-23,21 -25,76
44,64 -19,65
10,25
10,25
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4,39
25,74
16,69 -19,51
5,53
7,41
0,5
0,5
0,6
0,5
0,4
0,6
0,4
0,4
0,4
3,69
4,51
10,71
-3,22
4,15
2,88
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,2
0,1
0,1
0,1
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2011), 2012 Yl Bte Tasars ve Kurum Bte denek Tablolarndan hareketle kendi hesaplamalarmz,
Maliye Bakanl 2007-2012 Bte Gerekeleri.
49
Bu deerlendirmeler sonrasnda 2012 yl makro mali erevenin

belirleyiciliinde vergi tahsilt tahminlerini ana konular ve temel vergi
kalemleri baznda ele alrsak:
2012
ylnda
vergi
esnekliinin
1,01
orannda
olmas
beklenmektedir. Dolaysz vergilerde bu oran 0,89a derken,

dolayl vergilerde, uygulamaya konan vergi tedbirlerinin etkisi
ile 1,06 orannda gereklemesi ngrlmektedir.
Tablo 20 Vergi Esnekliklerindeki Gelime (2005-2012)
2005
2006
2007
2008
2009
2010 2011(GT)
2012
Toplam Vergi
1,19
0,88
1,00
0,79
11,66
1,39
1,14
1,01
Toplam Vergi (thalde Alnan KDV hari)
1,24
0,75
1,14
0,73
26,76
1,21
0,95
1,00
1,08
0,62
1,78
1,09
16,17
0,56
1,25
0,89
Gelir Vergisi
0,95
1,09
1,69
0,82
4,95
0,32
1,12
1,14
Kurumlar Geici Vergisi
0,90
-0,44
2,08
1,81
31,01
1,05
0,66
0,93
1,25
1,01
0,64
0,63
9,22
1,85
1,10
1,06
Dahilde Alnan KDV
0,45
0,76
0,50
0,00
109,01
1,65
0,96
0,94
zel Tketim Vergisi
1,56
0,64
0,53
0,55
19,34
1,97
0,59
1,12
thalde Alnan KDV
0,99
1,53
0,38
1,03
-57,95
2,43
2,07
1,04
Dolaysz Vergiler
Dolayl Vergiler
* 2012 yl 2011 gerekleme tahminine gre yaplmtr.
2012 ylnda bte vergi gelirlerinde ngrlen % 11ler

seviyesindeki arta dolayl vergilerin (% 12) katks daha yksek
oranda kmaktadr (gereklemeye gre art oran % 9,4
seviyesindedir).
Yeniden
yaplandrma
sonras
baz
etkisi
ayklanp bakldnda, dolayl vergilerdeki art oran 2011

ylnn son eyreinde alnan vergi tedbirleri ile uyumlu bir
ekilde % 13-14ler seviyesine kmaktadr. Bu gelimeler
erevesinde, 2011 ylnda hafif azalan dolayl vergilerin pay
2012 ylnda 0,3 puan artarak % 68,3e kmaktadr.
50
Tablo 21 Genel Bte Vergi Gelirlerinin Dolayl-Dolaysz Vergi Dalm

(2000-2012, Dzeltilmi)
(milyon TL)
2000
2005
2006
2007
2008
2009
Toplam Vergi Tahsilat 29.495 119.619 137.480 152.835 168.109 172.440

51.844
59.023
2010 2011(GT) 2011 (G) 2012 (B)

210.560
249.352
Dolaysz Vergiler
9.861
39.163
43.258
61.133
66.566
79.917
Dolayl Vergiler
19.634
80.456
94.222 100.991 109.086 111.308
143.995
169.435
253.765 277.677
82.056
87.937
171.709 189.740
GSYH'ya Oranlar (%)*

Toplam Vergi Tahsilat
17,7
18,4
18,1
18,1
17,7
18,1
19,2
20,5
20,9
19,5
Dolaysz Vergiler
5,9
6,0
5,7
6,1
6,2
6,4
6,1
6,6
6,8
6,2
Dolayl Vergiler
11,8
12,4
12,4
12,0
11,5
11,7
13,1
13,9
14,1
13,3
Yzde Dalm (%)

Toplam Vergi Tahsilat
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Dolaysz Vergiler
33,4
32,7
31,5
33,9
35,1
35,5
31,6
32,0
32,3
31,7
Dolayl Vergiler
66,6
67,3
68,5
66,1
64,9
64,5
68,4
68,0
67,7
68,3
Not: 2004 ylnda red ve iadelerin vergilerden drlmesi, 2006 ylnda ise mahalli idare ve fon paylarnn
toplam vergi gelirlerine dahil edilmesi eklinde yaanan deiiklikler dikkate alnarak ayn bazda
hesaplanmtr.
*2011 yl iin yl sonu GSYH tahmini kullanlmtr.
2012 ylnda vergi gelirlerindeki arta en byk katk, TV (%

26,8), ithalde alnan KDV (% 22) ve gelir vergisi tevkifatndan (%
19,9) gelmektedir. Toplam vergi gelirlerindeki artn yaklak
% 70i bu ana kalemden kaynaklanmaktadr.
Ekim 2011 tarihinde karlan BKK erevesinde alnan vergi
tedbirlerinin bir ksm TVde ngrlen art aklamakla
beraber, toplam talep dzeyinde beklenen yavalama ile
birlikte
Hkmetin
petrol
ve
doal
gaz
fiyatlarndaki
deiimlere ynelik uygulayaca gelir politikalar bu kalem iin

nemli hale gelmektedir. TV altnda yer alan, ttn
mamulleri zerinden alnan TVnin toplam arta katks %
12lere kadar kmtr. Ttn mamulleri zerinden elde
edilmesi planlanan bu gelirin (KDV ile birlikte dnlmelidir)
51
tahsili zellikle kaaklktan kaynakl olarak riskli hale

gelmektedir.
Tablo 22 2012 Mali Yl Genel Bte Vergi Gelirlerine Vergi Kalemlerinin
Katks
Merkezi Ynetim Gelirleri

Genel Bte Gelirleri
I-Vergi Gelirleri
1. Gelir ve Kazan z. Al. Vergiler
A. Gelir Vergisi
Beyana Dayanan Gelir Vergisi
Basit Usulde Gelir Vergisi
Gelir Vergisi Tevkifat
Gelir Geici Vergisi
B. Kurumlar Vergisi
Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi
Kurumlar Geici vergisi
2. Mlkiyet zerinden Alnan Vergiler
Veraset ve ntikal Vergisi
3. Dahilde Alnan Mal ve Hizmet Ver.
A. Dahilde Alnan Katma Deer Ver.
B. zel Tketim Vergisi
Petrol ve Doalgaz rnleri (I)
Motorlu Tatlar (II)
Alkoll kiler (III-a)
Ttn Mamlleri (III-b)
Kolal Gazozlar (III-c)
Dayankl Tketim ve Dier Mallar (IV)
C. Banka ve Sigorta Mu. Ver.
D. ans Oyunlar Vergisi
E. zel letiim Vergisi
4. Uluslararas Ticaret ve Mu. Al. Ver.
A. Gmrk Vergileri
B. thalde Alnan Katma Deer Ver.
C. Dier D Ticaret Gelirleri
5. Damga Vergisi
6. Harlar
7. Baka Yerde Snf. Di. Ver.
2011
2012
Art
Ger.
Bte
Oran
(%)
295.862
286.377
253.765
75.799
48.807
2.759
301
44.324
1.423
26.993
3.531
23.128
6.257
253
103.380
29.956
64.189
33.573
8.568
3.856
15.850
281
2.058
4.288
528
4.419
53.450
4.652
48.685
113
6.464
8.303
112
329.845
321.869
277.677
80.955
53.804
2.827
348
49.076
1.553
27.151
2.082
24.679
6.982
289
114.150
33.602
70.590
36.511
7.377
4.459
19.204
262
2.778
4.545
564
4.848
58.922
4.855
53.944
123
7.297
9.277
94
11,49
12,39
9,42
6,80
10,24
2,46
15,59
10,72
9,17
0,59
-41,04
6,71
11,58
14,11
10,42
12,17
9,97
8,75
-13,90
15,64
21,16
-6,87
34,98
5,99
6,81
9,71
10,24
4,36
10,80
8,89
12,88
11,74
-15,61
Gelir
Art
Oranna
Katk
9,42
2,03
1,97
0,03
0,02
1,87
0,05
0,06
-0,57
0,61
0,29
0,01
4,24
1,44
2,52
1,16
-0,47
0,24
1,32
-0,01
0,28
0,10
0,01
0,17
2,16
0,08
2,07
0,00
0,33
0,38
-0,01
Artn
(%)
Dalm
100,00
21,56
20,90
0,28
0,20
19,87
0,55
0,66
-6,06
6,49
3,03
0,15
45,04
15,25
26,77
12,29
-4,98
2,52
14,03
-0,08
3,01
1,07
0,15
1,79
22,88
0,85
21,99
0,04
3,48
4,08
-0,07
Kaynak: Maliye Bakanl verilerinden kendi hesaplamalarmz
2012 ylnda gelir vergisi tevkifatnda ngrlen % 13ler

52
dzeyindeki art, cretler (istihdam dzeyi ile), faiz kazanlar

bata olmak zere temel alt kalemlerde yaanacak reel
artlara baldr. Gelir vergisi tevkifatnn ortalama % 65inin
(Gelir daresi Bakanl 2010 Faaliyet Raporu) cret zerinden
yaplan
kesintilerden
kaynakland
dikkate
alndnda,
istihdam dzeyi ve cretlerin artmas ve kurumlarn bu

kesintileri deme performansndaki art (zellikle yerel
ynetimlerin) nemli hale gelecektir. Yine faiz kazanlarndaki
artn vergilendirilmesine ynelik uygulamalar da bu kalemden
beklenen vergi tahsiltnn elde edilmesinde nemli rol
oynayacaktr.
Dier vergi gelirlerinde ise, beklenti iyimser ynl tutulmu ve

ortalama art % 11in zerinde ngrlmtr. Bu ise, zellikle
BKK ile belirlenecek olan vergilerde art orannn, yeniden
deerleme orannn (% 10,26) zerinde tutulacak olmas
anlamna gelmektedir.
Vergi d gelir kaynaklarna baktmzda, 2012 ylnda art

oran % 25,4 oranndadr. zelletirme niteliinde olan gelirler
ayklandnda bu oran % 6,5e dmektedir. Vergi d
gelirlerdeki
artn
76,5i
zelletirme
gelirlerindeki
performansa baldr. 2012 ylnda teebbs ve mlkiyet

gelirleri ile faiz, pay ve cezalar kaleminde ortalamann altnda
bir art ngrlmektedir. Faiz gelirlerindeki dme ile kii ve
kurum paylarndaki azalma buradaki artnn snrl kalmasnda
belirleyici olmutur.
53
Tablo 23 2012 Mali Yl Genel Bte Vergi D Gelirlerine Farkl Kalemlerin

Katks
Vergi D Gelirler Toplam

Vergi D Gelirler Top. (zelletirme Hari)
zel Gelirler
V-Sermaye Gelirleri
2011
2012
Art
Ger.
Bte
Oran
(%)
42.097
39.643
9.054
4.352
654
1.276
1.276
19.492
2.454
335
7.390
2.095
52.168
40.710
9.350
2.968
1.776
1.211
1.211
21.903
11.458
269
5.948
2.028
23,92
2,69
3,27
-31,81
171,59
-5,10
-5,08
12,37
367,00
-19,58
-19,51
-3,22
Gelir
Artn
Art
(%)
Oranna
Dalm
Katk
23,92
100,0
2,53
10,6
0,70
2,9
-3,29
-13,7
2,67
11,1
-0,15
-0,6
-0,15
-0,6
5,73
23,9
21,39
89,4
-0,16
-0,7
-3,43
-14,3
-0,16
-0,7
Kaynak: Maliye Bakanl verilerinden kendi hesaplamalarmz
54
Tablo 24 Vergi D Gelirlerin Art Oranlar ve GSYHye Oranlarnn Geliimi (2008-2014, %)

% Artlar
(milyon TL)
1. Mal ve Hizmet Sat Gelirleri
Mal Sat Gelirleri
3.Kurumlar Karlar
Dner Sermayeler
4.Kira Gelirleri
zel Gelirler
1.Faiz Gelirleri
Vergi, Resim ve Har Gecikme Faizleri
2.Kii ve Kurumlardan Alnan Paylar
a) Devlet Paylar
b) Genel Bt. d. Ait Paylar
Eitim zel Geliri (4306 S.K.)
GSM let. Al. Hazine Pay.
Evrensel Hizmet Gelirleri
Kaynak Kul.Dest. Fonu Kesintisi
3.Para Cezalar
Vergi Cezalar
4.Dier eitli Gelirler
V-Sermaye Gelirleri
2008
2009
2010
Ger.
Ger.
Ger.
7.422
1.504
833
4.000
792
789
729
397
850
840
17.126
4.357
759
6.908
309
6.600
343
1.718
527
2.325
2.925
1.741
2.935
9.114
407
4.825
1.747
9.948
1.772
1.110
4.059
761
760
809
2.547
807
807
23.058
5.667
1.073
7.607
247
7.361
343
1.800
569
1.963
3.908
2.481
5.875
2.044
312
5.037
1.811
9.804
2.595
1.384
4.299
1.054
1.053
974
883
966
965
21.114
5.086
814
6.719
318
6.401
405
1.829
561
1.614
4.284
2.541
5.025
3.376
232
6.333
1.893
Bte
7.297
1.777
1.462
2.602
907
906
1.122
889
1.239
1.238
20.684
2.648
1.027
7.503
334
7.168
0
2.057
587
2.341
5.415
152
5.118
9.992
218
5.484
1.893
2011
2012
Ger.
Ger.
Bte
Tah.
8.823
9.054
9.350
1.945
2.023
2.261
1.488
1.507
1.753
4.349
4.352
2.968
858
881
902
856
880
900
1.120
1.145
1.420
532
654
1.776
1.088
1.276
1.211
1.088
1.276
1.211
20.693 19.492 21.903
2.244
2.626
1.693
107
157
202
8.538
8.074
9.243
482
495
7.592
8.748
418
506
2.007
2.032
357
625
2.447
3.001
5.711
5.772
6.314
160
3.592
3.958
4.201
3.020
4.654
3.365
2.454 11.458
242
335
269
5.484
7.390
5.948
1.893
2.095
2.028
2013
2014
Prog.
Prog.
9.038
2.521
1.961
3.163
991
989
1.748
590
1.335
1.335
23.501
2.490
522
10.058
546
9.512
558
2.115
689
3.311
6.809
4.269
4.143
10.980
297
6.277
2.112
9.916
2.794
2.177
3.250
1.092
1.090
2.118
634
1.472
1.472
25.676
2.304
776
10.965
602
10.363
616
2.207
759
3.655
7.530
4.721
4.878
10.976
327
6.743
2.173
GSYH'ye Oranlar (%)

2008 2009 2010
2011
2012 2013 2014
2009/
2010/ 2011(G)/ 2012/
2013/ 2014/
Ger.
Ger. Ger. Ger. Bte
Ger. Bte Prog. Prog.
2008
2009
2010
2011(G) 2012
2013
Tah.
34,03
-1,45
-7,65
3,27
-3,34
9,72 0,8 1,0 0,9
0,6
0,7
0,7
0,7
0,6
0,6
17,82 46,38
-22,04
11,78 11,49 10,85 0,2 0,2 0,2
0,1
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
33,24 24,73
8,88
16,32 11,85 11,02 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
1,48
5,91
1,24 -31,81
6,58
2,77 0,4 0,4 0,4
0,2
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
-3,92 38,55
-16,44
2,45
9,87 10,19 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
-3,66 38,57
-16,42
2,31
9,87 10,19 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
10,99 20,31
17,62
24,02 23,06 21,18 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
541,45 -65,32
-25,98 171,72 -66,77
7,37 0,0 0,3 0,1
0,1
0,0
0,1
0,1
0,0
0,0
-4,97 19,59
32,18
-5,10 10,25 10,25 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
-3,90 19,56
32,19
-5,08 10,25 10,25 0,1 0,1 0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
34,64
-8,43
-7,68
12,37
7,29
9,26 1,8 2,4 1,9
1,7
1,6
1,5
1,5
1,5
1,5
30,04 -10,25
-48,36 -35,56 47,13
-7,49 0,5 0,6 0,5
0,2
0,2
0,2
0,1
0,2
0,1
41,35 -24,12
-80,69
28,19 159,08 48,55 0,1 0,1 0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
10,12 -11,68
20,17
14,48
8,82
9,01 0,7 0,8 0,6
0,6
0,7
0,6
0,6
0,6
0,6
-20,06 28,84
51,50
2,83 10,25 10,25 0,0 0,0 0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
11,53 -13,04
18,61
15,22
8,73
8,94 0,7 0,8 0,6
0,6
0,0
0,6
0,6
0,6
0,6
-0,15 18,25
3,26
21,08 10,25 10,25 0,0 0,0 0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4,79
1,59
9,77
1,21
4,07
4,35 0,2 0,2 0,2
0,2
0,0
0,2
0,1
0,1
0,1
7,92
-1,42
-36,43
75,08 10,25 10,25 0,1 0,1 0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-15,56 -17,78
51,62
22,63 10,31 10,42 0,2 0,2 0,1
0,2
0,0
0,2
0,2
0,2
0,2
33,60
9,62
34,73
9,38
7,85 10,58 0,3 0,4 0,4
0,4
0,4
0,5
0,4
0,4
0,4
42,50
2,40
41,34
10,20
7,86 10,59 0,2 0,3 0,2
0,0
0,0
0,3
0,3
0,3
0,3
100,20 -14,47
-39,91
54,11 -10,98 17,74 0,3 0,6 0,5
0,4
0,3
0,2
0,3
0,3
0,3
-77,57 65,11
-27,32 367,00
-4,17
-0,03 1,0 0,2 0,3
0,8
0,3
0,2
0,8
0,7
0,6
-23,21 -25,76
44,64 -19,65 10,25 10,25 0,0 0,0 0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4,39 25,74
16,69 -19,51
5,53
7,41 0,5 0,5 0,6
0,5
0,4
0,6
0,4
0,4
0,4
3,69
4,51
10,71
-3,22
4,15
2,88 0,2 0,2 0,2
0,2
0,1
0,2
0,1
0,1
0,1
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2011), 2012 Yl Bte Tasars ve Kurum Bte denek Tablolar, Maliye Bakanl 2007-2012 Bte
Gerekeleri.
55
3. Sonu
2012 yl btesi ile ilgili ayrntl analizlerimizi toparlayacak olursak aadaki
sonulara ulamamz mmkndr:
Son yllarda bte performansnda bir iyileme grnmekle beraber,

bunun tamamnn bir maliye politikas mdahalesinin sonucu olduunu
sylemek pek olas deildir. Zira, vergi sistemimizde dolayl vergilerin
pay ok yksek olduu iin, byme ve cari ak arttka buna dayal
olarak dolayl vergi tahsiltlar beklentilerin zerinde otomatik olarak
artmaktadr.
Buna karlk, denekler greli olarak kontrol edilebilir byklkler

olarak tutulmakta, dolays ile otomatik olarak artan vergi gelirleri bte
ann ngrlerin altnda kalmasna yol amaktadr. denekleri
yetmeyen kalemler iin ise, daha nce dile getirdiimiz mekanizmalar
yolu ile baz deneklerden aktarmalar yaplarak belli esneklikler
salanmaktadr.
56
Grafik 11 Bte Harcama ve Gelirlerindeki Tahmin-Gerekleme Farklar

(%, 2007-2011)
15,0
10,0
5,0
0,0
2006
2007
2008
2009
2010
2011 (GT)
2011 (G)
-5,0
-10,0
-15,0
-20,0
Harcamalar (Toplam)
Harcamalar (Faiz D)
Gelirler
Vergi Gelirleri
Kaynak: Maliye Bakanl Muhasebat Gn. Md. (2007-2011)
Bunun zerine bir de yeniden yaplandrma gibi, bir bte politikas

olarak bte gelir tahminleri iinde batan yer almayan yl ii tedbirler
eklendiinde, btenin gelir performans harcama art hznn stne
kmaktadr.
2012 yl iinde bte ann ngrlen seviyenin zerine kmasna yol

aabilecek , yukar ynl risk unsurlar u ekilde sralanabilir:
Bymede daralma ve ona paralel olarak cari akta azalmann

getirecei dolayl vergi tahsiltnn azalmas,
Yeniden yaplandrmadan gelecek gelir tahsilatnda olas azalma
57
Dnyadaki ekonomik kriz ve daralma ngrleri nedeni ile

zelletirmenin
beklenen
dzeyde
gereklememesinden
kaynaklanabilecek gelir kayplar,
Kur tahminlerinin sapmas ve TLnin daha fazla deer kaybetmesi

halinde kamu borlar servisi ile dviz ve enerji arlkl harcama
kalemlerinde grlebilecek artlar.
Buna karlk bte giderlerinin daralan bir ekonomi senaryosunda

kslma ansnn da olmamas halinde, bte ann beklenenin stnde
gerekleebilme olasl bulunmaktadr.
58

1328783545-9.mali Izleme Raporu 2012 Mali Yili Butcesi Ve Makro Cerceve

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1328783545-9.mali Izleme Raporu 2012 Mali Yili Butcesi Ve Makro Cerceve

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MalizlemeRaporu

2012 Mali Yl Btesi

2012 Mali Yl Btesi ve Makro ereve

A. Makro Ekonomik ereve

Tablo 1 .Temel Ekonomik Parametreler (2009-2012)

GSYH (Cari Fiy. Milyon TL)

GSYH (Cari Fiy. Milyon $)

GSYH Deflatr (%)

TFE (Yl Sonu, %)

Dolar Kuru ($/ YTL) (Ort.)

Cari lemler Dengesi (Milyar $)

Cari lemler Dengesi/GSYH (%)

hracat (FOB, Milyar $)

GSYH Bymesi (%)

Maliye politikas ve bte zerindeki sonular ve etkileri erevesinde

tahminlerinde yaplan revizyonlar dikkati ekmektedir.

edilenin zerinde gerekleen byme oran ve bunun arkasnda

dnemlerde olduu gibi ihracatn zerinde artmas ve retimin

ithalata bamll, buradaki gelimeyi belirleyen temel unsurlar

modelin kendisinin de kurgusal adan tartlmas gerektiini

fiyatlarnda gstermitir. FE girdi maliyetlerinde yaanan artn

Grafik 1 Enflasyon Hedef ve Gereklemeleri (2003-2011)

Kaynak: DPT, Genel Ekonomik ve Hedef ve Yatrmlar Raporlar, 2011, 2012

2010 ylnda olduu gibi 2011 ylnda da net mal ve hizmet

ann balangta tahmin edildiinden nemli oranda sapmasna

cari fiyatlarla milyar YTL

2011 Prg 2011 GT

1998 fiyatlaryla milyar TL

Kaynak: DPT Yllk Program, 2011-2012

Bu gelimeler erevesinde 2012 yl program tahminleri aada sraland

ABnin 9 Aralk 2011de baz lkelerin parlamentolarnda alnan

uygulanmasna dair ortak beyan (Statement by the EURO Area

Sonu olarak; OVPnin yaymland tarihten bu yana ekonomik

beklenenden daha az olabilecei,

B. Kamu Kesimi Genel Dengesi

Tablo 3 Kamu Kesimi Genel Dengesi (2005-2012)

Prog. Ger. Tah.

GSYH'ye Oranlar (%)

Borlanma Gerei (Toplam Kamu)

Borlanma Gerei (Toplam Kamu,

Kaynak: DPT Genel Ekonomik Hedefler ve Kamu Yatrmlar, 2005-2012

2012 ylnda kamu kesimi genel dengesindeki iyilemenin devam etmesi

fazla verecei ngrlmken, yl sonu tahmini sistemin ak verecei eklinde

Ger. Tah. 2012 (P)

Kaynak: DPT Genel Ekonomik Hedefler ve Kamu Yatrmlar, 2005-2012

2012 ylnda KKBG ana en byk katk (sosyal gvenlik sisteminin an da

durumunda, KT ann daha da yksek dzeylere ulama riski bulunmaktadr.

Vergi D Normal Gelirler

Faktr Gelirleri (Net)

Sermaye Transferleri (Net)

2011 (P) 2011 (GT) 2012 (P)

Kam. ve Sabit Deer Art

GSYH'ya Oranlar (%)

Kaynak: DPT 2009-2012 Yllk Programlar

2012 ylnda mahalli idarelerin maliyet yaplarnda, srekli ii kadrolarnn bir

Kaynak: DPT 2009-2012 Yllk Programlar

Sosyal Gvenlik Kurumu (SGK)

Bunun sonucunda 2011 yl sonuna kadar gemi dnem prim borlarndan

Tablo 6 Sosyal Gvenlik Kurumun Bte Dengesi ve Bte Transferleri

64.682 74.173 91.965

56.146 55.704 68.167

2010 2011(GT) 2012 (P) 2013(P) 2014(P)

98.735 108.844 120.169