TRK SLAM TARH

M. Fuad Kprl

Trklerin tarihini Temel bilmeden slam tarihinin Kavramlar anlamak mmkn olamayaca nasl tabii Gk Tanr ise, slam tarihi Maverannehir erevesi ierisine Divan- Lgatit Trk sokmadan Orta zaman Dandanakan Kutatgu Bilik Trk tarihini anlamak mmkn olamayaca Buhara Semerkand da o kadar tabidir.
M. Fuad Kprl, slam Medeniyet Tarihi, s. 13

Yukardaki kavramlardan oluan bir paragraf YukardaBusznKavramlar size neleri ilgili yapt verilen Trk-slam Tarihi ile vurgu nedir? artrmaktadr? yazalm m?
Sedat Alta

KARAHANLILAR(840-1212

Haritaya gre Karahanllar hangi devletten ayrlm Haritaya gre Uygur devletinin ykld tarihte Krgzlar ve Karahanllar Sedat Alta olabilir? kurulmutur. Bu size Trk Tekilat yapsyla ilgili ne hatrlatyor?

 Orta Asyada kurulan lk Mslman Trk devletidir. bat Trkistanda kurulmutur. Bilge kl kadir han tarafndan kurulmu, bakenti Balasagundur. Kadir Han 893 ylnda Devletin merkezini Kagara tamtr. Karluk, Yama ve iil Trklerinden olumutur. slam ncesi Trk Devletlerinde grlen kili ynetim anlayn devam ettirmitir. Satuk bura han zamannda slamiyeti kabul etmilerdir.(920) Satuk Bura Han Abdulkerim adn almtr. Ebu Nasr Ahmet zamannda Gaznelilerle birleerek Samanoullar devletini ykp Maverannehire hakim olmulardr. Ebu Nasr Ahmet, Abbasi Halifesi tarafndan tannan ilk Trk-slam Hkmdar olmutur. Gaznelilerle sk sk atmlardr. Hanedan arasnda kan anlamazlklar yznden Dou ve Bat olmak zere ikiye ayrlmlardr.

Karahanl Devletinin Trk Tarihindeki nemi hakknda neler kili YnetimSedat Alta Anlay sylenebilir? neydi?

Dou Karahanllar(1042-1211)

Haritaya gre Bat Karahanllar hangi nemli ehirleri iinde Haritaya gre Dou Karahanllar hangi nemli ehirleri Sedat Alta barndryor? iinde barndryor?

 Dou Karahanllar 1090 ylnda Selcuklulara balanmlar 1130 ylnda Mool Karahitaylarn hakimiyetine girmi; 1211de de yklmlardr. lk hkmdarlar saylan Tamga Bura Hana Yusuf Has Hacip KutadguBiligi sunmutur.

Kutadgu Bilige gre hkmdarlarn halkna eserler Yusuf HasDneminde baka Bilig Hakknda ne Kutadgu Hacip verilen tlerden hangileri KarahanllarBilige greKutadgu hangi nemlikar Kutadgu Biligdeve halkn hkmdarna kar gnmzde geerli olabilir? sorumluluklar nelermi? biliyoruz? saylabilir?
Sedat Alta

Sedat Alta

yorumlayalm

XI. Yzylda yaam Trk-slam bilginleri topluma Kagarl Mahmutun dnemine ait yazarlarnadl eserini XI. Yzylda Trk-slam Divan- Lgatit Trk karsndaki kar sorumluluklar gerei neler yapmlardr? boluklara, ne gelmelidir. yazma sebepleri neler olabilir?
Sedat Alta

yorumlayalm

YAZAR

ESER

ZELL

YUSUF HAS HACP

KAGARLI MAHMUT YKNEKL EDP AHMET AHMET YESEV

KUTADGU BLG
DVAN-LGATT TRK ATEBET-L HAKAYIK DVAN-I HKMET

HKMDARA TLER VERR. SYASETNAME ZELLNE SAHPTR.

LK TRKE ARAPA SZLKTR. TRK DLNN ZEGNLN KANITLAR. AHLAK KTABIDIR. SLAMYET TASAVVUF OLARAK ANLATAN TRKE ESERDR.

XI. Yzylda Trk-slam dnemine ait yazarlarn karsndaki boluklara,Sedat Alta ne gelmelidir.

Bat Karahanllar (1042-1212): bakenti semerkant olup Harzemahlar tarafndan yklmtr.

Sedat Alta

GAZNELLER (963-1187)
Hindistann Pencap blgesinde harzem ve Horasana kadar uzanan blgede kurulmutur. simlerini bakentleri Gazne ehrinden almlardr. NEML NOT: Sultan Unvan ile Mahmut, Tegindir. Kurucusu Samanoullarnn Herat valisi AlpAbbasi Halifeleri adna para dnemleri hutbe Mahmut dnemidir. En parlak bastrarak gazneli okuttu. Bylece Seluklu ve Osmanllarda srdrlecek olan slam dnyas lideri ve Gazneli mamut Hindistana 17 sefer dzenleyerek islamiyeti buralara yaymtr. koruyuculuu politikasnn temelini atm oldu. ii Bheyvoullar zerine sefer dzenleyerek Abbasi Halifesini ii Bheyvoullarna kar korudu. Bu hizmetine karlk Abbasi halifesinden Sultan unvann ald. Tarihte ilk Sultan unvann kullanan kiidir. Sultan Mesut zamannda B.seluklularla Serahs, Nesa ve Dandanakan savalarn yapmlardr. 1187 de Afganistann Halifelerinin yannda yer almas Gazneli Mahmutun Abbasi yerli halk Gurlular tarafndan Trk-slam yklmlardr
tarihinin akn nasl etkilemi olabilir