Berber Dkkan Benzetimi

Bir berber dkkanna saatte 5 mteri gelmekte ve mteri gelileri Poisson dalm zellii gstermektedir. Gelen mterilerin %35i sa tra, %40 sakal tra, %25i ise sa ve sakal tra olmak amacyla gelmektedirler. Berber salonunda iki oturma koltuu bulunduundan kuyrukta bekleyen mteri says ikiyi getiinde yeni gelen mteriler berber dkkanndan ayrlmaktadr. Terk eden mterilerin %45i bir saat sonra tekrar geri gelmekte dierleri ise bir daha uramamaktadr. Bir kiinin alt berber dkkanndaki sa trann sresi gen dalm zellii gstermekte ve paremetreleri srasyla 10,15 ve 25 dakika olmaktadr. sakal tra ise 5 ile 10 dakika arasnda dzgn dalmaktadr.

0$ 1$ 2$ 4$ 3$

CREATE, ASSIGN: QUEUE, SEIZE, BRANCH,

1:expo(12):NEXT(1$); Tras Bicimi=disc(.2,1,.7,2,1.0,3); Koltuk,2,Terk; 1,Other: Berber,1:NEXT(3$); 1: With,0.35,5$,Yes: If,0.40,6$,Yes: If,0.25,7$,Yes; Tria(10,15,25),,Other:NEXT(8$);

PROJECT, "Berber","Servet HASGL",,,No,No,No,No,No,No; ATTRIBUTES: Tras Bicimi; QUEUES: Koltuk,FirstInFirstOut,,AUTOSTATS(Yes,,); RESOURCES: Berber,Capacity(1),, Stationary,COST(0.0,0.0,0.0),, AUTOSTATS(Yes,,),EFFICIENCY(1,); COUNTERS: 1,sac,,Replicate: 2,sacvesakal,,Replicate: 3,sakal,,Replicate: 4,kayip,,Replicate; REPLICATE, 1,0.0,480,Yes,Yes,0.0,,,24.0,Hours,No,No,,,Yes;

5$ 8$ 9$ 12$ 6$ 7$

DELAY:

RELEASE: Berber,1; COUNT: tras bicimi,1; DISPOSE: No; DELAY: DELAY: Unif(5,10),,Other:NEXT(8$); Tria(10,15,25)+Unif(5,10),, Other:NEXT(8$); 1: With,0.45,11$,Yes: With,0.55,10$,Yes; 0.0,,Other:NEXT(2$); Kayip,1:NEXT(12$);

ARENA Simulation Results Servet HASGL - License: 2515000734 Summary for Replication 1 of 1 Project: Berber Run execution date :12/ 9/2003 Analyst: Servet HASGL Model revision date:12/ 9/2003 Replication ended at time : 480.0 COUNTERS Identifier Count Limit ----------------------------------------------sac 7 Infinite sacvesakal 17 Infinite sakal 11 Infinite kayip 2 Infinite Simulation run time: 0.02 minutes.

Terk BRANCH, 11$ 10$ DELAY: COUNT:

Tezgah Benzetimi
Aadaki retim sisteminde 2 tip rn ilenmektedir. Gelileraras sre stel dalmakta ve ortalama gelileraras sre 9 dak/para olmaktadr. Gelen ilerin %30u Para1 geriye kalanlar ise Para2dir. Para1 ncelikli bir i olduundan her iki bekleme hattnda Para2nin nne gemektedir.
Para 1 Para 2 Bekleme Hatti Yeniden isleme (%10) Iskarta (%10)

Tezgah
Kontrol Hatti

Kontrol

Saglam (%80)

Para1 ve Para2nin ilem sreleri ve yeniden ilenme sreleri normal dalmakta olup parametreleri aadaki tabloda verilmitir. lem Sresi N(,2) Para1 Para2 1=5 2=4 1=2 2=1 Yeniden leme N(,2) 3=3 4=2 3=1 4=1

Kontrol sresi gen dalm zellii gstermektedir (5,8,10). Kontrol sonucunda paralarn %80i salam, %10u skarta %10 da yeniden ilenebilir (ncelii 3) olarak gruba ayrlmaktadr. 480 dakikalk benzetim sonucunda tamamlanan ilerin says ve skartaya ayrlan ilerin says ne olur.

0$ 4$ Islem 1$ 2$ 3$ 5$ 6$ 7$ 8$ 9$

CREATE, ASSIGN: QUEUE, SEIZE, DELAY:

1,0:expo(9):MARK(GelisAni):NEXT(4$); IsTipi=DISC(0.3,1,1.0,2): Durum=1: Oncelik=1; BeklemeHatti; 1,Other: Tezgah,1:NEXT(2$); Normal(Ort(IsTipi,Durum), Std(Istipi,Durum)),,Other:NEXT(3$);

RELEASE: Tezgah,1; QUEUE, KontrolHatti; SEIZE, 1,Other: Kontrol,1:NEXT(7$); DELAY: TRIA(5,8,10),IsTipi,Other:NEXT(8$);

RELEASE: Kontrol,1; BRANCH, 1: With,0.8,Saglam,Yes: With,0.1,Red,Yes: With,0.1,Hata,Yes; Saglam TALLY: IsTipi,INT(GelisAni),1; Red Hata 10$ COUNT: ASSIGN: IskartaSay,1:NEXT(10$);

Durum=2: Oncelik=3:NEXT(Islem); DISPOSE: No;

Restoran Benzetimi

; ; 14$ 21$ 20$ 0$

Model statements for module: CREATE, TRACE, ASSIGN: BRANCH,

Create 1

1:expo(1.6),Gelis:MARK(GelisAni); -1,"-Entity Created\n":; Picture=0:NEXT(0$); 1,4: If,TNOW<=240,acik,Yes: Else,kapali,Yes;

acik 2$ 3$ 5$ 6$ 7$ 8$ 9$ 10$ 11$ 13$ 12$ terk 4$ kapali 1$

ASSIGN: QUEUE, SEIZE,

GrupSay=DISC(.4,1,.7,3,.9,4,1,5); MasaK,5,terk; 1: Masa,(GrupSay+1)/2; DELAY: tria(14,19,24)+norm(24,5); RELEASE: Masa,(GrupSay+1)/2; QUEUE, KasaK; SEIZE, 1: Kasa,1; DELAY: norm(1.5,.5); RELEASE: Kasa,1; COUNT: ServisGorenler,1; TALLY: SisGecSure,int(GelisAni),1; DISPOSE; COUNT: KayipMusteri,1; DISPOSE; ASSIGN: Gelis=0; DISPOSE;

ATTRIBUTES: GrupSay: GelisAni; VARIABLES: 1,Gelis,10000; QUEUES: 1,MasaK,FirstInFirstOut: 2,KasaK,FirstInFirstOut; RESOURCES: 1,Masa,Capacity(50,),,Stationary: 2,Kasa,Capacity(1,),-,Stationary; COUNTERS: 1,KayipMusteri,,Replicate: 2,ServisGorenler,,Replicate; TALLIES: 1,SisGecSure; DSTATS: 1,NR(Masa),Dolu masalar: 2,NQ(MasaK),Bekleyenler: 3,NR(Kasa),Kasiyer kullanim: 4,NQ(KasaK),Kasa Bekleyen; REPLICATE, 1,0.0,480,Yes,Yes,0.0;

rnek Snav Sorular

retim Kontrol Hcresi
Bir retim sisteminin Arena benzetim modeli gelitirilerek aada verilen SIMAN model ve deney dosyalar elde edilmitir. Verilen bilgilerden yararlanarak izleyen sorular yantlaynz.
; ; 5$ 6$ ; ; 0$ 12$ 11$ 10$ 9$ 57$ ; ; 1$ ; ; 2$ 60$ 61$ ; ; 3$ ; ; 4$ 62$ Model statements for module: CREATE, ASSIGN: Create 1

1,MinutesToBaseTime(0.0),Parca:MinutesToBaseTime(EXPO(20)):NEXT(6$); GelenParca.NumberOut=GelenParca.NumberOut + 1:NEXT(0$);

Model statements for module: Process 1 ASSIGN: Islem.NumberIn=Islem.NumberIn + 1: Islem.WIP=Islem.WIP+1; QUEUE, Islem.Queue; SEIZE, 2,VA: Tezgah,1:NEXT(10$); DELAY: Triangular(11,16,18),,VA; RELEASE: Tezgah,1; ASSIGN: Islem.NumberOut=Islem.NumberOut + 1: Islem.WIP=Islem.WIP-1:NEXT(1$); Model statements for module: Assign 1 ASSIGN: Say=Say + 1:NEXT(2$); Model statements for module: Decide 1 BRANCH, 1: With,75/100,60$,Yes: Else,61$,Yes; ASSIGN: Saglam mi?.NumberOut True= Saglam mi?.NumberOut True + 1:NEXT(3$); ASSIGN: Saglam mi?.NumberOut False= Saglam mi?.NumberOut False + 1:NEXT(0$); Model statements for module: Record 1 TALLY: Tekrar islem sayisi ,Say,1:NEXT(4$); Model statements for module: Dispose 1 ASSIGN: Cikis.NumberOut=Cikis.NumberOut + 1; DISPOSE: Yes; "Sinav sorusu","Benzetim",,,No,Yes,Yes,Yes,No,No,No,No,No; Say; Cikis.NumberOut,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude"): Saglam mi?.NumberOut False,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude"): Islem.NumberIn,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude"): Islem.NumberOut,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude"): GelenParca.NumberOut,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude"): Islem.WIP,CLEAR(System),CATEGORY("Exclude-Exclude"): Saglam mi?.NumberOut True,CLEAR(Statistics),CATEGORY("Exclude");

PROJECT, ATTRIBUTES: VARIABLES:

QUEUES: Islem.Queue,FIFO,,AUTOSTATS(Yes,,); RESOURCES: Tezgah,Capacity(1),,,COST(0.0,0.0,0.0),CATEGORY(Resources),,AUTOSTATS(Yes,,); TALLIES: Say,,DATABASE(,"Expression","User Specified","Tekrar ilsem say"); REPLICATE, 1,,MinutesToBaseTime(20000),Yes,Yes,,,,24,Minutes,No,No,,,No; ENTITIES: Parca,Picture.Green Ball,0.0,0.0,0.0,0.0,0.0,0.0,AUTOSTATS(Yes,,);

a. b. c.

Yukarda verilen modelin Arena grnmn ak emas sembolleriyle oluturunuz. iziminiz verilen model ile tutarl olmaldr. Yukarda verilenlerden hareketle gelitirilen modeli kendi szcklerinizle tanmlaynz (soruyu yaznz). Hazrladnz Arena modeli iin ilgili verileri izleyen ekran grntlerini doldurarak tamamlaynz. Formlarda yazlan bilgiler yukarda verilen SIMAN kodu ile tutarl olmaldr.

Kan Alma nitesi Benzetimi

Farkl birimlerdeki doktor muayenesinden geen hastalarn %30 u eitli tahlillerinin yaplabilmesi iin kan alma nitesine gnderilmektedir. Sra alma ilemleri ortalama *1-3+ dk. dzgn dalmakta, daha sonra hastalar 4 kan alma nitesinden birine arlmaktadr. Kan alma ilemi 2 dakika srmektedir (Sabit). Tahlil sonular ertesi gn verildiinden kan veren hastann bu birimdeki ii kan verme ileminin tamamlanmasyla sona ermektedir. Bahsedilen sistem Arena ile modellenmi, grnts izleyen ekilde verilmitir.

a.

Hastane ynetimi acil hastalarn ilem srelerini ksaltmak ve bekleme srelerini azaltmak amac ile kan alma nitelerinin saysn arttrmay planlamaktadr. Be kan alma nitesinin ikisi acil hastalara tahsis edilecektir. Ayrca acil hastalar iin bir tane daha sra verme masas oluturulacaktr. Bu deiiklikleri gz nnde bulundurarak aadaki sorular yantlaynz. Tahlil yaptracak hastalarn %10 unun acil olduu nceki kaytlardan bilinmektedir. nerilen sistemi modellemek zere gelitirilecek benzetim modelinin ak emasn Basic Process modlleri ile oluturunuz. Gerekli dzenlemelerin nasl yaplacan uygun noktalarda gsteriniz. Dzenleme ncesi ve sonras sistem ktlarnda hangi veriler deerlendirilebilir? Acil kan alma nitesindeki personel saat 12 ye kadar alyor olsayd benzetim modelinin hangi blounda ne gibi bir dzenleme yaplmas gerekirdi. Ksaca aklaynz.

b.

c.

Hizmetii Eitim Program

Bir kuruluta birer haftalk A, B, ve C olarak adlandrlan aamal bir hizmet ii eitim program dzenlenmektedir. Her hafta 10 yeni kursiyerin katld bu programa katlanlara her bir aama sonrasnda bir test snav uygulanmakta baarl olanlar izleyen aamaya gemektedir. Baarsz olanlar ise ilgili aamaya ait kursa tekrar katlarak yeniden teste tabi tutulmaktadr. Katlanlarn her bir aamada baarsz olma olaslklar bilinmektedir. Herhangi bir aamada baarsz olma olaslklar pi olarak gsterilmekte ve i. inci programa n. inci defa katlma durumunda baarl olma olasl olarak tanmlanmaktadr. Balang olarak yeni bir katlmc iin p1=0.4, p2=0.5 ve p3=0.2 olduu gemi kaytlardan hareketle belirlenmitir. Katlmclar programn her bir aamasn baarl oluncaya kadar tekrarlamakta, ancak her bir tekrarda baarsz olma olasl tekrar saysnn kuvvetine bal olarak azalmaktadr, (Birinci aama ilk kez alndnda baarsz olma olasl 0.4 iken ikinci kez alnrsa 0.42=0.16 olmaktadr.)

p1n
A

n p2

n p3

Test

1 p1n

Test

n 1 p 2

Test

n 1 p3

Bir yllk bir dnemde, her bir aamada kullanlacak dersliklerin kapasitesinin ka kiilik olmas gerektiini belirlemek amacyla yukarda aklanan eitim programn ARENA benzetim modelini Station kavramn kullanarak modelleyiniz. Benzetim ktsnda, eitim programnn ortalama ka haftada tamamlanabilecei, her aamadaki ortalama renci saylarnn ne olaca ve kursu tamamlanma sresine ait dalmn belirlenebilmesi amacyla gerekli dzenlemeleri yapnz.

Forklift Tama Sistemi

Aada yerleimi verilen retim sisteminde paralar Giri blmne gelmekte ve sisteme giri yapan paralar nce M1 torna tezghnda N(12,2) dakikalk, daha sonra da M2 zmpara tezghnda Tria(3,4,7) dakikalk ilemden getikten sonra sistemi k ksmndan terk etmektedirler. Sistemde yaplan tm tamalar forklift aracl ile gerekletirilmektedir. Her iki tezghta da paralarn forklifte yklenmesi sabit ve 17 saniye, paralarn forkliften indirilmesi de U(30,45) saniye olduu bilinmektedir. Forkliftin hz da 20 br/dakikadr. Bu verilenler dorultusunda sistemin benzetim modelini Arena Basic Process ve Advanced Transfer modlleri ile oluturunuz. Kullanlan modllerde yaplmas gereken tanmlar uygun tablolarda yapnz.
FORKLFT

G M1 G 6 M1 5 M2 11 6 16 12 Mesafe Matrisi
M2 IKI

M2 12 7 7

16 13 7 -

GR

M1

Kontrol Sistemi
Bir retim sisteminin benzetim modeli Arena ile hazrlanm ve izleyen SIMAN Model dosyas elde edilmitir. Aadaki dosyada verilenler ve kendi bildiklerinizden yararlanarak izleyen sorular yantlaynz. a. Benzetim modelinin Arena ak emasn Basic Process modlleri ile oluturunuz. iziminizde yer alan ak emas modlleri iin nemli grdinz alanlarn veri girilerinin nasl olacan uygun bir alanda gsteriniz. Girilen veriler SIMAN kodu ile tutarl olmaldr. iziminiz verilen model ile tutarl olmal ve cevap kadna dzenli olarak aktarlmaldr Model zerinde verilenleri ve kendi varsaymlarnz da katarak, zm aratrlan problemi okunakl, anlalr, ve tm ayrntlar ierecek ekilde tanmlaynz. Ele alnan problemdeki, olaylar, varlk ve zniteliklerini, kaynak ve kuyruklarn neler olduunu aklaynz.

b.

rnek Arena Gsterimi: Assign 1

Ozellikler

GelisAni=TNOW Durum=1

; 10$ 11$ ; 0$

Model statements for module: BasicProcess.Create 1 (Urun Gelisi) CREATE, 1,MinutesToBaseTime(0.0),BitmisUrun:MinutesToBaseTime(EXPO(8)):NEXT(11$); ASSIGN: Urun Gelisi.NumberOut=Urun Gelisi.NumberOut + 1:NEXT(0$); Model statements for module: BasicProcess.Assign 1 (Urun Ozellikleri) ASSIGN: Kontrol Suresi=TRIA(2,4,7): GelisAni=TNOW: Durum=1: SaglamOrani=85:NEXT(1$); Model statements for module: BasicProcess.Process 1 (Kontrol Islemi) ASSIGN: Kontrol Islemi.NumberIn=Kontrol Islemi.NumberIn + 1: Kontrol Islemi.WIP=Kontrol Islemi.WIP+1; QUEUE, Kontrol Islemi.Queue; SEIZE, 2,VA: Kontrolor,1:NEXT(15$); DELAY: Kontrol Suresi,,VA; RELEASE: Kontrolor,1; ASSIGN: Kontrol Islemi.NumberOut=Kontrol Islemi.NumberOut + 1: Kontrol Islemi.WIP=Kontrol Islemi.WIP-1:NEXT(2$); Model statements for module: BasicProcess.Decide 1 (Urun Saglam mi?) BRANCH, 1: With,(SaglamOrani)/100,65$,Yes: Else,66$,Yes; ASSIGN: Urun Saglam mi?.NumberOut True=Urun Saglam mi?.NumberOut True + 1:NEXT(5$); ASSIGN: Urun Saglam mi?.NumberOut False=Urun Saglam mi?.NumberOut False + 1:NEXT(9$); Model statements for module: BasicProcess.Record 1 (Saglam Urun Kayit) TALLY: Saglam Urun Akis Suresi,INT(GelisAni),1:NEXT(3$); Model statements for module: BasicProcess.Dispose 1 (Saglamlar) ASSIGN: Saglamlar.NumberOut=Saglamlar.NumberOut + 1; DISPOSE: Yes; Model statements for module: BasicProcess.Decide 2 (Onceden Onarildi mi?) BRANCH, 1: If,Durum==2,68$,Yes: Else,69$,Yes; ASSIGN: Onceden Onarildi mi?.NumberOut True=Onceden Onarildi mi?.NumberOut True+1:NEXT(6$); ASSIGN: Onceden Onarildi mi?.NumberOut False=Onceden Onarildi mi?.NumberOut False+1:NEXT(7$); Model statements for module: BasicProcess.Record 2 (Kusurlu Urun Kayit) TALLY: Kusurlu Urun Akis Suresi,INT(GelisAni),1:NEXT(4$); Model statements for module: BasicProcess.Dispose 2 (Kusurlular) ASSIGN: Kusurlular.NumberOut=Kusurlular.NumberOut + 1; DISPOSE: Yes; Model statements for module: BasicProcess.Process 3 (Onarim Islemi) ASSIGN: Onarim Islemi.NumberIn=Onarim Islemi.NumberIn + 1: Onarim Islemi.WIP=Onarim Islemi.WIP+1; QUEUE, Onarim Islemi.Queue; SEIZE, 2,VA: Tamirci,1:NEXT(72$); DELAY: Tria(8,12,20)+Unif(5,10),,VA; RELEASE: Tamirci,1; ASSIGN: Onarim Islemi.NumberOut=Onarim Islemi.NumberOut + 1: Onarim Islemi.WIP=Onarim Islemi.WIP-1:NEXT(8$); Model statements for module: BasicProcess.Assign 3 (Onarim Sonrasi Atama) ASSIGN: Durum=2: SaglamOrani=95:NEXT(2$);

; ; 1$ 17$ 16$ 15$ 14$ 62$ ; ; 2$ 65$ 66$ ; ; 5$ ; ; 3$ 67$ ; ; 9$ 68$ 69$ ; ; 6$ ; ; 4$ 70$ ; ; 7$ 74$ 73$ 72$ 71$ 119$ ; ; 8$