T.C.

MLL ETM BAKA LII Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl

LKRETM MATEMATK DERS 15. SI IFLAR RETM PROGRAMI

A KARA - 2009

LKRETM MATEMATK DERS 1-5. SI IFLAR RETM PROGRAMI DA GREV ALA LAR

lkretim 1-5. snflar matematik programnda alan eitimcileri Do. Dr. Safure BULUT , Yard. Do. Dr. Mustafa ZTRK, Yard. Do. Dr. Zlbiye TOLUK, Yard. Do. Dr. Erdin AKIROLU, Yard. Do. Dr. Soner DURMU, kurul uzman Mustafa KARAHAN, program gelitirme uzman Erol ZSOY, lme ve deerlendirme uzman Seher ULUTA, retmenler Yeim GN, Ebru HELVACI ,Yeim SARAOLU ,Gamze OKUR MEK, Fatma Derya YAVUZ, Semra ORAL, Adnan Menderes

ZKALAN, M. Nuh ZCAN, Glsn PKN grev yapmtr.

 DEKLER 1. GR ............................................................................................................................ 2. PROGRAMI VZYO U ............................................................................................ 3. PROGRAMI YAKLAIMI ....................................................................................... 4. PROGRAMI TEMEL GELER............................................................................. 4.1. Matematik Eitiminin Genel Amalar ..................................................................... 4.2. Programn Uygulanmasna likin Aklamalar ........................................................ 4.3. renme Alanlar ve Amalar.................................................................................. 4.4. Beceriler..................................................................................................................... 4.4.1. Problem zme ................................................................................................ 4.4.2. letiim.............................................................................................................. 4.4.3. Akl Yrtme ................................................................................................... 4.4.4. likilendirme ................................................................................................... 4.5. Duyusal zellikler .................................................................................................. 4.6. z Dzenleme Yeterlikleri ...................................................................................... 4.7. Psikomotor Geliim ..................................... ............................................................. 5. MATEMATK RETM VE RE ME ............................................................ 6. RE ME ALA LARI VE ETK LK R EKLER ......................................... 6.1. Saylar renme Alan ve Etkinlik rnekleri ........................................................... 6.2. Geometri renme Alan ve Etkinlik rnekleri .................................................... 6.3. lme renme Alan ve Etkinlik rnekleri ........................................................... 6.4. Veri renme Alan ve Etkinlik rnekleri ............................................................ 7. LME VE DEERLE DRME .............................................................................. 8. LKRETM 1. SI IF MATEMATK PROGRAMI ............................................ 8.1. 1. Snf Matematik retim Programnn renme Alanlar, Alt renme Alanlar, Kazanmlar ve renme Alanlarnn Sreleri ile lgili Tablolar 8.2. Saylar renme Alan..... ........................................................ 8.3. Geometri renme Alan .......................................................................................... 8.4. lme renme Alan .. ... 8.5. Veri renme Alan .. 9. LKRETM 2. SI IF MATEMATK PROGRAMI ... .... 9.1. 2. Snf Matematik retim Programnn renme Alanlar, Alt renme Alanlar, Kazanmlar ve renme Alanlarnn Sreleri ile lgili Tablolar 9.2. Saylar renme Alan ..... 9.3. Geometri renme Alan .......................................................................................... 9.4. lme renme Alan ............................................................................................... 9.5. Veri renme Alan .................................................................................................. 7 7 8 9 9 9 10 11 11 13 14 16 16 17 17 18 21 21 28 34 44 48 59

66 79 84 89 92

100 124 130 137

10. LKRETM 3. SI IF MATEMATK PROGRAMI .......................................... 141 10.1. 3. Snf Matematik retim Programnn renme Alanlar, Alt renme Alanlar, Kazanmlar ve renme Alanlarnn Sreleri ile lgili Tablolar 10.2. Saylar renme Alan ............................................................................................ 149 10.3. Geometri renme Alan ........................................................................................ 165 10.4. lme renme Alan ............................................................................................. 177 10.5. Veri renme Alan ................................................................................................ 188 11. LKRETM 4. SI IF MATEMATK PROGRAMI ......................................... 192 11.1. 4. Snf Matematik retim Programnn renme Alanlar, Alt renme Alanlar, Kazanmlar ve renme Alanlarnn Sreleri ile lgili Tablolar 11.2. Saylar renme Alan ............................................................................................ 203 11.3. Geometri renme Alan ........................................................................................ 225 11.4. lme renme Alan ............................................................................................. 238 11.5. Veri renme Alan ................................................................................................ 249 12. LKRETM 5. SI IF MATEMATK PROGRAMI ......................................... 253 12.1. 5. Snf Matematik retim Programnn renme Alanlar, Alt renme Alanlar, Kazanmlar ve renme Alanlarnn Sreleri ile lgili Tablolar 12.2. Saylar renme Alan ........................................................................................... 263 12.3. Geometri renme Alan ........................................................................................ 288 12.4. lme renme Alan ............................................................................................. 304 12.5. Veri renme Alan ................................................................................................ 313 KAY AKA .................................................................................................................... 320 EKLER 322 EK 1: LME ARALARI ............................................................................................ EK 2 : PROJE R EKLER .. EK 3: MATEMATK DERS RETM PROGRAMI KAZA IMLARI LE ELEE ARA DSPL LER ALA KAZA IMLARI ................... EK 4: MATEMATK DERS 1-5. SI IFLARI ARA VE GERELER ............... EK 5: LKRETM OKULLARI RETM PROGRAMLARI DA LME VE DEERLE DRME ALIMALARI LE LGL ORTAK AIKLAMALAR 323 330 332 337 344

TRK MLL ETM AMALARI 1739 Sayl Milli Eitim Temel Kanununa gre Trk Milli Eitiminin Genel amalar: I. Genel Amalar Madde 2. Trk Milli Eitiminin genel amac, Trk milletinin btn fertlerini; 1. Atatrk inklp ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatrk milliyetiliine bal; Trk milletinin mill, ahlk, insan, manev ve kltrel deerlerini benimseyen, koruyan ve gelitiren; ailesini, vatann, milletini seven ve daima yceltmeye alan; insan haklarna ve Anayasann balangcndaki temel ilkelere dayanan demokratik; lik ve sosyal bir hukuk devleti olan Trkiye Cumhuriyetine kar grev ve sorumluluklarn bilen ve bunlar davran hline getirmi yurttalar olarak yetitirmek; 2. Beden, zihin, ahlk, ruh ve duygu bakmlarndan dengeli ve salkl ekilde gelimi bir kiilie ve karaktere, hr ve bilimsel dnme gcne, geni bir dnya grne sahip, insan haklarna saygl, kiilik ve teebbse deer veren, topluma kar sorumluluk duyan; yapc, yaratc ve verimli kiiler olarak yetitirmek; 3. lgi, istidat ve kabiliyetlerini gelitirerek, gerekli bilgi, beceri, davranlar ve birlikte i grme alkanl kazandrmak suretiyle hayata hazrlamak ve onlarn, kendilerini mutlu klacak ve toplumun mutluluuna katkda bulunacak bir meslek sahibi olmalarn salamak; Bylece, bir yandan Trk vatandalarnn ve Trk toplumunun refah ve mutluluunu artrmak; te yandan mill birlik ve btnlk iinde iktisad, sosyal ve kltrel kalknmay desteklemek ve hzlandrmak ve nihayet Trk milletini ada uygarln yapc, yaratc, sekin bir orta yapmaktr.

LKRETM MATEMATK DERS 1-5. SI IFLAR RETM PROGRAMI

1. GR Dnyada bilginin nemi hzla artmakta, buna bal olarak bilgi kavram ve bilim anlay da deimekte, teknoloji ilerlemekte, demokrasi ve ynetim kavramlar farkllamakta, tm bu deiimlere ayak uydurabilmek iin toplumlarn bireylerinden bekledii beceriler de deimektedir. Her alanda olduu gibi eitim alannda da deiim gerekmektedir. Gnlk yaamda, matematii kullanabilme ve anlayabilme gereksinimi nem kazanmakta ve srekli artmaktadr. Deien dnyamzda, matematii anlayan ve matematik yapanlar, geleceini ekillendirmede daha fazla seenee sahip olmaktadr. Deiimlerle birlikte matematiin ve matematik eitiminin belirlenen ihtiyalar dorultusunda yeniden tanmlanmas ve gzden geirilmesi gerekmektedir. Yeni bilgiler ve teknolojiler, matematik yapmann ve iletiim kurmann yollarn srekli deitirmektedir. rnein; hesap makineleri nceleri ok pahalyd, fakat bugn ucuzlad ve yaygnlat. nceden kt-kalem ile yapmak zorunda kaldmz ve gnlk yaamda ihtiya duyduumuz pek ok hesaplamay artk hesap makineleri ile daha kolay yapabilmekteyiz. Bu deiimin doal sonucu olarak matematik eitiminde kt-kalem ile hesaplamalarn nemi azalrken tahmin edebilme, problem zme gibi beceriler nem kazanmtr. nceleri, baz bilgilere sadece belli sayda insan eriebiliyordu. Zamanla iletiim aralarnn gelimesi ve internetin yaygnlamas sayesinde bu bilgilere eriim kolaylat. Bu nedenle matematik eitiminin, rencilerin bilinli birer vatanda ve tketici olabilmeleri iin; istatistii doru kullanabilme ve yorumlayabilme, veriye dayal tahminde bulunabilme, karar verebilme gibi becerilerini gelitirmeyi amalamas gerekmektedir. Matematik, rntlerin ve dzenlerin bilimidir. Bir baka deyile matematik say, ekil, uzay, byklk ve bunlar arasndaki ilikilerin bilimidir. Matematik, ayn zamanda sembol ve ekiller zerine kurulmu evrensel bir dildir. Matematik; bilgiyi ilemeyi (dzenleme, analiz etme, yorumlama ve paylama), retmeyi, tahminlerde bulunmay ve bu dili kullanarak problem zmeyi ierir. Matematik eitimi, bireylere fiziksel dnyay ve sosyal etkileimleri anlamaya yardmc olacak geni bir bilgi ve beceri donanm salar. eitli deneyimlerini analiz edebilecekleri, aklayabilecekleri, tahminde bulunacaklar ve problem zebilecekleri bir dil ve sistematik kazandrr. Ayrca yaratc dnmeyi kolaylatrr ve estetik geliimi salar. Bunun yan sra, eitli matematiksel durumlarn incelendii ortamlar oluturarak bireylerin akl yrtme becerilerinin gelimesini hzlandrr. 2. PROGRAMI VZYO U Bu program; matematik eitimi alannda yaplan mill ve milletleraras aratrmalar, gelimi lkelerin matematik programlar ve lkemizdeki matematik eitimi deneyimleri temel alnarak hazrlanmtr. Matematik program, Her ocuk matematii renebilir. ilkesine dayanmaktadr. Matematikle ilgili kavramlar, doas gerei soyut niteliklidir. ocuklarn geliim dzeyleri dikkate alndnda bu kavramlarn dorudan alglanmas olduka zordur. Bu nedenle, matematikle ilgili kavramlar, somut ve sonlu yaam modellerinden yola klarak ele alnmtr. Programda, kavramsal renme ile birlikte ilem becerilerine de nem verilmektedir. Programn nemli hedeflerinden bazlar rencilerin bamsz dnebilme ve karar verebilme, z dzenleme gibi bireysel yetenek ve becerilerinin gelitirilmesidir. 7

Matematii renmek; temel kavram ve becerilerin kazanlmasnn yan sra matematikle ilgili dnmeyi, genel problem zme stratejilerini kavramay ve matematiin gerek yaamda nemli bir ara olduunu takdir etmeyi de iermektedir. Hayatnda matematii kullanabilen, problem zebilen, zmlerini ve dncelerini paylaabilen, ekip almas yapabilen, matematikte z gven duyabilen ve matematie ynelik olumlu tutum gelitiren bireyler yetitirilmesi byk nem tamaktadr. Bu erevede matematik programnda, matematii renmenin zengin ve kapsaml bir sre olduu gr benimsenmitir. 3. PROGRAMI YAKLAIMI Bu program matematikle ilgili kavramlar, kavramlarn kendi aralarndaki ilikileri, ilemlerin altnda yatan anlam ve ilem becerilerinin kazandrlmasn vurgulamaktadr. Programn odanda kavram ve ilikilerin oluturduu renme alanlar bulunmaktadr. Kavramsal yaklam, matematikle ilgili bilgilerin kavramsal temellerinin oluturulmasna daha ok zaman ayrmay; bylece kavramsal ve ilemsel bilgi ve beceriler arasnda ilikiler kurmay gerektirmektedir. Benimsenen kavramsal yaklamla; rencilerin somut deneyimlerinden, sezgilerinden matematiksel anlamlar oluturmalarna ve soyutlama yapabilmelerine yardmc olma amalanmtr. Bu yaklamla; matematiksel kavramlarn gelitirilmesinin yan sra, baz nemli becerilerin gelitirilmesi de hedeflenmitir. Bu beceriler; problem zme, iletiim kurma, akl yrtme ve ilikilendirmedir. renciler etkin ekilde matematik yaparken problem zmeyi, zmlerini ve dncelerini paylamay, aklamay ve savunmay, matematii hem kendi iinde hem de baka alanlarla ilikilendirmeyi ve zengin matematiksel kavramlar renirler. Bu program, rencilerin matematik yapma srecinde etkin katlmc olmasn esas almaktadr. Bu ya grubundaki renciler evreleriyle, somut nesnelerle ve akranlaryla etkileimlerinden kendi dncelerini olutururlar. Matematik renme etkin bir sre olarak ele alnmtr. Programda; rencilerin aratrma yapabilecekleri, kefedebilecekleri, problem zebilecekleri, zm ve yaklamlarn paylap tartabilecekleri ortamlarn salanmasnn nemi vurgulanmtr. rencilerin matematiin estetik ve elenceli ynn kefetmelerini ve etkinlik yaparken matematikle uratklarnn farknda olmalarn salamak byk nem tamaktadr. Programda retmen ve rencilerin rollerinde farkllklar vardr. rencinin rollerinden bazlar; renme srecinde zihinsel ve fiziksel olarak aktif katlmc, renmesinden sorumlu olan, konuan, soru soran, sorgulayan, dnen, tartan, anlayan, problem zebilen ve kuran, birlikte alabilen ve deerlendirendir. retmenin rollerinden bazlar ise kendini gelitiren, ynlendiren, motive eden, etkinlik gelitiren ve uygulayan, sorgulayan, soru sorduran, dndren, tarttran, dinleyen, birlikte alabilen ve deerlendirendir.

4. PROGRAMI TEMEL GELER Bu blmde lkretim 1-5. Snflar Matematik Dersi retim Programnn yapsn ve ieriini oluturan bileenler aklanmaktadr. 4.1. Matematik Eitiminin Genel Amalar 1. Matematiksel kavramlar ve sistemleri anlayabilecek, bunlar arasnda ilikiler kurabilecek, bu kavram ve sistemleri gnlk hayatta ve dier renme alanlarnda kullanabileceklerdir. 2. Matematikte veya dier alanlarda ileri bir eitim alabilmek iin gerekli matematiksel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 3. Mantksal tme varm ve tmden gelimle ilgili karmlar yapabilecektir. 4. Matematiksel problemleri zme sreci iinde kendi matematiksel dnce ve akl yrtmelerini ifade edebilecektir. 5. Matematiksel dncelerini mantkl bir ekilde aklamak ve paylamak iin matematiksel terminoloji ve dili doru kullanabilecektir. 6. Tahmin etme ve zihinden ilem yapma becerilerini etkin kullanabilecektir. 7. Problem zme stratejileri gelitirebilecek ve bunlar gnlk hayattaki problemlerin zmnde kullanabilecektir. 8. Model kurabilecek, modelleri szel ve matematiksel ifadelerle ilikilendirebilecektir. 9. Matematie ynelik olumlu tutum gelitirebilecek, z gven duyabilecektir. 10. Matematiin gcn ve ilikiler a ieren yapsn takdir edebilecektir. 11. Entelektel merak ilerletecek ve gelitirebilecektir. 12. Matematiin tarih geliimi ve buna paralel olarak insan dncesinin gelimesindeki roln ve deerini, dier alanlardaki kullanmnn nemini kavrayabilecektir. 13. Sistemli, dikkatli, sabrl ve sorumlu olma zelliklerini gelitirebilecektir. 14. Aratrma yapma, bilgi retme ve kullanma gcn gelitirebilecektir. 15. Matematik ve sanat ilikisini kurabilecek, estetik duygular gelitirebilecektir. 4.2. Programn Uygulanmasna likin Aklamalar 1. Programdaki renme ve alt renme alanlarnn sralan, ileni sras deildir. Ders kitaplarnn ve dier yardmc materyallerin hazrlanmas, snf ii etkinliklerin planlanmas ve gerekletirilmesi iin; dier derslerle ilikiler ve n renmeler dikkate alnarak farkl renme alanlarnn ilikili kazanmlar bir araya getirilmeli ve nitelendirilmi yllk planlar hazrlanarak ve bu plana uyulmaldr. 2. nitelendirilmi yllk planlara gre blmler oluturulmal ve blmler motivasyonu artracak biimde isimlendirilmelidir. 3. Programda edinilmesi ngrlen kazanmlarn bir ksm, bir nitede veya farkl nitelerin eitli blmlerinde tekrar kullanlabilir. 4. retim etkinliklerinde renci dzeyi, eitim ortam ve evre etkenleri gz nnde bulundurularak rencileri aktif klan renme-retme yntem, teknik ve stratejiler kullanlr. 5. Ders kitaplarnn ve dier yardmc materyallerin hazrlanmas, snf ii etkinliklerin planlanmas ve gerekletirilmesinde gncel ve gnlk yaamla ilikili durumlar ele alnr. 6. retim etkinliklerinde kazanmlarn edinilmesine yardmc olabilecek uygun grsel, grsel-iitsel, basl ara-gereler ile mze, sergi, koleksiyon vb. ortamlardan yararlanlr. 9

7. renme-retme srecinde, sre ve rn deerlendirilmelidir. Programn ekinde verilen lme aralar, dorudan, yeniden dzenlenerek veya amaca uygun olarak yeni gelitirilenler, sre ve rn deerlendirmede kullanlmaldr. 8. Bu programa gre hazrlanacak ders kitab, renci alma kitab ve retmen klavuz kitabnn forma saylar aada belirtilmitir.
DERS KTABI SI IFLAR 1.SI 2.SI 3. SI 4.SI 5. SI IF IF IF IF IF Kitap Boyutu 19,5 x 27,5 19,5 x 27,5 19,5 x 27,5 19,5 x 27,5 19,5 x 27,5 Forma Says 8-11 9-12 10-13 10-13 11-14 RE C ALIMA KTABI Kitap Forma Boyutu Says 19,5 x 27,5 4-7 19,5 x 27,5 5-8 19,5 x 27,5 6-9 19,5 x 27,5 6-9 19,5 x 27,5 7-10 RETME KILAVUZ KTABI Kitap Forma Boyutu Says SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST

4.3. renme Alanlar ve Amalar Saylar Saylar tanr, anlamlarn bilir ve kullanr. Basamak kavramn bilir ve kullanr. Saylarla ilem yapar. Drt ilemi bilir ve problem zmede kullanr. Tahmin eder ve zihinden ilem yapar. Kesirler, yzdeler ve ondalk kesirler arasndaki ilikileri bilir. Say rntlerindeki saylar arasndaki ilikileri belirler ve bu ilikileri problem durumlarna uygular. Geometri Uzamsal (durum-yer, dorultu-yn) ilikilerle ilgili beceriler gelitirir ve kullanr. Geometrik cisim ve ekillerin zelliklerini bilir ve bunlar problem zmlerinde kullanr. Geometrik cisim ve ekiller arasndaki ilikileri belirler ve karmlarda bulunur. Geometrik aralar kullanr. Geometrik cisim ve ekillerden, yeni cisim ve ekiller elde eder, bunlarla sslemeler yapar. Geometrik cisim ve ekilleri oluturur ve izer. Simetriyi bilir ve kullanr. ekillerle rntler oluturur. lme Standart birimlerin kullanmnn gerekliliini anlar. Standart ve standart olmayan lme birimleriyle tahmin yapar ve lme yaparak tahminini kontrol eder. Gnlk yaamda lmenin nemini takdir eder. Veri Veri toplar, toplanan veriyi ema, grafik ve resimlerle temsil eder. Tablolar, emalar, resim, ekil, stun ve izgi grafiklerini okur ve yorumlar. Olaylarn olma olaslklar hakknda tahminlerde bulunur ve yorum yapar. 10

4.4. Beceriler Program, dier derslerin programlarnda (Hayat Bilgisi, Trke, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler) olduu gibi rencilerin aada belirtilen ortak becerileri kazanmalarn hedeflemektedir: Trkeyi doru, etkili ve gzel kullanma Eletirel dnme Yaratc dnme letiim Problem zme Aratrma Karar verme Bilgi teknolojilerini kullanma Giriimcilik

Program, yukarda belirtilen ortak becerilerle birlikte problem zme, iletiim, ilikilendirme ve akl yrtme gibi temel matematik becerilerin zerinde nemle durmaktadr. Bu becerilerin Matematik dersi iin tad nem aada aklanmtr. 4.4.1. Problem zme: Matematik dersinin ve etkinliklerinin ayrlmaz bir paras problem zmedir. Problem, zm yolu nceden bilinen altrma ve soru olarak alglanmamaldr. Bir matematiksel durumun problem olabilmesi iin zme ulama yolunun ak olmamas ve rencinin mevcut bilgileri ile akl yrtme becerilerini kullanmas gerekmektedir. Problem zmeye algoritmik ve kural temelli yaklalmamaldr. Problem zme, bal bana konu deil, bir sretir. Bu srete, problem zme becerilerinin renilmesi ve kullanlmas hedeflenmitir. Problem zme kapsaml bir ekilde ele alnmaldr. rencilerin problemleri farkl yollardan zebilecei ve problem zme ile ilgili dncelerini akran ve retmenleriyle rahatlkla paylaabilecei snf ortamlar oluturulmaldr. Ayrca renciler, problem zme srecinde farkl zm yollarna deer vermeyi renmelidir. Matematik dersinde seilen problemler, rencilerin gnlk yaamnda gereksinim duyduu konular ve okulda yapt etkinliklerle ilgili ve ilgin olmaldr. Bu durumda rencilerin, kazandklar matematiksel bilgi ve beceriler daha anlaml olacak ve bu bilgiyi farkl durumlara uygulamalar kolaylaacaktr. Problem zme srecinde, problemin cevabndan ok zm yoluna nem verilmelidir. rencinin problemi nasl zd, problemdeki hangi bilgilerin bu zme katkda bulunduu, problemi nasl temsil ettii (tablo, ekil, somut nesne vb.), setii stratejinin ve temsil biiminin zm nasl kolaylatrd zerinde durulmaldr. renciler, problem zerken farkl stratejiler kullanabilmelidir. Problemi anlamann, plan yapmann, kontrol etmenin ve farkl stratejiler kullanmann nemini anlamalar salanmaldr. Problem zme yollar renciye dorudan verilmemeli, rencilerin kendi zm yollarn oluturmalar iin uygun ortam salanmaldr. Snf ii tartmalarla, en iyi ve en kolay zm yollarna birlikte karar verilmelidir.

11

renciler, problemi her zaman tam olarak zmek zorunda braklmamaldr. rnein; problemi anlayp anlamad ile ilgili sorular sorulabilir. Problemde eksik veya fazla bilgi olup olmad, problemin farkl biimde ifade edilmesi, istenenlerin farkl biimde ifade edilmesi vb. istenebilir. Ayrca rencilerin benzer problemler oluturmalarna frsat tannmaldr. renciler, problem zme srecinde baar kazandka, kendi zm yollarna deer verildiini hissettike, kendilerinin de matematik yapabileceklerine ilikin gvenleri artar. Bylece renciler problem zerken daha sabrl ve yaratc bir tutum iine girerler. Matematii kullanarak iletiim kurmay renirler ve st dzey dnme becerilerini gelitirirler. Problem zme becerisi kazandrlrken rencilerde aadaki becerilerin de gelitirilmesi hedeflenmitir: 1. Problem zmeyi, matematiksel kavramlar irdeleme ve anlama iin kullanma 2. Matematiksel ve gnlk yaam durumlarn kullanarak problem kurma 3. zmlerin probleme uygunluunu ve akla yatknln kontrol etme ve yorumlama 4. Matematii anlaml bir ekilde kullanmak iin z gven ve olumlu tutum gelitirebilme 5. Deiik problemleri zebilmek iin farkl problem zme stratejileri kullanabilme Deneme-yanlma ekil, resim, tablo vb. kullanma Materyal (malzeme) kullanma Sistematik bir liste oluturma rnt arama Geriye doru alma Tahmin ve kontrol etme Varsaymlar kullanma Problemi baka bir biimde ifade etme Problemi basitletirme Problemin bir blmn zme Benzer bir problem zme Akl yrtme lem seme

Problem zme Stratejilerinin Seilmesi ve Uygulanmas Problem zme becerileri deerlendirilirken farkl stratejiler kullanlarak zlebilecek problemlere yer verilmelidir. Problem zmede, stratejiler bazen tek bana kullanlabilecei gibi birka strateji birlikte kullanlabilir. Uygun aralklarla bir problemin zmnden hemen sonra rencilerin problem zme stratejileri ile ilgili z deerlendirme yapmalar istenir. Bylece renciler, deerlendirme srecine katlm olur ve problem zme stratejilerini ne kadar bildikleri ve uyguladklar grlebilir. Bu almay ders ylnn ilk drt aynda yapmak yeterli olabilir. nk bu zaman diliminde renciler stratejiler hakknda bilgi sahibi olurlar.

12

Problem zme stratejilerini ne kadar biliyorum? Problem zerken kullandnz stratejileri dnnz ve kullandnz iaretleyiniz. 1. Problemleri zerken bir strateji kullanmay hi dnmedim. ( ) 2. Problemleri zerken strateji kullanmak aklma geliyor ama bunun stnde ok durmuyorum. ( ) 3. Problem zme strateji listesine baktm, ama bir strateji seemedim. ( ) 4. Problem zme strateji listesine baktm, bir strateji setim ve uyguladm. ( ) 5. Problem zme strateji listesine bakmadm, ama strateji kullanmay dndm. ( ) 6. En az bir strateji kullandm ve bu strateji problemi zmemde bana yardm etti. ( ) 7. Aadaki stratejileri kullandm: Tahmin ve kontrol etme ( ) ekil, resim, tablo vb. kullanma ( ) rnt arama ( ) Benzer bir problem zme ( ) Dierleri 4.4.2. letiim: Matematik, aralarnda anlaml ilikiler bulunan, kendine zg sembolleri ve terminolojisi olan bir dildir. Eer rencilerin matematiksel dili doru ve etkili bir ekilde kullanabilmesi amalanyorsa, bu dil renci iin anlaml olmaldr. letiim, rencilerin sezgiye dayal bilgileriyle soyut matematik dili ve sembolleri arasnda kpr kurmada nemli bir rol oynar. Ayn zamanda iletiim, matematiksel dncelerin fiziksel, resimsel, grafiksel, szel, zihinsel ve sembolik temsilleri arasnda nemli balar kurulmasn salar. renciler bir temsil biiminin birden fazla durumu gsterdiini anlad zaman, matematiin gcn takdir etmeye balar. Ayrca bir problemi temsil etmenin baz yollarnn dierlerinden daha kolay ve etkili olduunu grdnde matematiin yararlarn ve esnekliini takdir eder. Bylece renciler, matematikte bir problemi zmenin ve temsil etmenin birden fazla yolu olduunun farkna varr. rencilerin matematie dayal iletiim becerilerini gelitirmek iin snf ortamnda dncelerini akranlaryla rahata paylaabilmeleri gerekir. letiim becerisini gelitirmenin bir dier yolu ise matematik hakknda yaz yazmaktr. Bir problemin nasl zldn ve bir kuraln ne anlama geldiini aklamak amacyla rencilere yazlar yazdrlabilir. Matematik hakknda konumak ve yazmak iletiim becerisini gelitirirken rencilerin matematiksel kavramlar daha iyi anlamalarna da yardmc olur. retmen, rencilerin dncelerini aklayabilecei, tartabilecei ve yaz ile anlatabilecei snf ortamlar oluturmal ve rencilerin daha iyi iletiim kurabilmesi iin uygun sorgulamalarda bulunmaldr. letiim becerisinin kazanlabilmesi iin rencilerde aadaki alt becerilerin gelitirilmesi hedeflenmitir: Somut model, ekil, resim, grafik, tablo vb. temsil biimlerini kullanarak matematiksel dncelerini ifade etme Matematik ve problemler hakkndaki dncelerini ak bir ekilde szl ve yazl ifade etme Gnlk dili, matematiksel dil ve sembollerle ilikilendirme Matematik hakknda konuma, yazma, tartma ve okumann nemini fark etme 13

4.4.3. Akl Yrtme: Matematik eitiminin nemli bir amac da rencilerin matematik yapabileceklerine, kendi baar ve baarszlklar zerinde kontrol sahibi olduklarna inanmalarn salamaktr. Bu inanla, akl yrtmede ve dncelerini savunmada z gvenlerini gelitirerek matematik renmenin kural ve formlleri ezberlemekten ibaret olmadn; matematiin keyifli, anlaml ve mantkl bir ura olduunu grrler. Matematie dayal akl yrtmenin deer verildii byle ortamlarda, rencilerin problem zme ve iletiim becerileri de geliir. Matematik dersinde rencilerin ve retmenlerin ifadeleri, snftaki dier rencilerin eletirisine, sorgulamasna ve deerlendirmesine ak olmaldr. Bunun salanabilmesi iin karlkl saygnn hkim olduu snf ortamlar oluturulmaldr. rencilere, matematikte akl yrtebilmenin, dncelerini aklayabilme ve savunabilmenin neminin hissettirilmesi gerekmektedir. Bu amala bir problemin zm kadar, nasl zldnn de nemi vurgulanmaldr. Akl yrtme becerisinin kazanlabilmesi iin rencilerde aadaki becerilerin gelitirilmesi hedeflenmitir: Manta dayal karmlarda bulunma Kendi dncelerini aklarken matematiksel modeller, kurallar ve ilikileri kullanma Probleme ilikin zm yollarn ve cevaplar savunma Bir matematiksel durumu analiz ederken rnt ve ilikileri kullanma Matematiin mantkl ve anlaml bir alan olduuna inanma Matematikteki rnt ve ilikileri analiz etme Tahminde bulunma Tahmin Stratejileri: Hem gnlk yaantmzda hem de bilimsel srelerde tahmin ska kullanlr. rnein; arkeolojik kazlarda bulunan nesnelerin ne kadar eski olduunu belirlemede, lkelerin ve ehirlerin nfuslarn belirlemede ve daha pek ok yerde tahmine bavurulur. Tahmin gnlk yaantmzda bazen gerek lmler kadar kullanldr. Matematik retim Programnda iki temel tahmin stratejisi ele alnmaktadr: 1. lemsel tahmin 2. lmeye dayal tahmin 1. lemsel Tahmin: Aritmetik ilemlerin sonularnn hesap yaplmadan yaklak olarak belirlenmesidir. lemsel tahmin becerisi gelimi kiilerin, genel matematik becerilerinin de iyi olduu gzlemlenmektedir. Tahmin yaparken birtakm stratejiler kullanlabilir. Baz ilemsel tahmin stratejileri aada verilmitir. lemsel tahminde kullanlabilecek stratejiler burada verilenlerle snrl deildir. Ders srasnda burada sunulanlara benzer tahmin stratejileri kullanlabilecei gibi rencilerin gelitirebilecekleri tahmin stratejileri de desteklenmelidir.

14

Yuvarlama: lemdeki saylarn uygun deerlere (ileriye veya geriye) yuvarlanarak sonucun tahmin edilmesidir. rnek 150+237 ileminin sonucu tahmin edilirken 237 says 250ye yuvarlanabilir ve sonra 150 ile toplanabilir. 237 says 200e yuvarlanabilir ve sonra 150 ile toplanabilir. 2775 ileminin sonucunu tahmin etmek iin saylar yuvarlanr: 3070=2100 Burada dikkat edilecei gibi saylardan bir tanesi yukardaki onlua dieri ise aadaki onlua yuvarlanmtr. Bylece daha iyi bir tahmin elde edilmitir. Her ikisi de yukar yuvarlanm olsayd daha uzak bir tahmin elde edilecekti. Gruplandrma: lemdeki saylar, belirli bir deere yakn ise saylar bu deer/deerler baznda gruplandrlarak sonu tahmin edilir. rnek 330+330+330 ileminin sonucu tahmin edilirken 3303=990 ilemi yaplabilir. 4234+3971+4020+3840+4160 ilemindeki saylarn her biri 4000e yakndr. 5 ile 4000 arplarak ilemin sonucu 20 000 olarak tahmin edilir. Uyuan Saylar Kullanma: Zihinden hesaplanmas kolay olan saylar gruplandrlarak sonucun tahmin edilmesidir. rnek 32+48+54+18+69 ileminde 32+69 ileminin sonucu 100; 48+54 ileminin sonucu da 100 olarak tahmin edilir. 18 de hesaba katlarak sonu yaklak 218 olarak tahmin edilir. lk veya Son Basamaklar Kullanma: En soldaki veya en sadaki basamaklarn toplanarak sonucun tahmin edilmesidir. rnek 1900+3050+609 ileminin sonucu tahmin edilirken verilen saylarn en soldaki basamak deerleri toplanarak 1000+3000+600 = 4600 ilemin sonucu tahmin edilir. 3,4+4,7+3,2+6,8+9,2 saylarn toplarken nce 3+4+3+6+9 toplam bulunur. Bulunan sonu en sonda bulunan basamaklar zerinde alarak dzeltilir: 0,7 ile 0,4n toplam yaklak 1; 0,8 ile 0,2nin toplam da 1 ettiinden 25e 2 eklenerek ilemin sonucu 27 olarak tahmin edilir. Dalma: 7689 ileminin sonucu tahmin edilirken (76100)(7610)=7600760 biiminde dntrlerek sonu yaklak 6800 olarak tahmin edilir. Dzenleme ve Dzeltme: Bu strateji elde edilen tahminsel sonucu gerek sonuca daha uygun ve daha yakn hle getirmek iin kullanlr ve iki aamada gerekleir: lemin ortasnda yaplan dzenleme ve dzeltme lemin sonunda yaplan dzenleme ve dzeltme rnein; 212413 ilemini bu stratejiyi kullanarak yapalm: 212413=(2100+24)(10+3) 210010=21 000 ise bu ilemdeki hata pay, (21003)+(2413) olur. 2100 2000e yuvarlanarak 20003=6000 21 000+6000=27 000 24 30a; 13 10a yuvarlanarak 3010=300 27 000+300=27 300 15

2. lmeye Dayal Tahmin: lmeye dayal tahmin herhangi bir lme arac kullanmadan llerin yaklak olarak belirlenmesidir. lmeye dayal tahminde kullanlan en yaygn strateji belirli bir referans noktasnn dikkate alnmasdr. Bu stratejide ls tahmin edilecek nesne, bilinen (zihindeki) bir referans ls ile karlatrlr. rencilerin tahmin stratejileri kendiliinden gelimez. rencilerden ska tahmin yrtmeleri, lmeleri ve tahminlerini kontrol etmeleri istenmelidir. Bu l sre hem stratejilerini pekitirmeleri asndan hem de tahmin becerilerinin gelimesi asndan yararl olacaktr. 4.4.4. likilendirme: rencilerin matematiin yararlarn anlayabilmeleri iin matematiksel kavram ve becerilerin hem birbirleriyle hem de okul ii ve okul d yaantlar ile ilikilendirilmesi gereklidir. Programda, be renme alan birbirinden bamsz ele alnm grnse de renme alanlarnn kendi iinde ve dier renme alanlaryla matematiksel kavramlarn ilikilendirilmesinin gereklilii vurgulanmaktadr. Matematiksel kavramlarn gelitirilmesi bir ders saati ile snrlandrlmadan sre iinde gerekletirilmelidir. Matematiksel kavramlar arasndaki ilikilerin aratrlmas, tartlmas ve genelletirilmesi de ayn sre iinde ele alnmaldr. Snfta ele alnan bir konunun, matematiin dier alanlaryla ilikisi aratrlmaldr. rencilerden, kavram ve kurallar arasnda karlatrmalar yapmalar istenmeli, onlara somut ve soyut temsil biimleri arasnda ilikilendirme yapabilecekleri problemler zdrlmelidir. likilendirme becerisinin kazanlabilmesi iin rencilerde aadaki alt becerilerin gelitirilmesi hedeflenmitir: Kavramsal ve ilemsel bilgiyi ilikilendirme Matematiksel kavram ve kurallar oklu temsil biimleriyle gsterme renme alanlar arasnda iliki kurma Matematii dier derslerde ve gnlk yaamnda kullanma

4.5. Duyusal zellikler Programda, rencilerin olumlu duyusal geliimini dikkate almtr. Matematiksel kavram ve beceriler gelitirilirken rencilerde bu duyusal geliim de gz nnde bulundurulmaldr. Tutum, z gven ve matematik kaygs duyusal boyutu iermektedir. Duyusal boyutla aadakiler hedeflenmektedir: Matematikle uramaktan zevk alma Matematiin gcn ve gzelliini takdir etme Matematikte z gven duyma Bir problemi zerken sabrl olma Matematii renebileceine inanma Matematikle ilgili olumlu tutum ve baarsn etkileyecek kayglara kaplmama Matematikle ilgili konular tartma Matematik renmek isteyen kiilere yardmc olma Gerek hayatta matematiin neminin farknda olma Matematik dersinde istenenleri yerine getirme 16

Matematik dersinde yaplmas gerekenler dnda da almalar yapma Matematik kltrn yaamna uygulama Matematikle ilgili almalarda yer alma Matematiin bilimsel ve teknolojik gelimeye katksnn farknda olma Matematiin kiinin yaratcln ve estetik anlayn gelitirdiine inanma Matematiin mantksal kararlar vermeye katkda bulunduuna inanma Matematiin zihinsel geliime olumlu etkisi olduunu dnme

4.6. z Dzenleme Yeterlikleri Programda, rencilerin z dzenleme ile ilgili zelliklerinin geliimi nemli bir yer tutmaktadr. z dzenleme ile ilgili aklamalarn bir ksm beceriler ve duyusal boyut ile ilgili blmlerde yer almtr. z dzenlemede, gerekli yeterlie sahip olunmas iin aadakiler hedeflenmitir: Matematikle ilgili konularda kendini motive etme Matematik dersi iin hedefler belirleyerek bunlara ulamada kendini ynlendirme Matematik dersinde istenenleri zamannda ve dzenli olarak yapma Matematikle ilgili almalarda kendi kendini sorgulama Gerektiinde ailesinden, arkadalarndan ve retmenlerinden yardm isteme Matematik dersine verimli bir ekilde alma Matematik snavlarnda heyecanl ve panik hlde olmama Matematik dersinde ilikilerinde saygnn, deer vermenin, onurun, hogrnn, yardmlamann, paylamann, drstln ve sevginin nemini taktir etme Matematik dersinde yaplan almalarda temiz ve dzenli olma Matematik dersinde eyalar ve materyalleri kullanrken zen gsterme 4.7. Psikomotor Beceriler Programda, rencilerin psikomotor becerilerinin geliimine nem verilmektedir. Psikomotor becerilerin gelitirilebilmesi iin aadakiler hedeflenmitir: Yzlk tabloyu, onluk kartlar, onluk taban bloklarn, yzdelik daireyi, onluk ve yzdelik kareleri etkin kullanma Kesir kartlarn, dairelerini ve takmlarn etkin kullanma Milimetrik, noktal ve izometrik ktlar, geometri tahtasn, birim kpleri ve tangram etkin kullanma ark etkin kullanma Makas ve maket ban etkin kullanma Pergel, cetvel, iletki ve gnyeyi etkin kullanma Grafikleri uygun bir ekilde izme Ktlar katlayarak ve keserek geometrik ekiller, matematiksel ilikiler, desenler, sslemeler oluturma Hesap makinesini ve bilgisayar yazlmlarn etkin kullanma

17

5. MATEMATK RETM VE RE ME Bu programn baar ile uygulanmasnda birtakm retim stratejileri dikkate alnmaldr. renci, renme srecinde etkin katlmc olmaldr. rencinin sahip olduu bilgi, beceri ve dnceler, yeni deneyim ve durumlara anlam yklemek iin kullanlmaldr. rencilerin kazandklar yeni bilgileri, eski bilgilerle ilikilendirerek yorumlamas esas alnmaldr. Bir baka ifadeyle, rencilerin bireysel anlamalarn salayabilecek ortamlar oluturulmaldr. Snf ii tartmalar, ortak matematiksel dorular ve anlamlar oluturmak iin kullanlmaldr. Bu nedenle retmen, snfa iyi yaplandrlm etkinlikler planlayarak gelmelidir. 5.1. retim Somut Deneyimlerle Balamaldr: Kk yataki renciler, bilgilerin somut modellerle temsil edildii renme ortamlarnda daha anlaml renirler. Dolaysyla matematik retiminde somut modellerin kullanlmas olduka yararldr. retimde bilginin farkl biimlerde temsil edildii durumlar kullanlmaldr (semboller, somut aralar, resimler, szl ve yazl ifadeler vb.). Programn etkinlikler stununda bu konuyla ilgili pek ok neri sunulmaktadr. retimin somut deneyimlerle balamas, renci baarsn salamak iin tek bana yeterli deildir. retmen, dersini planlarken seecei etkinliklerin amaca uygunluuna, gdleyici olmasna ve rencinin akl yrtme becerilerini kullanmasna dikkat etmelidir. 5.2. Anlaml renme Amalanmaldr: rencilerin, bilgileri yalnzca hatrlamalar ve tanmalar deil; rendiklerinin arkasnda yatan anlam kavramalar hedeflenmelidir. rencilerin anlaml renmeleri; bilgiyi farkl ortamlarda uygulayabilmeleri, kavramlar aras ilikiyi kurabilmeleri, bilgiyi eitli temsil biimlerine dntrebilmeleriyle yakndan ilgilidir. retimde bu becerilerin gelimesine zel nem verilmelidir. rnein; rencilerin iki doal sayy toplayabilmelerinin yan sra, hangi durumlarda toplama yapmann uygun olacan kavramas veya toplamada eldenin ne anlama geldiini anlamas da nemsenmelidir. 5.3. renciler Matematik Bilgileriyle letiim Kurmaldr: renmede iletiimin nemli bir rol vardr. letiim kurmak, rencileri bildiklerini yeniden gzden geirmeye, toparlamaya ve yaplandrmaya yneltecektir. letiim, bir rapor veya hikyenin hazrlanp snfta sunulmas, bir matematik probleminin kurulmas, bir problemin zmnn anlatlmas gibi farkl biimlerde olabilir. letiim, rencilerin retmen tarafndan daha iyi deerlendirilmesine de yardmc olacaktr. 5.4. likilendirme nemsenmelidir: Matematik bilgilerinin, hem gerek hayatla hem de dier derslerde renilenlerle ilikilendirilmesine nem verilmelidir. Gnlk yaamda, birok durumda eitli zorluk derecelerinde matematie ait problemler karmza kmakta ve matematik pek ok meslek dalnda kullanlmaktadr. Bu nedenle problemler, rencilerin matematiin gnlk hayattaki kullanmn ak biimde grmelerine yardmc olacak ekilde seilmelidir. renciler matematiin dier derslerde de kullanlabildiini grdklerinde, kazanmlar daha anlaml olacaktr. Bu amala Matematik dersi belli bal ara disiplinlerle ilikilendirilmitir.

18

Programn kazanmlaryla ilikilendirilen ara disiplinler aada sralanmtr: Salk Kltr nsan Haklar ve Vatandalk Giriimcilik Kariyer Bilinci Gelitirme Rehberlik ve Psikolojik Danma Spor Kltr ve Olimpik Eitim Afet Eitimi ve Gvenli Yaam

Etkinlikler planlanrken ve yrtlrken alt renme alanlarndaki kazanmlar ile ara disiplinlerin kazanmlarnn ayn anda edinilmesine dikkat edilmelidir. 5.5. renci Motivasyonu Dikkate Alnmaldr: rencilerin Matematik dersinde istekli olmalar, motivasyonlar ile ilgilidir. rencilerin derse ynelik motivasyonlarn ykseltmek iin retmenin alabilecei eitli nlemler vardr. Her eyden nce rencilerin matematii anlaml renmeleri, onlarn derse ynelik tutumlarn olumlu ynde etkileyecektir. rencilere verilecek devler, snf etkinlikleri ve benzeri almalarn renci iin anlaml olmas, bu adan olduka nemlidir. te yandan btn renciler ayn biimde motive edilemezler. Baz renciler baar ile motive olurken bazlar oyun, bulmaca, ilgin problemler vb. etkinliklere daha ok ilgi duyabilir. Kimi renciler ise rendiklerini uygulama ans yakalad zaman derse daha ok ilgi duyar. Sonu olarak rencilerin bireysel farkllklarn dikkate alarak matematii renmeye ynelik motivasyonlarnn gelitirilmesine nem verilmelidir. 5.6. Teknoloji Etkin Kullanlmaldr: Gnmzde teknoloji byk bir hzla gelimekte ve anlaml matematik retimi iin yeni frsatlar oluturmaktadr. Bilgisayar teknolojisinin srekli gelimesi sonucunda; retim yazlmlarnn hem nitelii hem de nicelii artmakta, alternatifler srekli oalmaktadr. rnein; dinamik geometri yazlmlar sayesinde renciler geometrik izimler oluturabilmekte ya da retmenin hazrlad dinamik geometrik ekiller zerinde etkileimli incelemeler yapabilmektedir. te yandan internet zerinde, retmenlerin yararlanabilecei kaynaklar da her geen gn artmakta, Trke ve dier dillerdeki eitli ders planlarna ve snfta kullanlabilecek etkileimli uygulamalara eriilebilmektedir. Mill Eitim Bakanl web sitesinde retmenlerin yararlanabilecekleri kaynaklarn bir listesi bulunmaktadr (http://www.meb.gov.tr). Hesap makineleri de matematik retiminde yararlanlabilecek bir dier nemli aratr. Hesap makineleri sayesinde renciler daha gereki matematik problemleri zerinde alabilecek, uzun ilemlerden kazanacaklar zaman akl yrtmede ve yaratc dnmede deerlendirebileceklerdir. Hesap makineleri rencilerin btn hesaplamalarda bavurduklar bir ara olmamaldr. rencilerin hesap makinesini yerinde kullanmay renmesine nem verilmelidir. 5.7. Birliine Dayal renmeye nem Verilmelidir: birliine dayal renme yntemi, ortak bir amac baarmak iin rencilerin bir ekip olarak almasdr. birliine dayal renme ynteminin be nemli unsuru vardr (Johnson, Johnson ve Holubec, 1990): Ekip yeleri, kendilerinden istenilenleri renmekle ve btn grup elemanlarnn renmesini salamakla sorumludur. 19

 Ekip yeleri, dier yelerin baarlarn artrmada birbirlerine katkda bulunmal,

destek olmal, birbirlerini cesaretlendirmeli ve yelerin harcadklar abalar takdir etmelidir. Ekip olarak bireysel abalarnn ekip baarsn etkileyeceinin farknda olmal ve sorumluluklarn yerine getirmelidir. Ekip yeleri, aralarnda iyi bir iletiim kurmal ve grup iindeki atmalar en iyi ekilde zmleyebilmelidir. Ekip yeleri, yaplan alma ve rnler zerinde hemfikir olmaldr. Her ekip, kendi almalarnn deerlendirmesini yaparak almalarn srekli ve etkili olmasn salamaldr. birliine dayal renmede; rencilerin baar dzeyleri, cinsiyetleri, kiilik zellikleri dikkate alnarak homojen veya heterojen gruplar oluturulmaldr. birliine dayal renmenin birok olumlu rn vardr. birliine dayal renme; rencide eletirel dnme, problem zme gibi becerileri gelitirir. Bu yolla renilen bilgilerin kalcl artar. Ayrca i birliine dayal renme, rencilerin duyusal ve sosyal geliimine olumlu katkda bulunur. rnein; bir gruba ait olma duygusu, bakalarnn becerilerine ve yeteneklerine kar duyarl olma, liderlik ve iletiim becerileri, retmenden bamsz olarak renebilme duygusu, risk alabilme vb. becerilerin geliimine ortam salar. 5.8. leniler Uygun retim Aamalarna Gre Dzenlenmelidir Giri: rencinin ilenecek konuya ynelik merakn, motivasyonunu, ilgisini salamak ve n bilgilerini ortaya karmak amacyla ksa sreli ak ulu etkinlikler, sorular, resimler vb. ile yaplan hazrlk almalardr. nceleme/Aratrma: retimin bu aamasnda rencilere inceleme, aratrma, vb. almalar yapacaklar, derse etkin katlacaklar bir etkinlik yaptrlr. Bu etkinliin girile ilgili olmasna dikkat edilir. Bu aamann en nemli noktas rencilerin ve retmenin aldklar rollerdir. rencilerin mutlaka kendi balarna (grup ya da bireysel olarak) tamamlayacaklar almalar seilmelidir. retmen etkinliklerde rencilere ok iyi bir yol gsterici olmaldr. Fakat rencilerin kendi balarna ulamalar gereken sonular retmen tarafndan nceden aklanmamaldr. rencilerin etkinliin sonucuna kendi balarna ulamasna yardmc olacak sorular ve ynlendirmeler yaplmaldr. Aklama: lk iki aamada yaplan almalar ile ilgili aklamalar yaplmaldr. lerleme: Konu ile ilgili renilen/oluturulan kavramlarn ve becerilerin pekimesi ve gelitirilmesi amacyla yaplan etkinlikler vb. almalardr. nceleme etkinliinde bir konuya giri amac tayan almalar yaplrken burada konu ile ilgili daha st dzey beceriler hedefleyen etkinlikler yaplmaldr. Deerlendirme: Hem rencilerin kendi performanslarn grebilecekleri hem de retmenin renci performans hakknda ok ynl bilgi alabilecei sre ve sonucu deerlendirmeye ynelik almalardr. Deerlendirme yntem ve tekniklerinde eitlilik salanmas esas alnmaldr.

20

6. RE ME ALA LARI VE ETK LK R EKLER 6.1. Saylar renme Alan ve Etkinlik rnekleri Saylar renme alan, lkretim Matematik Dersi retim Programnn byk bir blmn kapsar. Bu renme alannda ana hedef ocuklarda zengin ve salam bir say kavramnn oluturulmas ve ilem becerilerinin gelitirilmesidir. renciler okula, zengin say ve sayma bilgileriyle gelirler. retmenler, rencilerin temel sayma becerilerinden daha ileri dzey say bilgilerini oluturmalarna, saylarla ilem yapmalarna, saylar arasndaki ilikileri, say rntlerini ve basamak kavramn anlamalarna yardmc olmaldr. erii zengin ve eitli problemler, rencilerin say ile ilgili kavramlar gelitirmeleri iin kullanlmaldr. renciler, bu problemleri zmeye, zmlerini paylamaya ve savunmaya cesaretlendirilmelidir. Sayma becerileri, say ile ilgili kavramlarn gelimesinin temelini oluturur. Bir saydan ileriye ve geriye sayma, ritmik sayma rencilerin say kavramlarn gelitirmesine yardmc olur. Sayma becerisi, rencilerin saylar anlama dzeylerinin bir gstergesidir. Bu nedenle snfta deiik nesneleri sayma etkinlikleri dzenlenmelidir. Sayma etkinliklerinde bire bir elemenin, nesnelerin diziliinin veya srasnn sonucu deitirmedii; bir sonraki saynn bir ncekinden bir fazla olduu; en son sylenen saynn saylan nesnelerin saysn gsterdii zerinde durularak rencilerin dikkati bunlara ekilmelidir. Bu etkinliklerde, renciler deiik sayma stratejileri gelitirmeye ve bu stratejileri aklamaya ynlendirilmelidir. Sayma etkinliklerinde, snflandrma, karlatrma ve sralama zerinde durulmaldr. ki okluk karlatrlrken bire bir elemeden yaralanlmaldr. Bire bir elemede aradaki farka dikkat ekilmeli, Ka tane fazladr?, Ka tane eksiktir? sorgulamalar yaplmaldr. renciler sayma etkinliklerinde deneyim kazandka somut nesnelere ihtiya duymadan saylarn byklklerini bilebilir ve zihinden ilem yapabilirler. Says bilinen bir okluktan, bir grup nesne saklandnda ve akta kalan nesnelerin says verildiinde saklanan nesnelerin saysn zihinden bulabilirler. Baz renciler ise nesnelere dokunarak sayma ihtiyac hissedebilirler. Ayrca, belli okluklarn saysna bakarak karar verebilirler. Bu etkinlik, byk okluklarn saysn belirlemede kullanlabilir. Saylarla deneyimleri artan renciler, saylar hakknda daha esnek dnmeye balarlar. Nesneleri tek tek saymak yerine, deiik modeller kullanarak belli okluklar gsterebilirler. Byk saylar gstermek iin onluk taban bloklar gibi somut modelleri kullanabilirler. Fakat rencilerin somut bir modeli kullanabilmeleri, ne yaptklarn anladklarnn gstergesi olmayabilir. Bir baka deyile, somut modellerin varl, anlamay garantilemez. Bu nedenle retmen, somut modellerle saylar gsterirken rencilerin ne dndklerini, nasl akl yrttklerini ortaya karmak iin onlar sorgulamaldr. Bylece, olas kavram yanlglar fark edilip nlenebilir.

21

kinci snftan itibaren, basamak kavram ve onluk say sisteminin salam temelleri atlmaldr. Bir saynn somut modellerle gsterimi ile saynn okunuu ve yazl arasndaki ilikilere dikkat ekilmelidir. renci 10un onluk sistemde zel bir birim olduunu anlamaldr. 10un hem bir birim olduunu hem de 10 tane birden olutuunu dnebilmelidir. rnein; 34 saysnn hem 3 onluk ve 4 birlikten olutuunu hem de 34 tane birlik olduunu anlayabilmelidir. Ayrca, onluk taban bloklarnn kullanmnda, bir say modellenirken onluk ve birliklerin fiziksel sralamasnn saynn deerini deitirmediini; fakat saylar yazlrken rakamlarn yazl sralamasnn saynn deerini deitirdiinin farknda olmaldr. rencilerin basamak kavramn anlamalar, verilen ilgin, zengin ierikli problemleri zmek iin strateji gelitirdikleri zaman geliir ve derinleir. renciler; gelitirdikleri bu stratejileri, yaklamlar aklamaya ve zellikle tartmaya tevik edilmelidir. Ayrca, yzlk tablosu gibi modeller kullanlarak basamak kavram ile ilgili rnt arama ve oluturma gibi dzenli etkinlikler bu kavramn geliimine yardmc olur. Doal saylarn yan sra, kesir kavram da gnlk yaam ile ilikilendirilerek ocuklarn snfta yapacaklar eit paylama denemeleri zerine kurulmaldr. Yarm, eyrek ve btn arasndaki ilikiler kt katlama, blnebilir nesneleri eit paralama etkinlikleri ile vurgulanmaldr. Yarm ve eyrek kavramlar kazandrldktan sonra, bir btn deiik sayda e paralara blnerek kesrin birimi kavram oluturulmaldr. Btnn blnd e para says ile ortaya kan paralarn bykl arasndaki ilikiye dikkat ekilmelidir. Bu ama iin hazr kesir modellerinin kullandrlmas nemlidir. Para-btn ilikisi zerinde durulurken para says zerinde fazla durulmamal, kesrin byklne dikkat ekilmelidir. Verilen bir kesrin bir btnden az m ok mu, yarmdan az m ok mu olduu sorgulanmal; kesrin bir bykl olduu sezdirilmelidir. Ayrca, 4. snftan itibaren rencilerin kesirleri say dorusunda gstermeleri salanmal ve bu byklklerin de bir say belirttii hissettirilmelidir. Basit, bileik ve tam sayl kesirlerle karlatrma, sralama, toplama ve karma ilemleri, kesirlerin birimleri kavram zerine kurulmaldr. rnein; 4 kesri, 4 tane 1 ten
5 5

oluur ve 1den kktr. kesri ayn zamanda 1

2 5

7 5

bileik kesri 7 tane

1 5

ten oluur ve 1den byktr.

7 5

bileik

tam sayl kesrine denktir. Bu tr etkinlikler somut kesir modelleriyle

yaplmal ve ayn zamanda say dorusu ile ilikilendirilmelidir. Ondalk kesir kavram, kesir kavram ile ilikilendirilerek oluturulmaldr. Ondalk kesirlerin retiminde, bu saylarn byklklerine dikkat ekilmelidir. Bu nedenle say dorusunda bu saylarn gsterimine nem verilmelidir. renciler 1. ve 2. snflarda deiik ieriklerdeki problem durumlarna zm retirken saylarla ilem yapmay anlamaya balarlar. retmen ya da renciler problem oluturabilirler. renciler problem zmlerini ve zihinsel srelerini akladka retmenler rencilerinin nasl dndklerini anlayabilirler.

22

Toplama ve karma kavramlar, birletirme ve ayrma problemleri dorudan modellenerek veya sayma stratejileri ile zld zaman geliir. renciler toplama kavramn, gerek yaam durumlarndan ortaya kan problemleri zerken daha iyi anlamaya balarlar. karma kavramn; bilinen bir okluu, iki ayr okluu birletirerek elde etmeyi gerektiren szel problemleri zerken daha iyi kavrarlar. lemlerin anlam gelitirilirken rencilere iinde ayn say llerinin getii farkl problem durumlarnn zdrlmesine dikkat edilmelidir. rnein; 4, 5 ve 9 saylar problem zme durumlarnda 4+5, 5+4, 9-4 veya 9-5 olarak ortaya kabilir. Problem zmlerinde farkl renciler farkl zm yollar ve dnme biimi sergileseler de retmen bu rencilerin bir problemi zmenin dier problemleri zmekle ilikili olduunu fark etmelerine yardmc olmaldr. Ayrca, toplama ve karma arasndaki ters ilikiyi anlamalarn, problemleri zmede esnek dnmelerini salamaldr. Bu tarz problemler, rencilerin 4, 5 ve 9 saylar arasndaki para-btn ilikilerini anlamalarna da yardmc olur. lemlerin anlam gelitirilirken rencilerin ilemlerin zelliklerini fark edecekleri problemler de seilmelidir. Baz renciler bu zellikleri doal olarak gelitirebilirler; fakat baz rencilerin de bu zellikleri fark etmelerine yardmc olacak sorgulamalar yaplmaldr. arpma ve blmenin anlamlar gelitirilirken rencilerin bir okluun eit alt gruplarnn bulunduu problemler ile deneyim kazanmalar salanmaldr. renciler arpmay eit byklkteki gruplarn ardk birletirilmesiyle (ayn saylar toplama); blmeyi ise bir okluu eit gruplara ayrma ile ilikilendirebilirler. Doal saylarla hesap yapabilme, bu renme alannn dier amalarndan biridir. Standart algoritmalara gemeden nce, rencilerin gnlk yaamdan seilen ilgin problemlerin zmleri iin strateji gelitirmelerine frsat tannmaldr. renciler, gelitirmi olduklar stratejileri snfta paylamaya, aklamaya ve savunmaya ynlendirilmelidirler. Problemlerin gerektirdii ilemleri yapmak iin ilk yllarda renciler somut nesneleri saymaya ihtiya duyabilirler. Fakat yeterince deneyim kazandktan sonra, bu ilemleri kt-kalem kullanarak ve zihinden zmede rahatlk kazanrlar. Bu renme alannn dier nemli becerilerinden biri de tahmin yapabilmedir. renciler problemlerin gerektirdii ilemlerin sonularn tahmin etmeye ynlendirilmelidirler. Tahmin yaparken rencilerin ne tr yaklamlar izlediklerini, en iyi tahmini kimin yaptn, bu tahminin nasl elde edildiini snfta tartmalar olduka nemlidir. Tahmin etmede saylar yuvarlamadan yaralanlmaldr. Hesap makineleri tahmin sonularnn kontrol edilmesi iin kullanlabilir. Saylar aras ilikiler incelenirken bir say rnts oluturma, verilen bir say rntsnn kuraln bulma ve bu kural aklama gibi etkinlikler dzenlenmelidir. Verilen say rntlerinde takip eden geleri tahmin etme ve tahminlerin neye dayanlarak yapldn aklama gibi etkinlikler, hem akl yrtme hem de iletiim becerilerinin gelimesine katkda bulunur.

23

SAYARAK RE ELM DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :2 : Saylar : Doal Saylar : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, sayma becerisi : 100 iinde ikier ve beer, 40 iinde drder, 30 iinde er ileriye ve geriye doru sayar. : Yzlk tablo, renkli kalemler, eit byklkte kartonlar RETME VE RE ME SREC 1. Yzlk tablolar rencilere datlr. 1 11 21 31 41 51 61 71 81 91 2 12 22 32 42 52 62 72 82 92 3 13 23 33 43 53 63 73 83 93 4 14 24 34 44 54 64 74 84 94 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 6 16 26 36 46 56 66 76 86 96 7 17 27 37 47 57 67 77 87 97 8 18 28 38 48 58 68 78 88 98 9 19 29 39 49 59 69 79 89 99 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2. rencilerden en ok sevdikleri renkli kalemi semeleri istenir. 3. Bu kalemle rencilerden tablo iinde 5ten balayp beer kutu sayarak ilgili kutu iindeki saylar X veya O sembollerinden biriyle iaretlemeleri istenir. Bu ekilde birka adm sayarak iaretleme yapldktan sonra; imdi hangi kutuyu iaretleyeceiz? veya Hangi say iaretlenmeli? vb. sorularla rnt sorgulanr. 4. Tablo zerinde iaretlenen stunlardan; Stundaki saylarn benzerlikleri nelerdir? Stundaki ilk say hangisidir? vb. sorularla, oluturulan rnt snf iinde sorgulanr. 5. Yaplan bu etkinliin benzeri 4ten balayp beer kutu saydrlarak oluacak rnt ile tekrar ettirilip pekitirilir.

24

LME VE DEERLE DRME rencinin ad ve soyad: ............................................ Snf: .................. belirleyerek rencileri

Ynerge: Aadaki her bir ltn gerekleme dzeyini deerlendiriniz. Puanlama ekli: 1:Hayr, 2: Ksmen, 3: Evet
ltler 1. Tablo iindeki saylar doru iaretledi mi? 2. Yzlk tabloda gsterilen kutulardaki sayy okudu mu? 3. Setii bir saydan balayarak tablo zerinde beer ritmik sayabildi mi? 4. Tablo zerinde oluan say rntsnden yararlanarak sayma yapmadan doru kutu iindeki sayy iaretledi m? 5. 6. YORUMLAR VE ERLER

Hayr Ksmen Evet 1 2 3

.......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .......................................................................................

25

OKLUKLARI ORA LAYALIM DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :5 : Saylar : Oran ve Orant : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : ki nicelik arasndaki ilikiyi oran olarak ifade eder. : Pet ie, srahi, bardak, kt, tepegz, tepegz saydamlar RETME VE RE ME SREC rencilerden dersten bir hafta nce evlerinde aadaki hazrlklar yapmalar istenir: Limonatann yapln renmeleri 5 bardaklk limonata iin gerekli malzemelerin ne olduu Beer kiilik gruplarn evlerinde limonata hazrlamalar ve snfa getirmeleri 1. Beer kiilik iki grup seilir. 2. 10 kiilik bir baka renci grubu, limonatalar tadarak beendikleri grubu belirler. 3. Yaz tahtasna veya saydamlara aadaki bo tablo hazrlanr.
Limonatay beenenler Limonatay beenmeyenler Toplam kii says Limon suyu (bardak says ) ekerli su (bardak says ) Limonata (bardak says)

4. 10 kiilik grubun belirledii sonular tablolara yazdrlr. 5. rencilerin setikleri iki okluun birer orant oluturup oluturmad tartlr. 6. Her renciden seecei iki okluk arasnda bir oran oluturmas istenir. 7. rencilerden tablolardaki verileri kullanarak aadaki sorulara gre oranlar szl veya yazl olarak belirtmeleri istenir: Hangi grubun limonatas beenilmitir? B grubunun limonatasndaki limon suyu miktarnn ekerli su miktarna oran nedir? Limonatas beenilen grubun kulland limon suyunun dier grubun kulland limon suyuna oran nedir?

26

LME VE DEERLE DRME 1. Aadaki tabloda A ve B stunlar ayn cins okluklar gstermektedir. Tablodaki boluklar doldurunuz. A B okluu okluu 6 10 20
12 20 18 30 A B

2. I. ve II. stunlardaki okluklardan oran oluturanlar eletiriniz. I A. Snftaki kz rencilerin says B. Futbol seven rencilerin says C. Limonatay beenenlerin says D. Gzlk takan renci says E. Alinin boyu II 1. Limonatay beenmeyenlerin says 2. Basketbolu sevenlerin says 3. Snftaki erkek rencilerin says 4. Ayenin boyu 5. Gzlk takmayan renci says

27

6.2. Geometri renme Alan ve Etkinlik rnekleri

Geometri, soyut kavramlar ve ilikiler zerine ina edildii iin ilkretimin birinci kademesinde dikkatle verilmesi gereken bir alandr. Birinci kademe rencileri somut ve sonlu nesneleri, kavramlar, ilikileri anlayabileceinden geometri konular mmkn olduunca ocuun yaad, grebilecei yakn evreden ve alglayabilecei dzeyde ele alnmaldr. Geometrik cisimler ve ekiller, bunlarn zellikleri, birbirleriyle ilikileri geometrinin konusudur. lkretimin ilk yllarnda, geometrik cisimleri ve ekilleri tanma, adlandrma, ina etme, izme, karlatrma ve belli zelliklere gre gruplandrma etkinlikleri ne kmaldr. Bylece renciler evrelerinde grdkleri nesnelerle, geometride birer soyutlama olarak incelenen kavramlar ve terimleri ilikilendirir. Geometrik cisim ve ekilleri oluturan elemanlar (kenar, a, vb.) ile bunlarn nitelikleri (paralel kenarlar, dik a, vb.) somut nesneler ve modeller zerinde inceletilerek rencilerin genellemelere ulamalar salanmaldr. Ayrca evredeki nesnelerin ekilleri analiz edilerek bu nesnelerin yzlerindeki geometrik ekilleri tanma, adlandrma ve izim etkinlikleri yaplmaldr. Bu etkinliklerde, incelenen geometrik cismin ve eklin somut modelinin duruunun cismin zelliklerini deitirmedii de sezdirilmelidir. 4 ve 5. snflardan itibaren, ayr ayr incelenen nesne ve ekiller arasnda karlatrmalar yaptrlarak cisim veya ekillerin benzer ve farkl zelliklerini kavramalar salanr. rnein; dikdrtgensel ve karesel blgeler birbirlerinden ayr dnlebilecei gibi aralarndaki iliki incelendiinde karesel blgenin de bir dikdrtgensel blge olduu, dik gensel blgenin alannn dikdrtgensel blgenin alanyla elde edilebilecei ve herhangi bir gensel blgenin alannn paralelkenarsal blgenin alanndan yararlanlarak bulunabilecei noktal kt, geometri tahtas gibi aralarla rencilere fark ettirilebilir. Geometrik cisimleri ve ekilleri bir araya getirerek veya ayrarak ortaya kacak sonular analiz ettirilmelidir. Bylece geometriyi oluturan temel ekil ve bunlarn zelliklerinin birbirlerinden bamsz olmad hissettirilir. Ayrtrma veya bir araya getirme etkinliklerinde somut modeller, ivili tahta, geometri tahtas, tangram paralar vb. aralar kullandrlmaldr. lkretimin ilk snfnda somut nesnelerle incelenen geometrik kavram, zellik ve ilikiler, geometri terminolojisi kullandrlarak ele alnmaldr. rencilerin mantkl karmlarla baz sonulara ulamalar, bylece geometrik kavram, zellik ve ilikileri gelitirerek genelleme yapabilmeleri salanmaldr. Genelleme yapmada, belli zelliklere gre snflama ve gruplama etkinliklerine yer verilmelidir. lkretimin 3, 4 ve 5. snflarnda her yeni incelenen kavram balangta somut ve sonlu modellerle, daha sonra soyutlamalarla ele alnmaldr. rnein; nokta, doru, dzlem ve a kavramlar somut ve sonlu modellerle sezgisel olarak tantlmal; bunlarn kendine zg geometrik terminolojisi ile tanmlar ilkretimin 6, 7 ve 8. snflarnda verilmelidir.

28

Simetri, evremizdeki nesnelerin ounda fark ettiimiz bir zelliktir. Geometrik cisim ve ekillerden bazlarnda simetri bulunmas, bu zellii de dikkate almamz gerektirmektedir. Kare, dikdrtgen veya emberdeki simetriler, rencilerin kolaylkla fark edebilecei simetrilerdir. Simetri kavramnn temeli elik kavram ile birinci snfta atlm, ikinci snftan itibaren simetri alt renme alan olarak belli bir geliim gzetilerek programa konmutur. rencilerin katlayarak kesme etkinlikleriyle somut modeller zerinde simetriyi ve simetri eksenini fark etmeleri iin uygun ortamlar salanmaldr. 4. ve 5. snflarda, geometrik ekillerin birden fazla simetri eksenine sahip olabilecekleri, renciler belli bir seviyeye ulatktan sonra ele alnmaldr. ekillerdeki simetrinin farknda olma, alan kavramnn anlalmasna da yardmc olur. rnein; bir karesel blge, iki e dik gensel blgeden olumaktadr. Karesel blgenin alannn, kendi iindeki dik gensel blgenin alannn iki kat olduu simetri yardmyla daha iyi kavranabilir. Simetri, bir eklin belli bir eksene gre yansmas olarak da grlebilir. Uzamsal ilikiler, geometri renme alannn bir alt renme alan olarak grlebilir. renci, iinde yaad evrede kendi konumunu/duruunu ve ynn ifade ederken aslnda geometrinin konum/duru ve ynler ile ilgili alanna zg terimleri kullanmaktadr. Bir rencinin kendi duruunu ve ynn dier rencilerle veya eyalarla karlatrrken kulland sada, solda, nde, arkada, uzakta, yaknda, yukarda, aada gibi ifadeler uzamsal iliki kapsamndadr. Geometrinin aslnda evremizde bizimle her an birlikte olan nesnelerin zeliklerini inceleyen bir alma alan olduu uzamsal ilikilerin ifadesinde kullanlan terimlerle desteklenmektedir. Ssleme, geometriye has bir konudur. Ssleme konusunda ncelikle geometrideki estetiin renciler tarafndan fark edilmesi amalanmaktadr. Birinci snftan itibaren renciler inceledikleri geometrik cisimleri ve ekilleri kullanarak sslemeler yapabilir veya belli bir blgeyi ssleyebilirler. Bylece soyut olarak grlebilecek gen, kare, dikdrtgen vb. geometrik kavramlarn sslemelerle somut ve canl birer kavram olduu hissettirilebilir. Ssleme etkinliklerinde rencilerin kendi estetik tercihleri ne kar. Bu etkinliklerde, rencilerin geometrik ekillerin hangilerinin belli bir blgeyi sslemede daha uygun olacana, ekillerin zelliklerini dikkate alarak karar vermeleri nemlidir. Bu da beraberinde rencilerin ekilleri analiz etmesini gerektirir. Sslemelerde seilen geometrik ekillerin birlikte kullanlmasnn tekrar nemlidir. rnein; aadaki demede siyah izgilerle erevelenen blm (bir gri ve bir mavi karesel blge ilk satrda, bir mavi ve bir gri karesel blge ikinci satrda) yana ve aaya eklenerek bir ssleme yaplmtr.

29

rnt, gerek Saylar renme alannda gerekse Geometri renme alannda incelenebilecek bir alt renme alandr. rnt, bir say dizisi veya bir ekil dizisi olarak grlebilir. Gerek saylar gerekse ekiller arasndaki ilikiyi inceleme matematik retiminde ne kan akl yrtme becerisinin gelimesinde nemli bir rol oynar. lkretimin ilk 5 snfnda bu becerinin gelimesi iin basitten karmaa doru rntler seilmitir. Bylece ilkretimin btn kademelerindeki rencilerin gerek saylardaki gerekse ekillerdeki rntleri inceleyerek matematiin bu rntleri inceleyen bir alma alan olduunu hissetmeleri salanacaktr. rntler tekrar eden biimde olabilecei gibi genileyen bir biimde de olabilir. Aadaki rneklerden birincisi tekrar eden, ikincisi ise genileyen rntye birer rnektir.

1. Aadaki rntde eksik braklan ksmlara gelecek olan ekli belirleyiniz.

2. Aadaki rntde 5. admda oluacak ekli belirleyiniz.

Adm says Toplam nesne says

1 1 11

2 4 22

3 9 33

4 16 44

30

SSLEME DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :5 : Geometri : rnt ve Sslemeler : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Dzgn okgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. : Kareli veya noktal kt, cetvel, karton, makas RETME VE RE ME SREC 1. Ssleme sanatnn tarihesi, slm sanatnda kullanlmas, gnmzde gelitirilen rnekler tepegzden yanstlr. Bunlarn zerindeki desenler belirlenerek oluum dzenleri incelenir. 2. E kenarlara sahip dzgn okgensel blgelerden ekenar genler, kareler, dzgn begen, dzgn altgenlerin her birinden en az yirmierli gruplar ya hazr olarak verilir ya da kartona izdirilip kestirilir.

3. Bu gruplarn bir, iki veya eidi setirilir. Her bir gruptan birer okgensel blge alnarak bunlar birer kenarlar akacak biimde yan yana getirilir. Bylece boluk kalmayacak ekilde uygun bir dzlemsel blge, bu okgenlerle ssletilir.

4. Dzgn okgensel blgelerin yan yana getirili biimine karlk yeni bir sslemenin bulunabilecei fark ettirilir.

5. Sslemelerde, belli sayda dzgn okgensel blgeden oluan ekiller de kullandrlabilir. Oluan eklin deiik ynlerde kullanlmasyla elde edilen sslemeler zerinde farkllklar tartlr.

kareden oluan ekil

ayn ynl

farkl ynl

LME VE DEERLE DRME 1. Kenar uzunluklar eit olan kareler ve ekenar genleri kullanarak farkl sslemeler yapnz. 2. Seeceiniz dzgn okgensel blgeden oluan ekilleri kullanarak ssleme yapnz ve boyaynz.
31

TA GRAM DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :5 : Geometri : okgenler : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : okgenleri snflandrr. : Bir kenar 20 cm olan kare biiminde kt veya karton, cetvel, makas RETME VE RE ME SREC
Bir kenar 20 cm uzunluundaki kare biimindeki karton zerine yandaki ablonda verildii gibi iki byk gen (A ve B), 1 orta boy gen (G), 2 kk gen (D ve C) bir kare (E) ve bir paralel kenar (F) izilir. izilen ekiller makasla kesilir ve yedi tangram paras elde edilir. Karton yerine ahap malzeme de kullanlabilir. Ayrca snf zemininde almak iin daha byk boyutlu malzeme seilebilir ya da tepegzden yanstmak iin effaf malzeme kullanlabilir.

B A D F E

renci bu paralardan;

A ve B veya C ve D yi kullanarak bir kare elde eder. Bu kareleri oluturan ekillerden sadece bir tanesini hareket ettirerek kareyi gene dntrr. C, D ve E paralarn kullanarak dik gen ve dikdrtgen elde eder. C, D, F ve G paralarn kullanarak dikdrtgen elde eder. Tm paralar kullanarak kare, dikdrtgen ve dik gen elde eder. D parasnn alan 1 birim kare ise B, F ve E paralarnn alann bulur.

LME VE DEERLE DRME 1. Tangramn tm paralarn kullanarak rakamlar, hayvan ve insan figrleri oluturunuz. 2. E parasnn alannn ka birim kare olduu verilmitir. Dier paralarn alann bularak bo ksmlar doldurunuz. A B C D E 4 F G

32

R TLER DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :1 : Geometri : rnt ve Sslemeler : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Bir rntdeki ilikiyi belirler. : Meyve ekirdekleri, baklagiller, makarna, boncuklar, kesilip hazrlanm geometrik ekiller, geometrik cisimler, oyuncaklar, A4 boyutunda karton tabaka, yaptrc RETME VE RE ME SREC 1. Trafik lambalarndaki krmz, sar, yeil renklerin srayla yanp snmesi, bir gn iinde okulda yaplan dzenli etkinlikler, mevsimlerin oluumu, halk oyunlarnda ve beden eitimi dersinde yaplan tekrarl hareketler, bir mzik parasndaki ritim, belli motiflerle bir kazan rlmesi vb. belirli bir dzen iinde meydana gelen olaylar ve oluumlar zerinde tartma yaptrlarak rnt kavram fark ettirilir. 2. rencilere basit hareket tekrarlarn ieren Otur-Kalk, Otur-Kalk-Otur, Eller Havada, Sada, Solda, nde, Birbirine Vur. vb. oyunlar oynattrlr. Kendilerinden de benzeri bir oyunun hareketlerini dzenlemeleri, bu dzeni anlatmalar ve arkadalarna oynatmalar istenir. Bu oyunlardaki hareketler rencilere ho gelecek anahtar kelimeleri syleyerek, kartondan kesilmi renkli sembolleri gstererek ve mzikteki ritimden yararlanarak yaptrlabilir. Bylece rnt, szl, sembolik ve harekete dayal olarak yaatlr. 3. Her renci veya renci grubuna elde bulunan somut malzemelerden uygun olanlar ile rntye konu olan olaylardaki gelerin temsili yaptrlr. gelerin birbiri ile ilikileri dikkate alnarak rntnn somut modeli oluturulur. rencilerden bunlarla kesilip hazrlanm bo geometrik ekiller, farkl renkli boyayla boyanarak rnt oluturmalar istenir.

LME VE DEERLE DRME 1. Hangi olay veya olgular bir dzen iinde meydana gelir? Mevsimler........................................ Yoldan geen arabalar..................... Haftann gnleri................................ Yan yana duran binalarn renkleri.... Bir gnlk dersler............................. Bir kolyede dizili boncuklar............... 2. Aadakilerden hangileri rntdr? Gerekenizi aklaynz.
. ..

.. 33

6.3. lme renme Alan ve Etkinlik rnekleri

Bu renme alan ierisinde rencilerin gnlk hayattaki ihtiyalarndan yola klmtr. rencilerde lme ile ilgili kavramlarn gelitirilmesinin yan sra tahmin becerilerinin gelitirilmesine de nem verilmitir. Standart lme birimleriyle lme etkinliklerine gemeden nce standart olmayan lme birimleriyle lme etkinlikleri yaptrlmaldr. Bu etkinliklerde adm, ayak, kar, parmak gibi doal lme birimlerinin yan sra ocuun hayatndan kalem, silgi vb. eyalar seilerek somut nesnelerle lme yapmas salanmaldr. Yaplan etkinliklerle standart lme birimlerine ihtiya hissettirilerek bu birimler tantlmaldr. Bu dzeydeki rencilerin evrelerinde karlatklar durumlar esas alnmaldr. lme etkinliklerinde seilen standart birimler ocuun gnlk hayatta ska kulland, duyduu birimler olmaldr. Bu dzeyde konular ilenirken uzunluk lme birimlerinden metre, santimetre, milimetre, kilometre; tartma birimlerinden kilogram, gram, ton; sv lme birimlerinden litre, mililitre; zaman lme birimlerinden yl, ay, hafta, gn, saat,dakika,saniye tantlmtr. Problem zme etkinliklerinde standart lme birimleri kullanlarak rencilerin drt ilem becerileri gelitirilmelidir. Atatrkn nderliinde lme birimlerine getirilen yenilikler 4. snfta uzunluklar lme, tartma, svlar lme, zaman lme alt renme alanlar ilenirken ayr ayr irdelenmelidir. Bu yeniliklerin gereklilii aratrma devi olarak verilmelidir.

34

SA AYI DAK EML TARHLER DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :1 : lme : Zaman lme : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Takvim zerinde gn ve ay belirtir. : Karton, kalem, takvim RETME VE RE ME SREC
Snfn bir kesine haftann gnlerini ve o ayn ismini tayan kk kartlar aslr. Her gn srayla bir renci o gnn ayn kanc gn olduunu kk karta yazarak takvime yaptrr. Dn ayn ka idi? Bugn gnlerden ne? Hangi aydayz? Bir sonraki gn ne olacak? sorularyla takvim kullanlarak zaman kavram gelitirilir. Bylece saylarn dzeni de daha hzl kavranr. rencilerin her birinden o yla ait eitli ebatlarda takvim getirmeleri istenir. Her renci elindeki takvimde kendi doduu ay ve gn iaretleyerek doum gnnn haftann hangi gn olduunu belirler. Bu ilemden sonra rencilere aadaki eksik cmleler verilir. rencilerden takvimlerini kullanarak cmleleri tamamlamalar salanr.

Bu ylki 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram,............ gn kutlanacaktr. Bu bayramdan 1 gn sonra, .................................. tarihinde okullar 1 gn tatil olacaktr. Muratn kendisi iin nemli olan tarihleri iaretledii takvim verilmitir. Bu takvime gre aadaki sorularn yantlanmas salanr.
Pazartesi 5 12 19 26 Sal 6 13 20 27 aramba 7 14 21 28 SA Perembe 1 8 15 22 29 Cuma 2 9 16 23 30 Cumartesi 3 10 17 24 Pazar 4 11 18 25

1. Annesi nisann ilk haftasnda domutur. Annesinin doum gn hangi gndr? 2. Nisan aynn son haftas byk annesi ziyarete gelecektir. Byk annesinin geli tarihi nedir? 3. 1 Nisanda arkadalarna aka yapmak istiyor. Bu tarihi takvimde iaretler misiniz? 4. Matematik retmeni, Nisan aynn ikinci aramba gn snav yapacam. dedi. Matematik snavnn yaplaca gn takvim zerinde gsteriniz. LME VE DEERLE DRME 1. Yl iindeki resm tatil gnlerini takvim zerinde iaretleyiniz. 2. Ailenizle ilgili zel gnleri takvim zerinde iaretleyiniz.
35

SAATMZ TA IYALIM DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :1 : lme : Zaman lme : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim : Saat modeli oluturarak saat balarn okur. : Saat modeli, alma kd RETME VE RE ME SREC
Saat okuma etkinlikleri bir olayn olu saati ierii belirtilerek yaplr. Bunun iin aada hazrlanm altrma rnei rencilere datlr. Mehmet, geen pazar gnn nasl geirdiini gnlne yazmtr. Siz de Mehmetin bu etkinlikleri saat kata yaptn belirlemekte bize yardmc olabilir misiniz?

Sabah saat 9da kalkmtr.

Saat ........... kahvalt yapmtr.

Kahvaltdan sonra saat ............. balayan izgi filmi izledi.

le yemeinden nce saat ............... ders almaya balad.

Annesi saat ............. le yemei iin seslendi.

LME VE DEERLE DRME Saat modeli zerinde akrep ve yelkovan ayarlayarak saat balarn belirtiniz.

36

ADIM MI METRE M? DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR : Matematik :2 : lme : Uzunluklar lme : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : *Standart olmayan farkl uzunluk lme birimlerini birlikte kullanarak bir uzunluu ler. *Uzunluklar metre ve santimetre birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr. : Bir metre uzunluunda ip, cetvel, kalem, kt, sra, snf duvar vb. RETME VE RE ME SREC 1. renciler ikier adet standart olmayan lme birimini seer. Bu birimlerden birinin adm-ayak, veya kar-parmak; dierinin de kalem, silgi vb. olmasna dikkat edilmelidir. rencilere nce oturduklar srann uzun ve ksa kenarnn uzunluu ile snf tahtasnn bulunduu duvarn uzunluu setikleri birim cinsinden tahmin ettirilir. Daha sonra bu birimler cinsinden lme yaptrlr. Tahminler ve lme sonular yazdrlr. 2. Bu etkinliklerde adm- ayak, kar-parmak gibi lme birimlerinin birlikte kullanmna nem verilir. Snf tahtasnn bulunduu duvarn uzunluunu admla m yoksa karla m lmek daha kolay? vb. sorular sorularak llen uzunlua gre uygun birimi semenin nemi fark ettirilir. 3. Herkes ayn sonuca m ulat? sorusu sorularak standart olmayan birimlerle yaplan lmelerde ortaya kan farkllklarn nedenleri tarttrlr. Tartma sonucunda standart lme birimlerinin gereklilii ortaya karlr. 4. Yaplan lme etkinliklerinde ncelikle metre kavram gelitirilir. rencilere 1 metre uzunluunda ipler datlarak snfta eitli uzunluklar ltrlr. Metre kavram tam olarak oluturulduktan sonra Tahtann uzun kenar 1 metreden ne kadar fazla?, Tahtann ksa kenar 1 metreden ne kadar az? vb. sorularla santimetre birimine olan ihtiya hissettirilir. 5. Kitap, kalem, yaz tahtas, snf panosu gibi nesnelerin uzunluklar metre ve santimetre cinsinden tahmin ettirilir. Tahminler lme yaplarak kontrol ettirilir. 6. Yaplan lme sonular 1 metre 30 santimetre, 1 metre 40 santimetre vb. ifadelerle yazdrlr. LME VE DEERLE DRME Kendi boyunuzu, anne, baba ve kardeleriniz ile arkadalarnzdan bazlarnn boy uzunluklarn metre ve santimetre birimlerini birlikte kullanarak yaznz.

ARA-GERELER

37

EVRE UZU LUU HESAPLAYALIM DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :3 : lme : evre : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Nesnelerin evrelerini belirler. : Patates, elma, armut, vb. sebze-meyve, maket ba, kt yuma, cetvel RETME VE RE ME SREC
evre uzunluklar kolayca hesaplanabilen birer dzgn nesne (yaz tahtas, pano, resim erevesi, sra, masa, A4 kd, pencere cam vb.) setirilir. Seilen nesnelerle ilgili olarak; Bu nesnelerin evre uzunluunu en kolay nasl hesaplarz? Bu nesnelerin evre uzunluklarn lebileceimiz, elimizdeki en uygun standart lme arac hangisi olabilir? gibi sorular sorularak snfa tartlr.

1. Seilen nesnelerin kenarlar metre veya cetvelle ltrlerek lmler kaydettirilir. Sonra nesnelerin kenar uzunluklarnn lleri toplatlarak evre uzunluklar hesaplatlr. 2. Patates, havu ve benzerlerinin bir evre uzunluu var mdr?, ekiller dzgn olmadnda evre uzunluunu hesaplayabilir misiniz? gibi sorular sorularak rencilerin bu konularla ilgili grleri alnr. 3. Ardndan ellerindeki patates, havu vb. enine ve boyuna kestirilir. Elde edilen kesitlerin A4 kd zerine koydurulup kenarlarndan kalemle geirilerek snrlarnn belirlenmesi salanr. 4. Bu ekillerin evre uzunluunu cetvel yardmyla lebilir miyiz? Elinizde bulunan hangi materyaller, dzgn olmayan bu ekillerin evre uzunluklarn hesaplamada bize yardmc olabilir? sorularyla rencilerin tartmalar salanarak byle nesnelerin de evre uzunluklarnn hesaplanabilecei fark ettirilir. 5. Sonra izilen her bir kesite ait eklin snrlar ip yardmyla ltrlr ve ipin uzunluu da cetvelle ltrlerek o nesneye ait evre uzunluu hesaplatlr. LME VE DEERLE DRME 1. Derste bulunmayan arkadanza evre uzunluklarn hesaplamay anlatnz. 2. evre uzunluu hesaplamalar ile ilgili bir problem kurarak znz ve zm stratejinizi aklaynz.

38

ZAMA PROBLEMLER DERS SI IF RE ME ALA I ALT RE ME ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA VE GERELER : Matematik :5 : lme : Zaman lme : Akl yrtme, ilikilendirme : Zaman lme birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. : Saat, takvim

RETME VE RE ME SREC 1. Aadaki tabloda, stanbulda saat 13.00 iken dier kentlerde saatin ka olduu belirtilmitir. Saat farklarn dikkate alarak belirtilen saatlere gre dier kentlerdeki saatleri bulup tabloyu doldurunuz. Tablo: Baz Kentlerdeki Saat Farkllklar stanbul 13.00 Londra 11.00 20.48 ew York Yeni Delhi 06.00 16.30
04.36 12.35

Singapur 19.00

2. Bu etkinlii yaptnz tarihe gre, yanz yl, ay ve gn olarak hesaplaynz. 3. Normal bir tencerede 1 saat 25 dakikada pien yemek, ddkl tencerede 50 dakikada pimektedir. Ddkl tencereyle piirmede ne kadar zaman kazanlmtr? 4. ki arkada sinemaya gitmek iin szleiyorlar. Arkadalardan biri sinemaya belediye otobsyle dieri trenle gidiyor. Bu temay kullanarak zamanla ilgili problem kurunuz. 5. Saat farknn kullanlmasn gerektiren problemler kurunuz.

39

LME VE DEERLE DRME

PROBLEM ZME BECERLER DEERLE DRME FORMU

rencinin ad ve soyad: ..........................................................................

Snf: .........................

adiren

Sk sk

Hibir zaman

1. Problemi anlama 2. Problem zme stratejilerini kullanma 3. Problemi zme 4. Sonucun doruluunu kontrol etme 5. Problem zmn analiz etme 6. Problem kurma 7. Problemi geniletme 8. Problemi zmek iin aba harcama 9. Problem zmede kendine gvenme 10. Problem zmeyi sevme

YORUMLAR VE ERLER ...................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................

40

Bazen

LTLER

Her zaman

KSEL TARH ZGM DERS : Matematik SI IF :5 RE ME ALA I : lme ALT RE ME ALA I : Zaman lme KAZA IMLAR : Zaman lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. ARA DSPL : Kariyer Bilincini Gelitirme KAZA IMLAR : Kendinde ve bakalarnda olan deiimi ve geliimi aklar. (4) RETME VE RE ME SREC 1. Matematik ve geometriyle ilgili pek ok almalar olan 20. yzyln nl Trk matematik dhisi Cahit Arfn yaam yks okunur. 2. rencilerden, Cahit Arfn tarih izgisini oluturmalar istenir. 3. rencilerden, Cahit Arfn yaamndan hareketle insanlarn yaamlarndaki deiim ve geliimlere rnekler vermeleri istenir. 20.YZYILI L TRK MATEMATK DHS CAHT ARF
1910 ylnda Selanikte dodu. 4 yanda okula balad. Balkan savalarndan sonra ailesi stanbula tand. nce Beikta daha sonra stanbul Sultanisinde okudu. 1919 ylnda Ankaraya daha sonra zmire yerletiler. O dnemde matematie olan ilgisi nedeniyle retmeni; onu Euclid (klid) teorisine gre geometri problemleri zmesi konusunda tevik etti. 1926 ylnda ailesi eitimi iin Fransadaki St. Louis Lisesine gnderdi. yllk okulunu iki ylda tamamlad. Liseyi bitirdikten sonra Trkiyeye geri dnd. Ancak Paristen kazand burs sayesinde niversite eitimine tekrar Fransada devam etti. 1932 ylnda Galatasaray Lisesinde Fransz bir retmenin yerine derslere girdi. Daha nceki retmen 600 lira alrken Cahit Arf, 60 lira alyordu. O zamanlar olduka idealist olduu iin bunu nemsemiyordu. O dnemde niversitelerde reformlar yaplyordu ve Cahit Arfa niversitede yardmc profesrlk (doent adayl) teklif edildi. stanbul niversitesi Fen Fakltesinde almaya balad. niversitede alrken matematik ile ilgili eitimine devam etmeye karar verdi. Cahit Arf, 1937de Gttingen niversitesinde Helmut Hassenin danmanlnda doktora eitimine balad. 1938de almalarn tamamlad. Gnmzde Hasse-Arf olarak bilinen teorem olutu. Almanyadan dndkten sonra 1962 ylna kadar stanbul niversitesinde alt. 1943te profesr, 1955te ordinarys profesrlk unvann ald. Bu dnemde bir yl misafir profesr olarak Maryland niversitesinde ders verdi ve Mainz Akademisi Muhabir yeliine seildi. 1963 ylnda stanbul Robert Kolejinde 1964-1966 Princeton niversitesinde alt. 1967 ylnda ODTde ders verdi. TBTAKn kurulu aamasnda etkin rol oynad ve uzun sre bakanlk yapt. eitli niversitelerden ve kurumlardan pek ok onur dl ald. 1948de nn dl, 1974de TBTAK Bilim dl, 1980de T ve KAT Onur Doktoras, 1981de de ODT Onur Doktorasn ald. Trkiye Bilimler Akademisi Onur yesi oldu. 41

Cahit Arf matematik dnyasna pek ok katk salamtr. Arf Deimezleri, Arf Halkalar ve Arf Kapanlar Cahit Arfn kendi almalardr ve yine kendi adyla anlmaktadr. Cahit Arfn 1940l yllarda yapt bu almalarn gnmzde hl kullanlyor olmas, onun kalcln ispatlamtr.

LME VE DEERLE DRME Cahit Arfn tarih izgisini inceleyiniz. Cahit Arfn yaamndaki tarihleri kullanarak iki zaman arasndaki farklarla ilgili problemler kurunuz ve znz.

42

OCUK HAKLARI BLDRLER DERS : Matematik SI IF :5 RE ME ALA I : lme ALT RE ME ALA I : Zaman lme KAZA IMLAR : Zaman lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. ARA DSPL : nsan Haklar ve Vatandalk KAZA IMLAR : nsan haklarnn uluslararas belgelerde gvence altna alndn bilir. (16) RETME VE RE ME SREC 1. Aadaki tabloda verilen bilgileri kullanarak iki zaman arasndaki fark belirleyen problemler oluturunuz:
Tablo: ocuk Haklarn eren Uluslararas Szleme ve Belgeler
Ad BM ocuk Haklar Bildirgesi BM Olaanst ve Silahl atma Hallerinde Kadn ve ocuklarn Korunmasna Dair Bildiri BM ocuk Haklarna Dair Szleme BM zgrlnden Yoksun Braklm Kklerin Korunmasna likin Kurallar Avrupa ocuk Haklarnn Kullanm Szlemesi BM ok Kt Biimdeki ocuk iliinin Yasaklanmas ve Ortadan Kaldrlmasna likin 182 Sayl Acil Eylem Szlemesi Tarihi 20 Kasm 1959 17 Aralk 1974 20 Kasm 1989 14 Aralk 1990 25 Ocak 1996 17 Haziran 1999 10 6 54 87. kural 26 8 Madde numaras

2. Yukardaki szlemelerin, bildirgelerin ve bildirilerin, ortak amalarnn ne olabilecei hakknda tartlr. Bildirgelerin ve bildirilerin ortak amalarnn, ocuklarn tm dnyada her an karlaabilecekleri her trl taciz ve ihmale kar korunmalar iin standartlar belirlemek olduuna vurgu yaplr. Hangi lkelerin ocuklara daha iyi bir gelecek hazrlamak iin bu belgelere imza attn aratrmalar istenir. rnein; BM ocuk Haklar Szlemesini 190dan fazla lke onaylamtr. 3. Yeryznde en fazla lkenin imzalad szlemelerden olan ocuk Haklar Szlemesi hakknda bir aratrma yapmalar ve snfa sunmalar istenir. 4. Aadaki konularn rencilerce tartlmas salanr: Yukardaki belgelerden hangilerini nceden biliyordunuz? Haklarmz bilmek bize neler kazandrr? ocuklarn sahip olduu haklar toplumumuza nasl duyurmalyz?

43

6.4. Veri renme Alan ve Etkinlik rnekleri

Bu renme alannda; ilkretimin ilk be snfnda rencilerin veri toplamas, veriyi tablo ya da grafik biiminde zetleme yoluyla cevaplayabilecei problemler oluturabilmesi amalanmaktadr. dnyas, politika, aratrma ve gnlk hayatta karar vermeye yardmc olacak ok miktarda veri vardr. renciler bilinli vatanda olabilmek iin veri analizini bilmeli ve istatistikle ilgili akl yrtebilmelidir. Basit snflama, karlatrma ve sayma etkinlikleri; veri, veri analizi ve istatistiin kavranmas iin kullanlabilir. renciler, ncelikle kendileri iin anlaml olacak sorular oluturmaya ve bu sorulara verilen cevaplar belirlemeye, verilen cevaplar dzenlemeye ynlendirilmeli, sonra topladklar veriyi, hem tablo hem de grafik olarak gsterebilmelidir. Bu srete renciler, etele veya sklk tablosu ile grafikleri kullanabilmelidir. Oluturulan gsterimlerde, eksenler ve balklar aka belirtilmelidir. renciler, kendi dnyalar hakknda merakl olduklar iin, Ka tane?, Hangi tr?, Bunlardan hangisi?, Snfmzdaki renciler okula nasl geliyorlar?, Snfmzdaki renciler hangi meyveleri seviyor?, Gezi iin nereye gidelim? gibi sorular snfta kolayca oluturulabilir. Oluturulan sorular rencilerin gerek hayatlar ve ilgileriyle yakndan ilikili olmaldr. renciler bu sorulara uygun, veri toplama teknikleri gelitirebilir, ikinci snfta, nesne grafikleri ve tablolar hazrlayabilirler. nc snfta her resmin bir nesneyi veya bir resmin birden fazla nesneyi temsil ettii ekil grafiklerine yer verilmelidir. Zamanla resimlerden sembollere ve daha soyut gsterimlere geilmelidir. Snfta rencilerin yrtecei veri toplama tekniklerinin etkinlii ve yararll konusunda tartmalar yaptrlmaldr. Drdnc snfta veriler stun grafii oluturmak iin kullanlrken beinci snfta izgi grafii iin kullanlmaldr. Bu snflarda etele ve sklk tablolarna yer verilmelidir. Beinci snfta aritmetik ortalamann anlamna nem verilmelidir. Farkl gsterimlerde, kullanlan say, sembol ve noktalarn ne anlama geldii tartlmaldr. Bir say, bazen verinin saysal deerini gsterirken bazen de o verinin skln gsterebilir. rnein, bir say bazen bir rencinin boyunu gsterirken bazen de 3 kii muz seviyor. gibi bir verinin ka kez tekrar ettiini gsterebilir. Bu gei renci iin byk bir admdr. renci veriyi farkl yollarla gstermeyi anladka farkl gsterimleri karlatrabilme aamasna gelir. Bu karlatrmalar 4 ve 5. snflarda yaptrlmaldr. Veri, tablo ya da grafik hlinde dzenlendikten sonra renciler veri analizine ynlendirilmelidir. lk yllarda renciler veriyi bir btn olarak grmekte zorlanabilir fakat, daha az veya daha ok gibi basit karlatrmalar yapabilirler. Beinci snfn sonuna doru, renciler veriyi bir btn olarak grmeye ve yorumlamaya balarlar. Olaslk, matematiin pek ok konusu ile ilgilidir. zellikle, olaslkla ilgili pek ok dnce; veri toplama, veriyi aklama ve yorumlama becerilerine katkda bulunur. lk olarak matematiksel tanm ve kurallar vermek yerine, gnlk dile dayal olaslkla ilgili temel olgular, sezgiye dayal olarak gelitirecek ynde etkinlikler yaptrlmaldr. rnein; Bugn byk bir ihtimalle bahede oyun oynayacaz., Bugn yamur yama olasl ok dk. gibi rencilerin hayatndan rnekler verilebilir. Somut nesneler kullanlarak gerekletirilecek deneylerle rastgele olaylar rencilere sezdirilmelidir.

44

STU HEM YATAY HEM DKEY OLURMU! DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :4 : Veri : Stun Grafii : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Stun grafiini oluturur. Stun grafiini yorumlar. : Grafik izelgesi RETME VE RE ME SREC 1. 23 Nisan gn TBMMde snfmz temsil etmek zere bir renci seilecei duyurulur. 2. Kimler aday olmak istemektedir? sorusu sorulur. 3. Belirlenen adaylardan bir kiiyi semek zere gizli oy kullandrlr. 4. etele tablosu oluturularak oy sayma ilemi yaptrlr. 5. etele tablosu, sklk tablosuna dntrlr. 6. Eksenler isimlendirilerek stunlar izdirilir. Stun kutular tamamen boyatlr. 7. Grafik isimlendirilir. 8. Oluturulan dzenin, stun grafii olduu belirtildikten sonra bu grafiin hangi gelerden olutuu aklatlr. 9. Kim temsilci seilmitir? Neden? Aldklar oy saysna gre isimleri sralaynz. sorular sorulur. 10. Eer stun grafiini yatay oluturduysanz, bunu dikey hle dntrnz; dikey oluturduysanz, bunu yatay hle getiriniz. LME VE DEERLE DRME
Tablo: Gz rengine gre renci says

Gz rengi Kahverengi Siyah Mavi Yeil Ela

renci says 12 9 3 6 3

1. Tablodaki verilerden yararlanarak stun grafii oluturunuz ve grafii yorumlaynz. 2. Tablodaki verilerden yararlanarak yk yaznz. PROJE: Anket kullanarak veri toplayabileceiniz bir proje konusu belirleyiniz. Gelitirdiiniz anketi bir grup renciye uygulaynz. Topladnz verileri kullanarak stun grafii oluturunuz. Bulgularnz gerekeleri ile birlikte rapor ediniz.

45

HER VER ZG GRAF DE GSTERLEBLR M? DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR : Matematik :5 : Veri : izgi Grafii : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : *izgi grafiini oluturur. *izgi grafiini yorumlar. ki zelie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. : Farkl alanlarla ilgili izgi grafikleri, cetvel, metre, tebeir, sopa, kronometre, uval, masa, kt ve kalem RETME VE RE ME SREC 1. Farkl alanlarda kullanlm izgi grafiklerini gstererek izgi grafiini oluturan gelerin neler olduu ve grafikte kullanlan verilerin srekli olmas gerektii buldurulur. 2. Bir renci 120 metrelik mesafeyi koacaktr. Ancak 90. metrede iki ktalk bir iiri, verilen kda yazacak, 110. metreden sonraki ksm uval iinde koarak tamamlayacaktr. Bu rencinin 30, 60, 90, 110 ve 120 metrelik mesafeleri ne kadar zamanda kotuu belirlenecektir. 3. Organizasyon iin renci gruplar oluturulur. 4. Bir grup renci mesafeleri iaretleyecek, bir grup renci zaman tutacak, bir grup renci mesafeyi ve zaman not olacak, bir grup renci masa hazrlayacak, bir grup renci uval getirecektir. Gruplarda bu ileri yapacak kiiler belirlenir ve ayn ii yapacak renciler bir araya gelerek gerekli dzeni hazrlar. 5. Kou balamadan nce mesafelerin ve zamann yazlaca bir tablo hazrlatlr. 6. Etkinlik balar ve gerekli veriler tabloya yazlr. 7. Gruplarn, kou bittikten sonra yatay eksende mesafe ve dikey eksende zaman belirten bir grafik oluturmalar salanr. 8. Yorumlar gerekeleri ile yazdrlr. 9. Gruplarn, oluturduklar tablo, grafik ve yorumlar sunmalar salanr. 10. Oluturulan tablo ve grafikler tahtaya izdirilerek grafikler birlikte yorumlatlr. 11. Neden izgi grafii kullanld aklatlr.

ARA-GERELER

LME VE DEERLE DRME izgi grafii gerektiren bir problem kurunuz ve grafii oluturunuz.

46

EDE BYLE OLDU? DERS SI IF RE ME ALA I ALT R. ALA I BECERLER KAZA IMLAR ARA-GERELER : Matematik :5 : Veri : Olaslk : Akl yrtme, ilikilendirme, iletiim, problem zme : Bir olayn adil olup olmad hakknda yorum yapar. : Karton, boya, makas, pergel RETME VE RE ME SREC 1. Bir yz sarya, bir yz yeile boyanm kaln kartondan iki tane, daire eklinde pul yaptrlr. 2. Daire eklindeki bu iki pul, frlatldnda ste gelen renklerin hangileri olaca tahmin ettirilir. 3. retmen farkl iki renk gelmesi durumunu ve renci gruplarnn her biri de bunun dndaki seeneklerden birini seer. 4. Tercihler retmen ve grup isimlerinin karsna yazdrlr. 5. Bu deney sonucunda hangi ikililerin oluabilecei sorulur ve aa emas eklinde gsterilir. 6. retmenin kazanma olaslnn gruplara gre neden daha yksek olduu tarttrlr ve tartma bir sonuca vardrlr. 7. Bu oyunun adaletli olup olmad tartlr ve varlan sonu yazdrlr.

LME VE DEERLE DRME 1. Adil olmayan bir deney yapnz. Deneyin neden adil olmadn yaznz. Deneyin adil olmas iin ne yapmak gerektiini aklaynz. 2. Adil olmak konusuyla ilgili bir kompozisyon yaznz.

47

7. LME VE DEERLE DRME

lme ve deerlendirme, renme-retme srecinde rencilerin baarlarn saptamak, eksikliklerini belirlemek, retim yntemlerinin etkinliini anlamak, programn zayf ve kuvvetli yanlarn ortaya karmak gibi amalarla yaplr. Bu programda deerlendirme, renme srecini destekler ve rencinin geliimini izlemeyi amalar. Deerlendirme yaparken rencilerin;

Matematii gnlk yaamda ne kadar uygulayabildii, Akl yrtme becerilerinin ne dzeyde olduu, Problem zme yeteneklerinin ne kadar gelitii, Matematie ynelik tutumlarnn nasl olduu, Matematikte ne kadar z gvene sahip olduu, z dzenleme becerilerinin ne kadar gelitii, Sosyal becerilerinin ne kadar gelitii, Estetik grlerin ne kadar gelitii, Matematikle hangi dzeyde iletiim kurabildikleri ve matematiksel ilikilendirme yapp yapamadklar gz nnde bulundurulmaldr.
nceki renmelerin sonraki renmeleri etkiledii, eksik ya da yanl renmelerin ise sonraki renmeleri engelledii aktr. renmede yaanan bu aksaklklardan haberdar olmak iin zaman zaman rencileri yazl olarak snamann yannda tartma, sunum, deney, sergi, proje, gzlem, grme, rn dosyas, z deerlendirme, akran deerlendirme vb. deerlendirme almalar da yaplmaldr. Bu amala kullanlmas nerilen aralar verilen hliyle veya amaca uygun olarak yeniden dzenlenerek uygun yerlerde ve zamanlarda uygulanmaldr. lme aralarndan elde edilen verilerle yaplan deerlendirmeler renci, retmen ve program iin dnt olarak kullanlabilir. Bu deerlendirmelerin amac, renci renmelerindeki eksiklikleri tespit edip retme-renme srecine katkda bulunmaktr. Bylece, deerlendirme renmenin bir paras haline dnr. lme ve deerlendirme srecinde sorularn ve grevlerin kazanmlara ve snf dzeyine uygun olmasna dikkat edilmelidir. rencilerin zihinden ilem yapma becerilerinin snanmasnda ise sorular ve cevaplar szl olarak verilmelidir. lme ve deerlendirme almalar bir plan dhilinde yaplmaldr. lme ve deerlendirme plan hazrlanrken aadaki sorular sorulur:

lme ve deerlendirmeyi hangi amala yapyorum? Bu amaca ulamak iin hangi arac ve ne zaman kullanmalym? lme ve deerlendirme aracn nasl uygulamalym? lme ve deerlendirme aracndan elde ettiim bilgiyi nasl deerlendireceim?

48

Bir lme ve deerlendirme plan uygulanrken;

lme ve deerlendirme plan dersin kazanmlarna uygun olarak hazrlanr. rencilerin almalar sistematik olarak deerlendirilir. rencilerin cevaplar kadar dnce yollar da deerlendirilir. Problem zme baarlarnn yannda problem zmeyle ilgili tutumlar da deerlendirilir. Deerlendirme iin tm problemlerin kullanlmas zorunlu deildir. Planda grupla yaplan almalarn deerlendirmesine de yer verilir. Her frsatta rencilerin grleri alnr. Snftaki rencilerin tmnn ayn zamanda deerlendirilmesi zorunlu deildir. lme ve deerlendirme plann nasl ve ne zaman uygulanaca hakknda rencilere bilgi verilir.
Gnlk yaplan almalar deerlendirmek iin matematik gnlkleri, devleri, altrmalar, ksa snavlar, kontrol listeleri, z deerlendirme ve akran deerlendirme yntemleri kullanabilir. retmenin bu yntemleri kullanarak rencilerin renmeleri hakknda aldklar bilgilerle varsa renme eksiklikleri belirlenir ve bunlarn giderilmesi iin ders ileme plannda gerekli deiiklikler yaplr. rencilerin matematik dersindeki performanslarn gerek anlamda deerlendirmek iin edindikleri bilgileri farkl alanlarda kullanmalarna ve gerek yaama aktarmalarna frsatlar verilmelidir. Bu derste kazandklaryla ilgili olarak rencinin gnlk yaamndaki problemleri nasl zeceini ve problem zmek iin sahip olduu bilgi ve becerileri nasl kullanacan gstermesi beklenir. Yaplacak deerlendirme almalarnda bu amalara ulamay salayacak problem durumlar ya da grevler verilmelidir. Bu amala; ak ulu sorular, posterler, projeler, performans grevleri, grmeler, z deerlendirme, renci rn dosyalar kullanlabilir. Bu grevler yaplrken, retmenler rencilerin hem kullandklar stratejileri hem de problem zme srelerini deerlendirebilir. Bu yntemlerin yannda retmenler, rencilerini deerlendirirken amaca bal olarak; ksa cevapl, oktan semeli, doru-yanl, eletirmeli sorulardan oluan geleneksel testleri kullanabilirler. Aada lme ve deerlendirme ara ve yntemlerin bazlar ile ilgili ksa bilgiler verilmitir.

Proje: rencilerin grup hlinde veya bireysel olarak, istedikleri bir alanda/konuda inceleme, aratrma ve yorum yapma, gr gelitirme, yeni bilgilere ulama, zgn dnce retme ve karmlarda bulunma amacyla ders retmeni rehberliinde yapacaklar almalardr.
Bir uzmanlk alannda, sk sk disiplinler aras aratrma planlayarak, tasarlayarak ve bir renci ya da bir grup renci tarafndan stlenilen projeler kiiye yeni bilgiler, zel beceriler ve alkanlklar kazandrr. Projeler, rencilerin yaratclk, aratrma, iletiim, problem zme, ilikilendirme gibi st dzey zihinsel becerilerini gelitirir. Bir proje almas; grup rencilerinin yaratclklarn, bir ie balamadaki z gvenlerini, grup almasnda grev dalmn yapabilmelerini, liderlik zelliklerini ve ibirliki almalarn, sorumluluk alabilmelerini, ak grl ve tartabilir olmalarn i retmeye istekli olmalarn gzlemlemek iin uygun bir almadr. Projenin tasarmndan ortaya konulmasna kadar 49

geen sre, bilimsel sre basamaklarn iereceinden bilimsel sre becerilerinin gelimesine yardmc olur. Projeler, ynergeler ve puanlama standartlar gerektirir. Proje konular zmre retmenleri tarafndan belirlenebilecei gibi renciler de kendi ilgi duyduklar alanlara gre bireysel ya da grup olarak proje konusu belirleyebilirler. Proje konular bir tek alanla ilgili olabilecei gibi disiplinler aras da olabilir. Verilen proje konular rencilerin dzeyine uygun ve yerel imknlara gre yaplabilecek nitelikte olmaldr. Grup halinde yaplacak projelerde, rencilerin cinsiyet, baar durumu vb. zellikleri bakmndan heterojen gruplar olumasna dikkat edilmelidir. Her grup kendine bir alma takvimi oluturmaldr. Grup yelerinin grev dalm projenin her aamas iin net olarak yaplmaldr. Grev dalm grup yeleri tarafndan yaplarak retmenin onay alnr. Projenin her aamasnda grevlerin yaplp yaplmad aamann bitiminde retmen tarafndan kontrol edilir ve grup yelerine geri bildirim verilir. Grevini yeterince yerine getirmeyen rencilerin bireysel zelliklerine de dikkat edilerek gerekli nlemler alnr. Aileler sadece yer, zaman, malzeme, kaynak salanmas konusunda rencilere destek olmaldr. Gerekli grldnde aileler ynlendirme yapabilirler ancak esas olan, projelerin rencilerce hazrlanmasdr. Aada sralanan balklarndan proje konular seilebilir. Seilen proje konular ile ilgili ynerge ve puanlama ltlerinden renciler haberdar edilir.

1. Matematik ve yaam
a. b. c. d. a. b. c. d. e. f. g. h. i. Geometri ve yaam (Dnm geometrisi, simetri, trigonometri, altn oran, altn diktrgen, Fraktallar vb.) Saylar ve yaam (Asal saylar, Fibonacci saylar vb.) statistik ve yaam ( Fen, ekonomi, gerek yaam, medya vb. yerlerde kullanm) evre sorunlarna zm nerileri (Geri kazanm, kirlilik vb.) vb. Matematik ve fen Matematik ve mzik (notalar ve kesirler, altn oran, vb. ) Matematik ve grsel sanatlar (Altn oran, Escher, Leonardo da Vinci vb.) Matematik ve astronomi Matematik ve teknoloji Matematik ve meslekler Matematik ve spor Matematik ve oyun vb. Matematik ve Origami vb.

2. Matematiin farkl alanlarda kullanm

3. Matematikteki i ilikilendirmenin incelenmesi

50

4. Matematik tarihi
a. b. c. d. e. Farkl kltrlerdeki matematik Matematiin tarihsel geliimi (Mayalarn vb.lerin say sistemleri, Msrllarda kesirler, vb.) Matematie katkda bulunanlarn hayat (Atatrk, Pytagorous (pisagor), Thales (tales), Escher (eher) vb.) Matematiksel oyunlarn tarihi Origami vb.

5. Matematiksel oyunlar
a. Ders ara gereleri kullanarak oyunlar gelitirme i. Geometri tahtas oyunlar ii. ok karelilerle oyunlar iii. ok kpllerle oyunlar iv. eitli tangramlarla oyunlar v. Geometri eridi ile oyunlar vi. Geometrik cisimlerle oyunlar vb. b. Artk malzemelerle oyunlar c. Kare bulmacalar d. Sudoku e. Kar taneleri oluturma f. Kirigami g. Origami vb.

6. Matematiksel ispatlar
a. Pisagor teoremin ispat b. Hacim bantlarnn gsterilmesi vb.

7. Matematiksel Teknoloji
a. Klinometre(clinometer) yapm ve kullanm b. Pantograf (pantograph) yapm ve kullanm c. Kremetre( spherometer) yapm ve kullanm d. A ler yapm ve kullanm e. Gnye yapm ve kullanm vb

51

8. Matematik ve letiim rnleri

a. Matematik gazetesi b. Matematik posteri (Meslek sahibi kiilerin matematikle ilgili konumalar, doadaki matematik, evremizdeki matematik) c. Matematik videosu (Meslek sahibi kiilerin matematikle ilgili konumalar, doadaki matematik, evremizdeki matematik) vb.

9. Matematiin sanatla hayat bulmas

a. Sslemelerle (tessellation) matematik b. Karikatrlerle matematik c. Resimlerle matematik d. Heykellerle matematik e. Hikayelerle matematik f. iirlerle Matematik g. arklarla Matematik h. Tiyatro oyunlar ile matematik vb. Proje almalarnda kullanlacak, proje deerlendirme lei Ekte verilmitir. Proje almalarnda grup deerlendirme formu da kullanlabilir.

Proje zleme Formu Grup yeleri: ........................................................... Proje Konusu: ..............................................................................................................

........................................................................................................................................ Tarih Yaplan Sorular retmenin Notu

Proje izleme formu rencilerin bamsz bir ekilde alrken retmenin yaplan iten haberdar olmasn salar. Ayrca rencilerin bir i yaparken sorgulama becerisini de gelitirir. Proje deerlendirmesi iin Ekteki form veya gelitirilecek baka bir form kullanlabilir.

Performans Grevi: Programda ngrlen eletirel dnme, problem zme, okuduunu anlama, yaratcln kullanma, aratrma yapma gibi rencinin bilisel, duyusal, psiko-motor alandaki becerilerini ayn anda kullanmasn, gelitirmesini ve bir rnn ortaya konmasn gerektiren almalardr.
Performans grevleri, cevabn rencilerin yaplandrd bir grev, bir problem ya da ak ulu bir soru olabilir. Bu grevi renciler yaplandrrken nasl planladn, hangi 52

stratejileri kullandn, verileri nasl topladn ve organize ettiini, nasl rneklediini, genellemelere nasl ulatn, ksmi ve geici zmleri nasl deerlendirdiini ve cevaplarn nasl savunduunu da gsterir. Bu tr grevlerle, rencilerden derslerde kazandrlmas hedeflenen st dzey becerilerdeki geliimlerini gnlk yaamla ilikilendirerek gstermeleri beklenmektedir. Performans grevlerinin bir snftaki her renciye, ayn konu balnda ve ayn zamanda verilmesi zorunlu deildir. Performans grevleri rencilerin seviyesine uygun ve renciler tarafndan yaplabilecek nitelikte olmaldr. Performans grevleri yaplrken renciler retmen tarafndan gzlemlenerek gereken yerlerde rehberlik edilerek ynlendirilir. Bu grevler disiplinler aras bilgi al veriinin salanmas ve kalc renmelerin gereklemesi iin de yarar salar. Bu grevler gruplar halinde yaptrlarak rencilerin sosyal becerilerinin geliimi salanm olur.

Matematik Gnl: Gnlkler, rencinin renme srecinde yapt aratrma, sorgulama, deneme, gzlem, neri vb. almalarn, duygu ve dncelerini ifade ettii yazl belgelerdir. Matematik gnlklerinden, rencilerin matematik dersine ve renme srecine kar tutumlar renilebilir. Matematik gnlkleri ilenen konunun veya problemin ne kadar veya nasl anlald hakknda bilgi verir. renciler matematik derslerinde yaadklar olaylar, deneyimleri, duygularn yazabilir buna ek olarak derste rendiklerini yazl olarak aklayabilirler.
Matematik derslerinde renciler dncelerini yazarak dier disiplinlerle matematik arasndaki ilikileri, konular hakknda anlaylar, fikirleri ve dndklerini dier rencilere aklayabilirler. renciler yazdklarnda dnceleri ak hale gelir. renci ne dndn tam olarak kefeder. Kelimeler, resimler, saylar ve el becerilerine ynelik rendiklerini kullanr. Szel bilgiler, matematiksel bilgiler, kiisel deneyimler ve grsel dnceler birleir. Kendi geliim dzeylerinin somut olarak alglarlar. retmenler, rencilerin matematik gnlklerinde yazdklar hakknda yorum yapmaldr. Matematik gnlkleri zerine kk notlarla yapc eletiriler ve neriler yazp, sorular sormal ve renciler cesaretlendirilerek gnlkler geri verilmelidir. Matematik gnl yazmak retmene renci hakknda aadaki gibi zel baz sorulara cevap vermesi iin yardm eder: renci;

Karmak durumlar anlamak iin matematii kullanabiliyor mu? Bilgileri organize edebiliyor mu? Kavramlar aklayabiliyor mu? letiim becerilerini etkili kullanabiliyor mu? Matematiksel dili uygun bir ekilde kullanabiliyor mu? Yeteneklerinde kendine gvenebiliyor mu?
Gnlk yazmada karlalan en byk sorun, baz rencilerin gnlkleri olaylar kaydetmenin basit bir ekli olarak kullanmalardr. Bu renciler gerek amatan uzaklaarak rutin bir gnlk yazmaya ynelirler. retmenler rencileri ynlendirerek bu durumu nleyebilirler. 53

renciler her gn gnlk yazmak zorunda deildirler. retmenin nemsedii (istedikleri) bir konuyla ilgili ya da renci iin nemli olan bir etkinlikten sonra da gnlk yazlabilir. Gnlkler rencilerin defterlerine ya da herhangi bir kda yazdrlabilir.

Gzlem: rencilerin snf ii etkinliklere katlmlar, soru ve nerilere verdikleri cevaplar, grup almalarna ve tartmalarna katlmlarna ynelik yaplan almalarda sergiledikleri becerileri tutarl, gvenilir, geerli biimde deerlendirmek amacyla yaplmaktadr. Gzlem yaplarak rencilerin baarlar, tutumlar ve kendine gvenleri hakknda bilgi edinilebilir. Gzlem, renciler hakknda doru ve abuk bilgi salar.
Aadaki noktalar, retmenlere gzlem yapmada kolaylk salayacaktr.

ltleri koyarken btn renciler iin ayn standartlar kullanlr. Her renci birka kez gzlemlenir. Her renci deiik durumlarda ve farkl gnlerde gzlemlenir. Her renci deiik zellikler, beceriler ve davranlara gre deerlendirilir. Deerlendirmeyi, mmkn olduu kadar gzlemi yapldnda kaydedilir.
Gzlemler, informal biimde yaplabilecei gibi gzlenecek ltlerin belirlendii yaplandrlm gzlem formlar veya kontrol listesi kullanlarak da yaplabilir. retmenlerin gzlem formlarn kullanarak rencilerin sergiledii davranlar kaydetmesi geerlik ve gvenirlie katk salar. Aada bir izleme ve grme form verilmitir.

Tablo: zleme ve Grme Formu zlenecek Davran

Problemi doru okuma

Sorulacak soru
Bana soruyu okur musun?

renci renci 1 2

renci 3

renci 4

Problemi anlama Soru senden ne yapman istiyor? zm iin plan Cevab nasl bulacaksn? yapma Cevabn doruluunu kontrol etme Cevab yazma Benzer bir problem kurabilme zm yaparken neden bunlar yaptn syler misin? Sorunun cevabn yazar msn? Benzer bir soru oluturabilir misin?

rencilerin verdii cevaplara gre nerede yardma ihtiyalar olduuna karar verilir. Performanslar ve tutumlar hakkndaki bilgilere ulalabilir. 54

renci rn Dosyas: rencilerin bir ya da birka alanda harcad abay, geirdii evreleri ve almalarn gsteren bir koleksiyondur. rencinin geliimini, veli ve retmenin izleyebilmesine olanak salar. Snf ii etkinliklerin belli ltlere gre bir araya getirilip, yanstlmasyla oluan renci rn dosyas, ayn zamanda hem retmen hem de renci iin bir deerlendirme yntemidir. renci rn Dosyas Hazrlama Srecinde retmenin Yapacaklar renci rn dosyasnn snfa tantlmas. Varsa bir rneinin renciler gsterilmesi. rencilere rn dosyasnn bir deerlendirme arac olduunun sylenmesi renciye rn dosyas hazrlamada rehber olacak bir yaz hazrlanmas renci rn dosyalarnda nelerin bulunabileceinin sylenmesi (projeler, aratrmalar, problemler, stratejiler dereceli puanlama anahtarlar, yazlar vb.). Yaplan almalardan belli periyotlarla rn seilmesi rencilerden, her renme rn materyali semek iin bir gereke yazmalar ve z deerlendirme istenmesi rencilere akranlaryla birlikte rnlerini paylama frsat verilmesi Her aamann nasl deerlendirileceinin aklanmas ve rencilere puanlama konusunda bilgi verilmesi renci rn dosyasyla ilgili rencilere geri bildirimde bulunulmas. rnein, rencilerin, gl ve zayf ynlerini belirten bir yaz yazp dosyaya eklenebilir. renci rn Dosyasnn erii Dosyann iindekiler blm nsz, zet ya da zgemi Burada renci almalarnn balangtan o ana kadarki geliimini anlatr. renci balangta neredeydi? Bu aamaya nasl geldi? renci tarafndan dosyaya konulan tm rnler ya da almalar, Yaplan her almann deerlendirilmesi ile ilgili dereceli puanlama anahtar, kontrol listesi ya da z deerlendirme formlar gibi aralar, Her rnn dosyaya konulmasnn nedeni? Burada renci kendisi ile ilgili grlerini belirtir, renci rn dosyasnn deerlendirilme ltleri, Her rnle ilgili yanstma ifadeleri yazlr. Bunu yazarken aadaki sorulardan istenilenler rencilere verilerek cevaplamas istenir.
Bundan ne rendim? Bu alma benim iin neyi ifade ediyor? Hangi konuda ok iyi/baarl olduunu dnyorsun? almada hangi blmler, ksmlar gelitirilmelidir? Tekrar denesen neleri deitirir ya da eklerdin? eden bu almay setin? 55

Bu almanda en ok neyi beendin? Burada senin iin nemli olan ne? Bu, yaptn almalar en iyi temsil eden rnek midir? almay yaparken beklemediim nelerle karlatm? rn dosyasnda aadaki belgeler olabilir;

Matematik gnlkleri dev-altrma cevaplar rencilerin yazd problemler Grup proje raporlar (bireysel grler de olmal) rencilerin yapt sunularn video bantlar Matematik konularndan birinin uygulamas ile ilgili bir rapor retmen anekdotlar retmen kontrol listeleri Deerlendirme almalar Posterler (bkz. Ek-2) Ksa snavlar
renci rn dosyasna alnan rnlerin her biri, Eklerde verilen uygun leklerle deerlendirilebilir. Ekteki form bir rnektir. Siz kendi deerlendirme yaklamnz kullanabilirsiniz rencilerin ak ulu sorularn, projelerini, performans grevlerini, rn dosyalarn vb. deerlendirmek iin dereceli puanlama anahtarlar, kontrol listeleri ve dereceleme lekleri kullanlabilir.

Dereceli Puanlama Anahtar: Herhangi bir almann puanlanmas iin gelitirilmi ltleri ieren bir aratr. Dereceli Puanlama Anahtar Gelitirme Aamalar lein ne amala gelitirileceinin belirlenmesi, Ne tr puanlama anahtar kullanlacana karar verilmesi ltlerin tanmlanmas. Davran, rn yada her bir becerinin yeterlik dzeyi iin ksa ltler yazlr. Burada nemli olan yeterlik dzeylerini tanmlamak ve dzeyler arasnda ltleri iyi ayrt edebilmektir. Kullanlacak lein taslann hazrlanmas, Taslak zerinde gerekli dzeltmelerin yaplmas iin renci ve retmen grlerinin alnmas Uygulamadan sonra tutarlk ve gvenirliin belirlenmesi

56

Amalarna Gre Dereceli Puanlama Anahtar 1. Btncl Dereceli Puanlama Anahtar: retmenin genel sreci veya rn bir btn olarak, paralarn dikkate almadan puanlamasdr. Bu yntem renme rnleri toplam puan olarak deerlendirilmek istendiinde kullanlr.
Problem zme in Btncl Dereceli Puanlama Anahtar rnei Ekte verilmitir

2. Analitik Dereceli Puanlama Anahtar: Burada nce performans veya rnn paralarnn ayr ayr puanlanmasn, sonra da bu puanlar toplayarak toplam puann hesaplanmasn gerektirir. Bu lekler, almann ya da rnn farkl boyutlarna farkl notlar vermek amacyla oluturulur.
Problem zme in Analitik Dereceli Puanlama Anahtar rnei Ekte verilmitir.

Kontrol Listeleri: Gzlemlenen performansn ya da rnn belirlenen performans ltlerine ne derece uyumlu olduu kontrol listeleri kullanlarak belirlenebilir. Davranlarn ya da zelliklerin varl gzlenebilmise iaretlenir. Her gzlem iki kategorili kaydedilmelidir (var/yok, evet/hayr, grld/grlmedi; doru/yanl, yapld/yaplmad gibi). Ayn anda tm renciler gzlemlenmeye allmaz.
Kontrol listesi rnei Ekte verilmitir.

Duyusal zellikleri ve z Dzenleme Becerilerini Deerlendirme

rencilerin bilisel geliimlerinin yan sra duyusal geliimleri de nemlidir. Duyusal boyutun deerlendirilmesinde rencilerin derse ynelik tutumlar, kendine gvenleri vb. hakknda bilgi edinmek iin lekler kullanlabilir, gzlem veya grme yaplabilir. rencilerin duyusal zelliklerini gzlemlemek amacyla duygu veya dnceye ynelik sorular hazrlanabilir. Sorulardan bazlar unlar olabilir:

Konu ilenirken severek yaptklarnz nelerdir? Konu ilenirken sizi neler zorlad? Bu zorluklarn stesinden gelebildiniz mi? Gelebildiyseniz neler yaptnz? imdi matematik hakknda ne dnyorsunuz? Daha ok baarl olmak iin ne yapyorsunuz? Grup olarak almaktan holanyor musunuz? Neden? Neler renmek istersiniz? Neden?
rencilerin matematik dersine ynelik tutumlar bu amala gelitirilmi tutum lekleri ile llebilir. Bir kiinin lekten ald puan, lekte bulunan maddelerden ald puanlarn toplamndan oluur. EARGED tarafndan gelitirilmi olan Matematik Dersine Ynelik Tutum lei Ekte verilmitir. lekteki cmlelerin seenekleri unlardr: Hi katlmyorum, Katlmyorum, Kararszm, Katlyorum ve Tamamen katlyorum.

57

Tablo: Likert Tipi Bir lekteki Maddelerin Puanlama Anahtar Dereceler

Hi katlmyorum Katlmyorum Kararszm Katlyorum Tamamen katlyorum

Olumlu fade Puan Olumsuz fade Puan

1 2 3 4 5 5 4 3 2 1

Her bir tutum ifadesinden alnan puanlarn toplam, cmle saysna blnerek rencinin 1-5 deerleri arasnda nerede olduu bulunur. Bu ilem sonucunda 1-2 olumsuz tutumu, 3 ne olumlu ne olumsuz tutumu, 4-5 olumlu tutumu ifade etmektedir. Elde edilen sonu ondalk kesir eklinde ise yakn olduu tam saynn temsil ettii tutuma sahip olduunu gsterir. Ekte verilen tutum lei I. dnemin ba, II. dnemin ba ve II. dnemin sonunda uygulanabilir. rencilerin lekten aldklar toplam puanlarna gre tutumlar olumsuzsa, olumlu tutumlar gelitirmeleri iin gereken nlemler alnmaldr. Bu programn baaryla uygulanabilmesi iin renme-retme srecine farkl lme ve deerlendirme yntemleri kaynatrlmaldr. Deerlendirme srecinde rencilerin kendi zm yollarna, dncelerine, bilgilerini uygulamalarna ve kendi renmelerine nem verilerek renci olumlu ynde motive edilmelidir.

58

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 1. SI IF RETM PROGRAMI

59

LKRETM 1-5.SI IFLAR MATEMATK DERS 1. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI, KAZA IMLARI VE SRELER LE LGL TABLOLAR

60

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 1. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI Uzamsal (Durum-Yer, Dorultu-Yn) likiler 1. Uzamsal ilikileri ifade etmek iin uygun terimleri kullanr. 2. Bir model zerindeki gelerin birbirine gre durumlarn uzamsal ilikilerin uygun terimlerini kullanarak aklar. Geometrik Cisimler L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI Uzunluklar lme 1. Nesneleri uzunluklar ynnden karlatrarak ilikilerini belirtir. 2. Bir nesnenin uzunluklarna gre sralanm nesne topluluu iindeki yerini belirler. 3. Standart olmayan birimlerle uzunluklar ler. 4. Standart olmayan uzunluk lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. Paralarmz 1. Paralarmz tanr. Zaman lme 1.Takvim zerinde gn ve ay belirtir. 2. Saat modeli oluturarak saat balarn okur. Tartma 1. Nesneleri arlklar ynnden karlatrr. 2. En ok nesneyi, arlklarna gre sralar.

SA Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar 1. Rakamlar okur ve yazar. 2. Nesne says 10dan az olan bir topluluktaki nesnelerin saysn belirler ve bu sayy rakamla yazar. 3. 100 iinde ileriye doru birer ve onar ritmik sayar. 4. 20 iinde geriye birer sayar. 5. Miktar 10 ile 20 arasnda olan bir grup nesneyi, onluk ve birliklerine ayrarak gsterir, bu nesnelere karlk gelen sayy rakamlarla yazar ve okur. 6. 20ye kadar olan bir sayya karlk gelen okluu belirler. 7. Bir okluktan belirtilen say kadarn ayrr. 8. Nesne gruplarn azlk ve okluklarna gre karlatrr. 9. Miktarlar 20den az nesnelerden oluan iki gruptaki nesneleri bire bir eler, gruplarn nesne saylarn karlatrr. 10. Sra bildiren ilk yirmi sayy kullanr.

V E R ALT RE ME ALA LARI Tablo 1. Tablolar okur.

1. Geometrik cisimlerden kp, prizma, silindir,

koni ve kreye benzeyen nesneleri belirtir. 2. Kp, prizma, silindir, koni ve kre modellerini kullanarak farkl yaplar oluturur. Elik 1. E nesnelere rnekler verir. rnt ve Sslemeler 1. Bir rntdeki ilikiyi belirler. 2. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar.

61

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 1. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A L A R I SA Y I L A R G E O M E T R L M E ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Toplama lemi 1. Toplamann bir araya getirme, ekleme ve oaltma anlamlarn fark eder. 2. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal saynn toplamn bulur, matematik cmlesini yazar ve modelle gsterir. 3. Toplama ileminde sfrn etkisini nedenleriyle aklar. 4. Toplamlar 20yi gemeyen iki doal saynn topland bir ilemde, toplam ile toplananlardan biri verildiinde verilmeyen toplanan bulur. 5. Toplama ileminde, toplananlarn yerleri deitirildiinde toplamn deimediini gsterir. 6. Toplamlar 10 veya 20 olan say ikililerini belirler. 7. 20ye kadar olan doal saylar, iki doal saynn toplam biiminde yazar. 8. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal sayy zihinden toplar. 9. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Doal Saylarla karma lemi 1. karmann ayrma, azaltma ve eksiltme anlamlarn fark eder. 2. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn bulur, matematik cmlesini yazar ve modellerle gsterir. 3. Bir doal saydan ayn doal say karldnda sfr elde edildiini gsterir. 4. Bir karma ileminde verilmeyen eksilen veya kan bulur. 5. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn zihinden bulur. 6. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Kesirler 1. Uygun ekil veya nesneleri iki e paraya bler ve yarm belirtir. 2. Yarm ve btn arasndaki ilikiyi aklar.

V E R ALT RE ME ALA LARI

62

MATEMATK DERS 1. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI I SRELER RE ME ALA I 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Kesirler KAZA IM SAYILARI 10 9 6 2 27 2 2 1 2 7 4 1 2 2 9 1 1 SRE / DERS SAAT 52 26 20 4 100 6 6 3 7 22 6 4 4 4 18 2 2 ORA I (%) 36 18 14 3 71 4 4 2 5 15 4 3 3 3 13 1 1

SAYILAR

GEOMETR

LME

VER

Toplam Uzamsal (Durum-Yer, Dorultu-Yn) likiler Geometrik Cisimler Elik rnt ve Sslemeler Toplam 1. Uzunluklar lme 2. Paralarmz 3. Zaman lme 4. Tartma Toplam 1. Tablo Toplam

GE EL TOPLAM

44

144

100

63

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

64

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

Doal Saylar

Doal Saylarla Toplama lemi

Rakamlar okur ve yazar. Nesne says 10dan az olan bir topluluktaki nesnelerin saysn belirler ve bu sayy rakamla yazar. 100 iinde ileriye doru birer ve onar ritmik sayar. 20 iinde geriye birer sayar. Miktar 10 ile 20 arasnda olan bir grup nesneyi, onluk ve birliklerine ayrarak gsterir, bu nesnelere karlk gelen sayy rakamlarla yazar ve okur. 6. 20ye kadar olan bir sayya karlk gelen okluu belirler. 7. Bir okluktan belirtilen say kadarn ayrr. 8. Nesne gruplarn azlk ve okluklarna gre karlatrr. 9. Miktarlar 20den az nesnelerden oluan iki gruptaki nesneleri bire bir eler, gruplarn nesne saylarn karlatrr. 10. Sra bildiren ilk yirmi sayy kullanr. 1. Toplamann bir araya getirme, ekleme ve oaltma anlamlarn fark eder. 2. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal saynn toplamn bulur, matematik cmlesini yazar ve modelle gsterir. 3. Toplama ileminde sfrn etkisini nedenleriyle aklar. 4. Toplamlar 20yi gemeyen iki doal saynn topland bir ilemde, toplam ile toplananlardan biri verildiinde verilmeyen toplanan bulur. 5. Toplama ileminde, toplananlarn yerleri deitirildiinde toplamn deimediini gsterir. 6. Toplamlar 10 veya 20 olan say ikililerini belirler. 7. 20ye kadar olan doal saylar, iki doal saynn toplam biiminde yazar. 8. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal sayy zihinden toplar. 9. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

10

Doal Saylarla karma lemi

Kesirler

1. karmann ayrma, azaltma ve eksiltme anlamlarn fark eder. 2. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn bulur, matematik cmlesini yazar ve modellerle gsterir. 3. Bir doal saydan ayn doal say karldnda sfr elde edildiini gsterir. 4. Bir karma ileminde verilmeyen eksilen veya kan bulur. 5. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn zihinden bulur. 6. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. 1. Uygun ekil veya nesneleri iki e paraya bler ve yarm belirtir. 2. Yarm ve btn arasndaki ilikiyi aklar. T O P L A M

2 27

65

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Rakamlar okur ve yazar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Rakamlar; nce parmakla havada ve sra zerinde yazdrlr. Sonra fasulye, ip ve [!] renciler, okur yazar duruma geldiklerinde benzeri nesnelerle sra zerinde oluturulur. rakamlar harflerle yazdrlr. [!] Rakamlarn yazl ynne dikkat ettirilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1) Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5) Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.1.2) DOAL SAYILAR

2. Nesne says 10dan az olan bir topluluktaki nesnelerin saysn belirler ve bu sayy rakamla yazar.

Nesnelerin deiik dzenlerde verildii durumlarda saymalar yaptrlr. eitli nesne gruplar arasnda ayn miktarda olanlar model alnarak bu miktarlarn her birinin ayn say olduu fark ettirilir.

[!] renciler, okur yazar duruma geldiklerinde rakamlar harflerle yazdrlr.

rencilerin sayma ileminde nesnelerin saysnn nesnelerin diziliine bal olmadn anlayp anlamadklarn belirlemek iin fakl dzenlerde nesne gruplar ile sayma etkinlikleri yaplr. Bir grup fasulye nce dank saydrlr. Daha sonra bu fasulyeler bir araya getirilerek ka tane fasulye olduu tekrar sorulur. Eer renci tekrar sayma ihtiyac hissediyorsa, etkinlik deiik nesnelerle tekrarlatlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

66

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. 100 iinde ileriye doru birer ve onar ritmik sayar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Vurmal bir mzik aleti kullandrarak, alk veya tempo tutturarak, ip atlatarak, [!] Birer ritmik saymalar 1 den, onar ritmik nabz sayarak, merdiven indirerek veya kararak vb. nerilen etkinliklerle birer ritmik saymalar ondan balatlr. sayma yaptrlr. Doal Saylarla Toplama ilemi Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 5)

Renkli sayma boncuklar, iki eldeki parmaklar vb. modellerle onar ritmik sayma yaptrlr. DOAL SAYILAR

Yzlk tabloda onarl ritmik saydrlr. Uygun kutular boyatlr. Boyal kutularn alt alta geldii fark ettirilir. .
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

67

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. 20 iinde geriye birer sayar. ETK LK R EKLER Abaks (renkli sayma boncuklar), sayma ubuklar, onluk kartlar, fasulye, dme vb. modeller ile sayma etkinlikleri yaptrlr. AIKLAMALAR [!] Verilen herhangi bir saydan balatlarak da sayma yaptrlabilir. Doal saylarla karma ilemi DOAL SAYILAR Geriye doru saymalarda, somut nesnelerin yan sra yzlk tablosundan da yararlanlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

68

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. AIKLAMALAR Aada bo braklan yerleri doldurunuz 5. Miktar 10 ile 20 arasnda olan bir grup Verilen nesnelerin 10 tanesinden bir onluk oluturulur. Kalan nesneler birlikler ve karlk gelen sayy yaznz. nesneyi, onluk ve birliklerine ayrarak grubu olarak adlandrlr. Birliklerin sada, onluklarn solda gsterilmesinin gsterir, bu nesnelere karlk gelen gereklilii vurgulanr. sayy rakamlarla yazar ve okur. Bulunan saynn, szl okunuu ile rakamlarla ifade edilii arasndaki iliki vurgulanr. KAZA IMLAR ETK LK R EKLER

Onluk DOAL SAYILAR 1 Onluk 3 Birlik

Birlik

1 3
On Saylarla balon gruplarn eletiriniz.

6. 20ye kadar olan bir sayya karlk gelen okluu belirler.

20ye kadar olan bir sayya karlk gelen okluun farkl nesnelerden oluturulabilecei vurgulanr.

15

15

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

69

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 7. Bir okluktan belirtilen say kadarn ayrr. ETK LK R EKLER Fndk, bilye, fasulye vb. okluklardan belirtilen say kadarn ayrma etkinlikleri yaptrlr. AIKLAMALAR

8. Nesne gruplarn azlk ve okluklarna gre karlatrr. DOAL SAYILAR renciler, iki nesne grubu oluturarak bu gruplarn nesneleri arasnda bire bir eleme yaparlar. Karlatrma sonucunu szl ve yazl olarak ifade ederler. 6 fasulye, 4 fasulyeden fazladr. 6 fasulye, 4 fasulyeden oktur. ifadeleri ile 6nn 4ten byk olduu fark ettirilir. 4 fasulye, 6 fasulyeden eksiktir. 4 fasulye, 6 fasulyeden azdr. ifadeleri ile 4n 6dan kk olduu fark ettirilir.

9. Miktarlar 20den az nesnelerden oluan iki gruptaki nesneleri bire bir eler, gruplarn nesne saylarn karlatrr.

[!] Bu karlatrmalarda sezgiye dayal karar verme esas aldrlr. Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.1.7) [!] Nesne saylar karlatrlrken byk, kk veya eit kelimelerinden uygun olan kullanlr. Sembol kullanlmaz. [!] Az, ok, ayn kelimeleri kullanlarak da karlatrmalar yaptrlr.

10. Sra bildiren ilk yirmi sayy kullanr.

Haftann gnleri, yln aylar, yarmalarda alnan sonularn derecelenmesi, renim grlen snf dzeyinin belirtilmesi vb. durumlar model alnarak sra saylar fark ettirilir. rencilerin, okula gelirken yanlarnda bulundurmas gereken en ok 10 nesne, nem durumuna gre sralatlr. Nesnelerin bu sralamadaki yeri, sra bildiren saylar kullanlarak belirletilir.

[!] Sra saylar, szel ve sembolik olarak ifade ettirilir. Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 18) Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 2)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

70

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Toplamann bir araya getirme, ekleme ve oaltma anlamlarn fark eder. ETK LK R EKLER Farkl renkten kalemlerin bulunduu kalemlikten belli bir renkte olanlar bir araya getirme; nakil yoluyla snfa gelen rencilerin eklenmesiyle snf mevcudunun artmas; harlklarla alnan oyuncaklarn oalmas vb. durumlarla toplama ilemi fark ettirilir. AIKLAMALAR [!] Ve, ile, daha gibi balalar kullanlarak drt ilemin her biri ifade edilebildiinden bu balalarla toplama ileminin zdeletirilmemesi gerekir. Bu balalarla rencileri artlandrmak yerine, rencilerin iinde toplama anlam bulunan gnlk yaam durumlar ile yeterince deneyim kazanmas salanmaldr.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

2. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal saynn toplamn bulur, matematik cmlesini yazar ve modelle gsterir.

Onluk kartlar, birim kpler, say ubuklar, fasulyeler, denge modeli vb. [!] Toplanan ve toplam kelimeleri ile + kullanlarak belirli iki saynn toplamnn bu modellerdeki miktarlara karlk gelen iaretinin toplama ilemine ait ifadeler olduu vurgulanr. say olduu belirtilir ve matematik cmlesi yazdrlr. Onluk Kartlar Birim Kpler 3 4 2 + 3 = 5 + 3 = 7 + 5 8 [!] ki doal saynn toplanmasyla ilgili yeterince deneyim kazandrldktan sonra, doal sayyla toplama ilemleri de yaptrlr. [!] Yan yana toplama ileminde eit iaretinin (=) anlam vurgulanr. Doal saylar Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

4 = 9

Denge Modeli: Bu model kullanlarak eit (=) iaretinin anlam vurgulanr.

DENGEDE 3+1=4 4=4

3. Toplama ileminde sfrn etkisini nedenleriyle aklar.

Somut nesnelerle ve modellerle sfrla toplama ilemi kavratlr. rencilerden, sfrn toplama ilemi zerindeki etkisini gsteren bir yk anlatmalar veya resim izmeleri istenir.

Trke dersi Konuma renme alan Tr Yntem ve Tekniklere Uygun Konuma ( Kazanm 3)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

71

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Toplamlar 20yi gemeyen iki doal saynn topland bir ilemde, toplam ile toplananlardan biri verildiinde verilmeyen toplanan bulur. ETK LK R EKLER Say ubuklar, onluk kartlar, birim kpler, fasulyeler vb. modellerle toplamann ekleme, karlatrma ve para btn durumlar kullanlarak verilmeyen toplanan belirlemeye ynelik etkinlikler yaptrlr. AIKLAMALAR [!] Verilmeyen toplanan buldurulurken karma ilemi yaptrlmaz. Doal saylar

4 + DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

= 6

2 + = 5

2 +

3 = 5

Ekleme: 6 boncuum var. Arkadam bana ka boncuk verirse 8 boncuum olur? 6 + =8 Karlatrma: Benim 4 tane, Emrenin ise 7 tane dmesi vardr. Emrenin dme says kadar dmem olmas iin ka dme gerekir? 4+ Fazla dmeler

=7
Benim dmelerim Emrenin dmeleri

5. Toplama ileminde, toplananlarn yerleri deitirildiinde toplamn deimediini gsterir.

Sayma ubuklar ve onluk kartlar vb. kullanlarak etkinlikler yaptrlr.

[!] Bu snftaki say snrllklar iinde kalnarak zellik fark ettirilir.

2 +

+ 2

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

72

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 6. Toplamlar 10 veya 20 olan say ikililerini belirler. ETK LK R EKLER Say ubuklar, onluk kartlar, birim kpler, fasulyeler vb. ile bir araya getirerek zerine sayma, ekleme, tamamlama yoluyla toplamlar 10 olan say ikilileri buldurulur. 9 + 1 = 10 8 + 2 = 10 + = DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM 7 + 3 = 10 6 + 4 = 10 5 + 5 = 10 + = AIKLAMALAR Aadaki kutulara uygun saylar yaznz. + = 10 + = 10 + = 20 + = 20

+ Benzer etkinlikler, toplamlar 20 olan say ikilileri iin de yaptrlr. = 7. 20ye kadar olan doal saylar, iki doal saynn toplam biiminde yazar. Say ubuklar, onluk kartlar, birim kpler, fasulyeler vb. somut nesne ve modeller kullandrlarak etkinlikler yaptrlr. 18 12 + 6 = 18 10 + 8 = 18 Zihinden ilem yaparken rencilerin kullandklar stratejileri tartmalar salanr. rnein byk saynn zerine kk sayy sayarak toplamann daha kolay olduu tartmalarla sezdirilir. [!] nce bir basamakl iki doal saynn, daha sonra bir basamakl bir doal say ile iki basamakl bir doal saynn toplam zihinden buldurulur.

8. Toplamlar 20ye kadar olan iki doal sayy zihinden toplar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

73

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM KAZA IMLAR 9. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. ETK LK R EKLER rencinin gnlk yaamyla ilgili, rencilere mmkn olduunca gereki gelecek ve toplama ilemi yapmasn gerektiren eitli durumlar ieren problemler kullanlmaldr. AIKLAMALAR [!] Bu snftaki say snrllklar iinde kalnr. Snfta yaplan demokratik bir seim sonucunda, iki bakan adaynn oylarnn toplam 20 olarak belirlenmitir. Adaylardan biri 12 oy aldna gre dier aday ka oy almtr? nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 13)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

74

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. karmann ayrma, azaltma ve eksiltme anlamlarn fark eder. ETK LK R EKLER Masa veya sra zerinde bir arada verilen nesne grubundan (kalemler, silgiler, kitaplar, defterler, ktlar vb.) ayn veya deiik cinsten belli saydaki nesneleri ayrma; parasnn bir ksmn harcayarak eksiltme; snf mevcudunun azalmas vb. durumlarla karma fark ettirilir. AIKLAMALAR

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

2. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn bulur, matematik cmlesini yazar ve modellerle gsterir.

Onluk kartlar, birim kpler, say ubuklar, fasulyeler vb. modellerden biri setirilir. [!] Eksilen, kan, fark kelimeleri ile Bunlarn iinden belirtilen say kadar ayrtlr (azaltlr, kartlr, ). Kalanlarn iaretinin, karma ilemine ait ifadeler miktarnn bu iki saynn fark olduu vurgulanr. olduu vurgulanr. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

7 4 =3 8 3 =5

8 4 4

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

75

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. Bir doal saydan ayn doal say karldnda sfr elde edildiini gsterir. ETK LK R EKLER Somut nesne ve modellerle sfrn elde edilii, aada verilen modeldeki gibi etkinliklerle kefettirilir. AIKLAMALAR

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

Aata ka portakal var? 55=0 4. Bir karma ileminde verilmeyen eksilen veya kan bulur.

Aata ka portakal kald?

Problemleri modelleyerek zmeleri salanr. 8 tane dmem vard. Dmelerimden bir ksmn anneme verince 5 dmem kald. Anneme ka dme verdim?

[!] Verilmeyen terimin belirlenmesinde farkl stratejilerin kullanlmasna frsat verilir. [!] karma ileminde nce kan, sonra eksileni bulmay gerektiren ilemler yaptrlr.

8 = 5 rencilerin zihinden ilem yapmak iin strateji gelitirmelerine yardmc olunur ve gelitirdikleri stratejileri aklamalar salanr. [!] Onluk bloklar, onluk kartlar vb. modeller zerinde dnmeleri salanr. [!] Zihinden karmalarda, parmak sayan rencilere izin verilir.

5. 20ye kadar olan iki doal saynn farkn zihinden bulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

76

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 6. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. . DOAL SAYILARLA IKARMA LEM ETK LK R EKLER AIKLAMALAR karma ileminin ayrma, geriye doru sayma vb. anlamlarn ieren [!] Bu snftaki say snrllklar iinde kalnr. problemler zdrlr ve kurdurulur. [!] karma ve toplama ilemlerini gerektiren Annem 3, ablam 5 kalem verdi. 3 tanesini, kalemi olmayan arkadalarma problemler zdrlr ve kurdurulur. verdim. Ka kalemim kald? 3+5=8 83= 7 kalemim vard. 2 kalem daha aldm. Kalemlerimden birka tanesini kaybettim. 4 tane kalemim kald. Ka tane kalem kaybettim? 7+2=9 9 = 4 Bir miktar bilyem vard. 3 tanesini kardeime verdim. 4 tane bilyem kald. Balangta ka bilyem vard? 3=4

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

77

1. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. 1. KAZA IMLAR Uygun ekil veya nesneleri iki e paraya bler ve yarm belirtir. ETK LK R EKLER Kd ikiye katlama ve kesme, portakal, elmay, somun ekmeini vb. iki e paraya blme ve yarm elde etme etkinlikleri yaptrlr. AIKLAMALAR [!] Bir okluun yarsn gsterme etkinliklerine girilmeyecektir. Elik Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 5)

btn

yarm

yarm

btn KESRLER

yarm

yarm

btn

yarm

yarm

Yarm ve btn arasndaki iliki modellerle buldurulur. 2. Yarm ve btn arasndaki ilikiyi aklar.

[!] Yarm saylarla ifade edilmez. Trke dersi Okuma renme alan Sz Varln Gelitirme (Kazanm 1)

iki yarm

bir btn

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

78

1. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

79

1. SI IF GEOMETR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI Uzamsal (Durum-Yer, Dorultu-Yn) likiler Geometrik Cisimler Elik rnt ve Sslemeler 1. 2. 1. 2. M E A L A I KAZA IMLARI Uzamsal ilikileri ifade etmek iin uygun terimleri kullanr. Bir model zerindeki gelerin birbirine gre durumlarn uzamsal ilikilerin uygun terimlerini kullanarak aklar. Geometrik cisimlerden kp, prizma, silindir, koni ve kreye benzeyen nesneleri belirtir. Kp, prizma, silindir, koni ve kre modellerini kullanarak farkl yaplar oluturur. R E TOPLAM 2 2 1 2 T O P L A M 7

1. E nesnelere rnekler verir. 1. Bir rntdeki ilikiyi belirler. 2. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar.

80

1. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. UZAMSAL (DURUM-YER, DORULTU-Y BELRTE ) LKLER KAZA IMLAR 1. Uzamsal ilikileri ifade etmek iin uygun terimleri kullanr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR rencilerin hayatlarndaki model olaylardan yararlanlarak altnda-stnde, [!] Uzamsal ilikiler, yer-durum ve etrafnda-solda-sada-arada-nde-arkada, yksekte-alakta, uzak-yakn, iinde-dnda, dorultu-yn anlamnda ele alnr. ukurda-tmsekte terimleri vurgulanr. Bu terimlerle ilgili etkinlikler yaptrlr. [!] Uzamsal ilikilerde kullanlan rencilerin snfta, okulda belirli bir noktadan baka bir noktaya gitmesini (mdr terimlerde Trk Dil Kurumunun odas, retmenler odas, rehberlik servisi gibi) salayacak Kapdan pencereye Trke Szlkndeki anlamlar esas doru git., Tahtaya arkan dn., Kar duvara doru yr., Koridorun kesinden alnr. sola dn. vb. yer ve yn ifadeleri kullanlarak bu ifadelere uygun hareketler yaptrlr. rencilerin de birbirlerine bu terimleri kullanarak talimat vermeleri istenir. Trke dersi Konuma renme alan Konuma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4) Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 5) Rehberlik ve Psikolojik Danma ( Kazanm 9) Resim, tablo, fotoraf, park, okul, snf ortamlar vb. modellerin her biri bir btnlk [!] Uzamsal ilikiler aklatlrken iinde ele alnp uzamsal ilikilerin gsterilmesi ve aklanmas salanr. belirli bir referans noktas alnr. Doal saylar Uzunluklar lme renciler; lego, oyun hamuru vb. malzemeleri kullanarak bir tema oluturur. Bu temada yer alan geler arasndaki uzamsal ilikiler anlattrlr. rnt ve Sslemeler Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan (Kazanm 4) Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm temas (Kazanm A.1.9)

2. Bir model zerindeki gelerin birbirine gre durumlarn uzamsal ilikilerin uygun terimlerini kullanarak aklar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

81

1. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Geometrik cisimlerden kp, prizma, silindir, koni ve kreye benzeyen nesneleri belirtir. GEOMETRK CSMLER ETK LK R EKLER Paket, kutu, kamp adr, kp eker, varil, pet ie, huni, klh, top, portakal, karpuz, makara vb. modeller yardmyla kp, prizma, silindir, koni ve krenin biim zellikleri grsel olarak alglatlr. Bu modeller, keli veya yuvarlak olularna gre snflatlr. Meyve, oyuncak vb. evresindeki eyalardan oluan karma bir nesne grubundan kp, prizma, silindir, koni ve kreye benzeyenler setirilir. Bu modeller, yuvarlama, kaydrma, istifleme vb. etkinliklerle snflatlr. Kre modellerinin yuvarlanabildii fakat istiflenemedii; koni modellerinin yuvarlanabildii, ancak istiflenemedii; silindir modellerinin yuvarlanabildii, istiflenebildii vb. zellikleri yaplan etkinliklerle fark ettirilir. Farkl byklkteki geometrik cisimleri kullandrarak bina, eya vb. modeller yaptrlr. Oluturulan modellerin hem btnnn hem de paralarnn grnm hakknda yorum yaptrlr. AIKLAMALAR [!] Prizma modellerinden adlar verilmeden yalnzca gen, dikdrtgen ve kare prizma kullandrlr. Ayrt, ke ve yzlerin saylarndan sz edilmez. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1)

2. Kp, prizma, silindir, koni ve kre modellerini kullanarak farkl yaplar oluturur.

[!] Dik prizma, dik dairesel silindir ve koni modelleri kullandrlr. rnt ve Sslemeler

1. E nesnelere rnekler verir.

Elik kavram; snf ortamndaki malzemeler, kp ekerler, maden ve kt paralar; vcudumuzun el, kol, ayak, gz vb. organlar; ayn numaral ayakkab, eldiven vb. modellerin karlk gelen her bir yz, kenar st ste aktrlarak vb. yollarla fark ettirilir.

[!] Elik ve eitlik kavramlarnn kartrlmamasna dikkat edilir. Elik teriminin somut nesneler; eitlik teriminin, saylar gibi soyut kavramlar iin kullanld belirtilir. Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm temas (Kazanm A.1.13)

ELK

oaltma, karbon kd ile kopyalama, boyama, bask vb. etkinliklerle e ekil ve desenler yaptrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

82

1. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Bir rntdeki ilikiyi belirler.

R T VE SSLEMELER

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Nesnelerin, belli bir dzen iinde yerletirilmesinin bir rnt olduu; bu [!] rntler; somut nesneler, modeller, rntde nesnelerin biimi, rengi, deseni vb. bir veya birden fazla zelliin esas resimli kartlar, izilmi hazr ekiller vb. malzemelerle izim yaptrlmadan alnd fark ettirilir. oluturulur. [!] Oluturulan rntlerdeki ilikiler szel olarak da aklatlr. [!] En ok geden oluan tekrarl rntler kullanlr. [!] rntler tekrar eden en az iki blmle Geometrik cisimler, resimler veya evredeki malzemeler kullandrlarak rntler verilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel oluturulur. Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 4)

2. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar.

rencilerin somut nesne ve modellerle oluturulmu bir rntdeki ilikiyi aklayarak rnty devam ettirmeleri salanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

83

1. SI IF LME RE ME ALA I

84

1. SI IF LME RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI ALT RE ME ALA LARI Uzunluklar lme Paralarmz Zaman lme Tartma 1. 2. 3. 4.
1.

1. 2. 1. 2.

M E A L A I KAZA IMLARI TOPLAM Nesneleri uzunluklar ynnden karlatrarak ilikilerini belirtir. Bir nesnenin uzunluklarna gre sralanm nesne topluluu iindeki yerini belirler. 4 Standart olmayan birimlerle uzunluklar ler. Standart olmayan uzunluk lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. Paralarmz tanr. 1 Takvim zerinde gn ve ay belirtir. 2 Saat modeli oluturarak saat balarn okur. Nesneleri arlklar ynnden karlatrr. 2 En ok nesneyi, arlklarna gre sralar. T O P L A M 9

L M E

R E

85

1. SI IF LME RE ME ALA I A..A. 1. KAZA IMLAR Nesneleri uzunluklar ynnden karlatrarak ilikilerini belirtir. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Farkl uzunluktaki kalemlerin, cetvellerin, ayakkab balarnn vb. nesnelerin [!] En ok nesne karlatrlr. uzunluklar karlatrlr ve sonu szl olarak ifade ettirilir. Karlatrmada, lmeye bavurulmaz; daha uzun, daha ksa, en uzun, en ksa gibi terimler kullandrlarak sezgi ve tahminden yararlandrlr. [!] Karlatrmalarda eit uzunlua sahip modeller de seilerek bunlarn ayn uzunlukta olduklar vurgulanr. UZU LUKLARI LME

Referans seilen bir nesneden daha uzun ve daha ksa nesneler buldurulur. 2. Bir nesnenin uzunluklarna gre sralanm nesne topluluu iindeki yerini belirler. Bir rencinin, boy uzunluuna gre sralanm en ok be renci grubundaki [!] Seilen rencilerin boy uzunluklarnn yeri buldurulur. ok yakn olmamasna dikkat edilir. p, kalem, kt erit, pipet vb. bir nesnenin, uzunluklarna gre sralanm, en ok [!] Sralanm nesne says be ile be nesne grubundaki yeri buldurulur. snrlandrlr.

Yerini belirle

86
Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

1. SI IF LME RE ME ALA I

A..A. 3. UZU LUKLARI LME

KAZA IMLAR Standart olmayan birimlerle uzunluklar ler.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Standart olmayan lme birimi modeli olarak kalem, pipet, krdan, ata vb. [!] Nesnelerin uzunluklar nce tahmin malzemelerle; parmak, kar, kula adm, ayak vb. doal lme birimleriyle istenilen ettirilir. Sonra seilen birimle lme bir nesnenin uzunluu nce tahmin ettirilir, sonra seilen birimle ltrlr. yaplarak tahminle karlatrlr. Tahminle lme sonular karlatrlr. [!] lme sonular, kullanlan lme birimiyle belirtilir. Snftan kitap boyu uzunluunda nesneler gsterilir. lme yaplarak tahminler karlatrlr. Doal Saylar

4.

Standart olmayan uzunluk lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar.

Kalemim 5 ata uzunluunda, cetvelim Bu snf snrllklar ierisinde standart olmayan uzunluk lme birimlerinin kullanld problemler zdrlr ve kurdurulur. 8 ata uzunluundadr. Cetvelim kalemimden ka ata uzundur?

1. Paralarmz tanr.

1 TL, 5 TL, 25 Kr ve 50 Kr ile hangi ihtiyalarmzn karlanabilecei [!]Trk Lirasnn TL ve Kuruun Kr tarttrlr. olarak ksaltld belirtilir. [!] Kt paralarmzdan 1, 5, 10 Trk Liralar ile 1, 5, 10, 25, 50 Kurular tantlr. Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Hayat Bilgisi dersiBenim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.1.24) Giriimcilik (Kazanm 32)

PARALARIMIZ

87
Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

1. SI IF LME RE ME ALA I A..A. 1. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR inde bulunulan yla ait farkl takvim rnekleri snfa getirilerek incelettirilir. Takvim zerinde gn ve ay belirtir. Bayram gnleri, tatil gnleri, ya gn, hafta sonlar gibi ocuk iin nemli olan Hayat Bilgisi dersi Dn, Bugn, Yarn tarihler takvim zerinde iaretletilir. temas (Kazanm C.1.11) Yaad gn, bir nceki gn ve bir sonraki gnn tarihleri takvim kullandrlarak buldurulur. 2. Karton, kpk vb. nesneler kullandrlarak bir saat modeli yaptrlr. Bu model [!] Saysal saat modeli kullanlmaz. Saat modeli oluturarak saat balarn zerinde saat balarnda akrep ve yelkovann yerleri belirletilir. okur. [!] Yelkovann saat balarnda her zaman 12nin zerinde olduuna dikkat ekilir. KAZA IMLAR

ZAMA I LME

1.

Nesneleri arlklar ynnden karlatrr.

Farkl byklkteki kitaplarn, defterlerin, tebeirlerin ve benzeri nesnelerin [!] Karlatrmalarda hafif, ar, daha hafif, arlklar karlatrlr, sonu szl olarak ifade ettirilir. daha ar gibi ifadeler kullanlarak sezgi ve tahminden yararlanlr. Kitap ve benzeri nesnelerden herhangi biri setirilir. Ayn cins kitabn bir ya da iki kitaptan daha ar olduu sezdirilir.

TARTMA

2.

En ok nesneyi arlklarna gre sralar.

[!] En ar, en hafif gibi ifadeler kullanlr.

88
Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

1. SI IF VER RE ME ALA I

89

1. SI IF VER RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI V E R ALT RE ME ALA LARI Tablo 1. Tablolar okur. R E M E A L A I KAZA IMLARI

TOPLAM 1 T O P L A M 1

90

1. SI IF VER RE ME ALA I A..A. TABLO KAZA IMLAR 1. Tablolar okur. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

renciler gnlk/haftalk televizyon programlarn, okuldaki gnlk beslenme [!] Tablo oluturma etkinlikleri yaptrlmaz. tablosunu, takvim, snftaki renci geliim tablolarn, ders izelgelerini, okul [!] Etkinliklerde, bu snf dzeyinin kolay servislerinin hareket izelgelerini vb. ska karlatklar veya kullandklar tablolar alglayabilecei ve okuyabilecei tablolar okurlar. kullanlr.

91

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 2. SI IF RETM PROGRAMI

92

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 2. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI, KAZA IMLARI VE SRELER LE LGL TABLOLAR

93

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 2. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A L A R I G E O M E T R L M E ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI Geometrik Cisimler ve ekiller Uzunluklar lme 1. Standart olmayan farkl uzunluk lme 1. Kp ve prizma modellerinde yzleri, birimlerini birlikte kullanarak bir keleri ve ayrtlar gsterir. uzunluu ler. 2. Silindir, koni ve kre modellerinde yzleri 2. Standart uzunluk lme aralarn gsterir. 3. Kp, dikdrtgen, kare ve gen prizmas belirterek gerekliliini aklar. 3. Uzunluklar metre ve santimetre modellerinin yzleri ile silindir ve koni modellerinin dz yzlerinin isimlerini belirtir. birimleriyle ler. 4. Uzunluklar metre ve santimetre 4. Karesel, dikdrtgensel, gensel blgelerin ve dairenin snrlarnn isimlerini belirtir. birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr. 5. Karenin, dikdrtgenin, genin ke ve 5. Metre ve santimetre birimleriyle ilgili kenarlarn gsterir. 6. Kare, dikdrtgen, gen ve ember modelleri problemleri zer ve kurar. 6. Standart olan veya olmayan uzunluk oluturur. lme birimleriyle say dorusu modelleri oluturur. Simetri Paralarmz 1. Bir eklin iki e paraya ayrlp 1. Paralarmz tanr. ayrlamayacan belirler, uygun ekilleri iki e paraya ayrr. 2. Simetriyi modelleri ile aklar.

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar 1. Deste ve dzineyi rneklerle aklar. 2. Nesne says 100den az olan bir okluu, onluk ve birlik gruplara ayrarak bunlara karlk gelen sayy yazar ve okur. 3. 100den kk doal saylarn basamaklarn adlandrr, basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 4. 100 iinde ikier ve beer, 40 iinde drder, 30 iinde er ileriye ve geriye doru sayar. 5. Say rntleri oluturur. 6. 100den kk iki doal sayy karlatrarak aralarndaki ilikiyi belirtir. 7. 100den kk en ok drt doal sayy bykten ke veya kkten bye doru sralar. 8. Sra bildiren saylar szl ve yazl olarak kullanr. 9. ki basamakl doal saylarn hangi onlua daha yakn olduunu belirler.

V E R ALT RE ME ALA LARI esne Grafii 1. Bir problemle ilgili veri toplar ve nesne grafiini oluturur. 2. Nesne grafiini yorumlar. Tablo 1. Veriyi tablo eklinde dzenler.

94

 R E S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Toplama lemi 1. Toplamlar 100e kadar olan doal saylarn eldesiz toplama ilemini yapar. 2. Eldeli toplama ilemini yapar, toplamada eldenin ne anlama geldiini modellerle aklar. 3. ki doal saynn topland ilemde verilmeyen toplanan belirler. 4. Toplamlar 100 gemeyen, 10 ve 10un kat olan doal saylarn toplamn zihinden bulur. 5. Toplamlar 50yi gemeyen iki doal sayy zihinden toplar. 6. Toplam 100e kadar olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 7. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Doal Saylarla karma lemi 1. 100den kk ve onluk bozmay gerektirmeyen iki doal saynn farkn bulur. 2. Onluk bozmay gerektiren iki doal saynn farkn bulur, onluk bozmann ne anlama geldiini modellerle aklar. 3. 100den kk ve 10un kat olan iki doal saynn farkn zihinden bulur. 4. 100e kadar olan doal saylarla yaplan karma ileminin sonucunu tahmin eder, tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 5. Doal saylarla yaplan bir karma ileminde verilmeyen eksileni veya kan belirler. 6. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar.

M E A L A L A R I G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI rnt ve Sslemeler 1. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar. 2. Bir rntdeki ilikiyi kullanarak farkl malzemelerle ayn ilikiye sahip yeni rntler oluturur.

L M E ALT RE ME ALA LARI Zaman lme 1. Tam ve yarm saatleri okur, saati tam ve yarm saate ayarlar. 2. Saat-gn, hafta-gn, ay-gn, mevsim-ay, yl-hafta ve yl-ay arasndaki ilikileri aklar. 3. Zaman lme birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. Tartma 1. Kilogramn kullanld yerleri belirtir.

V E R ALT R . AL L.

2. Kilogramla ilgili problemleri zer ve kurar.

Svlar lme 1. Standart olmayan sv lme birimlerini kullanarak svlarn miktarn ler.

95

 R E S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla arpma lemi 1. ki sayy arpmann ne anlama geldiini modellerle aklar. 2. Toplamlar 20ye kadar ve toplananlar ayn olan toplama ilemlerini, arpma ilemine dntrerek arpma ilemini yapar. 3. 10a kadar olan doal saylar 2, 3, 4 ve 5 saylaryla arpar. 4. arpma ileminde 1 ve 0n etkisini aklar. 5. arpma ileminde arpanlarn yerleri deitirildiinde arpmn deimeyeceini gsterir. 6. arpm 100 gemeyen ve bir arpan 10 olan arpma ilemlerini zihinden yapar. 7. Biri arpma ilemi olmak zere en ok iki ilem gerektiren problemleri zer ve kurar. Doal Saylarla Blme lemi 1. Kalansz olarak gruplandrlabilen en ok 20 nesneyi; birerli, ikierli, erli, drderli ve beerli gruplandrarak grup saysn belirtir. 2. En ok 20 nesneyi kalansz olarak 2, 3, 4 ve 5 gruba eit olarak paylatrarak her gruptaki nesne saysn belirtir. 3. Eksileni 20yi gemeyen ve kanlar ayn olan ardk karma ilemini, blme ilemine dntrerek blme ilemini yapar. Kesirler 1. Btn, yarm ve eyrek arasndaki ilikiyi aklar.

M E A L A L A R I L M E G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI

V E R ALT RE ME ALA LARI

96

MATEMATK DERS 2. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI I SRELER RE ME ALA I 1. 2. 3. 4. 5. 6. ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Doal Saylarla arpma lemi Doal Saylarla Blme lemi Kesirler Toplam 1. Geometrik Cisimler ve ekiller 2. Simetri 3. rnt ve Sslemeler Toplam 1. Uzunluklar lme 2. Paralarmz LME 3. Zaman lme 4. Tartma 5. Svlar lme Toplam VER 1. Nesne Grafii 2. Tablo Toplam KAZA IM SAYILARI 9 7 6 7 3 1 33 6 2 2 10 6 1 3 2 1 13 2 1 3 SRE / DERS SAAT 22 18 18 18 9 3 88 12 4 4 20 11 3 6 5 3 28 5 3 8 ORA I (%) 15 12 12 12 7 2 60 8 3 3 14 8 2 4 4 2 20 4 2 6

SAYILAR

GEOMETR

GE EL TOPLAM

59

144

100

97

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

98

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. Doal Saylar 6. 7. 8. 9. 1. 2. 3. Doal Saylarla Toplama lemi 4. 5. 6. 7. 1. 2. 3. Doal Saylarla karma lemi 4. 5. 6. 1. 2. 3. Doal Saylarla arpma lemi 4. 5. 6. 7. 1. 2. Doal Saylarla Blme lemi 3. 1. Kesirler R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

Deste ve dzineyi rneklerle aklar. Nesne says 100den az olan bir okluu, onluk ve birlik gruplara ayrarak bunlara karlk gelen sayy yazar ve okur. 100den kk doal saylarn basamaklarn adlandrr, basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 100 iinde ikier ve beer, 40 iinde drder, 30 iinde er ileriye ve geriye doru sayar. Say rntleri oluturur. 100den kk iki doal sayy karlatrarak aralarndaki ilikiyi belirtir. 100den kk en ok drt doal sayy bykten ke veya kkten bye doru sralar. Sra bildiren saylar szl ve yazl olarak kullanr. ki basamakl doal saylarn hangi onlua daha yakn olduunu belirler. Toplamlar 100e kadar olan doal saylarn eldesiz toplama ilemini yapar. Eldeli toplama ilemini yapar, toplamada eldenin ne anlama geldiini modellerle aklar. ki doal saynn topland ilemde verilmeyen toplanan belirler. Toplamlar 100 gemeyen, 10 ve 10un kat olan doal saylarn toplamn zihinden bulur. Toplamlar 50yi gemeyen iki doal sayy zihinden toplar. Toplam 100e kadar olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. 100den kk ve onluk bozmay gerektirmeyen iki doal saynn farkn bulur. Onluk bozmay gerektiren iki doal saynn farkn bulur, onluk bozmann ne anlama geldiini modellerle aklar. 100den kk ve 10un kat olan iki doal saynn farkn zihinden bulur. 100e kadar olan doal saylarla yaplan karma ileminin sonucunu tahmin eder, tahminini ilem sonucuyla karlatrr. Doal saylarla yaplan bir karma ileminde verilmeyen eksileni veya kan belirler. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar. ki sayy arpmann ne anlama geldiini modellerle aklar. Toplamlar 20ye kadar ve toplananlar ayn olan toplama ilemlerini, arpma ilemine dntrerek arpma ilemini yapar. 10a kadar olan doal saylar 2, 3, 4 ve 5 saylaryla arpar. arpma ileminde 1 ve 0 n etkisini aklar. arpma ileminde arpanlarn yerleri deitirildiinde arpmn deimeyeceini gsterir. arpm 100 gemeyen ve bir arpan 10 olan arpma ilemlerini zihinden yapar. Biri arpma ilemi olmak zere en ok iki ilem gerektiren problemleri zer ve kurar. Kalansz olarak gruplandrlabilen en ok 20 nesneyi; birerli, ikierli, erli, drderli ve beerli gruplandrarak grup saysn belirtir. En ok 20 nesneyi kalansz olarak 2, 3, 4 ve 5 gruba eit olarak paylatrarak her gruptaki nesne saysn belirtir. Eksileni 20yi gemeyen ve kanlar ayn olan ardk karma ilemini, blme ilemine dntrerek blme ilemini yapar. Btn, yarm ve eyrek arasndaki ilikiyi aklar. T O P L A M

3 1 33

99

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Deste ve dzineyi rneklerle aklar.

ETK LK R EKLER Ayn trden 10 kalem, 10 kuru boya vb. nesnelerin saysnn bir deste; ayn trden 12 bardak, 12 silgi vb. nesnelerin saysnn bir dzine olduu rencilerin verecei baka rneklerle vurgulanr.

AIKLAMALAR [!] Deste ve dzinedeki nesnelerin e zellikli olmas gerektiine dikkat ekilir.

DOAL SAYILAR

2. Nesne says 100den az olan bir okluu, onluk ve birlik gruplara ayrarak bunlara karlk gelen sayy yazar ve okur.

renciler fasulyeler, sayma ubuklar, onluk taban bloklar vb. nesnelerden gruplar oluturur. Bu nesne gruplarn onluk ve birlik gruplarna ayrr. Bunlara karlk gelen sayy yazar ve okurlar.

Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

3 onluk 30 otuz 36

6 birlik 6 alt

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

100

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. 100den kk doal saylarn basamaklarn adlandrr, basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir.

ETK LK R EKLER Belli bir say setirilir. Seilen bu sayya karlk gelen okluk, onluk ve birliklerine ayrlarak modellenir. Rakamlarn bu yazmdaki yerlerinin, saynn basamaklar olduu fark ettirilir.

AIKLAMALAR

Onluklar DOAL SAYILAR

Birlikler

Say Basamak adlar Rakamn basamak deeri Onlar basama 70

73 Birler basama 3

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

101

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. 100 iinde ikier ve beer, 40 iinde drder, 30 iinde er ileriye ve geriye doru sayar. .

ETK LK R EKLER rencilere ikier,drder, er ve beer ritmik saydrlrken belirtilen saydan , ka tane saydnn kayd tutturulur. rnein; er ritmik saymada, balang saysndan belirtilen sayya kadar syledii saylar yazdrlr.

AIKLAMALAR [!] leriye veya geriye doru ikier, er, drder ve beer saymalarda, ilgili saylarn katlarndan balatlr. Doal Saylarla karma lemi

12 15

3. sylediin say nedir? 5. sylediin say nedir? 6. syleyecein say ne olacak?

Doal Saylarla arpma lemi Doal Saylarla Blme lemi

1.

2. 3.

4.

5.

5 tane 3 saydm, 15 oldu. DOAL SAYILAR Yzlk tablo kullanlarak yaplan sayma etkinliklerinde, saylarn bulunduu kutular boyanr. Tablo zerinde ritmik saymaya dayal oluturulan rntler yazlr. 1 11 21 31 41 51 61 71 81 91 2 12 22 32 42 52 62 72 82 92 3 13 23 33 43 53 63 73 83 93 4 14 24 34 44 54 64 74 84 94 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 6 16 26 36 46 56 66 76 86 96 7 17 27 37 47 57 67 77 87 97 8 18 28 38 48 58 68 78 88 98 9 10 19 20 29 30 39 40 49 50 59 60 69 70 79 80 89 90 99 100

4, 8, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

102

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 5. Say rntleri oluturur.

ETK LK R EKLER 4, 7, 10, , 16, 75, 70, , 60 , , 50 10, 20, 30, , 50,

AIKLAMALAR [!] rntde kullanlan saylar bu snftaki say snrllklar iinde olmaldr. [!] rnt oluturmada ve tamamlamada yzlk tablodan yararlanlr. [!] rnty tamamlamada en fazla iki say buldurulur. rnt ve Sslemeler 15, 13, 11, , rntsndeki kural aklaynz ve takip eden iki sayy yaznz.

DOAL SAYILAR

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

103

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 6. 100den kk iki doal sayy karlatrarak aralarndaki ilikiyi belirtir.

ETK LK R EKLER Karlatrlacak saylar modellenir. Modellerde kullanlan nesneler bire bir eletirilir. nce onluklarn saylarna baktrlr. Onluk saylar ayn ise birlikler dikkate alnarak karlatrma yaptrlr. Karlatrmada saylar aras farka dikkat ekilir. Sonu szl ve yazl olarak ifade ettirilir.

AIKLAMALAR [!] Byk, kk ve eit sembolleri kullanlmadan karlatrma yaptrlr.

25

DOAL SAYILAR

25; 37den kktr.

37

7. 100den kk en ok drt doal sayy bykten ke veya kkten bye doru sralar.

Gnlk yaantlardan uygun olaylar ilikilendirilerek problemler oluturulur ve karlatrma yaptrlr. Scakln sfrn altnda olmad bir gnde, drt ilin hava scaklklar televizyondan takip ettirilir ve kaydettirilir. Bu saylar kullanlarak sralama etkinlikleri yaptrlr. inde sra saylarnn getii bir yk yazdrlr veya bir oyun oynatlr.

[!] Byk, kk ve eit sembolleri kullanlmadan sralama yaptrlr.

8. Sra bildiren saylar szl ve yazl olarak kullanr.

Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5) Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 18)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

104

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 9. ki basamakl doal saylarn hangi onlua daha yakn olduunu belirler.

ETK LK R EKLER 23 saysnn 20ye mi yoksa 30a m daha yakn olduu, cetvel modeli zerinde belirletilir. 23

AIKLAMALAR [!] Model olarak cetvel kullandrlr. [!] 5in ve 10un kat olmayan, 95ten kk saylar setirilir. Uzunluklar lme

DOAL SAYILAR

10

15

20

25

30

Uzamsal likiler

23 says, 20ye daha yakndr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

105

A..A.

KAZA IMLAR 1. Toplamlar 100e kadar olan doal saylarn eldesiz toplama ilemini yapar.

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I ETK LK R EKLER ki basamakl iki doal say setirilerek; (i) 23 + 35 ilemi onluk taban bloklar ile nce modellenerek yaptrlr. Onluklar 2 Birlikler 3

AIKLAMALAR [!] Toplama ilemi onluk taban bloklar, sayma ubuklar vb. materyallerle modellenir ve ilem aklatlr. [!] ki basamakl doal saylar toplatlrken zmlemeden de yararlanlr. [!] En fazla doal saynn eldesiz topland ilemler yaptrlr.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

3 + 5

5 [!] Toplama ileminde toplananlarn yerlerinin deitirilebilecei ve toplamn deimeyecei vurgulanr. 8

(ii) Saylarn, nce birlikleri sonra onluklar kendi aralarnda toplatlr. 23 + 35 ? 2 onluk + 3 birlik + 3 onluk + 5 birik 5 onluk + 8 birlik

23 + 35 58

Toplama ileminde toplananlarn yerlerinin deitirilebilecei ve toplamn deimeyeceini ayn ilemle gstermeleri salanr.

23 + 35 = 58 35 + 23 = 58

23 + 35 58

35 + 23 58

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

106

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Eldeli toplama ilemini yapar, toplama ileminde eldenin ne anlama geldiini modellerle aklar.

ETK LK R EKLER Eldeli toplamaya uygun iki doal say setirilerek; (i) Somut nesnelerle bu saylar onluklar ve birlikler eklinde gruplatlr. Birlikler toplatlr. Birliklerin toplam, onluk ve bir birlik grubu olarak dzenlettirilir. Sonra birliklerin toplamndan elde edilen onluk, onluklar grubuna katlr. Onluklar toplatlarak ilem sonulandrlr. Katlan onluun elde olarak adlandrld vurgulanr. 48 + 25 ilemi onluk taban bloklar kullanlarak yaptrlr.

AIKLAMALAR [!] Basamak deerinin modellenebildii materyaller kullanlr. [!] doal saynn topland ve eldenin iki onluk olduu ilemler de yaptrlr.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

Onluklar 1 4

Birlikler 8

+2

5 13

1 4 2 + 7

8 5 3

(ii) Saylar onluk ve birliklere ayrlr. Onluklar ve birlikler kendi aralarnda toplattrlr. Birliklerin toplamndan elde edilen onluk elde diye adlandrlr. 48 4 onluk + 8 birlik 48 + 25 + 2 onluk + 5 birlik + 25 6 onluk + 13 birlik 73 6 onluk + 10 birlik + 3 birlik 6 onluk + 1 onluk + 3 birlik 7 onluk + 3 birlik

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

107

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. ki doal saynn topland ilemde verilmeyen toplanan belirler.

ETK LK R EKLER Modeller kullanlarak toplamann karlatrma, zerine sayarak tamamlama anlamlarndan yararlanlarak verilmeyen toplanan buldurulur. 13+ =28 ileminde verilmeyen say, cetvel modeli kullanlarak belirletilebilir.

AIKLAMALAR [!] rencilerin farkl stratejiler gelitirmeleri ve gelitirdikleri stratejileri aklamalar salanr.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

10

13 15

20

25

28 30

Ayn ilemde bilinmeyen sayy buldurmak iin 13n zerine onluk taban bloklar kullandrarak 28e kadar saydrlr.

4. Toplamlar 100 gemeyen, 10 ve 10un kat olan doal saylarn toplamn zihinden bulur.

10 veya 10un kat olan iki say setirilir. Saylardaki sfrlar dikkate aldrlmakszn, onlar basamandaki saylarn toplam ile ilikilendirilerek bu toplam kadar onluk olduu buldurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

108

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 5. Toplamlar 50yi gemeyen iki doal sayy zihinden toplar.

ETK LK R EKLER Verilen saylar, onluk ve birliklerine ayrlarak aralarnda toplatlr. Byk say zerine kk say kadar saydrma vb. stratejiler kullandrlarak rencilerin toplamlar zihinsel olarak bulmalar salanr.

AIKLAMALAR [!] Zihinden toplama ilemleri yaptrlrken deiik stratejiler gelitirmelerine frsat verilir.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

15+20 ileminde, nce onluklar toplarm, 30 eder. Sonra da be tane bir eklerim ve 35i elde ederim.

18+17 ileminde, nce onluklar toplarm, 20 eder. Sonra 8 ile 7yi toplarm, 15 eder. Daha sonra da 20 ile 15i toplarm 35i elde ederim.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

109

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 6. Toplam 100e kadar olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr.

ETK LK R EKLER 27 + 44 ileminin sonucunu tahmin ettirirken, 27nin 30a, 44n 40a yakn olduu buldurularak 30 + 40 = 70 toplam elde ettirilir. Daha sonra ilem yaptrlarak tahminini ilem sonucuyla karlatrr. Baka uygulamalarla birlikte tartmalar yaptrlr. Bu tartmalarda en yakn tahmin iin hangi stratejilerin daha uygun olduu vurgulanr.

AIKLAMALAR [!] Tahminin doru veya yanl deerlendirilmesi yerine sonuca yaknl ve amaca uygunluu dikkate alnarak deerlendirme yaplmaldr.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

7. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Gnlk yaant durumlar ile ilgili problemler zdrlr. Benzer problemler kurdurulur. 15 fndm vard. Annem bir miktar fndk verince toplam 28 tane fndm oldu. Acaba annem bana ka tane fndk verdi?

[!] Toplamann farkl anlamlarn ieren problemler setirilir. [!] Toplam en ok iki basamakl olan doal saylarla, en ok iki ilemi gerektiren problemler zdrlr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 6)

15 + = 28

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

110

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. 100den kk ve onluk bozmay gerektirmeyen iki doal saynn farkn bulur.

ETK LK R EKLER ki basamakl bir doal say setirilerek bunlarn somut nesnelerle onluk ve birlik gruplar hlinde modelleri yaptrlr. Bundan, istenilen kadar ayrtlarak, eksilttirilerek veya azalttrlarak fark buldurulur ve ilemin matematik cmlesi yazdrlr. 2612 ilemi onluk taban bloklar kullandrlarak yaptrlr: Onluklar Birlikler

AIKLAMALAR [!] karma ileminin farkl anlamlar ile ilgili etkinlikler de yaptrlr. [!] karma ilemi onluk taban bloklar, sayma ubuklar vb. materyallerle modellenir ve ilem aklatlr.

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

26 1 4

12 14

veya 26 12 = 14

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

111

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Onluk bozmay gerektiren iki doal saynn farkn bulur, onluk bozmann ne anlama geldiini modellerle aklar.

ETK LK R EKLER Eksilenin birliklerinin, kann birliklerinden az olduu bir karma ilemi seilir. Eksilen onluk ve birlik, gruplar hlinde somut nesnelerle modellenir. Eksilenin bir onluu, on birlik olarak bozdurulur ve birliklerine eklenir. Birliklerin fark buldurulur. Sonra onluklarn fark buldurularak ilem tamamlanr. Bu ileme onluk bozarak yaplan karma ilemi dendii vurgulanr ve ilemin matematik cmlesi yazdrlr. 34 16 ilemi onluk taban bloklar kullandrlarak yaptrlr.

AIKLAMALAR [!] Onluk bozmann anlam vurgulanrken zmlemeden de yararlanlr.

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

Onluklar 3 1 Onluklar 2 3 1

Birlikler 4 6 34 16 3 onluk + 4 birlik 1 onluk + 6 birlik 2 onluk + 1 onluk + 4 birlik 1 onluk + 6 birlik 2 onluk + 10 birlik+4 birlik 1 onluk + 6 birlik 2 onluk + 14 birlik 34 1 onluk + 6 birlik 16 1 onluk + 8 birlik 18

Birlikler 14 4 6 8

Onluklar 2 3 1 1

Birlikler 14 4 6 8

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

112

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A. DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

KAZA IMLAR 3. 100den kk ve 10un kat olan iki doal saynn farkn zihinden bulur.

ETK LK R EKLER Zihinden karma ilemi iin rencilerin deiik stratejiler gelitirmelerine yardmc olunur. 10un kat olan iki doal saynn fark buldurulurken saylardaki sfrlar dikkate alnmadan onlar basamanda bulunan rakamlarn say deerlerinin fark buldurulur. Bu sonucun, fark kadar onluk olduunu rencilerin bulmalar salanr.

AIKLAMALAR Grevli, 40 dairelik bir apartmanda, 30 daireye toplant haberini duyurdu. Apartmanda ka daireye daha haber vermesi gerekir?

4. 100e kadar olan doal saylarla yaplan karma ileminin sonucunu tahmin eder, tahminini ilem sonucuyla karlatrr.

53 38 ileminin sonucunu tahmin ettirirken 53n 50ye, 38in 40a yakn olduu buldurularak 50 40 ileminin fark belirletilir. Sonra 53 38 ilemi yaptrlarak sonu tahminle karlatrlr.

Okulumuzla komu okul arasndaki basketbol ma 68/49 sonulanmtr. Galip gelen okul takm, ma tahminen ka say farkla kazanmtr? [!] rencilerin deiik tahmin stratejileri gelitirmelerine ortam salanmaldr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

113

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 5. Doal saylarla yaplan bir karma ileminde verilmeyen eksileni veya kan belirler.

ETK LK R EKLER Eksilen veya kan buldurulurken, karmann azaltma, eksiltme, zerine sayma, karlatrma veya geriye doru sayma stratejileri kullandrlarak ilemler yaptrlr. zerinde 78 Masann saysna karlk gelen onluk taban bloklar olmas gerekmektedir. Bunlardan bazlar kdn altnda kalmtr. Kdn altnda kalan bloklar hangi sayya karlk gelir?

AIKLAMALAR 13 = 8 ileminde kutu yerine hangi say yazlmaldr?

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

6. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar.

karmann farkl anlamlarn ieren problemler verilir. Balang etkinliklerinde problemler, somut nesnelerle modellenerek zdrlr. evreden seilen bir olay ve gnlk hayatla balantl problemler zdrlr ve kurdurulur.

[!] En ok iki basamakl doal saylarla, en ok iki karma ilemini ve toplama ilemini gerektiren problemler zdrlr. [!] Problemlerdeki veriler ve ilem sonular bu snftaki say snrllklar ierisinde olmaldr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Kendini Yazl Olarak fade Etme (Kazanm 1)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

114

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. ki sayy arpmann ne anlama geldiini modellerle aklar.

ETK LK R EKLER Ayn sayda nesnelerden gruplar oluturulur. Bu gruplar bir araya getirtilerek toplam nesne says buldurulur. Bu toplamn, grup says ile bir gruptaki nesne saysnn arpm olduu fark ettirilir.

AIKLAMALAR Doal Saylar

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

4+4=8 2 4=8

10

15

20

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

115

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Toplamlar 20ye kadar ve toplananlar ayn olan toplama ilemlerini, arpma ilemine dntrerek arpma ilemini yapar.

ETK LK R EKLER Somut nesnelerle modelleme yaptrlr.

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

AIKLAMALAR [!] arpan ve arpm kelimeleri ile (arp) iaretinin arpma ilemine ait ifadeler olduu vurgulanarak ka tane, ka kere ifadelerinin arpma ilemiyle ilikisi belirtilir.

4 + 4 + 4 3 4

12

= 12 12 eder.

3 tane 4

rencilerden kullanlan modele uygun ifadeler seerek arpma ilemine karlk gelen durumu szel olarak aklamalar istenir. rnein; inde 4 tane kurabiye olan kutulardan 3 tane var. vb.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

116

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. 10a kadar olan doal saylar 2, 3, 4 ve 5 saylaryla arpar.

ETK LK R EKLER rencilerin yzlk tablodan yararlanarak ve ritmik saymalarla ilikilendirerek arpm tablosunu oluturmalar salanr. 1 1 1 2 1 3 1 4 1 2 1 2 2 2 3 2 4 2 3 1 3 2 3 3 3 4 3 4 1 4 2 4 3 4 4 4 5 1 5 2 5 3 5 4 5 6 1 6 2 6 3 6 4 6 7 1 7 2 7 3 7 4 7 8 1 8 2 8 3 8 4 8 9 1 9 2 9 3 9 4 9 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0

AIKLAMALAR [!] arpma ilemi yaptrrken ritmik sayma ve modellerden yararlanlr. Doal Saylar

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

0 1 2 3 4 5
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 8 12 8 12 16 20 20 24 28 32 36 40

1 2 3 4 5 6 arpm tablosundaki 4 ile ilgili satr, yzlk 7 tabloda drder ritmik saymayla buldurulur. 8 9 10

4. arpma ileminde 1 ve 0n etkisini aklar.

31 1 + 30 0 + 0 + 0 = 0 modeller zerinde dndrlerek fark ettirilir. 1 + 1 = 3 olduu olduu ve

7=7 7=0 Yukardaki ilemlerde yerine gelecek saylar yaznz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

117

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 5. arpma ileminde arpanlarn yerleri deitirildiinde arpmn deimeyeceini gsterir.

ETK LK R EKLER arpma ileminin bir modeli yaptrlr. Bu modelin uygun konumlar ile arpmn deimedii fark ettirilir.

AIKLAMALAR [!] arpma ilemleri, en ok 5e kadar olan doal saylarla yaptrlr. 2 = 4 2 eitliinde yerine gelecek sayy ilem yapmadan bulunuz.

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

23 23=6

32 32=6

6. arpm 100 gemeyen ve bir arpan 10 olan arpma ilemlerini zihinden yapar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

118

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 7. Biri arpma ilemi olmak zere en ok iki ilemi gerektiren problemleri zer ve kurar.

ETK LK R EKLER Masadaki drt tabakta ikier portakal vardr. Portakallardan 3 tanesi alnrsa ka portakal kalr?

AIKLAMALAR [!] Problemler en ok iki admda zlecek ekilde kurgulanr. [!] Bir basamakl doal saylar ile 2, 3, 4, 5 saylar kullandrlarak arpma ilemleri yaptrlr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur.

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

4 2 = 8 portakal var.

8 3 = 5 portakal kalr.

Trke dersi Yazma renme alan Kendini Yazl Olarak fade Etme (Kazanm 1)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

119

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Kalansz olarak gruplandrlabilen en ok 20 nesneyi, birerli, ikierli, erli, drderli ve beerli gruplandrarak grup saysn belirtir.

ETK LK R EKLER Yiyecek ve giyeceklerden oluan 6 yardm paketi, depremzede ailelere datlacaktr. Her aileye 2 yardm paketi verilecektir. Ka aile bu yardmdan yararlanr?

AIKLAMALAR Doal Saylarla karma lemi

DOAL SAYILARLA BLME EM

3 aile yardm paketi alr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

120

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. En ok 20 nesneyi kalansz olarak 2, 3, 4 ve 5 gruba eit olarak paylatrarak her gruptaki nesne saysn belirtir.

DOAL SAYILARLA BLME EM

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Blmenin eit paylama anlamn vurgulamak iin problemler, model kullanlarak [!] Blmenin, gruptaki nesne saysn zdrlr. bulma olduunu fark ettirirken somut nesneler kullanlr ve gnlk hayattaki 8 elmay drt ocua eit sayda paylatrdmzda her bir ocuun kaar elmas rneklerden oluan problemlerden olur? yararlanlr. Doal Saylarla karma lemi

Her ocuun 2 elmas olur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

121

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. Eksileni 20yi gemeyen ve kanlar ayn olan ardk karma ilemini, blme ilemine dntrerek blme ilemini yapar.

ETK LK R EKLER Blme etkinlikleri nce somut nesne veya modelle gsterilir, sonra ilem yaptrlr. 12 fndk 4 kiiye eit olarak paylatrlrsa her birinin ka fnd olur?

AIKLAMALAR Doal Saylarla karma lemi

DOAL SAYILARLA BLME EM

12 4 = 8 84=4 44=0

1. paylatrma 2. paylatrma 3. paylatrma

12 4 4 1+1+1=3 8 4 4 4 0

12 12 00

4 3

12 4 = 3 fnd olur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

122

2. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Btn, yarm ve eyrek arasndaki ilikiyi aklar.

ETK LK R EKLER Btn modelleri, e paralara katlanabilen, kesilebilen, ayrlabilen somut nesnelerden setirilir. Bu modelleri iki e paraya katlatarak, kestirerek veya ayrtarak yarm elde ettirilir. Her bir yarm da iki e paraya katlatarak, kestirerek veya ayrtarak eyrek elde ettirilir. Bu ilemler sonucunda btnden iki yarmn ve yarmdan da iki e eyrein elde edildii, dolaysyla btnn drt e eyrekten meydana geldii fark ettirilir. Buna dayanarak btn, yarm ve eyrek arasndaki iliki aklatlr.

AIKLAMALAR [!] Btnler e paralara ayrlabilecek nitelikte setirilir. [!] Pay, payda ve kesir izgisi terimleri vurgulanmaz. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

Btn, 2 yarmdan oluur. Btn KESRLER Yarm

Yarm, 2 eyrekten oluur. Yarm eyrek

Btn, 2 yarm veya 4 eyrekten oluur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

123

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

124

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

Geometrik Cisimler ve ekiller

1. Kp ve prizma modellerinde yzleri, keleri ve ayrtlar gsterir. 2. Silindir, koni ve kre modellerinde yzleri gsterir. 3. Kp, dikdrtgen, kare ve gen prizmas modellerinin yzleri ile silindir ve koni modellerinin dz yzlerinin isimlerini belirtir. 4. Karesel, dikdrtgensel, gensel blgelerin ve dairenin snrlarnn isimlerini belirtir. 5. Karenin, dikdrtgenin, genin ke ve kenarlarn gsterir. 6. Kare, dikdrtgen, gen ve ember modelleri oluturur. 1. Bir eklin iki e paraya ayrlp ayrlamayacan belirler, uygun ekilleri iki e paraya ayrr. 2. Simetriyi modelleri ile aklar. 1. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar. 2. Bir rntdeki ilikiyi kullanarak farkl malzemelerle ayn ilikiye sahip yeni rntler oluturur. T O P L A M

Simetri

rnt ve Sslemeler

2 10

125

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Kp ve prizma modellerinde yzleri, keleri ve ayrtlar gsterir. ETK LK R EKLER Kutu, paket vb. modeller zerinde yz, ke ve ayrtlar gstermeleri salanr. Uygun biskvi kutusu, kp eker vb. kp modelleri, kibrit kutusu, kalp sabun, kitap vb. dikdrtgenler prizmas modelleri, gaz ya tenekesi, kolonya kutusu vb. kare prizmas modelleri, uygun bina ats, adr vb. gen prizmas modelleri olarak kullandrlarak bunlarn yzleri, ayrtlar ve keleri fark ettirilir. AIKLAMALAR [!] Geometrik cisimlerdeki ayrt kavram ile geometrik ekillerdeki kenar kavram vurgulanr. [!] Prizmalarn zel isimleri n plana karlmaz.

GEOMETRK CSM LER VE EKLLER

2. Silindir, koni ve kre modellerinde yzleri gsterir. 3. Kp, dikdrtgen, kare ve gen prizmas modellerinin yzleri ile silindir ve koni modellerinin dz yzlerinin isimlerini belirtir.

rencilerin ucu almam yuvarlak kalem, dondurma klh, il kutusu, top, [!] Silindir, koni ve krede ayrt portakal vb. modeller zerinde yzleri belirleyip gstermeleri salanr. bulunmad vurgulanr. a. Kp modelleri kullanlarak karesel blge, b. Dikdrtgenler prizmas modelleri kullanlarak dikdrtgensel blge, c. gen prizma modelleri kullanlarak gensel blge, . Silindir ve koni modelleri kullanlarak dairesel blge fark ettirilir. Geometrik cisimlerin yzlerini boyatarak veya bask teknii kullanlarak karesel, dikdrtgensel, gensel blge ve daire biimsel olarak alglatlr. [!] Karesel, dikdrtgensel, gensel blge ve daire isimlendirilirken tanm yaplmaz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

126

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Karesel, dikdrtgensel, gensel blgelerin ve dairenin snrlarnn isimlerini belirtir. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Karesel, dikdrtgensel, gensel blgeler ve daire iin pencerelerin cam; bu [!] Kare, dikdrtgen, gen ve ember blgelerin snrlar iin de bu camlarn ereveleri model alnarak kare, dikdrtgen, isimlendirilirken tanmlar verilmez. gen ve ember olarak adlandrld fark ettirilir. Trafik levhalarnn hangi geometrik ekillere benzedikleri tarttrlr.

GEOMETRK CSM LER VE EKLLER

5. Karenin, dikdrtgenin, genin ke Snfn tavan ve taban ile tahtann, masann, srann, kitabn, kdn kenarlar, [!] Her bir kenarn ularnn birleimi ile ve kenarlarn gsterir. fotoraf erevesi model aldrlarak kenar ve ke kavramlar alglatlr. kelerin belirlendii vurgulanr. [!] Kare, dikdrtgen, gen ve emberin izimleri yaptrlmaz. Hayat Bilgisi dersiOkul Heyecanm temas (Kazanm A.2.4)

6. Kare, dikdrtgen, gen ve ember modelleri oluturur.

Geometri tahtas, plastik ubuklar, krdan, ubuk makarna, tel vb. nesneler kullanlarak kare, dikdrtgen, gen ve ember modelleri oluturulur. Bu ekillerin kapal ekiller olduu vurgulanr.

Kare, dikdrtgen, ember ve gen modelleri kullanlarak ev, byte, robot vb. ekiller oluturulur. Kare, dikdrtgen, gen modelleri oluturulurken bir keden veya kenarn bir yerinden (emberin herhangi bir yerinden) kesilerek elde edilen ekillerin ak ekiller olduu belirtilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

127

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir eklin iki e paraya ayrlp ayrlamayacan belirler uygun ekilleri iki e paraya ayrr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR rencilere, evresindeki biskviler, kekler, ikolatalar, yapraklar vb. nesneler Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel aldrlr. Bu nesnelerin iki e paraya ayrlp ayrlamayaca tarttrlarak iki e Sunu renme alan Grsel Okuma paraya ayrlabilen nesneler setirilir. Bu seimi yaparkenki grlerine dayanarak (Kazanm 2) rencilere bu nesnelerin e paralar oluturulur. alma yapraklarnda izili, e paralara ayrlabilen veya ayrlamayan ekiller btn olarak kestirilir. Bu ekillerden uygun olanlar iki e para oluturacak ekilde katlatlr. Paralarn eliinin st ste akt gzletilerek fark ettirilir. ki e paraya ayrlabilen ekiller kat yerlerinden kestirilir. Elde edilen paralar kartrlr. Bir para setirilerek bu parann ei buldurulur.

(i)
SMETR

(ii)

(iii)

(iv)
Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Kelebein kanatlar, iek, yaprak, kuma, kilim desenleri vb. modeller zerinde uygun yerlere ayna yerletirilip e paralar gzlemletilerek bu nesnelerin Sunu renme alan Grsel Okuma simetrik olduklar fark ettirilir. Bu tr simetriye ayna simetrisi veya aynaya (Kazanm 2) gre simetri denildii vurgulanr.

2. Simetriyi, modelleri ile aklar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

128

2. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir rntde eksik braklan geleri belirleyerek tamamlar. ETK LK R EKLER rntdeki geler arasndaki iliki aklatlarak eksik braklan geler tamamlatlr. AIKLAMALAR [!] Verilen veya oluturulan rntlerdeki ilikiler aklatlr. [!] En ok drt geden oluan tekrarl rntler kullanlr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) Kt, kuma vb. malzemeden kestirilen modeller kullanlarak rntler oluturulur. rntdeki geler arasndaki iliki aklatlr.

R T VE SSLEMELER

Renkli boncuk, kuru baklagiller rnt, somut malzemelerle hazr olarak verilebilecei gibi resim olarak da verilebilir. 2. Bir rntdeki ilikiyi kullanarak Farkl tr malzeme veya resim kullanlarak benzer ilikiye sahip yeni rntler oluturulur. vb. malzemelerle oluturulan rntler snf iinde farkl malzemelerle ayn ilikiye sahip deerlendirilir. yeni rntler oluturur. Yukardaki ilikiyi koruyan yeni bir rnt: Yukardaki ilikiyi koruyan yeni bir rnt: Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

129

2. SI IF LME RE ME ALA I

130

2. SI IF LME RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 1. 2. 3. 1. 2. 1. M E A L A I KAZA IMLARI TOPLAM Standart olmayan farkl uzunluk lme birimlerini birlikte kullanarak bir uzunluu ler. Standart uzunluk lme aralarn belirterek gerekliliini aklar. Uzunluklar metre ve santimetre birimleriyle ler. 6 Uzunluklar metre ve santimetre birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr. Metre ve santimetre birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. Standart olan veya olmayan uzunluk lme birimleriyle say dorusu modelleri oluturur. Paralarmz tanr. 1 Tam ve yarm saatleri okur, saati tam ve yarm saate ayarlar. Saat-gn, hafta-gn, ay-gn, mevsim-ay, yl-hafta ve yl-ay arasndaki ilikileri aklar. 3 Zaman lme birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. Kilogramn kullanld yerleri belirtir. 2 Kilogramla ilgili problemleri zer ve kurar. Standart olmayan sv lme birimlerini kullanarak svlarn miktarn ler. 1 T O P L A M 13 L M E R E

Uzunluklar lme

Paralarmz Zaman lme Tartma Svlar lme

131

2. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Standart olmayan farkl uzunluk lme birimlerini birlikte kullanarak bir uzunluu ler. UZU LUKLARI LME ETK LK R EKLER Sra, yaz tahtas vb. uzunluklar; kar-parmak, adm-ayak vb. standart olmayan uzunluk lme birimleri ile ltrlr. Sonular; Kitabn boyu 2 kar 3 parmaktr., Snfmzn uzunluu 15 adm 3 ayaktr. gibi ifadelerle kar, parmak adm, ayak vb. birimleriyle yazdrlr. AIKLAMALAR [!] lme yaplrken standart olmayan lme aralarnn arada boluk olmayacak ekilde u uca getirilecei, iple yaplan lmelerde ise ipin gergin olarak tutulmas gerektii vurgulanr.

2. Standart uzunluk lme aralarn belirterek gerekliliini aklar.

Standart olmayan lme birimlerinde; retmenin kar-rencinin kar, retmenin [!] Standart uzunluk lme aralarndan adm-rencinin adm vb. lmler karlatrlarak standart lme aralarnn gereklilii metre, mezura, cetvel, erit metre vb. fark ettirilir. aralar lme etkinlikleri srasnda kullandrlr. Yaz tahtas, okul koridoru vb. uzunluklar lmek iin admdan ya da kartan daha uzun ve herkesin kabul edecei standart bir lme aracna olan gereksinim aklatlr. Vcudumuzun bel ksmnn, aa gvdesinin vb. uzunluklarnn hangi standart lme arac ile llecei tarttrlr. Standart uzunluk lme aralarnn kullanld mesleklerle ilgili aratrma yapp snfa sununuz. Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 5)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

132

2. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. Uzunluklar metre ve santimetre birimleriyle ler. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

lme etkinliklerine balarken ilk olarak bir metre uzunluunda ip, karton erit, ta [!] Metre ve santimetre birimleriyle llebilecek vb. aralarla lme yaptrlr. uzunluklar setirilir. [!] lmeler ifade edilirken birim kullanmna dikkat ekilir (3 metre 15 santimetre vb.). Snftaki arkadalarnn boylarnn veya kulalarnn uzunluklar; yaptklar 1 metre [!] Metre ve santimetre iin ksaltma kullanlmaz. uzunluundaki ip, kt erit vb. ile ltrlr. Yaplan lme sonucunun 1 metreden biraz fazla olduu durumlarda, 1 metreden ne kadar fazla? sorusu ile santimetreye [!] Yaplan lmeler, 1 metre 25 santimetre olan ihtiya fark ettirilir. eklinde ifade ettirilir. Metre ve santimetre birimleri ile ayr ayr lmeler yaptrlr. Her iki birimle yeterli Aadaki cetvel modelinde, iki ok arasndaki lme becerileri kazanldktan sonra, metre ve santimetrenin birlikte kullanld uzunluk ka santimetredir? lmeler yaptrlarak Srann uzunluu 1 metre 15 santimetredir., retmenin masasnn uzunluu 1 metre 30 santimetredir. eklinde ifade etirilmesi salanr.
0 5 10 15 20 25 30

UZU LUKLARI LME

4. Uzunluklar metre ve santimetre birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr.

Yaadklar ortamlardan setikleri uzunluklar ile el, kol, ayak, dirsek vb. uzunluklar, [!] Tahmininde referans seilen uzunluk biriminin metre ve santimetre birimleriyle nce tahmin ettirilir sonra ltrlr. nemi vurgulanr. Farkl uzunluktaki 3 adet ip, kt erit vb. rencilere datlr. En uzunu ve en ksas kt veya kartona yaptrlarak uzunluklar tahmin ettirilir. Sonra cetvelle ltrlp ka santimetre olduu yazdrlr. Uzunluk lme ilemlerinde, nesnelerin yatk veya dik durmasnn lme sonucunu deitirmeyecei rnek lmelerle belirletilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

133

2. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 5. Metre ve santimetre birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Snfn boyu 12 metredir. Ktphanenin boyu 10 metredir. Ktphanenin [!] Problemler, bu snfn say ve ilem snrllklar boyu snfn boyundan ne kadar ksadr ? ierisinde zdrlr ve kurdurulur. 12 metre 10 metre = 2 metre UZU LUKLARI LME 6. Standart olan veya olmayan uzunluk lme birimleriyle say dorusu modelleri oluturur. Kar, adm, kalem, pipet vb. standart olmayan uzunluk lme birimleri [!] Kendi yapt cetveli numaralandrrken yardmyla ip, kt erit ve zemin zerine iaretletilerek yatay veya dikey say cetvelin sfr ile baladna dikkat ettirilir. dorusu modelleri yaptrlr ve cetvelle ilikilendirilir. renciler, santimetre biriminde verilen standart cetveline gre kendi cetvel modelini oluturur.

0
0

1
1 2 3 4 5 6

1. Paralarmz tanr. PARALARIMIZ

1, 5 TL ve 25, 50 Kr ile hangi okul ihtiyalarmzn karlanabilecei, [!] Kt ve maden paralarmzn tm tantlr. marketten neler alnabilecei vb. tarttrlr. [!] Alveri fii veya faturasndaki deerler bu Alveri fii veya fatura stnde, alnan rnle bu rne karlk gelen snf snrllklarnda olmaldr. deerler inceletilir. Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Doal Saylarla arpma lemi Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.2.34) Giriimcilik (Kazanm 32)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

134

2. SI IF LME RE ME ALA I A..A. AIKLAMALAR [!] Yarm saatlerde akrebin, iki saynn tam ortasnda 1. Tam ve yarm saatleri okur, saati tam Akrep ve yelkovann, tam ve yarm saatlerdeki konumu tarttrlr. Saat olmasna dikkat ettirilir. ve yarm saate ayarlar. istenilen bir tam saat konumuna getirilerek okutulur. Saatin ayar dmesi [!] Yarm saatlerin buuk olarak da ifade edildii evrilerek yelkovan 6ya getirildiinde akrebin konumu izletilir ve saat okutulur. vurgulanr. Saat zerindeki 12nin zerine saydrlarak saysal saatte 13.00n, 14.00n ne anlama geldii tarttrlr.
1

KAZA IMLAR

ETK LK R EKLER

13.30un, 14.30un saysal saatte ne anlama geldii tarttrlr. Bir ve yarm saatlik zaman iinde yaplan iler snfa sunulur. ZAMA I LME

9 6

14:30

Kesirler Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm temas (Kazanm A.2.1) Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 17) alar saati 9a kurduunda saatin bir gn iinde sabah 9 ve akam 9 olmak [!] Saat-hafta, gn-yl vb. dolayl ilikilere girilmez. 2. Saat-gn, hafta-gn, ay-gn, mevsimzere iki kez ald; alar saat, her saat ba kurulduunda 24 kez ald ay, yl-hafta ve yl-ay arasndaki Haftada bir kurulan semt pazar, ka gn sonra dolaysyla bir gnn 24 saat olduu gzlemletilir. ilikileri aklar. tekrar kurulur? 1 gn 24 saat, 1 hafta 7 gn, 1 ay 30 gn, 1 yl 12 ay ilikilerini ieren Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas etkinlikler yaptrlr. (Kazanm B.2.11) Snftaki mevsim eridi inceletilir ve rencilere yedii yiyecekler, giydii giyecekler, doadaki olaylar vb. gzlemletilerek mevsimler tantlr. Hayat Bilgisi dersi Dn, Bugn, Yarn temas (Kazanm C.2.15)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

135

2. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. Zaman lme birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar. ZAMA I LME AIKLAMALAR [!] Problemlerde allan saylar ve ilemler bu Saat 08.30da evden okula gitmek iin yola kan bir renci bir saat sonra snfn snrllklar iinde aldrlr. okuluna ulatnda saat ka olur? vb. problemler saat modeli kullandrlarak Bir ocuun gnde 10 saat uyumas gerekmektedir. Sabah 07.00de uyanacak ocuun zdrlr. akam saat kata uyumas gerekir? Trke dersi Yazma renme alan Kendini Yazl Olarak fade Etme (Kazanm 1) Salk Kltr (Kazanm 27) ETK LK R EKLER

1. Kilogramn kullanld yerleri belirtir. TARTMA

[!] Ktle ve arlk terimleri kullanlmaz.

2. Kilogramla ilgili problemleri zer ve kurar.

[!] Problemler, bu snfn say ve ilem snrllklar ierisinde dzenlenir. 1 kutuda 5 kilogram eftali vardr. Ayn zellikteki 3 kutuda ka kilogram eftali olur? Trke dersi Yazma renme alan Kendini Yazl Olarak fade Etme (Kazanm 1)

SIVILARI LME

1. Standart olmayan sv lme birimlerini kullanarak svlarn miktarn ler.

Srahideki suyun ka su barda, ka ay barda olduu belirletilir. Leen, srahi vb. farkl byklkte iki kap kullanlarak bunlarn iine ayn bardakla eit hacimde su doldurtulur. lerinde eit miktarda su olmasna ramen, su seviyeleri karlatrlarak sv miktarn belirlemede, kabn yapsnn nemli olmad farkl rneklerle gzlemletilir. ki kap birbiriyle karlatrlrken bir kap dierine gre Daha ok alr. veya Daha az alr. gibi ifadelerin anlamlar tarttrlr.

[!] llen svnn miktarna uygun olarak standart olmayan lme birimlerinden bardak, kak, fincan, srahi vb. mutfak aralar lme etkinlikleri srasnda kullandrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

136

2. SI IF VER RE ME ALA I

137

2. SI IF VER RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI ALT RE ME ALA LARI esne Grafii Tablo 1. 2. 1. A L A I KAZA IMLARI Bir problemle ilgili veri toplar ve nesne grafiini oluturur. Nesne grafiini yorumlar. Veriyi tablo eklinde dzenler. T O P L A M V E R R E M E TOPLAM 2 1 3

138

2. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir problemle ilgili veri toplar ve nesne grafiini oluturur. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Snfta en ok sevilen meyve, izgi film karakterleri, rencilerin hangi [!] Problemler, rencilerin okul iindeki veya mevsimlerde doduunun belirlenmesi vb. rencinin yaantsndan seilen dndaki yaantsndan olabilir. olaylardan hareketle oluturulan problemleri zmede, veri toplamann nemi, [!] Balangta hangi veri toplama yollarnn uygulamalarla fark ettirilir. kullanld nerilebilir. Problem: Snfnzda resim dersinde kullandnz krmz, mavi, sar renkli [!] Grafikler, hem yatay hem de dikey olarak kalemlerden en ok hangisinin sevildiinin belirlenmesi. yaptrlr. Her sra grubundan gnll iki renciye, kendi grubundaki rencilerin sevdii kalemler toplatlarak veri elde edilir. Toplanan kalemlerin renkleri kt paralarna yazdrlr. Sonra toplanan kalemler renklerine gre ktlarn karsna sralanr. Oluturulan bu dzenin ne olduu tarttrlarak nesne grafii kavram fark ettirilir. rencilerden oluturulan grafik iin bir balk nermeleri istenir. Alnan neriler snfa deerlendirilir ve uygun balk bir kt parasna yazdrlp grafiin stne yerletirilir.
Grafik: Snfmzdaki rencilerin En ok Sevdii Renkli Kalemler Grafii

[!] Oluturulan grafie balk yazdrlr. [!] rencilerin nesneleri ayn hizaya koymalarn kolaylatracak grafik izelgeleri kullandrlr.

Krmz kalemler 5 Mavi kalemler ES E GRAF Sar kalemler 5 10 Yere tebeirle krmz, mavi ve sar kalem yazlarak veya birer tane resimleri konularak bunlarn karsna tercihine gre renciler sralandrlarak nesne grafii oluturulur. [!] Grafikte nesnenin kendisi yerine temsilci nesneler (fasulye, mandal vb.) de kullanlabilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

139

2. SI IF VER RE ME ALA I A..A. ES E GRAF KAZA IMLAR 2. Nesne grafiini yorumlar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Verilen veya oluturulan en ok sevilen renkli kalemlerle ilgili bir nesne Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu grafiinde; renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) En ok hangi renkteki kalem sevilmektedir? En az hangi renkteki kalem sevilmektedir? En ok ve en az sevilen kalemlerin saylar arasndaki fark nedir? Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 13) vb. sorgulamalar yaptrlarak grafik yorumlatlr. Bulgularn gerekeleri szl ve yazl olarak aklatlr.

1. Veriyi tablo eklinde dzenler.

Boyanacak snf panosunun rengine karar vermek iin snfta oylama yaplr ve bu veriler tablo hline getirtilir. Tablo: Pano in Renk Tercihleri Renk Yeil Krmz Mavi Beyaz Sar Kii says 5 8 10 1 2

[!] Tabloya balk yazdrlr.

Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2)

TABLO

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

140

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 3. SI IF RETM PROGRAMI

141

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 3. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI, KAZA IMLARI VE SRELER LE LGL TABLOLAR

142

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 3. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A L A R I G E O M E T R L M E ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI Dzlem Uzunluklar lme 1. Dzlemi ve dzlemsel ekilleri modelleri 1. Metre ve santimetre arasndaki ilikiyi aklar. ile tasvir eder. 2. Kp, kare prizma, dikdrtgenler prizmas, 2. Metre ve santimetre arasnda ondalk kesir yazmn gerektirmeyen dnmler gen prizma, silindir, koni ve kre modellerinin yzeylerini belirtir. yapar 3. Nesnelerin uzunluklarn tahmin eder ve 3. Prizma, koni ve silindir modellerinin tahminini lme sonucuyla karlatrr. yzeylerini dzleme aar ve bu modellerin 4. Cetvel kullanarak belirli bir uzunluu her yznn birer dzlemsel ekil olduunu gsterir. ler ve ls verilen bir uzunluu izer. 5. Metre ve santimetre birimlerinin Doru kullanld problemleri zer ve kurar. 1. Doruyu, n ve doru parasn evre modelleri ile tasvir eder. 1.Nesnelerin evrelerini belirler. 2. Dorunun, nn ve doru parasnn izgi 2. Dzlemsel ekillerin evre uzunluunu modellerini oluturur. hesaplar. 3. Yatay, dikey ve eik doru modellerine 3. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar rnekler vererek izimlerini yapar. ile ilgili problemleri zer ve kurar. 4. Dzlemde iki dorunun birbirine gre durumlarn belirler ve izimlerini yapar. okta Alan 1. Noktaya modelleriyle rnekler verir. 1. Cisimlerin bir yznn alann standart 2. Noktay sembolle gsterir ve isimlendirir. olmayan birimlerle ler.

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar 1. basamakl doal saylar okur ve yazar. 2. basamakl doal saylarn basamak adlarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 3. En ok basamakl doal saylar en yakn onlua yuvarlar. 4. 1000den kk iki doal sayy karlatrr ve aralarndaki ilikiyi sembol kullanarak belirtir. 5. 1000den kk en ok be doal sayy, bykten ke veya kkten bye doru sembol kullanarak sralar. 6. 100 iinde altar, yedier, sekizer ve dokuzar ileriye doru sayar. 7. Bir rntdeki ilikiyi belirler ve rnty geniletir. 8. Tek ve ift doal saylar belirtir. 9. 20ye kadar olan Romen rakamlarn okur ve yazar.

V E R ALT RE ME ALA LARI ekil Grafii 1. Bir problemle ilgili veri toplar. 2. ekil grafiini oluturur. 3. ekil grafiini yorumlar. Tablo 1. etele ve sklk tablolar oluturur.

143

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Toplama lemi 1. Toplamlar en ok basamakl olan doal saylarla eldesiz ve eldeli toplama ilemini yapar. 2. ki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. Toplamlar 100 gemeyen en ok iki doal sayy zihinden toplar. 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Doal Saylarla karma lemi 1. En ok basamakl doal saylarla karma ilemi yapar. 2 ki basamakl doal saylarla zihinden karma ilemini yapar. 3. 10un kat olan basamakl doal saylardan, 10un kat olan en ok basamakl doal saylar zihinden karr. 4. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar.

R E M E A L A L A R I G E O M E T R L M E ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI A Paralarmz 1. Paralarmzla ilgili problemleri zer ve kurar. 1. Aya, evresindeki modellerden rnekler verir. Zaman lme 2. Ay modelleri ile izer. 3. Dik aya evresindeki modellerden rnekler 1. Saati okur. verir ve izer. 2. Belirli bir zaman, farkl zaman lme birimlerini 4. Alar dar a, dik a, geni a ve doru a kullanarak ifade eder. olarak snflandrr. 3. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri gen, Kare, Dikdrtgen ve ember zer ve kurar. 1. gen, kare, dikdrtgen ve emberi modellerini kullanarak izer. Tartma 2. Cetvel ve gnye kullanarak kare, dikdrtgen 1. Kilogramn ve gramn kullanld yerleri belirtir. ve geni izer. 2. Kilogram ve gramla ilgili problemleri zer ve kurar. 3. genin, karenin, dikdrtgenin izgi modelleri Svlar lme zerinde alar gsterir. 1. Standart sv lme arac ve birimlerinin gerekliliini 4. gen, kare, dikdrtgen ve emberi ke ve aklayarak litre veya yarm litre birimleriyle lmeler a saysna gre snflandrr. yapar. Simetri 2. Bir kaptaki svnn miktarn litre ve yarm litre 1. Dzlemsel ekillerde, doruya gre simetriyi birimleriyle tahmin eder ve lme yaparak tahminini belirler ve simetrik ekiller oluturur. kontrol eder. 3. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer rnt ve Sslemeler ve kurar. 1. gensel, karesel, dikdrtgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar.

V E R A..A.

144

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla arpma lemi 1. arpm tablosunu oluturur. 2. Eldeli arpma ilemini yapar, eldenin ne anlama geldiini aklar. 3. arpmlar 1000den kk olacak ekilde en ok basamakl iki doal sayyla arpma ilemi yapar. 4. En ok iki basamakl doal saylar 10 ile; bir basamakl doal saylar 100 ile ksa yoldan arpar. 5. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Doal Saylarla Blme lemi 1. ki basamakl doal saylar bir basamakl doal saylara bler. 2. Biri blme olacak ekilde iki ilem gerektiren problemleri zer ve kurar. Kesirler 1. Bir btn e paralara ayrarak e paralardan her birinin kesrin birimi olduunu belirtir. 2. Pay paydasndan kk ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirler elde eder. 3. Paydas en ok iki basamakl doal say olan en ok kesri karlatrr ve sralar. 4. Bir okluun belirtilen kesrin birimi kadarn belirler.

R E M E A L A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI V E R ALT RE ME ALA LARI

145

MATEMATK DERS 3. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI I SRELER RE ME ALA I 1. 2. 3. 4. 5. 6. ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Doal Saylarla arpma lemi Doal Saylarla Blme lemi Kesirler Toplam 1. Dzlem 2. Doru 3. Nokta GEOMETR 4. A 5. gen, Kare, Dikdrtgen ve ember 6. Simetri 7. rnt ve Sslemeler Toplam 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Uzunluklar lme evre Alan Paralarmz Zaman lme Tartma Svlar lme Toplam 1. ekil Grafii VER 2. Tablo Toplam KAZA IM SAYILARI 9 4 4 5 2 4 28 3 4 2 4 4 1 1 19 5 3 1 1 3 2 3 18 3 1 4 SRE / DERS SAAT 15 12 12 14 10 10 73 5 5 4 5 5 3 3 30 10 5 3 3 5 4 5 35 4 2 6 ORA I (%) 11 8 8 10 7 7 51 3 3 3 3 3 2 2 19 7 4 2 2 4 2 4 25 3 2 5

SAYILAR

LME

GE EL TOPLAM

69

144

100

146

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

147

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI

ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 1. 2. 3. 4. R E M E A L A I KAZA IMLARI TOPLAM basamakl doal saylar okur ve yazar. basamakl doal saylarn basamak adlarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. En ok basamakl doal saylar en yakn onlua yuvarlar. 1000den kk iki doal sayy karlatrr ve aralarndaki ilikiyi sembol kullanarak belirtir. 1000den kk en ok be doal sayy, bykten ke veya kkten bye doru sembol kullanarak sralar. 9 100 iinde altar, yedier, sekizer ve dokuzar ileriye doru sayar. Bir rntdeki ilikiyi belirler ve rnty geniletir. Tek ve ift doal saylar belirtir. 20ye kadar olan Romen rakamlarn okur ve yazar. Toplamlar en ok basamakl olan doal saylarla eldesiz ve eldeli toplama ilemini yapar. ki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 4 Toplamlar 100 gemeyen en ok iki doal sayy zihinden toplar. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. En ok basamakl doal saylarla karma ilemi yapar. ki basamakl doal saylarla zihinden karma ilemini yapar. 4 10un kat olan basamakl doal saylardan, 10un kat olan en ok basamakl doal saylar zihinden karr. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar. arpm tablosunu oluturur. Eldeli arpma ilemini yapar, eldenin ne anlama geldiini aklar. arpmlar 1000den kk olacak ekilde en ok basamakl iki doal sayyla arpma ilemi yapar. 5 En ok iki basamakl doal saylar 10 ile; bir basamakl doal saylar 100 ile ksa yoldan arpar. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. ki basamakl doal saylar bir basamakl doal saylara bler. 2 Biri blme olacak ekilde iki ilem gerektiren problemleri zer ve kurar. Bir btn e paralara ayrarak e paralardan her birinin kesrin birimi olduunu belirtir. Pay paydasndan kk ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirler elde eder. 4 Paydas en ok iki basamakl doal say olan en ok kesri karlatrr ve sralar. Bir okluun belirtilen kesrin birimi kadarn belirler. T O P L A M 28 S A Y I L A R

Doal Saylar

Doal Saylarla Toplama lemi

Doal Saylarla karma lemi

Doal Saylarla arpma lemi

Doal Saylarla Blme lemi

Kesirler

148

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. basamakl doal saylar okur ve yazar. ETK LK R EKLER basamakl doal saylarn gereklilii somut model ve malzemelerle gsterilir. AIKLAMALAR [!] Bir ve iki basamakl saylarn okunmas ve yazlmas ile ilgili hatrlatmalar yaplr. Aada onluk taban bloklaryla gsterilen sayy yaznz. 9 onluk, 9 birlik, 1 birlik 9 onluk, 1 onluk 90 + 9 + 1 = 90 + 10 = 100 DOAL SAYILAR 10 onluk

1 yzlk Nesne says 100 olan bir grup seilir. Bu gruptaki nesnelerin says onluklara bldrlr. Btn grubun saysal temsilinin 100 olduu belirtilir. 1 onluk 2 onluk 3 onluk 4 onluk . . . 9 onluk 10 onluk 10 20 30 40 Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 11)

1 yzlk = yz tane birlik 1 yzlk = 10 tane onluk

90 100

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

149

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. basamakl doal saylarn basamak adlarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. ETK LK R EKLER 243 saysndaki rakamlarn basamak deerleri tablo zerinde gsterilir. Yzlkler Onluklar Birlikler AIKLAMALAR [!] Ara basamaklarnda sfr (0) bulunan saylar da incelenir.

DOAL SAYILAR

2 yzlk Say Basamak adlar Rakamn basamak deeri Yzler b. 200

4 onluk 243 Onlar b. 40

3 birlik

Birler b. 3

305 saysndaki sfrn basamak deeri modellerle incelenir. 3. En ok basamakl doal saylar en yakn onlua yuvarlar. Gnlk yaamda saylarn yuvarland durumlar (al veri, mesafe, sre vb.) aratrp snfa sununuz. [!] Birler basama 5 olan saylar bir sonraki onlua yuvarlatlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

150

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. 1000den kk iki doal sayy karlatrr ve aralarndaki ilikiyi sembol kullanarak belirtir. ETK LK R EKLER ki doal saynn karlatrlmas ile ilgili etkinliklerde, baka bir doal saynn bu saylarla olan ilikisi de belirletilir. AIKLAMALAR [!] < , > ve = sembolleri kullanlr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1) farkl rakam kullanarak deiik saylar oluturma etkinlikleri de yaptrlr.

DOAL SAYILAR

5. 1000den kk en ok be doal sayy, bykten ke veya kkten bye doru sembol kullanarak sralar.

305 ile 347 saylarndan; Hangisi daha byktr? Hangisi daha kktr? 324 says, verilen saylarn hangisinden daha kktr? 342 says, verilen saylarn hangisinden daha byktr? 125, 687, 325, 18, 977 saylarn kkten bye doru sralaynz. 2, 1, 5 rakamlarn kullanarak 3 basamakl; En byk sayy, En byk tek sayy, En kk ift sayy, 205 ten kk en byk sayy yaznz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

151

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. 6. KAZA IMLAR 100 iinde altar, yedier, sekizer ve dokuzar ileriye doru sayar. ETK LK R EKLER Altar sayarken er saymadan, sekizer sayarken drder saymadan yararlanlr. Yzlk tabloda 48den balayarak 78e kadar altar ritmik sayarken ilgili kutular boyatlarak bir rnt oluturmalar salanr. 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 51 61 71 81 42 52 62 72 82 43 53 63 73 83 44 54 64 74 84 45 55 65 75 85 46 56 66 76 86 47 57 67 77 87 48 58 68 78 88 49 59 69 79 89 50 60 70 80 90 AIKLAMALAR [!] Sayarken alt, yedi, sekiz ve dokuz veya bu saylarn katlarndan balanr. Doal Saylarda arpma lemi

DOAL SAYILAR

rnt; 48, 54, 60, 66, 72, 78 biiminde yazdrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

152

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 7. Bir rntdeki ilikiyi belirler ve rnty geniletir.

ETK LK R EKLER Genileyen rntler kullanlr. rntler oluturulurken saysal ilikiler kurdurulur. Verilen rnt 4. satra kadar geniletilir. 1. satrda bir kp 2. satrda kp 3. satrda be kp 4. satrda kp

AIKLAMALAR [!] rntler nce nesne kullandrlarak yaptrlr. izim ikinci planda tutulur. [!] rnt geniletilmesi sonucundaki nesne says, bu snf snrllklar ierisindeki saylarla ilikilendirilir. Verilen rntler, en fazla 3 aama daha genilettirilir. [!] Oluturulan rntler szel olarak da aklatlr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1)

DOAL SAYILAR

Verilen rnt 6. adma kadar geniletilir.

...
1. adm 2. adm 3. adm 4. adm Verilen rntnn 5. kat kadar geniletilir. 1. kat 2.kat 3. kat . 4. kat .. 5. kat

...
5. adm

...
6. adm

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

153

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 8. Tek ve ift doal saylar belirtir. ETK LK R EKLER Somut nesneler kullandrlarak tek ve ift doal saylar modelle gsterilir. Kareli defterdeki kareler deiik renklere boyatlarak tek ve ift saylar kavratlr. AIKLAMALAR [!] Saylarn birler basamandaki rakama bakarak bir saynn tek veya ift olduunun belirlendii vurgulanr. Tek ve ift saylarn farklar model kullanlarak buldurulur. Farklarn tek veya ift olduu belirletilir.

1 Tek DOAL SAYILAR

2 ift

3 Tek

4 ift

5 Tek

6 ift

7 Tek

8 ift

9 Tek

10 ift

Tek ve ift doal saylar incelenirken yzlk tablosundan da yararlandrlr. Tek ve ift doal saylarn toplamlar model zerinde incelenerek toplamlarn tek mi ift mi olduu kefettirilir.

3 + (tek)

4 = 7 (ift) (tek)

9. 20ye kadar olan Romen rakamlarn okur ve yazar.

Romen rakamlarnn nerelerde kullanldna rnekler verdirilir.

nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 26)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

154

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Toplamlar en ok basamakl olan doal saylarla eldesiz ve eldeli toplama ilemini yapar. DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM ETK LK R EKLER 325 + 234 toplama ilemi aadaki gibi modellenir. Yzler b. 3 Onlar b. 2 Birler b. 5 [!] En ok be toplanan olan toplama ilemi de yaptrlr. 2 3 4 [!] Eldeli toplama ileminde basamaklarda en fazla bir verilmeyen olmaldr. [!] Verilmeyen rakamlar yerine , , gibi semboller kullandrlr. vb. AIKLAMALAR [!] basamakl doal saylarla yaplan toplama ileminde elde kavram iin iki basamakl doal saylarla yaplan toplama ilemindeki elde kavramndan yararlandrlr.

+
5 5 9 [!] En ok toplananl ilemlerde verilmeyenleri bulma etkinlikleri yaptrlr.

Doal saylarla yaplan toplama ilemlerinde, basamaklarda verilmeyen rakamlar veya verilmeyen toplanan belirleme etkinlikleri de yaptrlr. 37 3 8 6 +45 0 + 82 7 9 4 3

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

155

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. ki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. ETK LK R EKLER Tahmin yaplrken rencilerin yuvarlama yntemi veya deiik stratejiler gelitirmelerine ortam salanr. 326 + 442 ileminin sonucu tahmin ettirilirken saylar en yakn onlua yuvarlatlr. AIKLAMALAR [!] Bu snftaki say snrllklar iinde ilem yaptrlr. [!] Tahmin kontrolnde hesap makinesi kullandrlabilir.

326 + 442 DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

330 440 770

326 ve 442 saylarnn toplam yaklak olarak 770tir. Alveri yaparken tahminin nemi tarttrlr.

3. Toplamlar 100 gemeyen en ok iki doal sayy zihinden toplar.

Zihinden toplama ileminde aadaki gibi stratejiler kullanmalarna yardmc olunur. rencilerin farkl stratejiler gelitirmeleri salanr. 55 ile 36 saylarn zihinden toplarken; Onluklar toplatlr. 50+30 = 80 Birlikler toplatlr. 5 + 6 = 11 ki sonu toplatlr. 80 + 11 = 91

evrenizdeki ve ailenizdeki yetikinlerin zihinden toplama ilemlerini yaparken uyguladklar stratejileri aratrp snfta sununuz.

4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Problemler, yakn evreden ve gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir ve kurdurulur. Bir alveri ortam ile ilgili problem kurma ve zme etkinlikleri yaptrlr.

[!] En ok iki toplama ilemi gerektiren problemler zdrlr ve kurdurulur. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

156

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. En ok basamakl doal saylarla karma ilemi yapar. ETK LK R EKLER 324 125 ilemi, model kullanlarak yaptrlr. Yzler b. 3 1 DOAL SAYILARLA IKARMA LEM Yzler b. 3 1 9 Yzler b. 2 3 1 1 9 9 [!] Verilmeyen rakamlar yerine , , gibi semboller kullandrlr. [!] Toplama ve karma ilemlerinin doruluu kontrol ettirilir. vb. Onlar b. 11 1 2 2 Birler b. 14 4 5 Onlar b. 1 2 2 Birler b. 14 4 5 Onlar b. 2 2 Birler b. 4 5 AIKLAMALAR [!] nce onluk bozmay gerektirmeyen karma ilemi yaptrlr. [!] 402 125 212 173

Yukarda verilen karma ilemlerindeki gibi onlar basama 0 olan ve yzlk bozmay gerektiren; onlar basama 1 olup onluk bozulduunda 0 kalan ve yzlk bozmay gerektiren karma ilemleri de yaptrlr.

En ok basamakl doal saylarla yaplan bir karma ileminde basamaklarda verilmeyen rakamlar veya eksilen ile kandan verilmeyeni belirleme etkinlikleri de yaptrlr. rencilerin, verilmeyen rakam bulurken deiik stratejiler kullanmalar salanr. 325 =125 ileminde yerine gelecek say, Hangi say ile 125i toplarsak 325 eder ? vb. sorularla buldurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

157

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. ki basamakl doal saylarla zihinden karma ilemini yapar. DOAL SAYILARLA IKARMA LEM ETK LK R EKLER Zihinden yaplan karma ilemlerinde onluk bozmay gerektirmeyen ilemler iin onluklarn ve birliklerin fark bulunarak bir araya getirme; onluk bozmay gerektiren ilemler iin ise byk saydan nce kk saynn onluklar karlr. Sonutan, kann birler basamandaki rakamn say deeri karlr ve eksilenin birler basamana eklenmesi gibi stratejiler izlenir. rencilerin, farkl stratejiler gelitirmeleri ve bu stratejileri aklamalar istenir. AIKLAMALAR

3. 10un kat olan basamakl doal saylardan, 10un kat olan en ok basamakl doal saylar zihinden karr.

Aadaki ilemler zihinden yaptrlr. 230 140 =? 320 200 =? 420 200 =? 680 50 =? 860 20 =? 120 10 =? 960 10 =? 500 260 =? Problemler, yakn evreden ve gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, zdrlr ve kurdurulur. Matematiksel anlam olan bir resimden iinde ilem geen bir yk yazdrlr. Bu yk ile ilgili bir problem kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

4. Doal saylarla toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

158

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. arpm tablosunu oluturur. ETK LK R EKLER Yzlk tablosunda altar sayarken ilgili kutulardaki yararlanlarak aadaki gibi arpm tablosu oluturulur: saylardan AIKLAMALAR [!]Yzlk tablosundan, ritmik saymalardan veya liste eklinde yazmdan yararlanlarak arpm tablosunu oluturmalar salanr. Doal saylar

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

3
0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30

4
0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40

5
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

6
0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60

7
0 7 14 21 28 35 42 49 56 63 70

8
0 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80

9
0 9 18 27 36 45 54 63 72 81 90

10
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

159

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. Eldeli arpma ilemini yapar, eldenin ne anlama geldiini aklar. ETK LK R EKLER 37 25 ileminde eldenin ne anlama geldiini grmek iin ilem aadaki gibi modellenebilir. Yzler b. Onlar b. Birler b. Yzler b. Onlar b. Birler b. AIKLAMALAR [!] Saylar arpm en ok 3 basamakl olacak ekilde seilir. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

DOAL SAYILARLA AR PMA LEM

5 7 5 30 20 7 20 30 1 1 6 9

3 2 3 5 4 0 2

7 5 5 0 0 0 5

3 2 1 8 + 7 4 9 2

7 5 5 5

3. arpmlar 1000den kk olacak ekilde en ok basamakl iki doal sayyla arpma ilemi yapar.

235 2 ilemi aadaki gibi modellenir. Modellendikten sonra ilem yaptrlr. Yzler b. Onlar b. Birler b. 2 4 7 0 3 5 2 235 + 235 235 2 470

[!] nce, bir basamakl doal say ile iki basamakl doal saynn; sonra iki basamakl doal say ile iki basamakl doal saynn; daha sonra da bir basamakl doal say ile basamakl bir doal saynn arpma ilemi yaptrlr. [!] arpmlar en ok basamakl olan iki doal sayyla arpma ilemleri yaptrlr.

arpma ileminde, saylarn basamaklarnda verilmeyen rakam veya rakamlar belirleme etkinlikleri de yaplr. Bu etkinliklerde rencilerin deiik stratejiler gelitirmeleri ve kullanmalar salanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

160

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. DOAL SAYILARLA ARPMA LEM KAZA IMLAR 4. En ok iki basamakl doal saylar 10 ile; bir basamakl doal saylar 100 ile ksa yoldan arpar. 5. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. ETK LK R EKLER 10 ve 100 ile ksa yoldan arpma ilemlerini yapmadan nce alt alta arpma ilemleri yaptrlarak ksa yoldan arpmann kuraln kendi kendilerine bulmalar salanr. Problemler, yakn evreden ve gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir ve kurdurulur. AIKLAMALAR Doal saylar

[!] Bu snfn say ve ilem snrllklar iinde kalnr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Bir retmen, baarl 25 rencisine birer dzine kalem veriyor. Geriye 150 kalemi kalyor. Balangta retmenin ka kalemi vard? Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

161

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. ki basamakl doal saylar bir basamakl doal saylara bler. ETK LK R EKLER Onluk taban bloklar kullanlarak 9u 3e bldrp birlikleri paylatrma; 40 4e bldrp onluklar paylatrma; 42yi 3e bldrp onluk ve birlikleri paylatrma; 11i 4e ve 35i 2ye bldrlerek kalanl blme modelletilir. 42 says, 4 onluk ve 2 birlik olarak onluk taban bloklar ile modelletilerek; 4 onluk 3 renciye datlarak her renci birer onluk alr ve 1 onluk artar. Alnan onluk blme yazdrlr. Artan 1 onluk ile 2 birlik, 12 birlik eklinde bozdurulur. 12 birlik 3 renciye drder birlik olarak paylatrlr ve paylalan 4 birlik blme yazdrlr. Modellemeden sonra ilem yaptrlr. blnen 42 3 blen 3 14 blm 12 12 00 kalan AIKLAMALAR [!] Blnen, blen, blm, kalan ile bl izgisinin blme ilemine ait kavramlar olduu vurgulanr. [!] Blme ileminde kalan, blenden kk olduunda ileme devam edilmeyecei belirtilir. [!] Blme ileminde blnen, blen, blm ve kalan arasndaki iliki belirtilir. [!] Bu snfn arpma ve blme ilemlerindeki say snrllklar iinde kalnr. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

DOAL SAYILARLA BLME LEM

Blme ilemini ieren uygun problemler somut nesnelerle modellendirilerek zdrlr. Yaplan ilemlerde blnen, blen, blm ve kalan kavramlarnn anlamlar fark ettirilerek aralarndaki ilikiler buldurulur. Yaptrlan blme ve arpma ilemlerinin doruluu, arpma ve blme ilemlerinden yararlanlarak kontrol edilir. 24 4 = 6 6 4 = 24 16 3 = 48 48 3 = 16 Problemler, yakn evreden ve gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir ve kurdurulur. [!] Problemlerdeki veriler bu snftaki say ve ilem snrllnda olmaldr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

2. Biri blme olacak ekilde iki ilem gerektiren problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

162

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir btn e paralara ayrarak e paralardan her birinin kesrin birimi olduunu belirtir. ETK LK R EKLER Kt, kesir bloklar, rnt bloklar ve say dorusu gibi eitli modeller kullandrlarak btn belirtilen sayda e paraya bldrlr. Ortaya kan e paralardan her birinin kesrin birimini belirttii vurgulanr.
1 2

AIKLAMALAR [!] Kesrin biriminin, bir btnn e paralarndan birini gsterdii ve bu paralara karlk gelen saynn kesir says olduu vurgulanarak kesir saysnn da ksaca kesir diye isimlendirildii belirtilir.

1 2

[!] Pay ve payda terimleri ile kesir izgisi vurgulanr. [!] Kesirler paydadan paya doru okutulur (
1 4

1 4 1 4

drtte bir gibi).

KESRLER

1 Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1)

1 8

1 8

2. Pay paydasndan kk ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirler elde eder.

renciler, kt, kesir bloklar, rnt bloklar ve say dorusu gibi eitli modeller kullanarak pay paydasndan kk kesirler elde ederler.
1 8 1 8 1 8

3 8

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

163

3. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. Paydas en ok iki basamakl doal say olan en ok kesri karlatrr ve sralar. ETK LK R EKLER Somut kesir modelleri kullandrlr veya kt katlama etkinlii yaptrlr. Btnn e para says arttka ortaya kan e paralarn kldne dikkat ekilir.
1 2

AIKLAMALAR [!] Karlatrma paylar veya paydalar eit olan kesirler arasnda yaptrlr.

1 4

1 2

>

1 4

>

1 8

1 8

KESRLER

4. Bir okluun belirtilen kesrin birimi kadarn belirler.

24 fndn

1 4

i ka fndktr? Problem, model kullandrlarak zdrlr. Daha

sonra ilem yaptrlr.

1 4

[!] Bir okluun belirtilen kesrin birimi kadar buldurulurken okluk bir btn kabul edilir. [!] Blme ileminin say snrllklar iinde kalnr.

24 4 = 6 fndktr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

164

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

165

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A I KAZA IMLARI TOPLAM 1. Dzlemi ve dzlemsel ekilleri modelleri ile tasvir eder. 2. Kp, kare prizma, dikdrtgenler prizmas, gen prizma, silindir, koni ve kre modellerinin yzeylerini belirtir. 3 3. Prizma, koni ve silindir modellerinin yzeylerini dzleme aar ve bu modellerin her yznn birer dzlemsel ekil olduunu gsterir. 1. 2. 3. 4. Doruyu, n ve doru parasn modelleri ile tasvir eder. Dorunun, nn ve doru parasnn izgi modellerini oluturur. Yatay, dikey ve eik doru modellerine rnekler vererek izimlerini yapar. Dzlemde iki dorunun birbirine gre durumlarn belirler ve izimlerini yapar. G E O M E T R

ALT RE ME ALA LARI Dzlem

Doru

okta

1. Noktaya modelleriyle rnekler verir. 2. Noktay sembolle gsterir ve isimlendirir.

1. 2. 3. 4.

Aya, evresindeki modellerden rnekler verir. Ay modelleri ile izer. Dik aya evresindeki modellerden rnekler verir ve izer. Alar dar a, dik a, geni a ve doru a olarak snflandrr. gen, kare, dikdrtgen ve emberi modellerini kullanarak izer. Cetvel ve gnye kullanarak kare, dikdrtgen ve geni izer. genin, karenin, dikdrtgenin izgi modelleri zerinde alar gsterir. gen, kare, dikdrtgen ve emberi ke ve a saysna gre snflandrr.

gen, Kare, Dikdrtgen ve ember Simetri rnt ve Sslemeler

1. 2. 3. 4.

1. Dzlemsel ekillerde, doruya gre simetriyi belirler ve simetrik ekiller oluturur.

1 1 19

1. gensel, karesel, dikdrtgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. T O P L A M

166

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Dzlemi ve dzlemsel ekilleri modelleri ile tasvir eder. ETK LK R EKLER Dzlem, istenilen byklk ve genilikte bir blge, alan, saha, dzlk vb. olduu; denizin, gln durgun yzeyi, gittike byyen alan yufka vb. modellerle fark ettirilir. Bunun gibi prizmann yzleri, srann, kapnn ve duvarn yz, taban, tavan, futbol sahas, hal, duvar kd vb. birer dzlem modeli olduu sezdirilir. Bu modellerin zerinde (iinde) bulunan ak ve kapal erilerin evreledii blgeler ve alanlar; halnn motifleri, izgileri; kt, duvar ve zemin sslemeleri vb. model alnarak bunlarn birer dzlemsel ekil olduu alglatlr. AIKLAMALAR [!] Dzlemsel ekil tanmlanmaz, somut modellerle aklatlr. Trke dersi Konuma renme alan Tr, Yntem ve Tekniklere Uygun Konuma (Kazanm 7)

DZLEM

Yamal yorgan dzlem ve yamalar dzlemsel ekil; ekoseli kuma dzlem ve desenleri dzlemsel ekil; karo ile deli zemin dzlem ve karolar dzlemsel ekil; tangramn birleik hli dzlem ve paralar dzlemsel ekil; tamamlanm yap-boz dzlem ve paralar dzlemsel ekil modelleri olarak alnr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

167

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Geometrik cisimlerin yzeylerinin bu cisimlerin btn yzlerinin birleimi olduu; [!] Krenin yz ve yzeyinin ayn olduu 2. Kp, kare prizma, dikdrtgenler portakal, elma, fndk, ceviz, domates, soan vb. meyve ve sebzelerin kabuklar kre vurgulanr. prizmas, gen prizma, silindir, koni yzeyi; karton, teneke veya plastik kutular ve ambalajlar prizma ve silindir yzeyi; klah, [!] Yzeyin formal tanm yaplmaz. ve kre modellerinin yzeylerini huni vb. koni yzeyine model alnarak fark ettirilir. belirtir. Bir yzey modeli elde etmek iin kutu, paket vb. modeller uygun ayrtlar boyunca 3. Prizma, koni ve silindir modellerinin kestirilir. Yzeyleri bir btn hlinde dz bir zemin zerine atrlr. Bu yzeyleri [!] Koni yzeyinin anmndan kesilerek yzeylerini dzleme aar ve bu oluturan yzlerin birer dzlemsel ekil olduu fark ettirilir. elde edilen paralarn da dzlemsel ekiller modellerin her yznn birer olduu vurgulanr. Koninin yanal yzeyinin dzlemsel ekil olduunu gsterir. anm isimlendirilmez. KAZA IMLAR

DZLEM

Bir kare prizma modelinin yzeyini aarak yzeyi oluturan paralarn iki karesel, drt dikdrtgensel blgeden olutuu ve her bir blgenin birer dzlemsel ekil olduu fark ettirilir. Bu etkinlik dier geometrik cisimler iin de yaptrlr. Kp gen prizma Silindir

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

168

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Doruyu, n ve doru parasn modelleri ile tasvir eder. ETK LK R EKLER Lastik ip, tel, ip, su hortumu, kablo vb. modeller ile dorunun her iki ucundan istenildii kadar uzatlabilecei vurgulanr. rg ileri, ucu alm kalem, cami minaresi vb. modeller ile nn bir ucundan istenildii kadar uzatlabilecei vurgulanr. Kurun kalem, ubuk makarna, su borusu, oklava, oda tabanndaki sprgelik tas vb. modeller ile doru paras kavram fark ettirilir. Lastik ip, dz yol, yksek gerilim ve telefon hatlarndaki gergin teller, su hortumu vb. modellerle dorunun her iki ucundan dz olarak istenildii kadar uzatlabilecei fark ettirilir. AIKLAMALAR [!] Doru, matematiin terminolojisi ile incelenmez, evredeki somut modellerle aklatlr.

2. Dorunun, nn ve doru parasnn izgi modellerini oluturur.

[!] Doru, n ve doru paras zerine noktalar koyarak isimlendirme yoluna Dorunun izgi modelinin, iki ucundan istenildii kadar uzatlabileceini belirtmek iin ift gidilmez. yn oklu izgi olmas gerektii fark ettirilir ve izdirilerek kk temel harfle isimlendirilir.

y y dorusu DORU

r r dorusu

Radyo anteni, erit metre, iplik makaras vb. modellerle nn, bir ucundan istenildii kadar uzatlabilen dorunun bir biimi olduu fark ettirilir. Inn izgi modelinin radyo anteni, makaraya sarl ip, hortum bobini, elik metre vb. modeller yardmyla, sadece bir ucundan istenildii kadar uzatlabileceini belirtmek iin tek yn oklu izgi olmas gerektii fark ettirilir ve izdirilir.

i n

a n

Kullanlan doru modellerinden kesip, koparp, krlp alnan paralar olduu iplik paras, ubuk makarna paras, boru kesitleri vb. modellerle doru parasnn, dorunun baka bir biimi olduu fark ettirilir. Doru parasnn izgi modelinin marangoz metresindeki her bir parann, radyo antenindeki her bir blmn birer doru paras modeli olduu dikkate alnarak oksuz izgi modelinin ayn zamanda birer doru paras olduu fark ettirilir ve izdirilir.

m dorusu

doru paras
lme ve Deerlendirme Ara Disiplinlerle likilendirme

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

169

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR ekl, bayrak gnderi, yaz tahtasnn yan kenarlar, I harfi vb. modeller dikey 3. Yatay, dikey ve eik doru modellerine (dey) dorular; merdiven korkuluu, gensel blge modellerinin dik olmayan [!] Bir dorunun yatay, dikey ve eik rnekler vererek izimlerini yapar. kenarlar eik dorular; yaz tahtasnn, kaplarn alt ve st kenarlar yatay dorular olma durumlar, baka bir doruya alglatmak iin model olarak kullandrlr. gre deil durgun su yzeyi esas alnarak belirletilir. 4. Dzlemde iki dorunun birbirine gre durumlarn belirler ve izimlerini yapar. Pencere ve pano erevelerinin karlkl kenar iftleri, bina kolonlar ve bina kirileri paralel dorular; pencere ve pano erevelerinin ayn keden kan kenarlar, bina [!] Bir dzlemdeki dorularn paralel kolonlar ve bina kirileri dik dorular; atnn ayrtlar ve makasn baklar kesien olmalar ile kesimeme durumlarnn dorular; harfler, toplama ve arpma sembolleri, tangram paralarnn ayrtlar hem dik ayn olduu vurgulanr. hem de kesien dorular alglatmak iin model olarak kullandrlr. Paralel dorular izmek iin kitabn ve cetvelin karlkl kenar iftleri; dik dorular izmek iin kitap, gnye ve cetvelin her bir kesinden kan kenarlar; kesien dorular izmek iin de gensel blgenin kenarlar model olarak kullandrlr. KAZA IMLAR

DORU

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

170

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Noktaya modelleriyle rnekler verir. ETK LK R EKLER Toplu inenin kttaki izi, yzdeki ben, su damlas, tebeir tozu, cmlelerin sonlarnda ve eitli harflerde kullanlan iaret, prizmalarn keleri, ke balar, durak, buluma yeri, kavak vb. modellerle noktann; bir nesneyi, bir izi, bir fikri vb. temsil ettii ve yer belirttii sezdirilir. AIKLAMALAR [!] Nokta modellerinin eitli byklklerde, uzunluk, alan ve hacimde alnmalarnn, nokta kavramnn uzunluk, alan ve hacme sahip olmas anlamna gelmediine dikkat ekilir. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 6) OKTA

2. Noktay sembolle gsterir ve isimlendirir.

Haritalardaki ehirlerin, limanlarn, mill parklarn, ren yerlerin gsterimini [!] Yer isimlerinin, nokta modellerinin isimleri model aldrlarak; noktann, bazen kt zerinde kalemle yaplan bir benek, bazen olduu vurgulanr. harf, bazen say, bazen de uygun resim ile sembolize edildii ve bu sembolle [!] Noktalarn isimlendirilmesinde byk harfler isimlendirildii fark ettirilir. setirilir. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 6)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

171

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Aya, evresindeki modellerden rnekler verir. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Akrep ve yelkovann herhangi bir durumu, parmaklarmzn veya bacaklarmzn [!] A formal olarak tanmlanmaz. birbirine gre durumu, kollarmzn bedenimizle durumlar; kitabn, makasn, kapnn, pencerenin ak durumlar; katlanm bir tel vb. modeller ile a fark ettirilir.

2. Ay modelleri ile izer.

Prizmalarn kelerinin birinden kan ayrtlar, tangram paralarnn kelerinin [!] Alar izdirilirken kesinin nokta, birinden kan kenarlar, gnyenin kenarlar vb. modeller kullandrlarak ann izgi kollarnn n olduundan sz edilmez. modelleri oluturulur. [!] Ann, izgi modelindeki oklarn istenildii kadar uzatlaca anlamnda olduu vurgulanr.

AI

3. Dik aya evresindeki modellerden rnekler verir ve izer.

Gnyenin dik kenarlar, kare, dikdrtgen, pencere erevesi vb. bir kesi ve bu [!] Dik a belirlenirken lsnden sz keden kan kenarlar model aldrlarak dik ann, kenarlar birbirine dik olan a edilmez. olduu fark ettirilir. Bu modellerden yararlanlarak dik ann izgi modelleri oluturulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

172

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Alar dar a, dik a, geni a ve doru a olarak snflandrr. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Saatin akrep ve yelkovannn, makasn baklarnn, ak kapnn taban ile eiinin, ak pergelin [!] nce dik a tantlr. Dier a eitleri kollarnn vb. eitli durumlar model aldrlarak dik a modellerinden biri ile karlatrlr. dik ayla karlatrlr. Karlatrmada a modelinin bir kenar, dik a modelinin bir kenar ile aktrlr; ikinci kenarn durumlaryla dar, dik, geni ve doru alar fark ettirilir. [!] Dar, dik ve geni alar belirlenirken llerinden sz edilmez. i) Dar a (ann ikinci kenar dik ann iinde): ii) Dik a (ann her iki kenar dik ann kenarlaryla akk): [!] Alar, dar ve geni a olarak iii) Geni a (ann ikinci kenar dik ann dnda): snflandrlrken gnye kullandrlr. iv) Doru a (ann ters ynde alan kenarlar doruyla akk): [!] Geni a modelleri incelenirken doru adan byk olmamalarna dikkat edilir.

AI

Geometri tahtas, noktal veya izometrik vb. ktlar zerinde verilen ekillerdeki dar, dik, geni ve doru alar buldurulur.

Dzlemsel ekiller sahip olduklar alara gre snflandrlr. Tm alar dik olanlar Baz alar dik olanlar Dik as olmayanlar

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

173

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. gen, kare, dikdrtgen ve emberi modellerini kullanarak izer. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER gen, kare ve dikdrtgenin izgi modelleri oluturulurken tangram paralar, [!] Cetvel, gnye ve pergel kullandrlmadan prizma modellerinin yzleri vb.; emberin izgi modelleri oluturulurken koni ve izimler yaptrlr. silindir modellerinin yzleri vb. kullandrlr.

GE , KARE, DKDRTGE VE EMBER

Kare ve dikdrtgen izimi iin cetvel ve gnye kullandrlr. Gnyenin dik [!] Karede btn kenarlarn eit uzunlukta 2. Cetvel ve gnye kullanarak kare, dikdrtgen kenarlarndan biri setirilerek kare; her iki kenar setirilerek gen ve dikdrtgen olduu, dikdrtgende ise karlkl kenar ve geni izer. izdirilir. uzunluklarnn eit olduu vurgulanr. Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm Kenar uzunluklar verilen kare ve dikdrtgen ile kenar uzunluklar verilmeyen herhangi bir gen cetvel ve gnye ile izdirilir. temas (Kazanm A.3. 10)

3. genin, karenin, dikdrtgenin izgi modelleri zerinde alar gsterir.

izgi modellerinden faydalanarak genin, karenin ve dikdrtgenin alarnn bir [!] genin, karenin, dikdrtgenin a says kede iki kenarn birlemesiyle oluan ekiller olduu fark ettirilir. ve bu alarn eitleri vurgulanr.

4. gen, kare, dikdrtgen ve emberi ke ve Snflandrma etkinliklerinde ekillerin zellikleri tablo biiminde dzenletilir ve [!] Bu alt renme alannda renilen sonular tarttrlr. a saysna gre snflandrr. dzlemsel ekiller kullandrlr. keliler Drt keliler Kesizler

allar

Drt allar

Aszlar

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

174

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Dzlemsel ekillerde, doruya gre simetriyi belirler ve simetrik ekiller oluturur. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

Dzlemsel ekillerde doruya gre simetri; katlama ve kesme etkinlikleri ile [!] Sadece doruya gre simetri uygulanr. alglatlr. Etkinliklerde oluan kat izgisinin, simetri dorusu olduu fark ettirilir. Kesme rnei

SMETR

katlanm

kesilmi

alm

Katlama rnei

katlanm

alm

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

175

3. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. gensel, karesel, dikdrtgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel nce rnt bloklar kullandrlr. Noktal ve izometrik kt zerinde gen, kare veya dikdrtgen izdirilerek ssleme yaptrlr. Ssleme, gzel grnmesi iin Sunu renme alan Grsel Okuma boyatlr. (Kazanm 1) Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.3. 3)

R T VE SSLEMELER

Ktlardan birbirine e gensel, karesel, dikdrtgensel blgeler kestirilir. rencilerin bu paralar, kenarlar boyunca birletirmeleri ve bunlardan iinde boluk olmayan motifler oluturmalar salanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

176

3. SI IF LME RE ME ALA I

177

3. SI IF LME RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI M E A L A I KAZA IMLARI TOPLAM Metre ve santimetre arasndaki ilikiyi aklar. Metre ve santimetre arasnda ondalk kesir yazmn gerektirmeyen dnmler yapar. Nesnelerin uzunluklarn tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr. 5 Cetvel kullanarak belirli bir uzunluu ler ve ls verilen bir uzunluu izer. Metre ve santimetre birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. Nesnelerin evrelerini belirler. Dzlemsel ekillerin evre uzunluunu hesaplar. 3 Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar ile ilgili problemleri zer ve kurar. Cisimlerin bir yznn alann standart olmayan birimlerle ler. 1 Paralarmzla ilgili problemleri zer ve kurar. 1 Saati okur. Belirli bir zaman, farkl zaman lme birimlerini kullanarak ifade eder. 3 Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. Kilogramn ve gramn kullanld yerleri belirtir. 2 Kilogram ve gramla ilgili problemleri zer ve kurar. Standart sv lme arac ve birimlerinin gerekliliini aklayarak litre veya yarm litre birimleriyle lmeler yapar. Bir kaptaki svnn miktarn litre ve yarm litre birimleriyle tahmin eder ve lme yaparak tahminini 3 kontrol eder. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. T O P L A M 18 L M E R E

ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3.

1.

Uzunluklar lme

evre Alan Paralarmz Zaman lme Tartma

1. 1. 2. 3. 1. 2. 1. 2. 3.

Svlar lme

178

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Metre ve santimetre arasndaki ilikiyi aklar. AIKLAMALAR [!] lm sonular sylenirken ya da yazlrken On santimetre uzunluunda karton erit kestirilir. Bir metrelik ipin uzunluu birim ve sembol kullanmna dikkat ekilir. hazrlanan karton erit ile ltrlerek bir metrenin ka santimetre olduu rnein; 2 santimetre=2 cm, 1 metre=1 m vb. kefettirilir. ETK LK R EKLER Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1)

UZU LUKLARI LME

Metre ve santimetreyi birlikte kullanmay gerektiren uzunluklar ltrlr. Yaplan lmelerde 2.snftaki etkinliklerden farkl olarak 1metre 25 santimetrelik lm, 125 santimetre olarak ifade ettirilir. Ksaltma, sadeletirme, kolay gsterim vb. nedenlerle sembolle gsterim ihtiyac tarttrlr. rnein; TBMM, Md., TRT gibi. 2. Metre ve santimetre arasnda ondalk kesir yazmn gerektirmeyen dnmler yapar. 125 cm = 1 m 25 cm 2 m = 200 cm , 300 cm = 3 m vb.

3. Nesnelerin uzunluklarn tahmin eder ve tahminini lme sonucuyla karlatrr.

renciler kendilerinin ya da velilerinin kar, kol, bacak, ayak ve gvde [!] Seilen uzunluklar m ve cm birimleriyle uzunluklarn tahmin eder. Tahminlerini bir kda not tutar. Tahminlerini lm llebilir olmaldr. yaparak kontrol eder. Pantolon alrken deneme ansnz yoksa ne yaparsnz? sorusu ile iki uzunluk arasndaki fark tahmin etmenin nemi fark ettirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

179

3. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. Cetvel kullanarak belirli bir uzunluu ler ve ls verilen bir uzunluu izer.

ETK LK R EKLER Cetvelle 2 cm , 5 cm, 10 cm vb. uzunluunda doru paralar izdirilir.

AIKLAMALAR [!] lmelerde ve izimlerde balang noktasnn 0 olarak alnmasna dikkat ettirilir.

UZU LUKLARI LME

5. Metre ve santimetre birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

Aadaki cetvel modelinde belirtilen iki ok arasndaki uzunluk ka cm dir?

10

15

20

25

30

[!] Uzunluk lme birimleri ile ilgili problemler rencilerin dzeylerine uygun olacak ekilde bu snfn snrllklar iinde dzenlenir.

Drt arkada ellerindeki 200 cm, 1 m, yarm metre ve 30 cm uzunluundaki ipleri u uca ekleyerek ka santimetre uzunluunda Metre ve santimetrenin birlikte kullanld ilemleri gerektiren problemler ip elde ederler? zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Bir terzi 2 m 45 cm uzunluunda kuma kullanarak bir perde, 1 m 85 cm Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5) uzunluunda kuma ile de masa rts dikmitir. Terzi toplam ne kadar kuma kullanmtr? 2 m 45 cm + 1 m 85 cm = 245 cm + 185 cm = 430 cm = 4 m 30 cm kuma kullanmtr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

180

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Nesnelerin evrelerini belirler. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Bir resmi, fotoraf, kartpostal vb. erevelemeleri istenir. ereveleme iin ip, [!] evreyi tahmin etmeye ynelik kordon, kurdele vb. aralar bir btn hlinde kullandrlr. ereveleme yaparken ipin etkinlikler de yaptrlr. kelerden gergin geirilmesi istenir. Kullanlan ip, kordon, kurdele uzunluunun nesnelerin evre uzunluu olduu fark ettirilir. [!] Bir nesnenin evre uzunluunu lerken ayn kenarlar tekrar tekrar lmemesi ve Patates, elma, armut, havu gibi sebze ve meyveler enine, boyuna ve eik kestirilir. llmedik kenar kalmamas gerektii Ortaya kan kesit, kt zerine izdirilip ip kullanlarak kesitin evre uzunluu fark vurgulanr. ettirilir.

EVRE

2. Dzlemsel ekillerin evre uzunluunu hesaplar.

Geometri tahtasnda, noktal veya kareli ktta kare, dikdrtgen veya bunlarn [!] Her trl dzlemsel eklin evre birleiminden oluturulan dzlemsel ekillerin evre uzunluklar buldurulur. uzunluu hesaplatlr. Ancak bu ekiller okgen olarak isimlendirilmez.

eklin evre uzunluu 14 birimdir.

Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar hesaplattrlr. 2 cm 2 cm 1 cm 1 cm

2 cm

1 cm

1 cm

Camn, fotorafn, resmin, tahtann vb. nesnelerin kenar uzunluklar ltrlerek bir izelge eklinde yazdrlr. Her bir nesneye ait kenarlarn uzunluklar toplatlarak o nesnenin evre uzunluu buldurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

181

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

3. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar zometrik kt zerinde oluturulan dzlemsel ekillerin evre uzunluklar [!] evre uzunluu verilip kenar uzunluu buldurulmaz. ile ilgili problemleri zer ve kurar. buldurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 5)

EVRE

1. Cisimlerin bir yznn alann standart Kitap, A4 kd, karo vb. standart olmayan aralar birim model olarak [!] Alan standart olmayan birimlerle tahmin olmayan birimlerle ler. kullandrlr. retmen masasnn st yznn alann bulmak iin A4 ktlar etmeye ynelik etkinlikler de yaptrlr. masann yzne birbiri ardna boluk kalmayacak ekilde yerletirilir. Masann st [!] Kresel, silindirik ve konisel yzl cisimler yznn alannn ka tane A4 kd ile kaplanabilecei buldurulur. kullanlmaz. [!] Alan buldurulurken forml kullanlmaz. ALA

lme birimi, alan bulunacak cismin bir yzn tam olarak kapatmad durumlarda neler yaplabilecei tartlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

182

3. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Paralarmzla ilgili problemleri zer ve kurar.

ETK LKLER AIKLAMALAR Yakn evreden ve gnlk hayattan para ile yaplan alveri [!] Problemler, bu snfn say ve ilem snrllklar problemleri zdrlr ve kurdurulur. iinde olmaldr. Babas Tunaya bir kumbara hediye etti. Tunaya Tutum ve tasarruf (para biriktirme) ile ilgili problemler zdrlr ve haftalk 8 TL vereceini ve haftalndan bir miktarn kurdurulur. kumbarasna atmasn syledi. Tuna 8 hafta sonra kumbarasn bankada atrdnda 24 TL biriktirdiini grd. Her hafta ayn miktarda paray kumbarasna attna gre haftada ne kadar para biriktirmitir? Tunann beendii bisiklet 60 TL olduuna gre Tuna ka hafta sonra bu bisikleti alacak paray biriktirir? Para kullanmnn tarihesini aratrp snfa sununuz.

PARALARIMIZ

Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam temas (Kazanm B.3.26) Giriimcilik (Kazanm 16, 17, 33, 34 )

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

183

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Saati okur. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER eyrek kavramndan yararlanlarak eyrek saatlerde yelkovann konumu okutulur. Yelkovan 3n zerinde [!] Saat ve dakikann ksaltmalar kullandrlmaz. iken eyrek gee, 9un zerinde iken eyrek kala ifadeleri kullanlarak saat okutulur. [!] Ksa kola bakarak Saat 4 Saysal saat, akrepli ve yelkovanl saatle karlatrlarak okutulur. geiyor. dediinde 4 ne kadar geti? Saat 5e geliyor. dediinde Gnlk yaamnda eyrek saatlik zaman diliminde yaptklar ilerin kayd tutturularak bir sunu hazrlatlr. 5e ne kadar var? sorularyla 11 12 1 yelkovann grevi fark ettirilir. 2
10 9 8 3 4 7 6 5

13:45

[!] 1 saatin 60 dakika, yarm saatin 30 dakika ve eyrek saatin 15 dakika olduu vurgulanr.

ZAMA I LME

Yaplan saat modelinin arkasna bir karton yaptrlr. Yaptrlan kartonun zerine 0, 5, 10, ..., 50, 55 [!] Dakika, sembol kullanlmadan yazdrlr. Bu saatte; 1 ile 5in, 2 ile 10un, 3 ile 15in ayn hizaya geldikleri fark ettirilir. Yaplan saatte akrep yazdrlr. 3 biraz gemiken ve yelkovan 5in zerindeyken yelkovann 25i gsterdii, dolaysyla saatin 3 25 geiyor Bir, yarm ve eyrek saatte diye okunduu belirtilir. yapabileceiniz etkinlikleri anlatan 00 bir paragraf yaznz. 55 5
10 11 12 1 2 10 3 15 45 9 4 8 20 7 6 5 40 35 25 30 50

Saysal saatteki 15.55in, akrep ve yelkovanl saatteki grnmn izerek gsteriniz. Kesirler

Saysal saatte okuduu 14.20nin, akrep ve yelkovanl saatteki karl belirletilir.

11 12 1 2 10 3 9 4 8 7 6 5

Hayat Bilgisi dersi Dn, Bugn, Yarn temas (Kazanm C.3.30)

14:20

Teneffsler ka dakikadr? Sevdiiniz bir arky okuma sresi ka dakikadr? Sevdiiniz reklam ka dakika sryor? vb. sorularla birer, beer, onar, ... dakikalk aralklarda yaplan iler aklatlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

184

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. Belirli bir zaman, farkl zaman lme birimlerini kullanarak ifade eder. 72 dakika = 1 saat 12 dakikadr. 1 saat 30 dakika = 90 dakikadr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Basketbol, futbol vb. karlamalarn sresi ka saat, ka dakikadr?

Hayat Bilgisi dersi Dn, Bugn, Yarn temas rencilerin Beden Eitimi dersimiz 80 dakika srmtr. ifadesindeki geen (Kazanm C.3.29) zaman 1 saat 20 dakika biiminde yazarak ifade etmeleri salanr. Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam renci servisinin, yolcu otobsnn, trenin, vapurun vb. tatlarn hareket temas (Kazanm B.3.22) saatlerini gsteren izelgelerin incelenmesi salanr. Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 6, 7, 20)

ZAMA I LME

3. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

Yirmi dakikada yrnen bir yolun yarsnn ayn hzla ne kadar srede yrnecei [!] Zaman lme birimleriyle ilgili problemler, tarttrlarak rencilerin zaman hakkndaki dnceleri anlattrlr. rencilerin dzeylerine uygun olacak ekilde bu snfn say snrllklar iinde olmaldr. Cem, annesinden parkta oyun oynamak iin 13.10 ile 13.40 aras izin almtr. Oyun oynamak iin ka dakika izin almtr? le yemeini 40 dakikada yiyen bir kii 13.00te yemee balamtr. Yemekten saat kata kalkmtr?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

185

3. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Kilogramn ve gramn kullanld yerleri belirtir. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR [!] 1 kilogramn 1000 gram olduu belirtilir. [!] lme sonular sylenirken ya da yazlrken birim ve sembol kullanmna dikkat ekilir. 2 kilogram = 2 kg 50 gram = 50 g TARTMA

2. Kilogram ve gramla ilgili problemleri zer ve kurar.

Problemler rencilerin dzeylerine uygun olarak bu snf snrllklar [!] Kilogramgram dnmleri yaptrlmaz. ierisinde zdrlr ve kurdurulur. Bir yumurta yaklak 50 gram ise 8 yumurta ka gramdr?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

186

3. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

SIVILARI LME

AIKLAMALAR [!] Standart sv lme aralar olarak dereceli 1. Standart sv lme arac ve birimlerinin Farkl byklklerdeki su bardaklar kullandrlarak bir kaptaki suyun miktar kap, litre, dereceli tp vb. kullandrlr. gerekliliini aklayarak litre veya yarm ltrlr. lme sonucundaki farkllklar gzlenerek lme birimlerinin litre birimleriyle lmeler yapar. gereklilii sezdirilir. [!] lmeleri ifade ederken birim kullanmna Marketlerde kapal kutularda satlan bir litre ve yarm litrelik meyve suyu, su dikkat ekilir (1 litre = 1 L gibi). ve st 1 litrelik dereceli kap veya 1 litrelik cam srahi ile ltrlerek 1 litre ve [!] lme sonular; 1 litreden az, 1 litreden yarm litre ls fark ettirilir. fazla, yarm litreden az, yarm litreden fazla Bir litre suyun dzgn ekilli bir kaptaki seviyesi iaretlenir. Su standart olarak ifade ettirilir. olmayan bir lme arac ile eit miktarlarda herhangi iki kaba bldrlr. Bldrlen su, ilk kaba geri dktrlr ve seviyesi iaretletilir. aretli su Standart sv lme aralarna gereksinim seviyelerinden yararlanlarak litre ve yarm litre arasndaki iliki fark ettirilir. duyan mesleklerle ilgili aratrma yapp snfa Markette kilogram ve litre ile satlan mallar ayrt ettirilir. Litre ve kilogram sununuz. olarak satlan rnlerin listesi yaptrlr. KAZA IMLAR ETK LK R EKLER

2. Bir kaptaki svnn miktarn litre ve yarm litre birimleriyle tahmin eder ve lme yaparak tahminini kontrol eder.

Annesi Aliden tatl yapmak iin yarm litre Kova, srahi, vazo vb. kaplarn iindeki suyun miktar nce litre ve yarm st almasn istedi. Ali bakkaldan 1 litre st litre birimleriyle tahmin ettirilir, sonra ltrlr. lme sonucu ile tahmini ald. karlatrmalar salanr. Alinin annesi tatlya st doru miktarda nasl koyar? Bir litre st kullanrsa doru tarifi uygulamas iin ne yapmaldr? 50 litre su 10 litrelik kaplara blnecektir. Ka kap gerekir? 5010 = 5 kap gerekir. [!] Problemler, bu snfn snrllklar ierisinde zdrlr ve kurdurulur.

3. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

187

3. SI IF VER RE ME ALA I

188

3. SI IF VER RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI V E R ALT RE ME ALA LARI ekil Grafii Tablo 1. 2. 3. 1. Bir problemle ilgili veri toplar. ekil grafiini oluturur. ekil grafiini yorumlar. etele ve sklk tablolar oluturur. T O P L A M R E M E A L A I KAZA IMLARI

TOPLAM 3 1 4

189

3. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir problemle ilgili veri toplar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Bu snf dzeyine uygun, rencinin yaantsndaki baz olaylarla ilgili [!] lk defa veri toplatrken hem nesne hem de problemleri incelemek iin veri toplatlr. ekil grafiklerinin yaplmas iin rencilerin yaantsndan olaylar nerilir. ilekli, vanilyal ve kakaolu dondurmalardan en ok sevilenin hangisi [!] Balangta veri toplama yollar (soru sorma olduunun belirlenmesi iin gnll 9 renci en ok sevdikleri dondurmann vb) nerilir. Daha sonra rencilerin kendi veri modellerini, retmenin masasna koyar. retmen masasnda toplanan modeller, toplama yollarn gelitirmeleri salanr. dondurma trne gre gruplandrlarak veri toplanr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm temas (Kazanm A.3.29) Dondurma modelleri kullanlarak rencilerin nce nesne grafiini oluturmalar [!] ekil grafii hakknda bilgi verilmeden nce salanr. nesne grafii yaptrlr; bu grafikten hareketle retmenin yaz tahtasna izdii grafik izelgesine ilekli, vanilyal ve renciler ynlendirilerek ekil grafiini kakaolu dondurmalarn ismi yazdrlr ve ilgili dondurma isimlerinin stne oluturmalar salanr. dondurma says kadar kareye birer dondurma resmi izdirilir. Grafie balk ve her [!] Bir eklin birden fazla veriyi temsil ettii ekil bir resmin (eklin) ka dondurmay gsterdii ile ilgili not yazdrlr. Eksenler grafikleri de izdirilir. koyulatrlr. Bu ilemler yapldktan sonra oluturulan bu dzenin ekil grafii [!] ekil grafiinin altnda eklin ka veriyi temsil olduu belirtilir. Eksenin anlam aklatlr. ettii belirtilir. Grafik: En ok Sevilen Dondurma Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) 6 Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu 5 renme alan Grsel Sunu (Kazanm 3) 4 Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 4) 3 Hayat Bilgisi dersi Okul Heyecanm temas 2 (Kazanm A.3.29) 1 Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 3)
Kii says ilekli Vanilyal Kakaolu Dondurma eitleri

2. ekil grafiini oluturur. EKL GRAF

Not: Her ekil bir dondurmay gstermektedir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

190

3. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. ekil grafiini yorumlar. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER ekil grafiinin kullanld bir rapor Verilen veya oluturulan bir ekil grafii yorumlatlr. Niin bu ekilde yorum yapt yazl ve szl olarak aklatlr. rencilere En ok Sevilen Dondurma Grafii yazdrlr ve sunulur. inceletilir. ilekli, vanilyal ve kakaolu dondurmalardan hangisinin en ok sevilen dondurma olduu yazdrlr. rencilerin bu sonuca nasl vard aklatlr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu Marketteki eker eitleri ve her eitten kaar kutu olduu grafikle gsterilmitir. renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) Grafik incelenerek aadaki sorular cevaplatlr. Hayat Bilgisi dersi Benim Esiz Yuvam Grafik: Marketteki ekerlerin eitleri ve Kutu Saylar temas (Kazanm B.3.24)
eker says

25 20 15 10 5 ilekli Limonlu Kahveli

ot: Her kutuda be eker vardr. eker eidi

EKL GRAF

ilekli ekerlerin says limonlu ekerlerden ka tane fazladr? Ka tane limonlu eker vardr? En ok hangi ekerden vardr? Ka tanedir? Snfnz 23 kiiyse ve arkadalarnza ayn tr ekerden almak isterseniz hangi tr ekeri tercih edersiniz? Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) Kalem says 7 2 5

Veriler veya grafik kullandrlarak sklk tablolar hazrlatlr. 1. etele ve sklk tablolar oluturur. Tablo: Kalemlerle lgili etele Tablosu Kalem tr Kurun kalem Tkenmez kal. Boya kalemi Kalem says Tablo: Kalemlerle lgili Sklk Tablosu Kalem tr Kurun kalem Tkenmez kal. Boya kalemi

TABLO

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

191

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 4. SI IF RETM PROGRAMI

192

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 4. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI, KAZA IMLARI VE SRELER LE LGL TABLOLAR

193

LKRETM MATEMATK DERS 1-5. SI IFLAR 4. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI A ve A ls 1. Ann kenarlarn ve kesini belirtir. 2. Ay isimlendirir ve sembolle gsterir. 3. Alar, standart olmayan birimlerle lerek standart a lme biriminin gerekliliini aklar. 4. Alar standart a lme aralaryla lerek alar; dar, dik, geni ve doru a olarak belirler. 5. ls verilen bir ay izer. 6. Alarn llerini tahmin eder ve tahminini ay lerek kontrol eder. L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI Uzunluklar lme 1. Atatrkn nderliinde lme birimlerine getirilen yeniliklerin gerekliliini nedenleriyle aklar. 2. Standart uzunluk lme birimlerinden kilometre ve milimetrenin kullanm alanlarn belirtir. 3 Milimetre-santimetre, santimetre-metre ve metre-kilometre arasndaki ilikileri aklar. 4. Belirli uzunluklar farkl uzunluk lme birimleriyle ifade eder. 5. Bir uzunluu en uygun uzunluk lme birimiyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder. 6. Uzunluk lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. L A

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar 1. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar okur ve yazar. 2. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylarn blklerini ve basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 3. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar zmler. 4. Doal saylar en yakn onlua veya yzle yuvarlar. 5. Bir rnty saylarla ilikilendirir ve eksik olan blm tamamlar. 6. En ok alt basamakl doal saylar sralar.

V E R ALT RE ME ALA LARI Stun Grafii 1. Stun grafiini oluturur. 2. Stun grafiini yorumlar. Olaslk 1. Olaslk belirten kelimeleri uygun cmlelerde kullanr.

194

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Toplama lemi 1. En ok drt basamakl doal saylarla toplama ilemini yapar. 2. Toplam en ok drt basamakl olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 3. Toplamlar en ok drt basamakl olacak ekilde en ok drt basamakl doal saylar, 100n katlaryla zihinden toplar. 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

R E M E A L A L A R I G E O M E T R L M E ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI gen, Kare ve Dikdrtgen evre 1. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn belirler. 1. gen, kare ve dikdrtgeni isimlendirir. 2. Kare ve dikdrtgenin evre uzunluklar ile kenar 2. gen, kare ve dikdrtgenin kenarlarn isimlendirir. uzunluklar arasndaki ilikiyi belirler. 3. Ayn evre uzunluuna sahip farkl geometrik 3. Kare ve dikdrtgenin, kenar ve a ekiller oluturur. zelliklerini belirler. 4. Kegeni belirler. 4. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn hesaplamayla ilgili problemleri zer ve kurar. 5. genleri kenar uzunluklarna gre snflandrr. Alan 6. genleri a llerine gre snflandrr. 1. Bir alan, standart olmayan alan lme birimleriyle 7. genin i alarnn llerinin toplamn tahmin eder ve birimleri sayarak tahminini kontrol belirler. eder. 8. Aler, gnye veya cetvel kullanarak dik 2. Dzlemsel blgelerin alanlarnn, bu alan kaplayan gen, kare ve dikdrtgeni izer. birim karelerin says olduunu belirler. 3. Karesel ve dikdrtgensel blgelerin alanlarn birim Geometrik Cisimler 1. zometrik kttaki izimleri e kplerle kareleri kullanarak hesaplar. oluturur. Simetri 1. Dzlemsel ekillerdeki simetri dorularn belirler ve izer. rnt ve Sslemeler 1. Uygun karesel, dikdrtgensel ve gensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. Zaman lme 1. Dakika ile saniye arasndaki ilikiyi aklar. 2. Saat-dakika, dakika-saniye arasndaki dnmleri yapar. 3. Yl-ay-hafta-gn arasndaki ilikileri aklar. 4. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

V E R ALT R. ALA L.

Doal Saylarla karma lemi 1. En ok drt basamakl doal saylarla karma ilemini yapar. 2. En ok basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder, tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 3. basamakl doal saylardan 100n kat olan doal saylar zihinden karr. 4. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

195

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla arpma lemi 1. arpm en ok be basamakl doal say olacak ekilde iki doal sayyla arpma ilemini yapar. 2. doal say ile yaplan arpma ileminde saylarn birbirleriyle arplma srasnn deimesinin, sonucu deitirmediini gsterir. 3. En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylarla ksa yoldan arpar. 4. En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. 5. En ok iki basamakl doal saylar 5, 25 ve 50 ile ksa yoldan arpar. 6. En ok iki basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 7. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

R E M E A L A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI

L A R I V E R ALT R. ALA L.

L M E ALT RE ME ALA LARI Tartma 1. Tonun kullanld yerleri belirtir. 2. Ton-kilogram, kilogram-gram ve gram-miligram arasndaki ilikileri belirtir. 3. Ton, kilogram, gram ve miligramla ilgili problemleri zer ve kurar.

Svlar lme 1. Litre ve mililitre arasndaki ilikiyi belirtir. 2. Litre ve mililitre arasnda dnmler yapar. 3. Bir kaptaki svnn miktarn, litre ve mililitre birimleriyle tahmin eder ve lme yaparak tahminini kontrol eder. 4. Litre ve mililitre ile ilgili problemleri zer ve kurar.

196

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Blme lemi 1. Blme ileminde blmn basamak saysn ilem yapmadan belirler. 2. basamakl doal saylar en ok iki basamakl doal saylara bler. 3. Son basama sfr olan en ok be basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000e ksa yoldan bler. 4. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 5. ki adml ilemleri yapar. 6. Doal saylarla blme ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Kesirler 1. Pay ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirleri, kesrin birimlerinden elde ederek isimlendirir. 2. Pay ve paydas en ok iki basamakl olan kesirleri say dorusunda gsterir. 3. Kesirleri karlatrr. 4. Eit paydal en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar. 5. Paylar eit, paydalar birbirinden farkl en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar. 6. Bir okluun belirtilen bir basit kesir kadarn belirler.

R E M E A L A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI V E R ALT R. ALA L.

197

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Kesirlerle Toplama lemi 1.Paydalar eit kesirlerle toplama ilemi yapar. Kesirlerle karma lemi 1. Paydalar eit kesirlerle karma ilemi yapar. 2. Kesirlerle toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar. Ondalk Kesirler 1. Bir btn 10 ve 100 e paraya blndnde, ortaya kan kesrin birimlerinin ondalk kesir olduunu belirtir. 2. Ondalk kesirleri virgl kullanarak yazar. 3. Ondalk kesirlerin tam ksmn, kesir ksmn ve basamak adlarn belirtir. 4. ki ondalk kesri karlatrarak aralarndaki ilikiyi byk, kk veya eit sembolyle gsterir.

R E M E A L A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI V E R ALT R. ALA L.

198

MATEMATK DERS 4. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI I SRELER RE ME ALA I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Doal Saylarla arpma lemi Doal Saylarla Blme lemi Kesirler Kesirlerle Toplama lemi Kesirlerle karma lemi Toplam 1. A ve A ls 2. gen, Kare ve Dikdrtgen GEOMETR 3. Geometrik Cisimler 4. Simetri 5. rnt ve Sslemeler Toplam 1. 2. 3. 4. Uzunluklar lme evre Alan Zaman lme KAZA IM SAYILARI 6 4 4 7 6 6 1 2 4 40 6 8 1 1 1 17 6 4 3 4 3 4 Toplam VER 1. Stun Grafii 2. Olaslk Toplam 24 2 1 3 SRE / DERS SAAT 8 8 8 14 14 10 3 4 10 79 8 10 3 3 3 27 6 6 6 4 4 6 32 3 3 6 ORA I (%) 6 6 6 9 9 7 2 3 7 55 6 7 2 2 2 19 4 4 4 3 3 4 22 2 2 4

SAYILAR

9. Ondalk Kesirler

LME

5. Tartma 6. Svlar lme

GE EL TOPLAM

84

144

100

199

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

200

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

Doal Saylar

1. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar okur ve yazar. 2. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylarn blklerini ve basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 3. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar zmler. 4. Doal saylar en yakn onlua veya yzle yuvarlar. 5. Bir rnty saylarla ilikilendirir ve eksik olan blm tamamlar. 6. En ok alt basamakl doal saylar sralar. 1. En ok drt basamakl doal saylarla toplama ilemini yapar. 2. Toplam en ok drt basamakl olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 3. Toplamlar en ok drt basamakl olacak ekilde en ok drt basamakl doal saylar, 100n katlaryla zihinden toplar. 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. 1. 2. 3. 4. En ok drt basamakl doal saylarla karma ilemini yapar. En ok basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder, tahminini ilem sonucu ile karlatrr. basamakl doal saylardan 100n kat olan doal saylar zihinden karr. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Doal Saylarla Toplama lemi

Doal Saylarla karma lemi

Doal Saylarla arpma lemi

1. arpm en ok be basamakl doal say olacak ekilde iki doal sayyla arpma ilemini yapar. 2. doal say ile yaplan arpma ileminde saylarn birbirleriyle arplma srasnn deimesinin, sonucu deitirmediini gsterir. 3. En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylarla ksa yoldan arpar. 4. En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. 5. En ok iki basamakl doal saylar 5, 25 ve 50 ile ksa yoldan arpar. 6. En ok iki basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. 7. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

201

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

Doal Saylarla Blme lemi

Blme ileminde blmn basamak saysn ilem yapmadan belirler. basamakl doal saylar en ok iki basamakl doal saylara bler. Son basama sfr olan en ok be basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000e ksa yoldan bler. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. ki adml ilemleri yapar. Doal saylarla blme ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Pay ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirleri, kesrin birimlerinden elde ederek isimlendirir. Pay ve paydas en ok iki basamakl olan kesirleri say dorusunda gsterir. Kesirleri karlatrr. Eit paydal en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar. Paylar eit, paydalar birbirinden farkl en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar. Bir okluun belirtilen bir basit kesir kadarn belirler.

Kesirler

Kesirlerle Toplama lemi Kesirlerle karma lemi

1. Paydalar eit kesirlerle toplama ilemi yapar. 1. Paydalar eit kesirlerle karma ilemi yapar. 2. Kesirlerle toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemleri zer ve kurar. 1. 2. 3. 4. Bir btn 10 ve 100 e paraya blndnde, ortaya kan kesrin birimlerinin ondalk kesir olduunu belirtir. Ondalk kesirleri virgl kullanarak yazar. Ondalk kesirlerin tam ksmn, kesir ksmn ve basamak adlarn belirtir. ki ondalk kesri karlatrarak aralarndaki ilikiyi byk, kk veya eit sembolyle gsterir. T O P L A M

1 2

Ondalk Kesirler

40

202

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar okur ve yazar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Onluk taban bloklarn kullandrarak drt basamakl doal saylar modellenerek [!] En byk ve en kk 4, 5 ve 6 gsterilir. Binliin, 10 tane yzlkten veya 100 tane onluktan ya da 1000 tane birlikten basamakl doal saylar buldurulur. olutuu gsterilir. [!] 5 ve 6 basamakl doal saylar iin basamak tablosu kullandrlr. Onluk taban bloklar kullanlarak 1253 doal says aadaki modellemedeki gibi binlik, yzlk, onluk ve birliklerine ayrlarak okutulur ve yazdrlr.

1253 bin iki yz elli DOAL SAYILAR

2. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylarn blklerini ve basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir.

rencilerden 324 621 doal saysndaki rakamlarn basamak deerlerini tablo [!] Ara basamaklarnda 0 olan saylar da zerinde gstermeleri istenir. incelenir.
Blk adlar Basamak adlar Say Binler bl Yz binler b. On binler b. Binler b. Yzler b. Birler bl Onlar b. Birler b.

yz bin on iki saysn rakamlarla yaznz ve basamak deerlerini belirtiniz. [!]Basamaklarndaki rakamlar veya blklerindeki saylar verilen doal saylar yazdrma etkinlikleri de yaptrlr.

324 621
Rakamn basamak deeri

300 000

20 000

4000

600

20

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

203

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. 4, 5 ve 6 basamakl doal saylar zmler. 62 324 says;

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR [!] Ara basamaklarnda tekrar eden rakamlar ve sfr bulunan saylarla da zmleme yaptrlr.

DOAL SAYILAR

62 324 = 60 000 + 2000 + 300 + 20 + 4 = 6 on binlik + 2 binlik + 3 yzlk + 2 onluk + 4 birlik biiminde zmletilir.

4. Doal saylar en yakn onlua veya yzle yuvarlar.

4328 ile 4379 saylarn en yakn yzle yuvarlaynz. evrenizdeki yetikinlerin, hangi durumlarda saylar yuvarlamaya gereksinim duyduklarn ve stratejileri aratrp snfa sununuz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

204

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 5. Bir rnty saylarla ilikilendirir ve eksik olan blm tamamlar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

Oyun pullar, fasulyeler, plastik malzemeler vb. nesnelerle oluturulan [!] Bir rntye karlk gelen saysal ilikiler ok sayda olabileceinden rntlerdeki ilikiler fark ettirilerek saysal ifadeleri buldurulur. bunlarn arasndan bu snf dzeyine uygun olanlar seilir. rntye karlk gelen saylarn aralarndaki iliki buldurulur. [!] rnt, ekillerle verilebilecei gibi saylarla da verilebilir. Saylarla verilen rntnn ekillerle gsterimi yaptrlr.

DOAL SAYILAR

Adm says Toplam says

1 2 21

2 4 22

3 6 23

4 8 24

5 ... ...

Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 6, 12)

Adm says Toplam says

1 1 11

2 4 22

3 9 33

4 16 44

5... ...

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

205

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 6. En ok alt basamakl doal saylar sralar.

DOAL SAYILAR

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR rencilerden Adana, Artvin, Edirne, Kars ve Krkkale illerinin Ankaraya [!] Sralamalarda sembol kullandrlr. olan uzaklklarn karlatrarak uzaktan yakna veya yakndan uzaa doru sralamalar istenir. [!] nce iki say, sonra ikiden fazla saylarla karlatrma yaptrlarak Ankara - Adana 490 km sralatlr. Ankara - Artvin 999 km Ankara - Edirne 681 km Uzunluklar lme Ankara - Erzurum 877 km Ankara - Krkkale 77 km Yaadnz ilin evre illere olan uzaklklarn yakndan uzaa doru 999> 877> 681> 490> 77 77<490<681<877<999 sralaynz. Drt deiik rakam kullanlarak farkl doal saylar oluturulur. 2, 7, 0, 5 rakamlarn kullanarak oluturulabilecek drt basamakl; En byk, En kk, 6000 den kk en byk, 3000 den byk en kk, En byk tek ve ift, En kk tek ve ift

doal saylar oluturunuz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

206

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. En ok drt basamakl doal saylarla toplama ilemini yapar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Toplama ilemine, iinde en ok drt basamakl saylarn getii problemler [!] doal say ile yaplan toplama zdrlerek balanr. ileminde saylarn toplanma srasnn deimesinin sonucu deitirmediini ilem yaparak gstermeleri salanr. [!] lemlerin doruluu, hesap makinesi ile de kontrol ettirilebilir. DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM [!] Bu snfn say ve ilem snrllklar iinde kalnr. Toplama ileminde basamaklardaki verilmeyen rakamlar veya verilmeyen [!] Verilmeyen farkl rakamlar yerine farkl toplanan buldurulur. Verilmeyen rakamlar veya toplanan buldurulurken deiik ekiller veya harfler kullanlr. stratejiler gelitirmeleri iin ortam oluturulur. Sosyal Bilgiler dersi retimden Tketime nitesi (Kazanm 3)

2. Toplam en ok drt basamakl olan iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr.

Toplanan saylar, en yakn yzle yuvarlatlarak tahmin yapmalar [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda salanabilir. hesap makinesi de kullanlabilir. 2937 1366 2900 + 1400 4300 2937 + 1366 4303 Zaman lme Uzunluklar lme

3. Toplamlar en ok drt basamakl olacak ekilde en ok drt basamakl doal saylar, 100n katlaryla zihinden toplar.

[!]Toplama ilemi ile ilgili daha nceki snflarda gelitirdikleri stratejiler zerine hatrlamalar yaptrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

207

A..A. DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

KAZA IMLAR 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I ETK LK R EKLER AIKLAMALAR En ok iki basamakl be ardk doal saynn toplamn ksa yoldan buldurulur. [!] Ardk doal saylar, ardk tek Ardk doal saylar ile ardk tek ve ift doal saylarn toplamlarn bulmak iin ve ift doal saylarn her biriyle gelitirmeleri ve gelitirdikleri stratejileri aklamalar salanr. ilemler yaptrlr. 1 9 10 3 7 10 5 5 10 7 3 10 9 1 10 [!] Problemlerde bu snfn say ve ilem snrllklar iinde kalnr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur.

Strateji: 5 tane 10, 50 eder. Fakat her sayy iki kez topladmz iin, 502=25 eder. Problemler gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, zdrlr ve kurdurulur.

Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama Matematiksel anlam olan bir resimden, iinde ilem geen bir yk yazdrlr. Bu yk (Kazanm 4) ile ilgili problem kurdurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

208

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. En ok drt basamakl doal saylarla karma ilemini yapar. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER karma ilemine, iinde en ok drt basamakl saylarn getii problemler [!] Ara basamaklarnda sfr olan saylarla da zdrlerek balanr. karma ilemi yaptrlr. [!] Bu snfn say ve ilem snrllklar iinde kalnr. Doal saylarla yaplan bir karma ileminde, basamaklardaki verilmeyen [!] Verilmeyen farkl rakamlar yerine farkl rakamlar veya eksileni ya da kan belirlemeye dnk etkinlikler yaplr. ekiller veya harfler kullanlr. rencilerden verilmeyenleri bulurken deiik stratejiler gelitirmeleri ve bu Sosyal Bilgiler dersi retimden Tketime stratejileri aklamalar istenir. nitesi (Kazanm 3) Eksilen ve kan saylar, en yakn onlua yuvarlatlarak sonuca en yakn [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda tahmini yapmalar salanabilir. hesap makinesi de kullanlabilir. 832 830 832 [!] karma ileminin sonucunun tahminini 195 200 195 gerektiren durumlara rnekler verdirilir. 627 630 Zihinden karma ilemi yaplrken deiik stratejiler gelitirmeleri ve bu stratejileri aklamalar istenir. rnein; yzlklerin farkna, onluk ve birliklerin eklenebilecei vb. dndrlr. 642 300 4. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilen problemler zdrlr ve kurdurulur. Cumhuriyet tarihi ve Atatrkn hayat ile ilgili problemler zdrlr. Tarihten nl kiiler, bilim adamlar, nemli tarihi olaylar konu alnarak problemler kurdurulur ve zdrlr. 600 300 300 300 42 342 [!] Problemler, bu snfn say ve ilem snrllklar ierisinde olmaldr. [!] Doal saylarla en ok ilemli problemler zdrlr ve kurdurulur. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Zaman lme Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

2. En ok basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder, tahminini ilem sonucu ile karlatrr.

3. basamakl doal saylardan, 100n kat olan doal saylar zihinden karr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

209

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. arpm en ok be basamakl doal say olacak ekilde iki doal sayyla arpma ilemini yapar.

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR arpma ilemine, iinde en ok basamakl saylarn getii problemler [!] Basamak tablolarndan yararlandrlr. zdrlerek balanr. [!] Ara basamaklarnda sfr olan saylarla da arpmlar en ok drt basamakl bir doal say olan arpma ileminde, arpma ilemi yaptrlr. basamaklarda verilmeyen rakamlar belirleme etkinlikleri yaplr. rencilere, basamaklarda verilmeyen rakamlar buldurulurken gelitirdikleri stratejiler [!] Bu snftaki say ve ilem snrllklar aklatlr. iinde verilmeyen arpan da buldurulabilir. [!] Verilmeyen farkl rakamlar yerine farkl ekiller veya harfler kullanlr.

2. doal say ile yaplan arpma ileminde saylarn birbirleriyle arplma srasnn deimesinin, sonucu deitirmediini gsterir.

doal saynn arpma ilemi nce somut nesnelerle modellenerek [!] arpanl ilemlerde, arpanlar yaptrlr. parantezle gruplandrlr. lem nceliinin parantez iindeki terime verildii vurgulanr.

Her bir satrda ka nesne var? 42=8 satrda toplam ka nesne var? 3 (4 2) = 3 8= 24 Toplam ka kutu var? Kutularda toplam ka nesne var? 3 4 = 12 (3 4) 2 = 12 2 = 24

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

210

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. 3. KAZA IMLAR En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylarla ksa yoldan arpar. 4. DOAL SAYILARLA ARPMA LEM En ok basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. 376 10 376 100 376 1000 rencilerin aadaki gibi stratejiler gelitirmelerine frsat verilir. 5. En ok iki basamakl doal saylar 5, 25 ve 50 ile ksa yoldan arpar. Bir sayy ksa yoldan 5 ile arpmak iin say, 2ye blnp 10 ile arplr. Bir sayy ksa yoldan 25 ile arpmak iin say, 4e blnp 100 ile arplr. Bir sayy ksa yoldan 50 ile arpmak iin say, 2ye blnp 100 ile arplr. [!] 5 ve 50 ile ksa yoldan arplacak saylar 2ye blnebilen; 25 ile ksa yoldan arplacak saylar ise 4e blnebilen saylardan setirilir. [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda hesap makinesi de kullanlabilir. 3 10 21 100 472 1 000 713 90 21 80 9 700 [!] Bu snftaki ilem ve say snrll iinde kalnr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

6.

En ok iki basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

7.

Problemler, gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, [!] Doal saylarla toplama, karma ve zdrlr ve kurdurulur. arpma ilemlerini gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. [!] lemlerin sonular bu snftaki say snrllklar iinde olmaldr. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

211

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Blme ileminde blmn basamak saysn ilem yapmadan belirler. 845 5 basamakl 8<5 DOAL SAYILARLA BLME LEM 840 8 basamakl 8=8 ETK LK R EKLER Blmn basamak says deiik stratejilerle buldurulur. 846 9 iki basamakl 8<9 AIKLAMALAR [!] Blen, bir basamakl doal say olarak setirilir.

2. basamakl doal saylar, en ok iki basamakl doal saylara bler.

Drt lemde Deprem Bilgileri: lemleri yaparak harflerin temsil ettii saylar [!] Blmn doruluu kontrol ettirilir. bulur. Harfleri yerletirerek depremle ilgili nemli teknik bilgilere ular. [!] Kalansz ve kalanl blme ilemleri yaptrlr. A=26 12 D=306-105 =275125 S=51216 C=15613 E=1611 K=1048 =54+34 Afetten Korunma ve Gvenli Yaam =76-16 I=713 R=709+51 T=818-319 (Kazanm 24) Bir byk depremden sonra meydana gelen kk depremler dizisine,
312 760 499 60 213

depremler denir.

Depremin binalar ve insanlar zerindeki etkisine, depremin

88 400 201 201 176 499 400

denir.

Verilmeyen blen veya blnen bulunurken arpma veya blme ileminden yararlanlr. Ksa yoldan blme ilemlerini yapabilmek iin rencilerin strateji gelitirmeleri ve [!] Blme ilemleri, yan yana yazlm 3. Son basama sfr olan en ok be uygulamalar salanr. biimde verilerek de yaptrlr. basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000e ksa yoldan bler.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

212

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. DOAL SAYILARLA BLME LEM ETK LK R EKLER AIKLAMALAR [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda hesap makinesi de kullanlabilir.

5. ki adml ilemleri yapar.

ki adml ilemlerde nce parantez iindeki ilemler yaptrlr. ( 3 125 ) + 527 = ? ( 3 125 ) + 527 = 375 + 527 = 902 527 ( 4 2 ) = ? 527 (4 2 ) = 527 2 = 1054

[!] lemlerin ncelikleri parantez kullandrlarak belirletilir. [!] Bu snftaki say ve ilem snrllklar iinde kalnr. [!] Toplama, karma, arpma ve blme ilemlerinden herhangi ikisinin kullanld ilemler de yaptrlr. (6804 ) 12 ilemini yapnz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

213

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A. 6.

KAZA IMLAR Doal saylarla blme ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Problemler gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, [!] Problemler, bu snftaki say ve ilem zdrlr ve kurdurulur. snrllklar iinde olmaldr. [!] En az biri blme olmak zere toplama, karma veya arpma ilemlerini gerektiren problemler zdrlr ve kurdurulur. Selin, okuldaki mezuniyet enliinde limonata satmak istiyor. Bunun iin kilogram 1 lira 25 kurutan 1 kilogram limon, kilogram 2 liradan 250 gram eker ve 85 kurua da 5 litre su almtr. Satn aldklarn kullanarak 26 bardak limonata yapmtr: Bir bardak limonata ona kaa mal olmutur? Bir bardak limonatay 15 kurutan satarsa ka lira kr eder? evreden bir iletmenin yetkilisiyle grerek iletmenin gelir gider tablosunu oluturunuz ve iletmenin durumu hakknda yorum yaparak raporlatrnz. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4) Giriimcilik (Kazanm 29, 30)

DOAL SAYILARLA BLME LEM

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

214

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Pay ve paydas en ok iki basamakl doal say olan kesirleri, kesrin birimlerinden elde ederek isimlendirir.

AIKLAMALAR [!] Paydann, btnn ka e paraya Somut nesneler, ekiller, say dorusu modelleri ile kesirlerin birimleri elde ettirilir. (yani kesrin birimine) blnd, payn bu paralardan (yani kesrin Bu kesir birimlerinden basit, bileik ve tam sayl kesirler elde ettirilir. biriminden) ka tanesinin alnd 1 anlamnda olduu vurgulanr. 1 1 4 1 tane 4 4 drtte bir [!] Bu snfta bileik kesir ile tam sayl kesirler birbirine dntrlmez.
1 4 1 4 1 4

ETK LK R EKLER

drtte
1 4 1 4 1 4 1 4

3 4

3 tane

1 4

[!] Basit, bileik ve tam sayl kesirler isimlendirilirken bu kesirlerin btne gre byklklerine dikkat ekilir.
1 4

KESRLER

drtte drt

4 4

4 tane

1 btn
bir btn
1 4 1 4 1 4 1 4 1 4

1 tam

be bl drt
1 4

5 4

5 tane

1 4

bir tam bir bl drt bir tam drtte bir

1 4 1 4

bir tam ve bir tane

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

215

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Pay ve paydas en ok iki basamakl olan kesirleri say dorusunda gsterir.

ETK LK R EKLER Kesir modelleri ile say dorusu ilikilendirilir.

1 Say dorusunda, aralklar drt e paraya blnr. Be tane 4 5 1 in 5 tane den olutuu aadaki gibi gsterilir: 4 4 saylarak

AIKLAMALAR
A ve B noktalarna karlk gelen kesir saylarn yaznz. 0
A

1
B

1 4

1 4

1 4

1 4

1 4

KESRLER

1 4

2 4

3 4

4 4

5 4

2 tam sayl kesir says aadaki gibi gsterilir: 4

1 4 1 4

1 4

2 4

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

216

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 3. Kesirleri karlatrr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Somut nesne, ekil veya say dorusu ile iki basit kesir, kesirlerin birimlerinden [!] Karlatrma sonucunu <, > ve = yararlanlarak karlatrlr. Karlatrma sonucu sembol ile ifade ettirilir. Aada sembollerinden uygun olan biri ile gstermeleri salanr. bir kesir takm rnei verilmitir:
[!] Karlatrma etkinlikleri farkl kesir eitleri (basit-basit, basit- tamsayl, tam sayl- bileik vb.) arasnda yaptrlr. [!] Kesirler model kullanlarak karlatrlr.
1 4 1 8 1 8 1 8

1
1 2 1 4 1 8 1 8 1 8 1 4 1 8 1 8 1 4 1 2

[!] Modellemede zorlanmamak iin paydas bir basamakl olan kesirler seilir. [!] Tam sayl kesirlerin tam ksm, bir basamakl olmaldr.

KESRLER

Kesir takm kullanlarak karlatrma etkinlikleri yaptrlr.

1 2 1 4 1 4 1 4 1 2 1 4

1 2 = 2 4

1 2 1 4 1 4 1 4

1 2 1 4

1 3 < 2 4

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

217

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Eit paydal en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar.
2 5 , 7 7

ETK LK R EKLER
ve
11 7

kesirleri sralanrken aadaki gibi modellemeleri istenir.

2 tane

1 7 1 7 1 7

AIKLAMALAR [!] Kesir modelleri veya say dorusunda gsterilen paydalar eit (kesir birimleri ayn) kesirlerin, pay (kesir birimi says) en byk olann en byk kesir olduu vurgulanr.
(en kk) [!] Kesirlerle ilgili bu snf snrllklar ierisinde kalnr. [!] Kesirler sembol kullanlarak sralatlr. (en byk)

KESRLER

5 tane

11 tane

2 5 11 < < 7 7 7

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

218

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 5. Paylar eit, paydalar birbirinden farkl en ok drt kesri, bykten ke veya kkten bye doru sralar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Paylar eit kesirlerin sralanmasnda kesrin biriminin esas alnmasna dikkat [!] Kesirlerle ilgili bu snf snrllklar edilir. Kesirlerin ayn sayda fakat farkl kesir birimlerine sahip olmas nedeniyle en ierisinde kalnr. byk kesir birimine sahip olan kesrin en byk olduu belirtilir. Bir pasta yeme yarmasnda ayn 2 2 2 byklkteki 3 pastadan; Berke rencilerden; , , kesirlerini model kullanarak sralamalar istenir. 6 3 4 2 pastasnn sini, Mutlu pastasnn
7 1 3 1 3 1 3 2 3 1 4 2 5

sini, Bora ise pastasnn

2 9

sini yedi.

1 4

1 4

1 4

Buna gre en ok pastay kim yedi?

2 4 1 6 2 3

>

2 4

>

2 6

KESRLER

1 6

1 6

1 6

1 6

1 6

2 6

rencilerden benzer sralamalar iin uygun stratejiler gelitirmeleri ve bu stratejilerini gsterimlerle aklamalar istenir.
3 5

3 6

3 8 3 5 3 8 3 6

kesirleri karlatrlrken aadaki gibi dnlebilir:

1 5 1 8 1 6

; 3 tane

(en byk paradan 3 tane )

; 3 tane

(en kk paradan 3 tane)

3 5 3 6 3 8

; 3 tane

>

>

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

219

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 6. Bir okluun belirtilen bir basit kesir kadarn belirler. KESRLER ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Bir okluun belirtilen bir basit kesir kadarn bulma etkinliklerine model ile [!] okluk says en ok basamakl olmaldr. balanr, daha sonra ilem yaptrlr. 3 [!] Basit kesrin paydas bir basamakl olmaldr. Bir snftaki 40 rencinin nn ka renci olduunu bulmak iin aadaki
4

model kullandrlabilir: 0
1 4 2 4 3 4 4 4

[!] Bir okluun belirtilen basit kesir kadarn bulma etkinliklerine nce problemlerle balanr. Sonra ilemler yaptrlr. Zaman lme Uzunluk lme

10 10

10 20
40 4 = 10

10 30
10 3 = 30 rencidir.

10 40

A..A.

KAZA IMLAR
3 4

ETK LK R EKLER
ve
1 4 2 4

KESRLERLE TOPLAMA LEM

1. Paydalar eit kesirlerle toplama ilemi yapar.

yi toplarken aadakilere benzer modellemeler yaptrlr:

1 4 1 4 1 4 1 1 1 3 + + = 4 4 4 4 1 4 1 4 1 1 2 + = 4 4 4

AIKLAMALAR [!] Kesirlerle yaplan toplama ilemlerinde kesrin birimlerinden yararlandrlr.

[!] Tam sayl kesirlerle ilem yaplrken kesrin tam ksm ve paydas bir basamakl olmaldr. [!]Tam sayl kesirlerde kendi iinde toplama ilemi yaptrlr. [!]Basit- basit, basit-bileik, bileik-bileik kesirlerle toplama ilemi yaplrken pay ve payda en fazla iki basamakl olmaldr.

3 tane

2 tane

1 4

3 2 5 + = 4 4 4
1 4 1 4 1 4 1 4 1 4

4 4

1 4

5 4

1 4

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

220

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Paydalar eit kesirlerle karma ilemi yapar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR [!]Kesirlerle yaplan karma ilemlerinde kesrin birimlerinden yararlandrlr.
[!] Tam sayl kesirlerle ilem yaplrken kesrin tam ksm ve paydas bir basamakl olmaldr. [!]Tam sayl kesirlerde sadece kendi iinde ilem yaptrlr. [!]Basit- basit, basit-bileik, bileik-bileik kesirlerle karma ilemi yaplrken pay ve payda en fazla iki basamakl olmaldr.

3 1 den in karlmas modellenerek yaptrlr. 6 6 3 6

KESRLERLE IKARMA LEM

1 6

1 6

1 6

3 1 6 6

2 6
1 6

1 6

3 1 2 = 6 6 6

Problemler gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, zdrlr 1 2. Kesirlerle toplama ve karma Bir snftaki rencilerin i basketbol ve kurdurulur. 5 ilemlerini gerektiren problemleri 2 zer ve kurar. takmna, si tiyatro grubuna seiliyor.
5

Hibir etkinlie katlmayan renciler snfn kata kadr?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

221

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Bir btn 10 ve 100 e paraya blndnde ortaya kan kesrin birimlerinin ondalk kesir olduunu belirtir.

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR

1 1 ve 10 100

kesirleri modellenerek gsterilir.

O DALIK KESRLER

btn

1 onda bir 10

1 yzde bir 100

1 1 ve kesirlerinin, ondalk kesir olduu vurgulanr. 10 100

2. Ondalk kesirleri virgl kullanarak yazar.

1 = 0,1 10
0
1 10 2 10 3 10 4 10 5 10 6 10 7 10 8 10 9 10

[!] Kesir ksm en ok iki basamakl olan ondalk kesirlerle etkinlikler yaptrlr.

1
0,9

Uzunluklar lme Svlar lme

0,1

0,2

0,3 0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

1
Model zerinde 0,3 ve 0,30 ondalk kesirlerini gsteriniz.

1 = 0,01 100

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

222

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. Ondalk kesirlerin tam ksmn, kesir ksmn ve basamak adlarn belirtir.

ETK LK R EKLER Basamak tablosu veya yzdelik daire dilimi kullanlabilir. 2,7 ondalk kesri aadaki gibi modellenir: Tam ksm Onlar b. Birler b.
2 , 2 , 7

AIKLAMALAR
Aada ekille gsterilen ondalk kesri tabloya yaznz ve okuyunuz.

Kesir ksm Onda birler b. Yzde birler b.

7

Tam ksm O DALIK KESRLER

Kesir ksm Yzde birler b. Onda birler b. ,

5,25 ondalk kesri aadaki gibi modellenir ve 5 tam yzde 25 diye okutulur. Tam ksm Onlar b. Birler b. 5 Kesir ksm Onda birler b. Yzde birler b. , 2 5 5 , 25

Yzler b.

Birler b.

Onlar b.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

223

4. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. ki ondalk kesri karlatrarak aralarndaki ilikiyi byk, kk veya eit sembolyle gsterir. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR 5,01 ve 5,1 ondalk kesirlerini 1,17 ve 1,7 ondalk kesirleri karlatrlrken basamak tablosu ve modellerden yararlandrlr. karlatrp sembolle yaznz.
2, 3, 4 rakamlar ile; En byk, En kk, 20 den byk, 20 den kk 1,17 ondalk kesirleri yaznz.

Tam ksm

Kesir ksm Yzde birler b. Yzde birler b.

O DALIK KESRLER

Birler b.

Onlar b.

1 1

, ,

1 7

7 0
1,7

1,17 < 1,7

farkl rakam ve virgl kullanarak deiik ondalk kesirler oluturulur. Rakamlar ve virgl kullanarak en byk ve en kk ondalk kesirler ile verilen herhangi bir ondalk kesirden byk veya kk olan ondalk kesirler yazlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

224

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

225

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. R E M E A L A KAZA IMLARI I TOPLAM

A ve A ls

Ann kenarlarn ve kesini belirtir. Ay isimlendirir ve sembolle gsterir. Alar, standart olmayan birimlerle lerek standart a lme biriminin gerekliliini aklar. Alar standart a lme aralaryla lerek alar; dar, dik, geni ve doru a olarak belirler. ls verilen bir ay izer. Alarn llerini tahmin eder ve tahminini ay lerek kontrol eder. gen, kare ve dikdrtgeni isimlendirir. gen, kare ve dikdrtgenin kenarlarn isimlendirir. Kare ve dikdrtgenin, kenar ve a zelliklerini belirler. Kegeni belirler. genleri kenar uzunluklarna gre snflandrr. genleri a llerine gre snflandrr. genin i alarnn llerinin toplamn belirler. Aler, gnye veya cetvel kullanarak dik gen, kare ve dikdrtgeni izer.

gen, Kare ve Dikdrtgen

Geometrik Cisimler Simetri rnt ve Sslemeler

1. zometrik kttaki izimleri e kplerle oluturur. 1. Dzlemsel ekillerdeki simetri dorularn belirler ve izer.
1. Uygun karesel, dikdrtgensel ve gensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde

1 1 1 17

deyerek ssleme yapar. T O P L A M

226

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Ann kenarlarn ve kesini belirtir. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Ann modellerlinden saatin akrep ve yelkovan, vcudun beden ve kollardan biri, [!] A formal olarak tanmlanmaz. makasn baklar vb. aldrlr. Saatteki akrep ve yelkovann ann kenarlar, bunlar tutan pimin de ann kesi; vcuttaki kol ve bedenin ann kenarlar, omuzun da ann kesi; makastaki baklarn ann kenarlar, pimin de ann kesi olduu fark ettirilir. Okul sapa, el maas vb. modeller kullandrlarak bir ann kesinin ismiyle [!] Ay sembolle gsterme yollarndan birinin, adlandrld kefettirilir. ann izimi ile elde edilen ekil yani veya sembol olduu vurgulanr. Yandaki I. model O as olarak adlandrlr ve O

2. Ay isimlendirir ve sembolle gsterir.

AI VE AI LS

i)

Okul

O O as

veya O sembol ile gsterilir. [!]Ay, kesine yazlacak olan byk harfle isimlendirmeleri salanr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2)

ii)

E E as

(i) deki O as, O veya O sembol ile; (ii) deki E as, E veya ile gsterilir.

E sembol

Ann kenarlarnn birer n olduu uygun modeller yardmyla vurgulanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

227

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR [!] Yuvarlak pastada merkezden kenara doru kestiimiz dilimlerin byk veya kk genilikte olma durumlar; kapnn yar ak, tam ak, kapal durumlar vb. model alnarak her ann bir bykl olduu ve bu bykln, uzunluk veya svlar gibi llebilecei vurgulanr. Standart bir a lme biriminin anlamay salamadaki nemini vurgulayan bir paragraf yaznz.

3. Alar, standart olmayan birimlerle Kttan standart olmayan aler modelleri yaptrlr. ekilde gsterildii gibi lerek standart a lme yaplan katlamalarn says arttka elde edilen dilimlerin saysnn artt ve dilimlerin biriminin gerekliliini aklar. kld fark ettirilir. Farkl dilimlere sahip aler modelleri ile yaptrlan lme sonular karlatrlr. kes
a

AI VE AI LS

2ye katla

4e katla

8e katla

16ya katla

16 dilimli a ler

Kttan yaplan aler modelleri kullandrlarak dzlemdeki bir okgenin alar ltrlr.
yaklak 3 dilim

A lme etkinliinde standart olmayan a lerle yaplan lme sonularndaki farkllklar deerlendirilerek standart a lme biriminin nemi fark ettirilir.

yaklak 3 dilim

yaklak 1,5 dilim

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

228

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR

4. Alar standart a lme aralaryla lerek; dar, dik, geni ve doru a A lme aralarndan gnye ve aler tantlr. Gnyelerin, ls 30, 45, olarak belirler. 60 ve 90 olan alar lt belirtilir.

ETK LK R EKLER Alerin kullanmyla ilgili etkinlikler yaptrlr.

AIKLAMALAR [!] A lme birimi olarak derece sembol ( ) kullandrlr.

[!] Dik ann lsnn 90 ve doru ann lsnn 180 olduu buldurulur.

[!] Dar ann 0 ile 90, geni ann 90 ile 180 arasnda olduu vurgulanr. AI VE AI LS

[!] Alar, s() = 90 veya s() = 180 Dzlemsel ekillerin modellerindeki ve kullanlan eyalardaki alarn lleri biiminde gstermeleri salanr. alerle ltrlerek buldurulur.

65

[!] A lsnn en az 0 ve en fazla 180 olduu vurgulanr.

Noktal ktta verilen bir eklin iindeki alar ltrlerek dar, dik ve geni alarn saylar buldurulur. Akrep ve yelkovann saat balarndaki durumlar model alnarak hangi saatlerde hangi alarn olutuu yazdrlr.

Geometri tahtas zerinde sadece bir dik as olan, en az bir dik as olan, alt dik as ve yedi kenar olan vb. dzlemsel ekiller oluturtulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

229

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 5. ls verilen bir ay izer.

ETK LK R EKLER 40 lik bir ann farkl durular dikkate alnarak a modelleri izdirilir.

AIKLAMALAR [!] Ayn lye sahip alarn durularndaki farklln, ann lsnde etkili olmad vurgulanr.

AI VE AI LS

6. Alarn llerini tahmin eder ve tahminini ay lerek kontrol eder.

Ann kullanld mesleklerle ilgili bir rencilere evrelerinde llerini bildikleri a modellerinden yararlanarak verilen herhangi bir ann ls tahmin ettirilir. Tahminler lme yaptrlarak aratrma yapnz ve snfa sununuz. kontrol ettirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

230

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR

1. gen, kare ve dikdrtgeni gen, kare ve dikdrtgenin herhangi bir kesinden balanarak saatin ayn veya tersi [!] gen, kare ve dikdrtgen isimlendirilirken isimlendirir. ynnde ilerlenir. Bunlarn her bir kesindeki harfler srayla yazlarak isimlendirilir. harfler alfabetik sraya uygun seilmeyebilir. [!] Kare ve dikdrtgen sembolle gsterilmez. geni sembolle gsterirken izgi modeli olan "" kullandrlr.

Okul

Ev

Bakkal

Park

GE , KARE VE DKDRTGE

Bora, bir pazar sabah matematik kursu iin evden okula gitti. Matematik kursundan sonra bakkala giderek bir eker ald ve ekerini yiyerek parka gitti. Parkta bir sre oynadktan sonra eve dnd. Borann pazar gn evden karak izlemi olduu yol; Okul Bakkal Park Ev olarak ifade edilebilecei gibi ksa yolla OBPE eklinde de ifade edilebilir. Bu senaryonun ematik gsterimi aadaki gibidir: O E P

Yandaki dikdrtgen, EOBP dikdrtgeni veya EPBO dikdrtgeni olarak isimlendirilir.

Benzer bir senaryo ile gen isimlendirilir. B Yandaki gen, ABC, ACB, BAC, BCA, CAB veya CBA geni olarak isimlendirilir ve sembolik C olarak

ABC veya ABC olarak gsterilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

231

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. gen, kare ve dikdrtgenin kenarlarn isimlendirir.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR rencilerin her bir kenarn, farkl iki keyi oluturan iki u noktas olduunu [!] gen, kare ve dikdrtgenin kenarlarnn gzlemlemeleri salanr. Bu u noktalar belli olunca kenarn yani doru parasnn ayn zamanda bir doru paras olduu belirlendii ve bu doru parasnn iki keyi birletiren en ksa yol olduu fark ettirilir. vurgulanr. Doru paras modeli olarak okul ile ev veya ev ile okul arasndaki dz yol aldrlr. Bu [!] Ular A, B olan doru paras; AB veya yolun okul-ev aras veya yolu ya da ev-okul aras yolu biiminde adlandrld gibi bir [ AB] ile temsil edildiinde uzunluu, doru parasnn ularnn adn vererek isimlendirildii fark ettirilir. srasyla AB veya belirtilir.
AB

ile gsterildii

GE , KARE VE DKDRTGE

Okul

Ev

OE doru paras veya EO doru paras

EO

Bu doru paras OE veya [OE ] ile gsterildii gibi

OE

veya [ EO] ile gsterilir.

nin uzunluu OE veya

OE

ile de temsil edilir.

ABC genindeki AB kenar [AB], [BA] ya da AB , BA ; PTRS karesindeki TR kenar da [TR], TR , [RT] veya RT biiminde gsterilir.

3. Kare ve dikdrtgenin, kenar ve a zelliklerini belirler.

Geometri tahtas veya noktal kt kullanlarak eitli byklkte kare ve dikdrtgenler [!] Farkl durulardaki kare ve dikdrtgenin oluturulur. Oluturulan kare ve dikdrtgen inceletilerek bunlarn kenar ve alarnn zelliklerinin deimeyecei vurgulanr. zellikleri belirletilir. Bu zellikler karlatrlarak kare ve dikdrtgenin benzerlik ve farkllklar buldurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

232

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A. 4.

KAZA IMLAR Kegeni belirler.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Trafik iaretleri gibi modeller alnarak kare ve dikdrtgenin komu olmayan iki [!] Kenar ile kegen arasndaki fark kesini u kabul eden doru parasnn kegen olduu fark ettirilir. vurgulanr. [!] genin kegeni olmad belirtilir.

ANKARA
Kare ve dikdrtgenin kt modelleri, apraz kelerini birletiren doru paras boyunca katlattrlarak bunlarn kegenleri buldurulur. Oluan izler boyunca kegenler izdirilir ve adlandrlr. Bu kegenlerin her birinin doru paras olduu ve birbirlerine e uzunlukta olduklar belirletilir. 5. genleri kenar uzunluklarna gre snflandrr. genlerin kenar uzunluklarna gre snflandrlmas yaplrken nce sezgiye dayal olarak ikizkenar, ekenar ve eitkenar geni birbirinden ayran zelliklerin ne olduu tarttrlr. lme yaptrlarak farkllklar ortaya kartlr. izilmi olarak verilen genlerin kenar uzunluklar ltrlr. lme sonularna gre genler ikizkenar, ekenar ve eitkenar gen olarak isimlendirilir. Geometri tahtas veya noktal kat kullandrlarak farkl durulardaki gen eitleri oluturtulur. 6. genleri a llerine gre snflandrr. genler a llerine gre snflatlrken nce sezgisel olarak dik, geni ve dar al [!] Farkl durulardaki genlerin geni birbirinden ayran zelliklerin ne olduu tarttrlr. lme yaptrlarak farkllklar zelliklerinin deimeyecei vurgulanr. ortaya kartlr. izilmi olarak verilen genlerin alar ltrlr. lme sonularna gre genler dik, dar ve geni al gen olarak adlandrlr. Geometri tahtas veya noktal kt kullandrlarak farkl durulardaki gen eitleri oluturtulur.

GE , KARE VE DKDRTGE

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

233

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR

7. genin i alarnn llerinin toplamn Farkl byklkte genler izdirilerek i alar ltrlr. Bu alarn lleri [!] Modeldeki alarn karmamas iin belirler. toplam buldurulur. gen kelerinden dz kestirilmez. genin iki i asnn ls Kttan bir gen modeli kesinden koparttrlp elde edilen paralarn keleri bir noktada yan yana getirtilerek bir doru a olutuu buldurulur. verildiinde nc asnn lsnn nasl bulunaca sorgulatlr. GE , KARE VE DKDRTGE

Kttan bir gen modelinin alar ltrlp bir noktadan itibaren bitiik olarak izdirilerek doru a oluturduklar buldurulur.

8. Aler, gnye veya cetvel kullanarak dik gen, kare ve dikdrtgeni izer. Bir kenar uzunluu 4 cm olan bir kare izdirilir.

[!] Dik gende hipotensten sz edilmez.

Ksa kenarnn uzunluu 5 cm, uzun kenarnn uzunluu 6 cm olan bir dikdrtgen izdirilir. Dik kenar uzunluklar 3 cm ve 4 cm olan bir dik gen izdirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

234

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. zometrik kttaki izimleri e kplerle oluturur.

ETK LK R EKLER zometrik kt zerinde izimi verilen farkl yaplarn ka e kpten olutuu tarttrlr ve yapnn e kplerden oluturulmas salanr.

AIKLAMALAR [!] zometrik ktta izim yaptrlmamaldr. [!] Verilen izimlerin e kplerle oluturulabilen trden olmasna dikkat edilir. [!] En fazla 12 e kp ile oluturulabilecek basit yaplarn izometrik kttaki izimleri verilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 6,10,12)

GEOMETRK CSMLER

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

235

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A. 1.

KAZA IMLAR Dzlemsel ekillerdeki simetri dorularn belirler ve izer.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR eitli dzlemsel ekillerin kt veya kartondan kesilmi modelleri verilerek doru [!] Simetrik ekillerdeki simetrik nokta simetrisine sahip olanlar katlatlarak simetri dorular buldurulur. Birden fazla simetri iftlerinin simetri dorusuna olan dorusuna sahip ekillerdeki simetri dorular farkl katlamalarla belirletilip izdirilir. uzaklklarnn eit olduu vurgulanr. [!] Yatay ve dey simetri dorusunun yannda kegen simetri dorusu da kullandrlr. Byk harflerdeki yatay ve dey simetri dorularn belirleyiniz.
bir simetri dorusu Simetri dorusu yok.

X
bir simetri dorusu iki simetri dorusu

Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Kareli veya noktal kt ve geometri tahtas zerinde dzlemsel ekiller oluturup Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 6, 10,12) simetri dorular belirletilir. SMETR

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

236

4. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Uygun karesel, dikdrtgensel ve gensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar.

ETK LK R EKLER Noktal, izometrik veya kareli ktlar kullanlarak sslemeler yaptrlr.

AIKLAMALAR [!] Sslemelerde oluturulan model temel alnarak, arada boluk kalmayacak ekilde deme yaptrlr. rnt ve Sslemeler Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 6, 10, 12)

R T VE SSLEMELER

Model: I

Model: II

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

237

4. SI IF LME RE ME ALA I

238

4. SI IF LME RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI M E A L A I KAZA IMLARI Atatrkn nderliinde lme birimlerine getirilen yeniliklerin gerekliliini nedenleriyle aklar. Standart uzunluk lme birimlerinden kilometre ve milimetrenin kullanm alanlarn belirtir. Milimetre-santimetre, santimetre-metre ve metre-kilometre arasndaki ilikileri aklar. Belirli uzunluklar farkl uzunluk lme birimleriyle ifade eder. Bir uzunluu en uygun uzunluk lme birimiyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder. Uzunluk lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn belirler. Kare ve dikdrtgenin evre uzunluklar ile kenar uzunluklar arasndaki ilikiyi belirler. Ayn evre uzunluuna sahip farkl geometrik ekiller oluturur. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn hesaplamayla ilgili problemleri zer ve kurar. Bir alan, standart olmayan alan lme birimleriyle tahmin eder ve birimleri sayarak tahminini kontrol eder. Dzlemsel blgelerin alanlarnn, bu alan kaplayan birim karelerin says olduunu belirler. Karesel ve dikdrtgensel blgelerin alanlarn birim kareleri kullanarak hesaplar. Dakika ile saniye arasndaki ilikiyi aklar. Saat-dakika, dakika-saniye arasndaki dnmleri yapar. Yl-ay-hafta-gn arasndaki ilikileri aklar. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. Tonun kullanld yerleri belirtir. Ton-kilogram, kilogram-gram ve gram-miligram arasndaki ilikileri belirtir. Ton, kilogram, gram ve miligramla ilgili problemleri zer ve kurar. Litre ve mililitre arasndaki ilikiyi belirtir. Litre ve mililitre arasnda dnmler yapar. Bir kaptaki svnn miktarn, litre ve mililitre birimleriyle tahmin eder ve lme yaparak tahminini kontrol eder. Litre ve mililitre ile ilgili problemleri zer ve kurar. T O P L A M L M E R E

ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4.

TOPLAM

Uzunluklar lme

evre

Alan

Zaman lme

Tartma

Svlar lme

4 24

239

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Atatrkn nderliinde lme birimlerine getirilen yeniliklerin gerekliliini nedenleriyle aklar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR [!] Bu snftaki lme birimleriyle snrl kalnr. [!] Atatrkn llerle ilgili olarak getirdii yeniliklerin tarihlerini ieren problemleri problem zme basamaklar kullanlarak zdrlr ve bu tarihlerle ilgili problemler kurdurulur. [!] lme aralarnn ve birimlerinin sergilendii arkeoloji, etnografya ve cumhuriyet mzelerine gezi dzenlenerek ve buralarda yer alan uzunluk, tartma, zaman, sv lme aralar inceletilerek yeniliklerin gereklilii nedenleriyle tarttrlabilir (Mzeye gitme olana yoksa ayn alma okul ortamnda oluturulacak bir sergide de gerekletirilebilir). 2. Standart uzunluk lme birimlerinden kilometre ve milimetrenin kullanm alanlarn belirtir. Bulunduunuz ilin komu illere olan Etkinliklerde hangi durumlarda kilometrenin hangi durumlarda milimetrenin kullanlaca tarttrlarak kilometre ve milimetre lme birimlerinin byklkleri uzaklklar ka kilometredir? fark ettirilir. ki ehir arasndaki uzakl belirtmek iin kilometre, bir defterin Sosyal Bilgiler dersi Yaadmz Yer kalnln belirtmek iin de milimetre birimine gereksinim olduu belirtilir. nitesi (Kazanm 3, 4) nsanlar iin hayat nem tayan uak, roket, bina, kpr vb. yapmnda hassas lmenin ne kadar nemli olduu vurgulanr. Santimetreden daha kk lme birimlerinin gereklilii fark ettirilir. Farkl meslek gruplarndaki kiiler snfa davet edilerek mesleklerinde hassas lmn yeri ve nemi tarttrlr. 3. Milimetre-santimetre, santimetre-metre ve metre-kilometre arasndaki ilikileri aklar. Metre, santimetre ve milimetre ilikisi incelenirken mezura, cetvel vb. aralar [!] Bu snftaki ondalk kesir snrllklar kullandrlr. ierisinde dnmler yaptrlr. [!] Milimetre ve kilometrenin ksaltlm yazm kullandrlr.

UZU LUKLARI LME

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

240

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. 4. KAZA IMLAR Belirli uzunluklar farkl uzunluk lme birimleriyle ifade eder. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Bir uzunluk lme birimiyle verilen lm sonular, farkl uzunluk lme [!] Ondalk kesir gsterimini birimleriyle ifade ettirilir. gerektirmeyen dnmler zerinde durulur. 237 cm = 2 m 37 cm 2350 m = 2 km 350 m 372 mm = 37 cm 2 mm Deiik uzunluklarda ata, kitap, silgi, snf dolab vb. snfta inceletilerek uzunluklar tahmin ettirilir. Uygun birimlerle lme yaptrlr.

UZU LUKLARI LME

5.

Bir uzunluu en uygun uzunluk lme birimiyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder.

6.

Uzunluk lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

renciler okulun eve, markete, oyun parkna, hastaneye vb. yerlere olan [!] Problemler bu snfn snrllklar uzaklklar ile ilgili problemler zer ve kurar. iinde kalnarak seilir. 200 cm uzunluundaki bir lastik her iki ucundan sekizer milimetre ekildiinde lastiin uzunluu ka milimetre olur? 150 santimetre uzunluundaki ipten 60 cm 73 mm kesildiinde ipin uzunluu ka milimetre olur?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

241

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn belirler. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Kenar uzunluklarndan yararlanlarak her trl dzlemsel eklin evre uzunluu [!] evre uzunluklar hesaplatlan hesaplatlr. dzlemsel ekiller okgen olarak isimlendirilmez. [!] evre uzunluk hesaplamalarnda forml kullanlmaz. evre ve bir kenar uzunluu verilen dikdrtgenin veya evre uzunluu verilen [!] karenin bir kenarnn uzunluunu bulma etkinlikleriyle evre ve kenar Karenin evre uzunluunu; uzunluklarnn ilikileri inceletilir. Bir karenin evre uzunluunun, bir kenarnn =4 bir kenar uzunluu, uzunluunun drt kat olduu buldurulur . Dikdrtgenin evre uzunluunu; =(2 uzun kenar)+(2 ksa kenar) biiminde ifade etmeleri salanr. evre uzunluu 16 birim olan kareyi geometri tahtasnda oluturunuz. Geometri tahtasnda iki ivi aras 1 Belli bir uzunluk kadar tel, ip vb. modeller kullanarak, gen, kare, dikdrtgen gibi dzlemsel ekiller oluturulur. Bu tip etkinliklerde ekiller deimesine birim kabul edilerek evre uzunluu 8 birim olan dzlemsel ekilleri ramen evre uzunluunun deimedii rencilere fark ettirilir. oluturunuz. Geometri tahtas, kareli veya noktal kt kullandrlarak iki ivi veya nokta aras 1 birim kabul edilerek ayn evre uzunluuna sahip farkl dzlemsel ekiller oluturmalar salanr. Bu snf snrllklar ierisinde evre uzunluklar ile ilgili problemler zdrlr ve kurdurulur.

2.

Kare ve dikdrtgenin evre uzunluklar ile kenar uzunluklar arasndaki ilikiyi belirler.

EVRE

3.

Ayn evre uzunluuna sahip farkl geometrik ekiller oluturur.

4.

Dzlemsel ekillerin evre uzunluklarn hesaplamayla ilgili problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

242

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir alan, standart olmayan alan lme birimleriyle tahmin eder ve birimleri sayarak tahminini kontrol eder. 2. Dzlemsel blgelerin alanlarnn, bu alan kaplayan birim karelerin says olduunu belirler. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Standart olmayan alan lme birimleri olarak pullar, karolar, daire, karesel ve [!] Alan lme hesaplamalarnda dikdrtgensel kt paralarnn yan sra kareli defterdeki birim kareler kullandrlr. niin birim kareler kullanld vurgulanr.

Dzgn veya dzgn olmayan dzlemsel ekillerin alanlar, kareli kt zerine izdirilir. Yandaki gibi dzgn olmayan dzlemsel ekillerin alanlar aadaki gibi tahmin ettirilir: Tam birimler 4 tane, Yarm birimler 14 tane, 142 = 7 4+7 = 11 birim karedir.

[!] El, ayak, iek, yaprak vb. dzlemdeki ekillerin snrlad blgenin alanlarnn lsnn, birer tahmin olduu vurgulanr.

3. Karesel ve dikdrtgensel blgelerin alanlarn birim kareleri kullanarak hesaplar.

Kareli veya noktal kt zerine izdirilen karesel blgenin alannn, bu alan kaplayan birim karelerin says olduu nce birim kareler saydrlarak buldurulur. izdirilen bu karesel blgenin alannn; farkl iki kenar kaplayan birim karelerin saysnn arpm olduu, izim zerinde buldurulur. Benzer etkinlikler dikdrtgen iin de yaptrlr.
4 birim kare

ALA

4 birim kare

Karenin alan = 44 =16 birim karedir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

243

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Dakika ile saniye arasndaki ilikiyi aklar. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Akrep ve yelkovanl saate gre verilen bir zaman, saysal saatteki gsterime [!] 12 saatlik gsterimle 24 saatlik gsterimler dntrme, saysal saatle verilen bir zaman akrep ve yelkovanl saatteki arasnda dnmler yaptrlr. rnein; 15.38in , leden sonra 3 38 dakika gsterime dntrme etkinlikleri yaptrlr. geiyor. anlamna gelmesi gibi. 1 gzel, 2 gzel, 3 gzel, 60 gzel diyerek saydmzda geen srenin yaklak 1 dakika olduu fark ettirilir. Bir dakikada ka kelime okuyabiliriz ? gibi [!] Kronometre sadece ara olarak tantlr. sorularla bir dakika ierisinde olabilecek olaylara rnekler verdirilir. Bir dakikann Spor Kltr ve Olimpik Eitim 60 saniye olduu, saat gzlemletilerek buldurulur. (Kazanm 6, 7, 20) Bir basketbol, atletizm, kayak, yzme vb. karlamalardaki sre gstergeleri Afetten Korunma ve Gvenli Yaam inceletilir. Kronometre kullanmann nemi fark ettirilir. (Kazanm 7, 23) Bir Dakika Tik Tak Bu etkinlikte snf drderli gruplara ayrlr. Gruplardaki rencilerden biri sre tutar. ki kii karlkl geerek ortada mum duruunda duran renciyi ileri geri iterler. Sre tutan renci sreyi kaydeder. Sonra grevi deitirirler. Snf iinde kim daha uzun sre, kim daha ksa sre sarslm diye belirleme yaptrlr.

ZAMA I LME

2.

Saat-dakika, dakika-saniye arasndaki dnmleri yapar.

1 saat 60 dakika; 1 dakika 60 saniye 2 saat 25 dakika = 120 dakika + 25 dakika =145 dakika

[!] Saat, dakika ve saniye birimleri iin sembol kullanlmaz.

[!] Bu snftaki say ve ilem snrllklar Zaman asl Geiriyorsun? ierisinde dnmler yaptrlr. Ev yaam ve i yaamnda yaplan etkinliklerin farkna varmas iin renciler ailelerine ve yaknlarna bu etkinliklere harcadklar zamana ynelik olarak Haftada Kariyer Bilinci Gelitirme (Kazanm 20) ka saatinizi iinize harcyorsunuz, uyuyorsunuz, alveri yapyorsunuz? gibi sorular sorarlar. Cevaplar kaydederler. Etkinlikler iin harcanan saatler toplanarak ite ve evde harcanan zamanlar karlatrlr. le ev arasnda denge kurmak iin yaplmas gerekenler tarttrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

244

4. SI IF LME RE ME ALA I

A..A. 3.

KAZA IMLAR Yl-ay-hafta-gn arasndaki ilikileri aklar.

ETK LK R EKLER 1 ylda 12 ay vardr. 1 ylda 52 hafta vardr. 1 ylda 365 gn vardr.

AIKLAMALAR [!] Bir ay 4 haftadr. gibi hatal ifadeler kullanlmaz. [!] Artk yl aklanr. Alveriten geldikten sonra herhangi bir rnn retim ve son kullanma tarihlerini not ediniz. Tketici haklar yasasna gre 15 gn iinde iade hakkn hangi tarihe kadar kullanabileceinizi belirleyiniz. Doum ylnzla iinde bulunduunuz yl arasndaki artk yllar belirleyiniz. Sosyal Bilgiler dersi yi ki Var nitesi (Kazanm 2)

ZAMA I LME

Sosyal Bilgiler dersi Kendimi Tanyorum nitesi (Kazanm 5) nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 54)

4. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

[!] Bu snf snrllklar ierisinde zaman llerinin kullanld problemler zdrlr ve kurdurulur. Baak ve Gksu bir yrme yar yaptlar. Yar; Baak 12 dakika 25 saniyede, Gksu da Baaktan 12 saniye sonra tamamlamtr. Gksu yar ne kadar srede tamamlamtr? Kariyer Bilinci Gelitirme (Kazanm 20)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

245

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. 1. KAZA IMLAR Tonun kullanld yerleri belirtir. ETK LK R EKLER Gnlk yaantda tonun kullanld yerlere rnekler verdirilir. AIKLAMALAR

[!] Ton, t ile gsterilir. 2. Ton-kilogram, kilogram-gram ve gram-miligram arasndaki ilikileri belirtir. 5450 kg = 5 t 450 kg 4 kg = 4000 g 3250 g = 3 kg 250 g vb. 3 g = 3000 mg Fen ve Teknoloji dersi Maddeyi Tanyalm nitesi (Kazanm 3.3) [!] Problemler bu snf snrllklar iinde olmaldr. Alt aylk bir k dnemini 1t kmr ve 500 kg odunla geiren bir aile, toplam ka kg yakacak kullanmtr? [!] Ton-kilogram, kilogram-gram ve grammiligram arasnda ondalk kesir yazmn gerektirmeyen dnmler yaptrlr.

TARTMA

3.

Ton, kilogram, gram ve miligramla ilgili problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

246

4. SI IF LME RE ME ALA I

A..A. 1.

KAZA IMLAR Litre ve mililitre arasndaki ilikiyi belirtir.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER ilen urup miktarlar, ila ieleri, di macunu tpleri, st kutular, meyve suyu [!] 1 litre = 1 L ve 1 mililitre = 1 mL ile gsterilir. kutular vb. inceletilerek mililitrenin hayatmzdaki yeri ve gereklilii kefettirilir. Yapt almalarda mililitreyi en ok St kutusu, il iesi vb. yardm ile bir litrenin iinde ka tane 50 mL, 100 mL, kullanan bilim dallar hakknda ksa bir 200 mL, 500 mL bulunduu tartlarak 1L= 1000 mL olduu fark ettirilir. yaz yazdrlr. lekli kaplar kullanlarak 1 ay ka svnn yaklak olarak 1 mililitre, 1 tatl Trke dersi Grsel Okuma ve ka svnn ise 5 mililitre olduu fark ettirilir. Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 1) Litre ve mililitre ile llen svlarn listesi yaptrlr.

SIVILARI LME

2.

Litre ve mililitre arasnda dnmler yapar.

Bir litrenin ka yarm litreye veya ka eyrek litreye karlk geldii buldurulur. 1 L = 1000 mL 1 L = 2 500 mL 1 L = 4 250 mL

1 L = 5 200 mL 1 L = 10 100 mL 1 L = 20 50 mL Fen ve Teknoloji dersi Maddeyi Kova, damacana vb. bir kap iindeki suyun miktar litrelik ve mililitrelik kaplarla Tanyalm nitesi (Kazanm 3.5) ltrlerek svnn miktar; 5 litre 300 mililitre, 5 L 300 mL = 5300 mL gibi yazdrlr.

[!] Litre ile mililitre arasndaki ondalk kesir yazmn gerektirmeyen dnmler yaptrlr.

3.

ay barda, su barda, pet ie vb. bir kabn iindeki svnn miktarnn ka Bir kaptaki svnn miktarn, litre ve mililitre olduu tahmin ettirilir, lme yaptrlarak tahmini ile lme sonucu mililitre birimleriyle tahmin eder ve karlatrlr. lme yaparak tahminini kontrol eder.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

247

4. SI IF LME RE ME ALA I A..A. 4. AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Litre ve mililitrenin ayr veya birlikte kullanld ilemleri gerektiren problemler Litre ve mililitre ile ilgili problemleri Bir ie urup 35 mL ve bir tatl ka zdrlr ve kurdurulur. zer ve kurar. urup 5 mL ise bir ie urup ka tatl ka gelir? aretli blmedeki svnn miktar tarttrlr. KAZA IMLAR 100 mL, 500 mL ve 30 mL suyun tamam 3 e kaba blnmek isteniyor. Her kapta ne kadar su vardr?

SIVILARI LME

1000 mL 800 600 400 200

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

248

4. SI IF VER RE ME ALA I

249

4. SI IF VER RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI V E R ALT RE ME ALA LARI Stun Grafii Olaslk 1. Stun grafiini oluturur. 2. Stun grafiini yorumlar. 1. Olaslk belirten kelimeleri uygun cmlelerde kullanr. T O P L A M R E M E A L A I TOPLAM 2 1 3

250

4. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Stun grafiini oluturur. ETK LK R EKLER Problem: evre gezisi bakannn kim olacann belirlenmesi: Adaylar belirlenir ve oylama yaptrlarak veri toplatlr. Seim sonularna ait srasyla etele ve sklk tablolar yaptrlr. Tablolara dayal nesne grafii oluturtulur. Oluturulan nesne grafiindeki her bir stun dikdrtgensel blgeye dntrldkten sonra retmen bu dzenin stun grafii olduunu belirtir. Daha sonra stun grafiinin yaps szl ve yazl olarak aklatlr. Tablo: Bakan Seimi Oy etelesi Aday Oy says Baak Mercan Ezgi Ouz Tablo: Bakan Seimi Sklk Tablosu Aday Oy says Baak 9 Mercan 6 Ezgi 6 Ouz 4 AIKLAMALAR [!] Olaylar, rencilerin okul ii veya d yaantsndan olabilir. [!] Stun grafii hakknda bilgi verilmeden nce nesne veya ekil grafii yaptrlr. rencileri ynlendirilerek stun grafii oluturmalar salanr. [!] Stun grafiklerinde stunlarn geniliklerinin ayn olmasna dikkat edilir. [!] Grafik eksenlerinin ve grafiin isimlendirilmesine nem verilir. [!] Stun grafikleri ieren gazete kuprleri incelenerek yorumlatlabilir. Aile yaknlarnzn mesleklerini stun grafii eklinde gsteriniz. Sosyal Bilgiler dersi Yaadmz Yer nitesi (Kazanm 5) Sosyal Bilgiler dersi retimden Tketime nitesi (Kazanm 6) Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 3) Fen ve Teknoloji dersi Vcudumuz Bilmecesini zelim nitesi (Kazanm 4.2)
B M E O

STU GRAF

Grafik: Gezi Bakan Adaylarnn Oylar

Oy says

Grafik: Gezi Bakan Adaylarnn Oylar

9 8 7 6 5 4 3 2 1

Bakan adaylar

Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 12)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

251

4. SI IF VER RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Stun grafiini yorumlar.

Kitap says

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Glizar, Kymet, Mutlu ve Anln okul tatil olmadan nce okuduu kitap saylar ile [!]Yorumlarnn gerekelerini aklamalar salanr. ilgili stun grafii aada verilmitir. [!] Deerlendirmede projenin her aamas (hazrlk, sre, rapor ve sunu) gz nnde Grafik: Okunan Kitap Says bulundurulmaldr.
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

STU GRAF

Gruplarn veya rencilerin belirleyecei bir konu hakknda stun grafii kullanmay gerektiren proje hazrlatlr ve sundurulur. Sosyal Bilgiler dersi retimden Tketime nitesi (Kazanm 6) Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 4)
G K M A

renciler

OLASILIK

1. Olaslk belirten kelimeleri uygun cmlelerde kullanr.

Rehberlik ve Psikolojik Danma(Kazanm 12) Kitap okumay en ok kim seviyor? Kymetin okuduu kitap saysnn Mutlunun okuduu kitap saysna eit olmas iin Kymetin ka kitap daha okumas gerekir? Yaz tatilinde Kymet 5, Anl 2 kitap daha okudu. Buna gre kim daha fazla kitap okumutur? Olas, olas deil, kesin, kesin deil, muhtemel, mmkn, imknsz, belirsiz, ans [!] rencilere, olas baz olaylarn kesin ve eit, ans eit deil gibi ifadeler cmle iinde kullandrlr. imknsz dndaki durumlarnn da olduu buldurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

252

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 5. SI IF RETM PROGRAMI

253

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 5. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI, KAZA IMLARI VE SRELER LE LGL TABLOLAR

254

LKRETM 1-5. SI IFLAR MATEMATK DERS 5. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI, ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI okgenler 1. Atatrkn geometri alannda yapt almalarn lkemizdeki geometri retimine katklarn aklar. 2. okgenleri snflandrr. 3. Dzgn okgenleri ayrt eder. 4. genleri alarna ve kenarlarna gre snflandrr. Drtgenler 1. Paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu tasvir eder. 2. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun alarn ve a llerinin toplamn belirler. 3. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun kenar, a ve kegen zelliklerini belirler. 4. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu izer. 5. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar ve yamuun yksekliklerini belirler. ember 1. emberin merkezini, yarapn ve apn belirtir. 2. Pergel ve cetvelle ember izerek merkezini, yarapn ve apn adlandrr. 3. ember ile daire arasndaki ilikiyi aklar. A L A L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI Uzunluklar lme

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar 1. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylar okur ve yazar. 2. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylarn blklerini, basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 3. Kuralnda bir ilem bulunan rnt oluturur, bir rntde verilmeyen say veya saylar belirler.

1. Metre-kilometre, metre-santimetremilimetre birimlerini birbirine dntrr. 2. Milimetre, santimetre, metre ve kilometre birimleri arasndaki dnmleri ieren problemleri zer ve kurar. evre 1. gen, kare, dikdrtgen, ekenar drtgen, paralelkenar ve yamuun evre uzunluklarn belirler. 2. Bir emberin uzunluu ile ap arasndaki ilikiyi lme yaparak belirler. 3. ap veya yarap verilen bir emberin uzunluunu belirler. 4. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar ile ilgili problemleri zer ve kurar. Alan 1. Standart alan lme birimlerinin gerekliliini aklar, 1cm2 lik ve 1 m2 lik birimleri kullanarak lmeler yapar. 2. Belirlenen bir alan cm2 ve m2 birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder. 3. Dikdrtgensel ve karesel blgelerin alanlarn santimetrekare ve metrekare birimleriyle hesaplar. 4. Paralelkenarsal blgenin alann bulur. 5.gensel blgenin alann bulur.

V E R ALT RE ME ALA LARI izgi Grafii 1. izgi grafiini oluturur. 2. izgi grafiini yorumlar. 3. Grafik kullanmann salad kolaylklar aklar.

Doal Saylarla Toplama lemi 1. En ok be basamakl doal saylarla toplama ilemi yapar. 2. En ok drt basamakl iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden toplar. 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Tablo ve ema 1. ki zellie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. 2. ema yaparak verileri dzenler. Aritmetik Ortalama 1. Aritmetik ortalamay aklar ve hesaplar. Olaslk 1. Olaylarn olma olasl ile ilgili tahminler yapar. 2. Basit bir olayn olma ihtimali ile ilgili deney yapar ve sonucu yorumlar. 3. Bir olayn adil olup olmad hakknda yorum yapar.

255

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla karma lemi 1. En ok be basamakl doal saylarla karma ilemini yapar. 2. En ok drt basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. Drt basamakl doal saylardan 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden karr. 4. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Doal Saylarla arpma lemi 1. arpmlar en ok yedi basamakl olan iki doal say ile arpma ilemini yapar. 2. En ok basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve ilem sonucuyla karlatrr. 3. arpmlar en ok drt basamakl olan bir arpma ileminde verilmeyen arpan belirler. 4. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar ksa yoldan arpar. 5. En ok drt basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. 6. Bir doal sayy, en fazla defa yan yana arpma eklinde yazar ve sl biimde gsterir. 7. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

R E M E A G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI Simetri 1. okgenlerin simetri dorularn belirler ve izer. 2. Dzlemsel bir eklin verilen simetri dorusuna gre simetriini izer. rnt ve Sslemeler 1. Dzgn okgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. Dzlem 1. Uzay tasvir eder. 2. ki dzlemin birbirine gre durumlarn belirler. Geometrik Cisimler 1. Piramide rnekler verir ve yzeyini tasvir eder. 2. Geometrik cisimlerin isimlerini belirterek zelliklerini aklar. 3. Kp ve dikdrtgenler prizmasnn yzey anmlarn yapar, izer ve yzey anmlar verilen cisimleri oluturur. 4. zometrik kttaki izimleri e kplerle oluturur. 5. E kplerle oluturulmu bir yapy izometrik kda izer. 6. Boyutu aklar ve nesneleri boyutuna gre snflandrr.

L A

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI Zaman lme 1. Zaman lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. Svlar lme 1. Litre ve mililitre birimlerini birbirine dntrr. 2. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. Hacmi lme 1. Bir geometrik cismin hacmini standart olmayan bir birimle ler. 2. Ayn saydaki birimkpleri kullanarak farkl yaplar oluturur.

V E R ALT RE ME ALA LARI

256

S A Y I L A R ALT RE ME ALA LARI Doal Saylarla Blme lemi 1. En ok drt basamakl doal saylar, en ok basamakl doal saylara bler. 2. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. Son basama sfr olan en ok yedi basamakl doal saylar 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylara ksa yoldan bler. 4. inde drt ilemden en ok ikisinin bulunduu iki farkl ilemin sonular arasndaki ilikiyi sembolle belirtir. 5. Doal saylarla blme ilemi gerektiren problemleri zer ve kurar.

R E M E G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI

A L A

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI

V E R ALT RE ME ALA LARI

Kesirler 1. Bileik kesri tam sayl kesre, tam sayl kesri bileik kesre dntrr. 2. Bir doal say ile bir kesri karlatrr. 3. Kesirleri karlatr, sralar ve say dorusunda gsterir. 4. Bir kesre denk olan kesirler oluturur. 5. Bir basit kesir kadar verilen bir okluun, tamamn belirler. 6. Kesir ile blme ilemi arasndaki ilikiyi aklar.

257

 R E M E A L A S A Y I L A R G E O M E T R ALT RE ME ALA LARI ALT RE ME ALA LARI Kesirlerle Toplama lemi 1. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesri toplar. 2. Bir doal say ile bir kesri toplar. Kesirlerle karma lemi 1. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesirle karma ilemini yapar. 2. Bir doal saydan bir kesri karr. 3. Kesirlerle toplama ve karma ilemleri gerektiren problemleri zer ve kurar. Kesirlerle arpma lemi 1. Bir kesrin dier bir kesir kadarn belirler. Oran ve Orant 1. ki nicelik arasndaki ilikiyi oran olarak ifade eder. 2. Tablo kullanarak oran problemlerini zer ve kurar. Ondalk Kesirler 1. Kesir ksm en ok basamakl olan ondalk kesirlerin basamak adlarn ve bu basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 2. Drt farkl rakam ve virgl kullanarak deiik ondalk kesirler oluturur. 3. ondalk kesri bykten ke veya kkten bye doru sralar. 4. Doal saylarn ve ondalk kesirlerin nne konulan + ve iaretlerinin ne anlama geldiini aklar. Ondalk Kesirlerle Toplama ve karma lemleri 1. ki ondalk kesrin toplamn ve farkn bulur. Yzdeler 1. Ondalk kesirleri yzde sembol kullanarak yazar. 2. Yzde sembol ile verilen bir ifadeyi ondalk kesir olarak yazar. 3. Yzde sembol ile verilen iki sayy karlatrr. 4. Yzde ile ilgili problemleri zer ve kurar.

L A R I L M E ALT RE ME ALA LARI

V E R ALT RE ME ALA LARI

258

MATEMATK DERS 5. SI IF RETM PROGRAMI I RE ME ALA LARI I SRELER

RE ME ALA I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar Doal Saylarla Toplama lemi Doal Saylarla karma lemi Doal Saylarla arpma lemi Doal Saylarla Blme lemi Kesirler Kesirlerle Toplama lemi Kesirlerle karma lemi Kesirlerle arpma lemi Oran ve Orant Ondalk Kesirler Ondalk Kesirlerle Toplama ve karma lemleri Yzdeler Toplam okgenler Drtgenler ember Simetri rnt ve Sslemeler Dzlem Geometrik Cisimler Toplam Uzunluklar lme evre Alan Zaman lme Svlar lme Hacmi lme Toplam izgi Grafii Tablo ve ema Aritmetik Ortalama Olaslk Toplam KAZA IM SAYILARI 3 4 4 7 5 6 2 3 1 2 4 1 4 46 4 5 3 2 1 2 6 23 2 4 5 1 2 2 16 3 2 1 3 9 SRE / DERS SAAT 6 8 8 10 10 10 5 6 3 4 7 3 5 85 4 5 3 3 3 3 6 27 3 5 5 3 3 3 22 4 2 2 2 10 ORA I (%) 4 6 6 7 7 7 3 4 2 3 5 2 3 59 3 3 2 2 2 2 4 18 2 3 3 2 2 2 14 3 2 2 2 9

SAYILAR

GEOMETR

LME

VER

GE EL TOPLAM

94

144

100

259

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

260

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI ALT RE ME ALA LARI Doal Saylar R E M E A L A I KAZA IMLARI 1. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylar okur ve yazar. 2. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylarn blklerini, basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. 3. Kuralnda bir ilem bulunan rnt oluturur, bir rntde verilmeyen say veya saylar belirler. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 1. 2. 3. En ok be basamakl doal saylarla toplama ilemi yapar. En ok drt basamakl iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden toplar. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. En ok be basamakl doal saylarla karma ilemini yapar. En ok drt basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. Drt basamakl doal saylardan 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden karr. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. arpmlar en ok yedi basamakl olan iki doal say ile arpma ilemini yapar. En ok basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve ilem sonucuyla karlatrr. arpmlar en ok drt basamakl olan bir arpma ileminde verilmeyen arpan belirler. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar ksa yoldan arpar. En ok drt basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. Bir doal sayy, en fazla defa yan yana arpma eklinde yazar ve sl biimde gsterir. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. En ok drt basamakl doal saylar, en ok basamakl doal saylara bler. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucu ile karlatrr. Son basama sfr olan en ok yedi basamakl doal saylar 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylara ksa yoldan bler. 4. inde drt ilemden en ok ikisinin bulunduu iki farkl ilemin sonular arasndaki ilikiyi sembolle belirtir. 5. Doal saylarla blme ilemi gerektiren problemleri zer ve kurar. S A Y I L A R TOPLAM 3

Doal Saylarla Toplama lemi

Doal Saylarla karma lemi

Doal Saylarla arpma lemi

Doal Saylarla Blme lemi

261

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A I KAZA IMLARI Bileik kesri tam sayl kesre, tam sayl kesri bileik kesre dntrr. Bir doal say ile bir kesri karlatrr. Kesirleri karlatr, sralar ve say dorusunda gsterir. Bir kesre denk olan kesirler oluturur. Bir basit kesir kadar verilen bir okluun, tamamn belirler. Kesir ile blme ilemi arasndaki ilikiyi aklar. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesri toplar. Bir doal say ile bir kesri toplar. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesirle karma ilemini yapar. Bir doal saydan bir kesri karr. Kesirlerle toplama ve karma ilemleri gerektiren problemleri zer ve kurar. Bir kesrin dier bir kesir kadarn belirler. ki nicelik arasndaki ilikiyi oran olarak ifade eder. Tablo kullanarak oran problemlerini zer ve kurar. Kesir ksm en ok basamakl olan ondalk kesirlerin basamak adlarn ve bu basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. Drt farkl rakam ve virgl kullanarak deiik ondalk kesirler oluturur. ondalk kesri bykten ke veya kkten bye doru sralar. Doal saylarn ve ondalk kesirlerin nne konulan + ve iaretlerinin ne anlama geldiini aklar. ki ondalk kesrin toplamn ve farkn bulur. Ondalk kesirleri yzde sembol kullanarak yazar. Yzde sembol ile verilen bir ifadeyi ondalk kesir olarak yazar. Yzde sembol ile verilen iki sayy karlatrr. Yzde ile ilgili problemleri zer ve kurar. T O P L A M S A Y I L A R

ALT RE ME ALA LARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 1. 2. 3. 1. 1. 2. 1. 2. 3. 4.

TOPLAM

Kesirler

Kesirlerle Toplama lemi Kesirlerle karma lemi Kesirlerle arpma lemi Oran ve Orant

2 3 1 2

Ondalk Kesirler

Ondalk Kesirlerle Toplama ve 1. karma lemleri 1. 2. Yzdeler 3. 4.

4 46

262

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylar okur ve yazar.

ETK LK R EKLER rencilerin evrelerinde farkna varmadan kullandklar 7, 8 ve 9 basamakl saylar rnek alarak incelemeleri salanr. rnein; 7 basamakl doal saylar iin, gruplara ayrlan rencilerin telefon numaralarn basamak tablosu yardmyla zmlemeleri salanr. Ayn ekilde 8 ve 9 basamakl doal saylar iin eitli lkelerin nfuslar kullanlarak etkinlik gelitirilir. Milyonlar bl basamak tablosunda tantlr. Milyonlar Binler bl Blk adlar bl Yz milyonlar b. On milyonlar b. Yz binler b. Milyonlar b. On binler b.

AIKLAMALAR

2. 7, 8 ve 9 basamakl doal saylarn blklerini, basamaklarn, basamaklarndaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir.

Birler bl

[!] Be ve beten ok basamakl saylar yazlrken blkler arasnda bir karakter boluk braktrlr. [!] Basamaklarndaki rakamlar veya blklerindeki saylar verilen doal saylar yazdrma etkinlikleri de yaptrlr.

Yzler b.

Binler b.

Basamak adlar DOAL SAYILAR

Say 200 000 000 Rakamn basamak deeri 3 000 000

203 425 630

400 000

20 000

5000

600

30

Birler b.

Onlar b.

Say 203 425 630 eklinde blklerine ayrlarak yazlr ve iki yz milyon, drt yz yirmi be bin, alt yz otuz diye blk adlarna vurgu yaplarak okutulur. Be veya alt farkl rakam kullanlarak deiik doal saylar oluturulur. 3. Kuralnda bir ilem bulunan rnt oluturur, bir rntde verilmeyen say veya saylar belirler. Verilen bir rntnn kural buldurularak rencilerin benzer rntler oluturmalar salanr. 2, 4, 8, 16, ___, ___, ___, 256

3, 0, 6, 9, 8, 7 rakamlarn kullanarak alt basamakl en kk tek sayy yaznz.

3, 6, 12, ___,48, ___, 192 rntsndeki kural belirleyip verilmeyen saylar yaznz.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

263

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. En ok be basamakl doal saylarla toplama ilemi yapar.

ETK LK R EKLER Basamak tablosunda toplama ilemi yaptrlr. On binler b.

AIKLAMALAR [!] Verilmeyen farkl rakamlar yerine farkl ekiller veya harfler kullanlr. [!] Bu snfn ilem ve say snrllklar iinde kalnr.

Yzler b.

Binler b.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

3 + 3

7 2 9

4 0 4

1 6 7

Toplama ileminde, basamaklarda verilmeyen rakamlar veya verilmeyen toplanan belirleme etkinlikleri yaplr. Verilmeyen rakamlar veya toplanan bulurken rencilerin, deiik stratejiler gelitirmeleri salanr. 46 3b 60 + 3 140 5a8 642 05c 119 361

Birler b. 5 3 8

Onlar b.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

264

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. En ok drt basamakl iki doal saynn toplamn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr.

ETK LK R EKLER Toplanan saylar en yakn yzle yuvarlatlarak tahmin yapmalar salanr. 3525 3500 + 4589 + 4600 8100

AIKLAMALAR [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda hesap makinesi de kullanlabilir.

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

Bir satc, ocak aynda 1196 adet radyo satarken ubat aynda 42 adet radyo satmtr. Ka adet radyo satld tahmin ettirilirken izlenen stratejiler aklatlr. 1196 1200 (en yakn yzle yuvarlama) 42 40 (en yakn onlua yuvarlama)

[!] Farkl tahmin stratejileri kullandrlr ve aklatlr.

3. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden toplar.

Zihinden toplama ilemlerinde farkl stratejiler tarttrlr. 4876 + 800 + 4870 60 4876 + 5000

[!] Zihinden toplama ilemlerinde gelitirecekleri stratejileri aklamalar salanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

265

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

ETK LK R EKLER En ok basamakl on ardk doal saynn toplamn ksa yoldan bulma etkinlikleri de yaptrlr. Ardk doal saylarn, ardk tek doal saylarn ve ardk ift doal saylarn ksa yoldan toplam bulunurken rencilerin farkl stratejiler gelitirmeleri ve kullanmalar salanr. 1 + 2 + 3 + .............. + 10 = ?

AIKLAMALAR [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Nfus, bte ve benzeri konularla ilgili aratrmalar yaparak toplama ilemini gerektiren problemler kurunuz ve znz. Zaman lme Veri

DOAL SAYILARLA TOPLAMA LEM

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11
110 2 = 55

lem aadaki gibi modellenir: 10 11= 110

Sosyal Bilgiler dersi Blgemizi Tanyalm nitesi (Kazanm 3) Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)
10 + 9+ 8+ 7+ 6+ 5+ 1 2 3 4 5 6

10 11= 110 110 2 = 55

4+ 7 3+ 8 2+ 9 1 +10

Problemler gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilir, zdrlr ve kurdurulur.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

266

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. En ok be basamakl doal saylarla karma ilemini yapar.

ETK LK R EKLER Basamak tablosunda be basamakl doal saylarla karma ilemi yaptrlr. karma ileminde basamaklardaki verilmeyen rakamlar veya eksileni ya da kan belirleme etkinlikleri yaplr. Verilmeyen rakamlar, eksilen ya da kan bulunurken rencilerin deiik stratejiler gelitirmeleri salanr. 8a65 b41c 4847

AIKLAMALAR [!] Verilmeyen farkl rakamlar yerine farkl ekiller veya harfler kullanlr.

DOAL SAYILARLA IKARMA LEM

2. En ok drt basamakl iki doal saynn farkn tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. Drt basamakl doal saylardan 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar zihinden karr. 4. Doal saylarla karma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

Eksilen ve kan doal saylar, en yakn yzle yuvarlatlarak tahmin yaptrlr.

[!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda hesap makinesi de kullanlabilir.

4876 20

4876 _ 700

4876 _ 3000

Gnlk hayatta karlalan durumlar temel alnarak seilen problemler zdrlr ve kurdurulur.

[!] Doal saylarla en ok ilemli problemler zdrlr ve kurdurulur. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile birlikte baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Zaman lme Veri Sosyal Bilgiler dersi Blgemizi Tanyalm nitesi (Kazanm 3) Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

267

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. arpmlar en ok yedi basamakl olan iki doal say ile arpma ilemini yapar.

ETK LK R EKLER Ara basamaklarnda 0 bulunan doal saylar setirilir. Setirilen bu saylarla arpma ilemi yaptrlr. Bu ilemin nasl yapldn grmek iin basamak tablosu kullanlr. On binler b. Yzler b. Binler b. Birler b. Onlar b.

AIKLAMALAR

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

3 + 1 2 2 8 0 1 4 6

0 6 5 8 3

8 7 6 6

On binler b.

On binler b.

Yzler b.

Binler b.

Binler b.

Yzler b

Birler b.

3 1 + 7 7 0 4 6 2 4 0 6 0

7 0 9 0

3 4 2 + 7 7 1 4 6

3 2 4 6 0

7 0 9

Birler b. 3 4 2 2 [!]Farkl tahmin stratejileri gelitirmeleri salanr.

Onlar b.

2. En ok basamakl iki doal saynn arpmn tahmin eder ve ilem sonucuyla karlatrr.

Onlar b.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

268

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. arpmlar en ok drt basamakl olan bir arpma ileminde verilmeyen arpan belirler. 4. En ok drt basamakl doal saylarla 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylar ksa yoldan arpar. Basamaklarda yaptrlabilir.

ETK LK R EKLER verilmeyen rakamlar bulmaya

AIKLAMALAR ynelik ilemler [!] lemlerin sonular bu snfn say ve ilem snrllnda olmaldr. Fen ve Teknoloji dersi Maddenin Deiimi ve Tannmas nitesi (Kazanm 2.9)

DOAL SAYILARLA ARPMA LEM

5. En ok drt basamakl doal saylar 10, 100 ve 1000 ile zihinden arpar. 6. Bir doal sayy, en fazla defa yan yana arpma eklinde yazar ve sl biimde gsterir. Bir doal sayy kendisiyle arpmann, o saynn karesi olduu; bir sayy [!] sl saylarla ilem yaptrlmaz. kendisiyle iki kez arpmann o saynn kp olduunu ilemle gstermeleri salanr. Geometri 3 kendisiyle arpma: 3 3 = 32 2 tane 3 kendisiyle iki kez arpma: 3 3 3 = 33 3 tane 15i kendisiyle iki kez arpma: 151515 = 153 3 tane 7. Doal saylarla arpma ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar. Gnlk hayatla balantl olarak seilen problemler zdrlr ve [!] lemlerin sonular bu snfn say kurdurulur. snrllklarnda olmaldr. [!] En az biri arpma olmak zere toplama ve karma ilemlerini gerektiren problemler zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4) lme

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

269

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. En ok drt basamakl doal saylar, en ok basamakl doal saylara bler.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Ara basamaklarnda sfr olan doal saylarla da blme ilemleri yaptrlr ve [!] Kalanl ve kalansz blme ilemleri yaptrlr. ilem kontrol ettirilir. 6018 52 26 231 6809 68 0009 17 400 6018 601 0008 601 10 550550 ilemini yapnz. lemi kontrol ediniz.

DOAL SAYILARLA BLME LEM

081 78 038 26 12 lem kontrol 231 26 = 6006 6006 + 12 = 6018

lem kontrol 400 17= 6800 6800 + 9 =6809

lem kontrol 601 10 =6010 6010 + 8 = 6018

Verilmeyen blen veya blnen bulunurken arpma veya blme ilemlerinden yararlanlr. 2. Bir blme ileminin sonucunu tahmin eder ve tahminini ilem sonucuyla karlatrr. 3. Son basama sfr olan en ok yedi basamakl doal saylar 10un, 100n ve 1000in en ok dokuz kat olan doal saylara ksa yoldan bler. [!] Tahmin ile sonucun karlatrlmasnda hesap makinesi de kullanlabilir. Birler onlar ve yzler basama sfr olan en ok dokuz basamakl doal saylar [!] Blnen, blenin kat olacak ekilde srasyla 10, 100 ve 1000 ile ksa yoldan blme ilemi yaptrlr. setirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

270

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I

A..A. 4. DOAL SAYILARLA BLME LEM

KAZA IMLAR inde drt ilemden en ok ikisinin bulunduu iki farkl ilemin sonular arasndaki ilikiyi sembolle belirtir.

ETK LK R EKLER ( 125 5 ) 15 = (3 125) + 5 = 375 + 5 = 380 25 15 = 10 380 > 10 lemlerin sonular karlatrldktan sonra ilemlerin arasndaki iliki tartlr.

AIKLAMALAR [!] lemler parantezli verilir ve nce parantez iindeki ilemi yapmalar salanr.

5. Doal saylarla blme ilemi gerektiren problemleri zer ve kurar.

Gnlk hayatla balantl olarak seilen problemler zdrlr ve [!] Problemler, bu snftaki ilem ve say kurdurulur. snrllnda olmaldr. [!] Edinilmi dier ilem becerileri ile baka becerileri kullanmay gerektiren problemler de zdrlr ve kurdurulur. Trke dersi Yazma renme alan Yazma Kurallarn Uygulama (Kazanm 4)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

271

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bileik kesri tam sayl kesre, tam sayl kesri bileik kesre dntrr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

Tam sayl kesri, bileik kesre; bileik kesri, tam sayl kesre dntrrken modeller [!] Kesirlerle yaplan ilemlerde, paydalar en ok iki basamakl olan kullandrlr. kesirler kullanlr. 5 2 tam sayl kesri, bileik kesre dntrrken aadaki modelden yararlanlr. 6 0
1 6

1
6 6

2
12 6

3
17 6

5 17 = dr. 6 6

KESRLER

5 17 tam sayl kesrinin bileik kesrine nasl dnt sorgulatlr. 6 6

2. Bir doal say ile bir kesri karlatrr.

Bir doal say ve bir kesir karlatrlrken rencilerin model zerinde stratejiler [!] Karlatrma sonucu <, > veya gelitirmeleri salanr. = sembollerinden birisi ile ifade edilir. 4 doal says ile
7 3

kesri karlatrlr. 4

[!] Her doal saynn kesir olarak ifade edilebilecei vurgulanr.

4>
7 3

7 3

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

272

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR ETK LK R EKLER AIKLAMALAR

3. Eit paydal veya paydas dierinin kat ki kesir arasndaki byklk veya kklk ilikisi model veya say dorusu 3 6 ile kesirlerinden hangisi daha kullanlarak gsterilir. olan en ok be kesri, bykten 9 9 ke veya kkten bye doru 2 3 ile basit kesirleri karlatrlr. byktr? 5 10 sralar. [!] nce iki kesir karlatrlr. Sonra paydalar eit en ok be kesir, bykten ke veya kkten bye doru sembol kullanlarak sralatlr.

KESRLER

2 5

3 10 3 10

2 5

3 10 2 5

Yukardaki modelde grld gibi,

basit kesrine karlk gelen taral ksm,

3 10

basit kesrine karlk gelen taral ksmdan kktr. O halde

<

2 5 3 10

Say dorusu modeli de kullandrlarak ayn sonu elde ettirilir:

3 7 5 7 2 7 4 7 6 7

<

2 5

kesirleri; bykten ke veya kkten bye doru sembol

kullanlarak sralatlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

273

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 4. Bir kesre denk olan kesirler oluturur. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Denk kesirler incelenirken alan modelleri kullandrlabilir. ki denk kesir arasndaki iliki [!] Sadeletirmenin, btn daha az model kullandrlarak inceletilir. Bir kesrin pay ve paydasn 2 ile arpmann, model zerinde sayda e paraya blmek; her parann tekrar 2 e paraya ayrlmas olduuna dikkat ekilir. geniletmenin ise btnn blnd e para saysn katlayarak artrmak 2 rencilerden, model zerinde kesrine denk kesirleri nasl elde edeceklerini gstermeleri olduu vurgulanr. 3 [!] Bir kesrin en sade eklinin, btnn istenir. mmkn olduu kadar az sayda e paraya blnm hli olduu Yaplanlar hem model zerinde hem de sembolik olarak aklatlr. vurgulanr.

KESRLER

2 3

2 22 4 = = 3 23 6

geniletme

4 42 2 = = 6 62 3 sadeletirme

2 3

2 32 6 = = 3 33 9

geniletme
2 4 6 = = 3 6 9

6 6 3 2 = = 9 93 3 sadeletirme

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

274

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 5. Bir basit kesir kadar verilen okluun, tamamn belirler. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR
1 4

1 i 13 tane olan fndklarn tamam ka tane fndktr? 3

i 20 olan saynn tamam katr?

KESRLER

13
1 3

13
1 3

13
1 3

13 + 13 + 13 = 39 13 3 = 39 tane fndktr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

275

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 6. Kesir ile blme ilemi arasndaki ilikiyi aklar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Kesir gsterimi ile blme ilemi arasnda iliki kurabilmeleri iin rencilere, eit paylama problemleri zdrlr [!] Blme kavram ile kesir ve sorgulamalar yaptrlr. Balang etkinlikleri olarak bir doal saynn kendinden kk bir doal sayya blmn kavram arasndaki iliki gerektiren problemler seilir. belirlenirken kesirlerin, hem Problem: Birbirine e 3 pasta, 4 ocuk tarafndan eit paylaldnda her birine ne kadar pasta der? blme ilemini hem de Problem, model kullanlarak zdrlr ve ortaya kan kesir, blme ilemi ile ilikilendirilir. blme ileminin sonucunu belirttii vurgulanr. 1
Bir ocuk, her pastadan birer dilim (bir pastann

i) alrsa ald pastalarn toplam,

bir pastann

3 dr. Yaplan, 3 btnn 4 eit paraya blnd bir blme ilemidir. 4 3 Bu ilem 3 4 = olarak yazlr. 4

Ondalk Kesirler

Blme ileminin bir kesir olarak ifade edilebilecei fark ettirilir. KESRLER Problem: 12 bilyeyi 6 ocuk eit paylatnda her birine ne kadar bilye der? 12 6 =
12 6 6 = + =1+1 = 2 6 6 6

Kalanl blme ilemleri gerektiren eit paylama problemleri de zdrlr. Bu ilemlerde kalan kesir olarak ifade etmeleri salanr. Bu etkinliklerde her blme ileminin bir kesir olarak ifade edilebilecei sezdirilir. Problem: 11 metre kuma, 5 e paraya kestiimizde her parann uzunluu ka metre olur? 11 m 2m 2m 2m 10 m 10 5 = 2 m 11 5 =
11 5 5 1 1 1 = + + =1+1+ = 2 m 5 5 5 5 5 5

2m

2m 1m 15 =
1 metredir. 5 1 m 5

Her bir parann uzunluu 2

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

276

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesri toplar. KESRLERLE TOPLAMA LEM
1 2 1 + 8

ETK LK R EKLER ilemini yapabilmek iin,

1 2

AIKLAMALAR

ile

1 8

kesirleri ayn birim kesir cinsinden

1 2

denk kesirler kullanlarak yazdrlr. Bu durumda,

4 4

4 8

elde ettirilir.

+
4 8

1 8

5 8

2. Bir doal say ile bir kesri toplar.

lem nce modellenerek yaptrlr.

[!] lemler basit, bileik ve tam sayl kesirlerle yaptrlr. Model olarak say dorusu ve ekil kullandrlr.

1 5

= 2

1 5

11 5

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

277

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Paydalar eit veya paydas dierinin kat olan iki kesirle karma ilemi yapar.
5 1 10 5
1 10

ETK LK R EKLER karma ilemi nce model zerinde gsterilir.

1 10 1 10 1 10 1 10 5 10

AIKLAMALAR

- 1 ilemini yapabilmek
5 1 5

2 10

5 10

iin;

ile

5 10

kesirleri ayn

birim kesir cinsinden denk KESRLERLE IKARMA LEM kesirler kullanlarak yazdrlr. Bu durumda,
1 2 5 2

2 10

kesri elde ettirilir.

5 10

2 - 10 =

3 10

2. Bir doal saydan bir kesri karr.

2den

1 4

kesrinin karma ilemi model zerinde gsterilir.

[!] lemler basit, bileik ve tam sayl kesirlerle yaptrlr. Model olarak say dorusu ve ekil kullandrlr.

1 4

3 4

3. Kesirlerle toplama ve karma ilemleri gerektiren problemleri zer ve kurar.

Gnlk hayatla balantl olarak seilen problemler zdrlr ve kurdurulur.

2 15

Bir ifti, tarlasnn

3 5

ne domates,

sine biber ekmitir. Ekili olmayan alan

tarlann kata kadr?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

278

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Bir kesrin dier bir kesir kadarn belirler. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR 3 1 3 5 1 olduunu model ile gstermeleri ve Bir btnn inin ini model ile rencilerin bir btnn nn inin 2 2 5 10 7 yazmalar salanr. gsteriniz ve ilem yaparak bulunuz.

KESRLERLE ARPMA LEM

3 5
rencilerin bir btnn yazmalar salanr.

3 1 3 n i tr. 2 10 5

3 1 3 = 5 2 10

1 2 2 inin sinin olduunu model ile gstermeleri ve 2 3 6

1 2

1 2 2 in si, dir. 2 3 6

1 2 2 = 2 3 6

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

279

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I rencilerin kesirlerle arpma ilemi iin kural gelitirmeleri salanr. 3 4 arkada bir pastann n I. Yol 5 3 1 rencilerin ilemini, effaf kesir kartlar ile aadaki gibi modellemeleri paylarsa her kiiye pastann kata ka 5 3 der? salanr :

3 5

1 = 3

3 15

II. Yol 3 1 3 1 rencilerin ileminin; n i olduunu model ile gstermeleri ve 5 3 5 3 yazmalar salanr.

3 5

3 1 1 n i dir. 5 3 5

3 1 3 1 3 = = 5 3 5 3 15

ki kesrin arpmnn, bir kesrin dier kesir kadarn bulma olduunu fark ettirmeye ynelik etkinlikler yaptrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

280

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. ki nicelik arasndaki ilikiyi oran olarak ifade eder. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Bir rencinin 8 tane krmz, 12 tane mavi bilyesi vardr. Krmz bilyelerinin [!] Oran, bir btnle paralarnn karlatrlmas veya parayla btnn 8 saysnn, mavi bilyelerinin saysna orannn 8:12 veya biiminde yazld karlatrlmas olabilir. 12 ve sekizin on ikiye oran diye okunduu belirtilir. [!] Bu snfta ayn l birimiyle ifade 8 edilen nicelikler oranlanacaktr. 8:12 veya 12 Kesirler sekizin on ikiye oran Limonata hazrlamak iin 4 bardak suya 1 bardak limon suyu katlmaktadr. Limon suyu miktarnn, su miktarna orannn bire drt olduu buldurulur. Bu oran 1 1:4 veya biiminde yazdrlarak 1in 4e oran diye okutulur. 4 ORA VE ORA TI

1 bardak limon suyu

4 bardak su

Limon suyu miktarnn, hazrlanan limonata miktarna orannn bire be olduu 1 ve bu orann 1:5 veya biiminde gsterildii buldurulur. 5 2. Tablo kullanarak oran problemlerini zer ve kurar. Oranlarda kullanlan saylardan, nce oran tablosu oluturulur. Problem: ki kiilik bir limonata hazrlamak iin 4 tane limon kullanlmaktadr. Buna gre 1, 2, 3, 4, 5, ... kiilik limonata hazrlamak iin kullanlacak limon saylar tablo yardmyla buldurulur. Tabloda bo braklan yerler uygun saylarla doldurulur. Kii says 1 2 3 4 20 Limon says 2 4 6 18

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

281

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Kesir ksm en ok basamakl olan ondalk kesirlerin basamak adlarn ve bu basamaklardaki rakamlarn basamak deerlerini belirtir. ETK LK R EKLER Tablo yardmyla basamak adlar ve basamak deerleri tantlr.
325,173 ondalk kesri iin tablo yaptrlr.

AIKLAMALAR [!] Basamaklardaki rakamlarn basamak deerleri ilem yaptrlmadan buldurulur.

[!] Ondalk kesirlerin okunular zerinde durulur. (rnek: 2,005 iki tam binde be) lme: Uzunluklar lme

Tam ksm

Kesir ksm Yzde birler b. 7 Binde birler b. 3 Onda birler b.

O DALIK KESRLER

Yzler b.

Onlar b.

Birler b. 5
5

3
300

2
20

1
0,1

0,07 0,003

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

282

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. 2. KAZA IMLAR

Drt farkl rakam ve virgl kullanarak deiik ondalk kesirler oluturur.

ETK LK R EKLER Herhangi bir saydan byk veya kk saylar da yazdrlabilir.

2, 7, 3, 1 rakamlar ile virgl kullandrlarak 2den byk en kk ondalk kesir buldurulur. 2 < 2,137

AIKLAMALAR

3. O DALIK KESRLER

ondalk kesri bykten ke veya kkten bye doru sralar.

Ondalk kesirleri karlatrrken tablo kullandrlr. Tabloda basamaklardaki rakamlarn say deerleri karlatrlr.
3, 05 ; 3, 005 ve 3, 5 ondalk kesirleri bykten ke doru sralatlr.

0,510; 0,010; 0,6 kesirlerini bykten ke doru sralaynz.

Tam ksm

Kesir ksm Yzde birler b. 0 5

0

3 3 3

, , ,

0 0 5

Binde birler b. 5
0 0

Onda birler b.

Yzler b.

Onlar b.

Birler b.

3,5 > 3,05 > 3,005

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

283

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. 4. KAZA IMLAR

Doal saylarn ve ondalk kesirlerin nne konulan + ve iaretlerinin ne anlama geldiini aklar.

ETK LK R EKLER Spor, bilim, uzamsal ilikiler vb. alanlarda birbirlerine zt (scak-souk, ileri-geri, alacak-bor, kr-zarar, stnde-altnda, sanda-solunda, kazanmak-kaybetmek vb.) kavramlar buldurulur.
Bu kavramlar saylarla ilikilendirilir.

O DALIK KESRLER

AIKLAMALAR [!] Hava scaklklar, ekonomik veriler vb. ile ilgili gazete kuprleri incelenerek + ve iaretlerinin hangi anlamda kullanldklar deerlendirilebilir.

Scaklk sfrn altnda 12 derece Scaklk sfrn stnde 3 derece Deniz seviyesinin 3,5 metre alt Deniz seviyesinin 7 metre st 5,25 TL bor : 100 TL kr :

: -12 C : +3 C : -3,5 metre : +7 metre -5,25 TL +100 TL

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

284

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. ki ondalk kesrin toplamn ve farkn bulur. ETK LK R EKLER Tablo ve yzlk kartlar kullandrlarak toplama ve karma ilemleri yaptrlr. O DALIK KESRLERLE TOPLAMA VE IKARMA LEMLER 2,36 + 1,6 ilemi aadaki gibi modellenerek yaptrlr: Basmak tablosu Tam ksm Birler basama Kesir ksm Yzlk kartlar AIKLAMALAR [!] Kesir ksm en ok iki basamakl olan ondalk kesirlerle ilemler yaptrlr.

basama Yzde birler 3 6 6 9 0 6

Onda birler

1 3

, ,

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

basama

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

285

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Tam ksm sfr, kesir ksm iki basamakl ondalk kesirleri, yzde semboln kullanarak yazar. ETK LK R EKLER Yzdelerin, dereceli daire kullandrlarak, ondalk kesir ile ilikilendirilmeleri salanr.
Taral ksm tam ksmn
1 4 1 4

idir.

AIKLAMALAR 1 1 ve ondalk kesirlerini 10 100 yzde sembol kullanarak yaznz.

25 100

= 0,25 = %25

20 100

= 0,20 = %20

Aadaki model ile belirtilen yzdeyi bulunuz.

Verilen bir ondalk kesir, yzlk tablodan veya yzdelik daireden yararlanlarak modellenir. Modellenen say, yzde sembol ile yazdrlr. YZDELER

1 11 21 31 41 51 61 71 81 91

2 12 22 32 42 52 62 72 82 92

3 13 23 33 43 53 63 73 83 93

4 14 24 34 44 54 64 74 84 94

5 15 25 35 45 55 65 75 85 95

6 16 26 36 46 56 66 76 86 96

7 17 27 37 47 57 67 77 87 97

8 18 28 38 48 58 68 78 88 98

9 19 29 39 49 59 69 79 89 99

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0,75 =

75 =%75 100

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

286

5. SI IF SAYILAR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. Yzde sembol ile verilen bir ifadeyi ondalk kesir olarak yazar. % 65= ETK LK R EKLER AIKLAMALAR nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 45)

65 = 0,65 100 Bir alveri fii veya faturas inceletilerek rencilerin mal veya hizmet karl olarak denen KDV oranlarn belirtmeleri istenir.

3. Yzde sembol ile verilen iki sayy Bir yzlk kartn %43lk ksm kesilir ve %57lik ksmnn stne konarak %43<%57 olduu gzlemletilir. karlatrr.

YZDELER

%43

%57 [!] Problemler bu snf snrllklar iinde olmaldr. [!] Bankalarn bireysel kredilere uygulad aylk faiz oranlaryla ilgili gazete kuprleri incelenerek gncel problemler oluturulabilir. 100 TL olan elbisenin fiyat 20 TL indirilmitir. Yzde ka indirim yaplmtr? nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 45)

4. Yzde ile ilgili problemleri zer ve kurar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

287

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

288

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI R E M E A L A I KAZA IMLARI Atatrkn geometri alannda yapt almalarn lkemizdeki geometri retimine katklarn aklar. okgenleri snflandrr. Dzgn okgenleri ayrt eder. genleri alarna ve kenarlarna gre snflandrr. Paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu tasvir eder. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun alarn ve a llerinin toplamn belirler. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun kenar, a ve kegen zelliklerini belirler. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu izer. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar ve yamuun yksekliklerini belirler. G E O M E T R

ALT RE ME ALA LARI okgenler 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5.

TOPLAM 4

Drtgenler

ember

1. emberin merkezini, yarapn ve apn belirtir. 2. Pergel ve cetvelle ember izerek merkezini, yarapn ve apn adlandrr. 3. ember ile daire arasndaki ilikiyi aklar. 1. okgenlerin simetri dorularn belirler ve izer. 2. Dzlemsel bir eklin verilen simetri dorusuna gre simetriini izer. 1. Dzgn okgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar. 1. Uzay tasvir eder. 2. ki dzlemin birbirine gre durumlarn belirler. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Piramide rnekler verir ve yzeyini tasvir eder. Geometrik cisimlerin isimlerini belirterek zelliklerini aklar. Kp ve dikdrtgenler prizmasnn yzey anmlarn yapar, izer ve yzey anmlar verilen cisimleri oluturur. zometrik kttaki izimleri e kplerle oluturur. E kplerle oluturulmu bir yapy izometrik kda izer. Boyutu aklar ve nesneleri boyutuna gre snflandrr. T O P L A M

Simetri rnt ve Sslemeler Dzlem

2 1 2

Geometrik Cisimler

23

289

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Atatrkn geometri alannda yapt almalarn lkemizdeki geometri retimine katklarn aklar. 2. okgenleri snflandrr. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Atatrkn yazd Geometri kitab ile ilgili aratrma yapp snfta sununuz.

Trafik iaret levhalar, ereveler, bal petei, uurtma, eitli tabelalar, karolar, [!] bkey (konkav) okgenler inceletilmez. evredeki eitli ekillerdeki malzeme ve eyalar vb. modeller yardmyla okgenler, grsel olarak alglatlr. Doru paralarnn, herhangi ikisinin birer ular ortak olacak ekilde ardk olarak birletirilmesiyle elde edilen basit kapal (kendisini kesmeyen) eklin okgen olduu belirtilir. Geometri tahtas, plastik ubuklar, tangram paralar, kartonlar vb. malzemeler kullandrlarak eitli okgen modelleri yaptrlr ve noktal kt zerine izdirilir.

OKGE LER

Bu modeller kenar veya ke saysna gre gen, drtgen, begen, altgen olarak adlandrlr. Bir okgen iin en az kenar ve ke olmas gerektii vurgulanr. Ekenar genin ve karenin btn kenarlarnn ve alarnn birbirine e olmas gibi [!] Altdan ok kenarl dzgn okgenlerden btn kenarlar ve alar birbirine e olan begen ve altgenin de dzgn begen ve sz edilmez. dzgn altgen olduu fark ettirilir. [!] Ekenar genin dzgn gen, karenin dzgn drtgen olduuna dikkat ekilir.

3. Dzgn okgenleri ayrt eder.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

290

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. genleri alarna ve kenarlarna gre snflandrr.

ETK LK R EKLER renciler, kttan gen modelleri hazrlar. Bu modellerden dik a, dar a ve geni aya sahip olanlar aralarnda gruplanr. Bu gruplar, kenarlarnn tm e, sadece ikisi e ve e olmayanlar olarak kendi ilerinde yeniden gruplanr. Elde edilen veriler kullanlarak aadaki gibi bir ema hazrlanr: GE LER

AIKLAMALAR [!] Kenarlarna ve alarna gre gen eitleri hatrlatlr. Aadaki sorular cevaplaynz. 1. Geni al gen ayn zamanda ekenar gen olabilir mi? 2. Dik al bir gen ayn zamanda ekenar gen olabilir mi?

OKGE LER

Dar Al genler

Geni Al genler

Dik Al genler

eitkenar gen

eitkenar gen

eitkenar gen

rencilere, bir gende iki dik veya iki geni ann olamayaca geometri tahtas, geometri eritleri veya kareli kt zerinde uygun modelleri ina ettirilerek veya izdirilerek fark ettirilir.

kizkenar gen

kizkenar gen

Ekenar gen

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

291

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu tasvir eder.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Trafik iaret levhalar, uurtma, eitli tabellar, baklava dilimi, kilim-hal [!] Yamuk tantlrken karlkl kenar sslemeleri, baz taksilerin yan izgileri vb. modellerle paralelkenar, ekenar iftlerinden en az birinin paralel olduu vurgulanr, eitlerine girilmez. drtgen ve yamuk tantlr.

Geometri tahtas, geometri eritleri ve tangram paralar kullandrlarak paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuk modelleri yaptrlr.

DRTGE LER

2. Kare, dikdrtgen, paralelkenar,ekenar drtgen ve yamuun alarn ve a llerinin toplamn belirler.

asnn ls verilen bir drtgenin Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun belirttii blgelerin kt modellerindeki keleri koparttrlp ortak bir ke etrafnda yan yana drdnc asnn lsn lmeye getirtilerek bir drtgendeki alarn, iki doru a oluturduu kefettirilir. bavurmadan bulunuz. izgi modellerinin bir kegenini izdirerek oluan iki genin alarnn lleri toplamlarndan, drtgenlerin alarnn lleri toplamnn 360 olduu buldurulur. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuktaki alar, aler ile ltrlerek a llerinin toplamlar buldurulur.

3. Kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun kenar, a ve kegen zelliklerini belirler.

Modeller zerinde lme yaptrlarak kenar, a ve kegen zellikleri buldurulur. Bu zellikler tablo biiminde zetlenir. izim veya ina sonucu elde edilen kare ve dikdrtgen modellerinde alarn birer dik a ve kegenlerin birbirini ortalayan e doru paralar olduu rencilerce belirlenir. renciler, kare modelini kegenlerinden katlayarak veya aler ve cetvelle lp gzlemleyerek kegenlerinin birbirlerine dik ve ait olduklar kelerdeki alar ortaladn fark ederler.

[!] Kenarlarn, kegenlerin birer doru paras; eit uzunluklu doru paralarnn da e olduklar vurgulanr. [!] Karesel, paralelkenarsal ve dikdrtgensel blgelerin, kegenlerinden biri tarafndan iki e paraya ayrldklar hatrlatlr. [!] Kegen ile kenar arasndaki fark vurgulanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

292

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuu izer.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR izimler nce tangram paralar vb. materyal ile yaptrlr. Daha sonra gnye ve [!] gen, paralelkenar, ekenar drtgen ve cetvel kullandrlarak dikdrtgen ve kare izdirilir. yamuun kenar uzunluklar verilerek izim yaptrlmaz.

DRTGE LER

5. gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar ve yamuun yksekliklerini belirler.

Yksekliin bina, duvar, gnder, basket potas vb. nesnelerin tabanlarndan tepelerine veya tepelerinden tabanlarna inilen dikmenin uzunluu olduu fark ettirilir. [!] Yksekliin ayn zamanda bir doru paras olduu vurgulanr. Farkl durularyla verilen gen, kare, dikdrtgen, paralelkenar ve yamuun yksekliklerinden birinin, kelerin veya kenarlarn birinden kar kenara (veya bu Uzunluklar lme kenarn zerinde bulunduu doruya) olan uzaklk olduu ve bu uzakln o kenara ait ykseklik olarak adlandrld fark ettirilir. Bunun ayn zamanda kar kenarn herhangi bir yerinden (noktasndan) sz konusu kenara inilen dikmenin uzunluuna karlk geldii vurgulanr. Ykseklik h ile gsterilir. Paralelkenarlar ayn paralel dorular zerinde bulunan dikdrtgen, kare, paralelkenar, ekenar drtgen ve yamuun yksekliklerinin ayn olduu fark ettirilir.

Bu paralel dorularn birbirine uzaklnn her yerde eit olduu hatrlatlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

293

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. emberin merkezini, yarapn ve apn belirtir.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR ember modellerinden bisiklet tekerleinin gerdirme telleri ile mili, saatin [!] Yarap ile apn ayn zamanda birer yelkovan ile pimi, trafik iaretlerinden Tat giremez. levhasnn orta eridi vb. uzunluk olduu vurgulanr. model alnarak yarap, ap ve merkez kavratlr. Pimin nokta modeli, gerdirme telinin doru paras modeli olduu gz nnde tutularak merkezin bir nokta, ap [!] Yarap ile ap arasndaki iliki belirtilir. ve yarapn bir doru paras olduu fark ettirilir. [!] Merkezin ember zerindeki her noktaya eit uzaklkta olduu vurgulanr. Kpk, karton, tahta levha vb. malzemenin zerine bir raptiye tutturulur. Belirli bir uzunluktaki ip, bir ucundan raptiyeye dier ucundan kaleme balanr. Kalem, ip gergin olacak ekilde raptiye etrafnda dndrlerek bir ember izdirilir. Raptiye izinin merkez, ipin yarap olduu fark ettirilir. Belli yaraplara sahip emberler izdirilerek emberin merkezinin nokta, yarap ve apnn doru paras olduu ve merkezin M, yarapn r, apn 2r ile gsterildii vurgulanr. Bisiklet tekerleinin lastiinin ember, gerdirme tellerinin bulunduu blgenin daire; yuvarlak saatin erevesinin ember, i blgesinin daire vb. modeller zerinde ember ve dairenin ayn merkezli, yarapl ve apl olduklar fark ettirilir. embersel blgenin daire olduu veya dairenin snrlarnn ember olarak adlandrld belirtilir. evreden ember yardmyla oluturulmu logolara (olimpiyat logosu gibi) rnekler buldurulur. Pergel ve dier lme aralarn kullanarak rencilerden kendi snf logolarn oluturmalar istenir.

EMBER 2. Pergel ve cetvelle ember izerek merkezini, yarapn ve apn adlandrlr. 3. ember ile daire arasndaki ilikiyi aklar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

294

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. okgenlerin simetri dorularn belirler ve izer.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Kareli veya noktal kda dzgn olan veya olmayan okgenler izdirilir ve kesilerek [!] Doruya gre simetri ile ayna aldrlr. Simetri aynasn kullandrarak, katlatarak, kareleri saydrarak vb. etkinlikleri simetrisinin ayn olduu belirtilir. yaptrarak simetrik okgenler ve simetri dorular belirletilir. okgenler

bir simetri dorusu drt simetri dorusu SMETR alt simetri dorusu

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

295

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A. 2.

KAZA IMLAR Dzlemsel bir eklin verilen simetri dorusuna gre simetriini izer.

ETK LK R EKLER

AIKLAMALAR

Simetri aynas kullandrarak, kareli veya noktal kt zerinde verilen simetri [!] Simetrik ekillerdeki simetrik nokta dorusuna gre izimler yaptrlr. iftlerinin simetri dorusuna olan uzaklklarnn eit olduu vurgulanr. [!] Nokta iftlerini birletiren dorunun simetri dorusuna dik olduuna dikkat ettirilir. [!] izimlerde yatay ve dey simetri dorular kullandrlr.

SMETR

Bir kare iziniz ve simetri aynasn kullanarak; a. 2 tane kareyi, b. 1 tane dikdrtgeni, c. En byk dikdrtgeni, d. En kk kareyi oluturunuz. e. Aynay ka deiik ekilde yerletirirseniz elinizdeki karenin byklk olarak aynsn elde edebilirsiniz?

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

296

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Dzgn okgensel blgeleri kullanarak ve boluk kalmayacak ekilde deyerek ssleme yapar.

ETK LK R EKLER Dzgn okgenlerin bir eidini kullanarak ssleme yapar.

AIKLAMALAR [!] Sslemelerde, model olarak zellikleri bilinen okgenler kullandrlr. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 8)

R T VE SSLEMELER

Dzgn okgenlerden bir veya ikisini kullanarak ssleme yapar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

297

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Uzay tasvir eder.

ETK LK R EKLER Geometrik cisim modellerinin yzeyleri ve ileri, snf ve ii, okul ve ii, okul ve bulunduu semt veya ehir, bir blgenin da, ovas, gkyz ve bulutlaryla vb. modellerle uzayn igal edilen ve iinde bulunulan yer olduu fark ettirilir.

AIKLAMALAR

2. ki dzlemin birbirine gre durumlarn belirler.

Snfn karlkl duvarlar (tavan ve taban), dikdrtgenler prizmasnn karlkl yz iftleri ile paralel dzlemler, gen prizmann yan yzlerini herhangi ikisi, atlarn bitiik iki yz vb. modellerle kesien dzlemler fark ettirilir.

DZLEM

R P

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

298

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Piramide rnekler verir ve yzeyini tasvir eder.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Msr piramitleri, baz atlar, baz ambalaj kutular vb. modeller ile piramitler fark ettirilir. Piramidin Sosyal Bilgiler dersi Hepimizin tabannn eitli okgensel blgeler, yan yzlerinin gensel blgeler olduu, yan yzlerin tmnn Dnyas nitesi (Kazanm 4) kesitii noktann, tepe noktas olarak adlandrld vurgulanr.

GEOMETRK CSMLER

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

299

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 2. Geometrik cisimlerin isimlerini belirterek zelliklerini aklar.

GEOMETRK CSMLER

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Birbirlerinden farkl iki prizma modeli renci gruplarna datlarak bunlarn benzer ve [!] Yz (yzey), ke, ayrt kavramlar farkllklar buldurulur. gen prizma ve kare prizma modellerinin karlatrlmasnda hatrlatlr. aadaki benzerlik ve farkllklar belirletilir. [!] Geometrik cisimlerden kp; gen, kare ve dikdrtgenler prizmas Benzerlikler: kisinin de keleri var, yzleri dz ve ikier tabanlar var vb. modelleri kullandrlr. Farkllklar: Birinin tabanlar gensel blge, dierinin ise karesel blgedir. Market raflarndaki ambalaj Birinde 6 ke, dierinde 8 ke var. kutularnn biimlerinin geometrik Birinde 5 yz, dierinde 6 yz var. cisimlere benzemesinin ve bazlarnn Gruplar, ellerinde bulunan prizma modellerini kullanarak cisimlerin yzlerini kt daha ok tercih edilmesinin nedenleri irdeletilir. zerine izer. izilen her yz, karmamas iin iaretletilir.

Kp Dikdrtgenler prizmas

Kare prizma

gen prizma

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

300

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 3. Kp ve dikdrtgenler prizmasnn yzey anmlarn yapar, izer ve yzey anmlar verilen cisimleri oluturur.

GEOMETRK CSMLER

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Prizma modeli olan kutular kestirilerek atrlr. Daha sonra prizmann paralara [!] Farkl anmlar elde edilmesi salanr. ayrlm yzleri verilerek farkl anmlar olup olmad buldurulur. [!] Anm verilen bir geometrik cismin ad Kareli veya noktal ktlara, kpn anm tahmini olarak izdirilir. Bunlarn buldurulur. her biri, bir btn olarak kestirilip katlatlarak kp oluturup oluturmadklar kontrol ettirilir. [!] Ayn etkinlik dikdrtgenler prizmas iin de tekrarlanr. Alan

Kp

Kpn anm rnekleri

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

301

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. zometrik kttaki izimleri e kplerle oluturur.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Grnmleri verilen bir yap modelinin ka e kpten olutuu buldurulur ve e [!] Yapnn grnm izometrik ktta e kplerle bu yaplar oluturmalar salanr. kplerin sadece u snrlar belli olacak ekilde verilir. rnek II rnek I [!] En fazla 20 e kple basit yaplar oluturulur. [!] Verilen izimlerin e kplerle oluturulabilen trden olmasna dikkat edilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 8)

GEOMETRK CSMLER

5. E kplerle oluturulmu yaplar izometrik kda izer.

E kplerle oluturulmu yap, izometrik kda izdirilir.

[!] Oluturulan yaplarn sadece bir cepheden grnmleri izdirilir. [!] En fazla 6 e kple oluturulan yaplar izdirilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Sunu (Kazanm 8)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

302

5. SI IF GEOMETR RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR
6. Boyutu aklar ve nesneleri

boyutuna gre snflandrr.

ETK LK R EKLER renciler, herhangi bir ynde llebilen bykln bir nesnenin boyutu olduunu, uygun modelleri gzlemleyerek kefeder. Bunun iin;

AIKLAMALAR [!] Bir boyutlu, iki boyutlu ve boyutlu yerine srasyla, 1 boyutlu, 2 boyutlu ve 3 boyutlu yazlabilir. [!] Nesnelerin cinsi, yeri ve durularna gre baz hllerde uzunluk, en, ykseklik ten her birinin yerine srasyla boy, ap, derinlik veya kalnlk ifadelerinin kullanlabildii vurgulanr. [!] Alann 2 boyutlu, hacmin 3 boyutlu nesneler iin karakteristik bir zellik olduu vurgulanr.

GEOMETRK CSMLER

1. Dorularn, nlarn, alarn, doru paralarnn, okgenlerin kendileri ve kenarlarnn, ayrtlarn, emberlerin bir boyutlu nesneler olduklar uzunluk, genilik, ykseklik byklklerinden sadece birine, 2. Dzlemin, dzlemsel blgenin, yzeylerin, geometrik cisimlerin yzlerinin, okgensel blgelerin, dairenin, ann iinin vb. iki boyutlu nesneler olduklar; uzunluk, genilik, ykseklik byklklerinden herhangi ikisine, 3. Geometrik cisimlerin boyutlu nesneler olduklar; uzunluk, genilik, ykseklik byklklerinden her ne sahip olmalar gerektii, uygun modelleri zerinde gzlemletilerek fark ettirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

303

5. SI IF LME RE ME ALA I

304

5. SI IF LME RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI

L M E ALT RE ME ALA LARI Uzunluklar lme

R E

M E A L A KAZA IMLARI

I TOPLAM 2

1. Metre-kilometre, metre-santimetre-milimetre birimlerini birbirine dntrr. 2. Milimetre, santimetre, metre ve kilometre birimleri arasndaki dnmleri ieren problemleri zer ve kurar. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. gen, kare, dikdrtgen, ekenar drtgen, paralelkenar ve yamuun evre uzunluklarn belirler. Bir emberin uzunluu ile ap arasndaki ilikiyi lme yaparak belirler. ap veya yarap verilen bir emberin uzunluunu belirler. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar ile ilgili problemleri zer ve kurar. Standart alan lme birimlerinin gerekliliini aklar, 1cm2 lik ve 1 m2 lik birimleri kullanarak lmeler yapar. Belirlenen bir alan cm2 ve m2 birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder. Dikdrtgensel ve karesel blgelerin alanlarn santimetrekare ve metrekare birimleriyle hesaplar. Paralelkenarsal blgenin alann bulur. gensel blgenin alann bulur.

evre

Alan

Zaman lme Svlar lme Hacmi lme

1. Zaman lme birimleri ile ilgili problemleri zer ve kurar. 1. Litre ve mililitre birimlerini birbirine dntrr. 2. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. 1. Bir geometrik cismin hacmini standart olmayan bir birimle ler. 2. Ayn saydaki birimkpleri kullanarak farkl yaplar oluturur. T O P L A M

1 2 2 16

305

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Uzunluk l birimleri arasndaki ilikilerden yararlanarak, kesir ve ondalk [!] Dnmlerde kullanlan ondalk kesirlerde, 1. Metre-kilometre, metre-santimetreondalk ksmn en ok basamakl olmasna dikkat say gsterimlerine dnmler yaptrlr. milimetre birimlerini birbirine edilir. 1 1metrenin 1000 milimetre, 1 milimetrenin de 1 metrenin i olduu dntrr. KAZA IMLAR
1000

buldurulur ve 1 mm nin; 0,001 m olduu ifade ettirilir.

127 mm = 127 m = 0,127 m , 1000 127 cm = 12,7 cm , 10

[!] Kesir ve ondalk kesir gsterimi birlikte kullanlmaldr.

UZU LUKLARI LME

127 mm =

425 m =

425 km = 0,425 km 1000

gibi dnmler, problemlerin bir paras

olarak ele alnr. 2. Milimetre, santimetre, metre ve kilometre birimleri arasndaki dnmleri ieren problemleri zer ve kurar. Uzunluk l birimlerinin tarihesiyle ilgili Bu snf snrllklar ierisinde uzunluk llerinin kullanld ilemleri aratrma yaptrlr, snfta aratrma sonular gerektiren problemler zdrlr ve kurdurulur. paylalr. Uzun atlama yapan bir ocuun atlad uzunluk kendi admlaryla 8 admdr. ocuun bir admnn uzunluu 23 cm olduuna gre atlad uzunluk ka metredir? Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 7, 8)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

306

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. gen, kare, dikdrtgen, ekenar drtgen, paralelkenar ve yamuun evre uzunluklarn belirler.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR gensel, karesel, dikdrtgensel blgelerle, ekenar drtgen, paralelkenar ve [!] Karesel blgenin evresini 4a eklinde yamuk blgelerinin evre uzunluklar harf kullandrlarak ifade ettirilir. ifade etmek yerine 4a eklinde ifade edilir. = 4a b = (2a)+(2b) b c = a+b+c a a a [!] ap = yarap + yarap = 2 yarap olduu vurgulanr.

2. Bir emberin uzunluu ile ap arasndaki ilikiyi lme yaparak belirler.

Bozuk parann apnn iki kibrit kutusu arasndaki mesafe olduu fark ettirilir.

Bir ip veya kt eritle, dairesel nesneler evreletilir ve bu ipin uzunluunun dairesel nesnenin evre uzunluu olduu fark ettirilir. EVRE Farkl ap uzunluklarna sahip olan maden paralar, tabak, kavanoz kapa, bardak vb. dairesel nesneler kullandrlarak izdirilen ember uzunluklar ap uzunluklarna hesap makinesi kullandrlarak bldrlr. Blmlerin ayn sayya yaklat gzletilir. Bu sayya pi dendii ve sembol ile gsterildii belirtilir. 3. ap veya yarap verilen bir emberin uzunluunu belirler.

Yarap Yarap Merkez

4. Dzlemsel ekillerin evre uzunluklar ile ilgili problemleri zer ve kurar.

[!] saysn yaklak 3 aldrlr. [!] ap uzunluunun yarsnn yarap biimindeki evre-ap -yar ap ilikileri kullanlarak evre hesaplamalar yaptrlr. olarak adlandrld ,yarapn r, apn da 2r sembolleri ile gsterildiini vurgulaynz. saysnn tarihesi ile ilgili aratrma yapp snfa sununuz. evre uzunluu ve baz kenar uzunluklar verilen gen, kare, dikdrtgen, ekenar [!] Problemler rencilerin dzeylerine drtgen, paralelkenar ve yamuun verilmeyen kenar uzunluklar buldurulur. uygun olarak bu snf snrllklar iinde Uzunluu verilen emberin yarap; yarap verilen emberin uzunluunun dzenlenecektir. hesaplanaca etkinlikler yaptrlr. evre = ap

=2r

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

307

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Standart alan lme birimlerinin gerekliliini aklar; 1cm2 lik ve 1 m2 lik birimleri kullanarak lmeler yapar.

ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Farkl boyuttaki birimkareler kullanlarak belirli bir alan ltrlr. lm [!] cm2 ve m2 birimleri arasnda dnmler sonularnn farkllndan yola klarak standart birimlere ihtiya olduu fark yaptrlmaz. ettirilir. Karton, kt vb. yardmyla 1 cm2 ve 1 m2 lik karesel blge modelleri yaptrlr. Belirlenen bir alan ltrlr. 1 cm2 ile 1 m2 lik byklkler alglatlr.

2. Belirlenen bir alan cm2 ve m2 birimleriyle tahmin eder ve tahminini lme yaparak kontrol eder. 3. Dikdrtgensel ve karesel blgelerin alanlarn santimetrekare ve metrekare birimleriyle hesaplar. ALA

Kitabn yz, masann st yz vb. alanlarn lm cm2 ile snfn tabannn, [!] Kk blgelerin alanlarnn cm2, byk yaz tahtasnn yzeyinin vb. alanlarnn ls m2 birimleriyle tahmin ettirilir ve blgelerin alanlarnn m2, daha geni alanlarn tahminler lme yaptrlarak kontrol ettirilir. da km2 ile lld belirtilir. Standart lme birimlerinden cm ve m kullandrlarak oluturulan dikdrtgensel ve karesel blgelerin alanlar buldurulur. Alanlar cm2 ve m2 birimleriyle yazdrlr. Kenar uzunluklar belli olan karesel ve dikdrtgensel blgelerin alanlarnn kenar uzunluklarnn arpm olduu fark ettirilir. Alan, harf kullandrlarak ifade ettirilir. Ayrca, karesel ve dikdrtgensel blgelerdeki bir kenarn dier kenara gre ykseklik olduu vurgulanr. M N A(KLMN) = 4 cm x 6 cm = 24 cm2 eklinde yazlaca vurgulanr. 4 cm K 6 cm L

C U S

A B T R ABCD ve TRSU dikdrtgenlerinin alanlarn hesaplaynz. Aada Simayn yatak odasnn krokisi verilmitir. Akta kalan alan ka cm2 dir? 5m 190 cm Yatak 90 cm Hal 2m 3m 4m

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

308

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 4. Paralelkenarsal blgenin alann bulur.

ETK LK R EKLER Kareli kt, geometri tahtas, dikdrtgen ve paralelkenar modelleriyle dikdrtgenle paralelkenar arasndaki ilikileri inceleterek paralelkenarn alannn dikdrtgenin alanna dntrlebilecei kefettirilir. A

AIKLAMALAR D C

Yukardaki ABCD paralelkenarnn alann birim Paralelkenarsal blgenin alan taban ve bu tabana ait ykseklik cinsinden ifade kareler cinsinden tahmin ediniz. Tahmininizi ilem sonucuyla karlatrnz. ettirilir. 5. gensel blgenin alann bulur. ALA Dikdrtgensel ve paralelkenarsal blgeler, kelerinden katlatlp kestirilerek iki e gensel blgelere ayrlr. Bu blgelerin alanlarndan yararlanlarak gensel blgenin alan fark ettirilir. gensel blgenin alan kenar uzunluklar ve ykseklikler cinsinden ifade ettirilir. Geometri tahtas noktal kt veya kareli kt zerinde verilen bir gensel blge, dikdrtgensel blge veya paralelkenarsal blgeye tamamlatlarak bu blgelerin arasndaki iliki buldurulur.

Yukardaki genleri isimlendirerek genlerin taban uzunluu ve bu tabanlara ait ykseklikleri belirleyiniz. genlerin alanlarn hesaplaynz. [!] Geometrik ekillerin ykseklikleri, geometri tahtas, noktal kt veya kareli kt zerinde almalar yaptrlarak fark ettirilir.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

309

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Zaman lme birimleriyle ilgili problemleri zer ve kurar.

ETK LK R EKLER Bir gazetenin televizyon programlarnn bulunduu sayfas getirtilir. Bu sayfadaki izelgede verilen bilgilere gre programlarn balama ve bitme sreleri ile ilgili problemler kurdurulur. rencilerden, problemleri dikkatle okumalar, kendi cmleleri ile ifade etmeleri, neyi sorduunu belirlemeleri, problemi zmek iin plan yapmalar (strateji belirlemeleri), zmlerini kontrol etmeleri ve tartmalar istenir. Problem: zgr, kotuunda nabz dakikada 120 kez atmaktadr. Ayn tempoda komaya devam ettiinde nabz 1 saatte ka kez atar? zgrn nabz otururken dakikada 80 kez atmaktadr. zgr, kotuu zaman nabz at dakikada yzde ka artar? (TIMMS 1999dan uyarlanmtr.). Kiisel Tarih izgim: rencilerden, defterlerine bir doru izmeleri ve bu dorunun ortada bir yerini iaretleyerek bu iaretin hizasna doum tarihlerini yazmalar istenir. Daha sonra, doumlarndan nceki nemli olaylar doum tarihlerinin soluna; doumlarndan sonraki nemli olaylar ise sana iaretleyerek yazmalar salanr. rnein; anne-babann evlenme yl, kardelerinin doum tarihleri, ilkretime balad yl vb. alnabilir Doumlarndan nce ve sonra olan olaylar arasndaki ilikileri belirtmeleri istenir. renciler, kendi doum tarihlerini referans alarak aadaki sorular cevaplar: Ablam ka yandayken yeenim dodu? Aabeyimin doumu ile ablamn evlenmesi arasnda ka yl vardr? O yllara ait zellikler, drama teknii ile ifade ettirilir. 1993 2002 1979 1987 1978 1999 2001 2004

AIKLAMALAR [!] Problemlerde zaman lme birimlerinin tahmin ettirildii rneklere de yer verilir. [!] Problemler bu snfn snrllklar ierisinde dzenlenir. Milttan nce veya milttan sonraya ait setiiniz iki tarih arasndaki fark yzyl ve yl olarak belirleyiniz. lk olimpiyatn ne zaman ve nerede yapldn aratrarak snfa sununuz. Akam 10.30da yatan bir renci sabah 7.10da kalkmtr. Bu renci ne kadar uyumutur? Ankaradan Antalyaya giden bir otobs, 4 saat 45 dakika gittikten sonra yarm saat mola verdi. Moladan sonra 3 saat 25 dakika daha yola devam ederek Antalyaya vard. Yolculuk ne kadar srmtr? Fen ve Teknoloji dersi Dnya Gne ve Ay nitesi (Kazanm 2.2, 2.6, 3.5) Kariyer Bilincini Gelitirme (Kazanm 4) Spor Kltr ve Olimpik Eitim (Kazanm 5) nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 16)

ZAMA I LME

Aabeyim domu.

Annem ve babam evlenmi.

Ablam domu.

1. snfa baladm.

Ablam evlendi.

Doum tarihim:

Yeenim dodu.

6. snfa getim.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

310

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

KAZA IMLAR 1. Litre ve mililitre birimlerini birbirine dntrr.

ETK LK R EKLER Litre ve mililitrenin kullanld dnmler yaptrlr. 425 425 mL = L = 0,425 L 1000

AIKLAMALAR [!] Dnmlerde kullanlan ondalk kesirlerin kesir ksmnn en ok basamakl olmasna dikkat edilir.

2. Sv lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar.

SIVILARI LME

Sv lme birimlerinin tarihesiyle ilgili Bu snf snrllklar ierisinde sv lme birimlerinin kullanld ilemleri gerektiren problemler zdrlr ve kurdurulur. aratrma yaptrlr, snfta aratrma sonular paylalr. Sekiz saatte bir, bir lek (5mL) urup imesi nerilen bir hasta 6 gnlk tedavi sresince ne kadar urup ier? Bir bardak, 175 mL st almaktadr. Sekiz saatte bir bardak st imesi nerilen bir ocuk 6 gnde ne kadar st ier ? Aadaki srahiye limonatann 1 i
5

kadar su katldnda srahideki sv miktar ne olur ?

1000 800 600 400 200

mL

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

311

5. SI IF LME RE ME ALA I

A..A.

AIKLAMALAR ETK LK R EKLER Kp ekerpaket, sakzpaket, paketkoli vb. modeller kullanarak birim ile hacim [!] Dikdrtgenler prizmas ve kare prizma 1. Bir geometrik cismin hacmini standart modelleri kullandrlr. ilikisi fark ettirilir. olmayan birimle ler. KAZA IMLAR Bir kolinin hacmi kp eker paketleriyle; paketin hacmi ise ierisindeki kp ekerlerle buldurulur. Daha sonra bir paketin iindeki kp eker saysn kullanarak kolinin hacmi kp ekerle buldurulur. Kolinin hacmi, 10 tane eker paketidir. Paketin hacmi, 360 kp ekerdir. Kolinin hacmi, 10360=3600 kp ekerdir.

HACM LME

zometrik ktta izimleri verilen yaplarn hacminin ka birimkp olduu 2. Ayn saydaki birimkpleri kullanarak [!] izimler, en fazla 12 birimkp buldurulur. farkl yaplar oluturur. iermelidir.

rencilerden birimkp hacme sahip deiik yaplar oluturmalar salanr.

Oluturulan farkl yaplardaki hacimlerin deiip deimedii sorgulanr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

312

5. SI IF VER RE ME ALA I

313

5. SI IF VER RE ME ALA I I ALT RE ME ALA LARI VE KAZA IMLARI V E R ALT RE ME ALA LARI izgi Grafii R E M E A L A I KAZA IMLARI

TOPLAM 3

1. izgi grafiini oluturur. 2. izgi grafiini yorumlar. 3. Grafik kullanmann salad kolaylklar aklar. 1. ki zellie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. 2. ema yaparak verileri dzenler. 1. Aritmetik ortalamay aklar ve hesaplar. 1. Olaylarn olma olasl ile ilgili tahminler yapar. 2. Basit bir olayn olma ihtimali ile ilgili deney yapar ve sonucu yorumlar. 3. Bir olayn adil olup olmad hakknda yorum yapar. T O P L A M

Tablo ve ema Aritmetik Ortalama Olaslk

2 1 3 9

314

5. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. izgi grafiini oluturur. AIKLAMALAR izgi [!] Olaylar, rencilerin okul ii veya d yaantsndan olabilir. [!] Her olay izgi grafiine uygun deildir. rnein; farkl rencilerin boy uzunluklar ayn Problem: Bir rencinin belirli mesafeleri ne kadar srede kotuunun belirlenmesi. izgi grafiinde gsterilemez. nk Bir rencinin 30 metrelik kouda; 10, 20 ve 30. metreyi ka saniyede getii rencilerin boylar birbirinden bamsz olup iki belirlenerek veriler toplatlr. kiinin boy uzunluklar arasnda devam eden bir saysal deer yoktur. Bu nedenle stun grafii kullanlr. Tablo: Mesafelere Gre Koma Sresi Grafik: Mesafelere Gre Koma Sresi
Koma sresi (saniye)

ETK LK R EKLER Hazr izgi grafikleri inceletilerek izgi grafiinin yaps tartldktan sonra grafii yaptrlr.

Mesafe (m) 5 ZG GRAF 10 15

Sre (saniye) 7 13 17

20

Grafik: rencilerin Boy Uzunluu Boy uzunluklar (cm) 150 100 50 0 Ali Aye Cansu renciler
0 5 10 15 Mesafe (m)

15

10

izgi grafiine ihtiya duyulan gerek yaamdan olaylar incelemek amacyla bir proje hazrlatlr. Projeye ait rapor yazdrp sunumu yaptrlr. Sosyal Bilgiler dersi rettiklerimiz nitesi (Kazanm 4) Sosyal Bilgiler dersi Adm Adm Trkiye nitesi (Kazanm 5)

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

315

5. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 2. izgi grafiini yorumlar. ETK LK R EKLER Aadaki grafie uygun bir yk yazdrlr.
Zaman (saniye) 25
20 15 10

AIKLAMALAR [!] Otomobil, emlak, altn ve dviz fiyatlarndaki deiim vb. ilgili ve ieriinde izgi grafikleri bulunan gazete kuprleri incelenerek grafikler yorumlatlabilir. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) Sosyal Bilgiler dersi rettiklerimiz nitesi (Kazanm 4)

ZG GRAF

5 0 0 5 10 15 20 25 Yol (m)

Sosyal Bilgiler dersi Adm Adm Trkiye nitesi (Kazanm 5)

3. Grafik kullanmann salad kolaylklar aklar.

[!] Veri toplatlacak olay, grafik kullanmnn Veri toplamak iin rencinin yaantsndan seilen bir olay tartlarak belirlenir. kolaylklarn n plana karmaldr. Toplatlan veriler grafik izilmeden analiz ettirilerek yorumlatlr. Ayn veriler, grafik izdirildikten sonra tekrar yorumlatlr. rencilerin grafik kullanmann salad kolaylklarn neler olduu hakkndaki dnceleri yazdrlr. Grafik kullanmn salad kolaylklar tarttrlr ve bir sonuca balanr. Varlan sonu yazdrlr.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

316

5. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. ki zellie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. ETK LK R EKLER retmen, trafik kazalarnn baz nedenleri ve bu kazalar srasnda yaralanmalarn olup olmad hakknda bilgi edinmeye yarayan bir anket hazrlar. Hayal olarak doldurulan anketler renci gruplarna verilerek veriler tablo hline getirtilir. Trafik kurallarna uymann gereklilii tarttrlr. Tablo: Trafik Kazalar Nedenlerinden Bazlar Trafik Krmz kazalarnn kta nedenleri gemek Yaral durumu Yaralanan Yaralanmayan Toplam Tat hatal gemek Hzl tat srmek AIKLAMALAR [!] Okul a ocuklarnn salkl yaam iin tketmeleri gereken besinlerle ilgili gazete kuprleri incelenerek iki zellie gre tablo oluturmalar istenebilir. Okul a ocuklarnn yaamlarn salkl srdrebilmeleri iin tketmeleri gereken gnlk meyve, sebze, st, et, tahl miktarn aratrnz ve tablolatrarak sununuz. Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel Sunu renme alan Grsel Okuma (Kazanm 2) nsan Haklar ve Vatandalk (Kazanm 6) Salk Kltr (Kazanm 21)

Toplam

TABLO VE EMA

10 3 13

6 1 7

10 10

26 4 30

Kadnlarn Okur Yazarlk Oranlar lkemizin 1935 ylndaki okur yazarlk oran %19dur. Kadnlarn %10u okuma yazma biliyordu. 1970te ise okur yazarlk oran %56 olmutur. Ayn yl kadnlarn okur yazarlk oran %42dir. 1999 verilerine gre okuma yazma oran erkeklerde %92ye ularken kadnlarda %77dir. rencilerin yukarda verilen bilgilere gre kadnlarn okur yazarlk oranlarn yllara gre gsteren tabloyu oluturmalar ve yorumlamalar salanr. 2. ema yaparak verileri dzenler. Aa emas kullanlarak veriler dzenletilir. eitli zelliklere sahip Trke dersi Grsel Okuma ve Grsel bardaklar ema yaplarak snflandrlr. Sunurenme alan Grsel Sunu (Kazanm 2) Desenli olanlar Kriz durumlarnda size yardmc olabilecek Plastik olanlar gvenilir yetikinleri, telefonlar, adresleri, Desenli olmayanlar kurumlar belirleyerek aa emasn oluturunuz. Desenli olanlar Bardaklar Rehberlik ve Psikolojik Danma (Kazanm 3) Plastik olmayanlar Desenli olmayanlar

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

317

5. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Aritmetik ortalamay aklar ve hesaplar. ARTMETK ORTALAMA ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Aritmetik ortalama ile ilgili verilen problem zdrlr. Bu srete kpler [!] rencilerin problemi anlama, plan kullandrlr. yapma, problemi zme ve sonucu kontrol etme ve problemi genileterek yeni problem Problem: retmen, Dostluk isimli grubun proje sunumunu deerlendirmek kurma aamalarndan gemeleri salanr. amacyla bu gruptaki her bir renci iin sunu deerlendirme formunu doldurur. Grup elemanlarndan Gksunun notu 5, Denizin notu 3 ve Erolun notu 4tr. Bu notlarn [!] eitli ilanlar ieren gazete kuprleri aritmetik ortalamas gruba sunu notu olarak verilecektir. Kpler kullanlarak aritmetik incelenerek aritmetik ortalama ortalamann nasl bulunacan gsteriniz. Yaplan ilemi szl ve yazl olarak hesaplamaya kaynak olacak veriler aklaynz. toplanabilir, gncel problemler oluturulabilir ve zdrlebilir. Gazeteleri inceleyerek istatistiin nasl kullanld ile ilgili rapor yaznz ve snfa sununuz.

5+3+ 4 =4 3
Gksu Gksu Deniz Deniz Erol Erol

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

318

5. SI IF VER RE ME ALA I A..A. KAZA IMLAR 1. Olaylarn olma olasl ile ilgili tahminler yapar. ETK LK R EKLER AIKLAMALAR Suat: -Bence, pazar gn yaplacak mata A ve B futbol takmlar %50 olaslkla [!] Hava tahmini, ekonomik tahminler, olaylarn olma olaslklar vb. ile ilgili berabere kalacaktr. gazete kuprleri incelenerek tahminler Filiz: -Benim tahminime gre ise % 90 olaslkla B takm galip gelecektir. yaptrlp kontrol ettirilebilir. Her bir gruba, e zelliklere sahip yeterince kk talar toplatlr ve ayn zelliklere sahip kttan birer kayk yaptrlr. Kayklar ssletilir ve adlandrlr. Gruplardan, kayklarn batma ihtimalleri ile ilgili grleri sorulur. Tahtaya, kayk adlarnn ve tayabilecei ta saysnn yazlaca bir tablo yaptrlr. Su dolu bir leende nce birinci grup kayn yzdrr. Kayk batana kadar kk talar kaya yerletirilir. Dier gruplara da srasyla ayn ilem yaptrlr. Her bir grup kayklar batmadan bir nceki ta saysn tabloya yazar. Hangi grubun grnn gerekletii sorulur. rencilerden, bu talar kaya yerletirirken izledikleri stratejileri yazl ve szl olarak aklamalar istenir.

kili, l gruplar oluturulur. Her grup, maden para 50 kez havaya atldnda yaz 2. Basit bir olayn olma ihtimali ile ilgili ve tura gelme olasln tartarak grlerini not eder. Sonra para 50 kez atlarak gelen deney yapar ve sonucu yorumlar. yaz ve turalar not ettirilir ve sonu karlatrlr. i grnmeyen bir torba ile e ta, nohut vb. varlklardan biri setirilir. Seilen varlklardan 8 tanesi krmzya, 4 tanesi maviye ve 2 tanesi sarya boyatlarak torbann iine koydurulur. ekili yapmadan krmz, mavi ve sar renkli varlklarn kma ihtimalleri sralatlr. Torbadan ekilen talarn renklerine gre saysn tespit etmek iin bir tablo hazrlatlr. Torbann iine bakmadan bir nesne ekilerek rengine gre tabloya iaret konulur. Bu nesne torbaya atldktan sonra, tekrar bir nesne ektirilir. Bu ilem 50 kez yaptrlr. Tablonun yorumu ile bu yorumun doruluu, yazl ve szl olarak aklatlr. Bir yz sar, bir yz yeile boyanm kaln kartondan yaplm iki dairesel pul frlatldnda, ste gelen renklerin hangileri olaca tahmin edilecektir. Farkl iki renk Sosyal Bilgiler dersi Bir lke Bir gelmesi durumunu retmen, bunun dndaki seeneklerden her birini de renci Bayrak nitesi (Kazanm 1) gruplar seer. Tercihler, retmen ve grup adlarnn karsna yazdrlr. Bu deney sonucunda hangi ikililerin oluaca sorulur. retmenin kazanma olaslnn, gruplara gre daha yksek olma nedeni tarttrlr ve tartma bir sonuca vardrlr. Bu oyunun adaletli olup olmad tarttrlarak grler yazdrlr.

OLASILIK

3. Bir olayn adil olup olmad hakknda yorum yapar.

Snf-Okul i Etkinlik A..A. : Alt renme Alan

Okul D Etkinlik

[!] Uyar

Ders i likilendirme

Dier Derslerle likilendirme

lme ve Deerlendirme

Ara Disiplinlerle likilendirme

319

KAY AKA Altamuro, V. & Pryor, C. S. , Exploring with Pattern Blocks Grade 4-6, Learning Resources, Inc.: Illinois 2001. Arda, I. ve Deniz S., Her Gne Bir Oyun, Yap Kredi Kltr Sanat Yaynclk Ticaret ve Sanayi A..: stanbul 2004. Bassarear, T., Mathematics of Elementary School Teachers, Houghton Mifflin Company: Boston 1997. Ben nsanm Dizisi, British Council, EARGED, Ankara 2002. Birlemi Milletler ocuk Haklarna Dair Szleme Metni. Boyd, C.J. et al., Geometry, Glencoe/McGraw-Hill: Newyork 1998. Busbridge, j. ve zelik, A. D., lkretim Matematik retimi; Mill Eitimi Gelitirme Projesi Hizmet ncesi retmen Eitimi,YK: Ankara 1996. Charles, R., Lester F. ve ODaffer P., How to Evaluate Progress in Problem Solving. NCTM: Reston 1987. Claude, R. P., Yaygn nsan Haklar Eitimi, (ev. Dr. Mehmet EVK), stanbul, 2003. Collins W. et.al., Mathematics: Applications and Connections Course 1, Glencoe/McGrawHill: Newyork 1999. Cooney, T.J., Davis, E.J. ve Henderson, K.B. Dynamics of Teaching Secondary School Mathematics. Atlanta, GA: Houghton Mifflin 1975. Curriculum Planning and Development Ministry of Education; Singapore Maths CurriculumMathematics Syllabus, Singapore, Ministry of Education, 2001. ayr, K., nsan Haklar Eitimi Dersi Senaryolar, Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri, 2002. Department of Education and Science, Mathematics Curriculum, Department of Education: Dublin 1999. Department of Education and Science, Mathematics in the National Curriculum, HMSO: London 1999. Grades 3-8 Team, Mathematics Grade 3-8, Silver Burdett and Ginn: Atlanta 1992. Glmez, M. , nsan Haklar ve Demokrasi Eitimi, TODA Yaynlar: Ankara 1996. lgi, M., Develiolu, N. ve Oru, Z., MEB lkretim Matematik Ders Kitab 2, Milsan Basn San A.: stanbul 2003. nsan Haklarna Duyarl Ders Kitaplar in, Tarih Vakf Yaynlar: stanbul 2003. Johnson, D.W., Johnson, R.T. & Holubec, E.J., Circles of Learning: Cooperative in the classroom, Interaction Book Company: Minnesota 1990. Kepeneki, Y. K. , nsan Haklar Eitimi, An Yaynclk, 2000. Klolu, B., Micazkadolu, S. ve Dede, A., MEB lkretim Matematik Ders Kitab 1, Milsan Basn San A.: stanbul 2003. 320

King, A., Math for Fun Projects, Alladdin Books Ltd.: London 1999. Mill Eitim Bakanl Ankara l Mill Eitim Mdrl Program Gelitirme Blm Matematik Komisyonu; lkretim Matematik Programna Ait retmen Grleri, MEB:Ankara 2003. MEB, lkretim Okul Ders Programlar 1-5, MEB:stanbul 2000. MEB, renci Merkezli Eitim Uygulama Modeli, EARGED: Ankara 2003. MEB, TIMMSS 1999 Trkiye Raporu, EARGED:Ankara 2003. National Council of Teachers of Mathematics; Curriculum and Evaluation Standards for school Mathematics, NCTM: Reston 1992. NCTM, Mathematics Assesment, Reston, NCTM: Virginia 1991. NCTM, Teaching Mathematics Through Problem Solving, K-5, Reston: NCTM, 2003. NCTM, Navigating through Data Analysis and Probability in Pre-kindergarten-Grade 2, Reston: NCTM, 2002. Pasternnack, M. & Silvey, L.; Tangram Blocks Activities Grade 5-10, Cuisenaire Company of America, Inc.:New York, 2002. Polya, G. How to Solve It: A New Aspect of Mathematical Method. London: Penguin Books. 1957. Posamentier, A.S. & Krulik, S. Problem Solving Strategies for Efficient and Elegant Solutions: A Resource for the Mathematics Teachers. Corwin Press Inc.: Thousand Oaks 1998. Posamentier, A.S. & Stepelman, J., Teaching Secondary School Mathematics: Techniques and Enrichment Units, MacMillan Company: New York 1990. Primary Mathematics Project Team; Primary Mathematics 5B, Singapore Federal Publications 1996. Seymour, D., Estimation Book A and B, Dale Seymour Publications: Parsippany 1992. Seymour, D., Estimation Book B, Dale Seymour Publications: Parsippany 1992. ahin, Z., Arslan, Z. ve Grsoy, N., MEB lkretim Matematik Ders Kitab 3, Mill Eitim Basmevi: stanbul 2002. Thompson, F.M., Hands-On Mathematics: Ready to Use Games & Activities for Grades 4-8, The Center for Applied Research in Education: West Nyack 1994. lker, C. ve Sancar, S., lkretim Matematik Ders Kitab 4, MEB Basmevi: stanbul 2003. Walton, S., Walton, S. & Williams, P. Paper Cutting, London: Lorenz Books 1997.

321

EKLER

322

EK 1: LME ARALARI
GE EL RE C ZLEME FORMU rencinin ad ve soyad: ...................................................... Snf: ..................

Ynerge: Aadaki her ltn ne kadar sklkla gerekletiini gz nne alarak renciyi deerlendiriniz. Puanlama: 0= Hibir zaman, 1= Nadiren, 2= Bazen, 3= Sklkla: 4= Her zaman) adiren

Sk sk Sk sk

Hibir zaman

BLSEL ZELLKLER

1. Yazarken Trkeyi doru ve dzgn kullanma 2. Konuurken Trkeyi doru ve dzgn kullanma 3. Yaratc olma 4. Akl yrtme 5. Problem zme yeteneklerini kullanma 6. Bilgileri sorgulama 7. ilikilendirme yapma 8. Dersler aras ilikilendirme yapma 9. Farkl kaynaklardan yararlanma 10.Dersi iyi dinledii izlenimi veren sorular sorma

Hibir zaman

adiren

Her zaman zaman Her

1. Malzemeleri etkin kullanma 2. Kendine ait malzemeleri kullanrken zen gsterme

3. Bakalarna ait malzemeleri kullanrken zen gsterme

Bazen

PSKOMOTOR BECERLER

Bazen

323

adiren

Sk sk

zaman

1. Grup olarak alma 2. Bakalarnn fikirlerini dinleme 3. Bakalarna deer verme 4. Toplum iinde kendini ifade etme

adiren

Her

SOSYAL BECERLER

Sk sk

zaman

zaman

Hibir

Bazen

Bazen

PSKOLOJK ZELLKLER

1. Matematiin nemli olduuna inanma 2. Matematikte baarl olmay isteme 3. Drst olma 4. Sorumluluklarn yerine getirme 5. htiya duyduunda yardm isteme 6. Eletirilere ak olma 7. Tek bana alma 8. Verimli alma 9. Dikkatli olma 10. stekli ve hevesli alma 11. Kendini mutlu etmek iin matematikle urama 12. z gveni olma 13. Matematik snavnda panik olmama YORUMLAR VE ERLER: .................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................

zaman

Hibir

Her

324

PROBLEM ZME A ALTK DERECEL PUA LAMA A AHTARI

0: Problemi tamamen yanl anlam. PROBLEM A LAMA 1: Problemin bir ksmn yanl anlam veya yanl yorumlam. 2: Problemi anlam. 0: Probleme uygun olmayan plan yapm. ZM PLA YAPMA 1: zm iin ksmen doru plan hazrlam. 2: Hazrlad plan gerektii gibi uyguladnda doru sonuca ular. 0: zm yanltr ya da uygun olmayan plan yapt iin yanl cevap bulmu. ZM 1: lem hatas yapm, soruyu yanl anlad iin yanl cevap bulmutur, sorunun bir ksmn zebilmi. 2: Doru cevab bulmutur. 0: Cevabn doruluunu kontrol etmemi. CEVABI DORULUU U KO TROL ETME 2: Cevabn doruluunu kontrol etmi. 0: Benzer bir problemi kuramam. BE ZER BR PROBLEM KURMA 1: Benzer bir problemi ksmen kurmu. 2: Benzer bir problemi kurabilmi. 1: Cevab ksmen kontrol etmi.

325

PROBLEM ZME BT CL DERECEL PUA LAMA A AHTARI 0 puan: alma aadaki zellikleri tayorsa bu puan verilecek. Hibir alma yaplmamsa Sadece yanl sonu yazlmsa Problemdeki veriler sadece kopyalanmsa veya problemi anlama izleri yoksa

1 puan: alma aadaki zellikleri tayorsa bu puan verilecek. Problemin alt amalardan birine sadece ulamaya alm ve sonulandrmamsa zm bulmaya balang yaplmasna karn bu balang doru cevaba neden olmayacaksa Uygun olmayan strateji ile balang yaplmsa veya bu strateji ile zmeye allm fakat sonulandrlamamsa

2 puan: alma aadaki zellikleri tayorsa bu puan verilecek. Problem anlalmsa ve uygun olmayan strateji ile balang yapld iin yanl sonuca ulalmsa Doru sonu olmasna karn zm anlalmyorsa Sadece doru sonu varsa Sadece problemin alt amalarndan birinin zm doru ise Uygun strateji ile sadece balang yaplmsa Uygun strateji seilmesine karn yanl uygulanmsa

3 puan: alma aadaki zellikleri tayorsa bu puan verilecek. Problemi yanl anlad iin veya ksmen anlad iin uygun strateji kullanmasna karn yanl sonuca ulatysa Uygun stratejiyi uygularken anlalmayan nedenlerden dolay yanl sonuca ulalmsa Uygun stratejinin uygulandnn anlalmamasna karn doru cevap verilmise Uygun strateji uygulanm fakat sonu yazlmamsa

4 puan: alma aadaki zellikleri tayorsa bu puan verilecek. Uygun stratejiyi uygularken hata yapmsa ve bu hata problemi anlamad iin veya kavram yanlgs olduu iin deilse Uygun strateji uygulanm ve doru sonuca ulalmsa

326

PROBLEM ZME RE C RAPORU

rencinin ad ve soyad: ..................................... Snf: .......................... Tarih: ................................. Ders: ........................................................ ..............Konu: ............................................................................ Problemi yaznz: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................

Ynerge: Problem zerken yaptklarnz ve hissettiklerinizi aklamak iin aadaki sorular cevaplaynz. 1. Problemle uramaya baladnda ilk defa ne yaptn? Ne dndn? 2. Problemi zerken hangi aamaya gelebildin? Neden? 3. Problemi zerken hangi stratejiyi kullandn veya kullanmaya altn? Neden? 4. Problemi zerken kullandn veya kullanmaya altn stratejiden baka problem zmeye uygun strateji var m? Varsa bu stratejinin ne olduunu aklaynz? 5. Problem zerken bir zorlukla karlatn m? Karlatysan bu zorluk nedir? 6. Cevabnn doru olduundan emin misin? Neden? 7. Cevabn kontrol etmenin nemli olduunu dnyor musun? Neden? 8. Problem zmn nasl yaptn aklar msn? 9. Problem zerken neler hissettiini nedenleriyle yazar msn? 10. Problemi zdnde ne hissettin? Neden?

327

PROBLEM ZME BECERLER DEERLE DRME FORMU

rencinin ad ve soyad: ..........................................................................

Snf: .........................

adiren

Sk sk

Hibir zaman

LTLER

1. Problemi anlama 2. Problem zme stratejilerini kullanma 3. Problemi zme 4. Sonucun doruluunu kontrol etme 5. Problem zmn analiz etme 6. Problem kurma 7. Problemi geniletme 8. Problemi zmek iin aba harcama 9. Problem zmede kendine gvenme 10. Problem zmeyi sevme

YORUMLAR VE ERLER ...................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................

Her zaman

Bazen

328

MATEMATK DERS E Y ELK TUTUM LE Sevgili renciler, Bu lek sizlerin Matematik dersine ynelik tutumlarnz renmek amac ile hazrlanmtr. Her cmleyi dikkatle okuduktan sonra, DERECELER stunundaki seeneklerden size en yakn olann (X) ile iaretlemeniz beklenmektedir.
DERECELER Katlmyorum Tamamen Snf :.. Katlmyorum Katlyorum Katlyorum Ad ve soyad : .. Kararszm

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Matematik benim iin elenceli bir derstir. Matematik dersinde genellikle ok sklrm. Matematik derslerinde zaman abuk geiyor. Matematik dersinin gelmesini drt gzle bekliyorum. Matematik ile ilgili devleri yapmaktan zevk alrm. Matematik en ok korktuum derstir. Matematii ,dier derslere gre daha ok severek alrm. Matematik dersinde genellikle huzursuz olurum. Matematik dersi ile ilgili konular tartmaktan mutlu oluyorum.

10 Matematik bana gre gereksiz bir derstir. 11 Matematik snavlarnda dier, derslerin snavlarna gre daha huzursuz
oluyorum.

12 Matematik dersinin gnlk yaamda nemli bir yeri olduunu

dnyorum.

13 Matematik dersi hi olmasa iyi olurdu. 14 Matematik dersi kadar skc bir ders yoktur. 15 Matematik derslerindeki problemleri zmek ok can skcdr. 16 lerde matematik ile ilgili bir blmde okumak isterim. 17 Televizyon ve radyoda yaymlanan matematik konulu programlar
karmak istemem.

18 Matematik derslerinde problem zmek keyif vericidir. 19 Bo zamanlarmn ounu Matematik dersine ayrmak isterim. 20 Matematik dersi ile ilgili kitap, dergi vb.yaynlar takip etmek isterim.

329

Hi

EK 2: PROJE R EKLER PROJE (R EK I) Snf Projenin Ad :3 : Maket Yapalm

Projenin amac : eitli yaplarda yer alan dzlem, doru, nokta, a, gen, kare, dikdrtgen, ember, simetri ve sslemeleri grebilmek. Bunlara uygun modeller tasarlayabilmek. Proje Sorusu : Mimar olduunuzu dnnz. Mimarlar Odas, bir tasarm yarmas dzenlemitir. Bu yarmaya en fazla geometrik ekil kullanarak en zgn tasarm yapan mimar yarmay kazanacaktr. Yarmay kazanmak iin yaadnz evreyi dnerek nasl bir yap modeli (bina, kpr, park vb.) tasarlarsnz? Hangi geometrik ekilleri kullanrsnz? Projenin Tasarlanmas evrenizdeki tarih veya mimar yaplar gezip fotoraflarn ekiniz. Tarih filmler ve belgeseller izleyiniz. Bu yaplarda kullanlan geometrik ekilleri belirleyip bir kartona iziniz. Tasarnz bir kartona izip istediiniz gibi ssleyerek boyaynz.

Bavuru Kaynaklar Ansiklopediler, internet, tarih ve ada yaplarn fotoraflar Konuyla ilgili kiiler (Sanat Tarihileri, Resim retmenleri, Arkeologlar vb.) AraGereler Karton, makas, maket ba, yaptrc, renkli ktlar, renkli kalemler, cetvel Projenin Deerlendirilmesi 1. Projenin ierii 2. Kaynak ve ara-gere kullanm 3. Sunum

330

PROJE (R EK II) Snf Projenin Ad Projenin Amac :5 : Meslek Gruplarn Tanyalm : Bu projede, deiik meslek gruplarndan kiilere anket uygulayacak ve sonular deerlendireceksiniz.

Projenin Aamalar : Karar Aamas 1. 3 deiik meslek grubunun belirlenmesi (doktor, retmen, muhtar, mimar, ifti vb.). 2. En az 5 adet anket sorularnn belirlenmesi. (Mesleinizi severek mi yapyorsunuz?, Kkken ne olmak istiyordunuz?). 3. blmnn yaplmas. Uygulama Aamas 1. Anketin hazrlanmas ve oaltlmas. 2. Anketin uygulanmas. Deerlendirme ve Yorumlama Aamas 1. Anket sonularnn deerlendirilmesi. (Her meslek grubu iin nce ayr ayr her soruya verilen cevaplar incelenip daha sonra tm arasnda genelleme yaplabilir.). 2. Anket sonularnn yzde olarak hesaplanmas. 3. Anket sonularnn tablo hlinde dzenlenmesi. 4. Sonularn yorumlanmas. (Anket yaptmz 3 meslek grubundaki alanlarn %40 yapt ii severken %60 iinden memnun deil vb.). Sunum Aamas Grup arkadalarnz ile anketi uyguladnz kiilerin fotoraflarn ekebilirsiniz. Bu fotoraflar sunumunuzda arkadalarnza gsterebilirsiniz. Projenin Deerlendirilmesi 1. Projenin hazrlanma sreci 2. Projenin ierii 3. Projenin sunumu 4. Projede kullanlan materyal ve kaynak eitlilii

331

EK 3: MATEMATK DERS 1-5. SI IFLAR RETM PROGRAMI I KAZA IMLARI

LE ELEE ARA DSPL LER ALA KAZA IMLARI TABLOSU

SI IF

RE ME ALA I/ ALT RE ME ALA I Saylar/ Doal Saylarla Toplama lemi

DERS KAZA IMLARI

SA HAKLARI VE VATA DALIK KAZA IMLARI 13. Okulda demokratik ortamn gelitirilmesine katkda bulunmas gerektiini fark eder.

9. Doal saylarla toplama ilemini gerektiren problemleri zer ve kurar.

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Saylar/ Doal Saylar 10. Sra bildiren ilk yirmi sayy kullanr. Geometri/ Uzamsal likiler 1. SI IF RE ME ALA I/ ALT RE ME ALA I Saylar/ Doal Saylar Saylar/ Doal Saylar Geometri/ Uzamsal likiler RE ME ALA I/ ALT RE ME ALA I lme/ Paralarmz 1. Uzamsal ilikileri ifade etmek iin uygun terimleri kullanr. DERS KAZA IMLARI

REHBERLK VE PSKOLOJK DA IMA KAZA IMLARI 2. renci olarak sorumluluklarnn farkna varr. 9. Okul blmlerinin ve personelinin adlarn belirtir. SPOR KLTR VE OLMPK ETM KAZA IMLARI

1. 100 iinde ileriye doru birer ve 5. Temel hareket kavramlarn bilir. onar ritmik sayar. 10. Sra bildiren ilk yirmi sayy kullanr. 1. Uzamsal ilikileri ifade etmek iin uygun terimleri kullanr. DERS KAZA IMLARI 18. Spor trlerine gre kurallarn neler olduunu bilir. 5. Temel hareket kavramlarn bilir.

GRMCLK

1. Paralarmz tanr.

32. Para eidi olarak bozuk paray tanr.

332

SI IF

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I lme/ Paralarmz 1. Paralarmz tanr.

GRMCLK

32. Para eidi olarak bozuk paray tanr.

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI REHBERLK VE PSKOLOJK ALT RE ME DA IMA KAZA IMLARI ALA I lme/ Uzunluklar 2. Standart uzunluk lme aralarn 5. Meslekleri tanr ve mesleklerin lme belirterek gerekliliini aklar. toplum iindeki nemini kavrar. lme/ Zaman lme 2. SI IF Veri/ Nesne Grafii 1. Tam ve yarm saatleri okur, saati tam ve yarm saate ayarlar. 2. Nesne grafiini yorumlar. 17. Zamann dzenli kullanr, planl alabilme becerisini gelitirir. 13. lgilendii ve ilgilenmedii faaliyetlerin farknda olur. SALIK KLTR KAZA IMLARI 27. Dzenli uykunun byme ve gelime zerideki etkilerini belirtir. SPOR KLTR VE OLMPK ETM KAZA IMLARI 18. Spor trlerine gre kurallarn neler olduunu bilir.

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I lme / Zaman 3. Zaman lme birimleriyle ilgili lme problemleri zer ve kurar RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Saylar/ Doal Saylar 8. Sra bildiren saylar szl ve yazl olarak kullanr.

333

SI IF

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I lme/ Paralarmz 1. Paralarmzla ilgili problemleri zer ve kurar.

GRMCLK

33. Parann biriktirildii bir yer olduunu fark eder. 34. Para biriktirme uygulamalar yapar. 16. Parann mal ve hizmet karl verildii durumlar fark eder. 17. Parann kullanm alanlarna yakn evresinden rnekler verir. SA HAKLARI VE VATA DALIK KAZA IMLARI 26. Farkllklar insanln kltrel zenginlii olarak grr. REHBERLK VE PSKOLOJK DA IMA KAZA IMLARI 3. Problem zme srecini aklar.

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Saylar/ Doal Saylar 9. 20 ye kadar Romen rakamlarn okur yazar. 3. SI IF RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Veri/ ekil Grafii 2. ekil grafii oluturur.

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I lme /Zaman lme 2. Belirli bir zaman farkl zaman lme birimlerini kullanarak ifade eder.

SPOR KLTR VE OLMPK ETM KAZA IMLARI 20. Spor aracl ile zaman doru kullanr. 6. Oyun, yarma ve msabaka kavramlarnn anlamn belirtir. 7. Spor trlerini bilir.

334

SI IF

RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I lme/ Zaman 1. Dakika ile saniye arasndaki lme ilikiyi aklar.

AFETTE KORU MA VE GVE L YAAM 7. Deprem srelerini karlatrr. 23. Bir depremin ortalama olarak ne kadar srdn fark eder.

Saylar/ Doal 2. basamakl doal saylar en Saylarla Blme lemi ok iki basamakl doal saylara bler. RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I Saylar/ Doal 7. Doal saylarla blme ilemini Saylarla Blme lemi gerektiren problemleri zer ve kurar. RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I lme/ Zaman 3. Yl-ay-hafta-gn arasndaki lme ilikileri aklar. 4. SI IF RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I lme/ Zaman 2. Saat-dakika, dakika-saniye lme arasndaki dnmleri yapar. 4. Zaman lme birimlerinin kullanld problemleri zer ve kurar. RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I Veri/ Stun Grafii 1. Stun grafiini oluturur. 2. Stun grafiini yorumlar. RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI ALA I lme/ Zaman lme 1. Dakika ile saniye arasndaki ilikiyi aklar.

24. Depremle ilgili teknik bilgileri belirtir.

GRMCLK 29. Gelir ve gideri tarif eder. 30. Basit bir i problemini zer.

SA HAKLARI VE VATA DALIK KAZA IMLARI 54. Ald rnlerin son kullanma tarihine dikkat etmenin bir tketici hakk olduunu fark eder. KARYER BL C GELTRME KAZA IMLARI 20. Gnlk yaam ile ilgili planlamalar yapar.

REHBERLK VE PSKOLOJK DA IMA KAZA IMLARI 12. Her meslein toplum iin gereini ve nemini fark eder. SPOR KLTR VE OLMPK ETM KAZA IMLARI 6. Oyun, yarma ve msabaka kavramlarnn anlamlarn belirtir. 7. Spor trlerini bilir. 20. Spor aracl ile zaman doru kullanr.

335

SI IF RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Veri/ Tablo ve ema 1. ki zelie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. lme/ Zaman lme 1. Zaman lme birimleri ile ile ilgili problemleri zer ve kurar. Saylar/ Yzdeler 2. Yzde sembol ile verilen bir ifadeyi ondalk kesir olarak yazar. 4. Yzde ile ilgili problemleri zer ve kurar. RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Veri/ Tablo ve ema 2. ema yaparak verileri dzenler.

SA HAKLARI VE VATA DALIK KAZA IMLARI 6. nsan haklar ile ilgili istatistik verilerinden faydalanmasn bilir. 16. nsan haklarnn uluslar aras belgelerde gvence altna alndn bilir. 45. Vergi vermenin bir vatandalk hakk olduunu bilir.

REHBERLK VE PSKOLOJK DA IMA KAZA IMLARI 3. Kriz durumu olduunda kendisine yardmc olabilecek gvenilir yetikinleri belirler. SALIK KLTR KAZA IMLARI 21. Besin elerinin byme ve salkla ilikisini kurar. SPOR KLTR VE OLMPK ETM KAZA IMLARI 7. Spor trlerini bilir. 8. Spor aracl ile bedeninde esneklik, hz, dayankllk ve kuvveti gelitirir.

5. SI IF

RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I Veri/ Tablo ve ema 1. ki zelie gre tablo oluturur ve tabloyu yorumlar. RE ME ALA I/ DERS KAZA IMLARI ALT RE ME ALA I lme/ Uzunluklar 2. Milimetre, santimetre, metre ve lme kilometre birimleri arasndaki dnmleri ieren problemleri zer ve kurar.

lme/ Zaman lme 1. Zaman lme birimleri ile ile ilgili 5. Modern olimpiyat oyunlarnn problemleri zer ve kurar. balay yeri ve tarihini belirtir.

RE ME ALA I/ ALT RE ME DERS KAZA IMLARI KARYER BL C ALA I GELTRME KAZA IMLARI lme/ Zaman lme 1. Zaman lme birimleri ile ile ilgili 4. Kendinde ve bakalarnda olan problemleri zer ve kurar. geliimi ve deiimi aklar.

336

EK 4: MATEMATK DERS 1-5. SI IFLARI ARA VE GERELER O LUK TABA BLOKLARI En kk paras 1cm3 lk bir kptr ve birlik olarak adlandrlr. Bu kplerden 10 tanesinin yan yana gelerek oluturduu blok ise onluktur. Onluk bloklardan 10 tanesinin yan yana gelerek oluturduu plaka yzlk olarak adlandrlr. Yzlk plakalardan 10 tanesinin st ste birletirilmesinden oluan kp ise binliktir. Materyal bulunamad durumlarda birlik, onluk ve yzlk paralar kartondan kesilerek oluturulabilir.

BRM KPLER ocuklarn kolayca kullanabilmesi iin yaklak 2 cm 2 cm 2 cm boyutlarnda olan kpler, etkinliklerde eitlilii artrmak iin drt farkl renkte hazrlanlabilir.

337

GEOMETR TAHTASI Plastik bir levha zerinde, ikier santimetre aralklarla yatay ve dikey sralarda 5x5 plastik ivinin bulunduu ve renkli ambalaj lastikleriyle geometrik ekiller oluturulabilen bir aratr.

R T BLOKLARI Altgen, ikizkenar yamuk, ekenar drtgen, ekenar gen, ikizkenar dik gen, kare ve dikdrtgen grnmndeki paralardan oluan plastik materyallerdir.

338

SMETR AY ASI Hem ayna zellii tayan hem de arkadaki grnty grmeye olanak tanyan materyaldir.

TA GRAM Bir kareden belli bir dzene gre kesilen ve yedi paradan oluan eski bir in bulmacasdr. ki byk ikizkenar dik gen, iki kk ikizkenar dik gen, bir kare, bir paralelkenar ve bir orta boy ikizkenar dik genden olumaktadr. 10 cm

5 cm

5 cm 5 cm

5 cm

5 cm

339

KESR TAKIMI

Paralar ayn byklkte olmak zere e paralara ayrlm kesir takmdr.

EFFAF KESR KARTLARI effaf malzemelerden yaplm ve srasyla 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12lik eit paralara ayrlm ve deiik sayda paralar boyanm kesir kartlardr.

GEOMETR ERTLER Plastikten 3 renkte eritler ve pimden olumaktadr.

340

O LUK KART Tek onluk veya iki belik olmak zere iki trde olan onluk kartlar, yaplan etkinliin zelliine gre ierisine nesne konabilecek biimde 2 mm derinlikte ve 4 mm kalnlkta kare eklinde kutucuklardan olumaktadr.

2 cm 20 cm

2 cm 0,5 mm 2 cm 10 cm EFFAF SAYMA PULLARI 1,5 cm x 1,5 cm boyutlarnda ve 2 mm kalnlnda renkli kare pullardr. Onluk kartlarla birlikte de kullanlr.

GEOMETRK CSMLER SET

341

ZOMETRK KIT Noktalarn ekenar gen biiminde dizildii boyutlu izimlerde kolaylk salayan noktal kttr.

OKTALI KIT Yatay ve dikey olarak birbirlerinden eit uzaklktaki noktalardan oluan alma kd (Etkinliin gerektirdii lde istenilen byklkte dzenlenebilir).

342

YZLK KART (YZDELK KARE) 10 cm x 10 cm boyutlarnda 100 e kareye blnm ve rencilerin zerinde iaretlemeler ve boyama yapabildii ve her bir kutucuun yzde bire karlk geldii materyal.

YZLK TABLO 1010 luk bir tablo ierisinde 1 den 100 e kadar saylarn sraland tablo (Yzlk tablo, yaplan etkinlie gre ii bo olarak da kullanlabilir).

1 11 21 31 41 51 61 71 81 91

2 12 22 32 42 52 62 72 82 92

3 13 23 33 43 53 63 73 83 93

4 14 24 34 44 54 64 74 84 94

5 15 25 35 45 55 65 75 85 95

6 16 26 36 46 56 66 76 86 96

7 17 27 37 47 57 67 77 87 97

8 18 28 38 48 58 68 78 88 98

9 19 29 39 49 59 69 79 89 99

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

343

EK 5: LKRETM OKULLARI RETM PROGRAMLARI DA LME VE DEERLE DRME ALIMALARI LE LGL ORTAK AIKLAMALAR LME VE DEERLE DRME lme ve deerlendirme, eitim ve retimin nemli bir parasdr. Eitimde, programlarn istenilen baary gsterip gstermedii, rencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumlarn geliip gelimedii, lme ve deerlendirme yoluyla tespit edilir. lme ve deerlendirme ile eitim ve retim srecinin srekli izlenmesi her aamada ortaya kan sorunlar tespit ve dzenleme imkn verir. yi bir deerlendirme sistemi: verir. rencilerin nasl daha iyi renebilecei ve daha iyi yapabileceini betimlemeye yardm eder. Deerlendirme sonularnn paylalmas retmene, rencinin kendisine ve velilere rencinin renme sreci hakknda bilgi salar. retmenlerin ve ilgili kiilerin programn uygulama, izleme ve gelitirme sreciyle ilgili kararlar almasna yardmc olur. retim programlarnda kullanlan yntemler ve yaklamlarn yeterliliini lerken retmene yardmc olur. rencilerin anlamakta glk ektii alanlar, zayf ynlerini ve bilgi boluklarn tespit etmede nemli bir rol oynar. retmenin, rencilerin renmesini gelitirecek yaklamlar ve renme-retme srelerini tasarlamasna yardm eder. Bu programlara dayal lme ve deerlendirme, rencilerin bildiklerini ortaya koymalarn salamaya ynelik olmaldr. rencilerin neyi bilmediini deil, ne bildiklerini grmeye yarayan bir aratr. Programlarda deerlendirme ile sadece renme rnn deil, rencilerin renme sreleri de izlenir ve bu sre deerlendirilerek gerektiinde kullanlan snf etkinlikleri deitirilir. Deerlendirme, renmenin ayrlmaz bir paras olarak grr. Program, rencinin okul dndaki gerek dnyayla uyum iinde olmasn salayacak becerilere sahip olmasn da hedeflemektedir lme ve deerlendirme de rencinin gerek yaamla kendi bilgileri arasnda iliki kurmasn ve karlat problemlere farkl zm yollar retebilmesini gerektirir. Programlarn lme ve deerlendirme yaklamnda, derinlii olmadan ok sayda kavram ve ilkeyi renme, rutin problemleri zebilme, ezber bilgi ve yazl materyallerden bilgiyi aynen aktarmann nemi azalmken; Okuduunu anlama, kritik etme, yorumlama Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulama Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonu karma Gzlem yapma, gzlemlerden sonuca ulama 344 rencilerin neyi bildiini, anladn ve ne yapabildiini kefetmeye yardmc olur. rencilerin geliim dzeylerini gsterir. Gelecekteki renme srecini planlamaya yardmc olur. Belli bir dnemde rencilerin ulamas beklenen standartlar deerlendirme imkn

 Gnlk hayatta karlalan problemleri zme Aratrma yapma rendikleri ile gerek yaam arasnda iliki kurma gibi becerilerin nemi artmtr. retmenler bazen rencilerin, snavlarnda veya devlerinde sergilediklerinden daha fazlasn bildiklerine inanrlar. Bu sorunu amak iin retmenlerin, rencilerin baarsn deerlendirmede birka yntemi birlikte kullanmas gerekir. Bu durum her renciye ne bildiini gsterme konusunda bir ans tanr. retmenin de birka arac birlikte kullanarak rencinin ne bildiini ve ne yapacan bilmesi bu konuda kendine daha fazla gven duymasn salayabilir. Tartma, yazlar, performans devleri ve sunular renci hakknda bilgi edinmenin en iyi yollarndandr. Bunlardan hibiri tek bana yeterli deildir. Baz renciler tartma srasnda sessiz kalrken, i, yazmaya geldiinde ok gzel eyler yazabilirler (Levstik ve Barton, 2001). retmenler; gzlem, performans devleri, grmeler, z deerlendirme formlar, renci rn dosyalar (portfolyo), projeler, posterler, dereceli puanlama anahtar (rubric) vb. ara ve yntemleri kullanarak rencilerin bilgiyi nasl yaplandrdn ve st zihinsel becerilirini ne kadar gelitiini renim sreci iinde deerlendirirler. Ayrca, oktan semeli, boluk doldurma, eletirmeli, ksa cevapl, ak ulu vb. sorulardan oluan testler de kullanarak hem sreci hem de sonucu deerlendirmi olurlar. Aada baz lme aralar ve yntemleri ile ilgili ksa bilgiler verilmitir. DEERLE DRME ARA VE Y TEMLER Grme (Mlkat): rencilerle yaplan grmeler, rencilerin almalar hakknda ve konular nasl anladklar konusunda anlama dzeylerinin daha iyi deerlendirilmesine yardm eder. Aada baz rnek grme sorular verilmitir: Bir olay (konuyu, yntemi, fikri) deiik yolla aklayabilir misin? Bu etkinlii tekrar yapsaydn ayn sonular bulur muydun? Bu etkinlii daha kolay yapmann baka bir yolu var m? Bu konuyla ilgili gerek yaamndan bir rnek verebilir misin? Gzlemler: ktlarnn grlebildii baz alanlarda bu yntem olduka nemlidir. Uygulamada hz ve zaman nemlidir. Gzlemler, renciler hakknda doru ve abuk bilgiler salar. retmen rencilerin: Soru ve nerilerine verilen cevaplarn Snf ii tartmalarda katlmlarn Grup almalarnda ve tartmalarnda katlmlarn retmenin, renmeyle ilgili yapt grevler ve materyallere rencinin gsterdii tepkiyi gzlemler. Aadaki noktalar, retmenlere gzlem yapmada kolaylk salayacaktr. ltleri koyarken btn renciler iin ayn standartlar kullannz. Her renciyi birka kez gzlemleyiniz. Her renciyi deiik durumlarda ve farkl gnlerde gzlemleyiniz. Her renciyi deiik zellikler, beceriler ve davranlara gre deerlendiriniz. 345

Yaplan gzlem iin deerlendirmeyi mmkn olduu kadar gzlemlediiniz zaman kaydediniz. Szl Sunum: Szl sunum, konuma, dil eitimi, dil sanatlar gibi birok alanda kullanlabilir. rencilerin eletirel dnme becerileri hakknda iyi bilgi salarlar. Kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtar ya da akran deerlendirme lekleri ile deerlendirme yaplabilir. Szl sunumlar rencilerin hatrlama, kavrama ve hitap dzeyleri hakknda bilgi toplamak iin uygun aralardr. Ayn zamanda problem zme becerileri de bu yntemle llebilir. rnek: Byk kentlerdeki hava kirliliinin nlenmesi iin nerilerinizden oluan bir rapor hazrlaynz. Dinleyicilerin ilgisini ekecek biimde raporunuzu be dakika iinde sununuz. Projeler: Projeler, rencilere bireysel ya da grup iinde nemli grevlerde bulunmalarna frsatlar sunar. Projeler puanlama standartlar ve ayrntl ynergeler gerektirir. Ayrca retmen ve renciler iin nemli sorumluluklar gerektirir. z Deerlendirme: Belli bir konuda bireyin kendi kendisini deerlendirmesine z deerlendirme denir. z deerlendirme, bireyin kendi yeteneklerini kendilerinin kefetmelerine yardmc bir yaklamdr. z deerlendirme rencilerin okulda yaptklar almalar, nasl dndn ve nasl yaptn deerlendirmelerini gerektirir. Kendini deerlendirme, rencilerin kendi gl ve zayf ynlerini tanmalarna yardm eder. Performansnn dzeyi hakknda karar vermek iin kiisel ya da kiiler aras kriter koymada ve rencinin motivasyonunun ykselmesinde rencilere frsat verir. rencilerin deiik durumlarda davranlarn kontrol altna almalarn salar. Kendini deerlendirme ile renci srecin bir paras olduunu hisseder. Kendilerine dardan bakma yetisi geliir. Bu tr deerlendirmenin olumsuz ynleri de vardr. Genellikle kendi performanslarn deerlendirirken yanlln varl gz ard edilmemelidir. Balangta kendini deerlendirme, rencilerin deneyimsizlii nedeniyle yanlglara neden olabilir. Yine de renciler daha fazla deneyim kazandka aldklar kararlar daha doru olacaktr. Akran Deerlendirme: rencilerin, arkadalarnn hazrlad devler, aratrmalar, projeler, raporlar vb. almalarn deerlendirmesidir. renciler, arkadalarnn almalarndaki yeterlik dzeylerini deerlendirirken kendilerinin eletirel dnme becerileri geliir. Akran deerlendirme, retmene rencilerin geliim ve yeterlik dzeyleri hakknda geri bildirim salar. Akran deerlendirmede, rencilerin yanl davranlarn nlemek iin ltlerin rencilere verilmesi yararl olur. Dereceli Puanlama Anahtar (Rubric): Dereceli puanlama anahtar, performans tanmlayan ltleri ieren puanlama rehberidir. Herhangi bir almann puanlanmas iin gelitirilmi ltleri ieren bir aratr. En faydal dereceli puanlama anahtar, kendi yaptklarnzdr. Dereceli Puanlama Anahtar Kullanmann edenleri retmen ve renci iin ak bir kalite tanm verir. renciler derecelendirme lei kullandka rettikleri rnn sorumluluunu daha fazla duyarlar. retmenlerin puanlama iin harcadklar zamann azalmasna katkda bulunur. retmenin renci almalarn deerlendirmelerini basitletirir. 346

 rencilere bir devi tamamlarken kendi performanslarn deerlendirebilecekleri standartlar ve kriterler salar. leklerde belirlenen ltlerin velilere bildirilmesi, ocuklarna yardmc olacak velilere kolaylk salar. Dereceli Puanlama Anahtar Gelitirme Aamalar lein ne amala gelitirileceini belirleyin. Nelerin deerlendirileceini aka belirleyin. Yeterlik dzeylerine karar verin. devin lmeye alt davranlar, rnler ya da becerilerin anahtarn oluturun. Davran, rn yada her bir becerinin yeterlik dzeyi iin ksa kriterler yazn. Burada nemli olan dzeyler arasnda kriterleri iyi ayrt edebilmektir. Beceriler hangi dzeyde olursa, bir alt veya st kritere ait olabilir. Kullanlacak lein taslann hazrlanmasdr. Amalarna Gre Dereceli Puanlama Anahtar 1. Btncl Dereceli Puanlama Anahtar: retmenin genel sreci veya rn bir btn olarak, paralarn dikkate almadan puanlamasdr. Bu yntem renme rnleri toplam puan olarak deerlendirilmek istendiinde kullanlr.
PUA 4 3 2 1 LTLER Konuyu tmyle iyi anladn gsterdi. Konuyla ilgili ne srlen dnceler mantkl gerekelerle desteklendi. Konuyu farkl rneklerle aklad. Olaylar arasnda farkl balantlar kurdu. Konuyla ilgili elikili aklama yaplmad. Konuyu anladn gsterdi. Konuyla ilgili ne srlen dnceler mantkl gerekelerle desteklendi fakat yeterli deildi. Yazl aklamalar yeterliydi. Konunun ounu anladn gsterdi. Konuyla ilgili ne srlen dnceler desteklendi fakat yeterli deildi. Anlatmda elikili aklamalar yapld. Konunun birazn anladn gsterdi. rnekler yeterli deildi. nemli eksikler vard.

2. Analitik Dereceli Puanlama Anahtar: Burada nce performans veya rnn paralarnn ayr ayr puanlanmasn, sonra da bu puanlar toplayarak toplam puann hesaplanmasn gerektirir. Bu lekler, almann ya da rnn farkl boyutlarna farkl notlar vermek amacyla oluturulur.
PUA 4 3 2 1 PUA 4 3 2 1 PUA 4 3 2 1 ERK Haritadaki btn iaretler doru ve dikkatli bir ekilde yerletirilmi. Snr izgileri doru ve zenle izilmi. Btn iaretler haritada var. Bunlarn ou da haritaya doru yerletirilmi. aretlerden bir ka haritada yok. Haritada olanlarn da bir ka doru yerletirilmemi. aretlerin ou haritada yok. Olanlarn ou da doru yerletirilmemi. GR M YETERL Haritann grnts temiz ve ok renkli. Haritadaki iaretler ok kolay okunuyor. Haritada birka renk var. Baz iaretler kolay okunmuyor. Snrl sayda renk kullanlm. aretlerin ne olduu haritadan zor okunuyor. Renkler ya hi yok ya da ok az kullanlm. aretler ok az kullanlm. HARTA ELEMA LARI Haritann bal, yn oku, lei, anahtar blm (lejant), kayna, enlem ve boylamlar haritada bulunmaktadr. Standart bir haritada olmas gerekenlerin ou var. Bunlarn ou da doru ve kolay anlalmaktadr. Standart bir haritada olmas gerekenlerin yars yok. Standart bir haritada olmas gerekenlerin ou yok.

347

renci rn Dosyas (Portfolyo): renci rn dosyas, rencilerin bir ya da birka alandaki almalarn, harcad abay, geirdii evreleri gsteren baarlarnn koleksiyonudur. rencinin geliimini, velisinin ve retmenlerinin izleyebilmesine olanak salayan bir almadr. Snf ii etkinliklerin rencinin seimi sonucunda bir araya getirilip, yanstlmasyla oluan renci rn dosyas, ayn zamanda hem retmen hem de renci iin bir deerlendirme yntemidir. renci rn Dosyasnn Amac edir? rencinin z disiplin ve sorumluluk bilincini gelitirmek ve kendi kendini deerlendirme becerisi kazandrmak, Mfredata bal olarak gerekletirilen yazl ve szl deerlendirmeler ve standart testler dna karak, alternatif bir deerlendirme yntemi gelitirmek, rencinin geliimini kantlarla ve daha salkl izleyebilmek, rencinin gelecekteki renmelerine bilgi sunmak ve k tutmak, rencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarn gelitirmek, rencilerin arkadalarnn geliimini izleyerek birbirlerine yardmc olmalarn salamak ve bylelikle gelecekte yapacaklar ekip almalarna balang yapmak, rencilerin kendi almalarn deerlendirmeye yardm etmek, retmene eitsel kararlar vermede yardm etmek, Aile ile iletiimi salamak, rn ve sreci deerlendirmek iin bilgi toplamay salamak, Programn amalarn deerlendirmek iin eitimcilere yardm etmek, Yazma, okuma ve dnme becerileri arasnda balant salamak, rencilerin almalarnn deerlendirilmesi katlmlarnn salanmas onlarn almasn tevik etmek. renci rn Dosyas eleri erir? retmen tarafndan hazrlanan rehber (rencilerin geliim dosyasnn ne olduunu anlamalarna, kendi geliim dosyalar iin neler yapmalar gerektiini anlamalarn kavrar.) rencilerin yazlm devleri(taslak yada bitmi paralar) Aratrmalar, problemler ve stratejiler Diyagramlar, fotoraflar, resimler Video - kaset ve ses kasetleri ya da CDler Grup devleri ve projeler retmen anektodlar rencilerin mektuplar retmen kontrol listeleri rencilerin zorlukla tekrar yapmak istedii devler zel devlerin iinden setii rnekler Deerlendirme ktlar (renci almalarndaki geliimlerin deerlendirilmesinin nasl yaplacan gsteren ktlar). renci rn Dosyasnn eriini Semek in Stratejiler rencinin en iyi almas rencinin yeni rendii almalar rencinin ok vnd eyler retmen, renci ve veli tarafndan yaplan seimler 348

renci rn Dosyas almalarnda retmenin Rol edir? renci rn dosyas almas srecinde retmen, rencilere rehberlik eder ve yardmc olur. renci rn dosyasnn kapsamnn ne olaca konusunda k tutar. renci rn dosyasna hangi almalarn dhil edilecei rencinin sorumluluundadr, kararlar retmenle renci birlikte alabilirler. renci rn dosyasnn deerlendirilmesi retmenin sorumluluundadr. Ancak deerlendirme kriterleri batan belirlenmeli ve bu kriterler ak ve anlalr bir biimde renci ve veliye sunulmaldr. renci rn Dosyas almalarnda rencinin Rol edir? renci rn dosyas, renciye ait bir alma olduundan en nemli aama, rencinin renci rn dosyasna hangi almalar dhil edeceini saptamasdr. Bu konuda retmen yardmc olacaksa da karar renciye ait alacaktr. renci rn dosyas almas kapsamna girecek olan almalarn belgelenmesi ok nemlidir. renci yapt almay resimlerle belgelemek gereini duyabilmelidir. ltler listesinin renci tarafndan ok iyi kavranmas rencinin almalarn salkl deerlendirebilmesi asndan ok nemlidir. renci rn Dosyas almalarnda Velinin Rol edir? Veli, rn dosyasnn retmen iin anlamn, programn bir paras olarak nasl kullanldn, renciler iin nemini ve deerlendirmenin bir paras olarak nasl kullanldn ok iyi kavramaldr. renci rn Dosyas Hazrlama Srecinde retmenin Yapacaklar renci rn dosyasn hazrlamadan nce retimin genel hedeflerini ve kazanmlarn belirleyiniz. Kendinize, bu kazanmlardan hangilerini retmek istediinizi, rencilerinize de hangilerini renmek istediklerini sorabilirsiniz. renci rn dosyasn snfnza tantnz. Varsa elinizde bir rnek bunu rencilerinize gsteriniz. rencilerinize, renci rn dosyasnn bir deerlendirme arac olduunu syleyiniz. renci rn dosyalarnda nelerin bulunabileceini syleyiniz (snavlar, projeler, deerlendirme lekleri, yazlar vb.). Dosyaya fazla rn koyarak rencilerin cesaretlerini krmaynz (balangta 45 madde). Her aamann nasl deerlendirileceini aklaynz (rencilerinize puanlama ve dereceli puanlama anahtaryla ilgili bilgi veriniz.). Yaplan her almann deerlendirilmesi ile ilgili dereceli puanlama anahtar, kontrol listesi ya da z deerlendirme formlar gibi aralar kullanabilirsiniz. renci rn dosyasyla ilgili rencilerinize geri bildirimde bulunabilirsiniz. rnein, rencilerin yeteneklerinin bir profilini karp, gl ve zayf ynlerini belirten bir yaz yazp dosyaya ekleyebilirsiniz.

349

renci rn Dosyasnn erii Dosyann iindekiler blm nsz, zet (ya da zgemi) (Burada renci almalarnn balangtan o ana kadarki geliimini anlatr. renci balangta neredeydi? Bu aamaya nasl geldi?) renci tarafndan dosyaya konulan tm rnler ya da almalar. Yaplan her almann deerlendirilmesi ile ilgili dereceli puanlama anahtar, kontrol listesi ya da z deerlendirme formlar gibi aralar. Her rnn dosyaya konulmasnn nedeni? Burada renci kendisi ile ilgili grlerini belirtir. Bundan ne rendim? Bu almay neden sakladm? almay yaparken beklemediim nelerle karlatm? Benim iin bu almann anlam nedir? Hangi alanda zayfm? renci rn dosyasnn deerlendirilme ltleri Performans Deerlendirme: Performans deerlendirme, rencilerin, renme trleri gibi bireysel zellikleri dikkate alnarak, bunlar eyleme dntrmelerini salayacak durum ve devler olarak tanmlanabilir. Performans deerlendirme, rencinin gnlk yaamndaki problemleri nasl zeceini ve problem zmek iin sahip olduu bilgi ve becerileri nasl kullanacan gstermesini ister. Performans deerlendirme sre iine yaylmtr, zamana bal deildir. Gzlenebilen bir performans veya somut bir rnle sonulanmaktadr. Performans deerlendirmeyle renciler, snav saatleriyle snrlandrlmakszn geni bir zaman diliminde alma ve tekrar yapma, oluturulan ltlere gre yeterlik derecelerini ortaya koyma olanaklarna sahip olurlar. Performans deerlendirme, rencinin yeni bilgiyi yaplandrmasn gerektirir. Performans devlerinde, tek bir cevap yoktur. devi tamamlamak iin deiik yollar bulunmaktadr. Bu nedenle iyi tanmlanm bir ltle deerlendirmelidir. Baarl bir deerlendirme yapmak iin her bir performans devi bir dereceli puanlama anahtar (rubric) ile eletirilmelidir. renciler performans deviyle dereceli puanlama anahtarnn bir rneini alrlar. Bylece deerlendirme srecinde, renciler kendilerinden ne beklendiini bilerek almalarn ona gre ynlendirirler. Dereceli puanlama anahtar, rencinin baars iin bir yol haritasna dnr.
Hangi Tr Etkinlikler Performansa Dayal Deerlendirme Srecinde Kullanlabilir?

rnler: Kompozisyon, makale yazma, grafik izme, deney dzenei oluturma vb. st dzey dnme becerileri: Bilgiyi edinme, dzenleme, kullanma vb. Gzlenebilir performanslar: Deney yapma, kroki, resim izme, bir ara yapma vb. Alkanlklar ve sosyal beceriler: Grup almasna yatknlk, bakalarnn fikirlerine nem erme, kendini ifade etme, sunum yapabilme vb. Kavram Haritalar: Kavram haritalar, bilgiyi organize etmek ve sunmak iin yaplm grafiksel aralardr. Bu aralar daire ya da bir eit kutu iine yazlm olan kavramlar ierir. Kavram haritalarnda iki kavram arasndaki iliki, zerine ilikiyi belirleyen ifadelerin 350

yazld dorularla gsterilir. likiyi belirleyen balant ifadeleri ile iki kavram tamamlanarak anlaml bir cmle oluturur (Novak, 1998). Kavram haritalar; 1. Bir konunun retiminde, 2. renmeyi kolaylatrmada, 3. renme srecini kontrol etmede ve kavram yanlglarn ortaya karmada, 4. Deerlendirme yapmada kullanlabilir. Kavram Haritalarn Deerlendirmek in Kullanlabilecek ltler 1. Kavramlarn uygun ekilde nitelendirilmesi Kavramlar, en fazla szckle temsil edilmelidir. Kavramlarn yerleimi genelden zele doru hiyerarik olarak sralanmaldr. 2. Balama szcklerinin uygun ekilde nitelendirilmesi Haritada kavramlarla balantlar arasndaki ayrm belirgin olmaldr. ki kavram arasndaki balantlar anlaml olmaldr. likiyi doru ekilde temsil etmelidir.

3. Kavramlarn apraz balanmas En iyi haritalar, kavramlar arasndaki apraz balantlar yeterli lde gsterenlerdir. apraz balantlar, rencinin, birbirine bal ok sayda dnceyi bildiini gsterir. apraz balantlar, yaratcl ortaya karr. Kavram Haritalarnn Oluturulma Aamalar 1. nceden hazrlanm bir rnei rencilerinize gsteriniz. 2. Bu rnekte kavramlarn harita zerinde nasl birletiini sorunuz. 3. Harita zerindeki apraz balantlarn neyi ifade ettiini gsteriniz. 4. rencilere yeni bir kavram haritas hazrlatmak iin, onlardan en ok bildikleri kavramlar ya da onlara ksa bir metin verip, metinden kardklar kavramlar listelemelerini isteyiniz.(Gerekirse yardm ediniz.). 5. Sonra bu kavramlar en genelden daha zele doru sralamalarn isteyiniz. 6. Hangi kavramn konuyla en ok ilikili olduunu sorunuz ve bunu daire iine almalarn isteyiniz. 7. rencilerin konuyla ilgili en nemli kavramdan daha az nemli olana doru kavram ilikisini hazrlamasna frsat veriniz. Kavram haritalarn oluturmalarna yardmc olunuz.

351

8. rencilerinize, kendi kavram haritalarna dayanan ksa bir hikye yazdrnz. rnek:.

Tutum lekleri: Tutum, bireylerin belli bir kiiyi, grubu, kurumu veya bir dnceyi kabul ya da reddetme eklinde gzlenen, duygusal bir hazr oluluk hali veya eilimdir (zgven, 1999).

Tutumlarn llmesinde gzlem, soru listeleri, tamamlanmam cmleler ve hikyeler anlatma gibi eitli yntemler ile yanl seme teknii, ierik analizi gibi eitli teknikler de kullanlmaktadr (Tavancl, 2002).
Tutum lekleri, tutum lme yntemleri ierisinde en nde gelen ve yaygn olarak kullanlandr (Tavancl, 2002). Tutum leklerinden en ok kullanlan yntem de Likert leidir. Likert tipi leklerle, llmek istenen tutumla ilgili ok sayda olumlu ve olumsuz ifade yazlr. Bu ifadeler iin, Tamamen Katlyorum, Katlyorum, Kararszm, Katlmyorum ve Kesinlikle Katlmyorum biiminde tepkide bulunulur. Bylece her cevaplayc, lekteki her ifadenin kapsad tutum objesine katlma / katlmama derecesini bildirmi olur. Bir kiinin lekten ald puan, lekte bulunan maddelerden ald puanlarn toplamndan oluur.

352

Tablo: Likert Tipi Bir lekteki Maddelerin Puanlama Anahtar

Seenek Kesinlikle katlmyorum Katlmyorum Kararszm Katlyorum Tamamen katlyorum Olumlu fade Puan 1 2 3 4 5 Olumsuz fade Puan 5 4 3 2 1

Ksa Cevapl Maddeler: Bir kelime, bir sembol ya da en ok birka kelime ile cevaplanabilen madde trne denir. Bu tr maddeler bilgi basaman lmek iin uygundur. renci sorunun cevabn kendisi yazar. Ksa cevapl maddeler iki trldr. Birisi soru cmlesi, dieri eksik cmle tipindedir.

Bu Maddelerin Yazmnda Dikkat Edilecek Baz Esaslar 1. Sorunun ifadesi belirsiz olmamaldr. 2. Her soru, llmesi planlanan bir kazanm yoklamaldr. 3. Sorunun cevab kesin olmaldr. 4. Bir snavdaki sorulardan bazlar baka sorulara ipucu olmamaldr. 5. Soru cmlesi, cevaplaycnn tand bir kaynaktan aynen alnmamaldr. 6. Her soru iin braklan boluk ayn uzunlukta olmaldr. 7. Bir sorunun ifadesinde, sorunun cevabnn bulunmasnda ie yarayacak ipular verilmemelidir. (rnek: Yer kabuunun ana maddesi ... dr.). oktan Semeli Testler: oktan semeli bir madde, kk ve seeneklerden oluur. Kk, kazanmn ifade edildii veya sorunun sorulduu ksmdr. Seenekler de rencinin nne konulan muhtemel cevaplardr. renciye yneltilen sorunun cevab genellikle ya da drt baka cevapla birlikte verilir. renciden istenen, doru cevab, verilenler arasndan seip iaretlemesidir. Bu maddeleri, rencilerin yaratcln ve yazma becerilerini lmek amacyla kullanamayz. Daha ok bilgi, zihinsel beceriler ve yeteneklerin llmesinde kullanlrlar. Fiziksel beceriler ve yeteneklerin llmesinde kullanlmazlar. oktan Semeli Madde Tipleri Her Zaman Tek Bir Doru Cevab Olan Maddeler: Madde kknde sorulan sorunun kesin olarak bir tek doru cevab vardr. rnek: Anadolu Blgesinin en yksek blm hangisidir? A) Konya B) Yukar Sakarya C) Yukar Kzlrmak D) Orta Kzlrmak

En Doru Cevab Olan Maddeler: Bu maddelerde seeneklerden birindeki cevap en dorudur. rnek: Trkiyede 19802000 yllar arasnda en fazla g alan il aadakilerden hangisidir? A) Ankara B) stanbul C) zmir D) Adana E) zmit Bileik Cevap Gerektiren Maddeler: Birden fazla cevab bulunan sorularn yoklanmasnda en ok bavurulan ve ok kullanl olandr. Seenek bulmada kolaylk salar.

353

rnek: Bir bireye ait nfus czdannda, o bireyin kimliine ilikin hangi bilgi ya da bilgilere ulalr? I. Cinsiyet II. Eitim durumu III. Kan grubu IV. Meslei A) I II B) Yalnz II C) I-III D) Yalnz III

oktan Semeli Maddelerin Yazlmasnda Dikkat Edilecek Baz Esaslar 1. Madde kknde tek ve temel bir fikir olmaldr. 2. Her madde karmak davran, beceri zincirleri yerine, yalnzca bir tek zihinsel beceri zerine odaklanmaldr. 3. Madde kk olabildiince ak seik ifade edilmi olmaldr. 4. Madde kknde gereksiz aklamalardan ve ifadelerden kanlmaldr. 5. Kkte seeneklere ipucu veren ifadeler kullanlmamaldr. 6. Seenekler anlam ve dil bilgisi bakmndan kkle uyumlu olmaldr. 7. Seeneklerin tm ifade, gramer ve konu bakmndan homojen bir grup oluturmaldr. 8. Seeneklerin uzunluklar birbirine yakn olmaldr. 9. Cevaplar kiilere gre deiebilecek sorulardan kanlmaldr. 10. Tuzak niteliinde olan sorulardan kanlmaldr. 11. eldiricilerin doru cevaba yaknl arttka maddenin gl de artar. 12. Seeneklerin sraya konulabilecei maddelerde, bunlarn seeneklere yerletirilmesi belli bir srada olmaldr. 13. Yukardakilerin hepsi seenei dikkatli kullanlmaldr (Bu seenek, maddedeki btn seeneklerin birbirine ok benzer olduu hallerde kullanlabilir.). 14. Yukardakilerin hi biri seenei doru cevap olarak kullanlmamaldr. 15. Seenek says testin hitap ettii renci dzeyine uygun olmaldr. rnein, nc snfta seenekli; drdnc, beinci, altnc, yedinci ve sekizinci snflarda drt; orta retim dzeyinde ise be seenekli olmas nerilir. 16. Seenekler birbirinden bamsz olmal, biri dierlerini ierir zellikte olmamaldr. 17. Bir testteki btn maddelerin seenek saylar ayn olmaldr. Eletirmeli Maddeler: ki grup halinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi elerinin, belli bir aklamaya gre eletirilmesini gerektirir. Kim?, ne?, nerede? gibi sorularn cevabn oluturan olgusal bilgilerin llmesinde daha kullanldr. Eletirmeli Maddelerin Yazmnda Dikkat Edilecek Baz Esaslar 1. Eletirme madde grubunda yet alan ncller listesi ile cevaplar listesinin her biri benzeik olmaldr. 2. Bir eleme takmnda ncllerle cevaplar eit sayda olmamaldr. 3. Cevap listesi, bir kelime listesi ise alfabetik; rakam, say, tarihten oluuyorsa byklk srasna gre dzenlenmelidir. 4. Eletirme iin iyi bir ynerge yazlmaldr. 354

Uzun Cevapl Maddeler: Bu tip maddelerde, rencilere bir ya da birka soru verilip bunlara belli bir srede yazl cevap vermesi istenir. Bu Maddelerin Yazlmasnda Dikkat Edilecek Baz Esaslar 1. Her madde deiik yorumlara ak olmayacak biimde ak ve anlalr bir dille yazlmaldr. 2. Maddelerin banda, cevaplama ilemine ilikin hususlar aklayan bir aklama blm belirtilmelidir. 3. Maddeler ders kitaplarndan ve dier okuma kaynaklarndan aynen alnmamaldr. 4. Maddeler birbirinden bamsz olarak cevaplandrlmaldr. ki tr vardr: a. Snrl Cevap Maddeleri: Bu tip maddelerde verilecek cevabn niteliine, uzunluuna ve rgtlenmesine ilikin baz snrlamalar konulur ( ... neden belirleyin, .... iki benzerlik yazn gibi). b. Ak Ulu Maddeler: Bu tip maddelerde cevabn ierii, nitelii ve uzunluu asndan cevaplayc serbest braklr. Yaratc dnme, eletirel dnme, problem zme, karar verme, analiz sentez ve deerlendirme becerilerinin llmesinde kullanlabilirler. Ak ulu maddelerde, ans baars faktr ortadan kalkar. rencinin dncelerini organize etmesine olanak salar. rencinin yaratcln ortaya koymasna imkan verirler. Ak ulu sorularn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtar kullanlr. Her soru iin deerlendirme ltleri belirlenir
DEERLE DRME Bundan sonraki blmde eitim retim srecinde rencileri deerlendirmek iin retmenlere yardmc olmak amacyla rnek formlar ve lekler verilmitir. rencilerin bilisel becerilerinin yannda duyusal ve psikomotor becerilerinin deerlendirilmesi iin bu formlar aynen kullanlabilecei gibi amaca uygun deiiklikler yaplarak da kullanlabilir. Bu formlara veya leklere gre rencileri deerlendirirken, ltlere gre hangi alanda yeterli hangi alanlarda eksiklikleri olduu belirlenebilir. Eksiklikleri varsa bu eksiklikleri gidermeye ynelik gereken nlemler alnr.

rencilerin yapt projeler, devler, rn dosyalar vb. almalar ya da derse katlmlar bir btn olarak ald puanlarna gre de deerlendirilebilir. Gerek grlrse rencinin puanlar yzdelik puanlara da dntrlebilir. rnein, en yksek puann 60 olduu bir etkinlikten renci 42 puan alm ise rencinin yz zerinden puan 70 olur ((42/60)x100=70). z deerlendirme, grup deerlendirme gibi formlarla rencileri deerlendirirken ama puan vermekten ok, onlarn eksikliklerini belirlemek ve bu eksiklikleri gidermeye ynelik nlemler almaktr. Srete yaplan bu deerlendirme etkinliklerinin yannda, geleneksel lme aralaryla (oktan semeli, eletirmeli, ksa cevapl, uzun cevapl vb. testler) da renci baarlar deerlendirilir.

355

LME VE DEERLE DRME

(R EK FORMLAR) Z DEERLE DRME Ad ve Soyad : Snf : o : Bu form kendinizi deerlendirmek amacyla hazrlanmtr. almalarnz en doru yanstan seenei iaretleyiniz (X). BECERLER 1. Bakalarnn anlattklarn ve nerilerini dinledim. 2. Ynergeyi izledim. 3. Arkadalarm incitmeden tevik ettim. 4. devlerimi tamamladm. 5. Anlamadm yerlerde sorular sordum. 6. Grup arkadalarma almalarnda destek oldum. 7. almalarm srasnda zamanm akllca kullandm. 8. almalarm srasnda deiik materyaller kullandm. 9. Bu etkinlikten neler rendim? 10. Bu etkinlik srasnda grubumdaki arkadalarma nasl yardm ettim? 11. Bu etkinlik srasnda en iyi yaptm eyler: DERECELER Her zaman Bazen Hibir zaman

YORUMLAR :

356

Z DEERLE DRME Ad ve Soyad: Snf : o : Bu almada neler yaptm?

Tarih:

Bu almada neler rendim?

Bu almada baarl olduum blmler?

Bu almada en ok zorlandm blmler?

almam yaparken beklemediim nelerle karlatm?

Bu almay tekrar yapsaydm u ekilde yapardm:

357

GRUP DEERLE DRME Grubun Ad Snf : :

Ynerge: Aadaki her bir ltn ne dzeyde yeterli olduunu gz nne alarak grubu deerlendiriniz. DERECELER Bazen Sklkla

BECERLER Grup yeleri birbirleriyle yardmlar. Grup yeleri birbirlerinin dncelerini dinlerler. Grup yelerinin her biri almalarda rol alr. Grup yeleri birbirlerinin dncelerine ve abalarna sayg gsterir. Grubun her yesi birbirleriyle etkileim ierisinde tartr. Grup yeleri ulatklar sonucu birbirlerine iletir. Grup yeleri bireysel sorumluluklarn yerine getirir. Grup yeleri bilgilerini dierleriyle tartr. Grup yeleri birbirlerine gvenir. Grup yeleri birbirlerini cesaretlendirir. Grup yeleri sz hakknn adil bir biimde paylalmasna zen gsterirler. Grupta birbiriyle atan grler olduunda, gruptakiler bunlar tartmaya aarlar. altklar konuda, grup yeleri ortak bir gr oluturur. Grubun verimli bir ekilde almas Grup yelerinin birlikte almaktan holanr.

Hibir zaman

adiren

Her zaman

YORUMLAR :

358

GRUP DEERLE DRME Ynerge: Aadaki form, gruptaki her bir rencinin deerlendirilmesi iin gelitirilmitir. Puanlama Anahtar: 5= ok iyi 4= iyi 3=Orta 2= Kabul Edilebilir 1= Zayf

Grup arkadalarn destekleme

Grev almaya istekli olu

Zaman verimli kullanma

Sorumluluklar paylama

devleri tamamlama

almaya hazr olu

Tartmalara katlma

rencinin Ad ve Soyad

Farkl grlere sayg duyma

Grlerini gerekelendirme

Bakalarn dinleme

devlerini saklama

YORUMLAR :

Toplam Puan

359

RE C GZLEM FORMU Aklama: Bu form, etkinlik sresince rencilerin, yaplan almalara katlma dzeylerini gzlemeniz amacyla hazrlanmtr. nite Ad: Ad Soyad : renci no Snf : :

BECERLER

Hibir zaman 1

DERECELER adiren Bazen Sklkla 2 3 4

Her zaman 5

I. DERSE HAZIRLIK 1. Bilgi kaynaklarna nasl ulaacan bilir. 2. Ulat kaynaklardan etkin bir biimde yararlanr. 3. Derse deiik yardmc kaynaklarla gelir. 4. Derse hazrlkl gelir. Toplam II. ETK LKLERE KATILMA 2. Gr sorulduunda syler. 3. Yeni ve zgn sorular sorar. 4. Belirttii grler ve verdii rnekler zgndr. 5. Dersi iyi dinledii izlenimi veren sorular sorar. Toplam III. CELEME ARATIRMA - GZLEM 1. Bilgi toplamak iin eitli kaynaklara bavurur. 2. Kendisine verilen kaynaklarla yetinmeyip baka kaynaklar aratrr. 3. nceleme ve aratrma devlerini zenerek yapar. 4. Gzlemlerini dikkatli bir ekilde yapar. 5. Gzlemleri sonucunda mantksal karmlarda bulunur. 6. Aratrma ve inceleme sonucunda genellemeler yapar. Toplam IV. BLMSEL Y TEM 1. Bilinenlerden bilinmeyeni kestirir. 2. Verileri izelgelere ve grafiklere dntrr. 3. Ynteme uygun deney yapar. 4. Deney sonularn doru yorumlar. 5. Deneye uygun rapor yazar. 6. Deneyin sonucunu sunar. 7. Aratrma inceleme ve deney sonularndan genellemelere ular. Toplam GE EL TOPLAM

360

PROJE DEERLE DRME FORMU

Projenin Ad : Ad ve soyad : Snf : o :

DERECELER Kabul Orta yi Edilebilir 2 3 4

BECERLER I. PROJE HAZIRLAMA SREC Projenin amacn belirleme Projeye uygun alma plan yapma Grup iinde grev dalm yapma htiyalar belirleme Farkl kaynaklardan bilgi toplama Projeyi plana gre gerekletirme Ekip almasn gerekletirme Proje almasnn istekli olarak gerekletirilmesi TOPLAM II. PROJE ER Trkeyi doru ve dzgn yazma Bilgilerin doruluu Toplanan bilgilerin analiz edilmesi Elde edilen bilgilerden karmda bulunma Toplanan bilgileri dzenlenme Kritik dnme becerisini gsterme Yaratclk yeteneini kullanma TOPLAM III. SU U YAPMA Trkeyi doru ve dzgn konuma Sorulara cevap verebilme Konuyu dinleyicilerin ilgisini ekecek ekilde sunma Sunuyu hedefe ynelik materyalle destekleme Sunuda akc bir dil ve beden dilini kullanma Verilen srede sunuyu yapma Sunum srasndaki z gvene sahip olma Severek sunu yapma TOPLAM GE EL TOPLAM

Zayf 1

ok yi 5

RETME YORUMU: . ot: Yukarda 1-5 arasnda verilenler birer derecedir. Burada nemli olan rencilerin baarsn 5 (ok iyi) dzeyine karmaktr.

361

AKRA DEERLE DRME FORMU

Deerlendiren rencinin; Grup numaras: Ad soyad : Snf : 1. Grubumuzdaki renciler

1. arkadann ad soyad: 2. arkadann ad soyad: Her Zaman 1. Arkadam 2. Arkadam Projenin Banda 1. Arkadam 2. Arkadam Projenin Sonunda 1. Arkadam 2. Arkadam Hibir Zaman 1. Arkadam 2.Arkadam 362

Ben

Ben

Ben

Etkinlie katlmda gnlldr. Grevini zamannda yerine getirir. Farkl kaynaklardan bilgi toplayp sunar. Grup arkadalarnn grlerine saygldr. Arkadalarn uyarrken olumlu bir dil kullanr. Aletleri kullanrken dikkatli ve titizdir. Malzemeleri kullanrken israf etmez. Temiz, tertipli ve dzenli alr (Kulland aletleri yerine koyar, kirlettiklerini temizler vb. ). Sonular tartrken anlalr konuur, konuulanlar anlar.
rencilerin kendi gruplarndaki arkadalar ile ilgili bu deerlendirmeler, retmenin birinci etkinlik esasna gre dzenledii renci Gzlem Formunu doldurmada yardmc olarak kullanlabilir.

Ben