SAVAK DENEY

Ak hznn dolaysyla da debinin llmesinde mevcut yntemlerden birisi de savak

yntemidir. Akkann akna dik bir engel olan savak, suyun savak zerinde ykselmesi ile debi
arasndaki ilikinin hesaplanabilir olmas ilkesine baldr.
eitli ekillerde savaklar mevcuttur.

Yukardaki ak modeline gre enerji denklii ifadesini yazarsak;

Pm Vm 2
P
V
+
+ z m = n + n + zn
g 2g
g 2g
Vm ve Pn yaklak sfr olduu kabul edilirse
Pm
V
+ zm = n + zn = H = h + zn
g
2g
2
V
V2
H zn = n h = n V = 2 gh olur.
2g
2g

Drtgen savak iin;

Q = A *V

dA = b * dh dQ = Vn dA = 2 gh * b * dh
H

3
2
2
dQ
=
2
gh
*
b
*
dh

Q
=
b
*
2
g
*
H
= Qteo
0
0
3

Qger = cd * Qteo

gen savak iin,

b/2
tan =
b = 2 tan * ( H h)
H h
Q = V * A dQ = V * dA = 2 gh * 2 tan ( H h) * dh
5
8
Qteo = * 2 gh * tan * H 2 Qger = cd * Qteo
15

Deney dzeneinin ematik gsterilii:

b=5 cm iin yaplan deneyin sonular aada verilmitir.

deney no
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

m
3
4,5
7,5
9
12
13,5
16,5
21
24
29,5

t
20,5
26,2
30,6
29,65
30,96
32,04
34,6
39,8
41,67
44,5

h
10
13
15
19
22
23
25
27
29
32

qgerek
0,000146
0,000172
0,000245
0,000304
0,000388
0,000421
0,000477
0,000528
0,000576
0,000663

logQ
-3,83463
-3,76509
-3,61066
-3,51778
-3,41162
-3,37536
-3,32159
-3,27766
-3,23961
-3,17854

logH
-2
-1,88606
-1,82391
-1,72125
-1,65758
-1,63827
-1,60206
-1,56864
-1,5376
-1,49485

Grafik Bal

y = 1,3572x - 1,1554
0

-2,5

-2

-1,5

-1

-0,5

-0,5

-1
-1,5
logQ

-2
-2,5
-3
-3,5
-4
-4,5
logH
kalibrasyon

Dorusal (kalibrasyon)

5. numaral deney iin ilemleri rnek olmas iin yapalm;

deney no
5

m
12

t
30,96

h
22

qgerek
logQ
0,000388 -3,41162

logH
-1,65758

K * H n = cd * Qteo
2
K * H n = cd * * b * 2 g * H 3/ 2
3
n
Q = K * H log Q = log K * n log H
log Q = 1, 3572 x 1,1554 = log K + n log H
log K = 1,1554 K = 0, 06992
n=1,3572
2
Q5 = 0, 06992 *(22 /1000)1,3572 = 0, 0003935 = cd * *0, 05* 2*9,81 *(22 /1000)3/ 2
3
cd = 0,8167
Toplu deerlendirme:
deney no
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Qgerek
0,000135
0,000193
0,000234
0,000322
0,000393
0,000418
0,000468
0,00052
0,000572
0,000654

Qteo
0,000148
0,000219
0,000271
0,000387
0,000482
0,000515
0,000584
0,000655
0,000729
0,000845

cd
0,914057
0,880445
0,862636
0,834002
0,816724
0,811556
0,80195
0,793185
0,785132
0,774173

Qgger-Qteo-cd
0,0009

0,95

0,0008
0,9

0,0007

0,85

0,0005
0,0004

0,8

0,0003
0,0002

0,75

0,0001
0

0,7
1

10

deney no
Qgerek

Qteo

Grafik Bal

cd

y = -0,0036x + 0,0034

0,0007
0,0006
0,0005
Qgerek

m3/sn

0,0006

0,0004
0,0003
0,0002
0,0001
0
0,76

0,78

0,8

0,82

0,84

0,86

0,88

0,9

0,92

0,94

cd
kaibrasyon

Dorusal (kaibrasyon)

Grld gibi debi arttka savan doru sonu vermedeki verimi de dmektedir.

Selim DOAN Frat niversitesi Makine Mhendislii Blm