*** SUNU ***

2011 ylnda 100. kurulu yln kutlayan Yldz Teknik niversitemizin Elektrik Mhendislii Blm rencileri iin, hem eitli kaynaklardan yararlanlarak hem de orijinal olarak retilerek ortaya km olan

PRATK SORULAR (SORU BANKASI),

rencilerimizin mevcut teorik ve pratik bilgilerini uygulamaya koymalar ve kendilerini snamalar asndan yararl olaca dnlerek hazrlanmtr. rencilerimizin bo zamanlarnda bu sorular incelemeleri, cevaplama ynnde aba harcamalar, henz almadklar derslere ait sorular varsa bunlar gemeleri, olabilecek bilgi eksikliklerini belirleyerek gidermeleri ve gerektiinde ilgili hocalarndan yardm almalar ok yararl olacaktr. Bu sorular; elektrik mhendisliinin tm konularn kapsayacak ekilde TEOR, TASARIM, TERMNOLOJ, UYGULAMA ve LME alanlar ile TEMEL MATEMATK ve FZK alanlarn iermektedir. Sorular, belirli bir alandaki sorulara odaklanmay nlemek iin, zellikle kategorize edilmemitir. Yurt dnda bu tr sorular olduka yaygndr. Bu tr sorular (ng: Objective Type Questions, Review Questions, Short Questions) doktora, sertifika program, profesyonel mhendis belgesi, vb. giri snavlarnda (Entrance Exams) yaygndr. Salt bu snavlara zg (cretli) kurslar, kitaplar ve eitim CDleri bulunmaktadr. Yl ii snavlarda (midterm exams) ve yl ii devlerde de (assignments) bu tr sorular vardr. Bu tr sorularn en nemli yanlar unlardr: Bu tr sorular ak ve ksa olduundan, cevaplama sreleri ok ksadr. Bylece olabildiince ok soru sorma ve cevaplama olana domaktadr. Saysal sorular belirli konularda kurgulanabildii halde, bu tr sorular ok geni bir konu yelpazesinde hazrlanabilir. ekil (Figure) gerekmez. Bu tr sorular teorik birikimin snanmas bakmndan son derece yararldr. Bu tr sorular, yerine gre, Doru/Yanl (True or False), Evet/Hayr (Yes/No), Bo yerleri doldurunuz (Fill in the Blanks) ve oktan semeli (Multiple Choice) formatlarnda olabilmektedir. Bu tr sorularn lkemizdeki -mesleki bakmdan- en nemli rnei Tpta Uzmanlk Snav (TUS)dur. Elektrik Mhendislii alannda ise; Lisansst giri snavlar (yazl veya mlakat) srasnda, bavuru snavlar (yazl veya mlakat; written / oral examination) srasnda, Uzun yllardr yurt dnda yaplmakta olan, gelecekte lkemizde de yaplmas gndemde olabilecek Profesyonel Mhendis (PE) snavlar srasnda, bu tr sorular ile karlama olasl bulunmaktadr. Aadaki sorular hazrlanrken, ok basit (s) sorulara asla yer verilmemitir. rnein kimi Objective Type Electrical Engineering kitaplarnda yer alan 10 ohm luk direnten 2 A geiyorsa, u gerilimi ka volt olur? gibi bir soru, Blmmz rencilerine yneltilemeyecek kadar s bir sorudur. Sorularn rencilerimizin teorik bilgi birikimini lmelerine katk salayacak nitelikte olmasna dikkat ve zen gsterilmitir.

21 Kasm 2011 tarihi itibariyle burada yer alan soru says 7300 dr.
Sorularn gerek say gerekse ierik bakmndan olduka geni kapsaml tutulmasna allmtr. steyen rencilerimize sorularn A4 ktlar da verilebilecektir. Sorularn cevaplar iin genellikle forml bilgisi gerekmemektedir. (Bilindii gibi, zaman iinde formller unutulmu olabilir; ancak temel teorilerin ve kavramlarn unutulmamas gerektii aktr.) Saysal trden olan sorular ok temel konulara aittir ve genel temel bilginin snanmas hedeflenmitir. Sorular ak, net ve ksadr. Standart terminolojiye zen gsterilmitir. Her soru iin 3 dakikadan daha fazla zaman ayrmaynz. Gemi yaryllardaki ders notlarnzdan ve kitaplardan da yararlanabilirsiniz. Soru says ilk bakta ok gibi gzkse de, SS Snavna hazrlanrken binlerce soru zdnz unutmaynz. (Sorular hafta sonlarnda incelemeniz nerilir.) Elektrik Mhendisliinin her alanna yaylm bu kadar ok soruya, yerli veya yabanc baka kaynaklarda eriebilme olana bulunmamaktadr. Teorik ynden salam bir bilgi birikimine sahip rencilerimizin yetitirilmi olmas, hepimizin ortak beklentisi ve dileidir. Bu nedenle (cevap verdiiniz soru says) / (incelediiniz soru says) oran bir gsterge olup, zellikle 8. yaryldaki rencilerimiz iin bu orann 0.51 olmas beklenmektedir. Gr ve nerilerinizi selimay@yildiz.edu.tr adresine gndermenizi dilerim.

NOT: PRATK SORULAR (SORU BANKASI) nn her hakk sakldr ve yazarna aittir. Bu sorularn tamam veya bir blm yazarn yazl izni olmadan (gerek kada basl olarak gerekse web ortamnda) yaymlanamaz, not haline getirilemez, fotokopi vb. yollarla oaltlamaz ve datlamaz. Aksi davranta bulunanlar, 5846 sayl Yasa ve bu Yasaya eklenen dier (ek) madde hkmleri erevesinde sorumlu olurlar. PRATK SORULAR (SORU BANKASI) kesinlikle ticari amal olarak hazrlanm deildir. Bu nedenle sorular, Y.T.. Elektrik Mhendislii Blm rencilerine ynelik olmakla birlikte, web ortamnda doal olarak, dier niversitelerdeki renciler ile meslekdalarmzn da paylamna aktr.
Sorularn en az 3/4' lk blm orijinaldir. Sorular, yaklak 6 yldan gnmze kadar, deiik aralklarla gncellenmitir (Bir nceki gncelleme ubat 2011de yaplmt ve bu tarihteki soru says 6665 idi.)

Son gncelleme: 21 Kasm 2011

Selim AY

EK AIKLAMA:
Elektrik mhendisliinde, MDEK ltleri kapsamnda; temel matematik ve fen bilgilerine sahip olma, temel elektrik mhendislii bilgilerine sahip olma, bir elektrik mhendislii problemini tanmlama ve zme, becerilerini snamaya ynelik saysal sorular (problemler); YT Elektrik Mhendislii Blmnde okutmakta olduum

ELEKTRK ENERJS EKONOMS ve ENERJ LETM HATLARI

Derslerinin 1. vize, 2. vize ve final snav sorularnda yer almaktadr. Sz konusu snav sorularna, www.yildiz.edu.tr/~selimay sayfasndaki Eski Snav Sorular linkinden ulalabilir. kl ve ksz ok saydaki snav sorusunun tm orijinal nitelikte olup, zmler iin gerekli bantlar da verilmitir. Bu sorular, saysal soru zme becerilerini snamak isteyen rencilerimiz ve ilgililer iin, kapsaml bir SAYISAL SORULAR (SORU BANKASI) niteliindedir.

Dr. Selim AY
21 Kasm 2011

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 1

PRATK SORULAR (SORU BANKASI)

Aadaki sorular uzun matematiksel ilemleri gerektirmemektedir. Cevaplar genellikle szel olup yalnzca birer cmleden (ya da ksa ilemlerden) olumaktadr. 1. 35/0.4 kV luk trafo S (kVA) gcyle tanmlanrken, rnein 40 kW lk bir asenkron motor P (kW) gcyle tanmlanr. Neden? 2. 40 kW lk asenkron motorun g katsays daima sabit midir? Neden? 3. Determinant hangi durumlarda hesap edilemez veya sz konusu deildir? 4. Diferansiyel denklem ile cebirsel denklem arasndaki fark nedir? 5. Lineer ve lineer olmayan diferansiyel denklemlere birer rnek veriniz. 6. Katsaylar zamanla deien diferansiyel denkleme (Elektrik Mhendisliinden) bir rnek veriniz. 7. G ak analizlerinde salnm baras (slack busbar) neden kullanlmaktadr? 8. Kararllk analizinde eit alan kriteri (equal area criterion) ne amala kullanlmaktadr? 9. Bir g trafosunun yldz noktasnn dorudan veya diren ya da bobin zerinden topraklanmasnn ne yarar vardr? 10. Orta gerilim hatlarnda neden demet iletkenler kullanlmaz? 11. 380 kV luk bir iletim hattnda hattn kondktans G (siemens/km) nasl bulunabilir? 12. Kesici (disjonktr) boyutlandrmasnda, ve katsaylar neden ve nasl kullanlr? 13. Enerji iletim hatlar neden ou kez P edeer devresi ile modellenir? 14. 154 kV luk bir kafes direin topraklama elektrotundan ne zaman akm akar? 15. Enerji sistemlerinde, akm dalm analizi yerine, g ak analizi yaplr. Neden? 16. Enerji sistemleri ile ilgili hesaplarda Jacobian matris (J) nerede ve ne ama iin kullanlr? Bu matris her zaman kare matris zelliinde midir? 17. Endksiyon motorlarna asenkron motor da denilmektedir. Senkron szcnn nndeki a neden gelmitir? 18. Enerji iletim hatlarnda off-set hesab hangi durumlarda yaplmaz? 19. Bir kafes direin evresinde adm geriliminin oluabilmesi iin gerek koul nedir? 20. Bir kafes direin evresinde temas geriliminin oluabilmesi iin gerek koul nedir? 21. Camper ba hangi tip direklerde ve ne amala kullanlr? 22. Hava hatlarnda Stockbridge damper ne amala kullanlr? 23. 12 elemanl bir zincir izolatrde, hangi durumlarda her elemann ular arasna eit gerilim der? 24. 300 km lik bir enerji iletim hattnda iki noktada aprazlatrma (transpozisyon) direi kullanlmtr. Bu direklerden drt noktada kullanlm olsayd, ne deiirdi? 25. Enerji iletim hatlarnda, direkler iin, hangi durumlarda kamlanma hesab yapmaya gerek yoktur? 26. Enerji iletim hatlarnda neden dalgalanan (salnml) g (pulsating power) hesab yaplmaz? 27. 380 kV luk bir iletim hava hattnda kapasitif kaak akm (IC) nasl llebilir?Ampere yasasn ifade ediniz ve bir uygulama alann belirtiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 2 28. Faraday yasasn ifade ediniz ve bir uygulama alann belirtiniz. 29. Gauss yasasn ifade ediniz ve bir uygulama alann belirtiniz. 30. Yuvarlak kutuplu (round pole) senkron generatre ilaveten kk kutuplu (salient pole) senkron generatr de kullanlmaktadr. Neden? 31. Yz5, Yd0 simgeleri neyi ifade etmektedir? Son rakamlarn deimesi halinde fiziksel olarak ne olmaktadr? Bu balantlar nerelerde kullanlmaktadr? 32. Hatlarda spacer (ara tutucu) nerede ve ne amala kullanlr? 33. Yer alt enerji datm kablo kanalnda kullanlan kumun grevleri nedir? 34. 380 kV ve 380 V luk iki ebekenin ksa devre hesaplar arasnda, ne fark vardr? 35. Ksa devre hesaplarnda kullanlan balca varsaymlar nelerdir? 36. Buchholz rlesi hangi tip trafolarda ve ne amala kullanlr? 37. Fourier analizi ne zaman ve ne amala kullanlr? 38. Enerji sistemlerinde bara empedans matrisi nasl oluturulur? 39. Bir trafo hcresinde silikajelin (silica gel) fonksiyonunu kaybettii nasl belli olur? 40. Bir iletim hattnn 70. kilometresinde, faz camperlerinden biri kopacak olsa ne olur? 41. Temel zolasyon Seviyesi BIL (Basic Insulation Level) ne anlama gelir? 42. Laboratuar ortamnda bir elektrik alann(E) nasl elde edebilirsiniz? 43. Laboratuar ortamnda bir magnetik alan (B) nasl elde edebilirsiniz? 44. Laboratuar ortamnda bir dner alan nasl elde edebilirsiniz? 45. Laboratuar ortamnda bir elektromagnetik alan nasl elde edebilirsiniz? 46. Laboratuar ortamnda L (mH) deerinde bir endktans nasl yapabilirsiniz? 47. Laboratuar ortamnda C (mikrofarad) deerinde bir kondansatr nasl yapabilirsiniz? 48. 380 kV luk bir hava hattnda akm tama kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir? 49. 380 kV luk bir yer alt kablosunda akm tama kapasitesini etkileyen parametreler nelerdir? 50. Fazr, vektr ve kompleks byklk kavramlarn aklaynz. 51. Doru akm enerji iletim hattnda harmonik reaktif g kavram nedir? 52. Bir iletim hattnda irtifak maliyeti hangi parametrelerin bir fonksiyonudur? 53. Bir iletim hattnda istimlak maliyeti hangi parametrelerin bir fonksiyonudur? 54. Bir iletim hava hattnda, hattn reaktans ve sseptans hangi fiziksel byklklere baldr? 55. Sfr bileen (homopolar) akmn oluabilmesi iin gerek koullar nelerdir? 56. Bir iletim hatt, yldrm darbesine kar neden hat empedans ile kar koymaz? 57. Elektrik makinelerinde mknatslama akm ne anlama gelir? Neden bu ismi almtr? 58. Elektrik mhendisliinde; t, s, j ve z dzlemleri (domains) ne amalar iin kullanlr? Her bir kullanm alanna birer rnek veriniz. 59. Bir asenkron motorun devir yn deitirildiinde kayma(s) deeri deiir mi? Neden? 60. Bir g trafosunun (34.5/0.4 kV) sabit ve deiken maliyet bileenlerini aklaynz. 61. 1 kV genlikli 1 saniye sreli bir darbe gerilimini devre teorisinden bilinen fonksiyonlar yardmyla nasl elde edersiniz? 62. Bir F(s) fonksiyonu iin teleme (shifting) zelliini ifade ediniz. 63. Bir kesicinin performans deniz seviyesinden ykseldike nasl etkilenir? 64. Bir termik santralin (100 MW), sabit ve deiken maliyet bileenlerini aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 3 65. Enerji, akm, gerilim, ak ve g kavramlarn matematiksel olarak ifade ediniz.. 66. Matematikteki Div, Rot, Grad ne anlama gelmektedir? rnekler veriniz. 67. Sonsuz gl ebeke ne demektir? Hangi zellikleri tar? 68. Bir fazl ve fazl asenkron motorlarda kullanlan kondansatrlerin grevleri nedir? 69. arpmsallk teoremini bir rnekle aklaynz. 70. Toplamsallk (sperpozisyon) teoremini bir rnekle aklaynz. 71. Karllk (resiprosite) teoremini bir rnekle aklaynz. 72. 0.5 metre uzunluundaki 3x120 mm2 lik XLPE kablonun kayp faktrn (tan) nasl lersiniz? 73. fazl asenkron motorun statora indirgenmi edeer devresinde, sa tarafta R2/s yer alr. Burada s (kayma) neden payda da bulunmaktadr? 74. Yurtdnda 60 Hz frekansta 1 MVA lk trafo iin A (kg) silisli sac ve B(kg) bakr kullanlmtr. Ayn kalite malzemeler kullanlmak kouluyla, bu trafo 50 Hz iin retilmi olsayd, malzeme miktarlar % ka deiecekti? 75. 16 kW lk bir asenkron motorun klemens kutusuna dokunan teknisyen parmaklarnda yanma hissetmi olsun. Kaak akmn deeri nasl llebilir?? 76. Ayn motorun kaidesine dokunan 5 yandaki bir ocuk nasl etkilenecektir? 77. fazl bir asenkron motorun, sarg, nve, srtnme kayplarn lme yoluyla nasl tayin edersiniz? 78. 630 kVA lk bir trafonun plakasnda ykte ve bota kayplar (kW) cinsinden okunmaktadr. Bu trafonun a b c fazlarndan, srasyla 200, 250, 220 kVA ekilecek olsa, kayplar % ka orannda deiir? 79. Yukardaki trafo anma gcyle dengeli yklenmekle birlikte, %5 orannda akm harmonii de ieriyor olsayd, kayplar % ka orannda deiirdi? 80. Yukardaki trafo anma anma gcyle dengeli yklenmekle birlikte, %3 orannda gerilim harmonii de ieriyor olsayd, kayplar % ka orannda deiirdi? 81. Karakteristik (surge) empedans, neden uzun enerji iletim hatlar iin tanmlanmaktadr? 82. Fazr ile vektr arasndaki farklar nelerdir? 83. Hava hatlarnda ark boynuzu ne amala kullanlr? 84. Hangi tip hatlarda kukonmaz (bird guard) kullanlamaz? 85. Enerji iletim hava hatlarnda kullanlan krelerin grevi nedir? 86. Zincir izolatrlerde hangi durumlarda zincir verimi %100e eit olur? 87. 35 kV luk bir beton direkten topraa doru I (mA) deerli kaak akm akmaktadr. Bu diree bir sincabn trmanmas halinde, akmn deeri deiir mi? Neden? 88. Bir akrobat, 154 kV luk hava hattnn zerine helikopterden atlam ve iki eliyle hatta tutunmay baarmtr. Hatta tutunduu sre iinde, akrobata ait Thvenin edeer devresini iziniz. 89. 220 kV 60 Hz lik bir iletim hatt doru akm hattna (HVDC) dntrlecektir. Yeni DC hattn gerilimi en ok ka kV olabilir? 90. logaritmik lek ve yar logaritmik lekleri tanmlayp birer rnek veriniz. 91. 500 kV luk bir enerji iletim hattnn faz iletkenlerinden x metre uzaklktaki B ve E alanlarn formle ediniz. 92. 200 MW lk bir termik santral 5000 kcal/kg lk kmre gre tasarlanmtr. Santralde 4000 kcal/kg lk kmr kullanlmas halinde ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 4 93. Enerji iletim hatlarnda hat sabitleri (L ve C) iin ilk koullar (initial conditions) ne zaman dikkate alnr? 94. Karakteristik empedans, B ve E alanlarna bal olarak ifade ediniz. 95. Bir termik-magnetik alterin akm-zaman karakteristiini iziniz. 96. Enerji iletim hava hatlarnda gerilim seviyesi arttka, reaktans (X) ve sseptans (B) deerleri ne ekilde deiir? Neden? 97. fazl bir trafonun primerinde, a faznn geriliminin genlii ve faz bilinmektedir. Sekonderdeki a faznn geriliminin genliini ve faz asn bulabilmek iin, hangi bilgilere gerek vardr? 100. Bota alan bir trafonun birden bire ebekeye balanmasn elektriksel olarak modelleyiniz 101. fazl bir asenkron motor anma yk ve hzyla alrken, birden u gerilimi %20 derse, motorun akm, momenti ve hz bundan nasl etkilenir? 102. Bir senkron makinede uyarma devresi (akm) bulunmasna karlk, asenkron makinede yoktur. Neden? 103. Elektrik aks ile magnetik ak kavramlarn aklaynz. 104. Bir binann yaknndan iletim hatt gemektedir. Binann 5. katnn d yznde B ve E alanlar llmtr. Duvarn iinde, gerek beton ksmdaki gerekse nervrl demir ksmndaki alan deerlerini nasl ifade edersiniz? 105. Aadaki tesis elemanlar hangi parametrelere gre seilir? 15 kV mesnet izolatr 35 kV zincir izolatr 154/35 kV ebeke trafosu Akm l trafosu Gerilim l trafosu 154 kV luk Kesici (disjonktr) 35 kV luk ayrc (seksiyoner) 400 V NH sigorta 16 m motor besleme kablosu (bakr) 106. Yksek gerilim ebekelerinde ntr iletkeni bulunmaz, halbuki alak gerilim hatlar 3 faz+ntr eklindedir. Neden? 107. zdeer kavramn aklaynz. Nerede ve ne amala kullanlr? 108. Bir trafo binasnda i duvarlar svasz ise, bunun nedeni ne olabilir? 109. 100 MVA 154 kV baz deerleri seilmi olsun. Zincir izolatrn maksimum dayanma gerilimi 200 kV ve topraklama ann gerilimi 5 kV ise, bunlarn per-unit olarak ifade ediniz. 110. Ksa devre (short circuit) deyiminin fiziksel orijini nedir? 111. Bir fabrikadaki merkezi reaktif g rlesi bir gnde 23 kez anahtarlama yaptrmtr. Bunun anlamn aklaynz. 112. Enerji sistemlerinde, genellikle ift harmonikler ile DC bileen yer almaz. Neden? 113. Kontaktr ne amala kullanlr ve nasl seilir? 114. Elektrik makinelerinin (trafo, asenkron motor) edeer devrelerinde, uyarma devresi neden paralel (nt) kolda gsterilir? 115. Bir pasif filtrede L ve C nasl hesaplanr? 116. Bir senkron generatr iin DAlambert yasasnn uygulaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 5 117. Bir DC motorun hz, motorun hangi fiziksel parametrelerine baldr? Matematiksel olarak ifade ediniz. 118. Bir tketici iin, talep gc, balant gc ve szleme gc kavramlarnn aklaynz. 119. TEDAn uygulad Kr/kWh enerji tarifeleri nelerdir? 120. Seri kompanzasyonu ve nt kompanzasyonu aklayp rnekler veriniz. 121. Kompanzasyonda dearj direnci ne amala kulanlr ve nasl boyutlandrlr? 122. Bir iaret iin efektif (rms) deer, tepe deer ve ortalama deer kavramlarn alaynz. Bunlar hangi amala ve nerede kullanlr? 123. Bir i merkezi yldrma kar nasl korunabilir? 124. Uyarma akm; seri, nt ve serbest uyarml DC motorlarda hangi parametrelere baldr? 125. Bir senkron makinede Xd ve Xq reaktanslar fiziksel olarak ne anlama gelir? Bu reaktanslarn transient ve subtransient bileenli olanlar ne anlama gelir? 126. Bir hattn zincir eleman saysn etkileyen faktrler nelerdir? 127. Termistr nedir, ne amala ve nerelerde kullanlr? 128. Bir kablo tneli, kablo tam ykle alt saatlerde havalandrldnda, havalandrma gc P (kW) olmaktadr. Kablonun %70 yklendii gece saatlerinde havalandrma gcn ifade ediniz. 129. 50 MVA lk bir ebeke trafosunun ve 100 kW lk bir bilezikli asenkron motorun standart koruma elemanlarn ifade ediniz. 130. Bir asenkron motorda sigorta akmn hangi ilkelere gre seersiniz? 131. Kirli zincir izolatrlerin temizlenmesi ilemi hangi yollarla olur? 132. Bir ebeke trafosunda yllk olaan bakm ilemi neleri kapsar? 133. Benzerlik dnmn (similarity transformation) aklaynz. 134. Thvenin teoremini aklaynz. 135. Biot-Savart teoremini aklaynz. 136. Elektrik mhendisliinde kullanlmakta olan SI uluslar aras birim sistemince kabul edilmi birimlerin (volt, ohm, farad, henry,...) kkenleri nelerdir? 137. 380 voltluk bir tesiste hesaplanan ksa devre akm 4 kA dir. Bu hesapta lehim noktalarnn direnleri (5 miliohm) dikkate alnmadna gre, hesapta yaplan bal hata nasl ifade edilir? 138. Kesici, ayrc ve sigorta iin u denklemlerini yaznz. (t= 0+ ve t= 0- iin...) 139. Parafudr nedir? U denklemini ve devre modelini ifade ediniz. 140. dX/dt=AX +BU, dX/dt= AX ve dX/dt=AX +BU +B1dU/dt durum modellerine ilikin birer rnek devre emas iziniz. 141. Laplace dnmn ve zelliklerini ifade ediniz. Bu dnm ne zaman kullanlr? 142. Elektrik tesislerinde aru gerilimlere yol aabilen olaylar nelerdir? 143. Non-lineer bir elektrik devresinin genel zellikleri nedir? 144. Empedans Z ve admitans Y olan bir iletim hatt iin maksimum g teoremini uygulaynz. 145. Uydu fotorafndan 954 MCM iletkenin buzlu haldeki grnts elimize ulamtr. letkendeki buzun arl (kg/m) nasl belirlenebilir? 146. Bir zemin iin toprak zgl direnci kavramn ve nasl lleceini aklaynz. 147. Bir kafes direin topraklama direnci nasl llebilir? 148. Maxwell denklemlerinin yazlnda n kabul olan zellikleri aklaynz. 149. Bir zincir izolatr elemannn R ve C deerlerini nasl lersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 6 150. 1 metre uzunluundaki 2.5 mm2 lik iletken 5 spir olacak ekilde bklm ve endktans llmtr: L Ayn iletken ferromagnetik bir borunun zerine 10 spir halinde sarlacak olsa, endktansn nasl ifade edersiniz? 151. Bir DC generatrn stator, rotor ve klemens kutusundaki akmn ve gerilimin zamana gre deiimlerini iziniz. 152. Bir sincap kafesli asenkron motorun statorundaki akm ve gerilim Is ve Vs ise, rotordaki akm ve gerilimin deerlerini stator byklkleri cinsinden ifade ediniz. 153. Enterkonnekte bir enerji sisteminde kontrol edilen byklkler nelerdir? 154. fazl bir datm kablosunun zrhnda endklenecek gerilimin ifadesini yaznz. 155. ki koruma teli olan bir hava hattnn toprak yolu devresini iziniz. 156. Korona kayplar hangi parametrelere baldr? 157. Bir akarsuyun hidoelektrik enerji potansiyeli (MW) hangi parametrelere baldr? 158. Bir blgenin rzgar enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere baldr? 159. Bir blgenin gne enerjisi potansiyeli (MW) hangi parametrelere baldr? 160. 6-l demet iletkenden birisi iin (demet dairesi ap 1.2 metredir), Kirchhoffun akm ve gerilim yasalarn uygulaynz. (Spacer aral 60 metredir.) 161. Magnetik devreler iin Ohm yasas n aklayp formle ediniz. 162. Relktans kavramn ve ne amala kullanldn aklaynz. 163. Asenkron motorda Kloss forml ne amala kullanlr? 164. Bir iletim hattnn evresindeki elektrik yk (q) ve magnetik ak () nasl llebilir? 165. Endktif, omik ve kapasitif karakterde akm eken tketicilere er tane rnek veriniz. 166. 1 saniye iinde 100 kV luk tepe deerine ulaan gen dalga biimi, devre teorisindeki fonksiyonlarla nasl oluturulabilir? 167. Bir zincir eleman temiz iken ampermetreden llen akm I ve tamamen kirletilmi iken llen akm da I dr. Kir akmn ifade ediniz. 168. Bir iletim hattnn bandan itibaren 45. kilometrede yerdeki M noktasnda, M(x, y, z) koordinatlar neyi ifade eder ve nasl bulunabilir? 169. Banliy trenleri, metro, hafif tramvay, tnel gibi elektrikli ulam sistemlerinin besleme biimlerini aklaynz. 170. 2 fazl, 4 fazl, 6 fazl, 12 fazl ve 24 fazl besleme modellerinde fazlar aras ve faztoprak gerilimleri arasndaki katsaylar neler olacaktr? 171. 380 kV luk bir iletim hattnn yaknlarndaki kaplumbaa ve trtl iin adm gerilimi oluabilir mi? Neden? 172. Korozyon nedir, hangi parametrelere gre deiir ve nasl nlenir? 173. Damarl ACSR iletkenlerde, her tabakadaki damarlarn sarm yn birbirine terstir. Bu durumu mekanik ve elektriksel ynlerden yorumlaynz. 174. Bir F(s) fonksiyonu kesirlere ayrtrlm olsun. Kesirlerin paydalar, srasyla reel, katl, imajiner, katl imajiner olsa F-1(s) fonksiyonunu nasl hesaplarsnz. Aklaynz. 175. Enerji datm hesaplarnda boyuna gerilim dm ve enine gerilim dm kavramlar neden kullanlr? 176. Sualt enerji iletim hattnn geirilecei gzergahta yaplacak n ettler nelerdir? 177. Hava hattnn geirilecei gzergahta yaplacak n ettler nelerdir? 178. Yer alt kablosunun geirilecei gzergahta yaplacak n ettler nelerdir? 179. Harmonik, alt harmonik (sub- harmonic) ve ara harmanic (inter-harmonic) kavramlarn aklayp birer rnek veriniz. 180. Bir topraklama direncinin llen deeri 30 ohm olup 1.5 kg arlnda zel zelti

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 7 dkldnde, diren 3 ohm a dmtr. zeltinin direncini (ohm/kg) belirleyiniz ve zelti direncini modelleyiniz. 181. Diyot, tristr ve triyak hakknda bilgi veriniz. Kullanm yerlerine birer rnek veriniz. 182. Bir nve numunesinin demir kayplarn (W/kg) nasl belirlersiniz? 183. Magnetik devre ile elektrik devresinin ortak ve ayrlan ynleri nelerdir? 184. Lineer devre (veya sistem) ile non-lineer devre (veya sistem) ne demektir? Birer rnek veriniz ve bu kavramlarn zelliklerini aklaynz. 185. Normlu vektr kavramn aklaynz, kullanld yere bir rnek veriniz. 186. Bir senkron generatrn bota alma karakteristiini nasl elde edersiniz? 187. Bir elemann endktif veya kapasitif karakterde olduunu (osiloskop olmakszn) laboraturda nasl belirleyebilirsiniz? 188. De Moivre teoreminin uygulanna, Elektrik Mhendisliinden 2 rnek veriniz. 189. Trev, integral, integral sabiti, limit, soldan limit kavramlarnn fiziksel anlamlarn aklaynz. 190. Ortogonal, Hermitian, sfr, kegen, birim, Hessian tip MATRSLER aklaynz; Elektrik mhendisliindeki kullanm alanlarna birer rnek veriniz. 191. C.L. Fortescuenin simetrili bileenlerinin fiziksel anlamlarn ve kullanm yerlerinin aklaynz. 192. Park ve Kimbarkn simetrili bileenlerinin fiziksel anlamlarnn ve kullanm yerlerini aklaynz. 193. Zaman dzlemindeki trev ve integralin, s (Laplace) ve j (Kompleks) dzlemlerdeki karlklar nelerdir? 194. Bir trafo, senkron generatr ve hava hatt iin; doru(+), ters(-) ve sfr(0) bileen reaktanslarn fiziksel anlamlarn aklaynz. 195. Yukardaki bileen reaktanslar lme yoluyla nasl belirlenebilir? 196. Yldz noktas Xn reaktans zerinden topraklanm bir ebekenin sfr bileen devresinde, bu reaktans 3 ile arplm halde yer alr. Neden? 197. Bir F(s) fonksiyonu iin sfr, kutup ve rezid kavramlarn aklaynz. 198. Klasik kontrol teorisinde, Bode diyagram, Evans yntemi ve Nyquist diyagram ne amala kullanlmaktadr? 199. Bir beton direk iin tepe kuvveti ne anlama gelir? 200. Bir DC makinesinde endvi reaksiyonu ne anlama gelir ve makinenin almasn ne ynden etkiler? 201. Bir enterkonnekte sistemde akam saatlerinde (18.00-22.00) frekans 49.7 Hz olabilmektedir. Bu durum, sistemin elektriksel hesaplarn ne lde etkiler? 202. AG tesislerinde yaplan topraklama modelleri (kodlar) nelerdir? 203. Regresyon ne demektir? Ne amala kullanlr? 204. Ototrafo nedir ve ne amala kullanlr? 205. Bir trafonun olaan (periyodik) bakm prosedr iinde neler vardr? 206. Bir senkron makinenin olaan (periyodik) bakm prosedr iinde neler vardr? 207. Bir hava hattnn olaan (periyodik) bakm prosedr iinde neler vardr? 208. Bir sualt kablosunun olaan (periyodik) bakm prosedr iinde neler vardr? 209. Gidi-dn hattndan oluan bir HVDC sistemini modelleyip Kirchhoffun akm ve gerilim yasalarn uygulaynz. 210. 1x1000 mm2 lik 154 kV XLPE kurun klfl kablonun kesit grntsn iziniz. 211. Gerek 400 voltluk gerekse 35 kV luk yer alt kablolar iin Ek ilemleri nasl yaplr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 8 212. Gerek HAWK gerekse ROSE iletkenleri iin Ek ilemleri nasl yaplr? 213. Bir iletim hava hatt iin Re(Z), Im(Z), Re(Y) ve Im(Y) fiziksel olarak ne anlama gelir? 214. Yukardaki soruyu bir yer alt kablosu iin cevaplaynz. 215. Dndrme momenti, eilme momenti, devrilme momenti kavramlarn aklayp birer rnek veriniz. 216. Bir ofis aydnlatmas hesabn yapabilmek iin gerekli bilgiler nelerdir? 217. Bir ana cadde aydnlatmas hesabn yapabilmek iin gerekli bilgiler nelerdir? 218. Bir izolasyon malzemesinde aranan nitelikler nelerdir? 219. Direk aklklar 35 kV luk hatlarda 100-250 m, 154 kV luk hatlarda ise 250-400 m aralndadr. Neden? 220. Besleme frekansnn 50 Hz veya 60 Hz olmasnn can gvenlii asndan nemi nedir? 221. Bir ksa devre hesab yapabilmek iin bilinmesi gereken byklkler nelerdir? 222. Bir stabilite (karallk) hesab yapabilmek iin bilinmesi gereken byklkler nelerdir? 223. Bir g (yk) ak hesab yapabilmek iin bilinmesi gereken byklkler nelerdir? 224. Mhendislikte ynetmelik, standart, teknik artname, tebli, idari artname kavramlarn aklayp birer rnek veriniz. 225. Elektrik mhendisliinde kullanlmakta olan balca iletken ve yaltkan malzemeleri saynz ve kullanm yerlerine birer rnek veriniz. 226. Enerji iletim hatlarnda zincir empedans kavram nedir ve ne amala kullanlr? 227. Elektrik mhendislii ile ilgili uluslararas standart kurulularn saynz. 228. Ulusal (i) piyasa iin balast retmeye karar veren bir firma, hangi yollar izleyecektir? 229. Uluslararas (d) piyasa iin balast retmeye karar veren bir firma, hangi yollar izleyecektir? 230. Bir asenkron motorda; mil gc, dner alan gc, mekanik g, elektrik gc kavramlarn tanmlaynz. 231. Senkronizasyon koullarn tanmlaynz. 232. ki iletken arasnda karlkl (mutual) endksiyonun oluabilmesi iin, koullar nedir? 233. 3 faz/2 faz ve 3 faz/6 faz trafolar nerelerde kullanlr? Bu trafolarn primer ve sekonder akmlarn ifade ediniz. 234. fazl trafolarn paralel alma koullar nelerdir? 235. Bir 100 MVA lk generatrde ters g rlesi ne zaman faaliyete geer? Rle almam olursa hangi olay oluur? 236. Bir asenkron motor 380 V ile alrken aniden gerilim 330 V a derse, ne olur? 237. Trafolarda mknatslama akmnn 3. harmoniinin etkisini yok etmek iin ne yaplr? 238. Reaktif g kompanzasyonunda kullanlan kondansatrlerin kayplar W/kVAr olarak bellidir. Aylk kondansatr kayp enerjisini formle ediniz. 239. Sanayide reaktif enerji sayac ne amala kullanlmaktadr? 240. Ezamanllk katsays, yk faktr, kapasite kullanm oran, diversite faktr gibi kavramlar tanmlayp birer rnek veriniz. 241. Trafolarda tersiyer sarg ne amala kullanlr? Byle bir trafoyu nasl modellersiniz? 242. izgisel , yzeysel ve hacimsel yk younluu kavramlarn aklayp birer rnek veriniz. 243. fazl bilezikli asenkron motor, fazl sincap kafesli asenkron motor, bir fazl asenkron motor, DC seri motor, DC nt motor, DC serbest uyarml motor iin devir ynleri nasl deitirilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 9 244. Bir asenkron motor ularnda (ayrk) reaktif g kompanzasyonu yaplm olsun. Bu motorun stator ve rotor akmlarnn zamana gre deiimlerini, hem kompanzasyon ncesi iin hem de kompanzasyon sonras iin iziniz. 245. Mesafe (empedans) rlesinin alma ilkesi nedir? 246. Diferansiyel rlenin alma ilkesi nedir? 247. Tank koruma rlesinin alma ilkesi nedir? 248. Kadranl termometre ne amala ve nerede kullanlr? 249. Enerji iletim hava hatlarnn tasarmnda dikkate alnan meteorolojik parametreler nelerdir? Bunlar nasl llr? 250. Bir trafoda ferromagnetik zellikte nve kullanlmasnn nedenini aklaynz. 251. Bir magnetik devrede hava aralnn olmas devrenin maliyetini nasl etkiler? 252. Silisli sac ve kristalleri ynlendirilmi sac kavramlarn aklaynz. 253. Magnetik ve elektrik alanlar iin uluslararas limitler nedir? 254. Bir PC, printer, scanner ve monitr iin harmonik bileenli edeer devreleri nasl izebilirsiniz? 255. 154 kV luk enerji iletim hatlar iin harmonik snrlar (limitleri) nelerdir? 256. 154 kV luk enerji iletim hatlar iin fliker snrlar (limitleri) nelerdir? 257. 380 kV luk bir hava hattnn grlt (audible noise) seviyesi nasl llebilir? 258. 200 m2 x 250 m2 alannda yaplm a topraklamas nn topraklama direnci nasl llebilir? 259. ubuk topraklama ve a topraklamas iin kullanlan topraklama direnci bantlar, hangi byklklerin birer fonksiyonudur? 260. Yukardaki bantlar, hangi n kabuller altnda geerlidir? 261. Mevcut bir topraklama ann yamurdan ne kadar etkilendiini belirlemek iin, nasl bir yol izlenebilir? 262. Drt devreli 220 kV luk (tm iletkenler ayn kafes direin zerindedir ve her traverste 3 faz bulunmaktadr) bir iletim hattnda, tm karlkl endktanslar ve kapasiteleri izerek gsteriniz. 263. ubat 2001 de dalgal kur (float peg) modeline geilmi olmas, ithal XLPE yaltkann fiyatn ne lde deitirmitir? (1991-2001 aral referans alnabilir.) 264. HAWK iletkeninin son 15 yldaki reel fiyat artn (TL/kg) cinsinden formle ediniz. 265. 2009 ylna ait HAWK maliyetini (TL/kg) nasl tahmin edebilirsiniz? 267. mr 25 yl olan bir 35 kV luk kablo ebekesinin, 16. yldaki defter deerini, birikmi amortismanlarn ve hurda deerini nasl hesaplarsnz? 268. Yksek gerilim hatlarnda kullanlan kafes direklerin tasarmnda hangi kuvvetler dikkate alnr? 269. Demet iletkenlerin stn ve sakncal yanlar nelerdir? 270. Bir HAWK iletkeninin 1 metre uzunluuna etki edecek rzgar kuvveti hangi parametrelere baldr? 271. Enerji iletim hatlarnda kritik scaklk derecesi ve kritik direk akl nedir ve ne amala hesap edilirler? 272. Hava hatlarnda kullanlan ACSR iletkenler iin uluslararas (Kanada, ABD, ngiltere, Fransa, Avustralya, Hindistan, Almanya,...) tanmlama standartlarn belirtiniz. 273. Kullanm amalarna gre kafes direkleri snflandrnz. 274. Bir tayc tip kafes direin dikme ve travers uzunluklar paket program yardmyla hesap edilecektir. Bu amala bilinmesi gereken data nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 10 275. ift gergi izolatr, 2 li demet iletken, ift devre direk (f tip) dzenini iziniz. 276. Enerji iletim hatlar iin ilkel gerilme ve sehimler ne demektir ve neden hesaplanr? 277. Hava hatlarnda UP-LIFT ve OFF-SET kavramlarn aklaynz. 278. 350 metrelik direk akl boyunca, 24 0C scaklkta, HAWK iletkeni ekilecek ve sehim verilecektir. 12.3 metrelik sehim nasl verdirilebilir? Aklaynz. 279. Kafes direklerin ana boyutlarna etki eden byklkler nelerdir? 280. letim hatlarnda sehim ablonu nedir ve nasl elde edilir? 281. Hava hatlarnda iletken salnm as, izolatr salnm as asenkron iletken salnm as kavramlarn aklaynz. 282. Kafes direklerin temel boyutlar hangi faktrlere baldr? 283. Spacer (ara tutucu) maliyetini, hattn (TL/km) maliyetine nasl yanstrsnz? 284. Hava hatlarnn montajnda ad geen denge tablas, fren makinesi orap, frdnd, klavuz tel, takeometre , ekme makinesi gibi kavramlar aklaynz. 285. Hava hatlarnda kullanlan hrdavat (balant) takmlar hakknda ksaca bilgi veriniz. 286. Simetrik direk akl ve asimetrik direk akl kavramlarn ekil izerek aklaynz 287. Hava hatlarnda Yatay teetli nokta ne demektir ve nasl belirlenir? 288. 13 elemanl bir zincir izolatrn 6 no.lu eleman iin DAlambert yasasn uygulaynz. 289. Bir buing tipi izolatrn toplam kaak yolu uzunluunu lerek nasl bulabilirsiniz? 290. Clevis tip izolatr ne demektir? izerek gsteriniz. 291. Bir zincir izolatrn porselen ksmnn direnci R1, metal pimin direnci R2 ve st metal kaplamann direnci de R3 ise, bu izolatrn edeer direnci nedir? 292. kili demetli bir hatta her spacerin arl 1.3 kg dr; spacer arln hattn gi (kg/m) birim arlna nasl yanstrsnz? 293. 300 m lik bir direk aklde; 180 m boyunca 1 kg/m arlnda buz yk, ayrca her biri 0.5 kg olan 60 adet gmen ku olduu kabul edilsin. Bu iletkenin edeer (kg/m) arln ifade ediniz. 294. Kafes direklerde salnm diyagram neden ve ne zaman izilir? 295. Bir hattn 65- 66 ve 66- 67 no.lu direkleri arasndaki aklklar, srasyla 380 m ve 450 m dir. 66 no.lu direin 360 lik some as da bulunmaktadr. Bu hat blmn 1/2000 lekle iziniz. 296. Asenkron generatr hakknda ksa bilgi veriniz, iletme karakteristiini iziniz.. 297. Termik santrallerde yuvarlak kutuplu senkron generatr kullanlmasnn nedeni ne olabilir? 298. Hidroelektrik santrallerde kullanlan balca su trbini tipleri (Francis, Pelton, Kaplan) hakknda ksaca bilgi veriniz. 299. Kk akarsularda kullanlan kk, mini ve mikro lekli su santralleri hakknda ksaca bilgi veriniz. 300. Dinamik kompanzatr ile reaktif g kompanzasyonu nasl yaplr? Bu yntemin, blok kondansatrlerle yaplan kompanzasyona gre stn ve sakncal yanlar nelerdir? 301. 24 fazl bir ebekede, fazlar aras ve faz-toprak gerilimleri arasndaki oran neye eittir? 302. Fourier alm sonucu harmonik bileenleri bulunmu olan bir akm dalgasn, t ekseni zerinde nasl izebilirsiniz? 303. YG ekipmanlarn test etmekte kullanlan yldrm, gen, dikdrtgen biimli DARBE gerilimlerini izerek aklaynz. 304. Bir laboratuar iin tanmlanan normal koullar nelerdir? Bu koullarn yerine gelmedii durumlarda lme dzeltmeleri nasl yaplr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 11 305. Bir l aletinin snf ne demektir? Bu bilgi lme sonucuna nasl yanstlr? 306. Bal hata, mutlak hata, yuvarlama hatas, yntem hatas kavramlarn aklayp birer rnek veriniz. 307. Aritmetik ortalama, geometrik ortalama, arlkl ortalama, varyans, standart sapma gibi kavramlar ve ne amala kullanldklarn aklaynz. 308. 1.2/50 lik ve 250/2500 lk darbe gerilimleri nasldr ve ne amala kullanlrlar? 309. Bir ACSR iletkenin elik damarndaki galvaniz tabakasnn miktarn nasl lebilirsiniz? 310. Bir ACSR iletkenin 1.2 metrelik numune alminyum damarnn direnci R (miliohm) llmtr. Bu iletkenin (ohm/km) direnci neye eittir? 311. Bir ACSR iletkenin 1 kHz frekanstaki deri etkisi (skin effect) lme yoluyla nasl bulunabilir? 312. Taylor serisi alm Elektrik Mhendisliinde ne amala kullanlr? 313. Konform dnm (map) Elektrik Mhendisliinde ne amala kullanlr? 314. z dnm Elektrik Mhendisliinde ne amala kasl ifade edilir? 315. j dzleminde alabilmek iin, gerek koullar nelerdir? 316. Kirchhoffun akm yasas; ani gler, kompleks gler ve (mekanik) kuvvetler iin nasl yazlabilir? Her birinin orijinal yasa isimlerini ifade ediniz. 317. Bir fazl AC ykn ektii gc, zaman dzleminde yazp deiimini iziniz. Bileenlerinin fiziksel anlamlarn aklaynz. 318. Bir f(x) fonksiyonunun uzunluu nasl hesaplanabilir? Bu fonksiyonun altnda kalan yzeyin alan nasl bulunabilir? 319. Bir termik santralin maliyet fonksiyonu a P + b P + c P 2 ....(TL/saat) dir. P (MW) olarak gc gstermektedir. Buradaki a, b, c katsaylar nasl belirlenebilir? 320. Yukardaki maliyet fonksiyonu, santralin yeni olduu ve veriminin %45 olduu duruma ilikindir. 10 yl sonra verim %42 ye decek olursa, bu deiiklik maliyet fonksiyonuna nasl yanstlabilir? 321. Bir termik santralde 1 kWh elektrik enerjisi elde edebilmek iin G (kg) kmr yakmak gerekmektedir. Bu santralin zgl s tketimi ve fiziksel verimlilii gibi kavramlarn ifade ediniz. 322. Bir termik santralde su, neden ok nemli ve gereklidir? 323. Bir senkron generatrn kararllk analizinde kullanlacak elektriksel ve mekanik parametreleri nelerdir? 324. Elektrik enerji sistemlerinde per-unit byklklerin yaygn olarak kullanlma nedenlerini belirtiniz. Baz g ve baz gerilim deerleri hangi kritere gre seilir? 325. Bir kafes direin ve bir beton direin sklme (demontaj) ilemleri nasl yaplr? 326. 35 kV luk bir hava hatt iin, enerji kesilmeden nce ve enerji verilmeden nce yaplacak ilemler nelerdir? 327. Bir bakl sigotann alma ilkesini ekil izerek aklaynz. 328. l trafolar ve ebekeye olan balantlar hakknda bilgi veriniz. 329. 35/0.4 kV 1600 kVA trafo hcresinde yer alan standart ekipman (donanm) nelerdir? 330. Uakta, gemide, denizaltda, tankta, teleferikte ve trende topraklama nasl yaplr? 331. Elektrik Mhendislii projelerinde kullanlan balca Ynetmelik, Tebli ve Teknik artnamelerin isimlerini saynz. 332. Bataklk blgede zemin zgl direncini nasl lebilirsiniz, aklaynz. 333. 380 kV luk bir iletim hatt nehir kenarndan gemektedir. Direkten 10 m uzaklkta, gerek nehir tarafnda gerekse toprak tarafnda adm gerilimi ifadelerini yaznz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 12 334. alt merkezlerinde topraklama direncinin ok kk (1 ohm civar) olmas istenirken, kafes direklerde daha yksek (20 ohm) olmasna izin verilmektedir. Neden? 335. Bir kafes direin 5 m yaknnda bulunan kanguru, ylan, timsah, fare, kstebek ve solucan iin adm gerilimi ifadelerini yaznz. 336. Bir insan ayn genlikteki DC, AC 50 Hz, AC 60 Hz, AC 10 kHz akmlarna maruz kalrsa, bu akmlar yaamsal tehlikeye gre sralaynz. 337. Bir insann bacak, kol, ayak ve gvde direnleri nasl llebilir? 338. Bir kafes diree iki boynuzu ile dokunan bir manda iin, Thvenin edeer devresini iziniz. 339. Bir topraklama iletkenini snma ynnden nasl seersiniz? 340. Birden ok ubuk elektrotun kullanld bir topraklamada, topraklama verimi ve ekranlama etkisi gibi kavramlar aklaynz. 341. Bir iletim hava hattnda, direk akl boyunca magnetik alan, hangi parametrelere bal olarak deiir? 342. Bir iletim hava hattnda, direk akl boyunca elektrik alan, hangi parametrelere bal olarak deiir? 343. 341 ve 342. sorular demet iletkenli hat iin yeniden cevaplaynz. 344. Bir iletim hattnn korona performans hangi byklklere baldr? 345. Bir iletim hattnn grlt performans hangi byklklere baldr? 346. Bir iletim hattnn parazit (RI) performans hangi byklklere baldr? 347. Topografya, Jeoloji, Jeofizik, Meteoroloji, Ekoloji, Demografi, Corafya, statistik, Geoteknik, Mineroloji, Zooloji, Botanik gibi bilim alanlarndan; enerji iletim hatlarnn projelendirilmesi srasnda ne lde yararlanlr? 348. Temper dkm, elik dkm, dvme elik, elik gibi malzemelerin kullanldklar yerlere, elektrik mhendisliinden birer rnek veriniz. 349. Elektrik mhendislii ile ilgili Uluslararas standart kurulular hakknda bilgi veriniz. 350. Bir santral alannn ve 3 km lik hava hattnn kamulatrlmas srasnda TL/m2 rayi deer tespiti nasl yaplr? Aklaynz. 351. 50 metre uzunluunda 477 MCM iletkenli bir prototip hat 10 kV ile beslenmitir. Buna gre; hattn akmn, gerilimini, gcn, magnetik alann, elektrik alann, elektrik ykn, ekme kuvvetini nasl lersiniz? 352. Dalgalanan (salnml) gc (=pulsating power) nasl lebilirsiniz? 353. Amper, coulomb, weber, tesla, lmen, candela, gibi birimlerin ak tanmlarn yaznz. (Saniyede ........miktarna .......denir. gibi.) 354. Kafes direk, parafudr, g trafosu, l trafosu, ayrc, kesici, rle, buing, zincir izolatr, mesnet izolatr gibi elemanlar iin periyodik bakm kapsamnda neler yaplr? 355. Bir endktans ve sarg direncini modellerken, ne zaman seri ne zaman paralel edeeri kullanlr, neden? 356. Bir kapasite ve sarg direncini modellerken, ne zaman seri ne zaman paralel edeeri kullanlr, neden? 357. Bir DC makinede kollektrn grevi nedir? 358. Bir DC makinede fralarn grevi nedir? 359. Elektrik, g, enerji, akm, gerilim, ak gibi kavramlar birer cmle ile aklaynz. 360. Bir tristrn kayplar ile tetikleme as () arasndaki iliki nasldr? 361. fazl kontroll bir dorultucudaki tristrlerden birisinin iletme maliyetini formle ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 13 362. fazl bir reaktif g kompanzatrnde kontaktrlerden birisinin iletme maliyetini formle ediniz. 363. TETA, TEA, EPDK, TETA, TEDA, EA, TK, EE, DS gibi kurulularn grev alanlarn ve faaliyetlerini birer cmle ile aklaynz. 364. 100 MW lk bir kmr santralinde enerji/kmr (kWh/ton) orann lme yoluyla nasl tayin edebilirsiniz? 365. Kojenerasyon nedir? 366. Otoprodktr nedir? 367. Koruma telinin elektrik alann (E) azaltc etkisini aklaynz. 368. Bir ocuun uurtmas 380 kV luk hattn bir fazna dolanm ise, bu duruma ait Thvenin edeer devresini iziniz. 369. Kyda bulunan bir enerji iletim hattndan topraa kaak akm akyor olsa, yaknda su kaya yapan birisi iin Thvenin edeer devresini iziniz. 370. Kyda bulunan bir enerji iletim hattndan topraa kaak akm akyor olsa, yaknda srf yapan birisi iin Thvenin edeer devresini iziniz. 371. Kyda bulunan bir enerji iletim hattndan topraa kaak akm akyor olsa, yaknda serbest stil yzen birisi iin Thvenin edeer devresini iziniz. 372. Kyda bulunan bir enerji iletim hattndan topraa kaak akm akyor olsa, yaknda kurbaalama stilde yzen birisi iin Thvenin edeer devresini iziniz. 373. 380 kV luk hattn yere en yakn noktas 14 metredir. evredeki baraj gvdesinin yklmas sonucu aliman sular altnda kalmtr. Su basman ka metre olursa, arzann oluacan nasl hesaplarsnz? 374. Enerji iletim hatlarnda kapasitif kuplaj nasl oluur? 375. Zincir izolatrlerin modellenmesi srasnda, R ve C paralel balanr. Neden seri olarak balanmaz? 376. zel olarak retilmi ve hi temel bileeni olmayan bir dalga iin, Toplam Harmonik Distorsiyonu (THD) nasl ifade edilebilir? 377. Bir ark frn iin fliker seviyesini hangi kritere gre ifade edersiniz? 378. Bir ark frn iin tek hat diyagramn iziniz. 379. Bir aacn dal 380 kV luk hattn bir fazna (frtna sonucu) temas ettii anda, aaca yaslanm bir insan iin Thvenin edeer devresini iziniz. 380. Bir aacn dal 380 kV luk hattn iki fazna (frtna sonucu) temas ettii anda, aaca eli ile dokunan bir insan iin Thvenin edeer devresini iziniz. 381. Bir aacn dal 380 kV luk hattn iki fazna (frtna sonucu) temas ettii anda, aaca km bir insan iin Thvenin edeer devresini iziniz. 382. Bir yangn sndrme helikopteri tankndaki suyu yanllkla 380 kV luk bir hava hattnn zerine boaltrsa ne olur? (Suyun yalnzca bir fazn stne veya iki fazn stne dt gibi farkl varsaymlara gre cevaplaynz.) 383. 35 kV luk bir kablo tranesinin zerinde beton blok bulunmaktadr; beton blok hasr elik telleri bulundurmaktadr. Beton blok iin Kirchhoffun gerilim yasasn uygulaynz. 384. Temper dkm, elik, elik dkm, dvme elik, paslanmaz elik gibi malzemeler hakknda ksa bilgi verip elektrik sektrnde kullanldklar yerlere ait birer rnek gsteriniz. 385. Bir zincir izolatrn dndaki sr tabakasnn grevleri nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 14 386. zolatr sr tabakasnn rengi neden (genellikle) kahverengidir? 387. Laboratuar ortamnda HAWK iletkeninin zeri, 10 mm et kalnlnda buzla kaplanm olsa, buzun omik direncini nasl bulabilirsiniz? 388. Ekranlama ile Topraklama arasnda ne gibi fark(lar) vardr? 389. Elektrostatik yk nedir ve nasl belirlenir? 390. Bir PC ve printer deki akm harmonikleri biliniyor olsa, bu bileke yk iin harmonik edeer devreyi nasl izersiniz? (Her ikisi ayn prizden beslenmektedir) 391. Bir ACSR iletkenin; bir adet elik ve bir adet alminyum damar kopmu olsa, bu durum iletkenin performansn nasl etkiler? Matematiksel olarak gsteriniz. 392. 380 kV luk bir hava hattnda ak devre arzasna rnekler veriniz. 393. Bir aacn gvdesinden 1.5 metre boyunda ktk kesilmitir. Bu ktn zgl direnci () nasl bulunabilir? 394. Bir apartmann ok yaknndan 380 kV luk hat gemektedir. Dairelerde PVC dorama ve ift cam bulunmaktadr. ift cam aralndaki E ve B alanlarn nasl bulunabilir? 395. Bir apartmann ok yaknndan 380 kV luk hat gemektedir. Dairelerde alminyum dorama ve ift cam bulunmaktadr. ift cam aralndaki E ve B alanlarn nasl bulunabilir? 396. Bir apartmann ok yaknndan 380 kV luk hat gemektedir. Mutfaktaki muslukta endklenen gerilim ve akmn formlasyonunu yaznz. (Apartmanda SK su balantsnn olduu ve olmad durum iin ayr ayr inceleyiniz.) 397. alt merkezi olarak seilen 10000 m2 lik bir alann zgl direnci () nasl bulunabilir? 398. A topraklamada ubuklarn says arttka toplam dirente ok byk deiiklik olmamaktadr. Neden? 399. ACSR iletkenlerin MCM olarak ifade edilen kesitleri, iletkenlerin hangi ksmnn (Al, St veya toplamnn) kesitidir, neden? 400. 154 kV luk bir sualt kablosunun topraklamas nasl yaplr? 401. Enerji sistemlerinde akm baml gerilim kayna ve gerilim baml gerilim kayna iin birer rnek veriniz. 402. ki koruma teli bulunan direk iin, iki koruma telinin L ve M parametrelerine karlk den edeer devreyi iziniz. 403. 154 kV luk bir hattn camperine bir uurtma dolam olsun. Rzgar etkisiyle uurtmann kuyruu diree dokunduunda, arza olmamas iin uurtmann direnci (R) ne olmaldr? fade ediniz. 404. 300 metrelik bir direk aklde iletkenin d damar kopmu olsa, bu durum iletkenin ekme kuvvetini ve gerilmesini nasl etkiler? 405. 300 metrelik bir hatta spacer takan 70 kg lk bir hat montr bulunuyor olsun. Bu durum, iletkenin gerilmesini nasl etkiler? fade ediniz. 406. Sis tipi zincir izolatr elemannn kaak yolu uzunluu L1 (cm) iken, normal tip elemannki ise L2 (cm) dir. Ayn gerilim ve kirlenme derecesi iin, kaak akmlarn oran ne olur? 407. 154 kV luk hatta porselen izolatrler kullanlm, 220 kV luk hatta ise cam izolatrler kullanlmtr. Porselen ve camn dielektrik dayanmlarn (kV/cm) bulabilmek iin ne tr bilgilere gerek vardr? 408. 25/150 mm2 lik bir ACSR iletkenin edeeri bakr kesitini bulunuz. 409. Elektrik makinelerinde GD2/4 ne demektir ve ne amala kullanlr? 410. Elektriksel ve mekanik zaman sabiti kavramlarn tanmlayp birer rnek veriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 15 411. 154 kV luk kablo reticisi XLPE izolasyonu euro/kg fiyatyla ithal etmektedir. TL/euro paritesindeki %5 lik deiimin kablonun TL/m maliyetini % ka deitireceini ortaya koyabilmek iin, ne tr bilgilere gerek vardr? 412. 35 kV luk demir kafes direkli bir hattn 2000 yl maliyeti TL/km bilinmektedir. 2010 yl iin maliyet deiimini veren endeks bantsn yaznz. 413. Ayn soruyu 2010 ylnda beton direkli hat iin cevaplaynz. (NOT: Her iki durumda da direk aklklar ve g ayndr.) 414. Bir parat 220 kV luk hattn bir faznda asl kalm olsa, bu durumu yanstan Thvenin ve Norton edeer devrelerini iziniz. 415. Ayn soruyu, paratnn iki faz arasnda asl olduu durum iin cevaplaynz. 416. Ayn soruyu, paratnn faz arasnda asl olduu durum iin cevaplaynz. 417. Geici Toparlanma Gerilimi nedir ve nerede grlr? 418. Bir kesicideki ark hangi yollarla soutulabilir? 419. Trafo yann zgl direnci nasl bulunabilir? 420. 3 metre apndaki 400 kV luk bir kablo tnelinin havalandrma (fan) hesabi iin, ne tr bilgilere gerek vardr? 421. Bir elemana ait akm ve gerilim dalgalar osilograf yardmyla kada dklmtr. G katsaysn nasl belirlersiniz? 422. Sa kurutma makinesi ve elektrikli tra makinesinin belirli magnetik alan deerleri (B; mikro Tesla) bulunmaktadr. Ayn anda san kurutan ve tra olan birisi iin bileke alan nasl hesaplarsnz? 423. Yukardaki soruyu, bileke elektrik alan (E; volt/m) iin cevaplaynz. 424. Her biri edeer zellikte olan 12 voltluk 4 adet aknn; seri veya paralel balanmas durumunda, bileke Ah kapasitesi nasl etkilenir? 425. Bir senkron generatrde per-unit byklkler ile hesap yaplm ve zaman sabiti 0.8 p.u. bulunmutur. Bunu saniye cinsinden nasl ifade edersiniz? 426. 154/380 kV luk bir merkezde portal ne amala kullanlr? 427. Kresel elektrotlar ile lmenin ilkesi nedir? 428. Toprakl priz balantsn, binada toprak teli ekilmi iken ve ekilmemi iken, iziniz. 429. 220 volt/12 volt dntrcnn edeer devresini iziniz. 430. Bir termik santralde, atk kl miktar (kg) ile santral gc (MW) arasndaki matematiksel iliki nasl elde edilebilir? 431. 81 ve 82 no.lu direkler, dz arazide ve somesiz aliman zerinde olup direk yerlerinin koordinatlar , srasyla (24200, 400, 0) ve (24550, 400, 0) ....metredir. 83 no.lu direk 300 lik somede 390 metre direk aklde dikilecekse, koordinatlar ne olur? 432. Bir tip proje direinde +6 metre ayak ilavesi yaplmas, hattn R L C parametrelerini ne lde deitirir? 433. 380 kV luk kafes direkte koruma as ne anlama gelir? 434. 12 elemanl bir zincir izolatrde, 7 no.lu elemann mekanik dayanm %50 azalm olsa, tm zincir bundan nasl etkilenir? 435. Bir i merkezinin bodrum katna diesel generatr kurulacaktr. Bu generatrn gcn nasl belirlersiniz? 436. fazl bir hat iin cosfimetre balant emasn iziniz. 437. Bir voltmetre, ampermetre, endktans, kapasitans ve diren; hangi balantlarda kullanlamaz (arzal) hale gelir? 438. Su diren hakknda bilgi veriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 16 439. Bir zincir izolatr eleman zerinde (laboratuar ortamnda) ku yumurtas krlmtr. Yumurtann sarsnn ve aknn direnlerini (ohm/gram) nasl belirlersiniz? 440. 500 kV luk hatta enerji altnda bakm yapacak (paletli) bir robotun kolu 100 kV/cm lik izolasyonla kaplanacak ise, izolasyonun kalnl ne olmaldr? 441. Y=am X1p + X1k X2j + bf +X1a X2b X3c denkleminin iki bilinmeyenli lineer denklem olabilmesi iin, s deerlerini belirleyiniz. 442. Bir kpekbal 300 kV luk DC sualt kablosunu srdnda, bala ait Thvenin edeer devresi nasl izilir? 443. Bir DC seri motorun ve DC nt motorun devir says nasl deitirilebilir? 444. Termal kamera ile ; 154 kV luk hattn izolatrne, faz iletkenine, damperin klempine, koruma teline bakldnda renk (ton) farkll nasl olacaktr? 445. Seici (selektif) koruma ne demektir? 446. 40 kW lk bir sincap kafesli motorun sigorta akm deerini nasl belirlersiniz? 447. Enerji iletim hatlarnda irtifak alan (m2) , hangi parametrelere baldr? 448. 10 km uzunluundaki bir kablodan 100 Amper deerinde olmak zere, nce omik, sonra saf endktif sonra da saf kapasitif akm geirilecek olsa ; kablonun dielektrik kayplar ve Joule kayplar nasl deiir? 449. Bir paratoner iin, yldrm dtnde, Norton edeer devresini iziniz. 450. Elektrik makinelerinde sarg, adm ve oluk ile ilgili temel tanmlar nelerdir? 451. Bir hava hatt projesinde 110 km olduu halde, aplikasyon sonunda 113 km olduu grlmtr. Bu durumda hattn projesindeki elektriksel byklkleri nasl etkilenir? 452. Kaak akm alteri, bakl sigorta ve otomatik sigorta iin alma ilkesini aklaynz. 453. 35 kV luk bir hat zerinde; akm trafosu ve gerilim trafosu iin balant emalarn iziniz. 454. Bir OPGW (fiberoptik koruma teli) rzgar hz yn, nemi scaklk, ya ve video grnt gibi bilgileri merkeze gndermektedir; Sensrler 230 no.lu diree yerletirilmitir. Sistemin edeer devresini iziniz. 455. 1.5 Tesla deerindeki MR da 20 dakika kalan bir insan, gnlk hayatnda ka ayn sonunda ayn magnetik alan (kmlatif olarak) alr? Sorusu nasl cevaplanabilir? 456. letken, yaltkan ve yariletken malzemelerde atom yaplar nasldr? 457. Bir meteoroloji balonu 380 kV luk vadi atlama hattnn iki faz arasnda takl kalsa, Ohm yasas nasl yazlr? 458. Belirli alan etkisi varken, laboratuarda, arlarn bal veriminin dt gzlenmitir. Bal verimi ile alan arasndaki matematiksel ilikiyi ortaya koymak iin, nasl bir deney devresi kurulabilir? 460. G katsays 0.7 kapasitif olan bir ykn g katsaysn 0.9 endktif yapabilmek iin, balanmas gereken kompanzatrn gcn nasl belirlersiniz? 461. Bir akm dalgasnn osilograf ktsna bakarak THDsi nasl bulunabilir? 462. 154 kV luk bir direkten topraa I (Amper) kaak akm akarken, direkten 5 metre uzaklkta bir kaplumbaa zerine sere konmu halde durmaktadr. Her iki canl iin de adm gerilimi ifadesini yaznz. 463. Bir posta gvercini (hem ayanda hem de boynunda metal halkas vardr) 154 kV luk hattn a fazna konmu olsun. Bu gvercin iin hem endksiyon hem de kondksiyon edeer devrelerini iziniz. 464. Bir kafes direin devrilme momenti nasl hesaplanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 17 465. 380 kV luk tayc tip direin tm fazlar ayn seviyededir. Yan fazlardaki ve orta fazdaki zincir izolatrlerin zincir verimleri birbirlerine eit olur mu? Neden? 466. Hareket halindeki; bir elektrikli trenin (25 kV , 50 Hz), tramvayn (800 V DC), teleferiin ((500 V DC), troleybsn (600 V DC) elektriksel edeer devrelerini iziniz. 467. 500 1000 1500 2000 W olmak zere drt kademeli bir elektrik sobasnn (220 V 50 Hz) edeer devresini iziniz. 468. DC seri motor kullanan bir troleybs, yolcu ile dolu iken yoku yukar kacaksa, ofr hangi ilemi yapacaktr? 469. Bir topraklama ubuunu, yere dik (900 a ile), 300 a ile ve 600 a ile akacak olursak, topraklama direnci (ohm) bundan nasl etkilenir? 470. Bir sigorta 100 Amperi 1 saniyede kesmektedir. Sigorta devreden karlm olsa ve kablonun ular dorudan balanm olsa, bu balant ka Ampere kadar dayanr? fade ediniz. 471. Bir hava hatt boyunca direklerden topraa doru kaak akmlar akmaktadr. 44 ve 45 no.lu direkler arasnda (zeminden 30 cm altnda) bulunan bir kstebek iin Norton edeer devresi nasl izilebilir? 472. Drt ubuktan oluan bir topraklama sisteminde ekranlama etkisi nasl llr? 473. Bir karayolunun her iki tarafnda 400 kV luk hava hatlar bulunmaktadr; bunlardan yalnzca birisine enerji verilmitir. Bir fil enerjisiz hattn direine hortumu ile dokunacak olsa, fil iin Thvenin edeer devresi nasl izilebilir? 474. Arazideki lme dzenei den yldrm akmnn deerini (kA) belirlemi olsa, boalan yk miktar (coulomb) nasl bulunabilir? 475. Arrhenius teoreminin ierii nedir? Elektrik mhendisliinde nerede kullanlr? 476. Bir HES projesinde d ykseklii 50 metre olduu halde, inaata balandnda jeolojik nedenlerle d ykseklii ancak 46 metre yaplabilmitir. Bu deiiklik, santralin projede ngrlen yk faktrn ne kadar deitirir? 477. Bir ak alt merkezindeki g trafosunu ya scakl 100 0C ise, yal kesicinin ya scakl hakknda ne sylenebilir? 478. Bir trafonun kazanndan dakikada 1 gram ya szmaktadr. Arzann ne zaman olaca hakknda ne sylenebilir? 479. Bir termistre ait V-I karakteristii nasldr? 480. Bir iletim hattnn sehimi, frekansn 50 Hz ve 60 Hz olmas durumunda deiir mi? 481. 300 kV luk bir DC yer alt kablosu iin Maxwell denklemlerini yaznz. 482. Bir iletim hattna yakn yerde gml olan mayn zerinde endklenecek gerilim ifadesini yaznz. 483. 30 elemanl bir zincir izolatrde balant yerlerinin (kopilya) kontrol iin nasl bir elektriksel lme yapmak gerekir? 484. 400 kV luk bir hattn 50 Hz ve 60 Hz ile beslenmesi senaryosuna gre, hattn ksa devre akm kapasitesi nasl etkilenir? 485. Bir DC enerji iletim hattnda (gidi-dn iletkenli hatta); iletken-toprak ve iletkeniletken ksa devreleri iin arza akm ifadelerini yaznz. 486. Bir rlenin ayar akm ne anlama gelir ve nasl belirlenir? 487. Zincir izolatrn boyu ile gerilim arasndaki matematiksel iliki neden lineer deildir? 488. 150 Hz (3. harmonik) frekans szecek bir pasif filtrenin elemanlar nasl hesaplanr? 489. 50 Hz, 1440 d/dak anma deerlerine sahip bir asenkron motor, anma yknde alrken, aniden frekans 49.5 Hz olsa, motorun hangi byklkleri etkilenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 18 490. 380 V luk bir sincap kafesli asenkron motorun; faz direncini, faz ile gvde arasndaki direncini, iki faz arasndaki direnci nasl lersiniz? 491. Yukardaki motorun hzn (d/dak) ve momentini (Nm) nasl lersiniz? 492. Bir iletim hatt orman blgesinden gemektedir; yangn riski %3 olarak hesap edilmitir. Hattn kesiti %50 artm olsayd ve rzgar hz %20 daha fazla olsayd, yangn riski ne lde deimi olurdu? 493. 40 yl nce bir apartmann topraklamas iin, kolon demiri ve kurun su borusu birlikte kullanlmtr. Gnmzde ise, orijinal su borular PVC borularla deitirilmi ve korozyon nedeniyle kolon demirleri %5 orannda incelmitir. 40 yl nceki ve bugnk toprak yolu edeer devrelerini iziniz. 494. 100 MW lk bir senkron generatrde faz akmlar arasndaki 120 er derecelik faz farklar nasl salanmaktadr? 495. Bir ebekede peterson bobininin deerini hesaplamak iin hangi bilgilere gerek vardr? 496. 35/0.4 kV luk bir datm trafosunun imalat srasnda, yanllkla, primer taraftaki a faznn spir says %1 daha az sarlm olsa, bu trafo iletmeye alndnda ne tr sorunlar oluur? (malat hatasnn son kontrolde de anlalmad varsaylmaktadr.) 497. 1000 500 250 W gibi kademesi olan bir elektrik sprgesinin motorunda, her kademe deiikliinde hangi parametreler (akm, moment, hz,...) deiiklie urar? 498. Bilezikli bir asenkron motorda, stator/rotor sarm says orann nasl lersiniz? 499. Elektrk tahrik sistemlerinde kavrama nedir ve ne amala kullanlr? 500. Yuvarlak kutuplu bir senkron generatrn edeer devresini, oluk saysna (n) bal olarak iziniz. 501. 380 V luk bir asenkron motorun faz ile gvde arasndaki kaak akmn 0.001 mA den daha byk olmamas gerekmektedir. Bu durumda izolasyon direncinin deeri ne olmaldr? 502. Elimizde izolasyonda kullanlaca belli olan bir numune (kesilmi para) olsun. Bu numune iin; E (kV/cm), R (ohm) ve (ohm.cm) parametrelerini lme yoluyla nasl belirleriz? 503. 1600 kVA lk datm trafosunun amortisman hesabn yapabilmek iin, ne tr bilgilere gerek vardr? 504. Bir reaktif g kompanzasyon tesisinde, dearj direnleri hangi kritere gre hesap edilir? 505. 154 kV luk bir hava hatt 15 yl nce hizmete alnmtr. Hattn bugnk defter deeri nasl hesap edilir? 506. nternet kablosunun montaj iilii iin birim fiyat analizini (TL/m) nasl yaparsnz? (Kablo, baz yerlerde sprgelik kenarndan, bazen de tavan ve duvarlardan geirilecek olup, PVC koruyucular iinde olacaktr.) 507. Hangi durum(lar)da bir kafes direkten topraa doru akm ak olmaz? 508. 380 kV luk bir hattaki koruma teli, hangi koullarda saknca oluturabilir? 509. Barajl bir hidroelektrik santralin karakteristik byklkleri nelerdir? 510. Kmrl bir termik santralin karakteristik byklkleri nelerdir? 511. Bir rzgar trbininin karakteristik byklkleri nelerdir? 512. Kat a kavram nerelerde kullanlr? 513. Bir karayolu tnelinin aydnlatlmasnda hangi parametreler dikkate alnr? 514. Bir viyadk aydnlatmasnda besleme kablosunun geileri nasl yaplr? 515. Etalon ne demektir? Deerinin 500 ohm olmas gereken bir diren, 499.5 ohm olarak

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 19 llm ise, bu direnteki bal hata ve mutlak hata nedir? 516. Avometreye neden bu isim verilmitir? 517. Diren, endktans, kapasite, magnetik alan, akm, gerilim, elektrik yk gibi temel elektriksel byklkler; SI birim sisteminde, srasyla ohm, henry, farad, tesla, ampere, coulomb birimleri ile kullanlmaktadr. Bu isimleri aklaynz. 518. Dner demirli (analog) bir ampermetrenin ve dijital bir ampermetrenin alma ilkelerini aklaynz. 519. ki iletken havya ile lehimlenmitir; lehim (ek) noktasnn direncini nasl bulursunuz? 520. Bir g sisteminde bara noktalar ve hat boyunca topraa gre tm kaak kapasiteler birer dm noktasdr. cmlesi doru mudur? Neden? 521. 154 kV luk 50 Hz lik bir hatta 12 elemanl zincir izolatr kullanlmtr. Hat; 154 kV 60 Hz lik hat olsayd veya 154 kV luk DC hat olsayd, eleman says deiir miydi? 522. V tipi bir zincir izolatrde, hangi durum(lar)da iki ayr zincir verimi ortaya kar? 523. ........ deki depremde 380 kV luk ak alt merkezindeki baz iletken balantlarnn koptuu gzlenmitir. Bu bilgi yardmyla deprem anndaki yer deitirmeyi nasl bulabilirsiniz? Aklaynz. 524. Bir faz ve bir koruma iletkenli DC enerji iletim hattnda, kirli izolatrlerin kaak akmlar iin edeer devreyi iziniz. 525. 765 kV luk bir iletim hattna zel ku korkuluklar yerletirilmitir. 10 yllk iletme deneyiminin ardndan, ku korkulularnn Geri deme Sresini nasl hesaplarsnz? 526. Bir fazl asenkron motorun alma ilkesini aklaynz. 527. Bir tek fazl asenkron motorun alma ilkesini aklaynz. 528. Yuvarlak kutuplu bir senkron generatrn alma ilkesini aklaynz. 529. DC generatrn alma ilkesini aklaynz. 530. 4 MW lk bir senkron generatr sklp bir baka yerde motor olarak kullanlabilir mi? 531. 200 kW lk bir asenkron motor, sklp bir baka yerde generatr olarak kullanlabilir mi? Nasl? 532. Lineer asenkron motor hakknda bilgi veriniz. 533. Bir troleybsn DC seri motoru 1500 d/dak hzla dnd anda, tatn hzn (m/s) nasl bulursunuz? 534. Ampermetrenin i direnci RA ve voltmetrenin i direnci ise RV olsun. l aletlerinin edeer devrelerini iziniz. Aletler ideal olsayd, edeer devreler nasl olacakt? 535. Y = f ( X1, X2,........Xn) ; Y = f(X1) + f(X2) +.....+f(Xn); Y = ll X1, X2,........Xn ll ; Y = f(Xj) j =1,....n ; E(Y/ X1, X2,........Xn) E:Estimation fonksiyonlarnn birbirinden fark nedir? 536. ift devreli bir tayc direkte tm fazlar ayn seviyededir. Traversin eilme momenti nasl hesaplanr? 537. 10 dnmlk bir alanda eitli aralklarda yerletirilmi rzgar trbinleri bulunmaktadr. Bu rzgar tarlasnn grlt seviyesini (dB/m2) nasl belirlersiniz? 538. 35/0.4 kV luk bir datm trafosunun tap deeri 8 * %2.5 dur. Tap iin elektriksel edeer devreyi iziniz. 539. 110/220 kV 60 Hz lik bir trafo 50 Hz de altrlrsa ne olur? 540. 110/220 kV 50 Hz lik bir trafo 60 Hz de altrlrsa ne olur? 541. Bir santral alrken aniden gcn 100 MW artmas ile frekans 49.6 Hz e dyor. G aniden 100 MW dse idi, frekans hangi deeri alrd? 542. Bir kojenerasyon tesisi hem LPG hem de doalgaz ile alacak ekilde tasarlanmtr.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 20 1 kWh elektrik enerjisi iin ne kadar yakt gerektiini, iki yakt tr iin de ifade ediniz. 543. Yeni kurulacak bir salk merkezinin radyoloji blm iin eitli tan cihazlar (MR, USG, sintigrafi, doppler, vb..) monte edilecektir. Her cihazn THD spektrumu bellidir. Buna gre, her fazn THD si ayn olacak ekilde bir tesisat oluturmak iin nasl bir yol izlersiniz? 544. niversitemizin hafta ii gnler iin ezamanllk katsaysn nasl belirleyebilirsiniz? 545. IV. Buz blgesi iin gelitirilen bir direk III. Buz blgesinde kullanlacak olsa, rzgar direk akli ve tek tarafl maksimum direk akli ne kadar deiecektir? Aklaynz. 546. Bir iletim hattnn direi aliman zerinde olmakla birlikte, projedeki yerlerinden srasyla 1.5 m, 2 m (dou ynnde) ve 1 m (bat ynnde) kaymtr. Aplikasyondaki bu hata, irtifak ve istimlak alanlarn (m2) ne lde deitirir? 547. Yaz aylarnda bir HESte 12 saat boyunca 6 adet baraj kapak alarak trbinler tahrik edilmitir. Bu srenin sonunda baraj glndeki su seviyesinin 1 m dt gzlenmitir. Barajda elde edilen elektrik enerjisini formle ediniz. 548. 220 V luk bir fazl asenkron motoru 220 V DC ile beslersek ne olur? Teorik olarak aklaynz. 549. Transpoze edilmemi bir iletim hattnda, fazlarn empedans asimetrisini nasl hesaplarsnz? 550. Sincap kafesli bir asenkron motorun rotor ubuklarndan birisi erimi (veya kopmu) olsa, bu durum motorun performansn nasl etkiler? Rotorun edeer devresi nasl deiir? 551. 35/0.4 kV luk bir trafonun primerine 35 kV DC uygulansa, t=0 annda sekonder gerilimi nasl hesaplanr? 552. Bir fazl asenkron motorun %120 momentteki hznn alaca deeri bulabilmek iin, hangi parametreleri bilmemiz gerekir? 553. 50 MVA lk bir senkron generatrn trbininin hz %20 azalsa ve uyarma akm da %10 dse, aadaki durumlar iin generatrn gerilim ve frekans nasl etkilenir? Generatr tek bana (ayrk) besleme yapyorken, Generatr enterkonnekte ebekeye bal iken. 554. 1 kW 220 V luk bir fazl asenkron motorun moment-hz deiimini, laboratuar ortamnda nasl elde edersiniz? 555. Elektrik makinelerinde izolasyon snf ne demektir? 556. Bir asenkron motor tam yk altnda alrken sarg scakl 100 0C, ortamn scakl ise 22 0C llmtr. Motorun yk %50 azalm olsa ve ortam scakl da 5 0C ye dm olsa, sarg direncinin scakl ne olacaktr? 557. adet bir fazl trafoyu fazl bir trafo olarak kullanmak istiyoruz. Yldz toprakszyldz toprakl olacak ekilde balant emasn iziniz. 558. fazl bir asenkron motorun yldz balants iin, klemens kutusunda 3 ohm deerinde bir tel kullanlm olsa, bu diren edeer devreye nasl yanstlabilir? 559. fazl bir asenkron motor iin klemens kutusunda, yldz ve gen balantlar nasl yaplr, gsteriniz. 560. Bir DC iletim hattndaki nt reaktrn u gerilimi 0.96 per-unit, nt kompanzatrnk ise 0.2 per-unit tir. Baz gerilim 250 kV olduuna gre, gerilimlerin gerek deerleri nedir? 561. Fortescue nin simetrili bileenler teorisinin uyguland devreler, hangi zellikleri tamaldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 21 562. Bir senkron generatrde; Uyarma devresinin gerilim kaynann polaritesi deitirilirse, Trbinin devir yn deitirilirse, ne olur? 563. 154/35 kV luk bir trafonun primer gerilimi, temel, nc ve yedinci harmonikleri iermektedir. Trafonun sekonder gerilimini ifade ediniz. 564. Bir senkron generatrn uyarma devresindeki gerilim 0.1 saniye kesilmi, sonra yeniden eski deerinde uygulanmtr. Uyarma devresinin akm nasl deiir? 565. 100 MW lk generatrn u gerilimi 20 kV iken, izolasyon iin harcanan para M (USD) dir. Ayn generatrn u gerilimi 25 kV olsayd, izolasyon maliyeti ne olurdu? 566. 3(s + 4) / (s (s + 1) (s2 + 4)) fonksiyonunun kutuplarn ve sfrlarn bulunuz. 567. Bir fonksiyonun deiimi izilirken, asimtotlar da gsterilir. Neden? 568. Bir filtre devresinde kesim frekanslar ne demektir? 569. 380 kV 50 Hz lik bir iletim hattnda izolatrden I1, dikmeden I2 ve temelden I3 kaak akm gemektedir. Sz konusu yerlerdeki B ve E alan izgilerini gsteriniz. 570. Yukardaki soruda, B ve E alanlarnn zamana gre deiimlerini iziniz. 571. Duyarllk analizi (sensitivity analysis) ne demektir? 572. Transistrn kullanlma amac nedir? 573. R1 direnci ile bir diyot seri bal olup bu elemanlar C // R2 paralel balants ile seri olarak balanyor. Devreye V gerilim uygulandna gre, dm gerilimleri yntemini uygulaynz. 574. ok katl integral ne amala kullanlr? 575. Bir ACSR iletkendeki elik damarlar ile elik koruma telinin damarlar scak galvanizleme yntemi ile kaplanmaktadr. Her iki iletken iin galvanizleme yaplmasnn ortak ve farkl nedenlerini belirtiniz. 576. A barasndan B barasna doru 100 km lik hat zerinden 100 MW g transfer edilecektir. A barasndaki (merkezindeki) operatrn yapaca ilemleri belirtiniz. 577. Bir asenkron motorun yol alma sresini, laboratuarda nasl belirlersiniz? 578. Seri R L C devresinde, rezonans frekans nedir ve nasl hesaplanr? 579. 3 + 100 sin(314t + 200) + 2 e0.1t ....Amper akmn frekans (j) dzleminde ifade ediniz. 580. Bir grafta temel evre ve temel kesitleme ile ilgili kurallar nelerdir? 581. Bir nehir atlama hattnda, atlama direklerinin boylar 200 er metredir. Hattn devam eden blmnde, normal direk boylar ise 35 er metredir. Zeminde llen E ve B alanlar biliniyorsa, su yzeyindeki alan deerlerini nasl hesaplarsnz? 582. Bir trafonun bota kayplarn %1 azaltmak iin, trafo retimi srasnda 2 USD/W maliyet gerekmektedir. Bu tr retimin ekonomik analizini yapnz. 583. Hava aral 1 cm, d ap 20 cm, i ap 14 cm olan bir toroit iin magnetik devre denklemini yaznz. 584. Simlasyon ne demektir ve ne amala yaplr? 585. Akm (I), gerilim (V) ve zaman (T) cinsinden; tesla, coulomb, weber, henry ve farad birimlerini belirtiniz. 586. 154 kV luk 10 km lik bir yer alt kablosu iletme altndadr; kablonun kapasitif (arj) akm Amper/km nasl bulunabilir? 587. Bir asenkron motorun mknatslama akm, 1440 d/dak hzda ve 800 d/dak hzda nasl bir deiime sahip olur? 588. Bir F(x, y) fonksiyonunun minimum ve maksimum deerleri nasl bulunur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 22 589. Bir barajn gl yzeyi (km2) bilinmektedir. MWh enerji miktarn bulabilmek iin, baka hangi bilgilere gerek vardr? 590. Gauss-Seidel ile Neton-Raphson yntemleri hakknda ksa bilgi veriniz. 591. Bir blgede toprak zgl diren lmleri yaplmaktadr. lme raporunda (ohm.m) dnda, baka hangi bilgilere yer verilir? 592. Bir fare 220 V luk antigron kabloyu her gn ayn yerinden ve ayn miktarda kemirmi ve yedi gnn sonunda elektrik akmna arplarak lm olsun. Farenin kemirmeye balad gn, gn sonra ve yedinci gn iin, kablonun kemirilme noktasnda grlen Thvenin edeer devresini iziniz. 593. a fazna ilikin simetrili bileenlerin fazr deerleri (I1, I2, I0) biliniyor olsun. b ve c fazlarndaki simetrili bileen akmlarnn zamana gre deiimleri nasl izilir? 594. Tekerlekli sandalyede oturan (bacaklar olmayan) bir adam, 220 V luk prize dokunduunda elektrik akmna maruz kalrsa, (direnlerden oluan) kaak akm yolunu iziniz. 595. Bir iletim hattnn B ve E alanlar yamurlu (kt) hava koullarnda art gstermektedir. Bunun nedenini matematiksel olarak (bant yardmyla) aklaynz. 596. t2 fonksiyonu t=3. saniyeden itibaren (telenmi olarak) uygulanacaktr. Bu fonksiyonu zaman (t), frekans (j) ve Laplace (s) dzlemlerinde izerek gsteriniz. 597. Uzun bir enerji iletim hava hattnda, dalga boyu, propogasyon, atenasyon gibi byklklerin fiziksel anlamlar nelerdir? 598. 380 kV luk bir hava hattnn bir fazna deen aa dal iin Norton edeer devresini iziniz. (Aacn dal, gvdeye gre 1/20 kalnlktadr.) 599. ki taraftan beslenen bir datm fiderinde, besleme gerilimleri 10 kV ve 10.5 kV ise, sirklasyon akm nasl hesaplanr ? (Fiderde belirli noktalardan ykler ekilmektedir) 600. fazl bir kablo pens ampermetre ile lm sonucunda I (Amper) okunmutur. Bu akm yorumlaynz. 601. Bir kompanzasyon tesisinde, kademelere bal olarak, 20 kVAr, 10 kVAr ve 5 kVAr deerinde kondansatr bloklar vardr. Tesisin kondansatr balant emasn iziniz. 602. Bir fare kemirdii kablodan dolay elektrik akmna maruz kalmtr. Farenin ba, ayak, gvde ve kuyruk direnleri srasyla R1, R2, R3 ve R4 ise, fareye ynelik Thvenin ve Norton edeer devrelerini iziniz. 603. 154 kV luk kapal bir trafo merkezi iindeki B (mT), E (kV/m) ve grlt (dB) seviyelerini nasl belirlersiniz? 604. Bir termik santrale ait baca gaz (deslfirizasyon) filtresinin kurulu maliyeti M (USD) ve aylk bakm-iletme maliyeti ise M1 (USD) dir. Filtrenin ekonomik analizini yapnz. 605. Bir laboratuarda DC motoru ile senkron generatr akuple balanmtr. Sistemin giri ve k parametreleri nelerdir? 606. 154 kV luk sentetik malzemeden yaplm ubuk izolatrn zincir verimi neye eittir? 607. 35 kV luk porselen mesnet izolatrn zincir verimi neye eittir? 608. Laboratuarda 0.1 mH ve 10 mikrofarad deerindeki elemanlar nasl oluturabilirsiniz? 609. fazl bir asenkron motorda yatak sorunlar nedeniyle hava aral (mm) her yerde niform deilse, bu durum motorun performansn nasl etkiler? 610. Bir asenkron motor anma byklkleri ile alrken, aniden mili kilitlenirse, motorun edeer devresi nasl olur? 611. Yukardaki motorun ebekeden ekecei akm formle ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 23 612. Aadaki yerler iin bir asenkron motorun mil gc hangi parametrelere bal olarak belirlenir? Kuru temizleme makinesi Yolcu asansr Yk asansr at katna su pompalanmas 613. Az yal ve yal tip kesici hakknda ksa bilgi veriniz. 614. 20 metre uzaktan, bir trafonun yal tip olup olmadn ve buchholz rlesi olup olmadn nasl anlarsnz? 615. 20 metre uzaktan, bir trafonun YG/YG trafosu mu yoksa YG/AG trafosu mu olduunu nasl anlarsnz? 616. Aadaki elemanlarn ortak ve farkl yanlar nelerdir? Bakl sigorta Termik alter Ar akm rlesi Termik magnetik alter Otomatik (W) sigorta Termistr 617. Bir trafonun ya genleme kab bir silah mermisiyle delinecek olsa, bu durumda ne olur? 618. 154/35 kV luk bir ebeke trafosunun sekonderinden S2 = P2 +j Q2 ....(MVA) gc ekiliyorsa, primer gcn (S1) formle ediniz. 619. Aadaki konstrksiyon zelliklerinin nedenlerini belirtiniz: Trafo buingindeki boumlar Asenkron motorun d gvdesindeki dilimler Alpek kablo zerindeki yivler Motor milindeki knt 620. 35/0.4 kV yldz-yldz toprakl bal bir datm trafosu iin, iletme topraklamasn ve koruma topraklamasn izerek gsteriniz. 621. 154 kV luk 40 km uzunluundaki bir hava hattnda; yazn (40 0C scaklkta) ve kn (-10 0C scaklkta) kapasitif kaak akmlar Amper/km nasl belirlenebilir? 622. 35/0.4 kV luk bir trafonun primerindeki a faz ile sekonderindeki c faznn arasna bir uurtma dolanm olsa, bu duruma ilikin Kirchhoff yasasn uygulaynz. 623. Bir asenkron motor fabrikasnda ayn g ve tipte olmak zere, devir says farkl (1440 d/dak, 1460 d/dak...vb) motorlar nasl retilmektedir? 624. 154/35 kV luk trafonun bal ksa devre gerilimi %5 dir. Trafo fabrikas bu deeri %4.5 yapmak iin, nasl bir yol izleyecekti? 625. Bir termik santralde elektrik enerjisi elde etmenin aamalarn gsteren blok diyagram iziniz. 626. Bir hidroelektrik santralde elektrik enerjisi elde etmenin aamalarn gsteren blok diyagram iziniz. 627. Bir rzgar santralinde elektrik enerjisi elde etmenin aamalarn gsteren blok diyagram iziniz. 628. 1 metre uzaktan baktnzda, bir asenkron motorun sincap kafesli tip veya bilezikli tip olduunu nasl anlarsnz? 629. eritmetre ve drbn yardmyla, arazideki bir direin some asn nasl belirlersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 24 630. Bir yaltkan svnn 1 litresinin direncini nasl belirlersiniz? 631. 10 m uzaktan baktnzda, bir alt merkezindeki kesici ile ayrcy birbirinden nasl ayrabilirsiniz? 632. Bir ev aletinin topraksz bir fii izolasyon yeteneini byk lde kaybetmi olsa, alet alt srada Norton edeer devresi nasl izilebilir? 633. Bir kablonun d klf bakla soyulmu olsa, bu klf numunesinin dielektrik dayanmn (kV/cm) nasl belirlersiniz? 634. Bir radyoaktif paratoner hangi kriterlere gre seilir? 635. 100/5 Amperlik bir akm trafosunun ularnda bir ampermetre baldr. Ampermetrenin i direncinin, llen akm zerindeki hata payn belirtiniz. 636. Toprak meggeri yardmyla, bir arazinin zemin yapsn (ta, kum, humus,....) (yaklak ta olsa) nasl belirlersiniz? 637. Bir kafes direin topraklama direnci (R) ile topran zgl direnci () arasndaki matematiksel ilikiyi nasl bulabilirsiniz? 638. Kuzey Kutbu ve Gney Kutbu iin tasarlanacak enerji iletim hava hatlarnda; gerek kritik direk akl gerekse kritik scaklk derecesi iin ne sylenebilir? 639. kaz kresi ile faz iletkeni arasndaki karlkl kuplaj (laboratuar daki model zerinde) nasl elde edersiniz? 640. fazl bir iletim hattnda a faz iin hat sonundan grlen Thvenin edeer devresini iziniz. ( a-b ve a-c arasndaki karlkl endktanslar, srasyla Ma-b ve Ma-c dir.) 641. 20 MVA 10 kV luk bir tesiste rle ama akm nasl bulunur? 642. Bir gergedan bir datm trafosunun kazann boynuzu ile delecek olsa, ne olur? 643. Kutup Blgelerinde alt ay gndz, alt ay da gece ile gemektedir. Bu blgelerde kurulacak 500 kV luk enerji iletim hava hattnn akm tama kapasitesi nasl hesaplanabilir? 644. Bir blgede kurulacak 380 kV luk hava hattnn aliman 40 km boyunca dou-bat ynnde, 30 km boyunca bat-kuzeybat ynnde, devam etmektedir. Hattn elektriksel ynden tasarmnda bu ynlerin etkisi ne olabilir? 645. kili demet iletkende olacak bir faz-toprak ksa devresi iin, F (elektrodinamik) kuvvetini formle ediniz. 646. Laboratuarda, bir elemann L ve R parametrelerini, yalnzca ampermetre ve voltmetre kullanarak nasl bulabilirsiniz? 647. Noktasal, yzeysel, hacimsel, izgisel direnler iin uygulamadan birer rnek veriniz. 648. Benzin motorlarnda (arabalarda) vitesin grd fonksiyonu, aadaki tatlarda ne grr? Troleybs (DC seri motorlu) Tren (asenkron motorlu) Tramvay (DC serbest uyarml motorlu) 649. Gerilim uygulanmam bir trafoda iki faz sargs arasndaki kapasiteyi; Trafo kazan iinde ya varken Trafo kazan henz bo iken nasl belirlersiniz? 650. 35/0.4 kV luk trafonun primer ve sekonder taraflarnda kullanlan bakr arlklarn ifade ediniz. 651. X ve Y lkeleri arasnda 735 kV luk bir link oluturulacaktr. Bu linkin ekonomik analizini yapabilmek iin, hangi bilgilere gerek vardr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 25 652. Yukardaki soruda linkin gc P(MW), hangi kriterlere gre belirlenir? 653. 35 kV luk bir yer alt kablosunun ekilmesinde ve montajnda nelere dikkat edilir? 654. 400 kV luk bir AC hattnda 24 adet zincir eleman kullanlmtr. Ayn blgede 400 kV luk DC hat kurulacak olsa, ayn elemanlardan ka tane kullanmak gerekecektir? 655. 4 kg amar ykama kapasitesine sahip bir amar makinesi, 3 kg amar ile doludur. Makine 1000 d/dak devirde skma ilemine getiinde, ebeke gerilimi 215 V olsa, motorun akm, hz ve momenti ne kadar deiir? 656. Bir iletim hattnn dalga empedansnn, gerek 50 Hz de gerekse 60 Hz de ayn deerde olabilmesi iin, gerek koul nedir? 657. 154 kV luk bir iletim hattnn, 30 km veya 60 km uzunlukta olmas, dalga empedansn ne kadar deitirir? 658. 200 km lik bir iletim hattnn dalga empedans Zc dir. Bu hatta paralel olarak zde bir iletim hatt daha balanmtr. Ancak yeni hattn uzunluu 190 km dir. Sistemin (edeer) dalga empedansn Zc cinsinden ifade ediniz. 659. 200 kV luk bir sualt kablosunun zeri, sahile yakn 100 metre boyunca midye ile kapldr. Kar sahil yaknlarnda ise yosun ile rtlmtr. Her iki sahil yaknlarnda, kablodan 1 metre uzaklktaki B ve E alanlar bu rtlerden nasl etkilenir? fade ediniz. 660. 300 kV luk bir sualt kablosunun; Deniz iinden Bataklk (amur) iinden Akarsu iinden geecek olmas halinde, hangi elektriksel parametrelerde deime olur? 661. fazl bir hatta, direk geometrisi nedeniyle (ayn seviyede) adet koruma teli kullanlmtr. Koruma telleri iin (direk akl boyunca) evre denklemlerini yaznz. 662. 300 kV luk bir DC hava hattnn dalga empedans nasl hesaplanr? 663. 300 kV luk bir DC yer alt kablosunun dalga empedans nasl hesaplanr? 664. 300 kV luk bir DC sualt alt kablosunun dalga empedans nasl hesaplanr? 665. Yldrm darbesi sonucu atlama riski; 154 kV luk hat iin mi yoksa 765 kV luk hat iin mi daha yksektir? Neden? 666. Bir g trafosunun bota alma akmnn genlii, hangi parametrelere baldr? 667. 154/35 kV luk trafonun mknatslanma akm, 154/380 kV luk trafonunkinden byk mdr? Neden? (Trafolar ayn gtedir.) 668. Bir zincir izolatrn zeri 1 cm kalnlkta (niform) buz ile kapl olsa, izolatrdeki buzun arln nasl ifade edersiniz? 669. Bir sincap 24 voltluk ak kablosunu kemirdiinde (kablo klfn soyduunda), ilgili Thvenin ve Norton edeer devrelerini iziniz. (Sincabn ba, gvde, ayak ve kuyruk direnleri , srasyla R1 R2 R3 R4 ...(ohm) alnacaktr.) 670. fazl bir trafoda 11 balant grubu (3300 lik faz kaymas) nasl oluturulur? 671. Bir senkron generatrde u geriliminin sinsoidal olmas iin, retim srasnda ne yaplmaktadr? 672. 110/220 voltluk bir fazl trafonun primerine 90 sin (t + 300) volt gerilimi uygulanm olsun. Sekonderdeki gerilimin ifadesini bulunuz. 673. e tabanl (ln) ve 10 tabanl (log) logaritmalarn fiziksel anlamlar nedir? 674. Elektrik l aletlerinde Kalibrasyon nedir ve nasl gerekletirilir? 675. Enerji datm hesaplarnda enine ve boyuna gerilim dm hesaplar yapld halde, enerji iletim hesaplarnda sz konusu gerilim dmleri hesap edilmez. Neden?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 26 676. niform yayl yk younluu J (A/m) iin, pratikten rnek veriniz. 677. Bir lehim makarasnda sarl olan lehim teli nin zgl direncini formle ediniz. Havya ile lehim yapld anda ve lehim donduktan sonra da zgl direnleri ifade ediniz. 678. Bir telekominikasyon kablosu ile bir enerji iletim hatt arasnda etkileim olabilmesi, hangi faktrlere baldr? 679. Bir demiryolu (ray) sistemi ile 10 m uzakta 1 m derinlikteki 35 kV luk fazl AC kablosu arasndaki etkileim hangi faktrlere baldr? 680. Birbirine paralel olan iki teleferik hatt arasnda karlkl etkileim, hangi faktrlere baldr? 681. Bir aliman boyunca; 400 kV luk AC iletim hatt veya 400 kV luk DC iletim hatt kurulacaktr. Hangisinin irtifak alan daha byk olur ve neden? 682. Hat sonu gerilim ve g deeri belli iken, bir enerji iletim hattnn hat ba byklklerini hesaplatmaya dnk ak diyagramn; Hat sseptans ihmal edilmiken, Hat P devresi ile modellenmi iken, Hat niform R L C parametreleri ile modellenmi iken, iziniz. 683. Bir inverterden beslenen fazl asenkron motorun harmonik demir kayplarn nasl ayrtrrsnz? 684. 500 kV luk bir iletim hava hattnn zerine sk aralklarla gmen kular konmu olsun. Hattn 1 m zerindeki ve 1 m altndaki B ve E alan byklkleri nasl ifade edilir? 685. Bir trafo fabrikas geen ay 1200 trafo, bu ay ise 960 trafo satmtr. Fabrikann kapasite Kullanm Orann ve mamul stok miktarn belirleyebilmek iin, hangi bilgilere gerek vardr? 686. Bir yldrm darbesi 400 km uzunluundaki iletim hattnn, hat bandan itibaren 280. kilometresine dm olsun. Darbenin hat bana ve hat sonuna ulamas iin geecek sreleri bulunuz. 687. Bir yldrm darbesi 100 km uzunluundaki iletim hattnn, hat bandan itibaren 80. kilometresine (terminal noktasna) dm olsun. Darbenin hat bana ve hat sonuna ulamas iin geecek sreleri bulabilmek iin, baka hangi bilgiler verilmi olmaldr? 688. Enerji iletim hatlarnda faz iletkenleri arasnda olabilecek minimum mesafe; D = 0.5 ( fmax + Liz)1/2 + U/150 ....(metre) dir. Hangi durumda D minimum deerini alr? 689. 200 kV luk gidi-dn iletkenli bir DC hava hatt, ayn zamanda 0.1 kV deerinde 3. harmonik de (180 Hz) iermektedir. Hattn iki faz arasndaki gerilimi ifade ediniz. 690. Kontrol kaleminin alma ilkesi nedir? 691. Bir tketim barasndan S = 120 + j40 MVA gc ekilmektedir. Her fazdan ekilen glerin zamana bal deiimlerini iziniz. 692. Bir tip proje kafes direi II. Buz blgesi iin tasarlanmtr. Bu direk III. Buz blgesinde kullanlacak olsa, hattn R L C parametrelerinde deiiklik olur mu? Neden? 693. fazl ikili demet iletkenli bir AC hatta, spacerden akm geiini teorik olarak gsteriniz. 694. Bir fazl l demet iletkenli bir DC hatta, spacerden akm geiini teorik olarak gsteriniz. 695. 120 adet veriden oluan bir veri kmesi olsun. Burada Normalizasyon ilemi nasl ve ne amala yaplr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 27 696. Topraklamas yaplacak bir alt arazisinde, zemindeki bal nem (%) ile ortamdaki bal nem (%) arasndaki matematiksel ilikiyi ortaya koyabilmek iin, ne tr (ON-LINE) bir kontrol dzeni kurulabilir? 697. 500 kW lk bir asenkron motor daha mrn doldurmadan, ikinci el piyasada sata karlmtr. Bugn itibariyle, motorun defter deeri, hurda deeri, birikmi amortisman, piyasa deeri, amortisman oran gibi byklkleri ifade ediniz. 698. Bir HES baraj glnde saatlik buharlama miktarn ortaya koyabilmek iin, ne tr (ONLINE) bir kontrol dzeni kurulabilir? 699. Bir HES baraj glnde baraj gvdesindeki su szntsn ortaya koyabilmek iin, ne tr (ON-LINE) bir kontrol dzeni kurulabilir? 700. Bu yl bir fabrikann besleme trafosunun amortisman pay fabrikann tm amortisman paylar toplam iinde %12 paya sahiptir. Bu payn gelecek ylki deerini bulabilmek iin, ne tr bilgilere gerek vardr? 701. Bir senkron generatrde, stator ile rotor sarglar arasndaki izolasyon nasl salanr? 702. ki gzl bir magnetik devreye, Kirchhoffun yasalarn nasl uyarlayabilirsiniz? 703. Analog tipte kablo arza yeri belirleme aletinde, hata snf 0.1 dir. Aletten llen deer 2143 metre ise, kazma vurulacak aralk hangi snrlar arasnda olacaktr? 704. Bir senkron generatrn faz sarglar evresindeki B alan izgileri, nasl kat zerine dklebilir? 705. Bir mobil termik santral, evresel ynden nasl yerde konulandrlmaldr? 706. evresel Etki Deerlendirmesi (ED), hangi elektrik tesisleri iin gerekletirilmek zorundadr? 707. Bir enerji iletim hava hattnn kurulmas srasnda, hangi evresel faktrler dikkate alnr? 708. Dalgal kur modelinin uyguland varsaylarak, bir termik santralin gnlk mazot maliyetine ait para ak diyagramn iziniz. 709. Ayrk deerleme durumunda nominal faiz %20/yl ise, srekli deerleme durumunda yllk faiz ne olur? 710. Bir santralin ilk yla ait bakm maliyeti M (bin USD) dir. nmzdeki 3 yl boyunca; Her yl %2 artacak olsa, Her yl 0.05 M kadar artacak olsa, T=0 a indirgenmi toplam bakm maliyetini bulunuz. (Parann zaman deeri %10/yl dr) 711. Bir aa dal zerinden oluan faz-toprak arza akmnn ifadesini yaznz. 712. 380 kV luk bir hava hattnda iki faz-toprak arzas, hangi durumlarda oluabilir? 713. 220 kV luk bir yer alt kablosunda faz-toprak arzas, hangi durumlarda oluabilir? 714. Kum dolgu trane iindeki 35 kV luk kablonun, kumdaki B ve E alan deerlerini bulabilmek iin, hangi bilgiler gerekir? 715. 35 kV luk yer alt kablosunda iletken kesitinin dairesel olmayp baka bir geometride yaplm olmas, ne anlama gelir? 716. 400 kV luk bir yer alt kablosunda, toprak yolu edeer devresini iziniz. 717. 154/35 kV luk trafonun yldz noktasnn topraa baland yerde llen akm neyi ifade eder? 718. Bir direin, asenkron motorun gvdesinin, trafonun yldz noktasnn, paratonerin ve prizin topraklamalar hangi tr topraklama kapsamna girer?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 28 719. Ksa uzunluktaki bir iletim hattnn; transpozisyon yaplm ve yaplmam durumlar iin, tek-hat diyagramlarn iziniz. 720. Orta uzunluktaki bir iletim hattnn; transpozisyon yaplm ve yaplmam durumlar iin, tek-hat diyagramlarn iziniz. 721. Bir fluoresant lambann ebekeye balant emasn izip, balast ve starterin niin kullanldklarn belirtiniz. 722. Bir su trbininin kanatlarndan birisi krlacak olsa, g retimi nasl etkilenir? 723. Bir DC generatrn; Kollektr lamellerinden birisi krlacak olsa, Fras yanm olsa, makinenin performans nasl etkilenir? 724. Bir DC enerji iletim hattnn self ve karlkl endktanslarnn deerleri, hattn hangi parametrelerine baldr? 725. Bir alt merkezinde; Kesiciden nce ayrc alrsa, Ayrcdan nce kesici devreye alnrsa, ne olur? 726. Yaltkan kayplar kapsamndaki, dielektrik, histerzis, polarizasyon, I2R ve iyonizasyon kayplarna uygulamadan birer rnek veriniz. 727. Bir yer alt kablosunda ne zaman geometrik ortalama yarap (GMR) hesab yaplmaz? 728. Bir hava hattnda ne zaman geometrik ortalama aklk (GMD) hesab yaplmaz? 729. Bir HESte debi (Q) ile g (P) arasndaki matematiksel iliki yle bulunmutur: Q = a + b P + c P2 .....................(m3/s) Bu bant nasl elde edilmitir? 730. Bir YG kafes direinin evresindeki, direkten X (metre) uzaklktaki adm geriliminin yaklak matematiksel ifadesi yledir: U = a exp(-b X) ............ (volt) ; a ve b reel katsaylar gstermektedir. Bir kanguru (kesesinde yavrusu olduu halde), direkten 10 m uzaklkta dururken, 2 er metrelik sraylarla, en son olarak (10. metrede) diree dokunuyor. Kangurunun her srayta maruz kalaca gerilimleri ifade ediniz. 731. Ayn kanguru diree iki eliyle dokunduu anda maruz kalaca temas gerilimini ifade ediniz. (Kangurunun el, ba, gvde, ayak direnleri srasyla R1 R2 R3 ve R4 olup, yavrusunun tm vcut direnci R5 ....(ohm) dur.) 732. Bir g trafosunun diferansiyel rle ile korunmasna ait emay iziniz. 733. Bir g sistem laboratuarnda, bir enterkonnekte sisteme ait binlerce hat, yk ve generatr dev ekrana yanstlarak gzlenebilmekte ve gerekli simlasyonlar on-line izlenebilmektedir. 547. no.lu baradan grlen Thvenin edeer devresini elde edebilmek iin, yaplacak ilem srasn belirtiniz. 734. ok kk bir akmn (mikro amper) llmesi gerektii halde, elimizde bu lekte bir alet bulunmuyor ancak milivoltmetre bulunuyorsa, bu kk akm nasl lebiliriz? 735. Bir iletim hattnda 87 no.lu direk bir transpozisyon direidir. 86-87 ve 87-88 no.lu direkler arasndaki B ve E alanlarn ifade ediniz. 736. niversitemizin besleme trafosu, odamzdaki priz ve tavandaki lamba arasndan hangisi/hangileri sonsuz gl ebeke tarafndan beslenmektedir, neden? 737. letim hatlarnda faz iletkenlerine ikaz kreleri taklmaz. Neden? 738. V tipi zincir izolatrde ara a (), neye bal olarak belirlenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 29 739. Dnyada kullanlmakta olan gerilim kademeleri (69, 115, 138, 161, 230, 345, 380, 400, 500, 765, ... kV.) nasl ortaya kmtr (belirlenmitir)? 740. Bir X lkesinde 3 adet iletim gerilimi kademesi varken, bir Y lkesinde 5 adet kademe oluunu nasl yorumlarsnz? 741. Laboratuarda, herhangi bir malzemenin yapsndaki serbest elektronlarn az veya ok olduunu, elektriksel lmelerle nasl anlarsnz? 742. E = 3 i + 4 j + 5 k .........(volt/metre) elektrik alann, laboratuar ortamnda nasl elde edersiniz? 743. H = 9 i 6 j 2 k ...........(Amper/metre) magnetik alann, laboratuar ortamnda nasl elde edersiniz? 744. Bir motor fabrikas, rettii sincap kafesli asenkron motorlarn M = f(n) karakteristiklerini nasl deitirebilir? (Bunun iin, motorun hangi eleri zerinde deiiklik yapmaldr?) 745. Bir i makinesi (dozer) 35 kV luk yer alt kablosunu paralam olsun. T = 0 anndaki akm gei yolunu aadaki varsaymlar iin iziniz: makinesi paletli iken, makinesi 4 lastik tekerlekli iken, makinesi 2 lastik tekerlekli ve paletli iken. 746. 154 kV luk L =100 km uzunluundaki bir hava hattnda, B ve E alanlar iin; B = f (L) ve E = f (L) deiimlerini yaklak- iziniz. 747. Sualt kablosu ile balanacak iki alt merkezi arasndaki yatay aklk 66 km, alt merkezlerinin rakmlar 140 m ve 32 m dir. Kablo deniz dibine deneceine gre, yaklak kablo uzunluunu ifade ediniz. 748. Bir trafonun kazan iine ya hacminin %1 i orannda nem girmi olsa, arza olup olmayaca neye baldr? 749. Bir kablo pabucunun cvatasn dndrme (tur) says ile kontak direnci arasndaki deiimi yaklak- iziniz. 750. i = 15 sin (314 t 200) + 5 sin (942 t + 1000) Amper Akmn t-dzleminde, ve j-dzleminde iziniz. Gerek zaman dzleminde gerekse kompleks dzlemde trev alnz. 751. Bir trafo fabrikas deiik glerde ve gerilimlerde trafo imal etmektedir. Fabrika, Trafo maliyeti = f (kVA) ve Trafo maliyeti = f (kV) deiimlerini nasl elde edebilir? 752. nverter k bir gerilimin ifadesi; t-dzleminde ve j-dzleminde nasl yazlr? 753. Bir asenkron motorun besleme gerilimi 50 Hz temel bileen (V1) dnda, V3 ve V7 harmonik gerilimlerini de iermektedir. Motorun elektriksel edeer devresini iziniz. 754. Bir sincap kafesli motorun rotoru dar karlm olduu halde, elektriksel edeer devresini iziniz. 755. Bir havya ile lehim yaplrken, Ohm ve Joule yasalarn uygulaynz. 756. Bir kondansatrn ular arasndaki yk (coulomb) nasl lebilirsiniz? Ykn zamana bal deiimi nasldr? 757. Non-lineer zellikteki iki diren (R1 R2) ular arasna V gerilimi uygulanmtr. lgili devre denklemlerini yaznz. 758. 1200 W lk bir t 220 V luk toprakl prize baldr. Fiin kontak direnci R (ohm) ise, elektriksel edeer devreyi iziniz. 759. Yer alt kablosunda yaplan aprazlatrma ilemi, hangi ynleriyle hava hatlarndaki aprazlatrma ileminden farkllk gsterir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 30 760. Bir magnetik devrede kaak ak olmas istenen bir zellik midir? Neden? 761. Bir asenkron motorun klemens kutusunda sarg ular iin U V W ve X Y Z harfleri bulunmaktadr. Motor anma yknde alyorken; U-X, U-V ve X-Y arasndaki gerek gerilimler gerekse akmlar hangi deerleri gsterir? 762. Yukardaki soruyu; motor bota alrkenki durumda ve ksa devre (bloke) alrkenki durumda cevaplaynz. 763. fazl bir trafonun fazlarndan birisinin bota alma akmnn; genlii ve THD si dier fazlardan farkl llm olsun. Bu durumu nasl aklarsnz? 764. A = 3 + j2 kompleks bykl iin aadaki ilemleri art arda uygulaynz: Elenik al Bunun trevini al Bunun karekkn al Bunun integralini al Bunun genliini bul. 765. Elenik ilemini; j-dzleminde, s-dzleminde ve t-dzleminde gsteriniz. 766. d1 ve d2 (mm) kalnldak iki farkl izolasyon tabakasndan oluan bir kondansatrn ularna U (volt) gerilimi uygulandnda, her tabaka ularna decek gerilimleri (U1 ve U2) ifade ediniz. 767. 154 kV luk bir kablonun bakr faz iletkeni ile elik zrh arasndaki karlkl endktans ve kapasiteyi nasl lersiniz? 768. y1 = x2 ve y2 = 3x fonksiyonlarnn trevlerini, geometrik olarak bulunuz. 769. Kesiti S (cm2), i ap 30 cm olan dairesel kesitli bir magnetik devrede N sarm vardr. Sarmlardan 50 Hz ve 150 Hz frekansl bileenler ieren harmonikli bir akm geirilecek olsa, magnetik devre denklemi nasl yazlr? 770. Yukardaki soruda, kaak aky nasl bulabiliriz? (Elimizde fluksmetre bulunmaktadr) 771. 400 kV luk AC hattn kapasitif akm I (A/km) dir. 800 kV luk AC hattn kapasitif akmnn 2I olabilmesi, hangi koullara baldr? 772. Arza yerini belirlerken, kablo uzunluu ile belirleme hatas (hata oran) arasndaki deiim yaklak nasldr? 773. Bir YG kablosu aadaki biimde tesis edilebilir: Kum dolgu kablo kanal (trane) iine Tnel iine Knk (bz) iine Her bir tesis biimini teknik ve ekonomik ynlerden karlatrnz. 774. Bir 154 kV luk bara iin kesici gcn nasl belirlersiniz? 775. Aadaki elemanlarn sipari byklklerini belirtiniz: ebeke trafosu Santral generatr HES (su) trbini 776. Bir HES generatrnn tahrik yn saat yndr. Tahrik yn (yanllkla) ters olsa; HES enterkonnekte ebekeye bal iken HES tek bana besleme yapyor iken ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 31 777. A ve B gibi iki ayr yer alt kablo projesi de 400 kV gerilime sahiptir. Her birinin toplam maliyetleri srasyla MA ve MB .......(TL) dir. Hat uzunluklar (L) ile maliyetler (M) arasnda LA / LB = MA /MB ilikisinin olabilmesi neye baldr? 778. Harmoniklerin olduu bilinen bir ebekede; kondansatr, endktans ve sigorta seimi (veya boyutlandrmas) yaparken nelere dikkat edilir? 779. 400 kV luk AC enerji iletim hattnda kullanlan bir kesici, 400 kV luk DC enerji iletim hattnda kullanlabilir mi? Neden? 780. Bir g trafosunun sekonderindeki gerilimin faz asnn 00 olmas istenmektedir; bunun iin trafonun balant grubunu nasl seersiniz? 781. Bir anayol (bulvar) aydnlatmasnda, aydnlatma iin harcanan elektrik enerjisinin maliyeti hangi parametrelerin fonksiyonudur? 782. Bir yol; eit aralkl (40 m) direkler zerindeki 220 V 400 W lk civa buharl armatrler yardmyla aydnlatlmaktadr; her armatr %2 orannda harmonik akm ekmektedir. Direk says 22 olduuna gre, ebekeden ekilen toplam harmonik akm (Amper) ifade ediniz. 783. Aadaki zamana bal deiimler in her birisi iin frekans ifade ediniz: Balang ksa devre akm (IK) Srekli ksa devre akm (IK) Yldrm (darbe) akm nverter kndaki gerilim Yar dorultulmu akm Kalp elektrosu (EKG) Stocbridge damper klempi ularndaki titreim Termik santralin buhar kazanndaki scaklk Tketici fiyatlar endeksi (TFE) G trafosunun mknatslama akm Bir akmn simetrili bileenleri (I1 I2 I0) MKB (gnlk) endeksi 500 kV luk bir hava hattnn B ve E alanlar 784. Yukardaki deiimlere ilikin FAZR gsterimlerini belirtiniz. 785. Bir AC-DC dntrcsnn kndaki gerilim %1.9 orannda dalgallk (ripl) ierdiine gre, bu dalgann zamana gre deiimini iziniz. 786. Bir termik santralin devreye alnd tarih itibariyle maliyeti 1 milyar USD dir. Santral kredi kullanlmadan (z kaynaklarla) yaplm olup, yapm srecinde eskalasyon da olumamtr. Bu santral iin frsat maliyetini ifade ediniz. 787. Bir HESin baraj gvdesi inaat srasnda bir ylda grlen enflasyonist art %5 dir. Bu oran iinden eskalasyonu (matematiksel olarak) nasl ayrtrrsnz, aklaynz. 788. Wenner yntemiyle toprak zgl direnci llrken, neden 4 adet sonda (elektrot) kullanlmaktadr? 789. Elektrostatik zellik gsteren bir yer demesinin ilgili parametreleri nelerdir? 790. 1200 baral bir enterkonnekte ebekede, her bir barann kompleks glerini gsteren matrisi (ilk 5 terimini) yaznz. 791. Uluslar aras bir enterkonneksiyonun oluturulmas iin, hangi ettler yaplmaldr? 792. Ayn teknik zelliklere sahip kojenerasyon santrali, A ve B gibi iki lkede ayn anda hizmete alnmtr. Amortisman paylarnn ayn olmas hangi faktrlere baldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 38 794. Bir mutfan havalandrlmas iin pencereye yerletirilecek fann gcn nasl belirlersiniz? 795. Nomogram nedir, ne amala kullanlr? Bir nomogram rnei veriniz. 796. Okyanusta yaayan bir balk, avn elektrik vererek etkisiz hale getirebilmektedir. Bala ait Thvenin edeer devresini; Balk avna temas etmeden nce, Balk avna temas ettii anda, iziniz. Deniz suyu yerine dere suyu (tatl su) olsayd, edeer devreler deiir miydi? 797. Deniz aklarnda petrol aramalarnda kullanlan bir platformun topraklama tesisat; Platform diesel jeneratr tarafndan besleniyorken, Platform kydan AC sualt kablosu ile besleniyorken, nasl yaplabilir? Aklaynz. 798. Potier geni nedir ve ne amala kullanlr? 799. Kapp diyagram nedir ve ne amala kullanlr? 800. Simetrili bileenler teorisi dengesiz yklenen fazl bir DC sisteme uygulanabilir mi? 801. 15 km lik bir hattn sonunda 3 fazl ksa devre olduunda geecek olan akm 20 kA olarak hesap edilmitir. Ancak bu noktada gerekleen 3 fazl arza akmnn deeri 18 kA olarak belirlenmi ise, akm farkllnn nedeni ne olabilir? 802. 10 km lik 154 kV luk bir branman hava hattn, 250 km lik hatt incelediimiz hiperbolik fonksiyonlar yardmyla inceleyebilir miyiz? Neden? 803. 66 metrelik 400 V luk bir motor besleme kablosunu, 250 km lik hatt incelediimiz hiperbolik fonksiyonlar yardmyla inceleyebilir miyiz? Neden? 804. 1 ve 2 baralar arasnda 5 km lik bir hat bulunmaktadr. Sistemin bara empedans matrisini (Z) ve bara admitans matrisini (Y) ifade ediniz. 805. Endktif gerilim trafosu ve kapasitif gerilim trafosunun yaplar ve kullanm alanlar hakknda bilgi veriniz. 806. Bir inverter kndaki gerilim dalgasna modlasyon neden uygulanr? Modlasyon yntemleri hakknda bilgi veriniz. 807. 35 kV luk bir XLPE yaltkanl kablo, kablo raf zerine monte edilmitir. Ortamn scakl ile faz iletkeninin scakl arasnda iliki kurabilmek iin, kablonun hangi parametresi bilinmelidir? 808. 154 kV luk bir kablonun; Kum dolgu trane iinden geirilmesi, 3 metre apndaki tnel iinden geirilmesi, 1 metre apndaki bz (knk) iinden geirilmesi, durumunda, soutma nasl (hangi yolla) salanr? 809. Bir orman yangn srasnda arazz yardmyla basnl su skan (lastik izmeli) bir itfaiyeci, rzgarn da etkisiyle, suyu yakndan geen 154 kV luk hattn faz iletkenine skm olsun. Bu an iin elektriksel edeer devreyi iziniz. 810. Yukardaki soruyu, itfaiyecinin suyu iletim hattnn koruma teline skmas varsaym iin yeniden cevaplaynz. 811. Yukardaki soruyu, itfaiyecinin suyu iletim hatt direine skmas varsaym iin yeniden cevaplaynz. 812. 20 kV 50 MVA lk senkron generatrn zerinde bir fare dolayor olsun. Generatrn gvdesinden topraa doru; 1 Amperlik kaak akm akyorken,

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 39 0 Amperlik kaak akm akyorken, elektriksel edeer devreyi iziniz. 813. Faydal ak ve kaak ak deerleri; 154/35 kV luk bir trafoda, 20 kV luk bir yuvarlak kutuplu senkron generatrde, 380 V luk sincap kafesli bir asenkron motorda, hangi (konstktif) parametreler ile oynanarak deitirilebilir? 814. 1600 kVA 35/0.4 kV luk trafo, hem A fabrikas hem de B fabrikas tarafndan retilmektedir. A fabrikasnda retilen trafonun sac paketinin arl 20 kg daha hafif olduuna gre, her iki fabrikann kulland magnetik malzemelerin B-H erilerini (yaklak olarak) iziniz. 815. 154 kV luk 800 mm2 bakr kesitli XLPE yaltkanl bir kabloda, XLPE ile zrh arasnda PVC dolgu olmasnn nedenini aklaynz. 816. Bir batakln (amurun), dere suyunun, havann, trafo yann ve SF6 gaznn zgl direnci (ohm-m) nasl belirlenebilir? 817. 154 kV luk bir hava hattnn herhangi bir noktasnda, bir faz ile toprak arasndaki gerilimin tepe deerinin (1.732 U /1.414) deerinden daha az veya daha ok kmasn nasl yorumlarsnz? 818. 1600 kVA, 50 Hz, 35/0.4 kV, uk = %4 olan bir trafonun primerinde 1, 5 ve 9. harmonik gerilimleri (V1, V5 ve V9) bulunuyorsa, trafonun sekonderinden grlen Thvenin edeer devresini iziniz. 819. Candela, stilb, lux, lumen; aydnlatma tekniinde hangi byklklerin birimleridir? Bu byklkleri birer cmle ile tanmlaynz. 820. Elektrik mhendisliinin oluumunda byk katklar olan aadaki aratrmaclar, arlkl olarak hangi alanlarda almlardr? Ampere, Volta, Oersted, Ohm, Siemens, Maxwell, Henry, Weber, Faraday, Tesla, Gauss, Edison, Watt, Joule, Laplace, Lorentz, Hertz, Galvani, Bell, Nyquist, Bode, Fourier, Park, Fortescue, Karnough, Ferranti, Peek, Peterson, Ayrton, Kirchhoff, Thvenin, Norton, Hall, Gilbert, Tellegen, Coulomb, Boucherot, Hopkinson, Wheatstone, Schering, Biot ve Savart, Dobrowolsky, Lenz, Townsend. 821. 154 kV luk bir baraya; 4 adet 154 kV luk hat ve 2 adet 380 kV luk hat (380/154 kV luk trafolar zerinden) baldr. Baraya ilikin Thvenin edeer devresini iziniz. 822. Ayn magnetik devre zerine, 1.5 mm2 lik bakr telden 50 spir soldan saa ve 20 cm sonra 30 spir sadan sola sarlmtr. Bu devrede karlkl endktans (M) nasl llebilir? 823. Bir devreden ekilen akm ile gerilim arasndaki deiim v(t) = fonksiyon i(t) bilinmektedir. Gerilim sinsoidal olmakla birlikte, deiim lineer deildir. Bu deiime bakarak akmn THD sini (yaklak olarak) nasl belirlersiniz? 824. Bir santraldeki generatrde, uyarma akm reglatr ve mekanik reglatr ile hangi parametreler deitirilir? 825. Bir ebekedeki frekans band 50 0.1 Hz dir. Bu bandn 50 0.04 Hz olabilmesi iin, ebekede hangi yapsal iyiletirmelere gitmek gerekir? 826. Uydu araclyla bir iletim hattnn buzlu fotoraf ekilmi ve fotoraf elektronik ortamda defalarca bytlmtr. Bu fotoraf yardmyla iletkenlerdeki birikmi buzun arl (kg/m) nasl hesaplanr? 827. Aadaki tesisler iin gerekli malzeme listelerini belirtiniz:

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 40 35/0.4 kV 1600 kVA trafo hcresi, 154/35 kV 100 MVA ak alt merkezi, 50 MVA termik santral (santral+trbin), 380 V 50 kVAr 5 kademeli reaktif g kompanzasyonu panosu, 380 kV luk hatlar iin 50 ohm/faz deerinde seri kompanzasyon blou, 1 MW lk akarsu santrali (barajsz, kk HES), 154/35 kV 50 MVA lk gaz izoleli (GIS) indirici merkez, 35 kV, 2 MW lk rafineride kullanlan pompa motoru, 220 V dalg motoru, 220 V brlr (kalorifer) motoru, 5 kW asansr motoru, 800 V DC metro veya tramvay motoru.

828. Ar buz yk nedeniyle, 3 l demet iletkenli (3x477 MCM) bir hattn 40 km lik blmde tek iletkenli olarak ekilmesi gerekmitir. letken kesiti nasl belirlenecektir? 829. stanbul blgesindeki 35 kV luk yer alt kablolarnda bir ylda oluan dielektrik kayplarnn miktar (kW) nasl bulunabilir? 830. stanbul blgesindeki 380 kV luk hava hatlarnda bir ylda oluan korona kayplarnn miktar (kW) nasl bulunabilir? 831. stanbul blgesindeki yol ve cadde aydnlatmas iin bir ayda harcanan elektrik enerjisi miktar (kWh) nasl bulunabilir? 832. stanbulda ........letme Blgesinde, 400 V luk alak gerilim kablo ebekesinde bir ylda oluan I2R kayplarnn miktar (kW) nasl bulunabilir? 833. stanbul blgesindeki 35 kV luk kablo ebekesinde, ek (buat) yerlerinin tekrar arza yapma olasl nasl bulunabilir? 834. Bir fabrikann giriindeki analog cosfi-metre her an iin farkl deer gsteriyorsa, bunun anlam nedir? Cosfi-metre dijital olsayd, yorumunuz ne olurdu? 835. Bir evin 220 V luk prizinde saat 09.00 da yaplan lde, gerilimin THD si %1 okunmutur. Saat 12.30 ve gece 03.00 de yaplacak lm sonular iin, THD bakmndan nasl bir ngrde bulunursunuz? 836. Aadaki elemanlarn karakteristik empedanslarnn ortak ve farkl yanlarn belirtiniz: Bir anten kablosu, 154 kV luk yer alt kablosu, 380 kV luk 2 li demet hava hatt. 837. 2 MHz lik bir iletiim dalgasnn deiimi nasldr? 838. Kapasitif gerilim trafosunun istenmeyen zellikleri nelerdir? 839. Ayrk (z) dzleminde, Laplace (s) dzleminde, zaman (t) dzleminde ve fazr (j) dzleminde incelenebilecek bir fonksiyon hangi zellikleri tamaldr? 840. Bir Y = f(X) fonksiyonunda, belirli bir x noktasnda; Trevin sfr olmas, Trevin maksimum deer almas, Trevin minimum deer almas, Limitin sonlu deer almas, Limitin sonsuz deer almas, Trevin iaretinin pozitif kmas,

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 41 Trevin iaretinin negatif kmas, Y nin negatif kmas, ne anlama gelir, aklaynz. 841. 380 kV luk bir hava hatt direinde, elektriksel olan ve elektriksel olmayan malzemelerin listesini yaznz. 842. Elektrik mhendisliindeki, aadaki bilim dallarnn kapsamna giren konulardan birer rnek veriniz: Mekanik Mukavemet Dinamik Statik Kinetik Termodinamik Klimatoloji Demografi Geoteknik Jeoloji Jeofizik Jeodezi Corafya Makine elemanlar Metroloji Sismoloji Topografya Metalurji Mineroloji Kimya Botanik evre (Environmental) Hidroloji 843. Bir termik santralde kullanlan kmrn zelliklerini gsteren balca parametreler nelerdir? 844. Bir kojenerasyon santralinde kullanlan doalgazn zelliklerini gsteren balca parametreler nelerdir? 845. Bir akarsuyun hidroelektrik ynden zelliklerini gsteren balca parametreler nedir? 846. Bir su santralinin 6 yllk yapm srecinin sonunda, toplam %23 eskalasyon olduu anlalmtr. Mekanik ierikli (trbin vb.), elektrik ierikli (generatr vb.) ve inaat ierikli (baraj vb.) ilerin her birindeki eskalasyon paylar nasl ayrtrlabilir? 847. Bu yl devreye alnan 200 MW lk bir termik santral M (milyon TL) ye malolmutur. Bu santral 10 yl nce devreye alnm olsayd maliyeti ne olurdu sorusu nasl cevaplanabilir? 848. Aadaki elemanlarn elektriksel edeerlerini iziniz: Parafudr Tristr

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 41 NH bakl sigorta Termik rle Buchholz rlesi Fotosel PC Kontaktr Ototrafo Diferansiyel rle Kablo pabucu Lehim teli ve lehim pastas Potansiyometre

849. 380 V luk asenkron motorun klemens kutusunun kapa krlm olsun. Motor alrken bir fare; U-V-W X-Y-Z ular zerinde dolarsa ne olur? Her durum iin edeer devreleri iziniz. 850. Bir lineer asenkron motorda, kafesli asenkron motorlardaki moment-hz karakteristiinin yerini ne almtr? 851. fazl; Senkron generatrn, Trafonun, Asenkron motorun, Demir kayplarn nasl lersiniz? 852. Bir alt merkezinde topraklama andaki akm deerini nasl lersiniz? 853. Bir doru akm (DC); Seri motorunun, nt motorunun, Serbest uyarml motorunun, Uyarma akmn nasl lersiniz? 854. 185 mm2 lik kablonun; letken malzemesinin bakr veya alminyum oluu, Geriliminin 0.4 kV veya 35 kV olmas, kablonun endktansn (mH/km) ne lde etkiler? 855. Bir AC ebekesinde fazr byklkleri kullanmadan analiz yaplabilmesi iin, gerek koul nedir? 856. Elektrik makinelerinin (trafo, generatr,...) gleri arttka, sarg direnleri ile kaak reaktanslar nasl bir deiim gsterir? Neden? 857. Yksek (MW) mertebedeki ykler, neden 35 kV tarafndan deil de 154 kV luk taraftan (TEAdan) beslenir? 858. Bir asenkron motorun (ksa devre hesabnda kullanlan) empedans, neden yol alma akmnn bir fonksiyonu olarak hesaplanmaktadr? 859. 154 kV luk bir hava hatt ile 380 kV luk bir hava hatt (154/380 kV luk trafosu zerinden olmak zere), A ve B baralar arasnda paralel baldr. Hatlarn empedans ve admitanslar, 154 kV luk hat iin Z1 ve Y1; 380 kV luk hat iin ise Z2 ve Y2 dir. A ve B

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 42 baralar arasndaki edeer devreyi iziniz. 860. Bir iletim hattnn T ve P edeer devreleri yardmyla, durum denklemlerini elde ediniz. 861. Bir iletim hatt dalm parametreler ile modellendiinde, bu modele ilikin durum denklemleri elde edilebilir mi? 862. Bir klasik (mekanik) sayatan anma akmna ek olarak %4 orannda akm THD si de ekilecek olsa, sayacn diski bundan nasl etkilenir? 863. A ve B gibi iki fazrn bilekesinin genlii; Fazrlerin frekanslar ayn ise, Fazrlerin frekanslar farkl ise, nasl hesaplanr? 864. letken kesiti (q) ile iletken endktans (L) arasndaki iliki; Hava hatlarnda, Yer alt kablolarnda, Sualt kablolarnda, nasldr, aklaynz. 865. Aadaki enerji iletim modelleri iin tek hat diyagramlar nasl izilir? Alt fazl enerji iletimi, Oniki fazl enerji iletimi, Gidi-dn iletkenli DC iletim, Drt fazl enerji iletimi, ki fazl enerji iletimi (Demiryollar iin). 866. Yukardaki enerji modellerinin her birisinde, kaar adet arza (ksa devre) olasl bulunmaktadr? 867. sargl bir trafonun edeer devre sabitleri nasl belirlenir? Bu trafonun edeer devresini iziniz. 868. Bir trafoya 1 metre uzaktan bakldnda, sargl trafo olduunu nasl anlarsnz? 869. Ak beslemesi olmayan bir rle ismi belirtiniz. 870. UCTE (Avrupa Enerji letim Birlii) yesi 22 lke bulunmaktadr (www.ucte.org). Bu kurulua ye olan lkelerin saladklar avantajlar nelerdir? 871. Aadaki elemanlarn anma deerlerinde alp almadklarn kontrol iin hangi lmelerin yaplmas gerekir? G trafosu Gerilim l trafosu Akm l trafosu fazl Bilezikli asenkron motor kk kutuplu senkron generatr Bir fazl asenkron motor 872. A ve B lkeleri arasnda 450 km uzunluunda 500 kV luk enterkonneksiyon (link) ekilmitir. Her lkenin bu link nedeniyle salayaca yllk net kar formle ediniz. 873. Bir damperin urayaca titreimin zamana bal deiimini, 0.1 m/s, 5 m/s ve 10 m/s lik hava akmlar iin ayr ayr iziniz. 874. Kaak kapasiteler ( C ler) topraklama hesaplarnda nasl bir rol oynar? 875. Bir kojenerasyon santrali (2x5 MW), doalgaz dnda LPG ve nafta gibi yedek yaktlar da kullanabilmektedir. Her yakt tr iin santralin gce bal maliyet deiimini

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 43 2. dereceden polinom olarak) ifade ediniz. 876. Bir enerji iletim hattndaki Joule kayplarn, V2/R ve VI formlleri yardmyla nasl hesaplarsnz? 877. Bir barajn aadaki ilevleri iin yllk haslat nasl hesaplanabilir, aklaynz: Sulu tarm iin sulama me suyu Elektrik enerjisi retimi Deniz ulam Balklk 878. Bir ilede birbirine paralel X ve Y gibi iki sokak bulunmaktadr. X sokanda hi elektrik kesintisi olmamasna karlk, Y sokanda (zellikle k aylarnda) sk sk (birka saat sreli) kesintiler olmaktadr. Bu durumu nasl yorumlarsnz? 879. Bir i hannn 7. katndaki toprakl prizden yapacanz lme ile, binann o andaki topraklama direncini belirleyebilir misiniz? 880. Bir binann k. katndaki kuzeybat ynndeki prizde ntr ile toprak arasndaki gerilim 0.98 V okunmutur. Ayn yne olmak zere, (k-1). ve (k+1). katlardaki prizlerdeki ntrtoprak arasndaki gerilimlerin deerleri konusunda ne sylenebilir? 881. 954 MCM iletkenli bir hava hattnda, ardk 20 direin camperi, yanllkla 795 MCM iletkenli olarak taklmtr. Bu yanlln dzeltilmemesi durumunda ne olur? 882. 40 kW lk bir asenkron motor 59 metre uzaktaki panodan beslenecektir. Besleme kablosunun aadaki ortamlardan geirilme senaryolar iin, bal gerilim dm () nasl etkilenir? Kum dolgu trane Toprak dolgu trane PVC boru Beton bz (knk) Duvara monte edilmi raf 883. fazl bir asenkron motor anma yk altnda anma devir says (1440 d/dak) ile almaktadr. Anma yk altnda hz %50 azalrsa, motorun ebekeden ekecei gc formle ediniz. 884. Bir transfer fonksiyonunun kutuplar, srasyla 0, -2, -1j2 ve j4 dr. Transfer fonksiyonunun pay K olduuna gre, fonksiyonu yaznz. Kararl (stabil) olup olmadn belirtiniz. 885. d2x/dt2 + 5 dx/dt = 7 diferansiyel denklemini Laplace dnm yardmyla znz. (lk koullar sfra eittir.) 886. Aadaki elektrik enerjisi retim modelleri iin enerji dnm sras nasldr? Hidro Termik Jeotermal Biyoktle Rzgar Solar (gne) Nkleer Gel-git (med cezir)

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 44 887. Ayrc (seksiyoner) arzalarn snflandrnz. 888. Bir asenkron motorun imalat srasnda; Stator faz sarglarndan birisinde (yanllkla) dier fazlardakinden 1 mm daha kaln iletken kullanlmas halinde, Stator sargs sarlrken fazlardan birisi (yanllkla) bir oluk atlanarak sarlmsa, Stator faz sarglarndan birisinde 0.5 m daha ksa iletken kullanlmsa, Stator faz sarglarndan birisinde, iletken olua tam yerletirilememise (bolluk kalmsa), Bu imalat hatalar motorun performansn nasl etkiler? 889. 10 MW lk bir kojenerasyon santralinin aylk maliyet dkmn veriniz. 890. Aadaki elemanlar nerelerde kullanlmaktadr? Hat ayrcs Bara ayrcs By-pass ayrcs Transfer ayrcs Topraklama ayrcs 891. Bir kesicinin balca paralarnn isimlerini belirtiniz. 892. Bir ayrcnn balca paralarnn isimlerini belirtiniz. 893. Kablo bal ne amala yaplr? 894. Enerji sistemlerinde hangi bara modelleri kullanlr? 895. 35 kV luk bir datm tesisinde manevra sras nasldr? 896. Sekonder rlelerin yaygn arza nedenlerini saynz. 897. AG panolarnn malzeme listesini belirtiniz. 898. Arkn sndrlmesi ilemi, vakumlu kesicilerde ve SF6 l kesicilerde nasl olmaktadr? 899. Kesicide oluan arkn v-i karakteristii nasldr? 900. Tekrar kapama rlesinin fonksiyonu nedir? 901. fazl bir asenkron motorun edeer devresi yardmyla ksa devre akm nasl hesap edilir? 902. fazl bir asenkron motorun edeer devresi anma gerilimi (U) iin verilmitir. %5U deerindeki 3. harmonik (150 Hz) gerilimi iin edeer devreyi nasl izersiniz? 903. Bir enerji iletim hattnda kapasitif karlkl etkileim olabilmesi neye baldr? 904. Karadan karaya atlan bir fze, 765 kV luk bir hava hattnn; 66 no.lu durdurucu direinin zincir izolatrn paralayacak olsa, 133 no.lu tayc direin zincir izolatrn paralayacak olsa, 66 ve 67 no.lu direkler arasndaki koruma tellerinden birini koparacak olsa, 66 ve 67 no.lu direkler arasndaki koruma tellerinin her ikisini de koparacak olsa, 70 no.lu direi yksa, 66 no.lu direin camperini koparacak olsa, 66 ve 67 no.lu direkler arasnda, fazlardan birindeki spaceri koparacak olsa, ne olur, aklaynz. 905. Bir hcumbottan denizaltya kar atlan sualt bombas (patlayc varil), deniz dibinde bulunan 300 kV luk DC sualt kablosu zerinde patlayacak olsa, patlama anna ilikin Thvenin edeer devresi nasl izilir? (NOT: Sualt kablosunun; deniz dibinde olduu, deniz dibinden 100 m yukarda olduu ve deniz dibinden 10 m yukarda olduu durumlar iin ayr ayr cevaplaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 45 906. ap D (mm) ve et kalnl (mm) olan bir krenin yapld malzemenin zgl direnci (ohm.m), laboratuar ortamnda nasl belirlenir? 907. Bir trafonun ya genleme kabnn direnci nasl llebilir? 908. Eski bir asenkron motorun yataklar korozyona uram olsa, bu durum motorun kayma (s) deerini ne ynde etkiler? 909. Bir toprakl priz buat noktasndan 5 metre uzaktadr. Prizde 10 A eken bir t bulunmakta olup, gvde kaa ise 0.1 A dir. 3x2.5 mm2 lik bakr iletken kullanldna gre, bu duruma ilikin Kirchhoffun akm ve gerilim yasalarn uygulaynz. 910. 10 kW lk bir asenkron motorun kullanld ortamn nem ve toz durumuna gre farkl koruma derecesine sahip olmas gerekmektedir. Her koruma derecesi (IP snf) iin motor maliyetleri farkldr. Motor maliyeti ile IP snf arasndaki matematiksel iliki nasl verilebilir? 911. Bir blgede rzgar santrali iin uzun vadeli rzgar lmleri (m/s hz ve yn) yaplacaktr. Bu lmelerin maliyetini, rzgar santralinin TL/MW maliyetine nasl yanstrsnz? 912. Bir rzgar trbini 5 m/s rzgar hznda 40 kW g vermektedir; rzgar hznn 6 m/s olmas halinde gc ne olur? (NOT: Rzgar enerjisi, rzgar hznn kp ile orantl deimektedir.) 913. Boynunda an asl olan bir manda, YG enerji iletim hatt direine 0.5 metre kadar yaklam olsun. Ayrca direin her dikmesinden 1 A akm topraa akyor olsun. Hattn; 500 kV DC olmas, 765 kV AC tek devre olmas, 400 kV AC ift devre olmas, durumunda, manda nasl etkilenir, aklaynz. 914. Bir gaz izoleli alt tesisinin maliyeti M (euro/MVA) dr. Ak alt tesisinin maliyeti ise M (euro/MW)olduuna gre, (M>M), maliyet farklln aklaynz. 915. 500 kV luk bir hattn AC veya DC gerilimli olmas, hatta kullanlacak porselen zincir izolatr elemannn arln nasl etkiler? 916. Aralarndaki aklk D olan paralel iki iletkenden ayn yne olmak zere, geen akmlar I olsun. Akmlarn; Her ikisinin de AC olmas, Her ikisinin de DC olmas, Birinin AC, dierinin DC olmas, Elektrodinamik kuvvetin deerini (F) ne lde deitirir? 917. 154 kV luk bir iletim hattnda, 44-45 ve 45-46 no.lu direkler arasnda, her faza birer arlk asld grlmektedir. Bu arlklar neden aslm olabilir? 918. 500 kV luk bir DC enerji iletim hattnn; Her iki zincir izolatr de temiz iken, Her iki zincir izolatr de kirli iken, zolatrlerden biri temiz dieri kirli iken, Bileke izolatr kaak akmn formle ediniz. 919. 1600 kVA 35/04 kV luk trafo alm iin ihale verilecektir. Teklif zarflar aldnda, en dk teklifin eik deerden daha aa olmamas gerekmektedir. hale ncesinde bu eik deeri nasl hesaplarsnz? 920. Bir l aletinin ABD deki geen ylki fiyat 1000 USD, bu ylki fiyat ise 1030 USD dir. Bir X lkesinde para birimi USD karsnda son bir ylda %18 deer kaybetmi, ve i

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 46 piyasadaki yllk enflasyon da %14 olmutur. Bu l aletinin ABD deki ve X lkesindeki reel fiyat artlar ne olmutur? (Gmrk vergileri ve ithalatnn kar dikkate alnmayacaktr.) 921. Osiloskop ekranndaki lek, neden logaritmik deil de lineerdir? 922. Kafes direklerde kullanlan 70x70x7 lik 1 metre uzunluundaki bir demir profilin; AA kesitini BB kesitini CC kesitini zometrik dik aksonometrik perspektifini iziniz. 923. 154 kV ift devre (tm fazlar ayn direk zerinde) bir hava hattnn, bir direk akl boyunca boyutlu eklini izip, R L C parametrelerini de boyutlu gsteriniz. 924. Bir blgede 24 saatlik rzgar lmleri (m/s rzgar hzlar) anlk olarak llmtr. Eldeki datay; Histogram Alan grafii Lineer grafik boyutlu olarak ubuk (bar) grafik biiminde nasl gsterirsiniz? 925. Nomogram yardmyla eleman seimi (boyutlandrma) yapabilmek iin, gerek koul nedir? 926. PID kontrolr ne demektir? 927. Lineer ve lineer olmayan PID kontrolr arasndaki fark nedir? 928. 1x0.5x0.3 metre boyutlarndaki bir tahta kutu yardmyla, toprak zgl direnci nasl llebilir? (Kutunun drt tarafnda, orta noktalarda, metal klemensler vardr.) 929. 22 km uzunluunda 25 kV 50 Hz lik bir banliy hattnn gnlk yklenme erisinin izilebilmesi iin, ne tr bilgiler gerekir? 930. 35/0.4 kV luk trafonun a faz ile ntr arasna; nce R (ohm) direnci balanm, ardndan (cos fi=0.8 olan) fazl dengeli bir yk (cos fi=0.8) balanmtr. Bu trafonun asimetri derecesi nasl hesaplanr? 931. Ayn yk akm iin, bir trafonun sargsnn; Yldz bal gen bal Zigzag bal olmas, kullanlan bakr miktarn ne kadar deitirir? 932. Bir motor fabrikas 220 V 40 W anma deerli yeni tip bir motor gelitirdiini aklamtr. Fabrika, geleneksel motorlarla bu motorun hangi karakteristik byklklerini karlatrmal, bylelikle yeni motorun stn yanlarn vurgulamaldr? 933. Trafo fabrikalar bakr ve demir kayplar daha dk trafolar imal etmekle birlikte, trafolarn ana boyutlar (eni, boyu, ykseklii) pek deimemektedir. Neden? 934. Empedans 0.1 + j0.4 ohm/km-faz olan bir iletim hatt mesafe rlesi ile korunmaktadr. Hat bandan itibaren 40. kilometrede oluan bir ksa devrede, rlenin lecei empedans deeri nedir? 935. Diferansiyel rlenin alma ilkesi, elektrik mhendisliinde ok kullanmakta olan hangi yasaya dayanr? 936. 765 kV luk bir hava hattnda oluabilecek arzalar snflandrnz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 47 937. 154 kV ift devreli hava hattnda, 77 no.lu direkte, a faznn zincir izolatr ku pislii ile kaplanm olup, dier fazlarn izolatrleri ise temizdir. Bu direin bileke izolatr kaak akmn formle ediniz. 938. Bir hava hattndaki porselen zincir izolatrlerin; Kahverengi renkte olmasnn, Beyaz renkte olmasnn, stn ve sakncal yanlar nelerdir? 939. Bir dijital l aleti; R, L, C, V, I, f, P, cosfi lebilmektedir. Tek fazl bir g kaynann bu parametrelerini lebilmek iin, l aletinin balantlarn izerek gsteriniz. 940. Direncin tersi (mho) ve kapasitenin tersi (daraf) tanml iken, akmn ve gerilimin tersi tanmlanmamtr. Neden? 941. Bir avometrede DC akm ile AC akm lmleri, akm konum anahtar deitirilerek yaplmaktadr. Bunun fiziksel nedeninin aklaynz. 942. Bir ebekedeki gerilim dalgasnn; O andaki deiimini grmek ve kaydetmek, ve t almak iin Son 24 saat iinde, her 30 dakikada bir deiimini kaydetmek iin nasl dzenekler gerekir, aklaynz. 943. Bir rzgar trbininde devir hzn sabit tutabilmek iin, ne tr mekanik dzenlerden yararlanlr? 944. Rzgar santrallerinde trbin kulesi neden yaplr? Balca kule tipleri nelerdir? 945. Ayn g ve modeldeki bir rzgar trbinin maliyeti, karada M(USD), denizde (su stnde) ise M(USD) dir. M>M. Maliyet farklln analiz ediniz. 946. v = L di/dt; i = C (dv/dt) ; V = R i; i = G v ; F = m (dv/dt); M = J (dw/dt) bantlar, mhendislikteki yasalarn yanstmaktadr? 947. i j k birim vektrl bir elektromagnetik dalga bykln, fazr olarak ifade edebilir miyiz? 948. Bir HVDC hattnn sahile kan tarafnda (alt merkezinde) topraklama yaplmtr. Topraklama kaznn 1 metresi su yzeyinde, 4 metresi deniz iinde ve 5 metresi de deniz zemini iindedir. Topraklama direnci zerinde deniz suyunun etkisini grebilmek iin, ............................................... olmaldr. Boluu (....) doldurunuz. 949. Bir yuvarlak kutuplu senkron generatrn sarg direnci ile yk akm arasndaki deiimi yaklak olarak iziniz. 950. 154 kV luk bir kablo kum dolgu trane iinden geirilmitir. Kum iine daldrlan bir scaklk sondas yardmyla kumun scakl llmektedir. Bu scaklk yardmyla kablonun scakl nasl tayin edilebilir? 951. fazl bir sincap kafesli motorun rotoru sklp bunun yerine (ayn boyutta) bir fazl asenkron motor rotoru taklsa, motor alr m? 952. Her birinin direnci 2 ohm olan 2 er metre uzunluunda elik ubuklar olsun. 4.6 ohm deerinde diren elde etmek iin, nasl bir balant gerekir? (NOT: Kaynak punta direnci 0.2 ohm dur.) 953. Aadaki elemanlarn lineer karakterde olmas iin, ilgili u denklemlerini yaznz: 380 kV luk hattn seri kompanzatr 100 MVA yuvarlak kutuplu senkron generatr 50 MVA kk kutuplu senkron generatr 154 kV luk hatta kullanlan HAWK iletkeni

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 48 380 kV luk hatta kullanlan l demet HAWK iletkeni XLPE yaltkanl 600 mm2 kablo 40 kW lk bilezikli asenkron motor 20 MVA nt reaktr 10 MVA petersen bobini 30 MVA nt diren 500 A lik kontaktr 954. 35/0.4 kV luk trafonun primerine anma gerilim uygulandnda, sekonderinden (bota) 394 volt okunmaktadr. Bu durumu Faraday yasas yardmyla yorumlaynz. 955. Bir kojenerasyon santralinde, kazan scakl, ortamn scakl ve g arasndaki matematiksel ilikiler nasldr? 956. Bir malzemenin bal geirgenliini nasl lersiniz? 957. Bir malzemenin bal permitivitesini nasl lersiniz? 958. Bir malzemenin bal geirgenliinin 1 den byk ve 1 den ok byk olmas, fiziksel olarak nasl yorumlanr? 959. Bir kojenerasyon santrali hem doalgaz hem de LPG ile alabilmektedir. Doalgaz ile alrken maliyet fonksiyonu M = a + bP + cP2 .... USD/saat dir. a, b, c reel katsaylar, P ise gc (MW) gstermektedir. Santral LPG ile alrken maliyet fonksiyonu nasl olacaktr? 960. 2X10 MW lk bir kojenerasyon santralinde, her nitenin maliyet fonksiyonu M = a + bP + cP2 .... USD/saat dir. a, b, c reel katsaylar, P ise gc (MW) gstermektedir. nitelerden birisi anma yk ile, dieri ise %40 ykle alyorken santralin USD/kWh maliyetini hesap ediniz. 961. Bir g trafosunun 4 tekeri (ikili) ray sistemi zerine yerletirilmitir. Gvdeden topraa akan kaak akm I(mA), her rayn direnci R (ohm), trafonun topraklama direnci Rt (ohm) olduuna gre, Norton edeer devresini iziniz. 962. Yukardaki soruda, raylara Kirchhoffun ilgili yasalarn uygulaynz. 963. Bir araba hurdahanesinde, mevcut elektromknats ile 200 kg lk arabalar kaldrlabilmektedir. 300 kg lk kamyonetlerin de kaldrlabilmesi iin, mevcut elektromknatsta ne tr deiiklik yaplabilir? 964. Bir zeminde korozyon hz 1 mg/cm2-yl ise, 30 mm X 2 metre boyutlarndaki topraklama ubuunun direnci, 10 yl sonra ne kadar deiir? (Zeminin zellii gerei, galvaniz tabakasnn dklm olduu kabul edilecektir.) 965. Deri etkisi (skin effect), spirallik etkisi (spirality effect) ve yaknlk etkisi (proximity effect); bir iletken iin Laboratuar ortamnda nasl ayrtrlr? 966. Ayn kesitli bir hava hatt ile yer alt kablosu iin, yukardaki sorudaki etkiler ayn mdr? 967. Bir 154 kV luk kablonun iletken (bakr) direnci R1 (ohm/m), elik zrh direnci R2 (ohm/m), PVC dolgu maddesi direnci R3 (ohm/m) ve izolasyon (XLPE) direnci R4 (ohm/m) ise; edeer devreyi iziniz. 968. Yukardaki soruda edeer diren hesaplanabilir mi, neden? 969. 3 fazl 154 kV luk kablo sisteminde (trane iinde her faz arasnda 1 metre aklk vardr); iletken ile zrh arasndaki kapasite C1 (pF/m), zrh ile toprak arasndaki kapasite C2 (pF/m), fazlar arasndaki kapasite C3 (pF/m), zrhlar arasndaki kapasite ise C4 (pF/m) olsun. Sistemin kapasitelerini boyutlu ekil zerinde gsteriniz. 970. 500 A lik bir fazl dorultma devresinde mr N1 (yl) olan diyotun fiyat Mdiod (USD) dir. Bu devrede mr N2 (yl) olan tristr kullanlmas halinde, tetikleme as

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 49 () = 00....900 arasnda deitirilebilecektir. Tristrn maliyeti Mthy (USD) dir. Tristrn maliyetini cinsinden ifade ediniz. 971. Yukardaki soruda maliyet farkn cinsinden ifade edebilmek iin gerek koul nedir? 972. Bir kesicinin yapaca bir ama (kesme) ileminin maliyeti nasl hesaplanabilir? 973. Bir sincap kafesli asenkron motorun stator maliyeti MS (USD)ve rotor maliyeti de MR (USD) dir; klemens kutusu ve aksesuarlarn maliyeti haritir. Ayn (gteki) motorun bilezikli tipte olmas halinde rotor maliyeti MS (USD) olmaktadr. Her iki tip motor iin de, demir (nve) ve bakr (sarg) maliyetlerini nasl ayrtrsnz? 974. Toprak zgl direnci, topraklama dnda, hangi amalar iin llr? 975. Aadaki elemanlarn maliyetleri, hangi maliyet snflarna girer? Merkezi kompanzasyon nitesi ENH seri kompanzasyonu Bir fazl asenkron motorun kondansatr fazl asenkron motorun kompanzasyonu Dorultucu devresindeki kondansatr Fluoresant lambann kondansatr 976. 34/0.4 kV luk yal tip trafoya, klasik trafo yana gre dielektrik dayanm 2 kat daha fazla olan zel ya konulmu olsa, trafonun primerine 70 kV uygulayabilir miyiz, neden? 977. Aadaki elemanlar iin ABCD drt ulu sabitlerini elde ediniz: G trafosu (nt devresi ihmal edilmemi) DC enerji iletim hatt AC ift devre enerji iletim hatt (Hat kapasitesi hat sonunda toplanm gibi dnlecek) nt reaktr nt kompanzatr Seri kompanzatr Bilezikli asenkron motor NH bakl sigorta DC nt motor DC seri motor 12 elemanl zincir izolatr Buing Kesici (hem aktif hem de pasif konumda iken) Parafudr (hem aktif hem de pasif konumda iken) Tristr (iletim konumunda iken) 978. Bir elektrik devresinde edeer empedans hesaplarken, tm bamsz gerilim kaynaklarnn ksa devre, tm bamsz akm kaynaklarnn da ak devre edilebilmesi iin, .................................................olmaldr. Boluu doldurunuz. 979. Ayn g, gerilim ve ayn kalitede magnetik malzemeden yaplan biri DC nt motor, dieri bir fazl asenkron motor olsun. Bu motorlarn girdap akm kayplar ile histerezis kayplar ayn olur mu, neden? 980. Bir termik santralin hesap edilen Net imdiki Deeri (ND) 2 milyar USD dir. Bu rakam, hangi byklklere bal olarak hesaplanmtr? 981. Aadaki direk tipleri iin izolatr klemp noktasndaki kuvvet diyagramlarn iziniz:

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 50 Tayc direk (sa ve soldaki direk akller 300 er m) Tayc direk (sadaki direk akl 300 m, soldaki direk akl ise 400 m) Kede tayc direk (Some as 100, direk akller 300 er m) Kede durdurucu direk (Some as 600, direk akller 300 er m) Nihayet (son) direi 982. Bir asenkron motorun statorundan ve rotorundan kaynaklanan grltleri (dB) nasl ayrtrrsnz? Motorun grlts ile; devir says, moment, gerilim arasndaki matematiksel ilikileri (ayr ayr) nasl bulabiliriz? 983. 154 kV luk bir yer alt kablosu 1 km uzunluunda ise, kablo maliyeti toplam maliyet iinde %60 paya sahiptir. Kablo uzunluunun 5 km olmas halinde, kablo maliyeti % ka paya sahip olacaktr? 984. 154 kV luk bir yer alt kablosu kum dolgu trane iinden gemektedir. Kablodan 10 metre ileride, paralel doalgaz borusu gemektedir. Kablo yzeyindeki magnetik alan H (A/m) dir. Doalgaz borusu zerindeki magnetik alan B (mT) hesaplamak iin, hangi bilgiler gerekir? 985. fazl bir trafonun bota alma akmndan mknatslama akmn nasl ayrtrrsnz? 986. Bir bilezikli asenkron motorun statoruna DC gerilim uygulandnda, rotor sarg ularndaki gerilim nasl bir deiim gsterir? 987. 5.3 kilo-ohm deerindeki film direncin renk srasn (soldan saa doru) belirtiniz. 988. Elimizdeki 5 mikro-farad deerinde kondansatrleri kullanarak 17.5 mikro-farad lk edeer kapasiteyi nasl oluturabiliriz? 989. v = 100 sin (t + 300) ...volt iaretini cosinus fonksiyonu cinsinden ifade ediniz. Neden tanjant fonksiyonu cinsinden ifade edilmez? 990. Trigonometrideki ann sins kavram ile sinsoidal fonksiyon tanm arasnda ortak ve farkl yanlar nelerdir? 991. i = 100 sin (3t + 500) e-0.1t ....Amper iaretini FAZR olarak gsterebilmek iin,......... .............................olmaldr. Boluu doldurunuz. 992. Ampirik, analitik, simlasyon ve grafik olarak hesapladmzda hep ayn sonucun bulunduu bir elektrik devresi iziniz. 993. Bir kablo makarasnn nden ve yandan teknik resmini (leksiz) iziniz. Flan ap, gbek ap ve d derinlik kavramlarn ekil zerinde iaret ediniz. 994. EPR (Etilen Propilen Kauuk), XLPE ve PVC malzemelerinin her biri iin; Bal dielektrik sabitinin (r ) scakla bal deiimini, Kayp faktrnn (tan) scakla bal deiimini, (leksiz) iziniz. 995. Bir kesicide ortaya kan arkn zamana bal deiimi, hangi parametrelere baldr? 996. Alak gerilim ve yksek gerilimde kullanlmakta olan eitli elemanlar, rnein, parafudrlar, sigortalar ve kablolar hangi ynleriyle farkldrlar? 997. Bir tahrik ilemi srasnda, eylemsizlik momenti nasl bytlebilir? Byk olmasnn salad fayda ne olabilir? 998. Bir akm trafosunun ve gerilim trafosunun AG ve YG ular nasl ayrt edilir? Bu trafolarn sekonder taraflar neden topraklanr? 999. Elektrik tesislerinde iletme topraklamas iin rnek veriniz. 1000. Dalbudak, radyal, ring (halka), gzl (a) ve enterkonnekte trden ebekelerin, stn ve sakncal yanlarn belirtiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 51 1001. Elektrikle tahrikte kullanlan kavramalar hangi zellikleri tamaldr? 1002. Ka tip trafo postas vardr? Bunlarn stn ve sakncal yanlarn belirtiniz. 1003. Bir trafo postasndaki baralarn hangi faza (a b c) ait olduklar nasl anlalr? 1004. ACSR iletken ile AACSR iletken, hangi ynleri bakmndan birbiriyle karlatrlabilir? 1005. 380 V luk bir ebekede izin verilen gerilim dm %3, kablo kesiti 3x35 mm2 ve kablo uzunluu 32 metredir. THD = %4 olduuna gre, bu kablodan ekilebilecek maksimum g ka kW dr? 1006. Hava aral DC motorlarda byk, asenkron motorlarda ise kktr. Neden? 1007. Bir tayc direin, (durdurucu direk bulunmad zaman, zorunlu olarak) durdurucu direk olarak kullanlmas nasl gerekletirilir? 1008. Sincap kafesli asenkron motorlarda, ayn gte, hz 1500 d/dak altna dtke, motor fiyatlar (TL) ...................................... Boluu doldurunuz. Neden? 1009. 1600 kVA 35/0.4 kV luk ekirdek tipi bir trafoda balca kaak akm yollarn belirtiniz. 1010. Flanl bir asenkron motorun nden ve yandan grnts nasldr? 1011. Asenkron motorlarda Steinmetz balants ne amala ve nasl yaplr? 1012. Bir fazl asenkron normal alma halinde; stator frekans..........................baldr; rotor frekans ise........................... baldr. Yol alma annda; stator frekans......................., rotor frekans ise ....................baldr. Ksa devre (bloke) almada; stator frekans...............baldr; rotor frekans ise ....................baldr. Boluklar doldurunuz. 1013. Aadaki elemanlarda, dorudan besleme halinde, yol alma akmnn zamana gre deiimi nasldr? DC seri motor DC nt motor DC serbest uyarml motor Bilezikli 3 fazl motor Ksa devre rotorlu 3 fazl motor Bir fazl asenkron motor 1014. Bir motorun rotoruna bakldnda, akm ylmal olduu nasl ayrt edilir? Akm ylmal motorlarn stn yan nedir? 1015. Bir kondansatr paralel olarak; DC seri motorun endvi ularna fazl asenkron motorun ularna fazl senkron generatrn ularna DC serbest uyarml motorun uyarma devresinin ularna fazl datm trafosunun ularna balanrsa, elemanlarn almas bundan nasl etkilenir? 1016. Bir kondansatr seri olarak; DC seri motorun endvisine fazl asenkron motorun ularna fazl senkron generatrn ularna DC serbest uyarml motorun uyarma devresinin ularna fazl datm trafosunun ularna balanrsa, elemanlarn almas bundan nasl etkilenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 52 1017. Bir endktans paralel olarak; DC seri motorun endvi ularna fazl asenkron motorun ularna fazl senkron generatrn ularna DC serbest uyarml motorun uyarma devresinin ularna fazl datm trafosunun ularna balanrsa, elemanlarn almas bundan nasl etkilenir? 1018. Bir endktans seri olarak; DC seri motorun endvisine fazl asenkron motorun ularna fazl senkron generatrn ularna DC serbest uyarml motorun uyarma devresinin ularna fazl datm trafosunun ularna balanrsa, elemanlarn almas bundan nasl etkilenir? 1019. Bir asenkron motorun eksen ykseklii H, tespit delikleri enine ve boyuna mesafeleri A ve B, tespit delii ekseni ile mil aln yzeyi arasndaki mesafe C, mil ucu ap D ve uzunluu E, tespit delii ap K .... (mm) dir. Bu motorun nden ve yandan (leksiz) teknik resmini iziniz. 1020. Aadaki motor tipleri iin yol verme yntemlerini belirtiniz: Bir fazl asenkron motor fazl bilezikli motor fazl sincap kafesli motor DC seri motor DC nt motor DC serbest uyarml motor 1021. Rzgar trbininden elde edilen elektrik enerjisi miktar, neden rzgar hznn v(m/s) 3. kuvveti ile orantldr? 1022. Bir lkede kii bana den kurulu g 4000 kW ve tketim de 13000 kWh dir; bu deerler 2003 ylna aittir. 2004 ylnda bu deerlerin srasyla; 3500 kW ve 12000 kWh olmasn, 3500 kW ve 14000 kWh olmasn, 5000 kW ve 12000 kWh olmasn, 5000 kW ve 15000 kWh olmasn, nasl yorumlarsnz? 1023. Enerji iletimi ve datmnda, aadaki kavramlar birer cmle ile aklaynz: Aplikasyon Some as Travers Dahili kablo bal Harici kablo bal T Muf K Muf Geit mufu Kablo pabucu

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 53 Klemens Protolin Buon Kofre Etan Pako alter Linye Kondenser

1024. 154 kV luk bir XLPE kablo numunesinde, iletkenin apn, yaltkann et kalnln, zrhn kesitini ve kablonun d apn nasl lersiniz? 1025. Bir YG kablosunun gerilim dayanm testi, neden hem AC gerilim hem de DC gerilim iin ayr ayr yaplr? 1026. Elektrikle tahrikte grlen, farkl moment - devir says karakteristiklerini iziniz. 1027. Stroboskopik olay nedir ve nasl nlenir? 1028. Civa buharl lamba sndrldkten sonra, tekrar yanmas iin neden beklenir? 1029. Balca aydnlatma trleri nelerdir? 1030. Aadaki sarglar Elektrik makinelerinde ne amala ve nerede kullanlr? Sndrme (amortisr) sargs Endvi sargs Uyarma sargs Komtasyon sargs Yol verme sargs 1031. Bir ortamn aydnlatma hesab kapsamnda k aks hesap edilecektir. Bunun iin ne tr bilgilerin bilinmesi gerekir? 1032. Bir AG panosunda yer alan standart malzeme listesini yaznz. 1033. Bir aydnlatma projesinde aadaki tablolar hangi bilgileri ierir? Priz tablosu Aydnlatma tablosu Ykleme tablosu Kuvvet tablosu 1034. Bir i makinesi iin gerek duyulan moment diyagram M = f(t) biliniyorsa, (t: zaman ve T: iletme zaman), bu tahrik iin gerekli motor gcn nasl belirlersiniz? 1035. izgisel ve dnme hareketi iin ayr ayr olmak zere; vme Momentum Moment Kavramlarnn matematiksel bantlarn yaznz. 1036. Bir hidroelektrik santral iin, aadaki kavramlar birer cmle ile aklaynz: Szge Trbin Debi D Valf Savak

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 54 Cebri boru Denge bacas Salyangoz ark Kaplan trbini Francis trbini Pelton trbini

1037. Elektrik enerjisi ile ilgili balca tarife eitleri nelerdir? 1038. Motorlarda kutup saylar ift saydadr (2p = 4 gibi.) Neden tek sayda ( rnein 7 gibi) kutup says olan motor yoktur? 1039. Tek devre 154 kV 477 MCM iletkenli hattn iletebilecei g P (MW) dr. Hat; ift devre 2x477 MCM iletkenli 154 kV luk yaplm olsayd, iletebilecei g (yaklak olarak) ne olacakt? 1040. Gerilim altnda, ancak yksz (bota) almakta olan; 154 kV luk hava hattnda 765 kV luk hava hattnda 400 V luk yer alt kablosunda 35 kV luk yer alt kablosunda 35 kV luk sualt kablosunda 400 kV luk yer alt kablosunda 300 kV DC sualt kablosunda hangi kayplar ortaya kar? 1041. Bir yaltkan iin aadaki kavramlar ve birimlerini tanmlaynz: Maksimum iletme scakl Maksimum ksa devre scakl Kayp faktr Bal dielektrik sabiti Ksmi boalma Hacimsel zdiren Termik diren 1042. Anma devir says 1440 d/dak olan bir motor, bir tamburu (i makinesini) tahrik edecektir. makinesinin 720 d/dak ile tahrik edilmesi gerekiyor. Motor, i makinesi, kavrama ve dili takmnn balantsn izerek gsteriniz. 1043. Aadaki gerilim dalga biimlerine kar bir endktans (L) ve bir kapasite (C) nasl davranr, aklaynz: Periyodik kare dalga ; T/2 periyodunda deeri V, T/2 periyodundaki deeri sfr Periyodik kare dalga ; T periyodunun yarsnda deeri V, kalan yarsnda deeri V Periyodik dik gen biimli dalga ; T periyodu iin deeri V Periyodik mpuls (darbe) fonksiyonu biimli dalga ; Yinelenme aral T; genlii V Periyodik ikizkenar gen biimli dalga; T/2 periyodu iin deeri V 1044. Senkronoskop nedir, nerede ve nasl kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 55 1045. Bir fabrikada amortismana tabi demirbalarn says 58 dir. Btn demirbalarn ayn amortisman oranna sahip olabilmesi iin gerek koul nedir? 1046. Porselen bir zincir izolatr elemanna ait; Hacimsel direnci Yzeysel direnci izgisel direnci Yaltkanlk direncini Kaak direncini nasl lebilirsiniz, aklaynz. 1047. 70 km uzunluunda, ayn gerilim kademesindeki iki hava hattnn birinde 43 ruling direk akl, dierinde 37 ruling direk akl vardr. Bu iki hattn TL/km maliyetlerinin orann ifade ediniz. 1048. Bir fyrd (skandinavyadaki sahil girinti ve kntlarna verilen isim) hattnn maliyeti M (SEK=sve Kuronu dur.) Bu sistemde direklerin atlama direi olmas nedeniyle oluan ek demir maliyetini nasl ayrtrrsnz? 1049. Ayn kesitli ACSR iletkenler kullanlm olsa da, demet says arttka km bana iletken maliyeti lineer olarak deimez. Neden? 1050. Bir i merkezine elektrik kesintisinde annda devreye girecek ekilde- yerletirilecek bir diesel jeneratrn gcn, binadaki tketicilerin; Aktif gleri Reaktif gleri Dalgalanan (salnml) gleri Distorsiyonlu gleri cinsinden ifade ediniz. 1051. Parametreleri R L C olan bir enerji iletim hattna, test amal olarak aadaki gerilim dalgalarnn uyguland varsaylsn. Her bir dalga iin, hattn edeer devre modeli nasl izilebilir? 100 kV basamak gerilimi; uygulama sresi 1 saat 100 kV basamak gerilimi; uygulama sresi 1dakika 100 kV yldrm darbe gerilimi; uygulama sresi 100 mikro-saniye 100 kV impuls gerilimi; uygulama sresi 1 mikro-saniye 1052. ki kapl bir elektrik devresinin giriine 100 V uygulandnda, knda okunan akm 1 A dir. kna 100 V uygulandnda; Giri akm 1 A ise Giri akm 0.9 A ise Bu devre hangi zelliktedir? 1053. Bir yer alt kablosunda kesilmi 30 cm lik numune zerinde lm yaparak, bu kablonun ka kV gerilime kadar kullanlabileceini nasl belirlersiniz? 1054. Bir binann yldrma kar Faraday kafesi ile korunmas isteniyor. Gerekli projelendirme ve maliyet analizi iin hangi verilere gerek vardr? 1055. fazl 380 V luk bir generatr P gcn (kW) vermektedir. Ayn gcn bir fazl 220 V luk generatrden alnmas halinde, bu generatrn stator sargsnda kullanlacak bakr miktar ne kadar deiir? 1056. Bir asenkron motor bir tamburu 1440 d/dak anma hzyla dndrmektedir. Tamburun 1540 d/dak ile dndrlmesi istense, ebeke frekans % ka deitirilecekti?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 56 1057. Elektrostatik yklerin olduu bilinen bir zeminde, bir insan aada belirtildii gibi yrmesi halinde, elektrostatik ykleri nasl hisseder? plak ayakla (ayaklar kuru iken) Galo ile Kauuk potin ile Ksele ayakkab ile plak ayakla (ayaklar slak iken). 1058. 100 metrelik 400 V luk 3 fazl bir hatta izin verilen bal gerilim dm %5 dir. Bu hattn aadaki biimlerde yklenmesi halinde, bal gerilim dmn nasl formle edersiniz? Akm distorsiyonu %10 Gerilim distorsiyonu %2 Akm distorsiyonu %10 ve gerilim distorsiyonu %2 1059. 10 km lik 35 kV luk 3 fazl bir hatta izin verilen bal gerilim dm %7 dir. Bu hattn aadaki biimlerde yklenmesi halinde, bal gerilim dmn nasl formle edersiniz? Akm distorsiyonu %10 Gerilim distorsiyonu %2 Akm distorsiyonu %10 ve gerilim distorsiyonu %2 1060. 380 kV luk bir hava hattnda I2R kayplar %3 dzeyindedir. Besleme gerilimi %0.2 orannda 3. gerilim harmonii ieriyor olsayd, kayplarn dzeyi ne olurdu? 1061. fazl bir YG kablosunda; letken kesitinin bymesi Kablo geriliminin bymesi Gerilimin DC veya AC olmas Kabloda zrhn olmas veya olmamas letken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olmas Kablonun kemerli veya ayrk olmas Kablonun endktansn (mH/m) ne lde deitirir? 1062. fazl bir YG kablosunda; letken kesitinin bymesi Kablo geriliminin bymesi Gerilimin DC veya AC olmas Kabloda zrhn olmas veya olmamas letken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olmas Kablonun kemerli veya ayrk olmas Kablonun kapasitesini (piko-farad/m) ne lde deitirir? 1063. fazl bir YG kablosunda; letken kesitinin bymesi Kablo geriliminin bymesi Gerilimin DC veya AC olmas Kabloda zrhn olmas veya olmamas letken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olmas Kablonun kemerli veya ayrk olmas

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 57 Kablonun yaltkanlk direncini (Mega-ohm/m) ne lde deitirir? 1064. fazl bir YG kablosunda; letken kesitinin bymesi Kablo geriliminin bymesi Gerilimin DC veya AC olmas Kabloda zrhn olmas veya olmamas letken kesitinin dairesel veya dairesel olmayan geometride olmas Kablonun kemerli veya ayrk olmas Kablonun iletken direncini (ohm/m) ne lde deitirir? 1065. 3x70 mm2 lik PVC iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci AC gerilimde ayn mdr, neden? 1066. 3x70 mm2 lik PVC iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci DC gerilimde ayn mdr, neden? 1067. 3x70 mm2 lik XLPE iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci AC gerilimde ayn mdr, neden? 1068. 3x70 mm2 lik XLPE iletkenin omik direnci ile, 1x70 mm2 lik PVC iletkenin direnci DC gerilimde ayn mdr, neden? 1069. fazl bir asenkron motorun statorunda; gvdeye olan kaak kapasiteleri ile fazlar arasndaki kaak kapasiteleri motor edeer devresine nasl yanstlr? 1070. Bir senkron generatrn nve boyutlar %0.1, stator sarm says %0.2 ve uyarma devresi sarm says %0.3 bal hata ile yaplm olsun. Generatrn bota almadaki u gerilimi hangi oranda bal hataya sahip olur? 1071. Aadaki elemanlarn edeer empedanslarn nasl belirlersiniz? Laptop PC Tablet PC Laser printer Scanner Web kamera 1072. Hava aral () ile maliyet (M) arasndaki fonksiyonel iliki M = f (), aadaki elektrik makineleri iin nasldr? DC seri motor DC nt motor fazl bilezikli motor Bir fazl asenkron motor fazl senkron motor DC serbest uyarml motor 1073. Toprak direncini lmekte kullanlan l aletinde (toprak meggeri) 4 k ucu varken, klasik ohmmetrede 2 k ucu vardr. Neden? 1074. Gvde kaak akmn aadaki elektrik makineleri iin nasl formle edersiniz? DC seri motor DC nt motor fazl bilezikli motor Bir fazl asenkron motor fazl senkron motor

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 58 1075. Bir iletim hattnda 2 adet transpozisyon direi yerine 4 adet transpozisyon direi kullanlm olsa, hat reaktansndaki asimetri oran % ka deiiklie urar? 1076. Bir endktansta akmn faz asnn gerilime gre 900 geride kalmas, bir kondansatrde ise akmn faz asnn gerilime gre 900 ileride olmas, ne zaman geerliliini kaybeder? 1077. Bir elektrik devresindeki g katsaysn (cos), aadaki iletme koullar iin nasl ifade edersiniz? Yalnzca yk akmnda distorsiyon varken Yalnzca besleme geriliminde distorsiyon varken Hem gerilimde hem de akmda distorsiyon varken. 1078. 220 V , 1500 d/dak, 5 kW gcndeki aadaki makinelerde statorlarndaki bakr arlklar ayn mdr, neden? DC seri motor DC nt motor Bir fazl asenkron motor. 1079. 380 kV luk bir hava hattnda koruma halkasnn net imdiki deeri nasl ifade edilebilir? 1080. Bota almakta olan aadaki makinelerin g katsaylar nasl ifade edilebilir? Senkron generatr ( fazl) Asenkron motor ( fazl) Trafo ( fazl) 1081. Laplace dzleminde yaplan matematiksel ilemlerde, s1/2, s1*s2, t<0, /s , d2/ds2 yer almaz. Neden? 1082. Vc (0-) = 5 volt, Vc (0+) = -15 volt olacak ekilde, bir elektrik devresi iziniz. 1083. Empedans Z = R+jX ohm olan bir iletim hatt olsun. Hat banda nt bal bir bobin (XB ...ohm) ve hat sonunda nt bal bir kapasitr (XC ....ohm) olsun. Sistemin fazr diyagramn -leksiz olarak- iziniz. 1084. 154/380 kV luk bir alt merkezinde 600/5 lik akm trafolar bulunmaktadr. Primer taraftaki akm trafosunda 4 A okunduuna gre, ayn anda aadaki elemanlardan geen akmlar bulunuz: Primer ve sekonder taraftaki faz akmlar Primer ve sekonder taraftaki ayrclar Primer ve sekonder taraftaki kesiciler Primer taraftaki peterson bobini Primer ve sekonder taraftaki parafudrlar Rlelerin akm bobinleri 1085. W=(Li2)/2 ile W=(Cv2)/2 eitlikleri ne ifade etmektedir? 1086. Bir kojenerasyon santralinin doalgaz, LPG ve nafta ile iletilmesi mmkndr. (Doalgaz temel yakt, dierleri ise yedek yaktlardr) Santralin bu yaktlarla retim yapmas halinde hangi maliyet bileeni deiir? 1087. Nmerik analizde merkezi farklar, enterpolasyon ve ekstrapolasyon ne amala hesap edilir? 1088. Aadaki non-lineer denklemleri hangi yntemlerle zebilirsiniz? Y = f (X) Y = f (X1, X2,........,Xn)

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 59 1089. fazl asenkron motorun g katsays ne zaman deiir? (NOT: Reaktif g kompanzasyonu bulunmamaktadr.) 1090. 154/35/0.4 kV luk bir trafonun stten ve yandan grntlerini iziniz. 1091. Aadaki elemanlarda varolan kntlar hangi amaca hizmet etmektedir? 35/0.4 kV luk trafo gvdesindeki kntlar 35 kV luk buingteki kntlar Asenkron motorun milindeki knt Zincir izolatr elemannn gvdesindeki ve eteindeki kntlar HAWK iletkeni zerindeki kntlar ALPEK kablo zerindeki kntlar 1092. Bota almakta olan aadaki makinelere Tellegen teoremini uygulaynz: G trafosu Senkron generatr (santral tipi) Asenkron motor (bilezikli) 1093. stendiinde omik, istendiinde endktif, istendiinde kapasitif olarak alabilen yk ismi syleyiniz. 1094. Osiloskop olmakszn, bir cihazn lineer olup olmad nasl anlalr? 1095. Aadaki eleman balantlar ne amala yaplr, birer rnek veriniz: Devreye seri diren balants Devreye paralel diren balants Devreye seri endktans balants Devreye paralel endktans balants Devreye seri kondansatr balants Devreye paralel kondansatr balants. 1096. Aadaki elektrik makinelerini, bota alrken anma hzlarnn yarsnda dndrmek nasl gerekletirilir? Senkron motor Sincap kafesli asenkron motor DC seri motor DC nt motor DC serbest uyarml motor 1097. Aadaki elektrik makineleri iin, bota alrken uyarma akmlarn %50 azaltmak nasl gerekletirilir? Senkron motor Sincap kafesli asenkron motor DC seri motor DC nt motor DC serbest uyarml motor 1098. Endktans ve kapasite hesaplarnda geen GMD ve GMR ksaltmalar geometrik ortalama deerlerdir. Neden aritmetik ortalama deerler kullanlmamtr? 1099. Bir ACSR (elik zl alminyum) iletkende; Damar apnn deeri Damar says Tabaka says

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 60 Tabakalarn sarl ynleri Bklm ap elik damarlarn says ve aplar, letkenin gerek endktans (mH/km) gerekse kapasite (mikro-farad/km) deerlerini ne lde deitirir? 1100. fazl asenkron motorun rotoru karlm, statoruna anma gerilimi uygulanm olsun. Bu srada; Motorun iine yzkl birisi (stator sarglarna demeden) elini soksa, nasl etkilenir? Motorun iine kartondan yaplm bir frldak sokulsa, dner mi? Motorun iine tenekeden yaplm bir frldak sokulsa, dner mi? 1101. Laboratuar ortamnda 0.1 mili-coulomb deerinde bir yk nasl oluturursunuz? 1102. Laboratuar ortamnda; 100 lux, 2500 lumen, 10 candela deerindeki aydnlatma byklklerini (ayr ayr) nasl oluturursunuz? 1103. Aadaki zel durumlar iin, edeer devreleri iziniz: Bilezikli asenkron motorun rotoru karlm, statoru anma gerilimi ile besleniyor. G trafosunun sac paketi oluturulduu halde, henz sarglar yerletirilmemi. 1104. 35/0.4 kV luk bir yal trafonun; Henz kazanna ya doldurulmadan nce, Kazanna ya doldurulduktan sonra, Edeer devre parametreleri ne lde deiir? 1105. Elektrik akmnn (I), elektrik yknn (q) ve magnetik aknn (); bir ortamda dalmna ilikin kurallar (ayr ayr) belirtiniz. 1106. Bir transpozisyon ileminde, ilk hat dilimi boyunca faz sras a b c, sonraki dilim boyunca c a b ve son dilimde b c a dr. Dilimlerdeki srann deimesi durumunda ne olurdu? 1107. Snml bir deiime ilikin snm faktr (damping factor) nasl tanmlanr? 1108. ki lke arasnda 300 kV luk sualt DC kablosu ekilecektir; her lke kablonun kendi karasular iinde kalan blmnn maliyetini stlenecektir. Kablonun uluslararas sular iinde kalan blmnn maliyeti her iki lke tarafndan eit denecektir. Kablonun her iki ucunun karaya kt noktalarn koordinatlar A (x, y, z) ve B (x, y, z) belirlenmi olmakla birlikte, A noktasnn yeri fok balklarnn koruma alanna dt iin 10 km batya kaydrlmtr. Bu deiikliin, lkelerin kablo maliyetini ne kadar deitireceini formle ediniz. 1109. 100 MVA lk bir g trafosu iin kayp orann, g katsaysna ve yklenme katsaysna bal olarak ifade ediniz. 1110. Bir enerji datm fideri 3x120 + 95 mm2 kesitinde olup faz akmlar dengelidir. Ancak faz akmlarndaki distorsiyon sonucu, I7 / I1 =0.1, I3 / I1 =0.4 ve I2 / I1 =0.15 dir. Ntr iletkeninden geen akmn faz akmlarna orann hesaplaynz. 1111. ift devre iletim hatt (154 kV) ksa olduu iin transpozisyon yapma gerei olmamtr. Bu hattn faz sralamas iin ka senaryo bulunmaktadr? 1112. ift devre iletim hatt (154 kV) uzun olduu iin transpozisyon yapma gerei domutur. Bu hattn faz sralamas iin ka senaryo bulunmaktadr? 1113. 380 kV luk bir iletim hattnda seri kompanzasyon yaplmtr. Kompanzasyon nitesinin anma reaktans 30 ohm olup ihtiyaca gre, 10 ohm luk dilimler halinde devreye alnabilmektedir. Sistemin elektriksel devresini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 61 1114. Bir metro iin uygun elektrik sistemi seilecektir. Elektrik sistemi olarak; AC veya DC gerilim, 600- 800- 1000 volt gibi seenekler mevcuttur. En uygun sistemin belirlenmesi iin, ne tr bilgilere gerek vardr? 1115. Bir yer alt kablosu (ayn g ve gerilim altnda), sualtnda kullanlm olsa, I2R kayplar ile dielektrik kayplar ne lde deiir? 1116. Bir AC yer alt kablosu (ayn g ve gerilim altnda) DC gerilimde kullanlm olsa, I2R kayplar ile dielektrik kayplar ne lde deiir? 1117. Bir akm trafosunun etiketinde n katsaysnn 5 den byk veya kk olmas ne anlama gelir? 1118. Bir rle iin, aadaki cmleler ne anlama gelmektedir? Rle reset edildi. Rlenin bayra dt. Rlenin ift bayra var. Rlenin geri dn akm Rlenin alma akm Rlenin alma sresi 1119. Hermetik trafo ile klasik yal trafo arasndaki farklar nelerdir? 1120. Bir trafoda alkoll termometre ve ift kontakl termometre ne amala kullanlr? 1121. Bir yal tip trafo kazannn ana boyutlarna (en x boy x ykseklik) etki eden faktrler nelerdir? 1122. Rezidel gerilim rlesi ne amala ve nerede kullanlr? 1123. Ani gaz basn rlesi ne amala ve nerede kullanlr? 1124. Kademeli Buchholz koruma ne amala ve nerede kullanlr? 1125. Bir trafoda tank koruma nasl yaplr? 1126. Pilot diferansiyel koruma ne amala ve nerede kullanlr? 1127. 34.5/0.4 kV luk trafo Yy5 balantsna sahip ise, primer ve sekonder gerilimlerinin zamana gre deiimlerini iziniz. 1128. 154 kV luk bir iletim hattnda, frekansn 50 Hz yerine 49 Hz olmas, hat kayplarn ne lde deitirir? 1129. 100 MW lk bir termik santralin bota alma maliyetini (USD/saat) bulmak iin, hangi bilgilere gerek vardr? 1130. 100 MVA lk bir senkron generatrn verimi hangi parametrelere baldr? 1131. Ayn zellikteki (fiyat, garanti sresi, lme skalas, hata snf vb. yaklak ayn olan) dijital ve analog iki l aleti olsun. Dijital olan tercih etmemiz ortamn................................. olmasna baldr. Boluu doldurunuz. 1132. Analog cihazlarn en yksek duyarlkl olanlar iin bile ............................... hatas sz konusudur. Boluu doldurunuz. 1133. Pens tipi ampermetreyi ...................................... olan ortamlarda kullandmzda, lme hatalar ok byr. Boluu doldurunuz. 1134. 35/0.4 kV luk trafoda, sekonderde anma kademe dnda 4 tanesi +%2.5 lik dilimlerde, 4 tanesi ise -%2.5 lik dilimlerde olmak zere 9 kademe (tap) vardr. Trafonun sekonder tarafn ematik olarak iziniz. 1135. Bir trafonun uyarma ile ilgili parametreleri edeer devrede nt olarak yer alr; seri olarak gsterilmez. Neden? 1136. 600 V luk DC gerilim beslemeli bir tramvay kaynaktan itibaren 10. kilometrede olsun. Gerilim dm ifadesini yaznz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 62 1137. Bir senkron generatrn bota alma akm Ig, trafonun ise It dir. Generatr + trafo blounun seri balants sonucunda bileke bota alma akmn ifade ediniz. 1138. 765 kV ift devre iletim hattnn tek devresinden 200 MW ekilirken dier devresi gerilim altnda fakat bota almaktadr. Hattn ift devresinden 400 MW ekildii duruma gre; Grlt Ozon gaz yaym B ve E alanlar Televizyon etkileim faktr Korona kayplar % ka deiiklie urar? 1139. Bir stockbridge damperin klemp direnci R (ohm) dur. Bu damperin HAWK iletkenine baland noktadaki edeer direnci ifade ediniz. 1140. Bir ii trane iinde kaz yaparken 35 kV luk bir kablonun klfna kazma vuruyor. Aadaki senaryolarn her birisi iin Norton edeer devrelerini iziniz: Kazmann sap izolasyonlu ve direnci R1 Lastik eldiven kullanlm, her birinin direnci R2 Lastik izme kullanlm, her birinin direnci R3 Hem izole sapl kazma hem de eldiven kullanlm Hem izole sapl kazma hem de izme kullanlm Hem izole sapl kazma hem izme ve hem de eldiven kullanlm. 1141. Bal dielektrik sabiti r ne zaman sanal bileene sahip olur? 1142. Son yllardaki birim fiyatlara gre, izolatr, kablo, iletken, trafo, galvanizli profil maliyetlerine ilikin fonksiyonlar elde ediniz. (Bkz: www.ihale.net) 1143. Teleobjektif ile bir ENH direinin resmi ekilmi olsun. Bu resim yardmyla hattn gerilimi (U) ve endktans (L) nasl tayin edilebilir? 1144. Toprak zgl direncini lme ilemine ait birim fiyat analizi (TL/lme) nasl yaplabilir? 1145. ACSR iletkene stockbridge damper montajnn birim fiyat analizi (TL/lme) nasl yaplabilir? 1146. 24 V luk bir ak nasl arj edilir, aklaynz. 1147. Kontaktr, kesici, ayrc, voltmete, ampermetre, watmetre, sigorta, linye, trafo ya, SF6 gaz, PVC, XLPE gibi eleman veya malzemelere ait elektriksel edeer devreleri iziniz. 1148. Bir DC sisteminde 50 Hz lik akm ve gerilim dalgalarnn oluma nedenlerini aklaynz. 1149. Bir AC sisteminde DC akm ve DC gerilim dalgalarnn oluma nedenlerini aklaynz. 1150. Elektrik piyasasnda; perakende sat irketi, serbest tketici, serbest olmayan tketici, tedariki, toptan sat irketi gibi kavramlar aklaynz. 1151. YG enerji iletim hatlarnda kular uzaklatrmaya dnk nlemleri aklaynz. 1152. Bir hava hattnda ve yeralt kablosunda yryen dalgann hz (m/s) neye bal olarak deiir? 1153. Bir kafes direin koruma as, hangi byklklere bal olarak belirlenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 63 1154. t=0 anndan itibaren 1 mikrosaniye iinde 100 kA deerini alan bir rampa fonksiyonu, t>1 mikrosaniye iin sfr deerini alacaktr. Bu tanma uyan bir darbe akm laboratuarda oluturulmak istense, ilgili elektriksel devre nasl tasarlanmaldr? 1155. Bir kafes direkte; traversin diree (gvdeye) gre ve tm direin temel noktasna gre momentlerinin nasl hesaplanacan gsteriniz. 1156. 380 kV luk bir hattan 400 MVA ekiliyorken, akmn yaylma (ilerleme) hz nedir? 1157. fazl 380 V luk bir asenkron motorun ularna 10 V (150 Hz) lik gerilim uygulanm olsa, ne olur? (motorun miline akuplaj yaplm deildir.) 1158. 10x10 metrelik kafes direin tabannda, her dikmenin dibindeki magnetik alann ayn olabilmesi iin, ....................................................... olmaldr. Boluu doldurunuz. 1159. Bir timsah 35 kV luk nehir (sualt) kablosunu srm olsun. Norton edeer devresini iziniz. 1160. Laboratuarda test amal olarak, THDsi %5e eit olan bir gerilim dalgasn nasl oluturabilirsiniz? 1161. Bir DC enerji iletim sisteminde 420 lik tetikleme as ile 200 kV DC gerilim elde edilmektedir; bu anda ortam scakl 20 0C dir. Ortam scaklnn 50 0C olmas durumunda, ayn DC gerilim ayn tetikleme as ile elde edilebilir mi? 1162. Frekans 50 10 Hz arasnda oynayan bir ebeke iin, gerilim fazr nasl yazlr? 1163. Bataklktan geen bir iletim hatt direi fore kazk temel zerine oturtulmutur. (Beton kaide, 16 adet betonarme kolon ile bataklk zeminine aklmtr.) Direkten geen bileke akm 10 A ise, her betonarme kolondan geecek akm ve her kolon evresindeki magnetik alan ifade ediniz. 1164. Bir porselen izolatr elemanndan (laboratuarda) I akm geirilmi olsun. Bu akmn ne kadar sr zerinden, ne kadar porselen gvde zerinden akar? 1165. Bir amorm (standart geometrik cisimlerden hibirine benzemeyen) malzemenin, R L C deerlerini nasl belirlersiniz? 1165. Elinizdeki bir malzemenin iletken veya yaltkan zellikte olduunu hangi lmeler yoluyla tayin edersiniz? 1166. Kazaya biimindeki bir topraklama sisteminin topraklama direnci R (ohm) llmtr; ayaklar arasndaki alar 45 0 dir. Ayaklar arasndaki a 120 0 olsayd, lme sonucu ne kadar deiirdi? 1167. Enerji iletim hava hatlarna ne zaman aganta (yer sehpas) uygulanr? 1168. MATLAB SIMULINK yardmyla bir enerji iletim hattn u varsaymlara gre modelleyip analiz yapnz: Hattn yalnzca omik direnci var Hattn omik direnci ve endktans var Hattn R L C parametreleri var; C parametresi hat banda ve sonunda toplanm. 1169. MATLAB SIMULINK yardmyla bir zincir izolatrde elemanlarn gerilim dalmn hesaplamaya ynelik modeli oluturunuz. 1170. Aadaki elemanlar iin ortaya kan kuvvetleri (neton) gsteriniz: almayan bir senkron generatr (100 MVA) Tam ykte alan bir senkron generatr (100 MVA) Henz iletken ekilmemi bir tek devreli kafes direk (380 kV luk) letken ekilmi haldeki bir tek devreli kafes direk (380 kV luk) Bir mesnet izolatr (35 kV luk) Bir zincir izolatr (12 elemanl, HAWK iletkenli)

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 64 Bir stockbridge damper Bir spacer (ikili demet iletken iin) Bir yal trafonun kazan (200 MVA, 154/380 kV luk) 1171. Bir devre elemannn n. harmonie kar koyduu empedans nasl bulursunuz? (n 1 dir). 1172. Bir santralin hurda deerinin negatif kmas ne anlama gelir ve bu durum hangi tip santrallerde ortaya kar? 1173. letmede olan bir termik santralin; Defter deerinin, Piyasa (rayi) deerinin, Borsa deerinin, Farkl deerlerde olmasnn nedenleri ne olabilir? 1174. Spacer montaj srasnda iki direk arasndaki iletken sehimi (flei) nasl hesap edilebilir? 1175. 50 Hz lik ebeke frekansnda ve yldrm darbesi srasnda, bir iletim hattnn karakteristik (dalga=surge) empedans hangi parametrelere bal olarak hesaplanr? 1176. 380 kV luk bir iletim hatt 155 km uzunluundadr. Bu hattn ilk 35 km sinin maliyeti M1 (TL/km) iken, sonraki 120 km sinin maliyeti M2 (TL/km) dir. M maliyetlerinin farkl olmasn aklaynz. 1177. Devlet Planlama Tekilat (DPT) 2005-2020 yllar arasnda Trkiyenin enerji projeksiyonunu ortaya koymutur. Bu projeksiyonda hangi parametreler dikkate alnm olabilir? 1178. Sinsoidal bir akmn faz asnn 00, +900 ve 900 olmas alan iddetini ne lde etkiler? 1179. Sinsoidal bir gerilimin faz asnn 00, +900 ve 900 olmas alan iddetini ne lde etkiler? 1180. Bir binann beton duvarna ait bal permitivite ve permeabilite nasl belirlenebilir? Bu byklklerin belirlenmesi hangi amaca dnk olabilir? 1181. Bie enerji iletim hattnda gerilim seviyesi arttka maliyet lineer artmaz, neden? 1182. Bir metronun besleme trafosunun gc hangi kriterlere gre seilir? 1183. Bir enerji iletim hattnn TL/km maliyeti iinde, topografik ve meteorolojik kkenli bileenleri nasl ayrtrrsnz? 1184. lkemizdeki enerji iletim hatlarnn tamam ayn gerilim kademesinde deildir. Neden? 1185. fazl bir trafo iki fazl olarak iletilirken (demiryolu beslemesinde), primer ve sekonder taraf iin Faraday yasasn uygulaynz. 1186. y = f(x1, x2) = f(x1) + f(x2) eitlii ile y = f(x1, x2) = f1 (x1) + f2 (x2) eitlii arasnda matematiksel ynden ne fark vardr? 1187. , g/t, g, dg/dt, g/dt gsterimleri arasnda anlam bakmndan ne farklar vardr? 1188. X ve Y deikenlerine ait 50 er veri olsun. Bu verilerin deiimini fonksiyonel olarak (denklem ile) ifade etmek istiyoruz. rnein denklemin 3. dereceden veya 4. dereceden polinom olmas neye baldr? 1189. Bir sac levha boyandnda, magnetik karakteristii (B-H) deiir mi, neden? 1190. Sz konusu sac levhann direnci ve endktans boyann etkisiyle deiir mi? 1191. 100 km lik bir iletim hattnn bana 160 kV , 50 Hz uygulanyor, bu srada hat sonunda yk baldr. Akm ka saniye sonra yk noktasna ular? 1192. Bir yldrm darbesinin plazma direnci R, endktans L dir. Bulutla yer arasndaki kapasite ise C dir. yldrm darbesine ait elektriksel edeer devreyi iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 65 1193. Kular nedeniyle iletim hattnn kamlanmas nasl oluur? 1194. 20 metre uzunluundaki 3x95 mm2 lik kablonun fazlar kendi arasnda birletirilip tek fazl kablo olarak kullanlmtr. Bu durumdan R L C parametreleri nasl etkilenir? Akm tama kapasitesi nasl etkilenir? 1195. Bir blgede topran bal nemi (%) ile toprak zgl direnci (ohm-m) arasndaki iliki nasl belirlenebilir? 1196. Aadaki elemanlarn hangileri direkt maliyet, hangileri endirekt maliyet kapsamna girer: buing, izolatr demiri, kukonmaz, stockbridge damper, spacer, ark boynuzu, koruma halkas, direkte kullanlan cvata-somun, koruma teli, parafudr, akm trafosu, senkron generatr, silika jel, kesici, ayrc, kontaktr, sigorta. 1197. 220 V 40 W lk bir floresan lambann balast karlp, bunun yerine 20 W lk veya 60 W lk balast balanm olsa, lamba alr m? 1198. Bir leylek 380 kV luk iletim hattnn zerine; ki aya ile basyorsa, Bir aya ile basyorsa ki aya ile basarken kuyruu da iletkene deiyorsa, Leylee etki eden B ve E alanlarnn deerleri deiir mi? Neden? 1199. Bir iletim hatt boyunca 650 izolatr zinciri/faz bulunmaktadr. Hat bandan itibaren 400. zincir ularndaki gerilimi ifade ediniz. 1200. Bir DC iletim hattnda faz-toprak ksa devresi nasl hesaplanr? 1201. Mhendislikte; elektrik, magnetik, ses, k, s, koku, gaz, duman, nem izolasyonlarna birer rnek veriniz. 1202. Doalgazn boru hatt ile tanmasndaki USD/1000 m3 fiyat ile svlatrlm (LNG) olarak alnp kullanlmas halindeki fiyat hangi faktrlere baldr? 1203. Kopyalanm bir dinozor olduu varsaylsn. Aadaki iletim hatlarna iki n aya ile dokunmu olsa, Thvenin edeer devreleri nasl olurdu? DC iletim hatt Tek devre iletim hattnn iki faz ift devre iletim hattnn faz Alt fazl iletim hattnn alts 1204. Tek devre iletim hattnn hat ba ve sonunda birer tane kesici bulunur. ift devrede ise ikier tane bulunur. Her iki sistemin anahtarlama tablosunu (0 / 1 tablosunu) oluturunuz. 1205. Bir optik koruma telindeki (OPGW) fiber says hangi kriterlere gre seilir? 1206. Bir kablo pabucu arasndaki gres (ya) nedeniyle tam sktrlamam olsun. Aradaki yan direnci (ohm) nasl bulunabilir? 1207. Bir g trafosunun ya 5 yl sonra deitiinde, bakr ve demir kayplar da deiir mi? Neden? 1208. Bir trafo hcresinde havalandrma (fan) gc iki kat artm olsa, bakr ve demir kayplar da deiir mi? Neden? 1209. Elektrik mhendisliinde genellikle empedans (Z) lm yaplr; admitans (Y) lm yaplmaz ve Y = 1/Z ile hesap edilir. Neden? 1210. Sis tipi bir izolatrn 3 etei vardr. Eteklerinden birisi 2x3 mm ebadnda bir para etekten kopmu olsa, bu durum izolatrn elektriksel ve mekanik performansn nasl etkiler?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 66 1211. 2005 yl itibariyle ulusal ebekedeki tm iletim hatlarnn hurda deeri nasl formle edilir? 1212. Bir sualt kablosu (35 kV, 50 Hz); tuzlu deniz suyu, tatl dere suyu, bataklk, amurlu hali iinden geirilecek olsa, evresindeki B ve E alanlar nasl deiir? 1213. Bulut iindeki negatif yklerin iddetli rzgar etkisiyle bulutun alt yzeyine toplanmas sonucu oluan yldrm darbesinin deiimini iziniz. 1214. Laboratuarda bir kafes diree yldrm darbe gerilimi uygulanm ve Ohm yasas gerei Zdarbe = V/I ile darbe empedans hesaplanm olsun. Rdarbe ile Ldarbe nasl bulunabilir? 1215. Bir iletim hattnda, ayn anda; kafes diree, koruma teline ve faz iletkenine 20 er kA lik yldrm darbeleri dm olsa, elektriksel edeer devreyi iziniz. 1216. 380 kV luk iletim hattnn tam altnda P noktasnda, iletken buzsuz iken llen B ve E alanlar bellidir. letken zerinde buz klf varken ve yerde de 1 m kalnlnda kar tabakas bulunuyorken, P noktasndaki alanlarn deerleri deiir mi? 1217. Bir HES de trbin kanatlarna 500 m3/s debi ile su gnderilmektedir. Bu suyun aktma maliyeti USD/m3 nasl hesap edilebilir? 1218. 66 kV altnda alacak bir iinin izole izmesinin minimum et kalnl nasl hesaplanr? 1219. Kopyalanm bir mamut olsun. Bu mamut 380 kV luk hattn zincir izolatrne, faz iletkeninden itibaren 7 no.lu elemana hortumu ile dokunmu olsun (zolatrde toplam 22 eleman bulunmaktadr.) Thvenin edeer devresini iziniz. 1220. 380 kV luk hattn zincir izolatr ularna 1100 kV luk drm darbesi dtnde, izolatre etki eden bileke gerilimin tepe deeri neye eittir? 1221. Enerji iletim hatlarnda yryen dalga ne demektir, nasl oluur? 1222. zel bir osiloskop yardmyla yldrm darbesi kayt edilmi olsun. Bu osilograf yardmyla akmn ykselme hzn, yar deer sresini, snm sresini nasl belirlersiniz? 1223. Laboratuar ortamnda K3 tipi bir zincir izolatr elemannn zerine yumurta sars dklerek kirlenme testi yaplyor. Bu durumda kir akmnn harmonikleri nasl belirlenebilir? 1224. 100 kW lk bilezikli asenkron motor 20 0C scaklk ve %65 nem altnda almaktadr. Scaklk 50 0C ve nem %90 olduunda, motorun hangi iletme byklkleri deiir? 1225. Bir gaz trbini 5. ylda ikinci el piyasada sata karlmtr. Defter deerinin piyasa rayi deerinden kk veya byk olmas durumunu irdeleyiniz. 1226. Bir gaz trbininde, bir asenkron motorda ve bir hidrolik trbinde yol alma maliyeti nasl hesap edilir? 1227. Bir kojenerasyon tesisinin Ocak 2006 bilanosundaki deer 1 200 000 TL dir. Tesis ubat ay iinde 132 000 TL lik yakt ve 12 000 TL lik personel maliyeti yapmtr. Tesisin ubat ay bilanosundaki Aktif ve Pasif deerleri nedir? 1228. Bir gaz santralinde ek iyiletirme yatrm (USD) ile yakt tketiminin %0.9 azalaca anlalmaktadr. Bu ileme ait Net imdiki Deer (USD) ile Geri deme Sresi (yl) nasl bulunabilir? 1229. 4x4 mm2 lik 220 V luk bir kablodan a-b-c faz akmlar ile ntr akm gemektedir. t = 0 annda bir samuray klc ile kablo (aniden) ikiye ayrlm olsa, Norton edeer devresi nasl izilebilir? 1230. Koruma altna alnan Akdeniz foklarnn bulunduu yerin yaknndan 765 kV luk bir hava hattnn geirilmesi gndemdedir. Foklar asndan bu hattn evresel Etki

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 67 Deerlendirmesi (ED) nasl gerekletirilebilir? 1231. Elektrik tesislerinde topraklama konusunda ska kullanlan referans toprak ne anlama gelmektedir? 1232. Bir elektron ekvatordan itibaren dnyaya ynelmi olsa, elektronun magnetik alan hangi ynde olur? 1233. Bir uan kanat genilii 65 m olup yere paralel umaktadr. Yerin magnetik alan 0.4 10-4 T ve kanatlar arasnda endklenen gerilim 0.9 V ise, uan hz (m/s) nedir? 1234. 12 V luk bir batarya seri R L devresini besliyor. Srekli akmn deeri 1 A ve devrenin zaman sabiti 0.0002 s ise, endktansn deeri nedir? 1235. 200 ohm luk bir diren ile 10 mikrofaradlk bir kapasite seri bal olup devrenin ularna 120 V 60 Hz lik kaynak uygulanmtr. Enerji tarifesi 0.05 USD/kWh ise, bu devrenin bir gnlk enerji maliyeti ne olur? 1236. Bir radyo dalgas 1.2 W/m2 lik g iletmektedir. Bu durumda magnetik alann tepe deerini (Tesla) bulunuz. 1237. Bir enerji iletim hattnn her fazndan 980 A ekilmektedir. Hattn tam altnda, 24 m deydeki kulbeye etki eden bileke magnetik alann deiimini nasl elde edersiniz? 1238. Enerji sistemlerinin test ilemlerinde ka trl darbe gerilimi kullanlr? Bu gerilimler nasl llr? 1239. Bir krenin, aralarnda x(metre) mesafe olan iki krenin, bir silindirin, aralarnda X (metre) mesafe olan iki silindirin elektrik alan izgilerini gsteriniz. (Her durumda uygulanan gerilim U (kV) deerindedir.) 1240. Bir rzgar santralinden deniz ar besleme yaplacaktr. Besleme kablosunun AC veya DC olmas hangi parametrelere baldr? 1241. 477 MCM lik iletkenlerin kullanld aadaki iletim modellerinde, iletkenlerden yalnzca birinin kopmas halinde asimetri (dengesiz yklenme) oranlarn ifade ediniz: fazl tek devre fazl ift devre fazl, tek devre ve ikili demet fazl, ift devre ve ikili demet 1242. 154/35 kV luk yal bir trafonun anma iletme koullar srasnda faz sarglar arasndaki kapasite C (nF) dir. Aadaki durumlar iin kapasite deeri ne lde deiir? Trafo anma gerilimi ile bota alyorken, Trafo 160 kV primer gerilimi ile bota alyorken, Trafo anma gerilimi ve %110 yk ile alyorken, Trafo anma gerilimi ve %10 THD ye sahip harmonikli yk ile alyorken. 1243. 154 kV luk bir iletim hattnda 12 elemanl zincir izolatr kullanlmtr. Traverse en yakn elemann kir direnci R dir. Bu elemandan itibaren kirlenme, %5 artarak 12. elemana kadar devam etmektedir. zolatr zincirinin bileke kir akmn ifade ediniz. 1244. 24 elemanl 380 kV luk zincir izolatrde, her elemann zerinde 0.1 mm kalnlnda kir tabakas vardr. 16 elemanl 220 kV luk zincir izolatrde ise, her elemann zerinde 0.2 mm kalnlnda kir tabakas vardr. Her iki zincir izolatrn kir akmlar arasndaki oran bulunuz. 1245. Akm ve gerilim dalgasnn harmonik ierdii varsaylsn. Bu durumda Maxwell denklemleri (sinsoidal byklklerin olduu duruma gre) nasl deiiklik gsterir? 1246. Bir balastn omik direnci ile endktansn nasl lersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 68 1248. Bir iletim hattnn hat ba gerilimi V1, hat reaktans X ve hat sonu yknn deeri P2 + jQ2 deerlerindedir. Hat sonu gerilimini (V2) nasl hesaplarsnz? 1249. Bir 380 / 154 kV , 200 MVA lk bir g trafosunun 345 kV primer gerilim ile iletilmesi durumunda, ekilebilecek gc belirtiniz. 1250. Yukardaki soruda trafonun 200 MVA ile altrld varsaylsn. Bu durumda bakr ve demir kayplar (anma deerlerine gre) ne kadar deiir? 1251. 380 kV luk bir iletim hava hattnn tam altnda duran insann vcuduna etki eden E ve B alanlarna ait kuvvet izgilerini iziniz. 1252. Bir alt merkezine (S) adet iletim hatt baldr: AS, BS ve CS. Her hattn karakteristik empedans 400 ohm dur. AS hattnda oluan 100 kV luk yryen dalga alt merkezine doru ilerlemekte ise, yansma ve krlma deerlerini bulunuz. 1253. Ayn ap ve damar saysna sahip, alminyum hava hatt iletkeni ile bakr yeralt kablosunun Geometrik Ortalama Yaraplar (GMR) ayn mdr, neden? 1254. 477 MCM alminyum iletkene edeer bakr kesiti ka mm2 dir? 1255. Laboratuarda bir kurbaann vcut direnci nasl llebilir? 1256. Adm geriliminin olutuu bir yerde (kafes direin yaknnda) duran bir atn her aya iin Ohm yasasn uygulaynz. (Her naln direnci R dir.) 1257. Harmonikli akmlar iin Biot-Savart yasas nasl yazlabilir? 1258. Bir fabrikada endktif ve kapasitif reaktif sayalar bulunmaktadr. Bir ay sonunda her iki sayacn kVArh deerleri sfrdan byk kmtr. Buna hangi tip ykler neden olmutur? 1259. Bal ksa devre gerilimleri %4 ve %3.8 olan 35/0.4 kV luk 1000 er kVA lk iki trafo paralel balanmtr. Sekonderden 1800 kVA + %3 akm THD si ekiliyor olsa, her trafonun ykn ifade ediniz. 1260. Bir sualt enerji iletim hattnn, hangi durumlarda tnel iinden geirilmesi gerekir? 1261. 12 fazl bir sistemde, faz gerilimi ile fazlararas gerilim arasndaki oran bulunuz. 1262. 300 m lik direk aklna (direk akle) ait Thvenin edeer devresini iziniz. 1263. 40 W lk floresant lambaya ait (klasik) bir balastn demir kayplar ile bakr kayplarn, laboratuar ortamnda nasl ayrtrabilirsiniz? 1264. R/X oran 0.1 olan bir enerji datm fiderinde, enine gerilim dmn ihmal etmekle ortaya kacak bal hatay ifade ediniz. 1265. fazl bir DC sisteminde, sfr bileen akm nasl hesap edilir? 1266. Hangi tr elektrik devreleri iin entegro-diferansiyel denklem yazlabilir ve yaznz. 1267. Elektrik mhendisliinde blok diyagramlar neden kullanlr? Bir blok diyagramn balca elemanlar nelerdir? 1268. Diren, kondansatr ve OPAMP yardmyla, giri geriliminin trevini ve integralini alan (analog) devreleri iziniz. 1269. X1 girii, X2 ise k gsteriyor olsun. Aadaki transfer fonksiyon balantlarn tek bloa nasl indirgersiniz? G1 G2 ve G3 seri bal iken, G1 ve G2 paralel bal iken, G ve geri besleme H varken. 1270. Bir Q(s) fonksiyonu iin Routh tablosu neden ve nasl oluturulur? 1271. Kesin Hurwitz, asimptotik kararllk ne demektir? 1272. Bir Bode diyagram zerindeki krk izgiler ne anlama gelir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 69 1273. Bir devrenin frekans cevabnn H (j) elde edilebilmesi iin, ................................. olmaldr. Boluu doldurunuz. 1274. Elektrik mhendisliinde iaret ak diyagramlar neden kullanlr? Blok diyagramlardan fark nedir? 1275. Bir iaret ak diyagramnda, aadaki indirgeme ilemleri nasl yaplr? Kaskat balantnn birletirilmesi, Paralel balantnn birletirilmesi, z evrenin yok edilmesi, Geri beslemenin indirgenmesi. 1276. Bir DC enerji iletim hatt iin frekans cevab nasl elde edilir? 1277. 138 kV luk bir iletim hattnn omik direnci R, endktans ise L dir. Hat sonunda omik yk direnci (RY) baldr. Bu hattn frekans cevabn ifade ediniz. 1278. tabakal (plakal) bir elektrot sisteminde, her tabakann kalnl (mm), dielektrik dayanm (kV/mm) ve bal permitivitesi (r) bellidir. Sistemin anma gerilimi 220 kV dur. Gerilimin aniden 300 kV a ykselmesi durumunda, sistemi dielektrik dayanm ynnden nasl kontrol edersiniz? 1279. Zaman dzleminde bir akmn ikinci mertebeden trevi alnmtr. Bu ilemi kompleks dzlemde gsteriniz. 1280. 200 kV luk bir DC enerji iletim hattnda, faz iletkeninin geometrik ortalama yarap (GMR) ne zaman (hangi amala) hesap edilir? 1281. Bir elektrikli di frasndan 0.3 m uzaklktaki ve 1 m uzaklktaki magnetik alanlar, srasyla 5 mG ve 0.8 mG dur (ORAN 6:1). Bir elektrik sprgesinde ise, 0.3 m uzaklkta 7 mG, 1 m uzaklkta 0.5 mG llmektedir (ORAN 14:1). Gerek ORAN larn farkl olmasn gerekse mG deerlerinin farkl olmasn nasl yorumlarsnz? 1282. Fliker ieren bir gerilim dalgasnn zamana bal deiimini iziniz. 1283. Amerika Birleik Devletlerinde, iletim hatlar yaknndaki E alan iddetleri iin ngrlen snr deerler eyaletlerde farkllk gstermektedir (rnein Minnesota iin 8 kV/m iken, Oregon iin 9 kV/m dir) Bu farkllklar nereden kaynaklanm olabilir? 1284. Aralarnda 0.5 m olan 154 kV luk adet kablo, ak (zgara) kablo kanal iine yerletirilmitir. ki faz arasndaki E (kV/cm) deeri nasl belirlenebilir? 1285. Laboratuarda bir sinyal jeneratr ve bir ampermetreden baka cihaz olmad varsaylsn . Elinizdeki silindirik biimdeki cismin, endktif, kapasitif veya omik olduunu, ayrca lineer olup olmadn nasl belirlersiniz? 1286. Gnmzde binalarn yldrma kar korunmasnda kullanlan paratoner trleri ni ve birbirlerine gre stn ve sakncal yanlarn belirtiniz. 1287. 130 km lik bir iletim hattnda direklerin %10 unun topraklama direnci 5 ohm un, %60 nn 20 ohm un ve %30 unun da 40 ohm un altndadr. Blgede grlen yldrm darbe akmnn genlii 20 kA ise, bu hat boyunca arza olasl ne zaman maksimum, ne zaman minimum olur? 1288. A ve B lkeleri arasnda bir DC enerji iletim sistemi (HVDC) kurulacaktr. Her lkenin frekansnn 50 Hz, 60 Hz veya birinin 50 Hz dierinin 60 Hz olmas; DC iletim sisteminin maliyetini ne lde deitirir? 1289. Bir iletim sisteminin besleme noktas 20 ohm luk bir bobin zerinden topraklanm olup hat sonu faz-toprak ksa devresi 30 kA olarak hesap edilmitir. Bobin bir nedenle ksa devre olmu olsa veya yanllkla balant ucu akta braklm olsa, arza akmn nasl hesap edersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 70 1290. Bir boaz atlama hatnda kullanlan direklerin maliyetine etki eden faktrler nelerdir? 1291. Bir lkede ulusal ebeke frekans 50 0.5 Hz dir. Uluslararas enterkonneksiyon iin ise 50 0.1 Hz koulu gerekmektedir. Bu durumda sz konusu lke ne gibi alt yap yatrmlar yapmaldr? 1292. Bir fritzn (kzgn ya iinde kzartma yapan cihaz) ebekeden ektii elektrik enerjisi hangi faktrlere baldr? 1293. 765 kV luk bir iletim hattnn yldrma kar performans hangi parametrelere baldr? 1294. Bir bilgisayarn (PC) 0.5 metre uzandaki alanlarn tam olarak llmesinde kullanlacak alan l aleti hangi zellikleri tamaldr? 1295. Adm gerilimini etkili olduu bilinen bir yerde, aadaki durumlar iin gerekli elektriksel edeer devreleri iziniz: Tekerlekli sandalyedeki bir kii Tekerlekli sandalyedeki kii ve onu iten bir kii Tekerlekli sedyede yatmakta olan bir kii Paletli dozerin operatr ek-ek arabas iindeki kii ve onu ekmekte olan kii. 1296. Bir iletim hattnn 100. kilometresinde, B ve E alan deerleri her 15 dakikada bir llmekte ve lme sonular bilgisayara kaydedilmektedir. Bu bilgileri 100 km uzaklktaki alt merkezine aktarmak iin hangi iletiim olanaklarndan yararlanlabilir? 1297. 400 kV luk bir iletim hatt 500 kV luk hatta dntrlmtr. zel izolatrler kullanld iin (eski) izolatr boyutlar ve direkler deimemi, yalnzca 954 MCM olan faz iletkenleri yerine 1252 MCM lik iletkenler kullanlmtr. Yeni durumda iletim hattna ait kV/mm, mT, dB, A, kW/km, ohm/km, siemens/km ne lde deiecektir? 1298. Ayn ebat ve gerilim iin tasarlanm olan; porselen, cam ve silikon malzemeden yaplm zincir izolatrde kaak (kir) akmlar arasndaki oran nedir? (Yapay kirlenme niform olup mg/cm2 deeri her tip iin de ayndr.) 1299. 154 kV 50 Hz lik, 6 km lik iki fazl demiryolu hatt gece saatlerinde bota alt halde, llen akm 2 A dir. Hattn siemens/km deerini nasl bulursunuz? 1300. Sanayi kesimi iin Kr/kVArh tarifesi neden uygulanmaktadr? 1301. Bir ada son 100 yldan beri 50 Hz frekans ile beslenmektedir. Frekansn 60 Hz e karlmasnn teknik ve ekonomik sonular ne olabilir? 1302. Bir senkron makinenin bota alma karakteristii non-lineer zelliktedir. Bu karakteristie Laplace dnm nasl uygulanabilir? 1303. tabakal eeksenli dilindirik bir elektrot sisteminde dzgn elektriksel zorlanma koulu nedir? 1304. 154/35 kV luk yal tip bir trafonun stten, nden, arkadan ve yandan (yaklak) grntsn iziniz. 1305. Bir elemann V-I karakteristiine bakarak, omik mi, endktif mi yoksa kapasitif mi olduu anlalabilir mi? 1306. Bir senkron generatrde; adm katsays, ksa adml sarg, tam adml sarg, datm katsays gibi tanmlar alaynz. 1307. Bir senkron generatrde gerilim reglasyonu nasl llr ve nas hesaplanr? 1308. Bir senkron generatrn; bota alma, ksa devre, d ve ayar KARAKTERSTKLERN (yaklak olarak) iziniz. 1309. Bir DC motorun momenti hangi yntemler yardmyla llebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 71 1310. Bir DC makinede fra gei direncinin sert veya yumuak olmasnn etkileri ne olabilir? 1311. Bir DC motorda iki fra arasndaki kollektr dilim saysnn belirli deerin (rnein 16) altnda olmas istenir, neden? 1312. ngilteredeki ve Norveteki motor fabrikalar ayn retim ve personel maliyetleri ile almaktadr. Elektrik enerjisi fiyat ise, srasyla 7.0 cent/kWh ve 3.5 cent/kWh ise, retilen bir motorun fiyatn nasl formle edersiniz? 1313. Bir sincap kafesli asenkron motorda, rotor oluk says ile stator oluk says neden ayn deildir? Rotorun oluklar neden mile paralel deil de eimli yaplr? 1314. Bir bilezikli motorda rotorda endklenen gerilimin zamana bal deiimi nasldr? 1315. Bir asenkron motora uygulanan gerilim, anma geriliminin %110 u olsun. Motorun stator dner alan, kaymas, verimi, g katsays, yol alma akm, iletme akm, stator sarg scakl, grlts ne lde deiiklie urar? 1316. Yukardaki soruyu, ebeke frekansnn anma frekansnn %95 i olduu durum iin cevaplaynz. 1317. Bir fazl asenkron motorda, ana sarg ile yardmc sarg arasnda 900 faz fark oluturabilmek iin, imalat srasnda neler yaplabilir? 1318. Bir asenkron motorun daire (Ossanna) diyagramnn izilmesi sonucu, motorun hangi byklkleri bulunabilir? 1319. Bir asenkron motorun stator sarglarnn direnci laboratuar ortamnda llecektir. 20 0 C scaklkta AC ve DC direnleri ile, 75 0C scaklktaki AC direnci nasl llebilir. 1320. 400 kV luk 60 Hz lik bir iletim hattnda izolatr zincir verimi %86 dr. Hat 60 Hz lik olsayd, zincir verimi ne olurdu? 1321. Bir asenkron motorda faz bobininin (U-X, V-Y, W-Z) 6 oluklu statora nasl yerletirildiini (motorun enine kesiti zerinde) gsteriniz. 1322. Bir asenkron motorda, rotor ve stator oluklar tam kar karya geldiinde, kaak ak ARTAR/AZALIR/DEMEZ. Neden? 1323. Makine elemanlarnn balantsnda kullanlan sklebilir ve sklemeyen trden olan balant elemanlar nelerdir? 1324. Mil, yatak, muylu, kavrama, pim, kaplin, kama, vida, civata, somun hakknda birer cmle ile aklama yapnz. 1325. Kutupsal vektr ve eksenel vektr arasnda ne fark vardr? 1326. Kondksyon akmlar......................................ortamda sz konusudur. Konveksiyon akmlar ...........................................ise sz konusudur. Deplasman (polarizasyon) akm............. ise sz konusudur. Boluklar doldurunuz. 1327. Maxwell denklemlerinde elektrik ve magnetik alanlar arasndaki karlkl iliki (kuplaj), ........................ile anlalr. Boluu doldurunuz. 1328. Maxwell denklemlerinde gzken uyarc kaynak nedir? Bnye denklemleri nedir ve neden kullanlmaaktadr? 1329. Havann delinme gerilimi; DC gerilim, AC 50 Hz ve AC 60 Hz iin ayn mdr, neden? 1330. 380 kV luk bir hava hattndan 200 MW ekiliyorken, elektromagnetik dalga sz konusu olur mu, neden? 1331. ift devreli bir enerji iletim hattnda, aadaki hesaplardan hangisinde sperpozisyon teoremi kullanlamaz, neden? Gerilim dm, gerilim reglasyonu, Joule kayplar, dielektrik kayplar, aktif gler, reaktif gler, grnr gler (S).

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 72 1332. Bir DC iletim hatt ile AC iletim hattnn birbirine olduka yakn mesafeden geirilmesi sz konusudur. Laboratuarda nasl bir analog deney dzeni kurmak gerekir ki, AC iletim hattnn karlkl etkisi aradaki mesafeye bal olarak incelenmi olsun. 1333. Sabit g eken bir fazl ykn aktif, reaktif, grnen ve dalgal glerini aadaki dzlemlerde ifade ediniz: Zaman (t) dzlemi Kompleks (j) dzlemi Laplace (s) dzlemi Ayrk (z) dzlemi. 1334. Bir fabrikada 4x70 mm2 lik bakr iletkenli AG kablosu bulunmaktadr. Besleme noktasndan itibaren; 5 m uzakta a faz ile ntr arasnda S1 yk, 10 m uzakta b faz ile ntr arasnda S2 yk ve 20 m uzakta c faz ile ntr arasnda S3 yk baldr. Ykler zde deildir. Bu kablo boyunca gerilim dm ifadesini elde ediniz. 1335. Be tabakal dzlemsel elektrot sistemine U gerilimi uygulanmaktadr, her tabakann E (kV/cm) deerleri ile bal permitivite (r) deerleri bilinmektedir. Bu elektrot sisteminin edeer kapasitesini (Ce) elde ediniz. 1336. Bir iletim hatt iin, MW/Hz birimi ile tanmlanan kavram neyi ifade eder? 1337. Poynting teoremi, devre teorisindeki hangi teorem ile benzerlik gsterir? 1338. Dzlemsel dalga (TEM) ne demektir? 1339. E ve H alanlarnn birbirine oran; iletkenlii sfr olan bir ortamda ve iletkenlii sfr olmayan bir ortamda, neye eittir? 1340. Bir DC iletim hattndaki tristrlerin 30 yl nceki yapm maliyeti M1; bugnk yapm maliyeti ise M2 dir. Geen 30 yl iinde teknolojideki gelimenin tristr maliyetini nasl etkilediini formle ediniz. 1341. Aadaki alanlarn anlamlarn ksaca tanmlaynz: Elektromagnetik alan Elektrostatik alan Stasyoner elektrik alan Stasyoner magnetik alan 1342. Bir magnetik nveyi (malzemeyi) tanmlayan karakteristik byklkler nelerdir? 1343. Kirchhoffun akmlar yasas ile Ampere ve Gauss yasalarnn benzer ve farkl yanlarn aklaynz. 1344. Uzaydaki bir S yzeyine 4 C deerinde elektrik aks girmekte, 1 C deerinde elektrik aks ise yzeyden kmaktadr. Analiz iin hangi yasa kullanlmaldr? 1345. Uzaydaki bir S yzeyinde 35 adet akm izgisi belirlenmitir. Analiz iin hangi yasa kullanlmaldr? 1346. Kompleks karakteristik empedansn faz asnn 00 veya >00 hesaplanm olmasnn fiziksel anlam nedir? 1347. Karakteristik empedansn mesafeye bal olmamasnn fiziksel nedenini aklaynz. 1348. Helmholtz denklemi...........................................................................iin kullanlr. 1349. Bir dalgann frekans ile dalga boyu arasndaki matematiksel iliki nedir? 1350. Pozitif ykl bir iletken; ntr bir iletkene veya negatif ykl bir iletkene yaklatrlrsa, ne olur? Dedirilirse, ne olur? Ayr ayr belirtiniz. 1351. 132 km uzunluundaki bir enerji iletim hatt T edeer devresi ile modellenmitir. Hat bandan itibaren 10. kilometrede bulunan bir src 100 km/saat hzla hat sonuna

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 73 doru ilerliyor olsun. Arazi dz ise, ka saat sonra (sanal) sseptansn bulunduu noktaya ular? Arazi dalk ise, bu sorunun cevab iin hangi ek bilgi gereklidir? 1352. Bir ebekenin akm THD si %3 dr. ebekedeki 3. harmonik szldnde THD %1 e dmektedir. Bu durumda ebekenin I3 / I1 orann bulunuz. 1353. Bir at nalnn (atn ayana aklmam iken) omik direnci nasl llebilir? 1354. Bir devreden i=20 sin (314t-300) Amper ekilmektedir. Bu akmn genliini %50 azaltmak ve faz asn 00 yapabilmek iin, devre zerinde nasl bir deiiklik gerekir? 1355. 300 kV luk bir DC iletim hatt 2 li demet iletkenlidir; bu hattn 3 l demet iletkenliye dntrlmesi halinde, R L C parametreleri ne kadar deiir? 1356. 220 voltluk bir l prizden TV, uydu alcs ve VCD beslenmektedir. Sistemin Thvenin ve Norton edeer devrelerini iziniz. 1356. Bir termik santralin maliyeti M (USD) ve ekonomik mr 25 yldr; HD=0 ve normal amortisman yntemi uygulanm olup 25. ylda santral devre d edilmemitir, yalnzca Mrevizyon (USD) maliyetle kazan revizyonu yaplmtr. Bu santralin 23. yldaki ve 26. yldaki amortisman paylarn (USD/yl) bulunuz. 1357. 35 kV luk bir direkte, zincir izolatr pin noktasnn topraa gre kapasitesi 50 pF dr; direk 154 kV luk olsayd, bu kapasite yaklak- ka pF olurdu? 1358. Bir iletim hattnda endktans hesab srasnda, GMR yerine iletkenin yarapn (r) alm olsak, hangi kabul yapm oluruz? 1359. Kr/kWh tarifesi, neden gece, gndz ve puant olarak e ayrlmtr? 1360. 35/0.4 kV luk bir g trafosunun g genini izebilmek iin, hangi bilgilere gerek vardr? 1361. Bir noktadaki B ve E alanlarnn zamana bal ifadelerine bakarak, alan meydana getiren akmn omik, endktif veya kapasitif olduunu aytredebilir misiniz? 1362. Cayley-Hamilton teoremi nerede kullanlr? 1363. Sinsoidal bir iareti; t dzleminde, j dzleminde ve x-y dzlemminde nasl gsterirsiniz ? (izersiniz ?) 1364. Bir datm trafosunun Y Y balantsna sahip olmas ile Y zigzag balantsna sahip olmas halinde bakr sarg bakmndan nasl bir oran vardr? 1365. Bir enerji sisteminde 6 ayr gerilim kademesi kullanlyor olsun. Bu yl itibariyle enerji letim hatlarnn defter deerini formle ediniz. (Normal amortisman yntemi kullanlmaktadr.) 1366. Yllk yk faktr bilinen bir santralin yllk enerji retimini nasl hesaplarsnz? 1367. Geometrik ortalama hangi durumlarda kullanlamaz? 1368. elik eritmetre ile mesafe lerken, dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? 1369. Bir voltmetre ile akm lmek iin nasl bir balant yaplmaldr? 1370. Bir DC iletim hattnda kullanlan ayrc (seksiyoner) ile AC hattnda kullanlan ayrc yapsal olarak fark var mdr? 1371. Bir osiloskopta dalgann genliini byk grmek iin nasl bir ayar yaplr? 1372. Bir enerji datm hattnda gerilimin sfr bileeni (V0) nasl llr? 1373. Zincir izolatrleri kirlenmeye kar koruyan yntemlerden birisi de yzeylerine zel ya srmektir. Bu ilemin birim maliyetini (TL/zincir) ifade ediniz. 1374. Bir kontrol devresinin transfer fonksiyonunu T(s) elde edebilmek iin, hangi Parametreleri bilmek gerekir? 1375. Bir ykselticinin giriindeki gerilim 1 V, kndaki gerilim ise 10 V ise, ykseltme orann dB ve neper cinsinden bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 74 1376. Akm trafosu ve gerilim trafosu iin faz hatas ve oran hatas ne demektir? Bu hatalar nasl llebilir. 1377. Skalas eit aralkl 34 izgi ile blnm olan 3 mA lik bir miliampermetrenin en soldaki 1.lek izgisine 0, 11. lek izgisine 1, 21. lek izgisine 2 ve 33. lek izgisine de 3 yazlmtr. Bu miliampermetrenin alt ve st lme snrlarn, lme araln bulunuz. 1378. direnci sfr alnabilecek kadar kk olan 4.3 voltluk bir pile (1,8 W, 4.5 V) deerinde bir ampul balanmtr. Akm lmek iin, i direnci 0.25 ohm olan 1,5 snfndan 0.5 A lik bir ampermetrenin gsterecei deeri bulunuz. 1379. Bir (analog) ampermetrenin ve voltmetrenin katalog bilgileri kaybolmu olsun. Bu l aletlerinin i direnlerini (ayr ayr) nasl lersiniz? 1380. Maxwell, Hay, Schering, Robinson kpr devrelerini iziniz ve denge koulu na ait denklemleri yaznz. 1381. Yurtdndaki bir karayolu zerinde yolculuk yaparken evrenizde kafes direkler grdnz kabul edin. Bunlarn ift devre mi yoksa alt fazl m olduu, enerji iletim direkleri mi yoksa enerji datm direkleri mi olduu, anlalabilir mi, neden? 1382. Karlkl iki apartman dairesinin sayalarnn ayn fazdan beslenip beslenmedii lerek- nasl anlalabilir? 1383. Bir magnetik alana ait (dairesel) izgiler ile; magnetik alann frekans, genlii ve faz as arasnda nasl bir iliki vardr? 1384. 100 ohm luk bir omik diren; Yldz-yldz bal trafonun a faz ile b faz arasna, Yldz-zigzag bal trafonun a faz ile b faz arasna, balanm olsun. Her iki balantya ait elektriksel edeer devrelerin zde olabilmesi iin olmaldr. Boluu doldurunuz. 1385. Kpr yntemiyle lme yaparken, kpr kollarndaki herhangi bir ift parametreyi deitirecek denge oluturulabilir mi? En abuk ve en kolay denge iin, olan parametre ifti deitirilmelidir. Boluu doldurunuz. 1386. A, B, C ile gsterilen topraklama ubuu arasnda llen direnler, srasyla RAB=7 ohm, RBC=9 ohm ve RCA=8 ohm dur. ubuklarn RA, RB, RC topraklama direnlerini bulunuz. 1387. 150 Hz frekansl akm ile 50 Hz frekansl gerilime karlk den ortalama gc bulunuz. 1388. Kapasitif ve endktif gerilim blcler nasl yaplr ve nerelerde hangi amalar iin kullanlr? 1389. Direnli gerilim blcler nasl yaplr, ve nerelerde hangi amalar iin kullanlr? 1390. Bell ve desibel (dB) birimlerini tanmlaynz. Bu birimler ile hangi byklkler llr? 1391. Denkletirme ynteminin temel ilkesi nedir ve bu yntemin dier lme yntemlerine gre hangi stnlkleri bulunmaktadr? 1392. Byk deerli yaltm direnlerinin nasl lldklerini ve bu lmlerde dikkat edilmesi gereken noktalar aklaynz. 1393. lme teknii ynnden direnleri snflandrp her snftaki dirence ait uygun lme yntemlerini belirtiniz. 1394. Megerin (Megger) lme ilkesini aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 75 1395. Akm ve gerilimi gsteren iaret (yn) oklarnn anlamlar nedir? 1396. Bir metal iinden, bir gaz iinden ve bir sv iinden elektrik akmnn nasl getiini aklaynz. 1397. Elektronlarn hz ile elektrik akmnn hz arasndaki fark aklaynz. 1398. yonizasyon ve elektroliz kavramlarn aklaynz. 1399. Deplasman akm ne demektir? iddeti sabit kalan deplasman akm olabilir mi? 1400. Ohm yasas tm devre elemanlarna uygulanabilir mi, neden? 1401. teleme ve dnme hareketlerine ait mekanik gc formle ediniz. 1402. Bir miktar enerjisi olan kondansatr ile endktans paralel balanrsa ve d ortam ile enerji alverii de olmazsa, ne olur? 1403. Pil ve akmlatr arasndaki fark nedir? 1404. ki cihaz; Seri balandnda, Paralel balandnda, bileke d karakteristik nasl izilir? 1405. Seri bal enerji kaynaklarnn, Paralel bal enerji kaynaklarnn, bileke karakteristikleri nasl hesaplanr? 1406. Direncin scaklkla deiimi pratikte hangi uygulamalarda kullanlr? 1407. yi bir diren malzemesinde ne gibi zellikler aranr? 1408. Telli diren, karbon diren ve sv diren nasl yaplr ve nerelerde kullanlr? 1409. Ak devrede braklma, ak devre gerilimi ve bota alma ne demektir? 1410. Ksa devre edilme, ksa devre akm ve ksa devrede alma ne demektir? 1411. niform kesitli bir srgl direncin (reostann) ayar karakteristii nasldr? 1412. Bota alan bir gerilim blcnn k gerilimini ifade ediniz. 1413. Ksa devrede alan gerilim blc ne demektir? 1414. Ykl bir gerilim blcnn k gerilimini ve akmn nasl hesaplarsnz? 1415. Ykl bir gerilim blcnn ayar karakteristii nasldr? 1416. Bir cihaz daha dk gerilimle altrabilmek iin balanacak olan n diren nasl hesap edilir? 1417. Elektrik yk (Q) nasl llebilir? 1418. Menyetolu meger ile yaltm direnci llmesinin ilkesini aklaynz. 1419. Bir asenkron motorda depo edilen kinetik enerjiyi formle ediniz. 1420. Bir asenkron motorda depo edilen elektrik enerjisi bileenlerini aklaynz. 1421. 5 tonluk bir yk 10 s iinde 7 m ykseklie kaldracak vin iin DC motor seimi yaplacaktr. Makara ve dililerin verimi %78 ise, motorun gc (kW veya HP) ne seilmelidir? 1422. direnci 2 ohm, ak devre gerilimi 20 V olan bir anplifikatrden, toplam diren 0.5 ohm olan ift hat ekilmitir. Her birinin direnci 4 ohm olan 6 tane hoparlr seri olarak bu hattn ucuna balaynca, hoparlrlerden alnacak gc ve verimi hesaplaynz. 1423. Bir tabannn ap D1 teki tabannn ap D2 olan H yksekliindeki kesik dik koni eklindeki bir karbon elektrodun iki taban arasndaki direnci formle ediniz. 1424. Bir tramvay rayndan 180 A akm geerken, birbirine ekli olan iki ray arasndaki gerilimin 26 mV olduu llmtr. Raylarn ek direncini hesaplaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 76 1425. Yeraltna denmi olan demir su borusuna topraktan 2 mA lik bir kaak akm girip borunun kk bir parasndan getikten sonra yeniden topraa akmaktadr. Borunun malzeme kayb (g/yl) nasl hesaplanabilir? 1426. Bir tramvay hatt 15 km dir. Ayn ynde, 5er dakika arayla tramvay bu hattan beslenmektedir. lgili elektriksel edeer devreyi iziniz. 1427. Bir noktann potansiyeli ne demektir? 1428. niform bir alann eit potansiyel yzeyleri ve alan izgileri nasldr? 1429. Yaltkan bir malzemenin ka trl direnci vardr? 1430. Pozitif elektrik yknn etrafnda yaratt elektrik alannn alan haritas nasl izilir? 1431. Ayn frekansl iki akmn, Farkl frekansl iki akmn, bilekesini (genliini) dorudan nasl hesaplarsnz? 1432. lk koullar olan bir kondansatrn ve endktansn u denklemlerini (vc ve iL) tdzleminde yaznz. 1433. Magnetik devre ne demektir? 1434. Bir magnetik devreye Kirchhoff yasalarn uygulaynz. 1435. Magnetik alan ve magnetik ak, magnetik alan izgileriyle izilen alan haritas ile nasl gsterilir? 1436. letken malzemenin J=f(E) karakteristii ile ferromagnetik malzemenin B=f(H) karakteristiini karlatrnz. 1437. Magnetik kuplaj katsays, ne zaman 0, ne zaman 1, ne zaman -1 deerini alr? 1438. Bir paletin ekilebilmesi iin hava aralnda bulunmas gereken magnetik endksiyonu formle ediniz. 1439. Laboratuarda, 220 V gerilimi 22 volta dntrecek bir trafoyu nasl tasarlarsnz? 1440. Bakr iin, mknatslanma karakteristii nasldr? 1441. Protodur, Prothen, Protolon, Protofirm kavramlarn ksaca aklaynz. 1442. Bir diren lme ilemine ait i ak diyagramn iziniz. 1443. Pili biten (veya zayflayan) bir elektronik saya, 1 ayn sonunda hangi deeri gsterecektir? 1444. Elektronik sayalarda (mr 10 yl olmas gereken) pilin daha ksa srede bitmesinin nedenlerini aklaynz. 1445. Bir elektronik sayacn 1 aylk enerji lmnn matematiksel ifadesini yaznz. 1446. UCTE (Avrupa Enerji letim ebekesi) yesi lkeler iin, belirli bir t anna ilikin Tellegen teoremini ifade ediniz. 1447. Bir ebekede gerilimin harmonik mertebesi ile akmn harmonik mertebesi, ne zaman ayn ne zaman farkl olur? Birer rnek veriniz. 1448. Bir fazl harmonikli ykn g katsays (cos ) nasl llebilir? 1449. Fliker; Bir fazl yk iin, fazl yk iin, nasl llr? 1450. 800000 km2 lik bir lkede 1200 adet bara bulunmaktadr. Bu btn ebekeyi 400er baralk ayr enterkonnekte ebekeye ayrsak, her birinin sonsuz gl ebeke olup olmadn nasl anlarz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 77 1451. tabakal bir ACSR iletkenin her bir tabakasnn endktansn, laboratuar ortamnda nasl lersiniz? 1452. Elimizde iki tane 100er mHlik endktans olsun; 50 mH ve 200 mHlik endktans oluturabilmek iin ilgili balantlar iziniz. 1453. Elektrik motorlarnda neden karbon fralar kullanlr? 1454. 6 demetli 3 fazl bir iletim hattnda fazlardan birindeki demetlerden birisi kopacak olsa, hattn empedans asimetrisini ifade ediniz. 1455. Trafo yann istenen zellikleri nelerdir? 1456. Bir trafoya ve yaknndaki kesiciye ayn anda ayn marka ya doldurulmu olsun. Yan mr hangisinde daha uzun olur? 1457. Bir g trafosunda bota ve ykte yaplan gerilim ayarlarnda nelere dikkat edilir? 1458. Ar gerilim rlesi, ar akm rlesi, diferansiyel rle, dengesiz g rlesi, sarm ksa devresi rlesi, mesafe rlesi, iin fazl devreleri iziniz. 1459. Ak tip ve kapal tip trafo merkezleri arasndaki farkllklar nelerdir? 1460. Trafo postalar ve alt merkezlerinin grevleri nelerdir? 1461. Bir alt merkezindeki elemanlarn isimlerini ve grevlerini belirtiniz. 1462. Bir trafo postasndaki balca elemanlar ve grevleri belirtiniz. 1463. Trafo postasndaki a,b,c fazlarnn renkleri nelerdir? 1464. 4500 nfusa sahip bir ilenin g younluu nasl hesap edilir? 1465. Bir asenkron motorda dner alann hz, makinenin hangi parametrelerine baldr? 1466. Bir generatrn statorundaki bitiik iki oluk arasndaki faz fark nasl bulunur? 1467. Bir generatrn stator boyutlar belli ise, hava aralndaki magnetik alan nasl hesaplanr? 1468. Bir yldz-gen alter in otomatik tip mi manuel tip mi olduunu nasl anlarsnz? 1469. Bir yldz-gen alterde ka adet klemens bulunur? 1470. Bir termik santralin i ihtiya gc hangi birimleri iin kullanlr? 1471. Bir enerji sisteminde bara modeli hangi faktrlere gre seilir? 1472. Ksa devre etkilerini azaltmak iin hangi bora dzenleri kullanlr? 1473. Ara balantl ayrc kullanmann faydalar nelerdir? 1474. ift ve tek bara sistemlerinin ortak ve farkl yanlar nelerdir? 1475. Tek ve ift baradan oluan bir sistemde, eitli ayrclar izerek gsteriniz. 1476. Basnl haval kesicilerde hava nasl ve nereden salanr? 1477. Basnl haval kesicilerin yal kesicilere gre stnlkleri nelerdir? 1478. Yk ayrcs ile ayrc arasnda ne gibi farklar vardr? 1479. Bir seksiyoner direini izerek gsteriniz. 1480. Adi alter, ayrc, kesici, pako alter arasnda ne gibi farklar vardr? 1481. Aadaki akm ve gerilim fonksiyonlarnn zamana gre deiimlerini iziniz. i1(t)=(t-1)[u(t-1)-u(t-2)] A i2(t)=e-tcos(100t).u(t) A i3(t)=(t-1)- (t-2) A -t v1(t)=e sin(100t).u(t) V v2(t)=e-t-1.u(t-1) V v3(t)=(1-e-t).u(t) V 1482. Yukardaki deiimleri labaratuar ortamnda nasl elde edebileceinizi aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 78 1483. 1.saniyeden balayarak 1 Wb/s eimle ykselen ve 2. saniyede kesilen akm dalgasnn analitik fonksiyonunu ve gerilim fonksiyonunu yaznz. 1484. Lineer zamanla deimeyen ve lineer zamanla deien iki sistemin, ortak ve farkl zelliklerini belirtiniz. 1485. Bir sehim ablonunun zerinde hangi bilgilerin yazl olmas gerekir? 1486. Sehim ablonundaki ayr eri hangi amala kullanlmaktadr? 1487. Bir akmlatr nasl arj edilir? arj sresi ve arj gerilimi nasl seilir? 1488. 50 Hz ve 60 Hz frekansl iki ada arasndaki elektrik enerji balantsn izerek gsteriniz. 1489. Doru akm ve alternatif akm tanmlaynz. 1490. Bilezikli motorun rotoru kilitli ve fralar bileziklerden kaldrlm iken, statora fazl ebeke gerilimi uygulandnda ne olur? 1491. Bota alan asenkron motor ile bota alan bir trafonun (gleri ayndr) mknatslama akmlarn genlik bakmndan karlatrnz. 1492. Asenkron motorlarda rotor demir kayplar neden ok kktr? 1493. Yarap R (m) olan kasna dndrmeye alan teet kuvvet F (kg) ve kasnan devir says n (d/dak) ise, kasnaktaki dndrme momentini ve kasnaktan alnan gc ifade ediniz. 1494. niversal motor ile Schrage motor arasndaki fark nedir? 1495. 154/35 kV luk g trafosunun YG buinglerinden kazana akan kaak akmlarn deeri %0.02 ise, trafo kazanndan topraa akan akm formle ediniz. 1496. Bulutla altndaki enerji iletim hatt arasndaki elektriksel edeer devreyi iziniz. 1497. Buzlu iletim hattnn zerinde uan helikopterden kaydedilen grnty iziniz. 1498. Bir, iki ve koruma teli olan farkl direk modeli olsun. Hangi direin yldrma kar performans daha iyidir, neden? 1499. Liaponov stabilite kriteri nedir ve ne amala kullanlr? 1500. Parseval teoreminin elektrik mhendisliinde kullanld yerlere bir rnek veriniz. 1501. tr [A] ne anlama gelir? (tr=tracenin ksaltlmasdr.) 1502. Taylor serisi ile Mac-Laurin serisi arasnda ne fark vardr? 1503. Frame (veya Souria) algoritmas ne amala kullanlr? 1504. Bir kontrol sisteminde frekans cevap fonksiyonu; frekans karakteristii ve ke frekans ne anlama gelir? 1505. Cauchy arpm ve Cauchy eitsizlii nedir ve nerelerde kullanlr? 1506. Bir senkron generatr iin tril reglatrnin alma ilkesini aklaynz 1507. Datm trafolarnn anma glerinin (630,800,1000kV), R (richie) serisi ile ilikisini aklaynz 1508. f (t ) = sin t fonksiyonunun s dzlemindeki karln F(s) bulunuz. 1509. gen dalga, kare dalga, dorultulmu sins dalgas, yarl dorultulmu sins dalgas, testere dii dalga, Heaviside birim fonksiyonu, darbe fonksiyonu, basamak fonksiyonu deiimlerini zamana bal olarak iziniz. 1510. y = 5coshx + 4sinhx fonksiyonunun ekstremum deerini hesaplaynz. 1511. y = arcsin( x / (1+x2)1/2 fonksiyonunun trevini hesaplaynz. 1512. (1- cosh x )/ x2 fonksiyonunun x 0 noktasndaki limitini hesaplaynz. 1513. Verilen bir serinin karakteri nasl belirlenir? 1514. x2 y2 = a2 erisinin kutupsal denklemini bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 79 1515. 1516. 1517. 1518. cos / (1-sin) erisinin kartezyen denklemini bulunuz. Verilen bir serinin yaknsaklk aral nasl bulunur? dy / dx = y+xy 5 diferansiyel denklemini znz. Non-lineer bir direncin u denklemi yledir:
i(t ) = 10V 2 (t ) 0 ; ; v(t ) > 0 v(t ) 0

Bu direncin v-i karakteristiini iziniz. 1519. Direnler ve sabit gerilim/ akm kaynaklarndan oluan bir devrenin A-B ularnda 100 ohm luk diren yokken llen gerilim 2 Vdur. Bu ulara 100 ohm luk diren balannca, ular arasndaki gerilim 1 Va dmektedir. Devrenin Thvenin edeerini bulunuz. 1520. Bir fazl yke ait ani g p(t)= P ( 1+ cos2t ) + Q sin2t ile ifade edilmektedir. Her iki bileenin zamana gre deiimlerini izerek bir peryot iin ortalama deerlerini hesaplaynz 1521. Frekans f= 300 kHz olan bir gerilim kaynann i empedans Zi = 50+j0 ohm dur.Bu kaynak (verici) ile kaynak frekansndaki empedans Zy = 72.5+j43 ohm olan bir yk (anten) beslenecektir. Kaynaktan yke maksimum g iletebilmek iin, araya konacak elemann deerini hesaplaynz. 1522. Enerji sistemlerinde akll rle nin tercih edilme nedenlerini belirtiniz. 1523. Yol aydnlatmasnda aadaki dzenleri izerek gsteriniz. Tek tarafl dzen ki tarafl kaydrlm dzen ki tarafl karlkl dzen Enine ask dzeni 1524. Yol aydnlatmasnda kaliteyi belirleyen byklkleri belirtiniz. 1525. Yol aydnlatmasndaki psikolojik kamama, fizyolojik kamama ve grsel klavuzlama tanmlarn aklayanz. 1526. Aydnlatma ynnden, yol dzeyleri hangi snflara ayrlr? 1527. Bir aydnlatma aygtna ait eaydnlk diyagram nasl elde edilebilir? 1528. Bal eparlt diyagram nedir ve hangi amala kullanlr? 1529. Elektrikli ulam sistemlerinde ka trl frenleme tipi kullanlmaktadr? 1530. Hzl tramvay, hafif metro, metro ve banliy gibi yakn mesafe elektrikli ulam sistemlerini birbirleriyle olumlu ve olumsuz ynleriyle karlatrnz. 1531. Bir elektrikli ulam sisteminde; zgl tahrik gc, yol alma ivmesi, en byk fren ivmesi, zgl enerji tketim miktar ve yzde zgl enerji tketim miktar ne anlama gelir? 1532. Havada 10 cm yarapl bir krenin her noktasndaki elektrik alan, dorultusu darya olmak zere 10 kV/m llyor. Bu kresel yzey iindeki elektrik ykn (nC) bulunuz. Kre yzeyinden darya kan elektrik akn bulunuz. Kre petrol ya iine konmu olsayd, yzeyindeki E alannn deeri ne olacakt? 1533. 10 MHz lik bir dalga zemin yzeyine normal olarak geliyorsa, topran karakteristik empedans hangi parametrelere bal olarak hesaplanacaktr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 80 1534. Bir ortamn karakteristik empedans 68 18o ohm ise, H alan, E alanndan (faz as bakmndan) ...geridir / ileridir (?) 1535. Bir E alan havadan yaa gei yapmaktadr. Havadaki alan yan yzeyi ile 45o lik a yapmaktadr. Yan yzeyi ile yan iindeki alan arasndaki a ne olur? 1536. Hava iinde yaylan bir dalga parafin yzeyine dik olarak gelmektedir. Yansma katsaysn ve duran dalga orann bulunuz. 1537. Bir elektromagnetik dalgann polarize olmas ne anlama gelir? 1538. inden akm geen silindirik bir iletkendeki elektrik alan, magnetik alan ve poynting alan izgilerini gsteriniz. 1539. Verilen n. dereceden bir polinomun en az bir reel kk olmas iin olmaldr. Boluu doldurunuz. 1540. Osiloskop ile bir iaretin frenkans nasl llr? 1541. Osiloskopta Lissajous ekilleri nedir ve ne amala kullanlr? 1542. Bir gerilim osiloskop ile 56.4 V llm ise, bu gerilimin efektif deeri nedir? 1543. Bir osiloskopun yatay ve dikey ularna aralarnda faz fark bulunan iki ayr gerilimi balayalm. Ekranda daire, elips veya doru belirmesi ne anlama gelir? Aradaki faz farkn nasl leriz? 1544. Bir dorultucu devresinde serbest gei diyodu ne amala kullanlr? 1545. Yal bir g trafosunda yaltkanlk kontrol nasl yaplr? Meggerin L(line), E(earth) ve G (guard) ular nerelere balanr? G ucu balanmazsa ne olur? 1546. Trafolarda kullanlan alkoll termometre ile kontakl termometre arasnda ne fark vardr? 1547. Bir termometrede siyah ve krmz renkte iki ibre var ise, bu ibreler ne anlama gelir ve nasl ayar edilir? 1548. Yyo ile Yyno balants arasnda ne fark vardr? 1549. Bir tristr hangi durumlarda iletime geebilir? 1550. Bir tristr nasl tkanmaya sokulabilir? 1551. Aadaki elemanlarn I-V karakteristiklerini iziniz.

Diyot Zener diyot npn tanzistr Tristr (SCR) Triyak Diyak Unijonksiyon transistor (UJT) Schokley diyot

1552. G elektroniinde mikroilemcilerin etkin bir ekilde kullanld alanlar nelerdir? 1553. Cauer I, II ve Foster I, II devreleri ne anlama gelir? 1554. Bir asenkron motorun statorunun deiken frekans kaynaktan beslenmesine ynelik blok emalar iziniz. 1555. Bir asenkron motorun hznn rotor devresinden kontrollu hangi yollarla yaplr? 1556. Bir kesintisiz g kaynann blok ema gsterimini iziniz. 1557. Bir fazl evirici kpr ile fazl evirici kpry iziniz. 1558. A tipi, B tipi ve C tipi DC kyclarn devre emalarn iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 81 1559. Bir fazl ve fazl AC kyclarn devre emalarn iziniz. 1560. Bir DC serbest uyarml motor sabit yk momenti ve sabit uyarma akm ile altrlacaktr. Bu amala tam dalga kontrollu dorultucu, evirme oran 2/1 olan Yyo trafo zerinden ebekeye balanm olup knda motoru altrmaktadr. (Motora bal seri bobin yeterince byktr.) Devrenin balant emasn iziniz. 1561. fazl bir asenkron motoru altrmak iin ebekeden (50 Hz, 220 V) beslenen ve k kat bir evirici olan bir g elektronii devre dzeni yaplmak isteniyor. Devre dzeninin blok emasn iziniz. Bu dzende hz kontrolu nasl yaplr? 1562. Yukardaki soruda, evirici k gerilimi kare dalga ise, tam dalga kontrollu bir dorultucu katndan nce kullanlacak trafonun evirme oran nasl belirlenir? 1563. 380 V 50 Hz gerilimden beslenen bir fazl AC kyc 5 kW- 220 V luk bir omik yk besleyecektir; bu amala tetikleme as nasl hesaplanr? 1564. 6 kutuplu bir bilezikli motorun hz statik kramer sistemi ile kontrol edilmektedir. Hz kontrol dzeninin edeer devresini iziniz. 1565. Bir fazl kare dalga kl bir evirici, saf endktif yk besliyor. Edeer devreyi iziniz. 1566. fazl sincap kafesli motorun hz 3 faz AC akm kycs ile kontrol edildiinde, hz hz kontrol aral nasldr? 1567. Bir DC motor iin moment katsays ne demektir ve birimi nedir? 1568. Bir tristrde soutulmas gereken g nasl belirlenir? 1569. Ana kta (50Hz), 1.ada (50Hz) ve 2. ada (60Hz) arasndaki enterkonnekte ebeke balantsn iziniz. 1570. 0 f 25 Hz aralnda ve = sabit ile alacak bir asenkron motorun devir says kontrol iin uygun devreyi iziniz. 1571. Bir asenkron motorda anma frekans deitirildiinde motorun devrilme kaymas nasl deiir? 1572. Bir asenkron motorda anma frekansnn deitirilmesi yol alma momentini nasl etkiler? 1573. Omik bir yk besleyen fazl yarm dalga kontrollu bir dorultucu, yldz-yldz trafo zerinden ebekeye balanmtr. ebekenin faz-ntr gerilimi 220 V dur. Maksimum 440 V elde etmek iin trofonun evirme oran ne olmaldr? 1574. Yukardaki soruda belirli bir tetikleme as () iin, yk geriliminin ortalama deeri nasl hesaplanr? 1575. fazl sincap kafesli bir asenkron motorun hz kontrolu sabit kutup ak ile gerekletirilecektir. Hz ayn moment iin iki katna karldnda, evirici kndaki gerilimi ve frekans nasl hesaplanr? 1576. Serbest uyarml bir DC motorun devir says kontrolu 3 fazl tam dalga kontrollu dorultucu ile yaplacaktr. Btn alma koullarnda toplam kayplara karlk gelen moment (Mo) ve motorun etiket deerleri bilinmektedir. Devir saysn 1500 d/dkda sabit tutabilmek iin, bota ve yar ykte ayarlanmas gereken tetikleme alarn formle ediniz. 1577. Bir R direnci bir AC kycs zerinden ebeke gerilimine (220 V, 50 Hz) balanyor. R ularnda 110 V elde etmek iin tetikleme asn formle ediniz. 1578. ebekeye dorudan bir fazl AC kycda yk, omik direntir. Tetikleme as 90o seildiinde, bir tristrden akan akmn efektif deerini formle ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 82 1579. ebekeye dorudan bal 3 fazl yarm dalga dorultucuda yk, bir endktanstr. Tetikleme as 120o seildiine gre, bir tristrden geen akmn efektif deerini formle ediniz. 1580. Ksa darbelerle tetiklenebilen fazl ntr hatl omik-endktif ykl bir AC kycda, kontrol aral dnda tetikleme yaplrsa ne olur? 1581. ebekeye dorudan bal fazl yarm dalga kontrollu dorultucuda yk, birbirine seri bal bir DC kayna ve bir direnten olumutur. Tetikleme as 90 o seildiine gre, ykten geen ortalama akmn I (A) olabilmesi iin DC kaynann deerini veren banty elde ediniz. 1582. ebekeye dorudan bal bir fazl AC kycda yk, birbirine seri bal R ve L elemanlarndan olumaktadr. Her iki tristrn de srayla iletime geebildii tetikleme asnn alt snrn formle ediniz. 1583. Yk, birbirine seri bal ve R ve L elemanlarndan oluan ebekeye dorudan bal bir fazl AC kycda tristrler t (ms) uzunluundaki darbe kataryla tetiklenmektedir. Balangtaki tetikleme as 0 o ve 180o olmayan bir deerde seildiinde, yeterince uzun bir sre sonunda tetikleme asnn deerini formle ediniz. 1584. Bir DC kayna, bir tristr, bir endktans ve bir kondansatr birbirlerine (verili srasna gre) seri balanmtr. Balang koullar sfr iken t(nS) lik bir kap darbesiyle iletime geirilen tristrn, ne kadar sre sonra kesime gideceini formle ediniz. 1585. y- 2y+ y =ex + x - 1 diferansiyel denkleminin y(0)=1; y(0)=1 koulunu salayan zel zmn bulunuz. 1586. Bir elektrik alan a* ln[b(x2+y2)] potansiyel fonksiyonu ile verilmitir; burada a ve b sabitlerdir. Potansiyeli sfr olan bir nokta A(x=0,5 cm, y=0 cm) dir. Potansiyeli +8 kV olan bir dier nokta B (x=6cm, y=4cm) dir. Buna gre a ve byi hesaplaynz. 1587. Bir senkron makinede yk as ne demektir? Yuvarlak ve kk kutuplu makineler iin ayr ayr belirtiniz. 1588. Bir fazl kare dalga eviricinin almasn aklaynz ve ilgili bantlar yaznz. 1589. Bir sincap kafesli motor, yol alma srasnda sabit hzdaki momentinin iki kat moment verdiinde motorun atalet momenti T1 ve dnen ktlelerin motor miline indirgenmi atalet momenti T2 dir. Motorun yol alma sresini formle ediniz.
& 1590. X = Ax + Bu ve Y = Cx + Du denklemleri ile belirlenen bir dinamik sistem iin, benzerlik dnm kavramn tanmlaynz. 1591. Kontrol teorisinde Hamiltonian ne amala kullanlr? 1592. Bir elektromekanik sistemde enerjinin saknm denklemleri nasl elde edilir? 1593. DV=50 volt, Id=10 A lik bir yk besleyen 6 darbeli kontrolsz bir dorultucunun yk akm dzgn ve sreklidir. Giri akmnn harmoniklerini formle ediniz. 1594. Bir F(z) fonksiyonunun kutuplar nasl belirlenir? 1595. Ksa devre gc 8.0 pu olan A sistemi ile ksa devre gc 5.0 pu olan B sistemi, her birinin sisteme uzaklklar ayn olan bir C noktasna balanmlardr. AC=BC hatlarnn reaktanslar 0,3 pu dur. Baz g 100 MVA olduuna gre, C noktasna konulacak kesicinin gc ne olmaldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 83 1596. ki kapl bir elektromekanik sistemin lineer olup olmad nasl anlalr? Depolanan magnetik enerji nasl hesap edilir? 1597. Sonsuz byk gl bir ebekeye bir trafo ve bir enerji iletim hatt zerinden bal olan bir senkron generatr ebekeye (0,25 Pmax) lk bir g vermektedir. Sistemin toplam reaktansn, arza ncesi toplam reaktansn iki katna karan bir arza meydana gelse, arza ncesi yk as nasl bulunur? 1598. Bir senkron generatrn bota alma karakteristii u=f(i) bilinmektedir. Bu generatrn belirli bir uyarma akm ve belirli bir g asnda verebilecei gc formle ediniz. 1599. Bir iletim hattnn kompleks empedans (Z), hat ba (U1) ve hat sonu (U2) gerilimlerinin fazr ifadeleri biliniyor olsun. Bu hattn hat ba ve hat sonu gleri nasl bulunabilir? 1600. 5 cm yarapndaki metal kreyi +0.5 C ile yklemek iin ne yaplmaldr? Metal kre yerine plastik kre olsayd, ne olurdu? 1601. Kron yntemi enerji sistemlerinde ne amala kullanlr? 1602. Bir parafudr iin; almaya balama gerilimi almaya balama karakteristii, darbe boalma akm ve artk gerilim ne anlama gelir, aklaynz. 1603. Bir parafudrda seri eklatrnn grevleri nelerdir? 1604. fazl tam kontrollu bir dorultucuda, bir tristrn maruz kalaca en byk gerilimi formle ediniz. 1605. Bir kontrol sistemi iin, am ve tepe zaman ne anlama gelir? 1606. Bir girili bir kl 3. mertebeden bir sistemin transfer fonksiyonu H(s) bilinmektedir. Sistemin impuls cevab nasl bulunabilir? 1607. J = x12 + x22 ama fonksiyonunu; (x1-2)2 + (x2-1)2 4 ; (x1-1)2+ (x2-1)2 4 eitsizlikleri altnda minumum yapan zm Lagrange arpanlar yntemiyle bulunuz. 1608. Bir telin direnci llerek R1 (ohm) olduu grlyor. Tel amura daldrlp karldktan sonra yeniden direnci llyor ve R2 (ohm) bulunuyor. Teldeki amur tabakasnn direncini nasl tayin edersiniz? 1609. R deerli direnlerden oluan n. mertebeden bir merdiven (zincir) devresinde, edeer diren nasl hesaplanr? 1610. Bir elektrik devresinde; temel evreler matrisi ve temel kesitlemeler matrisi nasl elde edilir? 1611. Lineer olmayan bir u karakteristii, belirli bir nokta civarnda lineerletirilecektir. Taylor serisi alm ile nasl gerekletirilir? 1612. Lineer olmayan 2 ulu bir kondansatrn i-v karakteristii bellidir. v(t)= 1+2cost olduuna gre akmn dalga biimi nasl hesap edilebilir? 1613. Companion matris nedir ve nerelerde kullanlr? 1614. Lineer olmayan bir eleman iin farkl akm gerilim iftlerini (toplam 10 ift) kullanlarak lme yaplmtr; bunun sonucu olarak, v-i karakteristii 3.dereceden polinom ile gsterilmitir. Polinomun katsaylar nasl bulunabilir? 1615. En kk kareler yntemi nedir ve ne amala kullanlr? 1616. Vandermonde matrisi nedir ve ne amala (nerelerde) kullanlr? 1617. ki ulu bir elemann ularndaki akm ve gerilim, srasyla i(t)=5+10cos(t-30o ) ve v(t)=3-5cos(t+45o) dir. Bu elemann ortalama gcn hesaplaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 84 1618. 1619. 1620. 1621. 1622. 1623. 1624. 1625. 1626. 1627. 1628. 1629. 1630. 1631. 1632. 1633. 1634. 1635. 1636. 1637. 1638. 1639. 1640. 1641. 1642. 1643. 1644. 1645. 1646. 1647. Bir gerilim dalgasnn frekans spektrumu nasl izilebilir? Bir T devresini ve bir devresini, Z gibi (seri) bir empedans edeeri ile ifade ediniz. Hibrid matris nedir? Rosen teoremi ve Kennelly formlleri arasndaki iliki nedir? Bir matrisin; kesin pozitif, kesin negatif, yar- kesin pozitif ve yar-kesin negatif olmas ne demektir? Yatay eksenli ve dey eksenli rzgar trbinleri arasndaki farklar aklaynz. Bir hidroelektrik santralde d ve net d arasnda ne farkllk vardr? Osiloskoplarn dier lme aletlerinden stn yanlar nelerdir? Bir osiloskopta gerilim lme, (test direnci kullanarak) akm lme, zaman lme ve frekans lme ilemleri nasl yaplr? Bir osiloskopu ON konumuna getirmeden nce ve getirdikten sonra yaplacak ilemleri sralaynz. Osiloskopun dey ve yatay girilerine ayn frakansl ve 90o faz farkl iki sinsoidal gerilim uygulandnda, ekranda grlecek iaretin biimini iziniz. Osiloskopla elektriksel olmayan byklkler (kalp atlar, kuvvet, hz vb.) gzlenmek istenirse, bunun iin nasl bir lme dzeni kullanlmaldr? Lineer olmayan bir dirente diferansiyel diren nasl hesaplanr? Bir ilemsel kuvvetlendirici ne amala kullanlr ve giri ofset gerilimi ile k ofset gerilimi ne anlama gelir? aret deitiren ve iaret deitirmeyen kuvvetlendirici ne amala kullanlr? (Devre emalarn iziniz.) lemsel kuvvetlendirici ile toplama devresi ve integral alc devre nasl oluturulur? Bir ilemsel kuvvetlendiricin seim kriterleri nelerdir? Ak evrim kazanc ve gerilimin frekansla deiim oran ne demektir? Kontaktrlerin kullandklar eitli yerler iin rnekler veriniz. Kontaktrn elektriksel edeer devresini ve matematiksel modelini iziniz. Bimetal ubuk nasl yaplmtr ve nasl alr? Bir tesiste toprak ksa devresi ne gibi durumlarda ortaya kar? Toprak ksa devresinin etkisi, yldz noktasnn yaltlm, dorudan topraklanm, bir diren zerinden topraklanm olmas halinde nasl deiir? Dk gerilim rlesinin alma ilkesi ve devreye balants nasldr? Adi diferansiyel rle ile stabilize diferansiyel rle arasndaki fark nedir? Bir mesafe rlesinde yn elemannn grevi nedir? Bir taraftan beslenen bir hat zerinde bulunan istasyona gre mesafe rlesinin zaman ve mesafe karakteristiini iziniz. Yukardaki hat iki taraftan beslenmi olsayd, mesafe rlesinin zaman ve mesafe karakteristii nasl olacaktr? Bir enerji datm hattnn boyuna gerilim dm V (volt) ve enine gerilim dm A(volt) ise, hattn gerilim dmn kompleks dzlemde ifade ediniz. Bir DC seri motorun uyarma aksn %50 orannda artrmak veya %50 orannda azaltmak nasl mmkn olur? Bir aydnlatma direinin armatr gc 400 W, ykseklii 12 m ve travers eim as 15o dir. Ayn yerde 250 W, 10 m ve 30o karakteristikli direk yerletirilmi olsayd, aydnlatma performans yaklak- hangi oranda deiiklie urayacakt?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 85 1648. 20 cm uzunluundaki bir iletken 0.8 Wb/m2 lik niform bir magnetik alan iinde 40 m/s hzla hareket etmektedir. letkenin ular devreden 80 A geirecek bir dirence baldr. letken ularndaki emk y, zt kuvveti ve gc bulunuz. 1649. Bir magnetik alann niform olup olmadn lme yoluyla- nasl belirlersiniz? 1650. Enine kesit alan 8 cm2 ve ortalama yarap 10 cm olan dairesel bir magnetik ekirdein yars dkme demir ve yars dkme elikten yaplmtr. 0,8 mWb lik magnetik ak meydana getirebilmek iin gerekli amper sarm nasl hesaplarsnz? 1651. Bir magnetik devre iziniz ve zerinde faydal ak ile kaak aky gsteriniz. 1652. Bir bobinin endktans L (Henry)dir. Eer bobinden geen akm 0,9 s iinde sfra indirilirse 70 volt endklenmektedir. Akmn balang deerini nasl hesaplarsnz? 1653. Bir magnetik devrede relktansn; ak, akm, endktans ve sarm saysna bal deiimlerini iziniz. 1654. 2p=6 kutuplu 720 d/dak lk bir DC generatr bklml (paralel) sargl olup 432 iletkeni vardr. Kutup bana faydal ak (Wb) biliniyorsa, endklenen gerilimi formle ediniz. 1655. Dalgal (seri) sargl ve 6 kutuplu bir DC generatrde 350 iletken vardr ve kutup bana faydal ak (Wb) bilinmektedir. Generatrn hzna n(d/dak) bal olarak endklenen gerilimi ve bir iletkenden geen akm formle ediniz. 1656. Bir DC generatrnn kutup says, iletken says, devir says, endklenen gerilim ve kutup yzeyinin alan bilinmektedir; endvi bklml sarg olarak sarlmtr. Hava aralndaki ak younluunu formle ediniz. 1657. 6 kutuplu dalgal sargl bir DC generatrn endvisinde 600 sarm vardr. Kutup bana faydal ak, endvi direnci, devir says vantilasyon kayplar ve endvi akm bilindiine gre, kutup gerilimini ve dndrme momentini formle ediniz. 1658. Bir DC nt generatrn hesabna uyarma devresi iletkenlerinin uzunluu ve metre bana direnci bilinmektedir. Mknatslanma erisinden generatrn karakteristii de okunabilmektedir. Kritik uyarma direncini formle ediniz. 1659. Bir demir numunenin histerizis evrimi izilmi ve evrimin alannn 300 J/m3 e karlk dt anlalmtr. Bu numune 30 kg lk bir endvide kullanlm ve endvi 1000 d/dak ile dnm olsa, histerizis kayplarn formle ediniz. 1660. 100 kW lk bir DC generatr 500 d/dak ile dnmekte iken 120 V endklenmektedir; bu srada girdap akm kayplar 400 W ve histerizis kayplar ise 600 W dur. Bu kayplar, generatr, 500 d/dak ile dnerken ve 60 V endklyorken hangi deerleri olur? 1661. 4 kutuplu bir DC generatr 1000 d/dak ile dnmekte iken toplam demir kayb 220 W dur. Endvi hz 1500 d/dak ya karldnda ve ak %25 azaltldnda, toplam demir kayb 260 W olmaktadr. Girdap (eddy) akm kayplar ile histerizis kayplarn nasl ayrtrrsnz? 1662. Bir DC nt motorunda deney yoluyla endvi reaksiyonunun % etkisini nasl belirlersiniz? 1663. Bir DC nt motorda fra zerindeki gerilim dmn -deney yoluyla- nasl belirlersiniz? 1664. Bir DC nt motorun endvisinin relktansn lme yoluyla ve analitik olarak nasl belirlersiniz? 1665. Bir DC makinede, makinenin parametrelerine bal olarak komtasyon sresi nasl formle edilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 86 1666. Bir DC generatrde komtasyon srasndaki akm deime derecesi (A/s) nasl formle edilir? 1667. Bir DC generatrde fralar 10 elektriksel derece kadar kaydrlm olsa, makinenin performans bundan nasl etkilenir? 1668. Bir lkede 600 MW lk santralde patlama meydana gelmi ve santral devre d olmutur. Ortaya kan enerji ann, annda nasl karlanabileceini aklaynz. 1669. Bir blgenin rzgar santrali kurulmasna elverili olup olmadna ilikin fizibilite almasnn evrelerini aklaynz. 1670. Bir akarsu zerinde kk HES kurulmasnn elverili olup olmadna ilikin fizibilite almasnn evrelerini aklaynz. 1671. Bir jeotermal havza zerinde jeotermal santral kurulmasnn elverili olup olmadna ilikin fizibilite almasnn evrelerini aklaynz. 1672. 380 kV luk bir enerji iletim hatt iin, evresel Etki Deerlendirmesi (ED) nasl yaplr? 1673. 600 MW lk bir termik santral iin, ED nasl yaplr? 1674. 400 MW lk bir hidroelektrik santral ve baraj iin, ED nasl yaplr? 1675. Bir DC nt motorun botaki ve ykteki hz karakteristiklerinin birbirini kesmelerini nasl aklarsnz? 1676. Bir DC nt motorun ayar karakteristii neden ok az eimlidir? 1677. Bir DC nt motor bota altrlrken ebeke anahtar alyor. Bu srada devreye bal voltmetre ve ampermetre nasl deerler gsterecektir? 1678. DC seri motorlar neden ar tahrik ileri iin elverilidir? 1679. Bir DC motorun n=f(M), =f(Pmekanik) ve I=f(Pmekanik) deiimleri, doyma ve srtnme kayplar ihmal edilirse / ihmal edilmezse nasldr? 1680. DC seri motor neden kayl tahrikte kullanlmaz? 1681. Ters kompund motor nedir? Bu tip motorun yklenmesinde nelere dikkat edilmelidir? 1682. Doru kompund motor nedir? Bu tip motor hangi iletmelerde kullanlr? 1683. Drt kutuplu dalgal sargl bir endvinin direnci nasl llr? 1684. Rekperasyon yntemi ile DC makinelerinin verimi nasl tayin edilir? 1685. Yavalama yntemiyle DC makinelerin savrulma momenti (GD2) nasl tayin edilir? 1686. Yavalama ynteminde ortaya kan hatalar, makinenin byklne gre nasl deiir? 1687. Bir DC makine uyarlmam iken anma hznda dndrlecek olsa, rotorunda demir ve bakr kayplar oluur mu? 1688. Bir senkron makinede alt geici ve geici reaktanslar, neden senkron reaktanstan daha kk deerlidir? 1689. Bir senkron makinede sfr (homopolar) bileen reaktans, neden rotor sarglarna ve amortisr sarglarna bal deildir? 1690. Bir trafoda ksa devre deneyinden hesaplanan diren ile ohmmetre ile llen diren arasndan fark var mdr, neden? 1691. Bir trafo bota alrken primerdeki vatmetreden okunan g hangi kayplara karlktr? 1692. 230 V ve 60 Hz iin hesaplanm bir trafo 220 V ve 50 Hz lik ebekeye 230 V ve 60 Hz lik ebekeye

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 87
230 V ve 50 Hz lik ebekeye balanarak altrlm olsa, mknatslanma akm ne lde deiir? 1693. Bir asenkron motorun bota alma akm trafonun bota alma akmndan daha byktr. Bunun nedenini aklaynz. 1694. Ayn gteki X ve Y markal iki elektrik makinesinin mknatslama akmlarndaki THD ayn deildir. Bunun nedenini aklaynz. 1695. Ayn gteki X ve Y markal iki elektrik makinesinin arlklar (kg) ayn deildir. Bunun nedenini aklaynz. 1696. Arrhenius denklemi elektrik mhendisliinde nerelerde kullanlr? 1697. Rotor ular ak olan bir asenkron motoru ebekeye baladmzda, motor alr m? 1698. Asenkron motorun devrilme koymas ile rotor devresinin direnci arasndaki iliki nasldr? 1699. Botaki bakr kayplar bakmndan, asenkron motorlar ve DC motorlar karlatrnz. 1700. Bir fazl asenkron motorda ana sarg neden stator oluklarnn yalnz 2/3 ne yerletirilir? 1701. Ossanna daire diyagramnn hassas olan blm neresidir? Neden? 1702. Bir fazl asenkron motorun edeer devresi ile fazl asenkron motorun edeer devresi arasnda ne fark vardr? 1703. Bir DC seri motor AC gerilimle beslenirse alabilir mi? Neden? 1704. Bir elektrik makinesinin endvi ap, makinenin hangi elektriksel parametrelerini etkilemektedir? 1705. Bir asenkron motorun anma empedans ne demektir ve nasl bulunur? 1706. ift kafesli bir asenkron motorda, iteki ve dtaki kafeslerin omik diren ve endktanslar (birbirine gre) kk m byk mdr? 1707. Bir asenkron motorda akm ylmas ne demektir? 1708. Bir asenkron motorun kalk sresi hangi parametrelere baldr? 1709. Elektrik makinelerindeki balca grlt bileenleri nelerdir? 1710. Islak rotorlu motorun alma ilkesini aklaynz. 1711. Senkronlanan asenkron motorun sarg balant emasn iziniz. 1712. Kasnak motoru nedir ve nerelerde kullanlr? 1713. Bir elektrik motorunun eylemsizlik momenti Steiner teoremi yardmyla nasl bulunur? 1714. Asenkron motorlarda moment snf ne anlama gelir? 1715. Yryen merdivenler ve tama eritleri nasl tahrik edilir? 1716. Asansrler ve kaldrma makineleri nasl tahrik edilir? 1717. Havalandrc, fleyici, pompa, sktrc, savurucu tr i makineleri nasl tahrik edilir? 1718. Elektrik motorlarnda yalama neden nemlidir. Yalama ilemi motorun neresine ve nasl yaplr? 1719. Fra kullanlan elektrik makinelerinin isimlerini saynz. 1720. Bir elektrik motorunun patlamaya kar veya grizuya kar korumal olduu nasl anlalr? 1721. PE iletkeni ne amala kullanlr? 1722. 0-1-2 tehlike blgeleri ne demektir? 1723. Bir motorun sarglarnda termistrl sl koruma yapmann yararlar nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 88 1724. Bir asenkron motorun besleme geriliminin (a-b-c fazlar) dengesiz olmas, motorun almasna ne gibi olumsuz etkiler yapar? 1725. Bir asenkron motorun besleme geriliminde tek ve ift dereceli harmoniklerin olmas, motorun almasna ne gibi olumsuz etkiler yapar? 1726. Bir asenkron motorun besleme geriliminin (ebekenin) frekans 47..52 Hz arasnda salnm yapyorsa, motor nasl etkilenir? 1727. Steinmetz balants ne amala kullanlr? 1728. Elektrik makinelerinde dengeleme ilemi neden ve nasl yaplr? 1729. Normal motor ile flanl motoru nasl ayrt edersiniz? 1730. Asenkron motorlarda Fiyat= f (g) deiimi nasldr? 1731. G trafolarnda Fiyat= f(g) deiimi nasldr? (Gerilim ayn olmak kouluyla) 1732. DC iletimde kullanlan g tristrlerinde Fiyat=f(Akm) ve Fiyat=f(Gerilim) deiimleri nasldr? 1733. IEC, ISO, DIN, CENELEC, EN, NEMA, ANSI, IEEE ksaltmalar ne anlama gelmektedir? 1734. Frekans dntrcden beslenen bir asenkron motorun momentini ifade ediniz. 1735. Bir alan izgisinin 5 cm aralkl iki noktas arasnda 0,3 V luk gerilim llen homojen bir alann alan iddeti nedir? 1736. 30 cm yarapl bir kre 5000 V ile ykleniyor. Krenin bir yerinde 0,1 mm erilik yarapnda bir u bulunmaktadr. Utaki ve krenin dier yerlerindeki alan iddetlerini bulunuz. 1737. 2 nC deerinde bir yk 3x10-8 N iddetinde ve aa doru bir elektriksel kuvvet tarafndan dzgn bir elektrik alan iinde etkilenmektedir. Elektrik alan iddeti nedir? 1738. Ktlesi 10g, yk 8x10-5 C olan bir cisim, hangi dorultuda ve deerde bir elektriksel alan etkisiyle bolukta durur? 1739. Q1 =+1x10-6 C ve Q2 =2x10-6 C deerlerinde iki yk birbirinden 10 cm uzaktadr. ki yk birletiren izginin hangi noktasnda elektrik alan iddeti sfra eittir? 1740. Noktasal bir yk 10-5 C deerindedir. Bu ykten 10 m uzakta hava iinde alan iddetini ve deplasman ak younluunu bulunuz. 1741. 3.2x10-19 C yk olan 3x10-9 g ktleli bir tanecik, 2 cm aralkl paralel plaklar arasnda meydana getirilmi bir elektriksel alanda 5 cm/s2 lik bir ivmeyle hareket ediyor. Plaklara uygulanan gerilim nedir? 1742. Bir elektron 5000 N/C iddetinde bir elektriksel alana yatayn 30o yukarsna doru 107 m/s lik ilk hzla atlyor (Alann dorultusu dey ve yn aa dorudur.) Elektron maksimum ykseklie ne kadar srede kacaktr? 1743. Direnleri arasndaki oran 1/4 olmak zere ayn maddeden biri 4,5 m dieri 18 m olan iki iletken yaplyor. Bunlardan ilki 20,5 g geldiine gre, ikincisi ka g gelir? 1744. 1 m uzunluk ve 0,5 cm apnda bir bakr ubuk gerilmek suretiyle 0,5 mm apnda bir tel haline getiriliyor. Telin yeni uzunluu nedir? ubukla telin direnleri arasndaki oran nedir? 1745. ki metal plaka arasna yaltkan olarak (10x10) cm boyutlarnda ve 4 mm kalnlnda bir parafin tabaka konmutur. Parafinin z direnci 106 ohm.cm2/cm olduuna gre, aradaki diren ka ohm dur? 1746. Bakr bir iletkenin direnci, hangi scaklkta 0o C deki direncinin iki kat olur? 1747. Bir bakr sargnn 20o C deki direnci 500 ohm dur; 62o C deki direnci nasl hesaplanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 89 1748. 100 m uzunluunda ve 0.550 cm apnda bir ubuun normal scaklkta ular arasndaki 1.00 mm kalnlk ve 2.00 cm apnda bir disk yaplyor. Bu diskin karlkl iki yuvarlak yz arasndaki diren 2.87x10-3 ohm llyor. Ayn malzemeden 1.00 mm kalnlk ve 2.00 cm apnda bir disk yaplyor. Bu diskin karlkl iki yuvarlak yz arasndaki diren ne kadardr? 1749. 1 m uzunluunda bir iletkenden x boyunda bir para kesilip boylamasna iletkene lehimleniyor. Direncin ilk deerinin yarsna inmesi iin x uzunluu ne olmaldr? 1750. Toplam direnci 1500 ohm olan bir potansiyometre zerinden 60 V luk bir gerilim pay alnacaktr. Bu ksmdaki tketiciden 0.15 A lik akm geecektir. Potansiyometre boyunun % ka kullanlacaktr? 1751. Her biri 36 ohm direnli 4 lamba 12 ohm luk bir n diren zerinden 12 V luk bataryaya balanyor. Lambalardan biri patladnda, kalan lambalarn ayn aydnlkta yanma devam edebilmeleri iin, n diren hangi deere getirilmelidir? 1752. Bir ampermetreye paralel olarak 28 ohm luk bir diren balanmak suretiyle 5.6 A olan l blgesi 6 Ae ykseltilmitir. Ampermetrenin i direncini bulunuz. 1753. 120 V luk bir gerilimi lmek iin, skalalarnda 150 er blm olan iki voltmetre (seri olarak) kullanlyor. Bu voltmetrelerden birinin direnci 20 kohm, dierininki 24 kohm dur. Her voltmetre ne kadar sapacaktr? 1754. Bir bataryann iinden utan + uca doru 3 A lik bir akm geerken, ular arasndaki potansiyel fark 8,5 V dur. Eer zt ynde 2A lik bir akm geecek olursa, potansiyel fark 11 V oluyor. Bataryann i direnci ve emk s nedir? 1755. Bir dinamoyu eviren buhar makinesi gnde 1 ton kmr kullanarak sisteme 240 V altnda 200 A lik akm salamaktadr. Kullanlan kmrn sl deeri 6600 Cal/g ise, sistemin verimi nedir? 1756. Bir elektrik sayac 268 kWh gsterirken,1500 g su bir elektrikli cezvede 10o C den 82 0 C ye kadar stlyor. Saya imdi hangi deeri gsterecektir? 1757. 220 V/400 W lk bir elektrik ocann s teli tamir edilirken boyunun 1/10 u kadar ksaltlmtr. Bu durumda g ve akm ne kadar deimi olacaktr? 1758. Direnleri 2 ohm ve 6 ohm olan iki tel seri olarak balanp bir devreye sokulunca, 2 ohm luk dirente 1.5 kcal lik s meydana geliyor. 6 ohm luk direnteki sy bulunuz? 1759. 20 cm apnda bir iletken kre bir kaynak aracl ile 300 V ykleniyor. Kaynaktan ayrldktan sonra kre bir elektroskoba balanyor ve elektroskop 200 V gsteriyor. Elektroskobun kapasitesi nedir? 1760. Kenarlar (20x10) cm olan dikdrtgen eklindeki ince metal levhay 0,2 mm kalnlnda gmle kaplamak istiyoruz. Katodu bu levha olan voltmetreden ne kadar elektrik geirmeliyiz? (Gmn younluu 10.5 g/cm3 dr.) 1761. Bir aknn kapasitesi 40 Ah dir. Bu ak kapasitesinin 1/4 kadar gm nitrat elektrolizinde kullanlmaktadr. Ka kg gm aa kar? 1762. Bir elektromknats iinden 3.2 A gemekte olup sarm says 2800 dr. Ayn magnetik aknn 650 sarmda elde edilebilmesi iin, akm deeri ne olmaldr? 1763. Bir mknats arlk merkezinden aslnca kuzey-gney dorultusuna yneliyor ve N kutbu yataydan 60o eiliyor. Bulunulan noktada yerin magnetik alannn yatay bileeninin 0,25 oersted olduu bilinmektedir. Mknats kutuplarna etki eden magnetik kuvvetleri, mknatsn magnetik momentini, yerin magnetik alan iddetini bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 90 1764. 1000 cd lk bir lamba ile donatlm bir sinema projeksiyon makinesi, bu lambann verdii k aksnn tmn 20 m uzakta bulunan 6 m2 yzlml dey bir ekrana aksettiriyor. Projeksiyon dzeninin ekran dorultusundaki k iddeti nedir? 1765. Ktlesi 10-3 g olan iletken bir kre yaltkan bir iplik araclyla iletken plakaya aslmtr. Plaka 5x10-8 C/m2 younluunda yk ald zaman, kreyi =30o olacak ekilde itmektedir. Plakadan kreye gemi olan yk deeri nedir? 1766. Bir evde gnde 5 saat sreyle, 80 m boyunda bakr tesisat tellerinden 4.5 A geiyor. Bu tellerin kesiti 1.5 mm2 iken 2.5 mm2 ye karlrsa, bir ylda ka kWh lik tasarruf salanr? 1767. Bir ykseltici bir konumacnn sesini 20 dB ykseltiyor. Eer konumacnn sesi (ortalama) 10 mikrowatt ise, ykselticinin gc nedir? 1768. Bir kenar 4 cm uzunluunda olan bir karenin drt kesinde ayn iaretli ve 10-8 C deerinde eit ykler bulunmaktadr. Bu yklere etki eden kuvvetleri izerek gsteriniz. 1769. Bir sokak lambasnn yerden ykseklii 8m, lambann k iddeti 1250 cd dur. Lambann toplam k aks nedir? Yerde, direkten ne kadar mesafede aydnlk dzeyi 10 lx olur? 1770. Bir projektrn yollad k konisi 60 m uzunluunda olup 3 m apnda bir dairede 4 lx deerinde aydnlk yapyor. Kaynan k iddetini ve daireye den k aksn bulunuz. 1771. 60 m2 aydnlatlacak yeri olan bir odada 250 lx aydnlk elde edilmesi isteniyor. Aydnlatma verimini de dikkate alarak ka adet aygt kullanlacan formle ediniz. 1772. Bir fotoselin (15x40) mm boyutlu penceresinden en az 0,2 lm k aks girmelidir ki, bu fotosel bir rleyi altrabilsin. Ik 50 cd lk bir kaynaktan salandna gre, bu kaynak fotosel penceresinden en ok ne kadar uzakta olmaldr? 1773. 1450 lm lik bir kaynak, stl camdan bir karpuz iine alnm, bylece 0,4 stilb deerinde bir parlt salanmtr. Stl cam n %15 ini yuttuuna gre, karpuzun ap nedir? 1774. niform bir k kayna 411 lm/W ile k yayyor. Kaynaktan 0,25 strd lk bir a iinde 0.1 W lk bir radyan ak gelmektedir. Kaynan k iddeti ve yaylabilecek toplam k aks nedir? 1775. Bir fotometreden 100 cm mesafeye yerletirilen 20 cd lk standart bir lamba, dier tarafta bulunan ve iddeti bilinmeyen bir lambayla ayn aydnlatmay veriyor. Standart lambann fotometreden itibaren 20 cm daha uzaa gtrlmesi halinde, rejimin bozulmamas iin bilinmeyen lambann 40 cm kaydrlmas gerekiyor. Bu lambann ka cd lk olduunu bulunuz. 1776. Bir lamba bir perdeden 90 cm uzaa yerletirilmitir. Lamba ile perde arasna bir buzlu cam sokulunca perdede ayn aydnlanmay salayabilmek iin, lambay perdeye 60 cm kalana kadar yaklatrmak gerekiyor. Buzlu cam n % kan geirmektedir? 1777. Bir kojenerasyon tesisinde byk gl motorlarn devreye sokulmas halinde, ayn baraya bal dier ykler. olmaktadr. Boluu doldurunuz. 1778. 50 cd lk bir k kayna 80 cm yarapl bir krenin merkezine konmutur. Bu kre yzeyinin 120 cm2 lik bir ksmndan geen k aks nedir? 1779. Seri bal iki kondansatr 120 V ile arj edilerek toplam E = 0.01157 J deerinde enerji alyorlar. Sonra kondansatrler birbirinden ayrlp eit iaretli plaklar ile paralel

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 91 balanyorlar. Bu durumda enerji E2 = 0.10626 Ja dyor. Bu kondansatrlerin kapasitelerini bulunuz. 1780. 1 F lk bir kondansatr 100 V ile ve 2 F lk bir baka kondansatr 200 V ile ykleniyor. Bunlar pozitif ular ayn olacak ekilde paralel balanyorlar. Balang ve son enerjilerini bulunuz. 1781. Bir datm hattndaki bal gerilim dmn fiilen lerek- nasl bulabiliriz? 1782. ki ACSR iletkenin damar says ve damar aplar ayn olduu halde, birinin spirallik nedeniyle uzama pay %3, birinin dierininki %2.6 dr. Bu iletkenlerin endktanslar arasndaki oran yaklak olarak- nedir? 1783. Gzergahn rampa olmas, hava hattnda kullanlacak ACSR iletkenin boyunu ne kadar artrr? 1784. Bir blgenin toprak zgl direnci () Wennerin 4 elektrot yntemi ile llmektedir; her 15 dakikalk lmleri kaydeden bir sistem oluturulmak isteniyor. Blgeye gitmeden, 15 dakikada bir alnan lmleri merkezde gzlemek Blgeye 3 ayda bir gidip dorudan lme sonularn almak seenekleri iin uygun lme blok emalarn iziniz. 1785. Bir denklemin kknn iterasyon yntemi nasl bulunacan aklaynz. 1786. Regula Falsi yntemi, Miller yntemi, Bernoulli yntemi, Bairstow yntemi, Wegstein yntemi, Gauss-Seidel yntemi, Runge-Kutta yntemi, Neton-Raphson yntemi ile bir lineer olmayan denklemin kk nasl bulunabilir? 1787. Lineer olmayan denklem takmnda zme ulamak iin hangi yntemler kullanlr. 1788. Bir matrisin zdeerlerini bulmak iin hangi yntemler kullanlr? 1789. Saysal integrasyon ne demektir ve saysal integrasyonu hesaplamak iin hangi yntemler kullanlr? 1790. Hermit matris, ortogonal matris, involut, yar-involut kavramlarn aklaynz. 1791. Hessenberg matrisi nedir ve nerelerde kullanlr? 1792. st gen ve alt gen matris ne demektir? 1793. niform yayl ykl bir AG hatt iin, yk younluuna (A/m) bal olarak gerilim dm ifadesini oluturunuz. 1794. Bir rlenin ayar akm 5 A dir; rle ka Amperlik akmda ama yapacaktr? 1795. Enerji sistemlerinde SCADA kullanmnn salad yararlar nelerdir? 1796. Binalarda SCADA kullanmnn salad yararlar nelerdir? 1797. Enerji sistemlerinde FACTS ne amala kullanlmaktadr? 1798. Enerji sistemlerinde ebeke frekans sabit deil dalgal bir yapya sahip olduunda, elektriksel edeer devre(ler) nasl izilir? 1799. Statik, dinamik, mekanik, kinematik ve mukavemet bilim dallarnn elektrik mhendisliindeki uygulama alanlarna birer rnek veriniz. 1800. 35 kV bir hava hattnda iletken ekimi nasl yaplr? 1801. 380 kV ikili demet iletkenli bir hava hattnda iletken ekimi nasl yaplr? 1802. 954 MCM iletkene makaradaki dier iletken ile nasl ek yaplr? 1803. Tel ekimi srasnda denge tablas (rdek) yanllkla- kayarsa ne olur? 1804. Bir rzgar trbininde hcum as ne demektir? 1805. Rzgar trbinlerinde yllk yk faktr nasl hesap edilir? 1806. Rzgar potansiyeli bilinen bir blgede 20 MW g alabilmek iin, gerekli trbin saysn veren formlasyonu yaznz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 92 1807. Enerji iletim hattna sonradan yerletirilen ikaz krelerinin sehim zerindeki etkisini nasl ortaya koyarsnz? 1808. Klemp tipi bir dinamometre ile ask noktasndan itibaren her 10 metrede bir iletkenin ekme kuvveti llecek olsa, direk akl boyunca ekme kuvvetinin deiimi nasl olur? 1809. Akm harmoniklerinin varl iletkenin sehimini etkiler mi? 1810. Akm harmoniklerinin varl bara seimini etkiler mi? 1811. Amortisman mr 20 yl olan bir generatr 21.ylda da iletilmeye devam ederse, ne olur? 1812. Koruma telinin dalga empedans ile empedans neden farkl deerlerdedir? 1813. Harmonik akmlarn varl altnda, bir datm hattndaki gerilim dm ifadesini formle ediniz. 1814. Dengesiz (harmonikli ve harmoniksiz) akmlarn varl altnda, bir datm hattndaki gerilim dm ifadesini formle ediniz. 1815. Gerilim harmoniklerinin varl altnda, bir datm hattndaki gerilim dm ifadesini formle ediniz. 1816. Fliker etkisi altnda, bir datm hattndaki gerilim dm ifadesini formle ediniz. 1817. Bir iletken iinden 600 A gemesine izin verilmektedir. Akm iin %2 lik THD olmas halinde, izin verilen yeni akm ne olur? 1818. Bir ebekede THD=%4 dr. Filtre ile 3. harmonik szldnde TH D =%1.2 ye dyor. I3 / I1 orann belirleyiniz. 1819. Sis tipi bir izolatrn kaak yolu uzunluunu laboratuar ortamnda nasl lersiniz? 1820. Hava hatt iletkenleri iin radyasyon ve konveksiyon kayplar hangi parametrelere baldr? 1821. Bir nkleer santralde reaktr sklp yerine buhar kazan+buhar trbini yerletirilse, enerji retimine devam edilebilir m? Neden? 1822. Mor renkli korona dearj dairesinin yarap hangi faktrlere baldr? 1823. Spacerlerin varl iletkenler arasndaki elektrodinamik kuvveti nasl etkiler? 1824. 2000 ylndaki verilere gre tasarlanm 380 kV luk bir hava hatt, 2010 ylndaki kresel snmadan nasl etkilenecektir? 1825. letkenin buz klf ile kaplanmas halinde, izgisel yk younluu (C/m) deiir mi? 1826. Statik VAR kompanzasyonundaki tristrlerin grevini klasik kompanzasyonda hangi eleman yapar? 1827. 400 kV luk iletim hava hattnn A ve B gibi iki Avrupa lkesindeki euro/km yapm maliyetleri birbirinden farkl kmtr. Bunun nedenlerini aklaynz. 1828. Yukardaki soruyu 400 kV luk yer alt kablo ebekesi iin cevaplaynz. 1829. 25 kV luk banliy hattnda; iletken-ray, ray-ray, gidi iletkeni-dn iletkeni, raytoprak, ray-izolatr arasndaki gerilim deerlerini belirtiniz. 1830. 154 kV luk hat 795 MCM iletkenlidir. Hat revize edilmi ve iletken kesiti 954 MCM yaplmtr. Hattan nceki F/km ve mH/km parametreleri deimi midir? 1831. Bir yer alt kablosu 800 Ae gre seilmitir. Mevcut kabloyu deitirmeden 1100 Ae revize etmek iin, ne yaplmaldr? 1832. Bir g trafosunun etiketinde belirtilen kayplarn (satn alndktan sonra) daha byk olduu anlalrsa, ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 93 1833. Deniz seviyesinden ykseklik; zincir izolatr kesici, senkron generatr, asenkron motor ve trafonun performansn ne ekilde etkiler? 1834. Bir termik santralin baca kllerinin ekonomik bir deeri var mdr? 1835. 12 elemanl ask zincir izolatrn ve 14 elemanl gergi zincir izolatrn edeer kapasitelerinin birbirine oran nedir? 1836. Aliman boyunca fay hatt yrtlm olsa, hangi tip direklerin devrilme olasl daha dk olur? 1837. ift devre (ayr direk zerinde) iletim sisteminde, hatlardan birinin gvenilirlii %99/yl dierinin ise %97/yl dr. ift devre hattn (edeer) gvenilirlii nedir? 1838. Enerji retim kapasitesi ve lke nfusu ile iletim hatt uzunluklar arasnda fonksiyonel bir iliki vardr. Son yllarda bu ilikinin zayflamasnn nedenlerini nasl yorumlarsnz? 1839. Devre teorisinde Vaschy teoremi ne gibi yarar salar? 1840. 300 adetten oluan veri setinde normalizasyon nasl yaplabilir? Normalizasyonun yarar nedir? 1841. Enerji iletim hatlarnda grlen bir yryen dalgann zamana gre deiimini iziniz. 1842. Yryen dalgalarn analizi iin kullanlan Bergaron yntemi ve Bewley yntemi hakknda ksa bilgi veriniz. 1843. Gzl topraklayclarn hesabnda kullanlan Laurent, Koch ve Schwarz yntemlerinden hangisinde daha dk topraklama direnci elde edilir? 1844. Bir trafonun tank koruma rlesinin akm hangi kritere gre seilir? 1845. bacakl ve be bacakl trafolarn sfr bileen reaktanslar (xo), birbirine gre byk m kk mdr? 1846. Boyal bara ile boyasz barann akm tama kapasiteleri neden eit deildir? 1847. 154 kV luk bir yer alt kablosu iin, redksiyon (blnme) katsays nasl bulunabilir? 1848. 154 kV luk bir hava hattnda redksiyon (blnme) katsays nasl bulunabilir? 1849. Bir hava hattnda redksiyon katsaysnn tanmlanabilir olmas iin, olmaldr. Boluu doldurunuz. 1850. Bir iletkendeki akmn yn, elektronlarn hareket ynnn tersi alnmaktadr. Neden? 1851. Bir elektrik devresinde, bamsz akm kaynaklar kendi aralarnda nasl toplanr? Bamsz gerilim kaynaklar kendi aralarnda nasl toplanr? 1852. Devre teorisindeki evre, i evre, d evre, biim faktr, tepe faktr ne demektir? 1853. Manyetik zellikleri bakmndan, ferromagnetizma paramagnetizma, diyamagnetizma nn zellikleri nelerdir? 1854. Dkme demir, dkme elik, dvme elik ve elik sa malzemelerin magnetik zelikleri hakknda bilgi veriniz. 1855. Dzlemsel plakl bir kondansatrde efektif alan ne demektir? 1856. Alkali akmlatr ile kurunlu akmlatr eitli ynlerden karlatrnz? 1857. Bir elektrik makinesindeki yay ayar, fra, fra balants, fra yay kavramlarn izerek gsteriniz. 1858. Elektrik makinelerinde kullanlan fra malzemelerini (normal karbon, elektro-grafit, yumuak grafit ve bakr-karbon) karlatrnz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 94 1859. Elektrik makinelerinde kullanlan seri ve paralel (endvi) sarglarnn zelliklerini belirtiniz. 1860. Kresel snma olduunda daha nce kullanlm olan sehim ablonu kullanlabilir mi? 1861. E=(ix2 - jy2) kV/m alan iinde(-1,4) m noktasndaki yk younluu nedir? (r=5 dir) 1862. ki dielektrikli bir kablonun r1=6, r2=2 ve tabakalarn delinme alan iddetleri E1=104 kV/m, E2=2104 kV/m dir. Bu kablonun dayanaca maksimum gerilimi formle ediniz. 1863. Kapasiteleri C1=2 pF ve C2=8 pF olan iki kondansatr seri bal olarak R=2 megaohm direnci zerinden U=100 Vluk batarya ile birletirildiine gre, q(t), i(t), v1(t), v2(t)yi bulunuz. 1864. Bir santraln yapm aamasnda kamulatrma listesi neleri ierir? 1865. Transpoze edilmemi bir enerji iletim hatt iin 2 fazl ksa devre akmn formle ediniz. 1866. Bir fazl toprak ksa devresi non-lineer diren karakteristikli ark zerinden olusa, simetrili bileenler teorisi uygulanabilir mi? 1867. Bir empedans matrisinin (1,1), (1,2), (2,1) ve (2,2) elemanlar srasyla 10-j2, 4, 4 ve 6+j3 ohm dur. Devre iki gzl ve iki kaynakl olduuna gre, bu elektrik devresini iziniz. 1868. ki trafo (154/35 ve 35/0.4) seri balantldr; 154 kV luk baradan ekilecek edeer mknatslanma akmn formle ediniz. 1869. DC nt generatr, 3 fazl senkron generatr, bir fazl asenkron motor, 3 fazl sincap kafesli motor iin uyarma akmlarnn zamana bal deiimlerini iziniz. 1870. 154 kV luk bir trafonun buing yaltkanlk testi nasl yaplr? 1871. 10 m aralkla 3 m uzunluunda ve 30 mm apndaki topraklama elektronlar topraa aklmtr. Topran zgl direnci 100 ohm.m ise, edeer topraklama direncini bulunuz. 1872. Wennerin 4 elektrot yntemi ile toprak zgl direnci llrken, elektrot aklklar eit olmazsa ne olur? 1873. f (x)=x3 + 2x-4.8=0 denkleminin kklerini bulunuz. 1874. sint fonksiyonunun z dnn elde ediniz. 1875. Trigonometrik fonksiyonu, hiperbolik fonksiyonu, kutupsal fonksiyon geometrik bakmdan karlatrnz. 1876. y= x3 x fonksiyonunun x=0 ve x=2 ordinatlar arasndaki alan bulunuz. 1877. Elektrik mhendisliinde srekli ve sreksiz fonksiyonlara ikier rnek veriniz. 1878. Derece, radyan, grad birimlerini geometrik ynden aklaynz. 1879. ok katl integraller ne amala kullanlr? 1880. Silindirik koordinatlar ve kresel koordinatlar geometrik olarak gsteriniz. 1881. Bir osilograf ktsna bakarak fliker, ara harmonik, alt harmonik ve harmonik olup olmad nasl anlalr? 1882. 100 adet rzgar trbininden (kuleden) oluan bir sistemin alt emasn iziniz. 1883. Harmonik spektumuna bakarak edeer iaretli zaman (t) ve j dzleminde ifade edebilir misiniz? 1884. Bir kuvvetlendiricinin girii 1W olup knda 50 W okunmaktadr. Bu kuvvetlendiricinin kazancn dB olarak bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 95 1885. Bir enerji iletim hattnda geometrik ortalama yarap (GMR) kullanmayp dorudan iletkenin yarapn (r) kullanarak endktans hesap edilmi olsa, hangi kabul yaplm olur? 1886. 0,1 Hlik self ve 0,1 V0,02 u denklemli dier self seri balanm olsa ve 50 Hz frekans uygulansa, edeer empedans nasl ifade edersiniz? 1887. Bir enerji iletim hava hattnn karakteristik empedansnn tanml olabilmesi iin ..olmaldr. Boluu doldurunuz. 1888. pnp tr bir tranzistr ile npn tr bir transistore ait semboller ve u graflar nasldr? 1889. Bir trafo fabrikas 20000 m2 lik yeni bir hangar devreye sokmutur. Hangarn maliyeti M (TL) dir. Fabrikann her bir trafo retim maliyeti, Mden nasl etkilenir? 1890. Bir kablo fabrikasnda igc verimliliine ait ii beklenti anketi dzenlenecek olsa, bu ankette ne gibi sorulara yer verilebilir? 1891. Bir trafo fabrikasnn stok envanteri iin Laspeyres endeksi kullanlmtr. ubat 2006 endeksi 114, Mart 2006 endeksi 121 ve Nisan 2006 endeksi 108 bulunmutur. Fabrikann stok deiimini iziniz. 1892. Geen ay piyasaya srlen 34,5/0,4 kV luk trafo kullanclarnn oundan gelen ortak ikayet udur: yada ar snma olmasa bile buchholz rlesi ama yaptryor Durumu aratrmak ve sorunu ortaya karmak iin nasl bir yol izlersiniz? 1893. Bir kablo fabrikasnn son 5 yldaki aylk sat hacmi Li (metre/ay)dr; i=1,2,,60. bu sre iinde enflasyon ei ve USD/TL oran Pi belli ise, Li =f (ei, pi ) deiimini nasl elde edersiniz? 1894. Bir generatr fabrikas iin faiz oran hangi durumlarda gz nne alnr? 1895. Dz ve gen tertip tayc traverslere sahip direklerin karlkl olarak kullanlmas halinde, aradaki aklk hangi kriterlere gre hesap edilir? 1896. Tip proje kullanlrken, hangi hatlarda ag aw kontrolu yapmaya gerek yoktur? 1897. Dikilmi bir direin eksen erilii nasl belirlenir? 1898. Bir iletim hattnn yan profilinde (paftasnda) toplam 24 adet bayrak (flama) saylmtr. Bu hat boyunca toplam direk ve toplam .. ruling aklk vardr. Boluklar doldurunuz. 1899. Bir tayc direk iin ve =100 grad lk kede durdurucu direk iin, temel aplikasyonlarn (ku bak) iziniz. 1900. ift devre kafes direkler, hangi durumlarda traverslerinin iptal edilerek tek devre direk halinde kullanlrlar? 1901. Kafes direkli bir tip projede, belirlenen noktalardaki direklerin uygun olup olmad hangi kontroller sonucu anlalr? 1902. Bir iletim hatt boyunca Blge (I,II,III,IV,V) numaras ile ruling aklk says arasnda matematiksel bir iliki kurulabilir mi? 1903. Bir direk aligmandan 2 m kaym (2 m sola dikilmi) olsa, zincir izolatr deyden sapar m? 1904. 1000 kW/30 m; 4 m/s karakteristikli bir rzgar trbini verildiinde, bu byklkler ne anlama gelir? 1905. Rzgar enerjisi ile ilgili hesaplarda Rayleigh istatistii ve Weibull fonksiyonu ne amala kullanlr? 1906. Bir rzgar trbininde dili oran hangi parametrelere bal olarak belirlenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 96 1907. Demir direkli hat iin hazrlanm olan sehim ablonunun beton direkli hat iin de kullanlabilmesinin kouludur. Boluu doldurunuz. 1908. Gevek ba traversi nedir, nerede kullanlr? 1909. Seksiyoner direi balant emasn iziniz. 1910. A ve B gibi iki lke arasndaki enterkoneksiyon hattnda iletilen glere ait yl sonu mahsuplama tutarn formle ediniz. 1911. inde rle kelimesi getii halde arza annda deil srekli iletmede gerekli olan cihaz hangisidir? 1912. Bir dijital ampermetrenin alma ilkesini aklaynz. 1913. Aadaki elemanlar ama ilemi yaptktan sonra, devreye yeniden sokmak iin herhangi bir ilem yapmak gerekir mi? Termik rle Ar akm rlesi Buchholz rlesi Termik-magnetik alter 1914. Toprak direnci (ohm.m) lm yaparken; Sondalarn tam altnda metal su borusu varsa, Sondalarn tam altnda PVC su borusu varsa, Sondalarn tam altnda yer alt su damar varsa, lme sonucu nasl etkilenir? 1915. Bir elektrik devresinde kullanlmakta olan diren, endktans, kapasite hangi durumlarda hasara urayabilir? 1916. Bir senkron generatrde, sarm ksa devresi nedeniyle ama ilemi gerekletirilmi ve arza akm da kaydedilmi olsun. Sarmn hangi noktasnda arza olduunu yaklak- nasl belirlersiniz? 1917. Bir iletim hatt son 100 ylda saptanan en yksek rzgar hzna (160 km/h) gre tasarlanmtr. Bu iletim hattnn kopma olasln hesap edebilir misiniz? 1918. Bir ACSR iletkenin elastik uzama katsaysnn ilk ve son deerleri farkldr. Hangi durumda yalnzca son deeri kullanlarak hesaplar yaplabilir? 1919. Bir iletim hattnn yldrma kar performans incelenirken, direin dalga empedans ne zaman dikkate alnr? 1920. Bir zincir izolatrde 3 eleman bulunmaktadr. Traversten itibaren birinci eleman ularnda 10 kV varken, sonraki eleman ularna 11 kV dmektedir. Zincir verimini hesaplaynz. 1921. Bir zincir izolatr 4 elamanl olup 285 kV luk bir hatta kullanlmtr. Zincir elemanlarn kapasitesi, pin ile direk arasndaki karlkl kapasitenin 5 kat olduuna gre zincir verimini bulunuz. 1922. Bir santral 40 MW lk yk beslemektedir ve maksimum talep gc 20 MW dur. retilen enerji 60 106 kWh ise, talep faktrn ve yk faktrn bulunuz. 1923. Bir santralin yllk ykleme erisi dz izgi halinde olup 80 MW ile 40 MW arasnda deerler almaktadr. Bu yk karlamak iin 20 MW, 20 MW ve 10 MW lk nite grev yapmaktadr. Kurulu gc, santral faktrn, yllk enerji retimini ve yk faktrn bululnuz. 1924. 100 kW lk gcn g katsayasn 0.5den 0.9a karmak iin gerekli kompanzasyon gcn bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 97 1925. Bir akm trafosunun evirme oran 400/1 dir. Trafonun primerinden i= 6000 [sin (t-90o)+e-30t ] A akm geecek olsa, magnetik devredeki aky bulunuz. (Trafonun sekonderi 1.2 ohm luk dirence baldr; ebeke frekans 50 Hz dir.) 1926. Odamzdaki priz ularndan grlen Thvenin edeer devresini lme yoluyla- nasl bulabilirsiniz? 1927. Bir iletim hattnda [ P] katsays matrisi ne amala hesap edilir? 1928. Labaratuar ortamnda, 12 elemanl bir zincir izolatrde 6 no.lu elamann pin noktas ile direk arasndaki kapasiteyi nasl lersiniz? 1929. Bir elektrik makinesinde fra (srtnme) kayplarna etki eden faktrler nelerdir? 1930. Bir elektrik makinesinde vantilasyon kayplar ne anlama gelir ve hangi faktrlere baldr? 1931. Bir elektrik makinesinde ek kayplar nasl ve ne zaman ortaya kar? 1932. Bir elektrik makinesinin sarglarna ait snma erisi biniyor olsun. Grafik olarak son snma derecesini nasl bulursunuz? 1933. Hahnemann ve Kapp diyagramlar nerede ve ne amala kullanlr? 1934. Bir devreye, farkl lme snrlarna sahip 3 analog ampermetreyi nasl ve neden balarz? 1935. Bir doru akmla enerji iletim hattnda (HVDC), dorultucu kndaki U gerilimi hangi fiziksel parametrelerin bir fonksiyonudur? 1936. Termik verim, efektif verim, i verim, toplam verim, teorik verim, kavramlarn aklaynz. 1937. Buhar trbini kojenerasyonu, gaz trbini kojenerasyonu, gaz motorlu kojenerasyonu, diesel motorlu kojenerasyon kavramlarn aklaynz. 1938. Bir enerji sisteminde bara empedans matrisini [ZBARA] nasl oluturursunuz? 1939. Bir enerji sistemindeki arzaya ait simetrili bileen akmlar: doru bileen 0.1 pu ters bileen 0.12 pu ve sfr bileen 0.15 pu ise, bu arzann trn (3F, 2F, 2F-t, 1F-t) belirleyiniz. 1940. Park dnmn ematik olarak gsteriniz. 1941. i(t) =
k =1 4

1 sin( 2fkt ) k k

akmnn (f=50 Hz) efektif deerini hesaplaynz.

1942. Bir motor fabrikas ayn hz ve ayn magnetik ak younluuna sahip (ancak farkl glerde) DC motorlar retmektedir. A ve B gibi iki motorun teknik zellikleri aadadr. A motoru B motoru G 2 kW 50 kW ap 0,17 m 0,38 m Arlk 30 kg M2 kg Verim 1 (%) % 89 Scaklk art 40o C T2 (oC) M2, 1 ve T2 deerlerini belirleyiniz. 1943. Bir radyo vericisi 94.5 MHz liktir. Vericiden 9.2 km uzaklkta magnetik alann tepe deeri 7.8x10-10 T dr. Elektromagnetik dalgann dalga boyunu ve vericinin k gcn bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 98 1944. Bir magnetik elemann bobini iin u bilgiler verilmitir. ap=0,8 m, uzunluk= 1,8 m, sarm says=2160, akm=800 A Bobinin endktansn ve endktansta biriken magnetik enerjiyi bulunuz. 1945. Bir mikrodalgann frekans 2,35 GHz ve alan iddeti 2,3 kV/m dir. Radyasyona ilikin dalgaboyunu ve elektrik alanna ynelik ortalama enerji younluunu bulunuz. 1946. Bir mobil telefon niform olarak 1,9 W lk g yaymaktadr. Telefonun 4,8 km uzaklktaki sinyal younluu (nW/m2 ) nedir? Telefonun kullanlabilir olmas iin, elektrik alannn 2 mV/m nin altna dmemesi gerektiine gre, kullanm yarap ka km dir? 1947. 90 mH lik bir endktansn akm I=(t2 6t) dir; I(A) ve t(s) dir. Endktansn emks ka (s) sonra sfr olur? 1948. Bir LC devresindeki maksimum akm Im ve C ularndaki maksimum gerilim dm Vo dr. C ularndaki gerilim dmnn Vo /2 olduu anda, devreden geen akm Im cinsinden ifade ediniz. 1949. (0,2) noktasndaki akm I z iken (3,0) noktasndaki akm -I z dir. Orjindeki bileke alan (B), (I cinsinden) kompleks biimde ifade ediniz. 1950. Bir iletim hattnn besleme gerilimi 50 Hz ve 150 Hz lik bileenler ieriyorsa, hattn karakteristik empedans nasl hesaplanr? 1951. Bir iletim hattnn drt ulu parametreleri A1, B1, C1, D1 dir; bu hatla paralel balanm dier hattn parametreleri ise A2, B2, C2, D2 dir. Paralel sistemin (edeer) A parametresini ifade ediniz. 1952. Bir uan kanat 50 m dir ve hz 1000 km/h dir. Yerin magnetik alannn dey bileeni 4x10-5 T ise, kanatta endklenen gerilimi bulunuz. Bu gerilim kanatn yapld malzemenin iletkenliine bal mdr? 1953. Bir bobinin endktans 2 H dir. Endktanstan geen 0,5 A lik akm 4 ms iinde sfr yaplm olsa, endklenen emk ne olur? 1954. Bir potansiyel fonksiyonu 4x-4y volt ise, elektrik alan younluu ne olur? 1955. q(t) = 50 + t coulomb deerindeki bir yk bir elektrik devresine geiyor. Devredeki akm bulunuz. 1956. Bir kondansatr 0,1 A sabit akmla 15 s boyunca arj ediliyor, daha sonra 0,7 A sabit akmda dearj ediliyor. Kondansatrn tamamen dearj olmas iin geecek sre nedir? 1957. ki direk arasndaki aklk 150 m dir. letkenin kesiti 125 mm2 ve arl 1 kg/m dir. Kopma gerilmesi 4220 kg/cm2 dir. 100 kg/m2 lik rzgar kuvveti altnda hattn sehimi 3,5 m ise, iletkenin gvenlik faktr nedir? 1958. Birim maliyetin hesaplanmasnn veya bilinmesinin yararlarn aklaynz. 1959. Bir fabrikann genel retim giderleri nelerdir? 1960. p gazndan elektrik retilmesini ksaca aklaynz. 1961. Okyanus (dalga) enerjisinden elektrik retilmesini ksaca akkaynz. 1962. Bir rzgar trbininde aadaki elemanlarn grevleri nelerdir? Rotor Dili ark Fren Ynlendirici Kule 1963. Enerji retiminde hibrid sistem ne demektir ve ne amala kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 99 1964. Jeotermal kaynaktan elektrik enerjisi retilmesinin ilkelerini aklaynz. 1965. Bir fabrika sat fiyat (p) ile talep (d) arasnda D=780-10p USD eitliini gelitirmitir. Fabrikann aylk sabit gideri 800 USD ve rn bana deiken gideri 30 USD dir. Fabrika aylk karn maksimum yapabilmek iin ne kadar miktar retip satmaldr? 1966. Ayn gerilimli AC iletim ve DC iletim hatlarnn hat uzunluuna bal maliyet fonksiyonlarn izip baa ba noktas analizini uygulaynz. 1967. 400 kV luk DC iletim hattnda ikili demet kullanlmtr; fazn yk 4,88 C/m dir. Demetlerden birinin ykn bulunuz. 1968. Bir enerji sistemindeki trafolarn evirme oranlar ardk deilse (rnein 380/154 kV, 161/35 kV ve 34,5/0,4 kV) reaktanslarn per-unit deerlerini nasl hesaplarsnz? 1969. kili demet iletkenler arasnda oluan elektrodinamik kuvveti (F) formle ediniz. 1970. Bir kablo numunesini inceleyerek, elik zrhnn direncini hesapla nasl bulursunuz? 1971. 10 MW lk 3 generatrn besledii blgenin yllk ykleme fonksiyonu P=4000+8t 0.00091t2 .kW olup t yl iindeki iletme srelerini (saat) gstermektedir. Blgeye ait yllk yk faktr nedir? 1972. Bir elektrikli otomobilin gc 10 kW olup 40 km/h hzla 100 km gidebilmektedir. Bataryalarn verimi %65 dir. Bataryalar boaltldnda dolum sresi 10 saattir. arj cihaznn verimi %90 ise, arj gc ne olmaldr? 1973. 66 kV luk baradan 60 kV luk baraya 10 MW g iletilecektir; aradaki hattn reaktans 40 ohm dur. 66 kV luk barada gerilimin faz as ne olmaldr? 1974. A ve B gibi iki bara arasnda (Adan Bye doru) 1000 MW iletildiinde, Ann frekans 50.5 Hz, Bnin frekans ise 49 Hz olmaktadr. Her iki baraya ait MW/Hz byklklerini bulunuz. 1975. Arzal bir hatta, kesicinin kontaklarndan grlen edeer endktans ve kapasite, srasyla 2mH ve 500 F dr. Kesici, arza akmnn 100 A olduu anda kesme ilemini yaptryor; bu srada ularndaki gerilimi bulunuz. 1976. Bir harmonik filtresinin deerleri Xc = 544,5 ohm ve Xl = 4,5 ohm dur. Bu filtre kanc harmonii szmek zere tasarlanmtr? Bu filtrenin kalite faktr (Q) nasl hesap edilecektir? 1977. ki kutuplu bir asenkron motorun etiketinde 50 Hz, 11 kV, 2970 d/dak yazldr. Besleme gerilimi 5. harmonik ierecek olsa, buna karlk decek kayma deerini bulunuz. 1978. Laboratuarda bir zincir izolatr elemannn toplam kaak yolu uzunluunu nasl lebiliriz? 1979. Toprak ksa devresi akmnn topran ne kadar derinliinden devresini tamamladn nasl bulursunuz? 1980. Bir trafoda herhangi bir nedenle kazandaki ya azalm olsa, buchholz rlesi nasl davranr? 1981. Buchholz rlesinin bal bulunduu boru belirli bir eime sahiptir. Neden? 1982. Bir buchholz rlesinin almasna neden olacak sekiz nedeni saynz. 1983. Yk ak hesaplarnda Gauss-Seidel ve Neton-Raphson yntemleri arasdaki fark(lar) belirtiniz. 1984. 154 kV 3x1000 mm2 lik kablonun 29 km lik trane boyunca zrhlar, hangi biimlerde balanabilir? izerek gsteriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 100 1985. Toprak iin bal dielektrik sabiti 6 ve bal magnetik geirgenlik katsays 1 dir; iletkenlik ise 10-4 mho/m dir. F=0,5 kHz ve f=100 MHz frekanslarna kar, toprak iletken olarak m yoksa yaltkan olarak m davranacaktr? 1986. 160 MVA, 18 kV luk bir generatrn karakteristik byklkleri yledir: Xd = %21 Td = 0,035 s Xd = %30 Td = 0,730 s Generatrn ularnda 3 fazl ksa devre tam olduu anda ve 0,2 saniye sonra arza akmn bulunuz. 1987. Bir enerji iletim hava hattnn arj akmn (A/km) nasl hesaplarsnz? 1988. Bir lkenin yllk elektrik enerjisi art %4 dr. Ka yl sonra, bugnk enerji tketiminin 3 kat enerjiye ulalacaktr? 1989. Bir termik santralin kmr tketimi 3600 ton/gn dir. Kmrn kalorisi kcal/kg ve santralin verimi (%) biliniyorsa, santralin k gcn ifade ediniz. 1990. Bir rzgar trbininin k gc P= .Dn Vm dir. Burada sabit katsay, D kanat ap ve V rzgar hzdr. n ve m neye eittir? 1991. Bir iletim hattnn reaktans j0,06 pu dur. Hat sonundan 1+j0 pu gerilimi altnda 1+j0.6 pu akm ekmektedir. Hattan ekilen reaktif g ka pu dur? 1992. 60 Hz 100 MVA lk bir hidroelektrik generatrn eylemsizlik sabiti 4.0 MJ/MVA dr. Generatrn rotorunda depolanan kinetik enerjiyi bulunuz. Generatrn mekanik gc %20 artrlm olsa, rotorun ivmelenmesi ne olur? 1993. 500 MVA (4.6 MJ/MVA)lk bir generatr ile 1500 MVA (3.0 MJ/MVA) lk ikinci generatr paralel almaktadr. Bu sistemin edeer MJ/MVA deerini bulunuz. (Baz g 100 MVA dr.) 1994. 100 MVA, 2P=2, 60Hz lik bir generatrn eylemsizlik momenti 50x103 kg.m2 dir. Rotorda depo edilen enerjiyi, asal momentumu ve eylemsizlik sabitini bulunuz. 1995. 60 Hz lik bir generatrn senkron reaktans 1.35 pu olup sonsu gl bir ebekeye balanmtr; bara gerilimi 1+j0 pu dur. Generatrn bota gerilimi 1.1 pu ve eylemsizlik sabiti 4 MJ/MVA dr. Generatr aniden maksimum gcnn %60 kadar yklenildiinde, rotordaki salnm frekans ne olur? 1996. 50 MVA, 2p=6, 60 Hz lik bir senkron makinenin rotorunda depo edilen kinetik enerji 200 MJ dur. Makinenin giri gc 25 MW, k gc ise 22,5 MW dur. vmelendirici gc ve ivmelenmeyi bulunuz. 1997. 3 fazl, gen-yldz bal, 30 MVA, 33/11kV luk bir trafo bir diferansiyel rle ile korunacaktr. Rlenin anma akmnn 2 katndaki arza akmlarn atrmas isteniyor. Primerdeki akm trafosunun evirme oran 500/5 iken sekonderdeki oran 2000/5 dir. Rle ayar akmn bulunuz. 1998. Elektronik devrelerdeki ase topra ile elektrik tesislerindeki topraklama arasnda ne fark vardr? Negatif topraklama ve pozitif topraklama ne zaman yaplr? 1999. Hava zl, demir zl ve ferrit zl bobinler nasl yaplrlar? 2000. Trafonun izolasyon amal kullanm yerlerine rnekler veriniz. 2001. Seri ve paralel rezonans devreleri iin; bant geniliklerini ve kesim frekanslarn grafik olarak gsteriniz. 2002. Bir rezonans devresinin seicilik zelliini, pratik (gerek) devre ve teorik (ideal) devre zerinde, grafik olarak gsteriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 101 2003. ok sargl trafo, ykseltici ototrafo, drc ototrafo, ayarlanabilir ototrafo (hepsi bir fazl olmak zere) devre emalarn belirtiniz. 2004. Bir termik santralin kurulu yerinin seiminde dikkat edilecek noktalar nelerdir? 2005. Ekranlayc performansna etki eden faktrleri belirtiniz. 2006. Elektromagnetik uyumluluk (EMC) ne demektir? 2007. Is geii kondksiyon, konveksiyon ve radyasyon yoluyla olmaktadr. Hava hatl iletkenlerinde ve yeralt kablolarnda, bu yollardan hangileriyle s geii olmaktadr? 2008. Bir motor besleme kablosunun ksa devreye kar izin verilen ama sresi nasl hesaplanr? 2009. Bir asenkron motorun miline balanacak yk ile ilgili parametreler nelerdir? 2010. 500 kVAr lk bir kompanzasyon nitesinin geri deme sresi hangi faktrlere baldr? 2011. lkemizdeki 400kV luk trafolarn son 30 yldaki bota kayplarnn tutarn 31.12.2010 tarihi itibariyle nasl hesaplarsnz? 2012. 10 MVA gcnde, sarglar yldz bal, yuvarlak kutuplu bir senkron makinenin imalat bitmi, henz klemens kutusu taklmamtr. l aletleri (dijital ohmmetre, dijital kumpas ve dijital termometre) yardmyla generatrn statorunda kullanlm olan bakrn maliyetlerini (TL) nasl hesaplarsnz? 2013. 1200 MW, 300 kV luk bir DC iletim hatt 2000 ylnda M(USD) maliyetle bitirilmitir. Bu hattn 2007 ylndaki defter deeri ni nasl ifade edersiniz? 2014. 380 kV luk bir iletim hatt iin aadaki deiimleri yaklak olarak- iziniz. rtifak maliyeti = f (rzgar akl) OPGW maliyeti= f (rakm) 2 I R kayp maliyeti= f (sisli gnlerin says) Korona kayplar= f (some as) Durdurucu direk maliyeti= f (some as) 2015. 1000 kVA lk bir diesel jeneratrn yakt maliyeti = f(g) deiimini nasl izersiniz? Bu deiime ait matematiksel fonksiyon nasl elde edilebilir? 2016. Ama says 1 000 000 olan kontaktrn fiyat 100 USD, ama says 700 000 olannki ise 70 USD dir. Kontaktrn bir ama ilemi nin maliyetini belirleyiniz. (kontaktr demirba olarak kabul edilmemektedir.) 2017. 400 MW, 400 kV luk bir dorultucunun tristrlerinin soutulmas iin Msoutma (USD/saat) maliyeti ortaya kmaktadr. Hattan iletilen g maliyetine (USD/MWh) Msoutma maliyeti nasl yanstlabilir? 2018. Bir kablo fabrikasnn sabit maliyeti (TL/ay) ve deiken maliyeti (TL/ay), lkedeki kur politikasnn sabit, dalgal, band iinde dalgal olmasndan nasl etkilenir? 2019. Bir kojenerasyon santrali hem doalgaz hem de LPG kullanarak enerji retimi retimi yapabilmektedir. Santralin yllk yakt maliyetini ifade ediniz. 2020. Bir santralin harcad yaktn fiyat (USD) ile rettii elektrik gc (MW) belli aralklarda llerek listelenmitir; bu deiime ait 2. dereceden bir polinom elde edilmitir. Bu polinoma bakarak, varyans, standart sapma, MAPE (Mean Absolute Percentage Error) nasl bulunabilir? 2021. 380 kV luk enerji iletim hattnda ift koruma teli kullanlmtr. Koruma tellerinin geri deme sresini nasl tayin edersiniz? Bir kablo fabrikasnda mhendislik yapyor

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 102 olsaydnz, gelecee ait kapasite kullanm orann (ton/ay) belirlemek iin nasl bir yol izlerdiniz? 380 kV luk bir hava hattndaki koruma tellerinden birisi klasik tip (95 mm2 elik) dieri ise fiber optik tip (OPGW) dir. Her iki telin fonksiyonlarn karlatrnz. Bir dner makinenin eylemsizlik katsays (sabiti) ne demektir? Steiner teoremini aklaynz. fazl bilezikli bir asenkron motorun, hem statora hem de rotora ait olmak zere, gerek diren [R] gerekse endktans [L] matrislerini yaznz. Bilezikli asenkron motorun etiketinde, sincap kafesli motorun etiketinde bulunmayan hangi bilgiler yer alr? fazl sincap kafesli motorun yol alma momentinin anma momentine eit olabilmesi iin, statora uygulanmas gereken gerilimi ifade ediniz. Bir elektrikli ulam sisteminin dorusal hareketinde yol zaman fonksiyonu s = t3 12t2 + 36t - 20 dir. s (metre) ve t (saniye) birimindedir. Sistem harekete baladnda ivmesi sfr olana kadar alnacak toplam yolu bulunuz. 50 Hz lik bir AC akm 1 saniye boyunca, ka kez yn deitirir ve ka kez sfrdan geer? Bir doru akmn kesilmesi srasnda akm sfr oluturma yntemleri nelerdir? Endktansta ve kondansatrde depo edilen enerjilerin (WL ve WC), her hangi bir t 1-t2 aralnda, DCde sabit, ACde ise deiken olduunu matematiksel olarak kantlaynz. Bir endktansdaki akm aniden kesildiinde gerilimin sonsuz olacan, bir kondansatrdeki gerilimin aniden deitiinde akmn sonsuz olacan matematiksel olarak gsteriniz. Bir kesicide geici toparlanma geriliminin birinci maksimumuna kadar geen sre (bu gerilimin ilk ykselirkenki ortalama eimi) nasl hesaplanr? Sz konusu ortalama eim ok byk olursa, kesme ilemi nasl etkilenir? Anot ve katot arasnda (bir kesicide) oluan arkn gerilim dm ifadesini yaznz. Doru akm sisteminde, ka voltun altndaki cihazlarda arza akm ne olursa olsun, kesicide ark olumaz? Bir kesici, ebekenin nnde, bir hattn nne konmu olsun. Kesiciyi en ok zorlayacak hat ksa devresi, kesiciden ne kadar uzakta oluan ksa devredir? Alternatif akm makinelerinde (senkron makine, asenkron makine ve trafo) ksa devre deneyi yapld halde, DC makinelerinde bu deney yaplmaz. Neden? Farkl senkron reaktanslar olan 3 senkron generatr bir baraya balanmtr. Sisteme Millman teoremini uygulaynz. Bir iletim hattnn projelendirilmesi srasnda, 64 no.lu direkte UP-LIFT kontrol yaplmas gerektii halde bu kontrol yaplmamtr. Bu kontroln yaplmam olmas, ileride ne tr bir arzaya yol aabilir? Bir fabrikann mdr, fabrikada harmonikler olduu konusunda phe duyduunu ifade etmektedir. Gerekten harmonik olup olmadn (lme yapmadan nce) tahmin edebilmek iin, mdre ne gibi sorular sorardnz? Bir generatr, empedans Z olan hattn sonunda ( Vyk , Syk ) karakteristikli (3 fazl) bir yk beslemektedir. Empedans 0,8Z, Syk= 1.5Syk olsayd, generatr gc % ka deiecekti?

2022. 2023. 2024. 2025. 2026. 2027. 2028. 2029. 2030. 2031. 2032. 2033. 2034. 2035. 2036. 2037. 2038. 2039. 2040.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 103 2041. 380 kV luk bir iletim hattnn altndaki bir P noktasnda bulunan kaplumbaaya etki eden alan byklkleri H (A/m) ve D (C/m2 ) dir. Ayn noktada yavru kaplumbaa dursayd, B (Wb/m2 ) ve E (V/m) deerlerini formle ediniz. 2042. 154 kV luk hattn ekiminin; 15o C ortam scaklnda yaplmas ile 35o C ortam scaklnda yaplmas arasnda, kullanlacak iletken miktarnda (metre olarak) bir deiiklik olacak mdr? 2043. Yksek gerilim tekniindeki iyonizasyon, iyonizasyon gerilimi, iyonlatrma says, dearj, ltl dearj, kvlcm dearj, ark dearj, dearj sresi, dearj sabiti kavramlarn ksaca aklaynz. 2044. Townsend teorisi, kanal teorisi, Tpler yasas, Paschen yasas nerede ve ne amala kullanlr? 2045. arpma suretiyle iyonizasyon, foto iyonizasyon, termik iyonizasyon, yzeysel iyonizasyon kavramlarn ksaca aklayp birer rnek veriniz. 2046. Peek ve Peterson formlleriyle hesap edilen korona kayplar neden birbiriyle ayn deerde bulunmazlar? 2047. Kat bir yaltkan iin kayp says ve s iletim says ne demektir, ne amala kullanlrlar? 2048. Bir gazn izolasyon malzemesi olarak kullanlabilmesi iin, kV/cm dayanm deeri dnda, baka hangi zelliklere sahip olmas aranr? 2049. Bohr modeline gre atomun yapsn ve gerekli tanmlar ksaca aklaynz. 2050. Yaltkan svlarda delinme gerilimine etki eden faktrler nelerdir? 2051. Gazlarla ilgili olarak, Boyle yasas, Gay-Lussac yasas, Avogadro yasas, Maxwell-Boltzman yasas, Clausius serbest yol yasas hakknda ksaca bilgi veriniz. 2052. Bir kontak (iletken iki paradan akm geirecek balant dzeni) iin hangi zellikler aranr? kontak direnci, daralma direnci, kontaklarn sramas, kontaklarn kaynak olmas kavramlarn aklaynz. 2053. A(0,1,2) noktasnda QA = 2x10-6 C noktasal yk, B(2,4,5) noktasnda ise QB =10-6 C noktasal yk bulunmaktadr. Bolukta A yknn B ykne, B yknn A ykne etki edecei kuvvetleri bulunuz. 2054. (0,0,5) noktasndaki 0.1 nC/m2 yk younluklu levha ile (0,3,3) noktasndaki 2 nC/m izgisel yknn (1,0,0) noktasnda oluturaca alan bulunuz. 2055. Uzayda divD= 3x2 (C/m3 ) verildiine gre, Dyi bulunuz. 2056. Bir iletkenin yzeyindeki ve iindeki elektrik alannn gerek dik gerekse teetsel bileenleri ne zaman sfr, ne zaman sfrdan farkl olur? 2057. Bir asenkron generatr hangi durumlarda ularnda kondansatr olmakszn altrlamaz? 2058. Bir asenkron motorda iyilik oran ne demektir? 2059. Bir asenkron makinede stator oluklar yar kapal rotor oluklar ise yar veya tam kapal yaplr. Neden? Rotor oluk says tek say m ift say mdr, neden? 2060. Asenkron makinenin mknatslama akmndaki 3.harmonik bileeni trafonunkine gre ok kktr. Neden? 2061. Ayn hz, gerilim ve g deerlerin sahip biri sincap kafesli dieri bilezikli tip olmak zere, iki asenkron motor olsun. Bunlarn uyarma akmlarn ve 3. harmonik akmlarn birbirleriyle karlatrnz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 104 2062. Bir asenkron motorda diren oran (faktr) ne demektir ve ne amala kullanlr? 2063. Sincap kafesli motorlarda rotor ubuklarndaki akm ylmas neden oluur? Akm ylmasnn azaltlmas m artrlmas m istenir? 2064. ift kondansatrl bir asenkron motorda, yol verme kondansatrne seri olarak balanan reaktansn grevi nedir? 2065. Bir asenkron generatre seri bal hat (reaktans x) zerinden beslenen yk iin stabilite (g) denklemi nasl yazlabilir? 2066. Bir asenkron generatrde aktif g ve reaktif g ayarlar nasl yaplr? (ebekeye paralel bal veya bamsz alma durumlarn ayr ayr belirtiniz.) 2067. Bir DC makinesinin kutup ekirdeinin persfektif grntsn iziniz. 2068. Bklml ve dalgal sarglarda kullanlan bakr miktarlarn karlatrnz; sarg izolasyon malzemesi miktarlar bakmndan karlatrnz. Makinede hangi tr sargnn kullanlacann kriteri nedir? 2069. Bir elektrik makinesinde sarg faktr ve sarg elemanlar arasndaki faz farz ne demektir? Kirilenmi sarg, tam adml sarg, basamakl sarg, kolektr adm ne demektir? 2070. Tanma says (0) olan trafoyu (6)ya, tanma says (11) olan trafoyu (5)e nasl dntrrz? 2071. Scaklkta haddelenmi sa ve soukta haddelenmi sa ne demektir? Mknatslanmann enine ynde ve boyuna ynde olmas ne demektir? 2072. Bir trafodaki bacak (demir) kesiti, trafonun hangi etiket deerleri kullanlarak hesaplanr? Bakr doldurma faktr ne demektir? 2073. Bir trafonun kazan boyutlar hangi parametrelere baldr? 2074. Bota alan bir fazl trafonun primer sarm says 100 dr ve primere 220 2 sint gerilimi uygulanmtr. Mknatslanma erisi 0.007 + 4.10-6 I Wb dir. Mknatslama akmnn tepe deeri nedir? 2075. Bir DC generatrn bota alma Eo = f(i) erisi elde edildikten sonra, buna bir denklem uydurulmutur. Eo = (a.i/(b+i)) Froelich denklemi. A ve B reel katsaylarnn nasl hesaplanacan aklaynz. 2076. Yal tip bir trafonun buinglerinin ortasnda, YG buinginin yannda, kazann yannda, tekerleklerin yannda, silikajelin yannda (daima 1er m uzakta) yaplan magnetik lm sonularna gre, srasyla B1>B2>B3>B4>B5> eitsizlik sras nasldr? 2077. Ayn ap ve boydaki sincap kafesli motorun rotorunu bilezikli makinede kullanabilir miyiz? Neden? 2078. Ulusal ebekeye balanacak rzgar trbini iin, balant noktasndaki ksa devre gcnn %5inin almamas koulu neden konulmu olabilir? 2079. 4 haneli bir diren kutusunda, 104 l direnlerin bal hatas 4, 103 l olanlarn 3, 102 li olanlarn 2 ve 101 li olanlarn 1 dir. Buna gre, diren kutusu yardmyla 3565 ohm luk diren oluturulmu olalm. Bu direnteki bal hata ve mutlak hata nasl hesaplanr? 2080. 500 kV luk DC hava hattnn kirlenmi zincir izolatrleri basnl su ile temizlenecektir. P1 ve P2 basnlar (P1 > P2 ) iin, ykamaya baland ve ykama bitirildii zaman dilimlerine ynelik R(M )= f(t) deiimlerini iziniz. 2081. A ve B gibi (kaynak ve direnlerden oluan) iki devre (blok) birbiri ile balanyor. Balant noktasndaki gerilim v=1 volt ve akm i=0 mA okunuyor. Balant ular

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 105 aksedildiinde ise, v=0,5 volt i=0,5 mA okunuyor. A ve B devrelerinin Thvenin edeerlerini bulunuz. Elinizde yalnzca 1 luk direnler olsun. Bu direnler yardmyla 3/5 k ve 5/3 k luk direnleri nasl elde edebilirsiniz? Yalnzca omik direnlerden oluan bir merdiven devresinin mertebesi 40 dr. Seri (yatay) kolun direnci R1, paralel (dey) kolun direnci R2 ise, merdiven devresinin edeer direnci ne olur? Bir Vk = 10 volt kayna ile 2 luk lineer diren ve bir non-lineer diren seri balanmtr. Non-lineer direncin karakteristii ia = 10[1-e-0.2Va] Amper dir. Kaynak gerilimindeki %2 lik art, non-lineer eleman ularnda % kalk deiim oluturur? Maksimum g teoremini, dnen elektrik makineleri ve statik ykler iin nasl ifade edersiniz? Bir reaktif g kontrol rlesinde c/k oran nasl hesap edilir? 1,5 voltluk DC gerilimi 5 volta nasl ykseltebiliriz? Elimizde 5 9 volt aralnda deien bir DC gerilim var. Bunu 6 volt sabit tutmak iin ne yapmalyz? Elektrik enerjisi hangi tr enerjilere dntrlebilir? LED nedir, krmz LED ve beyaz LED ne demektir? Bir nkleer santral ile bir termik santralin deniz kenarnda kurulma gerekelerinin ortak ve farkl yanlar nelerdir? Lineer ykl bir devrenin g katsays 0.9 olsun. Lineer yke non-lineer yk baladmzda g katsays artar m azalr m, neden? Bir magnetik devrede dolgu katsays (faktr) ne demektir? Asenkron motorlarn dna (gvdesine) srlen boyann gri, yeil vb. farkl renkte olmasnn bir anlam var mdr? Bir rzgar santralinin yllk edeer sabit maliyeti hangi parametrelere baldr? Bir hidroelektrik santralin yllk edeer sabit maliyeti hangi parametrelere baldr? Bir termik santralin yllk edeer sabit maliyeti hangi parametrelere baldr? Bir bara iin 12 adet Thvenin edeer devresi hesap edilmi ise, bu barann tek-hat diyagram nasl olacaktr? Kresel snma sonucu bir enerji iletim hattnn ...................... iletim kapasitesi deiiklie urayacaktr. Boluu doldurunuz. Yldrm dearj yardmyla elektrik enerjisi retebilmek iin, teorik olarak nasl bir devre tasarlanmaldr? 150 kW lk asenkron motoru demirbaa geirirken, mrn (yl) nasl belirlersiniz? 100 MW lk ayn tipte iki termik santral A ve B lkelerinde iletilmektedir. Santral kurulu alanlar (m2) birbirinin ayn mdr, neden? Bir ykn, besleme geriliminin THD si sfr olduu halde, akmn THD si %3 dr. Gerilimin THD si %2 olsayd, akmn THD si ne olurdu? Bir magnetik devrede; ak yolunun uzun/ksa olmas, nve kesitinin byk/kk olmas, hava aralnn byk/kk olmas, amper-sarm miktarn ne lde deitirir? Bir kablo fabrikas dnem bandaki bakr stokunu (TL) ve dnem sonu bakr stokunu (TL) nasl hesaplar ve retim maliyetine nasl yanstr? Bir elektrik makinesinde rulmanlardan kaynaklanan grlty (dB) toplam grltden (dB) nasl ayrtrrsnz?

2082. 2083. 2084. 2085. 2086. 2087. 2088. 2089. 2090. 2091. 2092. 2093. 2094. 2095. 2096. 2097. 2098. 2099. 2100. 2101. 2102. 2103. 2104. 2105. 2106.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 106 2107. 380 kV luk bir hattn zerinden helikopterle umu olsanz, transpozisyon direklerini nasl ayrt edersiniz? 2108. Bir ofiste, statik elektriin hangi yollarla olutuunu aklaynz. 2109. Bir ofisteki nem miktar insan vcudundaki statik elektrii ne ynde etkiler, aklaynz. 2110. 154 kV ve 380 kV luk iki kafes direin travers boylar arasndaki oran 154/380 e eit deildir, neden? 2111. letim hatlarndaki (yldrm) dalga empedans neden kompleks biimde tanmlanmaz? 2112. Bir transistr siparii srasnda, hangi parametrelere gerek vardr? 2113. Bir empedans rlesindeki koruma blgelerinin (1 2 3 4 5) zellikleri nelerdir? 2114. Bir empedans rlesindeki ZSET ve llen empedans ne demektir? 2115. Ofisler iin kullanlabilecek antistatik zelikteki malzeme ve rnler nelerdir? 2116. Verilen bir formln analitik, ampirik veya yar-ampirik olduunu nasl anlarsnz? 2117. Bir dairedeki tm prizlerden 220 V lld halde, salondaki prizden 214 V llmektedir. Bunun nedeni ne olabilir? 2118. Bir i hannda, 222 no.lu odadaki prizde, ntr iletkeni ile toprak iletkeni arasnda llen gerilim 1.9 V dur. Bunu nasl yorumlarsnz? 2119. Kaak elektrik kullanm kapsamnda bir evde keif yapyor olsanz, evin kurulu gcn ve ezamanllk katsaysn nasl belirlersiniz? 2120. fazl bir asenkron motorun g katsays 0.83 ise, motorun R/X oran nedir? 2121. 50 Hz lik bir asenkron motorun 60 Hz de iletilmesi halinde, g katsays ne lde deiir? 2122. 380 V luk asenkron motorlarda, gvde ap, gvde uzunluu ve mil gc andaki oranlar lineer deildir, neden? 2123. Her biri 100 A 50 kV deerinde olan tristrler yardmyla 500 kV 500 A lik bir dorultucu elde edilebilir mi? izerek gsteriniz. 2124. Aadaki retim tesislerinin kurulu gc hangi parametrelere baldr: Kablo fabrikas Trafo fabrikas Generatr-motor fabrikas 2125. Yukardaki retim tesislerinin aylk kapasite kullanm oranlar neye baldr? 2126. Bal ksa devre gerilimleri %4 ve %3.8 olan iki trafo paralel bal olup sekonderdeki yk %5 lik akm THD si iermektedir. Her trafonun ek harmonik kayplar nasl hesap edilir? 2127. Bir datm hattnn a b c fazlarndaki akm THD leri srasyla, %2, %3 ve %4 dr. Bu hat iin ortalama THD nasl ifade edilebilir? 2128. 10000 MW lk gcn 735 kV luk veya 500 kV luk hatlarla iletilmesi dnlmektedir. 735 kV luk hattn iletim kapasitesi 2000 MW, 500 kV luk hattnki ise 1000 MW dr. Her iki seenek iin de tek hat diyagramlarn iziniz. 2129. 110 kV luk bir iletim hattnn kapasitesi 0.01 mikrofarad ve endktans da 2.5 mH dir. Hattn dalga empedansn bulunuz. Bu empedans neden yldrm darbe empedansndan farkldr? 2130. Ksa bir enerji iletim hattndaki gerilim reglasyonunun deeri, ne zaman pozitif, negatif veya sfr deerini alr? 2131. 735 kV luk hava hattnn kapasitesi (C) ile 154 kV luk hattn kapasitesi (C) arasndaki oran, neden lineer deildir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 107 2132. 20 elemanl bir zincir izolatr, 400 kV luk hatta kullanlmtr. Zincir verimi %80 ise, en byk eleman gerilimini bulunuz. 2133. Bir zincir izolatrn verimi, faz gerilimindeki THD den nasl etkilenir? 2134. Bir iletim hattnn fazaras geriliminde %2 orannda gerilim THD si varsa, faz-toprak geriliminde % ka orannda THD var demektir? 2135. Dolu kesitli ve yarap r olan bir iletkenden I akm geiyor olsun. letkenin i endktansn bulunuz. 2136. 19 damarl bir rgl iletkende her bir damarn endktans L dir. letkenin endktansnn L/19 olmas iin,.................. olmaldr. Boluu doldurunuz. 2137. ift devreli ve %3 orannda THD ieren bir iletim hattnn karakteristik empedansn nasl hesaplarsnz? 2138. Bir iletim hattnn yaknndan geen iletiim hatt zerindeki karlkl etkileimi minimize edebilmek iin, neler yaplabilir? 2139. Wheatstone kprs ile lme devresini izip lmenin nasl yapldn aklaynz. 2140. Bir datm ebekesinde akm ve gerilimler dengelidir. A faznn akm fazr referans eksenine gre 150 geri iken, a faznn gerilim fazr referans eksenine gre 150 ileridedir. G katsaysn bulunuz. 2141. Bir kojenerasyon (doalgazl) santrali olan trafo fabrikasnn girdileri ve ktlar nelerdir? 2142. Bir iletkenin direnci 0.673 ohm/km, arl 145 kg/km, termik kapasitesi 910 Ws/0C.kg ve arza annda izin verilen scaklk art 80 0C dir. 1 saniye iin izin verilen arza akm deeri nedir? 2143. Toprakl olmayan bir datm hattndaki kapasitif toprak arza akm 20.6 A dir. Bu hat bir bobin zerinden topraklanm olsayd, arza akm nasl hesaplanrd? 2144. Bir fabrika kuraca kojenerasyon santralinin ylda 25000 USD kazan getireceini hesaplamtr. Santralin mr 10 yl ve i verim oran %20 ise, santralin kurulu fiyat nedir? 2145. 10 kV luk bir zincir elemann seramik veya camdan yaplm olmas halinde, arlklar arasndaki oran formle ediniz. 2146. 18 elemanl bir zincir izolatrn salnm as 390 dir. Rakm nedeniyle eleman says 20 ye karldnda, yeni salnm asn bulunuz. 2147. Bir bilezikli asenkron motorda akmn kaymaya kar duyarll nasl hesap edilir? 2148. Bota alan 35/0.4 kV luk bir trafonun sekonder geriliminin 390 V veya 410 V deerinde tutulmas, demir ve bakr kayplarn deitirir mi? 2149. Fark karakteristikli 6 adet sincap kafesli motor 380 V luk baradan beslenmektedir. Sistemin tek hat diyagramn iziniz. 2150. Bimetal bir ubuun elektriksel edeer devresini iziniz. 2151. Bir iletim hattndan 10 m uzaklkta llen alan deerleri, gneli havada B ve E dir. Sisli havada ise B ve E deerleri llyor. Farkll matematiksel olarak aklaynz. 2152. 35 kV altnda alacak iinin yaltkan izmesinin et kalnl nasl hesaplanabilir? 2153. Bakr baralar akm tama kapasitesi ynnden hangi kriterlere gre boyutlandrlr? 2154. ki tali baras olan fazl bir sistemde, mesnet izolatrleri arasndaki mesafe L1, 4 tane ara balant noktasnn her biri arasndaki mesafe de L2 olsun. Sistemin stten grnn iziniz. 2155. AC ark frn ile DC ark frn balant emalarn iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 108 2156. Yk nnde kondansatr bulunan Graetz kpr dorultucunun balant devresini iziniz. 2157. Tristr ve diyotlarn birlikte kullanld kprlerde .................. sayda harmonikler oluur. Bu tip kprler............. gl devrelerde kullanlr, nk................................... Boluklar doldurunuz. 2158. 250 kVA cos=0.8 (geri) olan yke paralel olarak bir senkron motor balanyor. Kombine yk: 250 kW ve cos=0.9 (geri) oluyor. Motorun kVAr, KVA ve cos deerlerini bulunuz. 2159. 380 kV luk bir iletim hattnn yatay teetli noktasnn ykseklii 12 m dir. Ar yalar nedeniyle yakndaki barajn kapaklar alm olup suyun ykselme hz 20 cm/dakika dr. Ka dakika sonra arza oluacan bulunuz. 2160. Bir matrisin Z (trace) deerinin hesaplanabilmesi iin, matrisin ................ olmas gerekir. .................matriste Z, matrisin mertebesi ile orantldr. Boluklar doldurunuz. 2161. Bir yaltkann elektromekanik delinme gerilimi hangi parametrelere baldr? 2162. Enerji iletim hatlarndaki kamulatrma maliyetleri, gerilim seviyesinin lineer fonksiyonu deildir, neden? 2163. Bir enerji sisteminde 46 no.lu yk barasnn geriliminin faz as nasl deitirilebilir? 2164. Bir enerji sisteminde bir barann geriliminin faz asnn + veya iaretli olmas ne anlama gelir? 2165. Bir trafoda ve bir asenkron motorda, elektriksel edeer devre iin neden P devresi kullanlmaz? 2166. Bir radyal datm hattnda, aktif g ile reaktif gcn ters iaretli olmas ne anlama gelir? 2167. R/X oran 1 olan bir datm hattnda, boyuna gerilim dm anma gerilimin %5 ine eittir. Bu hatta, ZI yerine, yalnzca boyuna gerilim dmn dikkate almakla, % ka hata yapm oluruz? 2168. Bir enerji sisteminin kinetik enerjisi 300 00 MWs dir. Bu sistemden 1300 MW lk g devre d edilirse, frekans ne olur? (G kontrol nitesinin almad kabul edilecektir; frekans karakteristii 1000 MW/Hz dir.) 2169. Bir asenkron motorun hava aral tam niform deilse, hava aral aksnn zamana gre deiimini iziniz. 2170. Bir yuvarlak kutuplu senkron generatrn omik, endktif ve kapasitif yk akmyla yklenmesi durumlarnda, yk asnn () zamana gre deiimleri nasl olur? 2171. 500 ej350 t volt kompleks byklnn reel, imajiner ve modl bileenlerini bulunuz. 2172. Bir insann elektrik arpmas sonucu hayatn kaybetmesini fiziksel (anatomik) olarak aklaynz. 2173. gen bal bir devrenin kol direnleri srasyla 5, 6 ve 4 ohm dur. Yldz edeerinin kol direnlerini bulunuz. 2174. 1000 A lik akm bir bobine uygulandnda ak 2 mWb oluyor. Devrenin relktansn bulunuz. 2175. Bir magnetik devrenin relktans 106 1/H ve bobinleri 100 ve 200 sarmdr. Bobinler aras kuplaj katsays 0.85 ise, bobinler aras karlkl kuplaj (M) nedir? 2176. Enerji iletim hatlarnn direklerinde, neden ekenar gen dzeni kullanlmaz? 2177. 50 MW, cos=0.85, verim %87, zgl iletkenlik 35 m/ohm.mm2, 50 km, 132 kV karakteristik deerli iletim hattnda toplam ka kg alminyum kullanlacaktr? 2178. Bir ACSR iletken iin przllk faktr (irregulatory factor) ne zaman kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 109 2179. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafonun mknatslama akmnn j dzlemindeki ifadesi nasldr? 2180. ki endktansn ayn dorultuda seri balants ile 900 lik a yapacak ekilde seri balants arasndaki fark nedir? 2181. Dnen fazr sisteminde efektif, tepe, ortalama deerlerden hangisi kullanlr? 2182. 4 fazl sistemde fazlar aras ve faz-toprak aras gerilim arasndaki oran nedir? 2183. Bir lkenin 1980-2006 aras enerji tketimi (GWh/yl) ve nfus art (%/yl) belli ise, teknolojik gelime kkenli enerji art bileeni nasl hesap edilebilir? 2184. Bir HES baraj glnn su hacmi, buharlamas, ya miktar biliniyorsa, yllk sabit maliyet bileene nasl hesaplanabilir? 2185. 5 ohm ve 5 mH seri bal olup bunlara bir diyot paralel balanmtr. (Diyotun katot ucu R ye baldr.) Bu devreye 20 V DC uygulandnda devreden geen akmn deiimini iziniz. 2186. 76 kV, 50 Hz, bir fazl kablonun iletken ap 30 mm, yaltkan klf ap 45 mm, tan =0.003 ve r = 4.4 ise, dielektrik kaybn (W/m) bulunuz. 2187. Townsend dearj ile ilgili d (mm) ve I (pA) verilerinden 12 ift varsa, Townsendin birinci ve ikinci iyonizasyon katsaylar nasl hesaplanr? 2188. Bir magnetik devredeki ampermetreyi fluksmetre gibi kullanabilmek iin, nasl leklemeliyiz? Bu fluksmetrenin hata oran nasl bulunabilir? 2189. 35 kV koaksiyel 3x120 mm2 kablodan 10 A getiinde karlkl endktans M dir; 400 volt 3x120 mm2 YVV kablodan 10 A getiindeki karlkl endktans M ne olur? 2190. Ksa devre gc 1000 MVA olan bir ebekeye 110/20 kV %10 20 MVA lk bir trafo baldr. Sekonder tarafta oluacak 2 fazl ve 3 fazl arza akmlarnn oran nedir? 2191. 10 kV luk koaksiyel kabloda kapasite 0.45 mirofarad/km ve kaak akm 0.82 A/km dir. Toprak arza akm 1.45 A/km ise, sfr bileen kapasiteyi (C0) bulunuz. 2192. Bir iletim hatt yaknndaki demir parmaklklarda endklenen gerilim V (volt/m) dir; parmaklklarn topraa gre kapasitesi C(nF/m) ise, vcut direnci R (ohm) olan bir insan parmaklklara dokunduunda vcut akmn formle ediniz. 2193. kk kutuplu bir senkron generatrn verecei reaktif g (Q) hangi parametrelere baldr? 2194. Bir enerji iletim hattnn yldz noktasnn toprakl olup olmay,..........................stabilitenin incelemesi bakmndan nem tar. Boluu doldurunuz. 2195. (33) boyutlu bir bara admitans matrisi [YBARA] verilmi olsun. Sonradan 3 no.lu yk barasna 1+j0.7 pu deerinde yeni bir yk balandnda, [YBARA] nasl olur? 2196. kk kutuplu senkron generatrn E, E ve E emk lar ne anlam tar? 2197. Bir darbe generatrnn gerilimi (kV) ve enerjisi (MJ) verilmi ise, kondansatr eleman deerleri nasl hesap edilir? 2198. Bir rzgar tarlasnda, m2 arsa alan ve USD/m2 arsa maliyeti hangi faktrlere baldr? 2199. fazl bilezikli asenkron motorun yldz noktasnn topraa balantsn klemens kutusu zerinde gsteriniz. 2200. Asenkron motorlarda yldz noktasnn topraklanmas ne zaman gerekir ve nem kazanr? Yldz noktasnn toprakl ve topraksz olmas durumlar iin, asenkron motorun tek hat diyagramn ve edeer devresini iziniz. 2201. A ve B gibi iki byklk olsun. C=(A*B)1/2 ne anlama gelir? C her zaman hesaplanabilir bir byklk mdr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 110 2202. v(t) = 3 + 4 cos (3t) volt gerilim dalgasnn efektif deeri neye eittir? 2203. Bir ak evrim kontrol sisteminin transfer fonksiyonu G(s) = (as + 1) /s2 dir. Faz margininin 450 olabilmesi iin a hangi deeri almaldr? 2204. 154 kV 50 Hz lik bir hattn P edeer devresi (Z ve Y/2, Y/2) verilmitir. Bu hat %25 daha uzun olsayd ve 161 kV, 60 Hz ile iletilseydi, T edeer devresinin parametreleri nasl olurdu? 2205. Bir leylek 500 kV DC hattn zerine, bir kartal da 220 kV AC hattn zerine konmu olsun. Kanatlandklar anda zerlerinde biriken net ykleri formle ediniz. 2206. 80 km lik bir hava hattnda 16 adet ruling aklk vardr. Bu hat 60 km olarak tasarlanm olsayd, ruling aklk says ne olacakt? 2207. Yldz-zigzag bal 35/0.4 kV 1600 kVA lk bir trafonun sekonderinden ekilecek akm bulunuz. 2208. Yukardaki etiket deerleri 50 Hz iindir. Gn iinde frekansn 51 Hz olmas durumunda, 1600 kVA iin sekonderden ekilecek akm ne olurdu? 2209. Doru akm enerji iletim hatlarnda neden T ve P edeer devreleri kulanlmaz? 2210. 154/380 kV luk bir trafonun 154 kV luk buinginin et kalnl d(mm) dir; 380 kV luk buingin et kalnln d cinsinden ifade ediniz. 2211. Birinci mertebeden bir diferansiyel denklem - 3x(t) olup x(0)=x0 dr. Bu denklemin zmn ifade ediniz. 2212. kinci mertebeden bir kontrol sisteminin birim impuls cevab c(t) = 12.5 e-6t sin8t dir. Bu sistemin birim basamak cevabnn (srekli rejimdeki) deeri nedir? 2213. Bir fazl 220 V, 50 Hz, 4 kutuplu, kondansatr ile yol alan bir asenkron motorun sarg empedans 6 +j4 ohm, yardmc sarg empedans ise, 8 +j6 ohm dur. Bu durumda 90o lik faz fark oluturabilmek iin, yol verme kondansatrnn deeri ne olmaldr? 2214. Kk bir DC motor 0.8 W gcndedir. Motor bota olduu halde 25 V gerilimle altrldnda, 1.5 A ekmekte ve hz 1500 d/dak olmaktadr. Motor yk altnda 3.5 A ekmekte ve gene ayn hzla almaktadr. Motorun verimini bulunuz. 2215. Havadaki bal nem orannn artmas, 380 kV luk bir hava hattnn empedans ve admitans zerinde nasl etki yapar? 2216. Bir lde 220 kV luk hava hattnn yapm srasnda, her 12 tayc direkte bir durdurucu direk kullanlmtr. Bu hat iin ruling aklklarn saysn formle ediniz. 2217. 10 km lik bir branman hatt ucunda 35/0.4 kV luk trafo zerinden maksimum deeri 2000 kVA olan, deiken deerli bir yk ekilmektedir. Yk ularndaki gerilimin gn iinde daima 0.4 kV sabit tutulabilmesi iin, nasl bir dzen kurmak gerekir? 2218. 35/0.4 kV 1600 kVA lk bir trafo kabinine girdiinizde, trafonun evreye yayd sy nasl belirler siniz? 2219. 2 km lik bir cadde aydnlatmasnda, toplam 40 direk bulunmaktadr. Her aydnlatma direi 400 W lk ampll olup ift konsolludur. Bu caddede bir ylda toplam 17 ampul deiimi yapldna gre, faz bana den ampul deitirme miktarn nasl bulabilir siniz, aklaynz. 2220. Henz dikilmemi, depoda bulunan bir kafes direin gvdesinin edeer direnci lme yoluyla nasl bulunabilir? 2221. Henz dikilmemi, depoda bulunan bir kafes direin traversinin edeer direnci lme yoluyla nasl bulunabilir? 2222. Bir dijital multimetrede (DMM), lme srasnda ekranda O.L yazsnn grlmesi ne anlama gelir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 111 2223. Bir dijital multimetre yardmyla diyot testi nasl yaplr, aklaynz. 2224. Bir dijital multimetrede COM balant noktas, hangi byklklerin llmesi srasnda kullanlr? 2225. 954 MCM iletkeninin kullanld 220 kV luk ve 345 kV luk iki iletim hattnn empedanslarnn (ohm/km) ET olabilmesi iin, . olmaldr. Boluu doldurunuz. 2226. Bir iletim hattnn korona kayplar (kW/km) Peek forml ile ve Peterson forml ile hesap edildiinde, farkl deerler bulunmaktadr. Bunun nedenini aklaynz. 2227. X lkesinin ulusal ebekesindeki ksa devre ve g ak analizleri bir yazlm (software) yardmyla gerekletirilmitir. Ayn yazlmn, bir baka Y lkesinde de kullanlabilmesi iin,olmaldr. Boluu doldurunuz. 2228. Yer alt kablosunda arza yerini belirleyen l aletinin alma ilkesini aklaynz. 2229. Bir DC motorun beslendii kaynak harmonik gerilimleri de ieriyor olsa, bu durum motorun anma verimini, grltsn ve hzn nasl etkiler? 2230. 345 kV luk kafes direk ile 1200 kV luk kafes direin demir arlklar (kg) arasndaki iliki nedir? (Her iki direk de ayn meteorolojik koullarda kullanlmaktadr.) 2231. Bir dijital multimetre ile, balant kablolar ile oynamadan, ayn anda akm ve gerilim lm yaplabilir mi? 2232. Bir akm trafosunun sekonder tarafnda ters akm bileeninin olmas ne anlama gelir? 2233. Bir gerilim trafosunun sekonder tarafnda ters gerilim bileeninin olmas ne anlama gelir? 2234. Aron montaj ile g llmesi srasnda, vatmetrelerin sarglarndan ayn akmlarn gememesi ne anlama gelir? 2235. 3x240 mm2 lik 35 kV luk 4 er km uzunluundaki iki yer alt kablosu, aralarnda 1 m aklk olduu halde trane iine yerletirilmitir. Yaplan lmlerde kablolarn toprak kapasiteleri eit kmamtr. Bunun nedenini yorumlaynz. 2236. 220 kV gerilimli bir AC kablo ile bir DC kablonun trane boyutlar ayn mdr, neden? 2237. Bir X lkesindeki ulusal ebekenin g ak analizini yapan yazlm, 6 dakikada zme ulamtr. Ayn yazlm bir Y lkesinde ayn amala kullanlacak olsa, ilem sresini belirleyecek faktrler nelerdir? 2238. Carson tarafndan tanmlanan toprak yolu empedans hesab hangi durumlarda gerekli olmaktan kar? 2239. Laboratuardaki bir diren kutusu zerinde toplam 10 adet balant yuvas varsa, bu diren kutusu yardmyla ka adet diren kombinasyonu oluturulabilir? 2240. Elinizdeki bir malzemenin ferromagnetik zellie sahip olup olmadn belirlemek iin, hangi lme yaplr? 2241. ki magnetik malzemeden birinin mknatslama karakteristii dierine gre saa doru yatktr. Hangi malzemeyi kullanmak daha yerinde olur? 2242. Bir yaltkan malzemenin kayp katsays ve delinme gerilimi dnda, hangi parametresinin de biliniyor olmas gerekir? 2243. Ayn deerli (10 ohm) ancak iki farkl metalden yaplm iki diren olsun. Bbunlarn fiyatlar srasyla A ve B ise, malzemelerin zgl direnlerini A ve B cinsinden ifade ediniz. 2244. Bir bobinin endktans, 10 V DC, 20 V AC ve 20 V DC uygulanmas halinde deiiklik gsterir mi?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 112 2245. Elektronik devrelerde film direnler kullanlrken, kuvvetli akm tesislerinde sargl (metal) direnler kullanlmaktadr. Neden? 2246. Lineer bir endktansnz olsa, nasl bir konstrktif deiiklik yaparak onu non-linner endktans haline getirirsiniz? 2247. Yal bir trafoda bulunan silikajelin hava alma delii pislikle kaplanm, yani tkanm olsun. Bu durumun oluturaca sakncay belirtiniz. 2248. Bir trafoda kaak aknn zamana gre deiimi ile faydal aknn zamana gre deiimi ayn mdr, neden? 2249. Bir akm trafosunun etiketine baktmzda, bunun lme amal m yoksa koruma (rle balants) amal m olduunu nasl anlarsnz? 2250. Bir A lkesinden bir B lkesine elektrik enerjisi satlmaktadr; sat izole besleme yntemiyle yaplmaktadr. Sat ileminin enterkonnekte besleme modeliyle yaplmas halinde, ne gibi yeni tesis maliyetleri ortaya kacaktr? 2251. Bir metale %2 orannda iletkenlii artrc bir baka metal eklenmitir (alam yaplmtr.) Ortaya kan yeni malzemenin direncindeki azalma oran, AC ve DC gerilimler iin farkl olmutur. Bu durumu yorumlaynz. 2252. Bir termik rledeki bimetal kontak iin elektriksel edeer devreyi iziniz. 2253. Bir hidroelektrik santralin baraj glndeki buharlama miktar (mm) ile retilen elektrik enerjisi (MW) arasndaki matematiksel iliki nasl kurulabilir? 2254. Bir fabrika 20.07.2007 tarihi itibariyle 1 milyon TL deerinde yeni bir kontrol dzeni kurmutur; parann yars z kaynaklardan karlanm dier blm ise bankadan kredisi olarak alnmtr. Bu ilem fabrikann bilanosuna nasl yansyacaktr, gsteriniz. 2255. Yukardaki yeni kontrol dzeni, fabrikann haslatn nasl etkileyecektir, gsteriniz. 2256. Yukardaki yeni kontrol dzeni, fabrikann gelir tablosuna nasl yansyacaktr, gsteriniz. 2257. Bir nve zerine plak bakr tel sarmakla izoleli bakr kablo sarmak arasnda, mgnetik ve elektriksel ynlerden ne gibi farklar vardr? 2258. Byk enerji sistemlerinde telemetrik yntemler ne amala kullanlr? 2259. Bir yol aydnlatmasnda kullanlan 400 W lk ampullerin ortalama mr, iletme srasnda nasl belirlenir? 2260. Bir enerji sisteminde per-unit byklkler hesaplanrken, baz gerilim 400 kV seilmitir. 777 nolu barada temel bileen gerilimi 392 kV, 3. harmonik gerilimi ise 5.5 kV olduuna gre, bu barann gerilimini per-unit cinsinden hesaplaynz. 2261. Uzun yllardr 35 kV kablo retimiyle piyasada olan A fabrikas 154 kV luk kablo retimi iin yeni bir tesis kurmutur. B fabrikas ise ilk kez piyasaya girerek 154 kV kablo retim tesisini amtr. Bu fabrikalarn hangi amortisman yntemini (Normal amortisman ve azalan bakiyeler amortisman) semeleri daha uygun olur? 2262. Uluslar aras birim standartlarna (SI units) gre, elektrik mhendisliindeki fiziksel byklklerin birimlerini ifade ediniz. 2263. Bir termik santralin depolad kmr stoklar, rettii elektrik enerjisinin maliyeti (TL/MWh) zerinde nasl etki yapar? 2264. A ve lkelerindeki 400 kV luk hatlarn toplam uzunluklar birbirinden farkldr (lkelerin gelimilik dzeyleri, nfus potansiyelleri ve km2 yzlmleri ayndr.) Bu farkll nasl yorumlarsnz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 113 2265. Nehir zerinde fore kazk temel zerine oturtulmu 400 kV luk kafes direin topraklama direnci hangi faktrlere baldr? 2266. ift koruma teli olan 3 fazl bir hava hattnda, faz iletkeni ile koruma telleri arasndaki karlkl kuplaj ZM (ohm/km) dir. Hattn 16 km lik blmnde koruma tellerinden birisi kaldrlm ise, faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj (ohm/km), ZM cinsinden ifade ediniz. 2267. ki eliyle tuttuu yangn tp ile yangna mdahale etmekte olan bir kii, kp izolasyonu soyulmu faz iletkeni zerine pskrtm olsa, o ana ilikin elektriksel edeer devreyi iziniz. 2268. Bir asenkron motorun anma hz 1440 d/dak dr. Hibir g elektronii eleman (srcs) kullanmakszn, bu motorun hzn nasl deitirebilirsiniz? 2269. Bir yer alt kablosunun gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2270. Bir su alt kablosunun gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2271. Bir hava hattnn gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2272. Bir termik santralin gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2273. Bir hidroelektrik santralin gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2274. Bir rzgar tarlasnn gzergah etd iin balca maliyet bileenleri nelerdir? 2275. Yukardaki (6) tesisin evresel etki deerlendirmesi (ED) iin, balca maliyet bileenleri nelerdir? 2276. Bir giriimci elindeki paray menkul kymetlerde deerlendirmi olsayd, yllk %19 gelir elde edecekti. Ancak bir balast atlyesi kurmay tercih etmi, bir yln sonundaki vergi sonras karllk oran %11 de kalmtr. Bu kiinin yllk reel kaybn bulunuz. (NOT: Yllk enflasyon oran %10 dur.) 2277. Bir asenkron motorun gvdesi temizlenirken, sv temizlik maddesi tamamen kurutulmam ve gvde zerinde slaklk kalmtr. Bu durum iin gvdenin elektriksel edeer devresi nasl izilebilir? 2278. Flanl tip asenkron motoru normal tip asenkron motor gibi kullanabilir miyiz? 2279. Trkiye ile Romanya arasnda kurulacak olan 400 kV, 600 MW lk doru akm enerji iletim hatt, Romanyann kysndan (Karadeniz altndan) sualt kablosu ile lkemize ulaacaktr. Olas edeer devreler nasl olacaktr? 2280. Ayn direk aklklarna, iletkenlere ve gerilimlere sahip AC iletim hatt ile yaknndaki DC iletim hattnda, ayn sayda..kullanlr. Boluu doldurunuz. 2281. 380 kV luk hava hattnn kurulmas srasnda, ortaya kan tozun miktar (kg/saat) hangi faktrlere baldr? 2282. Silikon izolatrler hafif ancak pahaldr; cam izolatrler ise ar fakat daha ucuzdur. zolatr arlklar kullanlan direin arlnn da artmasna yol amaktadr. O halde 40 yllk iletme mr sresince, hangi tip izolatrn daha karl (ekonomik) olacan nasl tayin edersiniz? 2283. 500 kV luk bir alt merkezinden 190 km uzunluunda AC iletim hatt ile 300 km uzunluundaki DC iletim hatt kmaktadr. alt merkezinden grlen toprak yolu edeer empedans nasl hesap edilebilir? 2284. Nihayet direi ile portal arasndaki sehim (fle) nasl hesap edilir? 2285. 380 kV luk bir iletim hattnda, 300 metrelik direk akl boyunca (sk aralklarla her biri 2 kg arlndaki) gmen kular tnemitir. Bu durum, direk akl boyunca empedans ve admitans zerinde nasl etki yapar?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 114 2286. fazl asenkron motorun (50 Hz, 1430 d/dak) stator enine kesiti zerinde kaak ak yollarn izerek gsteriniz. 2287. Alt kutuplu DC seri motorun (1500 d/dak, 30 kW) endvi enine kesiti zerinde kaak ak yollarn izerek gsteriniz. 2288. Bir data (iletiim) kablosu hangi kriterlere gre seilir? 2289. Bir sava tank 400 kV luk kafes diree arpm ve arpmann etkisiyle faz iletkeni tankn namlusu zerine dmtr. lgili elektriksel edeer devreyi iziniz. 2290. Kafes direkleri hava aralarnn arpmasna kar korumak iin, hangi uyarc nlemler alnr? 2291. Bir baba 4 yandaki olunun elinden tutmu ve 765 kV luk hattn yaknnda yrmektedir. Adm gerilimi sonucu yaamsal risk hangisinde daha yksektir? Formle ediniz. 2292. Harmonik distorsiyon gcnn (D) birimi nedir? 2293. Dik yokuu olan bir yol boyunca toprak zgl direnci (ohm.m) sk aralklarla llmtr. Yokuun bandaki deerleri, yokuun sonundaki deerlerinden daha yksektir. Bu durumda yoku yol boyunca topran jeolojik yaps nasldr? 2294. Bir asenkron motor, grltsn azaltlmas iin, tahta bir dolap iine konulmutur. Bu durum motorun elektriksel parametrelerini nasl etkileyecektir? 2295. Henz devreye alnmam bir iletim hattnn hemen zerinden, son kontrol amal olarak bir helikopterle uulmutur. Hat boyunca uan helikopter, toplam ka kez yn deitirmi olacaktr? 2296. Bir trendeki asenkron motorun saatlik moment-hz diyagram bilinmektedir. Saatlik g diyagram nasl izilebilir? 2297. Bir diyotu elinize aldnzda, anodu ve katodu nasl ayrt edilir? 2298. Dzlem plakl bir kondansatrde kullanlm olan toplam yaltkan malzeme arln (gram), kondansatrn iindeki yaltkan dar karmakszn, lme yoluyla nasl belirlersiniz? 2299. 6.3 kV luk hava hattnda, geici bir zm olmak zere orijinal izolatr getirilinceye kadar, araba lastii kullanlmtr. Bu lastiin ap (oto, minibs, kamyon, otobs vb. lastii konulmas) nasl tayin edilir? 2300. Ak tip bir alt merkezi iin kullanlacak olan akl (krma ta) miktar hangi faktrlere baldr? 2301. Bir kontrol sisteminin en nemli karakteristii nedir? 2302. Hat ayrcs, bara ayrcs ve toprak ayrcs; hangi noktalar arasnda baldr? 2303. tane empedans seri balanp edeer devrenin ularna 220 V uygulanmtr. Ortadaki empedansn ular arasndaki gerilimin deiimini bir osiloskop ile nasl grebilirsiniz, aklaynz. 2304. Ayrclar kumanda ekline gre snflandrnz. 2305. Dner izolatrl bir ayrcnn stten grn nasldr? 2306. Yatay kapamal ayrcnn eklini iziniz. 2307. Yldz noktas topraklanmam yk iin, uygulamadan bir rnek veriniz. 2308. Matematiksel ifadesi verilmi olan bir dalgann propogasyon yn nasl belirlenir? 2309. N tipi yariletkende Fermi seviyesi ne demektir? 2310. Laboratuarda deney hayvanlarna elektrik alan ve magnetik alan karsndaki davranlar incelenecektir. Bu amala ne gibi alan reteleri oluturulabilir? 2311. Bir magnetik malzemenin histerizis erisi biliniyorsa, nve kayplar nasl hesaplanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 115 2312. Uzun enerji iletim hatt bota alrken, hat sonu gerilimi hat ba geriliminden byk m yoksa kk mdr? Neden? 2313. Bir osiloskopta AC-DC-GND anahtar ne amala kullanlr? 2314. Hat uzunluu ka kilometrenin zerinde olursa, doru akm enerji iletim (HVDC) hatlar ekonomik olmaktadr? 2315. fazl hat ile paralel iletiim hatt arasndaki 3. harmonie ait karlkl kuplaj ifade ediniz. 2316. Ohm yasasn mikroskobik biimde yaznz. 2317. Bir mesafe rlesinde empedans dntrme oran nasl hesaplanr? 2318. 2 dijit- dijital voltmetre ile 1 mV llebilir mi? (lme aral 0100 V dur.) 2319. Bir malzemenin r = f(t) deiimi nasl elde edilebilir? (t: scaklk) 2320. Bir Pelton trbininde suyun kanatlara geli as ka derecedir? 2321. AM (genlik modlasyonu) ve FM (frekans modlasyonu) iin, band genilii ve grlt ynlerinden karlatrma yapnz. 2322. G(s) = 2Ke-s transfer fonksiyonunda, kararl almann olabilmesi iin K hangi deeri almaldr? 2323. Bir OPAMP n k direnci nasl llr? 2324. Girie sins dalgas verdiimizde kta gene sins dalgas (distorsiyon dalga) elde ediyorsak, bu sistem..dir. Boluu doldurunuz. 2325. Bir F(s) fonksiyonunun sonsuz frekans iin genlii 20 dir. Kutuplar 0 ve -4+j0 ; sfrlar ise -4j2 ve 0j5 dir. F(s) fonksiyonunu yaznz. 2326. Nve kayplar ile frekans ve ak arasndaki iliki nedir? 2327. Yeni 3 fazl bir asenkron motoru iletmeye almadan nce yaplmas gereken iki test hangisidir? 2328. Megger gerilim kademeleri nelerdir? Byk gerilim kademesi..iin kullanlr. 2329. arj akm byk olan ekipmanlarda yaltkanlk testi nasl yaplr? 2330. 1000 0C lik scakl lmek iin nasl bir sensr gerekir? Bu srada kompanzasyon yapmak gerekir mi? 2331. Growler nedir? 2332. AC makinelerde tan ne amala llr? 2333. Bir tristr iin test devresini iziniz. 2334. Trafolarda neden bitkisel kkenli ya kullanlmaz? 2335. Bir trafo yann ideal dielektrik dayanm ka kV/mm dir? 2336. 4-ulu direnler nerelerde kullanlr? 2337. Bir ototrafoyu deiken endktans gibi kullanabilir miyiz? 2338. amar makinesi, sa kurutma makinesi ve elektrik sprgesinde hangi tip motorlar kullanlr? 2339. Trev kontrol modu ve integral kontrol modu iin, birbirlerine gre stn ve sakncal yanlarn belirtiniz. 2340. y(t) =u(t-5) eklindeki cevap fonksiyonunu pratikte nasl oluturabilirsiniz? 2341. Trafolarda nve ferromagnetik malzemeden deil de aatan yaplm olsayd, ne olurdu? 2342. Topraklanmam ebekelerin stn yanlar nelerdir? 2343. Bir DC seri motor AC ile alabildii halde DC nt motor alamaz. Neden? 2344. DC amplifikatr ile AC amplifikatr arasndaki fark nedir? 2345. Mkemmel bir iletken iinde elektrik alan olabilmesi iin,olmaldr.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 116 2346. Senkronizasyon koullar salanmakszn iki senkron generatr paralel balarsak, ne olur? 2347. Btn piezoelektrik malzemeler ayn zamanda dielektrik midir? Btn dielektrik malzemeler ayn zamanda ferroelektrik zellikte midir? 2348. fazl yldz bal yk 400 V 50 Hz ebekeden beslenmektedir. A b c fazlarndaki yk direnleri srasyla 23 ohm, 92 ohm ve 184 ohm dur. Ntr akmn bulunuz. 2349. ki kapl bir devreyi karakterize eden denklemler V1=5 I1+2 I2 ve V2=2 I1 +I2 dir. ki kaplnn k ularna 3 ohm luk diren balandnda, giri empedans ne olur? 2350. Bir dijital l aletinde 3 dijit ve 3 dijit ne anlama gelir? 2351. Cep telefonlarnn ortalama gc ka W dr? 2352. tane zde kondansatr seri balanyor; bu devre ularndan llen edeer iletkenlik G ise, her bir kondansatrn yaltkanlk direnci neye eittir? 2353. ki zde endktans arasnda karlkl endktans (M) aralarndaki mesafeyle (x) deimektedir. Sistemin edeer endktansn x in fonksiyonu biiminde ifade ediniz. 2354. Bluetooth ne amala kullanlr? 2355. Laboratuarda kuvvetli akm testi iin, 220 V 50 HZ lik ebeke zerinden 2000 A lik akma ihtiya vardr. Uygun test devresini iziniz. 2356. Kum dolgu trane iindeki 154 kV luk kablo iin; faz-zrh, ekran-zrh, faz-ekran, ekrankum, zrh-kum ve faz-kum arasndaki gerilimleri belirtiniz. 2357. Bir dijital multimetreden llen bykln hata snr nasl belirlenir? 2358. 35/0.4 kV luk ve 34.5/0.4 kV luk iki trafo paralel baldr. Sistemin basit balant emasn iziniz. 2359. X(t)*Y(t) ile X(t)/Y(t) arpm ve blm fonksiyonlarnn trevleri nasl alnr? 2360. Bir kalp EKG sinin Fourier katsaylar nasl hesap edilebilir? 2361. Bir senkron generatrde rotor devresinin direnci ve endktans, makinenin edeer devresi izilirken gsterilmez. Neden? 2362. Bir trafonun etiketine bakarak sarglarn X/R orann nasl hesaplarz? 2363. Bir trafonun elektriksel edeer devresini izerken yan izolasyon direncini de dikkate alyor olsak (RZ sonsuz), bu durumu nasl yanstrz? 2364. 380 kV luk bir hattn tam altnda bulun an kamyonun kasasnda endklenecek gerilim nasl llr? 2365. Neden kk kutuplu asenkron makine yaplmaz? 2366. Bir YG laboratuarnda iki adet YG test trafosu vardr: 0.4/100 kV ve 0.4/200 kV. Bu trafolarn bakr sarg arlklar arasndaki oran nedir? 2367. Bir lkede seilen gerilim baz deeri 400 kV (AC) dir. 300 kV luk DC iletim hattnn gerilimini per-unit cincinden bulunuz. 2368. Elektrik makinelerindeki hava aralnn deerinin (mm); frekans, g, gerilim, akm gibi parametrelerle ilikisi nedir? 2369. Elektrik makinelerindeki hava aral ortalama ka mm dir? 2370. Ayn kutup says, g ve gerilime sahip yuvarlak kutuplu ve kk kutuplu iki senkron generatr olsun. Bunlar; stator sarg direnci, rotor sarg direnci, uyarma akm, g katsays ve uyarma akmnn harmonik distorsiyonu ynlerinden karlatrnz. 2371. eriinde hem elektriksel devre hem de magnetik devre olan bir eleman iziniz. 2372. 35/0.4 kV luk datm trafosunda sekonder gerilim %5 bandnda ayar edilebilmektedir (Anma alma durumunda mknatslama akm 6 A dir.). Her bir ayar kademesinde mknatslama akmnn deeri ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 117 2373. Bir DC enerji iletim hattnn iletebilecei g snr (MW) hangi faktrlere baldr? 2374. +y ynnde polarize olmu bir dalgann E ve H alanlar ile dalga ilerleme ynn (x y z ) koordinatlarnda gsteriniz. 2375. Bir fabrikann kompanzasyon tesisindeki kademe says hangi faktrlere bal olarak belirlenir? 2376. 765 kV luk hattn reaktans/diren (X/R) oran 20 iken, 500 kV luk hatta bu oran 16 civarndadr. Neden? (her iki sistemde de 954 MCM iletken kullanlmtr.) 2377. Yryen dalgalar, 35 kV luk hatlar iin mi, 154 kV luk hatlar iin mi daha ok risk oluturur? 2378. Bir datm trafosunu incelediinizde, soutma eklini (ONAN,) nasl anlarsnz? 2379. HVAC iletimde demet iletken kullanma gerekesi ile HVDC iletimde demet iletken kullanma gerekesini karlatrnz. 2380. Bir yangn detektrnn elektriksel balant emasn iziniz. 2381. Bir yer alt kablosunun toprak iinden geirilmesi halinde tayaca akm Itoprak, boru iinden geirilmesi halinde tayaca akm Iboru ise, = Iboru / Itoprak, ile hesap edilir. katsays 154 kV luk kabloda m 400 kV luk kabloda m daha byktr? 2382. Doru akmla beslenen bir sistemin deiik noktalarnda gerilimin deerini deitirmek zere hangi elemanlar kullanlr? 2383. Bir devrede seri bal endktans akmdaki dalgall, paralel bal kondansatr ise gerilimdeki dalgall azaltmak iin kullanlr. Bu ilevleri matematiksel olarak gsteriniz. 2384. Elektrik mhendisliinde OPAMP ve transistr ne amala kullanlr? 2385. 10 MVA lk bir senkron generatr tek bana bir yk besliyor. Milin tahrik yn deitirilmi olsa, uyarma akmnn polaritesi deitirilmi olsa, mil momenti %10 drlm olsa, ne olur? (ayr ayr belirtiniz.) 2386. 1600 kVA lk datm trafosunda ar klima yk sonucu 1800 kVA ekilmitir. Bu durumda trafonun hangi byklkleri deiiklie urar? 2387. Bir devrede kapasitif reaktans ve endktif reaktansn olabilmesi iin,olmaldr. Boluu doldurunuz. 2388. Bir elektrik devre elemannn endktansnn veya kapasitesinin olabilmesi,..olmasyla mmkndr. 2389. Bir caddeyi dikine kesen birbirine paralel 4 sokak olsun. Her sokan alak gerilim besleme emasn iziniz. 2390. Enerji iletim hatlarna yerletirilen ikaz krelerinin sehim zerindeki etkisini nasl hesaplarsnz? 2391. Bir zincir izolatr, ne zaman kapasitif gerilim blc olarak davranr? 2392. 380 kV ift devre hattn korona kayplar 40 kW/km ise, yakndaki 765 kV luk tek devre hattn korona kayplar yaklak hangi deeri alr? 2393. Bir senkron generatr ile trafo seri baldr. Generatrn mknatslama akm I1, trafonunki ise I2 dir. Trafonun sekonder tarafndaki barada yk bal deilken, llecek olan akm formle ediniz. 2394. fazl bir sayacn a faznn akm ucu ile b faznn gerilim ucu bota gzkmektedir. Bu durumda saya, herhangi bir kWh deeri gsterecek midir? 2395. Seri bir magnetik devrede farkl relktanslar olabilir mi? 2396. Simlasyon nedir ve ne amala kullanlr? rnek veriniz. 2397. Elektrik mhendisliinde model ve modelleme ne demektir? rnek veriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 118 2398. 20 kA lik yldrm darbe akmnn 380 kV luk bir hatta enerji varken ve yokken (yeni yaplan bir hatta) dmesi halinde, ne olur? 2399. Transdser (transducer) nedir ve ne amala kullanlr? 2400. AC motorlarda statora indirgenmi edeer devre kullanlrken, DC motorda endviye indirgenmi edeer devre kullanlmaz. Neden? 2401. Bir DC motorda fra gerilim dmn ihmal ettiimizde, motorun akm ve gerilim denklemleri bundan nasl etkilenir? 2402. Dalga teorisinde dairesel polarizasyon ne demektir? 2403. A ve B gibi iki nokta arasnda 1 C deerindeki yk hareket ettirmek iin 1 J deerinde enerji gerekmitir. Bu bilgi dorultusunda hangi elektriksel byklkleri bulabilirsiniz? 2404. Bir DC ebekede..olmas halinde, aktif g dnda reaktif g de ortaya kabilir. Boluu doldurunuz. 2405. Bir datm trafosunun demir kayplar ile bakr kayplarnn gn iindeki zamana bal deiimlerini iziniz. 2406. Bir datm trafosunun mknatslama akmnn 3. harmoniinin genlik ve faz as, gn iinde deiiklie urar m, neden? 2407. Bir ebekede aktif g/grnen g oran, hangi durumda g katsaysn vermez? 2408. ok uzun sre iletmede kalm bir datm trafosunun elektriksel byklkleri ile etiketinde yazl byklkler arasnda farklar oluabilir mi? Aklaynz. 2409. ok uzun sre iletmede kalm bir bilezikli asenkron motorun elektriksel byklkleri ile etiketinde yazl byklkler arasnda farklar oluabilir mi? Aklaynz. 2410. Bir trafonun bakr kayplar 20 kW ve demir kayplar 2 kW dr. Bu trafo hangi yklenme oran altnda alrsa, toplam kayplar 20 kW olur? 2411. 200 MVA lk bir senkron generatr ile 300 MVA lk bir dier senkron generatr paralel bal olarak 400 MW lk bir yk beslemektedir. Her bir generatrn stator sargsndan geecek akmlar nasl hesaplarsnz? 2412. Bir tesisin ksa devre gc 2000 MVA dr.Bu gcn 2500 MVA ya ykselmesi nasl mmkn olabilir? 2413. ok sayda karlkl endktans ieren ok gzl bir elektrik devresinde Thvenin edeer empedans nasl hesaplanr? 2414. Bir asenkron motorun yol alma momentini artrabilir miyiz? 2415. Bir lojik devrede doruluk tablosu ne amala oluturulur? 2416. Bir trafonun mknatslama akmnn dalgas ile mknatslama aksnn dalgas arasndaki faz as neye eittir? 2417. Bir elektrik devresinde akmn ve gerilimin zamana bal deiimleri (osiloskop ktlar) biliniyorsa, kompleks grnen g nasl bulunur? 2418. Bir asenkron motorun konstrksiyonu srasnda, motor hz hangi parametrelere baldr? 2419. 200 MW lk bir termik santralin yapm maliyeti M (USD) dir. Santralin yllk niform sermaye maliyeti (USD/yl) nasl hesaplanr? 2420. 765 kV luk kafes direin traversine konan kular m, yoksa faz iletkeni zerine konan kular m daha yksek B ve E alanlarna maruz kalrlar? 2421. Seri R L C devresinde eer kalite faktr byk ise, devredeki akm ve gerilimlerin mertebesi hakknda ne sylenebilir? 2422. Laplace (s) dzleminde, bir elemann ularndaki gerilim V(s)= Z(s)*I(s) olarak verilmitir. Bu gerilimin t dzlemindeki ifadesini v(t) yaznz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 119

2423. Bir filtrenin kutup ve sfrlarnn gsterildii Re-Im eksen takmna baktnzda, bu filtrenin ne tr filtre (alak geiren, yksek geiren, bant geiren,..) olduunu nasl anlarsnz? 2424. Bir RC devresinin kutup ve sfrlar hakknda (katl, reel, kompleks olup olmadklar hakknda) ne sylenebilir? 2425. Bir ak evrim transfer fonksiyonunda G(s) ve giri fonksiyonu biliniyorsa, kararl hal hatas nasl hesaplanr? 2426. Lineer bir kontrol sistemine ait diferansiyel denklemler seti verilmi olsa, bu denklemler yardmyla sistemin kararl ve kontrol edilebilir olup olmadn nasl belirlersiniz? 2427. Kaypsz bir iletim hatt, dalga boyunun mesafesinde ksa devre edilmi olsa, giri empedans neye eit olur? 2428. Bir devre grafnda, dal gerilimleri ile kiri akmlarnn birbirlerinden bamsz olup olmadklarn belirtiniz. 2429. AD-BC=0 eitliinin geerli olduu bir devrede kap says neye eittir? 2430. Lineer ayrk zamanl bir kontrol sisteminin karakteristik denklemi z3 o.81 z dir. Bu sistemin kararl olup olmadn belirleyiniz. 2431. G(s) = K /{s(s+1)(s+2)} iin kk-yer erisini iziniz. 2432. Bir JFET iin karakteristik byklkler nelerdir? 2433. Bir OPAMP iin ofset gerilimi ne anlama gelir? 2434. Zamana bal ifadesi verilmi olan bir iaretin periyodik olup olmadn nasl belirlersiniz? 2435. Olaslk younluk fonksiyonunun p(x) deiimi izilmi ise, bu deiim yardmyla ortalama deer ve varyans nasl hesaplanr? 2436. Bir iletim hattnn karakteristik empedansnn yalnzca reel bileeni bulunuyorsa, bu hatzelliindedir. Boluu doldurunuz. 2437. (3x3) boyutlu bir sfr matrisin zdeerlerini bulunuz. 2438. d2y/dx2 +dy/dx +siny =0 ne tr bir diferansiyel denklemdir? 2439. Bir f(x) polinomunun Simpson yntemi yardmyla integrasyonu hesaplanrken, gerek sonuca ulalabilmesi iin, polinomun derecesi ne olmaldr? 2440. F(x, y) = x2y -3xy +2y +x fonksiyonunun lokal minimumu ve lokal maksimumu var mdr? Belirtiniz. 2441. Limit x0 {(x ex -1) +2(cosx-1)}/{ x(1-cosx)} limit deerini hesaplaynz. 2442. V = x2y i +xyz j yz2 k lineer hz gsteriyorsa, (1, 1, -1) noktasndaki asal hz () bulunuz. 2443. (4x4) boyutlu bir A matrisinin 4. kuvveti A4 nasl hesaplanr? 2444. Bir gne pilinin akm-gerilim deiimini (yaklak olarak) iziniz. 2445. Yarap R, sarm says N olan bir selonoit iinden Icos t akm geiriliyor. Selonoit ekseninden itibaren R/2 mesafedeki alan bantsn yaznz. 2446. Bir yariletken iin band aral enerjisi ne demektir? 2447. t=a annda uygulanan birim rampa fonksiyonunun Laplace dn F(s) nedir? 2448. R=10 ohm, XL=20 ohm, XC=20 ohm elemanlar seri balanm ve devreye 200 V AC uygulanmtr. C ularndaki gerilimi bulunuz. 2449. R=5 kilo-ohm, C=4 mikro-farad olmak zere bir RC devresine 100 V uygulanm olsun. kta elde edilebilecek maksimum gerilim ka volt tur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 120 2450. Bir ak evrim transfer fonksiyonunda payn mertebesi m, paydann mertebesi ise n dir. Bu sistem iin "n-m neyi ifade etmektedir? 2451. Bir trafo ve transistor den oluan g amplifikatr devresinde, kta 10 V elde edilecektir. Bu durumda transistor n gc hangi deerin altnda olmamaldr? 2452. Bir lojik kapnn k, btn giriler 0 iken, 1 e eittir. Bu kapnn tr (OR, NOR, AND, NAND, EX-OR, EX-NOR) nedir? 2453. Bir elektromagnetik dalga +z ynnde hareket etmekte olup elektrik alan Ex =2 cost ve Ey =2 cos(t + 900) dir. Bu dalgann polarizasyon biimi (lineer, dairesel, eliptik) nedir? 2454. (mxn) boyutlu bir matrisin rank, hangi deerden daha byk olamaz? (m n dir.) 2455. OPAMP iin frekans kompanzasyonu ne iin yaplr? 2456. 5/ (s2 +4) ifadesi, bir devrenin giri empedansn tanmlayabilir mi? EVET/HAYIR 2457. Bir DC pozisyon kontrol sisteminde takometre ne amala kullanlr? 2458. Bir kontrol sisteminde G(s) kararl ise, 1/G(s) de daima kararl mdr? E/H 2459. Bir LCR devresinin kutup ve sfrlarna bakarak osilasyon olup olmadn nasl anlarz? 2460. Dalga teorisinde sreklilik denklemi ne demektir? 2461. x+x2 +x3 =3 x-x3 =0 x2-x +x3 =1 denklem setini Cayley-Hamilton teoremi yardmyla hesaplaynz. 2462. Bir dalga +z ynnde hareket etmektedir; bu srada elektrik alan bileenleri Ex =3 cost ve Ey =2 cos(t + 450) dir. Eksenler arasndaki oran ve ayrca polarizasyon ekseni ile x ekseni arasndaki ay bulunuz. 2463. AB + AB yi gerekleyen lojik emay iziniz. 2464. SR, JK, D, T tipi flip flop ne demektir? 2465. Noktasal bir ykn P noktasnda oluturduu alan iddeti 100 miro-volt/m dir. Bu yk metal bir krenin iine yerletirildiinde, ayn P noktasndaki alan deeri ne olur? 2466. Bir DC kaynak seri bal R L C elemanlarna uygulanmtr. Geici olay sona erdikten sonra, hangi elemann ularna kaynak gerilimi der? 2467. Seri RL devresine DC gerilim uygulanm olsun. Srekli ietmede kondansatrdeki enerjinin kaynaktan ekilen enerjiye oran nedir? 2468. ki tane 2 H lik endktans seri bal olup kuplaj katsays 0.1 e eittir. Endktanslardan birisinin balants deitirilmi olsa, yeni edeer endktans bulunuz. 2469. Bir F(s) fonksiyonu biliniyorken, f(0+) ve f() nasl hesap edilir? 2470. 100 ohm luk diren ve endktanstan oluan bir ykn akm i(t) = 3 + 4 sin (100t +450) +4 sin (300t +600) Amper dir. Bu ykn gcn (W) bulunuz. 2471. 35 kV luk bir enerji datm hattnn uzunluunun %1 lik sonucunda, karakteristik empedans % ka deiir? 2472. Bir hava hattnn endktansnn bir yer alt kablosunun endktansna oran 1.4 dr. Her iki sistemin karakteristik empedanslarnn birbirine eit olabilmesi iin, kapasiteleri arasndaki oran ne olmaldr? 2473. 154 kV luk bir enerji iletim hattnn sonuna nt kompanzasyon yerletirilmi olsa, bu durum hattn orijinal karakteristik empedansn deitirir mi? 2474. 300 km lik bir hava hattnn tam ortasna seri kompanzasyon (XC) yerletirilmi olsa, bu durum hattn orijinal karakteristik empedansn deitirir mi? 2475. Bir asenkron motor daima anma gerilimi altnda almaktadr. Motor %5 lik kayma ile alrken, kayma deerinin %4 e drlmesi pratik olarak nasl gerekletirilir? 2476. Kaypsz bir iletim hattnda dalgann ilerleme hz, hangi faktrlere baldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 121 2477. d3y/dt3 + 6d2y/dt2 + 11dy/dt + 6y = 6 u(t) durum uzay gsterimini diyagonal biimde ifade ediniz. 2478. Bir iaret ak graf yardmyla durum uzay modeli nasl elde edilir? 2479. d2y/dt2 + 11dy/dt 2y =u(t) e-1 ; y(0)=0 ise, diferansiyel denklemi znz. 2480. N dml bir devrede b tane dal (kol) vardr. Bu devredeki bamsz evre says neye eittir? 2481. Gerek zamanl bir iaretin Fourier almnda, hangi simetri (tek, ift, elenik) yer alr? 2482. Oda scaklnda emiter akm iki katna karldnda, baz-emiter gerilimi ne kadar deiir? 2483. 1 km uzunluundaki mikrodalga linkinde her birinin kazanc 30 dB olan iki anten kullanlmtr. Antenlerden biri 3 GHz de 1 W iletiyorsa, alc antenin gc ka mikro-watt deerindedir? 2484. Bir malzemenin iletkenlii 106 mho/m olup bal geirgenlii 1 dir. 1 GHz frekans iin malzemenin cidar derinlii neye eittir? 2485. Yatay ve dey kollarnn direnleri 1 ohm a eit olan sonsuz uzunluktaki bir merdiven devresinin giri direncini bulunuz. 2486. Bir dzlemsel dalga havadan bir malzemeye doru ilerliyor. Malzeme iin bal permitivite 4 ve bal permeabilite 100 deerlerindedir. Alan deeri 1 V/m ise, sz konusu malzemenin iindeki ortalama Poynting vektrn bulunuz. 2487. Bir elektrik devresinde 7 tane dm ve 5 tane bamsz evre vardr. Dal says nedir? 2488. Dm gerilimleri ynteminde Kircchoffun akm ve gerilim yasalar ile Ohm yasasndan hangisi/hangileri kullanlmaktadr? 2489. R L C elemanlar paralel bal olup bu devre kaynaktan 1 mA ekmektedir. IR IL IC akmlarnn 1 mA den kk olup olamayacan irdeleyiniz. 2490. ki kapl bir devrenin ksa devre admitans matrisine bakldnda, bu devrenin aktif mi yoksa pasif mi olduu nasl anlalr? 2491. s3 + 5s2 + 7s +3 = 0 denkleminde sol tarafta kalan kklerin says nedir? 2492. Bir geri beslemeli kontrol sisteminde G(s) H(s) ifadesine bakarak, kapal evrimin derecesi nasl belirlenir? 2493. Faz kontroll transfer fonksiyonu (1 + 3Ts) / (1 + Ts) ise, fazn maksimum deerini bulunuz. 2494. Bir amplifikatrn 3 tane reel kutbu 1 2 3 ise, ortalama bant genilii nedir? 2495. Elektrik mhendisliinde q/(kT) nin birimi nedir? 2496. Bir v(t) geriliminin Fourier dn V(F) ise, V(F) nin birimi nedir? 2497. Bakr iletken, yksek frekansa kar nasl (endktif, kapasitif, omik) davranr? 2498. Uzayda deeri E=24 ej(t+z) V/m olan bir dalgann Poynting vektrn bulunuz. 2499. Propogasyon sabiti (0.3 + j0.6) 1/m olan dalgann dalga boyunu bulunuz. 2500. Bir iletken telin ap ve yapld malzeme bellidir. Bu teli helisel biim alacak ekilde bktmzde, endktans nasl ifade edersiniz? 2501. Bolukta yer alan bir antenin byklkleri 20 mili-volt/m ve 2 mikro-watt dr. Antenin etkin yzeyini bulunuz. 2502. E alan ile anten arasndaki mesafenin (R) ilikisi nasldr? 2503. F(nT) = anT fonksiyonunun z dnn F(z) bulunuz. 2504. ki kapl bir devrenin h parametreleri nasl hesaplanr? 2505. Bir kontrol sisteminde kazan marj (dB) ve faz marj (derece) neyi ifade eder?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 122 2506. cos (y2 +5t) dalga denklemini gerekler mi? 2507. 5, 30 ve 15 ohm luk direnlerden oluan bir gen ykn yldz edeer direnci bulunuz. 2508. ABC + AB C + ABC + ABC lojik ifadesini minimize ediniz. 2509. Bir iletim hatt ak devre iken 100 ohm, ksa devre iken 25 ohm giri direncine sahiptir. Hattn karakteristik empedansn bulunuz. 2510. Bir TEM dalgann mkemmel bir iletkene gei noktasnda E ve H alanlar minimum mu yoksa maksimum mu olur? 2511. Uydu haberlemesi iin frekans band nedir? 2512. Bir dipol antenin ap iki katna karlrsa, bant genilii ve kazanc nasl etkilenir? 2513. 1 kilo-ohm diren ile 10 mikro-farad lk kondansatr paralel balanm olup ular arasna 3 + 4sin100t volt gerilimi uygulanmtr. Cnin ularndaki gerilimi bulunuz. 2514. Elektrik mhendisliinde Hilbert dnm nerede ve ne amala kullanlr? 2515. Bir dalga bir dielektrie 450 lik a ile girmekte ve dalga normale gre 300 a ile iletime devam etmekte ise, dielektrik ortamn permitivitesini bulunuz. 2516. ki kapl bir devrede Y12 eleman nasl hesaplanr? 2517. (t) cos(1.5t) fonksiyonunun - + aralnda integralini alnz. 2518. Bir iletim hattnn distorsiyonu ile R L G C parametreleri arasndaki iliki nedir? 2519. Bir elektromagnetik dalgann denklemi biliniyorsa, propogasyonun hangi ynde (x y z) olduu nasl anlalr? 2520. ki edeer diyot (VT = 25 mV) seri ancak birbirine ters olarak balanmtr. Bu devre ularna 50 mV uygulandnda, her diyotun ular arasndaki gerilim ne olur? 2521. Bir F(s) fonksiyonuna incelendiinde, osilasyon olup olmad nasl belirlenir? 2522. 1 rad/s frekansl bir gerilim kaynann i empedans 1 ohm luk diren ve 1 H lik endktansa edeerdir. Bu kaynaktan ekilebilecek maksimum g nedir? 2523. Fourier serisinde elenik (konjuge) ne zaman kullanlr? 2524. Bir A matrisi iin durum gei matrisi nasl oluturulur? 2525. (NABLA X H) nin birimi nedir? 2526. Serbest uyarmal bir DC motorun mekanik ynen diferansiyel denklemlerini yaznz. 2527. 230sint volt gerilimi, bir triyak zerinden beslenen 10 ohm luk yke uygulanmtr. 450 lik iletme durumu iin, ykn gcn bulunuz. 2528. NABLA (NABLA X E ) neye eittir? 2529. Bir trafoda ayn fazn primer ve sekonder ular arasnda 300 lik faz fark hangi balant biiminde ortaya kar? 2530. F(x) = sin2x fonksiyonunu Fourier serisine anz. 2531. 4 MW lk bir yk 2 MVAr lk g kompanzasyonu ile birlikte ebekeye balandnda, g katsays 0.97 olmaktadr. G kompanzasyonu devre d edildiinde, g katsays ne olacaktr? 2532. Bir motorun milinde 7 Nm lik yk varken yol alma momenti 15 Nm dir. Yol almadaki ivmeleme 2 rad/s2 ise, eylemsizlik momentini bulunuz. (srtnme ihmal edilecektir.) 2533. ki trafo ayn tip, ayn nve ve iletkene sahip, ayn ak ve akm younluuna sahip olsun. Birinin ebatlar dierinin 2 kat ise, trafolarn kVA lar arasndaki oran nedir? 2534. Bir senkron makinede rotor mmk dalgasnn ile stator mmk dalgasnn zamana bal deiimlerini iziniz. 2535. Serbest uyarmal bir DC motorda, sabit u gerilimi altnda moment ile k gc arasndaki iliki nasldr? (Kayplar ihmal ediniz.)

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 123 2536. kVA lar farkl olan iki datm trafosunun zerlerine gleri ile orantl g alabilmelerinin kouludir. Boluu doldurunuz. 2537. 400 V luk ve 35 kV luk iki enerji datm fiderinin projelendirilmesinde esas alnan kesit kriterleri farkl mdr, neden? 2538. 100 V DC gerilim, diyot zerinden beslenen seri bal RL devresine uygulanmtr. Srekli alma durumunda diyot ularndaki gerilim nasl olacaktr? 2539. 765 kV 60 Hz lik bir enerji iletim hattnda, srekli iletme durumunda, A B C D parametreleri hattn hangi fiziksel byklklerine karlk der? 2540. 500 kV luk bir DC enerji iletim hattnda, srekli iletme durumunda, A B C D parametreleri hattn hangi fiziksel byklklerine karlk der? 2541. 765 kV 60 Hz lik bir enerji iletim hattnda, geici iletme durumunda, A B C D parametreleri hattn hangi fiziksel byklklerine karlk der? 2542. 500 kV luk bir DC enerji iletim hattnda, geici iletme durumunda, A B C D parametreleri hattn hangi fiziksel byklklerine karlk der? 2543. Bir vektr potansiyelinin S yzeyi boyunca integrali neye eittir? 2544. 220/440 V, 50 Hz 5 kVA lk bir fazl trafo; 220 V 40 Hz lik kaynaa bal olarak altrlrsa, etiket deerleri % ka orannda deiiklie urarlar? 2545. Bir senkron motor 0.8 geri g katsays ile altrlrken, motorun alan akmnn srekli artt belirleniyor. Bunun nedeni ne olabilir? 2546. fazl bilezikli asenkron motorun stator sarglar ksa devre edilmi olup motor rotor sarglarndan beslenmitir. Statordaki akmlarn frekans neye eit olacaktr? 2547. a b c faz iletkenleri aralarnda D mesafe olacak ekilde (direk zerinde) ayn seviyede yerletirilmi olduunda, hattn endktans L ve kapasitesi de C dir. Ayn iletkenler aralarndaki aklk D olmak zere, ekenar gen dzeninde yerletirilmi olsayd, endktans ve kapasite ne oranda deiiklie urayacaktr? 2548. A B C baralar kendi aralarnda gen devre oluturmaktadr. A-B hatt: 100 km, B-C hatt: 200 km ve C-A hatt: 250 km dir. Hatlarn seri reaktans 0.001 per-unit/km ve nt sseptanslar 0.0016 per-unit/km dir. Bu sistem iin bara admitans matrisi (YBARA) nasl olacaktr? 2549. Bir lineer sistemin impuls cevab e-2t u(t) dir. kta te-2t elde edebilmek iin, giri fonksiyonu ne olmaldr? 2550. C(s) / R(s) = (2(s-1)) / ((s+2) (s+1)) ise, girie birim basamak fonksiyonu uygulandnda kta elde edilecek cevab t dzleminde elde ediniz. 2551. Bir periyodik dalga 0.T/2 aralnda (2A/T)t ve T/..T aralnda A deiimine sahiptir. Bu dalgann efektif (RMS) deerini bulunuz. 2552. Bir monokromatik dalga x ynnde ilerlemektedir. E(x, t) ve H(x, t) ifadelerini yaznz. 2553. 400 km lik bir iletim hattnn karakteristik empedans 400 ohm dur. Hat 200 km uzunlukta olsayd, karakteristik empedans hangi oranda deiecekti? 2554. 300 km lik bir hava hattnn karakteristik empedans 380 ohm dur. Geen yl bu hattn ehir yaknndan gemekte olan 30 km lik blm yer alt kablosuna dntrlmtr. Bu durumda yeni sistemin karakteristik empedans nasl formle edilebilir? 2555. stanbul 3. Boaz Atlama Hatt aslnda 750 kV a gre tasarlanmtr, ancak u anda mevcut olan 400 kV gerilim ile iletilmektedir. Gerilim kademesindeki deiiklik hattn karakteristik empedans zerinde nasl bir etki yapacaktr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 124 2556. stanbul 3. Boaz Atlama Hatt aslnda 750 kV a gre tasarlanmtr, ancak u anda mevcut olan 400 kV gerilim ile iletilmektedir. Gerilim kademesindeki olabilecek deiiklik hattn yldrma kar dalga empedans zerinde nasl bir etki yapacaktr? 2557. Bir hava hattnn yldrma kar gsterdii dalga empedans ile toprak zgl direnci arasnda bir iliki var mdr? 2558. Bir hava hattnn yldrma kar gsterdii dalga empedans ile hattn uzunluu arasnda bir iliki var mdr? 2559. Frekanslar 50 Hz ve 60 Hz olan birbirine edeer iki ayr hava hattnn, yldrma kar gsterdikleri dalga empedanslar arasndaki oran nedir? 2560. Ayn iletkenli, tek devreli, 345 kV ve 765 kV luk iki hattn yldrma kar gsterdikleri dalga empedanslar arasndaki oran nedir? 2561. Ayn iletkenli, ift devreli, 345 kV ve 765 kV luk iki hattn yldrma kar gsterdikleri dalga empedanslar arasndaki oran nedir? 2562. Sincap kafesli bir motorun ularna reaktif g kompanzasyonu yapldnda, (ampermetreden gzlenen) akm %24 orannda azalmtr. Motorun rotor akmndaki deiim ne olmutur? 2563. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn endktans ve kapasitesini, her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2564. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn karakteristik empedansn, her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2565. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn yldrma kar dalga empedansn, her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2566. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn yer seviyesindeki elektrik ve magnetik alann, her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2567. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn adm gerilimini, her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2568. Bir iletim hattnda direk akl boyunca 6 spacer kullanlmas ngrld halde, yanllkla 7 spacer montaj yaplm olsa, teknik bir sorun oluur mu? Aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 125 2569. ift devreli (2x3 faz iletkenli) bir iletim hatt direinde fazlarn direk zerinde yerletirilmesi kapsamnda, u travers modelleri kullanlmaktadr: (a) 6 iletken de ayn seviyede, (b) 2 (1+1) iletken st traverste, 4 (2+2) iletken alt traverste, (c) 2 (1+1) iletken st traverste, 2 (1+1) iletken orta traverste, 2 (1+1) iletken alt traverste. Buna gre hattn grltsn (dB), her model iin oransal biimde ifade ediniz. 2570. Bir enerji iletim hattnn geici (transient) kararllk performans hangi yollarla artrlabilir? 2571. Yk ak analizinde 100 + j20 MVA lk bir yk nasl modellersiniz? 2572. Yk ak analizinde 100 - j20 MVA lk bir yk nasl modellersiniz? 2573. Yk ak analizinde 30 + j10 MVA, 40 +j5 MVA, 30 +j5 MVA lk dengesiz bir yk nasl modellersiniz? 2574. Yk ak analizinde harmonik spektrumu bilinen bir yk nasl modellersiniz? 2575. Yk ak analizinde fliker karakteristii bilinen bir yk nasl modellersiniz? 2576. Hat komtasyonlu bir evirici inverter olarak alyorsa, aktif veya reaktif glerden hangisini eker veya verir? 2577. Bir kyc zerinden beslene ykn dalgall (riple) ne zaman artar veya azalr? 2578. 10 kW 240 V luk bir DC nt motor bota 5.2 A ekiyor, bu srada hz ise 1200 d/dak dr. Endvi direnci 0.25 ohm ve uyarma direnci 160 ohm ise, motorun tam ykteki verimini bulunuz. 2579. R ve L elemanlar seri bal olup bu kombinasyona paralel olarak bir C eleman balanmtr. Rezonans halinde bu devre nasl (sk devre, ksa devre, omik dien) davranacaktr? 2580. ki kapl bir devre pasif zellikte ise, h11 h12 h21 h22 parametreleri arasndaki iliki nasldr? 2581. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj hangi hesapta dikkate alnr? 2582. Bir yer alt kablosunda faz iletkeni ile zrh arasndaki karlkl kuplaj hangi hesapta dikkate alnr? 2583. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, neden reel bileeni de iermektedir? 2584. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, hattn gerilim kademesiyle (rnein 220 kV ve 750 kV) nasl deiir? 2585. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, hattn uzunluu ile (rnein 100 km ve 250 km) nasl deiir? 2586. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, hattn gc ile (rnein 100 MW ve 250 MW) nasl deiir? 2587. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, hattn frekans ile (rnein 50 Hz ve 60 Hz) nasl deiir? 2588. Bir hava hattnda faz iletkeni ile koruma teli arasndaki karlkl kuplaj, direk ykseklii ile (rnein 30 m ve 50 m) nasl deiir? 2589. Ayn kesitteki ayn sayda iletkeni tayan ve ayn gerilim ile iletilen iki direin arlklar birbirinden farkl olabilmektedir. Bunun nedenlerini aklaynz. 2590. Bir iletim hatt tayc direklerde 20 elemanl cam zincir izolatre gre tasarlanm olduu halde, hattn baz blmlerindeki tayc direklerde 22 ve 24 elemanl izolatrler kullanlmtr. Bunun nedenlerini aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 126 2591. Bir iletim hattnn toprak dn (arza) akmnn, toprakta yzeyden itibaren ne kadar derinden devresini tamamlayaca hangi faktrlere baldr? 2592. Bir orman aac ile yakndaki hava hattnn temas etme olasl bulunmaktadr. Aacn direnci hangi faktrlere baldr? 2593. Bir orman aac ile yakndaki hava hattnn temas etme olasl bulunmaktadr. Aacn direncinin deeri arza akm zerinde nasl etki yapar? 2594. 400 kV luk 50 Hz lik bir iletim hattnn bir fazna, aralarndaki mesafe 1 km olmak zere, iki aa dal ayn anda temas etmi olsun. lgili edeer devreyi iziniz. 2595. 400 kV luk bir DC iletim hattnn bir fazna, aralarndaki mesafe 1 km olmak zere, iki aa dal ayn anda temas etmi olsun. lgili edeer devreyi iziniz. 2596. Bir tristrden diyot gibi yararlanabilir miyiz? 2597. Arzal (yanm) bir diyot nasl bir devre eleman gibi davranr? 2598. Arzal (yanm) bir diren nasl bir devre eleman gibi davranr? 2599. Sargs arzal (yanm) bir endktans nasl bir devre eleman gibi davranr? 2600. Nvesi delinmi (yanm) bir endktans nasl bir devre eleman gibi davranr? 2601. Plaklarndan biri yanm bir kondansatr nasl bir devre eleman gibi davranr? 2602. Dielektrii yanm bir kondansatr nasl bir devre eleman gibi davranr? 2603. Asenkron motorlarda; oluk harmonikleri, ters dner alan ve uzay harmonikleri gibi kavramlar ksaca aklaynz. 2604. 35/154 kV luk bir trafonu ya kurutma (tretman) ilemi yaklak ka saat srer? 2605. 50 kW lk bir asenkron motorun izolasyon testi iin, ka lme noktas belirlenir? 2606. Bir kafes direin 70.70.7 lik dikmesi korozyon nedeniyle 1 mm incelmi olsun. Bu dikmenin mekanik dayanmndaki azalmay formle ediniz. 2607. elik kprlerde korozyona kar katodik koruma yapld halde, iletim hatlarndaki elik kafes direklerde katodik koruma yerine galvanizleme yaplmaktadr. Neden? 2608. 35/0.4 kV knda iki fazl bir yk nasl altrabiliriz? 2609. Bir troleybsn hareket halinde iken bir lastii patlam olsa, edeer elektriksel direnci deiir mi? Formle ediniz. 2610. Tekerlekleri henz taklmam ve ii bo bir troleybsn elektriksel direnci (ohm/kg) nasl llebilir? 2611. 765 kV luk atlama direkleri, gece saatlerinde ve sisli havalarda 6 ar adet projektrler ile aydnlatlmaktadr. Aydnlatma devresinin besleme emasn iziniz. 2612. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile 10 cn2 lik bir delik alm olsa, levhann mknatslama erisinde (B-H) bir deiiklik olur mu? 2613. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile 10 cn2 lik bir delik alm olsa, levhann histerizis kayplarnda bir deiiklik olur mu? 2614. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile 10 cn2 lik bir delik alm olsa, levhann girdap akm (eddy) kayplarnda bir deiiklik olur mu? 2615. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile iki farkl yerden 5 er cn2 lik delik alm olsa, levhann mknatslama erisinde (B-H) bir deiiklik olur mu? 2616. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile iki farkl yerden 5 er cn2 lik delik alm olsa, levhann histerizis kayplarnda bir deiiklik olur mu? 2617. 30x30x1 cm boyutlarnda bir sac levhaya pres ile iki farl yerden 5 er cn2 lik delik alm olsa, levhann girdap akm (eddy) kayplarnda bir deiiklik olur mu? 2618. 400 kV luk bir hava hattnn izolasyon seviyesi belirlenirken,..esas alnr. Boluu doldurunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 127 2619. Kelvin ift kprs ile..llr. Boluu doldurunuz. 2620. Karakteristik denklemi s4 + 20s3 +15s2 + 2s + K=0 olan bir sistem, hangi frekansta (rad/s) osilasyona urar? 2621. 30 MVA 13.8 kV, x1=0.25 pu, x2=0.35 pu, x0=0.1 pu olan bir senkron generatrn yldz noktas dorudan topraklanmtr. 2 faz-toprak ksa devresi akmn bulunuz. 2622. Her faznn direnci 12 ohm ve endktans 142 mH olan yldz bal bir yk ularna 400 V 50 Hz fazl gerilim uygulanmtr. Sistemdeki g iki wattmetre yntemi ile llmektedir. Ykn ektii gc bulunuz. 2623. Evdeki bir su stcs 230 V 50 Hz lik AC kaynaa baldr. Bu ykn ani gcnn frekansn bulunuz. 2624. 400 kV luk bir ebeke 350 kV ile iletilmektedir ve nt kompanzatr 50 MVAr ekmektedir. ebeke anma gc ile iletilmi olsayd, nt elemann gc ne olacakt? 2625. 400 kV luk bir iletim hattnn arj akmnn 220 kV luk iletim hattnn arj akmyla gerilimlere gre orantl olabilmesi iin,..olmaldr. Boluu doldurunuz. 2626. Piezo-elektrik prensibine gre alan bir cihazn ismini belirtiniz. 2627. (0, 1) noktasndan balayan 450 lik aya sahip rampa fonksiyonunun s- dzlemindeki ifadesini bulunuz. 2628. 159.25 mikro-farad lk bir kondansatr ile bir R direnci paralel bal olup bu devre 300 V 50 Hz lik kaynaktan 25 A ekmektedir. Bu devrenin 360 V kaynak geriliminde gene 25 A ekebilmesi iin, kaynak frekans hangi deere ayar edilmelidir? 2629. Lineer bir devrenin endktans 6 mH olup v-i karakteristii de bilinmektedir. Bu devrenin zaman sabiti nasl hesap edilir? 2630. Gerilim, enerji ve elektrik yk arasndaki matematiksel ilikileri yaznz. 2631. 30 cm uzunluunda, 3 cm apnda, 1000 sarml bir selenoit iinden 10 A getiinde, magnetik alanda depolanan enerjiyi hesaplaynz. 2632. Enerji iletim hatlarnda ototrafo ne amala kullanlr? 2633. 4 kutuplu generatrn 16 bobini ikier tabakal sarlmtr. Kutup admn bulunuz. 2634. Bir DC generatr iin u deerler veriliyor: 2p=4, 51 oluk, 20 iletken/oluk, E=357 volt, n=8500 d/dak. Kutup aksn (Wb/kutup) bulunuz. 2635. Yuvarlak kutuplu bir senkron motor, alan sarglar ksa devre edilmi olduu halde ebekeye balansa, yol alabilir mi? Neden? 2636. Bir senkron makinede senkron reaktansn deiimini uyarma akmna bal olarak iziniz. 2637. Senkron motorun dalgalanmas srasnda hangi parametrelerinde deiiklik olur? 2638. Statoru gen bal bir asenkron motora dengesiz faz gerilimleri uygulanrsa, ne olur? 2639. Bir asenkron motorda momentin kaymaya kar duyarll nasl belirlenir? 2640. gen bal bir asenkron motor tam yk momenti (60 Nm) ile altrlrken, yol alma momenti 120 Nm dir. Motor ayn gerilim altnda yldz bal olarak altrlm olsayd, yol alma momenti ne olacakt? 2641. Printerler iin en uygun motor tipi nedir? 2642. Yark fazl bir motorda iki sarg akm arasndaki faz kaymas ka derecedir? 2643. Bir asenkron motorun hava aral montaj hatas sonucu- %50 byk yaplm olsa, bu hata etiket byklklerini ne lde deitirir? 2644. Bir yariletkende kalc hasar brakabilecek iletme hatas nedir? 2645. Bir DC kycda ne tip komtasyon (gerilim, yk, ) en iyi sonucu verir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 128 2646. fazl kontroll kpr dorultucuda am asnn artrlmas, ktaki DC gerilim zerinde nasl bir etki yapar? 2647. Yldz noktas toprakl bir ebekede, arza noktasndaki doru-ters-sfr bileen gerilimlerin birbirine gre (bykten ke doru) sralaynz. 2648. Belirli bir frekansta, endksiyon tipi ampermetrenin momenti ile akm arasndaki matematiksel ilikiyi belirtiniz. 2649. (1- s10 ) denkleminin kklerini bulunuz. 2650. Lineer ekstrapolasyonda en iyi sonucu almak iin, korelasyon katsaysnn. olmas gerekir. Boluu doldurunuz. 2651. Bir senkron generatrn ular arasnda oluacak hangi arza tipinde, maksimum ksa devre akm ortaya kar? 2652. 100 MVA 11 kV 50 Hz 8 kutuplu bir senkron generatrn eylemsizlik sabiti H=4 s dir. Generatrn rotorunda depolanan enerjiyi bulunuz. 2653. Yksek hzl devre kesicilerin stn yanlar nelerdir? 2654. 10 volt luk bir kaynan i direnci 1 ohm olup ular arasna karakteristii 71 = v2 + 2v olan non-lineer bir yk balanmtr. Akm bulunuz. 2655. ki zde bobin seri bal olduu halde 200 V 50 Hz lik kaynaktan 10 A ekilmektedir. Bobin ularndan birisi ters balandnda ise, 8 A ekilmektedir. Kuplaj katsaysn (k) bulunuz. 2656. 6.6 kV 10 MVA yldz bal bir senkron generatrn senkron reaktans 2 ohm/faz dr. Ntr direnci 5 ohm dur. Sarglarn %90 korunacana gre, rle ayar akmn bulunuz. (Akm trafosunun evirme oran 400/5 dir.) 2657. niform elektrik alan iin epotansiyel alan izgilerinin arasndaki a nedir? 2658. Gauss-Seidel iteratif yntemi ilehesaplanr. Boluu doldurunuz. 2659. Bir asenkron motoru senkron hzn stnde altrrsak ne olur? 2660. Bir senkron motoru senkron hzn stnde altrrsak ne olur? 2661. Bir senkron motoru senkron hzn altnda altrrsak ne olur? 2662. Bir fazl 400/200 V 50 Hz lik trafo, 300 V 25 Hz lik bir kaynaa balanrsa, etiket deerleri ne lde deiir? 2663. Bir fazl trafo bota alrken primerine v=400 sin 314t volt gerilimi uygulanyor. Bota alma akm 2sin (314t -850) A ise, trafo edeer devresinin nt parametrelerini bulunuz. 2664. 400 kV 50 Hz lik 1 piko-farad/1 mikro-farad lk kapasitif blcnn 1 mikro-farad lk ucuna bal voltmetrenin gsterecei gerimi bulunuz. 2665. d2y/dt2=400 e-t ise, t=0.1 s iin y deerini bulunuz. 2666. 50 kW 400 V 50 Hz sincap kafesli bir motorun kaymas %5 ve sarg empedans 0.866 ohm/faz dr. Yol verme ilemi ototrafo ile gerekletirilecektir. Maksimum yol alma akm 1000 A ile snrlandrldna gre, ototrafo evirme oran ne olmaldr? 2667. Karakteristik empedans 300 ohm olan bir hat diren deeri 300 ohm olan bir yk ile baldr. Balant noktasndaki yansma katsays nedir? 2668. Bir trafonun mknatslama akmn hangi mertebeden harmonik bileenleri ierir? 2669. 240 V DC nt motorun endvi direnci 0.5 ohm ve anma akm 40 A dir. Endviye seri olarak 1 ohm luk diren balanacak olsa, bu durumdaki moment/anma momenti oran neye eit olur? 2670. 100 MVAr lk bir nt bobin, anma geriliminin %98 i ve anma frekansnn %96 s ile alyorsa, gc neye eit olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 129 2671. (1/x) fonksiyonunun X=1 den X=2 ye kadar olan integralini Simpson kural ile hesaplaynz. (h=0.25 alnz.) 2672. fazl tam kontroll bir evirici bir DC yk 150 A ile besliyor olsun. Her tristrn efektif akmn ifade ediniz. 2673. Bir iletkendeki elektron mobilitesi nin birimi nedir? 2674. Bir senkron generatrn senkron reaktansnn byk yaplmasnn yararlar ve sakncalar nelerdir? 2675. Enerji iletim hatlarnda korona kayplarn minimize etmek iin hangi yollara bavurulur? 2676. 1 kilo-ohm luk film direncin soldan saa renk sras nasldr? 2677. f1 frekansnda genlii(A) 6 dB/oktav olan bir Bode diyagramna karlk den A=(f, f1) ifadesini bulunuz. 2678. 10 kVA 400/200 V luk bir fazl trafonun ksa devre akmnn zamana gre deiimi nasldr? 2679. 10 kVA 400/200 V luk fazl trafonun sabit kayplar %1 dir. Sarglardaki omik gerilim dm %2 ve reaktif gerilim dm %10 ise, trafonun verimini bulunuz. 2680. 400/100 V 10 kVA lk iki sargl trafo ototrafo haline getirilmi olsa, ekilecek maksimum g ne olacaktr? 2681. 220 V 1200 d/dak DC nt motor 175 V besleme gerilimi ile altrlm olsa, hz ne olur? (Kayplar ve doyma ihmal edilecektir.) 2682. Bir R direnci akm kaynana bal iken 18 W ekiliyor. Akm kayna ile ayn genlikte bir gerilim kaynana balandnda ise, 4.5 W ekiliyor. Akm ve direnci bulunuz. 2683. Bir dm noktasnda i1 i2 i3 akmlar bulunmaktadr; i1=-6sin(t), i2=8cos(t) ise, i3 akmn bulunuz. 2684. V=12t2 volt gerilimi 1 H deerindeki endktans ularna uygulanm olsa, ekilecek gerilimi ve gc bulunuz. 2685. Bir ters (negatif) akm rlesi 0.2 A e ayar edilmitir. Akm trafosunun dntrme oran 5/1 olduuna gre, rlenin ama yaptraca minimum ters akm deerini bulunuz. 2686. Bir fazl trafonun devreye alnmasnda minimum akm ekilebilmesi iin, alter gerilimin hangi noktasnda (tepe, sfr, 1/1.414,) kapatlmaldr? 2687. YBARA matrisi bilinen bir enerji sisteminin tek-hat diyagramn nasl izersiniz? 2688. Bir F vektr alanna diverjans teoremini uygulaynz. 2689. 10 mikro-saniye geniliinde 11 volt genlikli bir darbe gerilimi, 1 kilo-ohm luk diren ile 11 nano-farad lk kondansatre uygulanmtr. C ularndaki gerilimi bulunuz. 2690. Her biri transpoze edilmi olan iki iletim hatt birbirine paraleldir. (6x6) boyutlu empedans matrisine baklarak self ve karlkl reaktanslar nasl belirlenir? 2691. Bir g sisteminde 20 generatr baras, 15 nt kompanzasyon baras dnda 300 bara bulunmaktadr. G ak iin oluturulacak Jacobian matrisin boyutu nedir? 2692. Paralel levhal bir kondansatrn levha alan 10-4 m2, levha akl 10-3 m, uygulanan gerilim 0.5 V, frekans 3.6 GHz ise, deplasman akmnn genliini bulunuz. 2693. Npn transistor de VBE=0.7 volt, ters doyma akm 10-13 A ise, emiter akmn bulunuz. 2694. x(t)=sint fonksiyonu 1/(s+1) sistemine uygulanacak olursa, k y(t) bulunuz. 2695. Bir senkron generatrn 500 MVA 11 kV iin reaktans 0.2 per-unit ise, baz deerler 100 MVA 22 kV olsayd, reaktansn per-unit deeri ne olacaktr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 130 2696. Bir enerji sisteminin 3 no.lu barasna 5 tane iletim hatt ile 3 tane generatr baldr. Hatlarn reaktanslar 0.2 per-unit, generatrlerin reaktans ise 0.1 per-unit dir. Bara admitans matrisinin Y33 elemann hesaplaynz. 2697. Bir yldz yk RA RB RC direnlerinden olumaktadr. C ucu akken A-B arasndan llen diren 6 ohm, A ucu akken B-C arasndan llen diren 11 ohm, B ucu akken C-A arasndan llen diren 9 ohm ise, RA RB RC direnlerini bulunuz. 2698. Bir histerizis evriminde alan 5 cm2 olup lekler 1 cm: 2 A-sarm ve 1 cm: 50 mWb dir. 50 Hz frekansta histerizis kayplarn bulunuz. 2699. Yldz-gen bal, 200 MVA 220/33 kV luk bir trafonun bal ksa devre gerilimi %12 dir. Trafo yldz-yldz veya gen-gen bal olsayd, bal ksa devre gerilimi deiecek miydi? Neden? 2700. Hangi tr enerji iletim sistemlerinde nt akm yolu bulunmamaktadr? rnekleriyle aklaynz. 2701. Enerji sistemlerinde ototrafo kullanmann yararlarn ve sakncalarn belirtiniz. 2702. fazl yass fiin ve prizin ekillerini iziniz. 2703. Kablo izolasyon malzemesi seiminde, esas alnacak evresel faktrler nelerdir? 2704. Minyonet, golyat, minyon ve normal tip duylarn kullanm yerlerine birer rnek veriniz. 2705. Uzun iletim hatlarnda yer alt kablosu kullanlmamasnn teknik nedenlerini aklaynz. 2706. 154 kV luk yer alt kablosunda kullanlan malzeme bileenleri nelerdir? 2707. Yer alt kablolarndaki iletkenler neden damarl yapdadr? 2708. PVC, XLPE ve kat izolasyonlu kablolar birbiriyle karlatrnz. 2709. PE izolasyonlu kablolar nerelerde kullanlr? 2710. Kablo klf iin hangi malzemeler kullanlr? 2711. Bir fazl AC kablolar neden zrhl yaplmaz? 2712. 400 V, fazl sistem ile fazl ntr iletkenli sistemi karlatrnz. 2713. Bir iletim hattnda, deri etkisi (skin effect) ile yaknlk etkisi (proximity effect) ne zaman ihmal edilebilir? 2714. Bir iletim hattnda, deri etkisinin (skin effect) ile yaknlk etkisinin (proximity effect) ortak yanlar nelerdir? 2715. Bir iletim hattnda, deri etkisi (skin effect) ile yaknlk etkisi (proximity effect) hava hatlarnda m yer alt kablolarnda m daha etkilidir? 2716. Enerji iletim hava hatlarnda, deri etkisi (skin effect) ile yaknlk etkisi (proximity effect) 220 kV luk hatlarda m 765 kV luk hatlarda m daha etkilidir? 2717. Korona dearjnn enerji iletim hatlar zerindeki yararl etkileri nelerdir? 2718. letme altndaki bir enerji iletim hattnn t anndaki sehimi hangi faktrlere baldr? 2719. Ayn blgede ve ayn iletkenin kullanld biri 345 kV dieri 765 kV gerilimli iki hava hattnn sehimleri, belirli bir t annda ayn mdr? 2720. ift koruma teli bulunan bir hat iin, iki direk arasndaki koruma telleri iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2721. Hat boyunca toprak altndan ara topraklama iletkeni (counterpoise) ekilmi bir sistemde, 77 no.lu direin topraklama elektrotu iin Kirchhoffun akmlar yasasn uygulaynz. 2722. Yal ve basnl tip yer alt kablolarn birbiriyle karlatrnz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 131 2723. 380 kV luk bir enerji sisteminde bara gerilimlerinin kontrol hangi yollarla gerekletirilir? 2724. 360 km uzunluundaki bir enerji iletim hattnn bandan itibaren 112. kilometresindeki akm ve gerilim nasl hesap edilebilir? 2725. Transpoze edilmemi, dengeli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2726. Transpoze edilmi, dengeli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2727. Transpoze edilmemi, dengesiz yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2728. Transpoze edilmi, dengesiz yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2729. Transpoze edilmemi, dengeli ve harmonikli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2730. Transpoze edilmi, dengeli ve harmonikli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2731. Transpoze edilmemi, dengesiz ve harmonikli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2732. Transpoze edilmi, dengesiz ve harmonikli yklenen 30 km lik bir hava hatt iin Kirchhoffun gerilimler yasasn uygulaynz. 2733. 125 nC deerindeki bir yk iin gerekli elektron miktar neye eittir? 2734. Enerji iletim hatlarnda kullanlmakta olan AWG MCM kCmil CM ksaltmalarn aklaynz. 2735. 400 kV bir AC kesici devreyi atktan sonra ularndaki gerilime .denir. Sz konusu gerilimin zamana bal deiimi nasldr? 2736. 400 kV bir DC kesici devreyi atktan sonra ularndaki gerilime .denir. Sz konusu gerilimin zamana bal deiimi nasldr? 2737. Kat yaltkan bir malzemede Lichtenberg ekilleri ne iin kullanlr? 2738. Trafo yann yaltm zellii dnda kalan dier grevleri nelerdir? 2739. Yaltkan yalarn balca iletme problemleri nelerdir? 2740. Hava flemeli kesici ile magnetik flemeli kesiciyi karlatrnz. 2741. Bir tesiste kesici seiminde dikkate alnan 6 faktr saynz. 2742. Yksek gerilim tekniinde delinme olaylarnn incelenmesinde .alanlar esas alnr. Boluu doldurup nedenini aklaynz. 2743. Bir Tesla bobini ile 500 kV elde etmeye yarayan devre emasn iziniz. 2744. 1000 kV luk darbe gerilimi retmeye yarayan bir devre emas iziniz. 2745. Bir yksek gerilim laboratuarnda 300 kV gerilim nasl llr? 2746. AC enerji sistemlerinde ne zaman i ar gerilimler ortaya kar? 2747. DC enerji sistemlerinde ne zaman i ar gerilimler ortaya kar? 2748. 15 kV 11.5 cm ark boynuzu ne demektir? 2749. Peterson bobini ile ferrorezonans arasndaki ilikiyi aklaynz. 2750. Gazlar iin; ltl dearj, kvlcm, ark dearj kavramlarn ksaca aklaynz. 2751. Gazlar iin; ltl dearj, kvlcm, ark dearj kavramlar hem AC hem de DC iin geerli midir? 2752. Ferrorezonans olay hem AC sistemler hem de DC sistemler iin geerli midir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 132 2753. Hangi tip kesicilerde dardan herhangi bir ark sndrme maddesinin kullanlmas gerekmez? 2754. Az yal bir kesici, yal kesici olarak kullanlabilir mi, neden? 2755. Bir gerilim blc R1 ve R2 direnlerinden olumutur. Girie -15 V verildiinde kta -8 V alnabilmesi iin, R1/R2 oran ne olmaldr? 2756. Bir transfer fonksiyonu frekans cevab T(j) eklinde verilmi olsun. T(j) yardmyla s dzlemindeki transfer fonksiyonu T(s) elde edilebilir mi? 2757. Seri bir RC devresinde C kondansatrnn deeri bellidir (500 pF). Bu devrede 300 lik faz farknn oluturacak R direnci nasl hesaplanr? 2758. Bir devrede rezonans kalitesi ne demektir? 2759. Bir devrede empedansn frekansa (Hz) bal deiimi ne zaman izilir? 2760. Bir devrede empedansn ya (rad/s) bal deiimi ne zaman izilir? 2761. Yal tip bir l trafosunu incelediinizde, ya seviyesinin dk ya da normal olduunu nasl belirlersiniz? 2762. Kuru tip l trafosunda kompund kaa ne demektir? 2763. Bir trafo %20 ar gle 49 Hz de alyorken, trafonun sekonder gerilimi de -%5 (tap) ayarnda bulunuyorsa, ekilen akm anma akmnn % kana eittir? 2764. Bir trafo fabrikas ayn teknik zelliklere sahip ancak balantlar farkl olan ( Dy5 ve Dy0 ) iki trafo retmi olsun. Bu iki trafo iin; primer ve sekonder akmlar ile sarg kayplar arasndaki oranlar bulunuz. 2765. 3 dB, gerek g gerekse gerilim iin hangi deerlere karlk der? 2766. 0.5 mW deerine karlk den decibel (dB) deeri nedir? 2767. 30 dB V deerine karlk den V deeri nedir? 2768. aret iletiminde mixer ne amala kullanlr? 2769. Yksek geiren, alak geiren ve bant geiren filtrelerde; H() genliinin frekansa () bal deiimlerini iziniz. 2770. tan (x + y) eitliini, trigonometrik zdelikler yardmyla pay ve paydal biime sokunuz. 2771. Varistor nedir ve ne amala kullanlr? 2772. arj edilebilir bir pilin anma deerleri 3.7 V 600 mAh dir. Bu pil 30 ohm luk bir direnci ka saat sreyle besleyebilir? Bu srede verilen enerji (J) nedir? 2773. Yukardaki pil, adaptr knda -%10 gerilim olacak ekilde arj edilmi olsa, ne olur? 2774. Anahtarlama eleman olarak kullanmda, FETin transistor e gre daha ok tercih edilmesinin nedenini aklaynz. 2775. Foto diyot, zener diyot ve LED sembollerini iziniz. 2776. Anoduna 1 V ve katoduna -2 V uygulanan bir diyottan akm geer mi, neden? 2777. Kanal oluturmal MOSFET iin VGS gerilimini aklaynz. 2778. Kanal ayarlamal MOSFET iin VGS gerilimini aklaynz. 2779. Bir avometre ile bir bobinin salaml kontrol edilmektedir. Alet ohm kademesinde iken 200 ohm okunmaktadr. Buna gre bobin salam mdr? 2780. Analog bir avometre ile bir kondansatrn salaml kontrol edilmektedir. Aletin ibresi ok dk bir deer gsterdiine gre, kondansatr salam mdr? 2781. Bir transistor n anahtarlama eleman olarak kullanlmas srasnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 2782. Bir transistorn balca katalog deerleri nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 133 2783. 2784. 2785. 2786. 2787. 2788. 2789. 2790. 2791. 2792. 2793. 2794. 2795. 2796. 2797. 2798. 2799. 2800. 2801. 2802. 2803. 2804. 2805. 2806. 2807. 2808. 2809. 2810. 2811. 2812. 2813. 2814. 2815. 2816. 2817. 2818. 2819. 2820. 2821. JFET iin ayak isimleri nelerdir? JFET ile transistor eitli ynlerden karlatrnz. JFET ve MOSFETi kullanm yerleri bakmndan karlatrnz. Bir MOSFETin lehimlenmesinde ne tr havya kullanlmaldr? MOSFETin .tabakas, insan bedenindeki.den etkilenip delinebilir. Boluklar doldurunuz. Birt ransistrde IC=100 mA ve IB=1 mA ise, IE akmn bulunuz. Aktif blgede alan bir transistorde =100 ve IB=100 A ise, IE akmn bulunuz. VDR (Voltage Dependent Resistor) nedir ve nerelerde kullanlr? Drt renkli ve be renkli direnler arasnda ne fark vardr? Piyasada hangi toleransta direnler bulunmaktadr? Doruluk aral 98 kohm.102 kohm aralnda olan bir direncin zerindeki renk sras nedir? Analog bir iareti dijital bir iarete nasl dntrrz? Bir analog iarette zaman eksenine gre tane deer vardr. Boluu doldurunuz. Kutuplu (+ -) ve kutupsuz kondansatr ne demektir? Kutuplar ters balanan bir kondansatre ne olur? Film kondansatrlerde hangi malzemeler kullanlr? Polyester film kondansatrlerin stn ve sakncal yanlar nelerdir? Polistren film kondansatrlerin stn ve sakncal yanlar nelerdir? Metal kapl film kondansatrlerin stn ve sakncal yanlar nelerdir? Seramik (mercimek) kondansatr nedir ve nerelerde kullanlr? Mika kondansatr nedir ve nerelerde kullanlr? Elektrolitik kondansatr nedir ve nerelerde kullanlr? Bir kondansatrn d grnne bakp hangi tip kondansatr olduunu anlayabilir misiniz? SMD (Surface Mounted Device) kondansatrler nerelerde kullanlr? Bir kondansatrn hata oran, zerinde nasl gsterilir? Ayarl (variabl) kondansatr nedir ve nerelerde kullanlr? Trimer kondansatr nedir ve nerelerde kullanlr? Bir kondansatrn zerinde 2n2 50 yazyorsa, bu ne demektir? Bir kondansatrn zerinde 104 yazyorsa, bu ne demektir? Bir kondansatrn zerinde 103 M yazyorsa, bu ne demektir? Bir kondansatrn zerinde p68 100 yazyorsa, bu ne demektir? Bir mercimek kondansatrn zerinde 104 yazyorsa, bu ne demektir? Yksek frekansta kullanlan kondansatrlergeometride yaplmaz. Boluu doldurunuz. 220 V luk bir iletkenin soyulmas, bklmesi ve ek ilemi srasnda dikkat edilmesi gereken noktalar belirtiniz. AG tesislerinde ift T ek ne zaman kullanlr? Kablo pabucunun yapm srasnda dikkat edilecek noktalar belirtiniz. AG ek ilemleri srasnda, ne zaman izole bant ne zaman makaron kullanlr? Kablo tavalar, gerek duvara gerekse tavana nasl aslr? AG tesisatta kasa ne amala kullanlr? AG tesisatta kablo ba ve spiral ne amala kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 134 2822. Bir fabrikay besleyen trafonun yldz noktasnn topraklanmasnaad verilir, gvdesinin topraklanmasna ise...denir. Boluklar doldurunuz. 2823. Bir zil trafosunun devresini iziniz. 2824. Bir butonun alma ilkesi nasldr? 2825. Refkontak nedir ve nerelerde kullanlr? 2826. AG balantlarnda jak nedir ve nerelerde kullanlr? 2827. Bir kondansatr avometre ile nasl kontrol edilir? 2828. Laboratuarda breadboard ne amala kullanlr? 2829. SMD, seramik, elektrolitik ve film tipindeki kondansatrden hangisinde eriilebilecek kapasite deeri en yksektir? 2830. Bir endktansn AC ye kar reaktans etkisi gstermesini, magnetik alan teorisi yardmyla aklaynz. 2831. Bir toroid bobin ile bir silindirik bobini izerek gsteriniz. 2832. Bobin iletkeninin zerine sarld malzemeye. denir, iletkenin her sargsna ise..ad verilir. Boluklar doldurunuz. 2833. Hava nveli bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2834. Hava nveli bobinlerde neden silikon kaplama kullanlr? 2835. Ferit nveli bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2836. Demir nveli bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2837. Toroid bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2838. SMD bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2839. Ayarl bobin nedir ve nerelerde kullanlr? 2840. Bir bobinin salamlk testi nasl yaplr? 2841. Bir bobinde neden kutup yn bulunmaz? 2842. Gnmzde yariletken malzeme olarak, genellikle germanyum deil de silisyum kullanlmaktadr. Neden? 2843. Bir diyotun akm geirebilmesiolmasna baldr. Boluu doldurunuz. 2844. Bir zener diyotun zerinde 100 V yazmas,anlamndadr. Boluu doldurunuz. 2845. Foto diyot nedir ve nerelerde kullanlr? 2846. Kristal diyot nedir ve nerelerde kullanlr? 2847. Bir zener diyotun doru ve ters kutuplanma karakteristiini karmaya yarayan bir deney devresi iziniz. 2848. renkli LED uygulamasna ait bir deney devresi iziniz. 2849. Bir kpr diyot balants iziniz. 2850. Bir transistor devresinde; orta kutup., akmn olduu kutup.. ve dier kutup..adn alr. Boluklar doldurunuz. 2851. Bir transistor doru kutuplamann koullar nedir? 2852. Transistrl bir kuvvetlendiricide ve katsaylar ne anlam tar? 2853. Hangi transistrl ykseltme devresinde giri ve k iaretleri arasndaki faz fark 1800 ye eittir? 2854. Emiteri ortak kuvvetlendiricinin teknik zellikleri nelerdir? 2855. Baz ortak kuvvetlendiricinin teknik zellikleri nelerdir? 2856. Kollektr ortak kuvvetlendiricinin teknik zellikleri nelerdir? 2857. Analog devrelerde..tip direnler tercih edilir. Boluu doldurunuz. 2858. Film direnlerin yapmnda hangi malzemeler kullanlr? 2859. Tel direnlerin yapmnda hangi malzemeler kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 135 2860. 2861. 2862. 2863. 2864. 2865. 2866. 2867. 2868. 2869. 2870. 2871. 2872. 2873. 2874. 2875. 2876. 2877. 2878. 2879. 2880. 2881. 2882. 2883. 2884. 2885. 2886. 2887. 2888. 2889. 2890. 2891. 2892. 2893. Entegre diren nedir ve nerelerde kullanlr? SMD diren nedir ve nerelerde kullanlr? Trimpot, reosta potansiyometre arasndaki farlar belirtiniz. Dorusal (lineer) potansiyometre nedir ve nerelerde kullanlr? Logaritmik potansiyometre nedir ve nerelerde kullanlr? ok turlu potansiyometre nedir ve nerelerde kullanlr? LDR (Light Dependent Resistor) diren nedir ve nerelerde kullanlr? PTC (Positive Temperature Coefficient) s etkili diren nedir ve nerelerde kullanlr? NTC (Negative Temperature Coefficient) s etkili diren nedir ve nerelerde kullanlr? Bir LDR iin, direncin iddetine bal deiimini iziniz. Bir src zerinden beslenen motorun besleme kablosundaki harmonik gerilim dmn formle ediniz. Bir src zerinden beslenen motorun besleme kablosundaki I2R harmonik kayplarn formle ediniz. Bir elektrik devresi hangi durumlarda ak devre olur? Bir buton-zil tesisat emasn iziniz. AG arma tesislerinde zayf akm trafosu hangi kritere gre seilir? Bir buton devreye balanrken ka tane iletken ekilir? ki katl drt daireli bir evin kap otomatii devresini iziniz. Bir komtatr anahtar yerine iki tane adi anahtar kullanlabilir mi? Floresan lambalarda starter, hangi durumda kullanlmaz? Bir komtatr anahtar aktif olarak kullanabilmek iin, en az ka lamba gereklidir? Bir zincir izolatr helikopterden sklan basnl su ile ykanacaktr. Suyun basncnn alt ve st snr deerleri hangi kriterlere gre belirlenir? Bir ebekede g ak, ksa devre ve kararllk analizlerinin ilem sras nedir? ki ayr lambay ayn anda veya ayr zamanlarda kumanda etmek iin anahtar kullanlr. Boluu doldurunuz. Bir eksen etrafnda dnebilen, birok kontak yuvalarndan oluan altere .. ad verilir. Boluu doldurunuz. Bir floresan lambada duy grevini yapan elemann ad nedir? Vaviyen, komtatr, toprakl priz, topraksz priz, adi anhtar gibi elemanlar kaar balant ucuna sahiptirler? Elektrik i tesisatnda ntr iletkeni ile topraklama iletkeni hangi renktedir? letkenleri kesme ilemi srasnda; pense, yan keski, kerpeten ve demir testersi hangi durumlarda kullanlr? Karmak bir AG devresinden akm gememektedir. Devredeki kopukluu nasl belirlersiniz? Wb/m2, Lm/m2, Vs/A, C/V birimlerinin SI birim sistemindeki karlklarn belirtiniz. fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmakszn empedans matrisinin [Z] boyutu ne olacaktr? fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmak kouluyla empedans matrisinin [Z] boyutu ne olacaktr? fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, Carson denklemleri dikkate alnmak kouluyla empedans matrisinin [Z] boyutu ne olacaktr? fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmakszn admitans matrisinin [Y] boyutu ne olacaktr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 136 2894. fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmak kouluyla admitans matrisinin [Y] boyutu ne olacaktr? 2895. fazl, ift devreli, iki koruma teli olan bir iletim hattnda, Carson denklemleri dikkate alnmak kouluyla admitans matrisinin [Y] boyutu ne olacaktr? 2896. Gidi-dn iletkenli bir DC iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmakszn diren matrisinin [R] boyutu ne olacaktr? 2897. Gidi-dn iletkenli bir DC iletim hattnda, toprak yolu dikkate alnmak kouluyla diren matrisinin [R] boyutu ne olacaktr? 2898. Gidi-dn iletkenli bir DC iletim hattnda, Carson denklemleri yolu dikkate alnmak kouluyla diren matrisinin [R] boyutu ne olacaktr? 2899. Bir direkte her fazn izolatrlerine ait zincir verimlerinin birbirinden farkl olmas, ne anlama gelir? 2900. Bir zincir izolatr elemannn stten yandan ve alttan grnn izerek gsteriniz. 2901. 1 metre uzunluundaki 35 kV luk bir kablo numunesinin; dz iken ve ortasndan 900 a ile bklm iken alnacak lm sonular birbirinden farkl mdr, neden? 2902. Bir iletim hattnda 300 metrelik direk aklnda 2+2=4 stockbridge damper taklaca yerde, yanllkla 3+3=6 tane taklmtr. Bunun teknik bir sakncas olur mu? 2903. Wennerin 4 elektrot yntemi ile toprak zgl direnci () llrken, elektrotlar aras mesafeyi 10 metreden 20 metreye karm olsak, ltmz deerleri arasndaki oran ne olurdu? 2904. Toprak direnci l meggerindeki pilin mr, aletin kullanlma skl dnda hangi faktre baldr? 2905. Bir datm trafosunun sekonderine balana ykn omik direnci R(ohm) ve reaktans X(ohm) verilmi ise, primerden ekilecek akm nasl hesap edilir? 2906. Bir YG topraklama gei direnci lme raporunda hangi bilgiler yer almaldr? 2907. Bir Yaltm direnci lme raporunda hangi bilgiler yer almaldr? 2908. Bir Yldrmdan korunma tesisatnn muayene raporunda hangi bilgiler yer almaldr? 2909. Elektrik tesislerinde mikroilemcili (akll) rlelerin salad frsatlar nelerdir? 2910. Hangi elektromekanik sistemlerde koenerji ile enerji birbirine eittir? 2911. 35/0.4 kV luk 630 kVA ve 800 kVA lk iki trafo paralel almaktadr. Trafolarn zerindeki kadranl termometrelere bakarak yklenme oranlar anlalabilir mi? 2912. Etiket deerleri ayn olan iki zde trafo paralel alrken, birinin dierine gre %3 daha fazla yk zerine ald belirlenmitir. Bu durumu yorumlaynz. 2913. fazl bir kompanzasyon tesisinde sabit kompanzasyon 30 kVAr olup dier kademelerdeki kompanzasyon gleri ise 20 30 40 50 ve 60 kVAr dr. Bu tesiste toplam ka adet kondansatr bataryas kullanlmtr? 2914. Yukardaki kompanzasyon tesisinde kondansatrler iin denen toplam bedel M (TL) dir. Kondansatrlerin TL/kVAr birim maliyetini ifade ediniz. 2915. Yukardaki kompanzasyon tesisinde gn iinde devrede olacak en byk kondansatr deerini (F/faz) bulunuz. (Not: Tesis 35/0.4 kV luk trafo zerinden beslenmektedir.) 2916. Yukardaki kompanzasyon tesisinin bulunduu fabrika geceleri tamamen retimini durduruyorsa ya da %25 kapasite ile alyorsa, hangi kompanzasyon kademelerinin devreye alnacan nasl belirlersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 137 2917. fazl, kk kutuplu bir senkron generatrn rotor ve stator sarglarn ieren empedans matrisinin boyutu nedir? 2918. Senkron makinelerin ksa devre hesab srasnda amortisr sarglarnn diren ve reaktans dikkate alnmaz. Neden? 2919. Ayn malzemeden yaplm, ayn g, hz ve gerilimdeki yuvarlak kutuplu bir senkron motor ile bir asenkron motorun ksa devreye kar gsterdikleri reaktanslar birbirinden fakldr. Neden? 2920. Bir doru akm seri generatrnn ksa devre direnci neye eittir? 2921. Asenkron motorlarn hzlar ile ksa devre reaktanslar arasnda nasl bir iliki vardr? 2922. Bir serbest uyarmal DC motorun ksa devre direnci neye eittir? 2923. Bir DC motorun endvi sargsnn endktans lme yoluyla nasl bulunabilir? 2924. Bir DC motorda sarglara etki eden boyuna ve enine yndeki zorlanmalar (kuvvetler) nelerdir? 2925. Bir fazl bir AC motorda sarglara etki eden zorlayan boyuna ve enine yndeki zorlanmalar (kuvvetler) nelerdir? 2926. Bir fazl bir trafoda sarglara etki eden boyuna ve enine yndeki zorlanmalar (kuvvetler) nelerdir? 2927. fazl bir AC motorda sarglara etki eden zorlayan boyuna ve enine yndeki zorlanmalar (kuvvetler) nelerdir? 2928. fazl bir trafoda sarglara etki eden boyuna ve enine yndeki zorlanmalar (kuvvetler) nelerdir? 2929. Dnmekte olan bir vantilatrn Thvenin edeer devresini iziniz. 2930. Akm harmonikleri olan bir devrede kuplaj katsays nasl ifade edilir? 2931. 44 nolu kafes direkte 40 grad lk some asnn olmas, 44-45 no.lu direkler arasnda izilecek olan elektriksel edeer devreyi ne lde etkiler? 2932. 25 kV 50 Hz lik demiryolu beslemesinde, her biri 5 kV gerilime dayanabilen zincir izolatr elemanlarndan toplam ka tane kullanlacaktr? (Hat 7 km olup her 100 metrede bir izolatr gerekmektedir.) 2933. Elektrometre nedir ve nerelerde kullanlr? 2934. allan bir i yerinde, zemin direncinin ok yksek olmasn gerektirecek veya ok dk olmasn gerektirecek faktrler neler olabilir? 2935. Bir harmonik analizrn farkl boyutta ayr probu bulunmaktadr. Bu bilgiden, aletin performans ile ilgili nasl bir sonu karlabilir? 2936. Dnme hareketi ve g arasndaki iliki nedir? 2937. Kaldrma hareketi ile g arasndaki iliki nedir? 2938. Dnen hareketin ataleti motor m iline nasl indirgenir? 2939. Farkl devirlerde dnen hareket ataletleri motor miline nasl indirgenir? 2940. Elektrikle tahrikte, ykn frenleyici etki yapmasna ve ykn tahrike yardmc olmasna ilikin birer rnek veriniz. 2941. Bir motorun durana kadar geecek sre hangi byklklere baldr? 2942. Bir krenle tahrik sisteminde, kren arl 10 ton, kedi arl 3 ton ve ykn arl 15 ton dur. lgili ekli iziniz. 2943. ki redktrl, motor ve ykten oluan bir tahrik dzeni iziniz. 2944. Vida hatvesi, vida anma ap, vida blm ap, trapez vida ne demektir? 2945. Elektrikle tahrikte; niform yk, orta darbeli yk ve darbeli yk ne demektir? 2946. W, Cal/s, kcal/h, Btu/h birimleri arasndaki dnm katsaylar nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 138 2947. Bir dili iin karakteristik byklkler nelerdir? 2948. Elektrikle tahrikte atalet faktr nasl ve neden hesaplanr? 2949. Bilezikli bir asenkron motorun rotor sarglarna diren bal olup olmamas, bu motorun ksa devre reaktansnn deerini deitirir mi, neden? 2950. 1 no.lu asenkron motorun 50 Hz ve 60 Hz frekansta altrlmas halinde, mknatslama akm ayn kalmakta, 2 no.lu motorun 50 Hz ve 60 Hz de altrlmas halinde ise mknatslama akm olduka deimektedir. Bu farkll yorumlaynz. 2951. Elektrik makinelerinin sarg raektanslar uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2952. Elektrik makinelerinin sarg direnleri uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2953. Elektrik makinelerinin mknatslama akmlar uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2954. Elektrik makinelerinin grltleri (dB) uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2955. Elektrik makinelerinin demir kayplar uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2956. Elektrik makinelerinin kaak ak dalmlar uzun iletme srelerinin (rnein 10 yl) sonunda deiiklik gsterir mi? Neden? 2957. Ayn yerde bulunan 500 kV gerilimli, ayn kaak akma sahip biri AC dieri DC sisteme ait iki kafes direin evrelerindeki adm gerilimleri ayn mdr? 2958. Bir direin tepesindeki koruma teliile toprak altndan gemekte olan counterpoise arasndaki karlkl kuplaj lme yoluyla nasl buluruz? 2959. Bir DC iletim hattnda j dzleminde fazr denklemleri yazacak olsak, hangi frekans(lar) kullanmamz gerekir? 2960. Karmak bir elektronik devrenin giri ularndan grlen edeer kapasitesini lme yoluyla nasl buluruz? 2961. Bir enerji iletim hattnda, iletkenin gvenlik katsays 1 Ocak-31 Aralk arasnda nasl bir deiim gsterir? 2962. Bir enerji sisteminde nt reaktrn ksa devre reaktans nasl hesaplanr? 2963. Bir enerji sisteminde nt kompanzatrn ksa devre reaktans nasl hesaplanr? 2964. Bir enerji iletim hava hattnn belirli noktasnda, hava scakl -5 0C iken veya +40 0C iken ksa devre olmas halinde ksa devre akm deiir mi? 2965. Yanmakta olan 40 W lk bir floresan lambann Thvenin edeer devresini iziniz. 2966. Bir cva buharl lambann ilk devreye girdii andaki edeer devresi nasldr? 2967. Bir sodyum buharl lambann devreye ilk girdii andaki edeer empedansn ifade ediniz. 2968. Bir cadde (bulvar) aydnlatmasnda, toplam 60 direk ve 120 lamba yer almaktadr. Bu sistemde bir yl iinde 12 tane lamba arzas olduuna gre, gvenilirlilii ve arza orann hesaplaynz. 2969. 154 kV luk bir kablo ebekesindeki ortalama yllk arza miktar 0.01 arza/km dir. Buna gre, balca arza bileenleri neler olabilir? 2970. Bir yol aydnlatma tesisinin bir yllk enerji tketimini (kWh/yl) formle ediniz. 2971. 400 kV luk kablo tnel iinden geirilmitir. Kablonun kondktansnn yl iindeki deiimini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 139 2972. Bir kablo tnelinden, sabit g altnda 154 kV luk veya 400 kV luk kablo geirilmesi halinde tnelin soutulma ihtiyac ne lde deimi olacaktr? 2973. 10 yl nce yaplan 400 kV luk kablonun yaltkan et kalnl 1 (mm) ve arl g1 (kg/m) iken, bugnk kablolarda 2 (mm) ve g2 (kg/m) dir. Yaltkan teknolojisindeki gelimeyi, verilenler cinsinden ifade ediniz. 2974. Termik iletim kapasitesi 500 MW olan bir hattn, stabilite ynnden tayabilecei gcn daha byk ya da daha kk olmas hangi etkenlere baldr? 2975. ift devreli bir iletim hatt 800 MW iletebilmektedir. Devrelerden birisi arza nedeniyle aa alndnda, hattan 500 MW iletilebilmitir. Bu durumu yorumlaynz. 2976. Bir rzgar santralinin yetersiz rzgar nedeniyle retim yapamad her saat iin maliyet nasl hesap edilebilir? 2977. Bir termik santral fuel oil ile almaktadr. Petrol fiyatlarndaki %1 lik artn enerji retim maliyetine yansmas nasl hesap edilebilir? 2978. Bir termik santral ithal kmrle almakta ve yllk kmr ihtiyacnn %50 si kadar kmr stoklama olana bulunmaktadr. Santralin kmr stoku yapmasnn ekonomik olup olmayaca nasl hesap edilebilir? 2979. Kk gl bir rzgar santrali, yetersiz rzgar olmas halinde nceden arj edilen ak bataryalar yardmyla beslemesini srdrmektedir. Ak bataryalarnn geri deme sresi nasl hesaplanabilir? 2980. Bir sanayi tketicisi terimli tarife zerinden enerji satn almaktadr. Tketici 1 MW sabit gle, saat 08-22 arasnda haftann alt gn enerji ekmektedir. Tketicinin bir haftalk elektrik enerjisi maliyetinin zamana bal deiimini iziniz. 2981. 15/0.4 kV luk pano kndan ekilen reaktif gcn, endktif karakterli mi yoksa kapasitif karakterli mi olduu lme yoluyla nasl belirlenir? 2982. Ayn sayda baraya, yke, generatre sahip, ayn sayda hat says olan, ayn gerilimli ve ayn iletkenli iki enerji sisteminde kesiciler iin denen maliyetler birbirinden farkl kmtr. Bu durumu nasl aklarsnz? (Enflasyon dikkate alnmayacaktr.) 2983. 345 kV luk bir hava hattnn gzergah (aliman) boyunca elektrik alan haritas karlmtr. Revizyon kapsamnda, 765 kV luk yeni bir iletim hatt ayn gzergahta ekilmi olsa, alan haritas da deimi olacaktr. Nedenlerini aklaynz. 2984. 154/380 kV luk bir g trafosunun yldz noktasnn dorudan veya peterson bobini zerinden topraklanm olmas, srekli iletmede ne gibi etkiler yapar? 2985. Ayn gte olan, kk kutuplu bir senkron generatr ile yuvarlak kutuplu bir senkron generatr ayn baraya baldr. Baradan ekilmekte olan 25 kV 400 MVA cos=0.9 yk, generatrlere nasl paylatrlacaktr? 2986. Enerji sistemlerinde kullanlmakta olan baralar neden dikdrtgen kesitli yaplrlar? 2987. Byk depremlerde (rnein Kobe-Japonya depremi gibi) kafes direklerin yalnzca st (travers) blmleri yklmakta, temel noktasnda (direin alt blmlerinde) ykc hasar olumamaktadr. Neden? 2988. Bir amar makinesinin su alma, ykama ve kurutma aamalarnn her biri iin Thvenin edeer devrelerini iziniz. 2989. Mevcut (eski) bir enerji iletim hattna ikaz kreleri taklacaktr. kaz krelerinin montaj iin alacak ihalede minimum maliyetin nceden belirlenmesi gerekmektedir. Bu maliyeti nasl hesap edebilirsiniz? 2990. Bitmi bir iletim hattnda direklerin her birinin topraklama direncinin lm zel firmaya yaptrlacaktr. Bu iin bedeli iin nasl bir fiyat analizi yaplabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 140 2991. Potansiyel srklenmesi, potansiyel dengelenmesi, potansiyel dzenlemesi kavramlarn ksaca aklaynz. 2992. Seri kompanzasyonlu bir iletim hattnn mesafe rlesi ile korunmas nasl gerekletirilir? 2993. Bir bara empedans matrisinde Yij eleman (rnein Y34 eleman) neyi ifade eder? Yii (rnein Y77) neyi ifade eder? 2994. Bir bara empedans matrisine baktmzda, bu enerji sisteminde seri veya nt kompanzatr(ler) olup olmad anlalabilir mi? ift devre iletim hatlarnn olup olmad anlalabilir mi? Nasl? 2995. Bir enerji iletim hattnn karakteristik empedans ZC (ohm) dir. Bu hattn tam ortasna nt reaktr yerletirilecek olsa, karakteristik empedansn yeni deeri nasl hesaplanr? 2996. Aadaki A ve B gibi iki matrise ait ilemlerin her birinin karlklarn belirtiniz: (A+B)T (rA)T (rA+sB)T (AB)T det(AT) AAT (AT)-1 (rA)-1 (AB)-1 r ve s sabit saylar olup T transpoze ve -1 invers anlamndadr. 2997. L uzunluunda, w geniliinde ve d et kalnlnda olan bir sac levhann endktansn ve omik direncini formle ediniz. 2998. Bir DC nt motorun yk arttnda, hz der. Bunun nedenini aklaynz. 2999. PWM zerinden beslenen bir asenkron motor devresinde, gerilimin genlii nasl kontrol edilir? 3000. fazl asenkron motorun kaymas ile sarg kayplar arasndaki iliki ile bir fazl asenkron motorun kaymas ile sarg kayplar arasndaki iliki ayn mdr, neden? 3001. Ayn g ve gerilimdeki biri kk kutuplu dieri yuvarlak kutuplu iki senkron generatrn ularna yerletirilecek kesicilerin gleri arasndaki oran nasl hesaplanr? 3002. Bir bara admitans matrisinin; diyagonal matris olmas, ne anlama gelir? st gen biiminde olmas ne anlama gelir? Skaler matris olmas ne anlama gelir? 3003. Yumuak lehimleme, szdrmal lehimleme, orta set lehimleme ve sert lehimleme ne demektir ve nerelerde kullanlrlar? 3004. Bir lehim kutusunun zerinde RS 63 0.75 A yazyorsa, bu simgelerin anlamlar nedir? 3005. Lehim pastas kullanmadan lehim yaplmas halinde, ne olur? 3006. Lehim teli hangi malzemelerden yaplr? Standart lehim tel kalnlklar nelerdir? 3007. Gc 15, 30, 40 ve 60 W olan havyalarn kullanm yerlerini belirtiniz. 3008. Havya yeniyse veya ucu yeni deitirilmise, ilk stmada lehim yaplmaz. Neden? 3009. Kalem havya, tabanca havya, gazl havya hakknda ksa bilgi verip bunlarn kullanm alanlarn belirtiniz. 3010. deal bir lehim ilemini adm adm aklaynz. 3011. Yaplm bir lehimin iyi lehim olup olmad nasl anlalr? 3012. Yaplan balca lehim hatalar nelerdir? 3013. Elektronik devre elemanlarnn (diyot, transistr, diren,) lehimlenmesinde dikkat edilecek noktalar nelerdir? 3014. n lehimleme ne demektir, nerede kullanlr? 3015. Arzal elemann deitirilmesi kapsamnda, lehim skme srasnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 3016. Lehim pompas ve lehim emme fitili nasl alr ve nerede kullanlrlar? 3017. Bask devre nedir ve ne amala kullanlr? 3018. Elektronik devrelerde bask devrelerin kullanlmasnn yararlar nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 141 3019. Transistr, tristr, diren gibi elemanlar bask devre zerine nasl (dik/yatay) monte edilir? 3020. Bask devre zerinde yksek frekansl birden ok bobin varsa, bunlar nasl monte edilir? 3021. Bir bask devrenin hazrlann adm adm aklaynz. 3022. Bask devre zerinde elemanlarn montaj srasnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 3023. Bir akmlatr odasnda hangi periyodik kontroller yaplr? 3024. Bir senkron generatrde ksa devre oran ne anlama gelir? 3025. Enerji iletim hatlarnda alt senkron rezonans ne zaman oluabilir? 3026. sargl bir trafoda gerilimler 6600 / 1000 / 440 volt olup tersiyer sargdaki aknn 30 mWb olmas iin, tersiyer sarm says nasl hesaplanr? 3027. 220/110 volt luk 60 Hz lik bir fazl trafonun maksimum aks 5 mWb olacak ekilde, sarm saylarn hesaplaynz. 3028. Bir sigortann zerinde yazl olan akm deeri neyi ifade eder? 3029. 200 km lik 400 kV luk bir enerji iletim hattnn reaktif g ihtiyac (MVAr) nasl belirlenir? 3030. 50 metrelik bir alak gerilim datm kablosunun sabit g altnda, 50 Hz veya 60 Hz ile altrlmas srasnda, gerilim dmleri deiir mi? Aklaynz. 3031. Bir paralel rezonans devresine, paralel olarak bir diren ya da bir enktans balanacak olsa, ne olur? 3032. zde direnler yldz bal olduklar zaman ebekeden 4 kW ekilmektedir. Ayn direnler gen balanm olsa, ekilecek g ne olur? 3033. Bir senkron motor anma byklkleri ile alrken aniden uyarma akm kesilse, bu ana ilikin elektriksel ve mekaniksel denklemleri yaznz. 3034. Bir DC motorun minyatr byklkte olabilmesi iin; sarg malzemesinin,,,,,,,,,,,,,,,,,,,ve magnetik devre malzemesinin..yaplmas gerekir. 3035. ki fazl generatrde faz sarglar arasndaki a neye eittir? 3036. Van de Graff generatr ne amala kullanlr? 3037. Bir dalbudak ebekede, gerilim dm kriterine gre, her kolun kesiti farkl olacak ekilde, kesit hesab nasl yaplr? 3038. 35/0.4 kV luk datm trafosunun, %5 lik u deitirme (tap) pozisyonlarnda verim deerleri deiir mi? Aklaynz. (Trafonun yk sabittir.) 3039. Bir enerji iletim hatt maksimum g teoremine uygun ekilde yklenmi olsa, hattn verimi ne olur? 3040. Bir kablo pabucundaki akm younluu nasl hesap edilir? 3041. Uluslararas enterkoneksiyonlarn sakncalar nelerdir? 3042. Topraklanmam bir ebeke iin sfr bileen (toprak yolu) empedans nasl hesaplanr? 3043. Bir datm trafosunun sekonder gerilimi 400 V deerine ayar edilmitir. Trafonun yk %50 azaldnda, yeni sekonder gerilimi ne olacaktr? 3044. Bir asenkron motordaki kaak akmn hem omik hem de kapasitif bileeni varsa, bunun anlam ne olabilir? 3045. Bir termik santralin kmr kalitesi (kcal/ton) ile baca gaz (g/m3) arasndaki matematiksel iliki nasl elde edilebilir? 3046. Bir DC devrede kondansatr ne amala kullanlm olabilir? 3047. Bir trafonun magnetik devresinde depolanan enerji nasl hesaplanr? 3048. Bir rzgar trbininin ilk kuruluundaki maliyet bileenleri nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 142 3049. Bir magnetik devredeki doyma olayn fiziksel olarak aklaynz. 3050. a fazndan 5 A, b fazndan 10 A ve c fazndan 5 A eken yldz bal bir ykn ntr iletkeninden geecek akm bulunuz. 3051. Elektronik kkenli harmonik kaynaklardan 5 tanesinin ismini belirtiniz. 3052. F(x,y,z)=ex siny lnz fonksiyonunun grad deerini hesaplaynz. 3053. V=x2 x + 3xz2 y + 2xz z fonksiyonunun div deerini hesaplaynz. 3054. Osiloskop ktlar yardmyla, bir yke ait fazn akm ve gerilim dalgalarnn deiimleri st ste aktrlmtr. Bu grntler yardmyla yke ait hangi saptamalar yaplabilir? 3055. Bir gzl bir magnetik devre zerinde; magnetomotor kuvvet, magnetik ak, magnetik alan iddeti, magnetik potansiyel ve remerans aky iaretleyiniz. 3056. Gerilim fazr yatay 220 V, akm fazr buna dik 5 A olan bir ykn g genini iziniz. 3057. Reaktif g kompanzasyonuna ilikin elektriksel edeer devrede, dearj direnleri yer almaz. Neden? 3058. 400 V luk bir besleme kablosunun yaltkan klf, aadaki ortamlara yerletirilmesi halinde, hangisinde daha ok snr? Toprak trane, kum dolgu trane, beton knk, toprak st (akta), kablo tavas zerinde, duvara tutturulmu halde. 3059. Bir i yerinde elektrik kazalarnn balca nedenlerini saynz. 3060. Elektrik motorlar iin hangi tr ya kullanlr ve yalama ilemi nasl yaplr? 3061. Bir asenkron motorun devir says moment karakteristiini izerek bu karakteristik zerinde; maksimum momenti, yol alma momentini, anma momentini, srtnme momentini ve ivmelenme momentini iaret ediniz. 3062. Bir motoru koruyan sigortann t=f(I) karakteristii bilindiine gre, bu motor devresinin ne zaman kesileceini nasl belirlersiniz? 3063. fazl bir kontaktr, 220 V DC motorda nasl kullanlabilir? ekil izerek gsteriniz. 3064. Bir iaretin form (ekil) faktrnn hesaplanabilmesi iin gerek koul nedir? Sz konusu form faktr nasl hesap edilir? 3065. Anma gerilim 220 V olan bir ebekede, gerilimin deeri 222 V ile 216 V arasnda deerler alabilmektedir. Bu gerilimin flikerini % olarak bulunuz. 3066. 200 kVAr 13.8 kV yldz bal bir kondansatr bataryas 30 km lik bir iletim hattnn ucuna baldr. Hattn reaktans 0.4 ohm/km.faz ise, sistemin karakteristik (doal) empedansn bulunuz. 3067. Bir trafonun faz akmnn bileenleri: temel bileen 500 A, nc harmonik 200 A, beinci harmonik 120 A ve yedinci harmonik 90 A dir. k faktrn bulunuz. 3068. Kapasitesi 1 mikro-farad olan bir malzemenin statik gerilimi 20 kV dur. Deerj direnci hangi deerde seilmelidir ki, statik gerilim 1 saniye iinde 100 volta dsn? 3069. Bir elektromagnetik sistemde, ak halkalanmas (), yer deitirme (x) ve akm (i) arasnda u bant vardr: i= [ 0.7 + 2(x-1)2 ]. Depolanan enerjiyi bulunuz. 3070. Bir ykn a b c faz akmlar, srasyla yledir: 150<450 A, 250<1500 A ve 100<3000 A Akmlarn simetrili bileenlerini (Fortescue) bulunuz. 3071. Bir ebekenin (Fortescue) simetrili bileenleri yledir: sfr bileen 100<00 volt, doru bileen 200<600 volt ve ters bileen 100<1200 volt dur. Fazlarn (a b c) gerek gerilimlerini bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 143 3072. Bir devredeki akmlarn doru, ters ve sfr bileenleri srasyla j1 per-unit, gerilimlerin doru, ters ve sfr bileenleri de srasyla 0.5, -0.3 ve -0.2 per-unit ise, bu devredeki kompleks grnen gc hesaplaynz. 3073. Arzal bir ebekede gerilimlerin doru, ters ve sfr bileenleri srasyla 0.5, -0.4 ve 0.1 per-unit tir. Aknn doru bileeni j1 per-unit ve besleme gerilimi 1.0 per-unit ise, bileen empedanslarn hesaplaynz. 3074. Bir empedans rlesinde =450 olmas ne anlama gelir? 3075. Empedans 0.1 + j0.3 pu olan bir iletim hatt, empedans 2 +j0.8 pu olan bir yk beslemektedir. Hat bandaki mesafe rlesi hattn %80 lik blmnde etkin koruma yaptna gre, rlenin alglayaca empedans deeri nedir? 3076. Bir DC seri motorun uyarma sargsnn direnci lme yoluyla nasl bulunabilir? 3077. Elektrik i tesislerinde koruyucu yaltma neden ve nasl yaplr? 3078. Elektrik i tesislerinde koruyucu ayrma neden ve nasl yaplr? 3079. Ar akm korumas yaplmasnn tehlikeli olduu yerlere rnek veriniz. 3080. Bir dairenin ezamanllk katsays nasl hesaplanr? 3081. Denetim ve muayene kapsamnda, enerji odas, kablo aft, saya ve datm tablosu iin nelerin kontrol edilmesi gerekir? 3082. Denetim ve muayene kapsamnda, asansr iin nelerin kontrol edilmesi gerekir? 3083. Denetim ve muayene kapsamnda, aydnlatma tesisat iin nelerin kontrol edilmesi gerekir? 3084. Denetim ve muayene kapsamnda, zil, anahtar ve prizler iin nelerin kontrol edilmesi gerekir? 3085. Denetim ve muayene kapsamnda, AG kompanzasyon iin nelerin kontrol edilmesi gerekir? 3086. Ayn iletkenin (954 MCM) kullanld 400 kV luk ve 765 kV luk iki iletim hattnn iletken maliyetleri (USD/km) arasndaki oran 1:2.9 dur. Bu durumu aklaynz. 3087. Zigzag bal bir trafonun sarg direnci, lme yoluyla nasl bulunabilir? 3088. Bir fazl trafolardan alt tane kullanlarak alt fazl sistem elde edilebilir mi? 3089. Bir yol aydnlatmasnda, direklerden birisinin (batan 17.) lambas snm olsun. Batan 16. ve 18. direkler aralndaki aydnlatma dzeyini nasl ifade edersiniz? 3090. fazl bir asenkron motor fazlarndan birine seri R (ohm) direnci balanmak suretiyle ebekeye balanacak olursa, ne olur? Aklaynz. 3091. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafo, yalnzca a ve b fazlarndan 500 er kVA ile yklenecek olsa, demir ve bakr kayplar etiket deerlerine gre % ka deiir? 3092. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafo, yalnzca a fazndan 500 kVA ile yklenecek olsa, demir ve bakr kayplar etiket deerlerine gre % ka deiir? 3093. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafo, Primerinde 36 kV gerilim olduu halde ve anma ykyle yklenecek olsa, demir ve bakr kayplar etiket deerlerine gre % ka deiir? 3094. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafo, sekonderinde 380 V gerilim olduu halde fazlarndan srasyla 500, 600 ve 600 kVA ile yklenecek olsa, demir ve bakr kayplar etiket deerlerine gre % ka deiir? 3095. Bir nt reaktrn sfr bileen empedans devresi biliniyorsa, bu reaktrn sarg direnci ve sarg reaktans nasl bulunur? 3096. nc dereceden trevi bilinen bir fonksiyonun orijinal deeri nasl hesaplanr? 3097. Bir l trafosunun akm ya da gerilim trafosu olduunu nasl ayrt edersiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 144 3098. 35/0.4 kV luk bir trafonun a faz kesildii halde, dier fazlar kesilmeksizin trafo ilemeye devam etmitir. Bu durumu yorumlaynz. 3099. 22 daireli bir apartmanda, dairelerin beslenmesine ait hat emasn iziniz. 3100. 22 daireli bir apartmanda, biri insan dieri yk tamak iin olmak zere iki asansr bulunmaktadr. Asansrlerin beslenmesine ait hat emasn iziniz. 3101. Bir binadaki hidrofor tesisatnn genel tasarm ilkeleri nelerdir? 3102. Bir asansr tahrik edecek motorun seilmesinde hangi faktrler rol oynar? 3103. Elektrik i tesislerinde kullanlan aadaki elemanlarn iaretlerini iziniz: Kablo bal 5 no.lu linye hatt 1 no.lu kolon hatt Yer alt kablosu ek kutusu (muf) Kablo bal Sigortal kofre Kare buat Kuvvet ana tablosu Kumanda tablosu Saya tablosu veya dolab fazl buonlu sigorta Anahtarl otomatik sigorta fazl bakl sigorta Bir fazl aktif saya Ampermetre, frekansmetre, voltmetre Akm trafosu, gerilim trafosu Motor ve generatr Parafudr Bir fazl anahtar alter Bakl anahtar alter Kontaktr Termik rleli koruma anahtar Yldz-gen anahtar Hata akm koruma anahtar fazl etan priz Avize ve aplik Floresan ve akkor telli lamba Telefon datm kutusu Kap zili dmesi ve zil trafosu TV anteni Yangn ihbar hatt Frn, buzdolab, amar makinesi, vantilatr, klima, elektrik sobas 3104. Elektrik datm tesislerinde kullanlan aadaki elemanlarn iaretlerini iziniz: Bina tipi trafo postas Kule tipi trafo postas Direk tipi trafo postas

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 145 3105. 3106. 3107. 3108. 3109. 3110. 3111. 3112. 3113. 3114. 3115. 3116. 3117. 3118. 3119. 3120. 3121. 3122. 3123. 3124. 3125. 3126. 3127. 3128. 3129. 3130. 3131. 3132. Bir enerji iletim hatt iin penalt faktr ne anlama gelir? 25 kV 50 Hz demiryolu besleme devresinin emasn iziniz. 800 V DC tramvay besleme devresinin emasn iziniz. Ayn zellikteki iki DC makinesi olsun. Bunlar birbirine akuple olacak ekilde bir tanesi motor olarak altrlsn. ebekeden ekilecek akm ve gc ifade ediniz. fazl bir ebekede bir fazl asenkron motoru altrmak istesek, hangi faza balarsak balayalm motorun etiket deerleri deiir mi? Neden? oklu prizden beslenen bir PC, printer, scanner ve monitr iin Kirchhoffun yasalarn uygulaynz. 35 kV luk buat balants iyi yaplmam, montaj srasnda gvdede yer yer hava boluklar kalm olsun. Bu buat iin Kirchhoffun yasalarn uygulaynz. ekirdek tipi (kuru) bir datm trafosunu gvdenin dndan darbeli matkapla delecek olsak, matkabn temas edecei ilk sarg primer, sekonder ve tersiyer sargdan hangisi olur? Kk tipi bir datm trafosu (35/0.4 kV) nasl patlar, aklaynz. Ak tip bir g trafosu (154/380 kV) nasl patlar, aklaynz. Direk tipi bir datm trafosu nasl patlar, aklaynz. 50 kW lk bir asenkron motorun koruyucu dzenleri ne zaman ama yaptrr? 1600 kVA lk bir datm trafosunun koruyucu dzenleri ne zaman ama yaptrr? 100 MVA lk kk kutuplu bir senkron generatrn koruyucu dzenleri ne zaman ama yaptrr? Bir dairedeki 16 A lik sigorta hangi durumlarda ama yaptrr? 5 km lik 35 kV luk bir kablo ebekesinin koruyucu dzenleri ne zaman ama yaptrr? 50 km lik bir hava hattnn koruyucu dzenleri ne zaman ama yaptrr? Bir asenkron motoru sabit kompleks empedans olarak modelleyebilmek iin, gerek koul nedir? Bir enerji iletim sisteminde bir ksa devre noktasndaki gerilimin sfrdan farkl olmas ne anlama gelir? sargl bir trafonun tersiyer sargs ak ise, bu durumdan primer ve sekonder akmlar etkilenir mi? sargl bir trafonun primer ve tersiyer sarglar arasndaki karlkl kuplaj, lme yoluyla nasl belirlenebilir? Bir iletim hattnda yldrm darbesi sonucu kesiciler alm olsun. Blgedeki istatistiksel yldrm akm mertebesi bilindiine gre, darbenin diree mi, koruma teline mi, faz iletkenine mi dtn nasl ayrt edersiniz? 500 MW lk ve 50 MW lk ayn tip iki senkron generatrn birim fiyatlar (USD/MW) neden eit deildir? Bir kondansatr ksa devreye kar koruyacak olan cihaz nasl seilir? Elektrolitik bir kondansatrn aktif gcn lmeye yarayan bir deney devresi iziniz. Bir odada avize yanmakta iken, klima almakta ve t de yaplmaktadr. Bu odaya ait Thvenin edeer devresini iziniz. Bir vantilatrn 1 nolu hz kademesinden 2 no.lu hz kademesine geii nasl olmaktadr, aklaynz. Bir baraj glnn su (rezervuar) hacmi ile retilecek elektrik enerjisi arasndaki ilikinin lineer olmamas, nasl aklanabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 146 3133. Bir blgenin yllk tketim erisi lekli biimde verilmi olsun. Bu eri yardmyla yllk yklenme oran nasl bulunabilir? 3134. Bir baraya bal 6 tane zde asenkron motor bota alyor olsun. (Her faza iki motor balanmtr) Baradan ekilen toplam akm, bir motorun ektii akmn 6 katna eit olur mu? Aklaynz. 3135. Bir baraya bal 6 tane zde asenkron motor bota alyor olsun. (Her faza iki motor balanmtr) Barada llecek olan toplam harmonik distorsiyonu (THD) ile motorlardan birinin ular arasnda llecek THD arasnda nasl bir iliki olacaktr? 3136. Bir kompanzasyon tesisinin akm harmonikleri ektii belirlenmi ise, bu durum nasl yorumlanabilir? 3137. ebekeye dorudan bal fazl bir asenkron motorun akm harmonikleri ektii belirlenmi ise, bu durum nasl yorumlanabilir? 3138. fazl bir asenkron motorun devir ynn deitirmek iin, faz sras yer deitirilmi olsun. Bu durumda motorun bakr ve demir kayplar da deiebilir mi? Aklaynz. 3139. 50 Hz lik 50 mA lik akm hayati tehlike oluturabilirken, yksek frekansl 50 mA lik akm bir tehlike oluturmaz. Bunun nedenini aklaynz. 3140. fazl bir elektromekanik sayata, sayacn.ular akta olursa, kayt edilen enerji %......orannda azalr. Boluklar doldurunuz. 3141. Bir fazl asenkron motorun yk altnda ilemesi srasnda, reaktif gcnn endktif mi kapasitif mi olduu nasl anlalr? (Reaktif saya ve osiloskop bulunmamaktadr.) 3142. fazl asenkron motorun yk altnda ilemesi srasnda, reaktif gcnn endktif mi kapasitif mi olduu nasl anlalr? (Reaktif saya ve osiloskop bulunmamaktadr.) 3143. fazl asenkron motorlarn imalat srasnda, gvde uzunluu ve gvde ap ile motor gc arasnda nasl bir yaknlk bulunmaktadr? 3144. Bir fazl sayacn ilemesi srasnda ektii g nasl llr? Deney devresini iziniz. 3145. Bir dairenin hemen i giriindeki sigorta tablosu iin, Tellegen teoremini uygulaynz. 3146. Bir apartmann datm tablosundan 11 no.lu daire tarafndan 3 kW lk g ekilmektedir. Saya ve sigortay da gsteren bir fazl edeer devreyi iziniz. 3147. Bir DC seri motor 220 V luk AC kaynaa balanacak olsa, kaynaktan ekilecek akm formle ediniz. (Motor ykl haldedir.) 3148. 220/12 V luk bir trafo 220 V DC kaynaa balanacak olsa, kaynaktan ekilecek akm formle ediniz. (Trafo yksz haldedir.) 3149. ki endktansn eksenleri arasnda 300 lik a varken, karlkl endktans 0.1 mH dir. Aradaki ann 600 ve 1800 olmas halinde, karlkl endktanslar bulunuz. 3150. Bir iletim hattnn sseptans matrisi her zaman kare matris midir? Aklaynz. 3151. 154 kV luk bir zincir izolatrn zincir veriminin; nceki gn %78, dn %90, bugn ise %100 olduu belirlenmitir. Bu durumu nasl yorumlarsnz? 3152. Enerji iletim hatlarnda korona kayplar ile direk (travers) geometrisi arasnda bir iliki var mdr, neden? 3153. 4 elemanl bir zincir izolatrde, pin balant noktalarna (birer atlayarak) silikon macun ekmi olsak, zincir verimi deiir mi? Analitik olarak gsteriniz. 3154. 35 kV luk mesnet izolatrn iple llen kaak yolu uzunluu L (cm) dir. Bu izolatrn mm/kV deerini bulunuz. 3155. Bir mesnet izolatrn gvdesi ekseni boyunca delinmi olsun. zolatr tespit demiri iin, Kirchhoffun yasalarn uygulaynz. 3156. Bir mesnet izolatrn kapasitesini, izolatr ekli zerinde izerek gsteriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 147 3157. Tamamen lineer devre elemanlarndan oluan bir devrenin besleme frekans deitiinde, kaynaktan ekilen akm da deimektedir. Bu durumu yorumlaynz. 3158. Bir hava hattnn 600 kV olan darbe gerilimi dzeyi, 700 kV a ykseltilebilir mi? Nasl? 3159. Bir parafudrun 800 kV olan darbe gerilimi dzeyi, 1000 kV a ykseltilebilir mi? Nasl? 3160. Direk tipi datm trafosuna yldrm darbesi dt an iin, Kirchhoffun yasalarn uygulaynz. 3161. letmedeki bir trafonun kazanndaki ya iin, Ohm yasas nasl uygulanabilir? 3162. Bir elektromknats hurda kamyonu kaldrm iken, aniden ebeke (besleme) gerilimi %20 dm olsa, kamyonun yere dmemesi iinolmaldr. Boluu doldurunuz. 3163. 2000 baral bir enerji sistemindeki toplam kesici says, hangi faktrlere baldr? 3164. 3000 baral bir enerji sisteminde, geici stabilite analizi kapsamnda, ka tane yk as () incelenir? 3165. 4000 baral bir enerji sisteminde kullanlacak toplam parafudr says ile orantldr. Boluu doldurunuz. 3166. Bir enerji sisteminde kullanlan ayrclarn says ile toprak ayrclarnn says arasnda nasl bir iliki bulunmaktadr? 3167. 2000 baral bir enerji sisteminde kullanlan toplam portal says neye baldr? 3168. 2000 baral bir enerji sisteminde gerekletirilen g aklarnn says neye baldr? 3169. 35, 138, 220, 345 ve 765 kV luk hava hatlarn ieren bir ulusal ebekede, hangi hatlar yryen dalgalara kar daha yksek risk altndadr? 3170. Bilgisayar belleklerinin snrl olduu yllarda (1960larda), g ak analizinde, ift devreli iletim hatlarnn okluu bilgisayar kapasitesini (RAM) olumlu ynde mi yoksa olumsuz ynde mi etkilerdi? Neden? 3171. A ve B lkeleri arasnda kurulmu olan bir DC iletim hattnn balca iletme problemleri ne olabilir? 3172. Bir parafudrun topraklama direnci zerinde Ohm yasasnn uygulanabilir olmas iin,.gerekir. Boluu doldurunuz. 3173. ..blgesinde 154 kV luk hatlarn baz apartmanlarn atlarnn biraz stnden getii grlmektedir. Bu durum nasl ortaya kmtr? 3174. Baz tankerlerin arkasnda (statik ykleri boaltmak iin) bulunan zincirin, uzunluu ve kalnl ile yk boaltma yetenei arasnda bir iliki var mdr? Aklaynz. 3175. lkemizde kullanlmakta olan btn 154/400 kV luk g trafolarnn 2007 yl defter deeri nasl hesap edilebilir? 3176. lke genelindeki yllk toplam korona kayp enerjisini hesaplatacak bir bilgisayar programnda, data olarak hangi byklkler girilmelidir? 3177. Ayn direk zerinde bulunan ift devreli hat ile birbirine paralel giden iki tane tek devreli hat korona kayplar bakmndan karlatrldnda, ne sylenebilir? 3178. Bir enerji datm kuruluu, 6 ihtiya fazlas kamyonu, hurdaya km 5 trafoyu, 6 ton hurda ACSR iletkeni ve 4000 m2 lik ara park yerini satm bulunmaktadr. Bu sat ilemlerini, sz konusu kuruluun gelir tablosuna ve bilanosuna nasl yanstrsnz? 3179. Bir cihazn d gvde kapan tornavida ile atnzda, bu cihazn dijital mi analog mu olduunu nasl ayrt edersiniz? 3180. Bir duvarn iinden geen kablodaki kaak nedeniyle, duvarda kaak akmlarn akt kabul edilsin. Kaak akmlarn nasl dalaca hangi faktrlere baldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 148 3181. Bir duvarn iinden gemekte olan kablodaki kaak nedeniyle, duvarda kaak akmlarn akt kabul edilsin. Bu srada kontrol kalemini duvara dedirmi olsak, kontrol kaleminin lambas yanar m? Neden? 3182. Bir kablonun (silindirik) izolasyonunun dielektrik dayanm E (kV/cm) dir. Bu izolasyonu kesip kablodan karsak ve bkerek dz bir tabaka haline getirsek, dielektrik dayanm deiir mi? Neden? 3183. fazl asenkron motorlarn bulunduu bir iletmede, bir yl iinde toplam 9 tane buon deitirilmitir. letmenin yllk gvenilirliini bulabilmek iin, baka hangi bilgilere gerek vardr? 3184. 1x1x0.002 metre boyutlarndaki bir sac levhann direnci nasl llebilir? 3185. Kenarlar 1 er metre olan 2 mm kalnlndaki baklava dilimi biimindeki sac levhann direnci nasl llebilir? Aklaynz. 3186. ok yksek binalarn yldrma kar paratonerle korunmasnda, indirme iletkeni nasl yaplr? Aklaynz. 3187. Wennerin drt elektrot yntemi ile topran zgl direncini lerken, dtaki sondalar da doru eik ve iteki iki sonday da ie doru eik akm olalm. Tm sondalar dik akm olduumuz duruma gre, lme sonucu deiecek midir? Neden? 3188. Her kenarnda 10 mikro-farad lk kondansatr bulunan bir kbn iki ke noktas arasndan grlecek edeer kapasiteyi lme yoluyla nasl bulursunuz? (Elimizde yalnzca gerilim kayna ve lme aletleri bulunmaktadr.) 3189. 20000 MW lk gcn iki nokta arasnda AC ile iletilebilmesi iin, ka devre iletim hattnn kurulaca .baldr. Boluu doldurunuz. 3190. 20000 MW lk gcn iki nokta arasnda DC ile iletilebilmesi iin, ka devre iletim hattnn kurulaca .baldr. Boluu doldurunuz. 3191. zde bobinin yldz veya gen biiminde balanmas durumunda, iki faz arasndan grlecek endktans deerlerini bulunuz. 3192. zde kondansatrn yldz veya gen biiminde balanmas durumunda, iki faz arasndan grlecek kondanstr deerlerini bulunuz. 3193. 100 ve 50 mikro-farad lk iki kondansatr paralel bal olup ularna 100 V DC gerilim uygulanmtr. Kaynak tarafndan grlen edeer kondansatr deeri nedir? 3194. 2 volt 50 Hz lik bir gerilim ile 1 volt 2 kHz lik bir baka gerilimin, 10 ar saniyelik zaman aralklarndaki deiimleri plotter de izdirilecektir. Her iki deiimin izdirilmesinde kullanlacak toner miktarlar arasndaki oran (yaklak) nedir? 3195. Bir kalorifer dairesindeki devridaim motorunun grevi nedir? 3196. Alminyum malzemeden yaplm bir sincap kafesin omik direnci nasl hesaplanr? (ubuklarn ve kasnaklarn omik direnleri r (ohm/m) dir; toplam 20 ubuk vardr.) 3197. Bir (elektrik) kaynak makinesinin alma ilkesini aklaynz. 3198. Uluslar aras 400 kV luk bir DC iletim hatt, A lkesindeki 500 MVA 60 Hz lik trafo ile B lkesindeki 500 MVA 50 Hz lik trafodan olumaktadr. Trafolarn demir kayplar arasndaki oran (yaklak) bulunuz. 3199. AC beslemeli bir sistemde devre denklemleri kompleks dzlemde yazlrken, alan denklemlerinin her zaman kompleks dzlemde yazlmas gerekmez. Neden? 3200. Bir ebekede 400 kV luk hatlarn says ile 400 kV luk trafolarn says arasnda lineer bir iliki yoktur. Neden? 3201. 154 kV ift devreli bir enerji iletim hatt boyunca, toplam yansma ve krlma noktalarnn says hakknda ne sylenebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 149 3202. 3203. 3204. 3205. 3206. 3207. 3208. 3209. 3210. 3211. 3212. 3213. 3214. 3215. 3216. 3217. 3218. 3219. 3220. 3221. 3222. 3223. 3224. 3225. 3226. 3227. 3228. 3229. 3230. 2, -1 ve -1+j3 saylarn geometrik olarak gsteriniz. Transendental fonksiyonlara rnekler veriniz. ntegral ilemi srasnda Leibnitz kural ne amala kullanlr? Serileri test etmeye yarayan balca test kurallar nelerdir? A ve B gibi iki vektrn ortogonal olmasnn koulu nedir? Bir elektrolitik kondansatrn kaak akm I(mikro-amper) ile kapasitesi C(mikrofarad) arasnda I=0.04C + 0.30 ilikisi bulunmaktadr. zolasyon direnci (R) ile kapasite arasnda nasl bir matematiksel iliki kurulabilir? Bir devrede i=3-j4 A ve v=5 +j0 V ise, bu akm ve gerilim dalgalarnn zamana gre deiimlerini iziniz. Schottky diyotu ne amala kullanlr? Bir x(t) iareti iin otokorelasyon fonksiyonu nasl ifade edilir? 60 Hz lik bir ebekede kesicinin 2 saykl sonunda ama yaptrmas istendiine gre, ama sresini ms olarak bulunuz. Bir senkron generatrn salnm denklemi neyi ifade etmektedir? Asenkron motorlardaki kayma, mekanik ierikli bir kavram mdr yoksa elektriksel ierikli bir kavram mdr? Z= 1/r *exp (jn) fonksiyonunu, =150 ve n=1, 2,.20 iin polar koordinatlarda iziniz. m(t) ve c(t) gibi iki sinsoidal fonksiyon olsun. m(t)/c(t) ve m(t)*c(t) fonksiyonlrn nasl izebileceinizi aklaynz. d/dt X = A X + B U durum uzay modeli girii birim basamak fonksiyonu olduu halde yazlmtr. Giri sinsoidal fonksiyon olsaydi bu model nasl yazlacakt? Seri bir RLC devresinde, topraklama iaretinin olup olmamas devrenin zmn nasl etkiler? Bir termik santral ithal kmrle almaktadr. Bir yllk srete, santralin (USD/MWh) enerji retim bedeli ile ham petrol fiyatlar (USD/varil) arasndaki matematiksel iliki nasl kurulabilir? Enerji iletim hava hatlarnda iletkenleri tutturmaya yarayan herhangi mekanik parann ismini belirtiniz. Enerji datmnda menhol (man hole) ne amala kullanlmaktadr? fazl bir ototrafonun sarglarnn balant emasn iziniz. fazl bir reglasyon trafosunun sarglarnn balant emasn iziniz. n tane demet iletkenin zerlerindeki ykler q1 q2 .qn olsun. Belirli bir P noktasna olan mesafeleri de r1 r1..rn ise, P noktasndaki potansiyeli (VP) ifade ediniz. Bir enerji iletim hattnn A B C D sabitlerini hesap edebilmek iin, hattn hangi parametrelerinin bilinmesi gerekir? fazl asenkron motorun yol alma momenti 1.65 pu ve maksimum momenti 2.15 pu olduuna gre, bu momentlere karlk den kayma deerlerini bulunuz. Matematikteki Cramer kuraln aklaynz. Bir gerilim dalgasnn ripl faktr nasl ifade edilir? Be tane diyot seri baldr. Her diyotun v=f(i) karakteristii belli olduuna gre, seri devrenin edeer v=f(i) karakteritii nasl elde edilebilir? Bir elektrik makinesinin scak yol almas /hot start) ve souk yol almas (cold start) ne demektir? ALPEK kablolu bir datm hattnn tek-hat diyagramn iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 150 3231. 154 kV luk bir merkezin kontrol panosunda hangi elemanlar yer alr? 3232. ift kafesli bir asenkron motorun rotor oluklarndaki kaak aklar izerek gsteriniz. 3233. Bir asenkron motor 750 d/dak hzda alrken GD2 si 600 kgm2 dir; motorun hz kay yardmyla 500 d/dak ya drldnde, yeni GD2 deeri ne olur? 3234. Bir motorun eylemsizlik momenti GD2M ve ykn eylemsizlik momenti GD2Y ise, eylemsizlik faktrn ifade ediniz. 3235. Bir asenkron motorun yol alma akm anma akmnn 6 katna eittir. Motorun yol alma akm anma akmnn 1.5 kat ile snrlandna ve ototrafo ile yol verileceine gre, ototrafonun tap (ayar) deeri ne olmaldr? 3236. Bir asenkron motora yol vermek iin kullanlacak ototrafonun gc (kVA) nasl hesaplanr? 3237. Bir transistor n Thvenin edeer devresi nasl izilebilir? 3238. Bir diyotun statik direnci ve dinamik direnci ne demektir ve bu byklkler ne zaman kullanlr? 3239. Bir trafoda primer ve sekonder arasnda elektriksel balant olmad halde, edeer devrede primer ve sekonder sarglarn birbirine bal modellenmesini nasl aklarsnz? 3240. tane tristr seri baldr; seri devrenin edeer modeli nasl elde edilir? 3241. ift baral bir enerji alt sisteminde ka tane ayrc ve ka tane kesici bulunur? 3242. Bir AC kaynak tristr zerinden bir omik yk beslemektedir. Yk ularndan grlen Thvenin edeer devresi nasl izilebilir? 3243. Bir alt merkezinin topralama a direncini nasl lersiniz? 3244. Matematikte LHospitale kural ne amala kullanlr? 3245. Bir AG besleme hattnn besleme gerilimini %10 azaltsak ve ift (paralel) iletken kulanm olsak, bal gerilim dm % ka deiir? 3246. 345/138 kV luk bir alt merkezi 500/161 kV deerine update edilecek olsa, mevcut kesicilerin kullanlabilmesi iin gvenlik marjlarnn ne olmas gerekir? 3247. Ak yldz/ ak gen bal bir trafo dengeli yk beslediine gre, fazl balant emasn iziniz. 3248. Bir AG datm hattnda, ekilen grnen g (kVA) ayn kalmak kouluyla, ykn omik, endktif ve kapasitif olmas, gerilim dmn nasl etkiler? 3249. Bir OG datm hattnda, ekilen grnen g (kVA) ayn kalmak kouluyla, ykn omik, endktif ve kapasitif olmas, gerilim dmn nasl etkiler? 3250. Bir bilezikli asenkron motorun deiik rotor sargs ve d diren balants iin, rotor edeer devrelerini iziniz: Rotor yldz bal, d diren yldz bal Rotor yldz bal, d diren gen bal Rotor gen bal, d diren yldz bal Rotor gen bal, d diren gen bal 3251. Bilezili asenkron motora yol vermede kullanlan be basamakl yol verme direncinin balant emasn iziniz. 3252. Bir asenkron motorun stator sargsnn izolasyon direnci nasl llr? 3253. Asenkron motorlarda kaymay lmek iin kullanlan yntemler (takometre hari) nelerdir? 3254. Bir ksa devre akmnn deiimi biliniyorsa, asimetri faktr nasl hesaplanr? 3255. Bir senkron generatrn ular arasnda simetrik ksa devre olduunda, stator geriliminin zamana bal deiimini (yaklak) iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 151 3256. Bir kablonun trane iinden veya knk iinden geiyor olmas, ksa devre akmnn mertebesini deitirir mi, neden? 3257. Bir ksa devre akmnn osilograf ktsna bakarak, arzann tr (faz-toprak, faz,..) hakknda bilgi alnabilir mi? 3258. Bir ksa devre akmnn osilograf ktsna bakarak, ebekenin toprakl veya yaltlm olup olmad hakknda bilgi alnabilir mi? 3259. Akm trfosu, gerilim trafosu ve gerilim reglasyon rlesinden oluan gerilim dmn kontrol dzeninin fazl balant emasn iziniz. 3260. Bir kompanzasyonda kullanlan kondansatrn sigorta akm, anma akmnn ka katna ayanacak ekilde seilir? 3261. Akm snrlayc sigorta ne amala kullanlr? 3262. Bir sigorta iin hz oran nasl tanmlanr? 3263. OPAMP l devrelerde devre teorisinden bilinen hangi teoremler kullanlr? 3264. Bir OPAMP n 5 ucunu izerek gsteriniz. 3265. e1800t 12.5 e900t + 16 =0 denklemini znz. 3266. Bir gerilim kayna (V) seri RL devresini beslemektedir. Bu devreye Tellegen teoremini uygulaynz. 3267. f(t) =e-at sinh bt fonksiyonunun Laplace dnn F(s) bulunuz. 3268. Bir g trafosunun admitans edeer devresini iziniz. 3269. ki tane bir fazl trafo olsun. Bunlarn primerleri kendi aralarnda seri bal ve sekonderleri kendi aralarnda seri bal ise, balant emasn iziniz. 3270. ki tane bir fazl trafo olsun. Bunlarn primerleri kendi aralarnda seri bal ve sekonderleri kendi aralarnda paralel bal ise, balant emasn iziniz. 3271. ki tane bir fazl trafo olsun. Bunlarn primerleri kendi aralarnda paralel bal ve sekonderleri kendi aralarnda paralel bal ise, balant emasn iziniz. 3272. Periyodik olmayan bir fonksiyonun Fourier serisine alabilmesi iin, gerek koullar nelerdir? 3273. 15 kV, 50 Hz lik bir generatrn sargsnn topraa kar kaak kapasitesi 0.5 mikrofarad, barann topraa kar kaak kapasitesi 0.15 mikro-farad ise, toplam arj gcn (kVAr) hesaplaynz. 3274. Her fazda 8 tane seri kondansatrden (C) oluan bloklardan 4 tanesi paralel bal olsun. Yldz ve gen balant durumunda bir fazn edeer kapasitesini C cinsinden ifade ediniz. 3275. v=340 sin (t -600) volt ve i=13.3 sin (t-48.70) amper ise, g genini elde ediniz. 3276. 440 V lul bir kaynan a b c fazlarndan ekilen akmlar, srasyla 27.9 900 A, 81-9.90 A ve 81189.90 A dir. Wattmetreler a ve b fazlarna bal olduuna gre, her birisi hangi deeri gsterecektir? 3277. N1=100 sarm, N2=800 sarm ve kuplaj katsays 0.85 olarak verilen bir devrede, birinci sarg ak devre iken ikinci sargdan geen akm 5 A ve geen ak 0.35 mWb dir. Her sargnn endktans ile karlkl endktans (M) bulunuz. 3278. Bir iletkenin sehiminde (f) yatay ve dey bileenlerin (fx ve fy) olabilmesi iin,..gereklidir. Boluu doldurunuz. 3279. fazl bir asenkron motor 50 Hz lik kaynaktan beslenmekte ve bota 1500 d/dak hzla almaktadr. Motorun kutup saysn bulunuz. Bu motor 60 Hz lik kaynaktan beslendii halde gene bota altrlsayd, hz ne olurdu?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 152 3280. a b c fazlarndan dengesiz yklenen bir ebekede, ntr iletkeninden geecek akm zaman (t) dzleminde ifade ediniz. Bu akmn genliini ifade ediniz. 3281. Bir ebekede a faz ile ntr arasna 42 ohm luk diren, b faz ile ntr arasna 70 ohm luk diren ve c faz ile ntr arasna da 31 ohm luk diren baldr. Ntr iletkenine balanacak ampermetre hangi deeri gsterecektir? 3282. Harmonikli akmlarn olduu bilinen bir devrede, kontaktr seimi nasl yaplr? 3283. Bir elektromagnetik dalgada, elektrik alannn maksimum deeri 1000 V/m ise, magnetik alann maksimum deeri nedir? 3284. A ve B gibi iki devre arasna seri olarak balanacak bir C kondansatrnn grev(ler)i ne olabilir? 3285. Ykl bir krenin yzeyinden D mesafedeki bir noktann elektrik alan. ile orantldr. Boluu doldurunuz. 3286. Bir fazl trafonun primerinde 150 sarm, sekonderinde ise 20 sarm vardr. Primerden okunan gerilim 100 V ve akm 10 A ise, ykn gcn bulunuz. 3287. Bir asenkron motorun lekli daire diyagramna bakarak, bu motorun sincap kafesli ya da bilezikli olduu anlalabilir mi, nasl? 3288. Bir asenkron motorun lekli daire diyagram anma gerilim iin izilmitir. Motor anma geriliminin %95 deerinde altrlacak olsa, mevcut daire diyagramn kullanabilir miyiz, nasl? 3289. fazl bir fabrika trafosundan u ykler beslenecektir: 6 kW, cos=0.75 fazl sincap kafesli motor, 4 kW lk frn, 120 tane 40 W cos=0.5 lik floresan lamba, 300 tane 100 W lk akkor Flamanl lamba, 6 tane 3 kW, cos=0.7 lik fazl sincap kafesli motor ve Q(kVAr) deerinde merkezi kompanzatr. Bu yklerin uygun balantsn fazl balant emas zerinde gsteriniz. 3290. fazl asenkron motor iin 940 V / 1030 A / 1200 kW / 1460 d/dak deerleri, stator ve rotorun hangi byklklerini tanmlamaktadr? 3291. Bir fazl trafonun anma bal ksa devre gerilimi %4 dr. Trafonun ksa devre testi %5 lik bal ksa devre gerilimine gre yaplm olsa, sarg snmasndaki art oran ne olur? 3292. Yz5 trafosunun b faznn primer ve sekonder gerilimlerinin faz alar arasndaki fark (kayma) neye eittir? 3293. Enerji datmnda Yz5 trafosunun Yy0 trafosuna olan avantajlar ne(ler)dir? 3294. Bir asenkron motor 50 Hz frekansta anma yk altnda 1440 d/dak hzla almaktadr. Bu motor 60 Hz ile altrldnda gene ayn hzla iletilmek istendiinde, yk deerinde nasl bir deiiklik yapmak gerekecektir? 3295. Aada belirtilen yerlerde hangi devre teoremi veya yasas kullanlr? ki direk aralndaki faz iletkeni Ask izolatrn klemp noktas Trafonun primer ve sekonder sarglar aras Senkron generatrn statorunun iki faz sargs aras kili demetin spacer klempleri aras 3296. 380 kV luk bir hava hatt tarlann iinden gemektedir. Tarlann traktrle srlm olmas veya tarlaya gbre dklm olmas, iletim hattnn elektriksel byklkleri zerinde nasl bir etki yapacaktr? Aklaynz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 153 3297. Birinin gerilimi 100 volt DC, dierininki 100 volt (efektif) AC olan iki devre bir iletkenle birletirilmi olsun. Sirklasyon akmnn olumamas iin,..olmaldr. Boluu doldurunuz. 3298. Dnyann en yksek hava hatt direinde (in), en yksek gerilimli iletim hattnda (Rusya), en byk direk aklnda (Norve) ve en byk gl senkron generatrnde (Kanada), en yakn rneklerine gre oluabilecek iletme problemleri neler olabilir? 3299. Bir elektrik devresinin H(j) transfer fonksiyonu, besleme geriliminin genlii deitirilse bile ayn kalmaktadr. Bu devrenin zelliklerini saynz. 3300. Bir senkron generatrn a faz stator sargsnn %10 luk blm ile gvde arsnda kaak olumu olsun. lgili elektriksel edeer devreyi iziniz. 3301. Bir dijital filtrenin giri ve k fonksiyonlarn matematiksel olarak ifade ediniz. 3302. 500 kV 60 Hz lik iletim hava hatt evresindeki elektrik alan dalm (alan haritas) lekli pafta zerinde iaretlenmitir. Ayn direk yerleri, ayn direkler ve ayn gerilim kullanlarak DC hava hatt ekilmi olsayd, alan haritas nasl deiecekti? 3303. 500 kV 60 Hz lik iletim hava hatt evresindeki magnetik alan dalm (alan haritas) lekli pafta zerinde iaretlenmitir. Ayn direk yerleri, ayn direkler ve ayn gerilim kullanlarak DC hava hatt ekilmi olsayd, alan haritas nasl deiecekti? 3304. Ayn gerilim ve ykseklie sahip AC ve DC hat direkleri olsun. DC hat direinin kamulatrma maliyeti %40 daha dk olduuna gre, AC ve DC hat direklerinin devrilme momentleri arsndaki oran nedir? 3305. Tarla toprann srlm olmas veya gbre dklm olmas, tarlada geen iletim hattndan kaynaklanabilecek adm geriliminin deerini etkiler mi? Aklaynz. 3306. 765 kV luk bir iletim hatt iin Nyquist diyagram nasl izilebilir? 3307. Bir enerji iletim hatt zerinden yksek frekansl (GHz) iaret gnderilmi olsa, hattn karakteristik empedans deiir mi? Dalga boyu nasl hesaplanr? 3308. Bakl sigorta buonundaki kumun zelliklerini ksaca aklaynz. 3309. ALPEK kablonun fazlarndan birindeki izolasyon anm ve faz iletkeni ask teline demi olsa, ne olur? Aklaynz. 3310. OPGW yardmyla enerji iletim hattnn nasl denetlendiini (monitoring) aklaynz. 3311. Bir logaritmik kat yar-logaritmik kat haline nasl dntrlebilir? 3312. Bir enerji iletim hattnda n tane direk bulunmaktadr. Hat boyunca irtifak ve istimlak alanlarn (m2) hesaplamak iin hazrlanm olan bilgisayar programnda, her bir alann hesab iin kaar dng (loop) gerekletirilecektir? (n cinsinden ifade ediniz.) 3313. Bir iletim hattnda bir yl iinde toplam 38 kesici amas olduu kaydedilmitir. Kesiciler yeniden kapamal tipten olduu iin, 18 ama sonunda yeniden (otomatik) kapama gerekletirilmitir. Bu bilgiler nda, hattn arza zelliklerini ifade ediniz. 3314. Kesicilerin anma gc neden MW olarak deil de MVA olarak verilir? 3315. ayn karakteristik deerlere sahip flanl tip asenkron motor ile normal tip asenkron motorun grlt dzeyleri (dB) ayn mdr, neden? 3316. Bir asenkron motorun ask kancas nn ebatlar nasl belirlenir? 3317. 400 km lik hava hatt 16 km lik yer alt kablosu ile birletirilmitir. Besleme noktasndan grlen edeer karakteristik empedans ifade ediniz. 3318. Bir kojenerasyon santrali hem buhar hem de elektrik enerjisi satmaktadr. Gelir tablosunu dzenleyiniz. 3319. Doalgazl bir termik santralde, yar-sabit ve yar-deiken maliyetler neler olabilir? 3320. Bir hidroelektrik santralde, direkt ve endirekt maliyetler neler olabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 154 3321. 30 kW lk bir motorun mr 20 yl olup her iki ylda bir periyodik bakm yaplmas gerekmektedir. Bakm maliyeti Mbakm (USD) dir. Motorun mr boyunca denecek bakm maliyetlerinin 20 yl sonu itibariyle tutar nasl hesaplanr? 3322. 154/380 kV luk ak alt merkezindeki tm elemanlarn t=0 anndaki toplam varlk deeri Mt=0 (USD), 10. yla ait varlk deeri ise Mt=10 (USD) dir. Bu iki varlk deeri arasnda lineer bir ilikinin olmamasn nasl aklarsnz? 3323. Yalnzca direnlerden oluan bir elektrik devresinde, hangi elemanlarn dalda hangi elemanlarn kirite gsterileceinin kriteri nedir? 3324. 900 km lik bir hava hatt ile 800 km lik dier hava hattnn sseptanslar (B; siemens/faz) birbirine eittir. Hatlarn gerilimleri ve iletkenleri ayn olduuna gre, bu durumu nasl aklarsnz? 3325. Bir direin traversi (tek tarafl olarak) faz iletkenini tamaktadr. Her fazda iki demet iletken bulunmaktadr. Direk eksenine gre, eilme momentini ifade ediniz. 3326. Kompleks grnen g (S) bir fazr mdr, neden? 3327. Aktif g (P) ve reaktif g (Q) birer fazr mdr, neden? 3328. Bir motorun dndrme momenti ne demektir? 3328. Bir motorun devrilme momenti ne demektir? 3329. Bir motorun yol alma momenti ne demektir? 3330. Bir datm trafosunun buinglerinin periyodik bakmnda nelere dikkat edilir? 3331. Bir buingin, uzunluu, kalnl, etek says ve eteklerin uzunluklar ile gerilim seviyesi U (kV) arasnda nasl ilikiler vardr? 3332. Enerji sistemlerindeki baralar, devre zmnde birer dm noktas olarak gsteriyoruz. ift baray nasl gsterebiliriz? 3333. Bir hava hattnn bataklk araziden geen blmnn elektriksel parametreleri ile ovadan geen blmnn elektriksel parametreleri arasnda fark var mdr, neden? 3334. Bir DC iletim hattna ayn deerde AC uygulanm olsa, hattn nceki tek-hat diyagramnda hangi deiiklikler olacaktr? izerek gsteriniz. 3335. Yldz bal kondansatr grubu ile gen bal kondansatr grubunun tek-hat diyagramlar nasl izilir? 3336. Bir ebekede ntr iletkeninin ar snmas ne zaman gndeme gelir? 3337. Bir kaynak trafosunun ykl haldeki edeer devresini iziniz. 3338. Tek gzl bir devreye (kontroll dorultucu olarak) yerletirilecek bir tristr, hangi kritere gre seilir? 3339. Bir bilezikli asenkron motorun yol alma anndaki edeer devresinin, sincap kafesli asenkron motorun yol alma anndaki edeer devresi ile ayn olabilmesi iin,..olmaldr. Boluu doldurunuz. 3340. Bir jeotermal santralin kuyu delgi maliyeti (USD), santralin rettii elektrik enerjisi maliyetine (USD/MWh) nasl yanstlr? 3341. Kk mini-mikro lekli hidroelektrik santrallerin yapm maliyeti (USD/MW) ile byk lekli hidroelektrik santrallerin yapm maliyeti (USD/MW) neden farkldr? 3342. Yldz bal kondansatr grubunun yldz noktas topraklanr m, neden? 3343. 3 km lik 154 kV luk bir hava hattnn kondktansnn yl iindeki deiimini 8760 saat boyunca izebilmek iin, nasl bir lme dzeni kurulabilir? 3344. 3x240 mm2 400 V luk kablo aft iinden gemektedir. Bu kablo tesisinin snma ynnden uygun olup olmadna nasl karar verirsiniz? 3345. 154 kV luk baraya bal nt reaktrn devreye girdii ana ait edeer devresini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 155 3346. Kalori deeri bilinen bir doalgaz kombisinin akm ve gc nasl hesaplanr? 3347. Laboratuarda bir dipol nasl oluturulabilir? 3348. Bir fazl ototrafoda yapm (tip) gc ve gei gc ne demektir? 3349. Bir trafoda ve bir senkron generatrde zgl g ktlesi ne demektir? 3350. fazl bir trafoda ksa devre zaman sabiti nedir ve ne amala hesaplanr? 3351. fazl bir trafonun etiketinde 180/135 MVA yazyor olmas ne anlama gelir? 3352. Bir nkleer santralin yapm iin gerekli olan 2000 MUSD (Milyon USD) finansman ihtiyac, %10 yllk faiz ile (ilk 5 yl demesiz olmak zere) 20 yl vadeli d kredi yoluyla salanacaktr. Santralin yllk finansman demesi (anapara + faiz) bulunuz. 3353. Histerezis olaynda zorlayc alan ne demektir? 3354. Bir TEM dalgann zamana bal deiimini iziniz. 3355. Laboratuar ortamnda bir TEM dalga nasl oluturulabilir? 3356. Elektrik mhendisliinde Peukert forml nerede ve ne amala kullanlr? 3357. Bir kazaya eklindeki topraklama elektrotunda, ayaklar arasndaki ann 800 den 1000 ye karlmas topraklama direncini nasl etkiler, aklaynz. 3358. Ayn eksen takm zerinde, yark kutuplu, glge kutuplu ve bir fazl asenkron motorlarn moment-kayma karakteristiklerini iziniz. 3359. Bir H alan vektrnn normal ve teetsel bileenlerini izerek gsteriniz. 3360. ki tane zde bir fazl asenkron motordan biri a faz ile ntr arasna, dieri b faz ile ntr arasna balanmtr. Birinci motor t=0 annda devreye girmi, dier motor ise t=10. saniyede devreye sokulmutur. Her iki motorun akmlarnn zamana gre deiimlerini iziniz. 3361. Ayn g ve gerilimdeki fazl sincap kafesli asenkron motorun ve bir fazl asenkron motorun hangisinin evresindeki magnetik alan daha gl olur, neden? 3362. Bir HVDC iletim hattnda iletilen gcn yn nasl deitirilebilir? 3363. Bir HVAC iletim hattnda iletilen gcn yn nasl deitirilebilir? 3364. ki trafodan birinin bota alma akm I01 (A), dierininki ise I02 (A) dir. Bu trafolarn demir kayplar arasndaki oran nasl bulunur? 3365. Ak alanda bulunan baralarn ularna neden arlklar aslr? 3366. Boru tipi ve lama tipi baray eitli ynlerden karlatrnz. 3367. Bir yer alt kablosundaki dielektrik malzeme kalnl, hava hattnda hangi aklklara karlk der? 3368. fazl asenkron motorun evresinde, bir x noktasnda, magnetik alan lm (mT) yaplmaktadr. Motorun bota, anma yknde ve n/2 hznda %50 ykte ilemesi halinde, llecek alan deerlerini karlatrnz. 3369. Elektroliz ve elektrolit ne demektir? Elektrolitik zellikler nelerdir? 3370. Katl ve mikal kondansatrleri eitli ynlerden karlatrnz. 3371. Termoelektrik ift nedir ve uygulama alanlar nelerdir? 3372. Bir iletkenin limit scakl ne demektir ve nasl belirlenir? 3373. Kresel kondansatrn ce silindirik kondansatrn kesit grntlerini iziniz. 3374. Thomson (Lord Kelvin) olay ne demektir? 3375. Bir kuru pilin karakteristik byklkleri nelerdir? 3376. Matematikteki nokta fonksiyonlar nelerdir? 3377. Polarizasyon nasl ve nerede oluur? 3378. Yksek frekansla stma ve alak frekansla stma ne demektir? Bunlarn uygulama alanlarna rnekler veriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 156 3379. Katot nlar nedir, nasl oluturulur ve bu nlarn zellikleri nelerdir? 3380. Bir devrede ortalama gcn hesab ne zaman gerekli olur? 3381. Kolay mknatslanma yn ne demektir? 3382. Bir w=f(z) fonksiyonunun analitik fonksiyon olma koulu nedir? 3383. Elektrik mhendisliinde Neumann forml nerede ve ne amala kullanlr? 3384. Erisel ortogonal koordinat sistemi nedir ve ne zaman kullanlr? 3385. Flemingin sol el parmak kural, sa el kural ve sa el parmak kural ne demektir? 3386. Bir fonksiyonun harmonik fonksiyon olma koulu nedir? 3387. Schwarz-Cristoffel dnm nedir ve ne amala kullanlr? 3388. 154 kV luk hat zerine konmu bir kuun gagasnda metal bir ubuk olsun. Kuun konumuna gre bu ubuk hatta dik veya paralel konumda olmaktadr. Her iki durum iin kua ait Thvenin edeer devresini iziniz. 3389. Ayn gc tayan 154 kV luk ve 220 kV luk iki AC hava hatt birbirine paraleldir. Hangi hattn dierinde endkledii emk daha fazla olur, neden? 3390. Yolun her iki tarafnda paralel giden 220 kV luk hava hatlarndan birisi 43 no.lu direkten 700 lik some yapmtr. 43 no.lu direkten itibaren hat zerinde endklenen emknn zamana ve hat uzunluuna bal deiimlerini iziniz. 3391. Trafo hesab (tasarm) srasnda, nce alt gerilim sargs m st gerilim sargs m hesap edilir, neden? 3392. fazl bir ebekede, fazlararas gerilim mi faz-toprak gerilimi mi daha deiken genliklidir, neden? 3393. Kumanda devresi trafosu ne amala kullanlr? 3394. Kumanda devresi trafosu neden fazlar arasna balanr? 3395. ONAN tipi trafo ONAF tipi yaplabilir mi? 3396. OFAF tipi trafo OFWF tipi yaplabilir mi? 3397. Rotoru karlm bir fazl asenkron motorun edeer devresi nasl izilir? 3398. Sekonder sargs henz sarlmam bir trafonun edeer devresi nasl izilir? 3399. Uygun boyutta olmak zere, kk kutuplu senkron makinenin rotoru, yuvarlak kutuplu senkron makinede kullanlabilir mi? 3400. Primer ve sekonder taraftaki a fazlar ak olan fazl trafonun edeer devresini iziniz. 3401. Magnetik alnganlk ne demektir? 3402. Magnetostriksiyon ne demektir? 3403. Ferit malzeme nedir ve nerelerde kullanlr? 3404. AC de kullanlan ayrc, DC de de kullanlabilir mi? 3405. Etiketindeki g deeri silinmi fazl asenkron motorun gc lme yapmadannasl hesaplanabilir? 3406. Bir gzergahta topran nemli veya kuru olmas, hattn Z ve Y parametrelerini etkiler mi? Nasl? 3407. Bir fazl asenkron motorun stator ve rotor sarglar arasndaki M (mH) nasl bulunur? 3408. 150 Hz lik frekans iin Kapp diyagram nasl izilir? 3409. Adm geriliminin etkili olduu blgede bulunan atn tm nallarnn anm olmas veya yalnzca iki n ayandaki naln anm olmas, yaam riski nasl etkiler? 3410. Bir cihaz iin Grlt bastrmas (dB) ne demektir? 3411. Dalga teorisinde Brewster as ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 157 3412. Bir senkron generatr anma ykyle alrken uyarma sargs aniden ksa devre edilirse, statorun ve uyarma devresinin akmlarnn zamana gre deiimlerini iziniz. 3413. 154/380 kV luk trafoda neden zigzag balant kullanlmaz? 3414. Senkron generatrde ve asenkron makinede zigzag balant neden kullanlmaz? 3415. Bir trafonun zigzag sargsnn omik direnci nasl llr? 3416. Satn almak istediiniz u ekipmanlar iin hangi teknik bilgilerin biliniyor olmas gerekir: transducer, A/D dntrc, osiloskop, hafzal lksmetre, ak, laptop, data toplayc. 3417. Bir hidroelektrik santral iin net d ve brt d ne demektir? 3418. i1(t) ve i2(t) gibi iki akmn faz sras terstir. Bu akmlarn toplamn ifade ediniz. 3419. fazl trafonun sekonderine (yk olarak) zde fazl trafo balanm olsun. Sistemin edeer demir ve bakr kayplarn ifade ediniz. 3420. 380 kV luk hattn iletken yzeyi kir ve amurla kapl olduunda, korona kayplar bundan etkilenir mi? 3421. Tek ynl saya ve ift ynl saya ne demektir? 3422. Dikdrtgenler prizmas biimindeki bir numunenin (deney parasnn) dielektrik dayanmn (kV/cm) nasl belirler siniz? 3423. 400 W lk (slak) sokak aydnlatma armatrnn zerine konmu gvercin iin kaak akm yolunu iziniz. 3424. Altl prizin bir yuvas iin Thvenin edeer devresi nasl izilir? 3425. Bir termik santralin ve hidroelektrik santralin dnen varlklar nelerdir? 3426. Bir termik santralin ve hidroelektrik santralin duran varlklar nelerdir? 3427. Bir asenkron motorda rle set akm 5 A yerine 6 Ae ayarlanm olsa, stator sargsnn (arza anndaki) snmas % ka deiir? 3428. Bir termik santralin baca gaz filtresinin USD/saat maliyeti nasl belirlenir? 3429. Bir trafo bota ve ykte alyorken, buchholz rlesinin kontaklarnn konumu nasldr? 3430. Bir hidroelektrik santral iin frsat maliyeti neye eittir? 3431. X2 + X = 4 denklemini grafik olarak znz. 3432. Bir kojenerasyon santralinde buhar retim maliyeti (TL/ton) nasl belirlenir? 3433. Bir generatr ve trafo seri bal olduu halde, devreden geen sfr bileen akm 0.6 pu dur. Generatr ve trafonun sarg balantlar nasldr? 3434. Reaktif enerji sayacnda geri dnmesiz mandal ne demektir? 3435. Bir hava hattnn sfr bileen reaktans X0 =2.9 X dir; hat ift devreli olsayd bu oran ne olurdu? 3436. Havann yal olmas, 765 kV luk hava hattnn karakteristik empedansn (Z0) deitirir mi, neden? 3437. Bir fazl asenkron motorda yardmc sarg ile esas sarg arasndaki gerilim neye eittir? 3438. kinci el rzgar trbini alrken hangi ekonomik deerlendirmeler yaplmaldr? 3439. Bir fabrika mevcut otoprodktr nitesini hangi durumda devre d eder? 3440. Bir ldak, cep telefonu ve pil ayn l prize balanp arj edilmeye balanmtr. Bileke akm ve bileke THDyi ifade ediniz. 3441. Tek devreli iletim hattnn sonundaki iki-faz toprak ksa devresi iin arza akm Ik dr; hat ift devreli olsayd, ayn noktadaki ayn tip arza akm ne olurdu? 3442. i=10sin(314t) A akm verilmi olsun; t=0 annda i=0 ise, t=10. saniye iin i deerini bulunuz. 3443. Bir termik santralin baca gaz filtresinin jips geliri (USD/saat) nasl belirlenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 158 3444. Ulusal para birimi R olan lkede trafo fabrikas kurmak isteyen bir yatrmc, yatrm iin parann zaman deerini nasl belirleyecektir? 3445. HVDC hava hatlarnda ksa-orta-uzun hat ayrm yaplmaz. Neden? 3446. HVDC yer alt kablolarnda ksa-orta-uzun hat ayrm yaplmaz. Neden? 3447. HVDC sualt kablolarnda ksa-orta-uzun hat ayrm yaplmaz. Neden? 3448. Bir gaz trbininin 2. dereceden (kuadratik) maliyet fonksiyonu M=f(P) bugn iin bellidir. On yllk iletme sonucunda maliyet fonksiyonu gene kuadratik mi yoksa bir baka biimde mi olur? 3449. Bir faz-toprak ksa devresi akmnn srekli bileeninin faz as hangi parametrelere baldr? 3450. 400 kV 50 Hz lik bir hava hattna henz gerilim uygulanmam iken, hattn tam ortasndan R L C parametreleri llmtr. Hatta anma gerilimi uygulanm iken, llecek R L C deerleri ayn olur mu? Neden? 3451. 35 kV luk merkezde kullanlacak olan bir bakr barann (ohm/metre) direncini, laboratuar ortamnda nasl lersiniz? 3452. Orta gerilim baralarnda deri etkisi ne zaman dikkate alnr? 3453. 10 kW lk bir asenkron motorun d gvde boyas (yeil boya), motorun yarsna srlm, yarsna henz srlmemi olsun. Bu motorun gvde kaak akmnn dalmna ait edeer devreyi iziniz. 3454. Bir yk hem dengesiz hem de harmonikli akmlar ekecektir. Bu ykn beslendii hattn ntr iletkeni kesiti nasl belirlenir? 3455. Bir yk dengeli, ayn zamanda harmonikli akmlar ekecektir. Bu ykn beslendii hattn ntr iletkeni kesiti nasl belirlenir? 3456. tane empedans seri balanmtr. Vatmetre ile her birinin gc llrken, balant kablolar toplam ka kez sklp taklacaktr? 3457. tane empedans paralel balanmtr. Vatmetre ile her birinin gc llrken, balant kablolar toplam ka kez sklp taklacaktr? 3458. Kapal bir magnetik devre iin ak dalm verilmise, bu bilgi yardmyla magnetik devreyi nasl izersiniz? 3459. Bir enerji iletim hattnn faz akm 300 j50 Ampere dir. Bu akm iin div ,rot ve grad nasl yazlabilir? 3460. 400 kV luk direkte paralel iki koruma teli mevcut olup aralarndaki aklk 6 metre dir. Koruma telleri arasndaki karlkl endktans M(mH/km) dir. Ar buzlanma nedeniyle koruma tellerinden birisinin sehimi dierine gre 0.5 metre daha fazla olsa (sarkm olsa), Mdeki deiim % ka olur? 3461. 20 yldr iletmede bulunan 345 kV luk iletim ebekesinin 765 kVa dntrlmesi halinde, daha nce yaplm olan hangi hesaplar geersiz olur? 3462. 20 yldr iletmede bulunan 345 kV luk iletim ebekesinin yer alt kablosu haline dntrlmesi halinde, daha nce yaplm olan hangi hesaplar geersiz olur? 3463. Dey ynde etkili olan ok iddetli yamur, 380 kV luk hava hattnn sehimini deitirir mi? 3464. Her birinin kapasitesi 0.1 F olan kondansatr 50 Hz lik bir ebekeye gen olarak balanm olsun. Yldz edeer devreyi iziniz. 3465. 1600 kVA lk bir trafonun kazan tamamen trafo ya ile dolu iken, sistemin dielektrik dayanm E(kV/cm) dir. Trafoya %50 orannda ya doldurulmu iken (ya seviyesi kazann yarsnda iken), sistemin dielektrik dayanm % ka deiecektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 159 3466. Yldz bal rektif g kompanzasyon nitelerinde, yldz noktas ntr iletkenine veya topraa balanr m? Neden? 3467. Bir enerji sisteminde ykn karlanamama olasl (LOLP) nasl hesap edilir? 3468. Bir asenkron motorda rle set akm 5 A yerine 6 Ae ayarlanm olsa, bu durum motorun % ka daha fazla snmasna yol aabilir? 3469. Bir trafonun buchholz rlesinin kontaklar aadaki iletme durumlar iin hangi konumdadr? Bota alma Ykte alma %50 gerilimde bota alma Anma geriliminde %50 ykle alma 3470. Haftalak retim kapasitesi Q (ton) silisli sac olan bir fabrikann son 6 haftalk retim verilerine baktnzda, bu dnemdeki kapasite kullanm orann nasl bulursunuz? 3470. 1,2,n tane veriden oluan bir seride, harmonik ortalama ve geometrik ortalama hesap edilememesinin nedenleri ne olabilir? 3471. Bir rzgar santralinin frsat maliyeti hangi parametrelere baldr? 3472. Bir HES de; karma maliyet, batk maliyet ve geerli maliyet iin birer rnek veriniz. 3473. Bir termik santralin kmr deposu Q (ton) kapasitede olup her hafta q (ton) kmr sipari edilmektedir. 1 ubat 2010 tarihi itibariyle envanterdeki kmr miktarn formle ediniz. 3474. Bir termik santralin kmr deposu Q (ton) kapasitede olup her hafta q (ton) kmr sipari edilmektedir. 1 ubat 2010 tarihi itibariyle stok maliyetini ortalamalar yntemi yardmyla nasl formle edersiniz? 3475. Bir termik santralin kmr deposu Q (ton) kapasitede olup her hafta q (ton) kmr sipari edilmektedir. 1 ubat 2010 tarihi itibariyle stok maliyetini LFO yntemi yardmyla nasl formle edersiniz? 3476. Bir termik santralin kmr deposu Q (ton) kapasitede olup her hafta q (ton) kmr sipari edilmektedir. 1 ubat 2010 tarihi itibariyle stok maliyetini FFO yntemi yardmyla nasl formle edersiniz? 3477. Bir elektrik kurumu saat 17-20 (puant) aralnda arz yetersizlii nedeniyle ihtiya duyduu enerjiyi zel sektrden (normal tarifeye gre) %32 daha pahalya almaktadr. Bu durumda abonelere satt enerjinin maliyetini formle ediniz. 3478. Bir HVDC iletim hatt iin T veya P edeer devreleri ne zaman izilir? 3479. kinci el rzgar trbininin yllk niform maliyetini nasl bulursunuz? 3480. Bir termik santral fuel oil ile almakta olup her hafta gemiyle Q (ton) yakt sipari edilmektedir. Ham petroln USD/varil fiyatndaki deiiklik, stok maliyetine nasl etki edecektir? 3481. Bir caddenin aydnlatlmasnda, niform akm younluu u deerlerdedir: ilk 2 km boyunca 0.1 A/m, sonraki 1 km boyunca 0.12 A/m ve son 0.8 km boyunca 0.14 A/m. Kubak olarak aydnlatma projesini iziniz. 3482. 1.5 metrelik bir topraklama ubuu topraa aklrken, tam dik aklamam sola doru 100 lik ayla aklm olsun. Bu durum topraklaycnn performansn nasl etkiler? 3483. 1.5 metrelik bir topraklama ubuu topraa aklrken, tam dik aklamam, topran iinde sola doru eilmi, doruluunu kaybederek yay biiminde bir ekil almtr. Bu durum topraklaycnn performansn nasl etkiler? 3484. Bir DC seri motora ilikin Kirchhoff denklemlerini s-dzleminde yaznz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 160 3485. Bir DC nt motora ilikin Kirchhoff denklemlerini s-dzleminde yaznz. 3486. Sincap kafesli bir asenkron motorda yiv says, yivin et kalnl, yivin eksene gre yapt a motorun hangi byklkleri zerinde etkili olur? 3487. Ayn karakteristik (anma) byklklere sahip biri sincap kafesli dieri bilezikli iki asenkron motorun rotorlar tpatp ayn mdr? 3488. Bir generatrn yldz noktas peterson bobini zerinden topraklanmtr. Hangi tip arzalarda bobin ularndaki voltmetre sfrdan byk deer gsterir? 3489. Bir generatrn peterson bobininden, hangi durumda 150 Hz frekansl akmlar geebilir? 3490. Bir generatrn peterson bobininden, hangi durumda 50 Hzden dk frekansl akmlar geebilir? 3491. Bir generatrn peterson bobininden, hangi durumda 50 Hzin tam kat olmayan frekansl (rnein 63 Hz, 113 Hz vb.) akmlar geebilir? 3492. Bir selenoid iin 2 mm lik hava aral ngrlmtr. Hava aralnn yanllkla 2.5 mm olmas halinde, uyarma akmnn ne kadar deieceini formle ediniz. 3493. Bir otoyolun aydnlatlmas iin (orta refjde) toplam 320 direk kullanlmtr. Bu aydnlatma dzeni in, Kirchhoffun gerek akmlar gerekse gerilimler yasalar ka kez uygulanabilir? (Tm direk aklklar, direkler ve lambalar birbirine edeerdir.) 3494. Bir g kaynann 12 volt DC ucuna kablo balanmtr; kablonun ucunda krokodil vardr. Krokodil enelerini atmzda, iki ene arasndaki gerilim neye eittir? 3495. Bir g kaynann 12 volt DC ucuna kablo balanmtr; kablonun ucunda krokodil vardr. Krokodil enelerini atmzda, enelerden biri ile kaynan gvdesi arasndaki gerilim neye eittir? 3496. Bir g kaynann 12 volt AC ucuna kablo balanmtr; kablonun ucunda krokodil vardr. Krokodil enelerini atmzda, iki ene arasndaki gerilim neye eittir? 3497. Bir g kaynann 12 volt AC ucuna kablo balanmtr; kablonun ucunda krokodil vardr. Krokodil enelerini atmzda, enelerden biri ile kaynan gvdesi arasndaki gerilim neye eittir? 3498. Bir kafes direin tek devre veya ift devre olmas halinde, direin darbe (surge) empedans lineer (1/2 orannda) deer almaz. Neden? 3499. Ayn uzunluktaki ve tek devreli beton ve kafes direkten hangisinin darbe empedans daha byktr? Neden? 3500. 35 kV luk bir beton direin gvdesinden geen kaak akm younluu (A/cm2), direin 12 metrelik ykseklii boyunca, her noktada ayn mdr? Neden? 3501. HVDC iletim hava hatlarnda Ferranti etkisi ne zaman grlebilir? 3502. HVDC sualt kablolarnda Ferranti etkisi ne zaman grlebilir? 3503. Bir cep denizalts bir sualt kablosunun ok yaknna dal yapmtr. Denizaltdaki personel, bu hattn AC hat m yoksa DC hat m olduunu anlamak iin ne yapmaldr? 3504. 400 kV luk hava hattndaki bir OPGW kablonun Mbit/s hzn belirleyen parametreler nelerdir? 3505. 380 kV luk bir hattn ortasna yerletirilecek 20 ohm/fazlk bir seri kompanzatrn anma akm ve anma gerilimi nasl belirlenir? 3506. Bir peterson bobininin anma akm ve gerilimi nasl belirlenir? 3507. Some noktalarna transpozisyon direi konulmaz. Neden? 3508. Bir transpozisyon direinin izolatr maliyeti, kede durdurucu direin izolatr maliyetinin ka katna eittir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 161 3509. Bir transpozisyon direinin izolatr maliyeti, durdurucu direin izolatr maliyetinin ka katna eittir? 3510. Bir transpozisyon direinin izolatr maliyeti, kede tayc direin izolatr maliyetinin ka katna eittir? 3511. 380 V luk bir asenkron motorun yol alma akmn osiloskop zerinde grmek istiyoruz. Gerekli balant emasn iziniz. 3511. Bir asenkron motorun yol alma akmnn deiimini kayt etmek istiyoruz. Hafzal osiloskop bulunmuyorsa, bir PC yardmyla akmn deiimini nasl kayt edebiliriz? 3512. Bir asenkron motorun yol alma akmn osiloskop ekranndan grmenin yan sra kada kt olarak da almak istiyoruz. Bunu nasl gerekletirebiliriz? 3513. Bir kafes direin dikme, kegen ve travers balant noktalar (cvata, somun balantlar) ne zaman elektriksel dm noktalar olur? 3514. Altl prizden beslenen cep telefonu arj cihaz, ldak, fotoraj makinesi arj cihaz, t, tra makinesi ve msr patlatma makinesinin ebekeden ektii akm, bir pens ampermetre ile nasl llebilir? Bu srada harmonik akmlar da llebilir mi? 3515. Bir iletim hattnda ok sayda some noktasnn olmas, hattn ABCD sabitlerinin deerini etkiler mi? 3516. Ayn gerilimdeki iki iletim hattndan birisi dz araziden, dieri dalk araziden gemektedir. ABCD sabitleri hangi araziden geen hatta daha yksek deerler alr? 3517. Hava hatlarnda g aknn yn ne olursa olsun, hatlarn empedanslar deimez. Neden? 3518. Bir iletim hatt boyunca zincir verimi sabit olmakla birlikte,.olan direklerde farkllk gsterir. Boluu doldurunuz. 3519. Bir kafes direkle bir beton direin ard ardna dikilebilmesi iin,olmaldr. Boluu doldurunuz. 3520. Bir iletim hattnn faz akm %0.5 orannda 3. harmonik akm ieriyorsa, bu durum hattn P edeer devresine nasl yanstlabilir? 3521. Bir iletim hattnn besleme gerilimi %0.1 orannda DC (ofset) bileeni ieriyorsa, bu durum hattn P edeer devresine nasl yanstlabilir? 3522. Tek devreli (ksa) bir iletim hattnn devre sabitleri ABCD dir; hat ift devreli olsayd, devre sabitleri ne oranda deiecekti? 3523. Devre sabitleri ABCD olan (ksa) bir iletim hatt bir senkron generatr tarafndan beslenmektedir; generatrn sarg reaktans X (ohm/faz) dr. Generatr+iletim hatt iin bileke ABCD sabitleri nasl bulunabilir? 3524. Bir hattn admitans 100 MVA 154 kV 50 Hz baz deerleri iin y (per unit) dir. Baz deerler 150 MVA 220 kV 60 Hz olsayd, yeni per unit deeri y cinsinden ifade ediniz. 3525. Bir iletim hattnn P edeer devresi bilinmektedir. Bu hatta yarm dalga dorultulmu gerilim uygulanm olsa, P edeer devresi nasl izilir? 3526. Bir f(.) fonksiyonun; ikinci dereceden trevinin integrali, ve integralinin ikinci dereceden trevi neye eit olur? 3527. A ve B baralar arasndaki 200 km uzunluundaki bir hattn ABCD sabitleri bilinmektedir. Bu hattn tam ortasna ara alt merkezi (C baras) yaplm ise, A-C ve B-C baralar arasndaki sabitleri ABCD cinsinden ifade ediniz. 3528. 40 km,50 Hz lik bir hattn ABCD sabitleri bilinmektedir. Bu hat 60 Hz lik olsayd, devre sabitlerini ABCD cinsinden ifade ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 162 3529. Bir asenkron motor anma byklkleri ile alrken gvdenin 1 metre uzanda llen magnetik alan Bdir. Motor anma akm ve %50 devirle alm olsa, magnetik alan ne olur? 3530. Bir asenkron motor anma byklkleri ile alrken gvdenin 1 metre uzanda llen magnetik alan Bdir. Motor bota alrken, magnetik alan ne olur? 3531. Bir yolun her iki yannda 400 kV luk enerji iletim hava hatlar yer almaktadr. Yolun geniletilmesi kapsamnda hatlardan bir tanesi 11 metre bat ynne kaydrlacaktr. Bu ilem, iletim hatlarnn empedans ve admitanslarn ne lde deitirecektir? 3532. 5 cm apndaki metal bilya, laboratuar ortamnda +0.1 C yklenecektir. Bunu nasl gerekletirebiliriz? 3533. Yukardaki metal bilya, bu kez -0.6 C ile yklenecektir. Bunu nasl gerekletirebiliriz? 3534. Yukardaki metal bilya iin ykn zamana bal deiimi nasldr? 3535. Bir iletim hattnda durdurucu direklerin ok sayda olmas veya az sayda olmas, hattn Z ve Y byklklerinin deerlerini etkiler mi? Neden? 3536. Bir yk besleyen ntr iletkeni temel bileen dnda harmonik akmlar da iermektedir. Ntr akmnn zaman dzlemindeki ve Laplace (s) dzlemindeki ifadelerini yaznz. 3537. Bir iletim hattnn gerek 50 Hz gerekse 60 Hz frekans altnda karakteristik empedanslar birbirine eit midir, neden? 3538. 10 kW, 220 V, 1000 d/dak anma deerli bir DC motorun sigorta akm nasl seilir? 3539. Bir gerilim kayna, diyot ve direnten oluan bir devre olsun. Kaynak gerilimi kare dalga ise, diren ularndaki gerilimin deiimini iziniz. 3540. Ar frtnadan dolay kopan faz iletkeni, hattn altnda otlamakta olan bir mandann srtna dm olsun. Ksa devre akmnn dalm nasl olacaktr? 3541. Bir asenkron motorun hava aralnda mikro dzeyde toz ve kl yapm olsun. Bu durum, motorun ilemesine ilikin DAlambert yasasna nasl yanstlr? 3542. 35 kV luk bir trafonun primer devresinin a b c fazlarna ait empedans matrisini [Z] yaznz. 3543. 25 kV luk bir senkron generatrn stator devresinin a b c fazlarna ait empedans matrisini [Z] yaznz. 3544. Bir DC nt motorun endvi ve uyarma sarglarnn (transient analizde kullanlacak olan) empedans matrislerini yaznz. 3545. Ar akm korumas ne zaman ynl yaplr? 3546. Trafonun sfr bileen reaktans hesap edilirken, neden mknatslama devresi neden dikkate alnmaz? 3547. Bir senkron generatrn X/R oran g-yk as erisi zerinde nasl etkili olur? 3548. Bir termik santralin kurulu aamasnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 3549. Termik santralleri snflandrnz. 3550. Bir termik santralde enerji dnmnn sras nasldr? 3551. Bir termik santralde kazan veriminin artrlmas iin neler yaplabilir? 3552. Bir termik santralin devreye alnmas nasl gerekletirilir? 3553. Gaz trbinli santrallerin zellikleri nelerdir? 3554. Kmrl termik santral ile gaz trbinli santral arasndaki farkllklar ve benzerlikler nelerdir? 3555. Bir diesel santralde ana yakt deposu ile gnlk yakt deposu arasndaki yakt iletimi nasl salanmaktadr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 163 3556. Bir diesel santralin verimini etkileyen faktrler nelerdir? 3557. Nkleer santrallerde kullanlan reaktr tipleri nelerdir? 3558. Nkleer santrallerde moderatr ne amala kullanlr? 3559. Yl puant ne demektir? 3560. Generatrlerde hz reglatrleri ne amala kullanlr? 3561. Alak gerilim ve yksek gerilimde kullanlan parafudrlar arasnda ne gibi farklar vardr? 3562. Trafolarda olmayan ama asenkron motorlarda olan kayplar nelerdir? 3563. Bir trafoya sinsoidal gerilim yerine kare dalga gerilim uygulanm olsa, trafonun demir kayplar nasl deiir? 3564. Bir trafonun frekans %100 artrlsa, demir kayplar nasl etkilenir? 3565. Bir trafoya DC gerilim uygulandnda eddy akm kayplar nasl hesaplanr? 3566. Bir trafoya 50 Hz uygulandnda histerezis kayb 200 W, eddy akm kayb ise 100 W dr. Frekans 60 Hz yaplsa, trafonun demir kayplar hangi deeri alr? 3567. Trafonun ksa devre deneyinde demir kayplar neden dikkate alnmaz? 3568. Bir datm trafosunun gnlk verimi nasl bulunur? 3569. Yksek frekansta alan trafonun nvesi hangi malzemeden yaplr? 3570. Bir trafonun sac dilimlerinin kalnl yaklak ka mm dir? 3571. Bir trafoda kaak ak primer tarafta m sekonder tarafta m oluur? Neden? 3572. Ortak magnetik devre ve bamsz magnetik devre ne demektir? 3573. Bir trafoda endklenen emk bantsndaki ak, maksimum, ortalama, ani, ortalama deerlerden hangisidir? 3574. Bir trafonun primer taraftaki ampersarm ile sekonder taraftaki ampersarm arasndaki oran nedir? 3575. Bir ebeke trafosunda bota akm/anma akm oran yaklak hangi dzeydedir? 3576. Bir ebeke trafosunda bota alma akmnn as yaklak ka derecedir? Datm trafosundaki a deeri neden farkldr? 3577. Bir trafoda mmk ile emk arasndaki iliki nedir? 3578. Bir trafoda primer sargda endklenen toplam emk hangi akya baldr? 3579. Kullanlmakta olan bir trafonun ortak aks deitirilebilir mi? 3580. Bir trafonun tasarm srasnda kaak aknn byk ngrlmesi, trafonun hangi byklklerini etkiler? 3581. Bir trafonun sekonderi cos=1 ile ykl iken, primer tarafn g katsays nasl hesaplanr? 3582. Bir trafonun fazr diyagramn izebilmek iin, hangi bilgilerin bilinmesi gerekir? 3583. Bir trafonun reaktans, trafonun hangi fiziksel paralarnn (primer sarg, sekonder sarg, nve) fonksiyonudur? 3584. Sekonder sargs henz sarlmam bir trafonun sfr bileen reaktans nasl bulunabilir? 3585. Rotoru karlm bir asenkron motorun sfr bileen reaktans nasl bulunabilir? 3586. Bir asenkron motor %50 hz ve ve %50 yk deerleriyle altrlyor olsun. Motorun sfr bileen reaktans nasl bulunabilir? 3587. Bir trafoya %200 frekans uygulanm ikeni sfr bileen endktans nasl bulunur? 3588. fazl kompanzasyon bataryasnn sfr bileen reaktans nasl bulunur? 3589. d/dt (x)=A x + B u + B1 d/dt (u) modelinde, devrenin topolojisine bal olan terimler hangileridir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 164 3590. Bir asenkron motora stroskobik yntem nasl uygulanr? 3591. Her birinin srtnme kayplar Pstme (W) olan iki asenkron motor kaskat balanmtr. Sistemin toplam srtnme kayplarn bulunuz. 3592. u(n) + u(-n) toplam periyodik olur mu? 3593. x(t) =cos(t) sin(2t) iareti periyodik midir? 3594. y(t)=sin[x(t)]/x(t) fonksiyonu; lineer midir? Stabil midir? Zamanla deimez midir? 3595. ki lineer sistemin seri kaskat balanmas sonucu ortaya kan sistem lineer midir? 3596. ki stabil sistemin seri kaskat balanmas sonucu ortaya kan sistem stabil midir? 3597. ki zamanla deimez sistemin seri kaskat balanmas sonucu ortaya kan sistem zamanla deimez midir? 3598. x(n)=[(n2 -4) / (n -2)](t) iaretinin enerjisini hesaplaynz. 3599. x(t)=2 + 2 ejt + ej2t iaretinin enerjisini hesaplaynz. 3600. x(t) iaretinin enerjisi Edir. k bir sabit say olmak zere, kx(t) iaretinin enerjisi neye eittir? 3601. x(t)=ecos(t) iareti periyodik midir? 3602. x(t) iaretinin enerjisi Edir. a bir sabit say olmak zere, x(at) iaretinin enerjisi neye eittir? 3603. x(t) iaretinin enerjisi Edir. t0 bir sabit say olmak zere, x(t t0) iaretinin enerjisi neye eittir? 3604. x(t) iaretinin enerjisi Edir. x(-t) iaretinin enerjisi neye eittir? 3605. x(t) iaretinin enerjisi Edir. -x(t) iaretinin enerjisi neye eittir? 3606. x(t) iaretinin enerjisi Edir. k, a, b reel saylar olmak zere, kx(at +b) iaretinin enerjisi neye eittir? 3607. x(t)=cos(t) sin(2t) iaretinin periyodik olup olmadn belirleyiniz. 3608. ki periyodik iaretin arpmnn sonucunda periyodik bir iaret elde edilir mi? 3609. ki periyodik iaretin toplamnn sonucunda periyodik bir iaret elde edilir mi? 3610. x(t) periyodik bir iarettir; a reel bir say olmak zere, x(t)+x(at) periyodik olur mu? 3611. Smith aba 400 kV 50 Hz lik bir enerji iletim hatt iin kullanlabilir mi? Neden? 3612. Smith aba 400 kV luk DC iletim hatt iin kullanlabilir mi? Neden? 3613. Smith aba 3. harmoniklerin (150 Hz) bulunduu 35 kV luk bir datm hatt iin kullanlabilir mi? Neden? 3614. Bir matrisin temel minrlerinin hesap edilebilmesi iin gerek koul nedir? 3615. Bir matrisin temel minrleri nasl hesap edilir? 3616. G katsaysn 0.82 den 0.95 e karmak zere tasarlanm bir reaktif g kompanzasyon nitesi, 3. harmonik (150 Hz) akmlarna kar nasl davranr? 3617. G katsaysn 0.82 den 0.95 e karmak zere tasarlanm bir reaktif g kompanzasyon nitesi, fazlardan ekilen dengesiz sinsoidal akmlara kar nasl davranr? 3618. G katsaysn 0.82 den 0.95 e karmak zere tasarlanm bir reaktif g kompanzasyon nitesi, fazlardan ekilen dengesiz ve harmonikli akmlara kar nasl davranr? 3619. 154 kV luk baradan dorudan enerji ekilmesinin koullar nelerdir? 3620. 35 kV luk baradan enerji ekilmesinin koullar nelerdir? 3621. 50 elemanl bir veri grubunu matris biiminde ifade ediniz. 3622. Bir kre zerinde bulunan 0.5 C deerindeki ykn zamana gre deiimini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 165 3623. Bir tramvayn tad yolcu says, hz, ektii akm ve g arasndaki ilikiyi grafik olarak gsteriniz. 3624. OPAMP l devrelerin analizinde, devre teorisinden bilinen hangi teoremler kullanlr? 3625. Tristrl devrelerin analizinde, devre teorisinden bilinen hangi teoremler kullanlr? 3626. Hertz dipol ne demektir? 3627. Dikdrtgen kesitli bir dalga klavuzunu iziniz. 3628. Bir dalga klavuzunun TE veya TM modunda almas ne anlama gelir? 3629. Bir dalga klavuzunda baskn mod ne demektir? 3630. Bir dielektrikte kondsyon ve deplasman akmlarnn farkl kma nedenlerini saynz. 3631. Duran dalga oran ne demektir? 3632. Dalga teorisinde serbest uzay ne demektir? 3633. Bir dalgann hz (m/s) hangi parametrelere baldr? 3634. Bir dalgann frekans iki katna karlsa, dalga boyu bundan nasl etkilenir? 3635. Duran dalga ne demektir ve ne zaman ortaya kar? 3636. Snell yasalar, dalga teorisinde ne zaman kullanlr? 3637. Ampere, Faraday ve Gauss yasalarn integral biimde yaznz. 3638. Ampere, Faraday ve Gauss yasalarn noktasal biimde yaznz. 3639. Kare ereve eklindeki bir magnetik devrede 1 mm lik hava aral vardr. Bu devrenin relktans edeerini ifade ediniz. 3640. Dikdrgen kesitli bir magnetik devrede, hava aralnn efektif alan nasl hesaplanr? 3641. Boyutlar ve geometrisi bilinen bir magnetik devrede, hava aral aks verilmi ise, bu devrenin dier byklkleri nasl bulunur? 3642. Boyutlar ve geometrisi bilinen bir magnetik devrede, MMK verilmi ise, bu devrenin dier byklkleri nasl bulunur? 3643. katl bir integralin nasl hesaplanacan aklaynz. 3644. Kapal evrede Ampere yasasnn uygulanabilmesi iin, kapal evre hangi zelliklere sahip olmaldr? 3645. Ekranl bir kablonun yaltkannn permitivitesi 2.26 ve dielektrik dayanm 18 MV/m dir. letkenin ap 10 mm ve emerkezli ekrann yarap 80 mm olduuna gre, iletkenin ekrana gre alabilecei maksimum gerilim nedir? 3646. Dairesel bir iletkenin yarap 2 mm olup akm younluu 103 /r bants uyarnca r yarap ile deimektedir. Toplam akm bulunuz. 3647. 1 metre uzunluundaki kare kesitli bakr iletkenin bir ucundaki kenar uzunluu 1 mm, dier ucundaki kenar uzunluu ise 3 mm dir. Aradaki deiim lineer olduuna gre, bu iletkenin direncini (ohm) bulunuz. 3648. Kalnl 1 cm, kenar 5 cm olan kare eklindeki alminyum folyonun iki yz arasndaki direnci bulunuz. 3649. Bir iletken iin, iletim elektronlarnn hareket yetenei nasl hesaplanr? 3650. 2 metre uzunluundaki bakr elektrot ortasndan hafif bklmtr. Bu elektrot iin erilik yarap nasl bulunabilir? 3651. 2 nC deerindeki yk, aralarnda 1 metre olacak ekilde ayn dorultuda bulunmaktadr. Sistemde biriken enerjiyi (joule) bulunuz. 3652. kollu radyal dalbudak datm ebekesinde yk akmlar sabittir. Bu ebekenin besleme geriliminin 400 V AC veya 400 V DC olmas halinde, ebekedeki bal gerilim dm deiiklie urar m? 3653. Gauss ve Ampere yasalarn ekil zerinde ifade ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 166 3654. Bir dalgann yansmas ve krlmas iin gerekli koullar nelerdir? 3655. r, silindirik koordinatlarda ve kresel koordinatlarda ne anlama gelir? (ekil zerinde belirtiniz.) 3656. , silindirik koordinatlarda ve kresel koordinatlarda ne anlama gelir? (ekil zerinde belirtiniz.) 3657. , kresel koordinatlarda ne anlama gelir? (ekil zerinde belirtiniz.) 3658. Koordinat sistemleri arasnda, ieriinde iki tane a olan hangisidir? 3659. ki vektrn birbirine dik olmas iin..olmaldr. Boluu doldurunuz. 3660. Koordinat sistemlerinin hangisinde birim vektrlerin yn sabittir? 3661. Genlii 10 olan bir vektr, silindirik koordinatlarda (5, 5/4, 0) noktasndan orijine doru ilerlemektedir. Vektr kartezyen koordinatlarda ifade ediniz. 3662. Silindirik koordinat sisteminde verilen (2, /6, 0) noktas ile (1, , 2) noktas arasndaki uzakl bulunuz. 3663. Kresel koordinat sisteminde verilen (10, 3/4, /6) noktas ile (5, /4, ) noktas arasndaki uzakl bulunuz. 3664. Sv, gaz, metal ve yar iletken ortamlarda elektron hareketi nasldr? ekil izerek gsteriniz. 3665. Sv, gaz, metal ve yar iletken ortamlarda iletkenlii, yk younluuna ve elektronlarn hareket yeteneine bal olarak ifade ediniz. 3666. Bir alminyum iletken iinde 5.3 10-4 m/s deerinde srklenme hzna karlk den akm younluunu ve elektrik alan iddetini bulunuz. 3667. 0.0046 m2/V.s hareket yeteneine ve 29 MS/m iletkenlie sahip bir metalin serbest elektron younluunu bulunuz. 3668. Dairesel kesitli bir iletkende, niform akm dalm ve niform olmayan akm dalm nasldr? (ekil izerek gsteriniz? 3669. Bir yariletkende delik younluu hangi parametrelere baldr? 3670. Ortas bo silindir olan bir alminyum iletkenin d yarap 20 mm ve et kalnl 4 mm ise direncini (ohm/m) bulunuz. 3671. Bir trafonun magnetik devresinde kullanlacak malzemede aranan zellikler nelerdir? 3672. Bir trafonun magnetik malzemesini tanmlayan karakteristik byklkler nelerdir? 3673. 11 kV luk bir trafoya 1 dakika sreyle uygulanacak test gerilimi ka kV dur? 3674. Bir g trafosunda izolasyon testi ve grlt testi hangi test snflarna girer? 3675. Bir g trafosunun rutin testleri nelerdir? 3676. Senkron generatrlerde stator hangi malzemeden yaplr? 3677. Senkron makinelerde stator oluklarnn izolasyonu iin hangi malzeme kullanlr? 3678. Bir senkron generatrn rotorundaki bilezik says katr? 3679. Buhar trbinini tahrik eden senkron generatre ne isim verilir? 3680. Senkron makinelerde kutup ayaklar neden dilimli yaplr? 3681. kk kutuplu senkron generatrlerin rotor aplarn ve uzunluklarn, yuvarlak kutuplu generatrlerinkilerle karlatrnz. 3682. Yuvarlak kutuplu generatrn rotorunun % kalk blmnde sarg bulunur? 3683. Bir AC makinesinde endklenen gerilim ile ak arasndaki faz fark ka derecedir? 3684. Elektrik makinelerinde neden dalm sarg kullanlr? 3685. fazl bir senkron makinenin MMKinde ortaya kan uzay harmoniklerinin mertebelerini belirtiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 167 3686. Bir senkron makinenin 7. mertebeden uzay harmoniklerine karlk den MMK, senkron hza gre hangi hzda dner? 3687. Bir senkron generatr etiketinde 60 Hz yazd halde 50 Hz frekans altnda altrlacak olsa, hangi byklkleri deiir? 3688. Bir senkron generatrde endvi reaksiyonunu etkileyen parametreler nelerdir? 3689. Bir senkron generatrde, hangi yk durumunda endvi MMK ve esas uyarma aks ayn fazda olur? 3690. Bir senkron generatrn reaktans, makinenin hangi byklklerine baldr? 3691. Bir senkron generatrn ksa devre karakteristii neden lineerdir? 3692. Bir senkron generatrn u gerilimi hangi byklklere baldr? 3693. Senkron generatrlerde gerilim reglasyonu hesaplarnda hangi yntemler kullanlr? 3694. Paralel alan iki senkron generatr iin, senkronlayc g neye eittir? 3695. Paralel alan iki senkron generatrn tahrik momentleri %30 orannda artrlsa, generatrlerin hangi byklkleri deiir? 3696. Bir senkron makinenin salnm denklemi, kk kutuplu veya yuvarlak kutuplu olmasna gre deiiklik gsterir mi? Neden? 3697. fazl senkron motorun bilezik says katr? 3698. Senkron makinelerde ak younluu ka tesla civarndadr? 3699. fazl senkron motorun alan aksnn genlii hangi byklklere bal olarak deiir? 3700. Bir senkron motorun senkronlayc gc, senkron reaktans ile nasl deiiklik gsterir? 3701. Bir senkron motorun yk as () ykle nasl deiir? 3702. Bir senkron motorun hz ayar iin hangi parametreleri deitirilir? 3703. Bir senkron motorun hz reglasyonu neye eittir? 3704. Bir asenkron motor ne zaman cos=1 ile alr? 3705. Hangi tr motor hem endktif hem de kapasitif g katsays ile alabilir? 3706. fazl senkron motor hangi durumlarda yol alamaz? 3707. Bir asenkron motorun mili hangi malzemeden yaplr? 3708. fazl asenkron motorun stator ve rotor oluk saylar arasnda nasl bir iliki vardr? 3709. fazl asenkron motorun stator oluklar hangi tipte yaplr? 3710. fazl asenkron motorun mil yataklar hangi malzemeden yaplr? 3711. Asenkron motorlarda yataklarn yalanmas iin ne tr ya kullanlr? 3712. fazl bilezikli asenkron motordaki bilezik says katr? 3713. fazl sincap kafesli asenkron motordaki bilezik says katr? 3714. Asenkron motorlarda yol verme direnleri gen deil de yldz balanr. Neden? 3715. Bir asenkron motorun hava aralnn kk tutulmasnn nedenini aklaynz. 3716. ift kafesli asenkron motordaki rotor sargs ile normal asenkron motordaki rotor sargs arasnda ne fark vardr? 3717. ift kafesli asenkron motorda d kafesin direnci ile i kafesin direnci arasndaki oran hangi dzeydedir? 3718. ift kafesli asenkron motorda d kafesin ilevi nedir? 3719. Bilezikli asenkron motor ile sincap kafesli asenkron motorun rotor sarglarn, malzeme ynnden karlatrnz. 3720. Bir asenkron motorun stator dner alannn hz neye eittir? 3721. Bir asenkron motorun rotor devresinin empedans, hangi byklklere bal olarak deiir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 168 3722. Bir asenkron motorun rotor devresinin direnci, hangi byklklere bal olarak deiir? 3723. Bir asenkron motorun kaymas ne zaman negatif olur? 3724. fazl asenkron motorun rotorunda endklenen EMKnn frekans neye eittir? 3725. Bir asenkron motorun rotor devresi direnci 2 kat artrlrsa, motorun maksimum momenti bundan nasl etkilenir? 3726. fazl asenkron motorun moment-hz karakteristiinin deitirilmesi (erinin biiminin deitirilmesi) iin, motorun tasarmnda nasl bir yaklam izlenir? 3727. Senkron motorlar iin daire diyagram izilmez. Neden? 3728. fazl asenkron motorun yol alma momenti anma momentinin ka katna eittir? 3729. Bir asenkron motora ototrafo ile yol verilmektedir. Ototrafo %30 tap deerinde iken yol alma momenti 80 Nm dir; tap %60 olsayd, yol alma momenti ne olurdu? 3730. Schrage motorunda stator ve rotorda hangi sarglar yer alr? 3731. Bir asenkron motor iin izin verilen minimum izolasyon direnci (Mohm/kV) hangi seviyede olmaldr? 3732. Kondansatrl bir fazl asenkron motorda, kondansatr kapasitesi nasl belirlenir? 3733. Kondansatrl asenkron motorun etiketinde neden polarite bilgisi yer almaz? 3734. niversal motorun devir yn nasl deitirilir? 3735. niversal motorda fra genilii ile komtatr dilimlerinin genilii arasndaki oran neye eittir? 3736. Histerezis motorunun rotoru hangi malzemeden yaplr? 3737. Repulsiyon motorunda yol alma akm anma akmnn ka katna eittir? 3738. Yksek hzlarda (3000 d/dak hzn zerinde) hangi tip motor kullanlr? 3739. Bal permitivitesi 10 olan bir malzemenin mutlak permitivitesini bulunuz. 3740. Bal permitivitenin dier bir ismi nedir? 3741. Bal permitivite, bal permeabilite ve k hz arasndaki matematiksel iliki nasldr? 3742. Elektrik kuvvet izgileri ykl bir yzeye hangi a altnda girerler? 3743. Bir cihazn elektrostatik ynden analiz edilebilmesi iin gerek koul nedir? 3744. Bir cihazn elektromagnetik ynden analiz edilebilmesi iin gerek koul nedir? 3745. Bir cismin negatif ve pozitif ykl olmas halinde, ntron ve elektronlar hangi zellikleri tar? 3746. Elektrik younluu hangi birimle llr? 3747. Bir atomun son yrngesinde olabilecek maksimum elektron says katr? 3748. Bir atomun son yrngesindeki elektronlara hangi isim verilir? 3749. Bir atomun valens elektronlarnn says 4den kk ise, o malzemeye ne isim verilir? 3750. Bir atomun valens elektronlarnn says 4den byk ise, o malzemeye ne isim verilir? 3751. Bir atomun valens elektronlarnn says 4e eit ise, o malzemeye ne isim verilir? 3752. 1 C luk ykteki elektron says neye eittir? 3753. Elektromotor kuvvet (EMK), potansiyel fark, gerilim dm, gerilim, potansiyel, u gerilimi,, besleme kayna, zt EMK kavramlarn birer cmle ile aklaynz. 3754. Bir iletken telin direnci 6 ohm dur. Ayn malzemeden 3 kat daha uzun ve 2 kat daha kaln bir telin direnci ne olur? 3755. zgl direncin SI birim sistemindeki birimi nedir? 3756. letkenliin SI birim sistemindeki birimi nedir? 3757. Yariletkenlerde diren scaklk katsays pozitif midir, negatif midir? 3758. Bir iletkenin dire scaklk katsays, ortam scaklna bal olarak nasl deiir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 169 3759. Bir iletkenin diren-scaklk deiimi biliniyorsa, diren scaklk katsays nasl belirlenir? 3760. ki gzl bir elektrik devresinde ka tane evre yn seilebilir? 3761. Maxwellin evre akmlar yntemi..yntemine zdetir. Boluu doldurunuz. 3762. Devre problemlerinin zmnde Thvenin teoreminin salad avantajlar nelerdir? 3763. Elektrik ak younluu vektrel byklk mdr, fazrel byklk mdr? 3764. Bir noktadaki gerilim, bir yk dolaysyla, 9 volttur. Yk ile olan mesafe 3 kat artrlsa, yeni gerilim deeri ne olur? 3765. Bir krenin zerine eitli deerlerde elektrik ykleri (Qlar) yerletirilmi olsun. Bileke yk nasl hesaplanr? 3766. Bir malzemenin permitivitesi ile D ve E alanlar arasnda nasl bir iliki vardr? 3767. Bolukta, bir noktann yk nedeniyle sahip olduu gerilim 9 volttur. Boluk yerine bal permitivitesi 3 olan bir malzeme olsayd, gerilim ne olurdu? 3768. SI birim sisteminde N/C hangi bykln birimidir? 3769. Bir kondansatr.depolar. Boluu doldurunuz. 3770. Bir kondansatr ularndaki gerilim %50 artrlacak olsa, plaklar arasndaki yk ne oranda deiir? 3771. Bir kondansatrn gerilimini 2 Va karmak iin 6 10-6 Cluk yk gerekmektedir. Kondansatr deerini bulunuz. 3772. Bal permitivitenin dier ismi nedir? 3773. DC devrelerde kullanlan kondansatrlerin dielektrik malzemesi nedir? 3774. 600 V luk DC kondansatrn kullanlabilecei AC gerilim deeri nedir? 3775. Hangi dielektrik malzemenin kullanld kondansatrlerde birim maliyet (USD/Farad) deeri minimumdur? 3776. DC filtre devrelerinde hangi tip kondansatrler kullanlr? 3777. Her birinin plaka yzeyi 6 cm2 olan 7 plakal bir kondansatrn kapasitesi nasl hesap edilir? 3778. Yaltm (izolasyon) malzemelerine neden dielektrik ad verilir? 3779. ok plakl kondansatrler ne amala kullanlr? 3780. 5 106 ohm luk diren ve 10-6 Farad lk kondansatr ularna 100 volt DC uygulandnda, devrenin zaman sabitini ve kondansatr ularndaki gerilim 100 volt oluncaya kadar geecek sreyi bulunuz. 3781. Gerilim harmonikleri olan bir kaynaktan beslenen RLC devresinin zaman sabiti nasl hesaplanr? 3782. Alt gzl bir elektrik (RLC) devresinde zaman sabitleri nasl hesaplanr? 3783. Haval kondansatrler nerede kullanlr? 3784. Elektrolitik kondansatrn yapln ksaca aklaynz. 3785. Elektrolitik kondansatrn stn ve sakncal yanlar nelerdir? 3786. Kondansatrlerin seri baland yere bir rnek veriniz. 3787. Deiken kondansatrler neden haval tip yaplrlar? 3788. Baz dielektriklerin kullanld kondansatrler ok kk deerli yaplabildii halde, baz dielektrik malzemelerden yaplanlar ise daha byk deerli olmaktadr. Bunun nedenini aklaynz. 3789. Srekli ve geici mknatslarda kullanlan malzemelerin isimlerini belirtiniz. 3790. Srekli ve geici mknatslara uygulamadan birer rnek veriniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 170 3791. ki mknats kutbu arasndaki mesafe %100 artrlm olsa, aradaki kuvvet ne kadar deiir? 3792. ki mknats kutbu arasndaki kuvvet ile ortamn permeabilitesi arasndaki matematiksel iliki nasldr? 3793. 1 Wb deerindeki ak, ka tane magnetik kuvvet izgisine edeerdir? 3794. Ak younluu, skaler, vektrel ve fazrel byklkten hangisidir? 3795. SI birim sisteminde ak younluunun birimi nedir? 3796. SI birim sisteminde N/Wb hangi bykln birimidir? 3797. Bal permeabilitesi 10000 olan bir malzemenin mutlak permeabilitesi neye eittir? 3798. ok yksek permeabiliteye sahip malzemenin ismini belirtiniz. 3799. Magnetik devrelerde kullanlan malzemelerin permeabilitesinin yksek olmas tercih edilir. Neden? 3800. Bal permeabilitesi 1e eit olan malzemelere ve bal permeabilitesi 1den byk olan malzemelere hangi isimler verilir? 3801. Bir demir ubuk zerine A ucundan baayarak soldan saa doru tel sarlm, B ucunda sarm ii sonlandrlarak tel devresinden akm geirilmitir. A ve B ularndan hangisi S kutbu olmutur? 3802. Bir mknatsn kutbu nasl izole edilebilir? 3803. 1 N/Wb = 1 A.s/m olduunu kantlaynz. 3804. Srekli bir mknatsn mknats zellii nasl zayflatlabilir? 3805. Bir magnetik devredeki ak yolunun uzunluunu bulabilmek iin, magnetik devre ile ilgili hangi ller (mm) biliniyor olmaldr? 3806. Bir magnetik devredeki MMK, elektrik devresindeki hangi bykle karlktr? 3807. Magnetik devrelerin hesabnda kompleks saylar neden kullanlmaz? 3808. Bir magnetik devrede harmonikler de varsa, her harmonik bileen iin relktans nasl tanmlarsnz? 3809. Bir magnetik devrenin hava aralna ait kaak katsays nasl tanmlanr? 3810. Hava aral iin B-H erisine gerek yoktur. Neden? 3811. B-H erisi hangi malzemede, orijinden geen lineer bir doru halindedir? 3812. Bir B-H erisine bakarak doyma (=saturasyon) noktas nasl anlalr? 3813. Bir B-H erisine bakarak artk mknatslama noktas nasl anlalr? 3814. 50 Hz lik akmn akt bir bobinin sarl olduu nvede, bir saniyede ka tane histerezis halkalanmas oluur? 3815. yi bir rlenin nvesi, histerezis bakmndan hangi zellikte olmaldr? 3816. Elektrik izolatr olduu halde, magnetik izolatr yoktur. Neden? 3817. Bir magnetik devrede harcanan enerjiyi aklaynz. 3818. Hava aral aksnn bir dier ismi de faydal akdr. Neden? 3819. Magnetik devre problemlerinin zmnde B-H erilerinden nasl yararlanrz? 3820. Histerezis evrimi yksek malzemeler.yerlerde kullanlr. Boluu doldurunuz. 3821. Curie scakl ne demektir? 3822. Bir magnetik devrede ak ile relktansn arpm bize hangi bykl verir? 3823. Permeans, elektrik devrelerindeki hangi bykle karlktr? 3824. Tek gzl bir magnetik devrede MMK nasl sfrlanabilir? 3825. Tek gzl bir magnetik devrede MMK ile ak arasnda nasl bir iliki vardr? 3826. Tek gzl bir magnetik devreye ayn genlikte 50 Hz lik akm ve DC akm uygulanm olsa, ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 171 3827. Endklenen gerilim ile ak halkalarndaki deiim oran arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 3828. Sarm says ile endktans arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 3829. Akmn deiim hz 10 A/s ve endktans deeri 2 H ise, endklenen gerilim ka volttur? 3830. 2 A lik akmn gemesi nedeniyle bobindeki ak halkalanmas 4 Wb.sarm ise, bobinin endktansn bulunuz. 3831. 10 sarmlk bir endktansn zerine (ikinci tabaka olarak) 10 sarm daha sarlm olsa, orijinal endktans ne kadar deiir? 3832. Demir zerine sarg sarlm ve endktans 2 H bulunmutur. Magnetik devrenin relktans 200 A.s/m ise, sarm saysn bulunuz. 3833. ki bobin arasndaki karlkl endktans ile magnetik yolun relktans arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 3834. ki bobin arasndaki karlkl endktans 4 Hdir. Akm bobinlerden birinde 2 A/s hzla deiiyorsa, dier bobinde endklenen gerilimi bulunuz. 3835. Karlkl iki bobin iin; 12=2 Wb, N2=20, I1=20 A ise, bobinler arasndaki karlkl endktans bulunuz. 3836. Karlkl iki bobin iin; N1=100, N2=1000, M=2 H ise, magnetik devrenin relktansn bulunuz. 3837. 10 ohm luk diren ve 5 H lik endktanstan oluan devreye 75 V DC gerilim uygulanm olsa, devrenin zaman sabitini ve akmn 7.5 A deerine ulancaya kadar geecek sreyi bulunuz. 3838. Bir elektromknatsn kaldrma gc hangi parametrelere baldr? 3839. Aknn frekans %200 yaplsa, eddy akm kayplar ne kadar deiir? 3840. Seri bir RL devresinde, L ularndaki gerilim dmnn sfr olmas veya sfrdan farkl olmas nasl mmkn olur? 3841. 100 mm2 lik bir iletkenden geen akmn oluturduu ak halkalanmasn iziniz. 3841. Endktif bir devre aniden aldnda ark oluur; buna karlk devre aniden kapansa ark olumaz. Neden? 3842. Endktif olmayan bir bobin nasl yaplabilir? 3843. ki bobin arasndaki kuplaj katsaysnn 0.6 olmasnn fiziksel anlam nedir? 3844. Non-lineer endktansn semboln ve karakteristiini iziniz. 3845. Elektroliz ileminde AC kaynak m DC kaynak m kullanlr, neden? 3846. Bir akde 15 plaka olduuna gre, negatif plaklarn says katr? 3847. yonizasyon ve elektroliz arasndaki fark nedir? 3848. Bir ak ile bir DC generatr arasndaki fark nedir? 3849. Bir akde metal plaklarn kullanlma nedenini aklaynz. 3850. Akde tek sayda plak kullanlmasnn gerekesi ne olabilir? 3851. 30 sin314t volt olan gerilim, ka saniye sonra -30 volt deerini alr? 3852. Bir sinsoidal dalgann maksimum deeri 20 V ise, 1350 deki deerini bulunuz. 3853. AC sistemlerde neden sinsoidal dalga biimleri tercih edilir? 3854. Bir AC gerilim 100sin314t volt ise, ortalama deeri ka volttur? 3855. Bir sinsoidal dalgann yar periyotta kaplad alan, maksimum deeri cinsinden ifade ediniz. 3856. AC gerilim ve akmlarn, daima efektif deerleriyle kullanlmas nasl aklanabilir? 3857. sin2 iaretinin bir periyot boyunca ortalama deeri neye eittir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 172 3858. Bir tbn snmas iin 0.4 A DC akma ihtiya vardr. AC akm uygulanm olsa, akmn efektif deeri ne olmaldr? 3859. 15 V luk kare dalga 50 V luk AC voltmetresi ile llecek olsa, okunacak deer nedir? 3860. Yarm dalga dorultulmu AC iaretin tepe faktr neye eittir? 3861. Yarm dalga dorultulmu AC iaretin form (biim) faktr neye eittir? 3862. tane paralel kolun akmlar zamana bal olarak verilmitir. Bileke akm, zamana bal olarak nasl bulursunuz? 3863. tane 230 V luk gerilim kayna dengeli olup paralel baldr; bu kaynaklar seri olarak balanm olsa, bileke gerilim hangi deere eit olur? 3864. Efektif deerin dier ismi..dir. Boluu doldurunuz. 3865. Bir DC devresi ile AC devresi arasndaki fark belirtiniz. 3866. Bir akmn aktif ve reaktif bileenleri birbirine eitse, g katsaysnn 450 olabilmesi neye baldr? 3867. Paralel rezonansta devre empedans, hat akm ve g faktr hangi deerleri alr? 3868. Paralel AC devresinde kaynak frekans rezonans frekansndan kkse, devrenin karakteri (endktif, kapasitif, omik) nedir? 3869. Empedans geni bir fazr diyagram mdr? 3870. Reaktif gcn fiziksel anlam nedir? 3871. Sabit frekans altnda seri rezonans devresi oluturulabilir mi? 3872. Bir bobinin Qsu 10 ise, bu ne anlama gelir? 3873. G geni bir fazr diyagram mdr? 3874. Bir fazr j6 ile arpldnda, fazrn deeri ne olur? 3875. 100<600 volt fazrnn edeer faz as ka derecedir? 3876. Admitans 1 + j2 mho olan bir devre endktif mi yoksa kapasitif midir? 3877. Admitans 1- j0.2 mho olan devrenin sseptans nedir? 3878. Paralel AC devrelerinin nemi nedir? 3879. Admitans geni nasl izilir? 3880. Endktif sseptansn iareti neden negatifdir? 3881. fazl sistemlerde yldz balantnn stn yanlar nelerdir? 3882. fazl ykn her faznn g katsaysnn ayn olmas, bu ykn dengeli olduunu gsterir mi? 3883. gen bal bir yk iin Kirchhoffun akmlar yasasn uygulaynz. 3884. gen bal bir generatr bota alrken fazaras gerilim 200 V dur; bu iki fazn yeri deitirilecek olursa, yeni fazaras gerilim ne olur? 3885. Yldz bal bir yk fazl ebekeden beslenmektedir. Besleme hattnn a faz ak devre olsa, yk akmlarn ifade ediniz. 3886. fazl sistemlerin bir fazl sistemlere gre stn yanlar nelerdir? 3887. fazl sistemlerde faz srasnn nemi nedir? 3888. gen bal bir generatrn bota almas halinde akm dalm nasldr? 3889. Blondel teoremi nedir? 3890. Dner demirli l aletlerinin skalas nasl blmlendirilmitir? 3891. Yksek frekansl akmlarn llmesinde ne tip (analog) ampermetre kullanlr? 3892. Elektrostatik l aletleriyle hem akm hem de gerilim llebilir mi? 3893. l aletlerinde DArsonval hareketi ne demektir? 3894. lme srasnda nt kullanmnn sakncal yanlar nelerdir? 3895. Vatmetreler neden ekranlanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 173 3896. DC makinelerinin endvisi hangi malzemeden yaplr? 3897. Uygulamada en sk grlen DC motor hz (veya kutup says) nedir? 3898. 4 kutuplu bir DC makinesindeki magnetik devre says katr? 3899. Bir DC makinesinde komtatr blmlerinin says neye eittir? 3900. Yksek gerilimli DC makinelerinin sarg tipi nasldr? 3901. Ayn anma deerlerine sahip olmak zere, DC makinesi AC makinesinden daha hafif midir yoksa daha ar mdr? Neden? 3902. Serbest uyarmal DC motorlarn ok sk kullanlmamasnn nedenini aklaynz. 3903. Bir DC nt makinesinde uyarma akm makinenin anma akmnn % ka kadardr? 3904. Bir DC makinesinin endvisinde 10 kutup vardr ve makine saniyede 10 devir ile dnmektedir. Oluacak histerezis evrimlerinin saniyedeki says nedir? 3905. Bir DC generatrn boyutlarn minimize etmek iin, neler yaplabilir? 3906. Bir DC generatrn histerezis kayb ile devir says arasnda nasl bir iliki vardr? 3907. Bir DC makine motor olarak veya generatr olarak altnda, kayplarnda deiiklik olur mu? Aklaynz. 3908. 100 kW 2000 d/dak deerli bir DC generatr ile 10 kW 200 d/dak deerli bir baka DC generatr fiziksel boyutlar bakmndan karlatrnz. 3909. Bir DC makinesinde kutup aya hangi ilevi grr? 3910. DC makinelerde endvi sargs nereye yerletirilir? 3911. Bir DC makinesinde kutup says neye gre belirlenir? 3912. DC makinelerde endvi sargs neden ift tabakal yaplr? 3913. DC makinelerde kutup saysnn ok artrlmas ne gibi sakncalar dourur? 3914. Seri DC generatr neden tercih edilmez? 3915. DC makinelerde endvi direnci makinenin hangi parametrelerine baldr? 3916. DC makineler etiketlerinde yazl anma deerlerin zerinde altrlabilir mi? 3917. almakta olan bir DC nt generatrn gerilimi, hangi nedenlerden tr debilir? 3918. DC motorlarn endstride hala kullanlyor olmas nasl aklanabilir? 3919. DC seri motorun Thvenin edeer devresini iziniz. 3920. DC nt motorun Thvenin edeer devresini iziniz. 3921. Maksimum g teoremi, bir DC nt generatrden beslenen yke uygulanabilir mi? 3922. Bir DC motorun besleme gerilimi ile endvi akmnn arpm, motorun hangi fiziksel bykln verir? 3923. Bir DC nt motorun E e.m.k. s nasl artrlabilir? 3924. Bir DC seri motorun aks (Wb) ve kutup says 2p=4 verilmi olsun. Motorun kutup bana aks neye eittir? 3925. Byk gl DC motorlarda endvi reaksiyonu nasl dzeltilir? 3926. Hz reglasyonu en iyi olan DC motor hangisidir? 3927. Yk akm arttka hzlanma eilimi gsteren DC motor hangisidir? 3928. DC motorlar iinde (ayn anma deerlerine sahip olmak kouluyla) en yksek yol alma momentine sahip olan hangisidir? 3929. DC motorlar iinde (ayn anma deerlerine sahip olmak kouluyla) en dk yol alma momentine sahip olan hangisidir? 3930. DC motorlarn demir kayplar, hangi iletme byklklerine baldr? 3931. Bir DC motorun yol alma srasnda yksek akm ekmesinin fiziksel nedenini aklaynz. 3932. Bir DC motorda fralarda kvlcm olmas hangi nedenlere bal olabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 174 3933. Bir DC motorun ar snmas hangi nedenlere bal olabilir? 3934. Bir DC motorun yataklarnn snm olmas hangi nedenlere bal olabilir? 3935. Bir DC motor ne zaman maksimum moment verebilir? 3936. Bir DC nt motor bota alrken, uyarma sargs aniden ak devre yaplrsa ne olur? 3937. Bir trafodaki volt/sarm deerleri, primer tarafta m sekonder tarafta m daha fazladr? 3938. G trafolarnda demir kayplar ve bakr kayplar anma gcnn (yaklak) % ka dzeylerindedir? 3939. 5 kVA dan kk gl trafolarn soutma ilemi nasl yaplr? 3940. Primeri enerjilenmi iken sekonderinin ak devre olmasna izin verilmeyen trafo tipi hangisidir? 3941. Bir ototrafonun primer ve sekonder ksmlar arasnda nasl bir kuplaj vardr? 3942. Uygulamada trafolarn kullanld yerlere ilikin be rnek veriniz. 3943. Uygulamada DC motorlarn kullanld yerlere ilikin be rnek veriniz. 3944. Uygulamada fazl asenkron motorlarn kullanld yerlere ilikin be rnek veriniz. 3945. Uygulamada bir fazl asenkron motorlarn kullanld yerlere ilikin be rnek veriniz. 3946. 50 Hz lik bir trafo, ayn gerilimde olmak zere, 500 Hz lik bir kaynaa balanrsa ne olur? 3947. 50 Hz lik bir trafo, ayn gerilimde olmak zere, 5 Hz lik bir kaynaa balanrsa ne olur? 3948. Trafo yann delinme dayanm havann delinme dayanmnn ka katdr? 3949. 50 Hz lik fazl asenkron motor 200 Hz lik kaynaktan beslendiinde, kaymas deiir mi? (Yk her iki durumda da anma deerindedir.) 3950. fazl bir asenkron motorun dner alan hz hangi parametrelere baldr? 3951. fazl bir asenkron motorun dner alan yn hangi parametrelere baldr? 3952. fazl bir asenkron motorun moment karakteristii hangi DC motorun moment karakteristii ile benzerlik gsterir? 3953. fazl bir asenkron motorda rotorda maksimum gerilimin endklendii iletme ekli hangisidir? 3954. fazl bir asenkron motorda rotor devresi reaktansnn maksimum olduu iletme ekli hangisidir? 3955. Sincap kafesli asenkron motorda kayma artt zaman, stator akm nasl etkilenir? 3956. Bir asenkron motorun anma ykyle ilemesine ait edeer devre, trafonun hangi iletmesine ait edeer devreye zdetir? 3957. ift hzl bir asenkron motorun dk hz 800 d/dak ise, dier hz nedir? 3958. Drt hzl kafes motorun statorunda ka sarg bulunur? 3959. Byk gl asenkron motorlara nasl yol verdirilir? 3960. Sincap kafesli bir asenkron motor, maksimum momentini hangi iletme durumunda verir? 3961. Ayn gte olmak zere, kaak ak; trafoda m asenkron motorda m daha fazladr? 3962. ift hzl asenkron motorlarn sakncal yanlar nelerdir? 3963. Ayn anma deerlerinde olmak zere, bir fazl asenkron motor ile fazl asenkron motorun arlklar arasndaki oran nedir? 3964. Kondansatrle yol verilen asenkron motorlarda, esas sarg ve yol verme sargs akmlarnn faz fark neye eittir? 3965. Kondansatrle yol verilen asenkron motorlarda, yol verme akm anma akmnn ka kat dzeyindedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 175 3966. Yark kutuplu motorlarn tam ykteki verimleri hangi aralkta deiir? 3967. Bir fazl seri motor hem AC hem de DC ile alabilir mi? 3968. Ayn anma byklklerinde olmak kouluyla, bir fazl seri motor ile DC seri motorun maliyetleri arasndaki oran (yaklak) nedir? 3969. 2 HP gcndeki DC seri motor bir fazl seri motorun arlklar arasndaki oran nedir? 3970. Elektrik sprgelerinde hangi tip motor kullanlr? 3971. 0.25 HP gcndeki fan iin hangi tip motor kullanlr? 3972. amar makinelerinde hangi tip motor kullanlr? 3973. 1 HP gcndeki kompresr iin hangi tip motor kullanlr? 3974. Kk gl bir fazl motorlar iinde en ucuz olan hangisidir? 3975. ift kondansatrl asenkron motorun stn yanlar nelerdir? 3976. Yark kutuplu motorun devir yn nasl deitirilir? 3977. Bir fazl seri motora neden universal motor ad verilir? 3978. Btn bir fazl AC motorlar ebekeden dalgalanan g ekerler mi? 3979. Bir senkron generatrn statoru hangi elektrik makinelerinin statorlarna benzer? 3980. Rosenberg generatr nedir? 3981. Generatrn stator oluklarnda ne tip (ak, kapal, yar kapal) sarg kullanlr? 3982. Bir generatrn yuvarlak veya kk kutuplu olmas hangi kayplar zerinde etkili olur? 3983. Drt kutuplu bir generatrde 10 lik mekanik a ka derecelik elektriksel aya karlk der? 3984. Generatrn senkron reaktans endvi reaksiyonundan nasl etkilenir? 3985. Bir generatrde, hangi g katsays iin endvi reaksiyonu etkisi minimum olur? 3986. Bir generatrde g katsays ile endvi reaksiyonu arasnda nasl bir iliki vardr? 3987. Bir generatrn senkron reaktansn hesaplamak iin, hangi test bilgileri gerekir? 3988. 30 MVA 15 kV luk bir senkron generatrn empedansn (ohm/faz) bulunuz. 3989. Bir senkron generatrn yk arttka u gerilimi dyorsa, ykn karakteri (endktif, omik, kapasitif) hakknda ne sylenebilir? 3990. Ayn gteki senkron generatr ile DC generatrn arlklar arasndaki oran nedir? 3991. Yuvarlak kutuplu senkron generatrlerin verimleri hz ile nasl deiiklik gsterir? 3992. fazl senkron generatrn her kutbunda 3 oluk vardr. Sargnn dalma faktr neye eittir? 3993. Bir senkron generatrn 0.8 (end) g katsaysndaki gerilim reglasyonu cos=1 g katsaysndaki gerilim reglasyonundan byk mdr? 3994. Senkron generatrn gerilim reglasyonu neden DC generatrn gerilim reglasyonundan byktr? 3995. Bir senkron generatrn etiketindeki g hibir zaman HP olarak verilmez. Neden? 3996. Yalnzca etiket g deerleri verilmi olan iki generatrden DC generatr nasl ayrt edersiniz? 3997. Senkron generatrlerde W/kg bykl ile g arasndaki iliki nasldr? 3998. Senkron motorlarn rotoru nasl yaplr? 3999. Senkron motorlarn stator ve rotor yaps hangi makinelerinkine benzer? 4000. Senkron motorlarda damper sargs ne amala kullanlr* 4001. 50 Hz lik kaynaktan beslenen bir senkron motor 200 d/dak ile almaktadr. Rotordaki kk kutuplarn says nedir? 4002. Senkron makinede motor senkron hzda alrken, damper sargsnda endklenen gerilim neye eittir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 176 4003. Bir senkron motorun hz nasl deitirilebilir? 4004. Senkron motorda rotor ve stator kutuplar arasndaki mekanik a arttnda, satator akmnda nasl bir deiiklik olur? 4005. almakta olan senkron motorun yk arttnda, hangi byklkleri etkilenir? 4006. Bir senkron motor iin ka trl moment tanm yaplabilir? 4007. Ar uyarlm bir senkron motor nasl davranr? 4008. Zayf uyarlm bir senkron motor nasl davranr? 4009. Bir senkron motor bota alrken moment as ka derece olur? 4010. Bir senkron motorun mekanik gc hangi parametrelere baldr? 4011. Bir senkron motor nasl senkronizma dna kabilir? 4012. Senkronizma dndaki senkron motorun iletme byklkleri nasl etkilenir? 4013. Senkron kondansatr olarak alan bir senkron motor hangi ykte (%100, %50, bota) iletilir? 4014. Senkron motorun g katsaysnn endktif veya kapasitif olmas, maliyetini etkiler mi? 4015. Senkron motorun etiketindeki g hangi birimdedir? (kVA, kW, kVAr ?) Neden? 4016. Ayn anma deerlerinde olmak kouluyla, senkron motor ile fazl asenkron motor maliyetleri arasndaki oran nedir? 4017. Ayn aktif g iin, satator sarg kayplar bakmndan senkron motor ile fazl asenkron motoru karlatrnz. 4018. Senkron motor ile senkron generatr, konstrksiyon bakmndan karlatrnz. 4019. Byk gl senkron motorlar devreden nasl karlr? 4020. Bir senkron motor ile DC motorlar arasndaki farkllklar nelerdir? 4021. Uygulamada senkron motorlarn kullanld yerlerden be tanesine rnek veriniz. 4022. Devre teorisinde yer erileri ne amala kullanlr? 4023. DC devreler iin neden yer erisi izilmez? 4024. Alt fazl bir sistemde g lm iin en az ka vatmetreye gerek vardr? 4025. Empedans yer erisi yardmyla admitans yer erisi izilebilir mi? 4026. (nxn) boyutlu A matrisi iin; det(kA)= kn det(A) eitlii mevcuttur. Bu eitlik, nasl bir kolaylk salar? 4027. det(AT) =det(A) olduunu, (2x2) boyutlu bir A matrisi iin gsteriniz. 4028. Verilen bir fonksiyonun srekli olup olmadn nasl test edersiniz? 4029. Srekli fonksiyonlarla ilgili teoremler nelerdir? 4030. Belirli bir U gerilimi altnda Q reaktif gcn elde etmek zere kompanzasyon tesisi kurulacaktr. Kompanzasyon yldz bal olacaktr. Bu amala her birinin reaktif gc Q1 ve anma gerilimi U1 olan kondansatrler kullanlacaktr. (Q1<Q ve U1<U dur.) Kompanzasyon tesisisi iin ka tane kondansatr kullanlacan ifade ediniz. 4031. 0x iin 0; x2 iin 1 olan iareti T=2 periyot iin iziniz. 4032. (a,b), [a,b], (a,b], [a,b) arasnda ne fark vardr? 4033. Bolzano-Weierstrass teoremi nedir? 4034. izgisel integral ne amala kullanlr? 4035. Limit ile ilgili teoremler nelerdir? 4036. Baralarn transpoze edilme gerekesi nedir? Bu ileme ne zaman bavurulur? 4037. Chebysev filtresi yerine Butterworth filtresi kullanlabilir mi? 4038. fazl bir yk a ve c fazlarndan 4000 A, b fazndan ise 4400 A ekecektir. Ykn beslendii hat boyunca fazlarn gerilim dmlerini simetrik yapmak iin, nasl bir zm olabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 177 4039. Bir direnteki yk ak 200 C/dak olup enerji 7 J/dak dr. Diren ularndaki gerilimi bulunuz. 4040. Akmn ve gerilimin ani deerleri, srasyla i(t) ve v(t) ise, ortalama gc ve enerjiyi ifade ediniz. 4041. Belirli saydaki elektronu bir elektrik devresinde iki nokta arasnda hareket ettirmek iin harcanan enerji W ise, iki nokta arasndaki gerilim nasl hesaplanr? 4042. stel fonsiyon biiminde deien bir q(t) yk olsun. t=t1 anndaki akm bulunuz. 4043. 300 V, 1 A lik darbenin etki sresi 0.5 ms dir. Bu darbenin enerjisini bulunuz. 4044. deal OPAMP ne demektir? 4045. OPAMPl evirici devreyi iziniz. 4046. OPAMPl toplayc devreyi iziniz. 4047. tane OPAMP ard ardna balandnda, sistemden geen akm neye eittir? 4048. Bir OPAMP kullanarak kazanc ve giri direnci 8000 ohm, k direnci sfr olan bir devreyi iziniz. 4049. Kartezyen koordinatlarda sfr ve kutuplar iaretlenmi olsun. Bu bilgi yardmyla transfer fonksiyonu yazlabilir mi? 4050. 20 ohm ve 20 mH seri balanm olup devrenin empedans 40 ohm hesaplanmtr. Empedans asn ve frekans bulunuz. 4051. Seri bal iki elemann akm i(t) ve toplam gerilim v(t) ise, elemanlarn deerlerini nasl bulursunuz? 4052. bir C kondansatr bir elemana paralel bal olup gerilim v(t) ve toplam akm i(t) verilmi ise, elemann deeri nasl bulunur? 4053. ki elemanl bir seri devreye v(t) gerilimi uygulandnda i(t) akm gemektedir. Elemanlarn deerleri nasl bulunur? 4054. tane kompleks empedans seri bal olup Z1 empedansnn ularndaki kompleks gerilim de biliniyorsa, devreye uygulanan gerilim nasl bulunur? 4055. Her biri j10 ohm olan empedans aralarnda yldz baldr ve 220 V luk kaynaktan beslenmitir. Faz akmlarn hesaplamak iin hangi ek bilgiye gerek vardr? 4056. ki kapl devrelerde parametre (Z, Y, h, T, g) seimi hangi kriterlere gre gerekletirilir? 4057. Bir iki kapl devrenin Z parametreleri nasl bulunur? 4058. Bir iki kapl devrenin Y parametreleri nasl bulunur? 4059. Bir iki kapl devrenin h parametreleri nasl bulunur? 4060. Periyodik olmayan bir fonksiyona Fourier dnmnn uygulanabilmesi iin, fonksiyonun hangi koullar yerine getirmesi gerekir? 4061. Bir enterkonnekte sisteme eklenebilen pasif elemanlar nelerdir? 4062. 50 Hz lik bir sistemin 53 Hz ile almas halinde, generatr, trbin ve trafo bu durumdan nasl etkilenir? 4063. ki baral bir sistemde 2 no.lu barann gc 5 MW deitiinde 1 no.lu barann gc 8 MW deimektedir. Bu durumu nasl yorumlarsnz? 4064. % Hz lik trafo 60 Hz ile altnda eddy akm kayplar ne kadar deiir (U:sabittir.) 4065. Hat ba gerilimi 1.2 pu, hat reaktans 0.2 pu ve ekilen reaktif g 0.3 pu olan bir sistemde gerilim dm ka pu dir? 4066. Bir yariletken malzemeden beklenen teknik zellikler nelerdir? 4067. Diyot, BJT, MOSFET, tristr, triyak iin yaplan testler nelerdir? 4068. Bir senkron generatrn uyarma akm ile hz arasnda nasl bir iliki vardr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 178 4069. erit, ubuk, a tipi topraklayclardan hangisi derinlie kar daha duyarldr? 4070. 35/0.4 kV 1600 kVA lk trafolardan; A ehrinde 7000 adet, B ehrinde ise 5000 adet bulunmaktadr. Bu farkll nasl aklarsnz? 4071. G ak analizlerinde Neton-Raphson yntemi ve Gauss-Seidel ynteminden hangisi tercih edilir? Neden? 4072. Paralel bal iki senkron makinenin eylemsizlik sabitleri M1 ve M2 dir (M1>M2 dir.). Sistemin transient stabilitesini iyiletirmek iin, hangi makinenin eylemsizlik sabiti artrlmaldr? 4073. ayr dielektrik malzemenin delinme gerilimleri, srasyla 250, 200 ve 150 kV/cm dir. Bal dielektrik sabitleri ise, srasyla 2.5, 3.0 ve 3.5 dir. Gvenlik faktr 5 ise, faz iletkeninden itibaren, kabloyu oluturan dielektrik malzemelerin sralan nasl olacaktr? 4074. Bir fiderin gerilimi n kat artrlacak olsa, iletken kesiti ne kadar deiir? (P: sabittir.) 4075. Bir generatr ve trafo seri baldr; bunlarn yldz noktalarnn topraklanm veya topraklanmam olmas stabiliteyi nasl etkiler? 4076. ki generatr bir yk beslemektedir.Generatrlerin gleri srasyla 300 MW ve 200 MW, mekanik reglasyon deerleri, srasyla %4 ve %3 dr. ekilen yk bulunuz. 4077. Trbin hzlar (d/dak) bakmndan, termik, hidrolik ve nkleer trbinleri sralaynz. 4078. fazl35 kV luk bir hattn tam korumas iin, hangi rleler kullanlr? 4079. Bir enerji sisteminde, arza noktasndaki ters bileen gerilimi (V-) ve sfr bileen gerilimi (V0), besleme noktasndaki V- ve V0 bileenlere gre daha byk mdr, daha kk mdr, yoksa birbirine eit midir? 4080. Bir senkron generatrn ksa devre oran ile rotor arl arasnda nasl bir iliki vardr? 4081. Gvenilirlii en dk olan santral tr hangisidir? 4082. Bir sistemde ekilen g baz gce eitse, sistemin yk faktrn bulunuz. 4083. Ring, radyal ve dalbudak biimindeki enerji datm fiderlerinden hangisinin gvenilirlii en dktr? 4084. Mini HESlerde hangi tip trbin kullanlr? Neden? 4085. Uzun EHV (ekstra yksek gerilim) hatlarnda botaki gerilim reglasyonunun iareti, + veya iaretlerinden hangisidir? 4086. letme mr en uzun olan santral tr hangisidir? 4087. Enerji datm hatlarnda izin verilen gerilim dm % ka dzeyindedir? 4088. Biogaz ile elektrik enerjisi nasl retilir? 4089. Enerji sistemlerinde frekansn hangi aralkta deimesine izin verilebilir? 4090. ki taraftan beslenen bir datm hattnda, gerilim dmnn sfr olduu nokta neresidir? 4091. Bir ykn ektii aktif g artarsa, kompanzasyon gc nasl etkilenir? 4092. 10 km lik kablonun izolasyon direnci 1 megaohm dur; kablonun uzunluu 50 km olsayd, izolasyon direnci ne olurdu? 4093. Diversite faktr ile yk faktrnn arpm neye eittir? 4094. Hidrolik santrallerin verimi, neden termik santrallerin veriminden dktr? 4094. Bir HVDC iletim hattnda dorultucu taraftaki tetikleme as () nasl azaltlabilir? 4095. Bir ebeke trafosunun dalga empedans, ZSIL nasl hesaplanabilir? 4096. AC ve DC enerji iletimi iin kritik mesafe (Baaba noktas) ka km dir? 4097. EHV (ekstra yksek gerilim) ile iletimde faz iletkeni hangi kriterlere gre seilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 179 4098. 220 kV luk bir enerji iletim hava hattnn karakteristik gc ka MW dr? 4099. ki bara arasndaki reaktif g ak ile bara gerilimlerinin deerleri arasnda nasl bir iliki vardr? 4100. ki bara arasndaki aktif g ak ile bara gerilimlerinin deerleri arasnda nasl bir iliki vardr? 4101. 400 kV luk hava hattnda fazlar arasndaki aklklar (yaklak) ka m dir? 4102. 300 km lik hava hattnn karakteristik empedans 400 ohm dur; hat 600 km olsayd, karakteristik empedans hangi deeri alacakt? 4103. Hangi trdeki trbin, 100 MW gibi byk gte yaplamaz? 4104. 200 MWlk bir generatr nasl soutulur? 4105. Byk gl generatrler hangi yollarla soutulur? 4106. Yksz durumda iken en hzl ekilde tam ykteki gcne ulaabilen trbin, hangisidir? 4107. Akm kesilmesi srasnda ortaya kan ark, hangi karakterdedir? (omik, endktif, Kapasitif dir?) 4108. Korona kayplar ile direk topolojisi arasnda nasl bir iliki vardr? 4109. Hidrograf nedir? 4110. 220 kV luk hava hatt ile yer alt kablosunun maliyetleri arasndaki oran nedir? 4111. Bir hava hattnn endktans ile GMD ve GMR arasnda nasl bir iliki vardr? 4112. Bir hava hattnn kapasitans ile GMD ve GMR arasnda nasl bir iliki vardr? 4113. Bir hava hattnn omik direnci ile GMD ve GMR arasnda nasl bir iliki vardr? 4114. Bir hava hatt 50 Hz frekansla beslendiinde korona kayplar 0.25 kW/km.faz dr; hat 60 Hz frekansla beslenmi olsayd, korona kayplar ne olurdu? (Hava koullar sabittir.) 4115. fazl kemerli kablonun iki faz arasnda llen kapasite 3 F ise, kablonun faz bana kapasitesi nedir? 4116. 400 kV luk hatta ka tane zincir eleman (disk) kullanlr? 4117. Bir kabloda klf yarap R ve iletken ap r dir. letken ap 0.5R deerinden 0.25R deerine drlecek olursa, dielektriin maksimum gerilim gradyeni % ka deiir? 4118. %20 eimli bir arazide ulalan topraklama direncinin deeri, dz arazide ulalacak topraklama direncine gre daha fazla mdr? (Toprak yaps ve topraklayc tipi ayndr.) 4119. Otomatik kompanzasyon tesislerinde, kondansatr gruplarnn devreye girip kmasnda hangi kurallar kullanlabilir? 4120. Otomatik kompanzasyonda ilk giren ilk kar ve ilk giren son kar kurallar neyi ifade etmektedir? 4121. Magnetik ak younluunun birimi, neden Wb/m3 deil de Wb/m2 dir? 4122. Asenkron motorun ve senkron generatrn stator sarglarnn yapl bakmndan ne farkllklar vardr? 4123. Bir magnetik malzemenin mknatslanma karakteristii nasl kullanlr? 4124. Bir gazn termal iletkenlik katsays ile scaklk (T) arasnda nasl bir iliki vardr? 4125. Bir zener diyotun delinme gerilimi 9.1 V ve maksimum gc 364 mW ise, maksimum akm ka mA dir? 4126. Bir ip 256x1 bit deerindedir; 1 kbyte deerinde bellek oluturmak iin ka ip gereklidir? 4127. EPROM, PROM, ROM, EAROM neyi ifade eder? 4128. Boyu L, yarap R olan bir tel iinden I akm gemektedir; tel ularna uygulanan gerilim de V dir. Tel iin Poynting vektrn ifade ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 180 4129. Yarap R ve alan A olan bir diske etki eden magnetik alan B0 e-bt dir. B0 ve b sabit saylardr. Diskte endklenecek akm ifade ediniz. 4130. Bir g kaynann tam ykteki gerilimi 20 V ve gerilim reglasyonu %25 dir. Kaynan bota alma gerilimi ka V dur? 4131. 2 A lik AC akmn R direncinde oluturduu snn drt katna eit s retebilecek DC akmn deerini bulunuz. 4132. Devir saysn len cihazlarn isimlerini yaznz. 4133. Bir seri rezonans devresinde L=1 H, C=0.25 F, Q=100 ise, devrenin kesim frekanslarn bulunuz. 4134. Y=A + (B*C) + C fonksiyonuna ait lojik devreyi iziniz. 4134. AND (VE), OR (VEYA) ve NOT (DEL) kaplarnn sembollerini iziniz ve doruluk tablolarn yaznz. 4135. Paket alterle 3 fazl motoru iki ynde altracak devreyi iziniz. 4136. fazl asenkron motorda buton kilitlemene demektir? 4137. 12 V luk LED iin n direnci belirleyiniz (I=10 mA dir.) 4138. 52 kiloohm %10 iin renk kodlarn yaznz. 4139. Krmz LED 12 voltta altrlabilir mi? 4140. fazl asenkron motorun start butonuna basldktan sonra 10 dakika alp durmas isteniyor. Uygun devreyi iziniz. 4141. Faz sras rlesi nedir ve devreye nasl balanr? 4142. ift yollu buton, ift konumlu kontak ne demektir? 4143. Elektrolize ait Faraday yasalarn ifade ediniz. 4144. Oerstedin deneyinin tersini ortaya koyan aratrmac kimdir? 4145. Magnetik alan izgilerinin birim yzeydeki says neye eittir? 4146. Joule kayplarna verilen dier isim nedir? 4147. Elektrik devrelerinde Q kalite faktr hangi aralkta deiir? 4148. 180 km/h hzla giden trenin iki ray arasnda oluturaca gerilimi bulunuz. (Yerin magnetik alan 0.2 10-4 Wb/m2 ve ray akl 1 metredir.) 4149. Analog lme aletlerinde neden fosfor-bronz tel kullanlr? 4150. Seebeck etkisi ne demektir? 4151. Bir galvanometre, ampermetre veya voltmetre olarak kullanlabilir mi? 4152. Polar molekl ne demektir? 4153. Bir metalin erime noktas demektir? 4154. Bir metalin elektrokimyasal edeeri ne demektir? 4155. Analog ampermetrenin minimum-maksimum skala deerleri ile i direnci arasnda nasl bir iliki vardr? 4156. G elektroniinde kullanlan IGBT nedir? 4157. IGBT gerilim kontroll bir elemandr? Neden? 4158. G MOSFETi gerilim kontroll bir elemandr? Neden? 4159. G BJTsi akm kontroll bir elemandr? Neden? 4160. Snubber devresi nedir? 4161. Tristrlerde kesime geme sresi ka ms dzeyindedir? 4162. GTOnun stn yanlar nelerdir? 4163. Faz kontroll dorultucu ne demektir? 4164. Kontroll dorultucu kullanmann avantajlar nelerdir? 4165. G elektronii devrelerinde komtasyon as ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 181 4166. G elektroniinde VSI ve CSI ksaltmalar ne ifade eder? 4167. Seri inverterin kullanm alanlarn ifade ediniz. 4168. Seri inverterde L ve C nasl seilir? 4169. McMurray inverteri nedir? 4170. Bir g trafosunun etiketindeki OA/FA/FOA neyi ifade eder? 4171. Bohr yarap nedir? 4172. Dnyann net yk Q1 ve gnein net yk Q2 ise, aradaki elektriksel ekim kuvvetini ifade ediniz. 4173. Bir yldrm bulutunun altndaki zeminde elektrik alan 2 104 N/C ise, zemindeki yk younluunu ifade ediniz. 4174. Bir elektrik tahrik sisteminin blok diyagramn iziniz. 4175. Bir imento fabrikasnn tahrik dzeni hakknda ksa bilgi veriniz. 4176. Bir elik fabrikasnn tahrik dzeni hakknda ksa bilgi veriniz. 4177. Bir eker fabrikasnn tahrik dzeni hakknda ksa bilgi veriniz. 4178. Bir tekstil fabrikasnn tahrik dzeni hakknda ksa bilgi veriniz. 4179. Tristrl hz kontrol dzenlerinin sakncal yanlar nelerdir? 4180. Statik Kramer tahrik sistemi nedir? 4181. Tatlarda elektriksel frenleme mekanik frenlemeye neden tercih edilir? 4182. DC motorlarda frenleme tipleri nelerdir? 4183. Bir PLC iin blok diyagramn iziniz. 4184. 01 ms aralnda dalgal bir seyir izleyen i(t) akm, C=4 F lk kondansatrden geiriliyor. Bu aralkta akm fonksiyonu nce 5t2 A, sonra 10-5t2 A deerini aldna gre, kondansatr ularndaki gerilimi ifade ediniz. 4185. Genlii 10 ve kesim frekans 250 rad/s olan alak geiren filtreyi tasarlaynz. 4186. Genlii 20 ve kesim frekans 300 rad/s olan yksek geiren filtreyi tasarlaynz. 4187. Kazanc 10 olan ve 50200 rad/s aralnda alacak olan band geiren filtreyi tasarlaynz. 4188. ki gm elektrot elektroliz erii iine daldrldnda, akm dolam ynn iaretleyiniz. 4189. Bir transdserde sarm saysnn 4 kat artrlmas, endktans % ka deitirir? 4190. Kapasitif transdser nedir? 4191. Termistr iin b nedir? 4192. Bir V(s) ifadesine bakarak, dorudan v(t)yi yazabilmek iin, gerek oul nedir? 4193. Rank dzeltme katsays nedir? 4194. A (3x4) ve B (4x5) matrisleri gz nne alnsn.A ve B matrislerinin arpm iin, ka tane arpma ve ka tane toplama ilemi yaplacaktr? 4195. G trafolarnda kullanlan AG ve YG sarg tipleri nelerdir? 4196. Trafolarda mekanik kuvvetler neden ortaya kar? 4197. Bir trafonun primer akm younluu 2.2 A/mm2 ve sekonder akm younluu 2.1 A/mm2 dir. evirme oran 10/1 dir. Primer sarg uzunluu sekonder sarg uzunluunun %10 fazlasna eittir. Primer sarg direnci 8 ohm ise, sekonder sarg direncini bulunuz. 4198. Bir hidroelektrik santralin hangi hidrolojik verileri yardmyla yk faktr belirlenir? 4199. 250 V 7000 lm deerli bir lambann akm 2 A ise, verimi ne olur? 4200. Bir floresan lambann stroskobik etkisi nasl minimize edilir? 4201. Bir sins dalgasnn karakteristik byklkleri nelerdir? 4202. Bir iaretin spektrumu nasl izilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 182 4203. Bilgi ve iaret arasndaki fark nedir? 4204. Analog ve dijital iaret arasndaki farklar nelerdir? 4205. Dijital data ile analog data arasndaki farklar nelerdir? 4206. Bir iaretin genlii, frekans ve faz as nasl llr? 4207. 220 ns ka MHz ve ka kc/s dir? 4208. Bir sinsoidal iaret periyot sonra maksimum genlie ulayor ise, faz as nedir? 4209. Analog iletim ile dijital iletim arasndaki farklar nelerdir? 4210. aret iletiminde Shannon kapasitesi ne demektir? 4211. x=3y +3, z=my + 6 ve x=-3y +10 ise, ortogonal zelliinin olumas iin, m deeri ne olmaldr? 4212. f(x) [0, 1] aralnda tanml ise, f(2x +3) n domeni nedir? 4213. f(x) (3x3) lk bir determinant ise, x0 iken, d3/dx3 f(x) nasl hesaplanr? 4214. (x a) (x b) k =0 denkleminin kkleri c ve d ise;. (x + c) (x + d) + k=0 denkleminin kklerini belirleyiniz. 4215. (sin2 + i cos2)4 / (sin - i cos)3 denkleminin imajiner ksmn bulunuz. 4216. f(x)=3x5 +15x -8 fonksiyonunun (-1, 1) aralndaki reel kklerini bulunuz. 4217. y=x - 1+x - 2iin;x=1 den x=3 aralndaki yay uzunluunu bulunuz. 4218. (x + 4y + 1) (x 4y +1)=4 denkleminin asimtotlarn bulunuz. 4219. Speriletken malzemeyi tanmlaynz. 4220. Bir diferansiyel denklemin genel zm nasl hesaplanr? 4221. Sinsoidal bir iaretin zamana gre trevi alndnda, faz as deiir mi? 4222. Sinsoidal bir iaretin zamana gre integrali alndnda, faz as deiir mi? 4223. Sinsoidal bir iaretin zamana gre ikinci trevi alndnda, faz as deiir mi? 4224. Bir hidrolik santralde, baraj kapa says ile trbin says arasnda nasl bir iliki vardr? 4225. Bir hidrolik santralde, generatr says ile trbin says arasnda nasl bir iliki vardr? 4226. OPAMPl bir devre emasna baktnzda, bu devrenin ilevi anlalabilir mi? 4227. Transistrl bir devre emasna baktnzda, bu devrenin ilevi anlalabilir mi? 4228. Termik santralde bunker ne amala kullanlr? 4229. Bir termik santralin kazan besi suyu pompasnn m3/saat, mSS ve kW ile tanmlanan karakteristik byklkleri nelerdir? 4230. Bir termik santralin ana kl ve cruf bantlarnn karakteristik byklkleri nelerdir? 4231. Bir etmik santral sahasnda grlen; taban genilii fazla olup tepeye doru gittike daralan kule biimindeki yap(lar) ile daha ince ve silindirik kule biimdeki yap(lar) hangi ama iin kullanlmaktadr? 4232. Termik santralde elektrostatik ayrc ne iin kullanlr? 4233. Termik santralin soutma kulesinin balant halinde olduu eleman hangisidir? 4234. Bir termik santralde kl tutucusunun verimi ne demektir? 4235. Bir termik santralde kl tutucularnn says ile toz kmr tutucularnn says arasnda nasl bir iliki vardr? 4236. Bir termik santralde kl tutucularnn says ve toz kmr tutucularnn says ile nite says arasnda nasl bir iliki vardr? 4237. 4x344 MW lk bir termik santralin g faktr 0.9 dur. Bu santralde g faktr 0.95 veya 0.88 yaplabilir mi? 4238. Bir termik santralde kullanlan kmrn tane irilii yaklak ka mm dir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 183 4239. Bir termik santralde, trafo ve generatrden hangisi santralden daha uzakta yer alr? Nedeni ile birlikte aklaynz. 4240. Bir termik santralin zerinde helikopterle uarken, santralin hangi elemanlar grlebilir? 4241. Kmrle alan bir termik santralde; su havuzu ve akaryakt tank ne iin kullanlr? 4241. Bir sava srasnda X termik santrali havadan bombalanm, ancak bu durum santralin enerji retimini engellememitir. Bu durumda santralin hangi birimleri bombalanm olabilir? 4242. Ayn gteki kk kutuplu ve yuvarlak kutuplu iki senkron generatr olsun. Hangi generatrdeki soutma ihtiyac daha fazladr? 4243. Bir termik santralde devre teorisinin uygulanabilecei yerleri belirtiniz. 4244. Bir termik santralde elektrik alan teorisinin uygulanabilecei yerleri belirtiniz. 4245. Bir termik santralde magnetik alan teorisinin uygulanabilecei yerleri belirtiniz. 4246. Ayn gteki biri 600 d/dak dieri 750 d/dak olan iki kk kutuplu generatr olsun. Hangi generatrn uyarma akm daha byktr? 4247. Bir hidrolik santralde yuvarlak kutuplu generatr kullanlabilir mi? Neden? 4248. Bir termik santralde kk kutuplu generatr kullanlabilir mi? Neden? 4249. Bir jeotermal santralde, kuyu ama maliyeti ile generatr says arasnda nasl bir iliki vardr? 4250. 300 MW lk termik santralin baca ykseklii L1 (metre) dir. Santral 2x400 MW lk olsayd, baca ykseklii (yaklak) ne olacakt? 4251. Bir devre emasn incelediinizde, bu devrenin ilevini ortaya koyabilmek iin hangi bilgilere sahip olmanz gerekir? 4252. Bir enerji iletim hattnn tam stnden uan helikopterden ekilmi grnts paftaya aktarlm olsun. Bu pafta zerinde; tayc, kede tayc, durdurucu, kede durdurucu ve transpozisyon direklerini nasl belirlersiniz? 4253. Bir iletim hattnn aliman (kubak) biliniyorsa, hattn yan profilini izebilmek iin hangi bilgilere gerek vardr? 4254. Bal geirgenlii 1 olan bir sac levhann zeri, bal geirgenlii 2 olan bir malzeme ile kaplanmtr. Ortaya kan yeni malzemenin bal geirgenlii nasl bulunabilir? 4255. Bal permitivitesi 1 olan bir malzemenin zeri, bal permitivitesi 2 olan bir malzeme ile kaplanmtr. Ortaya kan yeni malzemenin bal permitivitesi nasl bulunabilir? 4256. Bir ak evrim kontrol sisteminin blok diyagramna bakldnda, sistemin kazanc (K) hemen anlalabilir mi? 4257. 300 km lik hava hattnn korona kayplar bilgisayar program ile hesaplatlacaktr. Programa girilecek data seti sayseittir. Boluu doldurunuz. 4258. 300 km lik hava hattnn korona kayplar bilgisayar program ile hesaplatlacaktr. Programn ak diyagramndaki EER (IF) bloklarnn says..eittir. Boluu doldurunuz. 4259. 300 km lik hava hattnn korona kayplar bilgisayar program ile hesaplatlacaktr. Programn ak diyagramndaki dng (loop) sayseittir. Boluu doldurunuz. 4260. Bir hava hattnda stockbridge damper klempinin olduu noktadaki akm younluu, sehim noktasndaki akm younluundan byk ise, bunun fiziksel anlam nedir? 4261. Bir hava hattnda stockbridge damper klempinin olduu noktadaki akm younluu, sehim noktasndaki akm younluundan kk ise, bunun fiziksel anlam nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 184 4262. Bir elektromagnetik rleye ait karakteristik byklkler nelerdir? 4263. Enerji dnm ne demektir? Uygulamadan rnek veriniz. 4264. Bir DC makinede fra tutucunun balca paralar nelerdir? 4265. DC makinelerde komtatr lamellerinde hangi izolasyon malzemesi kullanlr? 4266. Permeabilitesi en yksek olan magnetik malzeme hangisidir? 4267. Binary ne demektir? 4268. bit ne demektir? 4269. Lojik devre ne demektir? 4270. Elektrik makinesi ne demektir? 4271. Tahrik makinesi ne demektir? 4272. Trbin ne demektir? 4273. Byte ne demektir? 4274. Bir dijital iaret nasl oluturulabilir? 4275. Aydnlatmada, n rengini etkileyen faktrler nelerdir? 4276. Bir ofiste masa zerindeki aydnlatma dzeyi ne kadar olmaldr? 4277. Ik karsnda elektriksel direnci deien malzemeye ne isim verilir? 4278. Elektrik dearj lambalarnda k nasl retilir? 4279. Civa buhar ne renktir? 4280. Floresant lambalarla aydnlatlan bir ortamda alan dner makineler, neden duruyormu gibi gzkr? 4281. Elektrik makineleri, zellikleri dorultusunda, A B C D E gibi snflara ayrlr. Bu snflar tanmlaynz. 4282. Bir motor IP xx koruma snfna sahiptir. Sonradan xx rakamlarnda deiiklik yaplabilir mi? Nasl? 4283. Hangi elektrik makinelerinde magnetik ak zamana bal olarak deiir? 4284. 1200 kVA 3.3 kV yldz bal senkron makinenin reaktans 0.18 ohm/faz dr. Stator sargsndaki gerilim dm ka per-unittir? 4285. Bir senkron makinenin stator sargsndaki gerilim dm, motor ve generatr alma durumlarnda deiir mi? 4286. Magnetik amplifikatr nerede kullanlr? 4287. Bir kontrol sisteminde, srekli alma durumunda, giri ve k arasndaki hata neye eittir? 4288. elik, alminyum, imento, tekstil, eker, otomotiv sektrlerinden hangisinde, harcanan elektrik enerjisi miktar (kWh) / retilen rn arl (kg) oran maksimumdur? 4289. 100 MW lk bir santral; gnde 2 saat 100 MW ile, gnde 5 saat 50 MW ile, gnde 5 saat 10 MW ile yklenmekte olup ylda 45 gn periyodik bakma alnmaktadr. Santralin yllk yklenme orann bulunuz. 4290. Bir santralin yllk yk faktr %50 ve kapasite faktr %40 olup maksimum gc 15 MW dr. Santralin rezerv kapasitesini bulunuz. 4291. Bir sigorta telinin ap (D) ile sigorta akm (IS) arasnda nasl bir iliki vardr? 4292. Mevcut sigorta teli yerine, ayn kesitte ancak zgl direnci daha yksek tel yerletirdiimizde ne olur? 4293. Mevcut sigorta teli yerine, ayn kesitte ancak zgl direnci daha dk tel yerletirdiimizde ne olur? 4294. Bir sigortann devreyi gecikmeli olarak kesmesi, ne zaman istenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 185 4295. u malzemelerden hangisinde oksidasyon zellii daha fazladr? Alminyum, bakr, gm, prin, bronz, elik, inko. 4296. u malzemelerden hangisinde korozyon zellii daha fazladr: alminyum, bakr, gm, prin, bronz, elik, inko. 4297. 24 kutuplu 50 Hz lik senkron motorun hzn bulunuz. 4298. Bir asenkron motorun etiket bilgileri silinmi olsun. Laboratuarda, motorun iini amadan, ka kutuplu olduunu nasl belirlersiniz? 4299. G faktrn dzelten senkron motora ne isim verilir? 4300. Uyarma sargs olmayan bir fazl senkron motora bir rnek veriniz. 4301. Senkron motorlarn g faktr ile asenkron motorlarn g faktrn karlatrnz. 4302. Bir motorun yataklarnda toz tanecikleri birikmi ise, bu durum motorun almasn nasl etkiler? 4303. Elektrik makinelerinde bilezik ne amala kullanlr? 4304. Elektrik makinelerinde bilezikler hangi malzemeden yaplr? 4305. Bir asenkron motorda, yol alma momentinin rotor devresi direncine bal olarak deiimini iziniz. 4306. Bir motorun kendiliinden yol alabilmesi iin gerek koul nedir? 4307. Hangi tip motorlar kendiliinden yol alabilir? 4308. fazl, 4 kutuplu 60 Hz lik bir asenkron motor olsun. Bu bilgiler yardmyla motorun hangi hz hesaplanabilir? 4309. Bir asenkron motorun rotor devresi direnci 0.002 ohm/faz dr. Rotor devresi direnci 0.004 ohm/faz yaplacak olsa, maksimum moment ne oranda deiir? 4310. Bir fazl asenkron motorun stator devresi direnci nasl deitirilebilir? 4311. Bir fazl asenkron motorun rotor devresi direnci nasl deitirilebilir? 4312. Bir DC seri motorun endvi devresi direnci nasl deitirilebilir? 4312. Bir DC seri motorun uyarma devresi direnci nasl deitirilebilir? 4313. Bir DC nt motorun endvi devresi direnci nasl deitirilebilir? 4314. Bir DC nt motorun uyarma devresi direnci nasl deitirilebilir? 4315. Bir DC kompund motorun endvi devresi direnci nasl deitirilebilir? 4316. Bir DC kompund motorun uyarma devresi direnci nasl deitirilebilir? 4317. Bir DC serbest uyarmal motorun endvi devresi direnci nasl deitirilebilir? 4318. Bir DC serbest uyarmal motorun uyarma devresi direnci nasl deitirilebilir? 4319. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde magnetik ak en fazladr? 4320. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde motor arl en fazladr? 4321. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde satator ak yolu uzunluu en fazladr? 4322. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde rotor ak yolu uzunluu en fazladr? 4323. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde satator relktans en fazladr? 4324. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde rotor relktans en fazladr? 4325. Ayn anma deerlerine sahip DC seri, nt ve kompund motordan hangisinde bakr arl en fazladr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 186 4326. Teflon, kat, mika, kuma malzemelerinden hangisi C snf izolasyon malzemesidir? 4327. zolasyon malzemelerinin snflar belirlenirken, hangi kriterler dikkate alnr? 4328. Bir asenkron motorda moment-kayma karakteristii zerinde, srtnme momentini iaret edebilir misiniz? 4329. Ayn anma deerlerine sahip bilezikli ve sincap kafesli iki motorun moment-kayma karakteristikleri birbirinin ayns mdr? Neden? 4330. Ayn anma deerlerine sahip bilezikli ve sincap kafesli iki motorun stator devresi direnleri birbirinin ayns mdr? Neden? 4331. fazl bir asenkron motorun stator sarg direncinin deeri hangi faktrlere baldr? 4332. fazl bir asenkron motorun rotor devresi direncinin deeri hangi faktrlere baldr? 4332. Elinizde bir metal malzeme numunesi olsa, voltmetre ve ampermetre yardmyla bu malzemenin cinsini (gm, alminyum, inko vb.) nasl tayin edersiniz? 4333. Bir g trafosunun primer devre direnci hangi parametrelere baldr? 4334. kk kutuplu fazl senkron generatrn stator direnci hangi parametrelere baldr? 4335. Yuvarlak kutuplu fazl senkron generatrn stator direnci hangi parametrelere baldr? 4336. Bir senkron makinenin uyarma akm harmonikli olursa, u geriliminin matematiksel ifadesi nasl olur? 4337. Bir ebekenin gerilimi harmonikli olursa, senkron hz ve kutup says arasndaki matematiksel iliki nasl olur? 4338. Bir kafes direkteki kaak akm dalmn bulmak iin, Kirchhoff yasas direk boyunca ka kez uygulanacaktr? 4339. ki kutuplu bir makinenin rotoru karlm iken statorunun toplam ak yolu uzunluunu bulmak iin, nasl bir lme devresi gerekir? 4340. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde nve arl daha fazladr? Neden? 4341. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde bakr (sarg) arl daha fazladr? Neden? 4342. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde kaaklar reaktans daha fazladr? Neden? 4343. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde bakr kayplar daha fazladr? Neden? 4344. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde izin verilen iletme scakl daha fazladr? Neden? 4345. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde grlt (dB) daha fazladr? Neden? 4346. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde gvde izolasyon direnci daha fazladr? Neden? 4347. Ayn anma deerlerine sahip yal ve kuru tip trafolarn, hangisinde mknatslama akm daha fazladr? Neden? 4348. Bir senkron generatr hem yldz hem de gen olarak altrabilir miyiz? Nasl? 4349. Bir motorun yldz veya gen almas halinde demir kayplar deiir mi? Neden? 4350. Bir motorun yldz veya gen almas halinde bakr kayplar ifadelerini yaznz. 4351. Nonlineer bir diren iin Joule yasas nasl yazlr? 4352. Nonlineer bir diren iin Ohm yasas nasl yazlr? 4353. Nonlineer bir diren iin Kelvin yasas nasl yazlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 187 4354. Nonlineer bir devre iin Kirchhoff yasalar nasl yazlr? 4355. Nonlineer bir devre iin Tellegen teoremi nasl uygulanr? 4356. Nonlineer bir direncin u denklemi nasl ifade edilir? 4357. Nonlineer bir endktansn u denklemi nasl ifade edilir? 4358. Nonlineer bir kondansatrn u denklemi nasl ifade edilir? 4359. Biri lineer dieri nonlineer iki diren seri balanm olsun. Edeer direnci nasl ifade edersiniz? 4360. Biri lineer dieri nonlineer iki endktans seri balanm olsun. Edeer endktans nasl ifade edersiniz? 4361. Biri lineer dieri nonlineer iki kondansatr seri balanm olsun. Edeer kapasiteyi nasl ifade edersiniz? 4362. Biri lineer dieri nonlineer iki diren paralel balanm olsun. Edeer direnci nasl ifade edersiniz? 4363. Biri lineer dieri nonlineer iki endktans paralel balanm olsun. Edeer endktans nasl ifade edersiniz? 4364. Biri lineer dieri nonlineer iki kondansatr paralel balanm olsun. Edeer kapasiteyi nasl ifade edersiniz? 4365. Dikdrtgen prizma eklindeki bir magnetik malzemeye magnetomotor kuvvet uygulanm olsun. Aknn getii yolu iziniz. 4366. lkelerden birinin frekans 50 Hz, dierinin 60 Hz dir. Bu lkelerde, elektrik retimi srasnda generatrlerin tahrik yn ayn mdr? Neden? 4367. Her iki lkenin frekanslar da 50 Hz dir. Bu lkelerdeki generatr tahrik ynleri ise farkldr. lkeler arasnda bir enterkonneksiyon yaplabilir mi? Nasl? 4368. lkelerden birinin frekans 50 Hz, dierinin 60 Hz dir. lkeler arasnda bir enterkonneksiyon yaplabilir mi? Nasl? 4369. Bir iletim hattnn tel ekimi srasnda, portal balants ilk nce mi en sonra m yaplr? 4370. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, izolatrler ne zaman monte edilir? 4371. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, camperler ne zaman monte edilir? 4372. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, damperler ne zaman monte edilir? 4373. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, spacerler ne zaman monte edilir? 4374. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, koruma teli ne zaman monte edilir? 4375. Bir hava hattnn kurulmas aamasnda, topraklama ubuu ne zaman monte edilir? 4376. Bir hava hatt direinde izin verilen erilik as nedir? 4377. Yldz bal bir asenkron motor 5 A ekmektedir; motor gen bal olsayd, ka A ekecekti? 4378. Yldz/zigzag bal bir trafonun primerinden 100 A ekilmektedir. Trafo yldz/gen bal olsayd, primer akm ne olacakt? (Yk sabittir.) 4379. Yldz/gen bal bir trafonun primerinden 100 A ekilmektedir. Trafo yldz/yldz bal olsayd, primer akm ne olacakt? (Yk sabittir.) 4380. gen/gen bal bir trafonun primerinden 100 A ekilmektedir. Trafo yldz/yldz bal olsayd, primer akm ne olacakt? (Yk sabittir.) 4381. Bir ulusal ebekenin frekansnn ar salnml olmasnn (50%5 Hz gibi) nedenlerini aklaynz. 4382. Bir asenkron motorda hava aralnn byk tutulmas, motorun hangi kayplarn etkiler?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 188 4383. Trafolarda tersiyer sargnn kullanld yerleri belirtiniz. 4384. Tersiyer sargl bir trafoda primer ve sekonder sarglar nasl (Y veya ) baldr? 4385. Kurun asitli bir aknn i direnci nasl deitirilebilir? 4386. Bir ak 5 A iin 10 saat arj ediliyor, 8 saat iinde dearj ediliyor (yk akm 8 A dir.) Ampersaat verimini bulunuz. 4387. Kurun asitli bir ak ar yklendiinde ne olur? 4388. Kurun asitli ak iin EMK=f(t) deiimini, gerek arj gerekse dearj iin, iziniz. 4389. DC gerilim iin biim faktr neye eittir? 4390. v=100sin377t volt ve i=10sin(377t+300) Amper iin, ekilecek aktif gc ve reaktif gc bulunuz. 4391. Bir bakr iletkenin RAC/RDC oran; 1 kHz, 1 MHz, 10 MHz, 0 Hz frekanslarndan hangisinde minimum, hangisinde maksimum deer alr? 4392. 0.5 H deerindeki endktans, L1//L2 paralel kombinasyonuna seri balanmtr. Sistemin edeer endktans 0.7 H ve L1/L2 oran 2 ise, L1 ve L2 endktanslarn bulunuz. 4393. 8 mH lik endktansta 125 sarm kullanlmtr. Sarm says 250 yaplsa ve kullanlan telin kesiti %50 artrlm olsa, endktansn yeni deeri ne olur? 4394. fazl bilezikli asenkron motorda ka tane bilezik vardr? 4395. Bir senkron motorun endvi akm, hangi uyarma iin maksimum deer alr? 4396. Tolerans %20 olan karbon direncin, zerindeki renklerden en az birisi nedir? 4397. 0.47 ohm luk karbon direncin renk kodlar (soldan saa doru) nedir? 4398. 200 W 2000 V luk stcda nikrom tel kullanlmtr. Nikrom telin direnci 0.5 ohm/m ise, stcda ka metre tel kullanlacaktr? 4399. Negatif scaklk katsaysna sahip malzemelere bir rnek veriniz. 4400. Nikrom, hangi malzemelerin alamdr. 4401. Kapal konumdaki bir anahtarn gei direnci neye eittir? 4402. 5, 50, 500, 5000, 50 000, 500 000, 5 000 000 ohm luk direnler paralel balanm olsun. Edeer direnci bulunuz. 4403. R1 ve R2 gibi iki diren seri balanm olup edeer diren 40 ohm dur. Direnler paralel balandnda ise, edeer diren 15/16 ohm dur. Direnlerin deerlerini bulunuz. 4404. Bir devrede enerji kayna veya emk kayna bulunmuyorsa, bu devreye ne isim verilir? 4405. Bir aknn yapm srasnda Ah kapasitesi nasl ayarlanr? 4406. 30 tane kuru pil seri baldr; u gerilimi ka volttur? 4407. Piller genellikle neden paralel balanrlar? 4408. Ultraviole lambalar nerelerde kullanlr? 4409. Vakumlu lambalar nerede kullanlr? 4410. aydnlatmada kullanlan buharl dearj tpnde ka filaman bulunur? 4411. Aydnlatma tekniinde kamama etkisi nasl azaltlr? 4412. Bakr, alminyum, prin, elik, gm malzemelerinden hangisinin termal iletkenlii en yksektir? 4413. Sanayideki elektroliz uygulamalarna rnekler veriniz. 4414. Ark stma ne demektir? 4415. Dielektrik stma ne demektir? 4416. Endksiyon stma ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 189 4417. Diren stma ne demektir? 4418. Eddy akm ile stma ne demektir? 4419. AC de tepe deer, tepe faktr, biim faktr, efektif deer, ortalama deer arasndaki matematiksel ilikileri ifade ediniz. 4420. Bir baradan statik yk ekilmektedir. Statik ykn ierii ne olabilir? 4421. Bir baradan dinamik yk ekilmektedir. Dinamik ykn ierii ne olabilir? 4422. Bir baradan ekilen ykn, statik ve dinamik kkenli bileenleri nasl ayrtrlabilir? 4423. 50t2 C deerindeki bir yke karlk den akm bulunuz. (t:saniye) 4424. Relktans/Permeans orann matematiksel olarak ifade ediniz. 4425. Bir iyonun minimum yk neye eittir? 4426. Karbon, bakr, gm, demir ve alminyum malzemelerinden, iletkenlii en yksek olan hangisidir? 4427. 14 proton ve 14 elektronlu bir elementin atom numaras katr? 4428. Atom numaras 3 olan bir elementin elektron valans nedir? 4429. Birbirinden farkl deerdeki be kondktans paralel balanm olsun. Edeer kondktans ifade ediniz. 4430. Drt tane ayn deerli diren paralel bal iken ekilen g 10 W dr. Uygulanan gerilimi bulunuz. 4431. Ayn deerli olmayan direnler seri baldr. En byk gerilim dm ve en byk kayp hangi diren zerinde oluur? 4432. 1000 W 250 V luk elektrikli stc, 200 V ile altrlrsa ne olur? 4433. (ohm/m), (mho.m), (mho/m) ve (ohm/m3) birimleri hangi byklkleri ifade etmektedir? 4434. 1 Mohm 0.5 W lk diren ile 10 ohm 50 W lk direnci, fiziksel byklkleri bakmndan karlatrnz. (Hangisi daha byk yer kaplar?) 4435. Kurun asitli bir aknn 40 0C scaklktaki kapasitesi 100 Ah dir. Ortam scakl -20 0 C ise, aknn kapasitesi ne olur? 4436. Bir DC makinede kutup bana kompanzasyon sargs/endvi sargs oran neye eittir? 4437. ok deikenli bir kontrol sistemine ait blok diyagramn iziniz. 4438. Bir kontrol sisteminin analizinde kullanlan yntemi belirtiniz. 4439. Bir direncin anma gc ve tolerans ne anlama gelir? 4440. d/dt x1=x1 ve d/dt x2=x1 + x2 olan lineer sistemin durum gei matrisini yaznz. 4441. Bir integro-diferansiyel denklemin Laplace yntemi ile zlebilmesi iin, bilinmesi gerekir. Boluu doldurunuz. 4442. Bir kontrol sistemi, G1(s) ve G2(s) gibi iki bloun seri balanmasyla oluturulmutur. Bu sistemi tek blok ile ifade ediniz. 4443. Bir kontrol sistemi, G1(s) ve G2(s) gibi iki bloun paralel balanmasyla oluturulmutur. Bu sistemi tek blok ile ifade ediniz. 4444. Pozitif geri beslemeli bir kontrol sisteminde G1(s) ve H1(s) bloklarnn edeerini bulunuz. 4445. Negatif geri beslemeli bir kontrol sisteminde G1(s) ve H1(s) bloklarnn edeerini bulunuz. 4446. 200 kiloohm ve 0.20 mikrofarad paralel balanmtr; bu sistem 20 kiloohm diren ile seri baldr. 20 kiloohm diren ularndaki gerilimi, giri gerilimi cinsinden ifade ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 190 4447. Bir hz kontrol dzeninde takogeneratrn sabiti 5 volt/100 d/dak olup, bu deer referans gerilimle karlatrlmaktadr. Referans gerilim 10.8 volt ise, hz bulunuz. 4448. Yarm dalga dorultulmu sins dalgasn ve tam dalga dorultulmu sins dalgasn iziniz. 4449. ki sis dalgas ayn fazda ise, tepe deerleri arasndaki faz fark ka derecedir? 4450. Bir sins dalgasnn tepe deeri 200 V olup 300 ye ilikin genlik deerini bulunuz. 4451. Efektif deeri 200 volt olan gen dalgann tepe deerini bulunuz. 4452. Kapasitif bir devrenin zaman sabiti ile devre parametreleri arasnda nasl bir iliki vardr? 4453. gen bal bir ykn gc iki vatmetre ile llmtr. Vatmetreler 1154 W ve 577 W gsteriyorsa, ykn gcn bulunuz. (Besleme gerilimi 100 volttur?) 4454. ki fazl sistemde faz gerilimleri arasndaki a neye eittir? 4455. fazl dengeli bir ykn beslenmesi srasnda, faz srasnn deitirilmesi akmlarn faz as ve genlii zerinde nasl etkili olur? 4456. fazl dengesiz bir ykn beslenmesi srasnda, faz srasnn deitirilmesi akmlarn faz as ve genlii zerinde nasl etkili olur? 4457. 1200 kV ile iletilebilecek gc snrlayan faktrler nelerdir? 4458. i j k koordinatlarndaki sinsoidal byklkleri nasl ifade edersiniz? 4459. Bir enterkonnekte ebekede n tane kesici varsa ve her kesicinin gleri MVA olarak biliniyorsa, bu ebekenin toplam ksa devre gc nasl hesaplanabilir? 4460. Bir enterkonnekte ebekede 154 kV luk hatlarn uzunluu son 30 ylda ortalama %5 artt halde, son birka ylda bu oran %1 ler seviyesine dmtr. Bunu nasl aklarsnz? 4461. Bir lkede 500 kV luk iletim hatlarnn zelletirilmesi sonucu, zelletirmeyi kazanan iletmecinin yllk kar hangi parametrelere baldr? 4462. Bir lkede 500 kV luk iletim hatlarnn zelletirilmesine esas olacak minimum sat bedeli nasl belirlenir? 4463. Bir mini hidroelektrik santralin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4464. Bir kojenerasyon hidroelektrik santralin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4465. Bir biogaz (plk gaz) santralinin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4466. Bir nkleer santralin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4467. Bir jeotermal santralin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4468. Bir rzgar santralinin yapmna balarken, projenin deerleme orann hangi kriterlere gre belirlersiniz? 4469. Bir rzgar santrali kurulmadan nce blgede yaplan rzgar lmleri %1 bal hataya sahiptir. Santral devreye girdiinde retilecek g, proje gcne gre % ka hatay ierecektir? 4470. Bir termik santralin kurulma aamasnda geri deme sresi 11 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 16 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 191 4471. Bir termik santralin kurulma aamasnda geri deme sresi 11 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 9.5 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz? 4472. Bir hidroelektrik santralin kurulma aamasnda geri deme sresi 16 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 20 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz? 4473. Bir hidroelektrik santralin kurulma aamasnda geri deme sresi 16 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 13 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz? 4474. Bir rzgar santralinin kurulma aamasnda geri deme sresi 6 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 9 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz? 4475. Bir rzgar santralinin kurulma aamasnda geri deme sresi 6 yl olarak hesaplanmtr. Ancak santral devreye girdikten sonraki yllarda, geri deme sresi 4.5 yl olarak gereklemitir. Bu durumu nasl aklayabilirsiniz? 4476. Drt tane direnci kendi aralarnda ka trl balayabilirsiniz? 4477. Srekli iletme halinde, bir senkron generatrn peterson bobininden akm geiyorsa, bunu nasl aklarsnz? 4478. Srekli iletme halinde, bir trafonun yldz noktasndaki topraklama empedansndan akm geiyorsa, bunu nasl aklarsnz? 4479. Bir enerji iletim hattnda sfr bileen akmnn toprak telinden geen ksm nasl hesap edilebilir? 4480. Ayn gerilim ve kesitteki hava hattnn ve yer alt kablosunun reaktanslarnn (ohm/km) farkl kmasnn nedenlerini belirtiniz. 4481. 380 kV, 765 kV ve 1200 kV gerilimlerdeki iletim hatlarnn hangisinde karakteristik Empedans en byk deerdedir? (letkenler ve yk ayndr.) 4482. 380 kV, 765 kV ve 1200 kV gerilimlerdeki iletim hatlarnn hangisinde hat sseptans (S/km.faz) en byk deerdedir? (letkenler ve yk ayndr.) 4483. 380 kV, 765 kV ve 1200 kV gerilimlerdeki iletim hatlarnn hangisinde gerilim dm (kV/km.faz) en byk deerdedir? (letkenler ve yk ayndr.) 4484. 380 kV, 765 kV ve 1200 kV gerilimlerdeki iletim hatlarnn hangisinde hat kayplar (MW) en byk deerdedir? (letkenler ve yk ayndr.) 4485. Drtl demet iletkenli bir hatta demet aralar 60 ar cm dir (kare tertip). Demet aralar 70 er cm olsayd, bu deiiklik hattn hangi parametrelerini deitirirdi? 4486. Sekizli demet iletkenli bir hatta demet dairesinin ap 1.6 metredir.. Demet dairesinin ap 1.4 metre olsayd, bu deiiklik hattn hangi parametrelerini deitirirdi? 4487. Bir santralin rezerv katsays ne demektir? 4488. Nkleer, termik, hidrolik, rzgar, jeotermal, diesel tipi santrallerden hangisinde i ihtiya gc en byk deerdedir? 4489. Nkleer, termik, hidrolik, rzgar, jeotermal, diesel tipi santrallerden hangisinde i ihtiya gc en kk deerdedir? 4490. ki vektrn matematiksel ifadeleri verilmi olsun; vektrlerin birbirine dik veya paralel olduu nasl belirlenir? 4491. 1600 kVA lk trafoyu en fazla ka kW ile ykleyebiliriz? 4492. 300 MW lk generatr kna bir tane veya tane (1/3 gte) trafo yerletirme seeneklerinin stn ve sakncal yanlarn belirtiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 192 4493. Bir dalbudak datm ebekesinde, ka kez maksimum gerilim dm kontrol yaplr? 4494. Bir ring datm ebekesinde, ka kez maksimum gerilim dm kontrol yaplr? 4495. Bir gzl (a) ebekede, ka kez maksimum gerilim dm kontrol yaplr? 4496. Ferrari yntemi kullanlarak bir polinomun kkleri nasl hesaplanr? 4497. Seri RLC devresine 50 Hz sinsoidal gerilim uygulanmtr. Hangi elemann yaknndaki B alan en byk deerdedir? 4498. Seri RLC devresine 50 Hz sinsoidal gerilim uygulanmtr. Hangi elemann yaknndaki E alan en kk deerdedir? 4499. Seri RLC devresine DC gerilim uygulanmtr. Hangi elemann yaknndaki B alan en byk deerdedir? 4500. Seri RLC devresine DC gerilim uygulanmtr. Hangi elemann yaknndaki E alan en kk deerdedir? 4501. Bir enerji sisteminde ksa devre sonucu kesiciler amtr. Rle merkezinde, bu arzann hangi tr (faz-toprak, faz, iki faz,..) arza olduunu belirleyebilir misiniz? 4502. Bir enerji sisteminde ksa devre sonucu kesiciler amtr. Arzann olduu yere gittiinizde, bu arzann hangi tr (faz-toprak, faz, iki faz,..) arza olduunu belirleyebilir misiniz? 4503. Bir kablonun zrhnn et kalnl ile zrh direnci (ohm/km) arasnda nasl bir iliki vardr? 4504. ki koruma teli olan bir hatta, hattn 20 km lik blmnde koruma tellerinden birisi kaldrlm olsa, bu blmdeki atlama olasl ne lde deiir? 4505. Kum dolgu tranede bulunan 154 kV luk kablonun mr ile yk faktr arasnda nasl bir iliki vardr? 4506. Kum dolgu tranede bulunan 154 kV luk kablonun mr ile evre scakl arasnda nasl bir iliki vardr? 4507. Kum dolgu tranede bulunan 154 kV luk kablonun mr ile yllk ya miktar arasnda nasl bir iliki vardr? 4508. Okyanusta yaayan bir baln ba ksmnda Q1 yk ve kuyruk ksmnda Q2 yk bulunmaktadr. Baln gvdesinden 10 m yukarda su zerindeki tekneye etki edecek kuvveti formle ediniz. 4509. Bir fonksiyonun 3. trevinin iareti ise, fonksiyonun mertebesi en az katr? 4510. Kompleks bir [Z] empedans matrisi (3x3) boyutludur; [Z]1/2 deeri nasl hesaplanr? 4511. Bir enterkonnekte ebekenin hatlar P edeer devreleriyle modellenmitir. ebekede toplam 2100 adet sseptans var ise, ebekedeki iletim hatt saysnn minimum ve maksimum deerlerini belirtiniz. 4512. Bir iletim hattnn tam yk altndaki verimi %94 dr. Hat %80 yk faktr ile iletildiinde, verimi ne olacaktr? 4513. Bir ulusal ebekede ka tane salnm baras (slack bus) bulunur? 4514. Bir baraya tane zde generatr balanmtr. Birisinin yldz noktas yaltlm, dieri dorudan topraklanm ve sonuncusu x bobini zerinden topraklanmtr. Baradan grlecek edeer sfr bileen reaktans ifade ediniz. 4515. Bir ebekede fazl ksa devre akmlarn hesaplamak iin oluturulacak arza empedans matrisinin boyutlar neye eittir? 4516. Ayn anma deerlerine sahip kuru tip ve yal tip trafolardan hangisinde sfr bileen reaktans daha byktr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 193 4517. Bir iletim hattnn g iletim (statik stabilite) snr 400 MW dr. Hattn ortasna %20 orannda seri kompanzatr konulmu olsa ve hat ba trafosunun tap deeri %5 den %7.5 e karlm olsa, yeni snr g ne olur? 4518. Bir trafoda 0.8 endktif yk ekilirken tap +%5 dir; ayn g 0.8 kapasitif olsayd, u geriliminin sabit kalmas iin tap hangi deere ayar edilecekti? 4519. Bota alan bir g trafosuna kosinsfimetre nasl balanr? 4520. Ard arda balanacak iki stackbridge damperin klempleri arasnda olmas gereken aklk bulunmuyorsa, ne olur? 4521. Transpoze edilmemi bir hattn a b c fazlarnn empedanslar Za Zb Zc olsun. Hat transpoze edilmi olsayd, empedans hangi deeri alacakt? 4522. Bir hattn reaktans X (ohm/km.faz) deeri verilmi olsun. Hattn self ve karlkl reaktans bileenlerini nasl ayrtrrsnz? 4523. Bir hattn kayp fonksiyonu 0.0003P2 (MW) dr. Hat ift devreli olsayd, kayp fonksiyonu ne olacakt? 4524. ki tristrn seri balants ne zaman gerekli olur? 4525. ki tristrn paralel balants ne zaman gerekli olur? 4526. Bir asenkron motorun moment-kayma karakteristii yardmyla moment-devir says karakteristii nasl izilebilir? 4527. Bir devrenin Norton edeer devresinden Thvenin edeer devresine nasl geilir? 4528. Bir Thvenin edeer devresi yardmyla orijinal devrenin izilebilmesi iin,.olmaldr. Boluu doldurunuz. 4529. DC makinelerde olan, trafoda olmayan kayplar hangisidir? 4530. Bir asenkron generatrn yldz noktasnn topraklanmas ne zaman gerekli olabilir? 4531. Bir ebekede termik nitelerin ekonomik iletilmesi kapsamnda toplam 899 adet (ksmi trevli) denklem yazlmtr. Bu ebekedeki generatr ve trbin saysn belirleyiniz. 4532. Bir iletim hattna yerden drbn ile bakldnda, hattn olas hangi kusurlar anlalabilir? 4533. 40 km lik bir hava hattna Kirchhoffun akm ve gerilim yasalar ka kez uygulanabilir? 4534. 80 km lik bir hava hattna Kirchhoffun akm ve gerilim yasalar ka kez uygulanabilir? 4535. 200 km lik bir hava hattna Kirchhoffun akm ve gerilim yasalar ka kez uygulanabilir? 4536. Laboratuarda magnetomotor kuvveti (MMK) nasl oluturabilirsiniz? 4537. ki transistorn ard arda balanmasnn gerekesi ne olabilir? 4538. Bir asenkron motorun yol alma sresi 6 saniyedir. Yol verme varyak ile gerekletirilmektedir. Yol verme sresince demir kayplarn formle ediniz. 4539. Bir asenkron motorun yol alma sresi 6 saniyedir. Yol verme varyak ile gerekletirilmektedir. Yol verme sresince bakr kayplarn formle ediniz. 4540. Drtl demet iletkenli bir hatta spacerler aras aklk 80 er metredir. ki spacer arasndaki gerilim dmn (volt/faz) formle ediniz. 4541. ki durum gei matrisi eA1t ve eA2t olsun. Durum gei matrislerinin arpm eA1t+A2t eklinde yazlabilir mi? 4542. Her biri (3x3) boyutlu olan drt matrisin toplanmas srasnda, toplam ka ilem yaplr? 4543. Bir baradan asenkron motor ve (dorultucu zerinden) DC motor beslenmektedir. Toplam akmn zamana gre deiimini iziniz. 4544. Bir enterkonnekte ebekenin 106 no.lu barasnn gerilimi 1.03<20 per unit tir. Gerilimin faz as srasyla 40, 00 ve -30 nasl yaplabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 194 4545. Bir enterkonnekte ebekenin 106 no.lu barasnn gerilimi 1.03<20 per unit tir. Gerilimin genlii srasyla 1.05 per unit veya 1.00 per unit nasl yaplabilir? 4546. Bir kablonun endktif reaktans XL (ohm) ve kapasitif reaktans XC (ohm) ise, kablonun edeer devresini iziniz. 4547. 20/160 kV ve 160/760 kV luk trafolar seri baldr. 20 kV taraftan grlen sfr bileen reaktans X01 ve 760 kV taraftan grlen sfr bileen reaktans X02 ise, trafolarn balant biimleri nasldr? 4548. zde drt tane fazrn toplam A< dir; drt fazrn arpmn ifade ediniz. 4549. (V)=(Z)(I) matris arpmnda, (Z) matrisinin diyagonal olmas ne anlama gelir? 4550. Bir dm noktasnda iki farkl baml akm kayna paralel baldr. Bu dmdeki edeer akm kayna nasl izilebilir? 4551. Bir devre kolunda iki farkl baml gerilim kayna seri baldr. Bu koldaki edeer gerilim kayna nasl izilebilir? 4552. Bir iletim hattndan 200 MW ekiliyorken yk as 320 dir. htiya halinde gcn 10 MW artrlmas sonucu, yk as ne olur? 4553. Bir iletim hattnda ruling aklk 400 m ve ngrlen maksimum gerilme 8 kg/mm2 dir. Hat gzergah zerinde 2600 metrelik bir boaz atlamas varsa, buradaki maksimum gerilme deeri neye eittir? 4554. Asenkron motorla tahrik edilen bir trenin yolcu says ile motorun g katsays arasnda nasl bir iliki vardr? 4555. Bir yldrm darbesi; tayc diree, durdurucu diree ve kede durdurucu diree (some as=960) debilir; en byk atlama riski hangisindedir? 4556. 8 metre uzunluundaki galvaniz kaplamal bir yol aydnlatma direinin (ohm/m.mm2) deerini, laboratuarda lerek nasl bulursunuz? 4557. Altl demet iletkenin demet dairesi ap 1.5 metredir. Bu fazn evresindeki alan deerleri B ve E dir. Ayn demet dairesinde bu kez sekiz demet kullanlm olsayd, fazn evresindeki alan deerleri ne olurdu? 4558. ift koruma teli olan bir iletim hattnda, koruma tellerinden geen akmlarn yn hakknda ne sylenebilir? 4559. fazl asenkron motorun stator sarglarnn empedanslar (3x3) lk matris ile gsterilmi olsun. Bu matris diyagonal midir, neden? 4560. fazl senkron generatrn stator sarglarnn empedanslar ve rotor empedans bir matris ile gsterilmi olsun. Bu matris diyagonal midir, neden? 4561. fazl bilezikli asenkron motorun stator sarglarnn ve rotor sarglarnn empedanslar bir matris ile gsterilmi olsun. Bu matris diyagonal midir, neden? 4562. Bir lkenin geen ylki elektrik enerjisi tketimi E (GWh) dir. Bu lkenin geen 20 yllk tketim verileri de biliniyorsa, yllk tketim art (%) nasl bulunur? 4563. Bir magnetik devredeki MMKlar neden cebirsel olarak toplanabilir? 4564. 50 Hz lik ebekede kullanlmakta olan 154/400 kV luk bir trafo (ayn gteki) DC iletim hattnn knda kullanlabilir mi? 4565. 500 kV 50 Hz lik gerilim, HVDC kapsamnda 500 kV DC gerilime dntrlmtr. AC ve DC gerilimlerin zamana bal deiimlerini iziniz. (ripl %1 kabul edilebilir.) 4566. Bir gen bal ykn empedans geni nasl izilir? 4567. 380 kV luk hattn fliker parametreleri nelerdir? 4568. Seilen 10 m2 lik bir toprak parasnn yllk (8760 saatlik) toprak zgl direnci (ohm.m) nasl llp kaydedilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 195 4569. Kombine evrim santralinin klasik termik santralden fark nedir? 4570. Enerji datm ebekesini tanmlaynz. 4571. Enerji iletim ebekesini tanmlaynz. 4572. Bir iletim hava hattnda fazlar aras mesafe artrldnda, hattn endktans ve kapasitesi ne lde etkilenir? 4573. Bir YG kablosunda maksimum dielektrik dayanm kablonun hangi noktasnda oluur? 4574. DCDC dnm nasl ve ne amala yaplr? 4575. ACAC dnm nasl ve ne amala yaplr? 4576. G elektronii devreleri hangi arzalara kar korunur? 4577. Verniyer ile llebilen en kk aklk ka mm dir? 4578. Kontrol devrelerindeki kablo kesitleri ka mm2 dir? 4579. Hidrometre nedir? 4580. (x + y)2 fonksiyonunu FORTRAN ve BASIC dilinde yaznz. 4581. Elektronik devrelerde kondansatrler hangi amalar iin kullanlr? 4582. Elektronik devrelerde endktanslar hangi amalar iin kullanlr? 4583. Wheatstone kprsnn denge koulunu ifade ediniz. 4584. 11/0.4 kV, 2 MVA lk trafonun korunmas iin ka tane akm trafosu, ka tane gerilim trafosu gereklidir? 4585. Diyot ve dorultucu arasndaki fark belirtiniz. 4586. Elektrik ve elektronik arasndaki farkllklar aklaynz. 4587. Bir ak 10t2 -50t +250 (mWb) fonksiyonu ile verilmitir; t=3 saniyede endklenen gerilimi bulunuz. 4588. 220/10 V luk bir trafonun sekonderine bir diyot ve C kondansatr balanmtr, C ularna R direnci paralel baldr. R ularndaki gerilimi bulunuz. 4589. (4x4) boyutlu bir matriste en ok ka tane alt matris bulunur? 4590. Elektrikle stmann stn yanlar nelerdir? 4591. Rampa fonksiyonunun z-dnn bulunuz. 4592. (4z2 -2z) / (z3 -5z2 +8z -4) fonksiyonunun ters z dnn bulunuz. 4593. Bir algoritmann temel admlar nelerdir? 4594. Octal 76 saysnn desimal karl nedir? 4595. 0,1,2,.,9,A,B,,F hangi saysal sisteme karlk der? 4596. 1 byte ka bite eittir? 4597. 5A3 nasl bir saydr? 4598. 110101 binary saysnn desimal karln bulunuz. 4599. 1102 / 112 ve 1112 x 1012 ilemlerinin sonularn bulunuz. 4600. 5310 saysnn binary karln bulunuz. 4601. 49810 saysnn hegzadesimal karln bulunuz. 4602. Binary saylarda toplama ve arpma kurallar nelerdir? 4603. 141 saysnn hegzadesimal karln bulunuz. 4604. Octal hangi tabana gre tanmldr? 4605. ki tane n bitlik binary say toplanrsa, sonu ne olur? 4606. Bir harmonik bileen iin biim faktr nasl tanmlanr? 4607. Akkor flamanl bir lambada flaman boyu nasl hesaplanr? 4608. Lmen/m2 biriminin zel ismi nedir? 4609. xlog10x=1.2 iin en kk pozitif reel kk Neton-Raphson yntemi ile bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 196 4610. xn+1 = ( xn +xn-2 +1) / ( +1) eitliinde, en hzl yaknsamann olabilmesi iin hangi deeri almaldr? 4611. x4 3x3 +3x2 -3x +2 =0 denkleminin kklerini Birge-Vieta yntemiyle bulunuz (x0=0.5 seiniz.) 4612. Drt deikenli ve drt denklemli lineer bir sistemi Crout yntemiyle nasl zersiniz? 4613. Drt deikenli ve drt denklemli lineer bir sistemi Gauss-Seidel yntemiyle nasl zersiniz? 4614. f(x)=xex fonksiyonunun x1.8, 1.9, 2.0, 2.1, 2.2 iin deerleri bellidir. f(2) nasl hesap edilebilir? 4615. (1 + a2 b2 )1/2 = 1 + 0.5 b2 olduunu kantlaynz. 4616. Simpson kural ile ortalama deer nasl hesaplanr? 4617. (2x2) boyutlu A matrisi iin, A=Adj (adjA) olduunu gsteriniz. 4618. Her birim matris Hermitian zellikte midir? 4619. 1/ (2 + cosx) ifadesinin integralini 0 ile /2 aralnda hesaplaynz. 4620. Bir enerji sisteminde n tane penalt faktr hesaplanm ise, bu sistemde ....tane ..var demektir. Boluklar doldurunuz. 4621. Ayn anma deerli ve ayn malzemeden yaplm AC motor ile DC motorun hangisinde mknatslama akm daha fazladr? 4622. Ayn anma deeri ve ayn malzemeden yaplm olmak kouluyla, bir fazl asenkron motorun mu fazl asenkron motorun mu bota alma akm daha byktr? 4623. 100 MVa 154 kV baz deerlerine gre ebekenin bir noktasnda hesap edilen ksa devre akm 1.6 per unit tir. Baz gerilimi 400 kV semi olsaydk, ayn noktadaki ksa devre akm ka per unit olacakt? 4624. Etiket deeri 240 V yazan bir DC seri motoru 220 V luk kaynaktan beslediimizde, motorun hangi byklkleri % ka deiime urar? 4625. Etiket deeri 240 V yazan bir DC nt motoru 220 V luk kaynaktan beslediimizde, motorun hangi byklkleri % ka deiime urar? 4626. Buz ykl bir iletim hattnn zerindeki buzlanma derecesini belirlemek iin fotoraf ekilecektir. Fotoraf karesine, direin temelden itibaren ne kadarlk blmnn de dahil edilmesi gerekir? 4627. 1/(1 + j) kompleks bykln; geometrik, stel, kutupsal ve kartezyen biimlerde ifade ediniz. 4628. Hat ba gerilimi 160<20 kV, hat sonu (yk) gerilimi 154<00 kV olan bir iletim hattndan 100 + j20 MVA g ekilmektedir. Hat uzunluu 100 km ve hattn empedans 0.1 + j0.4 ohm/km.faz dr. Bu sistemin br gzl devre emasn t dzleminde, s dzleminde ve j dzleminde ayr ayr iziniz. 4629. Ayn anma deerlerine sahip yer alt kablosu ile sualt kablosuna belirli bir noktada Maxwell denklemleri uygulandnda, her iki sistemin denklemleri birebir ayn mdr? Neden? 4630. 1000 km lik hava hattnn, ilk 30 kilometresindeki USD/km maliyeti ile sonraki 68 kilomtresindeki USD/km maliyeti ayn kmamtr. Neden? 4631. Ayn gteki diesel, buhar, rzgar, jeotermal, hidrolik ve nkleer santralden hangisinin kaplad alan (m2) en azdr? Hangisinin (m2/MW) bykl daha fazladr? 4632. De Laval, Curtis, Rateau ve Parson trbinleri arasndaki farkllklar belirtiniz. 4633. Bir kondenserde vakum verimi ne demektir? 4634. Bir kondenserin verimi ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 197 4635. Gaz trbini ile diesel trbini termik verimleri bakmndan karlatrnz. 4636. Bir gaz trbininde basn oran ne demektir? 4637. Carnot ve Rankine evrimleri arasndaki farklar belirtiniz. 4638. Pelton trbini yatay konumda m dey konumda m alr? 4639. Bir hidrolik santralden alnacak g, hangi parametrelere baldr? 4640. Elektrik enerjisi retiminde kontrol edilebilir ve kontrol edilemez birincil kaynaklar belirtiniz. 4641. Bir hidrolik santralde brt d ile net d arasndaki fark, hangi parametrelere baldr? 4642. Bir elektriksel koruma sisteminden beklenen zellikler nelerdir? 4643. ki senkron generatr bir trafoya baldr. Trafonun sekonderinde oluacak fazl ve iki fazl arzalar iin, arza akmn formle ediniz. 4644. Bir blgede gerilimin x mesafesine bal deiimi V(x)=50 + 15x volt olarak verilmitir. Bu blgedeki elektrik alann bulunuz. 4645. Dairesel metal bir levhada izgisel diren, nasl bulunabilir? 4646. Ak evrim ve kapal evrim transfer fonksiyonlarndan hangisi, osilasyona daha ok eilimlidir? 4647. Kapal evrimde pozitif geri beslemenin kazancndaki deiim, tm sistemin kazanc zerinde nasl bir etki yapar? 4648. Ak evrim transfer fonksiyonunun zelliklerini belirtip uygulamadan bir rnek veriniz. 4649. Kapal evrim transfer fonksiyonunun zelliklerini belirtip uygulamadan bir rnek veriniz. 4650. Bir fazl ve fazl enerji datmn eitli ynlerden karlatrnz. 4651. Bir fazl ve fazl datm ebekelerindeki ksa devre hesaplar arasndaki farkllklar belirtiniz. 4652. Radyal datm ebekelerinin zellikleri nelerdir? 4653. Topraklanmam bir ebekede bir A nktasnda a faz ile toprak arasnda arza oluursa, bu noktadaki a b c fazlarnn topraa gre gerilimlerini belirtiniz. 4654. Topraklanmam bir ebekede bir A nktasnda a faz ile toprak ve b faz ile toprak arasnda arza oluursa, bu noktadaki a b c fazlarnn topraa gre gerilimlerini belirtiniz. 4655. Topraklanm bir ebekede bir A nktasnda a faz ile toprak arasnda arza oluursa, bu noktadaki a b c fazlarnn topraa gre gerilimlerini belirtiniz. 4656. Topraklanm bir ebekede bir A nktasnda a faz ile toprak ve b faz ile toprak arasnda arza oluursa, bu noktadaki a b c fazlarnn topraa gre gerilimlerini belirtiniz. 4657. Bir ebekede bir A noktasnda fazl ksa devre oluursa, besleme noktasndaki fazaras gerilimleri belirtiniz. 4658. Bir ebekede bir A noktasnda fazl ksa devre oluursa, besleme noktasndaki faz-toprak gerilimlerini belirtiniz. 4659. Bir fazl olarak yaplan enerji iletimine bir rnek veriniz. 4660. ki ulusun enterkonnekte ebekesi bir AC iletim hatt ile birbirine balanmtr. Bu hattn tam ortasnda oluacak fazl ksa devre iin, arza akmn formle ediniz. 4661. ki ulusun enterkonnekte ebekesi bir DC iletim hatt ile birbirine balanmtr. Bu hattn tam ortasnda oluacak fazl ksa devre iin, arza akmn formle ediniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 198 4662. Bota alan bir g trafosunun sekonderine dengeli kapasitif bir yk balandnda, primerden geecek akm formle ediniz. 4663. Bir bilezikli asenkron motorda, mekanik yke karlk den elektriksel parametre hangisidir? 4664. Bir sincap kafesli asenkron motorda, statorun yapkan kurum paracklaryla kaplanm olmas, motorun hangi elektriksel parametresini deitirir? 4665. Bir DC motorundaki ve sargl rotorlu asenkron motordaki bileziklerin fonksiyonu ayn mdr? 4666. Bir manyetolu meger ile yaplan yaltkanlk lmnde, megerin farkl kademelerinde farkl yaltkanlk direnci llmesi nasl aklanabilir? 4667. 1000 MW lk DC iletim gc ile 1000 + j0 MVA lk AC iletim gcnn zamana bal deiimlerini iziniz. 4668. Ayn malzeme, akm ve kesite sahip AC ve DC iletkenden hangisinde konveksiyon kayplar daha fazladr? 4669. Ayn malzeme, akm ve kesite sahip AC ve DC iletkenden hangisinde radyasyon kayplar daha fazladr? 4670. Ayn malzeme ve kesite sahip AC ve DC iletkenden hangisinde solar yolla kazanlan s daha fazladr? 4671. Reaktif g kompanzasyon devresine nc harmonik filtresi nasl balanabilir? 4672. 1200 kV luk bir hattn direk arl ile 400 kV luk bir baka hattn direk arl arasndaki oran lineer (1200/400=3) deildir? Neden? 4673. 154/25 kV luk trafodan beslenen tren (gidi-dn hatt) olsun. Gidi ve dn hattndan akm ekiliyorken, trafonun sekonder tarafndaki faz akmlarn ifade ediniz. 4674. Bir fabrikann aktif, endktif reaktif ve kapasitif reaktif sayalarnn fonksiyonlar nelerdir? 4675. Bir fabrikann 34.5/0.4 kV luk besleme trafosunun kayp tutar nasl faturalandrlr? 4676. Bota alan fazl bir asenkron motor iin Tellegen teoremini gerekleyiniz. 4677. Ak halkalanmas (kuvvet izgileri) biliniyorsa, sz konusu alann zamana bal olarak deiip deimedii anlalabilir mi? Nasl? 4678. Faraday, Gauss ve Ampere yasalarn s dzleminde ifade ediniz. 4679. Bir harmonik spektrumu 1, 3, 7, 11, 13, 17. harmonikleri iermektedir. Bu spektruma ilikin z dnm nasl uygulanabilir? 4680. Merkezi farklar eitlikleri ne amala kullanlr? 4681. Ksa devre deneyi yaplan fazl bir trafo motor iin Tellegen teoremini gerekleyiniz. 4682. Bir iletim hava hattnn karakteristik empedansn s dzleminde ifade ediniz. 4683. direci r1 EMK s E1 olan bir kaynak ile i direnci r2 ve EMK s E2 olan dier bir kaynak (u uca) paralel balanmtr. Sirklasyon akmn ifade ediniz. 4684. ki katl integralde ka tane deiken ve ka tane integral sabiti vardr? 4685. Matematiksel olarak (a, b), [a, b] ve {a, b} arasnda farkllk var mdr? 4686. 100 kVAr lk kompanzasyon nitesinin u gerilimi %5 dm olsa ve ebeke frekans %2 artm olsa, kompanzasyon gc nasl etkilenir? 4687. Frekans ayn olan iki sinsoidal dalgann toplanmas sonucu oluan bileke dalgann frekans neye eittir? 4688. Frekans ayn olan iki sinsoidal dalgann arpm sonucu oluan bileke dalgann frekans neye eittir? 4689. dy/dx ile y/x gsterimi arasnda bir fark varmdr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 199 4690. Frekans farkl olan iki sinsoidal dalgann toplanmas sonucu oluan bileke dalgann frekans neye eittir? 4691. Frekans farkl olan iki sinsoidal dalgann arpm sonucu oluan bileke dalgann frekans neye eittir? 4692. Bir fonksiyonda semer noktas ne zaman grlr? 4693. 400 V luk kompanzasyon panosu iinde hangi elemanlar yer alr? 4694. Bir matriste bulunabilecek minimum ve maksimum alt matris says nedir? 4695. Alt matris kullanm ne zaman gerekli olur? 4696. Bir fonksiyonun 0..5 aralndaki trevinin >0 olabilmesi iin, gerek koul nedir? 4697. Trigonometrik toplamlarn arpm eklinde yazlmas ve trigonometrik arpmlarn toplam eklinde yazlmas iin uygulamadan birer rnek veriniz. 4698. P(n, r) permtasyonu ve P(n, n) permtasyonu neyi ifade eder? 4699. C(n, r) kombinasyonu neyi ifade eder? 4700. 800 kV luk DC iletim hava hattnda kullanlan zincir eleman says N olsun. 400 kV luk DC iletim hava hattnda kullanlan zincir eleman saysnn N/2 olabilmesi iin,..olmaldr. Boluu doldurunuz. 4701. Bir senkron generatrde ters g ak ne zaman olur? 4702. Mkemmel bir dielektrik iin, snr koullar belirtiniz. 4703. letken ve boluk arasndaki ortam iinde, snr koullar belirtiniz. 4704. Bir enerji sisteminde frekans reglasyonunun nemi nedir? 4705. Nichols aba nedir ve ne amala kullanlr? 4706. Kontrol sistemlerinde ka tr kompanzasyon yaplr? 4707. Baralarda grlen balca arzalar nelerdir? 4708. Diferansiyel rlenin kullanld yerlere rnek veriniz. 4709. Merz Price korumas ne demektir? 4710. Bir senkron generatrde oluabilecek elektriksel ve mekanik arzalar nelerdir? 4711. Bakr telin 18 0C deki direnci 20 ohm dur; scaklk katsays 0.004 1/0C ise, telin 98 0C deki direncini bulunuz. 4712. Bir amplifikatrn kazanc 20 dB ve giri gc 5 mW ise, k gcn bulunuz. 4713. M ve N gibi iki vektr olsun. M +2N ynndeki birim vektr nasl bulursunuz? 4714. E = 20 e-5y (cos 5x ax sin5x ay) volt/m deerindeki alan vektrnn (/6, 0.1, 2) metre noktasndaki deerini bulunuz. 4715. Bir metre uzaklktan baktnzda, bir motorun dalg motoru mu yoksa asenkron motor mu olduunu nasl ayrt edersiniz? 4716. Boluktaki magnetik ak younluu yle verilmitir: B = ax Bx cos(2y) sin(t z) + ay By cos(2y) cos(t z) mT. Deplasman akm younluunu bulunuz. 4717. Per unit cinsinden byklklerin fazr diyagram izilirken, alar hangi deerde alnr? 4718. Kondansatrl bir fazl asenkron motorda, kondansatr kapasitesi nasl belirlenir? 4719. Kondansatrl bir fazl asenkron motorun, kondansatr nasl deitirilir? 4720. Birim impuls cevab c(t) biliniyorsa, birim basamak cevabnn srekli deerini nasl hesaplarsnz? 4721. Bir iletim hattnn altnda alan l aleti ile magnetik alan (mT) llm olsun. Bu deer yardmyla hattan gemekte olan akm hesaplayabilir misiniz? 4722. Kat dielektrik madde iin termik delinme nasl oluur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 200 4723. Kompozit dielektrik malzemelerin zellikleri nelerdir? 4724. Plastik film izolasyon ile kat izolasyonu eitli ynlerden karlatrnz. 4725. Epoksi resin izolasyonun zellikleri nelerdir? 4726. Bal permitivitesi 4.2 ve kayp faktr (tan) 0.001 olan bir malzemeye 50 Hz frekansl 50 kV/cm gerilim uygulandnda, dielektrik kayplarn bulunuz. 4727. 500 kV 2 s lik dikdrtgen dalga karakteristik empedans 350 ohm ve kapasitesi 300 pF olan hatta geliyor olsun. Yansyan ve krlan dalgalar bulunuz. 4728. 220 kV luk bir hava hatt direinde kullanlacak koruma teli says neye baldr? 4729. Bir iletim hattnn tek hat edeer devresi zerinde B ve E alan izgilerini iziniz. 4730. T ile mG arasndaki katsay nedir? 4731. Bir kafes direin yldrm darbesine kar performans incelenirken, hangi parametrelerin bilinmesi gerekir? 4732. Bir alt merkezinin yldrm darbesine kar performans incelenirken, hangi parametrelerin bilinmesi gerekir? 4733. Bir iletim hattnn tek devreli veya ift devreli olmas, hattn E ve B alanlarnn deerlerini nasl etkiler? 4734. 110 V 60 Hz 1400 W lk sa kurutma makinesinin 0.5 m uzaklkta oluturaca B ve E alanlarn bulunuz. 4735. USB, RS-232, RS-422 ve RS-485 ksaltmalar neyi ifade eder? 4736. Bir iletim ebekesindeki SCADA uygulamasnn balca bileenleri nelerdir? 4737. 50 Hz lik bir kesici (dier anma deerleri ayn olmak zere), 60 Hz de kullanlrsa ne olur? 4738. Bir asenkron motorda demir kayplarna ilikin yapm faktr ne demektir? 4739. Bir trafo yann elektrot aklna bal olarak delinme gerilimi nasl bulunabilir? 4740. Fotoiyonizasyon ile fotoelektrik emisyon arasndaki fark nedir? 4741. Streamer teorisini ksaca aklaynz. 4742. Elektronegatif gaz ne demektir? 4743. 60 Hz de triyak iletim sresi 2 ms ise, gecikme sresini bulunuz. 4744. 60 Hz de triyak iletim as 450 ise, gecikme as nedir? 4745. 120 V luk elektrik motoru 50 kg lk arl 1 dakika iinde 3 metre ykseklie karmaktadr. Motorun verimi %85 ise, akm bulunuz. 4746. Bir potansiyometre 3500 taksimatl olup 12 voltluk kaynaa balanmtr. 1350 iin k gerilimini bulunuz. 4747. Bir DC motoru Darlington transistr balants ile nasl altrrsnz? 4748. s4 + 4s3 + 6s2 + (1 + K) =0 fonksiyonunun stabil olmas iin K hangi deeri almaldr? 4749. Bir elekromknats 12 N kuvvet ile 1.5 cm mesafedeki demiri 40 ms iinde ekmektedir. Gc (W) bulunuz. 4750. 85.5 J deerindeki enerji 9 saniye iinde sya dnyor; gc bulunuz. 4751. Aadaki eitliklerin sonularn bulunuz: NABLANABLAxA ; NABLAxNABLAxA A: vektr 4752. Aadaki fazrlerin ani deerlerini yaznz: A = (ax +j ay) e-2jz B = j10 sinx ax + 5 e-j12z /4 az 4753. (y2 +1) xx + (x2 +1) yy =0 polarizasyonu; eliptik, parabolik, hiperbolik biimlerden hangisine karlk der? 4754. Hem AC hem de DC iin polarizasyon sz konusu mudur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 201 4755. 37 damarl bir AAC iletkenin damar ap 3.33 mm olup spirallik sonucu uzamas %2 dir. letkenin DC direncini (ohm/km) bulunuz. 4756. Biri 25 Hz lik dieri 60 Hz lik iki generatr ayn milden tahrik edilmektedir. Generatrlerin kutup saylarn bulunuz. 4757. Bir P devresinin nt elemanlar, srasyla 600 ohm ve 1000 ohm, seri eleman 80 ohm dur. Devrenin ABCD sabitlerini bulunuz. 4758. Bir arza iin simetrili bileen devreleri seri bal ise, bu arza hangisidir? 4759. Bir barann gerilimi 230 kV ve ksa devre akm kapasitesi 21 kA dir; barann gerilimi %10 dtnde, gerilimi 230 kV da sabit tutabilmek iin devreye girmesi gereken reaktif gc (Qenjeksiyon) bulunuz. 4760. 2500 HP 24.9 kV luk asenkron motor 3.318 +j5.982 ohm luk fider zerinden beslenmektedir. Yol alma annda u gerilimi ne olur? 4761. Akm tama kapasitesi hesaplanrken, 154 kV luk kablo ile ilgili hangi bilgiler gerekir? 4762. Bir ebekede arza ama sresi 25 periyot ise, ama sresi nedir? 4763. Biri fazl dieri bir fazl asenkron motor retim bandndan km olsun. 1 metre uzaklktan baktnzda bir fazl motoru ayrt edebilir misiniz? 4764. Dalga vektr (k) ne demektir? 4765. Bir DC ve AC iletken iin; akm younluunun iletken yarapna bal deiimini iziniz. 4766. Bir asenkron motor yol ald srada, motorun seri devresi zerindeki hangi elemanlarn gerilimleri der? 4767. 138 kV luk bir hattn per unit empedanslar, z=0.0928 + j0.431 ve z0=0.699 + j0.843 dir. arj gc 100 MVA baz gte 0.2113 per unit ise, hattn self ve karlkl empedanslarn (ohm) bulunuz. 4768. Bir enerji sisteminin balca iletme ettleri (analizleri) nelerdir? 4769. Bir g ak srasnda, yk baras ile generatr barasnn zellikleri nelerdir? 4770. Bir senkron generatr iin; kararsz iletme noktas, kritik arza ama sresi, gerilim dalgalanmas ve ivmeleyici g ne demektir? 4771. Drt iletkenli gen besleme kaynan iziniz. 4772. 240 / 120 voltluk DC servis besleme hattn iziniz. 4773. 7 elik ve 37 alminyum damar olan bir ACSR iletkenin kesitini MCM cinsinden nasl hesaplarsnz? 4774. Bir enterkonnekte ebeke 20 yl nce 1200 baral iken, bugn itibariyle 1350 baraldr. Bu ebekenin 20 yl iinde, salnm baras saysndaki % art nedir? 4775. Bir enterkonnekte ebekede 20 yl nce 650 adet generatr varken, bugn itibariyle 770 adet generatr vardr. Bu ebekenin 20 yl iinde, generatr saysndaki % art nedir? 4776. Bir enterkonnekte ebeke 20 yl nce 1600 adet kesici varken, bugn itibariyle 2100 adet kesici vardr. Bu ebekenin 20 yl iinde, iletim hatt saysndaki % art nedir? 4777. Bir enterkonnekte ebeke 20 yl nce 33 adet seri kompanzasyon varken, bugn itibariyle 37 adet seri kompanzasyon bulunmaktadr. Bu ebekenin 20 yl iinde, iletim hatt saysndaki % art nedir? 4778. Bir enterkonnekte ebekede parafudr says ile alt merkezi says arasnda nasl bir iliki vardr? 4779. Bir enterkonnekte ebekede kesici says ile pantograf ayrc says arasnda nasl bir iliki vardr? 4780. 500 MVA lk trafonun (tekerlek) raylar arasndaki gerilim nasl bulunabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 202 4781. Bir zener diyotun gerilimi 25 0C de 20 V dur. Scaklk 75 0C olduunda zener gerilimi hangi deeri alr? (Scaklk katsays +%0.1 dir.) 4782. Bir transistorn tipik (DC) ve deerleri nelerdir? 4783. transistor n grlt seviyesi ile frekans arasnda nasl bir iliki vardr? 4784. Bir devrede seri bal snrlayc diren deeri, hangi kriterlere gre belirlenir? 4785. Bir iletim hattnn kompleks empedansnn ve admitansnn arpmna ve bu arpmn karekkne ne isim verilir? 4786. Ayn blgede ayn direkler kullanlarak iki ayr hat projesi yaplmtr. letkenin maksimum gerilmesi ilk projede 8.5 kg/mm2, dierinde 9 kg/mm2 seilmitir. Hangi proje daha ekonomiktir? Neden? 4787. OPAMP, tristr, triyak gibi elektronik devre elemanlarnn kaar tane ular vardr? 4788. Bir kpr dorultucuda en az ka diyot gereklidir? 4789. Tnel diyotu, zener diyotu, normal diyotu, Schottky diyotu 30 cm uzaktan grdnzde birbirinden ayrt edebilir misiniz? 4790. Bal permitivitesi 4 olan bir malzeme (cam) 100 V/m lik elektrik alannn etkisi altnda tutulmutur. Polarizasyon vektrn bulunuz. 4791. u(x, y)=ax2 + bxy +cy2 fonksiyonunun harmonik olmas iin, a b c ne olmaldr? 4792. Bir malzemede Hall gerilimi ile magnetik endksiyon (B) arasnda nasl bir iliki vardr? 4793. N tipi yariletkende yk tayclar..dir. Boluu doldurunuz. 4794. Yar dalga dorultucunun girii 50 Hz ise, ktaki ripl frekans nedir? 4795. Paralel bal iki iki iletim hattnn sfr bileen empedanslar, srasyla Z01 ve Z02 dir. Bu sistemin edeer sfr bileen empedans Z01 e eit olduuna gre, sistemin tek hat diyagramn iziniz. 4796. Bir trafonun primer ve sekonder tarafndan grlen sfr bileen reaktanslar ayn ise, bu trafonun balant grubu nasldr? 4797. 10000 HP gcndeki bir asenkron motorun devir says ile akm arasnda nasl bir iliki vardr? 4798. Sintaks hatas (syntax error) ne demektir? 4799. 400 MW lk santralin verdii akm Idr. Santrale 100 MW lk ek nite yerletirildiinde, akm (500/400) orannda artmam ise, bu durumu nasl aklarsnz? 4800. 25 kV luk 16 km uzunluundaki tren hatt, 154 kV luk trafodan Scott balants yardmyla beslenecektir. Sistemin balant emasn iziniz. 4801. smi .rlesi olmakla birlikte, arza olmadan da alan rle hangisidir? 4802. 400 V luk bir kablonun 30 metrelik blm bz (knk) iinden, 450 metrelik blm ise kum doldu trane iinden geirilmitir. Kablonun termik analizi nasl yaplabilir? 4803. Klasik kompanzasyonlu bir fabrikada endktif reaktif g nasl kompanze edilebilir? 4804. CARDINAL iletkeninin DC ve AC akm tama kapasiteleri arasndaki fark (Amper), hangi faktrlere baldr? 4805. Minr, kofaktr, temel minr tanmlarnn geerli olabilmesi iin, bir matrisin hangi koullar gereklemesi gerekir? 4806. Bir yol aydnlatmasna baktnzda; birbirini izleyen iki direin lambasnn yanmyor oluu, birer direk atlayarak lambalarn yanmyor oluu, yalnzca bir direkte lambann yanmyor oluu, ift konsollu direin bir lambasnn veya her iki lambasnn da yanmyor oluu, size hangi tr arzalarn olduunu anlatr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 203 4807. Bir AC hatta GMR iletken yarapnn 0.783 katna eittir. Ayn iletken DC hatta kullanlm olsayd, GMR iletken apnn ka katna eit olurdu? 4808. Bir amar makinesinin ebekeden ektii akmn zamana gre deiimini; skma, ykama ve su alma aamalar iin (yaklak olarak) iziniz. 4809. Bir balk derenin kenarnda (her iki aya suda olmak ve elindeki oltas da suda olmak zere) oturmaktadr. Derenin yaknndaki direkten topraa ve dereye doru kaak akm geii olsa, balk iin Norton edeer devresi nasl izilir? 4810. 1 ohm, 1 henry ve 1 farad deerinde elemanmz ve Vsint+0.1Vsin3t voltluk bir besleme kaynamz olsun. Bu kaynaa aadaki eleman kombinasyonlarn ayr ayr baladmzda, en dk akm THDsi hangisinde ortaya kar? Seri RL, seri RC, paralel RL, paralel RC 4811. 380 kVluk bir hava hattndaeritmetre, takeometre vb. uzunluk l aletleriyle llemeyen direk akl hangisidir? 4812. fazl reaktif sayaca paralel olarak L eleman veya C eleman balayacak olursak, saya bundan nasl etkilenir? 4813. 154 kVluk bir kablo mufunun balca elemanlar nelerdir? 4814. 380 voltluk fazl bir ebekede a faz ile b faz arasna balana ykn ektii akm I< Amper deerindedir. Gerilim ve akm fazrlerini bir arada izerek gsteriniz. 4815. Bir nceki soruda ebeke frekans 50 Hz idi. ebeke frekansnn 60 Hz olmas iin ayn soruyu yeniden cevaplaynz. 4816. Bir diferansiyel denklemde, hem z hem de zorlanm zm bileenlerinin sfra eit kmas ne anlama gelir? 4817. Bir elektrik devre elemannda ilk koullarn olmas nasl aklanr? lk koullarn varl, neden bu elemann u denkleminin trevli olmasn gerektirir? 4818. 19 km uzunluundaki 154 kVluk bir yeralt kablosunun topraa kaak akm deiik noktalarda llmtr. Bota alma srasnda, besleme noktasndan itibaren 6. kilometrede yaplan lmde I1 (A/km), 16. kilometrede I2 (A/km) ve 19. kilometrede I3 (A/km) bulunmutur. Bu akmlarn birbirine eit veya I1<I2 <I3 kmasn nasl yorumlarsnz? 4819. Bir fazda paralel iki tane kesicinin olmas nasl aklanabilir? 4820. tane zde bir fazl senkron generatrmz olsa, fazl besleme elde edbilir miyiz? 4821. fazl bir ebeke zerinden iki fazl besleme nasl yaplabilir? 4822. ki tane zde bir fazl DC kaynamz olsa, iki fazl DC kaynak nasl oluturulabilir? 4823. Bir generatrn ntr iletkeni yldz noktasna deil de gvdesine balanp sonra topraklansa, bu durumda sfr bileen edeer devresi nasl izilir? 4824. Bir motorun anma momenti lme aletleri olmakszn nasl belirlenebilir? 4825. Bir generatrn petersen bobininin reaktans (taklmada nce) 40 ohmdur. Bobin generatre monte edildikten sonra yaplan lmede bu deerin altnda m stnde mi bir deer gzlenir, neden? 4826. Bir fabrikada arl 200 kg olan motorun duvara monte edilmesi gerekmektedir. Bu amala demir profiller duvara aklacak, bunlarn stne sac levha yerletirilip zerine motor konulacaktr. Gerekli statik dayanm hesab nasl yaplr? 4827. Bir fabrikada a faz ile ntr arasnda 3 kWlk yk, b faz ile ntr arasnda 6 kVA cos=0.9 (geri) yk ve c faz ile ntr arasnda 4 kVA cos=0.95 (ileri) yk baldr. Fabrikann g genini ve her ykn g genini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 204 4828. Bir merkezi kompanzasyon tesisinde kondansatr bloklarnn devreye girmedeki gecikmesi neye baldr ve bu durum nasl kontrol edilir? 4829. Bir kablo izolasyon maddesinde snma ve mr arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlayan Arrhenius bantsn ksaca aklaynz. 4830. Matematiksel ilemlerde deiken dnm ne amala yaplr? Deiken dnmne, en ok bilinen rnek veriniz. 4831. (66) boyutundaki snrl Hessian matris verilmi olsun. Minimizasyon problemindeki deiken says 3 ise, snrlayc fonksiyon says katr? 4832. Bir fabrikann otoprodktr nitesi enterkonnekte sisteme balant yapacaktr. ebekeye bildirilmesi gereken sseptans deeri nasl belirlenir? 4833. Bir senkron generatrn hz reglatrne ilikin l band, zaman sabiti ve kazan kavramlarn ksaca aklaynz. 4834. Bir nitenin hzl devreye girmesi ne demektir? 4835. Bir senkron generatrde kutup kaymas ne demektir? 4836. Bir santraldeki yerli sermaye pay %30 ise, MARR nasl belirlenir? 4837. TEAn; datm barasna verebilecei maksimum kurulu g ve mstakil fider tesisi iin minimum kurulu g deerleri nedir? 4838. zel direkt iletim hatt nedir? 4839. Elektrik ebekesinde yk alma ve yk atma ne demektir? 4840. Elektrik ebekesinde primer frekans kontrol ve sekonder frekans kontrol ne demektir? 4841. Elektrik ebekesinde sar alarm ne anlama gelir? 4842. Elektrik ebekesinde lk yedek ve scak yedek ne demektir? 4843. Serbest olmayan tketici ne demektir? 4844. Bir elektrik ebekesinde toprak arza faktr ne demektir? 4845. 550 kWlk bir pompa motoru 400 voltluk trafo kndan itibaren 149 m uzaklktadr. Motorun besleme iletkeninin kesiti nasl seilir? 4846. Bir kompanzasyon tesisinde 1+5 kademe olup bir kademeden dierine geite gecikme sresi 1 saniyedir. Gn iinde 66 kez kademe deiimi olduuna gre, kademe gecikmesinden kaynaklanan gnlk reaktif enerji miktar nasl hesaplanr? 4847. ki zde trbinden birisi 100 MW cos=0.87 dieri 100 MW cos=0.92 ile almaktadr. Trbinlerin USD/saat enerji retim maliyetleri arasndaki oran nedir? 4848. Dupleks villann atsna gne paneli yaplmas dnlmektedir. Bu yatrmn karl olup olmayaca nasl analiz edilir? 4849. Hangi hidrolik santrallerde net d ile brt d yaklak olarak birbirine eittir? 4850. Bir enerji datm blgesinin Temmuz ayna ait yklenme erisine eri uydurma yntemi uygulanm ve p=f(t) iin 7. dereceden polinom elde edilmitir. Ocak ayna ait yklenme erisinin 9. dereceden polinomla veya 5. dereceden polinomla karakterize edilmi olmas ne anlama gelir? 4851. ki zde trbinden birisi 100 MW cos=0.87 dieri 100 MW cos=0.92 ile almaktadr.Generatrlerin stator sarg scaklklar arasndaki oran nedir? 4852. ki zde trbinden birisi 100 MW cos=0.87 dieri 100 MW cos=0.92 ile almaktadr.Generatrlerin rotor sarg scaklklar arasndaki oran nedir? 4853. ki zde trbinden birisi 100 MW cos=0.87 dieri 100 MW cos=0.92 ile almaktadr.Generatrlerin hz reglatr kazanlar arasndaki oran nedir? 4854. Termik santrallerde kullanlan pulverize kmr ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 205 4855. Bir sisteme ait Nyquist diyagram verilmi olsun. Bu sistemin ayn genlikteki DC gerilimle beslenmesi halinde Nyquist diyagram ne lde deiiklie urar? 4856. Bir sisteme ait Bode diyagram verilmi olsun. Bu sistemin ayn genlikteki DC gerilimle beslenmesi halinde Bode diyagram ne lde deiiklie urar? 4857. Bir otoprodktr sistem enterkonnekte ebekenin barasna balanacaktr. Sistemin sfr bileen sseptans (B0) nasl belirlenir? 4858. eriinde 3, 5, 7, 9, 13, 17 ve 23 no.lu harmonikler olan bir dalgann 3. ve 5. harmoniklern szlmesi halinde THDnin % ka orannda deieceini formle ediniz. 4859. Bir gerilim dalgasndaki 3. harmonii szecek pasif filtre nasl tasarlanabilir? 4860. eriinde 3, 5, 7, 9, 13, 17 ve 23 no.lu harmonikler olan bir akm dalgas 50 Hzlik sinsoidal kaynaktan beslenmektedir. Besleme geriliminin genlii ve yk ayn kalmak kouluyla frekans 60 Hz olsa, harmoniklerin genlikleri ve saylar deiir mi, neden? 4861. 1 mm2 kesitinde ve 1 m uzunluundaki bakr iletken bir trafoda (duran makinede) ve bir asenkron motorun statorunda (dnen makinede) kullanlm olsun. Deri etkisi hangi makinede daha fazla olur? 4862. Ayrton denklemine gre, elektrik arkn etkileyen parametreler nelerdir? 4863. Bir periyodik dalgann Fourier alm sonunda; DC bileenin yan sra 17 adet sinsoidal bileen bulunmutur. Bu dalgann efektif deerini hesaplamak iin toplam ka adet matematiksel ilem (arpma, blme, toplama, karma, karekk) yapmak gerekir? 4864. Evirici kndan beslenen bir asenkron motorun stator harmonik kayplar, temel frekansn 50 Hz veya 60 Hz olmasndan nasl etkilenir? 4865. Bir ilin enerji datm ebekesi master projesi ne demektir ve kaar yllk dnemler iin hazrlanr? 4866. Bir datm ebekesinin maliyet hesab srasnda, gtr bedel, birim fiyatl bedel, teklif fiyatl bedel, anahtar teslimi bedel ne anlama gelir? 4867. ehir ebekeleri master projelerin yapmnda 35 kVluk hatlarn yer ald planlarda kullanlan paftalarn lei nedir? 4868. Elektrik tesisleri ihalelerinde; durum tespit tutana, yer teslim tutana, geici kabul tutana ve kesin kabul tutana nedir ve ne zaman hazrlanr? 4869. Birden ok sayda topraklamas olan bir tesiste, bu topraklamalar kendi aralarnda nasl (seri, paralel, kark vb.) balanr? 4870. Elektrik enerjisi sektrnde dikey entegrasyon modeli ne demektir? lkemizdeki elektrik enerjisi sektr hangi modele gre yaplandrlmtr? 4871. Yalnzca aktif g tketen mterilere iki rnek veriniz. 4872. Ar kompanzasyon ve grup kompanzasyonu tanmlarnn ortak ve farkl yanlar nelerdir? 4873. Tekrar kapama rlesi ile diferansiyel rlenin ortak ve farkl yanlar nelerdir? 4874. Ters zamanl ar akm rlesi ile sabit zamanl ar akm rlesi seri balandnda, edeer akm-zaman karakteristii nasl olur? 4875. Bir trafo merkezinin imar planna ilenmesini ksaca aklaynz. 4876. 380 kV luk hava hatt kapsamnda yaplan kamulatrma ilemine kar, tarla sahibinin bavuraca hukuki yollar nelerdir? 4877. 154 kVluk hava hatt kapsamnda; aplikasyon, gzergah etd ve kamulatrma plan ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 206 4878. Bir elektrik tesis ihalesinde yklenici kar ve genel giderler olarak % kalk bir pay dikkate alnr? 4879. Trafo bina yerinin kamulatrlmasnda imar plan tadilat hangi kurulu tarafndan yaplr? 4880. 154/35 kVluk trafo merkezini stlenen bir yklenicinin antiye giderleri hangi bileenlerden oluur? 4881. Tesis yatrm projelerinde ad geen; geici teminat mektubu, ksa sreli teminat mektubu, all-risk teminat mektubu ve sresiz banka teminat mektubu ne anlama gelir? 4882. Standart kablo kanalna denecek kablonun altna ve stne ka cm kalnlnda kum serilir? 4883. Tek terimli tarife zerinden enerji alan bir abonenin aylk fatura bedeli hangi byklklerin bir fonksiyonudur? 4884. Bir sanayi abonesi ne zaman tarife snfn deitirir? 4885. Mstakil trafosu olan bir abonenin g lmleri trafonun sekonder tarafndan yaplrsa, trafo kayplar faturaya nasl yanstlr? 4886. Tek terimli tarife snfna tabi abonelerin gvence bedeli nasl belirlenir? 4887. Bir abonenin balant gc ve szleme gc nasl belirlenir? 4888. Hangi elektrik abonelerinden gvence bedeli alnmaz? 4889. Kaak elektrik enerjisine ait tketimlere ait hesaplamalarda esas alnacak maksimum sre ka gndr? 4890. Bir sanayi abonesinin trafo gc, szleme gc ve kurulu gc arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 4891. Sayacn yan sra baka hat zerinden de beslendii belirlenen bir abonenin ektii kaak enerjinin hesab nasl yaplr? 4892. Bir abone iin usulsz enerji tketimi ne demektir? 4893. Bir abone iin kaak elektrik tketimi ne demektir? 4894. Kaak elektrik kulland belirlenen ve daha nce alnm hibir l deeri bulunmayan bir meskende, kaak elektrik iin esas alnacak g ka kWdr? 4895. Hangi aboneler reaktif enerji tarifesine tabidir? 4896. Bir abone endktif ve kapasitif snrlarn her ikisini de amas halinde hangi sayatan okunan reaktif enerjiye gre bedel der? 4897. Bir abonenin saya ve trafolarnn deitirilmesi gndeme geldiinde nasl bir prosedr izlenir? 4898. Enerji datm kurulularnn kulland; ilk endeks tespit protokol, saya mhrleme protokol ve saya deitirme protokol ne demektir? 4899. Bir abonenin sayac hangi durumlarda mhrlenir? 4900. On katl elliki daireli bir apartmanda, ortak kullanm kapsamna giren elektrik tketimlerini belirtiniz. 4901. Bir tketici hangi durumlarda geici abone olabilir? 4902. Bir abone, balant gcnn hangi oranda artmas halinde, tadilat projesi ile datm irketine bavurur? 4903. Serbest tketici niteliindeki bir abone ne tr avantajlara sahip olur? 4904. Kmrl bir termik santralin kat atklar nelerdir? 4905. Bir buhar trbininde taze buhar ne demektir? 4906. Buchholz rlesi hangi iddetteki yer sarsntlarnda ama yaptrr? 4907. Bir senkron generatrde rotor toprak arzas koruma rlesi, hangi durumlarda alr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 206 4908. Bir senkron generatrde anku ne demektir? 4909. Bir trbinin aft ap hesaplanrken hangi bilgiler gereklidir? 4910. Hidrolik santrallerde generatr u gerilimleri hangi aralktadr? 4911. Buchholz rlesi atktan sonra arzann tr anlalabilir mi? 4912. Bir trafo tank ile bir genleme tank, bilinen geometrik cisimlerden hangilerine benzer? 4913. Trbin gvdesi zaman iinde neden kamburlaabilir? 4914. eliin yksek scaklklardaki dayanmn artrmak iin hangi element kullanlr? 4915. Bir termik santralde kondenserin basnc hangi aletle llr? 4916. Bir buhar su evriminde kullanlan su, deiik noktalarda deiik isimler alr. Bu isimleri belirtiniz. 4917. Bir senkron generatr yldrm darbesine kar nasl korunur? 4918. Bir bilgisayar monitrnn yayd magnetik alan izgilerini boyutlu olarak iziniz. 4919. Bir senkron generatrn rotoruna ait sfr bileen edeer devresi nasl izilir? 4920. Hidrolik santrallerde trbin tahrik suyunun iletimi iin hangi tip tneller kullanlr? 4921. Bir senkron generatrde izolasyon arzalarna kar hangi koruma elemanlar kullanlr? 4922. elik neden bara malzemesi olarak kullanlmaz? 4923. Bir hat ayrcsn yerinden skerek; bara ayrcs veya by-pass ayrcs ya da transfer ayrcs olarak kullanabilir miyiz? 4924. Bir enerji sistemi modeline bakarak, bunun statik model mi dinamik model mi olduunu nasl belirlersiniz? 4925. Senkron generatrlerde snmaya yol aan faktrler nelerdir? 4926. Termik santrallerde akkan yatakl kazanlarn stn yanlar nelerdir? 4927. Termik santrallerde kullanlan balca soutma kulesi trlerini belirtiniz. 4928. Trbin ya yalama zelliini hangi scaklk derecesine kadar korur? 4929. Senkron generatrlerin retiminde, hzn ve gcn ok artrlmasn snrlayan etkenler nelerdir? 4930. Etiketinde 3000 d/dak yazl bir senkron generatr 1500 d/dak ile altrlabilir mi? 4931. Bir senkron generatr asenkron generatr olarak altrabilir miyiz? Neden? 4932. TEA 50 Hzlik anma frekansn hangi aralk iinde kontrol eder? 4933. Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Ynetmelii hangi yerlere uygulanmaz? 4934. Bakr topraklama iletkeni olarak, gerek mekanik gerekse elektrik dayanm bakmndan, hangi kesitin alt kullanlmaz? 4935. Gc hangi deerin zerinde olan elektrik retim tesisleri primer frekans kontrolne katlmakla ykmldr? 4936. Bir ehirde tm hava hatlar, bir yllk sre iinde yer alt kablosuna dntrlm olsa, hava hatlarnn toplam defter deeri nasl formle edilir? 4937. Bir asenkron generatr senkron generatr olarak altrabilir miyiz? Neden? 4938. Bir hidrolik trbinin zgl hz ile devir says arasnda nasl bir iliki vardr? 4939. Primerinde faz sekonderinde iki faz olan bir trafonun sfr bileen edeer devresini iziniz. (Primer taraf yldz bal ve toprakldr.) 4940. Bir hava hatt zerinden uan helikopterin pilotu, hattn kubak grntsn videoya kayt etmi olsun. video grntsnde ikaz kreleri, faz iletkenleri ve koruma telleri ayrtedilebilir mi? 4941. 500 MWlk termik santralde ka tane soutma kulesi, ka tane baca, ka tane kondenser bulunur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 207 4942. Bir termik santralin eitli alardan ekilmi fotoraflarna baktnzda, bu santralde yaklan kmrn dk kalorili ya da yksek kalorili olduunu belirleyebilir misiniz? 4943. Bir sava srasnda bir termik santral sahas bombalanm, buna ramen santral 13 gn daha enerji retimine devam edebilmitir. Bomba(lar) santralin hangi blmlerine isabet etmi olabilir? 4944. Bir yk fili 400 kVluk hattn yaknnda, hatta paralel olarak yrmektedir. Filin zerindeki yk sac levhalardan olumaktadr. Filin; hortumuna, gvdesine ve bacaklarndan birisine ilikin Thvenin edeer devrelerini iziniz. 4945. Bir su aygr nehrin altndan geen 400 voltluk kabloyu tek ene darbesiyle koparm olsun. Kablo kopmadan hemen nce, arza noktasna ait Norton edeer devresini iziniz. 4946. Bir UPSden reaktif glerin de ekiliyor olmas, UPSin almasn nasl etkiler? 4947. 2x300 MWlk bir santralde, niteler ayn kaloride kmrle beslenmesine ramen, kmrlerden birisinin nem oran dierinin iki katdr. Bu durum, nitelerin USD/saat retim maliyetini nasl etkiler? 4948. 2x300 MWlk bir santralde, niteler ayn kaloride kmrle beslenmesine ramen, kmrlerden birisinin kl oran dierinin iki katdr. Bu durum, nitelerin USD/saat retim maliyetini nasl etkiler? 4949. Enerji iletim hatlarnda direk zerinde alma yapan bir montrde hangi i gvenlii tehizatnn bulunmas gerekir? 4950. 35 kVluk hava hatlar ile 380 kVluk hava hatlar, hangi ynetmeliklerin kapsamndadrlar? 4951. Yksek gerilimli kuvvetli akm tesislerinde iletme sorumlusu kimdir? 4952. Bir datm trafosundan 1 metre uzaklkta olsanz, bunun hermetik tip, kuru tip, yal tip ya da klofenli tip olduunu belirleyebilir misiniz? 4953. Klofenli trafoda buchholz rlesi kullanlr m? Neden? 4954. Bir elektrik mhendisinin grev, yetki ve sorumluluklarna ilikin yasal mevzuat nedir? 4955. f(x)=x2ex fonksiyonunu maksimum yapan x deerini bulunuz. 4956. 1 / x 3 dx integralinin sonucunu bulunuz.
1

4957. Dner demirli bir ampermetrenin 10 A lerken rettii moment 240 Nmdir. Aletin self endktansnn deiim hzn (H/radyan) bulunuz. 4958. Q-metrenin alma ilkesi nedir? 4959. 4 MWlk yk ile 2 MVArlk kompanzatr paralel bal iken g katsays 0.97 (geri)dir. Kompanzatr devre d edildiinde, yeni g katsays ne olur? 4960. E elektrik alan vektr olmak zere, ( E ) neye eittir? 4961. Elenik simetrik bir fonksiyonun Fourier dnm sonucunda; imajiner, reel, elenik simetrik fonksiyondan hangisi elde edilir? 4962. 110 kV tek fazl XLPE kablonun dielektrik kayplarn hesaplamak iin hangi parametrelerin bilinmesi gerekir? 4963. Bir gerilim iin alnan lme deerleri 5.9 V, 5.7 V ve 6.1 Vdur. lmenin standart sapmas neye eittir? 4964. z dnm x(z)=e(1/Z) olduuna gre, x(n)i bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 208

4965. Bir dm noktasna I1 akm girerken I2 ve I3 akmlar kmaktadr. I1 ve I2 akmlar, srasyla %1 duyarllkta olmak zere, 100 mA ve 99 mA llmtr. Akmlar DCdir. I3 akmn ve hata payn bulunuz. 4966. Gc 10 W ve anten kazanc 18 dB olan baz istasyon anteni yerden 20 m ykseklie yerletirilmi olsun. Antenden 50 m uzaklkta, yerde g younluu ka W/cm2 dir? 4967. Enerji sat fiyatnn dk olmas nedeniyle enerji retimi yapmayan otoprodktrler enerji ihtiyalarn TEDAtan karlama yoluna gitmiler, bu nedenle TEDAn ngrlen enerji talebi 18 milyon kWh artmtr. Bu ak EAtan karlanamad zaman, enerji a hangi kanallardan karlanabilir? 4968. Elektrik Piyasas Mali Uzlatrma Merkezi (PMUM)nin ilevi nedir? 4969. Organize sanayi blgelerinin (OSB) elektrik retimlerinde salanan arsa tahsisi avantaj nedir? 4970. ok yaktl elektrik enerji retimi neden yaplr? 4971. Elektrikte Kr/kWh tarifesi iinde tarife d bileenler hangileridir? 4972. Elektrik piyasasnda dengeleme ilemleri nasl yaplr? 4973. Aydnlatmada noktasal yatay aydnlk dzeyi, noktasal dey aydnlk dzeyi, parlt, kontrast ne demektir? 4974. Bir sodyum buharl lambann, alak basnl ya da yksek basnl olduunu (etiketine bakmadan) anlayabilir misiniz? 4975. Bir lambann spektroradyometrik diyagram ne demektir? 4976. Bir lambann balnn E-27 veya E-40 olmas ne demektir? 4977. Aydnlatma tekniinde polar fotometrik eri ve polar fotometrik yzey ne demektir? 4978. Bir aydnlatma armatr iin A dzlemleri, B dzlemleri ve C dzlemleri ne anlama gelir? 4979.Bir aydnlatma armatrnn yaylma derecesi, salm derecesi ve kamama derecesi ne demektir? 4980. Yol aydnlatmasnda kullanlan armatrlerin kirlenme analizinde hangi kirlenme snflar dikkate alnr? 4981. Yol aydnlatmasnda kavaklarn aydnlatlmasnda hangi faktrler etkili olur? 4982. Bir yol iin aynasal yansma, yaynk yansma ve karma yansma ne demektir? 4983. Yol aydnlatmasnda evreleme oran (SR) ne demektir? 4984. Fizyolojik kamama kapsamnda rt parlts ne demektir? 4985. Yol aydnlatma sistemlerinde; lambann gnlk yanma sresi, lamba deitirme aral ve armatr bakm aral iin ortalama sreler nelerdir? 4986. Bir k dalm erisinde yer alan 0, 30, 60, 90 saylar neyi ifade eder? 4987. Bir enerji iletim hatt iin evresel etki deerlendirmesi (ED) yaplmamas neye baldr? 4988. Bir trafoda 3000 Amper.sarm nasl elde edilir? 4989. Elektrik hatlarnn bakm ve onarmnda izole hal nerede ve ne amala kullanlr? 4990. Bir enerji datm fiderine ne zaman tersten enerji gelebilir? 4991. Bir OG sigortas gerilim kesilmeden nasl deitirilebilir? 4992. Direk tipi datm trafosunda bakm yaparken, ilk nce AG ve OG taraftan hangisi kesilir? 4993. Ak odalarnda alma yapan personel nelere dikkat etmelidir? 4994. Elektrik kelimesinin kkeni nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 209

4995. Diren s katsays pozitif ve negatif olan direnlere birer rnek veriniz. 4996. Bir yksek gerilim diyotu hangi geometriye sahiptir? 4997. Bir dorultucu devresinde diyota paralel olarak neden kondansatr balanr? 4998. Bir transistor n gvdesinin metal veya plastikten yaplm olmas ne anlama gelir? 4999. Bir transistrn kazanc ve kazanc arasndaki matematiksel iliki nedir? 5000. Transistrler Avrupa Standardna ve ABD standardna gre nasl kodlanr? 5001. Ak arazide iki nokta arasndaki mesafe, ekl, jalon ve erit metre ile nasl llr? 5002. Bir g trafosunun devrede olmama oran ne demektir? 5003. 345 kVluk fazl alt devreli iletim hattnn toplam gei koridorunun (ROW) genilii 900 feettir. Bu hattn grntsn 3 boyutlu iziniz. dy 5004. +2xy=ex2 ve y(0)=1 ise, diferansiyel denklemi znz. dx
/3

5005. j kompleks operatr olmak zere,

e
0

jt

dt integralini hesaplaynz.

5006. Bir HES 1000 d/dak tahrik hznda 40 m d ile 300 kW retmektedir. Deneme amacyla d 10 mYe indirilmi olsa, retilecek g ne olur? 5007. Scakl 20 C olan bir odann boyutlar 3x3x3 metredir ve oda d ortamdan scaklk bakmndan tamamen izole edilmitir. Bu odada 100 Wlk akkor flamanl lamba 24 saat yanacak olsa, odann scakl ka derece artar? 5008. yonlatrc elektromagnetik radyasyon iin ve iyonlatrc olmayan elektromagnetik radyasyon iin ikier rnek veriniz. 5009. ki tepedeki hava basnc llm ise, tepeler arasndaki kot fark nasl bulunur? 5010. Termik santrallerde kmr tme ve kurutma amacyla kullanlan deirmenler hangi tiplerde yaplr? 5011. Deniz seviyesinden 900 m yksekte llen hava basncn deniz seviyesine nasl indirgersiniz? 5012. Ulusal yk datm biriminin ve blgesel yk datm biriminin grevleri nedir? 5013. Enerji iletim sistemlerinde flip flop kesici nerede kullanlr? 5014. Trafo merkezi ile datm merkezi arasnda ne fark vardr? 5015. Bir datm merkezinde ak tutma zaman ne anlama gelir? 5016. lkemizde i gvenlii kapsamndaki gvenlik kartlarnda krmz, turuncu, beyaz ve sar ne anlam ifade eder? 5017. Bir trafoda statik elektriklenme nasl ve ne zaman olur? 5018. lkemizde elektrik enerjisi retimi kapsamnda EPDKdan alnan lisans trleri nelerdir? 5019. lkemizde yerli doal kaynaklar ile yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal olarak retim yapan tesislere salanan balca tevik mekanizmalar nelerdir? 5020. 4628 sayl elektrik piyasas kanununun getirdii yenilikler nelerdir? 5021. Rasgele zaman fonksiyonunu iziniz. 5022. Bir okul bahesinde 3 kWlk rzgar trbini, 24 adet 2V, 200 Ahlik ak, 48/220 V 50 Hz, 3 kVAlk evirici bulunmaktadr. Sistemin prensip balant emasn iziniz. 5023. 2400 Hzlik bir saysal iaretin evrim periyodunu bulunuz. 5024. Kontrol sisteminde kullanlan faz ilerletici kompanzatrn transfer fonksiyonu 1 + 3T G(s)= ; T>0 ise, maksimum faz kaymas neye eittir? 1+ T

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 210

5025. x(n)=ef(5/6)n ayrk zaman iaretine aittir. Temel periyodu bulunuz. 5026. x36x2+11x6=0 denkleminin iki kk 1 ve 3 ise, dier kk bulunuz. 5027. Alak geiren iaretin g(t) band genilii 3 kHz ise, g2(t)nin band genilii neye eittir? 5028. Bir trafoda ksa devre deneyi srasnda llen gcn anma akmna gre dzeltilmesi ne demektir? 5029. Aydnlatma tekniinde kullanlan enkandesen lamba, metal halide lamba, metal halojen lamba hakknda ksa bilgi veriniz. 5030. ex fonksiyonunun x=2 noktasndaki lineer yaklak deeri nedir? 5031. Y=AB+CD Boole fonksiyonunu yalnz 2 girili NAND elemanlar ile tasarlamak istiyoruz. Bunun iin gerekli minimum eleman says katr? 5032. Minimum fazl kontrol sistemi ne demektir? 5033. f(x)=x2x2 fonksiyonunun (4, 4) kapal alanndaki maksimum deeri nedir? 5034. Hilbert transformatr ne amala kullanlr? 5035. x3x2+4x4=0 denklemi Neton-Raphson yntemi ile zlrken ilk iterasyon deeri x=2 alnmtr. kinci iterasyon deeri ne alnacaktr? 5036. sin 3 d integralini hesaplaynz.
o

5037. Bir trafoda yada zlm gaz analizi deerleri (C2H2, C2H4, CH4, H2, C2H6) ne amala deerlendirilir? 5038. Bir trafoda yan gnlk gaz art hz (ml/gn) nasl bulunur? 5039. Bir yal g trafosunda, 300 Cye kadar ve 700 Cden byk scakla yol aan arza trleri neler olabilir? 5040. Bir g trafosunda; radyal ekme arzas (Hoop gerilme arzas), radyal sktrma arzas, aksiyel sktrma arzas, aksiyel ekme arzas, aksiyel i ie geme arzas, spir sonu arzas ve spinal sktrma arzas ne demektir? 5041. Elektromagnetik alan ve elektromagnetik radyasyon arasndaki fark nedir? 5042. Trafolarda pancake sarg ne demektir? 5043. Bir trafoda st gerilim sargs; ekirdek tipinde st tarafa, manto tipinde ise i tarafa konulur. Neden? 5044. Ak havada iletilmekte olan bir trafo arza yaparak devre d olmutur. Olay yerinde inceleme yaparken nelere bakar ve not alrsnz? 5045. Bir g trafosu iin polarizasyon endeksi ne demektir? 5046. Bir trafoda yan i yzey delinme gerilimi ne anlam tar ve minimum deeri ka N/cmdir? 5047. Bir trafoda sarg-sarg, sarg-toprak ve nve-toprak arasndaki izolasyon testleri nasl yaplr? 5048. 132/500 kVluk bir trafoda hangi taraftaki buinglerin iinde ve hangi seviyede olmak zere ya bulunur? 5049. Anma byklkleri ile almakta olan bir DC nt motorun besleme gerilimi %10 azaltlm olsa, motorun momenti, hz ve endvi akm % ka deiiklie urar? 5050. Kompakt bir elektrik devresinin ektii gc formle etmek iin, hangi byklklerin verilmesi ve/veya llmesi gerekir? 5051. Bir trafo fabrikas 10000 m2 kapal alan zerinde kuruludur. Bu yl 1000 m2 lik ek bina M(TL) maliyetle hizmete sokulmu olsun. Bu binann maliyeti trafonun sat fiyatna nasl yanstlabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 211

5052. Bir kablo fabrikasnda igc verimliliini artrmaya ynelik ii beklenti anketi dzenlenecek olsa, bu ankette ne tr sorular yer alabilir? 5053. 5/0.4 kVluk trafo reten bir fabrikann mamul stok envanteri iin Laspeyres endeksi kullanlmtr. ubat 2010 endeksi 112, Mart 2010 endeksi 134 ve Nisan 2010 endeksi 108dir. Fabrikann mamul stoklarnn zamana bal deiimini iziniz. 5054. Bir trafo fabrikasna ulaan mteri ikayetleri yledir: Son bir ay iinde satlan trafolarn buchholz rleleri dk ya scaklklarnda bile ama yaptrmaktadr. Sorunu belirlemek iin nasl bir yol izlenebilir? 5055. Bir kablo fabrikasnn son be yldaki aylk sat hacmi Lj (metre/ay)dr; j=1,2,60 ay. Elimizde be yllk enflasyon (e) ve parite (p) verileri de varsa, L=f(e, p) matematiksel fonksiyonu nasl elde edilebilir? 5056. 800 kVluk hattn endktans 1 mH/km ve kapasitesi 9 nF/km ise, hattn teorik g snrn (MW) bulunuz. 5057. Bir devre elemannda band genilii tanmnn olmas iinolmaldr. Boluu doldurunuz. 5058. Bir geminin atk varili denize braklmtr, varil 2 dakika sonra 400 kVluk DC sualt kablosunun zerine temas etmise, t=0 ve t=2 dakika aralnda, varile etki eden E ve B alanlarnn deiimlerini iziniz. 5059. Bir santralin yapm aamasnda kamulatrma raporunda hangi bilgiler yer alr? 5060. fazl bir ebekenin a-b fazlar arasna R direnci ve b-c fazlar arasna gene R direnci balanmtr. Sistemdeki akm dalmn bulunuz. 5061. Bir elemann gerilim ve akmnn zamana bal deiimleri v(t) ve i(t) biliniyorsa, elemann v-i u karakteristii nasl elde edilir? 5062. kk kutuplu senkron generatrn, DC nt motorun, DC seri motorun uyarma akmlarnn zamana bal deiimlerini iziniz. 5063. Bir insann vcut direnci ile ter arasndaki matematiksel iliki nasl elde edilebilir? 5064. 5 cm yarapl metal kreyi +0.1 C ile yklemek istersek, nasl bir devre kurmak gerekir? 5065. Neton-Raphson ynteminin temel eitliini yaznz. 5066. 100 adet rzgar trbininden oluan rzgar tarlas 300 kVluk DC iletim hattna balanmtr. Sistemin balant emasn iziniz. 5067. Nonlineer diren ve nonlineer endktansn seri baland bir devre iin edeer empedans nasl ifade edilir? 5068. Bir fazl asenkron motorun rotor direncinin byk veya kk olmas, motorun almasn nasl etkiler? 5069. et[u(t)u(t1)] e(t1) u(t1) volt geriliminin deiimini iziniz. 5070. Bir elektrik devresinde Gauss kapal yzeyi ne demektir? 5071. sinhx, sin1x, sinx1/2 fonksiyonlarnn deiimlerini iziniz. 5072. Bir iletim hattnn banda nt kompanzatr bulunmaktadr. Hat ba geriliminin faz as 100 den 150 ye ykseldiinde, kompanzatrn akm ne oranda etkilenir? 5073. Bir tramvay hat bandan itibaren L. kilometrede hareket halindedir. Tramvayn DC akm, sinsoidal akm ve harmonikli akm ekmesi halinde edeer devreleri iziniz. 5074. Afrikada yaayan Gymnarchus Niloticus isimli baln banda q=107 C, kuyruunda ise q yk vardr. Baln boyu 10 cm olup bir amandrann 1 m altnda durmaktadr. amandraya etki edecek kuvveti bulunuz. (Deniz suyunun dielektrik sabiti 80dir.)

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 212

5075. 380 kVluk direkte a b c fazlar ayn seviyededir. Kularda birisi a fazna, dieri b fazna konmu olsa, hangi ku daha fazla B ve E alanlarnn etkisinde kalr? 5076. AC1, AC2, AC3, AC4 snf kontaktrler nerelerde kullanlr? 5077. Bir elektronik devredeki lehimleri skmek iin hangi elemanlar kullanlr? 5078. Bir AG kompanzasyon panosunun kna balanan harmonik analizrn lm sonularn spektrum biiminde ifade ediniz. 5079. Bir generatr ve trafodan oluan sistemin sfr bileen edeer devresinin kapal gz oluturabilmesi iin, elemanlarn sarg balantlar nasl olmaldr? 5080. Bir termik santraldeki baca gaz artma tesisi ile elektrofiltrenin ilevleri nelerdir? 5081. 2 saat boyunca her 10 dakikada bir llen fliker iddetleri yardmyla 2 saatlik fliker ortalamas nasl hesaplanr? 5082. Enerji datm tesislerinde ksa kesinti ve uzun kesinti ne demektir? 5083. Bir termik santralde baca ykseklii ile SO2 miktar arasnda nasl bir iliki vardr? 5084. Yllk maksimum kesinti hedefleri aldnda, datm irketinin tketiciye demesi gereken tazminat tutar nasl hesaplanr? 5085. Datm ve iletim kurulularnn programl enerji kesintilerini, en az ka saat nce (TV, basn, vb. yollarla) tketicilere duyurmalar gerekir? 5086. Bir fabrikann gn iindeki ebekeden ektii maksimum akm nasl belirlenir? 5087. Bir fabrikann standartlarda belirtilen fliker limitlerini at belirlendiinde, bu iyerine nasl bir yaptrm uygulanr? 5088. Bir fabrikann standartlarda belirtilen harmonik limitlerini at belirlendiinde, bu iyerine nasl bir yaptrm uygulanr? 5089. Fliker lmnde, en az ka saatlik lm datasnn kayt edilmesi gerekir? 5090. 2007-2010 yllar arasnda kullanc bana yllk maksimum kesinti sresi ve maksimum kesinti sresi deerleri nelerdir? 5091. lkemizde akm harmoniklerinin temel bileene oran hangi deeri aamaz? 5092. lkemizde gerilim harmoniklerinin temel bileene oran hangi deeri aamaz? 5093. Bir iletim hattnn sfr bileen empedans (Z0), negatif bileen empedans (Z-), self empedans (Zs) ve karlkl empedans (Zm) arasndaki matematiksel ilikiler nedir? 5094. lkemizde gerilimin negatif bileeninin pozitif bileene oran hangi deeri aamaz? 5095. Harmonik analizr yardmyla fliker lm de yaplabilir mi? 5096. 500 kVluk hat geici olarak 230 kV ile iletilmi olsa, zincir izolatrn zincir verimi hangi oranda deiir? 5097. 3000 MWlk nkleer santralde yaklan nkleer maddenin (ton/yl) ile 3000 MWlk termik santralde yaklan kmrn (ton/yl) karlatrmasn yapabilmek iin, her iki sistemin hangi byklklerinin ayn olmas gerekir? 5098. Bir otoprodktrn ulusal ebekeye balantsn salayan 14 kmlik hava hattnn; yapm maliyeti, yllk kayp maliyeti ve yllk amortisman tutar kim tarafndan karlanr? 5099. Bir fazl harmonik analizr yardmyla fazl ebekede lm yaplabilir mi? 5100. 765 kVluk ACSR hava hattnn akm tama kapasitesi ile 400 kVluk bakr yeralt kablosunun akm tama kapasitesinin ayn olabilmesi, olmasna baldr. Boluu doldurunuz. 5101. Neumann snr koullar nerede kullanlr? 5102. Bir enerji sisteminde bara says ile dm saysnn eit olmamas nasl aklanabilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 213

5103. Bir hava hattnn zerinde uan helikopterden ruling aklklarn saysn belirlemek iin hangi direklerin saylmas gerekir? 5104. Ayn blgede yaplacak 154 kVluk iki hava hatt projesinden birinin paftalarnn arl 4 kg dierininki ise 5 kg ise, bu durum nasl aklanr? 5105. Ayn gerilimli iki hava hatt ayn blgededir. lk hattn some alar toplam 146 grad dier hattn some alar toplam ise 164 graddr. Bu bilgi ile hangi hattn TL/km maliyetinin daha dk olduu anlalabilir mi, neden? 5106. Bir kafes direin dikmesine ayr topraklama kaz aklm olup srasyla direnleri 32 ohm, 40 ohm ve 28 ohm bulunmutur. Son topraklama kaz direkten 19 m uzakta akld iin ara balant iletkeni kullanlm olup direnci 0.1 ohmdur. Direin edeer topraklama direncini bulunuz. 5107. Bir iletim hattnn sonundan beslenen ykn deimesi ne zaman hattn empedansnn deimesine yol aar? 5108. Bir hattn corafi koordinatlar ile izolatr maliyeti arasnda nasl bir iliki vardr? 5109. Bir iletim hatt boyunca ilerlerken some noktalarndaki direklerin kede tayc direk veya kede durdurucu direk olduu nasl anlalr? 5110. Bir iletim hatt ayn corafi ve klimatik koullara sahip blgeden gemektedir. Hattn 161-162 no.lu direkleri ve 411-412 no.lu direkleri arasndaki yatay teetli noktalarn tam altndaki B ve E alanlarnn farkl kmas nasl aklanabilir? 5111. I=4+j3 Amper akmna ait div, rot ve grad deerlerini bulunuz. 5112. 35 kVluk YG sigortas yerinden nasl sklr? 5113. Bir enerji iletim sisteminde trafo iermeyen anahtarlama istasyonlar ne amala kullanlr? 5114. Tm enerji iletiminideki 2007 yl kayp enerji miktar E (GWh) ise, bu bilgi yardmyla bal kayp nasl hesap edilebilir? 5115. ki nonlineer diren paralel bal olup bir gerilim kaynandan beslenmektedir. Edeer diren nasl ifade edilebilir? 5116. 35 kVluk beton direkli hatta iki komu direin kukonmazlarnn klempleri arasndaki gerilim neye eittir? 5117. 380 kVluk hatta iki komu direin ikaz krelerinin klempleri arasndaki gerilim neye eittir? 5118. 22 elemanl zincir izolatre darbe gerilimi (iki stel dalgann fark) uygulanm olsun. Her zincir eleman ularndaki gerilimin deiimini iziniz. 5119. Bir hava hatt direindeki ku yuasnda yumurtadan biraz sonra kacak bir civciv olsun. Bu civcive etki eden B ve E alanlarn hesaplamak iin hangi bilgilere gerek vardr? 5120. Bir ksa devre akmnn DC karakterde olmas nasl aklanabilir? 5121. Bir ark boynuzunun ular arasna ku kanatlaryla deecek olsa, izolatrn edeer devresini iziniz. 5122. Bir seri RC devresinden geen akmn kapasitif akm olmas neye baldr? 5123. Bir yol aydnlatmasnda 40ar metre alkla 2400 Wlk lambalar bulunmaktadr. Sistemdeki gerilim dmn formle ediniz. 5124. Bir hava hatt paftasndaki direk isimleri silinmi olsun. Aliman izgisine bakarak KT ve KD direkleri nasl ayrt edersiniz? 5125. 35 kVluk yer alt kablosunda kablo siperi ile kablo zrh arasndaki gerilim neye eittir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 214

5126. 154 kVluk bir kabloda ayn genlik faz asna sahip endktif ve kapasitif akmlardan hangisi zrh zerinde daha ok gerilim endkler? 5127. Bir kompanzasyon panosunda 50 kVArlk kompanzasyon grubu yerine 100 kVArlk grup devreye alnacaksa, bu olay hangi ilem aamalarnn sonucunda gerekleir? 5128. Bir trafodan aktif P ve endktif Q gleri ekiliyorken sarg kayplar PKdr. Gene ayn aktif P ve kapasitif 0.5Q gleri ekiliyorken sarg kayplarn ifade ediniz. 5129. Bir trafonun veriminin sekonder gcne gre duyarlln (/S) ifade ediniz. 5130. 35 kVluk hava hatlarna neden ikaz kresi yerletirilmez? 5131. Bir enterkonnekte ebekeden 500 MWlk g devre d edilse, frekans nasl deiir? 5132. 154 kVluk fazl hat, trafo zerinden 35 kVluk tren (gidi-dn) hattn beslemektedir. 35 kVluk hatta ait sfr bileen empedans (Z0) nasl hesaplanr? 5133. Mevcut 380 kVluk hatta ve yeni yaplmakta olan 380 kVluk hatta ikaz kreleri taklacaktr. Her bir hat iin kre maliyetlerini (USD) ifade ediniz. 5134. 750 kVa gre tasarlanm bir hattn 500 kV ile iletilmesinin frsat maliyeti nasl hesaplanabilir? 5135. Bir kmr santrali elektrik enerjisini 6 cent/kWhe maletmektedir. Bu rakam iinde yakt maliyetini nasl ayrtrrsnz? 5136. Bir lkede m tane 154 kVluk hava hattnn 5 yl iinde kademeli olarak 400 kVluk hatlara dntrlmesi planlanmaktadr. Bu ilemin maliyetini ifade ediniz. 5137. Bir DC iletim hattnda ne zaman koruma telinden akm akabilir? 5138. 154 kV2luk hava hattnn 5 kmlik blm tapulu tarla zerinden geirilecektir. Bu ileme kar tarla sahibinin yasal haklar nelerdir? 5139. ift koruma teli olan bir hatta some noktalarnda koruma telleri arasndaki karlkl kuplajlar deiir mi? 5140. Bir hava hattnda 500 MWlk ve 550 MWlk glerin iletilmesi srasnda konveksiyon kayplar ne oranda deiir? 5141. X GSM operatr tarafndan binann atsna monte edilmi baz istasyonunun yayd dalgay izerek belirtiniz. 5142. 1000 km uzunluundaki hava hattnda toplam ka tane topraklama ubuu kullanlaca hangi faktrlere baldr? 5143. Bir fonksiyon iin ikinci trevin fiziksel anlam nedir? 5144. 12 adet matris arpm halindedir. Her matrisin satr says ve stun says hakknda ne sylenebilir? 5145. 380 kVluk hava hattnn 400 kV ile altrlmas srasnda diree yldrm decek olsa, izolatre etki edecek darbe gerilimi ka kV daha fazla olur? 5146. Laboratuarda msrn koannn iki ucu arasna 10 V uygulanacak olsa, msrn taneleri iindeki akm younluunu (mA/cm3) ifade ediniz. 5147. Enversr anahtar yardmyla, 10 ohmluk dirence 10 V 50 Hz gerilim 1 dakika sreyle ve 10 V DC gerilim gene 1 dakika sreyle uygulanyor. Direnteki akmn zamana gre deiimini iziniz. 5148. Bir yal trafonun, ayn gerilimde olmak zere, 800 kVA ve 1600 kVA olmas halinde ya genleme tanknn boyutlar arasndaki oran nedir? 5149. 100 MW ve 200 MW gcndeki 25 kVluk senkron generatrlerin stator sarglarnda kullanlan bakr arlklar arasndaki oran nedir? 5150. a faz ile toprak arasnda ksa devrenin olduu anda, kesicinin kontaklarndan geen akmlarn zamana gre deiimlerini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 215

5151. 10 kWlk motor yardmyla G (kg) arlndaki bir yk 20 metre ykseklie kaldrlmaktadr. Bu motor ile 30 metre ykseklie kaldrlabilecek ykn deeri nedir? 5152. Bir hava hattnn 20 0C scaklk iin admitans Y=G+jB mho deerindedir. Aliman boyunca hat tam (%100) buzlu iken, Y ne lde deiiklie urar? 5153. Buzlu bir iletken parasndaki buz miktarn Simpson kural ile hesaplayabilmek iin, bize verilmesi gereken grnt ve bilgiler ne olmaldr? 5154. Bir termik santraldeki baca gaz deslfrizasyon (BGD) nitesinin gc (MW) ile, linyitteki kkrt oran ve santralin yk faktr arasnda nasl bir iliki vardr? 5155. Bir termik santraldeki baca gaz filtesinin gc (MW) ile, linyitteki kkrt oran ve santralin yk faktr arasnda nasl bir iliki vardr? 5156. A ve B noktalar arasndaki 100 km uzunluundaki hava hattnn iletim gc 300 MWdr. Ayn noktalar arasnda hava hatt yerine yer alt kablosu olsayd, iletim gc hangi parametrelere bal olarak deiecekti? 5157. 55 ve 56 no.lu direkler arasndaki faz iletkeni boyunca gerilim dm profili nasldr, izerek gsteriniz. 5158. Bir generatr ve hava hattndan oluan sistemde toprak temas akm I(kA) ise, sistemin sfr bileen devresini iziniz. 5159. Bir lkede yllk nfus art ile yllk enerji talebi arasnda ayn ynde bir iliki olmamas nasl aklanabilir? 5160. Bir lkenin kurulu gc ile yl iindeki en yksek talep gc verilmi olsun. Sz konusu yla ilikin lkenin yklenme faktrn bulabilmek iin, baka hangi verilere gerek vardr? 5161. Bir trafo merkezinin yerleim noktasnn gsterildii X ve Y koordinatlar (pafta zerinde) nasl iaretlenir? 5162. Bir hava hattnn yeryznde bulunduu enlem elektriksel bakmdan neden nemlidir? 5163. 100 kW cos=0.8 olan ykn g katsays 0.95e karlacak ekilde kondansatr bataryalar balanmtr. Fazlardan birindeki kompanzasyon bataryas ak devre olsa, fazl sistemin g katsays ne olur? 5164. Elektrik enerjisinin iletiminde; nite ynlendirme ve izole blge besleme yntemleri arasnda ne fark vardr? 5165. Bir santralin yllk enerji sat haslat H(milyon TL)dir. Hyi t1. 2, .8760 saat iin formle ediniz. 5166. 66-67 no.lu direkler arasndaki empedans Z1(ohm/faz), 67-68 no.lu direkler arasndaki empedans da Z2(ohm/faz) olsun. Z1 ve Z2 arasnda arpmsallk teoremini uygulaynz. 5167. 66-67 no.lu direkler arasndaki empedans Z1(ohm/faz), 67-68 no.lu direkler arasndaki empedans da Z2(ohm/faz) olsun. Z1 ve Z2 arasnda toplamsallk teoremini uygulaynz. 5168. Bir hava hattnn kubak kamulatrma haritas verilmi olsun. Bu harita yardmyla hattn alimann izebilir miyiz? 5169. Bir hava hattnn yapm (inaat) srasnda evreye verilebilecek rahatszlklar nelerdir? 5170. Bir yeralt kablosunun yapm (inaat) srasnda evreye verilebilecek rahatszlklar nelerdir? 5171. Doru akm motorlar, asenkron motorlara gre, neden daha dk glerde imal edilirler? 5172. 69 no.lu direin some as 160 grad olup, bu a 4 farkl yerden rper alnarak hattn projesinde gsterilmitir. lgili ekli iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 216

5173. Hangi zellikteki hava hatt projeleri iin ED raporu gerekli deildir? 5174. Ulusal ebekede yk alma ve yk atma ne anlama gelir? 5175. Ulusal ebekede sistem dengesizlik fiyat nasl oluur? 5176. Bir santralin ADA pozisyonunda alabilmesi iin,...olmaldr. Boluu doldurunuz. 5177. Piyasa Mali Uzlatrma Merkezinin grevi nedir? 5178. EA, TEA, TETA ve TEDAn ilevlerini blok diyagram zerinde gsteriniz. 5179. Bir lkede nmzdeki 10 yla ilikin enerji talep tahmini yaplrken, iyimser senaryo ve ktmser senaryo kullanlr. Her senaryonun bileenleri neler olabilir? 5180. Z=R+jX=Z< ise, ln(Z)yi fade ediniz. 5181. Bir iletim hatt sinsoidal yklenmekte olup koruma rlesi ayar yaplmtr. Bir sre sonra hattan harmonikli akmlarn da ekildii gzlenmise, rle ayarn deitirmek gerekir mi? 5182. Senkron makinedeki uyarma devresinin ilevi, asenkron makinede hangi devre tarafndan yerine getirilir? 5183. Enerji iletim hatlarndaki demet saylar (3 dnda) daima ift saydr. Neden? 5184. Akkan yatakl termik santrallerde BGD nitesi kullanmna gerek yoktur. Neden? 5185. Bota alan hava hattnn altinda yaplacak alan lm sonucu, hattn bota alma akmn hesap edebilir miyiz? 5186. Bir direkte ift devre zincir izolatr veya V tipi zincir izolatr kullanm seenekleri olsun. Bu durumda, hattn kondktans (mho/faz) deeri deiir mi? 5187. 120 kmlik bir hatta transpozisyon direklerinin 45. ve 90. kilometrelerde olmas, nasl bir soruna yol aabilir? 5188. Bir iletim hava hattnn gerilimi 115 kVdan 133 kVa ykseltilmitir. Bu durum hattn P edeer devresinde nasl bir deiiklie yol aar? 5189. Bir iletim hatt mrn tamamlad iin sklm, ayn iletken, direk ve gerilim kademesinde olmak zere yenilenmitir. Ancak geen yllar iinde gzergahn yerleim planlar deitiinden, hat uzunluu 89 km yerine 97 km olmutur. Bu durum hattn T edeer devresinde nasl bir deiiklie yol aar? 5190. Bir ykseltici devrenin kazanc, kgiri yerine, k/giri biiminde ifade edilir. Neden? 5191. Bir enerji sisteminde bara ile direk ayn noktada yer alyorsa, bu direk ne tip direktir? 5192. fazl enerji iletim hattnn endktans L (H/faz) ve empedans Z (ohm/faz) olsun. Hat iki devreli olsayd Z hangi deeri alrd? 5193. 220 Vluk noktada izole pens ile montaj yapan bir teknisyenin vcudunun elektriksel edeer devresini iziniz. (zole saplarn her birinin direnci Rdir.) 5194. Bir kafes direin, iletme frekansndan (50 Hz veya 60 Hz) etkilenen bileenleri hangileridir? 5195. Ayn zelliklere sahip 120er km uzunluundaki iki hatta biri 50 Hz ile dieri 60 Hz ile iletilecektir. Hangisinin yatrm maliyeti daha yksek olur, neden? 5196. Algoritma ile yntem arasnda ne fark vardr? 5197. Simlasyon ile hesaplama arasnda ne fark vardr? 5198. Edeer devre ile matematiksel model arasnda ne fark vardr? 5199. Bir ebekede gerilim kmesinin nedenlerini sralaynz. 5200. Bir lkede 1 kWhlik elektrik kesintisinin ekonomik karl nasl hesap edilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 217

5201. ehir ii hava hatlarn yer alt kablosuna dntrmek iin 200 milyon USD kredi salanmtr. Her yl 30 km lik dntrme ilemi yaplacak olup ilk yln bedeli M(TL/km) dir. Eskalasyon %5/yl ve TL/USD paritesindeki deiim %15/yl ise, mevcut kredi ile ka km lik dntrme ilemi yaplacan formle ediniz. 5202. Bir pano iin mimik diyagram neyi ifade eder? 5203. Kablo kanal hazrlanmasnda; yatay delgi ve ynlendirilebilir yatay delgi ne demektir? 5204. Mevcut hava hattnn sehimi nasl dzeltilir? 5205. Bir demir direin ynnn deitirilmesi ne demektir? 5206. Mevcut demir direk eilmise, nasl dzeltilebilir? 5207. Bara ykseltme hcresi ne amala kullanlr? 5208. Hava hatlarnda alminyum bant ne amala kullanlr? 5209. Kesicili bara blme hcresi ne amala kullanlr? 5210. Bir santralin yer bulduru haritas ne demektir? 5211. Bir fabrika gelecek yl serbest tketici statsne kavumak istemektedir. Bunun iin nasl bir yol izlemelidir? 5212. Bir enerji sisteminde arza analizi iin faz bileenleri yntemi kullanlmsa, sfr bileen reaktanslar ynteme nasl yanstlr? 5213. Vakumlu kesicilerin bakm ilemi neleri ierir? 5214. Bir kesicide arkn andrc etkisi kontak direncini nasl etkiler? 5215. Bir ebekede dk endktif akmlar ve ok dk endktif akmlar nasl ortaya kabilir? 5216. Bir elektrik ekipman iin MMTF (Mean Time To Failure=arzalar aras sre) ne anlama gelir? 5217. Magnetik alan iindeki iletkende gerilim olumasna ne isim verilir? 5218. Bir DC makinede magnetik alan meydana getiren blm hangisidir? 5219. Bir Dc makinede kutup akm/endvi akm oran hangi fiziksel parametrelere baldr? 5220. Bir motorda yataklama problemleri neye yol aar? 5221. Bir motorda hatal eksenel ayarlama ne demektir? 5222. Bir sincap kafesli motorda rulmann grevi nedir? 5223. G tipi otomatn kullanlmas gereken yerde L tipi, L tipi otomatn kullanlmas gerektii yerde de G tipi kullanlsa ne olur? 5224. Bir asenkron motora gerilim uyguland halde motor dnmyorsa, bunun nedenlerini aklaynz. 5225. Yardmc sargl bir fazl motorda yardmc sarg ne zaman ve nasl devreden karlr? 5226. Bir generatr tahrik edildii halde enerji vermiyorsa, bunun nedenlerini aklaynz. 5227. A.h ile A/h ve kWh ile kW/h arasnda ne fark vardr? 5228. Bir kompanzasyon panosunda akm trafosunun baland yer neresidir? 5229. Bir reaktif g rlesinin %ayar dmesinin 0.33e getirilmesi ne ifade eder? 5230. Yk endktif olduu halde reaktif rlenin zerinde kap yanyorsa, ne yaplmaldr? 5231. Reaktif g rlesi alt halde cos ykselmiyorsa, ne yaplmaldr? 5232. Pozitif lojik sinyal ve negatif lojik sinyal ekillerini iziniz. 5233. Kontaktr sac zerine ve raya monte ederken nelere dikkat edilmelidir? 5234. AC kontaktrn nvesinin n yzeyine alan oyuklara bakr levhalar yerletirilmi iken, DC kontaktrn nvesinde ise plastik pullar yer alr. Neden?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 218

5235. Bir elektrik sprgesinin torbas dolu olduu halde altrlmas srasnda, momenti ve gc ne lde deiir? 5236. Bir fabrikann generatr balantsndaki transfer panosu ne amala kullanlr? 5237. Bir UJTnin k darbeleri nasldr? 5238. Bir diyakn salaml avometre yardmyla nasl kontrol edilir? 5239. Triyak ile tristr arasndaki benzerlik nedir? 5240. Kuadrak nedir? 5241. Triyak ile kuadrak arasndaki fark nedir? 5242. 1:1, 1:10, 10:1 lek gsterimlerini aklaynz. 5243. Teknik resimde; srekli ince izgi, srekli kaln izgi, kesik orta izgi, noktal ince izgi ne zaman kullanlr? 5244. Bir tristrn kap ucu ak tutulup anot-katot arasna gerilim uygulanrsa ne olur? 5245. Bir kontaktrn temel paralar nelerdir? 5246. Saf suyun iletkenlik dzeyi nedir? 5247. Yksek gl tristrler kendi aralarnda nasl balanrlar? 5248. Bir enerji sistemindeki bir barada gerilimin genliinindmesi ile bu baradaki frekansn dmesi arasnda iliki var mdr? 5249. Bir enerji datm sistemindeki bir barada gerilimin genliinin dmesi ile bu baradaki frekansn dmesi arasnda iliki var mdr? 5250. Otomatik kompanzasyonda sabit kondansatrn gc dier kademe glerinden daha kk seilir. Neden? 5251. Bir RLC elektrik devresi iin 6 diferansiyel denklem yazlm ise, durum deikeni says katr? 5252. 5 km lik yer alt kablosunun ile 5 km lik hava hattnn omik direnleri arasndaki oran nedir? (letken kesitleri ayndr.) 5253. ki bobin arasndaki karlkl endktans 0.1 Hdir. Bobinlerin eksenleri arasndaki a 100 olsa, karlkl endktans ne olur? 5254. Bir kontrol sistemine hem Bode diyagram hem de Nyquist diyagram uygulanabilir mi?. 5255. Anma deerleri (akm, gerilim, devir says) ayn olan biri senkron dieri asenkron motor ayn baradan besleniyor olsun. Edeer elektrik devresini iziniz. 5256. Hava hatlarnda hangi direk aklklarnda hangi sayda ikaz kresi kullanlr? 5257. Hava hatlarnda OPGW koruma teline neden ikaz kresi taklmaz? 5258. Kafes direklerin kuleleri neden ve hangi renge boyanr? 5259. Bir hava hattnda drt transpozisyon direi bulunmaktadr. lk transpozisyon direi hat bandan itibaren 74nc kilometrede ise, bu hattn uzunluu ka kmdir? 5260. Yirmi elemanl zincir izolatr ularna test gerilimi uygulanmtr. Test gerilimi 400 kV 50 Hzlik bir fazl AC gerilimin dorultulmas sonucu elde edilmitir ve tristr tetikleme as 300 dir. Bir elemann ular arasndaki gerilimin deiimini iziniz. 5261. Bir DC iletim hattnda ksa devre olduunda, arza akmnn zamana gre deiimi nasldr? 5262. Drt devreli l demet iletkenli bir kafes diree etki edecek toplam buz yk (kg) hangi faktrlere baldr? 5263. Asenkron motorun bir fazlsnda olan ama fazlsnda olmayan eleman hangisidir? 5264. Ylda 39 saat devre d olan 35 kVluk bir kablonun gvenilirlik faktr nedir? 5265. Laboratuarda lme aleti ile karlkl endktans (M) nasl llebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 219

5266. Bir blgedeki solar g younluu (kW/m2) hangi byklklere baldr? 5267. (Wh/m2/gn) birimindeki solar enerji ne anlama gelir? 5268. Gnlk solar g younluunun zamana gre deiimi nasldr? 5269. Pasif solar sistem ve aktif solar sistem ne demektir? 5270. Bir panelde PV pillerin oka seri veya oka paralel balanmas ne iin yaplr? 5271. Bir rzgar trbininde tip hz oran (TSR) ne demektir? 5272. Bir hidroelektrik santralde suyun izgisel hz (m/s) ile k gc (MW) arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 5273. Bir iletim hattnn hatba ve hatsonu byklkleri arasndaki iliki hiperbolik fonksiyonlarla tanmlanmtr. Bu bilgiden yararlanarak nominal P byklkleri elde edilebilir mi? 5274. Bir rzgar tarlasnda (4D7D) bilgisi ne anlama gelir? 5275. Ayn malzemeden yaplm ayn anma byklklerine sahip DC motor ve AC motor iin uyarma akmlarnn zamana gre deiimlerini iziniz. 5276. Bilezik fra takm; senkron makinede ve asenkron makinede hangi ilevi grr? 5277. Bir senkron makinede J(d/dt) neye eittir? 5278. fazl asenkron motor ebekeden kapasitif akm ekebilir mi? 5279. Bir hava hattnn tam altndaki magnetik alan ile 20 m batsndaki magnetik alan arasnda nasl bir iliki vardr? 5280. Bir asenkron motorun uyarma devresini nonlineer devre elemanlaryla modelleyiniz. 5281. ki faza kalm fazl bir asenkron motorun simetrili bileenli edeer devreleri nasl izilir? 5282. Topran gei direnci Rt(ohm/km) Carson forml ile hesaplanmaktadr. 60 Hz iin hesaplanan toprak gei direnci 50 Hz frekansta hangi deeri alr? 5283. Bir rzgar santralinde Wake etkisi ne demektir? 5284. Bir rzgar santralinde Park etkisi ne demektir? 5285. Bir rzgar santralinde tnel etkisi ne demektir? 5286. Bir rzgar santralinde tepe etkisi ne demektir? 5287. Bir rzgar santralinde YAW kontrol ne amala yaplr? 5288. Bir rzgar santralinde pitch kontrol ne amala yaplr? 5289. Bir rzgar santralinde stall kontrol ne amala yaplr? 5290. Bir rzgar santralinde kablo dnme saycs ne amala kullanlr? 5291. Bir rayl ulam sistemini besleyecek trafo merkezinin kurulu gc (MVA) hangi parametrelere baldr? 5292. Bir rayl ulam sisteminin ekecei enerji (MWh) hangi parametrelere baldr? 5293. Bir enerji sisteminin sfr bileen devresi yardmyla negatif bileen edeer devresi nasl izilebilir? 5294. Bir enerji sisteminin sfr bileen devresi yardmyla pozitif bileen edeer devresi nasl izilebilir? 5295. Bir enerji sisteminin negatif bileen devresi yardmyla sfr bileen edeer devresi nasl izilebilir? 5296. Bir enerji sisteminin negatif bileen devresi yardmyla pozitif bileen edeer devresi nasl izilebilir? 5297. Bir enerji sisteminin pozitif bileen devresi yardmyla negatif bileen edeer devresi nasl izilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 220

5298. Bir enerji sisteminin pozitif bileen devresi yardmyla sfr bileen edeer devresi nasl izilebilir? 5299. Rayl ulam sistemlerinde seilen besleme gerilimi ve sistemin gc arasnda nasl bir iliki vardr? 5300. v(t)=V1 sin(t+1) + V3 sin(3t+3) volt gerilimi seri R L C devresine uygulandnda, devreden geecek akm t dzleminde ve j dzleminde ifade ediniz. 5301. 61 damarl AAC iletkendeki tabaka says katr? 5302. Bir fazl asenkron motorun moment-hz deiimi biliniyorken, sabit besleme gerilimi iin akm-hz deiimi nasl elde edilebilir? 5302. Bir enerji sisteminin analog modeli zerinde, belirli bir noktada faz, iki faz, iki faztoprak ve bir faz-toprak ksa devreleri oluturuluyor. Bu sistemde toplam ka adet simetrili bileen empedans hesab yaplacaktr? 5303. Koruma telinin karakteristik empedans 300 ohm, her direin topraklama direnci 20 ohm olan bir enerji iletim hattnda 94 no.lu direin yldrma kar koyaca edeer devreyi iziniz. 5304. Her birinin periyodu T olan iki dalgann toplamnn periyodu neye eittir? 5305. Toprak direnci lm srasnda sondann bulunduu yere bir kova su dklm, bu andan itibaren direncin deiimi izlenmeye balanmtr. Direncin ok hzl veya ok yava azalmas nasl aklanr? 5306. EHV gerilime sahip bir hattn gerilimini (gerekli revizyonlar yapmak kouluyla) UHV gerilime dntrmenin avantajlar nelerdir? 5307. EHV gerilime sahip bir hattn gerilimini (gerekli revizyonlar yapmak kouluyla) UHV gerilime dntrmenin dezavantajlar nelerdir? 5308. 3 mikro-faradlk kondansatre 12 volt uygulandnda, ykn deerini ve depolanan enerji miktarn bulunuz. 5309. Bir asenkron motorun hz kontrol ne demektir? 5310. Bir topraklama tesisinde ekranlama katsays nasl kontrol edilebilir? 5311. imento, elik, tekstil, eker, otomotiv sektrlerinde ne tr tahrik dzenleri kullanlr? 5312. Rejeneratif frenleme; DC makine, senkron makine ve asenkron makinede nasl yaplr? 5313. Elektrik makinelerinin hidrojenle soutulmas nasl yaplr? 5314. Tam ykteki verimi ve botaki kayplar bilinen bir g trafosunun %50 yk altndaki verimi nasl hesaplanr? 5315. Kablolarda CSA (Corrugated Seamless Aluminum) klf neden kullanlr? 5316. Varley evrim testi (Varley Loop Test) ne amala kullanlr? 5317. 400 kVluk kablo ebekesi iin Kelvin yasas nasl uygulanr? 5318. Simpsonun 1/3 ve 3/8 kurallar ne zaman ve ne amala kullanlr? 5319. Bir ynetim fonksiyonunun be temel gesi nedir? 5320. DC iletim hatlarn gerilim reglasyonu AC iletim hatlarnnkine gre daha iyidir. Neden? 5321. Lojik devrelerde ad geen; lojik kap, binary lojik, register, register transferi, parity bit, dualite zellii ve kombinasyon devresi gibi tanmlar ne anlama gelir? 5322. Bir HVDC sistemin evirici merkezinde hangi ekipmanlar yer alr? 5323. Bir pasif filtrenin elemanlar 25.5 mH ve 3.28 F ise, bu filtre hangi mertebeden harmonikleri szmektedir? 5324. 5 mFlk kondansatrden geen akm; 01 ms aralnda 5t2 mA, t1 ms iin ise 5(2t2) mA deerindedir. Kondansatr ularndaki gerilimin ifadesini bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 221

5325. Genlii 10 ve kesim frekans 250 rad/s olan alak geiren filtreyi tasarlaynz. 5326. Genlii 20 ve kesim frekans 300 rad/s olan yksek geiren filtreyi tasarlaynz. 5327. Kazanc 15 ve gei frekanslar 50 ile 200 rad/s olan band geiren filtreyi tasarlaynz. 5328. Fourier dnmnde teleme zellii (shifting property) ne demektir? 5329. Bir kalp elektrosu (ECG) u sinyalleri kaydetmitir: 90, 10, 12, 63, 7 22 mV. Bu byklklere z dnmn uygulaynz. 5330. Ayn uzunluk ve ayn dirence sahip bakr ve alminyum tellerden ayn deerli akmlar geirilmi olsa, hangisinin scakl daha az olur? 5331. ki kapl bir devrede h parametreleri yardmyla y parametreleri nasl bulunur? 5332. Orta byklkteki diren hangi aralkta tanmlanr? 5333. lme tekniinde statik kalibrasyon ne demektir? 5334. Transdser seiminde dikkat edilecek noktalar nelerdir? 5335. Transdserleri snflandrnz. 5336. Diren termometresi nedir ve nerede kullanlr? 5337. LVDT (Linear Variable Differential Transformer) nedir? 5338. Mikrofon nedir? 5339. Dinamometre tipi vatmetrenin temel elemanlarn saynz. 5340. Yksek deerli diren lm hangi yerlerde karmza kar? 5341. Phantom yklemesi (Phantom loading) nedir? 5342. Endksiyon tipi sayacn temel elemanlarn saynz. 5343. Sayalardaki disk neden alminyumdan yaplr? 5344. Crompton potansiyometresinin avantajlar nedir? 5345. AC potansiyometrelerini snflandrnz. 5346. AC potansiyometrelerinin uygulamadaki kullanm alanlarn saynz. 5347. Elektrik-elektronik mhendisliindeki iaretleri (signals) snflandrnz. 5348. Bir kontrol sisteminde SISO ve MIMO ne anlama gelir? 5349. H1 ve H2 gibi iki kontrol blou kaskat balandnda, k ile giri arasndaki matematiksel ilikiyi ifade ediniz. 5350. Bir meggerin temel bileenlerini saynz. 5351. lme tekniinde De Sauty kprs ne amala kullanlr? 5352. lme tekniinde Heaviside Campbell kprs ne amala kullanlr? 5353. Bir Butterworth filtresinin tasarm esaslarn belirtiniz. 5354. IIR ve FIR filtreleri nedir? 5355. Bir Chebyshev filtresinin tasarm esaslarn belirtiniz. 5356. Kelvin ift kprs ile ne llr? 5357. 8265 ile 6283 saylarn toplaynz. 5358. 8265saysndan 6283 saysn karnz. 5359. Elektrik mhendisliinde lme yapmann amalarn saynz. 5360. Elektrik mhendisliinde lme yntemlerini belirtiniz. 5361. Bir ayrcnn etiketinde 4/30 yazyorsa, bu rakamlar neyi ifade eder? 5362. Bir ayrcn etiketinde TAH yazlysa, bu ne anlama gelir? 5363. Kesici kapal olduu halde ama ilemi yapabilen ayrc hangi tiptir? 5364. Ayrclara hangi yollarla kumanda edilebilir? 5365. Bir ayrcnn panelindeki YAY ve O neyi ifade eder? 5366. lekli izilmi g geni yardmyla kompleks g nasl yazlr? 5367. Bir asenkron motorun etiket deerleri yardmyla g geni nasl izilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 222

5368. 400 kVluk 300 km uzunluundaki DC iletim hattnn edeer devresini, gerek srekli iletme gerekse geici iletme iin iziniz. 5369. Bir iletim hattnn tam altndaki bir X noktasndaki Poynting vektr nasl yazlr? 5370. Bir hava hattnda, darbe empedans ile karakteristik empedans arasnda nasl bir iliki vardr? 5371. C barasndan ekilen bir yk A ve B gibi iki bara zerinden beslenmektedir; bu ykn sfr bileen akm 23 Adir. A-C aras 10 km, B-C aras ise 20 kmdir. A-C hatt devre d edilmi olsa, sfr bileen akmnn deeri ne olur? 5372. Bir trafonun 50 Hz frekanstaki nt elemanlar RFe ve Xm dir. Bu trafo 60 Hz frekansta iletilmi olsa, nt elemanlar ne lde deiir? 5373. 100 kmlik iletim hattnn gerilim reglasyonu %6dr. Bu hat 20 km uzatlm olsayd, gerilim reglasyonunun sabit kalmas iin ne yaplmaldr? (NOT: Yk sabittir.) 5374. Bir ebekede simetrili bileenlere ait gerilimlerin ve akmlarn faz alar ayn ise, bu durum ne anlama gelir? 5375. Kontrol kalemini prize dediren bir kiinin priz tarafndan grlen Thvenin edeer devresini iziniz. 5376. Bir asenkron motorun statoruna DC gerilim uygulandnda edeer devresini iziniz. (NOT: lk koullar dikkate alnmayacaktr.) 5377. ift devreli 3B iletkenli iletim hatt 20/160 kVluk trafo zerinden beslenmektedir ve demet akm 50 Adir. Trafonun primer sargsndaki akm bulunuz. 5378. Bir trafonun sekonderinde diyot ve diren bal olup direncin ularndaki akmn deiimi bilinmektedir. Primerdeki akmn deiimi nasl izilir? 5379. Bir ampirik formlde hata olup olmad nasl belirlenir? 5380. et sin2t fonksiyonunu j dzleminde ifade edebilmek iin, bu fonksiyonu hangi byklkle arpmak gerekir? 5381. t, s, j ve z dzlemlerinden hangilerinde birinden dierine gei olabilir? 5382. i bo ve metalden yaplm dikdrtgen prizmann relktansn formle ediniz. (NOT: Prizmann et kalnl 5 mm, uzunluu 10 cm ve taban alan 2020 mmdir.) 5383. Bir ebekede a ve b faz akmlar ile sfr bileen akm biliniyorsa, c faznn akm nasl hesaplanr? 5384. ki enterkonnekte ebeke arasnda 500 kmlik hat bulunmaktadr. Bu hattn tam ortasnda ksa devre olutuunda arza akm 200 kAdir. Ksa devre hattn 2/3 uzunluunda olsayd, arza akm hangi deeri alrd? 5385. Faz iletkenleri ayn seviyede olan ift devreli bir kede durdurucu direin stten grnm nasldr? izerek gsteriniz. 5386. yle bir laboratuar ortam olsun ki, Wenner ynteminde lme sondalar ayn dorultuda olmasa da lme sonucunda hata olumasn. 5387. 300 mlik aklktaki iki direk ayn boydadr ve sehim 15 mdir. Direklerden birisi +6 dieri 8 boyda olsayd, sehim ne olurdu? 5388. ift devreli iletim hattnda devrelerden birinin bandaki kesici ak olduu halde, sfr bileen empedans devresini iziniz. 5389. Bir asenkron generatr omik yk beslemektedir. Sistemin elektriksel edeer devresini iziniz. 5390. Bir baradaki 3, 7, 13 ve 17 no.lu akm harmoniklerinin faz alar ayndr. Bileke akm kompleks dzlemde ifade ediniz. 5391. Bir f(t) fonksiyonunun biim faktr nasl hesaplanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 223

5392. 1 H, 2H ve L(H) deerindeki endktans paralel baldr. Edeer endktansn maksimum deerde olmas iin Lnin deeri ne olmaldr? 5393. 010 ms aralnda 10 V, 1020 ms aralnda 0 deeri alan periyodik dalgann efektif deerini hesaplaynz. 5394. 10 Vluk kaynak, 5 ohmluk diren ve baml kaynak seri baldr. Baml kaynak 10 Vluk kaynakla ters iaretli olup deeri 2Idr. Dirente harcanan gc bulunuz. 5395. Bir matrisin tersi ne zaman alnr? 5396. Bir hava hattnn sfr bileen reaktans ile peterson bobini arasnda neden karlkl kuplaj olumaz? 5397. 2p=4, 1440 d/dak karakteristiklerine sahip 3 fazl asenkron motor, 50 Hz frekansl generatr olarak iletilebilir mi? 5398. P edeer devresi ile modellenmi olan bir iletim hatt iin, hatba ve hatsonu baralarna (dmlerine) ait bara admitans matrisi verilmi olsun. Bara admitans matrisi yardmyla hattn Z ve Y elemanlar nasl belirlenir? 5399. Bir ehrin 35 kVluk enerji datm ebekesinde teknik olmayan kayplar nelerdir? 5400. 400 kV 50 Hzlik bir iletim hattn evreleyen magnetik alan izgilerinin says (iletkenden itibaren) ndir. n. katmandaki magnetik alann deiimi biliniyorsa, (n0.5n). katmandaki magnetik alann deiimini iziniz. 5401. Bir trafonun sarg reaktans ile peterson bobini arasnda karlkl kuplaj oluur mu? 5402. Bir hava hattndaki ikaz kresinin zerine konmu ku ile hemen yaknnda iletken zerine konmu kuun ayn alan iddetine maruz kalp kalmayacan belirtiniz. 5403. A lkesindeki iletim hatlarnn uzunluu 30000 km, B lkesindeki iletim hatlarnn uzunluu ise 40000 kmdir. Her iki lkedeki LOLP parametresinin ayn olmas ne anlama gelir? 5404. Enerji sistemlerinde, kendini frekans d ile gsteren stabilite problemi hangisidir? 5405. Enerji sistemlerinde, kendini gerilim d ile gsteren stabilite problemi hangisidir? 5406. Bir enerji iletim sisteminin iki ayr noktasnda ayn anda fazl ksa devre oluabilecei varsaylsn. Ksa devre akmlarn nasl hesaplarsnz? 5407. Bir enerji iletim sisteminin iki ayr noktasnda ayn anda, srasyla fazl ksa devre ve bir fazl ksa devre oluabilecei varsaylsn. Ksa devre akmlarn nasl hesaplarsnz? 5408. Bir termik santraldeki baca gaz artma (BGA) nitesinin deiken iletme maliyeti hangi bileenleri ierir? 5409. Bir termik santraldeki baca gaz artma (BGA) nitesinin deiken iletme maliyeti ile kmrdeki slfr oran (%S) ve alt s deeri (kcal/kg) arasnda nasl bir iliki vardr? 5410. Bir santralin yk faktr biliniyorsa, tam yk altnda yllk iletme sresi nasl bulunur? 5411. Bir kmr iin kalorifik deerler;GJ/ton, kcal/ton, kWh/kg ile ifade edilebilmektedir. Bu birimler arasndaki dntrme katsaylarn bulunuz. 5412. Piyasa Mali Uzlatrma Merkezi (PMUM) enerji marjinal fiyatn (TL/MWh) nasl belirlemektedir? 5413. Bir termik santralin evresinde yaplan aalandrma (rnein 50000 aacn dikilmesi) ileminin maliyeti, santralin TL/MWh enerji retim maliyetine nasl yanstlr? 5414. 600 kWlk bilezikli asenkron motorun terminal ucunda olumas ngrlen fazl ksa devre akm nasl hesaplanr? 5415. Bir termik santralde ortaya kan kln depolanmas ileminin maliyeti, santralin TL/MWh enerji retim maliyetine nasl yanstlr? 5416. Bir termik santralde booster fan nerede ve ne amala kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 224

5417. Bir enerji sisteminde ayr ayr 3 fazl ksa devre ve 1 fazl ksa devre analizleri yaplrken, hangi parametreler ortak kullanlr? 5418. Bir enerji sisteminde ayr ayr 3 fazl ksa devre ve 1 fazl ksa devre analizleri yaplrken, ortak kullanlmayan parametreler nelerdir? 5419. Bir enerji sisteminde ayr ayr ksa devre analizi ve geici stabilite analizi yaplrken, ortak kullanlan parametreler nelerdir? 5420. Bir enerji sisteminde ayr ayr ksa devre analizi ve geici stabilite analizi yaplrken, ortak kullanlmayan parametreler nelerdir? 5421. Bir fonksiyonun ikinci trevini almak ne zaman gerekli olur? 5422. ki yaban keisinden birinin tek boynuzu krktr. Bu keiler bir kafes diree boynuzlar ile ayr ayr dokunduklarnda, hangisinden daha fazla kaak akm akar? 5423. Bir enerji sisteminde izolasyon koordinasyonu yaplrken, gz nne alnan parametreler nelerdir? 5424. 750 kVluk iletim sisteminden 7000 MW iletilmektedir. letim sisteminin ka devreli olduunu belirlemek iin hangi bilgiye gerek vardr? 5425. zde 4 aknn seri bal olduu devrede R direncinden I (Amper) akmaktadr. Ayn akler paralel bal iken R direncinden geecek akm Inn ka kat olur? 5426. Drt matrisin soldan arplmas sonucu bulunan matrisin boyutu 55 ise, arpm halindeki matrislerin boyutlar nedir? 5427. Bir regresyon denklemine ait R2 neyi ifade etmektedir? 5428. Bir elektrik alanndaki enerji younluu ne demektir? 5429. Statik ve dinamik karakteristik ne demektir? 5430. Bir kondansatrn dielektrik kayplar mr boyunca ayn mdr? 5431. Bir planar dalgay tanmlayan balca byklkler nelerdir? 5432. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda izolasyon kurutmas ne demektir? 5433. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda primer sarg yenilemesi ne demektir? 5434. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda nve yenilenmesi ne demektir? 5435. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda kazan yenilenmesi ne demektir? 5436. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda kazan kapann tadilat ne demektir? 5437. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda radyatr/dalga duvarn yenilenmesi ne demektir? 5438. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda sekonder izolatr yenilemesi ne demektir? 5439. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda YG komtatr yenilemesi ne demektir? 5440. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda AG tij yenilemesi ne demektir? 5441. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda bara irtibat pabucu yenilemesi ne demektir? 5442. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda basn emniyet ventilinin yenilenmesi ne demektir? 5443. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda boyama ilemi nasl yaplr? 5444. 15.8/0.4 kVluk datm trafosunda izolasyon direnci lm arka arkaya ka saniye arayla yaplr? 5445. zel mteri krsal enerji hatt ne demektir? 5446. Enerji datm ebekelerinde TM, M, DM ve KK ne anlama gelir? 5447. 100 V, 200 V ve 300 Vluk kondansatr paralel balanm olsun. Bu sisteme uygulanacak gerilim en ok ka V olabilir? 5448. Bir RLC devresinde ekilen gcn minimum olmas iin R,L,C deerleri ne olmaldr? 5449. HVDC iletim hattndaki izolatr seimi ilkeleri ile HVAC iletim hattndaki izolatr seimi ilkeleri arasnda ne fark vardr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 225

5450. Bir stc 220 V ile beslendiinde 1 kW ekiyor. Diren kademeye alnsa ve besleme gerilimi de 110 V olsa, ekecei g ne olur? 5451. Bir yldz sargda her kolun direnci 0.5Rdir; edeer gen sargdaki her kolun direnci nedir? 5452. t2 e3t denkleminin Laplace dnn bulunuz. 5453. Bir enerji iletim sisteminde reaktif g transduceri nedir? 5454. Bir enerji iletim sisteminde DC denetim rlesi nedir? 5455. Bir enerji iletim sisteminde sabit zamanl toprak rlesi nedir? 5456. Bir enerji iletim sisteminde rezidel gerilim rlesi nedir? 5457. Bir enerji iletim sisteminde kesici kapasitr nedir? 5458. Bir enerji iletim sisteminde thermovision nedir? 5459. Bir enerji iletim sisteminde atlama eklatr nedir? 5460. Bir enerji iletim sisteminde iletim sistemi kayp katsays (SKK) nedir? 5461. Bir elektrik ebekesinde 7 tip vcut koruyucu kullanlr. Bunlar belirtiniz. 5462. Enerjide MTEP birimi neyi ifade eder? 5463. Bir tesiste gerekli kondansatr gcn bulmak iin 4 yntem kullanlr. Bu yntemleri saynz. 5464. OG yaltkan eldivende delik olup olmad nasl test edilir? 5465. Bir pompa motoru 200 V altnda 5 A, 750 W ekmektedir. Motorun kompleks sarg empedansn bulunuz. 5466. z dnm ile ayrk (discrete) Fourier dnm arasnda nasl bir iliki vardr? 5467. Kontrol teorisinde dB/octave birimi nerede kullanlr? 5468. Bir kafes diree Mohrun 1. ve 2. teoremleri nasl uygulanr? 5469. Trafo ya numunesi cam kavonoza konulduktan sonra bu numune test merkezine nasl iletilir? 5470. Ultra kondansatrn matematiksel modelini iziniz. 5471. A1 ve A2 iki fazr olmasna ramen, A1+A2 toplam sz konusu deildir. Neden? 5472. 200 kWlk bir bilezikli asenkron motor bota almaktadr. G genindeki g bileenleri nelerdir? 5473. 8000 MWlk gcn 954 MCM iletkenli hatlarla iletilmesi planlanmaktadr. Demet saysn etkileyecek byklkler nelerdir? 5474. 8000 MWlk gcn 954 MCM iletkenli hatlarla iletilmesi planlanmaktadr. Paralel devre saysn etkileyecek byklkler nelerdir? 5475. 8000 MWlk gcn 954 MCM iletkenli hatlarla iletilmesi planlanmaktadr. Gerilim seviyesini (kV) etkileyecek byklkler nelerdir? 5476. Pasif filtre tasarm srasnda szlecek frekans= fhf dir; f nasl belirlenir? 5477. Ate kullanmna gerek olmayan yeralt kablo eki yntemi hangisidir? 5478. Bir kafes diree den yldrm darbe akm i(t), direin ayaklarndan eit miktarda akabilmesi neye baldr? 5479. ki ayr elektrik devresi arasnda karlkl kuplaj(lar)n oluabilmesi iin hangi koullar olumaldr? 5480. ki ayr magnetik devre arasnda karlkl ak halkalanmasnn oluabilmesi iin hangi koullar olumaldr? 5481. Radyal bir datm hattna ait koruma plan verilmi olsun. Bu planda seicilik ilkelerine uyulup uyulmad nasl anlalr? 5482. Hartley dnm hangi tr fonksiyonlara uygulanmaktadr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 226

5483. dAlembert operatr nedir? 5484. Bessel fonksiyonlarn tanmlaynz. 5485. Hamilton denklemi nerede kullanlr? 5486. Vektr analizinde Gibbs gsterimi nedir? 5487. Legendre dnm nedir? 5488. Legendre polinomu nedir? 5489. Dalga teorisinde Huygen prensibi nedir? 5490. Kronecker delta nedir? 5491. Dalga teorisinde Larmor forml nedir? 5492. Dalga teorisinde Minkowski denklemi nedir? 5493. Neton-Lorentz kuvvet denklemi nedir? 5494. Dalga teorisinde radyasyon direnci nedir? 5495. Dalga teorisinde Vavilov-Cerenkov radyasyonu nedir? 5496. Piyasa Mali Uzlatrma Merkezinin (PMUM) uzlatrma dnemleri nelerdir? 5497. Bir ulusal enerji sisteminde MW/dakika yklenme hz ne demektir? 5498. PMUMa gre; yk alma teklif fiyat 1, yk alma teklif fiyat 2 ne demektir? 5499. PMUMa gre; yk atma teklif fiyat 1, yk atma teklif fiyat 2 ne demektir? 5500. Yllk alma sresi nceden bilinen yenilenebilir enerji kayna hangisidir? 5501. lkemiz serbest enerji piyasasnda KGP ve MKD ne anlama gelir? 5502. Bir iletim hatt P edeer devresi ile modellenmi olup hat sonundan omik g ekilmektedir. Sisteme Tellegen teoremini uygulaynz. 5503. Bir iletim hatt T edeer devresi ile modellenmi olup hat sonundan omik g ekilmektedir. Sisteme Tellegen teoremini uygulaynz. 5504. Dalga teorisinde Yukawa meson alan ne demektir? 5505. lkemizin 2010 enerji retimi 198.3 milyar kWh olup bunda kmrl santrallerin pay %24dr. Takmrnn pay %1 ve linyitin pay %4 ise, ithal kmrden elde edilen elektrik enerjisini bulunuz. 5506. Bir termik santralde kazan verimi ile termik verim arasnda nasl bir iliki vardr? 5507. Serbest piyasa koullarnda oluan TL/MWh fiyatlarna ne isim verilir? 5508. 35/15 kVluk trafonun sekonderinden beslenen asenkron motor iin 3 fazl ksa devreye ilikin edeer devreyi iziniz. 5509. Besleme gerilimi 7. ve 11. harmonikleri ieren asenkron motorun edeer devresini iziniz. 5510. Nabla kare gsterimi nerede kullanlr? 5511. Yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal retim yapldnda, belirli bir gce (kW) kadar EPDKdan lisans alma zorunluluu bulunmamaktadr. Bu snr g nedir? 5512. Otoprodktrlerin piyasaya enerji satlar nasl gereklemektedir? 5513. lkemizde termik santrallerden kaynaklanan SO2 emisyonlarna snrlayc dzenlemeler getiren ynetmelikleri belirtiniz. 5514. Bir termik santralde baca gaz deslfrizasyon nitesinin gc santral gcnn yaklak % ka dzeyindedir? 5515. Bir termik santralde baca gaz deslfrizasyon nitesinin varl, santralin enerji retim maliyetini (Kr/kWh) yaklak % ka orannda artrr? 5516. Enerji Verimlilii Yasasnn (Resmi Gazete: 02.05.2007/26510) ngrd yenilikler ve hedefler nelerdir? 5517. Bir termik santralin kmr stok kapasitesi (ton) bize hangi konuda ipucu verir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 227

5518. Bir termik santralin emre amadelik faktr %90 ise, yllk alma sresi nedir? 5519. Bir hidroelektrik santralin son 10 ylda tuttuu su miktarlar (m3/yl) biliniyor olsun. Santralin su tutma potansiyeli ile blgesel ya potansiyeli arasndaki korelasyon nasl belirlenebilir? 5520. Bir santralin yllk yk faktr ve emre amadelik faktr biliniyorsa, yllk elektrik enerjisi retimi (MWh) nasl hesaplanr? 5521. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Laspeyres fiyat endeksi nasl uyarlanr? 5522. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Laspeyres miktar endeksi nasl uyarlanr? 5523. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Paasche fiyat endeksi nasl uyarlanr? 5524. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Paasche miktar endeksi nasl uyarlanr? 5525. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Tornqvist endeksi uyarlanabilir mi? 5526. Ulusal lekteki elektrik enerjisi retim kaynaklarna Bowley endeksi ve Fisher endeksi uyarlanabilir mi? 5527. Bir termik santralde M t ve MWe ne anlama gelir? 5528. Bir termik santralde retilen yllk enerji (PJ) biliniyorken, MWh deeri nasl bulunur? 5529. Bir termik santralin kaplad alan (m2) ile kullanlan kmrn kalitesi arasnda nasl bir iliki vardr? 5530. Bir termik santralin kaplad alan (m2) ile kullanlan kmrn kkrt (S) ierii arasnda nasl bir iliki vardr? 5531. P edeer devresi ile modellenen bir hava hattnn toprak yolu empedans (Carson formlne gre) nasl gsterilir? 5532. Bir DC motor sklm olsun; biri kaln dieri ince kesitli iki sarg paras karlmsa, bu paralar motorun hangi sarglarna ait olabilir? 5533. Trkiyedeki enerji iletim (154 kV, 400 kV) ebekesinde kullanlan direk modelleri hangileridir, izerek gsteriniz. 5534. Trkiyedeki enerji datm (34.5 kV) ebekesinde kullanlan direk modelleri hangileridir, izerek gsteriniz. 5535. Bir fabrikann 400 volt, 90 m uzunluundaki i besleme hattnn karakteristik empedans neye eittir? 5536. Bir trapez dalgann zamana gre deiimini iziniz. 5537. 400 kVluk bir enerji sisteminin statik stabilite performans hangi parametrelere baldr? 5538. 400 kVluk bir enerji sisteminin dinamik stabilite performans hangi parametrelere baldr? 5539. 400 kVluk bir enerji sisteminin gerilim stabilite performans hangi parametrelere baldr? 5540. 400 kVluk bir enerji sisteminin yldrm darbe performans hangi parametrelere baldr? 5541. 400 kVluk bir enerji sisteminin korona performans hangi parametrelere baldr? 5542. 400 kVluk bir enerji sisteminin termik performans hangi parametrelere baldr? 5543. 400 kVluk bir enerji sisteminin sismik performans hangi parametrelere baldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 228

5544. Bir omik diren (R) ve bobin (X) paralel baldr. Sistemde yer alan l aletlerinden vatmetre 400 W, voltmetre 100 V ve ampermetre 5 A gsterdiine gre R ve X deerlerini bulunuz. 5545. Bir trafonun sekonder gerilimi anma deerinin zerinde ise, ykn karakteri nedir? 5546. Sarg oran 10:1 olan ototrafonun gc 450 VAdir. Sekonder tarafn grnen gc nedir? 5547. DC motorun iletme byklkleri 1460 d/dak, 23.5 N-m, 280 V, 14.1 A ise, verimi neye eittir? 5548. Bir su pompas 10 N-m ve 3000 d/dak ile 10 dakika alm olsa, yaplan i nedir? 5549. Bir rzgar santralinin emre amadelik faktrn etkileyen byklkler nelerdir? 5550. Bir jeotermal santralin emre amadelik faktrn etkileyen byklkler nelerdir? 5551. Bir nkleer santralin emre amadelik faktrn etkileyen byklkler nelerdir? 5552. Bir gne santralinin emre amadelik faktrn etkileyen byklkler nelerdir? 5553. Mum grafieelektrik mhendisliinden bir rnek veriniz. 5554. Trkiyedeki elektrik datm ebekelerine ilikin iilik fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5555. Trkiyedeki termik santrallere ilikin iilik (montaj) fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5556. Trkiyedeki hidroelektrik santrallere ilikin iilik (montaj) fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5557. Trkiyedeki elektrik datm ebekelerine ilikin malzeme fiyatlarndaki eskalasyon tendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5558. Trkiyedeki termik santrallere ilikin malzeme fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5559. Trkiyedeki 380 kVluk hatlara ilikin iilik fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5560. Trkiyedeki 380 kVluk hatlara ilikin malzeme fiyatlarndaki eskalasyon trendini nasl ortaya koyabilirsiniz? 5561. ki zde generatr olsun. Birinin sfr bileen edeer devresi 0.1 pu, dierininki 0.4 pu ise bu durum nasl aklanabilir? 5562. Radyal bir datm fiderinin besleme noktasndan itibaren ilk 60 metresi boyunca yayl yk 0.4 A/m, sonraki 40 metresi boyunca da 0.2 A/m ise, bu fiderde gerilim dm hesabna esas olacak akm dalm nedir? 5563. Kum frtnas ve youn sis gibi meteorolojik olaylar enerji iletim hattnn hangi parametresini deitirir? 5564. Zamana bal gcn deiimi p(t) verilmi olsun; puant g nasl hesaplanabilir? 5565. Bir nonlineer ykn distorsiyon gc (kVAd) nasl hesaplanr? 5566. Yllk dzenlenmi yk erisi bilinen bir santralin emre amadelik faktr nasl bulunur? 5567. Enerji datm hatlarna ikaz kreleri konulmaz, neden? 5568. Nihayet direine den yldrm darbesi iin hangi darbe empedanslar dikkate alnr? 5569. Bir iletim hatt P edeer devresi ile modellenmi olsun. Bu hattn gei empedans (Z12) nasl hesap edilir? 5570. Bir iletim hatt T edeer devresi ile modellenmi olsun. Bu hattn gei empedans (Z12) nasl hesap edilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 229

5571. Bir iletim hattndaki koruma telinin kaldrlmas, hattn hangi reaktansnn deimesine yol aar? 5572. Ayn direk zerinde ift devreli bir hava hattnn bir devresi bota altrldnda, hattn doru, ters ve sfr bileenleri ne oranda deiiklie urar? 5573. Bir hava hattnda tm direklere +4 ayak ilavesi yaplm olsa, hattn R L C G parametrelerinden hangileri deiiklie urar? 5574. letim hattnda sfr bileen empedans toprakla ilintili olduu halde, direk topraklama direnleri bu empedans iinde neden yer almaz? 5575. Bir gzergahta yolun eiminin binde 10 veya binde sfr olmas, hattn Z ve Y byklklerinde deiiklie yol aar m? 5576. letim hava hattnn hangi elektriksel parametresi meteorolojik faktrlerden etkilenmez? 5577. letim hava hattnn hangi elektriksel parametresi sisten etkilenir? 5578. letim hattnn hangi parametreleri scaklktan etkilenir? 5579. Bir direkte iki koruma telinden birinin kaldrlmas halinde, hangi empedans deiiklie urar? 5580. Bir kafes direin darbe (surge) empedans biliniyorsa, darbe direnci bulunabilir mi? 5581. Tristrde sicim olay nedir? 5582. Bir iletim hatt 130 km uzunluunda olup 1 kmlik yanal aklkta ED yaplacaktr. ED kapsamnda incelenen toplam alan ka km2 dir? 5583. Ana kolon hatt ne demektir? 5584. Akarsu santrali ne demektir? 5585. Ani puant ne demektir? 5586. Abone katlm bedelleri ne demektir? 5587. AL YA DA DE yakt anlamas ne demektir? 5588. MAMS (Merkezi Alc Merkezi Satc) ne demektir? 5589. Anerji ne demektir? 5590. Arza sresi ne demektir? 5591. Ar yk akm ne demektir? 5592. Balant gc ne demektir? 5593. Birincil (primer) enerji ne demektir? 5594. Birincil enerji girdisi ne demektir? 5595. Birincil yakt retimi ne demektir? 5596. Birincil elektrik enerjisi retimi ne demektir? 5597. Bamsz enerji reticisi ne demektir? 5598. Balant ve sistem kullanm anlamas ne demektir? 5599. Baz yk retim grubu ne demektir? 5600. Baz yk ne demektir? 5601. ok yaktl santral ne demektir? 5602. Datm seviyesine bal enerji reticisi ne demektir? 5603. Datm merkezi ne demektir? 5604. Datm ebekesi ne demektir? 5605. Dner yedek ne demektir? 5606. Enerji sat anlamas ne demektir? 5607. Ulusal enerji younluu ne demektir? 5608. Enerji maliyet oran ne demektir? 5609. Emre amadelik sresi ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 230

5610. Enerji alm anlamas ne demektir? 5611. Enerji sistemi ne demektir? 5612. Enerji sistemi iletmecisi ne demektir? 5613. Enterkonnekte sisteme balant anlamas ne demektir? 5614. Enterkonnekte taraflar ne demektir? 5615. Entegre elektrik ykmll ne demektir? 5616. Enerjinin deitirilmesi ne demektir? 5617. Enerjinin dntrlmesi ne demektir? 5618. Enerjinin rasyonel kullanm ne demektir? 5619. Enerji n tahmini ne demektir? 5620. Gel-git santrali ne demektir? 5621. Gerek tketim ne demektir? 5622. Global tketim ne demektir? 5623. Gvence bedeli ne demektir? 5624. Hz reglatr eim karakteristii ne demektir? 5625. Santralin s tketim oran ne demektir? 5626. kincil (sekonder) enerji ne demektir? 5627. letim sistemi salaycs ne demektir? 5628. letmeye amade olma faktr ne demektir? 5629. Kk izole sistem ne demektir? 5630. Tarife d mteri ne demektir? 5631. Lisansl hizmet salaycs ne demektir? 5632. Datm hizmeti salaycs ne demektir? 5633. Tketiciye sat hizmeti salaycs ne demektir? 5634. Marjinal iletim kapasite maliyeti ne demektir? 5635. Marjinal datm kapasite maliyeti ne demektir? 5636. Marjinal iletim retim maliyeti ne demektir? 5637. Marjinal iletme maliyeti ne demektir? 5638. Maliyete esas retim ne demektir? 5639. Elektrik tesislerinde manevra ne demektir? 5640. Nominal enerji ne demektir? 5641. Otoprodktr enerjisi ne demektir? 5642. Otomatik gerilim reglasyonu ne demektir? 5643. Otomatik sistem toparlanmas ne demektir? 5644. nlenebilir kayplar ne demektir? 5645. Programl iletme d kalma sresi ne demektir? 5646. Puant tarifesi ne demektir? 5647. Reaktif enerji tarifesi ne demektir? 5648. Saatlik puant ne demektir? 5649. Saatlik ani puant ne demektir? 5650. Sekonder frekans kontrol sistemi ne demektir? 5651. Senkronize olma ne demektir? 5652. Senkronize olacak minimum sre ne demektir? 5653. Szlemeye balanm kapasite ne demektir? 5654. Satc piyasas ne demektir? 5655. HESde su tutma snr ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 231

5656. G bedeli ne demektir? 5657. letme Hakk Devri (HD) ne demektir? 5658. TEP ne demektir? 5659. Trkiye ulusal letim sistemi Organizasyonu (TUISO) ne demektir? 5660. Toptan sat fiyat tarifesi ne demektir? 5661. Uzun dnem enerji art katsays ne demektir? 5662. Uzun dnem planlama ne demektir? 5663. Yatay entegre elektrik ykmll ne demektir? 5664. Elektrik piyasasnda yan hizmetler ne demektir? 5665. Yardmc yakt ne demektir? 5666. Yksek frekans mdahalesi ne demektir? 5667. Yk datm merkezi ne demektir? NOT: 5583-5667 no.lu sorular TEA Terimler Szlnden derlenmitir. 5668. Enerji tesislerinin kurulmas srasnda ORKY pay ne demektir? 5669. Sistem kullanm tarifesi ne demektir? 5670. Sistem iletim tarifesi ne demektir? 5671. Tarife blgesi ne demektir? 5672. Bir trafonun ayar snf ne demektir? 5672. Bir trafonun gerilim ayar sahas ne demektir? 5673. Bir trafonun kademe says ne demektir? 5674. Bir trafonun ayar kademe gleri ne demektir? 5675. Bir trafonun scaklk art limitleri ne demektir? 5676. Bir trafonun alma rejimi ne demektir? 5677. Bir trafonun ar gerilim altnda alma yetenei ne demektir? 5678. Bir trafoda ya keltme dzeni nerede bulunur? 5679. Bir trafoda ya boaltma tapas nerede bulunur? 5680. Bir trafoda manyetik ya seviye gstergesi nerede bulunur? 5681. Bir buingte nominal spesifik yzeysel kaak akm uzunluu ne demektir? 5682. Bir trafoda manyetik kaldrma halkas nerede bulunur? 5683. Bir trafoda topraklama terminali nerede bulunur? 5684. Bir trafoda kademe deitirici nerede bulunur? 5685. 154 kVluk bir trafoda sipir arzas ne demektir? 5686. Perakende sat szlemesi ne demektir? 5687. Perakende sat irketi ne demektir? 5688. Serbest olmayan tketici ne demektir? 5689. Planl enerji kesintilerinin en az ka saat nce yazl, iitsel ve grsel yayn kurulular tarafndan duyurulmak zorundadr? 5690. Usulsz elektrik kullanm hangi koullarda oluur? 5691. Kaak ve usulsz elektrik kullanm hangi koullarda oluur? 5692. 1m uzaklktaki E ve B alanlarndan hangisi insan vcuduna daha fazla etki eder? 5693. Bulvar, cadde, meydan, otoyol, sokak, kamuya ait park ve bahe, ren yerlerinin aydnlatma giderleri hangi kurumlar tarafndan karlanr? 5694. Gvenlik amacyla yaplan snr aydnlatmasnn giderleri hangi kurum tarafndan karlanr? 5695. badethanelerin aydnlatma giderleri hangi kurum tarafndan karlanr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 232

5696. Trafik sinyalizasyonu amacyla tketilen enerjinin giderleri hangi kurum (lar) tarafndan karlanr? 5697. Gece hangi saatten sonra yol aydnlatma dzeyi azaltlr? 5698. Bir yol aydnlatma sisteminin gnlk alma sresi ne kadardr? 5699. Bir OG akm trafosunda n<5 veya n>5 yazl olmas ne anlama gelir? 5700. Bir OG gerilim trafosunda 3P veya 6P yazl olmas ne anlama gelir? 5701. letme topraklamas dier topraklamalardan en az ka m uzakta olmaldr? 5702. Trafoda tank koruma rlesinin almasna yol aan nedenler nelerdir? 5703. Trafolarda diferansiyel rle hangi gten sonra kullanlr? 5704. Dahili ve harici tip yer alt kablosu balklarnn grntleri arasndaki grsel fark nedir? 5705. Hangi gerilimden sonra kablo bal yaplmak zorundadr? 5706. Datm trafosu ile pano arasnda olabilecek arzalar nelerdir? 5707. Bina tipi datm trafosu nasl servis d edilir? 5708. Direk tipi datm trafosu nasl servis d edilir? 5709. Bir trafo iinde ya bulunan blmler hangileridir? 5710. Trafonun hangi elemanlar iin hava alma ilemi gerekletirilir? 5711. Trafoda TTR testi ne demektir? 5712. Trafo binalarndaki sakncal durumlar nelerdir? 5713. Ay sehbas, szal halat, mucurgat hangi montaj ileminde kullanlr? 5714. AC-DC sistem arzalar nelerdir? 5715. Konsol tipi kapasitr nedir? 5716. alt tipi kapasitr nedir? 5717. SF6 kesicilerde ark nasl sndrlr? 5718. Vakumlu kesicilerde ark nasl sndrlr? 5719. Step motorda; step as, dnme bana step, saniye bana step, artk moment, step cevab, tutma momenti, TIR ne demektir? 5720. Toprak+Kaya Dolgu baraj ne demektir? 5721. Beton Kemer baraj ne demektir? 5722. nce kemer baraj ne demektir? 5723. Beton Arlk+Kaya dolgu baraj ne demektir? 5724. Silindir sktrmal beton (RCC) baraj ne demektir? 5725. HES diyafram ne demektir? 5726. Bus-Duct ne demektir? 5727. Banki tipi trbin ne demektir? 5728. Trafolarn vantilatr kanatlar d temasa kar nasl korunur? 5729. Trafoda hot-spot gstergesi nedir? 5730. Arl ka tonun zerindeki trafolar (istenirse) ya dolu olarak tanabilir? 5731. Belirli arln zerindeki trafolar hangi gazla doldurularak nakledilebilir? 5732. G trafosunda divertr anahtar (diverter switch) nedir? 5733. Bir kafes direkteki demet says, devre says ve koruma teli says arasnda nasl ilikiler vardr? 5734. 220 elemanl gergi zincir izolatre YG laboratuarnda uygulanan gerilimin matematiksel ifadesi 500u(tt0) + 500(t2t0)500u(t4t0) .kVdur. t0=1 saniye olduuna gre, bir zincir elemann ular arasna den gerilimin zamana gre deiimini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 233

5735. nceki soruda bir elemann direnci R(M ) ise, izolatr zincirinin Thvenin edeer direncini bulunuz. 5736. 500 kVluk bir iletim hattnda traversin zerinde ku yumurtas bulunmaktadr. Traversin bulunduu noktada llen alanlar E (kV/m) ve B (mT) ise, -henz atlamam yumurta iindeki- civcive etki eden alan deerlerini hesap edebilmek iin hangi bilgilere gerek vardr? 5737. 18 elemanl ask zincir izolatre -laboratuar ortamnda (sprey ile)- yapay kirlenme testi uygulanmtr. lk 6 eleman %50 orannda kirletildiinde diren R(M /eleman) olmutur; sonraki 6 eleman %100 orannda ve son 6 eleman da %150 orannda kirletilmitir. Zincir izolatre ait (1818) boyutlu kir direnci matrisinin zini (Trace of matrix) ifade ediniz. 5738. 765 kVluk iletim hatt 6l demet iletkenli yaplacaktr. Hattn tasarm srasnda demet dairesi apnn 1 m veya 1.5 m seilmesinin stn ve sakncal yanlar nelerdir? 5739. ift devresi ve ift koruma teli bulunan bir kafes direkte 1 no.lu koruma teline 73-74 no.lu direkler aralnda Kirchhoffun yasas uygulanm ve u matris denklemi elde edilmitir: [v73]= [M] d/dt[i]+ [v74] . [M] (mutual) smatrisinin boyutu (2525) olduuna gre, demet saysn bulunuz. Hattn (daraf/faz) matrisinin boyutunu belirleyiniz. 5740. Hattn bandan itibaren 10-15. kilometrede OFF-SET hesab gerekmemi, 15.4. kilometrede UP-LIFT kontrol yaplmas gerekmi, 15.7 kilometrede ise 2.5a1>a2 kontrol yaplmtr. Gzergahn enine kesitini iziniz. 5741. Enerji iletim hattnn ED raporundaki flora ve fauna neleri ierir? 5742. 44-46 no.lu direk aralnda arlk akl=rzgar akl=320 metredir. Hattn yanal grnn iziniz. 5743. Bir iletim sisteminde ayak ilavesinin +4 veya 6 olmas, hattn hangi elektriksel parametresini deitirir? 5744. Bir iletim hatt boyunca direk topraklama direnleri R(ohm/direk) ve direkler arasndaki dengeleme iletkeninin (counterpoise) direnci r (ohm/direk akl) ise, hat bandan grlen edeer topraklama direncini ifade ediniz. (NOT: Karlkl etkiler ihmal edilecektir.) 5745. Yllk yk erisi verilen bir iletim hattnn yk faktr trapez kural ile nasl hesap edilir? 5746. Dz arazide bulunan ift devreli bir iletim hatt iin u bilgiler verilmitir: Hattn 61, 62, 63 no.lu direkleri Tayc tip olup aklklar 333.3er metredir ve bu aralk iin hat parametreleri G(S/faz) ve B(S/faz) deerindedir. Hattn 64, 65, 66 no.lu direkleri arasndaki aklklar da 333.3er metre ve u VARSAYIMLAR geerli olsa; VARSAYIM #1: Direkler Tayc tip ve +6 ayak ilavesi var, VARSAYIM #2: Direkler Durdurucu tip ve +0 ayak ilavesi var, VARSAYIM #3: Direkler Tayc tip, +0 ayak ilavesi var ve bir devresi ak, VARSAYIM #4: Direkler Kede Durdurucu tip (some 100 grad), 4 ayak ilavesi var, her VARSAYIM iin; ilk tanmlanan G ve B deerleri ne lde deiir? 5747. Bir rzgar santralinde dili verimi ve rotor verimi hangi dzeydedir? 5748. Bir iletim hattnn lekli aliman yardmyla hat uzunluu (km) hesaplanabilir mi? 5749. Bir alt merkezi topraklama ann sfr bileen empedans nasl bulunabilir? 5750. Spinal lomber (bel) MR ektiren bir kiinin vcudundaki magnetik ak (B) dalm yaklak olarak nasldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 234

5751. Senkron generatrlerin boylarnn uzun ve aplarnn kk seilmesi nasl aklanr? 5752. Tersiyer sarg, buing, nve ve kade deitiriciden hangisi g trafosunun elektrik devre parasdr? 5753. Gaz trbininde atmosferden emilen havay sktran ve sonra yanma odasna gnderen nite hangisisdir? 5754. Trbin, generatr, koruma ve kontrol dzenleri ve trafodan hangisi HES binas iinde yer almaz? 5755. Termik santralde ventil ne amala kullanlr? 5756. Buhar santralinde ham suyunartlma evreleri nelerdir? 5757. Enterkonnekte sistemde generatrler neden paralel balanr?lt sahasi 5758. HESlerde trbin tahrik suyunun iletimi iin kullanlan tnel tipleri nelerdir? 5759. althas, yardmc tesisler, kl atma, trbin+generatrden hangisi termik santrali al oluturan ana blmlerden biri deildir? 5760. Bir termik santralde yaktn kimyasal ssn yanma yoluyla sya dntren, sonra bu sy yksek basnl suyu buhara evirmek iin kullanan sistem hangisidir? 5761. Kk gl HESlerde su girii zgara aral ka cm dzeydedir? 5762. Byk gl HESlerde su girii zgara aral ka m dzeydedir? 5763. HESlerde beton kaplamal przsz yzeyli tnellerde su ak hz hangi deerdedir? 5764. HESlerde elik kaplamal przsz yzeyli tnellerde su ak hz hangi deerdedir? 5765. Nonlineer bir elemann akm i=Kv3/2 (mA) olduuna gre, Knn birimini bulunuz. 5766. Bir iletim sisteminde faz-toprak ksa devresi akmnn reel ve imajiner bileenleri nasl eit yaplabilir? 5767. Bir trafo merkezinde primer tehizat ve sekonder tehizat ne demektir? 5768. Etiketinde 170 kV, 1250 A, 20 kA yazan kesiciyi tanmlaynz. 5769. Bir santralde sub-senkron rezonans korumas ne demektir? 5770. Santralde yksek basn hz reglatrnn ortalama kazanc nedir? 5771. Santralde yksek basn kontrol valfi zaman sabiti nedir? 5772. Bir gne enerjisi sisteminde yzey azimut as, gne geli as ve profil as ne demektir? 5773. Bir HESde wicket kaps nedir? 5774. Bir ACSR iletkenin %62 EC kesit alan ne demektir? 5775. Kesici, trafo, ayrc ve generatrden hangisi alt sahas iinde bulunmaz? 5776. Kurulu gc 50 MW ve zeri olan retim tesislerinden hangisi primer frekans kontrolne katlmak zorunda deildir? 5777. Kmrl termik santralde fiziksel kmr temizleme prosesinin avantajlar nedir? 5778. Termik santrallerde slak tip soutma kuleleri ka trdr? 5779. Domun olmad buhar kazan hangisidir? 5780. HESde dolu savak tesisinin grevi nedir? 5781. Bir termik santralin zgl s orann MJ/kWh biriminde ifade ediniz. 5782. Bir tesiste distorsiyon g faktrn hesaplamak iin hangi bilgiler gereklidir? 5783. 12 kutuplu 3 fazl asenkron motor 100 Hz frekanstan beslenmektedir ve rotorda endklenen gerilimin frekans 5 Hz ise, motorun hzn bulunuz. 5784. Bir DC makinesinde kutup aya ne ie yarar? 5785. DC makinelerinde neden oluklu endvi kullanlr? 5786. Statik VAR kompanzasyonunun balca elemanlar nelerdir? 5787. Kablo klf malzemelerinde aranan zellikler nelerdir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 235

5788. Bir transducerde giri iaretleri hangi biimlerde olabilir? 5789. Asenkron motorlar sanayide en ok nerelerde kullanlmaktadr? 5790. Yanan motorun tekrar sardrlarak kullanlmas durumunda verimi deiir mi? 5791. Enerji verimli motorlarn tasarm srasnda normal motorlara gre hangi deiiklikler yaplr? 5792. Gerilim dengesizlii 3 fazl asenkron motorun verimini deitirir mi? 5793. Motorlarda EFF1, EFF2 ve EFF3 verimleri ne anlama gelir? 5794. Motor mil gcnn kayla iletilmesine bir rnek veriniz. 5795. Motorlarda dz kay, ve V kay ne zaman kullanlr? 5796. Bir asenkron motorun gcnn kk seilmesi halinde ne olur? 5797. Bir asenkron motorun gcnn byk seilmesi halinde ne olur? 5798. Bir asenkron motorun koruma trnn uygun seilmemesi halinde ne olur? 5799. Bir asenkron motorun soutma trnn uygun seilmemesi halinde ne olur? 5800. Silindirik iletkenin yarap 2 mm olup akm younluu eksenden olan uzakla gre deimektedir (J=103 e400r A/m2). Toplam akm (I) bulunuz. 5801. P ve Q noktalarnn koordinatlar, srasyla (2, 0, 5) ve (1, 2, 3) dr. P noktasnda 100 mC ve Q noktasnda 0.3 mC deerinde ykler olduuna gre, aradaki kuvveti bulunuz. 5802. Bir elektrik alannn kompleks ifadesi verilmi ise, propogasyon ynn nasl bulursunuz? 5803. Potansiyel fark ile EMK arasndaki fark nedir? 5804. MMK ile EMK arasndaki fark nedir? 5805. Bir DC generatrde u veriler (2p=8, 40 mWb, 400 d/dak ve 960 iletken) biliniyorken endklenen gerilim (E) nasl hesaplanr? 5806. Alan teorisinde magnetik snr koullar nedir? 5807. Kontrol teorisinde M dalgalar ve N dalgalar nedir? 5808. Servomekanizma ne demektir? 5809. Kapal evrim kontrol sistemlerinde nedennegatif geri besleme tercih edilir? 5810. Bir iletim hatt mesere haritas zerinde gsterilmi olsun. Bu haritaya bakldnda arazinin hangi zellikleri anlalr? 5811. Bir rzgar trbinin alma aral 4 m/s.25 m/sdir. Weibull ekil faktr 2.4 ve lek faktr 9.8 m/s olduuna gre, trbinin bir gnde retebilecei gc bulunuz. 5812. Yukardaki soruda rzgar hznn 35 m/syi ama olasl nedir? 5813. 600 kWlk bir rzgar trbini 525000 USDa malolmutur; mr 20 yl ve hurda deeri %10dur. 5., 10. ve 15. yllardaki amortismanlar bulunuz. 5814. Bir lmede rnekleme hz 6400 rnek/saniyedir. rnekleme frekansn bulunuz. 5815. Bir pompann ak hz 3000 galon/dakika ve akm 200 Adir. Ak hz 2000 galon/dakika olduunda pompa akm ne olur? 5816. Pasif devrenin transfer fonksiyonunun kutuplar ve sfrlar s-dzleminin sanda m solunda m yer alr? 5817. Lineer zamanla deimeyen bir sistemin impuls cevab e2t dir. Girie e3t uygulandnda k fonksiyonu ne olur? (lk koullar sfrdr.) 5818. Seri RC devresinde kondansatrn ilk gerilimi 11 volt olup bu devreye 15 volt uygulandnda, kondansatrn gerilimindeki art hzn bulunuz. 5819. Balang akm I0 olan bir endktans, devrede nasl davranr? 5820. 220 V/50 Hzlik su stcsnn ani gcnn frekans nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 236

5821. 154 kVluk bir yeralt kablosunun (kg/m) arl ne zaman dikkate alnr? 5822. Bir enerji iletim hattnda en pahal direk tipi hangisidir? 5823. Elektrik tesisatlnda yan keski ne amala kullanlr? 5824. Bir enerji iletim hava hatt henz enerjilenmemitir; bu hattn koruma teline yldrm darbesi derse ne olur? 5825. Bir A lkesi izole besleme yntemiyle komu B ve C lkelerine enerji satmaktadr. ematik gsterim nasl olacaktr? 5826. Bir A lkesi nite ynlendirme yntemiyle komu B ve C lkelerine enerji satmaktadr. ematik gsterim nasl olacaktr? 5827. Bir A lkesi senkron paralel iletme yntemiyle komu B ve C lkelerine enerji satmaktadr. ematik gsterim nasl olacaktr? 5828. 400 kVluk bir iletim hattnn gerilimi 420 kVa karlabilir mi? Nasl? 5829. lkelerin kuzey-gney ve dou-bat ynlerindeki mesafeler (km) ile en byk iletim gerilimi kademesi arasndaki matematiksel iliki nasl bulunabilir? 5830. Bir iletim hava hattnn yaz ve bahar mevsimlerindeki g kapasiteleri neden farkldr? 5831. Bir motorun mili (ykte) 1500 d/dak hzla dnyor. Bu motorun tipini ve asal hzn () belirleyiniz. 5832. Eylemsizlik momenti 2 kg-m2 olan bir volan duruyorken aniden 5 N-mlik bir moment uygulanyor. 5 saniye sonra volann hz ne olur? 5833. Mil momenti 60 N-m olan bir motorun hz 1800 d/dak olduuna gre, milindeki mekanik g ka HPdir? 5834. Bir elektriksel bykln zamana gre deiimi verilmi ve bu deiime Lenz yasas uygulanarak endklenen gerilim hesap edilmitir. Sz konusu elektriksel byklk nedir? 5835. Bir yke ait 3., 7. ve 11. harmoniklere ilikin reaktif gler biliniyor olsun. Bu glerin bilekesi kompleks dzlemde nasl ifade edilir? 5836. Bir motorda ekirdek kayplar hzn (1.5) katyla deiim gstermektedir. Motorun hz %50 drlmken kayplardaki deiim ne olur? 5837. 50 Hz 10 kutuplu bir senkron motor 12 kutuplu bir senkron generatr tahrik etmektedir. Generatrn frekansn bulunuz. 5838. Hz g parametresi 2.5 MW/Hz olan bir senkron generatr bota altrlrken frekans 61 Hzdir. Bu generatr 60 Hzlik ebekeye balandnda verecei g nedir? 5839. 6 kutuplu senkron generatrn her kutbunda 6 stator sargs bulunmaktadr. Motorun hz 1200 d/dak ise, frekans bulunuz. 5840. ki kutuplu 8 bobinli DC makinesinin her rotor bobin direnci 0.04 ohm olduuna gre, endvi direncini bulunuz. 5841. Ayn gerilim, iletken ve direk uzunluuna sahip iki hava hattnn beton direkli ve demir direkli olmas, elektriksel parametreleri deitirir mi? Neden? 5842. Bir kafes direin traversinin edeer direnci nasl bulunabilir? 5843. Bir blgede her 15 dakikada bir toprak zgl diren deerleri llmtr. Bu blgedeki hattn faz-toprak ksa akmnn dakikalk deiimi nasl bulunabilir? 5844. 500 kVluk bir iletim hatt ile 765 kVluk hattn izolatr eleman saylar arasndaki oran, ayn tip izolatrler kullanld halde, 500/765den ok farkl kmtr. Neden? 5845. 154 kVluk bir baraya balanabilecek fider saysnda snr olmas nasl aklanr? 5846. Fazlar asimetrik buz ykl bir hatta hangi elektriksel parametreler deiir? 5847. Hangi tip direkte her faza etki eden rzgar kuvvetleri birbirine eit deildir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 237

5848. Bir A lkesi asenkron paralel iletme yntemiyle komu B lkesine enerji satmaktadr. ematik gsterim nasl olacaktr? 5849. Bir sanayi tketicisinin kurulu gcnn 50 kVAnn altnda veya stnde olmas, hangi tarife zerinde etkili olur? 5850. Yllk Trkiye ortalama elektrik enerjisi tarifesi (TL/MWh) nasl ve kim tarafndan belirlenir? 5851. Hangi tr santraller Dengeleme Sisteminden muaftrlar? 5852. Termik santralerin verimlerinin dk olma nedenlerini saynz. 5853. Turgo tipi trbin nerede kullanlr? 5854. Crossflow tipi trbin nerede kullanlr? 5855. Bir santralin devre d olma says ne demektir? 5856. Bir santralde lk yedek ne demektir? 5857. Bir santralde bekleme yedei ne demektir? 5858. Bir santralde primer yedek ne demektir? 5859. Bir santralde sekonder yedek ne demektir? 5860. Bir santralde hzl devreye alma yedei ne demektir? 5861. ki lke arasnda kurulu bulunan 154 kVluk hat iin kullanma kapal kapasite ne demektir? 5862. ki lke arasnda kurulu bulunan 154 kVluk hat iin farkl ynlerde iletilebilecek glerin eit olmamas nasl aklanr? 5863. Bir ACSR iletkene Hooke yasas nasl uyarlanr? 5864. Bir ACSR iletkende plastik uzama nasl oluur? 5865. Bir kafes direkte ekme, basma, kesme, burulma, burkulma zorlanmalarndan hangileri olumaz? 5866. G trafosu sargs iin kzgn-blge (hot-spot) gstergesi nedir? 5867. G trafosu nakledilirken hangi elemanlar demonte edilir? 5868. 80 tonluk bir g trafosu A ilinden B iline nasl nakledilebilir? 5869. retim srasnda g trafosunun yzeyine neden kum pskrtlerek talama yaplr? 5870. G trafosunda yaplan vakum testi ne demektir? 5871. G trafosunda yaplan basn testi ne demektir? 5872. Bir g trafosunun yzeyindeki boyann kalitesi nasl test edilir? 5873. 154 kVluk buingin kaak yolu uzunluu 25 mm/kV ise, yzey uzunluu nedir? 5874. Bir akm trafosunun yal tip veya SF6 tip olduu 1 m uzaklktan anlalabilir mi? 5875. Gerilim trafosundaki drenaj bobini ne amala kullanlr? 5876. Kaplin kapasitrl gerilim trafosu nerede kullanlr? 5877. Parafudrun yaltkan mahfazas hangi malzemelerden yaplr? 5878. Parafudrda basn snrlama akm nedir? 5879. Sinyal devrelerinde kullanlan kablo kesiti hangi deerdedir? 5880. Kumanda, lme ve koruma gerilim devrelerinde kullanlan kablo kesiti hangi deerdedir? 5881. lme ve koruma akm devrelerinde kullanlan kablo kesiti hangi deerdedir? 5882. alt merkezini evreleyen tel fens ykseklii ne kadardr? 5883. Bir sayacn ithal/ihra deerlerini gstermesi ne anlama gelir? 5884. Bir alt sahasnn kablo kanal nasl yaplr? 5885. Bir kafes direkte cvata boyu nasl hesaplanr? 5886. alt sahasnn tesviye ilemi nasl yaplr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 238

5887. alt sahasnn zemini nasl yaplr? 5888. Kafes direklerde cvata delikleri neden biraz payl (1.5 mm) olarak daha geni delinir? 5889. Bir aknn 3 ay sresince devaml tampon almas ne demektir? 5890. Ak odalarnn duvar ve tavan renkleri nasldr? 5891. Ak odalarnda neden lavabo-musluk donanm bulunur? 5892. Bir santralin panosunda farkl gerilimlere ait butonlar nasl ayrt edilir? 5892. Bir santraldeki kablaj emas hangi bilgileri ierir? 5893. Bir alt merkezinde zt pozisyonlu kontrol anahtar lambas ne zaman yanar? 5894. Bir trafo merkezinde hangi alarm dzenleri yer alr? 5895. Ntr diren akm koruma amas nedir? 5896. 154 kVluk merkezdeki arza kaydedici (disturbance recorder) nedir? 5897. Faz uyumazl rlesi nerede ve ne amala kullanlr? 5898. Hat ayrcs ne zaman alp kapatlabilir? 5899. Hat toprak ba ne zaman kapatlabilir? 5900. Bara toprak ayrcs ne zaman kapatlabilir? 5901. Transfer bara toprak ayrcs ne zaman alp kapatlabilir? 5902. Basn tahliye ventili trafonun neresinde bulunur? 5903. G trafosunun YG ve OG terminallerinin geometrik yaplar nasldr? 5904. Trafo kademe deiiminde kullanlan motor-tahrik mekanizmas hangi elemanlar ierir? 5905. ONAN/ONAF trafoda ONAF ne zaman devreye girer? 5906. Tek ynl saya varken sistemden enerji ekilmesi halinde trafo kayp katsays (TKK) nasl hesaplanr? 5907. Tek ynl saya varken sisteme enerji verilmesi halinde trafo kayp katsays (TKK) nasl hesaplanr? 5908. ift ynl saya varken sistemden enerji ekilmesi halinde trafo kayp katsays (TKK) nasl hesaplanr? 5909. ift ynl saya varken sisteme enerji verilmesi halinde trafo kayp katsays (TKK) nasl hesaplanr? 5910. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca Sistem Gn ncesi Fiyat (SGF) nasl oluur? 5911. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca Blok Teklif ne demektir? 5912. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca Esnek Teklif ne demektir? 5913. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca enerji a nasl oluur? 5914. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca enerji fazlas nasl oluur? 5915. Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii uyarnca Kesinlemi Gn ncesi retim/Tketim Program (KGP) nasl oluur? 5916. letim hatlarnn aplikasyonunda nivo, teodolit ve takeometreden hangisi kullanlmaz? 5917. Bir hava hattnda iki direk aras mesafe jalon, ekl ve elik eritmetre ile nasl llr? 5918. Gerek hava hatt gerekse yeralt kablosu iin, B ve E alanlar arasndaki alar neye eittir? 5919. letim sistemi teknik kayb ne demektir? 5920. Bir alt merkezinde ap 2 cm olan bir cvata zel anahtaryla 600 Nluk kuvvetle sktrlmaktadr. Dndrme momentini bulunuz. 5921. Kaak elektrik tketiminin hesabnda dikkate alnan sreleri belirtiniz. 5922. Kaak elektrik tketiminin hesabnda dikkate alnan kullanma faktr nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 239

5923. Kaak elektrik tketiminin hesabnda dikkate alnan ortalama aylk alma saatleri ne kadardr? 5924. Kaak elektrik tketiminin hesabnda TL/kWh bedeli iinde hangi paylar/fonlar yer almaz? 5925. Kaak elektrik tketiminin hesabnda hangi tarife esas alnr? 5926. Kaak elektrik tketiminin hesabnda dikkate alnan ceza oranlarn belirtiniz. 5927. Kaak elektrik tketiminin hesabnda KDV hesap edilir mi? 5928. Kaak elektrik tketiminin gecikme cezas nasl hesap edilir? 5929. Bir OPAMPn k geriliminin sfr olmas nasl gerekletirilir? 5930. Nivo, teodolit ve takeometre gibi arazi lm aletleri enerji iletim hatlarnn gzergah etd srasnda ne amala kullanlrlar? 5931. ACSR iletken ekiminde makara beii ne amala kullanlr? 5932. letim hattnda semer tipi ask klempi nedir? 5933. Is ile bzen kablo eki nedir? 5934. Souk bzmeli kablo eki nedir? 5935. Reineli tip kablo eki nedir? 5936. Jelli tip kablo eki nedir? 5937. 0.6/1 (1.2) kV gsterimi neyi ifade etmektedir? 5938. Yer alt trafo merkezlerinin soutulmasnda mazgal tipi ve baca tipi havalandrma modellerini aklaynz. 5939. letim hatlarnda simit tipi ve raket tipi korona halkas ne demektir? 5940. Hava hatlarnn termal kamera ile denetiminde hangi scakln zeri tehlikeli kabul edilir? 5941. Bir YG laboratuarnda elektrolitik banyo yntemi ne amala kullanlr? 5942. Kat dielektrik malzemelerin dielektrik dayanmlar (kV/mm) hangi aralktadr? 5943. dearjlar nedeniyle ne kadar sre sonunda delinme oluabilir? 5944. YG laboratuarnda yata atlama testinde kullanlan suyun iletkenlii ka Sdir? 5945. Bir YG laboratuarndaki 1 MV, 10 kJ deerli impuls kayna ne demektir? 5946. 220 kV fazl AC aparatn test edilebilmesi iin YG laboratuar, hangi deerde gerilim kaynaklarna sahip olmas gerekir? 5947. DC ve AC makinelerinde kullanlan fralarn ilevleri ayn mdr? 5948. 1025 metrelik bir alan 150 lx ile aydnlatlacaktr. Ik aksn bulunuz. 5949. Trafo nvesindeki sktrma aparatlar neden izole edilir? 5950. Hangi tr gemilerde kullanlan motorlarda kg/kW bykl nemlidir? 5951. 19 inlik bir monitrn cm cinsinden yaklak boyu neye eittir? 5952. Projeksiyon makinelerinde snmaya yol aan para hangisidir? 5953. Bir kez veri kaydedilebilen ve daha sonra deitirilemeyen bellek tr hangisidir? 5954. zerindeki bilgiler kzl tesi ile kaydedilebilen bellek tr hangisidir? 5955. 1200600 piksel znrlkl bir resim ka Megapikseldir? 5956. Fotometre hangi bykl ler? 5957. Komu iki ortamn , , byklkleri biliniyorsa, krlma indisi nasl hesaplanr? 5958. 2 m dalga boylu bir elektromagnetik dalga bolukta ilerlerken, dalgann faz hz, frekans ve periyodu nasl hesaplanr? 5959. AG panosunun devreye alnma manevrasnda en son hangi ilem yaplr? 5960. Bir beton direin hangi durumlarda deitirilmesi gerekir? 5961. Bir OG tesise gerilim verirken nce hangi ilem yaplr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 240

5962. Bir trafonun yerletirilecei alandaki ray genilii trafonun hangi parametresine bal olarak ifade edilir? 5963. Aktif ve reaktif sayalarn mhrleri nerede ve ne ekilde yer alr? 5964. 1000 MWhlik enerji a olduunda PMUMa iletilen teklifler yledir: (400 MWh, 150 TL/MWh); (500 MWh, 180 TL/MWh); (200 MWh, 115 TL/MWh). Sistem Gn ncesi Fiyat (SGF) ne olacaktr? 5965. PMUMa 400 MWhlik esnek sat teklifi gelmi olsayd, SGF ne olacakt? 5966. PMUMa ayrca 600 MWhlik blok sat teklifi gelmi olsayd, SGF ne olacakt? 5967. Bir trafoda buing contas ne ie yarar? 5968. Enerji iletim hatlarnda ayakcak ne amala kullanlr? 5969. Voltmetre komtatr ne amala kullanlr? 5970. Reaktif g kontrol rlesinde ka tane klemens yuvas bulunur? 5971. 1200 W ekilen bir devrede saya sabiti 300 d/kWh ise, saya diskinin bir turunu tamamlamas iin geecek sre ka saniyedir? 5972. Bir AG panosunda enerji kesim manevras nasl yaplr? 5973. Devrede bulunan bir sayacn salamlk kontrol nasl yaplr? 5974. Normalde diskin bir turu 8 saniye olan saya, 4 yl sonraki kullanmda bir turu 9 saniyede tamamlyorsa hata oran nedir? 5975. Bakm yaplan bir pano nasl devreye alnr? 5976. Kombi saya ne demektir? 5977. Metal muhafaz modler hcrede stc rezistans ne amala kullanlr? 5978. lme hcresi, modler hcrenin neresinde bulunur? 5979. Beton direin dikilmesi nasl gerekletirilir? 5980. Bir hava hatt direi dikildikten sonra yaplacak en son ilem nedir? 5981. Topraklama ubuu direkten en ok ka metre uzaa aklabilir? 5982. Topraklama ubuu ile direk arasndaki balant teli topran en ez ka metre altndan geirilmelidir? 5983. 6 St/ 1 Al iletkeninin kesitini iziniz. 5984. Kafes direklerde gndz iareti ve gece iareti konulmas iin direk ykseklikleri en az ne olmaldr? 5985. Trkiyede 5. buz yk blgesi iinde yer alan yre neresidir? 5986. HVDC light ile HVDC arasnda ne fark vardr? 5987. Gkeada, Bozcaada ve Adalar ilesinin elektrik beslemesi nasl yaplmaktadr? 5988. Trafo binasndaki havalandrma deliklerinin geometrik biimi nasldr? 5989. Trafonun tapas ile topraklama contas nasl ayrt edilir? 5990. Bir trafo binasnda inaat ileri ynnden hangi periyodik bakmlar yaplr? 5991. Ya gsterge ubuu hangi elemanda bulunur? 5992. Yatak snmas rlesi hangi elemanda ve ne amala kullanlr? 5993. Toprak kaa koruma rlesi hangi balantdaki generatr ve trafolarda kullanlr? 5994. Bir parafudr ne zaman patlar? 5995. Bir parafudrun topraklama direnci olaandan byk olursa ne olur? 5996. YG sigortas taklrken neden tam ortasndan tutulmaz? 5997. 400 Alik bir alterin kontak direnci 0.1 ohm iken oluan kalori Q ise, kontak direncinin 1 ohm olmas halinde kalori ne olur? 5998. zel l aleti olmadan, bir trafodan alnan ya numunesine baklarak uygun olup olmad nasl belirlenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 241

5999. Trafo binasnn tasarmnda deprem ykleri nasl dikkate alnr? 6000. Kablo balnn yapmnda silikon ya ne amala kullanlr? 6001. Her birinin direnci r olan n tane diren paralel balandnda edeer diren R olmutur. Bu direnler seri balanm olsayd edeer direnci R cinsinden yaznz. 6002. Kirchhoffun 2. yasas gerekte neyin (yklerin veya enerjilerin) saknmdr? 6003. Bir atomun ekirdek ap hangi dzeydedir? 6004. 200 W-250 V ve 100 W-250 V deerinde iki lamba seri olarak 250 Vluk kaynaa balanyor. ekilecek g nedir? 6005. Amper.saniye hangi elektriksel bykln birimidir? 6006. 100 kA1 A100 mA10 nA1 pA arpm sonucu ka PAdir? 6007. Deerleri 2 ohm, 3 ohm ve 6 ohm olan direncin hangi balant biiminde edeer diren 4 ohm olur? 6008. 220 V-100 W ve 115 V-100W deerli lambalardan hangisinin direnci daha kktr? 6009. Ohm yasas hangi devrelere uygulanamaz? 6010. Her biri 3 ohm olan diren bir gen oluturuyor; genin iki kesi ularndan llecek diren ne olur? 6011. Elektrikli stclarda sarglar hangi malzemeden yaplr? 6012. Bir bakr iletken iin direncin scakla bal deiimini iziniz. 6013. G1 G2 G3 gibi kondktans paralel balandnda edeer kondktans yaznz. 6014. Kenar 1 cm olan kbn karlkl iki kenar arasnda llen diren 0.002 ohmdur. Ayn malzemeden ve ayn hacimde 8 cm uzunluunda silindirik parann direncini bulunuz. 6015. Diren scaklk katsaysnn birimi nedir? 6016. ki aknn her birinin ak devre gerilimleri 12.8 V ve i direnleri 0.08 ohmdur. Akler paralel balandnda ksa devre akm ne olur? 6017. 1 m3 bakrda 8.5 1028 serbest elektron olduuna gre, iletkendeki akm younluu 155 A/cm2 iken srklenme hzn bulunuz. 6018. Bir ohmmetrenin ular akta iken hangi deeri gsterir? 6019. Bir akmn ifadesi i(t)=3t+0.5t2 A ise, t=99 ve t=102 s arasnda toplam yk bulunuz. 6020. Ayn boyut ve geometride olan farkl malzemeden yaplm 4 iletken numunesi verilmi olsun. Hangisinin en dk rezistiviteye sahip olduu nasl belirlenir? 6021. Bir senkron generatrde gerilim dm makinenin hangi parametreleri zerinde oluur? 6022. Bir senkron generatrde gerilim dmnn deeri neye baldr? 6023. Bir senkron generatrde frekansn deeri hangi parametrelere baldr? 6024. 6 kutuplu bir senkron generatrde 1 devir srasnda ka elektriksel derece oluur? 6025. Bir senkron generatr bota alrken Tellegen teoremini uyarlaynz. 6026. Bir senkron generatrn tam yk ve cos=1 altnda stator akmn hesaplamak iin hangi byklkler verilmelidir? 6027. Bir senkron generatrn tam yk ve cos=1 altnda u gerilimini hesaplamak iin hangi byklkler verilmelidir? 6028. Bir senkron generatrde faz sras a b cdir; uyarma akmnn yn deitirildiinde yeni faz sras ne olur? 6029. Ayn gte fakat gerilimleri farkl A ve B gibi iki senkron generatrden hangisinin boyutlar daha byktr? 6030. Bir senkron generatrn mknatslama erisi makinenin hangi byklklerine baldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 242

6031. Korona dearj srasnda iletken evresinde oluan kl halkalarn nedenini fiziksel olarak aklaynz. 6032. Korona dearj srasnda iletken evresinde oluan grltnn nedenini fiziksel olarak aklaynz. 6033. Korona dearj srasnda oluan kayplarn (kW/km) nedenini fiziksel olarak aklaynz. 6034. Potier geninde Potier reaktansndaki gerilim dm 22 V/faz ve akm 88 A ise, Potier reaktansn bulunuz. 6035. ki kutuplu yuvarlak kutuplu senkron makinede 314 m/s hz iin maksimum ap ne olur? 6036. Uaklarda kullanlan senkron generatrlerin frekans nedir? 6037. Turbo generatrlerde uyarma geriliminin deeri hangi aralktadr? 6038. Hidroelektrik santrallerde ksa devre akm oran hangi aralktadr? 6039. 50 Hzlik generatr 46 Hz ile ne kadar sre alabilir? 6040. Bir senkron generatrde gerilim reglasyonu ne zaman negatif olur? 6041. Bir senkron generatrde maksimum g hangi yk asnda oluur? 6042. Senkron generatrde dengesiz faz akmlarnn olumsuz etkisi nedir? 6043. Generatr tahrik dzeninde arza olduunda hangi rle alr? 6044. Senkron generatrde niform dalm sargda dalma faktr hangi deerdedir? 6045. ki generatr paralel alrken, generatrlerin P ve S glerinin deerlerini karlkl yer deitirmek iin ne yaplmaldr? 6046. Bir senkron generatrn verebilecei maksimum akm hangi byklklere baldr? 6047. Generatr sarglarnn srekli snmas nasl sonulanr? 6048. 60 Hz iin tanmlanan generatr 50 Hz ile altrlsa ne olur? 6049. 500 MWlk generatrn rotor milinde ne tr bir balant vardr? 6050. Senkron generatrde sfr g faktr yntemi neden kullanlr? 6051. Bir senkron generatrn srekli hal kararllk limiti nasl artrlr? 6052. 20 kutuplu generatr 600 d/dak ile iletilirken bir devir sresince akmn periyodu ka saniye olur? 6053. ki senkron generatr paralel alrken birinin uyarma gerilimi aniden ykseltilirse ne olur? 6054. Senkron generatrn gerilim-uyarma akm eksenleri zerinde cos=0.8 erisini iziniz. 6055. Senkronlayc g ne zaman sfr olur? 6056. Bir senkron makinenin uyarma aks ekseni ile endvi alan ekseni st ste aktnda ne olur? 6057. Bir senkron generatrn rotoru saat ibresi ynnde dnerken faz sras a b cdir; rotor devir yn deitiinde faz sras ne olur? 6058. Senkron generatrde sins dalgas elde etmek iin ne tip bobinler kullanlr? 6059. Bir noktadan beslenen dalbudak AG hattnda minimum faz-toprak ksa devresi akm nerede oluur? 6060. U gerilimi e3t volt olan 0.1 Flk kondansatrn t=0daki akmn bulunuz. 6061. Bir k kaynann verimi hangi byklklere baldr? 6062. Ik dalgasnn yaylma hz ka cm/sdir? 6063. Karbon ark lambalar genellikle nerelerde kullanlr? 6064. Lambertin kosins yasasn aklaynz. 6065. Teknik resim salonunda gerekli aydnlk dzeyi nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 243

6066. Monokromatik k veren lamba tr hangisidir? 6067. Filamanl lambalarda lm/W deeri hangi aralktadr? 6068. 90 cm uzunluundaki floresan lambann gc ka Wdr? 6069. Sodyum buharl, civa buharl, floresan ve GLS lambalar iinde en ucuzu hangisidir? 6070. Farkl k kaynaklarnn k glerini karlatrmak iin kullanlan optik lme hangi aletle yaplr? 6071. Farkl renklerdeki klar karlatrmada kullanlan fotometre tr hangisidir? 6072. Lambertin kosins yasasna gre alan fotometre tr hangisidir? 6073. Dearj lambalarnda k nasl oluur? 6074. Tungsten filamanl lambada k hangi parametreye baldr? 6075. Sfr W lamba yaklak ka W g harcar? 6076. Akkor filamanl lambann mr yaklak ka saattir? 6077. Sinema projektrnde kullanlan aydnlatma kayna hangisidir? 6078. Sodyum buharl lambada gerekli iyonizasyon potansiyeli yaklak ka Vdur? 6079. Sodyum buharl lamba devreye alndnda balangtaki rengi nedir? 6080. Sodyum buharl lambada dearj ilk nerede balar? 6081. Sodyum buharl lamba ile kullanlan bir ototrafonun teknik zellii ne olmaldr? 6082. Civa buharl lamba ne renk k verir? 6083. Elektrik dearj lambalar iinde en yksek lm/W deerine sahip olan hangisidir? 6084. ap D olan yar krenin merkezindeki kat ay D cinsinden ifade ediniz. 6085. Civa buharl lambada neden ak krmz renkler siyah olarak gzkr? 6086. Floresan lambada fliker etkisi, gerilime ve frekansa ne lde baldr? 6087. 220 V 50 Hz kaynaa bal floresan lambada fliker says saniyede katr? 6088. Yeil rengin dalgaboyu yaklak ka Adr? 6089. Akkor lamba iindeki vakum ka mmHg deerindedir? 6090. Ultra-viole lambalar nerelerde kullanlr? 6091. Ultra-viole lambada kullanlan yanstc hangi malzemeden yaplr? 6092. Filamanl lambada hangi gaz sar k verir? 6093. Yeil renk veren fosfor bileimi hangisidir? 6094. Aydnlatma tekniinde kamamay azaltmak iin neler yaplr? 6095. Maksimum k ileten cam tr hangisidir? 6096. En az k ileten cam tr hangisidir? 6097. B-15 yazl GLS lambada 15 neyi ifade eder? 6098. Halojen lambann stn yanlar nelerdir? 6099. Halojen lambalarn kullanm yerlerini belirtiniz. 6100. Floresan lambadaki i kaplama nasldr? 6101. Floresan lambalarn GLS lambalara gre sakncal yanlar nelerdir? 6102. Floresan lambada krpmann nedeni nedir? 6103. Radyo giriimi genellikle hangi lambalardan kaynaklanr? 6104. Floresan lamba ek bir aparatla DC ile alabilir mi? 6105. Sodyum buharl lambadaki tutuma gerilimi hangi aralktadr? 6106. Yksek basnl civa buharl lambann rengi nedir? 6107. Yksek basnl civa buharl lambann mr yaklak ka saattir? 6108. Yksek basnl civa buharl lambalar nerelerde kullanlr? 6109. Floresan lambadaki radyo giriimi nasl azaltlabilir? 6110. Dimmerli sistemler nerelerde kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 244

6111. Dimmer ekipmanlar nelerdir? 6112. En zor dimmerlenen lamba tr hangisidir? 6113. Dearj lambalarnda ark stabilize etmek iin ne yaplr? 6114. Gn nn renk scakl ka Kdir? 6115. Bir yzey ile k kayna arasndaki mesafe d ise, yzeydeki aydnlk ile d arasnda nasl bir iliki vardr? 6116. 100 Wlk akkor filamanl lambann fanus ap artrlrsa ne olur? 6117. Tungsten filamandaki buharlama hz neye baldr? 6118. Gazl filamanl lambalarda kullanlan gaz tr nedir? 6119. Ayn gteki floresan lambadan yaylan s filamanl lambadan yaylan snn yaklak % kadr? 6120. Ik aksnn fiziksel yapsn aklaynz. 6121. Filamanl lambann g katsays nedir? 6122. Sodyum buharl lambadaki neon gaznn grevi nedir? 6123. Souk katot lambaya bir rnek veriniz. 6124. 220 V 60 W ve 220 V 75 Wlk iki lamba seri balanarak 440 Vluk gerilim uygulanm olsun. 60 Wlk lamba ularndaki gerilim nedir? 6125. Mum gc ile gerilim arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 6126. Gerilim dalgalanmalarndan en az etkilenen lamba hangisidir? 6127. Neon iaretlerinde argon gaz hangi rengi verir? 6128. Neon iaretlerinde helyum gaz hangi rengi verir? 6129. Neon iaretlerinde civa ve neon karm hangi rengi verir? 6130. Harmonikli kaynaktan beslenen akkor filamanl lambay modelleyiniz. 6131. Harmonikli kaynaktan beslenen floresan lambay modelleyiniz. 6132. Harmonikli kaynaktan beslenen civa buharl lambay modelleyiniz. 6133. Asenkron motorda moment-kayma erisinin biimi nasldr? 6134. Bir asenkron motorda devrilme, tam yk, bota ve yol alma momentlerini kk deerliden byk deerliye doru sralaynz. 6135. Bir asenkron motorda stator alan saat ynnde ise rotor alannn yn nedir? 6136. Asenkron motorda ksa devre deneyi neden anma akmnda yaplr? 6137. Ossana daire diyagramnda maksimum k gcn geometrik olarak gsteriniz. 6138. Ossana daire diyagramnda maksimum momenti geometrik olarak gsteriniz. 6139. Mho rlesi neden uzun enerji iletim hatlarnn korunmasnda kullanlr? 6140. Yariletken IGBT hangi iki elemann karaktersitiinin birleimidir? 6141. 100 kHzden yksek anahtarlama ilemlerinde kullanlacak en uygun eleman hangisidir? 6142. 10/(1+s) transfer fonksiyonu birim geri beslemeli sisteme ilikin olsun. Birim basamak fonksiyonuna kar srekli hal hatas ne olur? 6143. Gauss-Seidel yntemiyle g aknda salnm barasnn yeri deitirilirse ne olur? 6144. Tavandaki fann motorunda yardmc sarg ve ana sarg arasndaki faz as nedir? 6145. Negatif (ters) simetrili bileenlerden, a faznn bileen gerilimi ile c faznn bileen gerilimi arasndaki faz as nedir? 6146. Kapal bir elektrik devresinde gerilim/akm oran deiir mi? 6147. Bir endktanstaki magnetik enerji 5 ms iinde maksimum deerinden minimum deerine deitiine gre, kaynak frekans nedir? 6148. 220 kV AC gerilim nasl llebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 245

6149. Sarg oran 2/1 olan bir fazl trafonun yk direnci 100 ohmdur. Bu direnci primer tarafa indirgeyiniz. 6150. Hangi ksa devre trnde V+ simetrili bileen gerilimleri sfr olur? 6151. Korona ile ebeke frekans arasnda nasl bir iliki vardr? 6152. Radyal bir YG ebekesinde yldz noktasnn 20 ohmluk bir direnle veya 20 ohmluk bir bobinle topraklanmas seeneklerinde, faz-toprak ksa devresi akm hangi seenekte daha dk olur? 6153. Bir zincir izolatrde zincir veriminin %100 olmas ne anlama gelir? 6154. ekme gerilmesi en yksek olan bakr tr hangisidir? 6155. Grlebilir n dalgaboyu (A) hangi deerler arasndadr? 6156. nsan gz en ok hangi aralktaki dalgaboyuna sahip a kar duyarldr? 6157. 5500 A dalga boyuna karlk den renk hangisidir? 6158. Civa buharl lambada zararl ultra-viyole nlar nasl nlenir? 6159. Renkli yksek basnl civa buharl lambada kaplama malzemesi nedir? 6160. Ayn gte olmak kouluyla, civa buharl lambann verdii k lamba floresan lambann verdii n ka katdr? 6161. Hangi rengin dalgaboyu sar ve mavi band arasndadr? 6162. Bir santralin yk erisi ne demektir? 6163. Yk faktr ok yksek olan bir sanayi sektrne rnek veriniz. 6164. Bir santralde temel yk ile maksimum talep gc ayn ise yk faktr nedir? 6165. Yk faktr hibir zaman %100 olamayan santral tipi hangisidir? 6166. Bir santral iin en nemli drt zellik nedir? 6167. Fiyatlar ayn olmak zere 2 MWlk motordan, iletme asndan asenkron motor mu senkron motor mu tercih edilmelidir? 6168. Korona etkisi yln hangi mevsiminde minimum olur? 6169. Hidrojenle yaplan soutma generatrn sarg kayplarn azaltr m? 6170. Btn dengesiz yklenmelerde mutlaka ortaya kan simetrili bileenler hangileridir? 6171. Ayn yk as altnda kk kutuplu ve yuvarlak kutuplu senkron generatrlerden hangisinden daha fazla g alnabilir? 6172. Bir senkron generatrn rotorunda ka adet bilezik vardr? 6173. Bir senkron generatrde servis faktrnn 1.15 olmas ne anlama gelir? 6174. Bir sigorta iletkeninin yapld malzemenin zellikleri ne olmaldr? 6175. Bir lambann gc %36 azalmsa, akm % ka deimi demektir? 6176. Sv izolasyon malzemelerinde neden buharlama olmamas istenir? 6177. Bir iletken iin ne zaman efektif diren omik dirence eit olur? 6178. Deri etkisi ile iletken ap (d) arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 6179. Ka kilometrenin altndaki hatlarda kapasitif reaktans dikkate alnmaz? 6180. Gergi izolatrl direklerde ark nerelerde oluur? 6181. letim hatlarnda korona olduunda ortaya kan byklk nedir? 6182. ki direk arasnda ekilmi olan iletkenin geometrisi nasldr? 6183. ACSR iletken evresinde uzun sre ozon oluursa ne olur? 6184. Rzgar yk T, D, KD, KT tip direklerden en ok hangisi zerinde etkili olur? 6185. Rzgar yk ve buz yk arasnda nasl bir korelasyon vardr? 6186. Bir iletim hattnn karakteristik empedans direk geometrisine bal mdr? 6187. Kayplar 0.9 MW olan ift devreli bir hattn verimi %90 ise, hat ba (MW/faz) gcn bulunuz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 246

6188. letkenden geen akmn deeri ve sehim arasnda nasl bir iliki vardr? 6189. Hattn projelendirilmesinde direk boyu artrld halde orijinal sehim deimemise, hangi byklk deitirilmitir? 6190. Enerji iletim hatlarnda ark oluturan faktrler nelerdir? 6191. V tipi izolatrler tek devreli direklerde mi ift devreli direklerde mi kullanlr? 6192. Korona olay hatta yldrm darbesinin etki etme olasln artrr m azaltr m? 6193. Normal koullarda havann dielektrik dayanm (kV/m) hangi deere eittir? 6194. Ak devre iletim hattnda yansma katsays hangi deeri alr? 6195. Empedans rlesi hangi uzunluktaki iletim hatlarnn korunmasnda kullanlr? 6196. Reaktans rlesi hangi uzunluktaki iletim hatlarnn korunmasnda kullanlr? 6197. 11 kVluk hatta mH/km-faz bykl hangi deerdedir? 6198. 11 kVluk hatta F/km-faz bykl hangi deerdedir? 6199. 3 MWlk gcn 30 kmlik mesafeye iletilmesinde hangi gerilim kademesi uygundur? 6200. letim hatlarnda en ekonomik gerilim bykl kV/km hangi deerdedir? 6201. ACSR iletkenlerde Al ve St damarlar arasnda neden izolasyon bulunmaz? 6202. HVACnin HVDCye gre en nemli stn yan nedir? 6203. Bir alminyum baradan 100 A geecekse kesit en az ka mm2 olmaldr? 6204. En ucuz ve en pahal bara dzenleri hangileridir? 6205. EHV gerilim aral nedir? 6206. UHV gerilim aral nedir? 6207. Enerji iletiminde hattn mesafe limitini artrabilmek iin ne yaplr? 6208. 10 MVA cos=0.866 (geri) olan generatrn g genini iziniz. 6209. Asenkron makineler neden kk kutuplu yaplmaz? 6210. Ksa iletim hattnda A B C D devre sabitlerini hat byklkleri cinsinden yaznz. 6211. letim hatlarnda Cfaz-faz/Cfaz-toprak oran yaklak olarak neye eittir? 6212. Bir iletim hatt iin hum 40 dB neyi ifade eder? 6213. Bir iletim hatt iin buzz 40 dB neyi ifade eder? 6214. 200 kVA, 2p=12, 2200 V, 60 Hz fazl senkron motorda botaki devir says/anma ykteki devir says oran katr? 6215. Bota alan bir senkron motor ulusal ebekeden beslenmektedir; motorun uyarma akm sfr yaplrsa ne olur? 6216. Senkron motor uyarma sargs ksa devre edilmi halde ebekeye balansa ne olur? 6217. Bir senkron motorun hz 800 d/dak deerinden 1000 d/dak deerine nasl ykseltilebilir? 6218. Senkron motorda sabit uyarma akm altnda yk as ile moment as arasnda nasl bir iliki vardr? 6219. 5 HP 500 d/dak ve 5 HP 375 d/dak etiket deerli iki senkron motordan hangisinin boyutlar daha kktr? 6220. Senkron motorda uyarma aksnn genlii yk ile deiir mi? 6221. Senkron motorda hz reglasyonu (%) neye eittir? 6222. Senkron motorda tasarm srasnda ak younluunun byk seilmesi motor boyutlarnn bymesine yol aar m? 6224. Senkron makinede ak younluu (Wb/m2) tasarm srasnda hangi aralkta seilir? 6225. Senkron makinede ksa devre oran (SCR) ile senkron reaktans (Xs) arasnda nasl bir iliki vardr? 6226. Senkron makinede maksimum hz deiimi nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 247

6227. 1500 kVA cos=0.6 (end) ykn tam kompanze edilebilmesi iin seilecek senkron makine ka kVAlk olmaldr? 6228. Bir senkron motorda endvi akm uyarma akmnn hangi deerinde maksimum olur? 6229. Senkron motorda yol alma momenti/anma momenti oran nedir? 6230. Senkron motorda endklenen gerilim ile kaynak gerilimi arasndaki a hangi deerdedir? 6231. Senkron makinede damper sarglar nereye yerletirilir? 6232. Senkron motorda maksimum moment as nedir? 6233. Senkron motorda hz kontrol nasl yaplr? 6234. Bir senkron motorun beslendii ebekenin gerilimi 1 pu, endktif akmn deeri 1 pu ve motorun senkron reaktans 0.5 pu ise, motorda endklenen gerilim (E) ka pudur? 6235. Senkron motorda net stator gerilimi nedir? 6236. Senkron motorun boyutlar ayn gteki asenkron motordan byktr. Neden? 6237. Senkron motorda stator aks ve rotor kutuplar arasndaki aya ne isim verilir? 6238. Senkron makinenin hava aralnn byk seilmesi stabilite limitini nasl etkiler? 6239. Bir senkron makinede uyarma devresinin gc anma gcnn % ka dzeyindedir? 6240. Bir senkron makinede yolalma momenti anma momentinin % ka dzeyindedir? 6241. Senkron makinelerdeki hava aral asenkron makinelerin hava aralndan byk mdr? Neden? 6242. Senkron motorun verimi hangi alma koullarnda asenkron makinenin veriminden daha yksektir? 6243. Senkron motor hangi durumda asenkron motordan daha ucuzdur? 6244. Trip devresi nedir? 6245. Devre kesicide iyonizasyon nasl kolaylatrlr? 6246. EHV sistemlerinde hangi tr kesiciler kullanlr? 6247. Yksek hzl kesicilerde kesicinin ilem sresi ka periyotta tamamlanr? 6248. Rle iin tutma oran ne demektir? 6249. Merz-Price korumas nerede kullanlr? 6250. Arzann olduu an ve rlenin kontaklarnn kapand an arasndaki sreye ne isim verilir? 6251. Kesicinin kontak direnci ortam scaklndan az m ok mu etkilenir? 6252. AC devre kesicilerde ark gerilimi ile ark akm arasndaki faz as nedir? 6253. Trip devresinin kapand an ve son arkn kesildii an arasndaki sreye ne isim verilir? 6254. ki kontak arasndaki basma kuvveti artrlrsa kontak direnci nasl etkilenir? 6255. ki kontak aras kvlcm nasl azaltlr? 6256. Bir ykn kesilmesi srasnda kvlcm olmas, devrenin R L C parametrelerinden hangisinin yksek olmasna baldr? 6257. Kesicideki arkn g faktr nedir? 6258. Haval kesiciler hangi yklerde kullanlr? 6259. En dk ark enerjisi reten kesici tr hangisidir? 6260. Ark srasnda SF6 nasl ayrr? 6261. Dielektriin parlama noktas hangi scakln zerindedir? 6262. Trafo, hava hatt, yer alt kablosu ve generatrden hangisinde en sk arza grlr? 6263. Gazlarn termal iyonizasyon scakl (C) nedir? 6264. Pantograf izolatr nerede kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 248

6265. 6266. 6267. 6268. 6269. 6270. 6271. 6272. 6273. 6274. 6275. 6276. 6277. 6278. 6279. 6280. 6281. 6282. 6283. 6284. 6285. 6286. 6287. 6288. 6289. 6290. 6291. 6292. 6293. 6294. 6295. 6296. 6297. 6298. 6299. 6300. 6301. 6302. 6303. 6304. 6305.

EHV hatlarda izolasyon koordinasyonu srasnda hangi gerilim baz alnr? Kesicide ark sresi ne demektir? Kesicide deiyonizasyon sresi ne demektir? Kesicide ama sresi ne demektir? Kesicide arza temizleme sresi ne demektir? Haval kesicide arkn sndrld ortam nedir? YG AC sistemlerinde arza ksa devre akmnn akt sre ka saniyedir? Bir kontaktrde kesme ortam nedir? Haval kesicide hava basnc ka kg/cm2 dzeyindedir? SF6 gaznn younluu havannkinin ka katdr? Kesicideki SF6 gaznn basnc ka kg/cm2 dzeyindedir? 400 kVluk hatlarda kullanlan kesici tipi hangisidir? Vakumlu kesicilerde vakum ka mmHg dzeyindedir? Modern EHV kesicilerde arzay alglama ve ama ilemi arasndaki sre yaklak ka saniye dzeyindedir? Kesicilerin kontak direnci yaklak ka ohm dzeyindedir? Kesicilerin izolasyon direnci yaklak ka Mohm dzeyindedir? Kesicide ark sonras kutuplar arasnda oluan gerilime ne isim verilir? Motorlar ar yklenmeye kar hangi rle korur? Sigorta ile yaplan koruma en ok ka Ampere kadar yaplr? Sigorta akm ve sigorta ap (D) arasnda nasl bir korelasyon vardr? Kesici kontaklar hangi malzemeden yaplr? Civa arkl dorultucuda arktaki gerilim dm (V/cm) yaklak ne dzeydedir? Tek fazl senkron eviricideki bilezik says katr? Buharl lokomotiflerde verim (%) hangi aralktadr? Buharl lokomotiflerde elektrik gc nasl salanr? Lokomotifteki buhar basnc (kg/cm2) hangi aralktadr? Tramvaylarda hangi tr motor kullanlr? Elektrikli ulamda rejenerasyon ne demektir? Elektrikli trene kar koyan kuvvet F=a+bv+cv2 ise, buradaki c neyi ifade eder? Bir trenin trapez biimindeki v=f(t) erisini iziniz. Santrallerde kmr kazanlara nasl tanr? Pulverize kmr nasl elde edilir? Bir termik santralde hangi evrim kullanlr? Termik santrallerde kullanlan kmre verilen dier isim nedir? Termik santrallerdeki buhar basnc (kg/cm2) hangi aralktadr? Termik santrallerde kazan suyu iin izin verilen pH deeri nedir? Elektrik tesislerinde izin verilen gerilim dengesizlii oran izin verilen akm dengesizlii oranna gre ok kktr. Neden? Bir elektrik devresinde ak devreye yol aacak be nedeni belirtiniz. Bir fazl trafonun mknatslama akm Im ve yk akm Iy cebirsel olarak toplanabiliyorsa, ykn karakteri nedir? Bir fazl trafonun evirme oran 2:1, mknatslama akm 1 A ve (saf kapasitif) yk akm 2 A ise, primer akmn bulunuz. HVAC ve HVDC iletiminde kullanlan gerilim kademeleri neden ayn deildir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 249

6306. 400 kV AC sistem iin tasarlanm kafes direin traversi, en ok ka kVluk bir fazl DC sistemde kullanlabilir? 6307. Bir kesicinin haval tip olup olmad 5 m uzaklktan nasl anlalr? 6308. Birbirine yakn birisi az yal kesici dieri tam yal kesici olsa, bu kesiciler 5 m uzaklktan nasl ayt edilebilir? 6309. 400 voltluk bir ebekenin belirli noktasndaki fazl ksa devre akm 2.3 kA olarak hesap edilmi olsun. Ksa devre noktasndan grlen Thvenin empedansn bulunuz. 6310. 400 voltluk bir ebekenin belirli noktasnda pens ampermetre ile llen akm 60 A olsun. lme noktasndan grlen Norton empedansn bulunuz. 6311. Biri Dy1 dieri Dy2 balant gruplu iki trafo baraya paralel balanmtr ve bota iletilmektedir. Sekonder tarafta faz as fark neye eittir? 6312. zelletirilen bir enerji datm irketinin devir bedeli 2 000 000 USD ise, piyasa rayi fiyatDefter deeri nasl hesap edilir? 6313. x3+3x2=500 denkleminin reel kkn Cardano yntemini kullanarak bulunuz. 6314. x3+3x2=500 denkleminin kklerini hesaplatacak MATLAB komutlarn yaznz. 6315. 50 kW gcndeki asenkron motorun yar-logaritmik kada izilmi olan eskalasyon=f(t) verilerini kullanarak ortalama eskalasyon oran nasl hesap edilebilir? (Yllar, t: 1950-2000). 6316. 34.5/0.4 kVluk trafonun anma mknatslama akm I olsun. Sekonder tarafn 390 V olmas durumunda mknatslama akm ne oranda deiir? 6317. 34.5/0.4 kVluk trafonun anma mknatslama akm I olsun. Primer tarafn (gece saatlerinde) 36 kV olmas durumunda mknatslama akm ne oranda deiir? 6318. Bota alan bir iletim hatt P edeer devresiyle modellenmitir. izilecek olan ynl Graf, ayn zamanda uygun aa olur mu? 6319. Omik ykl bir iletim hatt T edeer devresiyle modellenmitir. Uygun aac iziniz. 6320. V2(s)/V1(s) oran elde edilirken, genellikle giri fonksiyonu birim impuls seilir. Neden? 6321. Bir santralin milimetrik kada izilmi yllk yk erisi verilmi olsun. Yllk yk faktr nasl hesap edilir? 6322. Bir santralin milimetrik kada izilmi yllk yk erisi verilmi olsun. LOLP (Loss of Load Probability) nasl hesap edilir? 6323. Bir santralin milimetrik kada izilmi yllk yk erisi verilmi olsun. Yllk enerji miktar (MWh) nasl hesap edilir? 6324. Bir baraya n adet generatr baldr ve baradan grlen Thvenin empedans Zdir. Generatrlerden nx tanesi devre d edildiinde ise, Thvenin empedans %50 art gstermektedir. nxi n cinsinden ifade ediniz. 6325. Bir iletiim kablosunun karakteristik empedans Zc dir. Bu kablo alminyum boru iinden geirilmi olsa, karakteristik empedans ne oranda deiir? 6326. 400 Vluk yer alt kablo tranesinin derinlii ne zaman 60 cm, ne zaman 100 cm seilir? 6327. 400 Vluk yer alt kablosunun iinden geirilecei knkn (borunun) ap, kablo apnn en az ka kat olmaldr? 6327. Yer alt kablosu denirken orap ne amala kullanlr? 6328. HVDC sualt kablosu deniz tabanna nasl yerletirilir? 6329. Elektronik sayata saya sabitinin birimi nedir? 6330. Dijital ampermetre ekrannda lme srasnda iaretinin kmas ne anlama gelir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 250

6331. Omik bir ykn a b c faz akmlar, srasyla KI, (66.667K)I ve 0.333I ise, sfr bileen akmn formle ediniz. 6332. Mikro kojenerasyon iin g limiti nedir? 6333. Yenilenebilir enerji kaynaklar ile retilen elektrik enerjisi iin birim tarife (UScent/kWh) deerleri nedir? 6334. Yenilenebilir enerji kaynaklar ile retilen elektrik enerjisi iin verilen ek tarife (UScent/kWh) deerleri nedir? 6335. Yenilenebilir enerji kaynaklar ile retilen elektrik enerjisi iin birim tarife deerleri ne zamana kadar geerlidir? 6336. lkemizde yaplacak nkleer santral iin ngrlen minimum g (MW) nedir? 6337. lkemizde yaplacak nkleer santral iin ngrlen ekonomik mr ka yldr? 6338. Bir dijital rlenin ayar byklkleri nasl deitirilir? 6339. ki rzgar trbininden birisi 10 m/s hzda 8 MW g verirken, dieri 12 m/s hzda 8 MW vermektedir. Bu fark, trbinlerin hangi fiziksel parametrelerinin farkl oluundan kaynaklanm olabilir? 6340. Bir rzgar santralinde zaman iinde dili verimini sabit tutabilmek iin ne yaplr? 6341. Bir kaynak (v) ve iki diyot kapal devre oluturmutur. Devre iin Kirchhoffun gerilim yasasn uygulaynz. 6342. Ayn gerilim altnda, ayn ferromagnetik malzemeden yaplm ve ayn hacimde (cm3) olan; DC seri motor statoru ve trafo boyunduruu olsun. Hangisindeki demir kayplar (W/cm3) daha fazla olur? 6343. Ayn gerilim altnda, ayn ferromagnetik malzemeden yaplm ve ayn hacimde (cm3) olan; DC seri motor statoru ve 3 fazl asenkron motor satatoru olsun. Hangisindeki demir kayplar (W/cm3) daha fazla olur? 6344. Ayn gerilim altnda, ayn ferromagnetik malzemeden yaplm ve ayn hacimde (cm3) olan; 3 fazl asenkron motor statoru ve trafo baca olsun. Hangisindeki demir kayplar (W/cm3) daha fazla olur? 6345. Ayn gerilim altnda, ayn ferromagnetik malzemeden yaplm ve ayn hacimde (cm3) olan; 1 fazl asenkron motor statoru ve 3 fazl asenkron motor statoru olsun. Hangisindeki demir kayplar (W/cm3) daha fazla olur? 6346. Aadaki matrisleri ksaca tanmlaynz: Persimetrik matris Binary matris Alternant matris Diyagonal olmayan matris Hermityen olmayan matris Simetrik olmayan matris Okba matris Band matris Bidiyagonal matris Bisimetrik matris Blok matris Blok diyagonal matris Blok tridiyagonal matris Blok Toeplitz matris

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 251 Cauchy matrisi Merkezi simetrik matris Kompleks Hadamard matrisi Kopositif matris Kuaterniyonik matris Deiken band matris Sparse matris Sylvester matrisi Wals matrisi Z matrisi Parisi matrisi Pentadiyagonal matris Diyagonal dominant matris Frobenius matrisi Genelletirilmi permtasyon matrisi Hadamard matrisi Hankel matrisi Hessenberg matrisi Metzler matrisi Moore matrisi 6347. Bir termik santralin akm emas neyi ifade eder? 6348. lkemizdeki linyit, takmr, fuel-oil, mazot ve doalgaz ile almakta olan santrallere birer rnek veriniz. 6349. Otoprodktr ile serbest retim irketi arasndaki fark nedir? 6350. Bir HESte Talvegden ykseklik ne demektir? 6351. Rzgar zleme ve Tahmin Merkezi (RTM) projesi neyi amalamaktadr? 6352. Bir HESin renkli ve yakn plan fotoraflarna bakldnda baraj tipi (Beton Arlk, Toprak Dolgu, Toprak+Kaya Dolgu, Beton Kemer, nce Kemer, Beton Arlk+Kaya Dolgu) anlalabilir mi? 6353. 8 bit A/D eviricinin znlrl (%) nedir? 6354. EnVer ne demektir? 6355. Verimlilik Artrc Proje (VAP) ne demektir? 6356. Trkiyede yenilenebilir elektrik enerjisi retiminde hangi tevikler verilmektedir? 6357. Bir lkede kii bana CO2 (ton) ne anlama gelir? 6358. Reglatr tipi santral ne demektir? 6359. Hidroelektrik Enerji Potansiyel Atlas (HEPA) nedir? 6360. Gne Enerjisi Potansiyel Atlas (GEPA) nedir? 6361. Rzgar Enerjisi Potansiyel Atlas (REPA) nedir? 6362. Pompaj depolamal HES nedir? 6363. Bir gerilim kaynann u denklemi v+i=100 olup bu kaynak 1 ohmluk diren ularna balandnda geecek akm bulunuz. 6364. mdat dizel generatr nedir? 6365. Black start generatr nedir? 6366. Salyangoz ve GD2 hesab nerede yaplr? 6367. Kil ekirdek plan nerede geer?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 252

6368. Konsalidasyon enjeksiyonu plan nedir? 6369. Dolu savak eik yaps nedir? 6370. Dolu savak ut kanal nedir? 6371. Dolu savak batardo kapa nedir? 6372. Dip savak vana odas nedir? 6373. Rzgar santralinin proje onay iin hangi hesaplar gereklidir? 6374. Jeotermal santralin proje onay iin hangi hesaplar gereklidir? 6375. Bir tketim tesisinin proje onay iin hangi hesaplar gereklidir? 6376. Enerji iletim ve datm hatlarnn proje onay iin hangi hesaplar gereklidir? 6377. Ak alt sahasnn proje onay iin hangi hesaplar gereklidir? 6378. Buhar trbini bota evirme sistemi nedir? 6379. Buhar trbini rotor kaldrma sistemi nedir? 6380. P&I ne demektir? 6381. Bir trafonun tam ykteki sarg kayplar 500 W ise, yar ykteki sarg kayplar ne olur? 6382. Bir trafonun tam ykteki sarg kayplar 500 W ise, tam yk ve %5 akm distorsiyonu altnda sarg kayplar ne olur? 6383. Bir trafonun tam ykteki sarg kayplar 500 W ise, yar yk ve %5 akm distorsiyonu altnda sarg kayplar ne olur? 6384. Elektrik retiminde kullanlan bitml ist nedir? 6385. Elektrik retiminde kullanlan bitml asfaltit nedir? 6386. Elektrik retiminde kullanlan bitml nafta nedir? 6387. Bir santralde kullanma oran nedir? 6388. Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliinin kapsam nedir? 6389. Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Ynetmeliinin kapsam nedir? 6390. Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hangi elektrik projelerinde kullanlr? 6391. Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hangi elektrik projelerinde kullanlr? 6392. Proje dosyasnda A2, A1, A0 ebatl katlar nasl yerletirilir? 6393. HES kuyruk suyu kotu ne demektir? 6394. Bir rzgar santralinin corafi koordinatlar, trbinin hangi fiziksel elemanlarna (gvde, kanatlar, kule, vb.) aittir? 6395. Bir santralde lisans tadili ne zaman yaplr? 6396. Lisanssz enerji retimi iin g snr (kW) nedir? 6397. 2/(s+1) olan bir sisteme birim basamak fonksiyonu uygulandnda, son deerin %98ine ulamas iin geecek sreyi (saniye) bulunuz. 6398. Empedans 0+j5 ohm olan bir hattn bandaki gerilim 100<300 kV ve hattn sonundaki gerilim ise 100<00 kV ise, hat ba ve hat sonu P ve Q glerini bulunuz. 6399. f(t)=sint/t fonksiyonunun t=0daki deerini bulunuz. 6400. 33 kV, 1200 A, 2000 MVA, 3 s karakteristikli bir kesicinin simetrik kesme akmn bulunuz. 6401. Bir kafes direkte travers boylarnn 1er m artrlmas hangi elektriksel parametreleri deitirir? 6402. fazl asenkron motorun dorudan yol almas durumunda yol verme akm 30 A ve momenti 300 Nmdir. Motora yldz-gen alter ile yol verilseydi, yol verme byklkleri ne olurdu?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 253

6403. Her biri 800 Vluk drt tristr 3 kVluk ebekeye seri balanm ise, bir tristr ularna den gerilim nedir? 6404. PWM inverter knda 5. harmoniin olmamas iin, alma as ne olmaldr? 6405. e=10sin(9108t+4sin1500t) olan FM dalgann frekansn bulunuz. 6406. Bir fazl kpr inverterde yk akm 200sin(t450) mA ve DC kaynak gerilimi 220 V ise, ebekeden ekilen gc bulunuz. 6407. Bir SCR 650 V ile almaktadr. Gerilim gvenlik faktrnn 2 olmas iin uygulanan gerilim ne olmaldr? 6408. Elektromagnetik dalga teorisinde 0.5JA hangi bykl ifade eder? 6409. Bir osiloskopun giri kapasitesi 50 pF ve direnci 2 Mohm olup gerilim blme oran da 10a eittir. Yksek empedans probunun parametrelerini bulunuz. 6410. Paralel RLC devresinin parametreleri 40 ohm, 2 H ve 0.5 Fdr. Band geniliini ve kalite faktrn bulunuz. 6411. 1 mA, 50 ohmluk DArsonval galvanometresini 5 Alik ampermetreye dntrmek iin balanmas gereken nt diren ne olmaldr? 6412. 0300 Vluk voltmetrenin hatas %2dir. Gerek gerilim deeri 30 V ise, hangi aralkta okunacaktr? 6413. 20 ohmluk direnten geen akm i=4+5sint3cos3t A ise, harcanan g ka Wdr? 6414. Uzun bir telden 1 A geirildiinde, telden ne kadar uzaklkta alan iddeti 1 A/m olur? 6415. 1/j Bode diyagramnda ka dB/oktav ile gsterilir? 6416. H=3ax+7yay+2xaz A/m ise, akm younluunu (A/m2) bulunuz. 6417. Yarap 1 m olan telden I akm geirildiinde alan iddeti 1 mA/m ise, I akmn bulunuz 6418. E(z,t)=120cos(tz)ax V/m ise, ortalama gc (W/m2) bulunuz. 6419. Hibrit kafes direk ne demektir? 6420. Bir trafonun kazan ile toprak arasndaki kaak kapasiteleri dalm (distributed) parametre yaklamna gre modelleyiniz. 6421. Bir trafonun kazan ile toprak arasndaki kaak kapasiteleri toplu (lumped) parametre yaklamna gre modelleyiniz. 6422. 10 kmlik hattn reaktans 0.3 ohm/km-faz ise, hattn A B C D sabitlerini bulunuz. 6423. Seri RLC rezonans devresinde 1.5 kHzde rezonans olumu olup 100 Vluk kaynaktan 100 W ekilmektedir. Band genilii 0.75 kHz olduuna gre, R, L ve Q faktr neye eittir? 6424. T(s)=s/(s242s410) iin rezonans frekansn ve band geniliini bulunuz. 6425. Bir iletim hattnda yk empedans 100 ohm ve giri empedans 25 ohm ise, karakteristik empedans bulunuz. 6426. Geri beslemeli kontrol sisteminin balca bileenleri nelerdir? 6427. Matematikte sapma ne anlama gelir? 6428. Bir iletim hattnda 350 metrelik direk aklna ilikin uygun aa verilmi olsun. 160 kmlik iletim hatt iin uygun aa nasl izilir? 6429. Bir devrenin Norton edeer empedans verilmi olsun. Bu devrenin Thvenin edeer empedans nasl bulunur? 6430. EPDK enerji piyasasnda ilem gren rnler hangileridir? 6431. Ulusal lekte elektrik retiminde kullanlan ithal kmr, doalgaz ve mazot iin 20092010 yllarna ait endeks analizi nasl gerekletirilir? 6432. Seri RLC devresinin ynl grafn iziniz (Gerilim kayna: DC).

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 254

6433. Seri RLC devresi iin uygun aac iziniz. (Gerilim kayna: AC). 6434. Termik santrallerde kzdrc ne amala kullanlr? 6435. Termik santrallerde emme fan ne amala kullanlr? 6436. Termik santrallerde degazr ne amala kullanlr? 6437. Termik santrallerde hava stc ne amala kullanlr? 6438. Termik santrallerde kazan suyu besleme pompas ne amala kullanlr? 6439. Termik santrallerde yumuatc ne amala kullanlr? 6440. Termik santrallerde klhan ne amala kullanlr? 6441. Gaz trbinli santrallerde hava kompresr ne amala kullanlr? 6442. Gaz trbinli santrallerde ekonomizer ne amala kullanlr? 6443. Gaz trbinli santrallerde yol verme motoru ne amala kullanlr? 6444. Gaz trbinli santrallerde ateleme sistemi ne amala kullanlr? 6445. Diesel santralde volan ne amala kullanlr? 6446. Rotora endktr de denir, neden? 6447. Bir senkron generatrde serbest uyartm, kendi kendine uyartm ve zel uyartm arasndaki farklar nelerdir? 6448. Is bzmeli kablo bal montaj nasl yaplr? 6449. Yatak snma rlesi nedir? 6450. Ters akm rlesinin dier ismi nedir? 6451. Cihaz tipi alt sahas nedir? 6452. Kiri tipi alt sahas nedir? 6453. Toprak st tipi alt sahas nedir? 6454. Bir kabloda yaltlm iletkene ne isim verilir? 6455. Kabloda orta klf nedir? 6456. Kabloda kr damar nedir? 6457. Kabloda tutucu sarg nedir? 6458. Bir fazl kabloda ne zaman U0=U olur? 6459. Bir fazl kabloda ne zaman U0=U/2 olur? 6460. Orta gerilim ebekelerinde maksimum gerilim dm (%) nedir? 6461. Bucurgat ile kablo serilmesi (salmas) nasl gerekletirilir? 6462. Hangi scakln altnda kablo deme ilemi yaplmaz? 6463. Kablo tayc aparat nedir? 6464. Konektr ve kablo bal arasndaki fark nedir? 6465. damarl dahili tip kablo balnn boyutlarna etki eden faktrler nelerdir? 6466. Hidroelektrik santralde reglatr talveg kotu nedir? 6467. Hidroelektrik santralde dolu savak kret kotu nedir? 6468. Hidroelektrik santralde ykleme havuzu nedir? 6469. Hidroelektrik santralde pantolon tipi cebri boru nedir? 6470. Santrallerde neden trbin gc<generatr gc seilir? 6471. Bir HESte net d; iki nite iin 167.92 m ike bir nite iin 174.84 mdir. Neden? 6472. Bir HES trbininde zgl hz 85.7 m-kW ise, bu ne anlama gelir? 6473. Hidroelektrik santralde saptrma sava nedir? 6474. Bir termik santralde generatr devir says 1500 d/dak ise, trbin hz ne seilmelidir? 6475. Bir santralin kurulduu alan; A1(m2) orman arazisi, A2(m2) maliye-hazine arazisi ve A3(m2) zel mlkiyet arazisinden meydana gelmise, kamulatrma ilemlerini zetleyiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 255

6476. YG tekniinde uzun sreli darbe hangi zaman araln kapsar? 6477. YG tekniinde ksa sreli darbe hangi zaman araln kapsar? 6478. Toprak yzey zdirenci ne demektir? 6479. Statik elektriin yararl yanlar nelerdir? 6480. Statik elektriin zararl yanlar nelerdir? 6481. Antistatik malzemelerden beklenen zellikler nelerdir? 6482. Trafo tank ile toprak arasnda olmas gereken ideal diren ne olmaldr? 6483. Pilot diferansiyel rle nerede kullanlr? 6484. Bir trafoda yangndan koruma nasl gerekletirilir? 6485. Trafolarn yldz noktas topraklama direnleri (ayn uzunluktaki) hava hatlar ve yer alt kablolar iin ayn deerde deildir. Neden? 6486. Rezidel gerilim rlesinin (faz-toprak arzas varm gibi) gereksiz ama yapmasn nlemek iin ne yaplr? 6487. Hava hatlarnda deiyonizasyon zaman nedir? 6488. Kesicilerde antipompaj nedir? 6489. Kesicilerde ark zaman nedir? 6490. Kesicilerde yay kurma zaman nedir? 6491. Kesicilerde yava tekrar kapama zaman nedir? 6492. Kesicilerde hzl tekrar kapama zaman nedir? 6493. Kesicilerde tekrar kapama l zaman nedir? 6494. Kesicilerde toparlanma zaman nedir? 6495. Kesicinin u katalog bilgisi ne anlama gelir? 0-3 min-CO-3 min-CO 6496. Bir topraklama tesisinin hesabndaki be aama nedir? 6497. Bir birim matrisin izi 4e eit ise, bu matrisi ak olarak yaznz. 6498. Bir iletim hattna 10 dakika sreyle 100 N deerinde rzgar yk etkimi olsun. Rzgar ykn s dzleminde ifade ediniz. 6499. Radyal ebekede kaynak ile A yk arasndaki sfr bileen akm 3 A ve A yk ile B yk arasndaki sfr bileen akm 2 Adir; tm ykler omik karakterdedir. Besleme noktasnn topraklama direncinden geen akm bulunuz. 6500. Radyal ebekede kaynak ile A yk arasndaki ters bileen akm 8 A ve A yk ile B yk arasndaki ters bileen akm 2 Adir; tm ykler omik karakterdedir. A yknn ters akm bileenini bulunuz. 6501. YG kablolarnn metal klflarnn bir taraftan veya iki taraftan topraklanmasnn koullar nedir? 6502. Generatr PSS (g sistemi dengeleyicisi) rlesi nedir? 6503. Yldz noktas izole ebekelerde toprak temas akm (A) hangi aralktadr? 6504. Yldz noktas izole ebekelerde ne zaman ok hzl alan toprak arzas rleleri kullanmak gerekir? 6505. Topraklamada PEN hangi kelimelerin ksaltlm ifadesidir? 6506. Rlede akm tepi, zaman tepi ve ani tep ne demektir? 6507. Rle geriye dn oran (dekuplaj oran) 0.98 ise, bu ne anlama gelir? 6508. Klasik rlenin normal almada ebekeden ektii g (VA) hangi aralktadr? 6509. Ayn arza akmnda kaynaa yakn rle dierinden en az t zaman kadar sonra kesicisini atrmaldr. t ne olmaldr? 6510. Termik imaj rlesi nedir? 6511. Kademe Buchholz rlesi ne zaman kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 256

6512. Trafoda ani gaz basn rlesi nereye yerletirilir? 6513. Kato cihaz ile bir trafonun vakumlanmas ne demektir? 6514. Bir trafoda ntr akm trafosu nedir ve nereye monte edilir? 6515. Bir trafoda gaz numune alma cihaz nedir ve nereye monte edilir? 6516. Bir trafoda ya ve sarg termometreleri nereye monte edilir? 6517. Bir trafoya ya nereden doldurulur? 6518. 100 MVAlk trafonun demontaj sras nedir? 6519. 100 MVAlk trafonun montaj sras nedir? 6520. Bir trafoya azot gaz ne zaman ve neden baslr? 6521. Bir hidroelektrik santralde ykleme havuzu dolusavak su yk nedir? 6522. Bir hidroelektrik santralde drenaj alan (km2) nedir? 6523. Bir hidroelektrik santralde Q25 ve Q100 takn debisi (m3/s) nedir? 6524. Bir hidroelektrik santralde iletim yaps nedir? 6525. Bir hidroelektrik santralde iletim yaps eimi nedir? 6526. Bir hidroelektrik santralde firm enerji (GWh) nedir? 6527. Bir hidroelektrik santralde sifon nedir? 6528. Bir hidroelektrik santralin koordinatlar 60 UTM 4509520K 678450D ne anlama gelmektedir? 6529. Aylk ya miktarnn (mm) ok olmas 400 kVluk iletim hava hatt zerinde nasl bir etki yapar? 6530. Aylk ya miktarnn (mm) ok olmas 400 kVluk yer alt kablosu zerinde nasl bir etki yapar? 6531. Aylk ya miktarnn (mm) ok olmas 35 kVluk datm hava hatt zerinde nasl bir etki yapar? 6532. Bir HESin 1/25000 lekli genel yerleim plannda hangi blmler gsterilir? 6533. Bir termik santralin 1/25000 lekli genel yerleim plannda hangi blmler gsterilir? 6534. Bir rzgar santralinin 1/25000 lekli genel yerleim plannda hangi blmler gsterilir? 6535. Bir hidroelektrik santralde kardan all, radyal kapakl dolusavak nedir? 6536. Bir hidroelektrik santralde baraj gvdesinin aktif hacmi (hm3) nedir? 6537. Bir hidroelektrik santralde 27.50 m atnal derivasyon nedir? 6538. Elektrik santrallerine ka yl sreyle retim lisans verilmektedir? 6539. Direk tevzi tablosunda direk batan mesafesinin; 2 no.lu direk iin 0+160 ve 7 no.lu direk iin 1+100 olmas ne anlama gelir? 6540. Enerji iletim hatlarnn gzergah seilirken gz nnde bulundurulan 11 kriter nedir? 6541. Enerji iletim hatt gzergah belirlenirken; alamaz eikler, alabilir eikler ve ncelikli alabilir eikler nedir? 6542. Bir santral yerinin kamulatrlmas srasnda arazinin Azami Kullanm Kabiliyeti (AKK) ne anlama gelir? 6543. Bir trafoda kademe basn rlesi nedir ve nereye monte edilir? 6544. Bir trafoda ntr buingi nedir ve nereye monte edilir? 6545. Bir g trafosu iin uygun aa nasl izilir? 6546. Bir asenkron generatr iin uygun aa nasl izilir? 6547. Bir senkron generatr iin uygun aa nasl izilir? 6548. Bir DC nt generatr iin ynl graf nasl izilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 257

6549. Hz 1480 d/dak olan asenkron motorun hzn 500 d/dakya drmek iin, hangi zellikte bir redktr kullanlmaldr? 6550. Hz 750 d/dak olan DC motorun hzn 1500 d/dakya karmak iin, hangi zellikte bir mekanik aparat kullanlmaldr? 6551. 400 kVluk bir trafonun buing montajnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 6552. Bir santral projesi kapsamnda 1/25000 lekli evre dzeni plan neleri ierir? 6553. Bir santral projesi kapsamnda 1/25000 lekli proje alan arazi kullanm haritas neleri ierir? 6554. Ayn gteki doalgazl bir santralin kaplad alan kmrl santralin kaplad alandan ok kktr. Neden? 6555. 380 kVluk buing iin dom neden kullanlr? 6556. Bir HESin yapm sirasnda; lastik tekerlekli ykleyici, kamyon, ekskavatr, lastikli kepe, beton pompas, dozer, beton mikseri, mobil vin, arazz, kompresr, krmaeleme aparat gibi i makineleri ne amala kullanlrlar? 6557. 154 kVluk buingte tij balants ne demektir? 6558. 154 kVluk ak alt tesisinin inaat ve montaj i sras nasldr? 6559. Bir termik santralde proses akm emas neyi gsterir? 6560. 2026 mm2 AACSR zel blge iletkeni ne amala kullanlr? 6561. Enerji iletim hava hatlarnda kullanlan bir hrdavat 22 S 12 sembol ile tanmlanm olsun. Bu ne anlama gelir? 6562. Enerji iletim hava hatlarnda kullanlan bir hrdavat 22 DV 16 sembol ile tanmlanm olsun. Bu ne anlama gelir? 6563. Enerji iletim hava hatlarnda kullanlan bir hrdavat 20 S 16 J sembol ile tanmlanm olsun. Bu ne anlama gelir? 6564. Enerji iletim hava hatlarnda kullanlan zincir izolatr iin, BS ve BL rumuzlar ne anlama gelir? 6565. Korona, hangi frekans (kHz) aralndaki iletiim dalgalarnda parazitlere yol aar? 6566. 100 MVAlk yal trafonun montaj sras nasldr? 6567. zolatr krepaj mesafesi ne demektir? 6568. G trafolarnda kolektr ve devir daim pompas ne amala kullanlr? 6569. AACSR ve ACSR iletken numuneleri gzle incelendiinde ayrt edilebilir mi? 6570. Bir kablo iin iletken yarap ve izolasyon et kalnl arasndaki matematiksel banty, gerilime ve dielektrik dayanmna bal olarak ifade ediniz. 6571. Yeralt kablosunun ekimine balamadan nce, nakliye srasnda kablo d klfna hasar verilip verilmediini anlamak iin nasl bir test yaplr? 6572. 154 kVluk yeralt kablosunun ekilmesi srasnda ekme kuvveti ka tonu geemez? 6573. 154 kVluk yeralt kablosunun ekran aprazlatrmasnda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 6574. 154 kV yeralt kablosunun ek mufunun; malzemesi nedir ve geometrisi nasldr? 6575. 154 kV yeralt kablosunun ek ilemi srasnda el presi ka kez ve nasl uygulanr? 6576. 154 kV yeralt kablosunun ek ilemi srasnd boru neden kullanlr ve bu boru sonra nasl karlr? 6577. 400 kVluk bir kesicinin kesme modlnn eklini iziniz. 6578. Direklerin topraklama kuleleri ne renk ve ne tr boya ile boyanr? 6579. lkemizdeki ikaz krelerinin bazlar turuncu renkte, bazlar ise turuncu-beyaz renktedir. Neden?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 258

6580. Bir kesicinin ama yapmama nedenlerini belirtiniz. 6581. Bir kesicinin kapama yapmama nedenlerini belirtiniz. 6582. letim hatt parafudru ne zaman kullanlr? 6583. letim hatlarnda ksa devre olduunda hattn yalnzca arzal parasn devre d brakan rle tr hangisidir? 6584. Empedans rlesinin balca niteleri nelerdir? 6585. Sarg ksa devre koruma rlesi, senkron generatrde ve trafoda kullanlabilir mi? 6586. G trafolarnda meydana gelen topraa kaak arzalarnn nedenlerini belirtiniz. 6587. Bir elektrikinin takm antasnda hangi aletler bulunur? 6588. Bir g kaynann drt blmn belirtiniz. 6589. Baskl devre karlmasnda izlenen ilem sras nasldr? 6590. Baskl devrede hangi yollar kaln izilir? 6591. Baskl devrede elemanlar plaket zerine nasl monte edilir? 6592. Aside atlm bask devre plaketi zerinde kalan bask devre kalem boyas nasl temizlenir? 6593. Bask devre plaketinde elektronik malzemelerin bacak yerleri nasl delinir? Btn delik aplar ayn mdr? Delme ilemi hangi yzde yaplr? 6594. Baskl devrede akm yollarnda bir sorun olup olmad nasl kontrol edilir? 6595. Bir trafo fabrikasnda ka tr mamul stok tanm yaplabilir? 6596. Bir ferromagnetik malzemenin kalitesi nasl tayin edilir? 6597. Z1 Z2 Z3 gibi empedans paralel balanm ise, devrenin A B C D sabitlerini bulunuz. 6598. Saf endktif Ia Ib Ic akmlar, srasyla 60 A, 70 A ve 80 A ise, doru bileen akmlarn hesaplaynz. 6599. Saf kapasitif Ia Ib Ic akmlar, srasyla 60 A, 70 A ve 80 A ise, ters bileen akmlarn hesaplaynz. 6600. Saf omik Ia Ib Ic akmlar, srasyla 60 A, 70 A ve 80 A ise, sfr bileen akmlarn hesaplaynz. 6601. letken direnleri 0.6 ohm ve 0.4 ohm olan iki kablonun; seri balanmas durumunda veya paralel balanmas durumunda efektif direnleri bulunuz. 6602. zolasyon direnleri 600 Mohm ve 400 Mohm olan iki kablonun; seri balanmas durumunda veya paralel balanmas durumunda efektif izolasyon direnlerini bulunuz. 6603. Bir HES iin hidrograf neden nemlidir? 6604. (44) boyutlu bara admitans matrisi bilgisi yardmyla sistemin tek hat diyagram izilebilir mi? 6605. Bir lkenin kurulu gc 100 GWdr. Talep art; nmzdeki 5 yl sresince %8/yl, sonraki 5 yl sresince %10/yl ise, 10 yl sonraki kurulu g en az ne olmaldr? 6606. fazl endksiyon motoru iin; 440 V, 16 A, cos=0.9, verim=%92 bilgileri verildiine gre, mil gcn hesaplaynz. 6607. 1 kWh elektrik enerjisinin GJ edeeri nedir? 6608. Bir termik santralin zgl s deeri 3000 kcal/kWh ise, santral verimini bulunuz. 6609. Bir DC generatr iin emk ifadesini yaznz. 6610. Bir DC makine iin moment ifadesini yaznz. 6611. B-H ilikisi lineer olan bir ferromagnetik malzemede, =1.2 Wb.s ve i=5 A ise alanda depolanan enerjiyi hesaplaynz. 6612. 370 mm2 100 m bakr kablonun tayabilecei niform akm (A/m) deeri nedir? 6613. Kimya endstrisinde g katsays yaklak hangi aralktadr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 259

6614. Hava hatlarnda gerilim seviyesi (kV) arttka iletken iin izin verilen dey mesafe (m) artmaktadr. Sz konusu dey mesafe neden gerilim seviyesi ile orantl deildir? 6615. 220 V, 50 Hz bir fazl ebekeye bal 10 kVArlk kompanzatr nitesinin kayplar 0.1 W/kVAr ise, kompanzatr akmn j dzleminde yaznz. 6616. Hat ba gerilimi 110 kV hat sonu gerilimi 100 kV olan bir iletim hattnn reaktans 22 ohm/fazdr. letim hattnn iletebilecei maksimum g (MW) nedir? 6617. Bir iletim hattnn faz akmnn ve kuranportr iaretinin toplam fazr olarak ifade edilebilir mi? 6618. Enerji iletiminde yer alt kablosu maliyeti (/km)/hava hatt maliyeti (/km) oran gerilim seviyesine bal olarak nasl bir deiim gsterir? 6619. Enerji iletim hatlarnda zincir eleman says gerilim seviyesine bal olarak art gsterir. Bu art neden lineer deildir? 6620. lkemizdeki 66 kVluk hatlar neden 33 kVa dntrlmtr? 6621. Soldan saa doru 10, 20, 30 ve 40 sarml drt bobin seri balanm ve bu seri balant ularna 200 V uygulanm olsun. lk bobin ular arasndaki gerilimi bulunuz. 6622. Hareketli elektrik yklerinin oluturduu alana ne isim verilir? 6623. Bir demir ubuk nasl magnetik ubuk haline getirilebilir? 6624. Manyetizmann fiziksel nedenini aklaynz. 6625. Metal dedektrleri elektrik mhendisliinde kullanlan hangi yasaya gre almaktadr? 6626. Kapal bir devrede magnetik alan younluunun deimesi neye yol aar? 6627. ki mknats arasnda 5 cm mesafe varken aradaki kuvvet 16 Ndur. Aradaki mesafe 10 cm olursa, kuvvet ne olur? 6628. Endvi devrelerine Kirchhoffun akmlar yasasnn uygulanabildii DC motorlar hangileridir? 6629. zgl direnci 100 Mohm-m olan bir malzemeden yaplm olan 10 cm20 cm5 cm boyutlarndaki numunenin direncini bulunuz. 6630. Bir testere dii dieri kare biimindeki iki akm dalgasnn toplamn fazr olarak ifade edebilmek iin ne yaplmaldr? 6631. 30 dakika sreyle 1.5 Tlk MR ektiren bir kiinin ald doz ka mG-hdir? 6632. 30 dakika sreyle 1.5 Tlk MR ektiren bir kiinin maruz kald alan iddeti (A/m) nasl hesap edilebilir? 6633. plk gazndan elektrik retebilmek iin, en az ka yl plk alannda p biriktirilmi olmaldr? 6634. plk gazndan elektrik retimine esas olan gaz hangisidir? 6635. f(t)=f(t+T) nasl bir fonksiyondur? 6636. Bir prizde ntr ile toprak arasndaki gerilim voltmetre ile 2.2 V llm olsun. Bu gerilimin zamana gre deiimini iziniz. 6637. 100 MVAlk ve ayn gerilimli olmak zere, bir ototrafo ve bir g trafosu fotoraflar verilmi olsa, hangisinin ototrafo olduunu ayrt edebilir misiniz? 6638. Bir kafes direkte bir OPGW tel ve bir klasik elik tel olsai ikaz kresi hangisine taklr? 6639. Bir enterkonnekte ebekede 112 no.lu baradan akabilecek minimum ksa devre akm nasl hesap edilebilir? 6640. Bir enterkonnekte ebekede 112 no.lu baradan akabilecek maksimum ksa devre akm nasl hesap edilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 260

6641. Bir santralde generatr akm iG(t)nin trevi biliniyor olsun. Generatr 25/160 kVluk trafo zerinden iletim hattn beslediine gre, iletim hattnn akmn ifade ediniz. 6642. 154 kV, 50 Hzlik bir baradan 1000 ohm/faz deerinde omik yk beslenmektedir. a fazna ait gerilimin, akmn ve direncin zamana gre deiimlerini iziniz. 6643. 154 kV, 50 Hzlik bir baradan 1000 ohm/faz deerinde omik yk beslenmektedir. a fazna ait gerilimin, akmn ve direncin Laplace (s) dzlemindeki karlklarn bulunuz. 6644. 154 kV, 50 Hzlik bir baradan 1000 ohm/faz deerinde omik yk beslenmektedir. a fazna ait gerilimin, akmn ve direncin Fourier dzlemindeki karlklarn j dzleminde ifade ediniz. 6645. Kompleks (fazr) dzlemde integral alnrken neden integral sabiti kullanlmaz? 6646. Bir gzergahta 300 mlik sehim ablonu ile direk dalm yaplaca halde, 350 mlik sehim ablonu kullanlarak direk dalm yaplmasnn sakncas nedir? 6647. Bir gzergahta 350 mlik sehim ablonu ile direk dalm yaplaca halde, 300 mlik sehim ablonu kullanlarak direk dalm yaplmasnn sakncas nedir? 6648. 220<400 voltluk bir kaynak ularna 100 mikro-faradlk bir kondansatr balanm olsa, akm ve gerilimin zamana gre deiimlerini izini,z. 6649. evirme konsolu bulunan bir kafes direk, iletim 130 kmlik hattnn hangi noktalarnda bulunabilir? 6650. Rzgar iddetiyle yklan bir direkte st gvde ve traversler yklr, buna karlk alt gvde blm yklmaz. Neden? 6651. Bir elektrikli ara arj merkezinin aylk yk faktr (%) nasl hesap edilir? 6652. Bir kare dalga (10 V, T=20 ms), bir DC gerilim (10 V) ve bir AC gerilim (10 V, 50 Hz) ayn polaritede olmak zere seri balanm olsa, bileke gerilimin zamana gre deiimini iziniz. 6653. Bir izole pensenin; metal azlarndan her birinin direnci R1, metal saplarndan her birinin direnci R2 ve izole klflarn her birinin direnci R3 olsun. Pensenin edeer direncini formle ediniz. 6654. Bir maket bann plastik ksmnn direnci R1 ve 10 dilimden oluan kesici ksmnn direnci R2 olsun. Maket bann kesici ksmnn 4 dilimi aa km iken, edeer direnci bulunuz. 6655. Bir maket bann plastik ksmnn direnci R1 ve 10 dilimden oluan kesici ksmnn direnci R2 olsun. Maket bann kesici ksm dar karlmam iken edeer direnci bulunuz. 6656. Bir fazl asenkron generatr yaplabilir mi? 6657. plk gaz ile elektrik reten bir santralde kcal/kWh bykl hangi koullarda sabit olur? 6658. Bir jeotermal alanda kuyu ama (sondaj) maliyeti hangi faktrlere baldr? 6659. Bir rzgar santralinde -dili yataklar iin- ylda 6 varil ya kullanlmaktadr. Ya maliyeti santralin enerji retim maliyetine (USDcent/kWh) nasl yanstlr? 6660. Bir rleye ait uygun aac izebilmek iin hangi lmelerin yaplmas geekir? 6661. Bir kafes direk iin piketaj ne demektir? 6662. Ne zaman Pt100, ne zaman temokupl kullanlr? 6663. Neden beton direklerde korona halkas bulunmaz? 6664. Alternatif akmda her iki ynde de iletime geebilen yariletken eleman hangisidir? 6665. Ne zaman servo motor, ne zaman step motor tercih edilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 261

6666. Enerji sistemlerinde ksa sreli yk tahmini hangi zaman araln kapsar? 6667. Bir ACSR numunesi ve dijital kumpas verilmi olsa, bu iletkenin ka MCMlik olduunu nasl belirlersiniz? 6668. Bir gne panelinin performans, gndz saatlerinde, scaklk artndan ne lde etkilenir? 6669. Bir gne panelinin performans, gndz saatlerinde, bal nem artndan ne lde etkilenir? 6670. Bir gne panelinin performans, gndz saatlerinde, hava basnc artndan ne lde etkilenir? 6671. Bir gne panelinin performans, gndz saatlerinde, rzgar hz artndan ne lde etkilenir? 6672. 154/35 kVluk trafo bota alrken primer gerilimin fazr ifadesi bilinmektedir. Sekonder tarafn gerilim fazrn yazmak iin hangi bilgiye gerek vardr? 6673. Bir elektrik makinesinin bota ve ykte alrken akmlarn dalga biimleri ayn mdr? 6674. Bir kafes direin bir dikmesi zeminle 76 a yapmaktadr. Direin boyu 30 m ise, daralma katsaysn (mm/m) bulunuz. 6675. 4 m uzunluundaki 70.70.7 lik travers profili zerinde 1 cm kalnlnda buz birikmi olsa, buzun arln bulunuz. (Buzun younluu 0.6 g/cm3 dr.) 6676. Bir elektrik devresinde baml gerilim kaynaklar varsa, evre akmlar yntemi nasl uygulanr? 6677. Bir elektrik devresinde baml akm kaynaklar varsa, evre akmlar yntemi nasl uygulanr? 6678. Bir elektrik devresinde baml gerilim kaynaklar varsa, dm gerilimleri yntemi nasl uygulanr? 6679. Bir elektrik devresinde baml akm kaynaklar varsa, dm gerilimleri yntemi nasl uygulanr? 6680. Bir iletim hattnda sehimin ortam scaklna duyarll (mm/C) nasl hesaplanr? 6681. Bir izolatre uygulanan test gerilimi 500u(t) (t1) kV ise, gerilimin zamana gre deiimini iziniz. 6682. 0.1 Hlik endktansn ularndaki gerilim 2sin(314t30)+0.1sin(942t+60) volt ise, akmn zaman dzlemindeki ve kompleks dzlemdeki deerlerini yaznz. 6683. 0.1 Flk kondansatrden geen akmn ifadesi sin(314t)+sin(628) A ise, gerilimin zaman dzlemindeki ve kompleks dzlemdeki deerlerini yaznz. 6684. Bir transfer fonksiyonunda kutuplarn says 5 ve sfrlarn says 3 olduuna gre, transfer fonksiyonunu yaznz. 6685. Simetrili bileenlerin oluturduu V0I0 gcnn zamana gre deiimini iziniz. 6686. Simetrili bileenlerin oluturduu V2I2 gcnn zamana gre deiimini iziniz. 6687. 100 MVAlk senkron generatrn reasrans deeri nasl belirlenir? 6688. letim hatlarnda koruma teli iin irtifak hesab yaplmaz. Neden? 6689. Bir g sisteminde salnm barasnn yerinin deitirilmesi g ak sonularn etkiler mi, neden? 6690. Drt devreli bir iletim hattnn iki devresinde seri kompanzasyon bulunmaktadr. Bu devrelerden geen g 0.32P ise, XC/Xhat orann bulunuz. 6691. Bir alt tesisinin 2008 yl keif bedeli M(TL)dir. Enerji deflatrleri srasyla d1 ve d2 ise, 2010 ylnn bedelinini ifade ediniz. 6692. fazl ksa devre olan A barasndaki akmn t(0+) ve t(0) deiimlerini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 262

6693. 500/80 mm2 lik ACSR iletkenin akm tama kapasitesi I(A) ise, 600/90 mm2 lik ACSR iletkenin akm tama kapasitesini -I cinsinden- ifade ediniz. 6694. Bir elektrik devresine Rosen teoremi ne zaman uygulanabilir? 6695. Akm ve gerilim iin efektif deer tanm kullanlrken, g iin kullanlmaz. Neden? 6696. 100 ohm-m olan bir zeminden alnarak yaplm olan 110.5 m boyutlarndaki toprak bloun direnci ka ohmdur? 6697. Bir enerji sisteminde ne zaman gerilim stabilitesi kritik deer alr? 6698. Bir DC motorda starter ne amala kullanlr? 6699. Bir lkede 20 enerji datm irketi zelletirilmi olsun. zelletirme geliri ile irketlerin kayp-kaak oran, hat uzunluklar (km) ve trafo saylar arasndaki matematiksel ifade nasl elde edilebilir? 6700. Veri setlerinin deerlendirilmesi srasnda, ne zaman varyans (variance) ne zaman kovaryans (covariance) kullanlr? 6701. boyutlu radyal alan vektrnn diverjans neye eittir? 6702. Periyodik kare dalgann 2. harmonik bileeni neye eittir? 6703. Endktanslarn oluturduu gen devrede gen-yldz dnm nasl yaplr? 6704. Endktanslarn oluturduu yldz devrede yldz-gen dnm nasl yaplr? 6706. Kondansatrlerin oluturduu gen devrede gen-yldz dnm nasl yaplr? 6707. Kondansatrlerin oluturduu yldz devrede yldz-gen dnm nasl yaplr? 6708. 33 boyutlu P matrisinin zdeer vektr nasl hesaplanr? 6709. G(s)=1/[s(s+2)] iin G(j) nasl izilir? 6710. 50 Hzlik hattn reaktans 0.045 pu ve sseptans 1.2 pu ise, hat uzunluu ka kmdir? 6711. (dy/dx)=exp(3) denkleminin zmn bulunuz. 6712. 2/(s+1) blounun basamak cevabnn %98ine ka s sonra ulalr? 6713. Yol alma momenti 0.5 pu olan asenkron motorda N-m cinsinden yol alma momenti nasl hesaplanr? 6714. Asenkron motora ototrafo ile yol verilirken, ototrafonun evirme oran nasl belirlenir? 6715. Bir asenkron motorun anma akm 40 A ve yol alma akm/anma akm oran 5 ise, yol alma akmnn zamana gre deiimini iziniz. 6716. f(t)=sint/t fonksiyonunun t=0daki deerini bulunuz. 6717. Homojen olmayan magnetik malzeme iin magnetostatik alan denklemini yaznz. 6718. ki dielektriin snrndaki elektrik ak younluklarnn normal bileenlerini iziniz. 6719. Bir EM dalgann havadaki elektrik alan younluu E=10e4yax V/m ise, asal frekans (rad/s) bulunuz. 6720. Bolukta H(z,t)=(6)1cos(t+z)ay ise, E(z,t) ifadesini yaznz. 6721. Cdar kalnl () hangi durumda /(2)ye eit olur? 6722. Dzlemsel dalga dielektrik ortamda yayldnda ne olur? 6723. Distorsiyonsuz bir iletim hattnda R,G,L,C arasndaki matematiksel iliki nasldr? 6724. Kaypl bir iletim hattnda karakteristik empedans hangi byklkten bamszdr? 6725. Serbest elektron teorisine gre metal ortamdaki elektronlar iin ne sylenebilir? 6726. Bir metal ortamdaki Fermi enerjisi (EF) ile metalin birim hacmindeki serbest elektron says (n) arasnda nasl bir iliki vardr? 6727. Bir p-n jonksiyonunda gei kapasitesi ile boalma blgesinin genilii arasnda nasl bir iliki vardr? 6728. Bir yariletkende akm ak nasl gerekleir? 6729. Bir yariletkendeki iletim scakl azaldnda magnetik alan deeri nasl etkilenir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 263

6730. Bir malzemenin paramagnetik sseptans ile scaklk arasnda nasl bir iliki vardr? 6731. Elektromknats yapmnda neden yumuak demir kullanlr? 6732. Yerin magnetik alannn dey bileeni dnyann neresinde yoktur? 6733. Ampermetre-voltmetre yntemi ile g lerken, voltmetre yk ularna balandnda llecek g neye karlk der? 6734. x28x+k=0 denkleminde kklerden birisinin deeri 3 ise, k neye eittir? 6735. Bir as A ve B gibi iki paraya blndnde tanA/tanB=2 ise, sin neye eittir? 6736. x2+kxb=0 denkleminde kklerin karelerinin toplam 2b ise, k neye eittir? 6737. 1/(1+3j) [1/(13j)] nin modln bulunuz. 6738. 1in imajiner kp kk ise, (2+22)27 neye eittir? 6739. A=[ 0;1 1] ve B=[1 0;2 1] ise, A2=B olmas iin hangi deerde olmaldr? 6740. (1+tan)(1+tan)=2 ise, (+) as ka derecedir? 6741. log10(9/8)log10(27/32)+log10(3/4) ileminin sonucunu bulunuz. 6742. (1x/2)8 almnda orta terimi bulunuz. 6743. Binary kodda =00111 ve =01110 ise, desimal sistemde / orann bulunuz. 6744. sin(sin1 1/5+cos1x)=1 ise, x neye eittir? 6745. f(x)=ksinx+(1/3)sin3x in maksimum deeri x=/3de oluuyorsa, k neye eittir? 6746. sin1(cosx)dx integralinin sonucunu hesaplaynz. 6747. 4x2+3x+7=0 denkleminin kkleri ve ise, 2+ 2 neye eittir? 6748. (2, 3) dorusundan geen ve y eksenine paralel olan denklemin ifadesini yaznz. 6749. f(x)=2x ise, f(x)i bulunuz. 6750. 2, 4, 8, 16, 32 saylarnn geometrik ortalamasn bulunuz. 6751. Kartogram (Cartogram) iin elektrik mhendisliinden bir rnek veriniz. 6752. Piktogram (Pictogram) iin elektrik mhendisliinden bir rnek veriniz. 6753. Ogiv (Ogive) iin elektrik mhendisliinden bir rnek veriniz. 6754. (a2x2+ax+1)1/2(a2x2+1)1/2 ifadesinde x limitini hesaplaynz. 6755. sin(x)1/2/(x)1/2dx integralini hesaplaynz. 6756. x=sin+cos ve y=sincos ise, x44x2y2x2+4y2+4y+1 neye eittir? 6757. mx+ny=1 dorusu (1,2) ve (2,1) noktalarndan getiine gre, m neye eittir? 6758. x426x2+25=0 denkleminin kklerini bulunuz. 6759. y=ex, y=ex ve x=1 arasndaki alan hesaplaynz. 6760. ex[(x)1/2+0.5(x)1/2]dx integralinin sonucunu bulunuz. 6761. Z=1+cos/5+isin/5 ise, |Z|yi bulunuz. 6762. dy/dx+[(1y2)/(1x2)]1/2=0 denkleminin zmn bulunuz. 6763. yle bie elektrik devresi izin ki, bu devre iin diferansiyel denklem yazlamasn. 6764. Karlkl kuplaj olan bir devrede rezonans frekans nasl hesaplanr? 6765. E elektrik alan verildiinde cdar kalnl nasl hesaplanr? 6766. x(t)=1+cos100t iaretini, rnekleme periyodunu 0.02 s alarak iziniz. 6767. Bir elektrik devresinde zaman sabiti tanmlanabilmesi iin, devrede R,L,C parametrelerinden en az hangileri bulunmaldr? 6768. Saatlik PMUM fiyatlar rzgar santralinin aylk haslatn nasl etkiler? 6769. Saatlik PMUM fiyatlar gne santralinin aylk haslatn nasl etkiler? 6770. Saatlik PMUM fiyatlar jeotermal santralin aylk haslatn nasl etkiler? 6771. Bir tayc direin tam stnden bakldnda iletken klempi grlebiliyorsa, bu ne anlama gelir? 6772. Bir elektrikli otomobilde g-hz karakteristiini iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 264

6773. Bir elektrikli otomobilde g-ortam scakl karakteristiini iziniz. 6774. Bir elektrikli otomobilde g-bal nem karakteristiini iziniz. 6775. Bir elektrikli otomobilde g-hava basnc karakteristiini iziniz. 6776. Bir elektrikli otomobilde g-tama arl karakteristiini iziniz. 6777. Bir trafoya uygulanan gerilim %75 artrld ve frekans %25 drld zaman maksimum ekirdek aks % ka deiir? 6778. Bir trafoda gerilim reglasyonu sfr yaplabilir mi? 6779. 440 V, 3 fazl, 10 kutuplu 50 Hz senkron motor 50/ N-m moment retirken gc ka kW olur? 6780. Bir trbo generatr sisteminde reglatr sabiti %6 olup generatrn anma deerleri 120 MVA ve 50 Hzdir. Frekans 0.01 Hz azaldnda trbin gcndeki deiim ka MW olur? 6781. Bir HESde su dearjnn zamana bal deiimine ne isim verilir? 6782. 10106 m3 su rezervinden 50 m ykseklikte 993 kg/m3 debi ile elektrik retilmektedir. retilecek toplam enerji ka MWhdir? 6783. Enerji sistemlerinde yk frekans kontrol neden yaplr? 6784. Bir iaretin demodlasyonu ne demektir? 6785. Sonsuz gl baraya bal olan senkron generatrn uyarma akm kesildiinde paralel almaya devam edebilir mi? 6786. X/R oranlar farkl olan iki trafo paralel altnda ne olur? 6787. Bir yariletken hangi scaklkta izolatr gibi davranr? 6788. Bir OG kablosu iin Gauss yzeyi nasl hesaplanr? 6789. Bir elektrik alannda depolanan enerjiyi (W), D, E ve hacim (v) cinsinden formle ediniz. 6790. ki kapl devrede giri ve ka ait akm ve gerilimler biliniyorken Z12 empedans nasl hesaplanr? 6791. z dnm x(z) bilinen bir sistemde x(0) nasl bulunur? 6792. 400 MWlk termik santralin termik verimi %46 ve elektriksel verimi %94dr. Termik verimde %5lik bir iyiletirme yaplacak olsa, santralin k gc ne olur? 6793. 400 V ~50 Hzlik baraya 50 kVAr+150 kVArlk kompanzasyon nitesi baldr. Bir fazl elektriksel edeer devreyi iziniz. 6794. 400 V ~50 Hzlik baraya 50 kVAr+150 kVArlk kompanzasyon nitesi baldr. Kompanzasyona ait Thvenin edeer reaktansn bulunuz. 6795. Bir termik santralin baca gaz deslfrizasyon (BGD) nitesinin anma gc 5 MW olup kullanlan kmrn kkrt oran %1.8 ve kalorisi 2000 kcal/kgdr. 1800 kcal/kglk kmr kullanlrken yklenme oran %80 ise, BGD nitesinin gc -yaklak- ne olur? 6796. Bir kesicinin anma gc 50 MVAdr. Kesicinin 154 kV veya 400 kVluk baraya balanmas durumunda ksa devre akmlar ne olur? 6797. Gerilim kayna, tristr, diren ve endktanstan oluan seri bir devrede diferansiyel denklemi yaznz. 6798. ki trafodan birincisinin X/R oran 5, ikincisinin X/R oran 4.6dr. Trafolarn empedanslar nasl eit hale getirilir? 6799. 600 kVluk bir DC iletim hava hattnda Carson denklemleri ne zaman yazlr? 6800. Bir vektr iin diverjans, rotasyonel ve gradyent byklklerinden hangisi/hangileri bilinirse, orijinal vektr hesaplanabilir? 6801. Adm motorunda asal yer deitirme nasl kontrol edilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 265

6802. kk kutuplu motor bota alrken uyarma akm kesilirse ne olur? 6803. 3 fazl 4 kutuplu 50 Hzlik asenkron motorun tam ykte almas srasnda rotor akm frekans yaklak ka Hz dzeyindedir? 6804. Sincap kafesli asenkron motorda g faktr neden bota almada dk, tam ykl almada yksek deerler alra? 6805. Bir senkron makine senkron hzda alrken damper sargsnn rettii moment neye eittir? 6806. Bir trafonun giriine uygulanan gerilim kare dalga ise, ktaki gerilim dalgasnn biimi nasl olur? 6809. Bir DC seri motorda retilen elektromagnetik moment ile endvi akm arasnda nasl bir iliki vardr? 6810. 3 fazl endksiyon motorunda maksimum moment ile rotor direnci arasnda nasl bir iliki vardr? 6811. Bir senkron makinede maksimum g, g katsaysnn hangi deerinde elde edilir? 6812. Bir trafonun primerinde ve sekonderinde endklenen emklar arasndaki faz fark neye eittir? 6813. Srekli iletmede stator ve rotor magnetik alanlar arasndaki bal hzn sfr olduu elektrik makinesinin ismini yaznz. 6814. Kapasitif yk faktr ile alan motor hangisidir? 6815. Tavana monte vantilatrde ne tip motor kullanlr? 6816. Bir kablo klfnn grevi nedir? 6817. Mutfak mikserinde ne tip motor kullanlr? 6818. 1/5 evirme oran olan bir trafonun primer gerilimi 120 V ve sekonder yk 600 ohmluk direntir. Verimi %100 kabul ederek, primer ve sekonder akmlarn bulunuz. 6819. fazl senkron motorda rotor ve stator MMKleri arasndaki fark neye eittir? 6820. Kondansatr ile yol alan bir fazl asenkron motorda, yol alma kondansatr yardmc sargnn neresine balanr? 6821. Bir rlenin koruma blgesinin snr nasl belirlenir? 6822. Bir trafoda primer yldz ve sekonder gen bal ise, faz gerilimleri arasndaki a neye eittir? 6823. Bir senkron makine iin senkron reaktans tanmn yapnz. 6824. Senkron makine motor veya generatr olarak altnda senkron reaktansn deeri deiir mi, neden? 6825. Senkron makine anma hznn %50si ile tahrik edildiinde, etiketinde yazl senkron Reaktansn deeri deiir mi, neden? 6826. Bir niversal motorda moment plzasyonunu minimum yapmak iin hangi byklk kontrol edilir? 6827. Bir senkron makinenin ak devre ve ksa devre karakteristiklerini iziniz. 6828. HVDC hatlarndan kaynaklanan harmoniklerin AC tarafa gemesini engellemek iin hangi yola bavurulur? 6829. Bir elektrik motorunda eddy akm kayb, 50 Hzde 100 W ise, 100 Hzde ne olur? 6830. Bir ynl rlenin gerilim bobininin faz as 50 ise, rlenin maksimum moment as neye eit olur? 6831. Bir iletim hattnn hat ba ve hat sonu gerilimleri 132 kV ve hat reaktans 40 ohm/faz ise, hattn iletim kapasitesi ka MWdr? 6832. Bir senkron motor bota alrken uyarma akm %20 artrlrsa ne olur?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 266

6833. 50 kmlik iletim hattnn arj reaktans 1500 ohm/fazdr. Bu hat 100 km olsayd, arj sseptansnn deeri ne olurdu? 6834. Elektrik frnlarnda 3000 C scakla dayanabilen malzeme hangisidir? 6835. Kondansatr ile yol alan asenkron motorda, kondansatrn olmas gerekenden kk veya byk seilmesi halinde ne olur? 6836. Bota alan kk kutuplu senkron motorun uyarma devresi aniden alrsa ne olur? 6837. Elektrik kaynak uygulamalarnda elektrot geometrisi nasldr? 6838. kk kutuplu senkron makinelerde neden Xq<Xd dir? 6839. k kutuplu makinede d ve q eksen relktanslarndan hangisi byktr? Neden? 6840. Sincap kafesli asenkron motorda neden kk kutup kullanlmaz? 6841. Diren tipi elektrik frnlarnda scaklk nasl kontrol edilir? 6842. Histerezis kayplar B1.6 ile orantldr. 1.6 says nereden gelmektedir? 6843. Bir senkron makinenin amortisr sargs iin Kirchhoffun gerilim yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr? 6844. Bir trafonun primer sargs iin Kirchhoffun gerilim yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr? 6845. Bir asenkron motorun rotor sargs iin Kirchhoffun gerilim yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr? 6846. Bir senkron makinenin stator sargs iin Kirchhoffun gerilim yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr? 6847. Bir sargnn relktans ile reaktans arasnda nasl bir matematiksel iliki vardr? 6848. e2tsint ifadesinin Laplace dzlemindeki karln yaznz. 6849. Bir G(s) transfer fonksiyonunda reel eksendeki asimptot(lar) nasl belirlenir? 6850. Birim geri beslemeli bir kontrol sisteminin blok diyagramn iziniz. 6851. Bir akmn Laplace deeri verildiinde, srekli hal deeri nasl bulunur? 6852. Bir kontrol sisteminde impuls cevab birim basamak ise, sistemin transfer fonksiyonunu bulunuz. 6853. 0, 1, 2, 3 tip kontrol sistemi ne anlama gelir? 6854. Bir Q(s) polinomunda ka kkn s dzleminin solunda olduu nasl tayin edilir? 6855. Birim geri beslemeli kontrol sisteminde G(s)=K/[s(s+c)] ise, snm orannn 0.5 olabilmesi iin c hangi deerde olmaldr? 6856. z=log(x2+xy+y2) ise, x(z/x)+y(z/y) deerini bulunuz. 6857. u=f(xy, yz, zx) ise, (u/x)+( u/y)+(u/z) deerini bulunuz. 6858. y(dy/dx)+x=0 diferansiyel denklemini znz. 6859. (d2y/dx2)4(dy/dx)+3y=e3x diferansiyel denklemini znz. 6860. [2 0 1;0 2 0; 1 0 2] matrisinin ilk iki zdeeri 2 ve 3 ise, nc zdeerinin bulunuz. 6861. d/dx[J(x)] ilem sonucunu ifade ediniz. 6862. sinx siny sin(x+y)nin ekstremumlarn bulunuz. 6863. Teknik resimde nden grnmeyen arka kenar nasl gsterilir? 6864. Bir kare piramit eksenel ynde kesildiinde nasl bir ekil ortaya kar? 6865. 10 mmlik gerek uzunluk paftada 1 m ile gsteriliyorsa, kullanlm olan lek nedir? 6866. Bir senkron makinenin uyarma sargsnda Kirchhoffun akm yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr? 6867. Bir trafonun mknatslama devresinde Kirchhoffun akm yasasn yazabilmek iin, hangi parametreler biliniyor olmaldr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 267

6868. Bir malzemenin tel olarak ekilebilme zelliine ne isim verilir? 6869. elik hangi yolla sertletirilir? 6870. Bir malzemenin kristal yapsn ortaya koymak iin hangi bilgiler gerekir? 6871. TVlerde hangi tip trafo kullanlr? 6872. 0 Cde gmn Fermi enerjisi 5 V ise, elektronun ortalama enerjisi nedir? 6873. Sert magnetik malzeme ne demektir? 6874. Bir yariletkende tayclarn younluu hangi byklklere baldr? 6875. Bir dielektrikte kayplar ile frekans arasnda nasl bir iliki vardr? 6876. Bir malzemenin 27 Cdeki elektrik direnci 2300 ohm ise, 200 Cdeki zdirenci nedir? (Enerji aral 1.1 eV ve K=8.62105 eV/K dir.) 6877. Bir diren iin I-V karakteristik erisi nasldr? 6878. 60 Hz sinsoidal kaynaktan beslenen tam dalga dorultucunun k frekans nedir? 6879. Bir fark alcda geri besleme eleman nedir? 6880. Her zaman lineer blgede alan amplifikatr hangisidir? 6881. Seri reglatr ve nt reglatr arasndaki fark nedir? 6882. ejt stel iaretinin Fourier almn bulunuz. 6883. y(t)=ax(t)+b nasl bir fonksiyondur? 6884. (at)=a1 (t) zelliine ne isim verilir? 6885. x(n)=an iaretini iziniz. (0<a<1) 6886. Tam pivot ileminde satr ve stunlardan hangileri deitirilir? 6887. p(x), f(x) fonksiyonunun enterpolasyonundan elde edilmitir. f(x)p(x) ne isim alr? 6888. f(x)=logx olmak zere, x=2 iin f(x)=0.69315, x=2.2 iin f(x)=0.78846 ise, lineer enterpolasyon yardmyla f(2)yi hesaplaynz. 6889. Gauss-Legendre 3 nokta forml ne amala kullanlr? 6890. f(x)=x0.5 fonksiyonunu (0,1) aralnda kuadratik biimde ifade ediniz. 6891. Hurwitz polinomunun zellii nedir? 6892. Z(s)=s(s+3)/[(s+2)(s+3)] RL, RC, LC, RLC devrelerinden hangisine karlk der? 6893. ki kapl devrede resiprosite durumunda h parametreleri iin hangi eitlikler geerlidir? 6894. JK flip flop ve SR flip flop arasndaki fark nedir? 6895. 6 saniyelik sre, C=2 F R=1 Mohm devre sabitinin ka katna eittir? 6896. Birinci mertebeden sistemin transfer fonksiyonu 10/(1+2s) ise, zaman sabitini bulunuz. 6897. Birim geri beslemeli evrim fonksiyonu G(s)=K/[s2(s+5)], Knn hangi deeri iin kararldr? 6898. G(s)=4/[s(s+p)] kritik osilasyonda olmas iin, p hangi deeri almaldr? 6899. Mason kazan formlnn uygulanabilmesi iin hangi bilgi verilmi olmaldr? 6900. Kapal evrim transfer fonksiyonunda M ve N daireleri ne demektir? 6901. Robust kontrol sistemi ne demektir? 6902. Maxwellin endktans-kapasitans kprs hangi lmeler iin uygundur? 6903. Aktif transdser iin uygulamadan bir rnek veriniz. 6904. Hall etki transdseri ile ne llr? 6905. 54977 saysnn heksadesimal karl nedir? 6906. Bir hafza ipinde 8 data hatt ve 9 adres hatt varsa, bu ipte ka bayt depolanr? 6907. Bir elektrostatik alan ne zaman konservatif zelliktedir? 6908. Bir magnetik alanda Maxwellin diverjans denklemini yaznz. 6910. TE10 TE11 TM11 modlar ne demektir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 268

6911. Bir anten radyo dalgalar yaymaktadr. Dalgalarn antenden 12000 km uzaa ulamas iin geecek sreyi bulunuz. 6912. Bir PC ile internetten 56 kbps ile dosya indirilmektedir. Dosya 2 dakikada indirildiine gre, maksimum datann deeri (Mbit) nedir? 6913. 12 Vluk bataryada akm 3.6 mA ile snrlamak iin kullanlacak diren ne olmaldr? 6914. 4 kutuplu senkron generatrde 800 Hz sins dalgas retebilmek iin tahrik hz ka rad/s olmaldr? 6915. 50 ohmluk kaypsz hattn ucundaki yk 100 ohm olup hat 30 MHz frekansl 50 ohm i direnli kaynak tarafndan uyarlmaktadr. Hattan maksimum g transferi yapabilmek iin hat uzunluu ne olmaldr? 6916. 8 ms/32 ms deerli darbe geriliminin zamana bal deiimini iziniz. 6917. 20 kHzlik darbe geriliminin darbe genilii 15 s ise, darbenin etkinliini bulunuz. 6918. Bir sins dalgasnn efektif deeri 14 mA ise, tepeden tepeye deeri nedir? 6919. Periyodu 10 ms olan 20 Vluk testere dii biimindeki dalgay iziniz. 6920. Bir sins dalgasnn 20 s iinde 10 saykl tamamlamas iin periyodu ne olmaldr? 6921. Bir kare dalgann periyodu 60 s ise, birinci tek harmoniin frekans neye eittir? 6922. Efektif deeri 12 V olan sins dalgas 18 Vluk DC dalga ile birletiriliyor. Bu durumda bileke dalgann deiimini iziniz ve fazr olarak ifade ediniz. 6923. Bir sins gerilim dalgas endktansa uygulanyor. Frekansn biraz azaltlmas akm zerinde nasl etki yapar? 6924. ki 10 Hlik endktans paralel bal olup buna 10 Hlik endktans seri balanyor. Devreye 7 kHzlik gerilim uygulandnda edeer reaktans bulunuz. 6925. Bir endktansn ular arasna ohmmetre balandnda hangi deeri gsterir? 6926. Bir AC devresindeki endktansn ular arasna voltmetre balandnda hangi deeri gsterir? 6927. Bir AC devresindeki endktansn ular arasna kosinsfimetre balandnda hangi deeri gsterir? 6928. Bir DC devresindeki endktansn ular arasna ampermetre balandnda hangi deeri gsterir? 6929. 120 mHlik endktanstan 150 mA/s deerli akm getiinde endktansn gerilimi ne olur? 6930. 320 Hlik bobin ile 3.3 kohmluk diren seri baldr. Akm ka saniye sonra tam deerine ular? 6931. Demir ekirdekli bobinin endktans hangi parametrelere baldr? 6932. Bir datm ebekesinin 2010 ylndaki zelletirme bedeli 800 MUSD ise, bu tarihteki defter deeri bulunabilir mi? 6933. 6 kHzlik sinsoidal gerilim seri RC devresine uygulanmtr. Diren ularndaki gerilimin frekans ne olur? 6934. Paralel RC devresinde kaynak frekans artrldnda edeer devre empedans nasl etkilenir? 6935. Seri RC devresinde faz asnn 45 olabilmesi iin R ve C arasndaki iliki ne olmaldr? 6936. Thvenin edeer gerilimi ne demektir? 6937. Norton edeer akm ne demektir? 6938. gen bal kaynaktan gen bal yk besleniyorsa, kaynan ve ykn akm ve gerilimleri arasndaki matematiksel ilikileri belirtiniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 269

6939. gen bal kaynaktan yldz bal yk besleniyorsa, kaynan ve ykn akm ve gerilimleri arasndaki matematiksel ilikileri belirtiniz. 6940. Yldz bal kaynaktan yldz bal yk besleniyorsa, kaynan ve ykn akm ve gerilimleri arasndaki matematiksel ilikileri belirtiniz. 6941. Yldz bal kaynaktan gen bal yk besleniyorsa, kaynan ve ykn akm ve gerilimleri arasndaki matematiksel ilikileri belirtiniz. 6942. 15 ohmluk diren; bir fazl 120 Vluk kaynaktan ve fazl 120 Vluk kaynaktan beslendiinde akmlar karlatrnz. 6943. Bnyesinde ok sayda serbest elektron bulunan malzemelere ne isim verilir? 6944. Kahverengi-krmz-sar-altn renk kodlu direncin maksimum deeri nedir? 6945. ki lu olan ve deeri deitirilebilen dirence ne isim verilir? 6946. 8 Wb/slik alan iinde bulunan 250 sarml bobinde endklenen gerilim ka volttur? 6947. Amper-sarm/weber hangi bykln birimidir? 6948. Bir kondansatrn polarize olmas ne demektir? 6949. Bir kondansatrn gerilimi 3 katna karlrsa depolanan enerji % ka deiir? 6950. Ksa devre gleri srasyla Sk1 ve Sk2 olan 400 kVluk iki lkenin ebekesi, empedans Z olan link ile birbirine balanmtr. Linkin orta noktasndan grlen Thvenin empedans nasl hesap edilir? 6951. Paralel rezonans bant geiren filtrede rezonans frekans 14 kHzdir. Band genilii 4 kHz olduuna gre, dk frekans (f1) hangi deerdedir? 6952. RL alak geiren filtre 5.6 mH ve 3.3 kohm elemanlarndan olumaktadr. k gerilimi diren ularndan alnmaktadr. Devrenin kritik frekansn bulunuz. 6953. Bir alak geiren filtrede fc=3.5 kHz ise, gei bandn bulunuz. 6954. Vk=500 mV ve Vgiri=1.3 V ise, Vk/Vgiri orann dB olarak bulunuz. 6955. U karakteristii L olan bir elemann ismini belirtiniz. 6956. U karakteristii U olan bir elemann ismini belirtiniz. 6957. U karakteristii W olan bir elemann ismini belirtiniz. 6958. 500 kVluk bir sistem, analog modelinde 100 V ile gsterilmitir. Bu modeldeki Thvenin empedans, gerek sistemdeki Thvenin empedansnn ka katna eittir? 6959. Bir senkron generatrde 3 fazl ksa devre annda endvi reaksiyonu nasl etkilenir? 6960. Bir motorun yol alma momenti 10 N-m, milindeki yk momenti 6 N-m ve ivme 2 rad/s2 ise, eylemsizlik momentini bulunuz. 6961. M tane generatr baras olan N baral enerji sisteminde Jacobian matrisin boyutu nedir? 6962. ge-yldz direkt toprakl trafonun sfr bileen edeer devresini iziniz. 6963. Bir DC seri motorun elektriksel devresine ait ynl graf iziniz. 6964. Bir trbinin hz reglatr sabitinin birimi nedir? 6965. Bir devrede b tane dal ve n tane dm varsa, Kirchhoffun gerilim yasas uyarnca ka tane denklem yazlabilir? 6966. Q-metre ile lme yaplrken elemanlar nasl balanmaldr? 6967. Verilen Bode diyagramndan Nyquist diyagramna nasl gei yaplr? 6968. Verilen Nyquist diyagramndan Bode diyagramna nasl gei yaplr? 6969. Bir parafudr iin temel devre teoremlerinden hangileri uygulanabilir? 6970. 765 kVluk bir iletim hattnn altndaki magnetik alan ile havann bal nemi arasndaki matematiksel bant nasl elde edilebilir? 6971. 765 kVluk bir iletim hattnn altndaki elektrik alan ile havann rzgar hz arasndaki matematiksel bant nasl elde edilebilir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 270

6972. 765 kVluk bir iletim hattnn altndaki elektrik alan ile hava basnc arasndaki matematiksel bant nasl elde edilebilir? 6973. 765 kVluk bir iletim hattnn altndaki magnetik alan ile hava basnc arasndaki matematiksel bant nasl elde edilebilir? 6974. 800 kVluk bir enerji iletim hattnn aliman, alfabedeki hangi harflerin grntlerinde olamaz? 6975. VHF band hangi aralktaki freakanslar kapsar? 6976. Bir devrenin pasif olduu nasl anlalr? 6977. 8 bitlik mikroilemci ne demektir? 6978. 100 GHzlik mikrodalgann boyu ka cmdir? 6979. Bir DC gerilim (V) seri RL devresine uygulanyor. Srekli hal akmn ifade ediniz. 6980. cosy iki stel fonksiyon cinsinden ifade ediniz. 6981. Bir antenin ap iki katna karldnda anten kazanc nasl etkilenir? 6982. (D2+16)y=cos4x diferansiyel denklemini znz. 6983. t2+2t+3 Laplace dzleminde nasl ifade edilir? 6984. Seri RLC devresinde 1000 kHzde rezonans olumaktadr. 995 kHzde devrenin empedans hangi karakterde olur? 6985. T(s)=s/(s+a) hangi tip filtreye aittir? 6986. 5512+764+58+3n binary gsteriminde ka tane 1 vardr? 6987. Bir ip 251 bit ise, 1 Kbaytlk bellek iin ka ip gerekir? 6988. Kazanc 30 dB olan lineer amplifikatr 1 W gle besleniyor. Amplifikatrn k gcn bulunuz. 6989. [cos 0 sin; 0 1 0; sin 0 cos] matrisinin determinantn nulunuz. 6990. Seri rezonans devresinde Lyi artrdmzda band genilii ve Q nasl etkilenir? 6991. 1+cos+isinnn modln bulunuz. 6992. Lojik devre tasarmnda Moore modeli nedir? 6993. t 2 (t 3)dt integralinin sonucunu bulunuz.
0

6994. x(t)=20cos(10t)+ /6 iaretinin temel periyodu nedir? 6995. y=Ae3x+Be2x diferansiyel denklemini znz. 6996. x(t+5) ile (t7)nin konvolsyonunu hesaplaynz. 6997. xlog(sinx) fonksiyonunun x0 limitini bulunuz. 6998. Magnetik ak younluunun diverjans neye eittir? 6999. Bir iaretin Ters Fourier Dnm nasl bulunur? 7000. Transfer fonksiyonu verilen bir kontrol sisteminin doal frekans nasl bulunur? 7001. Barkhausen kararllk kriteri nedir? 7002. Q2=8.9109 C yk P1(2,3,1) noktasnda iken, P1(2,2,1) noktasndaki Q1=40103 C yknn Q2 ykne etki ettii kuvveti bulunuz. (Ortam boluktur.) 7003. Ampre yasas hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7004. Gauss yasas hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7005. Lenz yasas hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7006. Faraday yasas hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7007. Kirchhoff yasalar hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikileri tanmlar? 7008. Ohm yasas hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikileri tanmlar? 7009. Rowland teoremi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 271

7010. Stokes teoremi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7011. Helmholtz teoremi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7012. Rosen teoremi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7013. DeMoivre teoremi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi tanmlar? 7014. Bir dijital iaretin deiimini iziniz. 7015. =2x2yxz3 ise, Lap()yi bulunuz. 7016. Kazanc 10 dB olan bir anten 600 kW yaymaktadr; antenden 10 km uzaklktaki elektrik alan younluunu bulunuz. 7017. yarap 1 mm d yarap 2 mm ve bal dielektrik sabiti 4 olan koaksiyel kablonun karakteristik empedansn bulunuz. 7018. Bir travers iin eilme momenti ifadesini yaznz. 7019. Y= (A + B + AB) C iin Bole ifadesini yaznz. 7020. SR flip flopu iin karakteristik denklemi yaznz. 7021. Wien kpr osilatr nedir? 7022. Hartley osilatr nedir? 7023. Armstrong osilatr nedir? 7024. Enerji sistemlerinde anahtarlama ilemi srasnda gerilim anma geriliminin % kan geemez? 7025. 380 kVluk alt tehizatnn ksa devre dayanm ka kAdir? 7026. TEAn datm barasna balanabilecek toplam kurulu g ka MWdr? 7027. 66 kV gerilim iin snr deerler () nedir? 7028. Kullanc ve TEA kontrol ve sistem iletme merkezleri arasndaki veri iletiimi iin ka link kullanlr? 7029. TEAn planlama kriterlerinden ykn yllk karlanamama olasl % katr? 7030. Hangi gteki retim tesisleri primer frekans kontrolne katlmak zorundadr? 7031. Enerji hatlarnda direk zerinde alma yapanlarn bulundurmas gereken donanm nedir? 7032. Elektrik tesislerinde hangi ses dzeyinin zerinde kulaklk takmak gerekir? 7033. YG tesislerinde iletme sorumlusu kimdir? 7034. Hastane ve otellerde ne tip trafol kullanlr? 7035. YG hcrelerinde ve AG pano odalarnda en az aydnlk dzeyi ne olmaldr? 7036. 3220+2280 MWlk g santralinin tek hat diyagramn iziniz (Ykseltici trafonun evirme oran 25/154 dir.) 7037. Bir sistemin kararllk arpan e(a+2)t dir; sistemin kararl olmas iin a ne olmaldr? 7038. f(x)=ex fonksiyonunun (0,1) aralnda ortalama deerini bulunuz. 7039. f=y2x+xyz fonksiyonunun gradyentini bulunuz. 7040. Bir kontrolrn sfr ve kutup deerleri verilmi ise, kontrolrn tipi (PID, PD,) belirlenebilir mi? 7041. u=exyz ise, 3u/(xyz)yi hesaplaynz. 1 + sin x 7042. e x ( )dx integralini hesaplaynz. 1 + cos x 7043. f(z)=sinzyi z=/4 iin Taylor serisine anz. 7044. Matematikte Picard yntemi ne amala kullanlr? 7045. 3tu(t)etu(t)nin Laplace dnn bulunuz. 7046. G(s)=K(s+5)(s+3)/[s(s1)] fonksiyonunun kk-yer erisini iziniz. 7047. Bir modlatrn frekans duyarll kHz/V nedir?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 272

7048. Bir dalgann genlii kaypl ortamda ilerlerken her metrede %18 azalyor. Dalgann frekans 10 MHz ve elektrik alan magnetik alandan 24 ileride ise, propogasyon sabitini bulunuz. 7049. A ve B 44 boyutlu matrisler olup A=5B ve det(A)=adet(B) ise, a deerini bulunuz. 7050. 1 W 4 Mohmluk direncin akm tama kapasitesi nedir? 7051. 6 fazl generatr 3 fazl olarak iletebilir miyiz? 7052. 3 fazl generatr 2 fazl olarak iletebilir miyiz? 7053. 10 mHlik endktanstan geen akm i(t)=2sin377t A ise, endktans ularndaki gerilim ifadesini t ve j dzlemlerinde yaznz. 7054. A[n] iaretinin enerjisini ifade ediniz. 7055. u=sinhxcosy ise, f(z)=u+jv analitik fonksiyonu bulunuz. 7056. ki regresyon denklemi 4x+3y+7=0 ve 3x+4y8=0 ise, x ve y arasndaki korelasyon katsays nedir? 7057. kinci dereceden bir sistemin sfrlar olmayp kutuplar 3j4 ise, sistemin snm orann bulunuz. & 7058. x = Ax, y = Cx ve x(0) verilmiken sistemin zaman dzlemindeki cevab nasl bulunur? 7059. V=xyx2y+y2z2 ise, divgradVyi bulunuz. 7060. Bir opamp integratrde giri kare dalga ise, k biimi nasldr? 7061. Bir sistemin kutuplar 0.01 Hz, 1 Hz ve 80 Hz; sfrlar ise 5 Hz, 100 Hz ve 200 Hzdir. Sistemin faz cevab (20 Hzde) nedir? 7062. Poisson denklemi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi yanstr? 7063. Poynting denklemi hangi byklkler arasndaki matematiksel ilikiyi yanstr? 7064. Bir EM dalgada snr koullar ne demektir? 7065. Jone kycs nedir? 7066. Elektromagnetik moment ile mil momenti arasndaki fark nedir? 7067. Bir tristrn kap akmnn zamana gre deiimini iziniz. 7068. Karakteristik empedans ve kompleks propogasyon sabiti arasnda nasl bir iliki vardr? 7069. Bir generatrn hava aralndaki momentini bulmak iin hangi bilgilere gerek vardr? 7070. Baz gerilim 600 V ve baz g 100 kVA ise, baz empedans bulunuz. 7071. G aknda kontrol barasnn hangi bileenleri bilinmelidir? 7072. 500 kondansatrden oluan bir partide 14 kondansatr bozuk kmtr. Bu partideki arza olasl nedir? 7073. Dijital rlenin alma ilkesi nedir? 7074. Bir zincir izolatrde 10 eleman vardr ve her elemann arza oran (yllk) %2 ise, izolatrn arza oran nedir? 7075. zde be trafodan her birinin mknatslama akm Im olup barada 5Im llmse, tek hat diyagramn iziniz. 7076. npn transistrl Darlington devresini iziniz. 7077. Entegre devrelerin stn ve sakncal ynleri nelerdir? 7078. Entegre devreleri snflandrnz. 7079. Bir kafes direin gvdesinin tam stten grnn iziniz. 7080. Trkiye iin iletim kayplarnn ampirik fonksiyonu Pk=at+b biiminde nasl elde edilir? (Burada a ve b reel saylardr; t(yl) zaman gstermektedir.) 7081. Bir DC seri motorun elektriksel devresine ait ynl grafta, ka dal ka kiri vardr? 7082. Bir DC nt motorun elektriksel devresine ait ynl grafta, ka dal ka kiri vardr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 273

7083. Bir tranede iletkenin scakl 1, klfn scakl 2, kumun scakl 3 ve topran scakl 4 ise, scaklk denge denklemini yaznz. 7084. Asenkron motorun statora indirgenmi devresine ait uygun aata, ka dal ka kiri vardr? 7085. Trafonun primere indirgenmi devresine ait uygun aata, ka dal ka kiri vardr? 7086. Senkron generatrn uyarma devresine ait uygun aata, ka dal ka kiri vardr? 7087. Bir tranenin az genilii, taban genilii ve ykseklii deitirildiinde akm tama kapasitesi nasl etkilenir? 7088. 350 mm2 lik bakr iletken ile 2000 kVAlk g, %5 gerilim dm koulu altnda 400 Vluk ebekede ka metre uzaa iletilebilir? 7089. 2400 Wlk aydnlatma armatrn tayan direin (14 m) elektrik edeer devresini iziniz. 7090. Bir termik santralin kmr deposunun kapasitesi (ton) nasl tasarlanr? 7091. Bota alan 400 kVluk iletim hattnda 41-42 no.lu direkler arasnda faz iletkeninde Ohm yasas uygulandna gre, hattn elektriksel edeerini iziniz. 7092. Bir asenkron motorun ykl almaya ait statora indirgenmi edeer devresi verilmise, aktif ve reaktif gler nasl bulunur? 7093. Bir generatrn 3 fazl ksa devre halinde uygun aac iziniz. 7094. Elektrik enerji sistemlerinde termodinamik ilkelerin uyguland bir alan belirtiniz. 7095. 800 kVluk iletim hattnn empedans Z(ohm)dur; hat imdilik 400 kV ile iletildiine gre, empedans ka Zdir? 7096. Bir elektrik devresindeki dmlerin says nasl azaltlabilir? 7097. Elimizdeki C(F) deerindeki kondansatrler ile 50 kVAr reaktif g elde etmek istiyoruz. Gerilim 220 V ise, kondansatr saysn formle ediniz. 7098. 300 metrelik direk aklnda klempten 50 m uzaklktaki iletken sarkmas nasl hesap edilir? 7099. Bir enerji iletim hava hatt iin rzgar ykl ve buz+rzgar ykl kabuller iin kuvvet diyagramlarn iziniz. 7100. Bir AC ebekesinde geleneksel g katsays tanm ne zaman geerli olmaz? 7101. Bir iletim hattna seri kompanzatr konulduunda ksa devre g kapasitesi %22 artyor. letim hattnn reaktans/seri kompanzatrn reaktans orann bulunuz. 7102. Bir aacn ince dal 2 m olup direnci Rdir. nce daln devamnda 3 kat kaln daln uzunluu 5 mdir ve nem oran %10 daha azdr; gvde ise 15 m olup ince daldan 30 kat daha kalndr. nce daln ucu ile zemin arasndaki bileke direnci ifade ediniz. 7103. Bir ocuun uurtmas iletim hattna dolandnda, ark direncinin bileenleri nelerdir? 7104. Ksa devre hesabnda ark direnci sfr bileen devresinde nasl gsterilir? 7105. Dner makinelerde neden zigzag balant kullanlmaz? 7106. letim hatlarnn maliyet fonksiyonlar gerek gerilime gerekse gce gre neden lineer deiim gstermez? 7107. Gerilim trafosu ile g trafosunun edeer devreleri neden farkldr? 7108. Bir laser printeri akm kayna olarak nasl gsterirsiniz? 7109. Sonsuz gl ebeke empedansnn frekansa gre deiimi nasldr? 7110. Bir DC iletim hattnn s dzlemindeki edeer devresini iziniz. 7111. Bir AC iletim hattnn s dzlemindeki edeer devresini iziniz. 7112. 100 MVAlk senkron generatrn rotoru iin edeer devreyi iziniz.

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 274

7113. BNC jak nerelerde kullanlr? 7114. AG tesislerinde en az gvenli oan topraklama tr hangisidir? 7115. Bir kaak akm rlesinin alma ilkesi nedir? 7116. Voltmetre ile ksa devre testi nasl yaplr? 7117. Yeralt kablosu test cihaz ile hangi byklkler llebilir? 7118. Bir magnetik devrede Thvenin teoremi uygulanabilir mi? 7119. Bir volana aniden moment uygulandnda t(saniye) sonra ulaaca hz bulabilmek iin hangi parametrelerin bilinmesi gerekir? 7120. Stator sarglar gen bal olan bir motorun sarg direnci DC testi ile bulunacaktr; VDC=21 volt ve IDC=72 A ise, sarg direnci ka ohmdur? 7121. Protolin garnitr iin gerekli malzemeleri belirtiniz. 7122. Arzay lokalize etmek ne demektir? 7123. Startere bal kondansatrn grevi nedir? 7124. Meger ile kopukluk testi nasl yaplr? 7125. Zayf akm trafosu ile akm trafosunun yaplar arasndaki temel fark nedir? 7126. Senkron makinenin rotor eylemsizlik momentinin birimi nedir? 7127. Paralel iletim hattnn km bana R,L,C parametreleri ayn olmakla birlikte sfr bileen empedanslar farkldr. Neden? 7128. Ayn boyuttaki sualt ve yeralt kablolarnn hangisinin sfr bileen empedans daha byktr? 7129. Bir iletkenin i ak nedeniyle oluan endktans ka mH/km deerindedir? 7130. Her birinin yarap 1 mm olan 7 damardan oluan rgl iletken iin GMR neye eittir? 7131. Ayn zellikteki fazl hattn faz endktans L ise, bir fazl hattn endktans ne olur? 7132. ki iletkenli hat iin Cfaz/Ctoprak oran neye eittir? 7133. Bota alan uzun iletim hattndaki joule kayplarn formle ediniz. 7134. Bir iletim hattnn neden sabit gerilimle altrlmas istenir? 7135. Gauss-Seidel ynteminde yaknsamann karakteristii nasldr? 7136. Yldz (toprakl)-gen bal trafonun sfr bileen devresini iziniz. 7137. Sseptans ihmal edilmi bir iletim hattnda ABCD sabitlerinden hangileri hat uzunluundan bamszdr? 7138. Bir enerji sisteminin k. Barasna ait gerilimin genlii nasl kontrol edilir? 7139. Enerji fiyatlar son on ylda %50 artt halde bu srete enerji talebi %5 azalmtr. Talep artndan ayrtrlm fiyat art % katr? 7140. Enerji fiyatlar son on ylda %50 artt halde bu srete enflasyon %60 artmtr. Reel fiyat art % katr? 7141. 400 MWlk santralin 2011 yl defter deeri M(TL) ise, 2009 yl defter deeri nasl bulunur? 7142. Orman arazilerinden geen enerji iletim hatlar iin Laspeyres fiyat ve miktar endeksleri nasl hesap edilebilir? 7143. Orman arazilerinden geen enerji iletim hatlar iin Paasche fiyat ve miktar endeksleri nasl hesap edilebilir? 7144. Bir DC iletim hattnn koruma telinde Kirchhoffun akm yasasnn uygulanabilmesi iin hangi verilere gerek vardr? 7145. Bir DC iletim hattnn koruma telinde Kirchhoffun gerilim yasasnn uygulanabilmesi iin hangi verilere gerek vardr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 275

7146. Bir OPAMPn giri direnci hangi mertebededir? 7147. Gunn diyotu nedir? 7148. Bir butonlu zil tesisatnn ak ve kapal emasn iziniz. 7149. Primeri yldz sekonderi gen olan g trafosunun primer ve sekonder gerilimleri arasndaki faz fark neye eittir? 7150. Yal kabloda delinme dayanm (kV/mm) hangi mertebededir? 7151. P-D kontrolrn transfer fonksiyonunu yaznz. 7152. Bir takometrede rotorun yer deitirmesi (t), k gerilimi e(t) ve takometre sabiti k ise, transfer fonksiyonunu yaznz. 7153. Kondksiyon akm younluu/deplasman akm younluu oran neye eittir? 7154. Dipol antende radyasyon direnci ne demektir? 7155. D snf kyc ka blgede alr? 7156. Gauss-Laguerre forml ne amala kullanlr? 7157. Adams-Moulton yntemi ne amala kullanlr? 7158. Gauss-Legendre forml ne amala kullanlr? 7159. dxdydznin katl integrali nasl hesaplanr? 7160. Hangi matriste A2=A zellii gereklenir? 7161. Bir A matrisinin zdeeri ise, AT nin zdeerini cinsinden yaznz. 7162. Bir diyotun iletim karakteristiinin eimi 50 mA/V ise, artmsal direncini bulunuz. 7163. Bole cebrinde doruluk tablosu ne amala kullanlr? 7164. Elektrik mhendisliinde Peltier etkisinin kullanld yerleri belirtiniz. 7165. 0.015625 says 0.0156ya yuvarlatldnda bal hata ne olur? 7166. Paralel RLC devresinde kalite faktr neye eittir? 7167. 2.51.2 cm boyutlu dikdrtgen dalga klavuzunun etkin dalga boyu nedir? 7168. Karakteristik empedans Z0 olan hat sonunda Z0/3 empedans ile yklendiinde yansma katsays ne olur? 7169. BARITT diyot nedir? 7170. IMPATT diyot nedir? 7171. Kompleks integral ile nerede karlalr? 7172. Kompleks integral nasl hesaplanr? 7173. A snf g amplifikatrnde maksimum kolektr verimi ne kadardr? 7174. Bir amplifikatrde negatif geri besleme ne amala yaplr? 7175. Colpitts osilatr nedir? 7176. Yarm dalga dorultucunun giri geriliminin tepe deeri 28.28 V ise, yk ularndaki DC gerilimin maksimum deeri ne olur? 7177. Bir BJTde baz akm 250 A ve emiter akm 15 mA ise, kolektr akm neye eittir? 7178. Konvolsyonun simgesi nedir? 7179. Gauss-Hermite integrasyon kural nedir? 7180. Stem (dal) grafikler ne amala kullanlr? 7181. Bir kontrol sistemine ait s=+j kompleks kknde ve nn birimlerini belirtiniz. 7182. Bir termik santralde gider ve masraf iin birer rnek veriniz. 7183. Newton-Cotes formlleri ne amala kullanlr? 7184. Durand kural ne amala kullanlr? 7185. Hardy kural ne amala kullanlr? 7186. Shovelton kural ne amala kullanlr? 7187. Weddle kural ne amala kullanlr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 276

7188. Woolhouse kural ne amala kullanlr? 7189. Monte Carlo integrasyonu ne amala kullanlr? 7190. Monofaze 5 kademeli alter nerede kullanlabilir? 7191. Monofaze enversr alter nerede kullanlabilir? 7192. Trifaze enversr alter nerede kullanlabilir? 7193. Monofaze kutup deitirici alter nerede kullanlabilir? 7194. Trifaze kutup deitirici alter nerede kullanlabilir? 7195. Alt fazl kutup deitirici alter nerede kullanlabilir? 7196. 220-380 vidal kutup deitirici alter nerede kullanlabilir? 7197. Monofaze 4 kademeli alter nerede kullanlabilir? 7198. 2 a-2 kapa alter nerede kullanlabilir? 7199. 1 faz-1 poz voltmetre komitatr nerede kullanlabilir? 7200. 4 a-4 kapa alter nerede kullanlabilir? 7201. 3 faz-3 poz voltmetre komitatr nerede kullanlabilir? 7202. Bir trafoda tap yldz sargnn neresine yerletirilir? 7203. Bir trafoda tap gen sargnn neresine yerletirilir? 7204. Bir ototrafoda tap nereye yerletirilir? 7205. Matematiksel ifadesi 10(t3)USD olan para akn para ak tablosunda gsteriniz. 7206. Korona kayplarnn hesabnda hangi byklk meteorolojik parametrelerden bamszdr? 7207. Bir santralin borsada ilem gren hisse seneti deerinin zamana gre deiimini iziniz. 7208. Bir termik santralin bilanosundaki AKTF bileenleri nelerdir? 7209. Bir HESin bilanosundaki PASF bileenleri nelerdir? 7210. 2011 ylnda bir lkenin 2020 yl yenilenebilir enerjiden retim hedefi %30 ise, yenilenebilir enerjide hedeflenen yllk art oran nedir? 7211. 2011 ylnda bir lkenin 2020 yl yenilenebilir enerjiden retim hedefi %30 ise, yenilenebilir enerjide hedeflenen lineer art hz nedir? 7212. Bir enerji datm irketi 2.2 milyar USD bedel ile zelletirilmitir. Geen ylki ihalede verilen teklif 2 milyar USD ve bir yllk ulusal enflasyon %12 ise, zelletirme bedelindeki reel deiimi bulunuz. 7213. Hava ile temas eden zgaral kanal iinden geirilmi olan 220 kVluk kabloda korona kayplar oluur mu, neden? 7214. 3200 MWlk santralin ilk nitesi 2005de devreye alnm ve maliyeti M() olmutur. 2009da iki nite devreye alnm bu kez maliyet 2.3M() olmu ise, eskalasyon miktarn ve eskalasyon orann bulunuz. 7215. Bir santralin 4. yldaki amortizasyon oran ise, amortsiman mr nasl hesaplanr? 7216. Bir santralin 2009-2011 aras geliri 30 MUSD denklemi ile verilmitir. Bu gelirin Laplace dzlemindeki karln ifade ediniz. 7217. Bir santralin 2009-2011 aras geliri 30 MUSD denklemi ile verilmitir. Bu gelirin Laplace dzlemindeki karln ifade ediniz. (NOT: Referans yl 2005 alnacaktr.) 7218. Trafonun hangi balantsnda evirme oran 1.732N1/N2 dir? 7219. Trafonun hangi balantsnda evirme oran N1/1.732N2 dir? 7220. Trafonun hangi balantsnda evirme oran 2N1/1.732N2 dir? 7221. Elektrik makinelerinde histerezis kayplar malzemenin geometrisine bal mdr? 7222. Elektrik makinelerinde foucault (eddy) kayplar malzemenin geometrisine bal mdr?

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 277

7223. Bir asenkron motor 380 V ile yldz bal altrlrsa, 220 V gen balantya gre, izolasyon mr ne kadar deiir? 7224. Arrhenius forml trafo yana uygulanabilir mi, neden? 7225. Arrhenius forml 154 kVluk yal kabloya uygulanabilir mi, neden? 7226. Arrhenius forml SF6l kesiciye uygulanabilir mi, neden? 7227. Miss Ayrton formlnde izolasyon direnci neden yer almaz? 7228. Matematikte nc trev ilemi hangi durumda yaplr? 7229. Matematikte katl integral ilemi hangi durumda yaplr? 7230. Matematikte ksmi trev ilemi hangi durumda yaplr? 7231. Z(s)=s(s+3)/(s+2)(s+4) hangi elemanlara (R,L,C) karlk der? 7232. Magnetik alanda Maxwellin diverjans denklemini yaznz. 7233. Seri bal tristrlerin ularndaki gerilim paylam neye baldr? 7234. A tipi kyc 2 kHz ve 400 V ile alyor; yk gerilimi 300 V ise tristrlerin iletimde kald sre nedir? 7235. (x+y)/(xy) fonksiyonunun x,y(0,0) limitini hesaplaynz. 7236. z=log(x2 +xy+y2) olmak zere, x(z/x)+y(z/y)yi hesaplaynz. 7237. u=f(xy, yz,zx) ise, u/x+u/y+u/z yi bulunuz. 7238. (1+x+y+xy)2 dx =1 diferansiyel denklemini znz. 7239. Bir trafonun bota alma deneyi srasnda verimi hangi mertebededir? 7240. Poisson dalm nedir ve ne amala kullanlr? 7241. Binom dalm nedir ve ne amala kullanlr? 7242. Normal dalm nedir ve ne amala kullanlr? 7243. Bir termik santralin iletmesinde Taylorun ve Fayolun yaklamlar arasndaki farkllklar belirtiniz. 7244. MOSFETte kontrol parametresi nedir? 7245. Anderson kprs ile hangi byklk llr? 7246. f(x)=(x1)(x2)(x3) iin Rolle teoremini gerekleyiniz. 7247. Bir rariletkende direncin scakla bal deiimi nasldr? 7248. Sert magnetik malzemenin kullanld yere bir rnek veriniz. 7249. Diyamagnetik, paramagnetik ve ferromagnetik malzeme nasl ayrt edilir? 7250. Bir fonksiyonun grad deerini hesaplamak iin hangi bilgilere gerek vardr? 7251. Sirklasyon akm ne zaman oluur? 7252. Toprak kaa ne zaman oluur? 7253. Bir iletmede yla ait 60, 70, 80 MTLlik para aklarn t dzleminde ifade ediniz. 7254. Bir iletmede yla ait 60, 70, 80 MTLlik para aklarn s dzleminde ifade ediniz. 7255. Bir iletmede yla ait 60, 70, 80 MTLlik para aklarn kutupsal koordinatlarda ifade ediniz. 7256. Bir asenkron motorda stator ve rotor magnetik alan fazrlerini (BR ve BS) gsteriniz. 7257. Bir santralde keif tutar 2 milyar TL olduu halde santral 2.8 milyar TLye malolmutur. Eskalasyon orann bulmak iin hangi bilgiler gereklidir? 7258. 154 kVluk kablo 220 kVluk kablo ile deitirilecek olsa, mevcut beton kablo kanal kullanlabilir mi? 7259. Ayn gteki trafo ile asenkron motorun kapladklar alanlar (m2) arasndaki oran yaklak ne kadardr? 7260. Enerji iletim hatlarnda G(S/km) bykl ile gerilim arasndaki iliki nasldr?
dy

PRATK SORULAR (SORU BANKASI) Dr. Selim AY/ YT Elektrik Mh. Bl. Sayfa 278

7261. Bir akde normal arj nasl yaplr? 7262. Bir akde self dearj nedir ve nasl nlenir? 7263. Bir akde abuk arj nedir ve neden yaplr? 7264. Akde toz kapa havalandrma delikleri neden ak braklr? 7265. Tam arjl akde elektrolit younluu hangi dzeydedir? 7266. Trafolarda ak gen (V-V) balant nedir? 7267. TRAPATT diyot nedir? 7268. (1+/2)(1+)1/2 iin edeer operatr bulunuz. 7269. Bir iterasyonda yaknsama hz nedir? 7270. Bir iterasyonda asimtotik hata sabiti nedir? 7271. Dielektrik stma prosesinde maksimum gerilim ka kVdur? 7272. Bir yariletkende elektron mobilitesinin birimi nedir? 7273. Bir yariletkende Hall katsaysnn birimi nedir? 7274. Bir aknn 25 Cdeki elektrolit younluu 1.215 g/cm3 ise, 15 Cdeki elektrolit younluu nedir? 7275. Bir fabrika serbest tketici konuma getiinde trafo, saya vb. ekipmanlarn deitirmesi gerekir mi? 7276. Bir fabrika serbest tketici konuma getiinde TEDA fiyatlarndaki deiikliklerden etkilenir mi? 7277. Bir fabrika serbest tketici konuma getiinde elektrik arzas, saya okuma vb. konularda sorumluluk kime aittir? 7278. Bir fabrika serbest tketici konuma getiinde faturalandrma nasl yaplr? 7279. 250 kVA trafo hangi tip diree monte edilebilir? 7280. Sayataki akm bobini ile gerilim bobini nasl anlalr? 7281. l trafolarnda bilinmeyen ularn belirlenmesine ne isim verilir? 7282. Rakm H<1000 m olan yerlerde ark boynuzu iin cm/kV deeri ne kadardr? 7283. Trafolarda termik rle ikaz konta ka Cye ayarlanr? 7284. Trafolarda termik rle ama konta ka Cye ayarlanr? 7285. 100 A/5 A akm trafosundan ksa sreli olarak en ok ka A ekilebilir? 7286. 100 kVA AG datm trafosunun ana alteri ka A seilir? 7287. Direk tipi trafolar en ok ka kVAlk yaplr? 7288. Krsal kesim datm hatlarnda ne tip mesnet izolatr kullanlr? 7289. Ar gerilim normal gerilimin % kandan balar? 7290. Anma akm 100 A olan bir devrede ar akm hangi deerden balar? 7291. Koruma topraklamas ile iletme topraklamas arasnda neden belirli bir mesafenin olmas gerekir? 7292. Bir fabrikada keif yaparken koruma ve iletme topraklamasn nasl ayrt edersiniz? 7293. Basit bir zil devresinde kullanlan elemanlarn isimlerini yaznz. 7294. Anti statik yer kaplamas neden ve nerede kullanlr? 7295. Klima ilk altnda anma gcnn yaklak ka katn eker? 7296. Ak hava koullarnda solar g younluu ka mW/cm2 dzeyindedir? 7297. Trafolarda ift silindirik sarg neden tercih edilir? 7298. Bir senkron generatrde X0 reaktans, doymu ve doymam durum iin ayr ayr tanmlanr. Neden? 7299. Her fazn ya hcrelerinin ayr olduu kesici hangi tiptir? 7300. ok souk ve buzlu blgelerde hangi tip ayrc tercih edilir?