Professional Documents
Culture Documents
Çeyiz ve kurban
Sual: Nisâbın üstünde çeyizi olanın kurban kesmesi gerekir mi?
CEVAP
Evde kullanılmıyan e yâlar nisâbın üzerinde olursa, kurban kesmek vâcib olur. Çeyiz olarak
alınan e yâlar, kimin ise, o kurban keser. Baba, çeyiz olarak aldı ı hâlde, kızına hediye
etmemi se, çeyiz hâlâ babanın malıdır. Babanın kurban kesmesi gerekir. Hediye etmi se, kızının
kesmesi gerekir. (Hindiyye)
Kullanılmıyan e yalar
Sual: Evlenince kullanmak üzere buzdolabı, diki makinası, halı gibi ev e yâları aldım.
imdi kullanmıyorum. De erleri nisâbın üstündedir. Borcum da yoktur. Kurban kesmem vâcib
midir?
CEVAP
Evet zengin sayılıyorsunuz, kurban kesmeniz vâcib olur. (R. Muhtâr)
Ev e yâsı ve kurban
Sual: Evimizde birçok giymedi imiz eski elbise vardır. Kullanmadı ımız kapkacak, dolap
gibi eski ev e yâları da var. Bunları kurban nisâbına dahil edecek miyiz?
CEVAP
Her yıl 3 kat elbise ihtiyâç e yâsıdır. Fazlası eski de olsa nisâba dahil edilir. Kullanılmıyan
eski ev e yâları, kapkacak da, kurban nisâbına dahil edilir. (R.Muhtâr)
Üç kat elbise
Sual: Kurban nisâbına 3 kat elbise katılmıyor. Onun dı ındakilerle kullanılmamı e yalar
katılmaktadır. Üç kat elbiseden maksat nedir?
CEVAP
Üç kat elbise demek, üç ceket, üç pantalon, bir palto, üç gömlek, üç atlet, üç don ve bir
kazak demektir. Bundan fazla olanlar kurban nisâbına katılır.
Serilmiyen halılar
Sual: htiyâç e yâsından fazla olarak serili olmayan halı ve kullanmadı ım ev e yâlarının
de eri nisâbın üzerindedir. Fakat param yoktur. Kurban kesmem lâzım mıdır?
CEVAP
Bahsetti iniz e yâlar, zekâtta nisâba katılmaz, fakat kurbanda katılır. Bu bakımdan ödünç
para bulup kurban kesmek gerekir. (Gurer)
Zengin kimse, elinde parası olmasa da, ödünç alarak veya herhangi bir malını satarak kurban
kesip büyük sevaba kavu malıdır. (Hindiyye)
Dinen zengin
Sual: Dinen kime zengin denir? Miras malı nisaba katılır mı?
CEVAP
Fıtra ve kurban nisâbına malik olana zengin denir. Bunun fıtra vermesi vacip olur. Mükellef
ise, yani âkıl, bâlig ve mukim ise, yalnız kendisi için kurban kesmek de vacip olur. Bunun zekât
alması haram olur ve fakir olan kadın mahrem akrabasına ve çalı amıyan fakir erkek akrabasına
yardım etmesi vacip olur.
Miras ve mehir malları, nisâb hesabına katılır. Nisâb miktarı malı teslim aldıktan bir yıl
sonra yalnız o yılın zekâtı verilir. (Hindiyye)
lim kitapları
Sual: Borç ve alaca ım çoktur, nasıl hesap edeyim? lim kitapları nisaba dahil edilir mi?
CEVAP
Borçlar alacaklardan ve mevcut maldan çıkarılır. Kalan alacaklar, zekâtta oldu u gibi,
kurban nisâbına, dahil edilir. (Cevhere)
Nisâb de erinde Mushafı, hadis, fıkıh ve di er ilim kitapları bulunan ki i, bunları okuyorsa,
nisâba dahil etmez. Okumuyorsa, okumayı bilmiyorsa, dahil eder. (Hindiyye)
htiyaç e yası
Sual: htiyaç e yası ne demektir?
CEVAP
htiyaç e yası demek, kıymetleri ne kadar çok olursa olsun, bir ev, bir aylık yiyecek, her yıl 3
kat elbise, çama ır, evde kullanılan e ya ve aletler, hizmetçiler, binecek vasıtası, meslek kitapları
ve ödeyece i borçlarıdır. Bu e yanın mevcut olması art de ildir. E er mevcut iseler, zekât, fıtra
ve kurban için nisâb hesabına katılmazlar.
Ticaret için olmıyan, ihtiyacından artan e ya, kiradakı evler, evindeki süs e yası, yere serili
olmıyan halılar, kullanılmayan fazla ev e yası, sanat ve ticaret aletleri, burada ihtiyaç e yası
sayılmaz. Bunlar fıtra ve kurban için, nisâb hesabına katılır. Oturdu u ev büyük olsa,
ihtiyacından fazla, kullanılmayan odaları olsa, nisâba katılmaz. (R. Muhtâr)
Sefere çıkmak
Sual: Kurban nisâbına mâlikim. Fakat durumum müsâit de ildir. Kurban kesmem, maddî
yönden sıkıntıya dü meme sebep olacaktır. Bu bakımdan, kurban kesme mükellefiyetinden
kurtulmak için bayramdan önce sefere çıksam, kurban kesme mecburiyetinden kurtulur muyum?
CEVAP
Evet kurtulmu olursunuz. Fakat kurban kesmek çok sevâb oldu u için, mecbur kalmadıkça,
bahsetti iniz yola girmemelidir. (Mevk fât)
Bayramın 3. günü
Sual: Bayramın ilk günü, Ankara’ya gidece im. Orada seferî iken kurban kesece im. 3.
günü stanbul’a gelip mukîm olaca ım. Tekrar kurban kesmem vâcib olur mu?
CEVAP
Üçüncü günü mukîm olunca, tekrar kesmek vâcib olur. (R.Muhtâr)
Seferdeki vekil
Sual: Mukîm bir zengin, seferdeki bir vekile kurban kestirse, vâcib sevâbı alır mı?
CEVAP
Evet vâcib sevâbı alır.
Sefere çıkarken
Sual: Zenginim. Sefere çıkarken kurbanımı kesmek için birini vekil ettim. Gitti im yerde
mukîm olsam, vekilin, ben mukîm iken kesti i hayvan vâcib kurban olur mu?
CEVAP
Evet. Sefere çıkarken kurbanını kesmek için birini vekil eden zengin, gitti i yerde mukim
olsa, vekilin kesti i hayvan, vacip kurban olur. Çünkü zengin mukimdir ve vekâletle istedi i
ehirde kestirebilir.
Hacca giderek, orada 15 günden fazla kalan kimsenin, mukim oldu undan dolayı, kendisine
kurban kesmesi vacip olaca ı için, bayram kurbanını kestirmek üzere telefonla Türkiye’deki bir
yakınına vekâlet verip kestirebilir. Fakat ükür kurbanını Harem’de kesmesi gerekir, vekâletle
Türkiye’de kestiremez. (R. Muhtâr)
3.gün ölse
Sual: Bir kimse, bayramın üçüncü günü ölse, ona kurban vacip olup, kurban borcu ile ölmü
olur muydu?
CEVAP
Hayır. Ona kurban vacip olmaz, kurban borcu ile ölmü olmaz.
3.gün ayılsa
Sual: Baygın iken, bayramın 3.günü ayılan kurban keser mi?
CEVAP
Baygın iken, bayramın üçüncü günü ayılanın, di er artlar da varsa, kurban kesmesi vacip
olur. Bayramın üçüncü günü bayılıp, güne battıktan sonra ayılan zenginin kurban kesmesi vacip
olmaz. Yani borç üzerinden dü er.
Kurbanın önemi
Sual: Kurban kesmenin önemi nedir?
CEVAP
Kurban nisâbına mâlik olan kimsenin kurban kesmesi vâcibdir. Zarûretsiz kurban kesmemek
günâh olur.Kurban kesmesi vâcib iken, içindekilerin kurban kesmedi i ev, inliyerek, sâhibine
bedduâ edip, “Kurban kesmedi in gibi Cenâb-ı Allah sana iyilik yapmayı nasîb etmesin!” der. O
ev, o yıl belâlara düçâr kalır. Kurban kesenin evi ise, memnun olur, sâhibine hayır duâ eder. Bu
bakımdan kurban kesmeyi bir nimet bilmelidir! Kurban kesen, kendini cehennemden azat etmi
olur.
Hadîs-i erîflerde buyuruldu ki:
(Cimrilerin en kötüsü kurban kesmiyendir.) [S.Ebediyye]
(Hâli vakti yerinde olup da kurban kesmiyen, namaz kıldı ımız yere gelmesin!)
[Hâkim]
(Kurbanın postunun her kılına ve her parçasına bir sevâb vardır.) [Hâkim]
(Kurbanlarınız, semiz olsun. Onlar, Sırâtta bineklerinizdir.) [Zâd-ül mukvîn]
(Kurbanın derisindeki her tüy sayısınca size sevâb vardır. Kanının her damlası kadar
mükâfat vardır. O sizin mîzânınıza konacaktır. Müjdeler olsun!) [ bni Mâce]
(Kurbanlarınızı gönül ho lu u ile kesin! Çünkü hiç bir müslüman yoktur ki, kurbanını
kıbleye döndürüp kessin de, bunun kanı, boynuzu, yünü, her eyi kıyâmette kendi
mîzânına konan sevâbı olmasın!) [Deylemî]
(Sevâb umarak kurban kesen, Cehennemden korunur.) [Taberânî]
(Kurban bayramında yapılan amellerden Allahü teâlâ katında kurban kesmekten
daha kıymetlisi yoktur. Daha kanı yere dü meden Allahü teâlâ , onu muhâfaza eder.
Onunla nefsinizi tezkiye edin, onu seve seve kesin!) [Tirmizî]
(Kurbanların en hayırlısı boynuzlu koçtur.) [ bni Mâce]
(Akrâba ziyâreti hâriç, kurban bayramında, kurban kesmekten daha iyi amel
yapılamaz.) [Taberânî]
(Yâ Fâtıma, kurbanının yanına git! Kesilirken orada bulun! Yere akacak ilk kan
damlası ile, geçmi günâhların affedilir.) [ bni Hibbân]
(Kesilen kurban, Kıyâmette, etiyle, kanıyla 70 kat büyüyerek mîzâna konur.) [ sfehânî]
Kurbanlık hayvanlar
Sual: Hangi hayvanlardan kurban olur, hangilerinden olmaz?
CEVAP
Davar, sı ır ve deveden kurban olur. Ba ka hayvanlardan kurban olmaz. Davar denince
koyun, keçi; sı ır denince inek, bo a, manda, dana anla ılır. Di i hayvan da, erkek hayvan da
kurban edilebilir.
Koyunun erke i ve beyazı siyahından çok olanı, keçinin di isi daha sevâbdır. Boynuzu kırık
veya boynuzsuz, uyuz, burulmu olan kurban câizdir. Koyunun, keçinin, bir ya ını, sı ırın iki,
devenin be ya ını geçmi olması lâzımdır. Altı ayı geçmi kuzu, iri ve semiz ise câiz olur.
Bir gözü görmiyen, topal olup yürüyemiyen, di lerinin yarısı yok olan, gözünün, kula ının
veya kuyru unun ço u olmıyan, bir aya ı kesilmi olan, çok zayıf olan hayvan kurban olmaz.
(Mevkûfât)
Kurban ortakları
Sual: On ki i 10 ine e ortak olup, kurban kesebilir mi?
CEVAP
Bir ine i, ancak 7 ki i kesebilir. Yediden fazla ki i, bir veya daha fazla, meselâ 10 ine e
ortak olamaz. Çünkü hiçbirinin hissesi yedidebirden az olamaz. Her orta ın her hayvanda hissesi
vardır. 10 ki inin 15 ine i, kurban etmek için, ortak satın almaları câiz olmaz. Çünkü 10 ki i, 15
ine in her birine ondabir oranında ortak olmu olur. Ondabir, yedidebirden azdır.
Bunun gibi, 3 ki inin 9 koyunu ortak satın almaları da câiz olmaz. Çünkü 3 ki i, 9 koyunun
her birine üçtebir nisbetinde ortaktır. Bir koyunu ise ancak bir ki i kesebilir. ki ki i bir koyunu
ortak alıp, kurban olarak kesemez. (R.Muhtâr)
Kurbanlı a ortaklık
Sual: Bir zengin, kurban etmek üzere bir inek alsa, sonradan birkaç ki i, “Biz de ortak
olalım” deseler, ortak olmalari câiz mi?
CEVAP
Kerâhaten câizdir. Fakat bir kimse, kurbanlık bir inek alırken, 6 ki iyi daha buna ortak
edece ini niyet ederse, bu hayvana sonradan ortak olmakta mahzûr yoktur. (Hidâye)
Vekâleten kurban
Sual: Vekâleten kurban kesiyoruz. Kiminin verdi i para çok, kimininki az geliyor. Kimi hiç
para vermeden, (beni de bir hisseye katın) diyor. Ne yapmak gerekir?
CEVAP
Para verilmesi art de ildir. Vekil asîl gibidir. Vekil, onun adına kurban kesebilir. Daha
sonra vekil, ondan para ister veya istemez. ki kurbana yetecek para veren için de iki kurban alır
veya iki hisseye girer. Yahut iyisinden bir kurban alır. Çünkü umumî vekil, tam yetkilidir.
Kurban keserken
Sual: Biri adak, biri akîka, biri vâcib olan bayram kurbanı, biri nâfile, biri ölü için, biri de
Peygamber efendimiz için kurban kesmek istese, bir inek kesebilirler mi?
CEVAP
Evet kesebilirler. Yedi ki iye kadar ortak olmak câizdir.
Kurban kesilmezse
Sual: Bu yılki vâcib kurbanı kesemiyen, gelecek yıl kesse câiz olur mu?
CEVAP
Gelecek yıl kesilmez. Kurbanı, bayramın üçüncü günü ak amına kadar kesemiyen, kurbanı
satın almı sa, canlı olarak bunu, satın almamı sa, orta derecede bir kurban de erini altın olarak
bir fakîre verir. Böylece cezâdan kurtulursa da, kurban sevâbına kavu amaz.
Kurban ve namaz
Sual: Kurban kestikten sonra namaz kılmak lâzım mıdır?
CEVAP
Kurban kesildikten sonra, dünya kelâmı konu madan iki rekat nâfile namaz kılmak iyi olur.
Namazdan sonra, kurban kesilirken okunan duâyı okumalı ve, (Yâ Rabbî, brâhim
aleyhisselâmın kurbanını kabûl etti in gibi, benim kurbanımı da kabûl eyle) demelidir!
Kurban keserken okunacak duâ öyledir:
(Bismillâhi vallahü ekber, lâ ilâhe illallâhü vallahü ekber, Allahümme hâzâ minke,
inne salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâtî lillâhi Rabbil’âlemîn, lâ erîke lehü, bizâlike
ümirtü ve ene evvelül müslimîn.)
Sonra da dile ini ister. Bu durumda istenen eye kavu ulaca ını Fahr-i âlem efendimiz
bildirmi tir. (Ziyâ)
Hayvanı oklamak
Sual: Avrupa’da güya hayvana eziyet olmasın diye, hayvanı oklıyarak bayılttıktan sonra
kesiyorlar. Etini yemekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Böyle kesmek, hayvana eziyet ise de, ölmeden önce kesildi i için etini yemekte mahzur
yoktur.
Bir makina imâl edilince, buna nasıl bakım yapılaca ı, bunu yapan tarafından açıklanır.
Allahü teâlâ da, bütün mahlûkatı yaratmı , nasıl hareket etmeleri gerekti ini de bildirmi tir.
Canlı cansız her eyi insanların istifâdesi için yaratmı tır. Hayvanların kesilmesini ve nasıl
kesilece ini Allahü teâlâ bildirmi tir. E er hayvanı dinimizin bildirdi i ekilde kesmek zulüm
olsaydı, elbette Allah bunu emretmezdi. Çünkü Allah hiçbir mahlûka zulmetmez. (Nahl 33)
Bir kimse, birine iyilik etmek için çok yorulsa, yorulmasından ikayet etmez, aksine hizmet
ettim, iyilik ettim diye zevk alır. Parasını kaybeden kimse, üzülür. Fakat bunu istiyerek bir hayır
kurulu una, bir fakire veren kimse ise buna sevinir.
te bunlar gibi, kurban da, bir Müslümana faydam oldu diye sevinir. O acı ona zevk verir.
Ölüm acısı, dünya acılarının hepsinden daha acıdır. Bir kimse uyku hapı içerek veya narkozla
her tarafı uyu turulduktan sonra da ölse, çok iddetli olan ölüm acısını duyar. Fakat bazı
müminler, kur un ya muruna tutulsa, bu acıyı duymaz. Hadis-i erifte buyuruldu ki:
( ehit ölüm acısını duymaz.) [Beyhekî]
Bunlara acı duyurmıyan Allahü teâlâ, günahsız olan hayvanların acı çekmesini emreder mi?
Hayvanları kesin buyurur mu? Allahın yarattı ına, Allahtan daha merhametli kimse olamaz.
Bayram günü
Sual: Bayram günleri, sünnete uygun olarak ne yapmak gerekir?
CEVAP
Bayramda erken kalkmak, gusletmek, misvak kullanmak, güzel koku sürünmek, yeni ve
temiz elbise giymek, sevindi ini belli etmek sünnettir.
Bayram günü yüzük takmak, kar ıla tı ı müminlere güler yüzle selam vermek, fakirlere çok
sadaka vermek, slâmiyete do ru olarak hizmet edenlere yardım etmek, dargınları barı tırmak,
akrabayı, din karde lerini ziyaret etmek, onlara hediye götürmek sünnettir.
Bayram gecelerini ihya edenin büyük saadete kavu aca ı bildirilmi tir. Hadis-i erifte
buyuruldu ki:
(Ramazan ve Kurban bayramı gecelerini ihya edenin kalbi, kalblerin öldü ü günde
ölmez.) [Taberânî]
Dargın olanların, bayramı beklemeyip, hemen barı ması gerekir. Allahü teâlâyı ve
Peygamber efendimizi seven kimse, insanların kusurlarına bakmaz, ho görülü olur. yi insan,
yani mümin, herkesle iyi geçinir. Ba kalarına sıkıntı vermedi i gibi, onlardan gelecek eziyetlere
de katlanır. Bir kusurundan dolayı kimseye darılmamak gerekir.
Bayramda küs durulmaz
Dargınlık olsa bile üç günden fazla sürmemelidir. ayet bayrama kadar süren bir dargınlık
olduysa, daha fazla gecikmeden barı malıdır. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki:
(Birbirinizle münasebeti kesmeyin! Birbirinize arka çevirmeyin! Birbirinize kin ve
dü manlık beslemeyin! Birbirinizi kıskanmayın! Ey Allahın kulları karde olun! Bir
müslümanın di er karde ine darılarak 3 günden çok uzakla ması helal de ildir.) [Buhârî]
(Müslümana 3 günden fazla dargın duran, cehenneme gider.) [Nesâî]
(Birbirine dargın iki kimseden, hangisi önce selam verirse, günahları affolur. Verilen
selamı öteki almazsa, bu selamı melekler alır. Selam almıyan kimseye de eytan, sevinerek
iltifatta bulunur.) [ bni Ebî eybe]
Bayramda el öpmek
Sual: Bayramda herkesin eli öpülür mü?
CEVAP
Herkesin eli öpülmez. Ana-babanın, bir de âdet oldu u için ya lı akrabâların elini öpmek
câizdir. Arkada ın elini öpmek harâmdır. Kadın, kendine nâmahrem, olan, yanî yabancı erke in,
erkek de yabancı kadının, zarûret olmadıkça, elini öpmemelidir.
Kurbanı yüzerken
Sual: Almanya’da kurbanları müslüman kesiyor, gayrı müslim yüzüyor. Böyle yüzülmü
kurban etini yemek câiz midir?
CEVAP
Yenmesinde mahzûr yoktur. mâm-ı Rabbânî hazretleri, gayrı müslim, bir eye elini sürünce,
o eyin pislenmiyece ini bildiriyor. Kitâb ehli olan gayrı müslimlerin, Besmele ile kestiklerini
yemenin de câiz oldu unu açıklıyor. Fakat zarûretsiz yememek iyi olur.
Kaçan kurbanlık bo a
Sual: Geçen yıl kurbanlık bir bo a, kesilirken kaçıp sokakta birçok eye zarar verdi i için
kur unlanmı tı. Ölmeden önce kesilmi ti. Bunun eti yenir mi ve kurban sahîh olur mu?
CEVAP
Ölmeden önce kesildi i için eti yenir ve kurban da sahîh olur.
Ortak ölse
Sual: Kurban ortaklarından biri ölse, ne yapmak lâzımdır?
CEVAP
Ölen kimsenin hissesi vârislerine verilir. (Hindiyye)
Para ve kurban
Sual: Dînen zenginim. Fakat kurban kesecek kadar param yoktur. Beyime “Benim vâcib
olan bayram kurbanımı kes” dedim. Beyim de bir kurbanlık alıp kesti. “Ne kadar borcum
var” dedim. “Hediyemdir” dedi. Kesti im kurban sahîh oldu mu?
CEVAP
Evet, bayram kurbanınız sahîh olmu tur. (Mevkûfât)
Fakîr ve kurban
Sual: Fakîr bir kimse, bayramda kurban kesse, etinden yiyebilir mi?
CEVAP
Borcu olmıyan fakîr, kurban keserse, çok sevâb olur. Borcu varsa, önce borcunu vermelidir.
Çünkü borç ödemek farzdır. Bu bakımdan fakîrin borç alarak kurban kesmesi do ru de ildir.
Bir kimse, a a ıdaki yollardan birini tercîh ederek kurban kesebilir:
1- Bir kimsenin evindeki süs e yâlarının, yere serili olmıyan halılarının, kullanmadı ı fazla
ev e yâlarının de eri 96 gr altının kıymetini bulursa, kurban kesmesi vâcib olur. Sanat ve ticâret
âletlerinin de eri 96 gr altının kıymetini bulursa, bu kimse zengin sayılır. Kurban kesmesi vâcib
olur. Oturdu u evden ba ka kirâda evi olan da zengin sayılır. Kurban kesmesi gerekir.
2- Çocuklarından biri için akîka kesmeye niyet ederek hayvan kesebilir. Akîka kesmek
çocukları kazâdan belâdan korur. Böylece bayram günü bir hayvan kesilmi olur.
3- Fakîrin kendi hayvanı varsa, bunu bayram günü kurban edebilir.
4- Tarlanın, evin, dükkânın, atelyenin, kamyonun bir yıllık kirâsı, bir yıllık ev ihtiyâcını,
aylık geliri aylık ihtiyâcını kar ılamıyorsa, bu kimse mâm-ı Muhammed hazretlerine göre
fakîrdir. Zekât vermez, kurban kesmesi vâcib olmaz. Keserse çok sevâb olur. mâm-ı a’zâm
hazretleri ile mâm-ı Ebû Yûsüf hazretlerine göre zengindir. Çünkü tarlanın ve di er demirba
malların de eri ihtiyâcını kar ılar ve nisâb kadar da artar.
mâm-ı Muhammed hazretlerinin yukarıdaki kavline göre fakîr sayılan kimse, kurban
kesmezse günâha girmez.
mâm-ı a’zam hazretlerinin kavline göre, zengin sayılan kimse, kurban keserse vâcib sevâbı
alır. (R.Muhtâr)
ki ev ve kurban
Sual: Biri yazlık, di eri kı lık iki evim var. Kurban kesmem gerekir mi?
CEVAP
Biri ihtiyâç e yâsıdır. Kurban kesmek lâzımdır. (Dürer)
Bir kurban al
Sual: Bir ki i, “Benim için bir kurban al, kes” dese, kendi paramla alıp kessem sahîh olur
mu?
CEVAP
Sahîh olur. (Tahtâvî)
Kurbanın yavrusu
Sual: Kurbanlı ın bayramdan önce yavrusu olsa, bunu ne yapmak lâzımdır?
CEVAP
Kurbanın sütü, yünü gibi yavrusu da fakîrlere sadaka olarak verilir. (Hidâye)
Alacaklar
Sual: Alacaklar, zekâtta oldu u gibi, kurban nisâbına da, dahil edilir mi?
CEVAP
Edilir. (Cevhere)
Akika kurbanı
Sual: Akika kurbanı nedir?
CEVAP
Hanefî mezhebinde oldu u gibi, âfii mezhebinde de, akika kurbanı, çocuk nimetine
kar ılık, Allahü teâlâya ükretmek için hayvan kesmektir. Akika, çocukları belalardan,
hastalıklardan korur. Ya lı kimse, kendisi için de kesebilir. Peygamber efendimiz de, kendisi
için akika kesmi tir. Bunun için hangi mezhepten olursa olsun, herkesin akika kesmesi çok iyi
olur.
Do an çocuklar için akika kesmek iyi olur. Erkek çocuk için iki, kız çocuk için bir koyun
kesilir. Akikayı kesmeyip bedelini fakire tasadduk etmek, akika yerine geçmez. Akikanın veya
ölüler için kesilecek kurbanın bedelini ilim ne ri ile me gul bir vakfa vermek câizdir. Çünkü
akika müstehabdır.
Adak hakkında
Sual: Adak hakkında bilgi verir misiniz?
CEVAP
Bir eyi adamak iki türlü olur: Mutlak adak, arta ba lı adak.
1- Mutlak adak: (Allah için, bir yıl oruç tutaca ım) demek gibidir. Bir arta ba lı de ildir.
Bunu söylerken, kastetmese de, söz arasında dilinden çıkmı ise de, yapması vacip olur. Çünkü,
adakta niyetsiz, dü ünmeden söylemek, ciddi, istiyerek söylemek gibidir. Hatta, (Allah için, bir
gün oruç tutmak üzerime borç olsun) diyece i yerde, (bir ay oruç tutmak) diye a zından çıksa,
bir ay tutması gerekir.
Adak, yemine benzer. Bir kimse (Ada ım olsun) dese, neyi adadı ını söylemese ve niyet etmese,
yemin kefareti vermesi gerekir. Bir kimse, Allah rızası için oruç tutayım dese, kaç gün oldu unu
söylemese ve bir ey niyet etmese veya yalnız adak için niyet etse, bu orucu adak olur ve üç gün
oruç tutar. Bunu söylerken, adak olmayıp, yemin olmasını niyet etse, yemin olur. Orucu bozarsa,
yemin kefareti gerekir. Hem adak, hem yemin olmasını niyet ederse, bu oruç, hem yemin, hem
de adak olur. Bu orucu bozarsa, hem kaza, hem de yemin kefareti gerekir.
badet olması gerekir
Adak edilen eyin, farz veya vacip olan bir ibadete benzemesi ve ba lı ba ına bir ibadet
olması gerekir. Mesela, abdest almak, ölü kefenlemek ba lı ba ına ibadet olmadıklarından adak
olamaz. Hasta ziyaret etmek, cenaze ta ımak, gusletmek, cami içine girmek, Kur’an-ı kerimi
tutmak, ezan okumak, cami bina etmek de ibadet ise de, ba lı ba ına ibadet de ildir.
arta ba lı olmıyan ada ı, fakir olsa da, hemen yapması gerekir.
2- arta ba lı olan adak: Murat edilen art hâsıl olunca, ada ı yerine getirmesi gerekir.
Yerine getirmeyip, yemin kefareti yapmak câizdir. (Fetâvâ-yi Hayriyye)
Adak yapmak, istenilen bir eyin hâsıl olmasına ba lanırsa, art etti i ey hâsıl olunca, adak
etti i eyi yapmak gerekir. Hâsıl olmasını istemedi i bir eyi art ederse, istemedi i ey hâsıl
olunca, hac, oruç, sadaka, nafile namaz gibi adaklarını, isterse yapar. stemezse, yapmayıp,
yemin kefareti verir. Mesela, Ali ile konu ursam, Allah için yüz lira sadaka ada ım olsun deyip,
Ali ile konu ursa, isterse, sadakayı verir, isterse vermeyip, yemin kefareti verir. arta ba lı olan
ada ı, art hâsıl olmadan önce yapmak câiz de ildir. Mesela, hastam iyi olursa, Allah için u
kadar sadaka vermek ve sevabını seyyid Ahmed Bedevî hazretlerine ba ı lamak ada ım olsun
deyip, hasta iyi olmadan önce ada ını yapması câiz olmaz. Hasta iyi olduktan sonra yapması
gerekir. arta ba lı olan ada ı yaparken de yeri, fakirin ahsını ve fakirlerin sayılarını ve paranın
cinsini de söyledi i gibi yapmak gerekmez. (Tahtâvî)
Kurban demek, bayramın ilk üç gününde zengin için vacip, fakir için ise nafile olarak
kesilen davar, sı ır veya deve demektir. Bu bakımdan adak yapılırken, kurban denilmi se,
Kurban bayramında kesilir. Kurban denmeden, mesela bir koyun kesece im denirse, gün ve yer
belli etse bile, Kurban bayramı günleri dahil, istedi i zaman ve istedi i yerde kesebilir.
Ada ı yerine getirmeli
Ada ı yerine getirmek lazım oldu u, Kur’an-ı kerimde ve hadis-i erifte bildirilmi ve icmâ-
i ümmet hâsıl olmu tur. Hac suresi, 29. ayet-i kerimesinde mealen, (Adaklarını yerine
getirsinler) buyurulmu tur. Bunun için, ada ı yerine getirmek vaciptir. Farz diyen âlimler de
olmu tur.
Adak ve artları
Sual: Yerine getirmek için ada ın artlara uygun olması gerekir deniyor, örneklerle açıklar
mısınız?
CEVAP
Adanan eyin yapılmasının lazım olması için, ada ın artlara uygun olması gerekir:
1- Bir farz-ı ayn veya vacip cinsinden olması gerekir. Mesela oruç, namaz, sadaka gibi. ( u
i im olursa, yüz metre ko aca ım) eklinde bir adak sahih olmaz.
2- Ba lıba ına bir ibadet olması gerekir. Abdest almak ba lıba ına bir ibadet olmadı ı için
adak olmaz.
3- Kendisi günah olmamalıdır. Haram bir eyi adamak yemin olur. Bunu yapması günah
olur. Mesela birini öldürmeyi adayan, onu öldürmez, yemin kefareti verir. Hadis-i erifte
buyuruldu ki:
(Günah i lemek için adak olmaz. Kefareti de yemin kefaretidir.) [Nesâî]
Bayram günü oruç tutmak haramdır. Fakat orucun kendisi haram olmadı ı için Kurban
bayramı günü oruç adamak câiz olur. Ba ka gün tutması gerekir. [Bunun gibi nafile namazı
cemaatle kılmayı adayan kimse, mekruh i lememek için, bu namazı yalnız ba ına kılar. (Tesbih
namazını cemaatle kılanları görürsem, mekruh i ledikleri için dövmek nezrim olsun) diye adakta
bulunsa, dedi ini yapmaz. Yemin kefareti verir.]
Kendine farz olmamalı
4- Yapması kendine zaten farz olan bir eyi adamak sahih olmaz. Mesela bu seneki Ramazan
orucumu tutaca ım demek adak olmaz.
5- Adanan eyin mal olması, mülkünden çok olmaması ve ba kasının malı olmaması gerekir.
Mesela bir kimsenin, gözünü falanca kimseye vermek için adaması sahih olmaz. Bir milyon
lirası olan, bir milyar lira sadaka vermek için adakta bulunsa, bir milyonu verir. (O lum
iyile irse, onun maa ından bir hayvan kesece im) diye adakta bulunmak sahih olmaz. Kendi
malından adaması gerekir. (R. Muhtâr)
Hadis-i erifte buyuruldu ki:
(Allaha masiyet olan veya malik olmadı ı eyde adak olmaz.) [Müslim]
Adak kurbanının, belli üç günde kesilmesi gerekir. Bu günler gelmeden önce kesilirse,
kurban olmaz ve adak yerine getirilmi olmaz. Adak kurbanı belli üç günde kesilemedi ise, altın
veya gümü olarak de eri veya diri olarak kendisi fakirlere verilir. Belli üç günden sonra kesilip
de, eti fakirlere da ıtılırsa, etin de eri, diri kurban de erinden az olmamalıdır.
Adak kurbanını kesmeyip, bedelini tasadduk etmek câiz de ildir. Çünkü ada ı yerine
getirmek vacip oldu u için, bedeli verilmez. E er Kurban bayramında kesilememi se, bedeli
tasadduk edilir. Kurban denilmemi se, adak hayvanı her zaman kesilebilir. Gecikse de, yine
bedeli verilmez, kesmek gerekir.
Kurban denmeden adanırsa, mesela bir koyun kesece im denirse, gün ve yer belli etse bile,
Kurban bayramı günleri dahil, istedi i zaman ve istedi i yerde kesebilir.
Sevabını ölüye göndermek için kesilecek kurban da, her kurban gibi, yalnız Allah rızası için
kesilir. Kesilen kurbanın sevabı bütün ölülere gönderilebilir. Ölü için, vârisi veya ba kaları, her
zaman kendi malından hayvan kesip, sevabını o ölüye hediye edebilir. Bunların etinden, kesen
de yiyebilir. Çünkü adak de ildir.
Adak kurbanını, Kurban bayramında kesemiyen, bedelini altın olarak fakire verirken, “Bu
kurban ada ımın bedeli” demesi gerekmez. “Hediye” dense de câizdir. (Hindiyye)
Kurban adayan, bayramdan önce kesse, sonra da bayramda kesilece ini ö rense, bayramda
da kesece i için, bunun etinden kendisi yiyebilir.
Bir kimse, kesti i hayvanı Allah için kesiyorsa, ister arabanın tekerle i yanında, ister
arabanın üstünde kessin mahzuru olmaz. Adak edilen hayvan, yalnız Allah rızası için
kesilmelidir. nsan için, put için kesilenler yenmez. (R. Muhtâr)
Evliyaya Adak
Sual: Hastanın iyi olması için evliyaya adak yapmak caiz mi, caiz ise nasıl yapılır?
CEVAP
arta ba lı olarak evliyaya adak yapmak, kendini, günahı çok, duâ etmeye yüzü yok bilerek,
mübarek birini vesile edip, Allahü teâlâya yalvarmak demektir. Mesela (Hastam iyi olursa veya
u i im hasıl olursa, sevabı (Seyyidet Nefise) hazretlerine olmak üzere, Allah için, üç Yasin
okumak veya bir koyun kesmek nezrim olsun.) deyince, bu dile in kabul oldu u çok tecrübe
edilmi tir. Burada, Allahü teâlâ için Kur'an-ı kerim okunup veya koyun kesip, sevabı Seyyidet
Nefise hazretlerine ba ı lamakta, onun efaati ile, Allahü teâlâ, hastaya ifa vermekte, kazayı,
belâyı gideriyor.
Koyunu mezar ba ında kesmek haramdır. Hiçbir mezarın yanında kesmemelidir. Puta
tapanların, put yanında kesmelerine benzememelidir! Türbenin avlusu geni se, bir kenarda
kesilebilir.
bni Abidin hazretleri, (Bir dilek için adak edilen bir ibâdet, o dile i hasıl etmez. Bu ibâdet,
o dile in hasıl olması için yapılmaz. Allahü teâlâ, o ibâdetten dolayı veya sevdi i bir kuluna
yapılan bir iyilikten dolayı, merhamet ederek, o dile i kabul ve ihsan etmektedir.) buyuruyor. (R.
Muhtar)
Görüldü ü gibi, hayvan evliya için de il Allah rızası için kesilmekte, sevabı evliyaya
ba ı lanmaktadır. Allahtan ba kası için kurban kesilmez.
Adak bedeli
Sual: Fakîre adak bedelini verirken bunun adak bedeli oldu unu söylemek gerekir mi?
CEVAP
Hayır, söylemek gerekmez. “Hediye” dense de câizdir.
Zengin ve adak
Sual: Fakîr hanım, aldı ı adak etini zengin kocasına yedirebilir mi?
CEVAP
Evet yedirebilir. Çünkü kendi mülkü olmu tur.
Sual: Adak etini alan fakîr, zengin misâfirine adak etinden verebilir mi?
CEVAP
Evet, verebilir.
Vekil ve adak
Sual: Adak etini da ıtmak için vekil olan fakîr, bu etten yiyebilir mi?
CEVAP
Yiyebilir.
Sual: ( e girersem koyun kesip e dostla yerim demek) adak olur mu?
CEVAP
Adak olur. Etten kendisi, hanımı, çocukları, ana-babası ve zengin olan e dost yiyemez.
ki ki inin ada ı
Sual: ki ki inin bir koyunu adaması câiz midir?
CEVAP
Hayır.
Kurban adarken
Sual: Hastam iyile irse bir hayvan adamı tım. Kurban mı, hayvan mı dedi imi unuttum. Ne
yapmalıyım?
CEVAP
Halk arasındaki teâmüle göre kurban demektir. Kurban bayramında kesmek gerekir. Hayvan
denmi olsa da, yine bayramda kesmekte mahzûr yoktur.
Adak adarken
Sual: Bir i im olursa, bir koyun kesmeyi adamı tım. Fakat koyun alacak param yoktur.
Bunun yerine kırk Yâsin okusam olur mu?
CEVAP
Koyun kesmeyi adadı ınız zaman, hayvan alacak paranız var idiyse, ada ınız sahihtir. iniz
oldu u zaman elinize para geçince kesersiniz. Yerine Yâsîn-i erîf okumakla adaktan kurtulmu
olamazsınız. E er koyun kesmeyi adadı ınız zaman, hayvan alacak paranız yok idiyse, ada ınız
sahih olmamı tır. Bir ey kesmeniz gerekmez. imdi kırk Yâsîn adayıp okumanızda mahzur
olmaz.
Adak Parası
Sual: Ada ımızı kesmeyip, parasını ablamın o luna verebilir miyiz?
CEVAP
Ada ı kesmek arttır. Ye eniniz zengin de ilse, etini ona verebilirsiniz.
Akîka ve adak
Sual: Adak kurbanını kesmeyip, bedelini tasadduk etmek câiz midir?
CEVAP
Ada ı yerine getirmek vâcib oldu u için, bedeli verilmez. E er Kurban Bayramında
kesilememi se, bedeli tasadduk edilir. Kurban denilmemi se, adak hayvanı her zaman
kesilebilir. Gecikse de, yine bedeli verilmez, kesmek gerekir.
Sual: Akîkayı kesmeyip bedelini fakîre tasadduk etmek, akîka yerine geçer mi?
CEVAP
Geçmez.
Sual: Akîkanın veya ölüler için kesilecek kurbanın bedelini ilim ne ri ile me gul bir vakfa
vermek câiz midir?
CEVAP
Akîka müstehabdır. Ölüler için kesilecek kurban nâfiledir. lim ne ri ise farzdır. Farzın
yanında, müstehab ve nâfile ibâdetler, denizde damla bile de ildir. Bu bakımdan farzı tercih
etmelidir!
lim tahsili yapılan yerlere, gerek zekât, fıtra, adak ve akika, gerekse sadaka eklinde yapılan
yardım, insanı kazalardan, belalardan korur. Dünyada, sıhhat ve afiyet içinde bir ömür sürmeye
sebep olur. Ayrıca farz olan ilim yayma sevabına kavu ulur. Böylece yardım yapan ki i, hem
dünyada, hem de ahirette çok büyük nimetlere kavu mu olur. lim yaymanın sevabını
Peygamber efendimiz öyle ifade buyuruyor: (Bütün ibadetlere verilen sevap, Allah yolunda
sava a verilen sevaba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Sava sevabı da, emr-i
mâruf ve nehy-i anilmünker sevabı [dinin emir ve yasaklarını yayma] yanında, denize
nispetle bir damla su gibidir.)
Hayır kurumu ve ilim yuvası hlas Vakfı
hlâs Vakfı, Ö renci Yurtlarında binlerce üniversiteli fakîr ö renciyi ve bilhassa Türk
dünyasından gelen muhtaç ö rencileri barındırmaktadır. Onların her türlü ihtiyâçları, hayırsever
müslümanların yardımları ile sa lanmaktadır. Gerçek manâda, dîne hizmet eden hlâs Vakfına
her ne ekilde olursa olsun yardım eden, hadîs-i erîflerde bildirilen sevâba kavu mu olur.
Hayır hasenat yapılan yer, ne kadar çok faydalı hizmet yapıyorsa, yardım yapanın sevâbı o kadar
artar. hlâs Vakfı senelerdir, hayırsever vatanda larımızın yaptıkları yardımları, en iyi ekilde
de erlendirmektedir.
hlâs Vakfının hizmetlerinden bazıları:
1- Türk Dünyasından Gelen Ö rencilere Yardım: Anadolu'dan ve Türk dünyasından
yüksek tahsîl için gelen onbinlerce genç yavrumuzun, en güzel ekilde yeti tirilmesi için, yurt,
iskân ve iâ eleri temîn edilmekte ve her gün üç ö ün yemek verilmektedir.
2- Yurt Hizmetleri: Türkiye'nin her yerine yurt açma çalı maları devam etmektedir.
imdilik açılan yurt sayısı 45'tir.
3- Burs: Türk dünyasından gelen 500 ö renciye her ay, kar ılıksız burs verilmektedir.
Sayıları 15 bin civârında olan bu fakîr ve muhtâç ö rencilerin tamamına, her ay 1 milyon lira
burs verilebilmesi için, ayda 15 milyar liraya ihtiyâç olmaktadır. Bu sebeple hlâs Vakfı
tarafından Vakıflar Bankası Nuruosmaniye ubesinde 20007042 nolu Türk Dünyası
Ö rencilerine Yardım Hesâbı açılmı tır. Hayırseverlerin bu konuda yardımcı olması
beklenmektedir.
4- Muhtâçlara Gıdâ Yardımı: Her ay, bir âilenin temel ihtiyâcı olan gıdâ paketleri,
yüzlerce muhtâç âileye da ıtılmaktadır.
5- Kitap Hizmetleri: Muteber eserlerden alınarak hazırlanan Türkçe kitaplar; ngilizce,
Fransızca, Almanca, Arnavutça, Rusça, Arapça, Farsça ve Urdu dillerine de tercüme edilerek,
dünyanın her tarafındaki üniversitelere, kültür te ekküllerine, kütüphanelere, ara tırmacılara ve
slâmiyeti ö renmek isteyen herkese, ücretsiz olarak gönderilmektedir. Bu eserleri okuyan
yüzlerce ki inin slâmiyetle ereflendi i sevinçle mü âhede edilmektedir.
Böyle hayır kurumlarını ve ilim yuvalarını bütün hayırseverlerin her türlü imkan ile
desteklemesi ve yardım etmesi, önemli bir görevdir. Dünya tarihinde vakıf medeniyetini kuran
dedelerimizin torunu olarak, vakıfları ve hayır kurumlarını desteklemek, bilgili, kültürlü
ö rencilerin yeti mesinde kurban vekaleti vererek katkıda bulunmak gerekir.
Kurban vekaleti vermek isteyen hayırseverler, kendilerine en yakın hlas vakfı ö renci
yurduna giderek veya telefon ederek, kurban vekaleti verebilirler. hlas vakfı ile irtibat için: (0
212) 513 99 00 numaralı telefona, veya (0 212) 513 68 57 numaralı faksa ba vurabilirler.